KONSEP KEUSAHAWANAN

Pengenalan Keusahawanan
Perkataan "usahawan" popular di kalangan masyarakat Malaysia hanya dalam
pertengahan tahun 1970an bersempena dengan penggubalan dan perlaksanaan Dasar
Ekonomi Baru. Walaupun istilah ini mungkin baru tetapi konsep keusahawanan itu
sebenarnya telah lama diamalkan.
Kalau kita menyingkap sejarah peradaban manusia, nilai keusahawanan telah lama
dipraktikkan. Kita lihat bagaimana perdagangan pada suatu masa dahulu, walaupun
pada ketika itu kekurangan segala kemudahan asas, ianya memainkan peranan penting
dalam perkembangan sesebuah negara dan tamaddun manusia. Sikap dan amalan
mereka adalah sikap dan amalan yang ada pada diri orang yang dipanggil sebagai
usahawan pada hari ini.
Kita lihat kepada empayar Rom dan Parsi, kelahiran negara Islam di Madinah,
empayar Islam di Baghdad dan Turki, revolusi perindustrian, kewujudan Amerika
Syarikat , Kerajaan Melayu Melaka dan Kepulauan Melayu serta percaturan
masyarakat pada hari ini. Perkembangan ini sebenarnya berkembang selaras dengan
perkembangan dalam bidang perniagaan atau perdagangan.
Namun apakah sebenarnya keusahawanan dan mengapa pada hari ini istilah
keusahawanan sering menjadi perbualan. Dari peringkat menteri yang menggubal
dasar hingga ke peringkat buruh yang melaksanakan segala kerja. Istilah
Keusahawanan menjadi tidak asing lagi kepada rakyat Malaysia. Tapi apakah itu
usahawan ?
Definisi Keusahawanan Dan Usahawan
Keusahawanan

Keseluruhan sikap, nilai, pengetahuan dan kemahiran yang membolehkan seseorang

itu mampu bahkan cekap untuk mencari, mengenal dan merebut peluang dan
menterjemahkannya kepada strategi-strategi dan usaha-usaha perniagaan untuk faedah
ekonomi dan keuntungan.
Usahawan

Ialah tenaga atau kualiti manusia yang bertanggungjawab membentuk dan

mengujudkan usaha atau kerja dengan menggunakan faktor pengeluaran seperti tanah,
modal dan buruh serta berkebolehan untuk melakukan perkara seperti :
Mencari

peluang

perniagaan

Mengusahakan perniagaan yang akan membawa kebaikan kepada dirinya dan orang

PENERAPAN UNSUR PEDAGOGI

Empat jenis pengetahuan yang membantu seorang guru membuat keputusan
profesional dalam kerjayanya iaitu
pegetahuan dalam bidang mata pelajaran yang diajar;
pengetahuan pedagogi dalam mata pelajaran tersebut;
pegetahuan am dalam pedagogi; dan
pengetahuan tentang murid dan pembelajaran. Salah satu pengetahuan
yang perlu dimiliki oleh guru masakan adalah pedagogi mata pelajaran
masakan (Eggen & Kauchak, 2006).
Teknik demonstrasi dan amali merupakan teknik yang paling kerap, sesuai
dan berkesan untuk Demonstrasi melibatkan kemahiran audio dan visual.
I Cara melaksanakan demonstrasi
Persediaan awal
Kenal pasti topik, objektif dan kandungan yang hendak diajar
Beritahu murid aktiviti yang perlu diperhatikan supaya murid memberi fokus
dan dapat melakukan tanpa kesilapan
Sediakan bahan dan peralatan dan susun mengikut langkah-langkah
membuatnya
Sediakan meja khas untuk demonstrasi dan pastikan semua murid boleh
melihat dengan jelas.
Semasa demonstrasi
Pandang ke arah murid semasa memberi penerangan tentang aktiviti yang
dijalankan.
Sekiranya murid menunjukkan keraguan, ulang penerangan dan aktiviti
sekali lagi.
Kemukakan soalan untuk menarik perhatian murid.
Suruh seorang murid untuk membuat aktiviti untuk mengukuhkan kemahiran
murid.

Selepas demonstrasi
Bincang dengan murid aktiviti-aktiviti yang dibuat semasa menyediakan
masakan tersebut.
Suruh murid buat rumusan tentang aktiviti masakan.
II Cara melaksanakan amali
1. Persediaan awal guru
Pastikan peraturan bilik dapur ditampal dan difahami oleh murid.
Pastikan jadual tugas ditampal dan difahami oleh murid.
Pastikan alat pemadam api berfungsi.
Maklumkan kepada murid bahan-bahan dan perkara yang perlu dibawa
sebelum kelas amali bermula.
Pastikan setiap murid mempunyai apron, tudung kepala, kain pengelap
meja, kain pengelap pinggan mangkuk, kain pengelap tangan dan sarung
pemegang periuk.
Pastikan peralatan yang hendak diguna berfungsi dan mencukupi.
Pastikan bahan yang diguna bersih dan mencukupi.
Pastikan murid yang sakit tidak membuat amali (penyakit berjangkit seperti
selsema dan batuk)
2. Peringatan kepada murid
a) Sebelum amali bermula
Kuku pendek dan bersih
Rambut diikat jka panjang
Pakai apron dan tutup kepala.
Letak bahan yang dibawa di atas dulang.
Cuci tangan dengan sabun.
Buka tingkap bilik masakan.
Kasut getah/sekolah apabila memasak di dapur.
Bawa bahan dengan kuantiti yang diperlukan.

 Beri perhatian semasa guru membuat demonstrasi.

b) Semasa amali
Tidak boleh berlari.
Makanan yang tumpah perlu dibersihkan dengan segera.
Jangan makan.
Berjimat mengguna bahan, peralatan, air paip dan api.
Ambil kuantiti yang diperlukan sahaja.
Bercakap perkara yang perlu sahaja.
c) Selepas amali
Buang sampan.
Lantai disapu dan dimop.
Lampu dan kipas angin ditutup.
Tutup tingkap.

KEUSAHAWANAN DAN PERNIAGAAN KECIL PERSEKITARAN

DAN JARINGAN
Keadaan Persekitaran Keusahawanan Persekitaran Luaran Politik dan
Perundangan Ekonomi Sosial Teknologi Persekitaran Dalaman Sumber
manusia

Struktur

organisasi

Kewangan

Penyelidikan

dan

Pembeli

Pembekal Persaingan pembangunan Khidmat Sokongan Keusahawanan

1. Kemudahan pembiayaan kewangan
2. Khidmat pemasaran
3. Khidmat penyelidikan dan pembangunan dan pengkomersilan hasil
penyelidikan
4. Khidmat latihan teknikal dan keusahawanan
5. Kemudahan infrastruktur
6. Khidmat jaringan perniagaan dan kebajikan keusahawanan
-

Membantu

usahawan

mendapatkan

sumber

pembiayaan

untuk

memulakan projek perniagaan atau mengembangkan perniagaan pada

tahap yang lebih besar Agensi yang terlibat adalah:
- Perbadanan Jaminan Kredit Malaysia (CGC).
- Malaysian Industrial Development Fund (MIDF).
- Bank Pembangunan dan Infrastruktur Malaysia (BPIMB).
-

Kementerian

Pembangunan

Luar

Bandar

Kementerian

Perdagangan Antarabangsa
dan Industri Malaysia melalui SMIDEC dan MIDF.
FAMA - memasarkan hasil pertanian daripada pekebun kecil
Guthrie Furniture Sdn. Bhd - memasarkan hasil-hasil keluaran industri
perabot
Besta Distributor - memasarkan produk hasil keluaran industri yang
berasaskan makanan

Karyaneka - membangun dan memajukan pasaran produk kraftangan.

SIRIM - Penyelidikan dan pembangunan dalam bidang sains dan teknologi
untuk industri kejuruteraan ringan
FRIM - Penyelidikan dan pembangunan dalam industri berasaskan
perkayuan
MARDI - Penyelidikan dan pembangunan untuk IKS berasaskan makanan
dan herba.
RRIM - Industri berasaskan getah dan produk daripada getah asli
MARDI - Teknologi makanan dan pertanian

SIRIM - Kejuruteraan ringan seperti kimpalan, membuat acuan, sadur

letrik dan lain-lain
JKR - Kerja-kerja pemborong binaan
Jabatan Perkhidmatan Haiwan -

Teknik menternak dan pembiakan

ternakan
LKIM - Teknik menternak ikan dan penangkapan ikan di laut dalam
MARA

Kursus

kesedaran

keusahawanan,

kursus

pembangunan

usahawan, dan kursus peningkatan keusahawanan

Perbadanan Produktiviti Negara (PPN) Kursus untuk industri
kejuruteraan, jualan dan pemasaran, pengurusan hotel dan pelancongan,
pengurusan kewangan, dan kawalan mutu
Pusat

Pembangunan

Usahawan

Malaysia

(MEDEC)

Kursus

pembangunan usahawan, kursus peningkatan pengurusan perniagaan,

dan perakaunan berkomputer
MARA - Rumah kedai, bazar, arked, kompleks pejabat dan membeli belah
serta bengkel untuk perusahaan kecil

Bank Pembangunan dan Infrastruktur Malaysia Berhad (BPIMB) Tapak kilang bimbingan terutama sekali kepada usahawan yang membuat
pinjaman melalui BPIMB
Malaysian Industrial Estate Berhad (MIEL) - Penyediaan tapak dan
banguan kilang untuk IKS di kawasan perusahaan IKS

Persekitaran
a)

PERSEKITARAN IALAH KEADAAN, SITUASI ATAU SUASANA YG BOLEH

MEMPENGARUHI SAMA ADA INDIVIDU, UNIT KELUARGA, ORGANISASI,

SYARIKAT, PERNIAGAAN & SEBAGAINYA
PERSEKITARAN DARI PERSPEKTIF USAHAWAN
Keadaan & unsur2 luaran serta dalaman yg boleh memberi kesan kpd
perniagaan & seterusnya mempengaruhi usahawan dalam membuat
keputusan perniagaan eg. Pengusaha restoran: kesan & pengaruh
kenaikan harga ayam/ikan/sayuran, usahawan & persekitaran
Usahawan bergiat & berada di dalam persekitarannya pd setiap masa;
jadi, berinteraksi & dipengaruhi oleh persekitarannya
Persekitaran sentiasa berubah & tak menentu; perlu dipantau & dinilai
selalu komponen persekitaran
Persekitaran terbahagi kepada dua bahagian iaitu persekitaran luaran
dan persekitaran dalaman.
Persekitaran luaran terbahagi kpd dua iaitu persekitaran makro &
persekitaran mikro persekitaran makro
Terdapat 4 komponen utama dalam persekitaran luaran makro
1) EKONOMI
2) SOSIO BUDAYA
3) TEKNOLOGI
4) POLITIK & UNDANG2

PERSEKITARAN MAKRO
1) EKONOMI
Eg: pertumbuhan ekonomi yg pesat, suasana ekonomi yg kukuh & stabil
di sesebuah negara/negeri dapat menggalakkan aktiviti kewangan, tetapi
jika sebaliknya, kegiatan keusahawanan terganggu & menerima kesan
buruk
Keadaan ekonomi semasa negara? kdnk? berapa pertumbuhan &
permintaan dlm sektor2 yg diceburi? bagaimana keadaan pasaran buruh
semasa? berapakah kadar pengangguran negara? kos2 bahan mentah &
tenaga?
Berapakah kadar inflasi negara? Kuasa beli pengguna? Kadar faedah
tinggi atau rendah? (affect cost of capital & financial planning).
Perbelanjaan kerajaan - prasarana ? Pertahanan? Pertanian? Pendidikan?
Kesihatan? Dll. (apa peluang2 pd uwan?)
Berapa kadar tukaran asing negara? (jika rm kukuh,produk utk eksport
jadi mahal, kurang kompetitif di pasaran luar,tapi pinjaman luar jadi murah
& kuasa import naik)

2) SOSIO-BUDAYA

Melihat

pengaruh

&

kesan

persekitaran

sosio-budaya

dari

dua

aspek:demografi & budaya

1) ASPEK DEMOGRAFI - ciri2 kependudukan spt. umur, jantina, bil
penduduk, kaum, taburan pendapatan, bandar & luar bandar. perubahan
ciri demografi membawa perubahan pada permintaan pelanggan, kuasa
beli pelanggan sasaran, saiz pasaran & sebagainya.
2) ASPEK BUDAYA - tren & nilai sosial masyarakat, kepercayaan, bahasa,
gaya hidup keluarga,
perubahan citarasa pengguna dll., phenomena2 ini
mengubah pola
permintaan

 jadi mempengaruhi keputusan2 yg akan dibuat oleh

usahawan
EG.

Aspek budaya; pertumbuhan pusat2 tuisyen - kesan drp budaya

exam-oriented murid & ibubapa.

EG. Peningkatan jumlah wanita bekerja tingkatkan permintaan terhadap
pusat2 penjagaan kanak2 & pertumbuhan pesat perniagaan barang2
kemas & kosmetik
EG. Kesedaran agama; pengguna islam bersih & halal , bebas riba.
EG. Budaya saman (celek undang2); eg: budaya sms quiz sms,
download lagu, rancangan hiburan realiti undian sms)
3) TEKNOLOGI
Uwan perlu menilai persekitaran teknologi & meneliti perubahan pesat
teknologi supaya tak ketinggalan dari aspek kejuruteraan & kualiti,
proses2 baru yg lebih kos-efektif, penggunaan ict, inovasi produk, dll.
Jika berada di hadapan dlm technologi boleh mendapat competitive
advantage & memonopoli pasaran persekitaran makro 4) politik &
undang2
Usahawan terikat dgn dasar, peraturan, syarat2 & undang2 negara di
mana perniagaan beroperasi kaji sistem politik & perundangan dahulu
supaya tidak melanggar dasar & undang2 elak masalah
Sistem politik & perundangan mungkin berbeza dari satu negara ke
negara.

(komunis/demokrasi/autokratik);

(politik

stabil,

kacau

bilau,

keganasan, kadar jenayah, rasuah)

4) FAKTOR POLITIK & UNDANG2
- Eg: keperluan lesen/permit, polisi2 harga barang2 kawalan, sekatan
terhadap keluar masuk barangan2 tertentu, dasar cukai, undang2, kontrak
& perjanjian (remedy & enforcement), harta intellect
Keusahawanan berkembang pesat di persekitaran politik negara yg
stabil & penguatkuasaan undang2 berada di tahap yg baik

PERSEKITARAN MIKRO/INDUSTRI
- Persekitaran Mikro mengandungi beberapa kumpulan:
1. Pelanggan/Pengguna (Customers)
2. Pesaing (Competitors)
3. Pembekal (Suppliers)
4. Pihak Institusi Kewangan
5. Organisasi bukan Kerajaan (NGOs)
6. Pihak Kerajaan & Agensi2 yg terlibat

PERSEKITARAN MIKRO
Mempengaruhi operasi usahawan secara langsung, mendatangkan
kesan lebih cepat berbanding persekitaran makro persekitaran mikro
1) Pelanggan pelanggan ialah pengguna yg membeli barangan atau
perkhidmatan yg ditawarkan uwan. kumpulan yg menjadi sasaran utama
uwan - pelanggan raja, tiada pelanggan tiada perniagaan
KLASIFIKASI PELANGGAN
a) individu
b) kelompok manusia spt yg terdapat di sekolah, universiti, hospital,
pejabat kerajaan,
c) sesebuah syarikat lain juga boleh menjadi pelanggan kpd syarikat yg
lain
2) Pembekal - individu atau kumpulan yg menyalurkan input kpd uwan;
bahan mentah,

peralatan, mesin dll. penting menjaga hubungan.

- pembekal yg baik akan menawarkan kpd uwan bahan
berkualiti, harga yg
rendah, penghantaran pd masa yg tepat, tempoh bayaran yg
lebih lama &
reliable.
3) Kerajaan & agensi2 yg terlibat - mempengaruhi aktiviti keusahawanan
melalui pelbagai
peraturan yg digubal utk membantu
menyelaras,
menyokong & membangun keusahawanan.
pelbagai
agensi yg memberi khidmat nasihat,
latihan, pinjaman,
penyewaan premis dll.
- menyedia lesen, permit, mengutip berbagai
cukai & duti,
mesti peka implikasi cukai terhadap kos &
keuntungan
syarikat.
4) Institusi kewangan - bank2 perdagangan, syarikat kewangan, syarikat
insurans &
syarikat venture capital
- kebanyakan uwan perlu sumber pembiayaan
modal dari institusi
kewangan utk memula atau mengembangkan biz.
- faktor2 seperti kadar faedah, jumlah pinjaman &
senang/susah

pinjaman diberikan akan mempengaruhi

5) Pesaing - penting bagi uwan mengenal pasti siapa pesaing &
memahami karenah &
aktiviti pesaing2. menganalisa tahap persaingan dalam
industri tersebut.

- Selain mengetahui kelemahan & kekuatan diri, uwan juga

perlu mengetahui
kelemahan & kekuatan para pesaing : guna strategi2
berkesan atasi pesaing
(harga, promosi, produk, pengedaran, premis)
6) Pertubuhan bukan kerajaan - NGOS yg vokal & aktif boleh
mempengaruhi perniagaan
melalui berbagai kempen & publisiti massa.
ngos juga
boleh mempengaruhi keputusan pengguna &
kerajaan.
- harus peka terhadap peranan badan2 ini &
isu2 yg sensitif
pada

masyarakat.

eg.

kebersihan,

alam

sekitar, kesihatan,
keselamatan pengguna, status halal-haram dll.

Persekitaran dalaman
Persekitaran dalaman - unsur yg terdekat dgn usahawan & berupaya
mempengaruhi aktiviti perniagaan secara langsung dgn menganalisa

persekitaran dalaman uwan dapat mengenal pasti kekuatan & kelemahan

perniagaan
terdapat 3 komponen di persekitaran dalaman iaitu struktur, budaya &
sumber
b) budaya organisasi ialah satu set nilai & corak bergelagat atau
berkelakuan, kepercayaan & harapan yang dikongsi oleh organisasi.(eg.
bmana firma melayan pelanggan, bmana ikatan di antara k/tangan,
semangat kekitaan, sistem kerja dll)
c) Sumber Antara sumber dalaman di dalam organisasi adalah
usahawan itu sendiri, kewangan, sumber manusia, harta yang nyata dan
harta tidak nyata, teknologi dan reputasi. Ciri-ciri peribadi keusahawanan,
kemahiran,

tenaga,

idea,

pengetahuan

dan

pengalaman

adalah

sebahagian daripada sumber usahawan. Kesemua sumber ini akan proses

bersama

di

dalam

perniagaan

untuk

menghasilkan

barangan

dan

perkhidmatan.
d) Persekitaran Dalaman (Internal Environment) Persekitran Dalaman
juga turut mempengaruhi keputusan yang akan dibuat oleh usahawan.
Walau bagaimanapun, usahawan boleh mengawal unsur ini. Persekitaran
Dalaman organisasi terdiri daripada unsur berikut:
i) Struktur Organisasi
ii) Budaya
iii)Sumber

Pengaruh Persekitaran Dalaman

- Organisasi Persekitaran Dalaman terdiri daripada sumber, struktur dan
budaya. Kesemua unsur ini mempengaruhi usahawan di dalam membuat
keputusan dan aktiviti yang dilakukan. Usahawan perlu menilai kekuatan
dan

kelemahan

perniagaan

mereka

sebelum

keputusan atau formulasi sebarang strategi.

membuat

sebarang

a) Sumber - Antara sumber dalaman di dalam organisasi adalah

usahawan itu sendiri, kewangan, sumber manusia, harta yang nyata dan
harta tidak nyata, teknologi dan reputasi. Ciri-ciri peribadi keusahawanan,
kemahiran,

tenaga,

idea,

pengetahuan

dan

pengalaman

adalah

sebahagian daripada sumber usahawan. Kesemua sumber ini akan proses

bersama

di

dalam

perniagaan

untuk

menghasilkan

barangan

dan

perkhidmatan.
b) Struktur - Struktur organisasi mestilah sesuai dengan pelaburan
baru untuk membolehkan ia menyesuaikan diri dengan perubahan
persekitaran.
c) Budaya - Budaya dan nilai positif haruslah dimasukkan ke dalam
organisasi perniagaan untuk kebaikan kesemua sumber manusia.
Cabaran usahawan dlm persekitaran keusahawanan
- Ancaman drpd persekitaran luaran dan kelemahan drpd persekitaran
dalaman
Menilai persekitaran luaran
Usahawan perlu menyedari pengaruh2 dlm persekitaran luaran yg
mempengaruhi pembuatan keputusan.
Mengintergrasi pengaruh2 yg wujud dlm persekitaran luar kpd r/kerja
komprehensif.
Mempunyai kemahiran berpolitik, kompromi & membuat perundingan.
Mempunyai kemahiran berkomunikasi yg baik.
Kemahiran intelektual untuk menganalisis isu2 semasa.
Pengurusan persekitaran
Memahami unsur2 persekitaran luaran khusus/mikro
Memantau & peka kpd perubahan persekitaran
Berpengetahuan di dalam bidang ekonomi
Meramal perubahan citarasa pengguna & perubahan teknologi

 Membuat perancangan strategi, taktikal dan operasi

Mengubah struktur organisasi untuk disesuaikan dengan kehendak
persekitaran.
Jaringan keusahawanan
Konsep jaringan - Usahawan yg mempunyai jaringan yg luas mempunyai
kelebihan bersaing. " knowing the right people at the right time at the
right place with the right cost" Proses mencipta pakatan dgn individu &
organisasi melepasi sempadan perniagaan (Holt, 1992)
Jenis-jenis jaringan
a) Jaringan peribadi
Jaringan tidak formal antara usahawan dgn ahli keluarga, rakan2,
pekerja2 (ikatan yg kukuh)
Melibatkan pergaulan sosial dgn masyarakat/ahli keluarga

b) Jaringan perniagaan
Merujuk kpd jaringan formal usahawan dgn pihak lain atas urusan
perniagaan.
Kajian mendapati kebanyakan usahawan berjaya memperuntukkan 20%
drpd masanya untuk membentuk jaringan formal.
Cth: pengedar, pembekal, pelanggan dll.
c) Jaringan awam
Melibatkan usahawan dgn sumber2 yg dapat memberi maklumat kpd
usahawan spt majalah, s/khabar, tv dll.

Faedah jaringan keusahawanan

Mendapatkan sumber-sumber dan mengintai peluang-peluang yang
diperlukan oleh perniagaan mereka

 Membina reputasi dan kredibiliti diri dan perniagaan dan seterusnya

dapat memberi kelebihan persaingan kepada usahawan

Sokongan

kewangan,

sumber

maklumat,

peluang

pasaran,

idea

perniagaan, promosi barangan, maklumat pasaran, maklumat pembekal,

sokongan moral dan motivasi, sumber pengetahuan dan kemahiran,
penasihatan perniagaan, dan orang perantaraan.
MENGURUS JARINGAN USAHAWAN
1. Peringkat pertama: - Merancang hubungan dengan ahli jaringan mereka
- Menyenaraikan maklumat setiap ahli jaringan
- Bertukar2 kad pniagaan di majlis2 tertentu
Menonjolkan diri dlm kegiatan sosial, persatuan,
kemasyarakatan
dll.
2. Peringkat kedua: Bagaimana mereka ini? mewujudkan hubungan
dengan
Peringkat ini melibatkan proses hubungan yang masih dalam
percubaan dan akan berkembang. Interaksi akan berlaku lebih kerap
sekiranya terdapat kepentingan bersama dan saling bergantungan dalam
pertukaran sumber, maklumat, peluang perniagaan dan sebagainya.
Merekodkan/menyimpan maklumat jaringan spt nama, alamat, no
telefon dll.
Kepentingan jaringan tersebut kpd usahawan

3. Peringkat Ketiga: Mengekalkan hubungan agar tidak berlaku masalah

Menjaga imej syarikat
Menghantar kad pd majlis tertentu
Menelefon, sms, e-mail dll.

KESIMPULAN
Perniagaan akan beroperasi dan berinteraksi dengan persekitaran di
mana ia berada yang melibatkan persekitaran luaran dan dalaman.
Persekitaran luaran pula dibahagikan kepada persekitaran makro dan
persekitaran mikro.
Persekitaran makro terdiri daripada komponen ekonomi, teknologi, politik
dan undang-undang , dan sosio budaya yang mempengaruhi perniagaan
secara tidak langsung.
Persekitaran mikro ianya terdiri daripada pelanggan, pembekal, pihak
kerajaan, pihak institusi kewangan, pesaing dan pertubuhan bukan
kerajaan yang berkaitan yang mempengaruhi aktiviti keusahawanan dan
perniagaan secara langsung. Persekitaran dalaman pula ia terdiri
daripada komponen struktur, budaya dan sumber dan secara langsung
mempengaruhi operasi perniagaan.
Terdapat tiga jenis jaringan usahawan iaitu jaringan peribadi, jaringan
awam dan jaringan perniagaan.

Setiap usahawan perlu membuat analisis persekitaran dan membina

jaringan kerja yang baik bagi mengenal pasti peluang-peluang dan
ancaman yang bakal mendatang di samping mengumpul maklumatmaklumat penting sebagai persediaan kepada perniagaan.