,

8 (200)

2015

40

LITERATURULI MESKHETI

@ -

0
2 0

1999
, , ,
-- ; - ,
, , -
, - ;
! , , ,
,
, ,
, , - .

, ! , ,
, , :
-- ,
! : ;
;
, , , , , , ,
,
. , , ,
,
!
,
-200- - !
,
,

.
,
,
, ,
, .
, ,
,
.
,
-
.
, .

, !
.
!

,
,

-200
.
? .
: ,

, - , -
; ,
..
.
,
.

.
,

,
.
.

.
,

***
. , .
, ...
!
,

200- .

,
, ,
, , ,
, ;
.
,
- .
.
...
!
()

,
, . -200
.
, , , ,
.
,

-
, , , ,
-
-200 .

. , .
,
-19
.
:

, ,
, ,
, ,
, ,
, ,
,

- ,
...
,
, .
,
,
,
.
,
,

.
,
...
,
?
***
, ,
, ,
,
.
,
,
,
.
,
,
,

2015 ,

, .
,
.
,
,
,
.

,

.
,
...

.

,

.

,

.
,
,

***
,

.
,

.
***

,

.

,
, ,
,
,
.

( )

,

...
,
,

,
...


,

,
,


.
,
,
,
.
...
...

(
)
, ,
?
,
.
, ,
!
,
,
,
,
, ,
!
,
,
,
,
, ,
!
, , ,
,
,
.
, ,
!

.
,
...

.

,

,

,

.
,
,
,
.

,

.

,

.
?
.

,

?

,

!

,
: !
,
: !
, :
?
, !
***
,
...

,
,
.

.


...

.
,
,
,
.

,
,
.

.
, ,
.

,

?

-
, ,
...
? ,
.
,
, , ,

!

,
,
,
,
, ,
.

,
, ,
,
.
,
,
,
, .
,
,
,
.
,
,
,
.
, ,
,
,
.
,
, ,
,
.
,
, ,
,
!

2015 ,

,


!

,

.
- .
,
, : ,
.


.
, - ,

,
(., .
.) .
.
- ,
.

, ,

!
, ,

,

, ,
,
,

, . , -

.



, , , , ,
,
,
, ,

, ,
,

. , ..

,
. ,
,
,
!
,
, .
,
...
.
,
. , , ,

. ,
, , .
, , ,
,

,
.
,

,
,

,
, .

.

-

. XIX -
80-

. :
,


. , .
,
, ,

.
1896-99 .
,
.
. ,
, , .
,

, .
,
, , , ,
.


, ,
. , ,
.
,

, ,
,
,
. ,
.
1904 , --

. ,
, -
, 60
000
, .

.
. , , ,
.
,
. , .

.
,
. . , ,


, ,
.
,
,
, , ,
.

..- , .. ...
.. ,
:
, ,
.


. ,

,

. .
. ,
- ,

.
. ,
, ( ), .

.

. .
?
?
, , ,
, , , ,
. ,


, ,

, , ?
.
, ,

.
, ,
,
.


. , !

(
) .

. , -

,
, ,
-,
! ,
, . ,




.
!
, , , , , , ,
, .
. . ,
,
.


,
, .
,

,
,

,
-

. ,
, ,
,
!

. , , .
,
, .
,
,
.
, , -
. , -
. ,

, , ,
- .
... , , .
, ,
. ,

.
,
.
. , .

. .
, , ,
.
, ,
, ,
, .
. ,
.
, , .
. ,
,
`. , ,

, ,
, ,
,
: ` ,
, , 50
-.
, ,
, , , .
, ,

.
,
.
,
.
, .
`, , 21 , ,
! 50
... ,
...
21 !.. ?

.
. , ,
, . , .
,
-
,
.
, ,
, ,
:
` , , , ,
~?!
,
. , .
,
, , , , , .

2015 ,

,
:
, , , . .
, . ,
. , ? , , , ,
.
,
. , ,
, ... ... , , ,
,
. ,
, ...
, , , ,
.
, . .


.
,
`, ,
. , ,

, ...
?!
, .
... ,


.
, . , ,
100- ...
, -.
,
. , .
,
,

,
.
, , , .
, , ,
..
, , .
- ...
,
, , , ,
, , , :
, ,
, .
, ,
, , ,
.
, , , , . ,
.
.
, , . , ,

. ,
: `
, , ,
, ,
, ...
, , ,
, ,
. ,
-, . , ,
, , .
.
, , ...
,
,
:
, ,
,
, ...
, .
. 4
, , ...
, , ,
, , .
- .

.

- .
.
,A,
, , , . ...

, ,
...

, ,
,
, , , .
. , , ,
, , , !
, ,
, ,
.
, , , .
, ,
, , , , ,
, , .
, , , .
, -
.
,
,
, ,
, , , , ,
, ,
, , , ,
, ,
,
!
...

, ... ,
, , , .
,

, , , .

. ,
? , , -,
,
, ,
.
, . ,
, ,
- , -
. ,
. , , - .
, , , .
, ,
, ,
, ,
,
, , , , , . , , , , , ,
, ,
, ,
,

2015 ,
, . , ,
,
.
, , , ,
, ,
, . ,
, ,
-, ,
, , , ,
. , ,
. , , , ,
, , ,

, ,
, .
-

, ,
` , ,
. ` , .
. ,
, ,
, ,
, ,
, ...
. ,
, ...
,
,
, , . ,

, ,
, , ,
...
-

,
`~ , , , ,
, .
,
. ,
, , ,
, , ...
.
, , , .
, .
. , ,
. , ,
. , , , , ` - .
.

,
. , ,
, , -

, . ,
` , ?! `... ... !.. .
, , .
!
.
, , . . , ...
. -,
.
, , ...
, ...
,

. .
. , ,
... ,
, .
, , ,
.
, , ,
,
.

. , .
.
, .
. . ,
,
,
. , .
, ,
,
, . ,
,
.
`~ . , , ,
, ` .
,

, ,

. , ,
... .
`

. ,
, ,
?
, ,
, ,

.
,
, , ` ~, ,
, . ,
, ,
,
, ,
, .
, .
,
, . ,
.
, . . ,
,
.
,
...
, - ;
. .
, ,
,
, ,
, .
, . ,
, . ,
, .
- .
,

.
... , .
, , ,
, 12-14
.
.
, -
.
,
,
. , ,
.
,
, , . , , ,
, . , .
,
, .
,
...
, ...
, ,
, ,
...
, . ,
,
, , ,
. ,

,
,
...
,
, ,
, ...

, , , ,
,

.
. ,
, ... -
...
, , , ,
.
.
, , ,
,
.
, , .
,
,
. , . , , ,
, ...
` , ? , .
, ...
: ,

,
, . , ,
.
, ... ,
,
, ...
,
...

, ...
. , ,
, ,
,
, ...
. , ,
. , ,
, , , , ...

, ,
, ...
,
. , : `
, ,
, , ~...
-. , ,
, ,
.
.
.
. , ,
,
,
, , .
...` , ...

, , .
, , ; ...
, ... ,
,

, ,
, ,
, ...
. . ,
. . ... E .

, , , .
, ,
.
. , , ,
, ,
, , , `
... .
.
,
. . . , .
, .
, , , .
;
;
, , - .
,
. .

, , . .
, . ,
,
...
,

.
,
- . .

2015 ,
,
,

. ,

,

(., , . I, 1997).
,


, . ,
, . ,
,
.
,
,

. ()
, .

- ,


, ,

, . ,
, ,


,
.

.
, ,

. ( , , ,
, .)
, ,
,
, .
, , , . ,

, ,

.

,
.
,
: , , .
,
, . , -
(., ,
1942, 3-4) .
,
,
(.,
,
1967,46-47, 101, 128).
-

, - ,

,
,

.
,
1922 ,
,

(, 1927),
, .
, XIX
, ,
,

,

, ,
, -

. ,
,
,

.
, ,

( )
, , ,

-

. ,



(.,
1960).

. , . , ., .-,
., ., ., .
. , , , ,
,
-,
(. ,
, 1945, 49).
,

,
, ,
, - (. , , 1960,
, 1967). ,

, , ,
. ,
, - , , ,
,
. ,
,
. ,
,

, ,
,
,
,

(.,
, 1957) , .

, ,
,
. , , ,
, , ,

. ,
.
,
, ,

, ,

, , ,
. , , , ,

(, , , , ).

,
,

.
, ,
,
,
.
:
, .. ,
40- 100 .
, - , , -, , , , . ,
.
, ,

- .
, .. , ,
, , . ,
, , , ,
. ,
,
,
,
.
, ,
,
, ,
;
, ,
, .

,
,
M ,

2015 ,
.

,


,
, - ..
(. , 1967, 43-88). ,
, ,
, F,
,
,
,
. ,
(. ,
,
),
,

, , , .

,

,
,
.
,
, ,

,

.

,
, ,
,


,
, , , ,
. ,
,
, 500 .-
.
,

XIX

XX
60- , ,
30- 80 , 6-7
. 1922
, ,
, 80 . ,

, ,

,
, ,
,
(

), , , , , ,
,
,
, , , , ,
,

, XIX XX..
, (,
, 189). , ,
,
.
, (.,
, 1960, 8).
, ,

- .
, ,
,

, , . ,

, .
, ,
(. , , 1986, 146-184)

,
.
, ,

, .

, - -

-
.
,
,
, , , ,
, III
, 10-15 ,
. ,

. ,
.



.
XI XII - , .
, ,
,
,
.
-

-, ,


,

,
,
,
.
,
.
, -
, , , ,


,
,

,
III ,
,
, -
-
, , , ,
,
,

.
, , , ,

.
:

,
III
.

. , ,


.

200
, !
( )
,
, , ,
, ,
,

10 ,
, , ,
.
, , 12 13
, -
( ).
,
, , , ,
, ,
. , , ,
,

. ,
, , ,
, , ,
,
.
, ,

,
.
,
,
. , , ,
, , ,
, ,
( , ), , ,
,

, ,
, , ,

.
,
,
,

,
,
, , ..
, -

,
, ,
,
.
, , .
.


.
, ,

,

, .


,
,

. , -
,
-
.
,
, , ,
, ,
,
, -,
,

,
, ..
!
, ,
, ,
, ,


.
,
-200- .
.

!
,
,

,,

,,
-200- .
!

- :


. , , - .
, -
,

: ,,
, !.. ,

!
,

! ,
,, ? !

, , ,
, , , ,

...
! ! !
, ,
! , ,, ,

!
,,- !
,,
- !
: ,
, !
,,
,, !
, ,
!
()
!

:
(1633-1660)
.
I-
I- .
1648 , , .
1659
. 1660 13 (,
.4., 1972, 467).


,
. , . , . , . , . ,
. , . . ,
. ,
.

,
,

.

,
1659
1. ,
2
. . : .. 1659
,
, 1661 .. :
1668-
... .3 ,
,
1660 4
, , , ,
() ,
. , , ,
,
, -.5
. . : 1659
,
1659 .6 . ,
, . , 1668
1659-; , ,
.

.7
. , 1659
, ,
, 1659
,

2015 ,

? , V- () 1660

?
1990
-

. , .
.13
. -

,
. ,
-
1660 15. ,

V (-) ,


.
,
, , . , , ,

.
. .16 .

V 1661 (
, )17, , .
,
,

, 1645 -
, - II
- ,
-- 15 . ,
,
,

.
,
.
: .. (
-..)
, , , .
, , .18
1660 . 13 ,
.

: :
: : .19
,

1660
.
V- (1660
)
I- .

,
V-
,
. ..,
,
20,
V- , 1661 - .. : :
( V-. .) 21.
,
I
.
.

V- .

.
,
1660
, , , 1660

, ,
,
. 1661
, .

.
,14
- .
,
, ,
1660
. , - II-
1660


-- - ( )
,
, 1660 . ,
1660
; ., 1990.
142-145.
, : () ,

, , ,
..8
, : ..,
, ,
.9
1660
, ..
.10
1660
. ,
: .. ( 1659
-.) -

1500 ,
. 1660 ,
,
1500
.11
- II- , 1660 .

, , -
,
.12 , // 15

,
. , , 1660 13 .
1660
.
,
-

1. , I, ., 1948, .306.
2. , , .IV . , ., 1973.
3. . , (-F-) (XVII - ) , 1959, N
2..173-184.
4. . , -- (1660-1685.) ..23-24,., 1970..155.
5.
6. . , . . . 182
7. . , --X (XVII- 50-60- ) . - , ., 1976, .243
8. . , , ., 1926; .62-63
9.
10. . , - , - , ., 1973
11. - . ., 1974, .56
12. - , I, I, ., ., 1961, .79-80
13. . , M , , . 30, ., 1954,.393.
14. . , , ., 1977, ., 194.
15. M .., . 401.
16. - . . XVII , , 1973, 189-199.
17. . , . , .243.
18. , , . IV, .448.
19. . , , , 1892, .477.
20. , , . II, ., 1959, .437.
21. . , .. .479.

2015 ,

, ,
1100 ,
3 (.
V, .79, .,1980).

, -
,
, - ,
, .
,

.
. .
.
(XVIII .)
:

,
,
, .
(,
. .4, .666,1973).
, . :
() .

.
. .
:
,
(.,...,.203,
III,1958).
, , , (. . ,,.
IV,.602,1955).
,
, ,
,
,
, ...
.
,

:
II (1770 ),

,
, .
, ,

, ,
,
175
.
XVI

. , 1578
. ,
,
- . 1595
,
.
17
.
: ,
, , , , , ,
. , .. -

, , , , , ...
(.,II,.,139-140,1941)
,
,

10
.

: , ,
,
,
.
(.,II,146-147,1941).
,
. ()
,
, . ,
-, ...
,
,
,

()(,. V,. 542,
., 1958).

. . , ,
.
(.,III,202-203,1958)
.
, ,

. ,
, ...

.

. :
,
(.
, , .18,.,1992)
,

,
:


,
,

(., ,
.42-43,.,1956).
,

. ,


,
.

(., -, .409, .,1975).
,
,
, (.,
..,.287).

XVII . 1639

, , -

(.,, 286).
,
, , ,
(., . .287).
,
,
.
1930-
, - , : 40 .
...
40
.
(.,..18).
,
- , 1944 ,
, .
86
,

-
, 1944-45
: ,
, , , , , ,
, , , ,
, , , , , , ... ,
.
,
, - .
: , , , ,
, , ,
,
, , , , , , ,
.

,
,

,
. 2003
,
2005 :
, ,
,
... , , ,
, . ,
,
, , ,
.

, ,
...
... ,
. .,
, . , - ,
.
...
(., , .,330-334).
, ,
. ,

:
:
, .
.
, ...
,
,

.

?
,
.

,

.

.

.
.
,
,

.

,
,
.
,


...
(., . .,332-333)

, .
- .

. ,
,
(
)
, , ().
.
:

, 64

, 63

, 63

, .
.
. ,
:
, .
, .
. ,

.
: ,
.
.
, ,
, ? .
, , .
,

, ,
.
.
, ,
.
, !
.
, !
.
,
.
,
, ,
.
, .
, .
, ?
, !
, ,
?
! .
, ,
,
, ,
.
,
.
,
.
, , : ?
, .
! . . ,
, .
, ! .

, .
.
, , .
, . , . ,
, , ,
. , ,
, . , ,
. ,
.
, . , ,
, - . , ,
, ,
. . , . ,
,
. .
, ,
.
, , ,
.
.
,
, ?

.
:

,
?
, .

.
, ,
.
, ,
. .
. ,
, , , .
. ,

.
, .

, , , , :
.
, , - .
, -, .

, . ,

.
, .
40
: . , ,
, .

.
( ) , .
: ,
, .
, ,
, , .

. , , , , , .

.
, -

()
, . , .
.
. ,
:
,
, .
, .
,

. ,
. .
.
,
. .
.
:
.
, .
,
:
.
, . . , ,
, , .

, .

, . . ,
. , , . .
, , .
,
. .
,
, .
,
.
, .

,
.
,
, ( ),
.
? : . - , ,
. . -

.
. , ,
.
, . .
, , .
, . ,
. ,
. .
,
,
.

, , ,

. , , .
, , .
, .
,
, ,
.
.
. ,
, ,
, ,
, .
, .
.
, . . , ,
.
:
?
, .
, ?
.

, . ,
, ,
, , ,
, .

2015 ,

, - .
.

. ,
?
, , ,
, ,
.
? .
,
, .
,
.
: , - .
, ,
. , ,
,
.
,
.
,
.

, ,
.
. , , , ,

.
,
, , .
, .

, .
- ,
.
. . ,

.
, ,

. : ,
,
, , .
, , . .
.
, , .
, ?
, .
, ,
,
? , ,
,
,
.
,
,
.
,
.
. ,
.
,
,

.
()
. -

10

 11

2015 ,
()
.
, .
,

,


.
,
.
, .

.
, .
,
.

: , .
.
,
.

, .
, . .

.
?!
().


,
.
, .
.
: , ,
.
,

,
.

,
. :
, . , ,
,
,
.
. 39-

: .
,
() ,
: .
,
,
, .
, . . , ,

:
.
.
, ():
,
,
,
.

.
, 78 ,
, .

2013

, ...
,
?!
,
, , !
, ,
?!
, 1913

, ! 1913 . ,
-

,
,

.
,
, ,
, , ,
,
, ,
, , , .
, , , ,
.
,
, , . ,

,
, 130- .
,
,
.
:
-
, , ,
, ,
,
,
-, ,

,
.
,

,
.

,
,
.
-
, ,
,
, , , - ,
-

***
, ?
!
,
?!
, ,
,
:
, !
!..

!..

***
,
,
,




:
,
...

,

,

,

!

,
... ,
,
?

?..

:
...
,

...

? .. ...
?
?..
,
,
? ?..
?..

, ...
?..
?..

,
,
...
,

,
, ,
!
,
,
,
, !
, , , ,
,
, .
,

,

:
,
,
...
,
,
,




.

12

2015 ,

( )
, ,
-, ,
, , ,
, .
, ,
, .
-, -,
, , , .

,
.
,
.

, , ,
, , .
,
, , .

.
,
, .

- ,
, .
, ,
, .

,
.
,
, .

, ,
.
, , ,
, .

, ,
- ?

?!

, ,
, .
,
-11

:

,
!
, ,
!

, -11

,
-3
, .
, .

7-
20
,
-
,
,
, , , , , . , ,
, , , ,
, , , , , 14 , ; ,
, , .
8 ,
4
.

. ,
, .
,

!
:
; - 220101451;
N GE72LB0 113115795007000; / 223100908.
.. TBCBGE 22; N GE42TB7058036160100001;

!
, ,

,
,
,
.
,
,
, , , , ,
.
, , , ,
.
, , , , , , ,
-...

.
,
, 18771878 -
, - .


500- .

,
, , .
, , .
.
, , . , ,
.
, , , :

-14 . ,
,
. , , , ,

.
?
!


! , ,
, ...
, - .

,

. ,
. . -

,

-...
,
?! .

, , , :
, , - ,
. ,
, :
. ,

. ... - .

. .
-

. ,

, ,
, , .

. ,
,

,
:
, , !

.
, ! , , ,
.
- , .
!

: www.scribd.com; facebook:

43
: 2932766

.
.
. 5 ,