Wat als de Grieken gewoon gelijk hebben?

Piet Keizer 14/07/15, 17:39

afp. Demonstranten nabij het Griekse parlementsgebouw tijdens een

demonstratie tegen de EU,
OPINIE Europa stelt zich in de Griekse schuldenkwestie arrogant en weinig
democratisch op, betoogt Piet Keizer, economisch filosoof.

In het dossier-Griekenland wordt door de machtige partijen, die het eens

zijn met de trojka, zwaar tegen deze regel gezondigd
De EU probeert een waardengemeenschap te zijn. Dat moet ook wel; het hebben
van een gezamenlijke markteconomie kan niet zonder. Democratie is daarbij het
sleutelwoord. Het duidt onder meer op een omgangsvorm waarin ieder mens en
elke groep het recht heeft gehoord te worden. Dit impliceert dat ieder mens de
plicht heeft serieus te proberen een ander mens te begrijpen, niet alleen mensen
van de eigen groep.
'Pokeraars en bluffers'
In het dossier-Griekenland wordt door de machtige partijen, die het eens zijn
met de trojka, zwaar tegen deze regel gezondigd. Alleen de afgelopen week al
leverde weer een aantal saillante voorbeelden op.
Ik noem er twee: premier Rutte maande de Grieken niet met een 'flutverhaal' te
komen en het Financieele Dagblad (FD) van 4 juli schreef in het
hoofdredactionele commentaar dat 'iedereen de buik vol had van de politieke
pokeraars en bluffers in het huidige (Griekse) kabinet'. Rutte liet zich van zijn
menselijke kant zien door humanitaire hulp te bieden, indien dat nodig mocht

blijken. Het FD vond dat 'we' de Grieken grootmoedig tegemoet moeten treden
indien ze positief stemmen ten gunste van de voordtellen van de trojka.
Deze teksten verraden gevoelens van superioriteit. We zijn dus weer terug in de
tijd dat de Nederlandse minister van financin (De Jager) de Grieken regelmatig
de les las, en zijn moralistische vingertje naar ze opstak.
Maar wat als de Grieken een realistischer analyse van de situatie in de eurozone
hebben dan de trojka? Dat hun stelling - dat bezuinigingen en liberale
hervormingen averechts uitwerken in de huidige tijd van depressie - meer
realiteitsgehalte heeft? In de economische wetenschap zijn verschillende
respectabele stromingen te onderkennen, die forse kritiek hebben op de analyse
die aan de trojka-voorstellen ten grondslag ligt. Twee weken geleden schreef
Nobelprijswinnaar Stiglitz nog een zeer kritisch stuk in The Guardian, waarin hij
de Grieken adviseerde in hun referendum negatief te reageren op het beleid van
de trojka.

Geen enkele economie kan zijn schulden aflossen als in een periode van
depressie de overheid gaat bezuinigen
Averechtse gevolgen
In dit dossier zijn we in Europa weggezakt in een conflict van het primitieve 'wij
versus zij'-type. Geheel in strijd met de principes van democratie, waarin
mensen elkaar met open vizier tegemoet treden. De balk in de ogen van de trojka
bestaat uit de volgende onderdelen:
1. Angelsaksische ideen over een vrije markt, ook in de financile wereld,
hebben de wereldeconomie in een depressie gestort.
2. Diezelfde ideen hebben de eurozone ertoe gebracht om te bezuinigen en
liberale hervormingen in de economische structuur door te voeren in een periode
van depressie. Met averechtse gevolgen.
3. Zuid-Europa werd gestraft door de opinieleiders van de mondiale financile
markten met een hoge interestvoet, waarvan onder andere Noord-Europa heeft
geprofiteerd in de vorm van zeer lage interestvoeten. En 'now the South wants
its money back'.
4. Vooral de Grieken hebben al veel leningen 'afgelost' via de betaling van hoge
risicopremies.

5. Geen enkele economie kan zijn schulden aflossen als in een periode van
depressie de overheid gaat bezuinigen, met als gevolg lagere inkomens en hogere
werkloosheid. Het is zoiets als: 'Werklozen, los eerst je schulden af voordat je
weer een baan met inkomen kunt krijgen'.
6. Ongeveer 90 procent van de hulp aan Griekenland gaat naar de westerse
banken, die moeten worden gered. Maar die banken zijn niet door de Grieken in
problemen geraakt.
Hopelijk is dit afdoende om te laten zien dat arrogantie en een moralistisch
vingertje een forse stap terug zijn op de ladder der beschaving. Een betere
reactie is: misschien hebben de Grieken wel een punt.

Piet Keizer: Associate Professor of Economic Methodology, Utrecht University

School of Economics