T.C.

Mİ
LLİEĞİ
TİM BAKANLIĞI

MEGEP
(MESLEKİEĞİTİ
M VE ÖĞRETİ
M Sİ
STEMİ
NİN
GÜÇLENDİRİ
LMESİPROJESİ)

RADYO-TELEVİ
ZYON ALANI

TEMEL KAMERA 2

ANKARA 2006
 ğ
Milli Eğitim Bakanlııtarafı
ndan geliş
tirilen modüller;
 Talim ve Terbiye Kurulu Baş kanlığı nı
n 02.06.2006 tarih ve 269 sayı lıKararıile
onaylanan, Mesleki ve Teknik Eğ itim Okul ve Kurumları nda kademeli olarak
yaygınlaştı
rılan 42 alan ve 192 dala ait çerçeve öğretim programları nda
amaçlanan mesleki yeterlikleri kazandı rmaya yönelik geliş tirilmişöğretim
materyalleridir (Ders Notları
dır).

 Modüller, bireylere mesleki yeterlik kazandı rmak ve bireysel öğ renmeye

rehberlik etmek amacıyla öğrenme materyali olarak hazı ş
rlanmı, denenmek ve
geliş
tirilmek üzere Mesleki ve Teknik Eğ itim Okul ve Kurumları nda
uygulanmaya baş ş
lanmıtır.

 Modüller teknolojik geliş melere paralel olarak, amaçlanan yeterliği

kazandı rmak koş ulu ile eğitim öğ retim sı rası
nda geliş tirilebilir ve yapı
lması
önerilen değiş
iklikler Bakanlı kta ilgili birime bildirilir.

 Örgün ve yaygın eğitim kurumları, işletmeler ve kendi kendine mesleki yeterlik

kazanmak isteyen bireyler modüllere internet üzerinden ulaş
abilirler.

 Bası şmodüller, eğitim kurumları

lmı rencilere ücretsiz olarak dağı
nda öğ tı
lı
r.

 Modüller hiçbir ş
ekilde ticari amaçla kullanı ı
lamaz ve ücret karş ğ
lıında
satı
lamaz.
i37373737

İ
ÇİNDEKİ
LER
İ
ÇİNDEKİ
LER
İÇİ NDEKİ LER.......................................................................................................................... i
AÇIKLAMALAR ....................................................................................................................ii
Gİ RİŞ.......................................................................................................................................1
ÖĞRENME FAALİ YETİ –1 ....................................................................................................3
1. KAMERANIN İ ÇYAPISI VE ÇALIŞMA PRENSİ Bİ ........................................................3
1.1. Elektronik Kameraları n Çalı ş ma Prensibi..................................................................... 3
1.2. Objektif- Göz Benzerliği...............................................................................................5
1.2.1. AğTabaka İ zlenimi ...............................................................................................6
1.3. Amatör - Profesyonel Kameralar ..................................................................................6
1.4. Tüplü – CCD’li Kameralar ...........................................................................................8
1.5. Analog ve Dijital Kameralar .........................................................................................9
1.6. Kullanı m Amaçları na Göre Kamera Çeş itleri.............................................................10
1.6.1. Stüdyo Kameraları ............................................................................................... 11
1.6.2. EFP Kameralar (Electronic Field Production).....................................................11
1.6.3. ENG Kameralar (Electronic News Gathering) ....................................................11
1.7. Sinema ve Dizi Çekiminde Kullanı lan Filmli Kameraları n Özellikleri...................... 12
1.8. Kamera Bağ lantı ları ....................................................................................................13
UYGULAMA FAALİ YETİ.............................................................................................. 16
ÖLÇME VE DEĞERLENDİ RME ....................................................................................17
ÖĞRENME FAALİ YETİ - 2 .................................................................................................. 18
2. TEMEL KAMERA HAREKETLERİ ................................................................................18
2.1. Kameranı n Gövdesiyle Yaptı ğ ıHareketler................................................................. 19
2.2. Kameranı n Merceğ iyle Yaptı ğ ıHareketler................................................................. 20
2.3. Kameranı n Yer Değ iş tirerek Yaptı ğıHareketler ........................................................ 20
2.4. Temel Çekim Ölçekleri ............................................................................................... 22
2.4.1. Ayrı ntıÇekim...................................................................................................... 22
2.4.2. Yüz Çekim ........................................................................................................... 23
2.4.3. Omuz Çekim ........................................................................................................23
2.4.4. Göğüs Çekim....................................................................................................... 23
2.4.5. Bel Çekim ............................................................................................................24
2.4.6. Diz Çekim ............................................................................................................24
2.4.7. Boy Çekim ........................................................................................................... 25
2.4.8. Genel Çekim ........................................................................................................25
2.4.9. Uzak Çekim ......................................................................................................... 25
UYGULAMA FAALİ YETİ.............................................................................................. 28
ÖLÇME VE DEĞERLENDİ RME ....................................................................................29
MODÜL DEĞERLENDİ RME .............................................................................................. 30
CEVAP ANAHTARLARI..................................................................................................... 31
ÖNERİ LEN KAYNAKLAR:................................................................................................. 32
KAYNAKÇA .........................................................................................................................33

i
ii37373737

AÇIKLAMALAR
AÇIKLAMALAR
KOD 213GIM106
ALAN Radyo-Televizyon
DAL/MESLEK Alan Ortak
MODÜLÜN ADI Temel Kamera 2
MODÜLÜN TANIMI
Kameraları ş
n çalıma sistemleri ile ilgili temel bilgi ve
becerilerin kazandı
rı ğıöğ
ldı renme materyalidir.
SÜRE 40/24
ÖN KOŞUL Temel Kamera 1 modülünü almı şolmak.
YETERLİ
K Kameraları ş
n çalıma sistemlerini kavramak.

Genel Amaç
Gerekli ortam sağ ğı
landı nda kameraları ş
n çalı ma
sistemlerini kavrayacak ve temel kamera hareketlerini
uygulabileceksiniz.
Amaçlar
MODÜLÜN AMACI
ğ
Uygun ortam sağlandıında;
1. Kameranı n çalışma prensibini analiz edebilecek ve
değiş ı
ik türde kameralarıkarşlaş
tı
rabileceksiniz.
2. Temel kamera hareketlerini ve çekim ölçeklerini
uygulayabileceksiniz.

Ortam: TV Stüdyoları
, atelye ortamı
, çeş ş
itli dı
mekânlar
EĞİ
TİM ÖĞRETİ M
ORTAMLARI VE
Donanı m: kameralar, VTR cihazları , monitörler,
DONANIMLARI mikrofonlar, video kasetler, ses ve görüntü aktarım kabloları
,
ayaklı
k, objektifler, mercekler, kamera aksesuarları.

Her faaliyet sonrası nda o faaliyetle ilgili

değerlendirme soruları ile kendi kendinizi
değerlendireceksiniz.
ÖLÇME VE
DEĞERLENDİ
RME
Öğ retmen modül sonunda size ölçme aracı(uygulama,
soru-cevap) uygulayarak modül uygulamaları ile
kazandığı nı
z bilgi ve becerileri ölçerek değerlendirecektir.

ii
137373737

Gİ
RİŞ

Gİ
RİŞ
Sevgili öğ
renci,

Bir meslek dalı nda baş arılıolmanın birkaç temel ş artıvardır. Bunlardan birincisi o
mesleği sevmek, zorlukları na katlanmak göğ üs germektir. Baş arı
nınş artları
ndan bir diğeri
de mesleğinizde geliş en teknolojinin getirdiğ i yenilikleri uygulayabilmektir. Bu da
teknolojiyi yakından takip etmekle olur. Eski, güncelliğ ini yitirmişbilgilerle baş
aralıolmak
mümkün değildir. Eğer iş inizde başarı
lıolmak istiyorsanı z onu bir bilim haline getiren
kuralları, güncel bilgileri de iyi öğrenmeniz gerekir.

Meslekler hakkı nda genel kabul gören bu yaklaş ı

mlarıböylece sı raladıktan sonra
gelelim televizyonculuğ a. Televizyonculukta da durum böyle. Yani baş arı
lıbir televizyoncu
önce mesleğ ini sevmeli, ardı
ndan da teknolojiyi yakı
ndan takip etmeli.

Televizyonculuk renkli, hareketli bir dünyadır. Onu sevmemek imkânsı z, özellikle siz
gençler. Başarı
nın birinci ayağ ıyani sevgi tamam ya diğerleri? Ne yazı k ki bu o kadar da
kolay değil. Güncel teknolojiyi televizyonculuğ a uygulama işi emek istiyor, özveri istiyor.
Dahasıbilgiyi üretildiği yerden alı
p mesleğ e uygulamak eğitim istiyor.

İşte elinizdeki bu modül, bu ikinci ş artıarayan, onu edinme aş

aması
nda olanlara
yardı
m amacı nıgütmektedir. Bu modülde televizyoncunun gözü diye nitelendireceğ imiz
kameramanlı k mesleğ ine yönelik temel bilgileri bulacaksı
nız.

Kameranı n yapı sı ş
, çalıma prensibi, kamera çeş itleri ve hareketleri bu modülle
edineceğiniz bilgilerden bazı ları. Şimdilik güncel ve yeterliler. Ancak iletiş im
teknolojisindeki başdöndürücü geliş meyi göz önüne aldı ğımızda bir süre sonra bazı
ları
güncelliğini yitirebilir. Ama artık sizin için problem olmasa gerek. Çünkü siz artı k ne
yapacağ ınızıbiliyorsunuz. Size düş en, güncel bilgi neredeyse ordan almak.

1
237373737

2
337373737

ÖĞRENME FAALİ
YETİ
–1

AMAÇ ÖĞRENME FAALİ

YETİ
–1
Kameranı n çalı ş ma prensibini analiz edebilecek ve değ
işik türde kameraları
ı
karşlaştı
rabileceksiniz.

ARAŞTIRMA

Bu faaliyet öncesinde yapmanı

z gereken öncelikli araşrmalar ş
tı unlardı
r:
 Kameranı
n iç yapı
sı
nıaraş
tı
rı
nı
z.
 Kameraları ş
n çalıma prensipleri hakkı
nda araş
tı
rma yapı
nı
z.
 Kamera çeş
itlerini araş
tı
rı
nız.

ğ
Saptadıı
nız kamera çeş
itlerinin birbirine olan farklı
lı
kları
nıve özelliklerini
araş
tı
rı
nız.

Araş tı
rma iş
lemleri için internet ortamı , televizyon kanallarıve kameraları
n satı ğ
ldıı
işyerlerini gezmeniz gerekmektedir. Kameraları n iç yapı sı
nıve nası ş
l çalı ğ
tıınıöğrenmek
için kameramanlardan ve diğ er ilgili kiş
ilerden ön bilgi edininiz.

1. KAMERANIN İÇYAPISI VE ÇALIŞMA

PRENSİBİ
1.1. Elektronik Kameraları
n Çalı
şma Prensibi

Kamera, bir televizyon görüntüsünün elde edilmesinde birinci derecede önemli olan
araçtır. Bir kamera, mercekle elde edilen görüntüyü elektriksel iş lemlerden geçirerek
elektronik bir görüntüye dönüş türme iş levini yapar. Kamera merceğ i aracı lığıile elde edilip
netleştirilen görüntü, mercekten geçtikten sonra “Dichroic Ayna” denilen ve kamera
gövdesi içinde yer alan özel bir yansı tıcımerceğ ı
e gelir. Işk içindeki kı rmı zıı şık bileşeni
kırmı zıgörüntü tüpüne, yeş il ı
şık bileşeni yeş il görüntü tüpüne ve mavi ı şık bileş eni de mavi
görüntü tüpü üzerine gönderilir. Kamera tüplerinin ön yüzeylerine gelen bu ı ş
ık bileşenleri,
tüp yüzeyindeki özel bir tarama iş lemi sonucunda elektriksel iş arete çevrilir.

3
437373737

Kı zıIşı
rmı k
Kı
rmı
zıTüp
Dichroic Ayna
Mercek Yeşil Tüp
Yeşil Işı
k

Mavi Tüp
Mavi Işı
k
Şekil 1: Renkli elektronik kamera çalı
şma prensibi

Resim 1: Bir elektronik televizyon kamerası

nın yandan görünüş
ü
Çalışma düzeni ne olursa olsun, bir elektronik kameranı
n üç ana bölümden oluş
tuğ
unu
görmüştük (gövde, bakaç, objektif).

Resim 2: Elektronik televizyon kameras ıobjektifi

Resim 3: Bakaç(Vizör)

4
537373737

Resim 4: Elektronik televizyon kamerasıgövdesi

1.2. Objektif- Göz Benzerliğ

i
Bütün duyu organları mı zı
n içinde en karmaş ı
k çalışanıgözdür. Öğrendiklerimizin çok
büyük bir kı smınıgözümüz aracı lığıyla ediniriz. Görme duyusunun organıgöz, uyarı cısıda
ışı
ktır. Görmenin genel mekanizmasıoldukça basittir. Iş ı
kların yaydı ğıelektromanyetik
dalgalar, göz merceği ile ağtabakadaki alı cılar üzerine odaklaşır. Işık, burada bulunan ışı
ğa
duyarlıpigmentlerde çözülmeye yol açar. Pigmentlerdeki bu çözülme, sinir akı mını
başlatacak sinir akımı nıharekete geçirir. Sinir akı mı, görme siniri boyunca ilerleyerek
gözden çı kar ve beyne girer. Böylece görme eylemi gerçekleş tirilmişolur. Gözbebeği ise
göze giren ı şı
ğın miktarınıdüzenler. Bünyesindeki kaslar sayesinde ı şık çok olduğunda göz
bebeği küçülür, az olduğunda ise büyür.

Gözün yapı sındaki bu düzenleme kabaca bir fotoğraf makinası na benzetilebilir.

Fotoğ raf makinaları nda da gözde olduğu gibi ı
ş ı
ğ ı, film düzlemi denilen ı ş
ığa duyarlıyüzeye
odaklaş tıran bir mercek bulunur. Herhangi bir cisimden gelen ı şınlar göze, göz bebeğ inden
girip, mercekten kı rı
larak geçer. Cismin görüntüsü ağtabakada ters olarak gerçekleş ir. Bu
arada sinir iplikçiklerinin ayrı lmasıyla bir sinir akı mıoluş ur ve görme siniri boyunca
ilerleyerek beynin arka kı smı nda görme olayıgerçekleş ir. Birbirine benzeyen bu iki
elemanı n arası ndaki en önemli fark, odaklaş manı n gözde merceğin ş ekil değiş
tirmesine,
fotoğraf makinasıya da bir kamerada merceğ in bir optik eksen üzerinde filme olan
uzaklı ğı nın değiştirilmesine bağlıolması dı
r.

5
637373737

Resim 5: İ
nsan gözünün yapı
sı

1.2.1. AğTabaka İ
zlenimi
Gözümüzün ağtabakası na düşen görüntü hemen kaybolmaz. Bir süre daha orada kalı r.
Gözün bu tembelliğine ağtabaka izlenimi denir. Örneğin, kı rmı zıbir lekeye bir süre
baktıktan sonra gözümüzü beyaz bir kâğı da çevirsek, beyaz kâğ ıtta kı rmızılekenin
görüntüsünün devam ettiğ ini görürüz. Bu süre saniyenin onda biri kadardı r. Veya karanlı k
bir odada ı
şı
klıbir cismi hı
zla sağdan sola çevirdiğimizde sağdan sola ış
ıklıbir yol görürüz.

Kameranı n parçalara ayırı

p saptadığıfotoğraflar kısa aralı
klarla gösterilince, gözün ağ
tabaka izlenimi denilen tembelliği yüzünden, bir fotoğ rafın görüntüsü ağ tabakada
kaybolmadan yenisi gelir ve göz, birbirinden küçük farklarla ayrı lmı ş görüntüleri
hareketliymişgibi algı
lar. Başka bir deyiş
le, arka arkaya gelen donuk fotoğraflar gözü aldatır
ve beynimizde hareketli bir görüntü gördüğ ümüz kanı sınıuyandı rır. Gözün bu tembelliğ i
olmasaydı sinema olamazdı .

İki fotoğraf arasında geçen zaman sı rasında göstericinin örtücüsü ı

şı
ğın önüne gelerek
ışı
ğ ın perdeye ulaş ması na engel olur. İ
ki görüntü arasında perde karanlıktı
r. Bu yüzden iki
saatlik bir sinema gösterisinde perde bir saat karanlı k demektir. Fakat ağtabaka izlenimi
yüzünden göz karanlı k aralarıfark etmez.

1.3. Amatör - Profesyonel Kameralar

Televizyon çekimleri için geliş
tirilen video kameralar yaptı klarıkayı t kalitesine göre
profesyonel veya amatör olarak sı nıflandı rı
lırlar. Bir televizyon kamerası nı n ulusal çapta
yayın yapan bir sistem içinde kullanı labilmesi için uluslararasıstandartlarda frekans bant
genişliğine sahip olmasıgerekir. Bu tür kameralar herhangi bir elektronik cihaz satı ş
noktasında bulunmadı ğıgibi oldukça yüksek fiyatlara da satı lı
rlar. Öte yandan tüketici
kameralarıolarak isimlendirebileceğ imiz amatör kameralarıherhangi bir elektronik malzeme
satan dükkânda bulmak mümkündür. Bu kameralar içlerinde küçük bant formatı na sahip
kasetler kullandı
kları
ndan küçük formatlıkameralar diye de tanı mlanabilirler.

6
737373737

Amatör kameralarda görüntü kaydetme cihazıprofesyonel kameraları n tersine kamera

kafasıve objektifle bütün bir yapıoluş tururlar. Bu kameraları n çoğ unun objektifleri de
sabittir. Önceleri amatör kameralarda tek çip (CCD) bulunurken günümüzde çoğ u amatör
kamera üç çipli görüntüleme elemanı na sahiptir. Profesyonel kameraları n tümünde ise üç
adet çip bulunur. Çünkü doğ ruya en yakın renkli görüntüleri elde etmek için kı rmızı, yeşil ve
mavi dalga boyları na ayrıayrıçözecek çiplere ihtiyaç vardır.
Amatör kameralar genelde birbirlerine oldukça benzerler ve küçük ayrı ntı
larda
birbirlerinden ayrı lı
rlar. Örneğin çoğu otomatik netleme, otomatik iris ve basit bir beyaz
ayarı na sahiptir. Ancak günümüzde geliş en teknoloji sayesinde amatör kameralarda bile
görüntü kalitesi oldukça yüksektir. Amatör ve profesyonel kameraları n aralarındaki farkları n
bir diğeri de kullanma süreleridir. Profesyonel kameralar iş levleri gereğ i uzun süre kaliteli
yayın yapabilirler. Amatör kameralarda ise bu süre fazla uzun değ ildir.

Resim 6: Amatör kamera

Profesyonel kameraları n amatör kameralara göre bir diğ er üstünlükleri de ses kayıt
sistemlerindedir. Profesyonel kameralar en az iki kanala ses kayı t etme özelliğine sahipken
amatör kameralarda aynıkalitede bir ses kaydısöz konusu değ ildir.

Resim 7: CCD’li profesyonel kamera

7
837373737

1.4. Tüplü – CCD’li Kameralar

Televizyon yayı ncı ğı

lı nda kullanı lan ilk kameralar tüplüydü. Bunları n fiziksel
boyutlarıçok büyüktü ve gövdenin içinde kı rmızı, mavi ve yeş il renkleri oluşturan üç tüp
vardı . Görüntü mercekten geçtikten sonra dikroik ayna denilen ve kamera gövdesi içinde yer
alan özel bir yansı tı
cıve geçirgen merceğe gelir. Iş ı
k içindeki kı rmızıı şı
k bileş eni kırmızı
görüntü tüpüne, yeş il ı
şı
k bileşeni yeşil görüntü tüpüne ve mavi ı ş
ık bileşeni mavi görüntü
tüpüne gönderilir. Kamera tüplerinin önlerine gelen bu ı şık bileşenleri tüp yüzeyindeki özel
bir tarama iş arete çevrilir ve bu ş
lemi sonucunda elektriksel iş ekilde görüntü oluş urdu.

Bugün en yaygı n ş lan kameralar, Tüpsüz CCD (Charge Coupled

ekilde kullanı
Devirce) TV kameraları
dır.

CCD yarıiletken bir elemandı r. Günümüzde tüpsüz kamerayıifade etmek için bu isim
kullanılmaktadı r. CCD kameraları nda kullanı
lan bu elemanı n boyutu, tüplü kameralardaki
tüplerin tersine çok küçüktür ve çalı ş ma ömrü sonsuzdur. Üzerinde bulunan ı şı
ğa duyarlı
elemanları n sayısıortalama olarak 190.000'dir. Üzerine düş en ı
şıkla orantılıolarak her bir
eleman ş arj olmakta ve çok kı sa bir süre sonra her bir elemanda elektriksel iş arete
dönüş türülen görüntü bilgisi bir hafızaya depolanarak görüntünün hepsi oluşturulmaktadı r.

İ
lk olarak 1970 yı nda CCD Sony firması
lı
tarafından kamera tüplerinin yerine kullanı lmışve
CCD kameranı n geliştirilmesine başlanmış r. 1977
tı
yılında çı karılan ilk CCD kameralar amatör
kullanıcılar için piyasaya sunulmuş tur. 1985 yılı
nda
ise CCD üzerinde bulunan ı şı
ğa duyarlıelemanların
sayı sı 200.000'in üzerine çı karılmıştı
r. Bu
kameralarda tüpler yerine her bir ana renk için CCD
kullanılmaktadı r.

Resim 8: CCD
Bugün CCD kameralar hem profesyonel amaçlar için, hem de yarıprofesyonel
n bir ş
amaçlar için çok yaygı ekilde kullanı
lmaktadı
r.

Tüplü Kamera ile CCD’li Kameraları n aralarındaki farklar ş unlardı r

 Tüplü kameralar CCD’li kameralara göre 40 kat daha fazla enerji harcarlar.
 Tüplü kamera boyutlarıbüyük olmak zorundadı
r. Oysa avuç içi büyüklüğ
ünde
CCD’li kameralar vardı
r.
 Tüplü kameralar çekim sı nda 200 lükslük bir ı
rası şı
ğa, CCD’li kameralar ise 5
lükslük ı
şı
ğa ihtiyaç duyarlar.
 n yüksek ı
Tüplü kameraları şı
k koş
ulları
nda tüpleri yanabilir. CCD’li kameralar
ise her ı
şı
k koş
ulunda iz bı ş
rakmadan çalıabilir.
8
937373737

 Tüplü kameraları ı
n 700 saatlik ömürlerine karşlı
k, CCD’li kameraları
n ömürleri
sı
nırsı
zdı
r.
 ş
Renkli tüplü kameralarda renkleri çakıtı
rmak zordur. CCD’li kameralar ise
renk ayarlarıfabrikasyon olduğ
u için daha iyi renk tuttururlar.
 ş
Tüplü kameralar çalımadan önce ı
sı
nmasıiçin beklenmelidir. CCD’li
ş
kameralar ise her an çalımaya hazı
rdı
r.
1.5. Analog ve Dijital Kameralar
Analog terimi “benzetme” anlamı na gelen “analogy” kelimesinden gelmektedir.
Küçük format dediğimiz V8. Hi8, VHS-C gibi kameralar 1995 yı lı
na kadar görüntüyü
sadece analog olarak kaydetmekteydi. Analog görüntü kaydı nın ne demek olduğ unu bir
örnekle açı klayacak olursak: Bir anahtarcı ya elimizdeki anahtarı n kopyasınıyaptırırken
yaptığınız işanalog bir kopyalama iş lemidir. Anahtar yaptırmı şherkes anahtar kopyalama
makinası nıtanı r. Makinanı n bir ucu ası l anahtar üzerinde hareket ederken diğer uç yeni
anahtarıyontar. Bu ş ekilde eski anahtarın bir kopyasıüretilmişolur. İlk kopyada çok sorun
çıkmaz ama ası l anahtarıkaybederseniz elinizdeki kopya anahtardan yeni bir anahtar
üretmeye mecbur kalı rsınız. Bu yeni anahtar en baş taki anahtara çok benzese de aslında
ondan farklıolacaktı r. Çünkü analog kopyalar yapı lı
rken mutlaka bir miktar bozulma olur.
Bir kaç kere aynış ey tekrarlanı ş
rsa son anahtar çalımamaya baş lar.

Peki dijital ne demek? Anahtar örneğinden gidersek, ilk anahtarıüç boyutlu ş ekilde
bilgisayara aktarı p bu iş lemden oluş an veriyi anahtar kopyalama aletine aktarabilseydiniz
dijital bir kopyalama iş lemi yapmı şolurdunuz. İ lk anahtarıkaybetseniz bile kopya anahtar
birinci ile tamamen aynıolacağ ıiçin sorunsuzca yeni kopyalar üretebilecektiniz.

Bu noktada kameralara dönersek analog kameralar ürettikleri görüntüyü elektrik

sinyalleri olarak, dijital kameralar ise sayı
lara dönüştürerek kaydederler. Görüntüyü sayı lara
dönüş türerek kaydetmenin pek çok yararıvardı r. Görüntü kalitesi daha iyidir ama daha
önemlisi kasetteki görüntüyü bir bilgisayara aktarabilir, hiç kayıpsız kopyalar yapabilirsiniz.
Bundan baş ka dijital kameraları n görüntülerinden dilediğiniz görüntüyü seçip resim olarak
kaydedebilirsiniz. Ayrı ca kayı
t devam ederken geçmişkayı tları
nızıda seyredebilirsiniz.

Tüm bu avantajlarına ragmen dijital kameralar her zaman, her ş art altı
nda daha iyidir
gibi bir sonuca varı
lamaz. Fakat konuyu biraz basitleş tirerek “aynıözelliklere sahip dijital ve
analog kameralardan dijital olan daha iyidir” gibi bir genelleme yapabiliriz.

9
1037373737

Resim 9: Dijital kamera

Resim 10: Analog kamera

1.6. Kullanı
m Amaçları
na Göre Kamera Çeş
itleri
Elektronik kameralarıkullanı
m amaçlarıdoğrultusunda üç sı
nıfa ayı
rabiliriz.

1. Stüdyo kameraları

2. EFP kameralar

3. ENG kameraları

10
1137373737

1.6.1. Stüdyo Kameraları

Bu kamera türü stüdyo içerisinde kullanı ş
lmak için tasarlanmıtı ş
r. Çalıabilmeleri için
stüdyo içinde özel düzenlenmişdonanı ma ihtiyaç duyarlar. Bu sistem kurulduktan sonra
kesintisiz kullanılabilirler. Ancak günümüzde yalı n olarak stüdyo kamerasıüretimi
durdurulmuşdenecek kadar azdı r. Bunun yerine EFP kameralar bir sisteme bağ lanabilecek
biçimde üretilerek stüdyo kamerasıolarak kullanılabilmektedir.

1.6.2. EFP Kameralar (Electronic Field Production)

Birden fazla kameranı n aynıanda ve kesintisiz beraber kullanı lmalarıyöntemine
dayanı r. Bu tür kameralar da kullanı labilmeleri için ek donanı ma ihtiyaç gösterirler.
Televizyon programları nın açı k havada veya stüdyolarda çekilmesi genel olarak bu
kameralar kullanı larak gerçekleş tirilir. Bu türden kameralar genellikle ş ehir gerilimi ile
çalışırlar. EFP kameraların yoğ un olarak kullanı lması ndaki amaç, canlı(Live) yayı n yapan
programları n kaydedilmesi değildir. Temel kullanı m amacı , kaydedilmişprogram
görüntülerinin daha sonra yapı lacak kurgu aracı lığıile bağımsı z program durumuna
getirilmesidir. Bu sistemin ihtiyaç duyacağıek donanı mlar en yalın haliyle kamera kontrol
üniteleri ve kamera ayar üniteleridir.

1.6.3. ENG Kameralar (Electronic News Gathering)

Teknolojideki geliş meler yalnı zca stüdyolarda kullanı labilen kameraları uzun
sayı lamayacak bir süreç içerisinde dı ş arıda kullanı labilecek duruma getirdi. Bu yeni durum
kamera teknolojisi ve kullanı mında devrim oluş turdu. O güne kadar film ile yapı labilen
haber toplama iş i yerini tamamen ENG kameralara bı raktı. Bu geliş me televizyonlara haber
toplamada çabukluk kazandı rması nın yanısı ra parasal kazanı mlarda sağladı . Bir kez
kullanı lan görüntü kayı t bandıdefalarca kullanı labilmeye baş ladı . Bu kamera tipinin temel
işlevi haber toplamaya yönelik üretilmişolması dı r. Omuzda kolaylı kla taşınabilecek yapıve
ağı rlıktadırlar. Daha düş ük ış
ık koşullarında ve batarya kullanı larak çalış tı
rılabilirler. Diode-
Gun görüntü tüplerinin üretilmesiyle enerji kullanı m oranlarıazalmı şve görüntü kalitesi
yükselmiş tir.

ENG kameralar günümüzde yalnı zca haber toplama alanı nda kullanılmamaktadı r.
Sağladı ğ ıavantajlardan dolayı , belgesel yapı mı nda, tanı tma programları nda, reklâm
programları nın çekiminde ve daha pek çok alanda verimli biçimde kullanı labilmektedirler.
Stüdyolarda ek donanı mlar kullanılarak stüdyo kamerası na dönüştürülme imkânı na da
sahiptirler. Bu durumda kamera kontrol ünitesi ve kamera ayar ünitesine bağlıdeğ ilse ENG
kamera olma özelliğ ini sürdürecek ve bağ ımsız görüntü üretmeye devam edecektir. Söz
konusu ünitelere bağ lıçalış ğıtakdirde özelliğ
tı ini yitirerek bir EFP kameraya dönüş ecektir.

11
1237373737

1.7. Sinema ve Dizi Çekiminde Kullanı

lan Filmli Kameraları
n
Özellikleri

Resim 11: Film kamerası

nın yapı
sı

Sinema kamerası , kı
sa aralıklarla fotoğraf çeken bir fotoğraf makinesine benzetilebilir.
Kamerada bir çerçevenin ı şıklanma prensibi fotoğraf makinası nın aynısıdır. Kamerayı
fotoğraf makinası ndan ayı ran özellik, kı sa sürede çok sayı da fotoğraf çekmesidir. Normal
çevirimlerde bu sayı, saniyede 24 çerçevedir. Çünkü göstericide de film saniyede 24 çerçeve
geçer. (Televizyonda saniyede 25 çerçevedir) Kı sa aralıklarla fotoğraf çeken böyle bir
makinanı n başlı
ca iki özelliği olmalı dır.

a) Kısa süre içinde filmi eş klarla pencere önüne getirebilmeli ve ı

it aralı şı
klama süresi
boyunca hareketsiz tutulabilmelidir.

b) Filmin bir çerçeveden ötekine geçiş

i sı nda pencerenin önünü kapatarak ı
rası şı
ğı
n
film üzerine düşmesine engel olmalıdır.

Film kameraları
nda birinci iş
i yapan tı
rnak veya tı
rnaklar (perfore’ler), ikinci iş
i yapan
ise örtücülerdir.

Tırnak filmin kenarı

ndaki deliğe girer, filmi bir çerçeve aş
ağıçekerek pencere önüne
getirir. Bu sırada örtücü pencerenin önünü kapatarak ı şı
ğın duyarkatıetkilemesine engel
12
1337373737

olur. Film pencere önünde tam hareketsiz bir duruma gelince örtücü pencere önünü açarak
ışı
ğa yol verir ve duyarkatı n ış
ıklanması nısağlar. Işı
klanmı şolan çerçeve aş ağıinmeye
başlamadan örtücü pencereyi kapatı r. Pencere kapalıdurumda iken tırnak, filmi bir çerçeve
aşağ ıçeker ve ışıklanmamı şçerçevenin pencere önüne gelmesini sağ lar. Film hareketsiz
konumda iken örtücü açılarak yeni çerçeve ışı
klanır. Bu iş
lem saniyede 24 kez tekrar edilir.

Kameranı n parçalara ayırı

p saptadığ ıfotoğraflar kısa aralı
klarla gösterilince, gözün
ağtabaka izlenimi denilen (ağtabaka izlenimi: gözümüzün ağtabakası na düş en görüntü aynı
anda kaybolmaz, bir süre daha orada kalır, bu süre saniyenin onda biri kadardır.) tembelliğ
i
yüzünden, bir fotoğrafı
n görüntüsü ağtabakada kaybolmadan yenisi gelir ve göz, birbirinden
küçük farklarla ayrı
lmışgörüntüleri hareketli imişgibi algı
lar.

Sinema ve dizi kameraları nda kayıt, filmin

üzerine yapı ğ
ldııiçin hatalıçekimlerde geri alma
mümkün değildir. Kaydedilen film yalnı şçekildiyse
bir daha üzerine kayı t yapılamaz. Bu nedenle
maliyeti yüksektir. Görüntü kalitesi kullanı
lan filme
bağ lıolmakla birlikte diğer kameralara oranla daha
kalitelidir.

Sinema kameraları , en fazla görüntü

derinliğine sahip olan kameralardı
r.

Resim 12: Makara filmi

1.8. Kamera Bağ
lantı
ları
Kamera gövdeleri üzerinde çeş
itli bağ
lantı
larıyapabilmek için girişve çış
kılar vardı
r.
Bunların baş
lı
caları
nısıralamak gerekirse:
 Kamera Güç Bağ
lantı
sı
DC (Direct Current) adıverilen bu bağ lantı
yla kamera doğ rudan ş ehir şebekesine
bağlanarak enerji alı r. Stüdyo kameraları nın tümü bu yolla çalı ş
ır. Aktüel kamera
çekimlerinde de ihtiyaç halinde şehir ş
ebekesinden yararlanılabilir. Kameraya gelen elektrik
akımınıaynıdüzeyde tutmak için gerilim regülatörü (adaptör) kullanı lır. Bu bağ lantı
kameranı n arkasında bulunan DC giriş ine (DC in) yapı lır. Kamera güç kaynağış ehir
şebekesini kameranı n ihtiyaç duyduğu değere dönüş türür. Kamera tepe ı şığ ıenerjisini “DC
Out” noktasına bağlanarak alabilir.

13
1437373737

DC İ
N
Şehir ş
ebekesi 220 Volt AC

ADAPTÖR
Resim 13: Kamera elektrik bağlantış
eması

Resim 14: Kamera arkası

ndaki DC girişve çı
kış
ları(solda) ile iki adet mikrofon giriş(sağda).

 Mikrofon Bağlantı
ları
Kameralar, üzerinde bulunan dâhili mikrofondan ses alabileceğ i gibi harici mikrofon
bağlantı
sıyla da ses alabilir. Bu durumda kameranın arkası nda bulunan, MIC, AUDIO In
veya CH kanalları na mikrofon kablosu (XLR) bağlanı r. Bu ş ekilde kameradan uzak
şolur.
mesafede bulunan sesler daha rahat toplanmı

 Video ve Ses Bağ lantıları

Kameralara başka kaynaklardan görüntü ve ses almak, ya da o anda çekilen veya
kasette bulunan görüntüleri başka kaynaklara (monitor, VTR cihazıvb.) aktarmak için
kamera gövdesi üzerinde video girişve çıkışlarıbulunur. Bu bağ
lantı
lar çoğ
unlukla DV,
BNC veya RCA kablolarla yapı lı
r.

14
1537373737

Resim 13, 14 ve 15: Çeş

itli film ve dizi kameraları

15
1637373737

UYGULAMA FAALİYETİ
UYGULAMA FAALİYETİ

İ
şlem Basamakları Öneriler
 Bir elektronik televizyonkamerası Kameraya kaset takı p görüntü kayı t
kullanarak görüntü elde ediniz. iş
lemi için hazı rlarken kamera tuş ları
zorlanmamalı dır.
 Amatör ve profesyonel kameraları n
içyapısını ve ş
çalıma prensibini  Kamera kayı t sinyalleri dikkete alınarak
inceleyiniz. kayıt iş
lemi gerçekleş tirilmelidir.
 Tüplü kameraları n iç yapı sınıve çalı şma  Kameraları incelerken kanal
prensibini inceleyiniz. çalışanlarından veya profesyonel
kişilerden yardı m isteyiniz.
 CCD’li kameraları n iç yapı sınıve çalı şma
prensibini inceleyiniz.  Kameraları n inceleme aş
aması nda
herhangi bir yerini zorlamayı nı
z.
 Analog kameraları n iç yapı larını ve
Elektronik cihazlar kesinlikle zorlamaya
çalışma prensiblerini inceleyiniz.
gelmezler.
 Dijital kameraları n iç yapıları nıve çalı şma
İ nceleme aş aması nda bütün güvenlik
prensiblerini inceleyiniz.
önlemlerini aldı ğınıza emin olmadan
 Sinema ve dizi çekiminde kullanı lan filmli herhangi bir işlem yapmayı n.
kameraları n iç yapı ları
nı ve çalı şma
 Bu iş lemler sı rasında ortam ı şıkları
nın
prensiblerini ve farkları nıinceleyiniz.
uygun olması na dikkat ediniz.
İ nsan gözünün çalı ş ma yapı sınıaraş tı
rınız.
 Kamera uyarısinyallerini dikkate alı nız.
 Fotoğraf makinası veya televizyon
 Kamera objektifi ile insan gözünün
kamerasıobjektifinin kayı t sırasında nası l
karş ı
laş tı
rı
lmasıesnası nda canlıdenek
çalıştı ğını inceleyiniz.
kullanmayı nız.
İ nsan gözünü kamera objektifleriyle
karşı laş tı
rınız. Benzerliklerini ve
farklı lıklarınısaptayı nız.
 Ağ tabaka oluş umunun sinema ve
ş
televizyon için önemini tartıı
nı
z.
 Kameranın enerji, mikrofon, ses ve video
bağ
lantı
ları
nıyapı nı
z.

16
1737373737

ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME
ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME

Aş
ağı
daki soruları
n cevapları
nıdoğru ve yanlı
şolarak değerlendiriniz.
1. lem görmemişş
Bir televizyon görüntüsü mercekle elde edilen görüntünün iş eklidir.
2. Bir tüplü ve renkli televizyon kamerası
nda kı
rmı
zı
, yeş
il ve mavi olmak üzere üç adet
renk tüpü vardı
r.
3. Kamera tüpleri ön yüzeylerine gelen ı
şı
k bileş
enlerini elektriksel iş
arete çevirirler.
4. Elektronik televizyon kamerası
nda merceklerden oluş
an bölüme bakaç adıverilir.
5. Öğrendiklerimizin büyük kı
smı
nıgözümüz aracığı
lı yla gerçekleş
tiririz.
6. Görme duyusunun organıgöz, uyarısıı
cı şı
ktı
r.
7. ğı
Sinema, varlı nıinsan gözünün tembelliğ
ine borçludur.
8. Profesyonel televizyon kameraları
nıelektronik cihazları
n satı ğıherhangi bir
ldı
mağ
azada bulabilirsiniz.
9. Amatör kameralarıküçük formatlıkameralar diye tanı
mlayabiliriz.
10. Tüplü kameralar CCD’li kameralardan daha az enerji harcarlar.
11. CCD’li kameraları ş
n çalıma ömürleri sı
nırsı
zdı
r.
12. ş
Tüplü kameralar çalı lamadan önce ı
maya baş sı
tı
lmalı
dır.
13. Analog kameralar görüntüyü elektrik sinyali olarak üretirler.
14. Film kameralarısaniyede 24 kare çekim yaparlar.
15. Film kameraları
yla çekim yapmak ucuz maliyetlidir.

Cevapları
nızı ı
cevap anahtarıile karşlaş
tı
rı
nız.

DEĞERLENDİ
RME
Cevapları nızıcevap anahtarıile karş ılaştı
rınız. Doğru cevap sayı nı
zıbelirleyerek
kendinizi değerlendiriniz. Yanlı şcevap verdiğ iniz ya da cevap verirken tereddüt yaş
adı ğı
nız
sorularla ilgili konularıfaaliyete geri dönerek tekrar inceleyiniz.

Tüm sorulara doğ

ru cevap verdiyseniz diğer faaliyete geçiniz.

17
1837373737

ÖĞRENME FAALİ
YETİ
-2

ÖĞRENME FAALİ
YETİ
-2
AMAÇ

Uygun ortam sağ ğı

landı nda temel kamera hareketlerini ve çekim ölçeklerini
uygulayabileceksiniz.

ARAŞTIRMA

Bu faaliyet öncesinde yapmanı

z gereken öncelikli araşrmalar ş
tı unlardı
r:
 Televizyon programları
nıizleyerek kameranı şolduğ
n yapmı u hareket türlerini
araş
tı
rı
nı
z.
 Kamera ve yayı
n donanı
mları
nı
n satı ğ
ldıımağazalarıgezerek kamerayıhareket
ettiren cihazlar hakkı
nda ön bilgi edininiz.
 Televizyon ve prodüksiyon ş
irketlerini kayı
t sı
rası
nda ziyaret ederek yayı
n
sı
rası
nda kameraları
n nası
l hareket ettiğini inceleyiniz.

Araştı
rma iş , prodüksiyon ş
lemleri için televizyon kanalları irketleri ve yayı
n
cihazları
nın satı ğ
ldı ı mağazaları gezmeniz gerekir. Kanal çalı ş
anları ve mağaza
sorumlularından konu hakkı nda ön bilgi edininiz.

2. TEMEL KAMERA HAREKETLERİ

Perdede görülen hareketin yönü, gücü, hı zı, sürekliliği ve zamanıvardı r. Çok sayıda
hareket; enerji, heyecan, telaşve ş iddet duygusu oluş turur. Hareketin az veya hiç olmadı ğı
durumlarda, sessizlik, üzüntü, sıkıntı, ciddiyet ya da sahnenin iç anlamı na bağlıolarak, güçlü
duygusal bir ortamı n geçici olarak tüm hareketleri durdurduğu izlenimini yaratabilir.

Bir film çevrimi sı rası

nda yönetmen, bir nesneden bir baş ka nesneye geçmek
istediğinde, çevrinme hareketi kullanı lmalıdır. Çevrinme, izleyicinin iki nesne arası ndaki
uzaklı ğıkavraması nısağ lar. Nesnelerle kiş
i arasında iliş
ki kurulmasıisteniyorsa, çevrinme
hı zıyavaşolmalı dır. Çevrinme olayları n doğ ş
al akıınıbozmaz, gerçeği daha iyi yansı tı
r,
çekimlere değ işik anlamlar yükler. Bunun sebebi de insanları n doğ al hareketleri arasında
çevrinmenin bulunması dı r (başı
n hareketi). Yakı nlaş ma ve uzaklaş ma hareketleri ise
izleyicinin dikkatini bir noktaya yoğunlaş tırmak veya daha genişbir alanıgöstermek
istendiğinde kullanılabilir.

18
1937373737

 Kamera hareketine karar vermek için yanı tlanacak sorular şunlardı r

1. Kamerayıçekim sı rasında hareket ettirmeli mi?
2. Kamera hareketine ne zaman, nerede baş lanmalı?
3. Yalnı
z kamera mıhareket etmeli?
4. Konu mu hareket etmeli?
5. Hem konu, hem de kamera birlikte mi hareket etmeli?
Bu soruları
n yanıtları
, konu iyice incelendikten sonra verilmelidir.
Çekim aş
aması lacak kamera hareketlerini ş
nda kullanı öyle sı
ralayabiliriz
2.1. Kameranı
n Gövdesiyle Yaptı
ğıHareketler
a) Yatay Çevrinme (pan)
Kamera gövdesinin ayak üzerinde sağa ya
da sola doğ ru yaptığıharekettir. Sağ a doğru
yaptığıçevrinmeye sağ a çevrinme (sağa pan), sola
doğru yaptı ğıçevrinmeye ise sola çevrinme (sola
pan) denir.

UYGULAMA FAALİ
YET
Resim 16: Kameranı
n yatay çevrinme(pan) hareketi
ÖLÇME VE DEĞ
b) Dikey Çevrinme (tilt)
Kamera gövdesinin ayak
üzerinde yukarıya da aş ağıdoğ ru
yaptı ğı çevrinmedir. Yukarı doğ ru
yaptı ğıçevrinmeye yukarıçevrinme
(yukarı tilt), aş ağı doğru yaptı ğı
çevrinmeye ise aş ağ ıçevrinme (aşağı
tilt) denir.

Resim 17: Kameranı

n dikey çevrinme(tilt) hareketi

Kameranı n aşağı -yukarıçevrinme hareketi, nesne ya da oyuncunun dikey ve düş ey

hareketlerini izleyiciye göstermek amacı yla yapı
lır. Dikey çevrinme ile üste yerleş
tirilmiş
değişik ilgi noktalarıbirleş tirilerek süreklilik etkisi oluş turulur. Kamera çok yavaş
çevrinerek, izleyicinin görüntü değiş imini algı
lamasısağ lanı
r.

19
2037373737

2.2. Kameranı
n Merceğ
iyle Yaptı
ğıHareketler
Kamera merceğ ş
i ile içe ya da dıa doğ
ru yapı
lan optik kaydırmaya zum (zoom) denir.
İçe doğ ru yapı
lan kaydı rmaya “zoom in”, dışa doğru yapı rmaya ise “zoom out”
lan kaydı
denir.

Resim 18: Kameranı

n merceğiyle yaptı
ğı(zoom in- zoom out) hareketler

2.3. Kameranı
n Yer Değ
iştirerek Yaptı
ğıHareketler
Kamera, omuzda veya ayaklı k üzerinde yer değiş tirmeden yaptığıhareketler dı şı
nda
bir taşıyıcı ya monte edilerek de hareket ettirilebilir. Bu hareketler genellikle kameranı n
üzerine monte edildiğ i aracı n manevra kapasitesine göre değiş ebilir. Örneğin sinema
filmlerinde crain adıverilen vinçlerle kamera, oldukça yüksek yerlerden üst açı lardan çekim
yapabilir. Ya da ş aryo adıverilen raylısistemlerle hı zla giden otomobil hareket hı zı
nda
çekilebilir.

Kameranı ı
n bir taşyı
cıyardı
mı ğıhareketler ş
yla yaptı öyledir:

a) Truck (Kaydı
rma)

Truck (kaydı rma) hareketi kamerayıtaş ıyan ayaklı ğ ı

n (tripod) sağa-sola, öne-arkaya
ya da ileri-geri hareket ettirilmesiyle yapı
lır. Pan ve tilt hareketinin alternatifidir. Truck’un
görüntü çerçevesi üzerindeki etkileri pan ve tiltten farklı
dır.

Resim 19 Kameranı
n yer değiş
tirerek yaptı
ğıtruck hareketi
20
2137373737

b) Dikey Yükselişve Düş

ey Alçalı
ş:
Kameranın taşıyıcıüzerinde bulunan, hidrolikli veya mekanik bir düzen kullanı larak
yukarı ağıdüz bir hat üzerinde yaptı
-aş ğıharekettir. Bu hareket, psikolojik veya dramatik etki
yaratmak amacıyla yapılır. Ancak bu tekniğin sı
kça kullanı lmasıdoğru değ ildir; diyalogların
öne çı ğ
ktıısahnelerde önem kazanı r.

Resim20: Kameranı
n yükselişve düş
ey alçalı
şhareketi

Resim 21:Craine
 Kamera hareketlerini kullanı rken ş unlara dikkat edilmelidir:
1. Çevrinme hareketi özel bir etki istenmediğ i sürece ani ve hızlıyapılmamalı dı
r.
Ani hareket izleyiciyi gerilim atmosferine sokar.
2. Boy veya genel çekimlerinde kaydı rma hareketi kullanı lacaksa kamera ile konu
arasına, hareketsiz nesneler yerleş tirilmelidir. Bu şekilde görüntü dinamik yapı
kazanır.
3. Kaydı rma hareketi sı
rası nda, kamera nesnelerin arası nda durmalı r. Bu ş
dı ekilde
çekime perspektif katı lı
r, tek düzelik ortadan kalkar.
4.Kaydı rma hareketinin kullanı ldığ ıçekimlerde hareket doğ rusal olmayabilir.

21
2237373737

2.4. Temel Çekim Ölçekleri

2.4.1. Ayrı
ntıÇekim

Senaryo yazarıya da yönetmen, konunun ayrı

ntıçekimini isteyebilir. Örneğ
in, parmak
izi, bir damla su vb. tüm ekranıdoldurabilir.

Bu çekim ölçeğ ini dikkatle kullanmak gerekir. Ayrı ntıçekim sık kullanılı
rsa, seyirciyi
sarsma ve dramatik etki yaratma olanağ ıortadan kalkar. Bu durum tüm yakı n çekimler için
geçerlidir. Özellikle televizyonda ayrı ntıçekimlere dikkat edilmelidir. Çevreyi anımsatmak
için arada genel çekimlere yer verilmelidir.

Ayrı
ntıçekimlerde eğer göz çekimi yapı
lı
yorsa, bununla ilgili birkaç kural vardı
r:
1. Gözler her zaman net olarak görünmelidir.

2. Gözler, çekim içinde tam ortaya gelmemelidir. Bu durum ilgi merkezi açı sı
ndan
olumsuzluklar getirir. Bazıyönetmenlere göre, gözleri bir çekim içinde, çerçevenin altı
ndan
hesap ederek üçte iki yukarı nda tutmak en doğ ru yoldur. O halde, tüm doğ al çekimlerde
gözler çerçevenin ortasından geçen çizginin üzerinde olmalıdır.

Resim 22: Ayrı

ntıÇekim

Böyle bir kuralı

, özellikle televizyon yapı
mları nda uygulamanı n önemli bir nedeni
vardır. Televizyon yapımlarıiçin, üç elektronik kameranı n kullanılacağ ı
nıvarsayarsak, üç
kameranı n oluş turduğ
u çekimler arası nda bu kural sebebiyle bir uyum olacaktı r. Bir diğ er
önemli nedense, ayrı ntıçekimlerde en can alı cınoktanı n bu ş ekilde belirlenmesidir. Bu
kuralın mutlak bir geçerliliği olmadı ğıve özel durumlar için tasarı nın değiş tirilebileceği
unutulmamalı dır.

22
2337373737

2.4.2. Yüz Çekim

Filmciler yı llar önce ilk kez yakı n çekimi ve
bunun arkası ndan da baş ve ayrı ntı çekimlerini
kullanmaya baş layı ı
nca, yenilikçi yaklaşmların çekimler
için devrim niteliği taşıdıklarıdaha sonralarıfark edildi.
Çünkü bir sinema salonunun en arkası ndaki seyirciye de
küçük bir televizyon ekranı ndan konuyu izleyen
izleyiciye de bir aktörün yüzündeki ifadeyi
ulaştırabilmek, bütünün içindeki bir ayrıntıyıizleyenlerin
dikkatine sunmak, çekim teknikleri kullanan sanatları n
en etkili yanlarından ve diğer anlatı m biçimlerine göre
en büyük üstünlüklerinden birisidir.

Adı ndan da anlaş ı

lacağıgibi bu çekim türünde
oyuncuları n yalnızca başlarıgörünür. Eğ er iki kiş
inin
baş ıgörünüyorsa bu çekime ikili çekim de denir. Fakat Resim 23:Yüz çekim
ikili çekimlerde, iki oyuncu genellikle göğüs çekimine
uygun bir düzenleme ile çekilirler. Üçlü çekimlerde ise bel çekimine uygun bir düzenleme
yapı lmalıdı r.

Bu tür çekimlerde izleyicinin dikkati ayrı ntı

ya çekilerek kişilerin ruhsal yapı
larıortaya
konduğ u gibi, dramatik etki de yükseltilir. Ayrı ntıölçeğ inin seçimine senaryo yazarıve
yönetmen, olanaklar içerisinde birlikte karar vermelidir.

Oyuncular içinse söylenilebilecek olan ş

udur; ayrı
ntıve yakı
n çekimler sı
rası
nda
çabuk ve ani hareketlerden sakı
nmalıdırlar.

2.4.3. Omuz Çekim

Kiş inin omuz hizasında kravat bağlantısının hemen bitiminde tam görünecek şekilde
çerçevelenmesidir. Bu oran olarak 1/4'e yakı ndır. Eşya ve diğer çekimlerde yakı
n çekim
senaryo gereği uygulanır. Fotografçı
lıkta ise vesikalık fotoğ
raf çekiminde kullanı
lmaktadır.
Kamera çekimlerinde ise bu ölçeğ e çok az olarak panel, röportaj, senaryo veya konunun
özelliğ
i ve tanıtı
mıgereği bulunan konularda baş vurulur.
2.4.4. Göğüs Çekim
Çekimlerde konuya yaklaş tı
kça yapı
m güçlükleri de artar. Çünkü yakın çekimlerde
alan derinliği azalı
r. Netlik ayarı
nıyapmak ve konu hareket ederse bunu korumak oldukça
güçleşir.

Televizyon çekimleri için ’’ Göğüs Çekimi ‘’ oldukça önemlidir. Bu çekim ölçeğinde

insan diğer çekimlere göre daha yakı ndan görüntülenir. Kişilerin ruhsal durumları na vurgu
yapılmak isteniyorsa televizyonda bu çekim ölçeği kullanı lmalı dır. TV dizileri için uygun
olan bu çekim haberler için uygulanı şolur. Haberler için uygun olan ‘’ Bel
rsa oldukça yanlı
Çekimi ‘’ kullanmaktır.

23
2437373737

Göğüs çekim, bel çekim ile boy çekim arası nda yer alan bir çekim türüdür. Bu
çekimler üzerinde ayrı ntı
lıdurmanı n fazlaca bir önemi yoktur. Çünkü tüm bu yakı n çekim
çeş itlerinde konulara, seyircide yaratı ı
lmak istenen etkiye göre yaklaşlmakta, bu çekimlerde
konuya olan yakı nlık, omuzları n ya da göğsün görüntüye alı nmasıyla çerçeve olarak
belirtilmektedir.

Yakı
n çekimlerde göz önünde tutulmasıgereken iki nokta vardı
r.

1. Genel çekim, toplu çekim, uzak çekim, boy çekim, diz çekim yakı n çekimlerin
ş
dıı
nda kalı
r. Bu çekimler kullanı
larak insanlar arasıiliş
kiler belirtilebilir.

2.Bu çekimlerde dramatik nitelik önemlidir. Yakı

n çekimlerde ise ruhsal durumları
n
yansı
tı
lmasıönemlidir.

Resim 24:Göğüs Çekim

2.4.5. Bel Çekim

Kişinin belden yukarı sı
nın çerçevelenmesidir. Bu oran 2/4’tür. Diğer obje ve
eşyalarda 2/4 yani cismin kendinin veya herhangi bir bölümünün yarı
sı
nın çerçeve içine
alı
nması dır.

2.4.6. Diz Çekim

Çekimi yapı lacak nesne insan ise dizüstü veya dizaltı
ndan yukarı sıçerçeveye alı
nır,
eş ya ve diğer cisimlerde ise 3/4 oranında çerçevelenir. Buradaki amaç görüntüye girmesini
istemediğ imiz dikkati dağ ıtacak başka görüntüleri (konuyla ilgisiz veya önemsiz) çerçeve

24
2537373737

dış
ıbı rakmaktır. Böylece konunun ana fikrinin tümünün 3/4 ünün çerçeve içine alı
nması
sağlanmışolur. Amerikan plan da denilir.
2.4.7. Boy Çekim
Kiş i, nesne veya kişilerin tümünün çerçevelenmesidir. Konuda aksesuar olmayan
gereksiz obje ve dekorları
n çerçeve dış
ıbırakılmasının yanında ana fikrin tümünün kurallara
uygun olarak çerçevelenmesidir. Burada çerçeveleme yan olarak yapı labildiğ
i gibi dik olarak
da yapılabilir.

2.4.8. Genel Çekim

Olay yerinin, olayın geçtiği veya sonradan geçebileceği yerlerin kendince yararlı
görülen bölümünün tümünün ve genişbir çevresinin tek ölçek içerisinde çerçevelenmesidir.
Olay mahallinin çevre arazi ve bina boyutlarıyla genişçaplıbir planla tanı mlanması dır.
Burada ana fikir (amaçladığı
mız konu) çerçevenin tam ortasında (altın noktalar içerisinde)
yer almalı
dır.

Resim 25: Genel Çekim

2.4.9. Uzak Çekim
Uzak çekimde de mercek ayarısonsuza düzenlenir. Toplu çekim de genel çekimi
andıran etkiler yaratır. Fakat genel çekimin aksine konunun çevredeki diğer nesnelerle
iliş
kisini göstermeye gerek yoktur.
25
2637373737

Konu gösterildiği zaman kamera açı

sıdeğ
işmez. Konu kameraya yaklaş tığızaman,
konunun seçikliğ
inin kaybolmamasıiçin kameranı
n devamlıolarak seçiklik ayarıyapması
gerekecektir.

Çekime uzak çekimle baş landığızaman, ön plandaki konu seçik olarak görünebilir. Bu
sırada arka plandaki görüntüler bulanıktır. Arka plandaki oyuncuları n bir süre sonra tepki
vermeleri gereken aksiyon ortaya çıktığında, bu tepkiyi izleyicinin de görebilmesi için arka
planın da seçik gösterilmesi gerekecektir. Arka plan seçik olduğ unda, ön plan bulanı k
duruma düş ecektir.

Televizyonda ki uzak çekimlerde görünen insanları n durumu görüntüde ki diğ er

öğelere ve kamera yüksekliğine göre ayarlanır. Bu tip çekimlerde insanlarıen iyi biçimde
çerçevelemek için görüntünün ön ve arka planında ki dekorun büyüklüğü ve durumu, zemin
renk tonu vb. göz önüne alı
nmalıdır.

Çok uzak çekimlerde, kameramanlar en verimli ‘’ görüntü düzenlemesi ‘’ ile ilgili

kurallarıuygulama fırsatıbulabilirler. Bu çekimlerde ses derinliği de özel bir önem vermek
gerekecektir. Çok uzaktaki insanları n seslerini hemen yanı mı zdaymı şgibi iş itmek pek
akıllı
ca olmayacaktır. İ zleyici, böyle bir hatadan rahatsı z olacak ve istenen etki elde
edilemeyecektir.

Resim 26: Uzak çekim

26
2737373737

27
2837373737

UYGULAMA FAALİYETİ
UYGULAMA FAALİYETİ

İş
lem Basamakları Öneriler
 Oluş
turduğunuz ortamda kamerayı Bu iş
lemler sı
rası
nda kamera sehpa
sehpası
nın üzerine monte ettikten sonra bağlantı
ları
nın sağ
lı
klı yapı ğı
ldı ndan
yatay çevrinme hareketi yapı
nız. emin olunuz.

 Oluş
turduğunuz ortamda kamerayı Kamerayısehpaya bağlarken çevirme
sehpası
nın üzerine monte ettikten sonra kollarıve düğmeleri gereğinden fazla
dikey çevrinme hareketi yapı
nız. gevş
ek bı
rakmayı
n veya zorlamayı
nız.

 Kameranı
n gövdesini hareket ettirmeden  Mekanizmanı
n tam oturduğ
undan emin
zoom merceğ
i ile oynayarak optik olana kadar hareketleri
kaydı
rma yapı
nız. gerçekleş
tirmeyiniz.

 Çeş
itli kamera sehpaları üzerinde  Yerli ve yabancıtelevizyon kanalları
nı
,
kameranı
n yer değ
iştirerek ğı
yaptı sinema yapı
mları
nıtakip ederek kamera
hareketleri gerçekleş
tiriniz. hareketleri ve ölçeklerine dikkat ediniz.

 Pan ve tilt hareketinin truck hareketinden

farkları
nıuygulayarak inceleyiniz.

 Bir çekim planıçerçevesinde temel çekim

ölçeklerine uygun çekimler yapı
nız.

28
2937373737

ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME
ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME

A- OBJEKTİ
F TESTLER (ÖLÇME SORULARI)
Aş
ağı
daki soruları
n cevapları şolarak değerlendiriniz.
nıdoğru ve yanlı

1. Kamera gövdesinin ayak üzerinde sağ ğıyatay çevrinme hereketine

a, sola doğru yaptı
pan denir.
2. Kamera gövdesinin ayak üzerinde aş
ağı ğ
, yukarıdoğru yaptııdikey çevrinme hareketine
vizör denir.
3. Kameranı
n merceğ ğ
iyle yaptııoptik kaydı
rma hareketi sı
rası
nda kamera sabittir.
4. Kamera gövdesinin ayak üzerinde sağa, sola taş
ınma hareketine truck denir.
5. Ayrı
ntıçekim sı
k kullanı
lı
rsa dramatik etki yaratma durumu ortadan kalkar.
6. Yüz çekimi genellikle kiş
ilerin ruhsal yapı
ları
nıvurgulamak için yapı
lı
r.
7. Omuz çekiminde kiş
inin ½ si gösterilir.
8. Yakı
n çekimlerde netlik ayarıyapmak ve bunu korumak oldukça kolaydı
r.
9. Genel çekim olayı
n geçtiğ
i yerin tek ölçek içinde çerçevelenmesidir.

Cevapları
nızıcevap anahtarı ı
ile karşlaş
tı
rı
nı
z.

DEĞERLENDİ
RME
Cevapları nızıcevap anahtarıile karş ılaştı
rınız. Doğru cevap sayı nı
zıbelirleyerek
kendinizi değerlendiriniz. Yanlı şcevap verdiğ iniz ya da cevap verirken tereddüt yaş
adı ğı
nız
sorularla ilgili konularıfaaliyete geri dönerek tekrar inceleyiniz.

Tüm sorulara doğ

ru cevap verdiyseniz diğer faaliyete geçiniz.

29
3037373737

MODÜL DEĞERLENDİ
RME
MODÜL DEĞERLENDİ
RME
PERFORMANS TESTİ(YETERLİ
K ÖLÇME)
Modül ile kazandı
ğını
z yeterliğ
i aş
ağı
daki ölçütlere göre değ
erlendiriniz.

Değerlendirme Ölçütleri Evet Hayı

r

nİ
Kameranı ç Yapı
sı ş
ve Çalıma Prensibi Ve Türleri
A)Kameranı
n iç yapı
sı
nıkavradı
nız mı
?
B)Kameranı ş
n çalıma prensibini kavradı
nı
z mı
?
C) Objektif ve gözün benzer yönlerini kavradı
nız mı
?
Ç) Kamera türlerini ve özelliklerini kavradı
nız mı
?
D) Kamera türleri arası
ndaki farklı
lı
kları
kavradı
nız mı
?
F) Kamera bağlantı
ları
nıyaptı
nız mı
?
Temel Kamera Hareketleri ve Çekim Ölçekleri
A)Kamera hareketlerinin gerektiğ
i durumlarıkavradı
nız mı
?
B)Konunun gerektirdiği kamera hareketlerini yaptı
nız mı
?
C) Konunun gerektirdiği çekim ölçeğ
ini saptadı
nız mı
?
Ç) Gereken çekim ölçeğ
ini uyguladı
nız mı
?

DEĞERLENDİ
RME

Cevapları nızıcevap anahtarıile karş ılaştı

rınız. Doğru cevap sayı nı
zıbelirleyerek
kendinizi değerlendiriniz. Yanlı şcevap verdiğ iniz ya da cevap verirken tereddüt yaş
adı ğı
nız
sorularla ilgili konularıfaaliyete geri dönerek tekrar inceleyiniz.

Modülü tamamladı nız, tebrik ederiz. Öğ retmeniniz size çeş

itli ölçme araçları
uygulayacaktı
r. Öğretmeninizle iletiş
ime geçiniz.

30
3137373737

CEVAP ANAHTARLARI

CEVAP ANAHTARLARI
ÖĞRENME FAALİ
YETİ-1’ İ
NCEVAP ANAHTARI

1 Y
2 D
3 D
4 Y
5 D
6 D
7 D
8 Y
9 D
10 Y
11 D
12 D
13 D
14 D
15 Y

ÖĞRENME FAALİ
YETİ-2’ Nİ
N CEVAP ANAHTARI

1 D
2 Y
3 D
4 D
5 D
6 D
7 Y
8 Y
9 D

Cevapları
nı ı
zıcevap anahtarlarıile karşlaş
tı
rarak kendinizi değ
erlendiriniz.

31
3237373737

ÖNERİ
LEN KAYNAKLAR
ÖNERİ
LEN KAYNAKLAR:
 Broadcasterinfo dergisi sayı
ları
 İ
nternet arama motorları
nıkullanı
nız
 Çevrenizdeki yerel medya kuruluş
ları

32
3337373737

KAYNAKÇA
KAYNAKÇA
 KAFALI Nadi, TV Yapı
mları
nda Temel Kavramlar, Ankara, 2002.
 DEMİ
RCAN Abdülkadir, Hüsamettin Kurt, Televizyon Film Yapı
m Yönetim,
Ankara, 2001
 DOĞAN, Asuman, Radyo Televizyon Progra Yayı
n Uygulamaları
, MEB,
Ankara, 2002.
 BAYHAN, Yı
ldı
rı
m, Yayı şDers Notları
nlamamı , Ankara, 2006.

33