T.C.

Mİ
LLİEĞİ
TİM BAKANLIĞI

MEGEP
(MESLEKİEĞİ
TİM VE ÖĞRETİ
M Sİ
STEMİ
NİN
GÜÇLENDİRİ
LMESİPROJESİ)

RADYO-TELEVİ
ZYON ALANI

TEMEL KAMERA 1

ANKARA 2007
 ğ
Milli Eğitim Bakanlııtarafı
ndan geliş
tirilen modüller;
 Talim ve Terbiye Kurulu Baş kanlığı nı
n 02.06.2006 tarih ve 269 sayı lıKararıile
onaylanan, Mesleki ve Teknik Eğ itim Okul ve Kurumları nda kademeli olarak
yaygınlaştı
rılan 42 alan ve 192 dala ait çerçeve öğretim programları nda
amaçlanan mesleki yeterlikleri kazandı rmaya yönelik geliş tirilmişöğretim
materyalleridir (Ders Notları
dır).

 Modüller, bireylere mesleki yeterlik kazandı rmak ve bireysel öğ renmeye

rehberlik etmek amacıyla öğrenme materyali olarak hazı ş
rlanmı, denenmek ve
geliş
tirilmek üzere Mesleki ve Teknik Eğ itim Okul ve Kurumları nda
uygulanmaya baş ş
lanmıtır.

 Modüller teknolojik geliş melere paralel olarak, amaçlanan yeterliği

kazandı rmak koş ulu ile eğitim öğ retim sı rası
nda geliş tirilebilir ve yapı
lması
önerilen değiş
iklikler Bakanlı kta ilgili birime bildirilir.

 Örgün ve yaygın eğitim kurumları, işletmeler ve kendi kendine mesleki yeterlik

kazanmak isteyen bireyler modüllere internet üzerinden ulaş
abilirler.

 Bası şmodüller, eğitim kurumları

lmı rencilere ücretsiz olarak dağı
nda öğ tı
lı
r.

 Modüller hiçbir ş
ekilde ticari amaçla kullanı ı
lamaz ve ücret karş ğ
lıında
satı
lamaz.
 İ
ÇİNDEKİ
LER
İ
ÇİNDEKİ
LER
İÇİ NDEKİ LER..............................................................................................................i
AÇIKLAMALAR ........................................................................................................ii
Gİ Rİ Ş...........................................................................................................................1
ÖĞRENME FAALİ YETİ –1 ........................................................................................3
1. KAMERALAR.........................................................................................................3
1.1. Kamera Nedir? ..................................................................................................3
1.2. Kameramanlı k ...................................................................................................4
1.3. Kameranı n Temel Parçaları ...............................................................................5
1.3.1 Objektifler ...................................................................................................5
1.3.2. Gövde .........................................................................................................9
1.4. Bakaç (Vizör) ..................................................................................................10
UYGULAMA FAALİ YETİ ...................................................................................11
ÖLÇME VE DEĞERLENDİ RME.........................................................................12
ÖĞRENME FAALİ YETİ –2 ......................................................................................13
2. KAMERANIN EKLENEBİ Lİ R PARÇALARI VE AKSESUARLARI ...............13
2.1. Batarya (Akü) ..................................................................................................13
2.2. Ayaklı k ............................................................................................................15
2.3. Kamera Kı zağı .................................................................................................16
2.4. Tepe Iş ığı .........................................................................................................17
2.5. Mikrofonlar .....................................................................................................18
2.6. Kulaklı k ...........................................................................................................18
2.7. Işık Kesici (Parasoley) ....................................................................................18
2.8. Filtreler ............................................................................................................19
2.8.1. Renk Düzeltme Filtreleri ..........................................................................20
2.8.2. Renk Ayarlama Filtreleri ..........................................................................20
2.8.3. Nötr Yoğunluk Filtreleri...........................................................................21
2.8.4. Efekt Filtreleri ..........................................................................................21
UYGULAMA FAALİ YETİ ...................................................................................24
ÖLÇME VE DEĞERLENDİ RME.........................................................................25
MODÜL DEĞERLENDİ RME ..................................................................................26
CEVAP ANAHTARLARI .........................................................................................27
ÖNERİ LEN KAYNAKLAR......................................................................................28
KAYNAKÇA .............................................................................................................29

i
 AÇIKLAMALAR
AÇIKLAMALAR
KOD 213GIM105
ALAN Radyo-Televizyon
DAL/MESLEK Alan Ortak
MODÜLÜN ADI Temel Kamera 1
MODÜLÜN TANIMI
Kamera parçalarıile ilgili temel bilgi ve becerilerin
kazandı
rı ğ
ldııöğrenme materyalidir.
SÜRE 40/24
ÖN KOŞUL
YETERLİ
K Kamerayı
, sabit parçaları
nıve aksesuarları
nıkullanmak
Genel Amaç
Gerekli ortam ve cihazlar sağ landığında kamerayı
sabit parçalarıve aksesuarları
yla birlikte kullanabilecek ve
kullanım kı lavuzuna uygun olarak temel gövde ayarları nı
yapabileceksiniz.
MODÜLÜN AMACI Amaçlar
1. Kameranı n temel parçaları
nı ayarlayabilecek ve
kullanabileceksiniz.
2. Kamera eklenebilir parçaları
nı ve aksesuarları
nı
kullanabileceksiniz.

Ortam
TV stüdyoları
, atölye ortamı
, çeş şmekânlar
itli dı
EĞİ
TİM ÖĞRETİ M
Donanı
m
ORTAMLARI VE
DONANIMLARI Kameralar, VTR cihazları , monitörler, mikrofonlar,
video kasetler, ses ve görüntü aktarı m kabloları, ayaklık,
objektifler, mercekler, kamera aksesuarları

Her faaliyet sonrası nda o faaliyetle ilgili

değerlendirme soruları ile kendi kendinizi
değerlendireceksiniz.
ÖLÇME VE
DEĞERLENDİ
RME
Öğ retmen modül sonunda size ölçme aracı(uygulama,
soru-cevap)uygulayarak modül uygulamalarıile kazandı ğı
nız
bilgi ve becerileri ölçerek değ
erlendirecektir.

ii
 Gİ
RİŞ
Gİ
RİŞ
Ş

Sevgili Öğrenci,

Televizyonculuk, her ş eyden önce görsel bir sanattı

r. Bu sebeple insan için göz ne
kadar önemliyse, televizyon yayı
ncı ğ
lııiçin de kamera o derece önemlidir.

Profesyonel kameraları n kullanımı , amatör kameralara göre daha karmaş ıktı

r.
Profesyonel kameraların birçok aksesuarlarıve eklenebilir parçalarıvardı
r, ayrı
ca çekimden
önce pek çok ayar yapı
lması gerekir.

Temel kamera bilgisi, sadece kameramanları n bilmesi gereken konular değ ildir. TV
ekibindeki yönetmenden resim seçiciye kadar pek çok kiş i, kamera kullanı mınıbildiğ i
takdirde kendi iş
ini daha verimli yapabilir ve kameramanla iyi bir işbirliğ
i sağlayabilir.

Kameramanları n işsahasıda sadece televizyon kuruluş larıyla sını

rlıdeğildir. Bir
kameraman; haber ajansları nda, sinema sektöründe, reklâmcı lık firmaları
nda, kamu
kurumları
nın, belediyelerin veya özel firmaları
n halkla iliş
kiler birimlerinde işbulabilir.

Bu modül sonunda edineceğiniz bilgi ve becerilerle kameraları

n temel ve eklenebilir
parçaları
nı, kamera aksesuarları
nıtanı
yacak ve kullanabileceksiniz.

Kameralar TV yayı
ncı
lı
ğnı
n vazgeçilmezidir.

1
2
 ÖĞRENME FAALİ
YETİ
–1
ÖĞRENME FAALİ
YETİ
–1
AMAÇ

Kameranı
n temel parçaları
nıayarlayabilecek ve kullanabileceksiniz.

ARAŞTIRMA

Bu faaliyet öncesinde yapmanı

z gereken öncelikli araşrmalar ş
tı unlardı
r:
 Okulunuzda profesyonel kamera varsa, parçalarıve aksesuarları
yla birlikte
inceleyiniz.
 Profesyonel kameraları evlerimizde ğı
kullandı mı
z amatör kameralarla
ı
karşlaş
tı
rı
nı
z.

Araştırma iş lemleri için okulunuzun teknik imkânları nıkullanabilir, kamera satan

firmaların internet sitelerini ziyaret edebilir, televizyon kuruluş
ları
nıve yapı mcış irketleri
ziyaret edebilirsiniz.

1. KAMERALAR

1.1. Kamera Nedir?

Kameralar televizyon yayı ncı ğ
lıını n temel donanı mlarındandı r. Yaklaşı
k yüz yıl önce
icad edilen kameralar bugün hayatı mızın pek çok alanı nda yerini almıştı
r. Kameraların TV
yayı ncı ğ
lııiçin kullanılanlarıdı ş
ında kişisel çekimler için amatör kameralar, bina güvenliği
için güvenlik kameraları , su altı
nıgörüntülemek için su altıkameralarıve tı bbi amaçlarla
kullanılan tı
bbi gözlem kameralarıgibi pek çok türü vardı r.

Video kameralar, fotoğ raf makinelerinin gelişmişhali olarak da nitelendirilebilir. Batı

dillerinde fotoğraf makinelerinin “camera”, kameraları n ise “video camera” olarak
adlandı rılmalarıbu tezi doğ rular. Kameralarıfotoğraf makinelerinden ayı ran iki temel fark,
tek tek yerine seri halde görüntü çekmeleri ve ses kaydedebilmeleridir. Kamera kelimesi
Latince “oda” anlamı na gelir. Gerçekten de kamera gövdelerinin içi karanlı k bir oda gibidir.
Bu odanı n tek ı
şı
k giren yeri, yani penceresi objektifidir.

Fotoğ raf filmlerinin ve makinelerinin bulunması , TV kameraları nın icadınıhazı rlayan

önemli geliş melerdendir. Önceleri bir çark üzerine sı ra ile yerleş tirilen fotoğraflar hı zla
döndürülerek görüntünün hareketli olduğu izlenimi uyandı rılıyordu. 1895’te Fransı z Lumiere
Kardeşler’in ve ABD’li Edison’un icad ettiğ i sinema kameralarıise saniyede 24 kare görüntü
3
çekerek sinemanı n temelini oluşturdu. Bu yıldan başlayarak pek çok ülkede filmler çekildi,
sinema salonlarıkuruldu. 1920’lerde ise televizyon cihazı nın bulunmasıile bu cihaza uygun
kameralar üretilmeye baş landı. Kameralar günümüze gelinceye değin pek çok aş amalardan
geçti: boyutlarıgitgide küçüldü, renkli çekim yapabilir hale geldi ve pek çok yeni özellik ile
donandı .

Teknik bir tanı mlama yapmak gerekirse kameraları“Görüntüden yansı yan ışı
ğı
mercek veya objektiften yararlanarak bir düzlemde toplayan, o düzleme konula n film
(sinema kameralarıiçin) veya ı şığa duyarlıelektronik devre elemanlarıvası yla ı
tası ş
ık
enerjisini elektrik enerjisine çevirdikten sonra çıkışsinyali veren, gerekirse kasete kaydeden
cihaz” olarak tarif edebiliriz.” Kameralar “alıcı” ismiyle de bilinir.

Resim 1: Değiş
ik amaçlar için üretilmişpek çok kamera türü vardı
r

1.2. Kameramanlı
k
İyi bir kameramanlı k hem vücut, hem de karakter bakımında bazıniteliklere sahip
olmayıgerektirir. İ
yi bir kameramanda bulunmasıgereken baş ca nitelikler ş
lı unlardı
r:

a) Heveslilik: Kameraman hem iş ş

ini öğrenirken hem de çalıma sı
rası
nda gayretli ve
hevesli olmalı dır. Her çekime sanki ilk defa çekim yapı yormuşgibi özenerek ve istekle
baş lamalı r. İ
dı şinin monoton ve sı
kı
cıolduğ unu düş ünmek, kameramanın çektiğ
i görüntünün
kalitesini düşürür.

b) Gençlik: Kameramanlı ğa başlamak için ideal yaşsı nırı20–25 arası dır. Bu yaşın
altındaki veya üstündeki kiş iler kameramanlı ğa baş ladıkları
nda zorluklar yaşarlar. Gençlerin
tercih edilmesinin birçok sebebi vardı r. Genç bir aday daha enerjiktir, iş i daha kolay
kavrayabilir ve yıllar içinde becerisini arttı
rabilir. 30 yaşbir kameramanı n en verimli çağıdır.
40 yaş ı
n üzerinde ise kameramana (özellikle dı şçekimlerde) pek rastlanmaz.

c) Fiziksel yeterlilik: Kameralarıhareket ettirmek veya omuzda taş

ımak belli bir kas
gücü gerektirir. Bu yüzden zayı f bünyeliler kameramanlı k yapmakta zorlanırlar. Bir
kameraman, omzundaki 7–8 kiloluk bir kamerayıtitretmeden saatlerce çekim yapmak veya
4
konusunu koş arak takip etmek zorunda kalabilir. Aktüel kameramanlı k uzun süre ve özensiz
yapıldığı nda eklemlerde ağ rılara, bel ve boyun fı
tığ
ına sebep olabilir. Stüdyo kameramanlı ğı
kamerayıtaş ımak gerektirmediğinde aktüel kameramanlı ğa nisbeten daha az kas gücü
gerektirir.

ç) Estetik bakışaçısı
: Kameraman, tı pkıbir fotoğrafçıgibi görsel sanatçı
dır. Estetik
bilgi ve zevk ile gözlem yeteneğine sahip olmak kameramanı n çektiğ i görüntüye çok ş ey
katar. Doğ ru yerden ve doğ
ru açı
yla çekmek sadece drama çekimi yapan kameramanlar değ il
stüdyo veya haber kameramanlarıiçin de önemlidir. Estetik bakı şaçı sızaman içinde
kazanı labilir.

d) Teknik bilgi: İ
yi bir kameraman kameranı n bütün parçaları
nı, düğmelerini ayrı
ntı
lı
bir ş
ekilde tanı
malıdır. Fotoğ rafçı
lı
k, elektrik ve elektronik konuları nda da bilgi sahibi
olmalı
dır.

e) Çalış kanlık: Kameraman çalı şma konusunda istekli olmalı dı ş

r. Çalıma süresi bazen
12 saati aş
abilir. Kameraman zorluklar karş ısı
nda yı
lmamalı ş
, ekiple uyum içinde çalımalıve
sorumlulukları nın bilincinde olmalı
dır.

ş
Kameraman bunlara ek olarak, disiplinli çalımalıve refleksleri kuvvetli olmalı
dır.
1.3. Kameranı
n Temel Parçaları
Kameralar temelde üç parçadan oluş ur: görüntüyü toplayan objektifler, bu görüntüyü
elektronik sinyale dönüş
türen ve kaydeden gövde, kameramanı n çektiği görüntüyü görmesini
sağlayan bakaç. Şimdi bunlarısırası
yla inceleyelim.
1.3.1 Objektifler
Objektifler, birden fazla mercek içeren, fotoğraf makinelerinde ve kameralarda
görüntü toplamaya yarayan iki tarafıaçı k tüplerdir. Merceğ i ise “Bir tarafıküresel diğ
er
tarafıdüz olan, camdan yapı lma ve bir ı
şı
k demetini kı rarak belli bir noktaya düş
üren saydan
cisim” olarak tanı mlayabiliriz. Kameralar dı ş
ında, görüntüyü seyretmek, kaydetmek veya
nakletmek amacı yla kullanı lan fotoğraf makinesi, dürbün, teleskop, mikroskop gibi
cihazlarda da objektifler kullanılı
r.

Objektifin temel görevi, içindeki mercekler vası tası şdünyadaki görüntüleri

yla dı
toplayarak kamera gövdesine ulaş tı
rmaktır. Objektifin en önünde bulunan mercek görüntüyü
toplar, bu görüntü daha arkalardaki merceklerden aynasal yansı yarak kamera gövdesine
ulaşır. Kamera gövdesinde bulunan CCD’ler bu görüntüleri elektronik sinyallere çevirir.
Kameralar ve objektifler insan gözünün görüntüyü oluş turma sisteminden yola çı
karak
üretilmişve geliş tirilmiş
tir. Ancak günümüzün en ileri teknolojisiyle üretilmişobjektifler
bile insan gözünün mükemmelliğ ine yaklaşamaz. Sadece protein ve yağlardan oluş an
gözümüz, sağ lam kaldı ğ
ısürece en ileri teknoloji ürünü objektiflerden bile daha kaliteli
görüntüyü ve renkleri sunar. Kayma, kararma veya puslanma sorunu yaş amaz.

5
 Resim 2: Iş
ığı
n kı
rılması

Amatör kameralardaki objektifler, kamera gövdesine sabitlenmiş

tir; bu objektiflerin
çı
kartılıp yerlerine baş ka objektifler takılması mümkün değildir. Amatör kamera
objektiflerinin çok fazla ayar düğ
meleri de bulunmaz.

Resim 3: Bir kamera objektifi

Profesyonel kameraları n ve bazıyarıprofesyonel kameraların objektifleri ise takı

lı
p
çıkartı
labilir. Bu özellik, çekimin niteliğ
ine göre farklıtürde objektif kullanabilmemize
imkân sağ lar.

Profesyonel objektiflerin üzerinde bazıayarlamalar için üç adet “halka” veya diğ

er
adı
yla “bilezik” vardı
r. Bunlar, önden arkaya doğ ru sı
rasıyla netlik halkası
, zum (zoom)
6
halkasıve diyafram halkası dır. Kameralar otomatik netlik konumunda iken en yakı ndaki
nesneyi ve mümkün olan en genişalanınet gösterecek ş ekilde çalışırlar. Objektif üzerindeki
netlik ayar düğmesi elle ayarlama (manuel) konuma alı ndığında, kameraman netlik bileziğ ini
sağ a-sola çevirerek istediği kişilerin/nesnelerin net veya bulanı k görünmesini sağ layabilir.
Netlik bileziğinin üzerinde metre veya feet gösteren rakamlar vardı r. Örneğ in netlik bileziğ i
5 metreye ayarlandı ğında 5 metre uzaklı ktaki cisimler ve etrafında bir alan net olacak, daha
öndeki veya arkadaki cisimler bulanı k (flu) görünecektir. Netlik ayarlanı rken çekimi yapı lan
konuya sonuna kadar optik yaklaş ılması(zoom in) ve sonrası nda netlik bileziğiyle ayarlama
yapı lmasıdaha iyi sonuç alı nması nısağlar.

Zum bileziği, kameranı n konumunu değ iştirmeden kiş i veya nesnelere yakınlaşmayı
veya bunlardan uzaklaş mayısağ lar. Bu merceksel yani optik yakı nlaşma ile kamera hiç
hareket etmediğ i halde bir odanı n tümü görüntülenebileceğ i gibi sadece bir kiş
inin yakın
plan çekimi de yapı labilir. Merceksel yakınlaş
ma ve uzaklaş ma hareketlerini zum bileziğ
inin
yanısıra, objektifin sağtarafı nda bulunan zum motoru ile de yapmak mümkündür.

Resim 4: Bazıobjektif türleri

Objektifin üzerindeki son halka diyafram halkası dır. Bu halka sağa-sola çevrildiğ
inde
objektifin içindeki perde geniş ler veya daralı r, bu ş
ekilde gövdeye girecek ı şı
k miktarı
düzenlenir. Diyafram ayarınının detayları
nı ileriki modüllerde ayrı
ntısıyla öğ
reneceğiz.

Objektiflerin sağtarafı nda kamera elceği (drive unit) bulunur. Kamera omuzda çekim
yapılırken sağel bu kayı ştan geçirilerek cihazın iyi kavranmasısağlanı r. Kamera elceğinin
üzerinde çeş itli ayar düğ meleri de vardı r. Sağel baş parmağıaltı na denk gelen REC
düğmesiyle kayı da girilip çı kılabilir, zum düğ meleriyle optik yakı nlaşma-uzaklaşma
hareketleri yapı labilir. Elcek üzerinde diyafram (iris) bileziğ ini kontrol eden düğmeler de
vardır.

Objektiflerin önlerine, güneş

likler ve mercekler gibi değ
işik amaçlara dönük
malzemeler takılabilir.

7
 Objektifler temelde sabit odak uzaklıklıve değ işebilir odak uzaklı klıolmak üzere iki
grupta incelenir. Sabit odak uzaklıklıolanlar da kendi arası nda genişaçı lı
, normal açı
lıve
dar açı
lıolmak üzere üçe ayrı r. Şimdi bu profesyonel objektif türlerini tanı
lı yalım.

1.3.1.1. GenişAçı
lıObjektifler

Kı sa odak uzaklı dır. Küçük bir odanı n veya arabanı n içi gibi dar bir alanda, insan
gözünün görebileceğ inden daha genişbir çerçevede görüntü çekebilir. Küçük mekânlarda
kameramanı n daha çok ş eyi çerçeve içine sı ğ dırabilmesini ve rahat hareket etmesini sağ lar.
Genişaçı lıobjektifler 100 dereceye yakı n görüntü toplayabilir (etrafı mı z toplam 360
derecedir). Bu tip objektifler yakı ndaki nesneleri olduğ undan daha büyük, uzaktakileri ise
olduğundan daha küçük gösterir. Bu sebeple genişaçı lıobjektifler yakın portre çekimlerinde
kötü sonuç verir; kiş
inin burnu yüzün diğ er bölümlerine göre daha büyük ve izleyiciye daha
yakın görünür. Bu tip objektifler diğer objektiflere kıyasla daha kısa ve şişkin görünümlüdür.

1.3.1.2. Normal Açı

lıObjektifler

İnsan gözünün algı lamasına yakın bir görüşaçı sı

na ve çerçevelemeye sahiptir. Bu
merceklerle insan gözünün gördüğünden farklı , sıra dışıbir görüntü elde edilemez. Normal
açı
lıobjektifler, 35 mm film kullanan çoğu fotoğ raf ve film kamerasıiçin standart mercektir.

1.3.1.3. Dar Açı

lıObjektifler

“Dar odak uzaklı klıobjektifler” veya “telefoto objektifler” olarak da adlandırı

lı
r. Bu
objektiflerle kamera pozisyonunu değ iştirmeden uzaktaki nesnelerin yakı nlaştı
rılmışve
büyütülmüşgörüntülerini elde ederiz. Dı şçekimlerde; özellikle uzakta hareket eden uçak,
roket gibi araçların veya doğ ada yaş ayan, vahş i hayvanların görüntülenmesinde kullanı lı
r.
Bu objektiflerle netlik yapmak diğerlerine kı yasla daha zordur. Telefoto objektifler normal
objektiflere göre daha uzun ve ince görünümleriyle tanınabilir.

Genişaçı lıve dar açılıobjektifler bakışperspektifinde bozulmalara sebep olur. Geniş

açılıobjektifle elde edilen görüntülerde mekân daha geniş , dolayısı yla nesneler arasındaki
mesafe olmasıgerekenden daha fazladı r. Yine genişaçı lıobjektifle çekilmişbir görüntüde,
çok kısa bir mesafe kat eden kiş i, çok uzak bir mesafeden yaklaş ıyormuşve hı zlıhareket
ediyormuşgibi görünür. Dar açı lıobjektiflerde ise tam tersine bir perspektif yı ğılmasıvardı r.
Bu objektifler nesnelerin arasındaki mesafeyi azaltı r, cisimleri birbiri üstüne bindirir, hareket
hızınıda azaltır.

Genişaçı lı
, normal açı lıve dar açılıobjektifler; sadece belli bir açı
yla çekim
yapabildikleri için “sabit odak uzaklı
klıobjektifler” olarak adlandı
rı
lı
r.

Şekil 1 ve 2: (solda) Normal açı

lıobjektifle ve (sağ
da) dar açı lıbir objektifle çekilmiş
görüntüler. Dar açı lıobjektif perspektifte bozulmaya yol açarak sütunları n arası ndaki
mesafeyi kısalarak görüntüde yığılmaya sebep oluyor ( bülent vardar 125-127’de).

Sabit açı
lıobjektifler arası
nda, balı
kgözü objektifler ile makro objektifleri de saymak
gerekir. Balı nda bulunan nesnelerin ş
kgözü objektiflerde resmin kenarları ekli bozulmuşgibi
8
görünür. Görüntü dı şa doğ ru bombelidir. Makro objektifler ise yakındaki küçük nesneleri
gözün görebileceğ inden daha fazla yakı nlaş
tı
rabilir. Karı
nca, imza, yazı, leke gibi küçük
şeyleri net ve büyük olarak gösterebilir.

Resim 5: Balı
k gözü objektifle çekilen bir görüntünün merkezinde oluş
an ş
işkinlik

1.3.1.4. Değiş
ebilir Odak Uzaklı
klıObjektifler

“Zum (Zoom) objektifler” olarak da adlandı rılı

r. Zum bileziği veya zum motoru ile
genişaçı dan dar açı ya kadar değiş
ik odak uzaklı klarınısağlayarak genişbir seçim imkânı
içerir. Objektifin odak uzaklı ğıbasit bir hareketle uzundan kı saya değiştirilebilir. Amatör
kamera objektiflerinin tümü bu türdendir. TV yapı mcı ğı
lı nda da çoğu durumda bu tip
objektifler kullanılı
r.

Sinema kameraları nda odak uzaklı klarıobjektif üzerinde milimetre değerleriyle

gösterilir. (35–70 mm gibi) TV kameraları nın zum objektiflerinin görüntü küçültme ve
büyültme oranlarıise objektif üzerinde yazı lan 4X, 10X, 12X gibi tanımlamalarla belirtilir.
Örneğ in 10X’lik bir zum objektif, görüntüyü 10 kez büyütebilmek ve küçültebilmektedir.
1.3.2. Gövde
Kamera gövdesi, görüntünün iş lendiği ve kaydedildiği bölümdür. Objektiften gelen
görüntü mercekler aracı lığıyla CCD yüzeylerine ulaş ır ve burada elektronik sinyallere
dönüş türülür. Gövdenin tek ı ş ı
k giren yeri objektiflerdir. Objektifleri göze benzetirsek,
kamera gövdesi insan beynine karş ılı
k gelir. Çekilen tüm görüntüler burada iş lenir.
Gövdenin dı şkı smı
nda bir düğ meye bası ğ
ldı ı
nda bu iş lem içerideki elektronik devrelerde
gerçekleştirilir. Gövde; batarya, objektif ve bakaç gibi parçalarıda üzerinde taşı
r.

Kamera gövdeleri insan vücudunun ergonomik yapı sı

na göre üretilmiş lerdir.
Gövdenin üst kı smında bulunan taş ı
ma sapı, kameramanı n cihazıelde dengeli bir şekilde
tutarak çekim yapması nısağlar. Kameranı n altında bulunan yumuş ak plastik malzeme
kamera omuzda çekim yapı lırken yastı
k vazifesi görerek hem omzu rahatlatı r hem de
görüntünün titremesini engeller.

9
 Gövdenin iç yapı sınıve gövde üzerindeki ayarlamalarıileriki konularda ve
modüllerde daha detaylıgöreceğ
iz.
1.4. Bakaç (Vizör)
Kameramanı n, objektifin çektiğ i görüntüyü görmesini sağlayan küçük monitördür.
Bakaç objektifin üzerinde, genelde solda bulunur. Renkli veya siyah beyaz olanlarıvardı r.
Kamera genellikle sağomuza alı ndı ğıiçin bakacı n solda bulunmasıbakı şkolaylığısağ lar.
Ancak bazıbakaçlar solaklar için ayarlanabilme özelliğ ine sahiptir. Bakaçları
n üzeri, gözün
zarar görmemesi için lastik şeritlerle kaplıdır. Bakaçtan bakarken konuya yoğunlaş abilmek
ve daha net görebilmek için diğer gözün kapatı lmasıfaydalıolur.

Göz koruyucu lastiğin hemen altı nda “dioptri ayarlama halkası ” vardı
r. Bu halka göz
bozukluğu olanları n gözlük kullanmadan görüntüyü net görmesini sağlar. Bakaçları n ön
tarafı
nda, vizör ekranıayarları nıyapabilmek için bazıdüğmeler vardı r. Bu düğ melerle bakaç
görüntüsünün kontrastı , parlaklığ
ıvs. ayarlanabilir. Burada yapılan ayarlar sadece bakaçtaki
görüntüyü değ iştirir, kasete kaydedilen görüntü üzerinde etkisi yoktur.

Bakaç ekranında görüntünün altı nda ve üstünde çeş itli semboller ve yazılar bulunur.
Bu sembol ve yazı lardan çeş itli uyarısinyallerini takip etmek mümkündür. Kayda
girildiğinde vizör ekranında kı rmı zı“record” (REC) ı ş
ığıyanar. Kayı ttan çıkı
ldığı nda ise
bekleme konumunu gösteren (genellikle yeş il renkte) “stand by” (STD) ı şığıbelirir. Kaset
sona yaklaş ğı
tı nda veya batarya azaldı ğında kaset veya batarya sembolleri yanı p sönmeye
baş lar. Kameranı n kullanım hatalarıda vizör ekranı nda görülebilir (düş ük ışık, kaset
sıkış ması, yüksek nem, kaset yuvası nı
n kapanmaması , mekanik hatalar vb.).

Stüdyo kameraları nda bakaç yerine daha büyükçe bir ekran bulunur. Son yı llarda
üretilen profesyonel omuz kameraları nda bakacı n yanısı
ra LCD bir ekran da yer almaktadı r.
Kamera elde veya ayaklı k üzerinde çekim yaparken bu ekran kullanı labilir. Ancak kamera
omuzda çekim yapı lıyorsa tek alternatif yine bakaçtır.

Resim 6: Bakacı
n ayarları
, kendi üzerinde veya objektifin üst tarafı
nda yer alan düğmelerle
yapılı
10
UYGULAMA FAALİYETİ
UYGULAMA FAALİYETİ

İ
şlem Basamakları Öneriler
 Kameraları
n temel özelliklerini  Kameralar hassas elektronik cihazlardır.
tanı
mlayını
z. Kullanı mları
nda özenli ve dikkatli
olmak gerekir.
İ yi bir kameramanda bulunmasıgereken
nitelikleri sı
ralayı
nız.  Objektif merceğ ini tozdan, nemden ve
darbelerden koruyunuz.
 Objektif türlerini sı ralayınız. Değiş ik
objektif türlerini kullanarak görüntüdeki  Yanlı şobjektif seçimi çekimin kalitesini
farklılaşmayıkarş ılaş tı
rı
nız. düşürür. Konuya en uygun objektifi
seçiniz.
 Objektif üzerindeki bilezikleri kullanını z.
 Tecrübeli kameramanları iş başı
nda
 Gövdenin çalı şma sistemini açıklayı nız.
seyrederek pratik ipuçlarıedininiz.
 Ayarlamaları nıyaparak bakaç kullanı nı z.

11
 ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME
ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME
A- OBJEKTİ
F TESTLER (ÖLÇME SORULARI)
Aşağıdaki soruları
n cevapları nıdoğru ve yanlı
şolarak değerlendiriniz veya
boş
luklarıuygun kelimelerle doldurunuz.
1. Kameralar fotoğraf makinelerinin geliş
mişhalidir.
2. Kameramanlı
k her yaş
tan insanı
n yapabileceğ
i kolay bir meslektir.
3. Kameraları
n üç temel parçası………….., ………………….. ve ……………’dı
r.
4. Netlik bileziğ ğ
i üzerindeki rakamlar, ……………. ve …………. üzerinden uzaklıı
gösterirler.
5. Netlik ayarlanı ı
rken konuya sonuna kadar optik yaklaşlmasıdaha iyi netlik yapı
lması
nı
sağlar.
6. Netlik ayarısadece netlik bileziği ile yapı
labilir.
7. Dar açı
lıobjektifler telefoto objektifler olarak da adlandı
rı
lı
r.
8. Genişaçı
lı
ve dar açı şperspektifinde bozulmalara sebep olur.
lıobjektifler bakı
9. …….. objektifler küçük nesneleri yakı
ndan çekmeye yarar.
10. Göz bozukluğ
u olanlar, gözlük kullanmadan bakaçtan net görüntü görebilmek için
…………… ayarıyapmalı
dır.

Cevapları
nızıcevap anahtarıile karş
ılaş
tı
rı
nız.

DEĞERLENDİ
RME
Cevapları nızıcevap anahtarıile karş ılaştı
rınız. Doğru cevap sayı nı
zıbelirleyerek
kendinizi değerlendiriniz. Yanlı şcevap verdiğ iniz ya da cevap verirken tereddüt yaş
adı ğı
nız
sorularla ilgili konularıfaaliyete geri dönerek tekrar inceleyiniz.

Tüm sorulara doğ

ru cevap verdiyseniz diğer faaliyete geçiniz.

12
 ÖĞRENME FAALİ
YETİ
–2

ÖĞRENME FAALİ
YETİ
–2
AMAÇ

Kameranı
n eklenebilir parçaları
nıve aksesuarları
nıkullanabileceksiniz.

ARAŞTIRMA

Bu faaliyet öncesinde yapmanı

z gereken öncelikli araşrmalar ş
tı unlar olmalı
dır:
 Kameraları
n kullanı
m kı
lavuzları
nıinceleyerek parça ve aksesuarlarıhakkı
nda
bilgi toplayı
nız.
 2Kamera parçasıile aksesuarıüreten/satan firmaları
n katalogları
nıveya internet
sitelerini inceleyiniz. Bu parça ve aksesuarları
n teknik özelliklerini, kullanı
m
ş
ekillerini araş
tı
rı
nız.

Kullanım amacıaynıolan ürünler, farklıfirmalar tarafı ndan değiş ik isimlerle

üretiliyor olabilir. Kamera malzemelerinin birden fazla isimleri varsa bunlarıöğ reniniz.
Arkadaş ları
nızın görmediği parça ve aksesuarlar incelediyseniz, gördüklerinizi ve
öğrendiklerinizi sı nı ı
fla paylaşnı
z.

2. KAMERANIN EKLENEBİ
LİR
PARÇALARI VE AKSESUARLARI
Kameraların değ
işik amaçlar için üretilmişbirçok eklenebilir parçalarıve aksesuarları
vardır. Bunlardan bazılarıbir çekimin olmazsa olmazı dır, bunları n yokluğunda çekim
yapılamaz. Bazıparça ve aksesuarlar ise çekimin ön ş artıdeğ ildir; görüntüye estetik
kazandı rmak, kameramanı n iş
ini kolaylaş tırmak veya daha kaliteli görüntü toplamak
amacı yla kullanı
lı
r.
2.1. Batarya (Akü)
Baş ta kameralar olmak üzere stüdyodaki bütün elektronik cihazlar bir enerji
kaynağ ından güç alarak çalı ş ı
r. Bu güç kaynağıelektriktir. Stüdyo içinde enerji kaynağı
na
bağlanmanı n zor olduğu durumlarda veya dı şmekânlarda çekim yaparken bu cihazlar
enerjilerini bataryalardan alı
r.

Bataryalar veya diğer adıyla aküler, içinde bulunan kimyasal maddelerin reaksiyona
girmesi sonucu doğ ru akı m üreterek kamera için gerekli enerijiyi sağlar. Kameralar
doğrudan prize de takı
labildikleri için bataryalar kameranı
n olmazsa olmaz parçasıdeğ ildir.
13
Elektrik ş ebekesine kablolarla bağlıolmak kameranı n hareket kabiliyetini sı
nı
rlar. Oysa
batarya ile beslenen kamera serbestçe hareket edebilir.

Kullanılan kameranın markasına, modeline ve ihtiyaca göre çok değ işik batarya türleri
vardı r. Ancak bataryaların bazıtemel özellikleri değ
işmez. Bataryalara “ş arj cihazı” denilen
özel cihazlarla enerji yüklemesi yapı lır. Batarya şarj cihazına takı lı
p dolum baş ladığında
kesik kesik veya sürekli bir kı rmızıışı k yanar. Bataryanın dolduğ unu, bu ı şığın devreden
çıkıp yeş il ışığın yanması ndan anlayabiliriz. Son yıllarda üretilmişbataryaları n üzerinde
cihazı n doluluk seviyesini gösteren dijital göstergeler de vardı r. Bazıbataryalar kamera
enerji kaynağ ı lıve çekime kapalıkonumdayken kamera üzerinde ş
na takı arj olabilir. Ayrıca
şarj cihazına gerek duymaz.

Resim 1 ve 2: Profesyonel kamera bataryalarıve bir ş

arj cihazı(solda), amatör kamera
bataryası(sağda)

Aynıtip kameranı n farklıihtiyaçlara göre üretilmişbatarya türleri olabilir. Örneğin bir

batarya 2 saat çekim yapabilmeyi sağlarken, bundan daha büyük ve ağ ı
r bir batarya 4 saat
çekimi mümkün kı labilmektedir. Bataryaları n dayanma süresi kameraları n ek parçalarının
kullanımı na da bağlıdır. Kamera tepeüstü ı şıklarıve LCD ekranlar, bataryaları n daha çabuk
boş almasına sebep olur. Kamera bataryalarıgenellikle Nikel-Kadmiyum ve Lityum-İ on (Li-
ion) malzemeden üretilir ve binden fazla kez dolum yapı labilir. Bunların dolum süresi 2 saat
ile 10 saat arasında değiş ebilir. Ancak çok hı zlıdolum yapan ş arj cihazlarıgenellikle
bataryanın ömrünü kı saltır. Bataryalar yıllar geçtikçe zayıflar, yeni şarj edilmişolduğ u halde
çok kısa sürede enerjisi bitebilir.

14
 Bataryalar, kamera parçalarıve aksesuarlarıarası
nda en kısa ömürlü olanlardandır. Bu
sebeple özenli kullanı lmalarıve korunmalarıgerekir. Bataryaları n kullanı mı nda ve
korunması nda dikkat edilmesi gerekenleri “Çekim Hazırlı
kları1” modülünde öğ reneceğiz.
2.2. Ayaklı
k
Tripod veya üçayak olarak da bilinir. Stüdyolarda kullanı lan büyük ve ağ ır türlerine
“kamera sehpası ” adıverilir. Temel görevleri kamerayıbir zemin üzerine sabitlemek ve
kameramanı n yorulması nıengellemektir. Profesyonel çalı şmalarda sürekli kullanı ldıkları
gibi amatör çalı şmalarda da yaygı n olarak tercih edilmektedir. Özellikle sabit konulu bir
konuş ma devamlıçekilecekse, manzara taramasıyapı lacaksa, sık sık yer değiş
tirmeyip sabit
bir noktada kalınacaksa mutlaka ayaklı k kullanı
lmalıdı r. Ancak olaylısahnelerde, açı k hava
toplantılarıve yürülüşlerde, çoğu haberin çekiminde ayaklı k kullanmak kameramanı n zengin
görüntü toplaması nıengeller.

Ayaklı klar, öncelikle kullanılacak kameranın ağırlığına göre seçilir. Her bir ayaklığın
taşı
yabileceğ i ağ ırlık miktarıkendi kullanı m kı lavuzunda belirtilmiş tir. Profesyonel
kameralar için üretilmişayaklı klar amatör kamera ayaklı kları yasla daha ağı
na kı rdır ve ek
özelliklere sahiptir. Ayaklıklar 2 veya 3 kademe yükseltilebilir.

Ayaklı kların tümü üç ayak üzerine imal edilmişolup kimi sabit, kimi tekerlekli, kimisi
ise hidrolik mekanizmalı dır. Her birinde kamerayısağa sola çevirmeye yarayan “pan”
sistemi, aş ağı-yukarıtarama yapmayısağ layan “tilt” sistemi vardı r. Ayaklı klarda bu
hareketleri yapabilmek için bir çevrinme kolu bulunur. Pan ve tilt hareketlerinin sert veya
yumuş ak yapı lması nısağlayan veya bu özelliği kilitleyen ayar düğ meleri de vardı r.
Kameranı n dengede olup olmadı ğ ı
nıanlamak için ayaklı k üzerindeki “su terazisi” kullanılı
r.
Su terazisi inş aatçıların kullandı ğı
yla aynıözelliktedir: suyun içerisindeki hava boş luğu
ortaya çizilmişolan dairenin içinde duruyorsa kameranı n ve ayaklı ğı
n dengede olduğ unu
anlarız. Eğer hava boş luğu köş elerde birisine meyilli ise dengeyi sağlayan ayaklı k düğ mesini
kullanarak kamerayıdengeye oturturuz.

Ayaklıkların yarıveya tam otomatik olanlarıda vardı r. Hidrolikli veya hava bası nç
sistemine sahip otomatik mekanizmalıolanlarıkamera hareketlerini kolaylaş tı
rı
r. Pedestallı
tripodlar ağı
r kameraları n görüntü titremeden ve kolaylıkla kaldırılı
p indirilmesini sağ lar.
Stüdyolarda, ucuna kamera bağ lanarak 4–5 metre yükseklikten hareketli çekim yapı lması nı
mümkün kı lan stüdyo vinçleri de kullanı
lı
r.

15
 Resim 3 ve 4: Profesyonel bir ayaklı
ğın tam açı
k ve kapalıhali. Ayaklı
ğın kontrol dı
şı
nda
kaymasınıve yayı lmasınıengellemek için ayakların arası
na “örümcek” adıverilen aparat
takılmış
tır.

2.3. Kamera Kı
zağı
Kamera ile ayaklı k arası ndaki bağlantı
yısağlar. Her iki yanı ndaki vidalar ve
tutacaklarla hem ayaklı ğa hem de kameraya sabitlenir. Kamera kı ıayaklı
zağ k üzerine
oturtulduktan sonra ayaklık üzerindeki sış
kıtı
rma kolu kullanı
larak kızağı
n gevşememesi ve
çıkmamasısağlanı r. Kamera, kı zağın üzerindeki yola arkadan öne doğ ru ittirilerek
yerleştirilir. Kameranın ayaklığa oturduğunu belli eden “tık” sesi duyulmadan kamera
bırakılmaz.

Amatör ve yarıprofesyonel kameralar ile bunlara ait ayaklı kları

n bağlantısı
, kamera
kızağ ından daha küçük ve basit yapı daki aparatlarla yapı lır. Bu aparat kameranın altındaki
yivli deliğe vidalanı
r ve kilit düğmesiyle kilitlenir. Daha sonra aparat ve üzerindeki kamera
ayaklı ğın üzerine yerleş
tirilir, sış
kıtı
rma kolu kullanı larak ayaklık ve kameranı n bağlantısı
tamamlanmı şolur.

Resim 5 ve 6: Kamera kı
zağı
nın üstü ve altı

16
 Resim 7:Kamera kı
zağı
nın ayaklı
k üzerine yerleş
tirilmesi

2.4. Tepe Iş
ığı
Kibrit kutusu büyüklüğ ünde ama boyutuna kı yasla iyi aydı nlatma yapan küçük
lambalardı r. Kameraların üst-ön tarafı ndaki ı ş
ık kı zağına takı lır ve kameranı n çekim
yönünde birkaç metrelik alanıaydı nlatı
r. Özellikle habercilikte karanlı
k iç mekânlarda veya
gece çekiminde kullanı lır. Dizi veya film çekimleri için daha büyük boyutlu ve yüksek
voltajlı
, kameradan bağımsı zı
şıkların kullanı
lmasıgerekir.

Tepe ı şıkları
nı
n bazıtürleri enerjisini kamera bataryası ndan alı
r, bazılarının ise kendi
özel bataryalarıvardı r. Bu ışı
klar bataryanı n çok kısa sürede boşalmasına sebep olduğundan
sadece kayda girildiğ inde açılmalı dır. Kamera gövdesi üzerindeki “otomatik ı şık” modu
seçildiğinde tepe ı şığıortamdaki ı şığa göre otomatik olarak devreye girer. Kamera
üzerindeki sabitleme vidasıgevş etilerek yatay eksende 360°, dikey eksende 180°
döndürülebilir. Bu ı ş ığı
n yönünü değ iştirmek için dört kenarı nda bununan kepenkler
kullanılabilir. Ayrıca filtre yatağıolan tepe ı ş
ıklarını
n önüne özel filtreler de takmak
mümkündür. Tepe ı şığının arkasında bulunan zum anahtarıyardı mıyla lamba ileri geri
hareket ettirilerek ı ş ı
ğın bir noktada
toplanmasıveya dağ ıtı
lmasısağ lanabilir.

Günümüzde tepe ı şı kları sadece

kamera üzerine takı lmak için
üretilmemektedir. Bu tip lambalar
küçüklüğ ünden dolayısı k tercih edilir. Işık
ayağ ıüzerine konularak veya kelepçelerle
asılarak da kullanı r. Tepe ı
lı şıkları ı
şık
ayağ ına takı ğ
ldı ında kamera aküsüne uygun,
12 volt civarı nda bir akü veya adaptör
yardı mıyla şehir şebekesinden beslenebilir.

Resim 8 : Tepe ı
şı
ğıve kepenkleri

17
2.5. Mikrofonlar
Stüdyo veya sinema kameralarıdı şı
ndaki çoğ u kameranı n üzerinde dâhili bir mikrofon
sistemi vardı r. Amatör kameralarda mikrofon kı smıküçük bir çı kıntışeklinde olabildiği gibi;
mikrofon, gövdenin önünde, içine dâhili mikrofon yerleş tirilmişdeliklerden de ses alı yor
olabilir (cep telefonları
ndaki gibi). Profesyonel kameraları n üzerindeki mikrofonlar bağı msı z
bir mikrofona benzer görünümdedir, iptal edilebilir veya çı kartı
labilir. Profesyonel
kameralarda ayrı ca el mikrofonları nın takılabileceği 1 veya 2 mikrofon giriş i vardır.
İstendiği takdirde bu mikrofonları n topladığısesler kasette farklıkanallara kaydedilebilir.

Gerek dâhili mikrofon, gerekse el mikrofonları , enerjisini kameradan alı r. Kamera

gövdesi üzerinde mikrofonların ayarları nıyapmaya yarayan pek çok düğme vardı r. Bu
düğmelerle mikrofonlar açı lı
p kapatı labilir, ses hassasiyetleri arttı
rı
labilir, kasette farklı
kanallara ses göndermeleri sağlanabilir, gövde üzerindeki VUmetre, sesin seviyesini
görmemizi sağ lar. VUmetrenin ibresi hiç oynamı yorsa, bağ lıolduğ u mikrofonun kapalı
olduğu anlaşı
lır.
2.6. Kulaklı
k
Kameramanlar kameranı n topladığıgörüntünün kalitesini bakaçtan veya LCD
ekrandan takip ederler, sesin kalitesini ölçmek için ise kulaklı
k kullanılır. Kameramanları n
kullandı ğ ıbu mikrofonlar mp3çalar ve walkmanlerdeki kulaklı klar gibidir, kaliteli olması
yeterlidir. Bu kulaklı k çekim anı nda kamera üzerindeki kulaklı k giriş ine (ear) takı lı
r.
Kameramanlar zaman zaman dinleme yaparak kasete kaydolan sesin niteliğini, seviyesini ve
etraftaki gürültülerin kayda girip girmediğini denetler.
2.7. Iş
ık Kesici (Parasoley)
İstenmeyen açı lardan objektife giren ı şıklarıengellemek amacı yla ı ş
ık kesici
(parasoley) kullanı lı
r. “Güneş lik” adı yla da bilinen ı şık kesiciler objektif camı nın
kirlenmesini ve çizilmesini de kı smen engeller. Plastik veya metal malzemeden, ihtiyaca
göre değ iş
ik boyutlarda ve objektifin çapı ı
na göre üretilir. Işk kesicilerin daha gelişmiş
lerine
“matte box” adıverilir.

Objektife giren istenmeyen ı şıklar filtre ve lens katlarıarasında dolaşarak olumsuz

etkilere yol açar. Görüntüde harelenmeler oluş ur, ı
şı ı
k dengesi bozulur. Işk kesiciler sadece
güneş li havalarda değil bulutlu havalarda da etkili olur. Çünkü bulutlu havalarda ışık yerden
daha çok yansı r.

Resim 9: Iş
ık kesici
18
2.8. Filtreler
Filtreler, objektifin veya ı şık kaynakları nın önüne takı larak görüntüyü değiş tirmeye
yarayan, cam, akrilik, jelatin vb. maddelerden yapı lmı şmalzemelerdir. Objektifin önüne
takılan filtreler genellikle yuvarlaktı r ve camdan yapı lmadı r. Filtrelerle filmin renkleri
üzerinde değ işmeler, düzeltmeler yapı labilir ya da çekim esnası nda problemli yüzeylerin
yarattığısorunlar giderilir. Filtrelerden değ işik efekt etkileri oluş turmakta da yararlanı labilir.
Sinema, dizi film ve reklâm gibi görüntü estetiğinin önde olduğu yapı mlarda sı klıkla
kullanılır. Çok farklıtürleri olan filtrelerin kullanımı nda dikkatli olmak gereklidir.

Filtreler genelde kendi rengindeki ı şık dalgaları nıgeçirir ve öteki renkleri emer.
Örneğ in ana renklerden olan kı rmı zırenkli filtre kı
rmı zıyıgeçirirken mavi ve yeş ili emer.
Mavi renkli filtre maviyi geçirirken kı rmı zıve yeş ili emer. Yeş il renkli filtre ise yeşili
geçirirken kı rmı zıve maviyi emer. Ara (ikincil) renklerden macenta renkli filtre yeş ili
emerken kı rmı zıve maviyi geçirir. Siyah renkli filtre kı rmı zı
yıemerken mavi ve yeş ili
geçirir. Filtrelerin bir rengi emmesi, o rengin ekranda diğer renklerden daha baskı n olmasıve
diğer renklerin tonları nın bu baskın renge yaklaş masış eklinde görünür.

Resim 10: Değiş

ik renkte filtreler

ş
Sinema ve televizyon çalımaları
nda kullanı
lan filtreleri iş
levleri bakı
mından dört
temel gruba ayı
rmak mümkündür:

1- Renk düzeltme filtreleri (colour correction filters)

2- Renk ayarlama filtreleri (colour compensating filters)

3- Nötr yoğ
unluk (ND) filtreleri (neutral density filters)

4- Efekt filtreleri

Şimdi bu filtre türlerini sı

rası
yla tanı
yalı
m.
19
2.8.1. Renk Düzeltme Filtreleri
Bu filtrelerin temel görevi farklırenk ı
sı
larına sahip filmlerin veya ı
şı
k kaynakları
nın
renk dengelemesini yapmak ve kameranı n ortamdaki renkleri gözün gördüğüne yakı n
tonlarda algılaması nısağlamaktır.

Her ı şık kaynağı nın bir renk ı sıderecesi (Kelvin) vardı r. Bu değ erler ı
ş ı
kölçerlerle
ölçülür ve “°K” (Kelvin) sembolüyle gösterilir. Örneğ in öğlen güneş inin Kelvin değ eri 5600,
tungsten stüdyo ı şıkları
nın Kelvin değeri ise 3200’dür. Gün ı şı
ğ ı, yapay stüdyo ı şı
kları ndan
daha mavimsi bir renk yayar. İ nsan gözü uyum sağ lama yeteneğ i sayesinde değ iş ik renk
ısı
sında bir ortamdaki renkleri gerçek tonları nda görebilir. Kameralar ise renk ı sı
ları
na uygun
olmayan ı şıkş artlarıaltı
nda renkleri doğ al olarak değil, ış
ık kaynağ ının ana rengi yönünde
yansıtır. İ
şte renk düzeltme filtreleri çekim yaparken yapay ı şığın günı ş ı
ğıfilmine göre ya da
gün ışığı kullanırken yapay ı şık filmine göre dengelemesinde kullanı lı
r.

Resim 11: Filtrelerin muhafaza edildiği filtre kutusu

2.8.2. Renk Ayarlama Filtreleri

Bu filtreler ışık kaynaklarının renk dengesini ölçen ı şıkölçerlerle birlikte kullanılı
r.
Ölçüm alı ndı ktan sonra uygun filtre kı rmızı, yeş il, mavi, macenta ya da siyahı n fazla
miktarının telafisi için objektifin önüne takı
lır. Matrix filminde gerçek dünyanı n ve sanal
dünyanı n farkı nıvurgulamak için gerçek dünyada geçen sahnelerin çekiminde kı rmızı, sanal
dünyanı n çekiminde ise mavi filtreler kullanı
lmı ş r. Aynış
tı ekilde bazıyerli dizilerin geçmiş
yı ğ
llarıanlattı ınıgöstermek için çekimlerinde sarıfiltreler kullanılmış tı
r.

20
 Resim 12: Renk ayarlama filtresi ve koruyucu kabı

2.8.3. Nötr Yoğunluk Filtreleri

Işı
ğ ıspektrumun her tarafı nda aynımiktarda emer ve kamera gövdesine (CCD yüzeyi
an ı
ya da film) ulaş şı
k miktarı nın azaltı lmasınısağlar. Yani güneşı şığının fazla yoğunluğunu
ve ışığın tüm dalga boylarınıeş it miktarda azaltır. Renk açısı ndan bir etkileri yoktur. Nötr
yoğunluk (ND) filtreleri diğ
er filtrelerle aynıanda kullanılabilir.
2.8.4. Efekt Filtreleri
Çok genişçeş idi olan bir filtre türüdür. Görüntüyü esaslıbir ş
ekilde değ
iştirebilir.
idi ş
Önemli birkaç çeş unlardır:

a) Yumuş atma (diffusion) filtreleri: Görüntüdeki keskin hatlarıyumuş atı

r, renkleri
pastelleş tirir, ama aynızamanda görüntü netlemeyi zorlaş tırır. Yüzdeki kusurlarıve yaş lı
lık
izlerini de giderdiği için yaş lıkadın oyuncuları n çekimininde sı klı
kla kullanı
lır. Bu filtrenin
bulunamadı ğıdurumlarda objektifin önüne gerilecek ince bir kadın çorabıda buna benzer bir
etkiyi sağ layabilir.

Resim 13: Yumuş

atma filtresi, denizin dalgaları
nıbile yumuş
ak hareketlere dönüş
türebilir

21
 b) Sis filtreleri: Siyah rengin yoğunluğunu ve kontrastıazaltarak görüntüde puslu bir
beyazlı
k oluş turur. Sisli ortam, romantizm, rüya, hayâl, öteki dünya vb. gibi konuları n
çekiminde tercih edilir.

Resim 14 ve 15: Aynıgörüntünün normal bir mercekle (solda) ve sis filtresiyle (sağda) çekilmiş
hali

c) Geliştirme filtreleri: Görüntünün alt ve üstünde farklıetki yapar. Parlak güneş li bir
günde güneş i de çerçeve içine alarak bir kiş iyi çektiğimizde, güneşgereğ inden parlak ve kiş i
karanlıkta görünür. Geliş tirme filtresi, sahnenin alt bölümünde daha fazla ı şı
k emerek kiş inin
karanlıkta kalması nıengeller. Geliş tirme filtrelerinin renklere duyarlıolanlarıda vardı r.
Mavi geliş tirme filtreleri kullanı ldı ğ
ında gökyüzünün maviliğ i arttı
rı
labilir. Kırmı zı
geliş
tirme filtresi ise güneş ş
in batııesnası nda gurub etkisini arttı
rı
r.

ç) Zayı f kontrast filtreleri: Iş ığın, çekimin koyu bölümlerinde kı rı

lması
yla
görüntünün tümünde kontrastıazaltı r, böylelikle siyah yoğ unluğu ve sahnenin tümünde
kontrast (renk tonları
nın zı ğı
tlı ) azalmı şolur. Keskin renk farklı
lı
kları
nıgiderir.

Resim 16: Zayı

f kontrast filtresiyle çekilmişbir fotoğraf

d) Polarize filtreler: Işığ

ı ğıyansı
n su, cam, metal gibi yüzeyler üzerinde yaptı maları
giderir. Polarize filtre kullanı ğı
ldı nda örneğ in suyun üzerindeki güneş in yansı
masınıgiderip
sualtı
nda yüzen kiş iyi görmek mümkündür. Ya da bir arabanı n dışından çekim yapı
lıyorsa
22
polarize filtre kullanarak araba camı
nın yansı
ma yapması
nıengelleyebilir ve araba içindeki
insanlarıçekimleyebiliriz.

Resim 15 ve 16: Polarize filtreler su yüzeyindeki ı

şı
k yansı
maları
nıgidererek net görüntü sağlar

23
UYGULAMA FAALİYETİ
UYGULAMA FAALİYETİ

İşlem Basamakları Öneriler

 Kamera bataryaları nıtakı p çıkartı z, ne  Bataryalarıçekiminiz bittikten sonra
nı
kadar dolu olduğ unu kendi üzerindeki kamera üzerinde bı
rakmayı nız.
göstergeden, kamera bakacı ndan veya şarj
 Kameranı n eklenebilir parçaları
nıve
aletinden bakarak test ediniz.
aksesuarları
nı kullanı m sonrası nda
 Ayaklı k kurunuz. Su terazisine bakarak kutusuna veya saklandı klarıdolaplara
kamerayıdengeye oturtunuz. koyunuz.
 Ayaklı k üzerindeki pan ve tilt  Filtrelerin çoğunun istenen etkiyi
düğmelerinin sıkılı
k/gevş ekliğ ini vermek dı ş
ında görüntüde ı şı
k ve renk
ayarlayı nı
z. kaybı na veya baş ka kusurlara yol
açtığınıunutmayı nı
z.
 Kamera kı zağı nı ayaklı ğa takı nı z.
Kamerayıkı zağ ın üzerine sabitleyiniz.  Kamera önüne filtre taktı ğınızda baş ta
diyafram olmak üzere kamera ayarları nı
 Tepe ış ığı
yla kamera kullanı nı z. Bu ış ı
ğ ın
yeniden gözden geçiriniz.
görüntüye etkisini bakaçtan takip ediniz.
 Çekim sırası
nda ses kaydı nı
 Kamera dahili mikrofonuyla sesli çekim
VUmetreden ve kulaklı ktan takip ediniz.
yapınız.
 Kameraya el mikrofonlarıtakarak bunlarla
ses alı
nız.
 Çekim anı nda sesleri kulaklı ktan takip
ediniz. Seste bozulmalar varsa sebeplerini
bulunuz.
 Değ işik filtreler kullanarak çekim yapı
nız.
Bunları n görüntü üzerindeki etkilerini
izleyerek tartı şı
nı z.

24
 ÖLÇME
ÖLÇME VE
VE DEĞ
DEĞ ERLENDİ
ERLENDİ RME
RME

A- OBJEKTİ
F TESTLER (ÖLÇME SORULARI)
Aşağ ı
daki soruları
n cevapları şolarak değ
nıdoğru ve yanlı erlendiriniz veya boş
lukları
uygun kelimelerle doldurunuz.

1- Bataryaları
n tümü kamera üzerinde takıyken ş
lı arj edilebilir.
2- Su terazisi kameranı ğ
n dengede olup olmadıı
nıanlamaya yarar.
3- ……………….., kamera ile ayaklı
k arası
nda bağlantınoktası
dı
r.
4- Tepe ı
şı
klarıenerjisini kamera bataryası
ndan alı
r veya kendi bataryasıbulunabilir.
5- Kameraları
n sabit bir mikrofonlarıvardı
r ve sadece bununla ses alabilir.
6- Renk düzeltme filtreleri güneşı
şı
ğını
n yoğunluğ
unu azaltı
r.
7- Sis filtreleri görüntüde puslu bir beyazlı
k oluş
turur.
8- Filtreler ………….., ………………. ve ……………… gibi malzemeden imal edilir.
9- Ayaklı
kları
n temel iki görevi…………………………… ve ………………………..tir.

Cevapları
nızıcevap anahtarı ı
ile karşlaş
tı
rı
nı
z.

DEĞERLENDİ
RME
Cevapları nızıcevap anahtarıile karş ılaştı
rınız. Doğru cevap sayı nı
zıbelirleyerek
kendinizi değerlendiriniz. Yanlı şcevap verdiğ iniz ya da cevap verirken tereddüt yaş
adı ğı
nız
sorularla ilgili konularıfaaliyete geri dönerek tekrar inceleyiniz.

Tüm sorulara doğ

ru cevap verdiyseniz diğer faaliyete geçiniz.

25
 MODÜL DEĞERLENDİ
RME

MODÜL DEĞERLENDİ
RME
PERFORMANS TESTİ(YETERLİ
K ÖLÇME)

ğ
Modül ile kazandıı
nız yeterliğ
i aş
ağı
daki ölçütlere göre değerlendiriniz.
mmm
Değerlendirme Ölçütleri Evet Hayı
r
Kameranı n temel parçaları
nıayarlamak ve kullanmak
A) Kamera objektifini ayarladı
nız ve kullandı nız mı?
B) Kamera gövdesinin temel özelliklerini incelediniz mi?
C) Ayarlarınıyaparak bakaç kullandınız mı ?
Kameranı n eklenebilir parçaları nıve aksesuarlarınıkullanmak
A) Kamera bataryaları nı n dolumunu yaptı nız mı?
B) Ayaklı k kurarak ayarları nıyaptınız mı ?
C) Tepe ışığıkullandı nı z mı?
Ç) Diğer eklenebilir parçalarıkameraya takarak kullandı nız mı ?
D) Kameraya mikrofon bağ layarak ses aldını
z mı ? Bu sesin kalitesini
kulaklı
ktan dinleyerek kontrol ettiniz mi?
E) Değişik filtre türleri deneyerek görüntüye etkisini incelediniz mi?

DEĞERLENDİ
RME

ğı
Yaptı nı
z değ
erlendirme sonucunda eksikleriniz varsa öğ
renme faaliyetlerini
tekrarlayı
nız.

Modülü tamamladı nız, tebrik ederiz. Öğ retmeniniz size çeş

itli ölçme araçları
uygulayacaktı
r. Öğretmeninizle iletiş
ime geçiniz.

26
 CEVAP ANAHTARLARI
CEVAP ANAHTARLARI
ÖĞRENME FAALİ
YETİ1 CEVAP ANAHTARI

1 D
2 Y
3 objektif-gövde-bakaç
4 metre-feet
5 D
6 Y
7 D
8 D
9 makro
10 dioptri

ÖĞRENME FAALİ
YETİ2CEVAP ANAHTARI

1 Y
2 D
3 Kamera kı zağı
4 D
5 Y
6 Y
7 D
8 cam, akrilik, jelatin
kamerayısabitlemek,
9 kameramanı n yorulması nı
engellemek

Cevapları
nı ı
zıcevap anahtarlarıile karşlaş
tı
rarak kendinizi değ
erlendiriniz.

27
 ÖNERİ
LEN KAYNAKLAR

ÖNERİ
LEN KAYNAKLAR
 KAFALI Nadi, Televizyonda Kameramanlı
k, Ümit Yayı
ncı
lı
k, Ankara, 2000.
 RCAN, A.Kadir, Hüsamettin Kurt, A’dan Z’ye Kamera (Televizyon
DEMİ
Film Yapı
m Yönetim),Ankara, 2002.
 VARDAR Bülent, Sinema ve Televizyon Görüntüsünün Temel Ögeleri,
Beta, İ
stanbul, 2000.
 www.kameraarkasi.org

28
 KAYNAKÇA

KAYNAKÇA
 TOPRAK Murat, Yayı
nlanmamı
şDers Notları
,İstanbul, 2006.
 Doç. Dr. Cereci Sedat, Televizyonda Program Yapı
mı, Metropol Yayı
nları
,
İ
stanbul, 2001.
 GÖKÇE Gürol, Televizyon Program Yapı
mcı
lı
ğıve Yönetmenliğ
i, Der
Yayı ,İ
nları stanbul, 1997.
 TAMER Emel Ceylan, Dünü ve Bugünüyle Televizyon, Varlı
k Yayı
nları
,
İ
stanbul, 1983.
 KAFALI Nadi, TV Yapı
mları
nda Teknik ve Kuramsal Temeller, Ümit
Yayı
ncı
lı
k, Ankara, 1993.
 KAFALI Nadi, Televizyonda Kameramanlı
k, Ümit Yayı
ncı
lı
k, Ankara,
2000.
 VARDAR Bülent, Sinema ve Televizyon Görüntüsünün Temel Ögeleri,
Beta, İ
stanbul, 2000.
 RCAN, A.Kadir, Hüsamettin Kurt, A’dan Z’ye Kamera (Televizyon
DEMİ
Film Yapı
m Yönetim), Ankara, 2002.
 Prof. Dr. DURMAZ Ahmet, Televizyon Tekniği, Anadolu Üniversitesi
Yayı
nları
, Eskiş
ehir, 1999.
 ÖZÖN Nijat, Sinema ve Televizyon Terimleri Sözlüğ
ü, KabalcıYayı
nevi,
İ
stanbul, 2000.
 http://mishka.site.co.il
 http://roundtablemedia.com
 http://www.cavision.com
 http://www.mwclassic.com
 http://www.cs.mtu.edu
 http://mexico.jubilo.ca
 http://www.malawicichlidhomepage.com

29