PYTJE PERGJIGJE E DREJTA E PROC.

PENALE
Tri deg t s drejts:-e drejta penale (e drejta materiale penale apo e drejta penale n
kuptimin e ngusht t fjals);- e drejta e procedurs penale( e drejta e procedurs
penale apo formale penale); dhe- e drejta e ekzekutimit t sanksioneve penale(e drejta
e ekzekutive penale).
Trsia e veprimeve procedurale penale t ciln e ndrmarrin subjektet procedurale
penale (personat dhe organet kompetente) n rast t ekzistimit t dyshimit se sht kryer
vepr penale n mnyr q t realizohet qllimi i pranueshm shoqror i reagimit ndaj
kriminalitetit- paraqet procedurn penale.
Veprat e ndshkueshme ndahen n vepra penale, delikte ekonomike, Kundrvajtje dhe
masa disiplinore, klasifikimi i procedurave ndshkimore n procedur penale; procedur
ndaj delikteve ekonomike; procedura e kundrvajts procedura disiplinore
Procedura penale n Kosov mbshtetet n parimet procedurale penale n vijim:
Prcaktimin e s vrtets materiale;
Prezumimi i pafajsis;
Parimi in dubio pro reo;
Parimi akuzator;
Parimi i legalitetit me parimin oficiel;
Parimi i oportunitetit;
Parimi i procedurs s drejt;
Parimi i pavarsis gjyqsore;
Parimi i vlersimit t lir t provave;
Parimi i prdorimit t gjuhs amtare;
Parimi i barazis s armve;
Parimi i transparencs;
Parimi i kompensimit t dmit dhe rehabilitimit
Parimi oficiel dhe ndjekja penale
Sipas ktij parimi, funksionin e ndjekjes penale e kryen organi kompetent sipas
detyrs zyrtare (lat. ex officio) n interesin publik pavarsisht nga dshira e
personit i cili sht i dmtuar me veprn penale apo t ndonj personi tjetr i cili
do t kishte interes q n lndn e caktuar t (mos) realizohet funksioni i ndjekjes
penale.
Parimi i legalitetit dhe oportunitetit t ndjekjes penale
Parimi i legalitetit i ndjekjes penale nnkupton se prokurori publik sht i detyruar
ta filloj ndjekjen penale nse jan plotsuar kushtet ligjore, pa marr parasysh
qndrimin e tij pr at se a sht e nevojshme apo jo ndjekja penale.
Parimi i dispozicionit t drejtn e ndjekjes penale ia l vullnetit t personit t dmtuar i
cili kt ndjekje e realizon prmes padis private
Parimi i imutabilitetit prokurori nuk mund t trhiqet nga ndjekja penale por n
procedur mbetet domosdo deri n fund, prderisa nuk nxirret aktvendimi meritor i
gjykats pr lndn e gjykimit

Parimi akuzator Sipas ktije parimi, procedura penale fillohet dhe kryhet vetm sipas
krkess s paditsit t autorizuar, Pa paditsin nuk ka procedur, jo vetm me rastin e
fillimit t saj por edhe gjat tr fazave t procedurs. Paditsi mund t trhiqet nga
krkesa e tij penale-juridike dhe me at rast procedura penale ndrpritet
Parimi kontradiktor-parimi kontradiktor iu mundson palve
(Paditsit dhe t pandehurit) q para gjykats ti prezantojn provat e tyre dhe
argumentet pr to, si dhe t deklarohen pr provat e pals s kundrt para se ta
ket nxjerr gjykata aktvendimin pr objekte e shqyrtimit n procedure
Parimi i konstatimit t vrtets materiale
Parimi i konstatimit t vrtets materiale pr fajsin apo pafajsin e personit
kundr t cilit zbatohet procedura penale nuk sht vetm njri nga parimet m t
rndsishme t procedurs penale por njkohsisht sht edhe njri ndr qllimet
e procedurs penale
Parimi i vlersimit t lir t provave
Ky parim sht i lidhur drejtprdrejt me parimi e konstatimit t s vrtets
materiale n procedurn penale. Parimi i vlersimit t lir t provave nnkupton
q gjykata vlerson provat e paraqitura n pajtim me logjikn e saj dhe analizn
psikologjike, n baz t ligjshmris s mendimit njerzor dhe n baz t
prvojave
Parimi i prezantimit dhe vlersimit t drejtprdrejt t provave
Ky parim mbshtetet n krkesn q deklarimet e palve, parashtrimi i prove dhe
t gjitha veprimet tjera t nevojshme pr formimin e vendimit duhet t jen t prezantuara
para gjykats e cila do ta nxjerr vendimin, ashtu q gjykata pa ndrmjetsimin e
organeve tjera i merr prshtypjet shqisore pr tr materialin procedural mbi t cilin do t
bazohet vendimi i saj.
Parimi gojor
Parimi gojor si njri ndr parimet themelore t procedurs penale ka t bj me
formn e ndrmarrjes s veprime procedurale penale. Sipas ktij parimi, t gjitha
faktet dhe provat n t cilat bazohet aktgjykimi duhet t paraqiten n form gojore n
shqyrtimin gjyqsor
Parimi i procedurs s drejt
Me dispozitn e nenit 6 t KEDNJ garantohet procedura e drejt n lndt penale
si njra ndr t drejtat dhe lirit themelore t njeriut. Parimi i procedurs s drejt
prfshin nj numr m t madh t t drejtave t do njeriu kundr t cilit zhvillohet
procedura penale

Parimi i prezumimit t pafajsis dhe in dubio pro reo

Nj ndr parimet themelore n t cilat bazohet procedura bashkkohore penale

sht parimi i prezumimit t pafajsis. N t drejtn vendore procedurale supozimi
(Prezumimi) i pafajsis sht i definuar n pajtim me dokumentet ndrkombtare n
mnyr q secili person i dyshuar apo i akuzuar se ka kryer vepr penale konsiderohet i
pafajshm derisa t mos vrtetohet fajsia e tij me vendimin e forms s prer t gjykats
Parimi ne bis in idem
Ndalimi i gjykimit t srishm pr t njjtn shtje penale sht e shprehur
prmes parimit ne bis in idem. Dokumentet ndrkombtare parashohin q askush nuk
mund t gjykohet prsri, gjegjsisht askush nuk mund t dnohet prsri n
procedurn penale t t njjtit shtet pr vepr penale pr t ciln ka qen i liruar me
vendimin e forms s prer, apo i dnuar n pajtim me ligjin dhe procedurn penale t
atij shteti.
GJYKATA
Gjykata e kryen funksionin gjyqsor si nj nga funksionet esenciale t shoqris s
organizuar njerzore.
Funksioni gjyqsor reflektohet n zbatimin e sistemit t caktuar t normave juridike mbi
marrdhniet konkrete shoqrore. Duke zbatuar sistemin e caktuar t normave juridike
mbi marrdhniet konkrete shoqrore, gjykata shqyrton kundrthniet n shoqri dhe
zgjidh konfliktin e interesave prmes prizms s kontesteve gjyqsore. Funksioni
themelor i gjykats n procedurn penale sht q ajo si organ i pavarur dhe i paanshm
n procedurn e parapar me ligj t vendos se a ka kryer vepr penale i pandehuri dhe ta
zbatoj t drejtn pozitive penale. Pr funksionin gjyqsor n procedurn penale t
Kosovs, jan kompetente gjykatat e rregullta: gjykatat komunale, gjykatat e qarkut dhe
Gjykata Supreme e Kosovs.
Parimi i paanshmris dhe pavarsis gjyqsore:
KEDNJ parasheh q secili ka t drejt q pr aktakuzn e drejtuar kundr tij t krkoj q
t vendos gjykata e paanshme dhe e pavarur Nga pozita juridike e gjyqtarit,
profesionalizmi i tij dhe pjekuria morale, si kushte themelore t paanshmris s tij,
varet se si do t realizohet n praktik pavarsia dhe paanshmria e gjykats penale.
Parimi i ligjshmris:
Ky parim sht n lidhje t ngusht me parimin e pavarsis dhe paanshmris s
gjykats. N t vrtet gjykatat jan t detyruara t gjykojn n baz t ligjit. N kt
kuptim, gjyqtart gjykojn vetm sipas bindjes s tyre t lir gjyqsore t bazuar n
dispozitat ligjore;
Parimi i emrimit dhe shkarkimit:
Ky parim prfshin kushtet pr przgjedhjen e kandidatve n funksionin
gjyqsor, emrimin, avancimin n shrbim dhe ndrprerjen e titullit t gjyqtarit. N
pajtim me kt parim, pr t gjitha shtjet e prmendura duhet t vendos organi i cili
sht i pavarur nga pushteti ekzekutiv apo pushteti legjislativ, n baz t ligjit dhe n
kuadr t procedurs s parapar me ligj.34;
- Parimi i kolegjialitetit:
Ky parim ka t bj me organizimin e brendshm t gjykats dhe mendrn e

puns s gjykats. Sipas ktij parimi gjykata komunale gjykon n trupin gjykues t
prbr nga nj gjyqtar dhe dy gjyqtar porot. Gjykata e Qarkut gjykon n trup gjykues
t prbr nga nj gjyqtar dhe dy gjyqtar porot, gjegjsisht pr veprat e rnda penale
n trup gjykues t prbr nga dy gjyqtar dhe tre gjyqtar porot. N shkalln e dyt
gjykon nga tre, pes gjyqtar, kurse n shkalln e tret gjykon kolegji gjykues i prbr
nga tre, gjegjsisht pes antar (gjyqtar profesionist). Me kt parim sht parapar
edhe prjashtimi pr vepra penale pr t cilat sht parapar dnimi me burg deri n tri
vjet apo gjoba me t holla si dnim kryesor meqense pr ato vepra penale gjykon
gjyqtari individual n gjykatn komunale.
Parimi i shumshkallshmris:
Ky parim nnkupton at q pr nj shtje penale vendosin shum gjykata, do t
thot gjykata t ulta dhe t larta ( n procedur sipas ankess).
Pr prcaktimin e kompetencs gjyqsore aplikohen kriteret si vijon: a).Karakteri dhe
pesha e veprs penale dhe dnimi i parapar e
mundsojn prcaktimin e kompetencs reale. Baz pr prcaktimin e ksaj
kompetence pra sht vepra penale. Kompetenca reale mundson q veprat penale tu
dorzohen pr gjykim gjykatave komunale apo gjykatave t qarkut;
b). Ndarja e puns midis gjykatave t t njjtit lloj (p.sh. komunale ) sht e mundur n
baz t lidhjes e cila ekziston ndrmjet veprs penale, kryesit t saj dhe vendit t
caktuar (territorit) baz pr prcaktimin e ksaj kompetence sht vendi pr t cilin
sht e lidhur vepra penale apo kryesi i saj. Kjo kompetenc quhet kompetenc vendore
apo territoriale;
c). ndarja e procedurs penale n faza apo funksione t cilat gjyqtari i ka gjat procedurs
penale dhe e q mundson prcaktimin e kompetencs funksionale. Prfundimisht, edhe
cilsia e t pandehurit mund t ket rndsi pr prcaktimin e kompetencs. N rast t
till bhet fjal pr kompetencn personale. Kjo kompetenc vije n shprehje n
procedurn ndaj t miturve.
Kompetenca reale
Kompetenca reale sht e drejt dhe detyr e parapar me ligj, e llojit t caktuar
t gjykatave, pr t gjykuar pr veprat e caktuara penale, varsisht nga pesha e tyre.
Pesha e veprs penale sht shprehur prmes dnimit i cili pr disa vepra penale
sht parapar me ligjin penal. N kt kuptim gjykatat komunale jan kompetente
q t gjykojn pr veprat penale pr t cilat sht parapar si dnim kryesor gjoba me
t holla apo dnimi me burg deri n 5 vjet, prve n rastet kur pr ato vepra penale
sht kompetente Gjykata e Qarkut.

Gjykatat e Qarkut
Jan kompetente t gjykojn pr veprat penale pr t cilat sht parapar dnimi
s paku 5 vjet heqje lirie apo me burg afatgjat si dhe pr veprat tjera t cilat sipas ligjit
jan kompetenc e gjykats s Qarkut (neni 23).

Kompetenca territoriale
Kompetenca vendore sht e drejt dhe detyr e gjykats kompetenc lndore q
t ndrmarr veprime procedurale penale dhe t gjykoj veprn e caktuar penale pr shkak
t ndrlidhjes specifike t veprs penale me kryesin e saj nga njra an dhe t territorit n
t cilin gjendet gjykata.
Kompetencat e zakonshme territoriale
Kompetencat territoriale sipas rregullit i jepet gjykats n territorin e s cils
sht kryer vepra penale ose sht tentuar, apo sht shkaktuara pasoja. Kjo kompetenc
primare e zakonshme territoriale duhet t mundsoj zhvillimin sa m t leht t
procedurs penale meqense n territorin e asaj gjykate gjenden mjetet e nevojshme
argumentuese. Vendi i kryerjes s veprs penale prcaktohet me dispozitat e s drejts
materiale penale. Nse vepra penale sht kryer, ose sht tentuar t kryhet apo jan
shkaktuar pasojat e asaj vepre n territorin t cilin e mbulojn shum gjykata apo n
kufijt e atij territori, ather gjykata e cila e fillon e para procedurn si prgjigje n
krkes t paditsit t autorizuar do t jet edhe kompetente
Kompetencat e jashtzakonshme territoriale
Krahas rregullave t kompetencs s zakonshme territoriale, n KPPPK jan
dhn edhe kriteret plotsuese pr caktimin e gjykats kompetente territoriale dhe me at
rast fjala sht pr kompetencat territoriale t jashtzakonshme. Zbatimi i normave pr
kompetencat territoriale t jashtzakonshme lejohet vetm nse kompetenca territoriale
nuk mund t prcaktohet sipas rregullave pr kompetencat e zakonshme territoriale.
KPPPK ka dispozita t posame pr kompetencat sipas vendimit t gjykats (Gjykats
Supreme t Kosovs, neni 32), kompetencn e deleguar (bartja e kompetencs territoriale
pr shkaqe ligjore apo reale ose nse sht e qart se ashtu do t zhvillohet procedura
shum m leht, apo nse ekzistojn arsyet tjera esenciale, dhe kompetenca sipas
koneksitetit (rregulla e ksaj kompetence zbatohet ather kur ekziston lidhja ndrmjet
shum veprave penale n pikpamje t t cilave duhet t zhvillohet procedur unike
penale dhe t nxirret nj aktgjykim
Kompetenca funksionale
Kompetenca funksionale sht e drejt dhe detyr e gjykats q t ndrmerr
veprime t caktuar procedurale penale gjat procedurs konkrete penale, funksionin e
gjykimit n shkalln e par e kryen gjyqtari individual (pr veprat penale pr t cilat
sht parapar dnimi me burgim deri n 3 vjet, apo dnimi me gjob si dnim kryesor)
dhe kolegjet e prziera pr vepra t rnda penale.
N procedurn e shkalls s dyt gjykatat gjykojn n prbrje kolegjiale. N shkalln
e tret gjithashtu vendosin kolegjet gjyqsore. Sipas ligjit jan t ndara edhe aktivitetet e
gjyqtarit t procedurs paraprake (n procedurn hetimore), gjyqtarit pr konfirmimin e
aktakuzs (n stadin e aktakuzs), apo kryetarit t kolegjit gjyqsor (n seancn
kryesore).
Kompetenca personale
N pikpamje t kompetencs personale sht e nevojshme t prfundohet se
cilsia e t pandehurit si kryes i supozuar i veprs penale ka rndsi pr prcaktimin e

kompetencs gjyqsore. Lidhur me kt, kompetenca e prmendur vije n shprehje n

procedurn ndaj t miturve, sepse pr ndrmarrjen e veprimeve procedurale penale dhe
gjykimin e veprave penale t personave t mitur sht kompetent gjyqtari pr t mitur dhe
trupi gjykues pr t mitur n shkalln e par, gjegjsisht n gjykatn e shkalls s dyt
PROKURORI- Paditsi i autorizuar n procedurn penale.
N pajtim me parimin akuzator, funksioni i ndjekjes penale i sht besuar
paditsit t autorizuar. Paditsi i autorizuar krkon nga gjykata q n procedurn penale
ta vrtetoj se a sht kryer vepra penale; personi i akuzuar a sht kryesi i asaj vepre; a
sht prgjegjs penalisht dhe a mund t zbatohen ndaj tij sanksionet penale akuza penale
sht aktivitet procedural i paditsit t autorizuar e cila ka t bj me veprimet e
llojllojshme procedurale, me t cilat nga gjykata krkohet q n procedurn penale t
konstatoj ekzistimin e kallzimit penal-juridik dhe varsisht nga rezultati i ktij
konstatimi, ndaj personit t akuzuar t zbatohen sanksionet gjegjse penale
T drejtat dhe detyrat e prokurorit publik n procedurn penale.
Prokuroria publike sht organ i pavarur prgjegjs pr hetimin e veprave
penale, pr ndjekjen penale t akuzuarve pr veprat e kryera penale t cilat ndjekjen sipas
detyrs zyrtare (ex officio), apo sipas krkess s pals s dmtuar, mbikqyrjen e puns
s policis gjyqsore me rastin e kryerjes s hetimit dhe mbledhjes s provave dhe
informatave. Prokurori publik sht i detyruar q ti shqyrtoj provat dhe faktet t cilat e
rndojn si dhe ato t cilat jan n dobi t t pandehurit, t siguroj q hetimi t kryhet
me respektimin e plot t t drejtave t pandehurit dhe q t mbledhja e provave t mos
vij duke shkelur dispozitat e procedurs penale
I dmtuari si padits dhe paditsi privat
Sipas parimit t legalitetit t ndjekjes penale prokurori publik sht i detyruar ta
filloj ndjekjen penale kur pr kt ekziston dyshimi i bazuar se sht kryer vepra penale e
cila ndiqet sipas detyrs zyrtare. Prokurori publik n rastin konkret mund t mos e filloj
procedurn penale ose n rastin e procedurs tashm t filluar t ndjekjes t trhiqet.
Nse prokurori publik konsideron se nuk ka baz pr fillimin apo vazhdimin e procedurs
penale, ather rolin e tij mund ta marr pala e dmtuar nn kushtet e caktuara ligjore

Nocioni i dyshuar; i pandehur dhe i akuzuar

I dyshuari sht personi pr t cilin policia apo organi i ndjekjes penale me
arsye dyshon se ka kryer vepr penale, por q kundr tij nuk sht filluar vepra penale.
i pandehuri sht personi kundr t cilit zhvillohet procedura penale.
i akuzuari sht personi kundr t cilit aktakuza sht br e plotfuqishme;
sht paraqitur padi private apo propozim-akuza dhe sht caktuar shqyrtimi gjyqsor.
i dnuari sht personi i cili me aktgjykimin e forms s prer t gjykats sht
shpallur fajtor pr veprn e kryer penale.
Shprehja i pandehur prdort gjithashtu si shprehje e prgjithshme edhe pr t
pandehurin, t akuzuarin dhe t dnuarin. do kryes i veprs penale nuk mund t jet i
pandehur. Kshtu p.sh. procedura penale nuk mund t zhvillohet kundr personit i cili

gzon imunitet penal dhe material juridik, apo imunitet procedural penal (te imuniteti
procedural penal, derisa prokurori publik t mos e merr lejen e nevojshme nga organi
kompetent, si dhe as kundr personit i cili n momentin e kryerjes s veprs penale nuk i
ka mbushur 14 vjet
E drejta pr tu mbrojtur dhe llojet e mbrojtjes
E drejta pr tu mbrojtur pr t pandehurin sht e drejta m e rndsishme, sepse
nga ajo burojn edhe t drejtat tjera t tij.
Mbrojtja paraqet aktivitetin procedural i cili sht i drejtuar n mohimin e
aktakuzs n trsi apo pjesrisht, n vrtetimin e fakteve n dobi t pandehurit si dhe n
zbatimin e atyre normave juridike t cilat pr t pandehurin jan m t volitshme.
N procedurn penale na paraqiten dy lloj mbrojtjeje:
Mbrojtja materiale apo mbrojtja personale (mbrojtja t ciln i pandehuri e ndrmerr
vet);
Mbrojtja formale apo mbrojtja profesionale (mbrojtja me ndihmn profesionale t
mbrojtsit).
Mbrojtja materiale (personale) sht ajo mbrojtje t ciln e ndrmerr vet i pandehuri n
at mnyr q jep dshmin (nse dshiron), pyet dshmitart dhe ekspertt, propozon
prova, jep fjaln prfundimtare n shqyrtimin gjyqsor, paraqet kundrshtime apo mjete
juridike. I pandehuri mund ta realizoj edhe t drejtn pr mbrojtje personale jo vetm me
rastin e marrjes n pyetje por edhe gjat tr procedurs penale duke i shfrytzuar mjetet
juridike t parapara me ligj
Mbrojtja formale- Mbrojtsi i pandehuri ka t drejt t mbrohet edhe me an t
ndihms profesionale t mbrojtsit. Konsiderohet se mbrojtja me ndihmn e mbrojtsit
siguron barazin e t pandehurit me paditsin e autorizuar n kuptim t parimit t
barazis s armve.
Mbrojtja, t ciln t pandehurit ia ofron mbrojtsi q ai vet e zgjedh apo ia cakton
gjykata, kur me ligj parashihet mbrojtja e detyrueshme, quhet mbrojtje formale.

T drejtat dhe detyrat e mbrojtsit

Gjat zhvillimit t procedurs penale mbrojtsi i ka t drejta dhe detyra t
caktuara. T drejtat dhe detyrat e mbrojtsit jan kan t bjn me mbrojtjen efikase dhe
korrekte gjat tr procedurs penale. Mbrojtsi ka t drejtat e njjta sikurse i pandehuri,
prve atyre q jan t rezervuara n mnyr eksplicite vetm pr t pandehurin.
Mbrojtsi ka t drejt t komunikoj lirisht me t pandehurin, me goj dhe me shkrim,
nn kushtet t cilat garantojn konfidencialitet. Mbrojtsi ka t drejt t informohet q n
fillim pr vendin dhe kohn e ndrmarrjes s fardo veprimi hetimor si dhe t merr pjes
n t dhe ti shikoj procesverbalet dhe provat q i prkasin lnds penale
Nocioni i dmtuardhe pozit n procedurn penale
Personi e drejta personale apo materiale e t cilit sht shkelur apo rrezikuar me
vepr penale, quhet i dmtuar, me vepr penale mund t jet i dmtuar si personi fizik

ashtu edhe personi juridik.

Urdhrarresti
Urdhrarrestin e lshon gjyqtari i procedurs paraprake apo kryetari i trupit
gjykues. Urdhrarresti lshohet sipas detyrs zyrtare me krkes t prokurorit publik,
kurse n rrethanat urgjente edhe me krkes t policis.
Arsyet e lshimit t urdhrarrestit jan:
- Nse ekzistojn kushtet pr prcaktimin e paraburgimit;
- Nse i pandehuri i ftuar me thirrje t rregullt nuk vjen, kurse edhe mosardhjen nuk e
arsyeton;
-Nse nuk ka qen e mundur t drgohet thirrja e rregullt, kurse nga rrethanat rezulton
qart se i pandehuri i shmanget pranimit t thirrjes
Premtimi i t pandehurit se nuk do ta braktis vendqndrimin
Kjo mas ka t bj me premtimin e t pandehurit para gjykats e cila zhvillon
procedurn, se nuk do t fsheht dhe pa lejen e gjykats nuk do ta braktis
vendqndrimin. Kt vendim gjykata mund krkoj nga i pandehuri nse ekziston dyshimi
i bazuar se ai ka kryer vepr penale dhe ekzistojn arsyet q t dyshohet se i pandehuri
mund t fsheht apo t shkoj n vend t panjohur, ose ta lshoj Kosovn, gjat procedurs
penale (Neni 271. par. 1). I pandehuri me rastin e dhnies s premtimit do t
paralajmrohet se kundr tij mund t caktohet paraburgimi gjyqsor, nse kt obligim e
shkel. Premtimi i t pandehurit futet n procesverbal. T pandehurit i cili e ka dhn kt
premtim, mund ti konfiskohet prkohsisht dokumenti i udhtimit.
Ndalimi pr tiu afruar vendit dhe personit t caktuar
Gjykata mund tia ndaloj t pandehurit q ti afrohet vendit apo personit t
caktuar nn kushtet si vijon:
1) nse ekziston dyshimi i bazuar se i pandehuri ka kryer vepr penale;
2) nse ekzistojn arsyet se do ti asgjsoj, fsheh, ndryshoj apo falsifikoj provat e veprs
penale; nse rrethanat e posame tregojn
se i pandehuri do ta pengoj rrjedhn e procedurs penale duke ndikuar n dshmitar, t
dmtuarin apo n pjesmarrs tjer apo pesha e veprs penale, mnyrat ose rrethanat nn
t cilat sht kryer ajo, karakteristikat personale, sjellja n t kaluarn, ambienti dhe
kushtet n t cilat jeton i pandehuri, ose disa rrethana tjera personale tregojn pr
rrezikun q i pandehuri mund ta prsris veprn penale, t tentoj kryerjes s veprs
penale, apo t kryej vepr penale duke krcnuar se do ta kryej at.
Arresti shtpiak
Konform parimit t proporcionalitetit, KPPPK parasheh llojin e posam t
paraburgimit-arrestin shtpiak. Pr dallim nga paraburgimi gjyqsor, me arrest shtpiak
kufizohet liria personale n at mnyr q t pandehurit i ndalohet braktisja e dhomave n
t cilat jeton prkohsisht apo me koh t pacaktuar, gjegjsisht entin publik t mjekimit
apo prkujdesit.
Pr arrestin shtpiak vendos gjykata nn kushtet si vijon:
Nse ekziston dyshimi i bazuar se i pandehuri ka kryer vepr penale;

Nse ekzistojn rrethanat pr prcaktimin e paraburgimit gjyqsor. Duke e shqiptuar

kt mas gjykata mund tia kufizoj apo ndaloj t pandehurit kontaktin me personat t
cilt nuk jetojn me t, gjegjsisht me personat t cilt i pandehuri nuk i mban
Paraburgimi
Paraburgimi si arrest preventiv paraqet mbajtjen e dhunshme t t pandehurit n
vend t caktuar i cili sigurohet me roje apo lloj tjetr t mbikqyrjes duke zbatuar regjim
t caktuar t ekzekutimit t paraburgimit dhe ndaj t paraburgosurve.
Kto masa kan t bjn sidomos:
- me krkesn q procedura e arrestimit t prcaktohet me ligj;
- me nnvizimin laksativ t bazave pr paraburgim;
Kushtet e prgjithshme pr prcaktimin e paraburgimit jan:
- s pari ekzistimi i dyshimit t bazuar se personi i caktuar ka kryer vepr penale
- s dyti, se masat tjera pr sigurimin e prezencs s t pandehurit, pengimi i kryerjes s
veprave penale dhe zhvillimi i suksesshm i procedurs penale kan qen t
pamjaftueshme pr ta siguruar prezencn e t pandehurit, pr ta penguar prsritjen e
veprs penale dhe pr ta siguruar zhvillimin e suksesshm t veprs penale
Kohzgjatja e paraburgimit sipas aktvendimit t par t gjykats, i pandehuri
mund t mbahet m s shumti nj muaj nga dita e arrestimit. Pas ksaj i pandehuri, mund
t mbahet n paraburgim por vetm n baz t aktvendimit pr vazhdimin e paraburgimit.
Paraburgimi mund t vazhdohet vetm me propozim t prokurorit publik, kurse
aktvendimin pr vazhdim e nxjerr trupi gjykues i prbr nga tre gjyqtar. Lidhur me
kt, KPPPK i cakton afatet e kohzgjatjes s paraburgimit n mnyrn n vijim:
- Para ngritjes s aktakuzs, paraburgimi nuk mund t zgjas m shum se tre muaj,
nse procedura zbatohet pr vepr penale t dnueshme me burgim m pak se
pes vjet, gjegjsisht 6. muaj nse procedura zbatohet pr vepr penale t
dnueshme me burg m s paku pes vjet.
Arrestimi i prkohshm policor
Privimi i prkohshm nga liria dhe ndalimi policor si masa t prkohshme dhe
afatshkurta paraqesin heqjen e liris personit pr shkak t dyshimit se ka kryer
vepr penale.
-- Privimi i prkohshm nga liria
- Kapja e befasishme n kryerje t veprs penale (in flagranti) nuk sht arsye pr
caktimin e paraburgimit, por sht arsye pr arrestim apo privim t prkohshm
nga liria. Policia apo cilido person tjetr sht i autorizuar ta arrestoj personin e
kapur n kryerje t veprs penale, e cila vepr ndiqet zyrtarisht (ex officio), apo
personin pr t cilin sht lshuar fletarresti. N rastin e cekur sht i lejuar
arrestimi edhe pa urdhres t gjykats. Personi i arrestuar nga qytetari q nuk
sht pjestar i policis, menjher duhet ti dorzohet policis, ose kur kjo nuk
sht e mundur, ather policia apo prokurori publik menjher duhet t
informohen pr kt.
Ndalimi policor
Procedura e parapar pr kufizimin e t drejtave n liri bazohet n prpjekjet q
prdorimi i cilsdo form t dhuns duhet t jet qysh n fillim e parapar me ligj dhe n
pajtim me standardet ndrkombtare pr mbrojtjen e t drejtave dhe lirive themelore t
njeriut.

S kndejmi, organi policor vetm prkohsisht mund tia heq lirin personit dhe ndaloj
at nn kushtet n vijim:
(1) nse ekziston dyshimi i bazuar se ai person ka kryer vepr penale pr t ciln vepr
duhet ndjekur zyrtarisht;
(2) nse arrestimi dhe ndalimi jan t nevojshme pr ta identifikuar personin, verifikuar
alibin apo pr ti mbledhur informatat dhe provat lidhur me veprn konkrete penale;
dhe nse ekziston arsye pr ndrojtje se ai person mund ti asgjsoj gjurmt e veprs
penale.
Personi i arrestuar duhet t informohet pr shkaqet e arrestimit n gjuhn q ai e
kupton si dhe pr t drejtat n vijim:
- pr t drejtn q t hesht dhe t mos prgjigjet n asnj pyetje prve dhnies s
shnimeve pr identitetin e tij;
- pr t drejtn q ti ofrohet ndihma falas e prkthyesit nse nuk e kupton apo flet gjuhn
e cila flitet n polici;
- pr t drejtn e ndihms s mbrojtsit, q ti sigurohet mbrojtsi nse ai nuk sht n
gjendje materiale ta paguaj ndihmn juridike;
- pr t drejtn q ti informoj antart e familjes ose personin tjetr gjegjs sipas
zgjidhjes s tij pr arrestimin, dhe;
- pr t drejtn q t gzoj kontrollin dhe kujdesin mjeksor, prfshir ktu edhe
mjekimin psikiatrik Marrja n pyetje pa mbrojte mund t bhet vetm nse prokurori
publik apo policia vendosin se shtyrja e marrjes n pyetje do ta rrezikonte seriozisht
kryerjen e hetimit.
Aktgjykimi - sht vendimi m i rndsishm i cili nxirret n procedurn penale dhe me
t vendoset pr objektin themelor dhe sekondar n procedurn penale. Nxjerrja e
aktgjykimit sht n kompetenc ekskluzive t gjykats. Ligji njeh aktgjykim me t cilin
hedhet aktakuza, aktgjykim me t cilin i akuzuari lirohet nga aktakuza, dhe aktgjykim me
t cilin i akuzuari shpallet fajtor.
Aktvendimi - me aktvendim shqyrtohen shum shtje gjat procedurs q u prkasin
situatave t ndryshme procedurale (aktvendimi pr paraburgimin, aktvendimi pr fillimin
e hetimeve, aktvendimi pr prjashtimin e gjyqtarit).
Urdhresa - me urdhres zgjidhen shtjet q jan t lidhura pr rrjedhn e procedurs
penale apo ndrmarrjen e veprimeve t caktuara procedurale (urdhresa pr arrest,
urdhresa pr bastisje, urdhresa pr masat e fshehta t vzhgimit dhe hetimit, ejt.). Ligji
ka definuar formn dhe prmbajtjen e vendimeve n procedurn penale, qoft kur
parashihet prmbajtja e tyre n prgjithsi (prmbajtja e aktgjykimit), qoft kur
parashihet prmbajtja e atyre vendimeve n situatn e caktuar procedurale (p.sh.
prmbajtja e urdhress pr arrest, prmbajtja e aktvendimit pr paraburgim).
Aktgjykimi dhe aktvendimi duhet ta ken arsyetimin, kurse urdhresa nuk e prmban
arsyetimin
Forma e prer dhe ekzekutueshmria e vendimeve

Prmes forms s prer vendimi gjyqsor merr prmbajtjen prfundimtare, kurse

procedura penale prfundimin final. Plotfuqishmria formale do t thot se vendimi i
gjykats nuk mund t atakohet me mjete t rregullta juridike. Plotfuqishmria materiale
do t thot pamundsi e zhvillimit t procedurs s re penale pr t njjtn vepr penale
Aktvendimi, sipas rregullit ekzekutohet kur t ket hyr n fuqi. Ndrkaq, aktvendimi
mund t ekzekutohet edhe para marrjes s klauzols s forms s prer nse sht
rregulluar kshtu, n mnyr eksplicite me ligj, (caktimi i paraburgimit
Pr faktet dhe llojet e fakteve
Q t mund t realizohen qllimet e pranueshme shoqrore t procedurs penale
- q askush i pafajshm t mos dnohet, kurse kryesit t veprs penale ti shqiptohet
sanksioni penal nn kushtet a parapara me ligj dhe sipas procedurs ligjore - sht e
nevojshme q n procedurn penale t vrtetohen plotsisht dhe n mnyr t sakt faktet
q jan relevante pr nxjerrjen e vendimit t drejt ligjor dhe n baz t gjendjes s till
faktike, t konstatuar, t zbatohet e drejta materiale dhe procedurale.
Indicet jan fakte irelevante juridike, sepse prej tyre nuk varet zbatimi i norms
juridike dhe sepse kontribuojn n mnyr indirekte n vrtetimin e fakteve relevante
juridike. Prandaj vrtetimi indirekt i fakteve do t thot se fakti relevant juridik sht
vrtetuar prmes nj a m shum indiceve

Kallzimi penal nocioni dhe llojet

Me nocionin kallzim penale n teorin kriminalistike dhe juridike nnkuptojm
do informat t dhn organit kompetent lidhur me veprn penale e cila ndiqet
zyrtartarisht (ex officio). Kallzimet penale n praktik mund t jen anonime, me
pseudonime, gjegjsisht vetkallzime. N baz t prmbajtjes mund t jen t plot dhe
jo t plota, kurse sipas mnyrs s kallzimit mund t jen me goj dhe me shkrim.
Kallzimet i paraqesin policia ose personat juridik dhe fizik, kta t fundit mund t
paraqiten si t dmtuar, dshmitar
Detyra pr ta paraqitur veprn penale
T gjitha organet publike jan t detyruara ta paraqesin veprn penale e cila ndiqet
zyrtarisht e lidhur me t ciln jan t informuar apo n ndonj form tjetr kan ardhur
deri t njohuria pr t. Me rastin e kallzimit penal organet publike paraqesin provat t
cilat u jan t njohura dhe ndrmarrin hapa pr ruajtjen e gjurmve t veprs penale dhe
t objekteve n t cilat apo me t cilat sht kryer vepra penale si dhe provave tjera
Paraqitja e kallzimit penal.
Kallzimi penal i paraqitet prokurorit kompetent publik n form t shkruar,
prmes mjeteve teknike t komunikimit ose gojarisht. Nse vepra penale paraqitet me
goj, paraqitsi paralajmrohet pr pasojat e paraqitjes s rrejshme t kallzimit penal.
Paraqitja me goj regjistrohet n procesverbal, kurse n rastet kur ajo bhet me telefon
apo me mjete tjera t informimit, mbahet raport zyrtar. Kallzimet penale t paraqitura

gjykats, policis, apo prokurorit publik kompetent, merren dhe menjher prcillen
prokurorit publik competent
Paraqitja dhe plotsimi i kallzimit
N baz t informatave t mbledhura policia bn kallzimin penal policor n t
cilin duhen t prfshihen provat e zbuluara gjat procedurs s mbledhjes s informatave.
Ky kallzim penal i dorzohet prokurorit publik, s bashku me objektet, skicat,
fotografit, raportet e marra, procesverbalet mbi masat dhe veprimet e ndrmarra,
shnimet zyrtare, deklaratat dhe materialet tjera t cilat do t mund ti kontribuonin
zhvillimit efikas t procedures, nse pas paraqitjes s kallzimit penal, policia kupton pr
faktet e reja, provat apo gjurmt e veprs penale, ather sht e detyruar q vazhdimisht
ti mbledh informatat e nevojshme dhe menjher tia drgoj prokurorit publik raportin
lidhur me kt si plotsim t kallzimit penal policor. Nse policia ka ndrmarr masa
dhe veprime, kurse informatat e mbledhura nuk ofrojn baz pr paraqitjen e kallzimit
penal policor dhe nuk ekziston dyshimi i bazuar se sht kryer vepr penale, policia prap
i drgon raport t posam pr kt prokurorit publik.
Veprimi i prokurorit pas marrjes s kallzimit penal
Posa ta ket marr kallzimin penal prokurori publik mund t veproj n tri mnyra si
vijon:
a) ta hedh posht kallzimin penal;
b) t krkoj plotsimin e tij n kuptim t mbledhjes s informatave t nevojshme dhe
t nxjerr aktvendimin pr fillimin e hetimit
Kshtu prokurori publik e hedh posht kallzimin penal t policis apo t personave
tjer nse nga raporti shihet qart se:
1. nuk ekziston dyshimi i bazuar se personi i caktuar ka kryer vepr penale, prve kur
besohet se hetimi i mtejshm policor mund t siguroj informata t mjaftueshme;
2. vepra e kallzuar nuk sht vepr penale q ndiqet sipas detyrs zyrtare;
3. vepra penale e kallzuar sht parashkruar;
4. vepra penale sht prfshir n amnisti ose me falje;
5. i dyshuari gzon imunitet dhe heqja e tij nuk sht e mundur ose nuk sht br nga
autoriteti kompetent;
Kushtet pr bastisje apo kontroll
Gjyqtari i procedurs paraprake mund ta urdhroj bastisjen e shtpis, lokaleve tjera
dhe pasuris s personave t caktuar nse ekziston dyshimi i bazuar se ai person ka kryer
vepr penale e cila ndiqet sipas detyrs zyrtare dhe nse ekziston mundsia reale q
rezultati i bastisjes t jet arrestimi i atij personi apo zbulimi dhe konfiskimi i provave t
rndsishme pr procedurn penale
Baza juridike dhe procedura e kontrollit
Autorizimin pr dhnien e urdhrit pr bastisje e ka ekskluzivisht gjyqtari i procedurs
paraprake, urdhri pr bastisje apo kontroll jepet me aktvendim t forms s shkruar n
baz t krkess me shkrim t prokurorit publik ose n rastet urgjente me krkes t
policis gjyqsore, dhe ky urdhr prmban:
- identifikimin e personit kundr t cilit lshohet urdhresa;
- emrtimin e veprs penale lidhur me t ciln lshohet urdhri;

- arsyetimin e bazs pr dyshim dhe mundsi reale, n pajtim me kt nen;

- prshkrimin e objektit i cili krkohet me bastisje;
prshkrimin e posam t personit, lokaleve dhe prons t cilat do t bastisen dhe
informatat tjera t rndsishme pr kontroll.
Bastisja apo kontrolli pa urdhr t gjykats
Nse sht e domosdoshme policia, nse sht e domosdoshme mund t hyj n
shtpi dhe lokale tjera t personit dhe ta kryej kontrollin n masn e duhur, nse sht e
domosdoshme edhe pa urdhrin e gjyqtarit t procedurs paraprake:
1.nse personi vullnetarisht dhe me vetdije pajtohet me kontrollin; 2.nse personi
thrret n ndihm;
3.nse kryersi sht kapur n kryerje t veprs penale duhet t arrestohet pas ndjekjes;
4.nse arsyet e siguris s njerzve dhe pasuris e krkojn kt dhe ; 5.nse personi
kundr t cilit sht dhn urdhri pr arrestim gjendet
n shtpin apo lokalet tjera
Konfiskimi i prkohshm i sendeve apo objekteve
Konfiskimi i prkohshm i objekteve apo sendeve karakterizohet si mas e
dhuns procedurale me karakter shumfish t ndryshm, duke pas parasysh se me kt
veprim argumentues:
- sigurohen provat e rndsishme pr zhvillimin e procedurs penale dhe nxjerrjen e
vendimit gjyqsor;
- garantohet siguria e njerzve dhe pasuris duke penguar kryerjen e veprs penale (q
kryersi t mos e shfrytzoj m tutje mjetin e rrezikshm pr kryerjen e veprave penale,
gjegjsisht pr prsritjen e tyre) dhe
mundson zhvillimin efikas t procedurs penale meqense konfiskimi i prkohshm
sidomos i pasuris i kontribuon zhvillimit t suksesshm t procedurs penale dhe pengon
kriminalitetin