Ti dhe te Drejtat e

Njeriut
Hulumtim mbi njohurite e qytetareve per te Drejtat
e Njeriut

SHL-Kosova
Saranda Shala

Te Drejtat e Njeriut ne Rahovec,

Kosove
Akronimet............................................................................................................................3

Te Te Te Drejtat e Njeriut

Falenderim...........................................................................................................................4
HYRJE.................................................................................................................................5
Qllimi i hulumtimit............................................................................................................5
Objektivat specifike:............................................................................................................5
Metodologjia e hulumtimit..................................................................................................5
Burimet e tjera t informacionit n hulumtim.....................................................................6
Aspekti etik i hulumtimit.....................................................................................................6
Te Drejtat e Njeriut, vshtrim..............................................................................................6
Historiku i shkurtr i Te Drejtave te Njeriut........................................................................6
Gjendja n Kosov...............................................................................................................7
Analiza e t dhnave............................................................................................................7
Prfundimet........................................................................................................................19
Informimi i qytetareve.......................................................................................................19
Perceptimet lidhur me shkeljet e te Drejtave te Njeriut.................................................19
Mbrojtja dhe promovimi i te drejtave................................................................................20
Rekomandimet...................................................................................................................20

I.

Akronimet

DUDNJ
Deklarata Universale e te Drejtave te Njeriut
...................................................................................................................
....................
OJQ
Organizatat Joqeveritare
...................................................................................................................
....................
SHL
Students Helping Life
...................................................................................................................
....................
KE
Kshilli i Europs
...................................................................................................................
....................
OKB
Organizata e Kombeve t Bashkuara
...................................................................................................................
....................
BE
Bashkimi Europian
...................................................................................................................
....................
SHBA
Shtetet e Bashkuara te Amerikes
...................................................................................................................
....................
UNICEF
United Nations Childrens Fund- Fondi i Kombeve te
Bashkuara per Femijet

...................................................................................................................
....................

II.

Falenderim

Te Nderuar,
Me lejoni qe te ju prezantoj hulumtimin e rradhes per Njohurit e te
Drejtave te Njeriut, 2015 ne Komunen e Rahovecit, hulumtim i cili me
tutje do te na njoftoj me njohurine e qytetareve te komunes sone mbi te
Drejtat e Njeriut, Deklarates Universale te te Drejtave te Njeriut, dhe ne
fund rekomandimet te cilat mund te perdoren per te mesuar rreth
menyres se reformimit te ketyre te drejtave ne komunen tone per vitin
2015-2017.

Marre

parasysh

punen

palodhshme

te

te

gjithe

vullnetareve do t dshiroja qe te falnderoja te gjith ata te cilt me

angazhimin dhe gatishmrin e tyre

kane bere te mundur qe ky

hulumtim te realizohet me sukses.

Poashtu, deshiroj te falenderoj Qendren Rinore SHL-Kosova ne vecanti, e
cila me pervojen dhe logjistiken te cilen e posedon ka qene ne
dispozicion gjate tere kohes dhe si e tille arriti qe te me ndihmoj dhe te
me perkrahi qe nga fillimi i perpilimit te idese, e deri tek finalizimi i ketij

raporti andaj, meriton nje falenderim te vecant meqe pa te dhe stafin

vullnetar te tyre ky hulumtim nuk do te mund te realizohej.
Saranda Shala
III.

HYRJE

a) Qllimi i hulumtimit
Edhe pse Kosova nuk sht antare e OKB-se Te Drejtat e Njeriut jan
mare shume seriozisht.

Ne vitin 2011 SHL-K se bashku me Forumin

Rinor te Rahovecit se bashku me vullnetaret tane ka bere nje hulimtim

kuantitativ me qytetaret e Rahovecit qe te shoh me pr se afrmi se
jane njohurit lidhur me te Drejtat e Njeriut

historikun si dhe te

institucioneve te cilat i mbrojn dhe i promovojn kto te drejta te dala

si obligim nga Deklarata Universale e te Drejtave te Njeriut.
ne vitin 2015 SHL-K se perkrahur edhe nje hulumtim te tille per te pare
krahasimet dhe ndryshimet qe kane ndodhur gjate kesaj periudhe.
b)

Objektivat specifike:
i) T hulumtoj opinionin e qytetareve lidhur me perceptimet e tyre se
si e konsiderojn ata gjendjen aktuale (pyetsor)
ii) Te krahasoj ndryshimet nga viti 2011 deri ne vitin 2015
iii) T jap prfundime dhe rekomandime

c) Metodologjia e hulumtimit
Pr t br t mundur realizimin e qllimit t studimit sht prdorur i njejti
pyetsor i cili eshte perdorur edhe ne vitin 2011, pyetsori u prgatit n
bashkpunim me stafin e SHL-Kosoves dhe sht konceptuar n tri pjes: n
pjesn e par pyetjet i shrbejn grumbullimit t t dhnave kualitative q

vijn si pasoj e prgjigjeve n pyetjet rreth njohurive te qytetareve lidhur

me DUDNj.
Pjesa e dyt e pyetsorit mbledh t dhna te institucioneve te cilat
mbrojn/shkelin drejtat e njeriut dhe ne pjesn e fundit jan edhe
rekomandimet e qytetareve mbi aktivitete te cilat duhet te ndrmiren lidhur
me prmirsimin e gjendjes aktuale.
d) Burimet e tjera t informacionit n hulumtim
Prgjigjet e t intervistuarve n pyetjet e pyetsorit t zhvilluar jan burimi
kryesor i t dhnave n kt hulumtim. Por njkohsisht pr t prmbushur
me sukses procesin e analizimit t tyre dhe krijimit t raportit prfundimtar t
hulumtimit, jan shfrytzuaredhe materiale t tjera relevante t fushs.
e) Aspekti etik i hulumtimit
Hulumtimi ka pasur n konsiderat respektimin e etiks profesionale t
hulumtimit gjat zhvillimit t ktij hulumtimi.
Duke respektuar qllimin e hulumtimit, mostrn e t hulumtuarve dhe
karakteristikat e saj, pjesmarrsit jan njoftuar pr pjesmarrjen e tyren
hulumtim dhe konfidencialitetin e t dhnave t tyre.Pjesmarrsve iu sht
br me dije q pjesmarrja e tyre n hulumtim duhet t jet vullnetare dhe
ata kan t drejt t trhiqen n do koh nga hulumtimi. T dhnat e
grumbulluara prej tyre kan shrbyer vetm pr t plotsuar qllimine
hulumtimit dhe nuk do t prdoren pr asnj qllim tjetr.
IV.

Te Drejtat e Njeriut, vshtrim

a) Historiku i shkurtr i Te Drejtave te Njeriut

M 10 dhjetor t vitit 1948, Asamblea e Prgjithshme e Kombeve t
Bashkuara nxori dhe shpalli Deklaratn e Prgjithshme mbi t Drejtat e
Njeriut. Mbas ktij akti historik, Asamblea ftoi t gjitha shtetet antare q ta
shpallin tekstin e Deklarats dhe t prpiqen q kjo Deklarete t prhapet,
paraqitet, lexohet dhe t shpjegohet, sidomos n shkolla dhe institucione t

tjera edukuese, n t gjitha vendet dhe shtetet pa marr parasysh statusin e

tyre politik. Asamblea e Prgjithshme shpalli kt deklarat si ideal t
prgjithshm t cilin duhet ta arrijn t gjith popujt dhe t gjitha kombet, n
mnyr q do njeri dhe do organizm shoqror, duke pasur parasysh
gjithmon kt Deklarat, t prpiqet q, me an t msimit dhe edukimit, t
ndihmonte n respektimin e ktyre t drejtave dhe lirive dhe q, me an t
masave progresive kombtare dhe ndrkombtare, t sigurohej njohja dhe
zbatimi i tyre i prgjithshm dhe i vrtet, si midis popujve t vet shteteve
antareve, ashtu edhe midis popujve t atyre territoreve q jan nn
administrimin e tyre. N kt deklarat spikat universaliteti, karakteri i
pandashm dhe i patjetrsueshm i t drejtave dhe lirive, i standardeve
ndrkombtare t drejtave t njeriut; legjislacioni ndrkombtar i t drejtave
t njeriut; t drejtat e trashguara; institucionet dhe procedurat pr zhvillimin
dhe mbrojtjen e t drejtave t njeriut1.
b) Gjendja n Kosov
Republika e Kosoves posedon DraftStrategjine dhe Planin e Veprimit pr t
Drejtat e Njeriut (2013-2017)i cili synon tjet nj dokument q ofron hapat e
nevojshm q duhet ndrmarr pr t prmirsuar zbatimin, promovimin dhe
mbrojtjen e t drejtave t njeriut, si dhe prhapjen e njohurive pr t drejtat e
njeriut n Kosov.
Draft Strategjia dhe Plani i Veprimit i t Drejtave t Njeriut, pasqyron
dispozitat e Deklarats
s Vjens dhe Programin e Veprimit, e n veanti, parimet e universalitetit,
pandashmris, raporteve t ndrsjella dhe ndr-varsis s t gjitha t
drejtave t njeriut civile, politike, ekonomike, sociale dhe kulturore 2.
V.

Analiza e t dhnave

1http://www.kryeministri-ks.net/repository/docs/Pjesa_Narrative_e_DraftStrategjise_per_te_Drejtat_e_Njeriut_(2013-2017)_05_gusht_2013.pdf2013-2017

2DRAFT STRATEGJIA DHE PLANI I VEPRIMIT PER TE DREJTAT E NJERIUT NE

KOSOVE, 2013-2017

Me posht do te shihni tabelat krahasuese mbi hulumtimin e te

Drejtave te Njeriut te vitit 2011 dhe atij te vitit 2015.
Ne vitin 2011 ne hulumtimin per te drejtat e njeriut kane mare pjese 199
respodent nga Komuna e Rahovecit meprbrje gjinore prej 88 Femra ose
44% dhe 111 Meshkuj ose 56%.
Ndersa, ne vitin 2015, ne hulumtimin per te drejtat e njeriut kane marre pjese
200 respodent nga Komuna e Rahovecit me perberje gjinore pre 85 Femra
ose 42.5% dhe 115 Meshkuj ose 57.5%.

Tabela 1: Ndarja ne baza Gjinore- 2011

111

120
100
80
60
40
20
0

88

M
F

Ndarja ne Baza Gjinore 2015 Gjinia

Frekuenca

Valide

Perqindja

Perqindja

Perqindja

Valide

Kumulative

Mashkull

115

57.5

57.5

57.5

Femer

85

42.5

42.5

100.0

Totale

200

100.0

100.0

Viti 2011- Ne pyetjen e pare: Sipas jush ka do te thot pr ju termi

(ka nnkuptoni ju me) Te Drejtat e Njeriut.
Shumica e respodenteve nnkuptojn :
Barazi,
liri e (shprehjes, lvizjes dhe veprimit)
Norma te sjelljeve
Paqe
Respekt
Tolerance
Viti 2015- Ne pyetjen e pare: Sipas jush ka do te thot pr ju termi
(ka nnkuptoni ju me) Te Drejtat e Njeriut.
Shumica e respodenteve nenkuptojne:
Barazi (barazi per te gjithe pa dallim kombi feje apo race, por ne
vecanti doli ne pah barazia gjinore)
Drejtesi te barabarte
Liri (e shprehjes, levizjes dhe veprimit)
Etike te sjelljeve
Respekt
Tolerance
Viti 2011: Tabela 4: A keni dgjuar pr Deklaratn Universale pr te
Drejtat e Njeriut
160
140
120
100
80
60
40
20
0

141

58

Jo
Po

Viti 2015- Tabela 4. A keni dgjuar pr Deklaratn Universale pr te

Drejtat e Njeriut
A keni degjuar per deklaraten universale per te drejtat e njeriut ?

Frekuenca

Valide

Perqindja

Perqindja

Perqindja

Valide

Kumulative

Po

88

44.0

44.0

44.0

Jo

35

17.5

17.5

61.5

Pak

73

36.5

36.5

98.0

2.0

2.0

100.0

200

100.0

100.0

Nuk e di / Refuzon te
pergjigjet
Total

Koment: Ne kete pyetjene vitin 2011 58 (29%) e pjesemarresve nuk kane

ndegjuar per DUDNj ndersa 141 71(%) e respodenteve kane deklaruar se
kane degjuar per DUDNj.
Ndersa, ne vitin 2015 35 pjesemarres te cilet nuk kane ndegjuar per
DUDNj dhe 88 pjesemarres kan degjuar, gje qe eshte me pak se heren e
kaluar; ndersa le per tu habitur numri I madh I pjesemarresve te cilet kane
degjuar Pak per DUDNj

Viti 2011- Tabela 6. Sipas mendimit tuaj Kush e ka miratuar DUDNj

150
100
130
50

69

0
Nuk e di
Kane deklaruar

10

Viti 2015- Sipas mendimit tuaj kush e ka miratuar " DUDNJ' ?

Frekuenca

Valid

Perqindja

Perqindja

Perqindja

Valide

Kumulative

OKB

1.5

1.5

1.5

UNICEFI

12

6.0

6.0

7.5

Nuk e di

179

89.5

89.5

97.0

BE

2.0

2.0

99.0

SHBA

.5

.5

99.5

.5

.5

100.0

200

100.0

100.0

Nuk

pergjigjet
Total

di/Refuzon

te

Koment: Ne vitin 2011, ne pyetjen e lartprmendur 130(65%) te

respodenteve nuk e kane ditur se kush e ka miratuar DUDNj
ndrsa 35% (69) kane deklaruar deklarata te ndryshme te cilat jan te
pasakta vetm
20 nga 69 te deklaruar kane dhne prgjigje te sakte qe ne total i bie rreth
10% te numrit total te respodenteve.
Koment: Ne vitin 2015, Ndersa ne vitin 2015, ashtu sic mund ta shihni
edhe ne tabelen me larte, nuk ka patur levizje te shumta pozitive per kete
pyetje, dhe ne fakt ne krahasim me vitin 2011, kjo perqindje eshte ulur per
njohurine e Miratimit te DUDNj-se, ku vetem 3 respondente kane dhene
pergjigje te sakte e qe i bie vetem 1.5 perqind e numrit total te
respondenteve.

Viti 2011- Tabela 7. A e dini datn/vitin kur sht miratuar DUDNj?

11

200
150
100

179

50

20

0
Viti sakte
Viti pasakte

Viti 2015- Tabela 7. A e dini daten / vitin kur eshte miratuar DUDNJ ?
Frekuenca

Valid

Perqindja

Perqindja

Perqindja

Valide

Kumulative

10 dhjetor

.5

.5

.5

10 dhjetor 1948

10

5.0

5.0

5.5

10 gusht 1995

.5

.5

6.0

10 nentor 1936

.5

.5

6.5

1195

.5

.5

7.0

13 qershor 1934

.5

.5

7.5

14 tetor 1994

.5

.5

8.0

1985

.5

.5

8.5

1991 lufta kur ka fillu 1

.5

.5

9.0

1991 SHBA

.5

.5

9.5

1993

1.5

1.5

11.0

1994

1.0

1.0

12.0

1995

2.5

2.5

14.5

12

1995-6

.5

.5

15.0

1995-96

.5

.5

15.5

nuk edi

.5

.5

16.0

nuk e di

168

84.0

84.0

100.0

Total

200

100.0

100.0

Koment: Ne vitin 2011, vetm 20 (10%) e respodenteve sht prgjigjur

sakte ne kt pyetje dhe 179 (89%) nuk e kane dhne prgjigjen e sakte.
Koment: Ne vitin 2015 Ndersa ne vitin 2015, vetem 10 (10%) respodente
kane dhene pergjigje te sakte, 1 person pergjigje pjeserrisht te sakte d.m.th.
10.5 %, 19 (16.5 %) respondente kane dhene pergjigje te pasakte, dhe 168
(84 %) kane thene nuk e dinin.
Viti 2011- Tabela 8: Sipas jush, Kosova/Rahoveci a po i prmbushen
obligimet e dala nga kjo deklarate?

101
101
100
99
98
97
96

98

Jo
Po

13

Viti 2015- Sipas jush Rahoveci/ Kosova a po i permbush obligimet e

dala nga kjo deklarate?
Frekuenca

Valid

Perqindja

Perqindja

Perqindja

Valide

Kumulative

Po

54

27.0

27.0

27.0

Jo

26

13.0

13.0

40.0

Pjeserisht

66

33.0

33.0

73.0

Ndoshta

46

23.0

23.0

96.0

Nuk e di

4.0

4.0

100.0

Total

200

100.0

100.0

Koment:
Ne vitin 2011, ne pyetjen e lartprmendur 101 (51%) te
respodenteve jane prgjigjur me Jo ndrsa 98 ( 49%) respodent jan
prgjigjur me PO, pjesrisht deri diku.
Koment: Ne vitin 2015 Ndersa ne vitin 2015, ne po kete pyetje 146
respondent (73%) prej tyre jane pergjigjur me JO, pjeserisht, ndoshta dhe
nuk e di dhe 54 respondent (27%) jane pergjigjur me PO.
Tabela 9.Viti 2011- A mendoni se ne Rahovec ka shkelje te te Drejtave te
Njeriut ?

150

125

100

71

50
0

Po
Jo

nuk e di

14

Viti 2015- A mendoni se ne Rahovec ka shkelje te te Drejtave te

Njeriut ?
Frekuenca

Valid

Perqindja

Perqindja

Perqindja

Valide

Kumulative

Po

126

63.0

63.0

63.0

Jo

13

6.5

6.5

69.5

Pjeserisht

39

19.5

19.5

89.0

Ndoshta

17

8.5

8.5

97.5

Nuk e di

2.5

2.5

100.0

Total

200

100.0

100.0

Koment:Ne vitin 2011 ne pyetjen e lartprmendur 125 (63%) respodent

duke i prfshire ne kt kategori edhe ata te cilt kane deklaruar pjesrisht
(22) kane deklaruar se ne Rahovec ka shkelje t t drejtave te njeriut ndrsa
71 (35%) dhe 3 (2% ) e respodenteve kane deklaruar se nuk e dine se a ka
shkelje t t drejtave te njeriut ne Rahovec.
Ndersa ne vitin 2015, ne po kete pyetje 126 respodent (63%) ashtu sic
mund ta shihni edhe ne tabelen e siperme, jane pergjigjur me Po, ka shkelje
te te Drejtave te Njeriut ne Rahovec, 13 respodent (6.5%) jane deklaruar
qe nuk ka, 39 respodent (19.5%) jane deklaruar qe pjeserrisht ka shkelje, 17
respodent (8.5%) jane deklaruar qe ndoshta ka shkelje dhe vetem 5 persona
(2.5%) u deklaruan qe nuk e din nese ka shkelje te te Drejtave te Njeriut ne
Rahovec.
Tabela 10:Viti 2011- Sipas mendimit tuaj, kush po i shkel me se shumti te
Drejtat e Njeriut ne Rahovec?

15

200

181

150
100
18

50
0

Nuk e di
Kane deklaruar
Viti 2015- Sipas mendimit tuaj, kush po i shkel me se shumti te drejtat e njeriut
ne Rahovec?
Frequency

Percent

Valid Percent

Cumulative
Percent

Valid

Kuvendi Komunal

28

14.0

14.0

14.0

Gjyqesori

19

9.5

9.5

23.5

Policia

56

28.0

28.0

51.5

Bizneset

85

42.5

42.5

94.0

Tjeter (write)

1.5

1.5

95.5

Te gjithe

2.0

2.0

97.5

2.5

2.5

100.0

200

100.0

100.0

Nuk e di / Refuzon te
pergjigjet
Total

Koment:Ne vitin 2011- 91% e respodenteve kane deklaruar se ka shkelje

nga instancat e ndryshme te jets shoqrore ne Rahovec duke prfshire
institucionet komunale, individ te caktuar brenda institucioneve, Institucionet
e pavarura , Partit politike , Familjet, Biznesi dhe 18 (9%) e respodenteve
kan deklaruar se nuk ka shkelje.
Ndersa ne vitin 2015- 97 % e respodenteve jane deklaruar qe ka shkelje
nga pothuajse te gjitha institucionet e komunes se Rahovecit, qofte ato
publike apo private dhe vetem 5 respodent (2.5%) jane deklaruar se nuk e
din apo se refuzojne te pergjigjen nese ka apo nuk ka shkelje. Vlen the
theksohet se ne vitin 2015 qytetaret kane thene qe bizneset jane ato qe po i
shkelin me se shumeti te drejtat e njeriut.
Viti 2011- Tabela 11. Sipas mendimit tuaj
institucione qe mbrojn e drejtat e njeriut?

16

ne Kosov/Rahovec a ka

200
158

150
100
41
50
0
Nuk ka

Ka
Viti 2015- Sipas mendimit tuaj ne Rahovec /Kosove a ka insititucione qe
mbrojne te Drejtat e Njeriut ?
Frequency

Percent

Valid Percent

Cumulative
Percent

Valid

Po, ka

104

52.0

52.0

52.0

Jo, nuk ka

33

16.5

16.5

68.5

Ndoshta

60

30.0

30.0

98.5

1.5

1.5

100.0

200

100.0

100.0

Nuk e di / Refuzon te
pergjigjet
Total

Koment:Ne vitin 2011- ne kt pyetje 158 (79%) respodent jan prgjigjur

qe ka institucione te cilat i mbrojn te drejtat e njeriut dhe 41 (21%)
respodent jan prgjigjur qe nuk ka institucione te cilat mbrojn te drejtat e
njeriut.
Perderisa ne vitin 2015, ne po te njejten pyetje 104 respodent (52%) jane
pergjigjur qe ka institucione te cilat i mbrojne te drejtat e njeriut, 33
respodent (16.5%) jane pergjigjur qe nuk ka, 60 prej tyre (30%) thone qe
ndoshta ka dhe vetem 3 persona apo 1.5% e respodenteve jane pergjigjur qe
nuk ka institucione qe mbrojne te drejtat e njeriut ne Rahovec.

17

Ne vitin 2011- Ne pyetjen: Sipas jush cilat jan ato institucione ku ju

mund ti adresoni shkeljet eventuale?
1- avokati i popullit,
2- gjykata
3- OJQ-te
4- KLDMNJ
5- Policia
Ndrsa nj shumice e repodenteve nuk e dine adresn se cilat jan
institucionet qe merren me te drejtat e njeriut.
Viti 2015- Sipas jush cilat jane ato institucione ku ju mund ti adresoni shkeljet
eventuale?
Frekuenca

Valide

Perqindja

Perqindja

Perqindja

Valide

Kumulative

Avokati i Popullit

.5

.5

.5

Gjykata

21

10.5

10.5

11.0

Gjykata dhe Komuna

2.5

2.5

13.5

Gjykata dhe Policia

4.0

4.0

17.5

Komuna

11

5.5

5.5

23.0

Komuna dhe Policia

1.5

1.5

24.5

1.5

1.5

26.0

Nuk e di

26

13.0

13.0

39.0

Nuk ka koment

86

43.0

43.0

82.0

Policia

36

18.0

18.0

100.0

Total

200

100.0

100.0

Komuna,

Policia

Gjykata

dhe

Ne vitin 2015, kjo perqindje u shtua me nje perzierje te pergjigjeve te

ndryshme ku 112 respodent (54%) kane deklaruar qe nuk din apo edhe nuk
kan patur koment rreth kesaj pyetje dhe 88 respodent (44%), jane deklaruar
qe ka institucione ku mund ti adresojme shkeljet eventuale. Per me shume
detaje, shihni tabelen e mesiperme.

18

Viti 2011- Tabela 12: A mendoni se institucionet tona kane bere mjaft ne
informimin e qytetareve mbi te Drejtat e Njeriut?

100

89

80
59

60

51

40
20
0
Jo

Po

Pjeserishte

Viti 2015- A mendoni se institucionet tona kane bere mjat ne informimin e

qytetareve mbi te Drejtat e Njeriut?
Frekuenca

Valide

Perqindja

Perqindja

Perqindja

Valide

Kumulative

Po

96

48.0

48.0

48.0

Jo

13

6.5

6.5

54.5

Mundet edhe me mire 91

45.5

45.5

100.0

Total

100.0

100.0

200

Koment: Ne vitin 2011- ne kt pyetje 89 (44%) respodent kane deklaruar

se nuk sht bere mjaft lidhur me informimin e qytetareve mbi te drejtat e
njeriut ndera 59( 30%) repodent kane deklaruar se sht bere mjaft lidhur
me informimin e qytetareve dhe ne ann tjetr 51 (26%) kane deklaruar se
eshte bere pjesrisht ose pak.
Ne vitin 2015-keto pergjigje rradhiten qartazi me pergjigjet si ne tabelen e
mesiperme, ku 96 respodent (48%) kane thene qe eshte bere mjaft mbi
informimin e qytetareve per te drejtat e njeriut, 13 prej tyre (6.5%) kane
thene qe nuk eshte bere asgje ne lidhje me informimin e qytetareve, dhe 91
respodent apo 45.5% prej tyre jane deklaruar qe mund te behet informim
akoma me i mire per qyetaret mbi te Drejtat e Njeriut.

19

Ne vitin 2011- Ne pyetjen Cili do te ishte rekomandimi juaj pr ne fund

lidhur me te Drejtat e njeriut
Rekomandimet e qytetareve prmblidhen ne kto fusha:
Te respektohen me tepr te drejtat e njeriut
Te luftojmpr te drejtat tona
Te ecim me kohen
Jo fjale por pune
Liri pr shtypin
Me teprrespektim te te drejtave
Me shume informim pr qytetaret
Objektivitet nga institucionet
Vetdijesim i Njerzve
Zbatim te ligjit
Zbatim i te drejtave
Ndersa ne vitin 2015- rekomandimet e dala nga pyetja e mesiperme
permblidhen ne keto fusha:
Te kemi te drejta te barabarta
Te respektohen dhe aplikohen me shume te Drejtat e Njeriut
Me shume informim per qytetaret per te Drejtat e Njeriut
Me shume informim dhe promovim i te Drejtave te gjinise Femerore
(barazi gjinore)
Liri e shtypit
Transparence nga Institucionet
Vetedijesim i Qytetareve
Zbatim i Ligjit
Zbatim i te drejtave te barabarta

20

VI.

Prfundimet

DUDNJj edhe pse e miratuar me 1948 ne OKB dhe e cila shihet si ideal i
prgjithshm t cilin duhet ta arrijn t gjith popujt dhe t gjitha kombet
mbetet ende larg synimit te saj.
Ky hulumtim krahasuesi cili per here te pare eshte realizuar ne vitin 2011
edhe njehere na ka treguar qe edhe pas 63 vitesh nga miratimi i saj
qytetarete komuns se Rahovecit kane informacion te paket lidhur me te
drejtat e njeriut si koncept e po aq pak lidhur me mekanizmat te cilat i
mbrojn dhe i promovojn ato.
Kosova edhe pse shtet i ri i ka kushtuar rendsi te veante implementimit te
DUDNj me rast qeveria e republiks se Kosovs ka hartuar strategjin dhe
planin e veprimit.
Edhe pse jan duke u bere shume prpjekje qe DUDNj te jete pjese e
perditshmerise son mbetet ende shume pr tu punuar ne dy drejtime
kryesore; ne informimin e qytetareve dhe te institucioneve lokale te cilat
punojn ne mbrojtjen edhe promovimin e te drejtave te njeriut.
Angazhimi dhe kontributi i organizatave joqeveritare sht i pamohueshm,
mobilizimi i aktorve dhe prvoja n krijimin e lidhjeve mes aktorve kryesor
mbeten aftsi ekskluzive e OJQ-ve.
Informimi i qytetareve
Gati shumica e qytetareve te cilat kane mare pjese ne kt hulumtim
kane shprehur mungese te njohurive lidhur me DUDNJ si dhe
mekanizmave te cilt e kane miratuar at kjo sidomos e shprehur me
shume ne zonat rurale por edhe ne vet qytetin e Rahovecit situata le
pr tu dshiruar.
Perceptimet lidhur me shkeljet e te Drejtave te Njeriut

21

Ky hulumtim per te dyten here nga deklaratat e qytetareve na

konfirmoi qe ka shkelje nga instancat e ndryshme te jets shoqrore ne
Rahovec duke prfshire institucionet komunale, individ te caktuar
brenda institucioneve,

Institucionet e pavarura , Partit politike ,

Familjet, Biznesi.
Kjo ngrthen ne vete nj mori pyetjesh te cilt jan mjaft shqetsuese,
dilema kryesore qe lind ktu sht se athua kjo sht e vrtete apo
ndoshta qytetaret nuk e kaneinformacionin e duhur dhe jane te
painformuar, sido qe te jete ktu ka hapsire te mjaftueshme pr te
punuar ne te dy drejtimet.
Mbrojtja dhe promovimi i te drejtave
Shumica e qytetaret jan shprehur pozitivisht pr ekzistencn e
institucioneve te cilat mbrojn dhe promovojn te drejtat e njeriut, por
ne pyetjen

rndese se cilat jan ato institucione qe mbrojn dhe

promovojn te Drejtat e Njeriut sht vrejtur nj mungese e

informacionit

te

qytetareve

lidhur

me

emrtimin

ktyre

institucioneve.

Rekomandimet

Te organizohen me shume fushata te informimit sidomos

ato te cilat kane ne shnjestr rinin por edhe te moshuarit.

Te organizohen debate te ndryshme me tema te cilat dalin

nga DUDNj

Qeveria lokale prmes mekanizmave te informimit te jete

me prezent tek qytetaret e vecanerisht te rinjet.

OJQ-te te ken nj rol me aktiv lidhur me informimin e

qytetareve dhe qe programet te cilat hartohen te jene ne
prputhshmri me DUDNj

22

Qe qytetaret sidomos rinia te inkurajohet te jete me aktive

ne denoncimin e rasteve te cilat kane te bjn me shkeljen
e te Drejtave te Njeriut

23