Professional Documents
Culture Documents
org
www.FreeLibros.org
A n l is is
E structurado
M oderno
www.FreeLibros.org
A musm
E STRUCTURADO
M oderno
E d w a r Youirdon
Traduccin:
F s ic a A ie x a n d ra T aylor A rm itage
Facultad d e In fo rm tic a y C o m p u ta c i n
U n iv e rs id a d d e G uadal ajara
Revisin Tcnica:
G u ille rm o L e v in e G u ti rre z
D ir e c to r F a c u lta d d e In fo rm tic a y C o m p u ta c i n
U n iv e rs id a d d e G u a d a la ja ra
www.FreeLibros.org
PRENTICE-HALL HISPANOAMERICANA, S.A.
EDICION EN ESPAOL
DIRECTOR:
EDITOR:
G EREN TE DE
SUPERVISOR
GERENTE DE
SU PERVISOR
TRADU CCION:
DE TRADUCCION
PRODUCCION:
DE PRODUCCION:
EDICION EN INGLES
E ditorial/production supervisin: Sophie Papanikolaou
Cover design: W anda Lubelska Design
Manufaeturing buyer: M ary Aun Gloriande
ISBN 968-880-303-0
M iem bro de la Cm ara N acional de la Industria
E ditorial, Reg. Nm. 1524
O riginal English Language Edition Published by
C opyright 1989 by Prentice-Hall Inc.
AH Rights Rcserved
IS B N 0 -1 3 -5 9 8 6 2 4 -9
2
UTOGRFICA tNGSAMEX, S.A DECV
CENTENO 162-1
ukico.d '
Cl> , _____________________
g
Q
www.FreeLibros.org
IM P R E S O E N M E X IC O / P R IN T E D IN M E X IC O
CONTENIDO
PREFACIO
PA
1
2
3
4
5
S
7
PA
8
9
10
11
12
13
14
15
16
PA
17
18
19
vil
INTRODUCCION
Introduccin 1
La naturaleza de los sistem as 10
Los participantes en el juego de los sistem as 45
Herram ientas del anlisis e structurad o 72
El c ic lo de vida del proyecto 86
A spectos im portantes en el de sa rrollo de sistem as
Cambios en el anlisis de sistem as 136
117
340
www.FreeLibros.org
V
395
20
21
PARTE IV SEGUIMIENTO
22
Pasando al diseo 452
23
Program acin y prueba 470
24
M antenim iento de la especifica ci n 492
25
El fu tu ro del an lisis estru ctu ra d o 499
APENDICES
A
Herram ientas autom atizadas 513
B
Reglas de estim acin 534
C
C lculo de co sto /be n eficio 549
D
A u dito ra s e inspeccion es 568
E
Tcnicas de entrevista y recoleccin de datos 575
F
Caso de estudio: Y ourdon Press 588
G
Caso de estudio: El problem a del elevador 693
INDICE ALFABETICO
723
www.FreeLibros.org
P REF ACI O
P erm tanm e comenzar por hacer una pregunta muy importante: realmente
necesita el mundo de otro libro de anlisis de sistemas? Esto pudiera parecer una
pregunta retrica, pero ha habido muchas ocasiones, usualmente ya entrada la no
che, al estar trabajando en este libro, que me he preguntado: Por qu estoy ha
ciendo esto? Qu hay de malo con los dems libros que todo mundo ha estado
leyendo durante los ltimos diez aos? Cmo puedo tener siquiera la esperanza
de aadir algo al cuerpo literario existente?
Obviamente, sern otros los que tengan que juzgar los resultados. Pero s
pienso que es necesario un libro que actualice algo del material clsico de anlisis
estructurado que se public por primera vez a finales de la dcada de los 70. Cuan
do Tom DeMarco escribi Structured Analysis and Systemas Specification, y Chris
Gane y Trish Sarson escrib ieron S tru ctu re d S ystem s A n a lysis: Tools and
Techniques, no existan los lenguajes de programacin de cuarta generacin y no
haba herramientas de creacin de prototipos disponibles para los creadores de sis
temas. Las computadoras personales no existan en aquellos das, a excepcin de
algunas de las mquinas primitivas de Apple y Radio Shack. No haba productos de
software para estaciones de trabajo que pudieran auxiliar al analista de sistemas en
la creacin de diagramas de flujo de datos.
El desarrollo en estas reas ha tenido un gran impacto en la aceptacin gene
ralizada del anlisis estructurado: muchos discuten sobre si el anlisis estructurado
es pertinente en un ambiente en el que los usuarios crean sus propias aplicaciones
en cuestin de horas o de das. Esto por s solo es razn para crear un nuevo libro
que trate el tema de! anlisis de sistemas: la disponibilidad de tecnologa enorme
mente ms poderosa, tanto para analistas de sistemas como para el usuario, ha
cambiado nuestro enfoque y perspectiva.
Adems, los creadores de sistemas tuvieron que hacerse cargo de cuestiones
como sistemas de bases de datos y sistemas de tiempo real, as como de los siste
mas orientados a funciones originalmente tratados por el anlisis estructural a fines
www.FreeLibros.org
V i!
vi i i PREFACIO
www.FreeLibros.org
PREFACIO x
www.FreeLibros.org
x PREFACIO
cios; este libro contiene tanto un caso orientado a negocios (apndice F), como un
ejemplo de tiempo real, basado en la descripcin de la ACM [Association for Computing Machinery, N. dei T.} de un problema real. Originalmente, Dennis dise el mo
delo de anlisis estructurado para un seminario de guerras de diseo patrocinado
por la seccin Washington de la ACM, en 1986, con el propsito de mostrar cmo se
manejara el problema del control de un sistema de cuatro elevadores con las dife
rentes metodologas de ingeniera de software; desde entonces se ha modificado va
rias veces.
Peter Brown, Pete Coad, Bob Spurgeon, Steve Weiss. Ron Teemley y Dale
Brown mejoraron enormemente el borrador de este libro con sus revisiones y comen
tarios; obviamente, me hago responsable de todos los errores cometidos y de las
omisiones que an queden. Mientras tanto, mi esposa y mis hijos me dieron un gran
apoyo abastecindome continuamente de Coca Cola diettica y papitas (y ocasional
mente cognac, cuando la ocasin lo ameritaba); para cuando acab el libro, haba
aumentado 10 kilos de peso y tuve que ponerme a dieta.
En contraste con lo que ios autores paranoicos como yo suelen sufrir a manos
de los editores, varias personas de YOURDON Press/Prentice Hall hicieron de la
produccin de este libro una experiencia encantadora. Pat Jenny y Ed Moura vigila
ron el proyecto desde el principio y me dieron nimos cuando ms lo necesitaba.
Sophie Papanikolaou supervis la produccin del libro y fue un placer trabajar con
ella. Bill Thomas se encarg de la revisin del libro y encontr los miles, o millones,
de errores tipogrficos y gramaticales. Despus, mi esposa, Toni, corrigi de buen
grado todos los errores en la computadora, aunque a escuch murmurar en voz baja
que un matemtico no debera pretender que sabe escribir.
Finalmente, me gustara agradecerle a mi(s) computadora(s) Macintosh por
batallar valientemente con el enorme manuscrito. La mayor parte del escrito se hizo
con Microsoft Word (versiones 1.0, 1.05, 3.0, y 3.01) pero tambin utilic MacPaint,
Fullpaint, SuperPant, MacDraw, Microsoft Chart, MacProject, Microsoft Multiplan,
ChessMaster, ConcertWare, MORE de Living Videotext, MacBubbles de StarSys
Inc., y Design de Meta Software, sin contar varios fragmentos de arte del recorte
de T/Maker y otros editores. Quienquiera que intente escribir un libro con algo que
no sea una Macintosh debera Ir a que le examinen la cabeza.
Edward Yourdon
Nueva York, agosto de 1988
www.FreeLibros.org
cj
PARTE 1: INTRODUCCION
Los libros largos a menudo son aburridos; espero que ste no lo sea. Por for
tuna, el tema de este libro, anlisis de sistemas, es interesante. De hecho, el anli
sis de sistemas es ms interesante que cualquier cosa que yo conozca, con la
www.FreeLibros.org
4 INTRODUCCION
Para enfatizar esto an ms, tenga en mente que la industria de las computa
doras represent aproximadamente el 8% del producto interno bruto (PIB) de los Es
tados Unidos en 1985; para 1990 se espera que represente el 15% del PIB 3 Casi
todos los productos fabricados hoy por las empresas americanas involucran una o
ms computadoras, y casi cualquier servicio ofrecido al mercado por las empresas
norteamericanas se basa en, o es controlado por, un sistema computacional.
1.3
www.FreeLibros.org
3 Para ms d e talles sobre esto, a s com o para oros an lisis sobre ei im pacto de las com p u ta d o ra s
en la sociedad, vase N a tions a t R isk [Yourdon, 1986],
INTRODUCCION 5
1.4
Este libro est organizado en cuatro partes principales, seguidas de una serie
de apndices. La parte I sirve de introduccin a todo el libro y ste comienza, en el
captulo 2, por una introduccin al concepto de sistemas y la naturaleza del anlisis
de sistemas; en este captulo veremos que los sistemas de informacin usualmente
estn compuestos por personas, hardware, software (programas de computadora),
procedimientos, datos e informacin. El captulo 3 describe a las personas que nor
malmente estn involucradas en el desarrollo de un sistema moderno de informa
www.FreeLibros.org
6 INTRODUCCION
cin: los usuarios, ios administradores, el personal de operaciones, los miembros del
grupo de control de calidad, etc., y el papel especial y las responsabilidades del ana
lista de sistemas. El Captulo 4 introduce las herramientas de modelado que el ana
lista de sistemas utiliza, incluyendo diagramas de flujo de datos, diagramas de
entidad-relacin y diagramas de transicin de estados. El captulo 5 presenta los
procedimientos (o la metodologa) que el analista sigue cuando desarrolla un sis
tema.
Aunque usted crea conocer muchas de estas cosas ya, hay algunos captulos
en la parte I que es importante que lea, porque definen el tono del resto del libro. El
captulo 2 , por ejemplo, presenta y discute los axiomas y principios fundamentales
que esperaramos encontrar en todo el trabajo de anlisis de sistemas: el desarrollo
de modelos de sistemas, la nocin de iteracin, y la nocin de particin de arribaabajo. Y el captulo 6 delinea las principales cuestiones que enfrenta el analista de
sistemas hoy: cuestiones de productividad, calidad de sistemas, mantenimiento, y
utilizacin estratgica de informacin. Finalmente, el captulo 7 resume los principa
les cambios que han sucedido en el campo del anlisis de sistemas en os ltimos
diez aos.
La parte II trata de las herramientas de modelado de sistemas con detalle.
Los captulos individuales cubren temas de diagramas de flujo de datos (captulo 9),
diccionarios de datos (captulo 10), especificacin de procesos (captulo 11), diagra
mas de entidad-relacin (captulo 12), y diagramas de transicin de estados (captu
lo 13). Los captulos 15 y 16 presentan otras herramientas de modelado que utilizan
los analistas cuando estudian un sistema: diagramas PERT, diagramas de Gantt,
diagramas de flujo, diagramas HIPO, diagramas de estructura, etc. Como podremos
ver, estas herramientas de modelado permitirn enfocarnos selectivamente a los as
pectos individuales de un sistema cuyas caractersticas es importante entender: las
funciones que el sistema debe desempear, los datos que debe manejar y su com
portamiento en el tiempo.
Aun cuando usted nunca vea una computadora al terminar de leer este libro,
as herramientas de modelado de la parte II pueden serle tiles para modelar (o des
cribir o imaginarse) prcticamente cualquier tipo de sistema: biolgicos, de negocios,
ecosistemas, sistemas de manufactura, polticos, de flujo de materiales, etc. Vivi
mos en un mundo de sistemas, y la mayor parte de nuestra vida cotidiana se emplea
tratando de comprender y trabajar con los mltiples sistemas con los cuales entra
mos en contacto; las herramientas de modelado son de enorme ayuda en este as
pecto.
La parte III se refiere al proceso de anlisis de sistemas, es decir, los pasos
que un analista lleva a cabo cuando construye el modelo de un sistema. Aqu tam
bin, la informacin que obtendr ser de utilidad independientemente de su profe
sin; el material definitivam ente se dirige hacia la construccin de sistemas de
Informacin automatizados. Veremos que el proceso, o metodologa, para construir
www.FreeLibros.org
INTRODUCCION 7
www.FreeLibros.org
8 INTRODUCCION
Englewood
2.
3.
Barry Bohem, Software Engineering Economics. Englewood Cliffs, N.J.: Prentiee-Hali, 1981.
4.
5.
6.
Sir Arthur Stanley Eddington, Space, Time and Gravitation An Outline o f ihe Ge
neral Theory. London: Cambridge University Press, 1987.
PREGUNTAS Y EJERCICIOS
1.
2.
3.
4.
D 10 ejemplos de sistemas con los que trata o con los cuales interacta en su
vida cotidiana.
www.FreeLibros.org
5.
INTRODUCCION 9
pertinente. Encuentre alguna otra persona que estudie este mismo material y
tenga un debate constructivo respecto a la utilidad general del anlisis de siste
mas.
6.
Cree usted importante que las personas que no utilizan computadoras (o que
no tienen una profesin relacionada) estudien anlisis de sistemas? Qu tan
conocedores cree que deban ser en este tema?
7.
8.
9.
www.FreeLibros.org
LA NATURALEZA DE LO:
AS
1. Qu es la definicin de un sistema.
2. La diferencia entre sistemas naturales y sistemas
hechos por e! hombre.
3. Los 19 subsistemas principales encontrados en
todos los sistemas vivientes.
4. Las cinco razones principales por las que algunos
sistemas no deben automatizarse.
5. Los cinco componentes principales de un sistema de
informacin automatizado tpico.
6 . La definicin y caractersticas de varios tipos
especficos de sistemas.
7. La definicin de los principios generales de sistemas
y tres ejemplos de ellos.
www.FreeLibros.org
N o podemos decir mucho acerca del anlisis de sistemas hasta que tenga
mos una idea clara de lo que es un sistema: ste es el propsito de este captulo.
Como veremos, existe una definicin oficial dei trmino en el diccionario, que pare
cer algo abstracta. Sin embargo hay muchos usos comunes dei trmino que le se
rn familiares y existen muchos tipos comunes de sistemas con los que tenemos
contacto todos los das.
Se puede estar preguntando Y qu? . Es importante estar familiarizado con
diferentes tipos de sistemas debido, por lo menos a dos razones. Primero, aunque
su trabajo como analista de sistemas probablemente se enfoque en algn tipo de
sistema de informacin computarizado, generalmente formar parte de un sistema
mayor. As, usted tal vez pueda estar haciendo un sistema de nmina que forma
parte de un sistema de recursos humanos, que a su vez forma parte de alguna orga
nizacin (que en s, es un sistema), que a su vez es parte de un sistema econmico
mayor, etc., o bien puede estar haciendo un sistema de control de procesos que es
parte de una refinera qumica o un sistema operativo que sea parte de un paquete
de software suministrado por el proveedor. As, para que su sistema tenga xito, de
be entender los dems sistemas con los que va a interactuar.
Muchos de los sistemas computarizados que construimos son reemplazos o
nuevas versiones de sistemas no computarizados que ya existen. Tambin, la ma
yora de los sistemas computarizados interactan o tienen interfases con una varie
dad de sistemas existentes (algunos de los cuales pueden estar computarizados y
otros no). Para que nuestro nuevo sistema sea exitoso, debemos entender con ra
zonable detalle cmo se comporta el sistema actual.
Segundo, aunque muchos tipos de sistemas parezcan bastante diferentes, re
sulta que tienen similitud: existen principios, teoras y filosofas comunes que se apli
can muy bien, prcticam ente , a todos los tipos de sistem as.
Por ello,
frecuentemente podemos aplicar lo que hemos aprendido acerca de otros sistemas
basndonos en nuestra experiencia diaria, y en la de diversos tipos de cientficos
e ingenieros a ios sistemas que construimos en el campo de la computacin. Por
ejemplo, uno de los principios importantes de sistemas, primeramente observado en
el campo de la biologa, es conocido como la ley de la especializacin: entre ms
adaptado se encuentra un organismo a un ambiente especfico, ms difcil le ser
adaptarse a un ambiente diferente. Esto ayuda a explicar la desaparicin de los di
nosaurios cuando cambi drsticamente el clima de la tierra1- y tambin ayuda a los
analistas a entender que si optimizan un sistema computarizado para obtener la m
1 Los p a le ontlogos an estn discu tie n do esto: unos piensan que los din o sa urio s desaparecieron
en el curso de un periodo relativam ente breve, tras el im pacto de un gran m eteorito con la Tierra,
que o rigin una nube de poivo ta n densa que m at a la m ayora de i as plantas. O tros argum entan
que el cam bio fue m ucho m s gradual, ocurrido en el tran scu rso de casi un m illn de aos. De
cualquier modo, los dinosaurios estaban altam ente a d a pta d o s a un d e term inado tipo de am biente y
no pudieron adaptarse a otro.
www.FreeLibros.org
b.
(1)
(2)
c.
www.FreeLibros.org
3 N e w C o llegiate D ictonary de W ebster, S pringfield, M ass.: G.& C. M erriam Com pany, 1977.
SISTEMAS NATURALES
www.FreeLibros.org
www.FreeLibros.org
www.FreeLibros.org
Las figuras 2.1 (a) y 2.1 (b) muestran un ejemplo de los 19 principales subsis
temas de un equipo de comunicaciones en un crucero transocenico moderno; las fi
guras 2.2 (a) y 2.2 (b) muestran los principales subsistemas del crucero mismo; y las
figuras 2.3 (a) y 2.3 (b) muestran los principales subsistemas de toda Holanda. Vale
la pena estudiarlos, pues ilustran el hecho de que si se observa cualquier sistema
que tiene componentes vivientes, es posible localizar los principales subsistemas.
Tenga en mente que muchos sistemas hechos por el hombre {y sistemas auto
matizados) nteractan con sistemas vivientes; por ejemplo, los marcapasos compu
terizados interactan con el corazn humano. En algunos casos, se disean
sistemas automatizados para reemplazar a sistemas vivos; y en otros, los investiga
dores consideran a los sistemas vivos (conocidos como computadoras orgnicas)
como componentes de sistemas automatizados. Vanse [Hall, 1983], [DeYoung,
1983], [Shrady, 1985] y [Olmos, 1984] para anlisis de este punto de vista. Los sis
temas vivientes y los sistemas hechos por el hombre a menudo forman parte de un
metasistema mayor, y entre mas entendamos acerca de ambos, mejores analistas
de sistemas seremos.
2.3
Una coleccin organizada y disciplinada de ideas: el sistema decimal Dewey de organizacin de libros en bibliotecas, el sistema de reduccin de
los cuida-kilos, etctera.
www.FreeLibros.org
www.FreeLibros.org
4 Se d iscutirn los m odelos esenciales y a esencia de un sistem a en el ca p tulo 17.
www.FreeLibros.org
|
j
j
Las personas: los que operan el sistema, los que proveen su material de
entrada y consumen su material de salida, y los que proveen actividades
de procesamiento manual en un sistema.
www.FreeLibros.org
Una manera de ordenar por categoras los sistemas automatizados es por su
aplicacin: sistemas de manufactura, sistemas de contabilidad, sistemas de defensa
militar, etc. Sin embargo, esto no resulta muy til, pues las tcnicas que discutire
mos en este libro para analizar, modelar, disear e implantar sistemas automatiza
dos generalmente son las mismas, independientemente de su aplicacin.5
5 Sin em bargo, cada aplicacin tiene su vocabulario, cu ltu ra y procedim ientos propios. El usuario
por io general espera que ei a n a lista de siste m a s sepa algo acerca de los de talle s, poltica y proce
d im ie nto s de la aplicacin, para no te n er que e xp lica rle todo desde el principio. P or lo tanto, si va a
d e sem pear el trab a jo de a n a lista de siste m a s en un banco, probablem ente le sea til a p render
cuanto pueda acerca de ia banca. No es cam ino de un solo sentido: los banqueros aprenden cada
d a m s acerca de la te cn olog a de ios sistem as de inform acin.
www.FreeLibros.org
www.FreeLibros.org
' ***
g 1**
www.FreeLibros.org
www.FreeLibros.org
L o s s u b s is te m a s q u e p ro c e s a n ta n to ia m a te ria -e n e rg a c o m o ia in fo rm a c i n ; L a fro n te ra
- ias o rg a n iz a c io n e s que
L o s s u b s is te m a s q u e p ro c e s a n la m a te ria -e n e rg a ; Ei in g e s to r
f *
las o rg a n iz a c io n e s q u e fa b ric a n p ro d u c to s p a r a el
e n e rg a a fo rm a s q u e p u e d e u tiliz a r ia s o c ie d a d ; ei p ro d u c to r
, o rg a n iz a c io n e s ta le s co m o b o d eg a s.
co n s u m o d e la s o c ie d a d o p a ra e x p o r ta r; El a m a c e n a d o r d e m a te ria -e n e rg a
tas o rg a n iz a c io n e s que
in d e s e a b le s ; e m o to r
e sp a c ia !; e s o p o rte
L o s s u b s is te m a s q u e p ro c e s a n ia in fo rm a c i n ; es ra n s d u c to r d e en tra d a
, la s o rg a n iz a c io n e s q u e re c ib e n s e a le s de
in te rn o
~*BSL j
in fo rm e s y c o m u n ic a c i n de to d o ei p a s ; ei c a n al y las re d es
d c c o d ific a d o r,
|u
|j
, ios sis te m a s d e c o m u n ic a c io n e s n a c io n a le s ;
H o la n d a e n to d o el m u n d o ; ei a s o c ia d o r
d M io ie c a s ; el q u e d e c id e
. ia re in a y su G o b ie r n o en L a H a y a; ei c o d ific a d o r
las
) , ei S e c re ta rio d e P ren sa
as p e rs o n a s q u e dan ios co m u n ic a d o s
www.FreeLibros.org
o fic a le s d e H o lan d a .
Sistemas en lnea
www.FreeLibros.org
nal por lotes y uno en lnea es anloga a ia diferencia entre encontrar una seleccin
musical especfica en un cassette o en un disco; lo primero involucra el acceso se
cuencia! a travs de todas las pistas, mientras que lo segundo permite el acceso
aleatorio a cualquiera de las pistas sin tener que escuchar las dems.
Dado que un sistema en lnea interacta directamente con personas (por ejem
plo, usuarios humanos en sus terminales), es importante que el analista de sistemas
planee cuidadosamente la interfaz humano-computadora.7 Es decir, el analista debe
tener alguna manera de modelar, esto, es, de crear modelos de todos los posibles
mensajes que el usuario humano puede teclear en su terminal, y de todas las res
puestas que el sistema pudiera dar, adems de todas las respuestas que pudiera dar
el humano ante las respuestas de la computadora, etc. Esto usualmente se lleva a
cabo identificando todos los estados en los que la computadora y el usuario pudieran
encontrarse, e identificando todos los cambios de estado. Un ejemplo de un estado
en el que pudiera encontrarse una computadora de un sistema de cajero bancario
automtico es el usuario ha insertado su tarjeta y se ha identificado, pero an no
www.FreeLibros.org
7 A m enudo se hace referencia a esto com o d ilogo hom bre-m quina , o interfaz ho m b re -m q u i
na . C ada vez son ms las o rg a nizaciones de d e sarrollo de sistem as que utilizan la expresin in te r
faz hum a n o -com p u ta do ra o, sim plem ente, interfaz hum ana para evitar las inferencias sexistas.
www.FreeLibros.org
www.FreeLibros.org
www.FreeLibros.org
2.4.3
www.FreeLibros.org
Algunos sistemas de apoyo a decisiones son tiles para articular y mecanizar
las reglas utilizadas para llegar a alguna decisin de negocios. Uno de estos siste
mas es un programa llamado Lightyear (de Lightyear, Inc.), que se ejecuta en com
putadoras personales compatibles con IBM. Permite ai usuario (o a mltiples usua
rios) describir los detalles de un problema que requiera decisiones; un ejemplo
podra ser el problema de decidir en dnde ubicar una nueva oficina. Primeramente,
el usuario identifica los criterios que se utilizarn para tomar la decisin. Para el
problema de ubicar una nueva oficina esto pudiera incluir, por ejemplo, que debe
ser accesible en transporte pblico y que no debe estar en una zona de alta proba
bilidad ssmica. Algunos de los criterios son binarios, en el sentido de que si no se
satisface uno de ellos, se elimina una alternativa o se ocasiona la seleccin autom
tica de otra. Algunos de los criterios pueden clasificarse en una escala numrica;
por ejemplo, uno de los criterios pudiera ser la tasa de impuestos corporativos, los
cuales tomarn diferentes valores numricos dependiendo de la ciudad y estado
donde se ubique la nueva oficina. Y los criterios mismos pueden clasificarse entre
s: pudiera ser que la importancia de los impuestos sea de 5 puntos en una escala
de 10, mientras que la conveniencia de tener algn centro comercial cercano pudiera
valer 3. Habiendo definido los criterios para llevar a cabo una decisin, las diversas
alternativas pueden ser evaluadas y analizadas; la mejor alternativa automticamen
te ser seleccionada por el programa Lightyear. La figura 2.8 ilustra este proceso.
No hay nada mgico en esto; el programa meramente aplica en una forma me
cnica las reglas de evaluacin provistas por el usuario. Pero el poder del sistema
va ms all del simple clculo mecnico: fuerza al usuario a articular su propio crite
rio, lo cual a menudo no se hace. Tambin ofrece una posibilidad neutral de obtener
las opiniones de varios usuarios en situaciones en las que es de importancia lograr
un consenso. En un asunto emocionalmente delicado, como reubicar una oficina
(por ejemplo, reubicar a las familias de quienes llevan a cabo la decisin), puede ser
ti no slo articular los criterios de decisin, sino tambin la clasificacin de criterios
hecha por cada persona que participa en la decisin. Si dos miembros del comit de
reubicacin de oficinas estn en desacuerdo, debiera quedarles claro por io menos
en qu se basa su desacuerdo.
Los sistemas de planeador! estratgica son utilizados por ios gerentes en jefe
para evaluar y analizar la misin de la organizacin. En lugar de dar consejos acer
ca. de alguna decisin de negocios aislada, estos sistemas ofrecen consejos ms
amplios y generales acerca de ia naturaleza del mercado, las preferencias de los
consumidores, el comportamiento de la competencia, etc. Esto usualmente cae den
tro de los dominios del Departamento de Pianeacin Estratgica o del Departamento
de Pianeacin a Largo Plazo, aunque pudiera tratarse de una actividad ms infor
mal, levada a cabo por uno o dos gerentes.
La pianeacin estratgica es un concepto que se hizo popular durante la Se
gunda guerra mundial (aunque algunas organizaciones obviamente la practicaron
desde mucho antes) y es tema de muchos libros; vase [Steiner, 1979], [Drucker,
1974] y [Ackoff, 1970], Los sistemas de pianeacin estratgica no son programas de
computadora en s; son complejas combinaciones de actividades y procedimientos,
www.FreeLibros.org
muchas de los cuales las llevan a cabo humanos utilizando informacin obtenida de
fuentes externas (estudios de mercado, etc.) y datos internos de los sistemas operacionales de la organizacin y los sistemas de apoyo a decisiones. Steiner seala
que hay muchos tipos de sistemas de planeacin estratgica, segn el tamao y na
turaleza de la organizacin.
Las figuras 2.9 y 2.10 muestran dos modelos tpicos. El sistema de planeacin
estratgica basada en el anlisis de brecha de posicin trata de identificar la discre
pancia entre la posicin actual de la organizacin (en trminos de ganancias, renta
bilidad, etc.) y la posicin deseada por la gerencia, los accionistas y otros.
Los sistemas de planeacin estratgica conforman por s solos un tema y no
se tratarn con detalle en este libro. Haremos nfasis primordialmente en los siste
mas de apoyo a decisiones y los sistemas operacionales.
Ntese la relacin existente entre los tres distintos tipos de sistemas que se
discuten en esta seccin. Como lo muestra la figura 2.11, los sistemas operaciona
les representan la base sobre ia cual se cimentan los sistemas de apoyo a decisio
nes y de planeacin estratgica. Los sistemas operacionales crean los datos
requeridos por los sistemas de nivel superior y continan actualizando los datos de
una manera continua.
roveccln de p rd idas y ganancias de la compaa
Venas nacionales
V entas internacionales
C uotas por licencias
Ingresos diversos
T O T A L DE ING RESO S
C1
400
100
25
10
535
C2
425
150
60
10
645
C3
250
200
50
15
515
C4
375
125
25
10
535
TO TAL
1450
575
160
45
2230
C osto de ventas
S alarios
O tros gastos de em pleo
Renta
Telfono
C orreos
V iaje s/d ive rsio ne s
C onta bilid ad /a su n to s legales
Depreciacin
G astos diversos
T O T A L DE G ASTO S
123
100
15
15
20
5
10
10
12
5
315
148
120
18
15
20
6
10
10
13
5
365
118
120
18
15
20
5
10
15
13
5
339
123
125
19
18
20
7
10
10
14
5
351
513
465
70
63
80
23
40
45
52
20
1371
G A N A N C IA S /P E R D ID A S
220
280
176
184
859
www.FreeLibros.org
Ventas de mercancas
12
10
Ventas en
millones
80
81
82
83
84
f i j t V e n ta de m e rc a n c a s
cm e d io de la in d u s tria
85
Ao
Figura 2.7: Una grfica tpica hecha con un sistem a de apoyo a la tom a de
decisiones
La forma piramidal de la figura 2.11 representa otra caracterstica tpica de los
sistemas de informacin que se pueden encontrar en la mayora de las organizacio
nes hoy en da: el tamao de los sistemas operacionales (medidos en aos-persona,
o en millones de instrucciones de COBOL, etc.) excede por mucho al de los sistemas
de apoyo a la toma de decisiones y al de los sistemas de planeacin estratgica. Pe
ro podemos esperar que esto cambie gradualmente a lo largo de la siguiente dca
da. Como se mencion anteriormente, muchas organizaciones han pasado los
ltimos 30 aos construyendo sus sistemas operacionales: en gran medida, el traba
jo ya est hecho 9. La mayor parte de la labor que se lleva a cabo actualmente en
algunas de esas organizaciones importantes consiste en el desarrollo de sistemas
de apoyo a la toma de decisiones y de sistemas de planeacin estratgica.
www.FreeLibros.org
2.4.4
www.FreeLibros.org
www.FreeLibros.org
Aunque los sistemas expertos van ms all de los alcances de este libro, gra
dualmente se convertirn en un componente cada vez ms importante de los siste
mas tpicos en los que trabaja un analista de sistemas. A fines de la dcada de los
80, los investigadores comenzaron a estudiar la relacin entre las tcnicas de desa
rrollo de software clsico y la inteligencia artificial; un estudio tpico es [Jacob y
Froscher, 1986]. Keller [Keller, 1987] prev un momento en el futuro cercano en el
www.FreeLibros.org
cual los sistemas de IA y los sistemas expertos formarn parte de la actividad nor
mal del anlisis de sistemas; otros, como [Barstow, 1987] y [Lubars y Harandi,
1987], prevn que la inteligencia artificial auxiliar a los analistas de sistemas en la
documentacin de los requerimientos del usuario para mediados de la dcada de los
90. Posteriormente se tratar este punto.
2.5
Todos los ejemplos expuestos tienen una cosa en comn: todos son sistemas.
Mientras que pueden diferir en varias cosas, tambin poseen muchas caractersticas
comunes. El estudio de dichas caractersticas comunes se conoce como teora ge
nera! de sistemas y es un tema fascinante de explorar. Para obtener un panorama
inicial del tema, vase [Weinberg, 1976]; para un panorama ms formal, consltese
[Bertalanffy, 1969], y para un panorama ms humorstico de la frecuentemente per
versa naturaleza de ios sistemas, vase la encantadora obra de Gall, Sysiemanics
[Gall, 1977].
Aunque el tema de la teora general de los sistemas va ms all de lo que
abarca este libro, existen algunos principios generales que son de inters particu
lar para quienes crean sistemas automatizados de informacin, e incluyen los si
guientes:
www.FreeLibros.org
1.
tarse a nuevos ambientes), pero se aplica tambin a los sistemas computacionales. Entre ms general sea un sistema, menos ptimo ser para
una situacin determinada; pero entre ms ptimo sea, para tal situacin
menos adaptable ser a nuevas circunstancias. Esto presenta un proble
ma para muchos sistemas de tiempo real, que tienen que ser optimiza
dos para poder p roveer respuestas suficientem en te rpidas a los
estmulos externos. Pero el proceso de optimizacin suele aprovechar
las idiosincrasias dei hardware especial de la computadora y del software
de sistemas utilizados en el proyecto, lo cual significa que pudiera ser
muy difcil transportar el sistema a un hardware distinto. El principio tam
bin es de importancia para muchos sistemas de negocios, los cuaies re
fle ja n la p o ltic a del usuario, que pudiera tam bin ser altam ente
especializada. Entre ms especializados sean ios requerimientos para un
sistema de nmina, por ejemplo, menos probable es que pueda utilizarse
un paquete comercial.
2
3.
10 A m enudo, los usuarios no aprecian este fenm eno, y sta pudiera ser una de las razones por
las cuales actualm ente estn fa scin a do s con los lenguajes de cuarta generacin y las herram ientas
para hacer prototipos. Puede crearse con rapidez un sistem a en un enguaje de cuarta generacin
que haga las p artes c e n tra le s del procesam iento (y que de esta m anera recom pense insta n t n e a
m ente al usuario), pero co sta r m ucho trab a jo aadirle la in teligencia n ecesaria para revisar erro
res, re s p a ld a r, d a r m a n te n im ie n to , a s e g u ra r, a fin a r, d o c u m e n ta r, e tc. D e b e to m a rs e e sto en
cuenta, ya que de no se r as probablem ente el usuario lo acosar para que construya un sistem a
rpido y su cio que a fin de cuentas fallar. Para dar una idea de ios a lcances de algo tan m unda
no com o la docum entacin, co n sid e re la sig u ie n te estadstica, de la que rin de inform e C apers Jo
n e s en P ro g ra m m in g P r o d u c tiv ity (N u e v a Y o rk: M cG ra w H ill, 1 9 8 6 ): Un s is te m a g ra n d e de
te le co m u n ica cio n e s te n a 120 p alabras en ingls en cada rengln de cdigo fuente, haciendo un to
tal de 30 m illones de p a la b ra s y de 60,000 pginas; un sistem a gubernam ental grande tena 200
palabras en ingls por rengln de cdigo fuente, haciendo un total de 125 m illones de p alabras y
250,000 pginas de docum entacin.
www.FreeLibros.org
www.FreeLibros.org
4.
2.6
Los sistemas crecen. Desde luego, esto pudiera no ser verdad para to
dos los sistemas pues violara un principio general muy familiar, la ley de
la conservacin de la energa. Pero muchos sistemas con los que es
tamos familiarizados s crecen y resulta importante reconocerlo, pues a
menudo omitimos (como analistas y como diseadores de sistemas) to
mar esto en cuenta al comenzar a crear el sistema. Un sistema de infor
m acin tp ic o , por ejem plo, crece r hasta el punto de in c lu ir ms
software, ms datos, ms funciones y ms usuarios que los que inbiaimente habamos planeado. Por ejemplo, en una encuesta clsica de alre
dedor de 500 organizaciones de procesamiento de datos en los Estados
Unidos, Lientz y Swanson [Lientz y Swanson, 1980] encontraron que la
cantidad de cdigo contenida en un sistema automatizado existente au
menta aproximadamente en un 10 por ciento al ao y el tamao de la ba
se de datos se incrementa en alrededor de un 5 por ciento al ao. No se
puede suponer que un sistema ya hecho pueda permanecer esttico; el
costo de hacerlo crecer a medida que transcurre el tiempo debe incluirse
en los clculos de costo- beneficio, que se discutirn en el captulo 5 y
en el apndice C.
RESUMEN
www.FreeLibros.org
www.FreeLibros.org
14. Edward Feigenbaum y Pamela McCorduck,
Mass.: Addison-Wesley, 1983.
Reading,
15. R.J.K. Jacob y J.N. Froscher, Software Engineering for Rule-Based Software
Systems , Proceedings of he 1986 Fal Joint Computer Conference. Washing
ton, D.C.: IEEE Computer Society Press, 1986.
16. Robert E. Keller, Expert Systems Technology: Development and Application.
Engewood Cliffs, N.J.: Prentce-Hali, 1987.
17. Robert Alloway y Judith Quiliard, User Managers Systems Needs, CISR Working Paper 8 6 . Cambridge, Mass.: MIT Sloan Schooi Center for Information
Systems Research, abril, 1982.
18. Ludwig von Bertalanffy, Teora General de los Sistemas. Mxico: Fondo de Cul
tura Econmica, 1976.
19. Gerald Weinberg, An Introduction to General Systems Thinking. New York: Wiley, 1976.
20. John Gal!, Systemantics.
Company, 1977.
www.FreeLibros.org
3. D cinco ejemplos de sistemas hechos por el hombre que hayan durado ms de
1000 aos. En cada caso, d una breve explicacin de por qu han durado f
de si se pudiera esperar que continen durante los siguientes 1000 aos.
5 . D cinco ejemplos de sistemas hechos por el hombre que hayan fallado durante
su vida. Por qu fallaron?
g. Proyecto de investigacin: lea la obra Living Sistems, de Miller, y haga una crti
ca.
7 . Proyecto de investigacin: lea la obra de Beer, Brain of ihe Firm, y haga una
crtica.
8. Proyecto de investigacin: lea la obra de Beer, The Heart of Enterprise, y haga
una crtica.
9. De la seccin 2.3, d un ejemplo de un sistema hecho por el hombre que, en su
opinin, no debiera automatizarse. Por qu piensa que no debiera automati
zarse? Qu pudiera salir mal?
10. D un ejemplo de un sistema no automatizado que, en su opinin, debiera auto
matizarse. Por qu piensa que debiera automatizarse? Cuales seran los
beneficios? Cul sera el costo? Qu tanto puede confiar en ios beneficios y
en los costos?
11. D ejemplos de los 19 subsistemas de Miller para los siguientes tipos de sis
temas automatizados: a) nmina, b) control de inventarios, c) el sistema telef
nico.
12. Escoja una pequea organizacin con la cual est relativamente familiarizado, o
bien un departamento o divisin de una organizacin grande. Para la organiza
cin escogida, lleve a cabo un inventario de los sistemas que utiliza. Cuntos
de stos son sistemas operacionales? Cuntos son sistemas de apoyo a deci
siones? Cuntos son sistemas de pianeacin estratgica? Existen otras ca
tegoras tiles de sistemas? Para ayudarlo a enfocar su atencin en esto,
consulte [Alloway y Quilard, 1982].
13. D cinco ejemplos de su propia experiencia de a) sistemas de tiempo real, b)
sistemas en lnea, c) sistemas de apoyo a la toma de decisiones, d) sistemas
de pianeacin estratgica y e) sistemas expertos.
14. La figura 2.4 muestra una configuracin tpica de hardware para un sistema en
lnea. Dibuje el diagrama para una configuracin de hardware distinta que sea
razonable. Tiene sentido tener parte de los datos de sistema localizados en
las terminales? En qu momento del desarrollo del sistema debiera discutirse
esto con el usuario?
www.FreeLibros.org
15. D un ejemplo de un sistema comercial que se describa como de inteligencia
artificiar o como un sistema basado en el conocimiento y que, en su opinin,
www.FreeLibros.org
LOS PARTICIPAN!
JU E6 DE LOS
T odo el m undo es un escenario,
Y los hom bres y m ujeres son sim ples actores:
T ien e n sus e n tradas y salidas;
Y un hom bre, en el tran scu rso de su vida,
R ealiza m uchos papeles.
Shakespeare.
A s You Like It, II, vil
www.FreeLibros.org
Usuarios
Administracin
Analistas de sistemas
Diseadores de sistemas
Programadores
Personal de operaciones
USUARIOS
www.FreeLibros.org
1 Una situacin comn de esta naturaleza es la del enca rg a d o de co n tra ta r proyectos en una orga
nizacin gubernam ental. En la m ayora de los casos, esta persona no es el usuario y puede no co
nocer m ucho acerca de as ve rd a d e ras necesidades de ste, pero re su lta ser el nom inado para
m antener cu a lq u ie r com unicacin oficial con la persona (o com paa) que deber de sa rro lla r el sis
tema.
www.FreeLibros.org
3.1.1
3.1.2
www.FreeLibros.org
2 Hay va rian te s de esta te rm in o lo g a: [Teague y Pidgeon, 1985], por ejem plo, se refieren tam bin al
usuario ben eficiad o , el que recibir los b e neficios del nuevo sistem a. Esta persona pudiera no te
ne r contacto d irecto con el sistem a, pero se b eneficiar de alguna m anera con el se rvicio m ejorado
o la fun cio na lida d del nuevo sistem a.
nos que est usted construyendo un sistema de apoyo a las decisiones, en cuyo ca
so tendr poco contacto con este grupo). Por eso, en una organizacin grande, ten
dr que entrevistar a secretarias, agentes de seguros, bibliotecarios, oficinistas
encargados de fletes, personal encargado de solicitudes y ayudantes de todos los
tamaos, formas y colores. En el caso de un sistema de tiempo real, pudiera tener
que hablar con usuarios operacionaies tales como ingenieros, fsicos, obreros, pilo
tos, operadoras telefnicas, etc. Debe tener tres cosas en mente cuando se trabaja
con usuarios de nivel operacional:
1.
Los usuarios de este nivel se preocupan mucho por las funciones que ten
dr el sistema, pero es ms probable an que se preocupen por los deta
lles de la interfaz humana. Por ejemplo: Qu tipo de teclado estar
usando para comunicarme con el sistema?; es como el teclado de la m
quina de escribir que he estado usando durante aos; como aparecern
las cosas en la pantalla?; deslumbrar mucho la pantalla?; se podrn
leer fcilmente los caracteres?;3 cmo me indicar el sistema si he co
metido un error?; tendr que volver a teclear todo?; qu tal si quiero
borrar algo que teclee hace un momento?; cuando el sistema me haga
un informe, en dnde estar localizada la informacin en la pgina?;
puedo hacer que se imprima la fecha y la hora en la parte superior de
cada hoja?, etc. Estos son detalles que el supervisor del usuario de nivel
operacional pudiera o no tomar en cuenta, pero que, como se podr ima
ginar, son vitales para el xito de un sistema y se tendrn que abordar.4
Esto significa que, como analista, necesitar tener comunicacin directa
con el usuario operacional o, en el peor de los casos, estar muy seguro
de que la persona que representa a ste tenga presentes tales detalles.
Estos se discuten ms a fondo en el modelo de puesta en prctica por el
usuario, en el Captulo 21.
2.
3 Hay argum entos en relacin con esto que hacen hincapi en el hecho de que un sistem a nuevo
es parte de un sistem a an m ayor: el usuario puede preguntar: Me lastim ar la esp a ld a o me
dar te n dinitis el estar sentado frente a una term inal todo el d a ? , N ecesito preocuparm e por la
radiacin proveniente de una pantalla de vid e o ? , Qu ta i si no s te cle a r? y, lo ms im portante,
Qu tal si este nuevo siste m a me reem plaza en el tra b a jo y me deja sin e m pleo?
www.FreeLibros.org
4 En casos extrem os, esto tam bin sig n ifica que es el usuario op e ra cio n a l quien puede hacer o
deshacer un sistem a nuevo. Los usuarios op e ra cio n a ie s pueden p a recer pasivos y puede ser que
no tengan la autoridad o el poder para apro b a r un pro ye cto de de sa rro llo de sistem as, pero si lo sa
botean, o sim plem ente no lo usan, el siste m a nuevo habr fallado.
Una de las razones por las cuales pudiera suponerse que no hay comuni
cacin entre el usuario supervisor y el operacional es porque el primero a
menudo debe regirse por un presupuesto. De aqu que a menudo se inte
resa en un nuevo sistema de informacin por la posibilidad de incremen
tar el volumen de trabajo realizado disminuyendo a la vez ei costo de
procesar las transacciones, y reduciendo tambin los errores en el traba
jo. Tambin pudiera ocurrrsele que un sistema nuevo le dar oportuni
www.FreeLibros.org
www.FreeLibros.org
un proyecto normal, el usuario ejecutivo suele estar dos o tres niveles arriba de la
accin asociada con el proyecto. En la medida que usted se involucre con ellos, pro
bablemente descubrir lo siguiente acerca de los usuarios ejecutivos:
www.FreeLibros.org
Necesidad
Ejeraela
1. F isiolgica
2. Seguridad y
estabilidad
econm ica
3. Social
4. Egosta
5. Realizacin
' i -
El usuario
supervisor
El usuario
ejecutivo
www.FreeLibros.org
El usuario operacional
3.1.3
U suario o p e ra c io n a i
U suario su p e rviso r
U suario e je cu tivo
Puede o no te n e r un
panoram a local
Tiene un
panoram a global
Hace fu n cio na r el
sistem a
Provee la in iciativa
para e proyecto
Lo rigen consideraciones
presupustales
Tiene preocupaciones
estratgicas
......
Debera ser obvio que los diferentes usuarios tendrn diferentes niveles de ex
periencia; desafortunadamente, es comn que los analistas supongan que todos los
usuarios son idiotas en lo que concierne al uso de computadoras. Tal vez esta su
posicin fuera admisible hace 10 aos, pero es probable que le ocasione meterse en
problemas en muchas organizaciones hoy en da6: actualmente se puede diferenciar
6 Aun cuando cada usuario con el que se encuentre no conozca y no tenga inters por ia tecnologa :
de las com putadoras, d e biera e vita r el e rro r com n de co n sid e ra rlo s a todos com o una fo rm a de vi
da subhum ana. Los a n alistas y program adores jvenes, sobre todo los e xp e rim entadores que em
pezaron a u tiliz a r las co m p u ta d o ra s desde la escu e la p rim aria, suponen que to d o s deben estar ;
fa scin a do s con las com p u ta d o ra s y te n er habilidad para usarlas, y que aquellos que no cum plan
con esto son 1) retrasados m entales, o bien 2} m iem bros de una generacin a n tigua y, por tanto, ndignos de consideracin o respeto. M ientras tanto, el m undo est lleno de usuarios que no gustan
de las com putadoras por una va riedad de razones legtim as, y hay usu a rio s que estn dem asiado
ocupados tratando de s e r exp e rto s en su p ropia p ro fe si n o negocio com o p a ra pre o cu p a rse p o r ser
expertos en com putadoras. T ienen la m ism a opinin de los program adores de com p u ta d o ra s y de
www.FreeLibros.org
www.FreeLibros.org
ADMINISTRACION
8 Tam bin levanta el nim o ve r que cada vez hay m s de estos exp e rto s que estn legando a
o cu p ar puestos altos en ia a d m in istra ci n de o rg a n iza cio n e s de negocios, y posiciones clave en
o tras partes de nuestra sociedad. C itib a n k y Am erican A irlines, adem s de alg u n as otras com pa
as y organizaciones de alta tecnologa, estn dirig id as por personas que ascendieron a travs de
los rangos del procesam iento de datos. Hacia m ediados de ia dcada de los 80, haba aproxim ada- ;
mente m edia docena de m iem bros dei C ongreso de ios Estados U nidos con a ntecedentes de pro
gram acin y anlisis.
www.FreeLibros.org
Cuanto ms alto nivel ocupen menos probable es que sepan (o que les
importe saber) de la tecnologa de las computadoras. Aunque esto sea
una generalizacin, suele ser vlida, dada la generacin actual de admi
nistradores superiores. Esto no debiera afectarle a usted como analista
(es ms difcil la labor de los diseadores de sistemas), pero debe recor
www.FreeLibros.org
9 Sin em bargo, en ocasiones el analista puede estar m uy involucrado con la adm inistracin. Discu
tirem os esto con ms detalle en el captulo 16, al igual que en el apndice B.
Tambin es cmodo suponer que una vez que la administracin toma una
decisin colectiva acerca de un determinado proyecto se atiene a dicha
decisin. Sin embargo, no necesariamente sucede as: pudiera ser que
fuerzas externas obliguen a la administracin a acelerar determinado pro
yecto, a quitarle recursos o, de plano, abandonarlo. Esto suele causar
una depresin emocional enorme a los que intervienen en el proyecto, in
cluyndolo a usted como analista.
www.FreeLibros.org
www.FreeLibros.org
www.FreeLibros.org
10 D iscutirem os el retraso en ia creacin de las a p licaciones con ms de talle en el ca p tulo 6.
www.FreeLibros.org
Hay tres problemas que debe prever, cuando est trabajando con auditores,
personal de control de calidad o miembros del departamento de normas o estn
dares:
www.FreeLibros.org
1.
3.
3.4
www.FreeLibros.org
11 Sin em bargo, en por io m enos algunos casos, esto est cam biando. Por ejem plo, m uchas de las
ocho grandes em presas con tab le s de los Estados U nidos ya estn bien fa m ilia riza d a s con ias he
rram ientas de docum entacin del anlisis estructurado descritas en este captulo; por eso no debie
ran tener problem a alguno en p a rticip a r com o au d itore s de alguno de sus proyectos.
Esto significa que, como analista de sistemas, se necesita ms que simple habilidad para dibujar diagramas de flujo y otros diagramas tcnicos. Se requiere faci
lidad en el manejo de personas para poder entrevistar a los usuarios, mediar en
desacuerdos y sobrevivir a las inevitables batallas polticas que se dan en todos los
proyectos excepto los ms triviales. Se necesita tener conocimientos de aplicacin
para entender y apreciar los asuntos del usuario. Se requiere habilidad en computa
cin para entender los usos potenciales dei hardware y el software en los asuntos
del usuario. Y (obviamente) se necesita una mente lgica y organizada: debe ser
capaz de ver un sistema desde diferentes perspectivas, debe poder dividirlo en nive
les de subsistemas y debe ser capaz de pensar en el sistema en trminos abstractos
adems de fsicos.12
jNadie dijo que iba a ser un trabajo fcil!
3.5
DISEADORES DE SISTEMAS
www.FreeLibros.org
12 De hecho, es debido a este requisito de ser experto en m uchas reas, que la m ayora de los que
se dedican a la com putacin sienten que la in teligencia a rtificial y los sistem as e xpertos no se po
drn a p lica r ai a n lisis de sistem as por m uchos aos ms. Se discute esto ms a fondo en el cap
tulo 25.
3.6
LOS PROGRAMADORES
www.FreeLibros.org
13 Discutirem os en el ca p tulo 5 algunas a lte rn a tiva s a este enfoque secuencia!, sobre to d o as co
nocidas com o de sa rro llo e volutivo o rastreo rpido. De hecho, en a lg u n os p royectos el anlisis
contina a la vez que se est llevando a cabo la program acin.
14 De hecho, el contacto directo entre el program ador y el usuario es ms com n de lo que pudiera
pensarse. En m uchos casos, el analista nunca llega a de scrib ir os d e talles de bajo nivel dei siste
ma, y los usuarios de alto nivel con los que se com unica el sistem a pudieran no e sta r ai tanto ni es
ta r interesados en dichos detalles. Por eso, a m enudo el program ador debe h a b la r directam ente
con el usuario de bajo nivel para de scu brir exactam ente qu es lo que se supone que debe hacer el
sistem a. Esto es im portante, pues m uchas organizaciones se quejan dei hecho de que el 50% de
sus proyectos de d e sarrollo de sistem as se dedican a las pruebas; pudiera suceder que el trabajo
que se hace con el pretexto de probar sea de hecho la labor de anlisis que se pudiera (y probable
m ente se debiera) haber hecho anteriorm ente.
www.FreeLibros.org
EL PERSONAL DE OPERACIONES
www.FreeLibros.org
RESUMEN
www.FreeLibros.org
www.FreeLibros.org
10. Cunto debe saber un usuario de computadoras y software para poder llevar a
cabo l solo un proyecto de desarrollo de sistemas? Cunto debiera saber
acerca del anlisis de sistemas?
11. Qu precauciones especiales tomara como analista de sistemas si no tuviera
contacto directo con el usuario? Cree que seran suficientes las herramientas
descritas en este libro?
12. En la seccin 3.1.2 se mencionan varias de las preocupaciones que pudiera te
ner el usuario operacionai acerca de un sistema nuevo. Mencione las tres ms
probables. Cree que estas preocupaciones son razonables o que slo reflejan
la tpica falta de familiaridad del usuario con las computadoras?
13. Qu responsabilidad tica y moral tiene el analista con el usuario operacionai
si el primero est convencido de que no causar despidos, pero el usuario se
preocupa por la posibilidad de que s los cause? (Vase tambin ia pregunta
19}
14. Describa el escenario en el que los usuarios operacionales pudieran ocasionar
que un nuevo sistema no funcione. Cree que su escena sea realista? No
podra el usuario supervisor simplemente ordenar que se use el sistema?
15. Cundo cree que deban discutirse con los usuarios ios asuntos relacionados
con la interfaz humana? Al comienzo del proyecto? A finales de ste?
Cul es la interaccin indicada? (Puede consultar el captulo 21 si lo desea}.
16. Cree que sea poco realista que los usuarios operacionales tengan slo un pa
norama local del sistema en el que participan? Cree que sea seguro para el
analista dar por un hecho esto? Cree que esto sea positivo? Debiera tratar
el analista de proporcionar un panorama global a los usuarios operacionales?
17. D un ejemplo del panorama fsico de un sistema o de su implantacin, que pu
diera tener el usuario operacionai. Le encuentra algn problema a esto?
18. Qu debe hacer el analista si el usuario supervisor no le permite hablar direc
tamente con ios usuarios operacionales? Cmo puede el analista manejar esta
situacin?
19. Qu responsabilidad tica o moral tiene el analista con el usuario supervisor si
los usuarios operacionales le expresan su preocupacin acerca de posibles
despidos ocasionados por el nuevo sistema? (Vase la pregunta 13.)
20. D un ejemplo de un sistema en el que el usuario supervisor pueda no estar fa
miliarizado con la poltica detallada de negocios a la que se estn ateniendo los
usuarios.
www.FreeLibros.org
21. Por qu los usuarios tpicos del nivel ejecutivo normalmente no se interesan
por el posible ahorro que representara la reduccin del personal, que se har
posible con la puesta en prctica o la implantacin del nuevo sistema?
22. Qu tanto se deben involucrar los usuarios del nivel ejecutivo en el desarrollo
de un nuevo sistema de informacin?
23. Qu opciones tiene ei analista si el usuario no entiende los modelos abstrac
tos en el papel?
24. Cmo deber hacerse cargo el analista del novato presuntuoso" descrito en
este captulo? Qu hacer si el usuario insiste en un determinado hardware o
software para el nuevo sistema?
25. Qu tanta responsabilidad debe asumir el analista por la obtencin del con
senso de los usuarios? Qu tal si el analista no logra hacerlo?
28. Qu riesgos cree que afronta el analista provenientes de la administracin, se
gn se expuso en la seccin 3.2? Qu puede hacer el analista para minimizar
estos riesgos?
27. Qu debe hacer el analista si las metas y prioridades de la administracin en
tran en conflicto con las de los usuarios?
28. Cundo cree que deba hacerse participante en proyecto a la gente de opera
ciones?
29. Debe la misma persona (o el mismo grupo de personas) llevar a cabo tanto el
anlisis como el diseo (y ia programacin) del sistema? Cules son las ven
tajas y desventajas?
www.FreeLibros.org
HERRAMIENTAS BEL
ANALISIS ESTRUCTURAS
La naturaleza cuenta con una especie de sistem a coordenado geomtrico-aritm tico, pues tiene toda clase de modelos. Nuestra experien
cia de ia n a tu ra le z a es p o r m e d io de m o d e lo s y to d o s son m uy
hermosos. Me di cuenta de que el sistem a de la naturaleza debe ser
una verdadera belleza, pues encontram os en qum ica que las asocia
ciones siem pre se dan en lindos nm eros enteros. No hay fracciones.
R. B uckm inster F uller
De In The O utlaw Area: Profile by
C alvin T o m kin s (En zona proscrita: sem blanza por Calvin T om kins),
The N e w Yorker, 8 de enero de 1966.
El hom bre es un anim al que em plea h e rra m ien ta s... Sin ellas nada
es, con e llas lo es todo.
T hom as C arlyle,
S a rto r Resartus, T om o I, ca p tulo 4.
www.FreeLibros.org
72
www.FreeLibros.org
{que es, grosso modo, un modelo) podra 1) Contribuir a obscurecer todas las pro
piedades del sistema, 2) Costar ms en su elaboracin que el sistema mismo y 3) no
verificar si el analista comprendi o no las necesidades reales del usuario. En el ca
ptulo 8 se explorarn con ms detalle las caractersticas que debe tener una herra
mienta de modelado para serle til al analista.
Ahora, presentaremos y discutiremos brevemente tres herramientas de mode-
lado de sistemas importantes: el diagrama de flujo de datos, el diagrama de entidad- j
relacin y el diagrama de transicin de estados. El diagrama de flujo de datos ilustra j
las funciones que el sistema debe realizar; los diagramas de entidad-relacin hacen|;
nfasis en las relaciones entre los datos y el diagrama de transicin de estados se f
www.FreeLibros.org
Los flujos se muestran por medio de flechas curvas. Son las conexiones
entre los procesos (funciones del sistema) y representan la informacin
que dichos procesos requieren como entrada o la informacin que gene
ran como salida.
www.FreeLibros.org
CLIE N T E S
Pedidos
cancelados
BO DEG A
Contabilidad
Los erminadores muestran las entidades externas con las que el sistema
se comunica. Tpicamente se trata de individuos o grupos de personas
(por ejemplo, otro departamento o divisin dentro de la organizacin), sis
temas de cmputo externos y organizaciones externas.
www.FreeLibros.org
Tratam iento de
cortesa o ttu lo =
Nombre =
{carcter vlido}
A pellido =
{carcter vlido}
Carcter vlido =
[A-Z I a-zl I - I I]
2.
3.
b.
c.
b.
c.
www.FreeLibros.org
b.
c.
d.
e.
Queda mucho que decir acerca de los diagramas de flujo de datos, ios diccio
narios de datos y las especificaciones de procesos; en los captulos 9 a 11 se pre
sentan ms detalles de esto. Veremos, por ejemplo, que la mayora de los sistemas
complejos se modelan con ms de un diagrama de flujo de datos; de hecho, pudiera
haber docenas o centenares de diagramas, acomodados de acuerdo con niveles de
jerarqua. Y veremos tambin que hay convenciones para la manera de etiquetar y
numerar los elementos del diagrama, y tambin hay guas y reglas que permiten dis
tinguir entre diagramas buenos y malos.
4.2
Aunque el diagrama de flujo de datos es una herramienta muy til para mode
lar sistemas, slo resalta un aspecto principal de un sistema: sus funciones. La no
tacin de los agregados de datos en los diagramas de flujo de datos muestra la
existencia de uno o ms grupos de datos almacenados, pero deliberadamente dice
muy poco acerca de sus detalles.
Todos los sistemas almacenan y usan informacin acerca del ambiente en el
cual interactan; a veces, la informacin es mnima, pero en la mayora de los siste
mas actuales es bastante compleja. No slo deseamos conocer en detalle qu infor
macin hay en cada agregado de datos, sino que tambin queremos conocer la
relacin que existe entre agregados. Este aspecto del sistema no es resaltado por el
diagrama de flujo de datos, pero s lo hace otra herramienta: el diagrama de entidadrelacin. La figura 4.5 muestra un diagrama tpico de entidad-relacin.
El diagrama de entidad-relacin consta de dos componentes principales:
1.
www.FreeLibros.org
2.
Al igual que con ei diagrama de flujo de datos, hay mucho qu decir acerca del
diagrama de entidad-relacin y se tratar con ms detaile en el captulo 12. Vere
mos que existen ciertos tipos de objetos especializados, as como guas para asegu
rar que el diagrama de entidad-relacin sea completo y congruente.
Al igual que con el diagrama de flujo de datos, es necesario acompaar el dia
grama de entidad-relacin con informacin textual detallada. El diccionario de datos
que vimos por primera vez en la figura 4.3 tambin puede usarse para mantener in
www.FreeLibros.org
Aunque no las usar mucho como analista de sistemas, debe estar al tanto de
que se utilizan muchas herramientas de modelado adicionales durante ia creacin de
un sistema complejo. Por ejemplo, ios diseadores de sistemas suelen utilizar los
diagramas de flujo de datos, diccionarios de datos, especificaciones de procesos y
www.FreeLibros.org
www.FreeLibros.org
Figura 4.6: Un diagram a de tra n s ic i n de estados
4.5
Como podr verse, cada modelo grfico descrito en este captulo se enfoca a
un aspecto distinto de un sistema: el diagrama de flujo de datos lustra las funciones,
el diagrama de entidad-relacin resalta las relaciones entre datos y el diagrama de
transicin de estados resaita el comportamiento dependiente del tiempo del sistema.
Dado que los sistemas tpicos son muy complejos, es til estudiar por separado cada
uno de estos aspectos. Por otro lado, estos tres panoramas dei sistema deben ser
consistentes y compatibles entre s.
1 Com o se seal en el C ap tulo 3, algunos usuarios saben m s que otros de com putadoras, y al
gunos usuarios desem pean un papel m s activo en los proyectos de d e sarrollo de sistem as que
otros. Si est trab a ja n d o con un usuario que es m iem bro de tiem po com pleto del equipo de! pro
yecto, o tai vez incluso si es el jefe del proyecto, y si es conocedor del diseo de sistem as, no hay
razn por la que no deba m ostrarle un diagram a de e structuras. Sin em bargo, si el usuario slo se
interesa por de scrib ir qu tiene que hacer el sistem a, probablem ente no le interese ve r un diagrama
que describa la organizacin de as subrutinas de FOR TRAN que cubrirn dichos requisitos.
www.FreeLibros.org
RESUMEN
3.
4.
Cmo respondera si el usuario le dijera que opina que ios modelos son un
desperdicio de tiempo y que debera empezar a codificar?
5.
6.
7.
www.FreeLibros.org
Quin debera
www.FreeLibros.org
www.FreeLibros.org
www.FreeLibros.org
86
para identificar sus limitaciones y puntos dbiles. Despus de este examen haremos
una breve exposicin acerca del ciclo de vida del proyecto semiestructurado: un ci
clo de vida de proyecto que incluye algunos, pero no todos los elementos del desa
rrollo moderno de sistemas. En seguida se presentar el ciclo de vida del proyecto
estructurado, mostrando una visin global de las principales actividades y de cmo
se interrelacionan. Por ltimo, se vern brevemente el ciclo de vida formador de pro
totipos que popularizaron Bernard Boar, James Martin, y varios vendedores de len
guajes de programacin de cuarta generacin.
Tambin exploraremos el concepto de desarrollo iterativo o descendente. En
particular, se presentarn ios conceptos de desarrollo iterativo radical y desarrollo
iterativo conservador. Dependiendo de la naturaleza de un proyecto de desarrollo
de sistemas, puede haber razones vlidas para adoptar un mtodo en lugar de otro,
e incluso algunos proyectos pudieran requerir una combinacin de ambos.
5.1
www.FreeLibros.org
El enfoque puede ser casero o, como alternativa, pudiera ser que la organiza
cin para el desarrollo de sistemas decida comprar un paquete de administracin de f
proyectos y ajustarlo a las necesidades de la compaa.2 Parece obvio que, aparte
de darle empleo a las personas que crean los manuales de ciclo de vida de los pro
yectos (y a aquellos que escriben libros de texto al respecto), es conveniente la me- f
todologa del proyecto. De qu sirve entonces tener un ciclo de vida de un :
proyecto? Existen tres objetivos principales:
1.
2.
3.
www.FreeLibros.org
3 Mller en [M iller, 1978], se a la que ste es un fenm eno com nm ente observado; de hecho, lo
presenta com o una h ip tesis general ap licable a todos los sistem as en activo:
www.FreeLibros.org
www.FreeLibros.org
Figura 5.1 (a): El c ic lo de vida del proyecto clsico
De aqu que el ciclo de vida del proyecto en una organizacin sola puede tener
cinco fases o siete o doce, pero seguir siendo todava de tipo clsico.
Qu es lo que realmente caracteriza el ciclo de vida de un proyecto como cl
sico? Se distinguen dos aspectos: una fuerte tendencia a la implantacin ascenden
te del sistema y la insistencia en la progresin lineal y secuencia! de una fase a la
siguiente.
5,2.1
Im plantacin ascendente
www.FreeLibros.org
5.2.2
Nada est hecho hasta que todo est terminado. Por eso, si el proye
se atrasa y la fecha lmite cae precisamente en medio del proceso
prueba del sistema, no habr nada que mostrarle al usuario ms que una S
enorme pila de listados de programas, ios cuales, vistos en su totalidad,
no le ofrecen nada de valor.
www.FreeLibros.org
www.FreeLibros.org
Figura 5.1 (b): El m odelo de cascada del d e sarrollo de sistem as
del sistema y que nunca tendremos que volver a preocuparnos por ella. De hecho,
muchas organizaciones formalizan esto con un ritual conocido como congelar la
especificacin o congelar el documento de diseo.
El nico problema que trae consigo este deseo de progreso ordenado es que
no es nada realista. En lo particular, el enfoque secuencial no permite el tratamien
to de fenmenos reales como los relacionados con el personal, la poltica de la
compaa, o ia economa. Por ejemplo, la persona que hizo el trabajo, el analista o
el diseador, pudieron haber cometido un error y haber elaborado un producto con
fallas. De hecho, como humanos, rara vez atinamos a hacer bien un trabajo al pri
mer intento, pero se suelen hacer repetidas mejoras del trabajo imperfecto. Tam
bin pudiera ser que la persona que revisa el trabajo o, como caso particular, el
usuario que revisa el trabajo del analista del sistema pudiera haber cometido un
error, O tai vez el encargado de llevar a cabo la labor asociada con cada fase no
haya tenido tiempo suficiente para terminar, pero no quiera admitirlo. Esta es una
manera amable de decir que, en la mayora de los proyectos complejos, la labor de
anlisis, de diseo y de prueba concluye cuando alguien decide que se ha agotado
e! tiempo, no cuando se quisiera.
Comnmente surgen otros problemas asociados con el ciclo de vida del proyec
to clsico o secuencial: durante los meses (o aos) que toma desarrollar el sistema,
el usuario pudiera cambiar de parecer respecto a lo que debe hacer el sistema. Du
rante el periodo que transcurre para desarrollar el sistema, pueden cambiar ciertos
aspectos del ambiente del usuario {por ejemplo, la economa, la competencia, los re
glamentos gubernamentales que afectan a las actividades del usuario).
Una caracterstica adicional del ciclo de vida del proyecto clsico es que se
apoya en tcnicas anticuadas. Es decir, tiende a ignorar el uso dei anlisis estructu
rado la programacin estructurada, o cualquier otra tcnica moderna de desarrollo
de sistemas.7 Pero el hecho de que el clcio de vida clsico ignore estas tcnicas no
significa que el administrador del proyecto no pueda utilizarlas. Desafortunadamen
te, muchos programadores, analistas y jefes de proyecto sienten que e! ciclo de vida
del proyecto es un mandato de la administracin de alto nivel; y si la administracin
no dice nada al respecto del uso de ia programacin estructurada, entonces creen
que no estn obligados a utilizar mtodos no clsicos.
5.3
www.FreeLibros.org
7 R esum irem os estas t cn ica s m odernas de desarrollo en el captulo 7.
vado ai ciclo de vida del proyecto semiestructurado que se muestra en la figura 5.2.
g e muestran dos detalles obvios no presentes en el enfoque clsico:
1.
2.
Aparte de estas diferencias obvias, hay algunos detalles sutiles acerca del ci
clo de vida modificado. Por ejemplo, considere que la implantacin descendente sig
nifica que se pondrn en ejecucin paralelamente parte de la codificacin y de las
pruebas. Esto difiere mucho de las fases secuenciaies que vimos en el ciclo de vida
clsico. En lo particular, puede darse una retroaiimentacin entre la codificacin, la
prueba y la eliminacin de las fallas. Cuando el programador prueba la versin de
alto nivel del sistema, a veces se le puede llegar a or exclamar: Vaya, no tena
idea de que la instruccin FRAMMIS de doble precisin funcionara de esa manera! .
Desde luego, se puede tener la seguridad de que en el futuro usar de manera muy
diferente esta instruccin.
Tal vez sea an ms importante el hecho de que la implantacin descendente
pone en tentacin a los ejecutores del sistema (y a los analistas s an no han aban
donado el proyecto) de no hablar con los usuarios sino hasta despus de haberse
congelado las especificaciones. Por eso, es posible que el usuario seale errores o
malentendidos en la especificacin, o incluso pudiera expresar el deseo de cambiar
la y, si ia conversacin se da directamente entre el usuario y el que implanta, ia mo
dificacin pudiera hacerse antes de que el administrador del proyecto se d cuenta
siquiera. En resumen, a menudo la implantacin descendente ofrece retroalimentacn entre ei proceso de implantacin y el de anlisis, aunque esto no se muestre
especficamente en la Figura 5.2. y aunque ei usuario y e administrador del proyecto
de proceso de datos pudieran negar que est sucediendo.
Gomo ltimo punto a tratar acerca del ciclo de vida semiestructurado, tenemos
que una gran parte de! trabajo que se realiza bajo e nombre de diseo estructura
do es en realidad un esfuerzo manual para enmendar especificaciones errneas.
Esto se puede apreciar en la figura 5.3, que muestra ios detalles del diseo estruc
turado. (Ntese que esta Figura consiste en los detalles del proceso 3 de la figu
ra 5.2)
www.FreeLibros.org
En ia figura 5.3, la actividad 3.1 (con el ttulo de CODIFICAR LA ESPECIFICA
CION FUNCIONAL) representa la labor qus han tenido que desempear desde hace
www.FreeLibros.org
www.FreeLibros.org
Figura 5.3: Detalles de la a ctividad de diseo
Ahora que ya hemos visto los ciclos de vida del proyecto clsico y semiestructurado, estamos listos para examinar el ciclo de vida estructurado, que se muestra
en la figura 5.4.
Examinaremos brevemente las nueve actividades y los tres terminadores del
ciclo de vida del proyecto, como se muestra en la figura 5.4. Los terminadores son
ios usuarios, los administradores y el personal de operaciones: como se recordar,
discutimos sus papeles en el captulo 3. Se trata de individuos o grupos que propor
cionan las entradas al equipo del proyecto, y son los beneficiados finales del siste
ma. Ellos interactan con las nueve actividades que se muestran en la figura 5.4 .
En las siguientes secciones se resume cada una de las actividades.
5.4.1
A ctivid ad 1: La encuesta
www.FreeLibros.org
www.FreeLibros.org
Figura 5.4: El c ic lo de vida del proyecto estructurado
Establecer metas y objetivos para un sistema nuevo. Esto puede ser tam
bin una simple lista narrativa que contenga las funciones existentes que
deben reimplantarse, las nuevas que necesitan aadirse y los criterios de
desempeo del nuevo sistema.
Preparar el esquema que se usar para guiar el resto del proyecto. Este
esquema incluir toda la informacin que se lista anteriormente, adems
de identificar al administrador responsable del proyecto. Tambin pudiera
describir ios detalles del ciclo de vida que seguir el resto del proyecto.
En general, la encuesta ocupa slo del 5 al 10 por ciento del tiempo y los re
cursos de todo el proyecto, y para los proyectos pequeos y sencillos pudiera ni si
quiera ser una actividad formal. Sin embargo, aun cuando no consuma mucho del
www.FreeLibros.org
10 Los clculos de c o sto -b e n e ficio se d iscutirn en el apndice C.
A ctividad 3: el diseo
www.FreeLibros.org
A ctivid a d 4: im plantacin
www.FreeLibros.org
5 4.6
www.FreeLibros.org
Segn sea de la naturaleza del proyecto, el analista podra tener que ver con
la actividad de conversin de la base de datos. Sin embargo no discutiremos esta
actividad con mayor detalle en este libro.
5.4.9
A ctivida d 9; instalacin
Es importante ver la figura 5.4 como lo que es: un diagrama de flujo de datos.
No es un diagrama de flujo; nada implica que toda ia actividad N debe concluir antes
de comenzar la actividad N + 1. Por el contrario, la red de flujos de datos que co
nectan las actividades hace ver con claridad que pudieran estarse llevando a cabo
diversas actividades paralelamente. Debido a este aspecto no secuencial, usamos
la palabra actividad en el ciclo de vida del proyecto estructurado en lugar de fase1',
que es ms convencional. El trmino fase tradicionaimente se refiere a un perio
do particular en un proyecto en el cual se estaba desarrollando una, y slo una, acti
vidad.
Hay otra cosa que debe recalcarse acerca del uso de un diagrama de flujo de
datos para describir el ciclo de vida del proyecto: un diagrama de flujo de datos cl
sico, como el que se muestra en la figura 5.4, no muestra en forma explcita la retroalimentacin, ni el control.11 Prcticamente todas las actividades de la figura 5.4
pueden y suelen producir informacin que puede llevar a modificaciones adecuadas
de una o ms de las actividades precedentes. De aqu que la actividad de diseo
puede producir informacin que acaso cambie algunas de las decisiones de costobeneficio en la actividad de anlisis; de hecho, el conocimiento que se obtiene a par
tir de la actividad de diseo pudiera incluso llevar a revisar decisiones anteriores
acerca de la factibilidad bsica del proyecto.
Ms an, en casos extremos, ciertos eventos que pudieran darse en cualquier
actividad pueden causar que todo el proyecto termine repentinamente. Las entradas
de la administracin se muestran slo para la actividad de anlisis pues sta es la
nica que requiere datos de la administracin; sin embargo, se supone, que la admi
nistracin ejerce control sobre todas las actividades.
www.FreeLibros.org
11 En realidad, hay m aneras de m ostrar la retroalm entacin y el control en los diagram as de flujo
de datos, com o se ver en el ca p tulo 9. Las notaciones adicionales {para flu jo s de control y de
procesos de control) norm alm ente se utilizan para m od e la r sistem as de tiem po reai y hem os evitado
su uso en este m odelo del sistem a para co n stru ir siste m a s .
En resumen, la fFigura 5.4 slo seala la o las entradas requeridas por cada
actividad, y la o las salidas o productos que se generan. La secuencia de las activi
dades slo puede suponerse en la medida en que la presencia o ausencia de datos
haga posible comenzar una determinada actividad.
55
ULTRA
RADICAL
M O D ER AD AM EN TE
R AD IC AL
M O D ER AD AM EN TE
C O N SE R VA D O R
ULTRA
C O N SE R VA D O R
www.FreeLibros.org
Figura 5.5: E lecciones de im plantacin radical y conservadora
www.FreeLibros.org
te rm in a d o
Desde luego, todos ios proyectos llegan a verse apremiados a llegar a resulta
dos tangibles; la cuestin es el del apremio. Es un asunto que puede ser algo dinmco: un proyecto que comienza holgadamente con un programa cmodo puede de
repente volverse de alta prioridad y la fecha lmite adelantarse seis meses o un ao.
Una de las ventajas de hacer el anlisis, diseo, codificacin e implantacin del sis
tema en forma descendente es que se puede suspender una actividad en cualquier
momento y dejar los detalles restantes para consideracin posterior; mientras tanto,
el anlisis de alto nivel que se haya terminado puede usarse para comenzar ei dise
o de alto nivel, y as para los dems casos.
Otro factor ms en la administracin de proyectos es el requisito siempre pre
sente en la mayora de las organizaciones grandes de que se tienen que producir
programas, estimaciones, presupuestos, etc. En algunas organizaciones, esto suele
hacerse de manera bastante informal, normalmente porque los proyectos son relati
vamente pequeos y porque la administracin siente que cualquier error en la esti
macin tendr poco impacto en la organizacin global. En tales casos se puede
adoptar un enfoque radical, aunque cualquier intento de hacer una estimacin se
tendr que reducir al nivel de conjeturas viscerales. En cambio, la mayora de los
proyectos requieren estimaciones relativamente detalladas de necesidades de per
sonal, recursos computacionales, etc., y esto slo se puede realizar tras un sondeo,
anlisis y diseo bastante detallados. En otras palabras, entre ms detalladas y pre
cisas tengan que ser las estimaciones, ms probable es que el proyecto siga un en
foque conservador.
Finalmente, el administrador del proyecto debe considerar el peligro de come
ter un error tcnico importante. Por ejemplo, suponga que toda su experiencia pasa
da en desa rrollo de proyectos ha sido con una pequea com putadora de
procesamiento por lotes IBM/36. Ahora, de repente, est a cargo de desarrollar un
sistema de multiprocesamiento en lnea para administracin de bases de datos dis
tribuidas, en tiempo real, que procesar 2 millones de transacciones diarias desde
5000 terminales distribuidas en todo el mundo. En tal situacin, uno de los peligros
del enfoque radical es descubrir algn error importante en el diseo tras haber reali
zado una buena parte de! esqueleto de alto nivel del sistema.
Pudiera descubrir, por ejemplo, que para que su gran sistema funcione se re
quiere que un mdulo de bajo nivel lleve a cabo su funcin en 19 microsegundos,
pero sus programadores de repente le informan que es Imposible codificar un mdu
lo con tanta eficiencia, ni en COBOL, ni en C, ni siquiera (ufl) en lenguaje ensam
blador. Por lo tanto, debe estar alerta al hecho de que seguir un enfoque radical
requiere que sus analistas y diseadores escojan un tope mximo para su sistema
en etapa relativamente temprana, y que siempre existe el peligro de descubrir, ya
cerca del final, que escogieron un mximo equivocado.
www.FreeLibros.org
Se ha vuelto popular en los ltimos aos una variacin del enfoque descen
dente antes discutido. En general se le conoce como el enfoque de prototipos y lo
popularizaron Bernard Boar, James Martin y otros. Como lo describe Boar [Boar,
1984]:
Una a lte rn a tiva de enfoque para la definicin de los requerim ientos
consiste en c a p tu ra r un co njunto inicial de necesidades e im p la nta r
las rpidam ente con ia intencin d e clarada de expandirlas y retinar
las ite ra tiva m e n te al ir a u m entando la com prensin que del sistem a
tienen ei usuario y quien io d esarrolla. La definicin del sistem a se
www.FreeLibros.org
Un generador de pantallas
www.FreeLibros.org
www.FreeLibros.org
Figura 5.6: El c ic lo de vida por p ro totipos
www.FreeLibros.org
5.7
E! principal propsito de este captulo fue proporcionar una visin global de ios
ciclos de vida de los proyectos en general. Si examina el ciclo de vida formal de
proyectos en cualquier organizacin de desarrollo de sistemas, debera poder distin
guir si se trata de uno clsico, semiestructurado, estructurado, o de prototipos.
Si su proyecto slo permite una actividad a la vez, la discusin sobre implanta
cin descendente radica! y conservadora de la Seccin 5.6 puede haberlo perturba
do. Este fue mi propsito, y el principal objetivo de esa seccin fuehacerle pensar
acerca de ia posibilidad de traslapar algunas de las principales actividades en el pro
yecto de desarrollo de un sistema. Obviamente, es ms difcil administrar un pro
yecto en ei cual diversas actividades se ilevan a cabo en paralelo, pero, hasta cierto
punto, eso sucede en todo proyecto. An si el administrador decide que su gente se
concentrar en una actividad a la vez, de todos modos habr varias subactividades
que se llevarn a cabo en paralelo. Mltiples analistas de sistemas estarn entrevis
tando simultneamente a mltiples usuarios; diversas piezas del producto final del
anlisis se encontrarn en diversas etapas de progreso a io largo de toda la fase de
anlisis. Una labor del administrador es tener el suficiente control sobre dichas subactividades como para asegurar que se coordinen propiamente, Y en casi cualquier
proyecto de proceso electrnico de datos, este tipo de actividad paralela se da tam
bin a alto nivel; es decir, a pesar de lo que pueda haber recomendado el ciclo de vi
da formal del proyecto de una organizacin dada, la realidad es que muchas de las
principales actividades del proyecto s se traslapan hasta cierto punto. No obstante,
si el administrador decide insistir en una progresin de actividades estrictamente se
cuencia!, an funcionar el ciclo de vida presentado por este libro.
www.FreeLibros.org
2.
3.
4.
jam es Grier Milier. Living Systems. Nueva York: McGraw- Hill, 1978.
5.
6.
7. James Grier Milier, Living Systems. Nueva York: McGraw- Hill, 1978.
8.
9.
10.
11.
Bill Inmon, Information Engneering for the Practiiioner: Puiing Theory into
Practice. Englewood Ciiffs, NU,: Prentice-Hall, 1988.
12.
PREGUNTAS Y EJERCICIOS
1.
2.
www.FreeLibros.org
3.
Cules son los tres principales propsitos dei ciclo de vida de un proyecto?
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
la que
cl
11. Cules son las cuatro principales dificultades con la estrategia de implantacin
ascendente?
12.
13.
Por qu es importante que nada est hecho hasta que todo est hecho, que
adems es lo que caracteriza al enfoque ascendente?
14.
15.
16.
17.
18.
19.
20.
21.
www.FreeLibros.org
22.
Cules son las principales diferencias entre los ciclos de vida semiestructurado y estructurado?
23.
Nombre las nueve actividades del ciclo de vida estructurado del proyecto.
24.
Quines son los tres tipos de personas que proveen de entradas primarias al
ciclo de vida del proyecto?
25.
26.
Qu es un diagrama de contexto?
27.
28.
29.
30.
31.
32.
33.
34.
35.
36.
37.
Cules son ios cuatro principaies criterios para elegir ei enfoque radical vs. el
enfoque conservador?
38.
39.
www.FreeLibros.org
40.
41.
42.
43.
44.
45.
46.
47.
www.FreeLibros.org
Los dogm as del tran q u ilo pasado son inadecuados para el b orrasco
so presente. La ocasin est a tib o rra d a de d ificultades y debem os
estar a ia altura. Com o nuestro caso es nuevo, debem os pensar y
a ctu ar en fo rm a no ve do sa . D ebem os d e se nre d a rn o s, y en ton ce s
salvarem os a nuestra nacin.
A braham Lincoln,
S egundo M ensaje A n u a l a l C ongreso
www.FreeLibros.org
Productividad
Confiabilidad
Mantenibilidad
www.FreeLibros.org
1 Las conversaciones in fo rm a le s que he sostenido con a d m inistradores de proceso de datos en Ca
nad, Europa, A ustralia, Sudam rica y otra s partes del m undo me llevan a pensar que este proble
ma no es nico de los Estados Unidos.
Retraso visible. Sistemas nuevos que los usuarios han pedido oficialmen
te y que han sido aprobados y financiados por comits apropiados de ad
ministracin. Sin embargo, los proyectos no se han iniciado porque no
existen los recursos adecuados (esto es, analistas, programadores, etc.).
Retraso invisible. Existen sistemas nuevos que los usuarios saben que
necesitan, pero no se han molestado en pedirlos oficialmente , porque
an estn aguardando a que se concluyan proyectos del retraso visible.
www.FreeLibros.org
2 Para dar una idea de hasta dnde abarca este problem a, C aper Jones encontr, en una encuesta
de aproxim adam ente 200 o rg a nizaciones grandes en EUA, que el p royecto tp ico se retrasaba un
ao y se exceda en un 100% del presupuesto. Vase [Jones, 1986].
3 Un buen ejem plo de esto ocu rri a m ediados de la dcada de ios aos 80, cuando varios pases
liberaron su banca y su bolsa. A ustralia, Japn e Inglaterra estn entre ios pases que de repente
encontraron que docenas de bancos y bolsas e xtranjeros abran sus puertas. De stos, Londres
fu e tal ve z la lo calidad m s visib le , con su d e sre g la m e nta ci n Big B ang del 27 de octu bre de
1986. Estas a ctividades requirieron del d e sarrollo de nuevos sistem as grandes de inform acin, ic
cual generalm ente se lograba em pleando a tantos program adores y an a lista s nuevos com o se pu
diera, en el tiem po m s corto posible.
www.FreeLibros.org
4 Esto co n tra sta con las p re d icciones de una escasez nacional de program adores hechas por el De
partam ento de C om ercio de los E.U., y la Fundacin N acional de C iencia. Para m ayores detalles
vase el C aptulo 28 de [Yourdon, 1986],
5 Para una exposicin de talla da del por qu no es p r ctico el concepto de su p erprogram ador en ia
mayora de las organizaciones, vase M anaging the S tru ctu re d Techniques [Yourdon 1988].
6 Una interpretacin obvia de las condiciones de trab a jo a p ropiadas es d a r a cada m iem bro del pro
yecto una o ficina privada, o para dos personas, o un cu b culo a islado de ruidos para p erm itir la pri
vacidad y la concentracin. Esto por s solo es probable que m ejore ia p roductividad dei analista/
programador en un 10 por cie n to o ms, en com paracin con el que tra b a ja en un re a abierta y
grande con m sica a todo volum en. O tra in te rp re tacin es esta: d je lo s tra b a ja r en casa. Para
ahondar m s so b re este c o n ce p to de la ca b a a e le c tr n ic a , vase el ca p tu lo 3 de [Yourdon,
19861.
www.FreeLibros.org
7 Existen diversos productos co m e rcia le s en esta area. Entre los ms conocidos estn Superstruc
tura, de G roup O peration, Inc; S tru ctu re d R etrofit, com ercializada por Peal, M arw ick; y Recordar, de
Language Technology, Inc.
www.FreeLibros.org
8 Esto es p a rticu la rm e n te releva n te , p ues de acu e rd o con un estudio [L ie n tz y S w anson, 1980]
aproxim adam ente el 42 por ciento de la actividad de m antenim iento en una o rg a nizacin tp ica con-
siste en m ejoras dei u suario , en com paracin con el 12 por ciento para com posturas de em er
gencia , el 9 por ciento para co rre ccio n e s de rutin a , el 6 por ciento para el acom odo de cam bios
de hardware , etc. De la porcin invertida en m ejoras, el 40 por ciento se in virti en tra ta r de hacer
reportes nuevos adicionales, el 27% en aadir datos a los reportes e xistentes, ei 10 por ciento en
modificar el form ato de reportes sin cam biar ei co ntenido de datos, y el 6 por ciento en consoiidar
datos de reportes e xistentes y lenguajes de cuarta generacin. Es probable que m uchos de estos
cambios los hubiera podido hacer directam ente el usuario.
www.FreeLibros.org
S t i enfoque del anlisis discu tid o en este libro representa la form a actual del a n lisis estructurado.
Como verem os en el ca p tulo 7, ha habido cam bios desde que se intro d u je ra por prim era vez en ios
textos a fines de ios aos 70.
La calidad del trabajo hecho por el analista puede tener un impacto tre
mendo sobre el tiempo que se invierte en pruebas, dado que el 50 por
ciento de los errores (y el 75 por ciento del costo de su eliminacin)
usualmente se asocian con errores en el anlisis. Pudiera culparse a los
programadores de la baja productividad por el tiempo que invierten en re
alizar pruebas, pero a menudo esto es un indicio de la poca calidad de la
labor realizada por el analista.
2.
3.
www.FreeLibros.org
CONFIABILIDAD
www.FreeLibros.org
www.FreeLibros.org
l o Esto se basa en la encuesta hecha por Lientz y Sw anson [Lientz y Swanson, 198C],
www.FreeLibros.org
11 Desde iuego, hay e xcepciones ai acopiam iento gradual, sobre todo cuando un nuevo sistem a
tiene que a ceptar de una vez todo ei trab a jo (tra n sa ccio n es) dei anterior. Com o un ejem plo intere
sante, en el cuas se renov ei sistem a de bonos de cobertura naciona! de D inam arca, vase [Hansen, 18841.
MANTENIBILIDAD
12 Dado que la industria de ia com putacin representa aproxim adam ente un 8 o 10 por ciento dei
PIB de los EUA, esto sig n ifica que se estn gastando aproxim adam ente 75 d lares estadouniden
ses por cabeza al ao en m antenim iento de software.
www.FreeLibros.org
www.FreeLibros.org
6.4
OTROS ASUNTOS
De qu tiene que preocuparse el analista adems de ia productividad, la confiabilidad y la mantenibilidad? La lista vara de una organizacin a otra y de un pro
yecto a otro, pero por lo comn incluye lo siguiente:
6.5
www.FreeLibros.org
Dado que el software se ha vuelto el principal costo y la ruta crtica de muchos sis
una mejora tan modesta no puede considerarse aceptable. En toda la industria computacional existe un esfuerzo enorme y concertado para realizar mejoras de
u n orden de magnitud en el proceso de desarrollo de software.
tem as,
Las tcnicas de anlisis presentadas en este libro son parte de dicho esfuerzo.
Como se ha visto, parte del esfuerzo es asunto de la programacin o diseo del sistema; pero una buena especificacin del sistema crea ios cimientos en los cuales
deben sostenerse el diseo y la programacin.
r e f e r e n c ia s
1.
Robert Alloway y Judith Guillar, User Managers Systems Needs, CISR Working Paper 86. Cambridge Mass.: MST Sloan School for Information Systems
Research, abril 1982.
2.
Harold Sackman, W.J. Erickson, y E.E. Grant, Exploratory Experimental Studies Comparing Online and Offline Programming Performance, Communica
tions of the ACM, enero 1968, pp. 3-11.
3.
4.
5.
H.D. Mills y F.T. Baker, Chief Programmer Teams , Datamation, volumen 19,
nmero 12 (diciembre, 1973), pp. 58-61.
11.
12.
David Sanger, Software Fears on Star Wars, New York Times, 4 de julio de
1985.
www.FreeLibros.org
13.
14.
Jonathan Jacky, The Star Wars Defense Wont Compute, Atlantic Monthly, ju
nio de 1985.
15.
16.
Artculo del New York Times, alrededor del 16 de septiembre de 1986, que co
mentaba el nmero de errores en la Guerra de las Galaxias.
17.
18.
Edward Yourdon, op d i.
19.
20.
21.
22.
Robert Block, The Poiitics o f Projects, Nueva York: YOURDON Press, 1981.
William Mo-
EJERCICIOS Y PROBLEMAS
1.
2.
Escoja una compaa pblica grande que sea obvio que dependa de computa
doras para su operacin diaria. Estime cuntos das, semanas o meses poda
continuar funcionando la empresa si se detuvieran sus sistemas de computa
cin.
3.
Cules son los tres principales aspectos del desarrollo de sistemas actual
mente?
4.
5.
Cules son los tres tipos de retraso que se pueden encontrar en una org
zacin tpica actualmente?
www.FreeLibros.org
6.
7,
g,
g,
Por qu es probable que el retraso invisible sea mucho mayor que el visible?
0.
Cules son las siete principales soluciones que siguen las organizaciones pa
ra resolver sus problemas de productividad? Puede sugerir otras?
11.
12.
13.
1 4.
15. Qu tan prctico cree que sea resolver el problema de la productividad dejan
do a los usuarios desarrollar sus propios sistemas? Cules son las ventajas
y desventajas?
16.
Qu tipo de sistemas seran ms apropiados para que tos usuarios los desa
rrollaran por s solos? Qu porcentaje de proyectos en una organizacin tpi
ca cree que sea probable que entren en esta categora?
17.
18.
19.
www.FreeLibros.org
20.
21.
22.
23.
24.
25.
26.
27.
28.
29.
30.
31.
32.
33.
www.FreeLibros.org
34.
www.FreeLibros.org
AIMIHQS EN EL ANALISIS
DE SISTEMAS
Se han a cuado nuevos t rm in o s, ta le s com o te cn o -stre ss y tecn o-sh o ck,
para d e fin ir las m an ifestaciones p sicolgicas de un pblico avasallado por to
da cla se de cosas, desde hornos de m icro o n d a s hasta ju e g o s ca se ro s de
Pac-M an. D esafortunadam ente, estos trm inos no describen adecuadam ente
ei progreso en la in d u stria del procesam iento de datos, en o relacionado con
ei d e sarrollo de softw are. Para m uchos profesionales del proceso de datos,
ei te cn o-stress se define m ejor com o ia frustracin que trae el lento cam bio
que se est dando en los m todos de d e sarrollo de softw are, ante la siem pre
crecien te dem anda de servicios de procesam iento de datos.
A unque no hay duda de que se ha tenido algn p rogreso orientado
ha cia m ejore s m to d o s de d e s a rro llo de siste m a s d u ra n te ios ltim o s 30
aos, tam poco la hay de que, en general, cu a lq u ie r proceso de cam bio es
lento y discontinuo. Desde una perspectiva histrica, parece ser que para
que se logre un ve rd a d e ro progreso debe haber un replanteam iento peridico
y colectivo de ias ideas bsicas. Los lapsos que hay entre cada gran salto
de avance pueden ser de d ecenas a cientos de aos.
F.J. G rant, El softw are del siglo X X I
D atam ation, 19 de abril de 1985
www.FreeLibros.org
136
L o s mtodos y herramientas de anlisis de sistemas que se presentan en esje libro representan un enfoque de io ms avanzado que se usar en la mayora de
ias organizaciones de desarrollo de sistemas durante el resto de los aos 80 y co
mienzos de los 90. Para mediados de los 90 es probable que el anlisis de sistemas
^gya evolucionado sustancialmente; en el captulo 25 se discute la probable natura
leza de dicha evolucin.
Pero no es suficiente estar al tanto de las tcnicas actuales de anlisis de sis
temas. Tambin deben comprenderse los cambios que han sucedido en los ltimos
c in c o a diez aos, que han conducido a las tcnicas y herramientas que explorare
mos con mayor detalle en las partes II y III. Existen tres razones por las cuales debe
e s ta r familiarizado con la evolucin del anlisis de sistemas.
Primero, pudiera ser que encuentre que la organizacin de desarrollo de siste
mas para la que trabaja no ha evolucionado y que nadie tiene intencin de hacer
cambios. Aunque los cambios que se discuten en este captulo ocurrieron en aproxi
madamente un 80 % de las organizaciones de proceso de datos de Estados Unidos,
Canad, Europa y otras partes del mundo, an quedan aquellos baluartes de la me
diocridad que no ven razn alguna para cambiar la forma en la que han venido tra
bajando desde hace 20 aos. Si se encuentra en esta situacin, lo lgico sera
buscarse otro empleo; o, si se siente con valor, pudiera adoptar un papel de lder y
ayudar a su organizacin a entrar al mundo moderno del anlisis de sistemas.1
Segundo (y ms probablemente), pudiera encontrar que su organizacin ha
comenzado a implantar algunos de los cambios que se tratan en este captulo, pero
que el proceso de cambio durar otros cuantos aos ms. Un buen ejemplo de esto
es el desarrollo de herramientas automatizadas para el anlisis de sistemas. Casi
todos los analistas le dirn que estas herramientas basadas en PC (computadoras
personales) son una buena dea, y algunos administradores de proceso de datos es
tn comenzando a apoyar el concepto. Pero las herramientas son relativamente nue
vas; casi no existan antes de 1984. Y las organizaciones son lentas en hacer el
cambio; para fines de 1987 se estimaba que menos del 2 por ciento de los analistas
de sistemas en los Estados Unidos tenan acceso a las herramientas que se tratan
en este libro; para 1990 se estima que aproximadamente el 10% de los analistas las
estarn utilizando, y probablemente no ocurrir una verdadera saturacin del merca
do hasta mediados de los aos 90. Por ello, aunque usted, y otros miembros de su
organizacin sepan qu herramientas y tcnicas se instalarn dentro de tres aos,
es posible que el enfoque actual del anlisis de sistemas sea algo diferente. Es im
portante que sepa qu enfoque estuvo utilizando anteriormente la organizacin y
qu tipo de transicin est ocurriendo.
www.FreeLibros.org
1 Esta sugerencia no es frvola. Si estas o rg a nizaciones no cam bian, q uedarn fuera dei m ercado
en algn periodo de ios aos 90.
Hasta fines de los aos 70, ia gran mayora de los proyectos de desarrollo de
sistemas empezaban con la creacin de una novela victoriana de requerimientos
del usuario. Es decir, el analista escriba lo que entenda de los requerimientos del
usuario en un enorme documento que consista primariamente en una narrativa. Los
primeros autores de textos de anlisis estructurado", sobre todo [De Marco, 1978J,
[Gane y Sarson, 1977] y [Weinberg, 1978], sealaron que estos pesados tomos (a
menudo conocidos como especificacin funcional) se vean afectados por diversos
problemas importantes;
2 O, para p o nerlo de otro m odo, nunca hay sexo sino ha sta la ltim a pgina.
3 Existen diversas teoras en cuanto a por qu la redundancia resulta ser una ca ra cte rstica tan co
m n. En mi p ropia e xp e rie n cia , ia e sp e cificacin fu n cio na l serva para tres p ro p sito s en la organi
zacin (y por lo tanto la m ism a inform acin se presentaba de tres m aneras distin ta s): p rim ero, era
la d aclaracin o fic ia l de los req uerim ientos del usuario; segundo, era un m anual e xtra o ficia l de en
trenam iento, con la in tencin de exp lica r cm o los "ton to s usuarios o peraran el sistem a; y tercero,
era una h erram ienta de ventas orientada polticam ente, con la intencin de fija r en las m entes de la
a d m in istra ci n la im presin de que el sistem a sera tan m aravilloso que bien valdra su costo.
www.FreeLibros.org
4 Tal vez uno de los m ejores ejem plos de este problem a se dio en la organizacin de proceso de
d atos de un banco neoyorquino im portante a m ediados de los aos 70. Em barcado en un proyecto
www.FreeLibros.org
www.FreeLibros.org
Cada vez son ms las organizaciones que estn usando las tcnicas del
anlisis estructurado para construir sistemas en tiempo reai.6 Sin embar
go, el anlisis estructurado clsico no tiene manera de modelar el com
portamiento dependiente dei tiempo de un sistema; carece de la notacin
necesaria para mostrar interrupciones y seales, y para mostrar la sincro
nizacin y coordinacin de distintas labores de proceso. Para resolver
este problema se ha aadido la notacin necesaria y una herramienta
nueva completa, que incluye flujos de control, procesos de control y dia
gramas de transicin de estados. Esto se trata con ms detalle en los ca
ptulos 9 y 13.
www.FreeLibros.org
7.3
www.FreeLibros.org
8 Esto p u diera no serle evid e n te an, pues slo hem os visto unos cuantos d ia g ra m a s de anlisis
estru ctu rad o en el ca p tulo 4. Sin em bargo, para el final de la parte II debiera ser abundantem ente
evidente; si no, espere a ver el fin a l de su p rim er proyecto real de an lisis estructurado.
Adems del trabajo que se necesita para crear y mantener los diagramas, el
anlisis estructurado clsico requiere de una gran cantidad de trabajo para verificar
los diagramas con el fin de asegurar que sean consistentes y estn completos; estas
reglas se discuten en el captulo 14.10 Durante los aos 70 y la mayor parte de los
80, los analistas tuvieron que depender de tcnicas de verificacin manual (es decir,
inspeccionar visualmente los diagramas para encontrar errores). Debido a que esta
labor es detallada y aburrida, tiende a estar plagada de errores. En consecuencia,
no se encontraban muchos de ios errores de especificacin que se debieran haber
encontrado.
9 Como se ver en el captulo 11, debiera haber una
crita como tabla de decisiones, diagram a de flu jo o en
da burbuja prim itiva de ltim o nivel del diagram a de
correctamente, la m ayora de las e sp e cificaciones de
gina.
10 Ejem plos de reglas de verificacin : to d os ios flu jo s de datos en un diagram a de flu jo de datos
deben tener nom bre, y los nom bres deben e sta r d e fin id o s en el d iccio n a rio de datos. T odos los
nombres en el d iccionario de d a tos deben co rre sp o n de r con flu jo s de datos o a lm acenes en el dia
grama. Cada burbuja en el diagram a debe tener por lo m enos un flu jo de datos que entra y uno que
sale, etctera.
www.FreeLibros.org
EL USO DE PROTOTIPOS
www.FreeLibros.org
www.FreeLibros.org
7.6
RESUMEN
2.
Chris Gane y Trish Sarson, Structured Systems Analysis and Design. Nueva
York: Improved Systems Technologies, Inc., 1977.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
www.FreeLibros.org
p r e g u n t a s y e j e r c ic io s
Cules son las tres principales razones por las cuales debe estar familiariza
do con la evolucin del anlisis de sistemas?
2.
3.
4.
5.
6.
Cules son las tres principales razones por las que aparece redundancia en
una especificacin clsica?
7.
8.
9.
10.
11.
12.
13.
14.
Cules son los cinco principales cambios que se han dado en el anlisis es
tructurado clsico?
15.
16.
Cules son los peligros asociados con modelar el sistema actual del usuario?
Cunto tiempo se debiera dedicar a esto?
www.FreeLibros.org
17.
Cules son los tres principales problemas a los que es probable que el ana
lista se enfrente si no tiene apoyo automatizado para su trabajo?
18.
19.
20
Por qu cree que tan slo el 2 por ciento de los analistas de sistemas de los
Estados Unidos tenan estaciones de trabajo automatizadas de anlisis de sis
temas en 1987?
21.
22.
Cules son los tres principales problemas que han surgido en las organiza
ciones al implantar el anlisis estructurado clsico?
23.
www.FreeLibros.org
PARTE l : LA. H E R A M I E N i T . S
SE MODELADO
www.FreeLibros.org
149
2.
3.
Sin embargo existen muchos tipos diferentes de modelos que se pueden cons
truir para el usuario: modelos narrativos, modelos de prototipos, modelos grficos di
versos, etc. De hecho, el sistema final que se le construir ai usuario pudiera
resultar ser un modelo, en el sentido de que puede representar, por primera vez, una
manera de que el usuario visualice lo que desea.
En este libro nos concentramos en los modelos en papel (o en modelos en pa- I
pe! producidos por sistemas CASE automatizados). Pero, nuevamente, existe una
gran variedad. Como se apreciar con ms detalle en los siguientes captulos, exis
ten diagramas de flujo, diagramas HIPO, tablas de decisin, diagramas de flujo de
datos, diagramas de flujo de sistemas, diagramas de transicin de estados, rboles
de decisiones, diagramas de entidad-relacin, diagramas de Ferstl, diagramas de
Hamilton-Zeldin, diagramas PAD y una interminable serie de diagramas, tablas y
grficas que se le pueden presentar ai usuario. Cul debemos usar?
La premisa bsica de este libro es que debe usarse cualquier modelo que fun
cione en la situacin en ia que se encuentra. Los diferentes usuarios pudieran re
querir distintas herramientas de modelado, sea por su experiencia pasada o porque
ciertos tipos de diagramas los confunden o intimidan.1 Diferentes proyectos pudie
ran requerir de distintas herramientas para cumplir con ios estndares de documen
tacin im puestos por organizaciones externas. Y diferentes tipos de sistemas
1 Un co ro la rio d e esto es que las buenas herram ientas de m odelado sueien em plear una notacin
sencilla, con pocas reglas, sm bo lo s y vo ca b ulario nuevo que el usuario te n ga que aprender. Un
purista pudiera argum entar incluso que una buena herram ienta no requiere explicacin ni prepara
cin. De cu a lquier m odo, no d e b e ra ser n ecesario leer un Sibro de 700 pginas corno ste para po
der aprender a leer y e n ten d e r un m odelo d e sa rro lla d o por el analista.
www.FreeLibros.org
p u d ie ra n
8.1
MODELOS GRAFICOS
www.FreeLibros.org
que ei texto fuera la parte dominante del modeio, y que los grficos tuvieran un pa
pe! pequeo y subordinado. Uno o ms grficos debieran ser el documento primarlo
al que se dirige el usuario para poder entender el sistema; los documentos textuales
debieran servir de material de referencia para consulta en caso de necesidad.
8.2
www.FreeLibros.org
-.3
Los modelos son representacin de algn sistema dei mundo real y el sistema
mismo pudiera ser esttico (no cambiante) o dinmico. Un mapa de Estados Uni
dos, por ejemplo, es una representacin grfica del pas. Mientras que muchos de
sus aspectos son obviamente muy dinmicos, podra decirse que los aspectos que
-'ocela un mapa son relativamente estticos: los estados individuales no aparecen o
cssaparecen muy a menudo y las fronteras entre ellos han permanecido constantes
durante un tiempo bastante largo. (En cambio, no puede decirse esto de un mapa
us todo el mundo).
www.FreeLibros.org
8.4
MODELOS TRANSPARENTES
Finalmente, un buen modelo debe ser tan fcil de leer que el lector no tenga
que detenerse a pensar siquiera que se trata de la representacin de un sistema y
no del sistema mismo. Esto no siempre es fcil de lograr y a menudo requiere de
prctica y preparacin por parte dei lector. Piense por ejemplo en un mapa: qu tan
www.FreeLibros.org
3 Si v iv i en Nueva Je rse y o tiene alguna otra conexin patolgica con este estado, sintase libre
de usar cu a lq u ie r otro para este ejem plo. M is d iscu lp a s a Bruce S pringsteen.
a menudo se pone a pensar en que est mirando una representacin abstracta del
estado de Nueva Jersey y no la realidad misma? Por otro lado, observe a un nio
pequeo que est viendo un mapa mientras sus padres o su maestro pretenden ex
plicarle que el estado de Nueva Jersey tiene frontera con el estado de Nueva York y
que Newark est a quince kilmetros de la ciudad de Nueva York. No, no es cierto,
dir el nio, Newark est a dos centmetros de Nueva York.
Al crecer, nos familiarizamos cada vez ms con el concepto de las representa
ciones abstractas, siempre que nos parezcan cmodas mentalmente. Los cientficos
han estudiado el comportamiento y a organizacin del cerebro humano y han encon
trado que el hemisferio izquierdo realiza los procesos secuenciales. Tambin se ha
ce cargo de los textos; por ejemplo, ias palabras que est leyendo, una tras otra, en
esta pgina. El hemisferio derecho trata con ias imgenes y el procesamiento asin
crnico, donde todo sucede a la vez. Esto indica que si estamos tratando de mode
lar algo que es intrnsecamente lineal y secuencial, como el flujo de control en un
programa de computadora, debemos usar una herramienta de modelado textual que
quepa cmodamente en el hemisferio izquierdo, que ser el mejor equipado para tra
tarlo. Y si estamos tratando de modelar algo que es intrnsecamente multidimensional, con muchas actividades que se dan a la vez, debemos usar una herramienta
grfica.
8.5
RESUMEN
Sin duda estar tan ocupado aprendiendo las herramientas de modelado que
se presentan en este libro que no pensar en la posibilidad de otras. Sin embargo,
s existen, y en el captulo 15 examinaremos brevemente varias otras.
Ms importante an, como analista se ver ante una variedad de herramientas
de modelado en proyectos del mundo rea!. Aunque los detalles (y formas) de estas
herramientas varan mucho, verifique con cuidado si siguen los principios bsicos
que se presentan en este captulo.
PREGUNTAS Y EJERCICIOS
1.
Cules son las tres principales razones por las que se hacen modelos de un
sistema?
2.
3.
Cules son las caractersticas principales que debe tener una herramienta de
modelado de un sistema?
4.
www.FreeLibros.org
5.
6.
7.
8.
9.
www.FreeLibros.org
(o1.,
DIAGRAMAS DE FLOJO
DE DATOS
La fo rm a siem pre sigue a la funcin.
Louis Henri Sullivan
Ei gran edificio de oficinas, co n sid e ra d o a rtstica m e nte ',
L ip p in c o tts M agazine, m arzo de 1896
www.FreeLibros.org
157
Carta de burbujas
Diagrama de burbujas
Modelo de proceso
Modelo de funcin
www.FreeLibros.org
9.1
La figura 9.1 muestra un DFD tpico para un sistema pequeo. Antes de exa
minar sus componentes en detalle, ntese lo siguiente:
1 Sin em bargo, la d esventaja de M acD raw (y de otros program as genricos por ei estilo) es que no
sabe nada de la naturaleza especial de ios DFD o de otros m odelos de sistem as que se presentan
en este libro. Slo m aneja figuras p rim itivas com o rectngulos, crculos y lneas. Los paquetes de
herramientas para analistas que se discuten en el A pndice A son ms poderosos, pues m anejan
mucho acerca de DFD.
www.FreeLibros.org
CLIEN TES
Pedidos
cancelados
BO DEG A
Contabilidad
9.1.1
El proceso
www.FreeLibros.org
CALCULAR \
IMPUESTOS \
DEVENIAS
CALCULAR
IMPUESTOS
DE VENTAS
V__________________ y
CALCULAR
IMPUESTOS
DE VENTAS
Figura 9.2(c): Una representacin ms de un proceso
Ntese que el proceso se nombra o describe con una sola palabra, frase u
oracin sencilla. En casi todos ios DFD que se discutirn en este libro, el nombre
del proceso describir lo que hace. En la seccin 9.2 hablaremos ms acerca de la
nomenclatura correcta para burbujas de proceso. Por ahora es suficiente decir que
un buen nombre generalmente consiste en una frase verbo-objeto tal como VALI
DAR ENTRADA o CALCULAR IMPUESTO.
fue usado por M cDonnell Douglas Autom ation C om pany (M cA uto) y varias o rg a n iza cio n e s m s. La
figura rectangular sueie a sociarse con la escuela S A D T , pues la p o p ularizaron d iversos artculos
acerca de la t cn ica de Softech para D iseo y A n lisis E structurado (SADT); vase, por ejem plo,
[Ross y Schom an, 1977],
www.FreeLibros.org
9.1.2
El flujo
Un flujo se representa grficamente por medio de una flecha que entra o sale
de un proceso; un ejemplo se muestra en la figura 9.3. El flujo se usa para describir
el movimiento de bloques o paquetes de informacin de una parte dei sistema a otra,
Por ello, ios flujos representan datos en movimiento, mientras que los almacenes
(que se describen en la seccin 9.1.3) representan datos en reposo.
En ia mayora de los sistemas que modele como analista, los flujos realmente
representarn datos, es decir, bits, caracteres, mensajes, nmeros de punto flotante
y los diversos otros tipos de informacin con los que las computadoras pueden tra
tar, Pero los DFD tambin pueden utilizarse para modelar otros sistemas aparte de
los automatizados y computarizados; pudiera escogerse, por ejemplo, usar un mode
lo de DFD para modelar una lnea de ensamblado en la que no haya componentes
computarizados. En tales casos, los paquetes o fragmentos mostrados por los flujos
sern tpicamente materiales fsicos. Un ejemplo de esto se muestra en la figura
9.4. Para muchos sistemas complejos del mundo real, el DFD mostrar el flujo de
materiales y datos.
Ntese que ios flujos de las figuras 9.3 y 9.4 tienen nombre. El nombre repre
senta el significado del paquete que se mueve a lo largo del flujo. Un corolario de
esto es que el flujo slo lleva un tipo de paquete, como io indica su nombre. El ana
lista no debe dar al flujo un nombre como MANZANAS Y NARANJAS Y ARTICU
LOS Y VARIAS COSAS MAS. Sin embargo, veremos en la parte III que hay
excepciones a este convenio: a veces es til consolidar varios flujos elementales en
www.FreeLibros.org
uno solo. Por ello, se pudiera ver un solo flujo llamado VEGETALES en lugar de di
versos flujos llamados PAPAS, COLES DE BRUSELAS y CHICHAROS. Como ve
remos, esto requerir de alguna explicacin en el diccionario de datos, que se
discutir en el captulo 10.
www.FreeLibros.org
cho flujo viajarn ya sea a otro proceso (como entrada) o a un almacn (como se
discutir en la seccin 9.1,3) o a un terminador (como se indica en la seccin 9.1.4),
El flujo de dos cabezas que se muestra en la figura 9.6(c) es un dilogo, es decir, un
empacado conveniente de dos paquetes de datos (una pregunta y una respuesta) en
el mismo flujo. En el caso de un dilogo, los paquetes en cada extremo de la flecha
deben nombrarse, como se ilustra en la figura 9,6(c).3
www.FreeLibros.org
el caso de un flujo divergente, esto significa que se estn mandando copias por du
plicado de un paquete de datos a diferentes partes del sistema, o bien que un pa
cate complejo de datos se est dividiendo en varios paquetes individuales ms,
cada uno de los cuales se est mandando a diferentes partes del sistema, o que el
d i, co de flujo de datos lleva artculos con distintos valores (por ejemplo, vegetales
cuyos valores pudieran ser papa, col de bruselas o ejote) que estn siendo se
parados. De manera inversa, en el caso de un flujo convergente, significa que va
rios paquetes elementales de datos se estn uniendo para formar agregados ms
com p le jos de paquetes de datos. P o r ejemplo, a figura 9.7(a) muestra un D F D en ei
cual el flujo denominado DETALLES DE ORDENES diverge y lleva copias de los
m ism os paquetes a ios procesos GENERAR DOCUMENTOS DE ENVIO, ACTUALI
ZAR INVENTARIO y GENERAR FACTURAS. La figura 9.7(b) muestra como el flujo
DOMICILIO DE CLIENTE se divide en los paquetes ms elementales NUMERO TE,EC0NIC0, CODIGO POSTAL, y CALLE Y NUMERO, los cuales se mandan a tres
ye sesos de validacin diferentes.4
/D E T E R M IN A R \
[
S T A T U S DE
p e d id o
PR EG U N TA s o b r e s t a t u s d e p e d id o
N -------------------------
*respuesta
de
s ta tu s
de
p e d id o
www.FreeLibros.org
www.FreeLibros.org
Figura 9.7(a): Flujo divergente
www.FreeLibros.org
figura 9.8(b): Flujo de salida
9.1.3
El almacn
PEDIDOS
www.FreeLibros.org
5 La notacin D I en la fig u ra 9.9(b) es sim plem ente una num eracin que sirve para d istin g u ir este
alm acn de otro s que hay en ei diagram a. La convencin que sigue este libro no pide etiquetar o
num erar los alm acenes (sim plem ente porque no ha parecido necesario, ni siq u ie ra til), pero (como
verem os en a seccin 9.2), s involucra ia num eracin de las burbujas.
DI
PEDIDOS
PEDIDOS
www.FreeLibros.org
DETALLES DE
PEDIDOS
www.FreeLibros.org
www.FreeLibros.org
Figura 9.11 (a): Almacn de implantacin
7 M encionarem os varias co n venciones de este tipo en este captulo, lo m ism o que d iversas ms re
lacionadas con otras herram ientas de m odelado. El a d m in istra d o r del proyecto, el m anual de es
t n da re s o la herram ienta CASE que est usando para su proyecto (vea el apndice A) pudieran
ob lig a rlo a usar una convencin u otra, pero debe ver que existe una cie rta fle xib ilid a d en cuanto a
las herram ientas y notacin que se presentan aqu. Lo im portante es la co n siste ncia: to d os ios flu
jo s portadores de paquetes que entran o salen de un alm acn deben etiquetarse o no etiquetarse
de m anera consistente.
www.FreeLibros.org
Como notamos antes cuando examinamos los flujos que entraban y salan de
un proceso, tendremos muchas preguntas de tipo procedimiento cuando examine
mos los flujos que entran y salen de un almacn: representa el flujo un solo paque
te, muchos, porciones de uno o porciones de diversos paquetes? En algunos casos,
podemos darnos cuenta simplemente viendo la etiqueta del flujo: si el flujo no est
etiquetado, significa que todo el paquete de informacin se est recuperando (como
se dijo antes esto es simplemente una convencin cmoda); s la etiqueta del flujo
es la misma que la del almacn significa que se recupera todo un paquete (o mlti
ples instancias de uno completo); si la etiqueta del flujo es diferente del nombre del
almacn, entonces se estn recuperando uno o ms componentes de uno o ms
paquetes.8
8 Cmo podem os saber que las etiquetas del flu jo tienen que ver con los com ponentes de un pa
quete de inform acin del alm acn? Cm o saber, p or ejem plo, que el flu jo etiquetado com o NU
MERO T E LE FO N IC O tie n e a lg o q u e v e r co n lo s p a q u e te s de in fo rm a c i n d e l a lm a c n de
CUENTES? Es tentador, sobre todo en un proyecto real donde to d o m undo est relativam ente fa
miliarizado con el tem a, d e cir sim plem ente Es que es o b vio . Por su p u esto que el nm ero de tel
fono form a p a rte del p a q u e te del clie n te . Pero, p a ra e s ta r se g u ro , se re q u ie re una d e fin ici n
rigurosa de la com posicin del paquete CLIENTES. Esto se encuentra en el d iccio n a rio de datos,
que se discutir en el c a p tulo 10.
www.FreeLibros.org
9 Si est usando un DFD para m odelar a lg o que no sea puram ente un siste m a de proceso de infor
m acin, esto pudiera no darse. Por ejem plo, un alm acn puede co ntener cosas fsica s, y el flujo
puede ser un m ecanism o para tra n sfe rir m ateriales del alm acn al proceso. En este caso, se saca
ra tsica m e n te un paquete d e l alm acn y, com o resultado, te n dra m enos con ten id o s. En un mode
lo de siste m a que c o n ten g a alm acenes de inform acin y a lm acenes fsico s, es im p orta n te hacer
an otaciones en el DFD (o d a r e xp lica cio n es en el diccio n a rio de datos) para que el le cto r no se con
funda.
www.FreeLibros.org
El Term inador
DEPARTAMENTO
DE CONTABILIDAD
Suele ser muy fcii identificar los terminadores en el sistema que se est mo
delando. A veces el terminador es ei usuario; es decir, en sus discusiones con el
usuario, ste dir Pretendo suministrar al sistema los datos X, Y y Z, y espero que
me regrese los datos A, B y C. En otros casos, el usuario se considera parte del
sistema y ayudar a identificar ios terminadores relevantes; por ejemplo, le dir Te
nemos que estar listos para recibir las formas tipo 321 dei departamento de contadu
ra, y debemos enviar reportes financieros semanales al comit de finanzas. En
este ltimo caso, es evidente que el departamento de contadura y el comit de fi
nanzas son terminadores separados con los cuales se comunica el sistema.
www.FreeLibros.org
Existen tres cosas importantes que debemos recordar acerca de los termina
dores:
1.
Son externos al sistema que se est modelando; los flujos que conectan
los terminadores a diversos procesos (o almacenes) en el sistema repre
sentan la interfaz entre l y el mundo externo.
2.
3.
En los ejemplos sencillos que se han discutido hasta ahora hemos visto slo
uno o dos terminadores. En un sistema real tpico pueden existir docenas de termi
nadores diferentes interactuando con l. Identificar los terminadores y su interaccin
con el sistema es parte del proceso de construir el modelo del ambiente, que se dis
cutir en el captulo 17.
9.2
www.FreeLibros.org
Sin embargo, existe un nmero de reglas adicionales que se requieren para
poder utilizar DFD con xito. Algunas de estas reglas ayudarn para no elaborar
DFD errneos (por ejemplo, incompletos o lgicamente inconsistentes). Algunas de
(aS regas tienen la finalidad de ayudarle para que dibuje un DFD grato a la vista, y
que, por tanto, tenga ms probabilidades de que lo lea con cuidado el usuario.
Las reglas incluyen las siguientes:
1.
2.
3.
4.
Escoger nom bres con sig n ific a d o para los procesos, flu jo s,
almacenes y term inadores.
Paco pudiera ser reemplazado la prxima semana por Mara o por Juan.
Para qu introducir en el modelo algo susceptible de volverse obsoleto?
2.
3.
www.FreeLibros.org
pedidos
pedidos
www.FreeLibros.org
yerb os y
definido.
HACER ALGO
FUNCIONES MISCELANEAS
MANEJAR ENTRADAS
ENCARGARSE DE CUENTES
DATOS DE PROCESOS
EDICION GENERAL
Los nombres de los procesos (al igual que los nombres de flujos y de terminadores) deben provenir de un vocabulario que tenga algn significado para el usuario.
Esto suceder de manera muy natural si el DFD se dibuja como resultado de una se
rie de entrevistas con los usuarios y si el analista tiene algn entendimiento mnimo
de la materia de aplicacin subyacente. Pero se deben tener en cuenta dos precau
ciones:
1.
Hay una tendencia natural de los usuarios de utilizar abreviaturas y acrnimos especficos con los que estn familiarizados; esto es cierto tanto
para los procesos como para ios flujos que describen. Por desgracia, es
to suele resultar en un DFD fuertemente orientado a la manera en ia que
se hacen las cosas ahora. Por ello, el usuario pudiera decir: Bueno, se
consigue una copia de la forma 107, la forma rosada, usted sabe, y se la
mandamos a Jos una vez llena . Una buena manera de evitar tales tr
minos idiosincrsicos es escoger verbos (como llenar) y objetos (corno
forma 107) que tendran significado para alguien de ia misma industria o
aplicacin, pero que trabaje en una compaa u organizacin diferente.
Si se est creando un sistema para bancos, los nombres de procesos y
de flujos debieran, idealmente, ser comprensibles para alguien de un ban
co distinto.
2.
Si
www.FreeLibros.org
9.2.2
Numerar el proceso
9.2.3
www.FreeLibros.org
10 Esta regla proviene de The M agical N um ber Seven, Plus or M inus Two", de G eorge M iller, Psych o lo g y Review, 1956.
11 En ia realidad, hay algo que podem os hacer: si hay d iversos flu jo s distintos entre un terminados
na sola burbuja del sistem a, pueden consolidarse en un solo flu jo de datos. El d iccio n a rio de dac=, que se discute en el ca p tulo 10, se usar para exp lica r la com posicin y sig n ifica d o de un flujo
agregado. Y, si el diagram a de contexto se est m ostrando a un pblico m uy d iverso (por ejem plo,
distintos grupos de usuarios con diferentes intereses), se pueden dib u ja r varios diagram as de con
texto que enfaticen ios flu jo s pa rticu la re s que puedan interesarte a cada grupo de usuarios. Pero,
en ia m ayora de los casos, no hay escapatoria: si ei siste m a global es intrn se ca m en te com plejo, lo
ser tam bin el diagram a de contexto. Se d iscutir m s a fondo esto en ei ca p tuio 18.
www.FreeLibros.org
suficientemente bien dibujado como para que no sea embarazoso mostrarlo a ia cj.
reccin de la organizacin. Esto pudiera parecer mucho trabajo, pero bien vale el
esfuerzo de desarrollar un modelo preciso, congruente y agradable, de los requermientos de su sistema. Lo mismo se cumple para cualquier otra disciplina de rigeniera: querra usted volar en un avin diseado por ingenieros que se aburrieron
de sus dibujos de ingeniera tras la segunda iteracin?12
Qu hace estticam ente agradable a un DFD? Esto es obviamente una
cuestin de gustos y puede determinarse por normas dispuestas por su organizacin
o por las caractersticas particulares de cualquier paquete que utilice de diseo de
diagramas basado en una estacin de trabajo automatizada. Y la opinin del usua
rio pudiera ser un tanto diferente de la suya; lgicamente, cualquier cosa que el
usuario encuentre agradable debe determinar la manera en la que se dibuje el dia
grama. Algunos de los asuntos que surgen para ser tratados en esta rea son los si
guientes:
Flujos curvos vs. rectos. Para ilustrar esto, considere los DFD de la Fi
guras 9.16(a) y 9.16(b). Cul es ms agradable? Muchos observadores
se encogern de hombros y dirn en realidad da igual. Pero otros, y s
te es el meollo dei asunto, escogern uno y rechazarn violentamente el
otro. Obviamente, sera una buena idea conocer de antemano qu opcin
ser aceptada y cul ser rechazada. El asunto de las flechas cruzadas
es similar. Se permiten o no se permiten?
12 En caso de que piense que ios avio n e s son d iferentes de ios sistem as a u tom atizados, o que son
m s crticos, te n ga en m ente que en la actualidad la m ayora de los aviones estn controlados por
com putadora; un avin grande de pasajeros puede te n e r una docena o m s de sistem as computa
cio n a le s com plejos a bordo, que a su vez tienen nterfase con sistem as de tiem po real complejos
tales com o el que usa la ad m in istra ci n federal de aviacin para revisar el espacio areo en ia ve
cindad de los aeropuertos.
www.FreeLibros.org
9.2.5
Como se ver en el captulo 14, existen reglas que ayudan a asegurar la con
sistencia del DFD con los otros modelos de sistemas: el diagrama de entidad-rela
cin, el diagram a de tra n s ic i n de estados, el d iccio n a rio de datos, y la
especificacin de procesos. Sin embargo, existen algunas reglas respecto a cmo
asegurar que el DFD mismo sea consistente. Las principales regias de consistencia
son:
Evite las burbujas de generacin espontnea, que tienen salidas sin tener
entradas, porque son sumamente sospechosas y generalmente incorrec
tas. Un ejemplo factible de una burbuja que slo tiene salidas es un gene
rador de nmeros aleatorios, pero es difcil imaginar algn otro ejemplo
razonable. Una burbuja tpica que slo tiene salidas se muestra en la figu
ra 9.18.
Tenga cuidado con ios flujos y procesos no etiquetados. Esto suele ser
un indicio de falta de esmero, pero puede esconder un error an ms
grave: a veces ei analista no etiqueta un flujo o un proceso porque sim
plemente no se le ocurre algn nombre razonable. En el caso de un flujo
no etiquetado, pudiera significar que diversos datos elementales no rela
cionados se agruparon arbitrariamente; en el caso de un proceso no eti
quetado, pudiera significar que el analista estaba tan confundido que
dibuj un diagrama de flujo disfrazado en lugar de un diagrama de flujo de
datos.13
13 Hay un convenio idiom tico que vio la esto, que se d iscu tir en la seccin 9.1.3: un flujo no eti
quetado que sae o entra de un alm acn es, p o r acuerdo, un in d icio de que una in stancia (o regis
tro) com pleto se est m etiendo o sacando del alm acn.
www.FreeLibros.org
www.FreeLibros.org
Figura 9 .16(b): Versin diferente de un DFD
14 A veces p u diera no ser e vidente inm ediatam ente si ei alm acn tiene tanto e n tradas com o sali
das. Como verem os en la siguiente seccin, a m enudo io s DFD se dividen en partes, por lo que
pudiramos en co ntra r que una parte dei sistem a parece slo tener alm acenes de nicam ente lectu
ra (o nicam ente escritu ra ). A lg u n a o tra parte del siste m a , d o cu m e n ta d a en otro DFD, pudiera
tener la actividad de nicam ente e scritura (o nicam ente lectura) corre sp o n dien te . Para ve rificar
que alguna parte dei sistem a lea y alguna otra escriba en el alm acn se req u ie re de una labor muy
tediosa de revisin; es aqu donde los paquetes de a n lisis autom a tiza d o de siste m a s que se discu
ten en el apndice A se vuelven extrem adam ente valiosos.
www.FreeLibros.org
9.3
Hasta donde hemos llegado en este captulo, los nicos diagramas de flujo de
datos completos que hemos visto son el sistema sencillo de tres burbujas de la figu
ra 9.1 y el sistema de una burbuja de la figura 9.19, pero ios DFD que veremos en
proyectos reales son considerablemente mayores y ms complejos. Considere por
ejemplo el DFD que se muestra en la figura 9.20. Puede imaginarse mostrndole
esto al usuario tpico?
La seccin 9.2.3 sugiere que deben evitarse diagramas como ei de la figura
9.20. Pero cmo? Si el sistema es intrnsecamente complejo y tiene docenas o in
cluso cientos de funciones que modelar, cmo puede evitarse el tipo de DFD que
muestra la figura 9.20?
La respuesta es organizar el DFD global en una serie de niveles de modo que
cada uno proporcione sucesivamente ms detalles sobre una porcin del nivel ante
rior. Esto es anlogo a la organizacin de mapas en un atlas, como se discuti en el
captulo 8: esperaramos ver un mapa global que mostrara un pas completo, o tal
vez incluso el mundo completo; los mapas subsecuentes mostraran los detalles de
los pases individuales, los estados individuales dentro de los pases, etc. En el ca
so de los DFD, la organizacin de los niveles se muestra conceptualmente en la figu
ra 9.21.
www.FreeLibros.org
El DFD del primer nivel consta slo de una burbuja, que representa el sistema
completo; los flujos de datos muestran las interfaces entre el sistema y los termina
dores externos (junto con los almacenes externos que pudiera haber, como lo ilustra
ja figura 9.19). Este DFD especial se conoce como diagrama de contexto y se expli
ca en el captulo 18.
www.FreeLibros.org
www.FreeLibros.org
gura 2,2: CALCULAR IMPUESTO DE VENTA.
Como podr verse, sta es una manera bastante directa de organizar un DFD
ootencialmente enorme en un grupo de piezas manejables. Pero existen diversas
cosas que debemos aadir a esta descripcin de niveles:
1.
2.
3.
Deben partirse todas las partes del sistema con el mismo nivel de deta
lle? Por ejemplo, si la burbuja 2 de ia figura 0 requiere tres niveles ms
de detalle, es necesario que tambin la burbuja 3 tenga tres niveles ms
de detalle? Es decir, la figura 3; un conjunto de figuras etiquetadas como
figura 3.1, 3.2,
y un conjunto de figuras etiquetadas 3.1.1, 3.1.2,
3.2.1, 3.2.2, etc. La respuesta es no. Algunas partes del sistema pue
den ser ms complejas que otras y pueden requerir uno o ms niveles de
particin. Por otro lado, si la burbuja 2, que existe en la figura 0, resulta
primitiva, mientras que la burbuja 3 requiere de siete niveles ms de parti
cin, entonces el modelo global del sistema est ladeado y probablemen
te est mal organizado. En este caso, algunas porciones de la burbuja
3 debieran separarse en una burbuja aparte o tal vez ser reasignadas a
la 2.
4.
www.FreeLibros.org
cual est interesado. Pero si alguien quiere ver una parte ms extensa I
del sistema, o tai vez todo, entonces tiene sentido presentar los diagra- I
mas de una manera descendente: comenzar con el diagrama de contexto!
y continuar hasta niveles ms bajos de detalle. A menudo resulta til te-1
ner dos diagramas juntos en el escritorio (o mostrarlos por un proyector) I
cuando est haciendo esto: el diagrama en el cual est particularmente I
interesado y el diagrama progenitor que provee un contexto de alto nivel, i
5.
Cmo asegurar que los niveles del DFD sean consistentes entre s? E| ;
asunto de la consistencia resulta ser de importancia crtica, pues los di
versos niveles del DFD los desarrollan en general distintas personas en
un proyecto real; un analista en jefe puede concentrarse en el diagrama
de contexto y la figura 0, mientras que diversos analistas ayudantes tra
bajan en las figuras 1, 2, etc. Para asegurar que cada figura sea consis
tente con su figura de ms alto nivel se sigue una regla sencilla: los flujos
de datos que salen y entran de una burbuja en un nivel dado deben co
rresponder con los que entran y salen de toda la figura en el nivel inme
diato inferior que la describe. La figura 9.22(b) muestra dos niveles de un
DFD que no estn balanceados.
6.
7.
www.FreeLibros.org
15 Tam bin es m uy atra ctivo para los a d m inistradores del proyecto. En una ocasin se escuch a
una a d m in istra d o ra de un p royecto m uy grande decirle a su equipo: Q uiero que to d os ustedes ba
je n burbujeando hasta el sig uiente nivel de detalle para este fin de sem ana .
www.FreeLibros.org
Figura 9.22(a): Fragmento balanceado de un DFD
de
un DFD
no
balanceado
www.FreeLibros.org
9.4
Los flujos que se discuten a lo largo de este captulo son flujos de datos, son
simplemente los conductos a lo largo de los cuales viajan los paquetes de datos en
tre procesos y almacenes. Similarmente, las burbujas en los DFD que hemos visto
hasta ahora pudieran considerarse como procesadores de datos. Para una amplia
www.FreeLibros.org
seal de satlite
\
x ,--
...
\
/ 'c o n t r o l d e \
! SISTEMA DE
\ VIGILANCIA ,/
seal de f
radar
/
/
'v ,
........
habilitar proceso
de radar
clase de sistemas, sobre todo de negocios, existen slo dos tipos de flujos necesa
rios en el modelo del sistema. Pero para otra clase de sistemas, los de tiempo reai,
necesitamos alguna manera de modelar flujos de control (es decir seales o inte
rrupciones). Y se requiere una manera de mostrar procesos de control (esto es, bur
bujas cuya nica labor es coordinar y sincronizar las actividades de otras burbujas
del DFD).16 Se muestran grficamente con lneas punteadas en ei DFD, como lo
ilustra la figura 9.24.
Un flujo de control puede imaginarse como un conducto que porta una seal
binaria (esto es, est encendido o est apagado). A diferencia de otros flujos que se
discuten en este captulo, el flujo de control no porta datos con valores. El flujo de
control se manda de un proceso a otro (o de algn terminador externo a un proceso)
como una forma de decir: Despierta, es hora de trabajar". Esto, desde luego, impli
ca que el proceso ha estado dormido hasta la llegada del flujo de control.
16 En algunos casos, pudiera p a recer apropiado incluir a lm acenes de co n tro l o a lm ace n e s de even
tos. Son anlogos ai co n ce pto de sem foro que introdujo D ijkstra en [D ijkstra, 1968]. Para mayo
res detalles, vea [W ard y M eilor, 1985].
www.FreeLibros.org
ejecu tiva,
S.5
RESUMEN
Como vimos en este captulo, el DFD es una herramienta sencilla pero podero
sa para modelar las funciones de un sistema. El material de las secciones 9,1, 9.2 y
9.3 debiera bastar para modelar la mayora de los sistemas de informacin clsicos
dirigidos a los negocios. Si est trabajando con un sistema de tiempo real (por
ejemplo, control de procesos, direccin de proyectiles o conmutacin telefnica), se
rn importantes las extensiones de tiempo real que se discuten en la seccin 9.4,
Fara ms detalles sobre asuntos de tiempo real, consulte [Ward y Mellor, 1985].
Desafortunadamente muchos analistas piensan que los DFD son todo lo que
necesitan conocer acerca del anlisis estructurado. Si le pregunta a uno de sus co
legas si est familiarizado con el anlisis estructurado, es probable que diga: Ah, s,
aprend acerca de las burbujas y esas cosas. Por otro lado, esto es un tributo al po
der de los DFD; a menudo es lo nico que el analista recuerda despus de leer un li
bro o tomar un curso de anlisis estructurado. Por otro lado, es una situacin
peligrosa: sin las herramientas de modelado adicionales que se presentan en los ca
ptulos siguientes, los DFD no tienen valor alguno. Aun cuando las relaciones entre
datos y el comportamiento dependiente del tiempo del sistema sean triviales (lo cual
es improbable), ser necesario combinar los DFD con el diccionario de datos (que se
trata en el captulo 10) y las especificaciones de proceso (que se explican en el cap
tulo 11 ).
As que no suelte este libro an. Hay ms que aprender.
www.FreeLibros.org
REFERENCIAS
1.
2.
3.
Glen Myers, eiiabie Software through Composite Design, Nueva York: Petrocelli/Charter, 1975.
4.
5.
Chris Gane y Trish Sarson, Structured Systems Anatysis: Tools and Techi
ques, Englewood Cliffs, N.J.: Prentice-Hall, 1978.
6.
Doug Ross y Ken Schoman, Jr., Structured Analysis for Requirements Definition , IEEE Transactions on Software Engineering, enero de 1977, pp. 41-48.
Tambin reimpreso en Ed Yourdon, Classics in Software Engineering. Nueva
York: YOURDON Press, 1979.
7.
8.
Edsger W. Dijkstra, Cooperating Sequential Processes , Programming Languages, F. Genuys (editor). Nueva York: Academic Press, 1968.
9.
Paul Ward, The Transformation Schema: An Extensin of the Dataflow Diagram to Represent Control and Timing, IEEE Transactions on Software Engi
neering, febrero 1986, pp. 198-210.
10.
11.
M. Webb y Paul Ward, Executabie Dataflow Diagrams: An Experimental Implementatin . Structured Development Forum, Seattle, agosto de 1986.
12.
PREGUNTAS Y EJERCICIOS
www.FreeLibros.org
1.
5.
g,
7.
8.
9.
www.FreeLibros.org
0-
11.
12.
13.
14.
15.
www.FreeLibros.org
16.
*-
|3_
12.
www.FreeLibros.org
21.
22.
23.
24.
www.FreeLibros.org
25
2,
27.
28.
29.
www.FreeLibros.org
30.
31.
32.
33.
34.
Cules son las cuatro razones comunes para mostrar almacenes de implan,
tacin en un DFD?
35.
36.
37.
38.
(b)
(c)
www.FreeLibros.org
(d)
1.
(8 )
39.
40.
CLIENTES
41.
42.
43.
www.FreeLibros.org
(a)
CLIENTES
(b>
CLIENTES
(c)
www.FreeLibros.org
44
45
43
47.
CLIENTES
48.
49.
50.
51.
www.FreeLibros.org
(b)
CLIENTE
SISTEMA
DE
ORDENES
(c)
(d)
52.
Se e permite al analista cambiar los contenidos u organizacin de un terminador como parte de su proyecto? Qu tal si opina rotundamente que debiera
cambiarse?
53.
www.FreeLibros.org
54.
Cul sera una buena regla para nombrar los procesos en un DFD?
57
58. Cmo puede saberse si es probable que un DFD dado es demasiado comple
jo para que lo comprenda el usuario?
gg_ Cunto se debe insistir en las reglas de complejidad? Deben permitirse ex
cepciones? Por qu?
80. Por qu resulta a menudo necesario redibujar varias veces un DFD?
61. Cules son los aspectos principales para determinar si un DFD ser esttica
mente agradable? Cree que pudieran expresarse como estndares?
62. Prefieren sus colegas burbujas u valos para los procesos?
usted?
Qu prefiere
63.
Cree que los flujos entre procesos deban mostrarse como curvas o como rec
tas? Se le ocurren ventajas o desventajas en cualquiera de stas? Es im
portante esto?
64.
Qu es un sumidero infinito?
69.
70.
(b)
(c)
www.FreeLibros.org
71.
72.
73.
74.
75.
76.
77.
78.
79.
80.
81.
82.
Dibuje un DFD para modelar ia siguiente receta de Fruits de Mer au fiz (cala
mares surtidos con arroz), tomada de The New York Times 60-Minute Gourmet, de Fierre Franey (Nueva York: TIMES Books, 1979)
1.
Para em pezar, prepare y m ida las cantidades de todos los ingredientes para preparar
el arroz. Para a h o rra r tiem po, pique una taza extra de cebollas y dos dientes extra de
ajo para la m ezcla de m ariscos y seprelos.
2.
C a lie n te dos cucharadas de aceite para el a rroz en una sartn y a ada 1/4 de taza de
cebolla, pim ie nto ve rd e y un diente de ajo, y djelo al fuego hasta que se aje. Aada
azafrn y cu ezalo d os m inutos ms.
www.FreeLibros.org
3.
Aada ei arroz, agua, sal y pim ie nta y t p e lo bien. D jelo cocinarse d u rante 17 minutos
o hasta que se ablande el arroz. M ientras se cuece el arroz, prepare los mariscos.
R ecuerde re tira r el arroz del fuego cuando est listo. Puede dejarlo cu b ie rto durarte
va rios m inutos sin p erjuicio.
4.
C aliente 1/4 de taza de a ce ite y aada la taza de cebolla y ios dos d ientes de ajo. Re
vu elva y cocine hasta que se aje. Aada p im iento rojo, jitom ate, vin o y organo. Aa
da sal y pim ienta. T ape y cocine durante 10 m inutos.
5.
Aada los ca la m a re s y vuelva a tapar. C ocine durante unos tres m in uto s y aada ios
cam arones, los ostiones, y sai y p im ienta ai gusto. T ape y cocine cinco m inutos ms.
Vace los ostiones en un plato y aada la leche, revolviendo para cubrir. Deje reposar
un rato.
2.
Ponga la h a rina en otro plato y aada sai y p im ienta al gusto. Revuelva bien. Deje es
c u rrir ios ostiones. C bralos de h arina y p n ga lo s en una co ladera grande. Sacdalos
para q u ita rle s el exceso de harina. S e prelos sobre una hoja de papel a lum inio o pa
pel encerado para que no se adhieran unos a otros.
3.
Los o stiones deben cocerse a fuego ato e vitando que se ju n te n. C a lie n te tres cucha
radas de ace ite y una de m antequilla en una ca zuela grande. C uando la m ezcla est
m uy caliente, pero no hum eante, aada la m itad de los ostiones, sa cu d i nd o lo s y vol
tendolos para que se cuezan rpida y u n iform em ente hasta dorarse
4.
Use una e sptula con ranuras para tra n sfe rir los ostio n es a un plato ca lie n te . Aada
las dos cu charadas restantes de aceite a la cazuela y, cuam do est caliente, aada ei
resto de lo s o s tio n e s , s a c u d i n d o lo s y v o lte n d o lo s co m o se h izo a n te rio rm e n te .
Cuando estn dorados, tra n sfi ra lo s al plato ju n to con los dem s. Lim pie la cazuela
con una to a lla desechadle, aada el resto de la m antequilla y cocine hasta que adquie
ra un color castao. Pngaselo a los o stio n es. Luego pngales ju g o de lim n y perejil
picado.
2.
M ientras ta n to, ca lie n te otra cucharada de m an te q u illa en una sartn y aada la cebo
lla. Cueza, sin d e ja r de revolver, hasta que se aje, y aada los jito m ate s, el tom illo,
hojas de laurel, sal y pim ienta. Deje co ce r a fu e go lento, revo lvien d o de vez en cuan
do, durante 10 m inutos.
www.FreeLibros.org
3.
C a lie n te otra cuch a ra d a de m an te q u illa y aada el pollo. Cueza, sin d ejar de revolver
durante 30 segundos. Aada 3 cucharadas de la salsa de crem a. Djelo al fuego ha&l
ta que hierva, y luego retrelo. Pngalo a un lado.
4.
A la salsa restante a dale la yem a de huevo y revuelva hasta o b tener una mezcla
uniform e. A ada sal y p im ienta al gusto y el queso suizo rayado. C allente, revolvando, hasta que se funda el queso. Pngalo aparte.
5.
Bata ios huevos con sal y pim ienta. Aada seis cucharadas de salsa de tom ate. Ca
liente las tres cuch a ra d a s restantes de m antequilla en una sartn para om elettes o en
una cazuela de tefln y, cuando est caliente, aada los huevos. Cueza, revolviendo
hasta que cuaje abajo pero siga estando hm edo en el centro. Pngale el pollo en el
c entro y aada el resto de la salsa de tom ate. Rpidam ente saque el o m elette y pn,
galo en un refractario.
6.
C ubra el o m elette con el resto de la salsa de crem a y espolvorelo con queso parrrtesano rayado. H ornee h asta que se dore.
www.FreeLibros.org
L DICCIONARIO
DE DATOS
Los d iccio n a rio s son com o los relojes: el peor es m ejor que no te n er
ninguno y del m ejor no puede esperarse que sea m uy exacto.
Sra. Prlozzi, A n cd o ta s de S a m u e l Johnson, 1786
www.FreeLibros.org
211
212
EL DICCIONARIO DE DATOS
bras en sus tareas. Recuerde tambin sus cursos de lenguas extranjeras, sobre todo los que requeran que leyera libros y revistas. Sin un diccionario, se habra perd,
do. Lo mismo sucede con un diccionario de datos en el anlisis de sistemas: sin l
se extraviar y el usuario no podr estar seguro de que entendi los detalles de |g
aplicacin.
El diccionario de datos de frases casi se autodeflne. El diccionario de datos es
un listado organizado de todos los datos pertinentes al sistema, con definiciones pr.
cisas y rigurosas para que tanto el usuario como el analista tengan un entendimiento
comn de todas las entradas, salidas, componentes de almacenes y clculos inter
medios. El diccionario de datos define los datos haciendo lo siguiente:
10.1
En ia mayora de los sistemas reales con los que se trabaja, los paquetes, o
elementos de datos, sern lo suficientemente complejos corno para que se necesite
describirlos en trminos de otras cosas. Los elementos complejos de datos se defi
nen en trminos de elementos ms sencillos, y los sencillos en trminos de los valo
res y unidades legtimos que pueden asumir.
Imagine, por ejemplo, la forma en la que respondera a las siguientes pregun
tas de un marciano (que es el concepto que muchos usuarios tienen del analista)
acerca del significado del nom bre de una persona:
Marciano: Bien, qu es esto llamado nombre?
Usted (encogindose impacientemente de hombros): Pues, usted sabe, es s
lo un nombre, quiero decir, este, bueno, es lo que nos llamamos unos a otros.
www.FreeLibros.org
Marciano (confundido): Significa eso que ios llama de distinto modo cuando
est contento y cuando est enojado?
Usted (un tanto sorprendido de la ignorancia de este extraterrestre): No, claro
que no. Un nombre es el mismo siempre. Un nombre de persona lo distingue de
otras personas.
Marciano (entendiendo de repente): Ah! Ya entiendo. Hacemos lo mismo en
m planeta. Mi nombre es 3.141592653589793238462643.
Usted (incrdulo): Pero eso es un nmero, no un nombre.
Marciano: Y es un muy buen nombre, me enorgullezco de l. Nadie tiene algo
parecido.
resto
solo
Existe una longitud mnima para el nombre de una persona? Por ejem
plo, es legal el nombre X Y? (Es fcil imaginarse que pudiera confundir
a muchos sistemas de cmputo, pero existe alguna razn legal o de ne
gocios por la cual una persona no pudiera llamarse X y apellidarse Y?)
www.FreeLibros.org
214
EL DICCIONARIO DE DATOS
Cmo debemos tratar ios sufijos que a veces siguen ai apelido? p0r
ejemplo, se supone que el nombre Juan Jasso Jr. es legtimo, pero Se j
considera el Jr. como parte del apellido, o en una categora aparte? Y $ j
est en una nueva categora, no debiramos permitir tambin dgitos
como por ejemplo, Samuel Sosa 3a?
!
Ntese, por cierto, que ninguna de estas cuestiones tiene algo que ver con la (
forma en la que se almacenar la informacin en la computadora; simplemente esta-1
mos tratando de determinar, como cuestin de poltica de negocios, lo que constity. i!
ye un nombre vlido.1
Como se podr imaginar, se vuelve algo tedioso describir la composicin de
los elementos de datos en una forma narrativa. Necesitamos una notacin concisa y j
compacta, as como un diccionario normal tiene notacin compacta y concisa para l
definir ei significado de las palabras ordinarias.
|
10.2
0
{}
[]
**
@
I
est compuesto de
y
optativo (puede estar presente o ausente)
iteracin
seleccionar una de varias alternativas
comentario
identificador (campo clave) para un almacn
separa opciones alternativas en la construccin
Por ejemplo, se puede definir el nom bre para nuestro amigo marciano as:
nom bre =
ttu lo de cortesa =
nom bre =
{carcter legal}
1 Por otro lado, es p robable que la po ltica de negocios actual haya tenido una fu e rte influencia
los sistem as de cm puto q ue la organizacin ha estado usando durante los ltim os 30 aos. Hace
50 aos se hubiera co n sid e ra d o exc n trico a alguien que se hiciera llam ar Jua5n So7to , pero pro
bablem ente hubiera sido acep ta d o por la m ayora de las organizaciones, porque ios nombres se
tran scrib a n en pedazos de papel por m anos hum anas. Los sistem as puram ente computacionaies
(com o la m ayora de ios de uso actual) tienen m uchos m s problem as con nom bres no estndar co
mo ste.
www.FreeLibros.org
{carcter legal}
apellido =
{carcter legal}
carcter legal =
[A-Zia-zl0-9l l-l I]
D efiniciones
A se compone de B y C
A se define como B y C
Para definir por completo un dato, nuestra definicin debe incluir lo siguiente:
Los valores que puede tomar el dato, si es un dato elemental que no pue
de descomponerse ms.
p a c ie n te s ,
peso =
estatura =
lo s
www.FreeLibros.org
216
EL DICCIONARIO DE DATOS
Ntese que hemos descrito las unidades relevantes y la escaia relevante entre
un par de caracteres
Repetimos que esto es un convenio de notacin que nnichas organizaciones encuentran adecuado, pero que puede cambiarse de ser necg.
sario.
I
I
|
Las partes elementales de ios datos son aquellas para las cuales ya no existe
una descomposicin con significado dentro del contexto del ambiente del usuario.
Esto usualmente es una cuestin de aplicacin y es algo que se debe explorar cuidadosamente con el usuario. Por ejemplo, hemos visto en la exposicin anterior que
ei trmino nombre puede descomponerse en nom bre, segundo nom bre, apellido y
ttu lo de cortesa. Pero tai vez en algunos ambientes de usuario no se requiere tal
descomposicin, ni sea relevante, ni tenga significado {esto es, en ambientes donde
los trminos apellido, segundo nombre, etc., no tengan significado para el usuario).
www.FreeLibros.org
'unidades: libras; escala: 1-400*
estatura actual =
**
Datos opcionales
Un dato opcional, como ia frase implica, es aquel que puede estar o no pre
gante en un dato compuesto. Existen muchos ejemplos de datos opcionales en sis
temas de informacin:
Las situaciones de este tipo deben verificarse con cuidado con el usuario y de
ben documentarse precisamente en ei diccionario de datos. Por ejemplo, la notacin
d o m icilio de cliente = (d o m ic ilio de envo) + (d o m icilio para cuenta)
significa, literalmente, que el domicilio del cliente pudiera consistir en:
o bien
o bien
o bien
www.FreeLibros.org
Esta ltima posibilidad es dudosa. Es mucho ms probable que el usuario re
almente quiere decir que el domicilio debe consistir en uno u otro o ambos. Esto pu
diera expresarse de la siguiente manera:
218
EL DICCIONARIO DE DATOS
Iteracin
2 Existe una p osibilidad que pudiera exp lica r la ausencia tanto del d o m icilio de envo com o del de
cobro en un pedido de un cliente: ei cliente que llega personalm ente para co m p ra r un a rtculo y lle
vrselo en el acto. Es posible que se le q u isie ra id e n tifica r e xplcitam ente (definiendo un nuevo da
to en persona, que te n dra va lo r de verdadero o falso) ya que 1) los clie n te s que llegan en persona
pudieran requerir un tra to distin to (por ejem plo, sus pedidos estaran exe n to s de ca rg o s de envo) y
2) es una buena form a de a segurarse de que la ausencia del dato de dom icilio no fue por error.
3 Tenga en m ente nuevam ente que estam os definiendo el sig n ifica d o in trn se co de n e g ocios de un
dato dado sin referirnos a la tecn olog a usada para im plantarlo. A la larga, por ejem plo, es proba
ble que los d iseadores pregunten sobre un lm ite superior razonable o el nm ero de artcu lo s dife
rentes que puede co n ten e r un m ism o pedido. Para poder lograr una labor eficiente de nuestro
sistem a SU P E R M A R A V ILLA de a dm inistracin de bases de datos, tendrem os que re strin g ir el n
m ero de artcu lo s a 64. Es poco probable, de todos m odos, que alguien pida ms de 64 y, si lo ha
cen, pueden se n cillam ente co lo ca r varios pedidos . Adem s, el usuario pudiera te n e r sus propias
lim itaciones, basadas en las fo rm a s escrita s o los reportes im presos con los que trabaja; esto es
p arte del m odelo de im plantacin del usuario, que se tra ta r en el captulo 21.
www.FreeLibros.org
ning uno .
a = l{b }
a = {b} 10
a = 1{b}10
a = {b}
10.2.5
Seleccin
[Femenino I Masculino]
tip o de cliente =
Alias
alias de cliente*
www.FreeLibros.org
220
EL DICCIONARIO DE DATOS
5 Una a lte rn a tiva sera a notarle algo a! flu jo en e i diagram a de flujo de datos para in dicar que es
alias de otra cosa; por ejem plo, se podra a g regar un a ste risco ai final a los nom bres que son alias.
De esta form a, la notacin comprador* podra usarse para indicar que com prador es alias de otra
cosa. Pero incluso esto es m olesto.
www.FreeLibros.org
www.FreeLibros.org
222
EL DICCIONARIO DE DATOS
10.4
Pudiera verse forzado a limitar los nombres de datos a cierta longitud (por
ejemplo, 15 o 32 caracteres). Esto probablemente no sea un gran proble
ma, pero podra ser que el usuario insista en un nombre como destinodel-envo-del-cliente y que su paquete de elaboracin de diccionarios lo
obliga a abreviar esto a: dest-env-clien.
www.FreeLibros.org
Si no dispone de ayudas automticas para construir el diccionario de datos,
debiera por lo menos hacer uso de un procesador de palabras convencional para
RESUMEN
2.
3.
4.
Shaku Atre, Data Base: Structured Tech iques for Design, Performance, and
Management. Nueva York, Wiley, 1980.
Nueva York:
'PEGUNTAS Y EJERCICIOS
www.FreeLibros.org
7
3-
224
EL DICCIONARIO DE DATOS
3.
4.
5.
Qu significa la notacin
6.
7.
8.
9.
Cree lid . que los usuarios con los que trabaja pueden entender la notaci^
de diccionario estndar que se da en este captulo? Si no es as, puede su
gerir alguna alternativa?
en un diccionario de datos?
10.
11.
12.
d o m ic ilio =
(ciudad) + (estado)
(b)
d o m ic ilio =
13.
14.
15.
(a)
a = 1{b}
(b)
a = {b}10
(c)
a = 1{b}10
(d)
a = 10{b}10
16.
17.
www.FreeLibros.org
18.
2Q
Cules son los tres asuntos de importancia que surgen cuando ei usuario ve
el diccionario de datos?
2f
22.
Cree Ud. que la notacin que se muestra en este captulo sea ms compleja,
o menos, que la musical?
23.
Cules son las tres actividades de verificacin de posibles errores que puede
llevar a cabo el analista en el diccionario de datos sin ayuda dei usuario?
24.
25.
26.
a = bcd
(b)
a=
(c)
a = {b
(d)
a = 4{b}3
(e)
a = (x)
(f)
x = ((y))
(9)
p = 4{6{y}8}6
b+ + c
www.FreeLibros.org
27.
226
EL DICCIONARIO DE DATOS
28.
29.
30.
31.
www.FreeLibros.org
en
ES P E D IR AD1QIM
DE PROCESO
www.FreeLibros.org
227
228
ESPECIFICACIONES DE PROCESO
Como veremos en este captulo, existe una variedad de herramientas que pg.
demos utilizar para producir una especificacin de proceso: tablas de decisiones
lenguaje estructurado (espaol, ingls, etc.), pre/post condiciones, diagramas de %
jo, diagramas de Nassi/Shneiderman, etc. A pesar de que la mayora de los analis
tas estn a favor del lenguaje estructurado, debe recordar que se puede usgr
cualquier mtodo mientras satisfaga dos requerimientos cruciales:
www.FreeLibros.org
da.
Considere ei siguiente ejemplo: el analista discute un pequeo fragmento del
como lo ilustra la figura 11.1. Quiere desarrollar una especificacin de pro
ceso para ia burbuja etiquetada CALCULAR FACTOR-W. Dado que el analista no
est familiarizado con la aplicacin, entrevist al usuario para aprender que la polti
ca a seguir para calcular los factores-W para cualquier valor de entrada x es la si
guiente:
s is te m a ,
1.
2.
3.
4.
www.FreeLibros.org
Figura 11.1: Clculo
del
factor-W
230
ESPECIFICACIONES DE PROCESO
5.
PRECONDICION
Existe un nmero X no negativo
POSTCONDICION
Se produce un factor-W tal que
X = factor-W * factor-W
El programador puede en efecto optar por usar el algoritmo del usuario para
calcular la raz cuadrada, pero no debera sentirse restringido por el analista a ha
cerlo. De hecho, la atencin extravagante al algoritmo del procedimiento, sobre todo
en ia primera versin de la especificacin anterior, impeda por completo ver lo que
el proceso era en realidad.
Antes de explorar las diversas herramientas de especificacin de proceso, de
bera hacerse nfasis en un punto: las especificaciones de proceso slo se desarro
llan para los procesos de ms bajo nivel en un conjunto de diagramas por niveles en
un DFD. Como se ve en la figura 11.2, los procesos de mayor nivel se definen por
medio de la red de procesos del nivel inmediato inferior. En otras palabras, la espe
cificacin de proceso para una burbuja de nivel superior es el DFD de nivel inferior.
www.FreeLibros.org
3 intente el algoritm o en un par de casos de prueba. E ncontrar que converge b astante rpidamen
te.
E s c rib ir una especificacin de proceso adicional en lenguaje estructurado sera supgrfluo y redundante; esto es, creara una especificacin ms difcil de actualizar.4
En
p e c ific a c i n
Pre/post condiciones
Tablas de decisin
LENGUAJE ESTRUCTURADO
4 Sin im portar esta advertencia, debem os sealar que, com o analista, a veces se le pedir que protuzca una especificacin de proceso escrita de los procesos de m ayor nivel. Esto suceder si ei
usuario decide que quiere m ostrar la especificacin a su jefe, y e preocupa que ei jefe no tolere ia
'dea de DFD por niveles. A s que el usuario le dir, M ire, s que no necesita una e sp e cificacin de
orcceso para estas burbujas de alto nivel, pero a p re cia ra que las e scribiera de to d os m odos para
Que el jefe pueda entender de qu se trata el siste m a . T en d r que lid ia r con este problem a con la
rastra diplom acia que utiliza para resolver todos ios dem s problem as p o ltico s de su proyecto.
www.FreeLibros.org
232
ESPECIFICACIONES DE PROCESO
FIJAR IMPUESTO A 13
SUMAR 3 A X
MULTIPLICAR PRECIO UNITARIO POR CANTIDAD
DIVIDIR GANANCIAS ACTUALES ENTRE PERDIDAS ACTUALES
www.FreeLibros.org
www.FreeLibros.org
234
ESPECIFICACIONES DE PROCESO
FIN HACER
MOSTRAR a Contabilidad total-diario
www.FreeLibros.org
6 Si no est fa m ilia riza d o con la program acin estructurada, consulte cua lq u ie ra de ios textos ordi
narios sobre el tem a, o vea algunos de los prim eros artcu lo s sobre el tem a que se recopilaron
[Yourdon, 1979j.
HACER CASO
CASO variable = valor-1
frase-1
www.FreeLibros.org
236
ESPECIFICACIONES DE PROCESO
HACER CASO
CASO form a-de-pago = efectivo
fijar descuento a 0.05
CASO form a-de-pago = tarjeta-de-crdito
fijar descuento a 0.01
OTRO
fijar descuento a 0
FIN CASO
El usuario podra cuestionar esta especificacin del proceso y preguntar
por qu el analista incluy el OTRO; el analista pudiera responder pre.
guntando acerca de pagos con cheque, cheques de viajero, monedas de
oro e intercambios.
La construccin HACER-MIENTRAS se usa para describir una frase qt*
deber llevarse a cabo repetitivamente hasta que alguna condicin booleana se haga verdadera. Toma la forma general:
HACER-MIENTRAS condicin-1
frase-1
FIN HACER
La prueba (en el ejemplo anterior, la condicin-i) se hace antes de que
se ejecute la frase-1, por lo cual, si la condicin no se satisface, es posi
ble que la frase-1 se ejecute cero veces.
Por ejemplo, el analista puede escribir:
HACER-MIENTRAS haya ms artculos en el pedido-del-clente
precio-extendido = precio-unitario*cantidad-de-unidades
FIN HACER
Muchas organizaciones incluyen otra estructura que ejecuta una frase es
pecificada por lo menos una vez antes de hacer una prueba para ver si
debe repetirse. Esta variante, usualmente conocida como la construccir
REPITE-HASTA, tiene la siguiente forma:
REPITE
frase-1
HASTA condicin-1
Se pueden construir frases compuestas a partir de combinaciones de frases
sencillas y las estructuras sencillas que se presentaron anteriormente, de acuerdo
con las siguientes reglas:
www.FreeLibros.org
1.
frase-1
frase-2
frase-n
es estructuralmente equivalente a una frase sencilla nica y puede ser
sustituida dondequiera que se espere una frase sencilla. Esto permite
construir estructuras como la siguiente:
SI condicin-1
frase-1
frase-2
OTRO
frase-3
frase-4
frase-5
FIN SI
o bien
HACER MIENTRAS condicin-1
frase-1
frase-2
frase-3
FIN HACER
2.
www.FreeLibros.org
238
ESPECIFICACIONES DE PROCESO
OTRO
frase-7
SI condicin-3
frase-8
FIN SI
frase-9
FIN SI
3.
Una estructura HACER-MIENTRAS sencilla se considera estructuraimente equivalente a una frase nica sencilla. Esto permite que las estructuras
HACER-MIENTRAS se aniden dentro de otras estructuras iguales, o den
tro de estructuras SI-ENTONCES-OTRO, o dentro de estructuras CASO.
As, se puede tener una especificacin en lenguaje estructurado de la si
guiente naturaleza:
gran-total = 0
HACER-MIENTRAS haya ms pedidos que procesar
total-de-pedidos = 0
LEER el siguiente pedido de PEDIDOS
HACER-MIENTRAS haya ms artculos en ei pedido
total-de-pedidos = total-de-pedidos + nmerode-artculos
FIN HACER
MOSTRAR nm ero-de-pedido, total-de-pedidos
gran-total = gran-total + total-de-pedidos
FIN HACER
MOSTRAR gran-total
4,
www.FreeLibros.org
3.
2.
3.
www.FreeLibros.org
240
ESPECIFICACIONES DE PROCESO
11.2
PRE/POST CONDICIONES
Las pre/post condiciones son una manera conveniente de describir la funcnque debe realizar el proceso, sin decir mucho acerca dei algoritmo o procedmkgt
que se utilizar. Resulta ser un enfoque particularmente til cuando:
"]
1)
2)
3)
|
:
P recondicin 2
Ocurre DATOS-VENTA con TIPO-ITEM que no concuerda con
CATEGORIA-ITEM en CATEGORIAS-IMPUESTO
P ostcondicin 2
Se genera MENSAJE-ERROR
Figura 11.3: E specificacin de una pre/post co ndicin
Como puede verse, existen dos partes principales del proceso: precondiciones
y postcondiciones. Adems, tales especificaciones pueden contener trminos la
les, como se define en ia seccin 11.1 (ver tambin la Nota 5).
Las precondiciones describen todas las cosas (si hay) que deben darse antes
de que el proceso pueda comenzar a ejecutarse. A veces es conveniente pensar
que el proceso es la bella durmiente, y que las precondiciones representan el be
so mgico que despertar al proceso y lo echar a andar. De manera alternativa, se
www.FreeLibros.org
imaginar a las precondiciones como una garanta del usuario: Garantizo que
se active este proceso se cumplirn las siguientes cosas. Tpicamente, las
precondiciones describirn lo siguiente:
ouede
cuando
Qu relacin debe existir entre las entradas. Muy a menudo, una precon
dicin especificar que deben llegar dos entradas con campos que co
rresponden (por ejemplo, detalles de pedidos y detalles de envo con ei
mismo nmero de cuenta). O bien, la precondicin puede especificar que
un componente de un dato de entrada debe estar dentro de cierto interva
lo (por ejemplo, pedido con fecha de entrega a ms de 60 das).
www.FreeLibros.org
242
ESPECIFICACIONES DE PROCESO
Las relaciones que existirn entre ios valores de salida y los valores originales de entrada. Esto es comn para la situacin donde una salida es
una funcin matemtica directa de un valor de entrada. De esta forma,
una postcondicin pudiera afirmar que la factura-total se calcula como
la suma de precios-unitarios-de-artculos ms costos-de-envo.
Las relaciones que existirn entre valores de salida y ios valores en uno o
varios de los almacenes. Esto es comn cuando la informacin debe re
cuperarse de un almacn y utilizarse como parte de la salida de un proce
so. Por ejemplo, una especificacin de proceso pudiera tener como
postcondicin la siguiente afirmacin: el balance-actuai en el almacn
INVENTARIO se incrementar con cantidad-recibida, y el nuevo balan
ce-actual se producir como salida de este proceso.
www.FreeLibros.org
n o rm a le s
Si un cliente dice que est cla sifica d o com o cliente que puede llevar
m ercanca a su cuenta" cuando llega a ia ca ja a pagar, entonces
busco su cuenta en mi archivo. Si la encuentro, y no est sealada
com o su sp e nd id a o ca n ce la d a , entonces cargo la m ercanca a
su cuenta con el nm ero de sta y el m onto de la venta. De otra
m anera, le digo que tendr que pagar en e fe ctivo o h ablar con el
gerente.
www.FreeLibros.org
Precondicin 1
244
ESPECIFICACIONES DE PROCESO
TABLAS DE DECISION
www.FreeLibros.org
pin especfica de valores de las variables. Por lo menos debe especificarse una ac
cin para cada regla (esto es, para cada columna de la tabla de decisiones), o ei
cornp0rtamiento del sistema para tal situacin no quedar especificado.
1
Sexo
pe so > 1 0 0
M e d ica m e n to 1
Edad>
21
X
X
M e d ica m e n to 2
X
X
M e d ica m e n to 3
N ing n m e d ic a m e n to
X
X
X
X
7 Desde luego, habr situaciones en (as cuales las co n d icio n es de a tabla de d e cisio n e s no sean
binarias por naturaleza, sino que puedan tom ar diversos va lo re s (por ejem plo, una so licitu d de se
guro puede in volucrar edad-de-clierrte, y puede usar valores tales com o m enor de 18 aos , de
18 a 64 , y de 65 o m s ). Para d e term in a r ei nm ero total ele regias en una tabla de stas debe
mos m ultiplicar el nm ero de valores que puede tornar ia va riab le 1 por ei nm ero de va riab le s que
Puede lom ar a variable 2 por ... el nm ero de valores que puede to m a r la va riab le N. As. si tene
mos una aplicacin donde la v a ria b le 1 puede tom ar 3 va lo re s, la 2 puede tom ar 5, y ia 3 puede to
mar 4, entonces necesitarem os 3 x 5 x 4 = 60 regias d istintas,
www.FreeLibros.org
8 Existen regias para sim p lifica r as tablas de de cisio n e s y co m b in a r diversas regias en regas com
puestas, pero no se vern en este libro. Vase [Yourdon, 1976] para m ayores detalles.
246
ESPECIFICACIONES DE PROCESO
2.
3.
4.
5.
6.
7.
11.4
11.4.1
G rficas y diagram as
www.FreeLibros.org
Lenguaje n arrativo
www.FreeLibros.org
248
ESPECIFICACIONES DE PROCESO
Si por alguna razn se ve obligado a usar lenguaje narrativo, debe por lo menos mantener algunas de las ventajas del enfoque altamente diferenciado del an.
sis estructurado que hemos discutido a lo largo de todo este libro. Es decir, bajo
ninguna circunstancia debe permitirse tener que legar a escribir una especificacin
monoltica de novela victoriana de 2 000 pginas. Por lo menos, divida la especificacin en porciones pequeas, de modo que puedan escribirse 2 000 cuentos cortos*
independientes.
11,4.3
Diagramas de flu jo
2.
No hay nada que impida que el analista pueda crear un diagrama de flujo
no estructurado y arbitrariamente complejo, del tipo que se muestra en la
figura 11.9.
Sin embargo, si el diagrama de flujo se usa slo para describir lgica detallada
y si el analista de sistemas se limita a los smbolos de elaboracin de diagramas de
flujo equivalentes a las construcciones del espaol (u otro lenguaje) estructurado
que se exponen en la seccin 11.1, entonces no tiene nada de incorrecto su uso.
Para crear un diagrama de flujo estructurado, el analista de sistemas tiene que orga
nizar su lgica con las combinaciones anidadas de los smbolos de diagrama de flujo
que se muestran en la figura 11.10.10
9 S in e m b a rg o , es in te re s a n te n o ta r q u e lo s d ia g ra m a s d e flu jo p u d ie ra n e s ta r a p u n to de experi
m e n ta r un re n a c im ie n to . El tra b a jo re c ie n te d e D a v id S c a n ia n d e la U n iv e rs id a d E s ta ta l d e Califor
n ia e n S a c ra m e n to m u e s tra q u e lo s e s tu d ia n te s d e p r o g ra m a c i n p r e fie re n ro tu n d a m e n te ios
d ia g ra m a s d e flu jo p a ra a p re n d e r a lg o ritm o s . Si e s to re s u lta c ie rto p a ra lo s e s tu d ia n te s d e progra
m a c i n , p u d ie ra s e rlo ta m b i n p a ra ios u s u a rio s . P a ra m s d e ta lle s s o b re e s to , v e a e l documento
de S c a n ia n titu la d o : A N ic h e fo r S tru c tu re d F lo w c h a rts , Proceedings of the 1987 ACM Compute
www.FreeLibros.org
Science Conference.
Una alternativa es el uso de los diagramas de Nassi-Shneiderman, que se discuten en la seccin 11.4.4. Sin embargo, debe sealarse que muy pocos analistas
utilizan diagramas de flujo para especificaciones de proceso (ni, para el caso, para
www.FreeLibros.org
250
ESPECIFICACIONES DE PROCESO
www.FreeLibros.org
Figura 11.11: Diagrama tpico de Nassi-Schneiderman
enunciado 1
enunciado 2
Figura 11.12(a): R epresentacin de un enunciado secuencia!
condicin
T
enunciado 1
F
enunciado 2
www.FreeLibros.org
252
11.5
ESPECIFICACIONES DE PROCESO
RESUMEN
El propsito de este captulo fue mostrar que hay muchas maneras diferentes
de describir la poltica detallada del usuario dentro de cada burbuja primitiva en un
DFD. Aunque el lenguaje estructurado sea la tcnica ms comnmente usada en |g
actualidad, debe considerarse el uso de tablas de decisiones, diagramas de flujo,
pre/post condiciones o cualquier otro enfoque que pueda verificarse y comunicarse
fcilmente a sus usuarios.
Tenga en mente que las especificaciones del proceso representan la mayor
parte del trabajo detallado que se tiene en la construccin de un modelo de siste
mas; pueden existir cientos, o incluso miles, de especificaciones de proceso, cada
una de las cuales mida una pgina. Debido a la cantidad de trabajo involucrado, podra considerar ei enfoque de implantacin descendente que se discuti en el captu
lo 5: comenzar la fase de diseo e implantacin de su proyecto antes de que hayan
concluido todas las especificaciones de proceso.
Tenga en mente tambin que la actividad de escribir especificaciones de pro
ceso sirve como prueba de cordura para los DFD que ya se hayan desarrollado.
Podra descubrirse que la especificacin del proceso requiere flujos de datos de en
trada o de salida adicionales (es decir, flujos que no aparecieron en el DFD). Y al
escribirla podra tambin encontrarse que se necesitan funciones adicionales; por
ejemplo, al escribir la especificacin para una funcin que aade un nuevo registro
ai almacn de CLIENTES, podra notarse que el DFD no tiene una burbuja que mo
difique o elimine un registro de dicho almacn. As que se pueden esperar cambios,
revisiones y correcciones del modelo de DFD, basadas en el trabajo detallado de la
escritura de las especificaciones del proceso.
REFERENCIAS
1.
2.
Chris Gane y Trish Sarson, Structured Systems Analysis: Tois and Techniques. Englewood Cliffs, N.J.: Prentice-Hall, 1978.
3.
4.
James Martin y Carma McCiure, Diagramming echniques for Software Engineering. Englewood Cliffs, N.J.: Prentice-Hall, 1985.
5.
www.FreeLibros.org
6.
C o rea do
|. Nassi y B. Shneiderman, Flowchart Techniques for Structured Programming , ACM SIGPLAN Notices, Vol. 8, nmero 8 (agosto de 1973), pp. 12-26.
jO
1 .
12.
T.R. Giidersieeve, Decisin Tables and their Practica! Applications in Data Pro
cessing. Englewood Cliffs, N.J.: Prentice-Hall, 1970.
13.
PREGUNTAS Y EJERCICIOS:
1.
hago.
2.
3.
www.FreeLibros.org
4.
Cules son los tres requerimientos que debe satisfacer una especificacin de
proceso?
254
ESPECIFICACIONES DE PROCESO
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
12.
13.
14.
15.
16.
17.
18.
19.
20.
21.
www.FreeLibros.org
22.
23
24
25
26.
y (b)?
SI A E N T O N C E S B
SI B E N T O N C E S
frase-1
O TRO
frase-2
OTRO
frase-2
(b)
SI A Y B E N T O N C E S
frase-1
O TR O
frase-2
Cul de estos dos ejemplos cree que sea ms fcil de entender? Por qu?
27.
28.
Cules son las tres reglas que deben seguirse para asegurarse de que una
especificacin en lenguaje estructurado ser legible?
29.
30.
31.
32.
www.FreeLibros.org
33.
256
ESPECIFICACIONES DE PROCESO
34.
35.
36.
Bajo qu condiciones es buena la tcnica de especificacin de precondicin/postcondicin para que la use el analista?
37.
38.
Cules son las cuatro cosas que usualmente describe una precondicin?
39.
40.
41.
42.
Cules son las cuatro cosas que tpicamente describe una postcondicin?
43.
44.
45.
46.
47.
48.
Vea la figura 11.6. Cul sera una herramienta de modelado mejor para crear
una especificacin de proceso para esa situacin?
49.
50.
www.FreeLibros.org
51.
g2
Sexo Masculino
Medicamento 1
Medicamento 2
53 .
X
X
X
X
Qu diferencia hay entre una tabla de decisiones con variables binarias y una
con variables muitivaluadas?
www.FreeLibros.org
56.
258
ESPECIFICACIONES DE PROCESO
57.
Bajo qu condiciones debiera ei analista usar una grfica para una espeoifi.
cacin de proceso?
5 8.
Cules son las ventajas que tiene una grfica sobre el lenguaje estructurado
como herramienta para el modelado de especificaciones de proceso?
5 9.
Cules son las cuatro principales desventajas del lenguaje narrativo corno
herramienta para el modelado de especificaciones de proceso?
60.
Qu reglas se deben seguir en caso de que se tenga por fuerza que usar len
guaje narrativo como herramienta de modelado para especificaciones de proceso?
61.
Cules son las dos crticas que comnmente se hacen a los diagramas de
flujo como herramienta de modelado?
62.
63.
64.
65.
www.FreeLibros.org
www.FreeLibros.org
1]
/AlfiBi/S
TiDAD-lRELAOl
O bviam ente, el ju icio de un hom bre no puede su perar la inform acin
en la que l lo bas. D sele la verdad y aun as pudiera e rra r te n ie n
do la oportu n id a d de acertar; pero no le den noticias, o dnsele slo
datos incom pletos y d istorsionados, m ostrados de m anera ignorante,
descuidada o prejuiciosa, con propaganda y falsedades, y se d e stru i
rn to d os sus procesos de razonam iento, y l se co n ve rtir en algo
m enos que un hom bre.
A rth u r Hays S ulzberger
D iscurso, A so cia ci n de E ditores d e i E stado de Nueva York, 1948
E n este captulo se explora una notacin grfica para modelar datos. El dia
grama de entidad-relacin (tambin conocido como DER, o diagrama E-R) es un mo
delo de red que describe con un alto nivel de abstraccin la distribucin de datos
almacenados en un sistema. Es muy diferente del DFD, que modela las funciones
que lleva a cabo un sistema; y es diferente del diagrama de transicin de estados,
que modela el comportamiento dependiente del tiempo de un sistema.
www.FreeLibros.org
260
www.FreeLibros.org
262
DIAGRAMAS DE ENTIDAD-RELACION
Relaciones
3.
4.
Indicadores de supertipo/subtipo
www.FreeLibros.org
12.1.1
Tipos de objetos
le cci n
c inSta n c a s )
(0
Cada una puede identificarse de manera nica por algn medio. Existe
alguna forma de diferenciar entre instancias individuales del tipo de obje
to. Por ejemplo, si se tiene un tipo de objeto conocido como CLIENTE,
debemos ser capaces de distinguir uno de otro (tai vez por un nmero de
cuenta, por su apellido, o por su nmero de Seguro Social). Si todos los
clientes son iguales (si hay un negocio en el que son slo entes sin cara y
sin nombre que entran a a tienda a comprar cosas), entonces CLIENTE
no sera un tipo de objeto con significado.
C LIEN TE
de
objeto
En muchos de los sistemas que desarrolle, los tipos de objetos sern la repre
sentacin en el sistema de algo material del mundo real. Esto significa que los clien
tes, artculos de inventario, empleados, partes manufacturadas, etc, son objetos
www.FreeLibros.org
264
DIAGRAMAS DE ENTIDAD-RELACION
tpicos. Ei objeto es el algo material del mundo real, y el tipo de objeto es su rep.
sentacin en el sistema. Sin embargo, un objeto tambin pudiera ser algo no me
rial: por ejemplo, horarios, planes, estndares, estrategias y mapas.
Dado que a menudo las personas son tipos de objetos en un sistema, debe
nerse otra cosa en mente: una persona (o para el caso, cualquier cosa material)
diera ser diversos tipos de objetos distintos en distintos modelos de datos, o incl
en un mismo modelo. Juan Prez, por ejemplo, puede ser EMPLEADO en un mo-,
lo de datos y CLIENTE en otro. Tambin pudiera ser EMPLEADO y CLIENTE dentrdel mismo modelo.
Ntese que en todos los ejemplos de un objeto se ha usado un sustantivo g
guiar (por ejemplo, empleado, cliente). Esto no es necesario, pero es un convetil; como veremos en el Captulo 14, existe una correspondencia entre objetos er
DER y almacenes en el DFD; as, si existe un objeto CLIENTE en el DER, debe 1
ber un almacn de CLIENTES en el DFD.
12.1.2
Relaciones
instancia 1:
Instancia 2:
www.FreeLibros.org
instancia 3:
instancia 4:
instancia 5:
instancia 6:
instancia 7:
etc.
Como puede verse, entonces, una relacin puede conectar dos o ms Instancias del
mismo objeto.
Ntese que la relacin representa algo que debe ser recordado por el sistema:
algo que no pudo haberse calculado ni derivado mecnicamente. As, el modelo de
datos de la figura 12.3 indica que existe alguna razn relacionada con el usuario pa
ra recordar ei hecho de que el cliente 1 compra el artculo 1, etc. Y la relacin tam
bin indica que no existe nada a priori que hubiera permitido determinar que el
cliente 1 compr el artculo 1 y nada ms. La relacin representa la memoria del sis
tema.1 (Un objeto representa la memoria del sistema tambin, desde luego.)
Ntese tambin que puede existir ms de una relacin entre dos objetos. La
figura 12.4, por ejemplo, muestra dos relaciones distintas entre un PACIENTE y un
MEDICO. A primera vista, pudiera pensarse que esto es rebuscar lo obvio: cada vez
que el mdico trata a un paciente, le cobra mediante un recibo. Pero la figura 12.4
sugiere que la situacin puede ser distinta; pudiera resultar, por ejemplo, que existan
diversas instancias de tratamiento entre un mdico y el mismo paciente (es decir,
un tratamiento inicial, tratamientos de seguimiento, etc.). La figura 12.4 implica que
la relacin de recibos est completamente separada de la relacin de tratamiento: tal
vez a algunos pacientes se les dan recibos slo por su primer tratamiento, mientras
que a otros se les dan para cada tratamiento y a otros jams se les dan.
Una situacin ms comn es ver mltiples relaciones entre mltiples objetos.
La figura 12.5 muestra la relacin que existe tpicamente entre un cliente, un vende
dor, un agente de bienes races, el abogado del cliente y el abogado del vendedor,
para la compra-venta de una casa.
Con un diagrama complejo como el de la figura 12.5 (que es tpico, y tal vez
ms simple que ios DER que es probable encontrar en un proyecto real), la relacin
y sus tipos de objetos deben leerse como una unidad. La relacin se puede descri
bir desde ia perspectiva de cualquiera de los tipos de objetos participantes, y todas
1 Entre los objetos, pueden e x is tir otras relaciones que no aparezcan en el DER. Dado que el DER
es un m odelo de datos alm acenados, no se m uestran las relacion e s que se pueden ca lcu la r o deri
var. Por ejem plo, considere ei o bjeto CONDUCTOR y el o b je to LICENCIA. Puede e xistir entre los
dos una relacin de fecha de renovacin que se ha ca lcu la d o con base en la fe ch a de nacim iento
del conductor (por ejem plo, un co n d ucto r debe renovar su licencia cada ao en su cum pleaos).
Tal relacin no se m ostrara en el DER pues no es una relacin de datos alm acenados. Sin em bargo, si la fecha de renovacin se escogiera al azar, p ro b ablem ente te n dra que ser recordada por ei
sistema.
www.FreeLibros.org
266
DIAGRAMAS DE ENTIDAD-RELACION
2.
3.
Ntese que, en algunos casos, puede haber relaciones entre diferentes instan
cias de un mismo tipo de objeto. Por ejemplo, imagine un sistema que se est desa
rrollando para una universidad, en el cual CURSO, ESTUDIANTE y PROFESOR son
tipos de objetos. La mayora de las relaciones de inters sern entre instancias de
diferentes tipos de objetos (por ejemplo, las relaciones se inscribe en, imparte*,
etc.). Sin embargo, pudiera requerirse modelar la relacin es prerrequisito para'
entre una instancia de CURSO y otra.
www.FreeLibros.org
12.1.3
Como se vio en la Seccin 12.1.2, las relaciones en el diagrama E-R son multidireccionaies; pueden leerse siguiendo cualquier direccin. Adems, vimos que los
diagramas E-R no muestran cardinalidad; es decir, no muestran el nmero de obje
tos que participan en la relacin. Esto es consciente y deliberado: se prefiere dejar
tales detalles en el diccionario de datos. Esto se discutir ms a fondo en la Sec
cin 12.3.
Una notacin alternativa utilizada por algunos analistas muestra tanto la cardinadad como la ordinalidad. Por ejemplo, la figura 12.6(a) muestra una relacin en
tre CLIENTE y ARTICULO en la cual la notacin adicional indica que:
(1)
(2)
www.FreeLibros.org
2 El trmino punto de ancla se introdujo en [Flavin, 1981],
268
DIAGRAMAS DE ENTIDAD-RELACION
www.FreeLibros.org
3 En diversos libros de bases de datos e sto se conoce com o datos de interseccin.
Ntese que COMPRA ahora se escribe dentro de una caja rectangular conectada, por medio de lneas dirigidas, a un rombo de relacin sin nombre. Esto preten
de indicar que COMPRA funciona como;
Una relacin que conecta los dos tipos de objeto CLIENTE y ARTICULO.
Lo significativo aqu es que CLIENTE y ARTICULO se mantienen solos.
Existiran con o sin la compra.4
Una COMPRA, por otro lado, obviamente depende para su misma existencia
del CLIENTE y del ARTICULO. Aparece slo como resultado de una relacin entre
los otros objetos con los cuales est conectada.
La relacin de la figura 12.7 no tiene nombre a propsito. Esto se debe a que
el indicador asociativo de objeto (COMPRA) tambin es el nombre de la relacin.
12.1.5
www.FreeLibros.org
270
DIAGRAMAS DE ENTIDAD-RELACION
Nombre
Aos de servicio
Domicilio particular
Sin embargo, cada subtipo se describe por medio de datos diferentes; de otro
modo, no tendra caso hacer distincin entre ellos. Por ejemplo, se podra imaginar
que un EMPLEADO ASALARIADO se describe por cosas tales como:
Salario mensual
Hora de comienzo
www.FreeLibros.org
12 2
5 Sin em bargo, probablem ente no identificar todas las relaciones entre objetos. Dado un sistem a
con N objetos, el nm ero de relaciones posibles es pro p o rcio n al a N!, !o cu a l tp ica m e n te es un n
mero enorme. M uchas de las relaciones (tericam ente) posibles resultarn en 1) no te n e r un signi
ficado legtim o dentro del sistem a, o 2) no te n er relevancia den tro del co n texto en el que se est
modelando. Se puede uno im aginar, por ejem plo, un sistem a en donde ia relacin prim aria entre
compradores y vendedores es VENDER. Pudiera tam bin resultar que co m p ra d o r y ve n d ed o ra es
tn casados el uno con la otra; o que la vendedora sea hija del com prador; o que el co m p ra d o r y el
vendedor sean co ndiscpulos en la escuela. T odo e sto p u diera se r muy interesante, pero no se va
a representar en el m odelo a m enos que le sea relevante.
www.FreeLibros.org
272
DIAGRAMAS DE ENTIDAD-RELACION
2.
3.
El proceso de asignacin puede ofrecer una de tres razones para crear nuevos
tipos de objetos:
1. Es posible descubrir datos que se pueden asignar a algunas instancias de
un tipo de objeto pero no a otras.
2.
3.
Si durante
nos datos no se
necesitar crear
do trabajando, y
www.FreeLibros.org
*o (porque son solteros), pero es una situacin muy distinta a la de un dato que no
% puede aplicar definitivamente.6
En la mayora de los casos el proceso de crear nuevos subtipos y asignarles
datos de manera apropiada es bastante directo. Sin embargo, debe tenerse siempre
en mente una situacin excepcional: pudiera suceder que todos ios datos relevantes
se atribuyan a uno de los subtipos, y que ninguno de los datos se pueda asignar al
objeto supertipo; es decir, puede suceder que los datos sean mutuamente excluyentes. perteneciendo a un subtipo o a otro pero no a ambos. Suponga, por ejemplo,
aue ios nicos datos que se puede asignar a os empleados son nmero-de-embacazos y aos-de-experiencia-jugando-con-el-equipo-K nicks-de-basquetbol. Po
dra decidirse (tras preguntarnos a qu luntico usuario pudiera habrsele ocurrido
tal sistema) que el supertipo general EMPLEADO no se aplica.
Tambin puede ocurrir la situacin inversa: los datos pueden describir instancas de dos (o ms) tipos distintos de objetos de la misma manera. Si esto ocurre,
debe crearse un supertipo nuevo y asignarle los datos comunes al supertipo. Por
ejemplo, tal vez se identific CLIENTE-DE-CONTADO y CLIENTE-A-CREDITO co
mo dos tipos de objetos distintos cuando se cre ei DER para un sistema de pedidos
(tal vez porque el usuario seal que eran dos categoras distintas). Sin embargo,
pronto se hace evidente que los datos nom bre-del-cliente y d o m icilio -d e l-ciie n te
describen ambos tipos de cliente de la misma forma, lo cual apoyara la creacin de
un supertipo, como muestra la figura 12 .9.
CUENTE A
CREDITO
C L IE N T E DE
CONTADO
S A o largo de io d o el e je m p lo obviam ente ignoram os una serie de exce p cio ne s obscuras. Ignora
ros, por ejem plo, el caso de la em pleada que tuvo tre s em barazos y luego se hizo una operacin
le cambio de sexo. Para el caso de los nom bres de los cnyuges suponem os que ninguno de los
empleados es un nio, porque se supone que les sera im posible estar casados.
www.FreeLibros.org
274
DIAGRAMAS DE ENTIDAD-RELACION
Figura 12.10 (b): Reemplazo de una relacin por un tip o asociativo de objete
A veces el diagrama E-R inicial tendr un tipo de objeto que, visto de cerca I
claramente amerita ser un tipo asociativo de objeto. Por ejemplo, la figura 12.11
muestra un diagrama E-R con tres objetos relacionados: CLIENTE, PEDIDO y PRO
DUCTO. Durante el proceso de asignar datos a los diversos objetos, se encuentra
que fecha-de-entrega en realidad se aplica al objeto PEDIDO porque a ios clientes
no se les entrega en ningn lado, y los productos se entregan slo como resultada
de un pedido. De hecho, esto hace evidente que PEDIDO en s es una relacin en
tre CLIENTE y PRODUCTO, adems de un objeto acerca del cual interesa recordar
algunos hechos. Esto lleva a la figura 12.11 (b).
Finalmente, tenemos ei caso de grupos que se repiten. Considere, por ejem-j
po, el tipo de objeto EMPLEADO, con los datos obvios como nombre y domicilio.
Suponga que hay datos adicionales como mombre-del-hijo, edad-del-hijo y sexodel-hijo. Podra argumentarse obviamente que son formas de describir un objete j
nuevo llamado HIJO, que inadvertidamente se haba incluido anteriormente en EM-j
PLEADO. Podra tambin argumentarse que existen (potencialmente) mltiples ins-
www.FreeLibros.org
EMPLEADO
HIJO
www.FreeLibros.org
Figura 12.12(a): Vista inicial de un
o b je to
276
DIAGRAMAS DE ENTIDAD-RELACION
La seccin anterior trat los refinamientos del DER que crean objetos y/o rela
ciones adicionales. Sin embargo, existe un buen nmero de situaciones en las que
los refinamientos del DER llevan a la eliminacin de tipos de objetos y relaciones re
dundantes o errneos. Examinaremos cuatro situaciones comunes:
1.
2.
3.
4.
Relaciones derivadas
www.FreeLibros.org
Si se tiene un diagrama E-R en ei cual uno de los tipos de objeto tiene slo un
asignado como dato, existe la oportunidad de eliminar ei tipo de objeto
y asignar el identiicador, como dato, a un tipo de objeto relacionado. Por ejemplo,,
imagine que se construy un DER como muestra la figura 12.13(a) para un sistema
je personal:
je n tific s d o r
www.FreeLibros.org
278
DIAGRAMAS DE ENTIDAD-RELACION
EMPLEADO
www.FreeLibros.org
PACIENTE
www.FreeLibros.org
Finalmente, las relaciones que se pueden derivar, o calcular, deben eliminarse
del diagrama E-R inicial. Como se mencion anteriormente en este captulo, el DER
debe mostrar los requerimientos para los datos alm acenados. Por ello, en la figura
280
DIAGRAMAS DE ENTIDAD-RELACION
TRATAMIENTO
CO ND UC TO R
LICENCIA
www.FreeLibros.org
Figura 12.16(b): DER reducido
12 3
e x t e n s io n e s a l d ic c io n a r io d e d a t o s p a r a d ia g r a m a s e - r
Finalmente, observamos que el diccionario de datos que se discuti en el captulo 10 necesita extenderse para tomar en cuenta la notacin de DER discutida en
gste captulo. En general, los objetos del DER corresponden con almacenes del
|o cual se analizar ms a fondo en el captulo 14. Esto significa que en la de
finicin sacada del diccionario de datos que se da a continuacin, CLIENTE es tanto
definicin del tipo de objeto como instancia del almacn CLIENTES.
CLIENTES = {CLIENTE}
CLIENTE
Sin embargo, tambin hay que incluir en el diccionario de datos una defini
cin de todas las relaciones que se muestran en el DER. La definicin de relacin
debe incluir una descripcin de su significado en ei contexto de ia aplicacin; y de
be indicar los objetos que forman la asociacin. Los lmites superiores e inferiores
apropiados deben especificarse para indicar si la asociacin es de uno a uno, de
uno a muchos o de muchos a muchos. Por ejemplo, la relacin com pras que se
muestra en la figura 12.10(a) puede definirse en el diccionario de datos de la si
guiente forma:
com pras =
12.4
RESUMEN
www.FreeLibros.org
7 Algunos textos usan el co nvenio de subrayar el o los cam pos clave, por lo cual se puede definir
comprador com o
282
DIAGRAMAS DE ENTIDAD-RELACION
www.FreeLibros.org
1.
Matt Flavin, Fundam ental Concepts o f Inform ation Modeling, Nueva York,
YOURDON Press, 1981.
4.
D.C. Tsichritzis y F.H. Lochovsky, Data Models, Engiewood Ciiffs, N.J.: Prentice-Hail, 1982.
5.
James Martin, Computer Database Organization, Engiewood Ciiffs, N.J.: Prentice-Hail, 1982.
6.
7.
8.
9.
R. Veryard, Pragmatic Data Analysis. Oxford, U.K.: Blackwell Scientific Publications, 1984.
10.
11.
PREGUNTAS Y EJERCICIOS
1.
2.
www.FreeLibros.org
3.
284
DIAGRAMAS DE ENTIDAD-RELACION
4.
5.
6.
7.
8.
9.
Cules son los tres criterios que debe satisfacer un tipo de objeto?
10.
Cul de los siguientes es probable que sea un tipo de objeto razonable den
tro de un sistema de negocios tpico? Para aquellos que no considere tipos de
objetos razonables, indique por qu:
(a) cliente
(b) calcular impuestos de ventas
(c) estatura
(d) producto
(e) jitomate
(f) religin
(g) temperatura
(h) editar la transaccin
() parte manufacturada
(i) mapa
(k) carcter ASCII
Cul es la definicin de relacin?
12.
13.
www.FreeLibros.org
(b) cliente
(c) pertenece a
(d) peso
(e) produce
(f) clculo de impuestos de ventas
Cul es la diferencia entre relacin derivada y relacin recordada? Cul se
muestra en un DER?
)5
17.
www.FreeLibros.org
286
22.
DIAGRAMAS DE ENTIDAD-RELACION
23.
24.
25.
26.
27.
Qu es un punto de ancla?
28.
29.
Vea ia figura 12.7. Suponga que no existen datos sobre ia compra que el sis
tema deba recordar. Cmo cambia esto ei diagrama?
30.
Qu es un subtipo/supertipo en un DER?
31.
www.FreeLibros.org
23
34
Cules son las tres formas probables que el analista usara para descubrir
los datos de un modelo de datos?
35.
36. Cmo debe el analista proceder con un DER si ya est desarrollado el DFD?
37 . Cules son las tres razones para crear tipos de objetos adicionales en un
38.
Qu
39. Qu debe hacer el analista si descubre datos que se aplican a todas as ins
tancias de dos tipos de objeto distintos?
40. Qu debe hacer el analista si descubre datos que describen relaciones entre
otros tipos de objetos?
41. Qu debe hacer ei analista si descubre conjuntos repetidos en un tipo de ob
jeto?
42. Describa el significado de tener conjuntos repetidos en un tipo de objeto. D
un ejemplo.
43. Cules son las cuatro razones comunes para eliminar un tipo de objeto en un
borrador de DER?
44. Qu es un tipo asociativo de objeto flotante?
45. Qu debe hacer el analista si descubre un tipo de objeto que consiste slo en
un identificador en un DER?
46. Qu debe hacer el analista si descubre un tipo de objeto para el cual existe
una sola instancia en el borrador del DER?
47. Qu debe hacer el analista si descubre una relacin derivada en un borrador
de DER?
48. Qu extensiones deben hacrsele al diccionario de datos para manejar el
DER?
www.FreeLibros.org
49. Qu significa la notacin @ en un diccionario de datos?
TRANSICION DE ESTADO;T odo cuerpo perm anece en su estado de reposo o de m ovim iento rectiln e o
uniform e m ientras no acte sobre l una fu e rza que altere dicho estado.
Sir Isaac Newton,
P hiiosophiae N aturalis P rincipia M athem atica,
Leyes d e l M ovim iento, I, 1687
www.FreeLibros.org
288
Para los sistemas enfocados a ios negocios, esto normalmente no ha sido tan
Las entradas pueden liegar al sistema de diferentes fuentes a velocida
des relativamente altas, pero habitualmente se pueden detener si el sistema est
ocupado haciendo otra cosa. Por ejemplo, un sistema de nmina no tiene que preo
cuparse por interrupciones y seales de unidades de radar externas. Generalmente
los nicos asuntos que involucran tiempos en este tipo de sistemas son especifica
ciones de tiempo de respuesta, que se incluyen en el modelo de implantacin del
usuario, que se discutir en el captulo 21.
im portante.
www.FreeLibros.org
290
13.1.1
Acelerar ei motor
Llenar el tanque
Aguardar en reposo
Ntese que muchos de estos ejemplos implican que el sistema est esperando
a que algo ocurra, y no se expresan en trminos de que la computadora est hacien
do algo. Esto se debe a que el diagrama de transicin de estados se usa para desa
rrollar un modelo esencial del sistema,1 es decir, un modelo de cmo se comportara
el sistema si hubiera tecnologa perfecta. Un aspecto de la tecnologa perfecta sera
que la computadora trabaje de manera infinitamente rpida, de modo que cualquier
proceso o clculo que tenga que hacer, o cualquier accin que deba tomar, se haga
en cero momentos. As, cualquier estado observable en el que el sistema se pueda
encontrar slo puede corresponder a periodos en los que 1) est esperando que al
go ocurra en el ambiente externo o, 2) est esperando a que alguna actividad que se
est dando en ese momento en el ambiente (como mezclar, lavar, llenar, acelerar,
etc.) cambie a otra.
Esto no significa que nuestros sistemas sean incapaces de ejecutar accinese
que no pretendamos mostrarlas, sino slo que las acciones, que ocurren instantne
amente en nuestro modelo de tecnologa perfecta, no son lo mismo que los estados,
que representan condiciones observables en las que el sistema se puede encontrar.
Esto es, un estado representa algn comportamiento del sistema que es observable
y que perdura durante algn periodo finito.
www.FreeLibros.org
1 A n alizarem os el co n ce pto de m odelo e se n cia l con m s detalle en el captulo 17.
www.FreeLibros.org
Figura 13.1(a): Diagrama alternativo de transicin de estados
292
13.1.2
www.FreeLibros.org
Figura 13.2: Cambios de estado
www.FreeLibros.org
Dado que estamos usando ios DTE para construir un modelo esencial, tam
bin podemos suponer que los cambios de estado ocurren Instantneamente; es de
cir, no se requiere tiempo observable para que el sistema cambie de un estado a
294
C ondiciones y acciones
Para completar nuestro DTE necesitamos aadir dos cosas ms: las condicio
nes que causan un cambio de estado y las acciones que el sistema toma cuando
cambia de estado. Como ilustra la figura 13.5, las condiciones y acciones se mues
tran junto a la flecha que conecta dos estados relacionados.
ESTADO 1
Condicin
Accin
ir
ESTADO 2
www.FreeLibros.org
Figura 13.5: Muestra de condiciones y acciones
DIAGRAMAS PARTiCIONADOS
Ahora que se ha visto la notacin para los DTE, brevemente discutiremos los
pasos a seguir para su construccin. Puede seguirse cualquiera de dos enfoques;
1.
Se puede comenzar por identificar todos los posibles estados del sistema
y representar cada uno como una caja separada en una hoja de papel.
Luego, se pueden explorar todas las conexiones con significado (es decir,
los cambios de estado) entre las cajas.
2 Observe que para llevar a cabo una accin, el sistem a puede req u e rir entradas a d icionales del
ambiente externo. A s que puede decirse que cada co n d ici n corresponde a un a co ntecim iento ex
terno ai cual debe responder el sistem a y que usualm ente ser reconocido por el sistem a cuando
llegue algn flujo de datos entrante. Sin em bargo, no es necesario que ca d a flu jo entrante de datos
sea un acontecim iento que corresponda a una condicin en el DTE.
www.FreeLibros.org
296
2.
www.FreeLibros.org
www.FreeLibros.org
Figura 13.6(b): DTE particionado
p a ra
un cajero automtico
298
Se han definido todos ios estados? Vea con cuidado el sistema para
tectar si existe algn otro comportamiento observable, o alguna otra .
dicin en la que el sistem a pudiera estar, aparte de las que se
identificado.
el
www.FreeLibros.org
fig u r a
go pu ede,
www.FreeLibros.org
3 Un diagram a as se conoce com o diagram a de co n texto . Se analizarn con m s de talle en el ca
ptulo 18.
300
13.5
RESUMEN
Websters New World Dictonary, Second College Edition, Nueva York: Simor
Schuster, 1980.
PREGUNTAS Y EJERCICIOS
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
Qu es un estado sucesor?
11.
www.FreeLibros.org
12.
^3
14
de
18.
19. Cul es la relacin entre estados iniciales y estados finales en un DTE por
partes?
20.
24.
_
25.
www.FreeLibros.org
ESTADO 2
302
26.
27.
accin 1
28.
www.FreeLibros.org
ESTADO 1
30
ESTADO 1
31 .
accin-1
I
f
32.
condicin-1
33.
34.
Dnde deben describirse los detalles de las condiciones y acciones del DTE
en el modelo del sistema?
35.
www.FreeLibros.org
304
36.
37.
Dibuje un DTE para un reioj de pulsera digital (la mayora de los actuales te
nen un modo normal, adems de despertador y crongrafo).
38.
39.
www.FreeLibros.org
j i
1ALANSE DE MOD
www.FreeLibros.org
305
306
BALANCEO DE MODELOS
Diccionario de datos
Especificacin de proceso
Diagrama de entidad-relacin
www.FreeLibros.org
Figura 14.1: Tres ciegos tocando un elefante
Uno toc la punta de uno de los colmillos del elefante. Aj, lo que tene
mos aqu es un toro. Siento sus cuernos, dijo.
El segundo toc su spera piel, y dijo: Sin duda, esto es un...qu ser?
Un puerco espn? S, definitivamente, un puerco espn.
El tercero sinti una de sus gruesas patas y dijo: Esto debe ser un rbol.
www.FreeLibros.org
308
BALANCEO DE MODELOS
Como veremos, ias reglas de balanceo son muy claras; requieren de poca in
teligencia o creatividad, pero deben seguirse, y diligentemente.
14.1
Cada flujo de datos (es decir, cada flecha del DFD) y cada almacn de
datos deben estar definidos en el diccionario de datos. Si falta la defini
cin en el diccionario, ei flujo o el almacn se considera indefinido.
Esto significa, desde luego, que el analista debe revisar tanto el DFD como el
diccionario cuidadosamente para asegurarse de que estn balanceados. No importa
cul modelo se examine primero, aunque muchos analistas empiezan con el DFD
para asegurar que todos los datos estn definidos en el diccionario. Como todas las
dems actividades de balanceo que se vern en este captulo, es una labor tediosa'/
que se presta para tener un apoyo automatizado.
14.2
www.FreeLibros.org
He aqu las reglas para el balanceo del DFD y las especificaciones del pro
ceso:
Cada burbuja del DFD debe asociarse con un DFD de nivel inferior o con
una especificacin de proceso, pero no ambos. Si el DFD muestra una
burbuja que se identifica como 1.4.2, entonces debe existir ya sea una fi
gura correspondiente identificada como 1.4.2, cuyas burbujas se identifi
quen como 1.4.2.1, 1.4.2.2, etc., o bien la especificacin estructurada
debe contener una especificacin de proceso para la burbuja 1.4.2. Si
ambas existen, el modelo es innecesario (y peligrosamente) redundante.
14.3
www.FreeLibros.org
310
BALANCEO DE MODELOS
O = 2.78128 * Y - 13
FACTOR-W = P * Q + 2
1 Sin em bargo, pudiera va le r ia pena revisar an m s: si X es el nico com ponente de Z que se usa
en la especificacin del proceso, debe cuestionarse seriam ente por qu se m ostr Z com o entrad
desde un principio. Es decir, ios dem s com ponentes de Z pudieran ser datos vagabundos q
deam bulan a travs de la burbuja sin utilizarse. Esto a m enudo refleja ei uso de un m odelo de rspia n tacin a rb itra rio de un sistem a, en lugar de un m odelo de su co m p o rta m ie n to esencial.
www.FreeLibros.org
X=
Y=
Z =
Figura 14.4: Com ponente del diccio n a rio de datos de un m odelo de sistem a
14.4
Cada entrada del diccionario de datos debe tener referencia en una espe
cificacin de proceso, un DFD, u otro diccionario de datos.
www.FreeLibros.org
312
BALANCEO DE MODELOS
Cada almacn del DFD debe corresponder con un tipo de objeto, una ?
lacin o una combinacin de un tipo de objeto y una relacin (es decir, ^
tipo asociativo de objeto) en el DER. Si en el DFD existe un almacn
no aparece en el DER, algo anda mal; y si hay un objeto o relacin en ei
DER que no aparece en el DFD, algo anda mal.
I
i
I
I
CLIENTES = {CLIENTE}
CLIENTE
Las entradas del diccionario de datos para la forma singular (por ejemplo,
CLIENTE) deben proporcionar el significado y composicin de una sola instancia del
conjunto de objetos a los que se refiere (en singular) en ei DER, y (en plural) en el
almacn del DFD. Las entradas del diccionario para la forma plural (por ejemplo.
CLIENTES) proporcionan significado a la composicin de un conjunto de instancias.
De manera similar, hay regias que aseguran que el DER sea consistente con
la porcin de la especificacin de proceso dei modelo orientado a las funciones (ten
ga en mente que ias especificaciones de proceso son las componentes detallados
del modelo cuya encarnacin grfica es el DFD). Las reglas son que el conjunto
combinado de todas las especificaciones de proceso deben, en su totalidad:
www.FreeLibros.org
2 Note que !a situacin puede se r algo complicada: la burbuja que se muestra en el DFD pudiera no
ser del nivel inferior. Por ello es posible que la burbuja etiquetada como INGRESAR-NUEVOC LIE N T E en la fig u ra 14.5 se describa con un diagrama de flujo de datos de nivel inferior y no con
Alguna burbuja de DFD define valores para cada dato asignado a cada
instancia de cada tipo de objeto, y algn proceso del DFD usa (o lee) va
lores de cada dato.
CLIENTES
una especificacin de proceso. De ser ste ei caso, una de las b u rb u ja s de nivel in fe rio r (posible
mente no slo de uno, sino de varios niveles ms abajo) se r primitiva y tendr acceso directo al al
macn. Recuerde del captulo 9 la convencin de que el almacn se muestra en el nivel m xim o
del DFD cuando es interfaz entre dos burbujas, y se repite en cada diagrama de nivel inferior.
www.FreeLibros.org
314
BALANCEO DE MODELOS
14.7
RESUMEN
www.FreeLibros.org
www.FreeLibros.org
316
BALANCEO DE MODELOS
'
1
'
I
REFERENCIAS
1.
2.
PREGUNTAS Y EJERCICIOS
1.
2.
3.
4.
5.
Con cules partes del modeio del sistema debe balancearse el DFD?
6.
Con cules partes del modelo del sistema debe balancearse el DER?
7.
Con cules partes del modelo del sistema debe balancearse el DTE?
8.
Con cules partes del modelo del sistema debe balancearse el diccionario de I
datos?
9.
Con cules partes del modelo del sistema debe balancearse la especificacin
del proceso?
10.
Existen otras componentes del modelo del sistema que deban balancearse?
11.
Cules son las reglas a seguir para balancear el DFD y el diccionario de datos?
www.FreeLibros.org
12.
13
14
15
10
Cules son las reglas a seguir para balancear la especificacin del proceso
con el DFD y el diccionario de datos?
28.
www.FreeLibros.org
318
BALANCEO DE MODELOS
s ig u ie n te
29.
modelo.
30.
www.FreeLibros.org
mas de flujo.
2. Cmo dibujar diagramas HIPO y diagramas de
estructura.
3. Cmo identificar diversas variantes de ios DFD.
4. Cmo identificar diversas variantes de DER.
www.FreeLibros.org
319
320
diera encontrarlas en su trabajo, y por lo menos debe saber cmo leerlas e interprg.
tarlas.
Las herramientas adicionales que analizaremos en este captulo incluyen la
siguientes:
15.1.1
www.FreeLibros.org
www.FreeLibros.org
Sin embargo, muy pocos analistas usan realmente diagramas de flujo detalla
dos como especificaciones de proceso. Existen diversas razones para esto:
322
A menos que se tenga mucho cuidado, el diagrama de flujo puede volverse increblemente complicado y difcil de leer.1 La figura 15.2 muestra un
ejemplo de un diagrama de flujo no estructurado.
Aunque ya se encuentra disponible apoyo automatizado (en estaciones
de trabajo basadas en PCs), todava requiere mucho trabajo desarroll
los graficados de un diagrama de flujo. Y si la poltica detallada del usuario cambia, o el analista tiene que cambiarla varias veces antes de obte
ner algo que el usuario acepte como correcto, consumir mucho tiempo y
ser tedioso volver a dibujar el diagrama cada vez. Si la especificacin
del proceso se ha representado en alguna forma textual que pueda mani
pularse con un procesador de palabras usualmente los cambios sern
ms fciles.
Los modelos grficos usuaimente son la manera ms efectiva de ilustrar
una realidad multiimensionai. Los diagramas de flujo de datos, por ejem
plo, ilustran bien el hecho de que todas las burbujas del sistema se pue
den activar al mismo tiempo. Pero el flujo de control de un programa o
especificacin de proceso individual puede describirse en una forma uni
dimensional; es decir, la lgica puede acomodarse de manera que fluya
www.FreeLibros.org
1 C om o co n secuencia de esto, una especificacin d e sa rro lla d a con diagram as de flu jo se ra much
sim o m s grande que una especificacin d e sarrollada con otras herram ientas d iscutidas en este l- |
bro.
Diagramas de Nassi-Shneiderman
2.
Diagramas de Ferstl
3.
Diagramas de Hamiiton-Zeldin
4.
verdadero
actualizar maestro
falso
escribir maestro
v e rd a d e ro ^ \
escribir maestro
imprimir error
obtener maestro
obtener trans.
2 El hecho de que cu a lq u ie r lgica a rbitraria de diagram as de flu jo pueda reacom odarse en un flujo
descendente equivalente es la base de la pro g ra m a ci n estructurada. Bhm y Jacopin[2] probaron
que esto se poda hacer en trm inos de diagram as de flu jo p o r prim era vez; en trm inos de progra
macin, significa que cu a lq u ie r program a puede escribirse en un lenguaje tipo Pascal sin declara
ciones GOTO.
www.FreeLibros.org
324
www.FreeLibros.org
Los diagramas de anlisis de problemas (PAD, por sus siglas en ingls), que
la corporacin Hitachi (vase [Futamura, Kawai, Horikoshi y Tsutsumi,
1981])- son una rePresentacn bidimensional y arborescente de la lgica de progra^gs Los componentes de un PAD se muestran en la figura 15.6(a). Como los diararrtas de Hamilton-Zedin, los PAD se leen de arriba abajo, y las construcciones SI
se muestran de izquierda a derecha; hay un ejemplo en la figura 15.6(b).
d e s a r r o ll
Figura 15.4(b):
www.FreeLibros.org
326
R E P IT E
HASTA
nexch=0
> ---------------
hacer
n e x tc h 0
Ejecuta d e 1=1
a N-1
si x m .
.ge. X ( l + 1 ) / /
hacer
NEXCH1
Intercambia^
X(l) y X(i+ij
15.2
www.FreeLibros.org
diagrama cie ^luio: el diagrama de flujo del sistema. Un diagrama de flujo tpico de
sistema se muestra en la figura 15.7.
Observe que los rectngulos representan agregados operativos de software de
cornputdora (por ejemplo, programas, pasos de la tarea, ejecuciones u otras unida
des de software). El diagrama de flujo del sistema tambin muestra varios tipos de
a r c h iv o s fsicos (por ejemplo, archivos de cinta magntica o de disco). Y puede
mostrar Ia presencia de terminales en lnea o enlaces de telecomunicaciones.
MIENTRAS c3
P4
P5
El diagrama de flujo del sistema es a menudo muy til para los diseadores
que deben desarrollar una arquitectura global del hardware y software del sistema
para implantar los requerimientos del usuario. Sin embargo, siento que no es una
herramienta de modelado apropiada para el anlisis de sistemas, por la sencilla ra
zn de que enfatiza los detalles de implantacin fsica que no debieran estar discu
tiendo ei analista y el usuario. Por ejemplo, en lugar de hablar acerca de un archivo
en disco debieran estar discutiendo su contenido; en lugar de habiar acerca de los
programas individuales, deberan discutir las funciones a realizar.
www.FreeLibros.org
328
Existe una situacin en ia que el diagrama de flujo del sistema pudiera ser jj
para modelar: ai fina! de la actividad de anlisis, cuando se est desarrollando e
modelo de implantacin del usuario. En este momento, ei usuario, el analista y e
equipo de implantacin (diseadores y programadores) discuten las limitaciones de
implantacin que tendr el sistema; se incluyen cosas como la determinacin de ja
frontera de automatizacin (qu partes del sistema sern automatizadas y cules se.
rn manuales) y la interfaz humana (detalles de la interaccin entre el sistema y SUs
usuarios humanos).
Archivo
temporal
(disco)
Archivo
principal
ACTUALIZAR
PROGRAMA
Informe diario
I
Figura 15.7: Diagrama de flujo del sistema tpico
www.FreeLibros.org
15_3
d ia g r a m a s h ip o
IBM desarroll los diagramas HIPO en los aos 70 (vase [HIPO, 1974] y [Katzan, 1976]) y algunos analistas los han usado para presentar una visin de alto nivel
de las funciones que realiza el sistema, al igual que la descomposicin de funciones
en subfunciones, etc. Un diagrama HIPO tpico se muestra en la figura 15.8.
En algunos medios de usuarios, los diagramas HIPO pueden ser herramientas
e modelado tiles porque se parecen al diagrama de organizacin ya familiar que
d escribe la jerarqua de gerentes, subgerentes, etc. Sin embargo, ei diagrama no
m uestra los datos utilizados o producidos por el sistema; aunque es comprensible
que se quisiera desenfatizar relaciones entre datos en un modelo, no siento que e li
minar toda la informacin sobre os datos sea til.
En realidad, existe un segundo componente del diagrama HIPO que s muestra
los datos. El diagrama que se muestra en ia figura 15.8 es un VTOC, o tabla visual
de contenidos. Cada funcin que se representa por medio de un rectngulo puede
describirse con mayor detalle en un diagrama IPO (siglas en ingls de entrada-pro
ceso-salida); un diagrama IPO tpico se muestra en la figura 15.9.
www.FreeLibros.org
Figura 15.8: Diagrama tpico HIPO
330
de ACTUALIZAR-ARCHIVO-PRINCIPAL
INGRESO
primera
tarjeta
de la
1
transaccin
SALIDA
transaccin
primera tarjeta
de siguiente
transaccin 1*
fin-de-archivo
A: INICIALIZATRANS
TRAERCAMPOVALIDO
RECOLECTACAMPOS
Figura 15,9: Un diagram a IPO tpico
Aunque los detalles de los datos se muestran de hecho en este nivel, no apa-j
recen en ei diagrama VTOC de alto nivel. As, no es fcil que alguien que vea un pa- 1
norarna global del sistema detecte las interfaces entre sus diversos componentes.
15.4
DIAGRAMAS D E ESTRUCTURA
Una variante de los diagramas HIPO que se utiliza ampliamente son los dia
gramas de estructura . Uno tpico aparece en la figura 15.10; observe que adems
de mostrar la jerarqua funcional muestra las Interfaces de datos entre los compo
nentes.
A diferencia de la mayor parte de los diagramas anteriores, el rectngulo en un
diagrama de estructura no representa una declaracin computacional ni un grupo
contiguo de declaraciones, sino que representa un mdulo. (Ejemplos comunes de
mdulos son las subrutinas de FORTRAN, los procedimientos de Pascal, los subpro-
www.FreeLibros.org
as y las SECTIGNes de COBOL). Las flechas q u e conectan los mdulos no redeclaraciones GOTO sino llamados de subrutinas; la notacin implica que
Jna su b ru fin a terminar o regresar a donde se llam cuando finalice de realizar su
9 ggentan
funcin.
3 ^
O-
o
MODULO
.
MODULO
B
MODULO
C
MODULO
D
c a r c te r
ESCRIBIR
CARACTER
OBTENER
CARACTER
c a r c te r
OBTENER
REGISTRO
EXTRAER
CARACTER
xcarete.
INSERTAR
CARACTER EN
REGISTRO
ESCRIBIR
REGISTRO
15.5
www.FreeLibros.org
Como se mencion en el captulo 9, hay varias diferencias cosmticas entre
los diagramas de flujo de datos de este libro y los que se muestran en otros. Las di
ferencias primarias usualmente involucran cosas tales como el uso de un rectngulo
332
o un valo en lugar de una burbuja para mostrar las funciones que realiza el sista I
ma; los diagramas de flujo de datos dibujados con valos usualmente se conoce I
como diagramas de Gane-Sarson.
Sin embargo, existe por lo menos una variante significante del diagrama de % I
jo de datos clsico; se conoce como diagrama SADT y se desarroll en Softech (va, I
se [Ross y Schoman, 1977]). La figura 15.11 muestra un diagrama SADT tpico.
Aunque similares en naturaleza a los diagramas de flujo de datos que se pre.
sentan en este libro, los diagramas SADT distinguen entre flujos de datos y efe cor7
tro! por la manera en la que se colocan las flechas en los rectngulos. Aunque esto
s se puede realizar, impone limitaciones topolgicas en el diagrama, que muchos
analistas encuentran incmodas.
15.6
El diagrama de Bachman
flujos de datos
de entrada
mecanismo
de apoyo
www.FreeLibros.org
Figura 15.11: Diagrama SADT tpico
Figura 15.12:
Diagrama tp ic o
de Bachman
relacin entre objetos. Note tambin la flecha de dos cabezas: indica una relacin
de uno-a-muchos (por ejemplo, un cliente puede poseer ms de una casa, pero (en
este modelo) una casa slo puede tener un dueo).
Los diagramas de estructura de datos de De Marco han logrado bastante popu
laridad durante los ltimos diez aos; un diagrama tpico de estructura de datos se
muestra en la figura 15.13. Observe que adems de mostrar cada objeto del modelo
de datos, se muestra el campo llave; como se recordar, la convencin que este li
bro usa es mostrar el campo llave en el diccionario de datos.
Aunque los diagramas de estructura de datos de Jackson no se utilizan mucho
en ios E.U. por ahora, son bastante populares en Inglaterra, Europa y otras partes
del mundo; Jean-Dominique Warnier, [Warnier, 1976] y Ken Orr [Orr, 1977] desarro
llaron modelos de datos similares, que son un tanto ms populares en los E.U. En
lugar de enfocarse en ia relacin entre distintos objetos en un sistema, los diagra
mas de Jackson ofrecen medios grficos para mostrar a estructura jerrquica de un
solo objeto. Los componentes de un diagrama de Jackson se muestran en ia figura
www.FreeLibros.org
334
15.14(a); note que esta misma estructura jerrquica puede documentarse directa- |
mente en ei diccionario de datos usando ianotacin que se presenta en el captulo |
11, como muestra la figura 15. 14(b).
|
15.7
RESUMEN
www.FreeLibros.org
El asterisco,
uno u otro
X = {A } + B + E
B = [C I D]
Figura 15.14(b): Notacin de d ic c io n a rio de datos correspondiente a la
estru ctura de datos de Jackson de la figura 15.14 (a)
REFERENCIAS
1.
Ned Chapn, Fowchartng with the ANS Standard: A Tutora! , ACM Computing Surveys, volumen 2, nmero 2 (junio de 1970), pp. 119-146.
2.
www.FreeLibros.org
336
3,
4.
5.
6.
7.
8.
HIPO: A Design Aid and Documentation Technique, IBM Corp., manual nmero
GC20-1851-0. White Plains, N.Y.: IBM Data Processing Div., octubre de 1974,
9.
10.
11.
C.W. Bachman, Data Structure Diagrams", Data Base, The Quarterly Newsiett&r o f the Special interest Group on Business Data Processing of the ACM, vo
lumen 1, nmero 2 (verano de 1969), pp. 4-10.
12.
13.
14.
Larry Peters, Software Design: Methods and Techniques. Nueva York: YOUR
DON Press, 1981.
15.
16.
www.FreeLibros.org
preguntas
y e je r c ic io s
-g
4,
5,
B,
7.
8.
9.
Cules son las tres principales razones por las que no se usan los diagramas
de flujo?
10.
1 1 . Qu es un diagrama de Nassi-Shneiderman?
del diagrama de Nassi-Shneiderman?
12.
13.
14.
15.
Qu es un diagrama de Ferstl?
16.
17.
www.FreeLibros.org
18.
338
19.
20.
21.
22.
23.
24.
25.
26.
27.
28.
29.
30.
31.
|j
32.
33.
34.
35.
36.
37.
Qu es un diagrama de estructura?
puede
www.FreeLibros.org
38.
39.
40
41 _
42.
43.
44.
www.FreeLibros.org
Para b e neficio de ias pe rso n a s de d istin to s tipos, la verdad cie n tfica d e biera
p re s e n ta rse en fo rm a s d ife re n te s, y co n sid e ra rse ig ualm ente cie n tfica , ya
sea que ap a re zca en ia form a robusta y de gran colorido de una ilustracin
fsica, o en ia te n uida d y p alidez de una expresin sim blica.
Jam es C lerk M axwell
D iscurso a la S eccin de Fsica y M atem ticas,
A so cia ci n B ritnica para e l D e sa rro llo de ia Ciencia, 1870
www.FreeLibros.org
340
g1
INTRODUCCION
Existen
www.FreeLibros.org
1 A veces es justo lo contrario. Com o dijo Q eorge M ealy, co n su ltor de IBM , acerca de algunos pro
yectos: La estructura del sistem a es isom orfa a la e stru ctu ra de la org a n iza ci n que lo cre a .
342
16.2
2.
3.
DIAGRAMAS PERT
www.FreeLibros.org
va| de los Estados Unidos; suele darse el crdito a Booz Alien (la empresa consulto, a Lockheed Aircraft y a la Marina por haber desarrollado el concepto. Los diaarTtas PERT se han utilizado am pliam ente en proyectos de la industria y el
gobierno desde entonces; muchos los conocen como diagramas de actividad.
En la Figura 16.1 se muestra un diagrama PERT tpico para un proyecto hipo
ttico. Cada rectngulo representa una tarea o actividad (es decir, un fragmento re
conocible de trabajo que debe hacerse). Los cuadros con esquinas redondeadas se
conocen como sealamientos y tienen un significado obvio dentro del contexto de un
proyecto tpico. Las lneas que conectan los cuadros muestran dependencias; es de
cir muestran qu actividades deben terminarse antes de comenzar otra. Las lneas
ms gruesas y obscuras que forman un camino contiguo del principio al final del pro
yecto representan el camino crtico, es decir, aquellas actividades cuyo retraso obli
gara al retraso del proyecto global (las actividades que no estn en e l camino crtico
tienen tiempo de ocio disponible; pueden comenzarse hasta despus de un tiempo
igual a ste luego de la fecha programada, si as se desea, sin afectar al proyecto en
conjunto).
Observe que el administrador del proyecto(o un subordinado) es quien determina cules tareas dependen de otras. En muchos casos, la dependencia se rela
ciona con los datos: la actividad N+1 requiere como entrada algo que se produce
como salida de la actividad N. En otros, la dependencia representa un punto de re
visin del proyecto (por ejemplo, ei sealamiento N pudiera ser una junta de revisin
administrativa en la que se debe aprobar la labor realizada hasta ese momento, an
tes de comenzar la actividad N+1).
Observe que el ejemplo de la Figura 16.1 es realmente trivial: contiene slo
diez actividades y termina cuando concluye la actividad de anlisis dei sistema.
Desde luego, un proyecto tpico contina an despus de terminarse la labor de an
lisis, e invierte una considerable cantidad de tiempo en el rea de diseo, codifica
cin, prueba, etc. De hecho, es probable que un proyecto tpico tenga varios cientos
de actividades que se mostraran en un diagrama PERT. Tai vez quepa en ia pared
de la oficina del administrador del proyecto, pero ciertamente no cabra de manera
conveniente en este libro.
De mayor importancia an es e hecho de que muchos proyectos identifican
actividades principales, las cuales posteriormente se dividen en otras menores. Por
ejemplo, la Figura 16.1 muestra una actividad etiquetada realizar actividades de
anlisis de sistemas. Como hemos visto en todo este libro, hay muchas cosas que
entran en esta clasificacin; de hecho, se esperara ver un gran diagrama PERT que
entre en detalles de estas subactividades. Como se vio en el concepto de diagra
mas de flujo de datos por niveles en el Captulo 9, podra imaginarse el concepto de
diagramas PERT por niveles para ayudar a organizar la complejidad de varios cien
tos, o incluso miles, de tareas en un proyecto grande.
www.FreeLibros.org
344
www.FreeLibros.org
g4
d ia g r a m a s d e g a n t t
1/4
2/29
3/28
4/25
Leas**
>
Comienzo
T a b la r con, j re p re s e n ta n te s de le s u s u a rio s
D e s a rro lla r e s c a ra n o s in ic ia le s de p ro y e c to s
les de lo s u s u a rio s
4?> P re s e n ta r e s tu d io de fa c tib ilid a d
j R e visa r! o ro e s d im ie n to s
r e g la m e n ta rio s
www.FreeLibros.org
346
16.5
www.FreeLibros.org
1/4
2/1
2/29
3/28
4/25
Bety
| D e s a rro lla r esce n a n o s in ic ia le s d p ro y e c to s
j
David
P re s e n ta r e s tu d io de fa c tib ilid a d
R evis; r p ro c e d im ie n to s re g la m e n ta rio s
i
|
V ip ita r se d s de u s u a rio s
Mara
P re se n ta r e s tu d io de fa c tib ilid a d ;
j
^
Com ienzo
i
i i i i i i s de u s u a rio s
Carol
Ha 3lar con re p re s e n ta n te s de u s u a rio s
Jos
www.FreeLibros.org
348
Das
Inicio ms
temprano
Final ms
temprano
Inicio ms
tardo
Fina! ms
tardo
Comienzo
1/4/88
1/4/88
1/4/88
1/4/88
1/4/88
1/11/88
1/19/88
1/26/88
Desarrollar escenarios
iniciales
20
1/4/88
2/1/88
1/4/88
2/1/88
Visitar sedes de
usuarios
1/11/88
1/15/88
1/26/88
2/1/88
Presentar estudio de
factibilidad
2/1/88
2/1/88
2/1/88
2/1/88
Revisar procedimientos
reglamentarios
10
2/1/88
2/15/88
2/15/88
2/29/88
Investigar alternativas
de (mandamiento
10
2/1/88
2/15/88
2/15/88
2/29/88
Realizar actividades
de anlisis de sistemas
20
2/1/88
2/29/88
2/1/88
2/29/88
Presentar resultados
2/29/88
2/29/88
2/29/88
2/29/88
Figura 16.4:
Listado de tareas
Como veremos en la parte IV, las herramientas de modelado para los diagra
mas de flujo de datos y otros se utilizan para construir una serie de modelos diferen
tes del nuevo sistema. As, es probable encontrar las siguientes actividades de alto
nivel:
www.FreeLibros.org
Desarrollar modelos ambientales
-6.7
Varias de las herramientas Involucran grficos; por ello, para que funcio
nen, alguien o algo tiene que dibujar las figuras.
2.
3.
Esto lleva a una conclusin muy obvia: sera de tremenda ayuda si las herra
mientas de administracin de proyectos pudieran computarizarse. Y de hecho, lo
han sido; existe una variedad de paquetes de administracin de proyectos disponi
bles para computadoras personales, adems de para minicomputadoras o mainframes.4 As que un administrador de proyecto de inicios de los aos 90 sera tonto si
administrara cualquier proyecto, excepto ios muy triviales, sin tales herramientas au
tomatizadas. Adems de las actividades de modelado simples discutidas en este ca
ptulo, generalm ente las herram ientas com putarizad as tienen las siguientes
caractersticas:
4 Los diagram as que se m uestran en este ca p tulo se hicieron con M cP roject en ia com putadora
Apple M acintosh. En las PC IBM hay una variedad un ta n to m ayor de dnde escoger.
www.FreeLibros.org
350
M O D E L A D O PARA ADMINISTRACION
Para los proyectos pequeos o medianos suele ser bastante adecuado un paquete de administracin de proyectos basado en una PC; entre los ms populares
estn Microsoft Project, Timeline y el Harvard Project Manager. Para los proyectos
grandes, donde se administran miles de tareas y cientos de recursos, pudiera requerirse una computadora ms grande. Adems, muchas organizaciones integran los
planes de los proyectos individuales en modelos y presupuestos agregados; por ello
es importante que todos usen sistemas de modelado basados en PC que sean compatibles, o bien que compartan algn sistema mayor basado en un mainframe.
1 6 .8
|
|
!:
[
|
(
|
RESUMEN
www.FreeLibros.org
5 A T om DeM arco ie gusta llam arle a esto: pedirle deseos al pasado .
REFERENCIAS
r
3,
Marvin Gore y John Stubbe, Elements of Systems Analysis, 3a edicin Dubuque, lowa: William C. Brown, 1983.
PREGUNTAS y e j e r c ic io s
1
2. De qu es acrnimo PERT?
3. D una definicin breve de diagrama PERT.
4. Qu es el camino crtico en un diagrama PERT?
Por qu es importante?
7.
10.
www.FreeLibros.org
PARTE
\:
EL PROCESO DE ANALISIS
EL MODELO ESENCIAL
www.FreeLibros.org
352
17-1
EL
17,1,1
www.FreeLibros.org
Figura 17.1: Los cuatro modelos de sistemas
354
EL MODELO ESENCIAL
El modelo fsico actua l es un modelo del sistem a que actualm ente est
empleando el usuario. Puede ser un sistema manual, automatizado o mezcla den*,
bos. Tpicamente, los procesos (burbujas) del diagrama de flujo de datos paras:
sistema fsico actual se titulan con nombres de personas, de unidades organizado!
nales o de sistemas de cmputo que hacen ia labor de transformar entradas en sali
das. En la Figura 17.2 se muestra un ejemplo. Note tambin que los flujos de datos
tpicamente muestran la forma fsica de transporte de datos entre burbujas; adems
los almacenes de datos pueden representarse con carpetas, archivos de cinta mag
ntica o alguna otra tecnologa.
El modelo lgico nuevo es un modelo de los requerimientos puros o esenciales
del sistema nuevo que el usuario quiere. En el caso ideal (desde el punto de vista
del analista), es igual que el modelo lgico actual; es decir, contiene las mismas fun
ciones y datos. Esta situacin es factible si el usuario est completamente satisfe
cho con la funcionalidad del sistema actual, pero no con su implantacin.1 En ig
www.FreeLibros.org
1 Existen m uchas razones p o sib le s para esto. El sistem a puede estar im plantado en hardware ob
soleto o cuyo fabricante ya no exista. O la respuesta o el rendim iento del sistem a podran no ser
los adecuados. O ei usuario p u diera pedir que algunos de los datos que se m antienen manualmen-
mayora de los casos, sin embargo, el usuario pedir funciones adicionales: Aprovec'nando la ocasin, no podra aadir otra transaccin para cubrir la siguiente situacn... O el usuario podra pedir que ei sistema maneje nuevo tipo de datos. Por
eSo, aunque un 80% a 90% del modelo lgico nuevo pudiera parecer idntico al ac
tual. es probable que haya algunos cambios y adiciones por lo menos.
El modelo lgico actual es el modelo de los requerimientos puros o esenciales
realiza el sistema actual dei usuario. De esa forma se eliminan los detalles de
la implantacin arbitraria, y el modelo que resulta muestra lo que el sistema hara si
hubiera disponible una tecnologa perfecta.2 En la Figura 17.3 se muestra un ejem
plo de un modelo lgico actual.
qUe
te (por ejem plo, archivos en papel) se com putaricen. O, com o es cada vez ms com n hoy en da,
el software podra e sta r tan pobrem ente docum entado que ya no se pueda m an te n e r o m odificar.
www.FreeLibros.org
2 Se puede Interpretar por te cn olog a perfecta el hardw are que no cuesta nada, no consum e ener
ga, no genera calor, trab a ja a velocidad infinita (es decir, rea liza cu a lq u ie r clcu lo instantneam en
te), alm acena una cantidad Infinita de datos que se pueden recuperar em pleando cero tiem po, y
que jam s se descom pone ni com ete errores.
356
EL MODELO ESENCIAL
2.
3.
www.FreeLibros.org
impaciente y termine por cancelar el proyecto. Para darse cuenta de esto, se debe
;gtier en mente que:
www.FreeLibros.org
358
EL MODELO ESENCIAL
EL MODELO ESENCIAL
17.2.1
Qu es
www.FreeLibros.org
Figura 17.4(a): Modelo de cm o har su labor una funcin del sistema
describir
17.2.2
Aunque las reglas anteriores parecen simples y obvias, a menudo resulta muy
difcil eliminar completamente todos los detalles de la implantacin en el modelo
e se n cia l. Los ejemplos ms comunes de detalles de implantacin son:
ta rje ta s d e tie m p o s
\
fn rm 2 tn
- - E S T R O D E E M P L E A D O S (cin ta )
CO M PUTADORA\
ENCARGADA,
j
re p o rte de s a la rio s
www.FreeLibros.org
5 Un trm ino popular para referirse a esto es aplazam iento constructivo . MI colega Steve W eiss
prefiere dierim iento seguro y es, de hecho, el p rincipio en el cual se basa ei enfoque descendente.
360
EL MODELO ESENCIAL
17.2.3
Modelo ambiental
2.
Modelo de comportamiento
www.FreeLibros.org
www.FreeLibros.org
362
EL MODELO ESENCIAL
Eliminar procesos cuya labor sea verificar datos que se producen y usan
dentro del sistema. Dado que en el modelo esencial se supone una tec- j
nologa perfecta, esa verificacin y revisin interna no es necesaria. Es |
apropiado, sin embargo, proporcionar alguna revisin de errores para los
datos provenientes del exterior. As, se debe sospechar de cualesquiera
j
j
|
(
i
www.FreeLibros.org
EL MODELO
ESENCIAL 363
www.FreeLibros.org
364
1 7 .4
EL MODELO ESENCIAL
RESUMEN
REFERENCIAS
1.
2.
Chris Gane y Trish Sarson, Structured Systems Analysis: Tools and Techniques. Engiewood Ciiffs, N.J.: Prentice-Hall, 1978.
3.
Edward Yourdon, Managing the Systems Life Cycle. Nueva York: YOURDON
Press, 1982.
4.
5.
PREGUNTAS Y EJERCICIOS
1.
Cules son los cuatro modelos que recomiendan los libros de anlisis de sis
temas clsico?
2.
3.
4.
www.FreeLibros.org
5.
i
i
7.
10.
11 .
12 .
13.
14.
15 .
16.
Cules son las tres suposiciones principales en las que se basa el enfoque
clsico del anlisis estructurado?
17.
18.
Cules son las dos principales razones por las que el usuario podra tener di
ficultades al leer y entender un modelo lgico?
19.
20.
21.
22.
Cules son las razones por las cuales el modelo fsico actual es mucho ma
yor que el modelo lgico actual del sistema?
23.
24.
www.FreeLibros.org
25.
366
EL MODELO ESENCIAL
26.
27.
28.
Cules son los cuatro errores comunes que suelen cometer los analistas cuan
do tratan de crear un modelo esencial?
29.
30.
31.
32.
33.
34.
35.
36.
37.
38.
39.
40.
41.
42.
www.FreeLibros.org
43
44
45
45
www.FreeLibros.org
La estabilidad del m edio interno es una condicin prim aria para ia lib e r
tad e ind e p en d e n cia de cie rto s cuerpos vivo s en relacin con el a m
biente que os rodea.
C laude Bernard, Legons s u r les Phenom enes de ia Vie C om m uns aux
A n im a u x e t a u x Vegetaux, 1875-1879
www.FreeLibros.org
368
As, el primer modelo importante que se debe desarrollar como analista es uno
ue no haga ms que definir las interfaces entre el sistema y el resto del universo,
@s decir, el ambiente. Por razones obvias, este modelo se conoce como el modelo
ambienta!. Modela el exterior del sistema; el modelo del interior del sistema, conoci
do com o modelo del comportamiento, se discute en os Captulos 20 y 21.
Adems de determinar qu est en el interior del sistema y qu en el exterior
(lo que se logra definiendo la frontera entre el sistema y el ambiente), tambin es cr
ticam ente importante definir las interfaces entre el sistema y el ambiente. S e necesi
ta saber qu inform acin entra al sistem a desde el am biente exterior, y qu
in fo rm aci n produce como salida ai ambiente externo.
Desde luego, las entradas y salidas no se producen ai azar: ningn sistema de
informacin toma todos los datos disponibles en el universo, ni expulsa cosas al azar
al ambiente exterior ningn sistema realista. Los sistemas que construimos son ra
cionales y tienen propsito; especficamente, producen salidas como respuesta a al
gn acontecimiento, o estmulo, en el ambiente. As, otro aspecto crtico del modelo
ambienta! consiste en identificar los acontecimientos que ocurren en el ambiente al
cual debe responder el sistema. No para todos los acontecimientos; despus de to
do, el ambiente en su totalidad genera un nmero infinito de acontecimientos. Slo
nos preocupan aquellos que (1) ocurren en el ambiente exterior y (2) requieren una
respuesta del sistema.
Observe que la frontera entre un sistema y su ambiente, como ilustra la Figura
18.1, es arbitraria. Puede haberse creado por algn decreto administrativo, como
www.FreeLibros.org
Figura 18.1: La frontera entre el sistema y
e l a m b ie n t e
370
EL MODELO AMBIENTAL
www.FreeLibros.org
Qoiica bastante ms compleja, y estar intentando desarrollar un sistema demasiajj0 grande bajo cualquier circunstancia. Adems pudiera estar tratando asuntos que
no le importan al usuario o que no se pueden cambiar en lo absoluto. As que es im
portante dedicar bastante tiempo y tener suficiente participacin del usuario en la
eleccin de una frontera apropiada para el sistema.
En un sistema grande se puede tomar en cuenta una cantidad de factores
cuando se est escogiendo la perspectiva de! proyecto. Entre los ms importantes
estn los siguientes:
www.FreeLibros.org
372
EL MODELO AMBIENTAL
Deseo del usuario por lograr alguna ventaja estratgica para ia lnea d$
productos o rea de negocios que opera. Ei usuario intenta hacerlo orga
nizando y manejando informacin sobre el mercado para poder producir
artculos de manera ms oportuna y econmica. Un buen ejemplo de es
to son las lneas areas (al igual que muchas otras industrias reciente
mente desreglamentadas) donde mejor informacin acerca de tendencias
del mercado y preferencias de ios clientes pueden llevar a costos de pa
sajes e itinerarios de aerolneas ms eficientes.
www.FreeLibros.org
1gJ
H E R R A M IE N T A S U S A D A S P A R A D E F IN IR E L A M B IE N T E
2.
Diagrama de contexto
3.
Lista de acontecimientos
propsitos
www.FreeLibros.org
Estas preguntas detalladas slo pueden responderse viendo el modelo del
comportamiento que se discute en los Captulos 19 y 20.
374
EL MODELO AMBIENTAL
El diagram a de contexto
www.FreeLibros.org
Los datos que el sistema recibe del mundo exterior y que deben procesar
se de alguna forma.
www.FreeLibros.org
376
EL MODELO AMBIENTAL
A primera vista, uno pudiera verse tentado a concluir que los flujos de datos A,
B y C son todos indicadores de acontecimientos separados y discretos. Sin embar
go, pudiera resultar que slo el flujo de datos A est asociado con un acontecimiento
(por ejemplo, al flujo de datos lo inicia el terminador). Para procesar un aconteci
miento el sistema explcitamente podra pedir entradas a otros terminadores a lo lar
go de los flujos de datos B y C para obtener alguna respuesta.
As que no necesariamente existe una correspondencia uno a uno entre los
flujos de datos del diagrama de contexto y los acontecimientos de la lista de aconte
cimientos. En general, cada flujo de datos es un acontecimiento (o, ms precisa
mente, la indicacin de que ha ocurrido), o bien es requerido por el sistema para
poder procesar un acontecimiento.
Adems de los acontecimientos de tipo flujo, un sistema puede tambin tener
acontecimientos temporales. Como su nombre implica, ios acontecimientos tempo
rales arrancan con la llegada de un momento dado en el tiempo. Algunos ejemplos
de acontecimientos temporales pudieran ser:
www.FreeLibros.org
tecim iento
flujo de
control
www.FreeLibros.org
378
EL MODELO AMBIENTAL
18.1.4
d e fin e
www.FreeLibros.org
gfitran en conflicto. Peor an, las entrevistas iniciales con la comunidad usuaria tal
yez omitan uno o ms usuarios importantes cuyas interacciones con los terminadoreS externos se deben modelar.1
1 Tales usuarios pudieran no ser im portantes en trm inos de je ra rq u a o rg a nizacionai; pueden con
siderarse como hum ildes oficin ista s, secretarias o adm in istra d o re s. No obstante, las funciones que
'ealtzan pudieran ser vitales, y ser crucial m odelar con pre cisin ias e n tradas que reciben dei mun
do exterior y ias salidas que m andan. La razn de que ei analista de sistem as a m enudo olvde ha
blarles a estas personas es muy sencilla: un usuario de nivel su p e rio r (es decir, el jefe) le dir al
analista con quin hablar. No m oleste a mi g e n te , le dir, estn todos m uy ocupados, p o r eso re
querimos el nuevo sistem a. Yo le dir todo lo que necesita saber sobre el siste m a . Com o se dis
cuti en el C aptulo 3, tal vez no haya form a dip lo m tica de e vita r esto, pero es crucial revisar el
modelo am biental con cuidado para asegurar que no fa lta nada.
www.FreeLibros.org
380
EL MODELO AMBIENTAL
Figura 18.9(c): Nom bre de proceso que representa una organizacin completa
Los terminadores, como hemos visto, se representan con rectngulos en el
diagrama de contexto. Se comunican directamente con el sistema a travs de flujos
2 Este es un e scenario poco probable para un proyecto de desarrollo de sistem as tpico, pero se da
m s y m s a m edida que se usan los diagram as de flu jo de datos y las otras herram ientas descritas
en este libro para co n stru ir m odelos de em presa. Esto se puede hacer sin pre te n d e r computarizar
to d a la em presa, sim plem ente para e n tender o que ya existe, sobre todo ios datos que la organiza
cin requiere para lle va r a cabo su propsito. Ei tem a de m odelos de em presa se discute en Infor
m atio n E n g in e e rin g fo r the P ra ctitio n e r, de W illiam Inm on (E nglew ood C liffs, N .J.: Prentice-Hall,
1987), as com o en S tra te gic Data B ase M odeling, de Jam es M artin (Englew ood C liffs, N .J.: Prenti
ce-H all, 1985).
www.FreeLibros.org
www.FreeLibros.org
Figura 18.10(b): Comunicacin a travs de un almacn externo
382
EL MODELO AMBIENTAL
minadores son parte del sistema, y deben incluirse dentro de la burbuja de proceso
del diagrama de contexto.
Tres aclaraciones ms acerca de los terminadores:
1.
2.
3.
www.FreeLibros.org
datos hacia dentro o fuera del sistema. Dado que a menudo dichos manejadores son familiares y visibles para los usuarios de la implantacin
actual de un sistema, existe la tendencia a mostrar al manejador, en lugar
de la verdadera fuente de los datos. Sin embargo, puesto que el nuevo
sistema generalmente tendr opcin de cambiar la tecnologa mediante ia
cual los datos se introducen y sacan del sistema, el manejador no debe
mostrarse. As, el diagrama de contexto de la Figura 18.14(a) se prefiere
al que se muestra en la Figura 18.14(b).
Como compromiso, sobre todo si el usuario insiste, se puede etiquetar un terminador para mostrar tanto la fuente verdadera como al manejador que introduce o
saca los datos dei sistema; esto se ilustra en la Figura 18.14(c).
Los flujos que aparecen en el diagrama de contexto modelan datos que entran
y salen del sistema, adems de las seales de control que recibe o genera. Los flu
jos de datos se incluyen en el diagrama de contexto si se ocupan para detectar un
acontecimiento en el ambiente al que deba responder el sistema, o si se ocupan (co
mo datos) para producir una respuesta. Los flujos de datos tambin pueden apare
cer en el diagrama de contexto para ilustrar datos que estn siendo transportados
entre terminadores por el sistema. Finalmente, los flujos de datos se muestran en el
diagrama de contexto cuando el sistema produce datos para responder a un aconte
cimiento.
www.FreeLibros.org
384
EL MODELO AMBIENTAL
ENCARGADO DE
ENVIOS
FEDERICO ARANA
www.FreeLibros.org
Figura 18.13(b): Forma menos deseable de mostrar un terminador
Figura 18.14(a): Term inador que m uestra la verdadera fuente de los datos
SISTEMA DE
MENSAJERIA
FEDERAL EXPRESS
CLIENTE. A TRAVES
DEL SISTEMA DE
MENSAJERIA
FEDERAL EXPRESS
www.FreeLibros.org
Figura 18.14(c): Terminador que combina ia fuente y el manejador
386
EL MODELO AMBIENTAL
www.FreeLibros.org
www.FreeLibros.org
Figura 18.15(c): Forma alterna de mostrar flujos de dilogo
388
EL MODELO AMBIENTAL
www.FreeLibros.org
a c o n te c im ie n to s n o rm a le s y lu e g o p re g u n ta r, p a ra c a d a a c o n te c i
m ie n to , N e c e s ita e l s is te m a re s p o n d e r s i e s te a c o n te c im ie n to d e
ja d e o c u rrir c o m o se e s p e ra ?
www.FreeLibros.org
390
EL MODELO AMBIENTAL
Cuando se termine con ambos componentes del modelo ambiental ser pQs
ble confirmar o siguiente:
www.FreeLibros.org
Figura 18.16: Creacin del diagrama de contexto a partir de un DER
RESUMEN
2.
3.
4.
5.
6.
7.
Cmo afecta al alcance del proyecto ei deseo del usuario de obtener una ma
yor participacin en el mercado?
8.
Cmo afecta al alcance del proyecto la legislacin impuesta por los diversos
cuerpos gubernamentales?
www.FreeLibros.org
9.
392
EL MODELO AMBIENTAL
10.
Cmo afecta al alcance del proyecto el deseo del usuario de obtener ventajas
estratgicas sobre la competencia?
11.
12.
En general, cules cree que sean los posibles factores clave para los siste
mas que se desarrollen en los aos 90? Por ejemplo, ser ms importante
minimizar ios gastos operativos que ios cambios causados por la legislacin
gubernamental?
13.
14.
15.
16.
17.
18.
Cules son los tres tipos de acontecimientos que debe modelar un diagrama
de contexto?
19.
20.
Qu es un acontecimiento temporal?
21.
22.
23.
24.
25.
Qu es un modelo de empresa?
26.
27.
www.FreeLibros.org
Por
20
29
30.
Cmo puede estar seguro el analista de que ha identificado todos los termi
nadores en el diagrama de contexto?
31.
32.
33.
34.
35.
Cules son las cuatro cosas que deben revisarse para asegurar que el mode
lo ambiental es correcto?
EL
SISTEMA
www.FreeLibros.org
394
EL MODELO AMBIENTAL
42.
43.
44.
LISTA DE ACONTECIMIENTOS
www.FreeLibros.org
CONSTRUCCION DE U
MODELO piHELII l1MAIB
AMIENTO
DE O
de datos.
www.FreeLibros.org
395
396
CONSTRUCCION DE UN MODELO
EL ENFOQUE CLASICO
www.FreeLibros.org
CONSTRUCCION DE UN MODELO
39?
www.FreeLibros.org
398
CONSTRUCCION DE UN MODELO
sos:
1.
2.
3.
4.
www.FreeLibros.org
CONSTRUCCION DE UN MODELO
399
En muchos casos el acontecimiento est determinado por el flujo; esto signifig qUe ei sistema detecta la ocurrencia de un acontecimiento por la llegada de algn
c, t0 de un terminador externo. Obviamente, esto significa que el flujo de datos
ropiado debe estar conectado al proceso requerido para responder a tal aconteci
miento. Pero, como muestran las figuras 1 9 .2 (a ) y (b), se pueden requerir entradas
adicionales (de otros terminadores, y posiblemente de almacenes de datos) para que
un proceso produzca su salida requerida.
Figura 19.2(a): Flujo de datos que seala la o cu rre n cia de un acontecim iento
www.FreeLibros.org
Figura 19.2(b): Entradas adicionales requeridas para producir una respue:
400
CONSTRUCCION DE UN MODELO
1
I.
www.FreeLibros.org
Figura 19.3(b): Salida enviada de un proceso a un
a lm a c n
CONSTRUCCION DE UN MODELO
401
www.FreeLibros.org
402
CONSTRUCCION DE UN MODELO
p e d id o a p a g a r
19.3
www.FreeLibros.org
Cada flujo de datos acta como conducto que puede transmitir datos con
rapidez infinita,
CONSTRUCCION DE UN MODELO
403
se sigue que la nica forma de sincronizar mltiples acontecimientos interdepenjientes es mediante un almacn. Ntese que ste es un almacn esencial; que se
necesita, no por retrasos asociados con la tecnologa imperfecta, sino por conside
raciones de tiempo en el ambiente.
As que no se tendr un diagrama de flujo de datos preliminar como el de la fi
gura 19.6(a); ya que los acontecimientos asociados no estn sincronizados, slo po
dra funcionar la figura 19.6(a) si hubiera escondido un almacn de datos diferido en
el tiempo en alguno de os procesos o en el flujo de datos mismo. Por ello, es la forma correcta de mostrar la comunicacin entre procesos es la figura 19.6(b).
www.FreeLibros.org
404
CONSTRUCCION DE UN MODELO
PEDIDOS
www.FreeLibros.org
CONSTRUCCION DE UN MODELO
19_5
405
RESUMEN
Lo ms importante a tomar en cuenta de este captulo es que an no se produun modeio de comportamiento listo para mostrarse al usuario. No est terminaj 0- no es bonito; no es lo suficientemente sencillo ni bien organizado como para
poderse entender en su totalidad. Puede ver un ejemplo de esto en el caso de estu
dio dei Apndice F.
cir
S e c c i n
Chris Gane y Trish Sarson, Structured Systems Analysis: Tools and Techniques. Englewood Cliffs, N.J.: Prentice-Hall, 1979.
3.
Nueva York:
PREGUNTAS Y EJERCICIOS
1.
2.
Cules son ios tres principales componentes del modelo preliminar de com
portamiento?
3.
4.
Cules son ios tres principales problemas que normalmente enfrentan los
analistas cuando tratan de seguir el enfoque descendente clsico al construir
un modelo del comportamiento de un sistema de informacin?
www.FreeLibros.org
406
CONSTRUCCION DE UN MODELO
5.
Por qu cree que algunos analistas sufran parlisis o bloqueo para escribir
cuando tratan de desarrollar el DFD de la figura 0 del diagrama de contexto?
6.
7.
8.
9.
10.
11.
12.
13.
14.
Cules son las reglas de consistencia que el analista debe seguir cuando di
buja si borrador del DFD del modelo de comportamiento?
15.
16.
Bajo qu condiciones puede asociarse una sola burbuja del borrador del DFD
con ms de un acontecimiento?
17.
18.
19.
20.
Qu debe hacer el analista con el borrador del DFD y del DER despus de ter
minarlos?
exhibe
www.FreeLibros.org
CONSTRUCCION DE UN MODELO
407
23.
c r d ito
a rtc u lo
d e v u e lto
L IS T A D E A C O N T E C IM IE N T O S (d e l m o d e lo a m b ie n ta l)
1. El c lie n te p id e un a rtc u lo
2. Ei c lie n te re g re s a un a rtc u lo
3. El c lie n te e fe c t a un pago
www.FreeLibros.org
COMPORTAMIENTO
D ennos as herram ientas y te rm inarem os el trabajo.
W inston C hurchill, tran sm isi n de radio, 1941
www.FreeLibros.org
20.1.1
2.
3.
Tenga en mente que la persona que ve sus DFD, sea un usuario u otro
analista, no querr ver demasiado a la vez. Por ello, cree agregados o
grupos del DFD preliminar que consistan en aproximadamente 7 ms o
menos 2 bloques de informacin, donde un proceso (y sus flujos relacio
nados) se consideren como un bloque.1
1 Este nm ero aparentem ente a rbitrario (de siete m s/m enos dos) es una regla para co n tro la r ia
complejidad en una va ried a d de situ a cio n es de so lu ci n de p roblem as. Se basa en !a obra de
George Miller, quien por prim era vez observ la dificu lta d de m anejar trozo s m ltiples de inform a
cin, en un trab a jo clsico titu la d o: "The M agical N um ber Seven, Plus M inus Two: Som e Lim its on
Our Capacity fo r Processing In form ation , publicado en P sych o lo g ica l Review, volum en 63 (1956)
PP. 81-97.
www.FreeLibros.org
410
Desde fuego, esto significa que tai vez se necesiten varios intentos de nivela
cin ascendente. Por ejemplo, si se empezara con un DFD preliminar que tuviera
(por decir) 98 procesos y se organizara el diagrama en grupos de 7 burbujas (igno
rando, por simplicidad, los almacenes), entonces se creara un diagrama de nivel su
perior con 14 burbujas, cada una de las cuales representa una abstraccin de siete
de las de nivel inferior. Pero 14 burbujas son demasiadas para manejar y mostrar al
usuario a la vez; as que probablemente se crear (como muestra la Figura 20.3) un
diagrama de nivel superior con slo dos burbujas.
Observe que este ejemplo tiene nmeros completamente artificiales. No con
duzca la actividad de nivelacin procurando asegurar que cada diagrama tenga
exactamente siete burbujas. De hecho, las dos primeras reglas mencionadas ante
riormente: la agrupacin de datos en torno a datos comunes y la bsqueda de opor
tunidades para esconder almacenes locales, deben ser el parmetro principal para la
nivelacin ascendente, y no alguna regla aritmtica.
www.FreeLibros.org
PRELIMINAR
Figura 20.2: Cmo se esconde un almacn local en el nivel superior
www.FreeLibros.org
412
*
FIGURAD
(d o s b u rb u ja s )
P rim e r re s u lta d o d e la n iv e la c i n
a s c e n d e n te
D F D p re lim in a r
(9 8 b u rb u ja s )
www.FreeLibros.org
www.FreeLibros.org
Figura 20.4: Nivelacin descendente de una burbuja compleja
414
la combinacin o agregado de datos individuales, pero la idea es la misma: que los datos sean la gua.
Tenga en mente al realizar esta actividad de nivelacin ascendente y deseendente, que el balanceo es importante. Es decir (como se discuti en el Capitulo 14)
debe asegurar que las entradas y salidas netas que se muestran para la burbuja de
alto nivel correspondan a las entradas y salidas netas que se muestran para el dia
grama de nivel inferior. Para un ejemplo de esta actividad de nivelacin ascendente
vea el caso de estudio del Sistema de Informacin de YOURDON Press en el Apn'
dice F. En este caso se comenz con un DFD preliminar que contena 40 burbujas;
se requiri un nivel de nivelacin ascendente, lo cual llev a un DFD de Figura 0 con
nueve burbujas.
20.1.2
www.FreeLibros.org
cripcin del significado de cada dato; tambin sera apropiado dividir los datos complejos en elementos menores por claridad.
Al irse completando el diccionario de datos, tambin verifique que est com
pleto y sea consistente. Revise que el diccionario sea consistente internamente (es
decir, que ninguna parte contradiga a otra), que est balanceado con el diagrama de
flujo de datos por niveles, el diagrama de entidad-relacin y las especificaciones del
proceso.
20,1,3
de proceso
www.FreeLibros.org
416
baja en el DFD. O el equipo del proyecto desarrolla el DFD, mientras que el DER
desarrolla un grupo centralizado de administracin de datos de la organizacin j
proceso electrnico de datos. En todo caso, si el DER y el DFD se desarrollan apro
ximadamente al mismo tiempo, entonces los conocimientos que se obtienen del opri
(por ejemplo, la existencia de almacenes, flujos de datos, etc.) puede usarse para
retinar y revisar el DER.2
20.3
20.4
RESUMEN
Hasta aqu, hemos llegado al final del modelo esencial. Si ha seguido todos
los pasos de los captulos 18, 19 y ste, debe tener un modelo completo, detallado,
formal y riguroso de todo lo que el sistema debe hacer para llenar los requisitos del
usuario. Contendr lo siguiente:
Diagrama de contexto
Lista de acontecimientos
Declaracin de propsitos
www.FreeLibros.org
2 Idealm ente el m ism o g ru p o debiera de sa rro lla r los DER y DFD, trab a ja n d o en conjunto. Esto im
pide problem as de co m unicacin y tiende a a segurar que se les d igual nfasis a am bos modelos
D esafortunadam ente, rara vez sucede en la realidad.
2.
3.
4.
5.
Cules son las tres reglas que el analista debe tener en mente al ir nivelando
hacia arriba?
6.
7.
www.FreeLibros.org
8.
418
9.
10.
11.
12.
Por qu resulta ser mala idea que el analista invierta tiempo escribiendo espg.
cificaciones de proceso antes de completar el DFD preliminar? Bajo qu
condiciones pudiera tener sentido escribir por lo menos algunas especificacio
nes de proceso?
13.
Cules son los ocho componentes principales del modelo final de los requeri
mientos dei usuario?
www.FreeLibros.org
1]
EL IMQDEL
DE IMPLANTA i)
EL UPll!' /aE'
Se debe observar una sim plicidad espartana. Nada se har m eram ente
porque con trib u ye a la belleza, conveniencia, com odidad o prestigio.
De la O ficina d e i O ficia l de S eales en Jefe, E jrcito de lo s EUA,
2 9 de m ayo de 1945.
www.FreeLibros.org
419
420
www.FreeLibros.org
(s/ls recientemente, varias opciones y posibilidades ms han aumentado la imde estas cuestiones de implantacin:
DOrtanca
1 Esto ilustra la necesidad de una buena com unicacin e n tre los usuarios y el equipo de Im planta
cin, adems de con los analistas de sistem as. Aunque los an a lista s pudieran e sta r bastante inte
resados en la u tiliz a c i n de le n g u a je s de c u a rta g e n e ra ci n , el e q u ip o de im p la n ta c i n puede
requerir investigar su desem peo. Los sistem as con grandes volm enes de e n tradas y salid a s pue
den encontrar que los lenguajes de cuarta generacin son dem asiado ineficientes. D iscutirem os
Sto ms a fondo en el ca p tulo 23.
www.FreeLibros.org
422
2.
3.
4.
Recuerde que el modelo del sistema con el que estamos trabajando identifica
todas las actividades (funciones) y todos los datos esenciales. La cuestin ahora es:
Qu funciones y qu datos se manejarn manualmente, y cules se automatiza
rn? Aunque haya habido una eleccin tentativa preliminar de la frontera de auto
m atizacin durante el estudio de fa ctib ilid ad , no se debera considerar como
congelada. De hecho, a frontera de automatizacin es casi irrelevante en el modelo
esencial pues, aunque el usuario obviamente quiere que se desarrolle un sistema
automatizado, tambin necesita una declaracin bien hecha de los requerimientos
de las funciones y datos que queden justo fuera de la frontera de automatizacin.
Hay tres casos extremos que mencionaremos brevemente:
www.FreeLibros.org
2 Aqu se est haciendo una suposicin muy im portante: que el m odelo esencial debe desarrollarse
prim ero, antes de e valuar el paquete com ercial. M uchas organizaciones hacen ju sto lo contraro:
prim ero evalan el paquete y luego tratan de d e riva r un m odelo de los requerim ientos esenciales
usando las ca ra cte rsticas que ofrece.
www.FreeLibros.org
424
www.FreeLibros.org
Pero, en el caso general, el analista debe reconocer que incluso las activida
des manuales son parte del nuevo sistema. Por ello puede tener que escribir proce
dimientos para los usuarios de modo que sepan cmo llevar a cabo las funciones
www.FreeLibros.org
426
www.FreeLibros.org
Figura 21.2(b): Las actividades manuales se han integrado a ios terminadores
p0r ello, es importante asegurarse haber estudiado estos factores humanos a fondo
antes de tomar la determinacin final respecto a la frontera. A veces el usuario tenj- bastante qu decir al respecto, pero si no ha tenido experiencia previa con siste
mas de informacin quiz no pueda predecir el tipo de problemas que surgirn. Pida
congojo a otros profesionales de sistemas que hayan desarrollado e instalado siste
mas similares en condiciones ambientales similares.
Finalmente, note que una vez que se ha escogido ia frontera de automatizacin, podra ser necesario aumentar ei modelo esencial para mostrar cmo se en
ciende y apaga el sistema; el modelo esencial muestra slo el comportamiento de
e s ta d o estable del sistema, y supone que ste ha estado trabajando desde siempre,
y que continuar trabajando para siempre. As, podra requerirse incluir procesos
adicionales (burbujas en el DFD), flujos de datos y almacenes que muestren las acti
vidades de inicio y apagado del sistema, o cual incluira reportes a la administracin
(o a los usuarios o al departamento de operaciones) sobre las caractersticas opera
cionales del sistema.
21.2
2.
El formato de todas las entradas que fluyen desde los terminadores hasta
el sistema.
3.
El formato de todas las salidas que fluyen desde el sistema hacia ios ter
minadores,
4.
21,2.1
www.FreeLibros.org
5 Note que estam os discu tie n do las e ntradas p roporcionadas por el usuario. M uchos sistem as (so
bre todo los de tiem po real) deben m anejar dispositivos que p roporcionan entradas independientes
be los hum anos (por ejem plo, unidades de radar, reg istra d o re s de datos y seales de satlite).
428
www.FreeLibros.org
rio ingrese una gran cantidad de entradas aun cuando ei sistema compu
tacional no est operacional todo el tiempo.
8 Ntese que estam os haciendo d istin ci n entre ei uso del instrum ento te le f n ico (el telfono) y la
lnea de telecom unicaciones: m uchas te rm in a le s estn cone cta d a s por m odem a una lnea te le fn i
ca; pero aqu se habla del te l fo n o m ism o corno m edio de entrada.
www.FreeLibros.org
430
Terminal. Los sistemas en lnea que usan terminales como medio d<. ;
trada tpicamente las usan tambin para las salidas. La ventaja de la ter* II
minal es que puede mostrar una gran cantidad de informacin a grar
velocidad; con las terminales modernas se puede desplegar de manera f
conveniente combinaciones de textos y grficos. La principal desventaja |
de la terminal es que no representa una salida material; la salida es tran
sitoria y se pierde cuando se muestra el siguiente desplegado.
www.FreeLibros.org
j
I
slo en casos en los que las salidas se van a mandar a otros sistemas de
cmputo (es decir, donde el terminador del sistema no es una persona, si
no una computadora).
21.2.2
El modelo esencial podra haber identificado el dato APELLIDO-DELCLIENTE. Como cuestin de poltica esencial, podra no haber lmite pa
ra la longitud (nmero de caracteres) de este dato. Despus de todo,
qu tiene de malo un apellido de 357 letras? Aunque no sucede fre
cuentemente, algunos miembros de la nobleza europea podran desear
demostrar su linaje incluyendo los nombres de todos sus antepasados an
cestrales en su apellido. Esto es interesante y pudiera tener algn signifi
cado histrico, pero el usuario y ei analista podran no obstante estar de
acuerdo en restringir APELLIDO-DEL-CLIENTE a 25 caracteres. Note,
por cierto, que esto requerir de un cambio en las especificaciones apro
piadas del proceso que maneja la entrada de APELLIDO-DEL-CLIENTE
para asegurar que sea vlido de acuerdo con esta restriccin de la im
plantacin.
www.FreeLibros.org
432
Observe que las cuestiones de implantacin del usuario de este tipo involucran
sobre todo anotaciones extra en el diccionario de datos, adems de lgica adiciona!
(si se necesita) en las especificaciones del proceso que tratan con la validacin de
datos de entrada. Pero hay otro aspecto del dilogo humano-mquina que requiere
algo ms que anotaciones del diccionario de datos: la secuencia, sobre todo en un
sistema en lnea, que se puede modelar utilizando un diagrama de transicin de es
tados. La figura 21.3 muestra un ejemplo tpico de diagrama que se usa para mode
lar la secuencias en pantalla que ei usuario final utiliza para comunicarse con el
sistema.
www.FreeLibros.org
Figura 21.3: Diagrama de transicin de estados para modelar pantallas de video
Esto es til sobre todo para manejar preguntas como: Puedo regresar al men principal desde ia imagen de pantalla 12? Otras cuestiones de entrada/salida
aportantes son el acomodo fsico de los datos en la pantalla de video, la naturaleza
los mensajes si se comete un error de entrada; y el acomodo fsico de los datos
salida en la pantalla y los reportes. Con la gran gama de lenguajes de cuarta ge-acin, de herramientas para hacer prototipos y de computadoras personales que
existe actualmente, recomiendo dar al usuario oportunidad de jugar con diversas variantes de pantallas de entrada, desplegados de salida, etc.7 Una vez que el usuario
est de acuerdo, anexe al modelo esencial una copia de los desplegados en panta
lla, formatos de reportes y diagramas de transicin de estados apropiados, con refe
rencias apropiadas a los datos esenciales dei diccionario de datos.
Desde luego, en muchos casos el usuario no tendr mayores sugerencias,
pues no tiene experiencia previa trabajando con un sistema de cmputo: esto es un
tanto anlogo a alguien que ha vivido en un departamento toda su vida, pero ahora
quiere especificar los detalles de su primera casa de varios niveles, de diseo exclu
sivo. En el caso de sistemas de informacin computarizados, las siguientes regias
ayudarn a desarrollar una interfaz amable con el usuario en la mayor parte de los
casos:
1.
2.
www.FreeLibros.org
7 De hecho, puede requerir h erram ientas de in te lig e n cia a rtificia l de quinta generacin para e xperi
mentar con e n tradas en lenguaje natural, entradas de voz, salidas g rficas, etc.
www.FreeLibros.org
www.FreeLibros.org
436
8.
Distinga entre sistemas guaidos por mens y sistemas dirigidos por rde
nes; s es apropiado, dle a escoger al usuario. Un sistema dirigido por
mens presenta una lista de opciones (o funciones, o transacciones, etc.j
alternativas; una vez que se escoge una, puede aparecer otro sub-menu,
que llevara a sub-mens de nivel inferior antes de que finalmente el sis
tema entre en accin. Un sistema dirigido por rdenes, por otro lado, es
pera que el usuario proporcione una directiva detallada (y a menudo
larga) indicando lo que quiere que el sistema haga por l. Los sistemas
dirigidos por mens se consideran ms amables con el usuario, porque
muestran todas las opciones disponibles; por tanto, un sistema dirigido
por mens se considera preferible para usuarios nuevos, o si debe interactuar con una gran variedad de usuarios de diferente preparacin y ni
vel de habilidad. Pero el usuario con experiencia lo considera tedioso,
porque muchas veces se requieren dos o tres interacciones diferentes (y
cada una toma un tiempo) antes de que el sistema finalmente se d por
enterado de lo que el usuario desea. Un usuario con experiencia general
mente prefiere un sistema dirigido por rdenes, para lograr lo que desea
lo ms rpidamente posible.
www.FreeLibros.org
9.
www.FreeLibros.org
438
www.FreeLibros.org
1
EL MODELO DE IMPLANTACION DEL USUARIO 439
soes
m.
crv uwrnacE
DESCaFTISN
SHip
rasa.
QFFSS
i i i
i i i
i i i
ORDERS
800/228-8910
Qood anywftem m U.S.
408/825-0465
MAIL ORDERS
PO BOX 911 Dsps.
[ATE
Cton
CP 938*2
i i I
I I l
I I I
O F O R D F.R
|
[ b l l
I I
I...L. l
I i I
I i I
susTcmi
SH1PPING/HANDUNG CHARCES
m s&e$r
(C&TOMOTtlKW'
Ts (Pisase Print)
lf stfp^tiaRifBS c ita re s calcisiated by aeight
To figure tits deSvify cftarge fe? suarder sppec
UPS Ground o r US ms, sistply asid tos sftippty
{) Sres% a t e tfegste
charge itssea n
f e each item orderet and add $3.00to tfie total.
ATr! lN
SHHW&MANDLING
S3D0
TOTAL
FgqiilOTem.
| METHOD OF PAYMENT
D E
DKT
de
fo rm a s ,
el usuario y el analista
pue
www.FreeLibros.org
440
Las formas de especialidad son, como se espera, mucho ms caras que las
sencillas; por lo que se debe tener cuidado de que no representen un costo impof.
tante del sistema. Las formas de especialidad deben producirse en cantidad razona
ble para mantener bajo el costo unitario: ei costo de imprimir 10,000 copias de una
forma de especialidad suele ser un 10% o 20% ms que el costo de imprimir 5000,
Se deben usar formas de tamao estndar para que la compaa impresora no tenga
que hacer recortes caros; la mayor parte de las formas estndar son de 8.5 por 11
o bien de 5.5" por 8.5.
21.2.4
Expandible. Debe proporcionar espacio para entradas adicionales que pudieran reque
rirse.
www.FreeLibros.org
i
i
I
:
Con significado. Debe ser til para quienes io manejan. De ser posible debe indicar
algunas de las caractersticas del artculo.
En algunos casos tal vez no sea necesario, deseable o prctico que el cdigo
(enga una relacin obvia con el artculo que describe. Un buen ejemplo es el nrrter0 de cliente, de cuenta o de empleado en muchos sistemas: el cdigo es simplemente un nmero escogido en secuencia. Sin embargo, tambin es comn que la
jcnica de codificacin reserve bloques de nmeros (o letras) para artculos dentro
de una categora comn; por ejemplo, un sistema de ingreso de pedidos puede usar
cuatro dgitos como nmero de producto, reservando los nmeros del 1 al 500 para
artculos estndar y del 501 al 999 para artculos especiales.
Es ms comn el cdigo de clasificacin, que usa grupos de dgitos (o letras)
dentro del cdigo para identificar clasificaciones mayores, intermedias o menores
dentro del artculo que se describe. Por ejemplo, para llamar a mi oficina en Lon
dres, marco los dgitos siguientes:
011-44-1-637-2182
Los primeros tres dgitos identifican ei nmero telefnico como internacional
(comparado con los correspondientes a llamadas dentro de los EUA.). Los siguien
tes dos son el cdigo de pas, siendo el 44 el cdigo del Reino Unido. El siguiente
dgito es el cdigo de Londres, anlogo al cdigo de zona de tres dgitos que se usa
en los EUA. Los siguientes tres representan un conmutador telefnico y a menudo
dan ai usuario astuto una buena idea del barrio de Londres en el que se localiza el
telfono. Y, finalmente, los ltimos cuatro identifican un telfono especfico.
Los cdigos alfabticos tambin se usan comnmente en sistemas de informa
cin. Muchos cdigos alfabticos son intentos mnemnicos, o auxilios de memoria,
que el usuario podr recordar fcilmente.10 Que el intento tenga xito o no depende
de la brevedad del cdigo (por ejemplo, dos dgitos en contraposicin con diez), de
la diversidad y disparidad de los datos mismos, y de la familiaridad del usuario con
10 Algunos cdigos alfabticos parecen ser todo lo contrario a m nem nicos; stos son ios que se
derivan de uno o ms a tributos dei dato. Un ejem plo es el cdigo que se encuentra en la etiqueta
postal de algunas revistas; el cdigo del subscriptor usualmente consta de una porcin dei apellido,
su domicilio, cdigo postai, fecha de vencim iento de la subscripcin y otros detalles. Como tai, cier
tamente puede no ser m nem nico: no hay m anera de que alguien recuerde un cdigo de 20 o 30
caracteres. Sin em bargo, una vez que se da el cdigo al sistema de cmputo se puede recuperar
el registro del su b scrip to r bastante rpido, io cuai puede ser m uy im portante para una base de da
tos de subscriptores de varios millones de registros. Para obtener ms inform acin acerca de estos
cdigos derivados, consulte ia forma GF20- 8093 de IBM, titulada Data P rocessing Techniques: Co-
www.FreeLibros.org
ing Methods.
442
stos. Por ejemplo, considere los cdigos de dos letras que se usan para dentifir
diferentes aerolneas; la mayora de os ciudadanos de los EUA inmediatamente r%
conoceran que AA representa a American Airlines, y que UA representa a Uniun
Airlines. Pero cuntos sabran que HW representa a Havasu Airlines y que AQ J
presenta a Aloha Airlines? Con los cdigos de tres letras hay mejor oportunidad d6
escoger cdigos mnemnicos, como o ilustran los cdigos que se usan para icfentif
car a aeropuertos. Casi todo mundo sabra que JFK quiere decir Aeropuerto John p
Kennedy de Nueva York, y que SFO es el aeropuerto de San Francisco. Pero aqyj
hay problemas a menos de que el usuario haya memorizado muchos cdigos q6
son todo menos mnemnicos (por ejemplo, ORD para OHare, en Chicago, y yy2
para el aeropuerto de Toronto).
Finalmente, algunos cdigos se autoverifican; es decir, contienen informacin
adicional (redundante) que puede usarse para verificar que se haya ingresado co
rrectamente. Un ejemplo comn de cdigo autoverificador es el que contiene un d
gito de verificacin, que usualmente se anexa ai final del cdigo numrico. Puede
calcularse en una variedad de formas, una de las cuaies se da a continuacin:
dgito-de-verificacin = 0
PARA cada dgito en el cdigo numrico
suma = dgito multiplicado por su nmero de posicin
d g ito v e rific a d o r = dgitoverificador + suma
FIN
HACER MIENTRAS haya ms de un dgito en dgito-de-verificacin
d g ito verificad o r = la suma de todos los dgitos en dgito-de-verificacin
FIN
Por ejemplo, si se tiene el cdigo numrico 9876, el dgito de verificacin se
calculara como (9*1) + (8*2) + (7*3) + (6*4), que resulta en 70. Sumando los dgitos
7 y 0 se obtiene un resultado final de 7 como dgito de verificacin. El objetivo no es
que el usuario haga todo el clculo, sino usar un cdigo que incluya un dgito de ve
rificacin (por ejemplo, 9876-7). Luego, cuando ei usuario ingresa el cdigo ai siste
ma, la computadora recalcula automticamente el dgito de verificacin esperado
(usando el algoritmo descrito anteriormente) y lo compara con el dgito de verifica
cin dado. Un error, usualmente significa que uno de los dgitos se transpuso cuan
do el usuario lo ingres.
21.3
www.FreeLibros.org
grnplo una
de
/ REVISAR \
ERRORES \
\ EN LAS /
\ SALIDAS
F igura 2 1 .5 :
Verificacin manual
de erre i s
-
>\
www.FreeLibros.org
444
CPU 1
CPU 2
DISCO
Terminal de salida
www.FreeLibros.org
Figura 21.6: Posibles reas de tecnologa defectuosa
www.FreeLibros.org
446
usar el mismo enfoque con las salidas: el sistema puede mantener su pro.
pa cuenta del nmero de transacciones que ha dado como salidas, parg
luego compararlas con una cuenta manual proporcionada por el usuario
21.4
www.FreeLibros.org
11 Esta estim acin se basa en una encuesta de aproxim adam ente 500 instalaciones de cmputo de
ios EUA hecha por ientz y Sw anson en S oftw are M antenance M anagem ent (R eading, M ass.: Addison-W esiey, 1980).
www.FreeLibros.org
448
RESUMEN
2.
3.
4.
Una vista global del modelo esencial y el de implantacin del usuario, con
tanto detalle como la administracin requiera. Tpicamente, se presenta
el modelo de DFD de alto nivel y se proporcionan los componentes deta
llados para ser ledos con detenimiento posteriormente.
www.FreeLibros.org
12 La se guridad en as com putadoras es un tem a prim ordial por s m ism o y no se discute con deta
lle en e ste iibro. Para m s inform acin, consulte textos sobre seguridad y d e litos computacionales,
5.
6.
7.
2,
Tom Gilb and Gerald Weinberg, Humanized input. Cambridge, Mass.: Winthrop
Publishers, 1977.
3,
4,
Marvin Gore and John Stubbe, Elements o f Systems Analysis, 3a edicin Dubuque, lowa: wiiliam C. Brown Co., 1983.
5,
PREGUNTAS Y EJERCICIOS
1.
Cules son las tres cosas principales que describe el modelo esencial de un
sistema?
2.
Por qu no suele ser suficiente ia informacin del modelo esencial para que
los diseadores y programadores comiencen a implantar el sistema?
3.
4.
5.
www.FreeLibros.org
13 Los clculos de co sto-beneficio se discuten en el A pndice C.
450
6.
Qu otrQ
7.
8.
9.
10.
11.
12.
13.
14.
15.
16.
Cules son los tres casos extremos qus pueden ocurrir cuando se est deter
minando la frontera de automatizacin en un sistema de informacin?
17.
18.
www.FreeLibros.org
19.
20.
Cuntas fronteras alternas de automatizacin cree que deba explorar con los
usuarios el equipo que realiza el proyecto, antes de decidirse finalmente por
alguna? Justifique su respuesta.
2 1.
22. Qu es lo ms probable que tenga que hacer el analista con los procesos y
datos manuales despus de determinarse la frontera de automatizacin?
23. Cules son las tres cuestiones principales que se deben tratar cuando se de
fine la frontera de automatizacin en el modelo de implantacin del usuario?
24. Dnde debe documentar el analista los detalles de la mayora de las cuestio
nes de automatizacin que se discuten con el usuario?
25. D dos ejemplos de restricciones de implantacin posibles respecto a algn
dato que pueda determinarse como parte de la frontera de automatizacin.
26. Cmo puede usarse de manera efectiva el diagrama de transicin de estados
durante el desarrollo del modelo de implantacin de usuario?
27. Qu tipo de actividades de apoyo manual podra requerirse especificar du
rante el desarrollo del modelo de implantacin del usuario?
28. Cules son los cinco tipos principales de restricciones operacionales posibles
sobre un sistema que deben especificarse en el modelo de implantacin del
usuario?
29. Por qu es importante especificar en el modelo de implantacin del usuario el
volumen de datos que el sistema debe manejar?
30. D tres ejemplos de restricciones polticas que puedan imponerse a un siste
ma como parte del modelo de implantacin del usuario.
31. El cajero automtico de su banco es un sistema dirigido por menus o por r
denes? Cules son las ventajas y desventajas del enfoque tomado por el
sistema?
www.FreeLibros.org
www.FreeLibros.org
452
www.FreeLibros.org
454
EL MODELO ESENCIAL
TAREAS
www.FreeLibros.org
Figura 22.1: Modelos de anlisis y de diseo
^ 1.1
La primera tarea que enfrenta el diseador de sistemas es decidir cmo asigarel modelo esencial (o para ser ms exactos, la parte automatizada del modelo de
^plantacin del usuario) a las piezas principales de hardware y software del siste
ma, En el nivel del modelo del procesador, e! diseador del sistema trata principaimeite de decidir cmo se asignar el modelo esencial a los distintos procesadores
(CPU) y cmo deben comunicarse entre s. Existe tpicamente una variedad de op
ciones:
Cada burbuja de la figura 0 del DFD del modelo esencial se puede asig
nar a un procesador distinto (normalmente una mini o microcomputadora).1 Esto se conoce como la solucin distribuida.
1 Note que esto no es realista para algo que no sea un siste m a trivial, dada la te cn o lo g a de com
putadoras de fines de ios aos 80. Si un sistem a tu vie ra 500 burbujas de nivel in fe rio r en su DFD
de modelo esencial, sera rea lista co n sid e ra r la im plantacin del sistem a con 500 procesadores
separados? Esto cam biar para m ediados de los aos 90.
www.FreeLibros.org
456
PASANDO AL DISEO
www.FreeLibros.org
2 Tenga en m ente que existe un presupuesto para to d o el proyecto, que debi d e term in a rse com o
parte del p roceso de anlisis (ver el C aptulo 5). Por ello, el d ise a do r debe e sco g er el sistem a
ms eficiente que se ajuste al presupuesto. Sin em bargo, te n g a en m ente ei hecho de que los pre
supuestos pueden cam biar: los que se desarrollaron d u ra n te la fase de an lisis del p royecto fueron
slo estim aciones y pueden e sta r sujetas a revisin si el d ise a d o r m uestra que se necesita m s di
nero para lo g ra r una im plantacin aceptable.
www.FreeLibros.org
458
PASANDO AL DISEO
transaccin
mensaje
de error
3 La d isp o n ib ilid a d del sistem a usualm ente se define com o el porcentaje de tiem po en ei que est
d isponible. Puede ca lcu la rse con base en el M TBF y el M TTR de la siguiente form a:
www.FreeLibros.org
D isponibilidad = M TBF / (M TBF + MTTR).
j
I
I
:
'
respuesta
El m odelo de tareas
www.FreeLibros.org
460
PASANDO AL DISEO
SISTEMA OPERATIVO
TAREA 1
TAREA 2
TAREA 3
Observe que los procesos dentro de un mismo procesador pueden tener nece
sidad de comunicarse mediante alguna forma de protocolo de comunicacin entre ta
reas. El mecanismo para hacerlo vara de un proveedor a otro, pero sucede de
manera casi universal que la comunicacin se realiza a travs del sistema operativo
del proveedor, como ilustra la figura 22.6. As como la transmisin de datos de un
procesador a otro es relativamente lenta e ineficiente, la comunicacin de datos (o
seales de controi) de una tarea a otra dentro del mismo procesador tambin es ine
ficiente. La comunicacin entre procesos en la misma tarea usualmente es ms efi
ciente. Por eso, el diseador generalmente trata de mantener los procesos cen
mayor volumen de comunicacin dentro de la misma tarea.
Dentro de un procesador individual, no siempre est claro si las actividades
ocurren de manera sicronizada o no; es decir, no siempre queda claro si est suce
diendo una cosa o muchas a la vez. Tpicamente, cada procesador individual slo
tiene un CPU, que puede estar ejecutando instrucciones para un proceso a la vez;
sin embargo, si un proceso est esperando entradas o salidas provenientes de un
dispositivo de almacenamiento (por ejemplo, disco, cinta, terminal de video, etc,), el
sistema operativo del procesador puede pasarle el control a otra tarea. Por tanto, I
diseador puede considerar cada tarea como una actividad independiente no sincro
nizada.
22.1,3
www.FreeLibros.org
izada:
org a n iz a c i n
^ ^ S I S T E M A OPERATIVO
mensaje p a ra ^
la tarea 3
*
/ mensaje de
' la tarea 1
TAREA 1
TAREA 2
TAREA 3
www.FreeLibros.org
Figura 22.7: Componentes de un diagrama de estructura
462
PASANDO AL DISEO
LLAMA Mdulo-B
EN O T R O C A S O
www.FreeLibros.org
En la figura 22.8 se muestra un ejemplo de un diagrama de estructura comple!0 Note que contiene cuatro niveles de mdulos; esto normalmente representara
yn programa de alrededor de quinientas a mil instrucciones, suponiendo que cada
yidulo representa alrededor de cincuenta a cien.
M O D U LO
MODULO
C
M O D U LO
c a r c te r
M O DULO
D
c a r c te ^ O ^
c a r c te r
LE E R
CARACTER
E S C R IB IR
| CARACTER
\
\
. . 'V
LE E R
R E G IS T R O
EXTRAER
CARACTER
L ._ .
......................................
V
INSERTAR CA
RACTER EN
E L R E G IS T R O
E S C R IB IR
R E G IS T R O
www.FreeLibros.org
464
PASANDO AL DISEO
do; sta es una situacin realista si los procesos son relativamente pequeos y s^
pies (por ejemplo, si la especificacin del proceso ocupa menos de una pgina de
lenguaje estructurado). Adems de! mdulo que realiza los procesos de flujo de datos, es evidente que el diagrama de estructura tambin contiene mdulos destinados
a coordinar y administrar la actividad global, y mdulos que se encargan de traer entradas al sistema y obtener salidas de l.
D ia g ra m a d e flu jo de
d a to s a b s tra c to
M O DULO
E JE C U T IV O
ti
OBTENER
U N A Y
' L
P R O D U C IR
UNA Q
PRODUCIR
O BTENER
U N A X
U N A R
D ia g ra m a de estructura derivada
www.FreeLibros.org
Figura 22.9: E strategia de diseo centrada en transform aciones
www.FreeLibros.org
466
PASANDO AL DISEO
debe compartir un nmero mnimo de datos entre-mdulos. Tambin sinnifica que un mdulo dado no debe modificar la lgica interna o los datos
de algn otro mdulo; lo que se conoce como una conexin patolgica
(La temida declaracin ALTER de COBOL es un buen ejemplo.)
Tamao del mdulo. De ser posible, cada mdulo debe ser lo suficiente
mente pequeo como para caber en una sola pgina (o para que pueda
desplegarse en una sola pantalla). Desde luego, a veces no es posible
determinar qu tan grande va a ser un mdulo hasta haberlo escrito, pero
las actividades iniciales de diseo a menudo darn al diseador una bue
na pista de que el mdulo va a ser grande y complejo. Si es as, debe
partirse en uno o ms niveles de submdulos. (En raras ocasiones, ios
diseadores crean mdulos que son triviales. Por ejemplo, mdulos que
consisten en slo dos o tres renglones de cdigo. En este caso, pueden
juntarse varios en un solo supermdulo mayor.)
Alcance del efecto/alcance del control. Esta regla sugiere que cualquier
mdulo afectado por el resultado de alguna decisin debe ser subordina
do (aunque no necesariamente un subordinado inmediato) del mdulo
que toma la decisin. Es un tanto anlogo a la regla de administracin
que dice que cualquier empleado afectado por los resultados de la deci
sin de algn administrador (es decir, dentro del alcance del efecto de la
decisin) debe estar dentro del alcance de control del administrador (es
decir trabajando entre la jerarqua de personas que se reportan con el ad
ministrador). Violar esta regia en un ambiente de diseo estructurado
usualmente lleva paso innecesario de banderas y condiciones (lo cual in
crementa el acopiamiento entre mdulos), la toma redundante de decisio
nes o (en el peor de los casos) conexiones patolgicas entre mdulos.
6 Existe una excepcin a esto conocida, com o centro de transacciones. Si el m dulo administrador
tom a una soia decisin para invocar a uno solo de sus subordinados, entonces su lgica probable
m ente es bastante sencilla. En este caso, no nos tenem os que preocupar acerca del alcance de
control.
www.FreeLibros.org
22i3
RESUMEN
Hay mucho ms que aprender acerca del diseo, pero con esta introduccin
jebe entenderse el proceso por el que pasa el diseador. Como hemos visto, el primer paso es hacer coincidir ei modelo esencial de los requerimientos del ususario
con una configuracin de procesadores. Luego, dentro de cada procesador, el dise
ador debe decidir cmo asignar procesos y datos a diferentes tareas. Finalmente,
eben organizarse los procesos dentro de cada tarea en una jerarqua de mdulos,
utilizando ei diagrama de estructura como herramienta.
Observe tambin que probablemente se tendrn que aadir procesos adiciona
les y reservas de datos a la implantacin del modelo para considerar las caractersti
cas especficas de la tecnologa de implantacin. Por ejemplo, pueden requerirse
procesos adicionales para revisin de errores, edicin y actividades de validacin
que no se mostraron en el modelo esencial; y para transportar flujos de datos entre
procesadores podran ser necesarios tambin otros procesos. Una vez logrado esto
puede comenzar la programacin. Los temas de programacin y prueba se discuten
en ei Captulo 23.
REFERENCIAS
1.
2.
3.
4.
5.
PREGUNTAS Y EJERCICIOS
1.
2.
Cules son las tres principales etapas del diseo en un proyecto tpico de de
sarrollo de sistemas? Qu modelos se desarrollan durante estas tres eta
pas?
www.FreeLibros.org
3.
468
PASANDO AL DISEO
4.
5.
D tres ejemplos de cmo pueden hacerse coincidir los procesos de un modalo esencial con los procesadores en un modelo de implantacin.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
12.
13.
14.
15.
16.
17.
18.
Cules son
www.FreeLibros.org
www.FreeLibros.org
www.FreeLibros.org
470
II
L a programacin y la prueba normalmente comienzan, como pudiera esperartermina ia actividad de diseo. La fase de programacin o implantacin
jjeun proyecto tpico involucra la escritura de instrucciones en COBOL, Pascal o al
gn otro lenguaje de programacin para implantar lo que el analista ha especificado
"jel diseador ha organizado en mdulos. La prueba, como el nombre implica, invo
lucra ejercitar el sistema para asegurar que produzca las salidas apropiadas y exhi
ba el comportamiento adecuado para una gama amplia de entradas.
sg cu a n d o
Una razn sencilla. Usted es el lder del proyecto y est a cargo de los
programadores. Obviamente, no los puede abandonar. Estar involucra
do con el proyecto hasta la prueba final, la aceptacin y la entrega al
usuario final. Por ello, ser importante que sepa si ios programadores es
cribieron cdigo de alta calidad, y ser igualmente importante que sepa si
probaron de manera adecuada sus programas.
I)
www.FreeLibros.org
472
PROGRAMACION Y PRUEBA
23,2
www.FreeLibros.org
A lo largo de este libro ha sido evidente que el anlisis estructurado involucra
una progresin continua desde los aspectos de modelado de alto nivel (por ejemplo,
www.FreeLibros.org
474
PROGRAMACION Y PRUEBA
e n fo q u e
www.FreeLibros.org
jj0S pueden usarse como base para el diseo de alto nivel. Y ste puede usarse co^0 fundamento para escribir cdigo de alto nivel aun antes de haber terminado los
0 a lle s del anlisis de sistemas.
Existe una gran flexibilidad en este enfoque; se puede terminar el 80 por cienjo de la labor de anlisis antes de comenzar con el diseo y la programacin, o se
puede terminar slo el 10 por ciento. El plan de proyecto que requiere casi complejar el anlisis antes de comenzar el diseo usualmente se conoce como de enfoque
conservador; un pian de proyecto que requiera un traslape casi inmediato del anli
sis, el diseo y la programacin se conoce como de enfoque radical. Cada adminis
trador decide qu tan radical o conservador quiere que su proyecto sea, y puede
cambiar de opinin dinmicamente durante el proyecto.
Por qu considerara un administrador del proyecto seguir el enfoque radical?
Por qu podra alguien comenzar la labor de diseo y programacin antes de con
cluir la de anlisis? Existen muchas razones, de las cuales las ms importantes son
las siguientes :
www.FreeLibros.org
476
PROGRAMACION Y PRUEBA
23.4
23.4.1
Se ha estado escribiendo programas de computacin desde que se desarrollaron las computadoras de propsito general, hace 40 aos. Los programas se escri
ben con lenguajes de programacin de los cuales como ejemplos comunes tenernos
BASIC, COBOL y FORTRAN. Es conveniente agrupar los distintos lenguajes de pro
gramacin (existen cientos de lenguajes distintos que se utilizan en todo el mundo)
en cuatro generaciones distintas:
www.FreeLibros.org
www.FreeLibros.org
478
PROGRAMACION Y PRUEBA
www.FreeLibros.org
2 Esto no sig n ifica de cu a tro a siete aos de trabajo para una soia persona, sino ms bien de cuatro
a siete aos de trab a jo para toda la organizacin de d e sarrollo de sistem as de inform acin. Par
ms d e talle s vase [Yourdon, 1986].
23.4.3
www.FreeLibros.org
480
PROGRAMACION Y PRUEBA
Es interesante notar que en los ltimos diez aos se han desarrollado diversos
modelos matemticos sobre la complejidad de los programas; uno de los ms popu
lares es el modelo de complejidad ciclomtica de McCabe [McCabe, 1976], que pro
porciona una medida cuantitativa de la complejidad intrnseca de un programa,3
Algunas organizaciones actualmente insisten en que todos los programas nuevos
deben pasar por un verificador de complejidad automatizado para asegurar que no
sean demasiado complejos.
23.5
PRUEBAS
Es probable que el proceso de probar ei sistema tome tanto como la mitad del
tiempo programado para su desarrollo, dependiendo de qu tan cuidadosamente se
hayan hecho las actividades iniciales de anlisis, diseo y programacin, incluso si
se hizo una labor perfecta de anlisis, diseo y programacin, se debe hacer algn
www.FreeLibros.org
3 Para ios lenguajes de te rce ra generacin com o CO BO L, la com plejidad ciclo m tica es aproxima
dam ente igual al nm ero de in stru ccio n e s SI del program a. Para ms inform acin vase [DeMarco,
1982],
gsfuerzo para verificar que no haya errores. Si, por otro lado, se hizo un trabajo im
perfecto (que suele ser el caso casi siempre), entonces la prueba se vuelve iterativa:
la primera tanda de pruebas muestra la presencia de errores, y las posteriores verifican si los programas corregidos funcionan correctamente.
Qu necesita saber acerca de las pruebas como analista del sistema? Esto
depender desde luego, de qu tan involucrado est en el proceso. En muchos ca
sos, el analista trabaja de manera cercana con ei usuario para desarrollar un conjun(0 eficaz y de gran alcance de casos de prueba basados en el modelo esencial y el
nodelo de implantacin del usuario. Este proceso de desarrollar casos de prueba
de aceptacin puede llevarse a cabo en paralelo con las actividades de implantacin
del diseo y de la programacin, para que, cuando ios programadores terminen de
escribir sus programas y de realizar sus propias pruebas locales, el equipo del ana
lista/usuario est listo con sus propios casos de prueba.
Adems de este concepto bsico (que la descripcin de los requerimientos del
usuario forme la base de los casos de prueba finales), debe estar familiarizado con
los diferentes tipos de prueba, ai igual que con algunos conceptos relacionados de
cerca con las pruebas, que se discuten a continuacin:
23.5.1
Tipos de prueba
A estas alturas tal vez piense que no existe ms que un tipo de prueba: qu
ms podra haber que el hecho de simplemente idear casos de prueba y luego revi
sar si el sistema trabaja correctamente?
Lo primero que hay que entender es que hay distintas estrategias de prueba;
las dos ms comunes se conocen como prueba ascendente y descendente. El enfo
que ascendente empieza por probar mdulos individuales pequeos separadamente;
esto a menudo se conoce como prueba de unidades, prueba de mdulos, o prueba
de programas. Luego, los mdulos Individuales se combinan para formar unidades
cada vez ms grandes que se probarn en masa; esto se conoce como prueba de
subsistemas. Finalmente, todos los componentes del sistema se combinan para pro
barse; esto se conoce como prueba dei sistema, y suele estar seguido de las prue
bas de aceptacin, donde se permite al usuario usar sus propios casos de prueba
para verificar que ei sistema est trabajando de manera correcta.
El enfoque de prueba descendente empieza con un esqueleto del sistema; es
decir, la estrategia de prueba supone que se han desarrollado los mdulos ejecutivos
de alto nivel de! sistema, pero que los de bajo nivel existen slo como mdulos va
cos.4 Dado que muchas de las funciones detalladas del sistema no se han implanta
do, las pruebas iniciales estn muy limitadas; el propsito es simplemente comenzar
www.FreeLibros.org
4 Un ejem plo de m dulo va co es uno que no p ro ce sa nada, sino que sim p le m e n te term ina luego
de ser llam ado. O tro ejem plo es un m dulo que d e vuelve los m ism os p a rm etros de salida inde
pendientemente de los p a rm etros de entrada que se ie pasaron cuando se llam . De esta form a,
482
PROGRAMACION Y PRUEBA
a ejercitar las interfases entre ios subsistemas principales. Las pruebas siguientes
abarcan y tratan aspectos cada vez ms detallados del sistema. El enfoque descen
dente de prueba generalmente se considera preferible para muchos sistemas en la
actualidad; para ms detalles al respecto, vase [Yourdon, 1986].
Adems de estos conceptos bsicos, debera estar familiarizado con los si
guientes tipos de prueba:
Existe un ltimo concepto del que debe estar al tanto: la nocin de prueba ex
haustiva. En el proyecto ideal, se generaran casos de prueba para cubrir cada en
trada posible y cada combinacin posible de situaciones que el sistema pudiera
enfrentar alguna vez; luego, se probara de manera exhaustiva para asegurar que su
comportamiento sea perfecto. Slo existe un problema con esto: no funciona. Ei n
mero de casos de prueba para un sistema grande y complejo tpico es tan increble
mente grande, a menudo del orden de 10' 100 casos de prueba distintos o ms, que
an si se pudiera realizar una prueba cada milsima de segundo tomara ms de la
edad del universo terminar todas las pruebas. Consecuentemente, nadie realiza
la prueba descendente inicial de un sistem a de nm ina puede co n sistir en m dulos vacos que le
pagan a todo m undo $100 a la sem ana, sin to m a r en cu e n ta su clasificacin salarial; el m dulo va
co de los clculos de im puestos tal vez siem pre deduzca $10 en im puestos a todos los cheques da
la nm ina. El objetivo de la prueba descendente inicial sim plem ente ser d e term in a r si el sistema
fu n cio na o no y si es en realidad capaz de g e nerar un co n ju n to fijo de cheques de $100.
www.FreeLibros.org
p ru e b a s
Suponga que, por ejemplo, se quisiera desarrollar casos de prueba para una
de un sistema que calcula el salario neto de un empleado, como muestra la
figura 23.1. Suponga que el salario bruto se define en el diccionario de datos como
un entero (es decir, un salario expresado en cantidades enteras) que va desde 0 a
10,000. Entonces parecera que una prueba realmente exhaustiva consistira en e s
pecificar el salario neto correcto para cada u n a de las 10,000 cantidades posibles
de salario bruto. Es de suponerse que, si nuestro equipo de implantacin llevara a
cabo dichos 10,000 casos de prueba y verificara que de hecho s se produce el sala
rio neto, entonces se podra confiar en que el proceso estuviera operando correcta
mente.
porcin
Salario bruto
www.FreeLibros.org
484
PROGRAMACION Y PRUEBA
www.FreeLibros.org
[
|
23.5.2
Procedimientos de prueba: descripcin de cmo se deben preparar y presentar ios datos de prueba al sistema; cmo capturar los resultados de
salida, cmo analizar los resultados de las pruebas, y cualesquiera otros
procedimientos operacionaies que se deban observar.
Conceptos relacionados
Inspecciones
Pruebas de correccin
www.FreeLibros.org
486
PROGRAMACION Y PRUEBA
23.6
Tal vez piense que su labor termin cuando termina de probar el sistema. De
safortunadamente, queda an algo qu hacer, aunque ya no en su papel de analista.
Sin embargo, alguien (a menudo un grupo grande de personas) debe llevar a cabo
las actividades finales en un proyecto de desarrollo de sistemas:
Conversin
Instalacin
Capacitacin
www.FreeLibros.org
nudo
m e
www.FreeLibros.org
488
PROGRAMACION Y PRUEBA
La instalacin del software, que involucra cargar todos los programas qUe
se escribieron para el nuevo sistema en ia o las computadoras adecua
das, y prepararlos para su operacin.
Tenga en mente que lo recin descrito supone que existe una sola instalacin
en una sola sede. Pero a menudo no es as; para un sistema grande y distribuido
pudiera haber una sola sede de computadoras central, y docenas o incluso cientos
de sedes de usuarios. Por ello, puede ser necesario instalar el sistema por etapas
con la visita de equipos de instalacin especialmente capacitados a cada sede d
usuarios de acuerdo con un programa preestablecido. En este caso, la instalacin y
cambio al nuevo sistema no puede ser inmediata, sino que debe irse haciendo gradualmente durante un periodo de das, semanas o incluso meses.
La capacitacin es la tarea final del equipo de desarrollo del sistema: la capa
citacin de los usuarios (obviamente), adems de la preparacin del personal de
operaciones, los programadores de mantenimiento y varios niveles de administra
cin. Se debe desarrollar un plan de capacitacin pronto, pues hay mucho trabajo
que hacer, y debe estar listo ai mismo tiempo (si es que no antes) de que el sistema
comience a operar. El plan de capacitacin debe considerar los siguientes aspectos:
www.FreeLibros.org
prueba del sistema hasta ei ltimo momento. Los analistas podran tener
ms tiempo despus de terminar el modelo esencial y el modelo de im
plantacin dei usuario.
23.8
RESUMEN
Este captulo cubri una amplia gama de tpicos: programacin, pruebas, con
ptulo.
referencias
1.
2.
3.
4.
5.
6.
Tim othy W ells, S tructured Systems D evelopm ent in BASIC. Nueva York:
YOURDON Press, 1985.
7.
Tim othy W ells, S tructured Systems D evelopm ent in Pascal. Nueva York;
YOURDON Press, 1986.
8.
www.FreeLibros.org
9.
490
PROGRAMACION Y PRUEBA
10.
11.
12.
13.
14.
15.
16.
B. Elspas y otros, An Assessment of Techniques of Proving program Correctness, ACM Computing Surveys, Vol. 4 (junio de 1972), pp. 97-147.
17.
Nueva
PREGUNTAS Y EJERCICIOS
1.
2.
Cules son las seis razones por las que el analista puede necesitar seguir in
volucrado con un proyecto durante las actividades de programacin y prueba?
3.
Si el analista es el jefe del proyecto, cree que sea importante que est fami
liarizado con las tcnicas de programacin y las estrategias de prueba? Por
qu?
4.
5.
6.
7.
www.FreeLibros.org
Por qu es posible que un usuario quiera cambiar ios requerimientos del sis
tema despus de concluida la fase de anlisis?
1Q.
11.
12.
13.
14.
17.
Cules son las tres principales razones por las que un administrador de pro
yecto pudiera adoptar un enfoque radical en la implantacin de sistemas?
18.
www.FreeLibros.org
H asta ahora, el pro fe sio n a l cla ve de la com putadora era alguien que poda
ap render lo su ficie n te acerca de las n e cesidades de las organizaciones com o
para exp re sa rla s en lenguaje de com putadora. En el futuro, a m edida que
nuestra sociedad se vu elva irre vo ca b le m e n te com putarizada, el profesional
clave ser alguien que pueda a p re n d e r lo suficiente acerca de sistem as com putarizados com o para exp re sa rlo s en lenguaje hum ano. Sin ese alguien, ha
brem os perdido el co n tro l de n uestra sociedad. Ese alguien es el ingeniero
en reversa . Los q ue m antienen el softw are son los ingenieros en reversa de
nue stra sociedad.
N icholas Z vegintzov, editor
E n
www.FreeLibros.org
492
Pero el trabajo hecho por el analista (todo el trabajo que se discuti a lo largo
de este libro) sigue siendo importante. As como los programas deben mantenerse
durante los 5, 10 o 20 aos de vida operacional del sistema, de igual manera debe
mantenerse su especificacin. O, por decirlo de otra manera, cambiarn diversos
aspectos de la implantacin del sistema durante su vida, y para cada uno de estos
cambios debe haber uno correspondiente en la especificacin.
Aunque el analista original pudiera no permanecer con el proyecto durante la
vida operacional de ste, es importante que deje un legado que se pueda mantener.
Este captulo discute el mantenimiento de la especificacin del sistema.
24.1
PO R Q U E ES IM P O R T A N T E
Hasta aqu podra estar un tanto confundido; despus de todo, piensa, es per
fectamente obvio que la especificacin del sistema puede actualizarse. Por qu no
hacerlo? Desafortunadamente, la historia del campo de desarrollo de sistemas su
giere algo distinto: a gran mayora, probablemente ms del 80 por ciento, de los sis
temas que estn en operacin actualmente no tienen una declaracin precisa y
actualizada de los requerimientos de usuario que realizan.
Este no es un fenmeno exclusivo del campo de la computacin. Cuntas
casas de cien aos de antigedad tienen documentos actualizados que describen la
instalacin elctrica, la tubera, la calefaccin u otros detalles arquitectnicos? La
verdad es que a menudo resulta ms fcil hacerle una correccin, mejora o cambio
rpido y sucio a un sistema existente, que empezar a cambiar el documento de los
requerimientos y luego propagar dicho cambio a! documento de diseo y la implanta
cin misma. Esto sucede sobre todo si se necesita hacer el cambio para arreglar un
www.FreeLibros.org
494
MANTENIMIENTO DE LA ESPECIFICACION
www.FreeLibros.org
i
l4 2
p r e r r e q u i s i t o s n e c e s a r io s
El usuario decide que quisiera aadir una nueva funcin al sistema actual.
www.FreeLibros.org
El departamento de operaciones ha anunciado que planea mejorar los
sistemas de cmputo actuales de la organizacin y se necesitarn algu
nos cambios de programacin.
496
MANTENIMIENTO DE LA ESPECIFICACION
Ningn cambio de stos vendr gratis. Es posible que algunos sean mnimos
y slo requieran unos cuantos minutos de trabajo para ser incorporados, es decir,
slo tomara minutos hacer los cambios necesarios a ia especificacin y a ios pro
gramas existentes. Sin embargo, la persona o grupo que realiza los cambios tiene la
obligacin de escribir una declaracin de impacto: esto es, una declaracin precisa y
detallada de los cambios necesarios en la especificacin del sistema para poder im
plantar el cambio propuesto. Adems, debe existir una declaracin de impacto eco
nmico: es decir, una declaracin del costo del cambio y el beneficio que se estima
que traer. Es sobre todo importante si la actividad de mantenimiento cambiar ei
enfoque del sistema.
www.FreeLibros.org
R ES U M E N
www.FreeLibros.org
498
MANTENIMIENTO DE LA ESPECIFICACION
existentes, aunque tambin hay algo sobre el uso de buenas tcnicas de diseo pgr~
crear programas mantenibles. La industria de desarrollo de sistemas est apeng
dndose cuenta de que nunca se podr tener software mantenibie sin especificado
nes mantenibles.
R E F E R E N C IA S
1.
2.
James Martin y Carma McCiure, Software Maintenance: The Problem and lt$
Solution. Englewood Cliffs, N.J.: Prentice-Hail, 1983.
3.
4.
5.
6.
7.
R.N. Britcher y J.J. Craig, Using Modern Design Practices to pgrade Aging
Software Systems, IEEE Software, volumen 3, nmero 3, mayo de 1986, pp.
16-24.
8.
P R E G U N T A S Y E JE R C IC IO S
1.
2.
3.
4.
www.FreeLibros.org
D seis ejemplos de los tipos de cambios que el usuario podra desear hacerle
a un sistema operacional.
g,
10.
11
www.FreeLibros.org
EL FUTURO DEL
ANALISIS
ESTRUCTURADO
2.
3.
www.FreeLibros.org
500
501
QUE HA CAMBIADO
www.FreeLibros.org
502
Nadie puede decir que conoce el futuro con detalle; cuando ms, como seala
Arthur C, Clarke en la introduccin de este captulo, se desea encontrar algn sea
lamiento del futuro. Los acontecimientos recientes sugieren un nmero de tenden
cias que probablem ente continen hasta bien adentrada ia siguiente dcada,
Incluyen io siguiente:
2 5 .2 .1
a n lis is d e
sistem as
www.FreeLibros.org
503
en
www.FreeLibros.org
U n ao s.
504
r este camino. Pero el resto de los nios de hoy, ya sea que escojan ser contado
res, o ingenieros, agentes de ventas, maestros o polticos, formarn una comunidad
de usuarios inteligentes de sistemas de informacin; los usuarios sabrn mucho mfe
acerca de lo que se puede esperar de un analista y qu preguntarle. Al parecer, gran
parte de nuestro trabajo actual radica en la dificultad de tratar con usuarios ignoran
tes, y esto posiblemente ser superfiuo en un futuro.
Existe otro aspecto de la creciente difusin dei anlisis estructurado que debe
mencionarse: su impacto sobre la industria de software del tercer mundo. En la lti
ma dcada ia competencia internacional se volvi ms intensa en muchas industrias
manufactureras, y la industria estadounidense ha perdido terreno (o ido a la quiebra)
ai enfrentarse a las japonesas, coreanas, chinas o brasileas que ofrecen productos
de alta calidad a precios competitivos. El mismo fenmeno se est empezando a dar
en la industria de desarrollo de sistemas. Las tcnicas de ingeniera de software, In
cluyendo las tcnicas de anlisis estructurado que se discuten en este libro, pueden
ayudar a una organizacin competitiva a desarrollar sistemas con un grado de pro
ductividad diez veces mayor que la de muchas organizaciones norteamericanas y
con un nivel de calidad (expresado en trminos de tiempo medio entre fallas o nme
ro de errores) cien veces mayor que la de las industrias norteamericanas del mismo
tipo.2 Y dado que, en cada vez mayor grado, todos los productos y servicios depen
den de sistemas de informacin basados en computadora, esto tiene implicaciones
profundas para toda la industria estadounidense.
25.2.2
www.FreeLibros.org
505
www.FreeLibros.org
En el Captulo anterior mencionamos al usuario del modelo deanlisis estruc
facilitar el mantenimiento y la modificacin desistemas.
Pero sta es
turado para
506
una cuestin que a menudo parece abstracta, filosfica, y polticam ente sin impor.
ta nd a durante la fase de desarrollo de un proyecto, donde ai parecer el nfasis con.
siste en entregar el sistema al usuario. Entregarle de preferencia un sistema que
opere y, con suerte, que sea el que ei usuario quera. Pero, s no fuera as, entoq.
oes cualquier sistema que aparentemente trabaje y satisfaga por lo menos algunos
de los requerimientos. La realidad poltica simple es que algunos administradores
de alto nivel en las organizaciones no aprecian an del todo la importancia del anli
sis estructurado y de los modelos rigurosos y formales de los sistemas. Incluso en
tre las filas del proceso electrnico de datos, el anlisis estructurado no goza de la
importancia que se adjudica a la necesidad poltica de entregar a tiempo al usuario
un sistema que opere (o que supuestamente lo haga).
Como suger anteriormente, la situacin cambiar al familiarizarse cada vez
ms la comunidad usuaria con la tecnologa de las computadoras, y al intensificarse
cada vez ms la competencia de ios pases del tercer mundo. Pero existe otro fen
meno que resaltar de manera dramtica la necesidad de ios modelos actualizados
de sistemas, mantenidos tan diligentemente como el cdigo fuente: ios desastres de
m antenim iento que ocasionen el colapso de los sistem as actuales.
En ei caso extremo, esto puede suceder debido a que un sistema existente,
grande, complejo y no documentado, aborte o se detenga completamente, sin que
nadie pueda determinar cmo arreglarlo. Pero esto es poco probable; es ms proba
ble que la causa de la falla se identifique y simplemente se excluya. Correr enton
ces ia voz de que: Ya no se puede ingresar una transaccin de tipo X25 ai sistema
porque causa problemas .
No, a causa ms probable de un gran desastre de mantenimiento ser la im
p osibilidad total de hacer alguna m odificacin necesaria y urgente a un sistema exis
tente. A veces una nueva legislacin o poltica de gobierno es la que obliga a tales
el ambiente
www.FreeLibros.org
507
la inteligencia
a rtific ia l
para ambientes
Qu tiene esto que ver con el anlisis estructurado? La conexin entre inteli
gencia artificial y sistemas expertos funciona en ambos sentidos: el anlisis estructu
rado puede servir de auxiliar en el proceso de construccin de un sistema experto, y
istecnologa de los sistemas expertos puede servir de auxiliar en el proceso de rea
lizar el anlisis estructurado.
Cuando se construye un sistema experto, a menudo dominan tres aspectos: la
la representacin del conocimiento, y la mquina de infe
rencias que evala e interroga a la base de conocimientos. La interfase humanonquina puede involucrar entradas en lenguaje natural (ingls, francs, alemn,
ruerfase humano-mquina,
3 Una gran cantidad de trabajo artificial se realiza en hardware especializado utilizando lenguajes
de orogramacin especializados como Lisp y Prolog. Sin embargo, 1) la mayora de ias compaas
preferiran integrar sus aplicaciones de inteligencia artificial con las dems aplicaciones que ejecu
tan en su computadora principal estndar IBM; 2) la mayora de los programadores prefieren usar
lenguajes como CO BO L a lenguajes tan esotricos como Prolog y, 3) las aplicaciones de inteligen
cia artificial orientadas a los negocios tendrn que acceder a ia base de conocimientos, que ya
www.FreeLibros.org
existe en la com putadora principal.
508
etc.) y una combinacin de grficos, texto y sonido como salidas. La base de cono
cimientos puede expresarse por medio de una serie de reglas SI-ENTONCEs.
OTRO, o como una serie de marcos.4 La mquina de inferencias puede basarse en
un enfoque de encadenamiento progresivo o regresivo y puede implantarse en un
cascarn (shell) experto comercial.
Pero lo importante acerca de todo esto es que los componentes det sistema
experto se estn convirtiendo en slo parte de un sistema mayor, por ejemplo, un
sistema operacional que alimenta y actualiza una base de conocimientos o que usa
las salidas del componente dei sistema experto para realizar otras funciones del sis
tema. As, las herramientas de modelado dei anlisis estructurado pueden usarse
para ayudar a modelar el sistema global. Pero lo ms importante es que significa
que durante los prximos 5 a 10 aos, usted tendr que familiarizarse con ia tecno
loga de los sistemas expertos y artificiales para poder ser un analista con xito. El
libro de Keller ([Keiler, 1986]) es bueno para empezar, pues muestra muchas de las
interacciones entre el anlisis estructurado y los sistemas expertos.
En el sentido inverso, la inteligencia artificial puede coadyuvar al proceso del
anlisis estructurado actuando como tutor para guiar a un analista novato en los di
versos pasos y procesos descritos en este libro. Se puede uno imaginar fcilmente,
por ejemplo, a un asistente de analista haciendo una serie de preguntas al analista
humano y produciendo luego un diagrama de contexto propuesto o una lista de
acontecimientos. Piense: Puede recordar a estas alturas todas las reglas y guas a
seguir plasmadas en las ltimas cien pginas, ahora que ha llegado al final del libro?
Cree que las podr recordar dentro de un ao? No sera bueno tener un sistema
experto disponible en una PC que le recordara cmo dibujar los DFD, DER y DTE
balanceados?
Aunque todo esto suena muy bien, no debe preocuparse por la posibilidad de
que los sistemas expertos estn desplazando a los analistas humanos. Los investi
gadores en este campo sealan que todos los sistemas expertos con xito, que van
desde el diagnstico mdico hasta el anlisis de la bolsa, lo han tenido debido a que
se han concentrado en un campo muy limitado de dominio. Un analista con xito, por
lo contrario, realmente necesita ser experto en distintas reas: debe comprender la
tecnologa dei anlisis estructurado que se presenta en este libro; debe entender el
rea de aplicacin del usuario; debe saber mucho de contabilidad, para poder produ
cir clculos precisos de costo-beneficio; debe ser experto en comunicaciones y psi
cologa cognoscitiva, para que pueda comunicarse de manera efectiva con los
diseadores y programadores. Las estimaciones actuales (vase por ejemplo,
[Barstow, 1987]) son que los sistemas expertos podrn ayudar con ia labor del ana
lista de sistemas en sistemas sencillos para mediados de los aos 90, pero pasar
del final de este siglo antes de que la tecnologa de los sistemas expertos sea capaz
de realizar el anlisis de sistemas ms grandes.
www.FreeLibros.org
4 V er [K eller, 1986] para una de scrip ci n de los m arcos.
j 5 2.5
509
j ^litares, y
asjito de
www.FreeLibros.org
5 Esto no es ciencia-ficcin. En el M.I.T. se han hecho propuestas de ingeniera serias para un tren
supersnico.
510
CONCLUSION
2.
www.FreeLibros.org
3.
Arthur C. Clarke, Profiles o f the F uture. Nueva York: Holt, Rinehart, and Winston, 1984.
511
4,
g.
8.
Frank Rose, Into the H e a rt o f the M ind. Nueva York: Harper & Row, 1985.
9.
D.
Direct Hit,P C
Rules, P C
M a g a z in e , abril 16,
10.
11.
12.
Craig
PREGUNTAS Y EJERCICIOS
etapas en la evolucin
han dado a lo largo de los ltimos 20 aos?
del anlisis
de sistemas que se
2. Cules son los cinco principales cambios que se han dado en el campo del
anlisis durante los ltimos 10 aos?
3. Qu significan, en el
contexto
lgico y fsico?
Qu
7.
Qu es un diagrama
campo del anlisis?
de estructura
de datos? A qu ha
reemplazado en el
www.FreeLibros.org
8. Cmo estn comenzando a afectar las computadoras a los trabajos y activi
dades de los administradores experimentados en las organizaciones?
512
9.
10.
11.
12.
13.
14.
15.
16.
que se
realiza
el anli
las computadora
el anlisis
de sis
www.FreeLibros.org
APENDICES
El hom bre es un anim al que usa herram ientas... Sin ellas nada es, con
e llas lo es todo.
T hom as C arlyie
S a rto r R esartus, Libro 1, ca p tulo 4
A.1
Una
emplace la
www.FreeLibros.org
513
prueba para asegurar que e programa se pruebe efectivamente. Las herramientas de c o r re c c i n permiten rastrear errores cuando se sabe qUe
algo anda mal. Los simuladores proporcionan una representacin ms vi
s u a l y grfica de la ejecucin dei programa, por ejemplo, mostrndolo en
forma de diagrama de fiujo en u n a pantalla de video y simulando su com
p o rta m ie n to a la v e z que s e ejecuta, mostrando e! flujo de control a travs
del diagrama de fiujo.
versin as.
www.FreeLibros.org
www.FreeLibros.org
www.FreeLibros.org
3 L o s 1 0 ,0 0 0 d la re s e s ta d o u n id e n s e s s o n m g ic o s p u e s e s la c a n tid a d a p a rtir d e la c u a l se re
q u ie re a u to riz a c i n s u p e rio r p a ra h a c e r e l g a s to . U n a d m in is tra d o r d e p ro y e c to p u e d e v e r los bene
fic io s p r c tic o s d e u n a e s ta c i n d e tra b a jo p a ra in g e n ie ra d e s o ftw a re y a m e n u d o p u e d e proporcionar
fabricadas por compaas nuevas y agresivas tales como Apollo Computer y Sun
C om puter; algunas resultaron ser efmeras, como la computadora Lisa de Apple.
Sin embargo, la mayora resultaron ser configuraciones a la medida de las ne
cesidades de la Inmensamente popular computadora personal de IBM. Al proporcionar una arquitectura abierta, IBM hizo posible que cualquiera construyera una
configuracin especial para satisfacer sus propias necesidades. As, la industria de
herramientas de software poda construir una estacin de trabajo poderosa que con
sista de un chasis de PC IBM, una tarjeta grfica del proveedor A, memoria adicio
nal del proveedor B, y una pantalla de alta resolucin del proveedor C.
Esta capacidad de construir una estacin de trabajo poderosa con la etiqueta
IBM al frente es de importancia crucial en el mercado. La realidad poltica es que en
las organizaciones de negocios como bancos, agencias de seguros y agencias de
gobierno no militares, la computadora personal debe decir IBM al frente; esto es, de
safortunadamente, ms importante que la superioridad tecnolgica del hardware. A
las organizaciones cientficas e ingenieriies no les importa tanto la marca de la com
putadora que usan (aunque muchos preferiran que cualquier computadora personal
que compraran se pareciera a una VAX), y a las compaas norteamericanas contra
tadas para la construccin de sistemas de defensa no les importa qu tipo de com
putadora usen mientras su costo pueda incluirse en el presupuesto estipulado en el
contrato gubernamental.
Existen ahora varias docenas de computadoras en los Estados Unidos y en
Europa que construyen productos de software y hardware de estaciones de trabajo
para ayudar al analista y al diseador de sistemas. Una de las fuerzas impulsoras
de este tipo de compaas es la creencia de que en los siguientes 5 o 10 aos casi
cualquier empleado ejecutivo en ios Estados Unidos, y sobre todo cualquier progra
mador, analista, diseador y usuario final de sistemas de cmputo tendr una pode
rosa computadora personal en su escritorio. El poder del hardware estar ah; ahora
todo lo que necesitamos hacer es aumentar dicho poder con algunos dispositivos
adicionales y algn software poderoso.
La mayora de los productos pueden ejecutarse en computadoras personales
IBM, aunque algunos de los proveedores han escogido las computadoras Appie
Mclntosh o las ms poderosas VAX o Apollo. Casi todos los productos ofrecen al
usuario una paleta de imgenes (formas que pueden usarse para crear dibujos) y un
clculos d e c o s to -b e n e fic io realistas. P e ro si la decisin In v o lu c ra 2 0 ,0 0 0 d la re s , s e to m a r ai n i
vel de un a u xilia r de v ic e p re s id e n te q u e h a pasado sem anas trata n d o de m a n te n e rs e d e s p ie rto el
tiempo suficiente c o m o p a ra h a c e r a lg o til dentro d e ia o rganizacin. Form ar un com it, desarro
llar e s t n d a re s , h a r u n a e n c u e s ta de la in d u s tria y e s c rib ir n o ta s a d o c e n a s d e a u x ilia re s d e vi
cepresidente ig u a lm e n te s o m n o lie n to s . M ientras to d o e s te p ro c e s o d e to m a d e d e c is io n e s s u c e d e ,
el adm inistrador de l p ro y e c to s e e n c o g e d e h o m b ro s , tra ta d e o lv id a r q u e a lg u n a vez s iq u ie ra e n tre 8 la p ro p u e s ta y re g re s a a usar s u s t c n ic a s d e la e d a d d e p ie d ra d e c o n s tru c c i n d e s is te m a s .
Como p o d r n o ta r, s o y to ta lm e n te o b je tiv o y no e s to y e m o c io n a lm e n te in v o lu c ra d o d e ninguna ma
nera en lo re fe re n te a e s te te m a .
www.FreeLibros.org
ratn (mouse) con el cual seleccionar las imgenes. Esto le puede ser familiar $
ha utilizado programas de grficas como MacPaint y MacDraw en ia Macintosh o pq.
Draw o EGA-Paint en las tipo IBM. Sin embargo, ias herramientas automatizadas
de anlisis son mucho ms an: entienden el tema de los dibujos. Y, como veremos
a continuacin, tienen muchas caractersticas que no existen en programas de dibu
jo sencillos.
A.2.
A.2.1
A poyo g rfico
Como hemos podido apreciar a lo largo de este libro, los modelos dei anlisis
estructurado se apoyan en diversas formas de informacin: texto, diccionarios de da
tos y diagramas grficos. Los textos y los diccionarios de datos pueden automatizar
se usando sistem as de procesam iento de palabras y com putadoras grandes
convencionales; es el apoyo grfico el que siempre ha faltado. El analista de siste
mas necesita una estacin de trabajo que le permita componer, revisar y almacenar
los siguientes tipos de diagramas:
www.FreeLibros.org
As, la herramienta automatizada del analista le permitira crear el DFD que se
muestra en ia figura A.1(a).
R e p o rte de a n tig e d a d
d e fa c tu r a s
D a to s d e fa c tu ra s
\ &<\ -4" j
www.FreeLibros.org
Figura A. 1(b): Pantalla tpica de estacin de trabajo del analista
www.FreeLibros.org
Tiene cada burbuja por lo menos una salida? Si no, se trata de un agu
jero negro sospechoso que se traga ios datos pero jams produce sali
das.
Se nombran todos los flujos de datos (las lneas con nombre que unen
cuadros y burbujas)? Existen todos los nombres en el diccionario de da
tos?
Se puede hacer una revisin similar de errores en los DE, DF, DER y DTE. Y
revisin de errores se puede extender a varios niveles de modelado. La figura
A.1, por ejemplo, podra ser un subsistema de bajo nivel representado por una soia
burbuja (burbuja nmero 1) en un sistema de contabilidad de mayor nivel, modelado
en la figura A.2.
ia
Las herramientas del analista deben asegurar que las entradas y salidas que
se muestran en la figura A.1 coincidan con las de la burbuja 1 en la figura A.2. Si no
coinciden, ei modelo no es consistente, y ser un infierno semanas (o meses) ms
tarde cuando alguien trate de traducirlo a COBOL, El mismo tipo de balanceo se
puede aplicar a varios modelos grficos ms que proporcionarn una visin descen
dente del sistema.
\ A,2.3
www.FreeLibros.org
s o lic itu d
de
autorizacin
de pago
pago
/
PRO VEED O R ES|
^
\
Cuentas
por cobrar /
GERENCIA
reportes
pagos
www.FreeLibros.org
De la misma manera, el modelo de diseo debe compararse con el cdigo
La clave es que iodos estos modelos deben ser consistentes entre s. S i j real. Nuevamente, debe haber una relacin de uno-a-uno entre los componentes del
DFD se refiere a un dato que no est en el diccionario de datos, a go an a i . ^ cdigo (la implantacin misma de os modelos de anlisis y diseo) y los componen
diccionario de datos define datos que no aparecen en ningn otro modelo a^go^ ^ tes del modelo de diseo.
mal Si el DFD muestra almacenes que no estn definidos en el DER, hay
consistencia; y si el DER muestra objetos que no estn definidos en el diccin
A .3
j
1
l
j
Control de documentos
Generacin de cdigo
www.FreeLibros.org
.3,1
www.FreeLibros.org
este apndice, por ejemplo, adems de los anteriores en todo el libro, usan la notacin descrita en varios libros de texto de la editorial YOURDON. Pero, sorpresa, ya
rios productos CASE tambin manejan otras metodologas populares de ingeniera
de software, tales como la notacin de Gane/Sarson y la de Warnier/Orr. Varias
otras herramientas automatizadas de apoyo manejan ms de un tipo de metodologa
de ingeniera de software.
www.FreeLibros.org
Para lograr que esto funcione debemos distinguir entre las bibliotecas privadas
que cada miembro del proyecto mantiene en su estacin de trabajo independiente, y
el archivo del proyecto que se mantiene en la minicomputadora del proyecto entero
que se muestra en la figura A.3. Es ei archivo del proyecto ei que se desea contro
lar. Cuando un analista o diseador indica que termin el modelo (o diagrama) y
que est listo para incorporarlo al archivo del proyecto, deja de ser el dueo unilate
ral del material.
A.3.4
www.FreeLibros.org
www.FreeLibros.org
8 C o m o s e d is c u ti e n el C a p tu lo 2 3 , u n o d e los m o d e lo s m s p o p u la re s e s la m e d id a ciclom tica
d e c o m p le jid a d d e M c C a b e . P a ra m s a c e rc a d e s te y o tro s m o d e lo s , v e a la o b ra C ontrolling Soft
ware Projects d e T o m D e M a rc o (N u e v a Y o rk : Y O U R D O N P re s s , 19 8 2 ).
Generacin de cdigo
www.FreeLibros.org
hecho, casi idntico a! del ao pasado, y no muy diferente al dei anterior. La mayo
ra de las primitivas funcionales de nivel inferior ya se han programado antes cien
tos de veces y existen gratis como rutinas de biblioteca proporcionadas como parte
del sistema operativo. Lo nico que distingue a! sistema de este ao como nico es
la combinacin particular de estas funciones previamente realizadas, o algn par
metro que se da al programa cuando se ejecuta. Por ejemplo, el sistema de nmi
na de este ao es bsicam ente el mismo que el del anterior, pero la tasa cje
impuestos cambi.
Esto sugiere que el analista (y an ms el diseador dei sistema) no debiera
ver cada proyecto como un gran experimento de exploracin cientfica, sino ms
bien como una cacera para ver cules mdulos ya existentes de biblioteca, subrutinas y programas se pueden conectar para satisfacer las necesidades del usuario.
Aqu es donde la inteligencia artificial sera til. Al correlacionar las caracters
ticas de una funcin identificada por el analista (por ejemplo, nmero de entradas, ti
po de salidas, especificaciones de transformacin o reglas que describen cmo se
convierten las entradas en salidas, etc.) con una biblioteca existente de funciones,
un sistema experto puede sugerir al diseador candidatos para implantar el sistema,
Y pudiera interactuar con el analista para mostrar que al hacerle algn pequeo
cambio a los requerimientos (es decir, al sacrificar un poco los requerimientos origi
nales dei usuario) se puede usar una funcin ya existente de la biblioteca.
A.3.11
www.FreeLibros.org
.4
CONCLUSION
www.FreeLibros.org
Podemos darnos el lujo de pagar el costo de estas estaciones de trabajo? La
respuesta es simplemente: no podemos darnos el lujo de no usarlas. Con ellas se
tiene oportunidad de salvar ia industria de software de EDA; sin ellas, no hay espe
ranza. Para aquellos que quieren algo ms prctico, tengan en mente que el costo
de una estacin de trabajo compleja, suponiendo que se incluya el apoyo de la mipf.
computadora para todo el proyecto, es de alrededor de 25,000 dlares estadouni,
denses.9 Esto es ms o menos lo mismo que ei sueldo anual, en 1987, de un
programador tpico, con uno o dos aos de experiencia. Si se incluyen los costos
extra (seguros y pensiones), representa alrededor de seis meses del costo dei pro
gramador. Dado que fcilmente se puede justificar la amortizacin del costo d6|
hardware y software asociados durante tres aos, su costo es a grandes rasgos
igual al 15 por ciento del costo anual del programador. En otras palabras, si la pro
ductividad del programador aumenta en un 15 por ciento anual, entonces se paga
solo.
Pero, acaso la herramienta automatizada para el desarrollo de software ga
rantiza mejorar ia productividad en un factor de 10? Cualquiera que pueda plantear
esta pregunta en serio, sin duda an cree en los duendes. Acaso ir a misa todos
los domingos garantiza que se ir ai cielo? La estupidez, ia arrogancia, la pereza y
otras debilidades humanas siempre harn posible fallar a pesar de las mejores he
rramientas y apoyo. No hay manera de evitarlo. Pero si creemos en el poder de los
sistemas de informacin y ei apoyo automatizado para ios negocios y ia sociedad,
debemos creer en i para la profesin que construye sistemas para el resto de ia ra
za humana. No siempre debiera resultar cierto que los hijos del zapatero sean los
ltimos en tener zapatos.
REFERENCIAS
1.
2.
3.
4.
5.
9 Se pueden co n se gu ir program as sen cillo s de dibujo por m enos de 100 dlares estadounidenses,
e incluso algunos m s e laborados a un co sto de s lo cie n to s de dlares. La e stacin de trabajo
m s eco n m ica , con las ca ra cte rstica s d e scrita s en la seccin A .2, co sta ba alrededor de $895 en
1987; estos p recios p ro bablem ente dism inuyan gradualm ente a lo largo de los sig u ie n te s aos. In
clu so una estacin de trab a jo cara s lo costaba alred e d o r de $8,000 en 1987.
www.FreeLibros.org
g_
Paul Ward, Systems Developm ent W ithout Pain. Nueva York: YOURDON
Press, 1984.
7.
g,
Edward Yourdon, Managing ihe Systems Life Cycie, 2 edicin, Nueva York:
YOURDON Press, 1988.
g,
10.
11.
12.
13.
Chris Gane y Trish Sarson, Structured Systems Analysis and Design. Nueva
York: Improved Systems Technofogies, 1977.
14.
www.FreeLibros.org
APENDICE
MACHON
B.1
INTRODUCCION
www.FreeLibros.org
534
8.2
www.FreeLibros.org
2 Algunas ta s p u d ie ra n e s ta r v io le n ta m e n te en d e s a c u e rd o c o n e s to .
536
REGLAS DE ESTIMACION
A menudo existe una buena cantidad de negociacin al principio de un proyecto (y muchas veces a lo largo de toda la fase de su desarrollo). Esto es normal
pues la comunidad usuaria entiende poco acerca de la cantidad de trabajo que un
sistema de informacin complejo involucra, y por ello pedirn que les bajen la luna,
es decir, funcionalidad enorme en una cantidad absurdamente pequea de tiempo, y
a cambio de muy poco dinero. Mientras tanto, el administrador se enfrenta al proble
ma de personal y presupuesto limitado; por tanto, necesita trabajar con los usuarios
para ayudarles a ver ias posibles combinaciones.
Pero este proceso de negociacin, tan necesario y tan comn en proyectos de
desarrollo de sistemas, no debe confundirse con la estimacin. Lo que debe evitar
se son este tipo de conversaciones entre usuario y analista (o quien haga la estima
cin);
Usuario: Bien, cunto va tardar la construccin del sistema XYZ?
Analista: Bueno, parece que lo terminaremos para el 1 de abril.
Usuario: Eso no basta. Lo ocupamos para el 1a de enero .
sin disposicin de discutir otras combinaciones de funcionalidad o de recursos.3 Es
to a veces va seguido de llamados del usuario sobre ei sentido del deber, patriotis
mo, etc., del equipo dei proyecto, lo cual se discute como problema aparte en la
seccin B.1.8 .
En algunos casos, esta situacin simplemente refleja una falta de comprensin
por parte del usuario, que se puede corregir explicndole cuidadosamente las activi
dades involucradas en el desarrollo de un sistema. En otros casos, sin embargo, re
fleja el enfoque global del usuario, su paradigma de negocios, para tratar con
personas y organizaciones que le proporcionan productos y servicios. Para el usua-
3 Existe otro com prom iso, pero casi nadie habla de l e xplcitam ente: la calidad. M uchos adminis
tradores de proyecto tratan de lo g ra r m ilagros e n tregando el m aterial con la fu ncionalidad requerida
dentro dei lm ite de tiem po im puesto por el usuario y con los m enos que ptim os recursos existen
tes; pero el resultado inevitable ser un siste m a con m s errores, y que ser m enos mantenible de
lo que hubiera sido el caso de otra m anera.
www.FreeLibros.org
www.FreeLibros.org
538
REGLAS DE ESTIMACION
B.2.3
8s
de
Soy mejor que la mayora de los que me rodean aqu, y estoy seguro de
que puedo terminar el proyecto mucho ms rpido. Es muy comn s o
b r e e s t i m a r la capacidad propia. Cuando estima la de otra persona, t i e n d e
a ser conservador; cuando estima la propia, tiende a ser optimista.
Estoy dispuesto a trabajar duro para concluir esto a tiem po. La dis
posicin de trabajar horas extras es admirable pero tambin es peligrosa,
como se sugiri anteriormente. Adems, tenga en mente que el compro
miso de d e d i c a r muchas horas a menudo se contrae en un momento de
gran emocin al principio dei proyecto; seis meses ms tarde, pudiera no
parecer tan buena idea.
5 Dios m ira encim a de m hom bro al e sta r escribiendo esto, y dice, No, no est p e rfe cto . Tal vez
est disp u e sto a to m a r el riesgo de no en tre g a r el proyecto en la fe ch a y presupuesto optimistas en
que los est prom etiendo, pero fa lla r probablem ente ponga en peligro m ucho m s que su carrera.
No es tico, profesional, ni in te ie ctua lm e n te honesto hacer estim a cio n e s o p tim ista m e n te irreales
cuando su je fe , los usuarios y toda la organizacin pudieran su frir prdidas co n siderables porque
no pudo e n tre g a r lo que prom eti.
www.FreeLibros.org
Por estos motivos, es muy importante que las estimaciones las haga otra per
sona y no el responsable del trabajo. Tambin es muy deseable que si no se tiene
una base de datos de estimacin (que se discute en la seccin B.1.4) o un paquete
0 estimacin computarizado (que se discute en ia seccin B.4), se obtengan esti
laciones de ms de una persona. Por lo menos obtenga las de tres personas; esto
(jar una estimacin del peor y del mejor de los casos, adems de una intermedia.
g 2.4
Cuando uno se enfrenta con un nuevo proyecto le gustara poder usar estads
ticas de una docena de proyectos similares para producir estimaciones precisas. A l
gunas compaas consultoras y casas de software pueden hacerlo: cuando se les
pide estimar el tiempo y dinero necesarios para, digamos, un sistema de ingreso de
pedidos, pueden decir: Bueno, esto es casi igual a los ltimos 137 sistemas de in
greso de pedidos que hemos construido, as que debe tomar X meses-persona, Y
dlares y Z personas.
Incluso dentro de su propia organizacin, es posible que se hayan desarrolla
do 137 sistemas de ingreso de pedidos durante las ltimas dcadas. Pero esto no
significa necesariamente que ser fcil estimar el presupuesto o el tiempo necesa
rios para el 138; si no se guardaron registros precisos, en todo lo que se puede ba
sar es en chismes y rumores. En una organizacin tpica de proceso de datos, que
acta como organizacin de servicio interno, sin tener que preocuparse sobre cifras
de prdida/ganancia o consideraciones de flujo de efectivo, no existe un buen incen
tivo para guardar registros cuidadosos como stos.
Algunas organizaciones grandes de proceso de datos estn comenzando a
cambiar su actitud y desarrollan bases de datos que pueden usarse para generar es
timaciones ms precisas para proyectos futuros. Algunas compaas consultoras
que se han especializado en esta rea han desarrollado bases de datos de literal
mente miles de proyectos, que se usan para proporcionar parmetros en ios mode
los de estimacin computarizados que se discuten en la seccin B.4.
Mientras tanto, existe una buena probabilidad de que se enfrentar con una
estimacin nica en su gnero. Definitivamente debera buscar otros proyectos s i m i
l a r e s en su organizacin; pero est consciente de que puede estar en una s i t u a c i n
anloga a la del arquitecto a quien se le pregunt cunto tiempo tardara en construir
u n a casa subterrnea en un pantano.
B.2.5
www.FreeLibros.org
540
REGLAS DE ESTIMACION
No obstante, existe una gran presin, tanto por parte de los usuarios como por part6
de ia administracin, para producir una estimacin que ambas partes considerar
precisa y detallada, y adems en una etapa muy temprana del proyecto. P or
Simplemente porque necesitan tomar una decisin de proceder o no a la inversin
de tiempo, dinero y recursos humanos para construir el sistema.
Esta exigencia de una pronta estimacin es fcilmente entendile; lo nico qu@
no es realista es suponer que una estimacin temprana puede ser detallada y prsc,
sa. Resulta ms apropiado dar a la administracin una serie de estimaciones a lo
largo de todo el proyecto, cada cual ms precisa y detallada que la anterior. As, s
el equipo est desarrollando un sistema para una aplicacin con la que estn bas
tante familiarizados pueden proporcionar, por ejemplo, la siguiente serie de estima
ciones:
B.2.6
www.FreeLibros.org
Y, lo ms importante, cmo tratamos el hecho de que algunos programadores usen ms lneas de cdigo que otros para lograr la misma funcin?
Como se vio en la seccin B.1.2, esto puede variar bastante.
6 E. trm ino punto de fu n ci n lo in trodujo A.J. A lbrecht para d e scrib ir esto; vase M easuring Ap
plication D eveiopm ent P roductivity", P roceedings o f the J o in t S H A R E /G U ID E A p p lica tio n D evelop
ment S ym posium (C hicago: G U ID E In te rn a tio n al C orp., 1979). T om D eM arco u tiliza el trm ino
explosin de fu n ci n en una m anera m uy sim ilar; para m ayores d e talles vea su libro, C ontroiiing
Software P rojects (Nueva York: YOURDON Press, 1982). Tam bin vase ia obra de C apers Jones,
Programming P ro d u ctivity (N ueva York: Me G raw- Hill, 1986) para una discusin co m p le ta respecto
alas dificultades de m edir ia p roductividad y los m uchos fa cto re s que la afectan.
www.FreeLibros.org
542
REGLAS DE ESTIMACION
proyecto que pareca estar bajo control se atrasa durante el ltimo mes, requiriendo
as unas cuantas semanas de trabajar hasta tarde y los fines de semana.
Pero recuerde que trabajar es como correr: puede correr a toda velocidad
unos 100 metros, pero no a lo largo de todo un maratn de 42 kilmetros. De mane
ra similar, puede trabajar das de 14 horas durante algunas semanas, pero no es
realista, en la mayora de los casos, suponer que puede trabajar das de 14 horas
durante un proyecto de tres aos. Las personas con pareja, hijos, u otros intereses
simplemente se rehusarn a continuar trabajando as despus de unos meses; efe
ser necesario, renunciarn y buscarn otro trabajo. La gente joven y soltera podra
estar ms dispuesta a dedicar al proyecto todo el tiempo que est despierta (al igUa|
que sus sueos), sobre todo si sienten que les ayudar a avanzar en su carrera o en
su conocimiento de la profesin.
Incluso si ios miembros del personal estn dispuestos a trabajar das de 14
horas, no hay garanta de que sean eficientes en su trabajo. Esto sucede sobre todo
si el trabajo en tiempo extra contina por varios meses: las horas extras a menudo
se vuelven no productivas, y usualmente se cometen ms errores cuando la gente
trabaja en un estado de nimo exhausto y presionado.
B.3
2.
3.
4.
Esto debera ser una sugerencia obvia, pero no se le hace caso tan a menudo
como pudiera pensarse; tambin tiene algunas desventajas, como veremos. Pero,
en general, es mucho mejor estimar el presupuesto y el tiempo requerido para una
unidad de trabajo de una semana que para un milenio-hombre .7 Los proyectos
grandes tienen complejidades grandes; si intenta estimar la cantidad de trabajo, es
7 Un m ile n io -h o m b re son m il aos-hom bre de trabajo. Uso la palabra hom bre deliberadamente,
porque estoy convencido de que las m ujeres son dem asiado inteligentes com o para em plear estas
enorm es unidades. Este t rm in o lo su g iri originalm ente uno de los clientes de mi com paa, que
es una gran com paa e l ctrica de C alifornia.
www.FreeLibros.org
II casi seguro que cometer errores importantes. Es mejor basar sus estimaciones en
cantidades pequeas de trabajo.
j
I
|
j
|
j
Pero, qu tan pequeas deben ser las unidades de trabajo? Algunas organi| zacones las miden por mes; sin embargo, esto parece demasiado grande. En el
| |apso de un mes los proyectos pueden salir seriamente de control. Tal vez sea ms
) razonable medirlo en unidades de una semana; como me dijo una vez un administra
dor de proyecto veterano: Nunca se logra nada til en menos de una semana. Sin
embargo, tai vez la unidad ms comn de trabajo sea un da; esto se ajusta perfec
tamente a la manera en que organizamos nuestra vida de trabajo. Algunas organi
zaciones de hecho o miden en horas; aunque s existen muchas actividades que
toman una hora o menos (por ejemplo, definir un dato en el diccionario de datos),
parece una unidad demasiado microscpica como para trabajar con elia.
B.3.2
www.FreeLibros.org
544
REGLAS DE ESTIMACION
8 Pero tam bin puede ser posible reu tilizar porciones de la parte de diseo de un m odelo de reque
rim ientos del usuario, o incluso porciones de un estudio de fa ctibilidad. Antes esto norm alm ente no
se haca porque ei m odelo de diseo, los m odelos de a n lisis y los estudios de fa ctib ilid a d no se do
cum entaban bien y jam s se m antenan. Ahora, con ia proliferacin de los productos de estacin de
trabajo para anlisis, del tipo que se discute en el apndice A, esto se est volviendo m s prctico.
www.FreeLibros.org
9 Para una discusin de talla da acerca de este m odelo vase la obra de Barry Boehm , Software & g in e e rin g E conom ics (Englew ood Cliffs. N.J.: P rentice-H all, 1981).
l J
(sistemas orgnicos)
www.FreeLibros.org
546
REGLAS DE ESTIMACION
as
O
O
N
<D
*40
0)
a>
T3
m
c
O
O
CL
www.FreeLibros.org
Figura B. 1: Contratacin tpica de personal para su proyecto
Parr [Parr, 1980] desarroll otro modelo; aunque la forma global es similar a la
ci la figura B.1, estima una mayor cantidad de personal en las etapas tempranas. Ei
m odelo de Parr se describe mediante la siguiente frmula.
Personas (t) = 1/4 sech^((at + c)/2)
0 . 5 . MODELOS DE ESTIMACION GOMPUTARIZADQS
La dea de utilizar frmulas con exponenciales y secantes hiperblicas proba
blemente no sea muy atractiva; puede estar seguro que muchos analistas veteranos
olvidaron hace mucho lo que es una secante hiperblica y no tienen ia menor idea
de cmo calcular una exponencial. Pero no es necesario recordar ninguna de las
frmulas, ni es necesario realizar a mano los clculos. Existen ahora muchos pa
quetes computarizados de estimacin de proyectos; la mayora son ejecutables en
PC, y usan el modelo COCOMO de Boehm, lo mismo que el modelo de Putnam des
crito anteriormente. Algunos incorporan tambin las grficas PERT y GANTT que se
discutieron en el Captulo 16.
Si est trabajando en algo que no sea un sistema trivial, definitivamente debie
ra Investigar tales paquetes. No slo hacen clculos sino tambin permiten jugar con
simulaciones de tipo qu-sucede-si para observar ei efecto de aadir personas al
proyecto, o de perderlas debido a enfermedad u otras calamidades.
REFERENCIAS
1.
2.
3.
4.
Vctor Basili, Tutora! on Model and Metrcs for Software Management and Engineering. Nueva York: IEEE, 1980.
5.
C. E. Walston y C. P. Flix, A Method of Programming Measurement and Estimation, IBM Systems Journal, volumen 16, n 1 (enero de 1977), pp. 54-73.
Reimpreso en Wrtings of the Revolution, Edward Yourdon (editor). Nueva
York: YOURDON Press, 1982, pp. 389-408.
www.FreeLibros.org
548
REGLAS DE ESTIMACION
6.
J.W. Bailey y V.R. Basili, A Meta-Model for Software Development and Re.
source Expenditures , Proceedings of the 5th International Conference on Software Engineering. Nueva York: institute of Electrical and Electronic Engineers
1983.
7.
8.
9.
F.N. Parr, An Alternative to the Rayleigh Curve Modei for Software Develop
ment Effort", IEEE Transactions on Software Engineering, volumen SE-6, n
mero 3 (mayo de 1980), pp. 291-296.
10.
www.FreeLibros.org
APENDICE
GALOU)LS DE
GST@/BENEF1G1
| c.1
INTRODUCCION
Como analista subordinado, pudiera ser que no se est involucrado para nada
en este intento, o se le podra dar la tarea de desarrollar un modelo de costo/benefico para una pequea porcin del sistema global. Incluso como analista en jefe a
cargo de todo el proyecto, pudiera ser que no est involucrado en los clculos de
costo/beneficio porque podran estar a cargo, por ejemplo, de un grupo de finanzas
separado.
O tal vez ni siquiera se haga. Muchas organizaciones desarrollan sistemas
simplemente para satisfacer requerimientos obligatorios de gobierno (por ejemplo,
sistemas de reporte para la oficina del trabajo, o nuevos sistemas para manejar la
cambiante legislacin de impuestos). Desde luego, incluso en estos casos, cuando
no existe beneficio derivadle del sistema (ms que el lujo de evitarse multas o poder
permanecer en el negocio), la administracin usualmente desea saber cul ser el
costo del sistema; pero esto se puede realizar como parte de las actividades de esti
macin que se discuten en el apndice B.
Existe otra razn por la cual puede no hacerse el estudio de costo/beneficio:
porque el usuario no lo quiera. As como un consumidor pudiera no tener manera de
justificar el costo de un Cadillac (es decir, lo mismo le hubiera servido un VW peque
o o incluso una bicicleta), muchos usuarios no pueden justificar el costo del nuevo
sistema que han pedido. A veces piden un nuevo sistema por las mismas razones
www.FreeLibros.org
549
550
C A LC U LO S DE COSTO/BENEFICIO
un
c o n s u m id o r c o m p r a
o tro s c a s o s
e l u s u a r io
C o m o
a n a lis t a ,
no
e s t
c o s t o /b e n e f ic io ; d e s p u s
s in ju s t i f i c a c i n
se
ha
he ch o
un
e s tu d io
que
s n d o se
se
en
r e a lm e n t e
dos
lo s
m s ).
te m a
r e fie r e
lo s
b e n e fic io s
io s c a s o s
muy
es
e n tu s ia s ta
v u e lv e
P e ro
e l p ro y e c to
lo s
s u s t it u id o
lo s
u s u a r io s v a n
m aana
de
que
d e s a r r o lla r
pues es
p r o b a b le
u n o ),
que
d ifu s o s
de
que
su
pesa r de
el
id e a
ser
y, d e
(o
si se
no
i n v e s t i g a r si
a s , s i e s
s u b e s tim a r o n
e s d e m a s ia d o
s u p e r i o r lo
del
razo
exa
q u ie n
p o rq u e
de
de
desea
que t o
ra z o n e s
h a a u t o r i z a d o e l s is
clculo
un
p ro y e c to
p ie n s a
p o r c ie n to s
e l u s u a r io
e n tu s ia s ta
h a c o n v e n c id o b a
p ro y e c to ,
c a rre ra ,
la f a lt a
v o lu b le s :
buena
e l p r o y e c t o e s v u ln e r a b le .
e l u s u a r io
r e a lic e
r a z o n a b le
p r e d ile c t o
de
hoy
de
se
m aana.
t ie n e
una
u n c lc u lo
m i c o n s e jo
e s t
es
c o m p u t a r iz a d o s ,
son
se
e l p ro y e c to
e n c o n tra r q u e
y v ie n e n : e l u s u a r io
p o r o tro
c o n s t r u ir lo
a d m in is t r a d o r
que
e m b a rg o ,
a y u d a r
puede
u s u a r io s
e s tu d io de
m uy
que
to ta lm e n te
p r o y e c to . A s q u e , s i n o e x is te
q u ie r e
del
a l re s p e c to
re c h a z a d o
p a ra
un
d e l u s u a r io , y s i l q u ie r e
la a d m in is t r a c i n
(p o rq u e
E n e l m e jo r d e lo s c a s o s ,
c o s t o /b e n e f ic io .
S in
son
e n c o n tra r
o p t im is t a s
estar
d eb en
in s is t ir e n
e s ta r c o n s c ie n te
a! p ro y e c to , p e ro
c lc u lo s
de
e l s is t e m a
c o s t o /b e n e f ic io
s i lo s
c o n s t r u ir e l s is t e m a
u s u a r io s
p o s ic i n
p r e r r o g a tiv a .
c o s to s ), d e b e
E n el peo r de
io
de
hay, o
en
d e to d o , e s
a lg u n a , e s s u
nable.2 S i n o l o
geradamente l o s
en
un
pue de
es
bu sca n d o
un
q u e a u t o r iz
v is i n
el
d e c o s t o /b e n e f ic io
m uy
s e n c illo :
e m p le o
p ro y e c to
m u y d ife r e n te
de
a ye r puede
antes
de
a l d a
que
ser
d e s e a b ilid a d del
(y e s e v id e n te
m a n te n g a
nuevo
la
su
q u e n a d ie
c u r r c u lu m ,
c o n c l u y a e l p ro
y e c to .
En
la s
s e c c io n e s
s ig u ie n te s
e x a m in a r e m o s
d iv e r s o s
a s p e c to s
de
lo s
c l c u lo s
d e c o s t o /b e n e f ic io :
Anlisis
de
A n lis is d e
c o s to s
b e n e fic io s
1 Esto se da sobre todo en algunas industrias altamente competitivas donde se desarrollan siste
mas de cmputo nuevos para ofrecer tipos adicionales de servicios para ei mercado (por ejemplo,
nuevos sistemas bancarios, sistemas de tarjeta de crdito y sistemas de viajero frecuente" de ae
rolneas). Por tanto, su usuario podra no justificar el costo de un sistema as con base en mritos
propios, pero puede sentir que tiene que desarrollarlo para mantenerse ai da con la competencia.
2 Como analista en jefe, est en posicin de saber esto de inmediato, desde luego. Pero para un
analista subordinado, que entr al proyecto despus de seis meses de iniciado puede no ser tan
evidente. Para ese punto el proyecto tiene vida propia y luchar por su existencia independiente
mente del usuario y de cualquier otro proceso racional de toma de decisiones.
www.FreeLibros.org
C A LC U LO S DE C O S T O /B E N E F IC IO 551
c2
C m o e x p r e s a r lo s a h o r r o s
A n lis is
de
ANALISIS DE COSTOS
El
pados
p r o p s ito
a s o c ia d o s
instalarlo,
(o d e
d e e s ta
con
5,2.1
operario
de
iu e g o , e s
e i c o s to
mantenerlo,
de
c a lc u la r to d o s
construirlo,
de
a d e m s
de
io s
io s
c o s to s
s in o t a m b i n
c o s to s
antici
el
e x tra s .
cosC ada
a c o n t in u a c i n .
po n e c e s a r i a
p a ra
Tenga p r e s e n t e
sino t a m b i n d e
que
En
ta m e n to
gam os,
n e c e s it a
la d e m s
la
in v o lu c r a d a
A d m in is t r a d o r e s
M ie m b r o s d e
C o n s u lt o r e s y p r o g r a m a d o r e s
de
d is tin ta s
150
v a r io s .
m ie m b r o s
lo s
casos, de
c a te g o r a s
c o n t a b ilid a d ) ;
decir,
con
de
la c a n t id a d
de
p e rs o n a s
de
analistas
e l d e s a r r o llo
que
se
d e t ie m
r e q u ie r e .
y p ro g ra m a d o re s ,
d e l s is t e m a :
u s u a r ia
b a jo c o n t r a to
d e l p e rs o n a l d e
de
se
e s to
la
a u d it o r a , d e c o n t r o l d e
a d m in is t r a c i n
p e rs o n a s
p ue de
c ie n to
p a ra
e x p re s a r
N u e v a m e n te ,
multiplicar
te n g a
que
c u b r ir
e l c o s to
e s to
se
pue de
pue de
incluidas
A s e g re s e d e to m a r e n c u e n ta
p r o b a b le m e n t e
por
e s t im a c i n
c a lid a d
o p e r a c io n e s .
m a y o ra
las
de
la c o m u n id a d
P o s ib le m e n te
de
c a n t id a d
c a lc u la r e i c o s t o
g e n te
e s , o a n u a le s .
a ; e s
la s t c n ic a s
s is t e m a
O fic in is ta s
ia
de
un
n o s lo
to d a
o de
medio
B d is c u tim o s
c o n s t r u ir
otros
a c t iv id a d , d e s d e
e i s is t e m a : n o s lo
un0 d e s t o s s e d is c u t e
por m
r ie s g o s
de
en
en
su
o b te n e r e i s a la r io
p ro y e c to
t r m in o s
lo s f a c t o r e s
ca d a
s a la r io
s e g u ro s ,
o b te n e r d e
ia
de
(o
c o s to s
e x tra s d e
por un
b e n e fic io s
pro
d e l d e p a r
p o r
su
h o ra ,
co m p a
fa c to r d e ,
e m p le a d o s
a d m in is t r a c i n
d i
y
d e l d e p a r
ta m e n to d e c o n t a b ilid a d .
T e n g a
presente
d is p o n ib le s e l c ie n
por c o n c e p to
de
t a m b i n
p o r c ie n to
que
dei
q u ie n e s
tiempo:
t r a b a ja n
en
e l p ro y e c to
n e c e s a r ia m e n te
e n fe r m e d a d e s , v a c a c io n e s ,
lic e n c ia s ,
se
e tc .
n o s ie m p r e
p e rd e r
S u
a lg o
de
c o m p a a
e s t n
t ie m p o
p o d ra
no
tener u n f a c t o r e s t n d a r a a p l i c a r a e s t e t i e m p o p e r d i d o ; d e ser a s , s u p o n g a p o r l o
menos u n f a c t o r e l 1 0 p o r c i e n t o . T a m p o c o e s t m u y l e j o s d e l o r e a l i s t a u n 2 0 p o r
ciento o u n 2 5 p o r c i e n t o . ( E s p o s i b l e q u e e s t o y a s e h a y a t o m a d o e n c u e n t a a l ha
cerse l a e s t i m a c i n d e r e c u r s o s q u e s e d e s c r i b e e n e l a p n d i c e B . ) R e v i s e p a r a
www.FreeLibros.org
a s e g u ra r q u e
dos v e c e s .
e l fa c to r d e
p r d id a
de
t ie m p o
no
se
h a ya
o m it id o
ni se
haya
a p lic a d o
552
C A LC U LO S DE C O S T O /B E N E F IC IO
En
de
m uchos
d e s a r r o llo .
re a
de
la s
p ro y e c to s
P uede
n u e va s
se r
d e b e r
que
lo s
m e to d o lo g a s
el
in c lu ir t a m b i n
m ie m b r o s
de
del
c o s to
e q u ip o
de
p re p a ra r ai
n e c e s it e n
d e s a r r o llo ,
lo s
el
y h a rd w a re
nu e vo s
personal
en e l
p re p a ra rs e
lenguajes
de
p ro g ra m a
equip0
es e l efe
t i e m p o d e c o m p u t a d o r a , t e r m i n a l e s o e s t a c i o n e s d e t r a b a j o y h e r r a m i e n t a s d e desar r o l i o ( e d i t o r e s , paquetes d e p r u e b a , e t c . ) que s e o c u p a n p a r a e l desarrollo d e l siste
ma. E n a l g u n o s c a s o s , las terminales y l a s h e r r a m i e n t a s p u e d e n e x i s t i r y a y pot
t a n t o el p r o y e c t o n o i n c u r r i r e n g a s t o s a d i c i o n a l e s ; e n c a s i t o d o s los c a s o s , sin em
bargo, e l p r o y e c t o t e n d r q u e incluir los c o s t o s d e l t i e m p o d e c o m p u t a d o r a . (Mote
q u e e s t o t a m b i n p u e d e i n c l u i r c o s t o s d e a l m a c e n a m i e n t o e n d i s c o y c o s t o s d e tele
comunicaciones, al i g u a l q u e c o s t o s d e p a p e l , f o r m a s y o t r o s m a t e r i a l e s e x t r a s . )
c i n o la s d iv e r s a s
comercial
q ue
A lg u n o s
que
no
h a b ilid a d e s s o b r e
se
e s t
proyectos
t r a b a ja b a n
p a ra
O tr o
nue vos
la
se
c o s to
que
d e s a r r o lla n
o r g a n iz a c i n
a n te s
que
hay
con
de
g e n te
a s o c ia d o s c o n
te n e r
nueva,
co m e n za r
el
en
es
el
c u e n ta
d e c ir , p e rs o n a s
p ro y e c to ,
p a ra
la
costos
d e r e c l u t a m i e n t o ( g a s t o s d e v i a j e p a r a l o s c a n d i d a t o s al t r a b a j o , p a g o s d e agencias
d e empleo, e t c . ) , a d e m s d e g a s t o s d e e m p l e a d o s a s o c i a d o s con l a p r e p a r a c i n ini
cial q u e debe t e n e r u n n u e v o e m p l e a d o . P u e d e s e r n e c e s a r i o incluir e l c o s t o d e es
pacio d e o f i c i n a , e s c r i t o r i o s , telfonos y o t r o t i p o d e e q u i p o p a r a e i personal n u e v o .
c u a l, s in
duda,
u san do.
s o ftw a re
n o e x is ta
e s p a c io
de
o f ic in a . P o r t a n t o
p u e d e te n e r q u e
in c lu ir
E n a l g u n o s p r o y e c t o s , t a m b i n s u r g e n g a s t o s d e v i a j e p o r v i s i t a s q u e se de
ben h a c e r a a l g u n a s e d e l e j a n a p a r a p o d e r entrevistar u s u a r i o s . O b v i a m e n t e , ste
no e s u n f a c t o r a t o m a r e n c u e n t a e n u n p r o y e c t o d o n d e t o d o s los u s u a r i o s e s t n lo
c a l i z a d o s en l a m i s m a z o n a g e o g r f i c a q u e el e q u i p o d e d e s a r r o l l o : p e r o e n proyec
tos c o n d i v e r s o s g r u p o s d e u s u a r i o s en d i f e r e n t e s l o c a l i d a d e s ( a v e c e s e n d i s t i n t o s
pases), e s t o p u e d e r e p r e s e n t a r u n g a s t o i m p o r t a n t e . P o r c i e r t o , a m e n u d o l a a d m i
n is tr a c i n
v ia je ;
en
s u p o n d r
p ro y e c to s
c g n it a s y m a lo s
La
que
to d a
r e a le s
la
in fo r m a c i n
suelen
r e q u e r ir s e
n e c e s a r ia
v ia je s
se
puede
s u b s e c u e n te s
re c a b a r e n
p a ra
u n s o lo
s o l u c i o n a r in
e n te n d id o s .3
p r in c ip a l:
Los
s a la r io s
g a s to s
e x tra
p a ra
to d o
e l p e r s o n a lr e la c io n a d o
con
e l p ro
y e c to .
C o s to s
d e c a p a c it a c i n
T ie m p o
C o s to s d e
d e c o m p u ta d o ra
r e c lu t a m ie n to
y h e r r a m ie n ta s
de
desarrollo
p a ra e l p e rs o n a l
d e l p e rs o n a l n u e v o
www.FreeLibros.org
3 Esto se puede minimizar a veces si su organizacin tiene extenso acceso a correo electrnico )
otras formas de comunicacin adems del telfono.
CALCULOS DE C O S T O /B E N E F IC IO 553
E s p a c io
G a s to s d e v ia je
* 2,2
d e o f ic in a y e q u ip o
p a ra
p a ra e l p e rs o n a l n u e v o
visitar
u s u a r io s
le ja n o s
En u n p r o y e c t o s e n c i l l o , p u d i e r a s e r s u f i c i e n t e l l a m a r p o r t e l f o n o a l u s u a r i o y
decirle q u e s e t e r m i n d e d e s a r r o l l a r e l s i s t e m a ; p u e d e e n t r e g a r s e en u n d i s c o f l e x i
ble y d e j a r q u e l m i s m o l o i n s t a l e e n s u c o m p u t a d o r a p e r s o n a l .
io grande y c o m p l e j o , e l p r o c e s o d e i n s t a l a c i n
estos. E n t r e e l l o s t e n e m o s l o s s i g u i e n t e s :
G a s to s d e
c a p a c it a c i n
G a s to s d e
c o n v e r s i n
de base s
G a s to s
in s ta la c i n
comercial
G a s to s d e
a p r o b a c i n
G a s to s d e
e je c u c io n e s
G a s to s d e i e q u ip o
T p ic a m e n t e , t o d a
fa m ilia r iz a r s e c o n
el uso
m s
P e ro
d if c il
en
un
in c lu y e
p ro y e c m u ch o s
usuarios
de
de
es
de
d a to s
r e g la m e n ta r ia
paralelas
d e d e s a r r o llo
la c o m u n id a d
d e l s is t e m a .
d u ra n te
la
in s ta la c i n
usuaria n e c e s i t a r d e c i e r t a c a p a c i t a c i n p a r a
Puede r e q u e r i r s e t a m b i n c a p a c i t a c i n adicio
nal p a r a i o s u s u a r i o s s u p e r v i s o r e s y t a m b i n p a r a e l p e r s o n a l d e o p e r a c i o n e s y o t r o s
miembros e x t r a d e l p e r s o n a l . N o t e q u e e s t o s i g n i f i c a q u e t a m b i n d e b e i n c l u i r s e e l
costo de d e s a r r o l l a r c u r s o s d e p r e p a r a c i n p a r a l o s usuarios, ei c o s t o d e m a n u a l e s o
papelera d e l o s c u r s o s , y e l c o s t o d e l u g a r e s d e c a p a c i t a c i n p a r a l o s u s u a r i o s ( a u
las, e t c . ) . F i n a l m e n t e , n o o l v i d e e l c o s t o d e l tiempo d e l u s u a r i o d u r a n t e este p r o c e s o
de c a p a c i t a c i n ;
rios, o p u e d e
pueden
c a lc u la r s e
p e d ir le
en
c a lc u la r lo
t r m in o s
de lo s u s u a r i o s m i e n t r a s s t o s s e e s t n
L o s c o s to s d e c o n v e r s i n
lando un
s is t e m a
nuevo
p a ra
de
en
d e l c o s to
de
lo s
de
lo s
s a la r io s
sustitutos que
de
lo s
r e a liz a n
la
u su a
la b o r
p re p a ra n d o .
bases
el cual no
t r m in o s
d e d a to s
e x is te
pue den
p re c e d e n te .
ig n o r a r s e
P e ro
si
s i s e e s t insta
el s i s t e m a n u e v o
que n e c e s i t e in
r e e m p la z a a u n o a n t e r i o r , s e g u r a m e n t e e x i s t i r u n a b a s e d e d a t o s
corporarse. S i l a b a s e d e d a t o s e x i s t e n t e n o t i e n e f o r m a c o m p u t a r i z a d a ( p o r e j e m
plo, a r c h i v o s l l e n o s d e p a p e l e s ) , entonces h a b r u n g a s t o s u b s t a n c i a l a s o c i a d o c o n
el i n g r e s o d e d a t o s ; e s d e c i r , a l g u i e n ( o p o s i b l e m e n t e u n g r u p o g r a n d e d e p e r s o n a s )
probablemente s e t e n d r q u e s e n t a r f r e n t e a una t e r m i n a l a t e c l e a r t o d o s l o s d a t o s
relevantes p a r a el nuevo sistema. S l o s d a t o s e x i s t e n t e s y a e s t n c o m p u t a r i z a d o s ,
p u e d e h a b e r u n p e q u e o c o s t o p a r a t r a d u c i r m e c n i c a m e n t e e s o s a r c h i v o s a! n u e v o
formato.4
www.FreeLibros.org
f Existe un costo oculto del que debe estar consciente: durante ia conversin de la base de datos
anterior a la nueva, es inevitable que se e n cuentren errores. Esto sucede sobre todo, como se po-
55 4
C A LC U LO S DE C O S T O /B E N E F IC IO
L o s c o s to s d e
m a
vo.
incluye
Los
P a ra
b ie n t a le s
s is t e m a s ,
de
o p e ra d o re s
E s to
e m is io n e s
in g r e s o
s im p le m e n te
puede
de
d a r n
de
una
el
S i
lle n a d o
ia
de
en
in c lu ir c o s a s
la s
p a n ta lla s
fo rm a s ,
E l c o s to
ejecuciones
de
los
de
in s is t ir
q u e e l s is t e m a
en
c o s to s
riodo d e t i e m p o . E s t o
rio y otros g a s t o s r e
e s p e c if ic a c i n
r e a liz a r u n a
con
el
ia
que
de
c u e n ta
e n a lg u n a
no
t a m b i n
se
p a r a le lo
un
p r o c e d im ie n to
con
(con
e je c u c i n
b u r o c r t ic o
estimar e i costo de
proceso d e prueba, su esti
tip o s
d u p lic a c i n
ia
fo rm a s
p o d e rs e
m uchos
In v e s tig u e
d u ra r
le
va ya
a o lv id a r
Tpicamente,
lo
de
io s
e s ta r n
( y p o s ib le
g a s to s
le ja n a
una
de
loCa.
tales c o m o pruebas a m
d e video q u e usan los
o tra s
g u b e r n a m e n ta le s
h a b e r la s , t a m b i n
P a ra
use en
involucrar
cunto
s is t e m a
s u s s u e ld o s
sede
a n t e r io r s e
nue'
costos do
io s
de
deb e
en |a
in c lu ir s e
s is t e m a s , e l
usuario
algn pe
personal usua
lo e n c o n t r a r e n la
e l n u e v o d u ra n te
te m p o ra l d e
s u e rte
p a r a le la ; e s to
deb e
a y u d a r le a
a p r o p ia d a .
in s ta la c i n .
del
p a r a le lo , d e
la c io n a d o s .
e s t im a c i n
d e s a r r o llo
ad e m s
en
en
en
in s ta la c i n .
pue de
d e l s is t e m a )
A s e g re s e
p a r t ic ip a
de
un
es
deb e
e s t im a c i n
s is f e
s o ftw a r e
de
lic e n c ia s
a u t o r id a d e s
a p r o b a c i n
de
y /o
estimacin
bue na
g a s to
pue de
r a d ia c i n
si el
ig n o r a r , s o b r e t o d o
f ija .
d iv e r s a s
ta m b i n
de
d a to s .
in v o lu c r a
de
d eb en
t e le c o m u n ic a c io n e s
un
hab er
p o r p a rte
o f e d e r a le s .
c o n tra
se
no
nue vo
le
g e n e r a lm e n te
r e g la m e n ta r ia ,
le s , e s t a t a le s
e q u ip o
p o d e r lo g r a r u n a c o t iz a c i n
a lg u n o s
a p r o b a c i n
que
nuevo,
p ro v e e d o re s
in s ta la c i n , y d e b e
comercial
in s ta la c i n
h a rd w a re
que
c o s to
t a m b i n
t ie m p o
v ia je s
el
d e l p e rs o n a l
p ro g ra m a d o re s
con
su
de
in s t a la c i n .
que
involucrados
d e s a r r o llo
a n a lis t a s
O b v ia m e n t e ,
e x tr a ) y b e n e fic io s a d ic io n a le s , d e b e
se
p u d ie r a n
r e q u e r ir p a r a
tomar
i n s t a l a r e l s is t e m a
d e l u s u a r io .
t e n g a p r e s e n t e q u e p a r a l o s s i s t e m a s g r a n d e s , l a I n s t a l a c i n no
golpe; p o r e j e m p l o , u n n u e v o s i s t e m a b a n c a r i o p u e d e i n s t a l a r s e e n una
s u c u r s a l tras o t r a , d u r a n t e u n p e r i o d o d e a l g u n o s meses. En g e n e r a l , e s t o significa
que e l c o s t o de i n s t a l a c i n d e ias s u c u r s a l e s iniciales ( o r e a s d e u s u a r i o s ) s e r m a
y o r q u e e l d e l a s s u b s e c u e n t e s , p o r q u e e l e q u i p o d e instalacin t e n d r c a d a vez ms
experiencia y ( c o n suerte) l o s p r o b l e m a s i n i c a l e s q u e p u d o h a b e r c o n e l sistemase
h a b r n e r r a d i c a d o tras las p r i m e r a s i n s t a l a c i o n e s .
P o r otro l a d o , s i e l proceso e
i n s t a l a c i n dura varios m e s e s ( o i n c l u s o a o s ) , d e b e t o m a r e n c u e n t a l a p o s i b il id a c
F in a lm e n t e ,
se
h a r
de
dr imaginar, si la base de datos existente es manual y las entradas se han hecho a mano; encon
trar datos fallantes, incompletos y datos obviamente incorrectos. Entre ms histricos sean ios
datos, ms errores es probable encontrar. Adems, la conversin misma puede dar lugar a) surgi
miento de errores, sobre todo si es un proceso manual. Por ello, es probable que exista un gasto
asociado con ia correccin de datos. Probablemente sea buena idea tomar una muestra al azares
la base de datos existente para estimar el nmero de errores que se encuentren; luego, hay que es
timar el costo de corregirlos (en ia mayora de los casos, las correcciones se tendrn que hacer ma
nualmente).
www.FreeLibros.org
C A LC U LO S DE C O S T O /B E N E F IC IO 555
dg c a m b i o
sistema y
de
la
p e r s o n a l:
p r e p a r a c i n
ijn n u e v o t r a b a j o
q 2.3
en
o tra
gente q u e h a
de l o s u s u a r i o s
parte.
la
a d q u ir id o
se
pue de
e x p e r ie n c ia
en
la
in s ta la c i n
a b u r r ir d e l p r o c e s o
del
y c a m b ia r s e
que
se
r e q u ie r e
p a r a d e s a r r o lla r e in s t a la r u n
s is t e m a
no se da
en
lo s
rboles; i a o r g a n i z a c i n t i e n e q u e p e d i r l o p r e s t a d o , o b i e n d e b e s a c a r s e d e s u s fon
dos actuales. P o r t a n t o , existe u n c o s t o a s o c i a d o c o n e l u s o d e l d i n e r o . D e p e n d i e n d o
je su o r g a n i z a c i n , se l e p u e d e p e d i r q u e exprese e s t o e n t r m i n o s d e c o s t o d e l d i ner0 prestado, o d e o s i n t e r e s e s q u e g a n a r a s i s e t u v i e r a i n v e r t i d o e n l u g a r de es
tarse u s a n d o p a r a e l p r o y e c t o .
Esta e s un r e a e n l a q u e d e b e r e c u r r i r al c o n s e j o d e l d e p a r t a m e n t o d e conta
bilidad. E i l o s t e n d r n c a s i s e g u r a m e n t e u n a r e g l a e s t n d a r a c e r c a d e c m o t r a t a r
tales c u e s t i o n e s , y e s i m p o r t a n t e q u e su p r o y e c t o u t i l i c e e l m i s m o enfoque.
C.2.4
Costos operacionaies
U na ve z
in s t a la d o
e l s is t e m a ,
lo. S i n e m b a r g o , e s t o t a m
ahorrar d i n e r o , d a d o q u e
tualmente t i e n e e l u s u a r i o
b i n
debe
es
de
(a
m enos
a l u s u a r io
s u p o n e rs e
que
C o s to s d e
C o s to s
C o s to s d e
p e rs o n a s
C o s to s d e
m a n t e n im ie n to
C o s to s d e f a c ilid a d e s
de
haya
( s u p o n ie n d o
que
no
es
se
b i n ), d e l e q u i p o
de
materiales
p a p e l, f o r m a s ,
(c o m o
p re s o ra , e t c . ) .
T e n g a
e l s e n t id o
p re s e n te
de
en
m s
a a d id o
la
c o n t in u a r o p e r n d o
que
el
e c o n m ic o
nuevo
que
s is t e m a
ac
el que
m a y o r f u n c io n a lid a d ) .
A lg u
son:
muy amplio.
haya
r e la c io n a d o s
d is c o s
se
en
A b a rc a
c o m p ra d o
ta m b i n
que
terminales, a l g u n a s i m p r e s o r a s y
coticen c o s t o s d e r e f a c c i o n e s d e
Los
s e r
y m a te r ia le s y e q u ip o
te le c o m u n ic a c io n e s ,
c o n s u m ib le e n
d in e r o
re a
s o ftw a re
hardware
A q u e l t r m in o
c m p u to
c o s ta r
que
nos e j e m p l o s t p i c o s d e c o s t o s o p e r a c i o n a i e s
h a rd w a re
le
re p re s e n ta r u n
de
que
desd e
p e ro
t e r m in a le s ,
flexibles,
d e s g a s ta
ya,
p a rte
o
de
g a v e ta s
del
e l c o s to
ve a
la
e s t a c io n e s
p a ra
del
s e c c i n
discos,
de
equipo
C .2 .6
de
ta m
t r a b a jo ,
c in ta s
de
im
hardware s e p u e d e c o n s i d e r a r
reemplazarse. E s t o i n c l u y e
e q u i p o . A s e g r e s e d e q u e se
n e c e s it a
ta l v e z o t r o s t ip o s d e
m a n e ra a d e c u a d a .
e s ta
d is c u s i n
s ig n if ic a n
lo s
g a s to s
c o n t in u o s
de
www.FreeLibros.org
re n ta d e
s is t e m a s
tip o s d e s o f t w a r e
o p e r a t iv o s ,
que
p a q u e te s
se pue de
de
a d m in is t r a c i n
h a b e r re n ta d o d e
a lg n
de
base s
p ro v e e d o r.
de
d a to s
y o tro s
556
C A LC U LO S DE C O S T O /B E N E F IC IO
Los
costos de personas
in c lu y e n
a l p e r s o n a l d e o p e r a c i o n e s , p e r s o n a l d e a r
y o t c n ic o , p r o g r a m a d o r e s d e
m a n t e n im ie n to
in v o lu c r a d o s
c o t id ia n a
con
la
te , p r o b a b le m e n t e
m ar en
o p e r a c i n
te n g a
c o n s id e r a c i n
que
el
c o s to
de
io s
u s u a r io s
d ir e c ta m e r * '
anteriorrne-f
c o m o u n c o s t o a u m e n t a d o p a r a poder to'
g a s t o s e x t r a s d e la corporacin.
d e l s is t e m a .
e x p re s a r e s to
s e g u r o s , b e n e fic io s y
C o m o
se
d is c u ti
mensual ( o a n u a l ) p r e v i s t o p a r
los c o s t o s n o s l o d e l m a n t e n j.
m i e n t o p r e v e n t i v o q u e p r o p o r c i o n a e i p r o v e e d o r , sino t a m b i n c o s t o e x t r a d e r e p a r a c i o n e s e n c a s o d e q u e s e descomponga e i e q u i p o . I n c l u y a t a m b i n costos de
m a n t e n i m i e n t o d e s o f t w a r e c o m e r c i a l , si s e n e c e s i t a ; e l c o n t r a t o d e m a n t e n i m i e n t o
q u e o f r e c e n l o s p r o v e e d o r e s u s u a l m e n t e incluye u n nmero t e i e f n i c o d e consulta
Los
ei
equipo
p a ra
a p o yo
c m p u to ;
t c n ic o ,
de
n u e v a s v e r s io n e s
A d em s, sus
de
m a n t e n im ie n to
su
a d e m s
sus
g a s ta n
m a n t e n im ie n to .
Si
m s
fu e rz o
la
el
en
p o r lo
p o r c ie n to
r e e m p la z a
t c n ic a s
(o
de
c o s to
r e d u c id o ) a
m u e s tra
el hecho
su
uno
p re s u p u e s to
a n t e r io r ,
e s fu e rz o
su po ne
m o d e rn a s
re p re s e n ta
d e l cosl
aplicacin. Puede
d e q u e m u c h a s orga
p r o c e s o d e d a t o s en
una
s o ftw a re
e s t im a c i n
de
de
una
e l a n t e r io r
e s p e c ie
10
de
q u e
se
15
que
s ta s .
aos
e s t im a c i n
el
nuevo
E s te
e s un
d e s a r r o ll
d e s o ftw a re
e f ic ie n t e s
de
estimar
m a n t e n im ie n to .
in g e n ie r a
t ie n e
puede
de
que
m o d e rn a s d e
m s
in c lu ir
de
e s t im a r lo s c o s t o s d e l n u e v o s is t e m a :
de
que
ya
lo
de
sistema actual
si el
m enos
c a n t id a d
r e la t iv a m e n te
d eb en
m e jo r a m ie n to
c o s to , c o m o
c o n s e rv a d o r,
u s a r
m a n e ra s d e
m is m a
p r o b a b le
g r a t u it a s
' j
m a n t e n im ie n to
del 50
s is t e m a
t c n ic a s
no
de
H a y v a r ia s
q u e r ir
in c lu ir
a c t u a liz a c io n e s
r e p a r a c i n
s e r u n f a c t o r im p o r t a n t e
nizaciones
de
e l c o s to
deb e
p a q u e te s .
c o s to s
p a ra
in c lu y e n
e s t im a c i n
de
re-
es-
usando
y q u e e l nuevo
E s to
es
poco
a n t i g e d a d , p e ro
d e l p e o r de
lo s ca so s,
respecto >
encon
trado que, p o r e j e m p l o , s u s c o s t o s d e m a n t e n i m i e n t o s e h a n r e d u c i d o en
u n f a c t o r d e c i n c o o m s g r a c i a s a l u s o c u i d a d o s o d e l a n l i s i s , diseo, y
p r o g r a m a c i n e s t r u c t u r a d o s . 5 I n v e s t i g u e o t r o s p r o y e c t o s s i m i l a r e s dentro
d e s u p r o p i a o r g a n i z a c i n p a r a v e r s i s e h a n l o g r a d o a h o r r o s d e e s t e tipo:
d e s e r a s , p u e d e s e r razonable e s p e r a r l o s e n s u p r o y e c t o .
S e a c a u t e lo
s o , s i n e m b a r g o , e n c u a n t o a l a t e n t a c i n d e m o s t r a r r e d u c c i o n e s consi
derables d e p e r s o n a l b a s a d a s e n l a i n s t a l a c i n d e su n u e v o sistema; rara
v e z s u c e d e , p o r l a s r a z o n e s q u e s e discuten e n l a s e c c i n C . 3 . 1 .
U na
e s t im a c i n
o p t im is t a
a l m a n t e n im ie n to
S i a c tu a lm e n te
no
c o m p a r a c i n
si d ese a
simistas),
(o
tra te
puede
d e l s is t e m a
de
se
e s t
b a s a rs e
a c tu a l.
utilizando
en
a lg n
e v ita r e s t im a c io n e s
d e te r m in a r
el
e l a h o rro
M uchas
c o s to
e s p e ra d o
o r g a n iz a c io n e s
sistema
que
d e m a s ia d o
p r o m e d io
de
han
pueda
s e r v ir
o p t im is t a s o
m a n t e n im ie n to
de
pe
para
www.FreeLibros.org
5 Para clculos detallados de estos ahorros, consulte el libro de Capers Jones, Programming Poductivity, (Nueva York: McGraw-HIll, 1985).
C A LC U LO S DE C O S T O /B E N E F IC IO 557
s is t e m a s
en
a lg u n a
m ie n t o
por
lnea
de
fu n c i n
deb en
su
U n
s im ila r e s
b a s a r
por
de
o r g a n iz a c i n .
(p o r
la s
e s t im a c io n e s
e s t im a c io n e s
de
E s to
e je m p lo ,
de
p o r a o , o c o s to s
p e ro
h a ce r
su
n o r m a liz a d a
c d ig o
a o ),
p e r m it ir le
de
d e n tro
u n id a d
p r o b a b le m e n t e
c o s to s
de
m a n t e n im ie n to
r e a liz a d a s
en
m a n t e n im ie n to
se
m a n t e n i
p o r p u n to
e i a p n d ic e
a p r o p ia d a s
p a ra
p ro y e c to .
c o s to
f in a l q u e
es
deb e
e s t im a r s e
cu an do
se
el
c a lc u la
c o s to
o p e r a c io n a i d e i
las
mantenimiento del p r o v e e d o r y
e l personal u s u a r i o ) .
S i e l n u e v o s i s t e m a v a a o p e r a r en u n a c o m p u t a d o r a p r i n c i p a l
c e n t r a l i z a d a que y a e s t i n s t a l a d a , estos c o s t o s p u e d e n e s t a r incluidos e n e l c o s t o
global d e h a r d w a r e q u e s e d i s c u t i a n t e r i o r m e n t e . S i n e m b a r g o , s i e s t d e s a r r o l l a n
d o u n s i s t e m a completamente n u e v o q u e t e n d r s u p r o p i o l o c a l d e o p e r a c i o n e s , s t e
n u e v o s is t e m a
o f ic in a s
p a ra
el d e
( p o r e je m p lo , e l c u a r t o
o p e r a c io n e s , la g e n t e
de
c o m p u ta d o ra s y
de
im p o r ta n te .
o tro
n u e v o s is t e m a .
de
o c u l t a r lo
in fo r m a c i n
E x is te n
nos c a s o s ,
ms
g a s to
que
d e b e te n e r e n
E s c o n v e n ie n t e
le s , p e r o t i e n d e
mas
p la n ta f s ic a
e l p e rs o n a l d e
p u d ie r a s e r u n g a s t o
C.2.5
la
en
v a r ia s
en
la
c a te g o ra
se
en
un
a s p e c to
u n fu tu ro :
fo rm a s
e l s is t e m a
f a lla , m i e n t r a s q u e
que
de
q u e d a
c u e n ta : e l c o s to
s e p u lt a r e s to
c o n v e r t ir
su
de
de
p o s ib le s f a lla s
c o s to s
im p o r t a n t e
del
o p e ra c o n a de
lo s
siste
en
a lg u
c o n t a b ilid a d .
fa lla
de
s is t e m a s ,
to ta lm e n te
fu e ra
de
co m o
se
p o d r
o p e r a c i n
e n o tr o s , c o n t in a o p e r a n d o , p e r o
im a g in a r ;
h a s ta
qu e
u n a o v a r ia s d e
se
c o r r ig e
la
s u s s a lid a s s o n
puede
E n a lg u n o s c a s o s ,
ser que
lo s
fa lla d e l s i s t e m a
y
costos
C m o
g u n ta a
p r d id a s f in a n c ie r a s
p r d id a
e s t im a r s to ?
p ro g ra m a d o re s
nuevo
de
S e ra
puede
in g e n u o
ig n o r a r lo
c o n s t r u ir s is t e m a s
o a n a lis t a s
que
te n e r,
u o tra s
p r d id a s
d e g a n a n c ia s o p r d id a d e
p o r c o m p le to
p e rfe c to s ; p o r o tro
laboran en
e l p ro y e c to
m ir a r n
si
lo
co m o
la m e n t a b le s ,
c lie n t e s .
pues
an
la d o , s i p r e
d e s e n ilid a d .
vez l o
sistema
T al
ia p o s ib le
la c a p a c id a d
e l s is t e m a
n u e va fo rm a
ll a s d e l
deb e
lo g r a d o
lo s
que
se
no
h a y a o c a s io n a d o
a s o c ia d o s c o n
no h e m o s
veen
u s u a r io s
m s
r e s p o n s a b le
a c tu a l,
s i e s t
que
puede
c o n s tru y e n d o
h a ce r
uno
es
n ue vo
1 ) e s tu d ia r
p a ra
la
r e la c i n
r e e m p la z a r lo
y,
de
fa
2)
ver
6 Esto supone, desde luego, que alguien de su organizacin est llevando un registro de estas co
sas. Una encuesta de casi 500 instalaciones de proceso de datos en los EUA conducida por Lientz
y Swanson en 1980 sugiere que aproximadamente un 50% de las organizaciones no llevaron un re
gistro de las tallas operacionales en sus sistemas; vase el libro Software Maintenance Manage
ment, de Lientz y Swanson, Reading Mass.: Addison Wesiey, 1980.
www.FreeLibros.org
558
C A LC U LO S DE C O S T O /B E N E F IC IO
l o s dems s i s t e m a s d e s u organizacin.6 As p u e d e
razonables s o b r e l a r e l a c i n d e f a l l a s q u e t e n d r e l sis
tema n u e v o . C o n s u e r t e , s u p r o y e c t o s e p o d r c o n s t r u i r c o n u n a c a n t i d a d substan
cialmente menor de e r r o r e s q u e l a d e l a c t u a l , o i n c l u s o q u e l a d e l s i s t e m a promedio
d e s u organizacin; d e hecho, i n t e n t e l o g r a r u n a m e j o r a d e l 1 0 p o r ciento si n o ms
ia
r e la c i n
fallas
de
h a c e r a lg u n a s
S i n o e x is te n
tema
a c tu a l d e
c i n
p a ra
el
d o c u m e n to
C .5 .
de
el que
de
g lo b a l
c o s to s
se
del
lo
pue de
cu an do
se
de
te n e r u n
lizarse
cu an do
de
se
g ra n
de
vea
e s te
la
en
su
s e c c i n
e l c u a l u n a f a lla te n d r a
no
s o ftw a re , a
el
ve a
sis
del
e s t im a
h e ch o
re s p e c to
a lc a n c e ,
p re o c u p a n
de
es p r o f e s i o n a l
pesar dei hecho
h a c e r lo
p o r el m om en
Software Reiability
lib r o
de
1 9 7 9 ).
e n o rm e
im p a c t o
la s
lo
en
su
v a r io s
com o
s o b re
io s
s ie n d o
de
un
lo s
c o s to s
in v e s t ig a r q u
de
la
de
puede
el
d e c la r a
n o a fe c ta
c o s to
de
e fe c tiv o
de
costo
al
o p e r a c i n
D e
d e c o m p ra
se
de
E l c o s to
c o n s id e r a n
de
a o s
m a n e ra
en
lu g a r d e
la o r g a n iz a c i n ,
g a s to s
d e s a r r o lla r s o f tw a r e
normalmente
o p e r a c i n
in v e n t a r s u
p r o p ia
f in a n c ie r o s
se
de
p o lt ic a
usan
c a p ita l,
( d e p e n d ie n d o
e x is t ir p e q u e a s v a r ia n te s e n
p a r m e tro s
o r g a n iz a c i n .
una base
de
d u ra n te
su
en
c a p i t a l i z a n ; e s d e c ir ,
e s to
c a p ita liz a b ie
e i f lu jo
h a rd w a re
p e r io d o
in s ta la c i n
p ue den
se
A u nque
im p u e s to s
s o b re
d e s e m b o ls a r n
re c o n o c e r
e l m is m o .
im p u e s to s p r e v a le c ie n t e s ) .
no.
c o s to
se
lo s
O tro s
aos.
g a s to s s o b re
tre m e n d o
de
s is t e m a ,
o r g a n iz a c i n
e l c u a l o c u rre n .
de
algunos
c o m p ra s
la r g o
O b v ia m e n t e , a q u n o
de
el nuevo
p e r io d o
r e a liz a r
o c u rre n , a u n q u e
p o rta n te
en
de
io s
pue de
se
capita
c o n t a b iliz a n
e s ta re a .
Es im
seguir
d e c o n t a b ilid a d .
su
y su
r e g la
o r g a n iz a c i n
m a n e r a c o n s is te n te .
C.3
ANALISIS DE BENEFICIOS
Es
te
no
al
y c o m p le jo , e n
y
re s p e c to ,
d e c ir ,
el a o
un
e l c o s t o t o ta l s ig a
con
es
c la s if ic a c i n
im p a c to
r e p a rte
m e n to s d e
de
su
T p ic a m e n te ,
c i n
al
c o n s id e r a r
c o n f ia b ilid a d
o r g a n iz a c io n e s
in f o r m a c i n
d u ra n te
s is t e m a ,
p u e d e te n e r u n
los
g ra n d e
de
d e b e
in fo r m a c i n
d e s a s tr o s a s
a s o c ia d o s
la r g o
s im ila r , la d e c is i n
c o s to
m s
m o d e lo
p re s e n ta n ;
im p u e s to s
r e p a rte n
re n ta
m e n o s
confiabilidad d e l s o f t w a r e
s o b r e l a cual h a c e r u n a
la
base
en
aun
lo
( R e a d in g , M a s s .: A d d is o n - W e s ie y ,
A lg u n o s
se
ias
de
m s
p a ra
una
p a ra
s is t e m a
n o te n e r u n
m a y o ra
c i n
un
tie n e
p o r
p o t e n c ia lm e n t e
o b te n e r
M y e rs
y no
r ie s g o s ;
c o n s tru y e n d o
la
C.2.6
ao
de
P a ra
G le n
d is p o n ib le s
e n to n c e s
a n lis is
a c e p ta b le
que
to .
e s ta d s tic a s
n u e vo ,
de
S i e s t
to d o s
organizacin,
su
c o n s e c u e n c ia s
m e n te
de
s u p o s ic io n e s
m ucho
m s
q u e c a lc u la r s u
a p n d ic e ,
puede
d if c il c a lc u la r
c o s to .
En
lo s
a lg u n o s
s e r im p o s ib le .
b e n e fic io s
de
casos, co m o
D e b id o
ta l
vez
un
se
que
nuevo sistema
m e n c io n
de
in fo r m a
a l p r in c ip io
e l s is t e m a
es
d e es
o b lig a to r io ,
www.FreeLibros.org
p o rq u e
e l u s u a r io
d e c id i
b e n e fic io s t a n g ib le s
no.
que
q u ie r e
e l s is t e m a
s in
im p o r t a r s i s e
pueden
id e n t if ic a r
C A LC U LO S DE C O S T O /B E N E F IC IO 559
El
m as.
in te n to
Los
de
c a lc u la r
u s u a r io s
tr 0 | o i n f o r m a c i n
s e s p r e g u n t a
re
c u n to
lo s
que
m u e s tra n
m s g ra n d e
u s u a r io s
m e d ir s e y c a l c u l a r s e
el c a s o p a r a
sistema c o n
de
m uchos
es
m a rc o s
c u n ta s
com o
o c a s io n a
c u a n tita t iv a .
de
p a ra to m a
de
ganancias
re p o rta r , e s
s e r
p r o b le
con-
m e jo r
d e c is io n e s , p e r o
proba
he
m a g n fic o ... D e
tienen
m ucha
c a b id a
n u m r ic a s d e c o s t o /b e n e f ic io .
un
id e n t if iq u e n
Si no
y a n a lis t a s ) , t r a t e
ta n to s
a c e rc a
m a g n fic o n o
c o m p a r a c io n e s
la b o r a l lle v a r a c a b o
m a n e ra
que
... s e n c illa m e n te , s q u e
hace r que
p ro y e c to s
el
e n tu s ia s ta m e n te
a h o rra r o
lo s e r , p e r o t r m i n o s
en h o ja s d e c lc u lo
va
d in e r o
P u e s ... m u c h o
cho, p r o b a b le m e n t e
P o r e llo , s u
tangibles
h a b la r n
m s o p o r t u n a o m e jo r e s
q u e c o n te s te n :
r a c o r r a l a r
b e n e fic io s
p r o b a b le m e n t e
c lc u lo
de
b e n e fic io s
lo
de
pue de
c o s t o - b e n e f ic io
t a n g ib le s
lo g r a r ( lo
lo g r a r q u e
que
c u a l s u e le
c o m p a re n
se
puedan
su
ser
nuevo
c o n o c id o s .
A s , puede d e c i r a l u s u a r i o : S u
sistema n u e v o d e l q u e e s t a m o s h a b l a n d o y el
s is t e m a X .
C u l c o n s i d e r a r a m s importante? S i s l o s e p u d i e r a i m p l a n t a r u n o d e
ellos, c u l e s c o g e r a ? S u p o n i e n d o q u e e l s i s t e m a X t i e n e a l g u n o s beneficios t a n
g i b le s a s o c i a d o s , e s t o d e b i e r a d a r l e p o r lo m e n o s u n a m a n e r a b u r d a d e d e t e r m i n a r
el v a l o r a p r o x i m a d o d e l n u e v o s i s t e m a .
ponga q u e
En
a lg n
t u v ie r a
la s
o tro
con
b e n e fic io s
elegir
que
s e c c io n e s
e n tre
el
s ig u ie n te s , d is tin g u ir e m o s
e n tre
b e n e fic io s t c tic o s y
e s tra t
per
mite q u e l a o r g a n i z a c i n c o n t i n e r e a l i z a n d o l a m i s m a actividad d e n e g o c i o s , p e r o a
menor c o s t o (o m a y o r g a n a n c i a ) ; u n b e n e f i c i o e s t r a t g i c o e s e l q u e p e r m i t e comen
zara r e a l i z a r u n t i p o d e n e g o c i o t o t a l m e n t e n u e v o , o a h a c e r l o e n u n r e a t o t a l m e n t e
g ic o s d e
un
nuevo
nueva o c o n
C.3.1
s is t e m a .
E n
e s te
c o n te x to , u n
b e n e fic io
t c tic o
c lie n t e s n u e v o s .
Beneficios t ctico s
beneficios t c t i c o s s u e l e n a s o c i a r s e c o n r e d u c c i o n e s e n
d e oficina. A u n q u e e s t o no e s m s i c a p a r a los o d o s
r e a l i d a d . U n nuevo s i s t e m a d e i n f o r m a c i n puede p e r m i t i r
f u n c i n con l a m i t a d o m e n o s d e l n m e r o d e u s u a r i o s q u e
Los
n is tr a t iv o
es u n a
m is m a
te s .
E s to
g e n e r a lm e n te
c lc u lo s
se;
ven
o se
a c t iv id a d e s
una
g ra n
veces,
se
de
fo rz a d o s
to s ) m l t i p l e s
to m a
es aqu l qu e
deb e
de
que
de
r e a liz a r la s
cu a n d o
c a n t id a d
r e g is t r o
puede
t ie m p o
lo s
d a to s
u s u a r io s
a
m is m a s
m ano,
a c tu a lm e n te
cu a n d o
a c t iv id a d e s
h a c e rs e
re c u p e ra r
un a
lo s
vez
(o
con
d a to s ,
e l p e r s o n a l a d m i
de
lo s
que
se
r e g is t r a r
una
r e a lic e
o cu p aban
e s t n
p u d ie r a n
o fic in is t a s ,
se
r e a liz a n d o
c o m p u t a r iz a r -
los
m is m o s
c o m p u ta d o ra ;
siendo
que
la
a n
pue de
da
le s
h a c e rs e
r p id a m e n te p o r c o m p u t a d o r a .
A u nque
s te
sea
un
b e n e fic io
o b v io
del
nue vo
s is t e m a ,
te n g a
c u id a d o
de
no
sobreestimar e l e f e c t o . E n a l g u n o s c a s o s , h a b r m e n o s a h o r r o d e lo q u e p u e d e ha
ber e s t i m a d o ; l o s r e g l a m e n t o s d e l s i n d i c a t o y l a b o n d a d d e a l g u n o s a d m i n i s t r a d o r e s
intermedios d e l a o r g a n i z a c i n u s u a r i a p u e d e n e v i t a r e l d e s p i d o d e a l g u n o s d e e s o s
u s u a r i o s oficinistas. A d e m s , e s i g u a l m e n t e i m p o r t a n t e d a r s e c u e n t a q u e l o s niveles
superiores d e l a a d m i n i s t r a c i n s e i m p r e s i o n a n c a d a vez menos c o n e l a h o r r o d e
www.FreeLibros.org
560
C A LC U LO S DE COSTO/BENEFICiO
u n o o d o s o f ic in is t a s ; b u s c a n
mayores
b e n e fic io s
la
y m e jo r e s c o n
de
in tr o d u c c i n
n u e v o s is t e m a .
U n t ip o
p o d e r
t r a n s a c c io n e s
lle v a r
un
beneficio
de
p ro c e s a r
por se g u n d o
m e jo r f lu jo
cliente
mente,
en
n e ro .
P e ro ,
t c tic o
tr a n s a c c io n e s
e fe c tiv o
e l s e c re to
co m
de
no
m ucho
de
slo
p e r m it e
e fe c tiv o
es
m s in te r e s a n te
n e g o c io s
p a ra
la
el a h o rro
r p id a m e n t e .
rpidamente, a c e l e r a n d o e i t i e m p o d e e n t r e g a , e t c . ) . N u e v a
r a d i c a en e n c u a n t i f i c a r e s t o y e x p r e s a r l o c o m o u n a cantidad en d i
o e j e m p l o , considere e l s i g u i e n t e dilogo e n t r e e l u s u a r i o y
m s
a n a lis t a :
Analista:
Usuario:
B u eno,
Analista:
p ro c e s a m o s
un
do
de
la f a c t u r a
se
Por
que
a s ?
pedidos
1 0 ,0 0 0
re tra s o , a s q u e to m a
una
d ia r io s .
sem ana, en
hay
pedi
P e r o s ie m p r e
p r o m e d io
s u r tir e l
un cliente.
lo
le
m anda
no
se
al
c lie n t e ju n to
e s p e ra
que
con
e l c lie n t e
la
no es
m e rc a n c a
pag ue
h a s ta
h a b e r la
r e c ib id o , o n o ?
U s u a r io :
C ie r to .
A n a lis ta :
A s q u e
si p o d em o s
de c i n c o d a s
medio, c u a t r o
r e d u c i r la t a r d a n z a
uno,
d a s
o b te n d ra m o s
a n te s .
en
e i p ro c e s o
e l d in e r o
s i e i p e d id o
p r o m e d io
es de
pedidos d i a r i o s , e s o s i g n i f i c a q u e
hablando d e a l r e d e d o r d e $100G0,G0G d i a r i o s . E i t e n e r
t r a s m a n o s $10G00,000 cuatro d a s a n t e s d e l o q u e se
p ro c e s a m o s
1 0 ,0 0 0
a n te s , p o r c o n c e p to
U n
nuevo
s is t e m a
t a m b i n
de
puede
pedido
pro
$ 1 ,0 0 0 y
estamos
del
d e i c lie n t e ,
en
en
nues
e s p e ra b a
lo s p e d id o s d ia r io s , v a ld r a . . .
r e p o rta r a h o rro s
en
e q u ip o
de
c m p u t o ; ei
sistema a n t e r i o r p u e d e e s t a r f u n c i o n a n d o e n u n a c o m p u t a d o r a p r i n c i p a l c a r a , m ie n
t r a s que el n u e v o f u n c i o n a en una p e q u e a P C c o l o c a d a en e l e s c r i t o r i o d e l u s u a r i o .
U n c a m b i o a s n o s l o a h o r r a c o s t o s de h a r d w a r e , s i n o t a m b i n r e p r e s e n t a un aho
rro e n el r e a d e c o s t o s d e local, d e o p e r a d o r e s , e t c . Y si el n u e v o s i s t e m a r e d u c e
i a c a n t i d a d d e p a p e l y d e f o r m a s i m p r e s a s , t a m b i n a h debe reflejarse u n a h o r r o .
Asegrese de q u e sus clculos e n c u a n t o a e s t o e s t n completos; t e n g a e n cuenta
que
pueden
nas
de
r e q u e r ir s e
e s c r ib ir ,
m enos
a r c h iv e r o s ,
p o s ib le m e n te
m enos
m enos
lla m a d a s
e s p a c io
de
telefnicas
o f ic in a ,
e n tre
su
m enos
m q u i
o r g a n iz a c i n
c o s to s
de
mantenimiento del
nuevo
s is t e m a
t a m b i n
deben
p r o p o r c io n a r
www.FreeLibros.org
un
b e n e fic io , c o m o
de
h a rd w a re
m is m o
e q u ip o
deben
de
se
d is c u ti
r e d u c ir s e
c m p u to
que
en
(a
la
s e c c i n
m enos
ya
e s t
que
mantenimiento
e j e c u t a n d o s u n u e v o sistema e n el
e n la o r g a n i z a c i n ) , y l o s costos de
a n t e r io r .
e s t
in s ta la d o
Los
c o s to s
de
m a n t e n im ie n to
de
s o ftw a re
es
de
s u p o n e rs e
que
s e r n
in fe r io r e s
lo s
del
s is t e m a
a c tu a l.
C.3.2
de un
cada
nue vo
de a h o rra rs e
b ilid a d
de
vez
casos,
son
la
E x is te n
lo s
b e n e fic io s
o fic in is ta s
hace r
de
v a r io s e je m p lo s
I d e n t if ic a r o
nuevos
a tra e r
N o
c u a n ta s
o unas
o r g a n iz a c i n
in te re s a n te s
s lo s e t r a t a d e
r e a lm e n t e
estratgicos.
b e n e fic io s
u n o s c u a n to s
p e r m it ir le
a c tu a l.
s is t e m a
m s
s is t e m a
co sa s
h o ja s
b e n e fic io s
c lie n t e s
que
le
que
de
o tra
im p o r t a n t e s
o p o rtu n id a d
p a p e l, s in o
s e ra n
e s tr a t g ic o s
de
e
la
m a n e ra
de
la
p o s i
con
im p o s ib le s
ei
p o t e n c ia le s :
no
p o d ra
id e n t if i
c a r la o r g a n iz a c i n .
E n tra r
m e n te
n o e s ta b a n
nue vos
C a p tu ra r ,
m e rc a d o s
r e p r o d u c ir
p r e v ia m e n te
p r o p o r c io n a r
nue vos
p ro d u c to s
que
p r e v ia
d is p o n ib le s
s lo
d is tr ib u ir
te n a n
acceso
c o n o c im ie n t o s
una
dos
e x p e r ie n c ia
p e rs o n a s
d e n tro
de
lo s
ia
que
o r g a n i
z a c i n .
En
una
fo r m a c i n
e c o n o m a
c o m p e te n c ia
ia
fu n c io n a lid a d
b le ; e n
que
o tro s , p u e d e
t e n c ia le s
n u e vo s
s it u a c i n ,
tra te
m e rc a d o
ra
p r o p o r c io n a r
U na
de
t e r r it o r io ,
E s to
es
com o
m u y v a lio s o .
ei n u e vo
r e s u lt a r d e
a n t e r io r m e n t e
c u a n tific a r
e s te
s e r ia a c t u a l, u n
la
e v ita r
p r d id a
de
E n a lg u n o s c a s o s , e s to
s is t e m a ,
c a p a c id a d
la
p a re c e
que
b e n e f ic io
en
la
p a ra
no
del
in
p o r ia
e s ta b a
cual
S e a
a u m e n to
de
d is p o n i
id e n t if ic a r c lie n t e s
o r g a n iz a c i n .
t r m in o s
de
g ra c ia s
e s p o s ib le
a n t e r io r m e n t e
d e l s is t e m a
ig n o r a b a
s is t e m a
io s a c t u a le s
po
se a
la
c lie n t e s
y , d e a h , e n t r m in o s d e g a n a n c ia s .
fo rm a
c a p a c id a d
c o m p e t it iv a
r n u e v o s c lie n t e s
o fre c e
q u e
de
de
por
ta n
puede a tr a e
e s re a lm e n te
que
m s
d if c il d e
in f o r m a c i n
id e n t if ic a r
por
p o s ib le
b e n e fic io
que
te n d e n c ia s
e s t a c i n ,
no
p a tro n e s
p re fe r e n c ia s
por
c a s i c u a lq u ie r
en
e s tr a t g ic o
a n te r io r m e n t e
s is t e m a
es
se
(p o r
del
la c a p a c id a d
te n a .
e je m p lo ,
c lie n t e
a u to m a tiz a d o
del
s is te m a
E l e je m p lo
tp ic o
te n d e n c ia s
h a c ia c ie rto s
que
r e e m p la c e
de
pa
es
ia
v e n ta s
p ro d u c to s ).
a
uno
m a
y u s u a l m e n t e c u a l q u i e r s i s t e m a e n l n e a o d e t i e m p o r e a l p r e s e n t a t a l e s te n
d e n c ia s d e u n a m a n e r a m s o p o rtu n a q u e l a l o g r a d a c o n u n s i s t e m a p o r lo te s . De
n u a l;
m a n e ra
c i n d e
s im ila r ,
una
d e t a b la s
s a lid a s
c i n d e c u a r t a
no
puede
un
s is t e m a
m a n e ra
n u m r ic a s .
g e n e r a c i n
p e r m it ir c o n s u lt a s
U n a fo rm a
con
c a p a c id a d e s
m s e fe c tiv a
un
U n
que
uno
s is te m a
s is t e m a
g r f ic a s
a c tu a l q u e
de
p ue de
p r o p o r c io n a r
p ro d u z c a
c o n s t r u id o
in fo r m a c i n
in fo r m a
e n fo rm a
con
un
le n g u a je
de
a d m in is t r a c i n
de
base s
d a to s
de
p ro g ra m a
m o d e r
ad hoc.
r e la t iv a m e n te
nueva
de
b e n e fic io
que
se
lo g r
con
s is te m a s e x
s lo e s t a b a n a i
lo s
www.FreeLibros.org
p e r to s c o m e r c ia le s
a lc a n c e
de
e v a lu a tiv a ,
una
es
dos
d ia g n s t ic a
la d ifu s i n
de
p e rs o n a s .
o
de
ju ic io ,
c o n o c im ie n t o s
E s te
y
el
que
c o n o c im ie n t o
e x p e rto
p r e v ia m e n te
es
posee
tp ic a m e n te
h u m a n o
que
de
n a t u r a le z a
esa
c a p a c id a d
562
C A LC U LO S DE C O S T O /B E N E F IC IO
u s u a lm e n t e
dad
del
se
c o n s id e r a
nue vo
s is t e m a
un
de
b ie n
v a lio s o
d u p lic a r
e s to
p a ra
la o r g a n iz a c i n ; d e a q u q u e
sea
un
b e n e fic io
cu yo
v a lo r
la c a p a c i
deb e
p o d e rs e
c a lc u la r .
E n
que
un
co m o
a lg u n a
e x p e rto
p a ra
la s
de
tra t g ic o
t c n ic a s
b e n e fic io
ia
v e z fu e
s lo d e
hum ano
d e n tro
d ia g n o s t ic a r la
ta fo rm a
de
que
ta n to
c a re m o s
de
in te iig e n c ia
de
de
p e t r le o ,
p e ro
p o d ra
ser an
m s
d ic h o
s is te m a
hum ano
e x te n d e r
la s
d e ju ic io
m e c n ic o
la
de
in c r e m
de
m a n e ra
r e p r e s e n t a r e l v a lo r d e l s is t e m a
com o
de
se
m e n c io n
a lg u n o s
c o m p ra
de
aos;
s i e i g a s to
r e p a rta
lo
lo
la r g o
de
c ie r t o
m a n e ra
com o
se
lo s
de
te n d r
p e ro d o
la
de
que
to d o s
d ife r e n c ia
io s
e n tre
u s u a lm e n t e
h a ce r en
c o n t a b ilid a d
un
de
en
p e r io d o
c o s to s
de
un
c o s to s
se
d e l s is t e m a ,
r e la t iv a m e n te
y
m o m e n to
en
E x is te n
P e ro ,
e l tra n s c u rs o
( p o r e je m p lo , u n a
ia o r g a n iz a c i n
d e v a r io s
y to
se n cillo
b e n e fic io s .
hacen
p u d ie r a n
d ic ta
aos.
d e m o s t r a r o s c o s t o s y b e n e fic io s q u e
t ie m p o .
es
el
d e l s is t e m a .
in s ta n t n e a , s e r a
g a s to s
lle g a r a
p o lt ic a s
la r g o
A s , p r o b a b le m e n t e
m a
de
a n t e r io r m e n t e ,
h a r d w a r e ) , la s
qu e se
m in a r
in s ta n t n e a
o b s e rv a ra n
pla
uso
e n t a r la
p a ra
C. 4
Si se
u t iliz a
una
b e n e fic io
d u p lic a r lo
e x p e r ie n c ia
que
(e n
de
lo s b e n e f i c io s s e
f a lla s
c o n o c im ie n to
As,
el
o r g a n iz a c i n .
O b v ia m e n t e , s e r a
e x p e rto
v a lio s o
p a ra tra ta r c o n
ia
de
t e n e r r e g la s
a lg n
p o r e je m p lo ) .
de
hum ano s
pue de
en
c r e c ie n d o , id e n t if i
extender
de
c a p a c id a d
dos
d ia g n s t ic o
s is t e m a
e x p e rto s
f a lla s
c o n tin a n
a r tific ia l
un
la o r g a n i z a c i n
causa
c a p t u r a r e l c o n o c im ie n t o
o tro s ;
de
c u a n to s
unos
p o s ib le
e x t r a c c i n
de
c a p a c id a d
c u a tro
m to d o s
d e l s is t e
co m u n e s
p a ra
h a c e r e s to ;
C ada
F lu jo
R e n d im ie n to s d e
T a sa
V a lo r n e to a c t u a l ( N P V )
u n o s e d is c u te
C.4.1
d e e fe c tiv o
in te r n a
de
(e n
in g l s , R O I)
(IR R )
r e n d im ie n to
a c o n t in u a c i n .
Flujo de efectivo
Y a s e a q u e e l s is t e m a
dan
in v e r s io n e s
m u e s tre
a lo s c o s t o s ) , la a d m in is t r a c i n
e s p e ra r u n
f lu jo
p o s itiv o ;
y e c to s
g ra n d e s q u e
puede
s e r m u y d is tin to
p a ra
a lg n
desea
o b v ia m e n te ,
se
p re o c u p a r n
la
no
m s
(g a n a n c ia s
se
a c e rc a
qu e
in v e r t ir
de
e s to
exce
a n te s
p a ra
de
p ro
e l flu jo d e e f e c t i v o d e l p r o y e c t o
o rig in a lm e n te s e r e p o r t c o m o p r d i
e je m p lo , e l e q u i p o d e i p r o y e c t o p u e d e g a s
p r o y e c to s c h ic o s .
al de
d a g a n a n c ia s o
s a b e r c u n to e fe c tiv o
in fo r m a c i n
N o te q u e
que
www.FreeLibros.org
d a s y p r d id a s
ta r $ 1 0 0 ,0 0 0
en
p a ra
ia o r g a n i z a c i n .
s u e ld o s
d u ra n te
un
P or
e s fu e rz o
de
u n a o e n e i d e s a r r o llo
d e s is t e m a s ;
C A LC U LO S DE C O S T O /B E N E F IC IO 553
p e ro
de
la s
un
le y e s
s o b re
p e r io d o
s lo $ 2 0 , 0 0 0
de,
en
d e fin itiv a m e n te
pueden
im p u e s to s
d ig a m o s ,
s u s fo rm a s
ya se
pueden
aos.
de
de
v is t a
la
im p u e s to s
e ro g a ro n .
D e
de
la s
p r d id a s
m a y o ra
de
lo s
e l c o s to
o r g a n iz a c i n
un
p a ra
a m o rtic e n
se
puede
a o , p e ro
un
p u n to
de
g a n a n c ia s
v is t a
lo s $ 1 0 0 , 0 0 0
de
ia
d e f lu jo
re p o rta r
m a n e r a s im ila r , lo s b e n e f ic io s
p a r e c e r m u y d is tin to s d e s d e
el p u n to
p e r m it ir q u e
A s ,
de
la r g o
de
en
e fe c tiv o
del nue vo
s is t e m a
que
e fe c tiv o
o r g a n iz a c i n
io
g a s to s
que
se
desde
r e p o rta n
H a c ie n d a .
En
la
uno a g re g a d o .
c i n u n a t a b l a
E l e s tu d io
com o
casos,
es
c o s to s
de
a p r o p ia d o
m o s tr a r
y b e n e fic io s
p u d ie r a
ta n to
un
f lu jo
p r o d u c ir p a r a
anu al
com o
la a d m in is t r a
la s ig u ie n t e :
A h o rro s
n e to
E f e c t iv o a g r e g a d o
C.4.2
A o
A o
T O T A L
1 0 ,0 0 0
5 0 ,0 0 0
1 0 0 ,0 0 0
1 6 0 ,0 0 0
5 0 ,0 0 0
3 0 ,0 0 0
2 0 ,0 0 0
1 0 ,0 0 0
1 1 0 ,0 0 0
-5 0 ,0 0 0
-2 0 ,0 0 0
3 0 ,0 0 0
9 0 ,0 0 0
5 0 ,0 0 0
-5 0 ,0 0 0
-7 0 ,0 0 0
-4 0 ,0 0 0
5 0 ,0 0 0
5 0 ,0 0 0
G a s to s
E f e c t iv o
A o 2
m a n e ra
de
e v a lu a r lo s
dimiento de ia inversin.
ces o
v a lo re s
en
m is m a s
c if r a s
que
c a ra
y que
que
lo g r
se
lu e g o
usan
lo
en
g a n a n c ia
de
p o r c e n ta je ,
t r m in o s
dei 4 5
p o r c ie n to .
v e n d i
b e n e fic io s
to d o
e l e je m p lo
una
do en
c o s to s
S u p o n g a , p o r e je m p lo , q u e
de
$ 5 0 ,0 0 0
e s to
de
d e l s is t e m a
in v ir t i
p o r $ 1 6 0 ,0 0 0 .
flu jo
s o b re
s ig n if ic a
de
un a
que
(N o te
e fe c tiv o
de
r e n d im ie n to
ren
c a lc u la r e i
que
en
b ie n e s
s ta s
a n t e r io r . )
in v e r s i n
su
es
$ 1 1 0 ,0 0 0
E s to
ra
la s
son
s ig n if i
$ 1 1 0 ,0 0 0 ; e x p re s a
de
la
in v e r s i n
fu e
sue na m e jo r q u e in v e r t ir d in e r o e n u n a c u e n ta d e a h o r r o s . P e r o , e s p e r e
e je m p lo a n t e r i o r , l a g a n a n c i a n o s e o b t u v o a l f i n a l de l p r i m e r a o ; d e h e c h o ,
t a r d c u a tro a o s .
A s q u e e s t o h a c e q u e e l r e n d i m i e n t o d e la in v e r s i n s e a a p r o x i
m a d a m e n te d e l 11 p o r c ie n t o a n u a l.
A u n e s t o re s u lta e n g a o s o , s i n e m b a r g o , p o r
que n o t o m a e n c u e n t a e i v a l o r a c t u a l d e l d in e r o f u t u r o .
E s to s e d is c u tir a
E s to
...e n
el
c o n t in u a c i n .
C.4.3
de
c u n to
n o lo s
le
d ie r a
$10 0
p u e d e c o m p ra r c o n
r e c ib ir
s in o
h a s ta
hoy,
e sa
d e n tro
s a b ra
cual
c a n t id a d .
de
un
es
P e ro
ao?
E s to
su
v a lo r :
c u n to
se
te n d ra
v a ld r n
cono ce
com o
una
$10 0
b ue na
si
id e a
sabe
que
e l v a lo r a c tu a l o
www.FreeLibros.org
el v a lo r d e s c o n ta d o .
m o la c a n t i d a d
que
E i v a lo r a c tu a l d e l d in e r o
t ie n e
que
in v e r t ir
hoy,
con
que
r e c ib ir
lo s
in te r e s e s
un f u t u r o s e
a c tu a le s , p a r a
en
d e f in e
co
p o d e r
lie -
564
CALCULOS DE COSTO/BENEFICIO
gar
la
c a n t id a d
e s p e c if ic a d a .
d e a p r o x im a d a m e n te
En
(q u e
g e n e r a l,
lla m a r e m o s
P =
A s ,
$ 9 5 .2 4 , c o n
si de se a m o s
F ), d e n tr o
F / <1 +
de
e l v a lo r
a c tu a l
de
lo s
$10 0
d e l p r x im o
ao
es
in t e r e s e s d e l 5 % .
c a lc u la r e l v a l o r
podem os
a c tu a l d e
n aos,
a lg u n a
c a n t id a d
u s a r la s ig u ie n t e
de
d in e r o
f r m u la :
i) n
don de
i e s e l in te r s .
pue de
c a lc u la r c o m o
el
A s , e n
s ig u e
e je m p lo
( s u p o n ie n d o
a n t e r io r , e l v a lo r a c t u a l d e
lo s
b e n e fic io s
se
u n in te r s d e l 5 % ) :
A o
A h o rro s
V a lo r a c tu a l
C om o
c ie ro
dei
p ue de
d e b e m o s d a rn o s
n e ra
s lo
que
lo s
v a ld r
nal del se g u n d o
E s to
e n tre
el
p ro y e c to
5 0 ,0 0 0
1 0 0 ,0 0 0
1 6 0 ,0 0 0
9 ,0 7 0
4 3 ,1 9 2
8 2 ,2 7 0
1 3 4 ,5 3 2
es
hace
m s
re p re s e n ta
a
m enos
P a ra
im p r e s io n a n t e
se r an
m s
e l r e n d im ie n to
r e a lis ta s ,
que
hoy,
u n c o s to
d e fin ic i n
la
a c tu a l d e
m ucho
r e a lis ta .
lo s c o s t o s a f u t u r o s e d e b e n d e s c o n t a r d e
A s c o m o u n b e n e fic io d e $ 1 0 ,0 0 0 a l f in a l d e l
d e ia m i s m a m a n e r a u n g a s t o d e $ 1 0 , 0 0 0 q u e
c u e n ta
lle v a
nos
v a lo r
de
1 0 ,0 0 0
p e ro
ao
T O T A L
b e n e fic io s .
$ 9 ,0 7 0
A o
v e r, e s to
p ro y e c to ,
Ao 3
A o 2
lo s
m u e s tra , e s to
de
b e n e fic io s
lle v a r a
a c tu a l d e s o la m e n te
de
a lo s s ig u ie n t e s
la
fin a n
e m b a rg o ,
m is m a
se g u n d o
se
hag a
m a
ao
a l fi
$ 9 ,0 7 0 .
un
e l v a lo r a c tu a l d e
s in
lo s
p r o y e c to : la
c o s to s .
d ife r e n c ia
P a ra
n u e s tro
c lc u lo s :
A h o rro s
ao 3
T O T A L
1 0 ,0 0 0
5 0 ,0 0 0
1 0 0 ,0 0 0
1 6 0 ,0 0 0
9 ,0 7 0
4 3 ,1 9 2
8 2 ,2 7 0
1 3 4 ,5 3 2
3 0 ,0 0 0
2 0 ,0 0 0
1 0 ,0 0 0
1 1 0 ,0 0 0
2 7 ,2 1 1
1 7 ,2 7 7
8 ,2 2 7
1 0 0 ,3 3 4
A o
A o
V a lo r a c tu a l d e
lo s b e n e f i c io s
G a s to s e n
e fe c tiv o
5 0 ,0 0 0
V a lo r a c tu a l d e
lo s c o s to s
4 7 ,6 1 9
V a lo r a c tu a l n e to
www.FreeLibros.org
a c u m u la tiv o
-4 7 ,6 1 9
-6 5 ,7 6 0
-3 9 ,8 4 5
3 4 ,1 9 8
3 4 ,1 9 8
C A LC U LO S DE C O S T O /B E N E F IC iO 565
A s ,
e l v a lo r n e to
r e c ib ir
a p e ra m o s
C.4.4
d e c ir ,
el
de 4 ao s es de
hoy
v a lo r
de
g a n a n c ia q u e
la
$ 3 4 ,1 9 8 .
Tasa
La
es
a c t u a l d e l s is t e m a ,
d e l s is t e m a a l c a b o
e s a n lo g a
a l p o r c e n ta je
que
a n u n c ia n
lo s
ban
cos, l o s f o n d o s d e m e r c a d o y o t r a s in s titu c io n e s f i n a n c i e r a s a c e r c a d e s u s c u e n t a s
de a h o r r o y d e m s o p o r t u n i d a d e s d e i n v e r s i n . L a t a s a i n t e r n a d e r e n d i m i e n t o (IR R )
se d e f i n e c o m o l a t a s a d e i n t e r s q u e s e o c u p a ra p a r a g e n e r a r l o s a h o r r o s c a d a a o
(es d e c i r , l o s b e n e f i c i o s d e l s i s t e m a , q u e y a h e m o s i d e n t i f i c a d o ) d a d a u n a i n v e r s i n
jguai a l o s g a s t o s e n e f e c t i v o q u e h e m o s i d e n t i f i c a d o . E n e l e j e m p l o a n t e r i o r , p i e n s e
que s e i n v i r t i u n t o t a l d e $ 1 1 0 , 0 0 0 e n u n a c u e n ta i m a g i n a r i a d e a h o r r o s d u r a n t e u n
p e ro d o d e 4 a o s . L a p r e g u n t a e s :
Q u t a s a d e i n t e r s h a b r a q u e t e n e r p a r a r e ti
rar u n t o t a l d e $ 1 6 0 , 0 0 0 p a r a e l f i n a l d e l c u a r t o a o , sin dejar dinero en ei banco?
C o m p a ra n d o e s to c o n
n is tr a c i n p u e d e
S u p o n g a
ao
fu tu ro s s e
que
2,
1, e l a o
se
d e s c r ib e n
de
lo s
N com o
C 1 ,
C2,
in te r s
d e f r m u la
f u n c io n e s
d iv e r s id a d
de
p ro g ra m a s
P C
no, p i d a a y u d a
b e n e fic io s
de
In v e r s io n e s
..., C N .
fu tu ro s
A s , d e b e
s e n c illa
que
se
in v e r s i n .
lo g r a r n
t a m b i n
r e s o lv e r s e
que
de
B - ,/(1
se
pue da
c u a tro
d e
+ )1 +
B 2 / ( 1 + i) 2
la
al ca b o
que
lo s
s ig u ie n te
o e n c o m p u ta d o ra s
de
... +
del
g a s to s
f r m u la
B N / ( 1 + i) N
r e s o lv e r f c ilm e n te
fu n c io n e s .
IR R
S in
in t e g r a d a s ;
en
e m b a rg o ,
a d e m s,
e s p e c ia l p a r a e s t e t i p o
g ra n d e s .
Si n o t i e n e t a l e s
fin a n z a s o d e c o n t a b i l i d a d .
a p lic a c i n
a l d e p a rta m e n to
d iv e r s a s , la a d m i-
buena
hecho, una
B 1 , B 2 , ..., B N ; s u p o n g a
... + C N / ( 1 + i ) N
e s e l t ip o
de
s is te m a e s,
i:
ta o c o n u n a c a lc u la d o ra
ra s e s p e c ia liz a d a s c o n
basadas e n
de
u n a s e r v ille
hay
c a lc u la d o
e x is te
u n a
a n lis is
g ra n
fin a n c ie r o ,
h e r r a m ie n ta s
ia
m a
ANALISIS D E RIESGOS
C.5
C o m o
cabe u n
p a rte
a n lis is
debe h a c e rlo
c e rte z a
posibilidad
La
de
de
de
io s c lc u lo s
r ie s g o s
to d o s
se
lo g r a r n
Las
cosas
que
estim ados.
com o
la t a s a
C 1 /( 1 + ) + C 2 / ( 1 + i ) 2
no
p r im a r ia y o t r a s t a s a s d e
d e s c r ib e n
..., y e l a o
p o lin o m ia l p a r a
E s te
la t a s a
d e te r m in a r s i e l n u e v o
de
que
sean
a d m in is t r a c i n
i cosas s a lg a n
c fic a m e n te ,
m al
m odos.
lo s
de
La
ser
e s ta r
c o s t o - b e n e f ic io , d e b e
nuevo
s is t e m a .
ra z n
b e n e fic io s
pueden
de
S i
e s to
e s t im a d o s ,
m e jo r e s :
p e ro
la
es
d is p u e s to
a d m in is t r a c i n
que
no
ni q u e
se
r e s u lt a
de
no
le
lle v a r a
p id e u n o ,
podem os s u p o n e r c o n
in c u rrir e n l o s g a s t o s
m a y o r p re o c u p a c i n la
p e o re s .
g e n e r a lm e n te
d u ra n te e l
q u e rr n
s ig n ific a tiv a m e n te
fueran b a s t a n t e m
del
sa b e r
m a y o re s ,
d e s e a r
sa b e r
p ro y e c to ; y d e s e a r n
b a jo
qu
as com o
c o n d ic io n e s
la s
la s
sa b e r
io s
c o n d ic io n e s
c o n s e c u e n c ia s
cules
c o s to s
b a jo
pueden
e s t im a d o s
la s
c u a le s
de
que
la s
ir m a l. E s p e
p o d ra n
lo s
ser
b e n e fic io s
www.FreeLibros.org
e n o re s d e
lo e s t im a d o .
566
C A LC U LO S DE COSTO/BENEFICIO
C m o
b ilid a d e s ;
pueden
u s te d
lo s c o s t o s
le
to c a
m a y o re s
se r
id e n t if ic a r
lo s
de
lo e s t im a d o ?
r ie s g o s
H e
e s p e c f ic o s
a q u a l g u n a s p 0 s .
in h e r e n t e s
propio
su
p ro y e c to :
El v e n d e d o r
El
e q u ip o
o tro s
del
p ro y e c to
usad a
s o b re to d o
P o d ra
lis to
q u e b ra r.
p u d ie r a
p e rd e rs e
p a ra
su
p a ra
ja m s
si
s u fr ir
c a m b io
un
la
P ueden
e l p ro y e c to
se
h a b a
s in o
su
s u r g ir p r o b le m a s
p u d ie r a
e x tre m o ,
e n fe rm e d a d
por
h a s ta
e je m p lo ,
el 2
in s ta la c i n
p o lt ic o s
n o f u n c io n a r c o m o
de
el
s is t e m a
e n e ro ,
lo s
anun
p o d ra
c o n tra to
con
estar
no
r e g la m e n to s
siguiente 1 d e
el
h a s ta
o de
se
a n te s .
usado
o p o r tu n id a d ;
in s ta la c i n
b e rn a m e n ta le s im p id e n
p o d ra
p r o b le m a s .
L a te c n o lo g a
c i ,
d e l h a rd w a re
gu
e n e ro .
s in d ic a t o s , c o n tr a tis
ta s e x te rn o s , e tc .
Ei
e q u ip o
del
a p lic a c i n ,
ie v e n
que
p ro y e c to
o tra s
p o d ra
no
d e f ic ie n c ia s
a u n a p r o d u c t iv id a d
e c o n m ic a s o
C ir c u n s ta n c ia s
te n e r
c o n o c im ie n to
el
( p r e p a r a c i n
n e c e s a r io
e x p e r ie n c ia
d e la
in a d e c u a d a s )
m e n o r a la e s p e r a d a .
de
n e g o c io s
t u r b u le n ta s
p o d ra n
o b lig a r
c a n c e la r e l c o n t r a to .
P uede
s u r g ir u n a
que
o t r m it e s
D e
aqu
m a n e ra
a lg u n a s
s im ila r ,
lo s
de
g a s to s
o c u lto s , p o r e je m p lo , c o s t o s
el
s is te m a
e s t im a d o s
p o d ra n
n e c e s a r io s e n
b e n e fic io s
extras
a n t e r io r .
no
m a te r ia liz a r s e .
He
r a z o n e s p o s ib le s :
Los
u s u a r io s
m s
d iv e rs id a d
n o fu e ro n
d if c il d e
o p e r a c io n a le s
lo
de
p a r t ic u la r
im p o r t a n c ia
en
el
de
s e n t id o
P o d ra n
T al vez
no
p o d ra n
e s p e r a d o , lle v a n d o
una
o c u r r ir
d e m o ra s
b e n e fic io s
m a y o r p r o d u c t iv id a d
m e jo r a s
e l s is t e m a
lo s
e n c o n tra r
a
no
e s p e ra d a s
p ro d u z c a
m s
en
el
e
uso
del
sistema
(E sto es
nue vo
in te r r u p c io n e s .
d e l s is t e m a
se
h a b a n
p r e v is t o
d e l u s u a r io .)
ia
p a rtic ip a c i n
c lie n t e s , m s
en
p e d id o s ,
el
m s
mercado.
n e g o c io s
o m s r e n d im ie n to s .
El s is te m a
p o d ra
n o c o m p o r ta rs e
s a r t a n ta s t r a n s a c c io n e s
El
v a lo r d e
la
nue va
por
com o
segundo
in fo r m a c i n
se
e s p e r a ; p o r e je m p lo , n o p ro c e
com o
d is p o n ib le
s e e s p e ra b a .
g r a c ia s
al
s is te m a p o d ra
re
www.FreeLibros.org
s u lta r n o
te n e r b e n e fic io s ta n g ib le s .
C A LC U LO S DE COSTO/BENEFICIO 567
P a ra
tra ta r e s to s
escenario p o s i b l e , e l m
sea e s t o : n o t i e n e c a s o
in n e c e s a r ia m e n t e
aunque
n a d ie
r ie s g o s , a
e jo r y
e n g a a rs e
o p t im is t a s
e s p e ra
que
m in is tr a c i n e n t ie n d a c u a n
C o m o
c n s a b e
de
n o ta
f in a l
ia
r ie s g o s t c n ic o s
r e s u lt a
se r b ue na
S e r
m e jo r e n tr e
s m is m o y a
re s p e c to
m a la s s e
a c e rc a
m uchos m s
s it u a c i n
del
lo s
c o s to s
p o d ra n
a n lis is
de
u s te d
r ie s g o s :
es
con
D e
r e a lis ta
s u p o s ic io n e s
m a n e ra
im p o r t a n t e
veces
m uchas
E llo s
a
p r e c is o
s im ila r ,
q ue
la a d
cosas.
( p o r e je m p lo , u n a
c o m u n ic a r n ;
c o n s id e r a r e l p e o r
m s
b e n e fic io s .
o c u rra ,
p o n e r la s
in til a l s is t e m a ) .
lo s
d e a
administracin
la
r ie s g o s q u e
su c o m p a a y o t r a , q u e v o l v e r
gos, y a m e n u d o n i s i q u i e r a s e
los
m enudo
e l e s p e ra d o .
u s te d
pue de
lo
la
a d m in is t r a -
p o t e n c ia l f u s i n
e v a lu a r d ic h o s
n e c e s ita n p a ra
e n tre
rie s
e v a lu a r
d e l p ro y e c to .
www.FreeLibros.org
APENDICE
D)
D.1
AUDITORIAS
INSPEOCJO
INTRODUCCION
E s te a p n d i c e p r o p o r c i o n a una
inspeccin ( Walkthrough). P u e d e
ficaciones q u e s e d e s a r r o l l a r o n d u r a n t e
v is i n
com o
b a rg o ,
p a ra
u s a r e s te
h a c e n , q u i n
p a r t ic ip a e n
D e spus
c io n a l.
w a rd
D os
de
D.2
t e r m in a r
(N u e v a
Y o rk :
es
y G e r a ld
una
t c n ic a
de
qu
a n lis is
es
una
c o n o c id a
l a s e s p e c i
d e l s is t e m a .
in s p e c c i n ,
S in e m
por
qu
se
p r o c e d im ie n to s .
a p n d ic e
puede
n e c e s it a r
in fo r m a c i n
a d i
Structured Walkthroughs, 3 a e d i c i n , d e E d
N P r e s s , 1 9 8 5 ) y Technicai inspections and
W e in b e r g
( B o s t o n : L itt le , B r o w n ,
1 9 7 7 ).
que
ade m s
que
usa
se
de
la
r e v is i n
u s u a r io s ,
puedan
im p lic a
una
O b v ia m e n t e ,
e s ta
d e l p ro y e c to ,
e s t n
vez
ta l
u s u a lm e n t e
o tro s
de
d e s a r r o llo
de
s is t e m a s ,
es
de
la
la
e s t n
una
t r a b a ja n d o
p e rs o n a l d e
n o r m a le s , n o
organizacin
q u e rr
la
in s p e c
posibilidad
f a c t o r im p o r t a n t e
lo s
de
con
o p e r a c io n e s
en
in c lu y e
el que
E s to
usted,
y o tro s
e s t tra
a s u j e f e , a l je
la s
de
que
r e v is a r
e s t
d e t a lle s t c n ic o s
o fre c e r
e n ta le s
con
u s u a r ia .
o p o r tu n id a d
e s p e c if ic a c io n e s
in v o lu c r a d o s c o n
te n g a n
un
la s
que
a s p e c to s d e l p ro y e c to
c o n d ic io n e s
e m in e n te
m enos
no
a n a lis t a s
d is e a d o r e s ,
vicepresidente
g e n te
P e r o g e n e r a lm e n te
p o lt ic a
in d u s t r ia
diversos
en
in c lu y e n d o
gas
u s te d ,
in s p e c c i n , b a jo
d e l d e p a rta m e n to , o a !
de
la
p ro g ra m a d o re s ,
e s t a r in v o lu c r a d o s
b a ja n d o . P e ro
a s p e c to s
en
e l t r m in o
una
s ig n if ic a
La
son:
sabe r
son los
le e r e s t e
Y O U R D O
D a n ie l F r e e d m a n
C o m o
to
de
p o s ib le s
de
c i n
fe
de
e l p ro y e c to
n e c e s it a
e lla s , y c u le s
r e fe r e n c ia s
Y o u rd o n
Revews,
c o n c e p to
breve
g lo b a l
e n c o n t r a r t il h a c e r a u d it o r a s d e
que
s u g e r e n c ia s
r e v is io n e s d e a lto
diversos
t r a b a ja n d o .
lo s
cole
d e t a lla d a s ,
p o d e r.
Es
www.FreeLibros.org
n o s ig n if ic a
que
e s ta s
r e v is io n e s s e a n
m a la s
568
n i ir r e le v a n te s , s in o
s im p l e m e n t e que
A U D IT O R IA S E IN S P E C C IO N E S 569
diferentes
s0n
jg
la s
mitir el a c c e s o
interpondr l a
de
N o te
q ue
puede
d is c u te n
un
in s p e c c i n
la
en
e s te
a p n d ic e .
de
e s te
tip o
g ru p o
r e s u lt a r
se r
haber
d is tin to s
t ip o s
de
es
E l p e lig r o
que
e v a lu a c i n
un a
p e r
de
g e n e r a lm e n te
del
se
r e n d im ie n to
producto.
r e v is i n t c n ic a d e u n
I n s p e c c io n e s d e
a n lis is
I n s p e c c io n e s d e
d is e o
I n s p e c c io n e s d e
c d ig o
I n s p e c c io n e s d e
p ru e b a s
e l te m a
a n a lis t a s , j u n t o
de
e s te
lib r o
a n lis is .
de
con
de f l u j o d e d a t o s ,
dos, e n t r a d a s d e l
a u d it o r a s
o tra s
e s e l a n lis is
fin e s
P a ra
p e rs o n a s
in s p e c c io n e s
se
d ia g r a m a s
de
e n t id a d - r e la c i n ,
d ic c io n a r io
de
d a to s
de
s is t e m a s , n o s
en
un
p ro
c o n c e n tr a r e m o s
s ig n ific a
p r c t ic o s , e s t o
in te r e s a d a s ,
lo s p r o d u c t o s t c n i c o s d e s a r r o l l a d o s
re n e n
p a ra
d ia g r a m a s
e s p e c if ic a c io n e s
un
r e v is a r
de
de
que
g ru p o
t r a n s ic i n
p ro c e s o s ,
de
d ia g r a m a s
e s ta
to
de
es
d e c ir ,
p o r e l a n a lis t a .
D .3
La
sea
se
tp ic o :
la s i n s p e c c i o n e s
dos
la
m s que
D ado que
en
que
a d m in is t r a c i n
p o lt ic a , o
una persona,
yecto
a u d it o r a s
la
ra z n
p r in c ip a l
p o s ib le .
cho m s
C o m o
b a ra to
se
es
e n c o n tra r
m e n c io n
e n c o n tra r y
de e s p e r a r h a s t a
que
e rro re s
ta n
a n te r io r m e n t e
e lim in a r
e l p ro d u c to
se
e rro re s
haya
r p id a
en
ta n
e s te
p ro n to
te rm in a d o
e c o n m ic a m e n te
lib r o ,
g e n e r a lm e n te
com o
se a
e n v ia d o
p o s ib le ,
la
com o
es
en
m u
lu g a r
s ig u ie n te
e ta p a
de d e s a r r o l l o .
E x is te n
p e rs o n a
que
o tra s
m a n e ra s
p ro d u c e
p a ra t r a t a r d e
h a c e r la s c o s a s .
do u n
de
d a to s
d o c u m e n to
c o n o c e d o re s a
O tra
e n c o n tra r
D FD
p a ra
p a ra
de
p e rs o n a s
e n c o n tra r
en
no
es
h a lla r e r r o r e s
de
A;
m s
de
ya
sea
de
b a s ta n te
que
o
un
c o le g a s
en
c a ra
p r o p io s
se
la
m is m o
e x p e r ie n c ia
m a n e ra
e n c o n tra r s u s
g ru p o
e s t
el
de
e rro
le y e n
p ro g ra m a
de
in te r e s a d o s
r p id o .
e s t a c i n
a g ra n d e s
en
in s p e c c io n e s :
r e v is a r lo
tip o g r f ic o s ,
U n
usar una
s in ta x is
la s
y ao s
su ce d e
e rro re s
de
pue de
se r una
pueden
E s to
e n c o n tr a r lo s
e l a p n d ic e
D F D )
com n
s u e le
s u t r a b a jo .
e n c o n tra r e rro re s
s e d is c u te
un c o m p i l a d o r p a r a
e s to
a d e m s
un
e l s e n t id o
que
la s
e rro re s
e je m p lo ,
e n c o n tra r e rro re s .
m a n e ra
que
P e ro
e s tu d ie n
te x tu a l
un
(p o r
d ic ta n
M uchas ve ce s
im p o r ta r c u n to
ta d e l t i p o
de
p ro d u c to
e n c o n tr a r e rro re s .
cam po d e l p ro c e s o
re s , s i n
el
un
ra s g o s
de
t r a b a jo
p a ra
a n a lis
e s a n lo g o a
e s to
p ro g ra m a , e n
lu g a r d e
usar
r e v is a r a
www.FreeLibros.org
m a n o e i lis t a d o
p u e s to
trar.
s e la
P e ro
del
p a ra
as com o
p ro g ra m a .
S i t ie n e
id e n t if ic a r to d o s
io s
u n c o m p ila d o r n o
una
e s t a c i n
e rro re s
de
de
t r a b a jo
s in t a x is
e n c u e n tra to d o s
que
de
sea
lo s e r r o r e s
en
a n a lis t a ,
capaz
un
de
por su
encon
p ro g ra m a
de
570
A U D IT O R IA S E INSPECCIONES
c o m p u ta d o ra ,
c i n ) , d e
to d o s
la
io s
e rro re s
g u e s ie n d o
D e
p a ra
que
( p o r e je m p lo ,
la s
en
un
hecho, una de
pueda
p e rs o n a s
un
D F D
e n c u e n tr a
de
la s
la s c o s a s q u e
pue den
lo s
h a ce r m uy
de
de
b ie n .
m e c n ic a s
e s t ilo
A s ,
que
cuan do
S e e s c o g ie r o n
d ib u j
S e
La
e je c u
e n c o n tr a r
in s p e c c i n
e s t a c i n
s i
trabajo
algo
de
p ro d u c to s ; e s to
lo s
S e
de
r e v is o r e s
es
hum anos
exa
p la n te a r p r e g u n ta s c o m o ;
H a y d e m a s ia d a s b u r b u ja s e n e s te d ia g r a m a ?
de
m a n e ra
e l d ia g r a m a
r e a lm e n t e
t ie m p o
d is p o n ib le s .
una
lo s
de
de
n o p re te n d e
e s p e c if ic a c io n e s .
p r o b a b le
el
s o b re
a n a lis t a
h e r r a m ie n ta s
es poco
c o m e n ta r
l g ic o s
e rro re s
d e t r a b a jo
m o d e lo s
t il p a r a
h a ce r es
pueden
e s t a c i n
c o n ju n to
u n c o m p le m e n to
a n a lis t a
m in a n
no
manera una
m is m a
s ig n if ic a t iv a io s n o m b r e s d e
de
m a n e r a e s t tic a ?
a g ru p a ro n
lo s
f lu jo s
de
d a to s
de
E s p r o b a b le
que
le a e l d ia g r a m a , o e s p r o b a b le
lo s p r o c e s o s ?
s e c o n fu n d a
m a n e ra
que
e l u s u a r io
d e b id o
s ig n if ic a t iv a
de
a l?
un
n iv e l
o tro ?
S e a g ru p a ro n
la s
fo r m a r b u r b u ja s d e
A d em s,
nes
s i n
con
un
p o r
n o v a to s
s o b re
g ru p o
el
a n lis is
que
m enos
con
o tro s
de
de
d e i e q u ip o
p u e s to
g u ro
e x is te n
e l e n fo q u e
la s
c o le g a s
una
c o n t in u a r s u
es
a
s is te m a s , o
lo s m i e m b r o s
(a
p a r t id a
p e lig ro
S c o n s id e r a
p o r a c i n )
puede
si
del de
E n
sus
e s to
in d iv id u o
m a n e ra
n o ta c i n
de
de
de
U n
para
in te lig e n te
la s org an izacio
de revi
p ro c e s o
e n se a r a
lle g a n
la in s p e c c i n
lo s
s o b re
m ie m b r o s
l a a p lic a c i n ,
d e flu jo
d ia g r a m a s
r e v is i n
in o p o r tu n a
lo s
se
D F D
o p o n e
el
es q ue
de
d a to s .
f a m ilia r iz a r s e
s e c o n v ie r te
d e l p ro d u c to r;
com o
ia
p ro d u c to r p u e d e
e l p ro c e s o d e
a lg u ie n
m s
Y
o
e n un se
deb e
poder
de
su
p r o p ie d a d
de
(y
es
p e rs o n a s .
h a b e r d is c u s io n e s
n o c i n
e s ta r d e a c u e r d o c o n los
u n a i n v a s i n d e s u p r i
n o c o m o un b i e n d e la c o r
no
in s p e c c i n
m o s tr a r lo s a o t r a s
c o le g a s , p u e d e
S i s u s e n t id o
v io le n t a s
c a p a c ita c i n y
d u ra n te
s e g u ro ,
d e l e s tilo
la
in s p e c c i n .
pue de
re ch a za r el
in s p e c c i n .
g e n e r a l,
ya
la
o b t ie n e n
y s e g u ro .
y v ie jo s ) d e t a lle s
n tim a m e n te ),
m enudo
s e r re n u e n te
e l p r o d u c to r
e q u ip o
n o r m a lm e n t e
a n t ig u o s
d e l g ru p o
in e s p e r a d a
de
v a c id a d .
c o n c e p to d e
m a n e ra
la b o r .
E l g ra n
lo s
s o b re
b e n e fic io s , y c o n s id e r a r q u e t o d o
d ifie r e
que
e x c e le n te
una
( a l ig u a l q u e
e l p ro d u c to
c o n tra
b e n e fic io s
in s p e c c io n e s : c a p a c it a c i n
de
to d o s
e le m e n ta le s d e
a c t iv id a d e s
n iv e l s u p e r io r ?
e s t
la s
in s p e c c io n e s
a c e p ta d a
e n tie n d e
que
t ie n e n
o p e ra n d o ;
u n a fa lla
s e r ia
en
o
x ito
un
en
un
p ro y e c to
un e rr o r
en
a m b ie n te
tp ic o , e s to
su
t r a b a jo
donde
ia
s ig n if ic a
puede
n o c i n de
que
cada
p o n e r e n p e li
www.FreeLibros.org
g ro
el
tr a b a jo
x ito
es
de
to d o
el
m o tiv o v lid o
p ro y e c to ,
de
lo
cual
p r e o c u p a c i n
s ig n if ic a
p a ra
que
e l p o te n c ia l d e
lo s d e m s
e rro re s
m ie m b r o s d e l e q u ip o .
d e su
Para
A U D IT O R IA S E IN S P E C C IO N E S 571
[t s a c e r c a d e
ia n o c i n
g u lte e i c l s i c o
lib r o
(Nueva
U na
in s p e c c i n
de
un
se le o c u r r e
vencido d e
(o a l a s i g u
se
R e in h o ld ,
lla m a d o s
e q u ip o s
de
s in
e g o , con-
G e r a id
W e in b e r g
1 9 7 1 ).
ie n te
T m ese
c o n el
incom pletas
e ta p a
en
2)
D FD
en
nal d e l
con
e s te
caso
la s
cundo h a y
4 ),
que
es
5) o
en
ia s e r o
tr iu n fa n te
p ro n to
6 );
3 );
la
cer c a m
aveces
b io s , a
ra z n
in v e r t id o
en
la s
e ta p a s
m enos
ni e s o s ).
la e l i m i n a c i n
hecho de
de
e rro re s
Y , fin a lm e n te , s e
basta
c ie r t o
su
que
se
una
tra te
de
r e c o r d a r ia
en
ia
p a ra
se
la
es
c u n to
en
lo
E l p ro -
r e le v a n te
tra z a r
v a r ia s
una
del D F D
8)
d e l s is -
v e r s io n e s
v e r s i n
en
r e la
u n a e s t a c i n
e n tre g a r e l
c o n c lu y
te n e r
la
una
s in
de
c u n to
(e s
de
ta rd e .
a po yo
d e c ir ,
en
de
una
P r e c is a m e n te
a u to m a tiz a d o
a n a lis t a
e ta p a
que
se
que
e s t
p a ra
es
que
el
ha
in c lu s o
q u e re r
g ru e s o s
(e
d e m a s ia d o
t ie m p o
r e v is i n
pud o
lo
ha
a n te s .
la s p e r s o n a s
que
ta rd a
com o
e rro re s
lo s e r r o r e s
a ltr u is t a s
s ir v a
u s a r lo .
e l p ro d u c to
de
de
al
lo
e fe c tiv a
e l a n a lis t a t ie n e
t r a b a jo
c u e s ta
de
que
m a n e ra
f i
f in a l
a n te s
in s p e c c i n
d e m a s ia d o
de
D F D
ta re a
hace r de
que e l e q u ip o d e
si l o h u b ie ra v i s t o
p s ic o lo g a
de
hace r
el p ro d u c
ilu s t r a r e s to .
h a b e r d e d ic a d o
b sq ueda de
in d e p e n d ie n t e m e n t e
y;
c o r r e c c i n
s ie n d o
que
A ; 6 ) e lim in a r e r r o r e s
pue de
e s t a c i n
r p id a y e c o n m ic a
debe
se
a po yo
ego
3)
d e t a lle s
in s p e c c i n
de su
d e l p ro d u c to ,
m s
la
p r e f e r ib le
d e t r a b a jo ; 7 ) im p r im ir la v e r s i n
7) y 8)
de
p a ra
D F D ;
lo s
d e p e n d e r
e l p ro d u c to r p u e d e
p r o p io t ie m p o
g ra d o ,
e v ita r
d e m a s ia d o
T a m b i n ,
m a n e ra
s a ri: i n v i e r t e n
de
com o
a l c o n s u m id o r
p a ra
v ie jo s ; 4 ) d ib u ja r
que
p u e d a te n e r d ic h o
p a ra
un
in s p e c c i n
in s p e c c i n
d a to s
g r a f ic a d o r
de
g e n e r a l, e s
com o
el
con
a b s o lu t a m e n te
1 ) d is c u tir e l r e a
e l a p n d ic e
un
E n
de
s o b re s
en
d e m a s ia d o
2)
flu jo
e s t
d u ra n te
p o r p r im e r a v e z
e l a u t o r p u d o h a b e r e lim in a d o .
la e s t a c i n
1 ),
r p id o s e
p rin c ip a l
p ro d u c to r h a b r
que
m o m e n to
en que
s e r e n tre g a d o
n o ta n to
s o b re
o en
d is c u tid o
d is p o n ib le
p o r fin
p a ra
p e ro
p a p e l; 5 ) m e t e r
im p r e s o r a
que
lis t o
m e n t a lm e n t e
s e r v ille t a s
d e l t ip o
de
eopeiar c u a t r o d a s p a r a t e n e r a c c e s o a
com partiendo c o n o t r o s 2 7 a n a l i s t a s ? ) , y
La
c a s i c u a lq u ie r
e l m o m e n to
d e s a r r o llo ) .
it e r a c io n e s
v is u a liz a r
hace r una
q u ta n
de
d ia g r a m a
e x c la m a c i n
e ta p a s
en la s e t a p a s
te n g o , d e
una
una
en
y
p o s ib le ,
sea
u n a h o ja d e
a n a lis t a
con
un
en
e r r a m ie n ta
en
com o
v a r ia s
de t r a b a j o d e
taxis c o n l a h
En
en
lle n o d e e r r o r e s t r i v ia l e s
h a r
un
te r m in a d o
e l p ro c e s o
p ro n to
u s u a r io ;
t iv a m e n t e l i m p i a
a lg o
ca b o
e l m o m e n to
e s t
p o r e je m p lo
de
D F D
lle v a r a
h a s ta
e l p ro d u c to
o r tp ic a m e n te
| jefe j u n t o
j previsto.
pue de
a l p ro d u c to r,
qu e
to e s t i n c o m p l e t o
ber
lo s
p r o d u c to t c n ic o ; e s d e c ir d e s d e
uri a i n s p e c c i n t a n
de
to d o
ijesarroio
<iu
e q u ip o s , s o b r e
N o s tra n d
y o rk : V a n
p,4
de
m is m a s
re v i-
qu e
d e o tr o , y s e n t ir n
d ig a n
s e r.
D e b id o
e s to
e llo
www.FreeLibros.org
lio s e l e s d e b e
se m o s t r a r u n
m o s tra r u n
p ro d u c to
in c o m p le t o
p r o d u c to t e r m in a d o , c o n g e la d o
y m a l h e c h o ; p e ro ta m p o c o
y p e rfe c to .
se
le s d e -
572
A U D IT O R IA S E IN S P E C C IO N E S
S i va
bueno
m o
da
n o e n c o n tr .
qu
D.5
S i,
n o e s t
q u e
a lg n
o r g a n iz a c io n e s
lo s re c i n
fo r m a lis m o
p e c c i n
su
t ie m p o
a lg o
ro le s
de
p a p e le s
d is tin ta s
U na
in s p e c c io n e s
P e ro
o e s tru c tu ra
e s tru c tu r a d a .
en
hace n
d e s c r it o s .
e l c o n ju n to
de
de
h o ra
h a c ie n d o
c i n
e s t
c o m e n ta r, e s
p r x im a v e z
en l a r e v i s i n d e l D F D d e un c o le g a , es
til a l e n c o n t r a r un e r r o r q u e e l p ro d u c to r misp o r o t r o l a d o , p a s a m e d ia h o r a v i e n d o u n p r o y e c t o s i n h a l l a r n a
n a t u r a l q u e v e a e l e s fu e rz o c o m o un d e s p e r d i c i o d e tie m p o y |a
t a n d is p u e s t o a p a r t ic ip a r en u n a in s p e c c i n .
in v e r t ir u n a
que
sa b e r
en
la
m uchos
que
s in
m a y o r f o r m a lis m o
que
e n c o n tr a d o
r e v is i n ; d e a q u i p r o v ie n e
c a r a c te r s tic a
fo r m a le s
han
en
e i t r m in o
p re p a ra
in t r o d u c ir
com n
ins
in s p e c c i n e s t r u c t u r a d a e s
q u e r e v i s a n . C a d a u n o j u e g a distintos
com n
ju e g a n
in s p e c c io n e s ;
c o n v ie n e
lo s
a lg u n o s
de
una
ca so s
uno
pue de
dese m pe ar
ms
u n p a p e i.
H e a q u a lg u n o s d e
El presentador.
p ro d u c to
chos
E s
la
hace, qu
e n to n c e s
s o s te n e r
El
p e rs o n a
que
s u p o s ic io n e s
1) e l p ro d u c to
p o r s s o lo
no
r o d u c t o r p u d ie r a
m a n e ra
de
que
s ie n te n
moderador.
el
si
p ue de
la v a r le
a
al g ru p o
de
cuan do
se
h ic ie r o n
p e rs o n a
no
c r p tic o u
p b lic o ,
que
que
o r g a n iz a
r e v is i n
su
lo
que
el
E n m u
A lg u n a s o r
p r o p io
p ro d u c to ,
que
se
p a ra
lo s
no
pueda
e x p lic a r lo y, 2j
s u t il (y , e s
in d u c i n d o le s
y c o m is i n
in s p e c c i n :
c re , e tc .
o s c u ro
m a n e ra
de
una
s ie m p r e .
p re s e n ta
e i p ro d u c to r p re s e n te
d e o m is i n
E s la
p ro d u c to r
e l c e re b ro
su
en
s e e n c u e n tra n
e x p lic a
se
s e r ta n
e s ta n d o
in o c e n t e )
d e s c u id o s y e r r o r e s
que
co m u n e s
c a s o s , e l p re s e n ta d o r e s e l p ro d u c to r, p e ro
g a n iz a c io n e s
ei p
se ,
ro le s
lo s
de
suponer
m is m o s
e rro re s ,
l m is m o c o m e t i .
y co n d u ce
la
r e u n i n .
S u p ro
m a n e ra o r d e n a d a y c o n s r u c f v a , p a r a e v i t a r s a l i d a s p o r i a t a n g e n t e e n la s d i s c u s i o n e s , a d e m s c e
c r t i c a s a l p re s e n ta d o r. P o r r a z o n e s o b v i a s , e x i s t e la te n ta c i n d e p e r m it ir
a l a d m i n i s t r a d o r d e l p r o y e c t o h a c e r e s t e p a p e l ; p e r o p o r l a s ra z o n e s d e s
c r i t a s a n t e r i o r m e n t e e n e s t e a p n d i c e , s u p r e s e n c i a e n el g r u p o a menudo
p s ito
es
c a m b ia
El
que
la d is c u s i n
e l to n o
de
secretario. E s
la
ia
r e v is i n .
de
la
a u d it o r a , d e
nes
e s t u v ie r o n
p re g u n ta s
q u i n
p re s e n te s
la s
de
de
to m a
A d em s
t c n ic a s
e n c o n tra ro n ,
r e v is i n
q u ie n
de
c o n t in e
de
una
n o ta
de
una
m a n e ra
e ra
en
e l p ro d u c to
ia
m uy
p o r e s c r it o
c o s a s t r iv ia le s ,
r e v is i n .
im p o r t a n c ia q u e
s u g e r e n c ia s
m ie m b r o s d e l g r u p o
de
de
lo s
com o
que
se
ia
e v e n to s
fe c h a
e s ta b a
E l s e c r e ta r io
hayan
d e m e jo r a
n e g a tiv a .
s u r g id o ,
Im p o rta n te s
realizacin
r e v i s a n d o , y q u i
to m a
lo s
m o d if ic a c i n
de
n o ta
e rro re s
de
que
q u e h ic ie ro n
las
se
ios
re v is i n .
www.FreeLibros.org
9
O rculo de m antenimiento. Es
el
m a n t e n im ie n to
la r g o
p la z o
un
r e v is o r c u y a
d e l p ro d u c to .
p r in c ip a l
p re o c u p a c i n es
s e preocupa
G e n e r a lm e n t e
A U D IT O R IA S E IN S P E C C IO N E S 573
de
que
m e n te
s te
b ie n
no
sea
d e m a s ia d o
d o c u m e n ta d o .
r e v is io n e s d e d is e o y d e
del
p ro y e c to
la
ja r
al
y /o
de
lo s
o tro s
En
en
e s ta
e s t
un
del
s u f ic ie n t e
o b v i o : a s e g u r a r la
que
a d o p ta ro n
p a p e l p r in c ip a l e s
e q u ip o )
s o b re
el
a c e p ta b le
la s
d e s is t e m a s .
g lo b a le s
su
lo
papel m ayor en
es
p e rs o n a
o c a s io n e s
ju z g a r
qu e
a s d e a n lis is
e s t n d a re s
m ie m b r o s
fin a lm e n te
si
el
el
p ro d u c to
el
a co n se
g ru p o
(e n
de
t r m in o s
a lo s e s t n d a r e s ) .
fin a le s r e s p e
re v is i n a
c o m e n t a r io s
pue den
a c t iv a m e n t e
D. 6
dos
(y
que
q u e ju e g u e
E l ro l d e
con
o r g a n iz a c i n .
c a lid a d
a d h e s i n
la
E x is te n
p ro d u c to
p ro d u c to r
c o n tro l d e
c u e n ta q u e
c d ig o
verificador de estndares.
Ei
c o n s is te n c ia
id io s in c r tic o
E s p r o b a b le
c a m b ia r d e
e n e l p ro y e c to , re c u e rd e
in c lu ir lo
a e s to s r o le s :
c to
una
o tra .
en
p r im e r o ,
el
S e gundo, si
te n g a
u s u a r io
en
p a r t ic ip a
u n o d e e llo s .
PROCEDIMIENTOS DE REVISION
C o m o
c a r a c te r iz a n
mientos
1-
se
in d ic
un
p o r
v a ra n
lo s
la
2.
lo s
A s e g re s e
la s
uno
o dos
Si
r e v is a n
no
r e v is io n e s
p r o c e d im ie n to s
a o tra , p e ro
d e l g ru p o .
que
que
q u ie n e s
lle g u e
por
lo
a la a u
m enos u n o
que
d a s
la
a n te s
a u d it o r a
te n d r n
e x ito s a s
es
m a te r ia l a p r o p ia d o
sin
p ro g ra m a
de
o p o r tu n id a d
E s to s
u n a lis ta tp ic a :
d is tr ib u y a
se
se
procedi
u s u a lm e n t e
fo r m a le s .
siguiente
la
lo s
que
r e v is a n
U na
d it o r a
pueden
que
y se q u e d e n
s o b re
p o r lo
el
s u f ic ie n t e
e s tu d ia r e l
e s ta r ta n
s ie n te n
c a lla d o s d u r a n t e
al
p re s e n ta d o r q u e
m enudo
S o lic ite
hagan
se
hace
lite r a lm
c o m e n t a r io s
d e ra d o r, q u ie n
u n o q u e s e a le
haga
a io s q u e
pue de
una
p r o y e c ta n d o
e n t e ei g r u p o
un e rro r o
que
ia
un
a n t i
p ro d u c to
el
o ta n
la a u d it o r a
a c e ta to s ,
hace
ia
E s to
v u e lta
u n t ie m p o
p e d ir le
b re v e
p e lig r o
c a re n te s
s in
en
in te r s
r a d ic a
de
se
a p o rta r n a d a .
d e l p ro d u c to .
E s
e tc .
r o ta fo lio s ,
d e l p ro d u c to .
e l s a l n , p id ie n d o
u n c o m e n t a r io
la
uno
p o s itiv o
n o rm a lm e n te lo h a c e
a to d o
ca d a
y s im p le m e n te
e m p le a n d o
r e v is i n
c o m e n t a r io
A q u
p r e s e n ta c i n
haga
es
p o r a d e la n t a d o
to d a
r e v is a n .
d e c id ir d a r
m enos
o cu p a d o s
e l t r a b a jo
d e d ic a d o
h a c e r lo
p ro d u c to .
no
P d a le
r e a lm e n t e
f c il d e
a p o rta n d o
n e g a tiv o
r e v is a n
hayan
m a n e ra
p o r e l p ro d u c to
A q u es donde
5.
a n t e r io r ,
r o le s
d e l p ro d u c to .
que
to
4.
de
a n t ic ip a c i n .
r e v is i n
3.
s e c c i n
r e v is i n
m ie m b r o s
c ip a c i n ,
con
la
d e u n a o r g a n iz a c i n
P ro g ra m e
a
en
c o n ju n to
a c e rc a
el
a
m o
cada
d e l p ro d u c to .
q u e l a s c u e s t i o n e s s e presenten p e r o n o s e resuelvan d u r a n t e
la a u d ito ra . E s t o s o b r e t o d o i m p o r t a s i s e d e t e c t a u n e r r o r n o t r i v i a l ; d e j e
q u e e l p r o d u c t o r s e l a s a r r e g l e p a r a r e s o l v e r l o en s u p r o p i o t i e m p o , e n l u
A s e g re s e
www.FreeLibros.org
g a r de
te
p e r m it ir q u e
p r o c e d im ie n to
s e d e s a r r o lle
t a m b i n
es
una
s e s i n
im p o r ta n te
n o e s tru c tu ra d a
c u a n d o
s u rg e n
de
id e a s .
E s
c o m e n t a r io s
574
A U D IT O R IA S E IN S P E C C IO N E S
a c e rc a
lo s
d e l e s t ilo : e l p r o d u c t o r p u e d e
r e c o n s id e r e
la s u g e r e n c i a
6.
que
C u id e
p e ra r
de
que
una
H aga
una
e s t
e rro re s
en
g e n te
se
H em os
que
q u is i r a m o s
cho
la s
de
t r a b a jo
la
en
la
m e j o r q Ue
h a b le
q u ie n
a p a rte
con
h iz o
m s de
a lto
una
n iv e l d e
d is tr a e r ,
en
h o ra .
e x is te
un
g ra n
son:
r e v is i n
os
que
se
deb en
d e t a lle s d e
e rro re s
la s
o r g a n iz a c i n ,
v o to
L a s re c o m e n
el
n e c e s id a d
d e t a lle s
que
de
c o n f ia m o s
re
estilo,
h a y a he
re s p e c to
de
ia
la
p ro d u c
algunos
d e o tra
al
e l p ro d u c to r
asum en
puede
c o r r e g ir
e s t ilo , p e r o
D e p e n d ie n d o
p e rs o n a s
e s te
de sp u s
a p r o p ia d a s .
que
de
1) C re e m o s q u e
lo s c a m b io s a p r o p ia d o s s in
en
p e lig r o
p e le a .
hacen
ta n to s
es
ms
que la
puede
d u ra n te
io s r e s u lt a d o s d e la a u d it o r a .
r e v is o r e s
h a c e r o tra
N o se
c o n c e n tr a c i n
n a t u r a le z a
r e s p o n s a b ilid a d
s e r lim it a n te
lo s
u n a s u g e r e n c ia o p c io n a l h e c h a p o r
b ie n
del
de
re p re
revisan .
que
RESUMEN
el
A u n q u e
e n fo q u e
de
re p o rta d o
ia a u d it o r a
ie r a
h a c e r la s :
P o r o tro
r e d u c c io n e s
es
p e n s a rs e .
en
un p ro c e s o
U na
puede
la d o ,
d r a m tic a s
de
la s
to m a r
m uchas
s e n c illo
ra z o n e s
h a s ta
un
y d ir e c to
de
o
e s to
un
o r g a n iz a c io n e s
c u a n to
a l n m e ro
de
10
que
de
es
r e v is i n ,
e l a u m e n to
p o r c ie n to d el
la s
e rro re s
han
usado
que
quedan
que
a lg u n o s
d e te c ta rs e .
P o s ib le m e n te
la
ra z n m s
p r o g r a m a d o r e s y a n a lis t a s s ig u e n
jo
N o
un
e n c o n tra d o
fo rm a
se u s a t a n t o c o m o p u d
d e l tie m p o r e q u e r i d o p a r a
tie m p o to ta l d e l p r o y e c t o .
s in
lo s
m o d if ic a c io n e s
y
d e s a c u e rd o , y e s
(o q u e
b ie n t a i c o m o e s t , o 2) C r e e m
y q u e s e d e b e n a te n d e r a l g u n o s
no
han
b re v e .
a c e rc a d e
que
s e n t a r s im p le m e n te
D. 7
sea
h a s ta c o n v e r t ir s e
v o t a c i n
e s ta r e n
r e v is i n
m a n te n g a
q u e e l p ro d u c to r h a r
e q u ip o
la
e m p e z a r n
tp ic a s
v is i n , y
su
de
e i e s t ilo ) .
a u d it o r a
la
d e g e n e re
d a c io n e s
to
s o b re
h o ra ;
r e v is i n
7.
ia
de sp u s
de
d a to s
com o
o r g a n iz a c i n .
m e n te
so; cada
r e v is i n
p r o p ie d a d
vez
p e r s o n a l,
P o r e llo , p r e f ie r e n
c u a lq u ie r c r t ic a
im p o r t a n t e
no
p o r g r u p o s d e c o le g a s
se
en
no
u s a r a u d it o r a s
a sus
lu g a r d e
de
dan
si d e se a n
sea
p r o g r a m a s y d i a g r a m a s d e f lu
c o n s id e r a r lo s
m o s tra r a o tro s s u
s u g e r e n c ia
m s o r g a n iz a c io n e s
de
c o n s id e r a n d o
t r a b a jo
com o
y se
un
oponen
b ie n
de
la
m a rc a d a
m e jo r a .
E s t e e s u n p u n t o d e v is ta p e l i g r o
c u e n ta d e q u e d e b e n re a liz a r a l g n t i p o d e
m e jo ra r l a c a lid a d d e l o s s i s t e m a s q u e pro
ducen.
www.FreeLibros.org
APENDICE
| E.1
INTRODUCCION
E s te
a p n d ic e
la f a s e
de
a n lis is
v is t a r
u s u a r io s ,
s is t e m a s d e
d is c u te
de
un
se
la s
entrevistas
de
d e s a r r o llo
a d m in is t r a d o r e s ,
a u d it o r e s ,
c m p u to
P or qu
p a ra
r e g ia s
p ro y e c to
e x is te n te s , y v a r io s t ip o s
hacen
e n c u e s ta s
d u ra n te
de
u s te d
r e a liz a r
d u ra n te
P r o b a b le m e n t e
que
p ro g ra m a d o re s
m s de
el
que
s is t e m a s .
e n tre
m a n t ie n e n
lo s
p e rs o n a s .
a n lis is
de
s is t e m a s ?
Las
ra z o n e s
un
s is te m a
s o n la s s ig u ie n t e s :
N e c e s it a m o s
a c tu a l o
de
r e u n ir
lo s
in fo r m a c i n
r e q u e r im ie n to s
s o b re
el
del nuevo,
c o m p o r ta m ie n to
a
p a r t ir d e
la s
de
p e rs o n a s
que
lo
t ie n e n .
N e c e s it a m o s
m ie n t o
del
d im ie n to
con
m s
E s te
in f o r m a c i n
pod er
r e u n id a
r e u n ir
r e a liz a r
in f o r m a c i n
A p n d ic e
lo
c u b re
que
a c tu a l o
p r o b a b le m e n t e
N e c e s it a m o s
p a ra
v e r if ic a r
s is t e m a
se
en
com o
de
lo s
a n a lis t a s
e n te n d im o s
r e q u e r im ie n to s
a d q u iri m e d i a n t e e n
fo rm a i n d e p e n d i e n t e .
in f o r m a c i n
c lc u lo s
de
a c e rc a
del
t r e v is t a s
s is t e m a
c o s t o - b e n e f ic io
d e l
del nuevo.
(v e a
c o m p o rta
E s te
e n te n
a n t e r io r e s , ju n to
s is t e m a s
a c tu a le s
e l A p n d ic e
p a ra
a l re s p e c to ).
lo s
s ig u ie n te s
t p ic o s
r e fe re n te s
al p ro c e s o
de
la
e n tre
v is t a :
www.FreeLibros.org
T ip o s d e e n t r e v is t a
575
REGLAS DE E STIM A C IO N
576
P ro b le m a s
v is ta
R e g la s
E.2
de
fre n te ,
fo rm a d e
e n tre
o s m is m o s
lo s
ta
g e n e ra le s
de
lo s
que
hay
que
en la en tre
p re o c u p a rs e
p a r a h a c e r e n t r e v is t a s
TIPOS DE ENTREVISTAS
T a l v e z la
te
f u n d a m e n t a le s
u s te d
p ro y e c to s ) y
e n t r e v is t a d o r e s t o m a r
se
g ra b a r
una
que
a c e rc a d e
g ra b a d o ra s
T om e
ta m b i n
de
la
que
en
den
de
c lo g o s
qu e
es
con
p o s ib le
una
un
se
puede
un
lo s
en a l g u n a s
conoce c o m o J A D
D u ra n te
v is t a s
a c e le r a d o ,
ceso
c la v e
(q u e
el
( s ig la s
a n lis is
de
u s u a rio .
en
de
fr e n
v iv o ,
en
c o le g a s
a n a lis t a s
T p ic a m e n te ,
p e ro
no
h a r
h iz o
u n o de
s u p o s ic io n e s
de
a n lis is
u n d a
U s u a lm e n t e
p a ra
de
lle v a r
su
p id i n d o le s
nue vo
cabo
e x p e rto s
Y,
d e l s in d ic a t o .
de
de
d a to s
m a n e ra
D e s a r r o llo
p o r v a r io s
r e c o le c c i n
s is te m a s
en
la
s is t e
presen
la
en tre vista
psi
la
in d u s t r ia ,
p o r ltim o ,
(p o r
debe
e je m p lo ,
s is t e m a s
C o n ju n to
t r m in o s
de
se
e s p e c ia liz a d a
de
d a to s
te n e r
v id e o g r a
C o n s is t e
e l c u a l to d o s
en
p re p a ra d o
una
s o la
s u p e r v is a
m e jo r
c o m u n ic a c i n
se
usado, de
h a c e r e n tre
in f o r m a c i n ;
A p lic a c io n e s ) ,
m s.
en
re n e n
de
de
de
u n a s e m a n a ) p a ra d o c u m e n ta r
e s p e c ia lis t a
un a
e s c r it o ,
u n a e n t r e v is t a .
h a s ta
un
p ro m o v e r
com o
c a p tu ra
p o p u la r u n a
de
por
c o m p le m e n ta r c o n
p u d ie r a n
d e a d m in is tra c i n
in g l s
y de
fo rm a l
r e q u e r im ie n to s
pue dan
in c lu s o
m e d io d e
e q u ip o ,
e n t r e v is t a
lo s
se
n e g o c ia d o r e s
o r g a n iz a c io n e s
p e rs o n a l
m e d ia d o r
g e n e r a l,
p a p e l p a s iv o ) , t a le s
se
de
e n t r e v is t a s
u s a r o tro
a o s 80
p u e d e d u ra r d e s d e
to s d e l
m o
a c e le r a d o
m s
( e n tr e v is ta d o s ) .
c u e s t io n a r io
(q u ie n e s
e s p e c ia lis t a s
d e l c o m p o r ta m ie n to
que
b a d o ra ) p a r a g r a b a r e l c o n te n id o d e
l p iz . M e n o s c o m n m e n t e , i a e n t r e v i s
fo rm a le s . D u r a n t e t o d o e s t e a p n d i c e ,
n a t u r a le z a
d e s c r ip c i n
la s
qu e
e l a n a lis t a ju e g a
e n c u e n ta
n o ta s
uno
q u e e l t ip o d e in f o r m a c i n o b t e n i d a d u r a n t e u n a e n t r e v is t a
p o r o t r o s m e d io s , p o r e j e m p l o , p i d i e n d o a l s u j e t o o sujetos
re s p o n d a n
e s c r it o
a lg u n o s
m ie n t r a s
to m a r
de
o b te n e rs e
un
m a . T a m b i n
s u je to s
papel y
de
la d e u n e n c u e n tr o
o e s te n g ra fo s .
c u e n ta
pue de
con
se a
a co m pa ado
m s
s e r
e n t r e v is t a
e n t r e v is t a
le
c ia
su
uno
n o ta s
s e c r e ta r ia
s u p o n d r
m s com n
e n t r e v is t a
( p o s ib le m e n t e
e n tre
en
lo s
ju n ta
lo s
se
d is e
pro
un
u s u a rio s
in te n s iv a
r e q u e r im ie n
ta j u n t a
io s a n a
y a c t a co
lis t a s
y los
u s u a rio s .
A u n q u e to d a s
y no
v a
se
d is c u tir n
e l e n fr e n ta m ie n to
E.3
e s ta s
v a r ia n te s
m s a fo n d o
uno
en
han
e s te
a u n o e n tre
A p n d ic e .
La
u n a n a lis t a y u n
hecho, son
e n t r e v is t a
r e la t iv a m e n te
m s com n
es
raras
toda
u s u a r io f in a l.
www.FreeLibros.org
A
s e n c illo
p rim e ra v i s t a , p u d i e r a
d ire c to . D e s p u s d e
p a re c e r q u e
to d o , u s te d
ei p ro c e s o
es
de
u n a p e rs o n a
e n t r e v is t a r a
in te lig e n te
un
u s u a r i o es
y c a p a z de
co
R E G LA S DE E STIM A C IO N 577
m u n ic a r s e , y e l u s u a r io
sean
lo g r a r
p u e s to d e
el
la
m is m o
io
e s ta m b i n .
o b je t iv o :
u s u a rio
m e n te d e i
A m bos
tr a n s fe r ir
suya.
a la
son
D e h e c h o , e x i s t e n m uchos p r o b l e m a s q u e
d e a lta t e c n o l o g a , s e h a o b s e r v a d o q u e l o s
c ra n h a rd w a re n i s o f t w a r e s in o g e n t e w a r e .
siste m a s s e a p r e c i a n m s p o r l o r e g u l a r e n l a s i t u
el
a n a lis t a
com unes de
y e l u s u a r io
f c il,
d e b id o
e n c u e n tre
t ic a
dei
con
tra
lo s
pue den
n ue vo
s u r g ir .
p r o b le m a s
s is t e m a
en
e n tra n
de
m uchos
d if c ile s
a s u n to s
E s to s
a c i n
En
m s
p ro
el
en
c o n ta c to .
Los
p ro y e c
no
in v o lu
a n lis is
la e n t r e v is t a : e s
de
aqu do n
p r o b le m a s
m s
lo s s ig u ie n t e s :
del
de
la
q u e o f ic ia lm e n t e
r e s u lt a
d e s c o n o c id o
a la p e r s o n a
en
s o m e t id o a
que
p e rs o n a
no
s is t e m a ; t a m b i n
e l u s u a r io
e n t r e v is t a
c o rre c ta ,
un
o rg a n iz a c i n
p r o b le m a s
h a b la n d o c o n
u s u a r io ,
m ie n t o s
es
en
nad a
de
p e rd e r
re a lm e n te s
puede
m o m e n to
sa b e r
p o s ib le
que
q u e no e s t
e m e rg e n c ia s .
de
p o lt ic a ,
en
v e rd a d e ro s
o p o r tu n id a d
m a n e ja .
e s t tra ta n d o
d is p o n ib le
de
en
se
p o l
r e q u e r i
de
si
A un
Es
que
e s la e x p e r t a
lo s
la
lo s
e n c o n tr a r q u e
ei
m u c h a s p r e s io n e s y
h a b la r
e n cu en
h a c e r le
el que
la
e s t
de
de
s is t e m a s
c o m u n ic a c i n
t ie n e n
d is tin to
ju n to s
de
f c il
que
le h a g a
una
de
su
n in g u n o
se
p e rc a te
re s p e c to
m o d e la d o
lo s
g ra n
que
que
se
e llo .
m e d id a
en
le n g u a je
e i p r o b le m a
e n tre v is ta s
hayan
e n te n d id o ta n to
lo s
u s te d
ra z o n e s
no
c lu s o
a n ta g o n is ta
en
c u a le s
un a
un
com o
la s
C o m o
u s u a rio se
e n t r e v is t a
( in g l s ,
E s p o r e s to
p a ra
co n
r e q u e r i
s in
que
in f o r m a c i n
in f o r m a c i n ,
son
m a n e ra
se
co n
h e r r a m ie n ta s
lib r o
e n t r e v is t a s
s e g u im ie n t o
lo s
d ic h a
fo r
P o r e llo , e s
de
le
Las
e s te
a m b ig u o , a
la s
una
a n a lis t a s
d is tin to s
a c e rc a
p e rc a te .
en
lo s
p o r c o m p le to ,
m a le n tie n d a
se
m enudo
u s u a r io
c o m n h a b la d o
la s p r e g u n t a s
la s
p o r
el
a n t e r io r m e n t e
que
D e M a rc o ,
p r io r id a d e s .
a l u s u a r io
dos
P e ro
m a le n tie n d a
e s v e rd a d e ro .
de
T om
u s u a rio s
Los
v a lo r e s
f c il
com n,
le n g u a je
e tc .), a s q u e
le
y que
e n te n d id o s .
un
es
de
p re s e n ta ro n
te
p ro g ra m a r
s te
Y
n in g u n o
m a lo s
d e c ir a
e x p e r ie n c ia , y a
r a z o n a b le
que
r e q u e r im ie n to s
s in
e s to s
p r e g u n ta
de
g u s ta
p e r c e p c io n e s ,
s is t e m a ,
p r o p o r c io n a r u n
m in u ir
le
e x tra te r r e s tr e s .
v o c a b u la r io , d is tin ta
m ie n t o s
de
es, com o
e n tre
s u p o s ic io n e s ,
n u e v a m e n te
c u id a r s o n
un
v e rd a d e ra m e n te
lo s q u e s e d e b e
de
r a c io n a le s y a m b o s
s o b re
C u l e s e l p r o b le m a ?
to s
de
p e rs o n a s
in fo r m a c i n
de
lle v a n
un
p o d e r d is
e s p a o l,
que
e s ta n
cabo
en
fra n c s ,
im p o r t a n
am bas
v e r if ic a r q u e
de
in t e n t o
p a rte s
re s p u e s ta s ,
v e re m o s
puede
un
en
s e n tir
a n a lis t a
la
S e c c i n
in c m o d o
de
s is t e m a s
E .6 ,
o
in
(p o r
www.FreeLibros.org
e je m p lo , p o r q u e
e s t
s ie n te
e s p e c if ic a n d o
m o le s t o
por
la
le v a
fo rm a
en
que
e l p r o p s ito
del nuevo
q u ita r su e m p l e o ) .
la q u e el u s u a r i o e s t
a
s is t e m a
e l a n a lis t a
que
e l a n a lis t a
pue de
r e s p o n d ie n d o
s e n t ir s e
( p o r e je m p lo ,
578
p ue de
que
s e n t ir
e l u s u a r io
lo
e s t
in s u lt a n d o
do jo v e n e in e x p e r t o p a r a e s t a r d a n d o
to s d e l n u e v o s i s t e m a ) . E n c u a l q u i e r
l a s p a rte s , h a c i e n d o m s d i f c i l l a c o m
N o
rra n ;
e x is te
el
son
a lg u n a
r e s u lt a d o
ra c c io n e s
es
r e d u c ir la
p o s ib ilid a d
pender
de
n ic a .
E.4
Las
la s
e m b a rg o ,
de
de
que
s u r ja n
que
g a r a n t iz a r
e s to s
p e rs o n a s , y
s ig u ie n te s
ca d a
s u r g ir
u n ic a c i n .
e n tre
e s to s
y m e jo r a r c o n
caso, pueden
d e m a s ia
es
re q u e rim ie n
f r i c c i o n e s entre
lo s
s u g e r e n c ia s
p r o b le m a s ;
a p a rte
no
ocu
ta le s
inte
p r o b le m a s
cada
una
le
de
de
p ue den
eso
ayud ar a
s lo
q ue da
de
e n t r e v is t a .
s ig u ie n te s
A n te s
D e
de
c o m e n z a r,
o tro
E s to
Si no
y
r e q u ie r e
ha
se
p id a
la
que
p u b lic a d o
ayuda.
la s q u e s e
d e l s is t e m a
se
un
un
en
o r g a n iz a c i n
p a ra
hace r
una
exitosa
e n t r e v is t a
se
e n te re
to d o s ,
o r g a n ig r a m a
uno,
no
a s e g re s e
lo s
de
y c re a r
3,
q u i n
deb e
p r o b le m a s
e n tre
p o lt ic o s
e s t
r p id a
d ir
d is tin to s
t r a b a ja
a c t u a liz a d o ;
que
n e c e s a r ia m e n te
lo
en
e l c ic lo
la
p u e s to s .
o r g a n iz a
m enudo
la s
la s
pu
anual de
ve ce s
q u i n
se
r e fie r e
ni
e x is te n
s iq u ie r a
tre s
m enudo
n e c e s it a
a a lg n
de
u s u a r io s
u s u a r io
re s u lta
h a b la r ;
a s p e c to
a ll.
a p a re c e
n iv e le s
u s u a rio , el
el v e rd a d e ro
s u p e r v is o r .
con
que
a d m in is t r a d o r q u e
c o m p le ja :
lo s
cm o
o r g a n ig r a m a s .
m uchas
e je c u tiv o
m u e s tre
sepa
que
m s
c o n o c im ie n t o s
o a lg n
que
que
a lg u ie n
m ucho
le
m s
C a p tu lo
g ra n d e
es
y con
q u ie n
e n t r a d a , i le
q u ie n
de
e l u s u a r io
T a m b i n
p r im e r o
qu e
de
Co
en
s u p e r v is o r
im p o r t a n t e
hablar
e llo s .
a p r o p ia d a
M a rta ,
un
p ro d u c e n
o f ic in is t a
el
e l t ie m p o
m a n e ra
o r g a n ig r a m a
s e r
o p e r a c io n a l,
de
la p e rs o n a
d is c u ti
c o n io d o s
p a rte
t ile s
Im p o rta n te
e n c u e n tr e
S i s e x is te
b lic a c io n e s e n
I n c lu s o
m uy
o b te n g a
c a m b ia n
un a
ser
p e r s o n a e q u iv o c a d a d e c o s a s e q u iv o c a d a s .
uno,
o r g a n iz a c io n e s
o c a s io n e s
es
m o d o , d e s p e r d ic ia r
e n o r m e s , a l h a b la r c o n
m o
pue den
v is t a r .
c i n
Se
r e g la s
u s u a r io .
E.4.1
m g ic a
in te r a c c io n e s
s o b re
con su
en
la s
S in
p r c tic a
la
m a n e ra
de
a l s u g e r ir q u e
s u g e r e n c ia s
con
Pues,
d ic e :
pue de
J o rg e
d ic e : P u e s ,
y yo
en
im p o r t a n te
la c o m b in a c i n
desd e
d e c ir c m o
y
en
e l re s to ...
m u ch o s
luego con
ca so s
c o rre c ta .
lu e g o ,
es. Y
e s te
con
J o rg e
m e
e llo s
en
e n c o n tr a r s e
p r o p o r c io n a
la
s e c u e n c ia
e n t r e v is t a n d o
to d o s
m is
d a to s
de
y o ... E n ta l c a s o r e s u l t a t i l h a b l a r
p u e d e e s ta r e n tre v is ta n d o a F rancisco,
t r a b a j a m o s j u n t o s en e s t o ; e l l a h a c e u n a
e n to n c e s
M a rta .
r e a lid a d , S u s a n a y y o
En
h a b la r
E s d e c ir , p u e d e
c a s o , o b v ia m e n te
s e ra
m s
t il h a b la r c o n
a m b o s a la
www.FreeLibros.org
vez.
c ia ,
ve ce s
p a r t ie n d o
u s u a r io s
pue de
ta n
m is m o s
d is tin g u ir q u
s lo
de
le d ir n
su
en
u s u a rio s
c o n o c im ie n t o
c u a n to
sepan
se
n e c e s it a
g e n e ra l
que
lo s
de
e n t r e v is t a r y e n
la
o r g a n iz a c i n ;
v a a e n t r e v is t a r .
qu
a
secuen
ve ce s
lo s
R EG LA S DE E STIM A C IO N 579
g.4.2
a lg u n a s
e n t r e v is t e
c a m e n te
alguna
rea
o r g a n iz a c io n e s
cundo.
p e lig r o s o
(u n
lo s u s u a r i o s
En
en
de
lo s
p r e v ia m e n te
lo s
sean
zo
que
de
lo s
de
c u a n to
poco
q u i n
u s u a l; e s
h a c ie n d o
p o lt i
e n t r e v is t a s
s in
con
tie n e n
del
v e n d r
b ie n
de
e l p ro y e c to
m o tiv o s
a d m in is t r a d o r d e
a lg n
un
re p re s e n ta n te
de
d e s a r r o llo
le g t im o s
p a ra
de
s is
de
d e s e a r a p ro
e n t r e v is t a r :
no son
capa ces de
e s fu e rz o
e n t e n d e r o d e s c r i
lo s
ta n to
p od
e llo s
su s
la s
u s u a r io s
e n tr e v is ta s
P o r e llo , q u e r r n
que
de
de
la s
de
(o e n
n iv e l o p e r a c io n a l
c u a lq u ie r c a s o , re
n o a p ru e b e ).
lo s
I n te r f ie r a n
con
la s
la b o r e s
p r o g r a m a r la s .
e n t r e v is t a s
p o r r e e m p la z a r a
p e n sa r que
s o b re
a lg u n o s
r e q u e r im ie n to s f a ls o s
que
u s u a rio s .
p re o c u p a rs e
un
Pueden
g ru p o )
la a d m in is t r a c i n
c o m p u t a r iz a d o , c a u s a n d o
que
de
p re o c u p a rs e
P u eden
a lg u n o s u s u a r io s
p re o c u p a rs e
P u eden
u s u a r io s
re n e g a d o s , q u e d e n
n o r m a le s d e
es
lo s r e q u e r im ie n t o s d e l s is t e m a .
q u e r im ie n to s
a p ro b a c i n
e s ta
d iv is i n
se va ya
s e n t ir q u e
P u eden
e s to
u s u a ria
o r g a n iz a c i n
en
r e s tr ic c io n e s
g ra n d e
d e s ig n a d o , v in c u la d o
c u a lq u ie r c a s o ,
b ir b ie n
la
casos,
d e p a rta m e n to ,
P ueden
hay
o r g a n iz a c i n
p o r to d a
b a r, p o r a d e la n t a d o , a q u i n
no
in fo r m a le s
una
a n t e r io r .
la m a y o ra
u s u a r ia
tem as.
P e ro
an d a r
a p r o b a c i n
E n
se
p e r c ib a n
u s u a r io s
com o
hum ano s
e l c o m ie n
con
u n s is t e m a
d e s p id o s , e tc .
m is m o s
re q u e rim ie n to s d e l
r a n n o q u e r e r que
( lo s
a d m in is t r a d o r e s ) s a b e n
s is t e m a
u s te d
qu e
h a b le
c u a lq u ie r
con
o tra
u s u a r io s
m ucho
m s
p e rs o n a ).
P or
de
n iv e l o p e r a c io
n a l.
P uede
e x is tir a lg n
un
e l a d m in is t r a d o r p u e d e
s is te m a s .
A s ,
puede
e n tr e v is t a s , p e r o a l e v ita r la s
P o r to d a s
de su
e s ta s
r o c r tic a
p a r a n o ic a ,
significa,
que n e c e
s it a
quien
le
haya
c la n d e s t in a
fu e ra
h a b la r c o n
es
buena
la a p r o b a c i n
ser
puede
p o r c ie r t o , q u e
y su
no
m s
a lto
o r g a n iz a c i n
de
te n e r v e rd a d e ra
m a n d a r
un
m e n s a je
de
la
a d
d e s a r r o llo
o b je c i n
p o lt ic o
a l je f e
je fe .
ra z o n e s ,
m u c h o s c a s o s , b a s ta
n iv e l m u c h o
u s u a ria
de
d e l je fe
se
p o lt ic o , a
la o r g a n iz a c i n
sus
En
c o n f lic to
m in is t r a c i n , e n t r e
deb e
un
in d ic a d o
que
in c lu s o
e s ta r a l ta n to
u s u a r io
no
id e a
lo g r a r
la
a p r o b a c i n
v e r b a l ; s i la o r g a n i z a c i n
de
la
n e c e s it e
la
p o lt ic a
( t p ic a m e n te
e n t r e v is t a r .
un
P uede
p o r e s c r it o .
de
u s u a r io
d e se a r
p o r
a d e la n ta d o .
e s te r r ib le m e n t e
bu
E s to
t a m b i n
la o r g a n i z a c i n
s i s ie n te
de
n iv e l
o p e r a c io n a l)
p r o g r a m a r a lg u n a
r e u n i n
www.FreeLibros.org
sar
la
s o lic it u d
d e l lu g a r d e
sus
t r a b a jo ,
s u p e r io r e s
p a ra
p e ro
qu e
u s u a lm e n t e
suba
p o r to d a
r e s u lt a
la
m enos
ca de na
p e lig r o s o
je r r q u ic a
pa
de
la
580
R EG LA S DE E S TIM A C IO N
o rg a n iz a c i n ,
p a r a f in a lm e n te
u s u a r ia , p a r a
lu e g o d e s c e n d e r p o r t o d a e s a c a d e n a je r r q u ic a . 1
E.4.3
t ie m p o
P o r eso
que
lo s n iv e le s
s u p e r io r e s
Lo
p r in c ip a l d e
a ! u s u a r io
es
e s ta s u g e r e n c ia
y qu e
im p o r ta n te
p ue da
que
l ( o s u je fe )
p la n e e
h a c e r u s o e fe c tiv o d e
p r im e r o
que
hay
que
y se
se
es que
pueden
p re p a re
m s
lo
e s t
p re p a ra d o
s ig n if ic a
h o s t ilid a d
sus
p a ra
b ie n
h a c ia
to d o
1)
p o s ib le
con
qu itn
q u e e s t
desperdiciando.
e s t
a n t ic ip a c i n
p a ra
h a ce r es
a s e g u ra rs e
de
que
s i e l u s u a r io
m uy
e s t
e l c o n c e p to
de
la
no
2)
ocup ado,
e n t r e v is t a
que
vaya
h a c e r, o
a n d r s e la
a l u s u a r io
in d ic io d e
que
ha
que
c o n o z c a el te
e n otros,
e l u s u a r io
h a c e r p o r t e l f o n o ;
le d o
no
in te r e s a ,
3)
no
es
capa z
la
e n t r e v is t a .
uno
r e a lid a d no
le
e l m a te r ia l q u e
le
o, 4) que
en
io s t p i
con
que
de
m an
s ie n te
e n te n d e r
p re g u n ta s .
A d em s:
fo rm a s
re n a
re p o rte s
a d e la n t a d o .
de
S i p re p a r
una
h o ra
to d a
la
in fo r m a c i n
r e la c io n a d o s
S i e x is te n
r io r , a s e g r e s e
o tro s
h a b e rlo s
sus
E s to
no
puede
d e d ic a r le
lo
s e a l
en
os)
p o r
m s
e n t r e v is t a
m e n te
p a ra
en
una
g r a m a r v a r ia s
la q u e s e
de
una
m s
h o ra .
e n t r e v is t a s
e n c u e n tra
r e u n i d e
que
se
ocu p e
se
la
(s o b re to d o
s ig n if ic a
te m a r io
la
s i e s t n
que,
e l m is m o
r e s u lt a
p a ra
puede
e l a n te
e n tr e v is t a
g e n e r a lm e n te
lu e g o ,
lim it a d o ,
T a m b i n
u s u a r io
s is t e m a
e n t r e v is t a .
s in o
t a m b i n
no se
c o n t e m p la n d o
d esd e
S i e x is te n
o b te n e r lo s por
p o d e r r e s t r in g ir la
s io
r e la t iv a m e n te
d e l s is t e m a .
u n a re u n i n d e
d e s e a r r e t i r a r s e
e n t r e v is t a , a s u m ir s u
n e c e s it e
el nue vo
a n te s d e
no
puede
a
el
(c o m o
pueden
e n fo
d ia g r a m a s e x tra
d e b e r
o r g a n iz a r
c o n c e n tr n d o s e
s ig n if ic a r q u e
c u b r ir p o r
que
c o m p le to
deb e
ei
su
tp ic a
p ro
re a con
I n v o lu c r a d o .
G e n e r a lm e n t e ,
ser
d e s c r ib e n
pues
F in a lm e n t e , p r o g r a m e
re c o p il .
de
que u n a h o r a o d o s c a d a vez,
D ) la s p e r s o n a s g e n e r a l m e n t e
E s to
con
a n te s
p o r a d e la n t a d o , d e b e
e i A p n d ic e
q u e c u b r a un
p a rte p e q u e a
que
y e s tu d ia d o
im p o r t a n t e ,
c a r y c o n c e n tr a r c o m p le ta m e n t e
p o s ib le
d is c u s i n , g e n e r a lm e n te
d o c u m e n to s
o b te n id o
es
ade m s
la
con
p re g u n ta s
m enos.
u s u a r io
que
se
ia e n t r e v is t a .
la e n t r e v i s t a .
que
de
d c u e n ta
s e n t ir q u e
m a d e l a e n t r e v i s t a . E n a l g u n o s c a s o s e s to s e p u e d e
p u e d e s e r a p r o p i a d o e s c r i b i r u n a lis ta d e la s p r e g u n t a s
c o s que v a a a b o r d a r , o lo s D F D q u e q u ie r e r e v is a r , y m
o d o s d a s d e a n t i c i p a c i n . Si n o lo p u e d e h a c e r , e s u n
d,
o rg a n iza ci n
d e la
d o le
se r p a sa da
d ib u ja r D F D , o
h a c e r c lc u lo s
de
s e g u im ie n t o
a
su
p a ra
e s c r it o r io
to d a
p a p e l d e a n a lis t a , y p o n e r s e
e s c r ib ir e n tr a d a s
c o s t o - b e n e f ic io ;
pue de
del
que
in fo rm a ci n
r e v is a r e l m a te r ia l
con
a tr a b a ja r .
d ic c io n a r io
s e r n e c e s a r io
ia
de
Puede
d a to s ; ta l vez
c o r r e l a c i o n a r ia in
www.FreeLibros.org
R EG LA S DE E S T IM A C IO N 581
formacin
quier
q ue
obtuvo
con
f o r m a , lo s d a t o s d e
lo s
d a to s
de
o b te n id o s
entrevista
d ic h a
se
entrevistas, etc.
o tra s
cual
D e
m a n ip u la r n , d o c u m e n ta r n , a n a liz a r n
y se transformarn a una forma que posiblem ente e l usuario jam s haya visto antes.
p o r ello n e c e s i t a p r o g r a m a r u n a e n t r e v i s t a d e s e g u i m i e n t o p a r a v e r i f i c a r : 1 ) q u e n o
f , a y a e n t e n d i d o m a l l o que e l u s u a r i o l e dijo, 2 ) q u e s t e n o h a y a c a m b i a d o de o p i
n i n d e s d e l a entrevista2, y 3 ) que l e n t i e n d a l a n o t a c i n o r e p r e s e n t a c i n g r f i c a
je d i c h a i n f o r m a c i n .
,4.4
D u r a n t e l a e n t r e v i s t a , p u e d e r e s u l t a r l e c o n v e n i e n t e usar h e r r a m i e n t a s d e pro
totipos, s o b r e t o d o s i s u p r o p s i t o e s d i s c u t i r e l p u n t o d e vista d e l u s u a r i o e n c u a n t o
a la i n t e r f a s e h u m a n o - m q u i n a . D e m a n e r a s i m i l a r , s i e s t r e v i s a n d o u n d i a g r a m a
de f l u j o d e d a t o s y d i s c u t i e n d o p o s i b l e s c a m b i o s , p u e d e r e s u l t a r l e c o n v e n i e n t e u s a r
una d e l a s h e r r a m i e n t a s C A S E q u e s e d i s c u t e n e n e l A p n d i c e A ,
R e c u e r d e , s in
e n t r e v is t a ,
hacer
no
e m b a rg o , q u e
e s t o r b a r le ;
c a m b io s
r p id a
lo s r e q u e r i m i e n t o s
del
deben
e l p r o p s ito
p e r m it ir
f c ilm e n te ;
u s u a r io
en
puede
e l a c to
de
d ic h a s
usted y
s e r le
y
al
t il
h e r r a m ie n ta s
u s u a r io
p a ra
c o r r e g ir
de
fa cilita r
es
e x p lo r a r a lte r n a t iv a s
a n o t a r lo
que
in m e d ia t o
e n tie n d e
e rro re s
que
la
y
de
haya
p o d id o c o m e t e r .
S in
e m b a rg o ,
s i la
te c n o lo g a
necesita q u e e i u s u a r i o
vaya a o t r o e d i f i c i o , o a l
c o m o a lg o
m o le s t o .
s e le
que
p id e
f a m ilia r iz a d o
te r e r r o r e s ,
con
la
una
la
de
e s to rb a ,
su
de
deb e
a m b ie n te
en
e s to s
su
uso)
casos,
e n t r e v is t a ;
(o
es
de
pue de
que
la
herramienta
e n to n c e s
s e r
m o s tr a r
c a u s a r p r o b le m a s
de
la
t r a b a jo
se r que
la t e c n o l o g a d e
p o s ib le
s i la
p r o b a b le m e n t e
lu e g o
e x c lu ir s e
n o rm a l
c o m p u ta d o ra s ), p u e d e
h e r r a m ie n ta ,
h e r r a m ie n ta ,
h e r r a m ie n t a s in
E.4.5
de
la
c u a rto
de
S i n o e s t f a m ilia r iz a d o c o n
lim it a d a
En c u a lq u ie r a
despus
use
con
s a lg a
un
sea
al
g ra n
vea
la
e s to rb o
u s u a r io
lo s
se
que
h e r r a m ie n ta
si
u s te d
le n t a , s u s c e p t i b le
a c o n s e ja b le
Si
e je m p lo ,
la s c o m p u t a d o r a s y
re c h a c e .
es
e n t r e v is t a .
(p o r
p a ra
usar
la
no
de
e s t
co m e
ia entrevista.
h e r r a m ie n ta
r e s u lt a d o s
o b te n id o s
in n e c e s a r io s .
que
d e s a r r o lla r
un
m o d e lo
c o m p le to
p a ra
a lg u n a
p o r c i n
de
I ma, t a r d e o t e m p r a n o t e n d r q u e d e t e r m i n a r e n t r a d a s , s a l i d a s , f u n c i o n e s ,
| ticas d e p e n d i e n t e s d e ! t i e m p o y m e m o r i a d e l s i s t e m a . E l o r d e n en e l c u a l
informacin r e a l m e n t e n o i m p o r t a m u c h o o , p o r l o m e n o s , p r o b a b l e m e n t e
le i m p o r t e
un
s is e -
c a ra c te rs o b te n g a
a
u s te d
la
no
m ucho.
www.FreeLibros.org
582
R EG LA S DE E S T IM A C IO N
P e ro
puede
im p o r t a r le
lo s
ni
re p o rte s
s iq u ie r a
O tro s
d a to s
se p a n
u s u a r io s
que
q u
de
tema
a lg n
que
e n tra d a s
e s ta r
se
m s
p e r m it ir le
d e s e a r n
co m e n za r
e l s is t e m a
p ro d u z c a
o cu p a n
p a ra
in t e r e s a d o s
(d e
p r o d u c ir
en
la s
e m p e z a r la e n t r e v is
por
la s
salidas,
hecho,
la s
s a lid a s
e n tra d a s
en
es
d e c ir
ser qu
puede
deseadas)
lo s
d e t a lle s de
de l o s <ja
lo q u e s e a , t r a t e de v i s u a l i z a r i o s requerimientos d e l sis
desde e l p u n t o d e v i s t a d e e l l o s , y t e n g a d i c h a p e r s p e c t i v a en
f u n c io n a l.
querrn
O tro s
h a b la r a c e r c a
d e lo s
d e t a lle s
a lm a c n . S e a
o m e jo r p o s ib le
m e n te c u a n d o
E.4.6
a l u s u a r io , y d e b e
u s u a r io s
q u ie r e n
pueden
m ucho
Algunos
ta d o n d e l q u ie r a .
le s h a g a
la s p r e g u n t a s n e c e s a r ia s d u r a n t e
ia e n t r e v is t a .
lo s e a la W illia m
(Davis,
D a v is
1 9 8 3 ):
del
los p a r a
tiles:
entrevistado
lo g r a r la
in fo r m a c i n
R elaciones:
P d a le
y
de
con
o tra s
objeto
un
o tro s
de
a l u s u a r io
que
p a rte s
s io
le
es
f c il; d e p e n d ie n d o
pue de
e x p liq u e
un
d e s c u b r ir
m s
su
u n a fu n c i n
r e la c i n
lo
s o b re
a d e s c u b r ir in te r f a s e s
ja
e n e l D F D ) y r e la c io n e s f o r m a le s .
g n te le
o b je to
lo
en
Sondeo:
u s u a r io s s o b r e
qu e
o p in a
s u je fe
a l u s u a r io
P d a le
lo
que
a c e rc a
una
con
que
l o q u e s e e s t
h a b la n d o
e x p liq u e
d e c ir ,
a c e r
su
r e la c i n
una
b u r b u ja
Esto n o
d i s c u t i e n d o , sino
se
e s t
d e d a to s
de
una
b u rb u
que d e s c r i b a e l p u n t o d e
discutiendo. P o r e j e m p l o , p r e
una
b u r b u ja
u s u a r io
de
lo q u e
e n tre
esti
r e s u lt a r
e s t
al
se
de
pueden
e s t
(e s
p e r s o n a li
o tr a s f u n c io n e s .
( p o r e je m p lo , f lu jo s
e l D E R ; o p r e g n te le
P id a
que
la
v a r ie d a d
que
r e la c i n
c lie n t e ) , p d a le
t a m b i n
a o tra
e s t ilo s
S i e l u s u a r io
d e s c r ib ie n d o
explique
la
de
una
r e q u e r ir
a q u a lg u n o s
d e l s is t e m a .
( p o r e je m p lo ,
o b je to s ; s i e s t
a y u d a r
siempre
e n t r e v is t a ,
He
que
le
no
la
d ese ada.
d e i D F D ) , p d a le
v is t a
so nd eo
tema
d is c u tie n d o
ca
de
y ei
o p in a n
d e s c r ip c i n
del D F D , o
un
t ip o de
s u s s u b o r d in a d o s .
n a r r a tiv a
in fo r m a l d e
lo
que
le
www.FreeLibros.org
interesa
c o s to s
s a b e r.
de
P uede
e n v o .
d e c ir :
s i le
H b le m e
e s t
h a b la n d o
de
la
m a n e ra
a c e rc a
de
un
en
qu e
tipo
de
calcula
lo s
o b je to
del
R EG LA S DE E S T IM A C IO N 583
D E R ,
decirle:
puede
acerca de un
Dependencias:
d e a lg u n a
do
se
H b le m e
d e l c lie n t e .
Q u
sa b e
necesita
(o
P r e g u n te
o tra c o s a
d is c u te n
a l u s u a r io
p a ra s u
t ip o s
de
io
si
e x is te n c ia .
o b je to s
que
se
E s to
p o s ib le s
e s t
es
d is c u tie n d o
p a r t ic u la r m e n t e
r e la c io n e s
p o s ib le s
en u n s i s t e m a d e ingreso d e p e d i d o s ,
posible t e n e r u n p e d i d o ( s i e s o e s l o q u e
puede
a l u s u a r io
e s t
ese
si es
dep ende
t il c u a n
d e n tro
D E R . P o r e je m p lo ,
en
s a b e r)
c lie n t e ?
del
p r e g u n ta r
d is c u tie n d o
m o m e n to ) s in t e n e r c lie n t e .
Repeticin: Dgale
usuario i o q u e c r e e h a b e r l e o d o decir; u s e s u s p r o
de l a s d e y p d a l e que i o c o n f i r m e . A s , p u e d e
d e c i r ; A v e r s i le e n t e n d : cuando u n a p i e z a e n t r a a l s i s t e m a , s i e m p r e le
hace u n p r o c e s o y l e m a n d a u n m e n s a j e d e status a l d e p a r t a m e n t o d e a u
p ia s
p a la b r a s
en
al
lu g a r
d ito r a .
E.5
u s u a r io s
para
se
se
que
a s e g u ra r
e n te ra d o d e
nes (y s u s
m e n c io n
opo ngan
su
e s ta r p re p a ra d o
id e a
de
m is m a
y la
haya
de
a p ro b a d o .
ha
lo
c o m p re n d e ,
p re p a ra d o
e n t r e v is t a
al
de
se
a n te m a n o
m n im o .
E s to
n o s e s a lg a d e l o b je t iv o , y
a u t o r id a d
A lg u n a s
d is c u lp e
io
pue de
g ra n
n m e ro
de
e s ta
p e rs o n a , y
p e lig r a , n i p a r a
e s ta r o
que
no
ms
u s u a r io
no
de
q ue
algunos
la s
ra z o n e s
una de
es
en
su
d e p a rta m e n to
objeciones
la s
re s p u e s ta
ello,
E s ta
b ie n
d esd e
es
p e ro
con
m s
io
m e nudo
fu n d a d a .
le
e s to
es
c o m u n iq u e
cual espera
lo
lu e g o ,
te r m in e c u a n d o
e s t
co m u
que
sea
que
le
que
la
r e d u c ir
la
p u n tu a l,
que
p r o m e ti .
una
A u n q u e
se
reaccin
le
p ue da
m uy
e m o
o c u r r ir
un
respuestas, r e c u e r d e q u e u s t e d n o es e l a d m i n i s t r a d o r d e
que n o tiene a u t o r i d a d p a r a a s e g u r a r l e q u e s u e m p l e o n o
p r e v e n i r l e d e que s .
P u e d e t r a t a r d e d e s l i n d a r la respon
sabilidad d i c i e n d o : N o t e n g o n a d a
t a n d o los r e q u e r i m i e n t o s d e l s i s t e m
el
de
La
p o r
p o s ib le ,
r e q u ie r e ,
el hech o
s ta
a continuacin:
r e s p u e s t a s ) s e c it a n
que
p a ra
e n t r e v is t a ;
una
a d m in is t r a d o r o a lg u ie n
la e n t r e v is t a
p o s ib le s
a n te s , d e b e
la
a c e p ta r
eso.
Lo
qu ve r con
a
v e r
por
o rd e n
co m o
e s to ; s lo
de
e s to y d o c u m e n
la a d m in is t r a c i n , p e r o
e l e x p e rto
en
e f ic ie n c ia c u y a
labor es a c o n s e j a r a l a a d m i n i s t r a c i n c m o eliminar s u e m p l e o m e d i a n t e
la c o m p u t a d o r a . L a solucin d e e s t e p r o b l e m a , s i s e p r e s e n t a , e s c o m u n i
c a r lo
lo s
o f ic ia l d e
n iv e le s
ellos,
en
s u p e r io r e s
p e rs o n a
de
la
a d m in is t r a c i n
o p o r e s c r it o
o b te n e r e l v e r e d ic to
s i e s p o s ib le .
www.FreeLibros.org
e s to y
e n t r e v is t a n d o
p a ra
a v e r i g u a r lo
que
u s te d
o p in a
s o b re
lo s
re q u e -
584
R EG LA S DE E STIM A C IO N
r im ie n o s .
sugiera
p a rte ,
P or
v a r ia s
del
o tro
la d o ,
m a n e ra s
t r a b a jo
que
si
el
u s te d
es
mejorar
de
u s u a r io
hace
a n a lis t a
a s tu to ,
p r o b a b le m e n t e
(particularmente
co sa s
a c tu a lm e n te
es
v ie ja
sea
in e v it a b le .
S in
tanto,
s i to d o
r e s u lt a d o
d e l s is t e m a ) ; p o r
e m b a rg o ,
lo
a d e cu a d o
ta i
vez
una
de
d@
siendo
l o m s h u m i l d e posible, y c o n s t a n t e m e n t e r e c o n o c e r l o e x p e r t o que e|
u s u a r i o e s e n s u r e a d e t r a b a j o , a l a vez q u e c o n t i n a p i d i n d o l e que
t e n g a l a amabilidad d e e x p l i c a r l e ( c o n t r i b u y e n d o d e e s t a m a n e r a a s u en
tendimiento) p o r q u n o funciona s u i d e a .
im p la n t a c i n
c o m e n t a r io
e ineficiente
un
la s
e s t e t ip o
e s c o n t in u a r
es
u n a v a r ia n te
en
m e n te
que
a lg u n a s
m a
a c tu a l
p o d ra n
con
o tro s
s is t e m a s
de
la s
te n e r
c a r a c te r s tic a s
que
c o n s e rv a rs e ,
e x te rn o s
requieren
que
de
la
im p la n t a c i n
p o rq u e
t ie n e
e n tra d a s
d e l s is t e
interfase
a lg u n a
s a lid a s
de
fo rm a
p r e d e f in id a .
e l e m p le o .
ia
nue vo
e n t r e v is t a ,
s is t e m a .
c io n a i q u e
o p in e
La
que
E s ta
es
v e rd a d e ra
p o rq u e
el
una
v a r ia n te
re s p u e s ta
a d m in is tr a d o r
de
e s to
de
la
es
o s
q u e ja ;
que
M e
e s t
u s u a r io s
e s t
a h , h a
q u ie r e
el
N o
d eb en
es
e s ); h a c e r e s to
es
a s u m ir la
r e s p o n s a b ilid a d
u s te d
m is m o , y no
le c o r r e s p o n d e .
lo
que
P or qu
E s ta
co
no
o b ra ,
pon e
m anos
una q u e j a d i f c i l
que l o s u s u a r i o s
u s u a r io
no
solucin
d a s
c o m p e t e n t e , lo
es
de
tir a
q u e re m o s , y s i fu e ra
p o s ib le
un
re c o n o c e
s e g u id o s
P r e g n te le
C o n s r y a m e
una
fie r o , v e r d a d ?
u s u a r io
de
c a s ita
S in
le n g u a je s
puede
s e n t ir
h a b e r t e n id o
x ito
le
la
ia
analistas
hech o,
comenzar
c o n s t r u c c i n .
b ilid a d
lo s
e s te
con
de
u n a
una
vez
ver con
le n g u a je s
g ra n d e s
Sa
in m e d ia
sistema?".
el
el hech o
b s i
distintos; si
p r o b le m a s .
el
Una
a m p l a
c o m u n ic a c i n
d is p u e s to
d e c ir le
al
d u ra n te
la
a r q u ite c to ,
r e c m a r a s . S a b e a lo q u e m e r e
cuenta que c o n l a a m p l i a d i s p o n i
g e n e r a c i n y c o m p u t a d o r a s p e r s o n a le s , el
i s m o p u e d e c o n s t r u i r e l s i s t e m a ; t a l vez e l
b o n it a
h a b la n
a v e c in a n
e s ta ra
c u a rta
que
hace
de
analoga. P r e g n t e l e a l u s u a r i o s i l e p e r m i
a construir s u c a s a s i n d i s c u s i o n e s d e t a l l a
de
si
le
de
tre s
e m b a rg o , te n g a
de
tr a ta r , p o r q u e t ie n e q u e
es hace r una
a r q u ite c to
p la n o s ,
de
e n te n d e ra
p ro y e c to s
en
s e n c illo s
( p o r e je m p lo ,
h o ja s
de
c lc u lo )
www.FreeLibros.org
haya
dad o
im p r e s i n
d e q u e to d o s
E s to p u e d e e x p lic a r e l p o r q u
de su
io s s is t e m a s s o n
im p a c ie n c ia c o n
f c ile s
u s te d .
de
h a c e r.
REGLAS DE E S T IM A C IO N 585
gj
L a s r e g l a s q u e se dieron a n t e r i o r m e n t e previenen s o b r e m u c h o s p r o b l e m a s
polticos a l o s que se p u e d e e n f r e n t a r d u r a n t e u n a e n t r e v i s t a , y las m u c h a s razones
por l a s c u a l e s un u s u a r i o p o d r a r e s i s t i r s e a s e r e n t r e v i s t a d o . P e r o a n q u e d a n al
gunos o t r o s p r o b l e m a s a l o s q u e s e d e b e a n t i c i p a r :
ta n te
su
de
la
s is t e m a
ex-
g u s ta ra
c u a n to
a c tu a l; y
te c n o lo g a
de
la s
que
c o n s tru y e ra
e l u s u a r io
puede
p ie n s a
de
a n lis is d e s c r ib ir la s c a r a c t e r s t ic a s
que
sean
m o d e lo
de
ta n
im p o r ta n te s
im p la n t a c i n
m uchos
cam pos,
c ie n te
h a b la n d o
que
s ie n to
ia
c a ra
c u e n ta
hay
de
que
vez
en
d id a
que
tra ta
p r o b le m a
se
tra ta
el
de
de
de
la q u e ja
dn de
de
un
algo
con
un
M e
s n to m a ,
sntoma,
un
que
de
c o lo c a
u s u a r io
sea
e s t
la
s e d is c u te
con
d e t a lle
en
en
PC
es
r e s o lv e r
d e c ir ,
Lo
qu e
m e
del
se
p re s e n ta
no
del
s n to m a
al
m is m o
de
en
fie
darse
e s p e c ie
h a ce r
de
es
m is m o ,
su ce d e
Es
lu e g o
un a
o tra
m e
e m b a rg o ,
en
g ra n
d ia g r a m a
de
c o n te x to :
p r o b le m a
fu e ra
d e s a r r o llo
e l C a p tu lo
que
p r o b le m a
Lo
pa
e l p r o b le m a ?
a lg u n a
h a y
e n t r e v is t a
e l C a p tu lo 2 1 .
p r o b le m a q u e
sistemas. S i n
frontera e n e l
d e n tro
P o r t a n to , p o n g a e s p e c ia l a t e n c i n
to
un
p r o b le m a .
a n lis is
se
es
pue de
m d ic o .
v e rd a d e ro
la s e n t r e v is t a s d e
E s te
te n g a n
d is c u ti
p r o p ia
una
dei s i s t e m a , a
cabida d e n t r o
im p la n t a c i n
se
su
en
el
c a lle n t e .
se
e n c o n tra r
r e la c io n a d a
un
tarea
su
de l a s c o m p u t a d o r a s . I m a g i n e u n
diciendo: D o c t o r : m i p r o b l e m a c o n s i s t e
en
m d ic o
r e a lm e n t e
dep ende
el que
s lo
no
de
q ue
e s t
s i t ie n e
es
b a s
la implantacin
familiarizado c o n
de
ejemplo,
r e a lm e n t e
d e l u s u a r io
no
a su
de s u p o n e r q u e
bre, q u e indica
la
d e p ende
fro n te r a
d e l m o d e lo
de
s i e s t
d e l s is t e m a .
a m b ie n ta l; e s
18.
e s ta r p re p a ra d o
m s
im p o r t a n t e
c o n s u lt e
que
R e c u e rd e
(p o r
un
p ro g ra m a d o r).
e l s is t e m a . .. . S u c e d e
trminos
en
s u c e d e r s i e l u s u a r io
c o m p u ta d o ra s
es
nos
m e
m enudo
el
p a ra
se
e n fr e n ta r lo .
v u e lv e
C a p tu lo
E n tre
e l p r o to tip o .
m s
P a ra
e x tre m o
m s
sea el
in f o r m a c i n
versas
p a rte s
C u a n d o
se
pone
a l a n a lis t a
c o n te n d ie n te s .
hayan
e s to ,
5.
p r o b le m a ,
s o b re
p u e s to
de
en
C o m o
a c u e rd o
el p a p e l d e
a n a lis ta
s o b re
no
D e s a fo r
n e g o c ia d o r e n t r e
p u e d e
a b d ic a r
lo q u e q u i e r e n ,
a s
re g re s e n
di
d e c ir
y d
reunir
www.FreeLibros.org
g a n m e lo .
las
p a rte s
E n
lu g a r d e
p a ra
e llo , d e b e
t r a b a ja r , p a r a
a c tu a r c o m o
lle g a r a
un
m e d ia d o r y t r a t a r d e
co n se n so .
D e s a fo rtu n a d a m e n
586
R EG LA S DE E S T IM A C IO N
te , e s to
este
E.7
in v o lu c r a
h a b ilid a d e s y
p r o c e d im ie n to s
que
re b a s a n
e l a lc a n c e d e
lib r o .
e n t r e v is t a s
q u e r im ie n to s
de
no
son
la
u n s is t e m a .
fu e n t e s , p r o b a b le m e n t e
n ic a
D e
sean
m a n e ra
de
m s
r e c o p ila r in fo r m a c i n
m s
in fo r m a c i n
pueda
p r o d u c t iv a s s u s
e n t r e v is t a s .
E n tr e
h e c h o , e n tre
s o b re
i o s re
otras
las alternativas
r e u n ir d e
a la s e n t r e v is t a s t e n e m o s :
Puede
C uestionarios:
su
organizacin,
e n v ia r c u e s t io n a r io s
la s
p e rs o n a s
(u
por
s is t e m a , a lo s a d m in is t r a d o r e s q u e a p r o b a r o n
Presentaciones de proveedores.
re p u e d e n
sa.
E l p e d ir le s
s is t e m a
que
p u e d e
no
hagan
s lo
sino
t a m b i n
d e o tra
s o lu c i n ,
l n e a
de
n e g o c io s
c o n s t r u ir .
O r g a n ic e
de
m a n o s o b re
p r im e r a
u s u a r ia .
a s o c ia n
con
h u b ie r a n
B u sque
te n g a n
v is ita
C a p tu lo
to r ia
18,
e s to
u o b s o le t a .
m ilia r iz a r s e
con
S in
e m b a rg o ,
u s u a lm e n t e
N o
de
u s u a r io s
s o ftw a re
a p lic a c i n
la s
si
con
el
de
o r g a n iz a c io n e s
e llo s
de
el
h a rd w a
le
in t e r e
p a ra
de
o fre c e
su
una
d e f u n c io n e s y d a
d e s a p e r c ib id o s ,
que
s im ila r e s
in s ta la c i n
que
c a r a c te r s tic a s
pasa do
s is t e m a s
la
lo s
te n g a n
al
que
o b te n e r
la
m is
p re te n d e
in fo r m a c i n
la s c a r a c t e r s t ic a s y c a p a c id a d e s d e l s is t e m a .
in c lu ir
a n te s
de
en
de
p ro g ra m a s
m e n te
s is t e m a .
q u e
buen
de
se
d is c u ti
re d u n d a n te ,
p u n to
la o r g a
n o r m a lm e n t e
C o m o
in fo r m a c i n
se r un
procedimien
m a n u a le s ,
lis ta d o s
del
o b s ta n te , s u e le
e l te rre n o
re p o rte s ,
te n g a
implantacin actual
la
de
d e te r m in a r
la
a s e a la r r e q u e r im ie n to s
qu e
una
m a n e ra
p a ra
p r e s e n ta c i n
a y u d a r le
in te r a c t a n
e l p ro y e c to , y a o tro s .
p ro v e e d o re s
s is t e m a s
una
a lm a c e n a d o s q u e
buena
to s
Los
h a b e r d e s a r r o lla d o y a
e s c r it o
o r g a n iz a c io n e s ) q u e
de
r e a liz a r e n t r e v is t a s
en
se
el
c o n t r a d ic
p a r t id a
p a r a fa
p e r s o n a le s
c o n el
u s u a r io .
Investigacin externa:
cin
n u e v a , s o b re
m u n ic a r
su s
s o c ie d a d e s
de
E.8
la
S i e s t
c o n s tru y e n d o
c u a l e l u s u a r io
r e q u e r im ie n to s ,
p r o f e s io n a le s
(p o r
libros
r e v is t a s t c n ic a s ,
no
t ie n e
e n to n c e s
e je m p lo ,
d e te x to
un
s is t e m a
e x p e r ie n c ia
d e b e
ia
la
de
aplica
una
p a ra
b u s c a r
A C M ,
artculos
p a ra
p o d e r le c o
in fo r m a c i n
IE E E ,
la
de
D P M A ), o
in v e s tig a c i n .
RESUMEN
Las
h a b ilid a d e s
de
c o m u n ic a c i n ,
la
d ip lo m a c ia
o tra s
c u e s t io n e s
hum anas
www.FreeLibros.org
in v o lu c r a d a s
ne
que
id e a
en
la
a p re n d e r
a co m p a a r
e n t r e v is t a
con
la
no
p r c t ic a
u n v e te ra n o
son
o
f c ile s
la
de
e xp o n e r en
o b s e r v a c i n :
o b s e rv a r a lg u n a s
com o
un
lib r o .
analista
e n t r e v is t a s .
E s
a lg o
n o v a to ,
q u e t ie
es
buena
A d e m s , o b te n g a
re -
R E G LA S DE E S T IM A C IO N 587
su
e n t r e v is t a s .
t r o a lim e n t a c i n : p d a le
mo hace
sus
se u s a r n i o s r e s u l t a d o s
perdicio d e t i e m p o .
de
je fe
que
d e le s
su
in v e s tig u e
lo
que
r e tr o a lim e n t a c i n
e n t r e v is t a ,
p a ra
que
a
no
los
lo s
u s u a r io s
o p in a n
s o b re
u s u a r io s : d g a le s
p ie n s e n
que
to d o
fu e
p a ra
qu
un
des
r e f e r e n c ia s
1.
A b ra h a m
M a s lo w ,
N u e va
Y o rk :
H a rp e r
&
R ow ,
1954.
2.
C h a r le s
J.
Stewart
e d ic i n , D u b u q u e ,
3.
W illia m
S.
D a v is ,
C ash
lowa:
S te w a rt,
W illia m
C . B ro w n ,
d in g , M a s s .: A d d is o n
W e s le y ,
2a.
1978.
R ea-
1983.
www.FreeLibros.org
APENDICE
J r"
CASO BE ESTUDIO:
F.1
INTRODUCCION
N in g u n a
nos
un
e je m p lo
d is c u te n
da
en
e s te
sea
e s tu d io
d is c u s i n
q ue
lib r o .
ilu s t r e
la s d iv e r s a s
de
d e s is t e m a s
h e r r a m ie n ta s
D e s a fo rtu n a d a m e n te , e s
c o m p le ta m e n t e
e s t e r iliz a d a
que
s o b r e a n lis is
lu s t r e
f ic t ic io , o
situacin
la
u n a a p lic a c i n
b ie n
r e a l.
sea
p r o b a b le
a lo s
c o m p le ta
s e ra
de
s in
e x c e s iv a m e n te
d if c il
e n c o n tra r
n e g o c io s c o m o a
me
se
caso de
p o r lo
m o d e la d o
q u e c a s i c u a lq u ie r
u n a v e r s i n
A d em s,
o r ie n ta d a ta n to
e s ta ra
y t c n ic a s
que
s im p lif ic a
ejemplo
un
la c ie n c ia .
d e e s t u d i o describe l o s r e q u e r i m i e n t o s d e c o m p u t a r i z a c i n de la s
de p r o c e s o de i n f o r m a c i n d e YOURDON P r e s s . P o r u n l a d o , e s m u y
caracterstico d e la a c t i v i d a d e d i t o r i a l r e a l v i g e n t e durante a l r e d e d o r d e 1 0 aos. D e
E s te
caso
a c t iv id a d e s
hecho, una de
p re
se
a s
hacen
v id a
de
lo s
P o r o tro
pues
m a c i n
se
Las
delo
de
s is t e m a s
ra z o n e s
m u ch o s
tienen
m o s tra r e n
e s te
r a c io n a le s
p ro y e c to s
que
la d o , Y O U R D O N
P r e n t ic e - H a ll la
han
h u b ie r a n
P re s s d e
D O N
por
d e
lid ia r c o n
caso
d e e s tu d io
( in c lu y e n d o
la
d e s a r r o llo
de
m uchos
d e t a lle s
es que
fo r m a c i n
n o s ie m
de
s is te m a s ) ,
com pa
que la
en la
d e s a g r a d a b le s
r e a l.
t ic io s ,
qu e
co sa s
iniciacin
la
m a y o ra
la s c o s a s q u e q u ie r o
la s
in c o r p o r a d o
s id o
lo s
fa s d e
siguientes
im p la n t a c i n
en
s e c c io n e s
se
a l a s f i l a s de los e j e m p l o s f ic
sus actividades d e p r o c e s o d e in f o r
P o r e l l o , e s t e caso d e e s t u d i o d e s c r i b e lo
p r o c e s o d e informacin d e Y O U R D O N
in c o r p o r
1986, y
s ta .1
r e q u e r im ie n to s
h a b e r c o n t in u a d o c o m o
P r e s s , e l m o d e lo
de
P re s s y a
c o m p r
de
e d it o r ia l in d e p e n d ie n t e .
o fre c e n
una
b re v e
re s e a
a m b ie n ta l d e l s is t e m a , e l m o d e lo
de
de
la
o p e r a c i n
de
c o m p o r ta m ie n to
YOUR
y
el mo
d e l u s u a r io .
www.FreeLibros.org
C A S O DE E ST U D IO : YO U R D O N P R E S S ,589
F.2
antecedentes
P a ra
de
e n te n d e r c m o
t ie m p o
e x is ta :
e x p lic a n d o
Y O U R D O N
aunque,
s in
Y O U R D O N
a o s
estos
el
lo s
b re
tener
s u e le
p a ra
la
en
o f ic ia le s
in c .
p a sa r un
d e n tro
e x is tid o
el
p a ra
e s ta d o
de
no
h u b ie r a
poco
la
Y O U R D O N
p io a p e lli d o .
cual
P re s s ;
lo g r a d o
de
m i
a s
p ro g ra m a d o re s
a n a lis t a s
Los
de
p g in a s
p r o g r a m a c i n
en
el
fin a lm e n te
se
fo rm
un c o n s u l t o r a u t o e m
funcion realmente
de
en
im
p le a d o .
s in o
de
la
m a y o ra
de
ra m o s
dos
de
m ,
la
nos
q ue
q u ie n e s
c o m p a a ,
decidimos
d e c id im o s
n e c e s a r ia s ,
se m a n a s
p r im e r a
in fo r m
que
(y
esp o sa
d e m a s ia d o
nos
h a s ta
que
el
h a b a
al n o m b re
de
n o m b re
e s ta d o
de
a p ro b a d o
una
la
o tra
nicos
e l n o m b re
de
e s c o g im o s
n in g u n a o tra
c o m p a a
n o m b re
ya
compaa
r p id a m e n te
de
e x is te n te .
e ra
un
N ueva
b a m o s
p ro g ra m a
el
c o m p a a
no
S u p e r-
ju s to
d e s e m in a r io s s o b r e
se
p ro
nom
e l m e m b re te
p o r el
en
lo s
un
lo s
g u s t
d esp us, cu a n d o
s e r ie
no
e l n o m b re
P ro d u c
n o m b re
del
te n d ra : m i p ro
in c .
la
c o m p a a
p r o g r a m a c i n
v e te ra n o s
de
c o n v ir t ie r o n
p u b lic a d o
se
in
d u ra n te
e l re a
fu e ro n
d is e o
g ra n d e s
de
seminarios
s is t e m a s
p r o f e s io n a le s
en
o r g a n iz a c io n e s
lnea,
en
un
lib r o
p o r P r e n t ic e - H a ll e n
d e te x to :
so
d ir ig id a s
a g e n c ia s
seminarios eran d e u n a s 2 0 h o r a s d e c l a s e - p i z a r r n ,
d e n o t a s ; las n o t a s d e l s e m i n a r i o sobre t c n i c a s
n a m e n ta le s .
100
de
que
p e n sa r en
s o lic it u d e s
n u e s tra
a c t iv id a d e s
a c t iv id a d e s
L a c o m p a a
v e n ta ja s
la s c o m p a a s
e m p le a d o s
A s , n a c i Y O U R D O N
a va n za d a s
la s
r e a liz a n d o
p r im e r a s a c t iv id a d e s f u e
Inc.2 D e s e s p e r a d o s ,
razonablemente s e g u r o s q u e
p r im e r a s
b re t c n ic a s
de
e s ta d o
io s 7 0 .
la s
no
Finalmente
nos
p a re c a
de
de
P e lu d o s , I n c . , p e r o
h ic im o s
a n u n c io s
h a b a
se r
m is
A
y
A n im a le s
yo
lu g a r d e
m a y o ra
in v e s tig a m o s , e n c o n tr a m o s
cu a l e s t b a m o s
unas
h u b ie r a
c o r p o r a c i n
S u p e rm e rc a d o ,
Las
n e c e s a r io
1974.
documentos.
c o m p a a : s e
C uando
la
la
c o m p a a .
L td . , e
e s tru c tu ra d a ,
to s d e
es
c o r p o r a c i n
d e l c r e c im ie n to
qu e
in fo r m
e s ta b le c e r e l n o m b re . C o m o
a p o n e r a lg u n o s
n u e s tr a
la
Y O U R D O N
y c o m ie n z o s
d e d a to s ), u n a d e
d ir e c to r e s ,
p ro g ra m a d o re s ,
c i n
no
que
e n se a n za
p r c t ic o s ,
su ce d e r en
n u e s tro s
Y o rk , p a r a
P re s s ,
de
resultado
com o
de
corporacin
una
d e A lc a c h o fa s y O tr o s
en
in o c e n t e s , e n a b r il d e
a d e cuado
c a b ra
Inc.,
c la r o
m i c o n ta d o r m e
c o n s e jo s
p ro c e s o
a c c io n is t a s ,
e s t
lo s a o s 6 0
p o rq u e
pesar de
C o m o
P re s s ,
c o n s u lt a
a f in e s d e
p u e s to s o fr e c a
y e c to s d e
a m p lio
Y O U R D O N
in c . s e f o r m
de
1973
d a d e
S in
m s
goza.
d e p e n d ie n te s
a b r il d e
YOURDON
t r a b a ja b a
c o n te x to
in c .
Y O U R D O N
x ito d e i q u e
varios
el
g u b e r
acom pa ados
a va n za d a s
de
Techniques o f Program
1975.
www.FreeLibros.org
590
D e b id o
n o ta s
c a n
en
a
un
de
com o
S in
lo s
de
de
lo s a o s 8 0 , y
p ro c e s o
de
d a to s
s o n a l t c n ic o
p ro y e c to s
de
C A S E ,
con
a p n d ic e
un
A.
E U A
de
de
a h o ra
N o
ya
p a q u e te
de
p re p a ra d o
de
o tro s
30
s is t e m a s
aos
80,
la
o tra s
de
en
unos
p a s e s .
T a m b i n
de
lo s
c o m p a a
h e r r a m ie n ta s
in c . t e n a s u c u r s a le s
50
p a ra
que
c o m e n z a ro n
e n 8 c iu d a d e s ,
d e l p e r
analistas en
en
N o rte a
de
el
con alrededor
al
se
m e
p r o f e s io n a le s
c lie n t e s
in g r e s
d e i t ip o
lib r o s .
m ie m b r o s
p ro y e c to
c o m p a a s
des
de los
notas y,
la s a c t iv i d a d e s d s
2 5 0 ,0 0 0
de
p a re
se
la s
la v e n t a d e
to d o
m uchos
de
se
a lg u n o s
a p r o x im a d a m e n te
c o n s u lt o r e s , je fe s
de
ca b e za
ias
im p r im ir
ra s g o s
a d ic io n a le s
s o b re
a u m e n t
ha
de
g ra n d e s
o b s ta n te ,
c o p ia s
p r o f e s io n a l, y
lo s
in c . n e u r s io n e n
c o n c e n tra b a
son
de
1987, Y O U R D O N
que
q u e d a ra n
c o m p ra r
m s
d e s a r r o llo
m e d ia d o s
p ro d u c to
En
d e c o n s u lt o r a
la c o m p a a
E u ro p a .
p g in a s
d is tin to s
compaa
io s
io s s e m in a r io s , c o n v in o
a s
p r o v o c a c i n .
in c . s e
c u rs o s
la
en
im p o r t a n t e s
m r ic a
a s
p e d a n
e m b a rg o , Y O U R D O N
de
de
m e n o r
p a r a le lo , Y O U R D O N
c r e c e r la s a c t iv id a d e s
de
la
en
p a r t ic ip a n t e s
e n c u a d e r n a r la s ;
s e m in a r io s
n e g o c io
e n s e a n z a : e l n m e ro
d ia d o s
a lg u n a s
libro
d e i
p a r t ic ip a n t e s
ello,
n m e ro d e
m o d e ra d o
lib r o , a u n q u e
p r e n d ie r a n
por
gran
a!
v o lu m e n
m e rc a d o
d e s c r ib e
en
1 5 0 e m p le a d o s .
Y O U R D O N
P re s s
s u r g i
com o
u n a d iv is i n
de Y O U R D O N
in c . e n
1 9 7 6 , c o n la
p u b lic a c i n
lo s
lib r o s
de
tre s
p a re c a n
e s tru c tu ra d a s
que
lib r o s :
se r una
se
anza de Y O U R D O N
Los
IB M
tre s
S e le c t r ic
se
t e s d e lo s d a s d e
c o n s is ta
a
inc.
Las
v e n ta s
e x is te n c ia ,
E n
t e l f o n o
tu ra s
ta n
e ra n
P re s s
p a c io s d e
p o p u la r iz a r lo s
y v e n d ie n d o
en
c o n c e p to s
de
t c n ic a s
lo s s e m in a r i o s
de
ense
h o ja s
de
uno s
de
la
con
de
edicin
c u a n to s
lis ta
de
a yud a
8 .5
de
de
re p re s e n ta b a
una
m q u in a
p u lg a d a s ; to d o
e s c r it o r io f c il.
a n u n c io s
c lie n t e s
modestas;
de
11
de
en
lo s
hecho,
e s c r ib ir
fu e a n
L a p u b lic id a d e ra
Computerworld
s e m in a r io s
d u ra n te
una
s lo
de
e s to
lo s
p e q uea
de
d e co
Y O U R D O N
p r im e r o s
fr a c c i n
a o s de
de
lo s
in
a c tiv id a d e s
de
por
la c o m p a a .
e ra
p o r c o rre o ,
el
s is t e m a
m o d e s to
p e ro
m s
no
en
in d iv id u a lm e n t e
bod ega
en
d e t ip o s y
P re s s
m e c a n o g r a f ia b a n
em pacab an
de
p r o d u je r o n
ig u a lm e n t e
Y O U R D O N
c o n s e c u e n c ia ,
se
slo
in t e g r a n t e s
g r e s o s g lo b a le s d e
Y O U R D O N
se
a s e le c c i n
m u n ic a d o s
su
lib r o s
e n c u a d e rn a ro n
m o d e s ta , y
lo s
m a n e ra
desarrollando
in c .
p r im e r o s
y
b ue na
e s ta b a n
se
de
informacin
c o m p le ta m e n t e
a c e p ta b a n
p e d id o s
fo rm a s
de
m ano.
E l in v e n t a r io
e le g a n te s
del
fa c tu ra
mundo:
de
la s
m a n u a l.
de
con
o f ic in a s
to m a b a n
ta r je ta
c u a tro
se
p r im e r a s
S e
a lm a c e n a b a
en
e l p is o
crdito.
de
ta n to s ,
38
p e d id o s
o s
L a s fa c
p e d id o s
en
uno
de
la
de
se
lo s e s
s u c u rs a l de
www.FreeLibros.org
Y O U R D O N
M a n h a tta n .
in c .,
situada
en
el
1133
de
A ve n u e
o f th e
A m e r ic a s ,
con
v is t a
to d o
En
| {adora
|
el v e ra n o
^ s ta rd e , s e
ie
de
P D P - 1 1 /4 5
1976
un
lle g
la
a u to m a tiz a c i n ,
m is t e r io s o
a a d ie r o n
una
s is t e m a
m q u in a
en
o p e r a t iv o
de
ia
de
fo rm a
lla m a d o
una
U N IX .3
fo to c o m p o s ic i n , d o s
m in ic o m p u U nos
doce nas
m eses
de
t e r m i-
I p a l e s y el p a q u e t e T R O F F p a r a c r e a c i n d e t i p o s . E s t o i n m e d i a t a m e n t e f a c i l i t l a
I produccin d e l i b r o s d e t e x t o d e Y O U R D O N P r e s s y f i n a l m e n t e l l e v a l a a u t o m a t i z a i cn d e d i v e r s o s a s p e c t o s d e l n e g o c i o d e e n s e a n z a y a c t i v i d a d e s g e n e r a l e s d e c o n a b iiid a d
de
Y O U R D O N
in c .
P e ro
la s
a c t iv id a d e s
I p r e s s , es d e c i r , l a s q u e s e c o n s i d e r a r a n
i ron e n f o r m a m a n u a l d u r a n t e v a r i o s a o s
En
198 0
se
P re s s , u s a n d o
tema o p e r a t i v o
r io s
U N IX . E n tr e
p ro g ra m a s
p a ra p r o c e s o
d e s a r r o ll
te c o n f i a b l e s
del
S h e ll
de
de
e s to s
en
d a
t ie n e n
p r o g r a m a c i n
p o r e je m p lo , n o
se
al s i s t e m a , s i n o
que
p e d id o , q u e
se
C II, t e r m i n a d o
U n a
P re s s
d e
la
e ra
de
p o d a n
se
e n tre lo s
de
de
en
difcil.
s ie m p r e
que
la
p a re c a n
de
fo rm a
en
d if c ile s
de
ia
(q u e
s e n c illo s
r e p o r te s v a r io s
e le c tr n ic o
te n a n
p e d id o
fo rm a
de
de
d a to s
de
un
len
lim it a c io n e s ;
de sp u s
de
donde
re p o rte s y
c ie r t a s
U N IX
o p e r a c i n
de
se
de
p a ra
s im p le
c lie n t e s
d a b a
d ia r ia
que
en
de
Y O U R D O N
de
c o n t a b ilid a d
in g r e s a r lo
m o d if ic a r e l
te x to
en
A S
de
d u ra n te
fo rm a
un
de
P re s s ) c o n
de
Y O U R D O N
m o s tra ra
to d o s
lo s
p e r io d o .
Ei
in t e r a c c io n e s
lo s
r e g is t r o s
Y O U R D O N
in c .
Press y e l d e p a r t a m e n t o
s i n c r o n a . Esto s e complic m s
e ra
Y O U R D O N
e s ta r fu e ra
de
YOURDON
in c . e n
se
sis
va
razonablemen
f r a c c i o n a d a , c o m o l o s que
a c t u a liz a d a
crditos
ra z o n e s ,
p r e c io s
l n e a .
d e c la r a c i n
lib r o s
un
del
C
d e s a r r o lla r y
e s t n d a r d e
s u s e n v o s y s u fa c tu r a c i n
N u e v a Y o r k ; io s
de
T a m b i n
c o m p u ta d o ra
a c t iv id a d e s
diversas
p ro g ra m a s
d e e n v o
p ro c e s o
te x to s
e l d e p a rta m e n to
s u c u rs a l d e
y r e a liz a b a n
s u c u rs a l e n
d ic h a s
c o n s e rv a b a
P or
en
de
g e n e r a c i n .
una
de
c u a n to s
Y O U R D O N
p ro c e s o s
e l le n g u a je
h o ja s d e c lc u lo , g e n e r a d o r e s
e d ito r d e
ia
Y O U R D O N
p a ra
de
g r a d u a lm e n te
f c ile s
y e i p e r s o n a l a d m in is t r a t iv o
ig u a lm e n t e
de l i b r o s
m s
p r o d u c ir
r e c o n c ilia r
que
el h e c h o d e
el
a p lic a c io n e s
uno s
m o d if ic a r io s d e t a lle s
usab a
actividades
la s
f in a n c ie r o s
c o n t a b ilid a d
fu e ro n
u n c a r c t e r d e f in a l d e
ta re a
c lie n t e s
a a d ir
d e s a r r o lla d o
c u a rta
a lm a c e n a b a
con
p a ra
u s a ro n
o r g a n iz a c io n e s
acceso
de
de
in te r c o n e x i n
d e v e n t a s , e t iq u e ta s
h a b a n
en
lim it a d o
1985 se
U N IX
p e d id o s , p a g o s , d e v o l u c i o n e s
p ro c e s o
p ro g ra m a s
o p e ra r, s e
v e r hoy
lo s u s u a r i o s f i n a l e s
guajes
n m e ro
1980
de
in fo r m a c i n , s ig u ie -
m s.
c a r a c te r s tic a s d e
d e r d e n e s , r e p o rte s
c o n t a b ilid a d . A u n q u e
se p u e d e n
un
la s c o n v e n ie n t e s
o p e r a c io n a le s
un sistema de
com o
daban
en
L o n d re s te n a
e n fo rm a
lib r a s
su
p r o p io
in d e p e n d ie n t e
e s t e r lin a s
en
de
por
in v e n t a r io
a
lo s d e
lu g a r d e
en
la
d~
www.FreeLibros.org
592
la r e s
e ra n
vez
U na
p o r lo
g e n e ra l u n
a l tr im e s tr e ,
co n vo ca b a
la s
im p r e s a s
s a lid a s
dad,
La
o c a s io n e s
g e n te
se
P or
in ic ia l
te n a n
y fru s tr a n te s
ju n ta s
de
se
c o m p u ta d o ra
eso,
o b je to s
p a ra
nu e vo
en
se
de
la s
un
a o tro
e q u ip o
de
1986,
e ra
P re s s
s is t e m a .
c m p u to
c o m p o s ic i n
d iv is i n .
(y a
e v id e n te
Ib a
S in
se
a d q u ir ie r a
la o p e r a c i n
tic e -H a ll.
ponden a
P o r t a n t o , lo s
La
s e rie
in c .
de
su
in ic io
de
la
en
c re c e r
que
1984
nueva
el
d e p a rta m e n to
de
m a n u a lm e n te
e ra u n a
N o
de
c o n t a b ili
r e c o n c ilia r
o b s c e n id a d e s
te n d ra
t a m b i n
s id o
com o
un
1974
1986,
p a ra
m e jo r
s is t e m a
lo s
la s dife
en
gra
a d je t iv o s ;
a c t iv id a d
la
h a s ta
una
lo
que
su s
la
de
lle v
sistema
p la n e a c i n
r e q u e r ir a n
no
m q u in a
s lo ca
d e f o to -
m e rc a d e o
o r g a n iz a c i n
d e s c r ib e n
s
se
o rg a n iz a c i n ,
e d ito r ia le s
de
a la f u s i n
de fe
grartds
m s
Pren
corres
con
a c o n t in u a c i n
Y O U R D O N
in fo r m a c i n
Y O U R D O N
P re s s
a p r o x im a d a m e n te
c o m p a a
p a ra
que
un
la
P re s s
h u b ie r a
in d e p e n d ie n t e .
de
m u e s tra
d e s a r r o lla r
com enz
e v id e n te
que
se
que
se
m o d e r n iz a r
r e q u e r im ie n to s
s is t e m a
o r g a n iz a c i n
d iv is i n
e ra
a c t iv id a d e s
s e ra
n e g o c io
nuevo
qu e
c r e c e r la
p u b lic a c io n e s , y e s to f u e
o r g a n iz a c io n a l q u e s e
una
f in a n c ie r a s . $6
c o m p a ra b a n
d e l s a l n .
se
t a m b i n
la s
qu e
m o d e lo s d e
h u b ie r a n
en
s in o
d e c id i
de
o p e r a c i n
p la n e a c i n
E n tre
a a d i
qu e
su
c a m b io s
D esde
tru c tu ra
lo
s u c u r s a l n e o y o r q u in a 4
se
c o n t in u a r c r e c ie n d o ;
e m b a rg o ,
a d ic io n a l,
o b s o le t a )
F in a lm e n t e
c o n t in u a d o
la
in t e n t o
in s u lt o s ,
c a n t id a d e s s u b s t a n c ia le s p a r a c o n t in u a r h a c ie n d o
ra
de
d e c la r a c io n e s
p o r
en
P re s s
la d o
lo s
c u a le s
p r o d u c id a s
g r it a b a n
un
que
p re p a ra r
trim e s tre .
si Y O U R D O N
del
c a ro s
que
p or Y O U R D O N
e n o ja b a ;
la n z a b a n
d e s e a b le c a d a
c o m p le to
m s
se
la s p ro d u c id a s
con
re n c ia s .
ta ni
la r g a s
ta n to
cu a n d o
en
se
la f ig u r a
v o lv i
p ro d u c to s
de
t a m b i n
y
c o in c id i
e l r e s to
de
con
una
YOURDON
1 9 8 3 , l a c o m p a a t e n a la e s
F .1 .
un a
o r g a n iz a c i n
s o ftw a re ,
com o
m s
r e g io n a l,
m u e s tra
la
f ig u r a
F .2 .
Y
d u ra n te
e s te
p e r io d o , Y O U R D O N
r a o r g a n iz a c io n a l q u e s e
m u e s tra
en
la
P re s s
f ig u r a
g r a d u a lm e n te
d e s a r r o ll
la e s tru c tu
F .3 .
www.FreeLibros.org
C o m o
Press s e
nal
una
e x is te
dos
una
bo d e g a
de
su
e le g a n te e s p a c io
en
una
s e p a r a c i n
c u a tro
r e o r g a n iz a c i n ,
del
b e lla
fs ic a
y q u ie n e s e m p a c a n
Los
tes
p a rte
m u d a ro n
de
s e c c i n
unos
lo s lib r o s y
g ru p o s
30
la s
de
o p e r a c io n e s
o fic in a s
del
c e n tro
k il m e tr o s
lo s m a n d a n
p r in c ip a le s
d e n tro
de
in c .,1984-1986
Y O U R D O N
de
e n v o
que
o cu p a b a
de
Y o n k e rs ,
e n tre
q u ie n e s
de
Y O U R D O N
e l re s to
N u eva
del
p e rs o
Y o rk .
in g r e s a n
lo s
A s ,
p e d i
a lo s c lie n t e s .
Y O U R D O N
P re s s
te n a n
la s s ig u ie n
r e s p o n s a b ilid a d e s :
www.FreeLibros.org
te r a c c io n e s
c o tid ia n a s
se
e n tre
h a c a n
re s p o n s a b le s
Y O U R D O N
P re s s
de
la
lo s
c lie n t e s .
m a y o ra
de
la s
in
P o r ta n to ,
594
C A SO DE ESTUDIO: YO U R D O N PR ESS
g ru p o
e s te
a c e p ta b a
d e v o lu c io n e s
e l e n v o
de
lib r o s
m o s e d is c u ti
con
fa c tu ra s ,
c lie n t e s ,
in te r a c t u a b a
in te r a c t u a b a
r e s p o n s a b le
P re s s ,
c i n
con
Y O U R D O N
y b o le t in e s
e l d e p a rta m e n to
de
de
de
de
de
c o m e r c io , d e
lo g r a r
pagos,
d is c u ta
para
c o n ta b ilid a d , c o
la
bod ega
m a n d a r f o lle to s
de
p r o m o c i n
d is c u s io n e s c o n
te l f o n o
g ru p o
se
h a c a
p a rte
de
Y O U R D O N
E s ta
lo s a u t o r e s
d i v e r s o s li
r e v is t a s
lib r o s t c n ic o s d e c o m p u t a c i n ,
e s te
lo s
en
c o m p ra n
lib r o s .
p o r
de
a n u n c io s
Adquisiciones,
v e n ta s
p r o d u c ir c a t lo g o s
c o lo c a r
c lie n te s ,
nue vos
con
a n t e r io r m e n t e .
Ventas y mercadeo,
de
re c ib a
p ro d u c a
lo s
b ro s
p e d id o s ,
c r d it o
h a s ta
c a rg o
g ra n d e s
de
e l m o m e n to
nue vos
lle v a b a
de
c o m p u ta
a
lis ta s
c o r p o r a c io n e s
encontrar
P re s s
de
ca b o
la e n t r e g a
de
que
au to re s y
to d a s la s
d e l m a n u s c r i
t o f in a l.
Editorial,
b ro
g ru p o
p u b lic a d o .
c i n
con
E l g ru p o
io s
te n e rs e
D ebe
p e q u e a
im p r e s o r e s
en
de
R andom
ia e s c a la d e
d e c o n v e r t ir e l m a n u s c r it o
in v o lu c r a b a
p a ra
se
o b te n e r
h a c a
la
e d ic i n
p ro p u e s ta s
r e s p o n s a b le
e n tre g a d o
s in o t a m b i n
p a ra
de
e n u n li
l a in t e r a c
la im p r e s i n
in ic ia l.
ilu s tra c io n e s
la s
y la
la p o r t a d a , a d e m s d e s u c o n t e n id o .
c u e n ta
c o m p a ra d a
P r e n t ic e - H a ll,
id e a d e
n o s o lo
e d ito r ia l t a m b i n
p r o d u c c i n
te
r e s p o n s a b le
E s to
con
que
Y O U R D O N
o p e r a c io n e s
H ouse.
D e
ta n
P re s s
b ie n
la s s ig u ie n t e s
e ra
u n a o p e r a c i n
c o n o c id a s
e s ta d s tic a s
co m o
se
r e la t iv a m e n
M c G r a w - H ill,
pue de
fo rm a r
una
la o p e r a c i n :
Y O U R D O N
P re s s
o fre c a
una
lis ta
de
a p ro x im a d a m e n te
50
li b r o s ; tp ic a
www.FreeLibros.org
m e n te s e a a d a n
a la li s t a d e 4 a 6 t t u lo s
n u e v o s a n u a lm e n t e .
Los
lib r o s
e s ta b a n
re s , y e l g ru p o
to re s
de
p o t e n c ia le s ,
e x p re s a b a n
Y O U R D O N
E l p e d id o
m e n te
r e c ib a
un
A p a rte
de
m uy
s o lo
se
c ir , u n a
su
h a c a n
p e rs o n a
c o m p ra r a lg n
cheque o c o n
a s c e n d a
tre s
e ra n
la
e s c a la ,
fo rm a
Los
de
te n a n
lib r o ,
en
p e d id o s
c r d it o .
se
P a ra
p a g a rs e
de
500 0
lib r o s
hacen
o tra s
e l c o n c e p to
s e n ta n q u e
un
r a lm e n t e
re g re s a b a n
o c u rra
lo
d a s
de
de
m n e n
in d u s t r ia
la
un
ao
ben d e a n t e m a n o
de
de
la s
que
e l c lie n t e
d e v o lv e r
p a r t ir d e
ia s
una
la
Si
de
a u
in d iv id u o s
no
h a b a n
que
de
la
he
P re s s
fe c h a
de
p o rq u e
( lo
se
de
una
g ra n d e s .
Las
p e rs o n a
(e s d e
P re s s
c u a l e ra
m a y o re s ,
p a ra
ra ro ),
p e d id o s
se
deb e
in d iv id u a l o
su
lo
una
r e c ib a n
d in e r o .
por
in fe rio re s
s o b re
to d o
e s ta r
fa m i
c o r p o r a c i n
d a ado, g e n e
E s to
n o r m a lm e n t e
P o r o t r o la d o ,
lib r o s
de
d e l p e d id o ;
m uchas
lib ro y e v ita n
que
d e fa c tu ra s .
d e lo s
r e c ib o
o p e ra b a
m s
o en
p e d id o s
e le n v o .
la m it a d
lu e g o ,
vez
ca d a
e s t a d o u n id e n s e s
e m p r e s a , lo s
de
tp ic a
d esd e
in c ./ Y O U R D O N
n e c e s id a d e s , o
r e c ib a
h a s ta
d e c ie r t o
ra b a
e fe c tiv o
lo s
cual
$ 1 0 0 , lo
p e d id o s ,
e d ito r ia le s
c lie n te
un
d e v o lu c i n
p u b lic a c io n e s ,
la d e m a n d a
U S
p u b lic a c io n e s , ta m b i n
d e v o lu c io n e s .
p e d a n
de
a
a u to
200
a n u a lm e n t e .
Y O U R D O N
h a ce r en
p o lt ic a
n o s a t is f a c a s u s
de
p r iv ile g io
tra n s c u rs o
de
dado
desp us
del
gozaban
lib r o
2 0 0
p o r e s c r it o , p o r t e l f o n o
p o r a d e la n t a d o ;
c o m p r e n d e r e l n e g o c io
con
de
p e d id o s d ia r io s .
e m b a rg o , Y O U R D O N
lo
p o d a n
C o m o
50
Se c e le b
d la re s
lo s d e l i b r e r a s y d e c o m p a a s , p o r o g e n e r a l r e q u e r a n
liarizado
d o ce n a s
que
p e ro
A lg u n o s
m a y o re s .
5 0 ,0 0 0
la s o f ic i n a s
pagos
que
s in
que
lib r o s .
m s
a p r o x im a d a m e n te
lle g a r a
ta r je ta
un
a p r o x im a d a m e n te
c u a tro
lib r o ; o t r o s
p o r m e d io d e
que
d o s
a p r o x im a d a m e n te
a p r o x im a d a m e n te
e s c rib ir
por
con
p r o c e s a b a a p r o x im a d a m e n te
p e q uea
lib r o ) .
a 1 0 0 d la r e s
co n
p e d id o c o n v a lo r d e
s im ila r a
a p r o x im a d a m e n te
in te r a c t u a b a
d e c ir ,
in t e r s
p r o m e d io
S e e n v ia b a n
m a n e ra
v e n ta s
P re s s
un
por
d e e s c r ib ir a lg o .
re p re s e n ta b a
de
e ra n
es
a lg n
c h o te r m in a d o
e s c r it o s
a d q u is ic i n
e s to
ve ce s
q u e d a rs e
es
un
en
b a s ta n te
lib r e ra s
la s
con
la s lib r e r a s
u n p e d id o
no
in v e n t a r io
ei
co
sa
que
no p u e d e n v e n d e r .
r.3
EL MODELO AMBIENTAL
F.3.1
cenar
so d e
El
p ro p s ito
la
in fo r m a c i n
p e d id o s ,
d e l S is te m a
n e c e s a r ia
fa c tu r a c i n ,
in v e n t a r io s y p r o d u c c i n
de
de
In f o r m a c i n
p a ra
g e n e r a c i n
re p o rte s
de
v e n d e r lib r o s
de
de
r e g a la s
Y O U R D O N
a
lo s
P re s s
c lie n te s .
d o c u m e n to s
(Y P IS )
E s to
es
in c lu y e
a lm a
in g re
d e
e n v o ,
c o n tro l
de
p o r d e re c h o s d e
a u to r y
re p o rte s
de
www.FreeLibros.org
c o n t a b ilid a d .
596
C A SO DE E ST U D IO : YO U R D O N PR ESS
F.3.2
El diagram a de contexto
10.
11 .
A D M IN IS T R A C IO N
12 .
C L IE N T E S
AUTO RES
d i lo g o c lie n te s
d i lo g o a d m in is tr a c i n
13.
d i lo g o ,m e rc a d e o
d i lo g o - a u to r
d i io g o c o n ta b ilid a j
d i lo g o bodega
M ERCADEO
BODEGAS
YPIS
14.
15.
C O N T A B IL ID A D
d i lo g o -v e n ta s
d i lo g o im p re n ta .
VENTAS
16.
d i lo g o ^
e d ito r
17.
IM P R E N T A S
E D IT O R E S
A G E N C IA S
D E C R E D IT O
18
Figura F.4: Diagrama de Contexto para el sistem a YPIS
19
20
F.3.3
La
lis ta
m a y o ra
p a rta m e n to
n u a c i n ;
de
a c o n te c im ie n to s
e s t n
de
d ir ig id o s
d e l s is t e m a
p o r f lu jo ,
c o n t a b ilid a d
lo s t e m p o r a le s s e
son
a un que
t e m p o r a le s .
m a rc a n
con
Y P IS
la
Los
2.
E l c lie n t e
3.
El
c lie n te
p id e
in fo r m a c i n
4.
El
c lie n t e
p id e
p e r m is o
5.
E l c lie n t e
p re g u n ta s o b r e
e l s ta tu s d e a lg n
6.
E l c lie n t e
p re g u n ta s o b re
el
7.
E l c lie n t e
r e q u ie r e
un
e n v a s u
de
en
lo s
40
que
a c o n te c im ie n to s
a c o n te c im ie n to s .
in v o lu c ra n
al de
se
conti
lis t a n
22
23
u n a T lu e g o d e s u d e s c r ip c i n .
El
p id e
c o n s is te
m a y o ra
1.
c lie n t e
lib ro
21
( e s to t a m b i n
in c lu y e
p e d id o s
u r g e n t e s e s p e c ia le s ) .
24,
pago.
de
s o b re
a lg n lib ro
d e d e v o lv e r u n
s ta tu s
25.
( p r e c io , e tc .) .
lib r o .
26.
p e d id o .
d e a lg u n a fa c tu ra .
u n a d e c la ra c i n (m e n s u a l).
(T )
27.
28.
www.FreeLibros.org
8.
E l c lie n t e
p id e
un
9.
E l c lie n t e
dese a
r e c o r d a to r io
d e c r d it o .
29 .
un ch e q u e
de
r e e m b o ls o .
E l d e p a rta m e n to
d e c o n t a b ilid a d
r e q u ie r e
de
r e c ib o s
E i d e p a rta m e n to
d e c o n t a b ilid a d
requiere
de
re p o rte s d e v e n ta s
El
d e p a rta m e n to
contabilidad
de
r e q u ie r e
( d ia r io s ) d e e f e c t iv o .
( d ia r io s ) .
(T)
(T)
de
n e ta s . (T )
E l d e p a rta m e n to
de
c o n t a b ilid a d
r e q u ie r e
de
un
re p o rte
( tr im e s t r a l) d e
r e g a la s
p o r d e r e c h o s d e a u to r . (T )
E l d e p a rta m e n to
r io .
de
c o n t a b ilid a d
r e q u ie r e
El d e p a r t a m e n t o d e c o n t a b i l i d a d requiere
nes s o b r e v e n t a s . (T)
L a a d m in is t r a c i n
La
d e
d a to s
( m e n s u a le s )
de
in v e n ta
de
comisio
(T )
f ija
a d m in is t r a c i n
un
nuevo
r e q u ie r e
l m it e
de
un
de
un
re p o rte
d e c r d it o
r e p o rte
p a ra
de
( m e n s u a l)
un
c lie n t e .
c u e n ta s
p o r
c o b ra r
v e n c id a s
( m e n s u a l) . (T )
L a im p r e n t a d a
u n a c o t iz a c i n
L a a d m in is t r a c i n
L a im p r e n t a
a u t o r iz a
n o t if ic a
de
p e d id o
u n p e d id o
la c a n t id a d
imprenta enva
fa c tu r a
por
La
a d m in is t r a c i n
s o lic it a
c o t iz a c i n
im p r e s i n
(o
de
r e im p r e s i n ) .
im p r e s i n .
exacta de
La
E l d e p a rta m e n to
de
de
im p r e s o s y f e c h a
d e e n tre g a .
c o n c e p to
d e tr a b a jo
de
im p r e s i n .
de
u n p e d id o
de
im p r e s i n .
de
m e rc a d e o
p id e
e t iq u e ta s
de
e n v o
de
m e rc a d e o
r e q u ie r e
de
de
m e rc a d e o
n e c e s it a
una
fe c h a
(fe c h a
en
de
la
base
de
d a to s
de
c lie n t e s .
E l d e p a rta m e n to
e s ta d s tic a s
s o b re
la s
v e n ta s
de
li
b ro s .
E l d e p a rta m e n to
de
d is p o n ib ilid a d
de
nue vos
tt u lo s .
Los
e d ito r e s
a n u n c ia n
un
nuevo
t t u lo
la
que
e s t
lis t o
para impren
ta)
necesitan un
de autor. (T)
L o s a u to re s
chos
r e p o r te tr im e s tr a l d e
La b o d ega
n e c e s it a d a t o s d e e n v o
La b o d ega
r e c ib e
y e t iq u e ta s .
u t ilid a d e s
(T)
p o r c o n c e p to
de
d e re
www.FreeLibros.org
lib r o s d e
ia im p r e n t a .
598
C A S O DE E ST U D IO : Y O U R D O N PRESS
30.
La b o d ega
recibe devoluciones
31.
La
hace
32.
L a b o d e g a e n v a
33.
La bod ega
34.
Ei departamento
35.
U n v e n d e d o r in g r e s a
36.
E l d e p a rta m e n to
37.
El
38.
E i a u t o r n o t if ic a
39.
E ! c lie n t e
40.
S e n e c e s it a
F.4
EL MODELO DE COMPORTAMIENTO
bod ega
cliente
F.4,1
C a da
un
de
elige
libro
un
un
m e rc a d e o
c a m b io
( m e n s u a l) .
s e h a a g o ta d o .
p e d id o
u n c a m b io
c lie n t e .
u n c lie n t e .
a d q u is ic io n e s
de
un
fs ic o
p e d id o
a n u n c ia q u e
n o t if ic a
uno
flujo
de
v u e lv e
d ia g r a m a
1 9 , s te
c lu s o
in v e n t a r io
un
lib r o s d e
a n u n c ia
d e p a rte
proyecto
el
de
un
un
nuevo
lib r o .
cliente.
un
d e c la r a q u e
de
est agotado.
lib r o
d e d o m ic ilio .
d e d o m ic ilio .
p a r t ic ip a r e n
e l p la n
e n v ia r fa c tu r a s
agencia.
de
a u n c lie n t e . (T )
grama
b ro
un
de
poco
lo s
Los
a c o n te c im ie n to s
asociado.
p r c t ic o ,
e l t ip o
v a r ia s
40
d a to s
h o ja s
de
re p re s e n te
e je r c ic io
u n id a s .
d ia g r a m a s
se
rramientas
C A S E ,
la
es
que
D e jo
M ass.
m enos,
to d o
el
r e q u ie r e
con
la
A u nque
de
una
v e r s i n
para
de
e s te
tran
lo s a lm a c e n e s d e l D F D
con
lib r o .
la
la
de
40
de
F .3 .3
tie n e
im p r e s i n
d ia g r a m a s
C o m o se
h o ja
s e a l
en
pap el m uy
un dia
li
un s o lo
capitulo
d e un
en
el
g r a n d e , o in
a i le c to r .
del p a q u e t e Design, d e M e ta
un p a q u e t e c o m p l e t o d e he
d e i o s p a q u e t e s s e n c i l l o s de
2 .0
a y o ra
una
c o m p u ta d o ra
P a r a a c o p la r s e
n o ta c i n
s e c c i n
re p re s e n ta
de
us
la
c o n e c t a r lo s
e je r c ic io
no
en
lo g s t ic a
sistema.
elaborado que i a m
s e r ejecutable e n
m s
v e n ta ja
ia p r e p a r a c i n
lis ta d o s
lu e g o , la
e s to c o m o
d ib u ja r o n
In c ., C a m b r id g e ,
g r f ic a s , y t ie n e
D esde
p o r d e c i r lo
que
c o m p u e s to
es
S y s te m s
de
de
de
la f ig u r a
M a c i n t o s h , q u e se
programa Design,
al
mues
se
F .5 .
! NO M BR E DEL ALM AC EN
www.FreeLibros.org
Al
c a m b io s
d e b a jo
d ib u ja r
lo s
D F D
q u e v i q u e te n a
de
cada
D F D .
La
p r e lim in a r e s
que
to m
hace r en
razn
de
e s to
o tra s
n o ta
los
del m
de
p a rte s
e s e n f a t iz a r q u e
e rro re s
o d e lo ;
en
un
que
e n c o n tr
y los
estas
n o ta s s e
listan
p ro y e c to
re a l
el
ana
C A S O DE E ST U D IO : YO U R D O N P R ESS 599
lista
ra ra m e n te
s is t e m a , y
e n c u e n tr e n
m odelo
d ib u ja
lu e g o
e rro re s
h iz o
N o se
m o lla r e l m o d e l o
se
en
D F D
p e rfe c to
el
D FD
de
a i p r im e r in te n to ; d e s p u s
s e g u im ie n t o
que
se
e s t
con
e l u s u a r io ,
e x a m in a n d o
n in g n
in te n to d e
c re a r
un
d ic c io n a r io
p r e lim in a r d e l c o m p o r ta m ie n t o .
tra z a ro n
M uchos
g u ie n t e s .
un
e n t r e v is t a s
en
de
es
p e n s a r s o b re
in e v it a b le
a lg u n a
el
que
se
p a rte
o tra
del
s is te m a .
del
del D F D
obvios.
de
de
e s p e c if ic a c io n e s d e
esos
c o n t in u a c i n
e rro re s
se
c re
se
un
p ro c e s o
m u e s tra n
c o n ju n to
de
d a to s o r g a n iz a d o
D e sp u s
p a ra
com o
de
de
al d e sa
c r e a r e l m o d e lo
d e te r m in a r s i e x is ta n
c o m e n t a r io s
D F D
p o r n iv e le s
en
la s
y se
in ic ia l
e rro re s
p g in a s
s i
d e s a r r o ll
el
d ic c io n a r io d e d a t o s .
Notas
1.
T ra s
d ib u ja r
la
p r im e r a
v e r s i n
de
e s te
d ia g r a m a ,
re c o rd
que
lo s
p e d id o s
con
www.FreeLibros.org
ta r je ta
a lg n
de
c r d it o
l m it e
n o r m a lm e n t e
p r e f ija d o .
r e q u ie r e n
Y O U R D O N
P re s s
a u t o r iz a c i n
a c e p ta b a
s i la c a n t id a d
p e d id o s
p a g ados
s o b re p a s a
con
M as-
600
2.
C A SO DE E ST U D IO : YO U R D O N P R ESS
te rc a rd ,
V is a
quetado
com o
un
P e n sa r
la
3.
D E
T a m b i n
c a m b ia r e l l m it e
b o d e g a ; to d o s
C o m o
de
te s e n
d ib u j
ARCHIVOS,
el caso
la
de
de
e s te
que
un
se
N o
un
que
se
una
que
cliente
e l t e r m i n a d o r e t i
se
s e a lm a c e n a n
la
b o d ega
d a ).
O lv id
de
p e d i
in m e d ia t o
en
r e c ib e
lo s
a c o n te
1 6 ).
a
PEDIDOS.
de
s im p le m e n te
2 8 ),
un
un
e x c e p c i n
e n v a n
de
in c lu ir
re q u e ra
la
se
qy8
lmite-
hech o
( a c o n t e c im ie n to
u rg e n te s
( a c o n t e c im ie n to
c o p ia
que
se
m o d e lo
s ,
e t iq u e ta s
p e d id o s
g e n e r
s i s u r g ie r a
u rg e n
el
de
una
se
d e l v e n d e d o r),
N o
puede
d is p u ta
u n a lm a c n
en
una
s e necesita l a c o p i a de
r e g e n e r a r ) , p e r o l o s de
p e d id o
e l p e d id o .
qu e
de
o r ig in a l d e l c lie n t e
con
e l c lie n t e ,
(o ,
m s
en
caso
de
la s a u t o r id a d e s d e im p u e s t o s , e tc .
r e c ib ir u n
en
p a ra
necesidad
p o r e s c r it o
la f o r m a
e s e n c ia l ( d a d o
por
e s to
m e d i c u e n ta d e
d e l p e d id o
p o r t e l f o n o ,
pue de
m o s tra m o s
con
p e d id o s
c o r r e s p o n d ie n te s
D F D , t a m b i n
es
d o c u m e n to s
O b s e rv e
in t e r f a s e
e v id e n te
del
uno
e n v a n
lo s
a u d it o r a s o in v e s tig a c io n e s d e
5.
v o lv i
d e c r d it o
p e d id o s
a p a rte
p e d id o
en
la
in ic ia l d e l p r o g r a m a .
la f a c t u r a
fa c tu ra
ms
dem s
( n o r m a lm e n te
la v e r s i n
C u a n d o
c o p ia
lo s
a c o n te c im ie n to
e n v o
p o r e llo
C R E D IT O .
Observe q u e l o s p e d i d o s no se
dos u r g e n t e s . L o s d e t a l l e s d e
la
4.
cam po.
para
E x p re s s ;
m s sobre l a s i t u a c i n d e l c r d i t o h i z o o b v i o e l
cliente e n e l a l m a c n d e CLIENTES t e n d r a q u e
de
com o
c im ie n to
A m e r ic a n
A G E N C IA S
poco
d e f in ic i n
cr d ito
D F D
p e d id o
a n t e r io r ,
p o r c o r r e o , p o r t e l f o n o
p o rq u e
to d a s
s ta s
o en
son
p e rs o n a .
f u n c io n e s
de
tra n s p o r te .
6.
O b s e rv e
ta.
E n
que
in v e n t a r io
s u lta d o
e l s is t e m a
lu g a r d e
ha
eso,
b a ja d o
no
v u e lv e
r e p e t id a s
m s
a ll
d e l a c o n te c im ie n to
a u to m tic a m e n te
ve ce s
se
le
in fo r m a
d e l u m b r a l a c tu a l.
1 , a ! ig u a l q u e
com o
p e d ir lib r o s
la
E s to
impren
la
a d m in is t r a c i n
pue de
r e s u lt a d o
de
q u e un
o c u r r ir c o m o
d iv e r s o s
re
a c o n te
c im ie n to s m s .
7.
S e
pue den
de
eso
de
r e c ib ir p e d id o s d e
nue vos
c o m p a a s q u e c o n t in u a r n
se
te n d r
que
d e s c u e n to , e tc .
b u ja
1 y e l a lm a c n
c re a r u n
E s ta
es
nue vo
la
clientes
h a c ie n d o
r e g is t r o
ra z n
de
(s o b re to d o
n e g o c io s c o n
la
en
de
CLIENTES
f le c h a
de
lib r e r a s
Y O U R D O N
dos
con
la
ta s a
ca b e za s
nuevas
P re s s ).
Por
e s t n d a r
entre
la b u r
C L IE N T E S .
www.FreeLibros.org
Notas:
1.
El pago
de
puede
c u le s
estn
pag ando; a
dan com o
2.
en
el
p r o p ie d a d
q u ie r a
no
de
gos
de
t iv o
no
c la r o
in c lu s o
fa c tu ra s
tip o
la
La
n o m b re
fa c tu ra
en
s u p o s ic i n
lib r e r a
X Y Z
nos
ya
el
v ie n e
s ie m p r e
id e n t if ic a n
se
q u e d a
la
p a g a ro n ;
p a g o . E s to
X Y Z
ia c iu d a d
de
in c lu s o
que
la
si
lla m a r n
de
B.
ia
c la r o
fa c tu r a
en
que
o c a s io n e s
s o b re
pue de
ia
se r que
Los
lla m a d a
m a n d a n d o
que
to
ser
c h e q u e c u a l
p ue de
c o n t a b ilid a d
d ir n
in v o lu c r a d a .
continuamos
nos
un
P re s s ,
c o m p a a
de
su ce d e
c iu d a d
S i lle g a
Y O U R D O N
u n a c a te g o r a
es
no
no
in e x is t e n t e s .
de d n de
almacenan
se
que
li b r e r a s : ia l i b r e r a
PQR
ia
p e ro
c lie n t e s
u n c o n g lo m e r a d o , P Q R , d e
a s e n ta d o .
re tra s a d a s
d is tin ta s ,
lo s
n m e ro s d e fa c tu ra
d e te r m in a r
e s te
ve ce s
id e n t if ic a n
C o r p o r a c i n
pod am o s
fa c tu ra s
A
de ca d e n a s de
de
la
tra ta .
ve ce s
que da
caso
diversas
se
r e fe r e n c ia
no
veces
do
c u b r ir
fa c tu ra s
pa
e fe c
fa c tu r a s
fa c tu ra
la
pag
P Q R .
3.
N o
existe
gu n o s
c lie n t e s
e n v o ;
de
g a ra n ta
p ag os
tra ta n
e s to
son
de
de
que
a lto s
e v ita r
u s u a lm e n t e
el pago
o
b a jo s
el pag o
da
com o
se a
por
del
p o r la c a n t id a d
una
p e q u e a
im p u e s to
r e s u lt a d o
e x a c ta
de
la f a c t u r a .
c a n t id a d
al
a z a r.
s o b re
p ag os
uno
la
o
v e n ta
d o s
lo s
d la r e s
A l
A lg u n o s
g a s to s
de
p o r a b a jo
lo c o r r e c t o .
www.FreeLibros.org
602
C A S O DE E ST U D IO : YO U R D O N PRESS
Notas:
1.
E l c lie n t e
do
se
g e n e r a lm e n te
e s p e ra
te n e r
en
p re g u n ta
e x is te n c ia
c o s a s ta le s
c ie r t o
com o
lib r o , o
e l p r e c io
e l p ro g ra m a
d e l lib r o ,
de
o cun
por
d e s c u e n to s
v o lu m e n .
www.FreeLibros.org
C A S O DE E STU D IO : Y O U R D O N P R ES S 603
Motas:
1.
S e
su po ne
que
o s
c lie n t e s
deb en
a n t e s d e d e v o lv e r o s lib r o s .
2.
Los
lib r o s d e v u e lt o s
lle g a n
d e r o n o a la d e v o lu c i n
3.
O b s e rv e
que
una
o b t e n e r la
N o s ie m p r e
m s ta rd e
a p r o b a c i n
se
a u t o r iz a d a
de
Y O U R D O N
P re s s
hacen.
( a c o n t e c im ie n to
s o lic it a d a q u e
d e v o lu c i n
lo
a u t o r iz
t ie n e
qu e
30) y pueden
c o rre s p o n
a q u .
c o rre s p o n d e r c o n
e l p e d id o
o r ig in a l.
www.FreeLibros.org
604
C A SO DE E ST U D IO : Y O U R D O N PR ESS
1.
P uede
lis ta
en
de
h a b e rs e
el e n v o d e l p e d i d o d e a l g n c l i e n t e
la bodega o porque n o h a y libros del ttulo
re tra s a d o
espera
en
e x is te n c ia .
E s te
r e tra s o
p o te n c ia l e s
el que
tp ic a m e n te
d e b id o
r e q u e r id o
lle v a
una
p r e g u n t a d e l c lie n t e .
2.
Si
el
decide
c lie n t e
a c o n te c im ie n to
3.
O tr a
p o s ib ilid a d
(p o rq u e
c in a
4.
Y O U R D O N
cho,
es
s te
se
P re s s
haya
la
la
p e r d id o
cliente.
oficina
en
h a b e r
el
se
r e c ib id o
c o rre o
tra ta
y v o lv e r a h a c e r e l p e d id o ) .
ra
por
la
o f ic in a
s e p a ra d o s ).
c a n c e la r
(o
de
ei
de
c e n tra l
P o r e llo ,
los
de
lib r o s
en
la
h a ya
se
tra ta
r e c ib id o
de
un
p ro c e s a d o
e n v ia d o
o tra
en
de
que
el
a g e n c ia
m is m a
p o r la
Y O U R D O N
n e c e s it a m o s
haya
p e d id o
D F D , m e d i c u e n ta
(e l e n v o
no
e l d e p a rta m e n to
incluso
c r d it o
c lie n t e s
Press
en
p ue de
a lo s
e i p e d id o ,
com o
un
8 ).
el
c o rre o
p e d id o
de
la
o f i
d e Y O U R D O N ).
b o d ega
E s to
d e c id ir
c lie n t e
A l d e s a r r o lla r e s te
a ltu r a s
Y O U R D O N
e l c o rre o
pue de
que
e s ta s
( a c o n t e c im ie n to
q ue
en
o de
p o s ib le
al
e s
p e r d i
d e l c lie n t e
c a m in o
5.
se
c a n c e la r a
a p a rte
m a n e ra
e s te
no se
el
p e d id o ;
pedido,
de
han
Press
son
dos
a p a rte
e je m p lo ,
pue de
e n v ia d o
b o d e g a , y e l e n v o
a lm a c n
h e
que
tra n s p o rte )
(p o r
p u n to ,
de
p e ro
de
en
el
p e d ir
fa c tu ra s
la f a c t u
a c o n te c im ie n to s
p a ra
la s f a c t u r a s ,
www.FreeLibros.org
y
u n a c o n te c im ie n to
te m p o r a l q u e o c a s io n e
e l e n v o
de
la s f a c t u r a s .
Notas:
1.
La
se
pregunta
cotiz e n
del
cliente
u o tro s a s p e c to s d e
2.
Si
e l c lie n t e
pue de
la f a c t u r a , o c o n
hace
P a ra
r a r la
e s te
un a
p r e g u n ta
a c o n te c im ie n to , s e
in fo r m a c i n
gunta-factura,
qu e v e r con
la t a s a
d e d e s c u e n to
e n v o , im p u e s to s
s o b re
que
la v e n t a
la f a c tu r a .
e t c ., la p a r t e d e l s is t e m a q u e
3.
t e n e r a lg o
lo s im p u e s t o s d e
s o b re
com o
lo
m s
to d o s
u n nm ero-factura
(num ero-factura e s u n
n e c e s it a
e l p e d id o ,
s e v e r
g e n e ra l s o b re
sus
p e d id o s ,
pagos,
m a n e ja e s e l a c o n te c im ie n t o 7 .
e n e l d ic c io n a r io
p a ra
p o d e r re c u p e
c o m p o n e n te
de
pre
d e d a to s .)
www.FreeLibros.org
606
C ASO DE E ST U D IO : Y O U R D O N P R ESS
Notas:
1.
A i t r a b a ja r s o b r e
p e r m it ie r a
2.
D F D ,
d e s c u b r
s o lic it a r c r d it o
la
n e c e s id a d
( a c o n t e c im ie n to
que e s t e a c o n t e c i m i e n t o e s
generan r e g u l a r m e n t e , una vez al
O b s e rv e
se
e s te
a l c lie n t e
de
un
a c o n te c im ie n to
que
8 ),
te m p o r a l ( p o r e je m p lo ,
la s
d e c la r a c io n e s
m e s ).
www.FreeLibros.org
C A SO DE E ST U D IO : YO U R D O N PRESS 607
1.
S e
le
p u e d e o t o r g a r u n c r d it o
U n
error
en
se
le c o b r
E l
c lie n t e
m a lt r a t
p e d id o
mercanca
r e c ib i
r e c ib i
e rro r d e
E l c lie n t e
c u b r ir lo
se
o r ig in a l ( ta l v e z
le
razones
d is tin ta s :
d io e l d e s c u e n to
e q u iv o c a d o , o
m a l, e t c .)
la
menos
bodega.
r e c ib i , e n lu g a r d e q u e
p o r m uchas
(por
d a a d a
e je m p lo ,
la
o f ic in a
de
c o rre o s
lo s lib r o s ) .
E l c lie n t e
un
el
a u n c lie n t e
pag
en
a r tc u lo s
E n
le
exceso
( n o r m a lm e n te
e s te
de
lo s s o lic it a d o s
s u rta n
el
una
m s
e s to
s e r a
en
solicita c r d i t o
r e s t o del p e d i d o .
p u n to
fa c tu ra s
o b v io
en
su
a n t e r io r e s
c u a n to
p e d id o
p o r lo s
d e b id o
lib r o s
a ca b a
r e c ib ie r a
la
que
de
a
no
d e s
s ig u ie n te
www.FreeLibros.org
d e c la r a c i n ) .
608
H ubo
un
excesivo
r e tra s o
el
en
e n v o ,
a s que
e l c lie n t e
d e c id i
c a n c e la r
e l p e d id o .
2.
Lo
p r in c ip a l q u e
e s ta
b u r b u ja
t ie n e
que
h a ce r es
a c t u a liz a r e l s a ld o
de
c r d it o
d e l c lie n t e .
3.
N o o b s ta n te , o b s e rv e
m ie n t o
se
que
le
se
d ib u j
p ue da
que
p a ra
la
g e r e n c ia
m o s tra r
O b s e rv e
ta s s e
qu e
e s ta
m a n e ja n
deb e
a c t iv id a d
de
a u t o r iz a r e l c r d it o .
re s p u e s ta
r e s p o n d e r a l c lie n t e .
d e s o lic it u d e s d e a u t o r iz a c i n
4.
una
E s to
in m e d ia t a
e v ita
tener un
c r d it o , q u e s e r a
n a d a t ie n e
que
de
ve r con
la
E s te
a lm a c n
n e c e s a r io
a c o n te c i
g e r e n c ia ,
d e o tra
d e v o lu c io n e s
de
p a ra
p e n d ie n t e
m a n e ra .
lib r o s ; s
p o r s e p a ra d o .
1.
E s to
e s t
e l c lie n t e
b ie n
lo
s i e l c lie n t e
a p lic a r
c h e q u e , p o rq u e
t ie n e
c o m p ra s
n o p la n e a
s a ld o
de
fu tu ra s .
c r d it o .
S in
c o m p ra s fu tu r a s o
En
la
m a y o ra
e m b a rg o , e n
p o r a lg u n a
de
o c a s io n e s
o tra
lo s c a s o s ,
dese a
un
ra z n .
www.FreeLibros.org
C A S O DE E ST U D IO : Y O U R D O N P R ES S 609
www.FreeLibros.org
610
C A S O DE E STU D IO : Y O U R D O N P R ESS
www.FreeLibros.org
C A S O DE E ST U D IO : YO U R D O N P R ESS 611
Notas:
1.
N e c e s it a m o s
te n e r a c c e s o
l a s d e l a u t o r p a r a
e l lib r o
a l a lm a c n
( e l m is m o
L IB R O S
p a ra
o b te n e r
la
ta s a
a u to r p u e d e te n e r d ife r e n te s
de
re g a
r e g a la s
p a ra
lib r o s d is tin to s ) .
2.
N e c e s it a m o s
S e g u ro
3.
te n e r a c c e s o
N e c e s it a m o s t e n e r a c c e s o
la n to s
34) y
al
a lm a c n
A U T O R E S
p a ra
o b te n e r
el
n m e ro
de
S o c ia l, d o m ic ilio , e tc .
(q u e
pue den
a c t u a liz a r lo s
a l a lm a c n
h a b e rs e
p a ra
L IB R O S
g a r a n t iz a d o
r e f le ja r la s
p a ra
co m o
r e g a la s
d e t e r m in a r s i e x is te n
r e s u lt a d o
a c u m u la tiv a s
del
a de
a c o n te c im ie n to
a c tu a le s
qu e
se
de
n e g a tiv a s
si
la s
b e n a l a u to r.
4.
O b s e rv e
q u e la s
d e v o lu c io n e s d e
r e g a la s
lib r o s
de
p a ra
a lg n
un
p e r io d o
lib r o
d ad o
d a d o
pue den
e xce d e n
al
ser
n m e ro
de
lib r o s
p e d i
dos.
www.FreeLibros.org
5.
N e c e s it a m o s
q u ie r e
e l a lm a c n
d e t a lle s
a c o n te c im ie n to
s o b re
27.
P E D ID O S
q u i n
p o rq u e
c o m p r
lo s
e l d e p a rta m e n to
lib r o s .
N o
de
c o n t a b ilid a d
n e c e s it a m o s
e s to
en
re
el
612
Notas:
1.
El
in v e n t a r io
se
a c t u a liz a
d o s , d e v o lu c io n e s , r e c ib o
2.
O b s e rv e
h a b e r
un
que
sido
este
in v e n t a r io f s ic o
p ro c e s a ro n
re p o rte
e n v ia d o s
p e ro
en
m u e s tra
p o r la s
hecho
q ue an
fo rm a
d e e n v o s
en
no
lib r o s
bod egas.
e l m is m o
no se
han
s in c r o n iz a d a
nue vos de
que
No
com o
la im p r e n t a
se
han
r e s u lt a d o
p e d id o ,
n e c e s a r ia m e n te
in s ta n te
d e b id o
de
p e d i
e in v e n t a r i o fs ic o .
los
p e ro
pueden
c o rre s p o n d e r
p e d id o s
no
con
q u e y a se
e n v ia d o .
www.FreeLibros.org
613
C A S O DE E ST U D IO : YO U R D O N P R ESS
Notas:
1.
E s to
no
su po ne
ha
m s pag a y
2.
O b s e rv e
que
c ib e n , s in
sea s en
3.
E s te
se
lo s v e n d e d o r e s
Ig n o ra
t ie n e
m uchas
el
que
suceso
v e n ta s
no
se
s e r s o lic it a d a s , c o m o
p e r i d ic o s
m o d e lo ta m b i n
se
les
pag a
re a l d e
in v a lid a r la
factura
a s o c ia n
r e s u lt a d o
comisin a u n s i
una c o m i s i n si el
una
r e v e r tir
ei
cliente
c lie n t e
ja
a s o c ia d a .
con
de
un
v e n d e d o r in d iv id u a l; s e
c a m p a a s d ir e c ta s
re
p o r c o rre o ,
re
y r e v is t a s c o m p u t a c io n a le s , e tc .
supo ne
comisin, y q u e s t a
gerencia p u e d e cambiar l a
ta s a
la
que
pagado.
de
todos l o s v e n d e d o r e s se l e s p a g a l a misma
ia misma p a r a t o d o s los l i b r o s . S i n e m b a r g o ,
t a s a d e c o m i s i n c a d a vez q u e o c u r r e e s t e a c o n
que a
es
te c im ie n to .
4.
E l m o d e lo
ta m b i n
v e n d e d o re s ,
supo ne
p o rq u e
que
( s ie n d o
deb em o s
m o s t r a r lo s
v e n d e d o re s
detalles
p a r a n o ic o s
d e l p e d id o
tp ic o s )
no
c re e n
lo s
en
ia
c o m p u ta d o ra .
www.FreeLibros.org
614
CASO DE E ST U D IO : Y O U R D O N PRESS
Notas:
1.
L a g e r e n c ia
puede
v e r s id a d
m o tiv o s , d e
de
a
de
fa c tu ra s
ia
q u ie b r a
le s d e
p r e v ia s .
o
si
la
t a m b i n
crdito d e u n c l i e n t e p o r u n a d i
es l a t a r d a n z a e n l o s p a g o s
p o d r a h a c e r s e si el c l i e n t e h a do
que
c a m b ia d o
d e c id ir c a m b ia r e l
lo s
cuales
Sin e m b a r g o ,
gerencia s i e n t e
lmite
el m s
han
de
com n
la s
c o n d ic io n e s
g e n e ra
n e g o c io s .
www.FreeLibros.org
www.FreeLibros.org
61 6
C A S O DE E ST U D IO : YO U R D O N PR ESS
Notas:
1
Observe
la
2.
que
C o m o
e l s is t e m a
c im ie n to .
s is t e m a
g e r e n c ia
no
(P o r o tro
p o n s a b ilid a d
la
el
no
p ro c e s a
la
c o t iz a c i n
de
la
im p r e n t a ;
s im p le m e n te
p a s a a la g e r e n c ia .
de
lo
p ro c e s a , n o
la d o ,
se
s e r v ir c o m o
de Y O U R D O N
p ue de
q ue da
el por qu
De
su ce d e
e l s is t e m a
e s te
s t ie n e
a c o n te
l a re s
imprentas
e x te rn a s y
c u a lq u ie r f o r m a , p r o p o r c io n a
c a p a c id a d
c o n d u c to , o
P re s s .)
c la r o
a rg u m e n ta r q u e
n te rfa s e , e n tr e
f u t u r a d e h a c e r p e d id o s a u t o m a tiz a d o s , b a s a d o s
en
lo s c r it e r io s
p re s e n te s .
www.FreeLibros.org
C A S O DE E STU D IO : YO U R D O N P R ES S 617
www.FreeLibros.org
618
C A SO D E E ST U D IO : Y O U R D O N PR ESS
Notas:
1.
E l d e p a rta m e n to
f ic a d o
con
del
de
c o n t a b ilid a d
para
lib r o
p o d e r
e l a c o n te c im ie n to
14,
n e c e s it a
e s ta r
le
p e r m it e
p r im e r o - e n - e n tr a r - p r im e r o - e n - s a lir
2.
O b s e rv e
que
c o t iz a c i n
o
en
dficit de
p e d id o
la
de
ia
En
de
m o m e n to
la
c a n t id a d
im p r e s i n
im p r e s i n
e s te
supone que la
e s to
o r ig in a l.
203 7
de
(FIFO,
la
o r ig in a l e n
lib r o s ) .
in f o r m a c i n
c o p ia s
en
c o s to s
e s t a r a l c o r r ie n te
p o r s u s s ig la s
im p r e n ta
p r c t ic a ,
200 0
la
a l c o r r ie n te
no
h a r
im p r e n t a
un
de
1 o
un
T p ic a m e n te ,
p a r a c o t iz a r c a r g o s d e e n v o
e l p e d id o
E s to ,
d e l in v e n t a r io
en
m o d i
junto
e n f o rm a
in g l s ) .
substanciales a su
imprime e n e x c e s o
c i e n t o ( p o r e j e m p l o , un
r e s u l t a r e n r e a l i d a d en
c a m b io s
tp ic a m e n te
un
lib r o
la
s o b re
unitarios.
por
puede
im p r e n t a
t a m b i n
e s p e ra
h a s ta
y o tro s .
www.FreeLibros.org
C A S O DE E STU D IO : Y O U R D O N P R ES S 619
Notas:
1.
E s to
que
su po ne
m e n te .
la
g e r e n c ia
que
O b s e rv e
m a a la g e r e n c ia d e
i 2.
E s te
m o d e lo
p r e s i n .
: 3.
O b s e rv e
lib r o s
m a qu e
4.
E s to
se
O b s e rv e
la
que
fa c tu r a c i n
no
im p r e n t a . C o m o
ta m b i n
a lg u n a s
de
que
el
la f a c t u r a
un
se
h a b r
hace
la
im p r e n t a
in m e d ia t a
q u e s im p le m e n te
in fo r
en
s e p a ra d a
un
p e d id o
p a ra
de
cada
p e d id o
im p r e s i n
forma sincronizada
con
a p a r t e , la b o d e g a
a la
de
im
vez.
e l e n v o
informa
de
a l s is t e
im p r e n t a .
de
modificada
im p r e n t a s
la
e llo .
a c o n te c im ie n to
m o n to
de
c h e q u e , s in o
u n a fa c tu r a
s lo
lo s lib r o s d e
e n la e s t im a c i n
que
p ro d u c e
h a b r
su po ne que
r e c ib ie r o n
supone
m u e s tra
5.
que
p o r la
re s p o n d e r
no
la n e c e s id a d
supo ne
T a m b i n
Y P IS
la
fa c tu ra
es
( a c o n t e c im ie n to
in s is t e n
en
el
pago
el
m is m o
que
el
que
se
2 0 ).
p a r c ia l d e
fa c tu ra s ;
e s te
www.FreeLibros.org
m o d e lo
n o to m a
e n c u e n ta e s o .
62 0
1.
O b s e rv e
que
d e r c o m p a ra r.
da
2.
una
u s u a lm e n t e
E s ta s
se manda
O b s e rv e
que
la s
se
se
s o lic it a n
r e c ib e n
la g e r e n c i a
im p r e n t a s
no
cotizaciones
( a c o n t e c im ie n to
re s p o n d e n
e m b a r g o , s u p o n e m o s q u e a lg n
a v a r ia s
c o m o a c o n te c im ie n to s
d a
con
im p r e n t a s
p a r a po
n o s in c r o n iz a d o s , y
ca
1 8 ).
una
c o t iz a c i n
de
i n m e d i a t o ; s in
lo h a r n .
www.FreeLibros.org
www.FreeLibros.org
622
C A SO DE E ST U D IO : YO U R D O N PR ESS
www.FreeLibros.org
Notas:
1.
A l h a c e r e s te
E s to
ra ra
m o d e l o , v i la
vez
d o m a ta r u n
2.
A u n q u e
e s te
lib r o
de
r e g is t r o
de
e lim in a r a lg n
d a
e d ita r lo
d e a u to r.
re a l y p a rte
y
lib r o s
el d e p a r t a m e n t o d e m e r c a d e o l l e g a
declarndolo a g o t a d o ( a c o n t e c i m i e n t o 3 6 ) .
a c o n te c im ie n to
n o s e c o n s id e r a
nad o
n e c e s id a d
s u c e d e , p e ro
e s t n
E s to s e
r e a lm e n t e c r e a
d e l s is t e m a
p o r e n v ia r lo
hace
en
el
un
d e l s is t e m a .
d e c id ir c u a n
m enos
im p r e s i n ) , t a m b i n
a c o n te c im ie n to
34.
de b e m o s
c re a r
un
www.FreeLibros.org
624
CASO DE E ST U D IO : YO U R D O N PRESS
Notas:
1.
Esto
es
s im ila r
a l a c o n te c im ie n to
13,
e x c e p to
que
el
re p o rte
se
m anda
a lo s
a u t o r e s y n o a c o n t a b ilid a d .
2.
O b s e rv e
da,
que
e l d e p a rta m e n to
in c lu y e n d o
dad o.
una
o s a u to r e s
de
id e n t if ic a c i n
no se
les
c o n t a b ilid a d
d e
lo s
r e q u ie r e
c lie n t e s
v e r in fo r m a c i n
q u ie n e s
se
v e n d i
d e ta lla
un
lib r o
d a e s t a in f o r m a c i n .
www.FreeLibros.org
www.FreeLibros.org
626
Notas:
1.
d e e n v o s parciales d e l a i m p r e n t a . E s t o
existe una d e m a n d a t r e m e n d a d e un l i b r o n u e v o
( o t a i v e z de u n a r e i m p r e s i n de u n o e x i s t e n t e ) , l a i m p r e n t a p u e d e apurar el
envo d e los p r i m e r o s c e n t e n a r e s de c o p i a s (tal v e z p o r v a aerea) y m a n d a r el
E s to
n o to m a
s su ce d e
re s to
2.
en cuenta
la p o s ib ilid a d
o c a s io n a lm e n te : s i
m s ta rd e .
Esto s u p o n e t a m b i n q u e i a c a n t i d a d r e c i b i d a
l a especificada e n e l a c o n t e c i m i e n t o 2 0 .
p o r la
b o d e g a
es
la
misma
que
www.FreeLibros.org
C A S O DE E ST U D IO : Y O U R D O N PRESS 627
Notas:
1.
E l s is t e m a
si no
han
c o rre o s
d eb en
2.
d a r in s tr u c c io n e s
a u t o r iz a d a s .
( o a la a g e n c ia
s e r d e v u e lt o s a i
Observe
d e c ir ,
puede
s id o
la
la
s ig n if ic a
d e tra n s p o rte
que
b od ega
que
trajo
la
de
rechazar
b od ega
la s
a v is a r
lo s lib r o s ) q u e
d e v o lu c io n e s
a
ia
e l o lo s
o f ic in a
de
p a q u e te s
remitente.
q u e en o c a s i o n e s
informacin que l a
p o n d e r a a lg n c lie n t e
E s to
es
im p o s ib le
b o d ega
d is tin g u ir q u i n
e n c u e n tr a
en
d e v o lv i
e i p a q u e te
lo s
pue de
lib r o s ;
no
es
c o rre s
c o n o c id o .
www.FreeLibros.org
628
C A S O DE E ST U D IO : YO U R D O N PRESS
www.FreeLibros.org
C A S O DE E ST U D IO : YO U R D O N P R ESS 629
Nota:
1.
E s to s u p o n e
que
no
hay
e n v o s
p a r c ia le s d e
un
p e d id o
p a ra
u n c lie n t e .
www.FreeLibros.org
630
C A S O DE E STU D IO : YO U R D O N P R ESS
Notas:
1.
O b s e rv e
qu e
no
p e d id o
2.
C o m o
que
haya
la
s it u a c i n
lle g a d o
in e s p e r a d a m e n te
r e s u lt a d o
ra s e r q u e
de
no se
p ro c e s a d o s , p e ro
la
de
una
no
lib r o
por
el
de
hubo
n o te n e r e n
m o m e n to
e s e e s p r o b le m a d e
en
e x is te n c ia
p r e v ia m e n te
g ra n d e ; o p o rq u e
s it u a c i n
s u rta n
te n e r u n
r e im p r e s i n
ro b o s
e n la
e x is te n c ia
p e d id o s
puede
p e d id a ;
o c u r r ir p o r
p o rq u e
bodega,
un
lib r o
hubo
dad o,
s u b s e c u e n te s q u e
un
e tc .
p u d ie
hayan
s id o
la b o d e g a e n c u e s t i n .
www.FreeLibros.org
C A SO DE E ST U D IO : YO U R D O N P R ES S 631
Notas:
1.
E s to
si
2.
m u e s tra q u e
e x is te
E s te
a u to r
un
e l a c o n te c im ie n to
a d e la n to
a c o n te c im ie n to
13 d e b e
le e r e l a lm a c n
L IB R O S
p a ra v e r
e x c e d e n te .
t a m b i n
c re a
un
nuevo
r e g is t r o
de
autor
si se
tr a ta
de
un
nuevo.
www.FreeLibros.org
63 2
C A S O DE ESTUDIO: YO U R D O N PR ESS
Notas:
1.
O b s e rv e
hace
que
s te
es
un ve n d e d o r en
ig u a l a l a c o n t e c im ie n t o
lu g a r d e
1 , e x c e p to
qu e
a q u e l p e d id o
u n c lie n t e .
www.FreeLibros.org
C A S O DE E S T U D IO : YO U R D O N P R ES S 633
Notas:
1.
E s to
2.
C u a n d o
que
En
se
la s
p a c io
3.
p uede lo g r a r d e m a n e r a e x t e
un l i b r o d e te rm in a d o . T a r d e o
se
da de
lo g r a
bod egas
lib r e e n s u
s it u a c io n e s
e x is te n c ia s
da
de
com o
se
r e a le s , a
d e l lib r o
d e s c u e n to
O b s e rv e
h a s ta
c la r a c i n
q ue
5.
que
que
en
hayan
es
se
p u n to .
de
e x c lu y e
la p r o p a g a n
b a ja r n
p e d id o s
e x is te n c ia s
hacen
fu tu ro s .
r e s ta n te s
d is p o s ic io n e s
P u d ie r a
e x is te n c ia s
lib r o
p r o d u c id o
tr im e s tr a l d e
que
la s
d e te n ie n d o
lo s p e d id o s
p a ra
a c e ro .
S e
supone
te n e r m s
es
p a ra
el
re s to
de
la s
p e r m it ir s e a l a u t o r o a a lg u n a t ie n
r e s ta n te s
p o r,
e lim in a r s e
de
d ig a m o s ,
$ 0 .1 0
d la
p o r c o p ia .
la b o d e g a t o d a v a
O b s e rv e
m enudo
e s te
c o m p r a r la s
e l r e g is t r o
se
a q u ,
m u e s tra
de
te m p ra n o
in v e n t a r io .
r e s e s t a d o u n id e n s e s
4.
se
d e s h a r n
s im p le m e n te
rn a
puede
no
lo s
r e g a la s .
re p o rte s
A d em s,
m e n s u a le s
p ue de
L IB R O S
de
h a b e r
p o r lo
c o n t a b ilid a d
una
lis ta
de
m enos
y
la
de
p e d id o s
n o h a y a e n v ia d o .
n e c e s a r io
in fo r m a r a
to d a s
la s
b o d e g a s
cu a n d o
o c u rre
e s te
a c o n te c im ie n to .
www.FreeLibros.org
6.
S u p o n e m o s
s i la s
ta r io
en
v e n ta s
re s u lta
p r e s i n .
e s te
han
p u n to
s id o
ta n
v ir t u a lm e n t e
que
no
le n ta s
e x is te n
com o
im p o s ib le
p e d id o s
p a ra
p e n d ie n t e s
c o n s id e r a r s a c a r
im a g in a r q u e
se
h a ra
un
con
el
la
lib r o
p e d id o
im p r e n t a :
de
de
in v e n
r e im
63 4
C A S O DE E S T U D IO : YO U R D O N P R ESS
www.FreeLibros.org
1.
El
tr ia
p ia n
de
a g e n c ia
p u b lic ita r ia
te , e tc .).
p or un
Lo
c ie rto
de ca d a
lib r o
se
cono ce
( p o r e je m p lo ,
usan
una
de
v a r ie d a d
e n v o
c a s i e x c lu s iv a m e n t e
n m e ro
nuevo
b a jo
p la n
de
que
la s
y a c u e rd a n
p u b liq u e Y O U R D O
lib r o s
de
n o m b re s
e s t n d a r , p la n
lib r e r a s .
a c e p ta r u n
N
H acen
c ie r t o
m s
de
un
en
a in d u s
p e d id o
p e d id o
n m e ro
de
v ig e n
in ic ia l
c o p ia s
P re s s .
www.FreeLibros.org
636
www.FreeLibros.org
p.4.2
form e n
gram a d e
d e t a lle s
un
f ig u r a
de
e n la s l t i m a s p g i n a s s e tr a n s
n iv e la c i n a s c e n d e n t e p r o d u j o e l d ia
q u e s e m u e s t r a a c o n t in u a c i n ; e s t a n c o m p le jo qu e n o m o s t r lo s
la s e n t r a d a s y s a lid a s d e c a d a b u r b u ja . Las f ig u r a s s u b s e c u e n t e s
I n ic ia l d e l c o m p o r t a m ie n t o
c o n ju n to
1
to d a s
de
D F D
m u e stra n
lo s a c o n t e c i m i e n t o s
to ( e l 2 6 )
no
g u ra
1.
se
en
n iv e l
un
a d ic io n a l d e b id o
caso
de
p o r n iv e le s .
que
m a n e ra
(e l
se
La
a g ru p a ro n .
E n
un
a s c e n d e n te , y a p a re c e
a c o n te c im ie n to
a la c o m p le jid a d
m o s tra d o
1)
se
o cup
caso, un
com o
una
el
s o lo
a c o n te c im ie n
p ro c e s o
n iv e la c i n
de
la f i
d e s c e n d e n te
d e l p ro c e s o .
www.FreeLibros.org
638
C A SO DE E STU D IO : Y O U R D O N PRESS
entradas de
pedidos /
INVENTARIO
r.
r -
-'
salidas-imprenta
salidas de
pedidos sw
^ADM INISTRAR';
, IMPRENTAS ;
.Vv
salidas-bodog
entradas-bodega
*
7.
,'INTERACTUAR
j
CON
BODEGAS
salidas mercadeo
/
v-
/ INTERACTUAR '
CON
. entradas(!r-r,,s Ar , r n
mercadeo
^
MERCADEO
/
/
\
\
/ V
' ' ^ ^
" - a
" "
^
T
/
I CREDITOS!
--
ARTICULOSPEDIDOS
LIBROS*
.*3: 7
PRODUCIR
REGISTROS DE \
CONTABILIDAD
1
r
-...... ~ ' A
AUTORES
*
TfK
iDIDOS* I
] ? '.......
___ _
: DINERO*
PAGOS*
Ls_
A /
LIBROS
;
NUEVOS/
'
\
>INTERACTUAR,
'
CON
/
\ AUTORES/
salidas-libros
nuevos
i "
' Jk.
\ entradas-libros
'-nuevos
\
salidas-autor
CLIENTES*
ARTICULOSINVENTARIO*
www.FreeLibros.org
C A S O DE E ST U D IO : YO U R D O N P R ES S 639
Figure 1:
Process orders
www.FreeLibros.org
640
C A SO DE E ST U D IO : YO U R D O N PRESS
detalles-pedido
LIBROS
respuesta-pedido
respuesta-pedido,
1.1 1
detalles-pedido
vlido
EDITAR
DETALLES
PEDIDO
CLIENTES
1 . 1. 2'
J
VERIFICAR
LIBRO EN
"'/E X IS T E N C IA ,
detalles-pedido
-vlido + identificacin
-bodega
detalles-pedido
pregunta-crdito/
/ - v lid o + identificacin
respuesta agencia
1.1.3
bodega
\
-crdito
/
/ VERIFICAR AUTORIZACION
\ CREDITO >
\
detalles-pedido-vlido
+ identificacin-bodega
+ precio- total
1.1.5 \
/V E R IFIC A R N
INVENTARIO
BUSCANDO
REIMPRESION
aviso
inventaro ba
CLIENTES
respuesta-pedido
ARCHIVOS
www.FreeLibros.org
C A S O DE E ST U D IO : Y O U R D O N P R ESS 641
fig u r a
2: Administrar clientes
notificacin
Jente + nuevo
limite-crdito
respuesta-solicitud
devolucin
id e n tifica ci n -clie n te
+ p re g u n ta -sta tu spedido/respuestastatus-pedido
identificacin-bodega
nm ero-factura +
clave-status/nmero-factura
+ re spuesta-sta tus
www.FreeLibros.org
64 2
C A S O DE E ST U D IO : YO U R D O N PR ESS
CREDITOS*
VENTAS
reporte-comisiones
INVENTARIO /
www.FreeLibros.org
\
reporte-inventario
_
( ..... ARTICULOS
\
v
INVENTARIO
C A S O DE E S T U D IO : YO U R D O N PRESS 643
...
identificacin
identificacinimprenta +
imprenta +
U o tiz a c i n v cotizaaon-im prenta mprema
instrucconesidentificacinpedido-impresi m
imprenta +
. pedido-impresin
"4. r
{identificacin
-imprenta) +
clave-libro +
cantidad)
| solicitud| cotizacin
ACEPTAR
respuesta-pedido/
-impresin
C O TIZA C IO N
IM P R EN TA
/
\
H ACER
P ED ID O
\lMPRESION/
clave-libro + \
cantidad-sobre- ' " r "
pedido + fechaj
K , disponibilidad
J
clave-libro + cantidad-'
sobre-pedido + fechadisponibilidad
factura-imprenta
"^ a p ro b a d a
identificacin
-imprenta + pedidoimpresinmodificado
M O D IF IC A R
P ED ID O DE i ......
^IM P R E S O N /
respuesta-pedido
impresin-modificado I
www.FreeLibros.org
644
C A SO DE E ST U D IO : YO U R D O N PR ESS
www.FreeLibros.org
aviso-envo
SdentifScacinbodega+nmero de
factura+fecha
www.FreeLibros.org
646
C A S O DE E STU D IO : YO U R D O N P R ESS
www.FreeLibros.org
C A S O DE E ST U D IO : YO U R D O N P R ES S 647
F.4.3
El diccionario de datos
E l d ic c io n a r io
de
d a to s
e s t
o r g a n iz a d o
de
la f o r m a
d e s c r it a
en
e l c a p tu lo
10.
** c o m o
d e f in ic i n .
V e a , p o r e je m p lo , la d e f in ic i n
a d e la n t o
c a n t id a d
de
p a s y d e e s ta d o .
solicitada
d e d in e r o
r e g a la s p o r d e r e c h o s d e
com o
a d e la n t o d e
la s
a u to r*
u n id a d e s : d la r e s *
a - fe c h a
fe c h a e n
hizo
la q u e s e
**
una
apellido
a p e llid o
a p r o b a c i n - d e v o lu c i n - lib r o
re s p u e s ta a
s is t e m a
de
a r t c u lo - d e v o lu c i n
no
la b o d e g a
n o t if ic a a l
lo s li b r o s d e v u e lt o s *
e s t a u t o r iz a d a I E s ta
s p ro c e d e ]
in fo r m a c i n
t t u lo
cu an do
r e c ib ie r o n
{ E s t a d e v o lu c i n
d e v o lu c i n
fs ic o *
p e rs o n a *
u n c lie n t e
que se
inventario
el
s o b re
u n a o m s c o p ia s d e
q u e e l c lie n t e
d e se a
un
m is m o
d e v o lv e r *
c la v e - lib r o + c a n t id a d - a - d e v o lv e r
A R T IC U L O S -IN V E N T A R IO
{ a r t c u lo - in v e n t a r io }
a r t c u lo - in v e n t a r io
g ru p o
de
lib r o s , d e l m is m o t t u lo , lo c a liz a d o s e n
u n a s o la b o d e g a *
@clave-libro
b od ega
A R T IC U L O S -P E D ID O S
a r t c u lo - p e d id o
id e n t if ic a c i n -
+ c a n t id a d - in v e n t a r io
{ a r t c u lo - p e d id o }
n m e ro -fa c tu ra
c a n t id a d - p e d id a
a u to r
in f o r m a c i n
c la v e - lib r o
+ p r e c io - u n it a r io
almacenada
+
+ d e s c u e n to
a c e rc a d e
cada
@ id e n t if ic a c i n - a u to r + d e t a lle s - a u t o r +
a u to r*
balance-
regalas
A U T O R E S
{a u to r}
# -A U T O R IZ A C IO N -D E V O L U C IO N
www.FreeLibros.org
=
a lm a c n
g u e n te
que se
u sa
p a r a s e g u ir la
n m e r o a u t o r iz a d o
# - a u t o r iz a c i n - d e v o lu c i n
de
p is ta
d e l si
devolucin*
#-autorizacin-devoIucin
'n m e r o
s e c u e n c ia l q u e
c o n ju n to
e s p e c f ic o
de
se
usa
p a ra
id e n t if ic a r u n
lib r o s d e v u e lt o s
que se
h a y a n a u t o r iz a d o *
{ d g it o - n u m r ic o }
a u t o r iz a c i n - fa c t u r a - im p r e n ta
'r e s p u e s t a
de
u n a fa c tu ra
la a d m in is t r a c i n
de
lu e g o
de
r e v is a r
im p r e n ta *
{ S I I N O ]
a v is o - e n v o
'a v is o
de
la b o d e g a
im p r e s i n
de
[ N o e x is te
'm e n s a je
cu an do se
r e c ib e
u n p e d id o d e
im p r e n ta *
ta l lib r o i S e
c la v e - lib r o
a v is o - in v e n t a r io - b a jo
la
r e c ib i
d e la im p r e n t a +
+ c a n t id a d - r e c ib id a ]
e n v ia d o
s is t e m a d e s c u b r e
d e te r m in a d o
a la a d m in is t r a c i n
cu a n d o
q u e e l in v e n t a r io t o ta l d e
h a d e s c e n d id o
p o r d e b a jo
de
el
u n lib r o
u n c ie r t o
n iv e l p r e s c r it o *
c la v e - lib r o
h o ra
c a n t id a d - a - d e v o lv e r
de
n m e ro
+ to ta l- e n - e x is t e n c ia
r e im p r im ir
d e c o p ia s d e
u n s o lo
d e s e a d e v o lv e r a c a m b io d e
lib r o
que
u n c lie n t e
c r d it o *
**
c a n t id a d - d e v u e lta
'c a n t id a d
d e v o lv i
d e c o p ia s d e
a una
un
lib r o q u e
un
c lie n t e
bodega*
**
c a n t id a d - d in e r o
c a n t id a d
d e d in e r o
re c a u d a d a
en
u n s o lo
pago*
'u n i d a d e s : d la r e s *
c a n t id a d - in v e n t a r io
'c u e n t a
s e t ie n e n
d e l n m e ro d e
en
una
s o la
del
lib r o s
m is m o t t u lo
que
bodega*
**
c a n t id a d - lib r o s - a - c r d it o
'n m e r o
d e c o p ia s
s o lic it a n d o
del
lib r o
p a ra
el cual se
e s t
c r d it o *
**
c a n t id a d - m o d ific a d a
'm o d if ic a c i n
im p r im ir
del
com o
nmero de
p a rte
de un
lib r o s
que
la im p r e n t a
p e d id o *
**
www.FreeLibros.org
c a n t id a d - p e d id a
n m e r o d e c o p ia s d e
un
lib r o q u e s e
p id ie r o n *
cantidad-recibida
nmero
d e c o p ia s d e
la im p r e n t a
com o
un
lib r o
r e s u lt a d o
que
de
se
r e c ib ie r o n
de
u n p e d id o d e
im p r e s i n *
**
cantidad-seleccionada
"nmero
copias
de
d e
u n s o lo
e s c o g e r p a r a s a t is f a c e r lo s
que se d e b e
un d a e n
lib r o
p e d id o s d e
**
c a n t id a d - s o b r e - p e d id o
"n m e ro
d e c o p ia s d e
c o n fo rm a n
un
p e d id o
u n lib r o
a una
que
a c tu a lm e n te
im p r e n t a *
**
c a r c te r - a lfa b tic o
"u n a
c a r c te r a ifa n u m r ic o
"u n
le tr a d e l a lf a b e t o *
n m e ro , u n a
le tr a
[c a r c te r - a lf a b t ic o
o u n s ig n o
de
p u n tu a c i n *
I d g it o - n u m r ic o
I s ig n o -
p u n tu a c i n ]
cargos-envo
" c a n t id a d
c o b ra d a
c lie n t e . P u e d e
e je m p lo ,
c a rg o s
US
p o r e i e n v o
de
s e r u n a c a n t id a d
$ 1 .5 0 , o
pue de
un
lib r o
un
e s t n d a r, p o r
e s ta r b a s a d o
en
lo s
r e a le s d e t r a n s p o r t e *
" u n id a d e s : d la r e s ; e s c a la : 0 - 1 0 0 *
c la v e - lib r o
" c la v e
numrica
q u e
id e n t if ic a
a cada
lib r o *
1 { d g it o - n u m r ic o }
c lie n t e
"u n
cliente
de
Y O U R D O N
@ id e n t if ic a c i n - c lie n te
compaa)
P re s s *
--(nombre-
+ n o m b r e - c lie n te
s a id o - a c tu a i + lm it e - c r d it o
C U E N T E S
{ c lie n t e }
cdigo-ao
"los l t i m o s d o s
el a o a c t u a l es
c d ig o - p o s ta l
d g it o s
del
+ d o m ic ilio - c lie n te
+ n iv e l- p la n - a g e n c ia
ao
actual,
p.
ej.,
9 2 si
1992*
2 { d g it o
n u m r ic o } 2
" c d ig o
p o s ta l d e
E U A , d e C a n a d , o d e G ra n
B re ta a *
www.FreeLibros.org
c o t iz a c i n - im p r e n t a
" c o t iz a c i n
d a d a p o r una
im p r im ir c ie r t o
c la v e - lib r o
n m e ro
de
im p r e n ta , o f e r ta d e
lib r o s a u n c ie r t o
+ p r e c io - im p r e n t a
p r e c io *
650
C A S O DE E STU D IO : YO U R D O N P R ESS
c r d it o
c r d it o
d e b id o
in d iv id u a l
a a lg n
@nmero-factura
c lie n t e
lib r o
que
se
le o t o r g a a u n c lie n t e
p r o b le m a c o n
a lg n
p e d id o *
+ id e n t if ic a c i n -
+ fe c h a - c r d it o
+ c la v e -
+ c a n t id a d - lib r o s - a - c r d it o
m o n to - d e - c r d ito
C R E D IT O S
{ c r d it o }
c r d it o s - v e n t a
c r d it o s a s o c ia d o s c o n
p e ro d o
e s p e c f ic o
un
m is m o
un
lib r o d u r a n t e
d e t ie m p o *
u n id a d e s : d la r e s *
c u e n ta - f s ic a
c u e n ta d e l n m e r o d e c o p ia s d e
que
s e e n c u e n tra d u ra n te
un
m is m o t t u lo
e l in v e n t a r io
fs ic o
d e una
bodega*
**
c u e n ta - in v e n ta r io
in fo r m a c i n
in v e n t a r io
acerca
que se
de
haya
u n a c u e n ta fs ic a
hecho
una
en
de
bod ega*
{ d e t a lle - in v e n t a r io } + a - fe c h a
d e s c u e n to
p o r c e n ta je
p e d id o
p r e c io
de
d e s c u e n to
qu e se
expresado
d e v o lu m e n ,
a p a g a r , e s d e c ir , u n
d e s c u e n to
10
s e e x p re s a ra c o m o
en
o to rg a
un
c o m o fr a c c i n
por
c ie n to
del
de
0 .9 0 *
e s c a la : 0 - 1 .0 0 *
d e t a lle - in v e n ta r io
c u e n ta d e
c la v e - lib r o
d e t a lle s - a u t o r
t t u lo
+ n o m b re
c d ig o
d e t a lle s - c lie n t e
in v e n t a r io f s ic o
p a ra
u n s o lo t t u lo *
+ c u e n ta - f s ic a
+ a p e llid o
+ d o m ic ilio
+ c iu d a d
p o s ta l + ( p a s ) + n m e r o t e le f n ic o
in fo r m a c i n
p r o p o r c io n a d a
c a m b ia r in fo r m a c i n
p o r e je m p lo , n u e v o
p o r u n c lie n t e
y a e x is te n te
domicilio
en su
p a ra
r e g is t r o
d e c lie n t e *
( n o m b r e - c lie n t e ) + ( n o m b r e - c o m p a a ) +
( d o m ic ilio -
c lie n t e )
d e t a lle s - d e v o lu c i n
{ a r t c u lo - d e v o lu c i n }
d e t a lle s - p a g o
in fo r m a c i n
fa c tu r a q u e
d e t a lla d a
s e e s t
re s p e c to
pagando*
un
a r tc u lo
o una
www.FreeLibros.org
{n m e ro -fa c tu ra } + m o n to -to ta l
d e t a lle s - p e d id o
'd a t o s
que
se
m a n e ja n
p e d id o v lid o y s u
p a ra
la c o n s t r u c c i n
a lm a c e n a m ie n t o
id e n t if ic a c i n - c lie n te - p o s ib le
en
de
un
P E D ID O S *
{ a r t c u lo - p e d id o } + t a s a - im p u e s t o s v e n ta + c a rg o s -e n v o
+ t ip o - p a g o
( p a g o - d e - p e d id o ) + ( n m e r o - t a r je t a c r d it o ) + is t a - e s p e r a - O K
d e t a l e s - p e d id o - v lid o
* d a to s c o n
se
lo s c u a l e s
+ t ip o - p e d id o
c o n s t r u ir
p a r a s e r in g r e s a d o a l a lm a c n
id e n t if ic a c i n - c lie n te
im p u e s to s - v e n t a
de
un
p e d id o
v lid o
P E D ID O S *
+ { a r t c u lo - p e d id o } + t a s a -
+ c a rg o s -e n v o
+ t ip o - p a g o
( p a g o - d e - p e d id o ) + ( n m e r o - t a r je t a - c r d it o ) +
e s p e ra -O K
d e v o lu c i n
in fo r m a c i n
d e v o lv ie r o n
a c e rc a
y
que
f e c h a - d e v o lu c i n
de
un g ru p o
Y O U R D O N
+ c la v e - lib r o
c a n t id a d - d e v u e lta
D E V O L U C IO N E S
lis t a -
+ t ip o - p e d id o
de
lib r o s q u e s e
P re s s
h a a c e p ta d o *
+ v a lo r - d e v o lu c i n
{ d e v o lu c i n }
d e v o lu c i n - a u to r iz a d a
'in f o r m a c i n
Y O U R D O N
s o b re
P re s s
a lg n
haya
d e v u e lv a a c a m b io
d e v o lu c i n
g ru p o
de
a u t o r iz a d o
d e c r d it o *
lib r o s
que
que
u n c lie n t e
@ # - a u to r iz a c i n -
+ d e t a lle s - d e v o lu c i n
D E V O L U C IO N E S -A U T O R IZ A D A S
d e v o lu c io n e s - v e n t a s
{ d e v o lu c i n - a u to r iz a d a }
d e v o lu c io n e s p o r u n lib r o
p e ro d o
e s p e c f ic o
de
d e te r m in a d o
d u ra n te
un
t ie m p o *
u n id a d e s : d la r e s *
dgito-numrico
*u n
D IN E R O
d in e r o
simple
vulgar
d g it o *
{ d in e r o }
in fo r m a c i n r e fe r e n te
@ fe c h a - d e l- d in e r o
a c h e q u e s , e fe c tiv o
identificacin-
u o tro s *
c lie n t e
{n m e ro -fa c tu ra } +
c a n t id a d - d in e r o
www.FreeLibros.org
652
C A S O DE E ST U D IO : Y O U R D O N PRESS
d o c u m e n to s -e n v o
lis ta d e s e le c c i n
m andan
y e t iq u e ta s d e e n v o
la b o d e g a
que
p a ra
s u f ic ie n t e s c o p ia s d e c a d a
del
d a , a d e m s d e
que
la b o d e g a
p a ra
puedan
que
se
s e le c c io n a r
l i b r o y e n v i a r lo s p e d id o s
u n a c o p ia d e c a d a
p e d id o
para
p u e d a s a b e r c u n t o s lib r o s e m p a c a r
c a d a c lie n t e *
{ id e n tific a c i n - b o d e g a
+ lis t a - d e - s e le c c io n e s +
{ e tiq u e ta - e n v o } + { p e d id o } }
d o m ic ilio - c lie n te
d o m ic ilio
d e c o b ro : a d n d e
m a n d a r la f a c t u r a d e l
c lie n t e *
d o m ic ilio + c iu d a d
c d ig o - p o s ta l +
d o m ic ilio - im p r e n ta
d o m ic ilio
la
en d on de
se
puede
localizar
a l d u e o de
im p r e n ta *
d o m ic ilio
e le c c i n - p la n - a g e n c ia
+ e s ta d o
(p a s )
+ c iu d a d
e le c c i n
a g e n c ia
+ e s ta d o + c d ig o - p o s ta l
d e l c lie n t e
s o b re
cual
n iv e l d e
p la n
de
a d o p ta r*
e s c a la : 0 - 4 *
e s ta d s tic a s - v e n ta
re p o rte
a l d e p a rta m e n to
v e n ta s n e ta s d e
lib r o s
de
p a ra
m e rc a d e o
u n p e r io d o
s o b re
las
d e tie m p o
dado*
{ c la v e - lib r o + in g r e s o s - v e n ta
+ d e v o lu c io n e s - v e n t a s
+ c r d it o v e n t a }
provincia
e s ta d o
e s ta d o o
**
e t iq u e ta - e n v o
e t iq u e ta s d e e n v o
en
u n d o m ic ilio *
p a r a lo s p e d id o s d e l d a
a la
bodega*
n o m b r e - c lie n te
e tiq u e ta s - c o r r e o
+ d o m ic ilio - c lie n te
e t iq u e ta s d e e n v o
de
p r o d u c id a s
+ n m e r o - fa c tu r a
p o r e l d e p a rta m e n to
m e rc a d e o *
{ c lie n t e }
fa c tu ra
in fo r m a c i n
Y O U R D O N
c o n te n id a e n
u n a fa c tu r a
de
P re s s *
nmero-factura
d o m ic ilio - c lie n te
+ n o m b r e - c lie n te
+ p e d id o
www.FreeLibros.org
F A C T U R A S
{ fa c tu r a }
factura-imprenta
fa c tu r a
un
r e c ib id a
p e d id o d e
c la v e - lib r o
f a c tu r a - im p r e n t a - a p r o b a d a
de una
im p r e n t a
p o r c o n c e p to
de
im p r e s i n *
+ m o n to -d e -fa c tu ra
imprenta
fa c tu ra d e
que
h a y a s id o a p r o b a d a
p o r la
a d m in is t r a c i n *
c la v e - lib r o + m o n t o - d e - f a c t u r a
f e c h a - c r d it o
fe c h a
en
la c u a l s e
f e c h a - d e v o lu c i n
fe c h a
en
ia q u e
en
se
o to rg
u n c r d it o *
devolvi
un
lo t e d e
lib r o s *
**
f e c h a - d is p o n ib ilid a d
fe c h a -e n v o
la q u e s e
e s p e ra
im p r e s i n
fe c h a
de
lib r o
fe c h a
la q u e
en
a lg n
q u e e l p e d id o
lle g u e
la b o d e g a
a una
e n v a
de
bodega*
u n p e d id o *
**
f e c h a - m o d if ic a d a
n u e v a fe c h a f ija d a
de
un
lo te d e
p o r la im p r e n t a
lib r o s q u e
e s t
p a ra
la e n tr e g a
im p r im ie n d o *
**
realiza
fe c h a -p a g o
fe c h a
en
la q u e
se
f e c h a - r e e m b o ls o
fe c h a e n
la q u e
s e a p ro b
un
pago*
e l r e e m b o ls o *
**
f e c h a - s a ld o - a c t u a l
fe c h a
en
a c tu a l
dei
la c u a l s e
p r o d u c c i n
c lie n t e
de su
h iz o
e l c m p u to
( u s u a lm e n te
e s ta d o
d e l b a la n c e
d u ra n te
la
d e c u e n ta )*
**
fe c h a -v e n ta
fecha
de sp u s de
r e p o rte
e s ta d s tic o
c r d it o s
**
id e n t if ic a c i n - a u t o r
la c u a l d e b e n
in c lu ir s e
d e v e n ta s to d o s
en
d e v o lu c io n e s *
id e n t if ic a c i n
d e c a d a a u to r d e Y O U R D O N
N o s e u t iliz a n
lo s n m e r o s d e
n o to d o s
a p e llid o
el
lo s p e d id o s ,
io s a u t o r e s s o n
+ n o m b re
S e g u ro
P re s s
S o c ia l p u e s
c iu d a d a n o s d e
lo s
E U A *
www.FreeLibros.org
654
C A S O DE E STU D IO : YO U R D O N P R ESS
id e n t if ic a c i n - b o d e g a
id e n t if ic a c i n
a lm a c e n a n
(N Y C
la s d iv e r s a s
b o d e g a s d o n d e se
Y O U R D O N
P re s s *
Y O N K E R S
id e n t if ic a c i n - c lie n te
de
lib r o s d e
id e n t if ic a c i n
O T T A W A )
de
u n c lie n t e
de Y O U R D O N
P re s s ;
lo s c lie n t e s d e s c o n o c id o s o n o id e n t if ic a d o s s e
cono cen
lo
com o
re fe re n te
e fe c tiv o
[ { d g ito - n u m r ic o }
id e n t if ic a c i n - c lie n te - p o s ib le
in fo r m a c i n
ve z
hace
un
n o a p lic a d o , s o b r e
to d o en
a pag os*
I e fe c tiv o
s o b re
n o a p lic a d o ]
u n c lie n t e
cu an do
p o r p r im e r a
p e d id o *
{ id e n tific a c i n - c lie n te
+ n o m b r e - c lie n te
+ (n o m b re -
ciente)
nuevo
+ ( n o m b r e - c o m p a a ) + d o m ic ilio -
c lie n t e }
id e n t if ic a c i n - im p r e n ta
c la v e
n ic a q u e
id e n t if ic a
la
im p r e n ta *
{ d g it o - n u m r ic o }
id e n t if ic a c i n - v e n d e d o r
id e n t if ic a c i n
de
un ve n d e d o r de Y O U R D O N
in c .
**
im p r e n ta
in fo r m a c i n
con
a c e rc a
de ca d a un a de
la s q u e Y O U R D O N
P r e s s tie n e
@ id e n t if ic a c i n - im p r e n t a
la s im p r e n t a s
tra to s *
n o m b re -
im p r e n t a + d o m ic ilio - im p r e n t a
IM P R E N T A S
{ im p r e n ta }
im p u e s to s - v e n t a
im p u e s t o s lo c a l y e s t a t a l a s o c ia d o s c o n
un
p e d id o *
u n id a d e s : d la r e s *
in d ic a d o r - a g o ta d o
in d ic a d o r b in a r io
e x is te n c ia
s u b s e c u e n te s
[S I
in fo r m a c i n - d e v o lu c i n - iib r o
s o b re
p a ra q u e
se
si un
lib r o y a
re c h a c e n
n o s e tie n e
en
p e d id o s
( s i lo s h a y ) *
N O ]
in fo r m a c i n
a c e rc a
a lg n
haya
c lie n t e
d e u n g ru p o
d e v u e lt o
a la
de
lib r o s q u e
bodega*
( id e n tific a c i n - c lie n t e ) +
( n o m b r e - c lie n t e ) + { c la v e - lib r o
c a n t id a d - d e v u e lta } + # - a u t o r iz a c i n - d e v o lu c i n
www.FreeLibros.org
in g r e s o s - v e n ta
in g r e s o s n e t o s d e
la s v e n t a s d e
d u ra n te
d e t ie m p o
un
p e r io d o
un
m is m o
lib r o
e s p e c f ic o *
u n id a d e s : d la r e s *
in s t r u c c io n e s - d e v o lu c i n
in s t r u c c io n e s a la
lo te d e
lib r o s q u e
( N o e s
to d o s
instrucciones-pedidode-impresin
posible
m odos
b od ega
el
cliente
s o b re
id e n t if ic a r a l c lie n t e ; a c e p te
lo s li b r o s I E s t a d e v o lu c i n
de
libro I
a u t o r iz a d a ; f a v o r
r e g r e s a r la I
N o e x is te t a l
S e a u t o r iz a
in s tr u c io n e s d e
un
qu h a ce r con
un
h a y a d e v u e lt o *
la
la a d m in is t r a c i n
de
n o e s t
d e v o lu c i n )
p a ra
r e im p r im ir
lib r o *
id e n t if ic a c i n - im p r e n ta + c la v e - lib r o
+ t ir a je
+ fe c h a -
d is p o n ib ilid a d
in v e n t a r io - to t a i- lib r o s
* n m e ro to ta l d e
lib r o s d e u n t t u lo
la s b o d e g a s d e Y O U R D O N
libro
'in f o r m a c i n
Y O U R D O N
dado,
en
to d a s
P re s s *
a lm a c e n a d a a c e r c a d e
un
lib r o d e
P re s s *
c la v e - lib r o
+ ttu lo
e n - e x is te n c ia +
+ id e n t if ic a c i n - a u to r + t o ta i-
cantidad-sobre-pedido
t a s a - r e g a l a s + in d ic a d o r - a g o t a d o
n iv e l- p a r a - r e o r d e n
B R O S
{ lib r o }
l m it e - c r d it o
lis ta - d e - s e le c c io n e s
in d ic a c i n
se deb e
del
p e d id o s d e u n
lis t a - e s p e r a - O K
n m e ro
e sco g e r en
bodega
lib r o
que
p a r a s a t i s f a c e r lo s
d a *
cantidad-seleccionada)
{ t tu lo - lib r o
'in d ic a c i n
de
a c tu a lm e n te
d e c o p ia s d e c a d a
una
p a ra
s i u n c lie n t e
no h a ya
h a r e l p e d id o
suficientes
aunque
lib r o s e n
e x is te n c ia *
[ S I N o ]
www.FreeLibros.org
656
C A SO DE E STU D IO : YO U R D O N PR ESS
m o n t o - d e - c o m is i n
m o n to d e
la c o m is i n
ve n d e d o r por ca d a
el
p ro c e s o
ie
que se
p e d id o
pag a a un
in d iv id u a l; s e c a lc u la e n
3 .6 *
w*
m o n to - d e - c r d ito
c a n t id a d
d e d in e r o
p o r la c u a l s e
da
c r d it o *
u n id a d e s : d la r e s *
monto-de-crdito-solicitado
'c a n t id a d
d e d in e r o
s o lic it a d a
p a r a c r d it o *
'u n id a d e s : d la r e s *
m o n to -d e -fa c tu ra
c a n t id a d
fa c tu r a
d e d in e r o c o b r a d o
p o r c o n c e p to
la
p o r u n a im p r e n t a e n
de
un
p e d id o
que
se
le
d e im p r e s i n *
u n id a d e s : d la r e s *
m o n to - d e l- r e e m b o ls o
'c a n t id a d
d e d in e r o
deb e
r e e m b o ls a r a un
c lie n t e *
u n id a d e s : d la r e s *
n iv e l- p ia n - a g e n c ia
'c d ig o
p a ra
e s c o g id o
Y O U R D O N
'escala:
n o m b re
in d ic a r e i n iv e l d e p e d id o s v ig e n t e s '
p o r e l c lie n t e
p a ra
lo s p r x im o s
lib r o s
de
P re s s *
0 -4 *
*e l n o m b re d e
u n a p e rs o n a *
**
n o m b r e - c lie n te
t t u lo
n o m b re -c o m p a a
n o m b re d e
+ n o m b re
+ a p e llid o
u n a c o m p a a
u o r g a n iz a c i n *
**
n o m b r e - im p r e n ta
n o m b re d e
la c o m p a a
n o m b re -v e n d e d o r
n o m b re d e
un ve n d e d o r de
im p r e s o r a *
Y O U R D O N
in c .*
**
n m e r o - fa c tu r a
n m e r o e x c lu s iv o a s ig n a d o a c a d a f a c tu r a ; u n
n m e ro
B+
n m e r o - ta r je ta - c r d it o
d e fa c tu r a
c d ig o - a o
'n m e r o
tpico
es
d e t a r je t a d e c r d it o
d e s e a c a r g a r la c u e n ta d e
ta r je ta *
B 8 8 -5 0 6 7 *
+ { d g it o - n u m r ic o }
un
dad o
por el
p e d id o d e
cliente
si
lib r o s a s u
www.FreeLibros.org
C A S O DE E ST U D IO : Y O U R D O N P R ESS 657
n m e r o - te le f n ic o
*un
pago
*p a g o
n m e r o t e le f n ic o *
realizado
p o r c o n c e p to
de
un
p e d id o o p a r a
p a g a r u n a fa c tu ra *
( id e n tific a c i n - c lie n t e ) + fe c h a pago
+ d e t a lle s - p a g o
P A G O S
{pago}
p a g o - d e - p e d id o
*p a g o
que
e l c lie n t e
a d ju n ta
a s u p e d id o *
'" u n i d a d e s : d l a r e s *
p a s
*n o m b re d e
**
p e d id o
*u n
p e d id o
un
p a s , p o r e je m p lo , C a n a d *
d e a lg n
n m e ro -fa c tu ra
c lie n t e
lib r o
de
Y O U R D O N
P re s s *
+ id e n t if ic a c i n -
+ fe c h a - p e d id o
+ { a r t c u lo -
p e d id o } + c a r g o s - e n v o
v e n ta + fe c h a -e n v o
+ im p u e s to s -
( id e n tific a c i n - v e n d e d o r ) + t o ta l- d e l- p e d id o
id e n t if ic a c i n - b o d e g a
P E D ID O S
p e d id o - im p r e s i n
{ p e d id o }
pedido
de
c la v e - lib r o
p e d id o - im p r e s i n - m o d ific a d o
im p r e s i n
m o d if ic a c i n
d e l p e d id o
im p r e n t a . U s u a lm e n t e
en la cantidad
c la v e - lib r o
qu e se
le d a a u n a im p r e n t a *
+ t ir a je
de
im p r e s i n
in v o lu c r a
de
c a m b io s
una
m e n o re s
imprim ir*
+ c a n t id a d - m o d ific a d a + f e c h a -
m o d if ic a d a
p r e c io - im p r e n t a
p r e c io
de
una
cotizacin
de
la im p r e n t a *
**
p r e c io - u n it a r io
p r e c io q u e
s e c o b r a p o r u n a c o p ia d e
Y O U R D O N
P r e s s e n u n p e d id o
que
puede
no
ser
un
lib r o d e
observe
el p r e c i o u n i t a r i o
se a n u n c i a *
in d iv id u a l;
e l m is m o q u e
e s t n d a r o e l d e v e n ta q u e
u n id a d e s : d la r e s *
www.FreeLibros.org
65 8
C A SO DE E STU D IO : Y O U R D O N PR ESS
p r e g u n ta - c r d it o
s o lic it u d
d e a u t o r iz a c i n
d e c r d it o
S o lic itu d
p a ra
m o tiv o
de
un
p e d id o d e
lib r o s *
d e a u t o r iz a c i n +
n m e r o - ta r je ta - c r d it o
razn-crdito
a u n a a g e n c ia d e t a r je t a s
la c o m p r a
q u e t ie n e
+ t o t a l- d e l- p e d id o
e l c lie n t e
[ P a g o e x c e s iv o I r e tr a s o
p a r a s o lic it a r c r d it o *
e x c e s iv o I e n v o
in s u f ic ie n t e I lib r o s d a a d o s ]
r e e m b o ls o
in fo r m a c i n
a c e rc a d e
f e c h a - r e e m b o ls o
c lie n t e
R E E M B O LS O S
r e g a la s - a r tc u lo
un
r e e m b o ls o *
id e n t if ic a c i n -
+ m o n t o - d e l- r e e m b o ls o
{ r e e m b o ls o }
u t ilid a d e s p o r d e r e c h o s d e a u t o r o b t e n id a s
v e n ta d e
u n a o m s c o p ia s d e l m is m o
la
por
lib r o e n
un
s o lo p e d id o *
u n id a d e s : d la r e s *
r e p o r te - c o m is io n e s
r e p o rte
d e c o m is io n e s
p o r v e n ta s *
{ { id e n t if ic a c i n - v e n d e d o r +
n m e r o - fa c t u r a + m o n o - d e - c o m is i n }
+ t o ta l- c o m is i n }
re p o rte -c u e n ta s -p o r-c o b ra r
r e p o rte
d on de
p a ra e l d e p a rta m e n to
se
m u e s tra
e l b a la n c e
d e c o n t a b ilid a d
a c tu a l d e c a d a
c lie n t e *
{ id e n tific a c i n - c lie n te
r e p o r te - in v e n ta r io
re p o rte
p r o d u c id o
+ s a ld o - a c tu a l}
el
p a ra
d e p a rta m e n to
de
c o n t a b ilid a d *
{ { id e n t if ic a c i n - b o d e g a
+ c la v e -
lib r o + c a n t id a d - in v e n t a r io } +
in v e n t a r io - to t a l- lib r o s }
re p o rte -re g a l a s -a u to r
re p o rte
p a r a lo s a u t o r e s
c o n c e p to
que
m u e s tra
p e r d id a s s o b r e v e n ta s , c r d it o s
cada
lib r o
r e g a la s
por
d e d e r e c h o s d e a u to r o b te n id a s o
d u ra n te
un
p e r io d o
d e v o lu c io n e s
d e tre s
de
m eses*
{ to t a l- c o p ia s + t o t a l- v e n ta s - lib r o + t o ta i- r e g a l a s -
libro}
www.FreeLibros.org
C A S O DE E ST U D IO : Y O U R D O N P R ESS 659
reporte-trimestral-regaias
re p o rte
p a ra e l d e p a rta m e n to
m u e s tra
d e c o n t a b ilid a d
derechos
u n p e r io d o
de
m eses*
{ { id e n t if ic a c i n - c lie n t e
c lie n t e
+ n o m b re -
+ n m e ro -fa c tu ra
v e n t a s - a r t c u lo
re p o rte
+ r e g a la s - a r t c u lo } + t o ta l- c o p ia s
t o ta l- v e n ta s - lib r o
r e p o r te - v e n ta s - d ia r io
de
d e a u t o r o b t e n id a s p o r v e n ta s , c r d it o s y
d e v o lu c io n e s d e c a d a lib r o d u r a n t e
tre s
que
la s u t il id a d e s o p r d i d a s p o r c o n c e p t o
+ to ta l- r e g a l a s - lib r o }
q u e s e m a n d a d ia r ia m e n te
al
d e p a r t a m e n t o d e c o n t a b ilid a d *
{n m e ro -fa c tu ra
+ n o m b r e - c lie n te
n o m b r e - c o m p a a
+ t o ta l- d e l- p e d id o }
+ t o ta l- v e n ta s - d ia r io
re p o rte -v e n ta s -m e n s u a l
reporte
d e l t o ta l d e v e n ta s , d e v o lu c io n e s y
o to rg a d o s e n
u n s o lo
d e p a rta m e n to
crditos
m e s , e n v ia d o s a l
d e c o n t a b ilid a d *
to ta i- v e n ta s + t o ta l- d e v o lu c io n e s
t o ta l- c r d it o s
r e s p u e s ta - a d e la n to
respuesta
s o lic it a
[No
editor
ai
u n a d e la n t o
de
adquisiciones
de
r e g a la s p a r a
e x is te ta l a u t o r I N o
re s p u e s ta
una
[S i
d e a lg u n a a g e n c ia
s o lic it u d
de
a u to r*
e x is te ta l lib r o I
A d e la n to a p r o b a d o I A d e la n to
r e s p u e s t a - a g e n c ia - c r d it o
cu an do
un
n e g a d o ]
d e ta r je ta s
a u t o r iz a c i n
d e c r d it o
d e c a rg o *
N o ]
r e s p u e s t a - a u t o r iz a c i n a d e la n t o
re s p u e s ta
a d e la n t o
de
la a d m in is t r a c i n
p o r c o n c e p to
de
a la s o lic it u d
de
r e g a la s p o r d e r e c h o s d e
a u to r*
[ S
r e s p u e s t a - c a m b io - c lie n t e
N o ]
re s p u e s ta
de
u n c lie n t e c u a n d o
u n c a m b io
[ N o e x is te
ta l
n o t if ic a a l
sistema
domicilio, e t c , *
c lie n t e i C a m b io
de
a c e p ta d o ]
www.FreeLibros.org
660
C A SO DE E STU D IO : Y O U R D O N PR ESS
r e s p u e s t a - c r d it o
'r e s p u e s t a
a u n c lie n t e
que d ese a
un
r e c o r d a to r io
d e c r d it o *
[ N o e x is te t a l p e d id o
o to rg
p a ra e s te
c r d it o I N o s e
h iz o
c lie n t e i Y a s e
p a g o p a r a ta l n m e ro
d e f a c t u r a I E l c r d it o a p a r e c e r e n
el
e s ta d o
pag en
d e c u e n ta " I L a fa c tu r a
no se
s ig u ie n te
e x c e s o " I S e o t o r g a c r d it o
p o r e l m o n to to ta l d e l
p e d id o I C r d ito
in s u fic ie n te : + m o n to -
d e - c r d it o
C r d ito
p o r e n v o
p o r lib r o s d a a d o s : +
m o n to - d e - c r d ito ]
respuesta-de-existencias
'r e s p u e s t a
a l d e p a rta m e n to
p id e n
la f e c h a
e n v o
de
en
la q u e
lib r o s d e
la
de
se
m e rc a d e o c u a n d o
te n d r e n
e x is te n c ia
un
im p r e n ta *
[ N o e x is t e ta l lib r o I N o
h a y e n v o
p e n d ie n t e I
F e c h a - d is p o n ib ilid a d ]
re s p u e s ta -e n v o
= 'mensaje
a v is o
N o se
re s p u e s ta -fa c tu ra
d e e rro r a
de que
la b o d e g a
e n v ia r o n
en
e l p e d id o
re s p u e s ta a s u
de
u n c lie n t e *
e n c u e n tr a e l p e d id o
'r e s p u e s t a
a la p r e g u n t a d e
u n c lie n t e
re fe re n te
u n a fa c tu ra *
[ n o e x is te
p e d id o
fe c h a - d e - p e d id o
con
ese
n m e ro d e fa c tu r a I
{ a r t c u lo s - p e d id o s } + c a r g o s - e n v o
im p u e s t o s -
v e n ta ]
r e s p u e s t a - fa c t u r a - im p r e n ta
'r e s p u e s t a
d e l s is t e m a a la im p r e n t a c u a n d o
u n a fa c tu r a d e
{ N o q u e d a n
respuesta-inventario-fsico
'm e n s a je
un
p e d id o s d e
d e l s is t e m a
in v e n t a r io f s ic o
[ N o e x is te
tal
r e c ib e
s ta '
e s te
lib r o ]
que se
h a ya
b o d e g a I C la v e
en
re s p u e s ta a
hecho*
d e lib r o
ile g a l +
c la v e - lib r o ]
respuesta-libro-agotado
'r e s p u e s t a
s te
a l d e p a rta m e n to
de
m e rc a d e o
in d ic a q u e d e b e c o n s id e r a r s e
q ue
un
cu an do
lib r o
e s t
f u e r a d e c a t lo g o *
[ N o e x i s t e t a l l i b r o I E l l i b r o e s t d e s c a t a l o g a d o ' ]
www.FreeLibros.org
C A SO DE E STU D IO : YO U R D O N P R ES S 661
respuesta-lm ite-crdito
re s p u e s ta
a la s
in s tr u c c io n e s d e
d e c a m b ia r e l l m it e
de
[ N o e x is te ta l c lie n t e
N u e v o
r e s p u e s t a - in f o r m a c i n - iib r o
l m it e
in fo r m a c i n
c r d it o
l m it e
de
la a d m in is t r a c i n
u n c lie n t e *
d e c r d it o
ilegal I
d e c r d it o a p r o b a d o ]
a c e rc a
del
t t u lo , p r e c io , e tc ., d e
un
lib r o *
lib r o
r e s p u e s t a - n o - e n - e x is t e n c ia
m e n s a je
de que
e x is te n c ia
en
in d ic a c i n
en
[ N o e x is te
ta l lib r o I E r r o r : n o s e e n c u e n tr a
a r tc u lo
in v e n t a r io i M e n s a je
de
e x is te n c ia
r e s p u e s ta - p e d id o
e n respuesta a s u
determinado n o s e t i e n e
dicha b o d e g a *
a la b o d e g a
u n t t u lo
a l c lie n t e
p r e c io
de
lmite
a su
cu an do
la m e r c a n c a
p a g a d a I S o lic itu d
exced e
el
no
a c e p ta d o ]
re s p u e s ta
[El
de
e n e x is te n c ia
hace
u n p e d id o *
e x c e d e a la c a n t id a d
d e c r d it o
d e c r d it o
n e g a d a i
El
p e d id o
In s u fic ie n te s
p a r a s a t is f a c e r s u
lib r o s
p e d id o I N o e x is te
ta i c lie n t e I N o e x is te ta l lib r o I P o r c e n ta je
de
im p u e s to s o b r e
la v e n t a I C a r g o s
ile g a l
d e e n v o
le g a le s i P e d id o a c e p t a d o ]
r e s p u e s t a - p e d id o - im p r e s i n
r e s p u e s t a d e l s is t e m a
r e im p r e s i n
[No
re
tal
e x is te
im p r e s i n
de
s o b r e e i p e d id o
de
la a d m in is t r a c i n *
lib r o
T ir a je
ile g a l i P e d id o
de
a c e p ta d o ]
e u e s ta - p e d id o - im p r e s i n -
m o d if ic a d o
re s p u e s ta
d e l s is t e m a
m o d if ic a d o
de
[ N o
r e s p u e s t a - r e e m b o ls o
existe
la
cuan do
se
r e c ib e
un
p e d id o
im p r e n ta *
ta i lib r o
El
pedido
m o d if ic a d o
e s t c o rre c to ]
re s p u e s ta
a u n c lie n t e
que
d e im p r e s i n
ha solicitado
un
r e e m b o ls o *
[ N o e x is te
s a ld o
ta l
cliente I N o
hay
r e e m b o ls o
a c t u a l e s d e + s a ld o - a c t u a l I R e e m b o ls o
a p ro b a d o ]
www.FreeLibros.org
662
r e s p u e s t a - s o lic it u d - d e v o lu c i n
re s p u e s ta
a u n c lie n t e
que de se a
d e v o lv e r u n
lib r o *
( N o
se encuentra
e n v ia r o n
hace
pedido I L o s l i b r o s s e
un a o I N o s e p u e d e n
libros I S e a p r u e b a l a d e v o l u c i n
d e v o lv e r t a n to s
+ F avo r de
e s te
m s de
id e n t if ic a r la d e v o lu c i n
p o r m e d io d e +
# - a u t o r iz a c i n - d e v o iu c i n )
r e s p u e s ta - s ta tu s - p e d id o
re s p u e s ta a
u n c lie n t e
de un
que
p e d id o
[ N o e x is te
p e d id o
fe c h a - p e d id o
s a ld o - a c tu a l
c a n t id a d
q u e p re g u n ta s o b re
s ta tu s
ha hecho*
p a r a ta l n m e r o
de f a c t u r a I
fecha-envo]
+ { a r t c u lo s - p e d id o s } +
d e d in e r o q u e
a c tu a lm e n te
d eb e
un
c lie n t e *
*A
LA
F E C H A
D E L S A LD O
A C T U A L*
u n id a d e s : d la r e s ; e s c a la : 1 - 1 0 ,0 0 0 *
s ig n o - p u n t u a c i n
una com a, un
p u n to , u n s ig n o
de
a d m ir a c i n , e tc .*
**
s o lic it u d - a d e la n t o - r e g a l a s
s o lic it u d
d e l e d ito r d e a d q u is ic io n e s p a r a q u e s e
o to rg u e
u n a d e la n t o
r e la c i n
un
de
u t ilid a d e s
a u n a u to r,
con
lib r o *
id e n t if ic a c i n - a u to r + c la v e - lib r o
+ a d e la n t o
m e n s a je
don de
s o lic it u d - a u t o r iz a c i n a d e la n t o
p a ra
a p r o b a c i n
c o n c e p to
un
de
de
la a d m in is t r a c i n
u n a d e la n t o
de
d e re c h o s d e a u to r p a ra e i p ro y e c to de
lib r o *
id e n t if ic a c i n - a u to r + c la v e - lib r o
s o lic it u d - c h e q u e - a d e la n to
s e s o l i c i t a la
u t ilid a d e s p o r
mensaje
p a ra e l d e p a rta m e n to
e l q u e s e s o lic it a
+ a d e la n t o
d e c o n t a b ilid a d
e l p a g o d e l a d e la n t o
u t ilid a d e s p o r c o n c e p to d e d e r e c h o s d e
id e n t if ic a c i n - a u to r + c la v e - lib r o
s o lic it u d - c h e q u e - r e e m b o ls o
m e n s a je
al
s o lic it a n d o
p a ra
departamento
que se
e x p id a
de
a u to r*
adelanto
contabilidad
de
un
en
a u t o r iz a d o
cheq ue de
r e e m b o ls o
u n c lie n t e *
F avo r de
c lie n t e
p a g a r
id e n t if ic a c i n -
+ m o n to - d e l- r e e m b o ls o
www.FreeLibros.org
solicitud-clave-libro
'm e n s a je
a la a d m in is t r a c i n
a s ig n e c la v e
un
lib r o
F a v o r d e a s ig n a r c la v e
s o lic it u d - c r d it o
cliente
's o lic it u d
del
s o b re
p e d id o *
un
se
lib r o :
le o t o r g u e
c r d it o
lib r o s q u e e i
cliente
+ n m e ro -
+ c la v e - lib r o
ib r o s - a - c r d it o
que
p a r a e l s ig u ie n te
p a ra q u e s e
id e n t if ic a c i n - c lie n te
fa c tu r a
s o lic it a n d o
nuevo*
+ c a n t id a d -
+ r a z n - c r d it o
'in fo r m a c i n
de se a
s o b re
uno o m s
d e v o lv e r a c a m b io
de
c r d it o *
n m e r o - fa c t u r a + d e t a lle s - d e v o lu c i n
s o lic it u d - e t iq u e ta s
's o lic it u d
d e l d e p a rta m e n to
de
m e rc a d e o
p a ra
p r o d u c ir e t iq u e ta s d e e n v o
F avo r de
s o lic it u d - p r e c io - u n it a r io
's o lic it u d
p r o d u c ir e t iq u e ta s d e
d e l p r e c io
d e p a rta m e n to
F avo r de
de
u n ita r io
de
e n v o
libro
un
nue vo
al
m e rc a d e o *
in d ic a r e l p r e c io
u n ita r io d e !
siguiente
lib r o :
s o lic it u d - r e e m b o ls o
's o lic it u d
ch eq ue
de
de
u n c lie n t e
r e e m b o ls o
p a ra q u e
le s e a e x p e d id o
un
p o r e l m o n to d e s u s a ld o
a c tu a l d e c r d it o *
id e n t if ic a c i n - c lie n te
s o lic it u d - t a s a - r e g a l a
'm e n s a je
don de
lib r o
a l d e p a rta m e n to
de
r e e m b o ls o
d e a d q u is ic io n e s
s e s o l ic it a c o n o c e r la t a s a
de
en
r e g a la s d e
un
nuevo*
F avo r de
s o lic it u d - v e n t a
+ s o lic it u d
in d ic a r la t a s a d e
s ig u ie n te
lib r o :
's o lic it u d
d e l d e p a rta m e n to
p r o d u c ir u n r e p o r te
d e
r e g a la s
d e m e rc a d e o
ventas
p a ra to d o s
p e d id o s , c r d it o s y d e v o lu c io n e s q u e
de sp u s
de
la f e c h a
p a ra e l
p a ra
lo s
o c u r r ie r o n
e s p e c if ic a d a *
fe c h a -v e n ta
ta s a - c o m is i n
'p o r c e n t a je d e
c o m is i n
v e n d e d o r p o r la v e n t a d e
fraccin*
qu e se
lib r o s .
le p a g a a u n
S e e x p re s a c o m o
www.FreeLibros.org
'e s c a la : 0 - 0 . 2 5 *
664
tasa-impuestos-venta
p o r c e n t a je d e lo s im p u e s t o s s o b r e
e x p re s a d o s c o m o
del 7 %
im p u e s to
u n a fr a c c i n
s e ra
la v e n t a ,
d e c im a l, p . e j., u n
0 .0 7 *
e s c a la : 0 .0 0 - 1 .0 0 *
ta s a -re g a a s
ta s a
de
la s
r e g a la s q u e
se
le p a g a n
a u n a u to r
por
u n lib r o , p . e j., 1 0 s ig n if ic a e l 1 0 % *
e s c a la : 5 - 2 5 *
tip o - p a g o
fo rm a
en que
e l c lie n t e
p a g a r s u
[ E f e c t iv o I C h e q u e I T a r je ta d e
p e d id o
de
lib r o s *
c r d it o I
M a n d a r la c u e n t a ]
t ip o - p e d id o
in d ic a c i n
d e s i u n p e d id o
se
hizo
p o r c o rre o , p o r
t e l f o n o , o p e r s o n a lm e n te *
[T e l fo n o I C o r r e o I E n p e r s o n a ]
t ir a je
c a n t id a d
d e c o p ia s d e
un
lib r o
a im p r im ir *
**
t t u lo
p r e f ijo q u e s e c o lo c a
a n te s
d e l n o m b re
de
una
p e rs o n a *
[ S r .
t t u lo - lib r o
t t u lo
I S r a . I Srta.
c o m p le to
de un
I D r. I P ro f. ]
lib r o d e Y O U R D O N
P re s s *
1 { c a r c te r a lfa n u m r ic o }
t o ta l- c o m is i n
t o ta l d e c o m is io n e s q u e s e
d u ra n te
e l p e ro d o d e
un
le p a g a n
un vendedor
m es, b a sa do en
todos
lib r o s q u e v e n d i . S e c a lc u la e n e l p r o c e s o
lo s
3 .6 *
**
t o ta l- c o p ia s
n m e r o to ta l d e c o p ia s v e n d id a s d e u n
lib r o , t o m a n d o
d u ra n te
**
t o ta l- c r d it o s
un
c a n t id a d
m is m o
e n c u e n t a d e v o lu c io n e s y c r d it o s ,
p e ro d o
to ta l d e
c lie n t e s d u r a n t e
d e tre s
m eses*
c r d it o s q u e
un
s e d a a to d o s
lo s
m es*
u n id a d e s : d la r e s *
to ta l- d e l- p e d id o
c a n t id a d t o ta l d e d in e r o f a c tu r a d o
p o r u n p e d id o *
u n id a d e s : d la r e s *
www.FreeLibros.org
C A S O DE E ST U D IO : YO U R D O N P R ES S 665
t o ta l- d e v o lu c io n e s
'c a n t id a d
hayan
to ta l d e d in e r o
devuelto
d u ra n te
p o r lib r o s q u e
un
lo s c lie n t e s
m es*
'u n id a d e s : d la r e s *
t o ta l- e n - e x is t e n c ia
'n m e r o
de
q u e s e t ie n e
copias d e u n l i b r o d e Y O U R D O N P r e s s
en e x i s t e n c i a e n t o d a s l a s b o d e g a s *
e s c a la : 1 - 1 0 , 0 0 0 '
t o ta l- r e g a l a s - lib r o
't o t a l d e
r e g a la s o b t e n id a s
v e n t a , d e v o lu c i n
p e ro d o
d e tre s
( o p e r d i d a s ) p o r la
o c r d it o d e
un
lib r o d u r a n t e
un
m eses*
'u n id a d e s : d la r e s *
to ta l- v e n ta s
'c a n t id a d
to ta l d e
lo s p e d id o s e n
un
por
in g r e s o s
c o n c e p to
d e to d o s
m es*
'u n id a d e s : d la r e s *
to ta l- v e n ta s - d ia r io
'm o n t o
to ta l d e v e n ta s
nue vas
r e g is t r a d a s
d ia r ia m e n te *
'u n i d a d e s :
t o ta l- v e n ta s - lib r o
dlares*
't o t a l d e in g r e s o s o b t e n id o s
lib r o d u r a n t e
c u e n ta
u n p e ro d o
p o r la v e n t a d e
d e tre s
u n s o lo
m e s e s , to m a n d o
en
c r d it o s y d e v o lu c io n e s '
'u n i d a d e s : d l a r e s '
v a lo r - d e v o lu c i n
'v a l o r d e
un
lo te d e
lib r o s q u e
se
h a y a d e v u e lt o *
'u n id a d e s : d la r e s *
vend edor
@ id e n tific a c i n - v e n d e d o r + n o m b r e - v e n d e d o r
V E N D E D O R E S
{v e n d e d o r}
v e n t a s - a r t c u lo
'in g r e s o
m is m o
bruto p o r
en u n
lib r o
la v e n t a
s o lo
de
u n a o m s c o p ia s d e i
p e d id o '
'u n id a d e s : d la r e s *
www.FreeLibros.org
666
F.4.4
El diagram a de entidad-relacin
DINERO
consiste en
PAGO
se hizo para
ARTICULO-PEDIDO
consiste en
PEDIDO
se basa en
DEVOLUCION
se basa en
CREDITO
se hizo para
REEMBOLSO
consiste en
se almacena en
ARCHIVO
DETALLE-DEVOLUCION
CLIENTE
AUTOR
escribe
BODEGA
INVENTARIO
consiste en
ARTICULO-INVENTARIO
LIBRO
imprime
IMPRENTA
www.FreeLibros.org
C A S O DE E ST U D IO : YO U R D O N P R ESS 667
F.4.5
PROCESO
1.1.1: EDITAR DETALLES DEL PEDIDO
COMIENZA
S i id e n tificaci n-clie nte -p osible = n u e v o
identifica ci n -clie n te = s i g u i e n t e i d e n t i f i c a c i n c lie n t e
d is p o n ib le
lm ite-crdito = l m i t e d e c r d i t o e s t n d a r
saldo-actual = 0
nivel-plan-agencia = 0
cliente = id e n tifica ci n-clie n te + nom bre-cliente + ( n o m b r e - c o m p a a ) +
d om icilio -clie n te + saldo-actual + m ite-crdito + nivel-planagencia
AADIR r e g i s t r o de cliente n u e v o a CLIENTES
OTRO
ENCONTRAR cliente e n CLIENTES c o n id e n tifica ci n -clie n te = id entificaci ncliente e n detalles-pedido
SI no se
e n c u e n tra
r e g is t r o
s ig n if ic a q u e
n o s e s e g u ir
p ro c e s a n d o
e l p e d id o *
FIN__SI
MIENTRAS h a y a m s artculo-pedido e n d etalles-pedido
ENCONTRAR l i b r o e n LIBROS c o n cla ve -lib ro = ciave-libro
pedido
S i n o s e e n c u e n tra
en
artculo-
r e g is t r o
respuesta-pedido = N o e x i s t e t a l libro
DESPLEGAR respuesta-pedido
SALIR
n o ta : e s to s ig n if ic a
que
n o s e s e g u ir
p ro c e s a n d o
e l p e d id o *
FINSI
FIN_MIENTRAS
S I tasa-im puestos-ventas e s t f u e r a d e r a n g o
respuesta-pedido = tasa d e i m p u e s t o s i n v l i d a
DESPLEGAR respuesta-pedido
SALIR
n o ta : e s to
s ig n if ic a
que
no se
s e g u ir
FlfsLSI
S I cargos-envo e s t n f u e r a d e r a n g o
respuesta-pedido c a r g o s d e e n v o
DESPLEGAR respuesta-pedido
SALIR
p ro c e s a n d o
e l p e d id o *
in v lid o s
www.FreeLibros.org
n o ta : e s to
s ig n if ic a q u e
n o s e s e g u ir
p ro c e s a n d o
e l p e d id o *
668
F l N SI
d e ta lle s -p e d id o -v lid o = id e n tific a c i n -c lie n te + {a rtcu lo - pedido) + tasa-im
puestos-ventas + cargos-envo + tipo-pago + (pago- pedido) + (nmerotarjeta-crdito) + pedido-atrasado-O K + tipo-pedido
DESPLEGAR ( a l p r o c e s o 1 . 1 .2) detalles-pedido-vlido
T E R M IN A
PROCESO 1.1.2:
C O M IE N Z A
SI
pedido-atrasado-O K = S
DESPLEGAR ( a b u r b u j a
1 .1 .3 )
detalles-pedido-vlido +
Y O N K E R S
O T R O
SI
=en-persona
h a y a m s a rtculo-ped ido en detaiies-pedido-vlido
E N C O N T R A R a rtcu lo-inven tario e n A R T I C U L O S I N V E N T A R I O c o n clave -libro =
cla ve-lib ro e n detalles-pedidov l i d o y identificaci n-bodega =
e l lugar d o n d e s e hizo e l pedido e n p e r s o n a
L E E R r e g i s t r o a rtcu lo-inve n tario
S I can tida d -in ve n ta rio < cantidad-pedida
respuesta-pedido = N o h a y s u f i c i e n t e s l i b r o s p a r a
tip o - p e d id o
M IE N T R A S
s a t is f a c e r s u
p e d id o
S A L IR
n o ta : e s to
s ig n if ic a q u e
n o s e s e g u ir
p ro c e s a n d o
el
p e d id o *
FIN_SI
F !N _ M IE N T R A S
donde
se
e l p e d id o )
O T R O
s u f ic e n e s - iib r o s
R E P IT E
H A S T A
= S i
que
ya no
haya
o s u f ic ie n t e s - lib r o s
o b s e rv e
que
e s to
bodegas
en
BODEGAS
= S I
s ig n if ic a q u e s e e x a m in a r
p o r lo m e n o s
una
bo d e g a
s u f ic ie n t e s - lib r o s
M IE N T R A S
haya
E N C O N T R A R
= S I
m s
a rticu lo -p ed ido
a r tc u lo - in v e n ta r io
en
detaiies-pedido-vlido
e n A R T IC U L O S -
www.FreeLibros.org
a c tu a l d e
bod ega
d e l r e g is t r o
C A S O DE E ST U D IO : YO U R D O N PRESS 669
LE E R
S
F IN _ _ S i
FIN_MIENTRAS
FIN_REPITE
SI s u ficie n te s-lib ro s =NO
respuesta-pedido = N o
h a y s u f ic ie n t e s
lib r o s
p a r a s a t is f a c e r s u
p e d id o
DESPLEGAR respuesta-pedido
O T R O
( a b u r b u j a 1 . 1 . 4 ) detalles-pedidov lido + ide ntificaci n-bodega d e l
D E S P LE G A R
r e g is t r o
de
bod ega
a c tu a l
F l N__S l
F IN
T E R M IN A
PROCESO 1.1.3:
C O M IE N Z A
to ta l- p r e c io
= 0
DESPLEGAR respuesta-pedido
c r d it o - O K =
n o ta : e s to
p ro c e s a n d o
N o
s ig n if ic a q u e
e l p e d id o
en
n o s e s e g u ir
e s te
m o m e n to *
F IN _ S
C A S O
tipo-pago = T a r j e t a - c r d i t o
pregunta-crdito = S o l i c i t u d
D E S P LE G A R
( a a g e n c ia
d e a u t o r iz a c i n + t o ta l- p r e c io
d e ta r je ta s
d e c r d it o )
p r e g u n ta - c r d it o
( d e a g e n c i a d e c r d i t o ) respuesta-agencia-crdito
SI respuesta-agencia-crdito = N o
respuesta-pedido = S o l i c i t u d d e c r d i t o n e g a d a
A C E P T A R
www.FreeLibros.org
670
CASO DE E ST U D IO : Y O U R D O N P R ESS
DESPLEGAR respuesta-pedido
c r d it o - O K
= N o
n o ta : e s to
s ig n if ic a
p ro c e s a n d o
que
e l p e d id o
en
n o s e s e g u ir
e s te
m o m e n to *
F IN _ S I
C A S O
tipo-pago
cuenta
clie nte e n CLIENTES c o n id e n tifica ci n c lie nte = id e n tifica ci n -clie n te e n detalies-pedido-vlido
LEER r e g i s t r o d e cliente
SI saldo-actual + t o t a l - p r e c i o > lm ite-crdito
respuesta-pedido = e l p e d i d o e x c e d e s u l m i t e d e c r d i t o
DESPLEGAR respuesta-pedido
= E n v ia r la
E N C O N T R A R
c r d it o - O K
= N o
N o ta : e s t o s ig n if ic a
que
p ro c e s a n d o
m o m e n to *
en
e s te
n o s e s e g u ir
FIN_S1
F iN _ C A S Q
S I c r d it o - O K = s
D E S P LE G A R
( a b u r b u ja
to ta l- p r e c io
D E S P LE G A R
(a
b u r b u ja
1 .1 .4 ) d e t a lle s - p e d id o - v lid o
+ id e n t if ic a c i n - b o d e g a
1 .1 .5 ) d e t a lle s - p e d id o - v lid o
id e n t if ic a c i n - b o d e g a
F IN _ S
T E R M IN A
PROCESO 1.1,4:
INGRESAR PEDIDO
C O M IE N Z A
MIENTRAS
C R E A R
C R E A R
A A D IR
r e g is t r o
d e fa c tu ra
r e g is t r o
SI tipo-pago =
C R E A R
A A D IR
C R E A R
A A D IR
m s
r e g is t r o
de
factura
a p a r t ir d e
a
en
d e t a lle s - p e d id o - v lid o
FACTURAS
E f e c t iv o o C h e q u e o T a r je ta d e c r d it o
r e g is t r o
r e g is t r o
r e g is t r o
r e g is t r o
d e d in e r o
de
de
de
a p a r t ir d e d e t a lle s - p e d id o - v lid o
d inero a DINERO
pago a p a r t i r d e d etalies-pedido-vlido
pago a PAGOS
www.FreeLibros.org
i f in _ s i
: A A D I R detalles-pedido-vlido a ARCHIVOS
respuesta-pedido = Pedido aceptado
: DESPLEGAR respuesta-pedido
TERMINA
PROCESO 1.1.5:
C O M IE N Z A
M IE N T R A S
haya
m s
E N C O N T R A R
s im p le m e n te s ig n if ic a
p e d id o
h a s ta q u e
que
lle g u e
la b o d e g a
una
n o p o d r
s u r tir e l
r e im p r e s i n
E S C R IB IR
F IN
en
SI
FINJV ENTRAS
TER M IN A
PROCESO
1 .2 :
P o r a h o r a , la
p ro c e s a r u n
p o lt ic a p a r a
p e d id o
PROCESO 1.3:
p a ra
P r e c o n d ic i n - 1 .
E x is te
nivel
d e a g e n c ia .
p o s t c o n d ic i n - 1 .
www.FreeLibros.org
nivel-plan-agencia
en
clie nte
se
hace
ig u a l
a eleccin-pian-agencia
672
C A SO DE E STU D IO : YO U R D O N P R ESS
PROCESO 1.4:
ENVIAR FACTURAS
C O M IE N Z A
m s factura
siguiente factura
A R factura
M IE N T R A S
haya
FACTURAS
en
LE E R
D E S P LE G
F IN _ M IE N T R A S
T E R M IN A
PROCESO 2.1:
PROCESAR PAGOS
C O M IE N Z A
SI identifica ci n -clie n te
E N C O N T R A R
cliente
SI no se
e s t
r e g is t r o
p re s e n te
en
CLIENTES
con
id e n tifica ci n -
c o r r e s p o n d ie n te
p u e d e e n c o n t r a r r e g is t r o
E S C R IB IR
detalles-pago
" E f e c t iv o
PAGOS
con
id e n tificaci n-cliente
n o a p lic a d o
O T R O
m onto-total a saldo-actual
r e g i s t r o a CLIENTES
I B I R detalles-pago a PAGOS
R E S T A R
E S C R IB IR
E S C R
O TR O
E S C R IB IR
E S C R IB IR
F IN _ S I
T E R M IN A
r e g is t r o
de
lib ro
en
LIBROS
con
ttu lo -iib ro
c o r r e s p o n d ie n te
to d o
e l r e g is t r o
libro
T E R M IN A
P R O C E S O
2 .3 :
C O M IE N Z A
E N C O N T R A R
S I n o s e e n c u e n tr a
con
nm ero-
e l r e g is t r o
e s te
p e d id o
www.FreeLibros.org
O T R O
LE E R
r e g is t r o
de
pedido
C A S O DE E ST U D IO : YO U R D O N P R ES S 673
S I fe c h a d e e n v o
es
hace
m s de
un ao
respuesta-d evolucin-libro =
e n v ia r o n
hace
m s de
lo s
lib r o s s e
un ao
= s
R E P IT E
H A S T A
qu e
no
haya
m s
en
detalles-devolucin
a rtculo-ped ido e n ARTICULOS-PEDIDOS
nm ero-factura
e n s o licitu d -d e vo lu ci n y clavelib ro e n artculo-devu elto
E N C O N T R A R
q u e c o rre s p o n d a c o n
S I n o s e e n c u e n tra
D E S P LE G A R
to d o -O K
r e g is t r o
E s te
lib r o
n o fu e
p a r te d e l p e d id o
= n o
O T R O
se
pueden
d e v o lv e r
lib r o s
= no
F IN _ S I
F IN
S i
F IN R E P IT E
S I to d o -O K
= s
# -autorizacin-devoiucin d e #AUTORIZACION-DEVOLUCION
respuesta-so licitu d-de volu ci n = D e v o l u c i n
LE E R
c o r re c ta + F a v o r d e
id e n t if ic a r d e v o lu c i n
+ #-autorizacn-devoIucin
D E S P L E G A R respue sta-so licitud -d evo lucin
E S C R I B I R d etalles-devolucin, #-autorzacind evoluci n a DEVOLUCIONES-AUTORIZADAS
S U M A R 1 a # -autorizacin-devolucin
E S C R I B I R #-autorizaci n-devolucin a #AUTORIZACION-DEVOLUCION
a c tu a l m e d ia n te
F IN
SI
F IN S i
www.FreeLibros.org
F IN _ S I
T E R M IN A
674
www.FreeLibros.org
www.FreeLibros.org
676
www.FreeLibros.org
www.FreeLibros.org
678
FiNJVIiENTRAS
inform e-efectivo = efectivo-recolectado
DESPLEGAR inform e-efectivo
TERMINA
PROCESO 3.2: PRODUCIR INFORME DE VENTAS DIARIO
COMIENZA
total-diario = 0
MIENTRAS haya ms pedido en PEDIDOS con fecha-pedido = fecha
actual
LEER siguiente pedido con fecha-pedido = fecha actual
SUMAR nm ero-factura, nom bre-cliente, nom bre-com paa,
pedido-total como nuevo rengln en inform e-ventas-diario
SUMAR to ta l-p ed id o s a total-diario
FINJVIIENTRAS
SUMAR total-diario como nuevo rengln en inform e-ventas-diario
DESPLEGAR inform e-ventas-d iario
PROCESO 3.3: PRODUCIR INFORME DE VENTAS MENSUAL
total-ventas = 0
total-devolu ciones = 0
to ta l-cr d ito s = 0
MIENTRAS haya ms pedido en PEDIDOS con fecha-pedido de este mes
SUMAR tota l-p ed id o s a total-ventas
FINJVIIENTRAS
MIENTRAS haya ms d e voluci n en DEVOLUCIONES con fechadevoluci n de este mes
SUMAR valor-d evo lu ci n a total-devoluciones
FINJVIIENTRAS
MIENTRAS haya ms cr d ito en CREDITOS con fecha-crdito de este mes
SUMAR m onto-de-crdito a to ta l-cr d ito s
FINJVIIENTRAS
inform e-ventas-m ensual = total-ventas, total-devoluciones, to ta l-cr d ito s
DESPLEGAR inform e-ventas-m ensual
TERMINA
PROCESO 3.4: PRODUCIR INFORME DE REGALIAS TRIMESTRAL
COMIENZA
MIENTRAS haya ms lib ro en LIBROS
total-libros = 0
total-ventas = 0
total-regalas = 0
LEER siguiente registro de lib ro
MIENTRAS haya ms pedido en PEDIDOS con fecha-pedido de este trimestre
www.FreeLibros.org
www.FreeLibros.org
680
www.FreeLibros.org
FIN_MIENTRAS
MIENTRAS haya ms pago en PAGOS con id e n tifica ci n cliente = id e n tificaci n-clie nte en registro de cliente actual y fecha-pago
posterior a fecha-saido-actuai
LEER siguiente registro de pago
RESTAR total-del-pedido de saldo-nuevo
AADIR pago al siguiente rengln de declaracin
FIM.MIENTRAS
MIENTRAS haya ms reeem bolso en REEMBOLSOS con
Id e n tifica ci n -clie nte = id e ntifica ci n -clie n te en registro actual de cliente y
fecha-reem bolso posterior a fecha-saldo-actual
LEER siguiente registro de reem bolso
SUMAR m onto-del-reem bolso a saldo-nuevo
AADIR reem bolso al siguiente rengln de declaracin
FIN_MIENTRAS
MIENTRAS haya ms crd ito en CREDITOS con id e n tifica ci n -clie n te =
ide n tifica ci n -clie n te en registro de cliente actual y fecha-crdito posterior
a fecha-saldo-actual
LEER siguiente registro de crdito
RESTAR m onto-de-crdito de saldo-nuevo
AADIR crdito al siguiente rengln de declaracin
FiN_MIENTRAS
MIENTRAS haya ms d evoluci n en DEVOLUCIONES con
iden tifica ci n -clie n te = ide ntifica ci n -clie n te en registro de cliente actual y
fecha-devo lucin posterior a fecha-saldo-actual
LEER siguiente registro de devoluci n
RESTAR valor-d evo lu ci n de saldo-nuevo
AADIR pago al siguiente rengln de declaracin
FINJMIENTRAS
tADIR saldo-nuevo al siguiente rengln de declaracin
DESPLEGAR declaracin
HaOER fecha-saldo-actual en registro de pedido actual igual a fecha de hoy
HACER saldo-actual en registro de pedido actual igual a saldo-nuevo
FINJHEPITE
TERMINA
PROCESO 3.8: PRODUCIR REPORTE DE CUENTAS POR COBRAR
COMIENZA
REPITE HASTA que ya no haya cliente en CLIENTES
LEER siguiente registro de cliente
saldo-nuevo = saldo-actual
MIENTRAS haya ms pedido en PEDIDOS con id e n tifica ci n cliente = id e n tifica ci n -clien te en registro de cliente actual y fecha-pedido
posterior a fecha-saldo-actual
www.FreeLibros.org
682
www.FreeLibros.org
OTRO
respuesta-peddo-im presin = Pedido de impresin aceptado
DESPLEGAR respuesta-pedido-im presin
HACER cantidad-sobre-pedido en lib ro igual a tiraje
HACER fecha-disp o nib ilid ad en lib ro igual a fechad isp o n ib ilid a d en instruccio ne s-p e dido-im presin
ESCRIBIR registro de lib ro
pedido-im presin = clave-lib ro + tira je
DESPLEGAR pedido-im presin, identificaci n -im p renta
FlfsLSl
FlfxtSl
t e r m in a
www.FreeLibros.org
684
OTRO
respuesta-factura-im prenta = Factura aceptada
DESPLEGAR respuesta-factura-im prenta
factura-im prenta-aprobada = factura-im prenta
DESPLEGAR factura-im prenta-aprobada
F1N__SI
FIN SI
TERMINA
PROCESO 4.5: PEDIR COTIZACION IMPRENTA
COMIENZA
MIENTRAS haya ms im prenta en IMPRENTAS
LEER siguiente r e g i s t r o de im prenta
SI im prenta corresponde con alguna d e las identificaci n-im p renta en ia
entrada a este proceso so licitu d -co tiza ci n = clave-libro + {cantidad}
DESPLEGAR so licitu d -co tiza ci n
FIN _SI
FINJVIIENTRAS
TERMINA
PROCESO 5 : CREAR NUEVO REGISTRO DE LIBROS
COMIENZA
DESPLEGAR (para administracin) ttu lo -lib ro + so licitud-clave-lbro
ACEPTAR (de administracin) ciave-libro
DESPLEGAR (para adquisiciones) ttu lo -lib ro + solicitud-tasa- regalas
ACEPTAR (de adquisiciones) tasa-regalas
DESPLEGAR (para mercadeo) ttu lo -lib ro + so licitu d -p re cio -u n ita rio
ACEPTAR (de mercadeo) p recio-un ita rio
'
lib ro = ciave -lib ro + ttu lo -lib ro + ide n tifica ci n -a u to r + total-regalas
HACER total-en-existencia igual a cero
HACER fech a -d isp o n ib ilid a d igual a fecha-en-existencia
AADIR lib ro a LIBROS
TERMINA
PROCESO 6.1: PRODUCIR ETIQUETAS DE ENVIO
COMIENZA
ORDENAR CLIENTES por c digo-po stal en etiquetas-envo
DESPLEGAR etiquetas-envo
TERMINA
PROCESO 6.2: PRODUCIR ESTADISTICAS DE VENTAS
COMIENZA
REPITE hasta que n o haya ms lib ro en LIBROS
www.FreeLibros.org
Ingresos-venta = 0
devoluciones-ventas = 0
crditos-venta = 0
MIENTRAS h a y a ms pedido en PEDIDOS con fecha-pedido
posterior a fecha-venta
LEER siguiente registro de pedido
MIENTRAS haya ms artculo-pedido en el registro de
pedidos actual con cla ve-lib ro = cla ve -libro en registro actual de lib ro
LEER siguiente registro de artculo-pedido
SUMAR (cantidad-pedida * p re cio -u nita rio *
descuento) a ingresos-venta
FINJVIIENTRAS
FINJVIIENTRAS
MIENTRAS haya ms d evolucin en DEVOLUCIONES con fechadevoluci n posterior a fecha-venta y cia ve -lib ro = clave-libro en registro de
lib ro actual
SUMAR va lo r-de volu ci n a devoluciones-ventas
FINJVIIENTRAS
MIENTRAS haya ms crd ito en CREDITOS con fecha-crdito
posterior a fecha-venta y clave -libro = cia ve-lib ro en
registro de lib ro actual
SUMAR m onto-de-crdito a crditos-ventas
FINJVIIENTRAS
AADIR clave-libro, ingresos-venta, devoluciones-ventas, crditos-venta,
ai siguiente rengln de estadsticas-venta
FINJREPiTE
DESPLEGAR estadsticas-ventas
TERMINA
PROCESO 6.3: PRODUCIR FECHA DE EXISTENCIAS
COMIENZA
ENCONTRAR lib ro en LIBROS que corresponda con clave-libro
SI no se encuentra registro
respuesa-de-existencias = No existe tal libro
DESPLEGAR respuesta-de-existencias
OTRO
LEER registro de lib ro
SI fe ch a -d ispo n ib ilid ad = nulo
respuesta-de-existencas = No existen envos pendientes
OTRO respuesta-de-existencias = fe ch a -disp o nibilidad
DESPLEGAR respuesta-de-existencias
FIN_SI
FIN_SI
TERMINA
www.FreeLibros.org
686
www.FreeLibros.org
www.FreeLibros.org
688
SI no se encuentra registro
in struccio ne s-d e volu cin = No se puede identificar
cliente; a c e p ta r libros de cualquier forma
DESPLEGAR in struccio ne s-d e volu cin
OTRO
ENCONTRAR devolucin-autorizada en DEVOLUCIONESAUTORIZADAS con #-autorizacin-devo!uciones que
corresponda con #-autorizacln-devoluciones en
in fo rm a cin -d e volu cin -libro
SI no se encuentra registro
in stru ccio ne s-d e vo luci n = Esta devolucin no fue
a u to riz a d a ; favor de re g re s a rla
DESPLEGAR in struccio ne s-d e volu cin
a p ro ba ci n -d evo iuci n-lib ro = Esta devolucin no
fue autorizada"
DESPLEGAR (para c lie n te ) a prob aci n-devolucin-libro
FIN SI
FIN SI
REPITE HASTA que ya no haya cla ve-libro en in fo rm acin-de volucin-libro
ENCONTRAR a rtcu lo -in ve n ta rio en ARTICULOS-INVENTARIO
que corresponda con identificacin-bodega y clave-iibro que
corresponda con cla ve-lib ro en in fo rm acin-de volucin-libro
SI no se encuentra registro
in stru ccion e s-d e vo lu cin = No existe tal libro
DESPLEGAR in struccio ne s-d e volu cin
OTRO
LEER registro de artculo -inve n ta rio
SUMAR cantidad-devuelta a cantidad-inventario
ESCRIBIR re g is tro de artculo -inve n ta rio
ENCONTRAR lib ro en LIBROS que corresponda con
id e n tific a c i n -lib ro
LEER registro de lib ro
SUMAR cantidad-devuelta a total-en-existencia
ESCRIBIR registro de lib ro
FIN.SI
FINJREP1TE
AADIR in fo rm a ci n -d e vo lu ci n -lib ro a DEVOLUCIONES
FIN
PROCESO 7.4: REGISTRAR INVENTARIO FISICO
COMIENZA
ENCONTRAR bodega en BODEGAS que corresponda con
identificaci n-bodega
www.FreeLibros.org
SI no se encuentra registro
respuesta-inventario-fsico = No e x is te tai b o d e g a
DESPLEGAR re spuesta-in ventario-fsico
OTRO
REPITE HASTA que y a no haya d etalles-pe dido en cuenta-inventario
ENCONTRAR a rtcu lo -in ven ta rio en ARTICULOSINVENTARIO que corresponda con
identificacin-bodega y clave-ibro
SI no se encuentra registro
re spuesta-in ventario-fsico = clave de libro invlida
DESPLEGAR re spuesta-in ventario-fsico
OTRO
variacin = cantidad-inventario - cuenta-fsica
HACER cantidad -in ventario ig u a l a cuenta-sica
ENCONTRAR lib ro en LIBROS que corresponda con clave-libro
LEER registro de lib ro
RESTAR variacin de total-en-existencia
MIENTRAS haya ms pedido en PEDIDOS con
fecha-pedido posterior a a-fecha y que corresponda
con identificaci n-bodega
LEER registro de pedido
MIENTRAS haya ms artcu lo-ped ido en
ARTICULOS-PEDIDOS con cla ve-libro =
clave -libro en d etalles-pe dido y nm erofactura = nm ero-factura en pedido
LEER a rtculo-pedido
RESTAR cantidad-pedida de cantidad-inventario
RESTAR cantidad-pedida de total-en-existencia
FiNJVIiENTRAS
FINJVIIENTRAS
ESCRIBIR registro de a rtcu lo-in ve n tario
ESCRIBIR registro de libro
FINJ3I
FIN^REPITE
Fl N Si
TERMINA
PROCESO 7.5: R E G IS T R A R E N V IO R E A L
COMIENZA
ENCONTRAR pedido en PEDIDOS que corresponda con nm ero-factura
SI no s e encuentra registro
respuesta-envo = No se puede encontrar tai pedido
DESPLEGAR respuesta-envo
www.FreeLibros.org
690
OTRO
LEER registro de pedido
FIJAR fecha-envo a fecha actual
ESCRIBIR registro de pedido
FIN_SI
TERMINA
PROCESO 7.6: RESPONDER A NO EN EXISTENCIAS
COMIENZA
ENCONTRAR lib ro en LIBROS que corresponda con ttulo-libro
SI no se encuentra registro
respuesta-no-en-existencia = No existe tal libro
DESPLEGAR respuesta-no-en-existencia
OTRO
LEER registro de libro para recuperar ciave-libro
ENCONTRAR a rtcu lo -in ve n ta rio en ARTICULOS-INVENTARIO
que corresponda con identificaci n-bodega y con clave-fibro
SI no se encuentra el registro
respuesta-no-en-existencia = Error: no se puede
encontrar artculo del inventario
OTRO
LEER a rtcu lo -in ven ta rio
HACER cantida d -in ve n ta rio igual a cero
ESCRIBIR a rtculo -in ven ta rio
respuesta-no-en-existencia = Mensaje de no en existencia aceptado"
FIN_SI
Fl N__SI
TERMINA
PROCESO 8.1: PRODUCIR INFORME DE REGALIAS DE AUTOR
COMIENZA
MIENTRAS haya ms lib ro en LIBROS
total-libros = 0
total-ventas = 0
total-regalas = 0
LEER siguiente registro de lib ro
MIENTRAS haya ms pedido en PEDIDOS que corresponda con
fecha-pedido de este trimestre
LEER siguiente registro de pedido
MIENTRAS haya ms artculo-pedido en ARTICULOS-PEDIDOS con
nm ero-factura que corresponda con nm ero-factura en registro de
pedido actual y clave-lib ro que corresponda con clave-libro en registro
de lib ro actual
LEER siguiente a rtculo-pedido
SUMAR cantidad-pedida a total-libros
www.FreeLibros.org
www.FreeLibros.org
692
SI respuesta-adelanto = Si
respuesta-adelanto = Adelanto aprobado
DESPLEGAR respuesta-adelanto
sollctud-cheq ue-adelanto = solicitud-adelanto-regalas
DESPLEGAR (para contabilidad) solicitud-cheque-adelanto
LEER registro de autor
SUMAR adelanto a saldo-regalas
ESCRIBIR registro de autor
OTRO
respuesta-adelanto = Adelanto negado
DESPLEGAR respuesta-adelanto
FIN SI
FIN__SI
FIN SI
TERMINA
PROCESO 8.3: C A M B IA R D E T A L L E S A U T O R
COMIENZA
ENCONTRAR autor en AUTORES con id e n tifica ci n -a u to r correspondiente
SI se encuentra registro
ESCRIBIR detalles-autor en autor
FIN SI
TERMINA
www.FreeLibros.org
APENDICE
G.1
IN T R O D U C C IO N
www.FreeLibros.org
693
694
C A SO DE E STU D IO :
puede usar para dibujar diagramas de flujo, diagramas de flujo de datos, o casi cual
quier otro diagrama de software. Desde un punto de vista esttico, los diagramas
que producen ambos son muy distintos; creo que los editores que produjeron este li
bro hubieran preferido un artista humano confiable a cualquiera de estos paquetes.
Como se mencion en el captulo 9, el estilo y formato de los diagramas de flujo de
datos puede ser una cuestin controvertida y delicada con muchos usuarios; cuando
compare los apndices F y G, ver por qu.
G .2
U N A D E S C R IP C IO N N A R R A T IV A
www.FreeLibros.org
www.FreeLibros.org
696
C A SO DE E STU D IO :
www.FreeLibros.org
C A S O DE E S T U D IO : 697
EL MODELO ESENCIAL
Diagrama de contexto
Modelo esencial de un elevador
www.FreeLibros.org
698
C A SO DE E STU D IO :
www.FreeLibros.org
C A SO DE E ST U D IO : 699
La Lista de Acontecimientos
Un pasajero hace solicitud de llamada de subida.
Un pasajero hace solicitud de llamada de bajada.
El elevador llega al piso donde se le llam.
El elevador no est disponible para la solicitud dellamada.
El elevador llega a estar dosponible para la solicitud dellamada.
Un pasajero hace una solicitud de destino.
El elevador llega al destino solicitado.
El elevador llega a un piso.
El elevador deja dicho piso.
El elevador no se mueve (se descompone).
El elevador entra en servicio nuevamente.
El elevador se sobrecarga.
Se normaliza la carga del elevador.
www.FreeLibros.org
700
C A SO DE E STU D IO :
www.FreeLibros.org
C A S O DE E STU D IO :
www.FreeLibros.org
702
C A SO DE E ST U D IO :
www.FreeLibros.org
C A S O DE E STU D IO : 703
Llamada no usada
i
Piso Alcanzado
ir
Destino no usado
ii
Piso A lc a n z a d o
www.FreeLibros.org
Figura 1.2.1: Controlar solicitud de destino
www.FreeLibros.org
www.FreeLibros.org
706
CASO DE ESTUDIO:
www.FreeLibros.org
Destino no usado
t
i
Destinos Pendientes
www.FreeLibros.org
CASO DE ESTUDIO:
>y
'X
* - - - . . Piso-a/c
p is o ^d e s e s tfo
va
'%
\\
|/
a
p
*
Q.
''? > , \%
1/
<n
?>Zv'
$>>
<'
v^5
e\evtL
' - ? V f' '
v,aiaf e
'e v a -C
V
2.2.1
'S ^ c0n V ' - - ' ' '
M
ove
a/? a ^ a d o
"*
over y - - " '
e le
ie vVa
ado
0r s
- * "''L h a s ta un
,0 ^ -* *
.^
V
iso a T^
**
V pP,sc>
v- V
V
\% '<V
s.^'-o
^\^-< \
V
/-\ i - - '
p ro g ra m a c i n -d e s tin o s
te
S itu a c i n d el
e le v a d o r
www.FreeLibros.org
PROGRAMA
CION DESTINO
COMPLETADO
DESTINO-BAJAR
Fija estacionar
movimiento
tf
SUBIENDO
4 NO EW PISO
DESEADO
EN PISO
alcanzado
Inicia determinar
piso deseado
DESTINO SUBIR
PISO DESTINO
ALCANZADO
Prepara bajar
Fija control de ato
PISO DESTINO
ALCANZADO
Fija alto
Deshabiiita
vigilancia de
movimiento
DESEADO
Sealar piso
Sealar piso
alcanzado
Inicia determinar
piso deseado
Prepara subir
i NO EN PISO
EN PISO
DESTINO BAJAR
Prepara control de alto
Fija control de bajada
Habilita vigilancia de
movimiento
Deshabilita
vigilancia de
movimiento
DETENIDO
MOVIMIENTO TIEMPO
TERMINADO
Sealar no en servicio
Sealar reprogramacin
EN PISO
Sealar
nuevamente en
servicio
SUBIR NO EN SERVICIO
EN PISO
Sealar
nuevamente en
servicio
MOVIMIENTO TIEMPO
TERMINADO
Sealar no en servicio
Sealar reprogramacin
BAJAR NO EN SERVICIO
www.FreeLibros.org
710
CASO DE ESTUDIO:
'
www.FreeLibros.org
S o lic itu d e s -
www.FreeLibros.org
712
CASO DE ESTUDIO:
www.FreeLibros.org
xo.
e le v a d o r
www.FreeLibros.org
714
CASO DE ESTUDIO:
V
No usado
A
n
PEDIDO-DESTINORECIBIDO
Inicia programar solicitud
de destino
Sealar programacin de
destinos pendiente
PISO ALCANZADO
Inicia actualizar programacin
de destinos
www.FreeLibros.org
DICCIONARIO DE DATOS
para
Sistem a de C o ntrol del Elevador
Pgina 1
apagado
co n tro l-b a ja r
pendientelllamadas-pendientes + destinos-pendientes]
NOTAS:seala que existe una program acin de destinos
d e s tin o -s u b ir
www.FreeLibros.org
e n cendido
en-piso
716
CASO DE ESTUDIO:
DICCIONARIO DE DATOS
para
Sistema de C o n tro l del Elevador
Pgina 2
NOTAS: seal
estado = [estacionadolsubiendolbajandoldetenidolno-erv-servicio]
in d ica ci n -d e stin o = valores: 1-40
pedido-destino-dado
NOTAS: seala que el pasajero ha ingresado una peticin de
destino
p e d id o -d e stin o -re cib id o
NOTAS: seal
www.FreeLibros.org
p iso -d e s tin o = valores: 1-40
DICCIONARIO DE DATOS
Pgina 3
para
Sistema de Control del Elevador
NOTAS: nmeros de pisos donde est programado que un
elevador se detenga
piso-elevador = valores: 1-40
p is o -n m e ro
= valores: 1-40
valores
NO TAS: " 'E n tr a d a G e n e ra d a "*
www.FreeLibros.org
718
C A SO DE E STU D IO :
E specificaciones de Proceso
1.1.2 ALMACENAR SOLICITUD DE LLAMADA
Precondicin
ocurre in greso-solicitud -ilam ada
Postcondicin
se almacena in greso-solicitud -llam ada
se produce ing reso-solicitud -llam ada
1.1.3 ELIMINAR LLAMADA COMPLETADA
Precondicin
Existe un elevador-nm ero en statuses que corresponde con
elevador-nm ero-asignado en so licitud-llam ada
y
www.FreeLibros.org
se produce en-piso
y
www.FreeLibros.org
720
CASO DE ESTUDIO:
PROGRAMAR LLAMADAS
COMIENZA
con solicitud-llam ada , status, y sobrecarga
MIENTRAS elevador-seleccionado no se haya sealado
Encontrar elevador ms cercano
Si elevador se est moviendo en la d ire ccin correcta o elevador
est estacionado
SI elevador no est sobrecargado
ingresar solicitu d -lla m a da por medio de elevador-nm ero
en cla stflca cl n-de stino
hacer o rig e n -so licitu d igual a llamada o llamada +
destino
FIN_SI
SI destino-pendiente = apagado
hacer destino-pendiente = encendido
FIN Si
sealar elevador-seleccionado
OTRO
encontrar elevador ms cercano
FIN__MIENTRAS
SI no se encuentra elevador
Sealar elevador no disponible
FIN_SI
TERMINA
www.FreeLibros.org
www.FreeLibros.org
I n d ic e
Almacenes externos
comunicacin mediante, 381-82
modelo de entidad-relacin de, 378-79
Ambiente, sistemas en tiempo real, 28-29
Anlisis de beneficios, 557-62
beneficios estratgicos del nuevo sistema,
560-62
beneficios tcticos, 558-61
Anlisis de costos, 550-58
costo del dinero, 554-55
costo del fracaso, 556-58
costos de construccin de sistemas, 551-53
costos de instalacin de sistemas, 552-55
costos operativos, 554-57
distincin entre costos de capital y gasto,
557-58
expresin de costos y beneficios, 562-66
anlisis de riesgos, 565-67
flujo de efectivo, 562-63
rendimiento de una inversin, 563-64
lasa interna de rendimiento, 564-66
valor presente neto, 563-65
Anlisis de riesgos, 565-67
Anlisis de sistemas
estaciones de trabajo, 517-18
programacin, prueba y, 471 -74
roles de, 63-65
Anlisis estructurado, 136-48, 514-15
aplicaciones atrasadas, 118-26
auditoras, 484-85, 568-74
auditoras de anlisis, 569-74
clculos de costo/beneficio, 549-67
cambios en el anlisis estructurado clsico,
140-42
cambios pasados en, 500-3
caso de estudio de Yourdon Press, 588-685
ciclo de vida estructurado dei proyecto,
98-105
ciclo de vida dei proyecto, 86-116
www.FreeLibros.org
723
724 INDICE
Balanceo
de m odelos, 305-18
DD versus DFD y especificaciones de
procesos, 310-12
DER versus DFD y especificaciones de
proceso, 311-13
DFD versus DD, 308-9
DFD versus DTE, 313-14
DFD versus especificaciones de proceso,
308-10
especificaciones de proceso versus DFD y
DD, 309-11
www.FreeLibros.org
INDICE: 725
diseo, 101
encuesta, 98-99
generacin de pruebas de aceptacin, 102
im plantacin, 102
instalacin, 104
prueba de calidad, 102
resum en de, 103-5
Ciclo de vida sem iestructurado del proyecto, 87,
92-98
com parado con ei ciclo de vida clsico dei
proyecto, 95
C inta m agntica, 428, 430
Cdigos
cdigos alfabticos, 441-42
cdigos externos, 440
cdigo reutilizable, apoyo de IA para, 529
C digos de clasificacin, 441
C om plejidad excesiva, revisin tem prana contra,
528
Com portam iento dependiente del tiem po, 288-89
sistem as de tiem po real, 29
C om putadora Apollo, 517
C om putadora Sun, 517
Com putadoras personales (PC), 514, 516
C om putadoras VAX, 517, 525
Com putadoras W ang, 525
Cm putos, 443
Condiciones, estados, 294
C onfiabilidad
com o asunto de asignacin, 457-59
en el desarrollo de proyectos de sistem as,
125-28
errores de software, 125-28
restricciones, 446-47
C ontroles de grupo, 445-46
Control de calidad, ciclo de vida estructurado del
proyecto y, 103
C ontrol de docum entos, 527
Conversin, 486-87
de bases de datos, 103
costos de, 553
Correccin de errores, 514
ciclo de vida clsico del proyecto, 91
C ostos de capital, en contraposicin con gasto,
558
C ostos de construccin, sistem as, 551-52
C ostos de personas, 556
C ostos de planta fsica, 557
C uestionarios, 586
www.FreeLibros.org
726 INDICE
www.FreeLibros.org
INDICE
727
www.FreeLibros.org
728 INDICE
m etas/objetivos, 463-67
modelo de implantacin del programa,
460-64
modelo del procesador, 455-59
modelo de tareas, 459-60
programacin/prueba, 470-91
reglas para, 465-67
tamao de los mdulos, 466
E ficiencia
como cuestin de asignacin, 456-58
como cuestin de programacin, 477-80
en el desarrollo de proyectos de sistem as, 130
EG A -Paint, 518, 520
Ejecucin en paralelo, costo de, 554-55
Encuesta, ciclo de vida estructurado del proyecto,
98-101
Enfoque de m odelado clsico, 353-58
falla de, 353-58
modelo lgico actual, 354-56
modelo lgico nuevo, 354
modelo fsico actual, 354
modelo fsico nuevo, 355
suposiciones acerca de, 356-57
Enfoque descendente
para el modelo de comportamiento, 396-97
fenmeno de los seis analistas, 397
parlisis del anlisis, 397
particin fsica arbitraria, 397
Entradas
aparatos de entrada, 427-29
cintas magnticas, 427
discos flexibles,"427
entrada de voz, 429
lectores pticos/lectores de cdigo de
barras, 429
tarjetas perforadas, 427
telfono, 429
termnales y computadoras personales
(PC), 427-29
entradas al sistema, 443
entradas redundantes, 445
tiem po de respuesta a, 446
Entradas, diccionario de datos (DD), 143 y ss.
Entrevistas, 575-86
formas alternas de recoleccin de datos,
586
problem as con, 576-78
Flujos
Flujo de efectivo, 562-63
definicin de, 162
direccin de, 163
eleccin de nombres para, 177-79
www.FreeLibros.org
INDICE
H ardware
costos de, 555-56
futuro de, 508-10
instalacin, 487-88
H erram ientas autom atizadas, 141-45, 513-33
580-82
caractersticas de, 517-23
apoyo grfico, 518-21
caractersticas de revisin de errores,
520-21
m odelos de revisin, 521-23
729
Im plantacin ascendente
ciclo de vida clsico del proyecto, 91-93
ciclo de vida de cascada, 91-93
correccin de errores, 91 -92
prueba, 91-93
Im plantacin, ciclo de vida estructurado del
proyecto, 102-3
Im plantacin descendente,
ciclo de vida sem iestructurado del proyecto,
94-95
www.FreeLibros.org
730 INDICE
www.FreeLibros.org
INDICE
731
www.FreeLibros.org
732 INDICE
www.FreeLibros.org
INDICE
733
www.FreeLibros.org
734 INDICE
www.FreeLibros.org
INDICE
ejemplos de, 17
Sistemas naturales, 14-17
sistemas vivos, 14-17
interaccin de sistemas hechos por ei
hombre dentro de, 16-17
sistemas fsicos, 14
Sistemas operacionales, relacin entre, 31-34
Sistemas por lotes (batch), 25
Software
costo de 556
errores de, 125-26
instalacin, 487
mantenimiento, 128
mtrica, 528
735
Transportabilidad
como asunto de programacin, 479-80
en el desarrollo de proyectos de sistemas,
130
Usuarios, 46-56
caractersticas de, 54
clasificacin por categora de empleo, 48-54
usuarios de nivel ejecutivo, 51-52
usuarios operacionales, 48-49
usuarios supervisores, 5 0 -5 1
clasificacin por nivel de experiencia, 54-56
novatos presuntuosos, 56
usuarios amateurs, 54-55
usuarios con experiencia, 56
heterogeneidad de, 48
identificacin de, 47-48
preparacin de sedes,
Usuarios de nivel ejecutivo, 51
Usuarios operacionales, 49-50
Usuarios supervisores, 50-51
www.FreeLibros.org