Ware Meditatie

Ware meditatie
Ontdek de vrijbeid vRn puur gewaarzijn

Adyashanti

samsara

Inhoud

Adyasanrhi 2006

Inleiding

Oorspronkelijke uitgave: Sounds True, Boulder, Colorado

Oorspronkelijke titel: True Meditation
Nederlandse uitgave: Samsara Uitgeveri j bv 2009
VerraJing: Prema van Harte
Om s lagon twerp : Erik Th:

ww

erikrhedesign.com

foto omslag: Jennifer Miles

Lay-ouc: Scudio 28. Hillegom

ISBN: 978-90-77228-71-5/ NUR 728

Deel een
Laar alles mogen zijn zoals het is
Een eind maken aan de oorlog met her denken

13
15

Een houding van onschuld

19

Her loslaten van controle en manipulatie

23

Oe mediterende voorbij

29

Hebben meditatietechnieken enige waarde?

31

War e Meditatie begint met rusten in de

natuurlijke staat

33

De ultieme geloofsdaad

39

Houding en blik

43

Samsara Uitgeverij bv

Moeiteloze moeire

47

Herengracht 341, 1016 AZ Amsterdam

Wij zijn van nature geneigd toe verlichting

Niets uit deze uitgave mag gereproduceerd worden zonder

schriftelijke toestemming van:

.samsarabooks.com

ww

te

komen

49

Laat alles in jou zich

aan

je openbaren

51

Uit het hoofd en in de zintuigen

55
57

Gewaarzijn is dynamisch

59

Leef zoals je roediteen

61

Angst is vaak een opening

Inleiding

Deel twee
Meditatief zelfonderzoek
Hoe ik het meditatieve zelfonderzoek ontdekte

65
67

Wat is een spirituele vraag die hout snijdt?

71

Wat ofWie ben ik?

73

De weg van onttrekking

Wie is gewaar?

75
79

Een rranscendente herkenning

83

Naruurlijke harmonie

87

eders leven is een soort spirimeel laboratorium, waarin

wij de leringen waarmee we in aanraking komen tes

De Alomvattcndheid

89

Merk op wat er aan jou hetzelfde blijft

93

ten in het vuur van om.e eigen ervaring. Uiteindelijk zijn

Her mysterie in

97

niet de waarheden die andere mensen ons vcrtellen of

Beginnen aan de echte spirituele reis

99

de rituelen die we kunnen imiteren van belang, maar de

spirituele ontdekkingen die we doen door zelf onderwek

Een interview met Adyashanti

lOl

Over de

117

aU[eur

te doen.
Toen ik voor het eerst met Adyashanri (wiens

naam

letterlijk 'oorspronkelijke vrede' betekent) praatte, wist ik

dat ik sprak met een spirituele leraar die zeer wezenlijke
en persoonlijke oordekkingen had gedaan. Hoewel hij
beweert 'uit zen omwaakt' te zijn, was het juist zijn oude
zenlerares Arvis Justi die hem in 1996, toen hij vierender
dg was, aanmoedigde onderricht te gaan geven. Omdat
ik gehoord had dat in zijn aanwezigheid mensen vaak een
doorbraak in inzicht kregen, wist ik dat ik zijn inbreng

aan het spiritude laboratorium dat mijn leven is, wilde

toevoegen.
Daarom woonde ik in november 2004 een vijfdaagse
retraite met Ady3Shand bij. Tijdens deze retraite hield
Adyashanri coespraken, waarbij iedereen de gelegenheid
kreeg in het openbaar mee hem over hun diepste vragen
en zorgen van gedachten

re

wisselen. Ook bra<.hren

we

vier tor vijf uur per dag door in stille meditatie. lljdens
die periodes moeseen wc ons bezighouden met wat Adya
'Ware Meditatie' noemt. In de retraite bestond de basis
instructic die

we

tijdens de1.e stille meditatie als richtlijn

kregen uit twee woorden: geen manipulatie.

Als iemand die meer dan rwinrig jaar vderlei medi
talieretraites had gevolgd en met riemallen verschillende
methoden en benaderingen had gexperimenteerd, was
ik wat van mijn stuk gebracht. 'Geen manipulatie? Meer
nier?' Mocht ik achterover leunen? En hoc moest het met
mijn afdwalende gedachten? Was dit echt een vorm van
meditatie, of gaf Adya ons gewoon permissie om weg re
dromen? Wat is trouwens 'Ware Meditatie'?
Behalve de instructie 'geen manipulatie' kregen we
ook crn A4-rje om te lezen en re overdenken. 'God zij
dank,' dacht ik. 'De anderen hier zijn misschien bekend
met Adya n zijn aanpak, maar ik heb meer infOrmatie
nodig.' Het A4tje hielp misschien. En daar stond het
volgende in:

mtr Mditati hufi gun richting, do/ of

mthod. All mthodm zijn guicht op ht
b"ikm v11n un bpaaltk gustmstand Al
die tostantkn zijn bpakt, vn-ganklijk m g
conditionud FasciniJJi t gusttstotstantkn
leidt skchts tot sfavrnij m afoankl!ikkid.
Wau Mditati is v"b/ijvm in oonpronk/ijk
bwustzijn.
mzr Mdia
r ti vmchijnt spontaan in ht
broJUJtf!.ijn u'annur kt gllllrzijn nit g
fix,"d il op objutm van wllllrnming. W&n
n" j pas bgint tt mditum, m"k j dat
ht gwaarzijn altijd op un objut is g"icht:
op gdachttn, /ichamlijk gaarwordingm,
motis. h'rinn"ingm. gluidm nzovoort.
Dat komt doordat tk gust gconditioneerd is
om zich te focussm op objectm m zich daar
omhNn samen t trekken. Vervolgens interpu
tt"t tk geest ktgem waarvan hij zich gaar
is (kt object) dwangmatig, op un mechani
sche m vuwrongm manier. Hij gaat conclusies
tukkm m v"ontkrsttllingm dn in ov"em
stemming met ho hij geconditionm-d is.
In mzr Mditati wordm alk objcttn
ov"glaun aan hun nahturlijk fonctionerm.
Dit httkmt dat u gm mitt gedaan zou
moeren wordm mig object van groJaarzijn t
manipukrm of ontkrdrukkm . In mzr Mdi?

tatie ligt de nadrok op gewaarzijn zijn: niet op

het zich gewaar zijn van objecten, maar op het
rusten in oorspronkelijk gewaarzijn zeLf Oor
spronkelijk gewaarzijn (bewustzijn) is de bron
waarin alk objecten verschijnen en verdwijnen.
Ttrwijl je je zachtjes ontspant in gewaarzijn,
in luisttren, zal het dwangmatige zich samen
trekken van de geest rond objecten zich op/Qs
sen . StilLe aanwezigheid zal duidelijker in het
bewustzijn komen als een vawelkoming om te
rusten en te verblijven. Een houding van open
ontvankelijkheid, zonder enig doel ofverwach
ting, zaL de openbaring dat de aanwezigheid
van kalmte en stilte jouw natuurlijke tomand
is, mogelijk maken.
Kalmte en stilte zijn geen toestanden, en
kunnen derhalve niet veroorzaakt of tot stand
gebracht worden. Kalmte si de niet-staat waarin
elke staat verschijnt en verdwijnt. Kalmte, stil
te tn gewaarzijn zijn gem toestanden en kun
nen nooit in hun totaliteit als objecten worden
waargenomen. Stilte is zelf de eeuwige getuige
zonder vorm ofeigenschappen. Naannate je op
een dieper niveau getuige bent, nemen alle ob
jecten mea hun natuurlijke werking aan, en
wordt gewaarzijn bevrijd van de dwangmatige
samentrekkingen en identificaties van de geest,
en ketrt terug naar zijn natuurlijke niet-staat
van Aflnwezigheid

De simpele, maar diepzinnige vraag: 'Wie ben

ik?' kan dan aan het licht brengen dat jouw
zelf niet de eindeloze tirannie van tk egoper
soonlijkluid is, maar objectloze Vrijheid van
Zijn - Oorspronkelijk Bnuustzijn, waarin alle
toestantkn en alle objecten komen en gaan als
manifestaties van het Eeuwige Ongeboren Zelf
datjiJ BENT.
Nadat ik dir papier had opgevouwen en in de zak van
mijn spijkerbroek had gestoken, hield ik me tijdens de
retraite afwisselend bezig met het beoefenen

van

de me

diratiemethoden die ik kende en mer ontspannen, luiste

ren en zijn, zonder manipulatie. Maar aan het eind van
de retraite moest ik toegeven dat ik veel meer vragen had
dan antwoorden. Welke rol speelt techniek in medita
tie? Werkt deze benadering voor mediterenden van alle
niveaus, of alleen voor gevorderde beoefenaars, die al ja
renlang bezig zijn geweest zich het rustig maken van de
geest eigen te maken? Hoe zit het met houding en met
de fysieke en emotionele pijn die in een zining vaak op
treden?
Mer al die vragen in mijn hoofd vroeg ik Adyashan

ti of hij bereid 7.ou z.ijn samen ce werken met uitgeverij

Sounds True om een lesprogramma over Ware Meditatie
samen te

stellen. Hij stemde er in roe, wat uitmondde in

dit boek. Ik overhandigde Adya een lijst mer vr agen

en

hij reageerde door twee dharmatoespraken over het on

derwerp Ware Meditatie re houden: n over 'Alles laten
zijn zoals her is' en n over 'Meditatief zelfonderzoek'.

10

11

Volgens Adyashanri bewijzen spirituele ontdekkingen

hun eigen authenticiteit. Het belangrijkste is niet war an
deren bevestigen maar war jij in je eigen wezen realiseert.
Ik hoop zeer dar her aanbieden van dit boek over Ware

Deel

ew

Meditatie je eigen authentieke ontdekkingen zal bevor

deren, ren voordele van alle mensen.
Tami Sirnon

Laat alles mogen zijn zoals het is

Uitgever van Sounds Truc

Mei 2006, Boulder, Colorado
We gtlt1n het hele begrip meditatie onderzoeken, wat

meditatie ir, waarom we mediteren, en waar medi

tatie toe kan leiden. Ik wil verkennen wat ik Wre
Meditatie

noem,

die zoals je zult beulfen als ik haar

beschrijf. echt iets heel specifieks is

en

ook iets heel

anders dan het soort meditatie waar tk meeste mensen

mee bekend zijn. Maar eerst een kleine persoonlijke
geschietknii.

12

13

Een eind maken aan de oorlog

met het denken

k kwam uit de traditie van het zenboeddhisme; de zen

traditie heeft een lange geschiedenis waarin meditatie

de belangrijkste beoefening is. Bij zen mediteer je vaak

uren per dag in de zitrende meditatiehouding, voor zo
lang als is voorgeschreven. En waar ik na vele jaren van
beoefening van deze stijl van mediteren achter kwam, was
dat ik er eigenlijk nier zo goed in was. Ik denk dat veel
mensen, wanneer ze pas met meditatie beginnen, merken
dat

ze er

nier bijzonder goed in zijn - hun geest is druk,

hun lichaam wil schuifelen en ze vinden het moeilijk

te

kalmeren en rustig te zijn. Mijn ervaring vanaf her begin

was dus dat ik meditatie feitelijk heel moeilijk vond. En
ik merk dat veel mensen het eigenlijk heel moeilijk vin
den.
Daar zat ik dus, in heel wat retraites en thuis. Thuis
zat ik meesral zo'n half uur of een uur per dag, soms Jan15

ger. En ik ging naar retraites waar ik heel veel langere pe

lijk dar van kalmte. Meditatie moesr me in een verheven

rioden zat. En heel vaak was mijn medicatie alles behalve

zijnsroesrand brengen. Maar omdat ik de techniek van

meditatie. Her was heel veel strijd, veel pogingen mijn

medicatie zoals me die geleerd werd nier onder de knie

gccsr tor kalmte te brengen, veel proberen mijn gedach

kon krijgen, moest ik een andere manier van mediteren

ten te bcheersen en veel proberen stil te zijn, zonder veel

onrdekken, een die nier uitging van een techniek. Ik ging

succes - op een paar magische mornemen

waarop

zitten en lier war ik ervoer er gewoon zijn, heel ineens. Ik

meditatie zomaar gebeurde. Omdat ik aanvankelijk nier

probeerde mijn ervaringen nier meer re beheersen. Dar

bijronder getalenteerd was voor meditatie- voor het ver

werd her begin van zelf ontdekken wat Ware Mcditarie

na.

mogen mijn denken te beheersen en rot een staat van

is. Vanaf dar momene is de manier waarop ik mediteer

medirarie te komen- besefte ik na enkele jaren dar ik een

genspireerd door die verschuiving - door in plaats van

andere manier moest vinden om te mediteren. De bena

de pogingen een techniek of discipline

dering waarvan ik me bediende werkte niet. Toen begon

techniek

en

te

vervolmaken,

discipline werkelijk los te laren.

ik mijn onderLoek naar wat ik Ware Meditatie noem.

Op een dag praatte ik met mijn lerares, die zei: 'Als je
de oorlog met je geest probeert

te

winnen, zul je eeuwig

in oorlog zijn.' Dar raakte me echt. Op dat moment be

sefte ik dar ik meditatie had gmen als een gvecht met
mijn geest. Ik probeerde mijn geest rustig te krijgen.
Plotseling dacht ik: 'Lieve hemel, eeuwig is wel vreselijk
lang. Ik moer dit heel anders gaan bekijken.' Als ik door
hiermee door te gaan voor altijd in oorlog met mijn geest
zou verkeren, moest ik een manier vinden om dar niet te
doen. Zonder her ook maar re beseffen, begon ik rusrig
en diepgaand

te

onderzoeken hoe her zou zijn om nier in

gevecht te :tijn met mijn eigen geest, met wat ik voelde,

met

mijn hele ervaring als mens.

Ik begon anders te mediteren. Ik lier her idee over wat

meditatie hoorde re zijn los. Er zaren allerlei ideen over
meditarie in mijn geest. Ik werd geacht vredig te zijn; ik
werd geacht een bepaald gevoel re hebben, voorname

J6

17

Een houding van onschuld

nze ideen over meditatie zijn meestal gekleurd

door onze conditionering- door war we erover ge

hoord hebben, wat we denken dar meditatie is, waarroe

her naar ons idee zou moeren leiden. Meditatie kan een
heel scala aan doelen dienen. Sommige mensen medite
ren

om fysiek of emotioneel gezonder te worden of om

hun lichaam ofgeest rot stilte re brengen. Sommige men

sen mediteren om bepaalde subtiele energiecentra in het
lichaam, vaak chakra's genoemd, te openen. Anderen me
diteren om liefde en mededogen re ontwikkelen. Weer
anderen mediteren om in een andere staar van bewusrzijn
te komen. Nog weer anderen mediteren om re proberen
bepaalde spirituele of helderz.iendc vermogens te verkrij
gen -wat

ze

siddhi's noemen. En dan is

er

nog de medi

catie om rot spirituele bewustwording en verlichting te

komen. Deze laatste soort van meditatie- meditatie die

19

helpt om spiritueel bewust en verlicht te worden- is war

latie, en juist dar is de reden waarom onze meditatie voor

mij werkelijk interesseert. Dat is waar de Ware Meditatie

ons gevoel op niets uitloopt. De ontwaakte staar van zijn,

om draair.

de verlichte staat van zijn, kun je ook de

Het doet er niet toe of men een groemjc: is in de me

ditatie of aJ lange tijd heeft gemediteerd. Waar ik acheer
ben gekomen is dat je acheergrond nier zoveel

natuurlijke staat

van zijn noemen. Hoe kunnen controle en manipulatie

ons in vredesnaam rot onze natuurlijke staar brengen?

uitmaakc.

War wel van belang is, is de houding waarmee we het pro

ces van meditatie ingaan. Het belangrijkste is dat

we aan

medicatie beginnen met een open instelling, een houding

die echt onschuldig is, waarmee ik bedoel een houding
die niet gekleurd is door het verleden, door war we ge
hoord hebben over meditatie via de cultuur, via de media
of via om.e verschillende spirituele of religieuze tradities.
We dienen het begrip meditatie

fris en onschuldig re be

naderen.
Als spiritueel leraar heb ik veel mensen ontmoet die
al heel wat jaren gemedireerd hebben. Wat ik het vaakst
hoor van veel van die mensen is dar ze ondanks die lange
meditatiepraktijk het gevoel hebben nier wez.enlijk ge

transformeerd te zijn. De diepgaande innerlijke transfor

matie- de spirituele openbaring- die meditatie biedt is
iers dat veel mensen nier beschoren lijkt, zelfs die mensen
die al lang mediteren. Er zijn goede en specifieke redenen
waarom sommige

vormen van meditatie, ook de soon

meditatie die ik ooit deed, niet leiden

rot

deze beloofde

staat van getransformeerd zijn. De voornaamste reden

is eigenlijk een buirengewoon eenvoudige, die daardoor
makkelijk over het hoofd gezien wordt: we benaderen
meditatie met de verkeerde instelling. We voeren onze
meditatie uit
20

mer

een instelling van controle en manipu-

21

Het loslaten van controle

en mani pulatie

erlichting is uireindelijk niets meer dan de natuur

lijke staar. Als je die van alle ingewikkelde termi

nologie en al her moeilijke jargon omdoet, is verlichting

sim pelweg het terugkeren naar onze natuurlijke staat. Een

natuurlijke staar berekent vanzelfsprekend een staat die

niet gekunsteld is, een staar die geen moeite of discipline
kost om in stand te houden, een zijnsroesrand die door
geen enkele manipulatie van lichaam of geest versterkt
wordt- met andere woorden, een staat die volkomen na
tuurlijk en volledig spomaan is. Om die reden leidt me
ditatie vaak tot niets. Veel meditatietechnieken zijn goed
beschouwd een manier van beheersing. Zolang de geest
onze ervaring beheerst en leidt, is het niet waarschijnlijk
dat hij ons in een natuurlijke sraar brengr. Een natuurlij
ke staat is die waarin wij niet onder controle van de geest
staan. Wanneer de geest be1.ig is te connoleren en mani-

23

puleren, kan dit tot allerlei bewustzijnstoestanden leiden:

gees t? Dar noem ik manipulatie. Manipulatie is wat sterk

je leert misschien hoe je je geest tot stilte kunt brengen,

uitgedrukt, maar ik geb ruik her woord om je aandacht te

of mi ssc hien kun je helderziende vermogens krijgen. Je

krijgen, om aandacht re vragen voor het feit dat, wanneer

kunt veel bereiken door een vorm van meditatie die in

we gaan zitten om te mediteren en onszelf de vraag stel

'

princip e gericht is op techniek of manipulatie. Maar war

len: 'En nu, hoe moet ik mijn geest beheersen? Hoe moet

je er niet mee kunt is bij je eigen natuur en sponraniteit

ik rustig worden? Hoe moet ik stil worden?', de geest ei

komen.

genlijk vraagt: 'Hoe beheers ik mezelf zodat ik me beter

Dit lijkt heel erg voor de hand te liggen. Iederet:n kan

je venellen dat je niet bij je eigen naruur en spontaniteit

voel?' En je kunt leren je geest te beheersen en je lichaam

en geest kalm te krij gen door een me thode van behee r

zult komen door beheersing van je innerlij k, maar deze

sing toe te passeP.. Een tijd lang voelt dat misschien goed.

waarheid omgaat ons op de een of andere manier. Jk ben

Maar wanneer we onze geest beheersen met als doel een

er jarenlang blind voor geweesr. De fout zit hem niet per

zekere toestand van vrede of kalmte te verkrijgen, hee ft

s in de vorm van meditatie of in de methode zelfs, hoe

her wel i ets van iemand rustig krijgen door zijn mond

wel de methode die we volgen van grote invloed kan zijn.

dicht re plakken. Je bent er wel in geslaagd hem stil te

Htt probleem zit hem in de houding waarmee wt meditatie

krijgen maar daarbij heb je dan bediend van een zeer

,

bmadertn. Als onze houding er een is van beheers ing en

manipulatieve methode. Wat heb je eraan of je die per

als we uitgaan van het s tandpunt dat we

soon sril hebr g ekreg en door zijn mond dicht re plakken?

een discipline onder de knie willen krijgen- dan staat de

Zodra je her plakband eraf haalt, krijg je de wind van

houding in de weg. Dan is het in feite de get;S t of het ego

voren, of niet soms? Dan heeft hij

dat mediteert. En, natuurlijk, wanneer we her hebben

der te zeggen! Ik denk dar iedereen die gemediteerd heeft

over ve rlichting of spiritueel ontwaken, hebben wc het

bekend is met de ervaring dat hij in meditatie een zekere

manip ulatie

zo

wel het een en an

over ontwaken uit de geest, onrwaken uit her ego. In wat

beheersing over de geest en over het lichaam bereikt. Dar

ik Ware Meditatie noem, wordt deze neiging om de geest

kan een heel goed gevoel zijn. De ervaring gaat misschien

te beheersen en te mani puleren van begin af aan losge

zelfs diep. Maar als je dan opho u dt met mediteren komt

laten. Dit laten varen van beheersing en manipularie is

je geest onmiddellijk weer in beweging. We ervaren een

het fundamem van Ware Meditatie Al klinkt die nog zo

soort meditatieve rust door middel van beheersi ng, maar

gek her bui tenge woon eenvoudige begin van meditatie

7.odra we die beheersing laren varen, loopt de geest weer

is beheersing loslaten, manipulatie loslaten.

hard van scapel. Alles is wee r zoaJs her daarvoor was. De

Bij de meeste mensen is her eerste wat ze denken als ze

meeste medicerenden kennen dit dilemma maar aJ ce

gaan ziteen om te mediteren: 'En nu, hoe beheers ik mijn

goed. We h ereiken misschien wel een bep aalde sraar van

24

2'i

vrede wanneer we mediteren, maar wanneer we met me

ken- in je lichaam, in je geest, op eigen aurorireit, op de

diteren ophouden, ontsnapt de vrede ons weer.

autoriteit van je eigen ervaring -war er gebeurr wanneer

Echte meditatie heeft niets te maken mer het be

je de beheersing loslaat en aHes laar zijn zoals het is. War

heersen van een techniek; her gaat over het loslaren van

er gebeurt wanneer je je ervaring precies zo laat zijn zoals

controle. Dit is meditatie. AJ het andere is in feite een

ze is, zonder haar anders

vorm van concentratie. Meditatie en concentratie zijn

thode is Ware Meditatie eigenlijk een ondermeksmiddel.

twee verschillende dingen. Concenrratie is een disci pline;

Wat gebeurt er wanneer wc controle en manipulatie echt

concentratie is een manier om onze ervaring richting te

loslaten?

re

maken. In plaats van een me

geven, te leiden of re beheersen. Meditatie is de controle

loslaten; het leiden van je ervaring, op welke manier dan
ook, loslaten. Het fundament van Ware Medirarie is dar
we controle laten va ren.
Her is

voor

een mens heel ingrijpend om comrole

los re laten. Her klinkt makkelijk om te zeggen: 'Laat

alle controle los.' Maar voor de meeste mensen bestaar
hun psychische structuur, hun psychologische zelf, hun
ego, hij na helemaal uit conrrole. Aan de geest of her ego
vragen de controle op te geven is dus een revolutionair
idee. Wanneer we loslaten, al is het maar even, komen

er

gewisse verborgen angsten en aarzelingen omhoog. 'En

als ik nu eens de concrole loslaat,' zegt de geest, 'en er

gebeurt niets? En als ik ga zitten mediteren,

en

alles laar

zijn zoals het is, en er gebeurt niets, wat dan?' Daarom

grijpen we naar een mcrhode of een discipline, omdat de
geest bang is dat als hij de controle loslaat, er niets zal
gebeuren.
Mijn voorsrel is, met deze Ware Meditatie, dat we wer
kelijk zien, dar we meditatie beschouwen als een manier
om

re

onderzoeken. Ware Meditatie is niet zozeer een

nieuwe techniek als wel een manier om zelf re onderzoe26

27

De mediterende voorbij

et tweede aspect van Ware Meditatie is meditatief

zelfonderzoek. Meditatief ulfonderzock is die me

thode waarbij je in meditatieve geestestoestand een vraa g

formuleert

een krachtige en betekenisvolle spirituele

vraag. Je srdr niet zomaar een vraag; je stelt vragen van

werkelijke waarde, vragen die her vermogen hebben door
lagen van conditionering heen re dringen en je wezen
lijke aard te bereiken. De krachtigste vraag die wc kun
nen stellen is eenvoudigweg: 'War ben ik? Wie is her die
mediteert?' Deze vraag snijdt alle manieren waarop het
ego ervaring probeen te beheersen af Dr vraagt: 'Wie
beheerst de ervaring? Wie mediteert?' Een van de essen
tile redenen om re mediteren is om aan de mediterende
voorbij te gaan

aan het ego of de geest voorbij re gaan.

Zolang de mediterende alles in de hand heeft, is er heel

weinig mogelijkheid om aan de geest of het ego voorbij

.29

re gaan. Daarom laten we in Ware Meditatie de medite

rende los. Her allereerste moment van meditatie bestaat

uit de uilnodiging om beheersing los te laren en alles re

laten zijn zoals het is. Deze aanpakmaakt de mediterende

vrij. Als de mediterende iets doet, is her 'r loslaten van

controle, het laten varen van pogingen om iets

te

veran

Hebben meditatietechnieken
enige waarde:

deren.
Wanneer ik zeg 'mediterende'

is

het bdangrijk te besef

fen dar de mediterende degene is die controle uitoefent.

De mediterende is degene die zijn best doet - de mani

pulator, degene die inspanning levert. En in de meeste

vormen van meditatie, is de mc:diterende er zeer bij be

trokken. De geest k rijgt iets te doen en iets om onder de
knie re krijgen - m de geest heeft graag iets re doen! Hij
wil graag iets onder de knie krijgen, omdat hij dan de

controle mag houden. Maar als een vorm van meditatie

relevant wil zijn voor het bereiken van verlichting- voor

bewwrwording van de ware aard van wie en war we zijn

- moer de mediterende, de controleur, de manipularor,

overstegen worden.

1 Tel ensen, ook ik, komen uit tradities waarin me

V dnane wordt aangeleerd als een techniek. Er zijn

ons verschillende vormen van beheersing geleerd,

zoals
je focussen op de ademhaling of je focussen op verschil

lende lichaamsdelen. In de zentraditie focussen we ons

op een punt ner onder de navel. Vaak wordt ons geleerd
in een bepaalde houding re zitten, met rechte rug, en op
een bepaalde manier te ademen. Deze
technieken en dis

ciplines zijn aJ honderden en duizenden jaren onder

we
zen. en ik s uggereer niet dar ze geen waarde of verdiensre

hebben. Dat hebben ze wl. Maar war ik zeg is dat

we
pas als we deze technieken loslaten, als we dit
focussen
loslaten, dichter bij onze natuurlijke staat kunnen ko
men. Vaak verduis1eren deze technieken onze natuu
rlijke

staat van bewustlijn. Wanneer ik een reuaire Jeid. begin

ik vaak mee zeggen dar ik weet dat mensen versch
illende
30

.\I

manieren hebben van mediteren en gecemerd worden.

Sommigen letten op hun adem. Anderen zeggen een
mantra op. Sommigen ademen diep in en uit. Anderen
visualiseren. Ik zeg regen de groep dar her goed is om
met deze technieken aan een meditatie te beginnen. Dit
zijn zeer geschikte methoden om de geest in het nu te
brengen. Ze geven je de kans de psychische energie en
de bronnen van de actieve geest

te

bundelen en op het

hier en nu te richten. Maar ik adviseer toch dat we in

elke meditatie ook tijd nemen om welke methode we ook
gebruiken, los re laren. Als ik op mijn adem Ier, experi
menteer ik ook met wat

er

gebeurt wanneer ik het volgen

van mijn ademhaling loslaar. War gebeurt er wanneer ik

her kijken naar mijn gedachten loslaat? Of het zeggen

spiritualiteit over en dat kan vergeten worden als we ons

re streng aan de techniek houden. We kunnen dus best
beginnen met een beetje techniek, een beetje de adem
volgen, een gebed doen, een manera opzeggen, een visua
lisatie gebruiken. Maar mijn voorstel is altijd om vrij snel
over te gaan op een houding van nieuwsgierigheid naar
war er gebeurt als we alles laten zijn zoals het is. Op dat
punt gaan we geleidelijk over van beheersing van de geest
naar Ware Meditatie. Het is een revolutionaire overgang.
Veel mensen die ik onrmoct heb zijn die overgang verge
ten, vergeten die overgang te laten plaatsvinden. Ze zijn
vergeten dar er vrij snel een punt komt waarop je con
trole kunr- en zou moeten

laten varen.

van mijn mantra? Deze vormen van beoefening helpen

ons misschien onze aandacht op het moment

te

richten;

dat is hun voornaamste waarde. Maar als onze aandacht

eenmaal in het nu is, dan geldt de uitnodiging om deze
methoden los te laten en te beginnen onze oaeuurlijk
staat re onderzoeken.
En zo heb ik gemerkt dat, als we niet oppassen, de1.e
oude tradities en technieken

waarvan ik er zelf ook veel

geleerd heb, en die zeer waardevol zijn - vaak een doel

worden in plaats van een middel tor een doel. Dan blijf
je ren slotte zitten met war alleen maar een discipline
is. Je eindigt met jaren en jaren en jaren je ademhaling
volgen, dat kun je dan volmaakt goed. Ma:r uiteindelijk
gaat spiritualiteit niet over het volgen van de ademhaling.
Zij gaat over ontwaken uit de droom van afgescheiden
heid en tor de waarheid komen dat alles !!n is. Daar gaat
32

33

Ware Meditatie begint met rusten

in de natuurlijke staat

n Wa re Medita(ic gaan we uit van he( grondbeginsel

dat we alles laten z.ijn zoals het is. In Ware Meditatie

gaan we nie( naar de natuurlijke staat to e en proberen

wc ook niet de natuurlijke staat cot stand te brengen; we
beginnen eigenlijk al meteen in de natuurli jke staat. Oir
heb ik heel veel jaren geleden al ontdekt, toen ik de me
diterende, de concroleur, begon Jos te laren,

roen

ik ging

zitten c:n aJics maar gewoon liet l.i jn zoals het was. Wat
ik al heel gauw ontdekte was dat de vrede en

sti lt e

die ik

probeerde re berdken aJ aanwezig waren. lier enige wat

ik te doen had was de poging die te bereiken op te geven.

Het enige wat ik te doen had was gaan z.iuen en de
ring

erv

de ervaring te laten.

Zoals de meesre mensen voelde ik me onder het zinen

soms goed en vredig. Een andere keer was ik opgewon

den, overstuur e n angstig. Soms was ik bedroefd. en soms

3')

was ik blij. Ik onderging alle menselijke emoties terwijl

ik mediteerde. Wat ik me realiseerde was dar er, wanneer
ik de ervaring liet zijn zoals ze was en niet mijn best deed
haar te veranderen, een onderliggende natuurlijke staar
van zijn in her bewustzijn omhoog kwam. Dan kwam
er heel eenvoudig en helemaal vanzelf een onaangetaste,
ongekunstelde staar van bewustzijn omhoog. Ik zou her
een heel

onschuldig( staar van bewustzijn willen noemen,

omdat die niet omstond door inspanning of discipline.

Ik ontdekte dat de natuurlijke staar, onze natuurlijke
staat van zijn, geen staat van veranderd bewustzijn was.
Heel veel mensen associren meditatie met veranderde
bewustzijnstoesranden. Maar dit is een ernstige misvat
ting over wat meditatie vermag. Het vermogen waar ik
her over heb is dat mediteren kan leiden tot spirituele
bewustwording, her helder worden van het besef wal jij
bent en wat alles eigenlijk is: de eenheid van alles. Ons is
geleerd, of we nemen aan, dar het waarnemen van alles
als n, en jezelf waarnemen als daar nier van afgeschei
den hetzelfde is als in een veranderd bewustzijn geraken.
Maar het tegenovergestelde blijkt waar te zijn. Alles zien
als n is geen veranderde bewusrzijnstoesrand. Het een

onveranderde staar van bewustzijn; her is de natuurlijke

ander bewustzijn terecht komt. Daar zijn er veel van.

Geluk is een veranderde slaat van bewustzijn. Droefheid
is een andere staat van bewustzijn. Depressie is een ver
anderde staar van bewustzijn. Vervolgens heb je naruur
lijk nog alle mystieke staten van bewustzijn: eenwording
mer de kosmos is een veranderde sraat van bewustzijn;
bewustzijnsverruiming voelen is een veranderde staat
van bewustzijn. Er zijn ved variteiten van veranderde
bewustzijnsroestanden. De meeste mensen denken dar
verlichting een veranderde staar van bewustzijn is. Oir
is een enorm misverstand. Verlichting is de natuurlijke
staat van bewustzijn, de onschuldige staat van bewust
zijn, die staat die onaangetast is door de beweging van
het denken, onaangetast door controle of manipulatie
van de geest. Dit is verlichting werkelijk. We kunnen die
ware natuur van ons niet door manipulatie bereiken. We
kunnen wat ik noem de valse identiteit, de ego-identiteit,
niet overstijgen door te proberen onszelf te veranderen.
We kunnen het bewustzijn alleen wakker laten worden
uit zijn identificatie met denken en voelen, met lichaam
en geest en persoonlijkheid, door ons mereen vanaf het
begin re laten rusten in de natuurlijke staat.

staat van bewustzijn. Vergeleken daarbij is al het andere

een veranderde staat.
Wanneer wij aan meditatie denken, dienen we het idee
dat verlichcing een veranderde staar van bewustzijn is die
we op de een of andere manier kunnen bereiken, los te
laren. Ervaren mediterenden weten dat je, als je maar se
rieus genoeg en lang genoeg mediteert, af en roe in een
36

37

De ultieme geloofsdaad

piritudc vcrlichting ontstaat niet door een vorm van

inrellecrueel inzicht. We kunnen onze ware aard niet

vinden door woorden, begrippen, ideen of theologie.

Geen van die middelen openbaren onze ware aard. Het
is bij ronder belangrijk om re beseffen dar

wanneer

her

denken iets probeert re begrijpen, wanneer de geest een

incelleccueel beg rip van de uiteindelijke werkelijkheid
probeert re krijgen, hij alleen maar probeert de controle
re houden. Her is een intellectuele vorm van mind con
trol, en die moet ook losgelaten worden. War niet wil
zeggen dar de geest geen rol speelt bij spirituele verlich
ting; dit is een algemeen voorkomend misverstand over
spiritualiteit. De geest speelt een virale rol Her denken
.

zelf

speelt een belangrijke rol. Later zal ik venellen over

de manier waarop we het denken gebruiken in de vor m

van spirirueel onderzoek. Bij spir it ueel onderwek maken

39

wc eigenlijk gebruik van de geest om de geest re kunnen

aliteit en in Ware Mediratic laten we deze controle vanaf

oversrijgen.

het begin varen. We geven geen energie aan het ego, aan

Ik suggereer nier dat geest en her denken uiteindelijk

de geest, aan de controleur en aan de manipulator. We la

her probleem zijn. Juisr onze gehechtheid aan de geest is

ren het moeite doen los, en dat is voor de meeste mensen

een probleem. Her is vergeefse moeite om van begrippen

een revolutionair idee- dat we zo kunnen mediteren dat

en ideen te verwachten dar

wc ons niet inspannen. Oir betekent niet dar we lui zijn

1.e

je bij de waarheid bren

gen, bij vrede, bij wat ons zal bevrijden. Wanneer wc de

of gaan slapen. Maar het loslaren van controle, alles laten

denkende geest loslaten, komen wc open te staan voor

zijn zoals het is, is een manier om alle inspanning op te

inzicht

wat we in de spirituele sfeer 'openbaring'

geven. Wanneer ik dus zeg dat wc de controle loslaten,

zouden kunnen noemen, of het spontane ontstaan van

dat we alles laren zijn zoals het is, is dat hetzelfde als zeg

een diepe wijsheid of een diep weten. Die ontstaat in de

gen dat wc ervan afz.icn ons in te spannen. We komen er

- voor

geest, maar is nier afkomstig van de geest. Het is een 'aha'

achter wat er in ons bewustzijn gebeurt wanneer wc alle

heleving

een onmiddellijk begrijpen. Wanneer je denkt:

inspanning loslaten. En we kunnen ervaren en zien dat

'Aha! Dat begrijp ik,' is het geen kwestie van logisch den

er een zekere vitaliteit tot bewustzijn komt. Het is bijna

ken. Het is iets dat gewoon in de geest, en in het lichaam,

alsof er van binnen een licht wordt aangestoken, gewoon

geregistreerd wordt en het karakter van een openbaring

omdat we alle inspanning en beheersing laten varen. Iers

heeft. En dus nogmaals, om tor dit niveau van inzicht re

onschuldigs en moois en onbezoedelds komt in her be

komen, beginnen we met het loslaren van controle, zelfs

wustzijn op; het komt helemaal alleen en uit zichzelf om

controle over de geest. We komen in een natuurlijke staat

hoog. En dit is heel anders dan war wij meestal geleerd

van zijn. In zekere zin is Ware Meditatie de ultieme ge

hebben. We hebben geleerd dar wc om tot een natuur

loofsdaad. Omdat het gaan zitten en alles laren zijn zoals

lijke staat van bewustzijn te komen ons

het reeds is - de controle loslaten, manipulatie opgeven

heersen en onder discipline moeren brengen; ik zeg dat

op zich een zeer diepgevoelde geloofsdaad is. Het drukt

het net andersom is. Je komt rot de natuurlijke staat door

ook een grote bereidheid

wt

onderwek uit.

moeren

leren be

de controle los te laren, door inspanning te laten varen en

Wat gebeurt er als wc dez.e controle werkelijk loslaten?

in een staar van levendigheid te blijven. Het is heel een

War gebeurt er wanneer wc alles precies z o laten zijn als

voudig. Eenvoudiger kan niet. Ga z.itten; laat alles zijn

het is? Dez.e vraag is her fundamenr van alle spiritualiteit.

zoals het al is. Je kunt je zelfs een heel eenvoudige vraag

Als we niet alles kunnen laren zijn zoals het is, op een zo

.stellen, mereen als je begint: 'Is het nier zo dat de vrede

diep mogelijk niveau, zo toraal mogelijk, speelt de con

en de stilte die ik probeer re bereiken door meditatie er

trole nog .reeds een rol in wat we doen. In ware spiriru-

hier en nu al is?' En kijk dan zelf. Wanneer we zelfkijken

40

41

zullen wc zien dat ja, inderdaad, vrede en stilte volkomen

namurlijke 7.akcn zijn, en dar 'Le er al zijn. Op dat punt
gekomen hoef je het alleen maar op te merken en je er
dan aan over te geven. Kom erachter wat er gebeurt wan
neer je je geeft aan de vrede die er al is, aan de stilte die er

Houding en blik

al is. Hieruit bestaat het onderwek

I::; en van de meest voorkomende vragen die ik krijg

anneer ik aan dit onderricht in de Ware ,\t1editatie
begin, is ofhet belangrijk is hoe je zit. Moet je in medita
tie zitten met een rechte, staande ruggengraat afkun je je
ontspannen in een stoel of op n bank zitten? Mijn am
woord is dat het de voorkeur vcrdient niet te gaan liggen
-omdat mensen de neiging hebhen in slaap te vallen als
7.e liggen -maar d a t voor her overige het zitten in een be
paalde houding voor mij niet her belangrijkste is. Ik heb
begrepen dat veel tradities de juiste houding benadruk
ken. De zentraditie waar ik uit kom, legt vrij veel nadruk
op houding. En er zijn goede redenen om houding te be
nadrukken. Bepaalde houdingen maken ons emotioneel
en fysiek open. Wanneer onze houding open is, wanneer
onze wervelkolom recht is en

om.e

lichaam gekruist zijn, voelen wc

lf2

handen niet voor het

ons

opener. Er is een na-

tuurlijk gevoel van openheid in een de rgelijke ho u di n g.

je om ze dicht te houden. Als leraar ben ik er me er in ge

Er zijn ve rschi llen de lichaamshoudingen die spirituele

inrcresscerd waar jij je toe aangetrokken voelt. Waar voel

jij je roe aangetrokken als je bui ren beschouwing laar war

tradities gebruiken om een innerlijke ontvankelijkheid

en een open geesteshouding aan te kweken. Maar war ik
door de jaren heen heb gemerkt is dar, hocwel de juiste

jij denkt dar je 7.ou moeren doen, of war je denkt dar je

niet zou moeren doen? Wanneer je buiten beschouwing

houding help t het vaak gebeurt dar de geesr van de sp i

laat wat je op gezag van een ander hebt aangenomen

rituele zoe ker zoccr ge foc ust raakt op het ver volmaken

w eer vcrbinding maakt met war werkelijk van jou is, met

en volh ouden van een sp eciale houding dat her resultaat

wat jou nie t is aangereikt door iets of iemand anders?

nier leidt tot ontvankelijkheid. In plaars daarvan leidt het

Ve len van ons hebben zoveel kennis van leringen en in

er vaak toe dat men alleen nog maar bezig is de eigen

structies dar we na een zekere tijd los raken van wat ons

houding te perfectioneren.

echt eigen is, van onze natuurlijke en spontane wijsheid.

Het komt weer neer op onze geesteshouding. Belang

en

En daarom probeer ik men sen altijd onmiddellijk, vanaf

de grondhouding

her prille begin weer in verbindi ng te b rengen met war

van g emak, ontvankelijkheid en ontspannen zijn. We

hun eigen is. War is waar voor jou? Als je wilt mediteren

dienen het idee dat omwaken of verlichting alleen kan

mee je ogen open, hou dan je ogen open. Als je ze lieve r

gebeu ren als onze houding goed is, op te geven, want

dicht hebt, dan sluit je ze. Als je slaperig bent, is het een

dat is gewoon nier waar. Ontwaken en

goed idee je ogen open re houden. Oir he lpt je een beetje

rijk is dar we meditatie benaderen

met

ve rli cht i n g

kan

gebeuren bij mensen die goed rechtop zitten te medite

wakker te blijven. Een andere keer heb je ze open en voel

ren en bij slappe en ingezakte mensen die buiren op een

je dat je ze dicht wilt doen -niet omdat je slaperig bent,

tuinswel zin en of aan welke andere houding ze ook maar

maar om dat ze dicht willen. En als ze dicht willen, laat ze

de voorkeur geven. Nogmaals, het is de geesteshouding

waarmee we mediteren die van belang is. Zijn wc ope n ?

dan dichtgaan. Doe wat je voelt. Word vertrouwd met je

eigen e rvari ng

Zirten we? Is onze benaderi n g ongekunsteld? Met andere

woorden stelt onze houding
,

ons

in

staat

het lichaam te

vergeten? Niet ons ervan af te scheiden, maar het gewoon

met rust te laren?
Wat m ij ook vaak gevraagd wordt is of de ogen open of
dicht

oeten zijn. De verschillende tradities benadruk

ken ieder iets anders. Sommige tradities zeggen dat je

met je ogen open hoorr re mediteren. Andere sti muleren
44

45

Moeiteloze moeite

en andere veel voorkomende vraag heeft te maken

met moeite en moeireloosheid. Ik praat vaak

ov er

gemak en moeiteloos h c id ; mensen raken dan soms in de

war en d enken dat ik zeg dat je bijna lui

zou moeten

zijn. Moeiteloos mediteren is niet hetzelfde als lui zijn,

en niet hetzelfde als wazig zijn. Een van de mooiste

en

diepzinnigste instru cties die mijn lerares me gaf wanneer

ik merhaar over meditatie praatte kwam in de vorm van
vragen : Is je meditatie levendig? Is

ze

bezield? Dit is een

zeer goede instructie. Als we geen moeite doen, op een

luie manier, dan wordt onze meditatie dromer ig en mis
tig. Her is bijna alsof we in trance of zelfs stoned zijn. Dat
is niet wat er bedoeld wordt met moeiteloosheid Moei
.

teloosheid wil niet zeggen geen moeite; moeiteloosheid

hetekent ner genoeg moei te om levendig, om aanwezig,
om hier, om

nu re

zijn. Om helder re zijn. Mijn !era47

res noemde dat 'moeiteloze inspanning'. Ieder van ons

moet voor zich zelf uitzoeken wat dit wil zeggen. Teveel
moeite en

we

worden te gespannen; te weinig moeite en

we worden dromerig. Ergens in het midden is een scaat

Wij zijn van nature geneigd

van levendigheid, helderheid en innerlijk lichr. Dit be

tot verlichting te komen

doel ik wanneer ik mensen aanraad niet teveel moeite

te doen. Je moet er zelf achter komen hoeveel dat is.

anneer we mediteren op de manier die ik beschrijf

-wanneer we de conrrole laten varen en alles laten

zijn zoals het is

is het onz.e natuurlijke neiging om tot

verlichting re komen. We zitten biologisch en psychisch

zo

in elkaar dat wc op weg gaan naar verlichting. Veel

mensen weten dat niet. Maar wanneer we de controle,

die het ego is, losluen, ligt het in de aard van ons wezen
om verlicht te worden.
Maar mensen komen natuurlijk bij me vanuit hun ei
gen meditatietraditie, en wanneer ik hun voorsrel hun
methode los

te

laten, merken ze vaak dat de geest aanvan

kelijk wat afdwaalt. Dat is begrijpelijk. Wanneer we iets

loslaten dat we heel goed vast hebben gehouden, heeft
het de neiging te willen ontsnappen. Het is net als bij
een hond aan de riem; wanneer je de riem losmaakt, is de
hond geneigd weg te rennen. Hetzelfde geldt voor onze

48

49

geest. Als we

ome

geest

heeft hij de neiging rond

losmaken. Maar net als

t<>

strak hebbf'n aangebonden.

te rennen wanneer wc die riem

bij het loslaten van een hond,

kunnen wc het gewoon laten gebeuren. Je hond rent mis

schien meteen

een tijdje in
houd meeMal besluiten dat hij weer

van

buurt blijft, zal je

je weg, maar als j e

de
bij

Laat alles in jou

zich aan je openbaren

je voeren terug wil komen. Op een soortgelijke manier is

je geest misschien ec:n tijdje

wat

luidruchtig wanneer je

de controle erover loslaat. Maar als je hem echt laar zijn

zoals hij is, zal hij geneigd zijn weer tor een
monie,

een s

taar van rust, terug te keren .

t van har

st aa

A angczien het de aard

.1"\..h ewusn ijn te komen

van ons hele

wezen

is om tot

gebeurt her vaak, wanneer wc

alles toeaal laten zijn zoals her is, dar wat onderdrukt is
in onze psyche naar boven komt. Veel spirituele zoekers
gebruiken hun mcditatietcchn iek juist om onderdrukte
inhoud onderdrukt te houden. Ze weten misschien niet
dat ze dit doen, maar het gebeurt wel. Wanneer

wc

losla

ren en ons echt openstellen en alles laren zijn zoals het is,
is her n icc ongewoon dat er bepaalde onderdrukte zaken
bovenkomen,

wat

behoorlijk shockerend kan zijn. Plot

seling kun je dan een woedeaanval krijgen in je medita

tie, of een droevige bui. Misschien merk je dar

je huilt.

isschicn merk je dar vcrschillende herinneringen door

je bewustzijn komen e n zich laren zien. Je kunt ook licha
melijk pijn hebben;

mensen

verrellen wel dar er verschil

lende delen van hun lichaam pijn gaan doen wanneer Zl"

so

SI

alles laten zijn zoals her is. Wanneer we echt beginnen los

Maar dar wil nier zeggen dar

te laren, komt naar de oppervlakte wat naar de opper

vredig en stil hoeft te blijven, alleen omdat we alles laren

onze

meditatie volkomen

vlakte moer komen. De geest wil misschien niet dat deze

zijn zoals het is. Her gaar hier

zaken omhoog komen; zoals ik zei, gebruiken veel spiri

waar? Het punt is niet dat je leert hoc je jezelf kunt on

tuele mensen hun spirituele discipline onbewust om hun

derdrukken zodat je je beter voelt. Het punr is: hoe word

onderbewuste te onderdrukken. Wanneer we ophouden

je je bewust van je echte weLen, en je wordt je bewust van

met onderdrukken, begint ons onderbewuste naar boven

je wezen zoals her is, door met je menselijke naruur

te komen en zich re laren zien.

te gaan, niet door die te omlopen. Nier door er omheen

Wat doen we met deze onderbewuste materie die aan

om

bewustwording, nier

om

re gaan. Niet door re trachten haar weg te bidden, weg te

de oppervlakte komt? Niets. We laren haar zich alleen

mamra-zeggen of weg

maar openbaren. Ze hoeft nier geanalyseerd re worden.

door alles in ons zich re laten openbaren, te laren voelen,

Wat omhoog komt zijn voor het grootste gedeelte on

ervaren en kennen. Dan, en dan alleen, kunnen we op

opgeloste conflicten in onszelf: emoties die we nooit he

een dieper vlak komen. Dit is zeer, zeer belangrijk

re

mediteren. We worden bewust

en

het

lemaal mochten hebben van onszelf. pijn die we ons1.elf

is iers dar veel mensen nier begrijpen. Her is makkelijk

nooit hebben toegestaan in zijn volle omvang re voelen.

om meditatietechnieken

Oir komt allemaal omhoog. Deze innerlijke, onopgeloste

lijke ervaringen re onderdrukken, om re onderdrukken

materie hunken ernaar helemaal ervaren re worden, zon

wat we niet willen voelen. Maar war er moet gebeuren is

der

juist her tegenovergestelde. Ware Meditatie is de ruimte

naar

het onderbewusrzijn verbannen te worden. Wan

neer er onderdrukte materie omhoog komt,

moeren

we

re

gebruiken om onze mense

waarin alles geopenbaard wordt, alles gezien wordt, alles

die omhoog laten komen zonder haar re onderdrukken.

ervaren wordt. En als zodanig laat het zichzelf los. Wij

Zonder te analyseren staan we deze gevoelens toe om in

zijn het niet eens die het loslaten. Het laar zichzelf los.

her lichaam, in ons wezen, ervaren te worden en zich te

omvouwen zoals ze willen. En je zuh merken als je dit
doet, dat wat voor soorr pijn het ook is -of het emotio
nele, psychische, fysieke, spirimde of andere pijn is-deze
onderdrukte materie boven komt, zich laat zien, ervaren
wordt en dan verdwijnt. Als her niet weggaat, weer je dar
er ergens weerstand is, dat het ontkend wordt of juist eraan
toegegeven-en het is goed om dit te onderkennen, omdat
je daardoor de kans hebt het nogmaals los te laren.

52

53

Angst is vaak een opening

k krijg vaak vragen over

I derdeel

angst. Angst is heel vaak on

van her s pi ritu ele pad. Wanneer mensen gaan

zitten mediteren is het helemaal niet ongewoon dat er

op een bepaald moment angst opkomt. Oir is vooral
het geval bij die !ilXHl meditatie waarin wc trachten de
controle en manipulatie echt los re laten. Bij de meeste
mensen geeft dit aan lei di ng lot een bepaalde hocveelheid
angst, omdat de egogeest zeer, zeer bang is de controle
los te l aren en te voelen dat hij openstaat. Veel angst kan
ook opkomen bij meditatief ze lfon derw ek - wanneer wc
naa r binnen kijken en zien dat wc e igen l ijk niet bestaan
als afzonderlijke ent i rei ren.
Wanneer de gcesr contact maakt mer het onbekende,
iets wat het ni et begrijpt, wordt hij heel vaak angstig.
Ons is vaak geleerd dat er , als e r angst ontstaat, een fouc
gemaakt moet rijn, dat angst gevaar berekent. Maar in de

spiritualiteit is her belangrijk te bedenken dar angst geen

gevaar hoeft

te

betekenen. Eigenlijk berekent angst vaak

dat we op een dieper niveau in onszelf komen. Als er dus

angst ontstaat, is het verstandigste die gewoon

te

laten

opkomen. Voel hem in je lijf. Merk op dat je denken de

Uit het hoofd en in de zintuigen

neiging heeft verhaaltjes en ideen over de angst verzin

nen, en onderken dar deze verhaaltjes niet echt waar zijn.
Maar laar de angst ervaren worden, wam angst is vaak
een opening. Het is iets waar je doorheen moet gaan. Als
je bereid bent door de angst heen te gaan, hem re ervaren,
te zien wat er onder zit, dieper te gaan, dan heeft angst
zijn doel gediend. Het opkomen van angst betekent niet
altijd dat er iets verkeerd is gegaan. In het spirituele le
.
ven berekent angst 7.elf ; vaak dat er iets bezig is goed te
gaan.

are Meditatie is uit ons hoofd gaan en de zintui

gen laten werken, echt voelen war we nu eigenlijk

voelen. We horen dan wat er om ons heen gebeurt in

plaats van dat we slechts onze gedachten horen. We zien

wat er voor ons staat in plaats van volkomen in beslag te
worden genomen door de filmpjes in ons hoofd. Bij Ware
Meditatie bevinden we ons in het lichaam als middel om
het te overstijgen. Het is paradoxaal dat de grootste poort
naar transcendentie van vorm juist gaar via de vorm. Vcr
bind je dus, als je gaat zitten om re mediteren, mcr je
zinruigen - verbind je

mer

hoe je je voelt, wat je hoon,

war je merkt, wat je ruikt. Je zintuigen ankeren je feitelijk

in het moment. Wanneer je geest afdwaalt, anker je dan
in je zintuigen. Ga luisteren. Wat zijn de geluiden bui
ten? Ga voelen. Hoe voel je je in je lijf? Constateer wat je
vod(, wees je bewusr van alle bewegingen in je lichaam.

S6

57

Vcrbind je niet alleen met wat je in je lijf voelt, maar ook

met waL je van de kamer merkt. Ga ruiken. Terwijl je
daar zit, waar ruikt her dan naar? Stel je met je zintuigen
open voor de hele wereld in je en om je heen. Hierdoor

Gewaarzijn is dynamisch

word je geaard in een diepere werkelijkheid dan je geest;

het helpt je ook je ergens anders op te richten dan op je
geest. Alles laren gebeuren is buirengewoon eenvoudig,
maar her is niet zo makkelijk als mensen zich voorstellen.
Als je het werkelijk goed doet, zul je je levendig aanwe
zig voelen in je vijf zintuigen, levendig aanwezig in je
lichaam, levendig aanwezig in je ervaring. Als je ciaaren
tegen merkt dar je in een droomwereld verkeert, dan is
het heel belangrijk om terug te keren naar je 1.imuigen. Je
lichaam is een prachtig middel om het bewustzijn in een
dieper gevoel van werkelijkheid te ankeren.

anneer

wc

her gewaarzijn niet langer manipuleren

en beheersen, ontdekken

wc

dat her zelf niet vast

is. Wanneer gewaarzijn nier gericht wordt, kan her even

rusten. Het kan globaal werkzaam zijn, zodat alles in je

zinruigen tegelijkerrijd wordt opgemerkt. Hoe

meer

je

je ontspant, hoe meer je je vaak globaal van alles gewaar

wordt en de rmalc ervaring voelt, alles en de hele ervaring
in je opneemt als n geheel. Maar daarna kan her vcr
anderen. Gewaarzijn is nieuwsgierig van aard. Misschien
voel je een kriebel in je reen of een gevoel in je zij of
ergens een samentrekking, en vanzelf, spontaan, zal het
gewaarzijn daarheen gaan. 'Vanzelf' is het sleutelwoord
hierbij; het beweegt zich nier omdat jij vindt dat het
moet,

maar

omdat het een natuurlijke manier heeft van

zich bewegen. Alles laren zijn zoals het is heeft geen stati
sche toestand tor gevolg. Her gewaarzijn kan naar je voet

)9

gaan, naar pijn of naar spanning. H et kan ook naar een

gev oel van vreugde gaan. Het kan buiten een vogel horen;
misschien luistert het spontaan naar de vogel . Dan wordt
het misschien weer

Leef zoals je mediteert

globaal van karakter en neemt het al

les tegelijk in zich op. Gewaarzijn wordt soms plotseling

ni eu wsgi erig naar

de stilte zelf en komt rot stilre. Alles

laren zijn zoals het is wekt feitelijk een veel dynamischer

innerlijke omgeving op dan de woorden suggereren.

Je

moer in jezelf ontdekken wat dit werkelijk berekent.

Wat je zult merke n is dat gewaarzijn heel dynamisch

is; het heeft een neiging in beweging te blijven. Soms
1.al gewaarzijn stilstaan en

rusten in een diep gevoel van

kalmte en stilte. Door los te laten, laten we gewaarzijn

wat het wil doen. Het gaar waarheen het wil. We

beseffen dat g ewaarzijn een intelligentie van zich:t.elf

doen

heeft. De uitnodiging aan jou als mediterende is om zeer

betrokken te zijn bij waar gewaarzijn naartoe wil, bij wat
het wil ervaren, bij waar het naar wil kijken. Jij bent erbij
betrokken; je volgt her op de voer. Je benr bereid daar
heen re gaan w aa r gewaarzijn naarro e wil.

itmeditatie is heerlijk voor mensen om te doen. In

mijn ervaring zouden de meeste mensen

er

goed aan

doen elke dag een tijd j e stil te zitten, of her nu

of vijfenveertig minuten is. AJs je her

rwi mi

liever langer doet,

dan doe je her langer. Misschien doe je het graag elke dag
een

uur;

misschien twee uur. H et gaat er maar weer om

wat jij graag doet. Niet waL je geest wil, maar waar je harr
na ar uit gaat. Maar als ik over meditatie praat heb ik het
nit:t slechts over iets dar wij doen wanneer we ofif cieel
zitten. Meditatie heeft ook rner het leven en met l even te
maken. AJs we alleen leren goed te mediteren

wanneer we

ervoor gaan zitten, gaat dat nier ver genoeg, hoe diep dar

ook kan gaan. Zelfs als je drie uur per dag mediteert, blij
ven er nog eenentwintig uren per dag over waarin je ni et
zit. En als je rwee minuren per dag zit, blijft eromzenend
veel tij d over waarin je niet zit.
60

61

War i k in de loop der jaren gemerkt heb, is dat zelfs men

brengt, dar je alles laar zijn zoals her is? Dar zou N'n revo

sen die echt goed mediteren hun meditatit: achter zich

lutionaire levensbasis zijn voor de meeste mensen. Her is

laten wanneer

revolutionair om als ha.i voor je hestaan, als hoofdken

ze

van het kussen opstaan. Terwijl ze me

diteren kunnen ze hun iden. hun meningen en hun

merk van je bestaan, alles

re

laren zijn zoals het al is. Dit

oordelen loslaten. Maar wdra ze van het kussen af zijn,

berekent alles laren zijn zoals her was, zoals het nu is en

hebben le op de een of andere manier het gevoel dat ze

zoals het zou kunnen zijn. lloe zou her zijn als de basis

die allemaal weer moeten adopteren. Ware Meditatie is

van je leven zelf, al die andere uren per dag waarop je niet

iets dat werkdijk leeft: bij ons. Wc kunnen het altijd c:n

in stilte zit, in beslag werden ge:nomen door alles re laten

overal toepassen. Je kunt door de srraat rijden in je auto

zijn zoals het is?

alles laten zijn zoals her is. Je kunt oefenen om het

en

Als je dit zou doen, 1.ou je leven heel inreressant kun

verkeer te laten zijn zoals het is. Je kum oefenen jezelf te

nen worden. Want meditatie is veilig. Je gaat op je kus

laren voelen zoals je je voelt. Je kunt her weer laten zijn

sentje zitten, je zit op je stoeltje of op je bankje, je nestelt

zoals het is. Ofje kunr de volgende keer dat je je vriend

je in welke houding j e ook maar prettig vindt. Mee eens

of je minnaar ontmoet, die ervaring onderzoeken. Hoc

Het is vtilig; het is als teruggaan in de baarmoeder. En

is het om deze persoon re ontmoeten. wanneer hij van

dat is heerlijk, wanthee is fij n om een veilige plek te ont

mij helemaal mag zijn zoals hij is? Hoe is het wanneer ik

dekken, een ruimte in jezdf die helemaal betrouwbaar is,

van mezelf helemaal mag zijn wals ik ben? Wat gebeurt

ec:n ruimte in jezelfdie niets en niemand je afkan nemen.

er dan? Hoc gaan we met elkaar om? Hoc verandert dat?

Dat is echt fijn. Maar wanneer we ons meer openen en

Ware Meditatie kan dus een zeer actieve mec.litalie zijn,

meditatie niet alleen beschouwen als veilige plek maar als

een zeer betrokken meditatie.

een benadering van het leven zelf. wordt het heel interes

liet is zelfs belangrijk dat meditatie niet wordt gezien

sant, vind je niet? We gaan dan van verLet naar ervaring.

als iets dat alleen gebeurt wcnncer je ergens rustig zit.

En wanneer we uir vcrzet naar ervaring gaan, ontdekken

Anders worden spiritualiteit en ons dagelijks leven twee

wc iets dar heel krachtig en heel geweldig is.

gescheiden dingen. Dat is de voornaamste illusie - dat

Wc ontdekken het meest essentile, en dat is ons ware

zoiets is als 'mijn spirituele leven' en iets als 'mijn da

zelf. Wc ontdekken dat onze wezenlijke aard als bewust

gelijkse leven'. Wanneer we ons bewust worden van de

zijn altijd alles laar zijn wals het is. Daarom mediteren

werkelijkheid, merken we dat

we

er

ze

hetzelfde zijn. Alles is

n ongedeelde uiting van geest.

En als je het nu eens tot basis voor je leven maakte, en
niet alleen als basis voor de tijd die je in meditatie door

(,2

op deze: manier, wam dar is war bewusnijn al doet

- alles laten zijn zoals het is. Het bewustzijn relfis nier
in vt:nec. BewustJ.ijn gaar nier in regen war er is. Merk je
dar ook? Bewustzijn, ofwel ome ware aard, laat alles zijn

wals het is. Als je een goede dag hebt, laar je ware aard je
een goede dag hebben. En als je een rotdag hebt, houdt
je ware aard je ook niet tegen o m een rotdag re hebben.
Juist? Her laat het zijn zoals ht:l is. Dat is niet het enige
wat ons bewustzijn doet, maar het is de basis.
lk heb gemerkt dat een van de voorwaarden om echt
vrij te zijn is dat je leeft op de manier waarop je mediteert.

Meditatief zelfonderzoek

Wanneer wc echt alles laten zijn zoals het is, in die inner
lijke sfeer, in die innerlijke instelling van niet-vastgrijpen,
is dat een zeer vruchtbare sfeer- een zeer krachtige staat

van bewustzijn. In die ogenblikken van overgave, kan je

iets oorspronkelijks overkomen. Dat is de ruimte waarin
inzicht ontstaat, waarin

er

openbaringen plaarsvinden.

Het is dus niet zo dar we alles laren zijn 7.oals het is, als
doel, als eindpunt. Als je er een doel van maakt, mis je de
essentie. De essentie is niet dat je alles maar laar zijn zoals
het is; dat is slechts de basis, de gr ondhouding. Vanuir die
grondhouding wordt heel veel mogelijk. Dat is de ruimte
waarin wijsheid ontstaar, waarin er 'aha's' optreden. Het

eem1lll1tl het fim dnment hebben gelegd dar we

alles Inren zijn zoals lm is. w 110Uedig m emvoudig
mogelijk. en we migszins geproefd hebbm hoe die er
varing is, dan komt hn volgmde element van me
ditttt ie pas edJt tum bod. Dit element is meditatief
:ulfimderzol'k. Het iJ ee11 onderdeel van meditate
i dar
vnnk OIJ(I' het hoofd wordt gezien, en toch is bet heel
belangrijk.

AII

wt

is de ruimte waarin wc begenadigd worden met wat we

moeten zien. Her de ruimre waarin we bez.ield kunnen

worden door de heelheid van het bewustzijn. niet door
slechts een spatje bewusnijn in ons denken. En uiteinde
lijk is het de ruimte waarin realisatie omstaat. Het is de
ruimte waarin we onszelf realiseren als bewustzijn zelf;
het ongemanifesreerde waaruit het bestaan voortkomt.

het er in de meditatie bij lmm dat alles vfllle

dig zo ma g zijn nis het is, hoe diep dat ook gnnt m hoe
bevrijdend dat ook kan zijn. zou die bmndering op
zich ons tot een sf/1(11 van Ipiritu dorheid ofimlu
lijke 01Wetschilligheid kmmm brengen. Onderzoek is
een manier waarhij we gebm ikm aken van de mergie
tiliJl onze nnttmrljke nimwsgierigheid, de mergie van
geestelijk ver/tmgen uiJ om fimdam enteel inzicht te
onttvikelen in de aard vnn om eigen uJt?zm.
Als

riJt'

6'5

Hoe ik het meditatieve

zelfonderzoek ontdekte

verrel graag het verhaal hoe ik op medirarief zelf

onderzoek stuitte. In veel opzichten ging dat heel

spontaan, bijna bij vergissing. Niemand gaf me ooit

regelrecht o n derricht in meditatief zclfondenoek, en

niemand raadde mij dat ooit aan. Het onrsrond van1.elf
door jaren

van

spiritueel gerich t zijn en mediteren.

Op een bepaald momcnr besefte ik dat ik vragen had

-

vragen die volgens mij veel

m ense n

hebben over hun

beoefening, over hun spiritualiteit, over het leven. Mijn

vragen

waren

eigenlijk vrij basaal. Bijvoorbeeld,

overgave? Ik had veel gehoord over overgave,

war

is overgave eigenlijk? En

war

is

ik dacht:

is meditatie? War is her

echt? Ik had jaren gemediteerd, maar

Vragen van deze aard brachten me er
vragen: wie ben ik

en

wat

wat was

ren

het cchr?

slorre roe

om re

e igen

lij k? Ik merkte dar deze vragen

door mijn hoofd spookren en ik zocht naar een manier

67

waarop ik er echr rechmreeks mee aan de gang kon gaan.

woord meer totdat ik wist dat het waar was en juist. Ik

En zo ontdekte ik het meditatieve zelfonderzoek.

merkte dar de enige manier om vcrder re gaan was om

Zo ging ik 's avonds na mijn werk naar verschillende

stil te houden, precies op de grens van mijn kennis, en

cafetaria's en begon mee een vraag. Ik nam dan een stuk

mijn geest en lichaam op die drempel af te tasten. Niet

papier en een pen en begon te schrijven O\'er de vraag

over de vraag na te denken. & niet complete filosofische

alsof ik tegen iemand anders praatte. Wc kunnen altijd

beschouwi ngen op los te laten. Maar me lenerlijk onbe

het best overbrengen war wc weren wanneer we her ie

weeglijk te houden op die grens tussen wat ik wist en wat

mand anders leren, daarom ging ik zitten schrijven alsof

mijn kennis te boven ging. En ik merkte, door bij die

ik iemand ancwoord gaf q> de vraag. De afspraak die ik

grens stil te blijven- door hem te voelen, waar te nemen,

met mezelf maakte was dat ik gc=c=n woord zou opsc hri j

door te weten dat ik

ven als ik nier uit ervaring wist dar h e r juist en

waar was.

volgende woord o f de volgende zin ten slorre wel kwam.

Ik nam dan een onderwerp als 'war is overgave?' En dan

Als dat gebeurde, schreef ik hem op. Soms schreef ik nier

er

overheen wilde gaan - dat het

ging ik erover schrijven. Zoals ik al zei, maakte ik een zin

meer dan een halve zin voordat ik, precies op de helft,

nier af al ik nier her gevoel had dar die waar was, dar ik

wist dar ik weer op een grens was gestuit. Dan stopte ik

nier iets noreerde dar ik nier zelf ervaren had. Op deze

weer en wachtte Ik hield stil bij de grens.

.

manier schreef ik de ene 1Jn na de andere. Ik merkte dat

Uiteindelijk merkte ik dat ik door deze geheimzinnige

ik in een bcuekkdi jk korte rijd al schrijvend de grens

beperking heen kon gaan. deze mysterieuze muur van wat

van mijn kennis over her onderwerp dat ik ondenocht

ik wist, en er overheen kon gaan. En ik wist wanneer ik

bereikt had. Ik merkte dat ik meestal in minder dan twee

er overheen was gegaan, omdat dan alles plotseling wc=cr

bladzijden, hoogsrens drie, de grens v2n mijn kennis be

begon re stromen. Ik begon dingen te schrijven

reikt hau in wat ik opschreef. En

stuitte ik op die in

ik nooit had geweten dat ik ze wist Plotsding kwam deze

nerli jke muur, en voelde dat ook - nier alleen in mijn

diepere wijsheid er dan ui t en schreef ik die op, en ten

geest, maar ook in mijn lijf. Dan wist ik: die is her;

slotte kwam ik tot een conclusie.

1.0

tol

wvcr reikt mijn ervaring.

waarvan

Deze notities waren niet erg lang. Ik denk dat de

Ik kon wel voelen ual ik nog niet tot de bodem van de

langste die ik ooit heb geschreven waarschijnlijk 1.even

vraag was gekomen, dus dan ?.at ik daar letterli jk mee de

of acht bladzijden telde. Het w.1ren dus geen l an ge dis

pen in de ene hand en een kop koffie in de andc=re hand.

scnaries; ik probeerde de ko rtste, scherpst geformuleer

en weigerde een woord op

schrijven als ik niet zeker

de uitingen re maken van war ik wist. En als ik klaar

Soms zat ik daar minutenlang,

was met schrijven, merkte ik als eerste, en belangrijkste,

soms een half uur, soms twee uur- maar ik schreef geen

dat de= vraag wc=g was. En a ls tweede, dac het antwoord

wist dar het waar

was.

cc

69

op elke vraag uiteindelijk hetzelfde was. Het is her am

woord waar elk

van

ons bij moer uitkomen, het am

w o ord dar elk van ons door eigen zelfonderzoek moet

ontdekken. Dat anrwoord is eenv o u digweg : 'Ik ben'.
Wat is

Wat is een spirituele vraag

overga ve? 'Ik ben overgave Ov e rgave is niet iets

.'

die hout snijdt?

dat ik doe, overgave is geen daad die ik verrichc. Over

gave is

een u itdrukking van mijn eigen meest essentile

wezen. Ongeacht war de vraa g was, merkte ik dat ik aa n

het eind daarvan op herzelfde uitkwam - niet b ij een

antwoord in de geest, maar bij een levend gevoel dat het
allemaal neerkwam op 'ik ben'.
Ik kan het niet inrellecmeel verklaren, maar het was
een openbaring dat a l les op herze lfde punt e in dig de . Zo
kwam ik eigenlijk op deze vorm van on derzoek. Toen ik
me eenmaal realiseerde hoe ik het door middel van schrij
ven kon doen, besefte ik dat ik hetzelfde soort onderzoek

editatief zelfonderzoek is de kunst om een spiri

tuele vraag te stellen die hout snijd t . En een vraag

kon doen zonder het op re schrijven. Opschrijven heeft

die spiritueel veel o pleve rt vcrwijst ons altij d naar onszelf.

een zeke re prakcischc waarde omdat het laat zien wat je

Omdat her bel angrijks te dar leidt rot spirituele bewust

weet. Je hoeft er niet over re malen in je geesr. Maar larer

wording het ancdekken is van wie

me rkte ik dat ik dit proces kon laren plaatsvinden zonder

ker te worden uit die droomtoestand, die trancetoestand

het op te schrijven, en dar vormde de basis voor hoe ik nu

van identificatie

onderricht geef over zelfonderzoek. Soms raad ik mensen

plaatsvinden dan moet er een transformerende energie

aan dir als een schrijfoefening te doen, als het ze aantrekt.

zijn die kan oorbranden

Voor a n deren is her niet nodig

energie te zijn die werkelijk krachtig genoeg is om her be

Maar her is noodzakelijk dat je energiek , gefocust en op

wus tzij n uit zijn trance van afgescheidenheid re wekken

recht onderzoek pleegr. We moeren

echt willen weten

en ons de waarheid van ons wezen in laar zien. Onder

om dit effectief te doen. Onderzoek is geen spelletje. Wc

wek is een acrieve betrokkenheid bij onze eigen ervaring

mo ete n echt willen weren.

die deze flits van spiritueel inzicht kan opwekken.

om het op re schrij ven

met

en war wc zijn -wak

het t:go. En wil

101

de-Le bewusrwording

bewustzijn. Er dient een

Ik wil herhalen dat mediracie zonder onderwek mr

een soorr innerlijke afsrandclijkhc:id

lO

kan leiden. Het kan

71

ook voeren tot verschillende meditatieve toestanden; in

een meditatieve staat komen is niet herzelfde als spiri
tuele bewustwording. Wc gebruiken het onderzoek om
los re breken uit meditatieve mesranden en los te breken

Wat

uit alle anderen staten waarin wc als mensen rondlopen

- staten waar

ome

of Wie ben ik?

geesr aan gehecht raakt en zich mee

i den ti ficeen.
Zoals ik zei is her belangrijkste bij spiritueel onderwek
het stellen van de juiste vraag. De juiste vraag is een vraag
die echt energie heeft voor jou. Rij spiritualiteit is om re
beginnen het bdangrijkstedat jij jezelf de vraagstelt: \.\mt
is bet belangrijkste? Waar gaat voor jou spiritualiteit over?

Wat is de vraag die je in je binnenste voelt? Niet de vraag

waarvan iemand jou verrelt dar die er rou moeten zijn,
nier welke je hebt gehoord dat her zou moeren zijn. Maar
war is de vraag

vnnrjou? Als je mediteert,

waarom doe je

het? Welkevraag probeer je te beantwoorden?

n mijn eigen leven ben ik voornamelijk genteresseerd

in ontwaken uit de droomstaat van identificatie en ko

men rot her besef van de waarheid dar alles n is. Voor

Wanneer je weer wat die vraag is, oprecht en authen

mij als spirituele leraar draait al mijn onderricht daarom.

tiek, dan kun je mcr zelfonderzoek beginnen. Je kum je

Daarom raad ik mensen aan medirarief zeitonderzoek re

zelf die vraag op een rustige, meditatieve manier stellen

gebruiken als middel om de energie van bewustwording.

en kijken waar her je brengt.

het gewaarzijn van je ware aard, te cultiveren. Maar veel

mensen die ik ontmoet kijken in feite buiten zich1.elf

en

stellen vragen over iets waar 11:. geen ervaring mee hebben.
ledereen heeft wel gehoord dat je 'naar binnen moet kij
ken', en toch kijken veel mensen nog steeds naar iets bui
ten chzel( Zelfs wanneer we spirituele vragen hebben,
gaan ze vaak over iets buiten onszelf War is God? Wat is
de zin van het leven? Waarurn ben ik hier? Dit zijn vragen
die misschien van belang zijn voor de persoonlijkheid,
maar her zijn niet de vragen die her dichm bij je liggen.

73

De mcet imieme vraag die wc kunnen stellen en de

vraag die de grootste spirituele kracht heeft is: 'War of
Wie ben ik?'. Voordat ik me afvraag waarom ik hier ben,
moer ik er misschien achter komen wie dcr..e 'ik' is die de
vraag stelt. Voordat ik vraag wat God is, wu ik misschien

De weg van onttrekking

moeten vragen wie ik ben, deze 'ik' die God zoekr. Wie
hen ik eigenlijk, die dit leven leeft? Wie is hier en nu?
Wie is op het spirituele pad? Wie mediteert? Wie ben ik
eigenlijk? Het is deze vraag waar de wchr van spiritueel
zelfonderzoek mee beginc; erachter komen, voor jeulf;
wie en wat je waarlijk hem.
Stap ttn is dus dat je een spirituele vraag hebt die
kracht heeft, zoals 'Wie of war ben ik?' Stap twee is we
ten hoe je die vraag moer stellen. Het is me. zeg ik nog
maals, opgevallen dat heel weinig mensen weren hoe 1.c
een spirirucd krachtige vraag moelen stellen. Als wc niet
weten hoe we een vraag moeren stellen, zullen we alleen
maar verdwalen in onz.c geest. Wc kunnen eeuwig blijven

'\ Too rdat wc echt ontdekken wat we zijn, moeten w

V eerst achter komen wat we niet zijn, anders maken

c er

onze veronderstellingen het hele onderzoek waardeloos.

Oir zouden we de weg van onttrekking kunnen noemen.

denken over wie we zijn. Wc kunnen spirituele verhande

In het christelijke geloof noemen

lingen, filosofische verhandelingen en religieuze vcrhan

her pad van ontkenning. In de hindoestische vedantatra

delingen lezen over wie we zijn en waarom wc hier zijn en

waar her allemaal over gaat. Dar kunnen wc blljvcn doen,
en

dan hebben we ten sloere alleen maar meer gedachten,

mt"cr ideen, meer overtuigingen - en niet wat wc echt

7.c

dit de ''ia negativtl,

dilie nocmen ze dit 11eti-neti, hetgeen wil eggen 'niet dit,

niet dat'. Dit zijn allemaal manieren van onttrekking.
manieren om erachter te komen war

wc

vinden war wc nier zijn.

2ijn door uit re

nodig hebben: een flits van inzicht, een flits van herken

Wc kijken eerst naar de aannames die wc hebben over

ning van ons ware wezen. Spiritueel onderzoek is behulp

wie wc zijn. Wij hebben allemaal vele veronderstellingen

bij het krijgen van dergelijke flitsen. Hoe stellen wc

waar we ons niet eens van bewust zijn. en daarom kijken

dus de vraag? Hoe komen wc erachter wat we waarlijk

we eerst naar de meest eenvoudige feiten over onszelf We

zijn?

kijken bijvoorbeeld naar nm.e geest

taam

en

merken <f' dar er

gedachten zijn. Er is duidelijk icrs of iemand die de ge-

7';

dachten opmerkt. Je weet misschien niet wat het is, maar

denkt, war je over jezelf gelooft (en dat is meesral het

je weer dat her er is. Gedachten komen en gaan, maar war

meest schadelijk), overtuigingen over een hele rirs van

de gedachten gadeslaat blijft.

zaken. We 1.ien allemaal wel dar onze overruigingen in

Als gedachten komen en gaan, dan zijn ze nier echr

wat jij benr. Als je je gaat realiseren dat jij niet je gedach

de loop

van

ons leven bij her ouder worden veranderd

zijn. Overruiging en komen en gaan, maar het gewaarzijn

ten bent is dat zeer waardevol. De meeste mensen nemen

van wal we geloven koml vr wal we geloven; hel is ele

aan dat zij zijn war ze denken. Ze geloven dar ze hun ge

mentairder. Het is dus makkelijk te zien dar we nier

dachten zijn. Maar een simpel onderzoek van je eigen er

overruigingen kunnen zijn. O venuigingen zijn iets waar

varing toont aan dat je de getuige van je gedachten bent.

we getuige van zijn, die wc gadeslaan, die we opmerken.

Welke gedachten je ook over jezelf hebt zijn niet wie en

Maar overruigingen venellen ons nier wie de roeschou

wat je bene. Iets dat meer clementair is slaat de gedacht en

wer is; ze ve rtellen ons niet wie degene is die ze opmerkt.

gade.

De r oeschouwer of de opmerker, de getuige, is er vr de

Op dezelfde manier zijn er gevoelens. We hebben al

lemaal gevoelens: van geluk, van droefheid, van angst,
van vreugde en

om.c

overtuigingen.
Dit geldt ook voor onze egopersoonlijkheid. ledereen

vrede. We hebben gevoel ens in ons

heeft een ego en iedereen heeft cc.:n persoonlijkheid. Wc.:

lijf, of het nu een gevoel van energie is- een kramp hier,

zijn geneigd te denken dar we ons ego zijn, dar wc onze

van

een ontspanning daar

of alleen kriebel aan je teen. Iers

is geruige van, of neemt nota

an elk gevoel dat je hebt.

pcrso onJijkhcid zijn. En toch kunnen wc, net als mcl

gedachten, gevoelens en overtu i gi ngen , gaan inzien dat

Je hebr dus gevoelens, en je hebt het gewaarzijn van ge

er een geluige is van onze egopersoonlijkheid. Er is

voelens. Gevoelens komen en gaan, maar her gewaarzijn

egopersoonlijkheid die 'jij' heet en daarn aast is er een ga

an gevoelens blijft. En hoewel we geen enkel g evoel dat

de

deslaan van de egopersoonlijkhcid,

we hebben hoeven te ontkennen, is het belangrijk op re

cgopcrsoonlijkheid. Het gewaa rzi jn van de egopersoon

merken dat onze diepste en meest w aarachtige ident iteit

n iel .:c.:n

gevoel is. Dat kan het niet zijn, omdat er iets is

dat aan her omstaan van gevoelens vooraf gaar: gewaar

zijn van gevoelens.
Herzelfde geldt voor overtuigingen. Wc hebben heel

c.:c:n

gewaarzijn

een

van

lijkheid is er vr de pe rsoonlijkheid ; her merkt het op,

z.o nder oordeel, zonder veroordeling.
Hier raken wc

aan

iets intiemers. De meeste mensen

geloven dat ze hun ego en hun persoonlijkheid zijn. Maar

alleen al de bereidheid om te onder1.0eken wat we ei gen

war overtuigi ngen, en we hebben het gewa arzijn van die

lijk ervaren laat zi en dat de persoonlijkheid er is, en da:r

overtuigingen. Her kunnen spirituele overtuiging en zijn,

naasr de getuige van de persoonlijkheid. Daarom kan

war je over je buurman gelooft, war je over je ouders

je wezenli jke, diepste aard niet je persoonlijkheid zijn.

76

77

Je egopersoonlijkheid wordt gadegeslagen door iets dar

meer elementair is; gewaanij n is er getuige van.
Daarmee zijn wc bij gewaarzijn zelf gekomen. Wc
merken op dat er gewaarzijn is. lt:dereen heeft gewaar

Wie is gewaar:

zijn. Als je de7.c woorden nu op dit moment leest, neemt

het gewaarzijn dit in zich op. Je bent je gewaar wat je
denkt. J e bent je gewaar hoe je je voel r. Er is dus duide
lijk gewaarzijn aanwe-tJg. Het is nier iets dar aangek-weekt
hoeft te worden. Gewaarzijn is nier iets dat gemaakt hoeft
te worden. Gewaarzijn is er gewoon. Het is dat wat her
mogelijk maakt te weten, te ervaren wat

er

gebeurt.

ewoonlijk denken wc onbewust: 'Ik ben gewaar';

wc denken dat ik d<:gene ben die gewaarzijn is, dat

gewaarzijn iets is dat van mij is. Wc nemen aan dat er een
wezen is dar 'ik' heet, die gewaar is. Maar wmrH.:er we

dh op meditatieve manic::r in alle rust en eenvoud gaan

onderzoeken, kunnen wc de 'ik' die gewaar is niet vin
den. Wc beginnen in re zien dar het een aanname is, die
her denken heeft geleerd dat 'ik' degene ben die gewaar
is. Wanneer je in jezelf kijkt en weke na.u wie er gewaar
is, wat er gewaar is, kun je geen 'het' vinden. Er is alleen

maar meer gewaar7.ijn. Er is geen 'ik' die gewaar is.

Op deze manier, door dit diepgravende onderzoek,
oortrekken wc

On:t('

identiteit steeds verder. Door re kij

ken naar war wc niet zijn, trekken wc feitelijk onze iden

titeit uit het denken, voelen, de pcrsona, het ego, lichaam
en geest. W trekken onze identiteit terug uit de uiterlijke

18

elementen van onze ervaring naar haar wezenlijke aard.

wij komen erach t er wat zich onder de kleding bevindt.

We zijn nog niet terug bij gewaarzijn zelf of wc stuiten

Het kan heel transfarmerend zijn om te beseffen dar je

op de basisaanname: 'Ik ben degene die gewaar is'. Dan

niet bem war je dacht dat je was, dat je niet je ovenui

onder1.0eken we die aanname Als we die onderzoeken

gingen, nier je persoonlijkheid, niet je ego bent. Jij bent

via onze ervaring, ontdekken wc telkens weer dat we er

iets anders, iets dat in je

niet achter ku n n e n komen wie er nu eige n lijk gewaar is.

Voorlopig noemen we dat iets 'gewaarz.ijn zelf'. De radi

Waar is deze 'ik' die gewaar is? Precies op dit moment

cale aard van d i t inzicht is nier dat gewaarzijn iets is dar je

- het moment waarop we ons realiseren dat wc geen een

bezit, of waar je discipline voor nodig hebt of da.r je

heid, genaamd 'ik', kunnen vinden die gewaarzijn heeft

leren. Gewaarzijn is in werkelijkheid wat jij bent; het is

of bezit

begint her ons te dagen dar wij misschien zelf

het gewaarLijn zijn. Gewaarzijn is niet iets dat we bezit

wo on t ,

in de kern

van

je

de ess emie van jou. En niet alleen is gewaarzijn

wezen.

moet

wat

jij

bent, het is ook wat ieder ander is.

ren; gewaarzijn is niet iets dar we hebben. Gewaarzijn is

in werkelijkheid wat we zijn.

Sommige mensen - de meesren

zullen dit een radi

cale uitspraak vinden. Dar komt doordar we zo gewend

zijn ons met gedachten, gevoelens, overtuigingen, ego,
lichaam en geest re identificeren. Ons wordt zelfs geleerd
ons met deze dingen te identificeren. Toch g aan we door
ons onderzoek inzien dat er iets voorafgaat aan her den
ken, aan de persoonlijkheid, aan overtuigingen - iets dat
we gewaarzijn zelf noe men. Her kan door dit onderzoek
plotseling voelbaar voor ons worden dat wij gewaarzijn
zelf zijn.
Dir hetekent niet dat

er

geen gedachten zijn. !let be

tekent nier dat er geen lichaam is. We ontkennen niet het

bestaan van her ego, de persoonlijkheid, her geloof of wa t
dan ook. Hiermcc ontkennen we geen van al die uiterlij
ke aspecten van ons mens-zijn. We. oordekken eenvoudig
onze wezenlijke aard. Lichaam, geest, overtuigingen en
gevoelens zijn als kleding die het gewaarLijn a amrekt

80

en

Hl

Een transcendente herkenning

eze zelfherkenning kan niet in de geest begrepen

worden. Het is t:t:n sprong die de geest niet kan

maken. De geest kan accepteren of ontkennen dat jij ge

waarL.ijn benr, maar hoe dan ook, hij kan her niet echt
beg rijpen . Hij kan het nier vatten. Het denken kan nie t

vanen wat het denken oversrijgr. Daarom noemen we dit

transcendente herken ning
Het is eigenl i jk

ome

trans cendente ope nb aring

identiteit die zich vanuit de gevan

genis van afscheiding bewust wordt van haar ware staat.

Dit is zowel eenvo udig als huirengewoon diepgaand.

Voor sommige mensen komt her misschien als een zeer

snelle flits, bijna als

een

bliksemschicht, waarin plotse

ling herkend wordt dar jij dit gewaarzijn bent dar altijd
al alles waarnam in jou. Het kan als een de rgelijke Airs
komen, en net zo snel wct:r voorbij zijn. of her kan je
plorseli n g duidelijk worden en wat langer aanhouden.

8.3

Voor een ander komt her ais een flits en hlijfr hij hem,

is echt spiritueel onderzoek. Dit transformeert war mis

waardoor hij zijn ware aard voor a.ltijd rea.liseert. Hoe het

schien alleen maar een abstraere gedachte in de geest was

ook komt, her is heel belangrijk re beseffen dat dit niet

rot iets dat heel lichamelijk, in zijn beweging voelbaar, en

iets is dar door de geest beslist wordt. Het is een flits van

spiritueel heel krachtig is.

openbaring.
Een van de eenvoudigste aanwijzingen die ik kan ge
ven is je te herinneren dat dit proces van onttrekking, dit
proces van onderzoeken en vorsen, echt plaatsvindt met

alles beha.lve je hoofd. We kunnen wel de vraag stellen:

'War ben ik?' of 'Wie ben ik?' of 'Ben ik deze gedachte?'
- en dan ontstaat die vraag naruurlijk in de geest. Maar
ais we de vraag eenmaal gesteld hebben, is her heel be
langrijk dat we nier in de geest blijven. We moeten onze
aandacht naar beneden richten. We hebben dit prachtige
geheel dar lichaam heet en ons gevoel van hoe alles erin
beweegt, en daar vindt het onderzoek werkelijk plaats.
Een voorbeeld hiervan is wanneer je jezelf de vraag
stelt: 'War ben ik?' Het eerste wat de meeste mensen zich
realiseren is dar ze her niet weten. Ze weten niet echt wie
of wat ze zijn. Daarom tasten de meeste mensen hun geest
af als ze proberen dit uit te vissen. Maar het eerste wat je
geest weet is dat jij her niet weet. Bij spiritueel onderzoek
is dat zeer nuttige informatie. 'Ik weet niet wat ik ben. Ik
weet niet wie ik ben.' Als je dat eenmaal onderkent, kun
je er ofwel over nadenken ofurel kun je het echt voelen.
Hoe is het om in jezelf te voelen dat je niet weet wat je
bent? Hoe is het om naar binnen te kijken om erachter
te komen wie je bene en geen eenheid te vinden die 'jij'
heer? Hoe voelt die open ruimre? Voel her in je lijf; laar
het in de cellen van je wezen geregistreerd worden. Dit

84

HS

Natuurlijke harnJonie

oals ik eerder zei, is her belangrijk je te realiseren

dar hoewel wr: onze identiteit terughalen of onr

trekken uit hec denken, het gevoel en de persoonlijk

heid, wc deze uiterlijke elcmenren van erva ring niet
ontkennen of uns c:rvan afscheiden. Onderzoek is niet
een oefening van iets wegduwen, het is slechts een ma
nier om de identiteit wakker te krijgen uit Je: droom
van afgescheiden zijn. Maar zelfs wanneer ze wakker
wordt, is

er

nog steeds een lichaam. Er is nug steed

een

persoonlijkheid aanwezig. Er is nog c:en rudimenrairc

cgosrrucruur. Het verchil is dat als wc onszelf eenmaal
herkennen als gewaarz.ljn zelf, onze identiteit in haar
wezen kan rusten. Wie we zijn is niet meer te vinden in
ons lichaam, onze geest, persoonlijkheid. gedachten en
overtuigingen. Wie wij zijn rust in zijn bron.

tf'

Wanneer we in onze bron rusten, komen lichaam, geest,

persoo nlijkheid en gevoelens in harmonie. Wal ik bedoel
rner

harmonie is dar wc nier mee r innerlijk gespleten zijn.

De Alomvattendbeid

Ik denk dar de meeste mensen wel herkennen dat her ego

vaak gedefinieerd kan worden als een zekere innerlijke
verdeeldheid; bepaalde delen van ons ego zijn in oorlog
of in onmin

met

andere delen van ons ego. Wc willen

iemand zijn die wc nier echt kunnen zijn. We willen ge

dachten hehben die we eigenlijk niet hebben Wc willen
.

ons voordoen zoals we dar in feite niet kunnen. Wc wil

len bettT zijn dan we werkelijk zijn. Wc hebben heel veel
srd jdige ideen, gevoelens en emoties wanneer onze kien
tireit gevangen zit in de egopersoonlijkheid. Geheimzin
nig genoeg komt de egopersoonlijkheid in evenwicht als
we onze identireit eraan omtrekken. Die psychische

en

emotionele krachren zijn dan niet meer in conflict met

elkaar. Deze harmonie

omstaat

miss chien niet meteen zo

elfo nderwek begint met erachter te komen wie we

nier zijn, maar hier eindigt het niet. Na de Weg van

O nttrekking volgt wat ik de Alomvattendbeid noem.

diepgaand als mogelijk is, maar hier begint de reis wel.

Nadat we onze identiteit aan denken, geloof, per

We komen tor een harmonie van lichaam, geesr en per

soonlijkheid en ego hebben omtrokken en gezien heb

soonlijkheid, omdat we niet meer mer lichaam, geest en

ben dat er iets aan vooraf gaat, gaat de identiteit rusten

persoonlijkheid gcdenrifkeerd zijn.

in gewaarzijn i'.elf. Natuurlijk

moeLen

we de geest z.ich

niet laten vastbijten in het idee 'ik ben gewaarzijn'. Dat

idee is misschien nuttig,

ma ar

dar idee i ook een beper

kende fixatie. Naru urli j k is her veel bevrijdender om j e

zelf te zien als gewaarzijn dan je te identificeren met een
gedachtevorm, een ego of een persoonlij kheid Het is
.

ook bevrijdend om te zien dar ieder ander ook gewaar

zijn is. Ma ar we zouden ons niet vast moeten kla mpen
a;m

een nieuw begrip, een nieuwe man ie r om onszelf

cc identificeren.

8K

'

Gewaarzijn is maar een woord. Een

'

H'1

ander woord voor gewaarzijn zou Geest kunnen zijn.

Gewaarzijn (Geest) is iers dar geen vorm, geen kleur,

bron. We beginnen eenheid te voelen in onszelf: We voe

len ons nier meer gespleten, omdat we zien dar

er

ui t

geen geslacht, geen leeftijd en geen overtuigingen heeft.

eindelijk geen sche idsl ijn is tussen gewaarzijn, of Geest,

Her overstijgt dat alles. Ge waar zijn of Geest berekem

en onze egope rsoonlijkh ei d. Er is in werkelijkheid geen

eenvoudigweg een zijn, een gevoel v a n leven dighei d dat

scheiding tussen deze rnree.

onze hele gedaante overstijgt.

Wanneer we ons overgeven aan gewaarzijn ofGe esr,

Ik gebruikt deze begrippen 'gewaarzijn' en 'Geest' door

gaan wc herkennen dat dit is wie en wat wc zijn. We

elkaar. Als je naar binn en kijkt, kun je z.elf z.ien, op dit

gaan en dar alles in het bestaan e envo udi gweg een

moment, dat gewaarzijn (ofGeest) zich nier vcrlet regen

manifcstatie van Geest is. Alles is een uitdrukking van

het denken. Er is denken,

Geest, of her nu de stoel is waarop je zit of de vloer

maar

gewaarzijn verzet zich

niet regen hel denken. Er is gevoel, maar gewaarzijn v er

waarop je ligt of de sc ho en en die je aan hebt. Alles is

zet zich niet tegen voelen. Er is

egopersoo n lijkhcid,

een uiting van Geest: de bomen buiten, de lucht, alles.

maar gewaarzijn vcrzet zich niet tegen de egopcrsoonlijk

Evenzo zijn het lichaam dat je ' j ij' noemt, de geesr, her

heid. Gewaar zijn probeert niets te veranderen; gewaar

ego, de persoonlijkheid

zijn probeen niets beter te maken. Je kunt gaan merken

vanGeesr.

een

dat er een aanwezigheid van ge waar zijn in je is, die niet

allemaal uitdrukkingsvormen

Wanneer onze idenciflcarie gevangen is in deze vcr

pro beert jouw menselijkheid te veranderen. Het probeen

schillende vo rm en, is lijden her gevolg. Maar wan neer

jou niet te veranderen. Net

belangrijk, her probeert

onze identiteit door onde rzoek en meditat ie weer terug

anderen nier re veranderen. Dit gewaarzijn neermalles in

begint re komen naar zijn thuisbasis gewaarzijn, dan is

zich op. Het is een zijnstoestand waa ri n alles eenvoudig

alles daarin opgenomen. Alles wordt dan gezien als een

goed is zoals he r is.

manifestatie

Paradoxaal genoeg

zo

van

Geest, ook jouw men selijkheid , met

de egopersoonlijkh eid alrijd

al haar sterke en zw akke kanten en al haar eigenaardig

dez.e toestand ervaren wa arin hij niets aan zichzelf hoeft

heden. Je ontdekt dat je menselijkheid op geen enkele

te ver beter en, om ro t harmonie en vrede te komen. De

manier gescheiden is van de goddelijkheid in jo u, dk

egopersoon lijkhe i d moer altijd een direct cont:Kt ervaren

is war jij werkelijk bent. Ik

met een aanwezigheid die haar niet probeert te verande

beid omdat wc ons gaan realiseren dat

ren. Het is geweldig voor een m ens om te beseffen dat

in de hoogste zin van het woord, alles omvat wat wij als

zijn ware aard zijn menselijke aard niet probeert te vcr

mens

anderen. Hierdoor kan de menselijke natuur rusten en

persoonlijkheid niets dan een uitbreiding van Geest zijn.

hoeft zij zich niet langer gescheiden

Het is de manier waarop Geest in de wereld van rijd en

')()

moet

re

voelen van haar

noem

dit de Alomvattend
onze

ervaren . dar ons menseli_jk lichaam,

ware aard,

onze

geest en

91

ruimee bestaat. Dat

is

wat een mens van lichaam en geest

is: een uitbreiding van Geest in cijd en ruimte.

En probeer dit nu alsjeblieft niet te begrijpen met je

Merk op wat er aan jote

l'etzelfde blijft

dt>nken. Die is werkeliJ k nier te begrijpen. Die weten ligt

dieper, op een dieper niveau in ons zelf. lees anders be
grijpt; iets anders weer.

' [oor sommige mcnen lijkt deze herkenning dat

V wc h et gewaan.ijn zelf zijn misschien heel abstract.
Voor wie haar gerealiseerd hebben is het helemaal niet
abstract. Het is hun levende

ing. als het jou abstract

ervar

lijkt, kan ik je icu heel eenvoudigs aanraden: probeer op

re

merken wat er aan jou altijd is geweest, je leven lang

al. Hoc oud of jong je ook bcm, merk op dat er dingen

in je leven 1ijn ver:mderd: je lichaam is anders geworden,
je geest is veranderd, je ego is vt:randerd. je overruigingen
zijn anders geworden, je persoonlijkheid is veranderd. In
al dc1c aspecten van jou zijn er steeds nie uwe ancwik
kelingen geweest. Maar altijd, vanaf de tijd dar je over
taal beschikte. heb je het over jezelf gehad als 'ik': 'lk ben
die. Ik denk dat. Ik geloof die. Ik geloof dat. Ik wil die. Ik
wil dat.' Terwijl al het andere is veranderd en nog steeds
-veranden, is de 'ik' waar je naar vcrwijst er altijd gcwecsc.
').s

Wanneer jij 'ik' zege, is het herzelfde ' ik' nu, als wen je

ere cijd of voor al rijd . Op welke manier her ook gebeur t,

n klein kind w. De buirenkant is veranderd. De ge

her is

dachten zijn anders geworden . Her l ichaam is veranderd.

hen c niet kwijtra ken , wat je ervaring ook ill. ZdE als je

De gevoelens zijn veranderd. Maar niet de 'ik'. Op het

nn zekere opening meernaakt en je ware aard realiseert,

niveau van intutie is er een weren dat b l ijft zoals het al

en later denkt dat je di e vngeten bent, hc:b je niets verlo

rijd wa!>, en

daar vcrwijs je elke kr nJ.lr als je 'ik' zege.

Zonder dat jij het z elfs herkent is dat het deel van jou dar

ren. Daarom is de uimodiging al rijd om dieper

god del ijk is. Dar is het sacrale deel. Dat is je wezenlijke

kl ampen, om nier te proberen die

naruur. Maar dar 'ik' heeft geen vorm

vol ma ak t

te g a .tn, om

ok. Jij bene wie jij bene. Je kunr wie jij

en

dieper

je niec a.tn een im.ichc of een e rvari ng vasr ce

vast

te houden, maar

geen gedaante.

om de werkelijkheid die eronder ligt, dat wat nooit vcr

dezelfde aard als gewaarzijn en GecSL En ieder

andcrr, te herkennen. De grore twinrigsre-eeuwse lndia!ie

een kan d u s 1.elf opmerken in zichzelf dat dit gevoel van

wijze Ramalla Maharshi deed de u irsp raak : 'Laat komen

'ik' er altijd is ge wees(.

wat komr; laar gaan

Her heeft

en

Ma.tr dit 'ik' is niet wat de geest denkt dar het is. Me
ditatief ulfondeo.oek l.1at je voor jezelf ontdekken wie
en

wat dit 'ik' we rk el ijk is. Ik noem her 'meditatief zelf .

onderzoek" urndar het alles re maken heeft mer ervaring.

Het is n i er filosofisch van aard. Her is nier intellecru<.'CI.
Hier be ce kem medi(;lcief'vanuit de e rva ring '. Onderzoek

is alleen knu.:h rig wanneer het meditatief is, wanneer

langdurig. gericht en in alle ru.t onze eigen

ervar ing

wc

aan

een onder1.ock onderwerpen.

Niemand kan dC?.c flit:r> van herkenning afdwinge n.
Die vindt spontaan p l aats. Het gcbeurc vanzelf. Ma.u
war wc wel kunnen is de grond vruchtbaar maken
voorwaarden scheppen w aaro nder deze flits van

en de
herken

ning plaatsvindt. Wc kunnen ons openstellen voor een

dieperliggende mogelijkheid en zelf onderzoeken wat wc
echt en waarachtig tijn.
Wannr deze bewustwording van ;c w:ne aard plaats
vindt, gebe ur t dar misschien voor een moment, voor Jan-

war

gaat. Vind war blijfr.' Medirarief

zelfonderzoek is 'en manier orn re vinden war bJijfr.

er

alcijd is geweest.

wat

Het mysterie in

er is nier noodzakelijk om op een formele manier

lllt:l

meditatief zelfondcr1.0ck bezig re zijn. Je kunt

je de vraag: 'Wat ben ik?' overal en altijd stellen. Je kunr

vragen: 'Wa r is her dat de auto voorcbewecgr? W:u is het

dat deze thee drinkt? Wat is het dat deze woorden leest?'
Het is een heel eenvoudige vraag: 'War ben ik? War ben
ik behalve een gedachte of een herinnering? Wat ben ik
achter dar alks?' Wanntt>r de geesr de vra3g stelt, kijkt hij
naar binnen. En wat vindt de geest? Hij vindt niets. Hij
vindt geen nieuw iemand, wam een nieuw iemand

1.ou

sl echts weer een gedachte of weer een beeld zijn. D:1arom

kijkt de geest naar binnen en zegt eerlijk: 'Ik weer her niet.'
En di t is een hc:d mysterieus morncmvoor de geest. Op
dit moment ben j e werkelijk in een staat van nier-weren.

Je hebt

contact

met het mysterie da r je bent, en nier mrr

het idee dat je van jezelf hebt. Meditatief zelfonderzoek

kan

een

buitengewoon sndle, bijna onmiddellijke ken

nismaking zijn met het mysterie dar je bene. Het brengt

je z.ecr snel en zeer efflcint terug bij her onbekende. Ah
je daar eenmaal bem, kun je daar eindeloos blijven - je

Beginnen aan de echte

kum her onbekende aanvoelen, her onbekende in je li

spirituele reis

chaam voelen bewegen, blijven bij de aanwezigheid van

wat onbekend is. Op deze manier brengt meditatief zelf
on derzoek je heel snel bij beschikbaarheid, bij een grote,

hewusre ruimte. En spirituele realisatie is natuurlijk de

realisatie dat jij die ruimte bent.

et
na

begin van de spirituele reis is war ik 'het leven

de verlichting'

noem.

In plaats van een leven

vanuit een afgescheiden ego, vanuit de illusie

persoonlijkheid, heeft zich een verandering

van

de ego

naar

een le

ven, geleefd vanuit de bewuste herkenning van onze ware

aard als gcwaarz.ijn, voltrokken. En dar is echt een nieuw
leven. Her is een begin. Het is het eind van de identifica
tie mer gedachten, gevoelens, en de.:: egopersoonlijkheid,
maar-

i n tegenstelling

tot

wat sommige mensen denken

-het is niet het einde van de spirirualiteit. Het is zelf her

begin van de echte spirituele rei, het begin van een nieu
we manier van leven. Her is het begin van de doorgaande
ontdekking hoe het is om te leven vanuit de herkenning
dar jij Geest bem in de gedaante

van een mens.

Dit is de kern van spiritualiteit: je bewust worden van

wie en wat je bent. In mijn jarenlange ervaring van wer')8

<}l)

ken met vele mensen, ben ik tot de conclusie gekomen

dat twee clt:menten he r m eest n ut tig en krach cig zijn als

het om verlichting gaar. Het

eer.!.te

is her ontwikkelen

van een meditatieve instelling, waarin we controle op

e

Een interview nut

en heel diep niveau loslaten en alles laren zijn zoals her

Adyashanti

is. Her rwet:de is dat we door meditatief zelfonderzoek

ome

innerlijke nieuwsgierigheid en intelligentie c;ericus

inschakelen. Elk van de1.e alleen kan onv olledig zijn: on

derzoek, los van meditati e , kan intellectueel en :thsrract
worden ; meditatie, los van onderzoek, kan tot gevolg
hebben dat we verdwalen in allerlei verschillende spiri

tuele toestanden. In combinatie verschaffen

ze

de nood

zakel ijke energie, de noodzakelijke stimulans om rot een

,

Airs van herkenning

van

je ware aard te komen.

et
H

volgende interview von d plaats nadat ik mijn

eerste retraite van vi j f dagen met Adyasha nt i had

gehad, waarin ik had ken nisgemaakt met zijn radicale be

nadering van medirarie.
Tami Simon: Adya, je hebt vijftien jaar
je

vcrge lij kt

zen

zen

beoefend

en

de meditatieprakrijk die je volgde, het in za

zi ncn en vele uren lang mediteren, met het bonken

van je hoofd rege n een muur. Maar zou her nier ku nnen
dat de zenme ditatie die je beoefende je energetisch

voor

bereidde op bewustwording n je de inzichten gaf die je

nu doorge eft ? Denk je nier dat dit mogelijk is?
Adya: Het is mogelijk. Alles is mogelijk. Maar in mijn
ervaring wJs de zenbeoefening in werkelijkh e id voor mij
de riclning waarin ik uiteinddijk faalde. Het was mijn
weg

IOU

n:tar

mislukking Her kussen w:-s de plaats waar ik

.

lOl

in spirituele oorlog

Jllt:t

me:telf verkeerde. Ik probrde

vcrlicht te worden en hec kussen was her toncel

van

mijn

In die rijd waren er bijna geen zentempels in Amc:rika.

En dus kwamen er w'n veertig mensen naar her huis

van

eigen halsstarrigheid. In die zin kan ik tt:rugblikkcnJ a:g

mijn lc:rare in Noord-Californi om er re mediteren. Ze

en dar hec noodzakelijk voor me is geweest om die strijd

sliepen op het grasveld en overal. Na een tijdje zei de

mcr zo'n intensite it aan

gaan, dat ik er in kon mis

leraar van mijn l erar es tc:gcn haar: 'Jij hebt mij hier niet

lukl<en. Ik kwam er eens en voor altijd acheer dac ik de

meer nodig, geefjij nu maar onJcrricht.' En dar was het.

spirituele oorlog nier zou winnen, en uiteindelijk gaf ik

Er kwam geen enkele traditionele dharmaceremonic: aan

het op. In die zin waren die jaren met zen dus h!el nur

cc pas. En mijn lerares was heel duidelijk. Ze had niet her

tig. Maar ik denk dat her heel misleidend zou 1.ijn om ce

gevoel dat ze geschikt was voor priesteres. Ze was een ou

zeggen dat iedereen daarom die weg moer gaan. Ik denk

dere vrouw regen die rijd, had vijfkinderen grootgebracht

dat wc allemaal onze eigen weg gaan.

en

te

TS: Jouw zenlerarlS

'. was Arvis Justi. Ik had nog nooir
van ha3r gehoord.

1.c besefte dar zij, hoewel zen een traditionele weg kan

bcwandden, had gezien dat die niec noodzakelijk was en

dar zij zich daar nier toe aangerrokken voelde.

Adya: Uat ht:t:ft bijna niemand, rrouwens. Ze was

Ze gaf onderricht in ha.lr huis en adverteerde nooit.

leerling van heel wat vroege :ten meesters die in de vorige

In het begin legde ze elke zondagmorgen kussens neer

uit Japan naar Amerika kwamen, maa1 vooriMme

in haar huiskamer en ging zitten; er k"Wam niemand de

eeuw

lijk van Yasutani Roshi en Maczumi Roshi. En er waren

eerste ilndc:rhalfjaar. Elke week legde ze de kussens neer

vcd werkel ijk uitstekende lerare n bij die eerste golf van

en

zennH:esters die naM Amerika kwamen omdat in Japan

mand kwam. Wat dacht je dan. wie komt

1.cn hcd rradi ri oncd en gensrirurinnaliseerd wls ge wor

adveneen? laar ze ging gewoon door, mee een absolute

den. Mensen gingen daar nailr hun zenrempel zoals <X'n

toewijding. En na anderhalf jaar kwam er iemand. En

aanc.1l - niec alle

dus mediteerde ze met die ene persoon. een jaar lang. En

mensen n.t:tr de kerk gaat. Je weer wel:

bereidde een les voor. Dan ging ze zitten, ma.u nie

c:r

als je niet

'Het is zondag, latc:n wc n:\r\T de zenrempel gaan en me

rocn kwam er nog iemand, en

diteren: Daarom waren dc::te vroege zenleraren die naar

nooir naar gesneefd bekend te worden en ze 1.ag zich zelfs

Amerika gingen op zoek

niet echt als leraar. Her was

naar vers

bloed; ze waren op

een

ging het. Ze heeft er

zter bescheiden mens.

1.oek naar echr oprechte mensen. En natuurlijk is dat wat

I n die tijd begon zen hekend re worden in Amerika

wc willen als we werkelijk vcrlichr 1.ijn en ger oepen zijn

en mensen zoals ik voelden zich aangerrokkcn rot de ge

om onderricht te geven: mCOSt'n die: werkelijk oprechr

waden en rempcls de cercmoni

zijn.

is er zo'n oud dametje die je vcrwelkomt in haar huis,

en

dergelijke. En dan

je gJat haar huiskamer binnen en je gaar zirten. Van de

1()..:!

:o

huirenkant gezien was her helemaal niet indrukwekkend.

Ik denk dat ik

ze lfs

niet begreep war ze te bicden had

tot

ze me aanraadde naar een tempel re gaan en een la nge

retraite te doen, de ccrst retraite die ik ooit geda an heb.
Toen ik n.1 die retraite, die echt heel rigoure us was, t erug
kwam, voelde ik me letterlijk ondersteboven. Ik dacht :
'Mijn God, wa t daar is, is hier ook, nog meer zelfs. I n de

bijna zien. Ik kon ze voelen.' En van de eerste retraite die

ik ooit gaf als leraar, herinner ik me dar ik ging zit ten en
precies de1.elfde erva ri ng had. Ik voeld e me als her topje
van de ijsberg van deze zeer, zeer lange lijn van mensen
die zo vol mededogen had den geda an wat ze konden om
dit door te geven. Ik heb dus heel erg het gevoel dar ik
bij een richtin g hoor. I k vod haar overdracht intens, nier

huiskamer en keuken van dit dametje op zondagmorgen

alleen de overdracht van bewustwording, maar de over

1s er e ven veel dharma en m issc hien meer dan toen ik de

dracht van haar ongelooflijke integriteit als mens. Het

rerrai tc deed.' Ik kan het eigenlijk ni e t overbrcn gn. maar

is bij na het gevoe l alsof het rechtstreeks in me werd ge

be scheid en dar ik

goten, op een ener getische manier. Ze was gewoon heel

het was echt heel schokkend. Ze was

zo

denk dat de overgrote meerderheid

van

de memen over

integer, en ze wa natuurlijk ook heel vrien delijk . Ze had

haar heen keken. Ze zagen haar over het hoofd. ze zagen

geen ui terlijk verwon; er wa niets onecht aan haar, op

nier war

welke manier dan ook. Her kos tt e me vele jaren om in cc

7.C

was en ze za gen niet wat ze te bicden had.

TS: Heb je her gevoel dar je

afsrann, ook al geef je

van een

bepaal de school

zien

dat her langzamerhand bij me binnen was ges ijpeld.

erric h t op je eigen manier. ge

de waardering vo or een dt:rgeli jke integriteit. Ik ben nier

baseerd op je ontdekkingen over Wa re Meditatie en je

zo v r ie ndelijk, maar ik kan bijna voelen dat er een plaats

ond

schrijfexperimenren? Heb je hl't ge voel d.tr je haar rich

ling voonzer?
Adya: Oat heb ik zeker. Ze heeft een zeer grote plaat s
in

ijn han, c.:n i k voel

me

hed sterk een loot van h.tar

richting.

is in mijn lichaam die

;Jan voc

lt als haar i n tegritei t ; ener

ge t isch voelt het alsoflij dat is. Waarschijnlijk meer dan

war ook, is dat war zij me gaf.
TS: Maak je je e r ook dru k over dar her pad dat jou
in fei te bracht waar je bent, niet het pad is dar je onder

Ze vcn dde her v crhaal over de.: allereerste keer dat

'Le

wijst?

ging zirren om les re geven. Natuurlijk, er kwa m nie

Adya: Helemaal niet. Het pad dar ik onderwijs is in

mand. Maar ze zar en ging door mcr elke zomlagmor

hoge m.ltc her pad dat mij bracht waar ik ben. WamH::r

o-en
in haar h u iskamer 7.tten. lcm lnd ui eens regen
::>

ik een rctr.litc leid, brngcn wc al ti jd vijf of 7.cs perioden

haar: ' Tjon ge, dar moer cenzaan1 zijn geweest. dar moel

per dag in stille meditatie door. M:tlr ik onrdekte dat

moeilijk zijn geweest.' Maar zij zei: 'Nee, hoor.' Ze zei:

mijn spirimalitcic pas echt een vlucht

'lkens wanneer ik daar

zar

kon ik alle leden va n mijn

piri tu ele stamboom die mij voor waren gegaan voelen en

I Ot

nam

toen ik nier

meer uitsluitend steunde op het medi tere n. Ook al blee

ik medi teren, er kwam een mo111ent w.larop er een fun

IO"i

dameorde verschuiving plaats vond en ik me niet meer

TS: In je retraites raad je mensen vaak aan dat ze onder

al leen maar op het mediteren verliet. Ik zag in dat medi

zoek doen met de vraag: 'Wat ben ik?' Ik heb die aanwij

tatie op zich nier werkt voor mij. Ik verwierp het niet to

zing nooit eerder gehoord. De meeste mensen die zelf

taal, maar er kwam een ander element bij, dat van onder

onderzoek onderrichten raden leerlingen aan om

zoek. Ik begon bij alles fundamenceel vragen re stellen. I k

gmg te gaan m et de vraag: 'Wie ben ik'

hekeek alle dingen heel grondig, heel geconcentreerd.

:l:ln

de

Adya : Aan 'Wie ben ik?' heb ik nooit iets gehad. Ook

En dan is de bewust:wording natuurlijk altijd spon

al hebben sommige mensen er wel wat aan, impliceert

taan. Er is geen abc van hoe je tot bewustzijn komt. Maar

'Wie ben ik?' een entite it voor mij . 'Wat ben ik?' vind ik

als ik terugkijk, zie ik deze twee dingen: kalmte en stilre,

meer een vraag met een open einde.

en het vermogen meedogenloos eerlijk te zi jn jegens me

TS: En het kan je niet schelen als mensen naar je re

zelf, mezelf niet voor de gek te houden, mezelf niet wijs

traites komen

te maken dat ik iets wist als ik het n iet wist, om mijn

als een zoutzak? Daar ben ik nieuwgierig naar, want her

richt ing van onderzoek vol re houden. Na

is strijdig met veel wat ik geleerd heb.

een

tij dje wer

en

gedurende de stille zitmeditaties zitten

den de ze twee benaderingen samen mijn spi rituele pad.

Adya: Ja, ook met war ik geleerd heb.

En in deze twee di ng en

TS: Waarom kan je dar dan niks schelen? Moeren we

samen

geef ik onderric ht.

TS: Geef je in die zin onderricht in een bepaalde rich

n iet zo zi tten dat wc open en alert zijn en de energie vrij

door de meridianen van her licha:1m kan stromen?

ting?

Adya: Zeker. Een padloos pad (lacht). \tiaar ja, je zou

Adya: Eigenlijk niet (lacht). Ik zeg dat omdat ik veel

pad is. Her is geen pad van

mensen een verlichringservaring heb zien krijgen eerwijl

het is ge en pad van 'blijf lopen

ze er sloom bij zaten (lacht). En ik gebruik altijd wat ik

en je komt u it einde lijk bij de top van de berg'. In die zin

waarneem, wat mijn onmiddellijke erv arin g is. M oet je

is het geen pad. !-kt is geen pad dar nu spec i aal het gevoel

in de lomshouding zinen moer je ruggengraat recht zijn

van vooruitgang geeft Het is een manier om bij je erva

ring re blijven. Het is een rnanier van bij je:t.elf blijven die

om verlichting te laten plaatsvinden? Nee. Gewoon door

het persoonlijkez.elf verwart. Of je het weet of niet, of je

beurt in plaats v:1n te luisteren naar wat een traditie heeft

je ervan bewust bent of niet, het pad hreckt de persoon

voorgeschreven, is her me duidelijk geworden dat dit nier

lijkheid af. Stilte doet dat, maar voor de meeste mensen

allemaal hoeft voor verlichting. Is zitten met een rechte

is stilte niet genoeg. Is alleen mediteren niet genoeg. Er

rug nutcig voor sommige dingen? Naruurlijk i her nut

hoort ook dit actievere onderdee l van afbreken bij, en dat

tig voor sommige dingen. Het kan be paal de meridianen

is directe ondervraging en onderzoek.

openen, zoals jij zei, en er zijn bcpaJidc houdingen die

kunnen zeggen dat het

'een plus

rwee

is drie',

een

en

106

observatie, gewoon door gade te slaan

wat

er feitdijk ge

JO

"

op zich opener zijn. Naruurlijk is dat waar. Maar door

een tijdje duren voordat ze begri jpen war 1k onderricht.

mijn zen-achrc:rgrond merkre ik dar veelmensen zo druk

En naruurl ijk is het zo dat w.mneer memen ophouden

bcztg watcn met de juiste houding, dar ook al zaten ze

met manipuleren, hun gee.r een rijdlang op hol slaat.

in een hed open houding - een lotushouding met de

Vaak komen er in t:en retraite mensen naar me

handen in de juiste mudra - ook al was alles uiterl ijk

een middd zoeken om hun gedachten te beheerse n. Ik

roe

die

goed , was hun geesteshouding er een van spann ing en

heb gemerkt dar hoc beter Le het volhouden om nier

geslorenheid. Wat ik heb gezien is dar de geesteshouding

re manipuleren

bel angrijk is. Als de geestelijke en lichamelijke houding

maanden

n zijn, dan wcrkr her. Maar vaak

de lichaams

ja, mensen vragen me inderdaad: 'Mag ik mijn mantra

houdi ng re zeer benadr ukt wordt is die misschi en wel

volgen? Mag ik mijn ademhaling volgen?' En dan zeg ik:

juist,

'Natuurlijk, als d:u je helpt , ga je gang. Als dat werkt voor

m;-tar

wanm:er

is de geesteshouding niet open. En juist de

war meestal nier wil zeggen jaren of

alles uiteindelijk vanzelf rustiger wordL En

innerlijke houding heeft alle kracht. Er wordt wel gezegd

jou, ga je gang en doe het. Maar ga in de richting van

dar ab je de juiste lichaamshouding hcbr. de geesreshou

steeds minder en minder, minder en minder.

ding volgt, maar dat is gewoon niet zo. Tenminste nier

voor de meeste mensen.

Ik heb gemerkt d:tr hoewel je: in theorie meestal je

concentratie leen oefenen om die I Jter weer te kunnc:-n

TS: Veel meditatieleraren leren nH:nsen die mcr medi

loslaten, de meeste mensen dit feitelijk nooit losbten. Als

tatie beginnen een soort concenrratieoefening. En als ze

je je tien jaar lang traint in het manipuleren van je erva

dan veruouwd zijn met het bt:oefenen van elemcnraire

ring is d:H echt een diepe groef in je bewustzijn. Dat los

war losser worden en

laeen kan echt bed moeilijk zijn. In theorie hoorr her zo

concenrratierechnieken, kunnen

ze

zelf iet onderzoeken. Ik geloof dar veel meditatieleraren

te werken , mJ.ar dat is vaak niet w.u er feitelijk gebeurt.

Ik d enk soms dar memen een zekere angst hebben, en

beginnen met com:enrratieoefcningen omd: t 7.e bezorgd

zijn dat leerlingen anders de hele tijd zincn

re

malen in

plaats van re mediteren.

misschien hebben zelfs bepaalde leraren die angst - hoe

wel ik dir niet zeker weet- dat als je de geest van men
werkelijk

tijdje op hol laat slaan, en als mens e n

Adya: Waarschijnlijk wel.

sen

TS: Maar jij bem nier hang dat men sen in jouw re

zichzelf echr toestaan niet te manipuleren wat ze ervaren,

een

traites verloren raken in hun gedachten als ze die rraining

&u hun denken misschien nooir zal roppen . Of dat

niet hebben gehad?

misschien ergens in verdwalen. Ma:u ik heb echt telkens

Adya: Ik heh gemerkt dat mensen die tuar retraite

komen v;ak olwd nier hebhen gemediteerd, oh-vel

tor

en meditatiericluing horen. In beide gevallen kan her

10

ze

weer gemerkt dat de natuurlijke staat dan rerug bcginc re

komen. De zcnlera:.r Suzuki Roshi zei dat de beste ma
nier om een koe onder controle

tt:

houden is haar een

10')

mensen willen. Jk ben hier, en als je echt

zeer, zeer grote wei te geven. Zet de hekken nier re dicht

veranderen

bij elkaar. Maak cchr een grote wei en de geest zal uitein

waarheid wilt, dan hebben we iets om over te praten. Of

''V:lt

delijk nier proberen uit re breken. Nogmaals, het proces

je oprecht wilt zijn is helemaal aan jou. Her is niet aan

is een ander dan de rneesre mensen gewend zijn, maar ik

mij. Voor jou is het pompen of verzuipen in dit werk,

merk telkens weer dat mensen naar een retraite komen

vanuit je eigen oprechtheid. Als je die hebr, goed. En als

en

dar er na een dag of twee, drie, soms vier, een soort na

je die nier hebt, ga ik je nit redden. Babysitten doe ik

tuurlijk proces van ontspanning en stilte op gang komt.

echt nier.

TS: Ben je niet bezorgd dar mensen in plaats van

TS: War zou je zeggen tr.:gen iemand die zich deels

re

mediteren misschien alleen maar malen en versuft ra

oprecht en deels onoprecht voelt in zijn zoektocht naar

ken?

waarheid?
Adya: Ik denk dat de meeste mensen zich inderdaad

Adya: Ik ben niet bezorgd. Waarschijnlijk verschil

voelen als ze heel eerlijk zijn. Ze hebben een gevoel

ik in dit opzicht van veel leraren. Ik zie mezelf op geen

zo

enkele manier als iemands onderwijzer of ouder. Ik ben

van verdeeldheid. War ik meesral aanraad is om naar bin

hier om regen mensen te praten die heel oprecht verlicht

nen te kijken en heel diepgaand onderzoek te doen, een

willen worden. Als ze die oprechtheid niet al hebben, dan

onderzoek met een open einde naar war zij nu werkelijk

zitten ze bij de verkeerde. W::mt ik ga hun geen oprecht

willen.

heid geven, en ik ga er nier veel energie stekeo hen zover

Een dergelijk onderzoek kan alleen plaatsvinden als er

te krijgen dat ze net doen of ze oprecht zijn. Ik weet dat

geen geboden zijn, als er geen vooropgezette ideen zijn

in veel tradities leraren hun leerlingen oprecht proberen

ove r war

te maken. En ik zeg helemaal niet dat her verkeerd is,

griteit: de bereidheid om er echt achter je komen voor

je zou moeten willt:Jl. Dar beJud i k met inte

maar ik doe dat nier. Mijn instelling is dat als je oprecht

jezelf. En ik heb ontdekt dat als iemand edu kijkt en dir

bent, jouw oprechtheid dan echt een grote kracht in je

onderzoek n:1ar wlt hij werkelijk wil volhoudt, her een

leven zal zijn. En als je niet oprecht benr, i' ul len alle hou

gevoel vJn eenheid in hem teweeg kan brengen. Dar gaar

dingen en wat je verder nog wilt vcrzinnen niet veel effect

vamelf. En dit is wat mij betreft veel beter dat proberen

hebben. Als je dus in een tuinstoel wilt nen en de hele

door discipline eenheid te bereiken. Want mensen horen

dag naar de wolken wilt staren, dan is dar jouw zaak.

wel zeggen dat je vcrlichting meer moet willen dan war

Begrijp je wat ik bedoel? Als je dat wilt doen, dan wl

ook en dat is zo, maar over de manier waarop kun je nier

je dat doen. Als je het mij vraagt dan pretendeer ik niet

huichelen, je kunt je weg erheen niet faken. Wanr je kunt

dat her oprecht is en ik pretendeer niet dat her leidt

tor

je eigen emotionele radar nier voor de gek houden. En

verlichting. Maar her is nier mijn zaak om te proberen te

ik denk dar veel mensen dat nu juist doen -ze lui5teren

IlO

lil

nJar her ondern c hr en dJn doen ze net ut ze op c:c:n be

ruinn gedi., iets naar boven komt dat dieper ligt. Plot

p aald mvcau zijn, terwijl dat niet zo is.

seling komen

Ik p.tk het onde rricht heel anders aan. Omdar ik weet

ze

op die diepere laag en t.eggen: 'Nu ik

het gevoel heb dar ik alles kan wensen wat ik wil, gdoof

dat ab mensen diep in Z1chzdf kunnen kijken, ze zullen

ik dar ik eigenlijk niet wil wat ik dachr

merken dat ze de echte w a arheid in derdaad werkdij k wil

die roesremmin g heb, nu her universum het goed vindt,

len. Ik weet d.u als ze d iep genoeg in zichzelf kijken, ze

en God en goeroe en het goJddijkc en iedereen.

dit zullen vindc 11 . Want dat is het fundamcm van hun

ik eigenlijk nier zeker of ik dat zelfs wel echt wil.' \XIant

wc7en. Het is ook de kern van hun ego. Zelfs her ego wil

veel van deze oppervlakkige egowensen worden heel erg

in de grond van de za.tk de waarheid.

in stand gehouden door een gevoel dar deze wensen nier

te

willen. Nu ik
wcr

TS: W.tt bcdod je daarmee- d.u Je ke1 n van her ego

ok zijn. Her is heel puberaal. Pubers willen hun haar

de waarheid wil? Ik J ac h t Jat mijn ego dingen wilde als

oranje vcrven als pa en ma er maar door op de kJst wor

roem, macht, geld, overheersing.

den gejaagd. Ma<ll ah pa

en

ma oranje luar helema al

Adya: Dar doet het ook. Dar wil her allemaal ook,

goed vinden, gaan ze hun haar nier meer oranje verven,

maar dat .11les is nogal opperv lakkig. Dar zijn oppervlak

of wel? Dan is het nier aantrekkelijk meer, dan is her niet

kige wensen, oppervlakkige verlangens. Natuurlijk wil

\'!!rleidclijk meer. Maar tor ze erachter komen da( ht:t ok0

len ego's dat allemaal. Naruurlijk wille n

is, is het

7.c

dat, maar als

zo

ongeveer her belangrijkste rer wereld.

je diep genoeg in het IJeine zelf duikt, diep in de kern

Ik begrijp d:n mijn benadering c ompleet ingaar tegen

ervan, kom je de waarheid regen, kom je het godJelijke

de manier waarop het spirituele vaak onderricht wordt.

tegen. Een vonk da arvan bevindt 1.ich juist in de kern van

Mijn ben a dering is mensen te helpen

her ego.

den met hun integriteit, wanc pas a.ls mensen in contau

om

zich

re

ve rbin

Da;lrom geef ik het ego vaak veel ruimte. Men zegr

zijn me t hun imcgritcir kunnen er echre ontdekkingen

soms regen mij: 'Ik denk nier dat ik de waarheid wil, ik

worden gedaan up het spiritu ele vlak Mt:nscn komen

wil dit doen en dar hebben.' En ik zeg: 'Ga ervoor, doe

daar nier bij als ze gevangen zitren in geboden en verbo

het.' Verbazingwekkend is wat

er

gebeun zodra je regen

den.

iem:1nd Legt: 'Je kunt doen war je wilt je kunt willen war

TS: Wanneer ik mensen hoor ?.eggen d.u hun ware

je wilt, ga je gang, her kan mij niets schelen, het kan Cod

aard gewa:trzijn :elf is, kan her me soms in de oren klin

niets schelen, niets denkt dat je ongelijk hebt, niersin het

ken als leg recoriek, die eigenlijk een soorr spirituele om

hele un iversum behalve een gedachte, denkt dar her nier

leiding is. Ik zie dat deze per.soon kookt- v;1n woe de of

goed is dar je wdr war je wilt. Doe her dus

maar.

'

Her is

vrbazingwekkend hoc er soms, wanneer je iemand alle

11.!

geestdijk een wrak is en toch weer hij waar onderzoek roe

moet leiden en geeft hij bijpassende reksten af.

lU

Adya: Dat

IS

t'ln van dc redenen

waarom

ik ml'men la;H

worden. niet noodzakdijkerwijs om ontcijferd of ge:tna

mcdircn:n. Ik hchouw het als het uur 'an dl:' waar

lyseerd te worden, maar om alleen maar erv.ucn re wor

heid. Als je een rijd lang rusrig zit, hegint je ontkenning

den en nier na:tr her onderbewus te re worden vcrwc'lt:n.

vroeg of laar

te storten, omdat her gewoon te ptjnlijk

En ik heh in de loop van de rijd gemerkt dat als dee

wordt om daar re 1.inen en regn jezelfre liegen over war

naruurlijke ontlding plaatsvindt mensc.-n dan de c:ncrgk

er .1an de: hand is. lljdens on1t: rc:uaites komen nH:nst"n

krijgen dit:

111

vroeger of later naar voren t:n heginnen te pr aten over

ze

nodig hebben

nul

dieper te g.tan.

TS: Ik hch je horen 7.cggtn d.H je niet gelooft d:tt vt:r

al rijd hcbbl."n gehad of het onopgdoste

lich ring-gedefinieerd tb een fundamenede verschuiving

probleem w.tar ze nooit naar hebben gekeken o f het feit

\'an identiteit, v.m de persoonlijkheid naar gewaarzijn

dat 1.e nog steeds woedend zijn over iets dar rwinrig jaar

zelf- e igenli jk

deden is gebeurd. Gewoon in tihe zitten

verlichting zcldz.tam is, een hinderpaJI i. Ie denkt niet

de angst d i e

Her hegint mensen

IS

een

v.lll

tu

IS

genoeg.

een tijdje op te breken. 1-.n dar

de rcncn waarom ik onderzoek

{'11

mcdi

1..0

zeldtaam is. Dat juist dit geloof: dat

dar verlichcing zelden voorkomt?

Adya: Nee.

r.uie leer. Als rmn.en denken dat 1.e zich bewust zijn

TS: Waarom i s dirgeloof een hinderpaal?

geworden v,m hun w.ue aard. maar roeit niet sril kun

Adya: Omdat wij bijna allemaal het gevoel hebhen

nen zt rten :tOrlder gek re worden, d:m ztjn 1.c ntet h;llf 7.0

dat wij niet de uitverkorene zijn. De meesten van ons

bewust als ze denken. Meditatie is als een oven die tk

,oclen zich vrij gewoon. als het pumjc bij het paaltje

waarheid naar buiten dwingt.

komt. Al< je llewust elf onbewust de overmiging hchr

Ik vc-rccl nu:nscn v.tak d.tl ik hen nier laat mediteren

zodat

ze

goed kunncn worden in medil:uk. \'(tanncc.!r JC

mediteert

dar vcrlichting slecht voor teer buirengewone mensen

iJ. weggelegd, is dac volledig in regenspraak met ons ge

nkr manipuleert - wat naruurlijk nic:uw i

voel over onszelf. Dit idee is wdl icht her grootste hderscl

voor veel mediccrcnden -Jan komt er helemaal va nlelt

voor verlichting. Het wordt gevoed door de voorbeelden

ccn soon onclading en kan de w.tarheid 1.clf spomaan

die wij van vcrlichting hebben. W c hehhcn een bcdd

ont\t.tan. En vaak is w.u 7.ich ond:tadr een helebod on

de vcrlichte mem, met el!n halo, lang haar. fladderende

derdrukte materit dk memen

gew aden en als 1.c al iets doen in her leven is her onder

1:11

met

behulp

v.lll

hun spi

nrualitcir eronder hebhen gehouden. Wanneer je alleen

richt geven;

maar 1..ir en niet manipuleert g a je de dingen die je moer

mcmcn die: hen overal volgen. Deze bedden bt'sra:m.

1ien. werkelijk 1.ien n de dingen die je rnocr ervaren,

en toch is h\.'t gewoon nier

werkelijk

moeilijkbevatten dar vcrlichting het uiterlijk bn hebben

t'l

\',m:n. l.r kunnen oude ervaringen opkomen

die dertig jaat hebhen moeten w.tchtcn om

lh

er varen

re

1..e

hebben altijd leerlingen,

\'illl

to.

7.t:

hebben altijd

Onze geest kan her maar

v.m je grootmoeder of je kruidenier. Dat beeld hoeft er

11"

helem.tal nier huirengewoon uit te zten. .t.n weet JC w.u

Ju1s1 onvnlichre mensen kunnen hed durrsmatisch zijn.
M3al' dit soort bedden sraan tn Je weg. Yerltchring heeft

()ver de auteur

niets te maken mer buirengewoon worden. AL> het ergcm

mee te maken heeft Jan is het wel

rncl

gewoon worden,

\\Orden wie we echt zjn.

TS: Ik denk dat een van de redenen wa:1rom o;ommt
ge mensen denken dar verlichting zeldzaam is, ts dat

ze

twintig of dertig jaar meditarie hebhen beoefend en nier

van die doorbraakontdekkingen hebben gedaan die jij
had, zoals je bt:schreef.

en

daarom is er een hepaalde ge

prikkeldheid of cynisme, en een geloof dat er maar voor

een enkding verlichting komt. Anders moeren ze geloven
dat er met hen iets verkeerd was of dat ze 111 een of ander
opzicht gefaald hebben.
Adya: Dat is n manier wJarop ze er over zouden
kunntn denken.
TS: Of dar het pad dat ze volgen niet wcrkr.
Adya: Ah! Dar is een veel bedreigender gedachte. Ui
tcra.trd hcft dar volgens mij bijgedragen a.1n mijn eigen
verlichting. Ik gaf de schuld niet aan her pad, ma.u aan
mijn vcrhouding tot her pad. Daarom moedig ik mensen
aan die op te schudden, los te schudden, sta jezelf roe
eraan re

twijfel en ,

breek het war open. Wees nier bang

het in twijfel re trekken. Kijk naar jezelf en zie wat er nier

gewerkt heeft. r.n heb de moed te veranderen of verder
re gaan ah iets niet werkt. Kijk met een onschuldige blik,
heel onschuldig. heel open. Die omehuid is er altijd. Her
is een gevoel van verwondering.

I lil

dyashanti (wiens na.tm 'oorspronkelijke vrede' bc

tekenr) daagt .1lle zoekets naar vrede en vrijheid uit

om de mogelijkheid

v.m

bevrijding in Jir leven scric:us tt'

nemen. Hij begon in 1996 ondcrncht re geven, op

zoek

v,m ri j n

zenlcrares, v.m

w1c

ver

hij veertien jJar bng les

had gehad. Sindc; die rijd hebben vele spirituele zoekers

hun ware aard gevonden in de ,lanwc7ighcid van Adya
shanri.
Als schri jvn vJ n DmJsentk l.tegte. lht! hnptlCI ofAilll1l:ming. en

kh St'crct is Si/mee, biedt Ady.l'>ll.lnti spon

r,lne en directe .1dv:1irischc lessen aan, die wel vcrgeleken

zijn merdie van de vroege zenmcc:stcr!> en v.1n wijzen uir
de .1dvaita vedanta school. Adya zegt echter: 'Als je mijn
woorden llrerr door welke uaditie of 'isme' ook, ga je:
rma:J.I voorbij aan wat ik zep,. De bevrijdende waarheid
is nier scatisch; lij leeft. Ze is nkt in bqrippen re varren
ll

Ecrd(.r verschenen bij uitgeverij Samsara

l'll ll'

hcgri jpL'n

1111..'1

tic gcl. De w.1arlu.: iJ overHijgt .tllc

vorml.'n v.tn cnnc!!ptul."d fundamcnt.tlimc. W.u iit hem

is transcendentie

ht.wtt'it n aanwezi. reed hi:r

t:n nu.

Ik hc:lp je \lleen d.u te realisren.'

Adyashami. geboren in Noord ( alitorm. k<:ft s.tmen

met zijn vrouw Annie en glcft over.1l in de: '-l.tn 1-ran(tSl'n
fby Area

nndc r rich r

( 1\ /ufjckrhouh
U.. .s., I. i:J,,,, ,., "",
.,,,,.," l
'J "'JU __,,l{th

door sarang. weckcndhijccnkom

sten, en sulk retraite .lan te hiedcn. ll1j gccft ook dder

\I..'\hr I

h'l'n un

,Lf,.m heli<.hl '!luit

J.- Hh il,lll ,(iti<' h(ijl,l J.11

hun llt<lloN ''""" "'' Jaclhl.- k

in de Verenigde: "t.Hen en J) Ctn.tda onderricht. Voor

ntl:n

In tn hud; \\UI.i,n

informatie, a naar www.adyl'ihanct.urg.

Con1l 1L
/l,'llllh/"-ltl/..111. ftiC
r.

olr.";ol

l.uu I .1l..: kw in dil hu...l.

f:"n \'<'fl.l

<'11

l.t.ll 1k11 dt ie""'

dul.l;i!( l..um 1ij11 .th

niu

Jtnl.>.:n ,,J,tm'
\tt/te ttlll /.,1 /,,I

uit

he..: Iw 111\luni,m.- \'Jn n.1l.111

k '"'n ..:n

tll.m.uluirl:um<11.

I ...,."' n. h
..J..,h:n
.

''"'

n t\:

'I''' l.I.
,
, 1111.1 J, hl'lllk <'11
1:d1<'hk \nt\'1 il. Uil \ ,IIJ
l.ul ltnl...11 \.lm CIJ!I!
1'1'1"1

1t

s.,,,l!l""n
( Ao
.,.,.,... ''"'..... ,,

I ,n niL11\\'<' \<'I\Jiin1: .111 J,.,,

l.l ....id.,, [,.,.,...mok

runt!

111>

t'hiu,:

< 'lun ll\'n) !d.,t. !:.:,dm:\\11

I"' jur t.CMI.

u'!''''! :(J'" "I! 111.,. ,.,

. 1'1-'ll
UI'\ d1UI'f \\ Jll ll J,'l! \ U.lllll"

111, .1,r ''"' ,u.",,, II''' H

rq

,., ,

urp11' ""
"l'' "!
1

u:.

.Ll\u (rl'l(l.l\ \ll.ll'('( 1 UI'\

uf

st

'PH'I'''\

U h .(

Sii.

"P "! 1"'\\' 1''''1" L'I 'I'' > r

'"1'/'(/ /t/'.1 '"''

,\\IIOJ.\

<''
11 nu ''I' !

'I' '''"I 11111'11\

,,,,n

fl"f\ ,,",.,,,

Plu u;o:'f 1;1Jtl ,l u.> 'IJl'' ll,l,' J' (

'II '''!I"'IP/

''11" I>\\ uro1 "'0

'\Ulrl" ''11
.

m111 ., m '1"N' 1 r .,,""-"1(

':>lt"!'IPI' '>t'(I'Uil'f'lL>I-.uq

1:\'J ,....,. ll1) 'UlliiiUI\) :'1\J:>l\lon

110 "
"h'),"'\ lUl IJl!Jl'll)' Ullll
J.>\ll u"l'' :iwi'P""'I

<ooz

u.,

UI'.\ u:iu11.'1

'j Jtl'lo,j "!J\

o>

u.-..l

Jrl')\ ... :h
-.

'" '

lP

Jlll )h!<XIlll

u..:lo(l'lp

...,u\i ruJ.>cU.>tl

","., ....,.,
:1.>1 ,\f'U-\<Ur(J

ClltUJI:f Itll(

u.:>TI"klltn., .:"r:.J.
i -..n\ u 1

poun rJ'
PII( IU\1" ''1'4 .,, .,

"'l

I 'I'IPSIIt( 1 "I

\lil> 1. J.'llll

'!i uuJI'tl

.rv "'.,

lljl'll(\ 1101\J

>(,c, 1 """" "'Pn'"l

'

'!liii'IJ'dP\1

P\(

u'

v .,,

111,

'PJ. '!lqud.lli "P'''

u.

"''"

,,.,,
:iu:

'''N Ir> -'IIV

Cfl

Ht_

CIC l!_,,

/1/1 'tjll 'J'tiiO 11 ltf

lrlllf'J\1 mpr!iJrN

;lu!l'11'11
1 "'l:lnun

, ...., u

...luu.:><'-"''"

-Jtt''"'l pl'j\'JJ

u-.

u.-.:1r ,J,

1!11 'U."'llq">\,-,3 I!J:>lU\'I.J.\.

11) ll'.\"
. 1Ulllij.'tjllCl(h lL<l()

!I , 11\i

ll_h

),"1'1111 '-{ ''J"""CI

""'" P JOU.\ u:-do

:.!U_.i!
.. . &

a10

'I'!J>tl( 111'.\ l J,>1!!" >I>

-lll\uJ .:.p ur' u.l. . ...., JriIUIIIII
-OIO (:>IUil

U.>bJ'I ''J-'111 1 l

!'/ "'111 I""" "I

lltu'''l''l\1 rtn mrll

jpnl'lll 1111 1>11

1r1 u:llrlpuu:( 11'1 111 '11>11( ''(J' \

F''\ >J(:>'l\1.'!1("' 1111
ulU (11C.l

U.>

ID l.lt

u.., I l{)t)UtI .lllf1 flllll''

I:>T(I'\\ u:l"'l" Ul"J tuu.:'j

" I\'

1 un

'!"'''I r"", lllJ

..... ;,._

111 ....

,.," 'Y 'I I I''I

'iln!lnPA
,,..",.,.X"III

>nllJKfc;

ll('J;fll(
I(IJII"Pfll 1'11111' oiiTI'\( ,:;11
l'!U1!J

nt[ ti l' \ 11.1 1>1 \1>1'1 '1

'11 '1'1 ''

'" ' '

:1

nl'r""'l'" 1

;.clt'.h
'of'l/'/

111

II

fl 'f '-71J 'I

U:'IU!I.,J-.J,l9U!1\

,.. .....,....
, .\11 t"

A111ltnn1 ck Mdlu "11

bkltnl<ting uit 7ijn "<rl.

'''"''"" ' ... ,, ' f

'I"!( ')I)-.-,!/> 'il

.u

l.rn

ho<mlatnt: it lllt h.:

! t'll

l.mnjbt<' \Hrl, Hll An1huny

In Jn hu.: k IJ,\1 ' '" 'rijwr un

f,J." t:,. ,"

)J.t,hdJ.:r ,;, n .l.u h.:r ,lc-nk<n

,1.., ldlu. 1110.1 "I wrhJkn <'fl

IIIOII pnlknlL 11 \,111 J, ,:

IUI.Ihd,

1 "I"'""
l. .
u

"''

llt.tl< het ""l

llthl< (f ,.,J.. 111<1 1;,111 t.kn.

lijn

ZIJN

llulfll /,"ltSU"'

h'll ,,r.J.t un !-"'"P"dd;.:n

llnri 111 luiJ.JIU "AJrin

Atllon IIC1"bo.r

me.:

I" '''"'""' " ..

f,/.fiiJ., c/

h,,

IUU'rh.'lll n u \.\.1l(U.If '\l.tJ(.

I"'" Lunt
I

!\<--.l.rlht.:wr.:ll

''" :\nrnn II,!IHocr in \HlOrd .:n

h,dJ. I kl'h<"-'
'"'"'"'' I"''

no...nl<.l.

1id11dl

I 11 ,[j, hunlAm!:

hdJ h.,ri hi1 puJuir .: rd:.r.:n

1-'<'<hr. wn "'"'"er n11

''"

ttl in .lir ho ...I; '

' 01'<1htl1Wil.
1 o 1 I>jin&
,,,," 1/.o",f,: I ,n, I,,

\\',wrol<r1 'J n 1\n,tltllt.l

ltiMf /1111/t Ht}l

\,mlcrlin: l<lllll<<t.:r
,,,;,, ,1/mtiJJt.:t

I Lil pr- tdlll!-:< ni u\\ \\:rt.tlinj:

'"' J,,L l.l.t<lid ..: Chi'"'" ,,k.r.

'><tku tllunn.t):J (I'>S t')).;),

I\JitML 1 lrn "h i.

I <11 umw.r.:nd. \\.lrlll on wij'

On<'in.Jig.: Lirkd
", 'll.t t./., .".. #t

I .:rt hlu.:mloin:: 11ir dL nml1

hd .:n.l, "'-huh.:n

,.,m

llld

o.k

I >il"!\'"

tu ,,._,.

In .lir hu.:k g"lr ( ;JJrn.m

uomm.:ntJ.tr ''I' .trk A'llhi:"'-'":
lh IIJrt .... rrJ tk \.tnJuLi

u.....tJh..

.:u

,(, \uur.... hrifi,u mctr .J. 11udhi

<'l.ln!(ldnl.r 1 undo.:m..:rp

\io"JJir H /111 ,(,"" I dl

, I , , I

h.t.tl \'Hl J.: f.tpJtl\.: /O.:OIIl\.'l.'\I<.T

tlli!!rtlll' m
lll<'l l.

"""''t,n

/otn:aJr \.crlic..ht

Dir h.....l. 1<:rrdr h.:r l,,.nwtr

Jn.tu Yor,;t

de I r.tnlol,

1\i.tw .1. A.. ,.

dlrijv,-.fjnum.tli,, l, i 11,,

h'fl hunJ,lortil..-l.:n '"' h,

'<l>o>UWII\'11 on-.;r Mh',1IJ,

I Jl<<'l <'11 'lqhn luuro.IJin 01<'1

CJUI\)11 uni. dij!; III!WY,< '\"CII Juur

.1h l<'t lllh,m.t: "" ;, \\'J.trlwi<.P

J.: '>tiduint: Y"l\ N.krLmtl in

I

....-

_j

___

I I".!. :-.lug ,,,.,,,f, <'\'\."11 .1\.'lll<.'<'l

"' 1.. 1.1.-r .1, ""'"

U 'ltllllp'.L"

111 111.>11\l'.li.>J' ''!'t'!lhl

JptluphJ J;,..

11('!/"1 1 !''I,.

I'!!' Pljlll'\ 11111 11111 .'1\l.u Pij

UI'\ J,l J,l( llj.'I'Hl';h !ll

'> lll>lllr

:>plLlj.><l U.>!l.>l 111'\ \Ph:pl

' ru.\J.>J!lh"! :itpunn\> '"' 1

U I ::,4,

.' \'

lH .I

._::._..

'/
,,,.11 r lnJ u.::...,,
lU l.fl

jJrt! hh

'" '

<,

'"' '

u.ll:>jltl!'l'""\

i"''ll

u ""''

u.nn

CIO 1 1 "!"J 11111 I''"IPII'l":i\Lfiou 'l

lil'! IUI

J.''"

V"l 'I'P'11" u., I

)t'l'flfWklj
..,",,,., /'u
;u ""u pJnbi'OuH

lJ,>UkUI:>Jtt lp!-.\ "'1' Uh/

it:>llllll:lrlll 1

""l>l' 1 '''1 ,1,,. ,u,

I-'" u:om;>uu I''''II!!IU"nt l,.,.,l ,

"r !!"

'f' 1u1
1111

U.'

n"

up >1\lll u"

:iu!J>IIU't\ rou>'ll I '*I

.'IIII'J J'lll>.j 111'1

1\llo>j.>!t.II'J,llj

ttt'\\tf;'IJ' U:> .>1111'!'1 >\<.I 'f' l 'l \

,>lJJ!>....l 'ILV L''t oiL"'N 'I!U' '1

U 'I.>

U ....\1\l

t!II'I!'IIL''

(.1\(l

, til

'!II"'L>\\1111

S,_ tC '
0

F"JI'Jt\1 lP I

01\ A 1\ I 1\

I!" r,.vo

)1'\. \ 111 .>p> I 1\11 IUII"IIlJIII' >

mf l"lU ,:iuro,ll''l "''l''''l

L:J

11"' 111''

"'!!''

11 '1!'\J '"'I P \U 111\U.U U.>.J

'"" "1'/1'1'1
prnu '" tlhlA

lfu!"''!IJ. "1"'!-'S

..
# ..

u.'ll\!t\lll "" '"!'"'r \\.>;i

.>pthU!S

U.1

ll'll 'fl.l \ :d!l'{"'I'ILi

11
PlU '':J'"
'
" I!I .ll\\101 U> 1-'lh\RI
''I!!F"!"I' 111'\ >llulotJUI.ull"'l

11'/\ 'JIIJNII'
''I"
' .,,., lf"" :ou

11 ....tJ>\\J,1Jli1Ct

-u!' I" ''1'1"1'1''" lil

Hl

':! 1"'1'1-'11'!""
u:>

tllr,\f't J<l
11'1.1 11:0(!

\l(J\\'1 1\\

.,
,,.,
, , , ,.,.,,
tKIU<I>J"(

II''J41'o<tll11 1 IJ> I"!J\IUIIIIJ

'IMI>UUrJ." olfiJ"'tl.'\lttl

l'!u>p >!

,,"..,.v

,.,. '

"'" I:>!U

"'1

,.

... . . ..

'P"!J' :Of'u..,l"l""' l"'r""'l

111'p .l.l,l\U UI',\ :hpllt u. :Iu!,

!"ll'l- "I :\'l""!"!l'"l' uou "'-!

q [

.. 11 "' ..

__

IJC, " ..

Hl'lfllmf.t 1 .,,t,.11

I'U!<U '"N

r 7
.

. I'
lW<#..,

:tWiJ>\Io IPIII>Ijllf\
\

'.''!IU\ll.' '\'f-" '11{ 1 1 111

J.'l,\n

11" '111",1111) Plll ll >:j!I.>JJ, ,'II I

.,1

;l;r,.. (#
,I

I'

'l ltluu",l '" ut\ :111!1'"'1

,".1.."11-1)
,,.:.,.,uur I'P'I'"i'\

-....

tl-diiiU >J ><>

1'l'f "'"b"l
l'lj UI ori

"''\

't"'t"tr.it'

I 111'11( l( l<J I l\to

P<>t ' !l'ttJtl lll p>ollliUn 11, l

,!f ,.""'JIN 11

'l'"'lr'd 'I' U! to\ """uf

pun:l
"'"'/.11 '''H
u!! 7.
""' JI\1\I,RJIC "(l

ul' 1 '!'''1'1' u:iu! pmu\\.'11

.'J'I'I''I " ' '.11 T""' 1! ( 1.

-J!I' '"' '1"'111! 1"1111111 "1 !!11' I

:lu!J\JII\\1\11 '"''I Jl\n tl'rtp.>l
pll,l,l;>nllun "l! !lliiKI.II U.l.(

..

1 -c

:'UH! 1!

1" 1!//"1

111"1

<.'ll'"f"'lf' P'f
"l U>II''MI()

if. 11'1 ".\ =!

, IHIJ<t

lL' '''"

'! '"'''"""' Ir\\ ''11\ '11'1!'1'1

,l)
P

11!11 lfl" \ I l 11' ('ll'.itL)l;i 'I

'J,Hij.'l.'l' JU Jl1,1<JIL"'.":i \1

\'11<"1''1 .\1111(

'1.'<11

:ln'l\111.''1'( 1 'U.>(>lln,,

'iu!'
I''''' u'P.'I"i m u....
,,, - l)h "

J.

)/1111",/ llttl(

a>:n(l'!(l

.-.tp rurw!N"'

-'1 '!1lS "'P ""'1 '1''1"11 '"

""' ... '"' fl!llllll' tl'(l',\1'1

weo11H
'll,lllU1'1 11.l 1111'\ .lljll(f>lf'\'lt(
II!Jrl'\1 :1!(1!!-1 '1'11 1[) lll.'lt.ft'PI(I
III')\J .\p 111' \ ILf,!U!tll'>lfJ\11
..:i U! ptUI'IJ.>.l U:>.J
ll,l U.l11j-W(l

ur

P:l,.,..l . ut'(
U

<;I ll((.__ ll!o i;. h

'ii/I!J I f "'/ J
P!' P uo S(J

1.'111

....,

11

uht '""'

ltrru..

:>tp:;!IU.I '.:!Jllll ad "'!' H"'(\ 1''"

r , .\\ U.... J'"H('!!\"\ ;'hJ.lr.UC1

J,"\Jih

"'/

-V "I''''' '"''"'""u'" '"' 1

am" uq 1 'I'

I" '''1!) 1'"''::, 'lil :iw:-t

'' "'

(l PIU olUF1!! p:lJ.'I.\ 'J' 1 1 1 1\JUU('

11,> 'J-''l.\\11! 11.> '! l\.>1 "'(I

.;,: 1:, ,', .....

Uh:; t.

ril<) U 'jf\1'11 1 '\

.,"UI\ :Ufl1 U"\ IL (
mutCH .,.,"._11
u!!ll<n.u<t ue.ue'lllJI

,:b:>.\ PI" 111'\ ""ianpxntl\ 'I

:I!!PI'!11P 11' '1'1'1''1 UI . ,..,,,':f
'"ll!(li'J1 '1'"'1

' J' UI',\ II)(- '"U!7J:>\ \('ll!!f '(I '\,\!1

lll(l\P\ 1111 1111'1! \U" IP11J1! (ll':

!(lfll :lt'lll!.l!d' '11'' u. pup'''

'''IU

'UI'

''l 'qi'Jttf 1'1111 '(-'<>.{

1(1lii'.JJII1111ll j '1'11.'1'1'"' !1 " u: I

...nprJ<f

u." w1

Ut'i l><f

,,"
J!U

) 111'/V

lf<!!ll\

'"'\('"'

'
P

11.>:> 'I'!I'V' '' .''!(' 111'111

PlU

u;.:ppHI-.'<i 'I"'"J"I "I

"'I'" \

',llll\1 , ,'\llf'UII { llkollll'l\1111'

h<IJI'rp ltllll'(

'JllhiiiJlP'"'I '"'""' 1 .JI"'

lil J' !''P!! \\ .li('II'IIIJlP.">tJ

PIU

p!J< iut ''1!!1 ll!o! I IJ' l:iU.'tll ll\

"I PI'\ 'I' ,\UIII(IUV '""'' )(I

1\ f,

u.,I(J,'\\\.IJ(""' '1'""''1 u....,nn

:u.. 'u'r
ul!7nn..g

'Jl UI',\ \l.l)>'ll :iu!l\llfi(J,\.\ \l.l.J

,, J I Ull... .. 1)(,
''"V'

,,,

l"'

I. 111"1'1''"', 'I IJ J
,..... ...!I!'PP"'I'I"'I' o
I

,:>.'lt ,\\<U '('Ut\ I.>!UU!d

'111'\\ ltt'fl'

'"'"

' lCM I\JIIfl\

....1"'1' \I
:"'r!'l "'1 ll':I.>II 11."1\fol\
'"''I "'"'n. \\.

lfu!ll''' 'P

!11111 U.l\ll\ 1)11!111'" Ul :1c11,

"'1'1"1ta!l'-'"" =t'"'l '!I' 111

-.

li''IUI'lJ .>!JI'I on; 'I 'f'J-.Illll! '1'

,u

tt

,,.

111',\ IIP!Jl'l'"" '

')-'I Uil '''11-'111

tk l, h

uu "1 J'"l '

r \'l''''m ''"1''1'"1'

,,_,",.,/ ,ft\
tut-wc ..
:ooe !f-/

"' ....,
.,P."

lt

lH

14

''7"'11 ,,..,"
'f
. .,u"..,,.." J I

Url 'I'I'!U '" '" I

" llll'r/
1"1'"

'

JIIII)l 11 '1'11 5! ll 'li!J.I-'1111! u-..>

'! .;,,!'(" ,...:;

u.>':f'11<1' .,, , ..,,I' '" 'I ''I ' u
l."\11\ IIV '!r""' l

"''

I\IJl

16.\)\

'I'!'' !I"'"" I t
p "' '"'u

. ........;..-

\U N, ,

t)f,

' :.

I'

' I J "1 I
;puuor ""'I''
:t!lj,np:f <11 IU n Jll,>g

JIIU\

Jllori,11U 11 >. '11' "''" 'l't)

m' 'Fil r

''" u.pp( 1 ur., ur(

MI ):L'"

. .........\r(}
.
'I' :...U.'Illlllll UI'\

11r"11"'l'I'''I'P"" l-'lf Ju'"!'

'l'uf.ht" u..>\\11 'lltt .,_''1';; "'I

1---

fU

., , t f M'l rt.j

1\.)-\-\....

I!ClClU UI'' :fnl.>j

..

"""""' ,,,,

111 11\7.

P "'.Hl"''.'"'
'I' .1. ..:i.''"!11 '

IK S I

"., ","
IL>PU! \ ''!" I"I
IlpUt:>!\\

'P J.:t-t"' 'P u '1''"\\ u>:1u! ''

.

-llll j ''-'4 "f"!'"JOIUII!j UIJI liJ

...

..

I
?.

'tl/I".,.,.,..,,) J'"''"'

u>rl lt

-J'' r"tl!!J:ilu 1r ""'I

1111
' 1'

! uq

' ,,u:,-i

,;i'"1-'''1 :'"'1

'

;:.11'11 1 '1"I
u...,'"!i.>q

"'I 'IL'IIjl!lll! ' IIII'IJII<J

':1 !11'11 1 '"'I

U(.

1001

lfU!IIP!IUt\

""'I ,,,.,,,,,

.. .
.

'

U.liiJ'IIUI ,\\\!1 ll U 'llll,l,IJJJ l \

11111 P'"l 1111 ""Iu u '"

1\H lrt'\\ UU\U"II , fl "' l/tft

'11!'"

1 '! '''-'1

j, ,..

Plu u.:r:ru'l" 1

1tro.

(lilt\ tt,

'I .. I . u J
1 N r,tt'""'-'

u; ""-'i..... Uh "-h

,_,,.

Ir!.''" 11' P!!11' '''

n r

"'''' 'F'"'I

l!P U! 1111'111 110\!JJl 11 "'' ..

....

(1(1< UI
u! 'pnmp:i '1' I

Ul i1 1J l'ltl\'

''"'""I "'"I

..,," n:>tr 11r1 . ....;>'"' ..).1

111'//'lfiV\

.l.... . -.. ,.
....., '

1!'1 :l!'I'I11P:t ..,11

'IL'"""' ,.. .. '11' " .. r

'"
.1'' llj"';.:iul) uht.>llt (" 111

u:f!!IJ11!1 'I'!"P 111 '1 1

1'1'1'' 1 u l ,>IIIJJI'\1 '111111.\U,..._, uit,

) '/'1""1

;lu!J'"'"t" '"1"1' ''I "'"

Hl ,

IJto

. h

llfU4 //'
"
nnrl" UJ .,,,, .,.,...

;: . tHt

, ... ,",, ttt I

...
,
", 1'"''"'>!!11

IL-

l..uo\h ll<t h
/4111! lllo.flll

I)i.olu,llll\1 loNty
11111 hro:l.. 'I kt

l'.rl(nr" uI

I'""'" \;,h, ino.

Om:l tirdll,
o.........cn in J droom
I,,.//,",,.},

I"' J><:NutloiL

<o.:nl '"u

r.. \\11\.urdm!! \ m \v,ll

Ik IJ..o

.n

),um

j,.

ll1l'l o:t:n

tksrti-.1gmcnt,

ook Tien op llllJ.C website:

www.satnsarabooks.com

l.unri,li...:h

DJdr \ indr

ll

mf>nnatil' owr de: bocken in voor

lxrcidrng. dt: .tgl'ncln met inform;uie o\er lt:tingen

van
KcnnLnclhcld
viNI, I 'IJl/I

. L1c

I"' hkt<llll<:rin ui1 bt:r \\ak

'll

onlc

.lutl'ur

l"/1

kunr u tieh opgc\'Cil voor orue

nicuwlmef

J.. in \'1'11: un:rlo:J,n

""krl.onJ-. .oth.tit.o-rJ.tr
\b,.mJn 'miL

S;umaril Uirgl'\'l'rii b,.

Ht:n:ngr.rclu .ill

10 l(J AZ Armccul.un
ltldonn: 020 - -:i 5<;0J(,C,
:-.,.c 020

c;4)503HH

f' ill.!I. info{.filS.IIll'larahnok!!.CUill