You are on page 1of 196

lOANNES AB ARNIM

STOICORVM VETERVM
FRAGMENTA
VO L. 1

STVTGAHDIAE TN AEDIBVS B. G.TEVBNERI


STOICORVM VETERVM
FRAGMENTA
COLLEGIT

lOANNES AB ARNIM

VOLVMEN I

ZENO ET ZENONIS DISCIPVLI

EDITIO STEREOTYPA
EDITIONIS PRIMAE (MCMV)

STVTGARDIAE IN AEDIBVS B. G. TEVBNERI MCMLXIV


1121541

Alle Rechte, «nch die der Obenetrang, des aasingsweiieii Nachdruckei

and der fotomechanischen Wiedergabe, vorbehalten

© B. G. Teubner Verlagsgesellschaft mbH, Stuttgart 1964

Printed in Germany
Druck: Jolins Beltz, Weinheim a. d. B.
Praefatio.

Ghrysippi Stoici fragmenta coUigendi auctor milii exstitit Usener,


yirsumme yenerandus, anno 1886; idemque qua via ac ratione ar-
duum opus aggredi oporteret, docuit. Deinde casu accidit, ut ab Or-
dine Philosophoruni Gottingensi praemium proraitteretur, siquis Zeuo-

nis, Cleanthis, Chrysippi Stoicorum principum et diseipulorum reliquias


ad res ethicas, politicas, divinas spectantes coUegisset. Ego vero, cum
Zenonis et Cleanthis reliquias a Wellmanno et Wachsmuthio ita vi-
derem coUectas, ut non multa iis adici possent, in Chrysippum, quem
neglectum iacere videbam, omncm laborem conferre perrexi, ut non
solum ethica, politica, theologica, sed omnia eius fragmenta complec-
terer. Postea demuni, cum haec Chrysippeorum collectio ad finem
aliquo modo ab Ordine Philosophorum Gottingensi praemio
perducta et
ornata esset, ita opus amplificavi, ut noh solum Zenonem et Cleanthem,
sed etiam minores Stoicos, qui ante Panaetium fuerunt, comprehen-
derem. Atque in hac re summam quidem operam dedi, ne quid me
fugeret, sed non potui omnes auctores, quos Chrysippi causa perle-
geram, iterum pertractare. Itaque quae altero et tertio volumine pro-
ponuntur Chrysippi et discipulorum fragmenta, a me accurata aucto-
rum lectione coUecta sunt; Zenonis auteni et Cleanthis
fragmentorum
collectio, quae primo volumine continetur, ex Wellmanni, Wachs-
muthii, Pearsoni (the fragments of Zeno and Cleanthes London 1891)
libris ita repetita est, ut eam ad mei operis rationem universam ac-

commodarem et quatenus possem, supplerem et corrigerem. Quod


hic profiteri aequum duxi, ut \iris illis doctis debitam gratiam re-
ferrem.

Itaque Chrysippeae quidem philosophiae accuratam atque plenam


imaginem, quatenus potui, hoc opere adumbravi, Zenoni autem et Cle-
anthi ea tantum adscripsi, quae in fontibus ipsis nomiuatim ad eos
referuntur. Ita enim res se habet: eam Stoicae doctrinae formam,

quae imperatorum Romanorum aetate fuit, uberrimis testimoniis


illustrare possumus eademque ex Chrysippi auctoritate tota pendet.
1*
IV PRAEFATTO

Zeno et Cleanthes quid docuerint, ita tautum enucleari potest, ut


quae nominatim ad eos referuntur, et cum hac Chrjsippea philosophia
et cum Posidonianis et cum Socraticis et Academicis Zenonis ante-
cessonbus diligenter comparentur. Hunc igitur laborem exantlare
neque volui neque potui, sed fundamenta tantum struere, unde illae
quaestiones proficiscerentur. Nam fi-agmentorum coUectiones ita in-
stitui oportet,ut ad ipsam quasi substantiam traditionis facilis aditus

paretur. Ea
vero quae non nisi subtili disquisitione ex illa materia
extrahi possunt atque ea maxime quae sola coniectura quamvis pro-
babili nituntur, ab eiusmodi collectione procul habenda esse censeo.
Quae cum ita sint, fieri non potest, ut Zenonis aut Cleanthis philo-

sophiam ex sola fragmentorum lectione aliquis intellegat; potest fieri,


ut intellegat Chrysippum. Altero igitur et tertio volumine hoc pri-
mum volumen illustrabitur.

in illis a me inita plura mihi erunt praefanda,


Atque de ratione
cum de totius operis ratione pauca etiam monuero. Ordinem frag-
mentorum ubique, etiam in minoribus philosophis ex doctrinae ratione
constitui, quae ex altero et tertio volumine intellegi non potest.
nisi

Zenoni, Cleanthi, Chrysippo indices subieci, quibus ad singulos libros


fragraeuta librorum titulis insignita referuntur. Eam rationem secu-
tus sum, quia doctrinam philosophorum restituentibus maxime inser-
vire vohii. —
Testimonia quae ad vitam, mores, stihim philosopho-
rura pertinerent, ubique placitis et fragmentis praemisi. Dicta

{ajtotp^-iy^axtt^ XQ£ias\ sicubi maior numeras exstabat, post fragmeuta


collocavi. — Adnotationem criticam ita conformavi, ut lectiones ex
virorum doctorum coniecturis profectas sive a me ipso novatas signi-
ficarem. Praeterea ex fontium editionibus criticis eas lectionis varie-
quae ad res in fragmentis tractatas aliquid facere vi-
tates adscripsi,
derentur. In Diogenis Laertii textu recensendo copiis usus sum ab
Hennanno Diels et Edgaro Martini benigne mihi commodatis. Ubi
non suppetebat apparatus criticus ipse, quantum potui, elaboravi, ut
corruptelis textum purgarem.
Quae prirao volumine continentur Dionysii Metathe-
Herilli,

nieni, Persaei, Sphaeri fragmenta, perpauca sunt neque sperari potest


plura investigatum iri. Nam brevis fuit eorum auctoritas; atque ta-
lium scriptorum siqui libris utuntur, nomina eorum, ut doctrinae
speciem captent, prae se ferre solent. Plura tenemus Aristonis Chii

fragmenta, quamquam libros ab ipso conscriptos praeter epistulas


fuisse nuUos Panaetius et Sosicrates dixerunt. Sed de Aristone Ceo
Peripatetico in eorum quae composui fragmentorum nullo cogitari
potest. Ea pai-tim ad doctrinam Chii pertinent, quae etiamsi nuUus
PRAKFAIIO V
eiuB liber exstitisset, ex ChryRippi libris illum impugnantibus cum
Stoicis tum adversariis Stoicorum nota esse poterant, partim facet^;

dicta sunt, item Chio, non Ceo tribuenda. Nam bfioiaiLdxayv collec-
tionom, qua Stobaeus vel vetustioris florilegii auctor usus est, ad
Chiuin pcrtinere, et ipse Stobaeus testatur et Laertii vita docet, iu

quH diulccticorum sophismata cum aranearum telis comparantur. Vi-


dentur autem multae AriBtonis Kcholae ab auditoribus litteris man-
datae esse, unde Scneca auiplam illam cnarrationem epiKt. i>-l (n. "JoOj
haurire potuit. Atque ex scholis et commentariis etiam similitu-
dines illae (6|iiot(6,uaTa) ab aliis colligi potuerunt.
Iii altero et tertio volumine Chrysippi fragmeuta et doctrinae
testimonia cum iis testiiuoniis quae ad geueralem Stoicorum doctri-

uam pertinent, ita composui, ut eam doctrinae formani, quae impe-


ratorum aetatc fuit, quam plenissime repraesentarem. Atque typorum
genere tria locoruni geuera ita distinxi, ut rectis typis maioribus ipsa
e.
Chrysippi fragmenta imprimenda curareni, i.
locos, quibus ipsa Chry-
sippi verba scrvaiitur, obliquis typis eiusdem mensnrae, quae de pla-
citisChrysippi, addito nomiue philosophi, proderentur aut certa ra-
tione ad ea refeiTi possent, minutis deuique typis, quae aliquo modo
ad coguoscendam Chrysippi doctrinam utilia viderentur. Atque moneo
lectores,ne ea omnia, quae hoc tertio locorum geuere complexus sum,
pro veris et propriis Chrysippi fragmentis a me vendi arbitrentur;
sed omuia oiusmodi esse puto, ut aliquam necessitudiuem cum Chry-

sippi doctriua habeaut. Nam quis neget, ubi de ipso Chrysippo fontes
iiihil produut, etiam ea ad uos pertinere, quae alii philosophi ex Chry-

sippidoctrina profecti eoque fundamento usi docuerunt. Itaque iis


materiam utilem volui commodare, qui ex ipsis fragmentis Chrysippi
et doctriuae testimouiis profecti, adhibitis etiam obscurioribus vesti-

giis, de eius philosophia quaerere vellent. Eorum autem placitorum,


quorum satis amplam testimoniorum copiam iam collectam haberem,

quotiens plura etiam inveniebam testimonia, ea quae nihil novi con-


tinerent ueque ulla re memorabilia viderentur consulto omisi. Quae
vero ad philosophiam Chrysippi accui'atius cognoscendam utilia smit,
ea volui quidem omnia complecti; siqua omisi, invitus feci. Sed fieri
non potuit, ut omnia unius placiti testimonia uno capite coniuncta
traderentur, quia foutium loci saepe ad res diversissimas pertinent;
quos discerpi et per siugula capita distribui vetabat seutentiarum in
ipso foute conexus, quem servari oportebat. Itaque quae de quoque
placito testimonia hoc opere contineautur, non nisi ex indicibus sub-
iectis iutellegi poterit.
Praeter fragmenta apud alios scriptores servata libri ipsius Chry-
VI PRAEFATIO

sippi, quamquaiu nos pervenerunt per papyros. 1. In Herc.


mutili, ad
Vol. Coll. Alt. V 22-25 misera frustula exstant alterius de provi-
dentia libri. Septem colunmae sunt eius libri extremae, cum sub-
scriptione XQvaCxnov tisqX nQOvoCag B, editae post Neapolitanos a
Gerckio in Fleck. annal. suppl. XIV p. 710. Quas cum in illo capite
Vol. II quod est de providentia (p. 322 sq.) omiserim, hic ea propo-
nere libet, quae aliquem fructum praebere possint. In col. I haec
fere agnoscuntur: iv T«(t t« xaxti) Ixav' £Xccxok(ov9^rj0iv ot)]-
x)d(j(/Aajfc
'

(lai yCvsd&ai {di aya&a yin)t,ova ovT(a, quae sententia etiam a Gellio
\

fr. 1170 (Vol. II p. 336) Chrysippo tribuitur. In col. II disputasse

videtur, omnia in mundo necessario fieri nXiiv tav XQa)\x^dv(x(o)v


'

v(p rj}i(bv I
xal xGiv (a)Xl(ov i;((6t) (ov.
i
In col. III nihil intelligi po-
test. In IV de cognominibus lovis disputatur, ut apud auctorem
col.

xeQl K66(iov cp. 7 et apud Dionem in Olympica: x)bv {^Ca 6)(oxriQa


aivai (xai) \ (piikiov) xal ^bvlov (xal) \ noXi{i(t) xal &lXG}g (jtoXXa\x&S

6vofia)0d^fi(yai. In col. V primum dicit, se iam finem huic librD im-

positurum avxov xaxanavcov xov X6yov. Deinde capita quae-


esse:
dam disputationis enumerare incipit, quorum primum est: unam esse
naturam unumque mundum: dsl yaQ dLeiXrj(pevat nQaxov (lev oxl (eC
pap.) ovx ivdex(e)xaL (pv6LV aX(Xrjv) elvat xal aXXov(g x)66(iovg (xal)
oxi ovtog 6 x6(6(Log) xax(e6)xrj (T^)t ((p)v6ei ave(X)kixag anex(ov
7cccvx(a) xa (ov)xa. Cf. Vol. II n. 530 sq. In his verbis aveXXLX&g

significat „ita ut nihil deesset", scil. ex materia, quia mundus ix ndc6rjg

i^S ov6Cag factus est. Quod moneo propter Gerckium, qui aduotat:

avelhnag = avexXeCnxcog. — Ad deos sive daemones pertinere viden-

tur, quae in col. VI leguntur: (xav) (lev xad^' oXov dexxLxav ovxav
aQtxrlg^ ov xaxCag, xav d' evavaXr]jtx(og n(Qb)g avxri(v i)x(6)v\x(ov,
eav (11] xvx((o6l)v i]8r] exovteg. n(eQl) daL\(i6v(ov [Aat . . . . eL pap.]
^(v)6eG}g (xa&o X)ov xavza 8LeLXr](pivaL (n)Q06r]xev. Sequentia non

\

certa ratione suppleri possunt. In col. VII haec leguntur: iav xa


o(i(o)ia (en)i\yivr]xaL (n)QovoCaL, (x)b \ ^(Lb)g nQovoCa^^L^ xa(vx)a \

(dL)axri6d-a(L) [(oxeL6&a pap.], Se(iy i(neX)d-eLv aQXO(iivovg a(n)b x&v \

(xl))vx&v xal xav (pv6a(ov, xa^cc^neQ) i(va)Qx6(ievog (e)lna, Qrfd^t]6e\


\

'

Ta(t) di XL nsQL xovxcov xal iv xolg ^;uo/taV(ot j. Tonov d avxov


xaxa — \

rationem, qua Juppiter per providentiam mundum gu-


. Scil.
|

bernat, demonstrari oportet ex ea ratione, qua plantae a naturis, ani-


malia ab animis suis reguntur (a;ro xav ilwx&v xal xav (pv6eG)v).
Deinde habemus 2. XQV6Cnnov AoyLxcov Zrjxrj^iccxcov ^, editum a
Croenerto Herm. XXXVI 552 sq., a me Vol. H p. 96sq., qui quamquam
nondum ita restitutus est, ut totus conexus sententiarum perspici
possit, multa tamen insunt, quae optime intellegantur et de logica
PRAEFATIO Vn

Ghrysippi ratione nova nos edoceant. Hic liber dubitari non potesty
quin idem sit, de quo Valerius Maximus VIII 7, 10 (Vol. n. 19 p. 10) U
haec prodidit: ^Citerioris aetatis metas, sed non parvi tamen spatii
Chrjsippi vivacitas flexit: nam octogesimo anno coeptum undequadra-
gesimum Aoyixav exactissimae subtilitatis volumen reliquit.^' Patet
enim haec non referri posse ad omnia Chrysippi scripta logica, quae
trecenta et undecim fuisse catologus Laertianus testatur (Vol. II p. 8, 2H
huius operis), sed certum aliquod significatur opus logicum, quod

undequadraginta fuit voluminum. Huius titulum non fuisse ^oyi-

xSiv A& simpliciter, sed Aoyix&v ZrjtrjfLciTojv A@ nos docet auctor

catalogi Laertiani, qui, postquam cetera scripta logica per quattuor


locos disposita euumeravit, quintum locum addit: Aoyixov tdxov
ta t&v 7CQ0€iQr]fiivG>v tettaQov diutpoQav ixtbg '6vta xal xsql-
i%ovta Kyas} ^xoQad-qv xai oi 6(0(iatLxas ^oyixag jccqI tcbv
^rjtrleeLg

xataXsyofiivav. Zi^trjfidtcov A@. Conspirat numerus librorum. Neque


ZrfT^^fiata hoc opus, quod ad solam logicam pertineret, inscriptum
fuit, cum etiam rj^ixd et (pv6t,xd Chrysippi ^rjtijfiaTa exstarent, sed
ZriTijfiata koyixd. Illud koyixd in catalogo omitti poterat, cum ex
antecedentibus subintelligeretur. Itaque etiam titulus cum Valerio
Maximo conspirat. Nam ex plena tituli forma: Xoyvxd ^tjT^fiata^ Va-
lerius ^rjtrjfiata, catalogus koyixd omisit. Accedit quod ea, quae
Valerius de Chrysippi opere prodit, ex iis demum intelligi pos-
illo

sunt, quae catalogus Laertii docet. CoUectae erant in hoc opere mi-
nores quaestiunculae logicae, quae propter parvum ambitum separatis
voluminibus edi non poterant; eaeque ad omnes logicae partes perti-
nebant, unde factum est, ut tota collectio ad nullam e quattuor illis
partibus referri posset. Per se intelligitur non uno tempore, sed per
singula volumina hoc opus editum esse, quotiens quaestionum con-

scriptarum summa modici voluminis ambitum aequaret. Inde factum


est, ut undequadragesimum idemque
ultimum volumen a sene philo-
sopho paulo ante obitum conficeretur. Atque ea re uti potuit auctor
Valerii, ut Chrysippi constantiam usque ad mortis limen in labore
perseverantis illustraret. Huius igitur operis primum volumen nunc
nobis restituit Croenerti industria.
Item ipsius Chrysippi liber vulgo creditur 3. Papyrus Letronnii
xsqI djcotpatLxav, denuo post Th. Bergkium a me editus Vol. U p. 52 sq.
Atque certum est hanc scriptionem ad Stoicam eamque Chrysippi
nEQi dxotpatLxav doctrinam aliquo modo pertinere. Sed ipsum Chry-
nos tenere credi nou potest. Nihil
sippi librum tcsqI dnotpatixGiv
enim docetur, sed enuntiata negativa ex poetarum libris collecta ad
examinandum proponuntur utrum sint dnotpatixd necne. Itaque vi-
Vm PRAEFATIO

dentur haec vel in usum discipuli alicuius scripta esse, ut ille exer-
citationis gratia sententias poetarum examinaret, vel quod probabilius
videtur ab ipso discipulo scripta. Fortasse magister nihil nisi ipsos

poetarum locos discipulo tradidit iussitque eum ratione syllogistica


examinare, num essent d7to(pccTLX& a^Kb^cctcc. Atque partim sunt,
partim non sunt. Rem
propositam ut recte perficeret, oportebat disci-
pulum et ea
quae de axiomatis et ea quae de syllogismis Chrysippus

docuerat, cognita et perspecta habere. Sed ille valde indoctus fuisse


videtur. Nam omnia in suspenso reliquit, cum vai ov et propositio-
nibus minoribus (talg nQ06l'i]ilfS6i) et conclusionibus (tatg
imtpoQcclg)
omnibus adpingeret, postmodo alterum ex illis
vocabulis, sive vaC sive
o^, prout melius visum esset deleturus. Talis scriptio videretur a

magistro proficisci potuisse, qui discipulum proprio iudicio usum aut


vaC aut ov delere iuberet, nisi omnes fere illi syllogismi ita confor-
mati essent, ut nihil concludi posset, si propositio minor affirmaretur.
Hanc enim plerique formam habent: sl tb :cQG>tov tb dsvtsQov vccC'
ov' t6 dsvtsQov. vaC' ov. tb nQ&tov. Patet hac syllogismi forma
nihil concludi potuisse, nisi negata secunda propositione. Tum enim
xceta tbv dsvtSQOv XQVffiTtJCov avccjtodsixtov hic syllogismus evadit:
si t6 XQatov^ tb dsvtsQov akXa [lijv ov tb dsvtSQov ovx aQa xo

TCQ&tov eaque ratione discipulus eas poetarum sententias agnoscere


poterat, quae non essent dzo(patixa di,iG)(iata. Affirmata autem altera
propositione patet nihil omnino concludi potuisse. —
Pauci sunt syl-
logismi xatd tbv nQcotov XQv6Cnnov dvan68sixtov hac forma usi:
sl t6 nQcbtov t6 dsvtsQOV vaC' ov' t6 nQ&tov vaC' ov' tb dsvtsQov:

(1), 2, 12, 14, 15,


22. In his igitur scriptor id enuntiatum, quod
ei ad exarainandum erat propositum, krjyov posuit iv t& ffvvrjfi^svG)

i. in propositione maiore.
e. Haec forma erat ex usu, ubi propositio
rainor (fj nQOdlrjcpig) affirmari poterat. Negata enim nulla omnino
evadit conclusio. Miram vero accidit, quod iis tantum locis hac forma
usus est, quibus propositionem minorem negari oportebat. Itaque
cum tanta appareat in tota scriptione scriptoris inscitia, a Chrysippo
cei*te non profecta est, acutissimo logicae auctore. Atque cum tota
ratio vitiosa sit, dubitari potest, num singula, quae in papyro exstant,

errata corrigere liceat. —


Quae cum ita sint, erunt fortasse qui om-
nino hunc libellum in Chrysippeorum syllogen a me recipiendum
fuisse negent. His vero non assentior. Insunt enim in hoc libello,
quamvis pauca pro amplitudine, vestigia Chrysippeae doctrinae. Ad
syllogisticam quidem doctrinam nihil lucramur, nisi quod Stoicorum
est, lemmatis condicionalibus plerumque uti; quae vero de axiomatis
Chrysippus docuit, aliquomodo illustrantur, Sed de ipsa doctrina
PRAEFATIO IX

disputare, non huius est loci. Hoc tantum mibi addendum est, cum
libellum ederem, locis quibusdam me erravisse. 1. Erravi quod p. 52
iu adn. Bergkii rationem, ovx p. 52,37 delentis, dubiam osse dixi.
Est enim verissima. 2. P. 53, 23 inserenda est haec «(MJtfZiy^tg, quae

per errorem omissa est: val oi &vt(xeitai d^iana xatcapauxbv r^'


Ohi ijv
— — «Ttjiaa. 3. P. 50,3 secuiidum ov (ante E{fQt>xidi)s)
nnnc mihi videtur delendum esse,

Restat illa papyrus Ilerculanensis 1020, quam in Herma XXV


p. 473 sq., ad Chrysippum
rettuli. Atque quae in illa commentatione
dixi, etiam nunc probo. Probabile enim puto ipsius hunc esse librum
Chrysippi, e quo etiam Arius Didymus apud Stobaenm ecl. H 111, 18 W.
(Vol. III u. 548) hausisse videtur.
Fragmenta Chrysippi primus collegit fiaguetus anno 1822 iu

Annalibus Academiae Lovauiensis. Hic liber nullam fere utilitatem


mihi praebuit. Voluit euira Baguetus ea tantum fragmenta Chrysippi

coUigere, quae adscripto philosophi nomine leguntur; ego vero ab


Usenero monitus longe aliam rationem secutus sum, quam supra ex-
posui, ut etiam latentia Chrysippeae doctrinae vestigia eruerem. Ac-
cedit quod ille omuia fere fragmenta ad certos libros rettulit. Sed
constat ex rebus tractatis de sede fragmentorum Chrysippeorum ple-

rumque nihil concludi posse, cum philosophus in multis libris easdem


sententias repetere solitus sit. Cf. Vol. 11 n. 30. Etiam in textibus

constituendis neque diligens ueque acutus fiiit Baguetus. Coramen-


tarium quidem addidit ille satis verbosum, quo ipsa fragmenta quasi
obruuntur. Mihi magis ex usu visum est, ipsa fragmenta, secundum
doctrinae capita ordine quam maxirae perspicuo disposita, proponere.
Duorum operum Chrysippi, TceQi JiQOvoCag et tceqI (IftaQfidvrjSi
reliquias collegit Alfredus Gercke iu Fleckeis. Amial. suppl. 14 (1885)
p. 601 sq. Quem optinie de illis fragmentis meruisse constat. Erant
tamen et in sententiis eligeudis (maxime quidem in Alexandri libro,

quem de fato scripsit) et in textibus constituendis, quae rectius ad-

ministari posse crederem.

De graTissimis philosophiae Chrysippeae fontihus.


Ut collectione testimoniorum, quam in altero et tertio volumine
proposui, ii
qui in philosophiam Chrysippi inquirunt, recte uti pos-
sint, maxime opus est, ut de singulorum fontium indole recte iudi-
cent. Itaque, cum de omnibus auctoribus disputare longum sit, de
iis quidem, quibus
longe maxima testimoniorum pars debetur, panca
X PKAEFATIO

mihi praefanda esse sentio, ut quo quaeque iure ad Chrysippum rettu-


lerim quaeve fides iis habenda sit, intellegatur.

De Plutarcho.
Plutarchus cum duobus libris contra Stoicos conscriptis permulta

Chrysippi fragmenta non solum propria philosophi


ita attulerit ut
verba sed etiam librorum titulos unde desumpta essent describeret,
multa et nomine philosophi et titulo libri omisso, duplex quaestio
oritur, altera num ipse Plutarchus tot Chrysippi libros versaverit,
altera, quae ex illa priore pendet, num
ea quoque quae sine nomine

passim afieruntur ad eundem Chrysippum referenda sint. Ac primum


quidem per se vix credibile est, tot Chrysippi libros ab ipso Plu-
tarcho tanta diligentia et lectos esse et excerptos, ut discvepantias

quae inter locos diversorum librorum longe inter se remotos inter-

cederent, posset animadvertere. Nam quae difficillima fuit vel ipsis


Stoicis Chrysippeorum lectio,eam alius disciplinae alumno tanto me-
lius cessisse probabile uon est. Ut igitur nostratium philosophorum
doctrinas quidem norunt quicunque liberalibus artibus eruditi sunt,
libros quorundam, qui spinosa disserendi ratione utuntur, ne docti
quidem, ita Chrysippus ex eis auctoribus videtur fuisse qui a plurimis
eruditorum omnino non legerentur neque ab ipsis philosophis nisi
doctioribus. Huius rei documento sunt Ciceronis scripta philosophica,
quae nullam ipsorum Chrysippi librorum notitiam produnt, documento
sunt Senecae dialogi et epistulae, quibus cum assiduam recentiorum

philosophorum lectionem redoleant, nuUum vestigium inest studii dili-


gentioris in Chrysippo coUocati. Testis est Epictetus in Arriani Epi-
cteteis (I 4,6), alumnos qui multos Chrysippi libros
eos Stoicorum

legissent eosque qui siue praeceptore Chrysippum legere animo vale-


rent, hac re exsultare solitos esse tamquam multum in sapienta pro-
fecissent. Atque in scholis quidem Stoicorum eadem aetate discipulos

explicandis Chrysippi verbis exercitatos esse, idem Epictetus saepius


testatur, sed quid hoc ad Plutarchum? At ne hos quidem Chrysippi
lectione studia inaugurasse arbitror, sed primum introductiones quas-
dam arcessivisse (Epictet. diss. II 16, 34: Eldaycoyccg ^nQai^d rivccg xui
XQVGlnnBia aviyvcav cf. ibid. 17,40: xav ^tccdag rdg eiGayayag xal
rdg (Svvrd^Eig rdg XQv6tn7Cov (itrd rav ^AvrmdrQov Tcal l4QX£dr](iov
duXd^ofiev) quales et tunc permultas exstitisse credibile est et nos
etiamnunc habemus Dioclis apud Diogenem et Arii Didymi apud Sto-
baeum exempla. Sed de his quidem alio loco fusius erit disputandum.
Plutarchum certe tam diu et tam diligenter Chrysippo operam de-
disse, credi non potest. Neque Galeni exemplo id tueri possis, quem
PliAEKATIO 3U

complura Chrysippi scripta ipsum legisse constat. Nam inde a 6a-


leni tempore tales libros, qualem „de Hippocratis et Platonis placitis''
ille condidit, adyersariorum libri per singula enuntiata
quibus toti

impugnarentur, valde in more fuisse, etiam Alexandri de fato, Orige-


nis contra Celsum vel, si ad inferiora etiam tempora descendimus,

Cyrilli contra Julianum aliisque patrum ecclesiae libris monstratur.


At multo diligentiore et assidua magis lectione opus erat, ut talia
conderentur, qualis Plutarchi de repugnantiis Stoicorum libellus exstat.
Sed ipsam librorum Plutarcheorum formam examinemus, si forte inde
quaestio dirimi possit. Ac primum quidem de ordine et conexu sen-
tentiarum, postea de rebus a Plutarcho tractatis quaeremus. Quodsi
proprio Marte Plutarchus cum Stoicis confligeret, aut omnia, quae ex
Chrysippi libris excerpserat, certo quodam ordine digessisset aut siii-
gulas repugnantias nuUo ordine coacervare satis habuisset. Quae rero
per librum de repugnantiis regnat ratio ut partim in ordinem res
digerantur, partim inordinatae et inconexae relinquantur, eam a sani

scriptoris mente abhorrere iudicamus, qui quidem in tota libri con-


formatione a se ipse pendeat. Quae libri forma ut accuratius intel-

legeretur argumentum per capita esset enarrandum, sed exemplis


rem ostendere sufficiet. Quae igitur inde a cp. 31 usque ad 40 cri-
mina profemntur, exemplum praebent disputationis suo ordine apte
decurrentis: nam 6 tcsqI d-eav Xdyog his capitibus ita examinatur, ut
tres illae divinitatis qualitates, t6 evxoirjrixdv^ t6 cccp&aQtov, t6 fia-

XttQLOv deinceps tractentur. Antecedunt autem theologiam ethica


inde a cp. 1 1, quae tamen haud raro alienis interrumpuntur, ut cp. 23,
24 et cp. 28, 29. Nec non cp. 14, 16 quamquam ad ethica pertinent,
filum interrumpunt; his enim Plato et Aristoteles a Chrysippi repre-
hensionibus defenduntur, quo vinculo res alioqui diversas scriptor

comprehendit. lam cum etiam cp. 24 et 29 eiusdem disputationis


vestigia appareant, quam longius se persecutum esse ipse
alio libro

Plutarchus testatur 1040


(a fihv D ovv
Qrjtiov vjcIq nxdtavog iv
&XXotg yeyQantai XQog avtbv), his autem omissis cetera r6v xeQl
&ya^Giv xai xax&v xal tccqI 0o(pCag xal xaxiag k6yov contineant, duos
fontes a Plutarcho adhibitos esse suspicamur. Neque enim ordinem,
quem ipse instituerat, aliena inserendo turbasse censendus est. Acce-
dit quod, cum altero libro, qui „de communibus notitiis" inscribitur,
eadem fere ethica et theologica Stoicorum placita ita impugnentur,
ut pleraque „repugnantiarum" capita cum „communium noti-
tiarum" capite simili comparari possint, — aliquo
eorum quae additamenta
esse docui in altero libro nec vola nec
vestigium exstat. lam ad
ipsas res a Plutarcho tractatas pergamus. Quo loco hoc statim mo-
Xn PRAEFATIO

iiendam est, tot refutatioDes placitorum Stoicorum, et acumine et


numero insignes, non videri ab ipso Plutarcho proprio Marte com-
positas esse. Num
probabile est Plutarchum, hominem doctum et
assidua antiquorum lectione imbutum, quae a pristinis Stoicorum ad-
erant neglexisse? Utrum probabilius
versariis contra illos disputata
est acutissimas Chrysippi et Antipatri refutationes easque maxime

quae ad verba magis illorum quam ad rem spectant, post couiphira


saecula inventa esse an ab ipsis illorum aequalibus et adversariis
acerrimis? In libro de comm. not. cp. 27 extr. post longiorem dispu-
tationem, quae ad Stoicain n€Ql TsXovg doctrinam pertinet, haec addit
Plutarchus: ccXXa tovxo ^sv d6iv ot %Qoq ^AvxMaxQOv otovxat Xeya-

0d^ai, (lij TTQog rijv aiQ£6iv. Quid igitur? nescitue ipse Plutarcbus
quem philosophum impugnet? Famaue accepit, ad cuiusnam philosophi
doctrinam spectent argumeuta ab ipso excogitata? Patet, ui fallor,
hoc modo uon posse loqui nisi eum, qui argumenta ab aliis tradita
et accepta prodit.

Hinc ad aliam rem eamque gravissimam facilis transitus. Sci-


licet mirum est, quod praeter ipsum Chrysippum uuius fere Antipatri
doctrina compluribus locis spectatur. Nam exceptis primis „repugnan-
tiarum" capitibus ne Zeno quidem et Cleauthes respiciuntur, eorum
qui post Autipatrum fuerunt uuUa omuino mentio occurrit. Quod
quale sit ut accuratius iutellegatur, facit locus imprimis memorabilis
de repugn. cp. 38, ubi Phitarchus verba Antipatri affert ex libro de

diis, quibus omues philosophos diis &(p%^aQ6Cav tribuisse testatur.


Deiu Plutarchus haec verba iufert: ovdEig ovv i6ri rcov ndvrav 6
XQv6L7C:n;og xar' 'JvrCjtarQOV ovdeva yaQ ohrai jtXijv tov jcvQog
a(p%aQrov elvai rav &eG)v. Quibus verbis egregrium acumen inest,
si ab aequale Autipatri coutra Autipatrum et Chrysippura, nuUum
fere si contra sectam Stoicorum dicta snnt. Nam Chrysippus carpi-
tur, quod ea, quae nemiui philosophorum placuisse ipsius discipulus
prodat, docuerit, Antipater carpjtur quod principem scholae suae auc-
torem ueglexerit. Tales igitur cavillationes cum personas, non rem
specteut, ab aequalibus profectas esse consentaneum est.

lam quod antea diximus, argumenta a Plutarcho prolata non po-


tuisse ex ipsius officina prodire, etiam siugulis exemplis probabimus.
Conferendum igitur „comm. notitiarum" cp. 35, quo de igne mundi
semine agitur (rb <S3ceQ(ia nXeov elvai xal [lel^ov rj
rb yevvcafievov i^

avrov) cum personati de incorr. mundi cp. 19 p. 257, 7 sq.


Philonis

Bem., ut intellegatur vetusto argumeuto Plutarchum uti;


nam quae
hoc capite contineutur Peripatetico primi a. Chr. saeculi tribueuda
esse, demonstravi iu Wilamowitzii Quaestionum philologicarum tom. XI.
PRAEKATfO XDI

Conferenda porro ea, quae Cicero ia de natura deorum (l e.


iertio

Clitomachus) ep. 2G— 40


contra providentiam Stoicorum deorum dis-

putat cum iis quae utroque libro Plutarchus exhibet „comm. notitia-

rum" cp. 31 34 „repugnautiarum" cp. 30 37. Nam cum univeraa —
pugnandi ratiu conspirat, tum siuguhv quaedam notari possunt, quae
eundem utriusque commentationis auctorem quasi digito monstrant.
Velut in utroque Plutarchi libro (de comm. not. cp. 33, de repngn.
cp. 31) cum in stultitia summa secundum Stoicos
miseria sit, omnes
fei^e homines stultos, inimo providentia alienum de-
insanos esse a
monstratur. Ei yovv aExa^aXk^iLtvot, ^Xdmeiv i^iXoisv i^i^tti
oi Q^sol

oux Sv dihaivro diad^etvai x^^Qov i] vvv i%oyiev. Cf. Ciccronis

verba cp. 32,79: „Nam si stultitia immortalibus dicitis" et

cp. 28,71 „Quid enim potius hominibus dedissent, si iis nocere vo-
luissent?*^ ——
Porro eonferatur Ciceronis cp, 30 de virtute non a
diis data et de lovis nominibus cum verbis Plutarehi de repugn. cp. 31
EtitSQ ovv t) ^tdiS ete. et comm. not. cp. 32 inde a verbis tl 6h &vai-
Q0V6L usque ad finem capitis.
Plures etiam inter utrumque scriptorem similitudines possim
ostendere; sed quae adhuc
protulimus sufficiunt, ut ceteras quoque
argumentationes non ab ipso Plutarcho inventas esse probetur. „Re-
pugnantiarum" cp. 10 Plutarchus iudicium fert de duobus Chrysippi
libris, quibus ri^v Lvvri^tiav altero impugnaverat, altero defenderat;
ixelvo 8\ aXri^hs oti ^ovlrj^tlg av^ig 6vvtintlv Tfj 6vvrj&tCa ivdt-

iOTtQog yiyovtv iavxov xal xo 6vvxayfia xov 6vvrdy[iaxog fialaxto-


xtQov. Quodsi ipsius Plutarchi hoc esse iudicium opinaris, cf. Cic.
Acad. priora II 27, 87 „ipsum sibi respondentem inferiorem fuisse" et
ibidem 24, 75.
Multa quoque apud Alexandrum inveniuntur cum in quaestioni-
bus ceterisque scriptis minoribus tum in commentariis quae cum Plu-
tarcheis aliquatenus conspirent, ut quaest. I 14 oxi xad"' ovg fuivov
t6 xaXbv ayad-6v i6xLv^ ovdhv ol d^eol rotg dvd^QaTioig 7taQixov6iv

dya&6v cum loco supra raemorato, quaest. I 4 de fato cura „repugn."


ep. 46 et multa quae enuraerare longum est. Cum vero Alexandrum
ex Plutarcho hausisse et per se et propter rationem similitudinis cogi-
tari nequeat, quae ad materiam magis quam ad formara argumenta-

tionum pertinet, immo probabile sit pleraque antiquiorum Peripateti-


corum et Academicorum libris Alexandrum debere, haec quoque
suspicionem nostrara confirmant. Unum etiam Galeni locum addere
libet de Hippocr. et Plat. plac. IV p. 351 Mtt. En ipsa Galeni verba:
IJtQl 6h xov ^i) (pQovxL^tiv xfig XQog iavxbv ivavxioXoyiag avxbv (scil.
xbv XQv6i:t7tov) excov iri uvQia Xiytiv, fi xdxa av xal v6xtQov, ti
XIV PRAKFATIO

lucxQotiQtt;; ixLXafioCfirjv ^xoXrig, els fiCav a&QoC6ai(iL nQay^areCav

anavta^ naQakvnciv lakka fiovav tutv olxsCav tolg vvv jiQOKeiiievotg


(ivfjfU)V€v6Gi. Ni fallor id quod Galenus se postea facturum proraittit,
plane idera est quod feeit Plutarchus in libro de repugnantiis, quem
exceptis primis octo capitibus ad unum Chrysippum pertinere supra
monui. Neque facile adducor ut credam, hanc rem Galenum nuUo
praeter ipsum Chrysippum fonte adhibito tractaturum fuisse. Noverat
sine dubio cum verba illa chartae mandabat, fontem inexhaustum,
unde agros suos irrigari posse sperabat. Sed fontem iUum non puto
fuisse quem nos legimus librum Plutarchi, quippe qui de Stoicorum,
non de Chrysippi repugnantiis inscriptus sit et pauca tautum ex toto
doctrinae orbe coraprehendat ad moralera philosophiae partem plera-

que spectantia. At Galeno eiusmodi fons circuraspiciendus erat, qui


naturalem quoque philosophiae Chrysippeae partem impugnaret.
Ne id quidem neglegendum est quod tot loci Chrysippei iidem
in utroque libro afferuntur. Nam si omnium librorura thesaurura ad
manus habebat, cur ad eosdera seraper locos revolvitur? Pendebat
nimirura a delectu, quera auctor ille vetustus fecerat. Hae fere causae

sunt, cur Plutarchus non ex ipso Chrysippo sua orania hausisse, sed
cura verba Chrysippi tum refutationes apud aliura auctorem invenisse
videatur.
lam ut qualisfons fuerit indagetur, primum de tempore eius
ille

videndum Atque ex eis quae de Antipatro supra disputaviraus


est.

sequitur, ut de aequali illius cogitetur. Quod vero ad sectara aucto-


ris attinet, quin Acaderaicus fuerit dubitari non potest. Nam Acade-
raico Diaduraeno Plutarchus in „cora. notit." personam tribuit refuta-
toris, neque alius sectae patrono tribuere poterat, cum tota refutandi
ratio scepticam magis quam dogmaticara speciera praebeat. Seraper
eniramera adversariorum refutatione scriptor contentus est, nunquam
ad propriorura placitorura deraonstrationem progreditur. Neque rae-
liore exeraplo adumbrari potest, quid Sextus dicat slg akXotQCav vXrjv
i^i^aCveiv xal ixl 6vyxG)Qrj6Si tav iteQoCag doyfiatL^o[ievG)v 7C0L£l6d-aL
tovg Idyovg (adv. math. IX 1). Hanc autem impugnandi rationcm
Cameadis et Clitomachi propriam fuisse Sextus testatur. Carneadera
autera Acaderaicorum longe nobilissimum Antipatri Stoici aequalem
fuisse constat, cuius disputationes litteris raandavit Clitoraachus (Diog.
Laert. IV 10). Hunc igitur a Plutarcho compilatura esse suspicor.
Cui suspicioni favent, quas cum Ciceronis de nat. deorura lib. III
Plutarcho similitudines intercedere dixi. Hunc enim Ciceronis librum
e Clitomacho potissimum haustum esse, comraunis opinio est. Nec
refragatur Peripateticus Philonis personati, immo raagnam arguraen-
PRAEFATIO XV

torum partem, mutatis yidelicet quae miuus apta viderentur, ex altera


schola in alteram transmigrasse arbitror.
lam de altera quaestione videamus, quam cohaerere cum illa
dixeram: quomodo iudicandum sit de tempore et auctore sententiarum
Stoicarum quae a Plutarcho sine nomine afferuntur. Si igitur vera
sunt quae ante disputavimus, valde est verisimile, pleraque omnia
Stoicorum placita quae apud Plutarchum exstant, ad antiquiorem
scholae aetatem esse referenda. Nam quamquam per se fieri potuit,
ut Plutarchus quae ex fonte illo hauserat, ex recentioribus fontibus
atque sua ipsius aequalium Stoicorum notitia amplificaret, multo tamen
probabilius est in omnibus eum a fonte illo pendere. Neqne rerum
ipsarum indoles atque natura huic opinioni refragatur. Ne Diogenis
quidem aut Antipatri multa videntur inesse, quamquam Antipater ali-
quoties spectatur, Panaetii, Hecatonis, Posidonii nullum vestigium
Itaque non multum a vero aberrabit, qui omnia
detegere potui.
Plutarchi de Stoicorum placitis testimonia ad Chrysippeam
philosophiam rettulerit.
Atque eadem fere est eorum natura quae in aliis libris Plutarchus
Stoieorum placita profert. Ita quae in libro ytsQl rov i^<paivofiivov

nQoaa:iov etc. a Phamace


Stoico de luna proferuntur, videntur Chry-

sippea esse. Nam quod Aetius Plac. II 25,5 Posidonium nominat


mixtae ex igne et aere lunae auctorem, hoc nequaquam illam opinionem
probat Posidonio antiquiorem non esse, cum praesertim ipse Aetius
addat: xai ol %kEt6xoL x&v UtalicCav. Quae vero apud Plutarchum
cp. 6 et 8 de partibus mundi in medium locum urgentibus disputan-

tur, Chrysippi esse aliunde constat. Item in libro qui inscribitur


^^egl Tov XQarov ilwxQov'''' quae Stoica insunt Chrysippum redolent,

cum ea quae cp. 9 12 argumenta proferuntur, longiorem praebeaut
(iv ta nQata
eius argumenti explicationem, quod ex ipso Chrysippo
xfbv <pv6ixav ^rjtrjfidtav)adfert idem Plutarchus de repugn. cp. 43.
Haec igitur de Plutarchi Stoicis praefaiida erant, quae quod ad pauca
moralis philosophiae capita maximam partem spectant valde dolen-
dum est.

Unum addam de fonte illo quem a Plutarcho adhibitum putamus.


Nam cum eadem Chrysippi fragmenta, quibus in libro „de repugn."
Chrysippum secum pugnare ostenditur, in libro „de comm. not." usur-
pentur ut a sensu communi Stoicorum philosophiam abhorrere de-
monstretur, uno quidem eodemque fonte in utroque libro Plutarchum
usum esse suspicamur, hunc vero ita conformatum
fuisse, ut eclogae
ex Chrysippi libris ante singulas refutationes separatim proponerentur.
XVm PRAEFATIO

librorum antiquiorura lectione pendeant, plura tamen quae cassa sint


veteris doctriuaememoria. Sed ne illa quidem quae ad priorum tem-
porum exemplaria effingit, iis comparanda sunt, si fidem spectes sin-
ceritatemque, quae acerrimi illi Stoae adversarii, Plutarchus, Galenus,
Alexander nobis suppeditant. Illi enim et Chrysippum maxime im-
pugnaverunt et genuinam illius memoriam sive ipsis verbis aflferendis
sive placitis enarrandis propagaverunt, Seneca vero et iis auctoribus
se addixit, qui inde a Panaetio Stoicam austeritatem mitiorem reddere
et orationis ornamentis condire conabantur, et non tam illorum doc-
trinam enarrare quam ipse illorum copiis adiutus philosophari voluit.
Sunt tamen multa, quae sine excusatione proferre, cum suae aetatis
palato non conveniant, Seneca vereatur atque ea potissimum nos au-
cupati sumus. Facile enim plerumque intelligitur, cum aliena mutua-

tur, neque ei, qui ut Chrysippi vestigia detegat Senecam percurrit,

magnopere verendum est, ne Chrysippo adscribat, quae ipsius Senecae


sunt. Multo magis cavendum est, ne Posidoniana vel Hecatonea re-
cipiamus, quorum permulta fuerunt, qnae ad similitudinem veteris
rationis efficta essent. Hi enim philosophi, cum in paucis ethicorum
locismaximeque in eo qui de officiis est nova excolerent, Posidonius
etiam in psychologia, in astronomia, in meteorologia, longe plurima
tamen Stoae veteris placita defenderunt, partim veteres syllogismos
repetendo, partim similes eorum excudendo. Ea igitur, quae a mediae
Stoae auctoribus ex suae aetatis ingenio proprio Marte excogitata
sunt, facile plerumque a nobis vitari poterant,
ea vero quae ad vete-
rum exempla haud pauca effinxerunt, ab quae ab ipsis tradita
iis

acceperunt raro fit ut discerni possint. Itaque multa ex iis auctori-


bus, qui a Posidonio pendent, ex Seneca, ex Cleomede, ex Achillis

Isagoge in Chrysippeorum syllogen recepi, non quo iutegram illius

doctrinam prodant, sed quod capita a Chrysippo accepta suis inventis


Posidonium excoluisse persuasum habebam. Nam si eis reliquiis

Chrysippi vellemus contenti esse, quae vel nomine adscripto produn-


tur vel ex ipsius libris diligenter exscripta vel epitomata esse pro-
bari possunt, multa quae ad accuratiorem eius cognitionem usui esse

possunt, neglecta iacerent. Immo ea quoque recipienda sunt, quae


Chrysippea alienis permixta produnt, dummodo memoria teneamus,
dubiam esse fidem eorum et auctoritatem. Ac fortasse exsistent, qui
meis excerptis usi quaeque a Chrysippeis secernere valeant,
aliena

Neque enim fieri potest, ut is, qui tantae latitudinis provinciam solus
administret, in singulis ad exactissimam normam
omnia absolvat.
Haec igitur de iis monita sunto, quae e Senecae, Cleomedis, Achillis
libris excerpsi.
PRAEFATIO XIX

De Philoue Alexandrino.
Diyersft ab his et tameu siniilia sunt Philonis Alexandrini Stoica,

quorum permagnum numerum recepi. Philo enim in ea re Senecae


similis est, quod ipse quoque a Posidonio et ceteris mediae Stoae
auctoribus nec non ab Antiocho pendet, ut, si hoc spectes, quae de
illo diximus, ad Philonem quoque pertineant. Cum vero ad sapieutis
Philoneorum maxima pars spectet, quem locum
et insipientis personas
a yetere magis quam a media Stoa excultum esse constat, raro fit ut
dubitemus. Alia tamen eaque Philoneorum propria exsistit dif^cultas,
quod scriptor, nitorem et amplitudinem orationis singulari diligentia
captans, reformidat obsoleta et inusitata Stoicorum vocabula. Unde
fit ut in Philoueis ad rem niagis quam ad verba attendeudum sit,
quae plerumque a genuino squalore seusim deflectuutur. Hoc quo-
que monendum est, saepissime hunc auctorem in uuo eodemque enun-
tiato sua alieuis permiscere. Cum vcro tam manifesta sit Stoicorum

placitorum a propriis Philonis cogitatis discrepantia, ut quivis medio-


criter rei peritus facile ea discernat, ne monere quidem lectorem*)

in singulis necessarium duximus.

De Cicerone.

Pergo ad Ciceronem cuius in philosophicis auctoritatem iu „Epi-


cureis" examiuavit Usener. lu hoc igitur maiore etiam cautioue opus

est, cum ad ipsam Posidouii et Pauaetii aetatem prope accedat ideo-


que a mediae quam vocant Stoae auctoribus totus fere in Stoicis
pendeat. Aliud etiam accedit quod difficultatem augeat. Nam cum
Academici aetatis Cicerouianae (Philouem dico et Autiochum) ipsi
quoque a Stoicis tam multa mutuati sint, ut ex horum libris Stoico-
rum placitorum coguitiouem Cicero haurire potuerit, fieri potest, ut
primum Cicero Academico libro usus esse videatur, deiude Academi-
cum illum mediae Stoae auctore usum esse ostendamus, huuc deni-
que Chrysippo aliquatenus usum esse appareat. Quo fit ut lubrica
via et saepe praerupta per tot medios gradus a Ciceroue ad ipsum
Chrysippum asceudatur. Neque enim facile discerni potest, quibus in
rebus a pristino exemplari primum mediae Stoae auctor, deiude Aca-
demicus, deiude ipse Cicero deflexerit. Exemplum praebet primus

1) Excerpseram olim haec Philonea ex editione Mangeyana; postquam nova


editio, a Leopoldo Cohn et Paulo Wendland curata prodiit, cum hac omnia ez-
cerpta contuli. Sed in eo peccavi, quod editionem ubique Wendlandianam dixi,
cuius primum et quartum volumen a Leop. Cohn, alterum et tertium a Wend-
landio editum est. Cuios erroris veniam peto ab eo viro docto, cuius laudi in-
vitu« obtrectavi.
XX PRAEPATIO

liber de legibus, qui cum ex Antiocho, Stoicorum in plurimis vin-


dice, maximam partem exscriptus sit (vide manifesta Antiochi vestigia
§§ 37. 38 impressa maximeque haec verba § 38 „his onmibus haec
quae dixi probantur" ad totam quae praecessit disputationem relata)
cum Stoicorum de lege et iure placitis accuratissime si rem ipsam

apectes conspirat. Inesse tamen in singulis maximeque in verbis quae


a Stoicis aliena sint, probabile est. lam quonam Stoico auctore An-
tiochus usus sit,
nemo tam audax erit, qui ipso Antiochi libro desti-
tutus extricare conetur. Nam quod res cum Chrysippi de eisdem pla-
citis fragmentis conspirant, nihil fere probat. Potuit sane Antiochus,
ut saepe fecit, ipso Chrysippo uti, potuit eorum qui post illum fue-
runt librum aliquem arcessere. Sed utut haec res se habet, recte me
fecisse arbitror quod in Chrysippeorum coUectionem pleraque huius
libri argumenta receperim. Nam quae paucis fortasse additamentis
aucta, in paucis etiam deflexa, maximam partem Chrysippi esse cer-
tissimum sit, ea non par erat apud me desiderari. De — fontibus
Tusculanarum disputationum libri tertii et quarti in varias

opiniones viri docti discesserunt. De Chrysippo cogitatum est, de Posi-


donio, de Antiocho, de Philone. Neque huius loci est, meam de tota
quaestione sententiam aperire. Sunt tamen in hac quaestione, quae
cum nostro opere tam arte cohaereant, ut fieri non possit, quin rem
paucis perstringamus. Ac primum quidem videamus de libro tertio.
Ubi Hirzelius magnam dedit operam, ut Posidonium a Cicerone non
adhibitum esse demonstraret. Cuius rei mihi quidem certa vestigia
exstare videntur. Hirzelius vero totum librum, ut ceteros quoque,
uni Philoni tribuit. Quod quomodo vir ille doctus persuadere sibi
potuerit, non posset intelligi, nisi omnino in ea esset sententia, sin-

gulos totos libros ex


singulis fere Nam
auctoribus esse derivatos.
si ex uno auctore totus liber descriptus
esset, quomodo explicaretur,

quod tres quaestiones inter se diversae a Cicerone per hunc librum


ita permiscentur, ut quam quoque capite tractet, ipse interdum nescire
videatur? Primam dico, num in sapientem cadat aegritudo, alteram
de natura et causis perturbationum, tertiam de optima consolandi
ratione. Ac primum quidem quaestio instituitur, ut de sapiente
ita

ab aegritudine remoto actum iri iure tuo exspectes. Hoc enim § 12


ad disputandum proponitur, idemque §§ 14 21 Stoicis eisque, ut ego —
quidem puto, Chrysippeis conclusiunculis disceptatur. Dein § 22
initio dicit: „Haec sic dicuntur a Stoicis conchidunturque contortius.
Sed latius aliquanto dicenda sunt et diffusius." Promittit igitur se
de eadem quaestione i. e. de sapiente ab aegritudine remoto latius
disputaturum esse. Sed nequaquam sequentia ad hoc promissum ac-
PEAEFATIO XXI

commodaia suni; immo sapientis plane yidetur obliviBci. Cf. § 23

verba extrema, quibus disputatio de natura et causis affectuum indu-


citur, non ut aegritudinem a sapiente alienam esse probetur, sed ut

„medendi facultas" reperiatur. Itaque secundam quam nos diximus


quaestionem incohare videtur, ut tertiae i. e. consolatoriae pro funda-
mento sit. Tamen ubi § 24, 25 de affectn generaliter deque singulis
speciebus definitiones edidit, Stoicas quidem, sed nec Chrysippeas nec
Posidonianas, in altera parte § 25 et in §§ 26. 27 primam rursus
quaestionem Apparet autem quae hic declamantur magis
tractat.^)

quam disputantur cum definitionibus antecedentium paragraphorum


nullo sententiae vinculo coniuncta esse, ut cuiyis manifestum sit, haec
a Cicerone addita esse, quo fontem, qui de prima illa quaestione
nihil coutinebat,ad illam accommodaret. Quod magis etiam eo confir-
matur, quod inde a § 28 prima quaestio plane neglegitur neque latiora
illa, quae § 22 promiserat, usquam inveniuntur. Tandem § 80 dicit:
„Sed nescio quo pacto ab eo quod erat a te propositum aberravit
oratio. Tu enim de sapiente quaesieras etc." Nos quoque nescimus,
quod ipse Tullius vel nescit vel se nescire simulat, possunms tamen
suspicari, inde hunc longum errorem ortum esse, quod fontem nactus
est a re primitus proposita alienum. In iis vero quae intercedunt

(§ 28

79), altera et tertia quaestio ita inter se permiscentur, ut tum
illam tum hanc tractare videatur. Atque per se quidem valde pro-
babile est, utramque quaestionem in uno eodemque fonte tractatam
esse; nam Chrysippus quoque, priusquam medicinam perturbationibus
admoveret, de causis eorum et natura agendum esse putavit. Sed
oportebat altera absoluta alteram incohari, non, ut Cicero facit, utram-
que simul tractari. Haec igitur, quae apud Ciceronem regnat, utrius-
que quaestionis permixtio ex fontium diversorum usu videtur expli-
canda esse. Accedunt alia. Unde enim tu hoc factum putas, quod
adumbratis § 28 Epicuri et Cyrenaicorum de aegritudinis causa sen-
tentiis primum quidem de Cyrenaica sententia disputat (§ 29 31), —
dein his verbis: „sed est iisdem de rebus quod dici possit subtilius,
si prius Epicuri sententiam
viderimus," ad Epicurum transit, cuius
sententiam § 32 — 51
impugiiat, § 52 denique ad Cyrenaicos reverti-
tur. Quodsi re vera non nisi explicata ante Epicuri sententia de
Cyrenaicis iudicium ferre poterat, cur non statim postquam sententiam
utramque breviter adumbravit, ad Epicurum properat? Itaque hic

1) III Sed cetera alias, nunc aegritudinem, ei poasumus, depellamus.


25
Id enim sitpropositum, quandoquidem cam ta videri tibi in sapientem cadere
dixisti, quod ego nuUo modo existimo e. q. s.
XXn PRAEFATIO

quoque duplicem fontem agnoscere mihi videor. Omnis denique


dubitatio toUetur, si quae de Cyrenaicis est dili-
disputationem
gentius Nam
examinaveris. cum § 52 verbis „omnia videri subita
maiora" concesserit, in necopinato multum inesse momenti ad augen-
dam aegritudinem , § 5G contrarium sentit, cum de necopinatis dicat:
„non id efficiunt, ut ea quae accidunt maiora
videantur; quia re-
centia sunt maiora videntur, non quia repentina." Haec igitur cum
adversis frontibus inter se pugnent, non possunt ad unum fontem
revocari. Unde fit, ut complures fontes Ciceroni praesto fuisse in-
tellegatur.
Sed missam faciamus nunc eam quae de fontibus est quaestionem
cum multo sit intricatior, quam ut hic absolvi queat. Accedamus
ad locum § 28, 29, qui utrum Posidonii sit an Chrysippi a multis
est dubitatum. Relata enim Cyrenaicorum sententia qui „non omni
malo aegritudinem effici censent, sed insperato et necopinato malo",
haec verba adduntur: quidem non mediocre ad aegritu-
„Est id
dinem augendam; videntur enim omnia repentina graviora. Ex hoc
et illa iure laudantur: Ego cum genui tum moriturum scivi etc.

Haec igitur praemeditatio futurorum malorum lenit eorum adventum,


quae venientia longe ante videris." Dein Thesei apud Euripidem in
eandem sententiam dicta Cicero in latinum convertit additque ab
Anaxagora magistro Euripidem hoc accepisse, quem dixisse ferant:

„Sciebam genuisse mortalem." Cum hac igitur disputatione locus


me
confertur Galeni de Hippocr. et Plat. plac. p. 392 M. simillimus (Vol. HI
n. 482). Atque in eo cardo rei vertitur, Posidonione an Chrysippo
Galenus sua debeat. Hoc enim enucleato de Ciceronis quoque fonte
constaret. lam si verba Galeni in libris tradita totumque loci conexum
perpenderis, non poteris ea non ad Posidonium revocare, cum et in
antecedentibus Galenus dixerit Posidonii contra Chrysippum argumenta
seprolaturum esse, et ipsum illud vocabulum jtQoevdr](i£tv (quod apud
Ciceronem „praemeditandi" voce redditur) Posidonii esse testetur
{^ovXerai dh t6 XQosvdrjfielv gfifia tc5 no6H8avCG) etc), et in sequen-
tibus (p. 394) ita ad Chrysippum pergat (xat 6 XQv6Lnno(s (laQrvQst),
ut antecedentia diversi auctoris i. e. Posidonii fuisse appareat. Sed
dubitationes niotae sunt de verbis traditis a Bakio, qui (Posid. rell.

p. 204), ubi de
7tQoevdrj(islv vocabulo agitur, Chrysippi nomen pro
Posidonii rescribere iussit. Causas uon attulit vir doctus neque pos-
sunt afferri, nam verba illa ad Posidonii doctrinam non minus apta
sunt quam ad Chrysippi. Hoc quoque Bakianae coniecturae refragatur,

quod aliam verborum traditorum mutationem necessariam reddit; nam,


ubi in sequentibus ad Chrysippum oratio pergit, pro xccl 6 XQv6Lit:ios
PBAKFATIO XXni

cum Muellero scribendum esset 6 Xq. %a\. Neque duHbus hin muta-
tionibus res absoluta esset, sed p. 392, 13 ante verba xal tprfii grayis la-
cuDa statuenda esset. Vide igitur quanto ea ratio Bakiana praestet, qua
et p. 393,3 Posidonii nomen et p. 394, 9 verba: 7ud 6 XQvaiJtnog reti-

nentur, in uno donique loco p. 302, 13 xai (prj6i di,6xi corruptelae Bedes
agnoscitur. Nam utut de ceteris praeiudicatum erit, hic semper haerebi-
mus. — Sed iam de re quoque agendum est. Cum igitur Chrysippus
novam de anima et de affectibus doctrinam proposuisset, id tamen ege-
rat, ut cum Zenone scholae principe se consentire probaret. Itaque
et generales affectus definitiones, quae a Zenone excusae erant, in suo
libro defendit, et hanc aegritudinis definitionem: 66ia iiQ66<paxog xa-
xov 3taQov6ias^ ipsam quoque Zenoneam (ut probant Galeni verba
p. 391: 6 yovv oQog ovxog 6 Ti\g Xvnrjg^ a6x€Q ovv xal &XI01, noX-
kol xSiv na9Giv vn6 xe Zi^vatvog elQrj^^voi xal XQog xov XQv6Cnnov

yeyQafifisvoi) probaverat. Sed praeter veteres definitiones, quibus in


honorem Zenonis patrocinabatur, ipse suas excudere solebat, ad suam
doctrinam diligcntius expressas. Ipse igitur putavit, non omnis mali
opinionem esse aegritudinem, sed raagni mali vel, quod idem est, mali
quod angore dignum videretur (ig)' a xa&rjxn 6v6xikXa6^ai). Haec
igitur definitionis forma et apud Didymum (Stob. II p. 90, 14 W.) et
apud Andronicum (Kreuttner p. 12, 1) et apud Ciceronem (Tusculan.
IV 7,14, nam de III 11,25 postea videbimus) occurrit. Chrysippeam
esse Posidonii apud Galenum refutationes probant. Cf. p. 392,1: xaC

xoL ovdh xb nQ66<paxov ^XQ^'^ iyx£l6&at xax^ xbv Sqov, elnBQ dXrjd^rj
xd XQv6Cnnov^ xaxd yaQ xfjv yvanrjv a^dxov (laXXov fisydXov xaxov
t} dwnofiovrjxov ?} dxaQXSQrjxov., xad^dnsg avxbg aiad-ev dvofid^eiv, xr)v
Xvnrjv elQrj^d-aL eSsi do^av^ ov nQ66(paxov. Apparet avxov illud et
avxbg non nisi ad Chrysippum referri posse. Cf. etiam p. 369 et 370
maximeque haec Posidonii verba contra Chrysippum pugnantis: ei ydQ
xb (liya^og xav (paivo^iivav dya&avr]
xaxav xlveI xb vofiC^eLV xa^^-
xov xal xaxd d^Cav elvaL naQ^vrav avx&v rj naQayevofiivav ^rjdiva
X6yov nQo6Ce6%aL nsQl xov «AAcjg 8eiv vn avxav xLvrjd^rivaL.
'

Apparet igitur simpliciorem illam definitionem (dd|a nQoatpaxog xa-
xov naQ0v6Cag) non esse propriam Chrysippi, ab ipso inventum, sed
Zenonis. Unde efficitur id agere Posidonium, iit Zenonis definitionem
a Chrysippi doctrina abhorrere comprobet. lUud enim ^jr^xitfgjafoff",

quod definitioni additum sit, non esse ad Chrysippi placita accommo-


datum. Significari hoc additamento res, dum recentes sint, atfectum
movere, ubi inveteraverint vel nullum vel valde exiguum. Hoc autem
non posse expUcari ab eo, qui ipsam opinionem affectum putet: opi-
nionem enim ipso temporis decursu, nisi alia accedant, non mutari.
XXIV PRAEFATIO

Hic eorum exemplo usus est Posidonius, qui longa malorum praeme-
ditatione vim affectuum deminuunt. Neque enim id meditatione effi-
ciunt illi, ut mala non iam mala videantur, sed ut propter longae
cogitationis consuetudinem minore vi animum percellant. Hoc etiam
Chrysippum alio loco concessisse Posidonius ostendit, de causa vero
huius rei nihil certi protulisse (otl dh iv t^ XQOvaj (KddtTstai tce.
nd&rj^ x&v al d6^ai iiiv(06u tov xaxdv ti aitolg yeyovivac xal 6 Xqv-
(fiXTCos
— iittQtvQSl etc). lam igitur reputa, quaeso, utri philosopho
verba apud Galenum p. 392, de quibus ambigimus, aptiora sint,
illa

Chrysippo an Posidonio. Apparet ni fallor ^tfxijtftv et id-i6^6v (his


enim verbis illo loco Galenus utitur) non potuisse a Chrysippo causas
afferri, quibus affectus minuerentur. Consuetudo enim et exercitatio
valent ad perferendam melius miseriam, non valent ad mutandam
opinionem. Itaque nunc puto locum illum Posidonianum esse neque
quidquam mutandum, nisi quod p. 392,13 pro 6i6ti scribendum est
dtd Tfc. Atque iniuria in fragmentorum coUectionem Vol. III n. 482
illum locum me recepisse et in adnotatione Bakianae coniecturae me
adsensum esse fateor. lam ad Ciceronem redeamus, apud quem quae
Cyrenaicorum sententiae adduntur § 28 sq. propter Galenei loci simili-
tudinem ipsa quoque Posidonio tribuenda sunt. Nam quamquam
Hirzelio concedendum est, ex eorundem locorum poeticomm usu per
se non posse eiusdem fontis usum demonstrari, hic tamen plures loci

utrimque ita coniuncti inveniuntur, ut ad eandem rem spectent.



Atque supra iam monui, mirum videri, quod de Cyrenaicorum sen-
tentia duobus locis agitur. lam patet inde hoc factum esse quod
Cicero locum e Posidonio arreptum loco haud idoneo inseruit.
lam in alium locum inquirendum est, ubi iterum Posidonius et
Chrysippus de possessione litigant, § 24, 25 affectuum definitiones.
Atque hoc quidem longiore disputatione non eget, sed per se in-
telligitur, errasse eos, qui definitiones illas ad Posidonium referrent;
adversis enim frontibus cum doctrina Posidoniana pugnant. Magis
videntur ad Chrysippi placitum accommodatae esse. Nam quod pro-

prium est earum, „magni" illud, (quod „boni" vel „mali" notionibus
additur) a Chrysippo usurpatum esse, nostra disputatio probabile red-
didit. Tamen
ex ipso Chrysippo haec non possunt esse descripta.
Nam quod causara affectus in opinione esse eundemque boni aut mali

opinione citari statuitur, alienum est ab eius sententia, qui affectum

ipsum opinionem esse docuit. Ac ne forte tibi fingas ipsum Cice-


ronem indiligenter Graecum exemplum expressisse cf. Didymi defini-
tionem apud Stobaeum 117 p. 90, 14 Xvxrjv 8' alvai avavoXiiv tvxfis
'

dTCBtd^ij I6y^, altiov 8 ai)tris t6 do^d^Biv nQ66(paxov xaxbv naQuvai^


riiA*:KATIO XXV

i<p* ^ xa^tlxti 6v6xikXB6^tti. Falso hic ,^()(5tf9>aro?'*, quod ad d^^nv


apad veteres auctores pertinebat, cam yoce ,,xr(xdv*' conianctuin est.

Sed .hoc leve. Gh^viuB


est, quod opinio illa
qualem ChryRippus aegri-
tudinem descripserat; causa affectus inducitur. Deprehendimus hic
Stoicum quendam recentiorem, qui inter Zenonem et ChryBippum
quaai medium ferire voluit, utriusque definitiones inter se coniungendo.
Idem igitur ad CiceroniB fontem pertinet, qui ubub e«t ChrjBippo,
Bed non accurate eum expreBBit. Metus quidem et aegritudo opiniones
magni mali esse dicuntur; sed hoc e neglegentia magis CiceroniB, quam
ex diverBorum fontium usu esse explicandum videtur. Ea quoque re
a Chryflippo Tullianae definitiones diecrepant, quod ^«'(jdcygjaroff" illud

plane neglegitur; nam quod ad aegritudinis definitionem (,,opinio magni


mali praesentis'^ postea additur: ,,et quidem recens opinio talis mali
ut in eo rectum videatur esse angi'', a fonte Tullii hoc additamentum
alienum esse certum est, siquidem in fonte afPectus non opiniones
esse, sed opinionibus citari dicebantur; qua re illud additumentum
excluditur. Nara opinio, quae causa fuit ipsius afi^ectus, ^recens" dici
non poterat. Cur autem Cicero ea addiderit, facile intelliges, si con-
tuleris §62 sq., quibus haec definitionis pars pro fundamento est. Dla
enim, ut prima § 62 verba comprobant, cum antecedentibus non co-
haerent, opinioni illi (scil. ad officium pertinere, rem aegre ferre)
cum
non sed augendae perturbationis vis tribuatur.
efficiendae Confer
etiam § 28 haec verba: „Atque hoc quidem perspicuura est, tum aegri-
tudinem exsistere, cum quid ita visum sit, ut raagnum quoddam ma-
lura adesse et urgere videatur." Haec enim ad illas definitiones vo-

luptatis et cupiditatis § 24, 25 accomodata sunt, et ex eodem fonte


petita esse videntur, additamenti illius nullum praebent vestigium.
Habemus igitur auctorem, qui iii
magnitudine mali opinati plurimura
momenti posuit eiusderaque vestigia aliis quoque huius libri locis de-

prehendimus. Idera necopinata et subita raaiora videri putavit, quod


in his tempus deficeret de magnitudine recte iudicandi (cf. § 52 „qaod

quanta sint, quae accidunt, considerandi spatium non datur^'). Quod


vero praemeditatione vel simplici temporis decursu perturbatio
vel

minuitur, hoc inde explicavit, quod cogitatione diutunia, sive aiitece-


dat sive insequatur, ad verum de magnitudine mali iudiciura horaines

perveniant. Cf. § 58, 59 ubi haec verba raaxime sunt raemorabilia:

„inteIlecto eo quod rem


continet, malura quod opinatum sit raaximura,
nequaquam tantum, ut vitam beatam possit evertere.'' Patet
esse
hanc doctrinara Posidonianae quara supra adumbraviraus esse contra-
riam. Is enira consuetudinem et exercitationera cuusas attulerat per-
turbationis praemeditatione mitigatae. Hic vero patronus exstitit
XXVI PRAEFATIO

Chrysippi, dam in ipsa opinionis mutatione causam inesse docet. Ea


vero quae § 55 dicuntur: „feriunt enim fortasse gravius; non id effi-
ciunt, ut ea quae accidant maiora videantur'' cum Posidonii doctrina
accurate concinunt, qui in magnitudine mali opinati, ut e Galeno
cognitum habemus, nihil momenti posuit, multum in consueto vel in-
sueto. Magnitudinis enim opinione non mutata homines paulatim
malis assuescere iudicavit. Sed verbis
quae § 58 supra ex-
illis e

scripsimus etiam notam impressam esse puto certi cuiusdam auctoris.


Nam cum idem sit sine dubio, cui Stoicas definitiones § 24, 25 Tul-
lius debet, tamen vitam beatam non omnibus malis carere, sed mino-
rum quorundam malorum participem esse docet. Is igitur fuit, qui
vitam beatam a beatissima distingueret. lam cum initio cap. 25 Anti-
ochus laudetur de re leviore quidem per se, sed cum antecedentibus
tam arte coniuncta, ut divelli nuUo modo queat, nec non in sequen-
tibus paragraphis eiusdem scriptoris vestigia cernantur (cf. § 61: „causa

aegritudinis est enim nulla alia nisi opinio et iudicium magni prae-
;

sentis atque urgentis mali"), Antiochum fuisse Ciceronis fontem pro


certo habeo.lam optirae explicatur, cur in magnitudine mali opinati
tantum momenti ponatur et ex compluribus Chrysippi definitionibus

eae deligantur quae „magni" notionem contineant. Antiochus enim


nequaquam is erat, qui, praeter vitium nuUa mala esse ratus, ita

aegritudinem posset sanare, ut mali opinionem maerentis animo totam


evelleret; immo parva esse, quae maxima visa sint, haec est ad illius
placita aptissima consolandi ratio.

Neque ex his inteUectis ad
nostram Chrysippeorum coUectionem multum utilitatis redundat; tamen
fieri non
poterat, quin in fontes Ubri tertii inquireremus, ut inteUege-
retur ab Antiocho Ciceronem ea accepisse, quae in hoc Ubro ad Chry-

sippi doctrinam proxime accedunt.


Pauciora sunt quae de libro quarto Tusculanarum disputa-
turus sim. Aegre quod iterum cum HirzeUo, cui permulta me
fero
debere confiteor, Utigandum est. Neque enim persuasit mihi vir doc-
tissimus, ex uno fonte, quae hoc Ubro continentur, posse derivari.
Immo quod § 10 Pythagorae et Platonis de anima rationem se pro-
bare simulat, sequentibus vero capitibus definitiones profert Stoicorum,
ex Chrysippea philosophia arcessitas, quae cum iUa ratione aperte

pugnent, certissimum duco fontium diversitatis indicium. Neque


dis-

putatio Ula, qua Peripateticorum mediocritates impugnantur (§ 38 sq.),

eum decent philosophum, qui omnes aflfectus falsis opinionibus nasci


docuit. Immo hunc longe aUa decebat disputandi ratio, ut scUicet
opinionis mediocritatemnon posse cogitari ostenderet: opinionem enim
aut veram esse aut falsam, absurde cogitari de opinione vel medio-
PBAEFATIO XXVII

criter velniagnopere falsa. Atqui huius rationis, quae illum defini-


tionum auctorem unice decebat, nuUum exstat vestigium; immo a
Zenonis definitionibus solis proficiscitur, ut motus animi nimis conci-
tati semper modum excedere comprobet. Itaque definitiones et parti-
tiones —
§§ 11 33 suum habent et proprium fonteni, quod ipse Cicero
videtur significare, cum „vela et cursum" sequentis disputationis distin-

guit a ^scrupulosis cotibus^' antecedentium capitum. Neque hoc mihi


persuasit Hirzelius, quod librum quartum cum tertio tam arte con-
ionctum putat, ut idem utriusque fons fuisse censendus sit. Nam in
tertio libro multus est de „magnitudine" boni vel mali opinati, sine

qua perturbationem (aegritudinem) non posse cieri iudicat, a quarto


libro haec opinio aliena est. Definitiones igitur perturbationum, quae
in tertio et quarto libro proponuntur, non possunt esse eiusdem aucto-
ris. lam cum in quarto libro altera quidem pars, qua de Peripateti-
corum agitur mediocritatibus et de curatione perturbationum, paucis ex-
ceptis a Chrjsippo aliena sit, de fonte illius partis hic quaerere nolo,
de priore parte §§ 11 —
33 nonnuUa addenda sunt. Ac primum quidem
cum Hirzelio ea in re me consentire gaudeo, quod a Posidonio haec
capita abiudicavit. Eadem videlicet argumenta, quae tertii libri deti-

nitiones ad Posidonium revocari non sinunt, hic quoque valent. Nonne


igitur ipsum Chrysippum putandus est Tullius arcessivisse, cuius pla-
citis pleraeque sententiae congruae sunt? At sunt quae vehementer
hanc coniecturam dissuadeant. Nam et omnino TuUium a Chrjsippi
lectione alienum fuisse puto propter orationis squalorem et intricatam
sententiamm difficultatem, et inveniuntur in illis capitibus quae com-
plurium Stoicorum placita respecta esse ostendant. Cf. § 23 „nimium
operae consumitur a Stoicis, maxime a Chrysippo" et § 30 „quam
alii ipsam temperantiam dicunt esse, alii
obtemperantem temperantiae
praeceptis." Accedit, quod quae de morbis animi et aegrotationi-
ea,
bus §§ 23 — 32 disputantur, vix possunt ex uno scriptore excerpta
esse. Nam quae § 23 incohatur, mox ut minime necessaria omittitur
corporis et animi comparatio, eadem cp. 12 in.(§ 27) iterum, cp. 13 in
(§ 28) tertium quasi de novo instituitur. Alia enim ratione cp. 12,
alia cp.13 aegrotationis notio explicatur. Itaque, quamquam insunt,
quae sine dubio Chrysippea sint, omuia ex solo Chrysippo a Tullio
excerpta esse non puto.
Quid igitur de tota disputatione iudicandum? Scio multis eam
placuisse coniecturam, qua e compendio triviali haec sumpta esse
suspicantur, cui magnopere favet Didymei et Laertiani compendii simi-
litudo, repugnat in explicandis „morbi et aegrotationis" notionibus

Bcriptoris ubertas. Talia enim a compendio aliena sunt. Mihi autem


XXVm PRAEFATIO

hoc maxime arridet, ut


epitomam Stoicae perturbationum doctrinae
in ipsius Tullii usum confectam esBe sumam, quae ad Chrysippi ma-
iime placita se adplicuerit. Nam praeter cetera haec quoque verba
Chrysippi nos admonent (§ 33 in): „Habe8 ea, quae de perturbationi-
bus enucleate disputant Stoici: quae logica appellant, quia disserun-
tur subtilius." Atqui Chrysippi tres primi de perturbationibus .libri
hoc ipso nomine ra Xoyixd comprehendebantur et a consolatorio
(d'£QansvTix& vel '^d^ixw) libro discernebantur. Valde igitur probabile
est eum, qui Ciceroni commentariolum paravit, e Chrysippi titulo

hanc locutionem transtulisse. —


Ut igitur paucis comprehendam, quae
de hac Ciceronis disputatione iudico: non sine fructu est ad cognos-
cendam Chrysippi doctrinam, ita tamen ut a noviciis additamentis
cavendum sit.
Veniamus ad tertium librum „de finibus bonorum et ma-
lorum," quo Cicero Catonem inducit non solum eum locum qui de
finibus est, sed totam fere moralem Stoicorum doctrinam per capita
enarrantem. Nam quamquam concedendum est, deesse complures lo-
cos — e.
gr. de perturbationibus non nisi in transcursu § 35 agitur
— tamen si liber aliquis jcsqI rsXovg pro fonte habendus esset (quae
est Hirzelii opinio),quae de singulis officiis fusius disputantur vix
possent ad hunc librum referri. Ac mihi quidem TuUius ea Stoico-
rum moralia placita videtur complecti voluisse, quae e finis i. e. summi
boni constitutione penderent, in ipsa vero disputatione non satis quod
voluerat perfecisse, cum quaedam accuratius tractaret, quae cum illa
nullam fere haberent necessitudiuem, ut illa de coniunctione homi-
num, de amore, de Cynicorum ratione, de amicitia, de iure placita.
Hoc optime explicatur,
igitur si fontem plura complexum esse poni-
mus, quam quae ad Ciceronis propositum pertinerent, ipsum vero
Ciceronem in delectu rerum errasse. Apparet autem eam fuisse illius

fontis indolem, ut certum quendam ordinem servaret, quem Cicero se-


cutuB est. Nam ex fonte ordinem sententiarum se transtulisse ipse
Cicero significat, quod Madvigius et Hirzelius animadverterunt. Id
vero per se non satis apparet, num fons ille philosophi liber fuerit

qui ipse in verum inquireret an doxographi qui aliorum scntentias in


compendium redigeret. Quod ex iis maxime locis diiudicandum est,
ubi complurium Stoicorum discrepantes sententiae respiciuntur, nec
non ex iis, quibus unum quendam
certum auctorem exprimere vide-
et

tur. Ex prioris autem generis locis maxime memorabilis est § 68:


„Cynicorum autem rationem atque vitam alii cadere in sapientem di-
cunt, siquis eiusmodi forte casus inciderit, ut id faciendum sit: alii

nullo modo." Vide scriptorem scholae dissensum doxographorum


PRAEFATIO yiXlX

more notantem, ipsum iudicio abstinentem. Alter locus ezstat § 57,


ubi Chrjsippum et Diogenem bonam famam propter utilitatem, eoi

qui poBtea fuerint, cum Cameadem Bustinere non possent, propter se


ipsam praepositam et sumendam putavisse narratur Priori opinioni
additur apud Ciceronem: ^^quibus ego vehementer assentior," quani
assensionem num ex fonte transtulerit, ambigimus. Atqui attenden-
dum est, nullam eius causam proferri, posteriorem vero sententiani

aliquanto diligentius adumbrari et argumentis illustrari. Mirum quo-


que, quod statim priori Bententiae assensionis significatio adnectitur,
posterior refutatione caret. Probabile igitur ipsum hic Ciceronem
assensum suum significasse, fontem notare dissensioncm satis habuisse.
Item in tertio loco § 17 „In principiis autem naturalibus plerique
Stoici non putant esse voluptatem ponendam/' quae adnectitur assen-
sionis significatiO; eam a Cicerone profectam puto, cum causa assen-
sionis: ,^e si voluptatem natura posuisse in iis rebus videatur, quae

primae appetuntur, multa turpia sequantur," parum subtiliter adum-


brata sit. Ubi vero cum certorum philosophorum placitis aliunde
notis Ciceronis sententiae congruunt, tum Chrysippum, tum Diogenem,
tum Antipatrum sequuntur, ut auctor ille delectum fecisse ex anti-
quiorum placitis, non ipse sui ingenii viribus fretus in verum inquisi-
visse videatur. Cum his indiciis etiam illud concinit, quod referendi
magis quam disputandi forma multis locis conspicua est, quamquam
Catonem utpote Stoicum disputatione potius uti decebat. Unde fontis
auctorem item narravisse, non disputavisse probabile redditur. Quae
omnia, cum Madvigii et Hirzelii disputationibus hic liber satis illustra-

tus sit, breviter monere satis habeo. Puto igitur, ut tandem ad fineni

veniam, totam libri tertii conformationem non favere ei coniecturae,


qua e clari cuiusdam philosophi libro excerptus esse creditur. Nam
si e.
gr. esset, aliquid saltem ex propriis Heca-
ex Hecatone derivatus
tonis placitis conspicuum esset, cuius generis nihil protulit Hii^zelius.
Cura vero de Chrysippo, de Diogene, de Antipatro, de Panaetio, de
Posidonio non posse

cogitari ipse Hirzelius ita ut nihil contra dici

possit demonstraverit, epitoma ex complurium philosophorum scriptis


conflata hic quoque TuUium usum esse persuasum habeo. Sed utut
haec res se habet — nam brevius quaestionem tractavimus quam ut
onmes dubitationes profligarentur —
quod ad nostrum propositum
gravissimi momenti est, etiamsi de persona auctoris dubitetur, satis
intelligitur: doctrinam Chrysippi totius disputationis quasi fundamen-
tum esse, singula vero placita e Diogene quaedam et Antipatro ar-
cessita. His igitur omissis ea tantum, quae aliis testimoniis Chrysippea
esse constaret, in fragmentorum coUectionem erant recipienda.
XXX PRAKFATIO

lam de pauca habeo quae addaui', nullius


ceteris libris Tullianis

enim a Chrysippus auctor habetur. Ac „de natura


viris doctis ipse

deorum" librum alterum cum ex Posidonio, tum ex libro quodam


selectasprincipum Stoicorum sententias continente conflatum esse,
plane mihi persuasit Usener (Epicureorum praef. p. LXVIIsq,). Quae
vero priori „de divinatione" libro Posidonii insunt, eoruni ma-

gnam partem iam in Chrysippi libris exstitisse probabile est. Ita

enim Posidonius in hac doctrina videtur versatus esse, ut quae a pri-


oribus philosophis, a Chrysippo, a Diogene, ab Antipatro de divina-
tione cum disputata tum coUecta erant, coniuncta proderet magis
quam novis placitis augeret. Inde magnus Posidoniani operis libro-
rum numerus explicatur, inde quae § G ex praefatione sine dubio
Posidonii sumpta Tullius narrat, inde frequens antiquiorum apud Cice-
ronem memoria. Recepi autem in Chrysippeorum numerum locuni
quendam Origenis IV p. 569 Delarue) propter simili-
(contra Celsum
tudinem non quo per se consensus ille Chry-
loci Tulliani I 52, 120;

sippeam originem probaret, sed quod Origenem saepe ad ipsum Chry-


sippum in Stoicis se adplicuisse sciebam nec non ipsa res, quae ipsam
quasi summam doctrinae attingebat, Chrysippo digna videbatur.

I)e Diogene Laertio et Ario Didymo.


luter ceteros fontes, quibus Stoicae doctrinae notitia ad nos per-

venit, Laertii in Zenonis vita enarratio et Didymi apud Stobaeum eo

praecipuum sibi locum vindicant, quod altera totam moralem, altera


etiam logicam et physicam philosophiae partem complectuntur, Laer-
tius etiam frequenti Stoicorum auctorum librorumque memoria insignis

est. Cum vero ad generalem Stoicorum doctrinam cognoscendam


ambo utilissimi ad
quosnam auctores singula placita redeant,
sint,
difficillimum est diiudicatu in
Didymo, qui perpaucis pro amplitudine
operis locis auctorum nomina addidit, neque multo facilius in Diogene,

quamvis scateat nominum copia. lam cum nostrum sit extricare,


quaenam ex tanta placitorum multitudine ad Chrysippum probabiliter
referantur, quaerendum est de utriusque fontis cum universa indole
ac natura, tum tempore et origine. Atque utrumque simul in iudi-
cium vocari ipsa res postulat, cum tanta sit et generis et singularum

rerum similitudo.
Neque a ceterorum, qui hisce de rebus sententias
tulerunt, virorum doctorum opinionibus exordium capere libet; statim
ipsam rem aggrediamur. Diogenes igitur absoluta § 38 Zenonis disci-
pulorum enumeratione ad placitorum enarrationem pergit non ipsius

Zenonis, sed ut ipse dicit xoLvfj ndvtcav rav ZVcjlxwv. lam cum in
fine primi capitis ad ceteros praeter Zenonem Stoicos transitum fac-
PRAEFATIO XXXI

turuB his verbJB utatur: & di rivt; k\ avxCiV divivix^ri^av^ taxt, tddi^
ea placita videtur tractare voluisse, quae omnium Stoicorum eBsent

communia. Praemittitur autem §§ 39 41 med. de partium pbiloBo-
pbiae numero et ordine disputatio, (}ua discrepantiae quoque singulo-
rum auctonim diligenter notantur. Sed offendit verborum: 'O dh
KXeav^g —
d>g Zr^vfav 6 TuQOtvg locus, quae tam perverse coUo-
oata sunt, ut illud xov k6yov vix possit intellegi. Refertur videlicet
ad prima totius disputationis verba: xQm.(Qfi <pa6iv flvai xbv i(axu
<piXo6o(pluv Xoyov. Apparet igitur baec duo enuntiata post § 30 in-
serenda fuisse. Quae vero causa fuerit ordinis turbati, nonduni

tempus est quaerendi. Praeterea mirum est, eos qui permixtae par-
ticularum traditioni primos memorari, deinde per
patrocinati erant,
ttkkoi ds eos qui certum quendam ordinem commendaverant, iis op-

poni. Neque euim credibile est, exstitisse philosopbos, qui ita omnia
permiscerent, ut nuUum partium ordinem servarent. Sed eo sensu
permistio illa accipienda esse, quo Cbrysippus iv ta jieQl
videtur

X6yov XQ^I^^^S ov xad-' utcu^ atpexxiov s6xl t&v aXXav ta tijv


diiit:

Xoyixijv dvaXafi^uvovtL jtpcStT/v, dXXd xdxsCvmv fi£XttXr}nxs'ov xttxd xo


did^fisvovjidemque Zeno Tarsensis, Chrysippi discipulus, voluit cum
pbilosophiae ipsius, non tov xatd (piXo6o(piav Xoyov tres illas partes
esse autumaret. Sed etiamsi fuerunt, qui nuUo ordine uterentur, ii
post ceteros erant commemorandi.

Sequitur § 41 med. 48 breviuscula de logica parte expositio, in
partitione et gravissimarum notionum definitione subsistens. Plura
deinde a media § 46 de dialectica virtute eiusque speciebus deque
utilitate artis dialecticae disputantur. His absolutis sequuntur no-
tissima de Diocle Magnete, quibus generali capitum expositioni
illa

specialem de logica tractatum se addere eumque ex Dioclis sxidQOfif}


tav (piXo66(p(ov se exscribere ipse Laertius testatur. Quae igitur e
Diocle exscripta esse ipsius Laertii testimonio constat, nunc missa
faciamus, hoc unum videamus, quem ad finem Dioclis verba pertineant.

Neque difficile est intellectu § 82 extr. verbis iv 'P6da Dioclea finiri,

quae vero § 83 continentur, non iam Dioclis esse, sed eiusdem fontis,
unde capita logica antea Laertius excerpserat. Nam verba: Tva (la-
Xi6ta xQutvv(o6i, dittXsxtixbv (i6vov slvui tbv 6o(p6v etc. proxime ac-
cedunt ad illam de dialectica virtute et utilitate artis dialecticae dispu-
tationem, cui capitum auctor tantum raomenti tribuit, ut solam fere
pluribus adumbraret, quaque ad ceterarum partium enarrationem tran-
situm sibi videtur paravisse. Itaque § 83 Laertium omisso Diocle ad
priorem fontem redire iudico.
Quod explicari non potest, nisi eam quoque, quae § 84 orditur
XXXIV PRAEFATIO

corum videtur commmiis faisse, cum


apud Aetium occurrat (I 16, 1
et

ubi lemma apud Didymum (fr. 19 Diels) et apud Philonem


excidit) et

(de mundi opificio p. 58. Miiller). Quin etiam ad Peripateticos trans-


migravit (Didymi fr. 5 Diels). Non igitur nisi casu fieri potuit, ut
ad unum ApoUodorum praeter ceteros gravioresque auctores relegare-
mur. Atque frequentes sunt huius generis loci, quibus qui nominan-
tur placitorum neque soli sunt neque potissimi auctores. Quales
etiam § 138 exstant mundi definitiones, laudato uno Posidonio iv tfj
(i£tso3QoXoytxfj 6tOLXELG)6£L^ cum ad verbum conspirent Chrysippi
de-

finitiones a Didymo servatae (fr. 31 Diels). Atque hoc quidem loco


cum definitiones ad Posidonium relatae verbis „rj ms q)rj6L Iloeeida}-
vtog" alii definitioni adnectantur, si ceteris fontibus destituti essemus,

Posidonii eas proprias fuisse profecto arbitraremur. Non multum pro-


ficimus verbis § 135, ubi ad definitionem superficiei (tij? inLcpavsLag)
additur: tavti^v ds 6 IIoesLdavLog iv tQCtcp xeqI ^steaQOv xal xat'
ijtCvoLav xal xad'^ v7c60ta6Lv dnoXsLnsi, quamquam mirum est hanc
propriam Posidonii atque a communi Stoicorum opinione discrepantem
sententiam referri (cum praesertim merae definitiones et antecedant
et sequantur) non referri generalem i. e. Chrysippeam doctrinam. Quod
facile explicari potest, si Posidonii locum ex alio fonte insertum esse

putamus.
Tandem ad locum pervenio maxime memorabilem quemque praeter
ceteros meae sententiae favere arbitror § 138 extr. et 139. Docetur
mundum providentia et ratione gubemari (xad^d <prj6L XQv6Lxnog iv
totg tcsqI JtQovoCag xal IIo^sLdavLog iv tQL6xaLdsxdtG) nsQl d^scov

et —possumus addere

omnes omnium Stoicorum libri) quod quo-
modo fiat accuratius exponitur. Comparatio igitur Stoicorum more
instituitur inter hominem, qui quasi parvus mundus
mundum et est.

In homine enim anima per totum corpus viget, ita tamen ut ad di-

versas corporis partes diverso et integritatis et intentionis gradu per-


tineat: dt' rav cag s^Lg xsxcaQrjxsv, cag dLcc t&v 66t&v xai t&v
ybkv yccQ

vsvQOV Sl' av ds ag vovg, ag dLcc tov ijys^ovLxov. Intercidit igitur

sive Laertii sive librariorum culpa medius ille intentionis gradus, quem
naturam nominabant et
ipsum quoque quibusdam humani corporis
in
inesse Stoici putabant. lam
partibus, ut in crinibus et unguibus,
eosdem gradus in deo quoque esse totum mundum permeante scriptor
ostendere instituit. Incipit igitur, inverso priore ordine, a princi-

pali quae dicitur parte: ovta drj xal tbv oXov x66(iov, ^&ov ovta xal

s^iil^vxov xal XoyLx6v^ sx^tv rjysiiovLxbv (ihv tbv alQ^SQa f o{v) xal

TCQcbtov d-sbv Xsyov6Lv, {tbv avtbv ds) al^Q^rjtLxag a67CSQ xsx^QV^^vaL


dLcc tav iv ccsql xal Slcc tav ^coav ccxdvtatv xai {(pv6LXG>g dtd tatv)
PRAE*'ATIO XXXV

<pvrS>v' di& dh tilg yfjg a^lig xa»' i^iv. Cf. Vol. II n. G34. Addidi
ancis inclusa quae explendae sententiae causa Sed necessaria duxi.
haec nihil fere ad rem. Non solam addidi quaedam, sed etiam omisi,
quo loco crucis signum adpinxi. Omisi amplum laudationum acer-
vum, qui ubi in libris editionibusque legitur planum et simplicem
sententiae decursum miro modo perturbat. Quod cum ex iis qni
diligenter Laertium legerint, neminem fugisse putem, pluribus pro-
bare supersedeo. Non tam certum habeo, de explicanda re idem
sensisse omnes, quod ipse sentio. Ipsam yidelicet compilatoris manum

deprehendisse mihi yideor; qui cum laudationes scriptorum margini

adscriptas scribae tradidisset, ille alieno loco eas inseruit, unde ac-
cidit ut pro bv xal jtQ&tov d^abv Ityovffiv, quod ad ipsum aethera
primitus referebatur, 8 illud in textum reciperetur, quod nunc ad
tb xad-aQatSQOv tov alQ-SQog referri videtur. Atqui upparet non
potuisse Stoicorum universorura (X^yov6i) de primo deo opinionem
cum singulari illa Chrysippi locutione (t6 xad-agcoteQov tov aid^iQog)
copulari, sed cum iis fuisse
coniungendam, quae de universis Stoicis
antea relata erant. Neque ad sequentem infinitivum xexoQrjxBvai
subiectum esse potest t6 xa&aQatsQov tov ald^iQog, cum in sola
principali parte mundi, ubi nulli crassiori materiae permixtus
sit aetheris substantia. non purissima aetheris
exstat, pura
omnia permanat,
sed ipse aether — Ergo
Hic igitur locus
pars,
luculentissime

probat, quam non arta necessitudo inter ipsam placitorum enarra-


tionem atque scriptorum librorumque laudationes intercedat neque
fieri potuisse, quod nonnullos viros doctos opinari video, ut tale com-
pendium ex ipsis philosophorum libris consarcinaretur. Atque nostro
iure quod in hoc loco manifestum est, ad totam Laertianae enarratio-
nis originera referemus.
lam huic loco addam alium § 156, 157 cui ipsi quoque multum
tribuo:

§ 156 ^oxel dh avtotg tijv § 157 Zr'iv(ov dh 6 Kitisvg xal

(i6v <pv6iv tlvai jcvQ tsxvixdv, 6dc5 'AvtCnatQog sv


tcsqI li^vxfigtolg
^adC^ov slgysvs6iv^ o:csq s6tl xal Uo^scdaviog xvsviia sv&SQ[i,ov
nvsvfia nvQosLdhg xal tsxvosidsg' slvac f^v i/vxrlv tovtoj yaQ iifiag
t^v dh ilrvxriv (<pv6Lv) al6d^rjtixijv. slvai iii3Cv6ovg xal vnb tovtov
tavrrjv ds slvav tb 6v(itpvsg rjfitv xivsl6d-at. KXsdv^rjg fihv ovv nd6ag
xpsviia' dib xal 6Cl>[ia slvai xa\ STCidiafisvsiv (isxQc tfjg ix7tvQG)6SGig,
lista ^dvutov iTCifiivstV (p&aQtriv XQv6mxog ds tag t&v 6o(paiv /*d-
8s slvai' tr^v ds tav oXcov atp&aQ- VOiV.

Tov, ^ff t^^QV ^^*'"* T«S ^v ^otg ^iboig.


luxta posui, quae apud Laertium deinceps posita sunt, quo faci-
XXXVI PRAEFATIO

quae ratio inter haec duo enarrationis capita inter-


lius intellegatur,

cedat. Quae enim in sinistra parte paginae coUocavi, generalem Stoi-


corum doctrinam ita ut nihU desideretur, ahsolvunt, quae in dextra
parte, non sohim discrepantias singulorum a generali doctrina conti-
nent, sed etiam eadem placita, quae illic sectae tribuuntur, ad singu-
los auctores revocant. Nam avevfia TCVQoeidag plane idem est quod
nvsvfia svdsQ^ov, quia ignis artificiosus a calore non differt. Quodsi
ex ipsis auctorum, qui nominatim afferuntur, libris compendium ex-
cerptum esset, primum quidem de substantia animae et generalis doc-
trina et singulorum opiniones adumbrarentur, deinde de immortalitate
eodem ordine ageretur.
lam vero ceteras quoque physicae partis laudationes singillatim
pertractare non necessarium duco, cum ea quae adhuc protulimus
satis superque rem illustrent.

Neque mirum est alios exstare locos, ubi melius placita cum lau-
dationibus in unum coaluerunt. Mirum potius esset, si multis locis

compilatoris manus tam manifesto deprehenderetur.


Sed quaerendum est diligentius de duorum illorum fontium na-
tura. Atque nomina quidem auctorum librorumque ab eo, qui haec
tam sinistre consarcinavit, non ex ipsa philosophorum lectione petita
esse iudico, sed ex eclogarum, quales tunc temporis per-
collectione
multae fuerunt. Eclogas philosophorum dogmaticorum ab Academicis
in scholae disputationibus adhibitas esse et a Tullio in lib. II de nat.
deor. in usum vocatas probabile reddidit Useneri disputatio Epicureo-
rum LXVII, similes ab ipsis Stoicis esse adhibitas persuasum
praef. p.
habeo. Nam eorum quoque usui provideri oportebat, qui cum mediam
inter vulgi inscitiam et doctorum diligentiam viam sequerentur neque

compendiorum exilitate contenti essent neque tot voluminum lectioni


vacarent. Eiusmodi igitur hominibus apta erat Didymi epitome, quam
ex Eusebii praep. evang. lib. XV cognitam habemus cuiusque quam-
vis exilia frustula ad nos pervenerint, tota ratio etiam hodie agnosci-
tur. Patet enim Didymum et universam sectae doctrinam et singulos

auctores spectasse, cum in unoquoque placito a generali doctrina pro-


fectus, quam ipsam quoque nonnunquam gravissimorum auctorum
verbis propriis illustrabat, inde ad propria cuiusque philosophi placita
et discrepantias descenderet, quae tum referendo tum excerpendo ad-
umbrabat. Itaque hic quoque eclogarum libro videtur usus esse.

Neque repugnabo si Arium utpote philosophum


quis ipsis veterum
auctorum libris aliquatenus imbutum fuisse putaverit. Certissimum
vero duco eclogas, quales in epitoma sua tradidit, iam ante eius aeta-
tem exstitisse; quod non tam certis vestigiis quam tota Posidonianae
PRAEFATIO XXXVII

aetatis indole probatur.Notum est, ex fragmentis Posidonii multa


spectare ad superiorum temporum Stoicos, ad Zenonem, Chrjsippum,
Aristonem, Antipatrum; atque videtnr plerumque Posidonius in libris
suis a diiudicandis priorum philosophorum litibuB exordium cepisse,
quippe qui non tam nova placita inyeniendo, quam pristina prudenter
deligendo atque nova ratione in unum coniungendo laudem mereret.
Eclecticus ille fuit non solum in alienis, sed etiam in Stoicis. Hanc
igitur aetatem, quae quasi summam e superiorum saeculorum cogita-
tionibus efficere sibi videbatur, apprime decet doxographica diligentia.

Itaque quod de Academia contendit Usener, scil. non potuisse scho-


lam sententiarum apparatu carere e dogmaticorum libris selectarum,
hoc ad ipsam Stoam transferre non dubito. Non poterat profecto
Posidonius cum discipulis eclectice philosophari, nisi manibus tene-
bant gravissimas gravissimorum Stoicorum sententias, ex ipsonim
libris congestas. Atque auctorum nomina quae in Didymi excerptis
et in Laertianis apparent, hanc ipsam aetatem quasi commonstrant.

Nam quamquam Antipater Tyrius nominatur, Posidonio ille quidem


aliquanto minor natu, frequentissimum tamen per totam Laertii enar-
rationem Posidonii nomen eminet, ut facile intellegatur, Chrysippum
et Posidonium auctori sumraos fuisse Stoicoram. Indices igitur ta-
lium eclogarum exili compeudio Laertius vel auctor eius inseruit,
interdum argumenta quoque sententiarum et discrepantias philosopho-
rum ex eodem libro enotavit.
Adhuc physicae tantum parti operam dedimus, iam ceterae quo-

que partes sunt examinandae. Itaque paucis moneo, quas de § 39 41 —


supra movimus dubitationes, eadem coniectura posse solvi, qua in
physicis usi sumus. Nam perversa eorum, quae de Cleanthe et Ze-
none Tarsensi narrantur, coUocatio vix alia ratione poterit explicari,
quam diversorum excerptorum coniunctione. Quod vero ad logica
Dioclea attinet, facile intellegitur, eas quae in hac parte occurrunt

scriptorum laudationes bene se habere et vacare iis offensionibus, quas


in physica parte deteximus, praeter eas quae § 54 proferimtur de norma
iudicii auctorum dissensiones. Hoc vmo enim loco ridiculum illud

<pa6l
— xad^d tprjai invenitur. Puto igitur verba inde a xad^d
q)r]6t usque
ad t&v xad^dXov pro scholio Laertii esse habenda in Dioclis contex-
tum inculcato. Nam per totum Dioclis tractatum constanter pro illo
xada legimus d}g. Neque ullo loco praeter hunc apud Dioclem Boethi
dissensiones notantur, quarum in physica parte frequens memoria est.
Accedit quod verba, quibus altera Chrysippi formula inducitur, dia-
(psgdfievog «Qog avtdv, eorum similia sunt, quae § 138 exstant: 6
[livToi XQv6innog diatpoQareQov ndXiv etc. et verba quibus Boethi
XXXVITI PRAEFATIO

singulare de norma iudicii placitum sententiae communi adnectitur:


6 [ihv yccQ Boi^d^og eandem compilatoris manum produnt, quae § 149

scripsit: 6 fihv yccQ Ilavttitiog etc. Hunc autem in forma locutionis


consensum eo graviorem esse quo longius in ceteris Dioclis
arbitror,
ratio a morali et physica parte distat.^)Quae cum exemplum prae-
beat probae et sanae scriptorum laudandorum consuetudinis, eo magis

perspicua fit ceterarum partium in hac quidem re pravitas.


lam ad partem moralem pergamus, cui ultimus disputationis locus
ea de causa reservandus erat, quod propter artam necessitudinem, quae
huic parti cum epitoma Didymi intercedit, hanc una cum illa trac-
tari oportebat. Primum igitur quaeramus, num illa, quam in ceteris

observavimus, auctores appellandi ratio ad hanc quoque partem perti-


neat. Neque multos locos tractare oportebit, si quidem suppetunt,
quae omni dubitationeexempta sint. Inquiramus igitur in§ 102,
cuius initio enumerantur bona, mala, indifferentia. Indifferentium

porro duo genera distinguuntur. Ab altera parte stant ^ca?^, vyteta,


rjdov^^ xccXXog etc. ab altera d^dvatog, v60og, novog^ al^xog. Huic enu-
merationi statim auctores adnectuntur {xaO^d tptjaiv 'Exdtcav iv i^ddfic)

xsqI tiXovg xal l^jiolXodcDQog iv tfj yj&ix^ xal XQv6Lytnog), deinde


sequuntur haec verba: ^i} yccQ elvai tavta dyaQ-d, dXX' adidcpoQtt Xttt'
sldog jtQoriy^iva et duo huius placiti argumenta. Duae in hisce res
animadvertendae sunt, altera quod verba: (irj yccQ elvtti etc. nec non
duae illae, quae subsequuntur, argumentationes cum mentione scripto-
rum ita cohaerent, ut ex eodem utique fonte derivanda sint; altera
quod verba /a^ yccQ slvttt etc. praecedenti enumerationi non bene ad-
nectuntur, utpote quae ad vitam, voluptatem, pulchritudinem etc.
referenda sint, non ad mortem, dolorem, infirmitatem, quae res ex-
tremo loco enumeratae erant. Quod cum per se compilatoris negle-
gentiam satis videatur comprobare, accedunt alia, quibus suspicio nostra

magis etiam confirmetur. Nam quae hic de rebus productis vel prae-
positis disputantur, ordinem sententiarum perturbant, cum § 105 de-
mum quid sit XQorjy^ivov quid dnonQoriyybivov definiatur. Neque id

leve ducendum est, quod quae extrema § 103 nunc legitur iuvandi
nocendique finitio, ubi legitur quo referatur non habet. Cum vero
indifferentia hoc modo scriptor
finiverit: ovditsQa dh otfa (iijts g}^sXbI

(iT^ts ^Xdjttsi, ad primam iUam indifferentium enumerationem iuvandi

nocendique finitiones primitus pertinuisse patet, unde efficitur, inde a


xad-d (pri0LV ^Exdtav usque ad ttl^xQov slvttt dyad^dv omnia ex altero

1) Praeterea § 55 post verba xal a&iia S' ictlv r) (pcovi] malim abesse quod
additur xcctcc rovg 2ra>L7iove, quia sequitur: mg tpT^eiv kgxiSrinog —
xal dto-
yivrig xai kvxLnatQog xai XQvamnog.
PRAEFATIO XXXIX

fonte illata esse, quo Laertius compendii exilitatem aniplificare stude-


bat. —Alterum addo locum, ubi laudationura copia aptum sententia-
nim progressum turbavit § SOsqq. Agitnr de yirtnte, cuius § 89
med. hic finis proditur: dta^saig b^oXoyovfiivrj. Definitioni statim
adduntur gravissima de virtute placita sciL propter se ipsam esse
expetendam beatamque vitam secum afferre. Sequitur causa,
cur non omnes homines ad virtutem perveniant. Dein ad
definiendam virtutis notionem scriptor relabitur: &QStri di xoi rj fiiv
Tig xoivag navtl rsi.si(06ig (ij di Tig av^Qwnfp Idicog tov Xdyov ts-

lsCca6ig). Nam lacuna, quae post TsXsCa)6ig in libris exstat


sic fere

videtur explenda esse. Sed plura etiam exciderunt aut corrupta sunt
sequentia verba, cum ne sic quidem oratio bene procedat. Sequitur
porro distinctio inter ^scagrifiaTixag et d^scjQijtovg virtutes quae ex
Hecatone (iv tco XQato) xsqI uQSt&v) pluribus illustratur, dein duo

placita: vxaQXf^v slvai ti)v aQSt^v xal rijv Tcaxiav et dtdaxTiJv slvaL

tijv dQSf^, dein diversae de numero virtutum opiniones. Hunc igi-


tur sententiarum ordinem ineptum esse per se patet. Nam
duo illa
de virtute placita (scil. v:taQxt^v slvai et didaxtriv) ea quae de nu-
mero et speciebus virtutis disputantur inteiTumpunt. Puto igitur in
priore fonte post ea quae de tsXsia^sc dicuntur statim subsecuta esse
haec (§ 92 med.): t&v ds aQstav tag (lev jtQatag etc, quae vero
interposita sunt ex compluribus alterius fontis pannis consuta esse.

Breviter tantum moneo quae in § 111 ad Chrysippeam de affectibus
doctrinam pertinent (doxst dh avtotg —
xaX td aXka) ea de causa pro
additamento esse habenda, quod de notione affectus iam in antecedente
paragrapho rem absolverat; postquam quattuor affectuum genera enu-
merata sunt {t&v 8\ na^av ta dvoTdrG) slvat yivrj TirraQa^ Xvxrjv,
q)6^ov, imd^vnCav, ridov^v), eorum statim definitiones sequi oporte-
bat. — Unum etiam locum tractare nobis liceat § 125sq. de mutua
virtutum coniunctione. Notissiraum igitur Stoicorum placitum Tag
aQSTag dvTaxoXovd^stv dXlT]kuig xal rbv (iCav sxovTa nd6ag sxsiv lon-
giore argumentatione illustratur: mediae vero argumentationi trium
nomina auctorum inseruntur. Quae argumentatio cum non summatim,
sed explicate a Laertio prodatur contineatque notiones a communi
Stoicorum usu alienas, dubitatio subnascitur, num re vera et Chry-
sippus et Apollodorus et Hecato hac ipsa conclusione usi sint. Quam
opinionem funditus tollere in animo est. Nam Hecatoni quidem tra-
dita conclusionis forma aptissima est, cum a Panaetiana theoreticae
et practicae virtutis distinctione proficiscatur, Chrysippo non item.
Neque formula illa qua tota disputatio terminatur: xs(paXaiov69^aL
exd6Tr]v Tav dQSTav xsqC ti tdiov xstpdXaiov ad Chrysippeam senten-
XL PRAEFATIO

tiam exacta est. Habes igitur exemplum,


(xoiag slvai tag &QSTcig)
quanta in talibus apud Laertium cautio adhibenda sit. Nam ubi ad
placitum argumentis illustratum complura auctorum nomina adduntur^
non illa argumenta, sed ipsum tantum placitum ad omnes referen-
dum est.

lam quoniam moralem partem eodem modo quo physicam a


Laertio auctam et esse perspeximus, de compendio
amplificatam
illo, quem priorem fontem nominavimus, videndum est. Nam cum
hoc quasi fandamentum sit totius enarrationis, cardo rei in eo verti-
tur, ut de natura eius atque origine, quatenus fieri potest, ad liqui-
dum res perducatur. Ex enim, quae nuUo nomine adscripto apud
iis

Laertium leguntur, quam multa ad Chrysippum referri possint, nobis


gravissima est quaestio. Benevolentia igitur fortunae accidit, ut si-
millimum huius compendium a Stobaeo in eclogis II cp. 7, 5 serva-
retur; tertii denique eiusdem generis compendii apud Sextum usus
apparet.^) Nam quae Sextus affert ita comparata sunt, ut quamvis
summa cum Didymeis Laertianisque similitudo conspicua sit, tamen
neque e Didymo neque e Laertii fonte a Sexto derivari potuerint.
Ea autem, ut accuratius describam, inter haec tria ethicorum com-
pendia ratio intercedit, ut cum mira quadam in rebus ipsis affinitate
varietas quaedam in minutiis et maxime in verbis coniuncta sit. Confer

igitur, ut exemplis utar, Sextum adv. math. XI 46


de generibus bono-
rum cum Laertii § 95 et Stobaei p. 70 1. 8—20 Wachsmuth (Vol. III
n. 96. 97. 97 a), et Sextum adv. math. XI 59 de indifferentibus cum
Laertii § 104 et Stobaei p. 79 (Vol. III n. 118. 119. 122). Nam totos
locos hic exscriberenon opus est. Cf etiam Sextum adv. math. XI
22—27 cum Stobaei p. 69,17—70,7 W. et Laertii § 94 (Vol. III
n. 74. 77. 76). —
Cum vero accuratius rem examinaveris, patebit tibi
non ad totas enarrationes sed ad priorem tantum utriusque partem
,

hanc similitudinem pertinere i. e. ad Laertii §§ 85 116 et Stobaei —


p. 57

93. Nam reliqua eatenus quidem consentiunt, quod utrimque
de sapiente et insipiente agitur, interioris vero inter utrumque scrip-
torem necessitudinis nuUa hic sunt vestigia. Quod qua ratione ex-
plioandum sit, postea videbimus, nunc ad priorem partem animum ad-
vertamus. Atque ordo quidem primo obtutu videtur diversissimus
esse. Sed totum discrimen in eo positum est, quod Laertius a primo
appetitu') et fine bonorum, Didymus a virtutibus initium capit. Si
igitur, quae de fine

bonorum p. 75 78 Didymus disputat, in primum

1) Atque etiam Cicero in TuBculanarum lib. IV doctrinam afFectuum, mor-


bomm, aegrotationum e tali compendio sumpsisBe videtur.
2) Ut etiam Hierocles in ea quae nuper reperta est ^^(x^ avoix^imaei.
PKAKFATIO XLI

locum trantiposita ense finxeriH, cetcrae parteu plane eodem ordine se

excipiunt. Nam Didymi p. 58—65 (de virtutibus) rcHpondeut LaSrtii


§§ 89 med,— 93, Didymi p. 68—74 (de bonis) La«rtii §§ 94—101.
lam, omissa quam transpositam finximus de finibus disputatione, ad
p. 79

85 Didymi pergimus (de indifferentibus et de aestimatione)
quibus respondent La8rtii § 102—107. Porro apud utrumque de
officio agitur Did. p. 85—86, extr.— 110 in. Sequitur
LaSrt. § 107

apud Didymum (interpositis p. 86, 87 quae apud Laertium desunt de


appetitu eiusque speciebus) de affectibus doctrina p. 88 93, quae


apud Laertium §§ 110 med. 114 tractatur. Terminantur haec apud
utrumque morborura atque infirmitatum animi explicatione. Apparet
igitur uno capite eicepto, quod a Laertio melius coUocatur,
eundem
ab utroque ordinem servari. lam vero, quod ad res et verba attinet,
tum hic tum ille plura praebet, quae omnia singillatim pertractare nolo.
Ad nos enim ea vel maxime quaestio pertinet, quoraodo talis similitudo,

qualem modo depinximus, possit explicari. Atque vix alia ratio po-
terit excogitari, quam ut sumamus, exstitisse aliquando compendium

moralis Stoicorum philosophiae, quod cum scholarum usui destinatum

esset, iterum iterumque pro aetatis cuiusque usu reformaretur;


ea

igitur quae communia sunt Didymi et Laertii (quorum quaedam apud


Tullium redeunt in tertio de finibus; cf. inprimis § 53, 55, 56) ad
pristinum illum librum pertinere, quae vero discrepant vel in altero
tantum fonte inveniuntur, posteriori aetati deberi. Eum autem librum,
qui quamvis mutatus totius disciplinae fundamenta per complura sae-
cula praebuit, magna profecto auctoritate floruisse intelligitur. laui

cum Didymi apud Stobaeum in subscriptione totius enarrationis haec


verba exstent: Tavra (ihv inl tooovtov. IIsqI yccQ ndvtav t&v
naqado^GJv doy(idt6iv :tokXotg (ilv kv xai aXkoig 6 XQv6i:i3tog
disUx^rj- xal yuQ iv ta UeQl doyfidtav xai iv 'TnoyQatpi]
tfi

toi) Xoyov 'Eyio d' ojcooa jCQovd-snrjv etc.


— quamvis haec verba
obscuriora videantur neque satis appareat, cur hos Chrysippi libros

Didymus uominet, probabile tamen videtur, eum iu fonte suo eorum


mentionem invenisse. Quodsi titulus ille: 'TnoyQatpri tov Xdyov (cf.
Laertii Chrysippeorum librorum indicem Vol, II p. 8, 30, in quo pri-
mum locum inter morales libros obtinet) aptissimus est tali libro,
qualem Laertianae et Didymeae enarrationis in parte priore funda-
mentum fuisse suspicati sumus, proclivis est coniectura: hunc fuisse
ipsum Chrysippi librum. Nam de altero libro: nsQi doy^idtcjv,,
siquid video, poterit cogitari, cum illud compendium ex partitio-
non
nibus definitionibusque totum fere constitisse, atque ipsa placita non
nisi per hanc formam adumbrasse videatur. Atque mirum profecto
XLII PRAEFATIO

esset, si eiusmodi liber qui a gravissimo scholae auctore profectus,

tironibus tamen destinatus erat, a successoribus scholae plane negleo-


tus esset, mirum quoque si ab interpolationibus abstinuissent. Ita

factum est ut Diogenis, Antipatri, Panaetii, Hecatonis apud Didy-


mum vestigia agnoscantur, ita porro quod a Schuchhardtio et Kreutt-
nero demonstratum est, ut in definitionum coUectionibus, virtutum
maxime et affectuum, quas Didymus prodit, permixfi inveniantur di-
versorum auctorum fetus,

Plane apud utrumque indoles. Nam


alia est posterioris particulae

Didymi alteram partem ex pluribus libris excerptam esse cum eo


probatur quod eaedem res compluribus locis repetuntur, tum eo quod
nuUo ordine neque continuo sententiarum filo singula placita
fere

deinceps coUocantur. Ad ipsos vero philosophorum libros compilato-


rem accessisse duo sunt quae fidem faciant. Ac primum quidem nul-
lus apparet rerum e gravitate delectus, sed omissis saepe gravioribus

placitis leviora multis


verbis illustrantur. Accedit quod nonnuUa

capita sermone utuntur a compendii exilitate longe remoto, ut scrip-


torem magis quam magistrum audire tibi videaris. Neque exempla
proferre opus est rei per se cuivis attente legenti manifestae. lam
cum ad ipsos libros philosophorum compilatorem accessisse contendo,
non id dico ipsa ubique philosophorum verba integra nobis servata
esse, sed mediam quandam teneri viam, ut, omissis multis vel bre-
viatis nec non ex recta orationis forma in obliquam translatis, multa
tamen ut in ipsis libris scripta erant reddantur. Quali etiam physica
Didymi excerpta ratione utuntur. Hanc occasionem nactus dubita-
tionem profligabo quae diu et me et alios ni fallor vexavit. Nara
moralia Stoicorum quae e Didymo servavit Stobaeus, ab eiusdem auc-
toris physicis excerptis mirum quantum discrepant, siquidem in phy-

sicis doctissimam deprendimus singulorum auctorum librorumque me-

moriam, in moralibus nuUam fere librorum, scriptorum perraram.


Itaque eiusdem libri particulas tam diversa ratione compositas fuisse
credibile non est. Didymum haec quoque
Coniectura autem, qua ad
Puto igitur Stobaeum non totam
referuntur, videtur certissiraa esse.
et integram Didymi enarrationem descripsisse, Neque enim facile
ut ex et doctum
adducor, Didymum, quem eclogis physicis probum
scriptorem cognitum habeo, credam in morali parte tam neglegenter
versatum esse, ut gravissima quaeque huius loci placita vel omnino
omitteret vel in transcursu breviter perstringeret, cum alia quae
multo minoris momenti essent infinita fere verborum copia illustraret.

Quodsi non plenum et illibatum Didymi opus tenemus, probabile


est etiam auctorum nomina a Stobaeo demum omissa esse, quae m
PRAEFATIO XLni

priore parte pauca, in posteriore plarima fiiisse arbitror. Nam illud


compendiura sua propria indole ac natura a scriptorum laudationibus
alienum vero pars adeo non probo et simplici sententianun
est, altera
ordine decurrit,ut haec perturbatio vix possit excusari, nisi ipsam

eclogarum formam a scriptore servatam esse sumpseris.


lam inter libros a Didymo excerptos etiam Chrysippeos quosdam
fuisse, cum
per se probabile est, tum eo etiam probabilius redditur,
quod saepius ad Chrysippi fragmenta quae adscripto nomine leguntur,
Wachsmuthii adnotatio nos relegat. Schuchhardtium quoque in hac
quidem re mecum consentire video. Complures enim paginas ad Chry-
sippum auctorem revocat. Atque ille quidem locus, quo uno in altera
parte Chrysippus nominatur, nihil probat, cum eodem modo quo ple-
raeque apud Laertium laudationes haec quoque postea inserta esse
videatur: Cf. p. 98,19: xcd (JxeCvojv} tijv evdaiiiovCav ^ij diatpeQSiv
Tfjff d-eCag £i)dai[ioviag [iirjdh tijv Sc(i£QLaCttv 6 XQV0Lnn6g <prj6i
dut-

g)SQ£iv tf)g tov ^vbg sxtdaLfiovCag^ (^xaV) xatafiYfdhv aiQStatEQav


slvai n^^tE xaXXCa fn^r* 6s(ivotSQav tijv tov ^ibg siSaifiovCav T^g
T&v 6o<pav avdQ&v. Sed Chrysippi libros adhibitos esse subscriptio
demonstrat, ubi praeter 'T^oyQaq)7jv supra tractatam liber tcsqI doypid-
tmv aliaque xata (iSQog 6vyyQd(iiiata memorantur, sive Didymi verba
quibus fontes suos significaverat a Stobaeo obscurata simt, sive Sto-
baeus, quae m
singulis capitibus lemmata omiserat, hac ratione quasi
complexus Neque tamen fieri potest, ut paragraphi e Chrysippo ex-
est.

cerptae certa ratione a ceteris secemantur. Possunt etiam Diogenis vel

Antipatri capita in hac parte inesse. Nos quae in hac parte leguntur,
inter quae typis minoribus
incerta Chrysippi testimonia rettulimus,

distinguuntur. Addenda sunt pauca de compendio Laertiano, a quo


ad Stobaeum similitudine rei perducti discesseramus. Puto igitur eo
potissimum Laertiana a Didymeis differre, quod apud Didymum praeter

Chrysippum Diogenes Antipater Hecato ita adhibiti sunt, ut in um-


versum Chrysippi doctrina servetur, amplificata magis et sensim de-
flexa quam in ipsis capitibus mutata, in Laertianis autem (scil. in

posteriore moralium et in physica parte) multa insunt Posidoniana,


quae ad Chrysippum non referenda sint. Documento est frequentissima
Posidonii mentio, quae in quibusdam capitibus sola fere regnat, ma-

ximeque in iis quae de sideribus et de sublimibus docentur. In hoc


enim physicorum loco Posidonius multa novasse videtur. Maiore igi-
tur hic cautione opus est quam in Didymo.
Haec erant quae de Laertio et de Didymi moralibus Stoicorum
praefanda erant. Neque de physicis Didymi exerptis habeo quae ad-
dam eis quae supra occasione data disserui.
XLIV PRAEFATIO

De A€tio.

Sponte hinc ad Aetii yicinam operam oratio nostra yagatur. At-


que Stoica quae insunt iam ex Vetustis quae vocant Placitis ab Aetio
translata esse, Dielsius probavit, neque video quid contra dici possit.
Idem a Posidoniana schola Theophrasteam placitorum congeriem cum
reformatam tum noviciorum philosophorum memoria amplificatam
esse probabile reddidit. lam cum eclogarum quoque collectiones ad
eandem aetatem atque scholam redire veri simile sit, utpote quae us-
que ad Posidonium et pauUo infra descendere soleant (quod et Didymi
epitomae physicae fragmenta et Laertii laudationes arguunt) alterum
genus ex altero pendere suspicamur. Neque enim Placitorum condi-
torem tot librorum lectioni ipsum vacasse sed prompto magis et com-
modo selectorum capitum thesauro usum esse credibile est. Atque
valde huic nostrae suspicioni suffragatur, quod obscuriorum quoque
Stoicorum velut Sphaeri aliquoties in Placitis sententiae referuntur.
Quis enim Sphaerum ab ipso Placitorum conditore lectum esse sibi
persuadebit? Ac quamquam in ea Placitorum forma quam nos legi-
mus, vetusta multo exiliorem, longe plurimi loci ad generalem Stoi-
corum doctrinam spectant, tamen quae interdum notantur singulorum
dissensiones fidem faciunt in Vetustis Placitis frequentiorem fuisse
singulorum memoriam. Eclogis igitur primum Placitorum conditorem
usum esse suspicor.
lam quaerendum est, unde vel maxime opera nostra in Chrysippo
posita pendet, qua ratione in generali Stoicorum doctrina referenda
ille usus sit. Nam cum omnia quae ad universos Stoicos ab Aetio
referuntur, non credibile sit omnium communia
fuisse, ambigimus quid
de hac generali doctrina iudicandum sit. Cum vero plerosque et gra-
vissimos scriptorem intellexisse consentaneum sit, quos potissimum

gravissimos iudicaverit, dubitari potest. Hoc tamen constat tres tan-


tum Stoicos exstitisse, qui tanta auctoritate florerent, ut quae ipsi
docuissent ad Stoicos simpliciter referri possent, Zenonem, Chrysip-

pum, Posidonium. Itaque iterum Posidonius existit Chrysippi nostri


aemulus et haec quaestio evadit, ex Chrysippone magis an ex Posi-
donio generalis Stoicorum doctrina in Placitis expressa sit. Atque
si is fuisset Placitorum conditor qui in
compendii alicuius usu sub-
ad limpidiores fontes non accederet, credi posset, ad Posidonii
sisteret,

exemplar generalem doctrinam conformatam esse. Ea enim aetate


fuit,qua Posidonius maxima auctoritate floreret. Cum vero, ut modo
ostendimus, penitiore doctrina imbutus fuerit (eclogarum enim the-
sauro usus est) non possum mihi persuadere ut generalem doctrinam
PRAEFATIO XLV

ex uno suctore, sive Zenone sive Ghrjsippo sive Posidonio, ceteris om-
nibus dissentientibus, expressam esse credam, sed ut generalis doctrina
statueretur consensum puto desideratum esse saltem duorum ex tribus
illis Stoae principibus. Hinc efficitur posse quidem in hac generali doc-
trina latere quae Chrysippi non sint, sed Zenonis placita a Posidonio
redintegrata (saepe enim, ut aliunde constat, sectae auctori contra Chrj-
sippura Posidonius auxilium tulit), plerumque tamen Chrysippea quo-
que esse quae Stoicis simpliciter tribuantur. Confer igitur quae apud
Laertium de sideribus Posidoniana referuntur: nusquam fere cum
Aetio congruere reperies. Itaque in collectione hanc mihi
accurate

legem imposui, ut Aetiana omnia reciperem, ita tamen ut in incer-


torum numero collocarem, nisi alia testimonia suppetebant, quae Chry-
sippeam originem vindicarent.

lam ad ea tempora eosque auctores accedamus qui non iam ipsi

Stoae, vivae etiam et vigenti, aequales fuerunt, sed abolitae vel semi-
raortuae aliquam memoriara propagaverunt, dum placita eius vel ex
vetustioribus fontibus cognita referunt vel in suura usum convertunt.
Quorum duo sunt genera, alterura scriptorura Christianorura tertii
raaxirae et quarti saeculi, alterum Neoplatonicorura, a quibus Aristo-
telici quoque serioris aetatis toti pendent. Atque eos quidem aucto-
res quos abundare Stoicorum placitorum memoria cognitum habebam,
accurate tractavi, in aliis quae indices editionum suppeditabant, con-

gerere satis habui.


Ex Aristotelicis serioris aetatis constat longe utilissimum esse

Simpliciura, cuius in Categorias Aristotelis coraraentarius diligenter


a me excussus largam Chrysippo nostro attulit fragmentorum messem.
Quae Simplicius ex prioribus Categoriarum coraraentatoribus pleraque
descripsisse videtur. Illa enira, qua ipse fuit aetate, nuUos fere Stoi-

corum libros reliquos fuisse ipse Simplicius testatur.


Proclus quoque et Syrianus et Olyrapiodorus Neoplatonici quae
produnt, ad paucos fere moralis doctrinae locos spectant {5xi ^6vov rb
xakbv dyad-6v, oxi al ocQexal avxaxoXovd-ovffiv dkX^^katg etc), qui tam
saepe ab his auctoribus tractantur, ut specimina proferre satis fuerit.
Quod vero ad Christianos attinet scriptores, qui altero p. Chr.
saeculo fuerunt fidei defensores in vulgaribus omnes fere subsistunt,
nisi quod Tertullianus in uno „de aniraa" libro doctiora quaedam
per Sorauum accepta tradit, ex ipso, ni fallor, Chrysippo derivata.
Ex tertii vero .saecnli latinis ecclesiae scriptoribus Lactantius fre-
quenti Stoicorum memoria insignis est, ex Varronis nirairura et
XLVI PRAEFATIO

Ciceronis scriptis philosophicis agros suos iriigaas. Quin etiam to-


tum „de opificio" librum ita ex Stoico quodam exemplari expressit,
ut pleraque describere potuerim, nisi rerum levitas dissuasisset. Sed
haec omnia fere sordent prae eorum splendore, quae graeci eiusdem
saeculi patres, quos doctos appellare consuevimus, libris suis Stoico-
rum placita inseruerunt. Clemens enim Alexandrinus et Origenes,
cum agerent ut fidem Cbristianam in philosophiae formam redi-
id

gerent et doctorum suae aetatis gentilium usui accommodarent et


quasi sapientiam conderent Christianam, non potuerunt fere in eius
scholae gyros non incurrere, cuius permulta placita ad Christianam
doctrinam proxime accedere viderentur.
Atque Clemens quidem quae Stoica profert, ad unum auctorem revo-
cari non possunt. Multa enim compendia et introductiones, quod genus
supra tractavimus, redolent, alia ex definitionum Stoicarum thesauria
desumpta sunt, alia ex amplioribus moralis doetrinae libris fluxerunt.
Atque omnino tam multiplici veterum auctorum lectione fuit imbutus, ut
Stoica quoque a multis auctoribus accepisse censendus sit. Qua autem
ratione in libris suis condendis Clemens versatus sit, luculentissime
docet octavus Stromateon liber. Hunc enim neque editum ab ipso
Clemente neque perfectura, sed post mortem eius, ut videtur, ab ami-
cis edito operi adnexum, excerpta quaedam ex Graecorum philosopho-
rum libris continere, nondum in ordinem disputationis continuae
coniuncta in programmate Rostochiensi demonstrare studui. Quae
vero extremo loco de causarum differentiis proferuntur, meram ex-
hibent Stoicorum doctrinam, quod cuivis perito primo obtutu mani-
festum est.
Plus utilitatis in nostrum opus ex Origene redundavit.
etiam
Nam apud Clementem quidem ipsius Chrysippi vestigia nusquam de-
texi, multa apud Origenem. Hic enim vulgaribus, qualia compendiis
et placitorum thesauris tradebantur, fere abstinet; quaecunque exhibet
Stoica ipsorum philosophorum lectionem manifesto produnt. Quodsi
Origenem ad ipsos fontes accedendi praeclaro quodam studio insignem
fuisse constat, ad Chrysippum eum devenire necesse erat, siquidem
illius aetate una fere Chrysippi auctoritas in Stoicis valebat. Neque
tamen is est Origenes, qui veterum auctorum nomina iactando inanem
doctrinae speciem captet. Itaque paucis admodum locis Chrysippi
nomen protulit, multo pluribus libros eius usurpasse censendus est.
Quodsi doctrinae eius nimiam laudem me tribuere aliquis opina-

tur, conferat velim quae Vol. II n. 957, 964, 988, 989, 990, 996 ex
libris „contra Celsum", ex libro tertio „de principiis", ex libro „de
oratione", ex „commentariis in Genesin" excerpsimus; intelleget Chry-
PRAEFATIO XLVn

sippeam de fato et de libero arbitrio doctrinam tam accurate exprimi,


ut locis compluribus ipsa Chrysippi verba quasi eluceant. Itaque
cum intellexissem quanta esset in hoc auctore utilitas, commentaria
quoque et Veteris et Novi Testamenti accurate perquisivi reportavique
ex hoc longinquo neque iucundo itinere paucos quidem sed eos primae
notae locos.
Haec fere sunt quae de fontibus fragmentorum praefari in animo
erat^ quibus hoc cum maxime egimus, ut qua ratione in coUigendis

Chrysippi reliquiis versati essemus, palam fieret nec non ut intellige-


retur ab iis qui collectionem nostram usurparent, quae esset cuiusque
testimoniorum generis fides atque auctoritas.

Epimetrum de librorum Chrysippi indice Laertiano.


Mutilus exstat apud Laertium Chrysippi librorum catalogus. At-
que logicorum quidem index, qui primo loco ponitur, si totum spectes,
optime servatus est, physicorum totus intercidit cum maxima parte
moralium. Sed etiam logicorum indicem labem traxisse demonstrari
potest duobus argumentis. Libri enim logici apud Laertium e rebus
tractatis in quattuor species digeruntur, quod aperte testantur § 198
verba: Xoyixov x6nov ra r&v JCQosiQr^fisvav rerrKQcav diaqjoQcav ixrbg
6i^a. Ex his vero quattuor speciebus tres tantum cum titulis suis
integrae ad nos pervenenmt, alteram dico, tertiam, quartam. Prima
enim titulo caret; neque licet suspicari, huius particulae libris quasi

generalem quandam introductionem contineri, quae proprio titulo non


egeat, cum verba Laertii supra exscripta hanc non minus specialem
fuisse quam ceteras partes testentur. Accedit quod primae partis
ambitus ceteris comparatus iusto brevior est. Nam cum ceterarum
brevissima i. e. tertia tres 6vvrd^ei,s contineat, quinquaginta quattuor
libros, prima ex quattuordecim libris videtur constare, qui in com-
plures 6vvrd^£Lg non digeruntur. lam cum primus titulus in libris

hanc formam praebeat: d-E6€ig Xoyixa xai rav rov g)tXo66g)ov 6x£fi-
(idrav^ primo obtutu intelligitur, scribendum esse: %-i6£t,g koyixaC,
Debebant enim logicae theses a moralibus (Vol. II p. 8, 31) et physicis
(Vol. III p. 205, 14) discemi. Quid vero de sequentibus iam fiet ver-
bis: r&v rov fpLko66(pov 6x£ym,dr(ov^ quae neque cum antecedente
titulo possunt coniungi, neque per se pro titulo esse? Itaque certum
textus mutilati signum nacti sumus. Quodsi hoc loco numerus ali-
quis librorum ad primam speciem pertinentium excidit, non potest
uUa esse subscriptionis auctoritas, qua librorum logicorum summa
subducitur, nisi maiorem praebet numerum quam libri in nostro Laertio
enumerati. Atque re vera maiorem numerum praebet: 6/itov rd ndvra
XLVm PRAEFATIO

Tov koyixov Svdsxa xal tQiax60ia. Libri autem enumerati apud Laer-
tium non transcendunt numerum trecentorum et unius, etiamsi in

prima parte verba xal rav tov g)ilocs6(pov Gxsufidrav pro tituli ves-
tigio accipias eaque quae pseudepigrapha
notantur comprehendas. Sed

quamquam primae speciei decem fere tituli exciderunt, tamen quale

fuerit eiusargumentum facile intelligitur ex moralium primae partis


comparatione. Quae cum hunc indicem in fronte gerat: 'Hd^txov r6-
7C0V rov %£qI rijv dtaQd^Qcotfiv rSiV riQ^ixav ivvotav, valde est muti-
latae nostrae similis. &s6£Lg enim ipsa quoque continet et OQOvg et
TCid-avd (Vol. II p. 8, 30sq.). Hac igitur similitudine ducti possumus
suspicari, primam logicorum particulam sic fuisse inscriptam: Aoyi-
xov r6nov (rov tisqI rijv dLdQd^QCodLV r&v Xoyixav ivvoi&vy. Quat-
tuor autem illis speciebus appendix adnectitur, de qua egi huius prae-
fationis p. VII.
lam quod ad ordinem attinet, quo quattuor illae logicorum species
se excipiunt, non longa opus est disputatione, ut intellegatur, tertiam
quae nunc est partem secundo loco ponendam fuisse propter rerum
tractatarum naturam. Continet enim rbv :i€qI rav 6rifiaiv6vrav (vel

^sqI q)avfjg) r6nov, cum et altera et quarta species ad rbv jisqI rav

6rifiaLvo(isvav (vel tcsql TCQayfidrav) pertineant. Atque eodem iure,

quo alteri, etiam quartae, quae est de syllogistica ratione, inscribi


potuit: XoyLxov r6nov rov xsqI rd XQdyfiara. Quaerimus igitur, quo-
modo potuerit, ut ordo partium ita perverteretur.
fieri Atqui patet
neque eum, qui ipse huius ordinis auctor fuerat, tantopere a vero
aberrare potuisse, neque eum, qui catalogum ab alio confectum descri-
beret. Multo magis in eum hic error cadit, qui ex librorum collec-
tione secundum totius doctrinae rationem digesta, titulos in indicem
conferret. Exstitit igitur editio quaedam Chrysippi librorum ab ipsis

philosophis in usum discipulorum comparata. Utrum vero


ab ipso

Chrysippo haec editio comparata fuerit, an a recentiore quodam scholae


assecla, non potest diiudicari nisi ex ipsa logicae Chrysippi doctrinae

pervestigatione, quam ab hoc loco alienam ducimus.


Conspectus capitnm.

Praefatio I

Para I. Zeno Citieas i


1. De ZenoniB Yita, moribus scriptis n. 1—44 3
2. Zenonis fragmenta et placita n. 46. 40 15
A. Logica n. — 6147 16
De rationecognitionis {tpavTaaia, nQiti^Qiov)
aHad-riaie,62 — 73 n. 16
Rhetorica 74 — 84
n. , 21
B. Phyaica 24
De principiis. — De materia et spiritu. — De causa. — De
I.

corporibus.
— De incorporeis. — De tempore. — De inani
85—96
n. 24
De mundo. — Unum
II. — Genitum et interiturum. — Uno
esse.
loco manere. — Ex 4 elementis. — 'ExnvQ<aat.g et naliYye-
vsaia. — Mundus animal sapiens 97 — 114 n. 27
De caelo et caelestibua
III. 116 — 122 n. 33
IV. TeiTestria. — De animalibus et homine. — De ortu anima-
lium. — De materia corporis et mentis. — De semine. — De
somno. — De morbis 123 — 133
n. 36
V. De anima humana. — Anima est spiritus. — Anima est cor-
poralis.
— Anima eat &va9^vnlaaig. — De partibus animae.
— Manet poBt mortem, sed non aetema — De princi-
est.

pali.
— De voce. — De sensibus 134— 161 n. 37
VI. Theologia. — Esse deos. — Summus deus (aether). — Unua
deus et tamen multi. — ^vaig, itqovoia. — Mavxixi^. — El-
lucQfiivri "• 152 —177 41
C. Ethica n. 178 46
I. De fine bonorum n. 179 — 189 45
n. De bonis et malis n. 190 47
in. De indiflFerentibuB n. 191—196 47
IV. De prima conciliatione n. 197 198 — 48
V. De virtute n. 199—204 49
VI. De aflfectibus n. 205—216 60
Vn. De sapiente et inaipiente n. 216 — 229 52
Vni. De mediis officiis n. 230—232 66
IX. Vitae agendae praecepta n. 233 271 — 66
X. De Homero, de Hesiodo n. 272
Cratete, de
—276 62
3.Zenonis apophtliegmata n. 277—332 63
Appendix: Fragmenta Zenonis ad singulos libros relata 71
Pars II. Zenonis Discipuli 73
1. Aristo Chins 75
Vita n. 333—360 76
Placita n. 361-408 79

Stoicoriim vetarum fragm. I. 4


C0NSPECTU8 CAPITUM.
Pagina
1 a. ApoUophanes n. 404—408 90
2. Herillus Carthaginiensls n. 409—421 91
3. Dionysius Heracleota 6 Msrad-ifievog n. 422 —434 98
4. Persaeus Citieus n. 436—462 96
5. Cleanthes Assius 108
Vita et mores n. 463—480 10«
Scripta n. 481 106
Placita n. 482 108
A. Logica et Rhetorica 108
Utilitas logicae n. 483 108
De visis n. 484 ! 108
IIsqI ariiiccivovTtov n. 485 — 487 109
IIeqI arifiaivofihcov n. 488
—490 109
De rhetorica n. 491—492 110
B. Physica et Theologica 110
Physicae fundamenta n. 493 504
— 110
De mundo et meteoris n. 505 514 — 118
De animalibus n. 515 517 — 116
De anima hominis n. 518 526 — 116
De fato n. 527 118
De natura deorum n. 528—547 119
De providentia et divinatione n. 648 —651 124
C. Ethica 125
De fine bonorum n. 552 556 — 126
De bono et honesto n. 557 568 — 126
De indifferentibus n. 559—562 127
De virtute n. 563—669 128
De affectibus n. 670—576 129
De consolatione n. 676—677 180
De officiis n. 678—586 180
De civitate n. 587—588 182
Varia n. 589—591 182
Spuria n. 692—696 138
Cleanthis apophthegmata n. 597 619 — 184
Cleanthis ad singulos libros relata 187
Appendix: Fragmenta
6a. Sphaerus n. 620—630 139
6. Tivkq x&v ^toiix&v n. 631 142
o^x***®''^*^*'**'
PARSI

ZENO CITIEUS
1. De Zenonis vita, moribus, scriptis
testimonia.
1 Diog. Laert. VII Zilvav Mvaciov ^ ^rjfiiov, Kirisvg dxb
1.

KvitQov, 3CoXi6iiatog 'ElXrjVLXov, ^oivtxag knoCxovg iaxrjxdrog.


Tov TQaxrjXov ixl ^dteQa vsvsvxag ^v, &g (prjCi Tc(i6^eog 6 5

'Adi^valog iv tc5 neQl fiiav xal jinokXavLog di q)rj6iv 6 TvQtog


OTt Uixvbg ^v, vxofi-^xrjg, iieldyxQGjg —
8^£v rtg avtbv elxev
AlyvxtCav xkrjfiatCda, xad^d (prjOi XQv6LXnog iv nQatci IIuqol-
fiLG)v
— naxvxvrjfidg ts xal dnayijg xal ded^evrig' dLb xaC q)i]6i

neQ6alog iv vnofiviqtiaOL 6v^notLxolg td nXsi6ta avtbv Sstnvu lo

naQaLtSL6Q-aL. sxccLQe di, (pa6C, 6vxoLg x^fOQOLg xal '^hoxataLg.


^Lrjxov6e di, xad-dnsQ nQosCQrjtuL^ KQdtrjtog' slta xal Z!tCknc3vog
dxov6aC (pa6LV avtov xal SsvoxQdtovg str^ dixa, ojg TLfioxQdtrjg iv
ta /JCcavL' dkXd xal IloXifiavog. 'Exdtav di g)i^6i xal 'AnokXavLog
6 TvQLog iv nQcxjtGJ nsQL Zr]vajvog^ avTov, tC n^dt-
jj^^T^tfTiy^jiatfaftfVov 15

tav aQL6ta ^L<a6staL., dnoxQCva6%^aL tbv ^s6v, sl 6vyxQGJtCt,OLto totg


vsxQotg' odsv ^vvivta td t&v dQxccCojv dvayLVGj6xeLv. ta yovv K^d-
trjtL nuQi^aXe tovtov tbv tQdnov. noQ(pvQuv i^nenoQsvfiivog dnb
tfjg OoLvCxrjg n^bg ta IleLQaLet ivavdyrj^ev. dveXd^cjv ds sig tdg Ad^rj-

vag tQLaxovtovtrjg
ijdrj ixdd-L6s nuQd tLva
^L^XLoncaXrjv. uvayLvdj- so

6xovxog S\ ixsCvov t6 devteQov tav Sevo^pavtog dno^vrjfiovsviidtGJV,


'{l6d'SLg invd-sto nov SLUtQC^OLev oC tOLovtoL uvdQeg. evxuLQcag dh
2 nuQLOvtog KQdtrjtog 6 fiL^XLoncjXi^g deC^ug avtov q)rj6L' ^tovtc) nuQu-
xoXovd7j6ov.^'' ivtev&ev ^xove tov K^dtrjtog^ ukXGjg (ihv eijtovog nQog
<pLXo6o(pCuv, aWrlficjv dh ojgn^bg trjv KvvLxrjv uvaL6xvvtCav. od-ev 25

KQutrjg §ovX6(ievog uvtbv xul tovto &eQuaev6UL 8C8gj6l ;|rvT(»ai/ (pu-


xrfjg 8lu tov KeQUfieLxov (piQeLv. inei dh eidev avtbv aidov(ievov xul

naQuxaXvntovta^ nai6ag tfj ^axtrjQicc xutdyw6L f^v jjVTpav (pevyov-

8 nvaaaiiyo P. ||
PF.
8ri(iuiov 9 simayiie BPD. 16 ^^^ffTrjpia^oftivov
PFD. 18 oiv F. 18 naQi§aXXs B. 24 aXXo B. 26 xovtov BD, rovt///
P; airoi} —tovto F. 28 Tre^txaXvTrrovra DF.
4 ZENO CITIEUS.

rog ds avrov xal t^g (paxfjg xara r&v axeXibv Q£ov6i^g, (prjolv 6 Kqoc-

rtjg'„Tt (pevyEig, q)oivixC6iov; ovd\v Selvov ninovd-ag.'''' Eog iihv ovv


rLvog ^xove rov Kgdrrjrog' [orE xal ri)v IIoXtrEiav axfrov yQaipavrog,
rivhg iXEyov naCt,ovrEg Enl rfig rov xvvog ovQag avr-^v yEyQatpdvai.
5 ysyQacpE dh JtQog rfi UoXirECa xal rddE' (sequitur librorum catalogus)]
reXEvralov 8e djCE6rrj xal r&v nQOEiQrjfisvav i^xovffEv scog irav st-

xo6iv' Xva xal (pa6iv a^drbv eIjcelv „vvv siJJcXdrjxa, ors VEvavdyrjxa.^^
OL dh inl rov K^drrjrog rot5T'avT6v eItieIv' aXXov dh dtarQC^ovra hv

ralg 'Ad^^vaLg dxov6aL ri^v vavayCav xal sItcelv „€v ys tcolsI rj rvxrj
10 3CQ06EXavvov6a -fjiiag (pLXo^otpCtf.''''
svlol Sh dLad-iiisvov 'Ad^rjvi^^L rd^

(poQrCa ovrco rQanfivaL JCQog (pLXo6o(pCav.


y4vaxdfi3cr(ov drj kv r^ noLxCXr} 6roa r^ xal nsL^LavaxrCo) xaXov-
(livTfl,
dnb dh rfjg yQa(pflg rfjg IloXvyvd^rov xoLxCXr}, dLidsro rovg X6-
yovg, ^ovXdfiEvog xal rb xgjqCov djcsQC^rarov jcoLf}6aL. inl yaQ r&v

15 rQLaxovra rcbv noXLX&v nQbg rovg ^LXCovg rsrQaxodCovg dvyQrjvro iv


avr(p. XQo6^E6av dfi Xoljcov dxovovrsg aifrov xai dta tovto I^rcolxol
'

ixXri%^ri6av xal ol dn avrofj bfioCcog (sCQdrsQov ZrjvavscoL xaXoiifiEvoL^


xad-d (pr}6L xal 'EscCxovQog iv i:tL6roXalg ) 0^
xal rbv X6yov :

ixl TcXstov r}v^r}6av.


so 3 'ErCfiov di} ovv 6(p6dQa rbv Zrlvcava ovrog d)g xal
'Ad^r^vaioL
rcbv rsL%Giv avra rdg xXslg 7caQaxarad-e6d-aL xal Jjpv^ra 6rE(fdvco rL^f}-
6aL xal xaXxf} sIx6vl. rovro dh xal rovg noXCrag avrov noLf}6ai,
'

x66fiov r}yov^ivovg rf}v rdvdQbg sCxova. dvrsnoLovvro 8 avrov xal


ot iv ULdcbvL KLrLSig. djcsdixsro 8' avrbv xal 'AvrCyovog xal stnorE
25 'A9'r}vat,E r}Xoi^ r}Xovsv avrov jcoXXd rs naQSxdXsL dg)Lxi6d-aL ag avrbv.
6 dh rovro fihv jcaQr}rr}6aro., nsQ^alov 8h eva rcbv yvo^QC^cav d7ci6rsLXsv,

og ^v z/r}fjLr}rQCov ^hv vl6g., KLrisvg 8h rb yivog, xal i]Xfia^s xard

rf}v rQLaxo6rf}v xal sxaro6rf}v 'OXvii7CLd8a, il8r} yiQovrog '6vrog Zr^vco-


vog (secuntur epistulae Antigoni invitantis et Zenonis se excusantis).
30 djci^rsLXs 8h UsQ^alov xal 0LXG)vC8r}v rbv @r}^aLov, av d^q^oriQcav

'EnCxovQog [ivr}fiovsvEL dtg 6vv6vrcav 'AvrLy6v(p kv rf} JCQbg 'AQL6r6-


^ovXov rbv dSsXcpbv imeroXr} (sequitur populi Atheniensium in Zeno-
nis honorem decretum).
^6l 8h 'AvrCyovog 6 KaQv^rvog ovx dQvsl6d-aL a-brbv slvaL KirLia'
35 Twv yaQ sCg rf}v kni6xsvf}v rov XovrQcovog 6v(i^aXXofi,ivc3v sig &v xal

dvayQa(p6(isvog iv rt} 6rr}Xr} ^Zi^vojvog tov qptAotfd^Jov" ijltco^f xal rb


KLrLSvg 7CQo6rEd-f}vai.
noLr}6ag 8i 7Cors xotXov i7cCQ-r}yitt rf} Xr}xvd-G) TCSQLiq^SQS v6(iL6(ia.,

5 inclusi, ut ipsius vitae conexum restituerem. 8 Tawr' P ante corr.,


ut videtur. 10 dk om. BDF. 12 Si} PB, di D. 13 Si£tl»sro PDP.
2H Ti uvSqos B. 24 S' om. P. 36 xai xl B.
VITA. 6
'
XvtJiv iroCfiriv r&v avayxccCcav Xv ixoi KQcirrjg 6 di.dci6XttXog. tpaal
'
d cevxbv vTchQ xCha rdkavxa ixovra iX^elv ilg r^v 'EkXada xal ravra
daveC^siv vavrix&g.
"Hod^ie dh &Qridia xal (liXi xal dXiyov evadovg olvagCov ixivi.

xaidaQCoig tc ixQ^''^ 6jittvC<og^ ana^ ^ 8Cg nov naidi^xuQCc) rivC, Xva 6

jtti) doxoCri (ii^oyvvrjg slvai, ^rjv xs TleQ^aCGi xrjv tt-inijv oixCttv ^oxet*

Tutl ttvXrjXQCSiov si6ttyay6vxog nQog ccdxdv, 6ntt6ttg nQOg xbv


ttvxov

neQ6atov avrb dn^^yayev. ^v tf, (ptt6Cv, ev6vfin£QC<poQog^ &g noXXdxig


*AvxCyovov xbv §a6LXia int,xa)(itt6ai aixoi xaX nQbg l4Qi6roxXitt xbv
xi&ttQ^Sbv Sifitt
ttvrSi iXd-slv inl x&(iov^ slrtt (livxoi •bnodvvcu. lo
'

*
4 'E^ixXive
di, <prj6C^ xb noXv6r}(i&deg, Sag in &xqov xtt^Cf^e-
xttl

tf^ai xov ^ttd-Qov, xeQdttCvovxa rb yovv ereQov (liQog rrjg ivoxXij^eoog.


o^dl (lera nXei6v(ov dtJo r} rQt&v neQiencixei. ivCoxe dh xal
oi> (i'^

XaXxbv ei6inQttxxe tovg neQu6xa(iivovg xb did^vaL /ii) ivo-

jjAfrv, xa^d (prj6L KXedvd^r^g iv x& neQl x^^^^^' nXeL^vtov xe neQL- is


'
6xdvxcDv ttvx6v, deC^ttg iv x^ 6xott xttx cixQov xb ^vXlvov neQLtpeQeg
rov fia}(iov icpr}' ^rovrd noxe iv (ii603 ixeLXO, dLcc dh xb i(inodC^eLV
iSCa iri&r)' xal {>(ielg ovv ix rov (i,i6ov fitt6rd6avreg ttvrovg ^xxov
iKilv ivoxX'i^6exe.''^

zfr)(ioxdQovg dh xov Ad^rixog cc6na^o(iivov ttvxbv xttl <pd6xovrog to

XiyeLV xal yQdtpeiv av av jj(>£tav exr} n^bg 'AvrCyovov, ag ixeCvov


'
ndvxtt nttQi^ovxog^ dxov6ag oi)xir avra 6wdLirQLil)e. AiyeruL 8\ xal
(ura rijv reXevrrjv rov Zijva)vog elnetv rbv 'AvrCyovov^ olov eirj d^ia-

XQOV dxoXaXexGig. Sd^ev xal dLoc @Qd6(ovog nQe6^evxov naQcc x&v


'Ad-rjvaCav ^rj6ev avx^ rijv iv KeQa(ieLxa ratprlv. eQorrjd^elg Si^ dLcc a
xC d^av^id^eL ai)x6v „ort, icpri^ noXXcbv xal (leydXav avx(p SLdo(iiv(ov
'
bn i(iovovdenanoxe ixavvad-r] ovdh xaneLvbg G)(p9rj.^^
^Hv dh xal ^i^xrjXLxbg xal neQl ndvrov dxQL^oXoyov(ievog, od^ev

Xttl6 Tl(lg3v iv roig UCXXoLg <pri6\v ovrco (fr. VIII). ini^ieXag de xal
nQog OCXcava rbv diaXexxLxbv dLexQCvero xal 6vve6x6Xa^ev avrat' od^ev so

xal Q^av^ia^&rivaL vnb Zrjvavog rov veariQov ovx ^rrov ALod(OQOv


Tov dLda6xdXov avrov. ^6av 8h ne^l ttirtbv xal yv(ivoQvnttQOL xLveg^
&g <pr]6L xttl 6 Tl(icov' (fr. XX). avrbv dh 6rvyv6v re elvai xal nL-
xq6v' xal rb nQ66G)nov 6vve6na6(iivov 6<p66Qa xal
rjv' eireXrlg re
el di riva ss
ficcQ^ttQLxrjg ix6(ievog (iLXQoXoyCag, nQo^xrKLaxL oixovo(iCttg.

1 ?toi(iov BP. 4 Si tprioiv PF Pal. 261. 5 verba iv' lx°i — Sig nov
om. B. 6 verba naiSia%aQim — evv re scripta a B* 8 sic^^yaytv F.
11 iisxaijvai B (^ et rj in raa.), qpafft D. B 13 iviovg libri, ivioxi Wachsmuth.
14 lactmam significavi ante t6 SiSovat, (^maxs SsSiotaey suppl. Cobet.
16 §0(iov B. 18 ovv BPF, fUi> Pal. 261. D
19 ^voxitjffcrat B. 25 k9ijvri9iv
BPFD.
6 ZENO CITffiUS.

nsQU6TaXfievG}g xal ovx adrjv, aXXa no^Qcad^fv (secuntur


iytixoTCtoi^
multa apophthegmata).
5 UvvduTQLtps ds xal ^Lo^aQO), xad-d (pr}0iv 'iTtJtdfiotog^ ^taQ^cixal
Ta dLalsxTLxa i^ex6vr]0sv. i^drj dh %Qox6nxav si0i^si xal TtQog Tloki-
h iLdva 'bn^ arvfpCag^ &6ts q)a0L XsysLV sxslvov ^ov Xav%-dvsLg^ ra Zi^-
vojv, talg xrjTfaCaLg 7taQsi6Qe(ov d-vQaLg xal td d6y^ata xXsntov Oolvl-
xix&g fistafiq)LSVvvg'' xal TCQog tbv dsL^avta dh avtd dLaXsxtLxbv iv
rc3 d^SQi^ovtL X6y(p sntd ^LaXsxtLxdg idsag^ nvQ^s6^aL n66ag sienQdttstai

(iLgd-ov. dxov6avta ds sxat6v^ dLaxocCag ai)tG) dovvaL. to6ovtov i^6xsi


10 ^iXoiidd^ELav. (pa6l dl xal tovg'H6i6dov 6tCxovg(istayQd(psLvovt(o'
xstvog (tsv navdQL6tog bg sv sln6vtL nCd-i^tai^
s6d-Xbg d' av xdxslvog bg avtbg ndvta vor]6si.
XQsCttova yaQ slvaL tbv dxov6aL xaXag dvvdfisvov tb Xsy6(isvov xal
XQrj^d-ai avtai tov 8l' avtov tb n&v 6vvvor]6avtog' t^ fisv yaQ slvai
15 n6vov tb 6vvsLvaL, toj d' sv nsL6%^evtL nQ06slvaL xaX tijv nQ&l^LV.

'EQc^trj&slg ds (pr]6L dLa tC av^trjQbg hv sv t(p n6t(p SLaxsltai^

„xal ol &SQfioL nLXQol bvtsg ^qsx^iisvol yXvxaCvovtai.^' tpri^l


i(pYl'

Sh xal 'Exdtov iv ta dsvtSQC) tcbv Xqsl&v dvCs^d-aL avtbv iv talg


toLavtaig xoLvavCaLg (secuntur duo apophthegmata).
20 ^Hv ds xaQtSQLX(htatog xal XLt6tatog, dnvQG) tQO(pfj XQd^l^-^vog xal
tQC^covi Xsnt&^ S)6ts Xsys6d^aL in' avtov'
tbv d'ovt'aQ ;f£tiu.c)v XQv6sLg, ovx bfi^Qog dnsCQCOv,
ov q)Xb^ rjsXCoLO dafid^staL, oi) v66og alv^,
or>x SQotig dr](iov ivaQL^iiLog., dXX' o y' dtSLQijg

25 dfi(pl dLda6xaXCri tetatai vvxtag ts xal ^(laQ.


6 OL ye firjv xg)(ilxoI iXdvd^avov inaivovvteg avtbv dLa t&v 6xci)(i(id-

tcav. Lva xal OlX^(ic3v (pi^6LV ovtcog iv dQd(iatL OLXo66(poLg'


eig ccQtog^ '6ii)ov C^xdg^, inLnielv vdoQ.

(pLXo6o(pCav xaLvfjv yaQ ox)tog (pLXo^ocpel,


30 nsLvf}v dLdd6xsL xal (lad^tdg Xa(i^dvsL'
ol Ss no6eCdCnnov.
i^dr} ds xal sig naQOL(iCav 6x^8bv ixG)Qrj6sv.
iXi-

ysto yovv in' ax)tov' „Toi) (pLXo66g)ov Zr]VG)vog iyxQats6tSQog.''^ dXXd


xal no6sCdLnnog Msta(pSQO(iivoLg' ,,G)6t' iv r](isQaLg dexa etvai doxelv

Zrjvcovog iyxQate6teQov.^'' tG) yaQ '6vtL ndvtag vneQe^dXXeto t«5 te


35 eldeL tovtcp xal tf] 6e(iv6tr]tL xal dr] vr] ACa xal (iaxaQi6tr]tL. 'Oxtb yaQ

nQbg tolg ivevr]xovta ^Lovg itr] xati6tQe^ev^ dvo6og xal 'byLr]g 8LateXi6ag.

1 ini-x.6moi PD, iniexontoi B, inia%mnTOi B*F || o-Sjj aXXr^v B. 5 Xccv-

d'ttvrig B. 6 naQsiaQaioiv B. 10 (piXofiv&iav B. 14 xf^pTjff^O^ai pro xai


XQfjad-ai B. II
t6 (pro tc3) BF. 17 ol bvrs B. 19 xotvwviaig om. in P,
add. P^ 24 oixi qo rig P, ovx SQorig B, oixSQatig F, ov^ atg tlg D. 28 tlg
uQtov BPFD. 30 niveiv B. 36 naaaQiotriti BPF, fiaxpo^tOTjjTi D.
vrrA. 7

IIsQdtttog di iv tttlg ^ixttlg ^xoXttlg dvo xal ifidoiiijxoirta iriiv


q>fi6tv

tiXsvti\6ai avtdvy iX^elv dl ll^tjvali dvo xal itxo6i it&v 6 6' ^Axok-

ktovidg tpri^LV ttipr)yil6a6^ai t^g 6xoli\g avtbv itri dvolv diovta i^ijxovta.
'EteXevta d'^ ovtag' ix tfls tfjjo^fiff ttxiav nQ06intai6t xal tbv
dttxtvkov xeQii^^is' Xtti6ttg dl tijv yfiv tfj x^^^Qh tpv^^ ^® ^* ffle »

Nidfirig' ^^EQxo(ittL' tC (i' ttvetgi^*^ xal jtttQaxQ^fitt iteXsvtri^sv^ icjconvC-

^ttg iccvtdv. j4&rivtttoi dl s^a^ttv ttinbv iv ta KsQtt(ui,xdi xal in)-

(pC6(itt6i totg XQOSiQrjfiivoig itC(iri6aVf tijv &QStiiv ttxnip JCQ06(iaQtv-


Qovvtsg (secuntur Antipatri, Zenodoti, Athenaei, Laertii epigrammata).
Ori6l d^ ^rj^itjtQiog 6 Mdyvrjg iv totg '0(Kovv(ioig tbv TttttiQa lo

ecdtoi) Mvtt6ittv nokkdxig &ts €(i3toQov 'A^vttls nttQayCvs6^ttv xal


jtokktt t&v UtoxQtttix&v fiifikCav &xo(piQSiv iti natdl 8vTt tra Zi^vcavt'
o^sv xal iv t^ natQCdt 6vyxsxQ0ti)6&at. xai ovtiog ikd-dvta slg 'A^ifi-

vag KQtttrjtt xaQa^akstv. <pri6C^ xal tb tikog avtbg bQC6ttt^


doxst di,
t&v xkav(0(iiva)v jtsQl tag Scno<pd6stg. &(ivvs d£, qpatf^, xal xdnxaQtv, u
xttd-dnsQ IjoxQdtrig tbv xvvtt.

7. 8 Diog. Laert, VU ido^s di


(loi xttl tb ilfi^(pt6(uc tb nsQl
10.

cedtov tav 'A^vttCav


vnoyQdrlfai xal ixsi ads'
'En' 'A^^svCdov dQxovtog, inl tijg 'Axa(iavtC8og ni(intrjg nQvta-

vsCttg^ Mat(iaxtr)QiG)vog dsxdtfj v6tiQa^ tQCtri xal slxo6t^ tijg nQvta- tu

vsCag^ ixxkr]6Ca xvQCa, ttbv nQoidQoav ins^r)ipt6sv'7nn(ov


KQatt6totikovg
Svnstatcav xat ot 6V(inQ6sdQ0t, &Qd6a)v ®Qd6covog 'Avaxatsvg slnsv
'Enstdii Ztjvoiv Mva6eov Ktttsvg etrj nokkd xatd <ptko6o(pCav iv
tfi ndkst ysv6(ievog ev te totg kotnotg dv^Q dyad-bg cov 8tetike6e xal
'

tovg elg 6v6ta6tv avta t&v vicav noQevo(iivovg, naQaxak&v in aQe- k


Ti)v xcd 6a)(pQ06vvi^v ^ naQd)Q(ia nQbg td ^iktt6ta^ naQd8ety(ia
tbv
l'dtov ^Cov ixd^elg dna6tv^ dx6kov%-ov '6vta totg k6yotg olg dtekiyeto,
tv%ri t^ dytt^ ded6x^tti td drjfi^ inatve6ttt (ikv Zrjvoava Mva6iov
Ktttia xcd 6te(pttvS)6ttt XQ'^^^ 6te(pdvq) xatd tbv v6(iov aQetijg evexa
xcd 6ocpQ06vvrjg, olxodo(iil6at dh avT» xat td(pov int tov KeQtt(ietxov so

trig 8% noti^6eoag tov 6te(pdvov xttl tr^g olxo8o(iiig tov


dri(Lo6C(f.
td-

(pov x«tpoTov^<yat Tov 8ii(iov ^8rj tovg int(iekri6o(iivovg nivte av8Qag


i% 'Ad^rjvaCav. iyyQd^ut 81 t6 tjf^^t^^itt tbv yQa(i(iatitt tov 8il(iov
iv 6ti]ktttg 8vo xttl i^etvttt ttvto) d-etvttt ti)v (lev iv 'Axtt8r}(iCci:, tijv
'
dh iv AvxeC(p. t6 8 dvdka)(ia t6 elg tdg 6tT/ikag ytv6(tevov (i€QC6at ss

t6v inl tilg 8totxi^6eog, onog anavteg t8o6tv 8Tt 6 8i}(iog 6 t&v
'Ad^vttCov tovg dyttd-ovg xal ^ovtag ti(i^ xat tek€vtij6avtttg.

6 nl^aece B, nXiaaq Pal. 261, «ii{|«s D. 18 i1A6vtu9 B. 16 xAv —


dnotpdeHs corrupta, t&v ^&Xlmvy &no(pdveii.e CobetuB.
nX. n. x. 21 xfdtiji
xb xtUm B, x(fttxiexoxiXsiog P, tnnoo xpar?]; 6 xeXime D. 22 kvaxXitvg BD.
26 nafttdtiyiucxa D. 28 x^ om. LD Pal. 261. 29 iventv BPFD. 36 li&0iv B.
8 ZENO CITIEUS.

inl ds rr]v olxodofirjv xsxeiQotovr^rai, ©Qcceav ^AvaycaiBvg^ Oiko-


xA^g nsigaievg, 0atdQog 'Ava<pXv6xiog ^ Msdcav A%aQvsvg^ MCxvd-og
Uv^iaXrjtrsvg, ^icav Ilaiavisvg.
9 Themistius Or. XXIII 295 D. Hard. ta ds ati(pl Zrjvcavog ccqC-
5 dr^M ts idti xai ad6(isva vtco nokX&v on avtov ij IJcoxQcctovg ano-
XoyCa ix OoivCxrjg sig trjv IJoixCXijv fjyaysv.
10 Strabo XIII p. 614. sx ds tr}g Ilitdvrfg iatlv 'AQXsaCXaog 6 ix
T^g 'Axadrj^Cag, Zrjvavog tov KitiSC3g avGxolaaftjg xaQoc nolsficavi.
11 Numenius Eusebii praep. evang. XIV 5, 11 (p. 729 b). IloXifio-
10 vog dh iyivovto yvaQi^oi 'AQXsaCXaog xai Zr]vcjv. Z^vcsva
fihv ovv fiifivrjfiai slnav ^svoxQatsi, slta dl noXificavi (poitrj0ai, av-
d^ig %aQk KQatrjti xvvCaai' vvvi dh avta XskoyCed-G} bti xai ZtCX-
dh
nc3v6g ts [istiax^ ^«^ ^^^ X^yav t&v 'HQaxXsitsCav. insi yccQ 6vfi-

(poit&vtsg utaQSc IloXificovi itpiXotifi^d^rjeav icXXr^Xoig, 6v(inaQiXa^ov


16 slg T^v JtQog aXk^^Xovg fidxrjv 6 fisv 'HQaxXsitov xai UtCXnajva ccfia
xai KQdtrjta^ av vno (isv EtCXncavog iyivsto (laxt^t^^g^ vnb dh 'Hqu-
xXsCxov wbatriQ^g^ xvvixbg 8\ vnb K^dtrjtog. 6 8s 'AQxseCXaog etc.
12 ibid. 6,9 (p. 732 b). Siaatdvtsg 8' ovv sig tb <pavsQbv s^aXXov
'

dXXifiXovg o^x ol 8^60, dXX 6 'AQxsdCXaog tbv Zrivcova. 6 yccQ Zrjvav stxB
20 ^i^ xi xfi (idxri (fs(Jivbv xai ^aQv xai Kr}(pi6o8d>Qov xov Q^^xoQog oix

d(isivov (is enim Aristotelem impugnaturus Platoni maledixit)


6 (livxoi Zrjvcov xai aifx^g^ insi8rj xov MQxs6iXdov fisd^Csxo, sl (isv

(ir}8h nXdxfovi inoXi(iSi, i(piXo66(psi 8r^nov i(Loi xQixfj nXsCaxov a|tajg,


'
evsxd ys xfjg slQ^vrjg xavxrjg. 6 8 ovx dyvoav (liv t6cog xd 'AQXSdi-
25 Xdov, xd (iivxoi HXdxcavog dyvo&v, djg i^ mv avxa dvxiyQa^sv
iXiyx^xai^ bxi inoCr)6sv ivavxCa xavx6g, (irjxs bv '^Ssi nX^^xxcov, bv
xs oi)x ixQfiv dxi(L6xaxa xai aX6xi6xa neQiv^Qixdjg., xai xavxa noXv
xdxiov rj nQ06fixe xvvC
— nXr^v dii8eL^i ye (lij (ieyaXo(pQo6vvri dno6x6-
(levog xov ^QXE6iXdov. i]X0i yccQ dyvoCgc xcov ixsCvov rj 8isi [x&v
30 UxcoCx&v] ^^noXi(jioio (liya 6x6(ia nsvxs8avoio^' (K 8) dnsxQi^axo dXXri
sig nXdxava. dXXd [xai] nsQi (isv xav Zrjvcovi sig nXdtava xaX&g
ts xai ai8rj(i6vo3g [oi)8a(iG)g] vscotSQi6%-ivtcov siQr]6staC (lOi avd^Cg note
—— tbv 8 ovv
'

'AQXs6CXaog dvtCtsxvov xai d^iovixov


Z>r]vcova 6

vndQxovta d^ecoQ&v tovg naQ' kxsCvov dno(pSQO^ivovg X6yovg xa^^i^QSi


35 xai oi)8\v coxvsi. tb 8h 86y(ia xovxo ai)xov nQcotov svQO(iivov,
xaitb xai tb bvo^ia ^Xincov s^dSoxifiovv iv talg 'Ad^rjvaig, trjv xata-

1 y.h%siQor6vr\vtai P. 2 ^iXoyiXfis IIsiQaievs om. B. MiXoiv P, iiiXXtov F.


||

3 2vnaXXrit£vg BP. TIoiaviBvg BP, naiavisvg D.


||
24 6 S' scripsi, d S'
vulgo. 26 fortasse: ins%HQriasv (^slgy. 28 TtQoafjxs scripsi, nqoai^itsi. vulgo. ||

(lij scripsi, [irjv vulgo.


30 rcbv Sx(a'Cv.&v seclusi. 31 %al seclusi. 32 ov-
dafiwg seclusi.
VITA. 9

Xrjxrixijv q^avtccttittv, ntt6^ firjxttv^ ^XQ^''^^ i»'avTifv. o d*ev tm


tt6^£vsat(Qa 6v, ii6v%CttV &ycov ov dvvttfitvog etfdox£t6^ttiy 'AQxs6i-
Xttov (ihv tttpCsto^ noXXk av tlnttv ixov (dXX* a6x ij^eXt, tdxa dl
fittXXov nQog dh tbv ovxert iv i&6i,v 6vttt IlXtttfovtt i6xia-
tcXXcog),

(juxxet T^
xal dxb ttfiaii^g nofineCttv na6av outte^oQvfiei Xdyav^ itg %

oik'&v tov nXdtcovog dfivvofiivov, vnsQdixetv te cevtov &XXa ovdevl


[liXov ette iieXi^^eiev^AQxe6iXdcp^ ccvtdg ye xeQdavelv ^eto dnotQe-
ilfdiievog d(p* ittvtov tbv j4Qxe6CXaov.
13 Cicero Acad. Post. 1 34. lam Pdemonem audiverarU adsidue
Zeno et Arcesilas. Sed Zeno cum ArcesHam antevret a^taie valdeque lo

peracute moveretur, corrigere conatus est disdplinam.


subtiliter dissereret et

Cicero de finibuB IV 3. ut non esset causa Zenoni, cum Pole-


monem audisset, cm db eo ipso et a superioribus dissideret.

14 Quintilianus Instit. orat. XII 7, 9. cum et Socrati coUatum sit


ad victum et Zenon, Cleanthes, Chrysippus mercedes a discipulis oo i6

ceptaverint.
16 Seneca ad Helviam cp. 12,4. Unum fuisse Homero servum, tres

Platoni, nullum Zenoni, a quo coepit Stoicorum rigida ac virilis sapientia,

satis constat.
16 Seneca de Benef. IV 39, 1. Qu<ire ergo, inquit, Zeno vester, cum jo

guingentos dena/rios cuidam mutuos promisisset et ipse Ulum parum ido-

neum comperisset, amicis suaderUihus ne daret, persevera/oit credere, quia


promiserat?
17 Themistius orat. XXI 252 B. Hard. n6te dcprjxttg rc5 deia-

vev6fiiv^, xad-dnsQ Zrjvov 6 Kituvg. n


18 Sopater phlyacographus apud Athen. IV 160 e
Tcal (i^v <piXo6ocpelv (piXoXoyetv t^dxrjxocag
'()(idg inifieX&g xuQteQStv d-' ttlQovuivovg^
trjv nelQttv vfitv XijilfOfittL t&v doyfidtcov,
nQatov xanvC^av idv dntcofiivcov
elt' 3o

tdco ti,v'v(icbv 6v6nd6avttt tb 6xiXog^


ZrivavLxdi nQttd'il6e9'* oitog xvqCco
in' i^aycoy^, f^v (pQ6vr}6iv dyvo&v.
19 Aelianus Var. Hist. IX 33. MeiQaxiov 'EQetQixbv nQo6e<poC-
tri6e Zr^vcovi nXeCovog xQ<^vov, e6t' ig dvdQag d<pCxeto. v6teQov ovv ib

ig trjv 'EQetQCav inavr]X%^e., xa\ avtbv 6 natiiQ f^Qeto 6, rt apa (idd^oi

6o<pbv iv tfi to6avtri SiatQi^ri tox> jjpdvov. 6 dl 8eCE,eiv etpr) xal ovx

jjaZf^rijvai/rog yaQ avrc3 tov natQog


ig (laxQttV edQtt6e tovto. xal

tiXog nXrjydg ivteCvavtog, 6 8^ tijv if^vxCav dyaycov xai iyxttQ-

2 fbSoTifitt&ai BcripBi, aSi%ela9ai vulgo. 6 loycav scripai, Xiyoav vulgo.


11 partiretur Bentiey. Cf. ad fam. XV 21,4 cuMte mooebcUur,
10 ZENO CITIEUS.

TSQiJ6ag rovto stpr] fiB(iad^xsvtti,, fpBQSiv OQyijv ncctsQmv xai (lii aya-
VttHtStV.

20 Diogenes Laert. VII 22. 'PodCov 8i tuvog xttXov xal nXov6lov^


alXcag dh [irjdev, jCQoffxBVfisvov a^T«5, fi,r} fiovX6(isvog avB%s6%-tti^ nQ&-
5 tov fisv sjtl ta xsxovLfiBva t&v ^a^Qcav ixtt&i^Bv avtdv, iva fiolvv(i
ttjv xkttvldtt^ insita slg tbv t&v n:tG)XG>v t6nov^ a6ts 6vvavatQCfis69^ai
tolg Qdxs6iv ttx)t&v' xal tiXog ttnilXd^sv 6 vsavl6xog.
21 Timon Phliasius Sill. fr. W. XX
'otpQa aBVB6ttt(ov 6vvttysv vi<fog, oi nsQl navtcov
'
10 ntG)x6tatoi t ^tf av xai xov(p6tatoL ^QOtoi a6t&v.
Diogenes Laert. VII 16 ^6av nsQi tt^bthv (scil. Zenonem) xai

yvfivoQQvnaQOi tLvsg, &g (prj6L xai 6 TC(ig)v ^^tpQtt «vdprav"



22 Timon Phliasius SiU. fr. W. Vm
Kai cpoLVL66av idov XLxv6yQavv 6xlsq& ivi tiitpca
15 ndvtcov i}iBCQov6av' 6 ^'sqqel yvQya^bg avtfjg
(iLXQog lcov vovv 6' slxsv iXd66ova XLvdaij^oLO.
Diog. Laert. VII 15 de Zenone: ^v xal ^rjttjtLxbg xai nsQi ndv-
tov dxQL^oXoyov(iBvog' od-sv xai 6 TificDv iv tolg UCXXoLg tprj^iv ovtG)'

„xat
— xtvda^ato".
20 23 Athenaeus XIII 603d. 'AvtLy6vov 8s toij ^a6LXiG)g iQafisvog
^v l4Qi6toxXilg 6 XLd-aQG)d6g, nsQi o^ 'AvtCyovog 6 KaQv6tLog iv ta
Zi^vcDvog ^Cg) yQatpsL ovtcog' ,,'AvtLyovog 6 fia6LXsi)g insxana^B ror
ZrjvovL. xtti nots xtti (isd'' rifiiQttv iXd^hv bx tivog
n6tov xtti dva-
nr\8il\6agnQog tbv Zrjvcava snBL6sv avtbv 6vyxG)(id6aL avta n^bg
'AQL6toxXitt tbv XLd-ttQG)d6v, ov 6(p68Qa ^Qa
25 6 ^a^LXsvg.''
24 Ind. Stoic. Herc. col. IX nQbg) (ihv ydQ ixslvov, iag n^bg \

L60V ts xtti
ofioLOV, av\ta (pLXovBLxCav ridsiav
xai xBxaQL6(iivr]v j

'

vno I XBt6&aL, tbv {d ^) dvdQa d-av (id^SLV xai tL((ia)v xad^ v nsQ^oXrjv.
j
\

Ad Arcesilai et Zenonis lites hoc frgm. refert Comparetti, ad Anti-

regem, propter verha i'6ov ts xtti ofiotov, rectius Biicheler. Antir


30 gonum
gonus videtur loqui de Zenone.
25 Ind. Stoic. Herc. col. VIII. ^noL^q^^SLv {y)dQ ddoXE{6xovv)ta
nuL dCa xai t{ovg dntt)ytG)y\tttg ini tijv d"VQttv' 8La\noQG)v d'Bnov
6B -9^^, (i6\XLg dv cpr}6L xaAxto^pv Aaxa xata6trl6ttL' xai yaQ ovTca
|
|

35 xaxdv o^dx s\6E6d-ttL v^ov^d-Ets^L^v tovg \ nttQax{aQdxta)g.'''' Kai 6


etc.
Z{4)\vG)v nQog tovg l^i{vovg)
. . .
\ dno{^Xi)^ag' .,^tC Xi{ystE^ itpr)

6 HStio(i(iiva BPL. 10 &atwv libri plerique, &vSq&v Wachsm.


32 noi7]asiv exempli causa posui. 34 j;a^x«f. pap. Chria, cuius hoc frag-
mentum tenemus, aliunde non nota est. Antigoni legatus videtur per iocum loqui
de munere in aula Antigoni in Zenonem conferendo. 36 jtaQaxccgdKrag sup-
tb
plevi, recordatus adhortationis Cynicae: nagaxaQa^ov vonia^ia.
VITA. 1 1

26 Plutarchus de Stoic. repugn. cp. 4 p. 1034a. Z^vcav xal KXt-


dv^g ovx ii^iXri^uv 'Ad^cctoi ytvi6^ai^ (1"^ dd^otft rag avx&v xaxQC~
dag adixelv 5xt fihv el xaX&g ovrot, XQveixxog ovx 6if^&g ixoCi]6£v

iyygaqxlg sig ti)v noXixeCav, TtaQeC^d^a.


27 Plutarchus de Stoic. repugn. cp. 2 p. 1033 b. ixil toCwv 5

jroAila ^lv i)g iv 6XCyoig avx^ Zt^vavi^ xoXka d\ KXedv^st, xXet6xa

6\ XQv6Cnnfp yeygafifiiva xvyxdvei xeQl xoXixeCag xaX xov &Q%e6^ai


xal &Qxeiv xal dixd^eiv xal ^rjxoQSveiv iv dh xolg fiCoig ovdevbg E6xtv

eifQetvov 6XQaxrjyCav^ ov voftod-eoCav^ ov xdQodov eig ^vXijv, ov


6vtnjyoQCav ixl dtxa6x&v^ ov 6xQaxeCav vxIq xaxQCSog^ ov XQe6fieCav^ f
ovx ixCdo6iv dXX^ ixl ^ivrig &6xeQ xtvbg Xcoxov yev^dfievot ^xoXr^g
xbv xdvxa ^Cov ov ^Qaxvv dXXd xatifnjxi^ yevdfievov dti^yayov iv X6-

yotg xal fii^XCoig xeQtxdxoig' ovx adrjXov oxi xolg v<p' exiQtov
xal

yQa(po(iivotg xai Xeyofiivoig [laXXov ^ xotg ixp' avxav bfioXoyoviiivag


€^rj6av. p. 1033 e. xCg ovv ^aXXov iv xa 6xoXa6xLX<p fiCca xovxfp xaxe- w
yrjQa6ev rj XQv6txxog xal KXedv^g xal ^toyivrjg xal Zi^vojv xai

'AvxCxaxQog^ oX ye xai xdg a^bx&v xaxiXtxov xaxQC6ag, ovdlv iyxa-


' '

Xovvxeg dXX oxag xad^ ii^vxiav iv xm 'SltdeCo) xai ixi Za^xfjQog 6xoXd-

^ovxeg xai' g)tXoXoyovvxeg dtdye)6tv;


28 Dio Chrysost. or. XLVII § 2 (V. II p. 81, 2 Am.) djg iya xqo- «o

(lev id-avfia^ov xav q)tXo66g)(ov xovg xaxaXtx6vxag (ilv xdg


xeQOV av-
'

xav xaxQCdag ovdevbg dvayxd^ovxog, xaQ iiXXoig dl ^^v eXo(iivovg^


xal Tttvra dxo(patvo(iivovg aixovg ort det xijv xaxQCda xtfiav xal xeQi
xXeC6xov xotet6^at xai ort XQdxxetv xd xotvd xai xoXtxeve6^at x&
dv^QG)X(p xaxd <pv6tv iexiv. Xiya d\ xbv Z^^vava, xbv XQv6txxov^

Tov KXedvd^rjv^ av ovdeig otxot ifjtetve xavxa Xey6vx(ov.


Cf. 10 promptus (^mpositus sequor Zenona,
Seneca de tranq. an. 1,

Cleanthm, Chrysippum, quorum tamen nemo ad rempublicam accessU,


nemo non misit. Cf. n. 271.
29 Arrianus Epict. dissert. III 21, 19 ZcaxQdxet 6vve^ov-
(6 d-ebg)
w
Xevev xrjv iXeyxxixrjv jjwpav exetv^ d)g dtoyivet xijv ^a6tXtxriv xai
ixtxXrjxx txr]v, Cag Zrjvavt xijv dtda6xaXixrjv xai doyfucxtxrjv.
30 Ind. Stoic. Herc. col. I (t)^^ xeQi xrjv (^-
d-ev

Xrjv) dta^i^ecog av{xov ^rix)ri6ag 6rj(ielov ovx dv exeQ6v xtg Xdfiot fiiX-
xiov ri xdg XQl6etg dg elx^iy) neQt xaX^v xai ai6xQS)v^ 6(jtoC<og d'»'
dyad-G)v xai xcxx&v 8ta6xe^d^evo{g tjxeviyxrj x{ov)xotg. 'Ax{o})X6-
ScoQo{g) (ilv yaQ 6 (^Ext)xovQet{og) iv dv6i ^{vfiXCotg etc.
Ad Zenonem haec referri probabUe est. De moribus eius ex vitae

cum placitis mordlibus comparatione iudicium ferendum esse dicUur.

ApoUodori mentio eo spedare videtur, qu4)d is simili ratione de Epicuro 40

scripserU.
12 ZENO CITIEUS.

31 Ind. Stoic. Herc. col. III. -fiEvog i7ttyQa<p(^v nsQl) |


tov rfjg

oixeiccg alQ^saecag) \ xaid-^rjye^ovog {(rsQa T£, iv) | rovtoig xara rb


xket6{rov) I
rov fivfiXiov xarayevdl^evog, d)g JCQoefivtiKpafiev)^ idCcf,

yeyQacpev \ (ola) ^ovXerai xal 8i6ri\6navC(ag eavrbv didovg (6 Zif^v^av \

6 eig rag 6vii,ne\(jQi(poQag) dia r^fjv rov 6(6\{(iarog a6d)ivei,av^ cog


iv — etc.

Stoicus aliquis, qui de Zenone sectae suae audore scripserat, rep^e-


henditm. Ad
ultimum enuntiatum cf. Diog. Laert. VII 1 (huius volu-
minis p. 3, 10).
10 32 Ind. Stoic. Herc. col. VI. rolg 6vxoLg |
xal rovg rj
.
ea6fioi>g \

(7CQ)d(og (x)al nQod-v}i(og j €(peQev. {x)al ravra yaQ \ ^v eig (rb)v


vfivov a^i\a xaraxcoQC^eLV xa(l 3tQ06\d-)etvaL S(rj)fio6Cav r(a(priv \ r^rjv
% . . etc.

32 a Athenaeus IX 370 C. xal ov naQccdo^ov ei xarct rrlg XQccnfirig


15 rivlg G)^vvov, bTtore xal Zijvcov 6 Kirievg 6 rrjg Uroag xrC6roQ ^Lfiov-
(levog rbv xara rfjg xvvbg oqxov ^csxQcirovg xal avrbg cofiwe r^v
cf. Diog. L.
xdjiTtaQLV, G)g"E(i3ted6g g)rj6Lv iv ^7to(ivrj(iovev(ia6Lv^ 32 VH
a(iwE df, (pa6C, xal xdnnaQLV xad^ditEQ UooxQdrrjg rbv xvva.
33 Galenus de differentia pulsuum III 1 Vol. VIE p. 642 K.
50
dQe6xovraL yaQ ohroL jtdvrEg ol IlvEv^iarLxol xaXov(ievoL (scil. medici)
rotg dnb rf]g Uroag 86y(ia6LV. &6r' ijtel XQ^6L7CJtog ax)rovg st-
d-L6ev 7teQi r&v xard rrjv (pLXo6o(pCav 6vo(idr(ov, oifS*
d(i(pi6^r}reLV
rav xard rriv larQLxijv ravra 7toLelv 6xvov6l. xal Z^^vav
ax^rol 7teQl

dh 6 KLriei)g ht 7tQ6reQov ir6X(ir]6e xaLvoro(ietv re xal vTteQ^aCvetv


»6 rb rwv
'EXXrivmv ed-og iv rolg 6v6(ia6Lv.
34 Cicero de fin. III 5. Quamquam ex omnihus phihsophis Stoici
plurima (scil. verha) novaverunt, Zenoque, eorum princeps, non tam
rerum inventor fuit quam verborum novorum.
III 15. Si enim Zenoni licuit, cum rem aliqu^m invenisset inu-
30
sitatam, inauditum qnoque ei rei nomen imponere, c/m non liceat Catoni?
35 Cicero Tusc, disp. V 34. Zeno Citieus, advena quidam et

ignobilis verhorum opifecc, insinuasse se in antiquam philosophiam videtur.

xa expunctae videbantur Comparettio post -og, spatio inter-


2 litterae ;

iecto sed itsgcc necessarium videtur.


;
4 6 Z^vtuv scripsi, t <bv pap. . . . .
;

sed Utterae t non vidit Comp. nisi „una chiara traccia"; neque ^sdtQav, quod
voluit, sententiae aptum est neque participium in -av locum habet. 5 Sstjtva
a Zenone vitata commemorat Laertius. 6 fort. wg iv av[ntoti.Koig inofivifi- :

(laaiv iatoQslv IIsQaalov.10 r}Xiaa(wvg Biicheler; fortasse scribendum: slxaa-


11 AQC pap.
(lovg i. e. cavillationes. 12 laudationem Zenonis a Stoico
aliquo conscriptam non sine dicacitate vfivov appellari vidit Biicheler. Sr}(ioaiav |1

tacftiv Zenoni intercedente Antigono decretam esse ab Atheniensibus


narrat Diog.
La8rt. VII 15. Hoc quoque laudator ille Zenonis iactaverat. 17 'EintoSog cod.,
corr. Miiller.
VITA. 18

36 Luciaims Macrob. 19. Z-^vmv Sh 6 rfjg 6ra)txi\g tpiXo6otfiag

&QXVy^S 6xTC) xal ivevilxovTU(scil. ^^rj^tv Brfj)^ Zv tpa6iv el6iQx6^i{-


vov elg Ti)v ixxXri6lav xal nQ06nral6avra &va<p^iy^a6^ai „t^ ^e /Jofig";
xal vno6rQi^avra oCxaSe xal axo6x6^evov rgotpilg reX£vr^6ai riiv fiCov.
36 a Philoderaus Ttegl ribv tptXo^otpoav col. IV Neap. (— 3 Oxf.) •

{^QXOv-
rog Kked^QX^'^ 'A^vrj)6t xal {i-
'
n av TOVTov (y)«(y)()aqpd)ff ri
. .

avTov evevc . .
lyx
'
6 yfyovoTa x{al dv ert}) iv (rfji ne- lo

QUXov6rj ta ne{Q)l 'Avrtfp&virog


inL6rol^. deC^^^^erai r{o)iv(yv fie-

/3t)a)x(oj)ff
6 Zi^vGiv {axQi^g i{yyi6-

T)a tSv q xal a ir&v. l4{nb


10 KXeaQxov yd(()) in\'A^Q)ev{el- i&

drjv^ iq>' oi) 2Jxei{Qoq)ooL(ov)L {x)ara{re-


reXe{vrr]i)xev x . . .
Z)rlv(ov an
i6rlv i{v)v{ia xal) {r)Qidx{ovra.
xal firjv i vo6e
Argutnentum etiam post ea quae Th. Gomperz disputavit (Sitzungs- eo

ber. d. Wien. Akad. Bd. 146. 1903 „Zur Chronologie des Stoikers
Zenon") ohscu/rum. Mihi videtur contra aliquem disputari, qui in epis-
tula (qua etiam de Antiplwnte qua^dam continehantw) Zenonem Cleardio
archonte sexagirUa duos annos natum fuisse dixerat. Hoc falsum esse
inde concludehatur, quod sequeretu/r Zenonem centesimum primum annum k
agentem obiisse.

361) Pausanias 129,15 (in descriptione Academiae) xelrai dh xal


Zrlvtov ivravd^a 6 Mva6eov xal XQv6innog 6 UoXevg.
37 Strabo XVI p. 757. ix Tvqov de 'AvrCnarQog xal ynxQov

nQO r}(i&v 'AnoXXaviog 6 tov nCvaxa ix^elg rwv dnb Zr^vcavog g)iXo- 30

66g)G)v xal rav ^ifiXCcav.


38 Diogenes Laert. VII 36. Mad^rjral dh Zrjvavog noXXol (liv,

evdo^ov de IleQ^alog ^rjfirjrQlov Kirievg


——
'AQC6rG)v MiXriddovg Xlog^ 6 rrjv ddia(poQlav el^rjyq^d^ievog.
"UQiXXog KaQxrjS^VLog., 6 rijv inL6rT^(irjv riXog eindiV 35

^iovv6iog 6 (lerad^ifievog eig rijv ijdovrjv' dtd yuQ 6<podQdv dtpQ^aX-

(iCav Sxvrj6ev irL Xiyetv rbv n6vov ddLdtpoQOV ovrog rjv 'Hqu-
xXeari^g.
KXedv&rjg OavCov "A^^Log^ 6 diadeldfjievog rijv 6xoXr'jv' ov xtd

Ssq. fort. tl{vcci) tciythv iv&dSs, (l|)»pt(ovTo rixe Si]).


.34 Miluditis \iV.
14 ZENO CITIEUS.

Toig dxXrjQoxilQOig deArotg, aC (i6Xig iihv yQdq^ovtcciy


ttg)a)ftoiov

diari]Q0v6L dl xa yQatpivta.
2](patQog Bo67COQiav6g' Snjxovtfe d'6 UqjatQog xal Kksdvd-ovg fietoi

f^v Ztjvmvog tslevtnlv.


— ^tfav 8h Zrlvovog (iad"r}tai xal otdf,
t xaQ-d q)7j6Lv 'lano^otog' ^iXavLdrjg &rjfiatog^ KdkXi.nnog KoqCv-

«d-tog, no6eiS(6viog ^le^avdQSiig^ 'A%-r^v68(OQog I^okevg^ Z/i/jvav

I^i8(oviog.
39 Ind. Stoic. Herc. col. X 2. Kkedv{^rig Q)aLvCov \ "A66Log^ 6
xal t{^v) 6{%)oXiiv I naQaka^diV jLovv6L\og &eo(pdv(t)ov, xa^d^^dnsQ \

10 AvtCyovog iyQatljev, 'HQa\xks(btr]g, 6 Meta&E(ie\vog' ^AqC^xcov MlX-


tLd8o(v) Xiog, 6 trjv d8La(poQCa(v)
I
tekog dno(privd(ievog., \ \ (i)v 81

totg aXXoLg dxo\{Xovd-e)tv oi6(tevog rco (xa&ri)yritfj |

(lacuna, quae inter hanc et seguentem columnam hiat, hauMa viden-


tur nomina Persaei, Herilli, fortasse etiam Sphaeri).
16 col. XI 2. Zijvcav ZL8a(vLog 6 xal) \ Xey6(ievog v \
ug xal
XQrj^^innog av) tbv sv (ta nsQL tov 8LaXs) Xrj&6t(og
\
ntSLv \ j

(hic intercidisse videntur Philonides Thebanus, Callippus Corinthius,


Posidonius Alexandrinus).
col. Xn. Ad-riv^SciiQog (ZbAtug, . .
j
'Exatutog 2jnLv&(dQov d) nt- j

80 8(ii(xev).

40 Origenes c. Celsum III 54 Vol. I p. 250,3 Ko. (p. 483 Del.).


'

i)
xal rj(ieLg (ieXXo(Lev iyxaXetv (pLXo66(poLg 0Lx6tQL^ag
sn dQStrjv nQO-

TQeil)a(ievoLg, nv%^ay6Q(f (ilv tbv Zd(ioX^LV, ZrjvavL 8e tbv nsQOalov^


40 a Plutarchus vita Cleom. 2. 'O 8s LfpatQog sv totg nQcatoLg
26 iyey6veL tav Zrjv&vog tov KLtLdog ((.ad^rjt&v.
41 Diogenes Laert. VII 4. FeyQa^pe 81 (6 Zr^voav) nQog t^ HoXl-
teCcf.
xal td8e'

neQl tov xtttd (pv6Lv ^Cov (181) (183)


neQl 6Q(irlg ») ne^l dv&Qoonov tpv^eog 179
80 meQl nud^&v 211
neQl TTov xa&rjxovtog (230)
neQl v6(iov
neQl trlg 'EXXrjVLXfig nuLSeCag
neQL bilfecag

36 nsQl tov oXov 97. 102. 117. 119


nsQL 6rj(ieCciiv

Hvd-ayoQLxd
Kad-oXLxd

3 Zq)aiQog BoanoQiccv^g ante K).sdv9ris habent libri. 6 Atbenodorum


ante Pbilonidem babet D.
SCBIFTA. 15

XiQl Xilemv (77)


XQofiXfjfuxTav 'OfiriQiMobv xivre (274. 275)
xsqI xoitjuxijg SixQod6£<og
*
fort d cci>Tov xal Ti%vri

xal Avoug %

xttl "EXsyxoi dvo


dxoiivrjiiovtviiaTtt KQtttfjTog i}'&txa 273.
42 Ind. Stoic. Herc. col. IV. ov ravTtjv ^6vtj(v, &XX* &v)\ai,6xw-
trj(6)dvrc}(v vo^£v)\6tti xttl XQo6vaonre{v6tti \ r^v vno Zrlvajv^og
v$<o6)\rl 6vvB^^tt(i(iev{rjv) xad'' bv rQdnov iv
\ {&)XXoig d{ttx)rv\Xa) lo

deixwTtti.

Agitur de Stoico qui Zenonis RempuUicam , non multo postqmm


consuta fuerit {vsa^rl 6vv£^^a(i^ivr^v\ interpolaverit atque suspectam
reddiderit.
43 Clemens Alex. Strom. V 9 p. 680 Pott. ScXXa xal ol ^ral- »
xol Xiyov6i Zrlvovi rc5 TrpcaTco ysyQcctpd^aL Tiva, a fiij QadCcag ini-
rQinov6t roig (lad-rjrtttg avayiyvaoxeiv ^i^ o{>xl neiQttv Se8o3x66i 71q6-

tEQOv, el yvi^6ic}g (piXo6o(poisv.


44 Quintilianus Instit. orat. XII 1, 18. quodsi defuit his viris

(scU. Ciceroni similibus) summa virtus, sic qu^a^rentibus, an oratores ao

fuerint, respondeho quomodo Stoici an sapiens Zeno,


si interrogentur ,

an Cleanthes, an Chrysippus ipse, respondeant: magnos quidem illos ac


venerabUes, non tamen id, quod naiura hominis summum hahet, con-
secutos.

2. Zenonis fragmenta et placita. M


46 Diogenes Laert. VII 39. TQt^isQf} (paolv aivat rbv xttra (ptXo-
6o(ptttv X6yov. elvat yccQ avrov rb (liv rt (pv6tx6v' t6 d\ ij^txdv
t6 8h Xoytx6v. ovrco d% jtQ&rog dieiXe Zr\vGiv 6 Ktrtevg iv ra
xeQi X6yov.
Cicero de IV 4 totam phUosophiatn tris in partis diviserunt
fin. so

(sdl. veteres Academici), quam partitioneni a Zenone esse retmtam


videmus.

4. 5 Wx*^ ^''^ ^^* TCj^ftxal P, r/;|rv{ xa^ D. 26 tpriaiv B. 27 ficvroi B.


28 tb dk i)9ix6v, t6 dk Xoyi^^v om. B*, add. in mg. B*.

Stoicorum vvUiuo) fragni. I. 6


IG ZENO CITIETTS.

46 Diogenes Laert. VII 40. aXkoi dh TCQatov (ihv tb Xoyixbv


tccttov0L' dsvtsqov de tb (pvCixov xal tQitov tb ri^^iY,6v. cav ictt

Ziqvcov iv r«3 xsqI X6yov.


Cf.II n. 41—44.

& A. Logica.
47 Cicero de finibus IV 9. De quibus (scil. de ratione disserendi)
etsi a Chrysippo maxime est elaboratum, tamen a Zenone minus multo
quam db antiquis.
48 Arrianus Epict. diss. I 17. 10, 11. ta Xoyixa . . . tav ^Xkav
10 istX diaxQLtixa xal i7iL6xe7CtLxa xal ag av tLg SLJtoi
^stQrjtLxa xal
6tatLxd' tCg XiysL tavta'^ ^6vog XQv6LJtnog xal ZrjvGiv xal KXadvd-rig;

'^vtLgd^ivrjg 8' ov XiysL;


49 Stobaeus Ecl. II 2. 12 p. 22, 12 W. t&v dLaXsxtL-
Zr]V(ov tdg
xav ti^vag SLxa^s totg dLxaCoig fiitQOLg ov jcvqov ovS'aXXo tL tiov
15 (iTiovdaCcov (istQov6Lv dXX' axvQa xal x6nQLa.
50 Plutarchus de Stoic. repugn. cp. 8 p. 1034 f. 'iXvs 8s (scil.
Zeno) 6oq)C0fiata xal trjv dLaXsxtLxijv ag tovto noLslv dvvaiiivr^v
ixiXsvs TcaQaXa^i^dvsLv tovg (lad^rjtdg.
51 Arrianus Epict. diss. IV 8, 12. d^scoQrjfiata tov (pLXo66(pov . . .

20 a Zt^vov XiysL^ yvavaL td tov X6yov 6tOL%SLa^ tcolov tL sxaetov av-


t&v s6tL xal %cbg aQ^ottstaL JCQog aXXrjXa xal o6a tovtoLg dx6Xovd^d
i6tL.

De ratione cognitioiiis
{(pavra(X(a, «IVr^ais, HQitriQiov),

S5 62 Cicero Acad. Pr. II 66. Sapientis autem hanc censet Arcesilas


vim esse maximam, Zenoni adsentiens, cavere ne capiatur, ne fallatur
videre.

63 Cicero Acad. Errorem autem et temeritatem et igno-


post. I 42.
rantiam et opinationem suspidonem et uno nomine omnia, quae
et

80 essent aliena firmae et constantis adsensionis, a virtute sapieniiaque


removehat
64 Cicero pro Mur. § 61. .tapientem nihil opinari, nuUius rei pae-
nitere, nulla in re faUi, sententiam mutare numquam.
— Acad. pr. II 113.

14 Tccg t&v SLceX£y,xiii&v rixvag: Megaricorum intellegit libros dialecticos.


SfxaioLg AS dnecioig B; %vdaioLg Wachsm. dubit. 17 Igxl S' avrov xoct Av- — ||

6sig Diog. La6rt. in catalogo librorum huius vol. n. 41. 25 Cf. I n. 347
(Aristo) 461 (Persaeus) 626 (Sphaerus). 32 Cf. 11 n. 548 sq.
A. LOOICA. 17

sapientem nthU opinari horum neutrum ante Zenonem magno opere


. . .

defensum est. —
Lactantias Inst. III 4. ergo si neque sciri quidquam
potest, ut Socrates docuit, nec opinari oportet, ut Zeno, tota phUosophia
suhlata est. — Augustinus contra Acad. II 11. cum ab eodem Zenone
accepissent nihU esse turpitis quam opinari. »

Cf. Stobaeus Ecl.


llm, p. II 7. (iridlv d^vxolanfidvHv 112,1 W.
dad^evCog,dXXa (i&XXov d6g>aXa>g xal ^BfiaCag, dib xal ^r^dh do^d^siv
'
xov 6o<p6v ... p. 113, 5. ovdl (leravoetv d v3iokafifidvov6t rbv vovv
'

ijljovra .ovdh (israfidXkeO&ai 61 xar ovdiva rQoxov oidh (lerurC-


. .

d-e^&ai ovdh 6g>dXX€6d-ai. — Diogenes Laert. VII 121. iti rs fiij


do- lo

^d66Lv rbv 60(p6v.


65 Cicero Acad. post. I 40. Plurim,a etiam in Ula tertia phUoso-

phiae parte mu,tavit (scU.Zeno). In qua primum de sensibus


ipsis quae-
dam dixit nova, quos iunctos esse censuit e quadam qu£Lsi impuLsione
oblata extrinsecus, quam ille (pavra^Cav, nos visum appellemus licet. is

60 Numenius apud. Euseb. praep. evang. XIV 6, 13. to 8e 86y(uc


rovro avrov TtQcorov evQOfiivov (scil. Zifvcjvog), xavrb xal rb ovo(ut
fiXincov iv8oxi(iovv iv ralg '/i&ijvaig, rrjv xarakrjjcrix^^v (pavra-
6Cttv, Tcd^rj (irjxavfj ixQ^^^o in^ avrriv (scil. Arcesilausj.
67 Galenus de optima doctrina 1 Vol. I p. 41 K. Stoicorum to

vocabula xarakrinr6v., xardXrjtlftg^ xaraXrinrixii (pavra^Ca^ dxardXrinrog^


dxaraXrjtlfCa vituperat, ut parum Attica.
68 Sextus adv. math. VII 236. orav Xiy^ 6 Zrjvav ipavraoCuv
etvai rvn(o6iv iv ijwxfi, dxov6riov etc.
ibid. 230. avrbg ovv (scil. Chrysippus) ri^v rvno)6iv elQfiad^iu a
vnb rov Zi^vavog vnev6ei dvrl rr}g ereQoicboeag.
69 Cicero Acad. pr. II 18. cum enim ita negaret quidquam esse
quod comprehendi posset
——
si iU/ud esset, sicut Zeno definiret, tale

visum (= <pavra6La) impressum effictumque ex eo, unde


esset, quale esse non posset ex eo unde non esset (id nos a Ze- zo

none definitum rectissime didmus )


hoc cum infirmat tollitque
Philo etc.

quaesivit de Zenone fortasse (scU. ArcesUas), quid ftUu-


ibid. 77.

rum nec percipere quicquam posset sapiens nec opinari sapientis


esset, si

esset. Ille, credo, nihil opinaturum, quoniam esset quod per- 35

cipi posset. Quid ergo id esset? Visum, credo. Qmle igitur visum?
Tum illum ita definisse: ex eo quod esset, sicut esset, impressum
et signatum et effictum. Post requisitum, etiamne, si eiusmodi esset

29 effictumque unus cod. Paris. Davisii, eifectumque ceteri. 35 opina-


turum Ascensius, opinatur libri. 38 effectum lil»'i, corr. ManutiuB. ||
etiamne
si Davisius, etiam nisi libri. ||
eiusdem modi Davisius.
b*
18 ZENO CITIEUS.

visum verum, quale vel falsum. Hic Zenonem vidisse aeute nuUum esse

visum, quod percipi posset, si id tale esset ah eo, quod est, ut eiusmodi
db eo, quod non est, possd esse. Recte consensit Arcesilas ad defini-
tionem additum.
6 Hi loci probant ad ipsum Zenonem redire omnes partes defini-
tionis trlg xatakrjnrtxfjg (pavTa6Cag quae legitur graeca apud Sextum
adv. math. VU 248 (pavta6ia xataXi^Jitixrl E6tiv i^ iato tov v%dQ%ov-
'

xog xal xat aitb tb vjcdQypv ivaTtOfis^ayfidvr] xal iva7C£0(pQa'yi6ii£vr]


6no£a ovx av yivocto dnb ^rj vndQ%ovtog. ibid. 426.
Pjrrh. hypot.
10 II 4. Diog. Laert. VII 50. qui post ivanofiefiay^svrj addit ivanotstv-
7t(0fiivr]. Cf. II n. 60.

August. c. Acad. III 9, 18. sed videamus quid ait Zeno. Tale
sdlicetvisum comprehendi et perdpi posse, quale cum falso non haheret
signa communia.
15 60 Visis non omnihus adiungehat fidem
Cicero Acad. Post. I 41.

(sdl. Zeno), sed iis solum, quae propriam quandam haherent declara-
tionem earum rerum quae viderentur; id autem visum cum ipsum per
se cerneretur,
comprehendihile (feretis hoc?

Nos vero, inquam; .

quonam enim alio modo xatakrintov diceres?) sed cum acceptum iam
20 et approhatum esset, appellahat, similem iis rehus,
comprehensionem
quae manu prehenderentur ; ex quo etiam nomen hoc duxerat, cum eo
verho antea nemo tali in re usus esset; plurimisque idem novis verhis

(nova enim dicchat) usus est. quod autem erat sensu comprehensum,
id ipsum sensum appdlahat, et, si ita erat comprehensum, ut convdli
25 ratione non posset, scientiam, sin aliter inscientiam nominahat; ex

qua diam opinio, quae essd imhedlla et cum falso incogni-


exsisteret

toque communis. —
42. Sed inter sdentiam d insdentiam comprehen-
sionem illam quam dixi, collocahat, eamque neque in redis neque in
pravis numerahat, sed soli credendum esse dicd)at. E quo sensihus diam
30 fidem trihuehat, quod, ut supra dixi, comprehensio fada sensibus d vera
esse illi d fidelis videhatwr, non qmd omnia, quae essent in re, com-
prehenderet, sed quia nihil, quod cadere in eam possd, relinqueret, quod-

qae natura quasi normam scientiae d prindpium sui dedissd, unde


postea notiones rerum
in animis imprimerentur , e quihus non prin-
35 dpia solum, sed latiores quaedam ad rationem inveniendam viae aperi-
rentur. Errorem autem et temeritatem d ignorantiam d opi-
nationem et suspicionem d
uno nomine omnia, quae essent aliena
firmae d constantis adsensionis, a virtute sapientiaqus removehat.

2 ut om. ABV*. II
eiusdem modi Davisius. 18 hoc Davisius, hec libri. \\

inquit libri, corr. Manutius. 21 cum Mamitius, at ciiiii lihri. .S6 aperi-
rentur Davisius, reperiuutur libri.
A. LOOICA. 19

61 Cicero Acad. post. I 40. Zeno ad haec quae visa 8UHt et quasi
accepta sensibus assensionem adiungU aninwrum: quam esse vuU in
nobis positam et voluntariam.
62 Cicero Acad. post. I 41. Quod autem erat setisu eomprehen-
sum, id ipsum sensum ajypdlahat. 5
'

(i. riiv 61 di aied^xriQCov xuxdXi^i(/iv at6&rj6iv ixdXH) cf. Diog.


e.

Laert. VII 52. at6»r]6ig 6h kiytxtti xal i] 61,' avr&v xaxtxkrplfig.


63 Sextus adv, Math. VIII ^hh. 'EnCxovQoq di tcuv al6d^xbv
iXs^e ^ifiaiov 6 dh Z!x(oixbs Zrlvtov diaiQi6ei ixQ^ito.
elvat.,

Cicero de nat. deor. I 70. u/rgehat ArcesHas Zenonem, cum ipse 10

falsa omnia diceret quae sensihus viderentur; Zeno autem nonnulla visa
esse falsa, non omnia. —
Cicero Acad. post. I 41. visis non omnihus

adjungehat fidem.
64 Chrysippus apud Sext. adv. math. VII 373. (disputans contra
'
Cleanthem qui (pavxaeCav esse dixerat xvnto6iv xux si6oxilv xal i^oxtjv) 16

dXX' eC TovTo, ccvaiQslxai ^hv /itvi^/ii^ ^r]6avQi,6}ibg ov6a (pavxa-


6iu)v. Memoriae definitionem, qua utitur, ad Zenonem probabiliter
referri, vidit Pearson p. 67.
66 Stobaeus Ecl. I p. 136,21 W. Zijvavog <^xal xibv &n' avxovy.
T« ivvorjfiaxd <pa6i (ii^xe xivd alvai firjxs noid, G)6avsi di xiva xai 20

ci6avsi Tcottt
<pttvxd6(ittXtt ilfvxflg' taijxtt 8\vnb x&v ttQXttCav Cdiag
3CQo6ttyoQSvs6d-tti. xCbv yuQ xttXtt xtt ivvoii](iaxtt vxoxinxdvxav slvtti

xdg Cdittg^ oiov dvd-QGtTCav^ ljcjcciv, xotvdtSQOv sCnstv ndvxav xav ^aav
xtti xav dXXcov bn66eiv Xiyov6iv Idiag slvai. xavxag dh oC Hxaixol
(piX66o(poC (ptt6iv ttwndQxxovg slvtti., xtti xdv
(isv ivvorj^idxav (isxixsiv 25

rjiiagy x&v Ss nxco^sav^ dg di) nQo6r]yoQCttg xttXov6i^ xvyxdvsiv.


Aet. Plac. I 10, 5. ol dnb Zrjvavog IJxaixoi ivvorjfittxtt ijfiixsQa

tdg CSittg S(ptt6av. —


Diog. Laert. VII 61. iwor](itt 8i i6xi (pdvxtt6(itt
dittvoCttg^ovxs xi bv ovxs noL6v, a6ttvsi Si xi bv xtti a6ttvsi not6vy
oiov yCvsxtti ttvttxvnafia innov xal (li] naQ^vxog. 30

66 Cicero Acad. pr. 11 144. Negat enim vos Zeno scire quic- —
quam. Quo modo? inquies; nos enim defendimus etiam insipientem
multa comprehendere. At scire negatis quemquam rem uUam nisi sa-
pientem. Et hoc quidem Zeno gestu confwiehat. Natn, cum extensis
digitis adversam manum ostenderat, „visum" inquiehat „huiusmodi est." 35

Deirule, cum paullum digitos contraxerat, „adsensus huiusmodi." Tutn

2 assensionem «= avyxaTccd^eaiv. .3 in nobis positam ^qp' rjfiiv slvat.


=
19 xal —avTOv add. Diels. 21 mg av sinoi et priore loco eCnr} FD, corr.
Jacobs. 23 elits FP, corr. Meineke. 24 TavTu FP, corr. Meineke. 26 tu
vitccQxovTa suppl. Pearson post Tvyxdvstv. ultimura euuntiatum non intellego.
36 contraxerat rod. CavUibr., contexerat A conxerat B.
20 ZENO crriEus.

oum plane compresserat pugnumque fecerat, comprehensionem illam esse


dicebat: qua ex similitudine etiam nomen ei rei, quod antea non fuerat,
naxdXriipiv imposuit. Cum autem laevam manum admoverat et illum

pugnum arte vehementerqus compresserat sdentiam talem esse dicebat,


5 cuius compotem nisi sapientem esse neminem.
67 Sextus adv. math. VII 151. dd|av slvai ri)v ccad-svfi xal ipsvdrl

<Svyxatdd'E6iv.
68 Cicero Acad. post. 141. si ita erat comprehensum, ut convdli
ratione non posset, scientiam, sin aliter, inscientiam nominabat (Zeno).
10 Stobaeus Ecl. II p. 73, 19 W. elvai tijv iTtietrj^rjv xatdkrplJiv
d6(paXfi xai dfiitdntotov hno Xdyov.
— ib. p. 111,20. ti^v ayvoiav
^Btantcatixriv slvaL 6vyxatd&s0iv xal d^d^svfi.
— Sextus adv. math.
VII 151. ijfL6ti](i7]v stvaL tijv d6(paXfi xal ^s^aiav xal d^stddstov
{)nb Xoyov xatdXrjipLV.
— Diogeues Laert. VII 47. avtii]v ts tijv ini-
15 6ti^iirjv (pa6lv r}
xat dXrjtlfLV d6(paXfi^ ^ £|tv iv (pavta6L&v nQ06di^SL
dfistdntcijtov inb X6yov.
69 Cicero Acad. I 42. inter scientiam et inscientiam comprehen-
sionem collocabat, eamque neque in rectis neque in pravis num^rabat.
Sextus adv. math. VII 151. inL^ti^^rjv xal dd^av xal trjv iv ^s-
20 d-0QL(x tovtcav tstayfiivrjv xatdXrjilfLv xatdXr^^Lv dh trjv ^sta^v tov-
. . .

tcov. ib. 153 6 l4Qxs6LXaog . . .


dsLXVvg otL oi}8iv i6tL fista^v inL6tri-
firjg xal dd^rjg XQLttjQLOV ri xatdXrjilJLg. Cf. 11 n. 90.

70 Anonymi variae collectiones matbematicae in Hultschiana He-


ronis geometricorum et stereometricorum editione p. 275. TavQov Uido-
85 vCov h6tLV -bnd^trrjiia Big UoXLteCav UXdtcavog iv co i6tL tavta' g)qC-
6ato 6 nXdtcav tijv yscofistQLav . . .
'AQL^totiXrjg d' . . .
Zilvav 8h s^lv
iv nQ06di^sL (pavta6Lcbv dfistdntcatov vnb X6yov.
71 Diogenes Laert. VH
23. Ueys dh ^rjdev slvaL ti^g oii]6sc3g

dXXotQiatSQOv nQbg xatdXrjijtLV tav inL6tr]fiG)v.

80 72 Schol. ad Dionys. Thracis Gramm. ap. Bekk. Anecd. 663, 16.


p.

&g drjXoL xal 6 Z^^vcov Xiycov „t£%v>? i6tlv si,Lg bdonoLrjtLXtl^ tov-
ti6tL di' bdov xal ^sd-6dov noLOv6d tL.
Valde similem definitionem Cleanthi tribuunt Olympiodor. in Plat.
Gorg. p. 53,54. Quintil. Instit. or. II 17,41. Atque iniuria eam Ze-

7 Ad Zenonem hanc definitionem rettulit Pearson p. 68, quia Zenonis


sententias enarraas dicit Cic. Acad. post. I 41 ex qua (scii. inscientia) existeret :

etiam opinio, quae esset imbecilla et cum falso incognitoque communis. Cf.
Tusc. IV 15 opinationem autem volunt esse imbecillam assensionem. Sed
. . .

in loco Sexti duae miscentur notiones diversae. Cf. Stob. Ecl. 11 p. 112,2 W.
16 t) i^Lv
— XoYOv. Cf. Herillum I n. 411. 27 constat hanc esse i'3ii6xrnt,r\g
definitionem, non geometriae. Cf. n. 68. 411. 28 ol-^etag D, noii]6£cog BPL.
KHETOBICA. 21

noni tribui inde condudas, quod eodem hco aUeram iUam notisaimam
Olympiodorus Zenoni tribuit.
73 Olympiodorus in Plat. Gorg. pp. 53, 54 (ed. Jahn nov. ann.
philol. supplement. XIV 1848 p. 239, 240). Zijvav di tprjatv Srt

rexvr} i6x\ 6v6rrj(ia ix xccxak^^stov 6vyyeyu^va6(i,iv(ov xq6s xi xiXog 6

«<5;jpi;<yTov x&v iv t«5 ^i^. —


Lucianus Paras. c. 4. xixvrj i6xiv^ i>s
iya dtafivrifioveva) 6o(pov xivog &xov6ag., 6v6xr]iia ix xaxakilifeav 6vy-
yeyv(iva6(iiva)v nQ6g xilog evxQV^tov xav iv x€) ^Cg).
xt Schol. ad. —
Ar. Nub. 317. ovtco yag 6Qi^6(ied-a x-^v xixvrjv olov 6v6xrj(uc ix xaxa-

Xi^tlfeav iyyeyv(ivtt6(iivci)v xal xa ifpelfjg.



Sextus adv. math. II 10. lo

xa6a xotvvv xi^vrj 6v6xr}(id i6xtv ix xaxakijifeav 6vyyeyv(tva6(jtivc}v


xal inl xiXog eijXQrj6xov xa ^Ccp avafpoQav. id.
Xtt(ifittv6vxc)v ti)v

Pyrrh. EI 188, 241, 251, Math! I 75, 109, 373, 182. VH
Schol. Dio-

nys. Thrac. p. 649,31, ib. p. 721,25. ol Skoatxol ovxag bQt^ovxttt xrjv


xixvr]v' xixvrj i6xl 6v6xr)(ia jisqI ijtvx^^v yev6(ievov ix xaxaXrjilfeav is

iyyeyv(iva6(iivG)v x. x. A.

Quintil. n
17, 41. iUe ab omnihus fere prohaius finis artem constare
ex perceptionihus consentimtibus et coexercitatis ad finem utUem vitxie. —
Cicero ap. Diomed. II p. 421 K. a/rs est perceptionum exercitarum con-
strudio ad unum exitum uiUem vitae pertinentium. — Acad. pr. II 22. 20
ars vero quae potest esse nisi quae non ex una aut du^is sed ex mul-
tis animi perceptionihus constat. —
de fin. III 18. artes consteni ex . . .

cognitionihus et contineant quiddam in se ratione constitutum et via. —


de nat. deor. 11 148. ex quihus (perceptis) collatis inter se et comparafis
artes quoque effidmus partim ad u>sum vitae . . . necessarias. »
Cf. II n. 93—97.

Rhetorica.
74 Eustath. in II. Z
506, p. 1158,37. rieQogxovovg xrJQvxag "O^irj-
Qog xttvxttvd-a einav xbv xaxa Zi^vcova xfig (paviig oqov TtQovni^aXev
eitt6vxa' „9x0 vtj i6xtv dijQ nejtXrjy^iivog.''^ 30

Cf. Diog. Laert. VQ 55. i6xt Sh gxovrj dijQ xenXrjy^iivog.

75 Sextus adv. math. II 7. sv&ev yovv xal Zilvav 6 Ktxievg


iQoxrjd^elg otcj dtacpiQet dtaXexxtxrj QrixoQtxfig 6v6xQi-^ag xifv x^^Q^
^«*
xdXtv i^tt7tXd)6ttg etpr] ^tovto)" xttxd (ihv xijv 6v6XQ0(priv xb 6XQoyyv-
Xov xttl fiQttxv xfjg dtttXexxtxfig xdxxcov idia)(itt, dtd dh xfjg i^astXco^eag 35

xal ixxd6eag xav daxxvXav xb xXaxv x^g ^rjxoQtxfjg dvvd(ieag ttivtx-

x6(ievog.
Cicero de fin. II 17. Zerionis est, inquam, hoc Stoici: oninem vim
22 ZENO CITIEUS.

loquendi, ut jam ante Aristotdes, in duas tributam esse partes, rhetori-


cam palmae, dialedicam pugni similem esse dicebat, quod latius loque-
rentur rhetores, dialedici auiem compressius. — Orat. 32,113. Zeno
quidem iUe, a quo disdplina Stoicorum est, manu demonstra^e solebat
6 quid inter has artes interessd, nam cum compresserat digitos pugnum-
que fecerat, dialedicam aiebat eiusmodi esse; cum autem diduxerat d
manum dilataverat, palmae illiussimilem doqumtiam esse dicehat. —
Quint. Inst. Or. II 20, 7. Itaque cum duo sint genera orationis, altera
perpdua, quae rhdorice dicitur, altera concisa, quae dialedice; qms
10 quidem Zeno adeo coniunxit ut hanc compressae in pugnum manus,
Ulam explicatae dicerd similem dc.
76 Cicero de flnibus IV 7. (memoratis Peripateticorum thesibus
et hypothesibus) Totum genus hoc Zeno et qui ab eo sunt, aut non po-
tuerunt (tueriy aut noluerunt, certe rdiquerunt.
15 77 Cicero ad famil. IX 22, 1. Amo verecundiam, <^tu autem ....
.
iamy
.
Atqui hoc Zenoni placuit
vel potius libertatem loquendi. —
homini mehercule acuto, dsi Academiae nostrae cum eo magna rixa est
— sed, ut dico, placd Stoids suo quamque rem nomine appeUare. Sic
enim disserunt: nihil esse dbscenum, nihil turpe didu; nam, si qu^od
io sit in obscmitate flagitium, id aut in re esse aut in verbo; nihil esse

tertium. In re non est. Itaque non modo in comoediis res ipsa nar-
ratur (secuntur exempla) sed diam in tragoediis (sec. exempla).
Vides igitur cum eadem res quia verha non sint, nihil videri turpe.
sit,

Ergo in re non est. Multo minus in verbis. Si enim qu^d verbo signi-
25 ficatur, id turpe non est, verbum, quod significat, turpe esse non potest
(sec. exempla latina). Non ergo in verbo est; docui autem in re
non esse; nusquam igitur est (secuntur plura exempla, deinde § 5).
Habes seholam Stoicam: 6 6o(pbg €vd'VQQ7]nov'^6£L. ego servo

verecundiam. Itaque tedis verbis ea ad te scripsi, quae apertissimis
30 agunt Stoid; sed illi etiam crepitus aiunt aeque liberos ac ruMus esse

oportere.
idem de offic. I 128. nec vero audiendi sunt Cynici, aut si gpii

fuerunt Stoid paene Cynici, qui reprehendunt d inrident, quod ea, quae
turpia non sint, verbis flagitiosa ducamus, illa
autem, quae turpia sint,
35 nominibus appdlemus suis. Latrocinari, fraudare, adulterare re turpe
est, sed didtur non obscene;liheris da/re operam re honestum est, no-

mine ohscenum; phiraque in eam sententiam ab dsdem contra verecun-


diam disputantur.

14 tueri add. Cobet. 16 fortasse in libro icsqI Xe^sav hanc quaestionem


Zeno tractavit.
RU£TOmCA. 23

78 Plutarchus de Stoic. rep, 8, 1 p. 1034e. XQog xbv tin6vxa


(ir)di dCxr^v dixdtf^dg jcqIv dfupotv yiv^ov axovtftjg
dvriXeyev 6 Zijvmv, toiovt^ rivl I6ya) x(><<^f(<vog' ih' &xideiiev 6
XQ6r£Qog Binav, ovx &xov6riov rov devriQov Xiyovrog' niQag yoQ
ixsi rb ^firovfisvov eCr' o-dx anidet^ev' 5fU)iov yuQ hg el nr^dh i

vni^xov6e tmaxov6ag ireQiri6ev' ijroi d' ixidei^ev ^ ovx


xXrj^tlg ^
inidei^ev ovx dxov6riov &Qa rov devriQov Xiyovxog. Schol. ad Lucian.
de calumnia cp. 8.

79 Quintilianus Inst. Or. IV 2. 117. hic expressa (verba) et ut


wU Zeno sensu tinda esse debebunt. lo

80 Plutarchus vita Phoc. 5. «bg yaQ 6 Zijvcov sXeyev^ 3n det


rbv (pt,X66oq)ov elg vovv dnofidnrovra nQ0(piQe6^at r^v Xi^tv etc. (Zen.
apophth. 304).
81 Diogenes etpa^xe dh rovg (liv r&v d^oXoCxav
Laert. VII 18.

X6yovg xa\ dnrjQrt6(iivovg 6(ioCovg elvat ra dQyvQCo} tc5 'AXe^avdQCvc)' 15

evo<p^dX(Lovg (i\v xal neQtyeyQUfifiivovg, xad-d xai xb v6(Lt6fia, ovdev


dh Sid ravra ^eXriovag. xovg Sh xovvavxCov dcpa(ioCov xolg 'Axxtxolg
xexQadQdx(iotg eCxi} xexo(i(iivoig xal 6oXoCx(og, xa^iXxetv (livxot noX-
Xdxig xdg xexaXXtyQa^priptivag Xiietg.
82 Zonarae Lex. s. v. 6oXotxCt,etv col. 1662. 6oXotxl^etv oi) (i6vov so

xb xaxd qxavijv xal X6yov jjoptxfvftfO^at, dXXd xal int ivdv(idx(ov oxav
xtg jrcoptxwg iv6tdv6xrjxat ^ dxdxxmg i6^Cx^ ri dx66(iG)g neQtnarfi^ ag
(prj6t Zi^G)v.
— Cyrilli Lex. ap. Cramer. anecd. Paris. IV p. 190.

6oXotxt6(i6g' 0T« rtg drixvag dtaXiyeraf 6oXotxCt,etv ox) (i6vov xb


xaxd Xi^tv xal (pcovriv Idtoaxevetv, dXXd xal inl ^oQr}(i,dx(ov, oxav xtg 25

X(OQtxG>g ivdidvxat rj drdxroog i6&Cet ») dx66(i(x)g neQtnaret, &g (pri6t

Zrjvoov 6 Ktxtevg.
83 Anonymi xixvrj ap. Spengel Rhet. Gr. I 434, 23. Z^varv dh
ovxc)(pri^C' 6ti^yr}6Cg
i6rt xav iv tfj vnod^i^et nQay^idrcov ex^e6tg etg
rb vniQ xov Xiyovrog nQ66conov Qiov6a. so

84 Anonymi xixvri ap. Spengel Rhet. Gr. I 447,11. cog dl Z^^ov


naQddety^id 86xt yevo(iivov nQdy(t,axog dno(ivrj(i6vev6ig elg b(ioCco6tv
xov vvv t,rixov(iivov.
Maximus Planudes ap. Walz. Rhet. Gr. V 396. eandem definitionem
Zenoni tribuit. u

2 de versu cf. Bergk PoSt. Lyr. II 4 p. 93. —


pendet Zeno ab Antisthene
qui docuerat oti oiy. lervv Scvtiliyeiv. 10 de narrandi arte Quint. loquitur,
sed confer apophthegma 304. 16 kXt^cevSQsUo Koehler mus. rhen. 39, 297;
ccls^avd(}ivai B, aXe^avSQrivca P. 17 §fXrimvav B. &<ponoiov BP. ||

18 tErQdxitoig BP. || xexo|Uft^vovff D, Bywater Joum. of Phil. XVII 76.


24 ZENO crriEUS.

B. Fhysica.
I. De principiis.
— De materia et spiritu. — De causa. — De
corporibus quaeque iis accidant. — De incorporeis.
— De teni-

pore.
— De inani.

6 85 Diogenes Laert. VII 134. doxst 8' avtots kqx,ccs stvaL tav
oX(ov dvo, tb 7C0C0VV xal tb nddxov. t6 (lev ovv •xa^iov Elvat ti]v
&noiov oi>6iav trjv vXrjV tb 8s noiovv tbv iv avtfj X6yov tbv d^sov.
tovtov yccQ aiSiov bvta 8ta nd6rjs avT^g dr)(iL0VQystv sxa6ta. ti&rj^i
ds tb doyfia tovto Zrjvcav 6 Kvtisvs sv rc5 nsQi ov6ias. — Aetius
10 I 3, 25 (DDG289). Zt^vcjv Mva6sov Kitisi)S dQ%as {ilv tbv d^sbv
p.
xal f^v vXrjv^ cav 6 (isv S6ti tov noislv aitios, rj ds tov nd^^Siv^

6T0i%sia 8\ ts66aQa.

Achilles Tat. p. 124E. Z^vcav 6 Kitisvs dQ^ds
slvai Xsysi tcbv oAcov d^sbv xal vXrjv, d^sbv (isv tb noiovv, vkrjv 8h
'
tb noiovfisvov, d(p rav td ts66aQa 6toi%sla ysyovsvai.
15 Philo. de Provid. I 22. Zeno Mnaseae fUius aerem deum materiam
et dementa quatuor. — Theodoret. Gr. cur. aff. IV 12. Ztjvov ds 6
Kitisvs, 6 Mva6sov, 6 KQatrjtos q^oitrjtrjs, 6 r-^g Utcaixrjs aQ^as ai-
Qe'6sci)s,
tbv d^sbv xal tr^v vXrjv dQ^ds sq)r]6sv sivai.
86 Chalcidius in Tim. c. 290. Plerique tamen silvam separant ab
20 essentia, ut Zeno et Chrysi]^pus. Silvam quippe dicunt esse id quod

mbest his omnibus quae habent qualitates, essentiam vero primam rerum
omnium silvam antiquissimum fundamentum ea/rum, suapte natura
vel

sine vultu et informe: ut puta aes, aurum, ferrum, et caetera huius


modi silva est eorum, quae ex iisdem fahrefiunt, non tamen essentia.
25 At vero quod tam his quam ceteris ut sint causa est, ipsum esse snJh
stantiam.
87 Stobaeus Ecl. I 11. 5a, p. 132, 26 W. (Arii Didymi fr. 20 Diels).
Zrjvatvos' ov6Cav 8s stvai trjv tav
ndvtcDV nQihtrjv vXrjv, Tau-
'ovtcnv

trjv 8s na6av di8iov xal ovts nXsica yiyvofisvrjv ovts sXdttca' td 8\


30 (iSQri tavtris ovx dsl ta^btd 8ia(isvsiv dXXd ^iaiQst^d^ai xal evyxet^d^ai.
8id tavtris 8s 8ia&slv tbv tov navtbs k6yov, bv sviOi slfiaQ^isvrjV

xaXov6iv, 0i6vnsQ xal iv tfj yovfi t6 6nsQ(ia. Epiphan. Haeres. I b,



DDG p. 588. (pd6xsL ovv xai ovtos {Zrjvav) trjv vXrjv 6vyxQovov
Xttkav tG) d^SG) i6a tats dXXais alQS6s6iv. sCfiaQfisvr^v ts stvai xai
35 ysvs6iv f'! ^ff Ttt ndvta 8ioixsttai xaX nd^xsi. — Diogenes Laert.VII 150.
15 aerem) de hoc errore cf. Diels DG p. 2, qui in graeco exemplari MQtt
pro dqxds scriptum fuisse putat.

Ad hoc fragmentum et sequentia cf. 11
n. 300—328. 20 Cf. II n. 316. 28 bvx(av C, %Qmtaiv F.
PUYSICA L 25

o\)6Cttv 6i tpu6i tS>v HvTajv ttnavxfov xi^ XQaTrjv vXijv itg . . .


Zrjvav
. . . xttlelTut dh dix&g ov6ltt tb xal ^Xri ^ tb Tcbv ndvTmv xttl 17
t&v
ixl (leQovg. 17 ^lv ovv t&v ZXtov o^b xXiiav oiks iXttTTav yCviTai,'
ri
dh T&v ixl (liQOvg xttl xXeicav xttl iXaTTav.
Cf. deum scUicet hoc csse quod
Chalcid. in Tim. c. 294. Staici i

sUva sit vd etiam


qualitaiem insepardbilem deum silvae, eundemque per
sHvam meare, vdut semen per membra genitalia.
88 Chalcidius in Tim. c. 292. Deinde Zeno hanc ipsam esscntiam
finitam esse dicit u/namque eam communem omnium quae sunt esse sub-
stantiam, dividuam quoque et usque quaque mutahUem: partes quippe 10

eius verti, sed non interire, ita ut de existentilms consumantur in nihi-


lum. Sed ut innumerabilium diversarum, etiam cerearum figurarum,
sic neque formam neque figuram nec uUam omnino qualitateni propriam
fore censet fundamenti rerum omnium sUvae, coniunctam tamen esse
semper et inseparabiliter cohaerere alicui qualitati. Cumque tam sine u
ortu sit quam sine interitu, quia neque de non existente subsistit neque
coitsumetur in nihUum, non deesse ei spiritum ac vigorem ex oMemitatc,

qui moveat eam rationabiliter totam interdum, nonnumqu^m pro portione,


quac cau^a tam crebrae tamqu£ vehementis universae rei conversionis ;
sit

spiritum porro motivum illum fore non naturam, sed animam et quidem 20

rationabilem, qu^e vivificans sensilem mundum exomaverit eum ad hanc,


qua nunc ifdustratur, vcnustatem. Quem quidem beatum animal d deum
adpdlard.
89 Stobaeus Eel. I p. 138, 14 W. (Ar. Did. fr. 18 p. 457, DieU).
ttLTiov 3' b Zrjvcav q^rjelv elvtti di' o' ov dl aixiov 6v(ifi(firjx6g' xat 25

t6 (ihv tttxLov 6a>(ia., ov dh aLtiov xaxrjyoQrj^jLa' advvaxov d' elvtti xb

(ihv aixLov xttQElvttL, ov di i6xLv aXxLov (i^ vxdQxetv. to 8h Xey6-

(isvov xoLttvxrjv ix^L dvva(iLV' ttXxL6v i6XL di' b yiyvEXttC Tt, olov dia
xijv (pQ6vr}6LV yivBXttL xb tpQovstv xal Sloc x-^v tl;vxriv yCvsxai xb ^fiv
xal dLcc xrjv 6G)<pQ06vvrjv yivsxaL xb 6o(pQovslv. ddvvaxov yccQ slvaL 30

6coq)Qo6vvrjg xsQi XLva olJtfiyg (lij 6G)<pQovstv r} V^X^S fti^ S^v ^ g>QO-
v^6scog (irj cpQovsiv.
Cf. n n. 336 (Chrysippus) 340. 341.
90 Cicero Acad. Post. I 39. Biscrepabat diam ab iisdem (scU.
Zeno a Peripatdicis d Academicis), quod nuUo modo arbitrabatur quid- »6

qiiam effici posse ab ea (natura), qua^ expers esset corporis


— — twc
vero aut quod efficeret dliquid aui quod efficerdur, posse esse non
corpus.

4 verba xorl jtXeUov xal iXtttrcov om. BP (add. mg.) L. 9 Ad libnim


TtfQl oiolag aut ntQl rov oXov hoc fragmentum videtnr referendum esse.
'66 Cf. II n. 363. 387 {nuv yaQ tb Sffwv ^ xal noiovv adi(iM iaxi).
'
26 ZENO crriEus,

91 Aetius I 15, 6 (DDG p. 313). ZijVcjv 6 STmxbg xa XQfonccta


XQG>tovg slvai 6xTfi^atL6iiovg tfig vXrjg.
— Galen. hist. philos. 27 (DDG
p. 616, 2). Zi^vcav dh 6 Utotxbg ta ;|r(>(»f(ara i7cCxQ<o6iv t^g vXrjg
xmsXa^ev.
B 92 Galenus comment. in Hippocr. de humoribus I (XVI 32 K.).
'

Zi^vwv ts 6 KitLS-bg hg tScg jtOLdtrjtag ovto) xal tdg oi)6Cag Sl 8Xov


xsQdvvv6d-at ivo^L^sv.

id. de nat. facult. 12. sl d' &6:tsQ tag noi-

otrjtag xal tdg oxjeCag du* oAcov xsQdvw6^ai, XQV vofii^sLv^ ag v6tSQ0V
dxscp7]vato Zrjvcov 6 KitLSvg.
10 93 Stobaeus Ecl. I 8. 40e p. 104, 7 W. (Arii Didymi fr. 26 Diels).
Z^^vcav s<pr]6s XQ^vov slvaL XLv^^scog dLd6tr]fiaj tovto dl xal (istQov
xal XQLti^QLOv tdxovg ts xal ^Qadvtrjtog ojtog sxsl <^sxa6tay. xatd
tovtov Ss yCyvsdd-aL td yLvdfisva xal td TtsQaLvdfisva ccjtavta xal td
'ovta slvaL. —
Simplicius ad Cat. 80 a 4. tcov dh UtooLxcbv Zr\v(ov (ihv
15
jtd6r]g djtX&g XLvrJ6sc3g dLd6TT^(ia tbv XQOVOV slvat.
94 Themistius Phys. 40 b Speng. II 284, 10. (tb xsvbv) xsxo)-
in

ql6(ibvov xal dd-Qoov slvaL xaQ-' avrd, :tSQi£x^v tbv o^dQavdv^ cog jtQd-
tsQov (ihv aiovto ta>v dQxaCcav tLvsg, fistd ds tavta ot tcsqI Zi^vcava
tbv KLtLsa.
20 95 Aetius I 18, 5 et 20, 1 (DDG p. 316b 11, 317b 31). Zr]v(ov
xal ol djt^ avtov ivtbg (isv tov x66(iov (ir]dsv slvat xsvov, s^ca d'
avtov dstSLQov. dLag)SQSLv ds xsvov, tonov, x^Q^v' xal tb (isv xsvbv
slvaL iQr](iCav 6cofiatog, tbv ds tonov tb i7tsx6(isvov vnb 6G}(iatog^

tr]v ds xo^av t6 ix (iSQOvg i7tsx6(isvov , a6nsQ inl tr]g tov olvov


35 TtL&dxtrrjg. — Theodoret IV 14, ivtbg (isv tov Ttavtbg (ir]dsv slvai

xsvov^ ixtbg 8\ aijtov nd(i7toXv ts xal aTtsiQov.


Cf. Diog. Laert. VII 140. s^cod^sv ds avtov %sqlxsxv(ilsvov stvaL
t6 xsvbv aTtSLQOv onsQ d6cb(iatov stvaf d6G}(iatov ds t6 ol6v ts

xatixs^d^aL VTtb 6G)(idtc3V ov xat sx6(Jlsvov' iv ds tc5 x66(ico (ir]dsv st-


30 vai xsv6v.
96 Philoponus in Aristot. Phys. p. 613, 23. (li] xats6JtdQd-aL (ihv
'
iv tolg 6G)(ia6LV (scil. xsv6v), dXX dvaL ^vvsxrj, s^co ds tov ovQavov
'
stvat xsv6v tL xad" avto, a67tSQ (idXL6ta xal r]
t&v TtoXX&v sxsl cpav-

ta6Ca, dnsLQ6v tL
vo(iC^ov6a stvaL xsvbv s^co tov ovQavov. xal ot
35 IIvQ-ay^QSLOL dh ovtcog sXsyov, d>g r^dr] SLTts. <pa6l dh xal toi^g stSQl

Zr]vova tbv KLtisa ovtco 8oi,di,SLV.

3 xa TQTJnatcc A, TQLimccta B. Cf. 11 n. 419.


to: 6 ag scripsi, 8? vulgo.
Cf. II n. 463 sq. 12 iyiaata suppl. Wachsmuth; OTtag ^x^i tb inivooviisvov
Posidonius, cum repetit definitionem, apud Arium 1. 1. 13 aTtavTav Diels,
a%aQtL^B0&ai Usener. Cf — II p. 509 sq. (Chrys.) 28 6cao}(iatov di: sententia
postulat Ksvbv Sh. Cf 11 — n. 503—605. 536—643. 29 xatsxo[iivov LD.
33 Cf n n. 622—524.
PUY8ICA n. 27

Physica n.
De niiindo. —
llnnm esse. — Oenitum et interiturum. — Uno
loco manere. — Ex 4 elenientiH. — 'Eit^ncvffviati
et naXiYyBVB(j(a, — Mundus animal sapien^.
97 Diogenes Laert. VII 143. 5rt vs elg i6xiv (6 x66(iog) Z^vatvi
(prj6lv iv x§i xbqI xov okov. — Aetius 111,2 (DDG p. 327b8)
Ztf^vfov Bva slvtti xbv xdofiov. Theodoret. graec. aff. cur. IV 15.
Cf. U n. 6308q.
98 Aristocles (&iib xov
|' neQl q)iXo6o(piag) apud Eusebium praep.
evang. XV p. 816 d. {IleQl xr\g xav Zxaitx&v (pikoaotpCag on<og xs 6 lo

Z-^vav xbv neQl uqx&v axedCdov kdyov). Sxoix^tov slvaC tpa6i xav
'
Hvxov xb nvQ, xad-(XJt£Q 'HQdxksLxog^ xovxov 8 aQxag vXrjv xal d^edv^
'

i)g nXdxcDV. dXX ovxog &ft,(pci) 6d)fiaxd (pri6iv slvai , xal xb noiovv
xal xb :td6xov, ixsCvov xb jcq&xov tcoiovv atxiov d6(6(taxov elvat, Xi-

yovxog. ensLxa 8\ xal xaxd xtvag £[(iaQnivovg ^updvovff ixnv- it

Qov6^ai xbv 6v^navxa x66(iov, elx* avQ^ig ndXiv 8iaxo6^El-


6d^ai. xb (livxoL tcq&xov xvq stvaL xa^ansQsC xl 63tiQ(JLa, x&v
andvtcov ejjov xovg X6yovg xal xdg aixCag xav y£yov6xc3v xal xcav
yiyvo(iivGJv xal x&v i6o(iivo}v' xijv dh xovxcov inmXox^v xal dxoXcw-
d^iav eC(iaQ(iivriv xal ijtL^xi^^iT^v xal dXr^d^eLav xal v6(iov elvaL x&v m
6vxav ddiddQa^xov XLva xal atpvxxov. xavxij dh xdvxa 8lol-
xet^d^aL xd xaxd xbv x66(lov vniQev^ xad-dneQ iv evvo^iaxdx-Q
XLvl noXLxeCa;.
99 Stobaeus Ecl. I 19,4 p. 166,4 W. (Arii Didymi fr. phys. 23
*

Diels). Zrjvayvog. x&v 8' iv xa x66(L(a ndvxcov xav xax C8Cav e^iv ss

6vve6x<oxav xd (liQrj xijv tpoQav exeiv eig xb xov oX(yv (ii6ov^ 6(ioCag
8h xal axrcov xov x66(iov 8L6neQ dQd^&g Xiye6d-aL ndvxa xd^^iiQr} xov

x66(iov inl xb (ii6ov xov x66(tov xijv (poQav exeLV^ (idXL6xa 8h xd


fidQog exovxa. xwdxbv 8' alxLOV elvaL xal xfjg xov x66(iov (lovi^g iv
dneCQa xeva xal xr}g yfig naQanXr}6Cag iv xa x66(ia, neQl xb xovxov m
xivxQov xad-L^Qv^iivrjg i6oxQax&g. ov ndvxag 8h 6a(ia ^dQog exeLV,
' '
dXX d^aQfj elvaL di^a xai nvQ xeCve^&ca 8h xai xavxd nag ini xb
xrjg oXrjg 6(paCQag xov x66(iov (ii6ov^ xijv 8h 6v6xa6Lv n^bg xijv neQL-

(piQeLav avxov noLEt6^aL' yaQ dv(O(p0Lxa xavx' elvai dtd xb (irj-


(pv6eL
'

8evbg (lexixeLv ^dQovg. naQanXrj6Cag 8h xovxoig ov8 avx6v (pa6L xbv k


x66(iov ^dQog BxeLV 8Ld xb x^v ZXrjv avxov 6v6xa6Lv ix xe x&v fidQog

13 ovtoe] scil. Zeno. 26 r&v del. Usener. 32 yivta&uL libri, corr.


Diels; xtvtiad-uL Meineke. 34 &vm(pvzcc F, corr. Canter. —
Cf. II n. 549 sq.
28 ZENO CITIEUS.

i%6vTC3v tfTotjjfiov Hvai xal ix cc^aQav. xmv


t^v d*oAi^v y^v xa^'
iavtriv ^sv ix^iv aQtdxsL ^aQog^ vcaQa ds f^v d^ioiv dia tb ri)v (liHT^v

iXBiv x^oQav, TiQog de t6 ^i6ov slvat trjv tpoQav totg tOLOvtoig 0cofia6LV,
inl tov tonov tovtov ^ivsLV.
5 100 Schol. Hes. Theog. 134 Gaisf. Gr. Poet. Min. II 482. 6 Zt?'-

v&v tovg TLtavag dLa navtbg «ip^tf^at ta etoLxsta tov x66^ov.


(prj0L

KoLOv yccQ Xiysi tiJv TCoioti^ta xata tQonrjv l4LokLxrjv tov n TCQog tb
X, KQstov dh tb §a6LlLxbv xal r}ys}iovix6v 'T%SQLOva ds trjv cLva,,

xCvrj6LV djtb tov vxsQavG) livaL. insl Ss <pv6LV sxsl ndvta td xovtpa
10 dq)Li(isva aCntSLV dva), tb toLOvtov (liQog ^ldnstov ixdks6s.
101 Aetius I 14,6 (DDG p. 313b 1). Zr^vGiv stpaexs tb nvQ xkt'
sv^stav XLVstdd^aL. — idem
12,4 (de Stoicorum placito). xal t6 (ilsv
I
' '

TtSQCysLov (p&g xaT svd^stav, t6 d aC&iQLOv nsQLCpSQ&g XLVsttai.


102 Stobaeus Ecl. I 17, 3 p. 152, 19 W. (Arii Didymi fr. 38 Diels).
15 Zr]vc3va ds ovtag dnocpaCvsad-aL dLa^Qr^drjV toLavtrjv Ss 6sr]6sL stvat
iv TCSQL^da tr]v tov oXov dLax66(ir]6LV ix Tijg ovoCag^ OTav ix JcvQbg

tQOJCrj slg vScoQ Sl' diQog yivrjtaL, t6 (liv xl vtpCdtaGd-aL


xal y^v
0vvC6ta6d-aL , [xal] ix tov XoLnov ds t6 [isv dLafiivsLV vdaQ, sx ds
tov dt^L^ofiivov diQa yCvsc&aL^ ix tLvbg ds tov diQog nvQ i^dntsad-aLy
20 trjv dh [fit|tv] xQd6Lv yCvs6d-aL ttJ slg dkkriXa t&v 0toLXiCci)v fista^oky,
'

0a)(iatog olov Sl oAov Ttv6s stiQOv dLSQXo^iivov.


Diog. Laert. VII 135, 136. sv ts slvai d^sbv xal vovv xal sI^luq-
nivrjv xal ^Ca nokXatg ts stiQaLg 6vo(ia6CaLg JCQO^ovofid^sad-aL. xat^
' '

dQxdg (isv ovv xad- avtbv bvta tQinsiv trjv 7td6av ov6Cav Sl diQog
25 sCg vSoQ' xal &6nsQ iv tfj yovfj t6 6niQ(La nsQcixstaL^ ovtca xal tov-
tov 6nsQiiatLxbv X6yov bvta tov x66(iov, toL6vSs vnoXsCns^d-aL iv ta
vyQGty svsQybv aht^ xoLOvvta ti]v vkriv JCQbg trjv tcov s^r}g yivs6LV'
slta dnoysvvav jCQ&tov td ti66aQa 6t0Lxsta tcvq, vdrap, di^a^ yriv.
XiysL Ss nsQL avTav Zi]V(ov iv tm jcsqI tov bXov. idem VII 142. —
30 yCvs6%-aL Ss tbv x66(iov btav ix TCVQbg i] ov6la tQanf] Sl' diQog slg
vyQ^trjta^ slta t6 naxv(LSQsg avtov 6v6tdv dnotsks6%f] yr]^ t6 Ss
Xs7Cto(isQsg i^asQa&fj, xal tovt' inl nXiov Xsntvv&sv nvQ dnoysvvr]6r]'
slta xatd (it^tv ix tovtc3V (pvtd ts xal ^raa xal td dXka yivrj. nsQi

6 Non omnia elementa, sed dtio tantum quae levia sunt, ignem et aSrem,
Zeno videtur Titanas dici voluisse. 17 vcpioxaxai FP, corr. Canter. 18 xat
del. Heeren. 19 iv. xivbg libri, XETCXvvofiivov Diels. i^ditxsiv libri, corr.
Diels, 20 ni^iv seclusi, (it^Lv <xai)> xg&eiv Diels. fivtaO^ai ||
||

iisxa^oXjj vix

sana; nam KQ&ais non potest fieri x^fj sig aXXr]Xa iisxa^oXjj. Fortasse: iniyive-
e&aL. 23 noXXdg xs kxsQag 6voyiaaiag B, TtoXXatg ixsqaig 6vo^aaiaig (om. ts) P.
24 TtQixsLv B. 25 ovrco 6s BP. 26 vnoXmia&ai BD. 31 vyQOv PL.
32 i^aQaL(o&fj BL, i^asQco&^ P, sed sq in litura trium litterarum P*. 33 xal
(ante Jc5a) om. BP.
PHY8ICA II. 29

d^ ovv ri\g ysvi^siog xal Ti\g g>9oQ&g roi) xd^iiov (pi^al Zi^voav iihv
iv t^ xcqI oXov^ x.t.X.
Probus ad Verg. p. 10,33 K. ex his (quaiuor demenlia) omnia
esse posted effigiata Stoici traduni Zenon Citieus et Chrysippus Solnetts
et CleantJies Assius. Cf. I n. 496 II n. 579 sq. s

103 Valerius Probus in Virg. Ecl. VI 31, p. 21, 14 Keil. sunt qui

stngulis elementis principia adsignaverunt . . . Thaies Milesius magister


eius(scil. Ana>ximenis) aquam. Uanc quidem Thaletis opinionem ab
Hesiodo putatU manare qui dixerit: ^tov /a^v nQati^ta xaog yivet'^
avtaQ sjceita. Nam Zenon Citieus sic interpretaiur , aquam x^os op- to

peUatum Satb tov


jjcfffO-ai. Qu^mquam eandem opinionem ab Homero
possumus ifUdlegere, quod ait ^xeavdv ts ^s&v yivB6iv xal iirjtiQU
Tqd^vv. „eadem originatio est apud Achill. Tat. Isag. in Arat. phaen.
3, 125 e. Petav." Wachsm.

Comut. c. 17. iati dl x"Off (t^v tb xqo
tfis ducxoafi^^^sag yevdfievov vyQOv, axb r^g x^^^^^S ovtag d>vo(ia6(iivov. 15

Cf. n n. 437. 564.


'
104
Schol. Apoll. Rhod. I 498. xal Zifvrav dh tb naQ 'HdLodci

xdog vd(OQ elvaC <prj6iv^ ov 6wit,dvovtog tXvv yive6^ai, ^g nrjyvv-


nimjg ii yrj 6teQe(ivL0vtai,. tqCtov 6h"EQ(ota yeyovivai xa^''H6Codov.,
Xva tb nvQ naQa^tiq^ji' TCVQcadi^TSQOv yuQ nd^og "EQcog. so

106 Schol. Hes. Theog. 117. Zi^vrav dh 6 UTOLxbg ix tov •byQov


Tiiv 'b3Co6Tdd-(i7}v yfjv yeyevfi6%^aC (prj6LV^ tqCtov d\ "EQoaTa yeyovivaL^
od-ev inay6(ievog dd-eTeiTaL 6TCxog.
6 —
Cf. Diog. Laert. VII 137.

'bno6Td9-(irjv d\ ndvTcav t^v yriv, (li^rjv dndvTcav ov6av.

[Philo] neQl d(p%aQ6Cag x66(iov, cc. 23, 24, p. 264,3 Bem.


106 ss

p. 35, 13 Cum. &e6(pQa6Tog (livTOL gyrj^l Tovg yive6Lv xal (p^oQav


Tov x66(iov xatrjyoQOvvTug vnb TeTTdQcov onaTrjd^vaL t&v (ieyC6T(ov,
yfig dvco(iaXCag, 9-aXdTTrjg dvaxcoQ^6eGig^ exd6Tov t&v tov oXov (leQ&v

dtaAvtfecog, x^Q^^^'^ (p^oQ&g xard yivri t,KKov. xaTa6xevdt,eLV de t6

(likv nQcoTOv ovTcag' „£i (lii r] y^, (liQog


vna-
yevi^ecog aQxrjv iXa^ev 30
' '

ve6TG)g ovShv dv 6TL abTf^g ecoQ&TO , x^afiaAd 8 ^d?^ Td 6Qri ndvr


iyeyivTjTo, xal ol ye(oXo(poL ndvTeg C^onedoc Tfj nedLddL' totovtcav yaQ
'
xad^ exa6tov ivLavtbv '6(l^qc3v ii, dldCov (peQ0(t.ivc3v elxbg ^v tav Sl-

nQbg vtl^og
r}Q(iivo3v td
(ihv ^^''(^dQQoig dneQQfix^^aL^ td d' vnovo6trj-
6avta xsxciXa6%aL, ndvta ds did ndvtov i]dr] XeXecdvd^aL' wvl de 35

6vvex£Lg dvco(iaXCaL xal na(in6XXa)v 6qg)v at n^bg aC^iQLOv viltog vneQ-


^oXal (irjvv(iaT' i6Tl tov ti^v y^v (iri dtdLov elvaL' ndXaL ydp, ag

12 II. S
T^c om. BP, qui ts xal habent.
1 9 HeBiod. Theog. 116.
201. 802. 17 Heaiod. Theog. 116. 117. 120. —
versus 118. 119 Zenonem aut
29 xaraoxcvdj;» libri,
ignorasse aut damnaese suo iure conclusit Krische.
corr. Uaener.
30 ZENO crriEUS.

s(pYjv^ iv aTCSiQG) Z()ovoj talg inoii^QCais a%o TtSQdtav inl TtsQara ita6*

Kavy Xsa(p6Qog iysyivrjto. nitpvKS yccQ ri vdatog <pv0i,g xal fidXi6ta


d(p' vil>rjXotdt(ov xataQdttovGa td ^lv i^(o&SLV t^ /3ta, td dl
ta 6vv-
sxst t&v
tpsxddGJv xoXdntovGa xoikaCvsiv vnsQydt,s6d-aC ts f^v tfxAiy-

6 Qdysav xul XLd-cads6tdtr]V dQvxtrJQCov o^dx iXattov.'^ „xal jtti^v f) ys


'

fidQtVQsg d al
'

d^dka66a,''^ (pa0Cv, ^.,^drj ^siisCcatai vr^Ccav svSoxLiicita-


taL 'P6dog ts xal /JriXog' avrai yaQ tb fisv itaXaLov rj(pavL6(iivaL xatd
'

tfjg Q^aXdttrjg ids8vxs6av i7CLxXvt,6(isvaL^ XQ^^^ ^ ^^tSQOv iXattov-


(livrjg 'qQifia xat' 6 XCyov dyg aC nsQL ai^tcbv
dvCGiov^aL dLSCpdvrjeav,
10 dvayQa(pSL0aL firjvvov6LV ds ^fjXov xal 'Avdcpriv g3v6-
LStoQCai' trjv
'

(ia6av 8l dacpotiQcav bvo^dtov nL6tov(isvoL tb Xsyofisvov, «Jtf tdi) ydQ


dva(pavsL6a Sr]Xog iyivsto^ ddrjXovfiivr] xal dqiavrjg ov6a ro ndXai.
TtQog ds tovtOLg fisydXav TCsXayav (isydXovg x6Xjtovg
xal ^a^slg dva-

IrjQavd-ivtag rjTtSLQ&^d-aL xal y£ysvfj6&aL r^g naQaxsLfiivrig x^DQag


15 (lOLQav ov XvxQav 6jtSLQO(iivovg xal (pvtsvo(iivovg, oig 6r}(iSL* dtta
trig TtaXaiag ivanoXsXstcpd-aL Q^aXatt^b^sog ilfri^pLddg
ts xal x6yxccg xal

o6a 6(iOL6tQo:ta ^Qog alyLaXovg s^Ccod^sv d3to^Qdtts6^aL. dto xai TICv-

dciQog iitl tfig /IriXov (pr]6C'

Xulq', g) d-£od(idta, XLnaQonXoxd^ov


90 n.aCds66L Aatoijg L(isQoi6tatov SQVog
n6vtov d^vyatSQ^ jj^ovog svQsCag dxCvrjtov tiQag' dv ts ^Qotol
'

zfuXov xlxXi^6xov6lv, (idxaQsg d iv 'OXv(inG) trjXicpavtov xvaviag


Xd-ovbg d6tQov.
Q^vyatiQa yaQ n6vtov f^v /dfjXov si'Qr}xs tb Xsx^sv aivLtt6(isvog. sl
n 8fi (iSLOvtaL ri ^dXatra^ (iSLG)d"ii]6staL (jlsv i} yf]^ (laxQatg d' ivLavt&v

jtSQL6doLg xai slg dnav sxdtsQov 6t0LxsL0v dvaXad^ri^sraL daitavri^r]- .,

'
6sraL 8e xal 6 6v(inag dfiQ ix tox) xat dXCyov iXattov(LSvog^ dnoxQi-

d^iq6staL dh td ndvta slg (iCav ov6Cav tf]v nvQ6g.^'

nQbg ds rov tQCtov x.scpaXaCov xata6xsvfiv jj()wvTafc X6y(p


tfiv
30 toi&8s' ^^(pd-sCQStaL ndvtG)g ixstvo, oi) ndvta td (liQrj cpd-aQtd i6tL,
tov ds x66(iov ndvta td (liQr} (p%-aQtd i6tL, cpd^aQtbg dQa 6 ii66(iog
'
^ertV." d vnsQsQ-i^isQ-a vvv inL6xsntiov. nolov (liQog tfjg yijff,
Lv' dnb tavrrjg sXatrov, o-i) 3J()(5va) dLaXv6staL;
aQ^co^isd^a, (isl^ov rj

XCd^av ol xQataLbtatOL uq' ov ^v8g)6l xai 6rlnovtaL; xatd tffv s^sog


Z6 d^d-ivsLav (17 8' s6tL nvsv(iatLxbg t6vog^ 8s6(jLbg ovx aQQi]xtog^ dXXd

(i6vov 8v68LdXvtog) d-Qvnt6(isvoL xai Qiovtsg sCg Xsntfjv tb nQ&tov


'
avaXvovtaL xovlv, sid- v6rsQov ^anavrjd-ivrsg i^avaXovvraL. rC 8i;
'
SL (if} nQbg dvi(iG)v QLnC^oito tb v8g)q , dxCvrjtov iad-sv ovx vcp rfiv-

2 av addidit Buecheler. 10 &vuYQa(priv libri, corr. Tumeb. 15 criusTa


Ttt libri, corr. Bernays. 37 i^avaXovvtai Bem., i^avuXvovTui libri.
PHY8ICA n. 81

Xiceg vexQovtai; nBTafieillei yovv iud dvsadiaxaxov yCyvexat oia iwx^


i(p^jQrj^Evov ^diov. aX ye /ii)v diQog <pd-OQal navxC xtp dfjjlat' vo6etv
'

yuQ xaX (fd-Cvetv xq6xov xiv dno^viJ6x€iv ni(pvxsv. inel xC &v


xccl

xig, fiii 6xoxai6(ievog 6vo(idx(ov evnQemCag dXXd xdkrj^ovg, eCnot Xoi-

fiov elvat nX^v dtQog ^dvaxov xh oixslov nd^og dva^eovxog inl <f>%0Q& s

ndvxfov 06a tl>vxfig (lefioCQaxai; xC XQ"^ (laxQrjyoQetv neQl nvQ6g; dxQO-


ipf^6av yuQ avrCxa e^tvwxai ;|^o^dt/, jy (pa6iv ol noirjxaC^ yeyovbg i^
iccvxov. dtb 6xr}QLnx6(ievov 6Qd-ovxai xaxd x-^v xrig dva(p^eC6r^g vXrig
'

vofirlv, i^avaX(o&eC6rjg 6 d(pavC^erai. xb naQanXr^6tov (livxot xal xovg


106 a xaxd xiiv^IvStxiiv dQdxovrdg (pa6t nd^xetv. dvi^novxag yuQ inl xd lo

(iiyt6xa xav ^aav iXi(pavxag neQl v&xa xal vrjdvv ana6av etXet6^at^
(pXi^tt d'ijv dv xv%ri dteX6vxag i(inCvetv xov at(iaxog, dnXT^6x(og int-
6n(0(iivovg ^taCco nvev(iaxt xal 6vvx6v<p ^oC^co. ytixQt (lev ovv xtvog
'

i^avaXov(iivovg ixeCvovg dvxixetv vn d^rixavCag dva6xtQX(bvxag xal


T§ nQovo(UcCa rr^v nXevQav xvnxovxag ag xa&t^o^iivovg xav dQax6v- i5

rov, elx' del xevoviiivov xov


^axtxov nrjddv (lev (irjxixt dvva6d-ai^
' '

XQadatvo(iivovg d e6xdvat, (itxQbv 6 v6xeQov xal x&v exeXav i^a-


6d-evr)6dvxa)v xar a6et6^ivxag vnb Xt(pat(iCag dnoinjxeiv ne66vxag dh
xovg alxCovg xov d^avdxov 6vvanoXXvvat XQ6na xoiade' (irjxix' exov-
xeg XQocpi^v ol dQaxovxeg., bv neQti%^e6av de6(ibv inixetQov6tv ixXvetv m
dnaXXayiiv ^Sr] no&ovvxeg, vnb d^ xov fiaQOvg xav iXe^pdvxav d^Xt^^-
(levot nie^ovvxat xal noXv (laXXov inetddv xvxXl (SxiQtcpov (Jovy xal
Xtd-adeg xb ida(pog' iXv6n(o(ievot yaQ xal ndvxa notovvxeg elg 8td-
Xv6tv {mb xrjg xov nti6avrog fiCag neSrjd^ivxeg, iavxovg noXvxQ6nog
iv attiy;|ravotff xal dn^Qotg yv(ivd6avxeg il^a6d^evov6t xal xad-dneQ ot 25

xaxaXev6d-ivxeg ») xeCxovg atcpvCdtov inevex^ivxog nQoxaxaXrjtp^ivxeg,


ovd' 060V dvaxvrlfat 8vvd(ievot nvty^ xeXevxG)6tv. el di) x&v (leQtov
exa6xov xov x66(iov cp^OQav vno(iivet, SrjXov^xt xal 6 iJ^ avx&v na-
yelg x66(iog iccpd^uQXog ovx ItfTat." xbv Sh xixaQxov xal Xotnbv X6-
yov dxQt^coxiov mSi (pa6tv. „«Z 6 x66(iog dtStog ^v, ^v dv xal xd 30

^aa dtSttt xal noXv ye (laXXov xb xcov dv^Qancov yivog 060) xal XGtv
ttXXoav cc(ietvov. dXXd xal dil^Cyovov (pavf(Vttt xotg fiovXo(iivoig i^ev-
'
vttv xd (pvcecsg. elxbg ydQ, (taXXov S dvayxalov dvd-Q(onotg 6vwndQ-
^ttt xdg xixvag G)g av i6r]Xixttg,f ov (i6vov ort Xoytxfi (pv6et xb i(i(ii-
^oSov oixelov, dXXd xttl oxt ^rjv &vev xovrcov ovx e6xtv' i'Sa)(iev ovv ss

xovg exd6rcov XQbvovg dXoyrfiavxeg xav intxQayq)Sov(Jtevc3v d-eolg (tv-


^wv *
ei (iri dtSiog ttvd^Qoanog^ ovS' &XXo xt ^oov, co6x' ovS' at

2 Si^lov libri, corr. Bernays. 9 ro/tij'»» UBener, ftovtj» libri. 22 dv add.


Diels. 25 YViivmaavxss libri, corr. Tumeb. haec argumeuta Zcnoni tribuit

Zeller, sed cf. Diels DG p. lOesq. et mea Quellenstudien zu Philo p. 41 sq.

Stoioorum veterom trtLgm. I. 6


32 ZENO CmEUR.

dsdEy^ivai tavra x^Qai^ yri xal vdoQ xal arJQ. i^ av tb cpd^agtbv


slvai rbv x66^ov drilov itfTtv."
107 Stobaeus Ecl. I 20,1 e p. 171,2 W. (Arii Didymi £r. phys. 36
Diels). ZrivovL xai Kkedvd-eL xal XQvGCnnai aQeOxsi tr^v ov6iav (leta-
5 fidXXeiv olov elg CTtsQ^a rb tcvq^ xal ndXiv ix tovtov toiavrrjv aTCore-
Xet6%^ai ri^v dLax66^rj6LV oXa 7iQ6reQOv •^v.

Eusebius praep. evang.
XV 18,3. ccQiexeL yaQ rotg 2JrG)LXolg (pLXo66(poLg rr^v oXrjv ov^Cav
eCg nvQ ^sta^dXXeLV olov eCg ffniQ^a^ xal TcdXiv ix tovtov avtrjv
dnotekeL6%aL t^v dLax66in^6Lv^ oXa tb nQ6reQov ^v. xal tovto tb
io d6yit,a tav aTcb trig aiQi^eog oi :tQatoL jcai 7tQe6^vtatoL 3tQo6r]xavto
Zijvav te xai KXedvd^g xai XQv6Ln7Cog.
Arnob. ad ignem minatur mundo et venerit cum
nat. II 9. qui
tempus arsurum, non Panaetio, Chrysippo, Zenoni (credit)?
Cf. I n. 512 (Cleanthes) II n. 596 sq.

15 108 Philargyrius ad Verg. Georg. II 336. Zenon ex hoc mundo


quamvis aliqua intereant, tamen ipsum perpetuo manere, quia inhaereant
ei elementa, e quihus generantur materiae: ut dixit crescere quidem, sed
ad interitum non pervenire, manmtihus elementis a quibus revalescat.
109 Tatianus adv. Graec. c. 5. tbv Ziqvcova dLu tfjg ixycvQd)6s(Dg
20 a7CO(paLv6^evov dvC^ta^d^ac TcdXcv tovg avtovg ejci toig avtotg, Xiyoa
dh "Avvtov xai MiXrjtov ini ta xatrjyoQetv, Bov6lqlv dh ini ta
^evoxtovetv xai 'HQaxlia Tcdkcv ini ta dd^kstv^ TcaQactrjtiov.
Cf. Nemesius de nat. hom. c. 38. s6s6%^aL yaQ TcdXLv UcoxQdtrj
xai nXdtcova xai sxa6tov tav dv^QCOTCcav 6i)v tolg avtotg xai (pCXocg
25 xai TCoXCtacg xai td avtd neC6e6%aL xai totg avrotg 6vvtev^e6d-aL xai
td avtd iLetaxeLQiel6%aL xai na6av n6XLV xai x(bfir]v xai dy^bv bnoCcos
dnoxa%C6ta6d'aL. Cf. II n. 623 631. —
110 Sextus adv. math. IX
dvvd^eL de tbv avtbv tc5 Zr^'-
107.
vovL X6yov e^i^eto (scil. Plato). xai yaQ o^tog tb nav xdXXL6tov
30 slvaC (pri6Lv xatd (pv6iv dneLQya6^ivov SQyov xai xatd tbv elxbta

Xoyov t,^ov voeQ6v te xai XoyLx6v.


e}iil)vxov,
111 Sextus adv. math. IX 104. xai ndXLV 6 Zrlvcav q>rj6iv „[ft]
tb XoyLxbv tov ,tti) XoyLxov XQettt6v i6tLV' ovdev di ys x66[iov XQStt-
tov i6tLv' XoyLxbv ccQa 6 x66[iog.^'' xai a^avtag ini tov vosqov xal
35 ifiij^vxCag fistixovtog. „t6 yaQ vosQbv tov iiri vosqov xai <t6> s^l^v-
Xov tov (lij sfiilfvxov XQsittbv i6tLV' ovdsv di ys x66[iov xQstttov
vosQbg aQa xai S[iipvx6g i6tLV 6 x66(iog."

17 „elementa" hic sunt qui graece CTrfpftocnxoi Xoyoi vocantur. 30 re-


quiro r&v xcctoi tpvaiv. Cf. 11 n. 633 644.
— 35 rb add. Bk. 37 Hoc Zeno-
nis argumentum qua ratione impugnaverit Alexinus quoque modo defensum
sit a recentioribus Stoicis narrat Sextus ibid. § 108—110.
PHT8ICA m. 88

Cicero de nat. deor. II 21. Quod ratione tUitur, id mdius est quam
id, quod ratione non utitur. NihU atUem mundo mdius: raHone igitur
mundus utUur. Cf. ib. III 22, 23.
112 Cicero de nat. deor. II 22. Idemque similitudine ut saepe ,

solet,rationem cor^dusit hoc modo: „si ex oliva modulate canentes tibiae 5

nascerentur, num duhitares, quin inessd in oliva iibidnii quaedam


scientia? quid? si platani fidiculas ferrent numerose sonantes, idem
scUicd censeres in platanis inesse musicam. Cur igitur mundus non
animar^ sapiensque judicdv/r, cum ex se procred animantes atque
sapientes?" 10

113 Sextus adv. math. IX


Zi^cdv 61 6 KLtisvs^ &no Sevo-
110.

g>avr og tyjv dqioQ^iiv Xafitbv^ ovra)6l 6vv£Q(or&' t6 XQolSfievov ^xiQfia


koyixov xal avrb Xoyix6v iariv 6 dh xdo^og XQoUrai 6niQ[t,a Xoyi-
'
xov Xoyixhv ccq i6rlv 6 x66(iog. c5 OvveLOdyerai, xal i^ rovrov vjtuQ^tg.
Cicero de nat. deor. II 22. NihU quod animi quodque rationis est is

expers, id generare ex se potest anim,antem compotemque rationis. Mun-


dus autem generat animanies compotesque rationis. Animaris est igitur

mundus composque rationis.


114 Cicero de nat. deor. II 22. Idemque (Zeno) hoc modo: „Nul-
lius sensu carentis pars aliqua potest esse sentiens. Mundi autem partes 10

sentientes sunt: non igitur card sensu mundus."


Cf. Sextus adv. math. IX 85. dXla xal i^ rdg Xoyixdg nEQLi%ov6a
g>v6£Lg ndvrcag i6rl XoyLxrl' ov yccQ ol6v rs t6 dkov rov lUQOvg %Bt-
Qov slvaL.

Physica m. »
De caelo et de caelestibus.

116 Achilles Tat. Isag. in Arat. 5 p. 129 e. Z^/^vfov 6 KLrLSvg


ovrag avrbv d)QL6aro' „oiQav6g i6rLV aid^iQog rb s6xarov' ii, ov xal
iv c5 i6tL ndvta iiupav&g' nsQiixsL yuQ jidvta xXijv aitov' ox)6sv
'

yuQ iavtb nsQLi%SL^ dkk stiQov iotl nsQLSxtLx6v.''' so

116 Aetius II 11, 4 (DDG p. 340 b 6). Z^voav jivqlvov sIvul rbv
oi>Qav6v.
117 Diogenes Laert. VII 153. 154. d^tQUJt^v 61 l|a^tv vstpav
naQutQL^o^ivcav r) Qiiyvvfiivoav vnb nvsvfiatog, dyg Z^^vcav iv ta
nsQl tov oAov ^QOvtriv 6h tbv tovtav tl>6g)ov ix nuQurQLtlfsag rj u

7 item Baiter. 14 in explicatione a recentiore Stoico adiecta haec ita


variantur: 6 Si ys K66(we «SQiixH antQiuctinois (Bk., ani(ffucros libri) Xoyuvs
ioYix&v l^cocov Xoyixbg &Qa iatlv 6 xoa^toi.
34 ZENO cmEUs.

Q-^^smg' xeQccvvbv Sh «|a^tv 6(po8Qav fista JcoXXijg ^Cag 7cCnxov6av


knl yfig vsfp&v JtaQatQi^o(isv<ov ») Qi]yvvfi4v<ov.
Cf. Chrys. II n. 703 sq.
118 Schol. Hes. Theog. 139, Gaisf. Gr. Poet. Min. II 484. KvxXco-
5 jcag. Ziqvoav dh ndktv (pvGixataQcog tdg lyxvxkCovg (poQag SLQr}6d-ai
<pTfj6L'
dib xal td 6v6(iata tovtav i^sd^sto BQdvtrjv ts xal Ut SQdzrjv

"AQyrjv dh istsiSrj (pa6L tbv uQyfjta xsQavvdv naidag ds g)r}6LV avtoifg


tov OvQavov insLdrj Tcdvra tavta td Tcdd^Y] jcsqX tbv ovQavdv sl6L.
119 Diogenes Laert. VII 145 sq. ixXsCnsLV ds tbv fisv f/Atov
10 ijCLJtQo6d^ov6rjg avt(p 6sXr]vrjg xatd tb XQbg rifidg ^SQog, ag Zrjvfov

avayQatpSL iv toi nsQL oXov. cpaCvstaL ydQ vnsQxo^svrj tatg 6vv6-


doLg xal anoxQV7Ctov6a avtbv xal ndkLv naQaXXdttov6a. yv<0QC^staL dh
tovto dLa Xsxdvrjg vdcoQ ixov6r]g. trjv ds 6sXr]vi]v i^7tCntov6av slg
t6 yfig 6xCa6fia.
trjg od^sv xal tatg nav6sX^voLg ixXsCnsLV ii6vaLg,
15 xaCnsQ xatd dcdiistQov l6tafisvrjv xatd (ifjva ta rjXC^, otL xatd Xo^ov
ag JCQbg tbv r]XLOv XLVovfisvrj naQaXXdttsL ta nXdtsL tJ fioQSLOtsQa t)

votLcotsQa yLvofisvrj. otav (isvtOL tb nXdtog avtfig xatd tbv rjXLaxbv


xal tbv did ^s6(ov ysvrjtaL, slta dLa(istQrl6r] tbv ^Xlov, t6ts ixXsCnsL.
Cf Cic. de nat. deor. 11 103. —
De sole, luna, astris cf II p. 650
20 —691.
120 Stobaeus Ecl. I 25, 3 p. 213, 15 W. (Arii Didymi fr. phys. 33
Diels). Zrjvav tbv r^XLov q)r}6L xal trjv 6sX^vrjv xal tav aXXcav d6tQ(ov
s'xa6tov slvaL vosqov xal
^q6vl(iov, nvQLVOv K^Shy nvQog tsiVLXOv.
8vo ydQ nvQog,
ysvrj tb (isv atsxvov xal (ista^dXXov sCg savtb tijv
?5 tQotpijv, t6 de ts%VLx6v.f av^rjtLx6v ts xal trjQr]tLx6v, oiov iv totg (pv-
totg i6tL xal ^aioLgj b di] (pv6Lg i6tl xal i^vxt]' toLovtov di] nvQbg
stvac ti]vt&v d6tQGJv ov6Cav tbv d' i]Xtov xal ti]v 6sXr]vr]v dvo (po-
' '

Qdg (psQS69aLy ti]v (isv vnb tov x66(iov dn dvatoXr]g in dvatoXijv,


' '

ti]v 8 ivavtCav roj x66(ic) ^cidLov ix ^GtSCov ybsta^aCvovtag. tdg 8


30 ixXsCipSLg tovtav yCyvs6d^aL 8La(p6Qcog, r]XCov (ihv nsQl tdg 6vv68ovg,
6sXrlvr]g 8h nsQ) tdg nav6sXrjvovg' yCyvs6d-aL 8' in' d(i(potsQ6}v tdg
ixXsCijJSLg xal (isCtpvg xal iXdttovg.
ibid. I 26, 1 p. 219, 12 W. (Arii fr. 34 D). Zrjvoav ti]v 6sXr]vrjv

s(pr]6sv d6tQov vosQov xal cpQ6vL(iov, nvQLvov 8h nvQog tsxvLxov.


121 Etymol. Gud. v. rjXiog xaX vnb tav noir]ta)v 'qiXLog, nagd
3r. s.

1 §iag xai BL. '2


Qriyvvfiivcov vtco nvsviiatog L. 11 Ttsgl rov B
rasura post tcsqI P. 12 vnoiiQvictovacc B. 14 nccvasXrivrig B. ft^va (pro
ILOvaig) BP, corr. P^ ilovov L, ^ovaig D. 15 verba rjXiip — ||

votiootiQu yivo-
desunt in B. 16 ^oQsia /// t^Qa P. 18 xal rbv (liaov (om. dicc) P. yivsxai ||

B, idem fuit in P ante ras. 23 Sh add. Diels. nvQ mg libri, corr. Heeren.
||

30 SiacpdQovg libri, corr. Usener.


PHT8ICA IV. 85

Ti)vSka (mfl. SXav) SXi>og xal i^Xiog. Itfri y&g xarA Zi^vmvu rbv
£rG)(xbv Svafiiia vobqov (ma. Svafifiav xbv) ix xov ^aXa66ijg (jkva-
dvfiiafiaxoi^y.
Cf. Etymol. Mi^um a. v. i^Xiog ^ xaQa xb aXg &X6g SXiog
xal ijXiog' dvifia6^ai yaQ (pa6iv ol (pv6txol xbv ^Xiov x^g ^aXd66i]g 6

t6 vdcoQ' ix yciQ xrig d^aXde^rjg avifi&xai xi^v vyQdxrixa' o^ev xal Uo-

6£iSd(ov^ naQ&. xb xi^v x66iv dvaxi^nsiv x<p ddei l^yovv xdi rjXiO).
122 Seneca Nat. Quaest. VII 19, 1. Zmon noster in iUa sententia
est: congmere iudicat stellas, et radios inter se committere: hac sodetate
iMminis existere imaginem stdlae longioris. lo

Physica IV.
Terrestria.
De aniinalibus et homine. — De ortu animaliuni. — Be materia
corporis et mentis.
— De semine. — De somno. — De morbis.
123 Varro rerum enim aliquod fuit prin- «
rustic. lib. II 1, 3. sive

cipium generandi animalium, ui putavit Thales MUesius et Zeno Citieus,


sive contra principium horum exstitit ntdlum, ut credidit Pythagoras
Samitis et Aristotdes Stagirites.
Cf. II n. 738 sq.
124 Censorinus de die nat. IV 10. Zenon Citieus, Stoicae sectae to

conditor, prindpium humano generi ex novo mundo constitutum putavif,

primosque homines ex solo, adminiculo divini ignis id est dei provi-

dentia, genitos.
126 Galenus adv. Julianum 5 Vol. XVIU A p. 269. to (livxoi

ye xrjv xov 6(Ofiaxog rnitbv (pv6LV ^xoi ys i^ dsQog xal TCVQog xal vda- 25

xog xal yflg ^ i^ vyQov xal ^rjQov xal dsQ^ov xal ilfvxQov 6vfi^ixQ(og
'

dXXi^Xoig xsxQafiivcav yeyovivai 6ia7C£(p(bvr]xai iiiv.,


dXX ovx aig xo6ov-
Tov, o6ov al &€66aXov xotvoxrjxsg, sl ys xal IlXdxav xal Zrlvcav,

l4Qt6xoxiX7jg xs xal &s6(pQa6xog, Eijdrjfi6g xs xal KXsdvd^rjg xal


XQv6Lnnog

b(ioXoyov6iv d^q) avtdg.
'
so

126 Varro de lingua lat. 59. V


sive, ui Zenon Citieus, anima-
lium semen ignis is, qui anima ac mens.

127 Rufus Ephes. de part. hom. p. 44 ed. Clinch. d^sQ^adCav di


xal stvsvfia Zrfvatv xb avxb slvaC (prj^iv.
Cf. Stein Psychol. d. Stoa. I p. 58 n. 81. S6

8 &vad-viii.d^aTog necessario additur. 7 IJoasiidav scripsi, TloasiS&v vulg.


8 Cf. recentiorum Stoicorum inde a Chrysippo de cometis sententiam II n. H92.
36 ZENO CnTEUS.

128 Eusebius praep. eyang. XV


20, 1 (Ar. Did. £r. phys. 39 Diels
p. 470). ro 8} gjtSQ^a tprjdlv 6 Zi^vav sIvccl, o (isd^LrjGtv avd^QCJjiog,

TtvEVfia (lad'' vyQov, ipvx^fls l^^Qos xal an6o%a6iia xal tov 67tSQiiatog
Tov t&v nQoydvcov xsQadfia xal ^tyfia t&v r^g ifvxfjg fiSQ&v 0vvsXrj-
6 Xvd^dg' s%ov yocQ tovg X6yovg rro oAra tovg ai>tovg rovro, orav d<ps&^
slg tijv fiii]tQav, 6vXX7}q)9'Sv V3t' aXXov Ttvsv^atog^ iiSQOvg ipvxrig tfjg
rov d"^Xsog, xal 6v[iq)vsg ysv6[isvov XQvq^d-sv ts xlvov[isvov xal g)vsi,

avaQQLnL^6[isvov vn' ixsCvov, JtQo6Xafi^dvov dsl [sig^ ro vyQOv xal

a-d^^fLSvov s^ avtov. —
Theodoret. gr. aff. cur. 25. Zii^vcov d^ 6 V
10 KLtLS^bg 6 trj^ds tfjg alQs6S(og r}yrj6d[isvog totdds xsqI ^vjjijS ^o^d^SLV
to^bg olxsLovg sSCda^s tpoLtrjtdg' tbv yaQ toL dvd-Qantvov d^oQ^v, vyQbv
'6vta xal [istsxovta Jtvsvfiatog, tfjg il)vxf}g scpri^sv slvaL [isQog ts xal

djt667ta6(ia xal tov tav jtQoy^vcov xsQa6(id ts xal [ilyfia


67tiQ[iatog
i^ dndvtcov t&v tfjg ifvxfjg [ioqCchv ^vvad^QOL^d-sv.
Plutarchus de —
15 cohib. ira 15 p. 462f. xaCtot xad-dnsQ 6 Zijvcav sXsys tb 6nsQ[La 6v[i-

[iLy[ia xal xsQa6[ia t&v tfjg ipvxfig dvvd^iscav vndQXBLV d7CS6na6[isvov,


ovt03 x.t.X. — Aetius plac. V 4, 1 (DDGr p. 417). Zrjvov (ro 6niQ[ia)
6G)[ia' i^vxfig yaQ slvai dn667Ca6[ia. — Eadem Galen. hist. phil. 108

(DDG p. 640) Galen. oqol latQ. 94 (XIX p. 370 K.) 67tSQ[ia i6tlv dv-
'
20 %-QG)7tov, [isd-Crj6Lv dvQ^QCOTtog [isd' 'byQOv, tpvxfis [liQovg dQ7tay(ia
xal 6v[i,(iLy[ia tov t&v 7tQoy6v(ov yivovg, ol6v ts a^htb r]v xal ai^tb

6v[i[iLx^sv aTtsxQCd-rj.
— Diogenes Laert. VII 158. dvd-Q<o7tov ds 67tiQ[ia,
'
b [isd-Cr]6LV 6 avd-QcoTtog [isd- hyQofj , 6vyxCQva6d-aL {Xiyov6Lv) tolg

tfjg "^vxfis (iiQ£6i xatd (iLy(Lbv tov tcov 7tQoy6vcov X6yov. — Cf. 11

25 n. 741—747.
129 Aetius plac. V 5, 2 (DDG p.418). Z^vcov {tds ^XsCag) vXrjv
[ihv vyQav TtQots^d^aL, olovsl d7tb tfjg 6vyyv[iva6Cag WQ&tag, oi) (ifiv

67tiQ(ia 7ts7ttLx6v.
— Galen. hist. phil. 109 (DDG p. 640) Diogenes
Laert. VII 159. ro ds f^g d-rjXsCag (67tiQ[ia) dyovov a^tocpaCvovtai.
30 130 Cicero de divin. 11 119. contrdhi autem animum Zeno et

quasi labi putat atque concidere et <^id} ipsum esse dormire.

Cf. II n. 766sq.
131 Galenus methodi med. II 5 Vol. X p. 111 K. ort ts ydQ tfjg
'

vo6(o8ovg dv6xQa6Cag sldrj TtoXXd xal ott xa%^ sxa6tov rj d-SQa7tsCa


35 dLdtpoQog ot^x 'iTtTtoxQdtrjv [i6vov ^ aXXovg 7ta[i7t6XXovg latQoiog, dXXd

4 6vvsXr\lv%-6xog CFG; fortasse 6vvsXr\lv&6t(ov. 6 ivdQOvg scripsi, iiigog


7 KSQaad-iv ts q)vsi coni. Diels, KQvcpcc inia%vtt, Usener. 8 sig del.
vulgo.
Diels. 21 KO.l avto] fortasse: dqp' ov tb. 23 avyKQivcead-ai B. 24 tov . . .

ngoydvov Xoyov P, tov nQoyovov Xoyov B. 28 an^Qficc nsnti%6v GA, aniQfuc


nannixov B, C. Unde scribendum: 6nsQ(iati%-qv. 31 id add.
ansQiucvtLTii^v
Schuetz.
PHYblCA V. 87

xul llkttxava xal /4Qi6roriXriv xal SeorpQaarov xttl Zijvavu xtd

Xqv6lxxov Sxavrdg re rovg iXXoyCfwvg q>iXo66(povg xaQtx^fitvot


(idQrvQttg' ori rs xoaQlg rov rijv <pv6vv evQed^ijvai rov 6(bfittrog dxQt-
*

fi^g ovx ol6vr i6rlv o^£ JteQl vo^rjfuircov ditttpoQ&g i^BVQtlv vbdlv
ovrB Ittfidrmv evxoQ^6aL 3tQo6T^x6vrfog, ajittvrttg JcdXiv roxtg vvv el- 6

Qtjiiivovg fioi q)i,Xo66<povg te xal larQovg ov nQo6rdrrovtttg


'
ttXX anodeixvvvrag nttQi^ovrtti.
Gi.ll n. 771 sq.
132 Galenus adv. lulianum 4 Vol. XVIII A p. 257. «vrat fihv
ovv ttl
^rJ6£ig rov XttfiXQordrov tfoqpttfrov, Zrjvavi xal }4Qi6roriXet, lo

xttl nXdravi rovg (led^odixovg IttrQOvg £n£6^tti <pd6xovrog. ^fi£lg d'

tti^ig dvtt(ivil60(i£v avrdv, iog £Xtt6rog rovr C3V rcbv tptXo66<poav, a(itt
'

xoXXolg rotg avrdv, £vxQa6iav (l\v iiy^lrai r^v vy£lav £lvai ^£q-
(i£r

(lov xtti tlwxQov Xttl vyQOv xttl ^rjQOv' votftjjiiara Sh ylyv£6^tti rd yovv
xttrd diaitav vX£Q^dXXovtog ixd6tov t&v £iQr}(iiv(ov rj iXX^inovrog' is

elvai 8\ xai ^fv/Aovg iv ra 6Gi(iari ro^bg (ihv iyQovg xai ^i^QOvg xara
8vva(iiv, ivCovg Se &£Q(iovg rj tpvxQovg^ dvaXoyilovtag <(rofg> votf?)-
'

(ia6Lv. ovtG) nXdtav a(itt totg vn avtG) na6LV^ ovtoig 'AQL6totiXrig

d(ia tolg ix tov II^Qindtov., ovtco Zrjvcjv xai XQv6innog a(itt tolg

ttXXoLg Utatxotg iyivaffxov.


— Cf. II n. 771. lo

133 Censorinus de die nat. XVII 2. qua/re qui annos triginta


saeculum putarunt multum videntm errasse. hoc enim tempus genean
vocari Heraditus auMor est, quia orbis aetatis in eo sit spatio. orbem
autem vocai aetatis dum natura ab sementi humana ad sementim rever-
titv/r. hoc quidem geneas tempus dlii aliter definierunt. Herodicus an- n
nos quinqu£ et viginti scrihit, Zenon triginta.

Physica V.
De anima humana. — Anima est spiritus. — Anima est corpo-
ralis. — Anima est dva^{iCa(Tiq,
— De partibus animae.

Manet post mortem, sed non aetema est. — De principali.
— so

De voce. — De sensibus.

134 Cicero Acad. post. I 39. (Zeno) statuebat ignem esse ipsam
naturam quae quoique gigneret [etj mentem atque
sensus. de finibus —
IV cum auitem quaereretur res admodum
12. difficilis, num quinta
quaedam natma videretu/r esse, ex qua ratio et irUeUegentia oriretur, in u

12 aix6v BcripBi, air&v ed. 17 to?j addidi. 18 aiTS> scripBi, airoi}


ed. 23 Heraclit. frg. 87. 88 Byw., B 19 p. 48 Diels. 33 quoique (vd cui-
que) Madvig, quidque Ubri. et del. idem. ||
38 ZENO cmEUS.

quo etiam de animis cuius generis essent qvMereretur, Zeno id dixit esse

ignem.

Tusc. disp. I 19. Zenoni Stoico animu^ ignis videtu/r.
136 Diogenes Laert. 157. Zi^vov 8\ 6 Kixievs . . .
Ttvsvficc av-

^SQfiov slvai f^v tffvx^^v. xovttp yicQ rj^cts elvaL iiinvdovg xal i)no

5 xovxov xivslG^av.
136 Galenus Hist. Phil. 24 Diels, p. 613, 12. x^v 81 ovtiiav ccb-

xrjg (scil. xrig ^vxfjg) ol


^hv aCa^axov B<pa6av^ hg IlXdxav, ot Sh

6(0(ifxxa XLVstv^ d)g Z^^vav xal ol J| avxov. Tcvsviia yccQ slvai xav-

xT^v V7csv6ri6av xal ovxoi.


10 137 Tertullianus de anima c. 5. denique Zeno „consitum spiri-
tum" definiens animam hoc modo instruit, „quo" inquit „digresso ani-
mal emoritur, corpus est: consito autem spiritu digresso animal emo-
ritivr: ergo consitus spiritus corpus est: consitus auiem spiritus anima

cst: ergo corpus est anima." —


Macrob. in Somn. Sc. I 14, 19. Zenon
15 (dixit animam) concretum corpori spiritum.
Cf. Chrysippum ap. Nemes. de nat. hom. c. 2, p. 33. 6 d-dvaxdg
i6XL xcaQL6fibg ^v^jjijs dnb 6G)(iaxog' o^dSsv 8s d6d)(iaxov djtb 6d}iiaxog

XaQL^sxaL' yaQ sfpdnxsxaL 6G)(Laxog d6d)^axov' i] 8\ ^vx^ xal


ovds

iipdjtxsxaL xal jjo()t§£Tat xov 6c)fiaxog. 6S)(ia ccQa ij ^l^vx^-


20 138 Chalcidius in Tim. c. 220. Spvritum quippe animam esse
Zenon quaerit hadenus: quo recedente a corpore moritu/r animal, hoc
certe anima est. naturali porro spiritu recedente moritwr animal: natu-
ralis igitur spiritus anima est.
139 Longinus ap. Euseh. praep. evang. XV 21,3. Zr^vcavL (ihv
35 yocQ xal vs^s6r^6sLi XLg dv dLxalcag ovxg) 6(p6SQa v^ql6xl-
KXsdvd^SL
xag tcsqX ai^xfig (scil. ^v%^s) SLaksx^sl6L xal xavxbv d(i<pci} xov 6xs-
Qsov 6G)(iaxog slvai xrjv tffvx^^v dvadn)fiCa6Lv (pi]6a6L. Theodoret. —
gr. aff. cur. V 27 (p. 129 Rae). SciKpca yaQ (Zrjvcov xal KXsdvd^rjg)
xov 6XSQS0V 6d)fiaxog slvaL xr}v ^vx^^v dva%-viiCa6LV.
30 140 Galenus de plac. Hippocr. et Plat. H 8 (V 283 K., p. 248
ed. lu. Mueller). sl Si ys sjtOLXO (^Loyivrjg 6 Ba^vX(bvLog) KXsdvdsL

xal XQv6Cx7tG) xal ZrjvovL XQi(ps6%^aL (t,hv i^ al(iaxog (pri6avxL xrjv


'

tl^vx^v, oi)6Cav S avxfjg "bjcdQXBLV xb avsv(ia etc.

8 amficcta mvslv A, a&iicc evyyiivovv B, corpus sinml secum movens N, for-


tasse 01 Sh <^ffc&jua, Sia tby eaiiatcc mvtlv. 11 H. Gromperz Tertullianea
(Vindob. 1896) p. 62 ita hunc syllogismum restituit: „Quo digresso animal emo-
ritur, anima est: consito autem spiritu digresso animal emoritur: ergo consitus
spiritus anima
est. Consitus autem spiritus corpus est: ergo corpus est anima.^*
Cf. n. 138.Mihi etiam formam syllogismi apud Tertullianum traditam defendi
posse persuasum est. Nam verba „consitum spiritum definiens animam" funda-
mentum indicant, cui Zeno hunc syllogismum superstruxit. 26 ai(iaTog coni.
Stein Psychol. d. Stoa I p. 107; sed de sanguine non dixisset: tov ateQtov.
PHY8ICA V. 39

141 Eusebius praep. evang. XV


20, 2 (Ar. Did. fr.
phya. 39,
Diels p. 470). xegl di ^i'xf|ff KXeavdi/je (ilv xa Zrjvoivos ddyfuera
xtcQaxi^ifievos XQbg (SvpcQi<Jiv x^v xgbg rovg &lXovg <pv6ixovg <pr)6tv^
OTt Z-^vav xi^v ifvx^v Xiyn aUj^xixijv dvadvtiiaaiv^ xa^dxeQ 'Hqu-

xXeixog. fiovXdfievog yuQ kiupavC6ai^ oxi al ^x^^ Scvadvfiioaiievai r

voeQul del yivovxai^ eCxadev avxdg xotg noxafiolg Xiyav ovxcag ypcoxa-
(iol6t xol6iv avxot6Lv ifi^aCvov^iv exeQa xal exeQa iidaxa ixtQQel.^
xal iwxccl 61 dxb x&v vyQ&v dvadvfii&vxai.
dva^v(tCa6LV filv ovv
'

6(ioCcog x(p HQaxXeCxco x^v i()vx^v dxocpaCvei Zijvcov, aC6^xixr)v dh

cciJti^v elvat did xovxo Xiyei, Zxi xvnov6&aC xe dvvaxai [xb (liyed^og] lo

xb (leQog xb ijyovfievov avxijg dnb x&v bvrmv xal vnaQx^vxoiv did


x&v al6d^xr}QCov xal xaQaSixe6d^ai xdg xvnio6eig' xavxa yuQ Cdia
^vx^ig i6XlV.
142 Jamblichus de anima ap. Stob. Ecl. I 49,33 p. 367,18 W.
dXXd (lijv 01 ye dnb XQv^Cnnov xal
Zifivcovog <pcX66o(poi xal xdvxeg jt

o6oi 6a)(ia XYjv ifwx^^v voov6l xdg (ihv dvvd^eig cog kv x& vnoxei,(i,ivtp

xotdrrjrag 6v(i^ifid^ov6t, ti)v dh tlfvxrjv ojg ov6Cav XQovxoxet(iivrjv ralg


dvvd(ie6t xt^ia6tv, ix $' d(i(poxiQoov xovxcov 6vvd^exov <pv6tv i% dvo-
(loCav 6vvdyov6iv.
143 Nemesius de nat. hom. p. 96. Zrlvcov dh 6 Zxmxbg dxxa- m
(leQfi <prj6tv elvai xijv tl>vxr]v, StatQcov avxi^v etg xe
xb 'fiye^iovtxbv xal
elg xdg nivxe aC6d^6etg xal eCg xb cpcovrjrtxbv xal xb 6neQ(iartx6v. —
Jamblichus de anima ap. Stob. Ecl. I 49, 34 p. 369, 6 W. ol dnb
Zififaivog 6xxa(ieQrl xijv ^vxijv dta8o^dt,ov6t neQt xdg dvvd(ietg «ivat
nXeCovag, co6neQ iv xm r}ye(iovtxa, iwnaQxov6av <pavxa6Cag^ 6vyxaxa- >6

%i6eoog, 6Q(ir}g^ X6yov.


144Tertullianus de anima c. 14. dividitur atUem in partes nunc
in dvm a Platone, mtnc in tres a Zenone.
145 Themistius de anima f. 68 II p. 30, 17 Spengel. ovdh yuQ
ol nvev(ia xijv ijfvxiiv Xiyovxeg xal xijv xCvrj6tv avxri xijv xaxd x6nov so

dtd6vxeg i^eXd^ov6av el6tivat ndXtv 6vyxG)Qrl6etav dv. xax&g ovv, So

^iXxt6re
—— el yuQ dtg 6co(ia i^et6tv ix rov 6co(iarog, dtd rC xal
ovx eC6ei6t ndXtv; —— dXX* o(ioog Zr]vcovt (ihv vnoXeCneraC rtg

4 ccHo^aiv &va&vpilaai,v libri, corr. WeUmann. 6 Ire^at &il exspectat


ri

Diels, sed confert Sext. 129. Vn 8 Heracliti fr. 42 Byw.; verba %al •^vxal —
&va^lii&vxai Zenoni tribuit Byw., mihi videntur alterum Heracliti fragmentum,
quod cum priore non cohaereat. 10 xs\ ye libri, corr. Diele. t6 niyed^os ut ||

var. lect. seclusit Vigerus. 18 ngoTid^^aaiv libri, corr. Wachsm. 24 verba


diaio^d^ovffi

TtXsiovas corrupta, vel lacunosa; videtur Jamblichus dixisse plu-
res esae Svvdfieig quam fii^; nam unum iitiffog, tb ijYSuovix^v, plures habet fa-
cultates.E. gr. xriv fpvxiiv <ef)va<t> So^d^ovai- ittQl <^ii rtytt li^Qriy tag etc
28 ne credamuB TertuUiano, facit Nemesius cf. fr. 143.
40 ZENO crriEus.

'

ajtoloyCa^ xixQ&ad^cci oXijv dioXov tov GdofidTos q^daxovTi tijv tlfvxriv


xai TYjv s^odov a^dtrjs avsv q^&OQccs tov 6vyxQC(iciTos fiij noiovvri.
146 Epiphanius adv. haeres. III 2, 9 (DDG p. 592,21). Zt^Vov 6
KiTuvs ^ 2JTG)Lxbs i(pfi dslv dsols oCxodofislv tsQa, dXV i%nv to
fiij

5 d^elov hv fi6vG) Tc5 vca, (i&XXov dh d^ebv rjysted-ai, rov vovv. s6tl yccQ

a&ccvccTos.
— id. 26. sXsye dh xal fiSTcc jjra^ttfjiAOv tov 6G>(iaTos * * *

xal BxdXei ti)v rl^vxrjv tcoXvxqoviov nvevfia, o^ fti)v dl cccpd^aQTOv dt'


oAov sXeyev avtijv slvai. hxdanavccTai yccQ vnb tov JtoXXov ;u(>dvov
sis To dcpavBS^ &s (fri<ii.

10 contra Acad. III 17, 38. quamohrem cum Zeno sua


Augustinus
quadam de mundo et maxime de anima, propter quam vera philosophia
vigilat, sententia delectaretu/r, dicens eam esse mortalem, nec quid-

quam esse praeter hunc sensihilem mundum, nihilque in eo agi nisi


corpore; nam et deum ipsum ignem putahat etc.
16 147 Lactantius inst. div. VII 7, 20. Esse inferos Zenon Stoicus
docuit et sedes piorum ah impiis esse discretas: et illos quidem quieias
et ddedahiles incolere regiones, hos vero luere poenas in tenehrosis locis

atque in caeni voraginibus horrendis.


Cf. Tertull. de anima c. 54. quos quidem miror quod prudentes
30 animas circa terram prosternant, cum illas a sapientihus multo superio-
ribus erudiri adfirment. uhi erit scholae regio in tanta distardia diver-
soriorum? qua ratione discipulae ad magistros conventabunt tanto dis- ,

crimine invicem absentes? quid autem illis postremae eruditionis usu^


ac frudus iam iam conflagratione perituris? reliquas animas ad inferos
25 deiciunt.
148 Galenus de Hipp. 5 (V p. 241 K, p. 201 ed
et Plat. plac. 11
lu. Mueller). 6 d-avfia^6(iEvos vjtb t&v ZTmx&v X6yos 6 ZijvGivos
. . .
Exsi yccQ ads. ,^cpG}vr} did cpdQvyyos ;uc3()£r. st ds r^v dnb tov

syxscpdXov xf^Qf>v6a, ovx dv did tpaQvyyos ixG>Qsi. od^sv ds X6yos,


'
30 xal (pav^ sxBtd-sv x^Q^i^' Xoyos ds djtb diavoCas X^Q^h ^^^ ovx iv
t^ iyxEcpdXca sGtlv r]
dtavota."
149
Schol. ad Plat. Alcib. I p. 121 E. 8\s entd etav'] t6te ydQ
6 TsXsios sv ijfilv dnocpaCvsTaL Xoyos-, los ^Qi^TOTBXrjs xal Zi]vg)v
xal 'JXxfiaCav 6 Ilvd-ayoQSLos (pa6Lv.
— Jambl. de anima ap. Stob.
35 Ecl. I 48, 8 p. 317, 21 W. ndXLv toCvvv nsQi tov vov xai na^cbv TStv
xqsltt6v(ov dvvdfieov Trjs ^v^jjijff ol fiev UTCDLXoi Xsyov0L firj svd^s
ifKpvsed^aL tbv X6yov, v6tsqov ds 0vvad-QoC^s6d-aL dnb tav al6&7]6sav

6 xQOvov tiva Siaiiivsiv vel Bimilia excidisBe vidit Diels. 19 prudentes


scripsi, imprudentes vulgo. 30 Xoyog et tpav^ locos inter se mutare non opus
est. — Cf. Galen. ibid. p. 204. 205; (huius operis 11 n. 894).
PHY»1CA VI. 41

xal <puvtaai&v neQl dexariaauQcc srr]. —


Cf. Aetius IV 11,4 (DDG
'

p. 400). 6 dl l6yog xad^ bv 7CQo6ayoQev6iie»a loyixol ix r&v xqo-


Xi^ecav aviixXrjQOvtJ&ai Xiyexai xaxa xijv XQaxtjp ifidoy,dda.
Cf. etiam Diog. Babyl.
frg. 17 (Vol. Ill p. 212).
160 Aetius IV 21,4 p. 411 Diels. t6 8\ tptav&ev {)xb roO Zi^- »
vavog eiQrjiiivov, o xal tpcavriv xaXov6iv^ i6xi, xveviux. diaxetvov dxb
xov iiyeiiovixov iiixQi (paQvyyog xal yXdnxrjg xul x&v olxeCmv
dQydvav.
161 Galenus de Hipp. et Plat. plac. II 5 (V p. 247 K., p. 208
ed. Iv. Mueller). xal xovxo ^ovXexul
ye Z-^vmv xal XQv6ixxog afuc
x^ 6<pexiQ(p XOQ& xavxL, diadido6d-at xi^v ix xov XQo6xe66vxog e^a^ev lo

iyyevofiivrjv xa (ioqCo) xCvr]6iv elg xijv dQX^ "^^9


'

^X^S'> tv al6^xui
xb ^c3ov.

Physica VI.
Theologia.
EKse deos. — Siimmus deus (aether).
— Uuu8 deus et tamen 15

niulti. — Ovaiq, jtQovoia. — MavvixT^.


— EiiiaQfiivri.

162 Sextus adv. math. IX 133. Zr]vav dh xul xotovxov i^QG>xa


Xdyov „Tovff d-eovg evX6ytog dv xtg xtfuprj. xovg dh (li] bvxag ovx
dv xig evXoyag xtfiar]' el6iv aQa d^eoC^'

Cf Diogen. Babyl. fr. 32 (Vol. III p. 216) Zenonem ab adver- »


sariis defendentis.

153 Hippolytus Philosoph. 21, 1 (DDG p. 571). X^v6txxog xal


Zrjvav^ OL vxi^evxo xal avxol uQxijV iiev d^ebv x&v xdvxav, 6&(ia
'6vxa xb xad-aQG)xaxov,, dtd xdvxcav 61 dM^xftv xi]v XQ6votav ccdxov. —
Galen. Hist. Philos. 16 (DDG p. 608). IlXdxatv fihv ovv xal ZijvG>v »
6 ^TTotxog xeQL xr]g ov6Cag xov 9-eov dteXrjXvd^^xeg ovx bfioCag xsqI
'

xttvxr]g dtevoT^d^rj^av, aXX 6 (ihv IlXdxav ^ebv d6d>(iaxov, Zrjvav dh


6a(ia, XSQL <T^g> (lOQqyijg (ir]Shv elQr]x6xeg.
164 Cicero de nat. deor. I 36. hic idem (scil. Zeno) alio loco

aethera deum didt — Tertullian. adv. Marcion. I 13. deos pronuntia- so

veruvU ... ut Zeno aerem et aetherem. — Minuc. Fel. 19, 10. aethera
interdiu omnium esse principium.

Cicero Acad. pr. TL 126. Zenoni
et rdiquis fere Stoicis aether videtur summus deus, mente praeditus, qua
omnia regantwr.

11 iyytvo{iivriv MA, iyyivo^vr\v L. 26 oi}% 6(ioims B, oi *69fiov A.


28 nifildi it09g>f]s A, itfQl iioQtpije ik B, coiT. Diele.
42 ZENO CITIEUS.

155 TertuUianiis ad nat. II 4. ecce enim Zeno qtioqiie maierinm


nnindialem a deo separat eum per illam tamquam mel pter favos
et

transisse didt. —
idem adv. Hermog. 44. Stoici enim volunt deum sic
per materiam decucurrisse quom^do mel per favos.
5 156 Tertullianus de praes. cup. 7. et ubi materia cum deo ex-
aequatu/r, Zenonis disciplina est.

167 Aetius I 7, 23 (DDG p. 303, 11). Ztlvav 6 ZrcoLxbg vovv


x66fiov %vQivov (scil. ^eov ccjcscpi^varo).

Augustinus adv. Acad. III 17, 38. nam et deum ipsum ignem pu-
10 tavit (Zeno).

168 Themistius de an. II p. 64, 25 ed. Speng. XKxa ds xal tols


ano Zi^vcDvos Ovpufpavos rj S6^a, dia Tccc^rjs ovoCas TtscpoLtrjxsvai tbv
d^sbv tid-s^ivois xai jtov ybsv slvai vovv^ xov ds il^vxi^v, nov 8s (pv6iv^
jtov 8s ei,vv.

15 159 Tatianus ad Graec. c. 3 p. 143


xal 6 d^sbs anodsix%^ri6s-
C.
'
tai xaxav xat avtbv (scil. Zy^vcava) TCoirjtijs, iv aficcQaLS ts xai 6x(o-
Xrj^L xai aQQrjtovQyols xatayLv6^svos.
Cf. Clemens Alex. Protrept. p. 58 Pott. ovds tovs anb tf^s Uto&s
(jcfiv

7taQsXsv6oiLaL dta xd6ris vXrjs xal Slcc tfls atL^otdtrjs tb dslov Sl^-
20 xsLV Xsyovtas' o'i
xatat^xvvovOLv dtsxv&s trjv (pLXo6ocpCav.
— Sextus
Pyrrh. hyotyp. III 218. UtcoLXol S\ Tivsvfia dLTJxov xal dLcc t&v si-

dsx^Giv.
160 Lactantius de vera sap. c, 9. Zmo rerum naturae disposi-
torem atque a/rtificem universitatis Xoyov praedicat, quem et fatum et

25 necessitatem rerum et deum et animum lovis nuncupat. — id. Inst, div.


rV 9. — TertuU. Apol. 21. Apud vestros quoque sapientes X6yov, id est
sermonem atque rationem, constat artificem videri universitatis. Hunc
'

enim Zeno determinat factitatorem, qui cuncta in dispositione forma-


verit, eundem et fatum vocari et deum et animum lovis et necessitatem
30 omnium rerum. Minua Fel. — 19, 10. rationem deum vocat Zeno.
161 Cicero de nat. deor. I 36. rationem quandam per omnem
naturam rerum pertinentem vi divina esse affectam putat.
Cf. Epiphan. adv. Haeres. IH 36 (DDG p. 592). sXsys Ss ndvta
SliIxSLV tb d-SLOV.
35 162 Cicero de nat. deor. I 36. Zeno natwralem legem divinam
esse censet eamque vim dbtinere recta imperantem prohibentemque con-
traria. — Lactant. inst. div. I 5. Item Zeno (deum nuncupat) divinam
naturalemque legem.
— Minuc. Fel. Octav. 19, 10. Zeno naturalem
legem atqu£ divinam . . . omnium esse principium.
8 x6a(iov A, corr. Krische. 31 onmem Glogaviensis, omnium ABHV.
32 vi Manutim, ut ABVH.
PHY8ICA VI. 43

Cf. Diogenes Laert. VII 88. 6 rd/xo^ A xoiv^g^ ZaxiQ l6x\v 6


6Q^bg X^yog^ dia xdvrmv iQx^iitvoq^ 6 avxbi hv ro3 dit^ xa^r^iiidvi
tovta) tijg x&v 6vt(ov dt,oi,xrJ6ea}g 5vTt.
Schol. Lucan. II 9. hoc secundum Staicos dicU, qui adfxrmant mun-
dum prudentia ac lege firtnaiwn, ipsumque deum esse sibi legem. 5

163 Diogenes Laert. VII 148. ov6iav dl d^sov Zijvcov fiiv <prj6i,
tbv oXov x66fiov xttl tbv o-dQavdv.
164 Lactantius de ira Dei c. 11. Antisthenes unum esse na- . . .

twralem Deum dixit, quamvis gentes et urbes suos habea/nt populares.


Eadem fere Zeno cum suis Stoicis. lo

PhilodemuB xsqI ev6E^. p. 84 Qomp. ndvtsg ovv ot &nb Zi^vai-


vog, bI xal ScTceXsmov tb daifidviov . eva ^ebv Xiyov6tv elvai.
. .

166 Cicero de nat. deor. I 36. idetn (Zeno) astris hoc idem (i. e.
vim divinam) tribuit, tum annis, mensibus, annorumque muiationibus.
166 Cicero de nat. deor. II 63. Alia quoque ex ratione et quidem n
physica ma^na fluxit multitudo deorum, qui induii specie humana fahur
las poetis suppeditaverunt, hominum auteni vitam superstitione omni

referserunt. Atque hic locus a Zenone tra^iaius, post a Cleanthe ct

Chrysippo pluribus verbis explicatus est.


167 Cicero de nat. deor. I 36. Cum vero Hesiodi Theogoniam so

interpretaMir ,
toUit omnino usitatas perceptasque cognitiones deorum;
neque enim lovem neque lunonem neque Vestam neque quemquam, qui
ita appeUetur, in deorum habet numero, sed rebus inanimis atque muiis

per qua/ndam significationem, haec docet tribwta nomina.


168 Philodemus nsQl €i>68^ELag cp. 8 (DDG 542b). T17V 25

l4<PQo)dsit7]v, (8)vvafiiv ov6av 6vva(x)ttxrjv olx€(C)a)g tarv (1£Q&(v)


nQb{g a)XXr]Xa xcd ix ojv ti}v d' dva. . . . . . . . v rj
. . ov xccl xv . . .

... 1; XEQlodoV
169 Minucius Felix Octav. 19, 10. Idem (Zeno) interpretando
Ivmnem aera, lovem cadum, Neptunum mare, ignem esse Vulcanum, m
et ceteros simUiter vulgi deos dementa esse monstrando, puMicum arguit

gra/viter et revincit errorem.


170 Philodemus xeqI ev6e^. col. 8. t{pi))g 8\ dQ^ovg (Xdy^ovg
xal 6xovdaiag 8tad-i6Eig ^io6xovQovg.

1 onsg BPLD. 2 &v\ iv BPLD. || iie B iit, t in lit. P». 6 »v6iav P,


corr. P'. 16 inducti ABHV.
20 Theogoniam id est originem deorum
ABHV, 23 appelletur ABEP, appellatur H. 26 locum ad Zenonem proba-
biliter rettulit Diels 1. 1. Venerem ipee induxi.
; awaxxixijv dedi avvaitxixrjv || ,

vulgo. 27 fortasse: xal ixxixrjv. 28 tr]v S' &vaxoXriv fjXiov xal %v(xXri<Siv) rj
ntffloiov Diels. 33 ad Zenonem hoc frustulum esse referendum ex loco quem
inter Philodemi fragmenta obtinet suspicatus est Diele Dox. p. 642. 543.
44 ZENO CITIEUS.

171 Cicero de iiat. deor. II 57. Zem igitur naturam ita definit,
xd eam dicat ignem esse artifidosum ad gignendum progredientem via.
Censet enim artis maxime proprium esse crea/re et gignere, quodque in

operihus nostrarum artium man/us effixnat, id multo artifi^iosius naturam


5 efficere, id est, ut dixi, ignem artificiosum, magistrum artium reliqua-
rum. — Acad. post. I 39. Zeno statuehat ignem esse ipsam naturam.
— de nat. deor. III 27. naturae o/rtificiose ambulantis, ui ait Zeno.

TertuU. ad. nat. 11 2. cuius (ignis) instar vult esse naturam Zeno.

Diogenes Laert. VII 156. trjv [ihv (pvdLV elvai jcvq tExvLxbv dde)
10 ^aditfiv sis yevs6Lv.
172 Cicero de nat. deor. II 58. AtqUfC hac quidem ratione omnis
natura a/rtificiosa est, quasi viam quandam et sectam, quam
quod Jiahet

sequatur. qui omnia complexu suo coercet et con-


Ipsius vero mundi,
tinet, natwra non artifi^iosa solum, sed plane artifex ab eodem Zenone
15 didtur, consultrix et provida utilitatum opportunitatumqus omnium. At-

que ut ceterae natu/rae suis seminihus quaeque gignuntur, augesGunt, con-


tinentwr, sic natura mundi omnis motus hahet voluntarios conatu^sque et

adpetitiones,quas OQ^ds Graeci vocant, et his consentaneas adiones sic


adhihet, ut nosmet ipsi, qui animis movemur et sensibus. Talis igitwr
20 mens mundi cum oh eamque causam vel prudentia vel providentia
sit

appellari recte possit (Graece enim jtQovoia dicitur), haec potissimum


providet et in his maxime est occupata, primum ut mundu^ quam ap-
tissimus sit ad permanendum, deinde ut nulla re egeat, maxume autem
ui in eo eximia pulchritudo sit atque omnis ornatus.
25 173 Cicero de divin. I 6. Sed cum Stoici omnia fere iUa (scil.

divinationis genera) defenderent, quod et Zeno in suis commentoriis

quasi semina quaedam spo/rsisset etc.


174 Diogenes Laert. VII 140. xat f(.i)v
xal fiavttXYjv v<ps6tdvai
xa6dv (pa6LV^ si xal TCQOvoLav sIvul' xal avtijv zal tsxvrjv dnotpaC-
30 vovdL did tLvas ix^ddSLS, &s <prj6L ZtJvov.
175 Diogenes Laert. VII 149. xa&' sl(iaQ[isvr}v ds <pa6L td icdvta

yLyvs6d-aL XQvdLnnos . . . xal no6sLdcavLos . . • xat Z^vcov —— {s6tL


'
ds stiiaQiisvri aitCa tcbv 'ovtcav siQOfisvrj rj Xoyos xad- bv 6 x66(ios

dLS^dystaL).
«5 176 Aetius I 27,5 (DDG p. 322b 9). Zrjvoov 6 Utmxbs iv t&
%sqI (pi&^SGiS (triv sl(iaQ{isvrjv) dvva^iLV XLvrjtLxriv tfis vXris xatd
tavtd xal 6<yavro3ff, r]vtLva iii] dLatpSQSLV jtQOVOLav xal (pv6Lv
xaXslv.
— Theodoret. Gb-aec. AfF. Cur. VI 14 p. 153 Ra. 7^v(ov 81 6 KLtLsvs

29 <pael x&eav (hoc ord.) BP. ||


tl B, ri PLD. 30 inpdong P, corr. P'.
33 ovTwv D, v6(i(ov BPL. tlQojfiivri II
P ante ras.
C. ETHICA. 45

dvva^iv xixXtjxs x^v £lfiaQ(iivr)v xivr}tix^v Tljg Hlije' t^ dh tcitiiv


xal XQdvoLav xal <pv6vv covdfiaoev.
Cf. II n. 976.

177 Epiphanius adv. haeres. lU 2, 9 (III 36) Dieb» p. 592. tag


' *
di aitiag tCbv XQay(idt(ov Jtfj ^iv i<p fjjurv, nf] d^ ovx iq> ijfitv^ tout- 5
' '
i6ti td (ilv t&v nQay^idtav i<p ri\t,lv^
tu dh ovx i<p inilv.

C. Ethica.
178 Diogenes Laert. VII 84. t6 dh "ii^ixbv udQog tilg <pLi.oooq)Cag

diaiQovaiv etg te tbv nsQl 6Q(ir\g xal stg tbv nsQl dya^&v xal xaxiav
tdnov xal elg tbv nsQl nad^tjav xal nsQl aQetflg xal nsQl tikovg neQi 10

t£ T^^s nQihtrjg d^Cag xal tav nQd^eav xal ntQl tiov xa^x6vt(OV nQo-
tQonSiv tE xal dnotQon&v [xal] ovta 6' vnodiaiQov6iv ot nsQl Xqv-
6tnnov X. t. X. 6 (liv yccQ KLtievg Zi^vcov xal 6 KXedvd^g ag dv aQ-
XaidteQoi d(peXi6teQov neQl tCbv nQayfidtov diiXa^ov.

I. De flne bonorum. is

(Vol. m p. 3Bq.)

Explicatur finis bonorum n. 179 — 184. — Nihil malum nisi quod


turpe n. 185. —
Virtutem propter se ipsam expeti n. 186. —
Virtutem sufficere ad yitam beatam n. 187 189. —
179 Diogenes Laert. VII 87. 8i6neQ nQ&tog 6 Zijvaiv iv tcJso
neQl dv^QGtnov (pv^e&g tiXog elne t6 6(ioXoyov(iivcag t^ (pv6ei
^neQ e6tl xat^ dQeti^v t,fiv' 'dyei yuQ nQog tavtr^v ri(iag ii (pv6i,g.
^fiv,
— Stobaeus Ecl. 11 p. 75, 11 W. t6 dh tiXog 6 (lev Zrlvcav ovtag
' '
dniSaxs „t6 6(ioXoyovfiiva)g ^^v" tovto S e6tv xad^ eva X6yov xal •

6v(jvq>(ovov t/fiv, &>g t&v (iaxo(iiv(og ^covtcav xaxoSav(U)v6vvt6)v. 25

Cic. de fin. IV 14. hunc ipsum Zenonis aiunt esse finemy deda-
rcmiem iHud, quod a te didum est, (^venienter naturae vivere. — ibid.

III 21. suinmum . . .


honum, quod cum positum
eo, quod 6(ioXoyvav sit in

Stoici,nos a/ppdlemus convenientiam, etc. Lactant. inst. div. III 7. —


Zenonis (summum homvm) cum natu/ra congruenter vivere. id. III 8. — 30

(mdiamus igitm Zenonem; nam is interdum virtutem somniat. Sum-


mum, vnquit, est bormm cum naima consentanee vivere.
Philo quod omnis probus liber Vol. II p. 470; 27 Mang. nQog
tiXog at6vov ov Zrjvdtvsvov (idXXov r^ nvd^^XQrj^tov d(pC^ovtav t6 dxo-
Xovd^og T^ (pv6ev ^fjv.

4 dubiae fidei testimonium. 10 x6%tav B'. 12 %ul om. BPL.


46 ZENO CITIEUS.

180 Clemens Alex. Strom. II 21 p. 496 P. ctdXiv d' av Z^iov


'

filv 6 Utatxbg tdXog fiyEltaL t6 xcct ccQstiiv ^rjv.

181 Cicero Acad. Pr. II 131. Honeste autem vivere, quod ducatur
a conciliatione naturae, Zeno statuit finem esse honorum, qui inventor
6 et princeps Stoicorum fuit.

182 Arrianus Epict. diss. I 20, 14. xaLtoi avtbg ^hv 6 jtQorjyov-

(lEvog Xoyog t&v dXCyog.


(pt,Xo06cpG)v XCav idtlv
eI d-sXEig yvavai,

dvdyvcad-i td Z^^vavog, xal 8^£f tC ydg exh ^axQov eIxeIv oti tiXog
E6ti t6 ETCEOd^aL d^Eolg^ ov6Ca S^ dyad^ov XQ^^^^S oCa dst tpavtadL&v^
10 XsyE „T/^ ovv i6ti d^Eog xal ti (pavta^Ca^ xal tC i6tL (pv6ig rj
inl ^i-

Qovg xal tC idtL cpvGig r}


tav oXav'"; ^dij ^iaxQov.
183 Plutarchus de comm. not. 23,1 p. 1069 f. ovxl xal Zijvcav
tovtoig (scil. Peripateticis) i^xoXovd-rjGEv vxotid-Efiivoig 6toLXEla tfig

Evdai^ovCag tijv cpv6LV xal t6 xatd (pv6Lv;

16 184 Stobaeus Ecl. II p. 77,20 W. tijv dh EvdaifiovCav 6 Zr^vav

ci)QC6ato tbv tQOTCov tovtov EvdaL^ovCa d' i6tiv EVQOLa ^Cov. —


Sextus adv. math. XI 30. svdaL^ovCa di i^tLV-, cag ol t£ tveqI tbv
Zif\vcava xal KXEavd^rjv xal Xqv6l7C7Cov dni8o6av^ EVQOLa ^Cov.
— Cf.

Cleanth. n. 554. Diogenes Laert. VII 88. M. Aurel. II 5 9 X V 6.

20 186 Cicero Tusc. disp. II 29. Nihil est, inquit (Zeno), molum,
nisi quod turpe atque vitiosutn est ... Numquam quidquam, inquit
(scil. doleas necne interest), ad heate
quidem vivendum, quod est in una
virtute positum, sed est tamen reidendum. Cu/r? Asperum est, cofUra

natwram, difficile perpessu, triste, durum. ib. V 27. si Steicus —


25 Zeno diceret qui, nisi quod turpe esset, nihil mcdum duceret. Cf. —
ib. n 15.
186 Augustinus contra Acad. III 7, 16. clamat Zenon et tota

iUa porticus tumultuatu/r hominem natum ad nihil esse aliud quam ho-
nestatem; ipsam suo splendore ad se animos ducere, nullo prorsus com-
80 modo extrinsecus posito quasi lenocinante mercede; volu/ptatemque illam
et

Epicuri solis inter se pecoribus esse communem; in quorum societatem


et hominem et sapientem trudere nefas esse.

187 Diogenes Laert. VII 127. avt aQxrj tE slvaL avtriv (scil. t^v
dQEfiiv^ JCQog Ei)SaLiioviav, xad-d (pr}6L Zrjvov.
85 Cic. de fin. V 79. a Zenone hoc magnifice tamquam ex oracuh
editur: „virtus ad hene vivendum se ipsa contenta est." — Cf Acad.
pr. II 134. 135 Paradox. 11.
Augusi de trin. XIII 5, 8. diximus ihi

quosque posuisse heatam vitam, qu^d eos maxime ddectavit . . . ut virtus


Zenonem.
188 Cicero Acad. Post. I 35. Zeno igitur vmllo modo is e>'at,
c. ETmcA. 47

qui, ut Uieophrastus, nervos virtutis inciderei, sed corUra, qfii ommOf


quae ad heatam vitam pertinerent, in una virtute poneret nec quidquom
aliud nunieraret in bonis idque appellaret fumestum, quod esset simplex

quoddam et solum et unum bonum. — Cf. ibid. 7. sive enim Zenanem


sequare, magnum est efficere, ut quis intelligat, quid sit Ulud verum H&
simplex honum, quod non possit ab honestate seiungi.
189 Cicero de fin. IV 47. errare Zenonem, qui nuUa in re niai
in virtuie [aut vitio] propensionem nc minimi quidem momenti ad sum-
mum honum adipiscendum esse diceret, et, cum ad beatam vitam nul-
lum momentum eae res haberent, ad appetitionetn tamen rerum esse in lo

iis momerUa diceret. — ib. IV 60. Zeno autetn quod suam, quod pro-
priam spede^n haheat cur appetendum sit, id solum bonum appeUat,
heatam autem vitam eum solam, qua£ cum virtute degatwr. ib. IV 48. —
Quid autem minus consentaneum est, quam quod aiurU, cognito summo
hono reverti se ad naturam, ut ex ea petcmt agendi principium, id est is

officii?

II. De bonis et malis.


(Vol. III p. 17.)

190 Stobaeus Ecl. U p. 57, 18 W. tccvt' slvaC <pr]<Siv 6 Z^vav


o6a ovsCaq ^STSxet, t&v (y'ovTCJV tu ^sv ayad^d, rd dl xaxd, tcc 61 to

ddid(poQa. dya^d ^uv rd TOiavTa' (pQ67>r}6iv, 6G}<pQ06vvrjv., dtxaio6v-


V7]v, dvdQEtav xal ndv o i6Tiv dQSTr} ») (istsxov dQSTfis'
xaxd 61 Td
Toiaina' dq)Q06vvr]v^ dxoka^Cav., ddixCav., dsiXCav^ xal ndv o i6Ti xaxCa
^ [iSTixov xaxCag' ddidcpoQa ds tu ToiavTa' lariv Q-dvaTOV^ 66^av
d6o^Cav, novov '^6ovijv, nkovTov nsvCav, v66ov vyCsiav, xal td tov- n
toig otioia.

in. De indifferentibus.
(Vol. m p. 28.)

De notione indifferentis n. 191. —


UQorjyfisva et dacoiCQorjyfiiva
n. 192 — 194. — De singulis indifferentibus n. 195 196. — 30

191 Cicero Acad. post. I 36. Cetera autem, etsi nec bona nec
mala essent, tamen alia secundum natu/ram dicebat (Zeno), alia natwrae
esse contraria. His ipsis alia interiecta et media numerabat. Quae
autem secundum naturam essent, ea sumenda et quadam aestimatione

1 incideret Baiter, inciderit libri. 2 quae Manutius, quaeque lHtri.

8 aut vitio secltisit Davisiua. 10 eae rcs haberent scripfii, ea res haberet
lihri. II
tamen Davisius, autem lihri. 11 quod propriam secludH Baiter.

Stoicorum veterom fr»gni. I. 7


48 ZENO CITIEUS.

dignanda dicebat, contraqu£ contraria; neutra autem in mediis rdin-

quebat, in quibus ponebat nihil omnino esse momenti.


192 Stobaeus Ecl. II p. 84,21 W.
kxovxav xa (ihv
rrav 8' a^Cav

iXEiv TCoXXijv a|tav, xa de ^QaxElav. b^oCog dh xal x&v ccTca^Cav


5
^;udvT(Dv a (lev ^xeiv noXX^^v ana^Cav, a d^ ^QaxElav. xa (lev ovv
xoXXijv E%ovxa a^Cav JtQorjyfisva XEy£6d-at, xa dh TtoXXijv ana^Cav ano-
TCQorjy^ieva .f Zi^vtovog xavxag xag dvo^iadCag d^Eiidvov XQcaxov xolg
TCQaynaCi. scQorjyfiEvov d' Elvai XEyov0LV, b adidtpoQov <^ov)> ixXsyd-

fiEd^a xaxd TCQorjyovfiEvov Xoyov. xbv ds ofWLov X6yov inl rc5 dno-
10 TCQorjyiiEvo) slvai xal xd naQad ECy^iaxa xaxd xijv dvaXoyCav xavxd.
o^dW 8h x&v dyad-G)v Elvai TCQOi^yiievov did xb x^v (lEyC^xrjv d^Cav
avxd E%Eiv. xb dh :cQoriy(i£vov, xijv dEvxEQav x^Q^"^ ^^^ d^Cav e^ov^
6vvEyyC^ELV 7C(og xfi xav dyad^&v (pvOEL' oxjSe ydQ iv avXri '^^'^ JCqo-
'

rjyfiEvov elvai xbv ^a^iXia^ dXXd xovg [iex avxbv XExay^iivovg. tcqo-
15 rjy^iiva Sh XiyEOd-aL ov xtvd ^v^ifidXXEdd^aL 6vveq-
xg) TCQog stjdaLiiovCav

yELV XE TCQbg avxrjv, dXXd x(p dvayxaiov ELvaL xovxcov xrjv ixXoy^v
7C0LEL6&aL naQd xd dnoTCQorjy^iva. —
Plut. de Sto. Rep. 30, 1.
193 Cicero Acad. Post. I 37. (de Zenone) Sed quae essent su-
menda ex iis alia pluris esse aestimanda, alia minoris. Quae pluris,
30 ea praeposita appellahat, reieda autem, quae minoris.
194 Cicero de finibus III 52. Sed non alienum est, quo fadUus

vis verhi rationem huius [verhij fadendi Zenonis expo-


intellegatur ,
nere. Ut enim, inquit, nemo didt in regia regem ipsum quasi produc-
tum esse ad dignitatem (id est enim TCQorjy^iivov) sed eos, qui in cUi- ,

25 quo honore sunt, quorum ordo proxime accedit, ut secundm sit, ad


regium principatum, sic in vita
ea, quae primo non sunt, sed ea loco

quae secundum locum ohtinent, TCQorjyiiiva, id est producta, nominentwr.


196 Gellius Noct. Att. IX 5,5. Zeno censuit voluptatem esse in-

differens, id est neutrum, nequ£ bonum neque malum, quod ipse graeco
90 vocahulo ddid^poQov appellavit.
196 Senec. Epist. 82, 7. Zenon noster hac collectione utitwr: „Nul-
lum malum gloriosum esse; mors autem gUmosa est; mors ergo non est
malum."

lY. De prima conciliatione.


85 (Vol. ni p. 43.)

197 Porphyrius de Abstin. III 19. olxELa^Ecag nd6rjg xal dXXo-

XQL(x)0EG)g dQxri xb aiod^dvEOQ^aL. xrjv 6h oIxeCoOlv dQX^v xC&EvxaL di-

2 esse secludit Ernestius. 22 verbi om. A. 24 idem enim est libri,


corr. Madvig. 26 sint libri, corr. Victorius. 26 primorie libri, unde priore
Klotz.
C. ETHICA. 49

xmodviffjg ol ixb Z^^vcavog. Verba olxtiAaeag — aUtf^dvtt^tu quam-


quam Porphyrii sunt, non Zenonis, quia ex senteniia Sioi-
adscripsi,
corura Porphyrius loqui videtur. —
Cf. Plut. de Stoic. repugn. cp. 12

p. 1038c. ^ yccQ olxsi(o6ig aC6^<Jig ioixi rov olxiCov xal ivrUrplfig


elvat. 6

198 Cicero de finibus IV 45. Mihi atUem aequius vid^ahtr Ze-


nonem cum Polemone disceptantem, a quo quae essent principia naturae
acceperat, a communibus initiis progredicntcm videre, ubi primum in-

sisteret, unde causa controversiae nascereiur, non stantem cum iis, qui
et

ne dicerent quidem sua summa hona esse a natura profeda, uti isdem lo

argtmentis, quibu^ Uli uterentur, isdemque sententiis.

V. De virtnte.
(Vol. m p. 48.)

199 Cicero Acad. Post. I 38. Ckimque superiores non omnem vir-
tutem in ratione esse dicerent, sed quasdam virtutes natwra aut more %%

perfedas, hic (scil. Zeno) omnes in ratione ponebat; cumque iUi ea

genera virtutum, quae supra dixi, seiungi posse arhitrarentur, hic nee
id ullo modo fieri posse disserebat, nec virtutis usum modo, ut superiores,
sed ipsum habitum per se esse praeclarum, nec tamen virtutem cuiquam
adesse, quin ea semper uteretur. lo

200 Plutarchus de Stoic. rep. 7


p. aQsxccg 6 Zi^viav &ao-
1034c.
keCnsi jtkeCovag xaroc dtagjopag, aaneQ 6 nXdxG)v., olov g)Q6vrj6iv &v-

dQeCav 6a)<pQ06vvrjv dixato6vvriv^ d)g dx(OQC6tovg (lev ov^ag^ exiQag 8%


xal 8ta(peQov6ag dXki^kGiv. ndXtv dh bQt^dfievog avx&v cxatfri^v, xijv

^\v dvdQeCav <prj6i (pq6vi^6lv elvai iv (Jjno^evexiotg' xijv 8e u


(pQ6vi]6tv ivy iveQyrjxiotg' xrjv dh dtxaio6vvr]v <pQ6vr]6tv iv dxoveiir]-
xiotg' 6ag ^Cav ov6av d^ex^v^ xalg dh JtQog xd TCQay^ara 6xi6e6i xaxd
xdg iveQyeCag 8ta<piQetv 8oxov6av.

Diogenes Laert. VII 161. d^e-
xdg xe o^xe noXkdg ei^ijyev (scil. Aristo) cag 6 Zr^vav. Cf. VII 126.
201 Plutarchus de virt. mor. 2 p. 441 a. iotxe 8h xal Zrjvovio
eig tovx6 xog v7io<piQe6&at 6 Kixtevg, bQt^o^evog xijv q)Q6vrj6iv iv

fihv dnoveftrjxioig 8txato6vvrjv,,


iv 8^ aiQexiotg 6a<pQ06vvr]Vy iv 8'vno-
'

fievexiotg dv8QeCav. dnoXoyov^evoi 8 d^tov6tv iv xovxoig xijv ixi-

^xrlfirjv <pQ6vrj6tv
vno xov Zip/covog d)voiJtd6d^at.
202 PlutarchuB de virt. mor. c. 3 p. 441 c. xotv&g 8h daavxeg sa

10 ad Pyrrhonem et Aristonem referenda. 26 lacunam manifestam sup-

plevi, secutus Hirzelium; sed nomen virtutis, quae est qxj^vriaii iv ivsQyririoti
(quae certe non eat acacpQoavvri cf. 201)
non potoi supplere. Cf. Cleanth. fr. 668.
82 diuiQetiois libri, corr. Wy.
50 7.EN0 crriEUS.

oiroL (scil. Menedemus, Aristo, Zeno, Chrysippus) f^v ccqsx^v tov


•^ysfiovixov tfjg T/'v;u'^g
8idd-E6iv nva xcd dvva^iv ysyEvrj^svriv vno
Xdyov^ fiaXkov 8\ Xdyov ov6av avtijv b^oXoyovfisvov xal ^s^atov xaX
a^stdntatov vnotC^svtai' xal vo^CtpvGiv ovx slvai tb Jtad^rjtixbv xal
5 aXoyov 8ia<pOQa tivi xal (pv6si tov Xoyixov diaxsxQi^svov,,
ifvxfig
dXXd tb avtb r^g M>v%Yig }isQog, bSrj xaXov6i didvoiav xal rjys^ovixdv^
SidXov tQsndfisvov xal fistafidXXov ev ts tolg 7cdd-s0i xal talg xttT&
s^iv rj didds^iv fista^oXatg^ xaxCav ts yCvsdd-ai xal aQstrjv, xal firfdhv
sxsLv dXoyov iv savta' XsysGd^aL dh dXoyov^ otav tc5 TiXsovd^ovtL trjg
10 bQ^fjg l^x^^Q^ ysvo\isv(iO xal XQatr]6avtL TCQog rt t&v dtojtcav naQd
tbv alQovvta Xoyov sxq^sQrjraL' xal yaQ tb ndd-og slvai Xoyov novrj-

Qbv xai dxoXaGtov^ ix cpavXrjg xal dLrj^aQtrj^svrjg xQL6scog (ScpodQOTrjta


xal Qcbfirjv nQo^Xa^ovta.
203 Stobaeus Ecl. II 7, 1 p. 38, 15 W. ol ds xaTa Zrjvava tov
16 I^TCiLxbv TQonLxag' ^&og k6Ti Jirjyii ^Cov, dcp' ^g al xard [iSQog nQd-
i,SLg QS0V6L.
204 Diogenes Laert. VII 173. xaTa Zi^vcova xaTaXrjjtTov slvai

t6 fj^og il sldovg. — Aetius IV 9,17 (DDG p. 398). ol Utc3lxol tov

6o(pbv al^d^rj^SL xaraXrjXTbv dctb tov sldovg TSXfir^QLcaS&g.

20 VI. De aflfectibus.
(Vol. m p. 92.)

205 Diogenes Laert. VII 110. s6tl ds avTO t6 nd&og xard Zr]-
vcova rj dXoyog xal icaQd cpv6Lv il^vxflg xCvrj6Lg., rj oQfiij nXsovdt,ov6tt.
Cicero Tusc. disp. IV 11. est igitur Zenonis haec definitio ut per-
26 turhatiosit, qaod ndd^og ille dicit, aversa a recta ratione contra na-

turam animi commotio. Quidam hrevius, pertwrhationem esse appetitum


vehementiorem. — ib. 47. definitio perturhationis , qua recte Zenonem
usum puto; ita definit, ut perturhatio sit aversa a ratione contra
enim
naturam animi commotio, vel hrevius, ut perturhatio sit appetitus vehe-
30 mentior, vehementior autem intellegatur is, qui procul ahsit a natwrae
constantia. —
Cicero de off. I § 136. perturhationes, id est, motus
animi nimios rationi non ohtemperantes.
Stobaeus Ecl. 2 p. 44, 4.] ndv nd%^og bQfii] JcXsovdt,ov6a.
II 7, —
ib. 7, 10 p. 88,8. TtdO^og d' slvaC (pa6iv bQfiijv nXsovdi,ov6av xal ansL&ri
35 Tc5 aiQovvTL X6y(p ri xCvr}6LV i^vxrlg (dXoyovy naQa (pv6LV. Plut. in —
fragm. utr. anim. an corp. libid. et aegrit. c. 7 Andron. nsQL Tca^&v c.
1.

206 Stobaeus Ecl. II 7, 1 p. 39, 5 W. Sg d' 6 ZTaLxbg ioQC^aTo


ZrjvciV ndd-og i6Tlv oQfii] 7iX£ovd^ov6a. ov XsysL ^TCScpvxvta TcXsovd-

19 KttxaXriictiv.ov Diels. 35 aXoyov add. Waclismuth.


C. ETHICA. 61

f«v", &XX' iv nkeovtt6^^ ov<Ju' oi yuQ dwtt(iti^ fi&lXov d* iveg-


ijdr}

yiCu. toglaaxo dh xixiCvag' ^xd^og iaxl nxoia Mn)%fii^^ &xb xf^s xdv
nxfjv&v (poQSi; xb fvxLvtjxov xov xa&tjxixov nuQHxd^ag. Cf. ib. II —
7, 10 p. 88, 11. dib xaX naOav nxolav xdt^og ilvai <^7caly ndXiv (^x&vy

ndd^og nxoCav. »

207 Cicero Acad. Post. I 38. cumque perturbationeni animi illi

ex homine non tollerent sed ea contraherent in angustumqtie de-


ducerent, hic (scil. Zeno) omnibus his quasi morhis voluit carere sa-

pientem; cumque ms perturhatione^ antiqui naturales esse dicerent d


raiionis expeties aliaque in parte animi cupiditaiem, cUia rcUionem coUo- lo

carent, ne his quidem adsentiehatur. nam et perturbationes voluntarias


esse putahat opinionisque iudicio stiscipi et omnium perturhaiionum
matretn esse arhitrahatur immoderatam qu^ndam intemperantiam. —
Cf. III n. 447. (ubi Zenonis nomen occurrit.)
208 Themistius de An. 90 b Spengel II 197, 24. xal ov xux&g n
ol unb Zrlvavog xd ndd^ r^g uvd-QonCvrjg pvxfig xov X6yov diu6XQo-
<pug ilvui xid-sfiivot xul X6yov XQC^SLg rjfiuQxrj^ivug.
209 Galenus de Hippocr. et Plat. plac. VI (V 429 K., p. 405 eA
lu. Miiller).ZtJvov ov xug XQC6sLg uvxug uXXu xug inLyLyvofisvug uvxutg
6v6xoXttg xui dLuxv6iLg indQ6iLg xi xal [xdg^ nx(o6iLg xf^g ^vxf^g iv6- jo

pg«v ilvuv xu nu»r}. — ib. IV 3 (V 377 K. p. 348 ed. lu. Mttller).

xul yuQ Zt^vovL xuxd yi xovxo — xul noXXolg uXXoLg ^dxixuL xav
Zrolxc}!', OL ov rug xQC6iLg wdxug xfig tlfvxfig uXXu [xul] xug inl xuv-

xuLg uXbyovg 6v6xoXttg xul xuniLva6iLg xul dr%iLg indQ6iLg xi xal


dLttxv6iLg vnoXafi^dvov6LV ilvui xu xfig ^vxf^g ndd-rj. ss

210 Galenus de Hippocr. et Plat. plac. HI 5 (V p. 332 K., p. 299


'
lu. Miiller). xul firjxixL nttQ i^fiwv ixiQuv inL^rjxitv dnodiL^LV vntQ
'

xov xovg (p6^ovg xul xug Xvnag xal ndv^ o6u xoLufycu ndd^rj xuxu
'

x^v xuqSluv 6vvL6Xtt6^ttL. ttXXtt xovxo (liv xttl nttQ ttvxav b^oXo-
yov^ivov XttfifidviXttL xav Uxatxcav ov
ii6vov yuQ XQvOLnnog dXXcc 30

xttl KXidvd-rig xai Zr]vciv ixoC^ag avxb xLd-itt6LV.

211 Diogenes Laert. VII 110. xa>v ntt&av xd ttvaxdxa {xad^d


(pr}6LV .
Zrjvav iv xa mQi nttd-av) ilvttL yivr^ xixxuQtt., Xvnr^v^
. .

<p6fiov, inL&v^Cttv^ rjdovrlv.


— Stob. Ecl. II 7, 10 p. 88, 14. nQ&xu 6
'

ilvuL T» yiviL xuvxu xtt xi66ttQtt., inL9^v(iittv., gjo/3ov, Xvnrjv., i^doi'>/V. .15

212 Cicero Tusc. disp. III 74,75. Satis dictum esse arhitror a^^ri-

2 noia FP, corr. Wachsm. cf. Chryaipp. fr. eth. 476 Vol. III p. 127, 80.
4 Kul add. Heeren. n&v add. Meineke.
j|
G perturbatioues Walker. 7 eas
Walktr. 10 <in^ alia Lambin. 20 diaxvaeig lu. Muller, j;vfffiff Marcianua,
Xvasig ceteri. tag del. Miiller.
||
28 xal del. Comarius. 24 dei^etg libri,
tfT/§f«s Comarius. 31 aira libri, corr. Miiller.
52 ZENO CTTIEUS.

tudi^nem esse opinionem mali praesentis, in qua opinione iUud insit, ut

aegritudinem smcipere oporteat. Additur ad hanc definitionem a Ze-


none recte, ut illa opinio praesentis mali sit recens.
Galen de Hipp. et Plat. plac. IV 7 (p. 416 K., p. 391 lu. Maller).
6 „6 yovv OQog ovrog", gjrjeCv (Posidonius), „6 ri^g Avjn^g, S>67Cbq ohv
xal aXXoL xoXXol tav ncc&av vno rs Z^i^vcovos slQrjnivoi xal ngbg rov

Xqv^Ctijiov ysyQaiifiEvoL 0a(p&g i^EXsyxov6i rriv yva^rjv avrov. dd^av


y&Q alvai 7tQ60<parov rov xaxbv avra naQstvaC tprjgi tijv Xvnrjv. iv
G) xal Gvvro^GjrsQov ivCors Xsyovrsg ads n(og TCQotpsQOvtai' Xvnrj ietl
10 S6^a 7CQ66q)atog xaxov TtaQovdCag^'.
213 Lactantius Inst. div. III 23. inter vitia et morhos misericor-
diam ponit (Zeno). — id. Epist. ad Pentad. 38. Zerio Stoicorum ma-
gister, qui virtutem laudat, misericordiam . . .
tamquam tnorhim animi
diiudicavit.

15 214 Cicero pro Mur. § 61. sapientem gratia nunqmm moveri,


nunquam cuiusquam delicto ignoscere; neminem misericordem esse nisi

stultum et levem; viri non esse neque exorari neque placari.


216 Seneca de Ira 1 16,7. Nam, ut dicit Zenon, in sapientis quo-

que animo, etiam cum vulnus sanatum est, cicatrix manet. Sentiet ita-
20 que suspiciones quasdam et umhras affectuum, ipsis quidem carehit.

YII. De sapiente et insipiente.


(Vol. m p. 146.)

De sapiente n. 216 —223 — a. Peccata esse paria n. 224. — De in-

sipiente n. 225—229.
95 216 Stobaeus Ecl. 11 7, 11 g p. 99, 3 W. dQs0xst yctQ ta ts Zrj-
'
vmvi xal tolg an avtov Utanxolg (pLXo66<poLg dvo ysvrj r&v dvd-QGt-
nc3v SLvaL, tb ^sv tatv tb dh tav cpavXGiV xai tb }ihv
snovdaCcjv,
tav enovdaCcav navtbg
dLcctov ^Cov ^jj^^tf^at ratg dQsratg, rb ds rav
cpavXGiv ratg xaxCaLg' o&sv rb ^isv dsl xaroQd-ovv sv ana6Lv oig nQ06-
30 rC%^sraL^ ro 8s d^aQrdvsLv. xal rbv ^lv 6nov8atov ratg nsQL rbv
' '

fiCov sfinsLQCaLg nQarrofisvoig vn avrov ndvr sv


XQcofisvov sv rotg
noLSLV^ xa%-dnsQ (pQovC^og xal ^cjcpQovcjg xal xard rdg dXXag dQsrdg'
rbv ds (pavXov xard ro^bvavrCov xaxag. xal rbv (ihv 6novdatov ^syav
xai ddQOv xal 16xvq6v. (isyav (ihv orL dvvarai i(pLxvst6%^aL
xcu, 'btlfrjXbv

85 Twv xard nQoaCQs6Lv ovrov avrci xal nQoxsLfisvov ddQov ds, ori
i6rlv i^v^rj(isvog ndvrodsv viprjXbv d\ ort (isrsCXi^tps rov inc^dXXov-

5 Xvnrig Comarius, &rrig libri. 8 ro libri, corr. Mviller. 9 pro iv a>

exspectaveris ov.
C. ETUICA. 53

tog v4<ovg ocvdQl yivvuUp xa\ 60^^. xal IsxvQov d \ Sri Tr)v exifidX-
Xov6av l^xvv xeQixtxoirjtai, (hjttr^tog S)v xal ixatayavi^tog. xaQ'b
xttl oike ivayxdtftai vn6 tivog oike ivayxdtei tivuy oike xmlrietai

oijte x(D>lv£t, o^te fivd^etai vjid tivog oik* avtbg fiid^i tiva^ oijts

de6n6liei oijte 8e67[6^etui^ oike xaxoxoiel ttva oih' avtbg xaxoxout- %


'

tai, o{rr£ xaxotg neQinlxtei "^^oi^t BXXov noiet xaxotg xeQt,xCxteiv\


oike i^axatatai oijte i^axata dXXov^ oijte dia^evdetai oine dyvoet
oijte Xavd-dvei iavt6v, oijte xad^^Xov ifevdog vxoXanfidvei,' evdaifnov

di i6tiv (idXi6ta xal evtvxrig xal (laxdQtog xal bXfitog xal ev6e^iig
xal ^eotpiXiig xal dii(0(iati,x6g^ fia6iXix6g te xal 6tQatrjyixbg xai xo- 10

Xitixbg xttl olxovoiiLxbg xcd ;i;(>f;/iaTttfTixdg. tovg 8h g>avXovg axavta


tovtoig ivavtCa Ix^iv.
217 Athenaeus IV 158 B. Ztaixbv di d6yfia i6tlv' bti xdvta
te ev xoiri6ei 6 60(pbg xal (paxfiv (pQOvCftag dQtv6er dib xal TC(i(ov
6 0Xid6i,og etpr) (fr. 22 Wachsm.) [xal] 1$

^,ZrjVG)veL6v ye (paxf^v e^eiv bg fii^ (pQovC(i(og (le^id^xev^


d)g oi>x aXX(os dvvaiiivrjg iilfi^d^flvai (paxrlg el (i^ xatd tijv Zrivcoveiov

v(pr^yri6iv bg e(pri

^^elg 8\ (paxfiv i(ifiaXXe 8va)8ixatov xoQidvvov^^.

218 Philo xeQi tov xdvta 6xov8alov iXevd^eQov elvai Vol. II so

p. 45 Mang. d^LOv tb ZrjvmveLov ixL(p(ovfi6ai otl d-attov av d6xbv

^axtC6ttLg xXrjQT^ xvev(iatog r\ ^Ld6aL0 tbv 6xov8atov bvtLvovv dxovttt


8Qa6ttC tL t&v d^ovXr^cov dvivSotog yaQ xal drl66ritog ilrvxrj, ijv

dQ^bg X6yog 86y(itt6L xayCoLg ivevQ&^e.


219 Plutarchus de aud. poet. 12 p. 33d. xal 6 Zrjvoov ixavoQ- n
^ov(ievog tb tov Eo(poxXiovg (Nauck fr. trag. p. 253)
b6tLg 8h XQbg ttjQavvov i^ixoQevetaL,
xeCvov *6tl 8ovXog, xav iXevd^eQog (uiX^i

(ietiyQa(pev
ovx 66tL 8ovXog, »)v iXevd^eQog (i6Xr}, so

To iXevd-iQG) vvv 6vvewpaCv(ov tbv d8ea xccl (ieyaX6^Qova xai dta-


xeCvcDtov.
220 Cicero de finibus V 84. Pcmpertas si mdl/um est, mendicus
esse heatm rwmo potesf, quamvis sit sapiens. At Zeno eum non beatum
moclo, sed etiam divitem dicere cmsus est. — idem pro Murena § 61. ss

solos sapientes esse, simendidssimi, divites.


221 Cicero pro Mur. § 61. solos sapientes esse, si distortissimi,

4 oi libri (ante dtait.), corr. Meineke. 6 xax&g libri, cozi. Gkisford.


o^' — iteQtJtintfiv 8uppl. Meineke. 13 ndvxa tc Eaibel, re ndvra libri.

19 hunc qnoque versum Timoni tribuit WachBmuth.


54 7.EN0 C1TIEU8.

formosos.
— de fin. III 75. rede etiam piilcher appdlahitur: animi
enim lineamenta sunt pulchriora quam corporis.
232 Diogenes Laert. VII 33. ndkiv iv rf} noXixila 7caQi6xKVxa
xoXixdg xal tpCXovg xal olxsLOvg xal EXevd^sQovg xovg 6xov6aCovg
5
(i6vov.
223 Clemens Alex. Strom. V 14, 95 p. 703 P. Z^vav xe 6 Uxai-
xdff, jiaQa nXdxavog Aa/Scov, 6 dh aTib xfjg ^aQ^aQov (pLXo6ocp(ag^ xovg

dyad^ovg ndvxag dkXrikGiV eivaL (pCXovg XeyeL.


223 a Plutarchus vita Arati 18. v6xeQov 6e XeyexaL ^xoXd^av
10 (scil. Persaeus) XQog
xbv elnovxa ^ovov avxa doxetv ^xQaxrjybv elvai
xbv 6otp6v „aAAa vri d^eovg, q)dvaL^ xovxo (idXL6xa xdfioC Ttoxe xav
Zijvavog ^Qe6xe Soyfidxcav etc." Cf. n. 443.
224 Diogenes Laert. VII 120. dQe6xeL xe avxolg i6a riyel6d^ai xd

d(jLaQX7](iaxa, xad-d
(prj6L ZVjvav. . . .
— Sextus adv. raath. VII 422.
15 xdvxevd^ev OQiicofievoL ol yteQl xbv Zrjvava idC8a6xov oxl t6a 86x1 xd

dyLaQxriiiaxa.
Cicero pro Mur. § 61. omnia peccata esse paria. — Lactantius
Inst. div. III 23. Zenonis paria peccata qtiis prohat?
Cf. Cic. Paradox. m. Hor. Sat. I 3, 120 sq.

30 225 Cicero pro Mur. § 61. omne delictum scelus esse ncfarium,
nec minus delinquere eum, qui gallum gallinaceum, cum opus non fuerit,
quam etim, qui patrem su/focaverit.
226 Cassius scepticus ap. Diog. VII
32. i^^Qovg xal noXe-
Laert.

(iCovg xal dovXovg xal dXXoxQCovg XeyeLV avxbv (Z^^vmva) dXXriXav


25 elvaL ndvxag xovg (lij 6novdaCovg^ xaX yovelg xexvav xal ddeXtpovg
ddeXcp&v (xaiy olxeCovg olxeCcov.
227 Cicero pro Mur. § 61. rtos autem, qui sapientes non sumus,
fugitivos, exules, hostes, insanos denique esse dicunt.
228 Philo quod omnis probus liber Vol. II p. 453, 26 Mang.
30 6 de Zijvov ei xaC XLg dXXog vn' dQexrig d^^elg veavLX(oxeQov dno-
8eCxvv6L neQL xov (irj
elvaL xotg tpavXoLg l6rjyoQCav n^bg d6xeCovg.
ydQ' „ovx oi(i(o^exaL 6 (pavXog, idv dvxLXeyrj rw 6novdaCc)', ovx
(pT]6L
'

aQ i6xlv l6rjyoQCa xa (pavXco nQbg 6novSaLov.^^


229 Seneca Epist. 83, 9. Vult nos ab ehrietate deterrere Zenon,
86 virmaximus, huius sectae fortissimae ac sanctissimae conditor, audi ergo,
quomodo coUigat virum honum non futurum ehrium. „Ehrio secretum
sermonem nemo committit: viro autem hono committit: ergo vir horms

ehrius non erit."

23 itoXsfiixovs BPL. 26 xal add. Hiibner. 28 occurrit in enumeratione


„praeceptoi"um et sententiarum Zenonis".
C. ETlllCA. 65

Philo do Plantatione Noe II p. 356 Mang., § 176 Wendlaiid. tl

x^ ^i^vovxi ovx &v ris ivkdyag X6yov dxd^^itov naQaxard^oiro^


^T^ dh aoq>di XttQaxaTarC^£vrat,y^ ovx &Qtt ^ie^vei 6 iantoe»

yill. De mediis offlciis.


(Vol. UI p. 184.) ,

230 Diogenes Laert. VII 107. 108.


xtt^xdv <pa6iv elvai sri dh
b «Qa%^hv EvXoy6v \re] l6%ev anoXoyi6(i6v' olov rb dx6Xov^ov iv rfi

^o^, ojtiQ xa\ inl ra tpvra xaX ^&a dittreCvsv. 6Qa6^tti yccQ xdjtl
rovrov xad-rjxovra. xar(ovofid6d^ai dh oikag -bTtb «Qdtrov Zi^VGivoq
rb xa^xov, dnb rov xard rivag i}X£iv ri^g nQo6ovo(itt6ittg elXrjfifiivrjg. lo

— Cf. ib. 25. (pa6l dh xal TtQCorov xad^^xov avo^ttxivttv xttl X6yov
X€qI ttvrov nexoirjxivtti.
Stobaeus Ecl. II 7. 8 p. 85, 13 W. bQtXerttL dh rb xa^xov ro
dx^Xovd^ov iv ^cjry, o JtQaxd-hv e^Xoyov dnoXoyCav ix^t' JtaQa rb xad^-
xov 8h t6 ivttvrCag. rovro dittreCvev xttl slg xa aXoya r&v ^aavy 15

ivcQyel ydQ n xdxetva dxoXovd-cjg rfi iavr&v (pv6ei' ixl <^(Shy rav
Xoyix&v ^ojcov ovrog dno8C8ortti' rb dx6Xov9ov iv fiCa.
Cicero de fin. III 58. est atttem officium qmd ita fadum est ut
eius facti prohahilis ratio reddi possit.
231 Cicero Acad. Post. I 37. Atque ut haec non tam rebus quam so

vocahdis commutaverat (sdl. Zeno de honis et praepositis) sic inter


rede factum atque peccatum officium et contra officium media locahat
quaedam', recte fada sola in honis adionihus ponens, prave, id est pec-
cata, in malis; officia autem [dj servata pradermissaqu^ media putahat.
232 Cicero de finibus IV 56. Postea tuus ille Poenulus (sds enim as

Citieos, dientes tuos, e Phoenida profedos), homo igitwr acutus, causam


non ohtinens repugnante natura verha versare coepit d primum rebus

iis, qum nos honas dicimus, concessit, ut hdberentwr aestimahHes d ad


naturam accomodatae, faterique coepit sapienti, hoc est summe heaio,
commodius tamen esse, si ea quoque hdbeat, qime hona non audet ap- so

pellare, naiurae accommodata esse concedit, negatque Platonem, si sapiens


non sit, eadem esse in causa, qua tyrannum Dionysium; huic mori op-
timum esse propter desperationem sapientiae, illi propter spem vivere;
peccata autem partim esse tolerahilia, pa/rtim nullo modo, propterea quod
alia peccata plures, alia pauciores quasi numeros offidi praeterirent; ss

7 TtQoax&iv BPL, nQa%i^iv D Pal. 261. tc seclusi. 10 «p6s 6vv^ag B


||

16 d( add. Wachsm. ScripBit Zeno librum Trepl xov xa^tjxot^ro;, vide librorum
catalogum 41. 24 et del. Lambin. 26 citiua libri. Phoenicia Manutius, ||

poenica B poetica ceteri. 28 aestimabiles 0. Heine, aptae habiles Ubri.


56 ZiSNO CITIEUS.

iam insipientes alios ita esse, ut nvMo modo ad sapientiam possent |>cr-

venire, alios qui possent, si id egissent, sapientiam consegui.

IX. Titae agendae praecepta.


(Vol. m p. 172.)

6 Varia praecepta n.233 — 246. — De puerorum amore n. 247 — 249. —


Cynica n. 250— 257. — De rationali excessu n. 258. —
noXiXBia n. 259—271.
233 Galenus de cogn. animi morbis Vol. p. 13 Kiihn, ovtfa V
yovv xa\ Zt^vcov iJ|^v ndvra nQdttSLV rj^ag d^q^aXmg, d}g aTCokoyri^o-
10 fidvovg dXCyov vdtSQOV Ttatdaycoyotg' avo^a^s ydg ovtag ixetvog 6
dvijQ tovg :toXXovg tcbv dvd-QaTtcav, stoi(iovg bvtag tolg niXag initi-
fiav xav ^rjdslg ai>tovg TCaQaxaXfj.
234 Plutarchus de prof. in virt. 12 p. 82f. oQa dij xal t6 tov
Ztjvcavog bnolov i6tiv. rj^Cov yaQ dnb t&v ovsCqcov sxa6tov ahtov
li 6vvai69-dvs6d-ai nQox6:ttovtog , si ^1^9' ridd^svov
al^xQa tivi savtbv
^^ts tL nQ06is(isvov r)TtQdttovta tatv dsiv&v xal dtojtcov oq^ xatd
'

tovg VTtvovgi, dXX olov iv ^vd^a yaXrjvrjg dxXv6tov xatacpavst dia-

XdiinsL tfjg ^v^fijs t6 <pavta6tLxbv xal na%^tLxbv diaxsxvfiivov imb


tov Xoyov.
80 235 Proclus ad Hesiod. Op. et D. 291 (fortasse ex Plutarcho).
Z-^vcov 6 UtcoLxbg svrjXXatts tovg 6tL%ovg Xsytav
xsLvog (isv navdQi6tog og sv slnovtL TtCd^rjtaL'
i6d-Xbg d' av xdxslvog bg avtqt ndvta vorj^ri,
tfi svTCSLd-sCa td jtQcatsia dLdovg, tfi (pQovi^6SL dh td dsvtSQsia. —
25 Diogenes Laert. VII 25, 26. tovg xs 'H6L6dov 6xCxovg [istayQaipsLv
ovtco (seq. versus). XQsCxxova yaQ stvai xbv dxov6aL xaX&g dvvdfisvov
'
xb Xsy6iisvov xaX xQfi6d^aL adxa xov Sl avxov xb Jtav ^vvvoi^^avxog.
Tw ^sv yaQ slvat (jl6vov t6 6vvsLvaL, tG) d' st) nsL6%^ivtL 7tQ06SLvaL xai
tijv nQcc^Lv.
— Themistius Or. VIII 108 C. i(iol dh xal ZijVcjv 6 Ki-
30 tLsvg XCav dQs6tbg xrjv svnsC^siav dno(prjvd(isvog xfjg dy^LvoCag dQS-
xrjv slvaL ^a6LXLXcatiQav xal tijv td^LV trjv 'H6l68ov (istad-slg x.x.X.
— id. Or. XIII 171 D Hard. 6Qd-&g yaQ vnsXd(i^avs Z^^vcov 6 KLXLSvg
^a6LXLXcotiQav slvaL tfjg dy%LVoCag xrjv svnsCd^SLav.
236 Maximus Floril. c. 6 (Mai scriptor. vet. nov. coll. vol. II
'
35 p. XXVII adn. 1). 6 (isv yscoQybg dcp cov dv Kspvtojvy noXvv xai xa-
Xbv d-iXrj xKQnbv Xa^slv., G)cpiXL(iov savtbv ixsCvoLg naQi%staL xal

16 optativos requh*o: mox &iaXcifinoi.


opwTj et 27 xe^up^ff-S-aj. (pro xal
XQ.) B. 28 t6 (ihv B'. 35 (prrr&v addidi, quia arboribus homiues opponun-
tur. .3G
&tXy scripsi, &iXoi. vulgo; ad sententiam aptius esset: iXni^Tg vel i^y.
C. ETHICA. 57

itttvxu TQoxov ^xi^iXtttui xal ^eQOXiVH' xolv dl n^Xlov Hv^Qtoxoi


(Jcv&Qbinoig} totg atpelC^oig xeq)vxa6t xccQilta^tti xal xsqI tovg toi-
ovtovs (idXi6ta 6n:ovddinv. xal &avfia6rbv ovdiv. xal yap xal t&v
fiiQ&v Tov ad)fiatog ixtivcDV imfuXovfii^a ftuXXov^ uxbq dnpeXifidniQu
iavtoig XQog tijv bnr^Qi6luv vofiij^ofiiv elvcu. 5&£v bfmlag^ v<p* Hyv i

iv Xtt6xeiv d^tovfiev, cxpeXifiovg uvtotg iQyoig., dXXa firi totg X6yoig


ilvut 6et. ovdh yuQ ri iXaCa t^ d-iQuxevovti avxi\v ixaydXXetcu,, &XX*
ix(piQov6u xoXXovg ts xul xaXovg xuQXovg ixit6iv ittvti^g ixifieXet6^ui

fiaXXov.
237 Stobaeus Flor. 14,4 (Vol. I p. 469 Hense) = Anton. MeUss. lo

I 52. ^^^yx^ 6avt6v, o6ttg et^ pf^ XQbg xdQtv


&xov\ d<puiQov dh xoXdxav xuQQrj6iuv.
238 Stobaeus Floril. IV 10(> (Vol. I p. 245 Hense). Zijvtov di

^W y^^otov exd6tov fihv totg xuQuyyiXfitt6iv iag det ^f^v fii] XQooixetv,
iag ovx eld^tav, tbv 61 XttQu xdvtov exuivov ^ttVfid^etv, iag ix6fUvov n
xQi6ecag.
239 Athenaeus VI 233B. C. Zi^Vojv 6h 6 dxb tf^g Zto&g xdvttt
t&XXtt ^(pttivetuty xXrjv tov vofiifiag avtotg (scil. auro et argento) xui

xuX&g x9V<f^^'' vofiCaag d6id(poQa, trjv fiev aiQe6tv avtiov xul <pvy^
dxetXGiv, \yiv xQ^l^tv 61 tav itrSv dxeQCttav XQOfjyovfiivcig xoi-
xttl ao

et6d-ai XQo6rd66(ov' oxtog d6erl xal dd^avfiu6tov XQbg tdXXu tr^v 6td-
^e6tv tfig ^vxfig exovteg oi dv^Qcoxot^ o6u fiijte xuXd i6tt firjte
al6xQd, totg fihv xutd (pv6iv ojg ixl xoXv 3j()wvTat, t&v 6' svttvtiGtv
fitj6hv oX(og6e6oLx6teg X6ya} xal fii] (po^a tovtcav dxixfovtat.
240 Stobaeus FlorQ. VI 20 (Vol. I p.'285 Hense). 6 Zrivav rittato n
tovg 7cXeC6tovg Xiycov „i56v dxb tav novcov tdg ij^ovdg (piQetv, dxb
t(bv ^ttyetQeCcov Xafi^dvov6tv.^^
241 Clemens Alex. Strom. H 20 125 P. p. 494, S. p. 178. xaXag
6 ZrjvGiv ixl tav 'Iv6g)v iXeyev eva 'Iv6bv xuQoxtdifievov i^iXetv

<(avy I6stv rj xd6ag tdg xeQt x6vov dxo6ei^etg fiaO^etv. 30

242 Athenaeus XUI 565 D. 6 6h 6o(pbg ixetvog ZrjvGiv, ag


(prj6tv ^vtiyovog 6 KaQv6tiog, XQOfiavtevofievog vfi&v, ag tb elx6g,

xeQt rov fiCov xal r^g XQ06xotr]rov ixtrr}6ev6eag, e(pri wg oi XttQu-


xov6ttvteg uvrov rav Xoyav xat fiij 6vvivteg e6ovtai qvxuqoI xul

2 &vd'(fmnoie addendnm esse apparet. 11 fi^ Gesner, xal nt) libri.


14 kndatovg Gesner, unde vulg. || ^r^dy/utatv libri, corr. Wachsm. et Buecheler.
16 ixofisvov Md.: ix^^itvoi ATr. ixoniviov Wachsm.
,
18 tpaivsxai addidi,
quia enuntiatum verbo carebat. 19 aiQtaiv Kaibel, icQXV^' A. 20 nfQirxibv
libri, corr. Casaubonus. TrgoriyoQtvfiivcig A, corr. Casaub.
||
27 lafi§dv<tvaiv
corr. A, lu^pdvovxag ceteri. 30 uv add. Cobet. ad Antisthenis Herculem
||

maiorem vel Cyrum dubit. refert Pearsou p. 216.


58 ZENO crriEus.

avelevd^sQOL' xad^dxBQ oi t^g ^AQi6tlmtov naQevex^BvreS' alQe^ecag


a6(OTOL xal d^Qaffets.
Cf. Cicero de nat. deor. III 77. si verum est qmd Aristo Chim
dicere solebat, nocere audienlihus philosophos iis, qui hene dicta male
5 irderpretarentwr posse enim
: asotos ex Aristippi, acerhos e Zenonis sdwla
exire. (Aristonis fr. n. 348)
243 Musonius neQl xovQag ap. Stob. Floril. 6,24 (Vol. I p. 289
Hense). ev yocQ eTQrjTai, e(p% tb tov Zriviovog oti tovtov evexa xaQ-
teov, ov xal xo^rjteov, tov xata g)v6iv, Xva fiij fiaQovfievdg tig 'bno
'
10 tYig xdfifjg (17^6 ivox^oviievog ^ ycQbg [irjde^iiav iveQyeiav.
244 Origenes c. Celsum VII 63 p. 739. exxXivov6i tb fioixeveiv
ol ta tov Kitiecog Zyjvavog (piko6oq)ovvteg . . . dta tb xoivcjvixdv
xal <^yaQy TCaQa (pv6iv elvai t^ XoyLxa ^coo) vod-eveLV ti]v vnb t&v
vofiav eteQ(p 3fQoxtttaXr]q)d-el6av yvvatxa xal (pd^eCQBLv tbv aXlov dv-
15 &QG)7tOV olxOV.
245 Diogenes Laert. VII 22. delv te eXeye tovg veovg Jid6ri

xo6}iL6trjtL xQV^^f'^'' ^v 7toQei(x xal 6xr]^cctL xal JceQL^oX^. 6vvexeg te


3tQoe(peQeto tovg ijti tov Kanavecog EvQiJtCdov 6tCxovg (Suppl. v. 861 sq.)
otL ^iog [ihv ^v avTW,
'
20 i]XL6ta d oA/3e) yavQog ^v, (pQovrj^ia de
ovdev tL dv^Q.
fiet^ov elx^v r) Jtevrjg
246 Clemens Alex. Paedag. III 11, 74 p. 296 P. vxoyQd(peLv 6
KLtLevg eoLxe Zr]VG)v eCxdva veavCov xal ovtcag avtbv dvdQiavtovQyet'
e6tG}, (prj6Cy xad^aQbv ro TtQd^coTCov, ocpQvg [irj xad^eL^ievrj^
2^ [ir}d' 6ii[ia dva3te:jtta[ievov [irjdh SLaxexXa6[ievov.) [lij vTttiog
6 tQdxrjXog, [irjd' dvLBfieva td tov 6(0[iatog [leXrj^ dXXd [ra]
[letecoQtt ivtovoLg o/tota" oQd-bg vovg otQbg tbv Xoyov, 6|v-
trjg xal xatoxoxil tav OQd^&g elQrj^ievcov., xal ^XTJiicctL^^iol
xal xLvr]6eLg (irjdhv evdLSov6aL totg dxoXd6toLg eXnCdog. ai-
30 Siog [ihv exavd^eCtco xal dQQevcanCa' dne6tco de xal 6 dnb
t&v [ivQonmXCav xal xQ^^oxoeCov xal iQLoncoXCcov dXvg xal
b dnb t&v aXXcov BQya^trjQCcov, evd^tt xal itaLQLX&g xexo6[irj-

(levoL, c36JteQ inl teyovg xttd^et,6[ievoL^ dLi^[i£Qevov6LV.


247 Athenaeus XIII 563 E (Stoicos Myrtilus adloquitur). i^rjXca-

35 xoteg tbv dQxrjybv v^i&v T^g 6o(pCttg Zr]v(ova tbv OoCvLxa, bg ovde-
'
X(ojtote yvvttLxl ixQT^6ttto, TtttidLXotg 8 deC, cog !dvtCyovog 6 KttQv6tLog

1 TtccQs^svsx&hrsg Kaibel. 13 interpunxi ante xai et yccg addidi.


17 xal (pro iv) BPLD. tc5 pio xccl BL. 21 o«rot B, o^ti. PLD. 25 dia-
m
||

26 seclusit Wachsm. 27 6p*d-


TtsxXaOiisvov Cobet, ccvctTcsKXccaiiivov cod.
vov cod. corr. Wachsm. 30. 32 nonne inl bis scribendum pro cctio?
,

33 "xfxooftTjfteVai —
xcc&s^onsvcct cod., corr. Cobet.
C. ETHICA. 50

l6tOQ(l iv T0 jTcpl tov fiCov at>ro{>' ^QvkiltB yag on ,^d«f iiyj t&v
66)fic(Tav ulla r^s
Mfvxiis ig&v^^ oXtivig tUxQi 6xt(o x«l iixo6i itdv
dslv Xeyovtsg avvBXfiv xovg igoi^vovg.
248 Diogenes Laert. VII 129. xal iQa6^rJ6£69ai dl tbv 6o(phv
t&v vdav tov i(iq)aiv6vt(ov dia roO itdovg tijv ngbg aQif^ ivtpvtav^ »

&g (ptjtii Zr^vmv iv tfi xoXireia.


249 SextuB Pyrrh. hypotyp. III 200. xal tC 9av(uc6t6v, oxov
ys xal ol {Jtto xvvixilg <piXo6o<pCag xal ol xiqI tbv KitUa Zi^-
ti\g
v(ova xal Kkedv^v xal Xqv6ixxov ddid^oQov rovro (i. e. iiQQivo-
(ii^Cav) elvaC (pa^tv^ lo

260 Seitus Pyrrh. hypotyp. III 245. oiov yovv 6 ttlQ£6uiQxr}g


ttvtcbv Zijvcav iv talg dtatQifitttg (pr)6i xbqI xuCdov dyooyfjg dlXtt
te ofioia xal tdda' ^^dittfiriQC^eiv ^rjdhv (ittXXov (ir^di ^66ov Xttidvxd ^

fti^ ncudixd (irjdh d^^^Xett f} ixQQevtt' ov ydQ natdixolg dXla ^ (irj Xtti-
dixotg ovdi d-rjXeCttig r) &qq£6iv, dkXd ta\)td nQenei te xaX nQenovxa ii

itfrtv." —
id. adv. math. XI 190. xttl (lijv neQl [ihv naCdov dyayrig

iv xtttg ditttQifitttg 6 ttlQ£6idQxr}g Z^^vav toiavtd tiva die^£i6i,v (se-

quuntur eadem verha, sed aXXa naidixotg pro naidtxotg dlXtt).


251 Sextus adv. math. XI 190. xttl ndkiv (6 Zi^voi/) „dia(t,e(irj-
Qtxag tbv iQa(i£vov; ovx eyoye. n6r£Qov ovx in£^v(irj6ttg ttinbv dta- to

(irjQi^ai; xai (idXa. dkX^ ini%^v(irj6ag nttQtt6x£tv 6oi ttxnbv [r\] itpo-
^'^9'rjg x£X£v6ai; (id ^C. dXX' ixeX£v6ag; xal (idXa. £lt' ovx "bnrjQi-
tr)6e 601] ov ydQ.'^
252 Plutarchus quaest. conviv. III 6, 1 p. 653 e. ag iyoy^ vij
tbv xvvtt xal rovg Z^vavog dv ifiovX6(irjv, £(pri^ dia(ir]Qi6(iovg iv k
6v(ino6CG> tivl xcd naiditt (iccXXov rj ^novdijg to6ttvtr]g ixo^iivqt 6vy-
yQd(i(iati^ rf; TZoAtrfta, xatat^rdxd-aL.
253 Epiphanius adv. Haeres. III 36 (DDG p. 592). Zrjvav 6 Ki-
tuvg, 6 2Jr(ol'xbg itprj .... rovg dl r£X£vravrag ^aoig naQufidXX^iv
XQVvai rj nvQC. xai rotg naidtxotg ;fp^tf0^at dxaXvtag. so

254 Theophilus ad Autol. III 5 p. 119 C. rC 6oi idol^£ rd Zrj-


vavog rj
rd /Jioyivovg xai KXfttv^ovg,^ 6n66a n£Qiixov6tv al fiCfiXoi
avrav 8tdd6xov6ai dvd^Qano^OQiag , nariQug (liv vnb Idtav tixvav
£'tl>£6dat xai ^t^Qa6x£6^at xat, £'t rtg ov fiovXoiro rj (liQog rt rijg

(iv6£Q&g rQoq)fig dnoQQCtlf£t£v, avrbv xar£6^C£6&at tbv (lij (paybvra; S5

Cf. Diogenes Laert. VII 121. y£v6£6^at re xai dv^Qantvav 6aQ-


xav xard n£Qt6ra6tv. — ib. 188 (Chrysippus). iv de rc5 y' n£Qi dt-

1 9'pviffTa» A, corr. Mu8. 2 oi titxQi Meineke. 20 ^jri^vfiijffcfs Bekker


dubit., ^Trf^vfifjffag cod. 21 ^ seclusi, interpolatum, postquam pro int^vni^eag
scriptum est iiis9viir}aas. 23 vTtriQiT^aovai aoi CHR. 26 xovg scripsi, to*
vulg. II iia^tQiayMvg libri, corr. Wyt.
,60 ZENO CITIEUS.

Xttiov xarcc rovg xiXCovg dtixovg xal rovg ano^av6vrag xartG^Uiv


xBkevcov, — Sext. Pyrrh. EI 207, 247 sq. adv. math. XI 192—194. —
Chrys. fr. mor. n. 747 (Vol. III p. 186).

265 Sextus Pyrrh. hypotyp. III 206. r6 re altSxQovQyetv^ knaQa-


'
5 rov ov JtaQ i^fttv, 6 Z^^vav ovx ajcodoxLfid^Ev.
256 Sextus Pyrrh. hypotyp. III 246.
rrjg eig rovg yovetg 7C6qI dl
avrbg dviqQ (Z-^vmv) tprj^iv eig rd TteQl ri^v 'Ioxd6rrjv
6(fi6rr}rog 6
xal rbv OidCnoda^ ori ovx ^v deivbv rQi^eiv rriv iLrjreQa' xal el (lev
diSd^evovdav ereQ6v rt fieQog rov da^arog rQi^ag ratg x^Q^^v aq^eXei,
10 ovdlv ai^xQov ei de ereQa (iSQrj rQi^ag evcpQaivev, ddvvofievrjv
nav6ag^ xal natdag ex rfig firjrQbg yevvaiovg knoiri^ev^ al6xQ6v.

Sextus adv. math. XI 191. xai ye b fiev Z^vav, rd neQL rrjg 'Ioxd6rrjg
xal Oldinodog d^elg i6roQOVfi,eva, (pri6lv otL ovx r]v devvbv rQttpai r^v

(irjreQa. xai^ ei (i^v d6d-evov6av rb 6G>[ia ratg xeQ6L rQiil>ag Gnpikei^


li ovdev al6xQ6v el 8e ireQ^ (leQeL rQiij^ag icp' a evQev dSvvcaiievrjv
7tav6ag xal naldag ex rfig (irjrQbg yevvaiovg noLri6ag ri ^v al6xQ6v;
— Pyrrh. hypotyp. III 205. dXkd xal 6 KLrLevg Zi^vciv q>rj6L (iri dro-
nov etvat rb (i6qlov rfig (LrjrQbg rea eavrov (lOQie) rQttjjaL^ xad-dxeQ
ovde alko tt (leQog rov 6cl)(iarog avrrjg rfj ;u«t(»t rQtipaL cpavXov av
80 einoL r^g elvaL.
267 Diogenes Laert. VII 33. xal i^d^fjrL dh r^ air^ xsXevei

XQ^^d^aL HvdQag xal yvvaixag xal (irjdev (ioqlov dnoxexQvcpd-aL.


268 Seneca Epist. 104, 21. quod si convivere etiam Graecis juvat,
cum Socrate, cum Zenone versare: alter te docebit mori, si necesse erit:

25 alter, antequam necesse erit.

269 Diogenes Laert. (levroL (inter quos Cassius


VII 32. evLOL

scepticus) iv noXXotg xarrjyoQovvreg tov Zfjvovog^ nQ&rov (ihv rrjv


hyxvxXLOv TCaLdeiav dxQr]6rov dnocpaiveLV Xiyovra iv dQXV '^'JS ^^-
XLreiag.
30 260 Plutarchus de Stoic. repugn. cp. 8 p. 1034f. rovrov de rbv

X6yov iQGirfj6ag (scil. Zeno), dvriyQaxlfe (ihv JtQbg rfjv IlXdrcovog


IIoXLreiav etc.

Antecedit Zenonis fr. n. 78.

261 Plutarchus vita Lycurg. 31. ravtrjv (Lycurgi rem publicam)


3&x«t nXdrcov eXa^e ri]g noXLreiag i)n6d-e6Lv xal ziLoyivrjg xal

Zfivav xal ndvreg o6ol rt neQL rovrcov inLxeLQrj^avreg elnetv inat-


vovvtaL., yQ(':ii(ittra xai X6yovg dnoXLnovreg (lovov.
262 Plutarchus de Alex. virt. I 6 p. 329 a. xal (lijv fi
noXv ^av-

15 t^cpgaivsv scribendum esse (pro i(p' m svqsv) ostendit locus Pyrrh.


III 246, sed kiQm utQSi verum esse patet, non IrsQa fiiprj. 16 ri ^v corruptum;
fortasse rovt' ^v.
0. ETRIOA. 61

(uclofiivrjxoXitsUc roH xijv I^xmx&v utQtSiv XttTafiaXofiivov Zi^tavog


sls ^v xovto 6vvteCvei. xetpdXttiov^ iva /ti^ xaxa xdXeig iirjdh xaxu dy-

(lovg oix&(iev, idioig ixatfxoi dtcopttf/icvot dixttioig^ iXXa xdvxttg iv-


d^gaxovg ijy(0(ied-tt dr](i6tag xul xoXCtttg, elg dh ^Cog ^ xttl x66(iog,
&6JteQ ayiXrjg 6vtfv6(iov v6(iC3 xoi,v& 6vvxQeg>o(iivrjg. xovxo Zijvav i

(ihv iyQarlfev a6xeQ 6vaQ ^ eCdmXov evvo(iCag ipiXo66<pov xal xoXixeCag

ivaxvita)6tt(ievog: id. de Stoic. rep. cp. 2, 1 p. 1033 b. ixel xoCvxw xoXXoi

(ikv 6}g iv X6yoig avxa


Zijvavi yeyQa(i,(iiva xvy%dvei, xeQl xoXi-
. , .

xelag xal xov aQxe6^ai xal ScQxeiv xal dixd^eiv xal ^rjxoQeveiv.

Johannes Chrjsost. Hom. I in Matth. 4. ov yuQ xtt^dxeQ IlXdxcov 6 lo

xijv xaxayiXa6xov ixeCvrjv xoXixsCav 6vvd-elg xal Zif^von» xal et xig

exeQog xoXneCav eyQa^ev ^ v6(t,ovg 6vvid^xev.


263 Athenaeus XIII 561 Ilovxiavbg dh Zrlvava itpri xbv Kixiia
C.

vxoXa(t^dveiv xbv "EQoxa d-ebv slvai <piXCag xal iXev^e^Cag^ ixi 8%


xal b(iovoCag xaQa6xeva6xix6v ^ aXXov 8^ oi6ev6g. 8ib xal iv r^ is

xoXLxeCa etpri „xbv "EQOxa d-ebv 6vveQybv vxdQXOVxa XQbg


elvai,

xi^v xf^g x6Xeo}g 6G)trjQCav.^


— Plutarchus vit. Lycurg. 31. ov (liiv
xovt6 ye xa AvxovQya xetpdXaiov ^v t6te^ xXeC^tav iiyov(iivriv
'
dxoXixetv ttjv xoXlv.^ dXX &6xeQ ivbg dvSQbg /Stra xal x6Xe(og oXrjg
'

vo(tCt^G)v ev8ai(iovCav
dx aQetrig iyyCve6^aL xal b(LovoCag trig XQog m
avti^v^ ojtG}^ iXevQ-iQiOL xal av-
XQbg tovto 6vvita^e xal 6vv^Q(io6ev^
tdQxeig yev6(ievoL xal 6G)q)QOvovvteg ixl xXel^tov jjpdvov 8LateXG)6L.
tavtrjv xal UXdtav eXa^e tr^g UoXLteCag vx69-e6Lv xal dLoyivrjg xal

Zr^vav x.t.X.
264 Clemens Alex. Strom. V 12, 76 p. 691 P. XiyeL 81 xal Zr^- n
vojv, 6 T^s IJtmxfig xtC6trjg alQi^emg., iv tC trig xoXLteCag ^L^XCa
(i-^e vaovg 8elv xoLelv
(irfce dydX(iata' (irf8lv yuQ elvaL tcov d^eav
a^LOv xata6xeva6(ia, xai yQdq^SLV ov 8i8LSV avtatg Xi^e6L td8e' leQd
te olxo8o(ieLv ov8lv (li} xoXXov
Serj^eL' al^iov xal
leQbv yaQ
ayLov ov8hv XQV vo^iC^eLV ov8hv 8h xoXXov d^Lov xai ayLov io

oixo86(iav cQyov xai §avav6av. Plutarchus de Stoic. rep. —


cp. 6, 1 p. 1034b. etL 86y(ia Z/^vavog i6tLV' leQa ^eav fi^ olxo8o-

(telv leQbv yaQ (lij xoXXov a|tov xai ayLOv ovx i6TLV olxo86(iav
d'

eQyov xai ^avav6av ov8iv iotL xoXXov cc^lov. Theodoretus Gr. —


A£F. Cur. III 74 p. 89, 7 Ra. tavta 6vvoQav xai Zr^vav 6 KLtLSvg ss

iv t& tf{g IIoXLteCag dxayoQeveL ^L^XCa


xai vaovg olxo8o(Letv xai

dydX(Luta textaCveLV ov8hv yuQ elvai tovtav <prj6iv &eav a^tov

16 (fiXiag xal 6(tovoias, ixL dh xccl ilsv^eQlag optime coniecit Kaibel, quia
statim Bequitur p. 661 d cpiXia re xal 6ii6voia yew&rai, Si' &v ^ xaU.latTi iltv-
^tfflu toig Tttvta (uriovocv ovvuv^taL.
,62 ZENO CITIEUS.

xaTa6xsvaa(ia.
— Epiphanius adv. haeres. III 36. Zr]V(ov 6 Kirisifg
6 £rG)txbg Siprj fiij
dslv d^sotg olxoSofislv IsQci.
266 Origenes c. Celsum I 5 Vol. I p. 59, 3 Ko. (p. 324 Del.).
:iQo6&TJ6ofisv dh xal ijfistg oxl xal 6 Zi^vtov 6 Kitisvg iv rf] TIo-
5 kixsia <prj0iv' ^^Isqcc xs olxodo^stv ovdsv dsr]6si' Csqov yaQ oi)dhv

XQr) vo^ii^siv ovdh nokXov a^iov xal ayiov olxoddficov xs SQyov xal
ftavav6a}v.''
266 Stobaeus 88 Mein. Zijvov scprj dstv xag noksig
Flaril. 43,

xo6iistv ovx ava^rj^a6LV dXka xaig xav olxorjvxatv ccQsxatg.


10 267 Cassius scepticus ap. Diog. Laert. VII 33. xai xaxa xovg
8iaxo6iovg <^6xi%ovgy ^rjd^' Isqcc (irjxs St,xa6xr]QLa (i^xs yv^va6t,a sv
xatg n6Xs6iv oixo8o(ist6%^aL (scil. 8oy(iaxit,SLV xov Z-^vova).
268 Diogenes Laert. VII 33.
nsQi xs vo(ii6(iaxog ovxag yQacpsiv
' ' '

.i.,v6(LL6(ia 8 ovx alXayflg svsxsv 0LS6%^aL 8slv xaxa6xsvd^siv ovx caio-


16 8r}(iiag svsxsv.'"''
269 Diogenes Laert. VII 131. ccqs^xsl 8s avxotg xai xoLvdg slvaL
xdg yvvatxag 8stv naQd xotg ffoqpotg, S)6xs xbv ivxv%6vxa xrj svxv-
X0v6ri XQ^6%aL.f xad-d <pr]6L Zrjvav iv xfi TtoXLXsic^. ib. 33. xol- —
vdg xs xdg yvvatxag 8oy(iaxi^siv , b^ioicag IIXdxovL, sv xf] TtokLxsia.

20 270 Diogenes Laert. VII 121. xai ya(ir]6SLv., mg 6 Zrlvav (pr]6iv


iv xf]jioXLXsia^ (xbv 6o(p6v) xai naL8onoLr]6s6%aL.
271 Seneca de Otio cp. 3,2 Gertz. Zenon ait: accedet ad rem-
pMicam (sapiens), nisi si quid impedierit.
— id. de Tranq. An. I 7.

Promptus compositus sequor Zenona, Cleanthem, Chrysippum; quorum


25 tamen nemo ad retnpublicam accessit, at nemo non misit.
Cf. Chrysipp. fr. 697 Vol. III p. 175, 3.

X. De Cratete. — De Homero. — De Hesiodo.


272 Diogenes Laert. VI 91. Zrjvcov 8' av 6 KLXLSvg iv xatg
XQsiaLg xal x(h8L0v avxbv (scil. Cratetem) qpijcft noxs 7tQ06Qdi()aL xa
30 XQi^aVL dvSJCL6XQS7CX0VVXa.
273 Stobaeus Floril. 95, 21 Mein. Zrjvcov s(prj KQdxrjxa dvayi-
yv(x)6xsLv iv 6xvxsi(p xad-rj^isvov xbv 'AQL6xoxsXovg tiqoxqstcxlxov ov .,

syQail>s TtQog &s(ii6G)va xbv KvnQicov ^a6Llsa Xsyav, oxl ov8svi nksico
dya%d i)7cdQ%SL XQbg xb (pLko6o(pf]6aLy nkovx6v xs ydQ JtXst6xov avxbv

5 patet ipsa Zenonis verba accuratissime a Clemente referri, breviari eun-


dem locum ab Origene. 11 arixovs add. Menag. inl BPLD. 17 o»? P, ||

corr. P^. 25 at S(^ipsi, et A. 28 av scripBi, av&' vulgo. 30 &vini-


r^sntovvTct libri, corr. Bossius. 31 referendum ad Kqccttitos &noiivriiiov£vfi,aTu.
C. ETHICA. A8

^XHv^ &6t£ daitttvav dg rat)ra, iti dh ddlav {>x&qxh,v ccfyt&. &vuyi-


yvG)6xovtog dl avrov tbv 6xvtia etprj itQ06ix^iv ufiu Quxtovta. xul
tbv KQatrjta elyittv ,^iya /*ot doxG), OiXC6xe, yQuitxw XQbg 6l nQO-
cS

tQB7Ctt,x6v xXsCo) yuQ 6q& 601 vnuQxovxa «Qbg tb tpiXo6o<pi\6€U &v


" »
iyQutlfSv l4Qi6totikrjg
274 Dio Prus. LIII 4. yiyQUfpe di xal Zi^cnv 6 q>iX66o<pog
elg t£ t-^v 'Ihdda xal'Odv66Hav^ xal xsqI tov MuQyltov di'
tijv
doxsl yuQ xai tovto ro xoirjfuc vnb 'OfiijQov ysyovivui, vsatiQov xul

unonsLQafiivov tijg uvtov (pv6S(og XQog xotr]6iv. 6 dh Z^/jvav ovdhv


t&v [tov\ 'O^rJQOv il^iysi^ u^ia dirjyoiiiisvog xal 6tdu6xmv 5r( tu ^hv lo

xut^ d6^av^ tu d^ xattt &Xr'i%^siav yiyQuqtsv, oxcag fti^ <pttlvrjtai avtbg


uvta fittx^fisvog ev ti6i doxov6iv ivavtCag siQr}6&ai. 6 dl loyog ov-
tog lAvt(,6^ivovg k6xl TCQOtSQOv, ort ta fihv ddS?A ^" ^h alri&sCa sIqi]-
' '
r«t r^ xoirjty aXX 6 (ihv ovx i^stQya^uto «urdv, 6 dh xad sxa6tov
'

t&v ixi (liQOvg i6^la6sv. m


275 Strabo I p. 41. xsQi dh t&v ^EQSfi^av xoXla (ihv sCQrjtaij
xid-avatatOL d' sloiv ot vofiC^ovtsg xovg "AQa^ag Xiys6d-ui. Zyvav
d'6 rifiixsQog xui yQatpst ovxag' ^^AWCojittg &' lx6(irjv Xtti SidovCovg
"j^Qa^dg r£." ti^v (isv ovv yQatpriv ovx avdyxri xivstv XttXuittv ov6ttv etc.
Versus est 6 84. eadem Strabo refert VII p. 299. si ni} Zr\vavL so

ro (pLXo66(pa %Q06sxxiov yQdtpovxL' (sequitur vs. ut supra) et XVI


p. 784. ttXXd iiaXXov nsQi rwv 'EQS(i^av rj ^^r]6Lg,, shs xovg TQa-
yXodvxag vnovorjxiov Xiys6%^ttL
——
stxs xovg "AQU^ag' 6 (ihv ovv

Z^^vav 6 rj(iixsQog (isxttyQd(psL ovxag ^^xal ULdovCovg "AQU^dg rf."


276 Diogenes Laert. VIII 48. uXXu ^ijv xai xbv ovQuvbv XQa- n
xov (scil. Pythagoram) 6vo(id6uL x66(iov
xui x^v yr\v 6XQoyyvXr]V ag
dh &s6(pQa6xog IIuQitsvCdriv ag dh Zi^vav 'H6Codov.

3. Zenonis apophtliegmata.
277 Plutarchus de capienda ex inim. utilitate 2 p. 87 a.
Zr^vav ds\
r^g vuvxXrjQLttg ttvxa 6vvtQL^sC6r}g, nvd^^^isvog slxsv^ sv ys, a rv^i?, m
xoLSlg stg tbv xQCfiavtt 6vvsXttvvov6tt ijti&g. id. de tranq. An. 6 —
7 videturspectare ifQo^Xrnuiroiv 'OfiriQix&v libros, in catalogo Lagrtiano
(n. 41) allatos. 10 tov del. Wilam. tpiysi. Emper.
|1 Xiyn libri. afuit .la-
, ||

cobs, &XXa libri. 14 & dh U, oUk PHBM. 27 Cf. Theog. 126—128. ruTa
ii TOi ng&TOv iihv iyslvaro laov iavtfj, oigavbv &arsQ6tv9\ iva ^iv nsQl nuvra
naXvnroi^ 0(Pq' etV] lucxttQsaai 9sols Sdos iatpaXks alsi.
Stoicorum veternm fragro. 1 tt
64 ZENO CITIEUS.

p. 467 c. Ztjvcovi r«3 KlxuI ftia vavg TceQiriv q)0Qtrjy6g' 7tv9^6(i£vog di-

rccvtrjvavt6(poQtov ajtoXmX^vai 6vyxXv6d'£l6av, ev ys^ dnev^ a tvx%


Ttoutg, slg tbv tQificova xal tr}v 6toav 6vvsXavvov0a rjfiag. id. de —
Exilio 11 p. 603 d. eadem narrat, sed in dicto Zenonis xal ^Cov <piX6-
5 60(pov pro xal trjv 6toccv.

Diogenes Laert. VII 5. aXXoL dl dia-
tQl^ovta iv tatg l^&ilvaig axov6ai
triv vavayiav xai slnstv „«v ye
TtOLEl fj tvx^J 7tQ06eXavvov6a 'fjiiag cfiXo6ocpC(f.'''' Senec. de tranq. —
An. 14, 2. Nuntiato naufmgio Zeno noster, quum omnia sua audiret
suhmersa, „Iuhet" inquit „me fotiuna expeditius philosophari."
10 278 Diogenes Laert. VII 24. ^iytft d' l^noXXavLog 6 TvQLog eX-
xovtog avtbv KQcitrjtog tov CfiatCov dnb EtCXncavog elnetv „w Kqix-
trjg, Xa^ri (pLXo66<pcov ketXv inLde^Log rj dLcc ta)v atcov neC6ag ovv
eXxe tovtcov. el de |tt£ /3taS|?) ^o ^ev 6G)iia naQa 6ol i6taL, ri
de

ilfvxrj naQcc 2^tCXncovL.^^

15 279 Diogenes Laert. VII 25, xal nQog tbv deCi^avta 8e avta
dLaXextLxbv iv tc5 d^eQC^ovtL X6yco entd dLaXextLxdg ideag nv9e6d^ai,
n66ag ei6nQdttetaL (iL6d^ov' dxov6avta de exat6v, dcaxo^Cag uvt(p
dovvaL.
280 Plutarchus de prof. in virt. c. 6 p. 78 e. 6 de Zi^vcov 6q&v
20 tbv &e6(pQa6tov inl ta noXXovg exeLv „6 fiad^rjtdg d^avfia^^^evov ,
sxeCvov ^hv X^Q^Sy ^9>V^ ^eCtav, ovfibg de 6v^(pcov6teQog.^^ idem —
neQl tov eavtbv enaLvetv dvenL(pd^6vcog c. 17. p. 545 f. ovtco ydQ 6
Zrjvcov nQbg tb nXfi^og tCov ®eo(pQd6tov (lad^rjtav „6 ixeCvov X^Q^^S^
eq)rj^ ^eC^oov, 6 ifibg de 6v^(pcov6t€Qog.'^
25 281 Gnomologion Monac. 196 (Gnomol. Vatic. ed. Stemb. 295).
ZtivGov 6 (pLX66o(pog.^ Xey6vtcov ttvav otL naQado^a Xiyei, elnev „aAA'
ov naQavofia.^^ Cf. Cleanth. n. 619.
282 Chrysippus ap. Galen. de Hipp. et Plat. plac. m5 (V p. 322 K.,
p. 288 lu. Mueller). o te Zrjveov n^bg tovg iniXa^fiavofiivovg otL .,

'
30 ndvta td ^rjtov^eva eCg tb 6t6^a (pBQei, e(pfj6£v ,,,dXX ov ndvta xata-
nCvetaL.'"''

283 Diogenes Laert. VII 24. eQcotri%^eLg ncog exei n^bg XoLdoQCav
^xad-dneQ, elnev, £i nQe6^evtrig dvanbxQLtog dno6tiXXoito.^'
284 Diogenes Laijrt. VII 24. iv 6v^no6Cco xataxeC^evog 6Ly^^
35 trjv aitCav rjQcotrld-rj. ecprj ovv tcp iyxaXi^avtL dnayyelXaL nQog tbv
(ia6LXia, otL naQfjv tLg 6Lconav enL6tdfievog. rj6av 6e ot iQC3ti^6avteg
nuQd IltoXefiaCov nQid^eLg dcpLxb^JLevoL xal §ovX6fievoL fiad^eiv, tC et-

13 tovxtov BPL, xovtov D. 17 noeccg P (scil. dQaxyMS), 7c6aag B.


27 Praestaret longe hic quoque quod in fragmento Cleanthis legitur: jtocQaXoyce.
s
30 cptQtiv libri, cpsQsi lu. Mueller. 33 nQsa^vrig P, nQsa^vr B.
APOPHTEQMATA. 65

ttoiev jtiQl adroO xgbg tbv fiagUia. — Stob. Floril. 33, 10 (Vol. I

p. 680 Hense). Zijvojv, y/vrtydvov jCQ^a^Hg '/il^va^e xinifavtog^


xkri^elg vit' avi&v 6vv Sikkoig <pil.o66tpoig ixl dtCxvov, xaxiCvov xaQi
xotov 6xtv66vxo)v ixi,6eCxw6&ai ii}v avrAv e^iv^ avtbg i6Cya. t&v
dh xgi^^eav gijTOvvTan/ tC axayyeCk(06i xegl avtov XQOg 'AvtCyovoVy »
'

„Tot)T avTO," £<pi^, „8 ^Xixete.'^ 6v6XQati6tatov yuQ xdvtav 6 X6yog.


— Plutarchus de garrul. 4 p. 504 a. 'J^vr}6i 6i tig i6ti&v xQi6fieig
fia6iXixovg iqjiXotnnjd-rj 6xov6dtov6iv avtolg 6wayayetv tlg tavtb
tovg <piXo66q)ov$' xQtoiiivav 6\ twv dXXav xoivoXoyCa xal tdg 6vfi'
§oXdg dxo6t66vta}v^ tov 61 Zi^vavog ii^vxCav dyovtog, (piXo<pQovr]6d- lo

lievot xal XQoxiovxeg oC ^ivoi „««()l 6ov 61 tC XQ^ Xiyeiv^ e(pa6av,


dt Zilvav^ t^ /JatftA^r;" xdxelvog^ „&XXo ^r^^iv., elxev^ ^ OTt XQeO^v-
trjg ietlv iv 'A^vatg xaQu xoxov
6t(ox&v ^vvdfievog^^ (Theodor. Me-
toch. p. 334, Eiessling. adfert Pearson).
285 Athenaeus II 55 F. 6tb xal Zr^voiv 6 Ktttevg, 6xXr)Qbg S)v ii

xal xdw d^v(Jitxbg XQog tovg yv(OQC(iovgy ixl xXelov


tov otvov 6xd6ag

i^dvg iyCveto xal ^uCXtxog' XQbg tovg xvvd-avo^iivovg


ovv tov Tpd-
xov f^v 6ta(poQdv eXeye tb avtb tolg d^iQiiotg xdoxttv xal yuQ ixeC-
vovg xqIv 6ta^Qaxfivat xtXQOxdxovg elvat, xottOd-ivxag 61 yXvxetg xal
XQ06rive6tdtovg.

Galenus de anim. mor. 3 (Vol. IV p. 777 K.), m
xal Zi^vcav^ ag (pa6tv, eXeyev OTt, xa^dxeQ ot xtxQol ^iQfiot ^Qex6-
'

[levot ta vdaTi yXvxeig yCvovxat , ovtoj xal avxbv vx


otvov 6tatC-
^e6^at. — Eustathius ad Hom. Od. (p
293 p. 1910, 42. Zr^vav ovv,
(pa6Cv, 6 Ktttevg^ ^xXrjQog aXXag av XQog tovg 6vvi^9etg, o(iag el
xXelov oXvov 6xd6ete^ ii6vg iyCveto xal (leCXtxog, Xiyav tavt6v Tt 86

Toig ^iQfiotg ;raOx£tv, ot xtxQ6teQ0t ovteg xqIv 6ta^Qaxrivaiy nott-

6d-ivteg yXvxalg yCvovtat xal XQo6rjvi6teQot.


— Diogenes Laert. VH 26.
iQaxrjd-elg 6td xC av6xrjQbg S)V iv x(p x6x(p 6taxtlxat i(prj ,^l ol

xtxQol bvxeg §Qex6(ievoi yXvxaCvovtat.^^


d-iQ^Lot
286 Diogenes
Laert. VII 17. iQaxtxag 6e 6taxeC(ievog XQefiavC- so

dov, xaQaxa^t^ovxav avxov xe xal KXedvd-ovg, dvi6xrj. d-av(idl^ovxog


61 xov KXedvd^ovg e(pri „xat xav iaxQav dxova xav dya&av^ XQd-
xt6xov elvat (pdQfiaxov XQbg xd (pXeyfiaCvovxa i^tfvxtav."
287 Musonius xeQt xQo(pfig ap. Stob. Floril. 17, 42 (Vol. I p. 506
Hense). Zrjvav 6h 6 Ktxtevg ov6l vo6av aexo 6elv xQo^pijv xqo6- m
'

(piQe6^at xQV(peQaxiQav^ dXX ixel 6 d^eQaxevav laxQbg ixiXevev av-


xbv (payelv veoxxbv xeQtateQag, ovx dva6x6^evog.^ „05 Mdvrjv,^^ e(pr},

„ft£ ^eQdxeve.'"'' ^$tov ydQ olfiat ftfjd^v fiaXaxateQov iv t§ ^eQoneCa:


yCve6^(u avT^? ^ t&i/ 6ovXav xtvX vo6ovvxu

89 oi 6vxe B. 30 i(funt%ite P*
66 ZENO CITIEU8.

288 Diogenes VII 28, 29. stslsvrcc d^ ovtos. ix trjg


Laert.

0%okfig amaiv 7tQ06entcci6£ xal tbv SdxtvXov neQiaQQT^^e. naCeag 8\


t^v y^v tfi 3J«pt, (p^Gv t6 ix tfig Nid^Tjg,
'

SQXO^ai, ti \i, aveig;


i xal xaQaxQfjiia itsXevtrjdsv , djtoTivi^ag iavtdv. — Stobaeus Floril.
VII 44 (Vol. I p. 321 Hense). Zi^Vcjv, ag i^dr] ysQtov cov ntaC6ag
xati7t£6£Vy „«()3jo/u.at," sljca, „T4 (is aveig;^^ xal el^eXd-av iavtbv i^^-
yayev.
— Lucianus Macrob. 19. Zfjvav di . . . ov (pa6iv el^eQxo^evov
elg f^v ixxkrj6Cav xal 7tQ067CtaC6avta dva<p&iy^a6d^ai, „Tt fi£ /3o^ff;"
10 xal v7to6tQiipavta olxade xal djto6x6fievov tQocpfjg teXevtfj^ai tbv ^Cov.
'
289 Aelianus Var. Hist. IX
Zrjvova tbv Ktttia di aldovg
2Q.

ayav xal 67tovdfjg rjyev 'AvtCyovog 6 fia6ilevg. xaC note ovv vnsQ-
nXrj6d-elg olvov inexafiaee ta Zfjvojvi,, xal cpiXav avtbv xal neQi^dk-
Aov dte e^oivog av, fj^Cov tt avtbv nQo^td^at^ o^vvg xai veavuv6^£-
15 vog 6vv OQxa), ^rj dtvxri6eiv tf^g altfj^ecag. 6 de Xiyei avta ,,noQ£v-

^•elg ffif^ov" 6£^vag a(ia xal (i£yalo<pQ6vag trjv }ii&rjv iXiy^ag xal

cp£i6d(i£vog avtov, (ir]


not£ dia^Qayf} vnb nXrj6(iovflg.

290 Athenaeus VIH 345 C. Zrjvav d' 6 Kvtuvg 6 tfjg Utoag


xtC6tr]g, nQog tbv oiifocpdyov, to 6vvit,ri nX^Cova xq6vov, xad^d
inl
20 cprj6iv 'AvtCyovog 6 KaQv6tLog iv tcj Zfivcovog ^Ca (p. 119 Wil.), (i£-
ydkov tivbg xatd Ix^vog naQat^d^ivtog., aXXov 8' ovd£vbg
tvx^^v
naQ£6x£va6(iivov , ka^cov oXov 6 Zf\vcov dnb tov nCvaxog oiog ^v

xat£6%'i£vv. tov d' iyi^Xi^avtog avta' tC ovv, icprj, rovg 6v^G)vrdg


601 0L£L nd^xBLV, £i 6v (liav rifiiQav (irj d£dvvr]6aL iv£yx£LV b^ocpa-
26 yCav\ Diog. Laert. VII 19 eadem minus eleganter narrat.
291 Athenaeus V
186 D. b §£ Zfjvcov, in£i rLg tcov naQ6vtcov
oilfocpdycov dni6vQ£v afia ra naQat^&rlvaL t6 indvco tov ix^vog, 6tQi-

^ag xal avtbg tbv Ix^vv dni6vQ£v inLXiyav' (Eur. Bacch. 1129)
'
'IvG3 d\ tdnl ^dr£Q ii,£LQyd^£ro.

30 De Bione eadem narrantur Athen. VIII p. 344 a.


292 Diogenes Laert. VH 17. dvolv d' vnavax£L(iivoLV iv n6rcj,
' '
xal Toi) vn avrbv rbv vcp eavrbv 6XL(iaXi^ovrog ra nodi, avtbg ix£l-
vov Tc yovatL. inL6tQacpivtog di ,,ri ovv oI'£l rbv 'bnoxdra 6ov

nd^x^LV vnb 6ov'^' Suidas s. v. 6xL(iaXi6a.


35 293 Diogenes Laert. VH 16, 17. oiov inl rov xaXXanL^o(iivov
norl icprj. yaQ Tt oxvrjQag avrov vn£Q^aivovrog ,,8Lxaiag^
dx^tiov
€ln£V, ixpoQa rbv nriX6v' ov yaQ e6rLV iv avTco xatontQi6a6d-aL.^^

2 TtXi^accg B, nX^^^ag D. 17 verba ftij nors nXr}a(iovr)g inepta sunt; nam



ea re parcit regi philosophus, quod ebrii promisso non abutitur. 31 vnsQuvoc-

Ksifiivoiv libri, corr. Menag. 32 vn' avtbv L, v<p' avtbv BP, vns^ avtbv D.
67

294 Stobaeui Floril. 16, 12 (Vol. I p. 479 Hen«e). Zijvav XQbg


Toi>g anoXoyov^ivovg vx^q x^g a\)tibv iaayxCccg xal Xiyovxag ix xol-
Xov xov TtsQidvxog dvaXC6xeiv iXByev „1) nov xal xolg (layiCQoig 6vy-
yva6i6&Sy iav aXfivQa Xiya^i asnoirjxivai xa (i^a, Bxi xXfif^og aXAv
avxotg vn^Qxev;^^ »

295 Diogenes Laert. VII 18.


«Qbg di xbv (ptXdxaiSOf o{hr£ xovg
dida6xdXovg £<pr) <pQivag ixHv, &e\ diaxQCfiovxag iv xatdaQCoig^ oikt
ixsCvovg.
296 Diogenes Laei-t. VII 17. &tg 6\ Kvvixdg xig, ov <pi^6ag iXaiov

ixsiv iv xf} Xrjxvd-a^ xqo6i^xt}6sv avx6vy ovx itprj da6siv. dxsX&dvxa 10

(livtoi ixiXsvs 6xi^a6^ai bx6xsQog slr} dvaidi6xsQog.


297 Origenes contra Cels. VIII 35 p. 768. Zr^vav dh XQbg xbv
slx6vxa ^^dxoXoC^rjv, idv fii^ 6s Ttftcjprjtfofiat" ^iya d«, slxsv, idv firj
6s (pCXov xTijtfcaftat."
298 Diogenes Laert. VII 23 dovXov ixl xXoxfj, tpa^Cvy sfia6xC- 1»

yov xov d' slxovxog ,^sifiaQx6 ^ol xA^^at" itpi^ „xal dap^vat".
299 Plutarchus de virt. mor. 4 p. 443 a. xatTOt xcd Zr^vava

(pa6iv slg d-ittXQOv dvi6vxa xid^aQadovvxog 'AfLOL^iag XQog xovg \ui-


^xdg ^,[afisv, slxslv, oxag xaxafidQ-a^sv oiav svxsQa xal vsvQa xal
^vXa xal 66xd X6yov xal dQi9(iov (i£xa6x6vta xal xd^sag i(ifiiXsiav »0

xal (paviiv dq)Crj6iv.^' Eadem de an. procreat. in Timaeo p. 1029 f.

300 StobaeusFlorU. 36, 26 (Vol. I p. 696 Hense). Zrjvav xav

(lad^jxav 6<pa6X£v xovg [uv (pLXoX6yovg ^lvaL, xovg de XoyocpCXovg.


301 Diogenes Laert. VII 37. KXsdv&rjg^ bv xal d(pa(ioCov xalg
6xXrjQ0XTJQ0Lg diXxoLg^ a'C (i6XLg (isv yQdg)Ovxai, SLaxrjQov6L di xd yQa- n
(pivxa. Suid. s. v. diXxog. Cf. Cleanthis apophthegma n. 464.
302 Diogenes Laert. VII 18. 'AQC6xavog dh xov (lad-rjxov xoXXd
dLttX£yo(iivov ovx £v(pvag^ ivLtt 8\ xat XQOX£xS)g xal ^Qa6iag „adv-
vaxov, £Cx£iv (scil. Zenonem), £l (i^ 6£ b xaxrjQ (isd^vav kyivvri6£v}''
Z9-£v avxbv xal XdXov dx£xdX£L, ^QttxvX6yog av. Cf. Plut. de educ. — jo

puer. 3 p. 2a, ubi simile dictum Diogeni tribuitur.


303 Diogenes Laert. VII 23. Jlow6Cov 8\ rov M£xa&£(iivov
£ix6vxog avx(p^ did xC ttvxbv (i6vov ov Sloq^oI, £(prj „ov yaQ 601
«ttfTfVCO."
304 Stobaeus Floril. 36, 23 (Vol. I p. 696 Hense). xav rig h «5

jixtt8ri(i,C(f
v£avC6xav X£Ql ixLxr}d£v(idxav dL£Xiy£XO d(pQ6vag' 6 dh
Zi^vav „idv (i'^ xi^v yXa66av, icprj, £Cg vovv dxo^Qilttg dLaXiyr], xoXv
xX£Ca £XL xttl iv xolg X6yoLg xXri(jL(i£Xri6£Lg.^^ — Plutarchus vita Phoc.

11 ixilsvas BL. 16 effuxpto P, ij(uc<fto B. /tot fyrj P. 18 Cf. Plut.


||

Arat. c. 17,2 &dovxog 'A^OL^ims iv t^ ^sdxfm. 28 malim: xul (pro oi) si-
tpv&g. 30 XdXov, Xa in ras. B. 36 dtpQSvag A' Meineke, &q)Q6vov ASM.
68 2EN0 CITIEUS.

c. 5. sXeyev ori dei xbv (piX6Goq>ov slg vovv ano^anxovxa


Zijvc3V
3CQO(psQa0d-ai x^v Xs^LV.

Cf. Saidas s. v. '^QiOxoxsXrjs: xbv xdXafiov

ocTCo^Qsxfov slg vovv.


306 Diogenes Laert. VII 19. JtQbg ds xbv <pd6xovxa ag xa 7toXX&
6 avxa ^Avxidd-svrig ovx aQSGxoi, XQsiav l^otpoxXsovg nQosvsyxd^svog,
'

i^Q(oxrj6sv si xiva xal xaXd s%siv avxat doxsl. xov d ovx slSivav
ovx at(?;uw7j, sg)r]^ sl ^sv xl xaxbv rjv slQrj^svov vjc'
<pr]6avxog ,^slx'
' '
HvxiGd-svovg, xovx ixXsyd^svog xal ^vrj^ovsvav, si di xt xaXdv^ ovd
iTii^aXXdfisvog xaxixsiv^''
10 306 Diogenes Laert. VII 20. Xiyovxog di xivog ax)x& tcsqI UoXi-
licavog, 03g dXXa TCQod^ifisvog dXXa Xiysc^ cxvQ^QOjnd^ag scprj ,,n66ov
ydQ (jdvy rjydnag xd dtddftfva;"
307 Diogenes Laert. VII 21. xal nQostpiQsto xd xov KatpiaCov'
og ini^aXo(iivov xivbg x&v ^ad^rixav (isydXa (pv6dv, naxd^ag slnsv^
'
15 hg oifx iv xa (isydXc) xb sv xslyisvov slr]^ dXX sv xa sv xb (liya.
Cf. Athenaeus XIV 629 A. ov xaxag dh xal KacpiaCag 6 avX^-
rijg, ini^aXXofiivov xcvbg xav (lad^rjxav avXslv (liya xal xovxo (isXe-
TWVTog, naxd^ag slnsv ovx iv xa (isydXa xb sv xsCfisvov stvai., dXXd
iv xa sv xb fiiya.
20 308 Diogenes Laert. VII 20. xolg sv Xsyofiivoig ovx scprj dstv
xaxaXsCnsG&ai xbnov., coGnsQ xolg dyad^oig xsxvCxaig., slg xb d-sdGaG&ac
xovvavxCov ds xbv dxovovxa ovx(o nQog xoig Xsyofiivocg yCvsed-ac,
&6XS 11"^ Xafi^dvsLv iQovov slg xrjv snLGrjfisCcoGLV.

priorem partem huius dicti corruptam esse, mihi persuasum est;


S5 fortasse: Torff iXsyxopbivotg.
309 Diogenes Laert. VII 22. firj xdg (pavdg
xal xdg Xii,SLg dsiv

dnofivrjfiovsvsLv.) dXXd nsQi xijv dtddsGLV xfjg XQsCag xbv vovv doxo-
XsL6d-at, fiij G}6nsQ sTpri^Cv Ttva r)
6xsva6Cav dvaXaft^dvovxag.
310 Stobaeus Floril. 36, 19 (Vol. I p. 694 Hense). Zj^vcjv n^bg
30 Tov nXsC(o XaXsiv d-iXovxa r]
dxovsLv „v£aW(?x£," slnsv, „i^ (pv6Lg r]fiiv

yXaxxav fisv fiCav., dvo ds axa naQi^xsv, Xva 8LnXa6Cova Sv Xiyofisv


dxovcofisv.''''
— Diogenes Laert. VII 23. n^bg xb ^XvaQovv fistQdxtov
„dtd TovTo, sins., dvo d)xa sxofisv, 6x6fia 8s «v, iva nXsCa fihv

dxovGjfisv, rjxxova ds Xiyafisv.''''


— cf Plutarchus de garrul. 1, p. 502c.
85 XG}tp6xr]g yaQ avd^aCQSx^g s6xtv (scil. i] d6Lyr]6Ca) dv&Qcancov, oifiaL,

5 TtQoasvsyxd^ievos B. 7 nivtoi B. 8 ovx B. 11 Xiyttg B. 12 av


addidi; significat Zeno philosophi doctrinam non esse mercem, de qua litigare
liceat ei qui pecuniam dederit, sed omnem pecuniam pretio superare. rjydna
BPL. 13 Kcc<pL6iov PL, Kacprjaiov B. 14 inL§aXXoiiivov PD. 21 rsxviratg
add. B*. 26 initio excidit: <:^ra>v de iiaQayy£Xii.droi}vy \el <^rcbv Sh itaQatviatcovy,
quod propter viojv, quod antecedit, facile potuit omitti. 1|
&hv om. BPL.
28 uijniaiv B. 33 ^;ja)ft£v B.
APOPHl'liUMATA. 69

fi,£(i(ponip(ov ott fiiccv (ilv yXCtrtav^


'
dvo d ana bxowilv. — id. de au-
diendo 3 p.39 b. yccQ tov 'Enafieiiiavdttv 6 2jxiv^ccQog ixatvAv
xul

itfyri ftiyte xXEiova yiv(o6xovti, fn^£ iXdttova tpd^eyyofiiva) QadCcog iv-


xv%ilv itSQqj. xal f^v (pv6iv i)(i&v ixix6t(p Xiyov6i dvo (jklv cata

dovvat, (iCav 6\ yX&ttav^ iag iXdttova Xiyeiv ^ axoveiv 6(peCXovti. t

311 Diogenes Laert. VII 21. veavi6xov xoXXa XaXovvtog i(pf}

„Ta artd 6ov elg triv yXCittav <yvvf({^viyx«v."


312 Stobaeus Floril. 57, 12. Zijvav 6 Ztayixbg (piX66o(pog 6p<3v
tiva t&v yvciQLiiav vno tov dyQiov X£Qi6X(0(i£vov £lx£v' ^^idv /ii) 6v
xovtov dxoXi^Tig., ovtog 6l dnoXi6£i.^'' lo

313 Plutarchus de vit. pud. 13 p. 534 a. ro xov Ziji/tovos, 8 dnav-


ttj^ag xivl v£avC6x<p t&v 6vvrld^c3v naQd t6 t^l^og 'fl^vxij fiadCtovti xal
3tvd^6(i£vog oxL (psvyei tpiXov d^iovvta (laQtvQElv avtci td ^fvd^* „Tt
Xiy£ig., (pri6iv, d^iXt£Q£; 6h (ilv ix£tvog dyvafiovav xal ddix&v ov
'
6idi£v ov6 al6xvv£tai
'
6v 6* ix£lvov vn^Q t&v dixaioov ov ^a^^Blg i6

v^TotfT^vat;"
314 Diogenes Laert. VII 19. (i£LQaxiov dh n£Qi£Qy6t£Qov naQa
tr}v' ijXixiav iQat&vtog ^i^trjfid nQ06r]yay£ nQog xdtontQOv xal
Tt,
'
ixiX£v6£v i(i^Xii>aL. in£Lt '^Q(otr}6£v £l Soxel avta dQ(i6ttovta ^lvaL

oi(;£L toiavtri toiavta ^rjtrj^iata. >o

315 Diogenes Laert. VII 21. veavi^xov di tivog d-Qa6vt£Qov dta-


X£yo(iivov „ovx av £inoL(iL., e^prj., (i£LQdxLOv, d iniQX£tai (iol.^^
316 Diogenes Laert. VII 21. nQog tbv xaXbv £ln6vta otL ov do-
X£L a^vta iQa6&T^6£6d^aL 6 6o(p6g ^ovdeV, %i;, v(ic)v d^XL<ht£Qov £6£6d^aL
tav xaA(5v." >5

317 Diogenes Laert. VII 22. ndvtav iXey^v dnQ£ni6t£Qov elvaL


tbv tixpov, xal (idXL6ta inl t&v viav.
318 Diogenes Laert. VII 23. nQbg tbv x£XQL6(iivov ta (ifJQC),

,,tig i6tLv, irpr], 6 yvvuLxbg S^ov;" cf. Xen. Conv. II 3.

319 Stobaeus Ecl. E 31, 81 p. 215, 13 W. = Exc. e MS. Flor. so

lohan. Damasc. p. II c. 13, 81. Zrlvav iQatrj&^ig ., nag &v rtg viog
iXdxL6ta c((iaQtdvoL „£l nQb 6(p^aX(JLav £XOl, icpr), ovg (idXL6ta tL(ia
xai aitf%vv£Tat".
320 Diogenes Laert. VII 23. t&v yv<aQi(iaiv tivbg naLdaQLOv
(i£(ic3Xa)ni6(iivov d^£a6d(i£vog, nQbg avt6v „6(>& tfov, £(pr]y tov frv/iov ss

td Tx*'^."
321 Diogenes Laertius VII 23. eXey^ di (scil. 6 Z?jvcov) (irjdhv
elvai tfig olrl6£a)g dXXorQLd)t£QOv nQbg xatdXrjil^LV t&v inL6Tr}(ia)v.

9 &YQiov scripsi, &yqov vulg.; cf. Schol. ad Ar. Nab. 848 &Y(fiovg ixdXovv
fovg naiSiQaaxdg. 19 dg(i6tT0v BPF. 20 toiavTTi xoiavta scripai, rotavrr]
PD, rotavra BF. 32 Ix^i L. 38 ol^aews D, non^oem BPL.
70 ZENO CITIEUS.

322 Gnomologion Monacense 198.


avtbg (Zi^vav) stpr} rijv 6

(ihv 0Qa6Lv ccjcb tov asQog Xa^^dvaiv t6 (pag, rrjv dh tl^vx^fjv anb t&v
fiad^Tj^tov.
323 Stobaeus Floril. 98, 68 Mein. Zi]vav eXsysv ovdevbg i^fiag
5 ovtG) Jtev£6d-at Sg x(><^vov. ^qaxvg yaQ ovtcog 6 ^log^ ii ds tsxvr)
^axQT]^ xal [laXXov ij tag t^g ^vxfig v66ovg Id6a6%-ai dvvayLSvri. —
Diogenes Laert. VII 23. ^rjdsvog ts rj^ag ovtcag slvai hvdsslg cbg

Xq6vov.
324 Gnomologion Monac. 197. 6 avtbg {Zr^vcov) iQotrjd^slg tC

10 s0tL (plkog „aylAos, (^stpri)^ olog iyd).'''


— Diogenes Laert. VII 23. iQa-
trjd-sig tlg S6tt (piXog', dllog.^ S(pr}, lyd).
325 Diogenes Laert. VII 26. tb sv yCvs^&aL fisv naQa fiLXQdv,
ov firiv (iLXQOv slvaL.
326 Maximus serm. 26 (Boissonade Anecd. Gr. Vol. I p. 450).
li Zr]V(ovog' Zrid-L, a> avd-QOJts^ (irj (i6vov Xva (pdyrig xal xCr}g, dXl' tva
t6 5?jv ^Qbg t6 si) ^rlv xataxQrj<3rj.
Idem Apostol. VIII 34n, Arsen. XXVII 53.
327 Diogenes Laert. VII 20. dslv ds s(pr] t6v(p dittXsy6fisvov,

&(57CSQ tovg VTtoHQLtdg., tr^v (isv (pcavriv xal trjv dvva^iLV (isydlrjv sxslV
20 t6 [isvtoL 6t6iia [ir] SlsXxslv o noLsiv tovg noXXd fisv XaXovvtag^
ddvvata ds.

328 Diogenes Laert. VII 20. sl7c6vtog ds tLvog ott (iLXQa avtS
doxsi Ttt XoydQLa tcbv (pLXo66(p(av ^,XsysLg, sItcs, tdXrjd-fj. dsi fisvtoc

xal tdg 6vXXa^dg avtcbv^ si dvvat6v, ^QaxsCag slvaL.'"''

25 329 Diogenes Laert. VII 2Q. sXsys ts xQsittov slvaL toig jco6lv
dXL0d^stv r] tfi yX(ottr].
Cetera huius dicti testimonia, quod etiam Socrati tribuitur, com-

posuit Wachsrauthius in Sauppii Satura philologa p. 29 (Pearson).


330 Diogenes Laert. VII 23. t6 xdXXog slns trjg q^cavrjg avd^og
30 slvttL' ol 81 tov xdXXovg tr]v (pcavrjv.
Haec quoque corrupta
esse constat. 6Gi(pQo0vvr]g pro (pc3vf]g scripse-
rimt Cobetus et Wilamowitzius, collato Diog. Laert. VII 130 &Qa dv-
^og dQStf]g. Potest etiam, ni fallor, priore loco Q(bfLr]g scribi, altero
(pavr]v retineri. Ita origo corruptelae esset apertior.

3.5 331 Diogenes Laert. VII 21. sXsys ds xai tav (pLXo66(pcov tovg

7cXsC6tovg td [isv ocoXXd d66q)ovg stvac, td ds (iLXQa xai tvxrjQa dfia&sig.


10 ^cpri addidi. — Arist. Eth. Nic. IX 4 p. 1166 a 31 ?<fri yag 6 cpiXog aXXog
airos. Cic. Laelius § 80 verus amicus est tamquam alter idem (Pearson).
. . .

11 ?9rj om. BPL. 18 xova) B, post tov littera erasa in P, rbv vd> L. -
21 TtoLsTv —
aSvvata Si vix sunt ipsius Zenonis, sed explicantis; dSvvata cor-
ruptum; fortasse XAYNAAE. 35 eocpcov B, cpiXo add. mg. 36 aocpovg L;
scribendum videtur: xd [ihv fiSYaXa aocpovg.
APPENDIX. 71

332 [Theodor. Metoch. p. 812 xal 6 ftlv Z^vav SXiytv


Kiessling.
„^Ad«, xcc(fijX^£v^ ovdlv JtQos ifih xaddAov," xcqI t&v ivtttv^u XQccy^a-
xatv %aX xov ^Cov <pLXo6o<pS}v.^

Appendix.
Fragmenta Zenonis ad singulos libros relata. •

I.
IliQl 'Avd^Qanov Ov6£C3g==n. XIV (ind.).
II. yi3fo^vr}(iovev(ittTa KQttxrjxog 'Hd-ixd (ind.)
fr. 1 n. 273 p. 62, 32.
III. /dlttTQL^al
fr. 1 n. 250 p. 59, 11. i*

IV. "EXbyXov 6vo (ind.).


V. TIsqI xfis 'EXXrjvixflg Uttidsiag (ind.).
VI. Elg 'H61680V ©soyovLttv
fr. 1
,72 APPENDIX.

XV. nsQl 0i>6iag


fr. 1 n. 85 p. 24, 5.
XVI. nsQlVilfsag (ind.).
XVII. n£Ql na^av (ind.)
6 fr. 1 n. 211 p. 51, 32.

XVIII. IIsqI JJoirjtixrlg 'JxQ0C(6SG)g (ind.).


XIX. IIoXirsLa (ind.)
fr. 1 n. 222 p. 54, 3
fr. 2 n. 248 p. 59, 4
10 fr. 3 n. 252 p. 59, 24
fr. 4 n. 259 p. 60, 26
fr. 5 n. 260 p. 60, 30
fr. 6 n. 261 p. 60, 34
fr. 7 n. 262 p. 60, 38
18 fr. 8 n. 263 p. 61, 13
fr. 9 n. 264 p. 61, 25
fr. 10 n. 265 p. 62, 3
fr. 11 n. 266 p. 62, 8
fr. 12 n. 267 p. 62, 10
20 fr. 13 n. 268 p. 62, 13
fr. 14 n. 269 p. 62, 16
fr. 15 n. 270 p. 62, 20.
XX. nQO^Xrj^idtcov 'OnrjQLxav s' (ind.)
fr. 1 n. 274 p. 63, 6
25 fr. 2 n. 275 p. 63, 16.
XXI. IIvd^ayoQixd (ind.).
XXII. IIsqI Z!rj(istc3v (ind.).
XXm. Tdxvri (ind.).
XXIV. nsQL Ovasag
80 fr. 1 n. 176 p. 44, 35.
XXV. IIsQL toi) xata 0v6lv Blov (ind.).
XXVI. XQslat
fr. 1 n. 272 p. 63, 29.
PARS II

ZENONIS DISCIPULl
1. Aristo Chius.
333 Diogenes Laert. VII 160.
l^pttfrojv 6 Xtog 6 ^dlavd^og,
inLxaXovfievog Eeiqi^v (secuntur placita). ovxag d% tpiXo6o(p&v xal iv
Kvvo6dQy£i Siaksy6fi£vog t6xv6Bv aiQBXL6xiig axov6ai. Mikxiddrig ovv
xal zlCrpiXog 'j4Qi6xav€LOL nQo6rjyoQsvovxo. r^v di xig jcsi6xixbg xal 5

6x^0) xsnoLrjfiivog' 8^«v 6 Tlilov (prj6l JtSQl avxov' (fr. 61 W.)


xaC xLg !4Ql6xc3vog ysvsi^v ano alfivXov eXxcov.

xuQa^aXav dl IIoXi^cjvL, <pr}6i /iLoxXfig 6 Mdyvrjg, (uxid^sxOj Zrjvo)-


vog d^QC36xCa (laxQa 7tSQL7CS66vxog' (secuntur narratiunculae de Aristo-
nis cum Persaeo et cum Arcesilao litibus n. 346. 347) BL§XCa dl 10

a-dxov (piQSxaL xdds'

IjQOXQsnxLxav /3'.

xsQi x&v Zilvavog doy(idxcjv'


dLdXoyoL'
6xoXc)v g'* 1»

xsQi 6o(pCag dLuxQL^av §'*

iQaxLxai SiaxQL^aC'
vnofivrjfjLaxa vxIq xsvodo^Cag'
vxofivrjfidxav xs''
d7CO(ivr](iovsv(Ldx(ov y'' M
XQSL&V La''

XQog xovg QtjxoQag'


jtQOg xdg ^Xs^Cvov dvxLyQatpdg'
TCQog xovg dLaXsxxLxovg y''
TCQog KXsdv&rjV ixL^xoXav d'. (Distinxi epistulas a libro icq. KX.) k
UavaCxLog ds xai £G)6LXQdxr]g (i6vag avxov xdg ijCL6xoXdg (pa6L, xd
dh dXXa xov UsQLJcaxrjXLXov *AQC6xcivog. xovxov X6yog (paXaxQOv <ivxa

iyxav&fivaL vno r}XCov xai ads xsXsvxr}6aL.

5 Jsi(pilog B, JutpiXog P, corr. P' 7 yfvf^v Meineke, yivvris libri. ||

««6 ai(ivXov P(aiexf P')L, anofiivXov (incertum v an v in fine) B. 27 verba:


ra Sh &XXcc tov nsQiTtarritiKov 'AgiaTavog, si omnino a Panaetio vel Sosicrate
profecta siut, certe non referenda sunt ad catalogum qui antecedit. Qui cum
Bcholas, diatribas, hjpomnemata, apomnemoneumata, chrias contineat, valde
accommodatus est ei philosopho, qui scribendo fere absiineret. Nam baec omnia
76 ARISTO CHIUS.

Cf. prooem, 16. xal ol (£hv avr&v (scil. rov q)iXo06^(ov) xatiXi-
xov VTCOfivi^fitttcc, ol d' olcjg ov GvvsyQatpav, coOtcbq xatd nvag Ua-
XQcctrjg, Utilncov, ^CXinnog^ Mevidrniog, IIv^Qav
—— xatd ttvag
IIv&ayoQag^ l4Qt6t(ov 6 Xlog nXiiv ixi^toXatv hXCyav.
5 334 Themistius or. 21 p. 255 Hard. ixtpavivtog dh iv (piXo6o(pC(f
xal ixXd^^avtog tov dXri^-ovg^ dvaiiicotl Ttdvtsg aTCoXavovGiv ol 6vX-

XaP6(i£voL Tov SQyov. did tovto ri6ndt,eto 'AQC6tc3v KXedv&rjv xal


t&v biiLXrjT&v ixoLV(hv6L.
336 Ind. Stoic. Herc. col. XXXIH 4. (n;s)QC ye [liiv | 'AQC6t(a-
10 v{pg to)v XCov %aQa(i etc. I
. . .

col. XXXIV. tflg tQay(p8{Cag r}) (lihv dv)\dQC!)VLtLg t-^g yQa((prig)' |

T«5 vm dh aQ(io6(tb)v 'iv


(i6v{p)v xa(l) | To(t)ov|Td Tt Xe(j%-)ev oi)
'

(i{6vo)v I r^(o(g) vcp (ri)iiG)V


8 . . . etc.

Nolui omittere, quae ad Aristonem aliquo modo pertinere certum


15 est; sed sententia parum perspidtur. Temptavi: (%Qhg 8e t6 noXXa%Sig
^vva^&aL ilrjyeL6&ai xdv d6d(p£La (lerd) T-^g tQayad^Cag a)fi(a 6vv)-
djjcj/^ tig Trjg yQa(q)f}g). Agitwr fortasse de loco lihri ohscuro et tragica
didione fucato. Qui liher aut Aristonis fuit aut de Aristone conscriptus.
Supplementa in textu posita sunt Buecheleri.
20 336 Ind. Stoic. Herc, col, XXXV, 6vvevinveL iiet{a) \
tav X6yc3v
(livog I
Tt xa(l d-v)(i6v, co67teQ \ (pr]6lv 6 (jt)oLr}tr}g trj(v) 'Ad-rjvav, a6d-'
exa6 Tov xad-(d)jteQ
1 (iv) (lid^aLg . . .
(letejtL \ |
. . . etc.

Aristonis admirdbilem dicendi vim describi certum est.


337 Aelianus Var. Hist, IH 33, ZdtvQog 6 avXi^trjg 'AQC^tco-
2h vog tov (pLXo66(pov otoXXdxLg riXQoato xal xrjXovfievog ix tav Xeyo-
[iivc3v iniXeyev' (E 215)
el fi-fj iycj td8£ t6i,a (paeLva iv nvQL d^eCrjv,

tovg avXovg aivLtt6(ievog xal tQ6nov tLvd tijv tixvrjv ix(pavXC^c3v


naQa^oXri tfj nQog (pLXo6o(pCav.
30 338 Strabo15 (de Eratosthene), ,.,iyivovto ydQ, q)rj6Lv, ag
I p.
'

ov8inote, xatd tovtov tbv xaLQov v(p eva neQL^oXov xal (iCav jt^Xtv
ol xat' 'AQC6tc3va xal 'AQxe6CXaov dvd-r]6avteg (pLXoOocpoL.^^ — —
6 8e 'AQxe6CXaov xal 'AQC6tc3va t&v xad-' avrbv dvd-r]6dvtc3v xoqv-
(paCovg tCd-r]6LV. iv avtalg yaQ talg dno(pd6e6L tavtaig Ixavi^v

ab aliis probabile est litteris mandata esse. Quod fortasse ad dialogos quoque
referri potest. Scilicet colloquia fuerunt ab ipso Aristone cum discipulis habita.
Protreptici, de Zenonis placitis liber, cum Alexino et dialecticis i./ugna Stoico
tantum Aristoni conveniunt. 7 Stoicus Aristo certe intelligitur in sequenti- ;

bus Themistius etiam Peripateticum commemorat: jiQiGxav 6 iv. Avxsiov.


8 xal —
ix.oivmvst scil. non prohibuit, ne iidem adulescentuli et se audirent et
Cleanthem. 12 TQNOC A€ pap. APMOC H pap,
. 21 t^v Mriv&v e, ||
, ,

gr. K 482 zm S' ^intvsvas ^ivog yiavxcojtij kd-r^vri.


VTTA. 77

&6^ivtittv ifKpaivei tijg iavrov yvd>(ir]gy t;


xov Zrjvojvog xov Kixiiejg
yvejQtfiog ytvd^evog yi^tlvrjdi xciv (ilv ixdvov dtadtl^aiiivav ovdevbg
'

(lifivrjxai.^ xovg
6 ixeCvo) duve%^ivxag xal &v dtadoxij ovde(Ua 6a^-

T«t, xovxovg av&ii6aC q>t)ai xaxa xov xaiQOv ixetvov.


330 Diogenes Laert. VII 182. ovxog (bcU. Chrysippus) dveidiad^elg t

{m6 xivog ott ovxl nuQa '^QCaxavi (lexa noXl&v ajoXa^oi' „ff xolg
noXXolg, elne^ 7tQo6elxov.) ovx av i<ptXoa6(pr}aa.^
340 DiogenesLaeii;. VII 18. jiQCaxuivog 61 xov (ladi^xov xoXXA
StaXeyo(iivov ovx evtpvcbg, evia di xal TCQonexcbg xal d^Qaffiog ,,(idv-

vaxov^ elnelv (xbv Zrjvova)^ el (ir^ 6e 6 naxiiQ (led^av iyivvtjaev.^'' lo

Sfrfv avxbv xal XdXov dnexdXet^ fiQaxvX6yog av.


341 Athenaeus VII 281 c. xal xav Uxolxav di rtves 6vve<pri-
rl>avxo xavxr)g xijg rjdovilg' 'EQaxoad^ivrjg yovv 6 KvQt^vatog (la^x-^g
yev6(ievog 'AQCaxcovog xov Xtov, bg ^v slg xov dnb t^g Zxo&g^
iv xa i7rtyQtt(po(iivc} 'AQCaxcavt JtttQeiKpttCvet xbv 6t8d6xttXov iag v6xe- is

Qov 6Q(i^6ttvxtt inl XQvcprjv, Xiycov ade' ,,i^6r] 6i noxe xai xovxov
necpaQttXtt xbv xrig r]8ovi]g xal dQexr]g (ie66xotxov diOQvxxovxa xal dva-

<ptttv6(ievov TCttQtt xf] i^dovjj."


342 Athenaeus VI 251 b. TC(iav 6 OXtd6tog iv xa xQCxa xav
6tXXav (fr. 64 W.) 'AQCaxavd cpr]6t xbv Xtov, Ziqvavog 61 tov «o

Kixiiag yvaQt(iov, x6XttXtt yevi6^at IleQ^aCov xov <piXo66<poVy ott ^v


ixaiQog- 'Avxty6vov xov fitt6tXiag.
343 Diogenes Laert. IV 33. xal xi]g 6tttXexxtxrlg elx^xo (6 ^Qxe-
xav 'EQexQtxav iqnxexo X6yav' o^ev xttl iXiyexo in' ttv-
6CXttog) xttl
Tov 'bn' 'AQC6xavog' m
nQ66^e nXdxav^ '6nt^ev IJvQQav, (ii66og ^t66aQog.
344 Sextus hypotyp. I 234. (de Arcesilao locutus) ev^ev xal xbv
'AQC6xava slnetv neQl avxov'

nQ66d-e nxdxav, '6ntd^ev IIvQQav, (ii66og ^t66aQog,


6ttt xb nQo6XQii6d-ttt xf] 6iaXexxtxi] xf] xaxa xbv /Jt66aQov^ elvat 6\ so

ttVxtxQvg nXttxavtx6v.
345 Diogenes Laert. IV 40. (6 'AQxe6CXttog) <ptXo(ieiQdxi6g xe r]v
xaxa<peQ^g' od^sv ol nsQl 'AQt6xavtt xbv Xtov Uxatxol inexdXovv
xttl

avxa, cp%-OQitt xav viav xai xtvttt6oX6yov xal' %Qa6vv dnoxaXovvxeg.


xal yttQ xttl ^r](ir]XQCov xov nXev6avxog KvQ-^vrjv int nXiov iQa-
elg 85

69-i]vttt Xiyexat xal KXeoxdQovg xov MvQXeavov' i<p' a xal nQbg xovg

3 Scil. Cleauthem nominare debuit, secundum Strabonem. || dtsvix^^vxas:


eodem vocabulo utitur Diog. LaSrt. de Aristoue, Herillo, Dionysio. U desidero:
xal (pro oi>x) tvtpv&g. 11 XdXov, Xa in ras. B. 14 Yix opus est dicere men-
tionem Aristonis ab Eratosthene factam valde honorificam fuisse. 26 II. Z 181
Ttqoa^s Xtav, 6in&£v dh dQdxeav, (lioari dh ^{i^i^o.
78 ARISTO CHIUS.

xa^d^avrag elxsv^ avtbs ^£v ^ikeiv avot|at, ixstvov dl SlccxoXvslv.


Tovrov ds i]QC3V xal ^rjfioxaQrjg 6 Adxrixog xai Tlv&oxkrlg 6 rov Bov-
'

ysXov ovg xaraka^oov vn dvsi,i,xaxiag naQaicoQSlv s(prj. dta ravra


d'^ ovv sdaxvdv rs avrbv ol jtQosiQrjfisvoL xai iicidxcanrov d)g <pl-


6 Xo%Xov xai ^dXieta ds snsti&svto avta xaQa 'IsQa>vv[ic)
(fiX^doi^ov.
ta IIsQLTcatrjtLxa, bnots 6vvdyoL tovg cpiXovg ig f^v 'AXxvoviag rov
'AvrLydvov vlov rjfiiQav, slg jjv Ixavd XQW^^^ dxidrsLXsv 6 'Avriyo-
vog jtQbg dn6Xav0LV. svd-a xal TiaQairov^svog sxddrors rdg iTCLXvXi-

xsiovg i^ijy^asLg JtQbg AQidrjXov TCQorsivovtd rt d'scoQri^a xai d^Lovvru


10 slg avtb XiysLv sItcsv ^,dXX' avtb tovto yLdXLGta cpLXo6o<piag ISlov^
tb xaLQOv sxd6t6)v izi6ta0d-aL.^^
346 Diogenes Laert. VII 162. dvcstsivsto 8s (6 AQi6tav) TCQog
AQXSOiXaov, ots d-sa6d^svog tavQov tSQatadrj ^r]tQav s^ovta „ol^oi,
didotai 'AQxs6LXd(p iTCLXsiQrjfia xatd rfig ivaQysiag.^'
tqpij,

15 ^Qbg ds rbv (pd(isvov 'Axadvj^alxbv ovSsv xaraXa^L^dvsLV ^^aQ*


ovds rbv nXr]0iov 6ov xad^rjfisvov 6^)«?;" sinsv dQvr]6a^ivov dl'
„Ttff6' ixrvq)Xci}6sv, icprj, rig dcpsiXsro Xa(inddog avydg;^'
347 Diogenes Laert. VII 162. fidXL6ra dh nQ06sLxs (scil. Aristo)
llrc3LXGi doyfiarL ra rbv 6ocpbv d86^a6tov slvaL. nQog o UsQ^alog
20 ivavtLovfisvog dLdvfiov d8sX(pcbv tbv stSQOv inoirj6sv avtoi naQaxata-
d-T^xriv dovvaL, snsLta tbv stsQov dnoXa^slv xai ovtcig dnoQov(isvop

dLrjXsy^Ev.
348 Cicero de nat. deor. III 77. si verum est, quod Aristo Chius
dicere solebat, nocere audientihus philosophos iis, qui hene dicta male
25 interpretarentwr ; posse enim asotos ex Aristippi, acerhos e Zenonis schola
exire.

349 Diogenes 'AQi6tLnnog) toitg tav iyxvxXiav


Laert. II 79. (6
naLdsvfidtcav (ista6x6vtag^ (pLXo6o(piag 8\ dnoXsLcp&ivrag bfioiovg eXsysv
slvaL rb d' ofioLov xai 'AQi^rov tbv yaQ '0dv66ia xata^dvta
30 slg q.8ov rovg fihv vsxQovg ndvrag 6xs8bv ioQaxivaL xai 6vvrsrvxrj-
xfcVat, rrjv 61 ^a6iXL66av avrijv (iri ts&sded^aL.
350 Stobaeus Florilegium 4, 109 Vol. I p. 246 Hense (4, 110
Mein.). 'Ex tav lAQi^ravog 'OfioiafuHraiv. AQi6ra)v 6 Xlog rovg
nsQi rd iyxvxXLU (lad-^^ata novov(iivovg, d(isXovvtag ds cpLXo6ocpiag,
36 sXsysv bfioiovg sIvul rolg (ivrj^rrJQ^L rrjg nrjvsX^nrjg^ o'C
dnorvyxd-
vovtsg ixsivrjg nsQi tdg d^SQanaivag iyivovto.
Cf. Diog. Laert. 11 79. Plut. de lib. educ. p. 7 d. Gnomol. Vatic. 166.
Crameri Anecd. Paris. IV 411, 15 (Hense).

13 ots] 6L,
ivcc oTi in litora P^. 14 kQ-KiaiXai B. 16 k-Ka8rui,i%hv
BP. II \L7]8ev BPL. 17 xis 8i as B. itixpXcoas B.
||
19 8o^aat6v BPL.
23 esset Madvig. Cf. simile dictum Zeuonis n. 242.
PLAcrrA. 79

idem 4, 110. 6 avtbg rovg noXXoi)g elHuf^ Aaigxxi^ 3tfrt; xibv


r^
Xttxa xbv dygbv inifieXov^ivog ndvxav^ 6Xi,yaQa}g elxev iuxnov' xut

ydQ xovxovg x&v xxrjfidxav nXel6xriv inifiiXeiav noioviiivovg negiOQ&v


tijv Vvx^v eavx&v nXi^Qtj
na&ibv dyQCav ov6av. (Od. o> 249).

P 1 a c i t a. »

351 Diogenea Laert. VII 160. ^kgCaxav 6 Xlog — xiXog i<pr)6ev


elvai xb ddiaq)6Qag exovta ^^v n^bg xu [lexa^v dQexi^g xal xaxCagj
firjdl fjvxivovv
kv avxolg naQaXXay^v dnoXeCnovxa^ dXX' inC^rjg inl
ndvxav exovxa' elvat, ydg ofioiov xbv 6oq)bv xa dya&a vnoxgix^^ bg
&v xe @eQ6Ctov &v te '/4yafiinvovog nQ66anov dvaXd^rj, ixdteQov lo

i)noxQCvetai nQ06rjx6vtag. t6v te (pv6ixbv t6nov xal tbv Xoyixbv


'

dvtJQet, Xiyav tbv /i^v


elvai vnlQ rKi&g^ tbv 6 ovSlv nQbg rjfjucg^ (i6-

vov d\ tbv ri^Lxbv elvai nQbg 'fiticlg. iotxivai dh toifg ducXexttxovg


X6yovg totg dQaxvCoig., a xaCtoi doxovvta texvix6v Ti ifKpaCvetv, &XQr}6td
i6tiv. dQetdg te o{)te noXXdg ei6riyev, ag 6 Z^vav^ ovte (iCav noX- u
Xotg 6v6(ia6L xaXovfiivrjv ., ag ot MeyaQLxoC, dXXd xaxd xb Jtpdg xC
nag ixeLv.
352 Stobaeus ecl. 11 8, 13 W. jiQC6tavog'
'AQC6tav eq)rj twv
f^rjtovfiivav nuQa tolg <piXo66<poLg td (lev elvaL n^bg 'f}(idg^ td dh (irj-
'
dlv nQbg ^/tas, td 6 vn^Q rj(i&g. nQbg 'fj(iag (ilv td i)dtxa, (lij nQbg to

'fi(iag dh td dLaXextLxd y&Q 6v(ifidXXe6d-ai n^bg inav6Q%a6Lv ^Cov)'


(/ti^

vn\Q 'f)(JLdg
dh td q)v6Lxd' ddvvata yuQ iyv&6^aL xal ovdh nuQixeLV

XQeCav.
353 EuBebius
praep. evang. 62, 7 (p. 854 c). ravra (iXv ovv XV
6 ZaxQttxrig' (letd di avtbv ol neQl 'AQC6tLnnov tbv KvQrjvalov, ineLd'' n
v6teQOV ol neQl 'AQC6tava tbv Xlov inexeCQrj6av XiyeLv ag SioL
(i6va td 'fi&Lxd q>LXo60(peLV' elvaL yaQ di^ ravra (t\v dvvatd xal a<pi-
XL(ia' to-vg (livtoL ne^l tfjg q)v6eag X6yovg nav tovvavtCov (i-^te xata-
Xrjnto-vg elvaL (t^^t'.,
ei xal 6(p^elev., '6(peXog exeLV tL. (irjdlv ydQ ^,utv
' '
e6e6d-aL nXiov^ dXX ovd el (ieteaQ6teQ0L tov UeQ^iag dQd^i^vteg (frg. so

trag. adesp. 131 N)


*

'vniQ te n6vtov x^^f' ^^^(> ^^ nXeLada

a^vtotg totg ii(L(ia6L xatCdoL(i,ev tbv ndvta x66(iov xal f^v tav 8vra)v

<pv6LV ^tLg dr^noti i6tLV. ov yuQ drj (5ta ye tovto <pQOVL{iatiQox>g rj

dLxaLotiQovg tJ dvdQCLOtiQOvg t) 6a<pQove6tiQovg 'fi(iag Itffff^at, xai S6

(lijv ovdh l^xvQOvg ^ xaXovg rj nXov6Covg, av x^Q^S o^vx ol6v te ev-

7 tt pro ra BPLD. 10 ixaxiQmv B. 14 &x(fntra B\ corr. B» cf. n. 391.


22 oHre libri, corr. Meineke. 32 ad Euripidis Andromedam rettulit Meineke.
Htoioorum v«Uruiii fragm. I. 9
80 ARI8T0 CHIUS.

daL^ovetv. o&ev dg&ag elne UcaxQdrrjg ort tav '6vxGiv r& (ilv 'bn^Q
rili&g Blri^ xa ds ovdlv ngbg rjfi&g. etvai yaQ xa (pv0ixa ^lv vtcIq

r}{ias, ta dl iista xov d-dvatov ovSev TCQog ^^ag, ^ova dl nQog rifiag
td dvd-QG)JtLva. xavxrj Sh xal xaiQSLV avtbv elndvta trj '/dva^ayoQov
6 xal ^AQxeXdov (pvGioXoyCa tpritEtv
'
xax6v t dyad-ov te tetvxtai.
oxti ol iv fieyaQoiGL
Kal aXlcog dh elvai tovg (pvOixovg X6yovg ov xakenovg o^bdh ddvvd-
tovg (i6vov, dXXd xal dde^eig xal tolg v6(ioig 'bnevavxlovg. toitg fihv
yaQ d^iovv ^rjd' elvai d^eovg tb na^dnav^ tovg dh tb dnevQov ^ t6
10 6v ?)
t6 £v, xal ndvta ^aXXov r) tovg voiiL^o^evovg' fi^v T'av diaq)(o-
vlav na[in6Xlriv ovGav tovg (lev yaQ dneLQov dno(palveLV t6 n&v^
tovg 8h neneQa0(ievov, xal tovg (ihv d^iovv dnavta XLveld^aL^ tovg
de xad-dna^ (irjdev.
364 Diogenes VI 103. dQe6xeL ovv avtolg (scil. tolg Kv-
Laert.

16 vLXoig) tbv XoyLxbv xal tbv (pv(fLxbv tbnov neQiaiQeiv., e(iq)eQa>g Aql-
6tG)VL ta Xtoj, (Lovcp 8e nQ06exeLv ta ri%-LXG).
365 Cicero Acad. Pr. II 123. Liber igitur a tali irrisione So-

crates, liber Aristo Chius, qui nihil istorum (scil. physiixyrum) scnri

putat posse.
20 366 Sextus adv. math. VII 12. xal 'AqC6x(ov dh 6 Xiog ov
(i6vov, ag t^v te (pv6Lxriv xal koyixijv %^ec3QCav d^d
(pa6L, naQrixeixo
t6 dv(0(peXeg xal nQbg xaxov tolg (pLXo6o(pov6LV vndQ^eLV^ dXXd xal
tov rjd-LXOv t6novg tLvdg 6v(ineQLeyQa(pev, xa^dneQ t6v te naQaLvetL-
xbv xal tbv vno^etLxbv tbnov xovxovg yaQ elg xCt&ag dv xal nai-
25 daycjyovg nCnxeLV^ aQxeiv dh n^bg t6 (laxaQCcog ^iavaL tbv olxHovvta
(isv nQbg dQetr^v Xoyov, dnaXXotQLOvvta dh xaxCag^ xatatQe^^fovta bh
tav fi£Ta|v TovTOf, neQl d ol noXXol ntorj^evteg xaxodaL(iovov6LV.
367 Seneca epist. 89, 13. Ariston Chius non tantum superva-
cuas esse dixit naturalem et rationalem (scil. partem philosophiae) sed
30 etiam contrarias. moralem quoque, quam solam rdiquerat, drcumcidit.
nam eum locum, qui monitiones continet, sustulit et paedagogi esse dixit,
non philosophi, tamquam quicquam aliud sit sapiens quam generis hu-
mani paedagogus.
367 a Lactant. div. instit. VII 7. Ad virtutem capessendam nasd
35 homines, Ariston disseruit.
368 Seneca epist. 94, 1. Eam partem philosophiae, quae datpropria
cuique personae praecepta nec in universum componit hominem, sed ma-
rito suadet, quomodo se gerat adversus uxorem, patri quomodo educet
liberos, domino qu^tnodo servos regat, quidam solam receperunt.

25 cc(fKtla9oci libri.
PLACrTA. 81

Sed Ariston Stoicus (e) corUrario hanc partem levem exisHmat et


quae non descendat in pedus usque. ad illam habetUem praecepta plu-
rimum ait proficere ipsa decreta philosophiae constUutianemque summi

boni, quam qui bene inteUexit ac didicU, quid in quaque re faciendum


aU, sibi ipse praecepU. i

359 Seueca epist. 94,5. Qui hanc partem (scU. eam quae dat
propria cuique personae praecepta) videri volunt supervacuam, hoc aiunt:
Si quid oculis oppositum moratur aciem, removendum est. illo quidem
obiecto operam perdidit, qui praecipit: „sic ambiUabis, iUo manum por-
riges." Eodem modo uhi aliqua res chcaecat animum et ad of/iciorum lo

dispiciendum ordinem impedit, nihU agit, qui praecipit: „sic vives cum
paire, sic cum uxore." nihil enim proficient praecepta, quamdiu menti,
error obfusus est; si ille discutitur, quid cuique debeatur
adparebit,
officio; alioquin doces illum, quid sano fadendum sit, non efficis sanum.
Pauperi ut agat divitem monstras: hoc quomodo manente paupertate u
fieri potest? ostendis esurienti, quid tamquam satur faciat: fixam potius
medullis famem detrahe. Idem tibi de omnibus vitiis dico: ipsa remo-
venda sunt, non praecipiendum, quod fieri iUis manentibus non potest.
nisi opiniones falsas, quibus laboramus, expuleris, nec avarus, quomodo
pecunia utendum sU, exaudiet, nec timidus,quomodo periculosa con- to

temnat. efficias oportet, vit sciat pecuniam nec bonum nec malum esse;
ostendas Uli miserrimos divites; efficias ut, quicquid publice expavimus,
sciat non esse tam timendum quam fama circumfert, nec dolere [quem-
qu^mj nec mori. saepe in morte, quam pati lex est, magnum esse so-
latium, quod ad neminem redit; in dolore pro remedio fuiuram obsti- a
nationem animi, qui levius quicquid contumaciter passus est.
sibi facitf

optimam doloris esse naturam, quod non potest nec qui extenditur magnus
esse nec qui est m,agnus extendi. omnia fortiter excipienda, quae nobis
mtmdi necessitas imperat. His decretis cum Ulum in conspectum suae
condicionis adduxeris et cognoverit beatam esse vitam non quae secun- so

dum voluptaiem est, sed secundum naturam, cum virtutem unicum bonum
hominis adamaverit, tu/rpitudinem solum malum fugerit, rdiqua omnia,
bonam vaietudinem, vires, imperia scierU esse mediam
divUicLS, honores,

partem, nec bonis adnumerandam nec mMis: monitorem non desiderabU


ad singula, qui dicat: „sic incede, sic coena. hoc viro, hoc feminae, w
hoc marito, hoc cadibi convenit." ista enim qui diligerUissime monent,

ipsi facere non possunt. haec paedagogus puero, haec avia nepoti prae-

cipU, et irascendum non esse magister iracundissitnus disputat. si lu-

dum litterarium intraveris, scies ista, quae ingenti supercUio phUosophi


iactant in puerili esse praescripto.

23 quemquam dtlevi. 28 Cf. Rpicuri fr. 446 Us.


82 ARI8T0 CHIU8.

Utrum deinde an dubia praecipies? non desiderant


manifesta
manifesta monitorem. praecipienti duhia non creditur. supervacuum est
ergo praecipere. id adeo sic disce: si id mones, quod ohscurum est et

ambiguum, prohationibus adiuvandum erit. si prohatarus es, Ula per quae


iprohas, plus valent satisque per se sunt. „Sic amico utere, sic cive, sic
socio." Quare? „quia iustum est." Omnia ista mihi de iustitia locus
tradit. Ulic aequitatem per se expetendam; nec metu nos ad
invenio
illam cogi nec mCrcede conduci; non esse iustum, cui quicquam in hac
virtute placet praeter ipsam. hoc cum persuasi mihi et perbibi, quid
10 ista praecepta proficiunt, quMe eruditum docent? praecepta dare scienti

supervacuum est, nescienti parum. audire enim debet non tantum, quid
sihi praecipiatur, sedetiam quare. Utrum, inquam, veras opiniones ha-
benti de honis malisque sunt necessaria an non habenti? qui non habet,
nihil a te adiuvabitur. aures eius contraria monitionibus tuis fama
15 possedit. qui hahet exactum iudidum de fugiendis petendisque, scit, quid
sihi faciendum sit, etiam te tacente. tota ergo pars ista philosophiae

submoveri potest.
Ihio sunt, propter quae ddinquimus: aut inest animo pravis opinio-
nihus malitia contracta, aut etiamsi non est falsis occupatus, ad falsa
soproclivis est et cito specie qu^ non oportet trahente corrumpitur. itaque
dehemus aut percurare mentem aegram et vitiis liberare, aut vacantem

quidem, sed ad peiora pronam praeoccupare. utrumque decreta philo-


sophiae faciunt. ergo tale praecipiendi genus nil agit.
Praeterea si praecepta singulis damus, incomprehensibUe &pus est.

26 alia enim dare debemus feneranti, alia colenti agrum, alia negotianti,
alia regum amidtias sequenti, olia pares, alia inferiores amaturo. In
matrimonio praecipias, quomodo vivat cum uxore aliquis, qu^m virginem

duxit, quomodo cum ea, quae alicuius ante matrimonium experta est,
quemadmodum cum hcuplete, quemadmodum cum indotata. an non
sQ putas aliquid esse disoriminis inter sterilem et
fecundam, inter provec-

ticyrem et puetlam, inter matrem novercam? Omnes species complecti


et

non possumus; atqui singulae propria exiguni. leges autem philosophiae


breves sunt et omnia adligant. Adice nunc, quod sapientiae praecepta
si qua finiri non possunt, extra sapientiam
finita debent esse et certa;
35 sunt. sapientia rerum terminos novit. ergo ista praeceptiva pars sub-
movenda est, quia quod pauds promittit, praestare omnibus non potest,
sapientia autem omnes tenet.
Inter insaniam publicam et hanc, quae medicis traditur, nihil

interest, nisi quod haec morbolaborat, illa


opinionibus falsis; altera

40 causas furoris traxit ex valitudine, altera animi mala valitudo est. si

quis furioso praecepta det, quomodo hgui debeat, quomodo procedere,


PLACITA. 88

quomodo in puhlico se gerere,


quomodo m
prinatc, erit ^mo, quem mo-
ndnt, insanior; hilisnigra curanda est et ipsa furoris causa removenda.
idem in hoc alio animi furore faciendum est. ipse discuti debet; alio-
quin abibunt in vanum monentium verha. Haec ab Aristone di-
cuntur. I

360 Clemena Alex. Stromat: 11 p. 179 Sylb., Vol. I p. 497 Pott.

xl dij 601 'AQiOxoiVtt xaxaXiy 01(11 xiXog ovxog slvai x-^v ttdia<poQCav
;

iiprj' xb di ttditttpoQov ocTtXS^g ddidfpoQov dxolaCxei.


361 Sextus adv. matli. XI 63. jiti^
slvtti dl XQorjyfidvov ddidg>o-

Qov Ti)v vyeCttv xtti xav xo xttx' ttvxijv naQajiXriOiov £(pr)6ev 'AqCoxcov lo

6 Xtog. l6ov ydQ i6xi xb nQorjyfiivov avxi]v Xsyeiv ddid<poQov xa


dytt^bv d^iovv, xttl 6%s8bv dvdfittxi (i6vov dLtttpsQov. xtt^dXov yuQ
xd (isxtt^v dQSxfig xttl xaxCag ddtd<poQa (lii sxsiv (ir}ds(iCav naQaXXtt-
yrjv, (irjdl xivd (i\v slvtti <pv6si, nQorjy^iivtt.,
xvvd 6h dnojtQorjy^iivtt,
dXXd naQtt xdg dLtttpdgovg x&v xttiQdv nsQi6xd6SLg (ir^xs xd Xsy6(isvtt u
nQO^X^^'' ^dvxag yCvse^ttL nQorjy^isva, (i^xs xd Xsy6(i,svtt dnonQofix^tti
'
xttx dvdyxrjv vnaQxsLV dnonQor)y(isva. idv yovv diri xovg (ikv vyiaC-
vovxttg inrjQSxSLV tc5 xvQdvvcj xal dta tovto dvttLQslo&tti, xovg dh
vo6ovvxttg dnoXvo(iivovg T^g vnr]Qs6Cttg 6vvttnoXvs6&ttL xal T^g dvai-
'

Qi6s(og^ sXoLX ttv (jlccXXov 6 6o(pbg xb vo6slv xuxd xovxov


xbv xaLQbv m
^ [oTt] t6 vyiMLvsLV. xttl xttvxri ovxs rj vysCa nQorjy(iivov i6xl ndv-
x(og ovzs tj v66og dnonQorjy(iivov. a6nsQ ovv iv xttlg 6vo(ittXoyQtt-
'

(pCttig
ttXXox dXXa nQoxdxxo(isv 6xoLxsla, nQbg xdg 8Ltt(p6Qovg nsQL6xtt-
6SLg dQXL^6(isvoL^ xal xb (ihv diXxa oxs xb xov ^Ccavog bvo(ia yQd(po(isv^
xb dh laxa oxs xb xov "Icavog, xb dh <a ot« t6 tov '^QCavog, ov xfi ss

tpvOSL ixiQcav nuQd xd sxsQa yQd(L(iaxa nQOXQLVo^iivcov , xav 8h xttL-

Qctyv TOVTO
noLsiv dvayxttt/6vxcav ovxa xdv xolg (JLSxa^i) dQSxr]g xal
.,

'

xtcxCag nQdy(itt6Lv ov (pv6LX^ xig yCvsxai, sxiQcov naQ sxsqu nQ6xQL6ig,


xaxd nsQC6xa6LV 6h (laXXov.
362 Cicero Acad.Pr.11130. Aristonem, qui cum Zenonis fuisset so

auditor, re prohavit ea, quae nihil esse honum nisi virtuiem,


ille verhis,

nec malum nisi quod virtuti esset contrarium; mediis ea momevUa,


in

quae Zeno voluit, nuUa esse censuit. huic summum honum est, in his
rebus neutram in partem moveri, quae ddia(poQCa ah ipso dicitur.

TuBC. disp. V 27. Aristo Chius — qui nisi quod turpe esset, S6

nihU malum diceret.

363 Cicero de finibua II 35. Nam Pyrrho, Aristo, EriUus iam


diu abiecti.

ibid. V 23. lam explosae eiedaeque sententia^ Pyrrhonis, Aristo-

8 unX&g ddidepoifov] cf. Zenonis tt. n. 191. 21 Sti seclusi.


84 ARiSTO cmus.

nis, Erilli, quod in hunc orhem, quem drcumscripsimus, itwidere non


possunt, adhibendae omnino non fuerunt
Cicero Tuscul. disput. V 85. Hae sunt sententiae, quae stahilifatis

aliquid habeant; nam Aristonis, Pyrrhonis, Erilli nonnullorumque


f, aliorum evanuerunt.
Cicero de quoniam Aristonis, Pyrrhonis, Erilli iam
officiis I 6.

pridem explosa sententia est; qui tamen haherent ius suum disputandi
de officio, si rerum aliquem dilectum rdiquissent, ut ad officii inven-
tionem aditus esset.

10 364 Cicero de fin. II 43. Quae (sdl. prima natu/rae) quod Ari-
stoni et Pyrrhoni otnnino visa sunt pro nihilo, ut inter optime valere
et gravissime aegrotare nihil prorsus dicerent interesse, recte iam pridem
contra eos desitum est disputari. Dum enim in una virtute sic omnia
esse voluerunt, ut eam rerum selectione exspoliarent nec ei quicquam aut
15 unde oreretur darent, aut uM niteretur, virtutem ipsam, quam amplexa-
hantur, sustulerunt.
Cf. m 11 et 12.
IV 47. ut Aristonis esset explosa sententia dicentis nihil differre
aliud ah alio, nec esse res ullas praeter virtutes et vitia, inter quas
20 quicquam omnino interesset.

V 23. ii — qui in rehus iis, in quihus nihil aut honestum aui

turpe sit, negant esse ullam causam, cur aliud alii anteponatur, nec
inter eas res quicquam omnino putant interesse.

365 Cicero de finibus III 15,50. Ddnceps explicatur differentia


23 rerum: quam si non ullam esse diceremus, confunderetur omnis vita, ut
ah Aristone, neque ullum sapientiae munus aut opus inveniretur, cum
inter res eas, quae ad vitam degendam pertinerent, nihil omnino inter-

esset neque ullum delectum adhiheri oporteret.


366 Cicero de finibus V 73. Multa dida sunt ah antiquis de
80 contemnendis ac despidendis rehus humanis; hoc unum Aristo tenuit:

praeter vitia atque virtutes negavit rem esse ullam aut fugiendam aut
expetendam.
367 Cicero de legibus I 38. sive etiam Aristonis diffidlem at-
que arduxim, sed iam tamen fractam et convictam sectam secuti sunt,
86 ut virtutihus exceptis atque vitiis cetera in summa aequalitate ponerent.
— 55. si, ut Chius Aristo dixit solum honum esse, qu^d honestum
esset, malumque, quod turpe, ceteras res omnis plane paris ac ne mini-
mum quidem, utrum adessent an ahessent, interesse etc.

10 quod Madvig, cuiu libri. 21 uihil quod non aut lihri, quod non del.

Lamhin.
PLACITA. 86

868 Cicero de finibuB IV 79. Bogea enim Aristonem, bonane ei

videantttr haec: vacuilas doloris, divitiae, valeiudo; neget. Qtiid? quae


contraria sunt his, malane? Nihilo magis. — Admirantes quaeramus
— quonam modo vitam agere possimus, si nihU interesse nostra pute-
mus, valecrtnus aegrine simus, vacemus an cruciemur ddore, frigus, i
famem propulsare possimus necne possimus. „Vives, inquit Aristo,
magnifice atque praedare, qitod erit cumque visum, ages, numquam an-
gere, numquam cupies, numquam timebis."
369 Cicero de finibus IV 43. Itaque mihi videntur omnes quidem
iUi errasse, qui finem bonorum esse dixerunt honeste vivere, sed alius lo

alio tnagis, Pyrrho scilicet maxime — deinde Aristo, qui nihU relin-

quere (scU. quod praeter virtutem appetendum esset) non est ausus, intro-
duxit autem, quibus commotus sapiens appeteret aliquid, quodcumque in
mentem incideret et quodcumque tamquam occurreret. Is hoc melior

quam Pyrrho, quod aliquod genus appetendi dedU, deterior quam ceteri, is

quod penitus a natura recessU.


370 Clemens Alex. Stromat. U 20 p. 195 Sylb., Vol. I p. 486
Pott. oO-fv, C3g eXeyev !dQl6xGiv^ nQog okov tb reTQaxoQSov, r}Sovriv
Xvjtrjv (fofiov i7Ci^v[LCav^ nokXiig 8el xfig atfxiffffojff ocal (idxrjS-
371 Plutarchus de exilio 5 p. 600e. olov iaxiv vvv
6oi naQ-
i^
«o

ov6a fiexdaxa^iq ix r^g vofii^ofievrjg naxQCSog. q)v6ei yaQ ovx ecxt

jcaxQCg, &0TceQ oid' olxog ovd' dyQog ov8h jaXiielov^


ag 'AqC^xchv
'

iXeyev, oi)dlaxQetov dXld yCyvexai, (i&XXov 6' dvo^id^exai xal xakel-


xai xovxav exa6xov del XQog xbv oCxovvxa xa\ xQd)(iBvov.
372 Seneca epist. 115, 8. Tunc intellegere nobis licebit,--quam con- k
temnenda miremur, simUlimi pueris, quibus omne ludicrum in pretio est;
parentibus quippe nec minus fratribus praeferunt parvo aere empta mo-
nUia. quid ergo inter nos et iUos interest, ut Ariston aU, nisi quod
nos circa tabulas ct statuas insanimus, carius inepti? illos reperti in
litore calculi leves et aliquid habentes varietatis delectant, nos ingentium «o

maculae columnarum etc.

373 Plutarchus de Stoic. repugn. 8 p. 1034d. XQv6iJt7Cog 'AqC-


6X(ovi (ihv iyxaXav oxi (iidg dQexfig 6xe6eig ekeye xdg dXXag eivai.

374 Galenus de Hipp. et Plat. decr. VII 2 (208. 591 M.). vo(i,C6ag

yovv 6 'AqC6x(ov (iCav elvai xfig if^^xVS Svva(iiv^ rj Xoyt^6(ie9^a, xal ss

ri)v dQexiiv xrjg il^vxfjg ed-exo (iCav, ini6xr](iriv dya^&v xal xaxav. oxicv

fihv ovv alQel6^aC xe derj xdyad-d xal tpevyetv xd xaxa, xrjv ixi6xij-

(irjv xi^vde xaXel 6c3<pQ06vvi]v' oxav dh nQoxxeiv (lev xdya&d, (irj XQax-

13 quodcunque in Manutius, quod cuique in libri. Cf. ineXfvetig illaa,


contra quas disputat Chrysippus Vol. n. 973 (p. U
86 ARISTO CfflUS.

TSLV dh ta xaxK^ (pq6v7j6lv' avSQStav Se orav ra iisv ^ag^^, ra dh

(pevyr}. oxav 8\ xh xaxa ai,iav iitd0xa) vs^r}, dixaio^vvrjv. ivl dl


kdycj yiv(o6xov6a (ilv tj fpv%ri %GiQig xov xqccxxsiv tayad^d xs xal xaxa
60(pia xs s6xL xal ijtLdti^firj, ^tQog dh tag XQa^SLs d(pLxvov^svr] tdg
6 xatd xbv ^LOV 6v6(iata tcXslco Xa(ifidvsi td TCQOSLQrj^isva, (pQ^vrjcCg ts
xttl 6G)(pQ06vvr] xal 8Lxaio0vvrj xal dvdQsia xalov(isvr]. toLavxrj (idv
tig 7} !4Qi6X(ovog d6i,a nsQl xav xf^g lifvirig dQSx&v.
376 Plutarchus de virtute morali 2 p. 440 f. iipt^Tcov d'6 XI og
xfj fjihv ov6i(f (liav xai avxbg dQSxijv snoCsL
xal vyiscav d)v6(La^s' xa
10 ds JiQog xi nag dLa(p6Q0vg xai xXsCovag, ag sl XLg id-sXoL xr}v bQa6iv

il(iSiv Isvx&v (ihv dvxLXa(i^avo(isvriv Xsvxod^sav xaXslv, (isXdv(ov 8h

(iskavd^sav ^ xl xolovxov sxsqov. xai yaQ ri dQSxi} uioLrjXsa (ihv ini-


6xojtov6a xai (iri jtoLrjxsa xsxXrjtaL (pQ6vrj6Lg.) ijtL^v^iCav dh xo6(iov6a
xai t6 (istQLOv xai tb svxaLQOv iv ridovalg 6QC^ov6a 6G)(pQ06vvr]^ xol-
15 VG)vr](ia6L dh xai 6v(jL^oXaioLg 6(iLXov6a tolg XQbg stSQOvg dixaL06vvrj'

xad^aTCSQ t6 (La%aiQLov sv (isv i6tLv, aXXots d' aXXo dLULQsl^ xai t6

nvQ ivsQysl TCSQL vXag 8La(p6Qovg (ilo, (pv6sL xqg)(isvov.


376 Clemens Al. Strom. I p. 376 Pott. El yovv 6xojtoL(isv^ (iCa
xatd dvva(iiv i6XLV r} dQsxr]' xavxrjv 8h 6v(i^s^r]xsv xovxoig (isv xolg
»0 iitQdy(ia6LV iyysvo(isvr]v Xsys6d^aL (pQ6vri6LV' iv xovxoLg 8h 6(0(pQ06v-
vrjV sv xovxoLg 8h dv8Qsiav t) 8LxaL06vvr]v. toutov (pa(ihv xbv
XQ6otov (iL&g xai T^g avxfig 8Qax(irlg xdt (ihv vavxXriQG) Sod^si^rjg Xsys-
6d^aL vavXov XGt 8h xsXcovrj xsXog' xai svoCxlov (ihv xa 6xa%-(Lov%(p'

(iL6d-bv 8h XG) 8L8a6xdXG)' xai ta 7tLnQd6xovtL dQQa^ava. 'Exd6trj 8h


25
— dQSxrj — 6vv(ovv(i(og xaXov(isvrj (i6vov xov xad" '

savxijv dnoxsXs6(ia-
x6g S6XLV aixCa' xaxd 6vy%Qri6LV 8h xovx(ov yCyvsxaL xb sv8aL(i6vog
t/i]V (li] yttQ 8i] sv8aL(iovG)(isv XQbg xd 6v6(iaxa, bxav xbv oQd-bv ^Cov
sv8aL(iovCav XsyG)(isv xai sv8aC(iova xbv xsxo6(Lr](isvov xi]v ipv%i]v

svaQSxcag.
30 377 Porphyrius de animae facultatibus apud Stobaeum ecl. I

p. 347,21 W. xdg xr]g ilfv%rig 8vvd(iSLg vTCoyQa^aL 7tQ6xsixaL' xai 7tQ6-


xsq6v ys snsi,sXd-G)v xf] 16xoql(x xf] xs naQd xolg naXaiolg xai xf] v6xs-

Qov TtaQa xolg 8L8a6xdXoLg, 'AqC6xg)v dvxLXr]nxLxi]v 8v-


ijtLXQLd-sC6f]

va(jLLV xfjg i>v%fig d-s(isvog xavxrjv ^LaLQsl slg 8vo, xb (isv xl (iSQog
85 (pd6x(ov (isxd XLVog x&v al6^r]tr]QiG)v cag td xoXXd XLVSld&aL^ b ai6d^-
Tixbv xaXsL, dQ%i]v xai nrjyijv vndQ%ov tav xatd (LSQog al^d-rj^sov,
t6 8s dsi xad-' savtb xai %oQig 6Qydvov, 6 ini (ihv tov dX6yov ovx

€l}vo(id6d-aL (r) ydQ bXog ovx slvttL iv avtolg r] tsXsog d^d^svhg xai

33 nihil mutandtim est. 37 &X6ycov Heeren, &XXa)v FP. 38 mvondo^cci


Heeren, avofiaatai, FP.
PLACITA. g7

Scfivdgbv &yav),iv dh tols Xoyixolgy iv olg tfi) (uiXusra <^> fuivotg


vovv XQoaayoQBve^d^ai.
fpalvixaiy
878 Cicero de nat deor. I 37. cuius (scil. Zenonis) discipuli
Aristonis non minus magno in errore sentenfiast, qui neque formam
dei posse censeat neque in deis sensum esse diccU
intellegi dubitetque »

omnino, deus anitnans necne sit.


379 Jamblichus de anima apud Stobaenm ecl. II 382, 18 W. xegl
tfjs xoivoavCag t^g XQog Tovg ^eovg tj&v iwx&v ydyove rig diapupits^i^-
iriytftff,
xSiv fihv Xeydvxcov ddvvaxov iilyw6^ai ^eovg xatg xaxe%ofiivai,g
x^ 6d)^XLy xav 6% diaxeivoyiivtav ^Cav elvai
ifvxatg iv xoiv^^v lo

xokixelav xav xa^aQ&v t{fvx&v JiQog xovg ^eovg xal el Zxi

lidXiOxa iv xolg OuiiaOi diaxQi^ovtfiV o'£ dh (idvoig daC(io6iv fj


xai ^potfiv vxoxi^iaOiv avr-^v elg xoiviiv 6wov6Cav' (oovy &XX01, (ilv
ol ^eXxCoveg^ XQiv6(ievoi xaxd nXdxcava xa^dQOei xal dvayayfj xal

xeXeiaOei t^g ^XVS^ aXXoi dl ol x^CQoveg, xolg ivavxCoig xovxav dia- is

6xeXX6(ievoL' xaxd dl xovg £x(olxovg x^ xoivavCa xal xa xaXtp


tp T^ff q)v6eag i^r}Qxr](iiva' xaxd dh xovg JleQiJcaxijXLXovg xfi xaxd
<pv6iv xe 6v(i(iexQCg: xal xf] v%\q xijv dvd^QajtCvtjv (pv6LV voeQo. ^afi
3iQOXL(ia(ievoL' xaxd dh "HqlXXov ijtLOrrl^Lrj' xaxd dh ^AQC6xava
ddLatpoQCa' xaxd de ^ri(i6xQLxov ev6xij(io6vvri' xaxd dh xovg aXXovgfo
(liQeL XLvl rov xaXov' r} xfj doxXrjOLa xad-"IeQavv(iov' r) aXXoLg xloI
'

XQ^TtoLg dLayayrlg xb alQsrbv exovxeg, dtp av ol xaxd (liQog <pvovxaL


^LOL dneLQOL neQl xrjv yiveOLV dLaLQov(ievoL etc.

380 Plutarchus vita Demosthenis 30 (de morte Demosthenis). t6


dl (pdQ(iaxov ^QCoxav (ilv ix xov xaXd(iov Xa^eiv (prjOLv avx6v, ag k
eLQrjxaL.
381 Plutarchus vita Demosthenis 10. !4QC6xav d' 6 Xlog xal

&eo(pQd6xov xLvd 86i,av loxoQrjxe xeQL Qr]x6Qav. xav


iQarrid-ivra yaQ,
67tol6g avr<p (paCveraL Qr]raQ 6 zdrj^ioo^ivrjg, elnelv „a|t05 t^j
rLg

^rdAfcag", bnoiog de ^rj(iddrjg' „v;r£(> Tt}v ;rdAtv". 'O d' avtbg (pLX66o- m
(pog FloXvevxxov ioxoQei xbv IkprjTrLov., eva rav r6re xoXLrevo(iivav
ji&r]vri6LV ., dTto(paCve6d-aL, (liyLOrov (uv elvaL QijroQa ^rj(io6d^ivrjVy
dvvareyrarov de eineiv OaxCava' xXeiorov yuQ iv ^Qaxvxdrri Xi^eL
vovv ixtpiQeLv.
382 Plutarchus oTfc (idXL6ra roig r}ye(i66L dei rbv q)LX66o(pov dLu- ss

Xiye6&aL 1 p. 776c. xal 'AQC6rav (ihv 6 Xiog ixl tm tcu^l dia-

1 7] add. Heeren. 2 vovv cpaivstai (hoc. ord.) libri, transpos. Heeren.


12 poBt SiarQi§ovaiv clausula in P. 13 airrjv FP, avrug Wachsm. post ||

evvovaiav clausula in F; novam binc eclogam constituit Wachsm. tav ego

supplevi. 15 ivavrlae FP, corr. Wachsm. 22 Ix^^^S ^^ sanum


(Wachsm.).
88 ARISTO CHIUS.

X6y€0&cci totg ^ovlofiEvocg vnb r&v 6o(pL(3tG>v xccx&g axovcov ^^SxpsXBv^


sItis, xal tcc&rjQCtt Xoyov 6vviivai javtjtLX&v JCQog a()£rrjV."
383 Stobaeus Florileg. 13,40 Vol. I p. 462 Hense (13, 22 Mein.).
^Ex tav 'AQC6tc3vog 'O^oi&iidrcov. "OfioLov arlJivd-Cov t6 dQifiv xal
6 X6yov na^QrjOCav iicx6i(faL.

384 Stobaeus Florileg. 13,57 Vol. I p. 465 Hense (13,39 Mein.).


'Ex tG)v !dQL6tG)vog 'O^oLcoiidtov. Oriaavtog tLvog ^^XCav fioL ixL-
6xG)JttsLg^' £(pr] 5,xai yccQ tolg dnXrjvLxolg td ^hv dQifida xal mxQa
dxpsXnia, td ds yXvxia /3Aa/3£()a."
10 385 Plutarcbus de recta ratione audiendi 8 p. 42 b. ovxs yaQ

^aXavsCov^ (prj6lv 6 ^QC6tGxv, ovts X6yov ^rj xa^aCQovtog '6(psX6g


h6tiV.
386 Stobaeus Florileg. 79,44 Mein. 'Ex tav ^QL6tG)vog'0^oLG)-
fidtav. 01 aQtL ix (pLXodocpLag.^ ndvtag sXsyxovtsg xal dno tcbv yo-
16 vicov dQXOfisvoL nd6%ov6Lv otvsq xal ol vscovrjtoL xvvsg, ot ov ^6vov
.)

toi)g aXXovg vXaxtov6LV., dXXd xal tovg svdov.


387 Stobaeus ecl. H p. 215,20 W. 'Ex t&v 'AQL6tG)vog 'OfioLo-
fidtcov. Tb xv^ivov, cpa6C, dsi 67CsCqslv ^Xa6(prj(iovvtag, ovtgj yaQ
xaXbv cpvsed^aL' xal tovg viovg XQrj TtaLdsvsiv im^xcoTCtovtag, ovtG)
20 ydQ ;|r()7j(ji/iot s6ovtaL.
388 Seneca epist. 36, 3. Ariston aiebat malle (sey adulescentem
tristem quam hilarem et amabilem turhae. vinum enim honum fieri,
quod recens durum et asperum visum est; non pati aetatem, quod in
dolio placuit.

25 389 Plutarchus tuenda sanitate praecepta 20 p. 133 c. dXsL-


de
yctG)v ds (pavdg xal TtaidotQL^av X6yovg, sxd6tots Xsy6vtG)v cog tb

xaQcc dslnvov cpiXoXoyslv trjv tQocprjv diacpd^sCQSi xal ^aQvvsi trjv


xscpaXrjv.) tots q)o(irjtiov., otav tbv 'Ivdbv dvulvsLV tj diaXiys^d-aL xsqI
tov KvQiSvovtog sv dsCjcvG) piiXXafisv.
— — dv d' rifidg fiij
aXXo ti

30 ^rjtsiv rj (piXo6o(pslv ?) dvayiyv(b6xsiv TCaQd dslnvov SG)6i tmv iv ta


'
xaXa xal d^cpsXCfiG) tb STcayooybv vcp rjdovrlg xal yXvxv ^OQiov ^x^v-
'

tG)v^ xsXsv6o}isv avtovg ^rj ivoxXslv., dXX d%i6vtag iv tG) ^v6t& tavta
xal tatg 7caXaC6tQaig dcaXiys^d-aL totg dd^Xrjtatg, ovg tG)v ^i^XCcov
i^sX6vxsg dsl SirnisQsvsiv iv 6x(x)ii^a6i xal ^cjfioXoxCatg id^C^ovtsg^ csg
35 6 xofii^bg 'AQC6tG)v sXsys,, totg iv yvfiva6i(p xCo6iv byiOLog XcxaQOvg

nsnoLrixa6i xai Xid-Cvovg.


390 Plutarchus Amatorius 21 p. 766 f. otwv '^^og dyvbv xal

5 Ti}v Tta^QrjGiccv concinnius Max. 31 p. 620 Combef. 14 ol uqxi iv. (piXo-


coqjiag i. e. adulescentes cum ex schola philosophi domum redieruut. 29 for-
tasse /ATjd*.
PLACITA. 89

xdiJniov iv &Qa xctl xdgiTi (ioQ(pi^g diatpavlg yivrjrai^ xa^axiQ 6q9iov


incddriiia deixvvoi nodbg exxpvtav, ijg *^QC6xav iktyiv.
891 Stobaeus ecl. II p. 24,8 W. *AQC6x(ovog. 14qC6x(ov tovg 16-
yovg x&v diakexxixdv ftxa^tv xolg x&v aQaxvCav v<pd6ii,u6t,v oi)dlv
kCav 6h xexvixotg (fiv6iy.
fihv %Qri6C(ioig., %

ecl. II p. 22,22 W. 'Ex x&v *AQC6x(ovog '0(ioi(o-


392 Stobaeus
(tdxav ot iv dtaXexxixf} fiadvvovxsg ioCxa6i xaQxCvovg fia6(Ofiivoig^
*
01 di dlCyov xQ6(piuov nsQl jcoXld 66xa d^xokovvxai.
393 Stobaeus ecl. II p. 23, 15 W. ^QC^xcovog. 'AqC6x(ov iUytv
*
ioixivai xriv diakexxix^v xa iv xalg bdolg xrjk&' XQbg ovdhv yuQ oi>d lo

ixelvov j;p^'(Jt/iov bvxa xaxafidXXeiv xovg ^adC^ovxag.


394 Stobaeus ecl. II 24,12 W. 'Ex xdv AQi^xovog 'Ofioiafid-
xtov. b iXXi^oQog bXo6xeQi6x£Qog (ihv Xrj^pd-elg xad^aCQii., slg dh xdvtf

6fiiXQd xQLtpd-dg nvCyei' ovxo xal i}


xaxd (piXo6o(pCav XenxoXoyCa.
395 Stobaeus Florileg. 20,69 (Vol I p, 554 Hense). AqC6x(o-u
vog' r^v xaxoXoyCav r) bQyrj (paCvsxai dnoysvva)6a' (o6xs i} (irfxrjQ ovx
d6xsCa.
396 Stobaeus ecl. II p. 218,7 W.
'Ex xCjv l4QC6x(ovog '0(ioi(o-

(idrov. Kv^SQvrlrrjg (ihv ovrs iv (isydXco nXoCco ovrs iv (iiXQa vav-


natfft, ol dh ansiQoi iv d(icpolv' ovrcog b (ihv nsnat6sv(iivog xal iv 20

nXovrcp xal iv nsvCcc ov raQdrrsrat^ b d' dnaCdsvrog iv d(i(potv.


397 Stobaeus Florileg. 94, 15 Mein. 'Ex rtbv 'AQC6r(ovog'0(Lot(o-
(idrcov. cog rbv avrbv olvov nCvovrsg ol (ihv naQOivov6tv, ol dh nQav-
vovrai, ovrco xal nXovrov
398 Plutarchus vita Catonis 18. nXovrov yuQ d(paCQS6tv oi noX- n
Xol vo(iC^ov6l riiv X(oXv6iv avrov rrig inidsC^scog., ini8sCxvv6^ai 6h
rolg nsQtrrotg, ov rotg dvayxaCoig. dri xal (idXi6rd (pa6i rbv (piX6-
6o(pov 'AQL^rcova d^avfid^stv^ ort rovg rd nsQLrrd xsxrr](iivovg (iSX-
Xov ^yovvruL (laxaQiovg ^ rovg rav dvayxaCcov xal ;u()T^tft|Lia3V ^vno-
so
Qovvrag.
399 Stobaeus Florileg. 119, 18Mein. 'Ex x&v 'AQC6xcovog'0(ioLco-
(idrav. noXXol 6o(pol yrjQaLol (pLXo^a)ov6L. xal ydQ ot dxffh y^^iavrsg
(PlXo^coov6lv, lv' ix^Qiipc}6L rd rixva, xal ovroL btlfh dQsrrjg in^fioXoi

ysv6(isvoL icpCsvruL avrijv ixd^Qiipai.


400 Stobaeus Florileg. 67, 16 (Mein.). *Ex rcbv 'AQC6rcovog' a
UnaQrLar&v v6(iog rdrrsL ^i^/ita? rijv (ihv nQ(orr}v dya(iCov^ ri)v dsv-

riQav bilfi,ya(iCov, rijv rQLrrjv xai (isyC6ri^v xaxoya(iCov.


401 Plutarchus de curiositate 4 p. 516 f. xaCroi xal x&v dvi^iojv

6 jjpTjert/iotg Usener, ;|r()T]fftfiovp


libri. || tsxvixols oiai scripsi, rixvtxovg libri.
Cf. vitam Aristonis La&rtianam n. 361. 16 mg %i(%vay Buecheler. 17 &oxita
Hbri.
90 APOLLOPHANES.

fidhdra Sv^xbquIvoijlsv^ 65 ^pttfrwv (prj^Cv, o0oi rccg JtSQi^oXag &vcc-

6riXkov6Lv rjfiav. 6 dh xolvjCQccy^cav ox) rcc iftaTta rav nskag ox)dh

rovg xir&vag^ &kXa rovg roC^ovg dxafi(pLSvvv0i^ rag d^vQag avaxsrdv-


vv6i etc.

6 402 Plutarchus TtoXirLxa JiaQayyiXiiara 10 p. 804 e. o^rs y&Q


3CVQ (prjdLV 6 '^QCtfrcov xaTCvbv noLSlv ovrs 86i,av cpd^dvov, rjv svd"vg
ixXd^iln} xal raxscDg, dXXd r&v xard (ilxqov av^avofisvav xal exoXaCcog
dXXov dXXax^Q^sv syCLXa(ipdvs6d-aL.
403 Plutarchus aqua an ignis utilior 12 p. 958 d. Tcal /tii^v dXC-
10 yov xq6vov pCov rotg dvd^QConoig dsdo(isvov 6 (isv l4QC0ro3v cprjGlv
xttl

OTt 6 vjcvog oiov rsXthvrjg ro r](iL6v dtpaLQsl rovrov' iyco d' etc.

la. ApoUophanes.
404 Diogenes Laert. VII 140. (pri^l d\ jcsqI rov xsvov Xq^^-
6L%7Cog (i\v sv rra tcsqX xsvov xai iv r^ XQG^rri r&v (pv6LXG)V rsxvStv
15 xal 'A^coXXocpdvrig iv rf} (pv6Lxf] (placitum vide Chrys. II n. 543).
405 TertuUianus de anima 14. Dividitur autem in partes (scH.
anima) nunc in duas a Platone etiam in octo penes Chrysippum,
etiam in novem penes Apolloplianem.
406 Diogenes Laert. VII 92. 6 (isv yaQ !4noXXo(pdvrig (iCav
20 XiysL (scil. aQsrrjv), rrjv cpQovrj^Lv.
407 Fragmenta Herculanensia ed. Scott p. 271 (Pap. 19
— 698
Scriptor incertus xsqI al6d-r]6sc3g col. 15)
— — ;u()dvotg, ri]V d' at-

^&ri^^LV rd xad^' sva x{ql)vsIv tJ (ivrj^irjg (isd-i^sLV.


| (6 d') l4:coXXo- \

tpdvrjg, vTcb rov TCLd^avov ditccrrjd^sCg,


\
ro (isv xal (ivr](ir]v av\ratg
|

2b JCSQLdjcrsLV xarrj^di^d^r], ro d' dvaXoyCag \ (isrixsLV JCQo6{s)di^a\rg,


OTcag xal rov (ir]xi\r' bvrog dxoda dLaC6\d-r]6LV avr(alg, &)6xsq Xva\
6a6G)(isv svdQysLav dXXag diov ijCL^dXXsLV ivaQysCag.
\ \

408 Athenaeus VII 281 d. xal 'JicoXXocpdvrjg 81 {yv6QL(iog


8' r]v xal ovrog rov 'AQC^rcivog) iv ra l4QC6ravL, xal avrbg ovrag
30 ijCLyQdtl^ag ro 6vyyQa(i(ia, i(i(pavC^SL rr]v rov
8L8a6xdXov g}LXr]8ovCav.

2 quae de curioso dicuntur, Plutarchi sunt, non Aristonis. 23 xal pro 7)

exspectaveris. 27 fortasse: ixpdXXnv.


H£RILLUti CAKTHAOIMIEN8I8. 91

2. Herillus Carthaginiensis.
409 Diogenes Laert. VII 165. "HQiXkog dl 6 Kuqxv^^^^^^S (*«-
cuntur placita). Itftt di tcc /3t/3Ata avrot) 6Xiy6anx<x /*^v,
dvvd^iicag
dl ^t6rtt xul niQisxovrcc ttVTt.^^ijaiig XQog Zijvavu.

Xiyittti dh OTfc nttidbg bvtog avtov ^Qua^-qdttv Ixavot, ovg ixo- »

TQifai fiovXdfiivog 6 Zilvav i)j/ayxatf£ Jvpatfdat "HqiXXov, ol dk dxi-


XQttXOVtO.
ta dh fiifiXCa i6tl tdds'

XiQl d6xil6i(og'
xiQl nad^&v it

niQl vaoXtlilfsmg'
voiio&strjg'
(ittuvtix6g'
dvtKfiQOV
diddaxuXog' it

ditt6xivd^oiV
svd-vvav
'EQ(irig-

M^diLtt'
'
didXoyoL' 90

d^i6iGiv Yi&ixav.
'

410 Ind. Stoic. Herc. col. XXXVI. C^QiXXo{g) d\ a{g) (pri{6iv


!4) xoXX{civ)Log, {ini6rj)
\ | ii6ta{t)o{g . . .

411 Diogenes Laert.VII 165. "HQiXXog di 6 KttQxrid6viog tiXog


ilxi tijv ixL6ti^(irjv^ oxiQ i6tl ^^v dii xdvttt dvatpiQovta XQog tb k
'

fut i3iL6tr](irig ^r}v xal (irj tf} dyvoia dLaPifiXr](jLivov. ilvai dl ti^v

ixL6ti}(irjv i%LV iv (pavttt6La)v XQo6di^iL dwx6xtGJtov vnb X6yov.


xoth di iXiyi (Lrjdhv slvttL tiXog^ dXXd xatd tdg nsQL6td6iLg xal td
jCQdy(Latu dXXdtti6^aL ttvt6, cjg xal tbv avtbv jjaAxov r} l^Xi^dvdQov
yLv6(iivov dvdQLdvta rj UcaxQdtovg. dLtttpiQiLV dh tiXog xal vxotiXCda' so

t7}g (ihv yttQ xal tovg (li} 6oq>ovg tfTojra^fO^at, tov dh (i6vov tbv
ttt 8h ^itai,v dQitY}g xal xaxlag
6o(p6v. dSLdtpOQu ilvuL.
412 Cicero de finibus IV 40. Introdim enim virtus nuUo modo
potest, nisi omnia, quae leget quaeque rei(net, unam referenfur ad sum-
mam. Nam si omnino <ea> nos neglegemus, in Aristonea vitia inc»- s»
demus et peccata ohliviscemurque, qwie virtuti ipsi privLcipia dederimus;

2 xaX%riS6viOi PL. 8 «4*0« xa §i.piia (hoc ord.) PL. 19 iildtu B.


27 nQOe ds^tav vTt&Tttmtov BL. Xoyav B'PL. 80 %al pro ^ B, ^ in liiur^
||

P'. 36 ea add. baiter.


92 HERILLUS CARTHAGINIEN8IS.

sin eanon neglegemus neque tamen ad finem summi boni referenius,


non multum ah Erilli levitate aherraJnmus. Duarum enim vitarum
ndbis erunt instituta capienda. Facit enim ille duo seiuncta ultima
honorwn, quae ut essent vera, coniungi dehuerunt; nunc ita separantur,
6 ut diiuncta sint, quo nihil potest esse perversius.
4:13 Cicero Acad. Pr. U 129. Omitto illa, qum rdida iam viden-

tur, Erillum, qui in cognitione et scientia summum honum ponit; qui


cum Zenonis auditor esset, vides quantum ab eo dissenserit et quam
non multum a Platone.
10 414 Cicero de fin. II 43. Erillus autem ad sdentiam omnia
revocans unum quoddam honum vidit, sed nec (yptimum, nec quo vita

guhernari possit. Itaque hic ipse iam pridem est reiectus; post enim
Chrysippum non sane est disputatum.
Cicero de oratore III 62. fuerunt etiam alia genera philosophorum,
15 qui se omnes fere Socraticos esse dicebant, Eretricorum, Erilliorum,
Megaricorum, Pyrrhoneorum. sed ea horum vi et disputationihus sunt
iam diu fracta et exstinda.
415 Cicero de finibus III 9,31. Sed sunt tamen perabsurdi d ii
qui cum scientia vivere ultimum honorum, et qui nullam rerum diffe-
20 rentiam esse dixerunt atque ita sapientem beatum fore, nihil aliud dlii

ullomomento anteponentem (Herillus et Aristo).


416 Cicero de finibus IV 36. aut ipsius animi, ut fecit Erillus,
cognitionem amplexarentur, adionem rdinquerent.
417 Cicero de finibus V
23. et Erillus, si ita sensit, nihil esse
25 honum prader scientiam, omnem consilii capiendi causam inventionem-
que officii sustulit.
ibid. V 73. hoc uno captus Erillus sdentiam summum honum
esse defendit nec rem ullam aliam per se expetendam.
418 Cicero de officiis I 6. quoniam Aristonis, Pyrrhonis, Erilli
30 iam pridem explosa sententia est; qui tamen haherent ius suum dispu-
tandi de officio, si rerum aliquem diledum reliquissent ,
ut ad officii
inventionem aditus esset.

419 Clemens Alex. Stromat. II p. 179 Sylb., Vol. I p. 497 Pott.

^ xa 'HqCXXov £ls ^e6ov naQdyoiiLi', xo xax' in:i6x7]^rjv ^fjv xsXog


35 eivai XL^r]0iv "HQilXog-
420 Jamblichus de anima apud Stobaeum ecl. II 382,18 W. (xav
dai^ovav) aXkoi ^lv ol ^skxiovsg, XQivo^evoi xaxa HXdxcova xaQ-dQOei
y.ai dvayayfi xal xsXsiaxSsi XTJg V^X''??? dXXoi 8b ot
%ElQoveg., xolg ivav-
xiOig xovxcov dia6xeXX6^evoi' xaxd de xovg ^Jxcolxovg xfi
xoivavCcc

37 Cf. Aristo n. 379.


DI0NYSIU8 HERACLBOTA. 08

xal rdi xaX^ x^ tfls q>v6sa)g iiriQxrjfidv^'


— — xccxa dh "HqiXXov

421 LactaniiuB instit. diy. III 7. Herilli aummum bonum est


scientia, Zenonis cum natura congruerUer vivere, quorundam Stoico-
rum viriutem sequi. i

3. Dionysias Heracleota
qui Yocatur 6 Mera^ifiBvoq,
422 Diogenes Laert. VII 166. Jiovv6iog
MtraQ-diievog di 6

xiXog elxs xi^v iidovriv dia n£Qi6xa6iv 6q)d-aXfiCag' aXyil6ag yitQ im-
ndvcag axvtjOtv tinelv xbv novov adid(poQov. ^v dh nalg (itv @to- lo

qxKVXOv, ndXtag 61 'HQaxXtiag. ^xov6t di^ xa^d (pyj6i ^ioxXijg, nQU)-


xov filv 'HQaxXtidov xov noXixov^ entixa ^AXt^ivov xal Mtvtdi^ftov,
'
xtXtvxatov 6h Zrjvoivog. xal xax aQxdg filv q^iXoyQdfifiaxog S>v nav-
xodanotg intxtiQti noLijfiaOiv, intixa Sh xal "AQaxov dntSixtxo^ ^rjXav
avxov. dno6xdg dh xov Zrjvovog nQog xovg KvQrjvalxovg dntXQdnrj »
xal tig xt xd xayiaixvntla ti6rjti, xal xdXXa dnaQaxaXvnxmg ijdvnd^ti.

fiiovg dh nQbg xd dydo^^xovxa d6ixia xaxi6xQtpt. Bi^Xia 6h avxov


<piQ£xai xd6t'
ntQl dna^tiag /3' (n. 434)"
«o
ntQl d^xrl^tag /3'*

ntQl ri^ovfjg 6''

ntQi nXovxov xal ^«(^t^^os x«i xt^ioQiag'

ntQl dvd-Qanaiv xQV^^fog'


nsQl tvxvxiag'
S5
ntQl dQxaiav ^a^iXiav
ntQl xav inaivov(iivG)V'
ntQl fiaQ^aQix&v id^av.
423 Diogenes Laert. VII 23 (de Zenone). z/iowoiov 6h xov Mtxa-
d^tfiivov tlndvxog avrco, dta xi avxbv (idvov ov xaxoQd^ot, e<prj „ov

ydQ 601 ni6xtva.''^ <J0

424 Vita Arati: r^v 6h inl nxoXt(iaCov xov OiXa6iX<pov xal

i6x6Xa6t ^iovv6i(p xa 'HQaxXtdjxjj etc.

425 Diogenes V
exi xal diovvOiog 6 Mtxa&ifitvog
Laert. 92.

{r\ Univd^ttQog, ag
ivioC) yQd^ag xbv HaQ^evonatov hniyQa^e Eo<po-
xXiovg. 6 6h (scil. Heraclides Ponticus) nL6xev6ag etg xl x&v I6iav 35

22 Duo libri videntur xtQl nXovxov et nsQi ^difitog *al tifjuoQlag. 32 Cl.
D. 422, 14 xal "iifatov dntSixtxo ir^Xutv uvxov.
94 DIONYSIUS HERACLEOTA.

^vyyQa^^dtav ixQr]to (iccQTVQtoig Sg Zog^oxleovg. ai6d-6(i8vog d*6


/liovv6iog i^n^vvoev ccvta tb yeyovdg' tov d' aQvov^iEvov ral djti-
Ctovmog iTtstStsLXev idslv tifv TtaQa6tiii8a' xal sixs Tldyxalov. ov-
* '

tog d tjv iQ(6(ievog ^lowgCov. hg 8 stv dnidtcbv eksys xatd ti^v


6 tv%riv kv8i%sCd^aL ovtcag ixsiv, ndkLv dvtsxs6tSLlsv 6 ^LOvvCLog 5rt
„xai tavta sitQiJGsig'
A. riQcav TtCd-rjxog ovx dXiGxstaL %dyr\.
B. 'AkiexstaL (liv' (istd XQ^vov d' dXioxstaL.'''
Kal XQog tovTOLg ^^HQaxksCdrjg yQd(iyuita ovx iniatataL.^'' 6 8 'Tj6xvvd'r].
10 426 Ind. Stoic. Herc. col. XXIX. {A)Lo(v)y6{Log) \ toCv{vv 6
Mstad-ifisvog . . .

'
col. XXX. sig) (liaov usydXri t^ | (fcovfj, xal (idhad^ ots \
6l(o-

navtag Idot tovg \


dXlovg xal SLoxvovv\tag. Tbv avtbv ds tQ6\nov
(i^ navo(iivcav xal taQax^ivov etc.
\

16 Videtur depingi Dionysius acerrimis dolorilMS crudatus et fortasse

db amicns, ut se interficiant magna voce postulans vel alias voces cum


,

philosophia Zenonis pugnantes edens. Cf. etiam Persaei dictum de Dio-

nysio n. 446.
427 Ind. Stoic. Herc. col. XXXII. (tbv) n6vov (psvxtb(v \ etv)aLy
>o f^v d' 6xo)nbv xai tiXog. 'Eyi\(v)sto 8'ovv xal nolv\{y)Qd-
'fjdov^iv I

(pog, nQoayaycav 6xe8bv sig tdg hxtca ((iv)QLd{8a)g.


\
'E86xsl te \ \

' '

(noX)XoLg ovr d6toxog {ovt d8vv)atog sivaL {xatd t)rjv X(e'§)tv


\ \

xal I
toLg 6VVL . . etc.

428 Athenaeus X 437 e. 'Avtiyovog 8' 6 KaQv6tLog iv tm nsQl


85 tov ALOvv6iov ^iov tov 'HQaxXsGitov tov inLxXrjd^ivtog Metad-s(iivov
(pri6l (p. 126 Wil.) tbv Alovv6lov tolg oixitaLg 6vvsoQtd^ovta iv t^
tav Xoav eoQtfj xal (irj 8vvd(isvov 8Ld yrjQag ;u(>^<y^at rj naQStkrj-
(pe6av staCQC(, vno6tQi-^avta sinslv n^bg tovg 6vv8eLnvovvtag {(p 152)
ov 8vva(iaL tavv6aL, Xafiita 8e xal dXXbg.
30 429 Ind. Stoic. Herc. col. XXXEI. {tovg) (pCXo{v)g d6n{a)6d(is\-
vog xa^l) xa^d^slg) iavtbv sig trjv (idx{t)Qav its\Xsvtrj6sv. \

Mors narratur Bionysii Metathemeni.


430 Athenaeus VII 281 d. nsQl 8\ Alovv6Cov tov 'HQaxXsatov
tC 8sL xal XiysLv; bg dvtLXQvg dno8vg tbv r^g dQStfjg ;utT«va dv^Lvd
35 (utrj(icpLd6atoxal Mstad-i(ievog xaXov(ievog sxaLQS, xaitoL yrjQaLbg
dxo6tdg tcav tfig Utodg Xbyov xal inl tbv 'EnixovQOv (letanrj^rj^ag'
nsQl ov ovx dxaQitcjg 6 TC^iav s(pr]' (fr. 59 W.)
' '

rivCx ixQfjv 8vvsLV, vvv aQxstaL ri8vvs6^aL


coQrj iQ&v, aQrj 8\ ya(iSLV, &Qrj 8h nsnav6d^aL.
9 ovS' '^axvv&r} vulgo. 20 Intelligitur sine dubio Dionysiua Heracleota.
39 Tfccvea&ai AC.
DIOKY8IU8 HERACLEOTA. 95

Lucianus Bis aocus. 20. 21 iiixQi ^ikp t9lg v66ov ffAvttcv (&^f Aij-
:

0ctv rt ttvxhv xovg x£qI xfig xaQtiQiug Xdyovg, ixel dh fjX}nj6B xul

iv66ri6B xttl 6 7c6vog uXri&ietBQOv avtov xadtx^ro, Idiov tb 6S>fuc tb


iccvtov SivtKpiXo6o^ovv tfj £toa tucl t&vttvtCtt doyfiaxC^ov, aiVr^ fi&X-
Xov rj tovxoig kxC6xBv6B etc. %
431 Cicero de finibus V 94. Nc^ Heradeotes iUe DionytmB
flagitiose descivisse videiur a Stoicis propter oculorum dolorem. Quasi
vero hoc didicisset a Zenone, non dolere, cum doleret! lUud audierat
nec tamen didicerat, maium iUud non esse, quia turpe non esset, et esae

ferendum viro. i«

432 Cicero Tuscul. disput. II 60. — homo sane levis, Heradeotes


Dionysius, cum a Zenone fortis esse didicisset, a dolore dedodus est.

Nam cum
ex renihus laboraret, ipso in eiulaiu damitabat falsa esse
illa, quae antea de dolore ipse sensisset. Quem cum Cleanthes condisci-
pulus rogaret, quctenam ratio eum de sentcntia deduxissd, respondit: u
„Quia si, cum tantum operae philosophiae dedissem, dolorem tamen ferre
non possem, satis essd argumenti malum esse dolorem. Plurimos autem
annos in phUosophia consumpsi nec ferre possum; malum ed igitur
dolor."
433 Cicero Acad. Pr. II 71. Bionysius iUe Heradeotes utrum m
comprehendissd quod multos annos tenuissd Zenoniqu^ magistro
credidissd, honestum quod essd, id honum solum esse, an quod postea
defensitavissd, honesti inane nomen esse, voluptatem esse summum bonum.
434
Cicero Tuscul. disp. III 18. Itaque non inscite Heracleoies
Dionysius ad ea disputat, qum apud Homerum AchUles queritur hoc, n
ut opinor modo (
J 646)
Corque meum penitus tu/rgescit tristihis iris,
Cum decore atque omni me orba4ium laude recordor.
19. Num m^nus adfecta rede est, cum in tumore est, aut num cUiud
quodpiam membrum tumidum ac turgidum non vitiose se habd? Sic so

igitur infkttus d tumens animus in vitio ed. Sapientis autem animus


semper vacat vUio, numquam turgescit, numquam tumd; at ircUus ani-
mus eius modi
est; numquam igitur sapiens irasdtur. Nam si irasd-
tur, diam concupiscit; proprium est enim irati cupere, a quo
laesus videatur, ei quam maxumum dolorem inurere; qui autem »
id concupierit, eum necesse est, si id consecutus sit, magno opere laetari,
ex quo fit, tU cUieno mcUo gaudeat; quod quoniam non cadU in sapi-

30 aliud quodpiam Tumebus, aliquod quippiam libri. 35 Ira: cf. Vol. III
n.897 (p. 96, 37) 6^/1] iaztv ini&vfiia zinaffiag toi> ^dtxTjx^vai donovvros.
37 Vol. UI n. 401 (p. 98, 3) imxai^sxaKiu ih ijdovij iifi xotg x&v niXas irvx^
(UCCIV.
Stoicorum veterum fragm. I. 10
96 PERSAEUS C1TIEU8.

entem, ne ut i/rascatur quidem cadit. Sin antem caderet in sapientem


aegritudo, caderet etiam iracundia, vacat, aegritudine etiam
qua quoniam
vacdbit. 20. Etenim
sapiens in aegritudinem incidere posset, posset
si

etiam in misericordiam, posset in invidentiam. 21. qui dolet re- Nam


5 hus alicuius adversis, idem alicuius etiam secundis dolet, ut Theo-

phrastus interitum deplorans Callisthenis, sodalis sui, rebus Alexandri

prosperis angitur, itaque dicit Callisthenem incidisse in hominem summa


potentia summaquC fortuna, sed ignarum, quem ad modum rebus secun-
dis uti conveniret.Atqui quem ad modum misericordia aegritudo
10 est ex alterius rehus adversis, sic invidentia aegritudo est ex
alterius rehus secundis. In quem igitur cadit misereri, in eundem
etiam invidere; non cadit autem invidere in sapientem; ergo ne mise-
reri quidem. Quodsi aegre ferre sapiens soleret, misereri etiam soleret.
Ahest ergo a sapiente aegritudo.
e libris nEQi uTcad^Etag sumptum
15 (Hoc fragmentum videtur)

4. Persaeus Citieus.
435 Diogenes Laert. VII 36. Mccd-rjrai dh Zrjvavog noXXol [idvj

evdo^oi 6 6 n£Q0aiog zJrj^rjTQCov KiriEvg^ bv ol ^hv yvaQi^ov «0-


Tov, ol de olxsrrjv ava t&v eig ^i^XioyQatpLav jtsfino^Evav avra naQ^
20 'Avnyovov, ox) xal rQO(psvg rjv rov naidbg ^^Xxvovscag.
diccTCsiQav dr] Tcors ^ovXrj&slg Xa^slv
avrov 6 ^AvrCyovog ijtOirjGEv
avrc5 nXadrag dyysXd^rjvai, ag stri
rct.
xoQiU avrov TCQog rav noXs-
^Cav dcpriQrjnsva. xal axvd^QCOTtaGavrog „'0(>ag, Etprj, ort ovk E6riv 6
TcXovrog ddidtpoQov.''''
86 ^i^XCa d' avrov (pEQsrai rdds'
nsQi ^adiXsCag'
noXirsCa Aaxcovixr] n. 454. 455.

nsQi yd(iov
nsQl das^sCag'
30 ®vs6rrjg'
nsQl iQthrcov
nQOtQsnrixoC'

10 misericordia cf. Vol. III n. 414 (p. 100,43) ohrog dh Xvnr] in' dXXoTQioig
:

xa/tots n. 416 (p. 101,21) Ueog Sh Xvitr] in aXXoxQloig v.aiiolg. 11 invidentia:


cf. Yol. III n. 412 (p. 99,38) n. 413 (p. 100,3) n. 414 (p. 100,16) n. 416 (p. 101,21)

(f)&6vog 8h Xvrni in' ccXXotQioig &'yad'otg.


22 &yy£Xrjvai BPF.
PEH8AEU8. 97

dlttTQlfi&V'

XQet.c!)v
d''
'

anofivri^oviviiccttt

XQOS Tovg Ilkttxtovog v6^ovq 5'.


436 SuidaH b. v. TleQSatog^' Kixuvgj <piX66oipos I/tatxds' ine- 1

xXi^dij dl xal ^aQd^eog. 'fjv


dh tnl x€iv xqovov ^Avxiydvov xov Fo-
vaxa vtov ^Jrjfir/XQCov, (jLa^rjti)s
xat d^Qenzbg Zi^vuvos tov (piXo66g>ov.

*l6xoQCav.
437 Ind. Stoic. Herc. col. XII 3. /iaA(t)tfta yi,\v ovv t&v luc^- \

t&iv) vnb xov Zij(v)ojvo5 iQ\yaxa{t)o 6 neQ6{al)oSt dXku {d)ii


\
\
lo
' '

x{al) 6vvefiiov' xal {xid)Qanxat, d v« auTov, (65 Xiyex)ai nQos |

ivCcov I {dovXos S)v) olxoytvrjs \ ^Loyivrjs


438 Gelliu8 Noct. Att. II 18, 8. sed et Theophrasti Peripatetici
servus Pompylus et Zenonis Stoici servus, qui Persaeus vocatus est

phHosophi non incelebres vixerunt. is


'
439 Diogenes Laert. VII aneSixexo 6.
(scil. Zi^vava) 8 avxhv
tuu *AvxCyovos xal el noxe Ad-i^va^e ^xot, ^xovev avxov nokkd xe
naQexdXet dtpixio^ai as avT6v. 6 dh xovxo fihv naQTjxtiOaxo, II eQ-
6aiov 81 eva xiav yvcaQC^av dni^xeUeVy bs ^v ^i^firjxQLov ^ev vldg,

Kixievs 8e xo yivog^ xal i^ixfia^e xaxd xi}v xQLaxo6tr}v xal exato6Ti]v m


*OAvfi;nada, fjd?y ytQOVTOS ovxos Zijvavos.
— 9. dnioxeiXe 8h IleQ-
6alov xal 0iXavL8rjv xbv Grjfiatov, av dfitpoxiQOv 'EnCxovQOs {ivrj-
Hovevet wg ovvovxgjv Avxiy6vci iv xfi nQOs ^ql6t6^ovXov xbv d8eX-
<pbv iniOxoXij.

6vv xe IleQ^aCq) x^v avxr^v oCxCav &xeL' xal
13.

avxov avXiiXQC8Lov el6ayay6vxos n^bs avx6vy 6nd6as nQOS xbv IleQ- n


6aL0v avxb dnijyayev.
Aelian. Var. Hist. IH 17. iya 8h noXLxeCav (paCrjv dv xal xb
IleQOaCov^ el ye ^AvxCyovov inaC8ev6e.
440 Vita Arati: 6xoXd6as 8h 6 "Aquxos IleQOaCci xa cpLXo66<pc)
'

^&r}VYj6L xal 6VV6X&03V avxG) els Maxe8ovCav ^eTane[i<pd^ivxL vn Avxl- so

y6vov xai naQeXd^av els xbv 'Avxiy6vov xai OCXas ydfiov etc.
441 Ind. Stoic. Herc. col. XIH. aL)xLo{v iy)ivexo xovxov \
xal
xb xoJ^t^^^^vat Zr]\vG)vos ovxog exL
noX\Xo{v 6)vv i^A)vTLy6vG) xal \

{a)fianeQ{L)nXavaa&aL, xb{v) avXLx6v, ov xbv (pLX6{6)o cpov yQijfiivov


\ |

(iCov {i)^ ov xal {xav dv)d^Qa\nav av{xav


I
xai x&v) n6Xeav .. \
3&

Ad Persaeum haec spectant.


col. XIV. 'Av^xCyovov dno8{rj)firl\{6)avxos avxov | xaC{ne)Q
Ovyyvaiirjv etc.
*AQL6x{o)(pav\xa naQaLxovfiivov \

8 letoQlav PariB. A, igxo(fia edit. pr. 12 ri9^(faitrai et quae seciintur


Buppl. Buecheler. 33 uxdpccto iivra y' ?r>j :ioXiu.

10»
,98 ZENONIS DISCIPULl.

Haec qnoque ad Persaeum aliqm modo referri certum est, sed sen-
tentia non intelligitur.
442 Pausanias II 8,4 (de Arato Sicyonio). K6Qt,vd-ov dh exov-
rog 'Avtiyovov xal g)Q0VQag Muxsdovav ivov6rjs^ tovg Maxedovag %&
&
alcpvtdCfp trig iTCLd^saeag xateTtXrj^s, xal aXXovg ts XQatr^^ag ^d%ri
dietp^sLQS neQ6atov
xtti stcX tfj
cpQOVQa tstay^evov, bg naQa Zilvova
thv Mva6eov xata fid&ri0Lv 60(pCag i(poCtrj6ev.
Idem VII 8, 3. '^Qcctog xal 2Jixvg)vlol (pQovQav ix tov ^Axqoxo-
qCv^ov ilriXa6av xal dnexteLvav IleQ^alov vnh ^Avtiyovov tai^evta
10 inl tfj g)Q0VQa.
443 Plutarchus
vita Arati 18. 'JXXd yaQ 'AvtCyovog fiiv xtrj-

6d[iEvog tbv 'AxQoxdQLvd^ov i(pvXatte fietd tStv aXXav, oig i7cC6teve
^dXL6t(tf xal neQ6aL0v inL6trl6ag ocQxovta tbv (pLX66o(pov.
23. t&v 8e 'AvtLy6vov 6tQatrjya)v 'AQ^eXaov fisv d<pfixev
— —
li nsQ6aLog de r^g dxQag dXL6xofJLevrjg sig KsyxQsdg dLe^ene6ev. v6te-

Qov df XsystttL 6xoXdt,(av nQog tbv slnovta fi6vov aurw doxslv 6tQa-
trjybv elvttL tbv 6o(p6v „aAXa vrj d^eovg, cpdvaL, tovto fidXL^ta xdfioC
note t&v Zr^vcovog ^Qe6xe Soyfidtav' vvv dh (ista^dXXo(iaL vov^etrj-
d^elg vnb tov 2^lxv(ovCov veavC^xov.^''
to xravTra fiev neQl neQ6aCov nXsCoveg L6toQov6LV.
'

444 Polyaenus VI 5.
"AQatog ixQdtrj6ev AxqoxoqCv^^ov (pQovQav
^XOvtog, i)v iyxate6trj6ev 'AvtCyovog (pvXaxa td^ag in avtov HeQ-
6aLov tbv (piX66o(pov xal 'AQxiXaov tbv 6tQatr]y6v. IleQ^atog
8e 6 (pLX66o(pog tfjg axQag dXL6xo(iivrig eCg KeyxQsdg dLUCpvycav ixet^ev
S5 nQog 'AvtCyovov Grxexo.
446 Ind. Stoic. Herc. col. XV. tav{t)a{L)g d\i,v\{y6^)evog tovg
&Qaxag \ {ii,i^)aXev. IIXeL^vcav \
d' ineL6eX%^6vtcov xal navtax6%ev \

avxGi neQL6{x)dvt(ov n{o)XXd XQavfiata Xa^hv


I qi^ e\
iavxbv . . . .
\
. .

xal {xbv) ^Cov iis{X)eLnsv. {eXe)\lav


I
di x{i)v{eg 6t)L t(^s x^)\q^^
30 inl nX{oCov n{Q)bg iv |
. . .

narratur Persaeum in expugnatione Acrocorinthi ocddisse.

446 Ind. Stoic. Herc. col. XXXI. vno)(iivc}v dxoTievv xal \ fieta-
xCd-e^d^ttL. z/to xaC noxe IleQ^aCov nQ6g xL\vag ein^vxog, djg inv\-
\

d-ex' inl xi^v ii8oviiv avtbv (scil. Dionysium) /t«ra/3£(/3Aijx6) vat,


\ |

•6 dtOTt ri^ov{Xexo dxov6a{L) nQ6xe{Qov v)\nb


\ tr}g dxQ6t{rjtog) \ avt6v,
xax{d xb Xey6)\(ievo{v., xav ddvvciv dno^avelv etc.

13 cf. Dio Chrysost. LXXIII § 2 (V. II 189, 20) IleQaccios Sh tcccqcc 'Avxiyovov
tbv 'Atcqohoqlv&ov (scil. nocQiXapsv). 28 Sii^ 9^(1)«*' Comp. StsxQvaccro Bueche- 1

ler. 30 Fortasse: inl nXoiov ixTtsaav jtQbg 'Avziyovov ^i^e»'. cf. u. 444.
35 icyiovaoci scripsi, ccTiovaas legit Comparetti.
PER8AEU8. 99

447 Epiphanius adv. haerea. III 38 (DG p. 592,34). ntgautog


ta avta Z^vavt, idoyfidttae.
448 Philodemus de pietaie 9 (DG p. 544b 28). niQ6a{log dl)
d^k6g i<Sxi.v {(k<pavi)l(o{y) t6 (d)atf*dvto(v) ^ fnydi(v vjr)i(» av-
xov yiVGXtxoyVy Btav iv rc3 IIeqI ^s&v fti^ {iaiC)^ava Xiy^ tpaCvec^ai t

xit.
ntffl (roO) ta tffifpovta xal C3<pekovv{t)a &eovg vevofiC6{^a)i. xul

xetei(iil6^{at) nQSn{o)v vnb {JlQo^dixov yeyQa(i(iiva, /*(<)»« di tavxa

xov{g e-OQ^dvxag ^ XQotpag r\ {6)xixag ^ xag dlXag xixvag {iag Ayf^-

(irixQa {x)al ^i{6w6ov)xal tov(s etc.


Cicero de nat. deor. I 38. At Persaeus, eiusdem Zenonis audi- lo

tor, eos (^dicity esse hahHosdeos, a quibus magna uHlitas ad vitae cuL-
tum esset inventa, ipsasque res utiles et sakUares deorum esse vocdbulis

nuncupaias, ui ne hoc guidem diceret, iUa inventa esse deorum, sed ipsa
divina. quo quid ahsurdius quam aut res sordidas atqtte deformis deo-
rum honore adficere aut homines iam morte ddetos reponere in deos, n
quorum omnis cultus esset fuiurus in luctu.

Cf. Minuc. Fel. 21,3.

449 Themistius or. 32 p. 358 Hard. yiXaxa


— cxpXi note //vrt-

ydvco neQ6atog 6 Kitievg. ^Avttydva) yccQ ta ^aOiXel 6vvdi,\itato


IleQOalog 6 tov Z^vavog italQOs. dxovav dh avtov OvvexoiS ^ioy- lo

xovfiivov te xtd ^QvXXovvtog d^afid td xo^^d di) tavta tfig IloixiXrjg


V€aviev(iata, oti 6oq)bg vnb tfig tvxfjg drixxrix6g i6xi xal
6

idovXoaxog xal dxiQaiog xal daad"tig^ x&6av ixexstQrj^ev eQytp


iXiy^ai t^v tovtov dXa^oveiav. «oieltai dij tivag ^xeiv i(in6Q0vg
dab KvxQov te xal OoivLxrjg, ct
XQ^ Xiyeiv inl tov IleQ^aCov xqo- n
exdLdd^ag. xaneitadvrjQata nvv^av6(i€vog JCQ&tov (ilv steQl tav
vecbv xttl tov vavttxov xal t&v iv KvXQca 6tQati(otd)v xal o6a d?)

fia6LXixd iQa)trl(iata., exeita dtQi(ia dij xatioDV tat X6yto xal oxag ex^L
xai ta neQ6aL(xi td oCxol td iv KLtLCJ. a>s 61 xov IleQ^aCov dxov-

6avxeg ot e^noQoi ovxol 6xvd-QcaTcd6avxeg ev&vg xatifiaXov tdg xetpa- so

Xdg xal dfiXoL ^6av ov XQV^^^ dxoxQLVov(ievoL,, dni(^QeL te ij &Qa6v-


trig axa6a xov avdpdg, xal ineLdii iyxeL(iivov te xal ixXLxaQovvtog

dnexQCvavxo (i6XLg oi i(inoQOL dfi&ev i^riv8Qajio8C69aL (liv oi tr^v

yvvalxa elg "Agyog fiaSC^ovOav 6vv talg


aijQULg df^ tLvav Xri6t&v vnb
AlyvxtCav, dne^tpdx^cct d^ tbv dyajctjtbv veavCexov^ xal td XQW^''"^ »
dl e^QeLV xal td dvdQajcoda' tovvtev^ev d\ (pQovdog (ikv t& IleQ^aCcp
b Zi^vfijv, cpQOvdog 61 6 KXedvdi^ig' i^Xey^e 61 i^ (pv6Lg td XoyaQLtty

11 dicit om. ABHV. De Prodico cf. Diels Fragm. der Voraokr. p. 640.
Persaei ns(fl &e&v liber deest in librorom indice Lafirtiano n. 485. 34 for-
tasse tig icyQOvi. || av^aitf corniptum.
100 ZENONIS DISCIPULI.

5x1 rco 6vtL XoyaQia ^v xevoc xal &6d'SV7j xal ov fiuQTVQOvfieva {)7cb

rav eQycov.
450 Diogenes Laert. VII 120. uQeexei, re avrols laa riyelad^at
ra aiiaQri/j^aTa^ xad-d JCQvGiTrnog
(prj0i xal IleQ^alog xa\ ZTqvcov.
5 461 AthenaeuB XIII 607 a. xaCroi neQOaCov rov Kirieag iv
rolg 2Jv(i7fOTLXoig 'T7io(iv'^iia6iv ^oibvrog xal Xeyovrog neQl atpQo-
6i6Ccov aQ(io6rbv elvai ev rco olVco (iveCav jtotet6&ai' xai yaQ JTQbg
ravra rniag orav vnokCco^ev int^QeTcetg elvat. xal „ivravd-a Toi>s

(lev rjfieQcog re xal (leTQicog avrotg xQ(*>(^ivovg iitatvetv 8et, ro-bg 8}


10 d-rjQicod&g xal dnXifi^Tcog il^syetv.''^ xal „£i Stakexrtxol ^vveld^ovreg

eig norov TCeQl 6vXXoyi6(t,cbv diaXeyotvro, dXXoTQicog av avrovg vno-


Xd&ot rtg Tcotetv rov naQdvrog xat()ov" xal „6 xaXbg xdya^bg dviiQ
(ied^v6d^eCrj&v' ot de ^ovXofievot 6co(pQovtxol elvat 6(p6dQa fiixQt rivbg
'

dtaTrjQ0v6tv iv rotg Tcdrotg rb rotovrov' eid- orav naQaQV^ rb oivd-


15 (>(.ov, riiV 7ca6av d^xfj^io^vvrjv entdeCxvvvrat. 8 xal XQG)r}v iyivero
ini rcbv i| 'AQxadCag d^ecoQ&v TCQbg 'AvrCyovov 7caQayevo(ievcov. ixel-
vot [rf] yaQ rjQC6TCov 6(p6dQa 6xv^QC07tG)g xai ev6xtifJt6voog, ojg Sovro,
'

ovx OTt i}(icbv rtva nQO^^XtTCovreg^ dXX ovde dXXi^Xovg. ag de 6 n6-


Tog nQoi^atvev xai el6r}Xd^ev aXXa re dxQodfiaxa xai al 0£TTaAal ai-
20 Tttt OQXT^^TQCdeg^ avratg e&og i^rCv, iv raig dta^(o6rQatg
xad^dneQ
yvfivai coqxovvto.) ovx ert xareixov avxovg ol avdQeg,, dXXd ix rav
xXivav dvcoQficov xai i^6cov d)g d'avfia6T6v ti d^iafia ^e^hfievot' xai
fiaxdQtov rbv (ia6tXia dnexdXovv^ oti e^e6Ttv axtra rovrcov dnoXavetv^
xai ereQa rovrotg naQanXrj6ia ndvv noXXd r&v (poQTtx&v inoCovv.
25 rcbv (ptXo66(pG)v ds rtg 6vfinCvcov rifitv^ ei6eXd^ov6r]g avXrjTQCdog xai

ov6r}g evQvxcoQCag naQ' avrm., ^ovXofiivrjg T^g natdC6xi^g naQaxad-C6at


'
ovx inirQetlfev, dXXd ^xXr^Qbv avrbv el6rjyev. el%' v6reQov ncoXov-
T^g avXrjTQCdog^f xa^dneQ id-og i6riv iv rotg n^rotg yCyve^&at^
fiivrjg
ev re ra dyoQd^etv ndvv veavtxbg ^v xai ra ncoXovvrt^ aXXo) rtvi
80 -d^aTTov nQ06d^ivTt, r}fi(p t6^r]ret xai ovx i(prj avrbv nenQaxivaf xai
riXog eig nvyfidg rjXd-ev 6 6xXriQbg ixetvog q)tX66o(pog xai iv dQX^
'
oitd dv naQaxad-C6at intrQincov t^ avXijT()^dt."
firjnore avT6g i6rtv 6 UeQ^aiog 6 neQi T^g avXrjTQCdog
dtanvx-
rev6ag' cprj^iv yaQ 'AvrCyovog 6 KaQv6rtog iv ra ne^i Zrjvcovog yQa-
ih (pcov G)de' ^Ztjvcov 6 Ktrtevg UeQeaCov naQa n6rov avXrjTQCdtov nQva-
fidvov xai dtoxvovvrog ei6ayayeiv n^bg avrbv dtd rb ri^v avrijv olxeiv
oixCav, 6vvat6%6fi,evog el6eCXxv6e rijv natdC6xr}v xai 6vyxarsxXei6e r£
neQ6aCco.''^

14 naqccQvy scripsi, nuQaSvf AE. 17 re del. Mub. 29 veariffxos ^»


A, corr. Coraes. 30 nqoc^ivTog A, corr. Cas. 37 slaBtXxvas Kaibel, avv-
tiXxvae A.
PER8AEU8. 101

452 Athenaeus IV 162 b (Cynulcus cynicus oum alios libros pro-


bare dicitur, tum:) IleQtfaiov ts rot) xalov <pilo66<pov aviixoti-
uoi>g diaXdyovg^ 6vvtB^ivtag ix t&v £tiXjc<ovog xal Ztjvoavog
ijtofivrKiovEvndtav, iv olg t^rer, ^jtoag av ^^ xataxoiiiij&&6iv ol
6v(i3i6tai, [xal] n&g talg imxv6B6i XQV^"^^^^ nrivCxa re si6axtiov i

rovg aQalovg xai tag iiQaiag eCg tb 6v(i3i66i,ov xal 3f6te avtovg xqo6-
dixtiov cijQatt^ofiivovg xal n6tB naQttXB^ixtiov d}g vaeQOQ&vtagy xcd
xtQl XQ06oilfr}fidT(ov xal tcsqI &Qtoiv xal tcsqI t&v uXXav^ Z6a re

7CSQUQy6tBQov 7(eqI tpLkrjftdtav elQrjxev 6 6co<pQovix6g (piX66o<pogy hg


jt£Ql raOra ri^v Sidvoiav &d 6tQi(p(ov, xi6t£v^eig^ ag qyq6iv "EQfiin- w
xog., {)3t' 'Avtiy6vov tbv 'AxQoxdQiv&ov^ xcod^avi^^fievog i^ijte^ev xoX
avtil\g r^s KoQiv^ov^ xata6tQatr}yrj&elg vnb tov Sixvaviov 'A^dtov^
6 nQ6teQov iv totg diaX6yoig XQog Zi^vava dLafiiXldofievog ag 6
60(pbg xdvtag av elrj xal 6tQatrjybg dya9-6g, (i6vov tovto did
t&v SQyav diafiefiaia6d(ievog^ 6 xaXbg tov Zrfvaifog oixetievg. xaQi- 15

ivtag yaQ e(pri Biav 6 BoQvo&evitrjg, 9ea6d(ievog ainov x^^^^^v *^-


'

xdvo, 'fjg ineyiyQanto „neQ6alov Zrjvavog liCtnd" jtenXavfi^d^ai


ig>
tbv imyQchpavta' detv yaQ ovtag exeiv ^^UeQ^atov Z^vavog oixetuc.'*
^v yccQ ovtag oixitrjg yeyovag tov Zr^vavog^ ag Nixiag 6 Nixaevg
C6tOQet iv tfj JteQi rwv (piXoOo^pav l6tOQia xal £atiav 6 'AXe^av- 20

dQSvg iv tatg ^iadoxatg. dvo 8e 6vyyQd(i(ia6i tov TleQOaiov dnrjv-


f^xa^iev trjg 6o(pf,g tavtrjg 3tQay(iateiag, totovtov sxov6l tb ini-
yQa(i(ia ,^Zv(i3tOTLxav ^LaXoyavJ'''
453 Diogenes Laert. VII 1. xal d^&ev^g (scil. ^v 6 Zi^vov).
8ib xai (priOL IleQ^atog iv i)JC0(ivrj(ia6L 6v(iJtoTLXotg td xXet6ta n
avtbv detjtva naQaLTtt6&aL.
454 Athenaeus IV 140e. jteQL 6h t&v ijcatxXav IleQ^atog iv
Tfj AaxavLxfi JcoXLTeia
ovTa6l yQd(peL' „xai ev^vg Toi)g (ihv evjt6-
Qovg ^rj(iLot elg ijtdixXa' tavTa Si i6TLV (leTa detnvov TQayrj(iaTa'
'

Totg 8 djc6Q0Lg ijCLTdTTSL xdXa(iov r} 6TL^d8a ^ (pvXXa 8d(pvrig (piQBLV^ so

ojcag exaOL Td ijcdixXa xdjCTSLv (letd Setavov yivetac yaQ ScX(pita


iXaicj) i^Qa(iiva. t6 8' oXov a6JC£Q jcoXitev(id rt rovro 8^ 6vvi6ta-
taL (iLXQOV. xai yuQ ZvtLva 8et JCQatov xatax£t6&aL ^ 8£vt£Qov ^
ijci Tov 6XL(iJto8iov xaO-^tfO-at, JtdvTa TOLairta jt0L0v6LV £ig ijtdLxXa.^^
ra ofiota l6T0Q£t xai ^L06xovQi8rig. u
455 Athenaeus IV 140 b. dXXd (i^v ov8' dQ&ayoQi^xoL Xiyovtai,

5 xal dcl. Eaibel. 9 a<o(pQoviii6g scripsi, SatpQoviaxov libri. 14 ^i6vov


vix Banum, fortasse: ov ji»}v vel oi iikv oiv. 16 6 xtrtevff A, corr. Kaibel.
18 olxtTiaia A. 23 Deest hic liber in indice librorum LaSrtiano o. 435.
27 itfQasvg A, corr. Cas. 32 to^ov A, corr. Mub. 34 mutila haec dicit
Eaibel.
102 ZENONIS DISCIPULI.
'

&g (prj6tv 6 IIols^cov, ol yaXad-rjvol xolQOi , ccXX 6Qd-QayoQi6xoL, ijid


XQbg xhv '6q^qov jtinQ(x6xovtai, ag neQ6aiog t6toQEi iv t^ Aa-
xcavLX^ TtoXitBCci, xal ^to6xovQCdr}g iv /3' noXitECag xaX ^j4Qi6to-

xXfig iv tm JCQOtsQa) xal ovrog ti]g Aaxavcav noXtteCag.


6 466 Dio Chrysostomus or. LIII § 4 (Vol. II p. 101 Arn.). yi-

yQatpe dh xal Zrjvcov 6 cpiXd^ocpog sl'g ts t^v ^lXidda xal tijv 'O^iitf-
6BLav —— didd6x<ov oti td (lav xata dd|av, ta 61 xata, dXridsLav

ysyQacpev (scil. "0^r}Qog\ OTtcog^firj (paCvi^taL avtbg avtci (iax6(ievog


—— . etL Sl xal IleQOalog 6 tov Z^^vavog xatd trjv avtrjv vn6-
10 d^e6LV yayQatpe xal dXXoL jcXeCovg.
457 Diogenes Laert. II 61. xal t&v entd de (scil. Aeschinis So-
craticidialogorum) tovg nXet6tovg IleQ^alog <pri6L IladLfp&vtog elvaL
tov 'EQetQLXOv^ eCg tovg Al^xCvov 6s xatatd^aL.
458 Diogenes Laert. VII 28. UeQ^alog 6s (pr}6LV iv tatg rjd^L-
16 xalg 6xoXalg 6vo xal £/3dofirj'xovTa itav tsXsvtri6aL avt6v (scil.
tbv

Zriv(ova\ iXd-etv 6s 'Ad-ijva^e 6vo xal eLxo6L itcbv.

Diog. Laert. IV 46. 47 (Antigono regi, apud quem


459 Bio apud
Philonidem et Persaeum sibi obtrectare comperit, narrato humili ge-
'
nere suo scribit:) tavtd i6zL td xat i(is. a6ts nav6d6d^C36av IleQ-
io 6aL6g ts xal OLXcavC^rjg L6toQovvtsg avtd' 6x67ieL 6s (is i^ i(iavtov.
460 Diogenes Laert. II 143. (de Menedemo) (i6v<p 6€ IleQ^aCco
6La%Qv6LOV elxs 7c6Xe(iov' i66xeL ydQ 'AvtLyovov ^ovXo(isvov trjv 6rj(io-

xgatCav dnoxata6tfi6aL tolg 'EQetQLev6L x^()tv Meve6i^(iov^ xc3Xv6aL.


dto xaC Ttote xaQa n6tov 6 Mevi6rj(iog sXsy<^ag avtbv toig X6yoLg td
25 te aXXa e(pri xal 6^' „OLX66o(pog (ihv [roi] toLovtog^ dvrjQ 6€ xal tav
ovtcov xal ta>v yevrj6o(iBVG)v xdxL6tog.''^
461 Diogenes Laert. VII 162. (idXL6ta 6h jtQO^eixs (scil.
6 'AqC-

6tc3v) 6tcolXG) 66y(iatLt^ tbv 6o(pbv d66i,a6tov elvaL. itQbg o UeQ-


6aLog ivavtLov(ievog 6l6v(ic3V d^eX^p&v tbv etSQOv ijtoCrj^ev avta
30 naQuxatad-rpcrjv 6ovvaL, eneLta tbv eteQov djtoXa^stv xal ovrcjg dno-
Qov(ievov ^irjXey^ev.
462 Suidas s. v. 'EQ(iay6Qag 'A(i,q}LJtoXCtr}g, q)LX66o(pog, (lad^rj-
trjg neQ6aCov. ^LaXoyoL avtov' Ml6oxvcov r} neQl dtvxrj(idt<ov.

"Exxvtov €6tL 6h d)o6xonCa. IleQL 6o(pL6teCag nQbg tovg Axadrj^iaVxovg.

15 ^'9'ixal axoXai: ne hic quidem liber in indice LaSrtiano n. 436 memo-


ratur. 28 io^ccatbv BPL.
CLUANTUES. lOS

5. Cleanthis Assii fragmonta et apophtliegmata.


Yita et mores.
468 Diogenes Laert. VII 168. KJiedvf^rig ^avtov "Ao^iog. <A>-
xoq TtQ&xov fyf xvxxriSi &S ^rj^fiv *Avxi6^ivris iv dt,ado%ats. &<ptx6-
H6V0S 91 eis 'Ad^vas xi66aQas Bxav dQaxfidSi xad^a <pa6C xives^ ^((^ *

Zijvovt xaQafiaXcav i(piXo66<pr}6£ yivvai^xaxa xal inl x&v avx&v £(ieive


Soyfidxmv. diefioildrj d^ ixl <piXoxov(^^ og ye, xivrjs cav &yav^ &Q(ir]6e

fii,6d-o(poQetv xal vvxxaQ (i^v iv xots x^^xois IjvxXet, (led'* rjfiiQav d^


iv xots X6yois iyv(i,vd^exo' Sd^ev xal OQedvxXi^s ixki^di]. qpatfi dh
ccvxbv xcd els dt,xa6x^Qiov dx^^vai^ X6yovs dcS6ovxa x6^ev is xo6ov- lo

xov evexxrjs cSv dta^^, exeixa dxocpvyetv x6v xe xrjXovQOV (idQxvQU


xaQa^x^vxa^ xaQ* bv ^vrJlft, xal xi)v dl(pLx6xo}hv ^ ^o^Q^ ^ xd &l<pixa
exetxev. dxode^a(iivovs Sh avxhv xovs 'AQeoxayixas ilfrj<pC6a6^ai dixa
(Lvds do^vai.^ Zilvojva dh x(oX.v6ai Xa^etv. <pa6l dh xal l4vxCyovov
avxa XQi^x^kCas dovvai. iiyov^iev^v xe xav itprjPojv inC rtva ^iav is

vx* dvi(iov xaQayv(iva)dilvai xal ^^Jd^vat dxCxa>va' i<p' & xq6xg) xi(ir]-

d^i^vai vnb 'A^rjvaCov^ xad-d qpijtft .drj^i^^XQLOs 6 Mdyvrjg iv xots *0(ia)-

vv{iois- i9av[id6d-r] ovv di] xal did x6de. (pa6l d\ xal 'AvxCyovov
avxov xv^i6^aL bvxa dxQoaxrjv^ did xC dvxXet' xbv d' eCxetv ^^dvxlA
yaQ (i,6vov; xC S' ovxl 6xdxx(0\ xC d' ovx aQdo} xal xdvxa xotG) cpiXo- »
6o<pCas evexa;^ xal yccQ 6 Z^vmv aixbv 6vveyv(iva^ev els tovxo xal
ixikevev d^oXbv tpeQeiv dxocpoQ&s- ^f^t xoxe dd^Qoi^d-hv xb xiQ(ia
xav yva)QC(iov xaC g)rj6L' ,^KXedvdir]s (ihv xal &X-
ix6(ii6ev eis (ii6ov
'
Xov KXedvd-r]v dvvaix dv XQicpeLV, ei ^ovXolxo ol S\ l^fovrfff o^ev
'

TQa(pY]6ovxaL xaQ' exiQcav ixL^r]xov6L xd ixixijdeia^ xaCxeQ dveL(i,iva)S k


<pLXo60(povvxes.''^ od^ev dr] xal devxeQos 'HQaxXrls 6 KXedvdif]s ixaXetxo.

^v di] xovLxbs (liv, d(pv6Lxos Sh xal fiQadvg vxeQ^aXX6vxa)S' 6ib xal


TCfiav xeQl avxov (pr]6iv ovxos' (fr. 24 W.)
'
xCs S oxJxos xxCXos cos ixixoXetxaL 6xCxccs dvSQ&v^

(toXvxijs ixiov (pCXog "y^tftftog, oX(ios axoX(ios. «o

xal 6xoxx6(ievos vxb x&v 6v(i(i,a^r]xov rjvi^xexo xal 6vos dxovov

XQo6eSixexo, Xiyov avxbs Svva6^aL ^a6xd^eLV rb Zt^vovos (pOQ-


(i6vos
xCov (secuntur apophthegmata). —
174 xovx6v (pa6LV elg 66xQaxa
xal ^oov o(ioxXdxas yQd(peLV axeQ 9]xove xaQa xov Zi^vcovog, dxoQCa

X€Q(idxov o6xe ovTf]6a6^aL jja()T(,'a. xolovxos S\ ov i^C6xv6e^ xoXX&v sb

7 5g ys BPL. 9 (pQeuvrrie P. 16 xqoxoxoj B, xpoxcardS L. 26 xgi-


tpavrai B, idem aut T(fi(povrai P ante corr., xqicpovzai L.
27 ^i (pro d^) BL.
29 3s P. iniTfoXilxai BL.
II
30 6'Afioc BPL. 31 iivHisxo PL. 34 ^ovt»
&n ttiitov Z. LD. 36 di) BPD.
104 CLEANTHES.

xal aXXav 6vt(ov d^Lokdycav Zi^vcjvog ^ad-rjTav^ avrbg diaSii,a6d^ai

rrjv tfjjoA^v.
464 Plutarchus de audiendo 18 p. 47 e. &6xeq 6 KXedvd-if}g
xal 6 SevoxQdtrjg ^QadvteQOL doxovvtsg dvai t&v 6v6%oXa6tG)v ovx
'
5 djtsdidQa^xov ix tov fiavd-dvsiv ovd dnixa^vov^ dXXd tpd-dvovtsg alg
iavTovg eTtaitfiv, dyyeCoig te ^Qaxv6t6(ioig xal 7Civaxi6i xaXxalg dnsL-
xdtflvteg^ ag ^6Xig ^lv naQadex6[ievoL xovg X6yovg^ d6(paXag d\ xal
^e^aiGjg triQovvteg.
466 Plutarchus de vitando aere alieno 7 p. 830 d. o6ov tb (pQ6-
io vrjfia tdvdQ6g, dnb tov fivXov xal rijg fidxtQag jtettov6r} ^ffipt xal
dXov6ri yQacpeiv neQi d-ecbv xai 6eXr}vrjg xal &6tQ(ov xal riXLov.
466 Seneca epist. 44,3. Cleanthes aquam traxit et rigando horto
locavit manus. — epist. 6,6. Zenonem Cleanthes non expressisset, si
tantummodo audisset; vitae eius interfuit, secreta perspeocit, observavit
15 illum, an ex formula sua viveret.
467 Quintilianus Instit. orat. XII 7,9. cum et Socrati collatum
sit ad vidum et Zenon, Cleanthes, Chrysippus mercedes a discipulis
acceptaverint.
468 Ind. Stoic. Herc, col. XIX. „ovx ix6fiL6ag, ecprj, tb nQc6- \

so tax^iv^^ xal 7CQ06(){(ioLa) dLe{X)ix^rj xal tfj xat6 itiv^ ecog naQi6{xev
| \

avtbv) (piQeLv xaX tb


I o(Aov, elt') dnodovg ixiXe(y6ev tolg) yovev6L \ \

exjtifnrpai. (^OI^ ^^^ tLvcg tovtov (ovx) \


bvta nXov6Lo{v) dig {(pL\-

X)dQyvQov i}iifi(p{ov)\to . .

Philosophus, qui mercedem a disdpulo exigit, Cleanthes est.


n 469 Stobaeus FlorU. XYII 28 (Vol. I p. 496 Hense). JiXiavov
ex trjg 6v(LfiLxtov l6tOQCag' XQv6LJt3tog 6 UoXei^g inoLelto tbv ^Cov
ix Ttdvv dXCycDV^ KXedvd^rjg de xal dnb iXatt6vcov.
470 Plutarchus de adul. et amico 11 p. 55 c. xal Bdtcovt trjv

^xoXrjv dnelnev 'AQxe^CXaog, ot£ n^bg KXedvd^rjv 6tCxov inoCrj^ev


30 iv neC6avtog 8e tbv KXedvd-rjv xal fieta^ieXofiivov dLrjXXdyrj.
xcon,(p8C(f.,

471 Ind. Stoic. Herc. col XXII. {avtbv naQaLtel6%-aL^ &6te tfj
6xoXf} ndXLv e)\nLtQineLv xQ'fi{^^)o^i'' {<SL)aXe%{a6d-)aL dl {n)Qbg {'^q)- \ \

xe6CXav xal {(pdvaL .,.,nQS)\to)v (liQog evr][i{€Q)Ca{g tov\t') elvaL, 6xo-


'
netv {tL)v(x {td xa)^ avtov.^' xal 6vv{r])xov (ra) de 'AQxe6CXa trj{v
\ \

35 . .
I
. .
.)v vnodet^aL. Kal
{(trjdl) nsQl tb{v)(i{r)d ) l)v d(iq)OtiQovg \

Eco6C^e{o)v no XvnQa{y(i)oveLv. ^Hv dh


\
etc. . . .

Agitur de Batone comico (Plut. de adul. et am. 11); qui cum


Cleanthi in comoedia mdledixisset, Arcesilaus schola ei interdixit, ipso
autem Cleanthe intercedente, cum contumeliam excusavisset, rursus ad-
misit. Similis est causa Sosithei (Diog. Laert. VII 173).
10 scil. Cleanthis. 34 . . at' pap. ||
fortaBse: <svv£nt6vxL.
VITA. 106

472 Ind. Stoic. Herc. col. XXIV. xtd dicc t{o^t)o ytXiCo6iv \ 6^t-
X&v. (<b)ff di xi^ iiQrjxag avrjyyiXr)'
*

„T0VT ^v
6 KXsdv^g^ (ug x£qI Tccg anovdag
ixtt6T(p ILIXQOV tt7ttt{Q)x6(l£VOg^ •

jrAarOvat dl xbv X6yov


*
o^dixoT i^iXfov
^ ov {dv)vd(ievog''^
'
ixel nttQttT{vy)xtt \
vovt eldev ttVT6vy {ei)7tav ti Jtgbg t6 xq&t{o)v
te I ('6'/)v, ovfi .... etc. lo

Haec quoqne ad ArcesUanum refero, nialum carmen in Cleanthem


facttitn ulciscentem.
475J Ind. Stoic. Herc. col. XX. . .
qoit tov 6(io\{ei)dij

(itt{xe6&tti T()d)jrov, | (et^QrjTaL iiQ)y x<f{l) Zi^\{v)<ovi TieQl t&v {tol\-


ov^rav xttl yi{yQajtTttL \ (il)v Xttl Zi^v(ov{i^ tt6)\Tela d' ev(prjpi{ovvTog) |
it

3rp6ff Tovff n{Qo)yev{e6\Ti)Qovg t3(v (piX)o66\{<p)G)V xal Tt . . .


X<^(>(tf |

{a)(iivc)v
Cleanthi videtur opprobrio verti, quod in scholis vd lihris anti-

quis phUosophis maledixerit; neque enim Zenonis magistri exemplo hoc


defendi. »
474 Diogenes Laert. VII 176. xal TeXexna (6 KXedvd^g) T6v6e
tbv TQonov. dLodrj^ev ttVTct t6 ovXov djtttyoQevodvxGiv dh Tav iaTQ&v,
Svo rjfisQag dniexexo tQocpfjg. xca Jtcog eOxe xaX&g., &6Te Tovg laTQOvg
tti)T€) xdvTtt Ttt 6vv^^ri 6vyx(OQeiV tov 8h (lij dvaOxi^d^ai, dXX^ eC-

n6vTtt ^dt] ttVTK) jtQoadonoLfi^d^ttL xal Tag Xomdg dno6x6(ievov TeXev- «5

T^tfat TavTa Zi^vovt, xa^a (pa6L xLveg^ [6ydoijxovTa] iTi^ §i(o6ttVTtt


xttl dxov6avTa Z^^vcovog ivveaxttldextt.
hri
476 Lucianus Macrob. 19. KXedv^r^g 81 6 Zi^vavog (la&rjTrig
xttl diddoxog iwia xal evevrjxovTa ovTog yeyovcog eTr] (pv(itt eOxev
inl Tov jj«Aovj, xal dnoxaQTeQ&v, ineX^ovTov a^Tc5 naQ^ exaCQGJV io

Tivav yQa(iiidxov nQo6eveyxd(i,evog XQOcprjv xal n^d^ag neQL ov ri^Covv


ot (pCXoi, dno6x6{ievog avd-ig TQo^pfjg i^iXLne xbv fiCov.
476 Ind. Stoic. Herc. col. XXVI, (inel )tfav, hvxev d'

ttv\{T)o (i{LXQb)v nQb xf}g xe\Xevx{fi)g i^dvd-r^^itt ye\v6(ievov ne^l xb


XetXog, I xolg CaxQo{ig i86xeL xa)\x6ri^eg elv^aL) Sl . \fiovv x6 . . . . . »»

4 mg ne(f\ scripBi, utansQsi pap. 10 hinc agnoscitur ArcesilauB qui contra


theses auditonim disputare eolebat. 14 MNA fON pap. 21 tovtov
BD. 23 Scn^axf P. 24 ndvrag BPD, ndvra L. t&v B. 26 nQOodotno- ||

Qtla^ui PLD, nQooSo/noiela&ai B. || ivaaxoiifvov BP. 26 TavTa Zi^viovi. BD,


Ta-bru ZriviaViij P, corr. a P', Tavra Zi^vtov L. numerum om. BP.
27 Zi^vavog om. BD
106 CLEANTHES.
'
X atf;u(iy|!iOv v7C0(pi) qslv,\ ^iovv^piG) sItce xat) qov |
stvai T7)(v ^oji^v

ixta) Xsiv ^vvrj&e^ig d' ovv xal) yvcoQifiov^s {^£)qI t&v



| |

X col. XX Vn. ^rjretv, (iijnot' ovx a||iov axttov, q^iXo^aov j

d' rj
xai tavt' s£\xgjv xal (leivag f vdat (fiwv) etc.
tansiv6v. |

5 De Cleanthis morbo extremo cf. Luc. Macrob. 19. Diog. Laert.


VII 176. Ad col. XXVII adnotat Buecheler: „mandat Cleanthes ut
successorem quaerant non vitae cupidum sectantemque humilia, sed suis
tuorihus dignum." mihi videtur Cleanthes de se ipso loqui, e. gr.
'
dsdoixivai 8 stpri to im^i&vai ^rjtetv etc.
10 477 Ind. Stoic. Herc col. XXVIII 8. akyi]6ag) \
6' ov fiiXQ^bv
'
tov ^Cov) I aTcqXXdyiyi *'^ «pzovtog 'J) |
d6ovog.
'
col, XXIX. [ysyovivai KXe) \ dvd-rjv i% dQxov(tog) l4Qi0toq)dvovg
\

xa(l) I tfjv Gxokriv dia{xara)\6xelv in' etrj {t)Qidx{ov)\ta xal {dvo).


Col. XXVIII. quae posui, recte a Comparettio suppleta esse puto;
15 cetera huius columnae, quia incertiora sunt, exscrihere nolui.

Col. XXIX. Arist(yphanes archon fuit 331/0; dvo in fine scriptum


esse, Gomperzius prohavit.
478 Galenus oti al jtoiotr^teg dcf(o(iatoi 2 Vol. XIX p. 467 K.
ov (pr]fiL delv ev xal ravrhv elvai vo^iC^eiv
rb s^ov ra ixofiiva' ovrs
'
20 yccQ KXedv&rjg r^v q)V(ia, inel 6v[i^e^rjx£i rovr avrc) xard rb voorjfia^
ovT£ XQv6in7tog sn d^EnCxovQog GrQayyovQia, insidr] ex tovtov tov
ndd-ovg avtolg 6vvi^r) xata0tQiipai tbv ^Cov. ovxovv ov8s jtXrjyri
tov diQog d^Q i6tiv etc.
479 Strabo XIII p. 610. ivrevd^sv (scil. ex Asso) ^v KXsdv-
86 d-rjg., 6 ZrcoCxbg (piX66o(pog^ 6 diadeld^ievog rrjv Zr^vavog
rov Kinicog

^xoXrjv^ xaraXiXav 8s XQv6C7C7t(p ra UoXsl.


480 Cicero Acad. Pr. II 73. Quis hunc philosophum (scil. Demo-
critum) non anteponit Cleanthi, Chrysippo, reliquis inferioris aetatis?

qui mihi cum illo collati quintae classis videntur.

30 Scripta.
481 Diogenes Laert. VII 174. Bi^XCa 8s xdXXidta xataXiXoiXsv,
a iati td8e'
xsqI xq6vov
JteQi rrjg [rov] Zrjvcovog (pv6ioXoyCag 8vo
35 tav 'HQUxXsCtov i^rjyrl^sig ti66aQa
nsQi ai6d'Tq6sG)g
tisqI tixvrjg

19 ixov scripsi, ^xfiv ed. 20 xara rb scripsi, nav' avto ed. 22 spec-
tant haec vocib defiuitionem Stoicam, 34 rov om. BPLD.
8CRIPTA. 107

itQbg ^rjfidxQirov
JtQog 'AQiOraQxov (n. 500)
XQog "HqiXXov
jibqI dQfifjg diio

iQXaioXoyitt l

xsqI d^s&v (n. 543)


n€Ql yiydvroav
xsqI {)(ievttiov
xfQl rov xoiTjrov (n. 52(). 535. 549. 592)
iciQl rov xtt&ilxovrog rQia i^

X€qI evfiovkiag
jtsQl ;ua()tTOs? (n. 578—580)
jeQOTQSJtrixog (n. 567?)
«eQl aQer&v
TteQl eixpvtag u
jteQl roQyCnnov
ncQl (pd^oveQiag
neQL eQ(orog
neQl iXevd-eQCag
iQtorixri rexvrj ^
neQL rifi^g
neQi do^rjg
noXirixdg
neQl ^ovXrjg
neQl vofioyv
neQl rov dixd^eiv
neQL dyayfjg
neQl rov X6yov rQCa
neQl riXovg
neQl xaX&v „
neQi nQdl^eoag
neQl ini6rrlfirjg
neQl ^a6iXeCag
neQl (fiXCag
neQl 6v(ino6Cov ..

neQl rov ori rj avrrj aQer^ [xal] dvdQog xal yvvaixdg


neQl rov rbv 6o(pbv 6o<pi6rev€iv
neQl xQ^t&v
diarQL^av dvo

3 rifUiXov B. 8 vfitvaiov BPLD. 81 «rpafcwy LD. 36 nal om. BPD.


108 CLEANTHES.

jtsQl iidovfig (n. 558. 530. 552)

tibqI IdCav

TCSQl t&V C(3i6qGJV

7C€qI SiccksxTixfig
5
tisqI tQdnav
tcsqI xati^yoQrjfitttiov
Tavta avta ta ^i^XCa.

Flacita.
10 482 Diogenes Laert. yO. 41. 6 8h KXsdvd-rjg f| fisQr) q)i]6C (sciL
tov xara (piXo6o(pCav Xdyov^ SLuXsxtixov, QtjtoQLxov^ rjii^ixov, noXiti-

xdv, (pv6ix6v^ d-soXoyix6v.

A. Fragmenta logica et rhetorica.


Utilitas Logicae.

15 483 AiTianus Epict. Diss. I 17,11. ixsivo ajtaQxsl otc t&v aX-
XcDv s6tl diaxQvtLxa xal snL6xs7itixa xaC, ag av rtg sixoL, fistQrjtLxa
xal 6taTLxd (scil. td XoyLxa). tCg XsysL tavta', }i6vog XQv6iJt3Cog xal

Zrjvcov xal KXsdvd^rjg; l^vtL^d-svrjg d' oi) Xsysc,

De Tisis.
'
80 484 Sextus adv. math. VII 228. cpavtaeia ovv i6tl xat avtovg
tvitG}6Lg iv ^vxfi- tcsqI ^g sv&vg xal dLs6Trj6av' KXi^dj^d^rjg ^isv yaQ
ilxov6s tr^v tvnG)6LV xatd si6oxr]v ts xal i^oxi]v, ct6nsQ xal (trivy
dvd t&v SaxTvXCcov yiyvoiisvriv tov xrjQov tv7Cca6Lv. —
ib. 372. sl
'

yaQ tv7CC36Cg i6tLV iv ifvxri r] g)avta6ia, ^toc xat i^^oxrjv xal si6oxriv
86 tV3ta)6ig i6tLV, a)g oi jcsqI tbv KXsdvd^rjv vofii^ov^Lv,, rj xatd xlfLX^^v
stsQoio}6Lv yivstaL x. t. X. — ib. VIII 400. KXsdvd^ovg ^sv xvQio^g
dxovovtog trjv ^istd sl6oxf]g xal voov^svrjv (tV7tG)6Lv).
f'|o;i;ijg
id. —
Pyrrh. hypotyp. 11 70. iTcsl ovv ri xpvxrj xal t6 rjys^ovLxbv Jtvsvfid
idtLV r] Xsnto^sQs6tSQ6v tL jtvsv^atog., ag (pa6Lv, ov dvvr]6staC tLg
'
so tvi7tc36Lv imvosLv iv avta ovts xat si6oxriv xal i^oxr]v, ag inl t&v
6g}Qayidav OQafisv^ ovts [xatd] trjv tsQatoXoyov^svi]v stSQOLcotLX^v.

5 xQOTt&v B 10 sex partes philosophiae snbdiviBione ortae ex tribus,


qaas plerique Stoici statuerunt; neque igitur ab usitata partitione recedit.
22 TTjv addi oportet. 30 xara delevi. lT£po«ortx»fv: Chrysippi doctrinam
||

spectat (Vol. II n. 56).


LOOICA. 109

(Vol. II p. 48 sq.)

485 Varro de lingua lat. V 9. quod si summum gradum non


attigero, tamen sectmdum praeteribo, quod non solum ad Aristophanis
sed etiam ad (Jleanthis lucubravi. i

Secundus gradus explanatur § qm grammatica anti-


7. escendit

qtM, quae ostendit quemadmodum quodque poeta finxerit verbum, confinxe-


rit, dedinarit.

486 Philodem. de musica col. 28,1 p. 79 Kemke: d ^(i) ro «)aQ&

KX€cii/{d)€i U\y€i,v (Tax)<^ ^€kil6ov6{i)v^ og q>r]6iv {a\(ieivo{vd) r€ lo

elvai xa Jtoirjnxtt \
xal (i{ov6)iXtt «ttQadeiyfucTa xaC, rov {X6y)ov rov \

rfig <piXo6o\(pCttg ixttva{g) (ilv i^tty{y)iX\X€t,v dvvttuivov ru ^*(f)a


xtii I a(v)^((>)<6(«tva), ^i) ixov{r)og 6\ \
ilfeiXov tdiv d-eiav (i£y€&&v \

Xi^€ig oixeiag^ ra (iirQ{a) xal \


ra fiiXrj xttl rovg Qv&fiovg \ i)g (uc-
Xi6rtt jtQ06ixv€t6Q^tti XQbg r^v aX^^d-eiav r^g rav d^eiav d'{€)(OQittg. n
I \

Nomen Cleanthis etiam p. 57, 3 Kemke agnoscitur, sed sententia


nuUa.
487 Seneca Epist. 108, 10. Nam, ut dicehat Cleanthes, quemad-
modum spiritus noster dariorem sonum reddit, cum iUum tvha, per
longi canaiis angustias tractum, patentiore novissimo exitu effudit; sic 20

setmis nostros dariores ca/rminis arta necessitas efficit.

IIbqI JHruiaivoiiivoiv»
(Vol. II p. 48.)

488 Clemens Alex. Strom. VIII 9, 26 p. 930 P. Xexra yccQ ra


xarrjyoQi^nttrtt xaXov6i KXedvd-rjg xal 'AQxidrniog. ss

489 Arrianus Epict. Diss. II 19, 1


— 4. 6 xvQuvoiv Xoyog ano
roiovrcov nvcbv d(poQ\Libv rjQar^6d^at (paivertti' xoivfjg yaQ ov6rjg (id-

Xrjg roig rQi6i rovroig TtQog ccXXrjXa^ ra [toJ „;rdv JtttQaXrjXv&bg dXrjd-hg
dvayxalov elvai,^'' xai ra „dvvaTc5 ddvvarov (l^ axoJlov'9'ffv," xai tc5
o^t €6riv dXrj&hg ovr €6rai " 6vvidav r^v
' '

„[j:ti^]
dvvaTov elvai 80

(ucxrjv ravrrjv 6 ^iddoQog r^


rav xcQcorav dvotv Jtid-avorrjrt 6vv€XQrl-
'
6aro nQbg 7taQd6ra6tv rov ^^(irjdev ^lvai dvvarbv b ovr €6riv dXrj&lg
'
oijr £<JTat." XoLTTOv 6 (liv rig Tavra rrjQr^^ei T(5v dvotv ori „€6ri
ri ri dvvttrdv^ 8 ovr' €6riv dXrj&ig ovT^ltfTat" xal ^dvvara ddvva-
rov ovx dxoXovd-it'''' „ov itav 6l naQ^X-qXvd^bg dXrjd^hg dvayxtttdv ^tfTf" S6

xttd^djt€Q ol 3t€Ql KX€ttvd^i^v (piQ€6^tti 80XOV61V., otg knl itoXv 6vinjy6-

26 ite(fl xavriyoffTitidxav Bcripsit Cleanthes; cf. ind. Lagrt. n. 481. Arche* ||

demi fr. 8 Vol. LII p. 262. 28 tb del. Upt. 30 iii} del. Upt.; etiam in S a
rec. corr. deletum est. 36 cf. ibid. 9 xal KXsdvd-rig S' lila yiyQutpiv «tpi xov-
xov ikqI xov %V(fisvovxoe). Cf. Vol. 11 u. 283 (ChryBippuB).
(scil.
110 CLEANTHES.
' *

Qrj6sv ^AvxCnaxQog. ot 8% xaXXa dvo, ori ^dvvardv x i0xlv o ovx


icfxiv ovx' soxai'''^ xal „3rar TtaQSkrjXv&bg alr]d^Eg avayxatov
aXrjd-hg
"
^tfTiv „dvraTc5 8' ddvvaxov dxoXovd^et.''' xd xqCu 8' ixelva xr}Qri0aL
diirixavov.) 8id xo xotvijv slvat
avx&v ^dxrjv.
5 Cic. de Fato 7,14. omnia enitn vera in praeteritis necessaria

sunt, ut Chrysippo placet, dissentienti a magistro Cleanthe, quia sunt


immutahilia nec in falsum e vero praeterita possunt convertere.
490 Olympiodorus in Plat. Gorg. p. 53 (ed. Jahn nov. ann. philol.

suppl. XIV p. 239, 240). KXedvd^rjg xoCvvv Xeyei, oxi xexvr} i<5xlv £|ts
10 6do5 Tidvxa dvvov6a.

Quintil. Inst; Or. II 17,41. rham sive, ut Cleanthes voluit, ars est

potestas viam, id est ordinem efficiens.


— Cf. Zeno n. 72 sq.

De Bhetorica.
491 Quintilianus Inst. Or. II 15,34 35. huic — eius suhstantiae
15 maxime conveniet finitio „rhetoricen esse hene dicendi scientiam." nam
et orationis omnes
virtutes semeL compleditur , et protinus etiam mores

oratoris, cum hene dicere non possit nisi honus. idem valet Chrysippi
finis ille ductus a Cleanthe „scientia recte dicendi."
492 Cicero de finibus IV 7. Quamqmm scripsit artem rhetoricam
20 Cleanthes — sed sic ut siquis ohmutescere concupierit, nihil aliud

legere deheat.

B. Fragmenta physica et theologica.

Fhysicae Fundanienta.
(Voi. n p. 111.)
'
85 493 Diogenes Laert. VII 134. 8oxet 8 avxotg aQxdg elvai xcbv
oXcav dvo, t6 noiovv xal xb ndexov. xb ii\v ovv nd6%ov elvat Ti)v
anoLov ovtftav, rrjv vXrjv, xb 8e noiovv xbv iv avtf} Xdyov^ xbv d^edv.
rovtov yaQ dt^iov '6vra 8id nddrjg avT^g 8rj(itovQyetv exa6ra. rCd"ti6t
8e t6 86yiLa xovxo KXedvd^tjg ev tc5 neQt rav dr6}i(ov.
. . .

w 494 Syrianus ad Ar. Metaph. (Aristot. Berol. Vol. V) 892 b 14—23.


d)g aQa rd ei8r] naQa rotg d^eCoig rovrotg dv8Qd6tv ovre n^bg ri^v
%Q^6tv rfig rcbv dvo^drcov 6vvr]^eCag naQrjyero, d)g XQv6tnnog xal

12 viam ordinem A, via


. . . ordine B. 14 substantiae <^Cleanthis^
. . .

Kiderlin ann. philol. vol. 131 p. 123, ut Cleanthis fuerit definitio „iTtiaf^iiri zoii
ev Xiyeiv.^'^ Chrysippi „iTtiarij(iT] tov dg&wg i^yftv." 29 liber nsgl x&v &x6-
(i(ov deest in indice Laertiano n. 481, nisi idem est, qui nQbs JrnidxQiTov voca-
tur. 31 Socratem dicit Platonem Parmeuidem Pythagoreos. De re cf. Vol. 11
p. 123 n. 300—305.
PHY8ICA. 111

UQxidii^og xtd ol nXnovi xG>v Zxmx<bv ^xiQov ^i/j&tj6av . . . ov fii/v


ovd' iwoi^fiaxtt liai yiaff' avxolg at iddat, ijg KXidv^rjs v6xiQov
{iQrjxev.
496 Hermiae Irris. Gent. Phil. 14 (DDG p. 654). iXX' 6 KUav-
d^tjg ajtb xov (pQiaxog indQug xi]v xitpaXiiv xaxayeXa 6ov xov doyfta- i

tog xal avxbg ttvt,(ia xdg dXrjd^elg ap^aff, d^ebv xal vXtjv. xul xijv fiiv

yijv nexttfidXXeiv eig vdtaQ^ xb 61 vd(OQ eig diQu^ xbv d% dtQa (J&vfoy
(piQe6&ai^ xb 61 nvQ eig xd x^v 6h tlrvx^v 6i' oXov
jceQiyeitt ^i^opfrv,
xov x66(iov 6njxeiv^ ^g fiiQog fiexixovxttg tjfidg i(iilfvxov6&tti.
496 ProbuB ad Verg. Ecl. 6,31 p. 10 Keil. Omnetn igitur hanc lo

rerum naturae formam tenui primum et inani mole dispersam refert


(scU. VergUius) in quattiior elementa concretam et ex his omnia esse

postea effigiata. (^lta} Stoici tradunt Zenon Citiaeus et Speusippus


(leg. Chrysippus) Soleus et Cleanthes Thasitis (leg. Assius).
497 Stobaeus Ecl. I 17, 3 p. 153, 7 W. (Arii Did. fr. 38 Diels). ,6

KXedvd^g 6^ ovxa ncag (pr]6iv' exq)Xoyi6&ivxog xov navxbg 6vvL^eiv


t6 iii6ov ttoxov XQ&xov, elxtt (xttxdy xd ix6(ieva dno6^iwv6^tti, 6i.*
5Xov. xov 6h Tcavxbg i^vyQuvd-ivxog^ xb e^xaxov xov TCVQog^ dvxixv-
xrl6ttvxog ttvxa xov (ii6ov^ xQine6^tti ndXiv (noielvy elg xovvavxiov,
el^' ovxG) XQe3CO(iivov ava&iv <pr]6iv ttv^e6d-ut xui c(Qxe6&ui 6Lttxo6(ielv to

t6 bXov xal xocuvxrjv xeqCo6ov ttUl xttl 6cttx66(ir]6i,v noiov(iivov xbv


iv xf] xav bXav ov6ia xovov (i^ 7Cttve6%^ui. &6neQ yuQ ivog xivog
xd (liQr] ndvxu (pvexac ix 6neQ(idxGiv iv xolg xud^i]xov6L XQOvocg, ovxa
Xttl xov bXov xd (iiQi]^ gjv xal xu ^au xal xd (pvxd bvxa xvyxdvei,
iv xolg Xttd7]Xov6L XQ^voLg (pvexttL. xal a6neQ xivhg XoyoL xav (leQav n
elg 6niQ(itt 6vvL6vxeg (liywvxaL xal
uv^ig 6LuxQivovxuL yivo(iivciv
xav (leQav, ovxag «1 ev6g xe nuvxu yive6&uL xal ix ndvxcov [elg] ?v
6vyxQCve6d-ttL, 66a xul 6v(i(p(i)V(ag 6Le^iov6T^g xfjg neQL66ov.
498 Aetius I 14,5 (DDG
312b). KXedv»r]g (i6vog xStv Zxcai-
p.
xdv xb nvQ dne^prjvttxo xavoeL^ig. so

499 Eusebius praep. evang. XV 15, 7 (Ar. Did. fr. 29 Diels p. 465).

7 iuxtt§aXtlv vulgo, corr. Diels. «Svoj add. Diels, di nvQ mavult


|| Pearson,
quod ad tpiQsad^ai non accommodatum est. Fortasse plura exciderunt: xov Sh
diQU (sig n^Q' xal t6 ^ihv tcvq avcay (piQsad^ai, xov Sk &iQa slg xa itSQiytia xa-
Qtlv. 13 <^Ita^ add. Keil. 17 xara addidi; subiectum esse t6 it&v probant
V. Si' oXov. 19 noislv addidi; ignis non ipse nunc convertitur in contrarium,
sed mediam partem globi, quae adhuc paulatim in aquam vertebatur, rursus
contrariam mutationem subire cogit. 20 xQsnoyiivov FP, XQsnoitsvov Canter;
illud praefrro, quia non ignem converti, sed aquosam globi partem constat.
{|

&V(a9sv scripsi, avo} vulgo; iguis in altiHsima tantum caeli parte rclictus nunc
ad inferiores regiones paulatim descendens crescit et omnia format att^ue dis-
ponit. 21 xoaavxriv FP, corr. Meineke, 21. 22 xov xovov FP, corr. Mei- —
neke. 22 requiro: xivoi (Imovy. 26 ysvoyiiv(av Meiueke. 27 sli del. Dieli.
Stoicoram veterom fragm. I. 11
112 CLEANTHE8.

fjy^iiovixbv dh rov xod^ov Kksciv&ei (isv iJQE6£ rbv ijXlov elvai 8ia xh
(LByiOxov x&v a6XQG)v vjiaQXBiv xal nXetaxa av^^dXXB^&aL JCQbg xijv
x(av oAcjv dLoCxrjdiv, iifiSQav xal svLavxbv noLOvvxa xal rdg akXag aQug.
Ps. Censorin. I 4 p. 75, 14 Jahn. et constat quidem (mundus) quat-
5 tuxyr elementis terra
aqua igne cuius principalem solem quidam
aere.

putant, ut Cleanthes. —
Diogenes Laert. VII 1S9. Aetius 4, 16 (DDG U
p. 332 b). KXBavd^rig 6 Uxaixbg iv riXCa) iq^rjGBv bIvul xb riyBfiovLxbv
xov x66(iov. — Cicero Acad. pr. II 126. Cleanthes, qui quasi maiorum
est gentium Stoicus, Zenonis auditor, solem dominari et rerum potiri putat.
10 600 Plutarchus de facie in orbe lunae c. 6, 3 p. 923 a. 'jQCaxaQ-
%ov Sbxo 8blv KXBdvd-rjg xbv Ud^iLOv ddB^BCag 7CQo6xaXBl0Q-aL xoifg
"EXXrjvag, ag xivovvxa xov x66(iov xijv s6xCav, oxl (xa} (paLv6fiBva
0G)t,BLV avijQ insiQaxo^ (lbvelv xbv ovQavbv v:toxLd-B(iBvog, i^BXCxxB6d-aL
dh xaxd Xo^ov xvxXov xrjv yrjv^ afia xai tcbql xbv avxrjg diova dt-
16 vovfidvrjv.
601 Aetius II 20,4 (DDG p. 340 b). KXsdvd^rjg uva^fia voBQbv
xb kx d-aXdxxrjg xbv rjXcov.
Cicero de nat. deor. III 37. Quid enim? non eisdem vohis placet
omnem ignem pastus indigere nec permanere ullo modo posse. nisi ali-

20 tur: autem solem, lunam, reliqua astra aquis, alia duldbus, alia
ali

marinis? eamque causam Cleanthes adfert cur se sol referat nec longius
progrediatur solstitiali orhi itemque hrumali, ne longius discedat a cibo.
— Macrobius Sat. I 23, 2. ideo enim, sicut et Posidonius et Cleanthes

affirmant, solis meatus a plaga, quae usta dicitur, non recedit, quia sub
n ipsa currit Oceanus, qui terram amhit et dividit.
Aetius n 23,5 (DDG p. 353 a). Ol Uxatxoi xaxd xb dLd6xrj(uic

xflg VTtoxBLfievrjg xQO^prjg dLBQXssd-aL xbv ^Xiov axeavbg ds iaxLV r)

y^, ^g xi^v dva9^(iCa6LV EJtLVB(iBxaL.


602 Clemens Alex. Strom. 8,48 p. V
674 P. ovx dviyv(o6av 8*
so ovxoL KXEdvd^Tjv xbv (pLX66oq>ov^ bg avxLXQvg TtXfjxxQOv xbv rjAtov xaXBl'
iv yaQ xatg dvaxoXalg, bqbC8(>)v xdg avydg^ oiov 7tXr]66(ov xbv x66(iov
noQBiav \xb cp&g^ ayBt.
ELg xr^v EvaQ(i6vLov
Cf. Plut. c. 16 fin.
de Pyth. orac. v6xeqov (isvxol nXfjxxQov dv-
E%^xav xa d^Ba xQv6oiJv, inL6xi^6avxBg^ d)g bolxe^ Uxvd-Cva Xiyovxt

35 nsQl xfig XvQag.,

IJv dQ(L6t,Bxav

Zrjvbg BVBL8ijg l47t6XX(ov, nd6av dQxijv xal xiXog


6vXXa^(ov' exet' 8h Xa(i3tQbv nXf^xxQOv i^XCov (pdog.

12 Tcc add. Pearson; librum Cleanthis nqbg kQlexttQ%ov habet index LaSr-
tianuB n. 481. 32 t6 qpcoff seclusi; uam mundns est, qui agitur slg rrjv ivuQ-
(i6viov no^i-iav.
PHY8ICA. 118

503 Coniutus cp. 32 (de ApoUine i. e. de Sole locatiu). ^tov6i-


itbgdh xal m^ttQiaxiig XttQsiailxtat, x^ xQoveiv ivttQ^LovCfoq n&v fiiQog
rov xd^iiov xal 6vv^dbv avtbv ntt6i xolg \&kXoig\ fiiQB6i noielv, firj-
defiiag avx&v ixfteXeiag iv xotg ov6i ^BfOQOVfLivrig^ &Xka xal r^i/ tCtv
*

XQ6vav nQog aXXrlXovs 6vfipstQCttv in iixQov i}g iv ^v&iiotg trjQovv- s

xog ttvtoif Xttl tug tS)v ^oMot^ (fovttg^ 6ig av rovg tCbv HXXcav 6b}(idtav
i>6(povg, IdCa <[dta> ro irjQttCveo&ai xQV^^C^f^S vn' (^a^ov^ tbv iiQtt
&nodid6vtog xal daifiovCojg '^Qfio^&ai, nQog tag axoag noiovvtog.
604 Cicero de nat. deor. II 40.
atgue ea (sidera) quidem tota
sensuum testimonio confirmari Cleanihes putat, tadus
6886 igriea duot-um lo

et oculorum. nam solis et candor illustrior est quam tdlius ignis, quippe
qui immenso mundo tam longe lateque coUuceat, et is eius tactus est,
non ut tepefaciat solum, sed etiatn saepe comburat. quorum ncutrum
faceret, nisi essetigrteus. „ergo", inquit „cum igneus sit Oceanique sol

alatur humoribus, quia nuihis ignis sine pastu aliquo posset permanere, a
necesse est aut ei similis sit igni, quem adhihemus ad usum atque vic-

tum, aut qui corporibus animarUium continetur.


ei, 41. atqui hic —
noster ignis, quem usus vitae requirit, confector est et consumptor om-
nium idemque, quocumque invasit, curuia disturhat ac dissipat. contra
iUe corporeus vitalis et salutaris omnia conservat, alit, auget, sustinet so

sensuque adficit." negat ergo esse duhium, homm ignium sd utri sitni-

lis sii, cum is quoque efficiat, ut omnia floreant et in suo quaeque ge-
nere pubescant. quare cum solis ignis simUis eorum ignium sit, qui
sunt in corporibus animantium, solem quoque animantem esse oportet,
et quidem rdiqua astra, guae oriantur in ardore caelesti, qui aether vel «s

caelum nominatur.

]>e mundo et de meteoris.


n p. 167 et
(Vol. p. 196.)

606 Geminus elem. astron. Petav. Uranolog. p. 53. vnb ttjv dia-

xexavfiivrjv ^avrjv tivhg tav


aQXttCcav ccnefpilvavto^ av i6zi xai KXe- so

dv&r]g 6 £tc)ixbg tpLX66oq)og, vnoxexv^d-tti fiettt^v tStv tQonixav tbv


dxettv6v.
506 Stobaeus Ecl. I 26,1 i
p. 219,14 W. (Arii Did. fr. 34 Diels).

KXedvdTjg nvQoeidri trjv ceXrlvtjv, niXoeid^ dl ta ^xrjiittti.


607 Aetias II 16, 1 (DDG p. 345 a 16). ^^'vtt^ay^Qttg JijfioxQiTo^ ss

8 evvmdbv Osann, cvvodov libri. alkois secluai.


||
6 ws ai tovg scripsi,
o}vuitbs libii. 7 8ia addidi. vn' aitov scripsi, vnb libri.
||
11 Bolia et
candor Klotz, solis calor et candor libri. 16 possit codd., corr. C. F. W. MueUer.
17 atqui cod. Behdig., atque ceteri. 26 atque item Orelliua. 34 nriloHSfi
libri, corr. Hceren.
11*
114 CLEANTHES.

KXedvdris djtb uvarokav ijil dvdfiag q}eQs6&cci zdvxas tovs doTSQas.


— Galen. liist. phil. 58 (DDG p. 625, 9). 14. xal J. xal KXedcv^tjs
aTfb uvaxokibv eis dv6pids (piQ66&at rovff d^reQag vofii^ov6iv.
608 Aetius II 14,2 (DDG p.343). oi tihv aUoL <^Zt(oixol} fcpui-
fi
Qixovs avxovs^ KXsdvd^rjs Sh xavoeidels (seil. xovg d6xbQus). Ga- —
lenus hist. phil. 56 a (DDG p. 624, 22). Kkedv&rjs xcnvoeidets (xovs

d^TEQus).

Achilles Tat. p. 13Hc. Kkedvd-rjs uvxoi)s {sc.xovs d6xi-

Qus) xavoeiSes e%eiv 6xwd <pr}6L.



Theodoretus Gr. aff. cur. IV 20.
(p. 105, 15 Ra.) xavoeLdeis 6} Kkedvd^rjs 6 UxaLxog.
10 609 Philo de provid. II 48 (p. 79 Aucher). Age interim pona-
fnus inter nos unive)'sutn ingenitum ac sempiternum, iuxta illud quod

suggerit sermo celeberrimorum philosophantium , sicut conscribunt Par-


menides, Empedocles, Zeno, Cleanthes aliique divi homines ac velut
vcTusquidam proprieque Atqui ex ingenita materia quid
sacer coetus.
ib miramur si pars aliqua generetur aut corrumpatur, partim per provi-
dentiam dei, partim 6b rerum ordinem? Namque et ceterorum artificum
unus quisque materiem generare haud solet, sed quam sibi sumit, eam
figurat formatque et artis ordinem ei imponit.
— — Quare iu^ta huius-
modi hypothesin deus materiam primam non generavit sempiterne, sed
20 materia ad usum sumpta, per eam cadum et terram atque species ani-
malium plantarumque et omnia fecit .
Quod nihilominus nulla-
ienus impedit esse providentiam, etsi una cum materia mundus ingenitus
supponatur.

49. Quomodo? Quia non solum creare et edere materiam
proprium est providentiae, verum etiam conservare moderariqus, quod
i& est factum.
510 Plutarchus de comm. not. 31 p. 1075 d. exL toivvv iTtaya-

vL^oiievog 6 KXedvd^rjs xfi ixjtvQcb6eL Xiyet xrjv ^eX^^vrjv xal xd XoLnd


ocdXQU xbv ViXlov e^o^oi(o6eiv ndvxu tavxa xul (lexu^uXetv eis eavxov.
'
dXX oxL ^^xaiy ol d^xsQes^ d-eol ovxes, JCqos xi]v iavxav (p^OQuv 6vv-
30 eQyov6L XG) ijXic), ^vvsQyovvxig xl jcqos xijv ixjtvQC36iv. jioXvs av
<^ovvy el'7j yiXfog tj^us JteQL 6coxrjQiug uvxots JtQ06evxe6&UL xal ffOT'^-
Qus dv^Qanav vo^i^eiv, ols xaxd (pv6ip e6xl xb 6itsv8eiv ijtl x^v
uvx&v (p&oQdv xul dvaLQe6Lv.
611 Philo de Incorr. Mundi cp. 18 (p. 28 Cumont, p. 505 Maug.).
35 fjLexa^dXXsLV 8h r) els (pXoyu r/ eis avyrjv dvayxaiov (scil.
xbv x66[iov
'

ixjtvQ(x)&ivru\ eis ^hv (pXoya^ (bg aexo KXedvd^r^St ^^? ^ avy^v^ d>s 6

XQV6LJtJC0S.
512 Stobaeus Ecl. 1 20, le p. 171,2 W. (Arii Didymi fr. 36 Diela).

28 i^o(iot.uiCui libri, corr. Zeller. 2i> xal addidi. 30 avviQyuvvris podt


avvtQyovai offendit; fortasse i^X/a> nal ngue rrjv iKitvQaGtv. 31 ovv addidi;
Bunt verba Plutarchi Cleanthis sententiam refellentis.
PHY8ICA. 115

Zi^vcavi xal KXeav^n xal XQvaixx^ &Qi6xn x^v o\>6Cav itttafiaXXHv


olov iig 6xiQfia xb xvq^ xal xdXiv ix rotkov rotatkijv &xoxiXil6^at

T^v diax($tf/ti}tf(v, oXa xq6xbqov ^v.


513 Cicero de nat. deor. II 24. quod quidem Cleanthes his etiam
argumentis docet, quanta vis insit caloris in omni corpore: negat enim s

esse ullum cibum tam gravem, quin is nocte et die concoquatur; cuius

etiam in reliquiis inest calor iis, quas natura respuerit. (Fortassc etiani
quae aiiteceduDt verba ibid. § 23 ex Cleanthe expressa suut a Posi-
donio:) Sic enim res se hahet, ut omnia, qme alantur et quae crescant
contineant in se vim caloris, sine qua neque ali possent ncc crescere. lo

Nam omne, quod est calidum et igneum, cietur et agitur motu suo;
quod autem alitur et crescit, motu quodam utitur certo et aeqiiabili; qui

quam diu remanet in nobis, tam diu sensus et vita remanet; refrigerato
autem et extincto calore occidimus ipsi et extir^guimur (secuntur verba
supra exscripta). i&

614 Cornutus cp. 31. 'HQaxXi\g d* ierlv 6 iv rotg ZXoig x6vog,


xud'' bv ri tpvOig loxvga xul XQuraid i6riv^ dvixrjrog xal dxfQiyivrjros

ov6a^ l6xvog xal rotg xaxu ^iQog xul dXxiig vxuQxav.


lisxaSorixbg
(deinde de Alcumenae et Amphitryonis filio disputat, cuius facta a

recentioribus cuni dei factis permixta sint, a6r£ dvodidxQLru ysyo- so

vivai ru rov ^tov idiu dxb rav xsqI rov yjQaog


u^roQovfiivcov) rd^u
6* dv ^ A£ovT^ xul xb qoxuXov ix r^g xuXuiug ^eoXoyCug ixl rovxov

Htrevrjvsyfiivu str].
— —
Ov^^oXov d' dv ixdrsQov slrj Qto^r^g xul
ytvvuuhi^xog' 6 ,u£v yuQ Xiav rb dXxi^xurov xav &r]QCa)v i6xL\ xb
dl q6xuXov xb xuQreQcorurov x&v ZxXav. xul xoi^6xrig S' uv 6 ^ebg si

xaQ£L6dyoixo xurd re to xuvxuxov 3il'xv£t69aL xal xuru xb ivxov6v


XI ix^^vJtcct
x^v xav ^eX&v (poQdv.
——
olxtCcog 8h xuQido6uv av-
vbv KfpoL rfi "H^Yi 6vvoLXovvru^ hg bXo6x(Qi6x£Qov uv xb (6Cm,a ri}
x^v SLdvoLuv bvra. 63g ydQ <^<prj6LV 6 EvQLxCdrjgy
viav Tt
Sq&v |W£V £VT0V(6Tf()at 7.iQ^gt «o
'

ilfvxuL 6 d(i£Lvovg rav y£QULriQcov xoXv.


i)Xovoa 8h xul r^v xuQ"0^(pdXri XarQ£Cav ixeCva xi9uvG)r£Qov elvui
XQo6t}X£LV., i^(puLv6vrG)v xdXLv Slu rovrov rav xuXaiav orL xal rovg

loxvQordrovg vxordxrsLV SeC iavrovg xa X6ya xu\ xu vxb xovxov


XQo6xaxr6fi,£va xoL£tv^ £l xai &r]Xvx£Q6v xl xuxu tj)v &£(dqluv xul ti^v ss

Xoyix^v 6xi-^Lv XQ06xCxx£i., xrig diKpr^gy rjv ovx dx6xag av S6^aL£v

16 T6vog scribitur necessario, Xdyos libri. 18 Mxrjvog oiaa verba a —


Langio iuiuria proscripta. 28 av rb (^aama t)^ scripsi, aitbv libri. 29 (priciv
6 EiQinidTis Bupplevi; frg. eat BellerophontiB Eur. 298 N. 32 itid-avmTiffov V*,
vulgo. 36 genit. Tf]g d^Kp^g rectc se habet; opponitur ad tovtov
7ct'&'ai<ci)r^(iai'

(scil. to%) Xdyuv).


— Totum fere caput adscripsi, quia omnia ex Cleanthe sumpta
1 16 CLEANTHES.

'OfiifuXrjv Toitg dh dadsxa ccd^Xovg ivSixtrcci (ihv


JiQOGi^yoQsvxsvai.
dvayayetv ovx dXXoTQLcog inl rbv &s6v, &g xal KXsdvd-tjg inoCri6ev
oi) det dh doxslv navxaxov xb svQS6Cloyov nQSG^fvsLV.

Be animalibiis.
5 516 Plutarchus %6xsQa xav ^ciav (pQovL^cixsQu cp. 11 p. 967 e.
6 lihv ovv Klsdv&i^g sXsys^ xaCnsQ ov (pdGxmv ^sxixsiv X6yov xd ^(oa,

naQaxvxslv (ivQ^rixag iXdstv inl {ivQfiriXLdv sxiQav


xoLavxij d^scoQCgi
vsxQOv (piQovxag' dvL6vxag ovv ix xfig (ivQfirjXLag sxiQovg
uvQfity/ca
oiov ivxvyxdvsLv avxoig xal ndXLv xaxiQxsGd^aL' xal xovxo dlg ^ XQlg
10
ysvi(3&aL' xiXog 8s xovg
y,sv xdx(od-sv dvsvsyxslv S>6nsQ XvxQa xov
'

vsxQov 6x(aXi]xa, xovg S ixstvov dQafiivovg, djcodovrag dh rbv vsxqov


oLxs0d-aL.

Aelianus Nat. An. VI 50. KXsdv&i^v xbv '!d66Lov xaxrj-
vdyxa6s xai dxovxa si^aL xal djco6X7]vaL xotg ^(poig xov xai ixstva

XoyL6(iov dLa^iaQxdvsLV,
/i?) l^xvQ&gdvxLXiyovxa xal xaxd xQaxog,
15
i6xoQCa xoLccvxij., (fa6Cv. ixvxsv 6 KXsdvd^rjg xad-Vj(isvog xal (livxoi
xal 6xoXrjv dycov (laxQOxiQuv dXXag' ovxovv (ivQ(ii]xsg TtaQa xotg no6iv

rfiav avxa noXXoC' 6 dh uqu OQa s^ dxQanov XLvog sxiQug vsxQbv


(ivQ(irjxu(ivQ(ir]xag uXXovg xo(iLi,ovxug slg oixov sxiQcov xal savxotg
ov 6vvxQ6(pc3v, xal inC ys xd> ;u£^A£t xfjg (iVQ^ir^xLug s6XG)xag avxa
20
vEXQa^ xal dvL6vxug xdxad^sv sxiQOvg xal 6vv6vrag rotg h,ivoLg dg
inC xivL, sixa xuxL6vrug xovg uvrovg^ xul nXsovdxLg rovro' xul rsXsv-
xcbvxug 6x(oXr]xu, olovsl Xvxqu^ xo(iC6ul' xovg 8h ixstvov (ihv Xu(istv,
nQoi6%^UL dh ovnsQ ovv in^yovxo vsxq6v' xul ixsCvovg vnodi^a6d^aL
u6(vivcag., cag vlbv xo(iL^o(iivovg 7] ddsXq)6v.
85 616 Clem. Alex. Strom. VII 6,33 p. 849 P. dib xui KXsdv^r^g
'

(p)]6lv uvd- uX&v uvxovg (scil. xovg vg) sxslv xt)v ^vpjv, lvu (li] 6unf]
xu XQiu. Cf. Vol. II p. 206.
617 Stobaeus Floril. 4,90 Vol. 1 p. 240 Hense. KXsdv%r]g s(pi]

xovg dnuLdsvxovg (i6vr] xf] (lOQCpfi xav ^r^QCcov dLU(piQSLv.


ao Idem Stob. Ecl. 11 31,64 p.' 212,22 W.

De auinia honiinis.
618 Tertullianus de An. c. 5. vuU et Cleanthes non solum corpo-
ris lineamentis, sed et animae notis similitudinem parentibus in filios

respondere de speculo, scilicet morum et ingeniorum et adfectuum: cor-

i^poris autem similitudineni et dissimilitudinem capere: et animam ita-

esse probabile est, cuius de tensione {tovos) doctrina Herculis fabula illustratur.
Nam iure me t6vos pro X6yos scripsisse in capitis initio, tota oratio clamat.
35 ante „et" intei"punxit Pearson, sublata interpunctione post „animam".
PHT8ICA. 117

que corpus, simHitudini vd dissimilitudini obnoxiam. item eorporaUum


et incorporalium passiones inter se non communicare. porro d animani
compati cor^wri, cui laeso idibus, vulneribus,*ulceribm conddlescit, et

corpus animae, cui adflictae cura, angore, amore coaegrescit, per detri-
mentnm socii vif/oris, cuius pudorem ct pavorem rubore atque paUorc %

testetur. anima corpus ex corporalium passionum communicationc.


igitur
Nemesius de nat. hom. p. 32. 6 KUdv^g xoidvde jtXixtL ovXko-
yi6(i6v' ov (idvov^ (pvjOiv^ Ofiotot xotg yovevOt yivofie^a xaxa tu aibfiu
kXIu xul xaxa xi}v il>vi^v xolg ndd-eOi, xolg i^&BOi, xatg dia^iotai.

6(0(ittxog dl xb o^toiov xal xb avd/toiov, o^x^ ^^ ttOoficcxov^ 6a}(ia &Qa lo

ij M^vx^ ... ixi dk KXtdv^rjg tprioCv ovd\v tt6u>iittxov 6v(ixd6xii


6(0(1^X1, ovd^ tt6a)(idxG) 6&(ia^ dXXa 6&(itt 6d>(iaxi' 6v(ixd6xei dl i] il>vxi)

Tc3 6<a(i(ixi V060VVXI Xttl


X£(ivo(iiv^' Xttl xb 6a(itt x^ ^lfvxf}' ui6xvvo(iivrig
yovv iQv&gbv yCvextti xttl <po^ov(iivrjg
(bxQ6v 6&(ia <?pa ri ifvxrj.
Tertullianus de An. c
unde oro te similitudine animae quo-
25. is

que parentibtis dc ingeniis respondemus secundum Cleanthis testimonium,


si non ex animae semine educimur? Cf. Panaetium ap. Cic. Tusc. I 79.

519 Eusebius praep. evang. XV 20,2 (Ar. Did. fr. 39 Diels). niQi
6\ ^x^S KXBdv^rig (i\v xu Z^^vtavog d6y(iata nuQttxi^i(uvog XQog
6vyxQi6iv xrjv XQog xovg uXXovg (pvoixovg (pv/Oiv^ oxl Zijvav xi^v ^vxr}V w
XiyEL tti69rjxixrjv ttvtt^v(iitt6iv, xa^dneQ 'HQdxXnxog. ^ovX6(i,svog yccQ
i(i(pttvi6ai^ OTL uC iln)xui uvttd^(LL(b(ievttL voeQul uel yivovxui, eixu6tv

ttvxug xolg xoxu^iotg Xiyav oiixog „jroTaaottft xol6iv uvxolOiv i(ifittC-

V0V6LV exeQtt xttl eteQa iidttxtt ijiL^Qel.^'' Xttl ^^ipvxttl de unb xav vyQcbv
uvud^(iLC)vxttL.^^ dvttd^v(iitt6LV (ilv ovv 6(ioCG)g ra 'HQttxXeixe) xrjv a
ilfvxriv uxo(pttiveL Zi^vav ul^d^rjxixrjv de ttvxijv etvuL diu xovto XiyeL
etc. — Cf. Zeno n. 141.
620 Longinus ap. Euseb. praep. evang. XV 21,3. Zi^vovt (lev

yccQ xui KXedv^et vf(ie6il6eiE rig uv dixuicag ovro) 6(p68Qa v(iQL6rL-


xibg JteQL uvr^g (scil. lifvxrjg) dtttXex^el^L xul ravrbv d^(pc) roD 6re- ao

Qeov 6(t)(ucrog elvttL rrjv ipvxrjv ttvu9v(iiu6iv (pr}6tt6L.


— Theodoret.
aff. cur. V 27
gr. p. 130,2 Ra. u^Kpa yuQ {Z^vav xttl KXedv^r^g)
Tov OxeQeov 6(b(JLttxog elvttL rrjv 4>vxr}v uvud^v(iiu6LV.
521 Galenus de Hippocr. et Plat. plac. II 8 (V p. 283 K., p. 248
ed. lu. Mueller). ei 8i ye enoLro (scil. dLoyivr^g 6 Bu^vXd)viog) KXe- 85

1 obnoxiam Hicls, obnoxium lihri. 4 coaegrescit Latiniua, cobaerescit


lihri. 5 Bocii libri, scilicet Ursinus. 6 communicatione scripsi, commuta-
tione libri. 21 ai'a9riaiv i] ccvaQ^v^iiaaiv libri, corr. Wellmann. 22 ixsffat
ati cxsi^ectat Diels, iure ni fallor. 24 Heracliti Ir. 42 Byw.; dc verbis thvxal
— ava9vni6i)VTat cf. Zeno fr. 141 adn. 31 atitaroi coni. Stcia Psychol. d.
Stoa I p. 107, quod propter otfQtov probabile non est.
118 CLEANTHES.

dvd^ei xccl XQv6Cnji^ xal Zijimvi xQi(p£6^ai ii\v ii, ai^atog (prJ6KVTi
'

fqv tl>vxtlv, ov6iav 6 a^r^g vnccQXELv xh nvsvfia etc.

622 Diogenes Laert. VII 157. Kledvd-rjg (lev ovv nd6ag inidia-
fieveiv xag tl^vxag) tiexQt t^S exTCVQcy^eag, XQv6iiticog dl ricg
(scil.
5 T«v 6o(p(ov aovov.
523 Aetius IV 5, 11 (DDG p. 392 b 1). Uv^ayoQag, MvalaydQag,
nXdxcov^ SevoxQdxrjg^ KXedvd^tjg &vQa&6v ei6xQCve6%^ai xov vovv.
qui hoc de Cleanthe dixit, philosophum mcde intdlexisse videtur.
524 Scholiasta ad. Nic. Ther. 447, p. 36, 12
Keil, XQavtrjQeg Xi-

10 yovxat ol v6xeQov dva^aCvovxeg ddovxeg staQcc xb xQaCveiv xa\ dno-


nktiQovv xijv i]kixCav. veaxeQov yaQ ^dr] ri^Siv yevo^ivcov (pvovxai
01 ddovxeg ovxoi. KXedvd^rjg de 6(O(pQ0VL6xfiQag avxovg xalel. vvv
djtXag tovg ddovxag. 6(0(pQ0VL6xfiQeg de did xb d^a ta dviivac ai-
tovg xal tb 6G)(pQov tov vov kafifidveiv rjfi&g.

16 525 Seneca Epist. 113,18. inter Cleanthem et discipulum eius

Chnjsippum non convenit quid sit ambulatio: Cleanthes ait spiritum


esse a prindpali usque in pedes permissum; Chrysippus ipsum principale.

526 Apollonius soph. lex. Homer. p. 114 ed Bekk. s. v. (laXv (x 305)


KXedv^rjg de 6 (piXo^ocpog dXXrjyoQixag (pr]6i drjXov6d^aL tbv Adyor,
20 di 'ov (icoXvovtai al bQfial xal td Ttdd^rj.

De Fato.
(Cf. n. 551. Vol. n p. 264.)

527 Epictet. Man. c. 53.

ayov di jii ',


« Zev^ xal 6v y' rj jtexQcouivrj^
S5 o;rot Ttod"' v^ilv ei^il diatexay^iivog,

€jg iponaC y' doxvog' rjv di ye (irj d^iXco


xttxbg yevofievog, ovdhv ^tiov ei{}0(iai.
Vs. 1 Epict. diss. II 23, 42 IH 22, 95 IV 4, 34.
affert Arrian.
Vs. 1. 2 idem1, 131. IV
Seneca Epist. 107, 10. et sic adloquamur lovem
30 cuius gubernaculo moles ista dirigitur, quemadmodum Cleanthes noster
versibus disertissimis adloquitur; quos mihi in nostrum sermonem mu-

''^^S f^^JJP* (o^- '^^s) BL.


4 To-s n^XQ'- ^'5? P> 5 ftdvcov BP. 11 fortasse:
tsliafiiQcov. 20 ^iailvovToci scripsi, ^coXvvovraL vulgo. 24 y' neque in Disser-
tationum codice Saibantino neque in Enchiridii codicibus a prima manu scrip-
tum est, sed aut ev i] aut av ttal 17; ys habent correctores et apogr. codicis S,
habet Vettius Valens Anthol. astrol. VI 8 (in cod. Hamburg. „Math. Gr. III 40"
saec. XVII f. 116v). 26 ys om. Vettiue. 27 xaxos ytv6\iBvos avtb tovto
nsigofiai Vettiua (De loco Vettii me certiorem fecit Usener, qui lectionem eiua
in vs 4 praeferendam putat).
PHY8I(?A. 110

tarc permittitur Cireronis (iiaertiMimi riri exemph. tii


plnmerini, honi
constdes; si displiaterint, scies me in hoc secutum Ciceronis cxemplum.

duc, parens celsique dominator pdli,


quocumque placuit; ntdla jMrendi mora est.

ndsnm fnc nolle, comitabor gemens,


imjriger. i

malusque paiiar, quod jmfi Hcuif hono.


ducunt volentem fata, nolentem trahunt.

Be Natnra Deornm.
(Vol. If i». 299.)

628 Cicero de nat. deor. II 13 — 16. Cleanthes quidem noster lo

quattuor de causis dixit^ in animis hominnm informatas deortim esse

notiones. primam posuit eam, de qua modo dixi, quae orta esset ex
rerum futuramm; alteram, quam ceperimus ex mngnitu-
jtraesensione
dine commodortim, quae percipiuntur caeli temjyeratione, fecunditate ter-
rarum. aliarnwqne commoditatnm complurinm copia; 14. tertiam quae i5

terreret animos fnlminihus, tempestatibus, nimhis, nivibus, grnr^dinibus,


vastitate, pestilentia, terrae saepe fremitihus, lajndeisque im-
motihns et

hribus et guttis imhrium quasi cruentis, tum lahibus ant repentinis ter-
rarum hiatihus, tum praeter naturam Iwminnm pecudumque portentis,
tum facilms visis caMestibus, tum steUis iis, qnas Graeci cometas, nostri jo

cincinnatas vocant tum sole geminato


. . .
quihus exterriti Jiomines . . .

vim qnandam esse caelestem et divinam snspicati


qnnrtam sunt. 15.

caiisam esse, eamque vd niaximam, aequabilitatem motus conversionum-


(^quey ^eli, solis, lunae, siderumque omnium distindionetn, varietatem,

jmlchritudinem, ordinem, quarum rerum aspedus ipse rntis indicaret n


non esse ea fortuita. —
Cic. de nat. deor. III 16. nam Cleanthes, ut
dicehas, quMtuor modis formatas in animis hominum putat deorum esse
notiones. unus is modus est qui est susceptus ex pro£sensione rerum
. . .

futurarum. aUer ex perturbationibus tempestaium et rdiquis m<^ibus.


tertius ex commoditate rerum qnas percipimus et copia. quartns ex as^o- so

rum ordine cadiqnc constantia.

529 Sextus adv. math. IX 88. o-dh KUdvQ^rjg ovTcag 6xnni)pa)tK'


fl (pv6ig tpvatcjg iati XQHttGrv^ liri iiv rtg agidtrj qpvrftg* fi ilfvx^

tl>vxfjg i6ti XQfCttav, fit} (iv tig ccQCarri tlfvxij' xal fl ^aov tolvvv
XQflttov iati ^caov^ firj &v ti XQatiatov ^aov. ov yaQ fig axfiQOV ss

ixxinteiv nifpvxe tic toucvta. a67t£Q ovv o<5t« i^ tpv6ig idvvato ix*

18 labibuB Gulielmius, lapidibus libri. 28 conTersionninque Vahlen, eon-


yersionem co<l. 86 oi^dh libri, corr. Bekker.
120 CLEANTHES.

a.XBiQOv av^t69aL xccxa t6 XQslttov ovd"' r) V^v^J?, ovdh tb t^ov.


(89) aXla n^v laov ^aov xQsltxov iativ, dyg XTinos xBXavrig^ eC tvxoi^
xal tavQog bvov xal Xiav tavQov Ttdvtav dh (SxeSov tav ijiiysLcov
^aayv xai 6(OfiatLxf} xal ijfvxtxfi dLad^tesL TtQoixeL te xal XQati6tBvsL
5 6 av%^Q(onog. toivvv XQdti0xov av sir} ^(pov xal (Iql6xov. (90) xaC-
(xoCy ov Tcdvv XL 6 avd^Qanog XQatiGtov elvat dvvatai ^tpov, olov
ev&icag oxl dLa xaxiag noQevexaL xbv ndvta xQ^vov^ ei de ^^ ye^ tbv
nXetfStov (xal yccQ ei %oxe neQLyivoixo aQetrig., dilfh xal JCQbg xatg tov
'

fiiov dvG^alg 7ceQLyLyvetaL\ (TCixrjQov t i^tl xal d6&evhg xal (ivqlcov


10 dedfievov ^oi]d^r}^dxo}v, xa^dneQ tQO(pfig xal 6xe7ca6iidtG)v xal r^g &X-

Xt^g tov 6cm,atog innieXeiag^ tilxqov tLvog tvQdvvov tQonov i(pe<3xa-


xog xal tbv TCQbg ri^iQav 8a0^bv dnatxovvxog
"fj^tv xal el ., ^i} TiaQ-

ixoifiev cSdxe Xovecv ax)xb xal dXeC(peLv xal neQL^dXXeLV xal xQi(piiv^
v66ovg xal d-dvaxov diceiXovvxog. a6xe ov xiXecov ^aov 6 dv&QCjjtog^
15 dxeXhg dh xal tcoXv xex(OQL0^ivov xov teXeCov. (91) tb dh tiXeLov
xal aQL6tov XQeittov ^ihv ccv vndQxoi dvd^Q(ozov xal 3cd6aig talg aQe-
talg 0vn7ce7cXrjQCi)fiivov xal jcavtbg xaxov dvenCSextov tovto 8h ov
8ioC0£L d-eov. €0tLv aQu d-eog. —
cf. Cic. de ndt. deor. 11 33 36. —
530 Cicero de nat. deor. I 37. Cleanthes autem, qui Zenonem
20 audwit una cum eo, qiiem proxime nominavi (scil. Aristone), tum ip-
sum mundum deum dicit esse,
tum totius naturae menti atque animo tribuit Iwc nomen,
tum ultimum et altissimum atque undique circumfusum et extre-

mum omnia cingentem atque complexum ardorem, qui CLether nominetur,


96 certissimum deum iudicat;
idemque quasi delirans in iis lihris, quos scripsit contra vo-
luptatem,
tum fingit formam quandam et speciem deorum,
tum divinitatem omnem trihuit astris,
»0 tum nihil ratione censet divinius.

531 Philodemus tcbqI evds^. c. 9 (DDG p. 544). Xoyov r)yovn<^£vov


t&vy iv (tyo) xd(?<(|itcj).

tum nihil ratione censet esse divinius.


Cicero de nat. deor. I 37.
Philodemi frustulum ad Cleanthem probabiliter refertur, cum
35 propter locum, quem inter fragmenta obtinet (p. 75 Gomp.) tum propter
Ciceronis similitudinem; qui hunc locum libris xatd trlg ri8ovf}g tribuit.
532 Aetius I 7, 17 (DDG p. 302b 15). JLoyivrig xal KXedv^rjg
xal Olvo7tC8r}g (tbv d^sbv) trjv tov xo^nov ilfvxr}v.

1 oiSh necesBario Bcribitur, oire libri. 5 xai<^TOi)> Wachsm. ;


xal libri;
dXXa Bk.
PHYSICA. 121

Cicero de nat. deor. I 37. tum totius nahtrtte inmH aique ammo
tribuU hoc nomen. — Minucius Octav. XIX 10. Theopragttts d Zeno
et Chrysippus et Cleanthes eunt et ipsi muUiformes, sed ad uniiatem
providentiae omne-s revolvuntur. Cleanthes enim mcntem, modo animum,
modo aethera, plerumqne rationem Deum disseruU. 5

638 TertuUianus Apol. 21. haec Cleanthes in spirUum congerit


quem permeatorem universitatis affirmat.
534 Cicero de nat. deor. I 37. tum uUimum ei cUtissimum afqtie

undique circumfusum et extremum omnia cingentem atque complcxum


ardorem, qui aether nominetur, certissimum deum iudicat. Lactantius — 10

Inst. I 5. Cleanthes et Anaximeties aethera dicunt esse sutnmum Deum.


636 Plutarchus de aud. poet. 11 p. 31 d. del d^ (irjdh r&v 6vo-
fiarojv dfieX&g axoveiv, ScXXa ri^v fihv KXscivd-ovg xaidiav xaQai-
reto^ai. xccreiQOivevtrui yuQ e6riv ore XQoOJiotovfievog i^-^yel6^ai
t6 (r320) u
Zev JtdreQ "Idrfd-ev iieddav
xal t6 (77 233)
Zev (xva ^adavaie
'
xeXevcav avayiyvdxSxetv v(p ev, ag rbv ix rijg yi^g &Vtt^iiia)iievov
ueQa dia rijv avddo6iv avadadcavatov bvru. m
Schol. BL Hom. /7 233
Zev ava ^adcivaie]
'

Ttvig 9% dvad<od(ovaie vcp ev xaQcc rrjv dvddo6iv ttjv dya^av.


636 Plutarchus de comm. not. 31 p. 1066 a. dXXd XQv^mxog
xal KXettv9r}g ifiJCejtXrjxdreg^ ag enog einelv, ra Xoyci ^ecbv rbv ov- u
Qttvdv, rijv yfjv, rbv deQa^ rr}v 9dXarruv^ ovSiva xav ro6ovT(ov ucpd^uQ-
rov ovd' dtdiov dnoXeXoC%u6i nXrjv ^6vov rov ziiog,, elg bv nuvrug
.,

XttruvuXC6xov6i xoiyg uXXovg . . . rttvrtt dl ov . . .


roig d6yfiu6iv ejie-
Tat, ttXX^ uvrol [liyu fioavreg iv roig neQl d^eav xul nQovolag elfiuQ-

fjtivrjg re xul g)v6eci)g yQd(ifitt6t diu^Qijdrjv XiyovOi, rovg iiXXovg d^eovg 30

anttVTttg elvui yeyov6rag xui (p9-uQri6o(iivovg vnb nvQ6g, rrjxrovg xur^


ttirovg aOneQ xrjQCvovg ^ XttrrireQCvovg bvrttg.
637 Stobaeus Ecl. I 12 p. 25,3. KXedv»ovg.
1,
'
Kv8i6x d&uvdrav., noXv<hw(ie, nuyxQureg uCeC,
Zev., cpvoeag dQxrjyi^, v6fiov (lira ndvru xvfieQvav^ ss

XalQe' 6e yuQ ndvre66t d^ifitg ^vrjrotOL nQOOuvdav.


ix 60V yuQ yivog eCo' ^xov (iCiir](ia Xux6vreg

6 antecedunt verba in Zenonia frg. n. 160 posita. 36 Ztve F, corr.


Brunck. 36 n&oi F, corr. Scaliger. 37 tta' scripsi, ut metrum ganarem;
itlliCv F, quod ex Arati versu: rov yap xal yivos ttfiiv facilu potuit irrepere.
TJxov ititLriiut multis illud coniecturis temptatum recte dici puto de muiica vel
.J22 CLEANTHKS.

^ovvoi^ o0tt ^G)si te xal (qtcei d-vtjr^ ijil yaTttV


Tc5 6s xad^v^vil6G) xal 6bv XQatog ailv SceCaa.

6ol dii) n&s ods x66(ios, iXt666fiBvog tcsqI yatav,


xsCdstai, (]
xsv ay^g, xal ixcav
XQatsltai' "bjtb ttslo

» totov sxsig vTCosQybv avixtjtoig "bnb %SQ6lv

xvQ6svta, asi^coovta xsQavv6v'


KfKptlxr},
tov yaQ v%b ytXtjyfjg <pv6S(og xdvt' SQya (tslsltaiy'
^ 6v xatsvd-vvsig xoivbv Idyov^ bg Sia ndvtav
(poitS, fiLyvvfisvog [isydXoig fiixQotg ts fpds66i'
10
cp
6v t66og ysyaag vnatog ^a6iXsvg dia navi6g.
ox)8s tL yCyvstai SQyov inl x^ovi 6ov 8C%a^ datfiov,
^
ovT£ xat aid-eQiov d^siov noXov ovt' ivl ;rdrTO),

yrXfjv bn66a Qi^ov6i xaxol 6<pstiQai6iv dvoCaig'


dXXd 6v xal td nsQi66d inC6ta6ai ccQtia &stvai^
15 xal xo6fistv tdxo6fia xa) ov cpCXa 60i (pCXa i6tCv.
G)8s yuQ sig 'iv ndvta 6vviJQfioxag i6&Xd xaxot6iVy
sva yCyv£6d^ca ndvrajv X6yov aVev
raty^' i6vxa.,
ov (psvyovtsg ia6iv 0601 d-vrjt&v xaxoC si6i^
'

Sv6fioQoi, oi t dyad^&v fisv dsl xzfi^iv no^iovtsg


M '
ovT i6oQ&6i d^sov xoivbv v6fiov, ovts xXvov6iv,

(p
xsv neid^^fisvoi 6vv vc) fiCov i6^Xbv exoiev.
' ' '
(ivtoi d avd^ bQiio)6iv ccvoi xaxbv dXXog in /UAo,
01 fihvvneQ d6i,rjg anovd^v dv6eQi6tov exovteg.,
'
ol d inl xeQdo6vvag tetQafifiivoi ovdevl x66fi(p,
'
26 dXXoi d sig avs6iv xal 6G)fiMtog rjdia ^Qya.
' '

<^dXXd xaxolg inixvQ6avy,, inaXXots d dXXa (piQovtai


6nsvdovteg fidXa ndfinav ivavxCa ravde yevi6d-at.
dXXd Zev ndvSoQe, xeXaivecpig^ dQyixiQavve,
dvd-Qconovg (j^ev^ qvov dneiQ06vvrjg dnb XvyQfjg^
6v, ndteQ^ 6xida6ov
80
r)v tlfvxrjg dno, dbg de xvQf}6ai

cantu, qui sonis aliquid imitatur; eo refertur t« v. 6. 2 cciSo) F, Kfiaa)

vulgo. 3 Sh F, corr. Scaliger. 4 Goto F, corr. Ursinus. 5 ivi xfQ<fiv


Brunck. 7 ^gya ^xhXHtaiy scripsi, '^Qr,ycc F, unde Ursinus scripsit iQQiYccaiv;
sed Ttdvra substantivum desiderat. Cum de fulmine loquitur Cleanthes, de toto
igni divino cogitat. 8 X6yov xoivbv F, corr. Ursinus. 9 iisydXav fii.yiQotei F,
corr. Brunck. 10. m av t6eog scrips), wg roaeog F; damnat versum liPearson,

ante eum lacunam statuit Wachsm. 12 ivl Brunck, inl F. 14 nsQiead <(t'>
Sauppe. 15 TaxofffUK Sauppe, xa anoena F. 16 anavxa Brunck. 17 X6-
ycov F, corr. UrsinuB. iovxav F, corr. -Brunck.
||
21 0? F, corr. Ursinus.
22 avoi Wachsm. (ut oppositum sit verbis evv vm v. 25), dvsv F. ||
xaxov F,
corr. Sauppe. ||
dlXa F, corr. 2(5
<^&XXa xaxoiff inixvQCavy exempli
Sauppe.
causa lacunam supplevi. tfiQovxsg F, corr. Meineke.
|{
28 dQxiif.iQavvf F,
corr. Meineke. 29 ft«v add. Scaliger, slQveeai maluit Petersen.
PHYSICA. 123

yvmfirjg^ t/ ni6vvog 6v Aixijg fiiTec nuvta xvPfQV&g^


*

6g>(f ttv rtfitj^ivxeg d(ieifi(Ofiia^fi ae rififj^

tA 6a igytt dirivtxig^ itg ixioixi


{>fivoi>vtig

dt^Tov i6vr \ ixtl o^r& (iQororg yigag IxkXo ti juf {{;ov,


oHne ^eolg^ i\ xoivbv del vdfiov iv dixfi vfivetv. s

638 Epiphauins adv.


2, Haeres.
(III 37) lU
p. 592, 3(>. 9 DDG
KXedv^rjg rb iya^bv Xid xuXbv liyei elvai rug ridovdg, xal &v^qoi-
xov ixdlei fidvrjv ti)v ^^v;|;tji/,
xal roitg d^eovg fivarixa ^x^ftara eXeyev
elvai xal xXi^6etg Cegdg, xai dadovx*>v etpaOxev flvai rbv f/Atov, xal
xbv x66fiov ftvtfr^^Qiov xal rovg xaroxovg rav ^eiav releardg ektye. lo

539 Philodemus neQl fv6f(i. cp. 13 (DDG p. 547 b). iv dh tw


dft>Ti(pcj) (scil. XQv6inxog) t« r{f) eig 'OQtpia (xal
jieQl %ea)V
'

M)ov6atov dva<pe{Q6fi)f{v)a xal {r)d naQ (0)fiiJQ^ xai 'H6i6d(a)) xai


EvQi(x)idij xal notrjralg dkloig, (<b)g xa(l) KXedvd^rjg, (n:)eiQdru(t
6vv)oixsiov(v) ratg d^^aig avra(v). is

540 Macrobius Sat. I 17,8. Cleanthes (ApoUinem) ag dn* &llav


xui &kXiov ronav rdg dvuroXdg notovfitvov, quod ab aliis atque aliis
locorum declinaiionibus faciat ortus.
541 Macrobius Sat. I 17,36. Cleanthes Lycium ApoUinem appel-
latum notat quod, veluii lupi pecora rapiunt, ila ipse quoque humorem io

eripit radiis.
542 Macrobius Jo^iug cognominatur, ut ait Oeno-
Sat. I 17,31.

pides, ort
ixnoQtverat rbv >lo|6v xvxXov dnb SvOftav in' dvuroXitg
xtvovfievog, id est quod oUiquum circulum ab occastt ad orietUem per-

git: aui, ut Cleanthes scribit, inetdr} xad^' eXixag xivetrat, Xo^ui yuQ n
el6t xul uvrut, quod flectuosum iter pergit.
Cf. Achilles Tat. Isag. 169 A. 6 ^adtaxbg xai Xo^iag vn6 rti/ov

xaXelrat, inetdi) ijXtog rdg bdovg ivuxna noQeverat Xol^6g. iv d\ ra


vnb r&v notrjt&v, elvui nt6rsve-
ilXitp 6 'An6XXciv., og xaXelxut Ao^iug
rut. —
Cornutus c. 32: Xo^ctv dh xai neQt6xeXav ^vrav rav XQri6fi.(bv 30
ovg didG)6t, Ao^iug (ov6fiu6rut' ^ dnb rfjg Xo^^rrjrog ri^g noQfiug tjv
noteirut dtd toO ^adtaxov xvxXov.
543 Photius s. v.
Xi^xcct. KXedv&rjg di <pr]6tv dnovevffifj6d^ut r^
'An^XXavt rdg Xe^xug, il^idQatg dl bfioiug yiveo^ut, xui uvrbv dh rbv
!An6XXG) nuQ^ iviotg AeoxrivoQtov intxaXet6&ut. Eadem Suidas 8. v. — ss

Xi^xut.
— Harpocration s. v. in libro ne^i ^e&v haec tradita esse
testatur. — Causam cognominis accuratius explicat Comutus c. 32.

2 &n.ti§m^id-a F. 4 o^Tf Cudworth, ovrot F. uXlots F, corr. Brunck.


||

10 fivoTi^giov Diels in adn., fivaTug vulgo. TtXittTue A. Jahn, TfXttcce vulgo.


||

Cf. Dio PruB. XII § 34. Plut. de tranq. an. 20 p. 477 c d. 12 Cf. Vol. II p. 816
n. 1078.
124 CLEANTHES.
*
xal X66xt]v6qiov d avrbv ( lixoHava) nQoarjydQsv^av dta tb tag
tjfiBQag tatg Xe^xaig xal r&> 6(iiXetv aXXr^koig dvvixiO^ai tovg avd^Qca-
3roT'5, tag ds vvxtag xad"' iavzovg avanaveo^ai. Cf. Plut. de Ei —
apud Delphos cp. 2.
.5 544 Schol. in Hom. II. F (34. KXedv^rig dl iv Ai^^cp ovta
tLfiaOd^ai ;u()vtfijr ^A(pQo8Ltr]v.
645 [Athenaeus XIII 572 f. TcdQvrjg dh 'J<pQo8Cnqg lsqov i<tti

naQa li^vdrjvotg, &g (prj^i IldiKpLXog' xatexo^ivrig yuQ tr^g jrdXecjg


dovXeCa tovg <pQ0VQ0vg tovg iv avtfi TCots O^vtfavrag, ag L^toQst KXa-
10 dv&tjg iv tolg Mvd^LXotg, xal fiE9v6d'ivtag itaiQag TcXsCovag nQoeXa-
^siv cav fiCav, xataxoLfirjd^ivtag avtovg IdovOav^ dvsXoiiivriv tdg xXslg
'

xal t6 tsixog v7tsQfid6av, dndyyBtXav toig ^A^vSr^votg. tovg d avtCxa


'

(iB& onXcov dcpixofiivovg, dvsXstv (ilv tovg (pvXaxag^ XQatri^avtag 8b


t&v tSLXGiv xal ysvofiivovg iyxQatsig tf}g iXsvd^sQCag jjo;(>ttfT»j()ta t^
15 itOQvrj djcodLdovtag 'AipQodLtrjg IIoQvrjg vabv ldQv0a0&aL.^
[A Cleanthe Stoico haec aliena sunt. Nsdvd-rjg scripsit pro KXs-
dv&rjg^ Cyzicenurti intellegens, Mueller Frg. Hist. Grr. II p. 5. 9. 11.
Eiim secuti sunt Kaibelius in editione Athena^i et ZeUer.J
646 Macrobius
Sat. I 18, 14. unde Cleanthes ita cognominatum

20 scribit (Dionysum) dnb tov dLavv6aL, quia cotidiano impetu ab orierUe


ad occasum diem noctemque faciendo caeli conficit cursum.
547 Plutarchus de Is. et Osir, 66 p. 377d. 0BQ6Bq)6vriv 8b (pr]6C
7C0V KXsdvd-rjg tb dLa tav xaQTC&v tpsQ^fisvov xal <povsv6fiBvov
Tcvsviia.

85 De Providentia et Divinatione.
(Vol. II p. 322 ct 342.)

548 Philo de provid. II 74 p. 94 Aucher: Numerus autem plane-


tarum prodest universo; verum hominum est otio praeditorum dinumc-
rare singulorum utilitatem. Haec autem nota sunt non solum ratione,
30 verum etiam sensu, ita movente providentia, quae, ut dicU Chrysippus
et Cleanthes, nihil praetermisit pertinentium ad certiorern utilioremque

si aliter melius esset res m\mdi, eo


dispensationem. quod dispiensari
modo sumpsisset compositioneni, qua tenus nihil occurreret ad impedien-
dum dmm-
549 Schol. in Hom. Od. a 52 (Cramer Anecd. Oxon. IH
416).

.•55

6Xo6tpQOvog] KXsdv&rjg 8a6vvsL' tov tcsql tav oAov tpQOVovvtog.


Eustath. in Hom. p. 1389,55. tbv "MXavra ol fihv dXXr^yoQOv^LV . . .

3 Cornutum fuisse Cleanthis Btudiosum tcstatur Pcrs. Sat. 5, 03


inin-imis
(Pearson).
MORALIA. 125

eig ri)v uxdfiurov xttl axoxlurov XQ^votuv^ ri)t/ nuvxtov ulrucv^ xal

oXo6fp(fOva Tuv roiovrov "ArXuvxu vooOtftv, iag rov vnhg oltov (pQo-
vovvra ijyovv r&v oX(ov <pQovri.6rix6v. dib xai ft
KXiuv^g^ as fpcuiiv^
idtt6vvB t6 o*
aQXov6r]g.
ri\g
— Comutas c. 2G. 6Xo6(p(fova d
*
«ijtoi/

{"ylrXuvrtt) £(p^(T&a( duc t6 nt^l r&v SXcjv (pQovrtXeiv xul ii(fovoil6^at s

rf^g ndvxciv ttvrov rdv ntg&v 6art]QCttg.


650 Cicoro de divin. I G. Sed cum Stdci omnia fern iUa defen-
dererU, quod et Zeno in suis commentariis quasi semina quaedam spar-
sisset et ea Cleanthes patdo uheriora fecisset etc.
551 ChalcidiuB in Tim. c. 144. cx quo fieri ut, quae secundum lu

fcUum sunt, etiam ex providentia sint, eodemque modo quae secundum


providentiam, ex fato, lU Chrysippus putat. alii vero quae quidem ex
providentiac auctoritate, fatalit^r quoque provenire, nec tamen quae fnta-
lUer, ex providentia, ut Cleanthes.

C. Fragmenta moralia »

De Fine Bonoruin.
(Vol. m p. 3aq.)

552 Stobaeus Ecl. II KXeuvd-ijg ... ovrag ini-


7, Ga, p. 70,1).
daxi' riXog t6 ofioXoyovnivag rtj <pv6u J»^v.
itfti Cf. Diog. Laert. —
VII 87, 6 Zi^vav riXog

ilae t6 onoXoyovfiivag rtj (pv6£t J;^v ojii^ «o

i6rl xur' ttQsrijv {;^v ieyei yuQ yiQog ravri]v ijiiag i) q)v6ig' 6(ioiag
dh xttl KXeuv^tjg iv tcj xeQt rjdovrlg.

Clemens Alex. Strom. II
21, 129 p. 497 P. KXeKV&r^g 6h (scil. riXog rjyelrui,) t6 6iioXoyovfii-
vag rij ipv6ei ^ijv * iv ra evXoyiOrelv., o iv rT] rav Xttra (pv6iv ixXoyfj
xBl6&ut dteXd^^avBv. ss

553 Cicero de fiu. II 69. pudebit te Ulius tabulae, quam Cleanthes


sane commode verhis depingere solehat. iubehat eos, qui audiebant, sc-
cum ipsos cogitare pictam in tabula Voluptatem, pulcherrimo vestitu ct
omatu regali in solio sedentem; praesto esse Virtutes ut ancillulas, quae
nihU aliud agerent, nullum snum officium ducerent, nisi ut ] oluptati s»i

ministrarent et eam tantum ad aurem admonerent, si modo id picturn

intellegi posset, ut caveret, ne quid faceret imprudens, quod offenderet ani-


mos hominum, aut quicquam, e quo oreretur aliquis dolor. „nos quidem
Virtutes sic natae sumu^, ut tibi serviremus; aliud negotii nihU habemus."
Cf. Aug. de civit. dei V 20. soient phUosophi, qui finem boni hu- 35

mani in ipsa virtute constUuunt, ad ingerendum pudorem quibusdam

7 illa] 8cil. divinationis geuera. 24 verba iv ro} — dttXdu^avtp nibil ad


Cleanthem pertinent. Cf. Diog. Babjrl. fr. 44—46 Vol. III p. 219.
120 CLEANTHES.

philosophis, qui virtutes quidetn prohant, sed eas vduptatis ayrporalis


fine metiuntur et illam per se ipsam putant adpetendam, istas propter

ipsam, tabulam quandam verbis pingere, ubi voluptas in sella regali

quasi delicata quaedam regina considat, eique virtutes famulae suMcian-


5 tur, ohse.nmntes eius nutum, ut faciant quod illa imperaverit; quae pru-
dentiae itibeat, ut vigilanter inquirat, quo modo voluptas regnet et salva

sit; iustitiae iubeat, ut pra^estet beneficia, quae potest, ad comparandas


amicitias corporalibus commodis necessarias, <^ety nulli faciat iniuriam,
ne o/fensis legibus voluptas vivere secura non possit; fortitudini iubeat,
10 iit si dohr corpori acciderit, qui non compellat in mortem, teneat domi-

nam suam, id voluptaiem, fortiter in animi cogitatione, ut per pristi-


est

narum deliciarum suarum recordationem mitiget praesentis doloris acu-


leos; temperantiae iuheat, ut tantum capiat alimentorum et si qua de-
ledant, ne per immoderationem noxium aliquid valetudinem turbet et
15 voluptas, quam etiam in corporis sanitate Epicuni maximam ponunf,
graviter offendatur. ita virtutes cum tota suae gloria dignitatis tanquam

imperiosae cuidam et inhonestae mulierculae servient voluptati; nihil


hac pictura dicunt esse ignominiosius et deformius d quod minu>s ferre
bonorum possit aspedus; et verum dicunt.

20 664 Stobaeus W. svdaifiovca d' idviv 6v-


Ecl. II 7, 6e, p. 77,21

Qoia ^LOv. xexQi^itaL ds xal Kksdvd^rjg ttp oqg} tovtg} iv rolg iavxoi}
6vyyQdfifia0L xui 6 XQv0LJt:iog xai ol aTcb tovr<ov ndvtsg, tijv avdaL-
\iovCav elvaL keyovtsg ov^ iteQav tov evdaC^ovog ^Cov, xaCtoL ye le-
'

yovteg triv (lev evdaL^ovCav 6)cojc6v exxslo&aL^ teXog 8 etvaL t6 tvxetv


25 Tijff evdaLfiovCagy OTceQ tavtbv elvai ta evdai^ovelv. — Sextus adv.
math. XI 30. evdaniovCa de ietLV^ fog ol jieQi tbv KXedvd^riv^ s^qolu
fiCov.
666 Diogenes La6rt. VII 89. <pv0Lv de XQv0L7C7iog fi^v e^axovei,
[j dxoXov&og det ^ijv, trjv te xoivtjv xai WCag trjv dvd^QOJtLvrjv' 6 8s
30 Kkedvd"i^g Tr/v xolvtiv ^ovtjv exde%etaL (pvCLv^ y dxoXovd-elv del^ ov-
xttL 8h xai ti^v iiti ^eQovg.
666 Stobaeus Floril. 6, 66 Vol. I p. 304 Hense, 6, 37 Mein. Kke-
dvd^rjg ekeyev, el telog i6tiv rj rjSov^, JCQog xaxov tolg dvd^QcoTroLg
Ti)v ^QdvriffLV 8e860d'aL.

,j
De Bono et Honesto.

667 Clemens Alex. Protrept. VI 72 p.61 P. KXedv^rjg 8h 6


'j^eeevg, 6 djtb trig 2^toag (pLX60o(pog, bg ov ^eoyovCav JCOLrjtLxi^Vy

8 et Uiserui. 20 nihil in hoc loco ad Cleauthem referri potest praeter


ipsam definitiouem beatitudinid. 31 ad ea, quae porro secuntur ap. Diog.
Cleanthis nomen non pertinere certum est. 34 diSoaO^ai libri, corr. Meineke.
MORALIA. t27

^toXoyiuv dh ttXrjdivijv ivdeixwrui^ ovx ixsxQiiifaxo toC ^toif ar/pt


dn Tceff elx^v (pQov&v
xScya^bv iQax&i (i* olov Idt'; Uxovs dij"

xtxuyfiivov^ dixaiov^ o6iov, tvatfiis,


XQUTovv ittvxov^ 2()r/(7i/iov, xaXdv^ diov^ l

av6xriQ6v^ uv^ixaaxov^ uUl avfupiQov^


Ktpofiov^ &Xv3iov, Xv6ixeXigy dvadvvov^
atpilttiov, evdQ£6xoVy d6<pakig^ (plXov^
ivxi-iAov, <^evxdQi6xovy, 6(ioXoyov(i£vov,
evxXeis^ &xvq)ov, imiisXig, jCQaoVj 6<podQuv<, i«

XQOvilofievov^ a}ie}ixxov, uiel diufiivov.


Idera Strom. V 14, 110 p. 715 P. KXedv&ovg xe tov 2^xalxov ev
Xivt noitjfiaxt :teQl xov d^eov xuvxa yeyQutporog axove' {secuniur ideni
vcrsus, so4 omiiiuntnr in codice verha d^fpaXig^ ^iXov^ evxi(Lov^ ut 6^o-

Xoyovfievov sequatur illud evdQe6xov). Hunc locum exscribit Euseb. n


praep. evang. XIII 13 p. C79, versus G, 7 eadem forma praebet, qua
locus Protreptici, unde colligitur ipsum Clementem Strom. V eandem
versuum formam exhibuisse quam in Protreptico, verba d6<paXhg iv- —
Tiuov omisisse librarium.
668 Clemens Alex. Strom. II 22, 131 p. 499 P. dib xal KXedv- to

&r]g iv xa devxiQa xeQi rjdovijg xbv ^axQdxrjv <prj6l xaQ* exa6xa


didd^xeiv^ d)g 6 avxbg 6ixtti6g xe xal evdtti(iav dv^Q^ xul xa siQaxa
SieX6vxL xb Sixaiov dnb xov 6v(i<piQovxos xaxttQa6&aL, ag d6e^ig xi

nQtty(i.a 8edQax6xi' d6e^etg yaQ xa '6vxi ol tb 6v(i<piQov dnb xov 8i-


XttCov xov xttxd v6(iov x<*>Qitovxeg. n
Cicero de oif. III 11. itdgue accepimus Socratem exsecrari so-
Cf.

litum eos, qui primum haec natura cohaei-entia opinione distraxissent.


cui quidem ita sunt Stoici assensi, quidquid honestum
ut et esset, id
utile esse censerent, nec utile quicquam, quod non honestum.
— id. de

leg. I 33. recte Socrates exsecrari eum solebat, qui primus utUitatem a m
iure seiunxisset : id enim guerebatur caput esse exitiorum omnium.

De Indiiferentibus.
(Vol. m p. 28.)

669 Clemens Alex. Strom. V 3, 17 p. 655 P. xai r) KXedv»ovg


dh tov Hxaixov q)iXo66<pov noirixLxii adi nag xd o(iOLtt yQd<pei st

(i-^ TfQbg 86^ttv OQtt, i&iXav 6o<pbg cdilfa yevi6d-tti,

(irjdh <po^ov TioXXCbv dxQLXOv xttl dvttLdia fidiiv

errat Clemeua, cuni ad deum refert, quae de honeBto dicuntur.


1 9 ev-

ItiQLaxov supplevi. 31 a iure C. F. W. Mueller, naturae libri. 37 §d^v


Meineke, do^av cod., quod neque potuit mutata significatione repeti (vs. 1) ne-
Stoiconnn vetemm (ragm. I. 1}
128 CLEANTHES.

oi) yaQ TcXiid-os ix^i ovvsxiiv xqC6iv^ oijrs dixaiav


'

ovx£ xakr^v,^ dkCyoig dh nag dvdQaCi xovt6 xev evgoig.


660 Clemens Alex. Strom. V 14, 110 p. 715 P. 6 61 avxbg {KXs-

dvd^rig) xatd ro 6i(07cd>iievov tijv t&v JtokXiov dta^dlXcav eC6a)loXa-


6
XQCav imtpSQei'
dveXevd-eQog nag o6tig elg dd^av ^Xsnei,
'

d>g di)naQ ixeCvrjg tev^d^evog xalov tivog.


idem Protrept. p.VI 72 6 1 P. hos versus adiungit versibus de bono
fr. 557, a quibus alieni sunt.
10 661 Mantiss. proverb. (in paroemiogr. Gr. vol. II p. 757) cent. I 85.

xaxibg dxoveiv XQSiGQov 7] keyeiv xaxGig.


KXedv&ovg. — „Inter eeclesiasticorum scriptorum sententias hic tri-

raeter laudatur ab Antonio Meliss. I 53 et a Maximo 10, vid. Gregor.


Nazianz. carm. p. 157 d." (Wachsm. Comm. II p. 8).

15 662 Plutarehus de Aud. Poet. c. 12 p. 33c. od^ev ovd' ul nuQa-


dL0Qd^a6eig (pavXag ixoveiv., alg xul KXedvd^yjg exQ^6ato xal 'AvtiQd^e-
vrjg' 6 ^iv x.t.L ...
6 de KXedv&ijg nsQl tov nkovtov (Eur. EI. 428)
'

(pCkoig te dovvai 6afid t elg v66ovg Tce6hv


Sa7cdvai6i 6a6aL^
•>o
^etayQdtpcov ovtco*
'

7t6Qvatg xe dovvai awfta x elg v66ovg 7ce6ov


dajcdvaig ejcttQlipai..

Dio Chrysost. VII § 103 (Vol. I p. 208, 9 Am.). iasl xal ait-
or.

tolg tovtotg totg exe6iv (scil. Eur.


EI. 428) dvteCQtjxe tav ndw tptko-

?5 66(p(ov ttg, ov ovdstg, i^oi doxetv^ (paCri dv note (pikovtxovvta tov-


totg te dvxetQtixivat xal xolg vnb 2Joq)oxkiovg elg xbv nkovxov
'

elQTj^ivoig^ ixeCvotg (lev in dkCyov, toig dh tov £o(poxkiovg inl nkiov,


ov fii]v, a6neQ vvv f)[ietg, dtd ^axQcav, dte ov naQaxQ^fia xatd nok-
'

ktiv i^ov6iav 6ts^t(ov, dkk iv fiCfikotg yQdqxov.

30 I)e Virtute.
(Vol. III p. 48.)

663 Plutarchus de Sto. Rep. cp. 7 p. 1034 d. 6 dh KXedv»r}g


iv vnofivijfia6t (pv6txolg nvQbg 6 f6vog e6tC,
elncov ort ^^kijyii
xdv Ixavbg kv tfj ifvxf} yivrjtat n^bg tb intteketv rd int^dkkovta^
'
35 l6xvg xakeltat xal XQdtog^^'' int(piQet xaxd ki^tv, „17 d t6xvg avxrj
xal xb XQdtog, otav ^ev iv totg tpavet6tv i[i(ievetiotg iyyivrjtai^ iyxQd-

que cum ScvaiSia coniungi, quia avaiSeia non nisi in factis dictisve conspici-
tur. 36 iv scripsi, iitl vulgo. || tpuvdaiv Hirzel, iTticpaviciv libri. Cf. Ze-
nonis fr. n. 200.
MORALIA. 129

tsid iauv Sxav S* iv totg vxofitvetioig,^ dvdQiCa' X€qI titg iiUcg il


dixaioavvT]' nsQl xag alQi6ii,g xal ixxXi^sig 6aj<pQo6vvr].'*
Cf. StobaeuB Ecl. II 7, 5b4, p. 62,24 W. xal biioCag &6xbq Ul%vg

t6vog i6tlv txavbg iv VBVQoig,^ ovtm xaX ^ t^g ^Zflff


Tot> tfcofUKiro?

Usxog t6vog i6tlv Ixavbg iv t<p xqCvbw xaX XQatteiv ^ f(ij. 6

664 ThemiBtius Or. U


27 G. ei dh av q>rJ6£ti tig xoXaxtCav tlvai
t^ Ilv^Up jtaQafidXXew tbv fia6iXia, XQv6ixxog nhv vfitv xaX Kle-
dv&fjg ov ^vyxoQ-^^ei, xaX ZXov e^og (piXo6otpCag [^] 6 ix tfig xoi-
xtXrjg x^Q^Si oC (pd6xovxeg elvai xi^v avx-^v dQexiiv otaX dXi^d^etav dv-

SQbg xaX ^eov. i«

Cf. Proclus in Plat. Tim. 11 106 f. oC dh dxb xfig Zxo&g xaX t^v
«i&ri^v dQef^v elvai ^e&v xaX dvd^QonKov eiQifpta6tv.
— Cic. de leg.

I 25. iam vero virtus eadem in homine ac deo est neque alio uUo in-

genio praeterea.
566 Diogenes Laert. VII 92. xXetovag (elvat dQetkg ^ tittaQag) ti

ol xeQX KXedvd^v xaX XQv6txxov xaX ^AvxCxaxQov.


666 Stobaeus ecl. 11 65, 7 W, dQexf^g 81 xaX xaxtag ovdlv etvai
fiexa^v. xdvxag yaQ dvd^Qaxovg dtpoQfjtdg i^etv ix (pv^eag XQbg dQe-
tijv^ xaX oloveX tbv tav fm,taiifieC(ov X6yov exetv, xatd KXedv^v
dd^ev dteXelg ^lv Qvxag elvat (pavXovg, xeXeiajd^ivxag 81 6xov8aCovg. to

667 Diogenes Laert. VII 91. SiSaxxilv xe elvat avxi^v {Xiya 8h


XQv6txxog iv x& xqgjxg) xbqX xiXovg (pri^X xaX KXe-
Ti^v dQexijv) xai

dvd^ijg, xaX no6et8aviog iv xolg XQOXQexxtxolg.


665 Diogenes Laert. VII 127. xaX fti^i' ri^v dQexipf XQv6txxog
fihv dxo§Xr]tilv^ KXedvd^g 8h dvax^pXrjtov, 6 (i^v dxofiXrjtiiv 8td fiid-rjv u
xcd fieXayxoXtav, 6 8h dvax6^Xr]tov 8td ^e^aCovg xaxaXrlilfetg.
669 Diogenes Laert. VII 128. d^i^xet 8h avtotg xaX 8id xavtbg
XQf]6^at tfj dQet^, 6jg ol xe^X KXedvdfjv (pa6Cv. dvccx6^Xritog ydQ
i6tf xaX xdvtote t^ ^X^
XQV'^^'' o^^^fl teXeCif 6 6xov8atog.

De Affectibus. 30

(Vol.ni p. 92.)

670 Galenus de Hipp. et Plat. plac. V 6 (Vol. V p.476 K., p.456


lu. Mueller.). f^v (ihv ovv xov KXedvd^ovg yvafiriv vxIq xov xadirjxt-
xov t^g ^vjjijg ix tcbv8e (paCve6^at (prj6t t&v ixav.
' '

Aoyt6(i6g. tC xox i^d" 6 fiovXet, d^vfii; tovx6 (lot (pQd6ov. 36

0vyi,6g. Kpyi y\ ^ Xoyt6(ii^ xav o fiovXo(iat xotevv.

8 ^ aeclusi. 19 tbv Zeller, xb libri. || ijiiiaiipeiaitov libri, corr. Wachsm.


22 Cf. ni n. 228. 26 (isXavxvXiav B. || B\
xaxaXij^eie B».
xaxaXi^ii\pi,s
36 3 L, S,xi AB, oxs M. 36 atc y', w scripsi, ^yw libri; ?;j(i> H. Stephanus,
Ix^tv Wyttenb.
«•
130 CLEANTHES.

A. ^adihxbv <^£t}3C£<^gy' jiXriv o^ag slnbv ndXiv.


'
&. G)v otv inid^vfiG), tavd^ bnag yev^dETttL.
xavtl ta afioi^ala KXsdvd-ovg (pT^6lv alvai no6Ei8(oviog ivaQy&g kv-

deixvv^Eva ttjv tceqI tov Jtad^rjtLXOv r^g V^vx^g yva^rjv avtov^ et ys


b di) 7C£7COLrjX£ tbv AoyLGfibv ta &v^dt dLaXEyo^iEvov ag £t£Qov it£QG).
671 Galenus de Hipp. et Plat. plac. IX 1 (Vol. V p. 653 K. p. 653
lu. Mueller). no6£LdG)VLog 8£lxvv6lv iv tfj xeqI naQ^av JiQay^a-
. . .

t£ia SLOLXOv^ivovg rj^dg vnb xql&v dvvd^EcaVj inLd^vfirjtLxfig t£ xal


d-vfio£Ldovg xal XoyL6tLxfig' T^g 81 avtfig dd|7jg 6 no6£L8(bvLog eSel^ev
10 £lvaL xal tbv KXsdv&rjv.
572 Galenus de Hipp. et Plat. plac. HI 5 (Vol. 332 K. p.V 299
lu. Mueller). ov ^6vov yccQ XQv6Lnnog dXXd xal KX^dvd-rjg xal 2,r\-
'
v(ov itoL^ag avtb tLd^iadLv (scil. tovg (p6§ovg xal tdg Xvnag xal ndvd-
o6a toiavta nd^rj xatd triv xaQ8Cav 6vvL6ta6d^aL).
,5 573 Stobaeus Floril. 6,3 Vol. I p. 281 Hense (6, 19 Mein.)
'

o6tLg incd^vfi&v dvix^t ai^xQov nQdy^atog^


ovtog noLi}6£L tovt\ idv xacQbv Xd^r^.
574 Sextus adv. matli. XI 74. dXXd KX£dv9r}g fihv fi^^s xatd
'

(pv6Lv avtrjv (scil. tijv 'f}8ovr]v) £LvaL }ir]t d^Cav £x£lv avTi)v iv ta
30 /3^cj, xa&dn£Q Sh tb xdXXvvtQov xatd (pv6Lv iirj £lvai.
575 Stobaeus Floril. 108,59 Mein. 6 8£ KX^dvd^rjg iXsyE trjv

Xvnrjv liwxfig naQdXv6LV.

De Consolatione.
676 Cicero Tusc. disp. III 76. sunt qui unum officium consolantis

stjmtent „malum illud omnino non esse," ut CleantM placet.


677 Cicero Tusc. disp. III 77. nam Cleanthes quidem sapientem
consolatur, qui consolatione non eget. nihil enim esse malum, quod turpe
non sit, si lugenti persuaseris, non tu illi luctum, sed stultitiam detraxe-
ris; cdienum autem tempus docendi. et tamen non satis mihi videtur
30 vidisse hoc Cleanthes, susdpi aliquando aegritudinem posse ex eo ipso,
quod esse summum malum [CleanthesJ ipse fatebatu/r.

De Offlciis.

(Vol. m p. 134 et 172.)

676 Seneca de Benef. VI 12,2. Ble, qui totus ad se spectat et


35 nohis prodest, quia aliter prodesse sibi non potest, eo mihi loco est, quo

1 paoLXt-v.hv sljcsg scripsi, §ccaiXix6v ys libri; ^<x0iXiii6v' sv ys Scaliger, val


ys Meineke. 2 mv av Comarius, mg av libri; oa' &v Wyttenb.
pcx6i,Xiyi6v
13 ttvrb Mueller, aiyiu libri. — Cf. I n. 210 (Zeno). 25 putent <docere>
Lamhin. 31 Cleanthes seclnsit Bake.
MOKALIA. 131

qui captivos suos, tU commodius veneatU, pascU muUum,


ut aU CleatUhes, a beneficio distat negotiaiio.
— cf. ib. II 31,2. nm
enim in vicem aiiquid sibi reddi voluU (qui beneficium dai), aui non
fuU bene/icium, sed negotiaHo.
579 Seneca de Benef. VI 10,2. beneficium voluntas nuda nom
efficU: sed quod beneficium non esset, si optimae ac plenissimae volun-
tati fortuna defuisset, id aeque beneficium non est, nisi fortunam volun-
tas antecessU; non enim profuisse te mihi oportet, ut ob hoc tibi obliger,
sed ex destinato profuisse. Cleanthes exemplo eiusmodi utUur: „ad quae-

rendum," inquU, „et accersendum ex Academia Platonem duos pueros lo

misi; aUer totam porticum perscrutaius est, aiia quoque loca, in quibus
ilium inveniri posse sperabat, percucurrU, et domum non minus lassus

quam irrUus redU: aiter apud proximum circuiatorem resedU, et, dum
va^gus atque erro vemaculis congregatur et ludU, transeuntem Platonem,
quem non quaesierat, invenU. iHum, inquU, laudabimus puerum, qui, i»

quantum in se erat, quod iussus est fecU: hunc fdicUer incrtem casti-
gaibimus."
680 Seneca de Benef. V 14, 1. Cleanthes vehementius agU: „licet,**
inquU, ^benefi^um non sU, quod accepU, ipse tamen ingratus est, quia
non fuit redditurus, etiam si accepisset. sic latro est, etiam antequam «o

manus inquinet: quia ad occidendum iam armatus est et hahet spoliandi

aique interficiendi voluntatem. exercetwr et aperUut opere nequUia, non


incipU. sa^rUegi dant poenas, quamvis nemo usque ad deos manus
porrigai."
Ex libro tcsqI xocQirog. «»

681 Stobaeus Floril. 28, 17 Vol. I p. 621 Hense (28, 14 Mein.).


'

KXedv^g etptj xhv dnvvovta ^xoi siogxetv rj ixioQxelv, xaQ- ov 6^w6i


%q6vov. iav (ilv yuQ ovxag dfivvri &g intxekedav xa xaxa xbv oqxov^
evoQxetv, iav 8h nQ6d-e6tv l^jjov fi-^ inixeketv^ inioQxetv.
682 Seneca Cleanthes utUem quidem iudicat et hanc
Epist. 94, 4.
m
partem (scU. philosophiae, qrne dat propria cuique personas praecepta,
nec in universum componit hominem, sed marito suadet quomodo se

gerat adversus uxorem, patri quomodo educet liberos, domino quomodo


servos regat), sed imbecHiam nisi ah universo fluit, nisi decreta ipsa
et »*
phUosophiae capita cognovU.

12 inTenire N*G, unde poBse^se) Gertz. 13 rediit R6P. 14 error


plerique codices, erroneus Guelferbyt. 23 Post ,.incipit" in omnibuB libris
secuntur verba: „ip8um quod accepit, beneficium non erat, sed Tocabatur*',
quae del. Feldmann, alio transpoBuit Gertz. 29 eioffnetv] Cf. Yol. II p. 68, 27
(ChryB. fr. log. n. 197).
132 CLEANTHES.

583 Stobaeus Floril. 6,4 Vol. 1 p. 281 Hense (6,20 Mein.)


'
3c6d-ev not
ccQa yivBtai iioixcov ysvog]
ix xQL^iavtog dvdQog iv a(pQo8i6ioig.

584 Theophilus ad Autol. III 5 p. 119c. xC 6ol edo^s ta Zi^vra-


5 vog ri xa /lioyivovg xal KXsdv&ovg^ bn66a nsQiixov6iv al ^l^Xoi
avxav didd6xov6ai dv^Qano^oQiag^ naxiQag fi^v vjcb l8Cav xixvav
£ilj£69-ai xal ^i^QCi6XE6%^aL xaC^ st xig ov ^ovXoixo t) (liQog xl r^g fiv-

6aQag xQOCprig djto^QLil/ELSv^ avxbv xaxs^d-Cs^Q^aL xbv ^rj tpay6vta\


585 Sextus Pyrrh. hypot. III 199. 200. naQ' tj^tv (liv al^xQov^
10 (laXXov ds xal TtaQavo^iov vsv6(ii6tai xb xfjg d^QSvo(ii^Cag, naQd Fsq-
(lavotg di^ C3g (pa6Cv, ovx ai6xQ6v —— xal xC d^avfia6x6v^ 8xov ys
xal ot dnb xi]g xvvixfig <piXo6o(pCag xal oC tvsqI xbv KiXiia Zrjvava
xal KXsdv&rjv xal XQv6innov ddidcpoQOv xovxo sivai cpadCv;

586 Stobaeus Floril. 42,2 (Vol. I p. 760 Hense)

15 xaxovQy6tsQov ovdsv dia^oXfig s6tL nca'


Xdd^Qa yaQ dnax7]6a6a xbv nsnsL6(iivov
(ii6og dvanXdxtSL nQog tbv ovdsv altLOV.

De Civitate.

587 Stobaeus Ecl. II 7,111, p. 103,12 W. Ixavag Ss xai KXs-


20 dv%^rig nsQL tb 6nov8alov slvaL xrjv n6XLv Xoyov riQcoxr}6s xolovxov.
n6XLg xaxa6xsva6(jLa, sCg o xaxacpsvyovxag
(isv <(£t^ s6xlv olxrjxrJQLOv
s6xL dCxr]v dovvaL xal Xa^stv, ovx d6tslov dfj n6Xig i6tCv; dXXd (ifjv
toiovt6v s6tiv r} n6Xig olxrjtrlQiov d6xslov dQ' s6Xiv rj n6Xig.
588 Seneca de Tranq. An.promptus (X)mpositus sequor Ze-
I 7.

85 nona, Cleanthem, Chrysippum, quorum tamen nemo a4 rem puhlicam


accessit, at nemo non misit.

Varia.
589 Diogenes Laert. VII 14. ivCoxs 8s xal ;|raAx6v sl6inQatts
tovg nsQil6ta(iivovg (6 Zrjvov) to did6vaL (i^ ivoxXslv,
ZQxad^d (pri6L KXsdvd^rjg iv tS) nsQl ^jjaAxov.
590 Philodemus nsQi (piXo66(pciv Vol. Hercul. VIII col. 13, 18.

x{ai KX)sdvd-r}g iv {t5i)i nsQi ^t^^^Xrj^g (&)g Jioyivovg ai>-

xfi{g) (ivr}((iovsv)si xai inaiv{si) xai {(iLXQbv) v6xs(q)ov iv a-bxiai

2 fortasse: TtoQ^tv (^Si} Ttox' &qu. 4 n. 584 Zeno = 264. 21 sl


fr. n.

add. Heeren. 26 at scripsi, et A. Cf. Zeno fr. n. 271. 28 iviovs vulgo,


corr. Wachsm. 29 lacunam significavi, <^mats dsSLdtagy suppl. Cobetus.
33 avtiie scil. t/^j noXLtsiag. Librum Cieanthis puto adhiberi tbv Ttsgl <^3ti><wj-
ftTjff.
Cf. ind. La6rt. n. 481.
MORALIA. 138

xov)t{m xada)3t(«p it)iQ{<o)&' ivCmv {i)x^e6t{v) [1. ix^e6iv] {*oi)-


i{tt)cu.
591 Athenaeus XI 467 d. KXedv^rjs dh 6 <ptX66o<pog iv tc3

xegl (letaXrjiffsag &xb tStv xctta6xeva6<ivta)v <pri6lv 6vofia6^vat

tijv te SriQtxketov xvXixa xal t-^v detvtdda.


— ib. 47 Ib. KX(dv^g%
6* iv tm xsqI
fteraAijVct»? 6vyyQdii(iati <prj6i ,,td toCvw evQ^futta
xal 66a totavta^ iti xatdXotnd i6tt, olov &r)QtxXetogj jJetvtdg, *J<pt-

xgattg: tavta ydff XQOteQov 6wt6t6Qet tovg evQ6vtag^ <paivetat S*


itt xal vvv. elxotet rothro, (letafiefiX-^bg &v etrj (itxQbv toi^-
dl (i^

vo(uc. dXXd^ xa^dneQ elQi^taL^ ovx e6tiv xt6tev6at tdi tv%6vti.'* lo

Spuria.
592 Certamen Homer. et Hesiod. p. 4, 18 ed. Nietzsch (in act.
societ. philol. Lips. tom. I fasc. 1). 'EXXdvtxog (ihv yaQ xal KXedv-
%yig Matova Xiyov6t {natiQa '0(iriQov).
Cf. Procl. vit. Hom.
Hephaestion p. 516: ol (ihv ovv
ap. Gaisford. is

£(ivQvalov avrov dxo<patv6(ievot Malovog (ihv natQbg Xiyov6tv elvai.


— ib. p. 517. MaCova yuQ <pa6t (scil. 'EXXdvtxog xal /4a^6xrjg xaX

0£Qexvdi^g) zbv '0(irlQov natiQa.


593 [Porphyrius KXedvd^g iv rc ai(L7Ct<p tav
vit. Pythag. 1,2.
(ivd-ixciv UvQov., ix TvQov tfjg UvQCag (scil. Mnesarchum, patrem jo

Pythagorae). 6ttodeCag de xataXa^ov6rig xovg 2Ja(iCovg nQ06nXev6avxa


'
xbv MvT^6aQxov xax i(ixoQCav (lexd 6Cxov xfi vi^6g) dnod6(ievov xt(ir]-
'

^vai noXtxeCa. IIv&ay^QOv d ix naCdav eCg na6av (id^6tv 6vxog


ev<pvovg^ xbv MvT^6aQ%ov dnayayelv avtbv eig Tvqov, ixet Ss xotg
XaXdaCotg 6v6xdvxa (Lexa6%etv xovxcov inl nXeiov notil^at, inaveX- n
'
^6vxa 8 elg xijv 'IcavCav ivxev^ev xbv IIv^ay^Qav nQ&xov (ihv OsQe-

xvdri rc5 EvQCa b^itXfj^at, devxsQOv d"EQ(iodd(Lavxi xa KQea<pvXeia


'
iv 2Jd(ia i^drj yrjQd6xovxt. Xiyet 6 6 KXedvd^rjg dXXovg elvat 6t xbv
naxiQa avxov TvQQrjvbv dxo<paivOvxat x&v xrjv Afi(Lvov inotxr^6dv-
rov, ivxevd-ev dh xaxd XQa^iv elg 2!d(Lov iX^6vxa xaxa(Lelvat xal so

d6xbv yevi6d-at. xXiovxog 8\ xov Mvrj6dQ%ov eig ri)v 'IxaXiav 6v(l-


xXev6avxa xbv IIv^ay^Qav viov '6vxa xojuid^ 6<p6dQa ov6av evdai-
' '

(Lova xal x6d- v6xeQov elg aix-^v dnonXev6ai. xaxaXiyet d avxov


xal dSeX<poi)g dvo, E^vo6xov xal TvQQrjvbv nQe6fivxiQovg. — Clemens
6 Hesych. JstvuiSse affert Kaibel.
s. 7 xocrdXoixd iart Bcripsi, xal r^
Xouta icxt cod. 8 avvKSxdqei, Casaubon., avvLHxoQelv cod. 10 xm xv%6vxt
scil. 6v6yMxi. 14 Biovtt libri, corr. Stoiz et Welcker. Num hoc quoque fragm.
Neanthi tribuendum est? 19 KX$dv%r\i libri hic et v. 28, Ntdv9rii Menagiua
recte ez loco Clementis. 20 Tvqov Holstenius, nvp^ov libri. 24 Tv<(ov
HolsteniuB, nvQQav libri. 29 TvQ<ir\v6v Holsteniua, nvQqtvov libri. 84 £{-
vo^ov Diog. LaSrt. VIH 2.
134 CLEANTHES.

Alex. Strom. I p. 129 S. ag Ss Nsciv^rjg Zvgiog fj TvQtog (fuit Py-


thagoras).
— Theodoret. Graec. afiF. cur. I 24 p. 11, 13Ba. 6 dl Ne-
civd^rjg Tvqlov (IIvd-aydQav) 6vo[ik^£i.^
594 [Pseudo-Plut. de Fluviorum nominibus V. 3. jcaQccxsitai, d'
6 [«^Tfo] t6 Kavxddiov ^Qog' ixaXslto dh tb utQdtSQOv BoQiov xoCtri Sl'
'
aitiav toLavtrjv. BoQsag Sl SQGttLx^^v inLd-viiiav Xtdvrjv ccQndeag^
ti^ 'AQXtox)Qov ^vyatSQa, xatr^vsyxsv slg tLva Ad^ov, Nnpdvtrfv xa-
Xoviisvov, xal sysvvrj6sv ix trig XQosLQi^fiivrig v[bv"TQnaxa, tbv 6La-
ds^dfisvov 'HvLOxov tiiv fia6iXsCav. iistavofided-rj 31 tb 8Qog xoCtri
10 BoQsov. jCQoarjyoQSv^rj dh Kavxa6og Slcc nsQC6ta6LV toLavtrjv. fistd
t^v yLyavtofiaxCav KQdvog^ sxxXCvcav tdg JLbg djcsLldg, scpvysv sig
triv dxQGjQSLav BoQiov xoCtrjg, xal sig xqox66slIov [istaiioQq^cad^slg
(sXmQ-sv 6 ds IlQOfirjd-svgy sva tav iyxG>QCcav noLfiiva, Kavxa6ov,
dvata^fbv, xal xaxavorj^ag avtov tijv didd^s^LV tav 6itXdyxvcov, sItcsv
16 ov fiaxQccv slvaL tovg xoXsfiCovg. 6 dl Zsvg inLcpavslg tbv (ihv na-
'

tsQa d^6ag jcXsxta iQCa xatstaQtdQ(o6s tb d' '6Qog sig tLfirjv tov
noifiivog Kavxa6ov(istovo(xd6ag, JCQ06idT^6sv avttp tbv IlQOfirjd-ia xal
r}vdyxa6sv avtbv vjtb 67cXayxvo(pdyov dstov ^a6avC^s6&aL, otL TcaQi^-
v6(irj6sv sig td 6JcXdyxva, cag i6toQSL KXsdv^rjg iv y' -O-fOftajr^ag.]
'
80 695 [Pseudo-Plut. de Fluv. V. 4. ysvvdtaL S iv avt& (Cau-
caso) ^otdvrj IlQo^iijd-SLog xaXov(iivrj, rjv M^dsia 6vXXiyov6a xal
XsiotQL^ov6a TCQbg dvtLTcad^sCag tov natQbg ixQ^i^ato, xa^cag i6tOQsl
6 ai}t6g (scil. Cleanthes).]
596 [Pseudo-Plut. de Fluv. XVII 4. ysvvataL d' iv avtat (Tay-
25 geto) ^otdvrj xaXov(iivr} XaQL6Ca rjv <(al]> yvvatxsg suQog dQxo(iivov
tolg xQaxTJXoLg nsQLdntov6L xal vnb t&v dvdQav 6v^na^i6tSQ0v dya-
navtaf xa&ag l6toQSL KXsdvd^rjg iv a nsQ\ 6()wv.]

Cleanthis apophthegmata.
597 Diogenes Laert. VII 169. cfa6\ dh xa\ 'AvtCyovov avtov
'
80 nv\ti6%^aL 8vTa dxQoatiqv, dLa tC dvtXst; tbv d slnslv ,,dvtXG) yaQ

(i6vov; tC d'; ovx\ 6xdnto; tC d'; ovx ccQdaj; xa\ ndvta noLcb cpLXo-

60(pCag svsxa.^' xal yaQ 6 Zr^voav avtbv 6vvsyv(iva^sv sig tovto, xal
ixiXsvsv d^oXbv (piQSLv dno(poQ&g. —
Plut. de vitand. aere alieno 7,5

p. 830 c.
KXsdvd-rjv ds 6 §a6LXsvg 'AvtCyovog rjQcata, d^d XQ'^''^^'^
86 d-sa6d(isvog iv tatg 'Ad-^vaLg „dXstg stL, KXiavd^sg"; „aAS, (prj^Cv, &
(ia6LXsv, o noLG) svsxa tov Zrjvovog (iri dno6tfivaL (irjdh (pLXo6o(pCag.^^
598 Diogenes Laert. VII 171. nQoxQCvov 8s tbv savtov ^Cov

13 IXad^sv —
'n.Q0^ri9evs suppl. Wyt. 14 (ivaTafiebv Wyt., &vccnavci)v libri.

26 nal libri, fort. Tva. 36 Zijvtovos ft^ scripsi, tijv tiovog ih libri.
MORAUA. 135

tov t6}V xXovaCav, iXiyiVy iv ^ afpatQi^ovoiv ixitvoi t^v oxXriQav


xal axoQXov avtbs i(fyd^i6^ai^ axaxtcav.
599 Diogenes Laert. VII 170. xal 6X(oxt6iuvos vxb t&v 6v^na-
fhfit&v ^vi^xitOy xal bvog dxovtov XQo6i8ixito^ kiyav avtbg ^dvog
dvvao^ai fiaotd^iiv tb Zi^vavog (pOQtiov. »

600 Diogenes Laert. VII 171. xai xoti dvndi^diiivog i}g ifiiXdg
„dia TOVTO, ilxiv, dXiya diiaQtdva}^
601 Diogenes VII 174. 6viidi6avtog avtd ttvog iig tb
Laert.

y^Qag ^^xdya., itpr), dxiivai fiovXofiaf otav di xavta%6^iv ifiavtbv


vyiaivovta XiQivo& xal yQdtpovta xal dvayiVG)6xovta, xdXiv iiivco^^ lo

602 Diogenes Laert. VII 171. xoXXdxig 8h xal iavta ixixXrittiV


itv dxov6ag y/(>ttfTCJv „T^vt, ifpri^ inixXrjttngi^'' xal bg yiXd6ag ypiQi-
tf/JvT^, (pT^6C^ xoXidg ^iv ixovtt, vovv di fti^."

603 Diogenes Laert. VII 173. 2J(o6t^iov tov xotrjrov iv d^idtQq)

itxdvtog XQog avrbv xaQbvta^ i>

ovg ri KXidv&ovg fKOQta fiorjXatil^


*

iliitviv ixl tavtov ^x^inatog. i(p ^ dya6^ivtig ol dxQoataC^ tbv n^v

ixQ6trj6aVy tbv dh Sa^i^iov il^ifiaXov. fiitayLvc36xotna dl avtbv ixl


Tf; XotdoQi^c XQoe^xato.) eixcov atoxov ilvat^ tbv ,u£v ^t6vv6ov xal
tbv 'HQaxXia (pXvaQovnivovg vxb t&v xotrjtav (lij 6Qyi^£69ttt^ ccvtbv w
8h ixl tfi tvxov6ri ^Xa6(pri^i(f 8v6xiQaivitv.
604 KXidv^rjg vxb
Stobaeus FloriL 7,54 Vol. I p. 325 Hense.
yXattrjg eXxovg avt^ yevofiivov f^v tQotprjv ovx idvvato xaQaxifixitv
ag 8h q&ov i6xi xal 6 iatQbg axyca tQotpriv XQ06ifiyayiv „<Tv di fii^
i(prj, fiovXit ijdrj t6 xXiov trjg 6dov xatavv6avta dva6tQi(pitv ^ ilta is

xdXtv i^ vxttQxfig tijv avtijv SQXi^&at"'; xal i^flXd^ev tov ^iov.


606 Diogenes Laert. VII 171. iix6vtog 8i ttvog l4QXi6iXaov |*ij
xotitv td diovta „xav6at, €(pr]^ xal fii) ipiyi. il yaQ xal X6yqi t6

xadfjxov dvatQiljyovv (Qyotg avtb Ttdft." xai 6 ^AQXi6iXaog


toig
„ov xoAaxfvouat", (pri6i. XQog bv 6 KXidv^g „va^, i(pr], 6h xoXa- so

xivco, (pdfiivog aXXa fihv Xiyitv^ hiQa dh xotitv.*^


606 Diogenes Laert. VII 173. eXiyi dh xal tovg ix tov XiQt-
xdtov ofiot6v T( xd^xitv tatg XvQatg^ a'£ xaXag (p^iyidfuvat avtav
ovx dxovov6t.
607 Cicero Tusc. disp. II 60. e quibtis (scU. philosophis) homo ss

sane levis, Heradleotes Dionysius, cum a Zenone fortis esse didicisset, a

2 rrjv axaqnov B, £xap7rov in litura a P'; airthg om. LD. 4 i\vtL%exo


PL. 10 &noyiyvmaxovxa B. 16 a>ff 17 KUdv9ov B. 17 xbv^ x6 B, t* fortasBe
P ante lituram, x& L. —
Cf. similes narratiunculas n. 470 472. 24 itQoai^- —
vty%iv Cobetus. 26 &Qxia^at libri, corr. Geaner. Cf n. 474 476. 80 val —
PL, xal BD; fortasse: <^) xaJ. |1 itfrqttt P.
136 CLEANTHES.

dolore dedodus est. nam cum ex renibus lahoraret, ipso in eitdatu da-
mitabat falsa esse illa, qua>e antea de dolore ipse sensisset. guem mm
Cleanthes condiscipulus rogaret, quaenam ratio eum de sententia de-

duxisset, respondit: „quia cum tantum


operae phihsophiae dedissem,
si,

6 dolorem tamen ferre non possem, satis esset argumenti mal/um esse do-
loreni. plu/rimos awtem annos in philosophia consumpsi nec ferre pos-
sum: malum est igitur dolw." tum Cleanthem, cum pede terram per-
cussisset, versum ex Epigonis ferunt dixisse:
Audisne haec, Amphiarae, std) terram ahdite?
10 Zenonem significdbat a quo illum degenerare dolebat.
608 Stobaeus Ploril. 82, 9 Mein. = Ecl. II 2, 16. KXedv»r}g iQa-
ta^svog dia tC naqa toig icQxaioig ox> xoXX&v (pLXo6o<pi]6dvt<ov o^cog
jtXeCovg dLsXa(itlfav ^ vvv „0Tt, stns, tdts [isv sQyov '^exslto^ vvv dh
Adyoff."
16 609 Diogenes Laert. VII 172. fisLQaxLtp stots dLaXsydfisvog sniS-

-O^fiTO,
al6%^dvstai' tov d' sjtLvsvdavtog „dta rt ovv, slnsv, sya ovx
si

ai^^dvofiaL otL ai^O^avft;"


610 Diogenes Laert. VII 172. iQo^svov tLv6g, tl vnotCd-sed-aL
Sst t(p vla „t6 r^ff ^HXdxtQag, etprj^ 6iya 6lya Xeyctbv l';|rvog." (Eurip.
20 Orest. 140.)
611 Musonius ap. Stob. Ecl. H 31,125 p. 243,1 Wachsm. i)
o^
tOLOvtog xatg ixstvog 6 Adxcav^ og KXsdv&rjV tov g)Lk66o<pov rjQco-
trjGsv, SL dyad-bv 6 7t6vog ictCv, ovtca yccQ ixetvog <paCvetaL <pv6eL

ycecpvxcag xaX&g xal ted-QUfiiievog ev :jtQbg aQst^v, co6ts syyiov etvaL


25 vofiC^eLV tbv Ttovov trjg tdyad^ov (pv6sa)g rj tfjg tov xaxov' og ys ag
b^oXoyovfievov tov firj xaxbv vndQ%eLv avt6v, dyad^bv tvy^dveL cov ei

iTtvvd^dveto. od^ev xal 6 KXedvd^rjg dya6d'elg tov jtaLdbg etjtsv aQa

stQbg avtov „atfiaTog sig dyad^olo, cpCXov tixog^ oV dyoQSvsLg (Hom.


Od. 8 611)." — Diogenes Laert. VH 172. Adxcovog tLvog sin6vtog,
30 OTt 6 n6vog dya%-6v^ dLaxvdsCg q)r]6LV ,^ai(iatog etg dyad-olo, cpCXov
TfJCOg."
612 Stobaeus
Ecl. II 31, 63 Wachsm. KXsdvd^rjg, itaCQov dxLsvaL

^iXXovtog xal iQcat&vtog, Jt&g av ^XL6ta ccfiaQtdvoL, stjtsv^ „«? tcuq'


sxa6ta G)v TtQdtt^Lg doxoCrjg i^h JtaQslvaL.^' — Cf. Zeuo apoph. 42 Maxim.
85 Gnom. 5 p. 189, 1 R.

8 Scil. Sophoclis (fr. adesp. 2 p. 661 Nanck). 13 nXsiovg (^ncaislay


Usener, jtXslovg <^&qst0 Meineke melius. 18 iQoniivov B. inoTld-saai (om. ||

Sst) BP, inoTl&sad-cci (om. Sst) L. 19 t6 in Tfjs BPLD. XEv%bv BD. ||

24 KaXbs L, corr. Pflugk. kyyvov L, corr. Emperius.


||
26 ij Pflngk, wai L. ||

8g ys Pflugk, mOTs L. 26 sl Halm, ^ L. 32 iTigov L, corr. Boissonade.


34 TtqdTTois Usener. i^ik Cobetus, fis libri.
||
Similia Epicurus discipulis fertur
dixisse Usen. fr. 211: sic fac omnia, tamquam spectet Epicurus.
APPKNDIX. 137

613 Diogenes Laiirt. VII 172. (priel dl 6'ExaT(ov iv talg xQHati^

iVfidQfpov (liiQccxlov elndvrog „«/ 6 lig trjv yaaTtQtt xvnxtov yaaxQC^et^


xttl 6 elg xovg (irjQovg xvxxav (iriQt^H^^'' itprj „tfv ft^v xovg dtu^riQi6-
ftovg e%s^ (iHQttxtov. ttl d* uvaXoyoi fpoaval rd dvdXoya oi xdvxmg

6riyMlvov6t nQaynttXtt^^ i

614 PlutarchuB Alc. 6. 'O (thv ovv KXeavd^rjg iXeye xbv iQa-
' '

(levov v(p ittvxov (tkv ix x&v axav xQttxel6^tti , xotg d &vxeQa6xttlg


xokXdg Xttfidg nttQ4%eiv d^Cxxovg ittvxa^ xrjv ytt^xiQtt Xiyav xal xa
ttldottt xttl xbv Xai[i6v.
616 Stobaeus Floril. 33,8 (Vol. I p. 679 Hense). 6t(oxcbvxog xov lo

KXedv^ovg^ ineC rtg etprj „t^ 6tyag\ xtd (lijv ^dv xotg q)CXotg 6(tiXetv^^
'

,,i7dv, Iqpij, dXX 060) rjStov, xo6c5de (laXXov avxov xotg (pCXotg xaQtt-

Xa}Qr)xiov.^^
616 Diogenes Laert. VII 174. JiQog dh xbv (lovrlQri xal iavx^
XaXovvTtt „ou (pavXca.) e^pi^^ dvd^Qcojiq) XuXetg.'* ii

617 Stobaeus FloriL 95, 28 Mein. KXedvdrjg^ iQoxa^ievog n&g


&v xtg etri %Xov6tog^ elnev „el x&v ixtd^(itaiv etri ytivrjg.^^
618 Diogenes Laert. VII 173. Xiyexat di, (pd6xovxog avxov xaxd
Zrjvcava xttxaXrjJtxbv elvat xb rjd^og J| eidovg, veavC6xovg xtvdg evxQtt-
xiXovg dyayetv ZQog ttvxbv xCvttiSov i^xXrjQayayrj^iivov kv dyQa, xal w
d^tovv dno(pttCve6d^at neQt xov ^^ovg' xbv 8\ dtanoQov(tevov xeXev6ttt
dntivttt xbv av^Qanov. ag 8e d%tav ixetvog enxaQev ^^exa, elnev^
«vtdv," 6 KXedv^rig ,^(iaXttx6g ftfTtr." Cf. Zeno n. 204 et Dio Prus.
or. XXXIII § 53, 54, qui de Chrysippo Tarsi (xav yuQ iv^dSe deivav
xtvtt Xiyov6t etc.) eadem narrat. Cf. Vol. II n. 10 a. 25

619 Arrianus Epict. diss. IV 1, 173. jcttQddo^a (lev t6ag (ptt6tv


ol (ptX66o(poi, xa^dxeQ xtti 6 KXedv%r^g eXeyev^ ov (ir^v xuQaXoya.
Cf. Zeno n. 281.

Appendix.
Fragmenta Cleanthis ad singulos libros relata. m
1. 'AQ%atoXoyCtt (ind.).
2. dtttXQt^&v 8vo (ind.).
3. 'EQaxtxri xi%vr} (ind.). Cf. n. 585.
4. 'HQttxXeCxov i^rjyr^^etg xi66aQtt (ind.). Cf. n. 519.

6 verba al d' — 7tQdy\Laxtt secludit Cobetus. *al ffpa/fiorra P, in B rasurs


ante 119.
138 APPENDK.

5. IIsqI 'y^ycayfjg (ind.).


6. n£Ql ^l6»il6£(os (ind.). Cf. n. 484.
7.
mQl 'Aqbt&v (ind.). Cf. n. 564—569.
8. JIbqX ^z6(ic3V n. 493. {ortsaae = TtQog JrjiidxQitov (ind.).
5 9. JIsqI BaaiXstag (ind.),
10. IIsQi Bovkfjg (ind.).
11. IIsqI riydvroov (ind.).
12. n€Ql roQyCxnov (ind.).
13. IliQl ^ialeztixijg (ind.). Cf. n. 488.
10 U. HsqI ^6^t}g (ind.). Cf. n. 559. 560.
15. IIsQi 'EXsvd-sQ^ag (ind.).
16. IIsqI 'Eni6ti^(ir]g (ind.). Cf. n. 590 adn.
17. IIsqI "EQG3tog (ind.).
18. IIsqI Ev^ovXlag (ind.).
16 19. UsQi Evtpvtag (ind.).
20. nsQl 'Hdovfig (ind.) n. 530. 552. 558.
21. nsQi @SG)v (ind.) n. 543.
22. HsqI 'IStG)v (ind.).
23. IIsQi KaX&v (ind.).
M 24. IIsqI Kati^yoQtjfidtcjv (ind.) n. 488.
25. IIsqI MstaXi]^sog n. 591.
26. IIsQi N6(iGtv (ind.).
27. nsQiVQfifig (ind.).
28. nsQi HQdisGyg (ind.).
25 29. IIsqI UtilXrjg n. 590. Titulus dubiae fidei, qui uno tan-
tum eoque mutilo Philodemi loco cum aliqua probabilitate suppletur.
30. IIsqI £v(i7Co6Cov (ind.).
31. nsQi TsXovg (ind.). Cf. n. 552—556.
32. nsQi Tsxvfjg (ind.). Cf. n. 490.
80 33. IIsQi Tfjg ZrivG}Vog (pv6LoXoyCag Svo (ind.).
34. nsQi TL(ifjg (ind.).
35. IIsQi Tov ^Lxd^sLV (ind,).
36. IIsQi Tofj Ka%-T^xovtog (ind.).
37. IIsQi Tov KvQLSvovtog (ind.) n. 489.
»5 38. IIsQi Tov A6yov tQCa (ind.).
39. nsQL To\) "OtL 'H Ax)tii 'AQStii 'AvSQog Kai FvvaLX^g
(ind.).
40. UsQi Tov HoLTjtov (ind.). Cf, n. 526. 535, 549. 592.
41. HsqI Tov Tbv Zotpov ZotpL^tsiisLv (ind.).
42. UsQi Tq67Cgiv (ind.).
43. UsQi Tav 'Ax6q(ov (ind.).
8PHAERU8. 139

44. 77« (»1 'TfisvttCov (ind.).


45. IJeQl 0ikiag (ind.).
46. 77«pl O^ovsQCag (ind.).
47. n£Ql XaXxov n. 589.
48. IUqI XdQtxog (ind.) n. 578—580. »
49. 77£()l X()£(t&v (ind.).
50. 77« pi Xpdvov (ind.).
51. noXttixdg (ind.) n. 587—588.
52. 77p6g !^(>t<JTa(>jrov (ind.) n. 500.
53. TlQbg ^tjfioxQirov (ind.). Fortasse = JJeQl }4x6(iav n. 493. le

54. JlQog^HQiXXov (ind.).


55. TJQoxQsnxLx^g (ind.). Cf. n. 507.
56. Tiivii 'P^xoQixri n. 491. 492.
57. 'Txofivrjfiaxa Ov6ixd n. 563.

5a. Sphaerus. »
620 Diogenes Laert. VII 177. Tovxov (scil. xov KXedv^ovg) —
ilxovse (i£xd Zrlvava xal £(palQog 6 Bo6noQiav6g, bg xqoxoic^v Ixavijv

aiQtxoLr]6d(ievog X6ya)v slg liXB^dvdQeiav dxi^eL JtQog JJxolefialov xbv


OLXojtdxoQu (secuntur duo narratiunculae cf. n. 625). BtfikCa dh yi-
yQatps xdSs' m
ntQl x66(iov Svo'
3t€Ql 6X0t%ECGiV'

<^TCSQiy 6jcsQ(iaxog n. 626.

TtSQl xvxvs'
tcsqI iXaxC6xav' tt

XQbg xdg dx6iiovg xal xd stdaka'


xsqI al6d7ixr]QC<ov n. 627.
jtSQl 'JjQaxXsLxov xivxs'

6LaXQL^&V'
nsQl xfig ii^txfig 8taxais<og' «a

nsQl xaOrpcovxog'
xsqX bQ(ifig'

nsQl jtaQ^av 8vo'


nsQl (ia6tXsCag'

18 iv I6ya BD, Idyca iiv eras.) P, X6y<av L. (t^fypf B


|| (»j B*) P
82 axoi%Hav BPLI). 2.> ntif\ inserui. 88 itttT(ftfiav add. BD.
140 SPHAERUS.

tcsqI AaxQvtXYiq noXireCag n. G20


n£Qi Avxovgyov xal UaxQntovs TQia'
TCSQi v6[iov
nsQi }iavtixrig'
5 diakoyovg SQcotixovg'
mQi tG)V 'EQStQiaxav (piXo66<p(av

nsQl ofioCav
:tsQi oQGjv (n. 628).

nsQi s^sag'
10 TCSQi tav avtiXsyoiisvav tQta'
:iSQi X6yov'

^jcsqI TtXovtov
nsQi 86i,rig'

TCSQi ^avdtov
15 tsxvrjg diakaxtixilg 8vo'

TCSQi xatrjyoQrj^dtcoV
TCSQi dlKpi^oXiSiV
STCiCtoXdg.
621 Diogenes Laert. VII 185. UtoXs^aiov ts TCQog KXsdvd^rjv
20 i:ci6tSiXavtog rj
avtbv sXd-slv r) TCSfnl^ai tivd^ UcpalQog ^isv aTCriX&s,

XQV6i7C7COg ds TCSQiSids.
622 Plutarchus vita Cleomenis 2. Xsystai ds xai X6ycov (piXo-

66(p(ov tbv KXso^svri fistadxslv sti y,siQdxiov ovra, U(paCQOv tov


BoQv6d^svCtov 7caQa^aX6vtog slg tijv AaxsdaC^LOva xal tcsqI tovg viovg
25 xal tovg sfpri^ovg ovx d^sXag diatQt^ovtog. 'O 8s 2Jq)alQog iv tolg

7CQG)toig iysy6vsi t&v Zy^vcovog tov Kttisag fiad^rjtCav, xal tov KXso-
(isvovg soLXS tfjg (pv6s(og tb dvdQadsg dyanri^aC ts xal 0tQo6sxxav6aL
tijv cpiXotL^Cav.

6 ds Utcjfxbg Xoyog s%si ti XQbg tdg (isydXag (pv-

6SLg xal o^sCag sm6(paXsg xal naQd^oXov, ^ad^sl dh xal TCQdo) xsQav-
30 vv^isvog ijd^si (idXL6ta sig tb olxstov dyad^bv imdCdc36iv.
623 Plutarchus vita Cleomenis 11. (6 KXsofisvrjg) ijcl trjv scaL-
dsCav tcbv vscav itQdjcrj xal t^v Xsyo(iivrjv dycjy^v, '^g td nXsl6ta

7caQC3v 6 2J(paiQog avta 6vyxad^C6trj, tafv tbv 7CQ06r]xovta


tav ts
yv(iva6Ca)v xal tav 6v66itCc}v x66(iov dvaXa(i^av6vtcov xal 6v6tsXXo-
si (iivG)v vn' dvdyxrig, sxov6C(og dh
bXCycov (uv tav 7cXsC6tcov slg xiiv

svtsXfi xal AaxcDVixrjv ixsCvr^v dCaitav.


624 Athenaeus VIII 354e. ovx dxaQttoig ds xal 2J<palQov, tbv
6v6xoXd6avta (isv Xqv6Cjc7CG) TcaQa KXsdvdsi, (istd7CS(intov
ds ysvo-

3 v6(iovg B. 20 ccTtoatsiXavTog BLD, ijciarBiXccvrog, sed t et i in litura

P. *21 vTti-Qttdi: BPD. 37 ax<xQiaT(os A, corr. Caa.


SFHAEBUS. 141

fuvov ilg *Al€idvdQSiav vxb rov ^diXdcag IltoXiiutCov, xrjQlvav xot\


iv t6 diCnvG} jittQttXi%n,6&v dgvi^ojv^ ixxiivavta tag xilgag ixi6xi^-
'
vtti, vxb tov tbv d tv6t6x<og
fittdtXiag^ iig it>ivd£i 6vyxtttttti^i(iivov.

ixoxQCva6^tti itxdvttt ov tovta 6vYXtttC^i6^tti. oti ii6lv &QViig^ dlX'


OTt iiJXoydv i6xL xttvxag 'dQvng ilvui, dttttpiQitv d\ t^v xaxaXijXXtxfjv »

<pccvxa6Cav xov ivXdyov' tijv /tiv yuQ ddidifiv6xov elvtti, tb d* iiiXo-


yov (xttvy axiag dxo^aivnv.
626 Diogenes Laert. VII 177. iig 'Aki^dvdQnav dxtjn (6 Ztpttl-

Qog) XQbg UtoXi^ttlov tbv OiXoxdtoQa. X6yov de xoti yivofiCvov


XiQl Tov do^d6iiv tbv 60(pbv Xttl tov 2Jg)ttiQov ilx6vtog cbg ov do- lo

|atf£t, ^ovX6(iivog 6 fitt6iXivg iXiy^ai avxbv xrjQivag Qbag ixiXiv6i


XttQttxed^vat,' xov di lApaiQov dxaxrj&ivxog dvep6ri6iv 6 §tt6iXivg i>iv-
dil 6vyxaxaxe^il6^aL ttvxbv (pttvxtt6ia, XQbg bv 6 ZkpalQog ev6x6x<og
dxexQLvaxo^ eixav ovxag 6vyxttxaxe&el6d^ai, ovx oxi ^6av el6iv,, dXX'
oxL e^Xoy6v i6xL ^6ag ttvxdg elvaL' dLatpeQeiv dh x^v xataXrjXtixrjv is

<pavta6ittv tov evX6yov.


XQbg Sh Mvr]6i6tQttxov xaxriyoQOvvxa avxov oxl 'IlxoXefittlov ov
(pr]6L fia6LXia elvaL' ,,to(ovtoi/ 8e '6vxa xbv IlxoXefitttov xal fia6LXia
etvttL.^^

626 Diogenes Laert. VII 159. xal atp' oXav 8\ xav 6a{idxav io

avx6 <pa6L xaxa(piQe6^aL (scil. xb 6xiQ(ia) ol xeQl xbv 2J<patQov,

xdvxav yovv yevvrjXLxbv elvaL xav xov 6a(iaxog (leQav. xb dh xrjg

Q^Xeiag dyovov dxo<paCvovxaL' &xov6v xe yaQ elvaL xal dXiyov xai


Odax&Seg,, ojg 6 Z(pttlQ6g (prj^LV.
627 Aetius VI 15,1 (DG p. 405b 26). ^(palQog 6 2katxbg n
bQttxbv elvttL t6 6x6tog. ix yaQ xr)g bQd6eag XQoxel6^aC xlvu tlg
avxb avyrjv.
628 Cicero Tusc. disp. IV 53. Fortitudo est igitur „adfedio
animi legi summae in perpetiendis rehus ohtemperans'^ vd „conservatio
stabUis iudicii in eis rehus,
qua£ formidohsae videntur, subeundis et so

repeHendis"' velrerum formidolosarum contrariarumque aut


„scientia
omnino neghgendarum, conservans earum rerum staibile iudicium" vd
hrevius, utChrysippus
— nam superiores definitiones erant Sphaeri,
hominis in primis hene definientis, ut putant Stoici; sunt enim omnino

4 &no%(}Lvaa9'ai Kaibel, &notf)rivaa%'ai A. 7 %av add. Wilam. ^Qvif^tg



in hanc narratiunculam errore videntur irrepBisse &vxl x&v qo&v cf. n. 625.
8 &nfiQ6 B (tj B*) P. 11 iXty^s BD. 18 ^rjffi ^aeiXia slvai L, qpTjfftv slvat
§aailCa tlvai BP, cpaai ^aaiXCa tlvai oi* elvat fqptj D. 21 q>aalv avr^ BP.
22 ysvvrixix&v B. 23 yag erasum in P, om. L. —
librum Sphaeri itsQi aniQ-
(laxog habet LaSrtius in indice librorum n. 620. 26 Eandem doctrinam isdem
verbis Afitius Stoicis universis tribuit. 81 aut] et 0. Heine. 34 Fortaaae
ad librum ns()l xibv oqov referendum. — Cf Vol. III n. 286 (Chrys.).
142 SPHAERUS.

omnis fere similes, sed declarant communis notiones alia magis


alia etc.

629 Plutarchus vita Lycurgi 5. xo6ovtovs 8i tpri^t xaxa6ta^ri-


vai toi^s ysQovras y^QiOtotEXrjs-, OTt tQiccxovva t&v XQatoav (lEtci Av-
5 '/.ovQyov ysvo^svcav dvo trjv jtQa^Lv eyxatsXinov unodsiXid^avtEs-
'O 8a ScpatQos i^ ^QXV? 9>V^'' todovtovs ysva6d'aL tovs tfjs yvafirjs
^sta6%6vtas.
630 Athenaeus IV 141c. EtpalQos S' iv tQCto) Aaxavixfis
TtoXitsCas yQacpSL' ^^q)SQ0V6i de xai snaLxXa avtols ol cpLdCtai' xal
' *

10 tav fisv dyQSvo(iiv(ov vcp ai»T«v svCots ol noXXoC^ ov (lijv dXX ol ye


nXov6LOt xal aQtov xal av dv
<^/;> S)Qa ix tav dyQ&v,
o6ov sls av-
triv tTjV 6vvov6Lav, vofiC^ovtss
xal tb nXsCova tav Ixavav naQaOxsv-
d^siv nsQLttbv slvaL^ (lij (liXXovtd ys 7tQ06(piQS6&aL.''''

6. Tlvbq rwr aQ)(^aiOTiq(ov SruiCxujv.

16 631 Diocles Magnes apud Diog. Laert. VII 54. dXXoL 8i tLvss
t&v dQxaLotiQOv UtcoCx&v tbv dQ&bv X6yov XQLtrJQLOV dnoXsC-
nov6LV, as 6 no6sLd(avLos iv ta tcsqI xQLtrjQCov q)r]6C.

6 Ex haec Bumpta sunt.


libro ni-Ql rfjg Aayi(ovixi]g jcoXitdccg 10 nonne
Bcribendum: ^jtaffrort? 12 to CaB., tu A.
11 jj add. Kaibel. 15 Ad
quos philosophos haec verba referantur, nescimus. Disputavit de ea quaestione
Hirzelius.
PA Arnijn, Hans Friedrich August
3507 von
S7A7 Stoicorum veterua
1903a fragmenta
v.l

PLEASE DO NOT REMOVE


CARDS OR SLIPS FROM THIS POCKET

UNIVERSITY OF TORONTO LIBRARY

You might also like