Adyashanti - Dansende Leegte PDF

Dansende leegte
Adyashanti
samsara
Met liefde opgedragen aan m ijn ouders,

Larry en Carol Gray.
Bedankt dat jullie
Adyashanri 2006
Oorspronkelijke rircl: Emptiness dancing
Oorspronkelijke uitgave: Sounds True
413 S. Arrhur Avenue, Louisville, CO 80027, U.S.A.

Nederlandse vertaling: Samsara Uitgeverij bv 2007
Vertaling: Prema van H arre
Omslagoorwerp & lay-our: Studio 28, Hillegom
ISBN: 978-90-77228-57-9/ NUR: 728
Niets uir deze
i gave mag gereproduceerd worden
u t
ronder schriftelijke roestemming van:

Samsara Uitgeverij bv,
Herengracht 34 l, I 016 AZ Amsterdam.
me
],ebben leren lachen.
Inhoud
Dankberuigingen
Inleiding
11
Voorwoord
21
1. Onrwakcn
23
2. Sacsang
37
3. Openheid
47
4. Onschuld
57
5. Harmonisatie
67
6. Vrijheid
77
7.
De stralende kern
8. Stilte
85
95
9. Bewusrzijn
107
10. Diepte
127
11. Ego
139
12. Liefde
153
13. Spirituele verslaving
163
14. Illusie
179
15. Controle
193
16. Loslaren
209
17. Mededogen
217
18. Her vuur van Waarheid
231
19. Verlichting
243
20. Implicaties
259
21. De dharmische relarie
269
22. Het eeuwige nu
281
23. Trouw
291
24. Een interview met Adyashami
299
Dankbetuigingen
ijn oprechte dank gaat uit naar de volgende

mensen die aan het omstaan van dit boek
hebben bijgedragen:
Ru/actie: Bonnie Greenwell, Marjorie Bair, Prema
Maja Rode. Correctie: Barbara Benjamin, Owight
Lucky, Tara Lucky, Priya Irene Baker, Alison Gau
se, Gail Galanis, Ed West, Barbara Glinn, Gary
Myers. Redactionele assistentie: Dorothy Hunt,
Srephan Bodian, Eric Schneider, Gary Wolf, Jenny
Stitz, Shannon Oickson, Jerilyn Munyon. Geluids
opname: Larry Gray, Peter Scarsdale, Nancy Lowe,
Charlie Murphy. Tra11scriptie: Hamsa Hilker, Ro
sanna Sun, Kamala Kadley, Marna Caballero,
Dororhy Hunt, Valerie Sher, Peter Humber, Mi
chael Coulrer, Annie Gray.
Leiding vrijwilLigers: Prayala. juridisch raadgever:

Gary Wolf. Grafisch( en vormgevingsbijdragen aan
de originele uitgave: Susan Kuru, Diane Kaye, Rita
Inleiding
Bottari, Wil Nolan, Prema Maja Rode.
En speciale dank aan alle vrijwilligers en deelne

mers aan de bijeenkomsten waarin de gesprekken
in dit hoek zijn opgenomen.
Liefde ontroert zonder bijbedoelingen.

Zij ontroert omdat dat haar aard is- ontroeren.
eze woorden van de spirituele leraar Adyas

hanti geeft de essentie weer van zijn ontmoe
tingen met leerlingen, wanneer hij tijdens weke

lijkse bijeenkomsten, intensieve weekendseminars
en stille retraites over de aard van spiritueel ont
waken spreekr. Dit boek is een verzameling
van
enkele van deze opmerkelijke gesprekken, gekozen

omdat er met elkaar samenhangende en gewich
tige thema's in worden aangesneden die belangrijk
waren voor zijn leerlingen.
'Waar mijn werk zich op richt
en
wat jullie hier
brengt is her direct ervaren wie je bent,' zegt Adya

shanri. 'Hoe kun je verlichting kennen, als je niet
10
1I
eens wee r war jij ben t?' In zijn u n ieke overdracht
persoonlijke i den t itei t ervoer. In
van Waarhei d en vrijheid geeft hij de aanwij zin
zijn leraar Arvis ]usti u i tgenodi gd om dharmaon
gen die lee rlingen naar deze ontdekking, de reali
derricht te geven. Wat begon als een bijeenko mst
satie van hun ware aard, k unnen l eiden .
met heel weinig mensen groeide in een paar jaar
l96 werd hij door
tijd uit cor wekelijkse dharmalczingen met hon

Over Adyashanti
derden lee rli nge n . Dharma is het woord dat her
A dya shan r i werd geboren in h et Californischc Cu
boed dh is me gebru i kt voor de uitdrukking van de
per t i no , een kleine stad in de San Franci sco Bay
uiteindelijke waarheid
Area , in 1962. Hij kreeg de naa m Stephen Gray.
fYsieke en memale fenomenen
I Ier is duidd ijk uit sommige verhalen die hij ver
bestem m ing van al le we'lens. Dharmalezingen zijn
telt, dat hij geno ren heeft van zijn je ugd en zijn
de lessen die worden aangeboden door iemand die
kleurrijke, omvangrijke familie waartoe ook twee
in deze waarheid leeft en duidel i jk gereali seerd is, en
zusters, vier grootouders, en allerlei andere fami
als wdanig erkend door een hele reeks van leraren,
liel eden behoorden. En groo tvader danste graag
die helema al te herleiden is tot Boeddha.
de werkelijke aard van alle

en
de ware spirit uele
Indiaanse 1.egeningdansen voor hem en zijn neven,
Adya, zoal s hij door zijn leerl ingen genoe m d
wanneer ze bij hem op bezoek kwamen. Hij was
wordt, is een slanke en sierlijke man met een kaaJ
als teenager en jonge volwassene dol op mocorra
gesc ho ren hoofd, die een warme uitstraling, grote
op zijn nege miende kwam hij het woord
helderheid en een geweldige gave heeft om met
cen,
m aar
'verlichting' in een boek regen, en werd overwel
mensen verbonden
digd door een sterk verlangen de uiteindel ij k e
wapem de rustige blik uit zijn grote en bijna door
waarheid re kennen. Hij begon zijn training onder
zichtige lichtblauwe ogen je geest en gaat recht
leraren: Arvis ]usti, een leer l ing
streeks naar je hart. Adya's manier van o nde rri cht
leidi ng
van twee
van Taizan Maezumi Rosh i,
en
Jakusho Kwong
Roshi, een leerling van Suzuki Roshi.

A dya.s hanti beoefende de zenmeditatie i ntens,
gedurende bijna vijftien jaar, en zegt dat hij bijna
en
zijn. Volgens l ee rli ngen onr
di rect, vrij van zenjargon, maar
rijk aan ve rwijzingen naar de universele waarheid.

In de jar en sinds die eerste les heb ben veel van zijn
leerl ingen
momenten
van bewustwording ervaren
gedreven , toen hij ei nddijk door
door de waarheid die in zij n lessen geopenbaard
een aanraJ diepgaande realisaties zijn ware aard rea
wordt en de overdracht die zo voel b aa r in zijn
liseerde en de en ebin ding van gehe chtheid aan een
satsangs en re t rai tes aanwezig is.
rot
wanhoop
geven is oprecht
re
was
12
Een buitengewone leraar
richri ngen oprecht bestudeerd en was leraar en the
Adya's stijl van dharmaonderrichr (ook bekend als
rapeut voor mensen die een spirirueel proces door
sarsang) is wel vergeleken met die van sommige
maakten,
vroege Chan(zen)-meesters uir China, en ook met
van zo'n bijzondere relatie tussen leraar en leerling
advaita(non-dualiteit)-leraren uit India. Hij heeft
tot ik dfze leraar omdckte, de leraar met wie ik
een grote affiniteit met Nisargadatta Maharaj, de
resoneerde. Ik voel me ongelooflijk dankbaar voor
overleden advaicagoeroc, en andere gerealiseerde
deze geluk.klge ommoedng.
een
mengding zijn van
roch zag ik nooit duidelijk de kracht
Adya is de uitdrukking
leraren uit oosterse en westerse tradities. Hoewel

de retraites die hij leidt
en
van
zowel de oneindige
mogelijkheden als de eenvoud van
een
leven als
meditatie, dharmalessen en gesprekken met leer
spiritueel gerealiseerde. Ik ervaar hem als iemand
lingen, is zijn benadering van bewusrwording niet
die in de volheid van leegte en vrijheid leeft en
gebaseerd op her omwikkelen van spirituele oefe
die de dynamische relatie laat zien
ningen, maar eerder op her ontwapenen en afbre
spontaneteit, han en humor, en appreciatie voor
ken van de persoonlijke identiteit.
de
vorm
russen
bron
en
en de vormloze aspecten van het bestaan.
Net als veel van zijn leerlingen heb ik een sterke

bewustwording ervaren in Adyashanti's aanwezig
Het onderricht in dit boek
heid, die me ervan overtuigde dar hij mijn leraar
Deze verzameling van Adya's onderricht is bijeen
was, hoewel ik het idee van een ler aar
her zoeken
gebracht uit honderden dharmalezingen die hij
naar zo iemand al jaren daarvoor had opgegeven.
russen 1996 en 2002 gaf tijdens sarsangs, inten
Toen ontdekte ik hoe een leraar/gids de verwarde
sieve weekendseminars
geest naar de uirgang kan wijzen en her hart direer
beschikbaar gemaakt, opdar de aanwijzingen, de
kan openen voor de I iefde en stralende leegte die
liefde en de overdracht die hij aanbiedt zijn leer
de grondslag van her bestaan vormen.
lingen voortdurend aan de waarheid herinneren
Oir is
een
en
ervaring die buitengewoon, intens
en
onuitsprekelijk is, waardoor je elke belangstelling

om de spirituele zoektocht v oo r t te
ze
t te n verliest
en
retraites. De lessen zijn
en ook veel mensen bereiken die zelf niet bij hem

kunnen zitten
Deze gesprekken zijn gekozen omdat ze de on
en die zorgt dar wie her meemaakt zich van bin
derwerpen en thema's behandelen die het
nt.:n opmerkdijk eenvoudig, rustig en open voelt.
aan
Ik had de Oosterse spirituele leer van verscheidene
wat bewustwording, bevrijding
de orde komen
wanneer
I 'i
eersr
mensen onderweken
en
de belichaming
daarvan door een verlichte leraar is. Ze beschrij
ons opkomen
en ons
wakker maken. Adya vertelt
ven ook enkele directe erv aringen van Adyashan
zijn leerli ngen keer op keer er geen ideen op na re
ti's verl ichting en l aren de ervaringswereld z ien die
houden, niets te geloven
zich opem voor een zelfgerealiseerde: kwaliteiten
enkele e rvaring vast te houden.
als onschuld,
openheid ,
l ie fde besef van verganke

,
van
wat hij zegt, en geen
Spiri ru ed onderricht kan de geest kal m eren
en
li jkheid harmonie vrede diepte en vrijheid Zijn
intellectueel inzicht geven, maar wanneer de om
woorden, die een mooie reAecrie zijn van de wa ar
waakte aan wezigheid via de woonJen en de essen
heid die uit een immense innerlijke stilte oprijsr,
tie van een echte leraar rot ons komt, kan die aan
mee ons hart omdat ze uitdrukken wat
wezigheid zelf her vuur in het hart ontsteken en
res o n ere n
het bewustzij n zich op zelfrealisatie laten richten.
wij werkelijk zijn.

Dil resoneren heeft de macht de ons bekende
Uit einddijk moet ieder van
ons
naa r binnen gaan
denkpatronen en onze gebruikelijke emorionde
en zijn eigen directe verbi nd ing mer waarheid vin
reacrivire re versraren en de egocentrische trance
den. Een leraar kan aanwijzingen
te doorbreken, wat
o ns
een glimp geeft van de
voor
en
gereedschap
de reis a anreiken en, door zijn of haar aanwe
waarne
zigheid de innerlijke stro om stimuleren. Maar in
werel d l ette rlijk op zijn kop
laats te instantie leidt alles ertoe dat je ideen je uit
zetren en ons losschudden van de waanideen in
handen worden gcslage n en je r i chtingloos wordt.
onze geest. Een de rgeli jke opening geeft zicht op
Jij bent de weg, en de weg is in beweging en zet
een volslagen nieuwe manier van v rij, bezield en
zich helemaal in
levendig zijn. Deze levendigheid is zichtbaar in de
bewust maken van je ware aard. Zittend in stilte,
uitingen en het leven van deze ler aar
hoeft men niets te doen, behalve het
werkelijkheid achter ons leven. Dergelijke

m i ng en kunn en
van
onze
zijn leerli ngen
en va.n
veel
om
zich re openbaren. Hij zal je

n tuur lijke
bewustzijn re laren opkomen. Een authentieke le
Geen van ons kan invloed uitoefenen op wac
raar is iemand die dit uit eigen e rvarin g weet. Deze
er gebeurt, hoezeer we het ook probere n In ons
waarheid in praktijk brengen maakt een eind aan
dagel ijkse leven veroortaakt dit pijn en verrassin
het l ij den
gen. Maar in her spirituele leven wordt dit onze

genade. Wanneer we in sraat zijn in het nier-we
Een gemeenschapsolfer
ren
blijven, dat elk moment de diepe waarheid
Boeddha (alles wat er best:aar), de dharma (levens
van onze essentie is, ka.n dat wat sp ontaan is in
waarhede n of onderricht), en de sangha (spi rimel e
re
lh
gemeenschap) worden in het boeddhisme de drie
ontstaan zijn. Ik ben in het bijzonder al die mensen
roevluchten genoemd, waarvan men zegt dat ze
dankbaar die deze bijeenkomsten hebben opgeno
het transformatieproces van de spirituele realisa
men en uitgeschreven en de
tie steunen. Een leraar kan zorgen voor de levende
gecorrigeerd en redactionele suggesties hebben ge
aanwezigheid van de waarheid en het onderric ht
daan: M arjorie Bair, die haar professionele exper
aa nbieden , maar ka n niet de gemeenschap leveren,
tise van redigeren heeft ingezet; Dorothy Hunr en
noch al het nod i ge werk doen om het jaar door
Stephan Bodian, die in het begin redactionele aan
tientallen bijeenkomsten en retraites voor leerlin
wijzingen hebben gegeven; en Prcma, die de lay
gen te organiseren.
out van de oorspronkelijke u itgave van dit boek
Er omwikkelt zich rond A dyashami naarmare
mensen
die ze hebben
heeft ontworpen en vier jaar lang de belangrijkste
zijn werk groeit een sangha, wa arin vel e a nderen
steunpilaar was
h u n vermogen
vrij zijn ontdekken. Hij heeft
werkt als creatief directeur mee de taak roezicht re
zijn rdarie met dezt: sangha beschreven als het rij
houden op de publicatie van al A dya.shami's tapes,
den op de laatste wagon van een trein, zich afvra
boeken en andere media.
tor
van
de Open Gate Sangha en nu
gend waar die nu weer heen gaat, omdat hij geen
Ik wil alle geweldige mensen bedanken die de
welomschreven doelen ofbedodingen heeft gefor
O pen Ga te Sangha leiden, de honderden vr ijwil
muleerd. De ontwaakte aan wezigheid of de geest
ligers die hen assis teren en vooral Adya's vrouw
geeft via hem slech t s ancwoord op alles war er in
Annie. Deze mensen hebben een solide en meele
de gemeenschap ontstaat.
vende basis voor deze gmeenschap gelegd en ge
Veel roegewijde mensen gaven honderden uren
voed, waardoor bewustwording en waarheid zich
van hun rijd om de rapes die voor dir boek zijn
in de wereld
gekozen op te nemen
uit te schrijven, duizen
om allerlei re denen dankbaar dat zij in mijn leven
den nieuwsbrieven en boeken te schrijven en te
zijn gekomen, maar ik ben vooral blij dat ik dit sa
mailen, bijeenkomsten re organiseren en re leiden,
menstellen en redige ren kon doen als dienst aan de
telefoontjes
e-mails te bea n two orden en de on
waarheid, in een gemee n schap waar ik wist dat het
telbare raken uit re voeren waar Open Gate Sangha
gewaardeerd, ge voed en gesteund zou worden. Her
als non-profit organis atie op drijft.
is ons cadeau als gemeenschap aan zichzelf en aan
t:n
en
Dit boek rust op de schouders
om
ons heen kon vers preiden. Ik ben
hen die dit
de bredere gemeenschap van ontwakende geesten
liefdewerk hebben gedaan en zou zonder hen niet
en harren overal. Het is onze leegte die danst in
18
19
van
de onafzienbare openheid van de bron, reneinde

helemaal uit zichzelf bewust re worden.
Bonnie Greenwell, rulacteur/uitgever
Voorwoord
heet
je welkom. Jij ja,
die deze woorden nu
leest. Dit boek is voor jou en gaat over jou.
Heeft iemand je ooit aangesproken als war je wer
kelijk
bent? Heb jij jezelf ooit aangesproken
als
war je werkelijk bent? Of heb je je louter door je

uiterlijk, je naam, geslacht, je familieverband, je
persoonlijkheid, de geheime h oop die je altijd had
op een betere roekomsr of misschien een betere jij,

i n de luren laren leggen? Ik verzeker je dat dez.e
nietszeggende dingen je niet beschrijven of tonen
zoals
je echt bent. Nier bij benadering.
Zeg nu eens de waarheid. Heb je ooit bevroed

dat er meer, of minder, is aan jou dan het beeld
dat de spiegel je laat zien? Heb je er in je meest be
schouwende stemming niet stiekem naar verlangd
achter de sluier van het uiterlijk
20
21
van
jezelf en van
de ander, te kunnen gluren? Er is iets aan jou dar

helderder is dan de zon en mysterieuzer dan de
nachtelijke hemel. Je heb dergelijke dingen vast en
zeker heimelijk vermoed, maar ben je volkomen in
Ontwaken
je mysterieuze essentie terechtgekomen?

Ik verwelkom jouw mysterieuze essenrie. Oir boek
is voor jou en gaat over jou. Het gaar over je bewust
wording en je herinnering aan wie je werkelijk benr.
Dus begin maar en lees verder, neem elk hoofdstuk
dar je aantrekt. Elk hoofdstuk staat op zichzelf, maa.r
geeft een verdere verdieping aan de hoofdstukken die
eraan voorafgaan. lk vertrouw op de wijsheid van je
voorkeur om je naar her juiste hoofdstuk of bladzij te
leiden die wellicht je ogen of je hart opent voor her
complete wonder van je oneindige zelf.
Oir boek begint met een hoofdstuk over spiri
tuele bewustwording en eindigt met een hoofdstuk
over trouw aan de eeuwige waarheid. Als je Jaarna
nog meer wilt lezen, er is een boek op komst dat
gewijd is aan her leven na de verlichting. Maar ge
noeg van deze inleiding en hinrs naar dingen die
nog komen. De tijd is nu, en mijn verwelkoming
strekt zich helemaal uit naar jouw handen in de
vorm van dit boek.
Dus als het je behaagt, lees verder, maar laat het
je gezegd zijn dar spirituele bewustwording nier is
wat jij denkt.
er doel van het onderricht dar ik geef is ver

lichcing - ontwaken uir de droomstaar van
afgescheidenheid om de werkelijkheid van het Ene

re
realiseren. Kortom, mijn onderricht richt zich
op realiseren wat jij bent. Misschien vind je ook

andere elementen in mijn lessen die eenvoudigweg
opkomen als antwoord op iemands bepaalde be
hoefte op dat moment, maar eigenlijk ben ik
er
alleen in genteresseerd jou wakker te schudden.

Verlichting bctekenr je bewust worden van war
je werkelijk bent en dar dan zijn. Realiseer en wees
het, realiseer en wees het. Realisatie alleen is niet
genoeg. De volrooiing van zelfrealisatie is zijn, en
dat betekent handelen, doen en rot uiting brengen
Adyashanti, San jose, januari 2006
22
wat je beseft. Oir houdt heel veel in en is een geheel

nieuwe manier van leven - leven in en als werke-
2.
lijkheid, in plaats van le ven volgens de geprogram
zoeker, maar het is het begin van een leven vanuit
meerde ideen, overtuigingen en impulsen van de
je ware aard. Dat is een rotaal ander e ontdekking -
dromende geest.
het leven geleefd vanuit eenheid , belichamend war
De waarheid is dar je aJ hem war je zoekt. Je
je bene, een menselijke uitdrukking van eenheid
zoekt naar God, met zijn ogen. De waarheid is zo
zijn. Er is geen sprake van dat jij her Ene wordt;
eenvoudig en schokkend , zo radicaal en taboe dat
jij bmt her Ene. De vraag is: ben je een bewuste
ze makkelijk over het hoofd wordt gezien als je zo
uitdrukking van her Ene? Is het Ene zich bewust
druk bezig bem met zoeken. Misschien heb je in
geworden van zichzelf? Herinner je je wee r wat je
het verleden wel gehoord wat ik zei, en misschien
werkelijk bent? En als dar zo is, leef je
geloof je het zelfs wel, maa r mijn vraag is: Hb je:
Leef je echt bewust als het Ene?
het met je hele we:t.cn gerealiseerd? Leef je her?

Mijn spreken is bedoeld om je wakker re schud
den, nier om je re vertellen hoe je nog beter kunt
er
dan naar?
A1 m ij n roespraken gaan over ontwaken of het

leven erna. Waarover ik ook lijk
te
spreken, eigen
lijk heb ik her over een van deze twee dingen.
dromen. Je weer hoe je nog beter kunt dromen.

Aihankdijk van je memale en emotionele sraar op
dat moment , kan ik heel vriendelijk en mild regen
je zijn, of nier zo vriendd ijk en mild. Misschien
Voordat ik jaren geleden eindelijk mijn verlich
voel je je beter nadat je met me gepraat hebt , maar
ting bereikte, was ik helemaal lijp van verlichting
dat hangt samen met wakker worden. Word wak
Je moer een beerje geschift zijn om serieus zen te
ker! Jullie zijn aHemaaJ levende boeddha's. JulHe
beoefenen. Mijn leraar zei altijd: 'Alleen de lijpen
zijn goddelijke leegte, het o neindige niets. Dit
blij ven . ' Een van de vormen die mijn gek te aan
ik omdat ik ben wat jullie zijn, en jullie zijn
nam was dat ik, voo rdar ik op zondagochrenden
w eer
paar uur met de groep van mijn leraar ging
war ik ben. Laa r alle i deen en beelden in je geest
een
varen, ze komen en gaan en wo rden zelfs nier door
zitten, vroeg opstond, om vijf uur of half zes, en
zou je zoveel aandacht
alvasr ging 7.irten. Dan zar ik in een kamertje te
jou opgewekt. Dus
waaro m
aan je verbeelding schenken wanneer je op dit mo

ment de: werkel.ijkheid kunr realiseren?
Denk nu niet dat o n twaken het einde is. Ont
mediteren en ver nikkel de van de kou.

Terwijl ik daa r
gebeurden
er twee
zar,
op een van die ochtenden,
din gen na elkaar, die heel para
waken is het einde van het zoeken, het einde van de
doxaal leken. Als eerste een spontaan inzicht dat
24
!S
alles n was. Dar mani fes teerde zich voor mij zo,
z mee al deze verschijningsvormen gedentificeerd
dar ik in de voortuin een vogelgeluid, een getjilp
was geweest, dat her wt aan dir leven echt dacht
hoorde, en er ergens in mij de vraag opkwam: 'Wat
dar he r een vorm was.
hoort het geluid?' Ik had deze vraag nooit eerder
Plotseling kwam her bewustzijn los van de
gesteld. Ik besefte plotseling dar ik even goed het
vorm en was het
geluid was als de vogel als degene die de vogel
zelf niet meer als welke vorm ook, of het nu een
hoort, dat het horen en het geluid en de vogel al
lichaam, een geest, een leven,
lemaal manifestaties waren van n ding. Ik kan
of een herinnering was. Ik zag dit, maar ik kon her
niet zeggen wat dat ene ding is, ik kan alleen maar
bijna nier geloven. Het was alsof iemand even een
zeggen: en ding.
miljoen in mijn zak stopte, en ik het er sreeds uir
Ik opende mijn ogen en ik merkte dat dit ook

in de kamer gebeurde
de muur en wie de muur
zag waren heuelfde. Ik vond dat heel vreemd, en
zelfstan dig.
Her definieerde zich

een
enkele gedachte
haalde alsof ik niet geloofde dat ik her had. M a ar
her kon ook nier ontkend worden. Ook al bezig ik

her woord 'ik', er was geen 'ik', alleen her Ene.
ik realiseerde me dat wie dit dacht er ook een ma
Deze rwee ervaringen deden zich regelijkercijd
nifestatie van was. lk stond op en liep door het
voor, de ene een paar momenten na de andere. Bij
huis op zoek naar iets dat geen deel was van het
de eerste werd ik de eenheid van alles, en bij de
Ene. Maar alles was een weerspiegeling van dat
rweede werd ik het bewustzijn of de geest die vol
Ene ding. Alles was het goddelijke. Ik liep de zit
ko m e n wakker werd uir alle identificaties, zelfs uit
kamer in. Midden in een stap werd alles plotseling
eenheid. Toen de eenheid wegviel, was er nog een
ontdaan van bewustzijn, of gewaarz.ijn, of het nu
basale wakkerheid, maar die had rwee aspecren: ik
iets fysieks, iets lichamelijks of iets werelds was.
ben alles, en ik ben volslagen niers. Oir was de be
In de tijd van n voet st ap verdween alles. War
wustwording, de realisatie van het zelf
ontsrond was een beeld van wat eruitzag als een
Her vol gende war er gebeurde was dar ik
oneindig aantal geleefde incarnaties, alsof er een rij
stap deed, gewoon een stap. Het voelde als de ma
hoofden achter elkaar werden opgesteld , zover als
nier waarop een baby dar doet, wanneer hij zijn
mijn blik reikte. Het gewaarzijn besefte zoiets als:
eerste goed e stap zet en dan glimlacht en
'Goeie genade, ik ben talloze levens met verschil
heen IUjkr als om re zeggen: 'Zag je dar?' en je zijn
l ende gedaa nten gedentificeerd geweest .' Op dat
blijdschap zier. 1k deed dus een stap en her was als
moment besefte het bewustzijn- de geest- dat her
'Wauw! De eers te stap!' en nog een srap
1-..
om
t:cn
zich
en men
nog een en ik bleef in kringetjes rondlopen, omdat
over ging. Die ervaring, die doorgaar en vandaag
elke stap de eerste was. Her was een wonder.
nog steeds dezelfde is, is werkelijk de basis van alles
Bij dke 'eerste' stap vloeiden vormloos bewust
waarover ik praar.
zijn en eenheid samen, zodat her wakker-zijn, dat
Wanneer we echr gaan kijken naar wie we den
zich altijd met de vorm had gedentificeerd, nu in
ken dat we zijn, worden we zeer gevoelig voor
feite binnen de vorm bestond, met niets vereenzel
genade. We beginnen in re zien dar, al hebben
vigd. Het keek nier via gedachten of herinneringen
we misschien allerlei gedachten. overruigingen
aan war er eerst was, alleen via de vijf zintuigen.
en idenrireiren, deze ons noch aparr noch samen
Zonder geschiedenis of herinnering, voelde elke
vercellen wie we zijn. Er doet zich een mysterie
stap als de eerste.
voor: wc beseffen dar wanneer we echt goed en
Toen ging de gekste gedachte door mijn geest
nauwkeurig naar onszelf kijken. her eigenlijk ver
- die ik na dertien jaar zenbeoefening nog altijd
bazingwekkend is hoe wij mensen denken dar we
grappig vind- '0 jee, ik ben ner uit zen onrwaakr!'
volkomen overeenkomen met de inhoud van onze
War ik daarna deed was mij vrouw dir vreemde
geest, gevoelens en geschiedenis. In vele vormen
briefje schrijven, waar iets op stond als: 'Gefelici
van spirirualiccit tr ac ht men zich re ontdoen van
teerd. Her is vandaag mijn verjaardag. lk ben net
gedachten, gevoelens en heri nn eringen - de geesr
geboren.' Ik lier het voor haar achter, en roen ik
leeg re maken, alsof dat een wenselijke of spirituele
langs ons huis reed om naar mijn meditatiegroep
toestand zou zijn. Maar de geest leeg hebben is nier
re gaan, zag ik haar daar met her briefje in de hand
per se verstand ig. Daarenrcgen heb je er meer aan
staan zwaaien. Ik weet niet hoe, maar ze wist pre
door gedachten heen
cies war her betekende.
dar een gedachte maar een gedachte, een geloof.
re
zien en re onderkennen
lk ve rr elde mijn leraar drie maanden lang niet
een herinnering is. Dan kunnen we ophouden be
over de ervaring, want dat leek z.inloos. Waarom
wusnijn of geesr re koppelen aan onze gedachten
zuu
iemand die moeren weren. Ik voelde geen be
hoefte her aan iemand te verrellen of gelukgewenst
en psychische toestand.
Mer die eerste stap, roen ik besefte dar war er
de ervaring zelf. Pas
door mijn ogen en zinruigen keek wakkerheid of
later hoorde ik dat mijn ervaring overeenkwam
Geest was, in plaats van conditionering of herin
merwaar mijn leraar aJcijd over had gepraar. Ik be
nering, zag ik dat dezelfde Geest door alle andere
sefte dat dir onrwaken was waar her in iedere leer
ogen keek. Het deed er niet roe of hij door een an-
te worden. Ik had genoeg
aan
dcrc conditionering keek; het was precies hetzelf
Wat zo mooi is aan bewusrwording is dat het ge
de. Her zag zichzelf overal, niet alleen in de ogen,
voel van 'ik' die dat leven leidde er nier meer is
maar ook in de bomen, de stenen en de vloer.
wanneer je nier meer functioneen volgens je con
Het is paradoxaal dat hoe meer deze Geest of
ditionering. De meeste mensen zijn vertrouwd
dit bewustzijn proeft aan z.ichzelf, nier als een ge
met het gevoel een ik te zijn die dir leven leidt.
dachte, een idee of geloof, maar als een simpele
Maar wanneer dit doorzien wordt, is de ervaring
aanwezigheid van wakker-zijn, hoe meer dit wak
dat war dit leven werkelijk drijft en bestuurt liefde
ker zijn overal wordt weerspiegeld. Hoe meer wc
is, en diezelfde liefde leeft altijd in iedereen. Wan
uit lichaam, geest en identiteit om waken, hoe b
neer 7ij zich door jouw persoonlijke moeilijkheden
rer we zien dar lichaam en geest feitdijk slechts
heen worstek raakr ze versplinterd, maar ze is er
verschijningen zijn van diezelfde
nog steeds. Niemand heeft: deze l ie fde in eigen
Geest, diezelfde aanwezigheid. Hoe meer we

ons realiseren dar wie we zijn geheel buiten de tijd
dom. ledereen is in essemie een manifestatie van

die liefde.
staat, buiten de wereld, en buiten alles wat er ge
Je hebr momenten gehad in je leven, of je je
beun, hoe mee we beseffen dar deze zelfde aanwe
daar nu van bewust bem of nier, dat je tijdelijk
zigheid de wereld fs - alles war er gebeurt en alles
de 'ik' waarmee je gedentificeerd bene, vergat. Her
wat er bestaat. Het is als rwee kanten van een en
kan spontaan gebeuren als je iets moois ziet, of her
dezelfde medaille_
kan ontstaan doordar je je ego vergeet. Mensen
De grootste barrire voor her oorwaken is het
hechten meestal geen waarde aan deze momenten.
geloof dat her iets zeldzaams is. Wanneer je deze
Nadat je het 'mooie moment' hebt meegemaakt,
barrire opzij zet, of in ieder geval regen jezelf zegt
neem je het vertrouwde gevoel van idemircir weer
dat je eigenlijk niet weet of je overruiging dat be
aan.
wusrwording moeilijk is waar is of niet, dan komr
kijkgaatjes waardoor de waarheid wordt ervaren.
alles onmiddellijk tot je beschikking. Aangezie n dit
Als .ie er naar uit gaar kijken, zullen ze je opvallen.
alles is wat er is, kan her niet zeldzaam en moeilijk
Plotseling houdt de geest dan op zijn eigen verhaal
zijn, renzij we dat hardnekkig volhouden. De basis
te vervolgen. Misschien zie je dar jouw individuele
van dit alles is nier theoretisch maar een ervarings
identiteit of ik-gevoel even afwezig was en dar war
feit. Niemand heeft het mij geleerd en niemand
jij echt bent nier verdween. Stel je dan de vraag:
kan het jou leren.
'War is de echte ik? Als mijn idemheir even afwe-
M aar feitelijk 7.ijn deze gelegenheden als ldeine
il
zig kan zijn en ik niet ve rdw ijn, war ben ik dan?' of
Er is een prachtige parabel uit de Bijbel die zegt
liever : 'Wat ben ik
dat her gemakkelijker is voor een kameel om door
anneer ik wl verdwijn?
'
Meestal wordt de geest geactiveerd in reactie
her oog van een naald te kruipen dan her voor een
rijkaard is om in de
denken rot echte intellige n ti e interrumpeert en
hernel te komen. Je rrachren

vasr re klampen aan je identiteiten, zdfs aJs het de
dat is weer denken . Dan
aller-spirirueelste, aller-heiligste idenrireiren zijn,
kan er een hiaat komen russen de ene gedac hte
is als de poging een kameel door het oog van een
en de volgende, en als je in dat interval heel aan
naald re duwen
ve rtro uw d e idemireir nier

meer naar buiten. Zodra er ide nt it eit in her hiaat
zuiver, te geconstrueerd om toegan g te krijgen tot

de waarheid. Maar
sprin g t voel jij je niet meer aanwez ig Niemand
oog va n de kle i nst
zijn breng t de geest meestal zo van zijn stuk, dar
Ruimte, je eigen niet-z.ijn, kan er recht doorheen
hij dat hiaat heel snel gaat o pv ul l en . 'Hoc ka n het
naar de hemel. Geen van ons kan ook maar een
dar ik niemand ben?' Maar om het op te
st ukj e ego-identiteit meenemen.
op de v raag: 'Wat ben ik?' Hij beg int erover na te
zegt: 'Wacht eens even
'
wezig bent, breng je je
vullen
heid,
en
laat die 1.ich ontwikkelen in jezelf. Er is
geen betere
m an i er
om
erachter te ko men war je
Ze zijn te grof, ce groot te on

,
is n ding dat wel doo r
her
mogelijke naald kan kruipen.
er
Geweldig is de ervaring wanneer we ons eigen
met iem and is zinloos . Als je echt wilt we ten war

je bent. ervaar dan het imerval, ervaar de open
niet-zijn ge wo rde n
zijn.
We beseffen ons zuivere
en zien dar war wc zijn zuivere Geest

der vorm. Wc onderke n nen dat vormloze
wakker-zijn
is
zon
Geest de essentie is, de bezielende aanwezigheid
bent.
Dan wordt spiri tualiteit niet alleen echt, maar

avontuurlijk
en
interessant. Je vraagt: 'Deze open
heid, deze aanwez.igheid'
noem her wat je wi lt
- 'ben ik dat dan?' Je begint te
m erke n
of
aan te
van alles. Dan verkeer je in de hemel, omdat Geest

en
essentie bij iedere stap ons lichaam innemen.
Dat is de ware beteke n i s van opnieuw geboren

worden. O pnieuw geboren
wo rden
is nier alleen
voelen dat je iets gaat beg rij pen dat geen voort
een grootse emotionele, religieuze bekeringser
brengs el is van denken, overtuiging
of geloof. En
varing Dat kan fijn zijn, maar dar is slechts her
wanneer je her toe je door laat dringen, dit wakker
andere kleren. Opnieuw gebor en

worden is werkelijk opni(zw geboren worden, niet
zijn dat geen enkele identiteit heeft, is het verbluf

fend.
In zen noemen we dit het ongeschapene; het
is het enige dat je gee.t niet creert.
32
aanrrekken van
een
nieuw spiritueel kledingstuk krijgen. Preciezer
geformuleerd is het
ongeboren worden. wan nee r
we
beseffen dat dit eeuwige n iet s in feite dit leven leidt

dat
'mijn lev en
'
groot verschil.
heet.
Maar alleen dat je de waarheid besefr en spiri
rueel
ven
ontwaakt, wil nog niet
een
is, dal je her verzint. Dat is ontwaken. Er is een
ze
ggen dar
jouw
le
eindeloos stijgende lijn va n voorspoed zal
Lcerng: Heb ik het
allem aal verzonnen?

Adyashanti: Atles. Maar het wakker-zijn in jou
droomt niet. Alleen de geest droomt. Die verrel e
o ongan g
zijn. Dar zou n ie t de vrede zijn die alle versrand
zichzelf verhaaltjes en wil we ten of je
re boven gaar. Zolang ons leven prenig is, is her
boekt. Wanneer je overschakelt naar waakzaam
heb b en . Maar het leven
heid, besef je: ' Wach t , het is een droom. De geest
doet wat her doet, als een oceaan in beweging. Of
schept een veranderde werkelijkheids[oesrand, een
de go l ven hoog of laag zijn, ze zijn even heilig, en
virruele werkelijkheid, maar het is niet
omdat je niemand hem, schaden ze je niet. In dit
is maar denken.' Het Jenken kan in de
wakker-zijn zit de vrede die het versrand re boven
van gewaarzijn een miljoen verhalen vertellen, en
gaar, en jouw leven hoeft het nier beter re doen.
dat verandert geen si kk epit aan het gewaarzijn.
Het kan gewoon doen war het leven doet: stro
Het enige
men. Her deert jou
zich
gemakkeli;k
om
vrede
t:e
niel.
waar-
het
context
dar zal veranderen is hoc het lichaam
voelt . Als je jezelf een droevig verhaal verrelt,
reageert het lichaam da rop . En als je jezelf een

verhaal vol zelfverheerlijking vertelt, voelt her li
opgeblazen, zelfverzekerd. Maar
Leerling: Van her laren varen van ons egocentris
wan
neer je beseft dat het allemaal verhalen zijn, kun je
me zodat we ku nnen ontwaken gesproke n - denk
ontwaken uit je gees t, uit de droom. Nietjij wordt
je dat het van ons
wakker, war eeuwig wakker was realiseert zichzelf

Wat eeuwig wakker is, dat ben jij.
chaam
a fgep eld
wordt als de schil van
een sinaasappel?
Adyashanti: Afpellen is net als
's
nachts
zich
een
droom hebben waarin je droomt dat je een thera

peut bezoekt, en je v oe lt je s teeds beter, en je hebt
her gevoel dat je iet s bereikt. Ontwaken is dat je
op de bank zit en je verhaal vereelt, en nog steeds
verward bent- niet erg ver gekomen. Dan realiseer
je je opeens dat dit
een
droom is, dat dit nier echt
j'i
Satsang
e komen hier samen om de Waarheid te
herkennen die eeuwig is. In satsan g zijn be
tekent in verbinding met Waarheid zijn. Wanneer
we dit begrijpen, kunnen we hier met een gemeen

schappelijke intentie samenzijn.
Wanneer je naar satsang komt om vcrbinding
te hebben met Waarheid, ben je bereid te vragen:
'Wie ben ik?' of 'Wat ben ik?', zonder een script
of een rol, zonder het verhaal over wie jij bent en
wat jij bent, met loslaren van het script van waar je
denkt dat je leven over gaat. Elk gevoel van iden
titeit heeft zijn script. Enkele rollen in die scripts
zouden kunnen z.ijn: 'Ik ben de succesvolle jongen
of het succesvolle meisje,' of 'Ik ben de onsucccs
volle,' of 'Ik ben degene wiens relaties nooit wat
worden,' of 'Ik ben de spiriruele zoeker die veel
37
spirituele ervaringen heeft gehad.'
We hebben al
lemaal en specifieke rol en onze ver hal en over di<:
ome vrijheid niets re maken he bben met het be
rol. Maar onze ro l len en verhalen zijn nier war wij
hebben alles te maken met onszelf roestaan op dit
zijn.
momcm
Het mooie aan satsang is dat het een gelegen
halen van een bepaald voordeel. Integendeel, die
te
ervaren hoc het is als onze s rrategic ons
volkomen uit handen wordt g eslagen . Mer inbe
heid is om uit je verh aal wakker re worden. Wan
grip van onze strategie om bev rij d
neer je je gaat realiseren war Waar h ei d is. 1.ie je in
snaregie. Dit is een kans om op
dat Waarheid geen absuactie is. het is niet daar er
strategien om iets re worden.
gens buiren je, en her is niet iets war je morgen zult
De zegen van sarsang is dar
te
zijn van alle
cc
hou den met alle
we
open staan voor
weren. Je ontdekt dar Waarhe i d is wie jij zonder je
de onmiddellijke ervaring dat de kleine ik onrwa
ve rha al of script, nu, op dit momenr bem.
pend wordt. Bijna overal waar je heen gaat, wordr
De werkelijke zegen van deze ootmoering is
de kans om nu, nier
o rgen, gesro p r re worden.
dar gevoel van ontwapend worden weggeduwd,

verstopt,
n iet ecns
besproken of e rkend . Maar hier
Je bewust worden van de waarheid van je essen
k un nen we zeggen: 'War ben ik,
cic wordt nier in de eoekomst bereikL Her is nier
iets waar je je op voorbereide of war je verd i en t of
ment iets eis, zonder dat ik ergens op hoop, zonder
waard be nt . OnlWaken is een radicale verandering
mijn s cript? ' De geest , als hij iets zou zeggen, zou
van identiteit. Je denkt dar jij jij bent, maar dal
ancwoorden: 'Ik weer het nier,' omdat de geest nier
ben je niet. Jij bent eeuw1ge essentie. Hel momenr
weet wat hcr is ontwapend te zijn, hij weer
om te ontwaken is
of war hij is zonde r 1.jn rol of karakter re s pel en.
nu.
Nier morgen. Nu.
Wanneer de kJeineik begint re beseffen waarom

voor mij. Ik dacht dar ik hier
erop reageren, houdt die
iets uir te halen voo r
om
er
mij, maar dat zit er niet in.'
1w
mo
n ie t wie
De acteur die dir alles opvoert heer 'ik'. Zelfs

w ann er
gekomen
wie ben ik
wnder mijn verhaal, zonder dar ik van dit
hij hier in satsang is, denkt hij: 'Dit hier is niets

was
en
we de roep
en her is de neiging
van
van
satsang verwelkomen of
acteur
zichzelf in stand.
de gee s t om re 7.eggcn: 'Ik
Her is een revolutionair i dee voor ieder mens om
ben hier.' Maar
ergem heen
of iers te doen waar we niet
her 'Ik ben hier' zit, heeft dar iets weg van roepen
ons voordcel mee kunnen doen. Niet dat er iers
in een lege kamer- er is een ech o, 'Ik hen hier',
mis mee is om soms ergens voordeel uir te halen,
en elke keer dat we
maar in sarsang leren we inzien dar ons gd uk en
echo. W ie? 'Ik ben hier.' Wie?
re
gaan
wanneer we
zoeken wat
er
achter
kijken , vinden we slechts een
39
Dus dan ga je nog meer loslaten, om ook nicc hel
levende antwoord bent. Niets
subtielere spd te spelen dat je denkt dat je een ac
vangt die levendheid, dat leven van het antwoord.
teur achter de rol benr. Je gaat inzien dat het ge
Daarom is zo vaak gezegd dar alleen de mensen die
woon weer een verhaal is. Als je echt goed kijkt,
nier weten wie zij zijn, de ontwaakren zijn. Ieder
heb je de geweld ige kans volledig ontwapend te
ander weet wie hij is. Hij is zijn script, wat zijn
worden omdar je geen acteur of wie dan ook zul r
script ook is, zelfs als dat script is: 'Ik ben nier ont
waakt.' Wakker-zijn is gem scri pt hebben, weten
dat een script uiteindelijk maar een script is, en
vinden.
Wanneer deze: ontwapening plaatsvindt, laat je
de woordloze ervaring zichzelf presenteren. Oir is
war
ik je verrel vcr
een verhaal maar een verhaal.
de wo ordloze ervaring van zijn die je zelf kunr voe
Er is een staat waarin de geest zege: 'Ik heb geen
len. Je zult beseffen dat het geen script of rol is, er
idee wie ik ben,' omdat hij het juiste script niet kan
komt geen agenda
vinden. Ontwaken is de realisatie die plaatsvindt
aan dit
momenr.
re pas, en zij sreh geen eisen

Het is ook nier de acreur. Wat jij
aan
als de geest heeft gezegd: 'Ik geef het op. lk heb

gewoon geen idee wie ik ben.' Wanneer je dit gaat
bent besrond al voor jouw idee van jezelf.

War jij bent zonder je rol, daarvan wordt vaak
begrijpen, besef je dat, als je je script van iemand
gedacht dat her ergens versropt zir. En wanneer je
die luistert neerlegt, en als je je script van iemand
je rol dus opgeeft wanneer je vcrder kijkt dan hec
die iets zegt neerlegt, en jij deze rollen een ogen
karakter dat 'ik' heet, naar de waarheid van je es
blik laat vallen, je niet degene bent die je dacht te
sentie, denk je misschien dat er iemand re vinden
zijn. Naar satsang komen is iets heel revolutionairs
is die op de een of andere manier verborgen is. Als
om te doen voor dit idee
d i t gebeurc, denk je misschien, wanneer je in deze
denkt dar het zijn geluk zal vinden door zijn script,
ontvankelijke roesrand komt: 'Er is niemand hier,
zijn rol zijn idenrireic
maar
toch
maar even
kijken, zoe ken naar het zelf,
de waarheid, de verlichte ik. Zoeken naar her

'
ver
lichte zelf is ook maar een rol, een scripr. Hcc is
ce
van
'ik', omdat het ik
veranderen, - zelfs als her
zijn identiteit is geen identi teit te hebben. Het zal

doen wat nodig is om de bal die 'ik' heer aan het
roJlen te houden.
onderdeel van het script van de spiritu ele zoeker.
Onze spirituele cultuur is gecompliceerd gewor
Ns je dat script laat vallen - wat ben je dn?

Oe reden waarom ik je vraag te onde rzoeken
wat je bene is na t uurlij k dar jij op dit moment her
den. We hebben steeds subtielere spirituele ideen
-!0
41
in re b rengen in onze discussies. Veel mensen heb

her oude zwaarwichtige idee van God en zonde
het levende antwoord. Het leeft!
vervangen door de woorden bewustzijn en condi
anrwoord,
tionering, die een beetje lichter klinken. De mo
Op dit moment van stralend w akker -zijn ontvouwt
derne spirituele mens heeft van die uiterst abstraere
een mysterie zich stap voor stap voor zichzelf. Deze
ideen. Hoe abstracter her idee, hoe transparanter
levende sta ar van zijn, noem het war je wilt, is her
her is. Het valt n iet mee een beeld te vormen van
enige
bew ustzij n om op je al raar re zetten. Je altaar wordt
op dit momenr bent. Je bent niet een menselijk
steeds weer leeggemaakt. Als je de Waarheid wilt
wezen,
zien, zet er dan niers op. Her allerbeste altaar, daar
war
maar
je altijd bent geweest, altijd zult zijn
en
je bent mentie die eruit ziet als mens.
Oprecht onderzoek heeft iets van een kind dar

zich afvraagt: 'Ben ik dit echt?' Denk er nier over na,
zou niets op moeten staan.

Maar ook absreaere ideen, als je je ermee iden
maar sta deze vraag toe steeds meer van je pantser af
tificeerr, kunnen je pakken en her ontwapenen van
te breken. Heb je wel eens geme rkt dat de geest nier
de geest tegengaan. Zelfs wanneer er een plotse
weer wat hij moet doen? Sta open
linge ervaring is
van
wakker-zijn, is het heel ge
van
voor
dat gevoel
onwetendheid, en wees niet bezig met jezelf te
makkelijk voor het vcrstand om de levende geest
ontwapenen. Zie, dat zich in het centrum daarvan
van w akker - zijn aan te nemen , er zijn stempel op
een levendig, sualend wakker-zijn bevindt. Hoe,
re drukken en er zoiets van te maken als : 'Dit is
dat is een raadsel, maar door het zien van dat wak
wakker-zijn, of gewaarzijn, of bewustzijn , of her
ker-zijn toe te laten, kun je zelf onrwaken.
geven
Wanneer je wakker-zijn toelaat, zul je merken
om maar niet onrwapend te worden. Zo zien we
dat het spelletjes speelt met je leven. Het gedraagt
dat zelfs het meest heilige begrip, als het nier heel
zich niet vol gens de agenda van de lcl eine ik, die al
l u chtig wordt gehan teerd, een subtiele verdedigi ng
die ideen heeft over wat er allemaal gebeurt wan
kan worden regen deze betreffende
neer je verlicht wordt. Her wakker-zijn staat on
zelf.' Her verstand zal er iedere naam
aan
staar van
zijn,
die niet in een idee kan wo rden vast gelegd.
verschillig tegenover de bedoeli ngen die jij mocht
Als we de vraag stellen : 'Wie ben ik zonder het
hebben. Het gaat zijn weg, en l uis ter e nier naar wat
ik-idee? Wat ben ik 1.0nder her ik? kan het woord
jij wilt, en je bent dankbaar dat het niet luistert. Je
loze z ich onmiddellijk openen, kan het ideeloze
ontdekt dat het zijn e.igen beweging kent, en dat,
zich openen. Laat het ervarm daarvan toe, want
veronderstel ik, is echte overgave - het volgen van
dar is her levmtb ancwoord op de vra gen: 'War ben
die beweging. Dit is de ware betekenis van 'Uw wil
ik? Wie ben ik?' Oir is niet het dode, conceptuele
geschiede' .
42
43
De geest houdt zich mtssch1en wel bezig met ont

wapend worden en hec
en
loslaren van alle zij n ideen
ripts. Misschien zegt hij: 'Ik krijg misschien
sc
n iet wat ik wi l.' En ik z eg, je hebt verdomd veel

geluk als je niet krijgt war je wilr! Verlichting heeft
mi.i niets opgeleverd wat ik wilde. Ik dacht dar
er
een heleboel di n gen door opgelost zouden wor
den. Ik had allemaal ideen over wat het me zou

brenge n . Ver geet her maar! Nier dar je niet krijgt
wa t je wilt , maar het kan je merschelen of je krijgt
wat je wilt. Ik kan nier n ding bedenken dar ik
gekregen heb, w aarvan ik dacht dat ik het zou krij
gen. Wat
wel gebeurde was dat her me niet meer
kon schelen. Wat een afschuwelijke droom was het

- te denken dat
ik die dingen nodig zou hebben
om ge lu kkig te zij n.
Het mysterie van je eigen ess e mie verwdkomen

is sacsang. Oir staar in contrast met wat spiritua
liteit vaak is - je eigen essen tie wegdu wen, en her
mysrerie
definiren, of het opmigen met parels en

bloemen, enzovoort, zodar het eruit ziet als een
machtig mysterie. Satsang is
een zodanige
v rwe
een
verwelkoming,
lko ming dar her idemificeren
het begeeft en h e t mysterie beseft: 'Oh, dit ben ik!

lk dacht dat ik die man daar was met die a gend a .
Ik dacht dat ik een speler van rollen was. [k dacht
dat ik de rollen
was.'
N iets daarvan is waar. Wan
n eer de rol die 'Ik ben een mens' heet eindigt, n oe

men we dat dood.
Het is veel gemakkelijker als je
die rol laat sterven voordat het lichaam sterft,
en
hel nu ten grave draagt. Door satsang k u n je je be

wust worden van wat
leven.
je eeuwig bent,
en
werkelijk
Openheid
en belangrijk onderdeel van sarsang, als we sa

menkomen om te onderzoeken war Waarheid
is, is dat je je openstelt. Sommige mensen vinden

het gemakkelijker open van geest te zijn en som
migen vinden het gemakkelijker open van hart re
zijn, maar echr hier zijn impliceert beide.
Wanneer j open bent, filter je niet wat je er
vaart en je barricadeert je nier. Je probeert je nier te
verdedigen, maar je stelt je open voor het mysterie
door vraagtekens re zenen bij war je gelooft.
Als je jezelf het enorme plezier doet niet te pro
beren je achter een bepaald idee of gevoel te vcr

schansen, wordt de openheid groter, rot je identiteit
meer en meer de openheid zelf wordt, in plaats van
een referentiepunt in de geest dat een geloof heet
of een bepaald gevoel in je lijf Her punt is niet je
47
van gedachten of gevoelens te ontdoen, maar dat je
Je omspant je wat. Je vergeet dar je probeerde her
niet het gevoel hebt dat jij er in woont.
je te herinneren, en je omspant.
'0 ja, dar is het!'
Openheid heeft geen bepaalde plaats. Het lijkt
Her anrwoord komt uit het niets. Zelfrealisatie is
of ze overal is. Ze heeft ruimte voor alles. Er kan een
netzo-het gebeurt nu. Het gebeurt bij bereidheid
gedachte zijn of geen gedachte. Er kan een gevoel
je te ontspannen en niet te weren.
zijn of geen gevoel. Er kunnen geluiden zijn. Er kan
Je kunt nu op die moment c:en ervaring van
srilre zijn. Niets versroorr openheid. Niets verscoort
openheid kr ijgen Je hoeft je niet open te stellen
je ware aard. We worden alleen gestoord wanneer
of opener
we ons afSluiten door ons met een bepaald stand
die hier en
punt
binnen, van buiten en overal van. Ervaar het maar.
re
vereenzelvigen, een idee over wie ik ben of
re
worden. Herken alleen de openheid
nu
reeds ervaren wordt. Dit ken je van
wie ik denk of voel dar ik ben; we gaan in verzet
Laat her
tegen wat er gebeurt. Maar wanneer we onze ware
nen, en de ervaring wordt dieper
aard zijn, die openheid is, merken we dar we feite
meer woordloos. t'S eenvoudig woordloosheid.
lijk regen niets in verzet
Dan raak je niet in verwarring door woorden,
zijn. Wat er ook maar in

openheid gebeurt is volmaakt ok, en dus kunnen
we spontaan en verstandig op het leven reageren.
Satsang heefr re maken met herinnering. Her
woord 'openheid' los. Laat her verdwij

en
wordt meer en
en
beperk je je ervaring niet door in de woorden te

geloven. Maar zodra je het woord 'openheid' erop
legt, neemt je ervaring een bepaalde smaak aan,
is alsof je vergeten bent dar je deze openheid was,
die niet helemaal de juiste is. Misschien komt her
dacht dar je Iers was. Mensen hehhen eindeloze
er dichtbij, maar het is niet helemaaJ wat her was
en
mythes gecreerd over hoc wc het zijn vergeten.

maar dat doet er
roen je dat idee nier had.
ei genlijk nier roe. Oe kern van

nier jezelf veranderen en vervormen,
kan de vorm hebben van vallen in war onbekend
maar je herinneren wat je bem. Waarheid heeft re
is voor de geest. Deze heeft de neiging zich hier
maken mer het herinneren, herkennen of realise
ideen over re maken en de ervaring te beperken,
ren van je ware aard.
maar het is feitelijk een intensivering van de erva
sarsang is
Ken je de ervaring dat je iets vergeet, zelfs al
Dit loslaren kan zich verdiepen. Die verdieping
ring van
zijn.
In die ineensere ervaring realiseert
was het zo-even nog in je gedachten? De geest doet
de beperkre mens die je dacht re zijn zich dat hij
misschien moeite her zich re herinneren, maar dit
daarentegen deze openheid is. Je zult ook zien dat
maakt her juist moeilijker. Wat helpt dan ren slotte?
anderen dir zijn. Wanneer jij jezelf bevrijdt, is her
411
49
niet alleen jouw zelf, maar het Zelf dat bevrijd
Wanneer je je bescherming laar vallen, komt de
wordt. Jij herinnert je her Zelf van iedereen, om
waarheid binnen en haalt het zelfbeeld weg. Daar
dat het hetzelfde Zelf is. Wanneer dit gerealiseerd
om ging het zelfbeeld gepaard met een muur, om
wordt, maakt dat de torale transformatie van men
dat zonder de
selijke inreractie mogelijk.
aard zich onmiddellijk opdring t en her ze.lfbecld,
m uur
de herinner ing van je ware
Open geest, open han. Besef dat er niemand in
goed of slecht, weghaalt. Er is gee n zelfbeeld dat
je is die je moet beschermen. Een emotionele be
geen muur om zich heeft en geen zelfbeeld dat niet
grenzing of gevoelens van afgescheidenheid en ge
gepaard gaat met pijn. Niet alleen heb je je eigen
soleerdheid die voortkomen uit de begrenzing zijn
muren, maar er zijn ook muren die je om anderen
onnodig. De enige reden
projecteert, de bee lden die je van hen hebt, die je
waarom
j e ooit Jacht dat
je bescherming nodig had was vanwege een heel

onschul dig misve rstand. Dit gebeurde omdat je,
beletten hun ware aard te zien.

Met de bereidheid in
re
zi en dar
een
beeld niet
idee van jezelf
reel is, storten de muren in. Wanneer de intel
gaf, ook gereedschap kreeg voor her bouwen van
lectuele muur afbreekt, word je ru im van geest.
een muu r om dit idee te beschermen. Je leerde bij
Wanneer de emotionele muur afbreekt, word je
voorkomende geleg enheden het gereedschap uit re
ontvankelijk. Wanneer realisatie van de Waarhe i d
breiden. Als
goede dosis boosheid nurrig leek,
her beperkte ik verwijdert, is er plotseling geen
of m i ssch ien wel wrok, schaamte, afkeuring of be
zelfbeeld - maar alleen rotale aanwezigheid. To
drog, voegde je dar aan je uitrusting roe. Of je nu
tale aanwezigheid! Deze openheid is aanwezig en
vasthoudt aan her zelfbeeld van een goed mens of
beeldloos. Ze hoeft niet beschermd te worden. Er
een gebrekkig mens, de idenrireirsuitrusting wordt
kan iemand regen schreeuwen, en her geluid gaar
gebr uikt om dar beeld re beschermen.
d oor de ruimte. Dat is ok. I emand kan het lief
wen men
je als hee l klein kind
een
een
Dit is heel onschuld ig. Her gebeu n zonder dat

je weer dar het gebeurt. Het gaar door rot je beseft
hebben. Dat is fijn, maar het voegt er n iets aan roe

en het haalt er ook niets van af.
dat er, inherent aan het aanhouden van 'mij' als
Maar het grappige aan de Waarheid, of aan ver
zelfbeeld in lichaam en geest, een geloof bestaar
lichting of aan bewus twording is, dat we het over
dar je bescherming nod1g hebt. Je kunt niet het
her hoofd zien, ook al is het niet verborgen. Het is
een hebben zonder her ander. Ze zirren in herzelf
niet
de hokje.
we het verdienen. Het is moeilijk te vinden omda t
so
1.0
ver weg, en wacht op het momenr waarop
"1
het hie r vlakbij is. Deze openheid was er al ti j d al.
hij de onschuld opnieuw, alleen is er nu een diepe
Als zij een stem had, zou ze iets gezegd hebben als:
wijsheid,
'In 's hemelsnaam, hoe lang blijft dit beeldve rh aal
der ooit iets vast te pakken of weg te duwen, want
nog in stand, vraag ik me afl'
dar is niet nodig. De beweging en de fascinacie zijn
aardoor hij gdscineerd kan z ijn zon
Oir bee l dloze Zelf- noem her bewus tw o rding
dus n iet infantiel. Ze zijn als van een km d , maar
of gewa arzij n of openheid, ieder woord dat de her
absoluut wijs. In deze openheid zit de aller-diepste
in n ering bij je wakker roept- is heel stil. Maar ge
wijsheid. Dan ben je e i ndelijk in staat gefascineer d
loof mij nier. Neem de woorden mee naa r binnen.
te zijn zonder je i n een identiteit t e verliezen en
Ontdek het zel f. Jij bent de autori te it . Ik ben maar
zonder ge voel dar je bedreigd kun r w orden.

De hele wereld van een baby heeft te make n
de boodschapper.
pe nheid bent, hoe
met het lichaam. Zo hoort her ook, dat moet ook.
meer je fysieke l ichaam beseft dar er niets te be
Maar de onschuldig e wijze is niet genteresseerd
schermen valt. Dan kan her zichzelf openstellen .
in her onderhouden van her lichaam. Her wordt
Op emorioncel niveau kun je dir voelen als ge
onderhouden, maar niet uit angst dat het niet in
waarwording in je spieren en je horren. Dan ont
stand blijft. Daarom zit in het opnieuw zich heri n
plooit zich de diepst e functie van je lichaam, en
neren. in het diepste thuiskomen bij je Zelf, een
i i ng van de openheid die je in fy
vrijheid om i n derdaad hier te zijn, om dir leven te
Hoe meer je bese ft dat je
wordt het een
u t
sieke gedaan cc bent, een
iting van waar heid , in
leven zonder angst.
plaats van de beschermer van het ik. Het wordt
Een ander aspect van openheid is intimiteit.
een ve rlengi ng van openheid zelf. Je voelr bijna ba
Wat de s n el ste toegang geeft tot Waarheid, en ook
byachrige fascinatie met beweging en je zintuigen
tot schoonheid, is dar je iedere ervaring heel dicht
en war er allemaal is in de wereld . Her verschil is
bij laar komen, innerlijke en uiterlijke, zelfs als de
dat, wanneer het spirituele o n twaken dieper wordt
ervaring nier 'goed' is. Wanneer je heel dicht bij
en rij pt, je hebt wat een baby mist: wijsheid. Een
alles wat je ervaart bent , moer de verdeelde geest
baby idemificeert zich in de loop van de tijd met
alles loslaten waar hij zich op dat moment mee be
de voo rwer p en van zijn aandacht en met de bood
zighoudt . In deze intimiteit word je heel ontvanke
schappen die anderen hem over zichzelf geven.
lijk en ontde k je een grote ruimte. Of de e rvaring
Wanneer de gerijpre lichaamsgeest een verlengin g
nu onaange n aam of mooi van ka r akter is, zodra de
wordt van de openheid , zijn ware aard, ontdekt
hele ervaring he el dicht bij je is, is er openheid.
52
'53
Wanneer er imimiteir is met de hele ervaring van
rationele denken hen tot de rand brengt en maken,
het moment, blijft het gewaarlijn niet beperkt tot
in plaats van ermee op te houden, een draai van 90
war zich afspeelt in je emotionele lichaam, je fy
graden naar reehes of naar links en gaan langs die
sieke lichaam, je waarnemingen of je gedachten.
rand lopen, denken horizontaal en betrekken er
Er is alleen sprake van n geheel dar zichzelf waar
meer feiten, ervaringen
neemt, zichzelf voelt of zichzelf denkt, en alles war
heer tijdverspilling. Het enige nut van denken dat
er gebeurt lost zichzelf meestal op. Wanneer het
enige kracht heeft is een rationeel proces dat rot de
geheel zichzelf waarneemt, is dar heel iets anders
grens van her denken gaat en dan stopt. Het laat
dan wanneer het ik een ervaring heeft. Wanneer
iets anders leveren war er geleverd moet worden,
wc op deze manier loslaten, is het zoals zenmees
ongeveer zoals Einsrein deed als hij het denkproces
ter Bankei alt ijd zei: 'Alles wordt volmaakt geleid
doorvoerde
in het Ongeborenc.' Hij bezigde het woord 'On
komen. Dan bestuurt het Ongeborene alles vol
geboren' voor wat ik Waarheid noem. Wanneer
maakt omdat her heel dichtbij ervaring staac.
wr
en
herinneringen bij. Oir
her eind en de oplossing dan liet
het geheel zichzelf waarneemt, is er de indruk dar
De snelste ingang rot deze openheid in je ware
her Ongeborene volkomen zichzelf bestuurt. Het
naruur is niet zozeer door re denken, maar via de
houdt nooit vast aan ervaringen. Het brengt zich
vijf zintuigen. Als je bijvoorbeeld naar het hele mo
alleen in evenwicht en geniet overal van. En wan
ment luistert en niet slechts naar de geluiden die je
neer je je plannen en wensen laat varen, kan gezien
oren rer beschikking staan, als je het totaal van het
worden dar alles volmaakt bestuurd wordt in het
hele moment voelt, zul je z onrvankelijk worden
Ongeborene.
dar het de beperkte ruimte van het ik te buiren
Soms zie je dat je gcesr een plannetje heefc. Je
gaat. Er komt een bepaald gevoel in je lichaam, je
probeert je ergens van re bevrijden of iets te be
voelt het gewoon - het wordt ruimer. Je voelt de
grijpen, en je denkt erover na. Overweeg eens een
absolute rust. Je voelt de vogels. Je voelt hoe het is
pauze en hou
om een geluid te voelen.
een
ogenblik op met denken. Dar
deed Einsrein. Hij dacht over een probleem na en
De zinruigen geven je rechtstreeks roegang, bo
hield er dan mee op, met het idee dar hij zover was
ven het denken in virtuele werkelijkheid uit, tot
gekomen als hij kon en de grenzen van her rario
iets dat niet mentaal gecreerd is. Het is fantastisch
nele denkproces had bereikt. Nu is her een truc
als je je zinruigen openstelt. Je beseft dar 99 pro
om dar te doen. De meeste mensen merken dar het
cent van je probleem was dar je alles begrensd had,
S'i
gefocust hield in maar n ri chting, en dat alles

hee l helder wordt als je je voor het toraal openst el t.
Zodra je pijn beg int te kr ijgen, valt her je op dat je
zintuigen zi ch niet meer op her geheel richten en
Onschuld
in plaats daarvan maa r op n ding gericht zijn, en

dat veroorzaakt lijden .
Je kunt gaan inzien dat er heel veel geleden
is omdat deze gericht heid op een smal punt van
ervaring het voor het Ongeborenc heel moe ilijk

maakt zichzelf te besturen. Maar zodra de blik zich
verru imt , bestuurt zoals bekend het Ongebor ene
zichzelf, en is alles in orde, zelfs als het
n iet
zo lijkt.
Dan kun je een beperkt gezichtspunt overstij gen

en zien dat het niet echt wa a r is dat jij al deze er
varingen
gadeslaat, maar dar het het g(htel is dat
zichzelfwaarneemt.
r vcrschenen drie k enmerken in mij roen ik
een diepe bewusrwo rdi ng ervoer: wijsheid.
onschuld en liefde. Hoewel her feitdijk onderde
len van een geheel zijn, kun je dit geheel beschrij

ven met de:.e drie kenmerken .
Bewusrwording omsluit wijsheid. Wanneer ik
spreek van wij sheid , berekent het niet dat ik p l o t

seling inrel l igenr werd. Het betekent eenvou dig
dat ik de Waarheid realiseerde. Dez.e Waarheid is
war
ik ben. Zij is wat de wereld is. Zij is wat fs.
De wijsheid is de realisatie van war je bent. Het

is de realisatie van Waarheid, de enige echte waar
heid. Deze Waarheid is geen kwestie van filosofie,
wetenschap. geloof, overruiging of rel i g ie. Zij gaat
dar alles te boven
ver re boven.
Her rweede kenmerk dar voortkwam uit dit om
wat er is. Die liefde is iets anders dan het liefst krij
waken was onschuld. Dez.e grote onschuld geeft
gen wat we willen hebben of de volmaakte partner
het gevoel dat het leven ahijd weer nieuw is. Sinds
vinden. Oir is liefde alleen maar voor het feit dat
de verlichting houden de hersenen zaken niet meer
we verers hebben of
vast en vergelijken nier meer, zodat elk moment
bestaan, dar soort liefde. Een immense liefde rijsr
ervaren wordt als nieuw, zoals her ook is in de ogen
op, gewoon voor her wonder van het leven, in hel
van een kind. De volwassen geest heeft de neiging
besef dat iedereen en alles het Ene is.
voor
het feit dar
er
teennagels
dingen in zich op te nemen, zijn waarnemingen
Wanneer het ontwaken heel diep gaat functi
de waslijst van dingen die er in het verleden
oneren we nier meer vanuir een persoonlijk zelf.
zijn gebeurd re vergelijken, en eigenlijk de houding
Met andere woorden, alles heeft geen betrekking
aan re nemen van: 'Al meegemaakt, al gedaan.' Hii
op 'mij'. Gedachten hebben geen betrekking op
is camelijk dor, droog en saai. De onschuldige geest
mij; gevoelens hebben geen betrekking op mij; wat
zou men ook nederigheid kunnen noemen. Maar
anderen doen heeft niets mer mij te m aken ; en wat
zelf hou ik van her woord onschuld, omdat ik denk
er in de wereld gebeurt heeft geen betrekking op
dar her dichter bij de feitelijke ervaring blijft.
mij. In de egocentrische staat van bewustzijn, is
met
Her derde kenmerk dar ontstond was liefde.

Deze liefde is eenvoudigweg liefde voor her be
alles wat er gebeurt iets dat met mij gebeurr. Dar is

toch zo? Dat is de 'normale' bewustzijnstoesrand.
staan. War er bij her ontwaken onm:1at is een lief
Niemand kan eigenlijk uitleggen war her per
de voor war er is- voor alles war er is. Het feit dat
soonlijke zelf is; we voelen het gewoon. Het is iets
iets is, komt je al voor als geweldig, wanr als hc::l
lichamelijks. Her is niet alleen maar hoe we han
er
inzicht bij her ontwaken heel diep gaat, is er het
delen en war we zeggen; her is de voornaamste
besef hoe fragiel her bestaan is. Ik bedoel niet dar
nier
we elk
kunnen omkomen. Tk bedoel dat
beseffen we dar her persoonlijke zelf nier is war wij
we een ongelooRijk wonder zien, we zien hoe on
zijn en dar her ook nooir iers substantieels was. E n
voorstdbaar gemakkdijk er ook helemaal niets zou
als we echt inzicht krijgen i n onze ware aard, doet
kunnen zijn. (Trouwens, er is absoluut niets, maar
zich een paradox voor; hoe meer we beseffen dat er
dar is een ander verhaal.) Dat er al iets besraar zie je
geen zelf is, hoe srerker we feitelijk aanwezig zijn.
moment
om
ma
onszelf re bepalen. Ns we die doorzien,
dan als een absoluut en opperst wonder, en uit dat
\'Vat dus in mijn ervaring de plaats van het per
zien komt een grote liefde voort, eenvoudig voor
soonlijke zelf innam, was de onschuld en de liefde.
Natuurlijk waren die er altijd geweest, maar bedekt
er aan de hand is. In onschuld is er geen idee over
door dat samenraapsel van gedachten en ge voelens
wat er g ebeurt en dit is het
waaruit 'ik' was gaan bestaan. Deze onschuld bl ij ft
neer ik zeg dar ze niet weet wat er gebeurt, bedoel
me verbazen, wam er komr nooit een einde aan. Zij
ik dar ze nier via he t denken in conracr staat met
blijft onschuld, hoeveel ze ook ziet, hoe groot haar
war er gebeurc. Her denken wordt overgeslagen
spirit
ueel inzicht of s piri tuele diepre ook wordt; en
wanneer er
conrace
v rwo n de rli jke .
Wan
wordt gemaakt mt een erva
ze wordt ste eds ons chuldiger. Bij het egocentrische
ring. Die wordt totaal niet gefil t erd. Daarom is er
zelfgevoel is her zo dat hoc meer we weten, hoe
sprake van onschuld.
minder onschuldig we ons voelen. Maar voor on ze
Dit aspeer van he::r onrw aakre zelf, deze onschuld,
ware aard is her zo dat hoe meer we weten, hoe
is als ervaring feitelijk in ieder mens aanwezig.
ons chuldig er we ons voe len.
Voor de geest, voor her egocentrische bewustzijn,
Ik noem dit gevoel niet alleen onschuld om
lijkr her misschien wd fijn om re hebben. maar het
dar dit her gevoel van onschuld uitdrukt waarmee
is angstaanjagend om in re verkeren, omdat her ie
iedereen zich kan identificeren, maar ook omdat
der gereedschap van het egocentris che bewustzijn
het de betekenis heeft van hoegenaamd nier op je
onklaar maakr. Her egocenrrische bew ustzijn voelt
hoede zijn. Wanneer we nier op onze hoede zijn,
zich wel graag onschuldig, omdat het even opluch
merken we dat deze onschuld alleen uit zichzelf
ting geeft, alsof je inne rlij k een paar minuten naar
voortkomt. Dar zou je o p de volgende manier kun
de Bahama's gaar. Maar de geest voelt zich eigenlij k
nen zien: wanneer we verbindin g leggen vanuit het
nier zo gemakkelijk daar o mda t hij dan nier functi
egocentrisch bewustzi jn gaan wc eigenlijk uit van
oneerr. We z.ien dar we nier zijn wie we dachte n re
een idee, een opvaning die een samenraapsel is van
zijn, en dat de wereld nier is hoe wij dachten. Alles
overtuigingen of herinneringen. Wanneer we uit
is nieuw en open en onvoorspelbaar, en da r maakt
gaan van onschuld, gaan we niet uir van
dar het ego zich onzeker voelt.
eeu
een standpunt uf overtuiging. Wc gaan ui t
idee,
van on
Her is misschien
oeilijk
re
begrijpen hoe
schuld zelf, en dat is niet ee': bepaalde opvatting.
grondig dez.e onschuld is. Als er bi jvo orbeeld , als
Onschuld heeft geen ideologie; zij heeft geen the
j e op je scoel zit, een zekere gewaarwording door
ol ogie ; zij heeft geen lijst met overtuigingen; en ze
je lichaam gaar die je geesr onmiddellijk an gs t zou
heeft geen lijst met ideen. Her is h et enige in de
noemen, zou onschuld dat nier weren. Zelfs een
wereld dat er heel zeker van is dar het niet weet war
gevoel dar de geest angst zou
60
61
oemen wordt nier
door onschuld herkend, omdat zij niet waarneemt
seerd raakt, ga je er naar roe. Als een geluid inte
echt de ervaring wU aangaan, elk din g wil ervaren.

Daarom besraat in veel religies het advies om als
een kin d te 1.ijn (nier kin de rach tig maar kinder
lijk) omdar die kinderlijkheid altijd zo weze nlijk
ge nteresseer d is in wat er is. Oir is de kwalireir van
cessant is, leun je die kant op. Als een geur inr eres
frisheid die we voelen wanneer we leven vanuit een
met behulp van de geest. De manier waarop ze er

naar zou kijken zou er een zijn van: 'Wat k rijgen
we nu, wat is dit?' Wanneer je e rge ns in gentcres
sant is, snuif
je hem op. Onschuld kijkt gewoon
niet afgescheiden zelf
mer nieuwsgierigheid en vraagt: War is het?' En
Na ruu rlijk hebben we nog steeds hersens en
ze nekt de gewaarwo rdin g heel dicht naar 7.ich roe.
hebben we nog steeds ge dachten dus worden er
Ze ontdekt wat die gewaarwording is door de erva
nog steeds di n gen geleerd en ervaringen verzameld.
ring, in plaats van door het idee. Het is heel anders
Het egocentrisch bewu stz ijn neem altijd
om de gewaarwording van angst te voelen door
deze verzamelde kennis. Het enige verschil is dat,
haar te ervaren dan door het idee erover. Omdat

een woord als 'angst' door gener aties van mensen
is doorgegeven -er is mentale overdracht van ge
neratie op gener ark speelt, zodra de gedachte in
je hoofd o pkom t die 'angst' zegt, niet alleen dit
momene mee; ralloze generaties angst spelen mee.
als je vanuit het niet afgeschei den zelf leeft, je nier
'
waar
via
waarneemt via die vergaarde kennis, al kun je er

zonodig wel uit pun e n Waarnemen via onschuld,
.
daarentegen, maakt je echt buirengewoon capabel

om het momene met wijsheid te benaderen omdat
de hoogste wijsheid over wat er dan is in die sraat
Maar onschuld kijkt nier via het denken, en
oprijst. Deze wijs he i d is alleen die van dat momene
daarom slaat ze de geschieden is over. Ze ontdekt
en niet onderdeel van de kennis die we vergaard
ieder moment opnieuw. Het is nie t iets dat de
hebben. In zen noemen we het
on
prajna, wij sheid

van her hart', een wijsheid die hel geheel roebe
schuldig. en ik ga elk moment ontdekken, en ik
hoort. Zij is die van het moment. We ga an niet
ga opletten.' Zo mis je het, want dit maakt er een
meer met de dingen om vanuit her ikgevoel maar
project van voor het egocentris ch bewustzijn. De
vanuit her hele bestaan.
egocenrrische geest besluit- 'O k, ik word nu
'
onschuld bestaat al en benadert en ervaart elk mo
De andere eigenschap d i e ik merkte na het onr
ment op een volkomen onschul dige manier. Wan
waken was een liefde voor het Jourere feit van het
neer je ermee in cont<JCt komt, ga je de kinderlijke
bestaan zelf. Het was geen liefde die ergens door
nieuwsgierigheid ervan voelen; je merkt dat ze
veroorzaakt werd. Ze was nier ge baseerd op een
go ede dag. een goed mns, een goede ontmoeting

of een goed gevoel . Het kon zelfs wel nier zo'n
goede dag, niet zo' n goede ontmoeting, niet zo'n
fijn mens, of nier zo'n goed gevoel lijn , en dan was
er toch net zo veel liefde voor. Oir is een liefde die
van dit leven houdt, omdat her zichzelf in he r le
ven eigenl ijk elk
tegenkomr.
Verlichting openbaart dat er geen persoonlijk
zelf is, en dar alles mijzelf is. Het lijkt een para
dox. Wanneer we dit zien, beseffen we d ar er niets
anders aan de hand is da n liefde die zichzelf tegen
komt- of we zouden kunnen zeggen dar jij jezelf
momem
regenkomr, of dar de Waarheid zichzelf ommoct,

of dar God zichze lf ontmoet. Liefde ontmoet zich
zelf elk oge nbli k, zelfs als her een rotmoment is. Oir
zal noo it via het egoce nt risch be wustzij n ge beuren ,
wanneer alles ge filterd wordt door de geest. Maar
levend vanuit onschuld ontmoet liefde ee nvoudig
zichzelf. Als je van mij houdt, ontmoet ze dat. Als
je me ha ar , mooi, dan ontmoet ze dat ook. En de
l i efde houdt van dat ontmoeten Ik heb het over
her Ene dar zichzelf o nc moet , zichzelf realiseert,
zichzelf ervaan.
Dit is een liefde die de goede gevoelens inhoud t
lie fde associren, maar ook overstijgt

ze verre het goede gevoel. Het is een liefde die veel
diepe r is dan een ervaring. Heb je, met welke kwa
liteit va n liefde je ook ervaring hebt gehad, w el
ee ns gemerkt dar wanneer er echte l iefde omsta a t .
die wij
mer
64
ze zowel je geest opent als je emoties vrijmaakt?

Her is een openheid voor wat er ook gebeurt. Her
egocentrisch bewustzij n sluit altijd de deuren.
Emotioneel en incellecrueel gooit her altijd de zaak
op slot zodra het oge nblik niet het 'juiste' ogen
bli k is , en dat is ongeveer 99 procent van de tijd
zo. Maar de onschuld en de liefde gooien de deur
niet dic hr, zelfs nier voor iets dar heel onaange
naam is. Merk maa r eens op dar hoe meer je verder
kij kt dan wat je ik-gevoel voorschrijft, h oe meer
onschuld binnensluipr. En hoe beter we onschuld
ken n en, hoe meer liefde zijn kop opsteekt en he t
leven gaar ervaren, dir leven gaar le ven en zich in
dit leven gaal bewegen. Oe wijsheid wordt nu be
schikbaar omdat je open bent. En zo verdi ept zich
de wijsheid, en verdi ept zich de onschuld. En de
onschuld maakt r ui m te voor meer liefde, en hoe
meer liefde er is, ho m eer ruimte er is voor wijs
hei d en zo gaar her verder.
Deze kwaliteiten, l iefd e en onschuld, maken
her ontsluiten van wijsheid mogdijk. Ze zijn niet
alleen her resultaat van her o nt lui ken van je ware
aard, ze maken ook her onrwaken, en de beli cha
ming ervan, mogelijk.
Harmonisatie
n zen is een van de definities van verlichting de

harmonisatie van lichaam en geest. Dat betekent
ook de harmonisatie van zid
en
materie. Wanneer
ziel en materie in harmonie zijn, is her alsof er een

derde entiteit wordt geboren - dat is eigenlijk de
'Middenweg' van her boeddhisme. De Middenweg
heeft niets re maken met het idee dar je je midden
tussen twee tegengestelden bevindt. De Midden
weg is wanneer ziel en materie in evenwicht zijn
- wanneer de intrinsieke eenheid gerealiseerd is.
Ziel en materie zijn niet twee verschiJlende dingen,
her zijn twee aspecten van de Ene. Oir is de reali
satie van onze ware aard.
Als mensen raken we gedemificeerd met mate
rie. Materie houdt elke subtiele en grove manifes
tatie in. Matcric is alles dat aangeraakt, gezien, ge-
67
voeld, waargenomen of ge da cht kan worden. Een
vasthouden aan ideen, evenmin als we gedeelre
gevoel is materie en emotie is materie, net als een
lij k gekleed kun n e n bl ij ven en toch helemaal bruin
lichaam, een auro of een vloer.
w orden . We zullen niet getransformeerd worden.
De ess emi e van materie is zieL Materie wordt
Maar als we eenmaal echt naakt en
bezield door de zi el . door de levenskracht, en ze
zijn, kunnen
kunnen niet van elkaar ges che ide n worden. Hoe
transformeerd of bew ust worden.
wel we erover kunnen spreken alsof het twee din
we
vo ll edig
bloor
op een heel natuurlijke wijze ge
Vele jaren geleden wisr een van mijn leraren,
gen zijn, is er ge e n materie als we de levt:nskracht
Kwong Roshi, dar ik naar de bergen ging om
weghalen. Her is niet alsof er dan dode materie is;
kele maan den rond re trekken, dus leerde hij me
er is geen mat erie.
hoe ik de goede plek kon vinden om de nacht door
en
Onderdeel van real is at ie is de verschuiv i ng van
te br enge n . Nier dar hij m e informatie gaf h oe ik
identificatie met materie (die 7.ich manHesreen als
het moest doen, m aar hij praatte er slechts even
persoonlijkheid, of 'ik') naar identificatie mer de
over, en toen realiseerde ik me plotseling dat ik di
ziel. Er is ech te vcrlichring wanneer materie en ziel
rect zou kunne n aanvoelen welke omgeving g oe d
in harmoni e zijn. We zouden deze harmonie 'non
voor me
differentiatie' of 'eenhei d' ku nnen n oe me n .
voelen, kunnen we het voelen wanneer er in onze
was.
Net zoals we onze omgev ing kunnen
Wanneer we beseffen dat we ziel zijn kan er een
omgeving een harmonie van ziel en materie is. Dat
veel grotere harmonie zijn dan er voor die realisa
is een goe de omg ev i ng om je in te bevinden; d ie
tie was, maar er kan roch nog enige disharmonie
bre n gt ons heel natuurlijk in evenwichr.
aanwezig
z i jn.
Daarom is h e r goed als je de
waar
de begrijp t van luisteren naar her o n derr icht,
Hoe meer harmonisatie er is, hoe meer er een
wat
intensivering is van de Waarheid, van her stralen
hetzelfde is als je openstellen voor wat er is, ieder
de licht, in onszelf. Natuurlijk is her licht overal.
m o m ent weer. We
ervoor openstel
We omkomen er niet aan. Maar voor een tijdje is
de zon, als we bruin willen worden .
het goe d enige i nt e n siv ering in onze omgeving te
In plaats van kleren aantrekken, doen we ze uir.
hebben. Het is nuttig om ondersteund re worden,
Als we vrij willen zijn, bedekken w e ons nie[
om daL we het gevod dat er overal en altijd lichr is,
len als
onze
voor
moeten ons
met
b eg ri pp en, ideen en opinies; we leggen
ze
kwijt kunnen raken. Naarmate we dieper komen,
a[ Dan gebeurt er iets helemaal va nzelf. Als we
zullen we het licht
deze harmonie willen versterken, kunnen
niet gec onc entreerd , sterk of krachtig voordoer.
68
we
nieL
eral
ov
ervaren,
zelfs als he r zich
Dar bereiken we door ons re willen blootstellen
gevin g , zoals zij is, en van de sc hoonhei d van ons
aan ervaringen en plaatse n die het sterker maken.
zelf. D ar is de Mi ddenweg, maar het is niet echt
In elke re trai te die ik leid, kan ik her moment
in her midden; her is allesomvattend. De-z.e sub
om m ige
tiele invloed kan heel sterk zijn . Her is iets heimc
zie l en materie in
lijks, dat als mist door kieren en gaten in ons leven
ha rmoni e begint te brengen. Als de klik er is, w or
doordringt. Her kondigt zich niet graag aan m et
voelen waarop de groep als geheel

mensen eer der, ander en later
den sommige
nse n blij en andere worden bang
me
blaasmuziek.
omdat het kracht iger wordr. D eze harmonisatie is
Ik kan me de dag herinneren waarop ik een re
de re den waarom men zegt dar je, als je wakker
tra ite deed
wilt worden, met verlichte wezens m oe r verkeren.
niets de realisatie kwam dar ik wist war er gebeur
Dat kunnen v e rlichte mensen, verlichte bomen,
de. N iet in mijn hoofd, maar van binnen. Die in
verlichte bergen of ver licht e rivieren zijn - her kan
vloed, die schoonheid, begon zich in mij re roe
elke omgeving zijn. Als we gevoelig zijn, kunnen
ren, en ik beg reep iets dar onuitgesproken, m aar
wc het voelen als een o mgeving verlicht is. Mensen
altijd beschikbaar was. Wanneer ik in retraites naar
kunne n meer of m i nde r verlicht zijn,
Kwong zat te lui steren als hij
en
bo men of
met
Kwong Roshi en
1.0 m
aar uir het
prak, was ik soms
een berg , een kloof, een heuveltop, of een bepaald e
heel ge me ress eerd zodat ik echt luisterde, en een
straathoek in onze buurt ook. Wanneer we gevoe
andere keer was her niet zo in te ressant en luisterde
lig zijn, kunnen we dit aanvoelen. Wanneer wc ons
ik dus ni et zo goed . Zoals hij altijd zei: ' So ms is
openstell e n voor dat wakker-zijn,
oor die omge
het goed praatje; soms is her niet zo'n goed praat
ving w aar ziel en materie in evenwicht zijn, helpt
je. Zo gaar het mer praatjes.' Het g ebeu rde op een
ons dat bewust te worden. Uiteindelijk is dat wat
van die dagen waa rop ik niet zo heel goed naar d e
sarsang is. En Jat is ook wat medi l atie eige nl i jk is.
woorden luisterde. Ik was nier aan he t fantaseren,
We srellen ons open. en dan komen ziel en mate
maar ik l uisterde niet goed. Plotseling was he r als
rie heel vanzelfsprekend met elkaar i n even wicht .
ro
Plo tsel ing is er de klik. zonder dar je iets doet . Hoe
voelde. Ik w is t: 'Dr doet hij . Het gaa r niet om al
minder je doet , hoe beter.
dir praten, praten, praten .' Ik besefte dat het daar
Wanneer we ons onrspannen en deze natuur
ok, zo'n subtiele stroom van aanwezigheid die ik
niet om ging- of maar voor een klein dee l . Ik her
lijke harmonisatie laren gebe uren , is er een die pe
inner me dat ik daar mer
bewus twording
gez.icht
van
de schoon he id van onze om-
70
za
een
gl imlach op mijn
t en me bedachr hoe hij in stilte bezig
was, omdat er om de een of andere reden, zonder
Zij k an functioneren via grom charisma en via
dat hij of iemand van ons da r had besl ist, een in
hoegena amd geen charisma. Geen van ons heeft
tensivering plaatsvond van iets heel su btiels, maar
d aar een keus in. Ze kan
zeer doordringends.
via de grootmoeder als via de goeroe die de:: God
Deze manier is heimelij k omdat we denken dar

er niets gebeur t . Daarom jagen we niecs na. Ik had
net zo
goed functioneren
delijke Moeder is.

Wanneer we ons door middel van deze har
her dus tot op die da g en dar ene praatje, coen ik
monisatie realise ren war we zijn,
die subtiele b ron voelde , nier opgeme rkt , terwij l
dan doen? Dan blijven we rijpen. Als we niet meer
her gewoon str.lde! Ik zag en voelde her, en toen
r ijpen en zeggen : 'Ik heb 't!' is het plotseling af
straalde het ook in mij. Her was hetzelfde, maar
gelopen met de harmonisatie
dan van binnen. lk zag in dar ik dit was! Dit geeft
Dar wordt heel snel gevoeld. Zoals Suzuki Roshi
alles leven . Ik voe l de een volmaakte., wonderscho
vaak zei: 'Als je li jdt, word je wat begerig. ' Je moer
ne har monisatie van lichaam en geest, ziel en ma
je voordurend overgeven om de har monisatie in
terie. Het gebeurde doordat ik ervoor open stond.
stand re houden.
van
war moeten wc
ziel en mate rie.
Ik zou dir geen echte verlichting willen noemen ,
De oude taosten noemden dit 'het hersrellen
voorproefj e van verlichting: het
van de chi'. In vroegere rijden, en waarschijnlijk
maar her
was een
realiseren van de heilige aa nw ezi gheid.
op enkele plaatsen nu nog, werd de taostische
Charisma kan heel mooi zijn. Maar als een leraar
priester erbij geroepen als er een prob l eem was in
re charismatisch is, zijn de leerlingen vaak begerig.
her dorp. Als de gemeenscha p onde rling niet har
Ze kijken vaak alleen n aar her lichaam en denken:
moni eu was of er enige opschudding
'
iets, werd hij of zij uitgenodigd. Zo begaf hij zich
Wa r
een
geweldig men s!' Hij of zij is misschien
een mooi men. maar daar gaar het nier om. lk 'Lie
op weg vanuit zijn kluizenaarswoning
het als mijn grootste geschenk dar geen
na ar het dorp
van
mijn
en
was
en
over
g i n g hij
zei dan zoiets als: ' Geef me een
leraren charismatische persoonlijkheden waren.
rustige plek, geef me een hut, en laar me alleen.'
Zodra we het charisma of iets anders gaan aanbid
Daar ging hij zitten en stelde 1.ich open voor de
den, zullen we onbewust de presentie die er echt is,
chi van de omgeving, voor de energie. Dar is pas
de aanwez i ghei d die
groot mededogen, wam als je je openstel t voor de
door een sterke persoonlijk

heid en ook door een bescheid en en zachtaardige
omgeving, zul je de ve rwar ring daarin in je eigen
p ersoonlijkheid heen werkt, over het hoofd zien.
wezen voelen. Maar als je stabiel genoeg bent, als
72
je genoeg inzicht hebt, zal niets in jou zich daar
priester ging dus gewoon zitren en alles herstelde.
zorgen over maken. Het zal geen probleem zijn. Je
Iedereen voelde zich gewoon veel beter. Naruur
zult er zelfs geen lasr van hebben, maar het 1.a.l er
lijk nier voor lang, wa m als ze de z.on in zichzelf
gewoon zijn: onrust. Alleen wanneer je jezelf vol
niet hebbc:n gezien, word iedereen weer gek als het
onbevreesd dat je
verlichte bewusrzijn de omgeving verlaat. Maar de
dat doet. Anders raak je, als je je openstelt volledig
priester blijft daar nuchter onder. De zon maakt
de wc::g kwijc.
geen ruzie over waar hij schijnt of waarom hem was
ledig gerealisee rd hebt ben je
zo
De taostische priester zat daar dan in de hut en
gevraagd te schijnen. Mensen ontwaken en trans
stelde zich open voo r de chi, of de energie van de
formeren alleen wanneer
omgeving- voelde haar, onderging haar, en om
r ijd is iedere verandering tijdcli.ik. Niemand kan je
sloor de chi vervolgens voor het licht van zijn ei
permanente verlichcing opdringen.
ze
dar echr willen. Tot die
gen bewustzijn. Het kon een dag, een week, soms
Wanneer je her licht begint te zien dat: je wer
een maand duren, maar hij stelde de chi gewoon
kelijk bene, her lichr dar in jou ontwaakt, her sera
bloot
zijn bewustzijn, dan begon
lende licht, dan besef je dat her nier de bedoeling
de energie zich re he rst ellen. Vervolgens gingen de
heeft: je re veranderen. Her heeft nie r de bedoe
mensen in her dorp zich beter voelen en konden
ling re har mon iseren. Her heeft geen agenda. Het
aan
her licht
van
ze
weer een tijdje met elkaar overweg.
gebeurt gewoon. De Waarheid is her enige war je
Daarom hebben heilige boeken ons aangeraden
ooir zult regenkomen dar geen agenda kent. Al het
om in het gezebchap van verlichte wezens te ver
andere heeft: zeker een agenda. Alles. Daarom is de
roeven. De verlichte kan een menselijk wezen, een
Waarheid zo machtig. Geef je agenda op en blijf
boomwezen of een straathoekwezen zijn. Stel je er
je openstellen, en
voor open. Aanbid hen nier en zet hen niet op een
vinden.
voetstuk. Maar stel je eraan bloor, dan vindt dit

herstel plaats; dit hersrel vindt plaats door de staat
van hun bewusr.cijn. Maar word niet afhankelijk.
]ij maakt jezelf wakker.
Het licht van bewustzijn denkt er nier over iets
re veranderen of te wijzigen. Er is geen idee dat iets
ve rander in g behoeft, maar het verandert wel. De
74
er
zaJ zeke r harmonisacie plaats
Vrijheid
emand vroeg eens aan de wijze Nisargadatta

Maharaj hoe hij ve rlichr was geworde n Hij zei:
.
'Mijn goeroe verrelde me dat ik de meest verhe

ven bron
van
dacht ik over
alles was; ik ben de

na
ver
tot ik wist dat het
h evene. Daar
waar
wa. tot
ik het werd.' Hij voegde eraan toe: 'Ik had geluk,

want ik vertrouwde w:H me
was
gezegd.'
Vr ij hei d is de realisatie dal deze diepe, diepe
vrede en dit onbekende zijn wat jij bene. Al het
andere is slechts een uitbreiding van dar onbe

kende. Lichamen zijn slechts een uitbreiding van
dar onbekende. De bomen buiren zijn slechts
een
uitbreiding van het onbekende in rijd, in vorm.

Denken en voelen zijn ook uitbreidingen van hel
onbe kt: nde in t ij d Her hele zichrbare universum is
.
in feite slechts een uitbreiding in tijd van dit onbe-
kende, deze berg van rust.
was een moment waarop die onschuldige, woor
Daarom is het werkelijk van bel ang om
1.0
vol
deloze fascinatie en liefde die jouw essentie is van
wassen te worden dat je bereid bent te kijken naar
onschuldige fascinatie en verliefdheid
wat fundamenreel is. Er is verschil russen her uit
is, veranderde in identificatie met war bedacht is.
trekken van her onkruid van verwarring en het ko
Precies op die beweging van ons chul d ige fascina
de wortel van Waarheid. Heb je wel
met wat er
eens
tie naar identificatie wordt de vrijheid verloren.
onkruid uit een grasveld getrokken, waarbij je al
Het gebe urde lang geleden roen de tijd begon en
leen de roppen pakte, en omdekre dar her zo snel
het gebeurt nu, op dit moment. Elk moment is er
weer terug was dat het was alsof het onkruid nooit
onschuld, de fascinatie met war er maar is, zoals
gewied was? Het opruimen van identificatie is net
het is. Maar dan komr her denken tevoorschijn en
zo.
zegt: 'Van mij'. 'Dar is van mij. Dar zijn mijn ge
men t:ot
Om de identificatie met je beperkte zelf met
dachten. Dat is mijn probleem.' Of hec zegt mis
wortel en rak uit re roeien, moer je er op de meest
schien het tegenovergestelde, dat de gedachte of
fundamentele manier naar kijken. Dit be rekent dat
her probleem 'van jou' is. Precies op dat punt ligt
je verder kijkt dan je meesral doet om je persoon
her omstaan, de wortel, van al het lijde n en alle
lijke problemen op re lossen. Kijken naar je pro
afgescheidenheid.
blemen is net zeiers als her uittrekken van alleen
Maar je ware zelf is, omdat her je ware aard is,
het bovenste deel van het onkruid uit je grasvel d:
iets anders dan wat je met het denken kum e rva
het groeit zo weer aan. Je ondervindt misschien
ren. Besef dat jij het mysterie bent, en dat je niet
enige verlichting van de ellende van de dag,
echt naar het mysterie kunt kijken omdat je alleen
maar
de wo nd is er nog altijd, volkomen onaangeraakt
vanuit het mysterie kunt kijken. Er is een heel wak
Maar ervari ngen hebben, ook als ze probl emen uit
ker, levend, en liefdevol mysterie en dat kijkt op
de weg ruimen oF pra ch tige inzichten bieden, is
dit moment door jouw ogen. En het hoort op dit
heel iets anders dan het vinden van wie je in de
rnamem door jouw oren. En in plaats van dar je
kern bent. AJs je niet tot de kern komt, komt er zo
her allemaal probeert uit re zoeken, wat onmoge
we e r onkruid.
lijk is, stel ik voor dar je vraagt: 'War bevindt zich
En daarom stellen we de vraag: 'War is de wor
uiteindelijk achter dit paar ogen?' Draai je om en
tel van dit hier, dar 'ik' heer?' Je moer de worrel
zie war e r kijkt. Ontmoet zuivere mysterie, zuivere
kennen van hoe het begon, her omstaan
geest, en word je bewust wat je bent.
78
ervan.
Er
79
Het mysterie zorgt altijd voor zichzelf- zolang
instapt, een ander lichaam dan je nu hebt, mis
we niet verslaafd zijn aan het volgen van ideen.
schien een met een hele hoop innerlijke regenstel
Die verslaving snijdt je de toegang cor het mysterie
lingen - een met heel veel tegengestelde wensen,
af. Het is alsof je een edelsteen in je zak hebt, maar
verlangens en gehechtheden die met elkaar in ge
je hand nier in je zak kunt krijgen om hem eruit
vecht zijn. Terwijl je dit 'andere' lichaam voelt, zie
re halen. Wanneer je diep van binnen weer dar je
je dat de ideen die her heeft niet waar zijn. Stel je
het mysterie bent dat zichzelf ervaart, besef je dat
voor, terwijl je in dit nieuwe lichaam stapt, dat het
dit het enige is wat er ooit plaatsvindt. Of je een
niet weet dar het het mysterie is
ervaring en mij of een jou noemt, een goede dag
eigenlijk vasthoudt aan zijn identiteit aJs lichaam.
of een rordag, schoonheid of lelijkheid, mededo
Nu ga jij, aJs het mysterie, het lichaam bezielen en
gen of wreedheid - het is allemaal nog steeds het
in beweging zetten. Maar aangezien het lichaam
mysterie dar z.ichzelf ervaart, dar zichzelf uitbreidt
meent dat het de touwtjes in handen moet hou
in tijd en vorm. Dat is alles war er plaatsvindt.
den, bevecht het jou in alle opzichten. Telkens
Als dit inzicht alleen maar in je hoofd zit kun

je het weten, maar kun je het niet
en
dar her zich dus
wanneer je de arm probeerr te bewegen, zou er
zijn. Her hoofd
spanning zijn; telkens wanneer je de mond opem,
zegt: '0, ik weet het wel, ik ben her mysterie', ter
zou die struikelen over woorden; telkens wanneer
wijl het lichaam doet alsof het de boodschap nier
jij, als het mysterie, fascinatie wilt ervaren, zou je
heeft gekregen. Dat zegt: 'Ik ben nog altijd iemand,
je door aJ die tegenstrijdigheid en weerstand in her
en ik heb van die angstige gedachten en wensen
lichaam heen moeren worstelen. Zelfs aJ had je de
en verlangens.' Wanneer we het bewust zijn, krijgt
allerbeste bedoelingen en suoomde al die energie
de hele mens de boodschap. En wanneer her hele
door jou heen het lichaam in, was de enige manier
lichaam de boodschap ontvangt, is het alsof een
waarop het lichaam met die liefde om kon gaan
ballon leegloopt. Wanneer al die contradictie, die
het omzetren in een tegenstrijdigheid. Het werd
opschudding en her zoeken naar alles en nog wat
zo
leegloopt, is er de ervaring dar her lichaam een uit
dat het nauwelijks kon bewegen, lopen, praten of
breiding 1s van het mysterie. Dan kan her lichaam
denken.
gemakkelijk door het mysterie, door zuivere geest,

aangestuurd worden.
rigide in reactie op de energie van dit mysterie,
Stel je nu voor dat je uit dat lichaam springt in

een ander lichaam dar op cellulair niveau absoluut
Stel je voor dat jij, als het mysterie, een lichaam
80
weet
dar het het mysterie is. Het ziet eruit als een
81
lichaam, en het doet alles wat een lichaam doet,

maar
he r is niet echt een lichaam; her
weer
dat het
maakt. Maar her hele
wezen
moet de waarheid re
aliseren. Het moet de waarheid
zijn, bewust. Dat
eigenlijk niets anders dan her mysterie in gedaante
bedoel ik met de beperktheid van her plukken van
is. Als nu het mysterie erin komt, is het een kwes
onkruid en fruit, van her vcrvangen van de ene ge
tie
dachrc of illusie door een andere, 'betere'. Als je
van
soort bij soort. a. Ok. Nu kan ik me
bewegen.' En je kunt gewoon voelen hoe het zou
er ook
zijn om in ro'n lichaam te zitren dar weet dat her
wordt het mechanime tegengesproken. En als je
het mysterie is.
in dar lichaam probeert te bewegen zal het niet
maar
n egocentrische gedachte instopt,
Voordat dat lichaam zich zo volledig aan zijn
erg goed bewegen Ongeacht welke ideen je erin
ware aard kon onderwerpen, moest her heel gron
stopt. Sommige daarvan helpen je misschien een
dig en volkomen inzien dat het het mysterie was,
beetje soepeler re manoeuvreren, aangezien som
en ieder zelfbeeld laten verdwijnen. Als het nog
mige gedachten minder regenstrijdig zij n dan an
maar iets van een zelfbeeld over had,
dere,
zou
her stijf
en
sommige zelfbeelden een beetje minder
worden. Zodra het enig oordeel had of iets be
tegensuijdig zijn dan andere. Als je je zelfbeeld
schouwde als niet zichzelf, wu er stijfheid zijn,
omzet in iets positievers kan de energie verschui
alsof de gewrichten roestig waren geworden. Als
ven, maar het raakt niet bevrijd van identificacies;
het zorgen had
morgen zou het gewoon stijf
her zal niet kunnen dansen. Hec lichaam wordt al
worden. Dus als dat lichaam het mysterie toraal en
leen vrij door zijn ware aard re zien. Dit kan alleen
bewust wil leven, moeten zijn eigen ideen volko
gebeuren door naar de worcel ce gaan in plaats van
men verdwenen zijn.
het bovenste stuk van het onkruid af te plukken.
over
De lichaamsgeest kan geen einde maken aan de
Dit betekent bewust worden en erachter komen
ideen en plannen, alleen maar omdat hij dat een
wat je eeuwig bent in plaats van te prober en met je
goed idee vindt, maar het kan vanzelf gebeuren
neuroses om
re
gaan.
naarmate het zijn zelf steeds beter ziet dat het 't
De natuurlijke neiging van alles is om zichzelf
enige is wat er is. Het gaat intutief. Kun je er al
te bevrijden Dar is het goede nieuws. Alles wat
iets van voelen? Er is niets om je aan vast te hou
vastgehouden wordt verhindert de totale realisatie.
den. Geen opinies om erop na te houden. Geen
Wanneer het er dus op lijkt dar je je2elf niet be
afgescheidenheid.
vrijdt, houd je vast aan iets statisch, aan ideen of
Daarom is altijd verceld dat de waarheid je vrij
R2
herinneringen. Misschien een belangrijk momene
83
van twintig jaar geleden, of een onbelangrijk mo

ment van gisteren. Als je een identiteit, een idee,
een meni n g
oordeel, verwijt, slachtofferschap,
schuldgevoel enzovoon, vasthoudt, zal dit zelfbe
De stralende kern
vrijding in de weg staan. Je kunr je van deze ver

halen ontdoen door ze af te bouwen in plaats van
opnieuw op te bouwen.
Het is geaccepteerd om iets opnieuw op te bou
wen, maar het is taboe om het af te bouwen. Deze
gewoonte om ervaring vorm te geven door jezelf
er een vcrhaal over te vertellen gaat heel diep, als
of het je helpt om ervaring in een betere context
re plaatsen. Her mag dan soms enigszins helpen,
maar uiteindelijk worden we alleen wakker uit
de droomstaat van afgescheidenheid wanneer we
e winter is een mteressante rijd van het jaar.

Veel heilige dagen vallen in de winter. Het
onze verkeerde opvatringen totaal onrmanrelen en
is her seizoen van spirituele feestdagen als Ra
afbreken.
madan, Chanoeka en Kerstmis; ook de dag van
Het onbekende, onze ware aard, heeft het ver
Boeddha's verlichting wordt vaak in deze tijd van
mogen zichzelf wakker te maken wanneer jij ver
het jaar gevierd. De winter is een heilige poort,
slingerd raakt aan het loslaten van alle memale
een kans. De bladeren aan de bomen vallen af; de
structuren waar je je aan vasthoudt. Denk hier
vruchten vallen op de grond; de rakken worden
maar eens over na: er is niet zoiets als een waar
kaal;
geloof.
kern. Niet alleen in de buitenwereld, maar ook
en
alles keen terug rot zijn meest essentile
in de binnenwereld is sprake een naruurlijke ont

bladering.
De winter is ook de rijd van zware regens en
sneeuw. Elk jaar worden de Sierra Mountains een
beetje kleiner dan vorig jaar. Ze worden gedeelte
lijk weggespoeld in de rivieren als het water om-
84
85
laag srort en terugkeert naar zijn bron en naar de
Volgens mij is er niets waar wij
meren en zeen stroomt.
tegen verzetten als tegen een spirit ue le winter. Als
ensen ons meer
Zelfs mee zijn srormen is de wimer de rustigste
mensen zich niet verzetten regen her afstropen van
rijd van her jaar. Niets haalt her bij de srilre na een
hun identiteit en zichzelf roesronden de winter te
storm. AJs je het voorrecht hebt gehad om mereen
ervaren, zouden wc allemaal verlicht zijn. Als we
na een sneeuwbui in de bergen te zijn, wanneer er
de winterperiode gewoon laten aanbreken in ons
geen wind is, niets beweegt de sneeuw el k ge l uid
zelf, dan wordt
absorbeert en je overal een diepe stilte hoort, weel
alsof er dingen wegvallen. Wanneer j e heel stil en
je hoe krachtig deze stilte is.
rustig bent, vallen dingen vanzelf weg. Als je niet
Zelfonderzoek is eigenlijk een
er
van7.elf ombladert, een beetje
van wimer
probeen iets onder controle te houden voel je dat
rijd met een spi rit ueel karakter. Het is nier zozeer
bepaalde denkparroncn en ener get ische kenmer
zoeken naar een juist ancwoord als wel ontblade
ken we gvall en als blad dat valt, of sneeuw; het is
ring. Her laar je zien wat nier noodzakelij k is, waar
een subtiel vallen. Hier is spirirueel onderzoek
je zonder kan, wat je bent zonder je bladeren. Bij
voor. Door de vraag: 'Wie ben ik?' bevind l je je:
mensen noemen wc dar geen bladeren. We noe
in de situatie waarin je niet weet en waarin je alles
vorm
men het ideen. begrippe n, gehechrheden, en con
wat je gelooft en veronderstelt in twijfel trekt. De
ditionering. Oir alles vormt jouw identiteit. Zou
realisatie van eeuwige waarheid gaat ren koste van
het nier verschri kkelij k zijn als de bomen buiten
al je illusies.
zich identificeerden met hun bladeren. Dat zijn
wel heel broze dingen om aan gehecht te zijn.
Soms voelt dit wegvallen aan als een krachtige:

storm die her blad van de boom waaic. Bijvoor
Onderwek is een manier om een spirituele
beeld als je vindt dat je een heilige bent en er waait
winter in zijn meest positieve zin op te wekken,
wat wind doorheen - meesral een ander mens
w aa rbij je alles ontbladert tor aan zijn wortels, rot
- die je identiteit wegrukt. Misschien denk je: 'Ik
aan zijn kern. Wanneer we onszelf hebben laten
ben zo verlicht, ik kan het haasr niet verdragen, het
afsrropen en echt de in ne rli jke winter binne n tre
is fantastisch.' Dan komt er een windsroot voorbij
den, dan merken we misschien dar we achterover
en rukt de gedachte mee. Je komt een vriend of
vallen, zoals we in zen zeggen, in wie we waren
col le ga tegen, die zegt: 'Dat vind ik niet z.o verlicht
voordat onze ouders geboren waren. Dit is vallen
van je,' en je ziet dar het gewoon een onnodige
in de meest fundamentele kern van ons wezen.
idenrireit was. Als je je niet bukt om haar weer op
86
R7
te rapen, is dit een oprechte kans. Dan zul je, ree
Wanneer je de kern bereikt die komt nadat je alles
wijl ze valt, inzien dar je die idemireit nier nodig
hebt laren vallen, barst je vanzelf open. Er bev in dt
hebt. Ze is een illusie:, niets dan dood gewicht dat
zich een spiritueel hart in die kern. Je legt niet al
je overboord kwH gooien.
leen de leegte van de stralende geest bloot, maar
Door terug te keren naar de kern, de wonels
ook het licht en de warmte van het spirituele hart.
van jouw zelf, en door alles war je dacht re zijn
Wanneer je werkelijk in rusr bent, kun je de stra
te doorzien vallen zelfs je heiligste identiteiten
lende, lege geest zelfs voelen - niet als gedachte,
weg. Er zit een grote schoonheid in de ontdek
maar aJs de stralende leegte van jezelt: de niets
king war we allemaal kunnen missen. Het mooi
heid van jezelf en van alle zeiven.
ste geschenk van deze winter is uiteindelijk iets
stralende volheid
onuitsprekelijks; her is iers dat je moer leven. De
niet zomaar een nietszeggende leegheid is - het is
wi nrer smeekt je feitelijk om gewoon los te laren,
vol hart. Wanneer de leegte bewust wordt, weet je
en dan het loslaren los re laten. Laat dit natuurlij
dat her ook het liefdevolle hart is. De warmte van
ke en spontane terugkeren naar de wortels van je
jouw spirituele hare komt ror leven.
eigen bestaan gebeuren. Keer terug naar dat war

niet te definiren is.
van
Je vo el t ook de
hart en beseft dat de leegte
Soms lijkt de winter koud, eenzaam, en lijkt je

af te zonderen. Her valt je misschien op dat je heel
Er is een prachtig gedicht over een alleenstaande
stil en in rust bent en dat je je heel vredig voelt,
boom zonder rakken, die aan de rand van een klif
maar je afvraagt: 'Waar is de jeu gebleven? Waar
staat, in de winter. Het is geschreven door iemand
is het leven?' Je kum heel s t il
die zijn verlichting beschrijft. Er komt een barst
zelfs op een bepaalde manier heel leeg, en toch de
in, die door de bast van de boom loopt en vervol
bast nog imacr hebben, zonder dat hij ergens een
gens valt de bast eraf. Stel je voor dar je een boom
scheurtje vertoont. Dan heb je wat 'de leegte v an
of een houtblok splijt om re zien war er binnenin
de leegte' genoemd kan worden. Oir is de volledig
zit. Om re 2.ien war er in zit, moet je het doormid
beschermde vorm van leegte.
en
rustig zijn, en
den splijten rot aan de kern. War zou je aanneffen?
De ware leegte is wanneer je beseft dat zij veel
Je vindt stralende leegte, de volle stralende leegte
meer inhoudt dan deze beschermde leegte. Wan
van de winter. Stel je iets stralends voor dat uit het
neer de bast openvalt, wanneer je tot de kern komt,
niets komt, iets dat naar buiten straalt, dar uit het
worden de ideen over jezelf en anderen gezien als
niets komt, uir het volkomen niets.
onwaar, gezien als louter verz insels .
88
89
Je ziet
ze
als
dingen die jou geleerd zijn en die je hebt overgeno
zijn is gekomen, je geest zo ver open is als hij maar
men, aangetrokken als kleren die zeggen: 'Dit ben
kan z.ijn. Het wil nier zeggen dat de ge dachten
ik.' Wanneer de geest stralend leeg is, is het een
z.ich naar de kosmos uitstrekken, het betekent dat
zeer levendige leegte. En wanneer je voelt dat het
je geest zo
h arr di eper gaat dan de emoties,
zijn.
maar
niet zonder
ver
o pe nst aat dar er geen uiteinden aan
Je merkt dat, zodra je een gedachte vastpakt
emotie is, geen doods harr, schijnt de zon midden
en gelooft, de geest afrekent met die gedachte. De
in winter. He b je wel
natuurlijke geest is dus
eens
buiten gewandeld op
ee n
open geest, en het na
zo'n ijskoude ochtend, waarop her echt koud is,
tuurlijke hart is open, war er ook gebeun. Dat is zo
hocwel de zon schijnt! en gedacht: 'Hoe kan het zo
sc hokke nd aan onze natuurlijke staar- de geest en
koud zijn op zo'n heldere, 1.onnige dag?' Wanneer
her hart
je leeft van uit de zon in jezelf, is het altijd warm.
ze zich onder welke omstandigheden
De
echte leegte leeft en straalt.

Soms
vr a ge n
mensen mij: 'Als ik besef dat ik
als afgesch eiden idenciteit eigenlijk niet besta wals
ik dacht, wie gaar er dit leven dan leven?' Als je
sraan
van na ru re open en weren nier hoe

en
op welk
moment dan ook mo e ren sluiten. En tegelijkerrijd

stijg je zelfs boven de open geesr en her open hart
uit. In wat
jij bent is alles omvat.
De geconditioneerde geest
neemt
altijd Gods
eenmaal op dit str alende hart van leegte benr ge
werk over door zich af te vragen war mensen doen
stuit, weer je wat die leven leeft, wat het al tijd heeft
en waarom ze het doen, ma ar dar gaat je helemaal
geleefd en w at het vanaf dit moment zal leven. Je
niets aan. daar heb jij niets mee re maken. Je kunt
beseft dar jij dit leven nier leeft; dir s tral end e hart
gewoon door het leven wandelen met deze
is wat dit leven in w erke lijkheid leeft- samen met
lijke openheid voor wa r er is en onder alle omstan
deze stralende, lege geesr. Wanneer je opge eft wat
digheden op ieder moment zo zijn. Dat heeft her
je dacht re zij n en jezelf laar zijn wie je werkelijk
ware Zelf al die cijd al gedaan. Wanneer je w a re
bene
aar d
dan leeft dir stralende hart jouw leven. Dan
natuur
gerealiseerd is, is het niet alsof ji j de
een
of
wordt her niets jouw werkel ijkheid, en ben je on
andere fantas tische e rvar ing zult hebben, waarna
verdeeld gewaarzijn.
je zegt: 'Ok wereld, ik ben klaar.' De meest in
Een mooie manier om over de ware aard van elk
tense ervaring komt
wanneer
je beseft dar deze
mens (en dat is het enige waar het i dee van verlich
open, stralende, lege ge est en dit open, stralende
ting ooit ech t
hart al tijd open zijn geweest. Ze hoeven niet open
naar
verwijst) te de nken en die uit t e
legge n , is dar wanneer de ware aard tor vol bewust-
C)()
re gaan; ze gaan ook nier
open;
')J
openheid,
on rva n-
kdijkheid, was er altijd al. Je zier geen twee meer,
Als je de gewijde kwalirer van winter in jezelf aan
je ziet de Ene in en als alles.
raakt- die kwaliteit dat alles tot 1ijn meest essen
Mensen voelen zich heel kwetsbaar en werpen
tile vorm terugkeert - merk je dat je van de rand
een verdediging op. Maar een verdediging opwer
van de geest, in her opene valt. Je zult dit gaan
pen is als buiten lopen op een nacht vol sterren
ervaren door de wineerperiode niet re weerstaan
en proberen om de uitgestrekte, oneindige ruimte
en er gewoon in mee re gaan terwijl
in te pakken in een jasje. De uitgestrektheid vliegt
Her kan t:en enorme openbaring zijn, enorm be
gewoon door de mouwen en de capuchon naar
vrijdend om gewoon terug te keren, en terug, en
buiten. Daar sta je met dar malle jasje buiten in
terug. Er is moed voor nodig. Je wilt weren: 'Wie
de enorme ruimte en beschermt jezelf daarmee
zal ik :tijn? Zal het allemaal goed gaan?' Maar keer
en denkt dat je op een dag misschien de knopen
maar
losmaakt en spiritueel bevrijd wordt. Niet waar
vindt jezelf te laren reruggaan naar de essenrie. ga
schijnlijk. Het is waarschijnlijker dar je op een dag
je in feite terug naar de wonels van jezelf Dat is de
zult ophouden je met het malle ja.je re identifi
volheid die de winrer kan bieden.
ceren. Bevrijd je van alle beperkende identiteit en

Wat dit opengaan tot op grote diepte mogelijk
je opem.
terug naar de essenrie. Wanneer je de moed
Het is alsof je helemaal teruggaat naar het zaad,

en daar zie
omhels her oneindige.
ze
je pas dar het zaad de hele waarheid
bevatte. Als je bij de kern van je wezen aankomt,
maakt is beseffen dar we aJ de openheid zijn waar
dan besef je dar het zaad, dat
voor we opengaan. Ns we ons steeds weer idemi
het openmaakte, vol paremie is van alles war er is.
ticeren met het menselijk aspect van ons, denken
Net als bij het zaad van een boom, ligt alles war de
we: 'Mijn God, ik verdwijn in iets dar te groot is
boom ooit zal worden in dat zaad besloten. Alleen
voor mij.' Wanneer we echt loslaten en in deze
bij volledige terugkeer wordt
open stilte vallen, kunnen we her einde ervan niet
mogelijk.
leeg leek roen je
een
volledige lente
vinden. Het was er eeuwig al, van voor her begin
Dit zijn geen idealen waar ik over spreek, geen
der rijden, en in die stilte vindt onze menselijkheid
doelen of potencile mogelijkheden. Deze open
een uitnodjging om zich te openen. Dit is
om
heid is wcrkelljk de kern van wie iedereen is. Wacht
dar we ons niet openen voor een mysterie dat ons
niet langer om alles los te laten, en dan wordt je
vreemd is, of onlxkcnd of anders, maar voor war
ware aard gerealiseerd. Wan neer het gerealieerd is,
we altijd geweest zijn.
leef het dan. Wanneer het geleefd wordt, gebeurt
10
93
her leven vanzelf. Dan kunnen we voor het eerst

in ons leven eerlijk en integer beweren dar dir het
meest verbazingwekkende mysterie is. Her is on
peilbaar diep. Je kunt het nier kennen. Je kunt her
Stilte
alleen zijn, bewust of onbewusr. Maar het bewust

zijn is heel war gemakkelijker dan onbewust. Rea
liseer jezelf en wees vrij.
De golven van het denken

vragen zoveel van Stilte.
Maar Zij zegt niets terug,
geeft gem antwoord oftegenargument.
Zij is de verborgen auteur van ellu gedachte,
elk gevoel,
elk
moment.
Stilte.
Zij spreekt slechts n woord.
En dat woord is dit bestaan zelf
Geen naam die je Haar geeft
komt in Haar buurt,
omschrijft Haar helemaal.
Geen begrip kan Haar omvatten.
9'5
De gust werpt zich
voor
zonder de hulp van n gedachte.
Stilte
gt binnen te mogen.
Maar geen geest kan Haar
Stilte is mijn geheim.
stralende duisternis binnengaan.
Niet verborgen.
en vm a
Niet vaborgen.
Haar zuivere en glimlachende

niets.
De geest stort zich
in dringende vragen.
chte slilre heeft alles te maken mee de staat

van ons bewustzijn. Ik denk dat we aJiemaal
wel kennen wat ik

een oorr van
een
gemaakte stilte noem, wat
doodse stilte is. Als je in meditatie
Maar Stilte blijft
groepen hebt verkeerd, heb je zo'n gemaakte stilte
anbewogen onder emotio1zcel geweld.
waarschijnlijk wel ervaren. Her is de soort srilre die
Ze vraagt slechts om niets.
voortkomt uit het manipuleren

is een valse stilte, omdat
Niets.
ze
van
de geest. Dat
gemaakt is, beheerst.
Echte scilte heeft niets re maken mcr war voor be

heersing of manipulatie van jezelf of je ervaring
Maar dat wil je Haar niet geven,
ook. Vergeet het beheersen van de geest dus maar.
omdat dat je laatste dubbeltje is.
Ik ben hier om over spirituele verlichting en vrij
En je zou haar liever
jouw eisen geven da n

J oprcht lege handen.
heid
re
spreken.
Wc worden omringd door grof bewustzijn.

Een dergelijk bewusrzijn is zwaar, r ro ebel
Wanneer je de te levisie
aanzet,
en
traag.
ontmoet je grof
bewustzijn, voor het grootste gedeelte. De meeste

films die je ziet hebben een grof bewustzijn. Grof
Alles springt op om het mysterie te l'ieren,
wil zeggen: in slaa p binnen de droomstaaL

Vanuit deze grove staar van bewustzijn wordt
maar alleen niets gaat de heilige bron biunen,
stilte als object beschouwd. Kalmte is icrs dat jou
de zwijgende essentie.
Alleen niets wordt aangeraakt en hrilig.
lijkt re overkomen. Maar dat is geen echte stilte.
realiseert zijn eigen goddelijkheid.
Echec srilre is je ware aard. Zeggen dar je stil bene
beseft wat het is
is
tn
feite heel belachelijk. Wanneer je her obser-
97
veerr, is het nier zo dat jij stil ben t , jij bene Jtilte.
veert, maa r dan besef je dar je je gedachten ach
Begripsmatig mag het verschil russen 'ik ben stil'
terna ging en in een verhaal te rechtkwam. Het l ij kt
en 'ik ben stilte' misschien klein lijken, maar dit
op de pogi ng een hond re disciplineren die weigen
is in we rkelijkh e i d het verschil russen s l avernij
opgevoed te worden. Sommige mensen zijn blijk
vr ij h eid, hemel
en
en
hel.
baar goed in een de rge lij ke beoefening . Ze houden
Hou op stilte als afwezigheid van lawaai te be
hun focus en bl ijven erbij en worden rust i g. Maar
schouwen- mentaal l awaai , emotioneel lawaai, of
ik heb mijn geest nooit zo kunnen b ehe ersen , ik
hetlawaai in de wereld om j e heen. Zolang jij stilte
was daar niet zo goed in. Na telkens weer complee t
ziet als iets objectiefs, iets dat niet jij is, maar tot je
gefaald re hebben, hoorde ik mijn leraar zeggen:
kan komen als een emorionele ervaring. ga je jouw
'Jij moet je eigen weg zien te vinden.' In plaats van
geprojecteerde idee achterna. Zoeken naar stilte is
me op n ding te richt en , merkte ik dat mijn ma
zoiets als op een mo rorboot over her meer racen
nier was om alleen maar aan wezig te zijn, wat wil
op zoek naar ee n rustige plek waar alles sril is,
zeggen vol ledig ontvankelijk re worden. Dit hee ft
[C r
wijl jij maar- vroem! vroem!- ron d racet met een
meer van luisteren dan van focussen.
groeiende angst dat je er nooit zult komen. Hoe
In dar luisteren ontdekte ik een zeer natuurlijke
rond racen, die stilte
staat, e i genlijk de enige niet gefor ceerde staar. Van
zou je nooit v inden. Eigenlijk is her enige wat je
uit die staat, die op luisteren lijkt, b egon ik te zien
de sleurel omdraai
dat elke inspanning om iets voor elkaar re krij gen
en, en dan heb je het. Dan is her heel rustig, heel
weer een bepaalde staat voortbracht. Zodra ik me
stil. Wanneer je ontvankelijk wordt en alles toelaat,
inspande, ontstond
keer je terug naar je namurlijke staat, die heel rus
staar. Ik kon een mooie sraat,
tig is. Ontvankelijk 1.ijn is net als vaan mi n deren.
staar, een
Her is e en natuurlijke toestand van rusr.
oorzaken; maar er was maar n staar die volkomen

naruurlijk en absol u ut moeiteloos was. In die staat
lang je ook over dat
meer zou
moer doen, vaart minderen
en
Jren geleden had ik het geluk dez.e heerlijke

ancdekking te doen, n i e t omdat ik in telli ge m was,
maar uh torale mis l ukkin g . Wie aan zen doet houdt
staat van
er
uit het niets een bepaalde

een
verschrikkelijke
concentratie, allerlei sta ten ver
kreeg ik wegang tot het di epst e Zelf, tot vrij heid .
Deze staat heeft juist her kenmerk dar zij moei
zich veel bezig met mediteren en het gade slaan van
teloos is. Zij moet z zijn dat
de ademhaling. Het lijkt op concenrratie; vaak ge
nodig hee ft . Een rus tige geest die door conc en r ra
beurt her dar je denkt dat je je ademhali ng obser-
rie bereik t is, wordt ten slotte
<)8
ze
een
geen onde rhoud

du ffe geest, ni et
een vrije geest. Die geest mag rustig aanvoelen, en
iets anders te zoeken, her een of andere antwoord
prettig omdat hij rust ig is, maar het is geen vrije
of beeld dat hij kan bedenken.
geest, en ook in jezelf voel je je niet vrij. Dit is
Het soort kalmte dat natuurlijk en spomaan en
het soorr gemoeds ru st dat je krijgt als je hebt le
niet beheerst is, is ei g enlijk vol g evoe l ; z.e is warm
ren mediteren door je te concenrreren; dan zeg je
en onbegrensd. Beheerste kalmte is vcr sti,ifd en
tegen de leraar: 'Ja, ik heb rust gevond e n, maar als
eng. Wanneer kalmte nier beheerst wordt, voel je
ik met mediteren opho ud , wordt alles een puin
je heel op en ; je wordt ontvankelijk, en de geest
hoop.' Hier door weer de leraar precies welke me
dringt zich niet op. Er vindt
ditatie je doet- je bcheem je ervaring. Wa nn eer je
terugke e r naar je ware aard plaats. Je ware aard is
opstaat, je dag elij ks e dingen doet en aandacht aan
niet kalm, maar kalmte zelf Je
andere dingen moet geven, kun je geen aandacht
mand' of'niers' kunnen n oemen . Als je tot de ware
schenken aan je concentratie en dus verdwijnt je
kalmte komt, heb je kalm zijn overstegen.
gemoedsrust, omdat het maakwerk is.
een
vanzelfsprekende
zou
het ook 'nie
Zolang je denkt dat kalmte he r rege ngesrel de is
Spiritueel onderzoe k bestaat er voor de helft uit
van lawaai, is het nier de echte kalm te. AJs je i n de
je direct tot s dlre re brengen. Wanneer je vraagt:
echte kalmte verkeert , realiseer je je, wanneer je een
'Wie ben ik?' zul j e, aJs je eer l ijk bent, merken dat
drilboor hoon, dat her kalmte is - zij heeft alleen
dit je onmiddellij k terugbrengt bij stilte. Het brein
een bepaal de gedaanre aangenomen. Echte kalmte
heeft daa r geen anrwoord op. daarom is
pl o tse
is echt alomvattend. Die gaar voorbij aan alle dua
ling stilte. De vraag is bedoeld om jou naar die
listische ideen over war kaJmre is. Als we stil wor
sraat van srilre te voeren di e nie r gem aakt is,
waar
den, merken we dat stilte nier losstaat van verande
denken of weken naar de juiste emotionele erva
ring of beweging. Als je na her mediteren opstaat
ring faa1r. Als j e zoekt naar wie je bem of vraagt
en aan de dag beginr me t de gedachte : 'Waarom
war de waarheid is, zul je merken dar deze vragen
kan ik deze heerlijke stilte nicl vasthouden?' komt
je onmiddellijk weer tot kaJmee brengen. Als je
dat doordat je de beheerste stilte hebt ervaren, niet
weersrand hebt rege n kalmte, en de me es te mensen
de namurlijke en ongeconrroleerde stilte. Als je je
voelen een hartg rondig verzet tegen kalmte, dan is
onrspam in echce stilte, beweegt die stilre zelf mee
her, zodra je tot die staar van kalmte terugkeert,
terwijl je lichaa m opstaat om ergens heen te gaan.
er
alsofj e druppels w ater in een pan hete olie laar val

len
de geest springt aJs een gek in her rond om
100
Wanneer jij je n aa r je ware aard laar teruggaan,

wil je ni e ( dar er iets bepaalds ge be urt in de stil-
JOl
re. Vaak zitten mensen, als ze kalm zijn, erop re
Er
wachten dat er iets gebeurt en dar houdt je juist
eerd, die nog steeds worden doo rgegeven die dit
aan de rand, dar is pootje baden in plaats van je
terugkomen bij onze wa re aard voorsrellen als een
laten gaan. Als je er nier op zit re wachten dar
srrijdroneel, alsof iets in jou niet terug wil komen
er iets gebeurt, vindt er een naruurlijk ve rz i n ken
bij zichzelf. Of het nu her ego genoemd wordt,
en afdalen in de bron van je wezen plaats. Het is
het ik of de geest die ei genlijk niet kalm wil zijn,
heel kalm en dan, alleen dan, ga je aanwezigheid
memen op het pad k unnen geloof hechten aan
ervaren. Er is e e n zeer voelbare aanwezigheid in
de mythe dat er iets in hen is dar niet bewust wil
deze kalmre. Daarom zei ik dat dit geen doodse
worden en dar
rust is. je kunr iets levends voelen. Het is een aan
Wan nee r je echt kalm bent, kun je inzien dar dit
wezigheid in en huiten je lichaam. Alles is
ervan
volslagen onzin is. Dan zie je dat die gedachte op
doordrongen. Als je ern aar zoekt, zoek je naar
kwam in de geest vanuit de leegre. Alleen als je
een grove aanwegheid, een zware aanwez igheid
haar accepteen als waar, zou dat een gevecht kun
waar je een kl ap van op je kop krijgt. Dit gebeurt
nen veroo rLak en. Maar je ziet d u i delijk dat het
nier. De echte kalmte is een helderheid. Je voel t
nt et waar is: het is maa r een spomaan opkome n
je helder. Er is een zekere wakkerheid, een diep
van een gedachte Het is ni et waar, eenzij je crin
gevoel dar je lee ft.
gelooft en er het verhaal over de heldhaftige wor
1.ij
n veel verhalen of s piri rud e mythen gecre

,
er
dus strijd moer worden geleverd.
Wanneer je rustig wordt, laar je alles ontspan
s te l ing van de s pirituel e zoeker mee opsiert. Zodra
nen cot je komen, ook je ware aard. Als het ge
je je in Je warsreling van de zoeker begeeft, heb je
beurt, besef je dar je geen enkel onderdeel van je
de oorlog al verloren.
ervaring kunt vermijden. AJs je hoopt dar je door
Vanuit de stilte zul je zien dar welke kam de
kalmte een bepaald gevoe l kunt ontlopen, zul je
gees r ook op gaar, her niet meer is dan een bewe
het echte stil zijn niet ervaren. De naa kte kalmte
ging van her denken die geen werkelijkheid bevar
of aanwezjgheid onrwapenr je, zoJat je geen enkele
en alleen werkelijk wordt als je erin gelooft. Ge
ervaring, gebeurren is, wat dan ook kunr vermijden
dachten bewegen zich sleelus door heL bewustzijn.
Misschien kun je iets vermij den door een doodse
Ze hebben geen machL Niets heeft werkelijkheid
vorm van rust te e rvaren maar in de kalmte van je
tor je je hand ernaar uitsteekt, her grijpt en h et op
ware aard kun je geen enkel aspect van je ervaring
de een of andere manier bevrucht met de kracht
ontlopen. Het is er allemaal en wacht op jou.
van geloof.
102
103
De enige manier om in stilte re komen is op haar
mens voortdurend op de knien houdr. Bij elke
voorwaarden. Je kunt er niet komen met iets, al
andere leer of leraar, merken we dar wc op kun
leen met niets. Je kunt niet iemand zijn, alleen
nen staan, dar wc kunnen denken: 'Ik heb Adya
niemand. Dan is de ingang gemakkelijk. Maar dir
bla-bla-bla horen zeggen en her klinkt goed,' en
niets is in feire de hoogste prijs die we ooit betalen.
voordat we het weren hebben we ons van de vloer
Her is ons heiligste bezit. We willen onze ideen,
van overgave opgericht. We keren ons af van onze
onze overtuigingen, ons hart, ons lichaam, onze
heiligste en mooiste nederigheid.
geest en onze ziel wel geven. Het laatste war wc
Stilte is de ultieme en beste leraar, omdat stihe
willen geven is niets. We willen ons niets vasthou
de nooit eindigende uitnodiging in zich draagt om
den, omdat dar ons kostbaarste bezie is, en ergens
dar te doen war ons mensenhart echt verlangt,
en
van binnen weren we dit. Alleen het niets kan de
dat is altijd op de knien re zijn. alcijcl in die devo
stilte binnengaan; dar is her enige wat binnenkomt.
tie voor de Waarheid re zitten. Stilte is de enige leer
Wat we verder nog zijn bonst op de nier-bestaande
en leraar die er alcijd is. Elke minuur dat je wakker
deur. Zodra je iets van de stilte wilt, word je
bent, elke minuur dar je leeft. elke minuur dar je
er
weer uitgezet.
ademt,
ze
is er altijd.
Stilte openbaart zich alleen aan zichzelf Alleen

als we binnenkomen als niets, en blijven als niets,
zal stilte haar geheim openbaren. Haar geheim is
zichzelf. Daarom zeg ik dat alle woorden, alle boe
ken, iedere leer en alle leraren jou slechts roe de
deur kunnen brengen, en je misschien kunnen ver
leiden naar binnen te gaan. Eenmaal daar begin je
de aanwezigheid van stilte heel krachlig re voelen.
Wanneer dit gebeurt, ontstaat er spontaan iets dar
wil binnengaan zonder iemand te zijn. Dat is de
plechtige uitnodiging. Binnen merk je dat stilte de
laatste en ultieme leraar is
en
her laatste en ultieme
onderricht. Het is de enige leraar die nier regen je

spreekt. Stilte is de enige leraar en leer die ons als
104
105
Bewustzijn
anneer bewustzijn of geest besluit zich als
object te manifesteren- als boom, gesteen
te, eekhoorn of
auro
levert dat geen groot pro
bleem op. Maar wanneer het zich manifesteert en

tracht zich van zichzelf bewust, of zich zelf gewaar
re worden, is dat blijkbaar een heikele zaak. Ik heb
het over menselijk leven, wanneer bewustzijn of
geest manifest is als mens. Bij dir proces gaar het
bewustzijn bijna altijd verloren. Mensen zijn zich
van nature van zichzelf bewust, maar blijkbaar is
de prijs die betaald wordt opdat bewustzijn zich
zelf gewaar is, bijna altijd her verlies van de werke
lijke identiteit.
Bewustzijn komt tot manifestatie, en dat is
geen probleem, maar dan probeert het zich gewaar
te worden. In het proces van zich gewaar worden,
107
maakt het bijn a al tijd war je een tour zou kunnen
evolutionaire ontwikkeling die her bewustzijn via
noemen. Her is nier zozeer een fout als wel een
een mens doormaakt. Wanneer je denkt aan je
bliep in de ontwikkeling naar her zich werkelijk
omwikke li ng aJs mens weet je bijvoorbeeld dar je
bewust zijn. In die bliep verliest bewustzijn zich in
geboren bene; je gaat door hec stadium van kind
war geschapen wordt en identificeert zich mee die
en adolescent, en hopelijk word je, als je daar weer
sc hepping. Deze bliep heer de menselijke situa tie.
uit komt, wat kwestieus is,
een
volwassene. Terug
Wanneer bewustzijn z ichze lf vergeet, kan her
kijkend zou je kunnen zeggen: 'Goh, ik was echt
allerlei fouten maken. De eerste fout die her bijna
achterlijk toen ik tien jaar was, en nog srommer
altij d maakt is dar her zich idemificeen met alles
toen ik zeventien was. En toen, ergens tussen mijn
wat geschapen is
vijfentwintigste c:n mij vijfenveertigste, werd ik
in dit geval een men s AJs een

.
golf die vergeer dar hij deel van de
is. Die zijn
volgens mij slimmer.' Je zou terugkijkend, al die
bron vergeer. Die in zijn begoocheling denkt dar
eerdere ontwikkelingsfasen als vergissingen kun
hij slechts een golf aan de oppervlakte van de oce
nen
aan is, in plaats van de hele oce a an En die dus
feiten zijn. Ze waren slechts een natuurlijk onder
aJleen een zeer oppervlakkige ervaring van zichzelf
deel van her opgroeien.
zee
zien, maar dar zou een misinterpretatie
van
de
heeft. Natuurlijk is hij zich nog altijd bewust van
Spiritueel gezien is de menselijke situatie een
zichz.elf, maar hij is zich bewust van iets dar onge
n at uurlijk onderdeel van de evolurie va n het be
lo ofl ij k oppervlakkig en bepe rkt is. AJs hij zich al
wustzijn dat bewust probeert re worden met be
leen maar identificeert met een minigolfje, schept
hulp van een vorm. Het beschou wt zichzelf als die
hij allerlei verwarring, omdat die identiteit niet de
vorm, in plaats van als de bron van de vorm. Wan
ware is. Alles war nier waar is leidt vanzelf rot lij
neer het zich op deze manier vereenzelvigt met het
den, en de enige reden dar er pijn of s trij d is, is on
verkeerde, lijdt her onder de onmetelijke illusie
wetendhei d. De identireic, bij aanvang, is een heel
van afgescheidenheid. Daar komt de eenzaamheid
onschuldige vergissing. Deze begint ongelooflijk
vandaan die de meeste mensen van binnen voe
onschuldig, maar zoals veel dingen die onschuldig
len, hoeveel mensen ze ook om zich heen hebben,
beginnen, zien de gevolgen er na verloop van rijd
hoczeer
nier zo onschuldig uit.
wel alleen voelen, omdat ze er zo zeker van zijn
Dir is een natuurlijk onderdeel van de men

seli jke situatie. Het lijkt onderdeel re zijn van de
108
ze
ook bemind worden. Ze moeten zich
dat ze anders dan alle an der en zijn, en van hen

gescheiden.
109
Gelukkig betreft dit slechts een bliep in de ont
dar andere golven deze mogelijkheid van bewust
wikkeling
wording overwegen.
van
bew u stz i jn . De menselijke situatie,
hoe oneindig lang die ook reeds bestaat, is in wer
Bij mensen kan deze evolurie ongelooflijk
kelijkheid maar een bliep. Wanneer iemand uit
versneld worden door de samenzwering waa r be
die bliep wakker wordt, wat wil zeggen dar her
w ustzi jn zich in begeeft. Als het eenmaal in n
bewu stzijn evolueert door middel van een mense
vorm wakker wordt, hoefr her niet te wach te n
lijke gedaante, doet het dar in zoverre als die per
op een natuur l ijke rijping in all e andere vormen.
soon volwas sen wordt en de bliep van afgeschei
Wanneer die vorm met andere vormen omgaat, is
denheid overstijgt, ongeveer zoals je je o mwikkel t
het oo rw aakte bewustzijn in comact met slapend
van kind tor volwassene. We noemen
bewustzijn. En dan is het veel waarschijnlijker
z.o
iemand
een bevrij d mens.
dar het slapende bewustzij n de zo grote sprong
Bevrijd waarvan? Bewustzijn wordt bevrijd van
naar bewustwording maakt. Dat is het spel dat
de vergissing, van de verkeerde vereenzelviging en
bewustzijn speelt bij satsang. Daar gaat het alle
afgescheidenheid. Bewustzijn. of geest, is behoor
maal om.
lijk kundig en wijs. Er s taat veel tot zijn beschik

king als mens. In levensvormen zonder bewust gc
waarzijn kan de evolutie niet versnel d of afgeremd
worden ; ze blijft gewoon in hetzelfde tempo door
gaan. Ma ar wanneer bewustzij n zich gewaar wordt
Leerling: Ik heb het een beetje moeilijk gehad sinds

de vorige rerraite. Ik heb re maken met veel pijnlij
in een mens, ontst aat
zeer interessante dyna
ke emoties die ik jarenlang heb onderdrukt en die
miek die voor geen enkele andere vorm van aards
niet prettig waren. Ik heb ze gadegeslagen, ervan
leven besc hikb a ar is. Oe dynamiek is dat wanneer
geleerd en
een
bewustzijn oorwaakt uit de illusie dat her een apart

wezen is, her die vorm dan kan gebruiken om tot
ze
verbra nd . Dit is nier leuk
meer.
Adyasbanti: Dit is zeker niet war je had ge

hoopt?
een veel hogere graad van bewusrz.ijn te komen.
Leerling: Inderdaad. Ik heb gedaan war je advi
Wanneer her zich ervan bewust wordt dat her in

werkelijkheid geen golf is, maa r de oceaan van het
leven, kan het die golf vervolgens gebruiken om de
seerde; ik heb dat deel van me gevonden dat abso

procent in dar ve nr ouwe n gedoken. Ik vond een
boodschap door re geven - om ervoor te zorgen
enorm gevoel van kracht en een gevoel dat alles ok
110
111
luur weer dat her goed is. En
ik ben voor honderd
is, vermengd met deze vreselijke emoties, boosheid
dat we iets zijn kwijtge ra akt. Maar dar is eigenl ijk
en verdriet, die nog steeds opkomen.
ee n bepaalde interpretatie die ze lden onderzocht
Maar nu her becer met me gaat, merk ik dat ik
wordt.
War er fei t elij k gebeur t lijkt op de e rvaring van
min of meer uit de pas loop. Het is alsof ik een

tiener ben, zo'n jongen van wie de stem
de mens dar hij ontwikkelingsstadia doormaakt.
verandert - soms gaat hij de ene kanr en dan weer
Herinner je je nog de ervaring dar in je j ongelings
de andere kam op. Vroeger had ik geen horloge
jaren kwam, toen je rwaalf en een half jaar was en
nodig. Het deed er niet roe of ik re vroeg of re laat
nog nier zover, maar wel je kindertijd achter je lier?
onhandige
was;
ik kwam aldjd precies op her goede
aan. zo dat
momcnr
all es per fect liep. En als er iets vervelends
War in de kinde rtij d

niet
meer
7.0
heerlijk was, daar kun je
bij. De dingen die zo leuk
waren
, zijn
gebeurde , begreep ik alti jd onmiddellijk waarom
niet zo leuk meer, maar hoe je nu van het leven
her gebeurde, en wat ik in die situatie moest doen,
kunt gen i eren is nie r
en hoe dar voor iedereen daar het bes te was; ik
je rnaaJu fouten, ook al kun je ce zo niet noemen.
oven.ag alles.
Je begrijpt nu wel hoe het za[, als je naar die tijd
zo
duidel ij k. Her is lastig
eu
Maar die synchroniciteit is h elemaal weg, ook aJ
rerugkijkr. Het was niet een kwestie van je kinder
zijn de energie, de positieve gevoelens en het ver
tijd verliezen, her was meer een omgroei en aan.
trouwen
er nog wel. Als het beter met je is gegaan
Toen je die omgroeide, lier je hem achter je. Dar
en het wordt dan even slechter, is het heel pij nlijk ,
was niet prettig omdat je dar leven gewend was.
omdat je hebt gezien hoe het kan zijn, maar je bent
En toch was je nog nie r helemaal een jongeman .
er niet bij . Js er een advies voor iemand die door de
He rzelfde gebeur t als je van jo ngeman volwassene
onhandige tienerfase van her zich eigen maken van
wordt. Het kan ongemakkelijk zijn, maar je doet
nieuwe i nz ichten gaat?
her niet fout. Achteraf bekeken, zie je dar het onr
Adya.shanti: Om te beginne n is her belangrijk
dar je een duidelijk beg ri p heb t
van
de conrexr.
We kunnen tor een inrense , diepgaande realisatie
wikkelingssradia zijn. Je bent de kindertij d en pu

be rteit ontg roe i d, maar je hebt die tijd nier opze t
relijk achter je gelaten.
komen, die prachtig is en zeer bevrijdend, maar
Je hebt mis sch ien fijne spirituele e rva ringen,
de fout die vaak gemaakt wordt is dar we op een
maar als ze niet volledi g en a bsoluur waar zijn, dan
later tijdstip, wanneer de synchroniciteit of een an
zul
dere hee rlijke ervaring zich niet voordoer , denken
prettig gevoel ze achter te laten, omdat je je wen
112
113
je
ze
op den duur omgroeid z.ij n. Het is geen
op je gemak voelde; het nieuwe heeft zich nog niet
fond sprong. Het is heel moeilijk vooruit te blijven
geopenbaard. Er wordr dan mees raJ abusieve l ijk
kijken als je dar maandenlang meemaakt.
aangenomen dat je her besef dat je vroeger had en
Adyashant.i: Maar dat is niet vooruit kijken.
terwijl je daar
Dat is nou niet waar ik het over heb. Bij de meeste
feitelijk de beperking van hebt ingezien. Wanneer
mensen gaat her zo, dat bij het ervaren van ie ts
je ouder wordt is her tijd de ee rdere stadia achter
negatiefs het hele gewaarz ij n
je te laten. Het maakt her veel moeilijker om dar re
naartoe
doen als je ?..egt dar je ze hebt verlaten, in plaats van
gedeprimeerd bent. Dan zal bij de meeste men
dat zo prachtig was, hebt
dat je er
re
verlaten,
volwassen voor bent geworden . Dit zijn
er
aJs een laserstraal
gaat. Laten we bijvoorbeeld zeggen dat je
sen her hele gewaarzijn zich daar op
ri chten,
en
rwee comp lee t verschillende interpretaties. Bij de
plotseling is wat onderdeel was van een uitgebreide
ene probeer je re grijpen of terug re krijgen
wat er
e rvaring van allerlei dingen, nu een pro bleem om
vroeger was. Bij de andere kijk je over je schouder
dat je je erop focust. Dar komt alleen doordat het
en zegt her vaarwel als een mooie ervaring, in her
denken heeft besloten zich erop te focussen en her
besef dar
te bestempel en rot het enige war er gebeurt, terwijl
er
iets rijpers op je wach t.
Dat is een context waar je volgens mij iets aan

hebt, omdat je ziet hoe ontzettend bel angrijk de
het maar n ervaring onder vele is.

Leerling: lk zie wel dar de negatieve gevoelens
ziet
maar een gering aspect van me zijn, maar het is
dat her denken geconditioneerd is om interpreta
ook heel duidelijk dat ik ze vroeger nooit kon zien.
tics te geven die meestal niet juist zijn. Een on
Ze kw amen op, werden geanalyseerd voordat ze
juiste interpretatie creert meer lijden en maakt
bewust werden, en verdwenen dan in de
de moeilijkheid vele malen grorer dan ze hoeft
heid. Maar ze waren niet dood. Ze
interpretatie is die je aan je ervaring geeft,
re
en
zijn. Als je dar weet, dan houd je wel op met
achter je te gr ijpen naar war je ooit had en raak

je
meer
genteresseerd in het onbekende waarin
vergetel
waren
slechts
onderdrukt.
Toen begon het bewusnijn ze op te merken
voordat ze verdrongen konden worden. De nieuwe

vaardigheid die ik
Dat, en niets anders, is echt het beste war je kunt
kunnen herkennen voordat ze beoordeeld werden,
doen.
voordat ze onbewus t werden. Als dar de les is, hoe
Leerling: Ik dacht dar ik dat deed, rot ik zoveel
negatieve emot i es regenkwam dar ik tegen her pla-
114
moest
leren
je je begeeft. Je richt al je aandacht naar voren.
was
deze dingen re
laat je de moeilijke gevoelens dan toe zonder erin

verstrikt te raken?
11 ')
Adyashanti: Het is alsof we zwa rr e sti ppe n op deze
Leerling: Er zaJ wel
muur verven. De stippen zijn misschien een paar
dar als je nier uitsluitend naar de negatieve din
centimeter groo t , slaan Lien cen timeter van elka ar,
gen kijkt, ze n i et meer onderdrukt zullen blijven.
en de hele muur is bedekt met zwarre stippen. Als
Je m oel c:rop
we de kamer in lopen zijn die stippen meesral her
beurt.
eerste wat we zien, nietwaar? 'Jeetje, er s taan zo

veel s t ippen op deze muur. Hij
IS ee
n en al stip!'
ee
n vcrtrouwen moete n
zij n
dar d i r automatisch ge
venrouwen
Adyashanti: Dar is juist. Je zou
moeeen samen
ze re onderdrukken. Dat is wat je al
zwren urn
Maar i n fei te is hij nier bedekt met stippen. Er is
tijd gedaan he bc. Je h ebt ze naar beneden geduw d.
veel meer witte m uur dan er st ippen zijn. Zelfs als
Maar nu zie je ze hewust omhoog komen, niet
we die stippen heel klein maken ,
waar? Her
zo
kJ ein als een
speldenknop, zouden we ze toch nog opmerken en

de nken dat deze muur vol sti ppen
zit.
Maar eigen
n i ge wat je hoeft
te
doen is ze opmer
ken. Dat wil uggen dar je ze nier onderdrukt.

Leerling: lk hoef niet te w ac hten
wr z.e
w e g
lijk is er veel meer ruimte dan stippen. Maar de
smelren. Ik hoef ze niet
aandacht gaat naar de stippen.
ze opm erken en mijn aandacht vervol ge n s verleg
Wanneer de bewustwording g roeit, ko mt alle

onderdrukte materie naar boven, en heeft her
gewaarzijn de ne i gin g zich daar om heen te ver
gen naar andere zaken
te
zien wegsmelten. Ik kan
ze laren d oen war ze wil
len doen .
Adyashanti: Correct. Dan ko mt alles weer in
nauwen. Natuurlijk lijkt het heel verschrikkelijk,
harmonie. Maar
wan ne er het gewaarzijn dir doer, in pl a at s van in
derdrukte materie omhoog kom t is die rocta.kelen,
rust te blijven en alles als n geheel re zien. Ze
eraan sleutelen, in ieder gev al kijken wc ernaar
ker, er komt van alles omhoog,
alsof her onder de microscoop ligt.
en
nu je je
rvan
bewust be n t , kun je het ook op laten komen . Dat

berekem n iet dat jc blik zich moet
elk ding dar opkomt. Je
ot
vernauwen r
wat we
Leerling: Zorg dat je
meestal doen als
ernaar
er
on
kijkt tot het weg
gaat.
naar de muur waar
Adyasbanti: Precies. Omdat je aanneeml dar
war stippen op zi tte n , maar je laat je gewaarzijn
het er nier zou moeten zij n, ga je ernaar kij ken tOl
de hele muur in zich opnemen, zokts. Word je
het weggaat, wan t dan voel je je vei l ig
gewaa r dat de muur meer ruimte dan sti ppen is.
ontspannen.
kijkt
Neg ee r de srip pen nier, maar negeer de achter
grond evenmin.
en
kun je je
Leerling: D e veronderrelling zal wel geweest

zijn dar als ik niet naar de negatieve gevoelens
116
1 I7
keek, ze zouden blijven doen wat ze vroeger deden.
ken. Je dacht dar het echt was, maar dat is niet
Ik weet nu definircf dat ik op die manier nooit
Oir lijkt op wat het bewustzijn doet. Het projec
weer wil leven. AJs ik ze eenmaal gezien heb, kan
teert dit wezen dat mens heet en wordt zo verliefd
ik ze gewoon loslaten.
op zijn schepping dar het zich erin verliesr.
w.
Adyashanti: Ja. Het is belangrijk om re zien
Leerling : Waar ik me nu bevind, weet ik abso
dar onderdrukte inhoud voortkomt uit het be
luut zeker dat ik naar de film kijk, en ik mag han
wust7.ijn en daa.. rin weer terugkeert. Her is allemaal
gen als ik er nier in vast kom te zirren. Plotseling
vergankelijk. Her is een volkomen onpersoonlijke
ziet alles om me heen eruit alsof ik in de film zit. Ik
gebeunenis - dar is het mooie ervan. Wanneer je
weer dar ik op de sroel z.it, maar aJ mijn zintuigen
weet dar je bewusrzijn benr, dan is er geen onder
zijn van her regendeel overtuigd.
drukking, en is er geen vastgrijpen. Het is alsof je

de lucht bent. Je duwt de wolken niet weg,
pakt ze ook niet
lucht is
van
vasr
narure
om
ze
maar
bij je te houden. Oe
volkomen onaangedaan, ook al
komt er onweer en splijt de bliksem hem in [Ween

en breekt de hel los. Het doet er nier
Adyashanti: Dar hoort bij het rijpingsproces

waarin je leert dat je zintuigen, wat je denkt en war
je voelt, geen indicatoren zijn van war je bent.
Leerlin g: Onbetrouwbaar.
Adya.shanti: Wat je ook denkt of voelt aan jezelf
veel roe,
heeft hoegenaamd niets met jou re maken. Blijf
zolang de lucht zich maar herinnert dat hij lucht
dus maar gewoon wat je bent- en dar is niets. Laat
lS.
je onderdrukte materie maar opkomen en houd je
zo
Het is heel makkelijk om je in je naviteit re
bewustzijn erbij. Word nier onbewust
en
raak nier
vergissen. Alsof je in de bioscoop naar een film
in een rrancecoestand. Ga ook niet analyseren; laat
kijkt en de karakters plotseling rot leven komen en
alleen maar alles war omhoog wil komen, komen.
je uitnodigen, en jij dus de film instapt. Her lijkt
Zet vraagtekens bij aJie aannames, alle interpreta
alsof aJies wat er in die film gebeurt jou betreft, en
des, aJle oude verhaallijnen. Onderdruk ze nier en
jij weet zeker dat jij de persoon in de film bent.
geef er ook niet aan roe - wees aJieen sril, onder
Vervolgens word je om de een of andere geheim
zoek en blijf bewust.
zinnige reden wakker
en
beseft plotseling dat je in
Om niet verser ikt
re
raken in de illusie dienen
de bioscoop zit met een bekertje popcorn en een
wc onder andere op te houden te verwijzen naar
Coca-Cola en dat je al die tijd ten onrechte dacht
wat we denken en hoe we ons voelen. Her is in
da[ jij in die film zat. Maar je zi[ naar de film
hoge mate wijsheid om het verwijzen naar posi-
118
[e
kij-
119
rieve gedachten en gevoelens op re geven. We zijn
jezelf venellen, is het slechts een kwestie van tijd
meer dan bereid de negatieve dingen op re geven.
voordat je je weer in de afgescheidenheid bevindt.
Maar wanneer we onverwacht gelukz.aJighc:id, ex
Her denken wil ergens aankomen, wil een idee
tase:, de vreugde en bevrijding van een echte open
vastzeuen, vasthouden, maar de enige manier
baring en alle emoties ervaren die w e als spir itueel
waarop je ech t vrij kunt zijn is door niets vast re
beschouwen, zeggen we regen onszelf: 'Dat ben ik.
zetten. Dat hoort bij echte rijpheid, en het is een
Hoe weet ik dar ik dar ben? Dar moer ik wel zijn,
van de moeilijkste dingen voor spirituele mensen
wam ik voel me heel goed. Ik voel me gelukzalig
die echte en diepe openbaringen hebben mogen er
en extatisch en blij. Daardoor weer ik wie ik ben,
varen- de grote overgave re accepteren die nodig b
wat ik ben, en dar ik veilig ben.' Maar je geloo ft
om letterlijk all{ ervaring en itderr verwijzing naar
nog steeds in zimuiglijke gewaarwordingen. Als
het ik los te laren. Zelfs bij grote openbaringen is
je denkt dar zintuiglijke gewaarwordingen je zeg
er bijna altijd iets dar wil beweren: 'Ik ben dit Tel
gen wie je bem, is het sleehes een kwestie van tijd
kens
voordat de zinruigen je hun andere kant roncn, de
een zintuiglijke waarneming, gedachte, emotie of
negatieve kam, en dan zeg je: 'Ik ben erin ge tr apt
gevoel geclaimd.
.'
.'
wanneer
je beweert : 'Ik b en dit', heb je weer
Onderdeel van rijping is dar je beseft dat je niet
Uiteindelijk, wanneer je dit vaak genoeg door
alleen de negatieve beelden opgeeft, je geeft ook de
maakt, snapt her denken her een diepste en laat
pos i tieve op. Je geeft her hele kader dat jou altijd
her vol ledig los. Wanneer het denken loslaat, weer
vertelde wie en war je was, op. Dan besef je dar
je altijd wie en war je bent, ook al kun je het nier
deze lichaamsgeest ervaart wa r hij ervaart en dar jij
definiren of omschrijven of er ook maar over den
de bewuste ruimte bcnr waarin hij al die ervarin
ken. Je weet her gew oon door het
gen heeft. Her doe t er waarlijk nier roe welke erva
de ult:ieme bevrijding uit vereenzelviging en afge
ring her is. Toevallig is her wel zo dat hoe meer je
scheidcnhcid.
te
zijn. Dit is
dit doet, hoe meer de lichaamsgeesr deze wijsheid

weerspiegelt door zich werkelijk goed te voelen.
Maar zelfs wanneer her zich heel goed en heel ge
lukzalig voelt, kun je nog in de verleiding komen
Leerling: Je hebt gesproken over het loslaren van
je met die mooie emoties re identificeren. Zodra je
het persoonlijke, maar ik heb de indruk dar dit
verleid wordt t e denken dat die emoties je iets over
ook van roepassing is op meditarie. War er gebeurt
120
111
als ik mediteer is dat ik op een bepaald ogenblik
wijsheid, van begrijpen, en niets anders. Het is
wakker ben, maar niets opmerk, en dan zeg ik on
geen techniek. Daarom is dit het pad van wijs
middellijk: 'War merk ik niet op?' Dan beginr het
heid. Wanneer het denken zijn eigen beperktheid
denken te tollen. Dus hier heb ik iets aan, te weten
beg rijpt, stopt het, en dat is heel naruurlijk Het
dat ik het beste zoveel mogelijk in de staat kan vcr
denken blijft alleen proberen zichzelf te vinden
keren waarin ik geen gedachten heb.
wanneer het de illusie heefr dat her zichzelf kan
Adyashanti: Dar hoef je nier eens te proberen,

want daar ben je eigenlijk altijd al. Je bene net
zo
wakker als wanneer je in diepe meditatie bent. Die
vinden. Wanneer het zich realiseerr dat het zich

zelf niet kan vinden, stopt het omdat het weer dat
het niets kan doen.
wakkerheid of dat gewaanijn is zich net zo gewaar
Wanneer ik zeg dat het denken stopt, bedoel ik
van mijn stem die nu spreekt, als van war dan ook.
niet per se dat er geen gedachte door je hoofd gaar.
Het is compleet, het is heel, en het wordt nooit
Dar betekent stoppen met denken nier. Her is op
meer dan het al is. Het is er al. Daarom hebben alle
gehouden de werkelijkheid re interpreteren. Dan
waarachtige spirituele leraren altijd gezegd dat .ie al
blijf je zieren met de rauwe werkelijkheid zonder
verlicht benr, je weet her alleen nier.
enige misvorming. Dit is de ervaring van diepe,
De vraag is vervolgens, hoe weet ik her? Dan
verlossende vrijheid. Het is de verlossing van een
moer je alle veronderstellingen over jezelf grondig
zware last. Je gedachten hoeven niet op te houden
onderzoeken. We hebben zoveel veronderstellin
door je hoofd re gaan. Er hoe ft helemaal niers an
gen ten aanzien van wie we zijn en wat we zijn,
ders te worden. Het enige wat je denken hoeft
maar wanneer we die onderzoeken, brokkelen ze
doen is kijken en heel nieuwsgierig te worden naar
heel snel af. Dan komen we in een situatie dar we
'wie ben ik eigenlijk?' Het overwegen van de vraag
niet weren wie wc zijn. En ren slotte zijn we er heel
zal je meteen voorbij her denken brengen
zeker van dat we niet weten wie we zijn.

Je gaat inzien dat hoe je jezelf ook definiecrr
Als je je zelf op dit moment de vraag stelt; 'Wie

.
diL slechts een idee is en daarom een leugen. Het

denken stopt, omdat het nergens heen kan. Het
stoppen kan natuurlijk niet geoefend worden
omdat elk oefenen van her stoppen nep is. Dit
sroppen vindt plaats als resultaat van inzicht, van
122
re
ben ik?' wat is dan het eerste waL je weet?

Leerling: Het eerste war ik edH weet? Ik ben de
definitie die ik mezelf alrijd heb gegeven.

Adyashanti: Betekent dat dar je her eigenlijk
niet weet?
Leerling: Ja.
Adyashanti: Je weer dus dat je het niet weet. Maar
Adyashanti: Ok, daarmee heb je de vraag beant
dat is een ongelooflijke openbaring op zich. Die
woord. Het voelt fantastisch, nietwaar? AJs je nier
wordr bijna altijd ovc:r het hoofd gezien omdat
luisten naar je denken dar 7.egt: '0 nee, ik moer her
iedereen er zeker van is dat hij weer wie hij is.
weren,' en dat in paniek is, maar als je direct naar her
Misschien liep je vijf minuten geleden nog rond
gevoel gaat, dan voelt her heel goed, heel bevrijdend,
zonder er eigenlijk over na te dc:nken, terwijl je er
mereen vanaf her begin. l Jet is zo'n opluchting om
emotioneel heel zeker van was en handelde alsof
nier re weren, omdat war je dacht te zijn juist alle
zegt ongelooflijk veel
problemen veroorzaakte. Her was de drager van al
wanneer een mens her werkelijk kan onderzoeken
je lasten. Nu staar dat allemaal rer discussie- en als
c:n in plaats van het proberen te weren, de waar
je her nou
heid kan vertellen, en die is dat 1.e het nier weer.
Alleen al de gedachte is opwekkend, nietwaar?
je wist wie je echt was. Her
Dar is een enorme waarheid die bijna altijd onder

het tapijt geveegd wordt. Wanneer je beseft: 'Ik
weet nier wie ik ben'. is de hele grond voor je leven
plorseling niet
1.0
srevig onder je voeren.
Wanneer je komt tot het onbekende, is dar geen
t:en
niet bij her rechte eind zou hebben?
Leerling: Ik moer
er
bijna
van
huilen,
70
goed
voelt her.
Adyashanti: Mooi! Ga daar dus heen. Breng je

aandacht daarheen - dar is her enige war hoeft re
doen. ' Hoe is het om nier re weren? Ach, dar is
zo
vcrgissing van je. Je moer eigenlijk niet proberen te
heerlijk.' Laar je daar maar invallen. Je komt niets
weten, omdat je daardoor in je hoofd komt, in een
re weten door re weren; je komt re weten door nier
eindeloze cirkel. Ware bevrijding vind je voorbij
re weren. Dieper en dieper, rot je zo diep bent ge
het denken. Dus wanneer je komt bij wat onbe
gaan, dat je hemelsbreed van alles wat je weer van
Je deur van be
daan bent, re weren voorbij het denken. Dat komt
kend is, bevind je je feitelijk voor
vrijding. Het enige wat je te doen hebr is je over

geven aan het feit dar je nier weer. Ons leven lang
zijn we er bewust of onbewust heel zeker van dat
er een Airs en zul je her weten.
Leerling: Ik zou kunnen blijven hangen in de

liefde voor her niet weten.
we het wel weten - en dar is onze hele ervaring.
Adyashanti: Door eenvoudigweg in her niet
Hoe is de ervaring om niet re weren? Hoe voelt hn
weren re verblijven, weet je. Her is een paradox.
echt om nier re weren?
Hoe meer je rust in niet-weren, wat wil zeggen nier
Leerling: Ik weer her niet, maar de gedachte

dar ik her niet weer voelt fantastisch.
grijpen met het denken, hoe meer
je directe erva
ring is dar je weer. Her komr in een flits.
1.!5
Vde levens dansen we pal voor de deur van de vrij

heid. We draaien pirouettes op
de deurmar en we
ren nooit helemaal wie we zijn. Slechts n klik,
Diepte
n draai aan die kno p, en je weet - dat is al les.

Het is zo makkelijk. Dar het moeilijk zou zijn is
niet de kwestie. Her is een kwestie van mensen die

niet weten waar ze heen moeten. Zodra je weer
waar je heen moer en de moed hebt om daarheen
te gaan, is her makkelijk. Ga naar het onbekende,
ervaar het onbekende, wees het onbekende. Alle
ware kennis onrwaakt in het onbekende.
piritualiteit kan men op rwee manieren bena

deren. De eerste komt het meest voor, en dar is
een horizontale beweging van de geest. Horizonra
Ie beweging wilzeggen dat de geest aJ heen en weer

gaand informatie verzamelt. Het is alsof de geest
en muur komt die helemaal beschreven is. Op

deze muur staan allerlei l eringe n , oefeningen, din
gen die je moet doen, en dingen die je nit:t moet
doen. Meesral maakt de geest slechts een horizon
bij
tale beweging langs de muur. waarbij hij meer in

formatie verkrijgt en verzamelt. Hij gaar naar links
en dan gaat hij naar rechts, en verzamelt informa
tie, overtuigingen, theor ien, enzovoort. Ken je
niet van ilie mensen bij wie
de geest
zo
werkt? Ze
zijn kriskras ove r de muur heen en weer gegaan

en hebben hun geest horizontaallaren draaien om
126
,..,
1-I
informatie re verz ame len. Zo w erkt de geest, en de
7..amelc meer d i ngen om re doen, meer rechniekt:n,
meeste mensen maken deze horizontale bew egi ng
meer dit, m eer dat.
van informatie, ideen, overtuigingen verzamelen,
De geest en het lichaam volgen vaak oude pa
in de hoop dar her hun op sp irituee l gebie d zal
tro nen
helpen. Ma ar Waarheid is geen kwestie van kennis,
melen feiten, l eringen leraren, overruigingen en
her is een kwestie van bewustwording.
ervarin ge n. Zo leven ver rew eg de meeste mensen
maken horizontale bewegingen, vena

,
We doen herzelfde op emotioneel gebi ed We
-horizontaal, nier vert icaal Ve rvolgens brengen ze
gaan horizontaal langs de muur en verzamelen
dit beweging in hun spirituele leven. Maar her is

van geen belang hoeveel kennis en e rvaring je ho
ervaringen.
Wc hebben fundamenrele menselijke
ervaringen, zowel goede als sle ch te,
en
als we
ons
vervolgens in de spiritualiteit begeven, beginnen
rizontaal verzameld hebr; meer i n forma t ie is niet

h e t zelfde als meer diepte
spirituele erva r i nge n te h ebben. Zoals bij de
Nu, op dir mom en t kun je beseffen dar je niet
geest, denken we aanvankelijk: 'Als ik genoeg er
echt iets aan mijn woorden zult hebben, dar wat
v ar i n ge n verzamel. zal dar zinvol zijn. Daardoor
je geest opneemt en als kenn is verzamelt je niet
kom ik wel ergens.' We krijgen er meer ervaringen
meer di e pre zal geven. Niets. Nada. Nop. Ze zul
door, zoals wanneer de geest horizontale bewegin
len slechts meer horizontale beweging bij je te
gen maakt, we krijgen er meer kennis door- geen
we egb renge n. Ze wllen je all e en maar meer kennis
vrijheid, en geen Wa ar heid
geven. Misschien is dat wat je wi lt misschien n iet .
wc
De geest, het lichaam en de emoties spelen dit
Maar zodra je beseft hoe beperkt het denken is,
sp el dat ve rza mel en heer. Ze zenen het ene stuk
voelt de geest zich van zijn wapens beroofd, omdat
conceptude kennis af regen het andere. 'Hoe ver
her veel m inde r te doen heeft.
'
'
houdt zich dit stuk tor dat stuk? En hoe verhoudt
Er is een uitn odi gi ng om de
muur van
k ennis
dat stuk zich rot dit?' We vergelijken onze ervarin
re overstijgen, niet terug naar de staar w aa rin de
gen graag met die van een ander. ' Wat heb j ij er
geest was voordar hij kon functioneren, maar naar
varen? 0, ik heb dat niet meege m aa kt maar ik heb

dit ervann; jij ook?' 'Oir geloof ik; wat ge loof jij?'
een transcendente staat die voorbij de geesr reikt.
Dan vraagt her emotionele lichaam: 'Is dit het?
Is dit de goede ervaring? Heb ik de ervarin g? Waar

om heb ik de e rva rin g niet?' De lichaamsgesc ver-
128
Dar is spirirualircir. Gaan waar de geest niet kan

komen.
Probeer je voor te stellen dar je bij
een
muu r
komt. Er zit r oeval lig een deur in. Je doet de deur
open en loopt door de muur heen. Om nu enige
geest beseft dus zijn be perld ngen en her is iets
diepte te krijgen moet je de muur acheer je laten
prachtigs wanneer hij dar doel.
AJs je teruggrijpt en de muur mer n hand vast
Wanneer je je nier meer vasthoudt aan alle ken
je voeten wilt laren bewegen zul je
nis, dan kom je in een andere staat. Je gaal lang
nier ver komen. AJs je dus echt diepte rransccn
zamerhand n aar een andere dimensie. Je gaat een
dente diepte wilt krijgen, kom je voor de vraag
H:
dimensie binnen waar de ervaring die je hebt heel
staan of je het denken wilt loslaren of niet. Wat de
rustig wordt. Het denken praat nog steeds op de
geest zegt is: 'Ik ga wel een eindje
maar veel
achtergrond, misschien, of missc hi en niet, maar
van die kennis stop ik in mijn zak voor de reis.
bewustzijn maakt zich n i et meer druk over de
Misschien heb ik verder op de weg mijn ideen wel
geest. Je hoeft her denken niet re stoppen. Je ge
nodig.' Hij zal een hoop vragen hebben. 'Is dit vei
waarzijn gaar dwars Joor die muur van kennis naar
lig? Is dir verstandig? Word ik nu stom?' Alsof alle
een zeer rustige s taar.
ho u dt en
mee,
wijsheid besloten ligt in het verzamelen van ken
In deze kalmte besefje dar je niets weer, gewoon

de geest kijkt met zijn
nis. Mentaal, psychologisch worden mensen vaak
omdat je nier achterom
heel onzeker wanneer ze h elemaal ophouden met
verworven kennis. Deze kalmte is een mysterie
het verzamelen van kennis.
voor de geest. Her is i ets onbekends. Terwijl je de
naar
De geest kan her niet bevatren dat er zoiets kan
diepre in gaar ga je lenerlijk naar een diepere er
zijn als echte intelligentie, transcendente inrelli
varing van wat een groot mysterie lijkt te zijn Nu
gen re, die nier voortkomt uit denken en concep
zou de geest zich kunnen roeren en willen weren
tueel inzicht, en daar niet het resultaat van is. Het
war er gebeurt en alles gaan defin iren maar dat
kan niet bevatten dat er wij s heid zou kunnen zijn
zal nier mee r diepte opleveren. Her mysterie blijft
die niet rot je komt in de vorm van gedachten, in
zich gewoon ontvouwen als je het roesraat - als je
de vorm van verkregen en verz amelde kennis.
de controle opgeeft.
De ware spirituele drang of verlangen is alcijd
Als je verworven kennis achter je hebt gelaten,
gaan dan de geest
m erk je dat je je vertrouwde zel fgevoel hebt achter
rt:ikr. Daarom is altijd gezegd: 'Als je rot God wilt
gelaten. Dar zelf bes rond alleen in hc:r vcrzamelen
gaan, ga je naakt of helemaal niet.' Dar geldt voor
van kenni s
iedereen. Je gaar zonder je verLamdde kennis, of je
waardigs wanneer je dar allemaal achrer je laar,
be nt voor eeuwig buirengesloren. Een intelligente
omdat je Ier redijk je herinnering achter je laat. Je
!30
UI
een uitno digi ng om verder
re
en
erva ring Er gebe urt iets heel merk

.
laat achter wie je dacht te zijn, wie je dacht dat je
is, is
ouders waren, alles wat je dacht en geloofde. Gis
een woord.
teren is voorbij. Da n merk je iets heel imcrcssams

op: je kunt al die dingen achter je laren en je bent
Wanneer je ziet wat je werkelijk bent, zijn idee

en nie r langer van wepassing. Je benr zo leeg dat
er nog steeds - je bent: hier, op dit moment. Dus
er slechts bewustzijn is. Er is geen innerlijk kind,
wat je bene wordt nog mysterieuzer.
en ook geen volwassene. Geen van je identiteiten
Wanneer je beseft dat je elke zelfdefiniring ach

ter je kunt l aten en er nog steeds bent, dan begin
je te zien dar deze gedachten dus niet zijn wat jij
bestaan wt jij ze tot bestaan denkt. Bewustzijn

kan omlaag kijken en zien dat er een lichaam is,
bene. Mee andere woorden, wie ben jij wanneer je
Her probleem is wat je er daarna in je geest aan
jezelf niet tor bestaan denkt? Wie ben jij wanneer
toevoegt.
maar dat is nier de bron van iemands probleem.
je alle gedachten opgeeft, zelfs die welke je nier

verondersteld wordt te betwijfelen zoals: 'Ik ben
een mens. Ik ben een vrouw of ik ben een man. Ik
ben iemands dochter of zoon.' Je begint re zien dat
wanneer je jezelf niet tot bestaan denkt, degene die
je dacht te zijn er leeterlijk niet meer is. Als deze
'jij' zomaar kan verdwijnen en
verschijnen zodra je
het tot bestaan denkt, hoe echt is hij of zij dan?

In dat ogenblik van erkenning ben je al begon
bewustzijn, en zelfs dat niet, wam dat is maar
In deze leegte begin je de ervaring dat je bent

re
proeven. Oir is zrjn voordat je iets of iemand
bt:nt. En dit mysterie van zijn is war wakker is en

leeft. Het is her enige dat de geest niet nodig heeft
om zich tor bestaan te wveren. Je hoeft helemaal
niet te denken om deze wakkerheid te zi_jn. Alles
aan jou verandert behalve dit ene: bewustzij n. Her
lichaam veranderr. De geest verandere Gedachten
veranderen - veel sneller dan de meest mensen
nen de muur van verzamelde kennis te overstijgen.
rouden willen.
En dan, als je dit moment niet ook weer definiccn
die kennis zal je nier eerder hier brengen. Zjn is de
of in een bepaald hokje sropt en jezelf niet weer
enige constante- dat war altijd wakker is.
rm
bestaan denkt, room je ware staat zich aan je.
Wat je werkelijk bent begint zich bewust
cc
wor
En hoeveel kennis je ook vergaart,
De geest evenwel, nog even terugkomend op de

kennis die hij heeft, heeft allerlei ideen over war
den. Het ware ik ben is ongelooflijk leeg. Het is
je ware aard
bevrijd van alles war je dacht te zijn. Het kem geen
gelezen hebt, spirituele leraren erover hebt horen
grenzen. Het heeft geen definitie. Elke bepaling
spreken, en
zou miskennen wat jij bent. Het enige wat over
Waarheid heen is gec reerd. Natuurlijk is het nog-
131
l.B
moet
er
zijn, omdat je er heel veel
over
een hele mystieke mythologie om
al een schok om re beseffen dar dar her nier is. War
nis op zijn rechtmat ige plaats wordt gezet, wordc
je ook denkt re zijn, dar is her niet. Zelf. als je idee
hij overstegen. Je ziet dat je eeuwig bewustzijn
heel spiritueel, mystiek en transcendentaal is, ben
bem, dar nu verschijnt als vrouw of man, als zus
jij nier dat idee.
of zo'n karakter. Al les wat bestaat is bewustzijn dar
Vergaarde kennis loslaten helpt de idenriteir
verschij n t als, of God die verschijm aJs, of het Zelf
van het ik-zelf te veranderen in het geen-zelf-Zelf.
dar vers chijnt als, of Geest die verschijm als. Boed
Wanneer dit gebeurt , heet dar spiritueel ontwaken.
dha noemde hec geen-zei( Als dat gezien wordt,
Maar dit betekent niet dat je je kennis niet kunt
zie je Eenheid. Er is alleen God. Dat is alles war er
gebruiken. De kennis is er nog steeds wanneer je
is: God die verschijnt als een vloer, als een mens,
hem nodig hebt. Je kunt die weer even ophalen
als een muur, als
een stoel.
als je wilt weten hoe je de computer moet gebrui
Geen kennis, geen bewering over de Waarheid
ken, en voor allerl ei andere nuttige dingen. N iets is
raakt aan wat eeuwig is, war jij werkelijk bent. En
verloren gegaan behalve je oneigenlijke identiteit.
ook is geen enkele beweri ng over hoe daar
Je wordt geen idioot. Je ve rgeet nier hoe je je ve
men waar, omdat war de
ters moet strikken omdat je beseft dat jij nier benr
niet is war de andere daar brengt. Een geest die
wie je dacht te zijn. Maar het denken is hier bang
graag zoekt naar het ene ware pad kan het niet vin
voor. De grootste barrire voor realisatie wordt
den. Naruurlijk vindt de geest dat niet leuk. 'Geen
gevormd door jouw gedachten erover, omdat ge
juist pad? Niets dat gezegd of gelezen kan worden
dachten beelden van de ontwaakte staat creren,
dar uireindelijk, ren slorte, waar
en die beelden zijn deel van je vergaarde kennis.
De meest verlichte mens die ni e t de Waarheid kan
Welk beeld je ook van je ware Zelf hebt, dat beeld
spreken?'
kan nier de Waarheid zijn. Wanneer je dit inziet,
e ne mens zover
Nee. Dar is nooit gedaan
en
zou
re
ko
brengt
kunnen zijn?
zal nooit gedaan
wordt her makkelijk om empirisch te herkennen
worden. Het enige wat je kunt doen is een pijl aan
wat er hier is. Alleen war hier is - eeuwig bewust
de muur hangen waarop staat: 'Kijk die kam op.'
zijn, louter Geest .
Een goede pijl is er een die voorbij de muur van
Als je dit eenmaal goed beseft, nier door re den
ken of door te deduceren, maar door een onmid
ideen wijsc.
De aanwijzingen kunnen meer of minder waar
dellijke bewustwording, dan wordt al het andere
zijn, maar hoe de aanwijzing ook luidt, hoe je
heel eenvoudig. Als je wereld van ideematige ken-
volgen s de pijl ook moet komen, hij zegt niets over
135
er
war daar is. Niets. Want zodra je in he t uanscen
heid is doorgebroken. Het kan iets heel kleins zijn,
dence
iets alledaags Je geest registreert her als 'Aha!' maar
benr, zodra je bene war je bent, is niets meer
van toepassing. Daarom zeggen zoveel grote spi
her is nier het resultaat
ricude meesters dat er niets te weten is. Om vr ij
gens anders vandaan, van zijn. In
te kunnen zijn, om verlicht te kunnen zijn, is er
grot wijsheid. Dar is een schok omdat we nier
absoluut niets dat je moet weren, en er is geen ve r
gewend zijn
lichting zolang je denke dat je iets weer. Zodra je
blijkbaar alleen af en roe doorbreekt. Maar in feite
absoluut weet dar je niets weet
opereert je essentie altijd zo.
en
dat er ook niets
te weten valt, wordt die staat verlichting genoemd,
van
denken. Het kwam er
zijn schuilt dus
te
handelen vanuit die wijsheid, die
Veel dingen zijn
betrekkelijk waar, maar niets
Wan n eer er sprake is
dat uit de geest oprijst is absoluut waar. War een
van En-zijn, wie moet het Ene dan kennen? Het
opJuchcing is het voor her denken wanneer her
Ene weet alleen: 'Ik ben dat. Ik ben dit.' Zoals in
niet meer hoeft te worstelen, en je hele orintatie,
de Bijbd staar: 'Ik ben die I k ben
spiritueel gesproken, zich van
wam alles wat
er
is, is
zJ n.
.'
Oir is echte ver
lichte kennis. Alle andere kennis is ondergeschikt.
plaatst.
Kennis die gebruikt wordt voor een bepaald

middel of een bepaald doel is strikt utilitair. Wan
n eer
je dit inziet, zoek je niet meer naar de Waar
heid in iets war je kent. Je zoekt daarentegen naar

de Waarheid in wat je bent, wam als je erachter
komt wat
je bent, kom je er ook achter wat al het
andere is. AJles is En. Je ziet dat er niets re weten

valt, en de richt ing van je onderzoek vcrschuift van
denken
n aar
zijn.
Iedereen heeft wel eens Airs van uanscendente

wijsheid gehad Wanneer je je herse ns langdurig
.
hebt gepijnigd door over een probleem na te den

ken en dan om de een of andere reden de strijd
hebt gestaakt, krijg je onverhoeds
een
i n gevi ng die
de zaak oplost. Waar komt die dan vandaan? Wijs-
1.36
lP
weten
naar
zijn ver
Ego
e zondebok in de spiritualiteit is het ego.

Aangezien er eigenlijk niemand schuld is
alles wat
er
aan
in ons leven gebeurt, vcrzinnen we die
begrip 'ego' om de schuld op zich te nemen. Dit

veroorzaakt een hoop verwarring, omdat het ego
eigenlijk niet bestaat. Her is maar een idee, een be
naming voor een beweging waar we ons zelfgevoel
aan hebben verbonden.
Als we in overweging nemen dat het ego maar
een
idee is dat niet werkelijk bestaat, zien we dat
veel spirituele mensen het ten onrechte de schuld

geven voor alle dingen waarvan
ze
vinden dar
ze
ervan verlost: zouden moeten worden. Ze denken

ten onrechte dat iets dat in hen opkomt - mis
schien een gedachte, een gevoel,
een
neiging, of
een momenr van lijden - het bewijs is voor een
139
ego; ze denken, doordat er iets i n hen opkwam,
ken is. Maar het ego dar wel best aat, als er ber
dat het ego bestaat. Ze denken dat ze een ego heb
haupt een ego is, is de gedachte dat her ego bestaat.
ben vanwege aJ deze dingen die ero p wijzen. Het
Maar er is geen enkel bewijs voor her best aan van
enige war wc ooit vinden is dit b ewijs en teken dat
dit ego. AJies omstaat gewoon spomaan,
het ego bestaat, maar het ego zelfkunnen we nooit
berhaupt een ego is, is het deze beweging van het
vind en .
denken dar zegt: 'Dit is iets van m ij. '
en
als er
zoeken, kan
In her algemeen volgt deze gedachte: 'Dit is iers
hij het niet vinden. Het is er niet. Een boze ge
van mij' her omstaan van een gedach te of emotie.
dachte of gevoel is aan leidi ng
Je overtuiging
Misschien is her: 'Ik voel vcrwarring- mijn ver
dat hij zich daarvan moet bevrij den, dat die af
w arring,' of 'Ik voel me jaloers- mijn jaloezie, ' of
komstig is van zijn ego. Het is alsof alles war zich
in reac tie op welke andere ervaring o ok : 'Oir is iets
in een men roert, vooral bij iemand die graa g spi
van mi j.' Men denkt dar er sprake was van ego, en
ritueel wil zijn, als bewijs wordt gebruikt voor het
dar dit deze gedachte, dit gevoel of die verwar ring
bestaan van een ego, dat verniet ig d moer worden.
veroorzaakte. Toch m erke n we telkens als we direer
En toch kan niemand her vinden. Degene die mij
teruggaan om her ego te zoeken, dar her
het ego kan aantonen moet ik nog tegenkomen. Ik
was vr het denken , maar erna kwam. Her is een
heb veel gedachten, gevoelens en emoties gezi en .
imerprerarie van een gebeurrcnis, van een be paalde
Ik heb uitinge n van boosheid. vreugde, terneerge
g edacht e of emotie. Her is de veronderstelling ach
sl age n
en gelukzalig zijn gezien, maar ik moet nog
teraf, dat her 'iers van mij' is. Het ego is ook de
n iemand oormoeten die me het ego kan laren
imerpretatic: achteraf die luidr: 'D it is nier iet s v an
zien.
m ij ',
Als ik itmand vraag naar het ego

tor
te
Veel mensen willen me wijsmaken dat, omdat
er
n iet
het verwerpen van een gedachte of gevoel .
Her is gemakkelijk in re zien dar een dergelijke
zijn,
bewering impliceert dat er i emand is van wie het
iets of iem and in hen dar of die er de schuld van
nier is. Dat is de wereld va n dualiteit. Her is mij n
is. Dat is de algemene aanname over het ego. Maar
gedachte, mijn verwarring of war dan ook, of her is
dat is geen ego. Iets is so ms zo eenvoudig als het
niet m ijn gedach te , niet mijn verwarring, nier van
eruit ziet. Soms is een gedachte slechts een gedach
mij. Allebei zijn het bewegingen of interpretaties
te, een gevoel alleen maar een gevoel, en een daad
van
slechts een daad, zonder dat er een ego bij betrok
weging
al deze dingen bestaan, er een zondebok
140
moet
wat
is. Ego is alleen deze interpretatie, deze be

van
het dc:: nke n, en daarom kan
141
nieman d
her vinden. Het is als een spook. Het is slechts een
beweging nodig. Daarom doer het werkwoord -la
sterk geconditioneerde beweging van her denken.
ren we het cgon noemen- niets als we niet bezig
Van jongs af aan krijgen we boodschappen als:
zijn met worden. Zodra een werkwoord stilstaat,
'Jij zier er leuk uir, Jij benr slim', 'Jij hebt goede
is het geen werkwoord meer. Zodra je niet
cijfer, dus jij benr goed' of 'Jij hebt geen goede
hardloopt, is er niet zoiets als hardlopen - het is
cijfers, dus jij benr nier goed'. Het kind beginr her
weg; er gebeurt niets. Dit ego-gevoel moer blijven
emotionele karakter daarvan al gauw re geloven,
bewegen, omdat her verdwijnr zodra her stilstaat,
te voelen,
zoals hardlopen verdwijnt aJs je voeten stilstaan.
re
erkennen als 'ik'. Op dezelfde manier
meer
kan iemand een gedachte krijgen en al vrij snel die
Wanneer we dit echt tot ons laren doordringen
gedachte gaan voelen. Als hij denkt aan een blije,
en inzien dat er geen ego is. alleen egon, zien we
zonnige dag, 7.al zijn lichaam die sfeer al gauw over
war het ego werkelijk is. Daardoor komt er van
nemen en iets voelen dat er nier is. Dar bemoeilijkt
zelf een eind aan het najagen of je afkeren van iets.
de zaken dus behoorlijk, wanneer iemand te ho
Dit stoppen moet rustig gebeuren en op een heel
ren krijgt dat hij zich van het ego moet bevrijden,
natuurlijke wijze, want als we proberen te stoppen
wam wie bevrijdt zich dan van het ego? War pro
hebben we die beweging weer. Zolang we proberen
beert zich van her ego
bevrijden? Zo houdt het
te doen wat we de juiste spirituele aanpak vinden
zichzelf in stand, door de gedachte dat het iets met
en ons van het ego willen verlossen, bestendigen
zichzelf moet doen.
we het. Als we inzien dat dit ook weer egon is,
re
Ego is een beweging. Het is een werkwoord.
kan het ophouden zonder dar we her proberen.
Her is niet iets statisch. Het is de na-de-feiten-be
Als je honderd eikenbomen bij elkaar ziet, heeft
weging van her denken dat altijd wil wrden. Met
elke boom karakter, maar geen ego. Her stoppen van
andere woorden, ego's bevinden zich altijd op her
dit werkwoord dat 'ego' heer heeft dus niets
pad. Ze gaan het pad van psychologie, het spiritu
ken met het ophouden van de persoonlijkheid. Het
ele pad, het pad om meer geld of een betere auw
heeft niets van doen met iets waar we een vinger op
re krijgen. Dat gevoel van 'ik' is altijd bezig met
zouden kunnen leggen: een gedachte, een gevoel,
worden, aJtijd aan her bewegen, a1tijd iets
het
en een ego. Als wij, of de wereld, moesren stoppen
bereiken. Of het doet her tegenovergesrelde - her
om ons vrij te maken, zouden we zwaar in de pro
beweegt achteruit, het verwerpt, het ontkent. Om
blemen zitten. Her is de beweging van worden, het
op gang te kunnen blijven heeft dit werkwoord dus
bewegen naar iets of weg van iets, dat stopt.
142
aan
143
re
ma
Een andere dimensie van zijn opent zich, wan
De spirituele insreucue om 'gewoon op re houden'
neer dit werkwoord ego mag afnemen. Door her
is nier gericht op het denken of op gevoelens of op
gade ce slaan kunnen we langzamerhand zien dar
de persoonlijkheid. Her is gericht op de gedach te
er nier zoiets ontstaat dat de aard heeft: van een ego
achteraf die met de eer en de schuld gaat suijken
of een 'ik'. Een gedachte die omstaat is slechts een
en Legt: 'Dit ben ik.' Stop! Daarop richt zich de
gedachte die ontstaat. Als er
gevoel opkomt,
inscrucric om re stoppen. Houd daar gewoon mee
heefr her niet de aard van 'ik' of z

' elf'. Als er ver
op. En voel dan, op dar moment, hoe het ik-gevoel
warring ontstaat, heeft her ontstaan niet de aard
volkomen anckracht is. Wanneer het ik-gevoel
van ik Door gewoon re kijken zien we Jat alles
ontkracht wordt, weer het nier wat her moe r doen,
spomaan opkomt, en dat niets intrinsiek de aard
of het naar voren of naar achleren, naar rechts of
heeft van 'mij'. De aard van ego ontstaat pas door
naar links moer gaan. Die vorm van stoppen is be
het denken achteraf.
lan grijk. De resr is maar spel. Op dat moment, in
'
een
'.
Zodra die gedachte achteraf geloofd wordt,
dar stoppen, komt er een andere zijnswestand, een
kijken we regen een compleet wereldbeeld aan
onverdeelde staat, naar voren. Waarom? Omdat
-'Ik ben boos; ik ben in de war; ik ben bezorgd;
we nier meer mer onszelf overhoop liggen.
gelukkig; ik ben gedeprimeerd; ik ben
Als de geest deze woorden hoort zou hij kun
onverlicht' of, nog erger, 'Ik ben verlicht.' Plot
nen vragen: 'War is een onverdeelde staat van
s eling
kleurt dit geloof aan de ik-gedachte alle5
zijn?' Daarmee omgaat hem wat er op dit mo
wat we zien, alles wat we doen, en elke ervaring
ment gebeurt. Men voelt een onverdeelde staar
die we hebben. Mensen denken dat spiritualiteit
van zijn; die is niet te vinden in de sfeer van ab
een andere staat is, maar deze begoocheling is de
stractie en beeldvorming, want die sfeer is zelf
andere staar. Spiritualiteit, dar is wakker worden,
ee n verdeelde staat. We benaderen de onverdeelde
en geen staat.
sr.aal wanneer we ons laten ontwapenen, wanneer
ik ben
zo
Mijn leraar vertelde me een keer: '.Als je wacht
wc
niets proberen te b ewij zen of te o mken ne n
tot her denken stopt, kun je wachten tot je een
en
we zonder weerstand in dar gev oel van ontwa
ons weegt.' Plotseling moest ik mijn weg naar ver
pend zijn blijven. Er ontstaat een staar van letter
lichting herzien. Ik had langdurig geprobeerd mijn
lijk in het lichaam zijn en er boven uitgestegen,
denken
en her lichaam is niet meer merzichzelf in oorlog
re
st oppen en ik wist dat ik een andere weg
moest zien re vinden.
De geest heeft wel of geen ge dachte n maar die

,
144
14
gedachten zijn niet met elkaar in conflict . Word
doxaal, maar hoe meer identiteit zich ontmantelt,
die je je realiseen dar je niet weer war j e bent.
ho e meer we voelen dar we leven en aanwe-Lig zijn.

Het zelfgevoel lost op als suiker in wate r tor het is
alsof er geen zelf is, en wch bestaan we nog. Boed
dha zou zeggen: 'Alle suiker is opgelost - er is geen
zelf.' Ramana Maharshi zou zeggen: 'De suiker is
Oaarvr, roen je wist wat je was, was je verdeeld
opgelos t in het water, dus her wa t er en de suiker
- eindeloos verdeeld. V anuit hier, waar geen ver
zijn n en h euelfde -er is alleen het Zelf.'
nieuwsgierig naar je
ware
aard , naar war je
wer
kelijk be m , want die nieuws gi erighei d rnaaJu je

ontvankelijk voor de onverdeelde staat. Vanuit
de o n verde elde staar is een van de ee rste dingen
deeldheid is, bestaat niet dat bepe rk te , bekrom
De opperste bev rijding van het niet-bestaande

ego is inzien da r het feitelijk irrelevam is . Zolang
pen gevoel van zelf. Je wordt een mysterie.

Verdeeldheid maakt het gemakkelij k zelfgevoel
het als relevant wordt beschouwd, blijft het 'wor
bijvoorbeeld boos zijn, zit het
den'. Alle goede inren t ies ter wereld doen niets dan
daarin. Maar wanneer her slechts boosheid is en
her voeden. 'fk raak mezelf elke dag meer kwijt,
geen identificatie daarmee, ontvouwt
boos
en op een dag zal ik volledig van mezelf bevrijd
heid zich plo tseling. Het is een ene r gie die uit zich
zijn en absoluut geen ego hebben.' Wie is hier aan
zelf ontstaat en zich oplost. En wat ben ik dan? Als
her woord, denk je? Het is het ego. Maar wanneer
het niet 'mijn' boosheid is, als 'ik' nier de verdeelde
her ik in e en moment van inzicht als irrelevant
mens ben - wat ben ik dan?
wordt gezien, is het spel over. Het is alsof ieman d
Laat her mysterie van
zijn zich ontvo uwen op
die Monopoly speelt, denkt dar zijn leven e rvan af
een manier die empi r isch is. Begi n op het niveau
hangt dar hij wi m, maar het hem plotseling begint
van zijn, in plaars van denken. Terwijl het
mys te
re dagen dar her ir relev ant is- het doet er nier toe.
door dit aanwezige
Hij kan net zo goed verder spelen of hij zou een
gewaarzijn helderder en helderder. En dan kcerr
b roodje kunnen gaan eren. Het gaat in dit leven
her gevoel van identiteit zich geleiddijk af van de
niet om her winnen van het spi rit uele spel; het gaar
gewoonte bepaald te worden door vcrdeeldhdd
om het ontwaken uit her spel.
te vinden. Als
we
rie zich on tvouwt,
te
worden we
zelfs
en innerlijke strijd. Her denken merkt dar er geen
Dan heb je nog dar andere deel in ons dar 'con
kapstok is waar het een identiteit aan op kan han
dit ionering' heer. Die is niet het ego. Conditione
gen , daarom begint identiteit zichzelf in alle open
ring is conditionering; her is niet ego-condi cione
en para-
ring. C onditionering is als het installeren van een
heid re onrmancelen. Het is
146
myste r ie us
147
programma in de mentale computer. Wanneer het
De reden waarom conditionering stevig in ons ver
p rog ram ma genstalleerd is, be rek e n t dar nier dar
ankerd blijft, is dat we haar interpreteren als 'van
de computer een ego heeft. Hij is slechts t ij del ijk
mij . Daaruit volgt naruurlijk dar je jezelf en an
geconditioneerd. Te gen de tijd dat we volwassen
deren verwijten rnaaJu en probeen van de condi
zijn geworden is de lichaamsgeest volledig gecon
rionering vcrlost te raken omdat je gelooft dar jij
dioneerd. Die condirionering is her ego verweren,
die gecree rd hebt, dar je die nier gecreerd hebt of
conditionering is nier van het ego a&omstig.
dar je die niet kwijt kunt raken, en daar houdt de
Ego is de latere toevoegin g die o mstaa t als gevolg
geest niet van. De geest heeft het waa nidee dar het
van de c ondi donering ; daar vindt al her we rkelijke
die conditionering wel kwijt kan raken, maar als
geweld plaats.
de waarheid binnenkomt, word je st eeds minder
maar
Wanneer gezien wordt dar conditionering is als

een p ro gra mme ri ng door genetische
code ri ng,
de
maatschappij, ouders, leraren, goeroes enzovoort

(de geest gaat ook
ziehuifconditioneren
is een ander verhaal), dan gaan
we
'
gespleten. Wanneer er
co nd itio ner i ng
nier ge c laimd wordt als 'van
m ij ',
ontstaat en
onrsraar ze in
een staar van onverdeeldheid. Wanneer conditio
maar dar
nering een staat van onverdeeldheid ontmoet, is
onderkennen
er een alche mis tische transformatie. Dan is er een
dat condit ione ring iets is zonder zelf; er valt nie
heilig w o nd er.
mand iets re verwijten. De geest is bang om dat
Wanneer er iets opkomt, kun je de ervaring
re zien, wam als de conditi onering geen enkel zelf
hebben: 'Die ben ik' of 'Ik ben hier- dat daar ben
kent heeft ni eman d ergens schuld aan. Her heeft
ik nier.' Beide zijn b ewegingen van de geest, de
geen zin onszelf of iemand anders iets re v erw i jte n
larere toevoeging, beter bekend als ego. Maar w a n
evenmin als we onze computer iets zouden verwij
neer er een staat van onverdeeldheid is, kunnen er
een cd-rom in stoppen. Kijk
rwce dingen gebeuren. Het eerste kan een bewust
ren wanneer wij
er
welke conditione r i ng er op dir
je
wording van je ware aard zijn, en dat is deze staat
zult zien dat er geen spr ake is van schuld. He r is
van onverdeeldhe id deze onverdee lde mens. Her
een deel van het bestaan. Zonder conditionering
tweede dar kan ge beuren is dar de conditionering,
of programmering in ons lichaam, rouden we op
de verwarring die onschul dig werd doo rgegeven
houden met ademhalen, de hersens zouden tot
uit onwetendheid, zelf weer n kan worden. AJs
pap vergaan , en er zou geen i melligent ie zijn - dat
er
i s ook conditionering.
in een staar van onverdeeldheid bev indt waarin hij
momene
is
en
c ondition er ing
oprreed[ in
een
p ers oon die zich

,
148
149
zich deze nier roeeigenr noch ontkenc, dan kan er
Dit stralende Zelf begint zijn ware aard re ontdek
een heilig alchemistisch p roces plaatsvinden door
ken en wil zich helemaal bevri jden wil genie ten
middel waarvan de conditionering zichzelf weer
en c hzelf in a1 zijn aspecten echt liefhebben. Het
n kan maken. Zoals modder in water, zakt de
waarlijk heilige is de liefde voor war er is, nier een
conditionenng gewoon vanzelf naar beneden. Het
liefde voor wat er zou kunnen zijn. Deze liefde be
is een naruurwonder gelijk.
vrijdt wat er is.
Dit kan heel delicaat zijn wam als er ook maar
Het echte harr van aJle mensen is de minnaar
de minste roe-e1gening of de geringste ontkenning
van wat er is. Daarom kunnen we geen enkel deel
van eigendom is, wordt dat proces in zekere zin
van onszelf on tvluc h ten . Dit is niet omdat we een
gecorrumpeerd. Het vraagt een innerlijke kwets
ramp zijn maar omdat
baarheid en openheid van je, omdat dit gevoel van
men voor ons hele zelf in d eze geboorte. Hoezeer
onverdeeldheid heel kwetsbaar is, en we kunnen
we ook in verwa rring zijn, we zullen terugkomen
niet als een olifant door de porseleinkast dende ren
voor elk deel van onszelf dat niet mee mocht doen.
we
bewust zij n en terugko
Daarom benadrukken spiriruele disciplines nede
Dit is de geboorte van echt mededogen en liefde.
righeid die ons helpt ons ware wezen op een zach
Al te lang is er door de religies gezegd dar je heel
te en bescheiden manier re benaderen. We kunnen
veel moet doden om rot liefde re komen. Maar dat
de hemelpoorten niet bestormen. Integendeel, wc
is een mythe. De waarheid is dat her juist liefde is
m oer en onszelf de ruimee geven ons steeds meer
die we rkelij k bevrijdt.
van onze pan ts ers te ontdoen. Dan wordt het zui

vere bewustzijn van onze essentit steeds helderder,
en beseffen we wie we zijn. Dit helde re licht is wat
WIJ ZIJn.
Wanneer het heel srralend wordt zien we dat
wij dit licht, deze sualendheid, zijn, en beseffen

dan, door onze eigen ervaring, war deze menselijke
geboorte eigenlijk betekent. Dit licht komt terug
voor zichzelf. voor elk beetje verwarring voor elk
,
d eel van zijn lijden Alles waar het ik onderuit wil

.
de komen, daar komt het heilige Zelf voor terug.
ISO
l r; l
Liefde
edereen kent wel de liefde die in liedjes, gedich
I ten, reclames en puberliefdes wordr bezongen.
Die liefde is mooi, maar ik wil her hebben over
liefdt" in haar essentie, in de meesr verheven zin.
Liefde is een belangrijk aspect van Waarheid. Zon
der liefde is er geen Waarheid. Zonder Waarheid is

er geen liefde.
Iedereen die het geluk heeft gehad heel inr en s
de ook lichamelijk geuite liefde te ervaren weer dar
I i e fde boven alle ervaringen en emotie.l uirsrijgc.
Als je die liefde hebt beleefd, weet je dal die er
ook is als je je niet in de gevoelstoestand bevi n dt
die liefde heel. AJs her geen echte liefde is, besef
je, zodra je uit de gevoelstoestand raakr, dat het
gevoel alles was war je had; het is als een auw geen
benzine meer heeft. Dar is niet de echre liefde, de
diepste liefde, het fundam en t van liefde. Wanneer
verbonden zijn zonder dat her uitgesproken wordt,
je echt Liefhebt, weet je dar liefde iedere ervaring re
en het gebeurt wanneer we echt beschikbaar, echt
boven gaar. Een m oeder houdt bij voorbeeld ook
ontvankelijk zijn. Woorden kunnen her niet groter
haar kind wanneer hij haar het bloed onder de
of kleiner maken. Wanneer wc onze aandacht rich
nagels vandaan haalt. Ze weet dat er zelfs in moei
ten op war nier met woorden gezegd wordt, is her
lijke rijden, wanneer ze boos is, nog altijd l i efde is.
daar. De ve rbindi n g is daar- er gebeurt iets moois,
Als je ooit van een vriend hebt gehouden, weet je
iets intiems. Wanneer we zo onuitges proken ont
dat er liefde is ook al voel je die nier, ook wanneer
vankelijk zijn. voelt her als openheid die contact
het even moeilijk is. De diepste liefde oversrijgt
maakt met openheid.
van
elke ervaring.
Ieder van jullie heeft wel een
moment ervaren
Naruurlijk zijn er veel verschillende uit inge n
waarop je dit wist, en waarop je om welke reden
van liefde. Maar wanneer je spreekc over een er
dan ook die openheid verbrak omdat je aandacht
varing van echte liefde, weer je dat er ook liefde is
naar iets anders ging. Er gebe urde plotsding iets,
als je haar even niet voelt. Telkens wanneer je die
er veranderde plotseling iets in je en die verbon
noemt, of zegt: 'Zo is de liefde' of'Zo voelt de lief
denheid wa.'i weg; ver volgens werd er een leugen
de', merk je dar zij ook bij afwezigheid van die de
verteld. Als je je losmaakt van dit onuitgesproken
finitie b esta ar. Je kum er niet echt je vinger achter
gevoel, is het alsof je zegt: 'Zo mereen ga ik liegen,
krijgen
en
zeggen: 'Dit is nu echte liefde', wam zij
iets zeggen wat o nwa ar is.' Her is gemakkelijk
om
stijgt daar boven uit. Zij is
ner
zoiets als het zelf. Je
re liegen aJs je het harr van liefde op sJor doet. Als
kunt haar niet vinden. Je
zou
kunnen zeggen: 'Ik
je op hartniveau verbonden blijft, is het heel moei
kan geen 1.clf vinden, dus her zal wel niet bestaan.'
lijk om te liegen of een halve waarheid
En toch is er iets dat wakker en stralend en bewust
AJs je weigert je af te sluiten van liefde, dan zal elke
is, ook al is dat iets een Uchtend niets.
relatie die je hebt volkomen anders worden; zelfs
Op dezelfde manier is het liefdesaspect van
de relatie
met
re
vertellen.
jezelf.
Waarheid altijd aanwezig wanneer Waarheid aan
Her lijk t misschien een beetje vreemd om dit
wezig is. Die liefde gaat de eb en vloed van emmies
te h ore n omdat jou ooit geleerd is dat de verbon
re boven; het is een liefde die altijd open is. Als je
denheid in liefde voo r speciale momenten bewaard
je openheid eruit haalt, dan is liefde dood, is Waar
moet worden, voor speciale mensen, in spec ial e
heid dood. Deze liefde is iets waardoor wij intens
omstandigheden. Her is taboe om deze verbon-
1'5<l
JS'S
denheid te voelen zonder aanzien des persoons.
het echte wonder. Her zou heel goe d k un n en d at
Misschien dacht je wel: 'Ik bewaar her voor jou, en
er nicrs bestaat, he t ligt veel meei voor de hand dat
jou, en jou - maar alle anderen vind ik maar eng.'
er
Maar dit war wakker is, deze liefde die iedere be
iets gcbeurr; wij staan midden in de overvloed die
sc h rijvi ng te boven gaat wanneer zij gekend wordr
leven heet.
niets zou zijn dan iets. Het is een wonder dar er
als een diepe verbonden hei d en grote eenheid,
De diepe liefde is ni et iets waar wc in vallen of
de-z.e liefde maakt geen onderscheid. Zij weer nier
uir weg gaan. De liefde die we opva tten af laten va
hoe ze zichzelf aan en uit moet zenen. Die knop
ren is vrij ver verwijderd vn de essentie van liefde.
7.it alleen in je geest. Deze lief d e staat altijd aan.
Die li efde is ook onderdeel van de levenservaring
Zij
de meeste mensen, maar deze liefde wordt al
bemint heiligen en zondaren evenzeer. Dar is echte
van
liefde. Namaakliefde is: 'lk hou meer van jou dan
lee n maar herkend. Het is een grote ver rassing , de
van ieder ander omdar jij beter in mijn
vc
rknipte
eersre keer wanneer we haar herkennen
wa n neer
we me rk en dar deze liefde die hier en nu recht
wereldbeeld past dan ieder ander.'

Echte liefde is syn oniem mee Waarheid. Ze
verschilt niet van Waarheid. Her is nier de liefde
srreeks uir onszelf voortkomt, verliefd is op alles

wat
zij regenko m r .
van met de volmaakte partner naar het schoolfeest
'Hoe kan dat nu? Ik word nier geacht te houden
gaan . Dat is leuk, natuurlijk, maar dit is iets anders.
van dar mens die een heel andere levensopvatting
De diepste essemie van liefde treedt niet aan en
heeft dan ik.'
verdwijnt dan weer. Liefde is, p un t uit. Zij houdt

zelfs van mensen die jouw karakter misschien niet
waardeert. Dar komr niet doordar we haar onrwik
kclen of omdat we vroom, nobel of heilig worden.
'Wat doet die liefde hier? Wij staan di a metr aal

regenover elkaar op politiek gebied.
'Waarom hou ik van jou? Hoe is dar erin geslo
pen? War i s dat voor
een
liefde?'
Dat heeft niets te maken met de l i efd e waar ik het
Dit is ee n diepe liefde. Oir is een liefde die sy
ove r heb. Deze liefde is een d i epe en ee n voudige
noniem is mer Waarheid. Waar deze liefde aanwe
he rke n ni ng, iets dar zichzelf intutief kent en zich
zig is, is Waarheid aanwezi g. Waar Waarheid aan
zelf in elke e rvaring, in elk schepsel en in elk paar
wezig is, is deze verbondenheid, deze diepe liefde,
ogen 01umoer. Ze komt zi chzelf regen in alles
aanwezig .
wat
er gebe u rt. De-z.c liefde besraar eenvoudi g om de
Veel verhalen van Jezus bes<.. h rijven deze liefde.
reden dar er berhaupt iets gebeurt, wanr dat is
Mensen om hem heen verrelden hem voortdurend
war nier sympat hiek was: 'Deze hoer gaan we ste
achter komen dat je wel liefhebt, dat dit je aard
nigen. God houdt niet van zulke mensen.' Maar
is, is het begin van her einde
Jezus, roraal verbonden, wist dar deze liefde geen
denkr dar her op zichzelf staar. Wanneer je boos
onderscheid maakt. Die treedt
op iemand wordt, komt dar eigenlijk om de lief
niet
in werking om
dat iemand aardig of nobel is. Zij is
er
slechts. Zij
de die er is,
scheidende
en
voor
alles in je dar
jij dar niet wilt. Daarom vliegen
mensen elkaar zo vaak naar de keel. Ze
houdt van iedereen zonder aanzien des persoons.

Zijn prediking w as grotendeels gestoeld op deze
liefde. Hij uitte die zelfs voor diegenen die verant
woordelijk waren voor zijn d ood. Hij zei: 'Vader,
vergeef hen, want ze weren nier war ze d oen. ' Dar
samenleven, maar de liefde is er nog steeds omdat
komt voort uit de liefde die nooit ophoudt, ook
het nier bestaa r dar je ooit van iemand hield en dan
niet met de dood voor ogen. Dat is de srem van
niet meer. Als je onder ogen kunt zien dar het ro
de l i efde . De geest kan nog zeggen: 'Zij gaan me
mantische aspect
hun de liefde re om
houden.' Maar de waarheid werkt n iet volgens die
dat her h ouden van of de verbondenheid
altijd is. kan her je energie bevrijden. En je kunr
wet; zij speel t niet volgens de regels van het spe l dat
er maar beter aan wennen met n mens,
de geest bedenkL Zij bemint ondanks alles. Vergis
zult merk en dar her van toepassing is op je relatie
je niet: deze liefde betekent niet dat je nobel, hei
mer iedereen. Liefde is er gewoon. Het is een uit
lig en achrenswaardig wordL Dit is
gemaakte zaak. Het geeft niet wie het betreft. Als
vermoorden. Ik heb het recht
een
liefde die
denken dar er geen l i efde hoort
re
zijn omdat
ze
in scheidi ng liggen . Maar die is er wel. Dat mag je

vervelend vinden, je mag nier met iemand willen
van
de liefde verdwenen is, maar
aan alles vooraf gaat. Zij is er altijd geweest en zal
je liefde kunt accepteren zul je weten
er al tijd zijn. Het is een lie fde die eenvoudigweg
bij iemand blijft en
wanneer
er n o g
wam
je
wanneer je
je hem verlaat.
Echte liefde heeft niets re maken mcr her fe
bestaat.
Je moest je van deze li efde afwenden om een
of je iemand aardig vindt, het met hem of h aa r
afz.onderlijk iemand te kunnen worden, maar
eens ben, of bij diegene past. Het is een liefde van
zij bl ee f bestaan. En die is fe i telijk onze grootste
eenheid, een liefde die zier dat God alle maskers
angst: erachter komen dar je van al lerlei dingen en
draagt en die zich in iedereen herkent. Anders
mensen houdr die je in je geest l iever niet zou wil
wordt Waarheid een abstractie die min of meer kil
len liefhebben. De enige angst die mogelijk gro ter
analytisch js, en dar is n ie r Je echte Waarheid.

De Waarheid openbaan zich in de bereidheid zich
is dan doodsangst is angst voor echte liefde. Er-
158
en
I"?
open re stellen voor deze imieme verbondenheid
Begrijp alsjeblieft dat deze liefde waarover ik spreek
met alles. Of de persoonlijkheid het leuk vindt of
nier exclusief is, in de zin dat zij andere liefdeser
nier, de intieme verbondenheid is er. Soms treedt

die plotseling op de voo rgrond en maal{[ zich heel
duidelijk bekend. Een andere keer gloeit zij op de
achtergrond als houtskool, en is er voor alles. Met
deze liefde voel je de muur van weerstand in de er
kenning van een diepe verbondenheid vanzelf om
ver vallen. Nier alleen vair de mum van weerstand,
maar wordr er ook liefde gevoeld voor elk mens
en
voor her leven zelf.
liefde en vele andere

,
soonen
van liefde hebben
hun eigen modus. M aar ik heb het over de essentie

zelf. de essentie die in alle
soorten
van liefde aan
wezig is. Dit is de echte spirituele liefde, een diepe

onuitgesproken verbondenheid. Alleen deze liefde
heeft de kracht om.e relatie
roe
het leven,
onze
latie me t elkaar, en onze relatie met de wereld
re
cc
uansformeren. Deze liefde is tijdloos. D eze liefde
Her is als de liefde van een ouder voor een kind:

zelfs aJ word je af en
varingen uitsluiL Vriendschapsliefde, huwdijks
roe
gefrustreerd, deze liefde
is constant. Het lijkt op het leven waar je soms
is grenzeloos.
Vaak, wan neer mensen zich van deze liefe be
wust worden, zeggen ze tegen mij: 'Adya, het is
stapelgek van wordt en dat dan weer heel pret
teveel voor me-het zal me verscheuren.' Belache
t ig is. Deze liefde stijgt uir boven de goede en de
lijk! Teveel voor jou? Je bent doorzichtig, je bent
kwade dagen, die blijven komen. Wanneer je je
leeg Ze gaat gewoon door je heen en verder. Door
bewust bent geworden van deze liefde die elk goed
jou heen en verder! Nlcen wanneer je je op een
of kwaad moment overstijgt, vindt er een radicale

omwemeling plaats in je relatie met her leven zelf.
Oir is een liefde zonder tegendee l, zoals haar, die
door alles heen aanwezig is,
op
alle
morncmen.
Wanneer je dit beseft is dar een omwenteling, wam

wanneer
je ziet dar deze liefde die jij
bent, liefde
bepaalde manier gedraagt, voelt het als teveel. Je

houdt
er
een idee van persoonlijke grens op na,
jouw grens,
en
naruurlijk kun je haar dan niet in
bedwang houden. Liefde was nooit bedoeld

bedwang re worden geh ouden
voelt voor war on aamrekkdijk is, liefheeft wat je

logische1wijs niet zou beminnen of waar je vanuit
je cultuur niet van mocht houden, en die nier op
de regels van her ego Ier die scheiding veroorzaken,
besef je dar dit een andere liefde is.
IGO
I bi
om
in
Spirituele verslaving
en spiritueel mens kan verslaafd raken aan spi

rituele roeservaringen en de Waarheidservaring
mislopen. Spirituele verslaving komt voor bij een

grootse ervaring die je her gevoel geeft van een shot
van een sterke drug. Zodra dar je overkomt, wil je
meer. Er werkt geen drug zo sterk als een spiritu
ele ervaring. Oe intellectuele component van deze
verslaving is her geloof dat men zich, als men maar
genoeg van dergelijke ervaringen heeft, voortdu
rend fantastisch zou voelen. Her lijkt op morfine.
Je krijgt een injecde in her ziekenhuis omdat je je
arm
hebt gebroken en je denkt: 'Kon ik dat maar
in een infuus toegediend krijgen, dan zou het le

ven relatief prerrig zijn, war er ook gebtun.' Spi
rituele ervaringen hebben vaak dit resultaat en de
geest plaatst ze volgens zijn vertrouwde patroon,
163
denkend: 'Als ik deze ervaring voorrdurend had,
het je te dagen Jat de spirituele roeservaring slechts
zou dat vrijheid berekenen.'
een zwaai van de pendel is die gevolgd wordt door
N ga uw merk je dat je t oestan d niet veel beter
een deprime ren de ervaring. Op een bepaald punt
is dan die van een ordinai re dronkaard, behalve
g ekomen vod je je wellicht even normaal n krijg
een probleem heb hen
je door dat deze pen delbcwegi ngen evenredige en
omdat dronktn zij n maarschappelijk niet geaccep
tegeng estel de reacties zijn. Je beseft dat het on
teerd wordt. Een spiritueel iemand is er heelze k er
mogelijk is de slinger maar naar n kam
van dat er geen probleem is, dar zijn bedwelming
zwaaien, want het is zijn aard om heen en weer te
nier gelijk is aan an de re vormen van bedwe lming ;
slingeren. Op geen enkele m anier kun je de pendel
het punc is voor eeuwig sp ir itueel dronken te zijn
naar n punt laren gaan
dat dronkaards weren dat
ze
Zo denkt een verslaafde: 'Ik had het en ik ben her

kwijr. Ik heb het nodig. Ik heb her ni et
re
laten
Dit is de beweging van de zoeker,
maar
het is
ook de beweging van her ik, omdat her ik altijd
.'
In onze cultuur wordt aangenomen dar de ver
genteresseerd is in evenredige, regeng es relde reac
slaafde, in her geval van de meeste verslavingen,
ties waarbij het probeert de ene ervaring gaande
een ellendig leven leidt. Maar niet in de spirituele
te houden en de andere re ver m ijden . Dat is wat
wereld. De zoeker krijgt te horen dar spirituele ver
het ik doet. Het jaagt her goede na en vermijdt her
slaving anders is dan alle andere verslav in gen. Je
slechte. Zolang er iden ti fi catie is met deze bewe
benr geen junk Je bent een spiricuele zoeker.
ging, zelfs als die naar de spir ituele extase gaat die
Het probleem zal aanhouden zolang er iets in
zo nobel lijkt, zul je nooit vrij zijn. Hierin schuilt
jou is dat hoop houdt op de roeservaring. Wanneer
geen vrijheid, wam er is niet zoiets als het gaande
die begim af cc brokkelen, ga je zien dat aangename,
houden van een erva ring. Uit de aard der zaak
hee rlijke en opbeurende ervaringen enigszins lijken
heeft vrijheid niets re maken mer her laren voort
op zeer aangena me en opbeu rende slempervarin
duren van een bepaalde ervaring, omdat de aard
gen. Daar voel je je even fantastisch van waarna
van e rvar ing bewegen is. Net als een klok die rikt,
je een evenr edig sterke negatieve reactie krijgt. De
b eweegt zij voortdurend.
s pirituele roes wordt gevolgd door een spirituele
depressie. Ik heb Jit bij veel leerlingen gezien.

Ns de opeenvolging va n extatische n deprime
We moeren deze kwestie van spirituele versla

vi ng bespreken want als je d ie niet begr i jp t zal
,
her tweede pum d ar ik wil
aan s tippen
niet meer
rende ervaringen lang genoeg heeft geduurd, begint
dan een uit de lucht gegrepen spiritu eel idee zijn.
164
16
Maar als je het eerste deel begrijpt- dan wordt het
zegt hij dan: 'Dit is een concrete beschrijving van
rwcede deel veel belangrijker en inreressanrer. Het
de waarheid. Dit is Boeddha. Dit is nier abstract.'
rweede deel is dat alles bewustzijn is. Alles is God.
Dan waren we pas echt verslagen.
Alles is Een. Zien dat alles Een is, maakt het on
Het is echt een zegen dat er een leer bestaar die
mogelijk slechts n kant van de medaille te willen
erop sraar concreet te zijn omdar hi.i ook alleen had
zien. Als alles Een is, is her niet mr Een wanneer
kunnen zeggen, zoals ik soms doe: 'AJles is bewust
de pendel naar de ene kam, de roeskam slingert,
zijn Her is allemaal Een.' Dan denkt de geesc: 'Ik
dan wanneer hij naar de andere toestand gaat.
snap he t lk neem dat aan. Ik weer wat dat bete
Zenleraren leggen iets niet op een abstracte ma
kent.' M aar wanneer er mcr een stok op de grond
nier uit, en dat is zowel de schoonheid als de ver
wordt gebonkt en de leraar zegt: 'Da t is het!' is
schrikking ervan. Oe manier van mijn leraar om dir
her voor de geest niet te bevatten. Meer God dan
uit te leggen was door zijn staf omhoog te steken
het bonken mcr de scok zul je nooit krijgen. Alles
en te zeggen : 'Dit is Boeddha.' Vervolgens bonkte
wat daarna komt is een abstractie, iets war zich van
hij ermee op de grond en dacht iedereen: 'Oei! Dat
her feit verwijden. In zen worden geen concessies
is echt woes te zen. Ik wou dat ik wist waar hij het
gedaan aan concreetheid. Dit is zowel de kracht als
over had.' Daarna deed hij dan weer boem, boem,
de bezoeking van zen, want het dwingt leerlingen
boem, en zei: 'Dit is zen. Dit is het1' En iedereen
de echte realisarie re ervaren in plaats van te den
reageerde dan met: 'Tjonge!' Men
ken dat ze iets begrijpen als dat niet zo is.
vroeg
zich af:
'Hoezo? Wat? Waar?', maar dat zei niemand. 'Dat
Dit stelt een spiriruele zoeker voor een dilem
kan het niet zijn, want dat is al l een met een srok op
ma. AJs her ik erover nadenkt war her betekent dar
de grond slaan.' Aangezien het niet allemaal Een is
alles Een is, gaat her op zoek naa r een ervaring van
voor het denken, blijft het ernaar zoeken: 'Waar is
Eenheid. Dan leest her een boek over de ervaring
het? Welke staat is het?' Omdat her ik alles refe
van Eenheid en 1.ier een beschrijving van n wor
reert aan zijn eigen emotionele staat, gaat het daar
den en zich verliezen in de bast van een boom of
ook van uit bij her vaststellen van wat waar is. Her
iets anders, en speurt emotionele ervaringen uit
denkt dat wat waar is altijd een extatische spiricu
het verleden af of daar dergelijke ervaringen re vin
ele roesrand is, maar dat bonken met de srok niet
den zijn.
een erg
ve rheven
spirituele staat is. En om her nog
erger te maken, om het nog schokkender
i6G
re
maken
De ervaring van eenwording is heel aangenaam

en heel mooi en misschien zul je die ooir krijgen,
167
en misschien ook nieL Als je een bepaald rype li
van de slingerbeweging van de ervaring is, dat zij
chaamsgeest hebt, krijg je die misschien n keer
her ik dwingt elk conceptueel kader met herrek
in de vijf levens. Her berekent niecs, of dit al dan
king rot de ervaring zelf los te laten. Je trekt in
niet gebeurt of hoe vaak. Ik heb veel mensen oor
nvijfel dar war je op enig momene hebt ervaren je
moer die zonder enige moeite zich n kunnen
iets verrelt over de uiteindelijke aard van de wer
voelen, maar die zijn ongeveer zo vrij als een hond
kelijkheid. Her persoonlijke ik denkt, wanneer her
in een kooi die zijn staan najaagt. Vervloeien met
zich goed voelt, dar her dichter bij zijn ware aard
het Geheel heeft niets re maken mer vrij zijn, of
is, en wanneer het zich rot voelt, er ver vandaan is.
ook maar enig idee hebben war Eenheid eigenlijk
Maar na in die gedachte te hebben verkeerd van
is. Eenheid berekem gewoonweg dat alles het Ene
ik-heb-her-gehad-ik-ben-het-kwijr, houdr dat ik
is. Alles is Dar, en alles is altijd Dat geweest. Wan
ten slone op in zijn eigen waanidee te geloven. Iers
neer er een heel diep weten is dat alles Een is, dan
kijkt er doorheen, en onderkent dat dit geen vrij
houdt de memale beweging van het ik om in het
heid is.
verleden een ervaring te zoeken op. De beweging
Als de zoeker zodanig geprogrammeerd is, zal
wordt afgekapt. Het zoeken wordt afgekapt. De
hij horen wat ik nu zeg en denken: 'Vergeet het. Ik
zoeker wordt afgekapc. Realisatie kapt alles tege
geloof nog steeds dar ik de pendel in de stand
lijk af. Elke ervaring die je ooit zult hebben is het
extase kan vastzetten wdar hij daar blijft.' Het hele
Ene, of die ervaring nu is dar je n wordt of dat je
bestaan en de identiteit van een spirituele zoeker
moer poepen; zelfs als die besraat uit het bonken
kan in deze pendelervaring genvesteerd zijn. Her
met een stok op de vloer en zeggen: 'Oir is het.
is desorinterend om te beseffen dar je je hele le
Oir is Boeddha. Dit is de verlichte geest. Verlichter
ven, en misschien vele levens, bezig geweest bent
wordt her niet!' Het is allemaal God.
om re proheren in de extase te blijven, en dar dit
van
Deze realisatie begint vaak re dagen wanneer her
er alleen maar toe geleid heeft dat je aan spirituele
ik, dar dacht dat de ervaring van Eenheid verband
ervaringen verslaafd bent geraakt. Dit kan je weer
hield met de zwaai van de pendel naar een extati
depressief maken en kan tor grote desorintatie
sche emotionele sraat, begint in te zien hoe beper
bden. Als je een dergelijke intense desorinrarie
kend dat geloof is. De ervaring: 'Ik heb het gehad
voelr probeer je die misschien re ontlopen, wam
en ik ben het kwijt' is een zeer, zeer waardevolle
plotseling weer de zoeker in jou niet war hij moel
ervaring voor Je spirituele weker. De schoonheid
doen. Die raakt danig in de war en vraagt zich af:
168
169
'Als ik geen roes najaag om vrij te zijn, waar ben ik
'ik', de zoeker die een bepaalde ervaring nastreeft.
dan mee bezig?'
naar gewoon dit. Gewoon dir. Het centrum is al
De zoeker moet midden in die gedesorinreercl
tijd op deze plaats. Her centrum was altijd hier,
heid blijven en in dat gevoel dat hij niet weet wat
op deze plaats. Alleen de zoeker hield vol dat her
hij moet doen, want door daar in re blijven, zonder
centrum in de spirituele roeservaring zou kunnen
weerstand en zonder te probc:ren eraan te ontsnap
zijn. Maar aJs de zoeker oplost, dan is het centrum
pen, wordt op dat moment iets nieuws geboren.
op elk moment hier. Her is bewegingloos precies
Ga in je eigen gevoel na war er ontstaat wanneer
hier. Je kunt een heel gewone, een heel nare, of een
je jezelf roestaat de gedesorinteerdbeid te ervaren
heel bijzondere emotionele en psychische ervaring
van de spirituele zoeker die nier langer iets anders
hebben, en dan is het centrum nog altijd hier. En
wil ervaren dan hij op dit moment doet. Je kunt
alleen van hieruit begint het re dagen dar alles een
de zoeker voelen oplossen en de vrede voelen op
uiting van her centrum is. AJles. Er is geen uit
komen; dit is de vrede die de zoeker altijd al zocht.
drukking die dichter bij de waarheid ligt dan een
Ns de zoeker oplost, dan wordr de vrede geboren
andere uitdrukking. Er is geen ervaring die dichter
is er stilte. Dir is geen kwaliteit van stilte die op
bij de waarheid ligt dan een andere ervaring, wam
enigerlei wijze afhankelijk is van een emotionele
in her centrum van alles is geen zoeker. Precies op
toestand. Op het moment waarop de zoeker be
die plaats is niets. Alles is Een.
en
gint op te lossen en er slechts vrede is, kan de pen
Je zult ontdekken dat zich in het centrum geen
del naar een spirituele extase zwaaien of naar een
'ikje' bevindt dat plaats inneemt. Zonder dit ik in
heel gewone toestand, of zelfs naar een onaange
her centrum is er niemand die oordeelt of een ge
name toestand, terwijl de vrede zelf daar volkomen
geven ervaring de juiste ervaring is of dat die spi
onafhankelijk van blijft. Die is het dagen van de
rirueel is. Snap je her? Dit is her! Toen mijn leraar
realisatie dat er alleen in die staat waarin de zoeker
met zijn stok op de grond bonkte, liet hij daarmee
oplost, vrijheid kan bestaan, omdat er geen enkele
zien dat alles ontstaat uit het centrum waar niets is.
neiging meer is om een ervaring re willen hebben
AJies is een uitdruldcing van dat centrum en sraar
of juist niet.
nier los van dar centrum. AJs je her hier niet ziet,
De aard van ervaring is dat z ij verandert en
zul je het nergens zien. Dit is de Grote Verlossing
op en neer beweegt als de golven in de zee. Zo is
- verlossing van de verplichting iets te verande
dat nu eenmaal. De identiteit verschuift van het
ren om in her Beloofde Land re komen of naar de
170
J7J
verlichtingservaring te srreven. Oe verlichtingser
ale staar. War er meestal gebeurt, is dar de zoeker,
varing is dar er niets hoeft te veranderen. Je kunt
als hij nier doorzien is, zich heel snel opnieuw laat
hiervandaan zelfs zien dar verlichting zelf geen er
gelden en de non-duale staar zal koppelen aan her
varing is. Het is geen spirituele roesroesrand.
ncveneffecr daarvan. Her neveneffecr van de non
Elke ervaring is dus slechts een uitdrukking van
duale, non-empirische staat waarin men :der dat er
dat wat geen ervaring is Alles is dat en er is niets
niets is om na re screven, dar er nooit iets was om na
dan dat, en er was nooit iets behalve dat. Dit is war
re streven en dar alles God is, is een groot 'Aha!'
het werkelijk betekenr om te weten dat alles Een is.
De fout die een zoeker kan maken, als her zoe
Daarom hebben aJie wijzen in alle rijden gezegd:
ken nier fundamenteel doorzien is, is dar hij het
'Dit is het Beloofde Land.' Deze Eenheid is God.
Aha!' associeert mer de non-duale, non-empirische
Dit is het Ene. Dit is het. Het is niet ergens anders.
staar. Naruurlijk kan het 'Aha!' gewoon opluch
En zodra je ziet dar het centrum leeg is, en je weet
ting, geluk, blijdschap, tranen of gelukzaligheid
dar daar niemand is die wil dar het anders is dan
zijn, wat allemaal neveneffeeren zijn, die heel mooi
het werkelijk is, is dit veel beter dan de meest ver
zijn. Dar wil niet zeggen dar war gezien is niet de
heven spirituele s taat die er is. Hoe prcnig die ook
Waarheid was. Her wil alleen maar zeggen dar als
zijn, de Waarheid is oneindig vrijer.
de zoeker niet fundamenteel doorgrond is, hij die

empirische neveneffecten onmiddellijk weer zal as
sociren met de bewustwording zelf. Dan zal her
neveneffect her doel worden. Her wrdr her doel.
Leerling: Zou je willen uitleggen wat her verschil is
Ik zc:g dus niet dar war er gezien is
on waar was
russen spirituele ervaringen en momenten waarop
of dar er niets waardevols gebeurde omdat her ne
je je ervan bewust wordt dar non-dualiteit een feit
ve n effe c t zo mooi is. Ik zeg: kun je her hele neven
is? Ik vraag dit omdat je misschien wel verslaafd
effect opruimen? Kunnen we zien war de bron van
kunt raken aan her proberen re recreren war ei
het neveneffect is?
genlijk een tijdelijke bewustwording van non-du
Leerling: Ben je, in dezelfde richting doorgere
deneerd, het ener me eens dar je een soort decon
aliteit was.
Adyasbanti: War ik zeg is alleen maar dat een
structivistische methode aanreikt om vrijer re wor
ervaring niet meer dan een ervaring is. Het is wel
den, waardoor we de mi sv attingen die ons kerenen
zo dar je een glimp kunt krijgen van de non-du-
doorzien, en dan
172
ons
best doen z.e re ontwarren?
17.
J.
Het lijkt mij dat de soorr van openingen waar we
spirituele ervaringen blijven hebben, zelfs mer
over praten ook kunnen gebeuren door andere me
grote frequentie. Het is als voortdurend dronken
thoden, zoals meditatie. Als we voortdurend ons
worden. Je drinkt gewoon vaker, nietwaar? Je kunt
best doen om deze openingen te omarmen, dan
met grote frequenrie spirituele ervaringen hebben,
worden ze, door ze herhaaJdelijk te beleven, als het
maar dat berekent niet dat je nier nog steeds een
ware in het lichaam/geesrorganisme ingebakken,
verslaafde bent. De zoeker zit stevig op zijn plaats.
en is er sprake van een bepaalde ontwikkeling die
Leerling: Dit werpt wat mij betreft de vraag op
op enig momene rot bloei komt.
in hoeverre we onze ervaringen kunnen vertrou
Adyashanti: Ja. her is mogelijk dat het zo werkt.
wen. AJs je iets eet waar je niet goed tegen kunt,
Maar meestal niet. Meestal heeft de zoeker bepaalde
eer je her nier meer. Je probeert her re vermijden
ervaringen en daarna weer nier, of hij heeft ze met
en dar noemt men verstandig of slim. En als er iets
een zekere frequentie, n keer per week, eens in de
is waar jij veel aa

. n hebt en dar jou een gevoel van
maand, of n keer per jaar. Voor zover ik kan zien

is de mythe die gepropageerd wordt, dat er iets zal
vrijheid geeft, krijg je de natuurlijke feedback dat

je in die richting vcrder moer gaan. Hoe zou je
veranderen als je dergelijke ervaringen maar blijft
ons dan aanraden om re gaan met de natuurlijke
krijgen. Soms verandert er inderdaad iets. Meestal
neiging
blijft de zoeker met betrekkelijk voorspelbare tus
de spirituele ervaring of opening waar deze mee
senpozen die ervaringen krijgen. Je kunt ze bijna
gepaard ging? Zeg je dat we nier naar die feedback
in kaan brengen. Ze menen dar ze aan het einde
moeten luisteren?
een
bepaalde handeling re associren met
van de weg resultaat zullen opleveren. De zoeker
Adya.shanti: Nee. Ik beweer precies het tegen
meenc dat ze op weg zijn naar verlichting. Dar is
overgestelde. Ik zeg juist dat je naar de feedback
een mythe.
moer
Wat ik zeg is dat her zo meestal niet werkt.
luisteren. Je moer je ervaring gadeslaan. Het
enige probleem is, dat de meeste mensen maar
aan
Ik zeg niet dat het nier kan. Ik zeg alleen dat her
een deel van hun ervaring aandacht schenken
meesral niet zo werkt, want de zoeker denkt dat
niet aan her geheel. Op grond van een deel van hun
de volgende ervaring, die anders wordt dan de1..e,
ervaring geloven
de juiste zal zijn. Dar is de illusie die meestal niet
voel van vrijheid; dat is heel fijn, en daar gaat het
in twijfel wordt getrokken, en als zij niet in twijfel
allemaal om.' Of: 'Uit ervaring weer ik dat als ik
getrokken wordt en niet onderzocht, dan kan men
dit doe, ik op een bepaald momene wordt gerrof-
174
175
ze:
en
'Als ik dir doe, krijg ik een ge
een fijne ervaring krijg.' Dat
staar. ln die zin kan er zeker een teruggang zijn en
spreek ik helemaal niet regen. Dar is onderdeel van
het punt is dat je datgene waar ik het over heb, wel
je ervaring. Een ander deel van je ervaring waar vaak
degelijk regenkomr. Her kan plotseling gebeuren,
nier naar wordt gekeken, is het feit dat deze opeen
alles tegelijk, en het kan geleiddijk gebeuren, zo
volging, deze beweging zelf. slavernij is. Her is geen
als boter smelt. Als we nu het smelten van boter
vrijheid. Je wacht altijd op de volgende ervaring. De
een vooruitgang willen noemen, kunnen wc dat
ervaring van mensen toont hun dit;
weten dar
wel doen, maar ik denk dat zeggen dar boter smelt
dit zo is. Ze weten dat z.e niet echt vrij zijn, want
iets anders is dan vooruitgang. Je schiet nier op. Je
wachten op vrijheid. En dit wachten is ook hun
komt nergens, en snel al helemaal niet. Het kan
ervaring, maar meestal wordt dit bijna onmiddel
dus op rwee manieren. Her kan geleidelijk of plot
lijk buiten beschouwing gelaten omdat dar deel van
seling gebeuren. Mijn ervaring, met veel mensen,
de ervaring hun complete spirituele paradigma be
is dar het op elke manier dat het wil gebeurr. In
dreigt. Daarom kijkt de zoeker daar niet naar.
die zin kan ik dus wel geloven in de theorie van
Leerling: Ja. Daar wil ik nier naar kijken.
vooruitgang, maar niet in het idee dat sommige er
Adya.shanti: Ik zeg dat je je ervaring moet ver
varingen me zeggen dar ik meer vooruitgang boek
tn door Genade
ze
en
ze
trouwen, maar dan ook de hele ervaring.

Leerling: Ik kreeg de indruk dar je her idee dat
dan andere ervaringen. Dar is de valstrik. Ze geven

nier aan dat je meer vooruitgang boekr.
ontwikkeling in zit betwijfelde. Er zijn bepaalde
Leer ling: Dat is het gedeelte dar ik een beerje
stadia, weer je. Er zijn bepaalde stappen. Je gaar
gevaarlijk vindL. omdat ik denk dat we allemaal de
van punt A naar punr B. Er moet iers zijn waar je
een of andere maarstaf willen om vooruitgang
naar roe gaat, anders zouden wc hier niet zijn en
te meten, en daar vercellen we hier in de sarsang
praten over wat je kunt doen. Is er geen vooruit
verhalen over.
er
mee
Adya.sbanti: Inderdaad.
gang?
Adyashanti: Er is een vooruitgang, maar je gaar
Leerling: Wc hebben her erover hoe ik de vo
nergens heen. Zo er iets is, dan is het eerder te
rige week in dit lastige parket verzeild was geraakt,
ruggang dan voortgang. Wanneer het waardevol is
maar
- en ik doel niet op regressie naar een infantiele
bracht - alsof satsang zijn werk doet. We hebben
toestand, een dergelijke regressie niet- ga je van al
het idee dat we vooruitgaan
je spirituele ideen terug naar een veel eenvoudiger
wordt.
176
nu
heb het gevoel dat ik her er beter van af
177
en
dar het leven beter
Adyashanti: Ja, naruurlijk is er vooruitgang, maar

vooruitgang is geen realisatie of verlichting.
Leerling: Natuurlijk zijn er allerlei ervaringen.
Ze kunnen ons voor de gek houden. En ik hoor
Illusie
echt wel war je zegt: 'Laat je nier inpakken door

de uiterlijke schijn. Ga voor her fort. Verover geen
zilver- of goudmijnen, waar je dan aan verslingerd
raakr.'
Adyashanti: Juist, want die raken allemaal uit

geput. Als je ervaart dar je leven steeds beter wordt,
of vrijer, wie ben ik dan om dar re betwisten? Dar
is jouw ervaring. Als dar iemands ervaring is, dan
ben ik werkdijk verheugd dar hij gelukkiger wordt,
en waarschijnlijk zal hij zichzelf en anderen milder
De wereld is illusoir.
behandelen. Dat is best. Als het over vrijheid gaat,
Brahman alleen is echt.
daar is werkelijk geen criterium voor. Je bent ver
De wereld is Brahm1111.
licht of je bent het niet.

Ramm'la Maharshi
e wereld is Brahman, de uiteindelijke wer

kelijkheid, indien onmiddellijk gezien. De
wereld is bedekt met een laag die besraat uit de

eisen die we eraan stellen. ledereen heeft zijn eisen.
Sommige mensen hebben het gevoel dat het leven
hun niet genoeg heeft gegeven. Andere mensen
vinden de wereld niet veilig genoeg. Weer andere
mensen eisen dat iedereen in vrede leeft. Het gaat
maar door, al die eisen die men aan her leven of aan
zichzelf kan stellen. Deze eisen vormen een laag.
178
179
Wanneer gezegd wordt dar de wereld een illusie is,
te bewijzen dar jouw opvatting over de wereld juist
berekenr her dar deze laag niel bestaaL Hij is nier

Wanneer iemand regen je zegt: 'fk hou van jou,'
is, kun je je biezen wel pakken en naar huis gaan.

Als je verlicht wilt worden en wilt merken dat je,
hoera!, gelijk had, ga dan maar op vakamie of weer
en jij hebt her gevoel: 'Ik ben blijkbaar toch de
aan het werk, en maak jezelf niet gek met spiritu
moeite waard,' is dal een illusie. Dar is niet waar
ele kwesties. Maar als her je ook maar enigszins
echt, hij wordt door her denken veroorzaakt.
Of iemand zegr: 'Ik haar je,' en jij denke:
'0, God,
aanspreekt verlicht te worden en te beseffen: 'Ik
ik wist her; ik ben nier veel waard,' is dat evenmin
zat er helemaal naast. Ik had volstrekt ongelijk wat
waar. Geen
mezelf en aJle anderen betreft. Ik had ongelijk war
van
deze gedachten heeft een inherente
realiteit. Ze zijn een sluier. Wanneer iemand zegt:
de wereld betreft', dan z je misschien goed.
'Ik hou van je', verrelt hij je iets over zichzelf, niel
Mensen kunnen mediteren om te bewijzen dal
over jou. Wanneer iemand zegt: 'Ik haat je,' vertelt
hun levensopvatring juist is, zonder het re weten.
ze iets over zichzelf, nier over jou.
De reden daarvoor kan negatief of positief z.i;n. De
Levensopvatringen zijn opvattingen over jezelf
een kan denken: 'Ik weer dar ik een boeddha ben.
- letterlijk. Deze werel d waar zoveel gedachten
Ik weet dat ik verlicht ben, ik weet dat ik verlicht
overheen gelegd zijn, vindt feitelijk niet plaats, be
ben.' Maar zelfs met die gedachte probeer je een
haJve in de geesr.
Een goede manier om hier een
levensopvatting af te dwingen, en die past nooit
beeld van te krijgen is je voor te stellen dar je ster
helemaal. De zenmeester Huang Po moedigde
vende bent. Alles war met jou sterft is alles wat niet
mensen aan de Boeddha overboord te gooien- alle
echt is: je hele beeld van jezelf, je opvatting over
zienswijzen, alle levensopvatringen
de wereld, hoc die zou moeren zijn, hoe die zou
tuele -weg re gooien- zodat je ze niet oplegt aan
kunnen zijn, hoe jij zou moeren zijn, hoe jij zou
wat is. Daar komt de uitdrukking: 'Als je onderweg
kunnen zijn, of je verlicht was of onverlicht... AJ
de Boeddha tegenkomt, dood hem', vandaan. Als
dergelijke ideen zijn weg als het brein niet meer
je enig beeld hebt van wat de Waarheid is, sla her
functioneert. Ze zijn er feitelijk niet. Niets van dit
onmiddellijk aan srukken, wam dar is het niec.
alles gebeurt, in feite. Daarom heeft spiritueel om

waken een element van sterven.
Als
zelfs de spiri
Her loslaten van deze bedekking met ideen

en beelden lijkr veel op ontwaken uit een droom.
je echt vrij wilt zijn, moet je bereid zijn je
Wakker worden is de enige rnanier om je re realise
wereld re verliezen -je hele wereld. AJs je probeert
ren dar het een droom is. Wc kunnen heel funda-
180
181
mentalistisch zijn -zelfs wat betreft oosterse lerin
deelte van het onkruid eraf. Er was meer onkruid
gen, weet je. Je kunt geloven dar er geen wereld of
dan gras, en zo wie dden we
geen zelf is, maar als je het niet uit eigen ervaring
per dag, tot rwee weken achter elkaar, wanneer we
weet is het een vorm van fundamentalisme. Het is
beslorcn dat we echt geld wilden verdienen. Tegen
een manier waarop de gees t iets oplegt aan wat is.
de ri jd dat we een week later aan het eind van het
Wanneer je in meditatie zit, begin je de vcr
gazon waren gekome n , kwam het onkruid dat we
schillende opvatringen die je met je meedroeg re
er in de eerste week hadden uitgetrokken al weer
onderkennen, en kun je ze loslaten. Maar zo gauw
omh oog. Zo is het met geloof. Je plukt het ene af,
als je ze loslaat, vervang je ze. Het is als met ge
maar als je dat niet
loof. De meeste mensen doen geen afstand van
je nier ook dege ne eruit rukt die gelooft, komen
een geloof zonder zich aan een ander geloof vast te
er steeds weer nieuwe geloven die strijden om je
klampen. Oir geloof is beter, nu n ee m ik dr aan .
aandacht.
Maar vragen stellen over wie de verschillende gelo
baan te verzekeren. Her ego kan op die manier aan
ven aanhangt is veel doeltreffender dan elk geloof
het werk blijven.
dat je regenkomt in twijfel
mer
's
omers uren lang
worte l en al doer en als

,
Dit is een goede manier
om
je van een
trekken, omdat je het
Het uitroeien van degene d ie gelooft, daar gaar
ene doorziet, maar er al gauw weer een ander zal
het om. Wie is degene die dit geloof aanhangt?
opdoemen. Het lijkt op onkruid wieden.
Wie is degene die ermee worstelt? Als je eenmaal
De beste vriend uit mijn jeugd, die aan de over
degene hebt uitgeroeid die het bouwsel bijeen
kam woonde, had e en achtertuin met een gazon
houdt, valt het hele bouwsel in elkaar. Als je een
dar eigenlijk meer onkruid was dan gras. Zij n va
stukje van de wortel laat staan, komt her terug en
der placht ons vijfentwintig cent per uur- lee wel,
beg int weer te groeien.
dar was dertig ja ar geleden -re betalen om her on

kruid eruir
re
trekken. En zelfs toen wisren we dar
vijfentwintig cent per uur nier veel gdd was. Maar

met e en uurtje werk konden we een reep kopen.
Eerst zaten we op de grond her onkruid er mel
ie ik mijn levensopvattingen als

illusies, en voel ik heelhei d. Maar dan verlies ik me
kleine tafelmessen uit re snijden. Enfin, dat was
weer in afgescheidenheid. Wat is er voor nodig om
te moeilijk, dus daarna gingen we het onkruid er
nier meer heen en weer
gewoon uittrekken. We nokken het bovenste ge
een momenr naar constante realisatie te gaan?
182
Leerling: Soms
re
183
gaan, om van af en toe
Adyashanti: Laar degene die vraa gt: Wann eer zal

her van af en roe een momem van realisatie naar
maskers. Voelend wezen is een masker. Boeddha is
constante realisatie gaan?' oplossen
het voe l ende wezen en Boeddha een en dezelfde.
'
Heb je een
ook een masker. Wanneer de maskers af zijn, zijn
idee w ie d ar vraagt ? Her is een bepaalde bew egi ng
Leerling: En kun je her geen naam geven.
in de geest die dar vra agr.
Adyashanti: Je kunt her geen naam geven. Het
Her is allemaal een l aag van ideen die de waar

heid bedekt. Er is een gezegde in zen: 'De ene mi
nuur ben je een boeddha de volgende een vodend
,
wezen.' Je bent altijd Boeddha, want beide zijn
is n ier masker leegte. Zoals Huang Po zei: Her is

-
'
niet groter om gemanifesteerd re zijn als Boeddha

en nier minder om gemanifesteerd te zijn als voe
len d wezen.'
Leerling: Ik bespeur een nei ging in me zel f ge
hecht re zijn
aan
dit gevoel van vrije val.'
Adyashanti: Gehecht zijn aan het gevoel
van
vrije val is nog altijd gehechthe i d. En her is de

oorzaak van lijden, want er wllen nier altijd aan
gename gevoelens zijn. Gevoelens veranderen. Ze
7.ien is
ze
loslaten.
Er on tstaat dan spomaan om
spanning in het vasthouden eraan, z.elfs aan heer

lijke er varingen. We gaan voorbij realisatie, voorbij
het masker van het ego, en voorbij her masker van
Boeddha. Als her ondoordringbare masker voor de
l eegt e wordt weggetrokken en het transcendente
wordr bereikt - is
er
s l ech t s her grote 'Ahhhhh'.
Leerling: W anneer je spreekt
over 'geen ideen of

ill u sies hebben en leegte realiseren' lijkt liefde daar
geen rol meer in re spelen. In mijn ervaring om
Self-rejlution
{>1997 Wil
staa r die liefde ook bij bewustwording ; het lij kt wel
Nolan
184
185
een ene rgetisch veld russen il lus i e en leegte. Wil je
Dat is de onbewuste afspraak die wordt gemaakt:
over liefde spr eke n en over de plaats die zij heeft
'Ik besluit , op de een of andere manier, b ewust of
in verlichting? Hoe komt her dar wij me n sen ons,
onbewust, ee n afgescheiden persoon te zijn. Maar
elden bemind
aangezien ik eigen lijk niet afgescheiden ben, moet
met zoveel liefde van binnen, zo
ik mijn Waarheid weggeven. Maar aange zien ik de
voelen?
Adyashanti: De ecrm: beweging van leegte is
Waarheid niet kw ijt kan raken- die verdw ij nt nier
liefd e. Dar is ook de eerste roeping, wat hetzelfde
zomaar uit de kosmos - moer ik haa r ergens an
is, de1.dfde liefde. Zij leidt tor het hele univer!um,
ders deponeren . Als ik n et wil doen alsof ik deze
de creativiteit van di t bestaan, en d e geboorr e
cr
bepe rkte mens ben, moer ik mijn goddelijkheid
van . Zij is als een moeder. Alles ontstaat uit dat on
weggeven aan iemand ande rs.' Vervolgens gaar die
beschrijflijke gevoel van liefde en schoo nheid. Het
naar
is de ee rste uiting van het nie ts . In die zin is liefde
mand moet haar toch hebben, terwijl ik her druk
vaak een poon of deur naar de meest waarac ht ige ,
heb met mezelf te z ijn.' Dat is de proj ectie.
Jezus of Boeddha of de spirit uele leraar. 'Ie
hoogste staat. lk denk dat de reden waarom men
Ik denk dar wanneer er liefde is, in de meest
sen geen liefde voelen, is dar ze afgescheiden zijn
waarachtige zin van het woord, we in feite verliefd
zichzelf, van wie liefde, de bron van liefde is.
worden op ons Zelf. We worden verliefd op war
Oir hele mense lijke organisme is liefde be li
ons ego niet kan bevatten. Wanneer we het s t a
chaamd, creativiteit belichaamd. Het ego ziet dit
dium van afg es chei den pe rsoon gepasseerd zijn,
niet. Het acht zich n ier in staar een der gelij ke lief
nemen we on1.e ware aard weer aan en erke nnen
de roe re laren. Daarom houdt men in spirituele
we ons Zelf,
gemeenschappen vaak niet gewoo n van de leraar,
of onze eigen leraar- kunnen kijken en onmiddel
maar men aanbidt hem, wanreen ego kan zoveel
lijk en ab soluut weten dar wij dat zelf zijn, dar het
liefde niet verdragen. Men voelt deze liefde mis
hetzelfde is. We kunnen dar alleen doen wanneer
schien zelfs i n zich, maar aangezien her voor het
we
ego teveel lij kt, wordt de liefde op de leraar gepro
hehben naar onszelf en haar gezien hebben als ons
jecte erd.
eigen Zelf.
van
We he bben de neiging onze ei gen Waarheid,
erkelijk die rijkdom helem aal t erugg ehaald
Dan is er een grote li efde en waarder ing. Dar
onze eigen schoonheid, op iets of iemand anders
heb ik
te pro jecter en. Wc proj ecte ren onze schoonheid.
voor
186
da t wc naar Boeddha- of de he ilige
zo
voor
mijn leraar. Het is zoiets als: 'Bedankt
het vasthouden van mijn projectie. Bedan kt
l87
voor her vasthouden van mijn verlichting, terwijl
onp eilba ar diepe stabil iteit waarin de opening die
ik on derrussen bez ig was net re doen alsof ik niet
jij bent, opgaat in transparantie. Ze is her ab so lute
verlicht was. Bedankr dat u die ni er bent bli jven
gewo rden. Jij bent Dat.
vasthouden en als uw eigen do m hebt beschouwd,
Er bestaaL een uitdr ukking di e luid t : ' Compacte
maar dar u haar terug hebt gegeven. Er is hier heel
leegt e'. In de geest is de leegte nier zo c ompact. Ze
v eel liefde en dankbaarheid daarvoor. B edanh dat
lijkt veel op ruimte en is etherisch van karakte r; dar
u mij dit heeft la ren zien. '
is verlich ting op het niveau van de geest. Verlich
Er is een gezegde in zen dat luide: 'Wanneer de
ting op het niveau van her har e is een levendigheid,
Je k unt
her gevoel dar alles in mij danst. De verlichting
een ervaring van l ee gte hebben, maar her kan de
op het niveau van de onderbuik is een soortgelijke
leegte van leegte zijn. Een uitdrukking die ge
leegte als die van de geest, maar als een berg, een
bruikt wordt is 'een koele leegte'. Maar wanneer
transparante be rg. Dat z.ijn allemaal ui tdrukkingen
het de ware leegte is, danst je wezen. Dar gaat zelfs
in de mem van Je Waarheid.
realisatie diep gaat, dansr je hele wezen. '
dwars door je fysieke lichaam. AJ!cs leeft: weer. Je
Leerling: Dat is her mooiste war ik ooit heb
danst - de leegte danst. Dan gaan we die pe r in
geh oord. Ik heb me afgevraagd hoe dat nou zit met
die liefde en die dans en die v reugde. Ve rvolgens
spirituele g roeperingen die liefde ht:bbcn overge
komt het tol rust en is het nog steeds liefde, da ns
slagen en daar blijkbaar niet van uitgaan in hun
c:n v reugde, maar het kalmeert tor iets dat stil is en
leer. Zij hebben die kern niet en lijken erg dor.
alles doordringt. Er is een liefde en een stil te die
Ik heb me alrijd afgevraagd hoe er verlichting kan
zich alleen maar verdiepen.
zijn zonder liefae.
Wanneer verlic hting plaatsvindt, moet het hart
Adyashanti: Zoals mijn leraar altijd zei : "Spiri
zich openen. Ik denk dar als realisa tle volkomen
rualiteit kan maar al te gemakkelijk omaarden in
wil zijn, ze op drie niveaus moer aanslaan- hoofd,
gepr aa t . ' Er kan een zeker niveau van ge estel ijke
hart en onderbui k - want je kunt een zeer hel
verlichting zijn, van torale helderheid -een ontwa
dere, verlichte geest hebben, die je heel grond ig
ken als ruimLe of ruimheid -die steeds vcrtier kan
kunt ken nen zonder dar je wezen dansr. Maar als
gaan. Maar zelfs daarbij kunnen er zeer subtiele
het hare zich n et zo ver opent als de geest, begint
vormen zijn. en zijn er ook vaak, van h er indivi
je wezen re dansen. Dan komt alles tot leven. En
duele ik dat zichzelf bescherml. Zodra je onder her
w a nneer de onderbuik opengaat, i s er die diepe,
n i veau van de hals komt, wordr zelfbescherming
188
189
voor veel mensen een enorm belangrijke kwestie.
komen. Als we vasr zinen, zoals je zegr, wordt de
Her is n ding om mijn geest re veranderen, geen
spirituele staat misschien gebruikt om ons ervoor
gedachten te hebben of niet s te zijn, maar wanneer
te behoeden vollediger
her in het hart begim te komen, komt het wel heel
staten behoren rot de meest effectieve schuilplaat
dicht bij. Die opening is van ee n andere orde va n
sen, omdat ze zo gel u kzalig en zo compleet kun
intimiteit. En daarom denk ik dat sommige spi
nen l ijken . En daar heb je van die geweld ige erva
rituele gemeenschappen dar missen, omdat som
ringen, maar je schopt nog steeds je hond als je uit
mige mensen heel vcrlicht van geest kunnen zijn,
je werk komt.
maar verder niec.
re sterven. Hoge spirituele
Oe verschillende spirituele tradities belichamen
Leerling: War mij opvalt is dat ik me. daarom
blijkbaar ieder een ander aspect
van
realisatie. Zen
rot je aangetrokken voelde. Bij sommige spiritu
belichaamt het onderbuikniveau. Daar richt her
ele leraren kan er sprake zijn van veel e rvaringen
zich op. In 1.en wordt her Oe Grore Dood genoemd
en veel oefeningen voor bewustzijnsverandering of
als je daar heel diep in valt, omdat het een wraal
samadhi. Maar wat jij er echt aan toevoegt, en dar
losla ren is van alles, zelfs van gehechtheid aan her
doen ve el lerar en niet, is de volledige belichaming
harr. Op dezelfde manier als we gehecht kunnen
van je essentie . Daarin moer liefde een plaats heb
zijn aan de imellectuele verlichting, kunnen we
ben. Als je spirituele leve n er alleen over gaat hoe
ook gehecht zijn aa n merher hare doorvoelde ver
je tot bewustzijnsverandering kunt komen, heb je
lichting, wat de reden is waarom je in zen zoveel
geen
doorleefde essemie en denk je die niet nodig
re hebben. Je wordt misleid door het idee dar dt
hoon praten over leegte. Dit is de berg
en dat is in feite her wezen van het bestaan.
alles is of dat her genoeg is.

Adyashanti: Terwijl de verlichting neerdaalt,
kom je in heel vcrschillende gebieden van je wc
zen, die doorzien zullen worden. Wanneer je onder
de hals komt, staat je heel wat smerigs te wach
ten , als je snapt war ik bedoel. Het is zo'n beetje
het spiri tuele moment om je handschoenen aan
re trekken, en een mens moet op
een z eer
diep
emotioneel niveau kunnen kijken om daar echt re
190
van
I')(
leegte,
Controle
n als je nu e ens iedere controle en elke drang

die je hebr laat varen
wc
de allergeringste
dr ang toe, om waar dan ook i e ts te beheersen, ook

iets dat er op dit ogenblik mi sschi en met je gebe u rt?
Stel je voor dar je in staat zou zijn de controle op
elk n iv ea u volkomen en absoluut op te geven. Als

je de controle absoluut, totaal en volledig op zou
kunnen geven, zou je spi ritue el een vrij mens zijn.
Veel mensen hebben gezegd dat wanneer je
de aard van de mens tot op het bot ontleedt, de
voornaamste emorie die mensen ges cheiden houdt

angst is. Ik he b niet gemerkt dat dit zo is. Mijn
bevinding is dat de kern kwes t ie die mensen die
vinden dat ze afgescheiden zijn gescheiden houdt,
her verlangen en de wil is om alles te beheer sen
Er ontstaat angst wanneer je denkt dat je geen
193
conrrole hebt. Of je wordt bang wanneer je beseft
men waarin iemand met dit dilemma niet voorna
dar je geen controle hebt, maar het verlangen naar
melijk bezig is
controle nog nier hebt opgegeven.
n iemand, maar iedern is mee controle bezig,
Wanneer ik het over controle heb, heb ik het
ener
de kwestie van comrole. Nier
tenzij ze helemaal bevrijd zijn van het verlangen
over alles. De meest in het oog lope n de vorm van

conrrole is wa n ne e r mensen proberen elkaar de
n aar controle.
baas re blij ven . Als je terugdenkt aan elke afzon
die
derlijke conversatie die je v andaag hebt gevoerd,
zichten hebben gekregen in hun ware aard en
is de
in vind L Je probeerde iemands geest re
mensen die werkelijk bevrijd en vrij zijn, zeer een

v oudig dit: zij die bevrij d en vrij zij n hebben de
beheersen, zodat ze jou zouden begrijpen, het met
controle wtaal en absoluut opgegeven. Dat is zo
je eens
omdar je, wanneer je de controle laat varen, niets
kans groOl dat je
co n r rol e
er een
k e pogi ng tot
ze e r
zouden zijn, naar je zouden luisteren of je
aardig zouden vinden. Dar geldt misschien niet

voor alle gesprekken en mensen, maar waarschijn
lijk voor aardig wat.
Tk heb het over alles, van de meest in her oog lo
pende vormen van co ntrol e
Zeer simplisrisch gezien is her verschil russen
mensen die belangrijke
en
diepgaande in
anders kunt zijn dan
bevrijd en vrij. Her is alsof je

van een gebouw af springr. J e moer wel naa r bene
den vallen; de 1.waartekrachr trekt je omlaag. Als je
de controle volstrekt loslaat, eindig je in volkomen
en macht rot de meer

subtiele vormen van controle. Hie rbij trachten we
zei fi-ealisarie.
wat we op dit mo m e n r
gen naar controle her gevoel alsof er
ervaren
een andere wen
de
In zijn meest elementaire vorm geeft het verlan
een gebalde
ding re geve n. Een van de meest voorkomende vra
vuist in je buik zit. Wat je merkt, wanneer je je
gen die ik krijg gaar ongeveer zo: 'Adya, er is iets
door alle verschillende manieren om je ervaring te
met
b ehee rs en heen hebt gewerkt, is deze elementaire

gebalde vuist. En wanneer je dicht bij die ge balde
vuist komt, zul je merken dar die een beschermer
heeft. De besch ermer van o n s elementaire gevoel
me gebeurd op s piri tueel vlak, Jan denk ik

tenmi ns te, en ook al is het gebeurd , heb ik niet het
gevoe l dat het helemaal volledig is . Ik h eb niet zo
het gevoel dat ik helemaal vrij ben. Misschien ben
ik me we l bewust geworden van wat ik ben en wie
van conrrole is woede . Meestal is deze woede des
ik ben, en dar was heel mooi en inrens, maar Adya,
tructiever dan ieder gevoel waarvan je ooit zou wil
er is iets nog niet helemaal af.' Wat volgt is: 'Wat
len wegeven dat je her misschien in je zou kunnen
moet ik doen. ' Ik ben nog geen geval tegengeko-
hebben. Her is de uiteindelijke beschermer van de
194
}C)')
controle, wanr als je ooit bij iemand mer een aan
comrole in je was, geen enkel verlangen om
val van woede in de buur t bent geweest, dan maak
heersen, of ideen om te beheersen - hetzij op een
je dat je weg komt, tenzij je stom bent. Je voelt
zeer voor de hand liggend niveau , hetzij op het
je miss ch i en rot allerlei andere dingen aangetrok
di eps te niveau van je ervarin g. Stel je voor hoe her
ken: iemand wie ns trip bestaat uit slachtofferschap
zou zijn als her verlangen om
of depress ie, of misschien iemand die slachroffers
men uit je sy steem verdwenen was.
maakt of ande re patronen heeft. Mensen ku nnen
re
Le
be
beheersen volko
Het ve rlangen om de baas te blijven is, uitein
gehech L of ve rstrikt raken in al lerlei emotionele pa
delijk, onze onwil om volledig bewust
tronen, maar er zijn er maar heel weinig die zich
thony de Mello vereelt daar een prachtig verhaaJ
echt graag als een mo t in het vuur van woede laten
over. Hi j was
vangen, of er ie ts in zien. In die zin is het een zeer
pater die lezingen gaf en boeken s chreef; hij stierf
goede beschermer. Hij is heel doeltreffend in zijn
in de jaren tach tig. Hij vereelt in zijn verhaal hoe
optreden.
een moeder bij de kamer van haar zoon op de deur
Veel mensen komen nooit bij hun woede, om

dat angst daar nog bove n ligt. Angst werkt meestal.
Oe mees te mensen die verschrikkelijk bang zijn,
lo pen weg. Maar die paar mensen die door hun
angst heengaan zullen eruit komen met het gevoel
dat
er
iets onder zit dat oge nsch ij nlijk enorm des
een
Johnny antwoordt: 'Ik wil niet wakker wor

den.'
Moeder zegt weer: 'Johnny, je moet wakker
worden !'
gaan, zul je merken dat er een
'J ohnny,
tractie is, mees ta l di ep in de buik, d ie zelf zeer

ingri jpende sp iritude
inzichten kan overleven.
spiritueel ontwaakte jezueten
Het is rijd om n aar school te gaan.'
'Ik ben wakker!'
con
zijn. An
klopte en zei: 'Johnny, je moet wakker worden.
tr uctief is. En al je door die rornado heen blijft

ex is ten tile
re
naar
je moet opstaan
en
uit bed komen en
school gaan!'
'Ik w niet uit bed komen. '
Missc hien overleeft de angst, misschien niet, en
Komt dit je beken d voor? 'lk wil nier naar
misschien overleeft de woede, misschien niet. Vaak
school. Ik heb genoeg van school. Waarom zou ik
doen ze daL niet . Maar de contractie overleeft soms
naar school moeren?' Zij a mwoordt hem: 'Ik zal
in zijn meest elementaire vorm.
je drie redenen noemen waarom je naar school
Daarom stelde ik je voor je

h et
zou
vcrbeelden hoe
moet. Ten eerste , omdar het tijd is om naar school
zij n al!'! er mtaal geen enkele neiging tot
re gaan. Ten tweede, omdat er een hele school met
196
re
1 lJ7
leerlingen is die van jou afhankelijk is. En ten der
het niet het beste zijn gewoon de eerste twintig jaar
de, omdat je veerrig jaar bent en het hoofd van de
in bed te blijven?' Is je probleem daarmee opgelost ?
school.'
Absoluut niet! Je moer opstaan en eruit komen. En
Iers soortgelijks is aan de hand met veel mensen
die een heel diep inzicht hebben gehad. Alsof de
je zult daarvoor de controle los moeren laren.

Dit is een z eer i ngrijpend e en
zeer
belangrijke
wekker afliep en je ophield je illusoire zelf voort
beweging. Her is eigenlijk een mutatie in de kern
durend wr hestaan te dromen. en je weet dat je
van je i nnerl ijk. Het is niet noodzakelijk een open
uiteindelijk zuiver geest bent. Dat heb je ervaren.
baring,
Je lijkt op het schoolhoofd die in bed ligt als het
Her is ee n fundamentele mutat ie
tijd is om naar school te gaan. Je bent wakker, maar
van bestaan -leven, los van de wil controle te hou
je hebt er nog niet helemaal mee ingestemd dat je
den. Wanneer je= Wt de kern komt van conrrole,
wakker bent. Je hebt je controle niet opgegeven.
krijg je waarschijnlijk het gevoel alsof je doodgaat.
Het leven roept je, en het laame s tu kje controle
De meeste mensen hebben dar gevoel,
dat je over hebt is dat je zegt: 'Nee. Het is eng bui
zekere zin ga j e ook
een
spirituele p rest atie, of een realisatie.
st erve n.
van
onze wijze
want
in
De ervaring dat her
ten. Ik weet niet of ik de deur uit wil gaan. Daar
leven plotsding , en wel roraal, niet draait om con
buiten is een heel nieuw leven. Een heel andere
trole hebben, ook niet op her meesr fundamenrele
manier van zijn. Ik ben ontwaakt, maar ik weet
niveau, is
niet zeker of ik echt helemaal wakker wil z ij n . Ik
ons draaide het hele leven al om comrole tegen de
dacht dat ik gewoon wakker kon worden en dan
tijd dat we ongeveer
nog in bed kon blijven.'
al kinderen van twee jaar Jie de baas over hun
Het is grappig, wanneer mensen werkelijk op
dir bepaalde punt in hun spirituele omwikk eli n g

zijn aangekomen,
wanneer ze
een diep inziclu heb
een
zekere dood. Voor de meesten van
een jaar oud
waren. Je ziet
moeder probe r en re spelen en mammie
en
ordonneren en manipuleren. Het begint

die drang
om
de baas
re
pappie
jong,
spelen, dir blijkbaar bio
ben gekregen en toch eigenlijk bezig zijn met de
logische gevoel dat je zult overleven als je controle
essentile kwestie van conrrole, dat 7.e vaak vragen:
kunt hebben.
gaan
Dit is wer kelij k een fundamenrele transforma
of zoiets? ik wou dar i k gewoon eeuwig op retraite
tie. Daar om zeg ik dat we wel ee n heel diepgaande
kon gaan, vind je dat een goed idee ? ' en ik zeg alrijd
en belangrijke realisatie van de waarheid kunnen
nee. Het zou zijn alsof die schoolmeester zegt: 'Zou
hebben,
'Denk je dat ik naar een klooster
198
zou moeten
maar
dar de definirieve echre vrijheid uir-
eindelijk nier per se tor stand komt door een rea
Adyashanti: Je kunr daar zi,jn en toch niet losla
lisatie. Zij komt tot stand door een diepe overgave
ten. Als we werkelijk in zekere mate rusten in onze
i n her aller-binnenste van ons wezen. Natuurlijk
ware aard, functioneren de overduidelijke vormen
zullen de
grondige realisatie
van controle niet. Als ze dat wel doen, dan rusten
van hun ware aard nodig hebben om zich vanzelf
we nier in onze ware aard. Dan zijn we er nog niet
en spomaan over te kunnen geven. Maar het vol
in de buurt van. Als we duidelijk proberen controle
woit zichzelf met een blind en onvoorspelbaar los
uit te oefenen over onszelf
laren van controle. De vraag die mensen mij over
ledig terug in dromenland. Maar zelfs als we zeer
dit punt stellen is natuurlijk: 'En, hoe doe ik dar?'
diep in onze ware aard verblijven, is het mogelijk,
En alles wat ik kan zeggen is dar die vraag zelf jouw
en in mijn ervaring met
controle is. ConrroJe is dar je dit probeert
doen.
lijk dat deze existentile grip van conrrole er nog
De vraag naar her hoe gaar altijd over controle.
steeds is. Hij wordt misschien niet eens opgemerkt
Her kan soms zelfs nuttig zijn om te weten hoe,
op dat moment, maar potentieel is hij er.
maar
meeste mensen ee n
te
uiteindelijk gaat her over comrole. Er is geen
hoe. Laar gewoon los.
en
anderen, zijn we vol
mensen
zelfs waarschijn
Leerling: Daar is angst bij.

Adyashanti: Dat is doodsangst. Ja. Omdat het
loslaten gebeurt door de dood van ons afgeschei

den zelf te ervaren, en dat is een zeer diepe dood,
op alle niveaus. Heel diep. Let wel, het is een vol
Leerling: War bedoel je met onvoorspelbaar?
Adyahanti: D aar mee bedoel ik dat bij her de
finitieve opgeven van controle, de w i l
tOL
controle ,
slagen ingebeelde dood.

Leerling: Vindt loslaren plaats wanneer we
sterven?
alles onvoorspelbaar is. Het is het laatste dat we
Adyashanti: Nee, helemaal nier. Je kunt fysiek
onder ogen willen zien omdat alles tor aal onvoor
sterven en nog steeds verlangen houden naar con
spelbaar is. Met andere woorden; alles is volledig
trole, door tweehonderdduizend levens heen.
onbekend.
Leerling: Is het loslaten van de existentile grip
Leerling: En het onvoorspelbare loslaren van
iets fysieks?
controle gebeurt dus eenvoudig door in het onbe
Adyashanti: De existentile grip voel je fysiek,
kende re zijn - en dan is daar de opening. Is dar
maar her gaar veel dieper dan het fysieke. Om een
juist?
voorbeeld re noemen, stel je voor dat je een abso-
200
201
luur overruigende ervaring had dar jij, zoals je nu
Dat kan heel plotseling zijn of het kan ook heel
over jezelf denkt, in alle opzichten zou overleven
geleidelijk zijn. Er is maar n regel : er zijn geen
wanneer je lichaam stierf. Dit is dan geen geloof,
regels over hoe je je on tvouwt.
her is geen hoop, her is geen vertrouwen -je bent er

honderd procent zeker van. Zou j e dan heel bang
zijn dar je lichaam achteruitging en stierf?
Leerling: Nee.
Adyashanti: Ik denk dar de meeste mensen nier
Leerling: Moeren we dan ophouden mer vra

gen srellen?
Adyashanti: N ee. dar werkt ook niet. Dar is re

veel controle.
zouden ze zich geen zorgen maken over het sterven
Leerling: Maar wanneer je vragen begint te

stellen, probeer je iets re beheersen.
Adyashanti: Ja. Maar als je jezelf weerhoudt
van het stellen van vragen, probeer je ook co ntro
van hun lichaam. Waar ze bang voor zijn b ij het
l e re houden. Her beste wat mensen voor zichzelf
sterven is nier dat 'mijn lichaam sterft', maar dat
kunnen doen is altijd om absoluut, toraal en vol
'ik sterf'.
ledig eerlijk te zijn me t zichzelf, helemaal eerlijk,
echt bang zijn voor hun fysieke dood, wam als ze

de: overruiging hadden dar zij niet zouden ste rven,
Leerling: Ik, zoals ik mezel f ken.

Adyashanti: Ja, ' ik' sterf. En aJs ik niet dacht
dar ik zou sterven, zou her me niet kunnen schelen
i nnerlijk. Als er een vraag is die heel belangrijk

diepzinnig en heel werkelijk is voor j o u, stel hem.
of mijn lichaam stierf. Maar her feit is dar degene
B egrijp je wat ik bedoel? Het is belangrijker in

teger te bl ijven ten aanzien van wat er in je leefr,
die: bang voor de dood is, degene is die vasrhoudL
dan het te verkwanselen voor een idee. Integer
De ik die ik ken, mijn persoonlijkheid, is her haas
blijven leidt je helemaal naar de waarheid. Er
je. Die is verdwenen. Maar her is een volkomen

ingebee lde dood, omdat de ik slechts een vcrza
zijn nier veel mensen die dir doen. Iedereen meer

war er in hen leeft af aan een idee dar
meling bekende gedacht en is. Maar als ik ermee
komr. Als je wat ik vanavond heb gezegd z in
gedentificeerd bent, voelt het helemaal nier als een
ter p rete ert dat alle vragen een vorm van conrrole
ingebeelde dood, wel?
zijn, zou dat een rotstreek zijn, want dan
Leerling: Gebeurt het dan in de loop van de
van
buiren
wu
je
alleen maar controle uitoefenen in tegengestelde

richting.
rij d?
Adyashanti: Her gebeurt wanneer de: rijd op

raakt. Het kan in de loop van de tijd gebeuren.
202
Leerling: Houdt her vragende deel uiteindelijk

op te bestaan?
203
Adyashanti: Ja. Dat is het hele punt. Her deel dar

vraagt ei n digt wanneer de vraagsteller eindigt. Al
les wat de vraagsteller vraagt is een middel om de
alt i jd mensen die genadeloos eerlijk en in teg er
grip re versterken.
naar zichzelf waren. Het is voor een mens tamelijk
Leerling: Om zichzelf re verdedigen?

Adyashanti: Juist. Zelfs wanneer deze grip
vraag om verlossing en om overgave, probeert hij
nog c ontrol e te houden. Hij zegt: 'Ik wil me nu
meest in nerlijk e integriteit is dus hec
ritueel
zeer
ver lich t e mensen, kun je bij hen altijd
n ding aamreffen dat her kernpunr is: het zij n
r ig o ure us om zo
re: zijn, omdat wc meestal tegen
onze onzekerheden, angsten en twijfels oplopen.
Leerling: Houdt dar in dar het moeilijk re doen

is in je dagelijkse leven?
voudigs , maar heel diepzinnigs: 'Alleen de nepfigu
Adyashanti: Nee. Het is rigoureus, maar het

dagelijkse leven is echt geen bel e mmer i n g . Mensen
zijn eeuwenlang vertrokken naar temp els , kloos
ren worden niet verlicht.'
ters, en ashrams. Als je kijkt naar alle mensen die
overgeven.' Je
belangrijkste. Mijn leraar zei altijd iets heel een
Leerling: Je bedoelt dat ze de waarheid nier wil
dat hebben gedaan, hoeveel mensen zijn er dan

werkelijk verlicht gew or de n ? Het succespercentage
len weren?
Adyashanti: Ik weet niet of ze de waarheid niet
is behoo rlij k slecht. Zelfs vandaag de dag kun je
willen weten, ik weet alleen dat de meeste men
iemand vragen: ' H oe lan g heb je in de ashram in
sen her heel moeilij k vinden een lang volgehou
Japan of China ofTibec of India gewoond?' 'Ik ben
den integriteit re bewaren. Ze geven die om allerlei
er vijftien jaar geweesr.' E nfi n , je kent de cruciale
redenen en ideen steeds weer op. Ze volgen de
vraag als we her hebben over spiritualiteit, en nier
leringen van vierhonderd bocken tegelijkertijd, en
alleen r eligie: 'Heb je het bereikt? Heb je gekregen
doen aJles om te on dopen wat er werkdijk gebeurt
waarvoor je ging? Ik herinner me dat je zei dar je
vanbinnen. Zodra ze naar binnen kijken en waar
voor vijftien jaar wegging om verlicht te worden.
lijk imeg cr
Is her gebeurd ?'
hebben ze
zijn, begint alles zich te openen. Dan

mis schien duizenden vragen. Of ze heb
Dar is de cruciale vraag, nietwaar? Wanneer je
ben soms plotseling gn vragen. Ze handelen van
alle onzin weglaat, dan heb je her bereikt of niet,
uit her han, dar ze voor niets of niemand hebben

opgeofferd. Dan gaat er kracht van hen uit.
en bij de meeste mensen
je hun vraagt of ze verlichting hebben gevonden,
Als je kijkt naar de mensen die door de geschie
'nee'. Ik zeg niet dat het voor sommige mensen
denis heen worden gezien als voorbeelden van spi-
204
niet nuttig is in
een
is hel antwoord, wanneer
klooster te gaan, want dat
205
kan het duidelijk wl zi jn. Wat ik zeg is dat op de
'ik' dat overal van uirsrraalt. Maar dar is maar ge
plaats waar we toeva llig zijn, waar dat ook is, wat
praat. Het hoort ook bij integer zij n om je nooit
we ook doen, wanneer we deze wil om te beheer
revreden re stellen mer de waarheid van een ander.
sen beginnen los re laten, we ons realiseren dat we
Je wilt het in jezelf weten, wam dat is de enige
nergens beter zouden kunnen zijn. Onze excuses
manier waarop je her ooit zelf zult weren. Omdek
raken op.
onafhankelijk
van
een ander wat je bem.
Heb je wel eens ondervonden, bij wat dan ook
Er is ook hier een mysterie, zelfs op her niveau
in je leven, dar je excuses opraakten? Wanneer je
van ervaring. Zelfs in het begi n kun je, terwijl her
geen excuses m eer hebt, heb je plotseling het ge
nog een groot m ysterie is, een soort van inrurieve
voel dat je tegen de muur oploopt . Op dat mo
e rvarin g hebben dat er geen afzonderlijk z.elf is. Je
ment kun je voelen dat er een fundamentele inner
kunt jezelf niet vinden en toch ben je hier duide
lijke verandering nodig is. Daarom is ieders leven
lijk, omdat deze afwezigheid wordt waargenomen.
-zoals het is, als hij het maar niet meer probeerde
Je kunt ech t mereen in het begin een voorproefje
te vermijden- eigenlijk het volmaakte terrein voor
krijgen dal mensen die al twintig jaar op hun me
zijn spirituele ontwikkeling. Het doet er niet roe
ditatiekussen zitten misschien niet hebben. Zo
of je hier in Palo Alto bent en bij IBM werkt, of
iers eenvoudigs kan hun ontgaan. ledereen kent
dat je ergens monnik in een kJooster bent. Waar je
de smaak
ook bcnr en in welke situatie je je ook bevindt, er is
eraan . Het is nier iets dat ver van ons ligr.
ervan
al. Dat is het verbazingwekkende
altij d diezelfde fundamentele vraag. En het doet er

niet roe wat je doet, her gaar om wa r
je benr.
Leerling: Dus als je zegt dat het gaat om wie ik

ben, war gebe urt er dan wanneer de 'ik' eindigt,
wannee r je beseft dar alles wat je kent als 'ik' niet
werkelijk blij vend is?
Adyashanti: Daar kom je wel achter. Ik bedoel
je stuit op de ongelooRijk mooie paradox dar er

helemaal geen 'ik' is en dat 'ik' overal is, en ide
zijn regelijk waar. Leuker kun je het niet krijgen.
Er is geen 'ik' en her enige wat bestaar is n groot
206
!07
Loslaten
"C r is een heel eenvoudig recept om gelukkig re

.I..:.n ijn. Laat gewoon de eis, die je aan dit mo
ment stelt, varen. Telkens wanneer je een eis stelt
aan her moment om jou iers re geven of iets weg
re nemen, is er lijden. Je eisen houden j e vastgeke
rend aan de droomstaat van de geconditioneerde
geest. Her probleem is dar wanneer er eisen zijn,
jou volledig ontgaat wat er nu is.
Loslaren is van toepassing op de hoogste sacrale
eis,
en
zelfs op de eis voor liefde. Als je op een sub
tiele manier eist dat je bemind wordt, is her ook

als j e liefde krijgt, nooit genoeg. Op her volgende
moment dringt de eis zich opnieuw op en moet je
weer bemind worden. Maar zodra je loslaar weer
je onmiddellijk dar er al liefde is. De geest is bang
zijn eis te laten varen, want de geest denkr dat als
209
hij loslaat, hij niet zaJ krijgen war hij wil - alsof
wa ardig of onwaardig, of als de sociale rol l en die in
eisen iers oplevert. Zo werkt het niet. Ho u op met
mijn leven gespeeld worden? Heb ik me ve rgist en
vrede na te jagen en ho u op mer liefde na te jagen,
de verborgen gelukzaligheid die het wezen van elk
en je hart vult zich. Hou op met proberen een be
levend wezens is over het hoofd gezien?'
ter mens te zijn, en je hem een beter mens. Hou op
Deze gezegende staat lijkt verborgen omdat je
met proberen te vergeven, en er vindt vergiffenis
er niet bij kum, maar in wezen is hij niet verbor
plaats. Hou op en wees st i l .
gen. Hij wordt over het hoofd gezien omdat we
Plotselinge realisatie is het laten vallen van ie
alleen naar de structuur van de geest kijken, en we
dit moment, aan jezelf, en aan ande
zien niet wat die suuctuur mogelijk maakt. Onze
ren. Her enige wat no dig is, is dat je her slechts
structuren van geloof. ongeloof, emoties- al onze
een fractie
een seconde laat vallen. Het is hed
innerlijke en uite rli j ke structuren komen en gaan.
eenvoudig als je dat voortdurend doet. Maar als je
Alleen de ruimte die bewust is blijft. En er is veel
na een rranscendent moment weer eisen aan jezelf
meer ruimte in je dan er structuur is.
dere ei s
aan
van
en de wereld gaat stellen, raak je weer in de war
War jij bent is het enige wat je niet kunt krijgen.
omda t de ware aard van het bestaan verduisterd
Dar is het mooie ervan. Je kunt alles krijgen behal
wordr. Her is alsof je op jacht gaat naar de edel
ve God. Je kunt God nier krijgen. Dit is in her ver
steen die je in je zak heb t
leden gedramatiseerd als de dood van het ego, om
en
per se een beddaar
eel drama mee re geven d at her belachelijk
wilt zijn. Als je dat opgeeft en je hand weer in je
het
zak steekt, besef je dar
wordt. Het ego is eenvoudi g die beweging van het
er nu
zo'n rijkdom is, en dat
dit: rijkdom niet het gevolg ergens van is.

De schoonheid van her Z elf is dat het geen
kwestie is van iers krijgen, in hoog aanzien staan,
of gezien en opgemerkt worden. Het is een kwestie
van de intrinsieke sch oonheid
van war
je bent, die
zo
denken dat altijd iets probeen re krijgen -liefde of

God, geld of ee n nieuw speeltje. Het denkt altijd
dat er iets is waar het gelukkig van wordt.
Het enige dat het ego niet kan krijg en is jouw
ware aard; wie je bent. Het ka n honderdduizend
innerlijke gelukzaligheid. Laat het om dat intens
spirituele ervaringen krijgen, maar het kan
te ervaren, maar bezinken, niet als een antwoord
krijgen wie jij bent. De essentic van dit moment
maar als een vraag. 'Zou het kunnen dat deze geze
kan n i er verkregen worden omdat dit het enige is
gende staat is war ik ben? Zou ik het al die tij d mis
wat e r gebeurt. Daarom noemt men her zien daar
kunnen hebben gehad als ik mez.df de fi ni eerde als
van 'realisatie'. Je realiseert je war er altijd is , altijd
210
211
niet
was en altijd zal zijn. Voor iedereen die ooit een
Hoeveel mensen hebben een slechte relatie niet
glimp van bewustwording heeft geh ad is dit een
iets re lang volgehouden, terwijl ze w isten dar die
grote schok. omdat h ij beseft dat hij altijd al had
nier goed was, maar niet wisren wie ze zouden zijn
war hij zijn hele leven heeft geprobeerd te krijgen.
als ze eruit stapten? Deze neiging vind
Het is alsof een zwerver een diamant in zijn zak
lei terreinen van her leven, met gedachten als: 'Ik
vindt. Misschien nam hij niet de tij d om zijn ha nd
houd deze baan, ik verafschuw hem, maar ik houd
in zijn zak re steken omdar hij die altijd in iemand
hem.' Of: 'lk ben een vo lhouder, maar war wu ik
anders' zak stak. D it gebeurt in spirituele zin wan

neer we onze geest of onze handen in de zak van
doen als ik dat niet was?' Dit s pel is algemeen ver

breid en mensen spelen her om n iet in hun ware
de goeroe steken. We zien de diamant in zijn of
zelf
haar zak
en
willen er gr aag bij zijn. Dit heeft alleen
zin als je luisren naar de aanwijzing die luidr: 'Kijk

ook in je eigen zak. Kijk naar binnen en zie of je
niet precies dezelfde diamant hebt.'
te
zijn met het spel van je hand
in iemand anders' zak te steken. Anders kun je
hoeven stappen. Je benr een ongelooflijk
myster ie waar je nooit achter zult kom en Bewust

.
dit mysterie zijn is de grootste vreugde.

Bereid zijn uit de beweging van her worden
re stappen is net zo belangrijk als bes e ffe n wie en
Je moet er klaar voor zijn. Er moer een bereid

heid zijn om klaar
re
je op aller
wat je bent. Je zult gelukkig en bevrijd zijn, maar

je spel is er niet meer. Een rijdlang weer je mis
schien niet hoe je met mensen moer praten of wat
direer naar dat deel van je wezen kijken en zeggen:
je moet doen, en wordt je leven misschien vreemd.
maar nog steeds de diamant van ie
mand anders willen hebben. Ik ommoer een hele
Het is heel mysterieus om in die mesrand re verke

ren. Mijn leraar pla cht re ze ggen dar wanneer je je
boel mensen die in een bepaalde mare beseffen wie
echt realiseert wie je bent, je op een baby boeddha
zij zijn, maar die toch nier klaar zijn om daarmee
lijkt. Je weet niet meteen wat je bem,
op re houden. Je moet bereid zijn op re houd en de
baarmoeder bem gekomen, nadat j e
jou bekende rol te spelen. Of je nu liefde, geld of
geweest iemand anders te zijn. Het is alsof je j e
verlichting najaagt, dr wordt j e identiteit en hoe
eerste wan kele stappen zer. Maar je moer bereid
je jezelf kent in dit leven. Als je niet klaar bent dar
zijn wankel te zijn en enige onzekerheid te hebben,
af te leggen, zelfs niet wanneer je het zo kostbare
wam als je niet bereid bent onzeker re zijn, zul je
juweel van je essemie vindt, zul je
mereen ter ugvallen op de oude manier van jezelf
'0, war mooi'
dit kostbare ju
weel opofferen voor het oude bekende gevoel.
212
beschermen en e.rgens naar streven.
213
als je uit de
bezig bent
Her is heel vreemd om r e houden van war er is.
kunnen ervaren. Er is sprake van een natuurlijke
Het is vertrouwd om een van sommige dingen te
rijping van de manier waarop deze realisatie func
houden en van andere niet. Maar wanneer je die
tioneert in de wereld van tijd en ruimte, maar die
nieuwe ervaring luijgt dat je gewoon houdt van
presenteert zich nier mereen helemaal. War nodig
wat er is, is dar ook wonderlijk bekend. Her is alsof
is, is volkomen vnrouwen in die rijping,
je roch wel weet dat her alrijd zo gcweesr is. Her
we erop venrouwen dat baby's kinderen worden en
lijkt oeroud, maar ook pas omstaan.
kinderen pubers, en pubers volwassenen.
In voorbije tijden waren er kloosters - sociaal

erkende instellingen waar baby-boeddha's konden
leren lopen. Dar waren beschermde oorden waar
mensen waren die begrepen wat er aan de hand

was. Tegenwoordig worden er veel mensen ver
l ich r, meer dan we naar kloosters kunnen sturen.
Het loopt nogal uit de hand. En een v an de rede
nen waarom het uit de hand loopt is dat we niet de
hechte, beschermde, sacrale gcmeenschap hebben

om dat nieuwe te ondersteunen en je te venellen
je geen zorgen te maken, omdat op den duur alles
duidelijk zal worden. In
om.e
leefgemeenschappen
gaat al spoedig na het onrwaken van de nieuwe

heilige de wekker om zeven uur in de morgen af
en is het tijd om re gaan werken. Dit zorgr voor
enige desorintatie. Maar toch is het
zo.
Zo is her
bij ons. Het is dus belangrijk om een bereidheid

te hebben alles re laren zijn zoals het is. Realisatie
wordt door niets zo snel aan het oog onttrokken

als door de poging haar te begrijpen.
Her is indrukwekkend om de realisatie van onze
ess emie mee re maken en die dan steeds dieper te
214
2)<;
n et zo
als
Mededogen
r zijn twee verschillende vormen van lijden.

De eerste is natuurlijke pijn. Oir is de pijn
van hongerlijden, fysiek bedreigd worden, of de

natuurlijke pijn van het psychisch lijden na her
verlies van een geliefd persoon. Oir zijn onver
mijdbare
vormen
van lijden. Her is gemakkelijk
om op dit niveau over mededogen te praten. Als

mensen honger hebben, hebben ze voedsel nodig;
als ze psychisch lijden, hebben ze soms ruimte no
dig, opdat dit lijden tot het eind doorgemaakt kan
worden. Die ruimte bieden kan een zeer grote daad
van mededogen zijn, of je die nu aan een ander
of
aan
jezelf geeft. Ik noem dit basale niveau van
lijden gewoon 'pijn', en die kun je op een prakti

sche manier benaderen. Meister Eekhare kon die
mooi omschrijven. Hij zei: 'Als je al mediterend in
217
een sraat van vervoering verkeen en je buurman
Her ware Zelf kan niet verdeeld worden, maar het
honger heeft en behoefte aan een kom soep heeft,
ingebeelde zelf kan heel gemakkelijk verdeeld wor
zou het God veel
behagen als je je buurman
den. Het meeste lijden komt voort uit dit verdeelde
die soep geeft dan dat je in je staar van vervoering
zelf dar alleen in je geest bestaat. Omdat het alleen
blijft.'
in je geest bestaat en jij her gelooft, stuurt her sig
meer
Er is vreugde in deze zeer eenvoudige daden van
naJen naar de rest van her lichaam en dan heeft de
mededogen. Wanneer we ons niet bewust zijn van
rest van her lichaam een cmmionde, traumatische,
onze ware aard doen we dit misschien roch wel,
verscheurende ervaring. I n her boeddhisme hoor je
vanuit een idee van mededogen. Maar wanneer we
over her wiel van lijden, dat her wiel van
letterlijk onze ware aard hebben bereikt, merken
heet, en dar is het lijden dat voortkomt uit dit in
we dat die vreugde vindt in her tegemoetkomen
nerlijke schisma, dit vaJse zelfgevoel.
samsam
wat iemand nodig heeft. Wanneer de onzelf
Samsara is een volkomen mechanisch ontvou
zuchcige aard van het Zelf is onrwaakr, merken we
wen van conditionering. Iemand wordt aangesw
dat deze aard niets probeert re vermijden, maar
ken en steekt vijf andere mensen aan, die elk vijf
dan ook niets.
anderen aansteken en dat breidt zich naar buen
aan
De rweede vorm van lijden - de andere 95
uit, als de spaken van een wiel, tot er veel mensen
tor 99 procent - is psychisch lijden dar door een
getroffen zijn. Uit dat wiel van samsara stappen be
innerlijke roesrand van verdeeldheid gecreerd
rekent je bewust worden van her feit dat het enige
wordt. Dele vorm van lijden doet zich voor omdat
dat zich feitelijk op her wiel bevindt een misver
men zijn ware aard niet kenr. Her kenmerk van
stand is - het idee dar ik die wezen ben met al die
her volledig kennen van zijn ware aard is dar men
gevoelens en problemen. We noemen het samsara
onverdeeld is. Dat berekent nier dat je, cenmaaJ
omdat her in werkelijkheid nier bestaat. Het be
verlicht, nooit honger zult hebben of dat je geen
staat alleen tussen je oren. In onze culmur maken
verdriet voelt aJs een geliefde sterft. Je komt soms
we het lijden van samsara tot iets nobels. Het is
in een gemoedstoestand die onaangenaam is, maar
bijna godslastering om je te verbeelden dar wie je
wat je nier zult voelen is de innerlijke verscheurd
benr geen probleem is dat opgelost moet worden.
heid die de aanvankelijke droefenis veel, veel erger
Er wordt nooit van ons verwacht dat we werkelijk
maalu. Dat is
uir dit wiel van lijden stappen en wakker worden
een
exua laag van pijn bovenop de
onvermijdelijke.
uit de trance die 'ik' heet.
218
219
Stel je voor dat je een land van marsmannetjes be
naamwoord, maar
zoekt en je ziet dar elk marsmannetje in zijn geest
wanneer .ie vecht, lijdt je.
een gendividualiseerd zelfgevoel heeft, met zijn ei

gen verhaal
een
werkwoord : vechten. En
Waarom lijden mensen? Als je er niets
aan
ont
'mij'. Maar jij kum zien dar ze dat
leende, 1.ou je het niet d oen. Het is belangrij k dit te
hel e verhaal in fe i t zouden kunnen weglaten- met
begr ijpen omdat sp iritue le mensen zich vaak afvra
kop en staan
gen: 'Waarom kan ik het niet gewoon loslaten?' Je
over
en dan gewoon gelukkig zouden
zijn omdat het licht van bewustzijn is war her le
houdt je
ven feite li j k leeft, en dar de verhalen dit licht alleen
te h ebben -je kunt dan de ervaring he bben dar je
maar wegnemen en breken. Elk mens is dit licht
ik bent. Het is niet l 00 procent verschrikkelijk, en
ic:dereen gelooft dar hij in
je kunt er een bepaalde voldoening uithalen. Voor
werkelijkheid zijn verhaal is. Dar is krankzinnig.
her rijdgebonden zelfgevoel kunnen er tij delijke ,
Maar natuurlijk denken mensen dat her normaal
grootse ervari ngen zijn. Er zijn veel ervaringen
is om in hun vcrhaal verstrikt te zijn omdat er een
die een gevoel van i n dividueel zelf als zeer positief
coll ectie ve afs praak is dar dit normaal is. De gekte
beschouwt. Je gaar bijvoorbeeld
van het ego wo rdt als normaal gezien.
verslaa r
van bewustzijn,
maar
eraan vast
ze
biJ
een
omda t je er voordeel bij denkt
aar je buren en
spelletje gin rummy, en je voelt
Je bt:nt geen van de verhalen over jezelf waarin
je fantastisch als je weggaat. Of je verdient op de
je gel oofde. War je bent is juist de afWezigheid van
beu rs en je voelt je een jaar lang rijk e n opp erbest,
verhaal. Daarom zei Boeddha: 'Er is geen zelf.' In
en her jaar daarna is het verdwenen. Of je gaar naar
moderne raai had hij, roen hij verlicht werd, kun
je [ h e rapeut of spir ituele leraar en beginr te denken
nen zeg gen : 'Er bestaat geen ik-verhaal.' Her ge
dar je vooruitgang boekc; er is een gevoel dat het
voel dat je een op zich staand, gesoleerd zelf bent
beter me t je gaar. Maar dit is onecht geluk , geen
is de bron van al l e strijd . Je moer worstelen omdar
echt geluk. Onechc geluk is een rrance, misleiding
je aandacht schenkt
van her eg o.
aan een
samenstel van beelden
en overtuigingen. Je worsteil om dar gevoel dar je

a
lleen
staar te
behouden, zelfs tetwfjl je vecht om
dar gevoel van een indi v iducel zelf kwijt
raken .
Vrijheid, en zeker verlichting, heeft alles te

maken
met sterven
aan war er is. Het is heel een
geen individueel zelf is. Er is feirelijk geen zelf in
voudig. Vcrlichting is niets meer dan de vol ledige

afwezigheid van weerstand tegen wat is. E i nde
verhaal. Welke andere vrijheid zou er kunnen zijn
jo u . Dir gevoel
dan her einde van iedere weer stand en strijd? Maar
re
Wanneer je oph oudt mer vechten besef je dar

va n
er
een zelf is dus geen zelfstandig
220
121
voor het opgeven van het gevech t tegen war er is
Herinner je je nog de ti j d roen jouw idee van me
kunnen een zelfbeeld, opvatt ingen, ideen ofiden
dedogen was om mee re gaan in iemands denk
tireiren nier worden vastgehouden. Oir is heel be
beeldig verhaal ove r war er aan de hand was? Je had
langrijk omdat spirituele mensen hun gevoel van
her gevoel : 'Ik moet jo uw denkbeeldige verhaal
identiteit vaak wel willen opgeven, maar blijven
o n de rsteun en , zodar jij het mijne ondersreum, en
vasthouden aan hun opvattingen,
an de manier
dan zullen we ons echt verbonden en dichter bij
waarop ze naar de wereld kijken. Maar die kunn en
elkaar voele n . ' Maar het niveau van mededogen
ze nier de verli cht ing in meezeulen, wam verlich
waar ik over spreek beteken t iets anders. Dit me
ting heefr geen opvattingen. Geen agend a . Verlich
dedogen berekent toewijding aan Waarheid. En de
ring doet geen groot beroep op de wereld, op het
eerste beweging van dit mededogen is ge richt op
zelf of de ander. Zij heeft geen ce n trum, zij bemint
zichzelf. De wereld is vol lieden die met iedereen
slechts.
mededogen willen he bbe n en de wereld willen red
Het ingebeelde ik heeft een centrum. Het heeft

he r gevoel dar alles
den. Maar ze willen her niet op zichzelf betrekken
mij overkomt . 'Ik ben her cen
want daardoor zou her centrum opgeheven wor
uale plot in her drama van het universum.' Het
den. Dar is de hoogste daad van mededo gen, her
ingebeelde
opheffen van het centrum. Dan is er alleen nog
ik speelt elke seconde van zijn bestaan
de hoofdrol, zelfs wanneer het droomt. Dar bedoel
maar vrijheid- de vr ijheid van bewustzij n , de
ik mer centrum. Alles staar in verband met her ik
heid om re zijn war men al is. en dar is Geest, in
en hij var alles wat er gebeurt persoonlijk op.
plaats va n de levende i ncarnatie van een verhaal.
vrij
Maar de waarheid is dar er geen centrum is, en
Deze roewijding aan Waarheid wordt dus een be
dat alles gewoon maar gebeurt. Er zijn heel veel
weging van mededogen, nier alleen voor onszelf
kwesties die in he t gewaarzijn omgaa n ,
maar ook voor anderen,
rnaar n
en we
ga an
inzien dat war
zijn geen centra. Er kan nog wel een middelpunt
we voor onszelf doen, we automatisch ook vo or
in elk individueel lichaam zijn, maa.r dar is iers an
anderen doen.
ders dan denken da r het middelpunt het cemrum
Raad eens wat je je realiseert ren aanzien van
van alles is. Weren jullie nog hoe de werenschap
iede r ander, wanneer je uit je verhaal ontwaakt?
dacht dat de aarde her middelpunt van de kosm os
Ze zijn hun verhaal nier. Ze zijn ook Geesr. En die
was en dat alles er omheen draaide? Zo denken wij
Geest is volstrekt onafhankelijk van hun verhaal
dar her hele leven om ons draait.
en jouw verhaal over hen. Je verliest dus niet al-
222
223
leen jouw centrum, je verliest hun cemrum, het
een fictie is- dit is de verlicht in g. 'Mijn God, het
hokje waar je hen in zou stoppen. Je zier dar zij
is
net zo zijn als jij. Daarom wordt wel gezegd dat
of de ingebeelde ik is het inzien hiervan verschrik
verlichting nooit iets persoonlijks is. Je kum je nier
kelijk, omdat hij nog steeds belang bij de fictie
realiseren dar je verl icht bent en nog altijd menen
heeft. Maar voo r gewaarzijn is het besef dat de hele
dat anderen dat niet zijn.
roestand een fictie is de grootste vrijheid. Dan be
Je kunt je ware aard niet
zien zonder de ware aard van alles re z i en. Dat is

lenerlijk onmogelij k. D it is een geweld ige daad
van mededogen,
g i nn en wc
Dat is vrijheid. Voor her ego
te zien war waar is.
Wanneer gewaarLijn zich afwendt van elke fictie
over het zelf, over het leven of ove r anderen, is dat
een daad van liefde.
Er is niets dar overgave meer veroorzaakt da n

een daad van liefde. Mededogen veroorzaakt van
nature overgave. Maar zolang we
een fict i e geweest!'
ons overgeven al
wat blijft waarheid. Je ku nt niets zeggen

dar is , wam dan wordt h et
zien, waarnemen en
een
ervaren
over wac
idee. Maar het leven
zonder c::nig verhaal
leen maa r om iets te krijgen is het geen overgave.
zodat de bodem onde r het cemrum uit valt, is in
Dar is de hanstocht van de spiri rue le mens - zich
feite de grootste uiting van mededogen jegens jezelf
en
of and eren, wam dan ben je 'zelAoos'. Zelfloos is
totale verlichting voor terug te verwachte n . Dac is
lenerl i j k dit: zonder een cenrrum zijn, zonder ver
alsof je zegt: 'Ik zal je ee n dollar geven als jij mij
haal; het is nier het beeld dar er in de geest bestaat
daar een miljoen voor ter ug geeft.' Echte overgave
van zelfloos, want dat is een geromantiseerd idee
is meer dar je zegt: sjeblieft, vcrlos me van mijn
over zelfopoffering. Zelfloos is zonder zelf z ijn .
hel emaal
over te gev en, maar daar gelukzalige
il hem echt nier en h eb hem niet no
Geen cenrrum hebben is helemaal niet war de
dig. Ik wil de vreugde voelen van dat i k hem nier
geest denkt dar het is. Beseffen dat het reeds zo
bezit.'
is dat je geen centrum hebt, is besef krijgen van
dollar. Ik
Overgave is het verhaal over onszelf opgeven,
een zeer grote en b l ijv ende liefde, een liefde die
zelfs ons verh aal over hoe verlicht we zijn. We zien
ingeboren is- die nier gemaakt is. Her is een liefde
dat ons verhaal geen enkele waarheid bevat. We
zonder oonaak. Er is geen reden om vredig re zijn,
kunnen het niet zo draa ie n dat dit waar wordt. Wc
m aar je bent het. Zelfs wa nneer je geen reden hebr
kunnen van ficti e geen waarheid
om je goed te voelen of gelukkig re zijn, ben je nog
maken. We kun
nen het beter of slechter make n,
altijd fictie. Inzien dar ons verhaal
224
maar
he r is nog
tot in de grond
steeds vredig. Liefde
streeft altijd
naar
het vermin
deren van lijden, niet door het verhaal minder re
maken, maar door de verteller, de i!Jusoire ik, re
de b oeddh a zien. Alleen de Eenheid vanbinnen kan
verl ich ten
de Eenheid zi en. Het i k zal nooit Eenheid zien.
Zie dat telkens wann eer je in het hier en nu
Iedereen zen dt zijn of haar realisatie, als een ra
komt, her hier en nu geweldig eenvoudig is. Je
diosignaal, dag en nacht uit. En iedereen ontvangt
raakr al je bedoel ingen kwijt om ergens anders re
het. Wanneer je beseft dat je ware aard al vrij is,
zijn, om iets te zijn, om e rgens re komen. Hier
dar hij intrinsiek vrij is van beelden en dat hij z ui
en nu is volstrekt voldoende. Je weet dar je geen
vere
probleem bent dar opgelost
ander dit ook is. Zonder
moet w orden en dat

,
G eest en aanwezighe i d is, zul je zien dat ieder

er
zelfs m aar over na re
je buurman of het leven dat evenmin zijn. Oir is
denken zul je dit uitzenden. AJs je denkt dar ieder
revo l utionair
een van anderen is afgescheiden,
de huidige staar van menselijk
voor
bewustzijn. Kun je je voorstell en als je he t
echt tot
je laar d oordr ingen dat je in geen enkel opzicht een
zul je dar si gnaal
uitzenden, wat je o ok doet:.

Met deze vrijheid ga je je real iseren dat
er geen
prob leem bent dat opge l ost moer worden? Stel je
b innen of bu iten is, want alles is n, en dit visi
voor dat je wist d a r alles war je daar tege n in
oen is sterker dan al le s wat ik ooit
zou
kan zegge n Ik
.
b rengen slechts een beweging v a n het denken is
garan dee r je dar n mens die Boeddh a in jou ziet
het niet moe te n
meer waard is dan het lezen van duizenden boeken
zijn Daarom be gint de gr o otste daad van mede

dogen vanbinnen. En wanneer her zelf niet meer
als een probleem wordt gezien, wordt die 'de vrede
over Boeddha. En men s die werkelijk weer dat er
da t zegt: 'War er ook is,
zo zou
.'
die aJle v erstand te boven gaar' genoem d
Pas als je ziet, lette r lij k dat iedereen Boeddha

,
dar
ze,
wanneer
eens
de zieken en stervenden hel pt
ze
Jezus helpt in i edereen. Dit is n ie r
en
dar
er
verder niets is, h eeft
een grotere invloed dan al her andere.

Het diepste gevoel van een mededogen dar niets
is zie je alles zoals her is. Moeder Theresa zei
alleen Boeddha is
probeert te veranderen, verande rt paradoxa al ge

noeg
alles. W an neer je in
jezelf contact maakt met
datgen e war er ni et naar sneeft iets re veranderen,
zomaar een
heb je camact ge m aak r met absolute geweldloos
concrete wer
heid, en hierdoor word je hele pe rceptie anders.
kelijkhei d. De ware Chrisrus is in ieder mens. Her
Wanneer je co ndition er in g datgene in je aanraakt
is herzelfde als
dat Boeddha in iedereen is.
wat ongeconditioneerd is, veranderr dit je conditi
En de enig e instantie die dit kan waarnemen is de
onering onherroepelijk. Dat is de heilige alchemie,
Christus in jezelf. Alleen de boeddha in jezelf kan
en dat is med edogen
ze
spirituele pl at i tude Her is fei telijke

.
zeggen
226
217
'
na re streven. Wanneer je niet pr obee n res ultaat
re
h ebben , wordt her heel interessant om te zien war
Leerling: Is de gehechthe id aan idemi teit voor ie
wa ar
en wat val s is.
De he rsenen en de geest bieden een kist met
dereen traumatisch?
Adya.shanti: Doe je relevisie aan en l ui ster naar
gereedschappen die fantastisch zijn om prakti
je buurman. Het is alt ijd traumatisch, een ramp,
sch e zaken gedaan te krij gen . Maar elke gedachte
zolan g je wordt g ezien als je conditionering. Het is
buir en het gereedschapskist-denken is een ve rhaal
niet dat het ge voel van identiteit wezenlijk tr aum a
waar niets
tisch is. Het is de secundaire contractie waardoor
werkel ijkhe id. Alles wa t tussen de oren geschiedt is
her als traumatisch wor dt gevoe ld . Sla de kra n r
niet de waarheid; her is
open. Dar is her verhaal van de individuele ik, wat
je zonder je verhaal?
wa ar is. H e r heeft geen objectieve
maar
een ve r haal . Wat ben
In het land van verdeeldh ei d is
her elke dag doet. Her is pure krankzinn i gheid.

Het is zo be l an gri jk om meer gehecht te
van
zijn
er
alt ij d iets om
te weren. Maar in verlichting is er n i ets
om Le
wc
aan de waarheid dan aan de wens van identiteit
ten. Verli chti n g is e igenlij k een proces van niet-we
v erlost re w o rden . Je kunt ni er tege l ijke rtijd op je
ten. Wanneer je al l es in de geest niet-weet, blijft er
en er van af raken. Leer re
ni e rs over behalve Waarhe id . Over dat rype weren
wat echt is va n war niet echt is. De
kan niet eens gespr oken worden , wam als je dat
iden r ireit gefocust

onder s ch ei den
zi j n
m e teen
vast en maakt
meeste mense n z ij n zo gauw, wanneer dar gevoel
doet grij pt het denken het
van ik onrsraat, bezig erva n af te komen of eraan
het tot zijn eigen memale weren, war niets meer is
toe te geven, dat ze nie t
dan een symbo l isc h e weergave. Waarheid i s nooit
eens
zien wat waar is.
Leerling: Hoe is h er voor jou?
re vinden in een symbolische wee rgave, want dat is
Adya.shanti: Voor mij is de waarheid het in tc
nier her echec. Wanneer we dit begrijpen, scheelt
ressanrste. Her is h er eni ge waL i m eres san t is. Her is
dat heel veel tij d die anders verspild zou zi jn met
altij d nieuw. Al her andere is strontvervelend. Voor
het zoeken naar Waarheid in de geest.
mij is het en ig e wat er gebeurt de waa rhe id . Er is
maar n ding aan de hand, en dat is alt i jd Boed

dha, al t i jd het Ene. Belangstelling maakt dat je war
waar
is kunr onders chei den van wat niet
waar
is.
D at is heel iets anders dan proberen een resultaat
228
229
Het vuur van Waarheid
an neer je imens tuisten, diep voelt en je
zelf dit moment precies zo laat ervaren als
het is, worden het emotionele en her energetische
lichaam zachter. Neem nu
een
paar minuten om
te luisteren en je gewaar te worden van je omge

ving. Word je, terwijl je de geluiden bekend laar
worden, ook gewaar van de geu r en de sfeer van de
ruimte om je heen, in en buiten de kamer, zodat
je gevoel niet beperkt is tor je fysieke lichaam. Stel
jezelf in de gelegenheid ontvankelijk te zijn voor
de omgeving van geluid en voor een gevoel van de
ruimte buiten je lichaam.
Merk op dar hoe meer je je omspant, hoe meer
die geluiden en ervaringen tot je doordringen en
zonder afweer van jouw kant bij je binnenstromen.
Je zult je zachter en opener voelen worden. Nodig
jezelf uit in deze openheid. M i ssch i en merk je dar
die moment iets ervaart, maar je kunt niet zeggen
het gevoel van de barrire Lussen de wereld bu i r e n
wat het is, want als je zegt wat het is, dan is her dat
en war onderhuids gcb cun zeer doorzichrig wordt,
niet. Het is d ichterbij, directer. Zodra je er over
of misschien heb je het gevoel alsof je de grens rus
nadenkr, zie je dat het niet die gedachte is Het
sen binnen en buiren niet kum vinden. Ervaringen
gaar aan die gedachte vooraf Er is geen beschrij
van geluid buiren en wat er in je lichaam gebeurr
ving nodig, dus blijf aan de rand, bij de afgrond,
krijgen dezelfde kwaliteit. Een gevoel i n je lichaam
bij de ervaring staan terwijl je heel erg het gevoel
is eigenlijk niet anders dan hec geluid van een
hebt alsof je niet besraat en toch weet dar het wel
voorbij rijdende auto of een vogd in de boom. Een
w is.
gevoel in je lichaam is eigenlijk niet meer van jou

dan het gevoel voor de ruimte in de kam er
zit. Merk op dat als je je
waar
je
En gedachte over dit mysterie sc he id t hemel

van hel. Denken rijt de eenheid
aan
flarden, voor
ervaring begint toe re
de geest, om te analyseren. Maar stilte verenigt.
eigenen, dir de wereld in binnen en buiten, mijn
De ervar i ng van dit moment is aanwezig maar
en dijn, een gelu id buiren en ik, verdeelt. Maar
ongrijpbaar, gekend maar nier definieerbaar. Dit
in wezen is het allemaal slcchrs ervaring, binnen
wat bewust is kan niet gevangen worden. Je kunt
of buiten allemaal hetzelfde. Niet van mij en nier
die tevergeefse poging om het te definiren en te
anders dan van mij.
varren opgeven en in plaats daarvan alles losla ten
een
De
aa n wezighei d
van stilte maakt het lichaam
Misschien ben je ten slotte toch nie t jij. Misschien
open en wordt door jou opgezogen als door een
ben je dit wat zich in dit ogenblij k zelf van e rvaren
spons, als je her roelaar. Een stilzwijgend begrip
bewust is. Wees bereid het te zijn, en nier het te
komt over je dat niet onder woorden is gebracht
kennen. Terwijl het lichaam ontvankelijk wordt,
maar de directe ervaring is v an wat er is. Sta jezelf
stro men er nog steeds geluiden door de stilte. Wat
om niet naar een andere
in jou kent zichzelf als stilte? Dat is ondefinieerbaar.
ervaring re zoeken. War is her, zonder erover na
Als je de weg kwijt bent, luister dan weer naar de
te denken, zonder de bewegi ng van ook maar n
geluiden. Die wijzen weer naar de stilte, wijzen re
gedachte , dar dit ervaart? War is her dar ervaart?
rug naar dat war zowel srilte als geluid kenr. Verlies
her grote gc.-schenk
toe
Erken dar er niets is dar dit ogenblik ervaart,
je niet in denken of je loopt je leven mis. Ontspan
maar zelfs dat niets wordt gekend en ervaren. Er
je alleen, omspan, omspan. Het is de eenvoudigste
is iets mysterieus dat weet, iets mysterieus dat op
daad van geloof en ve rtrouwen
232
233
Deze wakkerheid die nu in jou besmar kent zich
behalve zichzelf. Dit bewustzijn dat nu de kern is
zelf De geest kent haar nier, her lichaam kem haar
van deze hele ervaring van zij n, is her!
niet, en emoties kennen haar nier. Deze wakker
Iedereen heeft de keuze waar hij zijn leven voor
heid kent alleen zichzelf als zichzelf. Deze waar
wil geven. Misschien heb je nooit eerder van deze
heid is eenvoudig, en gaar ieder begrip te boven.
keuze geweren, of misschien heb je je deze keuze
Zij bestaat onmiddellijk, vr ieder streven. Zij is
nooit bewust gemaakt. Nu wl. Wat is belangrijk
altijd aanwezig , en toonr zich nu, op dit moment,
voor je? Waar ga je je ziel aan geven ? Het kan mij
in elk afzon derlij k facet van deze ervaring.
nier schelen welke kelJ1.e je maakt, en God kan het
Je hebt altijd rwee keuzen. De ene keus is be

kend: deze mysterieuze wakkerheid offeren voor
niet schelen welke keuze je maakt. Maar jou kan

het wel schelen, en jij benr je enige die cel r.
iets anders. De rweede keus is om dit wat wakker
War bewust is in jou hoort de geluiden en z iet
en aanwezig is, waar je ook bent, niet re offeren.
de
Je kunt kiezen dit niet re offeren voor de volgende
lies j e niet in wat je ziet, hoort en voelt. Stel je er
belofte. van een beter moment, een betere gebeur
vol ledig voor open, maar kom nier in beweging.
tenis, of een betere ervaring. Dit is jouw keuze
Blijf in de stilte en her bewustzijn. Deze keuze van
- om uouw re zijn aan wat waar is of niet. En dit
moment wt moment is het Vuur van Waarheid.
is het Vuur van Waarheid. Oir wat nu wakker is als
Het kent geen n as leep van dramatiek. Het laat iets
j ij , in jou, laat de volstrekte irrelevantie zien van
onbeschrijfelijks na dat meer voldoening geeft dan
elk ander argument, wat h et ook moge zijn. Dit
vreugde of vrede of opwinding. We es je elk mo
wat zich bewust is van zichzelf ma ak r al l es war niet
ment gew aar en bewust, als je dit war wakker is
waar is irrelevant. De-Le stilte verzengt het grijpen
verkwanselt, van wat je verkwanselt. Verzeker je
naar iets anders en bevrijdt het leven dat je bene,
ervan dat de afspraak naar je zin is. Of misschien
zichzelf compromisloos te beleven. Vo el de on
besef je, door een bepaal de genade. door een zeker
om
midddlijke,lijfelijke uitnodiging van d wat wak
dingen die v er schij nen als je je ogen opent. Ver
geluk,
dar niets in jou dit wat wakker is meer wil
al het andere neer te leggen. Deze uitno
verkwanselen, 7.elfs niet voor zekerheid of voor de
di ging vraagt van je om nier meer met het leven,
gunstige opinie van anderen. Het is echt genade
ker is om
her moment, jezelf, je leraar, je vriend,
je partner re
onderhandelen. Stop er gewoon mee. Dit vuur is

ongezien en ongekend, en toch verbrandt het
234
aJics
dit te beseffen.
Het is uiterst eenvoudig. ln ee n ogenblik is je
leven vrij van onderhandelen en marchanderen.
235
Dat neemt het Vuur van Waarheid weg: het on
Her gebeurt gewoon omdat het niet je opzet is.
derhandelen en afdingen wat je deed met war er
Zodra we her graag wiJlen wordt transformerende
is, het verlangen dat iemand of iets veranderr. Je
energie weer opges loten, en zodra de geest deze
beseft dat geen enkele verandering zei[ geen ver
waarheid probeert in te kaderen, overeenkomstig
andering in jezelf, je gelukkiger 1.-al maken. Om dit
zijn eigen ideen probeen te begrijpen, is het alsof
gesch enk in zijn geheel te ontvangen,
het aan
er een zware steen op een spiegel valt. De ervaring
iedereen overal gegeven worden. Dit war
is schokkend, en onmiddellijk voel je de spanning
wakker is wil helemaal niet dar iemand veranderr
in je lichaam en geest. Oez.e transformatie vereist
of vc:rbeten. Dat h het vuur. Dar is de
de grootste nederigheid zonder enig besef van ne
alles
en
m oe t
as van
het
vuur. Je beseft: 'Een minuur geleden wilde ik dat

je veranderde, maar nu niet meer Je bent goed .
.
derig zijn.
Ik nodig je du!l uit om nier langs her kijken
alles is goed.' War is er ge
heen te kijken en je nier los te maken van war het
beurd? Niemand is anders en niemand heeft zich
z.iet. Verbeter jezelf niet terwijl je al heel ben t. En
aan jouw patroon
epast en toch is er geluk,
bewijs een wederdienst. Daar is de wereld mee ge
dar nog mooier is omdat ze niet anders werden.
red. Bewijs een wederdienst en zie her ook daar.
Het is mooier door de diversiteit van mensen en
Waar daar ook is- links van je, rechts van je, ach
het leven. Oir war wakker is, is voor ieder van ons
ter je, onderste boven, onder je voeten. Zie heel
hetzelfde. En al het andere is een mooie, wonder
heid. Dar is de trans formatie van alles. AJs je geen
schone uiting van diversiteit.
heelheid ziet in alles wat j ou omringt, betekent dat
Iedereen is goed,
en
a ang
Zodra ik wil dat jij verandert of jij wilt dat ik
het voortduren van onwetendheid, het voortduren
verander, is dat een dolksteek dwars door het harr
van geweld. Offer wat wakker is niet op. Denk her
van ons bestaan. Je voelt het onmiddellijk, per
niet kapot. Maak er geen ver-van-je-bedshow van.
soo nlijk
en intens. Her Vuur van Waarheid neemt
je dit uit handen. Op mysterieuze wijze komt er

in dat loslaten transformerende energie vrij. Alles
wordt getr ansformeerd - nier alleen wijzelf, maar
Leerling: Wanneer ik naar het nieuws kijk, voel ik
iedereen om ons heen. Het Vuur van Waarheid
w'n tegenstrijdigheid, zo'n herbevestiging van een
transformeert je rot in de cellen van je lichaam.
opvatting. Hoe kan ik deze waarheid aanhangen
Niet dat jij dar graag wilr of dat het je opzet is.
ten overstaan van de proble m en in de wereld?
236
Adyashanti: Woo rde n zijn een heel klein onder
Mensen gaan uit van afgeschc idenhcid in bijna alle
de hand is. De Waarheid kan
activiteiten die ze bedrijven en nier van eenheid, of
deel van war er
aan
nu denken dat ze iets goeds of iets slechts doen.
n ier in woorden gevat worden. Zij is tigenlijk
ze
iets dat stil is en nier uit te leggen. Zo benvloedt
Wanneer je uitgaat van afgescheidenheid, is dat het
ook in onszelf dar wa r zee r k r achtig en transfer
enige wat je uitstraalt. Wanneer je uitgaat van een
merend i de:: wc::r eld op een manier waarop onze
heid, kun je je nog steeds geroepen en aangetrokken
woorden dat niet kunnen. En ongeacht wat onze
voelen om dezelfde dinge n te doen als roen afge
woorden zijn, ulfs als we zeggen: 'Vrede, vrede,
scheidenheid jouw wereld was. De activiteit ziet er
vn:de, we r eldvre de , of: 'Voed de:: hongerigen,
soms net zo uit. Misschien schrij f je nog sreeds naar
en vo ed de armen', als die oorlog in ons raast,
senatoren of vlieg je de wereld rond,
wordt met elk woord van vrede eige nlijk o orlog
heel anders wanneer her vanuit eenheid gebeurt. En
'
maar
her is
oorlog, oorlog doorgegev en Ook al zeggen de
als dar zo is, weet je het omdat je ge voel is: 'Ik weet
woorden nier oorlog, het is onvermijdelijk. Wie
niet eens waarom ik dit doe.' Dat berekem dar je
we z ij n is war we uitzenden. Oir is hee l belang
niet meer gedreven wordt door strijd. Daarom kun
rij k.
je geen reden verzinnen, omdat alles ok is.
En wch
Ik merk dar me nsen als de dood zijn voor een
komt er uir dat gevoel iets in beweging. De geest kan
h e id omdat in deze eenheid niemand buiten de
er niet achter komen waarom je in beweging komt
een heid staat die beslist of dicteert hoe die eenheid
als alles ok is. Dan weet je dar je iets doet vanuit de
werkt. En het ego weer dar in eenheid het ego ver
een h ei d Je doet iets vanuit het besef dat de wereld
dwenen is. Her speelt geen enkel e rol. En het ego
ok is. De wereld heeft jou of je boodschap of wat je
zege 'Komt alles dan wel goe d? Verdwijn ik ge
doet niet nodig,
woon in de kast en geef ik
bewogen om te doen wat je doet.
om
niets of niemand en
maar
je doet gewoon iets of je bent
doe ik maar niets o mdat ik weet dat het allemaal
Geheimzinnig genoeg is er geen reden waarom
de wil van God is?' W ie weet? Als eenheid wil dar
je dit: doet. Het is gewoon zoals het leven door je
je in een kast zit, zul je dar doen. Als her niet wil
h een gaar. Je bent misschien een s oort Gandhi, die
dat je betrokken bene, is dar precies wat er ge b eurt.
zich geroepen voelt om de een of andere actie re
En als het wel wil dat jij betrokken bene, heb je
ondernemen. Of je ben t zoals Ramana en zegt: 'Al
nog steeds het vermogen inrens betrokken te zijn
les is de wil van Go d dus waarom zou ik me ermee
bij wat het ook
bemoe ien ?
maar
is.
238
'
239
De geest wil altijd zeggen: 'Wie van de rwee heeft
Ik denk dar het een fantastische spirituele oefening
gelijk?' En meesral kies je op basis van je voorop
is om de
gez.ene mening over welke keus juist en goed voor
kerel waar je het meest de pest aan hebt, die al je
de wereld is. Dit is bedrog. De geest weet het niet.
haren overeind doet staan. Wanneer je Gud in hem
Zoals her leven een eik, een vijver, een rots, een
kunt zien, begin je het te begrijpen. Als je telkens
meer of een auto kan zijn, kan het een heel actief
wanneer je hem ziet de
of heel passief leven zijn, en allemaal uit dezelfde
hij je rot razernij brengt,
bron komen. Vod jij dar ook?
je bewustwording doen.
rv
aan re zenen en te luisteren naar die
rv
moer.
Leerling: Ik vod het. Her is alsof er een kracht
is van binnen. En roen ik je hoorde zeggen 'het is

allemaal ok', was er een gevoel in mij dar het ok
is, of je iets doet of nier, omdat er vrede en accep
tatie is.
Adyashanti: Dan is er sprake van her leven dat
zich beweegt volgens zijn ingevingen, en niet van
een
ik dat zijn eigen plan volgt. Die twee situaties
zijn
zo
anders. Wanneer je kijkt naar de verande
ring die kan optreden, zie je dar n mens duizen

den mensen kan inspireren. En mens, Gandhi,
met n visie, schopte de machtigste natie India
uit, overruigde ze echt dat ze moesten vertrek
ken. Geweld had dat niet kunnen doen. 'Ju1lie
zijn waardeloos, jullie horen hier nier re zijn' had
het niet kunnen doen. Dan zouden de Brinen er
ng zijn. Maar in het zien van de Waarheid schuilt
zoveel krachr. Handelingen die voortvloeien uit
waarheid hebben zoveel potentieel. Elke andere
motivatie om in beweging, in actie, te komen 1s
gewelddadig.
240
moet uirzetten, omdar
Z41
je nog heel wat aan
Verlichting
n de loop van al die jaren van toespraken, en van

gesprekken met mensen over vrijheid, verlich
ting en bevrijding, heb ik ontdekt dar de meeste

mensen die srreven naar verlichting of bvrijding
geen idee hebben war her is. Het is ironisch dat
mensen die er zeer veel energie in steken, er zelfs in
sommige gevallen hun leven voor opofferen door
zich op re sluiten in kloosters, of die naar sarsang
gaan als er weer eens een nieuwe leraar in de srad
komt, en al hun extra geld besreden aan boeken,
weekendseminars en avonden als deze, waarop ze
intens nadenken over spirituele kwesties, echt geen
idee hebben waarnaar ze op wek zijn.
Dat was enigszins een schok voor me coen ik
mensen begon te vragen war zij denken dar ver
lichting is. De meest eerlijke krabden zich meestal
243
achter de
ren als hun plotseling da agde dat ze het
het zou 2ijn, weer je.' Ze komen
niet zeker van wa
meesral terug en
zegge n: 'Oir li jk t op geen enkele spi rit uele ervaring
ren. En de mensen die zoveel echtheid niet hele
die ik daarvoor had, zoals ervaringen van gelukza
maal konden opbre ngen , gooiden er meesral iets
ligheid, liefe,
uir war iemand anders had g ezegd , zoals: 'Her is
kosmisch bewustzijn.'
eenwording met het goddelijk e' . Andere m ensen
we in zen zeggen: 'Als je lan g

genoeg blijft zitten en je mond houdt, met je ge
zicht naar de muur, wllen al deze ervar ingen je
deel worden.' En raad eens wat er met die ervarin
gen zal gebe u ren? Ze zullen voorbijgaan. Nu doen
eigenlijk niet wisten, dat
ze er
kwamen rner hun eige n ideen. In mode rn taal
gebruik noemen we dat fantasien. 'AJs je verlicht

wordr, dan zaJ her ...' vul maar in. Meesral is de
e rwachti ng dat her zoiets zal 1.ijn als een eeuwig
durend orgasme.
In zen zeggen
eenwording met het goddelijke, of
Nogmaals, zoals
de meeste mensen die dit wel weten alsof dat nier
we: 'Als je lang genoeg blijft zit
z.o
is. De meeste mensen die de lijst met spir it uele
ren, mer je gezicht naar een muur en je kop dicht
ervar ingen h e bben doorgewer k t weren dat geen
houdt, zal
ervan blij vend
er iets gebeuren.'
Veel mensen hebben
dit gedaan en kregen wen een aangename ervaring
is, wam als dar wl
1.0
was, zouden
- mi ssch ien een aanhoudende prettige toestand die
ze nier nog steeds op zoek zijn naar de vol gende

ervaring. De meeste m ensen die het spirituele spel
een paar minuren of uren duurde, of misschien,
lang genoeg hebben gespeeld,
als ze geluk
ke le ervaring blijvend is.

Niemand wil dir onder ogen zien . Leerlin gen
kunnen duizendmaal horen dat verlichting geen
ervaring is, en toch uiten ze in sarsang hun be7.o r gdh eid daarover: 'Adya, war ik win als ik naar
sarsang kom, verlies ik wanneer ik veHrek.' En ik
zeg al tij d: 'Natuurlijk. Het doet er niet we welke
ervaring je hebt, je zulr je e rvar i ng kwijtraken. Zo
hadden, een retraite lang. Misschien

duurde dirgevoel maar een paar seconden tij dens
een bepaalde meditatie, voord ar de geest zei: 'Als
ik deze ervaring nu oneindig kan verlengen, dan is
dat vrijheid.'
Maar mijn erv aring
van verlichting berekende
gewoon een complete afbraak van alles wat ik

dacht dar het
wu
zijn. En ik ben nooit iemand
tegengekomen die zich w aar a chtig en echt bewus t

was geworden van de Waarheid, die ooit iets anders
zei. Ik heb nooit iemand ontmoet die terugkwam

en z.ei: 1\dya, het is zo ongeveer
244
ls ik dachc dar
zo a
w et en dar geen en
zijn e rvar i ngen.'

Het klinkt goed om te zeggen dat vrij heid dat
is war niet
g aar , maar her enige wat het

denken hiermee kan doen is zich een d o deloos
kom r
en
245
durende ervaring voor re stellen die niet komt en
noeg voorkwamen, een ergerlijk st emme tje russen
gaat. En dan denke het: 'lk ben nog nier op de
kwam dat zei: 'Ga door; dit is her niet'
proppen gekomen mer de jui sre, eindeloos duren
Als ik had kunnen kiezen, zou ik dat
st emme
de ervaring die ni et komt en gaat . Ik heb her niet
tje waarschijnlijk uit her raam hebben geg ooid,
goed begr epen. '
wam ik merkte dat andere mens en deze grootse
Om de een of andere reden, en daar laat ik
realisaties ook hadden, maar er op zijn minst een
me absoluut nier op voorstaan, deden zich ver
paar dagen, weken en in sommige g evallen maan
schillende ervaringen voor terwijl ik als zenleer
den van konden genieten ,
ling vijftien jaar lang met mijn gezicht naar de
waren dar ze het hadden bereikt. En ik kon me
zac. Deze gebeurtenissen waren onder an
zelden meer dan tien minuten goed voelen bij ee n
dere verbijsterende kundalini-ervaringen, mystie
van deze re alisaties. Dat berekent niet dar ze altijd
ke e en word i n g, gelukzaligheid, en het overgoten
onmiddellijk sropren. Het berekent alleen dar ik,
worden door god de lijk licht en liefde. Zoals de
terwijl zoiets aan de gang was, zonder enige twijfel
mees t e mensen die tegenover een muur zitcen,
wist dar dit her niet was, wat de ervaring ook was.
merkte ik dat deze ervaringen lang niet zo vaak
Ik zeg dar dit een gewe ldig e genade was, omdat die
voorkwamen of lang nier zo lang du urden als ik
mij telkens weer wegduw de uit de toestand waarin
wel had gewild. Op bep aald e mornemen op mijn
ik waarschijnlijk graag gebleven was.
muur
en
er zeer van overtuigd
pad, was er de neiging om te denken: 'Dit is het!
Als je een ervaring wilt vasthouden, zal het je
ove rw eldigende heerl ijk dat
pijn doen zodra die voorbij gaat. Het is verbazing
zijn!' Mi jn bewustzijn strekte
wekkend dat deze pijn ons zo vaak nier aam.er om
Deze ervaring is
dit het wel
zo
mort
zich oneindig ver uit, en ik werd om de ore n ge
verder re gaan, maar dat wij daardoor
sl ag en met meer inz.ichren dan ik in me op kon
180 graden m aken om te zoeken naar de ervaring
nemen. Als je d er geli jk e er varingen wenst, is er
die we niet meer hebben. Heel va ak is dit lijden
een recept voor
ontzeteend zonde van de rijd, omdat we niet de
ga maar eindeloze uren op een
Maar ik on tvi n g naar wat ik later begreep een
ongeloo fl ij ke genade, namelijk , dat er elke keer

onder
dcz.e
zeer
verbazingwekkende,
prachtige ervaringen, die bij lange na niet vaak ge-
246
draa i van
les leren dat een ervaring die kwam en ging geen
dag voor een muur z itten.
middt:n
een
verlichting is, en we die eindeloos proberen
re
her
halen en gaande re houden.

Als wc echt geluk hebben, weten we meteen
dar een voo rbi jgaande ervaring niet je
247
ware
is of
vervaagt de ervaring en maken we niet de draai
goddelijke niet is. Wat je ook denkt dar de wereld
van I 80 graden. We beseffen dat, war de ervaring
is verrelt je exact en precies wat de wereld niet is.
ook was, her geen verlichting was. Want al deze
Wat je ook denkt over verlichting is ook precies en
ervaringen overkomen mij en elke ervaring die mij
exact wat het niet is.
overkomt is aan rijd gebonden, war eenvoudig wil
Begin je het
n beetje
ee
re
begrijpen? Her is een
zeggen dar zij komt en gaar. Voor mij was dit ge
verwijderingproject. War verwijdert het? Alles. En
nade, omdat ik zag dar welke ervaring er ook voor
als het niet aJies verwijden, is her niet de uiteinde
bijkwam, zij niet de verlichting was die ik zocht.
lijke bevrijding. AJs er n ding of n enkel stand
Daardoor werd mijn wcht onmetelijk veel korter.
punr is dat nier verwijderd is, heeft
Wanneer we over verlichting praten - en dar

is
zo'n
beetje he r
meest
misbruikte woord in her
spirituele woordenboek - zoeken we eigenlijk her
er
nog geen
bevrijding plaatsgevonden.
In het leven van de meeste
mensen
gaat alles om
antwoord op de vraag: 'War is de Waarheid?' Die
het vermijden van de waarheid. De waarheid die

we vermijden is de Waarheid van leegte. We willen
roraaJ andere orintatie
niet zien dat we niers zijn. We willen niet zien dat
dan: 'Hoe kan ik het gaande houden?' Vragen wat
alles wat we geloven fout is. We wiJlen niet zien
de Waarheid is, is een afbraakproject. Spiricualiteir
dat war alle anderen geloven verkeerd is. We willen
is merendeels een opbouwprojecr. We stijgen en
niet zien dat ons standpunt verkeerd is en dat er
stijgen - ideen srijgen, kundalini-energie stijgt,
geen juist standpunt bestaat. We willen niet zien
het bewustzijn stijgt. Het bouwt zich maar op, en
dar alles war we over God denken God niet is. We
je krijgt her gevoel dar je steeds beter wordt.
willen niet z i en wat Boeddha bedodde
vraag geeft bJijk van
een
Maar verlichting is een sloopproject. Het laat

je zien dat alles waarvan je ooit dacht dat het waar
dat
er
toen
hij zei
geen zelf is.
Liever zouden we daar gauw
een
positieve be
is, niet waar is. AJ!es war je dacht re zijn, war je
wering russen plaatsen. Dus in plaats van zien dat
zelfbeeld ook is - goed, slecht of middelmatig
er geen zeifis en dat alles wat het denken voor waar
- dar ben je niec. Wie je ook denkt dat anderen
houdt in laatste insrantie leeg is, zaJ onze geest
lijn- goed, slecht of middelmatig, her is niet waar.
gauw iets positiefs tussen werpen zoals: 'Ik ben
War je ook denk r over God is four. Je kunr niets
bewustzijn,' of 'Alles is gelukzaligheid,' of 'God is
denken over God dat waar is, dus al je gedach
liefde'. We willen niet zien dat er een gapend va
ten over God vercellen je
cum is in de kern van
exact
248
en precies wat het
ons
249
bestaan.
er
Door de eeuwen heen is her zo snel mogelijk be
nier van mededogen. Dat is wreedheid op een be
dekt als er over spiritualiteit werd gesproken op
een
dekte manier, omdat we daardoor in een eindeloze
manier die zo dicht bij Waarheid komr als het ge
cirkel gevangen raken van iets najagen dar nier be
sproken woord maar kan komen. Zelfs in zen - dat
staar. De Waarheid maakt misschien dar onze geest
zover als ik kan zien een van de zuiverder vo r men
zich iet of war hulpeloos voelt, maar dar is het punt
is van her najagen van Boeddha's verlichtingserva
juist! Dar is wat overgave betekent. Overgave wil
ring - wordr de cenrra.le leerstelling, die zegt dar
nier zeggen: 'Ik ga voor her goddelijke door all es
er geen zelf is, vaak omzeild. Daarom kun je her
op te geven, mijn leven, mijn hart, mijn alles. Ik
kerndogma van de leer niet vinden wanneer je een
geef alles op om het uiteindelijke spiricuele lekkers
tijdschrift, zelfs een boeddhisrisch tijdschrift, open
re krijgen.' Veel mensen die hun honderdduizend
slaat. Het staar er niet in. In de meeste uhingen van
prosternaties doen bij de Himalaya, doen ze alleen
spirimaliteit wordt je verteld hoc je meer mededo
omdat ze denken dat ze daardoor her uiteindelijke
gen en liefde kunr voelen, hoe je beter kum medite
lekkers zullen krijgen. Heb je het wel eens zo be
ren, je ademhalingen rellen, je mantra zeggen. of je
keken? Ais ik niet dacht dat ik daardoor het uit
godheid visualiseren, enzovoort. Zelfs in het boed
eindelijk snoepje zou krijgen, zou ik her niet doen,
dhisme wordt het vaak bedekt, al is het een beetje
godallemachtig!
moeilijk om de hoofdregel van de sdchter, dat er
dat is echt om een punthoofd van te krijgen.
Honderdduizend prosternaties,
geen zelf is, te verbergen. Zelfs als het nier verbor
Overgave is dezelfde buiging, innerlijk of uiter
gen wordt, wordt er zelden over gepraat, en als dat
lijk, maar gedaan zonder iets terug re willen heb
al gebeurt, wordr het mooi aangekleed. De echte
ben. Al het andere is spel. Her is ego. 'Ik doe me spi
leer over verlichting is als de kling van een zwaard
ritueel voor omdat her me iets op za.! leveren.' Wat
die iedere richting waarin je wilde gaan compleet
echt spiritueel is, is: 'Ik wil alleen de Waarheid. Ik
doorklieft. Het hakt je benen af, en je bevindt je
ben bereid alles op te geven wat niet de Waarheid
je neus op de grond, bebloed door de vaL
is. Het doet er niet toe of ik her liever wl opgeef
met
Lang geleden is gezegd dat de waarheid je vrij
of dat ik her liever nier opgeef Het geeft niet of dit
maakt, en dar het meest liefdevolle dat we voor ie
het hele fundament van mijn wezen laar schudden
mand kunnen doen, ook onszelf, is de waarheid te
of niet. En het is niet dat ik de waarheid wil als een
zeggen. Wat nfer bevrijdend is, is onszelf of elkaar
aanwinst die ik kan vasthouden en bezitten. Her i.
alleen vertellen war we willen horen. Dar getuigt
dat ik de Waarheid wil, die door wat Zij is wel dt
250
2Sl
zijn wat geen aanwinst is.' Her moer gaan
In her geval van Eenheid is er geen ander. Eenheid
om tmaal loslaten, een rotaal laren gaan, maar nier
is- er is alleen dit. Er is geen dat, er is alleen dit. En
om iets terug re krijgen. Her absolute loslaten, is
d ar is her enige.
hem loslaten die loslaaL V erlicht ing behelst niets
dit is, heb je uitgesproken war het niet is. Ditwordt
voor het ik.
slechts gerealiseerd in de complete afbra ak van alles
moer
In een bepa alde zin is verlichting: beseffen dar
Er is alleen dit, en zodra je zegt war
wat her niet is. Dan is di e bewustwording een be
er geen individueel zelf is. Misschien horen we wel
wustwording buiten alles wat komt
honderdduizend k eer dar er geen afz.onde rlij k zelf
een totaal wakker worden dat buiten de rijd staat.
en
gaar. Het is
is. maar war geheurr er wa n neer wc her in ons op
Deze bewu s twording heeft veel van wakker
her zou kunnen
worden uit een nachtel i jke droom en daarom is
nemen en serieus overwegen
wat
betekenen? Dan zouden we merken dat het bete
die metafoor de eeuwen door zo vaak gebru ikt
kent dar alles wat ik als in dividu eel zelf voor waar
Oe droom is zo echt als dit moment. AJs je in je
houd, dar niet is.
droom denkt dat je leven wordt b edr eigd, raak je
Oe ervaring met her niet afgescheiden z.elf is to
net zo in pan iek als wanneer je den kt dat je le ven
taal bevrijdend. 'Nier af geschei den zelf' betekem
nu op die moment bedreigd wordt. M aar wan neer
geen spi rituele ervaring in de zin van: 'Ik heb me
je
overal tot in her oneindige verruimd en ben met al
her was helemaal niet echL' Het was zo echt als
les versmolten.' Dar is een prachtige, wonderbaar
een droo m kan zijn. Het besrond zoals dromen be
l ij k e ervaring voor e en afgescheiden zelf, maar dat
staan, maar het is
is geen Eenheid. Eenheid is geen ver sm elting. Ver
we er mid de n in waren.
srnelring vindt plaats t uss en twee dingen en aange
'
morgens wakker wordt, denk je: 'Lieve help,
niet zo echt als we dachten toen
Mensen weren niet hoc significant her is om
zien er slech ts n is, is elk gevoel van vers meiring
midden i n de nacht wakker te worden uit een
de ene illusie die versmelt met een andere, hoe
droom. Je werd letterlijk wakker uit een dim ensie
prachtig en won derbaarl ij k die ervaring ook mag
die je als net zo echt besch o uwde als deze dimen
zijn. Zelfs wanneer ik ervaar d ar ik met het abso
sie. Het is een revolutionaire verand er ing van be
lute, met het onein dige, mee God ben ve rsmolten,
wustzijn. Alles wal ik voor waar hield in die droom
berekent her eenvoudigweg dar mijn denkbeeldi
blijkt niet waar re zijn.
ge
zelf met een andere verbeel ding is versmolten.
Mystieke e rvaringe n zijn geen verlichting.
25
Wanneer er sprake is van een echec en authen
tieke verlichting, heeft die precies herzelfde schok
253
effect. lk zeg niet dat deze wereld al dan niet een
je zelfgevoel rijdelijk kwijt re raken in meditatie,
droom is- her is zinloos om deze wereld re defini
zodat je niet oplcijkt als iemand je naam noemt.
ren. Maar ik z.eg dat de verlichringservaring precies
Ik heb meegemaakt dar mensen die in meditatie
zo is. Je ervaart dat je nier die mens met die en die
waren niet eens konden opstaan. In India noemen
naam bent, zoals je dacht. En dat je daarom niet
ze dar nirvikalpa samadhi. Dat is een prettige er
beter of groter of ruimer of heiliger of goddelijker
varing. Het kan een inzicht opleveren. Of het kan
bent. Dar ben je niet. Basta.
geen inzicht opleveren. Je kunt de ervaring heb
Dar wil nier zeggen dar er geen lichaam is. Er
ben die een tijdelijk ophouden van het zelfgevoel
is overduidelijk een lichaam. Het wil niet zeggen
heet, maar ik garandeer dar die tijdelijk is, omdat
dal er geen geest is. Er is overduidelijk een geest.
je lichaam zonder een zelfgevoel nier kan functio
Her betekent nier dat er geen persoonlijkheid is.
neren.
Er is duidelijk een persoonlijkheid. F.r is een gevoel
AJs je echt in de toestand van geen zelf terecht
zelf
komt, sraat daL buiten de rijd. war berekent dar
li
her niet kort en nier lang duurt. Het is een tijd
chaam kunnen functioneren. Anders zou je nooit
loze realisatie, en als her dat niet is, dan heb je het
reageren als iemand je naam roept. Voor zover ik
nog niel gerealiseerd. Dan heb je op zijn best een
kan zien, is elke wijze aldjd op de een of andere
ervaring gehad die heer: ik-was-tijdelijk-mijn-zelf
manier in staar geweest te reageren.
gevoel-kwijt, en dat is niet war 'geen zelf' berekent.
van 1..elf. Verlicht of niet, je zult een gevoel
van
hebben. Anders zou her bewusrz.ijn nier in
een
Ramana zei eigenlijk het tegenovergestelde. Hij
Geen zelf berekem, met of zonder zelfgevoel, dar
zei: 'Er is aJieen het Zelf', en dat is her omgekeerde
je onmiddellijk ten diepste weer dat er geen zelf is,
van 'er is geen zelf'. Her komt op hetzelfde neer.
en dat betekenr ook dar er geen ander is. Er is maar
Wat is er als er geen Lelf is? Hoe noemen we dat?
tn iets. Of je dar ene iets nu God, her goddelijke,
Ramana besloot dir het Zelf te noemen. Maar ei
bewusrzijn, boeddhanaruur, leegte, volheid, pro
genlijk is her Zelf wat
gressief of conservatief noemt, dar doet er nier roe.
er
is als er geen zelf is.
Ik garandeer je dat je
een
zelfgevoel zult heb
ben na de verlichring. Je lichaam
z.ou
niet kunnen
functioneren zonder zelfgevoel. Het is dus een my
Maar wanneer er
maar
n iets is, is er maar n
iets. Er is alleen leegte die zich onbegrensd mani

festeert.
the dat je op een of andere manier je zelfgevoel ver
Vrijheid is het ultieme afbraakproject, omdat
liest wanneer je verlicht raakt. Het is mogelijk om
het je van alles berooft. Daarom is het bevrijdend.
254
251
Het steelt je discus sie met jezelf, wanr er is geen
er nog st eeds
zelf. Her steelt je discussie met anderen, want er
n a tuurlijk hun ideen hebben - maar die worden
zijn er geen. Het steelt je discussie met de wereld,
nu gezien als betekenisloos. Zo weer je dar er iers
wanr er is al leen Dat. Er is maar n iets,
authentieks is gebe urd.
en
dat
een
lichaam, geest en k ar akter is die
is nooi t met zichzelf in discussie. Nooit. Ooit.
Ik heb vanavond vcrmeden over veel van de po
Daarom is het zo bevrijdend, omdat je van dez e
sitieve aspecten van ve rlichting te praten, maar je
eind e loze tweeheid bevrijd bem.
kunr in zekere zin eigenlijk alleen maar giechelen
Wanneer er sprake is van bewustwording van
de resr van je leven, als je echt de waarheid hebt
onze ware aard, kijkt onze geest n i et langer n aar
gezi en . Je kunr alle en
leegte, omdat er gec:n individu is dar er naar kan kij
reld houden, zelfs al weer je dar die niet half
ken. We beseffen dat het enige wat ooit naar leegte
echt is als je dacht. Je kunr al l een maar honderd
lijkt leegte zelf is. Dat is nog
keer zoveel van mensen houden, ook al w ee t je dar
een
reden waarom
maar
heel veel van deze we

zo
nie r zijn wat je dacht Maar daar wil ik nier te
ik nier de eerste ben die zegt dat er geen vcrlichte
ze
individuen zijn, dat er alleen verlichting is. Ver
veel over spreken, wanr dar denkt de ge est dac hem
li chting ontwaakt. Niet jij of ik. Jij en ik worden
taan wordt aangeboden
onbetekenend en niet-bestaand. Maar die bewe
een
en
zwaard geoffreerd.
ring is misleidend, want die houdt in dar iedereen
een individueel, speciaal, uniek persoontje is dat

intrinsiek verlicht is, en dar dit nier ziet. Een il
lusie kan niet verlicht zijn. Her is dus ei genlijk niet
waar dar iedereen verlicht is. Het is alleen waar dat
verlichdng verlicht is.

De andere kam is dat vcrlichting alles van je
steelt. Daar kun je verlichting aan herkennen

- door welk lichaam ze ook heen gaat, het wordt
kaalgeplukr, en dar weer her, m aa r het maalt er niet
om. Het is zo blij dat her kaalgepl ukt is, niet al die
opvattingen heeft, niet de meningen van de geest
gelooft- die nog steeds war meningen heeft om dar
256
2'i7
dar is niet zo. Hij krijgt
Implicaties
A Is je ontwaakt benr uit de droom van afge

.1"\.s cheidenheid en beseft dat jij de bron bent,
moet je de implicaties ontdekken van het toepas
sen van deze openbaring op je leven. Wanneer je
echt beseft dat
er
niemand anders is dan jij, wordt
je adem je benomen. Alles is n en jij bent het

Ene.
Toen ik voor het eerst onderricht begon te ge
ven, wilde ik geloven dat her enige wat iemand
hoefde te doen was de verlichtingservaring krijgen
en dan wu hij venrokken zijn. Nu weer ik dar her
meer om het lijf heeft. Ik merkte dat veel mensen
inderdaad die belangrijke ervaring hebben dat ze
zich bewust worden van wie en wat ze zijn, van het
absolute, en dat mensen die deze ervaring hebben
toch zeer zelden vrij worden. Dus ging ik me na-
259
tuurlijk afvragen waarom dat zo was. De e rvaring
je dat je niemand bent, maar aan de andere kam
dat je nier her lichaam, de geest en de persoon
besef je dat je de bron van alles bent.
lijkheid bent bewust beleven,
vrijheid moeren
Waarom is het zo belangrij k dit re beseffen?
is het zeer v erloss end zeer
Vanwege datgene wat verlichting onherroepelijk
bevrijdend, maar de meeste mensen laten zich zo
inhoudt, en waarin de hele waarde van elke echte
meeslepen door de emotionele neveneffeeren van
spirituele openba ring ligt. Jij benr de uiteindelijke
verlich cing dar ze de ware betekenis van wat er ge
bron,
beurd is niet vatten.
zec::r jij, in werkelijkheid. Dus inhere nt aan deze
zijn, en
aanvankelij k
zou
Een van de dinge n die nier begrepen wordr is

de openbar i ng van volmaakte Eenheid, de open
baring dat je de uiteindelijke bron bent. Je kunt
en
a l les is volmaakte eenheid en alles is even
openbaring van eenheid is de realisatie dat
er
nie r
zoiets is als een 'ander'. Er is niemand anders om
dat all es uiteindelijk je eigen zelf is.
de ervaring hebben dar je vrij bent omdat je je nier
Ik heb mensen gekend die dit inzicht wel had
meer idencificeert met geest, l ichaam en karakter,
den, maar vervolgens onmiddellijk weer gaan
maar slechts zelden heeft het individu, anders dar
leven alsof er we l een ander is. Ze leven alsof er
een v aag gevoel van Eenheid een echt helder zicht
een persoonlijk ik en een persoonlijk jij is, ook al
op de volmaakre eenheid die fei tdijk aan her
hebben ze zelf even ervaren dat dit nier waar is.
om
waken inherent is.
Daarom is empir is ch inzicht in veel geval len nier
Het lijkt veel op de si[Uatie dat je 's nachts
genoeg. Maar kun je je voorsrellen hoe her je le
droomt en mer een figuur gedentific ee rd bent en
ven zou kunnen veranderen als jou geopenbaard is
denkt dar je anders bene dan alle ander en . Wan
dat er geen ander is en je heel nieuwsgierig wordt
neer je 's morgens uir je dr oom ontwaakt, realiseer
naar de implicaties daarvan? Hoe zou het zijn als
je je dar je niet die figuur in de droom bent. Je bene
je je afvroeg war dit voor je berekent, de rest van
de dro m e r. Alles in de droom kwam voorr uir jou.
je leven?
Oir is een metafoor voor her spiritueel ontwaken,
De meeste mensen baseren hun hele leven op
wanr wanneer je spiritueel o ntwaakt besef je dar je
het idee van her zel f en de ander, een persoonlijk
niet lichaam en geest bent. Maar wat meesral over
ik en jij. Maar
her hoofd wo rdt gezien is dat jij de uiteindelijke
der is, is er plotseling niet zoiets als een persoon
bron van de hele droom bent. Ik denkt dar dit vr ij
lijke relatie. Hoe leef je met deze implic atie? Fun
gemakke lijk re begr ijpen is. Aan de ene kanr zie
damenred gezien, war zou het betekenen te leven
260
26\
met
de openbaring dar er geen an
aJsof er geen ander is, war je werkelijk weer, zelfs
als de ander. Er is niemand om te verlaten, niemand
wanneer je in de fenomenale wereld met mensen
om
omgaat alsof er zoiets als het zelf en de an der is.
jou nodig heeft - dat is allemaal een droom. Dat is
De meeste mensen die aJieen in persoonlijke ver
de grote uitdaging wanneer je nier alleen streeft naar
l i chting genteresseerd zijn, denken : 'Zolang ik vrij
een spirituele ervaring, maar uacht re begrijpen war
ben, kan niemand eisen aan me stellen', of 'Ik ga
inherent is aan de ervaring.
anderen leren hoe ze verlicht moeten worden'. Er
re v
eranderen , niemand die je nodig hebt of die
De verlichtingservaring is alsof je zelf de big
is niers mismerzelf vrij zijn. Maar als je her onder
bang ervaart. De
zoek nu eens tot het eind doorvoert? Hoe kun jij
her begin. Het begon als niets, zo verrellen de na
vrij zijn als er geen persoonlijk ik is Wie moet er
tuurkundigen ons, en roen werd dar kleine b l i epje
dan verlicht worden?
hec hele uni v ersum. In het begin heb je die bliep
Een van de pijnlijkste ervaringen die ik in lange
vankelijke openbaring
aan
was
misschien gezien en je niet gerealiseerd wat eraan
rijd had. was toen ik dit idee over relaes bloodegde
vastzat,
t ijdens satsang en moest luisteren terwi jl de een na
alles misgelopen. Als je de bliep 'spiritueel ontwa
de ander, impliciet in zijn vraag, zei: 'Ik krijg in mijn
ken' onderzoekt, herbergt die even ved kracht als
relatie niet
de big bang, en meer.
war
ik wil' en 'Ik wil weren hoe ik een
betere relatie kan krijgen'. Leerlingen vroegen hoc ik
en
als je je ervan afgewend hebt, ben je
Veel mensen vragen: 'Hoc:
moer
ik mijn spiri
een relatie ervaar. Annic, mijn vrouw, zei tegen hen:
tualiteit in mijn dageli jkse leven integreren?' Dar
'Wij hebben niets van elkaar nodig en we gebruiken
moer je niet. Dat kun je nier. Hoe zou je haar kun
onze relatie niet om iets uit te werken, want daar
nen
gaar het in een relatie niet om.' Dit werd genegeerd
perkte leven stoppen. Maar je geeft je leven aan de
integreren? Je kunt het on e::indigt: niet in je be
ze bleven maar met die vragen komen.
goddelij ke impuls. Er is geen integratie. Er is all een
Kijk naar de implicaties van het gewaarzijn dat er
realisatie, en die realisatie is ahijd een volmaakte
geen ander is. Wanneer je ontwaakt, ontwaak je uit
vernietiger. Het is een vernietiger van ieder gevoel
die 'ik en jij'. AJs je beseft war dat berekent, beneemt
van afgescheidenheid, een venveester
het je de adem. AJs er geen ander is, is er geen relatie
waar is. Gooi je leven in de Waarheid. Probeer de
russen personen. Het hele probleem met elke relatie
Waarheid niet in je leven te stoppen.
en
van
wat niet
heeft ermee te maken dar een van de rwee of beide
Zelfs wanneer je heel serieus wordt en je reali
mensen het niet serieus neemt dat er niet zoiets is
satie uacht te verdiepen door haar op c.:cn di eper e
262
263
laag re onderzoeken, blijven de verschijningsvor

men jij en de ander in stand. Als je je realisatie
niet volledig in je relatie meeneemt, zal die min of
meer verder gaan zoals ze altijd was. In onderdelen
zijn er misschien verschuivingen, maar de relatie
blijft dan min of meer gebaseerd op wat je van el
kaar kr ijgt en hoe je dingen uirwer kt . Wanneer je

di eper gaat en bij de diepste realisatie komt dat er
geen ander is, hersch ik t de realisatie zelf de manier

waarop deze droom van de verschijning opereert.
Het gevoel van relatie zal anders opereren, omdat
je je waarlijk gerealisee rd hebt dar er niet zoiets be
staat als een persoonlijke relatie tussen een jou en
een mij. Oir
arran
geert spomaan de werking van
het hele gebied van relaties opnieuw, zonder dat jij

je best doet her re beheersen. Om de relatie te ver
beteren, moet je ge woon nog bewuster worden. Ze
kan al dan niet veranderen op de manier waarop jij
her wilt, maar ze zal anders worden. Word bewus
ter.
Want als je echt bew ust bent, is
al es
gewoon
zoals her is.

Je hebt geen leraar nodig
te leggen van het feir dat
om
er
de imp licaties uit
geen ander is - dat
moer je zelf doen.
ken met de situatie dar je 's nachts droomt. Je weet

hoe het is als je een prettige droom hebt en je een
beetje wakker wordt, maar nier helemaal, en dan
weer doorslaapt omdat je wilt dromen? Als je je dus
weer hebt omgekeerd en weer gaar slapen , word je
weer wakker en besef je dat je aan het dromen was.
maar je bent slaperig en weet zelfs niet ofj e wakker
wilt zijn. L ater op de dag w ordt het duidelijker en
ben je veel wakkerder. De
meeste s p i
zijn bijna altijd nog slap erig, zelfs
r it uele zoekers
na een
belang
rijke sp ir iruele bewusrwordi ng. Ze gaan heen en

weer en weren nier ze ker of
ze
wakker willen zijn,
omdat ze nu een heel andere we reld zien. Ze willen

wakker worden uit de nare dingen, maar blijven
dromen over de goede. Ze willen lenerlijk door
slapen in hun persoonlij k e relatie, o mdat
ze
we ten
dat als ze echt wakker worden, er dingen op een

onverwachte manier zouden kunnen veranderen.
Wanneer je slaperig bem, lijkt er heel veel op
re geven, en is
er
hee l veel besluiteloosheid, of je
nu echt wakker wil t zijn of niec. M aar
wanneer
je
ech t wakker wordt, weet je da t her een droom is.

en wil je niet te rug. Als je echt vrij wilt zij n , moet
je je best doen volledig wakker te worden. Dan zul
je de bel angstelli ng voor onwaarheid verlie'len en
alleen genteressee rd zijn in waarheid. De droom
Leerling: War wil da r zegg en , bewuster worden ?
Adyasbanti: Veel leraren hebben heL vergde-
264
staat van afgescheidenheid in al zijn gedaanten zal

je ni et i n teresseren .
Wie beheerst de droom wanneer je 's nachts
265
rouwtjes
ligt, het besef van war haar veroorzaakte. Wc die
trekt. Alle droompersonages zijn ervan ovenuigd
nen te vragen: 'Waarom heb ik een dergelijk inzicht
dat zij her laten gebeuren. Maar de dromer orkes
gekrege n? Stel
rreerr de hele zaak. Wanneer je droomt, vergeet
onder1.0ek zijn belangrijk. De reden waarom je een
je dat. De transcendente dromer is degene die de
transcendente ervaring hebt is dar je intutief de
droomt? Jij bent de dromer die aan alle
wereld is.
'
er
vragen over. Nieuwsgierigheid en
met enige
Waarheid begrijpL, en die is gewoon hoe de dingen
gratie in de wereld wilt kunnen functioneren, kun
werkelij k zijn. Spiritueel gezien is de vraag: 'Wat
droom creerr die de
is
je dat niet vergeten. H et

transcendente
sraat
zou
Als
je
een mythe dat je de
moeten
opgeven om je
Dit hele i dee van integratie en het idee dat je
transcendente kunt
De oneindige imelligenrie is in feite war jij bent,

maar je moet serieus genoeg zijn om er zelf achter
weer in de wereld te kunnen begeven.

niet in het
ben ik?' de vraag die direer naar de kern gaar.
blij ven lijken heel
re komen wat waar is. Om dit re kunnen doen,

m oe r
je openstaan voor de mogelijkheid dar alles
verstandig, rot we ze zelf onderzoeken en ons af
war je geleerd hebt, onjuist
vragen of ze waar zijn. Wanneer je je eigen erva
ontdekken wat er in werkelijkheid is? Wanneer je
ring onderzoekt en vraagr hoe spirituele realisatie
rotaal ontvankelijk wordt, ligt de Waarheid duide
werkt, begin je te beseffen dat heel veel van waar
lijk voor je. Spirituele mensen denken altijd dat de
we over praten gewoon belachelijkis-de lammen
Waarheid voor hen verborgen wordt. Die wordt
die de blinden leiden.
nier verborgen. Wat in de weg staat is het idee war
Dit, waar je naar kijkt en dat jij leraar noemt is
is.
Hoe kun je anders
de Waarheid zal zijn. Zoek war er feitelijk
is.
je eigen creatie, het is jouw droom, en jij creert die
Er is slechts her Ene dat zich in alles manifes
op dit moment. Als je jezelf gewaar laat worden,
teert. Overweeg dit en mediteer erover tot je her
ml je:: je gewaar worden dat jij die creert en dat de
zelf door en door beseft. Word je bewust van wat
scheiding tussen
je bent.
degene die luistert en degene die
s preekt slechr schijn is. Als je wakker bent gewor

,
den, heb je dit duiddijk gezien. Maar de
conditio
neri ng kan je terugtrekken in de droom. Dit geeft

niet. Je moer de droom in twijfel blijven trekken.
Soms worden we helemaal betoverd door een
ongewone ervaring, maar omgaat
266
ons
wat dieper
267
De dharmische relatie
en van de waardevolle lessen die ik van het

jarenlange zitten in zenmeditatie heb geleerd,
was da t ik, om zolang bij mezelf te zijn, mezelf

moest vinden. Om rustig stil te zitten en slechts
een beeld van jezelf, of
een
beeld van her God
delijke voor je te .hebben, betekent alleen maar el

lende
en
eindeloze herrie in je hoofd. We kunnen
nooit helemaal gemakkelijk zitten met een beeld

voor ogen, zelfs als het een goed beeld is. Wanneer
we zitten als ons ware Zelf, dan zitten we als geen
zelfbeeld, geen opvatting over onszelf, en geen idee
over onszelf. We zitten alleen maar als ruimte. Dit
is het fundament van de echte relatie, want als we
geen relade hebben met wat we werkelijk zijn, zal
het ons zeker niet mogelijk zijn om een echte en
diepe relatie met iemand anders re hebben.
261.)
Wanneer we in relatie zijn als onze eigen stralende
vragen, dan zal de schoonheid ons ontgaan. Ons
leegte, is de rel atie mooi, omdat we dan zijn
vragen vervormt war we in onszelf kunnen zien en
wat
we zijn. In wez.en zijn we verliefd op een mysterie.
ervaren.
Oe geest denkt dat vrij zijn, bevrijd of ver lich r
Myster ie is verliefd op zichzelf. Wanneer dit mys

zo genaamde
zijn, wil zeggen: gez uiverd zijn van alle onaange
ander een bloem. een vogel, de wind, de kou, of
name erv aringen, maar zo is her niet. Her God
een mens is, her staat ermee in verhouding als een
delijke zou zich niet durven ontheiligen door iets
van herzelfde mysterie. Oir is de ware
weg te halen. Dar zou zijn als her afhakken van je
sacrale relatie, wanneer we zien dat we werkelijk in
arm. Maar door diezeilde emoties of e rvaringen re
relatie zijn mer de manifestatie van het mysterie;
beleven als het mysterie, als God, en als het mys
hier als dit, hier als dat, hier als hem, hier als haar,
terie dat je zelf ben r, worden ze volkomen getrans
hier als kou, hier als bitterheid, hier ale; zoetheid,
formeerd.
terie in relatie is met een ander, of de
uitdr u kking
Zie de heelheid van war er feitelijk is, de kwa
hier als ve rveli n g, hier als verdriet, hier als blijd

schap, hier als ve rwarring, en hier als helderheid.
liteit van her tijdloze zoals her zich door alle
Alles is een manifestatie van her mysterie. De echte
varing heen laar zien. Dan wordt je eigen gevoel
grondslag van de dharmische relatie is rela t ie met
voor het sacrale, dat je van bi nnen kent, zo weids
dar mysterie, me t onszelf.
dat het ervaringen die alleen maar pren ig zijn te
Wanneer we medite ren zonder een eis aan dit
boven gaat en
u itgroeit
er
rot her hele spectrum van
moment te stel len, zonder op het volgende mo
ervaring. Je ziet dan direct dat de he le manifestatie,
ment re wachten, zonder re wachten om her te
war her ook is, her bloesemen van het Goddel ijke
krijgen -war 'her' ook is -wanneer we er niet op
is. Als er verwarring is, is dar God die verward is.
wachten
verli ch t
te worden of liefde, vrede of een
Als
er
helderh eid is, is dat God die helder is. Ver
kalme geest te krijgen, en wanneer we ophouden
volgens zul je God zien in de vuilnisbelt, in de rot
iets van onszelf te eisen- dan opent het
zooi die in de goor is gegooid, in de d akl oze die in
sacrale zich gewoon, omdat er geen eis aan gesteld
zes maanden niet in bad is geweest. Je gaat langza
wordt. De ware h eili ge relatie met dit mom enr
merhand dezel fde heiligheid overal zien, dezelfde
bloeit op
we nier vragen dar her a nder s
int ieme dharmischc relatie van het mysterie met
i dan het is. Dan bloeit de schoonheid op. Maar
zichzelf. En zo gaar het, je dringt meer en mee r,
als we ook
dieper en dieper door, en in meer gebieden. Ter-
ook
maar
wanneer
m aar
het kleinste ding van dit rnamem
270
271
wijl je dat heilige ziet in alle dingen , weet je dat je
een 'druk op mij' sticker- her trekt
nier bent wie je dacht te zijn. Je bent een levend,
Dar is het mooie van heiligheid. Er kunnen geen
bewust mysterie dar nier aangeraakt of gezien kan
dingen onbewust blijven . Daar is het! Er drukt ie
worden.
mand op. Boem! Kritiek. 0, jeetje! Nu is de kri t iek
ingers aan.
Wanneer dit geweren wordt, kun je in sacrale
bewusr. Daar is je kans. Maar war we meesral doen
relatie zijn. Als dit nier geweren wordt, en je pro
is het zo snel mog elijk onbewust maken. We zien
beert je relaties heilig re maken, probeer je je slechts
dus niet: 'Er is net op het knopje ' kritiek' gedrukt.
re
conform eren aan je idee van een sac rale relatie ,
Tjonge, dat heb ik aJ een hele rijd . Dat zit in de
en
dac noemen we wel geweld. M issch ien heb je
programmering. Wat in te ressa nt ! War is da r?' In
een goe de reden om dit re doen, met goede be
plaats daarvan beginnen we erov er te psyc hologi
doelingen, maar als je een relatie heilig probeert
seren of er een eindeloze reeks ideen en filosofi en
te maken, heb je her niet begrepen. Je hebt nier
op los te laten. Maar wat is her? Hoe is het om
begrepen dat die heilig Is. Wanneer je zi et dar een
kritiek te krijgen? Door re vragen: 'Wat is dit?' kan
relatie al heilig is, dan zie je eigenlijk dat die een
er
manifesrarie is van her mysrerie zelf.
zijn, maar nu is her kriti ek die bewustgema akt is.
Al zie je dat alles heilig is, daarom verlies je n og

niet het vermogen om onderscheid re maken . Je
bewustzijn in komen. Zie je,
er
kan wel kritiek
Als je iets met de kritiek wilt doen, er vanafkomen

bijvoorbeeld , dan ben je er niet echr bij.
zier best waar er onee rlijkheid in een relatie zit,
Het licht van bewus tzijn zeifis her belangrijkste
waar je nier volkomen integer bent, waar er een ge
middel tor transformatie, en de geheimzinnigste
brek aan intimiteit is, of waar de relatie op beelden,
alchemie komt rot stand in de bereidheid bewust
ideen, p roje e des of eisen berusr. Alleen omdat ze
te bl ijven van je eigen onbewustheid. Wanneer dat
als heilig beschouwd wordt, wil nog nier zeggen
er op dat knopje wordt gedr ukt , komt er iets onbe
dat je niet ook de
zier die misschien bela
wusts omhoog; de invitatie is om wakker te blijven.
chelijk zijn. Her een sluit het ander nier uir. God
Dat is het. Blijf gewoon wakker, dan vindt de al
doet soms gekke dingen.
chemie plaats. Alleen maar wakker blijven. Ga niet
as pecten
Blijven zoals je bent (eenvoudig het licht van
iets spi ri rueels doen, zoals vijftig sta ppen achteruit
bewustzijn) in een relatie is de grootste uitdaging
lopen en er van een grote afstand naar kijken . Dat
die een mens kan aanga an. Alles war niet behan
is wel iets beter dan je erin re verliezen , maar zelfs
deld of niet gezien wordt, is als een knopje met
dar is een subtiele manier om je bewustzijn terug
272
273
re trekken
van war
is. Bewustzijn is er gewoon. Je
hoeft het niet naar achteren te brengen, of omhoog
zou moeren zijn, hoe die
zou
kunnen zijn en waar
her naar roe gaat met die relatie.
of naar beneden of ergens achter, om eigenlijk los
Wanneer je daar enigszins afstand van neemt,
van wat er omhoog komt. Hersraar al los.
kom je terug bij iets dat heel intiem en onschuldig
Her hoeft nier acheeruit re gaan. Alleen de kleine
is, waar je eindelijk bereid bem de waarheid te ver
ik denkt dar hij achteruit moer gaan of weg moet
tellen en niet te verbergen, niet met opzet bewust
lopen. En ook dat kan bewustgemaakt worden.
zijn in die relatie
1\ch, daar heb je de kleine ik, die spiritueel pro
weg te laten omstaan. Dan weet je nooit hoe ze op
beert re doen om iets te ontlopen. Nu wordt er op
elk moment zal zijn- hoe bewustzijn, wakker-zijn
dat knopje gedrukt.' Dan wordt dr bewust.
en liefde zichtbaar willen worden. Dit kan een rela
te
staan
Bewustzijn keert zich niet af. probeen ni et
re
forceren, maar deze eenvoudig
te
tie zeker fl in k in de war sturen, net zoals de Waar
verklaren, probeert nier iets op te lossen, of zich
heid jou in de war kan maken. Wanneer Waarheid
ergens
in jou opstaat, wordt het grote conrrasr gezien me t
van
te verlossen. Bewustzijn is, wanneer her
ervaren mag worden, een diepe liefde en zorg
voor
wat zich innerlijk nog aan onwaarheid vastklampt.
wat is. Liefde gooit zich altijd in het moment, hier
En wanneer er bewustzijn in een relatie komt en
en nu, geeft zich helemaal over aan het nu. Op
zijn werk doet, gewoon omdat je het niet meer te
deze manier een relatie hebben is eenvoudig. Het
genhoudt, zal Waarheid botsen met onwaarheid,
is nederig. Het is heel imiem. Zo kun je een ander
en zul je zien wat er onverenigbaar is.
heel anders ontmoeten.
Dat is het moment waarop er op knoppen ge
De meeste relaties beginnen als onbewuste rela
drukt wordt - niet alleen op mijn knop of jouw
ties. Wanneer h et licht van bewustzijn in die rela
knop, maar op de derde knop die we nu hebben,
ties gaat schijnen, zal de onbewustheid die in die
op 'onze knop'. Elke relatie heeft 'onze knoppen',
relatie aanwezig is aan het licht komen. Het is heel
want als we samenkomen, wordt er iets gecreerd
belangrijk daar geen spirituele verklaringen voor te
dat 'onze' heet. Als een van ons of iemand anders
zoeken wanneer zij aan her licht komt. Sommige
op onze knop drukt, siddert de relatie omdat de
mensen willen er een tor spirirualireit verheven fan
'onze knop' werd ingedrukt. Dil 'ons' zal zijn eigen
tasie van maken waarin hun partner beantwoordt
knoppen hebben en zijn eigen onbewustheid, die
aan al hun spirituele ideen over wat een relatie
een product is van het bij elkaar voegen van de
zou
kunnen zijn. Ze denken dat ze weten hoe die
274
twee 'mij'- knoppen.
275
Als we er bewustzijn in laten komen, wordt de rela
het zowel op de korre als op de lange termijn steeds
tie niet meer gele id door onze angsten. Stel je
moeilijker om verdeeldheid in
eens
st and
te houden als
hoe het zou zijn als niets war je doet voorr
je bewuster wordr. Als je helemaal bewust wilt
komt uit een gevoel van angst of onzekerheid. Her

is veelberekenend wanneer we ome relatie onder
worden, is in relatie z ij n vanuit verdee ldhe i d geen

opr i e . Daarom is her letterlijk onmogelijk om vol
zoeken en de vraag stellen wat er zou gebeuren als
ledig bewust te zijn, maar niet in alle opzichten.
we niets doen dat op angst of onzekerheid is geba
Als je nier in alle opz i chte n volledig bewust bent,
seerd. Dar is een revolutie voor de meesre mensen.
bereken t het dar je niel ten volle bent geworden
Hoe intiemer de relatie, hoe grorer de revolutie.
wat je bent.
voor
AJs er niets wordt gedaan vanuit angsr of onzeker
Wanneer je een beetje spirituele ervaring hebt,
heid, spreken we van iers heel anders. Dar hedoel
is het heel gemakkelijk om iemand van wie je
ik als ik zeg dat de Waarheid je rdarie in de war
denkt dat hij die e rvaring nier heeft een slag vr
kan sturen, al kan her een heel positieve verwar
te zijn. Zodra je zoiets doet, is er geen sp rake van
ring zijn.
een echte ontmoeting. Dus hoe kun je de onbe
Ik merk dat veel mensen die de Waarheid in
wustheid op een onschuld i ge manier tegemoet tre
tens en in belangrijke zin gerealiseerd hebben, zich
den, waarbij je in plaats van iemand de loef af te
overweldigd voelen door de uitdaging in hun rela
steken, open en eerlijk bent? We kunnen leren war
tie re zijn wat ze werkelijk zijn - uit een bepaalde
een dharmische relatie is door re luisteren naar de
angsr of onzekerheid over hoe dat ontvangen
zou
vogels buiren, door de kwaJ i te i t van ons luisteren
worden of nie t onrvangen, of war het al dan niet
re observeren, de kwaliteit van her omarmen van
kan ontketenen. Her kan je heel onzeker maken
her geluid, de manier waarop we het geluid binnen
omdat je niet weet war er zal gebeuren als sommige
laren en ons erdoor laten
aspecten van je leven waarvan je de Waarheid al tijd
dit maar re doen, worden we bewuster. We kunnen
ontkend hebt, nu niet meer ontkend worden. Heel
zo
vaak de i nst men d aar vaak voor terug, in plaats van
honderd boeken te lezen.
zijn onzekerheid of angst onder ogen
omroeren.
Door alleen
meer over de dharmische relatie leren dan door
zien. Dan
Toen ik nog retraites dee d in het Sonoma Zen
wordt dat aspect van een relatie een gesoleerd, af
centrum, waar het heel stil was , stonden wc om
gescheiden deel van her leven, waarin bewustzijn
half vij f 's ochtends op om re mediteren. Her was
niet mag doordringen. Zoals iedereen weer, wordt
mooi en vredig zo vroeg i n de mor g e n . De
276
te
277
zon
be-
gon de lucht net lichter te kleuren voordat hij bo
plaa ts van om ongeveer tien uur naar bed re gaan,
ven de horizon kwam, en je had de geweldige erva
een kleine pauze, deden ve rvolgens drie meditaties
ring dar je de hele wereld voelde onrwaken, je hele
van een half uur die werden afgewisseld met tien
zelf voelde ontwaken. Het was een prachtig gevoel.
min uren lopen rot half twaalf, en zaten dan van
Om ongeveer half zeven elke morgen werden de
m i ddernac ht rm vier uur 's ochtends in n lange
bur en aan de overkan t van de zenrempel wakker.
z itting, zonder op te staan. Voor he r geval je dus
De buren hadden een ander idee over hoe je aan de
dacht dat je nirwana had bereikt in de retraite en je
dag moest beginnen. Die draaiden elke morgen om
je-van-her was, omda t je medicaties echt goed gin
half zevc:n Led Zeppelin, op vol k srerkl<:. Op zo'n
gen en je je werkelijk goed voelde, ve rgeet het dan
momen t kun je leren wat een dharmische relatie is.
maar! Na vijf dagen of een week, word je hierdoor
Het is makkelijk bewust te b l ijven bij de vogels , bij
gesloopt. Niemand venrekt na afloop met her ge
her aangename, bij de: prachtige manifestatie: van
vod dar hij overwinnaar is. Dar zou nog kunnen
het Goddelijke , bij je eigen ware zelf- ror Jimmy
tijdens her ee rste deel van de rerraire, maar niet aan
Page de eerste elektronische akkoorden slaat. En
her eind.
daar is her. Daar is de uitnodiging. 'War is dar? En

wat is mijn relatie daar mee ?'
Deze manier van z itren was niet echt nodig ,

maar na het vele retraites gedaan te hebben, ging ik
Ik merkt e dar het gewoon maar een geluid was,
er her mooie van inzien. War was het een prach t ig
en dar was helemaal ok. En her was prachtig om
geschenk om nier re vertrekken met een verheven
dat het mijn gevoel voor het spiritu ele verbreedde.
spiritueel succes en te denken hoe pre crig sereen je
Het was gewoon wat er is. Daar is God die zich
de hele retraite had kunne n blijven. War een ge
uitgeeft voor een rocker. God was n i er alleen maar
schenk was het om weer helemaal in de onschuld
alle prertige, fijne momentjes, stil en sereen. Die
terecht te komen. Na een t ijdje was het helemaal
scheurt her idee van spirirualirei r helemaal aan
geen nederlaag. Je v oe lde slechts: '0, daar zijn we
Aarden. Her zegt: 'Ok, wil je God zien? Hier is
weer, vijftig mens en in een zaal die in drie-en-een
God - helemaal. Niet sleehes het deel dat jij wilt
half uur zitten allemaal proberen te overleven. Ver
zien, maar alles.'
lichte en onverlichte me ns en proberen gdijkelijk
En dan, om het even fijn af re sluiten, zaten
te overleven.' Het gevoel dat her moeilijk was en
wc, in ieder geval bij een van de retraites van het
ieder spiritueel idee over mezelf, verheven of plat
jaar, op de laatste dag de hele dag en namen we in
v l oers, stome in. ln die ineenstorting merkte ik
278
279
dat het vallen van de faade heel verrukkelijk, heel

mooi en heel sacraal was. Dit
Eenheid overal
te
was
een kans om de
zien, in elke ervaring, niet als
idee hoe her zal zijn. Wanneer het idee i nee n sto r t ,
Het eeuwig
nu
heeft de werkelijkheid van her sacrale een kans om

tevoorschijn
re
ko men. En het echte sacrale is veel
mooier dan het idee - niet zo dramatisch,
maar
veel mooier.
De dharmische relatie is een relatie die echt is.

Het mooie zit hem in het echte. Het zit hem nier
in het idee
van
de spiri tuel e relatie. Het zit hem in
de realiteir.
Neem een ogenbLik
om te controleren ofje werkelijk hier bent.
Voordat er juist enfout is,
zijn
we
gewoon hier.
Voordat er goed en kwaad is, of onwaardig,

en voordat er de zondaar ofde heilige is,
zijn wij gewoon hier.
Kom hier samen, waar stilte heerst
waar de stilte vanbitmen danst.
Precies hier; voordat je iets weet, of niet
weet.
Kom hier samen waar alle standpunten

tot n punt vervloeien,
en het ene punt verdwijnt.
280
281
Kijk maar ofje hier kunt sammkomm

waarje het eeuwige aanraakt.
en het uuwige leven en staven op elk moment v oelt.
Kom hier samen voordat je een deskundige was.
voordat je un beg inner was.
Om gewoon hier te zijn,
wmzr je bent watje altijd zult zijn,
wttar je nooit iets hieraan toe zul voegen.
ofiets vanafzult halen
r is een prachtig verhaal over et:n jonge man

die het klooster in gaat, vol energie en kl aa r
om gisteren al verlich t te raken. Hij vraagt aan de
abr: 'Hoeveel tij d zal her me kosten om verli cht
re worden? ' Waarop de abt antwoordt: ' Ongeveer

tien jaar.' De jongeman zegr: 'Tien jaar! Waarom
r ie n jaar?' Antwoorde de abt : '0, rwimig jaar in

jouw geval.' Waarop de man vraag: 'Waarom zegt
u
nvinrig j a ar? ' Zegt de abr: '0, sorry, ik vergis
me ... dertig jaar.'
Als je her echt snapt, besef je dat je door de

vraag alleen al t ien jaar krijgt. Zodra de gedachte
Kom hier samen, waar het je aan niets ontbreekt.

m waarje niets bent.
Het hier dat onbeschrijflijk I.
mtar wij elkaar alleen als m ysterie ontmoeten.
ofhelemaal niet.
Kom hier samen waarje j ezelfvindt
door jezelfniet te vinden.
Op deze plek waar de kalmte oorverdovend is,
en de stilte te md gaat om h aar te vangen.
'Wanneer zal ik echr vrij zijn?' opkomt, heeft ti jd

zich in her leven geroepen. En mee deze geboorte
van de r ijd moet je wel denken: 'Waarschijnlijk ren
minsec tien jaar, misschien eeuwig.' Waarheen kun
je gaan om hier te komen? Elke srap brengt je er
gens anders .
Dit verbaast het denken omdat het denken al
tij d denkt aan vrijhei d , of ve rlich ting, als een vorm
van verzamelen, en naruurlijk is er niets re verza
melen. Het gaat om het realiseren war je bent, wat
Kom hier samen waarje bent watje wemr re zijn

en je wenst te zijn wat je bent
en alles verdwijnt
in rtralende leegte.
je altijd gewees t benr. Deze realisatie staat buieen

de rijd, omdat her nu of nooit is.
Zodra je idee van verlichting tijdgebonden
wordt, gaar het altijd om het volgende momenr.
Miss c hien heb je een i ngri j pende spirituele erva

ring en vraagt dan : ' Hoelan g zal ik deze ervaring
vasthouden?' Zolang je bij die vraag bli jfr, zul je
282
283
tij dgebo nden bli jven. Als je nog aJ cij d genteres
her verleden herinnert, verkeer j e nier echr in het
j e op spirirueel ge bie d in
verleden. Je heri nnering vindr hier plaats. En wan
seerd b en t in tij d
en wat
de ti jd kunt vergaren, zul je een aan tijd gebon
den ervaring krijgen. Het denken doet alsof waar
je naar op
neer je in de roekomsr bent geko men is die hier.

,
Het is niet langer de toekomst.
zoek bem niet nu al aanwezig is. Nu
Om hier re zijn is het enige wat je moet doen,
paradox is
loslaren wie je denkt dar je bent. Dat is alles! En
staat buiten de tijd. Er is geen tijd en de
dat het enige wat je ervan weerhoudt het eeuwige
dan besef je: 'Ik ben hier.' Hier is waar geen geloof
te zien, is dat je geest vast zit in de tijd. Daardoor
wordt ge hecht aan gedach ren. Telkens wanneer je
ontgaat je wat hier werkd ij k is.
hier komt, ben je niers. Radicaal niets.
Heb je wel eens her gevoel gehad dat je h ie r ei
ge nli jk nier zo gr aag bent en dat je de een of ande
re prachtige eeuwige ervaring wilde hebben? Dat
en eeuwig zero. Leegte die bewust is. Lee gte die vol
is. Leegte die all es is.
Je wilt aJleen verschillende dingen, omdat je
wordt vaak gedacht, maar niet gezegd. wanneer de
nier weet wie
leraar zegt: 'Wees hier nu, op
jez.clf, bij
die moment.' Van
Absoluut
je bem.
Maar zodra je terugkomt bij
ar lege bewustzijn,
dan besef je dar er
bent war
b innen voel je: 'Ik b en hier, en ik vindf het niet
niets meer is dat je wilt hebben, omdat je
daar zijn, waar verlich

ting is.' Als je een werkelijk w aarac htige leraar hebt
zaJ je ve rtel d worden dat je je ver gist dat je nooit
je wilt.
hier bent geweest. Je benr altijd in de tijd geweest;
is niemand hier die verlicht kan zijn. Dar is her
daarom ben je hier feitelijk nooit op komen da
licht. AJlcen het idee 'ik' denkt dat her verlichting,
gen. Je lichaam was hier, maar voor de
rest was
vrijhei d bevrijding en eman c ipatie nodig heeft.
lichaam heeft je leven geleefd,
Her denkt dat het God moer vinden of een Fer
maar je hoofd heeft m ij n fantasie over het leven' of
rari moet hebben - her is allemaal h e t zel fde wan
m ijn grote verhaal over her leven' gele efd
neer je her goed bekijkt. Maar als je op een bepaald
fijn om hier te zijn. Ik wil
j e ergens anders. Je
'
'
Je
was
ve rst rikt in een interpretatie van her leven, daarom

ben je nooit echt hier geweesr.
Hier is het Beloofde Land. Het eeuwige is hier.
[s het je wel eens opgevall en dar je hier nooit weg

geweest bene, behalve in je geesr? Wanneer
284
je
je
De v r ijheid die ontdekt wordt is niet: 'Ik heb

verli ch ting bereikt.' De vrijheid is :
'Mijn God, er
'
moment d e persoon vol ideen doorziet en besefr

dat het maar me nta le bezigheid is, weet je dat er
niemand is d i e verlicht kan worden.
Ik, ik, ik. Ik
denk dit. Ik denk daL Ik ben de
moeite waard. Ik heb het. Ik heb her nier. Ik ben
285
verlicht. Ik ben het kwijt - dat is allemaal iets van
de dood kunt meemaken, vrienden kunt hebben,
het denken. Er is niemand die verlichting kan
vijanden kunt hebben- maar is nooit bedoeld om
krijgen en niemand die her kan verliezen. De hele
her serieus te nemen.
kwestie was een verzinsel. Heb je ook wel eens ge
Als je spirituele ervaringen hebt is dar een
dacht dat je leven wel een goedkope roman leek?
mooie verhaallijn. Ze komen in de meeste spiri
Zo'n Nancy Orew serie [een detectiveserie die al
ruele romans met de titel 'Mijn leven' voor. Het
loopr vanaf 1930 me t Nancy Drew in de hoofd
personage krijgt ervaringen te verwerken, komt
rol, geschreven door allerlei schrijvers onder een
dichter bij verlichting, raakt er verder vanaf, vindt
en herzelfde pseudoniem - verr.] waarin het ene
gelukzaJigheid, en verliest gelukzaligheid. Hoofd
verhaal
net wan
smk 22: 'Een ongelooRijk inzicht!' Hoofdstuk 23:
je denkt dat de serie afgelopen is, merk je dat
'Het totale verlies van her inzicht.' En zo gaar het
de schrijver het volgende al weer ugespuugd heefr
verder. Als je driekwart van de serie hebt gelezen
en zodra je dat uit hebt, komt er weer een. Maar de
{dat is net als de gevorderde ziel, nierwaar?) heb
schrijver tref je nooit in het boek aan. Oe schrijver
je inmiddels een spirituele rol aangenomen. In de
maakt zich nooit bekend en blijft altijd buiten her
eersec paar boeken was je nog maar een laag-bij-de
boek.
gronds, gewoon mens. Als je het tegen het einde
neer
na
het andere wordt verreld
en
De geest is nel zo. Na vele verhalen zegt het per
van de serie tot gevorderde ziel hebt gebracht, ben
sonage in de geest: 'Ik moer nodig verlicht worden.
je
Ik moer de bron vinden. Ik moer God vinden.
wel bijna zijn. Dat doet de ik, nietwaar? Hij zoekt
Ik moet bevrijd worden. Ik moet leven en dood
naar vrijheid binnen het verhaal, rot hij zich rea
overstijgen.' En dan realiseen her zich op enig mo
liseert dar degene die vrijheid zoekt ook her enige
mem: '0, dr is het verhaal!' en vraag zich af: 'Wie
personage in het verhaal is.
ben ik zonder het verhaal?' Je lcgr het bock dat
nu
een spirituele zoeker geworden. Je moet er
Dan plotseling de vraag: 'Wat ben ik? Wie ben
'Mijn leven' heet, neer. Je ziet dar er geen verhaal
ik zonder een verhaal?' Het verhaal houdt spomaan
en geen ik is. De ik is een verhaal. Her hele verhaal
op en de geest heeft geen antwoord, wam dar zou
omspringt !pontaan uit het niets, uit de Geest, om
weer een verhaal zijn. Dat zou het volgende hoofd
zichzelf te vermaken. Het bestaat zodat jij het kunt
stuk zijn. Maar wanneer je uit her verhaal stapt zijn
lezen- een beetje kunt lachen, een beetje kunt hui
er geen woorden meer. Je bent van de bladzijde af.
len, depressies kunt hebben, levens kunt hebben,
Er is slechts gewaarzijn, buiten het verhaal. Maar
286
287
wees nier bang. Het verhaal gaat door. Het blijft
dat het in de trein volkomen stil is, al ga je heel
doorgaan, zelfs zonder de ik. Beweging gaat door.
hard vooruit, en het voelt alsof je helemaal nier
Wanneer je de stilte van her eeuwige nu binnen
..
beweegt. Zo is het ook al s je
wezen
stil is. W;a we
treedt door de fictieve ik los te laten, zie je dar wer
eeuwigheid noemen is eindeloze beweging die ner
kelijkheid, verlichting of God is als
gens weerstand ontmoet.
een
vlam. Het
leeft, altijd in beweging, en altijd aan het dansen
Daar enige nor ie van hebben is heel belangrijk,
-de vlam is altijd hier. Maar de vlam is verganke
of je het nu begrijpt of niet, want anders kom je
lijk. Er is niets aan een vlam dat eeuwig, srarisch of
misschien naar een retraite als deze en zie je niet
stabiel is. Als dar zo was, zou zij dood zijn. Oe wer
waar
kelijkheid leeft, is alcijd in beweging, als een vlam
de schoonheid, het inzicht of de vrijheid die voorr
die van her houtblok opspringt in de lucht. Waar
komt uit deze ervaring. Maar als je die ziet als iets
heid is voortdurende beweging. Die beweging, die
statisch, alsof je die deze keer mi ssch ien
levendigheid van Waarheid, is constant. Die houdt
huis kunc nemen, zul je thuisgekomen in je han
nooit op. Ze is tijdloos. Verg ankelijkheid is het
den kijken en merken dat de stilte een dood ding
en ige dar doorgaat, het enige blijvende.
is. Het is een vlam, en zodra je die vlam met je
Er komt een to rale stilte in je

weerstand tegen beweging,
wanneer
iedere
ve rgankelijkheid,
le
het
om
gaar. Mis schien ervaar je welsrilreen
mee
n aar
hand pakt, gaat hij uit. Wanneer de levendigheid

van
dit moment zonder weersta nd e rvare n wo rdt,
vendigheid en ve ra nde ri ng afwezig is. Als elke
is het volkomen stil en helemaal in beweging,
weerstand afwezig is, is er volkomen stilte, een
je kunt haar niet pakken, omdat het pakken zelf
levendige en levende srilte. Het is volkomen stil,
alleen maar meer beweging van de vlam beteke nt.
maar in eindeloze beweging. Her lijkt stil,
Zij k an zichzelf niet pakken. Zij kan alleen zichzelf
en
heL
lijkt of er geen beweging is, alleen omdat er geen

weerstand is. Stel je voor dat je in een trein zit die
zich met honderdvijftig kilomeeer per
en
ZIJn.
In deze metafoor van de vlam is nog zoveel meer
over her
re vinden. Als je naar he r puntje van een vlam kijkt,
spoor slingert. Op de ze trein is e r geen sprake van
her uiterste puntje, Aadderr het, danst het in het
luchtweerstand, zodat je de wind niet kunt horen
rond, en geeft licht af. Her enige wat je kum zien is
in de trein, geen weerstand russen de wielen en de
de bron van her licht,
rails of tussen de veren onder de trein, zodat je nier
Da[ lichr is als de vlam
de minste weerstandstr illing kunt voelen. Je ziet
ten, realisaties, bewustwording afgeeft. Daaronder
288
289
uur
maar
het I icht zelf zie je nier.
van
Waarheid die inzich
beweegt her hare van de vlam in ons binnenste ook

als een vlam, golft als de
oceaan,
niet wild zoals
aan het puntje. Hier in het hart bevindt zich iets

dar nog dieper gaar dan inzicht. Het is de ervaring
Trouw
voordat ze een inzicht wordt. Dit golvende, bewe

gende hart is in eenheid met zichzelf. Her is zozeer
in eenheid dat her niet eens tot een realisatie komt,
maar slechts geniet van die eenheid en de zoetheid,

de prachtige liefde.
En onder her hart is
no g de basis
van
de vlam.
Heb je wel eens naar de vlam op een houtblok ge

keken. Toen ik op
een
trektocht was, keek ik op
een nacht naar de vlam op een houtblok en ik zag

maar niet waar de vlam het blok raakte. f er was
een gat russen de vlam en het blok, f de vlam was
zo zuiver en kleurloos dar
ze
nier re zien was. Ook
anneer je de realisatie van het Zelf ervaart,
vat die dan nooit licht op, wam zodra je
rrouw aan de Waarheid wankelt, vind je jezelfterug
in het hart is er een onderste basis waar leegte is.
in de afgescheidenheid. Als je niet alleen vrijheid
Die is voordat de Waarheid tor leven komt, voor
wilt proeven maar vrijheid wilt zijn, moet je abso
dat ze tot bestaan springt. En hier verzinkt zelfs de
lute trouw aan de Waarheid bewijzen, en je moet
eenheid van het hart in een grondlaag van zijn die
voor
heel eenvoudig is. Het is daar 'waar onderscheid
vrijheid een levende en voortdurende ervaring wil
nooit een blik op heeft geslagen', zoals
zijn, moer her menselijke deel
Meester
altijd met deze trouw verbonden blijven. Als

van
jou de trouw
Eekhart her noemde, waar zelfs eenheid niets bete
aan
de Waarheid bewaren
en
zich verplichten die
kent, waar de geest van inzicht is stilgevallen, waar
Waarheid re leven. Om vrij
re
zijn moet dat mense
her harr is stilgevallen is; daar is alleen het rusren
lijke deel voor altijd de Waarheid roegedaan zijn.
in de eenvoudige grondlaag van zijn.
Er wordt altijd aan mij gevraagd: 'Wanneer zal
Deze vlam van Waarheid dan, is de hele vlam
her allemaal voorbij zijn?' en ik begrijp daaruir dat
met alle aspecten ervan: her wilde. her hart en die
vrijheid voor hen herzelfde is als niet elk momenr
ongekunstelde, eenvoudige grondlaag.
bewust re waarderen, er niets van zichzelf in hoe-
290
291
ven steken, niet de minste inspa nning hoeven leve
n verbroken belofte aan de Waarheid zee hemel
ren, en dan is het antwoord natuurl ijk : 'Nooit.'
en aarde onei ndig ver uit elkaar. W anneer er iets
Daarmee zeg ik niet: o mspan je nooit , maar wel :
langskomt dar afl e idt en er een moment is waarop
erken dat je je o ntspant . We knn en omspannen
je beseft dat het een trance is en slechts het voor
en ook open van harr, beschikbaar en aanwezig
bijga an van verschijnselen, maar je doet net of her
zijn. Als we dat doen, is de implicatie voor de om
echt is, dan slui te n he mel
wikkeli n g van een relatie immens. Wat ons rot le
Maar de hemel kan me t een weer open gaan zo
vende vr i jhe i d voert is niet zozee r dat we onze aan
dra je de keus maak r
dacht erb ij houden, als wel dar we aUes met volle
zod ra je zier dar he t maar het voorbi j gaa n van ver
waarderi ng en erkenning doen. We moeten onze
schijnselen, boosheid of verveling is, zonder dat je
erkenning niet laren varen, nooir laren varen.
moei t e doet om he r te veranderen en he t gewoon
Zodra je je tro u w aan de Waarheid verbreekt,
om
en
aarde zich voor je.
de waarheid re vertellen,
bij de naam noemt.
schop je jezdf uit de vr i jheid van de Waa rhe id . Zo
Her is niet genoeg je geloften ges ca nd re doen al
dra er iets- macht, eer, een persoon, een plek, een
leen maar om je geloften gesr and re doen. Als je zo
di ng , uiterlij ke liefde, respect, erkennin g
belang
handelt, breek je de heiligste gelo ften van allemaal :
rijk er wordt dan de Waarhei d , zal je l ijde n beginnen
de gelo fte oprecht lief re hebben, de gelofte van
en zul je je afges c heiden voelen. In de Waarheid is
de dieps te overgave van het hart. Probeer niet een
alleen plaats voor de Waarheid. Dit betekent dar er
liefdeloze verplichting aan
alleen plaats is voor her zien van de Waarheid, het
een of a nder beeld of theorie over de Waarheid te
kiezen voor de Waarhei d , en het beminnen van de
houden. Dar is net zoiets als lekker acheerover ge
Waarheid. Een v urige roewi jding aan de Waarheid
leund tegen je parener zeggen: 'Ik zal nier echt van
is een keus die elk moment gemaakt wo rdt.
je houden ,
Als je zit
maar
cc
gaan om je aan het
we zullen bij elkaar blijven omdat
wachten ror deze vr i jhe id van keuze
ik dar nu eenmaal beloofd heb.' Dar is het breken
keuzeloos of automatisch wordt, neem je nie r de
van de gelofte ; hec is missc hien je houden aan de
volle veranrwoordelijkheid voor die vrijheid - de
letter van de wet, maar de ware betekenis, het hart,
kiezen tussen Waarheid en een ge
de liefde, de i ntim i reit en kwets baarhe i d onrbreekt
makkeli jk verhaal. De vurige trouw aan de W aar
eraan. H et is niet genoeg iets op een mechanische
heid is n i e r iets dat li c h t moet wo rden opgevat.
manier te doen; je hanen wezen dienen erachcer te
In navolging van de derde Zenpatriarch zeg ik:
staan. Voel dit momenr, zie hec mee een bereidheid
29
293
v r ij heid om
re
re
om her inrens te ervaren, of het nu goed, slecht of

middelmatig is. W ees emotioneel en gcvoelsmarig
volledig aanwezig, op deze plek , kwetsbaar, met je
russen jou en war er gebeur t dichten, de kl oo f rus

sen jou en het bestaan. Kwong Roshi placht vaak
te zeggen: 'Dicht de kloof, al is her maar een heel
hart. Wees gewoon aanwezig. Leef niet volgens je
klein eindje, dicht de kloof' Dan
geconditioneerde geest, leef volgens
Dicht de kloo f russen wat er is en zoals jij wilt dar
onvoorwaar
pen r alles zich.
her is, russen wat zich presenteert en war jij wilt
delijke waarheid.
De Waarheid hee ft
lief. Zij oordeelt niet. Zij
dat zich presenreert. Door te
vero
ord elen war
er
houdt een groot zwaard in haar handen en kan
is, door deze kloof, wordt de afgescheidenhcid die
meedogenloos onderscheiden wat vals en war waar
je voelt veroorzaakt. Je moet helemaal kiezen voor
is, maar kem geen wrok. Als je niet de waarheid
fer, geen ogenblik. En ook al lee k her misschien
wat er is en er mer je hele wezen de voorkeur aan

geven. Maar het is heel be langrijk dat je beseft dat
je de kloof niet kunt d icht en door wilskracht, al
leen door bereidheid. Als je probeert hem re dich
ten, wordt h ij steeds wijder. Maar hij kan zich slui
ten wanneer je bereid benr je over te geven aan war
is. W anneer het gat tus.en 'mij' en de waarheid van
het momem geslo t en is, ope n baart de Waarheid
zich als volledig aanwezig, volledig jou pure Zelf.
Dat bedoel ik wanneer ik zeg dat je de voorkeur
moet geven aan her leven, het momcm, c:n de rijk
pijn lijk, het was gewoo n ee n vurig zwaard dat er
dom van war is. Oir is n iet een neiging wt spiri t u
was om jou zov er te krijgen dat je echt de Waar
ele dissociatie. Dat kan wel, als je dat wilt, m aar dat
heid zag. Dr onder ogen durven zien is moei lij k,
is niet waar ik het nu over heb. Word kwetsbaarder
zegt regen jezelf, zul je lijden. AJs zij nier meedo

genloos was. zou je niets lere n. Waarheid vertroe
telt je nieL Leef volgens de waarheid of lijd. Zo
eenvoudig is het.
Wanneer je ie wer kel ijk van de Waarheid bewust
wordt, zul je zien dat er door elke omstandigheid
en ervaring heen al tij d van je gehouden is . Her is
geweldig om re zien dat er een draad van liefde
door elk momen t loopt. Er was nooit een slachtof
wam het
nm eemt ons ieder zweem
van
slachtof
iemand heb en tor dat magische punt komt waarop
ferschap.
Waarheid kan in vele gedaanren ror uitdrukking
komen, prerrige en minder prettige. Achter elke
ervaring zit liefde. Betrokkenheid om door alle ni
veaus van
en onschuldiger. Her is alsof je een conversatie met
zijn volledig aanwezig re 1..ijn zal de kloof
294
beiden zich eraan overgeven en kwetsbaar naar el
kaar zijn. Op dat moment is
er
magie.
Er 2ijn zoveel manieren waarop de kloof gedichr
kan worden. En manier om de kloof
295
cc
dichten
en sti lte re vinden is wanneer je in meditatie zit,
nemen van het han, of van spel, en van de diepste
gewoon zit. Als her lichaam beweegt in reacti e op
rust die je je kunr voorstellen. Het gemeenschap
de geest, wordt de srilre verstoord. Maar wanneer
pelijke dement is de volheid van de leegte. Als we
het lichaam ontspannen en onbeweeglijk blijft, z.al
echt beschikbaar zijn, is er rijkdom. Zelfs wanneer
de geest hec I iehaam gaan volgen, en kan de kloof
die leeg is en kalm en er niets gebeurt, is er een
zich
sluiten. Dan kan de stilrc in het moment gaan
schijnen. Wees je bewust van war de beweging
volheid.
Jij bent de dharma. Jij bent het leven. De bloem
veroorzaakt. Dar is slechts de geest die zich mani
en de boom zijn niets dan
ftsteen als lichaam. Neem enig risico wees altijd
nooit alleen in zijn uitdrukkingsvorm te vangen.
een beetje kwetsbaar. Wees kwetsbaar genoeg om
Her leven zaJ altijd zijn uitdrukkingsvormen aan
bewust re blijven, om de koele bries die her vuur
bieden. Dus die komen en blijven komen. Ze ko
van het hart aanblaast te voelen.
men uit het niets, net als de bloem die er de ene
De echte kracht is de kracht van liefde die

hartstochtelijk uiting geeft
le ven.
En het leven is
dag nog niet is en de volgende dag tevoorschijn
iers heel diep van
komt. Het leven drukr zich uit als een bloem, een
binnen. Het komt uit het hart, uit overvloed, nie r
mens, een inzicht en het verliezen van het inzicht.
een poging een gar re vullen. Je kunt deze vonk
Maar her leven is niet bep erkt tor zijn uitdruk
van leven en liefde door alles in her bestaa n heen
kingsvormen. Als de hele wereld op g eblaze n werd,
voelen. Je voelt hem in de lucht, in de vorm van
rou er nie r minder leven zijn, aJieen minder mani
een
festaties. Her leven
uit
aan
bloem, de vorm van een blad, de vorm
van je
z.ou
er nog steeds
zijn. Jij zou er
eigen lichaam. Je kunt er nier de vinger op leggen.
n og
Het is leven, en leven overstijgt in leven zijn. Ge
lingen van, maar wanneer de aarde weggeblazen
dachten sterven, lichamen sterven, overmigingen
wordt, is het leven er nog steeds.
steeds zijn. We maken ons er wveel voorstel
helderheid, en is als een vuur dat brandt om je in
Zoals Ram ana

Maharshi regen zijn bezorgde leerlingen zei roen
hij stierf: 'Ze zeggen dat ik wegga, maar waar z.ou
ik heen kunnen gaan?' De bloem zal ste rven maar
beweging te brengen, om je re bewege n los re laren
met het leven gaar her prima. d ank
en je bewust r.e word e n van de werkelijkheid.
kingsvorm gaar, inzichten verdwijne n , persoon
sterven, het leven blijft. Leven, God, liefde, mani

fesreen zich op heel veel manieren
ab wijsheid,
Wanneer ik niet in sarsang z it ben ik een ta

,
melijk rustig mens. Wakker-zijn kan de vorm aan-
29(i
u.
De uitdruk
lijkheden veranderen, overtuigingen veranderen.

Jij blijft.
297
Een interview
met Adyashanti
het hegm van 2004 hoorde ik mensen praten
over een opkomende 'post-zen'- leraar die het ver
mogen had ongewoon alert en helder, en ook met

mededogen
en
alledaagse humor de verwarring van
mensen over spirituele verlichting te doorbreken. Vtm

nature achterdochtig, besloot ik enige tijd bij Adya
shanti door te brengen, om dit eens van dichthij te
onderzoeken. Bij twee verschillende gelegenheden had
ik het voorrecht Adyashanti te interviewen, bijna vier
uur lang {ongeveer zolang ik hem in de ogen kon kij
ken zonder het gevoel te krijgen dat mijn hoofd zou
barsten). Merkwaardig genoeg voelde ik me na elk
van de interviews buitengewoon gezegend door Adya
shanti's aanwezigheid, alsof de zon van zijn verlichte
geest geconcentreerd op miJ. geschenen had, wat me
hielp bepaaldt' bepakende energetische patronen los
299
laten. Met dankbaarheid en
!Jan
ganser harte bied
herinner van mijn jeugd. Ik had ner als ieder ander
ik op deze plaats, aan het nd
van
de:u uitgaue
van
ook moeilijke t ij de n Ik werkte me in de nesren en
Dansende Leegte, de voLgende samenvatting aan
deed domme dingen, ner als ieder ander. Ik heb
van
het soms zw aa r gehad. Maar over het geheel geno
te
etrl
van
onze
gesprekken.
men herinner ik me. als ik terugkijk, mijn jeugd

Tami Simon: Adya, ik wu her graag ergens met
als een fijne rijd . Ik ben met een glimlach geboren,
je over hebben,
en die is het groome deel
en
ik hoop dar ik daarmee nier je
ergernis opwek, maar ik wu graag over jou praten:

Adyashanti de man, de perwon, de
mens.
van
mijn kindertijd bij
me gebleven.
Wij z ijn niet opgegroeid in wat ik een bijzonder
Adyashanti: (lacht)
religieuze familie
TS: Nier over je ideen.
teir en relig ie er op een vreemde manier wel een rol
Adya: Ok.
in speelde. Een van mijn grootvaders was heel erg
TS: Toen ik Damende Leegte uit had, bleef ik
religieus. Als
we
z.ou
noemen, hoewel spiriruali
met de familie bij elkaar kwamen
zitten met de vraag: wie is deze man? Is hij van
(en dar gebeurde vaak omdat al mijn familieleden
een andere planeer ge ko men ? Is hij echt bij ouders
- tantes en ooms, grootouders, neven en nichten
geboren?
- niet meer dan een half uur rijden bij ons van-
Adya: Ok.
daan woonden) waren spirilualiteit en religie vaak
TS: I k wil graag iets van je geschiedenis w ete n.
onderwerp van discussie. Als kind was ik niet di
War waren je familie voor mensen? Waren ze gods
rect bij die gesp rekken betrokken,
dienstig? War heb je gedaan als kind?
de wel; het fascineerde
me.
maar
ik luister
Al mijn lievdingsfilms
Adya: Ok. Ik ben geboren in, zoals ik me later
gingen bijvoorbeeld over religieuze onderwerpen:
r eali seerde - hocwel ik het toen ook al enigszins
een groot spiritueel epos als Dt Tien Geboden, met
besefte- een echt geweldig gezin. Ik had rwee fijne
Charlton Hesron, of Ben Hur. Er besrond dus al
ouders en twee zusjes: een jongere en een oudere
vroeg een belangstelling voor spiricualiteit en reli
zus. Wa t ik me herinner van de tijd waarin ik op
gie, maar die
groeide, is dat ik bijzonder gelukkig was. Iemand
ik opgroeide af en tot: wat je mystieke ervaringen
vroeg mijn vader eens war hij zich her meest van
zou kunnen noemen. Als kind vond ik ze nooit
mijn jeugd herinnerde en hij zei: 'Hij had altijd
mystiek, speciaal of zelfs maar ongewoon.
een glimlach op zijn gezicht.' En dat is war ik me
300
was
nooit openlijk. Ook had ik toen
TS: Welke my5tieke e rvaring en?
301
Adya: Nou, er verscheen 's nachts bijvoorbeeld
naar mensen te kijken, want war
wel eens een wit licht aan het voeteneind van mijn
had een zekere kracht, zoals ik het dan maar noem.
bed.
Als ik iemand in de ogen keek en ik deed dat te
TS: In de vorm van een bol?
er dan gebeurde
lang, dan veronrrusrte hen dar. Ze wisren zich dan

geen raad. Ze wisten wel
dar er iets abnormaals
Adya: Ja, als een bol van wit licht aan her eind
van mijn bed. Zoals de meeste kinderen beschouw
gebeurde, en daarom keken ze vaak de andere kam
de ik die dingen als helemaal niet ongewoon. Ik
op. Ze kiegen dan een blik in hun ogen waaruit
dacht slechts: '0 ja, vannacht is de witte lichthol
bleek dat ze bang waren en wisten dar er iets gaan
bij me op visite geweest.' Het was al rijd een beetje
de was wat
intrigerend
angst aanjagen, daarom probeerde ik dat niet re
en
ook wel mooi. Ik had allerlei van
ze
niet begrepen. Ik wilde
mensen
geen
dergelijke ervaringen als kind. Soms keek ik naar
vaak te laten gebeuren. Oir duurde meestal n
mijn klerenkast of ladekast en merkte dat ik ermee
drie dagen en dan voelde ik me zo'n beetje n mee
samenvloeide en mijn ladekast werd. En op dar
alles, zo'n beetje eeuwig, tijdloos,
momenr vond ik het heel prettig en ook wel inrri
volslagen andere hoedanigheid. En dan verdween
gerend, maar het
her weer. Dergelijke dagen waren er ongeveer drie,
kwam me niet ongewoon voor,
omdat het gewoon mijn ervarin g was.

varingen re krijgen die ik nooit aan iemand vertel
ze plaatsvonden noem
TS: Heb je daar nooit met je ouders over gepraat?
Adya: Nee.
de ik 'zo'n dag.' 'Zo'n dag' was bijvoorbeeld als ik
TS: Mer leraren
's morgens wakker werd en het bijna was alsof ik
Adya: Nee. Ik heb
kon voelen dar alles n ding was. Op
bezocht door een
vier of vijf keer per jaar.
Als tiener op de middelbare school begon ik er

de, maar de dagen waarop
tot
een
van die
of iemand?
er
nooit over gepraat.
Hec
eerste bezoek - het meest ingrijpende bezoek ei
dagen had ik het gevoel alsof er iets heel anders
genlijk- vond plaats
door mijn ogen keek, iets volkomen mysterieus,
school zat. Ik bevond me op
en heel oud en eeuwig. Ik leerde dar ik een beetje
ik altijd graag bij het klimrek speelde en waar ik
voorzichtig moest zijn als ik naar school ging op
het fijn vond. En ik srond stil bij
zo'n dag omdat wat er door mijn ogen keek echt
plein en keek naar
wen
ik nog maar op de lagere
het schoolplein waar

her begin van her
heel goed en intens naar dingen wilde kijken. En
aJ die kinderen die speelden op

de grasvelden erachter. Plotseling leek het of iets
ik moest er voor oppassen niet te geconcentreerd
dit kind volkomen opzij duwde en er iets onme-
302
303
relijk groots door me heen keek. En toen kwam
op spiritueel gebied ben tegengekomen die een ge
die gedachre in mijn geesr. .. of ergens kwam de
lukkige jeugd heeft gehad.
gedachte vandaan: we hebben het kind opzij ge

duwd. Ik bevond me helemaal aan de buitenkant
Adya: D at is mij ook opgevallen. Dat vind ik

ook onthutsend.
van dit bewustzijn, volledig opzij geduwd. En her
TS: De meeste mensen die ik ken die zich aan
was aJsof ik mer die andere ogen keek. .. de enige
getrokken voelen tor spirituele zaken doen uitspra
manier waarop ik her nu kan beschrijven is dat het
ken als 'niemand begreep me als kind.' Een zeker
was alsof ik door de ogen van de eeuwigheid keek.
gevoel van 'ik hoor hier niet; ik ben een misfit.'
Er keek iets dar de indruk maakte heel oud,

rcgelijkenijd heel jong en onsc h uldig
maar
Adya: JuisL Nou, ik wist al dat ik nergens bij
ijn En ik
hoorde en dat heeft: me nooit gestoord. Ik wisr
te z
keek naar buiten en her eersrc war ik me realiseerde
dar ik een beerj e anders
was dar niemand op dit hele schoolplein -leraren
ren. Maar zo was ik gewoon. lk was een beetje een
en k i nderen - op dezelfde manier keek. En ik had
einzelgnger, in zekere zin. Maar ik speelde ook
ook nooit eerder
gekeken Her was werkelijk
op her klimrek op school en had altijd een paar
zeer opzienbarend. Her beangsdgde me niet, maar
vrienden. Ik voelde inderdaad dat er iets aan mij
her was heel onthutsend. Dar d uurde een tijdje,
was dat min of meer anders was - niet speciaal,
waarschijnlijk de rest van de dag.
gewoon anders- vanafhet pr ille begin. Om de een
zo
was
dan andere kinde
TS: Je was ongeveer vijf of zes jaar?
of andere reden heb ik dat nooit genterpreteerd
Adya: Ik denk dar ik in de derde klas zar. Waar
als een gebrek, ik denk grorendeels dankzij mijn
chijnlijk was ik acht of negen, denk ik zo.

TS: En hoe zie je 'zo'n dag' nu?
Adya: Nu? Ik zou het een voorproef

Een voorproef van iets dar
zou
ouders. Toen ik op de lager school zat, kwamen ze

erachter dat ik dyslexie had. Ik stel me zo voor dat
noemen.
komen en dar ook
ze vandaag de dag tot de diagnose ADH[) zouden

zijn gekomen, zeer waarschijnlijk.
kwam, iets dat veel belangrijker zou zijn. Die da
TS: Waarom?
gen waren als voorproeven, voorproeven van om
Adya: Omdat ik me niet erg goed kon concen
waken, flitsen van bepaalde aspecten van bewust
treren. En ook had ik veel energie. Zelfs als ze die
wordi ng
diagnose hadden gesteld, zou ik her niet hebben
TS: Nou Adya, ik wist dar je een ongewoon
gezien, en zie ik het niet, ten minste niet in mijn
mens was, maar je bent geloof ik de eerste die ik
ervaring, als een probleem of iets abnormaals of
304
305
iets waar je medicijnen voor moet hebben of aan
Adya: T ja, dat is het vreemde. Op een dag, waar
geholpen moer worden. Ik was gewoon een kind
weet ik eigenlijk niet, las ik iets over verlichting. Ik
met veel energie. En ik had dyslexie. Ik zag cijfers
denk dat het een boek over zen was. Hoe ik daar
en leners achterstevoren, en bij bepaalde reken- en
aan kwam weet ik eigenlijk ook nieL
taalonderwerpen bleef ik niet in de klas maar ging
TS: Hoe oud was je toen?
naar een rermdial teachzng klas voor die vakken. Te
Adya: Negentien of zoiets. Toen ik over verlich
rugkijkend is het verbazingwekkend dat ik me niet
ting las, ging er iers in me aan als een lamp. Het
vervreemd voelde of gesoleerd of minder dan de
intrigeerde me. Ik dacht: Wat is dat? Het maakte
kinderen
me heen. Her lijkt bijna ongelooRijk
me ontvankelijk voor dat interessegebied. War me
dat ik het n ier zo opgevat heb. Mijn moeder had
aanmoedigde me hier verder in re verdiepen was
een geweldige mantra - ze zei altijd: 'Ja, je hem
dar ik een oud-oudtante had die zeer helderziend
anders.' Ze zei ook: 'Ja, je bene een rare.' Wam mij
was; er was in de familie bekend van haar dar ze
moeder was ook geweldig raar. Ze had een groot
met allerlei mesjogge dingen bezig was. Nu zie ik
gevoel voor humor. We zaten al tijd re geinen. Mijn
in dat ze spiritueel ver gevorderd was. Ik weet nog,
beide ouders en mijn hele familie hebben een groot
als ze een kamer binnenkwam, dat het leek alsof
gevoel voor humor. En daarom was haar mantra:
haar ogen in brand sronden. Ze was in de negentig
'We zijn fantastisch. Jij bent een rare. Ik ben een
roen ik haar kende en toen kon
rare. En raar is absoluut fantastisch. Het is gewel
projecteren. Ze kon uit haar lichaam gaan en over
dig. Wees er blij om.' Er was iets in mij als kind
al heen gaan waar
dar dit gewoon voor waar hield. Ik geloofde her.
bang maakte omdat ze dan wist war er met ieder
Ik dacht niet dat raar beter was. Her was alleen
een aan de hand was, en ze wist wanneer mensen
geweldig; het was fantastisch. Ik denk dat ik echt
zouden sterven of al waren gestorven. Ze zei din
geluk had. Ook aJ
en
gen als: 'Waarom bel je dinges niet even, want die
situaties waardoor ik her gevoel kon krijgen min
gaat al bijna dood.' En daarom had ze zich moeten
der te zijn dan andere mensen of apart of war dan
aanleren haar mond te houden.
om
waren
er allerlei ervaringen
ze
ze
zichzelf astraal
maar wilde, hergeen mensen
ook, ik heb dat nooit zo genterpreteerd. Jk dacht
TS: Zeker.
gewoon dat her bij
Adya: Haar helderziende vermogens hield ze
me
hoorde.
TS: Wat was de aanzet, je beweegreden, om je

met spirituele on tdekkingen bezig te houden?
.306
vaak verborgen. Ze vertelde her op een dag alleen

in
'r
geheim aan mijn moeder. In ieder geval, ik
307
rale projectie interessant klinken, en her
het was een beetje beangs ti ge nd. maar her was te
viel samen met het momenr waarop ik belangstel
g el ijkert ijd ook opwindend. Dat momenr was het
l ing voor deze hele kwestie van vcrlichcing kreeg.
moment waarop mijn leven een wending nam. Die
Daarom kocht ik een boekje over hoe je je astraal
ochtend. Het was geen beslissing. En ik probeerde
kon projecteren. Je moest bepaalde stappen vol
nier aa n pijn re ontsnappen.
vond
as t
gen. Een ervan was rien minuten in meditatie zi t

ten, en daar na al die andere dingen. Nou ja, die
TS: Was er geen ex istent i le wanh oop in het
hart van de negentienjarige Stephen Gray?
a.uale projectie is mij helemaal niel gcluk c Ik leek
Adya: Nou) mi sschien wel een beetje. ledere
rake t die nooit van de g rond kwam. Maar
keer wanneer je jouw vcrhaal probeert te vercellen
tijdens de eerste keer dat ik rien min uten in medi
komt her er altij d zeer gedeelrelijk uit. Er waren
tatie zat, was er iets dat me echt inrrigeerde. Ik wist
h eel wat
niet war het was, maar in meditatie kwam ik in
scheidingen of momenten die heel erg moei lij k wa
cumact met iets,
ervaringsgebied dac me echt
ren -dus ik wil niet net doen alsof ik nier een paar
fascineerde. Ik vcrgat onmiddellijk alles over as
heel moeilij k e momenten in mijn leven heb gehad.
trale projectie, en had her ge voel dat meditatie iets
Ik doe ook nie t
behe lsde dar echt bel an grijk voor me was. Daarom
niet op de een of andere manier een rol hebben
begon ik te mediteren, en las ik
nog een paar
gespeeld in deze hele zoekt ocht naar verlichting.
boeken over her onderwer p. Binnen een paar we
Ik kan a lleen zeggen dat ik vanaf het prille begin
ken werd ik op een ochtend w akker en besefte dat
g enteresseerd was in de vraag
het leven dat ik geleid had, m ijn leven nier meer
de waarheid of de uiteindelijke werkelijkheid te
was. Ik wist gewoon dar dit l even niet van mij was,
make n heeft. Die vraag
dar her webchoord e aan deze zoekrochc naa.r ver
een ochtend wakker en dacht dat niets in mijn le
lichting. Waar het ook heengaa t , waarheen her me
ven zin had als ik er niet achter kwam wat er
ook leidt, ik heb niet eens meer een keus. Her om
de hand was .
wel
een
een
&M.
rnamenren
net
in het leven- vcrschrikkelijke
alsof die moeilijke mornemen
zette
wat
mij
verlichting met
aan.
Ik werd op
aan
wikkel de zich van n van mijn interesses tot iets
TS: Ben je op de universiteit geweest?
dar mij had overgenomen. Ik voelde heel imurief
Adya: Ik heb een tijdje op de universiteit rond
dat het 't heft in handen had. Het had de rouwtjes
gel ope n en ben uiteindelijk vijf of zes jaar op een
in handen genomen
streek col l eg e geweest.
en zou
op de een of andere
man ie r mijn verdere leven uitmaken. En, weet je,
308
TS: War heb je daar g estu dee rd?
309
Adya: Van alles. Toen ik er pas kwam, oer van de
middelbare school, dacht ik dat ik therapeut wilde

worden. Ik had toen a1 een heleboel boeken over
TS: En hoe streefde
je daarnaar?
Adya: Nou, ik vond mijn leraar op mijn twin
tigste, ongeveer.
psychotherapie gelezen, enkele honderden waar
TS: Kun je ons verrellen hoe dar ging?
schijnlijk. Merkwaardig genoeg heb ik de lagere
Adya: Ik vond haar naam roen ik een boek la
school doorlopen bijna zonder iets te lezen, als ik
van Ram Dass, Reis
her voor elkaar kreeg. Maar zodra ik werd gegre
boek stond een lijst met spirituele centra. In die
pen door die hele verlichring, begon ik boeken re
tijd, vijfentwintig jaar geleden, konden de meeste
verslinden over alles war mij daaraan interesseerde.
spiriruele centra in het land op een lijst van vijf
Ik dacht dar ik psycholoog wilde worden, en ik
bladzijden achterin her boek. Nu heb je er waar
ging naar mijn eerste psychologiecollege en dacht,
schijnlijk boekdelen voor nodig. Ik was genteres
nee, ik snap her, ik weer waar dit over gaat en daar
seerd in
ben ik niet in genteresseerd. Toen dacht ik: soci
Gatos-op slechts tien minuren afstand van waar
ologie dan. Ik volgde een paar sociologiecolleges,
ik woonde- en ik dacht, god, her is
maar besefte onmiddellijk: nee, dat is het niet.
dat er iemand zenonderricht geeft in Los Gaws.
rk wilde geen godsdienstgeleerde of -deskundige
Mijn leraar [Arvis Justi] had trouwens geen idee
worden. En zo dreutelde ik vijf of zes jaren rond
hoe ze in dar boek terecht was gekomen, omdat
op het junior college. Om de een of andere reden
nooit veel adverteerde. Maar op de een of andere
was ik heel goed in filosofie, maar ik wist al heel
manier was ze er in terechtgekomen. En toen ik
gauw dat dir het niet wa.s, nee. Geen van die lera
naar her adres op de
ren had de waarheid gevonden waar ik naar zocht.
een of andere grote zentempel of iets dergelijks,
Dat kon ik wel merken. Dat wa.s dus mijn tijd op
maar
het college. Ik zat er nier echt op. Ik zochr wel een
een bord
roeping, maar ik zocht ook iets dar hetgeen er in
glazen schuifdeur werd ik begroet door een oudere
mij omging ter sprake bracht. En ik kon het niet
dame die zei: 'Kom verder.' Zo heb ik mijn leraar
vinden. Dus na tweehonderdvijftig lesuren op het
on tmoet Ze gafheel onopvallend les in haar eigen
streekcollege, ging ik gewoon nier meer. Ik werkte
huis.
z.en
naar
Verlichting. Achterin her
en zag dar er een centrum was in Los
wat ik aantrof
met
niet re geloven
ze
lijst ging, verwachrre ik de
was
een huis in een wijk, en
'ingang achterom.'
En bij de zwart
in de motorhandel en ik werd volkomen in beslag
TS: Hoe wist je dat dit de leraar was voor jou?
genomen door de wekrochr naar verlichting.
Adya: Tja, dat is nog zoiets vreemds aan mijn
310
311
spi r i tuel e leven- ik ben nooit op leraren gericht ge
dar d a metje bij mij in de buurt voor handen waren.
weest. Ik heb op een heel zakelijke manier naar een
En da t bracht echt een schok teweeg, omdat ze zo
leraar ge1-achr, nee zoals je naar een goed wiskun
gewoon was, zich niets verbeeldde, niet de leraar
deleraar zou zoeken als je wiskunde wilde leren. Ik
speelde en dergelijke d ingen. Om de een of andere
was genteresseerd in verlichting. Ik wilde een spi
reden kon ik, als ik een retraite had gedaan en weer
riruele leraar omdac zo iemand mij misschien kon
terug was bij haar, zien war ik over her hoofd had
helpen vinden war ik zochr. Ik was nier op zoek
gezien, en war zij al beschikbaar had. Ik z.ag her
naar iemand om te vereren. Her k-wam nooit in me
werkelijk. En ik was
er
echt verbijsterd
over.
En
op dar iemand her voor mij kon opknappen. Dat
vanaf dar moment had ik geen behoefre meer om
zocht ik niet. Ik was een beetje teleurgesteld omdat
ergens anders he en
re gaan.
een van waar ik was opgeg roe i d - en je mediteert
TS: Denk je dar zij verlicht was?

Adya: Dar zou je haar moeren vragen.
TS: Leeft ze nog?
Adya: Zeker. Ze komt hier 1.elfs elke vrijdag.
in haar woonkamer. Aan de buirenkam is er niet
Misschien loop je wel eens tegen h er lijf. Ze labelt
bepaald iets indrukwekkends aan. En roch ging ik
tapes in de sangha.
er om de een of an dere reden steeds weer naartoe.
langere retraites te doen, omdat zij die niet deed.
TS: Echt waar

Adya: Ik maak g een grapjes. Ze geeft geen on
derr icht meer. Ze is een paar maanden nadat ze
me had gev raagd of ik les wilde geven, er zeli mee
opgehouden. Ze wist ni er dat ze er mee zou stop
pen. Her is gewoon . .. opgeh ouden.
TS: Waarom zei je dat ik her aan hr moest
Daardoor had ik denk ik zes of zeven jaar een relatie
vragen of ze verlicht is of nier?
ik twintig jaar was en romantisch genoeg om te

denken aan zen-gewaden en rempels en zo. En dan
is daar zo'n dametje in zo'n buurtje - tien minu
En na verloop van t i j d realiseerde ik me da r dit

mijn l eraar was. Ik gi ng ook wel eens ergens anders
heen, voornamelijk naar centra w aa r ze me
stuurde om langere retraites
te
naarroe
doen. Ze sruurde
me naar her Sonoma Mountain zencentrum om
bergen. De groorste impact die deze lange retraites
Adya: Omdat ik her eigenlij k niet prenig vind

om over de verlichting of het gebrek aan vcrlich
hadden, bes tond eruit dat ze mijn ogen openden
ting van andere mensen te praten. En in die rijd
voor her feit dat alle waarheden waar in her zen
was het, al lijkt dat gek , niet bijzonder relevant
centrum op gewezen werd, in feite in her huis van
voor me.
mcl
Kwong Roshi
en
deed ik elk j aar retraites in de
312
313
TS: Dar vind ik nier gek.
tOen u zag dar het daar de tijd voor was. Her is een
te
ware les in nederigheid geweest. Hier zie je iemand
rugdenk, vind ik het gek. Als ik vanuit de posi tie
die dertig jaar leraar was, roegegeven, op kleine
waarin ik me nu bevind een leraar moest zoeken,
schaal, maar die niettemin die rol heeft gehad,
zou her buirengewoon relevant zijn. Ik zeg niet dar
en die nu naar kamoor komt om tapes te labelen
ik er niet aan dacht, maar ik was er alleen maar
omdar ze de dharma wil blijven dienen. Wat een
in genteresseerd of deze persoon mij op weg kon
geweldig voorbeeld van wat her echt berekent om
helpen. Of ze ver genoeg gevorderd was. Dar was
niet in
eigenlijk alles waarin ik genteresseerd was. En ik
over hoc er naar je gekeken wordt. Daar niet aan te
zag dat
hoeven beantwoorden, maar werkelijk onder ogen
Adya; Dar is hec wel. Dat weer ik. Als ik
ze
me zeer duidelijk wel op weg kon hel
pen. Ze was beslist een stuk vcrder dan ik.
re
een
rol te blijven steken, of bezorgd te zijn
zien wat er gebeurt. Ik leer nu nog van haar. Ze
leert me iets door me iets te laten zien wat volgens
TS: En nu labelt ze tapes?

me had
mij heel weinig mensen kunnen. Ze is iemand die
gevraagd of ik onderricht wilde geven en ze her
haar rol echt kan opgeven en gewoon doet wat er
zelf niet meer deed, werd er een groot gezwel, zo
nu nodig is, of her bekend of onbekend is, in her
groor als een golfbal, achter haar oog omdckt. En
verborgene of duidelijk zichtbaar. Her is een echte
door de operatie om de
les voor me geweest.
Adya: Ja-ja. Ongeveer een jaar nadat
r u m or
ze
re verwijderen - je
weet dat die zeer riskante operaties zijn - is ze de
TS: Ok. Terug naar de Adya van even in de
controle over de ene helft van haar lichaam een
twintig. Je werkt in een mororzaak. Je medireerr.
djdje kwij t geweest, en zijn haar geheugen en
Je gaat naar retraites.
en
kele cognitieve functies aangetast. Het heeft een
Adya: Ik had een kleine zendo in de achtertuin
tijdje geduurd voordar ze daarvan zo goed hersteld
gebouwd,en ik mediteerde russen de rwee en vier
was dat ze weer kon rijden en mobiel kon zijn. En
uur per dag, verslonJ boeken met kruiwagens vol,
nog steeds heeft
problemen met haar geheugen.
en schreef veel, ook in mijn dagboek. Ik benader
Maar ik zeg altijd tegen haar dat haar geheugen
de spiritualiteit vanuit elke hoek die redelijk leek.
op her mijne lijkt, en er dus niet veel is om over
Toen ik even in de twintig was, zag alles er heel
te ldagcn. Het herstel dar ze doormaakt duurt nu
anders uit dan nu. Ik had niet echt gelijkgezin
al ongeveer acht jaar, en daar heb ik heel veel van
den. Ik had niemand van mijn leeftijd die hierin
geleerd -door te zien hoe ze de rol van leraar opgaf
genteresseerd
ze.
314
WelS.
Ik praarre er zelfs zelden met
i I 'i
iemand over. De:- meeste mensen die het beoefen
Dus op een dag zir ik in mijn kamer en die fon
den waren veel ouder dan ik, dus ik stond
tein van inrensiteir kwam omhoog, en ik dacht: 'Ik
er
heel
moer erachter komen wat waar is, en wel nu met
erg alleen in.

TS: En "'vam daar op een bepaald m oment een
een.' Dus ik ging de ruin in en ging zitten medite

ren en ik deed enorm mijn best om mijn geest sril
vera nd ering i n?
Adya: D e eerste v erander ing kwam toen ik
te krijgen en door
een
barrire heen te breken. En
vijfentwintig was. In Je meditatie was ik echt op
binnen een minuut had ik alle inspanning van de
een zeer agressieve, mannelijke manier bezig ge
afgel open vijf jaar in ongeveer n minuur gesto
weest om verder re komen - door met alle macht
ken. Plotseling besefte ik gewoon: 'Ik kan da niet.
de poorten van de verlichting re b esto rmen met
lk kan dit nier.' En zodra ik had gezegd: 'Ik kan dit
he el veel inspanning en een grote vastberadenheid,
nier', voelde ik hoe alles zich tegelijk ontspande.
omdat ik dar gewend was. Ik was altijd een atleet
En roen alles zich ontspande was er een innerlijke
geweest en een eerz.uchtige mororracer. En ik was
expl os ie, en dat is de enige omschrijving die ik kan
dysleccisch. Ik had gelee rd dar ik kon krijgen wat
g eve n. Er was een enorme innerlijke explosie, mijn
ik nodig had en wat ik wilde door h:1rder te werken
hart ging sneller kloppen, mijn ademhaling ging
dan ieder ander. Dus dacht ik dat her met spiritu
moeizaam en ik dacht dat ik dood ging omdat mijn
aliteit ook zo moest. En z.cn voedt dat idee ook. Je
harr sneller !dop te dan her ooit in mijn hele leven
weet wel, medireer iedereen d'r uit. Zen lijkt dar
gedaan had. Omdat ik een atleet was, was het mij
onbewust aan te moedigen. En zo li ep ik zes of
zeer bekend hoe mijn hoogste hartslag voelde. En
acht maanden lang naar mijn werk in Palo Alm
dit ging daar zeer ver overheen. Ik dacht letterlijk
en j u inde mezelf op door onderweg voort durend
dat mijn hart 1.ou barsten. Op enig moment k"Wam
re vrag en : 'War is dir? Wat: is dit? Wat is dit? War
de g ed:.c ht e in me op da r deze energie, war die ook
is waar?' Ik dacht lenerlijk dat ik elke dag gek kon
was, mijn dood zou zijn. Ik dacht: 'Dit kan ik niet
worden, wanr ik geloofde niet dat een mens een
derg elijke innerlijke intensiteit zo lang kon vol
ik had was: 'Als
houden. lk verwachtte beslist dat ik op
komen war waar is, dan g oe d, dan ben ik bereid
rn
e n dag
een psychiatrische kliniek zou belanden, omdat
nu
lang volhouden.' En de volgende gedachte die
re
er
dit voor nodig is om erachter re
sterven.' Dar had niets moed ig s of macho
ik mezelf psychisch letterlijk naar een zekere grens
achrigs, het was gewoon een fe it. Her was: ik ben
duwde. Of geduwd werd.
bereid re sterven. Pum uit. Afgelopen. En zodra
316
ik dat tegen mezelf gezegd had, en het werkdij k
Het gekke is dar tegen de tijd dar ik buiten srond
meende, ging de energie weg . Plot seling bevond
zo'n stemmetje dar ik vanaf die rijd vaak hoor, mid
ik me in de ruimte ... werd ik ruimte. Het enige
den in die ontzaglijke openbaring van blijheid en
wat er
was, was ru
imt e . Slechts oneindige ruimte.
En in die ruimte voelde ik ie ts als een download
gelukzaligheid en geweldige opluchting, 1.ci: 'Dit is

her niet. Ga door.' En ik dachr: verdomme, mag ik
van inzichten, maar die kwamen zo snel dat ik niet
nu niet even genieten? Een o genblik maar? Maar
t:ens wist welke her waren. Dar ging met honder
dar stemmetje zei weer: 'Dit is het nier. Ga door.'
den inzichten per seconde. Alsof er een comp uter

programma in je computer wordt geladen. Ik had
het gevud alsof er iets zo snel in me wer d gedown
load dat ik e r g een stukje van kon begrijpen, maar
ik kon de inzichten
naar
binnen voelen ratelen.
En ik zat daar ruimte re wezen en die inz icht en

in mijn organi s me gedownload te krijgen en dat
ging nog een tijd door, ik weet niet hoelang, een
En ik
wist
dat he r
zo was.
stem niet ontkende wat

ze i
er
E rgens wist ik dat deze
gebeu rd wa.. De stem
nier: 'Dit is nier van waarde, dit is niet waar, dit
is niet relevant.' Dezesrem zei: 'Er is meer. Je hebt

nog niet alles gezi en. Je hebt een zeer belangrijk
dee l gezien, maar ga d oor. Blijf hier niet stilstaan.'
Maar op dat moment is al le s veranderd . Vanaf
dar momenr verdween de energie van
spi ri tuele
tijdlang. En wen sropre her en werd het op een
zoeker - die wanhopige drang - en zou nooit te
bepaald moment d uidelijk dat ik van mijn kussen
rugkomen.
moest opstaan, en ik deed
at ik
altijd
deed: ik
stond op en keek naar her boeddhabeeld dat ik op

een altaartje had staan en maakte een buiging . En
zodra ik voorover boog, barstte ik in lachen uit. Ik
had nog nooit zo uitbundig g elachen. Her gek.c;te
is dat ik dacht:
'Jij sch urk,' dit t egen Boeddha, 'ik
heb je vijf jaar nagejaagd.' En op dat moment wist

ik war ik nagejaagd had. Ik had het. En ik kon her
gewoon niet geloven . Er was een g evoel van goh,
ik heb nagejaagd wat ik aJ was. Ik moes t dus hard
lachen en liep naar buiten. Dat was de eerste ver

lichtingservaring.
318
Her wa.r, zinloos me zo druk re maken
om ie ts re bereiken wat ik al had, om te proberen

te worden war ik wist dat ik ai was.
TS: Hoe wu je deze ervaring noemen? Je had
'voorproefjes' toen je jong was; dit was een . . . ?
Adya: Ik zou het een be wustwording noemen.
TS: Ok.
Adya: Maar ik begreep niet waarvan ik me be

wust was geworden. Wat ik be sefte was dat ik was
waarnaar
ik zocht . Ik wist: ik ben wat ik zoek. Ik
ben die waarheid. En meteen daarna kwam de vol

gende vraag: 'War is dit?' Ik ben her. Ik weer dat
ik her ben. Maar ik weer nie t wat her is. Dat is
319
het gedeelte dat ik nier weet. Er was een bewust
mijn dagelijkse leven niet overheersend gedroeg,
wording, maar die was nier com pleet . Het was een
was ik in atletisch opzicbr zeker dominerend. Zelfs
deel
hel plaatje, misschien een groot gedeelte
roen ik ging beseffen dat ik mijn oude zelfbeeld ge
ervan, maar er kwam bijna onmiddellijk een vol
woon in stand hield, kon ik daar om een of andere
gende vraag op: 'War fs dit?' En dar werd mijn vol
reden niet mee ophouden.
van
gende vraag.
Toen ik ongeveer zesenrwintig was kreeg ik een
Ik bleef veel medite ren. Uiterlijk deed ik alles
ziekte die niemand kon thuisbrengen. Daardoor
wat ik daarvoor deed, omdar ik w ist dar er meer
lag ik zes maanden in bed. Ik functioneerde op een
was,
laag pitje, maar her stelde niet veel voor. Gewoon
en
meditatie was mijn onderzoeksmethode.
Maar vanaf dat momene gebeurde het meeste wal
ziek. Misselijk. Her
er op spiritueel gebied gebeurde nier op her kus
derd over een periode van zes maanden. Na zes
wat
en na
he r andere, onvermin
in spirituele zin in de vijf
maanden is er natuurlijk nier vee l over van de at
of zes jaar daarna gebeurde, vond eigenlijk in mijn
leer. En het was een heerlijk gevoel dar de adcer uit
dagelijkse leven plaats. Ik was atleet en ik ont
mijn systeem was verwijderd , wanc je kunr moei
leende mijn idemiteit in hoge mate aan het adeer
lijk de dominanee atletische persona zijn, als je zo
zijn. Dus zelfs na die verlichcingservaring reed en
zwak bene als
erainde ik nog wel als een eerzuchtige motorrijder,
d voelt fantastisch. Her was een heel goed gevoel
ook al racete ik niet meer met de motor. En ik be
om die persona kwijt te zijn. Her was een hele be
gon me af te vragen waarom ik dar deed. Waarom
vrijding.
sen. Her
meeste
er
een
pasgeboren poesje. En ik besefte :
oefen ik alsof ik een atleet van wereldklasse ben,
Ik wou dar ik kon zeggen dat dit her einde van
terwijl ik dat niet ben? Ik zag langz.amcrhand in
her vcrhaal was. Maar een jaar later, toen ik weer
dat het ging om een restje zelfbeeld. Her was een
gezond was, werd ik op een dag wakker en begon,
heel goed zelfbeeld om te hebben, zou je kunnen
nier eens bewust, re traine n . Ik begon gewoon weer
1.eggen
, van niet alleen maar lichamelijk fit zijn ,
va n voren af aan. Ik realiseerde me nier wat ik aan
maar het beeld dat bij een adeet van hoog kaliber
het doen was tot ik er al een rijd mee bezig was,
hoort.
en roen dacht ik: daar doe ik het weer. En ik weer
TS: Dat je cool bem.
waar het mee te maken heeft. Het heef t
re
ma
Adya: Ja-ja, je bent dan cool. Je bent fYsiek

dominant. En hoewel ik me tegenover mensen in
graag losgelaten toen ik besef te waar ik mee bezig
320
.321
ken met dar zelfbeeld. die persona. En ik had her
was, maar daar was ik niet klaar voor. Zo kreeg ik
Met al die ziektes en die relatie, was ik echt over
weer een ziekte van zes maanden, en dir keer was
hoop gehaald. De onechtheid was beetj e bij beetje
het erger. fk had een sinusinfecrie, een longont
uit me losgescheurd. En toen dar deel voorbij was,
steking en de ziekte van Pfeiffer. En daarmee was
voelde i k me echt heel vrij. Her was heel heerlijk.
her voorgoed afgelopen met her zelfbeeld. Toen die
Ik was terug in de leegte en b egon te begrijpen hoe
pcrsona eenmaal door die ziekte was weggenomen,
ik op een eenvoudige, menselijke manier ruimte
is het verl a ngen om haar weer op re bouwen niet
kon zijn. Gewoon midden op een nouoir sraan
teruggekomen. Dat is spirituele ontwikkeling, in
en
mijn optiek. Niet je zelfbeeld kwijtraken door me
zijn of iemand moest lijken. Her verlangen om
ditatie ... gewoon op de harde manier. Her is een
op
intelligentie die het heft in hand en neemt
mijn systeem gerukt En het uitrukken
en
ons
nier het gevoel krijgen dar ik iemand moest
een
bepaalde manier gezien te worden was uir

.
was
niet
allemaal l aat doormaken wat we door moeren ma
makkelijk en het was nier leuk, maar her eindre
ken om los te kunnen laten.
sulraar was ee nvoudig fantastisch. Terugblikkend
T i jdens die periode had ik ook wat ik een vol
kan ik zeggen dat dit me voorbereidde op war ik
slagen belachelijke relatie zou willen noemen, die
mijn 'uiteindelijke verlichting' zou willen noemen.
hee l ongezond was. Die relatie dreef op mijn on
De verlichting die volkomen helder was, kwam
verwerkte schaduwaspecten. Je wordt verliefd op
onmiddellijk na de ervaringen waarbij mijn oude
al je zwakheden, en dat haalt het slechtste in je
imago werd uitge rukr . Hoewel, ze kwam een paar
boven. In mijn geval deed de relatie een beroep op
maanden later, korr nadat Annie en ik getrouwd
verschillende rollen, de helper bijvoorbeeld, en dat
war en.
was natuurlijk een complete ramp. Gelukkig hield

de relatie na een tijdje op,
lk
was
driendertig, en ik
was ner
getrouwd en
het was net zo als
had een echre baan gekregen. Ik was leerling ge
de:: ziekte - die heeft al die beelden, al die per
worden in mijn vaders zaak, dus nu was ik echt
sona's die ik zolang was geweest - een goed mens,
aan mijn loopbaan begonnen. lk kwam ook uit de
een aardig mens, de helper, dar soort zelfb eelden
sleur - nu ik mijn l eve n vooral focuste op een in
met
uit
me::
maar
losgewrikt. Ze rukte ze uit mijn systeem en
nerlijke
or m van spiritualiteit - van zaken waar
liet me zien dar ze vals en onecht waren, en dat de
mijn leven tot dar moment op gericht was geweest.
enige reden waarom ik er mee leefde mijn angst
Ik had alles in mijn leven lange tijd in de wacht
was er niet mee
gezet. Toen ik d r ie ndertig was, besefte ik dar dit
re
leven. Wie zou ik zijn zonder?
322
323
proces misschien niet volrooid z.ou worden en ik
niet anders te zij n . Hoewel de relatie geheel en al
beter verder kon gaan met mijn leven. Uiteindelijk
bevredigend was, dachr ik: "Oir heeft mij nier heel
ben ik dus getrouwd en kreeg een echte baan. Ik
gemaakt; dit heeft
zie deze bereidheid om me in het leven te sronen
lijk aljd naa r ro egetrokken ben.' Die werenschap
als een zeer belangrijk onderdeel van mijn spiritue

le vooruitgang. En een paar maanden nadat Annie
en ik getrouwd waren- ook nog op St. Patr icksdag ,
was een soorr schok. Je kunt heel gelukkig zijn in

voo rtgedr even wordt doordar je lijdt, en je toch re
war grappig is omdat Annie uit een familie komt
aliseren dar zelfs dit alles niet genoeg is. Het komt:
die helemaal Iers is en van Ierse afkomst- vond de
zelfs niet in de buun van wat je her liefste wil.
rweede ve rlichting plaats.
Maar ik had wel die stabiliteit in mijn leven, en ik
me
niet gebracht waar ik inner
je leven, op weg zijn, en niet in de sit u at ie dar je
TS: Heb je ook het idee dar het huwdijk voor
denk dar die een echt spomaan loslaren mogelijk
de stabiliteit zorgde die noodzakelijk was voor die
heeft gemaakt. Want in menselijke zin was er iets
rweede verlichting?
waarin ik me kon laten ga an.
Adya: Dat zie je goed. Ja. Ik kan dat niet
ze
TS: Kun je beschrijven war er gebeurde?
ker weten, maar sinds die tijd denk ik dat er een
Adya: Her was heel eenvoudig en her begon ei
element aan dit alles ontbrak, een soorr stabiliteit.
genlijk aJ voordat her begon . De nacht tevoren, net
Nu had ik werk zodat ik ge noeg geld kon verdie
voordat ik klaar was om te gaan slapen, zat ik op
nen
om
van
re
leven, en was ik getrouwd met een
de rand van mijn bed en bedacht
me
iets. Het was
geweldige vrouw. En op dit moment kreeg ik een
geen grote gedachte ; het was geen groot inzicht.
Toen ik Annie ont
Het was iets heel simpels en had helemaal niets
inzicht dat zeer b elangrijk

moeue
was.
en wij trouwden, wist ik dat dit meer
w as
re maken met waar ik op dat
mome nt
aan dacht.
dan ik ooit voor mogelijk had gehouden in een re
Maar deze gedachte ging door mijn geest: 'Ik ben
larie. Ik had nooit kunnen dromen van een relatie
klaar.' Ik nam hem waar; lenerlijk binnen vijf se
van deze kwaliteit. Zo was , en is, het nu eenmaal.
conden nam ik hem waar. En ik slie p in, maar her
En die realisatie speelde een gewichrige rol, omdat
gevoel van 'ik ben kl aar ' was heel gewoon en sim
ik op
pel. He t
een
ochtend wakker werd en tegen mezelf
was
nier mijn geesr of mijn ego dat zei: 'Ik
zei: 'Deze relatie is beter dan ik ooit had ku nne n
ben klaar, klaar om de poort te bestormen!' Het was
dromen en her is niet genoeg.' Nier dat de relatie
niet meer dan e en onschuldig, simpel momen r, als
meer moest inhouden, want die hoefde helemaal
een geschenk. Feit. Gewoon een gedachte . 'ik ben
25
klaar'. En ik vond het van geen betekenis. Her trok
Ik kreeg letterlijk ideen van een vijfjarige in mijn
nier veel aandacht behalve dar ik her opmerkte. En
hoofd. Heel eigenaardig. Ik dacht: 'Ik vraag
zo ging ik slapen.
of ik her fornuis ben. En dus liep ik naar de woon
De volgende dag srond ik vroeg op omdat ik

naar mijn leraar
me
af
kamer en de keuken en ja hoor, dit was het fornuis.
gaan, en ik stond meesral
En ik liep de badkamer in en keek naar de wc-por,
vroeg op om nog even te mediteren voordat ik
want ik probeerde te kijken naar iets dar echt on
haar bezocht. Ik dacht aan niets bijzonders en ik
spiritueel was en ik dacht: als ik her niet dacht, dit
ging zitten en binnen dertig seconden hoorde ik
was de wc. En ik deed de slaapkamerdeur open en
een vogel. Alleen een tjilpgeluid. En er kwam van
keek naar binnen; Annie, mijn vrouw, sliep en ik
:wu
uit mijn buik en niet uit mijn hoofd een vraag die
zei: 'Dar is ze.' Dit is
ik nooit had gehuurd, die ik bij mijn beoefening
liep rond in ons kleine huisje van 150m waar we
nooit had gebruikt. Er kwam spomaan een vraag
zes-en-een-half jaar hebben gewoond en ik keek dit
op en die luidde: 'Wie hoon dir geluid?' Zodra
huisje rond en alles was dit, alles was hetzelfde. lk
die vraag er was. draaide alles ondersteboven, of
stond daar dus in het huis en merkwaardig genoeg
bovenste onder. En op dar ogenblik, waren de vo
was er geen emotie. Er was geen 'hoera!' en er was
gel, her geluid en het horen allemaal n ding. Ze
geen '0, lieve help!'. Dar was rotaal afwezig. AJ
werden letterlijk als precies h e tzelfde ervaren . her
Ies werd volkomen helder gezien en niet aangezien
horen was nier mr ik dan her geluid en de vogel
voor een ervaringstoesrand, wanr
en war dan ook. Her gebeurde heel snel, heel plor
geen toestand. En toen deed ik een paar stappen in
seling, en her was gewoon n.
de woonkamer, wanr de woonkamer was maar een
En her volgende dar opgemerkt werd was een

gedachte. Die was
ze
en het is hetzelfde. En ik
er
was helemaal
paar stappen lang. En mr die paar stappen onr
ver weg dat ik nier eens wisr
waa.kre het bewustzijn volledig. Dit valt moeilijk
waar de gedachte over ging. Maar er was denken.
re beschrijven. maar her srond volkomen, volko
en wen was er het besef dar ik dat niet was. Dat is
men los van her lichaam. En op dat punt zag i k het
het denken. En dir war wakker werd, dit wat wak
snoer van beelden en wist ik onmiddellijk, dit wat
ker was, had hoegenaamd niets re maken mer die
omwaakr was wist onmiddellijk dar ik in die beel
gedachte. Die was er gewoon. Die twee stonden
den, die we incarnaties zouden kunnen noemen,
volkomen los van elkaar. De gedachte had geen
gevangen zat. Ik dacht dat ik die beelden was. Ik
idenrireir. E n na een paar minuren stond ik op.
was in slaap in die beelden, en her was
326
zo
duidelijk
dat dit nier die b ee ld en was. Her zat er nier meer in
venr die formeel Stephen Gray heet, dat dit kleren
n ier beperkt rot een van die ge
waren . DiL is zijn hu i dige in car natie, dit geval dat
daanten, ook ni er ror de huidige. En ik z.ag dat de
hij draagt en doorm i ddel waarvan hij func tioneer r .
h uidige gedaan te nier meer betekenis had of echter
En her bijzondere was de vreugde die ermee ge
was dan een gedaame van vijftig levens gelede n .
paard ging. Z' n vreugde over de kleren, over de
En daar was he r alleen dit bewustzijn, compleet
inca rnatie. Er was een grote mrimiteit met de per
alleen zichzelf. Geen gedaante, geen vorm. geen
soonlijkheid en een volstrekt ki nderlijke vreugde
kleur, niets. Geen bep aalde plaats, maar overal. En
daarov er. Bijna zoals een meisje da t
op dar moment was er een weten dat ook al was dit
terjurk aamrekt en in de spi egel kijkt en het alle
bewustzijn overal. dir bew ustz ijn ook alles over
maal ont zettend gaaf vindt. Er was een sterk gevoel
steeg. Dar als dit volkomen verdween, alle vormen
van verbazing over de uiterl ijke vorm.
gevangen. Het
was
en alles wat ik zag, als her allemaal verdween, dit
En he r laatste
war
een
Assepoes
ik deed was nog een stap
nier minder zou worden, zelfs nier een heel klein
doen , en het was al sof het de eersec stap
beetje. Her kon niet minder worden. Dar was de
ik in mijn leven deed. Her was een gevoel alsof ik
verl ichting wel zo ongeveer.
net uit de baarmoeder kwam. Een ge vo el alsof ik
was
die
DaL ging ook gep aard mer een gevoel groter te
een baby was d i e net voor de eerste maal in z.ijn
z.ijn dan het lichaam, dat her lichaam zich in dat
leven zi jn voer op de grond zet. En ik keek letter
bew ustzijn of die Geest bevond. Het lichaam z.at
lijk omlaag naar mijn voet e n en liep in kringetjes
er in, in pl aat s van dar ik i n her lichaam zat. En
rond , want het leek wel een wonder - het gevoel
tegelijkertijd kwam deze wakkerheid, dit be wust
van de voer op de vloer en her lopen; het was een
zijn ook rerug in het lichaam. Het was er nog altijd
gevoel dat het een wonder was daL ik mijn voet
omheen, maar nu was het zowel buiren me als in
op de vloer z.ette, een compleet wonder. En elke
me. Het bleef niet alleen buiren me , het
z.ijn
stap was de ee rste stap. Alles was nieuw en alles
plaats weer in, maar dit keer nam het zijn plaats
had di rzel fde gevoel van imimdt en wonder en
in zonder verwarring, zonder enige idemincatie.
appreciat i e.
nam
Het was als kleren aamrekken 's morgens; je trok
In mijn geval gebeurde dit alles in snelle op
je kleren aan. Je denkt nier dat jij je kleren bent; je
eenvo lging . Het ontwaken uit de vorm, het inne
draagt ze alleen. En het was gewoon zo duid elijk
men van de vorm, de eenheid met de vorm, de
dat deze vorm, deze bepaalde persoonlijkheid, deze
appreciatie, en het besef dar ik de niet de vorm
328
329
ben. Het was alsof alles goed was. Ik hoefde niet
varingen krijgt in de decennia hierna, waardoor
uit het lichaam te zijn; ik hoefl.e niets re overstij
de realisatie een steeds hoger e dimensie vertoont?
gen omdat alles dit was. Ik wist toen gewoon: dit is
Denk je dar d it mogel ij k is?
een wonder: die leven, dit lichaam. Oir is hemels,
Adya: Ik ben blij dar je dit ter sprake brengt.
hoe een warboel het ook is, hoe dwaas het ook is,
Ik noem het uiteindelijk om een bepaalde reden.
hoe prachtig en hoe verschrikkelijk het ook is Dat
Wanneer ik 'uiteindelijk' zeg, bedoel ik niet per se
is de grote grap, weet je. Aan Gods hand lopen op
dat er niet nog een verlichtingservaring kan volgen.
zoek naar God.
Naruurlijk kan dat. Wie weer? Ok? We weten her
Dat was het. Het was eigenlijk heel simpel. Zeer,
nooit. Oir is ten sloue oneindig. Maar
wat
ik be
zeer simpel. En war er ook uit voortkwam was het
doel als ik zeg 'uiteindelijk', is dat het me bij deze
genieren van het gewone. Er hoefde niet meer iets
verlichting volstrekt duidelijk werd war ik ben. Het
bijzonders re gebeuren. Genieren van het gewone
werd ronder enige emotie in een volstrekt heldere
was genoeg. Ik kon her hebben over zogenaamde
staat gerealiseerd. Dat ging niet gepaard met ener
waarheid of spirituele zaken of ik kon met iemand
getische verschijnselen. Er was geen opgetogen
praten over rugby of eren ... plotseling deed het er
heid. Als ik zeg 'uiteindelijk', bedoel ik dat ik het
niet meer coe. En rot op de dag van vandaag zeg
helder zag. Er was niets meer waarnaar gestreefd
ik vaak tegen mensen - ze geloven me vaak niet
werd; er was geen vraag meer die op het spirituele
- maar dan zeg ik: 'Voor mij zijn het geven van
vlak beantwoord moest worden. Daarom noem
sarsang en praten over war dan ook hetzelfde.' Ik
ik her dus 'uiteindelijk' omdat het voelde als een
had aan het gewone volstrekt genoeg. Natuurlijk is
demarcatielijn, waarbij een bepaald leven en een
her heel bevredigend iemand bewust te zien wor
bepaalde reis me tot dat punr hadden gebracht, en
den, zelfs o m hem of haar een zekere transformatie
toen ik daar eenmaal overheen stapte, was het in
re zien doorm aken . Dat is een soort hoogtepunt,
geen enkel opzicht wals het daarvr was geweest.
maar ve rder is er gewoon liefde voor het gewone
Die reis, op de manier waarop ik me
en voor mij is dat een van de mooiste dingen -dat
had gehouden, was zeer duidelijk en zeer radicaal
niets bijzonders meer in mijn leven hoefr re ge
beindigd. Hij was voorbij. En zou nooit terugko
er
beuren. Gewoon besraan is een soort van wonder.

TS: Adya, je noemt dir een 'uiteindelijke ver
lichting', maar als je nu nog meer verlichtingser-
330
men. En dat bedoel ik
mt
er
mee bezig
uiteindelijk. Betekent
dit dat er niet nog meer te zien is? Er is altijd nog

meer te zien.
331
TS: Je zei dat je op je vijfentwintigste toen je de
ten van het joodse geloof werd het traditioneel als
eerste verlichting had, besefte dat war je zocht jij
godslastering beschouwd om het woord 'God' in
was, maar dat je nog steeds zat met de vraag: 'Wat
welke vorm ook
is dit?'
gelijke geboden voortkomen uit die ervaring die
te
noemen. En ik denk dat der
Adya: War is dit? Ja-ja.
paradoxaal is - je weer wat je bent, maar je weer
TS:Wat ontdekte je dan bij je uiteindelijk ver
dat je een mysterie bcnr.
lichting?
We kunnen het geen naam geven, snap je? Over
Adya: Dat is een goede vraag (lacht). Ik zal mijn
louter potentieel kunnen we niets zeggen. Er vale
best doen, maar het is een onmogelijke vraag om
niets
te beamwoorden.
ne er potentieel zich gemanifesteerd heeft en iets
re weren .
We kunnen alleen ie ts weten wan
TS: Maar die vraag stel je niet meer.
geworden is. Maar vr die rijd is het louter po
Adya: Nee. Her gekke is dat het ancwoord op
tentieel. Her is louter leegte of louter intelligenti e
de vraag is dat de vraag verdwijnr. Dat is het
am
of hoe je het ook wilt noemen. Voor mij is dat de
woord op de vraag. Je krijg geen mooi antwoord
paradox- ik ben re weren gekomen
dat je in je zak kan steken.
maar
TS: Je kunt niet zeggen: liefde en wijsheid of
nu weer
war
ik ben,
ik dar ik ben wat nooit gekend kan
worden, omdat dat de aard ervan is. Het gekke is

dus dat je in zekere 7.n bijna eindigt waar je begon
zoiets?
Adya: Nee, nee. Het ligt ver vr liefde en wijs
nen bene. Je b egint
met
niet weren wat je benr of
heid. Het is de bron waar liefde en wijsheid uit
wat de uiteindelijk e werkelijkheid is. Met dit ver
voortkomen. Het is paradoxaal maar hoe beter we
schil, dat je ren slotre weet dar jij benr wat je nooi t
onszelf kennen, hoe beter we weren war we zijn,
kunr kennen. Het mysterie wordt zich dus bcwusc.
hoe beter we weren dar war we zijn iets is dat uir
Het kent zichzelf, het is de 'Ik ben' zoals het in de
de aard der zaak nooit gekend kan worden. Dus
Bijbel staar. Maar er is niet sprake van een defini
jij en ik, wij zijn het onbekende, en aangezien het
tie, zoals je merkt; her i.s slechts 'Ik ben.' Dat is het
onbekende het onbekende is kan her niet gekend
zichzelf verklarende mysterie. Dat is hec.
worden, niet vanwege een zekere ontoereikend
TS: Een van de interessante verhalen die ik heb
heid, maar omdat het onbekende per definitie on
gehoord, is daL jij je zenleraar niet vertelde over
bekend is. In het boeddhisme zouden ze het leegte,
je rweede verlichting, roe drie maanden nadat her
lege ruimte of shtmyata noemen. Bij sommige sek-
gebeurd was. Dar vind ik vreemd.
332
.333
Adya: Er was gewoon geen reden om her re ver
verlichringservaring. Her was de autobiografie van
rellen. Het voelde heel afgerond. In een bepaald
de heilige Theresa.
opzicht was het bijzonder, maar her voelde ook
TS: Interessant.
heel gewoon. Ik had niet het gevoel dat ik her
Adya: Inderdaad! Wanr ik was renslorre een
gauw aan iemand moest vertellen. Ik vond het
boeddhist, en het boeddhisme is helc:maal niet the
nier nodig dar her bevestigd werd. Ik vond het
stisch. Toch voelde ik me onweerstaanbaar
niet nodig dat iemand het hoorde. Voor mij hoef
genokken tot christelijke mystiek, en een van de
de niemand her re begrijpen. Het hield het weg
eerste boeken die ik las was haar autobiografie. lk
vallen in van al die psychologische behoeften. En
ging een boekwinkel in en sloeg dat boek open en
de enige reden waarom ik her mijn leraar verrelde
binnen
is dar ik er ongeveer drie maanden daarna over
pleet verlieft! geworden. lk werd Ierterlijk verliefd
nadacht en besefte dat zij hier vijftien jaar lang
op deze heilige die ik nooit had ontmoet. Ik be
met mij over gepraat had en waarom ze zo vanuit
greep er niets van, maar het was heel erg sterk. En
haar hart en haar mededogen met mijn proces be
haar autobiografie heb ik uireindelijk verslonden en
rwee
aan
bladzijden was ik halsoverkop com
of zeven
gaan was geweest. Ik dacht dar het wel leuk voor
daarna heb ik waarschijnlijk nog vijf,
haar moest zijn om her re weren. Dar was mijn
boeken over haar en haar leven gelezen...en rege
drijfveer om het haar te vertellen. Er besrond een
lijkerrijd rwee jaar lang stapels boeken over christe
zes
volslagen gebrek aan enige behoefte, war een van
lijke mystiek. Maar dar boek was een begin en pas
de echec kenmerken is. Je hebt niet het gevoel dar
achteraf besefte ik waar dat mee te maken had en
je het iemand moet vercellen of dat je een schou
wat die hele verkenning van de christelijke mystiek
derklopje moer krijgen.
voor me berekende. Die heeft namelijk mijn hart
TS: Je vertelde dar je op een bepaald moment
geopend. Mijn zenbeoefening kon dat niet voor el
in je leven heel veel boeken las. Zijn er boeken die
kaar krijgen; ik had iets nodig dat me emotioneel
echt indruk op je hebben gemaakt?
zeer diep raakte en daar was z.en een beetje re on
Adya: Jazeker! Het eerste boek zou je waar
bewogen voor. En vamelf vond ik precies wat ik
schijnlijk niet venvachten, en het is er zelfs niet
nodig had; dar boek heeft her 'm gedaan. Daardoor
een dat nu nog mijn belangstelling heefr. Maar
ben ik zeer gevoelig en ontvankelijk geworden. Het
destijds maakte het grote indruk. Ik las dit boek
was de perfecte hulp op de juiste tijd. Dat was dus
toen ik vierentwintig was, niet lang voor de eerste
een heel belangrijk boek voor me.
334
.335
Het andere bock dar er echt uitspringt voor mij
dingen helder te krij gen. In die zin denk ik dat
Ni sargadatta Maharaj. Ik had
de inrellecruele kam van spirirualiteit ook onder
erlichting stukje s uir gelezen toen 1k
schat wordr. Hocwel je niet de waar h e id in een
drienderrig was, maar het betekende niet ech[
boek kunt vinden, zijn boeken soms de manier
veel. Na de verlichting heb tk !k BmiZIJn helemaal
om bepaalde pumjes in ons hoofd met elk aar te
gelezen; het was de meest heldere uitdrukking er
verb inden ... en in ons hart. Soms zijn boeken
van die ik vo or of sinds mijn ervaring ooit ben te
heel belangrijk om ons hart re openen. En daarom
gengekomen. Her was alsof iemand mijn ervaring
denk ik dat her incellect -als het nier de baas is en
direct onder woorden bracht. Zij werd in dat bock
als het niet alleen om het intellect gaat -echt een
precies weergegeven. Het w as alsof ik naar mezelf
beJangrijke rol kan spelen bij spirituele bewust
in de spiegel keek. Dus dar was werkelijk een be
wording. AJs je op de juiste cijd op het juiste boek
langrijk boek, niet zozeer bij mijn zoektocht, maar
sruit, kan her een he rkenning teweegbrengen. Le
toen ik er later over nadacht.
raren doen dar ook in hoge mate. We zitren te
ts Ik
er
Ben/Zijn
voor
de
van
Oir wijkt en igszi n s af van her onderwerp maar
praten in een kamer, nietwaar? En de inhoud is
het heeft wel met lezen te maken. O ok al pr aat
intellectueel, maar wat we proberen re doen is een
ik veel in mijn onderricht - zoals veel spirituele
diepe wi jsh eid in de ro ehoorder aan te wakkeren.
leraren doen -over de onmogelijkheid verlichting
En een boek kan dat net zo goed als het lui s teren
met her denken re begrijpen en dar je op zeker
naar een leraar. Je kunt een zin lezen die iets uit
momem boeken en lezen achter je moer laten, te
lok t Niet iets uit je geest, maar iets op her niveau
gelijkerrijd kijk ik ter ug naar war ik ervaren heb
van
en zie ik dar, ook al heb ik de realisatie van waar
zicht is omdat je hele lichaam zingt wanneer je
heid nooit in een bock gev onden omdat dar niet
een inzicht krijgt. Je bent er kinesthetisch zeer bij
mogelijk is, lezen voor mij een heel belangrijke
betrokken. In die zin kunnen woorden echt heel
rol heeft gespeeld. Er zaten twee kanten aan. Het
nuttig zijn als ze
stond soms in de weg
deel van
et begrippen en ideen
inzichL Je weet dar her op her niveau van in
ons
ons
wakker schudden. Er k an een
zij n dat zegt: '0, dar wee r ik. Ik wist
en strijdige begrippen - maar lezen is ook een
alleen niet: dar ik het wist.' Woorden kunnen iets
hele belangrijk onderdeel van mij n reis geweest.
dar onbewust is in het bewu stzijn brengen.
Ik heb boeken gebruikt om bepaalde dingen uit

miJn geest re verwijderen. Ze hielpen me bepaalde
336
TS: Denk je dat er een vorm van overdracht
kan
omstaan
door lezen
337
Adya: Absoluut. Alles wat we doen draagt de over
Adya: Hoe kan ik dat nu eens zeggen? Het is her
dracht of de presentie van wie we zijn. We hoeven
krachtigste element van het onderricht, laren we
daarvoor niet
fysiek met iemand in contact re
zijn.
het zo zeggert. Ik aarzel dat te zeggen, omdat zodra
Voorwerpen zelf zorgen voor de overdracht van de
ik dar zeg, mensen zich dan gedragen alsofde leraar
persoon die bij die voorwerpen betrokken was. Een
het voor hen zal doen. Wat niet zo is. De leraar kan
boek bewerkstelligt de overdracht van het bewust
het vuur ontsteken, maar de leraar gaar het proces
zijn of de presentie van de schrijver. Als je er gevoelig
voor jou nier voltooien. Overdracht is het krach
voor bem, kunnen er echt heel interessante dingen
tigst bij mensen die een zekere resonantie ervaren
gebeuren. Als je gevoelig wordt, kun je de aanwezig
mer
heid
is, wordt er
van
de schrijver in elk boek aanvoelen. Spiri
war aangeboden wordt. Als de resonantie er

een
potentieel aangeboord. Als her
ruele boeken, onspiriruele nieuwsberichten, alles. Je
potentieel eenmaal wakker is gemaakt, moet je de
kum de staar van bewustzijn van de schrijver gaan
verantwoording nemen
aanvoelen en dar kan op spiritueel gebied natuurlijk
nier op de leraar of de overdracht door de leraar
heel krachtig zijn. Woorden
boeken kunnen die
zitten wachten tot hij her voor je doet, want dan
overdracht in zich hebben. Daarom denk ik dat een
krijg je een relatie van afhankelijkheid. En zodra je
Ik Ben/Zijn
en
voor
wat
er
gebeurt. Blijf
zo krachtig is. Her zijn nier al
in een psychisch of emotioneel afhankelijke relatie
leen de woorden. Het is de mens die de woorden uit.
rerechrkomt, wordt het effect van de overdracht
Daarom raken
enorm getemperd. Het wordt er ter plekke door
boek als
mensen
erdoor geboeid. Alle woor
den die in dat boek worden gezegd zijn al eerder ge
om
zegd, dus het zijn duidelijk niet alleen de woorden;
We moeren verantwoordelijk zijn voor onze eigen
her gaar om wie die woorden zegt.
transformatie, want geen enkele leraar kan hoc dan
TS: Wanneer mensen in jouw aanwezigheid
zeep gebracht. AJsof je water op het vuur gooit.
ook alles voor ons doen. We
moeren
het zelf doen.
verkeren of wanneer ze een van je boeken lezen
We moeten zelf goed kijken. In iemands aanwezig
en
beid zijn kan misschien spomaan een vlam doen
ze
hebben het gevoel dar er sprake is vaJl over
dracht, wat denk jij dar er dan gebeurt?

Adya: Er vind een ontmoeting plaats; dat is ei
ontbranden, maar je moet zelf het vuur brandende

houden.
genlijk de overdracht. Leegte ommoet leegte.

TS: Is her onvermijdelijk dat de leerling daar
door getransformeerd wordt?
338
3.19
2004 Ady3shanri
Zomilu ,erlicht
Sttph11 Jormlair Gil
lrs Farctr
Dialogen tusen de Fnnse

schrijve-r/journ:list Gilles
Farcet en St ephen
Jourdain met
Jnana Yog;a
WohrrA. Kurs
9"'11-90-, '228-35
Een bundel artikelen en b

schouwingen over adaita,
oorspronkelijk uitgegeven door
de Stichring Yoga Nederl:md in
als kernrhcma: wt is waarheid>
1972. Nog sreeds even actueel

c:n h elder als toc:n.
l:n
E!_
_j
jQ/m Gr"'"
978-90-7 7228-5 2-4
In dit bock laat de schr ijver ons

glashelder zien dat het denken
nooit proble m en van de geest
Jnana yoga in d praktijle
Een originee l en p rakds ch bock
Rira&murna
over hoc j J nana )'Og'd in het
1)"8-90-"'"'22833-3
dag elij kse
leven roep ast. Met
oefeningen.
kan oplossen, net zoals het oog

z.ichzdf ook niet kan zien.
Anton Heyboer
vfi/oiDjit 111111 Uil OOT
1pronkrlijkr gmr
978-90-77228-34-0
Leven, kunst en gedachrt'Wcreld

\'an Anton Heyboer in woord en
beeld. Heybocr noemde z.khzelf
N"rmind
1\'irynr Liquormnn
9-.g-90-7722!1-41 8
Een non-dualistische beschrijving en u itlg
van
meer dan
honderd vcrschillende spi ritude

onderwerpen.
zcnmestcr'. In di hoedanig-
heid heeft hij prachtige reksren

geschreven w:1arvan er een aantal in dit boek is opgenomen.
Van leerling tot meester
Solru Morrtlliga
978?0-77228 -38-a
Oir bock vcrtelt het levensverha2.l van de Japanse
tenmeeseer
Soko Morinaga (1925-1995).
Oe wes van <tilte
AmiJOIIJ dr AMID
978-90-77:!28 32 6
Een combinatie v:m christelijke

mys t iek en oosterse filosofie met
prachtige vcrhalen en simpele
gcwaanijnsocfcningen.
l:en ontroerend, wa rm en wijs

boek.
Oneindige cirk.cl
Btnll G"mman
[n dit bock geeft Glassman
')78-?0-77228-31-1
De H ar tsoerra, de Sandokai en
cammenraar op drie Ztntcksten:
de Voorschriften voor de Bodhisatrva.
Spirituele vcrlicbain
vst het mur!
Jrd Md\-(111111
978-90-77228-29-6
Een roman over her reilen en

zeilen ,an een spirituele leefg e
meensch:p. Spannend,
humonsrisch en filosofic.h.
Eerder verschenen bij uitgeverij Sarnsara
Anthony de Mdlo, een

ANTHONY
DE MELLO
bloemln:ing uit zijn -rk
\flilliam Dych S.j
Een bloemlezing uit het bl:

langrijksre werk van Amhony
de Mdlo, mcr ved vcrhalen en
978-90-77218-5!-7
parabels.
Zijn
Een verslag van gcsprkkcn
Fforia11 Tarhagnta
978-90 7228-43 2
Tao T Tsjing
Sam Ham i{{ I Lao 1it

978-90-77228-40 l
mcr
Florian Tathagata waarin het

momcnr
'nu' centraal srar.
Een prachtige nieuwe \'erti..ling

van dc1.c kla.ssickc Chinese tekst,
met kalligrafie: van
Kazuaki Tamha.shi.
Woorden van Boeddha
Annt Bancroft
978-90-77128-44-9
Een bloemlezing uit de oudst

hekende geschriften mer de
woorden van Boeddha,

gerangschikt op onderwerp.
Hoogbepafd, nou n?
\VmdJ l.Ammtrl uw
TDormbur:
978-90"'.228 -31-J
Een ontdek-bock over

hoogbegaafdheid met ruim I 00
illustr;mr:s in kleur!
Voor IOnderen van 5 tot 99 jaar!
lm.icht
Vmgtn UHjund naar
tmnnn
98-')0- 22821-0
Een venam cling inspirerende

reksten van 'LC)tien bekende
auteurs. uitgebracht ter ere van

het eerste l u str um van her rijd
schrift lnZichr, war regelma tig

publicaties van deze aureurs in
verschijnen.
Vrijheid in owrgaH
(,;mgtl]l
97!1-90-7722!1-P-2
G esprekken met Cangaji, een

leerling van Sri Poonjaji, over
Word wat
je bent
Aln11 Wm
Een vcrzameling reksten van de

pionier van de 'n cw age'
over
uiteenlopende onderwerpen
o.a. macht. seks. emocs,
zoals: raomc, b<Xddhismc,
waarheid en overgave.
christendom, hin doesme ,

psychologie
Je ben e niet wat je denkt

}t111 l.'rlJJ Ronum
Gesprekken (sarsang) rnc:t Jan

van Rossum over wie of war wc
in werkelijkheid
zijn.
De dcnltbecldigc geut
U G. Krirluuummi
978-?0-77228-24- I
en
psychotherapie.
Informele gesprekken met de
man die wer k elij k geen
conces
sies doe en alle spirituele tradi

ties, als :tijnde veninsden van de
geest, in heldere en duidelijke
bewoordingen van tafel veegt.
Onwcrdds wijs
\l'ltt \l'lj, "''
978-90-77228-30-:!
Een parabel over een hilarische

conversatie
tussen
een uil en een
konijn. Noc:rn het zen, taosme

of advoiu.
Het han van bcwuswjn
'/hom/U BJrDm
Een vcn3ling van de
Asht3vkl':l Giu
978-?0
'228-21-7
Dez.e tck.t is een juweel, en

doorstaat de vcrgelijking met de
Tao te King, Bhagavad Gira of

de Harr sutra met glans. Zeker
ook door de prachtige, ptische
vena l ing van Byrom.
Meranoia
Jan Fot lruim
978-90-77228-25-fl
Vta de psychiatrie en de psycho

cherapic komt J an Foudrainc tot
her chcma bevrijding. en tot de
Vrljz.ijn
\\:oftu Am
l'.en commentaar op de Ash

ravakra Sam hita . Nu nog even
actueel als
10en
dez.c serie le
conduic: Jat wa t wij de
zingen, 25 jaar gc kden . werd
'persoonlijkhc:id' noemen, wel
geh ouden .
en<
iNs heel anders zou ku n nen
z.ijn dan wordr aangenomen.
Oe: kernvraag was en
is: ' Wie ben ik>'
Ontwaknin
hre aJicdug:se
forrn Trlllifinu
diep
en
98 90-7228-l.!-8
gaand.
Bewustzijn
De je?.uer Anthony de Mello
9789077228-[(j.(j
Zijn
Rn; \V'/,mmy
verhaal over bewusr:wording.

Ee r li jk , humoristisch
9'8-90 7'228-15-9
lfl1r/1011) tl .Hrl/o
De su-uctuur van
Een persoonlijk. omroerend
vermengt christelijke mystiek

met bo:ddhistische wijsheid en
komt daarbiJ tot een prachrige
Niemand hiu...
Tony Ptrrwm
'Dit hoek legt in heldere

btwoordingen de basis van
het spirituele Lucken bloot.'
Ramsh S.
Bttlsrknr
Ern weergave van dialogen met

Tony Parsons, o.a. gehouden in
978-90-/12ltl-ll-l
Amsterdam in 2002.
En-1ijn in relaties
Steven Harrison tOOnt in dit
syorhese.
Wijsheid uit hc han

Almr Co/Jt11
978-9077ZlH-l7-3
Een verhc:lderend, humoristisch

boek
met
parabels, anekdm,
gedichten en citaten uir verschil
Srrrm HllrT/1011
978-'J0-77228 10 4
en
ovcrJI
in relatie zijn. Ongeacht of wc

dat willen of elfen.
ltnde tradities.
Panls voor de ziel

Clmdt Hitlig
boek aan dat we altijd
Een verzameling gedachten en

overpei m.ingen van de psycho
therapem Chuck Hillig waarin
Hcc gcl..klc.igc kind

JU<m l/armor1
978-90-77218-10-3
'Een imposant bock
met
verfrissende, meuwe inzichten

over het thema opvoeding'
Jouph Chilton Prarrr-
oosterse wijsheid e n westerse

psychologie sdmenkorncn.
... r-;iemand daar

Jony l'nnom
978-90-77228-1'> 7
Dialogen mee Tony l'arun.

Er is geen bcrer of slechter. er
is geen pad
en
er vair niets
nooir
wewu..c
/111 ""'' Drldm
u.
bereiken. Alles wat verschijnt is

bron'
Terug Yatl
'>8-90-77 21!! ()(1 ')
Een gebed nieuwe en originele

visie op het oude heldendicht
vn Homerus: de Odrssee.
Jan van Dddcn tiet de reis
van
Odysseu als een metafoor voor

een Innerlijke reis
7.,am
geluk.
naar
duur-
F.r was eens...

R111nrsiJ Balstltnr
978-90-77128-14-2
Door middel van verhalen en

Jnekdotcs
met
m:a kt
de lezer kennis
het un ieke onderricht van
Zoek gceo annroord

Sul'll Harrnou
978-90 77228-02-9
In dit bock verdedigt psycho

loog en
schrijver Steven Harr
son de s telling: 'WJarom levens

vragen nergens toe leiden.'
de inm icldcl 86-jarigc Ramcsh

Balsekar.
uuwighcid NU!
Frmsm l.uullr
978-90-77228-l y,
Gesprekken met francis Lucillc

over onze 'ware naruur' waaruit
zijn eenvoud, warmrr en h e lder
Zoals Hetls
To117 Ptmom
Dialogen met Tony Par.;ons over

zijn bock 'Het Open Geheim.'
978-90-i /2180-0
heid duidelijk blijken.
Vulkhtins
voor
Mginners
( h11rk Hi/lig
n!-90-77228-0'J!!
'Chuck Hilltgs bock herbergt

briljante inz.ichtcn. En ervan
km je leven
al ingrijpend va
Ontw2Jccn in dt droom
/." HtrrtDIIf
Een persoonlijk vcrslag over

bcwusiWording van 'wat is.'
humorisrisch.
PS 90 77228 07 ...j
Hcldc:r
Kennendhdd
Een blocmk(ing uit het werk
en
anderen.'
-Dupak 01opra. M.D.-
Wlekc
zal niet Yinden
Rtrnt Tut
In 100 humoristische beschou

wingen worden de 'zoeker', de
'zoektocht' en d e 'uiiWcg' op de
9711-0-77!28 OI
Bent
nc zo gelukkig
als uwhond1
Aln11 Culmt
hak genomen.
Humoristische c:noons en tek

sten over een hondje dat in her
'nu' leeft en daarom volslagen

978-90-77228 03-(i
gelukkig is.
Alrxamfrr Snut
978-90-7'1228.()4 .j
Yan de in 1998 overleden

Nderl ndr :dv:lit:l-lera:u
Alexndcr Sm ie.
Onze litels, met een tekstfrag ment

kunt u ook zien op onze website:
www.samsara boo ks.com

Daar vindt
informacic over de boeken in voor
bereiding, de agenda met informatie over lezingen

van onze auteurs en kunt u zich opgeven voor onze
n i euwsbri e f.
Samsara Uitgeverij bv
lierengracht 341
1 0 16 AZ Amsterdam
Telefoon: 020- 5550366
Fax: 020- 5550388
E-mail: info@samsarabooks.com

Adyashanti - Dansende Leegte PDF

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Adyashanti - Dansende Leegte PDF

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

Dansende leegte

Met liefde opgedragen aan m ijn ouders,

413 S. Arrhur Avenue, Louisville, CO 80027, U.S.A.

i gave mag gereproduceerd worden

ronder schriftelijke roestemming van:

],ebben leren lachen.

13. Spirituele verslaving

18. Her vuur van Waarheid

21. De dharmische relarie

22. Het eeuwige nu

24. Een interview met Adyashami

ijn oprechte dank gaat uit naar de volgende

Leiding vrijwilLigers: Prayala. juridisch raadgever:

de originele uitgave: Susan Kuru, Diane Kaye, Rita

Bottari, Wil Nolan, Prema Maja Rode.

En speciale dank aan alle vrijwilligers en deelne

Liefde ontroert zonder bijbedoelingen.

eze woorden van de spirituele leraar Adyas

tingen met leerlingen, wanneer hij tijdens weke

enkele van deze opmerkelijke gesprekken, gekozen

wat jullie hier

brengt is her direct ervaren wie je bent,' zegt Adya

eens wee r war jij ben t?' In zijn u n ieke overdracht

persoonlijke i den t itei t ervoer. In

van Waarhei d en vrijheid geeft hij de aanwij zin

zijn leraar Arvis ]usti u i tgenodi gd om dharmaon

gen die lee rlingen naar deze ontdekking, de reali

derricht te geven. Wat begon als een bijeenko mst

satie van hun ware aard, k unnen l eiden .

met heel weinig mensen groeide in een paar jaar

l96 werd hij door

tijd uit cor wekelijkse dharmalczingen met hon

derden lee rli nge n . Dharma is het woord dat her

A dya shan r i werd geboren in h et Californischc Cu

boed dh is me gebru i kt voor de uitdrukking van de

per t i no , een kleine stad in de San Franci sco Bay

Area , in 1962. Hij kreeg de naa m Stephen Gray.

fYsieke en memale fenomenen

I Ier is duidd ijk uit sommige verhalen die hij ver

bestem m ing van al le we'lens. Dharmalezingen zijn

de lessen die worden aangeboden door iemand die

kleurrijke, omvangrijke familie waartoe ook twee

in deze waarheid leeft en duidel i jk gereali seerd is, en

zusters, vier grootouders, en allerlei andere fami

als wdanig erkend door een hele reeks van leraren,

liel eden behoorden. En groo tvader danste graag

die helema al te herleiden is tot Boeddha.

de werkelijke aard van alle

de ware spirit uele

Indiaanse 1.egeningdansen voor hem en zijn neven,

Adya, zoal s hij door zijn leerl ingen genoe m d

wanneer ze bij hem op bezoek kwamen. Hij was

wordt, is een slanke en sierlijke man met een kaaJ

als teenager en jonge volwassene dol op mocorra

gesc ho ren hoofd, die een warme uitstraling, grote

op zijn nege miende kwam hij het woord

helderheid en een geweldige gave heeft om met

'verlichting' in een boek regen, en werd overwel

digd door een sterk verlangen de uiteindel ij k e

wapem de rustige blik uit zijn grote en bijna door

waarheid re kennen. Hij begon zijn training onder

zichtige lichtblauwe ogen je geest en gaat recht

leraren: Arvis ]usti, een leer l ing