2.Uluslararas 6.

Ulusal Meslek Yksekokullar Sempozyumu

25-27 Mays 2011 Adnan Menderes niversitesi Aydn Meslek Yksekokulu, Aydn, Trkiye

NVERSTE SANAY BRL VE LETMELERN

NVERSTELER ALGISI
UNVERSTY-INDUSTRY COLLABORATION AND THE
PERCEPION OF UNIVERSITIES BY BUSINESS
Dr. Huseyin ERSOY
Dokuz Eylul Universitesi
Ersoyh2001@gmail.com

ABSTRACT

t is essential for business to compete and keep their economic life in todays intensive
competetion atmosphere. That is why, one of the most improtant factors to compete and keep
sustainable growth for business is to work with skilled workforce and to have sophisticated
technology. So they can develope most effective technology for their future to be able to cempete
and pioneer on their industry.
That is why, developing necessary technology and recruiting skilled workforce for business
is very important. Business have to collaborate with universities to reach their goals. That has been
a necessity for business and universities at the same time.
At this study, it has been tried to find out if the business and universities are collaborating.
t has been conducted a survey and a questionnary including questions prepared according to likert
technique sent to the industriel organisations. And they have been asked to choose the correct one
for themselves. Returning sheets have been collected, sorted and compiled by using SPSS program.
Then interpreted and developed some proposals.
Keywords: industrial education, competition, universyt-ndustry collaborations and
Problems encountered.
Jel Clasification: m11, m19, 014, o16, o31

ZET
letmelerin ekonomik yaamlarn srdrebilmeleri tamamen rekabet ortamnda ayakta
kalabilme gcne baldr. Bu nedenle, iletmeler iin rekabet edebilmenin ve varln
srdrmenin en nemli unsurlarndan birisi de an gereklerine uygun eitim alm i gcne
sahip olmak ve teknolojiyi en ekonomik koullarda retip sahip olmak, buna gre rn gelitirmek
ve rakiplerin nne gemektir.
Bundan dolay, teknoloji gelitirme ve iletmelerin ihtiyalarna uygun donanmda i gc
salamak iin niversitelerin iletmeler ile iletmelerin de niversiteler ile ibirli iinde
almalar bir zorunluluk tekil etmektedir.
almada niversite ile endstriyel iletmeler arasndaki iliki aratrlm. letmeler ile
niversiteler arasnda ibirlii yaplamamasnn nedeni sorgulanmtr. Bunun iin likert leine
gre hazrlanm bir anket almas hazrlanarak iletmeler gnderilerek cevaplamalr istenmitir.
Geri dnen anket almalar SPSS program yardmyla deerlendirilerek bir sonuca varlm ve
sonular yorumlanarak bir neri gelitirilmitir.
Anahtar Kelimeler: endstriyel eitim, rekabet, niversite-sanayi ibirlii ve sorunlar

1. GR
Teknolojik gelimenin en nemli iki unsurundan birisi iletmeler dieri de teknoloji
gelitirmenin en nemli ayaklarndan birisi olan niversitelerdir. Gnmzde yaanan youn
rekabet ortamnda iletmelerin varlklarn srdrmeleri iin deien ekonomik koullara uyum
salamalar gerekmektedir. Deien koullara uyum salamada en itici unsur ise teknolojik geliim
ve bu geliimin temelini oluturan yetimi insan unsurudur. Bu nedenle iletmelerin gereksinim
duyduu yetimi insan niversitelerde eitilmektedir.
letmeler ile niversitelerin senkronize bir ekilde hareket etmeleri durumunda yetimi
insan temininde iletmeler zorlukla karlamayacaktr. niversitelerin iletmelerin ihtiyac olan
teknik eleman skntlarn karlayabilmeleri iin ise niversite-sanayi ibirlii byk nem
tamaktadr. letmeler niversitelerden destek almadan, niversiteler de iletmeler ile ibirlii
yapmadan teknoloji ve rekabette gnmzde yaamakta olduumuz hzl deiime asla uyum
salayamayacaktr. Bu nedenle niversite-sanayi ibirlii kanlmazdr.
Gnmzde, lkemizde sk sk niversite-sanayi ibirliinin salanamadnda sz
edilmektedir. Yaanan gerekler gstermektedir ki, niversiteler ile sanayi arasnda byk bir
kopukluk mevcuttur. Bu kopukluun nedenlerinin aratrlarak giderilmesi ve her iki tarafn
birbirine yaklatrlmas gerekmektedir.
2. NVERSTE ETM VE SANAY BRL
2.1. Eitim ve Rekabet
Rekabet gcnn eitim seviyesi ile dorudan ilgili olduu, dnya rekabet gc endeksi ile
dnya niversitelileme oran arasndaki ilikiden rahatlkla grlebilmektedir. Dnya
niversitelileme oran en yksek olan lkeler ayn zamanda dnya rekabet gc endeksinde de en
yukarda olan lkelerdir. Bu sonulardan eitim seviyesi ile eitim arasnda dorudan bir iliki
olduu grlmektedir.

Tablo 1. Seilmi Baz lkelerin Rekabet Endeksi

lke ADI

Puan

Sras

svire
5.63
1
sve
5.56
2
Singapur
5.48
3
ABD
5.43
4
Almanya
5.39
5
Japonya
5.37
6
Finlandiya
5.37
7
Hollanda
5.33
8
Danimarka
5.32
9
in
4.84
27
Hindistan
4.3
51
Trkiye
4.25
61
Kaynak:World Economic Forum, Global Competitivness
Index 2010-2011, s.15

Tablo 2. Trkiye ve Baz Blgelerde Yksekretimde Okullama Oranlar

Blge
Dnya
Avrupa
Kuzey Amerika
Trkiye

Oran (%)
16.2
47.8
84.0
19.0

Kaynak: Gedikolu, (2005) s. 75

Endstriyel iletmeler ile niversitelerin ibirlii halinde uyumlu bir ekilde almalar
hem lkelerin yenilikilik kapasitelerine hem de yenilikilik kapasitesi ile dorudan ilikili olan
kii bana den patent says veya lkelerin yllk patent saylarna yansyacaktr. Gelimi
lkelerde niversite-sanayi ibirliinin de gelimi olmas yenilikilik kapasitesi ve kii bana
den yeni oatent saysnda da arta neden olmutur. Bu art ayn zamanda lkelerin gelimlik
dzeylerini ve rakbet glerini de artran itici g olmaktadr. Ar-ge faaliyetlerine ayrlan pay da
lkelerin sanayi-niversite ibirliinin bir gstergesi olarak kabul edilmektedir. Aadaki
tablolarda bu durum tablo halinde grlmektedir:
Tablo 3. Seilmi Baz lkelerin
Son Teknolojiye ulalabilirilii
(Max. 7)
Sra
1
2
3
4
5
6
7
9
14
15
16
17
18
20
32
33
34
41
48
73

lke ad
sve
zlanda
Norve
Finlandiye
svire
srail
A.B.D.
Hollanda
Kanada
ngiltere
Fransa
Almanya
Japonya
Singapur
spanya
Tayvan, in
rlanda
Hindistan
Trkiye
talya

Notu
6.8
6.8
6.7
6.6
6.6
6.4
6.4
6.4
6.4
6.4
6.4
6.3
6.3
6.3
5.8
5.8
5.8
5.6
5.5
5.0

Kaynak: World Economic Forum, 2009,

The Global Comp. ndx. S.464

Tablo 4. Seilmi Baz lkelerde

Ar-Gede Univ.-Sanayi birlii
(Max. 7)
Sra
1
2
3
4
5
6
7
9
11
12
14
19
20
25
34
44
46
58
82
112

lke ad
A.B.D.
svire
Finlandiya
ngiltere
sve
Singapur
Kanada
Almanya
Hollanda
Tayvan
srail
Japonya
Norve
in
Brezilya
Fransa
spanya
Hindistan
Trkiye
Yunanistan

Notu
5.8
5.7
5.6
5.6
5.5
5.4
5.4
5.2
5.2
5.2
5.1
4.9
4.9
4.6
4.3
4.0
4.0
3.7
3.4
3.0

Kaynak: World Economic Forum, 2009,

The Global Comp. ndx. S.491

Kresel rekabet endeksinde Portern temel rekabet stratejisi dorultusunda ekonomiler

faktr etkin ekonomiler, verim etkin ekonomiler ve yenilik etkin ekonomiler olmak zere grupta
toplanmaktadr. Kurulular, alt yap, makro ekonomik evre ve salk ile ilkretim durumu faktr
etkin ekonomiler iin, yksek retim, rn Pazar verimlilii, i gc verimlilii, finansal
piyasalarn geliimi, teknolojik yeterlilik ve Pazar bykl durumlar da verim etkin ekonomiler
iin anahtar faktrleri tekil ederken, yenilik ve iletmelerin sofistike durumlar yenilik etkin
ekonomiler iin anahtar rol oynamaktadrlar. niversite-sanayi ibirliinin artmas lke
ekonomisini faktr etkin ekonomiden yenilik etkin ekonomiye geite nemli bir etki yapacaktr.
niversite-Sanayi ibirliinin artrlmasnn iletmelerin teknolojik seviyelerini artrmasna
ve yeniliki yap kazanmalarna katk salad grlmektedir. Ayrca iletmelerin istekleri ile
niversitenin yetitirdii elamanlar arasnda uyum sorunlarnn azaltlmasn da salamaktadr.
MESSin 119 ye iyerinde yapt bir aratrmada iletmelerin %77.3nn elemanlarnda beceri
eksiklii olduu ve iletmenin beklentilerinin altnda kald grlmtr (MESS, s.4).
Tablo 5. Baz lkelerin Yeniliki
Kapasiteleri
Sra lke Ad
1
Almanya
2
Japonya
3
sve
4
svire
5
Finlandiya
6
ABD
7
srail
8
Fransa
9
Danimarka
10
Hollanda
55
Trkiye
Dnya Ortalamas

Puan
5.9
5.8
5.7
5.7
5.6
5.3
5.3
5.1
4.9
4.9
3.1
3.2

Kaynak: World Economik Forum The Global

Competetivness Report 2009-2010, s:488

Tablo 6. Baz lkelerde Milyon Kii Bana

Yeni Patent Says
Sra

lke Ad

1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
70

Tayvan
Japonya
ABD
srail
G. Kore
Finlandiya
svire
sve
Almanya
Kanada
Singapur
Trkiye

Pat.
Says
287.1
279.1
261.7
195.0
181.4
163.0
158.9
110.2
109.5
108.8
92.8
0.3

Kaynak: World Economik Forum The Global

Competetivness Report 2009-2010, s:494

letmelerin %68.9u igc eitiminde devlet-iveren ve iilerin ortak hareket etmesi

gerektii grndedirler (MESS, s.4). Burada iletmelerin, devlet ve niversiteler ile ibirliini
gelitirmelerinin, ii salndan verimlilik artna, teknolojik gelime ve rekabet gc elde
etmeye kadar bir ok konuda ne kadar nemli olduu ortaya kmaktadr. Aadaki tabloda
seilmi baz lkelerin niversite-sanayi ibirliinin yeterlilik durumu grlmektdir:

Deerlendirmede en yksek puan 7 olarak alnmtr. Bu deerlendirmeye gre

ABD ve Singapur gibi lkelerde ibirlii yeterlilik dzeyi 6nn zereinde ya da yaknnda
iken Trkiyede bu rakam 2.9 dzeyindedir. Buradan Trkiyede niversite-Sanayi
ibirliinin yeterli dzeyde olmad gelimi lkelerin ok gerisinde olduu
grlmektedir. Bu durum lkelerin rekabet gc ve yeniliki kapasitelerinden de
anlalmaktadr. Amerikan Eitim ve Gelitirme derneinin 1990 ylnda yapt bir
aratrmada u sonulara ulalmtr:

Amerikan firmalarnn cretlerin ortalama olarak %1.4ne tekabl eden eitim

yatrmlar i gcnn sadece %10una ulaabilmitir.

Bugn uygulanmakta olan K-12 sistemi 200li yllarda alacak olan bir ok insan
iin yararsz hale gelecektir.
2000li yllarda alacak olan i gcnn %90 1990l yllarda alanlardan
oluacaktr.

2000li yllarda lkenin ekonomik gereksinimlerine uygun ok az sayda

eitilmi ve bilgili insan gc kalacaktr.(Holton and Trott, 1996,1)

Gnmzde eitilen insanlarn ekonomik ve teknolojik ihtiyalar dorultusunda 510 yl iinde tekrar eitilmeleri ihtiyac ortaya kmaktadr. Eitimde engelliler iin de yer
almal ve onlar da yeteneklerine uygun eitim donanmlar ile donatlmaldr. Bu
bulgular niversite-sanayi ibirliinin neminin gelecekte daha da artacan
gstermektedir.

Portern ulusal rekabet avantaj determinantnda belirtildii zere iletmelerin de rekabet

edebilmek iin yetimi, yeniliki, yaratc igcne gereksinimi vardr. Ancak bu zelliklere sahip
igcne sahip ise yeniliki ve rekabeti bir yapya kavuabilirler. Bu nedenle iletmeler igcnn
istenen kalifiye zelliklere sahip olmasndan, retim amasnda yeni teknoloji yaratmaya,
karlalan sorunlarn zmnden deer zinciri oluturup markalamaya kadar her aamada
niversite sanayi ibirliinin nemini anlam olmaldrlar.
Tablo 7. Baz lkelerin niversite-Sanayi likilerinin Yeterlilik Durumu

lke Ad

Yeterlilik

ABD

6.5

Singapur

5.9

sve

5.8

Hollanda

5.7

svire

5.5

Kanada

5.3

Japonya

5.2

Tayvan

5.2

Almanya

5.0

Fransa

5.0

Trkiye

2.9
Kaynak:Tsiad, 2006, s.38

Porter i gcnn (emek) eitim seviyesini de faktr koullar kapsamnda

deerlendirmektedir (Griffin ve Pustay 2001, 137). lkelerin belli bir endstride rekabet
edebilmesi iin yetimi eleman gc ve alt yap gibi retim faktrlerindeki pozisyonlar (Porter
1990, 71) faktr koullarn tekil etmektedir. ekil 1de Michael Portern ulusal rekabet avantaj
determinant grlmektedir.
Dnya Ekonomik Forumu bakan Klaus Schwabn sunumu ile Colombia
Universitesinden Prof. Xavier Sala-i Martinin bakanlnda hazrlanan Kresel Rekabet Gc
Endeksi 2009-2010 raporunda lkelerin rekabet gc oluturmalar 12 temel zerine
oturtulmutur. Bu 12 temel ikisi eitime ayrlm olmakla birlikte, eitim ile ilintili temel direk
saylar da eklenince dolayl-dolaysz konu says 6-7yi bulmaktadr. Bu adan bakldnda
rekabet iin eitimin ve endstriyniversite ibirliinin ne kadar nemli bir unsur olduu ortaya
kmaktadr.

Firma
stratejisi,
yaps ve rakipler

Talep Koullar

Faktr Koullar

lgili ve destekleyici
endstriler

ekil 1 Michael Porterin Ulusal Rekabet Avantaj Determinantlar

Kaynak: Michael Porter, The Competetive Advantage of Nations, 1990, s:72
niversite-sanayi ibirliinin artrlmas lkemizde retilen rnlerin teknoloji dzeyini de
etkilemyecektir. OECDnin yapt aratrmada trkiye daha ok teknoloji dzeyi dk rn ihra
etmektedir. Bu rnlerin toplam ihracatmz iindeki pay %45, OECD ortalamas %18.5tir.
trkiye bu oranla 32 OECD yesi lke iinde en alltan 3. srada yer almaktadr(TISK, 2003). leri
teknoloji rn ihracatnda ise Trkiye OECD lkeleri iinde 26. srada yer almaktadr.
Trkiyenin toplam imalat sanayi rnleri iinde ileri teknoloji rn ihracatnn oran sadece
%6.5tir. Bu kategoride OECD ortalamas %24.5tir (TISK 2003).

2.2. niversite-Sanayi birlii Alanlar

Devlet de niversite-sanayi ibirliinin nemini kavram ve ibirliinin gelimesi
iin nclk etmekte ve tyol gsterici rol oynamaktadr. Ancak bu abalar, istatistiklerden
de grld zere henz istenen dzeye gelememi durumdadr. Bu konulardaki hemen
tm istatistiklerde lkemizin gelimi ve rekabet gc yksek lkelerin gerisinde kald
grlmektedir. Bu nedenle niversite-sanayi ibirliinin gelitirilmesi ve istenen dzeye
gelinmesi iin daha fazla gayret gsterilmelidir. Son yllarda bu konuda daha fazla katk
salanmas ynnde almalar artrlmtr. Devlet niversite-sanayi ibirliinin
artrlmasna ve yaygnlatrlmasna katk salamak iin baz kurumlar aracl ile bir
takm uygulamalarla tevik edici rol oynamaktadr. Bunlardan bazlar unlardr:
TBTAK ve TBTAK destekli ar-ge projeleri. Teknolojik zelliklere sahip,
lkemizin yenilikilik ve rekabet gcn artrc projelere destek veren kurulu
iletmelerin ve niversitelerin aratrmalarna katk ve destek salamaktadr. Teknoloji
zleme ve Deerlendirme Bakanlnn destek verdii projelere www.tideb.tubitak.gov.tr
internet adresinden de ulalabilmektedir (Sabuncuolu, Kara, 2004, s.2).
EUREKA, lkemizin de devlet olarak ye olup katk salad bu kurulu, avrupa
lkelerindeki endstriyel ve aratrma kurulularnn rekabet glerini artrmak, ye
lkeler arasnda bilgi deiimini ve paylamn salamak ve ye lkeler arasnda ortak
projelerin yrtlmesini tevik etmek iin kurulmu bir kurulutur. lkemizden de bir ok
niversite ve endstriyel iletme bu kurum ile ortak ar-ge projeleri yrtmekle birlikte
yeterli dzeye gelmemitir. Kurulua www.eureka.tubitak.gov.tr
adresinden
ulalabilmektedir (Sabuncuolu, Kara, 2004, s.2). EUREKA 6. ereve program
kapsamnda daha ok d kaynakl projelere destek vermektedir. Altnc ereve program

ye lkeler arasnda bilimsel ve teknolojik ibirliini artrmak iin ye lkelerdeki

aratrma projelerine destek vererek sanayi ve niversite ibirliini tevik etmektedir.
Tekonoparklar, son zamanlarda hzla yaygnlamaya balamtr. Teknoparklar bir
takm tevik ve muafiyetler salanarak niversitesanayi ibirliini artmada nemli rol
oynamaktadr. Teknoparklarn iletmeler tarafndan daha iyi tannmas salanmaldr. Bir
ok niversite bnyesinde teknopark bulunmaktadr. Teknoparklara niversiteerin web
sayfalarndan ya da www.cyberpark.com.tr gibi teknoparklarn kendi web sayfalarndan
ulalabilmektedir.

3. UYGULAMA
3.1. Amac ve Yntemi
niversite-sanayi ibirliinin durumunu tespit etmek amacyla yaplan anket almasnda
iletmelerin bu ibirliine baklar, ibirliinin varl ve dzeyi tespit edilmeye allm,
ibirlii yaplamamasnn veya dk dzeyde olmasnn iletmeler asndan nedenleri
aratrlmtr. Bunun iin iletmelere likert tekniine gre hazrlanm anket sorular hazrlanarak
doldurup geri dnmeleri istenmitir. letmeler seilirken sektr ayrm yaplmam sadece izmir ve
ege blgesi esas alnmtr. Ayrca iletmelerin ada finansal aralar tanyp tanmadklar,
tanyorlarsa kullanp kullanmadklar da llmeye allmtr.
Ankete katlan 250 iletmeden 101 tanesi geri dn yapm ve verilen cevaplar SPSS
program yardmyla deerlendirilerek sonularn yorumlanmasna allmtr. Daha nce 2009
ylnda gene tarafmdan yaplan bir baka almada ise niversite-sanayi ibirlii konusunda
niversite (zelde Meslek Yksekokulu) rencilerinin bak asndan deerlendirme yaplmt.
Bu almada ilgili ksmlarda 2009 yl almasnn sonularndan da yararlanlm ve
karlatrmalar yaplarak alglamada zaman iinde meydana gelen deiimler de irdelenmitir.

3.2. Bulgular
Anket almasna olumlu dn salayan iletmelerin verdikleri cevaplarn SPSS
program yardmyla deerlendirilmesi sonucunda iletmelerin byk ounluunun kk ve orta
lekli iletme olduklar grlmektedir. letmelerin byk ounluunun ayn zamanda aile
iletmeleri olduklar da grlmektedir.
Tablo 8. letmelerin Snflandrlmas

letme Tr
Mini
Kk
Orta
Byk

Oran %
40.6
15.8
28.7
14.9

Tablo 9.
Derecesi

letme st Ynetiminin Akrabalk

st yneticiniz?
Akrabalm yok
Akrabam ya da akrabamn ocuu
Kendi ocuum ya da damadm
letme Sahibi ynetici

Oran %
37.6
30.7
14.9
16.8

letmelerin %40 gibi byk bir ksmnn mini iletme, %14.9luk bir ksmnn ise byk
iletme olduu grlmektedir. Ayrca mini iletmelerin aile iletmesi olduu grlrken iletmeler
bydke aile iletmesi snfndan ktklar grlmektedir. Ancak genel olarak bakldnda
iletmelerin yaklak %63 gibi byk bir ksmnn aile iletmesi konumun olduu grlmektdeir.
niversiteler ile ibirlii konusunda iletmeler sorulan dier sorulara iletmelerin verdikleri
cevaplar aadaki tabloda listelenmitir.
Tablo 10. niversiteler ile ibirlii yapyormusunuz sorusuna iletmelerin cevaplar (%)

letme Tr

Hi Yamadk

Nadiren Yapyoruz

Sk Sk
Yapyoruz

Daha nce Yapmtk

Mini iletme

22.0

31.7

9.8

36.6

Kk iletme

18.8

43.8

6.3

31.3

Orta B.iletme

17.2

37.9

26.7

17.2

Byk iletme

18.8

34.7

19.8

26.7

Tablo 10dan da grlecei zere niversiteler ile iletmelerin ibirlii yapmadklar

ilikilerinin kopuk olduu anlalmaktadr. Hi ibirlii yapmyoruz diyenler ile nadiren ibirlii
yapyoruz diyenlerin oran %53.5 iken sk sk ibirli. letmelerden niversiteler ile ibirlii
yapyoruz diyenlerin oran sadece %19.8dir.ibirli yapma oran byk iletmelerde daha yksek
iken kk iletmelere doru gidildike azald grlmektedir. Dikkat eken bir konu ise sk sk
ibirlii yapan iletmeler arasnda orta byklkteki iletmelerin orannn byk iletmelerin
oranndan daha yksek olmasdr.
Tablo 11. Universitelerde yeterli bilgi retiliyormu? (%)
letme Tr

evet

Hayr

ok az

Fikrim yok

Mini iletme

17.1

48.8

34.1

0.0

Kk iletme

12.5

50.0

37.5

0.0

Orta B.iletme

27.6

48.3

20.7

3.4

Byk iletme

46.7

13.3

40.0

0.0

niversitelerin iletmelerin gereksinimi olan yeni ve yeterli dzeyde bilgi retip retmedii
konusunda ise mini, kk ve orta iletmelerin byk ounluu retmiyor diye dnrken,
byk iletmelerin yarya yaknnn retiyor eklinde ifade etmeleri dikkat ekmektedir.
Tablo 12. iletmenizin zemedii herhangi bir teknolojik sorun karsnda aklnza hangi kurum
gelmektedir?(%)
letme Tr

Tbitak

TSE

Universiteler

Yurt d Kurulular

Mini iletme

29.3

34.1

36.6

0.0

Kk iletme

25.0

52.4

21.5

1.1

Orta B.iletme

17.2

34.5

44.8

3.4

Byk iletme

26.7

6.7

66.7

0.0

letmelerin kendi kapasitelerini aan teknik bir sorunla karlatklarnda aklnza ilk hangi
kurum geliyor diye sorulan soruya ise orta ve byk iletmeler niversiteler derken, mini ve kk
iletmeler TSE diye ifade etmektedirler. Yurt d kurululara mracaat dnenlerin oran ihmal
edilecek kadar dk grlmektedir. Bu dikkat ekicidir.
2009 ylnda yaplan aratrmada iletmelere niveristeler ile ibirlii yaplamamasnn
nedenleri sorulduunda iletmelerin %15.8i niversitelerden kaynaklandn, %44.6s
iletmelerden kaynaklandn, %8.9u her ikisinnden kaynaklandn ve % 30.7 gibi byk bir
ksm bu konuda fikri olmadn ifade etmitir (Ersoy, 2009, s.8). 2010 ylnda baka bir deney
alannda farkl iletmelerle yaplan son aratrmada sonularn gene birbirlerine yakn olduu
grlmektedir.
Tablo 13. niversiteler ile ibirlii yaplmamasnn nedenei sizce nedir? (%)

letme Tr

niversiteler

letmeler

Kararszm

Her ikisi

Mini iletme

9.8

46.3

34.1

9.8

Kk iletme

25.0

37.5

34.2

2.8

Orta B.iletme

10.3

46.3

31.3

12.1

Byk iletme

33.3

35.1

19.7

11.9

Tablo 14. ada finansal aralar tanyormusunuz? (%)

letme Tr

Hayr

Hepsini deil

Evet

Mini iletme

17.1

51.2

31.7

Kk iletme

12.5

56.3

31.3

Orta B.iletme

10.3

72.4

17.2

Byk iletme

13.3

46.7

40.0

niversite-sanayi ibirliinin sadece teknik-teknolojik alanla snrl kalmamas finans ve

ynetim alanlarnda gerekletirilmesi de byk nem tamaktadr. Bu amala iletmelere ada
finansal aralar yeteri kadar tanyp tanmadklar da sorulmutur. Bu soruya byk iletmelerin
%40 evet diye cevap vermilerdir. Byk iletmelerin herhangi bir sorun karsnda aklnza ilk
gelen kurum hangisidir sorusuna ile niversitelerle ibirlii yapyormusunuz sorusuna verdikleri
cevaplarla karlatrlnca anlamlanmaktadr.
Tablo 15. ada finansal aralardan yeteri kadar yararlanyormusunuz? (%)
letme Tr

evet

Hayr

ksmen

Mini iletme

22.0

48.8

29.3

Kk iletme

12.3

71.2

16.5

Orta B.iletme

34.5

44.8

20.7

Byk iletme

66.7

20.0

16.3

ada finansal aralardan yararlanma konusunda da byk iletmelerin mini ve kk

iletmelere oranla belirgin bir biimde nde olduklar grlmektedir. Byk iletmeler %66.7, orta
byklkteki iletmeler %34.5 orannda yararlanyoruz diye ifade ederken, mini ve kk
iletmelerde bu oran srasyla %22.0 ve %12.3 deerindedir.
Tablo 16. Yukardaki deerlendirmelerin Chi-Square ve Ssymp. Sig. deerleri
Chi-square

Asymp. Sig.

Universite ile ibirlii yapyormusunuz

6.525

0.089

ada finansal aralardan yararlanyor

musunuz?

10.356

0.006

ada finansal aralar yeteri kadar

tanyor musunuz?

29.723

0.000

Sizce niversitelerde
retiliyormu?

bilbi

39.079

0.000

Bir sorun karsnda aklnza ilk gelen

kurum hangisidir?

36.782

0.000

niversiteler ile ibirlii yaplamamasnn

nedeni sizce hangisidir?

29.574

0.000

yeterli

Aratrmaya katlan iletmelerin %34nn yurt dndaki faaliyet alanlar ile ilgili
teknolojik gelimeleri takip etmedii, %24nn yakndan takip ettii ve %44nn de sadece

fuarlara katld ya da ilgili yaynlar takip ettii grlmtr. Teknolojiyi takip etmenin en nemli
gstergelerinden birisinin de niversiteler ile ibirlii olduu dikkate alnrsa niversite-sanayi
ibrliinin eksiklii burada da belirginlemektedir. Aadaki tabloda iletmelerin teknolojik
gelimeleri takip oran grlmektedir:
Tablo 17. Yurt Dndaki Teknolojik Gelimeleri Takip Ediyor musunuz?
letme Tr

Takip
etmiyoruz

Yakndan
ediyoruz

Mini letme
Kk letme
Orta letme
Byk letme

11

Toplam

Takip

Fuar ve Etkinliklere
Katlyoruz

Sadece Yaynlar
Takip Ediyoruz

18

14

34

24

39

4. SONU VE NERLER

Yaplan aratrma sonularna gre lkemiz iletmeleri ile niversiteler arasndaki

ibirliinin yeterli dzeyde olmad grlmektedir. Zaten uluslar aras kurulular tarafndan
yaplan nc baz gstergelerde de bu sonular grmek mmkndr. niversite-sanayi ibirliinin
istenen dzeyde olmamasnn nedeni olarak iletmelerin kendilerini grmemeleri olumlu bir
gstergedir. Ancak bu sorunun giderilmesinde her iki kesime de byk grevler dmektedir. Hem
iletmeler hem niversiteler yasal mevzuat ibirliinin nndeki engellerden birisi olarak
grdklerini de ifade etmektedirler.
niversite sanayi ibirliinin artrlmas sanayinin teknolojik geliim salamasna,
niversite mezunlarnn sanayinin ihtiyalar dorultusunda yetimesine ve yetimi eleman ile
sanayinin bulumasna pozitif katk salayacaktr. letmelerin niversiteler ile ibirlii yapmas ya
da niversitelerin iletmeler ile ibirlii yapmas her iki kesimin yararna olduu iin lkenin de
yararna olacaktr. Bu adan devletin bu ibirliini tevik edici ynde yasal muvzuat
sadeletirmesi ve hem iletmeler iin hem de niversiteler iin ibirliini tevik edici bir mahiyet
kazandrmas uygun olacaktr.
Gnmzde yaamakta olduumuz kresellemenin getirdii youn rekabet ortamnn
dayand temel, nitelikli bilgidir. Nitelikli bilgi ve buna bal teknoloji retemeyen iletmelerin
yaanmakta olan youn rekabet srecini ynetmesi ve srdrlebilir byme elde etmesi mmkn
grlmemektedir. Bunun iin iletmelerin ve niversitelerin srekli ibirlii halinde birbirlerini
srekli eitim/srekli teknoloji retimi felsefesi dorultusunda desteklemeleri gerekmektedir.
Teknoloji bilgi retiminin bir sonucu ve arac iken bilgi de teknoloji ihtiyacnn ve retiminin bir
arac ve sonucu olmaktadr.
Yaratclk, yenilikilik ve rekabet stnl salanabilmesi iin sanayi-niversite ve
devlet lsnn ne yapp yapp bu ibirliini tesis etmeleri gerekmektedir. Sadece teknoloji deil
ada finansal aralarn tannmas ve uygulanmas da iletme-niversite ibirlii iin zorunluluk
tekil etmektedir. Aratrma sonuar zellikle kk iletmelerin byk bir ksmnn bu aralar
da bilmediini ortaya karmtr. Aksi taktirde bilim adamlarnn ynetim yzyl olarak
tanmladklar 21. yzylda yaanacak olan youn rekabet ve kreselleme ortamnda hep birlikte
baarszla urama riski olduka yksek grnmektedir.

niversite-sanayi ibirliinin salanamamasnn nedeni ister devlet, ister niversite,

ister sanayi kurulular olsun, bu ibirliini salamak gelecei kuran niversite ve devletin
grevidir. Sanayinin niversiteler ile ilgili algsn deitirmek niversitelerin grevidir.
niversiteler, sanayicilerin kendilerini aan sorunlarnda ilk akllarna gelen kurum olmas
ve sanayicilerin severek geldikleri kurumlara dnmesi gerekmektedir.

KAYNAKLAR
Drucker, Peter F., The Effective Executive, Harper Business Essentials, California, U.S.A.
1985
Ersoy, Hseyin, Mays 2009, Meslek Yksekokullar Teknik Eitiminde Kresel
Eilimler Ve Trkiye, Umyos 2009, Konya.
Eme, sa, Uluslararas Mesleki ve Teknik Eitim Konferans, Konferans Al Bildirgesi
Sunumu, 2007, YK, Ankara
Gedikolu, Tokay(2005), Avrupa Birlii srecinde Trk eitim sistemi:Sorunlar ve
zm nerileri, Mersin niv. Eitim Fakltesi Dergisi, Cilt 1, say 1, 66-80
Griffin, W. Ricky, Pustay, W. Michael, International Business, Prentice-Hall Publishing
Company, New Jersey 2001
Gordon, Howard R. D., Dagett, R. Willard ve Castro, Claudio de Moura, Vocational and
Technical Education- Current Trends, Preparation of Teachers, International
Context- History Of
Holton III, Elwood F. ve Trott, James W., Jr., 1996, Trends Toward a Closer Integration
of Vocational Education and Human Resource Development, Journal Of Vocational
and Technical Education.
MESS, MESS yelerinde Mavi Yakalkl Nitelikli gc htiyac Aratrmas.
zsoy, Ceyda, (2007), Trkiyede Mesleki ve Teknik Eitimin ktisadi Kalknmadaki
Yeri ve nemi, Anadolu Universitesi Sosyal Bilimler Enstits Yaynlar, yayn
No:1780
Porter, E. Michael, (1990), The Competetive Advantage of Nations, The Free Press,
New York
Porter, Michael E. and Stern Scott and Furman, Jeffry L., (2000), The Determinants of
National Innovative Capacity, National Bureau of Economic Research, Cambridge,
MA, September : http://www.nber.org/papers/w7876
Sabuncuolu, ., Kara, B.Y., niversite Sanayi birliine Endstri Mhendislii Sistem
Tasarm Dersleri erevesinde Bir Bak, I. Ulsual Mhendislik Kongresi 20-21
Mays 2004, zmir
TISK, Eyll 2007, Trkiyede Aratrma Gelitirme: Ne Durumdayz? Ne Yapmalyz?,
Yayn No:285
TUSAD, (2006), Eitim ve Srdrlebilir Byme, Trkiye deneyimi riskler ve
Frsatlar. Yayn no:TUSAD-T/2006-06-420
TUSAD, (2008), Trkiyede Yksek retim:eilimler, Sorunlar ve Frsatlar, Yayn
no:TUSAD-T/2008-10-473
TUSAD, (1999), Trkiyede Mesleki ve Teknik eitimin Yeniden Yaplandrlmas.
Yayn no:TUSAD-T/99-2-252
United Nations Dvelopment Program (2009), Human Development Report 2007/2008
World Economic Forum,(2009) The Global Competitiveness Report 2009-2010,
Geneva, Swetzerland
World Economic Forum,(2008) The Global Competitiveness Report 2008-2009,
Geneva, Swetzerland