Professional Documents
Culture Documents
17.11.2009
Lazarsfeld’e göre ‘yönetimsel araştırma kamu ya da özel herhangi bir yönetimsel acentenin
hizmetinde yürütülürken eleştirel araştırma hangi özel amaca hizmet edilirse edilsin bu
amaçtan önce mevcut toplumsal sistemdeki bizim medya iletişimimizin genel rolünün
incelenmesini gerektirecek şekilde yönetimsel araştırmaya karşı yürütülür.
Böyle bir modelde elde edilecek sonuçlar medyanın belirlediği sınırlar içerisinden tahmin
edilir. Değişkenleri belirleyen kitle iletişim üretim sürecidir. Bu nedenle kısa vadeli
değişkenler üzerinde durulur, yapısaldan çok davranışsal bir duruş söz konusudur.
Yönetsel bakış açısına göre önemli olan yapısal sistem içerisinden ele alınacak bir kitle
iletişimi değildir, yalnızca araştırmadaki öncüllerden biridir. Bu nedenle yönetsel kuramcı
radyo ve tv’nin nasıl meta ürettiklerini ve üretim sürecinde karar alma mekanizmaları ile
ilgilenmez.
Pazarlama ve medya üzerine çalışmalarıyla tanınmış bir isim olmuştur. Araştırma projeleri
için parasal kaynak oluşturması efsaneye dönüşmüştür.
1
Meşruiyet kazandığı dönemlerdir. Yüksek çekim güçleri onları yükselen takımyıldızlarına
dönüştürmüştür, fark edilir, baskın, esnek normlar ve pratikler bütünü olmuşlardır.
Üniversiteler, kurum ve kuruluşlar birbirlerine mecbur ortaklar haline gelmişler ve
davranışçılık bayrağı altında buluşmuşlardır.
Lazarsfeld Adorno’ya yazdığı mektupta ondan dil fetişizmini bırakmasını ampirik yöntemlere
‘saygısızlığından’ vazgeçmesini istiyordu.
Lazarsfeld’e göre Rockefeller Vakfı’ndan John Marshall belki de Adorno tarzı eleştirel
çalışmaları iletişim alanına dahil etmeye çalışmasının bir hata olduğunu düşünüyordu. Sonuç
olarak 1939’un sonunda vakıf müzik projesi sözleşmesini yenilemeyi reddetti.
Adorno ampirik yönteme bütünüyle karşı olmadığını ancak bu yöntemin üstünlük kurma,
baskın olma çabasını desteklemediğini belirtmişti.
Kendisini marjinal adam, Yahudi karşıtı akademinin mültecisi olarak tanımlayan Lazarsfeld
her iki tarafıda garanti altına almaya çalışmış olsada başarılı olamamış.
Kitle iletişim yönteminde eleştirelliğin rolü konulu bir konuşmada Lazarsfeld bir uzlaşma
formülü geliştirmiştir. Kitle iletişimin entelektüellerin eleştirilerine oldukça hassas olduğunu
ve entelektüellerin ağır ithamları olduğunun altını çizmiştir. Eleştiriyi yapan ve eleştirilen
taraflar için faydalı olacak yapıcı bir eleştirinin yolları aranmalıydı.
Özetle yönetsel mantık, ortak hegemonik ideoloji çerçevesinde kurumlar ile uyum içerisinde
ve tecimsel bir kültür endüstrisinin meşru zemini üzerinde kurulmuştur.
Amaç orta yolu bulma ve uyumdur. Yöntem olarak dış gerçekçilik veri kabul edilir dünyayı
veri kaynağı olarak kullanan kuruluşlarla birlikte çalışılır. Temel hareket noktası ‘kişisel
etki’dir.
2
24.11.2009
Ekim kavramı izleyicilerin düşüncelerine tv’nin katkılarını açıklar, ekim farklılığı 2 grup
arasındaki yüzde farkıdır.
G.Gerbner içerik çözümlemesi yöntemini kullanarak bir kültürün tüm medya aracılığı ile
kendisiyle iletişime girdiğini ve bu iletişimin bir kültürdeki değerler üzerinde geniş bir
oydaşma sağladığına ya da değiştirdiğine inanır.
Gerbner, medyanın önemli özelliklerinin bireysel tv programlarında değil tüm çıktılar altında
yatan modeller olduğunu düşünür. Bu modeller izleyiciler tarafından yavaş yavaş emilir,
izleyici bunların farkına varmaz.Gerbner’in çözümlemesi bu modelleri açığa çıkarmayı
amaçlamıştır. Çoğu çalışması da tv’de şiddete yöneliktir.
Gerbner bunu toplumun bir yansıması olarak görür; biz orta sınıf beyaz olmayı, gençliği çok
değerli buluruz. Kahramanlar en yüksek değer atfedilen toplumsal gruplardan çıkmaktadır.
Daha önce içerik çözümlemesini kullanan Gerbner gibi araştırmacılar daha çok düz anlamsal
düzeydeki içerik çözümlemesinin toplumsal değerlerin yan anlamlarıyla ilişkilendirerek bazı
genel sonuçlara ulaşılabilir.
Medya, erkeklerin, beyaz yakalı mesleklerin, belli yaş gruplarının ve belli ırkların yoğunluklu
temsili, yani gösterimdeki sıklık, değer sisteminde önemli bir konum işgal etmeye denk düşer.
tv’de kurban olarak gösterilme, gerçek yaşamda düşük sınıf eğretilemesidir.
Kahramanlar,caniler ve kurbanlar;
3
Gerbner anlamsal ayrıştırmayı içerik çözümlemesi ile birleştirir. Öldürenler öldürülenler
ilişkisi içinde toplumsal gruplanmalar belirlendikten sonra izleyicilerin 3 karakter
sınıflamasındaki kişileri nasıl gördükleri araştırıldı:
.öldürenler, mutlu son(sonunda kazananlar yani kahramanlar)
.öldürülenler,mutsuz son(caniler)
.öldürülenler(kurbanlar)
Tek fark kahramanların daha çekici ve daha becerikli olmalarıdır. Becerikli olmak belki de
bizim rekabetçi Darwinci toplumda yaşadığımız gerçeğini yansıtmaktadır. Bu dünyada
hayatta kalabilmek ancak becerikli olmakla mümkündür.
Medya bu değerleri yaratmaz, önceden var olmak zorundadır. Ancak bu değerleri besler,
yayar ve kendi değerlerinin sürdürülmesi için bir oydaşma yaratır. İçerik çözümlemesi de bir
kültürün bütün ileti sistemi içinde gömülü olan bütün değerleri açığa çıkarır.
2)Tv tekrarlanan ve yaygın kalıplar yoluyla belli bir dünya görüşünü ortaya atar; bu kalıplar
organik bir şekilde birbirleriyle ilişkili ve içsel olarak uyumludur. Gerbner ve grubu Tv
seyretmenin farklı dünya görüşleriyle uygun olduğunu bulmuşlardır. Bu uygun kalıpların en
genel olanları ana akım olarak isimlendirilir. Ana akım tv’nin ekmeye çalıştığı genel dünya
görüşü ve değerleri olarak tanımlanabilir. Tv farklı dünya görüşünden olanlar tarafından
izlenir. Ancak geleneksel farklılıkları bulanıklaştırır, daha homojen bir ana akım içinde
kaynaşır.
5)Tv’nin toplumsal düzeni anlatmada ‘tecavüz’ önemli bir rol oynar. Simgesel tecavüz gücü
gösterir, sadece saldırıyı değil kurban etmeyi, tedaviyi değil incitmeyi, kime karşı kimin neyle
savaşabileceğini gösterir.(kurban olma yerine kurban edenler)
ELEŞTİRİLER
1)Bu model gönderici alıcı modeli gibi ele alınmıştır. Bu içeriğin algılanmasına etki eden
tarihsel, siyasal ve ekonomik koşullardan soyutlanarak incelenmiştir.
3)Tv iletileri uyum için çalışabilir, fakat bu iletilerin reddiyle gelişen kültürel ayrılık ve
değişim nasıl açıklanabilir?(farklı alt kültürle inanç sistemleri vs.)
4
4)Tv’nin alt kültürlerin ve ulusal kültürlerin gelişmesine olan göreli katkısını saptamak
zordur.
6)Simgesel yapılar (medyanın içeriği) ile izleyicilerin davranışları arasındaki karmaşık ilişkiyi
çözümlemek kolay değildir.
7)Annanbeg School’a göre tv kurulmuş bir sanayi düzeninin kültürel koludur, süregelen
davranışlar ve inançları değiştirme yerine destekleme yönünde hizmet eder.böyle bir
değerlendirme Frankfurt okulunun eleştirici görüşüne yakındır.
01.12.2009
SUSKUNLUK SARMALI
Temel argümanı şuydu; ancak kamuoyu kavramını açıklığa kavuşturduktan sonra medyanın
etkilerini anlamak mümkün olabilir.1970’li ve 1980’li yıllarda bir dizi çalışma halinde
yayınlanan bu araştırmanın temel kavramı ‘suskunluk sarmalıdır.
Medya’nın etkileri nelerdir? Sorusu 1930’lu yıllardan beri medya çalışmalarının en tartışmalı
sorusu olmuştur.
.Kamuoyu ve medya arasındaki bağlantı nedir?
.Suskunluk sarmalı nedir?
Suskunluk sarmalı anonim bir toplumda (tıpkı sosyal psikologlar tarafından araştırılan gruplar
gibi)bağlılığın, değerler ve hedefler üzerindeki yeterli bir anlaşma düzeyi aracılığı ile sürekli
olarak sağlanmak zorunda olduğu varsayımı üzerinde kuruludur. Bu anlaşmaya ‘kamuoyu’
diyoruz. Bu tür bir anlaşma sadece siyasal değil moda, gelenek gibi konularda da ele alınır.
Suskunluk sarmalı kavramı yalnızca grup üyeleri arasında değil, toplumunda oydaşmadan
sapan bireyleri tehdit ettiği varsayımına dayanır. Toplum bunları dışlama ve ihraç ile tehdit
eder; bireylerde belki de genetik olarak belirlenen, bilinçaltı bir dışlanma korkusu taşırlar. Bu
dışlanma korkusu insanların çevrelerinde hangi fikirlerin ve davranış biçimlerinin
benimsendiğini ya da reddedildiğini ve hangi fikirlerin ve davranış biçimlerinin taraftarlarının
arttığının yada azaldığının düzenli olarak kontrol edilmelerine yol açar.
İnsanlar kendi düşüncelerinin kamuoyundaki oydaşma içinde yer aldığını düşünürlerse açıkça
dile getirmekten çekinmezler. Ör:rozet, slogan, bayrak vs. yüksek sesle konuşma cesaretine
sahip olurlar.
Tam tersine azınlıkta olduklarını hissederlerse susarlar. Yani suskun ve temkinli davranırlar.
Bu durum azınlıkta olanların düşüncelerinin bir tabu haline gelmesine veya yok olmasına
kadar sürer.
5
Suskun sarmalı kuramı beş varsayım üzerine kuruludur;
1.toplum sapkın bireyleri dışlamakla tehdit eder.
2.bireyler sürekli dışlanma korkusu duyar.
3.bu dışlanma korkusu,bireylerin her an fikir iklimini değerlendirmeye çalışmalarına yol açar.
4.bu değerlendirmelerin sonuçları, kamu önündeki davranışları ve özellikle fikirlerin açıkça
ifade edilmesini ya da gizlenmesini etkiler.
5.son varsayım yukarıdaki dört varsayımın birleşimidir.
Bireyin kendi yaşamı ve kişisel deneyimi ile ilgili olmayan tüm konularda medya aracılığı ile
fikir edinir.bu anlamda yapılan araştırmalar şunu göstermiştir;
-bir tartışmadaki çoğunluk ve azınlığın görece gücü kitle tarafından çarpıtılmış biçimde
görülür.(çoğulcu aldırmazlık)
-toplumdaki çoğunluk kampı, etkili medya tarafından desteklendiği takdirde konuşmak için
azınlığa göre daha isteklidirler.
-eğer medya karşıt kampı, yani azınlığı desteklerse çoğunluk kampı sessiz çoğunluk haline
gelir.
-azınlık, medyanın düşmanca tutumuyla karşılaşırsa sessizliğe bürünür.
- azınlık, medyadan destek gördüğü zaman çoğunluktan daha fazla konuşma arzusu duyar,
çünkü etkili medyanın kamusal otoritesi tarafından güçlendirilmiştir.
Kamuoyu değer yüklü alanlarda toplumsal bir anlaşmadır. Birey dışlanma tehlikesi göze
almadan bu oydaşmadan sapamaz. Daha somut söylemek gerekirse: işlemselleştirilmiş bir
kamuoyu, tartışmalı konularda toplumun çoğunluğu tarafından dışlanmayı emniyetli bir
biçimde savuşturan fikirler ya da davranışlar biçimidir.
6
08.12.2009
Bu görüşe göre kia. Gündem hazırlama işlevi görmektedir. Bu teze göre kia halka ne
düşünecekleri konusunda başarılı olmayabilir ancak ne hakkında düşüneceklerini anlatma
konusunda daha başarılıdırlar.
Kia. Konulara verdiği öncelik izleyiciler tarafından öğrenilir ve bu öncelik aynı zamanda
izleyicinin de önceliği olur. Kia konulara verdikleri öneme göre kendi önceliklerini
oluşturmaktadır.
Bu anlamda gazetelerde en önemli konular birinci sayfada yer alırken bu konular aynı
zamanda gazetenin diğer içeriğini de oluşturur. Yani köşe yazıları bu öncelikli konuyu
tartışırlar. Tv de ise örn: haberlerde önemli olan birinci haber uzun uzun verilir, diğerleri ya
hiç verilmez ya da son sıralarda ve kısa kısa verilir.
Gazete ve dergilerdeki köşe yazıları editoryal konumdaki köşelerde politik kampanyalara yer
veren yazılar.
Çerçeveleme: Bir medya içeriğinin belirli bir yorumu öne çıkaracak şekilde
oluşturulmasıdır.Bir diğer ifade ile seçme, dışarıda bırakma, vurgulama, yorumlama gibi
ideolojik işlemlerdir.
7
Nasıl oluyor da çok sayıda insan aynı konular hakkında düşünebiliyor sorusunu
yanıtlayabilme becerisi.
İnsanların ne düşüneceklerine ilişkin güçlü bir tahmin etme gücü.
KULLANIMLAR VE DOYUMLAR
3.KURAM VE ARAŞTIRMALARI
Gönderici-ileti-alıcı yani iletişimi çizgisel bir süreç olarak ele alan liberal yaklaşımda
1960larda bazı revizyonlar yapılır.
Gereksinimler;
Kia öteki gereksinim giderme kaynakları ile rekabet eder ve doyuma ulaştırdığı gereksinimler
insan gereksinimlerinin sadece bir kısmını kapsar.
Yani iletişim sürecinde gereksinimlerin karşılanmasında ve araç seçiminde başlatıcı ve
belirleyici olan izleyicilerdir.
Bu yaklaşımın bilinen yöntemi TV izleyicilerine belli tür programları izleme nedenlerinin
sorulduğu sormacadır. Mc Quail, Blumler ve Brown (1972) araştırmaları bu yönde. TV
izleyicileri TV deki yarışma programlarını benzer biçimde kullanan grup olduğu ortaya
koymuştur.
cinayet dizileri; izleyiciler bu tür programları heyecan ve kaçış için kullanmaktadır. Bir kısmı
enformasyon için büyük şehirlerdeki yaşam hakkında fikir sahibi olmak için izlediklerini
söylemektedir.bu araştırmanın en önemli sonucu ise 18-30 yaş arası insanlar bu tür dizileri
heyecan ve kaçış için kullanırken 50 yaş üstü ise bilgi ve güven tazelemek için
kullanmaktaydılar.
8
GEREKSİNİMLERİN TOPLUMSAL KÖKENLERİ
15.12.2009
McLUHAN’IN GÖRÜŞLERİ
McLuhan çalışmalarını Harold İnnis’in 1950 yılında Empire and Communication ve The
Communication Bias adlı eserlerini temel alarak geliştirmiştir.
9
Enformasyon maddesel mallarla karşılaştırıldığında tüketildiğinde eksilmeyen bir kaynaktır.
Bir kimseden diğerine geçtiğinde azalmaz artar. Bu nedenle enformasyona ulaşım kolay ve
serbest olacaktır.
Her iki yazarda da enformasyon toplumu eşitlikçi bir toplum olarak kurulmaktadır.
**Araç mesajdır:
- İçerik yerine biçime eğilmek gerek; iletişimin şekli sadece içeriği değiştirmez, aynı
zamanda her şekil belli iletiler için tercihe sahiptir.
- İçerik daima belli bir şekilde vardır. Bu nedenle bu biçimin dinamiği tarafından bir
dereceye kadar yönetilir. Bir diğer ifade ile araç bilinmezse iletide bilinmez yani araç
ortak iletidir.
- Araç kullanan kişilerin algısal alışkanlıklarını değiştirir. Araç yansız değildir,
izleyicilere bir şey yapar; duyularda pencereler açar, kapar.
- Araç kişiler kadar toplum için de mesaj üretir.
McLuhan’a göre elektrik ışığı pür enformasyondur. İletisiz araçtır. Herhangi bir aracın içeriği
daima bir başka araç olması demektir.
.Yazının içeriği konuşma
.Basının içeriği yazılı sözcük
.Konuşma içeriği düşünce sürecidir.
Işık olmadan ameliyat ya da gece oynanan maçlar olmayacağı için bu aktiviteler elektrik
ışığın içerikleri oldukları söylenebilir. McLuhan’a göre bu gerçek aracın ileti olduğunu
kanıtlamaktadır. Çünkü insan etkinliklerinin biçimini, ölçeğini belirleyen ve denetleyen
araçtır. Araçlar içeriği ne olursa olsun doğalarında var olan özellikleri nedeniyle etkilere
sahiptir. Bu nedenle içerik önemsizdir. Sinema izleyicisi içeriğinden değil biçiminden,
formundan etkilenir aynı şekilde basın okuyucusu da öyle.
McLuhan araçları soğuk ve sıcak olmak üzere ikiye ayırmaktadır. Sıcak ile soğuk araç
arasındaki temel farkı şöyle açıklamaktadır: eğer araç tek duyuya sesleniyorsa ve izleyiciye
tamamlayacağı çok şey bırakıyorsa bu sıcak araçtır.(radyo, sinema, fotoğraf) eğer az şey
veriyorsa ve izleyici tarafından çok şey ekleniyorsa o zaman soğuk araçtır.(televizyon,
telefon) sıcak araç katılım bakımından düşük, soğuk araç yüksektir.
10
McLuhan’a göre araç insanın uzantısıdır. Bu uzantı her şeyi kapsar. Yazılı sözcükler,
konuşulan sözcükler, giysilerimiz, saat, gözlük, ev, araba, tekerlek, bisiklet, basın, yol,
fotoğraf, telgraf, telefon, daktilo, televizyon, sinema, radyo… Vs.
İnnis teknoloji ile determinist olduğu için bu nedenle birinci sorunun kuşkusuz cevabı
teknolojidir. İnsan kendi teknolojisi ile birlikte ancak var olabilir. Bir diğer ifade ile güç elde
etmek isteyen gruplar yeni teknolojik biçimlerine önderlik ederler.
22.12.2009
Küreselleşmeyi eleştirenler; uluslar arası sermeyenin doğal olarak ulus devlet içine rahatça
girip yatırım yapabiliyor. Sınırlar önemini yitirmeye başlıyor. Küreselleşme kapitalizmin yeni
bir aşamasıdır diyorlar. Kapitalizmin en önemli yeteneği krizi aşmadır ve küreselleşmeyide
son aşama olarak görüyorlar.(küreselleşmenin önemli bir boyutu da ulus devlet içinde
özelleştirme.)
11
1. bütüncüdür
2. tarihseldir
3. merkezi olarak kapitalist teşebbüs ile devlet müdahalesi arasındaki denge ile ilgilenir.
4. adalet, eşitlik ve kamu yararı gibi temel sorunlarla ilgilenmek için verimlilik gibi
temel konuların ötesine geçer.
Anaakım ekonomi bilimi ekonomiyi ayrı ve uzmanlaşmış bir alan olarak görürken, eleştirel
ekonomi politik ekonomik örgütlenme ile siyasal, toplumsal ve kültürel yaşam arasındaki
etkileşimle ilgilenir.
İletişimin ekonomi politiği için odak soru, kültürel üretim ve dağıtım üzerinde kontrol
uygulayan güçler sathındaki değişimlerin kamusal alanı nasıl sınırlandırdığını ya da
özgürleştirdiğini araştırmaktadır.
Büyük şirketlerin yaptığı kültürel üretimin düzenli artan miktarı, demokrasi kuramcıların ilgi
kaynağı olmuştur.
Demokrasi kuramcılarına kamu medyasının bir kamusal alan olarak işlemesi gerektiği ideali
ve tekelleşen özel mülkiyet gerçeği arasında temelde bir çelişki görmüşlerdir.
Ekonomi politik özel olarak ilgilendiği maddi ve kültürel eşitsizlik arasındaki ilişkiyi
göstermek için kültürel tüketimin ekonomi politiğini değerlendiririz.
Ekonomi politik ve metin çözümlemesi.
SONNNN….
12