Professional Documents
Culture Documents
CENTROSCULTURALES:PROBLEMASCENTRALES|PAMELALPEZRODRGUEZ
CENTROSCULTURALES:
PROBLEMASCENTRALES
31/03/201008/10/2010 / PAMELALOPEZ
http://pamelalopez.org/2010/03/31/centrosculturalesproblemascentrales/
1/9
1/10/2015
CENTROSCULTURALES:PROBLEMASCENTRALES|PAMELALPEZRODRGUEZ
(http://pamelalopez.files.wordpress.com/2010/03/ccgm.jpg)
Uncentroculturalesmsqueunespaciodondeseprogramandistintostiposde
actividadesartsticasy,porcierto,muchomsqueunpedazodeinfraestructuraen
unaciudadconmsde50milhabitantes.Uncentroculturalesunespacioabiertoy
porendeunainstanciadeparticipacinciudadana,unlugardeintercambio,una
instanciadedemocratizacinculturalatravsdelapromocindelaccesoypor
ltimo,unaposibilidadnicadedesarrolloparalacomunidadartstica.
Peroseguroquetodoestolohemosescuchadounayotravez.Siempresonlas
mismaspalabraslasquetiendenaadornarlajustificacindeunespaciodedicadoa
lasartesylacultura,dondesehacehincapienlaimportanciaqueestetipode
actividadestienenparaunapoblacinenespecficoyparalasociedadengeneral.
Estenbogahablardeparticipacin,formacindeaudiencias,impactopero
pocoseescuchademodeloseconmicos,planesdemarketing,programas
educativos,sustentabilidadalargoplazoyestrategiasdeprogramacinentornoa
calidadartstica.
Sindudaalgunaloscentrosculturalesdebenexistir.Sindudaalgunatambin,los
http://pamelalopez.org/2010/03/31/centrosculturalesproblemascentrales/
2/9
1/10/2015
CENTROSCULTURALES:PROBLEMASCENTRALES|PAMELALPEZRODRGUEZ
Sindudaalgunaloscentrosculturalesdebenexistir.Sindudaalgunatambin,los
beneficiostrassucreacinsondiversosyfcilmentecuantificables(aunquenotan
cualificables).Sinembargo,mepareceinteresantepoderhacerunareflexina
partirdeloqueestosespaciosNOdebenser.Aunqueesunafalaciaevidentellegar
apensarquelascosaspuedenserdefinidasapartirdeloquenoson,detodos
modoshequeridohacerhoyesteejercicio.Sinembargo,valerecordarqueuncentro
cultural,porcualquieraquesea,esfinalmentedefinidoporsuprogramacin,porel
tipodeserviciosqueprestaaunacomunidaddeterminada,porlacapacidadque
tengademantenersecomounespacioactivoyaccesibleperoporsobretodopor
laestrategiaquecreeconelfindeautomantenerse.Pero,comoeljuegopareceser
unejerciciointeresante,podemosentrarenunaseriedeatributosysituacionesque
estosespaciosdebenevitaratodacosta.Digamosentoncesqueuncentrocultural,
NOdebe:
Pretenderidentificaraunacomunidad,sinomsbiendefinirseapartirdesta.
Loscentrosculturalesnosonestructurasaisladaseindependientesquesepuedanir
construyendoendistintoslugaresaligualqueseposicionanlasfichasdelmetrpoli
eneltablerodeljuego.Loscentrosculturalesrespondenalasnecesidadesdeuna
territorialidadespecficay,porlomismo,tantosuinfraestructuracomosuplande
gestinydesarrollodebenpartirdeunamanerainclusivaendondeserecojanlas
inquietudesdeaquellosqueefectivamenteutilizarnelespacio.Esascomosedebe
establecerunatriangulacinentrelainstitucin,losartistasylasaudiencias,lacual
suenaaparentementeevidenteperosinembargotiendeavecesafallarenla
prctica.
Enelcasodelosnuevoscentrosculturales,partedeunodelosproyectosms
emblemticosdelbicentenarioencuantoinfraestructuraculturalenChile,existe
unatotalclaridaddeestavisin.Esporestoquenosloserealizaronestudios
previosalaplanificacindeestoscentros,sinoqueademscadacomunidadestuvo
encargadadeproponersupropioplandegestin.Porsupuestoqueestonos
enfrentaconotrosdesafostalescomotenerqueelaborarplanesyprogramasde
formaaprioriasurealejecucin,muchasvecessintenerotrosmodelosdentrodel
mismoterritorioparacompararosimplementeparabuscarunaalternativaastos.
Tambincaemosmuchasvecesendarporhechoquelosestudiosdeaudienciason
capacesdeentregarnosalgomsquereferenciasdemogrficas,estadsticaso
muestrasespecficasdecmosehacomportadoelpblicoenelpasado,perono
http://pamelalopez.org/2010/03/31/centrosculturalesproblemascentrales/
3/9
1/10/2015
CENTROSCULTURALES:PROBLEMASCENTRALES|PAMELALPEZRODRGUEZ
muestrasespecficasdecmosehacomportadoelpblicoenelpasado,perono
necesariamentecmoloharenelfuturo.Anas,muchosdeestosparmetros
puedenservircomopuntapiinicialparadarformaaestosespaciosdeinteraccin.
Entenderlainterdisciplinariedadcomounespaciodondeconvivendiversas
manifestaciones.Laimagendeunespaciohbridonoestdadoporponerlasartes
unaalladodelaotra.Esoeslameralacoexistenciaperononecesariamentela
interdisciplinariedad(omejoranlatransdisciplinariedad)entrelasartes.Las
iniciativasdeuncentroculturaldebentendernosolamenteaunaprogramacin
diversayquedcuentadevariadasmanifestacionesartsticastantoenformacomo
encontenido,sinoquetambindebeexistirlaposibilidaddegeneraruncruceentre
todasestasdisciplinas.Porsupuestoquenoestamoshablandodehacerpuestasen
escenasconjuntas(aunquequizsnoseraunamalaideatampoco),sinoque
estamoscontemplandoestrategiasque,desdelagestin,acompaenauna
promocinagresiva,fomentenlasinstanciasdedilogosdondesemuestrensus
diferenciasysimilitudes,permitandiversificaraudienciasymejorancapitalizar
sobrelaideadelomnvorocultural(aunqueenrealidadnohaycertezaqueexistaun
mayorcrucedepblicosentreunadisciplinaylaotra).
Medirimpactosloatravsdelaasistenciaydesaprovecharlosargumentos
econmicos.Uncentroculturalbeneficiadirectamentealosartistas,alosasistentes
perotambinaaquellosquenuncapondrnunpidentrodel.Enprimerlugar,el
posicionamientodeunespaciodedicadoalaculturaaumentaexponencialmentela
plusvaladelbarriodondesteseinserte.Evidentementealexistirunespaciode
congregacincvica,deapocovaaumentandolaaccesibilidadalosmediosde
transporte,laafluenciadepblico,larevitalizacindelosbarriosylareactivacin
delaeconoma(lamentablementepodrallegarasermuysimilaralasventajasde
tenerunmall).Uncentroculturales,alfinyalcabo,unespaciodecomercializacin
debienesencuantohayventadeentradas,impuestos,creacindeempleos,
comerciorelacionadoyporendeunapotencialfuentedeingresosparalacomuna.
Esimportante,sobretodoenestosmomentosdondealparecerelartesehavisto
obligadoadefendersuspresupuestos,daraentenderquelacreacinartstica
finalmentefuncionaconlasmismasdinmicasquecualquierotraempresa,al
menosentrminosdefinanciamiento.
Confundirelmarketingconladifusin.Tendemoserrneamentemuchasvecesa
http://pamelalopez.org/2010/03/31/centrosculturalesproblemascentrales/
4/9
1/10/2015
CENTROSCULTURALES:PROBLEMASCENTRALES|PAMELALPEZRODRGUEZ
Confundirelmarketingconladifusin.Tendemoserrneamentemuchasvecesa
pensarqueelmarketingdenuestroseventosoespaciosconsisteenunacalugaen
eldiariodemayorcirculacin,ojalunaentrevistaenalgnmedioacambiode
regalarunasentradas,pegaruncentenardeafiches(enlugaresdondeporciertoya
hayuncentenardeafichestambin)yungrannmerodeflyersadisposicindela
gente(sindejardeladoahoratambinunaefectivacampaademediosde
comunicacinsocialcomoFacebook).Eseeselplandedifusindelosespacios
dedicadosalaculturaylasartes.Sinembargo,unplandemarketingincluyemucho
msqueestasmedidas.
Hayquepensar,primero,quenoexistirunplandemarketinggeneralparatodolo
queelcentrotengaparaofrecer.Esinnegablepensarqueloqueestamos
comercializandofinalmenteesunaentrada,unasientoespecficoaunahora
determinada,unaexperiencianica.Adiferenciadeotrosproductos,elproducto
culturalesunintangibley,porlotantoslopodemosofrecerelserpartedealgo
queenrealidadnosepuedellevarparalacasa.Desdeestavisinvendemosuna
entradayporlomismoseasumenestrategiasgeneralesdeventaypromocin.Pero
tenemostambinlaobligacindeverlodesdeotropuntodevista.Elartenoest
reguladoporelmercado,estreguladoporunproductoespecfico(laideadel
productdrivenmarketing)yafindecuentasporlaunicidaddeste.Cuando
vendemosunaentrada,vendemoslaentradaparaalgoenparticularyporlo
tanto,cadaeventoqueseprogramedebetenerunaformanicaeirrepetibleen
cuantoasuestrategiadedistribucin.
Pensarenlacantidadporsobrelacalidad.Siguiendoestamismaideadeunicidad
ymarketing,alalargahayunacosaquesiempreseratractiva:lacalidadartstica.
Losgrandesespectculosylacalidaddestosnosloaseguranaunpblicosino
quetambinconstruyenunarelacindeconfianzaentreelCentroCulturalysus
asistentes.Hayunareputacinartsticadetrsdecadainstitucinyes,atravsde
sta,cmosevanposicionandolosespaciosentrelapoblacin.Esciertoque,ala
larga,uncentroculturaltienelamisindeofrecerdiversidadycantidadsuficiente
comoparaincluiratodosquienesquieranaccederal.Esciertotambinqueen
trminosdeviabilidadeconmicamientrasmsestnsiendoutilizadoslosespacios
msprovechoseestobteniendodelosrecursosymayoresprobabilidadesde
http://pamelalopez.org/2010/03/31/centrosculturalesproblemascentrales/
5/9
1/10/2015
CENTROSCULTURALES:PROBLEMASCENTRALES|PAMELALPEZRODRGUEZ
msprovechoseestobteniendodelosrecursosymayoresprobabilidadesde
generarunaretribucin,sinembargo,hayquesercuidadosoenlaseleccinde
programacin.
Dentrodeunplandegestinesimprescindibleconsiderarquseentenderpor
calidadartsticaycmosemedirnesosparmetros.Hayquetenerclaridadsobre
culessonlosmecanismosdeseleccinydequformaseestableceuna
convocatoria(siesquelahay).Pensarenlaprogramacinimplicaqueesnecesario
tambincumplirconciertascondicionesdeinfraestructuraquefomentenlamisin:
salasdeensayo,posiblesproyectosderesidencia,factibilidadencuantoarecursos
tcnicos,cantidadycapacitacindelpersonaldeapoyonecesario,etc.
Pensarqueserpbliconoeslanicaformadeparticipar.Muchasvecesalhablar
departicipacinnosimaginamossalasllenas,filasenlasboleteras,pblico,pblico
ymspblico.SinembargounCentroCulturaltienelaobligacindeasegurarla
participacinendistintosnivelesquepotenciennosloalosdiferentessectores
demogrficosdelapoblacinsinoquetambinentiendanquenotodoslos
individuosquierenverarte.Laparticipacin,entonces,debeincluir:
Primero,unfuertecomponenteeducativo.Verarteesparticipar,yestmsque
claroquecuantoantesseanuestraexposicinalmundodelasartesmstemprano
nosfidelizaremoscomoaudiencias.Esporesoquemuchoscentrosincluyenensus
planeseducacionaleslosproyectosparaescolaresqueofrecenvisitasguiadasa
exposiciones,promocionesdegrupoalasartesescnicayavecestambinmaterial
complementariocomocharlasoguasdeestudio.SinembargoHACERartees
tambinunamaneradeparticipar.Unasolucinpuedeincluirtalleresala
comunidad,loscualesnosloabrenlaposibilidaddeaseguraresteaccesoalasartes
enotrocampodeaccin,sinoquetambiningresosparaelfuncionamientodel
centroycampolaboralparalosartistasinteresadosenexplorarelmundodela
pedagoga.
Segundo,tenerespaciosdondelacomunidadexpongasupropioarte.La
profesionalizacindelarteessubjetivaymuchasveceslaeducacinformalno
aseguralacondicindeartista.Noporestovamosadecirquecualquieraque
experimenteenalgunadeestasformasdeexpresinpuedaodebaserconsiderado
http://pamelalopez.org/2010/03/31/centrosculturalesproblemascentrales/
6/9
1/10/2015
CENTROSCULTURALES:PROBLEMASCENTRALES|PAMELALPEZRODRGUEZ
experimenteenalgunadeestasformasdeexpresinpuedaodebaserconsiderado
unartistapero,porcierto,todoespacioalacomunidaddebeconsiderarlaexpresin
artsticacomounaformadeparticipacin.
Terceroyltimo,generarverdaderaconscienciaenlacomunidadsobrela
importanciaqueuncentroculturalpuedetenerparalapoblacinaseguraque
tambintodossesientanresponsablesdemanteneryfinanciaresteespacio.Un
CentroCulturalnoesunaentidadaislada.Losvnculosconempresasprivadasolas
donacionesquesepuedanrecibirdepartedeindividuosgenerososslodepender
delacercanaquelaciudadanatengaconelespacioencuestin.Siunempresario
hatenidounaexperiencianicaenelcentrocultural(haidoaverbuenasobras,
alguienensufamiliahasidobeneficiadoconalgnprogramaenparticular,etc.),
existenmsprobabilidadesdequeafuturosientadeseodeinvertirenla
programacindelCentrooenalgnotroproyectoespecfico.Esimportante
entonces,crearciertaempata.Porotrolado,sielcentroesefectivamenteun
portavozdelacomunidadylograseraltamenteinfluyenteparalapoblacin,las
estrategiasyposibilidadesdeauspiciocrecerntambinyaqueelcentropodr
generarinterssobresureputacinyvisibilidad.
Paraterminar,lomsimportanteesqueestosCentrosCulturalesNOdebenser
administradosporpersonasquenotenganexperienciaoformacinenlamateria,
NOdebencontarconunnicorecursodefinanciamiento,peroporsobretodoNO
debenseredificiosvacosutilizadosparacortarcintasyhacercctelesde
inauguracionesperocarentesderumbo,misinygestin.
Compartirlo
(http://twitter.com/home/?status=Recomiendoestearticulo:%20url_entrada)
(http://www.facebook.com/sharer.php?u=url_entrada)
Uncategorized
CENTROSCULTURALES
ARTISTICA
GESTIN
EDUCACIN
IMPACTO
http://pamelalopez.org/2010/03/31/centrosculturalesproblemascentrales/
MARKETING
PBLICO
7/9
1/10/2015
ARTISTICA
CENTROSCULTURALES:PROBLEMASCENTRALES|PAMELALPEZRODRGUEZ
GESTIN
IMPACTO
MARKETING
PBLICO
4comentariosenCENTROSCULTURALES:
PROBLEMASCENTRALES
1. mariomonasterio
12/05/2010EN8:27PM
Slopodraagregardesdemiexperiencia,yserelnicocomentarioquehaga,
quecontinuandoconelritmodelartculo,respectodeloquenodebieraser,he
aqumiaporte.
Nopuedeserunespaciointrascendente,debealmenosmotivarprovocacina
losartistasyalacomunidad.Noesunespaciovacoyordenadodondelagente
transitaperonovivenada.Creoquepodraargumentarms,peroessuficiente
as.
Nopuedeserunmanjarapetecibleparalascontiendaspolticas,porqueloque
resultaconunosesunfracasoconotros,estoesmuysimpledeentendery
constatar.
Eselaportesimplequehagoparatucomentario.
Ungransaludo
RESPONDER
2. SusanDeantas
11/05/2010EN1:24AM
Hola
Esmuytil.
Gracias.
Susan
RESPONDER
3. JaimeLoayzaPorcel
21/04/2010EN11:03PM
http://pamelalopez.org/2010/03/31/centrosculturalesproblemascentrales/
8/9
1/10/2015
CENTROSCULTURALES:PROBLEMASCENTRALES|PAMELALPEZRODRGUEZ
21/04/2010EN11:03PM
Excelenteartculo.
Felicidades!!
RESPONDER
4. JoseMiguel
31/03/2010EN7:37PM
Excelenteelpost!Muylcidoelanlisis.Megustarasipudierasexplicar
especficamentequentiendesporconceptosqueusas,conlosquenotodoel
mundoestnecesariamentefamiliarizado,como:transdisciplinariedady
omnvorocultural(esteltimopuedesermsobvio,peroigual)
Buensimotodoeldetalledelaargumentacin,seagradece.
RESPONDER
BLOGDEWORDPRESS.COM. | ELTEMAHEMINGWAYREWRITTEN.
Seguir
SeguirPAMELALPEZRODRGUEZ
ConstruyeunsitiowebconWordPress.com
http://pamelalopez.org/2010/03/31/centrosculturalesproblemascentrales/
9/9