Professional Documents
Culture Documents
m evan
c regaZe
sityva Zveli, sityva axali
1. lingvisturi ekonomia da Jargoni
qarTul axalgazrdul JargonSi mravlad gvxvdeba iseTi sityvebi,
romlebic saliteraturo enaSi gavrcelebuli frazeologizmebisa Tu
idiomebis fragmentebs warmoadgenen. vnaxoT ramdenime magaliTi:
1. Tanamedrove qarTul axalgazrdul JargonSi metad gavrcelebulia zmna gauswora (asworebs,
gausworda), rac niSnavs: asiamovna,
kargi guneba-ganwyobileba Seuqmna:
Taflisferi Tvalebi ki magrad
asworebs,
xalxno!
(plencdorfi
1982: 45);
zaremba davinaxe Tu ara, egreve
gamisworda (plencdorfi 1982: 80).
gauswora zustad imave mniSvnelobis saliteraturo gamoTqmis xasiaTi gauswora-s SemoklebiT aris
miRebuli:
`ocdameerTe saukunem galaktions
xasiaTi gauswora: daarsda almanaxi
`galaktionologia~ (ruxaZe 2002);
`uRrmesi madloba Tbilisis zooparks: esaa erTaderTi adgili TbilisSi, saidanac sul sasiamovno da
kargi ambebi modis... Tan es teqstebi
ise kargadaa dawerili, rom xasiaTs
gisworebs wakiTxvisTanave!~ (pirveli
2014);
SeiZleba saerTod ar gainteresebdes fexburTi, magram sayvarel
adamians erTxel mainc gausworo xasiaTi da mis gatacebas sruli ignorireba ar gaukeTo, xom SeiZleba?
(vebgverdi fsiqeas blogi).
2. saliteraturo qarTulSi arsebobs xatovani gamoTqma fexebze hkidia. Tedo saxokia mas ase ganmartavs:
fexebze mkidia _ dardi ara maqvs,
ara vzrunav, rac unda moxdes, CemTvis sulerTia. xSirada hnaxavdiT
imas yrilobaSi da gaigonebdiT mis
sayvarel sityvebs: Tqven, Cemo Zmao,
yvela Tavis cecxls ukeTebT, sxva fexebze gkidiaTo! (vaJa).
aseTi gamoTqma warmomdgaria, albaT, iqidan, rom, rogorc fexze dakidebuli mcire rame fexs ar amZimebs,
siaruls ar uSlis da adamianisaTvis
umniSvneloa, ise isic, viszedac laparakia, yovels mniSvnelobas moklebulia, yuradRebis Rirsi ar aris
(saxokia 1979: 649).
(qarTuli enis ganmartebiTi leqsikonis rvatomeulSi es gamoTqma
gvxvdeba sityva-statiaSi fexi, xolo misi ganmartebis sanaxavad gvagzavnian sityva-statiasTan hkidia,
magram aseTi sityva-statia qegl-Si
ar aris).
am gamoTqmis SemoklebiT aris miRebuli JargonSi amJamad metad gavrcelebuli hkidia / daikida:
129
130
131
levan bregaZe
2. magaris
semantikisaTvis
sityva magari ase ganvmarteT
qarTuli Jargonis leqsikonSi:
saliteraturo qarTulSi niSnavs
Znelad gasatexs, myars, mtkices, gamZles, Zliers; sasmelTan dakavSirebiT _ bevri spirtis Semcvels; JargonSi ki kargis, Cinebulis, saucxoos
mniSvneloba SeiZina: iq Sen ismendi
magar leqciebs qarTul da msoflio
mwerlobaze (giorgi Carkviani); naskebi magidaze davyare. es iyo yvelaze magari! (dali fanjikiZe. Targm.);
magrad cekvavda sxvaTa Soris (rezo
WeiSvili) (bregaZe 1999: 83).
amgvari mniSvnelobiT (kargi, Cinebuli, saucxoo) gamoyenebuli magari rom Jargonuli elferis matarebelia, vfiqrobT, sadavo ar unda
iyos.
batonma ivane amirxanaSvilma, Zveli qarTuli literaturis Cinebul-
132
133
levan bregaZe
me-19 saukuneSi, metadre ilia WavWavaZesa da vaJa-fSavelasTan, dasturdeba magaris sxva sayuradRebo
mniSvnelobiT gamoyenebis SemTxvevebic. jer magaliTebi vnaxoT.
glexTa ganTavisuflebis pirveldroebis scenebSi ilia WavWavaZis
personaJi glaxa WriaSvili xSirad
iyenebs gamoTqmas magram magari esaa,
rom...:
didi xnis kaci viyo, kidev ho, magram magari esaa, rom ara var didi xnisa (WavWavaZe 1950: 329);
marTalia, wver-ulvaSSi WaRara
134
135
levan bregaZe
damowmebani:
abulaZe 1973: abulaZe, ilia. Zveli
qarTuli enis leqsikoni (masalebi).
Tbilisi: mecniereba, 1973.
babeli 1977: babeli, isaak. maria.
Targmna Tamaz kvaWantiraZem. Tbilisi: nakaduli, 1977.
biblia 1989: biblia. saqarTvelos
sapatriarqo. Tbilisi: 1989.
bojgua 2007: bojgua, givi. dadebiT
epiTetTa da sinonimTa risxva. gelaTis mecnierebaTa akademiis Jurnali.
quTaisi: 2007, #1, gv. 34-35.
bregaZe 1999: bregaZe, levan. qarTuli Jargonis leqsikoni. Tbilisi: bakur sulakauris gamomcemloba,
1999 (Sdr. mesame Sevsebuli gamocema,
2013).
brehti 1986: brehti, bertolt. piesebi. Tbilisi: xelovneba, 1986.
davlianiZe 1984: davlianiZe, jemal. J. ciskari, 1984, ##5.
vaJa 1961a: vaJa-fSavela. TxzulebaTa sruli krebuli xuT tomad, t. 3.
Tbilisi: sabWoTa saqarTvelo, 1961.
vaJa 1961b: vaJa-fSavela. TxzulebaTa sruli krebuli xuT tomad, t. 4.
Tbilisi: sabWoTa saqarTvelo, 1961.
vardani 1944: wameba wmidisa vardanisi da ZmaTa misTa... ilia abulaZe.
qarTuli da somxuri literaturuli
urTierToba me-9-10 ss-Si. gamokvleva
da teqstebi. Tbilisi: saq. ssr mecn.
akad. gamomcemloba, 1944.
vaCnaZe 2003: vaCnaZe, diana. nata anu
axali Jiuli. Tbilisi: bakur sulakauris gamomcemloba, 2003.
vebgverdi `fsiqeas blogi~: http://
psiqea.wordpress.com/2013/03/18/daqalebi/
zurabiSvili 2013: zurabiSvili, daviT. http://www.tabula.ge/ge/verbatim/74128davit-zurabishvili-aqamde-xom-kvelamgaartka
imedaSvili 1998: imedaSvili, koba.
gaz. literaturuli saqarTvelo,
1998, #37.
iremaSvili 2011: iremaSvili, eka.
lali moroSkina axali skandaliT imuqreba. gaz. axali Taoba,
2011.04.23. http://www.opentext.org.ge/index.php?m=4&y=2011&art=5737
kalaTburTi
2009:
saqarTvelos
kalaTburTis
federaciis vebgverdi. http://www.gbf.ge/news.
php?m=news&date=2009-10&id=1835
kldiaSvili 1947: kldiaSvili, daviT. moTxrobebi da piesebi. Tbilisi:
saxelgami, 1947.
lebaniZe 1990: lebaniZe, murman.
gaz. literaturuli saqarTvelo,
1990, #48.
merCuli 1960: grigol xanZTelis
cxovreba. Cveni saunje, t. 1. Tbilisi: nakaduli, 1960.
mosuliSvili 2001: mosuliSvili,
mixo. frena ukasrod. bakur sulakauris gamomcemloba, 2001.
pirveli 2014: pirveli, zura. Tbilisis zooparki. https://www.facebook.
com/TbilisiZoo/photos /a.189127464574.160
440.176924019574/10152950694589575/
plencdorfi 1982: plencdorfi,
ulrix. axalgazrda v-s axali vnebani.
germanulidan Targmna dali fanjikiZem. Tbilisi: sabWoTa saqarTvelo,
1982.
rozentali 1976: . .,
. .. -
. . 2-.
.: , 1976. http://dic.academic.ru/dic.nsf/lingvistic/1858/
ruxaZe 2002: ruxaZe, maia. `galaktionologia `logiebis~ brwyinvaleba da siRatake. gaz. axali 7 dRe,
2002.12.06, #44. https://open.ge/index.
php?m=28&y=2002&art=10794
saluqvaZe 2012: reportaJi nino
saluqvaZis tiridan. http://www.itv.
ge/?m=16&CID=20672
samadaSvili 1988: J. mnaTobi,
1988, #12.
sasiyvarulo saiti: http://4love.ge/
statusebi/print:page,1,67251-.html
sanadiraZe, sanebliZe 2012: sanadiraZe, guram; sanebliZe, nikoloz. saqarTvelo Cvenve unda vmarToT da gadavarCinoT disidentebi da maTi Tay-