Trk Mitolojisinde nemli

Saylar

DR. SHEYLA SARITA

SAYILAR
Eski Trk inanc olan amanizm'den balayarak, slami ve

slamiyet sonras dnemlerde, Trk kltrnde ve

inancnda saylarn nemli olduu grlmektedir.
Trk Mitolojisinde baz saylar kutsal bir zellik tar. Bir,
, drt, be, yedi, dokuz, on iki, krk vb. saylarn
mitolojide eitli anlamlar bulunmaktadr.
Trk mitolojisinde nemli yeri olan yukardaki saylarn
formlistik olduu ve pek ok kltrde de rastlanld
gerektir.

amanizmde saylarn tekrarlanmas ve vurgulanmas sz

konusuydu.

DR. SHEYLA SARITA

Bir Says
slam dininde bir says Allah' ifade eder. Allah birdir ve tektir.

Dede Korkut'ta pek ok yerde geen bir says klarmzn

dilinde ve telinde:

Onlar birdir bir oluptur

Hak iinde sr oluptur

Tecellide nur oluptur
Allah bir Muhammet Ali (Pir Sultan Abdal)

ah- Merdan kullaryz

Biz biriz birka deiliz

Kanaat ile yrrz
ll tokuz a deiliz (Hatayi)

DR. SHEYLA SARITA

 Says
Geleneksel kltrmzde ve klarn dilinde en ok ilenen

saylardan biridir.
amanizm'de lem blmden meydana gelmitir.
a)Yeryz (orta dnya)
b)Yer altndaki karanlk dnya (aadaki dnya)
c)Gkteki nur lemi (yukardaki sema)

DR. SHEYLA SARITA

 Says
Karluk Trkleri airetten meydana gelmitir.
Ouz menkbesine gre Ouz Han gn annesinin stn

emmemi, annesi gece grd rya sonucu ryasnda

kendisine sylenilen ekilde hareket etmitir.
Ouz'un iki einden er tane olu olmutur. lk einden olan
ocuklar Gkhan, Dahan, Denizhan Bozoklar', ikinci einden
olan Gnhan, Ayhan, Yldzhan da oklar' oluturmutur.
Ouz'un oullarndan biri bayranda sembol olarak altn bir yay
zerine gm ok kullanmtr.

DR. SHEYLA SARITA

 Says
G destannn ran rivayetinde Bou Han'a Tanr tarafndan

verilmi karga bulunmaktadr. Bu kargalar memleketin her

yerinde olup bitenden hakana haber getirmilerdir.
in Trklerinde dn merasimi aamada yaplr. Gelin kz
kocasnn evine geldikten sonra gn kocas, kaynanas ve
kayn babasyla kar karya gelmesi yasaktr.

DR. SHEYLA SARITA

 Says
Manas'ta rastladmz says ile bazlar yledir.
Manas'n elde tuttuu yerlerden birinin ad Koay'dr.
Semetay gece ayn ryay grr.
Manas gn kimse ile konumaz.
Krgzlarn ayrlmaz yiitleri tanedir.
Manas'n nne kz gelip yzlerini yrtarak at sylerler.

DR. SHEYLA SARITA

 Says
Dede Korkut Hikyelerinde saysnn 43 defa yer ald

grlmektedir. Bunlardan bazlar yledir:

Bams Beyrek hikyesinde Bey yiit, dmandan esir bezirgn ve
mallar kurtarnca karlk olarak ey beenir.
Dede Korkut'un yakar ile Deli Kaar'n eli yukarda kalnca,
bacsn vermeye raz olur ve kere azndan ikrar eyler.
Dirse Han Olu Boa Han hikyesinde Dirse Han'n olu Boa,
kabile ocuu ile ak oynar, zerlerine gelen boadan
olan kaar Boa kamaz.
Bayndr Han Begil'i gn av eti ile besler.

DR. SHEYLA SARITA

Yedi Says
"Yedi" says, Orta-Asya'daki Trk boylarndan gnmze kadar

Trk halk inanlar ile gnlk yaamlarnda en ok sz edilen

saylardandr.
"Yedi" says, Anadolu'da ve btn Trk boylarnda kutsal
saylmaktadr.
Altay Trklerine gre ayn tutulmas "yedi bal dev"
yzndendir.
Krgz Trklerinde Kutup Yldz'nda bulunan "Byk Ay"ya,
"Yedi Beki" denir.
Kur'an- Kerim yedi harf zerine inmitir.

DR. SHEYLA SARITA

Yedi Says
Mekke ile Medine arasnda yedi kale vardr.
Hac'da Kbe yedi kere tavaf edilir.
Kur'an- Kerim'de geen Eshab- Kehf olay, Yedi

Uyurlar olarak bilinir.

Hz. Ebubekir Mushaf' yedi suret yazdrmtr.
Cuma namaznn yedi farz vardr.
Sleymaniye Camii yedi senede yaplmtr.
Ailede soy yedi gbee kadar karlr.

DR. SHEYLA SARITA

10

Dokuz Says
Trklerde kutsal saylan saylardan biri de "dokuz" saysdr.
Altay Yaratl Destan'na gre Tanr yerden "dokuz dall" bir aa

bitirerek her daln altnda bir insan yaratmtr. Bunlar dokuz insan
cinsinin atalar olmutur. Bu dokuz insana "Dokuz Dedeler"
denmektedir.

DR. SHEYLA SARITA

11

Dokuz Says
Altay Trklerinde amanlarn omuzlarnda dokuz ok ve yay

sembol bulunmaktadr.
Trk hakanlarnn hakimiyet alameti davul ve tular dokuz
tanedir.
Ergenekon Destan'nda da dokuz says "Dokuz Ouz" ad ile bir
isim olarak yer almaktadr.
Manas Destan'nda sk sk rastladmz dokuz says Dede
Korkut'ta da "Doduunda dokuz erkek deve kestiim oul" ,
"dokuz bazlam ile bir klah yourt" "Dokuz oban" gibi
ifadelerle grlmektedir.

DR. SHEYLA SARITA

12

Krk Says
Trk destanlarnda krk saysna ska rastlanr.
Ouz, krk gnde yrr.
Manas Destan'nda krk says 127 yerde krk yiit, krk sava,

krklar, krk cura, krk gelin, krk alp, krk gzel, krk kula vb.
biimlerde grlmektedir.

DR. SHEYLA SARITA

13

Krk Says
lk alardan beri Trkler "krk" saysnn kutsallna

inanmlardr. slamiyette de Kurandan bu yana nemli bir yer

tuttuu grlmektedir.
Alevi ve Bektailerde Hz. Ali'nin bakanlk ettii krk kiinin
meclisine "Krklar Meclisi" denmektedir.

DR. SHEYLA SARITA

14

Krk Says
Pr Sultan'm eydr dnya fanidir

Krklarn sohbeti ak mekndr

Kusura kalmayan kerem kndr
Gnlde karas olan gelmesin (Pir Sultan Abdal)

Krklar meydanna vardm

Gel beri ey can dediler

zzet ile selam verdim
Gel ite meydan dediler (Hatayi)

ler yediler sk grrsn

Krklardan bdeyi bk grrsn

Vcudun ehrinde Hakk' grrsn
Seyran bu ehre seyran ol da gel (Seyran)
DR. SHEYLA SARITA

15