Professional Documents
Culture Documents
Alberic De Tollenaere
onder meer Franse koloniale krijgsgevangenen door hun bewakers (VRAGEN hoe dit dan
was, wat er gebeurde + waar gezien?????).
De ervaring van het vernielde Doornik (zie zijn dagboek dd. 25 juni 1940).
Nog later liet de storing in mijn leefmilieu zich meer aanvoelen (zoveel gelegenheden gemist
VRAGEN wat hij daarmee juist bedoeld; het gaat hier bijna zeker over een gevoel van een
hele generatie), en de vaststelling dat onze vrijheid aan banden was gelegd: publieke
handelingen via gemeenteloketten, opeising, vernederingen, aanschuiven, risicos aanhouding
smokkelwaar: zo heb ik eens op mijn fiets van boven de Kruissens een zak kolen . Of
patatten ??? naar beneden gebracht - een uiterst hachelijke bedoening: WANNEER?).
NOG VRAGEN wat met DIEPPE wordt bedoeld: zie scouts+ welke kennis ervan; was het
voor jullie inderdaad een soort oefening en tegelijk ebwijs dat de landing er ging
komen??????.)
NOG VRAGEN:
-hoe beslissend in de fundamentele hoop op een oplossing was The Battle of Brittan?? +
-algemene voorstelling evolutie sfeer te Ronse.
*hebt U ooit zelfs geregeld gedachten gehad in volgende zin: We zijn wel militair
overwonnen, maar geestelijk helemaal niet verslagen?
Dit was ook mijn ervaring.
VRAGEN: bij wie had hij die indruk nog?
-vanaf welke periode had u deze idee (direct na de bezetting, vanaf 1941, na de val van
Stalingrad,.)?
Dat gevoel was inherent aanwezig. Na Stalingrad was de mythe van het onoverwinnelijke
Duitse leger voor goed verdwenen (hoe lang blijven wij nog opgescheept met de bezetter
VRAGEN wat dat hier juist betekent?)
*beschrijf in het algemeen welke morele evolutie U meemaakte gedurende de oorlog:
Mijn morele evolutie: een onbezorgde knaap van dertien jaar oud die evolueerde naar
volwassenheid onder druk van de omstandigheden: vader afwezig (VRAGEN van . Tot );
geen schouder om op te leunen; geen jeugdbeweging (VRAGEN waarom hij bijvoorbeeld
niet naar de scouts is gegaan + WAT met de hockey: waar de toenmalige terreinen; contact
ermee; enkel rijkelui?); jongere zus.
De twee laatste oorlogsjaren kwam de aanhoudende zorg voor het voortbestaan van het
gezin. Ik kon zelf vaststellen dat er een diepe kloof groeide tussen arm en rijk (VRAGEN
uitvoerig hoe hij dit gezien heeft?), samen met een toenemend wantrouwen tussen
medeburgers (VRAGEN of hierin een evolutie was + ).
Toch moet ik aanstippen dat de relaties tussen onze buren opmerkelijk fair waren: nieuwsjes
doorgeven, achterpoortjes signaleren in de bevoorrading (VRAGEN naar voorbeelden
ervan), en dergelijke.
Begrippen witte en zwarte.
VRAGEN: wat bedoelt hij met deze laatste opmerking
*indien U bij de Duitse inval reeds thuis een eigen Belgische vlag had: hebt U verstopt,
omgewerkt tot kledij, of bewaard met het oog op een bevrijding?
Neen; wij hadden thuis geen vlag.
Alberic De Tollenaere
*er zijn diverse voorbeelden van mensen die iets weg gestoken hebben in de grond bij het
nieuws van de naderende bezetting van hun gemeente met de nadrukkelijke bedoeling om het
nadien aan de eerste bevrijders te schenken (sterke drank, champagne, een pakje
sigaretten..). kent U dergelijke voorbeelden in Ronse?
Neen.
KLOKKENROOF 1943.
*roof van 2 klokken in Sint-Martinus op 16 en 17 augustus 1943:
Geen kennis. Woonde in een andere parochie (Sint-Hermes) en ging naar het college. In feite
soort grens (waar Sint-Martinus voorbij lag. NOG NAVRAGEN hoeveel hij in de stad in de
vrije tijd (buiten de schooluren: ook nog DEZE UREN opgeven) bewoog ?
*wie heeft op 21 maart 1943 de brief van de kardinaal en alle Belgische bisschoppen gehoord
die in ALLE Belgische kerken werd voorgelezen?
-hoe heeft uw pastoor deze brief voorgelezen (neutraal, met verontwaardiging, zonder of met
commentaar,..)?
Ik herinner me het voorlezen van deze brief eind mei 1943. De brief werd op een neutrale
manier voorgelezen, zonder commentaar. Overigens stonden de kerk dikwijls leden van de
zwarte Brigade die de krant Volk en Staat verkochten en zoveel mogelijk werden gemeden
(VRAGEN wat dat vermeden betekent: niet kijken, niet kopen, niet aanspreken, ). De
aanwezigheid van . Desmedt- Goebeert in uniform viel op.
VRAGEN hoe regelmatig zij voor de kerk stonden (elke week + nog zelf nagaan wat de
interval de ruitgaven van Volk en Staat was).
HUMOR ALS WAPEN:
*kent men nog plaatselijke grappen rond de Duitsers en de Nieuwe Orde? Welke voorbeelden
(bijv. Drei Liter in plaats van Heil Hitler)?
Hij ligt er. Dit zinnetje werd op de koer van het college gebruikt. We keken wel uit naar de
zwarten op de school of ze niet te dichtbij waren. er was zeker een witte meerderheid
op de school.
NOG VRAGEN: beschrijf het gebruik van dergelijke grap (in concreto: gebruikte men ook een variant op - de Hitlergroet?).
NOG verder VRAGEN: hij herinnert zich nog andere grappen!!!! + andere grappen die ik
ken LATER verifiren!
*hebt u hiervan nog documenten?
Neen.
*herinnert U zich nog - grappige - bijnamen van Duitsers of zwarten (Hitler als de
schildersjongen bijvoorbeeld, .)?
Kent er geen.
SYMBOLISCH GELADEN DAGEN.
*er zijn nogal wat symbolisch geladen dagen geweest tijdens de Tweede Wereldoorlog: 1 mei,
10 mei, 21 juli, 11 november, 15 november, andere (oprichting Rode Leger, oktoberrevolutie,
)?
Alberic De Tollenaere
Alberic De Tollenaere
Waar antwoord?
11 NOVEMBER = einde van de Eerste Wereldoorlog.
*zijn er manifestaties geweest op 11 november?
-welke jaren?
-onder welke vorm (bloemen aan monument WO I, tricolore vlag aan belangrijk gebouw, )
*is er op deze dag een speciale mis of speciale intentie geweest in een kerk te Ronse? Welke?
In welke jaren?
Zie nummer 8 (????) van Ronse Vrij Renaix Libre van 11 November 1942.
NOG ORIGINEEL NUMMER ZOEKEN : waar!!!!!!?????????
Zie kopij frontpagina blz. 63 dagboek ADT:
11 NOVEMBER
VERJAARDAG der BEVRIJDING: staat mooi in het midden
ADT: ik bezat twee kopies van dit blaadje van 11 november 1942 (zie blz. 63). Orphale De
Poorter uit de Zonnestraat was de sponsor ervan in samenwerking met P. Delobel en Isa
Meuris, Walter De Brock en Gaston Van De Kerckhove (blz. 126). Dat O. De Poorter sponsor
was, heb ik pas na de oorlog vernomen. Hij was een fabrikant in textiel gevestigd ..
VRAGEN: bezat hij ze tijdens de oorlog zelf, op dat moment van 11/11/1942 + was dit
blaadje effectief voor 11/11/1942 verdeeld vermits het verwarrend is dat het gedateerd is op
11/11/1942?? + WAAR ZIJN die kopijen Nu????) van dit blaadje
DIVERSE VRAGEN:
*hebt u regelmatig naar de BBC geluisterd?
Quasi dagelijks. Later naar soldatenzender West. Wanneer onze buurman, Valre Degand,
naar de BBC luisterde, hoorden we dat duidelijk vermits onze huizen slechts gescheiden
werden door een muur van n steen dik.
NOG VRAGEN: vanaf wanneer luisterde hij naar de niet-Duitse radio?
+naar welke: n de BBC n naar de Belgische uitzendingen?
+ wat betekent soldatenzender West?
NOOT:
i.v.m. de Belgische Radio: ZIE G. BOON, De Belgische radio-omroep tijdens
de Tweede Wereldoorlog. Het NIR-INR in het verzet (1939-1944), Wommelgem, 1988, p. 246:
op 28/9/1940 zijn de uitzendingen van Radio Belgi gestart te Londen onder leiding van
Victor de Laveleye.
-was dit een bron van hoop of eenvoudigweg een bron van informatie?
Beiden. Meteen discussieonderwerp met geburen en een vriend klasgenoot.
*hebt U op een wereldkaart de verschuivende posities van de Duitse en geallieerde legers
aangeduid?
Ja. Op een oude kaart van Europa en de summiere kaarten uit de gecensureerde kranten.
NOG VRAGEN: wat betekent summiere kaarten?
-vanaf wanneer hebt U dit gedaan?
Vanaf operatie Barbarossa.
Alberic De Tollenaere
Alberic De Tollenaere
NOG VRAGEN: dit is het eerste voorbeeld dat we daarvan kennen. Hoe kent u dit
voorbeeld: uit eigen familie, uit ..? + Hebt u een idee hoe breed dat voorbeeld is gevolgd
(van kennissen op school, geburen, ..)? + hoe is U deze oproep te weten gekomen (via een
aangekleefde Bekanntmachung? + wat deden de mensen dan zelf met deze kledij (hypothese:
na dergelijke oproep kon men bijvoorbeeld moeilijk kinderen in de stof van dergelijke
Belgische legerkledij steken; het zou toch nogal opvallen; wat gebeurde er dus mee:.?????)
NOG VRAGEN: kunt U opgeven op welke verschillende plaatsen in Ronse de berichten van
de Duitsers en de Nieuwe Orde uithingen (station?;.)?
NOG VRAGEN: huis Scherpings In de Wijnstraat: hebt U daar in de etalage Duitse
propaganda gezien (dat was bedoeld als rookgordijn om geen aandacht op de
verzetsactiviteiten van de zoon te trekken)? + hebt U geweten dat daar in 1943 de ruiten zijn
ingegooid (NB door het M.N.B. zelf om dezelfde reden.)?
*heeft U nog documenten of fotos rond WO II? Wie kent U die dergelijke informatie heeft:.
ZIE DAGBOEK en andere thuis.
*hebt U zich aangesloten bij een vereniging omdat zij een uitgesproken anglofiel karakter had (cfr. scouts, hockey, )? Welke vereniging?
*kent U voorbeelden van kinderen die geboren zijn tijdens de Duitse bezetting te Ronse, en die een VOORNAAM van een bekende
geallieerde persoon hebben gekregen, bijvoorbeeld Winston naar Winston Churchill?
*hebt U persoonlijk zelf (dus niet in de kerk) geregeld een schietgebedje gedaan voor een afloop van de oorlog? Weet u nog welke vorm U
gebruikte?
*hebt u soms de Duitsers en de zwarten gewoonweg vervloekt? Weet u nog op welke manier?
Meestal na probleemsituaties, na bijvoorbeeld aanhouding van vrienden of van nauwe
relaties, of naar aanleiding van voedseltekorten.
NOG VRAGEN: op welke manier! Geef nauwgezet de formulering(en) op die ooit tegenover
de Duitsers gebruikte!!!
+ geef de namen op van Uw aangehouden vrienden en kennissen.
*had U gevoelens van blijdschap bij het zien van de massas overvliegende
bombardementsvliegtuigen richting Duitsland? Waarom: leg uit.
Ik voelde een inwendige opwinding, en had een gevoel van het naderende einde.
DE BEVRIJDING.
*beschikt U over fotos en documenten van eventuele stoeten n.a.v. de terugkeer van een
gedeporteerde?
Herdenkingsstoet van de bevrijding.
*beschikt U over fotos en documenten van een bevrijdings- of vredesstoet?
Herdenkingsstoet van de bevrijding.
*bent U naar een vredesstoet in 1945 geweest in een buurgemeente (Zulzeke, Brakel, .).
NEEN.
*gelieve alle plaatsen op te geven waar de Duitsers en de diverse groeperingen van de Nieuwe
Orde in Ronse verbleven. Dit mag op een aparte bladzijde. Gelieve de soort organisatie op te
geven met het zo precies mogelijke adres.
-Feestpaleis Stationsstraat: Soldatenheim;
Alberic De Tollenaere
Alberic De Tollenaere
Op 10 mei 1940 een algemene zucht thuis: Ze zijn daar weer = absoluut niet welkom! Mijn
vader was lid van de Mechelse oud-strijdersbond. Deze kwam jaarlijks samen op 11
november. Dat was vanaf 1940 niet meer toegelaten door de Duisters. Vanaf 194.. (NOG
VRAGEN) en dit vervolgens gedurende de rest van de bezetting werd het Sint-Niklaasfeest
van de oudstrijdersbond vervroegd van zes december naar .de elfde november! Voor de
oorlog was dat een echt Sint-Niklaasfeest. Nu diende het tegelijk als Sint-Niklaasfeest n
feest van 11 November. Naar dit feest ging heel de familie. Dit gebeurde op de Bruul in een
feestzaal waar Raymond Ceulemans momenteel zijn biljartzaal heeft.