Professional Documents
Culture Documents
pegkegnum pujustasa
pegkernum pujustasa
AGRADECIMIENTOS
la
Fundacin
Privada
que
financia
el
Proyecto
NUGKUI:
PRESENTACIN
Mujeres Awajun Wampis: Somos importantes para construir juntos el
Buen Vivir es una separata para divulgar las evaluaciones, valoraciones y las
propuestas de las Promotoras Participantes del Proyecto Nugkui que
acompaamos en 20 Comunidades Awajun del territorio ancestral.
2
de animales;
pintndole sus vestidos (tarachi) con yamakai (planta que tie color lila). Esto
era embellecerla con cario.
As mismo la mujer ha sido la base fundamental dentro del hogar a nivel del
Clan Familiar. Ella ha sido encargada del cuidado del esposo, de las nias y
los nios, de los animales domsticos, de las chacras, as como el apoyo
importante en momentos de lucha y de guerra.
Hoy en da ha bajado esa responsabilidad del hombre con la mujer y la
familia, con los nuevos cambios en la forma de vivir en el Bosque y con las
relaciones con la ciudad. Es importante que reflexionemos sobre ese
descuido. Las mujeres siguen con su responsabilidad, ahora se ha sumado ms
trabajo con las tareas que exige la Escuela y el Colegio, tambin tienen que
apoyar en la bsqueda de dinero para cubrir las necesidades de la familia, las
madres
jvenes
buscan
capacitarse
para
mejor
su
produccin
comercializacin.
La vida de los Awajun Wampis ya no es como antes. Esta separata nos habla
de la importancia de nuestras Mujeres Awajun Wampis como personas,
esposas,
madres,
comuneras,
chichamkagtin,
kakajam,
dirigentes.
aishmagjaish ajaantunisa
arantunisa pujusartutua;
un hombre con
sus amigos del trabajo y con sus familias. Adems conversando
pujutnumash.
sobre los gastos de alimentacin, educacin, salud
muun anentaimamsam
enentai mamsam.
Nantu.
TAKASH:
mujer
no
saba
trabajar en
la
chacra;
mujer
ociosa.
AJU:
mujer
tacaa, todo
el
zapallo
que
preparaba
para tomar
no
le
invitaba a su
marido
10
11
Otros problemas fuertes que nos afecta como mujeres, esposas, madres
y abuelas son:
14
Nuwa
Nuwa
Awajun
Awajun
Wampis
Wampiska
ajwai
arawai
ajajin
ashi ajakan,
ajarin ash
nuniak
arakau.
jigkayinashkam
Araka
yapajias
sigkaincha
ajainawai
yapajiasar
patayiarainawai
aidaujai.
Yabaik ajainawai
patajai.
ajakan nugken
atak yamajam awajsatatus
Yamaika arainawai arakan nugken
ataksha yamaram mastasa.
15
16
17
Nuwa,
Nuwa
jintinkagtin,
jintinkartinchichawai
chichawaiwajuk
uruk
iwajattajia
iwarattajia
escuela estanquejisha
escuela
tusa,
estanquerisha
namak apujteuk
tusa,APAFA,
namak
Director,
apujtsukmaestro
APAFA,aidau
Director,
nita
maestur
ijuunbaun
aia
aikainatsaig
nita irunmaun
aikainatsaig
18
nuwak
pachinainawai
batsatkamu
ijunbaunum,
tikichnum
ijunbaunum,
chichamkagtak
waitiak
niinun,
patayinunashkam.
20
ashiti jegatasa
Ii nekaj taji nuka awajuiun wampistik taji shig pujutak auwai pujut
pegkejanuka iina ikamji, iina nugkeyai nagkamas. Yabaik awajuntik ayi 60 mil
aents, majanu 70 mil batsatmaunmag, Condorcanqui, Imazajai apatkamat.
Jitusa tabauk awajuni wampisa organizacionka apuji, batsatkamu apuji aidau,
jintinkagtin aidau, chichamkagtin awajuni apuji aidau, waimaku, kakajam,
waisam, pamuk aina nuka ainawai iina pujuti chicham kuwahat perunu asamai.
Estado, pujut apachnan ajantus diimainai nita pujuti wajanta diis, takata
nagkama wegaunak iina nugkeg pujusa.
Nekas pujut pegkeg ejetasa wakegatjik iina ikamji akanmainai wajig atus:
muun pujanti, batsatkauti, organizacionti, municipalidad aidauti reginnumia
apu, perumia apu aina un junak:
1. Ayamjuknu yumi akintai ainanu, amukchaui, pegkegchau takaschami yumi
jinambau aina Nui.
2. Anentai apujku matsatkau yaigmi asauk iwagku, takatai numinejen aidau
ajatku, ashi anainai ajak uwaja waimatai aina nushakam.
3. Unuimamu yaigmi batsatkau aidau ikamnum takat, abono iinu apujtaku,
nukap atanum tkas wajatin asa. Ame iina ikamjin Awajun Wampis
batsatkamunum takatmek takamainitme tcnico yacha tujammatai.
4. Anentai amaujai, yagau batsatkaun kuntina tagkumati, napan, namakan
tawa nuka ikamjai takame.
5. Anentai sukagtamujai, muuntan yayak aja takatnum ijunag yuwatnujin,
sujuktinjin atsumam ujin umikti tusa, aentsag ajak tsuwamatainashkam.
6. Narjau ati nuwa Awajun Wampishakam, aujmatbau nugkuinum anentaimas
pujut pegkeg amainnum, ajak ashi aina nui at, jatanmashkam, yabai
unuimamunmash, ajumaish iina uchiji atina nuish.
25
26
27