You are on page 1of 4

BuscaInterna

Pesquisapersonalizada

TOLERNCIASDEACABAMENTOSUPERFICIALRUGOSIDADE
Assuperfciesdepeasapresentamirregularidadesquandoobservadas
emdetalhes.Estasirregularidadessoprovocadasporsulcosou
marcasdeixadaspelaferramentaqueatuousobreasuperfciedapea.
Aimportnciadoestudodoacabamentosuperficialaumentanamedida
emquecresceaprecisodeajusteentreaspeasaseremacopladas,
ondesomenteaprecisodimensional,deformaedeposiono
suficienteparagarantirafuncionabilidadedoparacoplado.
Oacabamentosuperficialfundamentalondehouverdesgaste,atrito,
corroso,aparncia,resistnciafadiga,transmissodecalor,
propriedadesticas,escoamentodefluidosesuperfciesdemedio
(blocospadro,micrmetros,paqumetros,etc.).Oacabamento
superficialmedidoatravsdarugosidadesuperficial,aqualexpresso
emmicrons(mmoum).
NoBrasil,osconceitosderugosidadesuperficialsodefinidospela
normaABNTNBR64051985.

Arugosidadesuperficialfunodotipodeacabamento,damquina
ferramentaoudoprocessodefabricaoutilizado.Naanlisedos
desviosdasuperfcierealemrelaosuperfciegeomtrica(ideal,de
projeto),podesedistinguirosseguinteserros:
Errosmacrogeomtricosouerrosdeforma:Podemsermedidoscom
instrumentosdemedioconvencionais.
Errosmicrogeomtricos:Podemsermedidossomentecom
instrumentosespeciaistaiscomorugosmetros,perfilgrafos.Estes
instrumentospodemserticos,alaseroueletromecnicos.
SISTEMASDEMEDIODERUGOSIDADE:
Existembasicamentedoissistemasdemedioderugosidade:
OsistemadalinhamdiaMe
OsistemadaenvolventeE.
Osistemadalinhamdiaomaisutilizado.AnormaABNTNBR6405
1985adotanoBrasilosistemaM.AlmdoBrasil,osEUA,Inglaterra,
JapoeRssiaadotamosistemaM.AAlemanhaeItliaadotamo
sistemaE.AFranaadotaambosossistemas
RugosidadeeOndulaes:Filtragem
Assuperfciesreaisdistinguemsedassuperfciesgeomtricas
(tericasouideais)atravsdoserrosdeforma,sejamelesmacroou
microgeomtricos.
Quandosemedearugosidade,oinstrumentomostraroperfildapea
compostodarugosidadeedaondulao.:
Ondulaesoutexturasecundria:oconjuntodasirregularidades
repetidasemondasdecomprimentobemmaiorquesuaamplitude.A
freqnciadestasondaspequena.
Rugosidadesuperficialoutexturaprimria:oconjuntodas
irregularidadesrepetidasemondasdecomprimentosemelhantessua
amplitude.Afreqnciadestasondassobastanteselevadas.Quando
semedearugosidade,oaparelhomostraroperfilcompostoda
rugosidadeedasondulaes.Figura1.

Figura1Perfildapea:rugosidade+ondulaes
Paraamediodarugosidade,estadeveserseparadadaondulaoe
dosdesviosmacrogeomtricos.Estaseparaorealizadaatravsda
filtragem.Umfiltroderugosidadeseparaoperfilderugosidadedos
demaisdesviosdeforma.
Ocomprimentodeondadofiltro,chamadode"cuttoff",determinaoque
devepassareoquenodevepassar.Osinaldarugosidadeapresenta
altasfreqncias(pequenoscomprimentosdeonda)easondulaese
demaiserrosdeformaapresentamsinaiscombaixasfreqncias(altos
comprimentosdeondas).Osrugosmetrosutilizamassim,filtrosque
deixampassarossinaisdealtasfreqnciaeeliminamossinaisde
baixafreqncias.
SistemasdeMediodaRugosidadeSuperficialpeloMtododaLinha
MdiaM
NosistemadalinhaMdia,ousistemaM,todasasgrandezasso
definidasapartirdeumalinhadereferncia,alinhamdia.
LinhaMdia:definidacomoumalinhadispostaparalelamente
direogeraldoperfil,dentrodopercursodemedio,detalmodoque
asomadasreassuperiores,compreendidaentreelaeoperfilefetivo
sejaigualsomadasreasinferiores.
SimbologiaeIndicaoemDesenhosTcnicos
AcaractersticaprincipaldarugosidademdiaRapodeserindicada
pelosnmerosdeclassederugosidadecorrespondenteconformea
Tab.1

Paraindicaodarugosidadesuperficialnosdesenhos,deveseindicar
osmbolodaFig.2a.Aindicaodarugosidade,sempreexpressaem
m,devesercolocadanointeriordosmbolo,conformemostraaFig.2b.
DeacordocomaABNT,amedidaderugosidadesersempreindicada
pelovalordeRa,amenosquehajaindicaoemcontrrio.Para
indicaescomplementares,deveseacrescentarumalinhahorizontal
aotraomaiordosmbolo(Fig.2c,2d).Sobreestalinhaserindicadoo
tipodeusinagemouacabamento(tornear,retificar,limparcomjatode
areia,polir,etc.).Abaixodalinhahorizontal,podeseindicaraorientao
preferencialdossulcosdeusinagem.

Figura2

AFig.3mostramaisdetalhessobreasimbologiaaserutilizadaem
desenhostcnicos.

Aindicaodeacabamentosuperficialemdesenhossobaformade
tringulosestultrapassadaenodeveserutilizada.svezes,porm,
devidosdificuldadesemsemedirosparmetrosderugosidade,a
aplicaodestasimbologiaadotadacomoindicaomeramente
qualitativa.Recomendasetodaviaamediodarugosidadee
respectivaindicaoporumparmetroespecfico.ATabela.2mostra
umarelaoaproximadaentreasimbologiaantigadetringuloseos
parmetrosderugosidadesuperficial.
Relaoentreformasdistintasdeindicaoderugosidadeem
desenho

Tabela2

Conversodeescalasderugosidadesuperficial:Apassagemdeuma
escaladerugosidadeparaoutraumproblemaparaquemtrabalhacom
especificaesenormasdediversospases.Noexisterelaes
diretasentreosvriosparmetrosesimaproximaes.ATabela3
mostraumaconversoaproximadaderugosidades.
Conversoaproximadadeescalasderugosidade
Tabela3

*ValoresRanormalizadospelaABNT
1mcron=39,4micropolegadas
1micropolegada=0,025mcron
Aplicaestpicasderugosidadesuperficial:
Blocospadro,guiasdeinstrumentosdemediodealtaprecisoRa
0,01m
SuperfciesdemedidasdemicrmetrosRa0,02m
Calibradores,elementosdevlvulasdealtapressohidrulicaRa0,03
m
Agulhasderolamento,superacabamentodecamisadeblocodemotor
Ra0,04m
PistasderolamentosRa0,05m
CamisadeblocodemotoresRa0,06m
Eixosmontadosemmancaisdeteflon,bronzec/veloc.MdiaRa0,1
m
Flancosdeengrenagens,guiasdemesasdemquinasferramentasRa
0,3m
Tamboresdefreios,vlvulasdeesferaRa0,6m
Superfciesusinadasemgeral,alojamentoderolamentosRa2a3m
SuperfciesdebastadasporusinagemRa4m
Superfciesfundidas,estampadasRa5a15m
Peasfundidas,forjadaselaminadasRa15m.
Fonte:CadernoTolernciasdeAcabamentoSuperficial/Senai
RESUMOHamiltonNunesdaCosta

You might also like