You are on page 1of 56

Katechismus

oder

Logik oder Denklehre


bestimmt zum
Selbst- und Schulunterricht
mit erluternden Beispielen
von
M. G. Th. Fechner

Leipzig
in der Baumgrtnerschen Buchhandlung
1823

Inhalt
Einleitung
Erstes Kapitel Von der Einteilung der Logik
Reine logische Elementarlehre
Zweites Kapitel Vom logischen Dinge und den Merkmalen
Drittes Kapitel Von den obersten Denkgesetzen
Viertes Kapitel Von den Begriffen im Allgemeinen
Fnftes Kapitel Von der Quantitt der Begriffe
Sechstes Kapitel Von der Qualitt der Begriffe
Siebentes Kapitel Von der Relation und Modalitt der Begriffe
Achtes Kapitel Von den Urteilen im Allgemeinen
Neuntes Kapitel Von den kategorischen Urteilen
Zehntes Kapitel Von der Einerleiheit, Unterordnung, Entgegensetzung und
Umkehrung der kategorischen Urteile
Elftes Kapitel Von den hypothetischen und disjunktiven Urteilen
Zwlftes Kapitel Von dem Unterschiede der Urteile und Stze hinsichtlich ihres
Inhalts

Dreizehntes Kapitel Von den Schlssen im Allgemeinen und insbesondre den


kategorischen
Vierzehntes Kapitel Von den hypothetischen und disjunktiven Schlssen
Fnfzehntes Kapitel Von den abgekrzten Schlssen
Sechzehntes Kapitel Von den figurierten Schlssen
Siebzehntes Kapitel Von den zusammengesetzten Schlssen
Achtzehntes Kapitel Fehl- und Trugschlsse
Reine logische Methodenlehre
Neunzehntes Kapitel Von Wissenschaft, System und Methode
Zwanzigstes Kapitel Von den Erklrungen
Einundzwanzigstes Kapitel Von den Einteilungen
Zweiundzwanzigstes Kapitel Von den Beweisen
Angewandte Elementarlehre
Dreiundzwanzigstes Kapitel Von den logischen Krankheiten (logische Pathologie)
Vierundzwanzigstes Kapitel Von den logischen Heilmitteln (logische Therapeutik)
Fnfundzwanzigstes Kapitel Von der Erwerbung der Erkenntnisse und insbesondere
der Erfahrung
Sechsundzwanzigstes Kapitel Fortsetzung
Siebenundzwanzigstes Kapitel Von dem Nachdenken
Achtundzwanzigstes Kapitel Von der Mitteilung der Erkenntnis

Einleitung
Obgleich der menschliche Geist ein einfaches Wesen ist, an dem man weder
zeitliche noch rumliche Teile unterscheiden kann, so nimmt man doch nach den
verschiedenen Arten von Ttigkeiten, die er uert, mehrere Vermgen an ihm an, in
denen der Grund dieser Ttigkeiten gesucht wird. Zuvrderst unterscheidet man an
ihm das Vorstellungs- oder Erkenntnisvermgen und das Begehrungsvermgen, deren
jedes man wieder in das obere und niedere trennt. Das obere Erkenntnisvermgen
befat die Vernunft (ratio) und den Verstand (intellectus) mit der letzteren
zugehrenden, Urteilskraft unter sich, obgleich man hufig in weiterer Bedeutung
auch das ganze obere Vorstellungsvermgen Verstand oder Vernunft nennt; das
niedere Erkenntnisvermgen heit auch die (theoretische) Sinnlichkeit (sensualitas),
und enthlt die ueren Sinne und den inneren Sinn, welchem letzteren man die
Einbildungskraft beirechnen kann. Mit der Erforschung und Darstellung der
ursprnglichen Gesetze des Vorstellungs- oder Erkenntnisvermgens beschftigt sich
die theoretische Philosophie, mit der der ursprnglichen Gesetze des

Begehrungsvermgens die praktische.


Die Sinnlichkeit berhaupt ist ein Vermgen zu Wahrnehmungen (perceptiones),
worunter man alle Vorstellungen versteht, die einen gegebenen Gegenstand
(Objekt, objectum) unmittelbar durch seine Gegenwart in uns hervorbringt. So nehme
ich einen Baum wahr, wenn ein solcher wirklich vor mir steht, und von mir gesehen
oder gefhlt wird, so nehme ich einen Schlag wahr, wenn ich denselben wirklich
erleide, einen Ton, wenn er wirklich ertnt von meinem Ohre aufgefat wird; wenn
ich mir dagegen einen Baum, einen Schlag oder Ton nur im Allgemeinen dchte,
ohne da sie durch ihre Gegenwart auf mich einwirkten, so wrde dies nicht zur
Wahrnehmung zu rechnen sein. Da nun die Gegenstnde, die wir wahrnehmen sollen,
allemal wirklich gegenwrtig sein mssen, so begreift man leicht, da immer blo
einzelne, bestimmte Gegenstnde wahrgenommen werden knnen, nichts aber,
mehreren derselben Gemeinsames daraus gesammelt oder verbunden werden kann;
und hiervon hat man ein Unterscheidungsmerkmal der Wahrnehmungen oder
Vorstellungen der Sinnlichkeit von den Begriffen und Ideen (Vorstellungen des
Verstandes und der Vernunft). Einige Bespiele werden dies erlutern.
Wenn ich ein bestimmtes Buch sehe, so gehrt die Vorstellung, die dadurch in mir
erweckt wird, der Sinnlichkeit an, sie ist eine Wahrnehmung, denn sie wird durch die
Gegenwart des Buches selbst in mir hervorgebracht, und es ist ein einzelnes
bestimmtes Buch, was ich mir vorstelle. Wenn ich nun aber mehrere Bcher gesehen,
mir die Merkmale, worin alle diese bereinkommen, abgemerkt, und dann in meinem
Bewusstsein verbunden htte, so wrde ich durch das Zusammendenken dieser, allen
von mir gesehnen Bchern gemeinschaftlich zukommenden Merkmale, zu keiner
Wahrnehmung eines Buches gelangen, weil ja kein bestimmtes Buch die Vorstellung
dabei in mir erregte, sondern zu dem Begriff von einem Buche, der ganz unabhngig
von einem einzelnen bestimmten Buche in meiner Seele stattfinden kann, was man
schon daraus erkennt, weil ja der Begriff von einem Buche berhaupt auf alle Bcher
passen mu, mithin nicht blo ein einzelnes wirkliches vorstellen kann. Ebenso,
wenn ich einen bestimmten Ton hre, so entsteht dadurch eine Wahrnehmung
desselben in mir; wenn ich aber mehrere Tne wahrgenommen habe und aus diesen
Wahrnehmungen diejenigen Merkmale zusammen genommen, die ihnen allen
berhaupt zukommen, so erhalte ich ebenfalls durch das Vereinigen derselben keine
Wahrnehmung von einem bestimmten Tone, sondern einen Begriff von dem Tone
berhaupt, den ich mir bilden kann, ohne da ein Ton durch seine wirkliche
Gegenwart mein Vorstellungsvermgen in Anspruch nimmt.
Die Wahrnehmungen sind entweder Anschauungen (intuitiones) oder
Empfindungen (senationes), je nachdem die Vorstellung, die ein Gegenstand
unmittelbar durch seine Gegenwart erregt, mehr auf den Wahrnehmenden selbst (das
Subjekt der Wahrnehmung) oder auf die wahrgenommene Sache (das Objekt der
Wahrnehmung) bezogen wird. Daher sage ich: Ich schaue ein Haus, einen Baum,
einen Schall an (denn in der Philosophie wird das Wort Anschauung nicht blo von
Wahrnehmungen, die wir mittelst des Gesichtssinnes erhalten, gebraucht), dagegen:
Ich empfinde einen Schlag, ich empfinde Wohlbehagen usw. In jenem Falle, wie in
diesem, erhalte ich Vorstellungen durch unmittelbare Gegenwart der Gegenstnde

selbst, nehme also wahr, aber dort tritt die Beschaffenheit oder der Zustand des
Objekts, des Hauses, Baums oder Schalls mehr in mein Bewutsein, ich beziehe
meine Vorstellung nur auf diese, denke nur an diese Gegenstnde, nicht aber an mich
selbst, dagegen in letzterem Falle, bei der Empfindung, tritt mein eigener, des
Wahrnehmenden, Zustand, mehr ins Bewutsein, ich beziehe die Vorstellung mehr
auf mich selbst, mache mich selbst zum Gegenstande meiner Vorstellung, nicht aber
die Dinge, die sie erregten.
Die Sinnlichkeit oder das Wahrnehmungsvermgen begreift unter sich die ueren
Sinne und den inneren Sinn. Die ueren Sinne sind die, durch welche wir den
Zustand der Krperwelt anschauen und empfinden, und sie sind selbst an krperliche
Organe gebunden; hierher gehren die schlechtweg sogenannten fnf Sinne und das
krperliche Gemeingefhl; der innere Sinn aber ist der, durch welchen wir, was in
unserer eignen Seele vorgeht, wahrnehmen. So ist es eine Wahrnehmung meines
inneren Sinnes, wenn ich an mir selbst bemerke, da ich frhlich, oder traurig, oder
nachdenkend bin. Auch die Einbildungskraft lt sich mit zum inneren Sinne
rechnen, durch welche wir Vorstellungen, die von abwesenden oder auch gar nicht
wirklich existierenden Gegenstnden in unserer Seele entstehen, wahrnehmen.
Wenn wir blo das Vermgen zu Wahrnehmungen htten, so wrden wir gar keine
allgemeinen Begriffe, die mehreren Gegenstnden gemeinsam zukommen, erhalten
knnen, z.B. die Begriffe von Tugend, Schnheit usw. wrden gar nicht in uns
entstehen knnen, weil sie sich nirgends einzeln, abgesondert, weder anschauen noch
empfinden lassen; ja wir wrden nicht einmal von sinnlich wahrnehmbaren
Gegenstnden einen Begriff erhalten knnen. Denn wenn ich z. B. auch ein Haus
angeschaut htte, so wrde ich ja noch nicht wissen, was denn daran wesentlich zu
einem Hause gehrte, was ich mithin in den Begriff des Hauses aufzunehmen und
was ich daraus wegzulassen htte. Wenn ich z.B. ein gelbes Haus mit einem platten
Dache sehe, so wrde mir die Wahrnehmung weiter nichts lehren, als da ein solches
Haus wirklich vor mir stehe, und die gelbe Farbe, und das platte Dach wrden bei
meiner Anschauung ebenso wesentlich stattfinden, als die Mauern und das Dach
berhaupt, das ich an demselben bemerke. Wre also Anschauung und Begriff
dasselbe, so wrde ich in den Begriff von einem Hause auch die Kennzeichen
aufnehmen mssen, da ein Haus gelb sein und ein plattes Dach haben mte, was
doch nicht notwendig ist, da es auch Huser mit anderen Farben und mit spitzen
Dchern gibt. Bei jeder neuen Anschauung wrde sich also mein Begriff verndern,
den ich von einem Hause gefat htte, und ich wrde am Ende gar nicht wissen, was
ich mir unter einem solchen berhaupt vorstellen sollte. Nun hat aber die Seele auer
dem Vermgen der Anschauungen und Empfindungen, welche blo auf einzelne
Gegenstnde gehen, auch das Vermgen, aus den einzelnen Wahrnehmungen die
Merkmale zusammenzusuchen, worin sie miteinander bereinstimmen; diese,
mehreren Wahrnehmungen gemeinschaftlich zukommenden Merkmale zu verbinden
und in Eins zusammenzufassen. Eine solche Vereinigung von Merkmalen, die
mehreren Wahrnehmungen gemeinsam sind, nennt man eben einenBegriff (notio,
conceptus) und das Vermgen Begriffe zu bilden, Verstand. Z.B. wenn ich mehrere
organische Wesen, sei es durch den ueren Sinn wahrgenommen oder auch durch

die Einbildungskraft mir vorgestellt habe, so wird mein Verstand sie vergleichen und
bemerken, da einigen dieser organischen Wesen mehrere Merkmale
gemeinschaftlich zukommen, z. B. Wurzel, Stamm, Zweige, Bltter, Blten, Holz,
dagegen andere Merkmale an ihnen verschieden sein knnen. Die gemeinsamen
Merkmale nun wird der Verstand sammeln, vereinigen, und daraus den Begriff des
Baumes bilden, die nicht gemeinschaftlichen Merkmale dagegen, aus dem Begriff
des Baumes weglassen, was die Wahrnehmung an sich nicht vermchte, die den
einzelnen Gegenstand nehmen mu, wie er sich ihr darbietet. Der Sinn z.B. nimmt
einen Baum mit zackigen Blttern und weien Blten wahr; der Verstand aber wird
das Zackigsein der Bltter und die weie Farbe der Blten nicht mit in den Begriff
vom Baum, den er bildet, aufnehmen, weil sonst ein Baum, der keine zackigen
Bltter und weien Blten htte, und deren gibt es doch, kein Baum sein wrde, wenn
er auch sonst in allen brigen Merkmalen mit dem schon gebildeten Begriffe des
Baums bereinstimmte. Diese Ttigkeit des Verstandes, vermge deren er
gemeinsame Merkmale zusammensucht und verbindet, um daraus Begriffe zu bilden,
nennt man die diskursive Ttigkeit des Verstandes, weil er die Merkmale der
Gegenstnde dabei gleichsam durchluft (discurrit), um die passenden auszulesen.
Zum Teil besteht hierin das Denken.
Bei diesem Denken oder Bilden der Begriffe kann man nun wieder verschiedene
Handlungen oder Akte des Verstandes unterscheiden. Nmlich, wenn mehrere
Wahrneh-mungen gegeben sind, aus denen der Verstand einen Begriff bilden soll, so
kann er nach dem Obigen nicht alle Merkmale brauchen, die in den einzelnen
Wahrnehmungen enthalten sind, wenn sie ihnen nicht gemeinsam sind, z.B. um den
Begriff des Hauses zu bilden, nicht das der gelben Farbe, um den Begriff des
Menschen zu bilden, nicht das seines Bekleidetseins, wenn auch diese Merkmale sich
in mehreren einzelnen Wahrnehmungen, die dem Verstande durch die Sinnlichkeit
zugefhrt werden, vorfinden. Indem also der Verstand von diesen Merkmalen, die zu
dem Begriffe, den er bilden will, nicht wesentlich gehren, gleichsam wegsieht, sagt
man, er abstrahiere von denselben; auf der anderen Seite dagegen sucht der Verstand
die Merkmale aus, die zur Bildung seines Begriffes wesentlich sind, und indem er auf
diese besonders seine Aufmerksamkeit richtet, sagt man, er reflektiere auf dieselben.
Z.B. wenn der Verstand die Anschauungen von schwarzen und weien, bekleideten
und unbekleideten Menschen vor sich hat, und an diesen den Begriff Mensch
berhaupt bilden will, so wird er von der schwarzen und weien Farbe dieser
Menschen, so wie von ihrem bekleidet oder unbekleidetsein gnzlich abstrahieren,
weil diese Merkmale nicht in den Begriff des Menschen mit aufgenommen werden
knnen, denn sonst mten sie allen Menschen gemeinsam sein; dagegen wird er auf
die Merkmale, die die schwarzen und weien, bekleideten und unbekleideten
Menschen miteinander gemein haben, reflektieren, z.B. auf Kopf, Hnde und Fe,
Verstand usw.
Die Aufnahme nun dieser gemeinsamen Merkmale in den Begriff nennt man
Determination, und ihre Verbindung miteinander Kombination. Die Determination ist
noch von der Reflexion verschieden: Denn man kann auf ein Merkmal in einer
Anschauung reflektieren oder hinsehen, weil es dem erstem Ansehen nach tauglich

zur Bildung des Begriffes erschien, oder man berhaupt noch nicht wei, ob es
tauglich oder nicht tauglich dazu sein knnte, was man eben erst durch die Reflexion
erforschen will, nachher aber doch es als untauglich verwerfen. Z.B. wenn ich
anfangs auf das Merkmal der weien Hautfarbe reflektiere, weil es dem ersten
Anschein nach schien, als wenn es in den Begriff des Menschen mit aufgenommen
werden mte, oder ich auch erst untersuchen will, ob es in den Begriff des
Menschen gehre; nachher aber finde, da es auch schwarze Menschen gibt, so lasse
ich die Determination der Reflexion nicht folgen, sondern abstrahiere wieder von der
weien Hautfarbe; wenn ich hingegen auf den Kopf des Menschen reflektiert habe,
und nun finde, da allen Menschen wirklich ein Kopf zukommt, so lasse ich dann die
Determination der Reflexion folgen, d.h. ich nehme nun wirklich das Merkmal des
Kopfes mit in den Begriff Mensch auf und kombiniere ihn mit den brigen
Merkmalen, die ich schon aufgenommen hatte. Nach diesen verschiedenen
Ttigkeitsuerungen unterscheidet man auch im Verstande ein
Abstraktionsvermgen, Reflexionsvermgen, Determinationsvermgen und
Kombinationsvermgen. Es ist brigens wohl zu bemerken, da der Verstand nicht
blo fhig ist, aus Wahrnehmungen durch Sammlung ihrer gemeinschaftlichen
Merkmale Begriffe zu bilden, sondern da er auch aus Begriffen selbst wieder andere
Begriffe bilden kann, indem er auf ihre gemeinschaftlichen Merkmale reflektiert.
Z.B. aus Gerechtigkeit, Gte, Sanftmut und den brigen guten Eigenschaften des
Menschen, welche schon an sich Begriffe sind, kann er, indem er das, was ihnen
gemeinschaftlich zukommt, zusammenfat oder kombiniert, den Begriff der Tugend
bilden. Ein anderes Beispiel: Wenn jemand mehrere einzelne Insekten anschaut, so
kann er die denselben gemeinschaftlichen Merkmale zusammennehmen, und daraus
sich den Begriff von Insekt berhaupt bilden; ferner, wenn er mehrere Vgel sieht,
kann er aus diesen ebenfalls den Begriff von Vogel berhaupt bilden; ebenso auch die
Begriffe Fisch, Sugtier usw.; nun kann er aber wieder alle die einzelnen Begriffe,
Insekt, Vogel, Fisch usw. mit seinem Verstande betrachten, und indem er die ihnen
gemeinschaftlichen Merkmale zusammensucht, daraus den Begriff Tier bilden; hat er
nun vorher schon den Begriff Pflanze gebildet, so kann er wieder die
gemeinschaftlichen Merkmale von den Begriffen Tier und Pflanze
zusammennehmen, und daraus den Begriff eines organischen Wesens bilden usf., so
da man also sieht, wie der Verstand immer hher in seinen Begriffen steigen kann,
bis er endlich auf ganz allgemeine kommt, die allen Objekten gemeinsam sind,
dergleichen der Begriff des Seins ist. Der Verstand mu bei allen seinen Ttigkeiten
von der Urteilskraft untersttzt werden. Man kann sich nmlich Objekte blo fr sich
vorstellen, aber auch in Beziehung auf andere Vorstellungen. Z.B. ein Haus kann ich
mir blo schlechthin fr sich vorstellen; ich kann aber auch die gelbe Farbe darauf
bezogen vorstellen; im ersten Falle habe ich blo entweder den reinen Begriff oder
die reine Anschauung vom Hause, im anderen Falle aber, indem ich die Beziehung
zwischen der gelben Farbe und dem Hause setze, sage ich: Ich urteile so z.B. das
Haus ist gelb oder das Haus ist nicht gelb oder alle Huser sind gelb usw. sind
Urteile. Man sieht leicht, da die Determination und Kombination eigentlich nur ein
Urteilen ist, und man kann daher die Urteilskraft auch selbst mit zum Verstande
rechnen, dem diese Ttigkeiten angehren. Suche man nun den Grund eines Urteils

in einem anderen, leitet also das eine aus dem anderen ab, so nennt man dies
Schlieen. Z.B. wenn ich sage: Alle organische Wesen sind lebendig, der Hund ist ein
organisches Wesen, also ist der Hund lebendig; so habe ich geschlossen; denn ich
habe das Urteil: Der Hund ist lebendig, aus dem Urteil: Alle organischen Wesen sind
lebendig, abgeleitet. Das Schlieen ist die eigentmliche Ttigkeit der Vernunft, und
da ein noch ungewisses Urteil, wenn seine Wahrheit aus einem anderen abgeleitet
oder geschlossen werden soll, zuletzt nur aus einem solchen geschlossen werden
kann, was an sich allgemeingltig und unbedingt ist denn sonst mte dessen
Wahrheit erst selbst wieder geschlossen werden so schreibt man auch der Vernunft
das Bewutsein des Unbedingten und Allgemeinen und seiner Beziehung auf das
Bedingte und Besondere zu, nennt auch wohl einen solchen unbedingten allgemeinen
Begriff eine Idee, welche das hchste ist, bis wohin sich der menschliche Geist
erheben kann. Hierher gehren z.B. die Ideen Gott, Freiheit.
In den Verrichtungen des Verstandes, der Urteilskraft und der Vernunft, also im
Bilden von Begriffen, Urteilen und Schlssen besteht das Denken, das somit einzig
und allein dem oberen Vorstellungsvermgen zukommt, denn die Sinnlichkeit liefert
vermittelst ihrer Wahrnehmungen blo den Stoff zum Denken. Nun kann man das
Denken auf doppelte Weise betrachten; einmal blo indem man die Vorstellungen, die
beim Denken vorkommen, in ihrem Verhltnis zueinander betrachtet, ohne auf die
Gegenstnde selbst Rcksicht zu nehmen, die dadurch vorgestellt werden. Z.B. wenn
ich sage: Der Mensch ist vernnftig, oder: Das Tier ist nicht vernnftig, so kann ich
hierbei von den Gegenstnden, die durch die Begriffe Mensch, Tier und
Vernnftigkeit vorgestellt werden, ganz absehen, und blo darauf achten, ob der eine
Begriff wirklich auf den anderen bezogen wird, wie im ersten Falle, oder ob er als
nicht darauf bezogen vorgestellt wird, wie im zweiten Falle, oder ob ein Begriff auf
einen anderen allgemein bezogen wird (z.B. alle Menschen sind sterblich) oder nicht
allgemein (z.B. einige Menschen sind sterblich) usw., so da es also hier gar keinen
Unterschied macht, von was fr Gegenstnden ich spreche, weil ich nur die Form des
Satzes, ob er bejahend, verneinend, allgemein oder besonders usw. ist, in Erwgung
ziehe. In dieser Hinsicht also werden die Stze: Gott ist allmchtig, das Tier ist
gefrig, der Baum ist grn, ganz gleich sein, weil hier die Vorstellungen allmchtig,
gefrig, grn alle auf einerlei Art auf die Vorstellungen Gott, Tier, Baum bezogen
werden, wenngleich Tier, Baum usw. sehr verschieden voneinander sind. Betrachtet
man das Denken blo von dieser Seite, so nennt man es ein formales oder
analytisches Denken, auch wohl Denken schlechthin; man kmmert sich hier nicht
um die Gegenstnde, die gedacht werden, sondern blo um die Art, wie die Gedanken
verbunden werden. Nimmt man aber zugleich beim Denken auf die Gegenstnde
Rcksicht, welche gedacht werden, und betrachtet das Verhltnis der Vorstellungen
nicht unter sich (wie beim analytischen Denken), sondern zu ihren Gegenstnden, so
nennt man es ein materiales oder synthetisches Denken, oder auch Erkennen, wenn
man das analytische Denken, Denken schlechthin nennt. Daher ist auch die formale
Wahrheit beim Denken von der materialen Wahrheit zu unterscheiden. Ein Satz kann
formal ganz richtig und wahr sein, wenn er den Gesetzen des formalen Denkens nicht
widerstreitet, aber material falsch. Wenn ich z.B. sage: Alle Blumen sind wei, so ist

dieser Satz formal richtig, weil eine solche allgemeine Beziehung von sich nicht
widersprechenden Vorstellungen, wie hier von wei auf Blume nach den Gesetzen
des formalen Denkens wirklich geschehen kann, und es hier ganz einerlei ist, ob die
Vorstellungen Blume oder Baum oder wei oder schwarz dabei zum Grunde liegen,
wofern nur die Vorstellungen selbst auf eine richtige Weise miteinander verbunden
sind, mithin das Urteil eine richtige Form hat. Material aber oder nach den Gesetzen
des Erkennens ist der Satz: Alle Blumen sind wei, falsch, weil, wenn ich nun
wirklich die gedachten Gegenstnde selbst, Blume und weie Farbe in Erwgung
ziehe, ich finde, da doch nicht alle Blumen wei sind. Der Satz aber: Tier ist nicht
Tier, wre auch formal falsch, denn er wrde ebenso falsch bleiben, wenn ich auch
statt Tier einen Gegenstand setzte, welchen ich nur immer wollte; so da also hier
seine Falschheit gar nicht durch die Natur des Gegenstandes selbst bedingt sein kann,
sondern in der unrichtigen Art der Verbindung der Vorstellungen selbst, mithin in der
Form des Urteils liegen mu. Auer diesen beiden Arten, die Vorstellungen
entweder blo in Beziehung auf einander selbst, oder auch in Beziehung auf ihre
Gegenstnde zu betrachten, kann man auch noch erwgen, inwiefern die
Vorstellungen von gewissen Gegenstnden ein Gefhl der Lust oder Unlust in uns
erregen, inwiefern z.B. die Betrachtung eines schnen Gesichts Wohlgefallen, oder
die einer hlichen Fratze Abscheu in uns erweckt; und zwar nennt man die
Empfnglichkeit fr solche Art der Lust und Unlust, welche Vorstellungen in uns
erregen, Geschmack.
Nach diesen drei Arten, unsere Vorstellungen zu betrachten, zerfllt die
theoretische Philosophie in drei Hauptabschnitte, die Logik, welche sich mit den
ursprnglichen Gesetzen des formalen Denkens beschftigt, und auch Denklehre
schlechtweg heit; die Metaphysik, welche von den ursprnglichen Gesetzen des
materialen Denkens oder des Erkennens handelt, und daher auch Erkenntnislehre
genannt wird; endlich in die sthetik oder die Geschmackslehre, welche die Gesetze
des Vorstellens und Erkennens der Gegenstnde, inwiefern sie ein Gefhl der Lust
oder der Unlust in uns erregen, darstellt.
Es ergibt sich aus dem Vorerwhnten von selbst, da die Logik uns nichts ber die
Beschaffenheit von Gegenstnden selbst lehren kann, weil sie die Vorstellungen
berhaupt nicht in Beziehung auf solche, sondern nur im Verhltnis zueinander
betrachtet. Durch die Logik knnen daher keine neuen Wahrheiten gefunden werden,
aber sie kann doch prfen, ob die Wahrheiten, die man gefunden zu haben glaubt,
auch wirklich mit der Natur unseres Denkvermgens bereinstimmen; sie kann die
Wege zeigen, aus wirklich gefundenen Wahrheiten andere folgerecht abzuleiten, und
Irrtmer, die aus einem verworrenen, unrichtigen Denken herrhren, aufzudecken.
Die Logik kann uns nicht denken lehren, aber sie kann doch die Gesetze, nach denen
das Denken geschieht, klar und deutlich uns vor Augen legen, und uns so in den
Stand setzen, bei Nichtbeobachtung derselben, die begangenen Fehler aufzudecken;
sie kann uns zeigen, worauf wir zu achten haben, wenn wir die formale Wahrheit
eines Begriffes, Urteiles oder Schlusses untersuchen wollen.

mb Chapter
Nke Division of Logic
+
Ajj. Gn b mgbagha? Azza. Logic b akk nke usoro iwu nk ihe
mma, nke mere ka any iwu niile nke (iwu ma b gbasara nyocha) eche
echiche. Ma ha adgh ele echiche, insofar ka ak na fd ihe, kama b
naan na-akzi iwu nke echiche n'ozuzu, na-egosi ya mere n'z nke ihe niile a
ga-chere, ma br na ha na-ad nn iche. D ka nd d ot ah, b ugbu a
na-ewere nan z iche echiche n'onwe ya, na-kwukwara na ha na-ahr nan
n'd echiche echiche, na aka nke z si na okwu nke echiche, n'okpuru nke
onye na-aghta n'ezie ihe e cheptara echepta ihe, ileghara ma b Abstracts.
F. Olee kr a mgbagha?
A. A iche bu z d izugbe na kpmkwem
mgbagha. Ihe mb Mkpughe kwuru na d echiche n'ozuzu, na-akpkwa elementr
mgbagha, nke ikpeaz b iwu maka iche echiche akpan akpan sayens, ya mere ikekn iche site na nd a.
F. Olee ekewa izugbe mgbagha?
A. Mb niile d cha na etinyere ya. cha
mgbagha, iwu nke echiche on nile ka ot ha na mb kenmde ke elu cognition na
etinyere megide ya amkr nd nd dgas iche iche echiche, nke na ngwa nke nd
iwu na-adabere; eg on nd nd na pr ime ka any gha ikpe, na egbochi n'aka nd
d ot ah.
F. Olee ekewa cha mgbagha?
A. Na (cha) elementr nkuzi na nd (cha)
kpr. Ihe mb weere na omume nke uche, d ka banye n'eluigwe, ikpe na
inferences n'otu n'otu, na ezipta iwu nke ga-eme ot ah; nke ikpeaz na-akzi naenye n'n nd kwesr ekwes gwgw nke nd armr nke any ihe mma
sayens a na echiche nk ihe kwesr ekwes d, ma si ot ah mettara ihe pr hr
na nkwupta, gw na-egosi.
F. Olee kr nd mgbagha etinyere a?
A. bna a (etinyere) elementr
nkuzi na a (etinyere) kpr. Ihe mb a na-enwe nchegbu banyere ihe tiori nke mbido
nke ezi uche d na ndetu njehie (ezi uche daa ra), na ozizi nke mmad megide
njehie (ezi uche gw); nke ikpeaz Mkpughe kwuru na nnweta na nkwurta okwu na
nke ihe mma.

cha ezi uche Elementarlehre


Nke ab Chapter
Si ezi uche ihe na atmat

Q. Gn b a ezi uche ihe na a ezi uche absurdities? A. A ezi uche ihe ( ens
logicum ) b ihe nwere ike chere na nke d ka iwu nke uche, br na b n'ezie
okt ke ererimbot nke ahmah; a ezi uche absurdity ( nonene logicum ) megide ihe
na-apgh bna-chere na nke. The ezi uche ihe na absurdity ga-akwanyere gw si
ezigbo ihe na nonentities ma, nke mb b na wa nke ahmah n'ezie okt, nke
ikpeaz bgh.
Q. Gn nwere ihe at nd na-egosi na nke a? A. Anman, nke udi nke a dragon,
ma b a size nwere na ruru nwa na az, a ga-enwe ezi uche ihe n'ihi na naegbochi any ihe bla, any na- na-eche echiche anman d ot ah; n'aka nke z
ga-ab ezigbo absurdity, n'ihi na b n'ezie okt ke ererimbot nke ahmah. A
square gburugburu ma, ma b a mpempe akwkw nke ga-n'otu oge nakwa n'otu
ebe green na-adgh nd akwkw nd, otu ga-jide bgh naan n'ihi na n'ezie, ma
n'ihi ezi uche absurdities, n'ihi na nd d ot ah na-enwegh ike bna-ekere. Onye
pr h site n'ihe at nd a, na tt ihe ezi uche ihe nwere ike b, nke b abgh
ezigbo ihe, n'ihi ya; aka, ga- bla ata ihe, insofar ka nwere na-akwanyere any, e
nwere ike d ka ezi uche ihe, n'ihi na uz z nke na a pgh chere na nke, ya mere
any nakwa angh n'ebe ah. - Site n'z, b a ezi uche ihe - na naan d ot ah
nwere ike na ezi uche nke ajj - ihu ma ihe z kara a echiche, ma b ihe
echiche nke uche.
Q. Gn mere chere na a ihe?

A. Site atmat.

Q. Gn b atmat? A. Atmat ( notae ) b echiche nke na-gnyere d ka


akk nke z echiche, na ot ekwe ka ihe echiche ha d iche na onye bla z. D
ka ihe at, osisi, nke akwukwo b pr iche n'ihi na b ihe echiche na a gnyere d
ka akk nke ngosi nke osisi niile na, na i nwere ike iche na ha si echiche nke
anman l ya mere e ji. One-akp nd e ji mara nwekwara ma Njirimara, iwu,
egosi, predicates odide. Na insofar-biri d ka ihe d ot ah nwere ike chere, na a ihe
nke bla feature ga-ad nakwa ka ghara maka uche any, a pgh ekere.
Q. Olee ot pr mata ihe d iche e ji mara? A. Na n'ime na elu, kemkwenye
na-adgh mma, d ok mkpa ma na-abgh ok mkpa, mb na eweptara,
kpmkwem, na-eme nri na-adgh emepta ihe.
Q. Gn b estidem na mpga atmat? A. Inside ma b kpam kpam e ji mara
nwere nd nke, iwere ihe n'onwe ya, chpta; mpga atmat ma na-akpkwa ikwu
ma b mmekrta ma b ruru e ji mara, chpta naan mmekrta ma b
mmekrta d na nwere ihe z ihe. N'ihi ya, azuokokoosisi, mgbrgw, akwukwo,
ifuru, n'ime ime atmat nke osisi, d ka ha kwaa echiche nke otu enwegh ihe
bla banyere ihe nd z; megide eziokwu ah b na osisi etowo na wa, ma b na
ya ebo nwere fd direction megide ibe osisi, b mpga ma b mmekrta e ji
mara, n'ihi na ha d nn pa a ruru ya ka ihe nd z si. The ihe nke ruru ptara na
mmekrta Merkmales na-kwuptara, d ka n'elu ikpe, wa, na-eme Mitbezogene ma
b correlate. Ya mere mputa njirimara chr niile a correlate.
Q. Gn b kemkwenye na-adgh mma e ji mara A. kemkwenye ma b n'gw
nd na-site na nke otu bit d ka chere n'ezie nwe ihe; -adgh mma ma b na-adgh
mma iche nke any si ewepu ihe nke a ihe. D ka ihe at, red, na-ekpo k, ngwa

ngwa na-kemkwenye e ji mara, n'ihi na ha na-egosipta Njirimara na a ihe n'ezie d


ad; Ot d, uncolored, nd na-ekpo k na-adgh mma e ji mara ha n'ihi na ha
ewepu Njirimara site na d ad nke a ihe. br na a j onye feature-agnah z,
n'ihi ya, na-emepta ihe kemkwenye feature; eg bgh undyed b ihe d ka ntp na
kemkwenye feature.
Q. Gn d ok mkpa ma na-abgh ok mkpa atmat? A. Isi atmat
( essentialia, ma gw ) nwere nd nke na-na ihe nd chere na site na oge bla ma
na-mkpa ma br na okwu b nn ihe z d na ihe onwe ha. N'z d iche, nd
na-abgh ok mkpa atmat ( accidentalia ), nke a na-akp random, nke d na ha
adgh na ihe na-eguzogide, ya mere nwere ike chere p bna site n'otu, naenwegh na-agbanwe agbanwe ya echiche n'ozuzu. N'ihi ya, ihe at, ihe e ji mara nke
af ofufo ije b ihe d ok mkpa na m anman, n'ihi na na-ewe niile na m
anman wa nile ot ah mgbe nile, na a kere eke na ihe kr a mma ga-ab ihe d
mkpa n'ihi na dgh anman, ma a osisi ma b z ga-ab ihe; Ot d, atmat
ah nke di n'ukwu an b a n'ezie d ok mkpa na m anman, n'ihi na e nwere nd
na m anman na ihe ma b ihe na-erugh n'ukwu an, ma echiche nke m
anman n'ozuzu na-angide na-agbanweghi agbanwe, otu, ezie na m na-echegh na
akara nke di n'ukwu an na-. - The ok mkpa na atmat nke a ihe e n ka ya
kachasi mkpa, na nd a ihe ma nan ekespde ( ma gw propria ), ma b ba bna
ihe nd z na-, ( ma gw communia ); ot ah ka e ji mara nke af ofufo ije n'elu
ala, dgh ihe z, na m anman e kere eke nan nwere; nd d ok mkpa e ji
mara nd na-edozi ma na-abakwute osisi. - Physical gw pr b onwunwe bla,
n'ihi na ha nan na-egosipta mmekrta na ihe nd z, ma nke a nwere ike gbanwe.
Q. Gn b mb na eweptara atmat? A. Original atmat ( notae originariae,
primitivae, radicales ) nwere nd nke na-ghtara bgh naan site nd z na ihe,
eweptara ( derivativae s. Consecutivae ) N'aka nke z, nd a ihe d ka pta nke nd
z na atmat -ya gdi-biri. Ya mere, na-elekwas anya b ihe mb ikpehe a nw
ngw r, ike iche ka ha kee nd z ozu, dabere na a na ihe mma; ihe mb ikpehe
a gburugburu d na ya niile ihe projecting equidistant si a nyere ebe; na b a curved
akara, dabere na ihe mma a.
Q. Gn b kpmkwem atmat? A. Immediate ma b z atmat nwere nd
nke b isiokwu h kpebiri onwe ya, an ma b megide anya nd na-mb z ruo
mgbe on akk z nke isiokwu, na insofar on isiokwu ya ezo. D ka ihe at,
mpempe akwkw ga-ab a kpmkwem atmat nke osisi, n'ihi na na-emettakwa
na-ezo aka osisi onwe ya; akwkw nd akwkw nd na agba iche ya naaptachagh h atmat, n'ihi na na a kwuru banyere naan mpempe akwkw, na
na site na osisi.
Q. Gn b tr na-adgh emepta ihe atmat? A. tr nd na nd na-eme ka
tt nd z nwere ike eweptara, na nke ike ya mere a ga-eji ya mata diche ihe si
nd z. Emepta ihe ma atmat Ot d, nd nke a adgh ime.
Chapter Three
Nke n'elu iwu nke echiche

Q. Nwere ike nke uche na nke inweta e ji mara n'ihu ihe nke free arbitrariness, ma
b kegidere iwu fd? A. b, d ka ihe bla na-eme n'wa na-enwegh
iwu, agb iwu fd, nke o ga-edebe ma br na echiche ya b nwere (iwu)
eziokwu. Onye na-eche na nke a b Kama nke ah, ezi uche eche echiche etbe ma
b adabagh. The mgbagha na-agwa any bgh naan chptara nke iwu nd
a;kama ha na-guzosie ike d ukwuu na dd nke nghta any na ha bla sokwaara
n'echegh ya eche, mgbe natara nkt nkt uche. The mgbagha ebe a nwere ihe
bla z ime ka ime ka uche any doro anya.
Q. Gn b n'elu iwu nke ezi uche d na iche echiche? A. kpr nke atuaha ma
b imegidesi ( principium contradictionis s repugnantiae. ); kpr nke eluigwe na
ala oke nha ( Princip identitatis absolutum. ); kpr nke mwepu nke Middle ma
b at ( PR. exclusi medii s. tertii ) na kpr nke zuru ezu ihe mere ( PR. rationis
sufficientis ). An nd a kpr nd a na-ewe d ka nd b isi na iwu nke
echiche. Krug akp kpr nke atuaha na kpr nke tesis, ma tinye ya otu kpr
antithesis, kpr nke zuru ezu ihe mere Ot d, na-akpkwa nego nke njik, a
set nke proportionate ma b mmekrta na oke nha d ka isi iwu nke mgbagha na
peeji nke ,
Q. Gn b kpr nke atuaha? A. One ike ikwu ya ot: dgh onye ihe naemegiderta gw, ma b: bla ihe nan olu e ji mara ime. Ya b na-akp
emegiderta e ji mara nd d ot ah, otu onye nke nta ka akagbu ihe nd z si mee,
na nke e nwere ike chere mere mgbe jiktara na a ihe. D ot ah na-emegiderta e ji
mara nd d ka akwkw nd akwkw nd ma ghara green; efu ma ghara efu. One
nwekwara ike na-egosipta kpr a d ka nd a: A pgh inwe A na-eche na kwa gaenwe A n'otu oge; ha chere A mgbe bla atmat ma b ihe, ihe otu onye nwere
ike na-ebi chr ga-aghta.
Q. Gn nwere ihe at nke na-egosi kpr nke atuaha? A. D ka kpr nke
atuaha b otu onye nwere ike na-eche a b na n'otu oge ah gburugburu na adighi
buruburu; a ihe b na a na tebl na-adgh a table, a osisi bear mkpr n'otu oge na
mkpr bla. All nke a ga-emegiderta, ebe ga kwusi a mma na nke z emenm.
Q. Gn mere i ji akp ihe nwere ike chere na nke kpr nke atuaha d ka, ma b
na-bu n'uche? A. nwere ike e mere d ka ihe ah, b ezi uche na o kwere omume,
na ot anya na-ah chere n'ezie N'z ezi uche n'ezie ma b a ezi uche ihe. Nke
ah b a ezi uche ihe, ma bgh otu ihe ah d ka na wa nke ahmah d mkpa iji
na-nyere vorfindend na-kwuru n'elu. - nye na-eche kpr nke atuaha o yiri ka, ya
mere o emegiderta onwe ha nke sn, o chere na uche na-adgh.
Q. Gn ka na-achpta iwu atuaha, ka o wee ghara ghtahiere? A. nwere ike
nke mpga atmat na-egosipta mere mmekah na mmekrta nd yiri ka ma
br na ha na-eche bna na-emegiderta n'otu ihe. D ka ihe at, elegh anya kwuru
site n'otu nwoke: b ogologo, na na z fd z: b ok. Ma mgbe mb ele
ya anya, ikekwe na ikwu ka ihe ndanda, nke ugboro ab na ikwu ka otu eny; Ya
mere akowaputa ebe a na a mmekrta bgh banyere ihe nd a setpr nd z, d ka
megide ndanda nwoke, Ot d ok, megide eny bgh nnukwu, ma nd yiri
mmegiderta b ya mere naan na okwu, bgh umi. Ga-kwuru, zkwa, na kpr

nke atuaha b nti nan site n'otu oge na otu ohere, n'ihi na mmad nwere ike, dka
mmaat taa bgh echi-at t nakwa na-akpa ch; ma b na ihu red na ogwe
aka bgh red. Ot d, b nn ekwe omume, a nwoke na-eche na a gaenwekwa nd na-akpa ch na-adgh na-akpa ch, na-acha bara bara n'otu ntp
na-adgh red.
Q. Gn b kpr nke eluigwe na ala oke nha ma b sameness? A. pushes
ya d ka nke a: Onye bla ihe h onwe ya, ma b: Onye bla ihe b yiri na onwe
ya, ma b bna: A b A. Ya b, n'ihi na a ihe naan nwere ike chere na site na
atmat, na ga zaa ajj maka jiktara atmat nke echiche nke dum ihe; nakwa d
ka agwa nke ihe omume ihe at ihe na echiche nke otu ga-kpamkpam h.Next,
kpr a aptagh ihe bla. D ka ihe at, okwu b: okirikiri, na atmat, akara,
n'ebe nile equidistant site na p, iwere n, nile siri puta otu; n'ihi na m na-eche
nn na ruo mgbe gburugburu; site m nachikota atmat akpr.
Q. Gn ubiere pr inweta kpr nke sameness? A. The ihe nke na-aba niile e
ji mara a echiche, nke na-agnye echiche ka a ga-egbo, na nke na-enwegh gw, na
ihe anagh bna okwu na ya;zkwa, gn b eziokwu banyere ji mara a echiche,
nke b eziokwu nke echiche ha, na ka e ji amata nd d iche iche, echiche ya d iche.
Q. Gn b kpr nke mwepu nke z ma b na Middle? A. A na-akp kpr
nke eluigwe na ala mkpebi siri ike na pushes ya d ka nke a: Olee k ihe kpebisiri
ike turu ime d ka ugboro, a ga-enye ya site bla o kwere omume fr nke nta naabgh nd e ji mara otu. Ya mere, otu ihe ga-ma gburugburu ma b na gburugburu,
d ka na-acha cha ma b nd na-abgh-acha cha, na-ptara na any d nd ma
b nd. Si ot ah a bara nn abgh ma b na-emegiderta e ji mara uche namgbe a manyere hr otu, na-enwekwa nd a ihe (ma n'otu oge ah ga mgbe
mb kpr adgh) ma dgh at ma b n'etiti feature ihe banyere na-otu n'ime
mmad ab na-abgh nwere ike na-na echiche; n'ihi ya aha kpr a. One
nwekwara ike na-egosipta kpr a d ka nd a: Onye bla myiyi kpebisiri ike d
ka ugboro jr ga-ma zipu bla mma ma b.
Q. Gn b iwu nke zuru ezu ihe mere? A. One ekwu ya ot a: Link bla napositing a presupposed d ka a ihe ma b mkpumkpu Sit ihe bla na-enwegh ihe
mere. Mgbe gara aga kpr ya b na bla ihe nke ab na-emegiderta e ji mara
ga-n'ezie na-ot; Uche pr l aka ike itiba otu n'ime ihe, ma ga-ekere uwa maka
otutu ma b n'b nd mm ihe, ma otu ma b nke z, ma akwkw nd
akwkw nd ma b akwkw nd akwkw nd, nd ma b nd, dozie ihe
at. A now b ihe na-akpata uche nke ka a feature kacha mma tupu nke z, b ihe
mere, ma, dabere na nke a, n'ihi. kpr a d choro nke onye bla na-azr ihe,
bna mata ihe kpatara o na-ekwu ya; na onye chr dozie a ihe ihe, na-enwegh
inwe ike inye a mere ga-bamiri a megidere iwu nke echiche. Ya mere, ga-eme na
recriminations (disputations) gagh buso ee, ee, na mba, mba, ma ya onwe ya echiche
iji chebe site esemokwu, nd na-emegide Iso agbal rebut site ihe. - The ezi uche
kpatara ya b z ike ok site na ihe mere: nke mb b nan na oge na ihe mere na
bgh n'z nd z chere b, ma nke ab na ihe b n'ezie na a fd z.
Q. Gn b kpr nke antithesis?

A. nwere ike owt d ka nd a: N'okpuru

abgh determinations nke a ihe ga-etinye nan otu, ma br na nke a b a set, ot


i nwere nke z eburu. kpr a nke antithesis nd a si kpr nke tesis ma b
mmegide.
F. ? Gn b kpr nke mmekrta maara ihe ma b proportionate hara nhata
A. na-kwuptara: Ab okwu nd na-adaba n'z at, ma b njik, ekwurta
okwu na onye bla z na otu h; ma b z, ihe ab a-at ah, ot ah n'onwe
g.Contribuu
mere, amillorar
brlana
ihe A h ihe X, na ihe X nhata ihe B, nakwa d ka ihe B ga-h ihe
traducci
A. A na nego na-adabere na ihe ha na kpr nke causality, n'ihi na ha nhata nke
ihe X na ihe na ihe A B, ebe a b ihe mere na bna A na B onwe ya b otu ihe ah.

Text original

isi nke An
N'ime okwu n'ozuzu
Q. Gn b a okwu? A. A okwu ( notio, conceptus ) na-eme na nsh ejik tt
nkt e ji mara ma b ele mmad anya n'ihu ihe oyiyi na d n'otu nke dum. b a
kpr tupu comparation (tnyere nke tt echiche), abstraction (waiver nke akk
d iche iche ya), echiche (nnyocha na ha nkt atmat); Mkpebi siri ike (ndek nke
nd nkt atmat ke ofri ka a kpr), na Nchikota (Association of dere atmat
dum), d ka e kwuru n mmalite. Na mberede, nd a d iche iche na omume nke nd
nghta na-adgh gbara alkwaghm na-eme eme ka ha na-n'ihu ebe a; kama, ha naaspta na-enwe, nakwa iche iche naan site any n'ihi ala nke echiche.
Q. Nso ke wr nkt hoo haa? A. br na any na okwu a d cha na idebe
iche maka onwe ya, n'ihi ya, na-akp onye nkt echiche; a ihe ma olee otu eche ma
jikr ya na nd z echiche, ma b na-akwanyere fd ihe. N'ihi ya, ihe at
n'onye par echiche, onye nkt echiche; ma ma m na-eche ihe ziri nwoke, ot ah ka
m na-eche echiche nke omume ma na ihe; site na-eche echiche ya na echiche nke
mmad, jikr ya na-akwanyere nd. N'otu aka ah, echiche nke green agba, nn
chere onye nkt echiche; ma echiche nke a akwukwo, b ihe. - Mgbe bla
echiche b nkt, n'ihi na b d nn ka kpr abstracting, Single, na-ach n'ebe d
iche iche echiche nke ya; b Ot d, iche ya n'ime mmekrta, kpmkwem; na
nke a kwa, na okwu, d ka ha chere naan dmma any concretely mettara ihe.
Q. Olee z any na-agba nkt na-atle okwu nd na-eme ka ha ezi uche dd nke
ukwu? A. Na usoro nke ha ibu, ha gw, ha mmekrita na ha modality.

Text original
Contribuu a millorar la traducci

isi nke ise


Nke na nke ukwu n'ime okwu
Q. Gn b ibu nke a oge?

A. Na set nke echiche na i chere jikr ya. Nke a

nwere ike ugbu a ma nke ukwu nke size ma b nke ukwu nke dnaya nke a
echiche.
Q. Gn b akporo na dnaya nke a echiche? A. Ihe akporo ma b okirikiri nke
a echiche ( ambitus s sphaera notionis. ) Mee ihe nd ah nile pua, nke echiche nwere
ike zr d ka a feature; Ot d, dnaya nke a echiche ( complexus notionis )
mejuptara nd na echiche na-eche na otu ihe jiktara.
Q. Gn b ihe at nke a? A. Site echiche nwoke, nke akporo b nd Europe,
Asians, Africa, America na Sdindier, n'ihi na nd a niile, okwu Nwoke ah b onye
d ka a feature; n'aka nke z mee ka dnaya nke echiche nke mmad, na echiche isi,
obi, afo, aka na kw, uche, ihe mere, ass, wdg, n'ihi na ihe niile atmat nd a
eme ka elu okwu onye nan. Ya bu na akporo nke okwu b osisi d oak, beech, fir,
mkpr osisi, wdg, na aka nke z d na ya na ihe na-akpata, azuokokoosisi, epupta,
wdg
Q. Gn b na-gnyere n'okpuru a tr ime mmad, na a echiche? A. Of ihe naeme ka ndt nke a echiche, nke echiche nwere ike na-enweta d ka a mma, ha naekwu: b n'okpuru okwu gnyere, si ihe z, eme ka elu dnaya nke a echiche, ha
na-esne ke usoro. Ya mere oak, beech, pine na-gnyere n'okpuru okwu osisi na n'elu
ikpe; N'z d iche, mgbrgw, azuokokoosisi, doo ya na okwu. Kere a okwu
n'okpuru z, ie, subsuming ya n'okpuru.
Q. Gn b mmekrta na akporo nke ah banye n'eluigwe na okwu nke ha ukwu
ibe? A. The ukwuu na ndt nke a echiche, nd nta ya af ojuju, na Anglkan. D ka
ihe at, akporo nke okwu onye ka ya ukwuu akporo nke okwu Negro E nwere
n'okpuru okwu mmad ma e wezga negroes ka nwere tt nd z d nd; Ot
d, ihe b nzube nke okwu Negro karr nke okwu m mmad n'ihi na Negro ka
nwere nwa akpkp pta nke z e ji mara mmad na-, na anman nwere aj aj
wdg N'otu aka ah, akporo nke okwu d ukwuu kara n gg nke echiche nke
triangles; n'ihi na nwere n'etiti onwe ha, ma b nwere ike dabere na o so, bgh
nan nile triangles, kamakwa n'm, pentagons, gburugburu udi, wdg Ma, dnaya
nke echiche triangle karr nke okwu agwa na o nwere bgh nan na atmat nke
mmachi nch ohere, nke b nke n gg, bna na nd a k na kpr at edoghi
na tt nd z, a ga-enweta na ya. - The ihe mere nke a mmekrta d n'etiti nke
akporo na dnaya nke a echiche b na br na onye na-ewe tt e ji mara n'ime
dnaya nke a okwu, ihe ndia nile ka a ga-ekwe ya na n gg, nke na-abgh nke
a mma. br na otu n, n'ihi na ihe at na okwu mmad na-nd e ji mara acha cha
na agba, ya mere, ba na nke ukwu nke dnaya, ot ah okwu nwoke agaghzi nadabeere na Negro, na site mgbe ah, ga-ewepu si n'usoro, nke akporo ga -ya belata.
Q. Gn b d mfe ma compound okwu, onye okwu na-ahkar okwu? A. A mfe
ahrokwu ( notio simplex ) na-adr onye content d nn nta nke na b naan nd
mejuptara otu atmat, nakwa na dgh analysis nwere ike kewaa tt echiche; a
tt nd mejuptara ( bgh. composita ) N'aka nke z b ot ah ebe nd d ot
ah a decomposition na tt e ji mara ma b armr ka na-ebe. Si n'elu oputara
na mfe ga-kas n gg proportionate. A otu ahrokwu ( notio individualis ) b
okwu onye akporo b nn nta nke na b nchegbu bgh remanded echiche z

n'etiti onwe ha; a n'ozuzu ma b nkt (ghara. Universalis ) N'aka nke z, n'okpuru
ka dude echiche. Onye okwu na dt mma nke ukwuu dnaya.
Q. Gn nwere ihe at nd na-egosi na nke a? A. Echiche nke ah b ihe d mfe
echiche na nn ike dissect na z atmat; Ma kpomkwem n'ihi na nke enwegh
af ojuju o nwere vastest akporo: N'ihi na g yiri ihe niile e ji mara nke ah ma b
d ad. Echiche nke ije b na-ama tt ihe mejuptara: N'ihi na i nwere ike mata
ihe d iche nd e ji mara mgbanwe nke Zeitlichsein na Rumlichsein n'ihi na ije b a e
kwuru n'elu na oge gbasara ohere mgbanwe. Ma ije Umuihe a nta gbaa; n'ihi na ha
apgh mettara ihe niile d ka a feature. - A-albegh di okwu b okwu nke otu, d ka
fd osisi, a kpmkwem m anman, ma na na-ekwesgh mgbagwoju anya na
ihe nsinammuo, n'ihi na na-emettachagh onye n'okpuru, bgh site na ya ozugbo
na sensuality, ma udiozi naan na nghta, na-kere-ejik ya na onye atmat. A nkt
okwu b ihe bla okwu na apuru iji d iche iche akpkwa.
Q. Gn b umu-ya na n'okpuru ny okwu? A. Ma okwu na-ezo aka akporo
n'ime okwu. A umu echiche ( notio specialis ) b onye nan na e dere n'otu n'otu ihe
n'etiti onwe ha; a genus ma b ny echiche ( notio generalis ) Ot d, a okwu naagnye ihe nd na banye n'eluigwe n'etiti onwe ha. Ot ah ka okwu lily b a d
echiche; ebe b na ya akporo agnye naan onye ihe, na ihe nile n'otu n'otu okooko
lili n'etiti onwe ha; Ot d, okwu osisi b a ny okwu; n'ihi na nwere fd
echiche lily, bilie, ariara, wdg n'etiti onwe ha. The ny okwu na-ekewa n'ime ala na
elu. Ya b ihe ny okwu nwere ike gnyere n'okpuru a d iche iche ny okwu z,
nke a b n'ihi na elu ny okwu; ot ah ka ny echiche m ahh, az, nnn,
wdg ga-gnyere n'okpuru ny okwu elu anman; na ny okwu anumanu na osisi
n'okpuru bna elu: Organic e kere eke. - The kas elu ny echiche b na nke nwere
ihe nd z nile ny okwu n'etiti onwe ha, n'ihi ya ka nd kas ibu n gg ma
nwere kas nta dnaya, ka o wee mettara d nile nke ihe d ka a mma, na ha mere
ichikota n'etiti onwe ha. Ka dgod akp, kar kas elu ny okwu gnyere nd nke
na-elu nan na a akpan akpan n gg nke ihe. N'ihi ya, b nd kas elu ny okwu
nile n'otu n'otu agbr, okwu mmad, b ezie na na n'ezie guzo onwe ya n'okpuru
echiche nke ihe organic ah.
F. Olee hpta nd si n'okike na ala na elu na klas? A. The genus, nke ibido
nwere tt ala genera n'etiti onwe ha, ka a na-akp na e dere multiple iwu n'etiti
onwe ha, klas, na e dere tt mm n'etiti onwe ha, a alaeze nke dd ,
Q. Gn b n'etiti Genres, z genera na anya genera? A. N'agbata genera
( genera media ) nwere nd nke d elu kara otu, ma ala kara nd z d, nke mere
guzo n'etiti ha jide. D ka ihe at, osisi b onye n'etiti genus n'etiti mkpr osisi na
osisi, n'ihi na b elu kara genus nke mkpr osisi, b ala kara ny osisi; nd naagnye n'etiti onwe ha; n'okpuru a na ya onwe ya b. - The genus n'okpuru nke a d
na-na-akp nke a n nke z ( genus proximum ), na, Ot d, n'okpuru nke d
naan udiozi site n'etiti genera, a na n'ime ime obodo ( genus remotum ).
Q. Gn b irubere na-ekenye na okwu? A. ebutere echiche ( notiones
subordinatae ) nwere nd nke na-dude n'okpuru z okwu. D ka ihe at, okwu nke
nnn, az, okwu nd anman na-ebutere. Ya mere, d nile nke Genres na niile na

ala mm b elu ebutere. Okwu ah, nke b ebutere ka nd z b, na ala ma b


narrower ( ushde s angustior. ); ma onye nwere nke z n'etiti onwe ha, nke elu ma
b kara ( elu s. latior ). Man b a elu echiche kara Negro na Kalmuck; Osisi a d
elu kara osisi na ogwu. The elu okwu agnye ala otu niile. - Ahazi usoro ( . Bgh
coordinatae ) nwere nd nke na-ma d na n'otu oge ah ma b na nke at na
okwu. Ya mere m ahh na az na-ahazi okwu ebe b na ha na-ma gnyere
n'okpuru okwu anman; nakwa akwukwo na mgbrgw na-ahazi okwu ebe b na
ha na-gnyere n'okwu ah b osisi. gbaghara adjunctive okwu nwere ike apta nama subordinated ka na Anglkan. Dabere ahazi okwu na-genera ma b d, naakp nke ab umu ma b obere umu. Ya mere, na-k na ruminant m anman
E wezga genera; k, oke, site-z. - Nd fdr n'ezinl oge bkwa nd kas elu
ny echiche, nwere nd kas ibu n gg, nwere ike subordinate na z,
dghkwa itinye nwa oge, ma ha nile ka subordinated n'etiti onwe ha.
Q. Gn iwu ide banyere nd d elu ma na ala okwu? A. Gn b elu okwu ma
b nemegide na-aba ma b nemegide niile n'okpuru ya ala okwu; ma b nd z
okwu: Gn b dum n nke a echiche ma b nemegide,-aba ma b nemegide
n'akk
nkela atraducci
okirikiri. zkwa: Gn b ihe niile ala okwu ma b nemegide
Contribuunile
a millorar
na-aba ma b na-emegide ha elu banye n'eluigwe. The mb iwu na-ebilite si,
mmas si set nke eluigwe na ala oke nha ikpebi na ihe b eziokwu nke e ji mara a
echiche, na echiche ga-etinye onwe ya: n'ihi na elu echiche b nan otu nke nwere
niile ala n'etiti onwe ha, ya mere ka a mma na ga-enwe ike inweta. The z iwu
n'esite na eziokwu; na elu echiche nke na-kere na-ejik nd nkt atmat nke ya ala
okwu; N'ihi ya, nke na-abara niile ala okwu,-abara ha elu n'usoro a ga-hr. - Site
n'z, tt atmat nwere ike odude na ala okwu na adgh na-elu; n'ihi na b
kpomkwem n'ihi na ha na nta n gg ha dnaya ka ukwuu.

Text original

isi isii
Site na gw nke usoro
Q. Gn na-ekekerede na gw nke okwu? A. The ogo nke mm, na ihe e chere
na okwu jikr echiche. Mgbe nke a d iche doro anya, nk, zuru ezu na zuru ezu ma
b nke zuru ok okwu.
Q. Gn b doo anya ( claritas ) a okwu? A. Na na ogo mmata nke e ji mara a
echiche, site n'onye ah nke na olee onye ka ike mata ihe d iche ya ihe si ihe nd z
niile. Dabere na now, na tt ihe na ihe echiche nwere ike ok, nnukwu ma b
obere, dabere na ihe doo anya echiche nke nke b ibu ma b obere. -Abgh nke a
doo anya echiche b a chchr ( bgh. Obscura ). tt nd nwere nan chchr
notions nke ihe nk ihe mma, ihe mgbagha; ie ha amagh nd a na sayens nke d
iche na nke nd z. -Ewere a echiche n'z doro anya a na-akp, zlite ya.
Q. Nso ke wr distinctness ( perspicuitas ) okwu nd? A. Nd degrees nke
mm nke e ji mara a echiche, site n'onye ah nke nke b ike, d nn mata ihe d

iche nd e ji mara onye bla z z.The ihe doo anya a echiche mere bgh ihe
karr ihe doo anya ya atmat nakwa nwere d iche iche degrees. -Abgh nke doo
anya, na enwegh doo anya ( imperspicuitas ) b nke na-aghara ( confusio ) kpr
mgbe e ji ama echiche bna kpebisiri ike bla z ma. Ya mere, a doro anya
echiche dgh mkpa ka odo anya. N'ihi ya, m nwere ike mata ot mata ihe d iche
zuru ezu site nk mmta nd z, nk ihe mma n'ezie, ma elegh anya, ekwugh na
atmat na-eme ka dd zuru oke nke nk ihe mma, n'ihi na m maara na ha apgh
iche na-akwanyere gw. Ya mere, na nke a na m nwere a doro anya ma b anya
tr ime nke nk ihe mma. - z, a doro anya echiche ga nile ka odo anya: n'ihi
na okwu nwere ike ok naan site n'mma nke d iche iche na ya; na nke a d mkpa
na nsh doo anya bna ike kara mgbe mere doo anya.
Q. Na nke mmekah nwere ike-atle ihe doo anya n'ime okwu? A. The ihe doo
anya a okwu nwere ike pta na dnaya, nakwa d ka nd mettara nd ndt nke a
echiche. Nd na-emekwa b zz kp k n'n ma b analytic doo anya, naemepta site decomposition nke a okwu na atmat nke nke na-ekewet na mmepeya nile; a, tt ma b sntetik ihe doo anya, site na-akpa k ala okwu, nke nadude ke elu. Ihe mb na-ewe ebe site nkwa, nke a n'ihi nke nkewa. Anya isi na
echiche nke nk ihe mma ga-aba doro anya m, ka m mara ya mata diche otu ihe
ah niile mmta nd z, m chr ma na ya ga-enye m nke ukwuu ma intensively
budata; M ga-ach mata ihe d iche na okwu nke ya akporo d iche iche na sayens
na-gnyere n'okpuru okwu nk ihe mma; Ya mere, nke mb, nd usoro iwu na ihe
nk ihe mma; kwesr ka m were oge bna dokwuo anya, m ga-akws na usoro
iwu nk ihe mma, nk iche echiche, metaphysics na aesthetics; mata ihe d iche na
omume nd iwu ozizi na kpr omume na okpukpe ozizi di otua; idoanya na-aga
n'ihu gbala ma, m ga-ach bla n'ime nd a nd k mmta sayens z d cha
akk site etinyere d iche iche, na na., n'z d ot a ka m ga-eme na nk ihe
mma tt ma b synthetically budata ma b kee ha. N'ihi na m ugbu a
kamakwa okwu nk ihe mma n'z doro anya na-intensively ma b analytically,
m ga-agbaji ya ala wee banye n'ime ji mara ya; na nk ihe mma b a sayens
nakwa na na-enyocha n'ihi na nke ikpeaz ihe na nzube nke mmad na-ar r. Iji
nweta ihe bna elu ogo ufiop doo anya, m ga-okwu sayens, ihe mma, r, ihe
mere dissect nzube z, na-abata site ngidere nyochaa ah na-ebi elu degrees nke
ihe doo anya, kwaa echiche z na nd z. - Mfe echiche nwere ike bla kp k
n'n doo anya, b ezie na ihe doo anya enweta: N'ihi na ha adgh nwere bla
dgas iche iche nke atmat n'onwe ya, ya mere, nwere ike mfe banye n'eluigwe, d
ka nke ah, ikowa: otu okwu, Ot d, nwere ike ba dgh tt ihe doo anya, nd
na-enwegh nwere dgas iche iche nke ihe n'etiti onwe ha, ya mere ha nwere ike
ghara ikewa. - The ihe doo anya nke a tlere ebe a b, ezi uche, gg isi ma b
discursive, na iche na an ma b aesthetic, nke b a n'z doro anya ka ihe e
n'ozuzu kenam, b site n'z nke ihe at, d ka tt mgbe d ka n'ime ntakiri
akwukwo a itbe.
Q. Gn b verbosity na izu oke ma b izu ok nke okwu? A. Ha ab na-kwa
d elu nke doo anya. The mata a echiche nke ah b mejuptara na na ogo nke mm
nke e ji mara ya, site n'onye ah nke nke b ike, d nn ka dissect atmat nd a

Text original
Contribuu a millorar la traducci

z, n'ihi ya na clearness nke atmat onwe ha. N'ihi ya, na n'elu ihe at, okwu b
nk ihe mma na zuru ezu na okwu nke ya akporo dissected. Ebe b na i nwere
ike na nd analysis nke e ji mara a echiche na on, nke mere nju nwere ya degrees. The
kas elu ogo ezi uche ag b izu ezu ma b izu ok n'ime okwu, nke na-ewe ebe
mgbe otu onye na-aba site n'ngide na analysis nke okwu nd d ot, nke nwere ike
b ihe z dissect; banyere dnaya a d mfe, otu on okwu d ka nd akporo.

isi nke asaa


Si mmekrita na modality nke usoro
Q. Gn b mmekrita n'ime okwu? A. Na ndokwa n'ime okwu, nke na-enye ha
naan echiche nke nd z okwu; Ya mere, na nkwanyerta ruru ya nile. Nke a ruru
nwere ike ugbu a nke quadruple d; b, d ka sameness na ihe d iche, egwuregwu
na esemokwu, ime na mputa, okwu na d n'ime okwu.
Q. Gn usoro a na-akp okwu ma b otu ihe ah? A. Nd nke nwere niile e ji
mara jikr. - Yiri ma b yiri okwu ( . Bgh cognatae ) nwere nd nke, b ezie na
bgh ihe niile, ma a tt nke e ji mara jikr. bla na-ekpo k okwu naakwanyere nke e ji mara nd na-adgh s. - Okwu na-kpamkpam mere ma b yiri,
na-akp nke mmegwara banye n'eluigwe; n'ihi na unu edoghi any otu onye nwere ike
etinye n'ime ebe nd z. nwere ike na insofar z ibiere ka mgbe ha ma nd d iche
iche, ma b site na otu nd d iche iche ugboro, ma b na-d ka atmat d iche
iche ihe, ma bgh ha ga-etolite naan otu echiche.
Q. Gn b olu ma na-emegiderta echiche? A. Olu ( consentientes,
convenientes ) nwere nd nke nwere ike ikpokta ke ihe yiri ihe n. Oghom br
na ha b nd na-abgh ma b nd na-emegiderta zoro na a nabatara umu
echiche. The mmegide nwere ike ugbu a na-ewere nd ma ozugbo ma b
udiozi. Na nke mb ah na-akp cha ma b zuru ok mmegide ( oppositio
contradictoria, diametralis s kwa simplicem negationem. ), Ma-abgh n'z d ot a
okwu: emegiderta, emegiderta,-adgh mma, kpmkwem ma b fr nke nta naabgh okwu. na-ewe ebe mgbe otu n'ime nd megidere echiche nan na e dere a
negation nke ihe e setpr na nke z okwu. Site na ncherita okwu ( ghara.
Contrariae, s. Contrarie oppositae, oppositae kwa positionem alterius ) nke a naakp Kama nke ah, gw ma ma b udiozi na-emegide, na-ewelite ibe on nkt
negation, ma, bna ya onwe-ya n'gw ma ya. Si na-emegiderta okwu mgbe niile
b naan mmad ab na-enwe, na otu onye n'ime ha ga- bla ihe nr n'okpuru iwu
nke mwepu nke Middle. Site nan na-emegiderta okwu karr ab nwere ike iri ebe,
ha nwere ike niile na-eche n'ebe ihe.
Q. Gn nwere ihe at maka akwa ihe mb niile? A. Now na-acha cha otu olu
okwu; n'ihi na ha nwere ike b na bla armr dr n'otu mgbe m na-eche banyere
ihe bla, na-adgh gbochiri ha nd kas nta na m m na-mara nke a naeche. Gburugburu na ha adgh okirikiri ma b na-acha cha na-adgh cha, na-

emegiderta ma b na-abgh okwu, n'ihi na nke ihe fr nke nta dhde ihe nd
z na-esetpr; pr nan ma ichepta na otu echiche; ma n'otu oge ah na-eche
p, nwere ike bgh. Gburugburu na square ma b obi t na mwute nd naemegiderta echiche, n'ihi na eziokwu ah b na m na-etinye ihe d ka gburugburu, m
gbochie na na-apgh n'out oge setpr d ka a square; Otu ikpe d mwute na obi
t na.
Q. Gn b ime na mputa nke a okwu? A. The n'ime a echiche mejuptara ya d
ok mkpa atmat; mputa iche na ya adgh mkpa b ma textures ( affectiones ) ma
b oke ( relationes b). N'ihi na ime nke echiche b otu anman; na b ihe organic
eke na na-akwali si free arbitrariness, na ihe oriri ya site na kpamkpam naenyocha; mputa iche okwu anman na-agnye atmat nke an, n'ukwu an, ma
b nke d nd n'ime obodo.
Q. Gn b ihe na d na okwu? A. The okwu nke okwu b na nd echiche, nke
na-jikr site n'otu n'otu, ma udi. Na ido ha na njik Ebe b na Babl nke ihe
gosiri na okwu, ezi iche, d ka a lerukwuo okwu nke okwu dgh nke na otu.

Text original
Contribuu a millorar la traducci

isi asat
Nke ikpe n'ozuzu
Q. Gn b a ikpe A. A ikpe ( judicium ) b mkpebi siri ike nke mmekrta ma
b mmekrta na-ad na-ewe ebe n'etiti nyere armr; na-egosiptakwa ya site
n'okwu, onye set (propositio, enuntiatio ). M na-ekwu d ka onye na-anw anw, ot
ah ka m kwaa ebe a na mmekrta d n'etiti nwoke na enwe ma si ot ikpe.
Q. Gn ka pr mata ihe d iche bla ikpe? A. Ihe na Form. The okwu nke
ikpe ya b ime ka echiche, n'etiti nke mmekrta ot chere, n'elu nwoke na enwe; ma
udi b z ot mmekrta d n'etiti nd a echiche na-eche. The mgbagha na-enye
dd nke ihe nd ikpe niile na-ewere iwu echiche ozizi nan n'd otu.
Q. Olee z any na-agba nkt na-atle ikpe ha na d izute g? A. D ka echiche
na okwu nke ha ibu, gw, mmekrita na modality. Na nke ukwu na-ekpebi akporo
nke isiokwu na a ikpe, gw nke dd nke predicate; na mmekrita d nke njik d
n'etiti onwe gegebnen a mkpebi echiche, na modality, ruru nke na-ekpe ikpe ziri ezi
any cognitive ezi ikike iche. On schicklichsten ya, t mmekrita na mgbe n'tle
ahrokwu maka ihu ma.
F. Olee mata ihe d iche na ikp banyere ha mmekrita?
hypothetical, na disjunctive.

Chapter Nine

A. Na categorical,

Si categorical ikpe
Q. Gn b a categorical ikpe? A. A categorical ikpe (ikpe mmezi) b otu onye
nke na ikwu b a echiche d ka (kemkwenye ma b na-adgh mma onye) feature
nke z. D ot ah ikpe na-emekar na-akp ikpe pa kacha mma. The n'elu ikpe:
Man na-anw anw, b a categorical, n'ihi na okwu enwe dabeere na a mma na
echiche nwoke. All ikpe nd a na-adgh bna haa na-dkara ala esnede categorical,
na site peculiar mgbagha na ime-ya nile, ga naan hypothetical na disjunctive ikpe
pta. The ukwu na gw nke ikpe-ak ibido naan categorical.
Q. Gn b isiokwu, predicate na copula na a categorical ikpe? A. agabiga mbara
igwe a na-akp na echiche nke ihe nd z na-referenced d ka a feature; Ma
predicate, ihe na-mettara isiokwu d ka a feature. Ya mere, onye b n'elu isiokwu, na
predicate efu. The isiokwu na--ebu z a ikpe, ma nwekwara ike, na-enwegh naagbanwe agbanwe ya kachasi mkpa na ihe, enm n'az predicate, n'ihi na ihe at,
nwoke, ebe mgbe ah set a na-akp onye na dechap na-anw anw. The copula ma
b nd compound okwu na categorical ikpe b ihe bla z kara okwu, b ezie
na b mgbe naan nwere zoro nime ya. D ka ihe at, nkebi ahrokwu b: Man
nwere uche, na-ezi uche haziri: Mmad b a n'obi-do. - tt mgbe copula na
predicate merged n'ime otu onye okwu. D ka ihe at, otu nwoke na-eche; nke b ihe
d ka otu nwoke b a echiche. fd ahrokwu yiri ka dgh isiokwu, d ka na
gb eluigwe, mmiri zoo. Ot d, otu onye nwere na predicate eche mettara na
dgh ihe z a na-edochagh anya isiokwu ma ebe a. D ot ah ahrokwu na-akp
N'z ezi uche na-ezugh ok.
Q. ole categorical ikpe forms e nwere na okwu nke buru ibu? A. at. Ya b,
predicate a na ma ejikr naan otu isiokwu, ma b na tt ihe nd a fd d, ma
b niile ach otu d na nke mb ah na-ikpe otu ma b individuales, nke ab a
pr iche ma b particulate. nke at b n'ozuzu ma b eluigwe na ala. Guttenberg
meptakwara nk nke-ebi akwkw b otu ahiriokwu; tt nd na-ebi nke na-eri
kara, a pr iche; niile anman nd na-enwegh ezi uche, a n'ozuzu. Ihe rba ama
nke na-egosi k nke isiokwu, nnchiaha a, otu, otu, wdg n'ihi na onye ikpe. + n'ihi
na pr iche: fd, fd, tt, multiple, etc.; n'ihi na izugbe: niile, bla, dgh,
wdg kedhde ikpe nd ebe isiokwu b a elu agwa nke d kwa se, nwere,
unmarked, ebe na-efu efu. fd ikpe ( . Ndi Ikpe determinata ) a na-akp izugbe
ma na onye ikpe; ebigh ebi ( indeterminate ) kpmkwem.
Q. ole categorical ikpe forms e nwere na usoro nke gw? A. zkwa at:
kemkwenye ma b kemkwenye,-adgh mma ma b na-adgh mma na enweghi,
restrictive ma b limitative. Na kemkwenye ikpe nd predicate ka d ka n'ezie na
dnaya nke isiokwu, ma b ihe b otu ihe ah, isiokwu d ka nke anwebata
okirikiri ma b akporo nke predicate; na negating ahrokwu isiokwu na-eche ma e
wezga nd n nke na predicate; na enweghi ngwcha, a na-edoziri na n nke a
echiche nke ah b n'z n nke z; ma b ihe b otu ihe ah kwuru, site na agugo
nke a feature z atr na dnaya nke isiokwu.
F. ? Gn b ihe at nke a A. kemkwenye ka ikp-: The dm di ike; osisi b
akwkw nd akwkw nd, n'ihi na ma ikpe isiokwu b na okirikiri ma b akporo

nke predicate, starch na akwkw nd akwkw nd na agba; ma b nd gnyere d


ka atmat na dnaya nke usoro dm na osisi. -Adgh mma ikpe ya b: The gold
adgh cha, anyanw adgh agba gburugburu wa; n'ihi na ebe a na isiokwu si na
akporo nke predicate ma b nd predicate na-ekwe n'aka dnaya nke
isiokwu. Limitative ka ikp-: The na mkpr obi mmad adgh anw anw; na uwe
b undamaged. Lee, m na-ewetara isiokwu site negation onwu na n nke ndu ebighiebi; nd uwe site n'gnah na mmebi n'okpuru n nke iji obi dum. - The limitative
ikpe ntem na-akwanyere gw si-adgh mma na ot anya d ka nd nke mb isiokwu
nke n nke ihe kemkwenye gw ekwe, ma bgh ada n'ime n nke z
kemkwenye gw; atr na nke ikpeaz ma d nn site na mwepu si n nke ihe
kemkwenye gw na nd z kemkwenye.
Q. Gn obere aha e nyere nd categorical nnwale ka ha ukwu na gw? A. Ha
kedhde an mb daume; nke mere na A b a n'ozuzu na n'otu oge kemkwenye; E
a n'ozuzu na n'otu oge ah na-adgh mma onye, m a pr iche na n'otu oge
kemkwenye, O na-egosipta a akpan akpan na-adgh mma onye na-ekpe ikpe. Ya
mere, Latin amaokwu:
Asserit A, negat E Sed universaliter ambo;
Assarit m, O Sed negat particulariter ambo.
The limitative na onye ikpe n'ebe a na-echez, n'ihi maka ubiere ke gw nke nke b
a obere nke designation hr, na na onye ikpe nke n'ozuzu na limitative b
kemkwenye h na-eme atmat: Ihe Nlereanya nke designation n'ihi na nke a na-:
A. All anman nd na organic Nigeria.
E. dgh anman na-ebi na-enwegh nri.
I. fd nd na-akziri.
O. tt nd na-adgh kziri.
Q. Ihe e kwuru nke modality nke categorical ikpe? A. Ha na-ekpebisi ike at
iche nke ikpe: mfna, assertoric na apodictic. Ke akpa, na mmekrta d n'etiti isiokwu
na predicate na-nan d ka aptakar;Na nd z na n'ezie mere na-d ka mere; mere
nke-at ka d mkpa. Ihe Nlereanya nke mfna ikp-: The nd nke mmad nwere ike
na-ihe karr otu nar af; agha nwere ike pta n'oge na-adgh; nke assertoric: Life d
mkpmkp; agha ptawo; nke apodictic: The mmad ga-anw; agha ga-tiekwa
mkpu.
F. Nwere elegh anya nd z d rba iche d, ma e wezga banyere na okwu nke
buru ibu, gw na modality nke categorical ikpe iche-iche,-achpta ,? A. Isi iche
nke categorical ikpe na ike gw nd a na-eru nso. Na nke a, Ot d, d ka ikpe
kwuptara okwu, ya mere na udu otu ka nwere ike mata ihe d iche verschiedne icheiche n'elu ha, nke nwere ike nchiri anya nd na-eson atmat. The udu n:
1) nkiti ( propositiones simplices )
2) ekewet ( prop. Compositae )
a) O doro anya na nd dere
Vergleichungsstze

) compound ahrokwu

b) Zoro tt ihe mejuptara


Ausschlieungsstze
exzeptiv

)
a) nan na warara uche

b)

) mmachi Setpr
a) restrictive na warara uche
reduplikativ b).
Q. Olee ot nd mfe tt ihe mejuptara nke udu d iche? A. A set d mfe, nke
isiokwu b ma nd predicate nan nke a isi echiche, ezie na okwu nke isiokwu na
predicate na ya adgh mfe, ma ya ikpe b karsa ma b eluigwe na ala; n'aka nke
z ma br na isiokwu ma b predicate ma b ma na-multiple, emi esnede nd
set, n'ihi na na mejuptara tt ikpe ihu ma; nke b ya mere g onwe g kwa
exponibel-akp ya na obosara uche, na ihe nd mejuptara b a zoro ezo, exponibel
na iwu siri ike n'echiche.
Q. Gn b ihe at nke a? A. Simple ahrokwu b: Nwa okoro ah docile; nd
mmad n'anya obi t. A tt nd mejuptara ndek b: The nd mmad na
anman nd d nd; n'ihi na n'ezie mejuptara ab ahrokwu: Nd mmad na-nd
e kere eke; The m anman na-ebi e kere eke. Nakwa: The iko b na-emebi emebi
ma na uzo, na-, n'z ezi uche e mere: The iko b na-emebi emebi; The iko b uzo.
Q. Gn na-ejik ma b copulative ahrokwu na Vergleichungs- ma b
comparative ahrokwu, nke otu onye mbak nd doro anya tt nd mejuptara?
A. Na copulative ahrokwu tt isiokwu ma b predicates na-interconnected; na
comparative otu ihe a feature gnyere na na ukwuu ruo n'k kara onye z. Ihe
Nlereanya nke copulative ahrokwu, na-ach deptara na aga na azza; comparative
ahrokwu b: The tiger siri ike dika dum; Na nwa ah d ike gwgw ka
nwoke. Nd a udu a ga-meptara na-ekpo k: The dm b obi j; The tiger b
obi j kara. The nwoke nwere fd ruo n'k nke ike; The nwa nwere ala ogo
ike.
Q. Gn b Ausschlieungsstzen ma b nan na machi udu ma b
restrictive? A. nan ma nan na a nabatara umu echiche, ahrokwu, b onye
mwepu mgbe nile na restrictive na sara uche, nke na-egbochi any emee mgbe nile.
br na nd na isiokwu ah mwepu niile nd z yiri ihe ya ihe na-egbo, ot ah ka
set b nan na iwu siri ike n'echiche, ma br na isiokwu naan na mwepu nke a
fd akk ya ihe na-egbo, ot ah ka set b exzeptiv; d ka a set nke restrictive na
narrower uche ma br na mmachi na-eme na a pr iche na
admixture; reduplikativ Ma, br na na-nan kwuptara a nlghachite.
F. ? Gn b ihe at nke a A. nan na iwu siri ike n'echiche b ahrokwu: The
cuckoo naan ahap ya nnn imu nwa site n'aka nd z; Naan egboro okooko osisi
na-am mkpr. Nke ikpeaz ahiriokwu a ga-n'z zuru ezu meptara, ot na-ekpo
k:
tt
okooko
osisi na-egboro; ha na-atamu osisi, na nd z na-adgh eburu
Contribuu
a millorar
la traducci
osisi. Exzeptive ahrokwu b: Nd Gris si mesoo ukwuu na ezi nk, ma e wezga
Lacedaemonians. N'nd d iche iche na-at t ma e wezga na j ihu

Text original

igwe. Adgh ekwe mmad meghara na-na warara uche: The Sciences, emeso d ka
aku na uba na-ar r, ma apgh-eme nke ma. The ego d ka z ezi nst bara uru
nke ukwuu. Reduplitative ahrokwu b: The n'ozuzu d ka chagha ga-aka ike. The
price, d ka price b mgbe niile ka ta dr. - Flow udu, nke b restrictive na iwu siri
ike n'echiche, kwue ya, na ihe e kwuru na-emetta nan n'akk fd. Site
reduplikative ahrokwu megide eziokwu ah b na okwu na na-ugboro ugboro, d ka
nke ya kas nkt, d ok mkpa ptara, nke nwere ike kwa ihe ihe at nd e zoro aka
na.
Chapter Iri
Si sameness, irubere, mmegide na nloghachi
na categorical ikpe
Q. Gn ikpe na-akp okwu ma b anabata ( identica, aequipollentia )? A. Nd
nke mere na d b otu. Ya mere monotony ikpe nwere ike na-ike ok na ot ah d
nn ka ha na-ezo d site d iche iche okwu; Ya mere, mee ka dgas iche; ma b
insofar ka e chere na ha d iche iche nd mmad ma b d iche iche ugboro.
Q. Gn b subordination nke ikpe? A. ikpe ebe-anchi anya n'isiokwu na
predicate na ma n'z otu okwu; na otu onye nke na gbaa nke isiokwu ukwuu, Ot
d, a kara nke z, na-akp ha ushde (subalterna ); ya b onye ikpe, nke isiokwu
b z okwu, nd subordinating ( subalternans ); ma na nke b na ala, na nwa
( subalternatum ). N'ihi ya, nd na-eson ahrokwu b ebutere: 1) The nd Europe nauwe; 2) The Germany na-uwe; 3) The iji akara na-uwe. Europe b ihe z okwu d ka
nd Germany; n'ihi na ha na-gnyere n'okpuru ya; N'ihi ya, mgbe 1) na 2) tnyere; 1)
na subordinating, 2) na nwa ikpe. N'z d iche, ma br na 2) Na 3) tnyere, b 2)
nd subordinating na 3) nwata; n'ihi na echiche nke isiokwu German b wider kara
nke isiokwu Saxony. - Ga-aba mgbe n'elu-e kwuru n'iwu, na ihe nd ka elu echiche
b nke, nakwa nd niile ala d n'okpuru ya, werekwa eziokwu nke subordinating ikpe
nke nwa.
Q. Nso ke. ? N'okpuru olu na-abgh ikpe A. Olu ikpe ( consentientia ) nwere
nd nke ab nwere ike d ka ezi n'otu oge; ma b na-emegiderta abgh
( opposita, repugnantia ) nd nke na-akagbu ihe nd z na-esetpr; nke nwere ike
mere a ga-chere na nke naan otu ihe ah b eziokwu. The mmegide nke ikpe nwere
ike ugbu a b ihe ozugbo, kpmkwem, adversarial, ma b an, an, megidere d ka
usoro. Contradictorily b mgbe n'oge ikpe a dgh ihe na-eme, d ka negation nke
ihe e setpr d iche iche mkpebi; Kama n'uche ma br na kagbu site mwube ihe
na a ikpe (ie bgh site mere negation), nke ah b ihe set d iche iche mkpebi.
Q. Gn b ihe at nke a? A. Olu ikpe: Man hr nd; Man na-anw
anw. Ozugbo abgh: nwoke na-anw anw; The nwoke adgh anw
anw. Contrarian: Nke a l b kpam kpam nkume; Nke a home b kpam kpam nke
osisi. - Kpmkwem abgh ikpe oge bla naan ab ekwe omume; na otu onye
n'ime ha ga-ab ezi ma br na onye bla na-ama e dere atuaha n'onwe ya. D ka
ihe at, ga-ab nke ikpe na quadrangular mkpr obi na-anw anw, nd
quadrangular mkpr obi abgh efu, ma n'ime ha eziokwu, ebe b na echiche nke

a quadrangular mkpr obi na-emegiderta n'onwe ya;emegiderta ikpe nwere ike naeche ihe karr ab na-enwegh otu n'ime ha ga-ab bchagh eziokwu.
Q. Gn b subkontrre ikpe? A. d ot ah, nye n'ime karsa sie any ihe nd
z na-agnah karsa (ie m na O); eg fd anman nd na carnivorous; fd
m anman bgh carnivorous; ma b tt anman nwere kw, fd m
anman na-enwegh kw. na-ad mfe hr na subkontrre ikpe ma ike b
eziokwu.
Q. Nso ke wr reversing ( conversio ) nke tent? A. A ka Ncheghar ptara ime
ka predicate na isiokwu na isiokwu ka predicate. Nke a mgbanwe nwere ike ugbu a
z at, kenmde 1) simpliciter () ma br na nke ukwu na gw nke na-nwesr
ikpe na-kpere ma b n'aka ekpe agbanweghi agbanwe agbanweghi
agbanwe; 2) peraccidens ma br na nke ukwu nke ikpe na 3) via megide
nd, ma br na gw nke ikpe-gbanwere. The ikpe nke onye na-eme ka
mgbanwe, dika na mbu ab ikpe agbara ma b conversum na nke otu onye naatghata na reversing ma b convertens . Mgbe Contraposition b nke mb ikpe,
nd contraponierte, nke z na contraponierende.
F. ? Gn b ihe at nke a A. rein na-nwesr: dgh anman b ihe ezi uche;
dgh ihe ezi uche d anumanu; fd Obi t na-ma; fd omume ma na-enwe
obi t. (N'ikwu ya n'ozuzu: No A b B; dgh B b A. fd A na-B, fd B b
A.)
Kwa aaccidens
na-nwesr: All osisi na-organic Nigeria; fd organic nd b
Contribuu
millorar la traducci
osisi; All nwamba b carnivores; fd an b nwamba. (General: All A b B; fd
B b A.) Site Contraposition na-nwesr: All nd na-anw anw; dgh Anw Anw
b mmad; niile na m anman d nd, dgh nd na-abgh nd b
anman. (General: All A b B; dgh-abgh B b A.)

Text original

isi iri na otu


Nke hypothetical na disjunctive ikpe
Q. Gn b a hypothetical ikpe (inferential ikpe)? A. The okwu nke hypothetical
ikpe mejuptara ab categorical ikpe; d na dd zuru oke nke otu na eziokwu na
ab nd a categorical ikpe d ka kpatara ihe na mmetta bla nwere mmek. Ihe
Nlereanya nke hypothetical ka ikp-: Mgbe mbara ala akpali anyanw gburugburu,
ot ha udo b naan ka o di; zkwa, br na onye nwere ya mere o nwekwara
uche. Na ma at, akpa categorical ikpe nwere ihe mere nke z atr; nke ikpeaz b
ya mere na-ahuta ka a N'ihi ya nke mb.
Q. Gn gosiri diche nd hypothetical ikpe? A. The antecedent (antecedent,
nd, amma, ruru, conditio, membrum prius s antecedens. ), Nke b ihe at ah e
d ka a isi ikpe; na ntarama (na hindlimb, keonodu, tesis, rationatum, membrum
posterior s. consequens ), b nke nwere mmetuta nke antecedent. The ikpe ot a:
Mgbe mmad mere ihe ma, n'ihi ya, o nwere ezi ak na uche; b nke mb ahiriokwu
nke antecedent, nke ab nke gbala na-adkp. Otu onye nwere ike, Ot d, naeme ka gbala na-adkp nke mb; eg The nwoke nwere ezi ak na uche ma br
na b omume ma; a na-agbanwe site nan n'd ya ikpe (ego, na-egosipta n'z
okwu, n'elu), ma bgh ikpe. The ah, br na ot, nke na-eji na-akwa dd nke

hypothetical ikpe 1) b particulae consecutivae akp.


1)

Unu ekwegh okwu, ma br na ot ah, ma d onwe ya; ha na-ejere naan na-egosi otu ihe ah.

Q. Olee ihe z banyere bna na-achpta nke hypothetical ikpe? A. On dd


nke categorical ikpe na-eme ka kw nke hypothetical, ma n'otu n'otu, ke ofri ofri,
kemkwenye ma b na-adgh mma, wdg, na-, na ezi uche echiche nke hypothetical
ikpe bgh e nwere n'uche; n'ihi na mgbagha ele ha nan n'd ikpe, nke d n'okpuru
hypothetical na peculiar mgbagha ime ihe nke ab categorical ikpe, na ihe nile b
otu ihe ah, b ezie na categorical ikpe ga-ab na ya onwe ya ot d iche iche;
suffices na-atghar ha n'ime a hypothetical ikpe na ha b nd d ka kpatara ihe na
mmetta bla nwere mmek; na a ruru b ka d naan kwara. - br na nd
hypothetical ikpe nke karr ab ikpe, b a tt nd mejuptara; D ka ihe at,
br na omume ma nwoke na aj nd t mgbe nile na mgbe niile anagh enwe obi
t, ot ga-ab enwegh n'uru na-eme omume ma na-ezere osote.
Q. Gn b dd zuru oke nke a disjunctive ikpe (mmegide mkpesa)? A. br
kpebiri na tt ugbu abgh nd e ji mara otu na mwepu nke z a ga-dabere na a
echiche na-enwegh ikwu Ot d na, ya mere, precipitating a disjunctive ikpe , Ihe
at disjunctive ka ikp-: The t b ma a kwere ma b adgh ekwe na; Nwoke a b
ma a German ma b onye England ma b a France. Lee, emewo m n'ezie bu n'obi
nan ihe na-abgh gw, German, English, French (ha na-oppositely udiozi ma
b megidere) ga-eziga otu onye, ma bgh na; n'otu oge ah gosiri site kpr ah
otu ugboro a mma a na n'ezie gnyere n'okwu ah b, mgbe ah, nd nke z naekwe, ka m ghara ikom, ma br na m n'ezie were ya d ka ihe England, bna naeche echiche d ka French n'out oge, nke bla ikpe site n'onye ah nke dd nke
emegiderta okwu gagh ekwe omume.
Q. Gn na-ah kwukwara site disjunctive ikpe na-akwanyere ha okwu naetolite? A. The okwu nke disjunctive ikpe n'ezie mejuptara tt abgh
categorical ikpe. The nime ya abgh predicates akp nkewa t ( membra
disjuncta ot) d ka n'elu German, English, French b. The otu ruru nke nkewa t,
onye nke ga-ezi njirimara onye enyocha ihe, na-eme ka d ihe disjunctive ikpe na
kpebisiri ike site ah ma, ma b ( particulae disjunctivae otu, ma b kedhde)
nwekwara ike b naan otu. The nkewa t nwere ike na-emi odude na-abgh, d ka
n'elu ma ghara ikwe, ma b n'z, d ka German, French, Bekee; na nke mb ah e
nwere nan ab agaa t; ikpeaz e nwere ike tt.
Q. Gn nwere ike b n'ihe gbasara nd modality nke hypothetical na disjunctive
ikpe na-echeta? A. Your akk na-e n'otu n'otu mfna; Ma anya d ka a dum d ka
ha udi, ha na-kpmkwem ihe Babl, ya bu na ha na-setpr ad mkpa. Na
hypothetical
ikpe,
dghkwa ihe na antecedent na-n'ezie zubere maka inwe d mkpa,
Contribuu a millorar
la traducci
ma b nne ele N'd; ma elegh anya na-ejik ma d ka kpatara ihe na mmetta. Ya
mere, na-eche na disjunctive ikpe na-abgh eziokwu nke bla nke onye ah
abgh categorical ikpe, site na nke mere, d ka d mkpa; dum ikpe na-ma melite
d ka d mkpa, n'ihi na nke a nan na-ekpebi kpomkwem na nke tt ugbu kwere
omume atmat otu ga-ah ihe.

Text original

isi iri na abua ka


Site iche nke ikpe na ahrokwu banyere ihe ptara 2)
2)

b ezie na mgbagha n'ezie anya na dnaya ma b okwu na mbido nke ikpe na nghta; ma gagh naekwesgh ekwes na-atle na a na njik ihe banyere; d ka a na-eme tt akwkw gg nke mgbagha.

F. Olee analytic na sntetik ikpe d iche? A. analytic ikpe nd ebe otu, na-agnye
a mma na e chere ama d n'ime echiche nke isiokwu a aka d ka predicate. The z
na-ekpo k sntetik. D ka ihe at: The nri zubere maka nche-kwa nke nd e kere
eke, b ihe gbasara nyocha uru, n'ihi na okwu nri m na-ama iche na atmat e ji mara
kere eke na-nwetara. Ma, ikpe ga-: The oriri nd tr t, synthetically, n'ihi na
ikpehe palatability b ma na okwu nke nri. Ot ah ka na-an n'l mkpr: The
h na-enwu, gbasara nyocha, n'ihi na okwu nke h m na-ama chere ah gloss d ka a
feature na gnyere; megide: The h b ngwa ngwa, ah doro anya na sntetik uru
n'ihi na, d ka echiche nke s ga-ama na h. - Na gbasara nyocha ihe ndia bu ya
mere ewepu ihe e ji mara site na echiche nke isiokwu ya na-ejik ya mgbe emechara
d ka a predicate ot; na sntetik onye na-ewe ya pta n'ebe nd z. - Tautalogisch b
ihe gbasara nyocha uru, mgbe isiokwu na jik na ya d ka predicate; d ka nri b
nri; a kere eke d nd nd. - d mfe, na ihe mma any n'ezie ike na--gbasaa site
na-akp analytic ikpe; ebe b na ha na-agba akaebe naan ihe any ma na-ama; ma,
site n'otu uche any ihe gburu na-aga ka onye na atmat nke a echiche ma si ot ah
doo anya nke echiche a ga-akwalite. Any nwere ike n'ezie bukwuo ibu akporo any
Nchoputa nan site na-akp sntetik ikpe.
Q. Olee ot usoro iwu na ihe tent d iche? A. b ihe nd ah ihe na-wuru nke
ihe mma; nd a na-ekwu ihe nd expedient n'ime ihe.
Q. Gn b indemonstrable na demonstrable udu? A. The mb b ozugbo fd,
ie nd na-adgh eweptara nd z kwek onye eziokwu (gosiri) ike, ma doo anya
n'onwe ya. Nd z b udiozi fd, ntghar nd eziokwu nwere ike eweptara nd
z ahrokwu na idemfo.
Q. Gn b kpr? A. kpr, axiom ma b kpr b ozugbo fd usoro
iwu nego, nke a pr ot e si bla z, ma, bna na-erite z ndia ya. N'ihi ya
n'elu iwu nke echiche, nke mmegide, na eluigwe na ala oke nha, wdg kpr. Ihe at
nke kpr nke mgbak na mwep b na ahr ab kw t anagh agnye a
ohere; na otu atkwaskwara-amas, b otu.
Q. Gn b a postulate? A. postulate ma b ch nego b a na-ah, nke naegosi na ihe a ga-wetara, na ebe a d ka ozugbo fd presupposes na e nwekwara ike
a na-emepta. D ot ah postulates b: isere a ogologo akara n'etiti ab ihe; gbat a
ogologo akara mgbe ebigh ebi. dgh onye pr b gosi na nke a b ekwe omume
n'ezie (ya b insofar bla gosiri site ahmah e kwuru okwu); Ya mere ma dgh
onye na-ma na-ekwu na a na-esetpr a bit uche na-adgh na-achr; ebe b na
mmad nile kwenyere nke ozugbo eziokwu nke practicability nke choro. - Site na nd
a postulates na mb uche-amata diche d na-akp postulates nke putara ihe, nke naadgh na-ar maka ihe ime; kama, ihe a na-apgh ptara, kwere na-enwegh ihe

m na omume mmas uche; d ka d ad nke Chineke na m mmad nnwere onwe.


Q. Gn b a uru ma b Theorem na a r ma b nsogbu? A. Ihe mb b a
usoro iwu uru onye eziokwu ga-eweptara naan site nd z; nke ikpeaz a na-ah
na-ekpebi ogbugbu nke ihe emereme, kwesr nke nke gosiptara nan na pr a gaegbu. Otu ihe at nke a Theorem b; na akk bla rectilinear triangle n ab nri
na akant, n'ihi na ga-egosi na nan nd z na mgbak na mwep theorems; ihe
at nke a r b: An equilateral triangle dere. Ka a nsogbu b nke 1) na Qustion. di
a set nke ezipta ihe a ga-egbu; 2) mkpebi na ot mmad si egbu egosi; 3) na
ngosipta, nke na-erite site z ndia na Required'll n'ezie-akplite n'nw nke usoro
kpmkwem na mkpebi. - Na Theorem nan nd tesis na ngosipta nd d ok mkpa,
nke mb nke b nke nwere ka a gosiptara ikpe, nke ikpeaz na-egosi onwe ya - Iji
mee ka ya ot z oghere nkenke, ihe axiom b nan fd usoro iwu, a postulate ihe
ozugbo fd bara uru set. a Theorem a fd an ma b na-egosi ike na mkpa nke
usoro iwu; a nsogbu nd d ka adaba kit. - ga-kwuru na nd a, na-eso nd mba z
okwu Corolarium, Lemma, Scholion ike karsa ejikar na mgbak na mwep.
Q. Gn b ihe mmako ma b Corolarium, na-a maara nke ma Porisma ma b
Consektarium? A. A set nke nwere ike mfe anya kpmkwem site ihe tupu okwu ihu
ha, ya mere achoghidi zuru ezu m. N'ihi ya, i nwere ike ime iji na uru na ihe
bla rectilinear triangle at akk n ka ab ikike, d ka setpr Scholion; na
br na a triangle b a nri ma b ihe obtuse (ukwuu kara a nri) n'akuku-ewe ebe,
nd z na ab akk, onye bla ga-kwuru (ihe na-erugh a nri).
Q. Gn b a Lehnsatz (bgh malitere izi ozizi) ma b Lemma? A. A set nke
rr n'elu n'ime ngosi nke sayens na nd z na otu sayens, na n'ihi na ya eziokwu
na e hiwelar e nwegh ihe akaebe afresh.
Q. Gn b a Scholion ma b a comment? A. A set nke ukwuu nr na onodu
nke ngosi nke a sayens, ma a ka na-agbanwuru na ulterior ebumnobi; ukwuu n'ime
ka ebu-at kwaa ihe.
Q. Gn b ihe ahr anya ikpe? A. D ot ah onye eziokwu dabeere n'ihe
ptara h site n'ahmah, ma bgh site na nd z ikpe.

Text original
Contribuu a millorar la traducci

ISI NKE IRI NA AT


Nke na sekit na sekit n'ozuzu na karsa nd categorical
Q. Gn b gwgw ( ratiocinium, syllogismus )? A. The eziokwu nke a ka na
myiyi d ka ejigh n'aka ikp nke a fd myiyi d ka ebe e si nweta.
Q. Gn gosiri diche ubiere? A. Ihe na Form. Okwu ma b na-akpa kw-eme
ka nd ikpe na-eme ka circuit; d, Ot d gwgw mejuptara kpomkwem na
peculiar njik d ikpe, site n'onye ah nke nke a ikpe d ka ihe ndabere nke eziokwu
nke-z ka atr. Nke a na d b akk nke okwu Ya mere ( ergo gosiri).
Q. Gn b d iche iche n'ihe mettara ihe nd ubiere A. Nd ikpe nke Akwukwo
isi nke a ga-enweta, na-, n'ihi na ha b n'ihu na mgbe nile na sekit na sekit na nke

ganihu n'z nk, nd premisses ma b echiche ( propositiones


praemissae akp); ikpe ma nwere eweptara, gwgw ma b nd Conklusion
( conclusio, conclusum ). D ka ihe at, n'okwu mmechi: niile ogbenye adgh enwe
obi t, Nero b onye j; Ya mere Nero enwegh obi t na, mb na nke ab
ahrokwu b ogige ma b antecedents; nke ikpeaz ah Conklusion ma b
gwgw.
Q. Gn b ihe d iche n'etiti na n'ime na elu udi nke ubiere emi? A. The estidem
udi ezo aka njik d ikpe na sekit na sekit, d ka ya bu n'obi na uche; n mpta ma
ihe d iche na, na okwu nke ha okwu site ahrokwu.
F. Olee mata ihe d iche ubiere nke ya estidem d? A. Dabere na mb premise
(isi premise) b a categorical, hypothetical ma b disjunctive ikpe, n'ime
categorical, hypothetical, na disjunctive.
Q. Gn b ihe at nke a? A. A categorical udi: All nd na-anw anw, Caius b a
nwoke, ya mere Caius na-anw anw. Bu n'obi na-eson az okpo: Mgbe Caius b
mmad, o na-anw anw, ugbu a Caius b a nwoke, ya mere, pr nw anw;
ga-ab a hypothetical gwgw; na disjunctive ga-ab ma br na o chere ot
ah: Caius b ma na-anw anw ma b na bgh nwa nwoke, ugbu a Caius b a
nwoke, ya mere, na-anw anw.
Q. Nso ke a zuru categorical gwgw? A. Mb niile at iwu ( propositiones ),
nke mb nke antecedent ma b nd na-ach ( prop isi. ) Nke (na n'elu ihe at: All nd
na-efu); nke z nke elu, na assumtion ma b subsumption ( prop obere. ) (Caius
b a nwoke); nke-at nke ikpeaz ahiriokwu ( conclutio ) (ie b Caius efu). At nd a
isi tent ugbu a nwere at isi banye n'eluigwe ( termini -gnyere);ya b ab okwu
onye mmekrta ibe kpebisiri ike na ikpeaz na set, nke otu n'ime isiokwu ma b
obere okwu ( terminus obere ); nke z na predicate ma b nd preamble ( terminus
isi ) b. A ga-atkwaskwara n'etiti okwu ( terminus medius ). Onye bla isi echiche
aba na a zuru categorical gwgw tupu ugboro ab; na preamble (efu) ke isi, naemechi ije, ma ugboro ka a predicate; na narrower okwu (Caius) na obere na mmechi
ije, ma ugboro ka a na-ekwu; na n'etiti okwu (m mmad) ke isi premise na obere, e
nwere d ka isiokwu, ebe a d ka a predicate. The aha preamble na Okwu kpali Ya
mere, n'ihi na okwu mmalite na-emekar ka elu, nke ala okwu b ala, na gwgw d
nn subordination nke ala okwu a ga-enweta n'okpuru preamble, site na mediation
n'etiti okwu, si isi premise.
F. ? Site nke atmat pr igosipta nd nke isi banye n'eluigwe na a mma
n'anya na zuru categorical gwgw A. The n'okwu mmeghe ma b isiokwu aha
b S, n'etiti okwu M, okwu ma b na predicate P, ya mere ha na-aba na-eso z ya
d ka:
M=P
S=M
S = P.
Q. On nke na-emekar na-adgide ndaba nke categorical ubiere emi?

A. On nd

na-eson: Olee ihe na atmat nke a ihe b nke b nemegide na-aba ma b naemegide ihe nd onwe ha; ma b, ihe ana otu ihe na ihe dum genus nke ma b
megidere nke na-emegide nile umu na nd mmad n'otu n'otu nke otu; genus na umuak akk b ya b, na-ezi ihe doro anya d ka h site okwu nke deptara, n'ozuzu e
ji mara ihe nile na-n'okpuru ha. Ya mere, na-aba gwgw n'elu predicate efu na
atmat nke Caius, nwoke, na-, mmdo kwa Caius onwe ya; ma b, nd z
okwu; atmat ah, na-anw anw, na-aba klas ah dum nke nd mmad, gnyere
Caius, onye b otu onye nke a genus. Eziokwu nka chch nwere ike eweptara
kpr nke eluigwe na ala oke nha. Latin ha na e gosiptara d ka: Cheta notae est
Cheta rei ipsius; ma quicquid de h m valet, valet Blackberry de quibusdam et
singulis et quidquid de nullo valet, nec de quibusdam nec de singulis valet ( a naakp dictum de h m et nullo ), ma bquicquid valet de genere, valet Blackberry de
specie, quicquid repugnat generi, repugnat Blackberry speciei.
Q. Gn d ok mkpa na-ach b na-edebe isi premise na categorical ubiere emi?
A. ga-ab n'ozuzu. (Onye ikp-maka izugbe n nkwubi; limitative nd kemkwenye
h). N'ihi na br na preamble-adgh nke dabeere dum gbaa nke etiti okwu, adgh
emetta enwegh isneke ya; n'ihi ya, na-apgh mettara n'aka isiokwu na nke a nasetpr d ka gnyere n'okpuru gbaa nke etiti okwu. D ka ihe at, ga-gwgw:
fd nd k mmta b nd ogbenye, Leibniz b a k mmta, ya mere, Leibniz b
ogbenye, na-ezigh ezi, n'ihi na preamble b ogbenye ebe a dum gbaa nke etiti okwu
k mmta, kama b naan na a akk na-akwanyere ya nile, d ka okwu fd
ngosipta; Ma ugbu a, o kwere omume na-adgh mma okwu Leibniz, na-abgh
nan gnyere n'okpuru nke akk a, na da ogbenye na-referenced d ka a feature; Ya
mere, m ga-esi site nkwubi okwu a dgh zuru ezu n'aka na Leibniz b n'ezie
ogbenye. Ot m n'aka na-ekwu na nd k mmta nile b nd ogbenye, Leibniz b a
k mmta, ga-eso na incontrovertible n'aka na Leibniz b ogbenye, n'ihi na ebe a
b da ogbenye on dum gbaa nke etiti okwu k mmta, n'okpuru nke onye na-eche
Leibniz d ka d, dabeere, ga-enwe d ka kwuru n'iwu, na ihe nd e ji mara ihe b
nke, nakwa onye ihe ha ga-aba, Leibniz akwa ok mkpa maka ogbenye.
Q. Olee ga-enwetara nd pedestal na categorical ubiere emi? A. The isi ga na-ab
a na-ezigh ezi, ka; kama subordination nke ala echiche ga-n'ezie d n'okpuru n'etiti
okwu n'ime ya; n'ihi ya, ihe nd g n'lnga b nke usoro, nwere ike b mgbe ah
gbara m site kwa na ala okwu. Si premise: All nd na-anw anw; pusi bgh
mmad; ga-d ukwuu d ka ihe bla ikwubi, n'ihi na br na m na-ekwu na enwe
na isi premise nke nd mmad; ma mgbe ah, na obere pusi anagh enweta ke akporo
echiche nke mmad, kama ewepu ya, ot ah ka ah nke a na-predicated nke nd ah,
dgh akwkw kwuru na cat, na nke a nwere ike b efu ma b, pr b ihe
bla si na ogige infer. na-egosi mfe h na enweghi ike infer ihe nd a ogige; angide n'otu, ma any na-m mmad, na-anw anw, cat, na-echiche na chr.
Q. Gn na-ach na-emetta si emechi ije nke categorical ubiere emi? A. naeduzi na-akwanyere ya gw d ka okwu mmeghe ya ikpe ma na-akwanyere ya ukwu
mgbe obere. D ka ihe at, br na m nwere ogige: dgh anman nwere ihe
mere, ihe niile nwamba b anman, m ga-ugbu a na ha ikpeaz ahiriokwu ezigh na
eluigwe na ala; n'ihi na nd isi premise (na usoro nke gw) b na-adgh mma, na

subset b (na okwu nke ukwu) eluigwe na ala. M ga Ya mere egosipta gwgw: Ya
mere, dgh cat nwere uche. ( dgh ewute ya b na a okwu, a n'ozuzu gnah).
b ezie na m nwere ike na-infer si ogige: Ya mere, fd nwamba letuo; ebe b
ikpeaz ahiriokwu ga-particularistic; ma kwubiri n'z d ot a doro anya na kwa
nta; bara nn nj ma ga-gwgw ma br na m chr ka o soro n kemkwenye:
Ya mere, ihe niile nwamba nwere uche.
Q. Ihe e kwuru nke isi banye n'eluigwe na categorical ubiere emi? A. nwere
ike ha adgh kara kenmde at, na Mitbegriff ga-mere-a ke isi, na otu echiche d ka
obere; na uz z i nwere n'ezie an isi banye n'eluigwe; ma br na ab na-kpr
otu okwu ah. N'nd d ot ah, nd predicate dabeere kpamkpam d iche iche
feature ke isi premise, d ka nke ah b ihe isiokwu na-subordinated na obere; Ya
mere ndi predicate nke isi premise adgh mkpa ka a na mkpa na isiokwu na mmechi
ije, d ka nke a ka e mere ka o bula n'ime ka ya okirikiri. A circuit nke a na-ach naadgh hr, a na-akpsophism ambiguitatis s amphiboliae. ; na nwere ike na-nn
mkpari na uche na-adgh na-aba, d ka ihe at nd na-egosi: Gn b rere ure,
jgburu onwe ya; Caius b umengw, na jgburu onwe Caius. The Rose b a ra; a
ifuru b a rose, ot a ifuru b a ra. Onye b onye an nt, aghagh inweta a kwuru
okwu ya, a na mmiri b an nt, ot a mmiri ga-enweta a akwkw. - O doro anya, ke
akpa at nke etiti okwu rere ure na isi, ebe ptara nke ukwuu d ka rere ere, iwere
na a kpamkpam d iche iche ptara kara na obere, ebe b d ukwuu d ka
indolent; Ya mere Caius na-adgh me-agabigabegh otu digester na obere, nke naemetta nd na-esi s d ka a atmat, na na-mere ike dabere na Caius na ikpeaz
na set.
Q. Olee ot nd oge ochie na-ebu n'isi nd shapes na ebe nchekwa chr nke nwere
ike nwere a categorical n'idabere na nke ukwu na gw nke ikpe dude ke enye, ma
br na b n'ezie iwu nke mere d ka? A. Ha kpr na-eson okwu, nke daume
nwere ihe e nyere na ikp; ya b, ka A b n'ozuzu kemkwenye, E-egosipta a n'ozuzu
na-adgh mma onye na-an n'l mkpr; Ab m onye nn kemkwenye, O a karsa
na-adgh mma onye.
Barbara (All ozu b ar, niile iberibe nwere aru, ya mere, ihe nile nkume d ar.)
CElArCnt (No anman nwere ass, niile enwe na-na m anman, ya mere
dgh enwe ass.)
Darius (Ihe niile organic na-edozikwa, stof n'wa organic, ot stof na-edozikwa
n'wa.)
FERIO (No osisi akpali arbitrariness, fd organic nd b osisi, n'ihi ya, fd
organic Nigeria adgh akpali na aka ike.)
The mb udaume na onye bla okwu na-egosipta niile e ji mara nd mb premise,
nke ab nke onye nke z, nke at na nke ikpeaz ije, okwu Barbara mere na-egosi
na na a categorical gwgw isi premise, obere premise na gwgw pr b
Contribuuma
a millorar
la traducci
n'ozuzu
ekwu
na n'otu oge ah ; okwu Celarent na premise na gwgw n'ozuzu
adgh mma, na elu ma o nwere ike b n'ozuzu na kemkwenye, na na -. Onye bla
categorical gwgw nke ike-ada ka otu n'ime nd a an iche, d ka iwu nke
mgbagha, ma b anman na-ezigh ezi mgbe ikekwe ihe na-dude ke akpatre

Text original

ikpe; ga-eme ka ezi. Ma m ga-ewepu ihe at: All organic Nigeria na-edozikwa,
dgh nkume b organic uwa, ot dgh nkume b iriju af; ga-Ot d, mmad
na mberede eziokwu na nkume na-adgh iriju af, ma bgh na-eso si premisses, na
gwgw ga-mere n'ezie ihe onwunwe eziokwu, ma dgh ihe nkt (sd banyere ihe
d iche nke ihe onwunwe na ihe nkt eziokwu Introduction); ga N'z ezi uche
gha. Ya b, mere njehie ab na nkwubi okwu a; mb, na elu na-adgh mma; Nke
abuo, na gwgw na-adgh eduzi ya mma site isi premise; na nsoro nke daume a
ga-a gwgw d ot ah: AEE; d ka ptara na ihe bla nke e deptara okwu, na
br na chr ka nkwubi okwu dgas iche mgbe nd d ot ah a d, na gha gamgbe ah mfe ima elu n'ime anya: eg All ikom b efu; dgh anman d ka
mmad, n'ihi ya, dgh anman na-anw anw. dgh onye na-emegide ihe
eziokwu nke premisses fd ekwenyegh, n'ihi ya, ga-ab n'd mmad kwuo na e
si ha gara ije b ka na-ezigh ezi.
isi iri na an
Nke hypothetical na disjunctive nchikota
Q. Nso ke a hypothetical gwgw? A. zkwa at iwu, isi premise, obere
premise na gwgw na-akp, nke mb nke b a hypothetical ikpe. Isi okwu ma
b kws ihe karr at kenmde nime ya.
Q. Olee isi ihe b ach n'ihi hypothetical ubiere emi? A. br na nd ma
b ihe mere e debere, ot a kwa ka keonodu ma b usoro e debere, na br na oyi
ma b usoro na-kagbuo, bkwa nd nd ma b ihe mere repealed. Latin d
ka: A veritate rationis ad veritatem ruru nati, a falsitate ruru nati ad falsitatem
rationis valet consequentia . - The ndaba nke a na-ach dabeere na kpr nke zuru
ezu ihe mere, site n'onye ah nke nke a d mkpa, njik d n'etiti ihe kpatara ihe na
mmetta na-ewe ebe.
Q. Gn iche iche nke hypothetical nchikota ha d? A. ab na d; ihe
kemkwenye ( modas ponens ) na a na-adgh mma ( modus tollens ). Mgbe mb d
agnye otu n'ime eziokwu nke n'ihu mmewere ke isi premise on nke ah n'az so
gnyere: Mgbe Caius b mmad, o na-anw anw; Ugbu a Caius b nwoke; Ya
mere, pr nw anw; mgbe z otu closes nke falsity nke nne ele N'd na falsity
nke n'ihu n z m d ka ma br na Geys ga-ab a Kachas Elu, b nd naadgh anw anw; Ugbu a Caius adgh anw anw, n'ihi ya bgh a Kachas
Elu. Ab nd a umu-emechi hypothetically, ga-at aro onwe ha site na kpr kwuru
na hypothetical nkwubi okwu.
Q. i nwere ike isi ghara n'akk falsity nke n'ihu n z m na hypothetical isi
premise nke nne ele N'd, eziokwu nke nne ele N'd na n'ihu n z m? A. No,
n'ihi na nwere ike nke ihe ezi, b ezie na dgh ihe j, ma elegh anya site na
ihe gha mgbe fd fd eziokwu ike ikpebi; b ezie na bgh d mgbe ah
n'ihi na e kwuru ihe mere gha, ezi, ma nwere ike bla nwere a ezigbo ihe mere na
uz z. D ka ihe at, br na-eso hypothetical isi premise nke ihe inference gaab: br nile na osisi nwere na-acha cha okooko osisi, nakwa d ka lily nwere
na-acha cha okooko osisi; ot ah ka antecedent na-ezigh ezi, ebe b na e nwere

nd osisi na nd z ka na-acha cha okooko osisi; ma a ezi hindlimb e inferred; ebe


b na lily n'ezie na-eburu na-acha cha okooko osisi. Nd m na-infer si gha nke n'ihu
n z m ah n'az mmewere d ot ah n'z now: fn, bgh ihe niile osisi
na-acha cha okooko osisi, gnyere lily enwegh acha cha okooko osisi, nke mere
gwgw, d ka pr n'z d mfe na-ah, na-ezigh ezi; na dokwara-ezigh ezi na
m ga-emechi ma br na m chr na-enweta eziokwu nke n'ihu n z m si nne
ele N'd d ot ah n'z: Ma lily nwere na-acha cha okooko osisi, gnyere ihe nile
na osisi nwere na-acha cha okooko osisi.
Q. Gn b a disjunctive gwgw? A. zkwa si a isi premise, obere premise
na-emechi ije, mb nke nke b a disjunctive ikpe. z, nwere ike ime ihe karr at
isi banye n'eluigwe.
Q. On nke na-emekar na-adgide ndaba nke disjunctive ubiere emi? A. Naeson, na br na nkewa cha ke a disjunctive ikpe onye na-setpr d ka ezi,
mgbe ah, nke z, a ga-ekpochap d ka gha, nakwa na br na otu n'ime nkewa
t ka atr ka gha, mgbe ah onye nke z, (ie, ebe pr chta na ab agaa t
kama, nd z) ga-ga-emezu. Lat . A positione unius contradictorie oppositorum ad
negationem alterius, a negatione unius ad positionem alterius valet consequentia (a
Latin na-ach pr iyi ihe na nan itinye si d ot ah disjunctive na sekit na sekit ebe
nan na ab na-abgh nkewa cha ime, ma ya mettakwara insofar n'ozuzu n'ihi
tt an abgh nkewa aka na kw onye mgbe niile kpmkwem abgh ga na ike
iwere n; n'ihi na ihe at, ga-ab na nkewa aka na kw na-acha cha, red, nwa, d
ka nd red na nwa-adgh cha;-acha cha na-acha uhie uhie bgh nwa ;. nwa cha
na-adgh red)
Q. Olee d disjunctive nchikota ha d? A. A disjunctive syllogism , ebe emechi
site negation otu ma b kara nkewa t na-edochagh anya n'gba akaebe banyere
nd z nke nkewa na ibe na nd amodus ponendo tollens ebe kpmkwem akaebe
banyere otu ma b nd ebigh ebi n'nu z nkewa t b nd z niile na-emechi
ka kpebisiri negation. Otu ihe at nke mb disjunctive nke gwgw b nd naeson: Nwoke a b ma a k mmta ma b ihe r aka, ma b onye agha; Ugbu a
bgh a k mmta, ya mere, b omenk ma b agha; ma b; Ugbu a bgh
a k mmta ma b omenk, ka b onye agha. Otu ihe at nke-abua nke
gwgw b: The wa Nkea anyanw gburugburu ma, b anyanw gburugburu
wa, ma b ha ab guzo; Ugbu a wa na-akpali anyanw gburugburu, ma b na
b na a akws; Ya mere anyanw adgh akpali gburugburu wa; ma b; Ugbu a
n'wa Nkea anyanw gburugburu; Ya mere anyanw adgh akpali gburugburu wa,
ma ha ma kwr otu ebe. Q. Gn b 'a nsogbu ma b nwere mpi circuit ( cornutus )? A. Otu ihe at nke
nd d ot ah b na mgbe ihe odide nd Grik ah b nd j, ha gaara lara n'iyi ma
ya gg ga na-eleghara anya;ugbu a, ha na-agagh, na ha gg ga-now ileghara; Ya
mere, ha na-adgh nj. Ebe a b isi premise jik a hypothetical ikpe, ha na a
disjunctive; site n'ikpe-azu nke kas nke hindlimb nke hypothetical ikpe;nakwa nd
falsity niile nkewa cha d na isi premise na-kdh na subset; na n'ikpeaz kwubiri
site na nke a falsity nke nkewa t nke nne ele N'd na falsity nke n'ihu n z m

na hypothetical isi premise. Na nd a iberibe d nn dd zuru oke nke nsogbu. Ya


mere, nke a hypothetical gwgw, onye isi premise nwere disjunctive hindlimb na
mgbe modus tollens closes. - b na nkewa t karr ab, ptara ot ah a
vielgehrnter ma b Polylemma.
isi iri na ise
Si abbreviated na sekit na sekit
F. Olee ya kee ihe ubiere banyere ha mpga d? A. Na anman na-abgh ihe
nkt. Nd b nd juptara na n'otu oge ah ezi mkpebi, d ka nd niile at e zoro aka
na ka d ugbu; a obere na-ezugh ezu, abbreviated ma b zochie ( crypticae ) ma
br na ha ihe n'ezie na gwgw nke, kr; nwere obere pr iche, ihe rr ar,
kwubiri okwu mmechi ma b ikpeaz gg; ma br na nd nke ha ahrokwu
ma b isi okwu d iche n'ebe eke gb okporo gw nke echiche bla.
Q. Olee ihe nke umu-at anya na nd na-ezugh ezu na abridged? A. Nke a
isiokwu zufrderst nd ebe n'gwgw nke akant nke ya ndaba ga-esonyere-eji
nkenke oge; nke omume ma d ka eg ga-arsi ka n'ihi na na-ewetara any nso ka
nzube nke nd any. Ebe a, ebe b na ikpeaz ahiriokwu nke n'ihu b ya mere nd
d ot ah inferences na-ma-ezigh ezi. zkwa na-at anya ebe a na-akp
Enthymemata, ie nchikota nke a premise omitted; na a d iche na Enthymemen mb
ma b ab iji, dabere na mb ma b ab premise na-efu. - Otu ihe at nke
Enthymema mb iji b: Caius b nwoke;Ya mere, pr nw anw; onye si n'otu
n'ime nke ab iji: All nd na-anw anw; Ya mere Caius na-anw anw. Iji mee ka
nkwubi okwu nd a kpam kpam; otu ga-manye na nke mb ah: All nd na-anw
anw; nke ab: Caius b a nwoke. D ot ah Enthymemen b obere okwu n'ihi
ekwe ozugbo nwere ike iche b na-ag ma b na-ege nt na omitted premise ike
kara ike chere na nke bna ghta ya.
Q. Olee ihe z ghtara n'okpuru kpmkwem ma b gg isi ubiere emi?
A. A iche b n'oge gara na fd elegh anya now an inferences ma b syllogisms,
d ka ihe niile e mb e deptara, na ozugbo inferences ma b nkwubi uche. The aha
nd nke ikpeaz b otu nd d ot ah, nke e chere na a pr eweptara na-enwegh
mediating ikpe nan site a premise; nakwa na ha d mkpa bna nan a premise, n'ihi
na site na nkt akakabarede site n'r nd ah na nghta nke ikpeaz ahiriokwu ime
ka nd na nn ike. Otu ga-at anya na Enthymemen mb iji d na sekit na sekit, Ot
d, n'ihi na ha niile nwere ike iche omitted a hypothetical isi premise b ot ah b
nn h na ihe nile d iche iche ugbu a na-eduga umu.
Q. Olee d ihe ozugbo inferences d? A. 1) The hara nhata na sekit na sekit
( ratiocinia pariationis s. Aequipollentiae )
2) irubere na sekit na sekit ( oke.
Subordinationis )
3) mmegide na sekit na sekit ( oke. Oppositionis )
4)
emekwa sekit ( oke. Conversionis )
5) Modalittsschlsse ( oke. modalitatis ).

Q. Gn b hara nhata ubiere emi?

A. d ot ah, ebe eziokwu ma b falsity nke

a ikpe site z na-inferred na okwu d iche nan site na nke. D ot ah hara nhata
ubiere nd d ka nd: Ihe niile na-agbanwe agbanwe, ya mere ha anagh na-an na otu
ala; Nke nwoke a na zuru ihe, n'ihi ya b onye ohi.
Q. Gn b irubere ubiere emi? A. d ot ah, ebe otu n'ime eziokwu nke a
n'ozuzu uru na a akpan akpan eweptara, nke b n'okpuru na; ma b site na okwuugha nke a pr iche nego, nd falsity nke general, nke b karsa elu. Ihe at nke a
b: All ozu b ukwuu, nke fd ozu b ok; fd nd na-adgh kziiri, ot
niile na-adgh kziri. Ndaba nke a nke gwgw dabeere na mb kwuru, s kpr
na ihe ihe dum okirikiri nke, ga-ezigakwa n'akk nile nke a okirikiri, ya mere,
br na bgh nile ah n b nke, na-gburugburu okirikiri ike ba. Latin: A veritate
Universalis propositionis ad veritatem particularis; a falsitate particularis ad
falsitatem Universalis valet consequentia. ga-kwuru nke ma; na agagh agnye
reverse nke falsity nke a n'ozuzu uru ka gha nke nke d n'okpuru ya pr iche, ma
b eziokwu nke pr iche nego ka eziokwu nke n'elu ya n'ozuzu ya.
Q. Gn b mmegide ubiere emi? A. d ot ah, b ebe otu deduces eziokwu ma
b falsity nke a ikpe site z na-emegide ya na ya. Ha b nd ma atuaha ma b
nkwubi okwu nd Kontrarittsschlsse;dabere na mmegide na-ewe ebe ozugbo ma
b udiozi. N'ihi na nd na-emechi ka eziokwu nke a ikpe na falsity nke-z, ma b
Anglkan, dika iwu nke mwepu nke z; eg ot: na omume ma na-enwe obi t; ya
mere, ha b nd obi t. Na Kontrarittsschlssen nwere ike ikwubi na nan eziokwu
nke a ikpe na falsity nke-z; ma bgh Anglkan; ebe b na ha ab nwere ike
b adgh mma. M nwere ike ihe at na-agnye: Nke a table b osisi, n'ihi ya, o
nkume; ma bgh ot: Nke a table abgh nkume; N'ihi ya, b osisi, n'ihi na ka
nwere ike b nke ukwuu z.
Q. Gn b emekwa sekit? A. d ot ah, ebe otu na-ekwubi na a ikpe nkt
gbanwee ihe pr ime mgbe nd na mb-akwaptagh ya at z : simpliciter kwa
accidens na site contrapositionem . The otu ebe iwu maka ihe mgbanwe nwere ike
dee na-na nd agadi scholastics, na-adgh ah ezi zuru ezu, d ka e kwuptara site naeson obere uri:
f e c m simpliciter convertitur, E v A kwa accidens ;
A st 0 kwa megide; sic dabara conversio tota .
Ya b, site E na m nwere ike a ga-emechi site na-agwagh agwa nloghachi; site E na
A kwa accidens ; si A na 0 kwa contrapositionem .
Q. Gn b Modalittsschlsse? A. d ot ah, ebe otu na-erite eziokwu nke a
ikpe nke ala modality nke a ikpe nke a elu modality. Onye nwere ebe a, ihe bla
z ga-eme, kara ime ka a apodictic ikpe ka olu ike, ma b ihe assertoric a
nsogbu.
ka ihe
at, nwoke ah ga-anw oge fd, ot ah mmad nwr na oge
ContribuuD
a millorar
la traducci
fd; ma b na mmad nwr oge fd, ya mere, pr nw bla. z, Ot
d, otu onye ga-enweta site a ikpe nke ala modality otu n'ime elu; ie assertoric ikpe
nke a mfna ma b apodictic a assertoric; n'ihi ya Latin emi: Ab esse ad posse valet
consequentia, a posso ad esse-abgh valet consequentia .

Text original

isi iri na isii


Nke kwubiri na sekit na sekit
Q. Gn na-kwubiri na sekit na sekit (ikpeaz gg, pr iche, ihe rr ar
nchikota). A. N'ezie d ot ah kwuru, nke na-eke echiche iji kwesr ekwes,
nyekwa udu ma b okwu, na-enwegh Ot d, ime nd ezi uche d na eziokwu nke
ngws onwe ya demolition gbanwere, b. tt nd na-na-at anya, Ot d, bna
nd nkt ikpeaz udi ka a ikpeaz gg. - Ga-kwuru, na mberede, na nd ikpeaz
gg na-anzi naan ogige categorical kwuru, ebe b na ha na-doro kas
mgbanwe.
A. Na nke z mgbanwe nwere ike na nwere ike ime ka n'ezie ikpeaz gg?
A. Ma bgh na kwukwara naan ogige, na-enwegh na-agbanwe agbanwe ihe
bla na nd nke isi banye n'eluigwe d n'ime ha; ma b g nan gbanwere isi
okwu, na-enwegh nd nke ogige gbanwe onwe ya; ma b na-ewere dislocation
ma na-akwanyere nke ogige n'ihu isi okwu. The mb displacement d na-(na ite) b
thetic ikpeaz gg; nke ab b antithetical gg; nke-at nke sntetik. Ma
bgh ya kwubiri na-emekar nan nd nkt d inference na at antithetical gg
kpatara mere displacement nke isi banye n'eluigwe, ka nd fdr nke abal.
Q. ole ikpeaz gg e nwere, na ot ha nwere ike b doro anya na n'ozuzu anchi
anya ha? A. br na any gbak kwesr ekwes circuit udi na na onu ogugu
enwere ugbua, e nwere ha asat 1) nd nkt, 2) nd thetic, 3) at antithetical, 4) at
sntetik. atmat, adru oge ha nwere ike a ga-akwadebe, b d ka nd a: Olee ebe M
na-aj-okwu, P b predicate ma b nd preamble, isiokwu S ma b narrower
okwu.
Nkt thetic antithetical Sntetik
ikpeaz udi gg Ihe osise
12345678
MP SM PM MP PM SM MS MS
SM SP SM MS MS PM PM MP
SP
Mbelata bla d ot ikpeaz gg ( reductio syllogismi figurati )-ewe ebe na otu,
n'ihi isi-akziri bla ikpe na ya echiche ya mgbe kwa af ikpeaz udi z. Nke a
nwere ike mere na antithetical na sntetik nan site reversing ahrokwu, b ezie na
bgh mgbe niile d cha ma b simpliciter , ma tt mgbe bna kwa
accidens ma b site na contrapositionem ga-mere; ihe Ot d, ka dgh n'ozuzu
iwu, ebe b na na-bna b na d mkpa ka ihe b nzube nke ikpe site na nke
eleghara anya na dgh mma. tt mgbe, nke a ga-eduga nwere ike na-emekwa
sekit gosiri Verschen.
Q. Gn b ihe at nke ikpeaz gg? A. Iji 1) nd nkt ikpeaz gg: All
organic nd b efu; mmad nile organic nd, ka madu nile na-anw anw. Na 2) nke
prosthetic ahu: All madu bu ihe organic Nigeria; niile organic nd b efu, ka madu
nile na-anw anw. Iji 3) mb antithetical gg: No Anw Anw b organic

eke; mmad nile organic ndu, ma, nke mere na dgh onye anagh anw anw. Iji 4)
All organic nd b efu; dgh unorganized 3) eke b mmad, ka madu nile na-anw
anw. Na 5) dgh Anw Anw b organic eke; dgh unorganized dd b onye,
nke mere na dgh onye anagh anw anw. Iji 6) nke mb sntetik gg: All madu
bu ihe organic Nigeria; dgh Anw Anw b organic uwa, ot dgh onye anagh
anw anw. Iji 7) dgh unorganized agwa b mmad; niile organic nd b efu, ka
madu nile na-anw anw. Na 8) dgh unorganized agwa b mmad; dgh Anw
Anw b organic uwa, ot dgh onye anagh anw anw. - All ikpeaz nd a n
gg nke 2) to 8), b ezie na-agbasi nkwubi okwu ezi uche ike; ma ime n'ihi na a
kwesr ekwes gwgw; onye bla nwere ike ekewet 1).
3)

The isi abgh na-adgh mma ebe a; n'ihi na ab negations kemkwenye.

isi iri na asaa


Nke tt nd mejuptara na sekit na sekit
F. ? Olee mata ihe d iche d mfe ma compound na sekit na sekit A. A mfe
circuit ( monosyllogismus ) b otu na mejuptara naan otu nkwubi okwu; a tt nd
mejuptara circuit ma b circuit usoro (polysyllogismus, usoro syllogistica ) ebe
tt n nkwubi d ka nd d akpata na mmetta bla z; d ot ah n'z na
gwgw nke a, na-mgbe na-eji d ka a ny set nke nd z. D ka ihe at, 1) All nd
na-anw anw; niile nd Europe b nd, n'ihi ya nile Europe na-efu. 2) All nd Europe
na-efu; niile German b nd Europe, ya mere, ihe nile German na-efu; 3) All German
na-efu; Caius b a German, Ya mere Caius na-anw anw.
Q. Gn b Vorschlu na Nachschlu? A. Vorschlu ( prosyllogismus ) b mgbe
otu nkwubi okwu, nke gwgw na-mere na premise nke z circuit, na nke a mgbe
ah b Nachschlu ( episyllogismus). N'ihi ya, ihe at n'elu 1) na Vorschlu nke 2) na
2) nd Nachschlu nke 1); zkwa, 2) nd Vorschlu nke 3) na 3) ihe Nachschlu nke
2). The Vorschlu ga-niile nwere isi nke Nachschlusses.
Q. Gn b-aga n'ihu na regressive mmechi n'ohu? A. A na-aga n'ihu ma b naaga n'ihu (prosyllogistische) Final usoro b otu ebe ebuli nd Vorschlusse na retara
ka Nachschlusse; nke d n'elu circuit usoro b otu ihe at; a regressive ma b
retrograde (episyllogistische) usoro, Ot d, b otu ebe ebuli si Nachschlusse, na
adahade na closures. br na a laa azu n'elu usoro, nke mere na nd ubiere mgbe iji
nke 3), 2), 1)-eso, ot i nwere ihe at nke a regressive usoro.
Q. Gn b a Epicherem? A. a nkwubi ebe otu ma b ab ogige b isi ndaba
b mmas-eji nkenke oge na-enwegh-eme ka a pr iche circuit. D ka ihe at, nd
Europe b nd na-anw anw, n'ihi na ihe niile Europe na-efu; Ugbu a nile Germany
Europe, ya mere, ihe nile German na-efu.
Q. Gn b a yinye gwgw ma b sorites? A. A yinye circuit ( sorites,
syllogismus concatenatus, syllogismus acervatus gnyere)-ebilite mgbe tt
enthymematisch abbreviated na sekit na sekit jik bla z, na ha antecedents
contiguous, na a nkt gwgw . ka ihe at, Caius b a German; onye b a
German onye bkwa a European, onye b a European, bkwa mmad; onye b a

onye bu kwa ihe organic eke; onye b organic eke, na-anw anw; Ya mere Caius naanw anw. Nke a b ihe at nke ihe nd nkt ma b nkt yinye circuit, nke a
pr nchiri anya nd na-eson atmat:
Si A ezi B
-B-C
-C-D
-D-E
- E - F.

_____________________________

Ya mere ezi nke A F.

Ebe a na-aga ya b isiokwu nke ngws (efu, A) d ka a okwu, na jikr otu nke nta
nke nta verschiedne predicates (B, C, D, E, F,) d ka z okwu site na-a na-ezo aka
nke z, ruo mgbe ga-esi na predicates, nke a ga-jikr d ka a n'okwu mmeghe naach (efu na German, a na-F). N'adgh ka a iji nke ogige iji, nke mere na gwgw
nke fdr otu, n'ihi b a agbara ma b goklenianischer yinye circuit, nke nwere
nd na-eson atmat:
Site E-emetta F
-D-E
-C-D
-B-C
- A - B _ ____________________________

Ya mere b A F.

D ka ihe at, nd niile organic mmad nile (E) na-efu (F);


All nd mmad (D) b organic mmad nile (E);
nile Europe (C) nwere nd (D);
nile German, (B) b nd Europe (C);
Caius ( a) b a German (B).
Ya mere Caius (a) efu (F).
b g b yinye gwgw nke a:
br A b, mgbe ah, B
-B---C
-C---D
-D---E
- E - - - F _____________________________
Ugbu a b A; gnyere F (d ka modus ponens ) ma b:
Ugbu a F b ot ah nwekwara bgh A (mgbe modus tollens ). The N'ihi
a millorar la traducci
bContribuu
a hypothetical
yinye gwgw ya. A na-apta esi ekwu na dgh ihe nagbanwere na ok mkpa d ihe olu ah na sekit na sekit, br na na-enye ha ihe
ma b ole na ole so kara na e nwere ebe a na atmat.

Text original

isi iri na asat


Ime pp na fallacies

Q. Gn nn ka nke n'etiti falsity nke ubiere emi? A. mb, a d iche na ha n'z


ihe onwunwe ma n'z ziri falsity nke nkwubi okwu. The mb na-ak na umi, nd
ikpeaz udi-ya nile. Ma m ga-ewepu ihe at: All anman nd ezi uche; nkta b
anman, ot ah ka nkta b ihe ezi uche; ot ah ka gwgw ga-stof na-ezigh ezi,
n'ihi na ihe e kwuru n'ime isi, na-emechi ije, adgh ewere nd n'ezie; iwu, Ot d
na gwgw ga-ab ezi na ezi na; n'ihi na e nwere ihe nile na-ah na mb kwuru, s
iwu nke inference. The isi premise b eluigwe na ala; na subset
kemkwenye; gwgw na-adabere na ya na gw nke isi premise na ya nke ukwu na
elu; E nwere nan at isi banye n'eluigwe nime ya; nd a nwere ha ebe ha kwesr; Na
a okwu: b a mma n'anya, zuru ezu, categorical n'idabere na ya udi na bgh
dgh ihe z, a ga-kwstr. M castles iche ot ah: All anman nd na-enwegh
ezi uche; Mmad abgh anman; Ya mere, nwoke a abgh enwegh ezi uche, a
gwgw ga-ab ihe onwunwe ezi; ma chie na-ezigh ezi. ga-Ot d ewere nd
n'ezie, na anman nd na-enwegh ezi uche; nakwa na nwoke abgh anman,
nakwa na b ihe ezi uche dzi; Ya mere ihe dnaya nke onye mmeghar: ya b,
okwu banyere gwgw na-echegbu, e nwere ihe mgbochi; Ot d, dd nke circuit
b nke mere nn ihe j mgbe nd subset b na-adgh mma, na nd ikpeaz ije naadgh eduzi ya mma site isi premise. - pr ghta ngwa ngwa na e nwere ike b
na sekit na sekit ebe ma di iche iche nke gha d n'otu.
Q. Gn nn ka nke d n'etiti a aghgh ma b paralogism na a aghgh ma b
sophism ( Captio, fallacia, cavillatio )? A. Ihe mb ah b gwgw nke b,
onkonshiosli, iche-iche oke, nke ikpeaz a nkwubi okwu nke b ka nd z duhie,
gha
set elu.
The
iche iche iche iche nke nd a na-ezigh ezi nkpebi nyere nd oge
Contribuu
a millorar
la traducci
ochie na verschiedne, now na na nkt aha.

Text original

cha ezi uche kpr


ISI XIX
Si sayens, usoro na usoro
Q. Gn b k mmta sayens? A. Science b a dgas iche iche nke na-egosi na
mgbe a fd b isi kpr (mb kpr) na-nyere iwu, ma si ot na-anchi anya a
concordant akp d n'otu dum; ma b: Ebe b na ihe d ot ah iji ike iputa mabughi site na iwu siri ike idebe mgbagha ma b nghta iwu. Science b a dgas
iche iche nke na-egosi na-eme ka elu a, d ka mgbagha iwu ejikr dum. Otu ga mata
ihe d iche na nke a umi na d bla sayens. The umi b kpmkwem multiplicity
nke gegebnen ka sayens ihe mma na brhaala na b ka ndu,-ahazigh ahazi,
unconnected, ihe rpta mkpokta nchkta a na-akp; d, Ot d, d ka mgbe
concordant d n'otu na-ekwu n'ebe nchpta nd a na-ada.
Q. Gn b usoro? A. System mgbe nile ptara n'd bla nke a multiplicity nke
akk si ot nwetara, na na-nyere iwu site a fd kpr. N'd sayens b ot
n'usoro, na i nwekwara ike kp sayens onwe ya a hazi ihe mma dum. tt
mgbe na-akp elegh anya nd k mmta sayens onwe ya (ie, mkpa na-etolite n)
usoro, nakwa na aha ya ma b nd z na ihe na nke nwere a hazi d. - An
nchkta nke ihe mma nwere ike na-enwe a sayens, na-ada n'ime hazi d. -

Debe ya maara onye iwu nke na-eche echiche n'ozuzu, na karsa na-akwanyere gw
banye n'eluigwe, ikpe na nchikota; gaara ji ihe maka mgbagha. Ka e were ya mgbe
niile, o nwere ike onye dere banyere nke a umi a akwkw; ma nke mere na nile
gwaktara n; site ikekwe echiche ka na okwu nke echiche; mgbe ah mgbe ah
n'oge na-adgh si mesoo izugbe iwu nke echiche, z n'ime okwu, na n'etiti enwegh
ihe bla iji nke finals, n'oge na-adgh nke ikpe; ga-ada otu nchkta nke ihe
mma n'ime akwkw a; ma bgh a sayens. Ga-now ma z, ma nye iwu
nchpta nd a mere na nan nd b iwu nke echiche n'ozuzu ya; mgbe ah negotiated
ka onye bla na d echiche; na ka b otu n'ime banye n'eluigwe, ikpe na
nchikota, onye bla abhandelte n ma n'ebe a d mma; ot a unit nwere ike itinye
onwe-ha na ihe mma na nyere ya ihe a hazi d, mere ka ha na sayens.
Q. Gn mere i ji akp usoro nke a crude mmezu uka ma b onye nchkta e
nyere hazi d? A. usoro; ot ya b usoro ptara bla mgbe d usoro.
Q. Gn iche iche nke usoro a, d ka nke Nchoputa nwere ike jikr a na nk mmta
sayens dum d iche iche? A. The gbasara nyocha (na mkpebi, echepta, heuristic,
retrograde, regressive akp) na sntetik (ide, nd k mmta sayens, scientifische,
gaa n'ihu,-aga n'ihu ).
Q. Olee ot any n'ihu na gbasara nyocha usoro? A. na-amalite site a n
gg nke onye na maara eziokwu. Mgbe ha hr nke a nke ma, atnyere ha bla
z, na-ach nd on n'ime ha otu ihe ah, ma si ot okt site mkpokta nke otu ofri
ofri eziokwu. tt nd d ot eluigwe na ala eziokwu tnyere z, ka na-ach isere
z n'ozuzu eziokwu si ha, na Nkea na n'otu z ah n na-, ruo mgbe mesr rute
nd d ot ah n'ozuzu eziokwu, nd nke e subordinated niile ugbu nchkta nke fd
Nchoputa. N'ihi ya, i p na gbasara nyocha usoro na karsa ka izugbe; na ot pr
iche nwere ike na-ahuta mgbe niile ka izugbe ihe mere, otu ihe nke keonodu ma b
ebe na okwu na ihe mere.
F. ot n'ihu na sntetik usoro, ndien didie ke otu na gbasara nyocha? A. Na
sntetik usoro kr d nn iche nke analytic. Nke a b nan searches na kpr ma
b n'ozuzu na mb kpr nke a sayens nke akpan akpan; na sntetik usoro na aka
nke z na-ewelite nke kpr, na-eme pr iche na ya. na-akwa ma n'ozuzu
eziokwu n'ihu, ma na-eji, chta gbasara nyocha usoro, na ns ha na ya na ngwa ka
n'nd fd kpmkwem na-anchi anya. b na nd a pr iche ikpe ka na
n'ozuzu eziokwu, na-egosi otu ugboro z ihe pr iche na ihe b pta ruo mgbe
emesala subordinated dum mmezu uka nke kachasi elu kpr. - The gbasara
nyocha usoro siworo echepta akp n'ihi na ihe mmad bu n'uche mgbe nile na-soro
ya si prospecting nke n'ozuzu eziokwu; na sntetik aka ka nwekwara kenyere aha na
nk mmta sayens ma b scientifischen n'ihi na mgbe nwere ike na-anchi anya
n'z zuru ezu kwere na-ad na zusammenhngendsten a ozizi; naan echefula na b
tt, barute na kpr nke any ga-amalite na nd d ot ah a sntetik onodi naan
analytically otu. - Akwkw a b, ka ihe nke na-enye ohere yiri uwe nke ya si d
debara aha site sntetik usoro. E nwere nan e nyere na izugbe iwu nke echiche, na
mgbe ah gosiri ha akpan akpan ngwa banye n'eluigwe, ikpe na nchikota; E zigara
n'ihu gaa akpan akpan, na bna nd a n'otu n'otu ngalaba mgbe niile na ihe niile.

br na m okphde usoro nke mere na m naan otu okwu tnyere iwepu si iwu nke
echiche maka okwu n'ozuzu naan hr nakwa site tnyere nke onye ikpe na
gwgw umu iwu maka ikpe na ubiere ke ofri ofri; ga-gbaptara site n'iji iwu nke
echiche na okwu, ikpe na nchikota, iwu nke echiche na a n'ozuzu z, ugbu a, ha naanchi anya secreted nan d ka kpr, ot ah ka m ga-analytic usoro. - Na-erube
nn na nk mmta sayens na nkuzi mgbe niile na-eji sntetik usoro n'ihi na naakzi n'z kas doo anya h onye bla z na ha nwekr na nduzi onodu nke
Nchoputa; na-ezi okwu ihu ha ma na akwkw gg ma onye ga-achpta mgbe
mgbe etinyere gbasara nyocha usoro, ebe b magburu onwe ya n'ndu-ya, n'ihi na
na-egosipta na uche, na-ach bna n'ozuzu eziokwu. - One nke isi iwu maka
sntetik usoro nr na tent bgh edoghi any nakweere-atpta d ka ihe kas kpr
nke eziokwu nke otu nwere dgh kweere; na na mgbe ah dum sayens na-eso nri
(na-angidesi) ikwubi site n'ihe ozugbo guzosie kpr. br na otu onye b ot
apgh, n'ihi ya, b ihe rba ama na kpr ma br na bgh nj, ma, guzo na
shaky n'ala, ma a z jiri nlezianya nyochaa ach n'ihu onye na-aga n'ihu na sntetik
dd nke sayens.
Q. Gn na tumadi chr maka methodical ngosi nke a sayens? A. The dnaya,
akporo na onodu nke nyere ha choputara Unu ga-ad duly maara; nke mb na-eme
site kwuru, nke ab b n'ihi nke nkewa, nke-at site na m na-egosi.
isi nke iri Ab
Nke declarations
Q. Nso ke wr nkwupta ( declaratio ) nke a okwu? A. A set, ma b a
Nchikota multiple tent, agaghi asu ihe e ji mara echiche na-e nyere n'z na nd a
nwere ike na ot ike ok site n'aka nd z.The isiokwu onye e ji mara na-nakpomkwem kpmkwem, ptara Explained ( declaratum ); na predicate, ihe d ka
indicative nke ya feature-aghtachagh, ( declarans SC. membrum ).
Q. Gn ka na-eme maka a d iche n'etiti nkwa, nkwa na definition, niile d
verschiednen okwu? A. Anya ( explicatio ) a na-akp a set, nke otu onye bit naan
kwara d ka b zuru ezu ka fd expedient; Description ( descriptio ) mgbe ikwu
tt e ji mara a okwu iji mata ihe d iche otu ala nke nd z; Definition ( definitio )
ma br na na-abanye na ab isi atmat nke na otu onye, na okike (genus ) naegosi n'okpuru nke kwuru b nke, ka nd z , ( Cheta specialis s. Specific d iche )
na-egosi ot ah kwuru site z di iche iche nke otu nwoke na nwany b d iche
iche.
Q. Gn b ihe at nke a? A. e were m kwuru d ka nd a nke nk ihe mma:
The nk ihe mma brightens uche any, na-agba nkt ya, bgh nan iguzo n'z
ihe-an, ma d ka ha ime eke, na ichoputa ha ihe; -akpa ya nachzusuchen na
General n'ebe bla kpmkwem, ma na-agbalsi ike bgh naan na nd chptara
kamakwa n'omume ya n'ebe nile a unit, wdg, ot ah ka m ga-nkwa nke okwu
amamihe na ikwu na nd bara uru pta na mm ha on -egosipta uche any, nyere. Achr M na-enye a zuru ezu nkwa nke nk ihe mma, ot ah ka m ga-nile na
onye atmat na-enweta na bna dee; Ot d ka a na uz z kara site na zuru

nnchiteanya nke nk ihe mma nwere ike ime bna d ka any na-agba nkt ka b
otu ihe ah d ka na-ezo aka sayens a okwu n'ihi na ebe a coincided nkwa na ihe
yiri ihe na ya; amama ya megide ya ugboro ugboro na eke ihe. br na m chr naakwa a osisi ihe at, m ga-dee atmat na nd ya epupta, azuokokoosisi,
mgbrgw, wdg peculiar. Inye a definition nke nk ihe mma, m na-as na i nwere
sayens nke si emeso nd ikpeaz ihe na nzube nke mmad na-ar r. Ebe a b
genus, sayens; na kpmkwem ihe d iche , ma b ihe nd na d iche ma, na site na ya
site na nd z ihe, nke na okwu sayens ka genus b nke, d iche. The atmat na
emek ikpeaz ihe, wdg, n'ihi na nke a mma nwegh z sayens. Ot ah ka nadefinition: nnwere onwe b ikike nke onwe mkpebi siri ike, ike nke genus ; nd e ji
mara nke onwe-mkpebi siri ike ma na-enye nnwere onwe nke nd z ak d iche
iche, nd fd kpmkwem ihe d iche. - ngide Notes zlite a echiche na tt nw
n'ihe banyere, ab a tlere ma b armka ( expositio ).
Q. Nso ke wr analytic na sntetik okwu? A. Sntetik okwu na-mere, Ot d,
gbasara nyocha nyere okwu. N'okpuru mere okwu ptara nd nke e guzobere nan nd
b mejuptara nke akk fd onwe ha, nke z na-ekpo k nyere. br na m ka
na atmat, akara na Gleichweitabstehen zusammenvereinige-ha nile isi ihe nd sitere
n'otu isi ihe, n'ihi ya, m na-aga site na-eme echiche nke gburugburu; na mgbe ah na
mgbe m na-ezisa na district d ka akara, inyme ha ihe niile equidistant si n'otu ihe, m
ga-nyere a sntetik (site mejuptara daptara) nkwa ya nile. M na-ma d ka okwu d
ka divinity na nnwere onwe ma b mkpr obi, d ka nd okwu na-m na-nn
nyere, m ga-, ma br na ha b bgh mgbe niile mfe na-adgh mgbe niile ike
kwa, nwere ike na-analytically kwara m igbari ha verschiednen atmat (nyochara
na-egosi).
Q. Gn b aha declarations, ihe onwunwe declarations na nda nke si malite?
A. The aha nkwa ma b okwu nkwa ( d. Nominalis s. Verbalis ) b nzube nke a
okwu nd z ptara otu okwu na-agba akaebe na-enwegh ebe maara ihe bla
banyere dd nke echiche onwe ya. zweckt si nan iji gbochie gba aghara nke
okwu, bgh echiche onwe ya. Ya mere, ga-ab a aha nkwupta, mgbe m kwuru,
s: Gn ka echiche nke any na-enweta site na anya. Site na nke a nkwupta, any
aghwo mara banyere ihe bla na ihe na-n'ezie dabeere dd nke h, ma any
maara ugbu a, nke any nwere k okwu n'h. - A onwunwe ma b ezigbo nkwa
( d. Realis ) b ebe otu na-egosi na isi e ji mara echiche ya, bgh okwu nke okwu,
ma echiche d iche na usoro. Ihe nd d ka nkwa nke n'elu kwuru banyere nk ihe
mma. - An si malite ma b si nkwupta ma b mkpr nd ihe nketa nkwa
( d. Genetica ) b otu nke ezipta mode nke mbido nke a ihe; d ka b d ka nd: The
gburugburu b a n gg nke na-kere mgbe a akara b mmas na otu njedebe, natghara na nd z ruo mgbe na-aba az ya mb nd. - ga-kwuru na mgbak
na mwep mkpr nd ihe nketa nkwa n'ezie, na-ata na-akp elu n.
Q. Gn b isi nkwa na mgbakwunye nkwa? A . Main nkwa ( d. Primaria ),
b nke ah ozugbo atmat n'akk nkwupta ( d. Secundaria ) Ot d, na-egosi na
an e ji mara a echiche. Otu onye nwere ike n'ihu na mgbakwunye nkwa ruo mgbe
barutere, d mfe atmat; N'z d ot a, a echiche na-meptara ihe na z.

Q. Gn usoro ike-ata kwaa? A. The mfe, n'ihi na i nwere ike dee a bla e ji
mara. Ya mere, dgh onye ga-enye a d iche iche, d ka a okwu nkwa nke echiche
nke d; ekwu banyere ya, b ihe d ka ad; d ka obere yiri ka o kwere omume a
n'ezie nkwa nke nd. Naan kwa pr b mfe, na n'ihi na fd mmekrta dee e
ji mara ha.
Q. Olee ihe ma definition nke a okwu? A. Unu ga-ad 1) ezi uche ( adaequata ),
ie ma tere ( latior SC suo definito. ), Ma b abagh ( angustior ); 2) tr
( PRAECISA ); 3) abgh otu ( idem kwa idem declarans ); ot obere na mfe d ka o
kwere omume, na-enwegh aj dd.
Q. Gn b oke obosara na abagh a definition? A. A kwa nkwa sara mbara
maka b otu nke oke ole na ole nd na-setpr; Ya mere otu on ihe nd z kara
nwere ike dabara na akwapta ihe, na mere ike n'z kwesr ekwes mata ihe d
iche nd na ya. D ot ah gabiga k nkwa sara mbara maka ga-ab ihe at: Mmad
b onye na organic eke; n'ihi na mgbe ya n na-enwe na geese nd mmad.Abagh a
definition, Ot d, b ebe ukwuu atmat na-setpr; Ya mere n'ezie b site
n'kwapta okwu z akk n'etiti ya mpta, ekwe, nan n'ihi na ha adgh enweta
ihe e ji mara setpr ezigh ezi. Ya mere, na-esote ga-abagh a definition: nwoke b a
onyinye d iche na ihe mere ozo nke na a-acha cha an. Ebe a doro anya e ji mara
acha cha an ga na-eru, dgh ihe z chr nd Negro tt ike j ihe . - A
definition nwere ike n'otu uzo tere, na z-ad oke uko, d ka nd a: Mmad b onye
na organic agabiga mbara igwe na-acha cha an.
Q. Gn ka b na a definition ga-tr? A. kwesr na random na eweptara
kama b naan ok mkpa na mb n'ebe o kwere mee na-agnye ok kemkwenye e ji
mara. Ot ah ga-ikpe megide a na-ach, br na dika agadi k ihe mma, nd a
kwara d ka a ab-legged anman na-enwegh feathers. N'ihi ke akpa ikpehe ab
kw b keabaghi uru on nd gaara na onye bla bl nke na-ewep nd agha na
nzube, na-akpa gw ya na ndi mmadu; na mgbe ah na-adgh mma mma a nawebatara. - Ezigh e ji mara na-Ya mere na-amas na-enweta ihe a definition on n'ihi
na dgh ihe nwere ike na-ele ya kachasi mkpa n'ime ihe nd dr otu n'ime okwu,
Ot d, mgbe fd, i nwere ike bgh na ha na mata nn yiri echiche
kpamkpam izere. - A eweptara feature m gaara kwukwara na n'elu definition nke
gburugburu, ma br na m kwuru na b gburugburu n gg. N'ihi na gagburugburu, nd a si eziokwu na niile isi-ya equidistant projecting si a n'otu isi ihe.
Q. Nso ke wr otu d definition? A. Any na-akp nd d ot ah a akagh
okwu ( orbis s. Circulus na definiendo ). na-ewe ebe mgbe kwuru onwe ya, b
ugboro ugboro na isi ma b na a naakwagide okwu ya mere na onye chr ime ka
site ihe a ga-naan kwuru onwe ya, e kwuru ihe ruo. D ot ah ga-, n'ihi na ihe at:
The gburugburu b a okirikiri gg. Nd d na na; r nke organic e kere eke. naad mfe hr na a echiche nwere ike gagh emeri na dgh ihe z doo anya na
distinctness d ot ah na nkwa; ma tt mgbe ada untrained na odida ka ojiji nke
otu.
Q. Gn mere bgh na nkwa aj okwu e bu n'uche? A. N'ihi na unu nwere ike
iche na nd d ot ah a dgas iche iche, ma si ot echiche na-adgh mma kwaa na-

akwanyere gw site n'otu. Ihe at nke nd d ot ah nkwa d: bbenyi a nkek


nke mkpr obi; Oge ntoroba b mmiri nke nd. D ka uri atnyere atle, d ka
ahrokwu nwere ike ya kama h, d nn bgh d ka nkwa ah b zlite dd
zuru oke nke a echiche. Na-erube nn na nk mmta sayens r onye ga-mere-ebu
ya.
isi nke iri Ab
Nke gw d iche iche
Q. Gn b a nhazi kwa? A. nhazi kwa ( divisio ) b na-egosi nke di iche iche
na a gnyere n ruo n'k nke a oge ka anya d ka na-eme a z na (emegiderta ma
b megidere)-abgh echiche na-si ot gosiri kewara , Ya mere, igbari mgbe nkerisi
elu okwu na ala d n'okpuru ya, nd genus ka umu n'aka nke z, na okwu a
akadiahade na nkwa na atmat dude n'ime ya. The elu echiche, nke a na-ekewa, a
na-akp kee ya agb dum ( totum divisum ); na ala okwu, nke na elu ekewa, na nkewa
t ( membra dividentia ); na ihe e ji mara unu ga-kwa, na nhazi kwa isi
( fundamentum divisionis ). N'ihi ya, na Linnischen osisi usoro osisi nd totum
divisum ; onye osisi genera na umu membra dividentia ; n gg na nd nke
stamens, mgbe nkewa a na-eme, nd fundamentum divisionis .
Q. Nso ke wr okwu nkewa, ihe onwunwe nkewa, fragmentation, nzuk?
A. Okwu nhazi kwa ma b iche ( divisio verborum s distinctio. ) na-egosi nke d
iche iche ptara nke a okwu; -aga ka akporo nke a akpan akpan okwu, ma bgh ihe
e ji mara si ot echiche onwe ya; Ya mere b nke kama t ass nke mgbagha. Ihe
nd d ot: Cat na oga akpkp an obere akpa ma b fd eri ibe ma b ra
nke Steel Institute. Property nkewa, Ot d, b n'ezie ezi uche nkewa na-ewe ebe
nke a okwu na genera na umu. D ka ihe at, nd feline m anman na ( membrum
divisum ) na-ekpe, na agu, pusi, wdg ( membra dividentia ). - Decomposition ma b
fragmentation ( Partitio ) b analysis nke akporo a okwu ma b pr iche nke naegosi na nke okwu d ka a feature; Ya mere nke ah n'ezie nkewa (divisio ) mata ihe
d iche; kama, b naan na-egosi na components nke a tt nd mejuptara dum
( totius compositi ); D ka ihe at: The pusi b p n'obi, ah, kw, d, wdg The
nkewa ma b nkebi nke a echiche bkwa ndokwa ( dispositio akp). D ka ihe at,
otu akk nke nwamba wee nwee ike inweta nd na-eson chch obi na otu. Mb
nke an ah Njirimara, Nke abuo, nke nd ya nile, thirdly, n'ime uru nd na nsogbu ha
na-akpata, nd na-ekwu okwu
F. Olee mata ihe d iche nd classifications na okwu nke n gg nke nkebi
t? A. Na ab-EBIONITISM ( dichotomae ) na multi-unit ( polytomae ), nke
ikpeaz nwere ike ot tripartite, an t.Graduations na adversarial nkewa t d
mkpa dichotomy, na Kama ha nwere ike b polytomisch. D ka ihe at, nd na-eson
nhazi kwa nke nd mmad: Nd mmad na-acha cha ma bgh na-acha cha,
bgh ihe karr ab t na-; n'aka nke z: The nd mmad na-acha cha, nwa, agba
aja aja, na-polytomisch.
Q. Gn b sekndr nkewa na subdivisions? A. Na mgbakwunye na nkewa
( codivisiones s. Divisiones coordinatae ime) ma br na onye na-aghasas a okwu

maka nhazi kwa d iche iche ihe. D ka ihe at, nd Izrel, d ka na agba kewara-acha
cha, nwa, wdg, mgbe ah, d ka nghta ha agha na-agh nk, na-akpa ch,-enwegh
isi na, wdg, ga-ab akk graduations. - Subdivisions ( . Subdivisiones s divisiones
subordinatae ) nwere nd nke ime mgbe a nkebi so ekewa z n'ebe ah. Dka br
na i kewara arrala na herbivorous, n'ah, ndi wdg, ot i nwere ike re-ka nke
herbivorous m anman subdivisions site tkwas ha einhufige na mehrhufige
wdg mbak. Nd a subdivisions ma i nwere ike na naan ruo nd mmad n'otu n'otu,
nke ah b nan nkebi ekwe. - The ndepta nke ihe nile o kwere omume na nspr
nke a okwu bla ab ma n n'okpuru nkewa a na-akp a usoro banye n'eluigwe
ma b a dgh osisi.
Q. Gn b iwu nke nkerisi? A. 1) The kee ya agb echiche ga-kpamkpam, ike
agw site nkewa t, o nwegh nkewa so, ihe n'ezie na-dude ke ndt nke a echiche,
ekwe, bna otu ihe nke e wezga ruo n'k echiche a ga-dkpr gaa n'ime a
nkewa so. 2) The nkebi t ga ewepu bla z; ya b, ga-ekwe omume ka a bit
nke a N'd nkewa n'okpuru z nkebi so; ebe ihe at nke nkewa nke epupta na-efu
na gburugburu, oblong, na serrated, n'ihi na e nwere ike elongated na roundish n'etiti
toothed epupta; Ya mere onye ga-amagh n'okpuru nke nkewa mmewere onye gaeme ka nd d ot ah a magazin nke ga-ma serrated d ka oblong. A na-ach pr
hr naan akwaputa-abgh ma br na contradictorily ma b contrarily nkewa
t. 3) The nkewa ga-akpali ngidere; na subdivisions gagh agwakta ya na elu ihe
na ssp aptagh nkewa. M kewara m anman n'ime mammals, nnn, az,
amphibians na-acha cha-flowered m anman, ot m nwere ebe nd d elu b
nkewa so,-acha cha-flowered m anman kpuchie wdg on a lar na ala Sugtier,
nnn, n'ihi na ya kwesr na-ewere nd subordination nke mere: The Animals
na-ekewa n'ime rotbltige na-acha cha-flowered, nke red jiri obi ta mmiri na
arrala, nnn, iyak na amphibians; na weibltigen na m ahh, crustaceans,
mollusks na ikpuru 4) . A na-awlikwa elu na nhazi kwa m gaara eme ma br na
m nwere ihe red jiri obi ta mmiri m anman kewara dokwara ya mere na inyinya,
chiri ehi, azu kaapu, agw j, n'ihi na n'z d ot a Central nkewa t, d ka
mammalian, nnn, az, amphibian e ssp. 4) ga expedient, mettara azmaha
nhazi kwa ihe na-ahr na-emetta dd nke einzuteilenden ihe. B nd ga-, n'ihi na
ihe at, nd mmad na a eke akk ihe mere eme chptara-ya site na uwe ha na-eyi,
kewara!
4)

Ot d, e nwekwara d iche iche acha juices na fd m anman nke a na klas.

ISI XXII
Si egosi
Q. Gn b ihe m ( argumentatio, probatio )? A. The (ptara na sekit na sekit
na-eme) emepta nke eziokwu nke a cognition z d ka ezi presupposed, ma b
nkwa nke ihe mere na mkpa nke a ihe.The ikpe site na nke na-egosi na kpktara,
mee ka ya na ihe onwunwe ( materia ), dd nke ha linkage, ma ya d ( forma )
nke; na akk b ihe d n'ime, nke mere nn d ka na-aga peculiar mode nke ihe
m onwe ya, nwere obere z n'ihu, insofar ka ekpebi okwu nke m site tent. The

esemokwu ( fundamentum argumentationis s. Probationis ) b na ikpe, site na nke, d


nn a ihe mma a ga-enweta d ka ihe a chr n'aka ezi na-anchi anya na okwu, a
kpr ( principium ). Nke a b ma a kas elu, ikpe-azu, zuru, ma br na gaeweptara ihe bla, n'ihi ya, n'ihi na n'aka na nakweere ozugbo, ma b onye ikwu,
ma br na n'ezie doo si bna elu kpr na-eweptara; ma kama maka oge
kpmkwem, na-enwegh ndidi onwe ya naan gosiptara d ka a ezi nd. The
probative uru nke akwara ma b mkpr obi nke nd m ( nervus s. Vis
argumentationis s. Probationis ) mejuptara na isi dnaya nke ahrokwu ma b
ahrokwu nke na-inferred na-egosi.
F. Olee mata ihe d iche egosi na ahmah na-egosi? A. A gosiri na b
m na-egosi a priori ( arg. Rationalis ) b nd d ot ah ebe any na-aghta ihe site
z ghtara site any cognitive ikike iche d ka mkpa na kpr. Otu ahmah naegosi na ahr anya na-egosi ma b ihe m a posteriori Ot d, b ebe nd fd
sensory ezi (eziokwu nke ahmah) e gosiptara. N'ihi ya, b ihe m a
priori mgbe m dartue si iwu ike ndda, d mkpa ka di nke m'huworo n'ihu, na a
nkume dara ada site na a fd elu, nwere a fd ego nke oge a chr iji nyochaa
ogologo nd n'elu wa. A m a posterioriiche ga- br na m otu ga-egosi na
n'ezie mgbe lapse nke a na m nwere nkume ah na-abata n'ala.
Q. Gn b a kpmkwem, ozugbo, ostensive-egosi na-aptachagh h, nd d ma
b apagogical? A. Ihe mb b ihe m na onye na fr nke nta dartut ka a gosi
eziokwu nke na-egosi ihe mere, nke ikpeaz aka, onye bkwa deductio ad
absurdum oku, d ebe otu n'ime nd deduces eziokwu iji gosi na nst nke falsity nke
ya na-abgh. The akaebe mb d b n'ozuzu nke ikpeaz ka mma. On a pr h
anya na mmekrta d n'etiti kpatara ihe na mmetta na a; Nke a ga-n'ezie a
manyekwa ha ikweta na ptara, ma na-adgh aghta ihe mere na b nke na-adgh
ma bgh. The mgbagha nwere ike gwa n'uz naan nd na-aptachagh h naegosi na nti ebe eziokwu nke na-inferred ka enye ha site gha nke ya kpmkwem
iche; n'ihi na ha chr, ha ikwubi site falsity nke a contrarian nke ozo, ya ka ghara
bedchte na e nwere ihe na-emegiderta iche, nke ma elegh anya, a zukme eziokwu
na-enwegh mkpa br onye ihe na nke na-egosi b n'ezie iche. Ok abkar ihe
mgbak na mwep nke deductions ejikwara absurdity , nke nwere ike d na Euclid si
Ihe hinlngliche at; Zeb I. 7. 14
F. Olee mata ihe d iche ngosipta, inyo m enyo na puru omume na-egosi?
A. ngosipta ma b apodictic-egosi ( , demonstratio echesin uche )
b otu nke a na-eduzi na nlezianya mkpa, na N'ihi ekwe dgh ihe ezi uche na obi
t; Probazion ( probatio echesin uche ) Ot d, nan a m, na nke d iche n d
nj nke esemokwu. A wahrschein1icher m ( arg. Probabilis ) b nd d ot ah ebe
onye na-eduga z na nd z d mkpa mere maka Kama nke ah, otu ihe, naenwegh inwe ike iji laa ya zuru n'aka.
F. Olee mata ihe d iche nd na-adkar ir na-egosi (?????????, ad veritatem ) nke
pr iche na ike (????????????, ad hominem )? A. The mb b otu nd d ot ah
nke nn na n'ozuzu mere na d mkpa ihe b nti, na-ebu ya tkwas obi n'ime onwe
ha, na nke na-emezu, bna ma br na o kweere site dgh onye; ma onye nke z

nke n'onwe ya adgh nj, ma na-eduzi nke mere na bla otu ma b z fd nd


amagh na-achpta gha dd nime ya, ekwenyesi ike nke eziokwu nke na-egosi na
nst. N'ihi aghgh akwado d m na-egosi oke iji ugboro ugboro, ha na-akp naAdvokaten- ma b pettifoggers egosi.
Q. Olee ot otu mata ihe d iche nd na-egosi banyere ha mpga d? A. nd d
mfe (monosyllogistische) na tt nd mejuptara (polysyllogistische); na akwkw
ma b anman na free ma b ihe nkt; nke zuru ezu na ogologo aka na-ezugh
ezu ma b abbreviated. - The ptara nke usoro nd a na-apta h ngwa ngwa site
n'okwu nd onwe ha.
Q. Gn b iwu-agbaso mgbe nd na-egosi? A. Zufrderst niile iwu nke ma naedebe n'ebe a na ama na e kwuru kpmkwem na finals ebe dum esemokwu dabeere
inferences. Ma mgbe ah, otu ga-elezi anya nke oma na nche megide nd na-eson
njehie:
1)a Otu
b erschleiche erbettle ihe bla ( petitio principu s fallacia
Contribuu
millorarma
la traducci
quaesiti medii. ). Onye a na-eme ma br na onye presupposes ihe d ka ihe m isi,
nke b ma ihe bara nn nj, ma dkara ala onwe-n'aka ka na kr. 2) Otu iwu ihe
bla z kara ihe na-ptara, ma b nd z okwu, ighikota ajj mgbe ( punctum
quaestionis bgh) nke ihe m;n'ihi na ma bgh na nzube nke na-egosi gaAgbaghara. The mmeghe g penalized si amagh nke ah n'ezie ajj mgbe a na-ach
b, ignoratio elenchi akp; Ot d, nd aka ike adiana-ya mutatio elenchi , na n'ihi
siri ike gwgw sophism mutationis elenchi . 3) Otu kwesr izere ihe m na
bugharia a gburugburu; na b nd ebe ah na-egosi d ka ihe m n'ala ala onwe-ya
kwesr ( orbit na demonstrando, diallelus s. ????????????). 4) Care ga-a si cracks naegosi ( saltus na demonstrando a probando. ); ya b, onye na-adgh enweta site a set
nke z na-enwegh mettara mafe ikpe na nkwubi okwu. Na-eso at, m na-egosi
ga-ab a itu ukwu: Man nwere ah, n'ihi ya, pr nw anw; n'ihi na ebe a na e
nwegh mediating ikpe: The mmad b isiokwu niile na iwu nke organic ozu na niile
organic ozu b na-anw anw. - Ot d, nd na-omitted tent nke a d na ha bla
mfe kwukwara eche nke onwe ya, na-atle na nd d ot a itu ukwu maka ikike naenyocha site na d ka iji kwaa na conciseness okwu. 5) Care ga-a, na-egosipta nke
ukwuu; ie zere armka, site na nke b ezie na yiri ka eziokwu nke ihe mere iji gosi
na nkpa, ma ka na-ekwe ka nd z gha ubiere; mgbe ah, mgbe nd oge ochie na
soro z site na fd eziokwu ihe j bla, mgbe ah onye ga na-akwa nd d
ot ah armka ghara d ir, ya na nd niile na-egosi. nye ka ihe at, onu na
juices-ebili n'oge osisi n'ime ikuku, na-agbal kwa site na mma nke anyanw, gaeru, n'ihi na mgbe ah inorganic akpa, oke mmiri kweskwara nd z, na-zlitere d
ot ah mma.

Text original

ISI XXIII
Si ezi uche ra na (ezi uche daa ra)
F. Ihe any na-aghta n'okpuru aha ezi uche ra? A. ileghara na njehie. N'z ezi
uche d na gw-ewe ebe mgbe ah, ozugbo any nwere ihe niile otu echiche nke
okwu ya ekwegh d iche iche echiche, ma b nke d iche iche ihe. Any ga-eme d
ot ah ezigh ezi ikpe, nke any kwenyere na nke b eziokwu, na-akp nd a

njehie.
Q. Gn b ihe na-akpata nke njehie? A. Na erugh eru nke m mmad
cognition. Ya b, ma br na uche any ruru eru ga-ab aghtazu ihe niile d ya
mettara nd, n'ihi ya, dgh gw, n'ihi ya dgh njehie ga-enwe maka
ya. Kama d ka nd manifold mmetta inhibit free na keodiniiwu r nke any
cognition na-ekpebi ikpe gha ikpe, karsa mgbe b adgh ike ma b enwegh
uche na nke dd ma b, br na bgh kwesr ekwes anya na e nyere nd
enyocha ihe. Q. Gn b mmetta nke b ike nke na-am ezi uche ileghara na njehie? A. Lee
b nke mb n'ime ihe niile ptara. The echiche nke onwe ya, Ot d, puru ibia
nani anya, bgh njehie, n'ihi na dgh ekpe ikpe. M na-ah ka a mpempe ra
anya m anya odo, nke b n'ezie akwkw nd akwkw nd; ot nke a b echiche
efu, n'ihi na m d iche iche ihe (a n'ezie odo na a green akwukwo) ebe a na-niile otu
echiche. br na m ma na mpempe akwkw yiri n'ezie odo, ot ah pr m
ogbenye uche ma b ihe mere m ji, eduzi kwuru, na-ekwu na Journal b n'ezie odo,
o sina d, na o yiri ka m ot; ot na nke a, m ga-esi n'ime N'eziokwu, n'ihi na m
ekwela ka onwe m kpebisie ke idik ikpe site n'echiche gw. Ma ana m na-ede ihe,
nke na m erroneously egosi odo, b n'ezie nke a na agba, m ga-eme ka a ndudue.Any
na-ah site na nke a na mgbe uche ziri ezi adgh nhie uz nke aka, ma ha mmetta
na elu cognitive ikike iche nwere ike ime ka njehie. Nke a nwere ike nwere obere ime
nke a site mpga uche ziri ezi, mgbe ozu niile ha na-mmas,-adgh na ya kwekr
kwuo, ma b nwere nd kwekr ekwek mmekrta na kwesr ya ikwu na ihe agaeme ka a na-eme; nwere obere site na estidem uche site ebe a na-nd uche daa
mb n'obi b echiche nke ihe, ma b n'ime uche echiche n'ihi na ha na ok vivacity
pr iyi ka mpga. fd oku na sensuous njehie ( errores sensuales ) naBeschleichungsfehler ( vitia subreptionis ), n'ihi na uche na-eme d ka na-idem ma
b ejirila nway nway malite site na uche m.
Q. Gn mmetta na-enwekwa ike ejikere njehie? A. br na ebe nchekwa
gehabten echiche na-edebegh ezi, ma b d na;, na ha b nd ma bgh visualized
echiche na n'ihi ihe doo anya, ma b nan echiche oyiyi nwere ike pta d ka
ezigbo ihe; ma b ma br na ike nke na ebe nchekwa, nke b ghta gehabten
echiche z (insofar ka b na ebe nchekwa na-akwanyere gw, otu nan
echekwara) adgh eme ihe n'z kwesr ekwes, e nwekwara ot a njehie nwere ike
ime; nke otu, ma br na ha na-mere site na ebe nchekwa, na ebe nchekwa njehie
ma b njehie ( errores memoriales )-akp, einbilderische njehie ( errores
imaginarii ) Ot d, ot nn na-ezigh ezi na ime ihe nke pr ichet n'echiche na
kpaliri. The mkpakrta nke echiche ma b s mkpakrta nke echiche site
n'onye ah nke na olee onye n'ime uche kama bara garanya pr ichet n'echiche
nwere ike ime ka ntoputa nke z mgbe na-(guzo n'z d iche) ma yiri ma b na
ha iche, ma b bna otu ugboro n'ime uche na aka ya mere nwere; nwere mmetta
na excitation nke njehie; site site n'ihe nd na-abgh nke n, njik na d iche iche
echiche nwere ike mgbagwoju anya.
Q. Nso ke wr ass ma b ihe at njehie ( errores linguistici s.

Sermocinales )? A. Nd a b nd nke na-esi nghtahie nke okwu ma b


ahrokwu. The dgas nn iche iche na ngwju-anya bla nke okwu na-akpata ha
ugboro ugboro; karsa d ka ass na-ag akk b otu n'ime ptara tetara any
chptara.
Q. b na ngalaba nke chch na ikike na-eche ihe na-enye njehie?
A. N'ezie. The nd uche nke any Begehrungs- na mmetta ak nwere tt
mmetta na mkpebi nd any na-eme, na pr ime ka any nwekwuo mmas na-a ma
b na-enwegh hinlngliche ihe ezi ma b gha, d ka na-ekwek n'gw any na
ala nke uche ma b. Ya bu na miser kwere ya ahuhu (ok an chch) kpuo s, ego
b nd kas elu mma; ot ah ka afo n'ala mmad si ah ihe niile na nwa h. zkwa
pr iche nd uche nke uche any pr dp uche uche any si akpkwa, ya b d
ka na-akpata nchegbu na-edu otu naan na concordant ha, ma si ot ime ka ah
edogh, mgbagwoju anya, ma b ihe bara nn na-ezigh ezi n'ebe nd na bilitere
n'ime any.
F. enye nwekwara ike nke ma mpga nd e kere eke nke nkwenye efu na njehie
oge? A. Ee. Isi mejuptara, d ka agmakwkw, na-elekta mmad na ibe ya,
n'ala nna, nd, gw nile di iche iche na tt ihe z nwere ike dgh ihe z naewere n'ime obodo akpata njehie site n'inye r nke uche any ozugbo ma b udiozi
a pr iche na otu kwadoro direction.
Q. Gn b kpas ( praejudicia )? A. Nd a b emehie nke ibili si a gw nke a
mere site mpga nd (s. The gara aga ajj). tt aj mbunobi site n'inye ya
zz, gw, wdg, na-akpata, nke kwa bch nd na-enye-ezuru ihe at. Nke a
isiokwu as ot nd a ma ama, nke ala, aj mbunobi, na nke a ma b na mba b ihe
kas mma, wdg
Q. na-elegh anya mata ihe d iche a nke mbido chch site a as? A. N'ezie. A
mbido ikpe ( .. J praevium s mbido mmefu ego ) b ya b onye nke onye dara, naenwegh inwe ike inye bna hinlngliche ihe mere nke ya ndaba; ma na ab, gara
n'ihu na-atle.
Q. Gn b njehie? A. Nd a b nd nke na-ibili si na-ekwesgh d ngwa nke
iwu niile nke nghta ma b iche echiche; ka, br na si eziokwu na ihe ab na
oge aga nke ma ibe, gwgw na-eme ka, na otu n'ime ihe kpatara ya, nke z
b ( post hoc; ergo akant-hoc ); ma b ma br na onye deduces bla si na a
gha m ihu ma.
F. Olee mata ihe d iche isi njehie ( errores principales, radicales,
originarii, ??????????) na inferred ( ghara banye derivativi. )? A. Ihe mb nwere
nd gha na ikpe site na nke z b gha kwubiri;n'ihi inferred ekpo k eweptara
emehie ihe. bla ndudue, ot na-eji d ka a kpr, b ndahie ahu, na pr b
nn disadvantageous na na na-eji na-erite tt nd z na-emehie ihe.
F. Olee mata ihe d iche n'n ma b ada na ihe emehie? A. Ihe mb nwere nd
nke akpa k nan eziokwu nke any ihe mma; nke ikpeaz nd nwere mmetta na
omume any. Ot ah ka d ir a na a ndudue nke ga-atle ka igbu onwe n'ihi na
ikike.

ISI XXIV
Nke ezi uche d na gba akwkw (Logical Therapeutics)
Q. nso udomo b njehie kemgbochi? A. N'ihi na onye bla a mmachi na
okwu nke ya ike maka ihe mma, n'ihi na onye bla mmetta n'anw, nke nwere
ike inye aka mee ka gb nke njehie, nakwa d ka bla onye na n'ozuzu na-edo
onwe ya n'okpuru mmehie. - Ma bla njehie na-ebilite si a iwu, ma ya angide naetinye na-eri an ihu ma naan free r nke any ikpe, ma br na chr ime ka
gw a mehiere ihe, ot anya bla otu mehiere a kpachara anya usoro elegh anya
kemgbochi. N'ozuzu mere-ab na ihe bla, bna nd kas mara ihe na smartest nd
ime otu ebe d nj; ma onye bla ghara ghara site n'ikwu na ghagh b naezigh ezi, n'ihi na ara n'ozuzu b apgh izere ezere nn a ma b na onye
kpmkwem ikpe.
F. Olee mata ihe d iche nd mmad imegide njehie ( remedia erroris )? A. Na
mgbochi ( remed, praeservantia ) na-agw ra ( remed sanativa. ); akpa gbochie
ntoputa nke njehie; nke z inwego ka na-ama niile metere ndudue.
Q. Gn b preventives megide njehie? A. 1) maara ihe any cognitive ike, iwu
nke d ir ha na k-ha ngwa. 2) ihe mma nke d iche iche na isi mmalite nke b
njehie. 3) kpachara anya, ka d ak na nchebara echiche na-ekpe ikpe. 4) mgbochi
(???) nke kr aka na niile echeghi ikpe. - The ikpeaz chch na-ekwu na otu
kwesr br na otu onye nwere abgh onye na-ezu ihe mere eziokwu nke a ikpe,
bgh ma-iche otu d ka nd d ot ah na-na ikpe, ma kama nke na-ahap ya
undecided.
Q. Gn b gwgw usb maka njehie n'ozuzu ha? A. D nn chptara na
mkpebi nke iwu na-kere njehie, d ka nd d ot ah nwere ike d. The gw ah
chptara mgbe ga-esi mara akpali akpali akpata njehie na oge kpmkwem; egbo d
iche iche echiche na e chere na ha b ihe niile ah, d iche iche, na yiri echiche na e
chere na ha b d iche iche, na-ekweta, n'ihi na okwu.
F. Olee ot mara na otu a na-ejide na njehie, na na-Ya mere emetkwa-ewu ya?
ma A. Ozugbo otu onye nwere ike nke bla kpmkwem njehie, nke a na-amagh,
n'ihi na ma n'ezie ad z emehie mgbe ha gha ga-hr. Kama n'ihi na any mgbe
niile nwere hover ma na any na-doro d ka nd mmad n'ozuzu mmehie, n'ihi ya,
any kwesr onye bla ikpe any na-eme, dgh ihe z na-atle ga-ekwe omume
na b na-ezigh ezi, na site nnwale ugboro ugboro na tnyere ikpe nd z banyere
ya ga-ach.
Q. Gn b z ah d n'elu bla d njehie? A. Ha ime nan na kwesr ekwes
ojiji nke mb bch gosiri maka igbochi na gwgw nke njehie iwu ka onye ikpe.
XXV Chapter
Site nnweta nke ihe mma na karsa ahmah
Q. Gn b z nd any nweta ihe mma?
Q. Olee ihe any ptara site ahmah?

A. The ahmah na echiche.

A. Any wee na-ekwu na any nwere

ahmah, mgbe d ka ihe a ptara aghta ihe ptara.


Q. Gn ka na-akp experiential, na barutere, na ihe mma? A. The ahr
anya n'z, na Grik okwu Empiria na ahmah ptara. The Nchoputa onwe ha, nke
na-enwetara site na ahmah, a na-akp ahr anya, ma b ihe mma a
posteriori , ma ma b ihe mma a priori emegide, ya b, nd na-adgh enwetara
site n'z nke ahmah; Ya mere, br na e nwere nd d ot ah, ma ugbua b na
mb na any, ma b na-ma onye ogbugbo site elu cognition.
Q. Of ihe okike b ahr anya Nchoputa? A. ahr anya na-egosi ike d ka nd d
ot ah nwere mgbe kpamkpam eluigwe na ala na mkpa ndaba. Ahmah mgbe niile
na-egosi any ya b naan One; na br na any bna anya ma b obi nke ukwuu
One; ot ah ka any ga-ma ka na-enye dgh ihe gosiri nke ihe nd ga-amas anya ma
b obi. The ahmah pr b, N'ikwu ya kpmkwem, m, n'ezie wee na-akziri ihe
bla ma na nke a ma b na ihe onwunwe na d iche iche ihe na m aghta, ruru, ma
ha na-emi odude na ihe nke m na-aghta, na-apgh okwu; ma b na ga-ad
mkpa ka ha chee na ihe-aghta. Any mere onwe ya pr mta site n'ahmah bgh
eluigwe na ala na d mkpa okwu mmechi; nwere ike n'z nd z ga-emekwa sekit
na sekit na-edebe z na a akpan akpan ikpe b n'ozuzu, ihe na-olu ike nwere ike naeweptara apodictic. Ma d ka-circuit iche na-agagh ekwe tghar uche.
F. br na ma ikpeaz umu nke ch akpan akpan onye ma b na eluigwe na
ala na-erite D Mkpa? A. Ee. Nd a b nd ubiere mgbe itinye n'kwa na ntnyere,
nke nwere ike n'ihi na ihe mere eme naan ihe gbasara nke puru na bgh n'aka ma
ekwe, n'ihi na ha na-amalite site n'ahmah. Ha na-dabere na tt nd chere nke a
eluigwe na ala na iwu nke dd na uche any na-enwe mkpali anabata.
F. Olee ot iji jog na nke gwgw? A. br na any na-ah na ihe
kemkwenye ma b na-adgh mma onye feature tt nd ihe a na d inye, any naekpe ikpe site na inductive usoro, otu atmat ga na-ad ugbu a na ihe niile nd z
otu ihe nke otu d, ma b h bgh aghta na otu; na otu inductive nke gwgw
na-anya isi na ihe mere na a mma, br na b nke tt d a genus, na ihe nd
z nile na umu nke a genus na-aba mgbe h n'ezie aghta na ha. Short onye pr
igosipta kpr nke itinye n'kwa na. Gn b eziokwu banyere tt ihe nke a d
ma b genus, na-dkwa ihe nd z. - Ihe Nlereanya nke inductive na sekit na sekit
na-agnye niile osisi nke m'huworo, nwere green epupta; Ot ah ka osisi na M
n'ezie hr, green epupta ga-. All nd mmad, nke nke m na-akziri ha onwe ha ma
b mba z ahmah nd na-anw anw, ya mere, n'ozuzu, ihe niile nd mmad gaanw anw. - na-ad mfe hr na nkwubi okwu nd a enwegh ike nabata nd nkt
n'ime d syllogisms, n'ihi na isi premise ga-angide particularistic. The ihe gbasara
nke puru Ot d, pr mgbe mgbe d nn ukwuu, nke na-enwetara site na nke a
inductive nke gwgw, ma mmad aghagh imewo kwa nta ahmah, nke onye naemechikwa; sunning nwere ike ad mma iji nd d ot ah k k n nkwubi, nakwa
eme kwa bch.
F. Olee mata ihe d iche zuru ezu na ezugh ezu itinye n'kwa? A. Mathematical
itinye n'kwa b otu ebe onye mere ka ihe niile otu ihe nke a d, ma nile n'otu
n'otu d a genus site n'ahmah na bla Njirimara ha inye, na-ekwubi na na-

dum genus inye. A nke gwgw site mgbak na mwep itinye n'kwa nwere, ot
nn ahmah ga-guzobere, na nke ya ah dabeere, na-eluigwe na ala na mkpa
ndaba; ma n'ezie dgh eme, n'ihi na olee ot mara na otu b n'ezie maara na ihe
niile otu ihe na d nke umu ma b genus site ahmah g n'ihi; ebe b na dgh
ihe na-egbochi na e wezga na o ji ihe nd z ebe. Ezugh ezu itinye n'kwa b
naan akp itinye n'kwa nke n'elu b okwu ebe otu na-agnye naan multipleGeneral.
F. Olee ot iji jog na nke gwgw site ntnyere? A. D ka ya, na-ah kwubiri
na ihe br na ha idako na tt n'ime ha maara nke ma atmat na nd z gaagba nd, b ezie na egwuregwu na-erubegh aghta lr akpr ebe a , Ya mere,
br
naa millorar
b mgbe
itinye n'kwa, na-etinye ya nn nkenke, ot na-agnye: One
Contribuu
la traducci
n'tt z ya mere ihe nile; ot na-emechi g aka site ntnyere: tt ihe na
otu; Ya mere, ihe niile a a. The ihe gbasara nke puru nke na-enye ntnyere (n'ihi na
n'aka ike ga-enweta site na ya ma b, d ka e nwetara site na itinye n'kwa), b niile
nke ka uku na nke bla n'ime tt iberibe na ihe nke na otu onye na-eme ka
gwgw ka a hworo coincident na, site na nke ime ka gwgw. Ihe Nlereanya
nke analg sekit na sekit na-: M na-ah ihe organic ihe na-na tt nd z organic
ihe ekweta na o nwere okooko osisi, epupta, ogwe; n'ihi na ugbu a ha nwere a
mgbrgw, ot ah ka m ikwubi na bna nke ga-enwe a mgbrgw. N'ihi ya,
b gwgw site ntnyere, br na m ikwubi na nd na-ekweta na ha ihu, gaekweta na ha agwa. - The ntnyere n'gwgw nke ruru ihu ma na eziokwu na nakweere na b ihe na-ekweta na onye bla z na tt iberibe, a na-ala d ad; na
e ga-agbasoriri maka otu ihe na-otu, ot ga-nd a s isi nkt pta n'ihi na ihe bla,
nwere abgh naan me banyere aghta n'ihe banyere. - The hr, Schelling si amata
nk ihe mma sprung eke nk ihe mma, nke na nan na-amata ezigbo ala nile
searches, tt ugboro ugboro iji gosi site na analogies.

Text original

ISI XXVI
n'ihu
Q. Gn onwe ya na nd z 'ahmah? A. My ahmah b na ebe ihe nke onwe
any, mba z, ebe-aghta ha site nd z.
Q. Gn b kwuru na nke mbido search? A. kwuru ( observationes ) naakpachap anya, na nt mettara ezi nyere phenomena na-enwegh aka ike mgbanweya nile; Mgbal ( Experimenta ) Ot d, ma goro mgbanwe na nyere ihe na-mere
made ye n'ihi nzube nke a akpan akpan onwunwe-ya nile mta fd mara onye
bla z; site gafee therethrough mgbanwe nd d ot na-enwe ike na-ekiri ha na
tt n'akk, na na tt n'ike-n'ike. Ma nchpta na nnwale na-eje ozi na-enye nd
kwesr ekwes ahmah nche na n'aka, na-aghagh b, n'ebe o kwere mee, mgbe nile
na ejikr na onye bla z.
Q. Gn i nwere ime ma br na onye chr iji mba z ahmah maka izu ok
nke onwe ya ihe mma A. Otu ga-enyocha akk, nke z akk banyere ot e si
na ha ghtara na tkwas obi nke ihe-m (Testimonium) di; ya ka i ghara agba s
n'ime ihe ize nd nd na-eme emehie ma b mba z kpachaara anya abgh

eziokwu banyere any na-mejr. Ebe a, nwere ike ugbu a ga-hr na ma n'ime na
mpga tkwas obi nke ihe-m.
Q. Nso ke wr estidem na mpga tkwas obi? A. N'ime tkwas obi nke a
akwkw na-adabere ma ihe na-ekwu na otu ihe, na ya onwe ya b na o kwere
omume ma b puru omume. Gwara onye ihe at, na hwo ah a kubit iri big
Refeyim, ot ah ga akk a na-ahap ihe niile estidem tkwas obi ma br na ya
onwe ya ga-ab onye na-gwara na uz z d ka a ezi uche ma na-ekwu eziokwu
mara. - The mpga tkwas obi nke a m na aka nke z na-adabere na: 1) Site
mbanye ( dexteritas ) m ma n'ezie nwere (ike uche ziri ezi na uche) nd a chr
maka a ziri ezi nghta, na ma b a kpmkwem m (m) ma b nan an
(earwitness) b maka nke mb, nwere ihe na z mpga tkwas obi maka onwe ha,
d ka nke ikpeaz-aha ya b. 2) Site na ezi obi ( ebe b na ritas ) Ndm n'ihi na
tt nhr, ma b amanye agnah eziokwu mgbe d ha kot maara nke ma.
Q. Gn b a akk mgbe? A. A akk ihe nke dabeere dgh ihe gosiri na mere
ike bna tlee n'z kwesr ekwes banyere ha mpga tkwas obi. Nwere a akk
ifo propagated site na tt nd af, a na-akp a omenala ( traditio ), na ozugbo ha h
ibido dabere na dgh ihe m doro anya, b mgbe ah rumo ( rumo ).
Q. Gn mere i ji akp okwukwe nyere nd mba z ahmah?
okwukwe ( Fides historica ).

A. Historical

ISI XXVII
Si echiche
Q. Gn b echiche ( meditatio )? A. Na kpachaara anya ntziaka nke uche on a
fd ihe mma iji na-ezi otu ihe juputara. Nke-a ya gb okporo gw nke echiche,
b a kpmkwem, ma na-eso a iju gb okporo gw nke echiche, na-aptachagh
h echiche. Ihe mb a na-eche na warara uche ma b na-eche echiche pa kacha
mma.
Q. Gn ka na-ah ozugbo echiche? A. ga methodically n'ihu d ka iwu si
echiche ebe a; ya okwu nile bla, nke ptara mgbe na-eche echiche, na-ach n'z
doro anya na-eme n'ihe banyere n'ime ya, o akporo, tupu ya wee n'ihu na-eche, si gosi
na ya nkwa na classifications ga-ach isere inferences, ma si ot a nzube
consciously n'ihi na onye na-akpata ha na-wetara; ga-ejikta ihe ime ihe na echiche
nd mettara echiche n nke na ha agh otu ihe ngwa ngwa-na-ach eze na ejikr
dum.
Q. Olee ot nwere ike iri ebe ah an eche echiche? A. akk site n'g ( lectio ),
nwere obere site n'ige nt ( auditio ); ege na-eme ka a doro anya echiche; -ag, Ot
d, kwere ihe deliberation na aka ike anynya ime ka ha onwe ha echiche na n'etiti
free play.
Q. Olee ihe onye chr zuru ok site n'n ya nghta na-edebe ah? A. ga-ab
na isiokwu on nke chr kziri site n'ige nt kwadebe ( praeparatio ), ma b naenye a mbido ihe mma banyere na-enwe ike na-eso nd nt bna onye nkzi ya na
echiche ya; ga na-abanye mgbe na-ege asat ( attentio ), emesia ikwughar ihe ha

na-an ( repetitio ) iji gbochie ya einprge ya na ebe nchekwa na pr iwere ya ma


tozuru ok, ot ah si repetitio est mater studiorum . Nd nt ga-ad a mere nwr
anw echiche nke ihe z kwuru, ma ha onwe ha ozugbo echiche ga-si ot enwe
mgbe nile na ihe iji hazie ihe ha nr.
Q. Gn kwesr ka a nyochaworo na a nke ma gg nke mb niile? A. 1)
br na nwere n'ezie okwu ihe ah e boro onye so dee n'ihu ya na 2), nke b ezi
ptara nke okwu nd a; The mb na-enyocha nd na-akat, nke ab hermeneutics
(Exegetics, Auslegekunst).
F. Olee mata ihe d iche nd na-akat? A. Na elu ma na ala. The Ok Nkatenyocha b Josifs (izi ezi) nke a font d ka a dum na isi akk, nd d ala, ike n'ezi
(ike n'ezi)-ya nile, na gw nke aa na ha n'otu n'otu okwu na nkebi ahrokwu. Ya
mere, nd ok nkat ga-enyocha ma na okwu e mmas ka Cicero, n'ezie niile nke ya
ma br na akwkw ad Herennium wdg, n'ezie dere, d ka nd dere nke a naakp ala ok egwu ma a ma b na okwu, kewapr a ma b na mgbe, dechap ma
b na-emer, wdg nd ok nkat Bible na-enyocha izi ezi nke a mbinye aka karsa
site tnyere nke peculiar ke na mm nke otu na otu na nkwenkwe nd z doro
anya ezi odide site n'otu ede akwkw, chpta; na ala nnyocha b tumadi atnyere
otutu mbipta, nsghar na nd gosiri ihe na-ekike si na nwale ede ihe nd z r
aka; ma kwere ma br na ha nwere ike inweta zuru ok n'aka na nke a adgh,
conjecture ( conjecturae ) banyere ezi dd nke Akwkw Ns.
XXVIII Chapter
Si nkwurta okwu nke ihe mma
Q. Olee d nkwurta okwu na nke ihe mma nwere ike ok? A. The unilateral
ebe naan-eme onye nke kpr nd z, na nke mmegwara, ebe ab z eme ibe
ha ntziaka. Ihe mb na-ad mgbe na-ezi; nke ikpeaz n mkparta ka.
F. Olee nwere ike ime ihe? A. Ma jikwa n na na ide; ma mgbagha na iwu nd
ah otu ihe ah ma d. Tumadi na b ntziaka na-akzi ihe ka ( methodus
didactica ) na-, ie, dd nke ihe ngosi, nke onye na-eji nyak Nchoputa; b obere na
estidem, ot ha si gbasa dd nke ndokwa na ojiji nke echiche onwe ya, na
emezugh n'ihu ruo n'k na-ak na uwe na ihe nnchiteanya nke echiche site okwu
na ahrokwu.
Q. Olee d okwu, a d iche n'ihe gbasara estidem d? A. mb, nd dabere na
echiche na-agghachi, jikr sntetik ma gbasara nyocha usoro sntetik na gbasara
nyocha. - N'izo aka n'usoro ochichi nke isiokwu nke echiche nke ngosi na-eduzi, ga
n'l akwkw ma b mba klt; na nwere nd chr iji nweta ihe mma zuru
ezu nke sayens a ga-ebu na-at, na mkpa ihe mma na-eme ot; a n'ihi na nd chr
iru kwa miri n'ime sayens na-enwegh, na-enwegh mkpa ihe mma na-juputaraamta na-enweta otu, ma chr na-enweta fd ghta otu ihe ah, ke ofri ofri, ya
b, maka mta kws, n'ihi na ndi Israel. The akwkw ngosi bkwa akwkw, k
mmta, na nk mmta sayens, scientifische, hazi, akroamatische, emume naan nd
anabatara. Na o soro a nditm n'usoro n'usoro, na-ach iji nweta kas ukwuu ga-ekwe
omume ziri ezi na izu ezu ma na-eji ya wuru okwu ( raka okwu ) na aha kwesr

ekwes nke echiche na mgbe fd d iche si nkt iji ass na ihe ptara nn. The
mba edo ngosi a na-akp na-ewu ewu, exoteric. ga n'ihi doo anya n'ihi na na
mgbe niile presupposes nd na-am si obere na nk mmta sayens zz, apr si
nditm ezi uche usoro, rube isi na nd nkt okwu eme ihe, na-ach egosi na rr n'ihu
d ka o kwere; o nwere ozizi ya na-ewuli, nke a pr weere ya na ha na-ah mta
kws ama mara, na-emekar ka eji nn okwu kara scientifische ozizi n'z, b ihe
ikekwe na-egosipta n'z a n'z bgh ghtara -eme ka nd z okwu na nkebi
ahrokwu n'z doro anya. - The mgbak na mwep usoro nke ngosi b ihe bla
z kara scientifische usoro, etinyere mgbak na mwep. Na ha ahrokwu na-si ot
deptara na-emekar n'okpuru kpmkwem utu aha, nwere ihe bla d ok mkpa, ma
kama na-ezo aka mpga udi.
Q. Olee d ihe ngosi nwere ike ok na okwu nke elu udi? A. A agbajikwa
(fragmentary, aphoristic, rhapsodistische) ma br na onye recites echiche ya naan
obere ahrokwu, d ka d ot ah na Hippocrates gw na Platner nk ihe mma
aphorisms, na a contiguous (na-aga n'ihu, kohrierende) ma br na echiche nan'ihu na-aga n'ihu njik; - A unbildliche, kpmkwem na ihe at, parabolic, an,
mgbagwoju anya, enigmatic; dabere ma otu n'ezie na-egosipta echiche, ma b iyi
uwe na ihe oyiyi, na ilu, enigmatic akk; - A monolingual (monologue) na-as ass
ab (mkparta); ikpeaz, ma br na naan ajj na azza ga-agbanwe ebe a,
bkwa erotematische, na b mgbe ah ma catechetical ma b Socratic (mgbe
Socrates akp ya mere, onye bu onye-d erotematischen okwu ihu ha Master),
dabere ma ha nan ebe nchekwa ma b uche nke nd na-am na availing; na
catechetical usoro b ya b nan queried-am am ihe maara, ma b kwesr
ma; N'z d iche, Socratic ajj na-eme ka nke mere na o yiri zlite onwe ya na ihe
na-jr ihe chr gwa nd jr ajj. Nwere ihe at nke a, na mmad emee ihe kas
mma na-ag Xenophon si irighiri ma b dialogues nke Plato, na nke Socrates na
kenam d ka na-ekwu okwu. - Next any mata ihe d iche epistolarische d ebe a
dere ngosi haziwo onwe ya n'd akwkw ozi; na syllogistic, ebe edeworo ya iwu
ubiere; na-agba aghara ma b desultory, ma br na b imetosi, nghta, namgbe mgbe malite mgbe ihe otu n'ime ihe z awghar; na rambling, digressive,
br na na-aga site na isi isiokwu nke okwu ihu ha na-ebi on n'akk ihe.
Q. Olee mkpa na-ebe ma br Ajj n b ije ozi d ka a mmegwara echiche ozi
zuru ok ihe mma? A. The sub k okwu ga-agbalsi ike na-aga site d ihe ah
na-akwanyere gw nke ha na ikpe d iche iche, iji nweta nnabata, nke mere na ha na
eguzo eziokwu. Ebe b na ya chere banyere ezi nketa nke sub-k okwu bla, na
nmalite dgh ihe z, - na ma bgh bna-ya chere - ya mere onye bla naach ime ka nd z ptara na ya, (nke z) mb ya echiche , na akwado, ya onwe ya,
(bbu) nwere. Ebe b na-ewere nd a na-ach site ma akk na-at anya, gaah a-arsi r ike iche na sub-k okwu, nke chere-uche ma b ihe mere Streit
( pugna intellectualis s. Logica ) a na-akp.
F. D ka a pr rr echiche ngw g? A. Ma bgh na n'd mkparitauka
onwe ( colloquium familiare ) ma b d ka a ha na ukwu uche agha ( disputatio
solemnis ).

Q. Gn b iwu nke ma d nke echiche esemokwu, ma br na a ga-ekenmde


esikwa? A. ga-mgbe niile na-nzube nke mkparta ka n'uche, ya b iji merie
eziokwu nke mmegwara eguzogide. Ya mere onye nwere ka agnah bgh naan
ekwu nke ya onye iro, ya b n'z fd site na iji adgh ike nke nd iro, na-ach ime
ka a na-agbachi nkt, ma site n'ozuzu ihe gbaghaa ya. Onye nwere utk onwe ya
n'k nke esemokwu ( nd controversiae ), di chpta ihe, nke na-aspr nd ikpe
d iche iche, ma br na o kwere omume, na agagh ap na ya; + otu ga-ab na
kpr nke kwesr eje ozi d ka ndabere nke esemokwu, dr n'otu n'ihi na br na
ihe bla egosi na e nwere abgh kpr ihe dgh onye pr gbagha ihe nd z
ruo mgbe gbaghara ihe kpr ya; ga-, br na ha ekwekrtagh na kpr,
na-ar ka naan banyere nke a tupu kwesr na-ar ka banyere na-adr mmas
na ya nkwubi okwu. N'ihi ya okwu: megide principia negantem-abgh disputari
potest . - ga-ezere abagh uru n esemokwu ma b Logomachieen; adgh ar
ka banyere ihe a na-apgh kwuru na b n'ihi na ha gafere k nke any ihe
mma; bgh banyere nd ah nr na-ar ka na-adgh ok n aha ( de Lana
caprina ). - The m nke onye iro abgh nan na-atle-eson ya iwu, kamakwa iji ya
ihe ziri ezi, na ebe njehie a chptara, ga-ga-mere maara nke isi iyi nke njehie. -
br na onye gbaghara ihe nd gosiri na nke a uru, any ga-ekwegh gbaghara ihe
site ndek onwe ya, ma b bna gosi na correctness nke onwe ya ele gi; n'ihi na e
wezga nd na-egosi disproved nd iro nwere ike nd z ihe nti ebe ya ikpe. Utk gaakpatre mere na ndi mmadu na-enwegh ahuhu.

You might also like