TUMER

FARMAKOLOJ
AIKLAMALI SORU KTABI
5. BASKI

BLM: 1
GENEL FARMAKOLOJ VE TOKSKOLOJ
1) Aadakilerden hangisi bir ilacn lipofiliklini etkileyen en nemli faktrdr?
A)
B)
C)
D)
E)

Molekl bykl
la konsantrasyonu
lacn plazma proteinlerine balanma oran
lacn iyonizasyon derecesi
lacn verildii dokunun iinden geen kan akm hz

Absorpsiyon hzna etki eden faktrler

1) lala ilgili faktrler:
a) lacn fizikokimyasal zellii (en nemli faktr)
ii) Molekl bykl
Byk molekll ilalar, ufak molekll ilalara gre daha yava absorbe olur.
ii) Farmostik ekli
Tablet, draje ve benzeri kat farmastik ekillerin absorbe olabilmesi iin iki aamadan gemesi gerekir:
Disintegrasyon: lacn ufak taneciklere ayrmas
Dissolsyon: la molekllerinin mide-barsak svsnda znmesi
iii) Lipofiliklik
iv) yonizasyon
lacn lipofilikliini belirleyen en nemli faktrdr.
yonize ila moleklleri lipidlerde pek znmezler,
dolaysyla membranlardan geileri ve absorpsiyonlar gleir.
b) lacn uyguland yerdeki konsantrasyonu
lacn uyguland yerdeki konsantrasyonu yksek ise, absorpsiyonu hzl olur.
c) lacn farmakolojik zellii
Vazokonstriktr etkili ilalar uygulandklar yerden geen kan akmn azaltarak kendi absorpsiyonlarn yavalatrlar.
2) Verili yeri ile ilgili faktrler
a) Dokunun iinden geen kan akm hz
Kan akmnn azalmasna neden olan durumlarda (ok, hipotansiyon, kalp yetmezlii, miksdem ve arter
tkanklklar) absorpsiyon hz azalr.
b) Absorbe edilen yzeyin genilii
la ne kadar geni bir yzeye uygulanmsa ve bu yzey ne kadar fazla geirgen ise absorpsiyon o kadar hzl olur.
c) Membrann kalnl
nhalasyon ile alnan gaz ve buhar eklindeki ilalar, alveolar membrann inceliinden doan yksek geirgenlik
nedeni ile hzl absorbe edilirler.
DFZYONUN FICK YASASI
Difzyon hz - (Cd-Ci) x Geirgenlik katsays x Alan Kalnlk
Bu yasaya gre bariyerden geen molekllerin hareket hz; konsantrasyon farkna, membrann kalnlna,
difzyon alanna ve membrann geirgenliine (lipid: su partisyon katsaysna) baldr.
Cd - Ci deerine konsantrasyon gradienti, Geirgenlik katsays x Alan / Kalnlk deerine ise difzyon katsays
(koefisient) ad verilir.
Yant- D
2) Aadaki ilalarn membran gei ekillerinden hangisinde tayc kullanld halde enerji harcanmaz?

A)
B)
C)
D)
E)

Pasif difzyon
Kolaylatrlm difzyon
Aktif transport
Endositoz
Eksositoz

Mekanizma

Enerji

Tayc

Yn (konsantrasyon)

Doyurabilirlik

Pasif Difzyon

Yok

Yok

Yksekten de

Yok

Kolaylatrlm difzyon

Yok

Var

Yksekten de

Var

Aktif transport

Var

Var

Dkten yksee

Var

Yant - B
3) Aadakilerden hangisi pasif difzyon ile emilen bir ilacn emilim hzn etkilemez? (Eyll-2001)
A)
B)
C)
D)
E)

lacn molekl bykl

lacn uygulama yerindeki konsantrasyonu
lacn lipid/su partisyon katsays
lacn uyguland dokudan geen kan akm hz
lacn disosiasyon sabitesi (Kd)

KD reseptrlerin %50'sinin dolu olduu durumdaki serbest ila konsantrasyonuna verilen addr. KD deeri ilacn
reseptre olan affinitesini belirler.
Yant - E
4) Aadakilerden hangisinin itrah idrarn asidifikasyonu ile artmaz?
A)
B)
C)
D)
E)

Amfetamin
Sulfadiazin
Lidokain
Morfin
Klorpromazin

Zayf asit ve bazlarn iyonizasyonu

Asidik maddeler, asit ortamda evreye H iyonu veremedikleri iin non-iyonize (lipofilik) olarak bulunurlar ve
absorpsiyonlar kolaylar. Bazik ortamda ise iyonize (hidrofilik) olarak bulunurlar ve itrahlar kolaylar. lalarn
atlmn hzlandran bu metoda iyon tuza ad verilir.
Bu kuraln tersi bazik ilalar iin de geerlidir.
Asidik baz ilalar:
- Fenitoin

- Penisilin

- Fenobarbital

- Sefalosporinler

- Aspirin, asetaminofen

- Sulfonamidler

- NSA

- Metotreksat

- Teofilin, varfarin

- Furosemid, tiazid

Bazik baz ilalar:

- Amfetamin

- Kinidin, kinin, klorokin

- Diazepam

- Klorpromazin

- Lidokain, kokain

- Amitriptilin, lityum

- Morfin

- Striknin

- Amilorid

- Amiodaron

Amfoterik baz ilalar:

- Tetrasiklin
- Amfoterisin B
drar asidifiye eden maddeler:
- Askorbik asit

- Amonyum klorr
- Arginin hidroklorr
- Metyonin
drar alkalinize eden maddeler:
- Sodyum bikarbonat
- Asetazolamid
- Sodyum laktat
- Sistemik antasidler
Yant - B
5) drarn asitletirilmesiyle aadaki ilalardan hangisinin bbreklerden atlm artar? (Nisan - 2002)
A)
B)
C)
D)
E)

Salisilat
Slfamerazin
Fenobarbital
Slfadiazin
Kinin

Yant - E
6)

Fenobarbital zehirlenmesinin tedavisinde aadakilerden hangisi kullanlr? (Nisan-2001)

A)
B)
C)
D)
E)

Sodyum bikarbonat
Amonyum klorr
Askorbik asit
Klorpromazin
Diazepam

Yant - A
7)

pH'y deitirerek idrarda salisilatlarn atlmn artran madde aadakilerden hangisidir? (Nisan - 1998)
A)
B)
C)
D)
E)

NH4CI
Barbitrat
Etakrinik asid
Paraldehit
Sistemik antiasit

Yant - E
8) Aadakilerden hangisinin intoksikasyonunda idrar alkali yaplr? (Nisan - 1989)
A)
B)
C)
D)
E)

Lityum
Morfin
Amfetamin
Salisilat
Klorpromazin

Yant - D
9)

Alkali direz hangi zehirlenmede kullanlr? (Eyll - 1990)

A)
B)
C)
D)
E)

Amfetamin
Gazya
Salisilat
Morfin
Dijital

Yant - C
10) lalarn oral kullanm srasnda sistemik dolama karmadan nce karacierde ilacn bir ksmnn
metabolize edilmesi aadakilerden hangisidir?
A) Enterohepatik siklus
B) Sekestrasyon
C) lk gei etkisi

D) yon tuza
E) Redistribsyon
lk gei etkisi (Presistemik Eliminasyon)
Absorbe edildikten sonra karacierden ilk gei srasnda fazla eliminasyona urayan ilalar, genellikle lipofilik
ilalardr. Bu ilalarn absorpsiyonlar %100'e yakndr; fakat karacierden ilk gei srasnda byk oranda
ykldklar iin sistemik biyoyararlanmlar ou zaman %50'nin altndadr.
lk gei etkisi en ok oral kullanm sonras grlmektedir.
Bu ilalarn oral ve parenteral dozlar arasnda byk fark vardr. (propranololn oral dozu, parenteral dozunun 10-20
katdr).
lk gei eliminasyon oranlar bireysel deikenlik gsterir.
Srekli kullanm srasnda, bu ilalar metabolize eden enzimler doyurulduu iin plazma dzeyleri ve etkinlikleri
artabilir.
Ayn enzim sistemi ile inaktive edilen ilatan biri dierinin presistemik eliminasyonunu azaltp, onun biyoyararlanmn
arttrabilir (rnein; hidralazin, propranololn konjugasyonunu azaltr).
Belirgin presistemik eliminasyona urayan ilalar
- Propranolol

- Narkotik analjezikler

- Lidokain

- Seks hormonlar (stradiol vb)

- Labetolol

- Trisiklik AD

- Nitritler

- Kalsiyum kanal blokerleri

Yant - C
11) Aadaki ila uygulama yollarndan hangisinde karacierde ilk gei etkisi en belirgindir?
A)
B)
C)
D)
E)

Oral
Sublingual
Transdermal
Rektal
ntravenz

Yant - A
12) Bir ilacn zamana bal plazma konsantrasyonu grafiinin altnda kalan alan aadakilerden hangisini ifade
eder?
A)
B)
C)
D)
E)

Dalm hacmi
Klirens
Yar mr
Biyoyararlanm
Ortalama plazma konsantrasyonu

Biyoyararlanm, ilacn vcuda verildikten sonra, deimeden sistemik dolama giren ksmdr.
Biyoyararlanm hesap etmek iin zamana bal plazma konsantrasyonu grafiinin altnda kalan alan hesaplanr.
(EAA: Erinin altndaki alan)
IV yol haricinde herhangi bir yolda elde edilen EAA'n, IV uygulamayla elde edilen EAA ile karlatrlmas absol't
(mutlak) biyoyararlanm verir (rnek: EAA oral / EAA IV).
Eer referans olarak IV yol deil, baka bir verili yolu (biyoyararlanmn en yksek olduu bilinen) veya farmastik
ekil alnrsa o zaman rlatif biyoyararlanmdan sz edilir. (rnek; EAA oral, kat ila / EAA oral, sv ila)
Biyoedeerlik: ki farmastik edeer veya alternatif mstahzar ayn molar dozda uygulandklarnda; etkinlik ve
gvenirlik bakmndan ayn etkiyi oluturabilecek derecede benzer biyoyararlanm gsteriyorsa, bu iki ila birbirine
biyoedeerdir.
Uygulama Yolu

Biyoyararlanm

ntravenz

100

ntramuskler

75 - 100

Subkutan

75- 100

Oral

5- 100

Rektal

30-<100

nhalasyon

5- < 100

Transdermal

80- < 100

Yant - D
13) Oral yolla kullanlan bir ilacn biyoyararlanm neyi ifade eder? (Eyll - 1998)
A)
B)
C)
D)
E)

Verilen dozun sistemik dolama geme oran

Verilen dozun sistemik dolama geme hzn
Verilen dozun idrarla atlma oran
Verilen dozun plazmada oluturduu maksimum deriimi
Verilen dozun proteinlere balanmayan blmn

Yant - A
14) Biyoedeerlik ne demektir? (Eyll - 2003)
A)
B)
C)
D)
E)

Ayn aktif maddeyi ieren mstahzarlar arasnda biyoeliminasyon bakmndan fark olmamas
Ayn aktif maddeyi ieren mstahzarlar arasnda sanal dalm hacmi bakmndan fark olmamas
Ayn aktif maddeyi ieren mstahzarlar arasnda biyoyararlanm bakmndan fark olmamas
Farkl aktif maddeler ierdikleri halde ayn reseptrler zerinden etki yapan mstahzarlar
Farkl aktif maddeler ierdikleri halde ayn fizyolojik etkiye sahip mstahzarlar

Yant - C
15) Aadaki ilalardan hangisinin oral biyoyararlanm ihmal edilebilecek lde dktr? (Nisan - 2005)
A)
B)
C)
D)
E)

Rosiglitazon
Risperidon
Selejilin
Sulfizoksazol
Tetrasiklin

klarda verilen ilalarn biyoyararlanmlar: Tetrasiklin %77; sulfizoksazol %96; risperidon %66; rosiglitazon %99.
Selejilinin ise ilk gei etkisi nedeniyle ok dktr.
Yant - C
16) Aadaki ila verilme yollarndan hangisi lokal olarak snflandrlmaz?
A)
B)
C)
D)
E)

ntradermal
Transdermal
Perkutan
ntrakardiyak
ntratekal

LA UYGULAMA YOLLARI LOKAL

A)

Perktan (deri yzeyi)

Blgelere gre cildin geirgenlik sras yledir:

Skrotum > kulak arkas > koltuk alt > sal deri > gs > n kol > bacak
B)

ntradermal, intraartikler, intravajinal, intranazal, bukkal, intrakardiyak, intratekal, intrauterin vb.

SSTEMK
A) PARENTERAL
a)

ntravenz
Biyoyararlanm %100
Absorpsiyon olmad iin ilacn kayb sz konusu olmaz.

b) Subkutan (IM ve SC uygulamada absorpsiyon hzn kstlayan en nemli faktr ila moleklnn fizikokimyasal
zelliinden ziyade, ila verilen blgedeki kan akmdr)
c)

ntramuskler (kaslar emilim iin birbirine edeer deildir. rnein; deltoidten absorpsiyon, gluteus
maksimustan absorpsiyona gre daha fazladr)

d) ntraarteryel (intraarteryel yol hari dier sistemik yollar akcierde de ilk gei etkisine maruz kalabilir)
e) Kemik ilii ii
B) TRANSDERMAL(TTS)

Nitrogliserin, stradiol, testosteron, klonidin, skopolamin, fentanil

lk gei etkisi engellenir.

TTS uygulamas, ilacn kan dzeyine yansmas bakmndan V infzyona benzer.

C) NHALASYON
Lipid / su partisyon katsaylar byk ve ufak molekll ilalar gaz veya buhar halinde uygulanabilir (halotan, azot
protoksit gibi uucu genel anestezikler).
Astm broniyalede, basnl aerosol eklinde pskrtmek suretiyle yaplan inhalasyon, sistemik etki iin deil, lokal
etki oluturmak iin yaplr.
D)ENTERAL
a)

Sublingual

Hepatik ilk gei etkisini azaltmak iin kullanlr. Nitratlar, nifedipin, buprenorfin, vb.
b)

Rektal

Alt ksmlardan absorpsiyon daha iyi

Biyoyararlanm - % 60
Aspirin, parasetamol, diazepam, propranolol, tiopental, midazolam, vb.
c)

Oral

A karna emilimi artanlar: Penisilin, tetrasiklin, NH, L-dopa, metotreksat, 6-MP, penisilamin, klorambusil.
Tok karna alnmas nerilenler: Griseofulvin, nitrofurantoin, fenitoin, klorokin, lovastatin, siklosporin, dikumarol,
ketokonazol
Yal yiyecekle ve yemekle birlikte duodenum iine safra salglanmas ile emilimi artan: Griseofulvin ve
spirinolakton
Dissolsyon sorunu nedeniyle bol su ile alnmas nerilenler: Aspirin, tetrasiklin, ampisilin ve demir tuzlar.
Partikl apnn azaltlmas (mikrokristalizasyon) ile emilimi artanlar: Griseofulvin ve spirinolakton
Yemek srasnda (zellikle de proteinden zengin beslenme) karacier kan akmnn hzlanmas nedeniyle
karacierden geen ilalarn ekstraksiyon oran azalr (yani karacier hcresi tarafndan yakalanma oran azalr).
Bu durum ilk geite eliminasyon oran yksek olan ilalarn biyoyararlanmn artrr (rnein propranolol, TSA,
kalsiyum kanal blokerleri).
Yant - B
17) Aadakilerden hangisi sistemik etki oluturmak iin kullanlmaz? (Nisan - 2000)
A)
B)
C)
D)
E)

ntra rektal
Oral
Transdermal
Sublingual
ntraartikuler

Yant - E
18) Aadaki ilalardan hangisi optimal derecede absorbe edilebilmesi iin a karnna alnmamaldr? (Eyll 2001)
A)
B)
C)
D)
E)

Propranolol
NH
Penisilin
Tetrasiklin
Levadopa

Yant - A
19) Aadaki enzimlerden hangisi enterohepatik sirklasyon iin kritik neme sahiptir?
A)
B)
C)
D)
E)

Sitokrom P450
Sulfataz
Glukuronil transferaz
galaktosidaz
Sfingomiyelinaz

Enterohepatik sirklasyon

Bu olay daha ok ilalarn glukuronat ve slfat konjugatlar ile gerekleir. lalarn karacierde oluan bu
konjugatlar ince barsaa atlnca; barsak florasnn -glukuronidaz ve slfataz enzimleri tarafndan hidrolize
edilirler.
Glukuronat ve slfat konjugatlar absorbe edilemedii halde, hidroliz sonucu oluan serbest ekildeki ila reabsorbe
edilir ve vcuda tekrar geri alnr. Sonuta etki sresi uzam olur.
Sadece azdan alnan ilalar deil, parenteral veya dier yollardan vcuda giren ilalar da enterohepatik dngye
urayabilir.
Bu ilalara rnekler: Kloramfenikol, digitoksin, oral kontraseptifler, morfin, klorpromazin, rifampin.
Yant - B
20) E vitamini, aadaki mekanizmalardan hangisi ile K vitamini emilimini azaltr?
A)
B)
C)
D)
E)

GIS iinde kimyasal kompleks oluturma

Mide pH'snn deimesi
GIS motilitesinin deimesi
Barsak florasnn bozulmas
Tayc molekl ile yarma

Absorbsiyon dzeyindeki ila etkileimleri

1)

GIS motilitesinin deimesi

Antikolinerjik ve opioidler, barsak motilitesini azalttklar iin dier ilalarn barsaktan gei sresini uzatarak
emilimlerini artrrlar.
Ancak motilite azalmas ile tabletlerin disintegrasyonu azalaca iin emilim azalabilir.
Metoklopramid ve sisaprid gibi prokinetik ilalar mide boalmasn hzlandrarak dier ilalarn(siklosporin,
asetaminofen) emilimini artrabilirler.
Antikolinerjikler, TSA, antihistaminikler mide boalmasn yavalatarak parasetamol ve sulfonamid emilimini
azaltrlar.
Asidite, mide boalmasn inhibe eder. Antasidler, H2 reseptr blokerleri ve proton pompa inhibitrleri mide
boalmasn hzlandrarak baz ilalarn emilimini artrabilirler.
2)

Mide asiditesi

Mide pH'snn artmas (antasid, simetidin) ketokonazol, itrakonazol, B12 vitamini ve demir emilimini azaltr.
Ortam pH'snn ykselmesi, aside dayanksz ilaarn biyoyararlanmn artrr. (rnek: Eritromisin, L-dopa, penisilin)
3)

Kimyasal-fiziksel kompleks oluumu

a)

Metal bileikleri ieren antasidler, demir tuzlar ve skrt ile elat oluturanlar:

b)

- Tetrasiklin

- Prednizolon

- Kinolonlar

- Digoksin

- Kinidin, kinin

- zoniazid

- Klorpromazin

- H2 reseptr blokerleri

Kolestiramin baz ilalarn balayarak emilimlerini azaltr:

- Digoksin

- Varfarin

- Tiroid hormonlar
4)

- Asetaminofen

Sublingual emilim

Antikolinerjik ilalar tkrk salgsn inhibe ederek dier ilalarn emilimlerini azaltabilirler.
5)

Tayc molekller ile yarma

Fenitoin folik asit emilirini azaltr.

Yksek doz E vitamini, K vitamininin emilimi azaltr.
Proteinden zengin besinler ise aminoasitleri tayan tayclar aracl ile emilen metildopa ve levodopann
barsaklardan emilimini azaltr.
6)

Barsak floras

Tetrasiklin, ampisilin enterohepatik sirklasyonu azaltarak oral kontraseptif etkinliini azaltr.

Ayrca K vitamini sentezini bozarak oral antikoaglan etkinliini artrr. Barsakta mikroorganizmalar tarafndan yklan
ilalarn plazma dzeyleri antibiyotik kullanm ile artar (rn:digoksin).
7)

Gastrointestinal kanala toksik etki

PAS, rifampinin absorpsiyonunu azaltr.

Kolisin, villuslar zedeleyerek B12 vitamininin emilimini azaltr.
Neomisin demir, B12 vitamini, glukoz emilimini azaltr
8)

Enzim inhibisyonu

Greyfurt suyu hem karacier hem de barsakta CYP3A4 enzimini ve p-glikoproteine bal ila atlmn engelleyerek
siklosporin, midazolam, atorvastatin dzeylerini artrr.
Yant - E
21) Rifampinin gastrointestinal sistemden absorbsiyonunu azaltan antitberkloz ila aadakilerden
hangisidir? (Nisan - 2001)
A)
B)
C)
D)
E)

zoniazid
Kapreomisin
Pirazinamid
Aminosalisik asit
Etambutol

Yant - D
22) Aadaki antibiyotiklerden hangisi, alminyum ieren antiasitlerle birlikte alndnda, etkisinde azalma
gzlenmez? (Eyll - 2000 Dahiliye)
A)
B)
C)
D)
E)

Fluorokinolon trevleri
zoniazid
Ketokonazol
Tetrasiklin
Trimetoprim sulfometaksazol

Yant - E
23) Digoksinin emilimini azaltan ila aadakilerden hangisidir? (Nisan - 2000)
A)
B)
C)
D)
E)

Kolestiramin
Kortizon
Rezerpin
Halotan
Kinidin

Yant - A
24) Bir ilacn kararl plazma konsantrasyonuna erimesi iin geen sre aadakilerden hangisine baldr?
A)
B)
C)
D)
E)

Doz
Doz aral
Yar mr
Sanal dalm hacmi
nfzyon hz

Kararl plazma konsantrasyonu

Vcuda giren ila miktar ile vcuttan kan ila miktarnn birbirine eit olduu andaki plazma konsantrasyonuna,
plato yada kararl plazma konsantrasyonu ad verilir.
Yinelenen doz uygulamalarnda ve IV infzyonda plato dzeyine erimek iin geen sre, infzyon hzna baml
deildir. Bu sre eliminasyon yar mrne (t1/2) baldr. Yar mr kadar bir srede (1xt1/2), kararl durum
konsantrasyonunun %50'sine, 2xt1/2 srede %75'ine, 3,3xt1/2 srede %90'na ulalr.
Plato dzeyine erimek iin, dier yollardan ila veriliinde olduu gibi t1/2'nin kabaca 5 kat kadar bir sre infzyon
yaplmas gerekir.
lacn infzyon hznn (Q) artrlmas, plato dzeyine erimek iin geen zaman deitirmez. lacn kararl plazma
konsantrasyonu daha yksek olur.
Yant - C
25) Oral verilen ila tedavisinde, verilen ve karlan ila miktar eit ise hangisi dnlr? (Eyll - 1995)
A) lacn yar mr uzamtr
B) lacn gvenlik alan daralmtr
C) Plazma konsantrasyonu minimum etki dzeyine gelmitir

D) Kararl plazma seviyesine ulamtr

E) lacn dalma hacmi azalmtr
Yant - D
26) Eleminasyon yar mr 4 saat olan bir ila, oral yoldan tekrarlanan dozlarda kullanlmaya balandnda
kararl durum konsantrasyonuna en erken ka saat sonra eriebilir? (Eyll - 2005)
A)
B)
C)
D)
E)

4
8
20
40
80

v NFZYON
Srekli IV infzyon zellikle abuk elimine edilen ya da sabit bir plazma dzeyinin srdrlmesi gereken ilalar iin
uygulanan bir verili eklidir. Css yinelenen dozda yaplan uygulamalardakinin aksine sabittir, fluktuasyon yoktur.
Css'yi belirleyen balca faktrler infzyon hz ve ilacn klirensidir:
Css= nfzyon hz / Klirens
nfzyon hz dozun doz aralna blm olduuna gre:
Css= Doz x Biyoyaralanm/ Klirens x doz aral
Dolaysyla bir ilacn klirensi biliniyorsa deiik infzyon hzlarnda ilacn ulaaca kararl durum deriimleri
hesaplanabilir.
Srekli infzyon ile gerekten sabit bir plazma deriimi salanabildii halde multipl doz uygulamalarnda kararl
durumda ilacn plazmadaki deriimleri minimum (Css,min) ve maksimum (Css,maks) iki deer arasnda oynar. Minimum
ve maksimum kararl durum deriimleri, teraptik aral dar olan ilalar iin byk nem tar. Ama minimum
(Css,min) ve maksimum (Css,maks) kararl durum deriimlerinin teraptik aralk iinde tutulmas olduu iin ila dozunun
ve dozaj aralnn seimi nemlidir.
Kararl durumda ila deriimlerinin bu iki deer arasnda oynamas fluktuasyon (FI) ile ifade edilir.
Fluktuasyonlar ilacn eliminasyon yar mrne ve dozaj aralna bal olarak deiir.
Ortalama kararl plazma konsantrasyonu ise doz, doz aral, klirens ve biyoyarlanma baldr.
Ortalama kararl plazma konsantrasyonu =
Biyoyaralanm x Doz/Klirens x Doz aral
Yant - E
27) Oral verilen bir ilacn idame dozunu hesaplamak iin aadakilerden hangisine gerek yoktur?
A)
B)
C)
D)
E)

Klirens
Hedef plazma konsantrasyonu
Doz aral
Dalm hacmi
Biyoyararlanm

Yant - D
28) ntravenz verilen bir ilacn ykleme dozunu hesaplamak iin istenilen plazma konsantrasyonuna ek olarak
aadaki parametrelerden hangisinin bilinmesi gerekir?
A)
B)
C)
D)
E)

Klirens
Yar mr
dame dozu
Dalm hacmi
Doz intervali

Ykleme ve idame dozu

lacn idame dozu klirense gre; ykleme dozu ise dalm hacmine gre hesaplanr.

10

Yant - D
29) Aadakilerden hangisi bir ilacn vcutta dalmn etkileyen faktrlerden biri deildir?
A)
B)
C)
D)
E)

Organ bykl
Kan akm
Tubler salglanma
Plazma proteinlerine balanma
lacn lipid znrl

DAILIM
lalarn kandan dokularn iine yaylmasna dalm denir. Dalm genellikle pasif difzyon ile gerekleir.
Dalm etkileyen faktrler
-

Organ bykl: skelet kas > beyin

Kan akm

Kan akm organ bykl gibi alnan ilacn miktarn deil, hzn etkiler. yi perfze olan organlar (beyin, kalp,
bbrek, splanknik organlar), az perfze olan organlara gre (ya, kemik) daha abuk yksek ila
konsantrasyonlarna ularlar.
-

Lipid znrl

Fazla lipofilik ve ufak molekll ilalarn kandan dokuya difzyon hz yksek olur.
-

Plazma proteinlerine balanma

Plazma proteinlerine balanan ila, pasif difzyona uramadndan; bu faktr kandan dokuya geii azaltr.
-

Cinsiyet

Kadnlarda ya kitlesi daha fazla olduu iin total vcut svs daha azdr. Etanol, digoksin, simetidin gibi ilalarn
dalm azalr.
-

Ya

Yallarda plazma albumini azalr, ya kitlesi artar. Dokularda kan akm hz azald iin dalm yavalar ve
dalmn dengesi gecikir.
-

Sekestrasyon

Redistribsyon

Vcut sv hacmi lmleri iin kullanlan maddeler:

a)

Total vcut svs: Antipirin, etanol, re

b)

Plazma: Dekstran, evans mavisi, heparin

c)

Ya: DDT, tiopental

d)

Kemik: yonlar (flor, kurun)

e)

GFR: nulin, kreatinin,

Renal plazma akm: P - aminohipurik asit, Penisilin G

Dalm hacmi yksek olan ilalardan bazlar: Klorokin, Fluoksetin, imipramin ve Lalol.
Yant - C
30) Plazma hacmi aadakilerden hangisi ile llr? (Nisan - 1988)
A)
B)
C)
D)
E)

nulin
Gram boyas
Evans mavisi
Kongo krmzs
Metilen mavisi

11

Yant - C
31) Bir ilacn sanal dalm hacmi (Vd) aadaki faktrlerden hangisine bal deildir? (Nisan - 2003)
A)
B)
C)
D)
E)

Plazma proteinlerine balanp balanmamas

Hastann ya
Hastann cinsiyeti
Klirens
Ya dokusunda birikip birikmemesi

Yant - D
32) Yeniden dalm (redistribsyon), aadakilerden hangisinin sonucunda en fazla nem kazanr? (Eyll 2004)
A)
B)
C)
D)
E)

Yada znrl yksek ilalarn intravenz olarak hzl uygulanmas

Yksek pKa deerine sahip ilalarn topikal uygulanmas
Dk pKa deerine sahip ilalarn oral uygulanmas
Suda znrl yksek ilalarn transdermal uygulanmas
Mikroenkaps'le ilalarn oral uygulanmas

Redistribsyon: Tiopental gibi liposolbl olan intravenz genel anestezikler balangta beyin gibi fazla kanlanan
organlarda toplanrlar. Ksa bir sre sonra daha geni bir dalm hacmi oluturan adipz dokuda toplanma olana
bulur. Yeniden dalm ilalarn etki yerinden uzaklamasna ve etkinin sona ermesine neden olur.
Yant - A
33) Klorokinin retina gibi melanin ieren dokulara affinitesinin olmas aadakilerden hangisi iin bir rnektir?
A)
B)
C)
D)
E)

Redistribsyon
yon tuza
Enterohepatik sirkulasyon
Sekestrasyon
Filtrasyon

Sekestrasyon
lalarn dokulardaki hcre ii ve d yaplara skca balanmasdr.
rnekler

Digoksin Kalp kas

Griseofulvin Keratinize doku

Tetrasiklin, kurun kemik

yot Tiroid bezi

Klorokin Retina, deri

mipramin Akcier

Yant - D
34) Aadakilerden hangisinin plazma proteinlerine balanma oran dktr?
A)
B)
C)
D)
E)

Lityum
Varfarin
Diazepam
Sulfadoksin
Propranolol

Plazma proteinlerine balanma

Albumin Asit ilalar balar
1 asit glikoprotein (orosomukoid) Bazik ilalar balar (kinidin)
Lipoproteinler Kinidin, imipramin, siklosporin
Eritrositler Kinidin, propranolol
Globulin Morfin, krar, steroidler
Plazma proteinlerine yksek oranda balananlar
Diazepam (En yksek)

12

Propranolol
Varfarin, Kumarin (En yksek)
Salisilat, Furosemid
Fenitoin
Digitoksin
Sulfonamid
Amfoterisin B
Klorpropamid
Proda fenni sulfur toksini, Terde klor, Diada kumsaldaki kumrunun forsu var.
Plazma proteinlerine az balananlar
- Lityum
- Asetaminofen
- Aminoglikozid
- Oubain
- Asiklovir
Plazma proteinlerine balanan ila ksm, bbreklerde glomerler filtrasyona ve karacierde biyotransformasyona
uramaz.
Etki yerinin evresindeki ila konsantrasyonunun dolaysyla ila etkinliinin ls, plazmadaki serbest ila
fraksiyonunun konsantrasyonudur.
Yant - A
35) Aadaki ilalardan hangisi biyotransformasyon sonucu etkisini gsterir?
A)
B)
C)
D)
E)

Lizinopril
Fenitoin
Adrenalin
Lovastatin
Amikasin

BYOTRANSFORMASYON
lalarn enzimlerin etkisi ile vcutta kimyasal deiikliklere uramasna biyotransformasyon (ilacn metabolize
edilmesi) denir.
Biyotransformasyon sonucu ilalar daha az lipofilik (daha polar) hale getirilerek, daha az reabsorbe edilir ve itrah
hzlandrlr.
A)

n ila (prodrug) invitro olarak inaktif, invivo olarak aktif olan ilatr.
-

Kortizon Hidrokortizon

Prednizon Prednizolon

Enalapril Enalaprilat

Silazapril Silazaprilat

Azotiopurin Merkaptopurin

Siklofosfamid Fosforamid mustard

Hint ya Risinoleik asit

Kloralhidrat Trikloroetanol

Lovastatin Mevilonik asit

Vitamin D3 1,25 Dihidroksikolekalsiferol

L- Dopa Dopamin

Metildopa Metilnoradrenalin

Minoksidil Minoksidil slfat

ACE inhibitrleri iinde kaptopril ve lizinopril n ila deildir

Statinler iinde lovastatin ve simvastatin n ilatr.

B) Baz ilalar da aktif olduu halde, ayrca aktif metabolitlerine dnr.

13

Kodein Morfin

mipramin Desipramin

Amitriptilin Nortriptilin

Prokainamid N-asetil prokainamid

Tioridazin Mezoridazin

Fenasetin Parasetamol

Meperidin Normeperidin

Aspirin Salisilik asit

Diazepam Desmetil diazepam

lalarn ou (rn: Fenitoin, barbituratlar, katekolaminler) aktif olmayan metabolitlere dnr.

C) Az sayda baz ilalar ise vcuttan pek deimeden atlr
-

Lityum

Aminoglikozidler

Nitrz oksit

Penisilin

Yant - D
36) n vitro olarak etkisi olmayan, in vivo olarak etkili olan deneme aamasndaki bir ila iin aadaki
seeneklerden hangisi dorudur? (Eyll- 1999)
A)
B)
C)
D)
E)

la n ilatr
la agonisttir
la parsiyel agonisttir
la antagonisttir
la parsiyel antagonisttir

Yant - A
37) Aadakilerden hangisi n ila deildir? (Nisan- 1993)
A)
B)
C)
D)
E)

D3 vitamini
Kaptopril
Enalapril
L-Dopa
Lovastatin

Yant - B
38) Aadakilerden hangisi biotransformasyon sonucu etkisini gsterir? (Nisan - 1996)
A)
B)
C)
D)
E)

Difenilhidantoin
Enalapril
Fenobarbital
Adrenalin
Penisilin

Yant - B
39) Aadakilerden hangisinin metaboliti inaktiftir? (Eyll - 1996)
A)
B)
C)
D)
E)

Prokainamid
Prednizon
Diazepam
Silazapril
Fenitoin

Yant - E
40) Aadakilerden hangisi n ilatr? (Nisan - 2003)
A)
B)
C)
D)

Pepstatin
Kaptopril
Enalapril
Saralazin

14

E) Teprotid
Yant - C
41) Aadakilerden hangisi bir n ilatr? (Nisan - 2004)
A)
B)
C)
D)
E)

Metildopa
Rezerpin
Esmolol
Klonidin
Propranolol

Yant - A
42) Aadakilerden hangisi ila metabolizmasnda Faz I reaksiyonu deildir?
A)
B)
C)
D)
E)

Alkol dehidrogenaz
Monoamin oksijenaz
Asetilkolinesteraz
Katekol-O-metil transferaz
Mikrozomal P450 oksidaz

METABOLZMA
1.

Faz I reaksiyonlar

a)

Oksidasyon

Esas olarak mikrozomal P450 enzimleri sorumludur

Mikrozomal enzimlerin rol oynad reaksiyon u ekilde formle edilebilir:
la + O2 + NADPH + H+ Modifiye ila + H2O + NADP+
Sitokrom P450 enzimleri ok sayda enzimden ve onlarn izoenzimlerinden oluan geni bir enzim sperfamilyasdr.
ila metabolizmasnda en fazla rol oynayan izomeri CYP3A4'tr (ilalarn %50'si).
Genetik olarak en ok gen kopyas ile kontrol edilen: CYP2D6
Epoksid oluumu: Epoksid, DNA ve RNA'nn yapsn bozan bir oksijen ve iki karbon atomundan oluan elektrofilik
maddelerdir. Benzopiren, karbama-zepin, lkotrien A4 metabolizmas sonucu oluurlar. Glutatyon ile konjuge
edilerek vcuttan uzaklatrlrlar.
Non - mikrozomal oksidasyon enzimleri:
-

Alkol ve aldehit dehidrogenaz

- MAO

Tirozin hidroksilaz

- Ksantin oksidaz

Flavin monooksijenaz (Ziegler enzimi)

- Histaminaz

b)

ndirgenme (Redksiyon)

c)

Kopma (Hidroliz)

Asetilkolinesteraz, psdokolinesteraz

-glikozidaz (digoksinin hidrolizi)

Dekarboksilasyon (metildopa, L-dopa)

2.

Faz II reaksiyonlar (Konjugasyon):

a)

Glukuronidasyon(UDP-Glukuroniltransferaz): Kloramfenikol, morfin, diazepam, digoksin, asetaminofen,

bilirubin, salisilat

b) Asetilasyon (N-asetil transferaz): Sulfonamid INH, prokainamid, hidralazin, penisilamin

c)

Metilasyon (COMT): Katekolaminler, histamin

d) Slfat konjgasyonu (Sulfotransferaz): Asetaminofen, strojenler

e)

Gltatyon konjgasyonu : Asetaminofen, hepatotoksik metaboliti, aromatik hidrokarbonlar, epoksidler

f)

Glisin konjgasyonu: Salisilat, safra asitleri

g) Su konjgasyonu: Epoksitler
Glukuronidasyon mikrozomda; glisin konjgasyonu mitokondride; metilasyon, asetilasyon ve slfat konjgasyonu
sitozolde; glutatyon ve su konjugasyonu ise hem mikrozom hem de sitozolde gerekleir.
zoniazid genel kuraln tam tersi ilk nce faz II daha sonra Faz I metabolizmaya urar.
Dier konjugatlardan farkl olarak; asetil metabolitleri daha az hidrofiliktir; eer idrar akm yeterli deilse kristalriye
neden olabilir.

15

N asetil transferaz enzimi en ok genetik polimor-fizm gsteren faz II enzimidir.

Asetilasyonla metabolize olan ilalar lupus sendromuna neden olurlar.
3.

Enzimatik olmayan biyotransformasyon:

Penisilin G (mide asidi)

Atrakuryum (Hoffman), (plazmada spontan olarak)
Yant - D
43) Aadakilerden hangisi ila metabolizmasnda, genetik olarak aktivitesinde farkllk gsteren faz I
enzimidir?
A)
B)
C)
D)
E)

N asetiltransferaz
Tiopurin metiltransferaz
CYP3A
CYP2D6
Glutatyon S transferaz

Yant - D
44) Organofosfat biyotransformasyonu aadakilerden hangisinde olur? (Nisan - 1998)
A)
B)
C)
D)
E)

Sitokrom P450
Lipooksijenaz
Siklooksijenaz
Kininaz
Fosfolipaz A2

Yant - A
45) Sitokrom P450 enzimleri en fazla nerede bulunur? (Eyll - 1999 Biyokimya)
A)
B)
C)
D)
E)

Golgi
Mitokondri
Dz endoplazmik retikulum
Nukleus
Lizozom

Yant - C
46) Aadaki hangisi faz II eliminasyon yoludur? (Nisan - 2003)
A)
B)
C)
D)
E)

Oksidasyon
Redksiyon
Hidroliz
Glukuronidasyon
Epoksidasyon

Yant - D
47) Aadaki ilalardan hangisi karacier mikrozomal enzimleri indklemez?
A)
B)
C)
D)
E)

Fenitoin
Rifampin
Ketokonazol
Griseofulvin
Karbamazepin

STOKROM P - 450 NDKTRLER

-

Sigara duman (benzopiren)

Kmrde kzarm et, brksel lahanas

Polisiklik aromatik hidrokarbonlar

Barbituratlar (sekobarbital hari)

Fenitoin

Karbamazepin

Fenilbutazon

Glutetimid

16

Rifampin

Griseofulvin

Glukokortikoidler (deksametazon)

Klofibrat

Etanol (kronik)

Pioglitazon, Troglitazon

Efavirenz

Benzopiren teofilin metabolizmasn (CYP1A); fenitoin ve fenobarbital D vitamini ve K vitamini metabolizmasn

indkler.
Fenobarbital glukuronil transferaz indkleyerek bilirubin konjugasyonunu artrr.
Barbituratlar, karbamazepin ve alkol kendi inaktivasyonlarn hzlandrarak (otoindksiyon) biyokimyasal tolerans
olutururlar.
Kronik etanol kullanm CYP2E1 enzimini indkleyerek asetaminofenin toksik metabolitinin oluumunu artrr.
Klofibrat peroksizom proliferatrdr. Fenilbutazon hem indktr hem de inhibitr olabilir.
Yant - C
48) Aadaki ilalardan hangisi fenitoinin metabolizmasn artrarak plazma dzeyini drr? (Eyll - 2002)
A)
B)
C)
D)
E)

Kloramfenikol
zoniazid
Fluoksetin
Rifampin
Amiodaron

Yant - D
49) Aadaki anti tberkloz ilalardan hangisi metadon tedavisi gren hastalarda yoksunluk sendromu
oluturabilir? (Eyll - 2000)
A)
B)
C)
D)
E)

Etambutol
Streptomisin
Pirazinamid
Rifampin
Aminosalisilik asit

Yant - D
50) Karacier enzimlerini indkleyerek, oral antikoaglanlarn etkisini azaltan ila aadakilerden hangisidir?
(Eyll - 1999)
A)
B)
C)
D)
E)

Barbtirat
Sulfonamid
Metronidazol
Fenilbutazon
Oral kontraseptifler

Fenilbutazon varfarinin aktif S izomerinin metabolizmasn inhibe eder; ayrca varfarinin protein balanmasn
azaltarak etkisini artrr.
Yant - A
51) Oral kontraseptiflerin etkisini azaltmayan ila aadakilerden hangisidir? (Eyll - 1999)
A)
B)
C)
D)
E)

Rifampin
Ampisilin
Metoprolol
Fenitoin
Karbamezepin

Ampisilin enterohepatik dolamn inhibe ederek oral kontraseptiflerin etkinliini azaltr.

Metoprolol karacier kan akmn azaltarak metabolizmay inhibe eder ve ilacn etkinliini artrr.
Yant - C
52) Aadakilerden hangisinde birinci ila ikinci ilacn metabolizmasnn artrr? (Nisan - 2000)

17

A)
B)
C)
D)
E)

Barbitrat - Kortikosteroid
Simetidin - Fenitoin
Kloramfenikol - Fenitoin
Kloramfenikol - Oral antikoaglan
Simetidin - Oral kontraseptif

Yant - A
53) Sigara ienlerde hangi ilacn dozunu artrmak gerekir? (Eyll - 1990)
A)
B)
C)
D)
E)

Teofilin
Digoksin
Atropin
Kloramfenikol
Tetrasiklin

Yant - A
54) Sigara ime, aadaki ilalardan hangisinin metabolizmasn artrarak etkinliini azaltr? (Nisan - 2004)
A)
B)
C)
D)
E)

Lidokain
Fenasetin
Teofilin
imipramin
Prazepam

Yant - C
55) Aadaki ilalardan hangisi karacier mikrozomal enzimlerini indkler? (Eyll - 2004)
A)
B)
C)
D)
E)

Asetaminofen
buprofen
Rifampin
Fenasetin
Diazepam

Yant - C
56) Aadaki ilalardan hangisi karacier mikrozomal enzimleri inhibe etmez?
A)
B)
C)
D)
E)

Kloramfenikol
Ketokonazol
Siprofloksasin
Fluoksetin
Karbamazepin

STOKROM P450 NHBTRLER

Ketokonazol, Klaritromisin, Kinidin, Karbon monoksid
Eritromisin
Disulfiram, Diltiazem, Difenhidramin, Dikumarol
zoniazid
Kloramfenikol, Kotrimoksazol, Krmz arap
Etanol (akut), Etinil stradiol
Simetidin, Siprofloksasin, Sekobarbital, SSRI antidepresanlar, Siklosporin
Metronidazol, Mikonazol, Metilprednizolon
trakonazol
Amiodaron
Verapamil, Valproik asit
Fenilbutazon, Flukonazol, Greyfurt suyu
Zileuton, Zafirlukast
Makrolidler uzun sreli verilirse indktr olabilirler.

18

zoniazid minr bir enzimi (CYP2E1) indkleyerek asetaminofen, halotan ve etanol metabolizmasn indkleyebilir.
Ancak TUS'da genellikle sorulduu ekli ile klasik olarak izoniazid inhibitr etkili bir ilatr.
Etinil estradiol, spirinolakton, allopurinol ve sekobarbital kendini metabolize eden enzimi inhibe eder (intihar
inhibitr)
Kinidin ve SSRI ilalar zellikle genetik geili CYP2D6'y inhibe eder.
Fenilbutazon hem indktr hem inhibitr olabilir.
Yant - E
57) Aadakilerden hangisi, karacierdeki mikrozomal enzimleri inhibe eder? (Eyll - 2000)
A)
B)
C)
D)
E)

zoniazid
Rifampin
Barbitrat
Ketakonazol
Fenitoin

Bu soruda izoniazid indktr olarak kabul edilmi!

Yant - D
58) Aadakilerden hangisi kendi metabolizmasndan sorumlu sitokrom P450 enzimini inhibe eder?
A)
B)
C)
D)
E)

Sekobarbital
Fenitoin
Greyfurt suyu
Ketokonazol
Karbamazepin

Yant - A
59) Aadaki ila eletirmelerinin hangisinde, birinci ila ikinci ilacn metabolizmasn inhibe eder? (Eyll 2001)

A)
B)
C)
D)
E)

Birinci la
Fenitoin
Demir
Barbitrat
Kloramfenikol
Barbitrat

kinci la
Kinidin
Antiasid
Kortikosteroid
Fenitoin
Fenotiazin

Yant - D
60) Valproik asit, ila etkileimi sonucu, aadakilerden hangisinin metabolizmasn azaltr? (Eyll - 2000)
A)
B)
C)
D)
E)

Kortikosteroidler
adrenoseptr blokerleri
strojenler
Barbitratlar
Kinidin

Valproat zellikle kendisinin ve dier antiepileptik-lerin (fenitoin, karbamazepin, lamotrijin ve barbitratlar gibi)
metabolizmasn inhibe eder.
Yant - D
61) Aadaki ilalardan hangisinin metabolizmas propranolol tarafndan azaltlmaz?
A)
B)
C)
D)
E)

Lidokain
Amitriptilin
Verapamil
Klorpromazin
Teofilin

Bazen karacier kan akmnn ila tarafndan azaltlmasna bal olarak ilacn metabolizmas azaltlabilir.
rnein simetidin hem mikrozomal enzim inhibisyonu yaparak hem de hepatik arter ve portal venin kan akmn
azaltarak; propranolol ve dier (-blokerler ise sadece kan akmn azaltarak hepatik eliminasyonu yavalatrlar.
Bu mekanizma ile metabolizmas yavalatlan ilalar, akmla kstl eliminasyon gsteren yani yksek ekstraksiyon
oranl ilalardr.

19

Bu ilalar karacier kan akm hzndaki deiikliklerden fazla etkilenirler.

Hepatik klirensi yksek olan bu ilalara rnekler
-

blokerler (propranolol, labetolol, karvedilol)

Lidokain

Nitritler (nitrogliserin, isosorbid dinitrat)

Kalsiyum kanal blokerleri (verapamil, nimodipin)

Narkotik analjezikler (morfin, meperidin, pentazosin)

Trisiklik AD (amitriptilin, imipramin, desipramin)

Fenotiazin antipsikotikler (klorpromazin, tiorida-zin)

Seks hormonlar (stradiol, progesteron)

Baz ilalar ise karacierde kapasite ile kstl eliminasyon gsterirler, yani dk ekstraksiyon oranl ilalardr.
Bunlarn hepatik eliminasyon hz, karacier kan akmndaki deimelerden fazla etkilenmez.
Bu ilalarn hepatik klirensini etkileyen en nemli faktr enzim indksiyonu ya da inhibisyonu-dur.
Hepatik klirensi dk bu ilalara rnek: Diazepam, fenitoin, teofilin, varfarin, klorpropamid.
Enzim Aktivasyonu
Enzim aktivasyonu, enzim indksiyonundan farkl olarak, yeni enzim sentezi artrlmakszn enzim etkinliinin
artrlmasdr.
Piridoksin, L-dopay dopamine dntren L-amino asid dekarboksilaz enzimini aktive eder.
Yant - E
62) Aadaki ilalardan hangisinin eliminasyon hz karacier kan akmna gre deiir? (Eyll - 2004)
A)
B)
C)
D)
E)

Tamoksifen
Morfin
Amoksisilin
metazon
Fenobarbital

Yant - B
63) Aadaki ila ikililerinden hangisi arasnda tubler reabsorpsiyon dzeyinde bir etkileim sz konusudur?
A)
B)
C)
D)
E)

Lityum - Tiazid
Probenesid - Penisilin G
Rifampin - Fenitoin
Kolestiramin - Digoksin
Aspirin - Metotreksat

trah (Atlm)
Bbreklerden atlm
Glomeruler filtrasyon pasif difzyonla gerekleir. Proteinlere bal ila ksmlar glomerllerden geemez.
Tubuler reabsorpsiyon pasif difzyonla gerekleir. Tiazid, lityumun reabsorpsiyonunu artrr. Sodyum
bikarbonat ile idrarn alkalinizasyonu sonucu asidik ilalarn (rn: salisilat) tubler reabsorpsiyonlar azaltlr.
Tubuler salglanma ise aktif transportla gerekleir. Asidik ve bazik ilalara zg iki ayr tayc tr vardr.
Probenesid ve onun benzeri benzbromaron asidik baz ilalarn itrahn engelleyerek plazma dzeylerini ykseltir.
(rnein, penisilinler, sefalosporinler, tiazid). Ayrca probenesid, rik asidin reabsorpsiyonunu engeller ve rik asit
atlmn artrr.
Aspirin ve probenesid, metotreksat salglanmasn azaltarak plazma dzeylerini ykseltir.
Bazik ila prokainamidin salglanmas simetidin ve amiodaron tarafndan inhibe edilir.
Aspirin dk dozda (1-2 gr/gn) rik asit itrahn azaltrken; yksek dozlarda ise (5gr st) geri emilimini azaltp,
itrahn hzlandrarak plazma dzeylerini drr.
P-glikoprotein sistemi intestinal hcrelerde, prok-simal tubulusta, kan beyin bariyerinde ve safra kanalikllerinde
bulunur. Verapamil, siklosporin, kinidin, klaritromisin ve itrakonazol PGP sistemini inhibe ederken; rifampin indkler.
PGP, proksimal tubulustan bir ok ilacn (kinidin, digoksin, antineoplastikler) salglanmasnda rol oynar.
Verapamil ve kinidin bu ekilde digoksin dzeyini artrabilir.

20

Verapamil PGP' inhibe ederek kanser hcrelerinin antineoplastik ilalar hcre dna atmalarn (ila diren
geliimini) engeller.
Yant - A
64) Bbrek tblslerinin salglanma aamasnda etkili olan ila ifti aadakilerden hangisidir? (Nisan - 1998)
A)
B)
C)
D)
E)

Penisilin - Probenesid
Karbamazepin - Eritromisin
Na-HCO3 - Fenilbutazon
Amonyumklorr - Kinin
Digoksin - Kinidin

Yant - A
65) Birim zamanda belirli bir ilatan veya maddeden temizlenen sanal plazma hacmine ne ad verilir?
A)
B)
C)
D)
E)

Dalm hacmi
Klirens
Biyoyararlanm
Eliminasyon yar mr
Biyotransformasyon

Klirens, genel anlamyla, birim zamanda belirli bir ilatan veya maddeden temizlenen sanal plazma hacmidir. Birimi
L/saat veya mL/dakika'dr.
Klirens, plazmadaki ila dzeyi ile eliminasyon hz arasndaki orant faktrdr:

Klirens sabit ise, eliminasyon hz ile plazma konsantrasyonu orantldr.

Yant - B
66) Aadakilerden hangisi kuvantal doz yan ilikisinde potensi gsterir?
A)
B)
C)
D)
E)

EC50
Kd
TD50
ED50
Tl

DOZ CEVAP LKS

Kademeli doz cevap ilikisi
lacn dozu kademeli olarak artrlnca, oluturduu etki de orantl olarak artar.
EC50 : Maksimum yantn %50'sinin grld andaki ila konsantrasyonudur.
Kd : (ila reseptr kopleksinin dissosiasyon sabiti) reseptrlerin %50'sinin dolu olduu ila konsantrasyonudur.
EC50 ve Kd potens gstergesidir.
pD2 : Agonistlerin potens deeridir.
Emax (Maksimum etki= Efikasite) llebilir.
Kuvantal doz cevap ilikisi
Yantn byklnn llemedii durumlarda kullanlr.
"Etki ya var ya yok" (Kusmann geirilmesi, konvlziyonun durdurulmas gibi)
Emax (efikasite) llemez.
ED50 (Median efektif doz) Bireylerin yarsnda etkiyi kartan dozdur. Potens gstergesidir.
TD50 (Median toksik doz) Bireylerin yarsnda toksik etkinin grld dozdur.
LD50 (Median letal doz) Bireylerin yarsnda ldrc etkinin grld dozdur.

21

Yant - D
67) EC50'nin tanm aadakilerden hangisidir? (Eyll - 2002)
A)
B)
C)
D)
E)

Maksimum etkinin %50'sini oluturan ila dozu

Reseptre olan maksimum balanmann %50'sini oluturan ila dozu
Reseptre olan maksimum balanmann ve maksimum etkinin %50'sini oluturan ila konsantrasyonu
Reseptre olan maksimum balanmann %50'sini oluturan ila konsantrasyonu
Maksimum etkinin %50'sini oluturan ila konsantrasyonu

Yant - E
68) Reseptr - ila etkileimi belirlenirken dikkate alnan KD sabiti ile ilgili olarak aadaki ifadelerden hangisi
dorudur? (Nisan - 2004)
A)
B)
C)
D)
E)

Reseptre olan %50 balanmann gzlendii serbest ila konsantrasyonu

KD dk ise ila afinitesi dktr
KD dk ise EC50 yksektir
KD ile EC50 arasnda dorusal bir iliki vardr
Antagonistlerin KD si dktr

Yant - A
69) Aadakilerden hangisi teraptik indeksin hesaplanmasnda kullanlan formllerden biridir? (Eyll - 2004)
A)
B)
C)
D)
E)

Cmax / T max
EC50 / Km-1
pKa . log [serbest ila]
t1/2 . Css . Vm
LD50/ED50

Yant - E
70) Aadaki ila iftlerinden hangilerinin arasnda fizyolojik antagonizma vardr?
A)
B)
C)
D)
E)

Heparin - Protamin
Morfin - Nalokson
Aspirin - Parasetamol
Propranolol - Glukagon
Dimerkaprol - Civa

ANTAGONZMA
1)

Fizyolojik antagonizma

Bir ilacn etkisinin ayr bir reseptr veya mekanizma aracl ile aksi ynde etki yapan dier bir ila tarafndan
azaltlmasdr
Adrenalin

- Histamin

Terbutalin

- Histamin

NSA

- ACE inhibitrleri, furosemid

-blokerler, hidralazin

Efedrin

- metiltirozin

strojen

- Varfarin

nsulin

- Adrenalin

Propranolol

- Glukagon

Aspirin, indometazin ve benzeri NSA, dokularda prostaglandin sentezini inhibe ederek; propranolol ve ACE
inhibitrlerinin antihipertansif ve furo-semidin natriretik, diretik ve antihipertansif etkilerini azaltrlar.
Adrenerjik sinir ularndan noradrenalin salveren efedrin, tiramin gibi sempatomimetiklerin etkisi, noradrenalin
sentezini inhibe eden -metil tirozin tarafndan azaltlr.
strojen ve strojen ieren oral kontraseptif-ler, karacierde protrombin ve dier phtlama faktrlerinin
sentezini arttrarak oral antikoaglan-larn kan phtlamasn inhibe edici etkisini azaltrlar.
2)

Kimyasal antagonizma
Agonist, antagonist ilala kimyasal olarak birleerek etkisiz hale gelir.
Dimerkaprol

- Kurun, civa

Protamin

- Heparin

22

Deferoksamin

- Demir

Pralidoksim

- Organofosfat

Asetaminofen

- N asetil sistein

Digoksin

- Digibind

3)

Farmakolojik antagonizma

a)

Kompetetif antagonizma

Yar sz konusudur.
Kompetetif antagonistin etkisi, daha fazla agonist eklenerek engellenebilir.
Doz yant erisi saa kayar; ancak maksimum etki salanr.
Kompetetif antagonizmann potens ls pA2'dir.
rnekler:

b)

Morfin

- Nalokson

Asetilkolin

- Atropin

Testosteron

- Siproteron

Non - kompetetif antagonizma

Yar sz konusu deildir.

Antagonist reseptre geri dnmsz balanr.
Doz yant erisinde, antagonist eklendike maksimum yant azalr.
pA2 potens ls olarak kullanlmaz.
rnek: Fenoksibenzamin ( bloker)
c)

Ters (invers) agonist (Negatif antagonizma)

Ters agonistler, ayn kompetetifler gibi reseptre balanr ve etki oluturmazlar.

Ancak farkl olarak reseptrn bazal aktivitesini de inhibe ederler.
-karbolinler benzodiazepin reseptrne balanarak anksiyete ve konvlziyona neden olur.
Yant - D
71) Aadaki ilalardan hangisi, adrenoseptr blokerlerin antihipertansif etkisini azaltabilir? (Eyll - 2000)
A)
B)
C)
D)
E)

Hidralazin
Simetidin
Furosemid
Klorpromazin
ndometazin

Yant - E
72) Bir ilacn baka bir ilaca balanarak o ilacn etkililiini engellemesiyle ortaya kan antagonizma
aadakilerden hangisidir? (Nisan - 2002)
A)
B)
C)
D)
E)

Geri dnebilir kompetetif antagonizma

Geri dnmsz non-kompetetif antagonizma
Kimyasal antagonizma
Fizyolojik antagonizma
Negatif antagonizma

Yant - C
73) Aadakilerden hangisinde verilen ila ifti, non-kompetetif tipte antagonistik etkileim gsteren ilalara bir
rnektir? (Nisan - 2001)
A)
B)
C)
D)
E)

Histamin-Mepiramin
Adrenalin-Fenoksibenzamin
strojenler-Tamoksifen
Morfin-Naltrekson
Testosteron-Siproteron

Yant - B

23

74) Aadakilerden hangisi kimyasal antagonizmaya rnektir? (Nisan - 1998)

A)
B)
C)
D)
E)

Striknin-Diazepam
NH- Pridoksin
Fe-Desferoksamin
Klorpromazin-Benzodiazepin
Atropin-Fizostigmin

Yant - C
75) zoproterenol aadaki antagonizma mekanizmalarndan hangisi ile asetilkolinin oluturduu bronkospazm
azaltr? (Eyll - 2005)
A)
B)
C)
D)
E)

Farmakoloji
Kompetitif
Kimyasal
Nonkompetitif
Fizyolojik

Yant - E
76) Aadakilerden hangisi bir agonist ile bir antagonist ila arasndaki ilikinin kompetitif olmas iin gerekli
koullardan biri deildir? (Nisan - 1997)
A)
B)
C)
D)
E)

Antagonistten sonra agonistin doz cevap erisi saa kayar

Antagonistten sonra agonistin doz cevap erisi ayn kalr
Antagonistten sonra agonistin doz cevap erisi kontrole paralel olur
Antagonistten sonra agonistin maksimum dozlar ile cevap alnr
PA2 deeri inhibitr bir maddenin antagonist potensini gsterir

Yant - B
77) Aadakilerden hangisi non-kompetetif antagonistleri en iyi tanmlar? (Nisan - 2004)
A)
B)
C)
D)
E)

lacn oluturduu etkinin tersini oluturan maddedir

lacn atlmn artran maddedir
la moleklne balanarak ilacn etkisini engelleyen maddedir
la reseptrne reversibl balanarak ilacn balanmasn engelleyen maddedir
la reseptrne irreversibl balanarak ilacn balanmasn engelleyen maddedir

Yant - E
78) Aadakilerden hangisi parsiyel agonist deildir?
A)
B)
C)
D)
E)

Pindolol
Tamoksifen
Fentanil
Saralazin
Nalorfin

Parsiyel agonist
Tek bana uygulandnda agonist etki; tam agonist ile uygulandnda antagonist etki gsterir.
Tek bana uygulandnda tam agonistin oluturduu maksimum etkiye ulaamaz.
Baz parsiyel agonist rnekleri
- Pindolol, Asebutolol - Nalorfin
- Tamoksifen

- Saralazin

- Ergotamin
Yant - C
79) Tek bana verildiinde morfin benzeri etki yapan, morfin verilmi kiide antagonist olan ila hangisidir?
(Eyll - 1989)
A)
B)
C)
D)
E)

Nalorfin
Nalokson
Meperidin
Apomorfin
Diasetilmorfin

24

Yant - A
80) Aadaki ila ikililerinden hangisinde 1. ila, 2. ilacn etkisini potansiyelize etmez?
A)
B)
C)
D)
E)

Kokain- Adrenalin
Fenelzin- Efedrin
ndometazin- Propranolol
Neostigmin- Asetilkolin
Tiroksin- Adrenalin

la Etkileimleri

Matematik Model

Additif Etki : ilalarn kombine

1 + 1=2

etkisi, ayr ayr etkilerin toplamna eittir.

Potansiyelize Etki : Hi etkisi

0 + 1=2

olmayan bir ila, ikinci ilacn

etkisini arttrr.
Sinerjistik Etki : ilalarn kombine

1 + 1=3

etkisi, ayr ayr etkilerin

toplamndan fazladr.
Antagonist Etki : ila dier ilacn

1 + 1=0

etkisini inhibe eder.

Potensiyelizasyon rnekleri

Kokain - Katekolamin

Tiroksin - Katekolamin

Asetilkolin - Kolinesteraz inhibitrleri

Efedrin,Tiramin - MAO inhibitrleri

Sinerjizma rnekleri

Alkol ve karbon tetraklorrn hepatatoksik etkisi

Additif etkileime rnekler
Etkileen ila

Etkileen ila

Etki

Aspirin

Sulfonilre

Hipoglisemi

Aspirin

Parasetamol

Analjezi

nsulin

-bloker

Hipoglisemi

Alkol

Hipnotikler

Ar sedasyon

Aminoglikozid

Frosemid

Nefrotoksisite

ACE inhibitr, suksinilkolin

K tutucu diretik

Hiperkalemi

Krar

Aminoglikozid

Kas paralizisi

Kinin
Genel anestezik
Linkozamid
Diretikler
Polimiksin

Yant - C
81) Aadakilerden hangisi birbirini potansiyelize eder? (Nisan - 1992)
A)
B)
C)
D)
E)

Noradrenalin - Asetikolin
Histamin - Difenhidramin
zoproterenol - Propranolol
Asetilkolin - Atropin
Kokain - Noradrenalin

Yant - E
82) Aditif etkileme gsteren kombinasyonu iaretleyiniz. (Eyll - 1993)

25

A)
B)
C)
D)
E)

Kokain + Noradrenalin
Histamin + Adrenalin
Aspirin + Parasetamol
Atropin + Metakolin
Heparin + Protamin slfat

Yant - C
83) Aadaki zar fosfolipidlerinden hangisi, uygun hormon ile uyarldnda, fosfolipaz C ile hidroliz edilerek
hcre iinde ikincil haberci grevi yapan molekllere dnr? (Nisan - 2001 Biyokimya)
A)
B)
C)
D)
E)

Fosfotidil serin
Kardiyolipin
Fosfotidil kolin
Fosfotidil etanolamin
Fosfatidil inositol 4,5 bifosfat

Yant - E
84) Hcre ii kalsiyum depolarnn sitoplazmaya salnmn artran bir hormon, fosfolipaz C'yi aktive ettikten
sonra aadakilerden hangisini hcre ii haberci olarak kullanr? (Nisan - 2003 Biyokimya)
A)
B)
C)
D)
E)

nositol trifosfat
cAMP
cGMP
Tirozin kinaz
Nitrik oksit

Yant - A
85) nositol-3-fosfat (P3) oluumuna neden olan efektr aadakilerden hangisidir? (Nisan - 2005)
A)
B)
C)
D)
E)

Adenilil siklaz
Guanilil siklaz
Protein kinaz C
Protein kinaz A
Fosfolipaz C

Fosfolipaz C enzimi membrandaki fosfatidilkolini hidrolize ederek inositol 3 fosfat ve diailgliserol oluturur.
Yant - E
86) Aadaki reseptrlerden hangisinin uyarlmas ile adenilat siklaz enzimi inhibe olur?
A)
B)
C)
D)
E)

3
D3
H2
5HT4

Lityum, IP3'in inositole dnmesini engelleyerek, inositoln DAG ile birlemesini ve membrana geri dnmesini
engeller.
Kafein, endoplazmik retikulumdan sitoplazmaya kalsiyum salnmn artrr.
cAMP hcre iinde protein kinaz A'y; DAG ise protein kinaz C'yi aktifler.
cAMP art

cAMP azalmas

IP3-DAG

TSH

TRH

ACTH

M2 ve M4

GnRH

CRH

D2,3,4

FSH

5HT1A,1B 1D

M1,3,5

LH

5HT5

ADH (V1)

LCG

H3,4

H1

PTH, kalsitonin Opioid

5HT2,1,c

Glukagon

Angiotensin II (A1)

Somatostatin

26

ADH (V2)

CCK, oksitosin

-adrenerjik

PAF, endotelin (ETA)

D, ve D5

Bombesin

5HT4,6,7

PGE2

H2

PGF2, TXA2

PGD2, PGI2
PGE2

Yant - C
87) Aadaki reseptrlerden hangisi, fosfolipaz C - IP3 - Ca++ haberci sistemi ile kenetlidir? (Nisan - 1999)
A)
B)
C)
D)
E)

1
2
1
2
3

Yant - A
88) Aadaki reseptrlerden hangisinin uyarlmas adenilat siklaz enziminin aktivasyonuna, cAMP oluumuna
ve renal, mezenterik, koroner vaskler yatakta gevemeye neden olur? (Nisan - 2003)
A)
B)
C)
D)
E)

2 adrenoseptr
Serotonin 5-HT3 reseptr
Dopamin D1 reseptr
Muskarinik M2 reseptr
Histamin H1 reseptr

Yant - C
89) Aadaki hormonlardan hangisinin ikincil habercisi cAMP deildir?
A)
B)
C)
D)
E)

Glukagon
ACTH
LH
PTH
Inslin

Inslinin ikinci habercisi tirozin kinaz'dr. Adenilat siklaz aktive ederek cAMP dzeyinde arta yol aanlar dier
seeneklerdir. Inslin ayn zamanda adenilat siklaz inhibe eder ve fofodiesterazlar aktive ederek cAMP dzeyini
azaltr.
Yant - E
90) Aadakilerden hangisi atriyal natriretik peptidin damar dz kas zerindeki gevetici etkisinde rol oynar ?
(Eyll -2002 Fizyoloji)
A)
B)
C)
D)
E)

cGMP sentezinde artma

cAMP sentezinde artma
Kalsiyum kanallarnda alma
Na+-K+-ATPaz inhibisyonu
adrenerjik reseptr aktivasyonu

Atriyal natriretik peptid (ANP), membrandaki guanilat siklaz aktive ederek (reseptrnn guanilat siklaz aktivitesi
vardr); nitrik oksit (NO) ise si-toplazmik znr guanilat siklaz aktive ederek cGMP dzeyleri artrr.
cGMP de cGMP bal protein kinaz (protein kinaz G) aktive ederek proteinleri fosforile eder.
Yant - A
91) Nitrik oksitin, vazodilatasyon oluturmasna araclk eden ikinci ulak mekanizmas aadakilerden
hangisidir? (Nisan - 1999)
A)
B)
C)
D)

nozitol-trifosfat
cAMP
cGMP
Diail gliseol

27

E) Ca++
Yant - C
92) Nitrik oksit temel etkisini aadakilerden hangisine balanarak gsterir? (Eyll - 2002)
A)
B)
C)
D)
E)

L-argininin guanido azotu

L-sitrulininin karboksil terminali
Nitrik oksit sentaz- G protein balanma blgesi
C-AMP
znr guanilat siklaz enzimindeki hem demiri

Yant - E
93) Aadakilerden hangisinin reseptr enzim aktivitesine sahiptir?
A)
B)
C)
D)
E)

Glukagon
Serotonin
Atriyal natriretik peptid
Dopamin
Adrenalin

Yant - C
94) Aadaki hormonlardan hangisi plazma zarndaki reseptrne balanmas ile enzim aktivitesi gsterir?
A)
B)
C)
D)
E)

Glukagon
Adrenalin
Atrial natriretik peptit
Steroid hormonlar
Tiroid hormonu

Seeneklerden reseptr memranda yerleim gsteren peptit yapl 3 hormon bulunmaktadr. Glukagon ve
adrenalin, adrenaliz siklaz aktifleyerek cAMP arta yol aar ve reseptrleri G-protein bamldr. Reseptr
enzimatik aktivite gsteren atrial natriretik peptit olup, guanilat siklaz aktivitesi gstererek hcre ii cGTP dzeyini
arttrr.
Yant - C
95) Aadakilerden hangisinin iyonotropik reseptr yoktur?
A)
B)
C)
D)
E)

GABA
Dopamin
Serotonin
Asetilkolin
Glutamat

Reseptr tipleri
1)

yon kanal olan reseptrler (en hzl sinyal mekanizmas)

Nikotinik asetilkolin (Na kanal)

GABAA ve glisin (Cl kanal)

Glutamat ve aspartat (Ca kanal)

5 HT3 (Na kanal)

2)

Ligandn regle ettii enzim ieren reseptrler (Otofosforilasyon)

Tirozin kinaz: nsulin, GF, PDGF, EGF

Serin kinaz: TGF-

Guanilat siklaz: ANP

3)

ntraselller

Steroid hormonlar, D ve A vitamini, tiroid hormonlar.

Steroid hormonlar ilk nce sitoplazmik reseptrlerine balanp daha sonra nkleustaki DNA ile etkileirler.
4)

G proteinleri ile ilikili reseptrler

5)

Sitokin reseptrleri

Ayr bir sitoplazmik tirozin kinaz grubu olan Janus kinazlarn [JAKs] kullanrlar.
-

Byme hormonu, eritropoetin, interferon, prolaktin

28

Yant - B
96) Aadakilerden hangisi hedef hcre zerindeki etkinliini reseptrlerindeki tirozin kinaz aktivitesi
yardmyla oluturur? (Nisan - 1999 Biyokimya)
A)
B)
C)
D)
E)

Adrenalin
Noradrenalin
nslin
Glukagon
TSH

Yant - C
97) Aadakilerden hangisi G proteinlerine bal bir reseptrdr? (Nisan - 2001)
A)
B)
C)
D)
E)

ns'lin reseptr
Epidermal byme faktr reseptr
GABA-A reseptr
Tiroid hormon reseptr
Tiroid stimlan hormon reseptr

Yant - E
98) Aadakilerden reseptrlerden hangisi bir protein kinazdr? (Nisan - 2001)
A)
B)
C)
D)
E)

Serotonin 5HT3 reseptr

nslin reseptr
Glukagon reseptr
3 adrenoseptr
ACTH reseptrleri

Yant - B
99) Hcre nkleusunda DNA'ya direkt etki ile transkripsiyonu arttran hormon hangisidir? (Eyll - 1999
Biyokimya)
A)
B)
C)
D)
E)

ACTH
Kortizol
Adrenalin
TSH
Tiroid hormonlar

Yant - E
100)
Steroid hormonlar hedef organlarndaki etkilerini hangi mekanizma ile gerekletirilir? (Nisan - 1998
Biyokimya)
A)
B)
C)
D)
E)

ATP'den c-AMP oluumunu artrarak

ntraseller Ca++'u artrarak
Sitoplazmik reseptrlerine balandktan sonra ekirdekte DNA ile etkileerek
Protein kinaz C aktivasyonu
ekirdekteki reseptr aracl ile DNA zerine etki ederek

Yant - C
101)
A)
B)
C)
D)
E)

Aadaki hormonlardan hangisinin reseptr hcre iinde deildir?

Kalsitrol
Tiroid hormonlar (T3 ve T4)
Kortizol
Oksitosin
Progesteron

Peptit, glikoprotein yapl hormonlar ile katekolaminlerin reseptr memrandadr. Oksitosin 9 aminoasitlik peptit yapl
bir hormondur. Dier seeneklerde yer alan hormonlarn reseptr ise hcre iindedir.
Yant - D
102)
Aadaki hormonlardan hangisi hedef hcrede etkili olmas iin ikincil haberciye ihtiya duyar? (Nisan
- 2000 Biyokimya)

29

A)
B)
C)
D)
E)

Kortizol
T3
Aldosteron
Testosteron
TSH

Yant - E
103)

Aadakilerden hangisi, G proteinleri iin doru deildir? (Eyll - 2000 Biyokimya)

A)
B)
C)
D)
E)

3 alt birimden oluma

GDP bal iken inaktif olma
Reseptrlerle etkileime girme
Transmembran protein niteliinde olma
Aktivasyonu ile baz hcresel enzimleri aktive etme

G Proteinleri ile kenetli reseptrler

Reseptr hcre membran ierisinde 7 kere tur atar (serpentin reseptrleri).
Agonistin reseptre balanmas ile konfigrasyon deiip alt niteler agonisti evreler. Bu deiiklik G proteinine
iletilir.
G proteini 3 alt birimden (, , ) oluan bir molekldr. naktif durumdaki G proteini, GDP ierip, 3 alt birimi birbirine
birleik bulunur. Agonist aktivasyonu sonucunda GDP'nin yerini GTP alr ve altnitesi /'dan ayrlarak efektr
makromoleklle etkileir.
Efektr makromolekle sinyali aktardktan sonra GTP yava yava GDP'ye hidrolize edilerek eski konumuna geri
dner.
alt niteleri farkllk gsteren, dolasyla efektr moleklleri de farkl olan eitli G proteinleri vardr. (Gs: stimulan,
Gj:inhibitr, Gq , Gt gibi).
Yant - D
G Protein

Reseptrler

Efektr/ Sinyal

Gs

- Adrenerjik, glukagon, H2, 5 HT4,6,7 ACHT, D1, 5

adrenilat siklaz cAMP

2 adrenerjik, M2,4, opioid, 5HT1A,1B 1D,5 D2,3,4 H2,4

adenilat siklaz

i1

Gi2 Gi3

cAMP
K+ kanal aar kalp hz der
G0lf

Olfaktr epitel

AS cAMP

Gq

M13,5, bombesin, 5HT2A,1C,1, H1

Fosforilaz C IP3 ve DAG

Gt

Fotonlar (rod ve kon)

cGMP fosfodiesteraz cGMP

Go

Beyinde nrotransmitter

Kesin deil

104) Aadakilerden hangisi adenilat siklaz inhibe etmez?

A)
B)
C)
D)
E)

2
M2
Pertusis toksini
Opioid
D2

Adenilat siklaz inhibe edenler:

-

M2,4

D2,3,4

5HT1A,1B,1D,5

Opioid

Somatostatin

Kolera toksini Gs'yi aktive ederek; pertusis toksini de G1'yi inhibe ederek cAMP dzeylerini artrr. Metilksantin
trevleri (teofilin, kafein), amrinon ve milrinon ise cAMP'yi paralayan fosfodiesteraz enzimini inhibe ederek cAMP
dzeylerini artrrlar.

30

Yant - C
105)
A)
B)
C)
D)
E)

Aadaki hormonlardan hangisi adenilat siklaz enzim sistemini inhibe eder? (Nisan - 2002 Biyokimya)
Somatostatin
ACTH
Kalsitonin
Glukagon
Tiroid stimle eden hormon

Yant - A
106)
A)
B)
C)
D)
E)

Aadaki hormonlardan hangisi hcre ii cAMP dzeyini azaltr? (Eyll - 2004, Fizyoloji)
Kalsitonin
Glukagon
Lteinize edici hormon
Vazopressin
Somatostatin

Yant - E
107)
A)
B)
C)
D)
E)

Reseptrlerden hangisinin uyarlmas adenilat siklaz enziminin inhibisyonuna neden olur? (Eyll - 1998)
1 adrenoreseptr
2 adrenoreseptrler
2 adrenoreseptr
3 adrenoreseptr
D1 Dopaminejik reseptrler

Yant - C
108)
Aadaki ilalardan hangisi cAMP ye zgl fosfodiesteraz IV enziminin selektif inhibitrdr? (Nisan 2006)
A)
B)
C)
D)
E)

Teofilin
Salbutamol
Fenoterol
zoproterenol
Metoksamin

Teofilin ve kafein cAMP'ye zg fosfodiesteraz tip IV enzimini inhibe ederek etki gsterir.
Yant - A
109)
A)
B)
C)
D)
E)

Aadaki ilalardan hangisinin yallarda duyarll azalr?

Antikolinerjikler
Opioid analjezikler
Benzodiazepinler
nsulin
Diretikler

Yallarda;
Mide asit salgs azalr. Mide ge boalr. nce barsak villusleri atrofiye olur.
Ya oran
Albumin -asit glikoprotein
Hepatik kan akm ve klirens
Hepatik metabolizma: Faz I azalr, faz II deimez.
Renal klirens
u ilalara duyarllk artar:
Sedatif hipnotikler
Opioid analjezikler
Antipsikotik ve antidepresanlar Antikolinerjikler Diretikler

31

Oral antikoaglan ve oral antidiyabetikler NSA

Yallarda -adrenoseptr ve insulin reseptrlerinin saysnda azalma olur.
Baroreseptr mekanizma duyarll yallarda azald iin, kalsiyum kanal blokerleri genlerde refleks taikardi
yapt halde yallarda bradikardi oluturur.
Yant - D
110) Aadaki ilalardan hangisinin hepatik kli-rensi yala deikenlik gstermez?
A)
B)
C)
D)
E)

Teofilin
Diazepam
zoniazid
Propranolol
mipramin

Yaa bal hepatik klirensi azalan ilalar

Yala hepatik klirensi deimeyen ilalar

Barbiturat

Etanol

Diazepam

NH

Alprazolam

Lidokain

Kinidin, Kinin

Prazosin

Teofilin

Salisilat

Propranolol

Varfarin

Meperidin

Lorazepam

mipramin

Oksazepam

Yant - C
111) Aadaki seeneklerde verilen ilalardan hangisinin duyarll yallarda artmaz? (Nisan - 2000)
A)
B)
C)
D)
E)

Morfin - analjezik etki

zoproterenol - taikardi etkisi
Benzodiazepin - tranklizan etkisi
Oral antikoaglan - antikoaglan etkisi
Barbiturat - sedatif etkisi

Yant - B
112) Aadaki antitberkloz ilalardan hangisinin metabolizmas genetik olarak farkllk gsterir?
A)
B)
C)
D)
E)

zoniazid
Streptomisin
Rifampin
Sikloserin
Etambutol

la metabolizmasnda genetik polimorfizm rnekleri

Defekt

la

Klinik

Oksidasyon

Bufuralol (-bloker)

-blokaj

Oksidasyon

Debrizokin

Ortostatik hipotansiyon

Oksidasyon

Etanol

Flaing

Oksidasyon

Mefentonin

Toksik doz

Oksidasyon

Tolbutamid (hipoglisemik)

Kardiyotoksisite

N-asetilasyon

Hidralazin

Lupus

N-asetilasyon

zoniazid

Periferik nropati

Ester hidrolizi

Suksiniikolin

Uzam apne

Yant - A
113) Genetik polimorfizm nedeniyle yava asetil-leyici zellii tayan bireylerde kullanldnda etkisi uzayan
tberkloz ilac aa-dakilerden hangisidir? (Nisan - 2006)

32

A)
B)
C)
D)
E)

Rifampin
Streptomisin
Etambutol
zoniazid
Pirazinamid

Yant - D
114)
A)
B)
C)
D)
E)

Aadakilerden hangisi bir ilacn karacierdeki metabolizmasn azaltan nedenlerden biri deildir?
Kronik aktif hepatit
Sitokrom enzim inhibisyonu
Yallk
Ar metal zehirlenmesi
Hipertiroidi

lalarn etkisini deitiren faktrler

A) Kronik karacier hastal, enzim inhibisyonuna neden olur. Baz n ilalarn aktif ekle dnmn
aztacandan, bu ilalarn karacier hastalarnda etkisi azalm olabilir. Byle hastalarda kortizon
(hidrokortizona dnr), prednizon (prednizolona dnr) ve primidon (fenobarbitale dnr) gibi n ilalarn
kullanlmas tavsiye edilmez.
Karacier kanseri enzim inhibisyonuna neden olur.
B) Kardiyak hastalk, karaciere giden kan akmn snrlayarak, hepatik klirensi kan akmna bal olan ilalarn
metabolizmasn azaltr(rn: Lidokain).
C) Pulmoner hastalk: Kronik obstrktif akcier hastal olanlarda prokainamid ve prokainin metabolizmas azalr.
D) Ar metal intoksikasyonu ve porfiride hepatik ila metabolizmas azalr.
E) Hipotiroidide baz ilalarn yar mr uzar (rnein: Digoksin, metimazol, antipirin, praktolol).
Yant - E
115)
A)
B)
C)
D)
E)

Hangi klinik faz aratrmada farmakokinetik lmler ve ila metabolizmas allr?

Faz I
Faz II
Faz III
Faz IV
Faz 0

Yeni ila gelitirme aamalar

Balca be aamas vardr. Srasyla:
1)

Faz 0 almalar: Yeni kimyasal bileimlerin sentezi ile balar. Preklinik testlerde izole organlarda (invitro) ve
eitli hayvanlarda (invivo) deneyler yaplarak ilacn farmakokinetii, toksisitesi, mutajenitesi,
karsinojenitesi aratrlr. Bundan sonraki basamaklar klinik deneylerdir ve insanlar zerinde yaplr. Uygun
bulunan molekl klinik testlere alnr. Klinik testler 4 aamada uygulanr.

2)

Faz I almalar: 20-80 salkl gnll zerinde ila denenip insanlardaki etkisi incelenir. Bu dnemde yaplan
almalarla ilacn insandaki farmakokinetii, yan etkileri ve maksimum dozu plazma dzeyi ile
farmakodinamik etki arasndaki iliki (farmakokinetik / farmakodinamik ilikisi), gvenirlilii, gvenli doz aral,
artan dozlarda verilerek insann doyurulabilirlii aratrlr.

3)

Faz II almalar: Kstl sayda gelitirilme hedefi olan hastal bulunan hastalarda (100-300) ilacn
teraptik deeri olup olmadna baklr. Optimal dozu, teraptik doz aral ve yan etki profili incelenir.

4)

Faz III almalar: ok sayda hasta (10005000) zerinde ok merkezli olarak standart tedavi protokollerine
gre yeni ila kyaslanr.
Bu aamann sonunda ila ruhsatlandrlp piyasaya verilir. Bu aamada risk - yarar ilikisi saptanm olur. Faz
III almalar 2-3 yl srer.

5)

Faz IV almalar: kabilecek yan etkiler asndan bir nevi pazarlama sonras izleme, gzetim
"surveillance" almalardr. Ruhsatlandrlm ilalarla da aratrmalara devam edilir. Bu aratrmalar yeni bir
endikasyon, yeni bir ya grubu (ocuklar ve yallar), yeni bir verili yolu (rnein parenteral veri) aratrmalar
olabilir.

Bir ilacn Faz 0 ile balayp Faz III ile sona eren denemeleri genellikle 6-10 yl alr.
Yant - A
116)

Faz 3 ila almas hangi amala ve kimler zerin de uygulanr? (Eyll - 2002)

A) lacn doza bal etkisini incelemek iin salkl bireyleri ieren kk guruplarda
B) Teratojenik etkiyi saptamak iin seilmi hayvanlar zerinde

33

C) lacn gvenliini ve etkinliini belirlemek iin hastalar ieren byk guruplarda

D) lacn belirli hastalklardaki etkinliini ilk kez saptamak iin hastalar ieren kk guruplarda
E) Piyasaya srldkten sonra ilacn uzun vadedeki yan etkilerini saptamak iin hastalar ieren byk guruplarda
Yant - C
117)
A)
B)
C)
D)
E)

Aadakilerden hangisi asetaminofen metabolizmasnda yer almaz?

Glukuronidasyon
Slfat konjugasyonu
N - oksidasyon
Glutatyon konjugasyonu
Glisin konjugasyonu

Yant - E

118)
Asetaminofenin karacier hcresine olan toksik etkisinin fenobarbital ve fenitoin (ya da alkol)
kullanld zaman ileri derecede artmasnn nedeni aadakilerden hangisidir? (Eyll - 1999)
A)
B)
C)
D)
E)

P450 indksiyonu
Asetilasyonu artrr
Fosfolipaz A2 inhibisyonu
Fosfodiesteraz inhibisyonu
Asetilasyonu deitirmez

Yant - A
119)
A)
B)
C)
D)
E)

Asetaminofenin toksik metabolitlerinin etkilerinin antagonize eden hangi bileiktir? (Nisan - 1998)
Glutatyon
Fosfolipid
2 -Makrogloblin
Ya asitleri
Stokrom P450

Yant - A
120)
A)
B)
C)
D)
E)

Aadaki maddenin hepatotoksik etkisini nlemek iin N-asetil sistein verilir? (Nisan - 1998)
Asetaminofen
Eritromisin
Oral kontraseptifler
CCI4
Anabolik steroidler

Yant - A
121)
A)
B)
C)
D)

Aadaki ilalardan hangisinin zehirlenmesinin tedavisinde aktif kmr kullanlmaz?

Ferrz slfat
Teofilin
Fenobarbital
Amitriptilin

34

E) Digitoksin
Akut ila zehirlenmelerinin tedavisi
A) Absorbsiyonun engellenmesi: ilk anda st yourt gibi ieceklerle dile edilebilir salk kurumunda ise ivedi u
ilemler yaplabilir.
B) Uzaklatrma
C) Kusturma veya mide ykama: En etkili kusturma ipeka urubudur. Daha az etkili olan ise apomorfindir.
Kusturma ilk 2 saat ierisinde yaplabilirse etkinlii yksektir. Bilin kapal ise, konvlyon varsa, rme refleksi
kaybolmusa, korozif madde, gaz ya, benzin toksikasyonunda kusturma kontrendikedir.
D) Barsaklarn boaltlmas: Mide boaltldktan sonra aktif kmr ve prgatif bir ila kullanlmas ile yaplr.
Prgatif olarak genelde magnezyum slfat, magnezyum sitrat, sodyum slfat vb. kullanlr.
Absorbsiyonun yavalatlmas
Genelde aktif kmr kullanlarak, zellikle organik ilalarla inaktivasyon oluturulmaya allr (lokal antidot etki
salanr). Aktif kmr ipeka urubundan nce veya onunla beraber kullanlmamaldr.
Aktif kmr zellikle aspirin, digoksin, karbamazepin, fenobarbital, teofilin, trisiklik antidepresan, propoksifen,
primakin, dekstroamfetamin ve klor-feniramin toksikasyonlarnda faydal iken; lityum, demir, siyanr, alkol ve korozif
asit ve alkali toksikasyonlarnda faydal deildir.
Strikinin, nikotin, fizostigmin gibi alkaloid akut tok-sikasyonun da potasyum permanganat solsyonu iirilir.
Yava salnan baz ila zehirlenmelerinde kontrendikasyon yoksa antikolinerjikler kullanlabilirler.
Parasetamol gibi asit toksikasyonlarda absorbsiyonu yavalatmak iin kolestiramin kullanlabilir.
Korozif alkali zehirlenmelerde zayf asitlerin sudaki solsyonlar (asetik asit, sirke, limon suyu gibi) iirilebilir.
HCI gibi kuvvetli asit toksikasyonlarnda magnezi kalsine uygundur.
Formaldehit toksikasyonunda amonyakl su; inorganik civa ve arsenik toksikasyonunda yumurta ak veya st; iyot
toksikasyonunda niasta; gm nitrat toksikasyonunda yemek tuzu; demir tuzlar toksikasyonunda
deferroksamin; katyonik deterjan toksikasyonunda; sabunlu su kullanlabilir.
Cilt altna enjekte edilen ila toksikasyonunda ve zehirli hayvan sokmalarnda ekstremitenin proksimaline turnike
uygulanabilir. Bylece absorbisyon yavalatlabilir.
Yant - A
122)
Kazayla veya intihar amacyla tentrdiyot iildiinde seilecek lokal antidot aadakilerden hangisidir?
(Nisan - 2004)
A)
B)
C)
D)
E)

Desferoksamin
Fizostigmin
Niasta
Sirke
Gm nitrat

Yant - C
123)
A)
B)
C)
D)
E)
1)

Enzim reaktivatr olarak etkiyen antidot aadakilerden hangisidir?

Etil alkol
N asetil sistein
Metilen mavisi
Folinik asit
Sodyum tiyosulfat
Antimetabolit zellikleri ile toksik etki gsteren ajanlarn toksisitesinde metabolit maddeler kullanlr
Oral antikoaglan toksisitesinde, K vitamini kullanlr.
Karbon monoksit toksisitesinde, O2 kullanlr.
Metotreksat toksisitesinde, folinik asit kullanlr.

2)

Toksik ajann daha da toksik bir metabolite dnmnn engellenmesi

3)

Zehirlenme ajann toksik olmayan bir bileie evrilmesi

Metil alkol ve etilen glikol zehirlenmelerinde etanol kullanlarak alkoldehidrogenaz enzimi iin yarlr.
Siyanr zehirlenmesinde sodyum tiyosulfat, parasetamol zehirlenmesinde N-asetil sistein bu ama iin kullanlr.
4)

Zehirle bloke edilen doal enzimlerin tekrar aktivasyonlarnn salanmas

Organofosfatl zehirlenmelerde pralidoksim ve obidoksim gibi kolinesteraz reaktivatrleri kullanlr.
Methemoglobinemide metilen mavisi veya askorbik asit kullanlr. Methemoglobini hemoglobine indirgerler.

35

Yant - C
124)
Aadaki zehir - antidot tiplerinden hangisinde zehirlenme ajannn daha da toksik bir bileie
evrilmesi engellenir?
A)
B)
C)
D)
E)

Metilalkol
Asetaminofen
Metotreksat
Karbonmonoksit
Organofosfat

Etanol
N - asetil sistein
Folinik asit
Oksijen
Pralidoksim

Yant - A
125)
A)
B)
C)
D)
E)

Aadaki zehir antidot tiplerinden hangisinin mekanizmas antimetabolit etkiye baldr? (Nisan - 2002)
Metil alkol - Etil alkol
Arsenik - Dimerkaprol
Siyanr - Sodyum tiyosulfat
D-tubokrarin - Neostigmin
Karbonmonoksit - Oksijen

Yant - E
126)
A)
B)
C)
D)
E)

Aadaki ilalardan hangisiyle oluan zehirlenmelerin tedavisinde vitamin K kullanlr? (Nisan - 2002)
Aspirin
Heparin
Dipiridamol
Sodyum varfarin
Slfinpirazon

Yant - D
127)
Aadaki zehir - antidot tiplerinden hangisinde zehirlenme ajan toksik olmayan bir bileie evrilir?
(Nisan -1996)
A)
B)
C)
D)
E)

Asetaminofen - Simetidin
Oral antikoaglan - K vitamini
Atropin - Fizostigmin
Siyanr - Sodyum tiyoslfat
Narkotik analjezikler - Nalokson

Yant - D
128)
Aadakilerden hangisi, enzim reaktivatr olmas nedeniyle baz zehirlenmelerde antidot olarak
kullanlr? (Nisan - 1999)
A)
B)
C)
D)
E)

Pralidoksim
N-asetil sistein
K vitamini
Piridoksin
Naltrekson

Yant - A
129)
-adrenerjik reseptr blokerleriyle oluan zehirlenmelerde antagonist olarak hangisi kullanlr? (Nisan 2002)
A)
B)
C)
D)
E)

Verapamil
Hidralazin
Glukagon
Simetidin
Piridoksin

Yant - C
130)
Sodyum nitroprusid kullanmna bal siyanr zehirlenmesinde kullanlan antidot aadakilerden
hangisidir?
A) N- asetil sistein
B) Glukagon

36

C) Sodyum tioslfat
D) Sodyum laktat
E) Amonyum klorr
Sodyum nitroprusid

Vcutta NO ve siyanr salar

Siyanr sitokrom oksidaz inhibe eder.

Siyanr toksisitesi tedavisi:

1)

IV sodyum nitrit verilir.

Bylece oluan methemoglobin, siyanr balayarak; sitokrom oksidaza balanmasn engeller.

2)

IV sodyum tiyosulfat verilir.

Bu ila, siyanomethemoglobini, tiyosiyanat ve methemoglobine ayrr. Tiyosiyanat bbreklerden atlr.

Yant - C
131)
Aadaki metallerden hangisinin zehirlenmesinde eritrositlerin hemolizine bal bbrek yetmezlii
grlr?
A)
B)
C)
D)
E)

Civa
Kurun
Arsenik
Demir
Benzen

Yant - C
132)
ocuklarda aadaki metal zehirlenmelerinden hangisi Kawasaki sendromuna benzer klinik bulgulara
yol aar?
A)
B)
C)
D)
E)

Demir
Kurun
Arsenik
Civa
Kadmiyum

Yant - D
133)

Aadaki metallerden hangisinin kronik zehirlenmesinde gingivostomatit grlmesi en olasdr?

A)
B)
C)
D)
E)

Arsenik
Demir
Kadmiyum
Civa
Kurun

1)

Kurun :

Akut: Kolik, ansefalopati (ataksi, konvlziyon, vertigo, meningismus, grme bozukluu)

Kronik: Periferik nropati (dk el), anemi (d-ALA dehidrataz ve ferroelataz inhibisyonu, sideroblastik anemi,
eritrositlerde bazofilik noktalanma, koproporfimri), metafizlerde ve di etinde izgilenme, kilo kayb, GS
semptomlar, azda metalik tat, IQ dmesi, RTA, kalsiyum ve demir eksikliinde kurun emilimi artar.
Organik Kurun bileikleri (gazya) : Halusinasyon, konvlziyon
2)

Arsenik :

Akut: Kusma, su gibi ishal, kapiller hasar, ok, nefes ve dkda sarmsak kokusu
Kronik: Alopesi, K depresyonu, kusma, avu ii ve ayak tabannda hiperkeratoz, trnaklarda beyaz izgilenme,
derinin anemi ve vazodilatasyona bal soluk ve st rengi almas, karacier hasar, hemanjiosarkom, deri ve akcier
kanseri.
Organik arsenik bileikleri (Arsin gaz AsH3):
Masif hemoglobinri
3)

Civa :

Akut: Gs ars, nefes darl (pulmoner dem), hemorajik gastroenterit, nefrotoksisite

Kronik: Di eti ve di hasar, azda metalik tat, eretizm, akrodynia (Kawasaki benzeri ekstremite eritemi,
deskuamasyon)

37

Organik civa bileikleri (balklardaki metilciva): Psikoz, davran problemleri, serebral palsi benzeri as-tenik vejetatif
sendrom (Minamata hastal)
4)

Demir :

Akut: Nekrotizan gastroenterit, sarlk, siyanoz, konvlsiyon, koma

Kronik: Hemokromatoz, hemosideroz
5)

Kadminyum :

Akut: Pulmoner dem

Kronik: Amfizem, pulmoner fibroz, RTA, itai-itai hastal (osteomalasi, ar ve paytak yrme)
Yant - D
134)
Aadakilerden hangisi delta aminolevnilat dehidrataz inhibe ederek eritrositlerde protoporfirin
birikimine yol aar? (Eyll - 2001 Biyokimya)
A)
B)
C)
D)
E)

Kurun
Bakr
inko
Arsenik
Kobalt

Yant - A
135)
Aadaki toksik etkenlerden hangisi, akut hepatiti taklit eden bir akut zehirlenme tablosu oluturmaz?
(Eyll - 2000)
A)
B)
C)
D)
E)

Amantida Phalloides
Karbon tetraklorr
zoniazid
Pirazinamid
Civa klorr

Yant - E
136)
A)
B)
C)
D)
E)

Kurun zehirlenmesinde hangisi grlmez? (Nisan - 1998 Pediatri)

Ataksi
Eksoftalmi
Kemik dansitesinde artma
Konvlziyon
Bazofilik noktalanma

Yant - B
137)
Aadakilerden hangisi kurun zehirlenmesinin beklenen bulgularndan biri deildir? (Eyll - 1999
Pediatri)
A)
B)
C)
D)
E)

Akut ansefalopati
Okul baarszl
Mental retardasyon
Davran bozukluu
Akut karacier bozukluu

Yant - E
138)
Hangisiyle olan zehirlenmelerde eritrositlerde bazofilik granlasyon ve idrarda koproporfirin III artar?
(Nisan - 2000 Dahili Bilimler)
A)
B)
C)
D)
E)

Civa
Kurun
Arsenik
Selenyum
Kadmiyum

Yant - B
139)
Aadakilerden hangisi kurun zehirlenmesinde gzlenen bulgulardan birisi deildir? (Eyll - 2004,
Dahili Bilimler)

38

A)
B)
C)
D)
E)

Anemi
Di etlerinde Burton izgisi
Eritrositlerde bazofilik noktalanma
Pulmoner dem
Periferik motor nropati

Yant - D
140)

Aadakilerden hangisinin neden olduu zehirlenmede nefes sarmsak kokar?

A)
B)
C)
D)
E)

Siyanr
Arsenik
Kloralhidrat
Hidrojen slfr
Civa

Sarmsak: Arsenik, organofosfat

Acbadem: Siyanr

rk yumurta: Hidrojen slfr

Armut: Kloral hidrat

Yant - B
141)
A)
B)
C)
D)
E)

Aadakilerden hangisinin neden olduu zehirlenmelerde, nefes acbadem kokar? (Nisan - 1999)
Arsenik
Organofosfat
Siyanr
Striknin
Nikotin

Yant - C
142)
A)
B)
C)
D)
E)

Aadaki ilalardan hangisi ocuklarda kurun zehirlenmesinde oral olarak kullanlabilir?

Dimerkaprol
EDTA
Suksimer
Deferoksamin
BAL

Yant - C
143)
Penisilamin tedavisini tolere edemeyen Wilson hastalarnda aadaki elatr ilalardan hangisi tercih
edilir?
A)
B)
C)
D)
E)

Dimerkaprol
Sisteamin
Suksimer
Trientin
Deferoksamin

Dimerkaprol (BAL) : Parenteral (M)

Arsenik, civa, kurun
Arsenik ve civann SSS'e dalmn artrd iin kronik zehirlenmelerde kullanlmamaldr.
Hipertansiyon, ate, trombositopeni yapabilir.

Suksimer (Dimerkaptosuksinik asit, DMSA) :

Oral
Kurun (zellikle ocuklarda)

Penisilamin : Oral
Bakr, Wilson (alternatif trientin) Altn, arsenik, kurun, civa
Romatoid artrit, sistinri
SLE, proteinri, pansitopeni, hemoliz, miyasteni yapar.

EDTA (Etilendiamintetraasetikasit): Parenteral (M/V)

Kurun
Hipokalsemi, RTA yapabilir.

39

Hipokalsemiyi nlemek iin kalsiyum disodyum tuzu (CaNa2EDTA) olarak kullanlr.

Deferoksamin: Parenteral Demir, alimunyum

rtiker, retinopati, hipotansif ok yapabilir

Ditizon: Oral Talyum, nikel

Dimerkaprol, suksimer, penisilamin iki deerlikli metal elatrleri iken; EDTA ve deferoksamin ok deerlikli
metal elatrleridir.

Yant - D
144)
A)
B)
C)
D)
E)

Penisilamin hangisinin tedavisinde kullanlmaz? (Eyll - 1994)

Cva zehirlenmesi
Kurun zehirlenmesi
Bakr zehirlenmesi
Miyasteni gravis
Wilson hastal

Yant - D
145)
A)
B)
C)
D)
E)

Bakr, civa, arsenik zehirlenmelerinde hangisi kullanlr? (Nisan - 1989)

Penisilamin
Dimerkaprol
Edetate
Deferoksamin
Na2 EDTA

Yant - A
146) Aadaki zehir-antidot ikililerinin hangisinin arasnda fizyolojik antagonizma vardr?
A)
B)
C)
D)
E)

Morfin- Nalokson
Atenolol- Glukagon
Asetaminofen- N-asetil sistein
Diazepam- Flumazenil
Sodyum Nitroprusiyat- Methemoglobin

40

Zehir

Kimyasal Antagonist

Civa, Arsenik, Bizmut

Dimerkaprol (i.m) veya

Krom, Altn, Kurun,

Dimerkaptosksinik asit (oral)

Antimon bileikleri

EDTA (i.v), Penisilamin (oral),

Kurun, inko, Kadmiyum

Dimerkaprol (i.m)

Bakr, Mangan bileikleri

Penisilamin (oral)

Demir bileikleri

Deforaksamin

Bakr, Kurun ve Altn bileikleri

Penisilamin (oral)

Talyum, Nikel bileikleri

Ditizon (oral)

Heparin

Protamin slfat (i.v)

Siyanr, Sodyum nitroprusid

Methemoglobin (acil amilnitrit koklatp ardndan i.v sodyum nitrit vererek oluturulur),
Hidroksikobalamin (i.v)

Asetaminofen
Nitritler
Digital glikozidleri

N-asetil sistein (oral ya i.v)

Metilen mavisi
Digoksin antikoru(fabsegmenti)

Toksik Etkisi

Fizyolojik

Oluan la

Antagonist

Amfetaminler

Klorpromazin ve dier nroleptikler, blokrler

Vazokonstriktr ilalar

Vazokonstriktrler

Fenotiazin ve dier nroleptikler

Santral etkili antikolinerjikler

bloker

Glukagon

zoniazid

Pridoksin

Konvlzif maddeler

Diazepam, inhale genel anestezikler

Toksik Etkisi

Farmakolojik

Oluan la

Antagonist

Muskarinik ilalar ve antikolinesterazlar

Atropin

Narkotik analjezikler

Nalokson

Sempatomimetik vazokonstriktrler

adrenerjik reseptr blokerleri

Histamin

Antihistamininikler

Nromskler blokerler

Neostigimin ve dier Antikolinesterazlar

Benzodiazepinler, zolpidem

Flumazenil

Kafein, teofilin, metoproterenol

Esmolol

Yant - B
147)
A)
B)
C)
D)
E)

Organik fosfor intoksikasyonunda aadakilerden hangisi antidot olarak kullanlr? (Eyll- 1991)
Dimerkaprol
Lidokain
Nalokson
Pralidoksim
Diazepam

Yant - D
148)
A)
B)
C)
D)
E)

Aadakilerden hangisi benzodiazepinlerin etkisini sonlandrmada kullanlr? (Eyll - 2000)

Nalokson
Flumazenil
Klordiazepoksit
Tiopental sodyum
Triazolam

41

Yant - B
149)
Aadakilerden hangisi adrenerjik reseptr agonistlerine direnli bloker zehirlenmesinde kullanlan
bir antidottur? (Eyll - 2003)
A)
B)
C)
D)
E)

Fentolamin
Terbutalin
Pindolol
Glukagon
Atropin

Yant - D
150)
Gebenin aadakilerden hangisini kronik olarak kullanmas neonatal serebral infarktlara ve abruptio
plasentaya yol aabilir?
A)
B)
C)
D)
E)

Klorpropamid
Fenitoin
Metotreksat
Kokain
Etanol

Fetusta toksik ila etkisi

Opioidlere ve barbituratlara bal yoksunluk sendromu

ACE inhibitrlerine bal renal hasar

Dietilstilbestrol (DES)'e bal vajinal adenokarsinom

Karbamazepine ve valproata bal nral tp defekti

Etanole bal fetal - alkol sendromu

Lityuma bal Ebstein anomalisi

Penisillamine bal kutis laxa

Metimazole bal aplasia cutis

Sigaraya bal IUGR

Thalidomide bal fokomeli

Misoprostole bal Mbius sekans

Aspirine bal persistan fetal sirklasyon

Antineoplastiklere bal malformasyonlar

Metotreksata bal nral tp defekti

Tiore trevi antitiroid ilalar ve iyodre bal guatr

Varfarine bal varfarin sendromu (yark damak dudak, nazal hipoplazi, mental retardasyon, hidrosefali)

zotretinoin ve yksek doz A vitaminine bal yz, kulak anomalileri

Tetrasiklinlere bal kemik-di hasar

Streptomisine bal 8. sinir hasar

Fenitoine bal fetal hidantoin sendromu

Kokaine bal dk, erken doum, abruptio plasenta, neonatal serebral enfarkt

Yant - D
151) Aadaki ilalardan hangisi fetste cutis laxa geliimine neden olur? (Nisan - 2003)
A)
B)
C)
D)
E)

Penisilamin
Karbamazepin
Dietilstilbesterol
Lityum
Propiltiourasil

Yant - A
152)
Gebenin aadakilerden hangisini kronik olarak kullanmas fetste neonatal ila bamll yapabilir?
(Eyll - 2003)
A) Aminopterin
B) Barbitrat
C) Etanol

42

D) Fenitoin
E) Valproik asit
Yant - B
153)
Hayvanlarda fetotoksik olduu bilinen ancak gebe kadnda fetotoksisitesi gsterilmemi ila teratojenite
riski snflamasnda hangi gruba girer?
A)
B)
C)
D)
E)

A
B
C
D
X

lalarn teratojenik risklerine gre snflandrlmas:

A kategorisi:
Gebelikte kullanlmas gvenilir olan ilalar. rn: Folik asit, demir slfat, levotiroksin
B kategorisi:
Hayvanlarda fetotoksisite yok; fakat gebe kadnlarda kontroll inceleme yok
Hayvanlarda fetotoksik; fakat gebe kadnlarda fetotoksisite gsterilmemi.
Bu ilalar gerekiyorsa kullanlabilir. rn: Ampisilin, parasetamol, etambutol.
C kategorisi:
Hayvanlarda ilacn fetotoksisitesi gsterilmi, ancak gebe kadnlarda kontroll inceleme yok.
Gebe kadnlarda veya hayvanlarda ila incelenmemi
Bu ilalar, eer hekim ilacn gebe kadna salayaca yararn, fetus zerindeki potansiyel riskini hakl gstereceine
inanyorsa kullanlabilir. rn: izoniazid, rifampin, pirazinamid
D kategorisi:
Fetus zerinde zarar kesindir. Fakat gebe kadnda kullanlmasnn yararnn, fetusa zararna gre fazla olmas
szkonusudur. Gebenin yaamn tehdit eden durumun tedavisi iin kullanlr ve bu kategorideki ilacn prospektusuna
uyar mutlaka yazlr. rn: Tetrasiklin, aminoglikozidler
X kategorisi:
Deney hayvan ve gebe kadnda fetotoksik olduu gsterilmitir.
Gebe kadnda kullanlmasnn yarar, fetusa olan zarar yannda nemsizdir. Bu ilalar gebe kadnda
kullanlmamaldr.
rn: Kinin, ribavirin, talidomid, dietilstilbestrol, A vitamini, oral kontraseptifler
Yant - B
154)
A)
B)
C)
D)
E)

Aadaki ilalardan hangisi fetste Ebstein anomalisine neden olabilir? (Eyll - 2004)
Ampisilin
Digoksin
Fenobarbital
Streptomisin
Lityum

Yant - E
155)
A)
B)
C)
D)
E)

NSA aadakilerden hangisinin etkisini azaltmaz?

Furosemid
Kaptopril
Metotreksat
Propranolol
Hidralazin

Prostaglandin inhibisyonu yaparak, NSA u ilalarn etkilerini azaltr

-

ACE inhibitrleri

- blokerler

Furosemid

43

Hidralazin

NSA u ilalarn etkilerini artrr

-

Oral antikoaglanlar

Metotreksat

Lityum

Salisilat'a bal etkileimler:

-

Heparin ile almnda kanama riski artar.

Metotreksatn atlmn azaltr.

Probenesid ve sulfinpirazonun rikozrik etkisini azaltr (>1.5 gr/gn alm sonras)

Yant - C
156)
A)
B)
C)
D)
E)

Aadaki ilalardan hangisi, adrenoseptr blokerlerin antihipertansif etkisini azaltabilir? (Eyll - 2000)
Hidralazin
Simetidin
Furosemid
Klorpromazin
indometazin

Yant - E
157)
A)
B)
C)
D)
E)

Aadaki ilalardan hangisi oral antikoagulanlarn etkisini azaltr?

Kloramfenikol
Salisilat
Tiroid hormonu
Kolestiramin
Simetidin

ORAL ANTKOAGLANLARIN ETKSN ARTIRANLAR

A) Metabolizmasn azaltanlar
Eritromisin
- Fenilbutazon
Kloramfenikol
- Amiodaron
Metronidazol
- Simetidin, akut alkol alm
Ketokonazol
- Siprofloksasin
B) Protein balanmasn azaltanlar
Sulfonamidler
- Fenilbutazon
Kotrimoksazol
- Salisilat
NSA
C) Hipoprotrombinemi yapanlar
Salisilat
NSA
Alkol
D) Phtlama faktrlerinin ykmn artranlar
Tiroid hormonlar (hipertiroidi)
Klofibrat, gemfibrozil
E) Phtlama faktrlerinin sentezini basklayanlar
Sefalosporinler
Anabolik steroidler
F) Barsak florasn azaltanlar
Tetrasiklin
Ampisilin
Neomisin
G) Bilinmeyen
E vitamini
ORAL ANTKOAGLANLARIN ETKSN AZALTANLAR
A) Metabolizmasn artranlar

44

Karbamazepin
Barbituratlar
Fenitoin
Kronik alkolizm
Griseofulvin
Glutetimid
Rifampin

B) Absorpsiyonu azaltanlar
Kolestiramin
C) Faktr sentezini artranlar
K vitamini
strojenler
Oral kontraseptifler
D) Faktr ykmn azaltanlar
Hipotiroidi
E) Faktr konsantrasyonunu artranlar
Diretikler (spironolakton, klortalidon)
Yant - D
158)
Oral antikoaglanlarn metabolizmasn inhibe ederek etkisini artran ila aadakilerden hangisidir?
(Eyll - 1990)
A)
B)
C)
D)
E)

Metronidazol
Sisplatin
Aspirin
Tetrasiklin
Seftriakson

Yant - A
159)
A)
B)
C)
D)
E)

Aadaki ilalardan hangisi oral antikoaglanlarn teraptik etkinliini azaltr? (Nisan -1994)
Kloramfenikol
Anabolik steroidler
Rifampin
E vitamini
Ko-trimoksazol

Yant - C
160)
Karacier enzimlerini indkleyerek, oral antikoaglanlarn etkisini azaltan ila aadakilerden
hangisidir? (Eyll - 1999)
A)
B)
C)
D)
E)

Barbtirat
Sulfonamid
Metronidazol
Fenilbutazon
Oral kontraseptifler

Yant - A
161)
A)
B)
C)
D)
E)

Oral antikoaglanlarn etkisini artran ila aadakilerden hangisidir? (Nisan - 1989)

Barbiturat
Klofibrat
Rifampin
Oral kontraseptifler
Kolestiramin

Yant - B
162)

Aadakilerden hangisi oral antikoaglanlarn etkisini artrmaz? (Nisan - 1995)

A) Dislfiram
B) Aspirin

45

C) Barbiturat
D) Sulfonamid
E) Trimetoprim-slfometoksazol
Yant - C
163)

Aadakilerden hangisi plazma teofilin dzeylerini drr?

A)
B)
C)
D)
E)

Klaritromisin
Verapamil
Zileuton
Troleandomisin
Benzopiren

A)

Teofilin metabolizmasn azaltanlar

Klaritromisin, eritromisin, troelandomisin
Fluvoksamin
Diltiazem, verapamil
Tiklopidin, takrin
Zileuton
nfluenza as
Simetidin
Kinolonlar
Yksek karbonhidrat, dk proteinli diyet

B)

Teofilin metabolizmasn artranlar

Sigara (benzopiren)
Fenitoin, karbamazepin, fenobarbital
Rifampin
Yksek protein, dk karbonhidratl diyet
Hipertiroidi
Kistik fibroz

* Benzodiazepin: Teofilin, benzodiazepinlerin sedatif etkisini azaltr.

Yant - E
164)
Aadakilerden hangisi phtlama faktrlerinin katabolizmasn hzlandrarak antikoaglanlarn etkisini
arttrr? (Nisan - 2005)
A)
B)
C)
D)
E)

Kolestiramin
Rifampin
Tiroid hormonlar
Barbitratlar
Vitamin K

Yant - C
165)
A)
B)
C)
D)
E)

Sigara ime, aadaki ilalardan hangisinin metabolizmasn arttrarak etkinliini azaltr? (Nisan - 2004)
Lidokain
Fenasetin
Teofilin
imipramin
Prazepam

Yant - C
166)
A)
B)
C)
D)
E)

Aadaki ilalardan hangisinin teraptik penceresi en dardr? (Eyll - 2005)

Morfin
Teofilin
Deksametazon
Salbutamol
Diazepam

Yant - B

46

167)
A)
B)
C)
D)
E)

Aadaki ilalardan hangisi -blokerlerin antihipertansif etkisini azaltr?

Simetidin
Furosemid
Hidralazin
ndometazin
Prazosin

A) B - bloker etkisini artran ilalar

Simetidin: Karacierde metabolize edilenlerin metabolizmasn azaltr. (rn. propranolol)

Bbrekten atlanlara (rn: atenolol, nadolol) pek etkisi yoktur.

B) - blokerlerin etkilerini azaltan ilalar

Enzim indktrleri: Barbitratlar, fenitoin, rifampin

NSA: indometazin ve dierleri, prostaglandin inbisyonu ile antihipertansif etkiyi azaltr.

C) -blokerlerin dier ilalara olan etkisi

Klonidin: Propranolol alan bir hastada klonidin kesilmesi sonras hipertansif kriz geliebilir.

nsulin: Hipoglisemi semptomlarn basklar. Hipoglisemi esnasnda kan basnc artar.

Lidokain: blokerler lidokain klirensini azaltarak, plazma lidokain dzeylerini ykseltirler.

Prazosin: ilk doz sonras hipotansiyonda art olabilir.
Sempatomimetik: Epinefrinin pressr etkisini artrrlar.

Yant - D
168) Kolestiramin hangi ilacn barsak absorpsi-yonunu engellemez?
A)
B)
C)
D)
E)

Furosemid
Tiazid
Asetaminofen
Digitoksin
Lidokain

Kolestiramin u ilalarn gastrointestinal ab-sorpsiyonu azaltr

Asetaminofen

Digitoksin

Tiroid hormonlar

Furosemid

Tiazid

Varfarin

Yant - E
169)
Sisaprid kullanan bir hasta aadaki ilalardan hangisini almaya balarsa aritmi gelime riski artm
olmaz?
A)
B)
C)
D)
E)

Flukonazol
Ketokonazol
Klaritromisin
Fluvoksamin
Griseofulvin

Sisaprid metabolizmasn inhibe ederek ventri-kler aritmiye neden olabilen ilalar

Klaritromisin, eritromisin

Flukonazol, itrakonazol

Nefazodon ve SSRI (fluvoksamin)

Siklosporin

Ritonavir

Yant - E
170)

Aadaki ilalardan hangisi trisiklik antidepresanlarn etkisini artrmaz?

A) Fluoksetin
B) Simetidin
C) Tranilsipromin

47

D) Fluvoksamin
E) Guanedrel
Barbiturat, karbamazepin ve rifampin enzim indksiyonu ile TSA dzeylerini drr. Simetidin, kinidin enzim
inhibisyonu ile TSA dzeylerini artrr.
SSRI: Fluoksetin ve paroksetin CYP2D6 inhibe ederek, bu enzim ile metabolize olan TSA'n (rn: desipramin)
metabolizmasn azaltr. Sitalopam, sertralin ve fluvaksamin CYP2D6' ok az inhibe ederken, fluvaksamin gl bir
CYP1A2 ve CYP3A4 inhibitrdr.
MAO inhibitr: TSA ile beraber kullanmnda serotonin sendromu oluturabilir. Guanetidin, guanedrel: TSA, bu
ilalarn presi-naptik geri alnmn engelleyerek antihipertansif etkilerini azaltrlar.
Klonidin, metildopa: TSA bu ilalarn antihipertansif etkisini azaltrlar.
Sempatomimetikler: TSA noradrenalin, adrenalin ve fenilefrinin kan basnc artrc etkilerini artrrlar.
Yant - E
171)

Aadaki ilalardan hangisi levodopann antiparkinson etkisini azaltmaz?

A)
B)
C)
D)
E)

Fenitoin
Piridoksin
Klonidin
Fenotiazin
MAO inhibitrleri

Klonidin antiparkinson etkiyi azaltr.

Papaverin antiparkinson etkiyi azaltr.

Fenotiazin antiparkinson etkiyi azaltr.

Fenitoin antiparkinson etkiyi azaltr.

Piridoksin* antiparkinson etkiyi azaltr.

MAOA inhibitrleri: Hipertansif reaksiyona yol aar.

Karbidopa bu etkileimi nler.

Yant - E
172)
A)
B)
C)
D)
E)

Aadaki antimikrobial ilalardan hangisi fenitoin metabolizmasn hzlandrr?

Rifampin
Flukonazol
zoniazid
Kloramfenikol
Mikonazol

A) Fenitoin tarafndan metabolizmas artrlan ilalar

Kortikosteroid
Kinidin

Doksisiklin
Teofilin

Metadon
Verapamil

Meksiletin
B) Fenitoin metabolizmasn inhibe eden ilalar

Amiodaron
Fluoksetin

Kloramfenikol
zoniazid

Felbamat
Mikonazol

Flukonazol
Tiklopidin
C) Fenitoin metabolizmasn aktive eden ilalar

Rifampin
Yant - A
173)
A)
B)
C)
D)
E)

Hangi ila probenesidin rikozrik etkisini azaltr?

Metotreksat
Penisilin
Klofibrat
Salisilat
Slfinpirazon

48

Penisilin: Probenesid penisilinin renal atlmn azaltr.

Metotreksat: Probenesid metotreksatn renal atlmn azaltr.
Salisilat: Probenesidin rikozrik etkisini azal-tr.(>1,5 gram/gn alm sonras)
Klofibrat: Probenesid klofibrik asidin glukuronid konjugasyonunu azaltr.
Yant - D
174)
Aadaki ilalardan hangisi fenitoinin metabolizmasn artrarak plazma dzeyini drr? (Eyll 2002)
A)
B)
C)
D)
E)

Kloramfenikol
zoniazid
Fluoksetin
Rifampin
Amiodaron

Yant - D
175)
A)
B)
C)
D)
E)

Aadakilerden hangisinin kullanm ile SLE benzeri tablo oluma riski azdr? (Nisan - 1999 Dahiliye)
Prokainamid
Hidralazin
indometazin
NH
Metildopa

SLE benzeri tabloya neden olan baz ilalar

Kardiyovaskler: Labetolol, asebutolol, hidralazin, prokainamid, kinidin, amiodaron, kaptopril, enalapril,

lisinopril, simvastatin, metildopa, tiklopidin.

Santral: Fenitoin, klorpromazin.

Kemoteraptik-immun sistem: zoniazid, minosiklin, penisilamin, terbinafin, zafirlukast, sulfasalazin,

infliksimab.

Yant - C
176)
A)
B)
C)
D)
E)

Aadakilerden hangisi G6PD eksikliinde hemolize neden olmas beklenmez?

Primakin
Klorokin
Asetilsalisilik asit
Nitrofurantoin
Rifampin

G6PD eksikliinde hemolize neden olan baz ilalar

Antibakteryel: Sulfonamidler, dapson, kotrimok-sazol, nalidiksik asit, kloramfenikol, nitrofurantoin, NH, PAS
Antimalaryaller: Primakin, klorokin, kinin, kinidin, kinakrin
Kimyasallar: Fenilhidrazin, naftalin, benzen
Dier: Asetilsalisilik asit, vitamin K analoglar, metilen mavisi, toluidin mavisi, probenesid, fenazopiridin, dimerkaprol
Yant - E
177)
A)
B)
C)
D)
E)

Glukoz 6 fosfat dehidrogenaz enzimi eksikliinde kullanlmamas gereken ila hangisidir? (Eyll - 1999)
Nitrofurantoin
Rifampin
Etambutol
Pirazinamid
Streptomisin

Yant - A
178) Glukoz 6-fosfat dehidrogenaz eksiklii olan kiilerde aadakilerden hangisinin kullanlmasnda saknca
yoktur? (Nisan - 2006)
A) Primakin
B) Sulfametoksazol
C) Sefazolin

49

D) Nitrofurazon
E) Klorokin
Yant - C

50

BLM: 2
OTONOM SNR SSTEM FARMAKOLOJS
GENEL
1) Aadakilerden hangisi istemsiz fonksiyonlar yerine getiren sistemlerden biri deildir?
A)
B)
C)
D)
E)

Sempatik sinir sistemi

Parasempatik sinir sistemi
Enterik sinir sistemi
Non-adrenerjik non-kolinerjik sistem
Somatik sinir sistemi

Merkezi sinir sisteminin (MSS) dnda kalan perife-rik sinirlerin efferent blm somatik ve otonomik sinir sistemleri
olarak iki ana fonksiyonel alt blme ayrlabilir.
Somatik sinirler, hareketi salayan iskelet kaslarna uyar gtrrler.
Otonom sinir sistemi (OSS), tm sinir sisteminin istemsiz, bilin d ve otomatik olan blmdr ve istemli
hareketleri salayan somatik sinir sisteminden bir ok zelliiyle ayrlr. Otonom sinir sistemi, MSS'nden, i
organlara, kalp ve damar sistemi gibi istemsiz fonksiyon gsteren yaplara bilgi tayan bir yoldur. Otonom sinirlerin
uyar gtrd yaplar istem d alrlar. OSS sempatik ve parasempatik sistem olmak zere iki ana blmden
oluur.
OSS'de sempatik ve parasempatik alt dallarn haricinde non-adrenerjik, non-kolinerjik denilen bir nc otonom
alt dal daha bulunmaktadr.
Yant - E
2)

Otonom sinir sistemini oluturan nronlar iin aadaki ifadelerden hangisi dorudur?
A)
B)
C)
D)
E)

Parasempatik sistem ikinci sra nronlarnn aksonlar ksadr.

Parasempatik sistem birinci sra nronlarnn aksonlar ksadr.
Sempatik sistem ikinci sra nronlarnn aksonlar ksadr.
Sempatik sistem birinci sra nronlarnn aksonlar uzundur.
Otonom sinir sistemini oluturan tm nronlarn akson boylar yaklak olarak birbirlerine eittir.

Sempatik ve parasempatik sinir sistemleri MSS'ni terk ettikten sonra periferde birbirleriyle sinaps yapan iki sra nron
ile uyary efektr hcrelere ulatrrlar. Bu nronlarn sinaps yaptklar yerlere otonom ganglionlar denir ve burada
uyar bir hcreden dierine geer. Bunlardan ilkine preganglio-nik nron, dierine de postganglionik nron ad
verilir. Sempatik sistemde preganglioner lifler ksa, postganglioner lifler ise uzundur. Parasempatik sistemde ise tam
tersi geerlidir.
Yant - A
3)

Otonom sinir sistemini oluturan nronlar iin aadaki ifadelerden hangisi dorudur?
A)
B)
C)
D)
E)

Sempatik sistem birinci sra nronlar adrenerjiktir.

Parasempatik sistem birinci sra nronlar adrenerjiktir.
Sempatik sistem ikinci sra nronlar kolinerjiktir.
Parasempatik sistem ikinci sra nronlar kolinerjiktir.
Otonom gangliyonlarda transmitter adrenalindir.

Hem sempatik hem de parasempatik sistemde preganglioner nronlar kolinerjiktir. Yani ularndan asetilkolin
salverirler. Post-ganglioner nronlar ise sempatik sistemde adrenerjik (ucundan noradrenalin salnr), parasempatik
sistemde ise yine kolinerjiktir.
OSS gangliyonlarnda (hem sempatik hem parasempatik) uyarnn iletilmesinden sorumlu olan madde asetilkolindir.
Otonom gangliyonlarda pre-gangliyoner nrondan salnan asetilkolin postgangliyoner nronlarn zerinde bulunan
nikotinik reseptrleri uyararak bu nronlarn depolarize olmalarn salar.
Otonom gangliyonlarda uyar nikotinik reseptrler ile saland iin bu reseptrlerin uyarlmas ya da bloke
edilmesi hem sempatik hem de parasempatik sistemin etkilenmesine neden olur.
Sempatik sisteme ait olan nemli bir yap da adrenal medulladr. Burada bulunan kromaffin hcreleri sempatik
sistemin birinci nronuyla sinaps yaparlar ve bu hcreden aldklar uyar sonucu kan dolamna adrenalin ve
noradrenalin salverirler.

51

Adrenal medullann kromaffin hcrelerinin zerinde nikotinik reseptrler bulunmaktadr. Adrenal medullann
sempatik inervasyonu asetilkolinin nikotinik reseptrleri araclyla olur. Otonom gangliyonlar ve adrenal medullada
bulunan nikotinik reseptrler nronal nikotinik reseptrlerdir.
Yant- D
4)

Adrenal medulladan adrenalin ve noradrenalin salnmna neden olan reseptr aadakilerden hangisidir?
(Nisan-1999)
A)
B)
C)
D)
E)

1 adrenerjik
1 adrenerjik
2 adrenerjik
Asetilkolin nikotinik
Asetilkolin muskarinik

Yant- D
5)

Kromaffin hcreler srrenal bezde nerede bulunurlar? (Aralk- 1999)

A)
B)
C)
D)
E)

Zona glomerulosa
Zona reticularis
Zona fasciculata
Medulla
Korteks

Yant - D
6) Adrenal medulladan katekolamin salverilmesine neden olan reseptr aadakilerden hangisidir? (Eyll2003)
A)
B)
C)
D)
E)

Nronal nikotinik
Muskler nikotinik
Muskarinik M,
1 adrenerjik
Muskarinik M3

Yant - A
7) Parasempatik sinir sistemi ile ilgili aadakilerden hangisi dorudur?
A)
B)
C)
D)
E)

Parasempatik sistemdeki nrotransmitter norepinefrindir.

Adrenal medullann hormon sekresyonu, parasempatik sistemin kontrol altndadr.
Akomodasyon, sindirim ve miksiyon parasempatik sistemin kontrolndedir.
Vazokonstriksiyon ve bronkodilatasyon parasempatik sistemin kontrolndedir.
Parasempatik sistemin lifleri torakolomber blge (C8-L3) kar.

Parasempatik sistem, sindirim, atklarn vcuttan uzaklatrlmas ve grme netlii gibi fonksiyonlar dzenler.
Sempatik sistem, korku, travma, hipoglisemi, souk veya egzersiz gibi etkenlere uyumu salamakla grevlidir.
Sempatik sinir sisteminin uyars kalp hzn artrr, kan basncn ykseltir, enerji depolarndan enerji aa karr.
Kalp ve iskelet kaslarna giden kan akmn artrrken i organlarn kan akmn azaltr, pupil, uterus ve bron dz
kaslarn dilate eder. GS ve GS'de tonus ve motiliteyi azaltr, sfinkterleri kasar.
Parasempatik sinir sistemi ise genellikle sempatik sistemin etkilerine zt etkiler oluturur. Kalp hzn azaltr, i
organlara giden kan akmn artrr, pupil, bron dz kaslarn kasar. GS ve GS'de tonus motiliteyi artrr, sfinkterleri
gevetir.
Yant - C
8) Otonom sinir sisteminin santral dzenlenmesi esas olarak MSS'nin hangi blmnde gerekleir?
A)
B)
C)
D)
E)

Prefrontal girus
Cerebellum
Frontal kortex
Beyin sap
Temporal lob

OSS'nin periferik blmnn almasn kontrol eden santral ekirdeklerin bir ksm beyin sapnda bulunmaktadr.
Bu ekirdeklerin almas, limbik sistem, hipotalamus ve korteks gibi beynin daha st blgeleri tarafndan
dzenlenir. Beyin sapndaki bu ekirdekler, periferden otonom ve somatik afferent lifler iinde gelen uyarlar ile st
merkezlerden gelen uyarlar entegre ederler ve istemsiz fonksiyonlarn olumasn salarlar.

52

Parasempatik preganglionik lifler III, VII, IX ve X. kraniyal sinirler ile sakral sinirlerden (S2-S4) orijin alr. Sempatik
sinir sisteminin pregangliyonik lifleri ise spinal kordun torakal (T1-T12) ve lumbal (L1-L5) segmentlerinden orijin alr.
Her iki otonom alt dal genellikle farkl yollar takip ederek ayn organa, dokuya ve hcreye ular ve bu hcreyle
sinaps yapar. Otonom sistemin efektr hcrelerle yapt sinapslarda farkl mediyatrler ve farkl reseptrler bulunur,
Bunlar parasempatik sistem iin asetilkolin ve muskarinik reseptrlerdir.
Sempatik sistem ise efektr hcreleri noradrenalin ile ve , adrenerjik reseptrleri araclyla uyarr.
Yant- D
9) Aadakilerden hangisi kolinerjik liflere rnek deildir? (Eyll-1999)
A)
B)
C)
D)
E)

Ter bezlerine giden postgangliyoner sempatikler

Sempatik pregangliyoner lifler
Parasempatik pregangliyoner lifler
Kalbe giden sempatik postgangliyoner lifler
Kalbe giden parasempatik postgangliyoner lifler

Otonom etkileri oluturan sempatik ve parasempatik sisteminler periferde iki sra nrondan olumaktadr.
Bunlardan ilki (pregangliyoner) her iki sistemde de kolinerjik nronlardr (sinir ucundan asetilkolin salnr). kinci sra
nronlar ise parasempatik sistemde yine kolinerjiktir. Sempatik sistem ikinci sra nronlar ise adrenerjiktir (sinir
ucundan noradrenalin salnr).
Ancak bunun bir istisnas olarak ekrin ter bezlerine giden sempatik lifler kolinerjiktir. Yani uyary gtren ikinci
sra sempatik nrondan asetilkolin salnr.
Yant - D
10) Kalpte parasempatik stimlasyon, aadakilerden hangisine neden olur? (Eyll-2000)
A)
B)
C)
D)
E)

Atrioventrikler uyarlabilmede artma

Ventrikler kaslma gcnde artma
Atriyal refrakter periyodda ksalma
Atriyum kaslma gcnde artma
Kalp atm saysnda azalma

Parasempatik sistem vagus araclyla kalp hzn azaltr.

Dier klarda verilenler sempatik lifler araclyla oluturulur.
Yant - E
11) Otonom sinir sisteminin sempatik aktivasyonuyla aadakilerden hangisi meydana gelir? (Aralk- 1999)
A)
B)
C)
D)
E)

Kardiyak atm hznda artma

Kan basncnda azalma
Cilt damarlarnda geveme
Kardiyak debide azalma
Lipid yapmnda artma

Sempatik sistem kalp hzn, debisini ve kan basncn artrr. Cilt damarlarnda vazokonstriksiyon, iskelet kas,
karacier kan damarlarnda ise vazodilatasyon oluturur. Adipoz dokuda lipolizi artrr.
Yant - A
12) Otonom sinir sistemine ait kolinerjik nronlar iin aadakilerden hangisi doru deildir?
A) Genellikle nronlarn presinaptik ularnda kendi salgladklar nrotransmitter ile uyarlabilen reseptrler
bulunmaz.
B) Asetilkolin salglayan kolinerjik nronlar hem sempatik hem de parasempatik sistemde bulunur.
C) Asetilkolin salglayan kolinerjik nronlar sadece nronlarla deil dz kas ve salg bezi gibi hcrelerle de sinaps
yaparlar.
D) Kolinerjik nronlar, vezamikol, hemikolinyum ve botilinum toksini gibi maddelerle bloke edilebilirler.
E) Kolinerjik nronlar bloke eden ilalar hem sempatik hem de parasempatik sistemin etkilerinde azalma
yapabilirler.
Tm nronlarda aksonlarn ucunda kendi salgladklar nrotransmitterle uyarlan presinaptik yerleimli
otoreseptrler bulunur. Bu reseptrler nrotransmitter salnmnn reglasyonundan sorumludur. Kolinerjik sinirlerin
ucunda muskarinik M2 otoreseptrleri bulunur ve asetilkolin salnmn negatif feedback yaparak azaltr.
Yant - A

53

KOLNERJK NRONLAR VE PARASEMPATK SSTEM

13) Kolinerjik sinirlerde asetilkolin sentezinde hz kstlayc basamak aadakilerden hangisidir?
A)
B)
C)
D)
E)

Kolinin membrandan transportu

Kolin ile asetil CoA'nn birletirilmesi
Asetilkolinin vezikllere pompalanmas
Asetilkolinin salnm
Asetilkolinin yklmas

Asetilkolin sentezinde hz kstlayc basamak kolinin membrandan transportudur. Kolin, sodyumu tayan bir
sistemle (kolin pompas) hcre iine alnr. Bu pompa hemikolinyum tarafndan inhibe edilebilir.
Yant - A
14) Kolinin membrandan transportunu inhibe eden madde aadakilerden hangisidir?
A)
B)
C)
D)
E)

Botilinum toksini
Hemikolinyum
Vezamikol
latrotoksin
Neostigmin

Yant - B
15) Asetilkolin sentezinde rol oynayan enzim aadakilerden hangisidir?
A)
B)
C)
D)
E)

Kolinasetiltransferaz
Asetilkolinesteraz
HMG-CoA redktaz
Siklooksijenaz
Peptidil dipeptidaz

Hcre dndan uptake yoluyla (kolin pompasyla) hcre iine alnan kolin, mitokondride oluturulan asetil Co-A ile
birletirilerek asetilkolin oluturulur. Bu reaksiyonun enzimi kolinasetiltransferazdr.
Yant - A
16) Asetilkolinin vezikllere pompalanmasn inhibe eden madde aadakilerden hangisidir?
A)
B)
C)
D)
E)

Botilinum toksini
Hemikolinyum
Vezamikol
latrotoksin
Neostigmin

Sitoplazmada sentez edilen asetilkolin, aktif trans-port mekanizmas ile vezikllerin iine alnr ve depolanr. Bu
eylemin amalarndan biri nrotransmitterin sitoplazmada yklmasn engellemek, dieri ise nronal uyaryla sinaptik
arala nrotransmitter boaltlmasn salamaktr.
Vezikler asetilkolin pompas vezamikol tarafndan bloke edilir.
Yant - C
17) Masif bir ekilde asetilkolinin salnmna neden olan madde aadakilerden hangisidir?
A)
B)
C)
D)
E)

Botilinum toksini
Hemikolinyum
Vezamikol
latrotoksin
Neostigmin

Sinirsel uyar akson boyunca Na+ kanallarnn almas ile ilerleyerek sinir ucuna ular ve vezikl membrannda
bulunan baz proteinlerin (sinaptobrevin, sinaptotagmin) uyarlmasyla vezikller sinaptik arala boaltlr.
Asetilkolin salnm, vezikler proteinlere irreversibl olarak balanan botilinum toksini ile bloke edilir. Karadul
rmceinin zehiri olan -latrotoksin ise tam tersine masif bir asetilkolin salnmna neden olur.
Yant - D
18) Asetilkolin ykmn azaltarak etkisini artran madde aadakilerden hangisidir?
A) Botilinum toksini
B) Hemikolinyum

54

C) Vezamikol
D) latrotoksin
E) Neostigmin
Salnan asetilkolin sinaptik aral geerek kendine zg reseptrlere balanr ve bunlar uyarr. Hemen ardndan da
sinaptik aralkta bulunan asetil-kolinesteraz enzimiyle olduka hzl bir ekilde yklarak etkisi sonlandrlr.
Asetilkolin nrona 'uptake' edilmek suretiyle geri dnmez, tamam sinaptik aralkta yklr.
Asetilkoli-nesteraz inhibe ederek tm kolinerjik sinapslarda asetilkolin birikimine dolaysyla da hem muskarinik hem
de nikotinik reseptr aracl olaylarn artmasna neden olan ilalar geri dnml (reversibl) ve geri dnmsz
(irreversibl) olmak zere iki grupta incelenirler.
Geri dnml olan ilalar fizostigmin, neostigmin, pridostigmin, distigmin, edrofonyum, ambenon-yum gibi
ilalardr.
Geri dnmsz olanlar ise genellikle insanda tedavide kullanlmazlar. nsektisid (bcek zehiri) olarak kullanlan
organofosfatlarla sava gazlar (tabun, samon ve sarin) bu gruptadr.
Yant - E
19) Asetilkolinesteraz inhibe ederek asetilkolinin hem muskarinik hem de nikotinik etkilerini artran ila
aadakilerden hangisidir?
A)
B)
C)
D)
E)

Skopolamin
Atropin
Fizostigmin
Pankronyum
Botulinum toksini

Yant - C
20) Aadakilerden hangisi asetilkolin esteraz inhibitrlerinden birisi deildir? (Nisan-1998)
A)
B)
C)
D)
E)

Skopolamin
Fizostigmin
Neostigmin
Edrofonyum
Ambenonyum

Atropin ve skopolamin belladon alkaloididir ve parasempatolitik (antimuskarinik) etki gsterir.

Yant - A
21) Kolinerjik sinapslarda asetilkolin aa kmasn nleyerek etki gsteren ekzotoksin, aadaki
bakterilerden hangisi tarafndan oluturulur? (Eyll-1998)
A)
B)
C)
D)
E)

Corynebacterium diptheria
Clostridium botilinum
Clostridium perfringens
Clostridium tetani
Clostridium difficile

Yant - B
22) Tortikollis tedavisinde, 4-6 ay srecek bir kas felci oluturmak amacyla kas iine lokal enjeksiyon eklinde
uygulan ila aadakilerden hangisidir? (Nisan-1999)
A)
B)
C)
D)
E)

d-Tubokrarin
Sksinilkolin
Botulinum toksini
Aflatoksin
Bombesin

Botulinum toksini kolinerjik nrondan asetilkolin salnmn geri dnmsz (irreversibl) olarak basklayarak
kolinerjik fel oluturur.
Besin zehirlenmesi yoluyla vcuda girdiinde solunum kaslarnda fel yaparak ldrc olabilir.
Bilinen en kuvvetli toksik maddelerden biridir. Somatik (motor) nronlardan asetilkolin salnmn da basklad iin
lokal enjeksiyonla 9 aya kadar sren kas felci yapmak iin hemifasiyal spazm, alk, akalazya, tortikollis gibi
durumlarda ve estetik amala (krklklarn giderilmesinde) kullanlr.
Yant - C

55

23) Aadakilerden hangisi lokal etkisi nedeniyle alk ve hemofasiyal spazmda kullanlr? (Nisan-2003)
A)
B)
C)
D)
E)

Antrakinon
Fizostigmin
Neostigmin
Botilinum toksini
Kolin

Yant - D
24) Aadakilerden hangisi parasempatik sistemin tipik bir etkisi deildir?
A)
B)
C)
D)
E)

Bronkokonstriksiyon
Yakn grme iin akomodasyon
skelet kas kaslmas
Barsak hareketlerinde artma
Kalp hznda azalma

Parasempatik sistem (PS) gzde gz ii svsnn yapm, akomodasyon, miyozis ve gzya salgsna neden olur.
Brolarda sekresyon ve bronkokonstriksiyon, kalpte SA ve AV dmlerde srasyla negatif kronotrop ve negatif
dromotrop etki ile sadece atrium miyokardnda negatif inotrop etki (Dikkat: ventrikl miyokardnda PS innervasyon
ve negatif inotrop etki yoktur).
GS'de tonus, motilite ve sekresyonlarda artma, sfinkterlerde geveme (Dikkat: PS alt sefagus sfinkterini kasar).
Mesanede detrussor kasta kaslma, trigon ve sfinkterde ise geveme yaparak miksiyon oluturur. skelet kaslarnn
motor innervasyo-nu kolinerjik sinirlerle yaplr ancak bunlar parasempatik sistemin deil somatik sistemin
nronlardr.
Yant - C
25) Parasempatik sistemin, kardiyovaskler sistemde yapt deiiklikler aadakilerden hangisi/hangileridir?
IIIIIIVA)
B)
C)
D)
E)

SA dmde (-) kronotrop

AV dmn basklanmas
Atriumda (-) inotrop
Kan basncnda belirgin dme
Yalnz I
I ve III
II ve IV
I, II ve III
I, II, ve IV

Parasempatik sistem, kalpte SA dmde (-) kronotrop, AV dmde (-) dromotrop ve sadece atriyum
miyokardnda (-) inotrop etki gsterir.
Ventrikl myokardnda ve damarlarda parasempatik inervasyon yoktur, dolaysyla parasempatik ven-triklde ve
damarda etkigstermedii iin kan basncnda belirgin bir deiiklik gstermez.
Yant - D
26) Parasempatik (PS) sinir sistemi iin aadakilerden hangisi yanltr?
A)
B)
C)
D)
E)

PS liflerin ou N. Vagus iindedir

PS ganglionlarda iletim muskarinik reseptrler araclyla olur
PS nronlarn tamam kolinerjiktir
PS liflerin bir ksm S2-4'ten kar
1. sra PS nronlarn aksonlar uzundur

Parasempatik liflerin byk bir ounluu vagus siniri iinde yer alr.
Bunlarn dnda parasempatik liflerin geri kalan ksm 3. 7. ve 9. kranial sinirler ile S2-4 arasndan kan periferik
sinirler iinde bulunur.
Parasempatik gangliyonlarda (ayrca sempatik gangliyonlarda da) iletim asetilkolinle salanr. Asetilkolin
postgangliyoner nikotinik reseptrler zerinde etkisini gsterir.
Parasempatik sistemde hem pregangliyoner hem de post gangliyoner nronlar kolinerjiktir. Pregangliyoner (1. sra)
nronlarn aksonlar uzun postgangliyoner nronlarn aksanlar ise ksadr.
Yant - B
27) Aadakilerden hangisi kolinerjik etkilerden biri deildir?
A) Radial kasn kaslmas

56

B)
C)
D)
E)

skelet kas kaslmas

Detrussorun kaslmas
Sirkler kasn kaslmas
Erkin ter salgs

skelet, detrussor, sirkler kaslarn kaslmas, bradikardi, sekresyonlarn artmas (erkin terleme dahil) kolinerjik lifler
araclyla gerekletirilir.
Radial kasn kaslarak midriyazis oluturan sistem sempatik sitemdir. Bu etki adrenerjik lifler araclyla ve 1
reseptrleri ile gerekletirilir.
Yant - A

KOLNERJK RESEPTRLER
28) Nikotinik reseptrlerin yaps aadaki klardan hangisinde doru olarak verilmitir?
A)
B)
C)
D)
E)

Membran 7 kez geen G-proteini ile kenetli reseptrdr.

Uyarlmas sonucu hcre iinde cAMP miktarn artrrlar.
Agonistle alp kapanan iyon kanallardr.
Uyarlmas sonucu hcre iinde P3 ve NO miktarn artrrlar.
Uyarlmas sonucu hcre iinde cAMP miktarn azaltrlar.

Asetilkolin tarafndan uyarlan iki adet reseptr mevcuttur. Bunlar nikotinik ve muskarinik reseptrleridir.
Ayrca her iki reseptrn de alt tipleri bulunmaktadr. Nikotinik reseptrler, protein yapsnda be alt birimden
olumu bir komplekstir ve uyarldnda alan iyon kanallardr.
Reseptr aktive olduunda bu beli kompleksin ortasndaki kanal alarak hcre dndan hcre iine Na+ girii
balar.
Nronlar zerinde bulunan alt tipine nronal tip nikotinik reseptrler (NN), iskelet kaslarnda bulunan alt tipine ise
mskler tip nikotinik reseptrler (NM) denilir.
Yant - C
29) Nikotinik reseptrleri antagonize ederek nromskler blokaja neden olan madde aadakilerden
hangisidir?
A)
B)
C)
D)
E)

latrotoksin
bungarotoksin
Kappa bungarotoksin
Botulinum toksini
Mambatoksin 5

bungarotoksin mskler tip nikotinik (NM) reseptrlerikompetetif olarak bloke eder ve nromskler felce neden
olur.
Kappa bungarotoksin ise nronal tip nikotinik (NN) reseptrleri bloke eder ve otonom gangliyonlarda felce neden
olur.
Botulinum toksini de nromskler fel yapmasna ramen bu etkisini nikotinik reseptrleri bloke ederek deil
motor nrondan asetilkolin salnmn geri dnmsz bloke ederek gsterir.
latrotoksin (karadul rmceinin zehiri) masif asetilkolin boaltarak etkisini gsterir. Mambatoksin 5 ise
muskarinik reseptrlerden M4'e selektif antagonisttir.
Yant - B
30) Nikotinik reseptrlerle ilgili aadaki ifadelerden hangisi yanltr?
A)
B)
C)
D)
E)

Otonom gangliyonlarda uyardan sorumludur.

Nromskler kavakta uyardan sorumludur.
kinci ulak mekanizmas cAMP artdr.
Nikotin, reseptrleri nce uyarr sonra bloke eder.
ki alt tipi vardr.

Nikotinik reseptrlerin iki alt tipi vardr. Bunlardan Nronal tip nikotinik reseptrler (NN) SSS'inde ve otonom
gangliyonlarda bulunur. Msklertip nikotinik reseptrlerse (NM) nromskler kavakta bulunur ve istemli kas
hareketlerinin olumasn salar.
Nikotinik reseptrler sodyum iyon kanaldr ve ikinci ulak mekanizmalar yoktur. Nikotin, nikotinik reseptrleri nce
(dk dozda) uyarr, sonra ise (yksek dozda) bloke eder. Yani nikotin hem gangliyon stimlan hem de gangliyon
blokeridir.

57

Yant - C
31) Aadaki reseptrlerden hangisi iyon kanaldr?
A)
B)
C)
D)
E)

M, muskarinik reseptrler
Muskler tip nikotinik reseptrler
Glukagon reseptr
V1 vazopressin reseptr
2 adrenerjik reseptrler

Nikotinik reseptrler beyin, adrenal medulla, sempatik ve parasempatik tm otonom gangliyonlar ve nromskler
kavakta bulunurlar.
Yukarda klarda verilmi olan tm reseptrler (nikotinik reseptrler hari) hepsi metabotropik yani G-proteinleri ile
kenetli ve ikinci ulak mekanizmalar kullanan reseptrlerdir.
Yant - B
32) Halen varl bilinen ka adet muskarinik reseptr alt tipi vardr?
A)
B)
C)
D)
E)

1
2
3
4
5

Muskarinik reseptrler, nikotinik reseptrlerden hem yapca hem de fonksiyon olarak ayrlrlar. Muskarinik reseptrler
yapca 7 kez membran delip geen peptid zincirinden oluurlar ve hepsi G-proteinleri ile kenetlidir.
Fonksiyon olarak ise nikotinik reseptrler gibi iyonotropik deil metabotropiktirler yani hcre iinde deiik ikinci ulak
mekanizmalarn aktive ederek metabolik deiikliklere yol aarlar. nsanda varl saptanm 5 muskarinik reseptr
alt tipi vardr. Bunlar 1'den 5'e kadar sralanrlar (M1 - M5)
Yant - E
33) Muskarinik reseptrlerden ka G-proteinleri ile kenetlidir? (metabotropiktir)
A)
B)
C)
D)
E)

1
2
3
4
5

Yant - E
34) Muskarinik reseptrler ve ikinci ulak mekanizmalar ile ilgili aadaki seeneklerden hangisi dorudur?
A)
B)
C)
D)
E)

M1 cGMP art
M2 P3 oluumu
M3 cAMP azalmas
M4 cAMP azalmas
M5 cAMP art

Muskarinik reseptrler yapca 7 kez membran delip geen peptid zincirinden oluurlar ve hepsi G-proteinleri ile
kenetlidir. M1, M3 ve M5 (tek sayl) reseptrler, Gq proteini ile kenetlidir ve fosfolipaz-C'yi aktive ederek inositol-3fosfat (P3) ve diailgliserol (DAG) olutururlar. M2 ve M4 (ift sayl) reseptrlerinin ikincil ulak mekanizmalar ise G,
proteini araclyla adenilat siklaz inhibisyonu ve buna bal olarak hcre iinde siklik AMP (cAMP) miktarnn
azalmasdr. Beyinde tm muskarinik reseptr alt tipleri bulunur. Periferde ise;
M1'ler mide pariyetal hcrelerinde,
M2'ler kalp ve dz kas hcrelerinde,
M3'ler dz kas ve d salg bezlerinde bulunurlar.
M4 ve M5 reseptrlerinin vcutta dalmlar ve fonksiyonlar halen aratrlmaktadr.
Yant - D
35) Adrenal medulladan adrenalin ve noradrenalin salnmna neden olan reseptr aadakilerden hangisidir?
(Nisan-1999)
A) 1 adrenerjik
B) 1 adrenerjik

58

C) 2 adrenerjik
D) Asetilkolin nikotinik
E) Asetilkolin muskarinik
Sempatik ve parasempatik sistem etkilerini periferde (merkezi sinir sisteminden ktktan sonra) iki sra nronun pei
sra uyarlmasyla oluturur. Bu iki nron periferde otonom gangliyonlarda sinaps yaparlar.
Adrenal medulla da sempatik sistemin otonom gangliyonu gibidir. Buraya gelen bir nron bulunmaktadr ve bu
nron ikinci nron yerine burada bulunan kromatin hcrelerle dorudan sinaps yapar ve adrenal medullann
uyarlmasyla sanki bir nronun uyarlmas gibi katekolamin dearj oluur.
Tm otonom gangliyonlara uyar getiren birinci nronlar ucundan asetilkolin salglayan kolinerjik nronlardr.
Dolaysyla da post sinaptik ksmda asetilkolinin uyarabilecei reseptrler bulunmaktadr. Bu reseptrler otonom
gangliyonlar ve adrenal medullada nikotinik reseptrlerdir.
Yant - D
36) Aadaki reseptrlerden hangisi iyon kanal ile kenetli deildir? (Eyll-2002)
A)
B)
C)
D)
E)

Glutamat
Muskarinik M2
5HT3
GABAA
Nikotinik asetil kolin

Glutamat, 5-HT3, GABAA ve nikotinik reseptrler

yon kanaldr.
Muskarinik reseptrlerin tamam G-proteinleri ile kenetli metabotropik reseptrlerdir.
Yant - B
37) Adrenal medulladan katekolamin salverilmesine neden olan reseptr aadakilerden hangisidir? (Eyll2003)
A)
B)
C)
D)
E)

Nronal nikotinik
Muskler nikotinik
Muskarinik M1
1 adrenerjik
Muskarinik M3

Otonom gangliyonlar ve adrenal medullada uyar oluturan reseptrler nikotinik reseptrlerdir. Ancak soruda hem
nronal hem de muskler tip nikotinik reseptrler yer almaktadr.
Muskler tip nikotinik reseptrler adndan da anlalaca gibi iskelet kaslarnda (nromskler kavakta)
bulunmaktadrlar.
Doru cevap nronal nikotinik reseptrlerdir.
Yant - A

PARASEMPATK SSTEMN ETKLER VE PARASEMPATOMMETKLER

38) Aadaki yaplardan hangisi parasempatik sistem tarafndan inerve edilmez?
A)
B)
C)
D)
E)

SA dm
Safra kesesi
Damar dz kaslar
Tkrk bezleri
risin sfinkter kas

Parasempatik sistem kendine zg etkilerini effek-tr hcreler zerinde bulunan muskarinik reseptrler (M1-5)
araclyla gerekletirir. Bu etkiler:
Kardiyovaskler sistem: Sinoatriyal dm zerinde negatif kronotrop etki gsterip bradikardi yapar,
atriyoventrikler dmde ileti hzn yavalar, atriyum miyokard zerinde negatif inotrop etkilidir. Ventrikl
miyokardi ve damar dz kaslarnda ise parasempatik inervasyon bulunmaz.
GS: eperdeki dz kaslar kasarak tonus ve motili-teyi artrr, sfinkterleri ise gevetir. Midenin boalma hzn ve
besinlerin barsaklardan gei hzn artrr. Ancak dier sfinkterlerin tersine gastrosefajial sfinkteri kasarak
gdalarn yukarya kan da engel olur.
Tkrk, asit, pepsin, musin salgsn artrr. Pankreas ve barsak mukozas salglarn artrr. Pankreas salgsndaki
tripsin, lipaz ve amilaz konsantrasyonlarn arttrr.

59

Gz: risin sfinkter (sirkler) kasn kasp miyozise neden olur. Bunun sonucu olarak irisin kalnl azald iin
Schlemm kanalna akz hmr ak artar ve gz ii basnc der.
Siliyer kas kasp lensin krcln artrr ve gz yakn grme pozisyonuna sokar.
Solunum sistemi: Bron dz kasnda kaslma yaparak bronkokonstriksiyona neden olur. Ayrca broniyal bezleri
stimle ederler ve sekresyonu arttrr.
Mesane: Detrusor (eper) kasn kasarak mesane hacminin azalmasn salarken bir yandan da trigon ve sfinkter
kasn geveterek miksiyona neden olur.
D salg bezleri: Tm d salg bezlerini uyararak salglarn artmasna neden olur. Rinore ve lakrimas-yon grlr.
Yant - C
39) Parasempatik sistem aadaki yaplardan hangisini inerve etmez?
A)
B)
C)
D)
E)

Atrium miyokardi
Bron dz kas
Mide dz kas
Ventrikl miyokardi
Mesane trigon kas

Ventrikl miyokardi ve damar dz kaslarnda parasempatik inervasyon bulunmaz.

Yant - D
40) Damar dz kaslarnda parasempatik inervasyon olmamasna ramen kolinomimetik ila verildiinde
damarlarn gevemesinin sebebi aadakilerden hangisidir?
A)
B)
C)
D)
E)

Refleks sempatik uyar

PS sistemdeki presinaptik M2 reseptrlerinin uyarlmas
Damar endotelindeki muskarinik (M3) reseptrlerin uyarlmas ve buna bal NO salnm
Sempatik sistem hakimiyetinin azalmas
Bradikardi sonras gelien doku hipoperfzyonu ile baz endojen maddelerin salnmas

Parasempatomimetik ilalarn etkileri parasempatik sistemin etkilerinin bire bir ayns deildir. Bazen parasempatik
sistemin kontrolnde olmayan baz fonksiyonlarn (rnein terlemenin) artmasna neden olurlar.
Bir dier nemli farklar da parasempatik sistemin kan basncn belirgin drc etkisi olmamasna ramen
(ventrikl miyokardnda ve damar dz kasnda parasempatik inervasyon bulunmaz), parasempatomimetik ilalar
kan basncn belirgin olarak drrler.
Bu olayn damar endotel hcreleri zerinde bulunan M3 muskarinik reseptrlerinin uyarlmas ve bu hcrelerden
NO (nitrik oksit) salnm araclyla olduu kabul edilmektedir.
Yant - C
41) Aadakilerden hangisi tipik bir kolinerjik etki deildir?
A)
B)
C)
D)
E)

Kalp hznda azalma

AV ileti zamannda uzama
Terlemede art
Pupiller apta art
Bronkokonstriksiyon

Kolinerjik uyar ya da parasempatomimetik ilalar miyozis yapar (pupil apn daraltr).

Midriyazis yapan (ap artran) ilalar parasempato-litik ve sempatomimetik (zellikle 1 agonistler) ilalardr.
Yant - D
42) Aadakilerden hangisi parasempatik sistemin etkilerinden biri deildir?
A)
B)
C)
D)
E)

Kalp hznda azalma

AV iletim zamannda uzama
Terlemede art
Pupiller apta daralma
Bronkokonstriksiyon

Parasempatik sistemin etkileri parasempatomimetik ilalarn etkilerinin tam olarak ayns deildir. Bazen
parasempatik sistemin kontrolnde olmayan ekrin terleme (sempatik sistem kontrol eder) gibi baz fonksiyonlar,
parasempatomimetik ilalar tarafndan artrlabilir.
Ekrin terleme sempatik sistem tarafndan ama mus-karinik reseptrler ve asetilkolin tarafndan oluturulur.

60

Bu nedenle parasempatik sistem terletmezken (sempatik sistem terletir), parasempatomimetik ilalar muskarinik
reseptrleri uyararak terlemeye neden olurlar.
Yant - C
43) Aadakilerden hangisi kolinerjik liflere rnek deildir? (Eyll-1999)
A)
B)
C)
D)
E)

Ter bezlerine giden postgangliyoner sempatikler

Sempatik pregangliyoner lifler
Parasempatik pregangliyoner lifler
Kalbe giden sempatik postgangliyoner lifler
Kalbe giden parasempatik postgangliyoner lifler

Otonom sistemde (hem sempatik hem de parasempatik sistemde) tm pregangliyoner nronlar koli-nerjiktir ve
ularndan asetilkolin salglarlar.
Parasempatik sistemin postgangliyoner lifleri de kolinerjiktir.
Sempatik sistemin ise postgangliyoner lifleri adrenerjik nronlardr.
Ancak sempatik sistemin bir istisnas olarak ekrin ter bezlerine giden lifleri kolinerjiktir.
Yant - D
44) Kalpte parasempatik stimlasyon, aadakilerden hangisine neden olur? (Eyll-2000)
A)
B)
C)
D)
E)

Atriyoventrikler uyarlabilmede artma

Ventrikler kaslma gcnde artma
Atriyal reflakter periyodda ksalma
Atriyum kaslma gcnde artma
Kalp atm saysnda azalma

Parasempatik sistem kardiyovaskler sistemde sino-atriyal dm zerinde negatif kronotrop etki gsterip
bradikardi yapar.
Atrioventrikler dmde ileti hzn yavatr, atriyum miyokard zerinde negatif inotrop etkilidir. Ventrikllerde
parasempatik inervasyon bulunmaz.
Yant - E
45) Aadakilerden hangisi miyotik olarak kullanlan parasempatomimetik ilalarn zelliklerinden biri deildir?
(Eyll - 2003)
A)
B)
C)
D)
E)

Geici miyopi yapmalar

Kataraktl hastalarda grmeyi bozmalar
Akut dar al glokomu dzeltmeleri
Siklopleji yapmalar
Kornea demi yapmalar

Parasempatik sistem gzde temel olarak blgeye uyar gtrr. Bunlardan ilki akz humor yapmnn salanmas,
dieri siliyer kasn kaslmas ile ako modasyonun salanmas ve sonuncusu ise irisin sfinkter (sirkler) kasnn
kaslarak miyozisin gerekletirilmesidir.
Parasempatomimetik ilalar gze uygulandklarnda hem gz ii svsnn yapmn artrrlar hem de miyozis yaparak
Schlemm kanalna drenaj artrrlar (sonu olarak yksek gz ii basncn zellikle de akut glokom krizinde
drrler).
Ancak ayn zamanda siliyer kas kasarak gzn normal akomodasyon yeteneini de bozarlar ve ako-modasyon
spazmna neden olurlar. Sonu olarak ilacn etkisi geene kadar hastalarda miyopi olutururlar.
Akomodasyonun salanabilmesi iin siliyer kasn, parasempatik sistemden gelen uyarlarla, kiinin bakt yere gre
kaslmas veya gevemesi gerekmektedir, oysa bu ilalar siliyer kas srekli kastklar iin uzak gr bozarlar.
Parasempatolitikler de akomodasyonu bozar ancak bu ilalar geici hipermetropi olutururlar, yakn grmeyi
bozarlar, sz konusu bu etkiye de akomodasyon felci ya da siklopleji denir.
Siklopleji parasempatolitik ilalarn bir (yan) etkisidir.
Parasempatomimetiklerin oluturduu etki ise siklopleji deil tam tersine akomodasyon spazmdr.
Parasempatomimetik ilalar: Kataraktl hastalarda lenste opasiteler olduu iin Parasempatomimetik (miyotik)
uygulandnda sonuta lensin k geiren ksmnn yzeyi azaltarak (n opasitelere denk gelip retinaya dmesi
engellenebilecei iin) grmeyi azaltabilirler.
Parasempatomimetik ilalar damardaki vazodilatr etkilerinden dolay sklera ve konjonktivada kzarmaya, korneada
ise deme neden olabilirler.

61

Yant - D
46) Aadakilerden hangisi pilokarpinin zelliklerinden biri deildir? (Nisan - 2004)
A) Kolinerjik muskarinik reseptr agonisti olmas
B) Glokom krizinde, intraokler basnc drmek iin kullanlmas
C)

Gze damlatldnda pupilde dilatasyona neden olmas

D) Ter bezlerinde salglamay artrmas

E) Mide tonus ve motilitesinde artmaya neden olmas
Pilokarpin, parasempatomimetik bir alkaloid ilatr. Vcutta muskarinik reseptrleri non-selektif olarak uyarr. Dier
parasempatomimetikler gibi glokom tedavisinde kullanlabilir.
Gze damlatldnda midriyazis deil miyozis yapar. Dier parasempatomimetikler gibi ter salgsn ve midede
tonus motiliteyi artrr.
Yant - C
47) Ter bezleri zerinde belirgin etkisi olan alkaloid aadakilerden hangisidir? (Eyll - 2004)
A)
B)
C)
D)
E)

Metakolin
Oksotremorin
Karbakol
nekol
Pilokarpin

Pilokarpinin en belirgin etkisi ter bezleri zerinedir ancak bu amala kullanlmaz. Cilt altna 10-15 mg uygulandnda
2-3 litre kadar ter kayb yapabilir ve bu etkileri atropin tarafndan engellenebilir. Dier d salg bezlerini de uyararak,
tkrk ve mide salgsnn artmasna neden olur.
Dz kasl yaplarda ise kaslmaya neden olur.
Gze lokal olarak uygulandnda ise miyozis ve akomodasyon spazmna neden olur ve hzla (15-30 dak.) gz ii
basncn drr.
Esas olarak oftalmolojide akut glokom krizi ve kronik glokom tedavisinde kullanlr.
Yant - E
48) MSS'inde renme ve bellekle ilgili M, reseptrleri selektif olarak uyararak renme ve bellei arttrd iin
Alzheimer tedavisinde kullanlan ila aadakilerden hangisidir?
A)
B)
C)
D)
E)

Karbakol
Oksotremorin
Pilokarpin
nekol
Arekolin

Arekolin, muskarinik etkisi yannda belirgin nikotinik etkisi de olan ve MSS'ni eksite ederek fori oluturan bir ilatr.
renme ve bellekle ilgili M1 reseptrlerini selektif olarak uyararak bu fonksiyonlar artrabilir.
Alzheimer hastalnda bellei dzeltebilir ancak vcutta hzla metabolize edildii iin bu etkisi ksa srer.
Yant - E
49) Striatumdaki muskarinik reseptrleri selektif olarak uyararak Parkinson benzeri tablo yapan ila
aadakilerden hangisidir?
A)
B)
C)
D)
E)

Atropin
Oksotremorin
Benztropin
Skopolamin
Arekolin

Oksotremorin, beyinde striatumdaki muskarinik reseptrleri selektif olarak uyararak, tremor, ataksi ve rijidite
oluturur ve Parkinson benzeri bulgular ortaya karr. Deney hayvanlarnda deneysel Parkinson oluturmak iin
kullanlr.
Yant - B
50) Aadaki parasempatomimetiklerden hangisi kolin esteri deildir?
A) Asetilkolin
B) Karbakol

62

C) nekol
D) Metakolin
E) zoarekolin
Arekolin ve izoarekolin kolin esteri deildir.
Kolin Esterleri

Kolin esteraza duyarllk

Muskarinik etki

Nikotinik etki

Asetilkolin

++++

+++

+++

Metakolin

++++

Karbakol

Yok

++

++

Betanekol

Yok

++

Yok

Yant- E
51) Aadaki ilalardan hangisi idrar yollarnda organik bir tkankla bal olmayan mesane afonilerinde
yararl olabilir? (Eyll - 2004)
A)
B)
C)
D)
E)

nekol
Trisiklik antidepresanlar
Efedrin
Atropin
Fentolamin

Betanekol, karbakoln metil trevidir ve her iki ila da kolinesteraza dayankldr.

Betanekoln nikotinik etkinlii yoktur, sadece muskarinik etki yapar.
GS dz kaslar ve mesane zerinde selektif ve gl kasc etkisi vardr. rolojide non-obstrktif mesane atonisi
tedavisinde kullanlr.
HCI asit sekresyonunu artrd halde alt sefagus sfinkterini kast iin refl sefajit tedavisinde kullanlabilir.
Yant - A
52) Aadaki ilalardan hangisi geri dnml asetilkolin asetilkolinesteraz inhibitrlerinden biri deildir?
A)
B)
C)
D)
E)

Edrofonyum
Ambenonyum
Fizostigmin
Ekotiofat
Distigmin

Asetilkolinesteraz inhibitrleri enziminin aktif blgesi iin asetilkolin ile yarrlar ve enzimi bloke ederek tm kolinerjik
sinapslarda ve gangliyonlarda asetilkolin birikimine neden olurlar.
Direkt etkili ilalardan farkl olarak hem muskarinik hem de nikotinik etki ortaya karrlar. ok eitli etkiye birden
neden olurlar.
Parasempatik gangliyonlarda ve nroefektr kavaklarda yapt etkiler parasempatomimetik etkilerdir.
Bunlara ek olarak sempatik gangliyonlar, adrenal medullay ve nromskler kava da stimle ederler ve kan
basncn ykseltebilirler.
Nromskler kavakta asetilkolin miktarnn artmasna bal olarak izgili kaslarda nce fasiklasyonlar ardndan
da fel meydana getirirler.
Asetiloklinesteraz geri dnml (reversible) veya geri dnmsz (irreversible) olarak bloke edebilirler.
Geri dnmsz blokaj yapan maddelerin ou insektisid (organofosfat) olarak kullanlrlar. Genelde geri
dnml olanlar insanda ila olarak kullanlabilirler.
Geri dnml antikolinesterazlar
Edrofonyum, ambenonyum, distigmin, fizostigmin, neostigmin, pridostigmin, takrin, donepezil, rivas-tigmin,
galantamin
Yant - D
53) Aadaki geri dnmsz asetilkolinesteraz inhibitrlerinden hangisi insanda ila olarak kullanlabilir?
A) zoflurofat
B) Tabun

63

C) Sarin
D) Organofosfatlar
E) Samon
Geri dnmsz antikolinesterazlar, kolin es-teraza kovalent olarak balanp sinapslarda asetilkolin
konsantrasyonunu uzun sreli olarak artrrlar. Bu maddelerin hemen tamam iddetli toksik etkilere sahiptir.
nsektisid (organofosfat) ve kimyasal silah (sava gazlar: tabun-sarin-samon) olarak gelitirilmitir.
Genellikle tpta ila olarak kullanlmazlar. Ancak nadiren ila olarak da kullanlabilirler. Bunlar: ekotio-fat ve
izoflurofat glokom tedavisinde, paration ve malation vcut ve sa bitinde haricen kullanlrlar.
Yant - A
54) Aadaki geri dnml asetilkolin esteraz inhibitrlerinden hangisi en ksa etki sresine sahiptir?
A)
B)
C)
D)
E)

Edrofonyum
Ambenonyum
Fizostigmin
Pridostigmin
Distigmin

Geri dnml antikolinesterazlar iinde en ksa etkilisi edrofonyumdur (10-20 dk.). Miyastenia gravis tehisinde
kullanlr.
Yant - A
55) Aadaki geri dnml asetilkolin esteraz inhibitrlerinden hangisi en uzun etki sresine sahiptir?
A)
B)
C)
D)
E)

Edrofonyum
Ambenonyum
Fizostigmin
Pridostigmin
Distigmin

Geri dnml antikolinesterazlar iinde en uzun etkilisi distigmindir. Bu soru 1990'larda bir kez TUS sorusu olarak
gelmitir. Ancak sorunun klar arasnda distigmin yoktur. Bu nedenle o sorunun cevab ambenonyum olarak
yorumlanmaldr. Ancak distigmin kesinlikle geri dnml blokerler iinde en uzun etkilisidir.
Yant - E
56) Aadaki geri dnml asetilkolin esteraz inhibitrlerinden hangisi tersiyer amin yapsnda olup MSS'ne
geebilir?
A)
B)
C)
D)
E)

Edrofonyum
Ambenonyum
Fizostigmin
Pridostigmin
Distigmin

Fizostigmin, tersiyer amin yapsndadr ve dierlerinden fark MSS'ne geebilmesidir. Tm vcutta kolinerjik
aktiviteyi artrr.
Atropin (Antikolonerjik ve antihistaminik zehirlenmelerinde kolinerjik etkiyi arttrmak iin kullanlabilir.
Yant - C
57) Parasempatomimetik ilalar biri hari aadaki endikasyonlarda kullanlrlar?
A)
B)
C)
D)
E)

Nrojenik mesane
Peptik lser
Refl sefajit
Miyasteni gravis
Glokom

Parasempatomimetiklerin endikasyonlar

Paralitik ileus

Mesane atonisi

Nrojenik mesane

Glokom

Miyasteni gravis

Refl sefajiti

64

Atropin zehirlenmesi

Peptik lserde ise kontrendikedirler.

Yant - B
58) Organofosfatl insektisid ile zehirlenen bir kiinin tedavisinde ilk yaplmas gereken ilem aadakilerden
hangidir?
A)
B)
C)
D)
E)

Damar yolunun almas

IV atropin uygulanmas
Enzim reaktivatr verilmesi
Giysilerinin karlmas
Fizostigmin verilmesi

Organofosfatlar, zira ilalama srasnda kazara inhalasyonla alnabildii gibi, yada znrlkleri fazla olduu iin
genellikle ciltten emilerek vcuda girerler. Bu nedenle, ilk yaplmas gereken ilem hastann zerindeki tm
giysilerin kartlmas ve ciltteki organofosfat ntralize etmek amacyla cildin bazik bir maddeyle ve bol suyla
ykanmasdr.
Yant - D
59) Organofosfat zehirlenmelerinde tedavi olarak kullanlan ila aadakilerden hangisidir?
A)
B)
C)
D)
E)

Propranolol
Karbakol
Prazosin
Atropin
Neostigmin

lk olarak, tm giysiler karlp sodyum bikarbonat solsyonu veya sabun gibi bazik bir maddeyle ve bol suyla
ykanr.
Daha sonra sinaptik aralklarda organofosfatn etkisiyle birikmi olan asetilkolinin etkilerini geriye evirmek amacyla
spesifik antidot olan atropin uygulanmaldr.
Yant - D
60) Organofosfat zehirlenmelerinde, enzim reaktivasyonu iin kullanlan ila aadakilerden hangisidir?
A)
B)
C)
D)
E)

Ambenonyum
Neostigmin
Fizostigmin
Atropin
Pralidoksim

Organofosfat zehirlenmelerinin tedavisinde ncelikle muskarinik etkileri nlemek amacyla muskarinik reseptr
antagonisti olan atropin uygulanr.
Organofosfatlarla kovalent (geri dnmsz) ba yapm durumdaki asetilkolinesterazn yeniden aktivasyonu
(reaktivasyonu) hedeflenir.
Bu zehirlenmelerde atropinle birlikte ilk 24-36 saat iinde kolinesteraz enzimi reaktivitatrleri kullanlr.
Bu ilalar pralidoksim, diasetilmonoksim ve obidoksimdir.
Bu ilalar MSS'ne geemezler ve zaman ilerledike kolinesteraz enzimi ile zehirlenmeye yol aan orga-nofosfat
arasndaki balar salamlaaca (aging-yalanma olay) iin etki gsteremezler.
Yant - E
61) Organofosfat biyotransformasyonu hangisinde olur? (Nisan-1998)
A)
B)
C)
D)
E)

Sitokrom P450
Lipooksijenaz
Siklooksijenaz
Kininaz
Fosfolipaz A2

Organofosfatlar, birok ila gibi sitokrom P450 (mikrozomal) enzimleriyle yklrlar.

Yant - A
62) Aadakilerden hangisi kolinesteraz inhibitrlerinden birisi deildir? (Nisan - 1998)

65

A)
B)
C)
D)
E)

Skopolamin
Fizostigmin
Neostigmin
Edrofonyum
Ambenonyum

Atropin ve skopolamin belladon alkaloidi parasempatolitik ilalardr.

Kolinesteraz inhibitrleri ise parasempatik etkileri artran ilalardr.
Yant - A
63) Aadakilerden hangisi, enzim reaktivatr olmas nedeniyle baz zehirlenmelerde antidot olarak kullanlr?
(Nisan-1999)
A)
B)
C)
D)
E)

Piridoksin
N-asetilsistein
K vitamini
Pralidoksim
Naltrekson

Kolinesteraz reaktivitatrleri: Pralidoksim, diasetilmonoksim ve obidoksimdir.

Yant - D
64) Organik fosfor intoksikasyonunda aadakilerden hangisi antidot olarak kullanlr? (Nisan-2001)
A)
B)
C)
D)
E)

Dimerkaprol
Lidokain
Naloksan
Pralidoksim
Diazepam

Yant - D
65) Merkezi sinir sisteminde kolinomimetik etki oluturmak iin aadaki ilalardan hangisinin parenteral
yoldan uygulanmas zorunludur? (Nisan - 2006)
A)
B)
C)
D)
E)

Neostigmin
Asetilkolin
Fizostigmin
Edrofonyum
nekol

Seeneklerde verilen ilalardan sadece fizostigmin tersiyer amin yapsndadr ve merkezi sinir sistemine geerek etki
gsterebilir. Dierleri bu etkiyi gsteremez.
Yant - C
66) Annesi tarafndan sa bitini nlemek iin evdeki bcek ilacyla ba ykanan ve bilinci kapal olarak
hastaneye getirilen bir ocukta ilk yaplmas gerekenler arasnda aadakilerden hangisi yer almaz? (Eyll 2005)
A)
B)
C)
D)
E)

Mekanik ventilasyonun salanmas

ntravenz fizostigmin uygulanmas
stndeki kyafetlerin karlmas
ntravenz atropin uygulanmas
ntravenz pralidoksin infzyonu

Organofosfat zehirlenmesi tedavisinde fizostigmin gibi ayn etkiyi gsteren kolinerjik ilalarn yeri yoktur
(kontrendikedir).
Yant - B
67) Cerrahi bir giriim sonras sindirim sistemi ve riner sistemde ortaya kan atoni, ileus ve idrar
retansiyonunun tedavisinde aadaki ilalardan hangisi kullanlmaldr? (Nisan - 2006)
A)
B)
C)
D)
E)

nekol
Skopolamin
pratropium
Asetilkolin
Propantelin

66

nekol gastrointestinal ve genitoriner sistemin obstrktif olmayan atonilerinde kullanlr. Benzer etkiyi asetilkolin de
olutursa da, asetilkolinin niko-tinink etkisi nedeniyle vcutta oluturduu etkiler ok fazla olduu iin ila olarak
kullanlamaz.
Asetilkolin ayrca ok ksa etkili olduu iin de ila deildir.
Skopolamin, ipratropyum ve propantelin ise antiko-linerjik ilalardr ve gastrointestinal ve genitoriner sistemde
hareketleri basklayarak kabzlk ve idrar retansiyonu olutururlar.
Yant - A
68) Amitriptilin intoksikasyonu nedeniyle acil servise getirilen bir hastada aadakilerden hangisinin grlme
olasl en azdr? (Nisan - 2006)
A)
B)
C)
D)
E)

Scak ve kuru deri

Azalm barsak sesleri ve hareketleri
Taikardi
Toplu ine ba pupilla
Hipotansiyon

Toplu ine ba pupil santral parasempatik etkiyi artran opioidlerin bir etkisidir.
Amitriptilin gibi trisiklik antidepresanlar ise noradre-nalin geri almn inhibe ederek (sempatik etki art) miyozis deil
midriyazis olutururlar.
Yant - D

PARASEMPATOLTKLER
69) Dier etkileri atropine benzedii halde vestibler sistemi deprese eden ve tat tutmasnda kullanlan ila
aadakilerden hangisidir?
A)
B)
C)
D)
E)

Flavoksat
Fenpiverinyum
pratropyum
Pirenzepin
Skopolamin

Skopolaminin, periferik etkileri atropine olduka benzemektedir, fakat santral sinir sistemindeki etkileri farkldr.
MSS'inde vestibler sistemi deprese eder ve tat tutmas tedavisinde kullanlabilir. Tat tutmasnda kullanlan dier
ilalara stnl, kiide belirgin sedasyon oluturmad iin tat kullanan kiilerde kullanlabilmesidir.
Yant - E
70) Aadakilerden hangisi kuarterner amonyum trevi bir parasempatolitik ila deildir?
A)
B)
C)
D)
E)

Skopolamin
Metantelin
pratropyum
Propantelin
Hyosin-n-btilbromr

Kuarterner amin trevi parasempatolitik ilalar tersiyer amin yapsndaki belladon alkaloidleri ve sentetik
analoglarnn MSS ile ilgili yan etkilerini azaltmak amacyla gelitirilmilerdir. MSS'ne gemezler.
Bu ilalar: Hyosin-N-butilbromr, propantelin metantelin, fenpiverinium, ipratropyum bro-mrdr.
Yant - A
71) KOAH ve astm tedavilerinde inhalasyon yoluyla kullanlabilen ila aadakilerden hangisidir?
A)
B)
C)
D)
E)

Atropin
Skopolamin
pratropyum
Adifenin
Oksifensiklimin

pratropyum bromr, inhalasyon yoluyla bronkodilatasyon ve sekresyonlar azaltmak amacyla kullanlr.

nhalasyon yoluyla kullanld ve bron mukozasndan nemsiz derecede absorbe edildii iin sistemik yan etkiler
grlmez.
Dier parasempatolitiklerin tersine mukosilyer hareketleri belirgin olarak engellemez. Bronkodi-latr etkisi 2
agonistlerden daha zayftr.

67

Yant - C
72) Enrezis noktrna tedavisinde kullanlan parasempatolitik ila aadakilerden hangisidir?
A)
B)
C)
D)
E)

Atropin
Skopolamin
Flavoksat
Fenpiverinyum
Propantelin

Propantelin ve metantelin enrezis noktrna ve nrojenik mesane tedavisinde kullanlabilirler.

Yant - E
73) riner sistem antispazmodii olarak kullanlan parasempatolitik ila aadakilerden hangisidir?
A)
B)
C)
D)
E)

pratropyum
Atropin
Benztropin
Flavoksat
Bornaprin

Parasempatolitik ilalardan flavoksat ve oksibuti-nin, riner sistem antispazmodii olarak kullanlrlar.

Yant - D
74) Aadaki parasempatolitik ilalardan hangisi selektif M1 reseptr blokeridir?
A)
B)
C)
D)
E)

pratropyum
Pirenzepin
Fenpiverinyum
Metantelin
Skopolamin

Pirenzepin ve telenzepin, muskarinik reseptrlerin esas olarak nronlarda bulunan alt tipi olan M1 reseptrlerini
dierlerinden daha selektif olarak bloke ederler. Ancak lipofiliklii dk olduu iin MSS'ne dk miktarlarda
girebilirler.
Esas etkileri midede belirgindir. Mide parietal hcrelerindeki M1 reseptrlerini bloke ettikleri iin mide asit salgsn
azaltmak amacyla peptik lser tedavisinde kullanlmaktadr.
Yant - B
75) Aadaki parasempatolitik ilalardan hangisi peptik lser tedavisinde kullanlr?
A)
B)
C)
D)
E)

Telenzepin
pratropyum
Fenpiverinyum
Metantelin
Skopolamin

Yant - A
76) Aadakilerden hangisi parasempatolitik ilalarn endikasyonlarndan biri deildir?
A)
B)
C)
D)
E)

Peptik lser
Enrezis noktrna
Organofosfat zehirlenmesi
Preanestezik medikasyon
Dar al glokom

Parasempatolitiklerin endikasyonlar

Peptik lser

GS spazm ve hipermotilitesi

Dz kasl yaplarn gevetilmesi

Enrezis noktrna

Nrojenik mesane

Stres inkontinans

Midriyatik olarak

68

Gzde fundus muayenesi iin

ridosiklit, keratit, veit gibi hastalklarda sineilerin nlenmesi

Pre-anestezik medikasyon

A-V blok

Parasempatomimetik, antikolinesteraz veya organofosfat zehirlenmesi

Nroleptik ilalarn yan etkilerini azaltmak amacyla

Parkinson hastal

Tat tutmas

Parasempatolitik ilalar, ak al glokomda kullanlabilmelerine ramen midriyazis yaparak drenaj baskladklar ve

akut glokom krizine neden olabildikleri iin dar al glokomda kontrendikedirler.
Yant - E
77) Aadaki parasempatolitik ilalardan hangisi antiparkinson etkisi nedeniyle kullanlr?
A)
B)
C)
D)
E)

Atropin
Benztropin
Fenpiverinyum
Pirenzepin
Skopolamin

Parkinson hastalnn fizyopatolojisinde striatumdaki dopaminerjik etkinliin azalmas ve buna bal olarak kolinerjik
(muskarinik) etkinliin grece artmas rol oynamaktadr. L-dopa kullanm balamadan nce bu ilalar yaygn olarak
kullanlmlar ve gnmzde de tedavi deerlerini yitirmemilerdir.
Tedavide dopaminerjik etkinlii artrmak iin L-dopa kullanlrken yardmc tedavi olarak da striatum-daki muskarinik
reseptrleri bloke eden bu ilalar kullanlabilir.
Ancak, MSS'ne geemeyen kuartener amin trevlerinin antiperkinson etkinlikleri bulunmaz.
Antiparkinson etkili antimuskarinik ilalar Biperiden, benztropin, bornaprin, triheksifenidil, orfenadrin, prosiklidindir.
Yant - B
78) Aadaki ilalardan hangisi mukosiliyer klirensi en az basklar? (Nisan - 2000)
A)
B)
C)
D)
E)

Atropin
pratropyum
Skopolamin
Homatropin
Pentotelin

pratropyum, dier parasempatolitiklerin aksine mukosilyer hareketleri belirgin olarak engellemez. Bu nedenle de
inhalasyon yoluyla bronkodilatasyon ve sekresyonlar azaltmak amacyla kullanlr. Bu yolla kullanldnda bron
mukozasndan nemsiz derecede absorbe edildii iin sistemik yan etkiler de grlmez.
Yant - B
79) Aadaki ilalardan hangisi Parkinsonlu hastada siyaloreyi azaltmak iin kullanlabilir? (Nisan - 2003)
A)
B)
C)
D)
E)

Levodopa
Karbidopa
Benserazid
Benztropin
Bromokripti

Parkinson hastasnda siyaloreyi (salivasyon) azaltmak iin kullanlmas gereken ila parasempatolitik ilalardr.
Antiparkinson etkili olanlar ise hastaln tedavisine de katk salayacaklar iin zellikle tercih edilmelidirler.
Antiparkinson etkili olan parasempatolitik ilalar Biperiden, benztropin, bornaprin, triheksifenidil, orfenadrin,
prosiklidindir.
Yant - D
80) Premedikasyonda atropin uygulamasnn amac aadakilerden hangisidir? (Nisan - 2000)
A) Midriyatik etki yaratlmas
B) Antihistamiik etki yaratlmas
C) Sedatif ve spazmolitik etki yaratlmas

69

D) Parasempatik (vagal) orjinli bronial ve kardiak reflekslerin azaltlmas

E) Antipiretik etki yaratlmas
Atropinin anestezik premedikasyonda kullanlmasnn en temel amac genel anestezik maddelerin sti-mle ettii
vagal orjinli broniyal ve kardiyak reflekslerin azaltlmasdr.
Yant - D

OTONOM GANGLYONLARA ETKL LALAR

81) Kontroll hipotansiyon oluturmak amacyla kullanlan gangliyon blokeri ila aadakilerden hangisidir?
A)
B)
C)
D)
E)

Mekamilamin
Trimetafan kamsilat
Pentolinyum
Klorizondamin
Nikotin

Gangliyon blokeri ilalar sempatik ve parasempatik sistemlere kar herhangi bir seicilik gstermezler. Her iki
otonom sistemi birden bloke ederler. Otonom sinir sisteminden kan tm uyarlara nikotinik reseptrler seviyesinde
etki ederler. Tm otonom kontrol bozarlar.
laca kar oluabilecek yant nceden kestirmek genellikle mmkn deildir. Ortaya kan etki sempatik ve
parasempatik etkilerin toplamdr.
Ancak organ zerinde hangi sistem daha hakim ise o sistemin bloke edilmesine ait bulgular ortaya kabilir.
Gangliyon blokerleri iinde en ksa etkili olan trimetafan kamsilattr. Ksa etkisi nedeniyle sadece V yoldan
infzyonla uygulanr.
Hipertansif acil tedavide infzyon hzn deitirerek hastadaki kan basnc dzeyini kontrol altnda tutmak
mmkndr. Bu ileme kontroll hipotansiyon oluturma denir.
Yant - B
82) Gangliyon stimlan olan madde aadakilerden hangisidir?
A)
B)
C)
D)
E)

Lobelin
Pentolinyum
Klorizondamin
Trimetafan kamsilat
Mekamilamin

Nikotin, lobelin ve DMPP otonom gangliyonlarda bulunan nronal tip nikotinik reseptrleri (NN) uyaran ve gangliyon
stimlan olan ilalardr. Her iki otonom alt dal da uyarrlar. Organlar zerinde karmak etki gsterirler.
Genel olarak organ veya sistem zerinde hangi otonom dal hakim ise onun etkilerini gsterirler. Ancak gangliyonlar
nce uyarmalarna ramen sonra paralize ederler.
Bu maddeler ayn zamanda depolarizan gangliyon blokeridir.
Yant - A
83) Otonom gangliyonlardaki nikotinik reseptrleri selektif olarak bloke eden toksin aadakilerden hangisidir?
A)
B)
C)
D)
E)

Botilinum toksini
bungarotoksin
Kappa bungarotoksin
latrotoksin
Pertusis toksini

Kappa bungarotoksin bir tr ylan zehiridir ve otonom gangliyonlarda bulunan NN reseptrlerini selektif olarak bloke
ederler.
bungarotoksin ise bir baka ylan zehiridir ve nromskler kavakta bulunan NM reseptrlerini selektif olarak
bloke ederler.
Yant - C
84) Aadaki gangliyon blokerlerinden hangisinin etkisi non-kompetetif tiptedir?
A) Mekamilamin
B) Lobelin
C) Klorizondamin

70

D) Tetraetilamonyum
E) Hegzametonyum
Gangliyon blokerleri, kompetetif ve depolarizan blokerler olarak ikiye ayrlr.
Kompetetif olan ilalar, otonom gangliyonlarda bulunan nronal tip nikotinik reseptrlerin (NN) kompetetif
antagonistidirler.
Trimetafan kamsilat, mekamilamin, tetraetilamonyum, pentolinyum, klorizondamin ve hegzametonyum kompetetif
gangliyon blokaj yapan maddelerdir.
Depolarizan bloker ilalar ise otonom gangliyonlardaki nikotinik reseptrlerin (NN) agonistidirler. Dk dozarda
gangliyonlar stimle eden bu ilalar daha sonra gangliyon hcrelerinde kalc depolarizasyon yaparak blokaja neden
olurlar.
Bu ilalar; nikotin, lobelin ve DMPPdir. Depolarizan blokerlerin etkisi asetilkolin ile geri dndrlemez bu nedenle
bloke edici etkileri nonkompetetif-tir.
Yant - B
85) Aadakilerden hangisi gangliyon blokerlerinin oluturduu etkilerden biridir?
A)
B)
C)
D)
E)

Kan basnc art

GS'de tonus art
Salivasyon
Terleme art
TPR azalmas

Kan basnc art, GS'de tonus ve motilite art, salivasyon, terleme art gibi etkiler bir otonom sistemin stimle
edilmesine (gangliyon stimlasyonu) bal etkilerken, TPR azalmas sempatik sistemin bloke edilmesiyle (gangliyon
blokaj) ortaya kan bir etkidir.
Yant - E
86) Gangliyon blokeri bir ilala parasempatolitik bir ilacn vcutta oluturduu aadaki etkilerden hangisi
ortak deildir (yalnzca biri oluturur)?
A)
B)
C)
D)
E)

GS'de tonus ve motilite azalmas

Miksiyon gl
Siklopleji
Terlemenin azalmas
Hipotansiyon

Gangliyon blokeri ilalar sempatik ve parasempatik alt dallara kar seicilik gstermezler. Her iki otonom sistemi
birden bloke ederler.
Ortaya kan etki sempatik ve parasempatik etkilerin toplamdr. Ancak organ zerinde hangi sistem daha hakim ise
o sistemin bloke edilmesine ait bulgular ortaya kabilir.
rnein bir gangliyon stimlan GS'de parasempatomimetik bir ilam gibi etki gsterebilir. Oysa
parasempatolitikler, parasempatik sistemin etkilerini basklayan ilalardr. GS'de tonus ve motilite azalmas,
miksiyon gl, siklopleji (akomodasyon felci), terlemenin azalmas gibi etkiler her iki ila grubu tarafndan
gsterilebilir.
Ancak hipotansiyon parasempatolitik ilalarn deil gangliyon blokerlerinin etkisidir.
Yant - E
87) Aadakilerden hangisi gangliyon blokeri ilalarn yan etkisi deildir? (Nisan - 1997)
A)
B)
C)
D)
E)

Siklopleji
Hipotansiyon
mpotans
drar retansiyonu
Hiperasidite

Siklopleji, hipotansiyon, impotans, idrar retansiyonu gibi etkiler gangliyon blokajna baldr.
Hiperasidite ise gangliyon stimlasyonu ile oluan bir etkidir.
Yant - E
88) Yksek dozda asetilkolin, atropinlenmi bir deney hayvannda kan basncn artrr. Bu etki aadaki ila
gruplarndan hangisi ile en fazla ve daima bloke edilir? (Nisan-1999)
A) Nromuskler blokerler

71

B)
C)
D)
E)

Gangliyon blokerleri
Antikolinesterazlar
2 agonistler
blokerler

Tm otonom ganglionlarda (sempatik ve parasempatik) ileti asetilkolin ve nikotinik reseptrler araclyla olur.
Asetilkolin tek bana damardan verildiinde (muskarinik M3 araclyla) endotel hcrelerinden NO salglatarak
hipotansiyona neden olur, ancak daha nceden atropin verilmi olmas asetilkolinin muskarinik olan bu etkisini
nler.
Asetilkolin otonom ganglionlara olan etkisiyle (nikotinik reseptrler araclyla) hem sempatik hem de parasempatik
sistemin aktive edilmesini salar (atropin antimuskariniktir, antinikotinik etkisi yoktur dolaysyla bunu engelleyemez).
Kan basncnn kontrolnde hakim olan sistem sempatik sistem olduuna gre kan basnc artar. Bu etki de otonom
gangliyonlar dzeyinde ortaya kt iin en fazla ve daima gangliyon blokeri ile bloke edilebilir.
Yant - B

NROMSKLER BLOKERLER
89) Aadaki ilalardan hangisi muskuler tip nikotinik reseptrleri (NM) kompetetif olarak bloke eder?
A)
B)
C)
D)
E)

Atropin
Lobelin
Sksinilkolin
Alkronyum
Propranolol

Nromuskler kavakta iletiden sorumlu madde asetilkolin, uyard reseptrler ise nikotinik reseptrlerdir. Otonom
gangliyonlarda bulunan nikotinik reseptrler nronal tiptir (NN), nmuskler kavakta ise muskuler tip (NM).
Muskler tip nikotinik reseptrleri kompetetif bloke ederek nromuskler fel oluturan ila, krar benzeri
alkronyumdur.
Sksinilkolin de nromuskler felce neden olur ancak kompetetif deil, non-kompetetif blokaj oluturur.
Yant - D
90) Kurarn etkisi aadaki mekanizmalardan hangisi ile olur? (Aralk - 1999)
A)
B)
C)
D)
E)

Asetilkolin postsinaptik reseptr blokaj

Asetilkolin salnm inhibisyonu
Asetilkolin ykmnn inhibisyonu
Asetilkolin sentezinin inhibisyonu
Asetilkolin presinaptik reseptr blokaj

Krar ve benzeri maddeler nromuskler kavakta postsinaptik asetilkolin (nikotinik) reseptrlerini bloke ederek
etkilerini gsterirler.
Yant - A
91) Asetilkolin reseptrlerine kar antikor geliimi ile karakterize hastalk hangisidir? (Aralk- 1999)
A)
B)
C)
D)
E)

Graves hastal
Myasteni gravis
Hashimato tiroiditi
Riedel tiroiditi
De Quervain troiditi

Yant - B
92) Psdokolinesteraz eksiklii olan ve sksinilkolinli kombinasyon ile anestezi uygulanan hastada grlen
durum aadakilerden hangisidir? (Aralk-1999)
A)
B)
C)
D)
E)

Anestezi sonras apne

Taikardi
drar retansiyonu
Bulank grme
Nefes darl

Sksinilkolin, psdokolinesterazla yklan bir nromuskler bloke edici ilatr. Eliminasyonu plazmada
psdokolinesteraz ile olur.

72

Atipik psdokolinesteraz veya psdokolinesteraz eksiklii olan hastalarda anestezi sonrasnda ilacn ykmnn
yeterli olmamas nedeniyle etki uzamtr. Bu ilacn etkisi de izgili kas felci olduuna gre anestezi sonras uzam
apne grlr.
Yant - A
93) Nromuskler bloke edici ilalarn etkilerine en duyarl kaslar aadakilerden hangisidir?
A)
B)
C)
D)
E)

Gzn eksternal kaslar

Diyafram
Mimik kaslar
nterkostal kaslar
Parmak kaslar

Vcuttaki izgili kaslarn nromuskler bloke edici ilalara duyarll eit deildir. Artan ila dozlar ile izgili kaslar u
srayla bloke olurlar; gz < orta kulak < yz < parmak < kol < bacak < gvde < interkostal < diyafram (en son).
Kastaki blok tersten kalkar, yani nce diyafram hareketlenir en son mimik ve gz kaslarndaki blok kalkar.
Miyasteni gravis hastal, nmuskler kavakta bulunan postsinaptik nikotinik asetilkolin reseptrlerine kar
otoantikor geliimi ile karekterize bir hastalktr. Reseptrlerin ou ykld veya antikorlarla igal edildii iin istemli
kas hareketlerinde azalma ve gszlk grlr.
Hastaln semptomatik tedavisinde neostigmin gibi asetilkolinesteraz inhibitrleri kullanlr. Burada ama
asetilkolin ykmn azaltarak sinaptik aralkta konsantrasyonunu artrmak ve az saydaki nikotinik reseptrn daha
gl olarak uyarlmasn salamaktr.
Yant - A
94) Motor sinir ucundaki kalsiyum kanallarn bloke ederek asetilkolin salnmn inhibe eden ve hem depolarizan
hem de nondepo-larizan nromuskler blok yapan ilalarn etkilerini potansiyalize eden antibiyotikler aadakilerden hangisidir?
A)
B)
C)
D)
E)

Penisilinler
Aminoglikozidler
Tetrasiklinler
Kinolonlar
Makrolidler

Neomisin, streptomisin ve dier aminoglikozid antibiyotikler, motor sinir ucundaki (presinaptik u) kalsiyum
kanallarn ksmen bloke ederek asetilkolin salnmn inhibe ederler.
Ancak tek balarna verildiklerinde nromuskler blok yapmazlarken beraber verildiklerinde hem depolarizan hem de
non-depolarizan blok yapan ilalarn etkilerini potansiyalize ederler.
Yant - B
95) Mskler tip nikotinik reseptrlerin yan sra muskarinik M2 reseptrleri de bloke edebilen nromuskler
bloke edici ila aadakilerden hangisidir?
A)
B)
C)
D)
E)

Pankronyum
Alkronyum
D-tbokrarin
Sksinilkolin
Dekametonyum

Pankronyum, etki gc bakmndan d-tbokrarinden daha gl bir nromuskler bloke edici ilatr. Histamin
salglatc etkisi zayftr.
Nikotinik reseptrlerin yan sra kalpte bulunan muskarinik (M2) reseptrleri de bloke ederek taikardi, kalp debisinde
art ve kan basncnda ykselme yapabilir.
Yant - A
96) Depolarizan nromuskler bloke edici ila aadakilerden hangisidir?
A)
B)
C)
D)
E)

Sksinilkolin
Atrakryum
d-Tbokrarin
Alkronyum
Pipekronyum

Mskler tip nikotinik reseptrlerin kompetetif antagonisti olan ilalar (non-depolarizan) nromuskler bloke edici
ilalardr. Bu ilalar kurardan gelitirilen maddelerdir.

73

Mskler tip nikotinik reseptrlerin agonisti olan ilalar ise depolarizan (non-kompetetif) nromuskler bloke
edici ilalar olarak adlandrlrlar. Bu ilalar sksinilkolin ve dekametonyumdur. Reseptrleri nce uyarr
(fasiklasyon oluturur) sonra ise bloke ederler (fel oluturur).
Yant - A
97) Eliminasyonu iin herhangi bir organa gereksinim duymayan nromuskler bloke edici ila aadakilerden
hangisidir?
A)
B)
C)
D)
E)

Pankronyum
Alkronyum
Sksinilkolin
Piperkronyum
Rokronyum

Dierleri karacier ve/veya bbrekten elimine edilirken, mivakryum ve sksinilkolin psdokolines-teraz ile
plazmada yklrlar.
Atrakryum ise kendiliinden non-enzimatik olarak paralanr (Hoffman reaksiyonu ile).
Yant - C
98) Etki sresi dierlerine gre daha uzun olan nromuskler bloke edici ila aadakilerden hangisidir?
A)
B)
C)
D)
E)

Mivakryum
Pipekronyum
Alkronyum
d-Tbokrarin
Pankronyum

Pipekronyum (80-120 dk) ve doksakryum (80-100 dk) en uzun etkili nromuskler bloke edici ilalardr.
Yant - B
99) Etki sresi en ksa olan nromuskler bloke edici ila aadakilerden hangisidir?
A)
B)
C)
D)
E)

Sksinilkolin
Vekronyum
Mivakryum
d-Tubokrarin
Alkronyum

Sksinilkolin (5-8 dk), tm nromuskler bloke edici ilalar iinde en ksa etkili olandr.
Yant - A
100) Etki sresi dierlerine gre daha ksa olan kompetetif nromuskler bloke edici ila aadakilerden
hangisidir?
A)
B)
C)
D)
E)

Atrakryum
Rokronyum
Vekronyum
Pankronyum
Doksakryum

Vekronyum (15-20 dk) ve alkronyum (15-25 dk) en ksa etkili kompetetif (non-depolarizan) nromuskler bloke
edici ilalardr.
Yant - C
NM bloke edici la

Etkinin balama zaman (dk)

Etki sresi (dk)

Eliminasyon yeri

Non-depolarizan NM blokerler
D-Tbokrarin

1-2

20-30

Alkronyum

1-2

15-25

Mivakryum

3-6

25

Psdo K.E.

Pankronyum

4-6

20-40

Bbrek

74

KC+Bbrek

Vekronyum

5-6

15-20

KC

Pipekronyum

2-4

80-120

Bbrek+KC

Rokronyum

30-40

KC

Atrakryum

3-6

30

Nonenzimatik

Doksakryum

10-15

80-100

Bbrek+KC

Depolarizan NM blokerler
Sksinilkolin

1-1,5

5-8

Psdo K.E.

101) Etkisi en hzl (abuk) balayan nromuskler bloke edici ila aadakilerden hangisidir?
A)
B)
C)
D)
E)

Doksakryum
Pipekronyum
Rokronyum
Atrakryum
Pankronyum

Etkisi en abuk balayan ila rokronyum (1 dk) daha sonra sksinilkolindir 1-1.5 dk).
Alkronyum (1-2 dk) ve d-tubokrarin (1-2 dk) de etkileri abuk balayan dier ilalardr.
Yant - C
102)
A)
B)
C)
D)
E)

Etkisi en ge ortaya kan nromuskler bloke edici ila aadakilerden hangisidir?

Atrakryum
Doksakryum
Rokronyum
Sksinilkolin
Pankronyum

Rokronyum ve sksinilkolin etkisi en abuk balayan nromuskler bloke edici ilalardr (1-1.5 dak).
Doksakryum ise ilerinde en ge etki gsterendir (10-15 dak).
Yant - B
103)
A)
B)
C)
D)
E)

Malign hipertermi yapabilen nromuskler bloke edici ila aadakilerden hangisidir?

Pankronyum
Alkronyum
d-Tbokrarin
Sksinilkolin
Dekametonyum

Sksinilkolinin ilk etkisi fasiklasyondur. Sonrasnda ise reseptrler desensitize olur ve fel geliir.
Baz kiilerde (nceden bilmek mmkn deildir) reseptrler desensitize olmaz ve srekli uyarlr. Sonu olarak fel
olumad gibi hastada iddetli kas kaslmas ve s art (hipertemi) ortaya kar.
Non-depolarizan (kompetetif) nromuskler bloke edici ilalarn etkisini geri dndrebilen neostigmin gibi
kolinesteraz inhibitrleri de bu durumu dzeltemez. Bu nedenle bu duruma malign hipertermi denir.
Yant - D
104)
Kas hcresinde sarkoplazmik retikulumdan kalsiyum salnmn engelleyerek kas gevemesi salayan
ila aadakilerden hangisidir?
A)
B)
C)
D)
E)

Dantrolen
Diazepam
Tizanidin
Siklobenzaprin
Baklofen

Periferik etkili kas gevetici ila dantrolenin etki mekanizmas kas hcresi iindeki sarkoplazmik retikulumdan
kalsiyum salnmnn inhibisyonudur.
Yant - A

75

105)
Kas gevetici etkisi antikolinesterazlar tarafndan bloke edilemeyen nromuskler bloke edici ila
aadakilerden hangisidir?
A)
B)
C)
D)
E)

Pankronyum
Atrakryum
D-tbokrarin
Sksinilkolin
Rokronyum

Neostigmin gibi antikolinesterazlar, nromuskler kavakta asetilkolin miktarn artrarak non-depolarizan

(kompetetif) nromuskler bloke edici ilalarn etkisini geri dndrebilirken, sksinilkolin ve dekametonyum gibi
depolarizan blokerlerin etkisini geri dndremez.
Yant - D
106)
A)
B)
C)
D)
E)

Malign hipertermi tedavisinde kullanlan ila aadakilerden hangisidir?

Tizanidin
Diazepam
Dantrolen
Botilinum toksini
Gallamin

Depolarizan sksinilkolin kas hcrelerini fazla uyararak ar kas kaslmasna ve malign hipertermiye neden olabilir.
Bu durumun tedavisinde kas hcresi iinde sarkoplazmik retikulumdan kalsiyum salnmn engelleyen dantrolen
kullanlr.
Yant - C
107)
A)
B)
C)
D)
E)

Non-enzimatik olarak elimine edilen nromuskler bloke edici ila aadakilerden hangisidir?
Pankronyum
Atrakryum
Mivakryum
Pipekronyum
Rokronyum

Mivakryum ve sksinilkolin psdokolinesteraz ile plazmada yklrken dier nromskler bloke edici ilalar
karacier ve/veya bbrek tarafndan elimine edilirler.
Atrakryum ve benzeri cisatrakryum ise non-enzimatik olarak paralanrlar (Hoffman reaksiyonu).
Yant - B
108)
ntraselller sarkoplazmik kalsiyum geiini bloke ederek kas gevemesi yapan ila aadakilerden
hangisidir? (Aralk - 1999)
A)
B)
C)
D)
E)

Baklofen
Dantrolen
Tizanidin
Karizopradol
Meprobamat

Dantrolenin etki mekanizmas kas hcresi iindeki sarkoplazmik retikulumdan kalsiyum salnmnn bloke edilmesidir.
Yant - B
109)
A)
B)
C)
D)
E)

En abuk etki gsteren nromskler bloker hangisidir? (Nisan - 2000)

Atrakryum
Pankronyum
Rokronyum
Doksakryum
Vekronyum

Etkisi en abuk balayan ilalar rokronyum (1 dk) ve sksinilkolindir 1-1.5 dk).

Yant - C
110)

Malis hipertermi tedavisinde aadakilerden hangisi kullanlr? (Nisan-2000)

A) Dantrolen
B) Baklofen
C) Propentelin

76

D) Soutma
E) Aspirin
Malign hipertermi tedavisinde kas hcresi iinde sarkoplazmik retikulumdan kalsiyum salnmn engelleyen
dantrolen kullanlr.
Yant - A
111)
Nromskler blokaj yapan aadaki ilalardan hangisi, kalbin muskarinik reseptrlerini etkilemez?
(Eyll - 2000)
A)
B)
C)
D)
E)

d-Tubokrarin
Pankronyum
Rokronyum
Gallamin
Sksinilkolin

d-Tubokrarin kardiyak muskarinik etkisi olmayan nromskler bloke edici bir ilatr.
Yant - A
NM Bloker

Otonom gangliyona etki

Kardiyak muskarinik etki

Histamin salglatn etki

Atrakuryum

Yok

Yok

Hafif

Cisatrakuryum

Yok

Yok

Yok

Doksakuryum

Yok

Yok

Yok

Metakurin

Zayf Blok

Yok

Hafif

Mivakuryum

Yok

Yok

Hafif

d-Tubokurarin

Zayf Blok

Yok

Orta

Pankronyum

Yok

Orta Blok

Yok

Pipekronyum

Yok

Orta Blok

Yok

Rapakuryum

Yok

Hafif Blok

Yok

Rokronyum

Yok

Hafif

Yok

Vekronyum

Yok

Yok

Yok

Gallamin

Yok

Gl Blok

Yok

Sksinilkolin

Stimlasyon

Stimlasyon

Hafif

112)
Aadaki nromuskler bloke edici ilalardan hangisi karacier ya da bbrek yoluyla elimine olmaz?
(Eyll - 2002)
A)
B)
C)
D)
E)

Mivakuryum
Metakurin
Doksakuryum
Pankronyum
Gallamin

Mivakuryum ve sksinilkolin psdokolinesteraz ile plazmada yklrken dier nromuskler bloke edici lalar
karacier ve/veya bbrek tarafndan elimine edilirler.
Yant - A
113)
Aadaki nromuskler blokerlerden hangisinin otonom ganglionlar stimle edici etkisi de olabilir?
(Nisan - 2003)
A)
B)
C)
D)
E)

Sksinilkolin
Tbokrarin
Vekronyum
Gallamin
Ambenonyum

Sksinilkolin iki asetilkolin moleklnden olumutur. Bu nedenle aslnda kolinerjik agonistik etkisi vardr.

77

Ancak en belirgin etkisi nromuskler kavaktaki mskler tip nikotinik reseptrler zerinde ortaya kar. Bu
reseptrleri nce uyarr (fasiklasyon) sonra da fel oluturur. Otonom gangliyonlarda bulunan nronal nikotinik
reseptrleri de uyarabilir.
Yant - A
114)
A)
B)
C)
D)
E)

Aadaki nromuskler blokerlerden hangisinde vagolitik etki vardr? (Eyll - 2003)

Rokronyum
Pipekronyum
Pankronyum
Doksakuryum
Atrakuryum

Nromuskler bloke edici ilalar etkilerini nromuskler kavakta yer alan mskler tip nikotinik reseptrler
zerinden gsterirler. Bu reseptr bloke edip istemli kas hareketlerini engelleyerek fel olutururlar.
Krar benzeri ilalardan bazlarnn nikotinik reseptrlerin yan sra muskarinik reseptrleri de bloke edici etkisi
bulunmaktadr. Bunlardan en belirgin olan zellikle de kalpte bulunan M2'leri bloke ederek taikardiye neden olan
pankronyumdur.
Soruda vagolitik derken parasempatolitik ya da an-timuskarinik anlatlmak istenmektedir, nk parasempatik liflerin
% 60-70'i vagusun iinde yer alr.
Yant - C
115)
Nroleptik ilalarn aadaki yan etkilerinden hangisinin tedavisinde dantrolen kullanlabilir? (Eyll 2003)
A)
B)
C)
D)
E)

Akut distoni
Akatizi
Perioral tremor
Rijidite
Malign nroleptik sendrom

Malign nroloeptik sendrom, kas kaslmasna bal olarak grlen malign hipertermidir. Malign hipertermi
tedavisinde kullanlan ila dantrolendir.
Yant - E
116)
Aadaki nromuskler bloke edici ilalardan hangisinin orta iddette histamin salverici etkisi vardr?
(Nisan - 2005)
A)
B)
C)
D)
E)

Cisatrakryum
Rokronyum
Doksakryum
Gallamin
Tbokrarin

Tbokrarin nromuskler bloke edici ilalarn prototipidir. Klinikte ok fazla kullanlan bir ila deildir. Zayf
gangliyon bloke edici etkisi vardr ancak kalbin muskarinik reseptrlerini etkilemez.
Uyguland hastalarda orta dzeyde histamin salglatr ve kan basncn drr. Bu nedenle astml kiilerde
kontrendikedir.
Etkisi 1-2 dakikada balar ve 20-30 dakika devam eder.
Yant - E

SEMPATK SSTEM
117)
Noradrenalin, adrenalin
aadakilerden hangisidir?
A)
B)
C)
D)
E)

ve

dopamin

gibi

katekolaminlerin

sentezinde

rol

alan

amino

asit

Triptofan
Glutamin
Tirozin
Glisin
Lsin

nemli mediatrler olan dopamin, adrenalin, noradrenalin gibi katekolaminler ve T3, T4 gibi tiroid hormonlar
tirozinden sentezlenirler.

78

Yant - C
118)
Noradrenalin sentezinde hz kstlayc basamaktaki enzimatik reaksiyon ve enzim aadakilerden
hangisidir?
A)
B)
C)
D)
E)

Tirozin -+ DOPA, dopadekarboksilaz

Tirozin DOPA, tirozin hidroksilaz
DOPA Dopamin, dopadekarboksilaz
DOPA Dopamin,dopamin--hidroksilaz
Dopamin NA, dopamin--hidroksilaz

Adrenerjik nronlarda tirozin, Na+ ile birlikte hcre iine alnarak tirozin hidroksilaz enzimiyle hidroksilLenir ve Ldihidroksi fenilalanin (L-DOPA)oluur. Bu reaksiyon noradrenalin sentezinde hz kstlayc basamaktr.
Yant - B
119)
Tirozin hidroksilaz enzimini bloke ederek noradrenalin sentezini azaltan madde aadakilerden
hangisidir?
A)
B)
C)
D)
E)

Vezamikol
Tiramin
Metirozin
-metildopa
Bretilyum

L-DOPA'nn olutuu hz kstlayc basamak - metil paratirozin (metirozin) tarafndan bloke edilir.
Yant - C
120)
Dopa dekarboksilaz inhibe ederek dopa'nn dopamine dnmn engelleyen ila aadakilerden
hangisidir?
A)
B)
C)
D)
E)

Metirozin
Guanetidin
Rezerpin
Karbidopa
a-metildopa

Benserazid ve karbidopa adrenerjik nronlarda dopann dekarboksilasyonunu engeller. Dopann periferde

kullanmn azaltp MSS'ine daha yksek oranda geiini salamak iin L-dopa tedavisiyle birlikte verilir.
Yant - D
121)

Sitoplazmik mobil noradrenalin havuzunu aadakilerden hangisi veya hangileri oluturur?

I- Uptake edilen noradrenalin

II-Veziklden szan noradrenalin
lll-Sitoplazmada sentezlenen noradrenalin
A) Yalnzca I
B) I ve II
C) I ve III
D) II ve III
E) I, II ve III
Dopa ve dopamin sentezleri sitoplazmada gerekletirilirken noradrenalin sentezi sitoplazmada deil veziklde olur.
Ancak sitoplazmada noradrenalin bulunur. Bunun kayna sinaptik aralktan alnan (uptake edilen) noradrenalin ve
sentezlendikten sonra veziklden sitoplazmaya szan noradrenalindir.
Yant - B
122)
A)
B)
C)
D)
E)

Dopamin ve noradrenalinin vezikle giriini inhibe eden madde aadakilerden hangisidir?

Bretilyum
-latrotoksin
-metildopa
Rezerpin
-bungarotoksin

Vezikler amin pompasn inhibe ederek amin yapl nrotransmitterlerin (dopamin, noradrenalin, se-rotonin) vezikle
giriini basklayan madde rezer-pindir.
Yant - D

79

123)
A)
B)
C)
D)
E)

Noradrenalinin vezikllerde depolanmas ve salnmyla ilgili aadakilerden hangisi dorudur?

Noradrenalin sitoplazmada sentezlenir ve vezikle gnderilir.
Dopamin--hidroksilaz sitoplazmada bol miktarda bulunur.
Uyar sonucu vezikln sinaptik arala boalmasyla bir miktar dopamin--hidroksilaz da salglanr.
Yedek noradrenalin havuzu sinirsel uyaryla salnmaz.
Boalan vezikl hcre dna atlr.

Dopamin, sitoplazmada sentezlendikten vezikler amin pompasyla vezikle gnderilir. Vezikl membrannda bol
miktarda bulunan dopamin -hidroksilaz enzimi araclyla noradrenaline dntrlr (noradrenalin sentezi
veziklde olur).
Sentezlenen noradrenalin iki ekilde vezikl iinde depolanr;
Serbest noradrenalin ve drt noradrenalin molekl 1 ATP ile bal ekilde (yedek noradrenalin).
Sinirsel uyaryla vezikl membran hcre membra-nyla kaynar ve hem serbest hem de yedek noradrenalin birlikte
sinaptik arala dklr. Bu srada bir miktar dopamin hidroksilaz da sinaptik arala boaltlr. Boalan vezikl
hcre iine geri dner.
Yant - C
124)
A)
B)
C)
D)
E)

Adrenerjik nronlardan noradrenalin salnmn basklayan madde aadakilerden hangisidir?

Guanetidin
Benzerazid
Karbidopa
Metirozin
Rezerpin

Adrenerjik nronlardan vezikllerin salnmn bloke eden ilalar; guanetidin, bretilyum, guanedrel, debrizokin ve
nidirdir.
Yant - A
125)
A)
B)
C)
D)
E)

Noradrenalini sinaptik aralkta ykan enzim aadakilerden hangisidir?

Feniletanolamin-n-metil transferaz (FNMT)
Tirozinhidroksilaz
Monoamino oksidaz (MAO)
Katekol-o-metil transferaz (KOMT)
Asetilkolin esteraz

Katekolaminler, sinaptik aralkta katekol-o-metil transferaz (KOMT), hcre iinde ise monoamino oksidaz (MAO)
ile yklrlar.
Yant - D
126)
A)
B)
C)
D)
E)

Noradrenalini hcre iinde ykan enzim aadakilerden hangisidir?

FNMT
Tirozinhidroksilaz
MAO
KOMT
Asetilkolin esteraz

Katekolaminler, sinaptik aralkta katekol-o-metil trans-feraz (KOMT), hcre iinde ise monoamino oksidaz (MAO) ile
yklrlar.
Yant - C
127)
A)
B)
C)
D)
E)

Adrenal medullada noradrenalinden, adrenalin sentezleyen enzim hangisidir?

Dopamin--hidroksilaz
Tirozinhidroksilaz
MAO
KOMT
FNMT

Adrenal medulla kromaffin hcrelerinde bulunan bir enzim sayesinde (adrenerjik nronlarda bulunmaz)
noradrenalinden, adrenalin sentezlenir. Bu enzim feniletanolamin n-metil transferazdr (FNMT)
Yant - E

80

128)
A)
B)
C)
D)
E)

Noradrenalinin sinaptik aralktan uzaklatrlmasnda en nemli yol aadakilerden hangisidir?

Enzimatik olarak yklmas
Sistemik dolama gemesi
Efektr hcreler tarafndan alnmas
Sinir hcresi tarafndan geri alnmas
Non-enzimatik olarak yklmas

Sinaptik arala boalan noradrenalin buradan drt ekilde uzaklatrlr:

1-

Difzyon yoluyla sistemik dolama geebilir,

2-

Katekol-O-metil transferaz (KOMT) enzimi ile sinaptik aralkta metabolize edilir,

3-

Na-K-ATPaz pompas ile tekrar sinir hcresine geri alnr (nronal uptake) veya

4-

Nron dndaki efektr veya destek hcrelerin yapt (ekstranronal uptake).

Nronal geri alnma re-uptake veya uptake-1 de denir. Re-uptake aktif transport olaydr.
Uptake-2 ise noradrenalinin civardaki efektr ya da dier hcreler tarafndan alnmasdr ve ilkinden farkl olarak aktif
transport olay deil kolaylatrlm difzyondur. Ekstranronal uptake olarak da bilinir. Uptake-1 ortamdaki
noradrenalinin %60-70'ini uzaklatrr.
Yant - D
129)
Noradrenalinin salgland
aadakilerden hangisidir?
A)
B)
C)
D)
E)

nron

tarafndan

geri

alnmasn

(uptake,)

inhibe

eden

madde

Kokain
Kortizol
Fenoksibenzamin
Metanefrin
stradiol

Uptake-1, imipramin gibi trisiklik antidepresan-lar, kokain ve amfetamin tarafndan inhibe edilir.
Yant - A
130)
Noradrenalinin etraftaki dier hcreler tarafndan geri alnmasn (uptake-2) inhibe eden madde
aadakilerden hangisidir?
A)
B)
C)
D)
E)

Kokain
Kortizol
Amfetamin
Trisiklik antidepresanlar
Tiramin

Uptake-2, glukokortikoidler, strojenik hormon ve ilalar, fenoksibenzamin ve metanefrin ile inhibe edilir.
Yant - B
131)
MAO enzimini bloke ederek katekolaminlerin ykmn azaltan ve sempatik etkileri artran ila
aadakilerden hangisidir?
A)
B)
C)
D)
E)

Tiramin
L-dopa
Amfetamin
Tranilsipromin
Karbidopa

MAO enzimi tranilsipromin, fenelzin ve izokarbok-sazid gibi MAO inhibitrleri ile bloke edilir ve sempatik etkide bir
art gzlenir.
Yant - D
132)
A)
B)
C)
D)
E)

Noradrenalinin son ykm rn aadakilerden hangisidir?

DOMA
MOPG
HVA
VMA
DOPG

Hem noradrenalin hem de adrenalin KOMT ve MAO ile pei sra yklarak vanilmandelik aside (VMA) dnrler.

81

Yant - D
133)
A)
B)
C)
D)
E)

Dopaminin son ykm rn aadakilerden hangisidir?

DOMA
VMA
MOPG
DOPG
HVA

Dopamin de dier katekolaminler gibi KOMT ve MAO ile yklr. Dopaminin son metaboliti ise ho-movalinik asittir
(HVA).
Yant - E
134)
A)
B)
C)
D)
E)

Sitoplazmik noradrenalin havuzunu boaltan madde aadakilerden hangisidir?

Tiramin
Kokain
Metanefrin
strojenler
Amitriptilin

Tiramin, tirozin metabolizmasnn bir yan rn olarak vcutta da oluabilen ama daha ok fermente gdalarda
bulunan bir maddedir. Ancak MAO ile ykld iin vcutta etki gsteremez (en ok MOD GS mukozasnda ve
karacierde bulunur).
MAO inhibitr alndnda ve fermente gdalar yenildiinde tiramin vcuda girer ve sinaptik arala girer, burada
uptake edilmek suretiyle nrona girer. Nrona girince de sitoplazmik noradrenalini sinirsel uyar olmakszn boaltr
ve sempatik etkiye neden olur.
Yant - A
135)
A)
B)
C)
D)
E)

Aadaki amino asitlerden hangisi katekolamin sentezinde rol oynar? (Nisan - 1998)
Tirozin
Fenilalanin
Triptofan
Histidin
Metionin

Dopamin, adrenalin, noradrenalin gibi katekola-minlerin sentezinde tirozin kullanlr.

Yant - A
136)
A)
B)
C)
D)
E)

Feokromositomada aadakilerden hangisinin idrarda konsantrasyonu yksektir? (Eyll- 1998)

Dopamin
Adrenalin
3-metoksi-4-hidroksi mandelik asit
Noradrenalin
Homovalinik asit

Feokromositoma, adrenal medulladan katekolamin salnmnn artmasyla giden bir hastalktr. Adrenal medulladan
en ok salnan katekolamin adrenalin ve noradrenalindir. Her ikisinin de son rn vanil mandelik asittir.
Yant - C
137)
A)
B)
C)
D)
E)

Aadakilerden hangisi peynir yiyince hipertansif kriz meydana getirir? (Aralk- 1999)
Klorpromazin
Tranilsipromin
Noradrenalin
Amfetamin
Fluoksetin

Peynir fermente bir gdadr ve iinde bol miktarda tiramin ierir. Ancak tiramin MAO ile ykld iin vcuda giremez.
Ancak eer (tranilsipromin, fenelzin ve izokarboksazid gibi) MAO inhibitr alnmsa o zaman tiramin vcuda
girerek kan basnc gibi sempatik etkileri artrr.
Yant - B
138)

Aadakilerden hangisi noradrenalin geri alnmn (re-uptake) inhibe etmez? (Eyll - 2001)

82

A)
B)
C)
D)
E)

Kokain
Guanetidin
imipramin
Desipramin
Amitriptilin

Kokain, amfetamin ve trisiklik antidepresanlar (imipramin, desipramin, amitriptilin vd.) nrona noradrenalin giriini
(re-uptake) bloke ederler ve sempatik etkilerde art olutururlar.
Guanetidin ise noradrenalin salnmn bloke ederek sempatik etkileri azaltr.
Yant - B
139)
Katekolamin sentezi srasnda dopaminin noradrenaline hidroksilasyonu aadakilerden hangisinde
gerekleir? (Nisan - 2003)
A)
B)
C)
D)
E)

Sitoplazmada
Golgi cisimciinde
Salg granllerinde
Endoplazmik retikulumda
Sinapslarda

Noradrenalin sentezi dopamin--hidroksilaz enzimi araclyla veziklde gerekleir.

Yant - C
140)
Vcutta oluan reaktif oksijen trlerine kar savunmada aadaki enzimlerden hangisi rol oynamaz?
(Eyll - 2003)
A)
B)
C)
D)
E)

Katalaz
Glutatyon peroksidaz
Speroksid dismutaz
Monoamin oksidaz
Glutatyon redktaz

Monoamin oksidaz (MAO) adrenalin, noradrenalin, dopamin ve tiramin gibi katekolaminler ve serotonin gibi dier
amin yapl maddelerin ykmndan sorumlu enzimdir. Reaktif oksijen trlerine kar savunmada rol almaz.
Yant - D
141)
Aadaki sempatomimetik ilalardan hangisi sinir ularndan biyojenik aminlerin salverilmesine ve
santral sinir sisteminde stimlasyona neden olur? (Eyll - 2004)
A)
B)
C)
D)
E)

Fenilefrin
Amfetamin
Metoksamin
Klonidin
Terbutalin

Amfetamin, periferik olarak sempatik sinir ucundan katekolaminlerin salnmasn salar. Buna ilave olarak da
noradrenalinin uptake-1 ile nrona dnmesini nleyerek sinaptik aralktaki konsantrasyonunu artrr.indirek olarak da
1'leri ve reseptrleri uyarr.
Periferdeki etkisi sempatomimetik etkilerdir. SSS'de psikomotor stimlan ve itah kesici etkisi vardr ancak bu etkisini
dopaminerjik nronlardan dopamin salnmna neden olarak gsterir.
klarda verilen dier ilalar ise dorudan reseptrler zerine etkili olan ilalardr (fenilefrin ve metoksamin: 1
agonist; klonidin: 2 agonist ve terbutalin: 2 agonist).
Yant - B

ADRENERJK RESEPTRLER
142)
A)
B)
C)
D)
E)

Adrenerjik reseptrlerle ilgili aadaki ifadelerden hangisi yanltr?

7 transmembran geili reseptrlerdir.
Metabotropik reseptrlerdir.
kinci ulak mekanizmalarn kullanrlar.
Genellikle efektr hcre zerinde bulunurlar.
yonotropik reseptrlerdir.

83

Adrenerjik reseptrler 7 transmembran geili ve metabotropik reseptrlerdir (iyonotropik deil). Deiik ikinci ulak
mekanizmalaryla kenetlidirler.
Periferde genellikle efektr hcrelerin zerinde (yani postsinaptik olarak) bulunurlar.
Yant - E
143) Adrenerjik reseptrler ve ikinci ulak mekanizmalar hakknda aadakilerden hangisi dorudur?
A)
B)
C)
D)
E)

1 cAMP art yapar.

2 cAMP'yi azaltr.
1 P3 ve DAG art yapar.
2 P3 ve DGG art yapar.
3 cGMP art yapar.

ki ve olmak zere toplam be adrenerjik reseptr bulunmaktadr. Bu reseptrlerin tamam G-proteinleri ile
kenetli ve ikinci ulak mekanizmalar kullanan reseptrlerdir.
Yant - B
Reseptrler ve ikinci ulak mekanizmalar
1 - Gq - Fosfolipaz C aktivasyonu - P3 DAG oluumu
2 - Gi - Adenilat siklaz inhibisyonu - cAMP azalmas
1 - Gs - Adenilat siklaz aktivasyonu - cAMP art
2 - Gs - Adenilat siklaz aktivasyonu - cAMP art
3 - Gs - Adenilat siklaz aktivasyonu - cAMP art

144) Dopaminerjik ve adrenerjik reseptrler ve ikinci ulaklaryla ilgili aadakilerden hangisi dorudur?
A)
B)
C)
D)
E)

D1 ile 1, D2 ile de 2 ayn ikinci ulakla kenetlidir.

D1 ile 2, D2 ile de 1 ayn ikinci ulakla kenetlidir.
D1 ile 1, D2 ile de 2 ayn ikinci ulakla kenetlidir.
D1, ile 2, D2 ile de 3 ayn ikinci ulakla kenetlidir.
D1 ile 1, D2 ile de 2 ayn ikinci ulakla kenetlidir.

Dopaminerjik reseptrlerden D, ve D2 periferde bulunur ve sempatik sistemdeki gibi benzer ikinci ulaklar kullanrlar.

D1 reseptrlerinin ikinci ula ayn 1 reseptrlerininki gibi Gs, adenilat siklaz aktivasyonu ve cAMP artdr.

D2 reseptrlerinin ikinci ula ise 2 reseptrlerininki gibi Gi, adenilat siklaz inhibisyonu ve cAMP azalmasdr.

Yant - E
145)
Adrenerjik reseptrlerden hangisi presinaptik membranda bulunur ve negatif feedback inhibisyon
yapar?
A)
B)
C)
D)
E)

1
2
1
2
3

Presinaptik uta nrotransmitter salnmnn dzenlenmesinden sorumlu reseptrler bulunur. Adrenerjik nronda
presinaptik olarak bulunan ve negatif feedback oluturan reseptr 2 adrenerjik reseptrlerdir.
Yant - B
146)
A)
B)
C)
D)
E)

Aadaki reseptrlerden hangisi presinaptik uyaryla negatif feedback inhibisyon yapar?

1
1
D1
2
D2

Dopaminerjik reseptrlerden D2 de ayn 2 gibi presinaptik olarak bulunur ve adrenerjik nrondan no-radrenalin
salnmn basklar.
Yant - E

84

147)
A)
B)
C)
D)
E)

Adrenerjik reseptrlerden hangisi presinaptik membranda bulunur ve pozitif feedback yapar?

1
2
1
2
3

Adrenerjik nronda presinaptik olarak bulunan ve pozitif feedback oluturan reseptr 2 adrenerjik reseptrlerdir.
Yant - D
148)
Karacier ve izgili kas kan damarlarnda bulunan adrenerjik reseptr alt tipi aadakilerden
hangisidir?
A)
B)
C)
D)
E)

1
2
1
2
3

Karacier, koroner ve izgili kaslar besleyen kan damarlarnda bulunan adrenerjik reseptr alt tipi
2'dir. Uyarlmas ile bu damarlarda vazodilatasyon oluur.
Yant - D
149)
A)
B)
C)
D)
E)

Damar dz kaslarnn genelinde bulunan adrenerjik reseptr alt tipi aadakilerden hangisidir?
1
2
1
2
3

1 adrenerjik reseptrler hcre iinde P3 ve DAG artna neden olurlar. Sonu olarak hcre iinde kalsiyum miktar
artar ve kontraksiyon oluur. Sempatik sistemin kasc etki gsterdii yerlerde post sinaptik olarak bulunan ve bu
kasc etkiden sorumlu reseptr 1 dir.
Damar tonusun dzenlenmesi kan basncnn optimal koullarda idame ettirilmesi iin son derece nemlidir. Bu etki
sempatik sinir sistemi tarafndan ve 1 adrenerjik reseptrler araclyla salanr.
Yant - A
150)
A)
B)
C)
D)
E)

Kalpteki adrenerjik reseptr alt tipi aadakilerden hangisidir?

1
2
1
2
3

Kalpte ve bbrekte bulunan sempatik reseptrler 1 adrenerjik reseptrlerdir. Kalpte pozitif inotrop, kronotrop,
dromotrop ve batmotrop etki gsterirken bbrekten renin salnmna neden olur.
Yant - C
151)
A)
B)
C)
D)
E)

Adipoz dokuda lipolize neden olan adrenerjik reseptr aadakilerden hangisidir?

1
2
1
2
3

Adipoz dokuda bulunan ve uyarlmas sonucu hormon duyarl lipaz aktive eden ve lipolize neden olan adrenerjik
reseptr 3'tr.
Yant - E
152)
Hepatositlerden glikojenoliz, pankreas hcrelerinden glukagon salnm ve uterus, bron gibi dz
kaslarda gevemeye neden olan adrenerjik reseptr aadakilerden hangisidir?

85

A)
B)
C)
D)
E)

1
2
1
2
3

Hcre iinde cAMP dzeyini artrarak glikojenoliz, glukagon salnm ve dz kaslarda geveme oluturan
adrenerjik reseptr 2'dir.
Yant - D
153)
A)
B)
C)
D)
E)

Aadaki katekolaminlerden hangisi adrenerjik reseptr alt tipleri zerinde eit bir uyar oluturur?
Dopamin
Dobutamin
Noradrenalin
Adrenalin
zoprotorenol

Tm adrenerjik reseptrleri gl bir ekilde uyaran madde adrenalindir.

Yant - D
154)
A)
B)
C)
D)
E)

adrenerjik reseptrlerin en gl uyaran aadakilerden hangisidir?

Dopamin
Dobutamin
Noradrenalin
Adrenalin
zoprotorenol

Endojen bir bileik olmamasna ramen izoproterenol, adrenerjik reseptrlerin en gl uyarandr.

adrenerjik reseptrleri adrenalinden bile gl olarak uyarr.
Yant - E
155)
Aadaki katekolaminlerden hangisi 1 adrenerjik reseptrlere dierlerinden daha fazla seicilik
gsterir?
A)
B)
C)
D)
E)

Dopamin
Dobutamin
Noradrenalin
Adrenalin
zoprotorenol

Katekolaminlerin adrenerjik reseptrler zerindeki etkinlikleri:

Adrenalin: 1 = 2, 1 = 2
Noradrenalin: 1 = 2, 1 = 2
zoproterenol: 1 = 2 >>>>
Dopamin: D1= D2>> >>
Dobutamin: 1 >> 2 >>>>
Yant - B
156)
Aadaki katekolaminlerden hangisinin reseptrler zerine olan etkinlii en fazla olup zerindeki
etkisi azdr?
A)
B)
C)
D)
E)

Dopamin
Dobutamin
Noradrenalin
Adrenalin
zoprotorenol

Yant - E
157)

Adrenerjik reseptrler ile ilgili aadaki ifadelerden hangisi dorudur?

86

A)
B)
C)
D)
E)

reseptrler, iyon kanaldr.

reseptrler, P3 ve DAG oluturur.
reseptrler, iyon kanaldr.
reseptrler, cAMP'yi artrr.
reseptrler, cAMP'yi artrr.

1 - Gq - Fosfolipaz C aktivasyonu - IP3 DAG oluumu

2 - Gi - Adenilat siklaz inhibisyonu - cAMP azalmas
1 - Gs - Adenilat siklaz aktivasyonu - cAMP art
2 - Gs - Adenilat siklaz aktivasyonu - cAMP art
3 - Gs - Adenilat siklaz aktivasyonu - cAMP art
Yant - E
158)
A)
B)
C)
D)
E)

ve 2 reseptrleri uyaran bir madde aadakilerden hangisine yol aar?

Kalp hznda azalma
Periferik rezistansta azalma
Bron dz kasnda kaslma
Renin salnmnda azalma
Glukagon salnmnda azalma

reseptrlerin uyarlmas
Taikardi, vazodilatasyon, bronkodilatasyon, renin ve glukagon salnmnda artma oluturur.
Yant - B
159)
A)
B)
C)
D)
E)

1 adrenerjik reseptrleri uyaran bir madde aadakilerden hangisine yol aar?

Vazodilatasyon
Bronkodilatasyon
Midriyazis
Renin salnm
Kalp hz art

1 adrenerjik reseptrler hcre iinde P3 ve DAG artna neden olurlar. Sonu olarak hcre iinde kalsiyum miktar
artar ve kontraksiyon oluur.
Sempatik sistemin kasc etki gsterdii yerlerde post sinaptik olarak bulunan ve kasc etkiden sorumlu bu reseptr
dir.
Damar tonusun salanmas, midriyazis ve mesanede trigon blgesinin ve sfinkterin kaslmas ile pilo-motor
ereksiyon araclyla salanan etkilerdir.
Yant - C
160)
A)
B)
C)
D)
E)

kinci ulak olarak cAMP azalmasna neden olan adrenerjik reseptr alt tipi aadakilerden hangisidir?

2
3

Yant - B
161)
A)
B)
C)
D)
E)

Reseptrlerden hangisinin uyarlmas adenilat siklaz enziminin inhibisyonuna neden olur? (Eyll - 1998)
adrenoreseptr
adrenoreseptrler
2 adrenoreseptr
3 adrenoreseptr
D Dopaminejik reseptrler

Yant - C
162)
Aadakilerden hangisi izoproterenol (izoprenalin) uygulamasnda sonra gzlenen etkilerden bir
deildir? (Eyll - 1998)

87

A)
B)
C)
D)
E)

Kalp kaslma gcnde artma

Kalp hznda azalma
Bronkodilatasyon
Aritmi
Uterusta geveme

zoproterenol agonisti olan bir maddedir ve kalpte pozitif inotrop (kontraktilite artar), kronotrop (kalp hz artar),
dromotrop (AV gei sresi ksalr) ve batmotrop (eksitabilite artar aritmi ortaya kar) etkiler gsterir.
Bunun dnda renin salnmna, baz damar yataklarnda vazodilatasyona, GS, uterus ve bronda gevemeye
neden olur.
Yant - B
163)
A)
B)
C)
D)
E)

Dopamin etkisi olmayan aadakilerden hangisidir? (Eyll - 1998)

Bbrek damarlarnda vazodilatasyon
Bulant ve kusma
Noradrenerjik sinir ucunda mediatr salverilmesinin inhibisyonu
Mezenterik damarlarda vazodilatasyoni
Prolaktin sekresyonunda artma

Dopamin, periferde D, reseptrleri araclyla renal, mezenterik ve koroner damar yatnda vazodilatasyona
neden olurken, D2 reseptrleriyle adrenerjik sinir ucundan noradralin ve hipofiz n lobundan (laktrof hcrelerinden)
prolaktin salnm-nn inhibisyonuna sebep olur.
Ayrca kemoreseptr triger zon (CTZ-Bulant kusma merkezi) zerinde bulunan D2'ler de bulant ve kusmaya neden
olur.
Yant - E
164)
A)
B)
C)
D)
E)

Aadaki reseptrlerden hangisi, fosfolipaz C - IP3 - Ca++ haberci sistemi ile kenetlidir? (Nisan- 1999)

Yant - A
165)
A)
B)
C)
D)
E)

Aadakilerden hangisi, genel perferik arteriyoler dilatasyona yol aar? (Nisan- 1999)
Sempatik tonus art
Bbreklerden renin salnm art
Kanda anjiyotensin II dzeyi art
Baroreseptr aktivitesininde art
adrenerjik reseptr aktivitesinde art

Sempatik tonus art (zellikle ), renin salnm, anjiotensin II dzeyinin artmas periferik direnci artrr.
Baroreseptrler kan basnc ykseldiinde aktive olarak merkezi sinir sisteminde sempatik ekirdekleri inhibe ederler
ve sonuta periferik vazodilatasyona neden olarak hem kan basncn drrler hem de periferik direnci azaltrlar.
Baroreseptr aktivitesinde azalma kan basncnn dt durumlarda gzlenir ve sempatik ekirdekler aktive
edilerek periferik diren ve kan basnc artrlmaya allr.
Yant - D
166)
Acil kalp yetersizlii tedavisinde kullanlan dobutamin aadaki reseptrlerden hangisini etkileyerek
etki eder? (Eyll - 1999)
A)
B)
C)
D)
E)

adrenerjik reseptr
adrenerjik reseptr
D2 reseptr
Dopaminerjik reseptr
Kolinerjik reseptr

Dobutamin adrenerjik agonisti bir ilatr ve acil kalp yetersizlii tedavisinde periferik direnci (after-load - ardyk)
artrmadan kalbin kontraktilitesini artrr. Hatta etkisi daha ok miyokard zerinedir, yani kalp hzn fazlaca
artrmadan debiyi artrr.
Yant - A

88

167)
A)
B)
C)
D)
E)

Bronlarn gevemesi hangi reseptrler arayclyla olur? (Aralk - 1999)

reseptr
reseptr
2 reseptr
2 reseptr
3 reseptr

Bron, uterus, GS ve baz damar dz kaslarnda gevemeye neden olan adrenerjik reseptr 2'dir.
Yant - D
168)
A)
B)
C)
D)
E)

Otonom sinir sisteminin sempatik aktivasyonuyla aadakilerden hangisi meydana gelir? (Aralk- 1999)
Kardiyak atm hznda artma
Kan basncnda azalma
Cilt damarlarnda geveme
Kardiyak debide azalma
Lipid yapmnda artma

Sempatik etkiyle kalp hz, kan basnc ve debi artar, cilt damarlarnda vazokonstriksiyon olur ve lipid ykm artar
(sentezi deil).
Yant - A
169)
A)
B)
C)
D)
E)

Astmda ekspiratuar hacmi azaltmayan madde aadakilerden hangisidir? (Aralk- 1999)

zoproterenol
Propranolol
Histamin
Metakolin
Bradikinin

Dierleri bronkokonstriksiyon yaptklar halde, izoproterenol bronkodilatasyona neden olarak ekspiratuvar hacmi
artrr.
Yant - A
170)
A)
B)
C)
D)
E)

cAMP art aadakilerden hangisine neden olmaz? (Nisan - 2000)

(+) inotropik etki
(+) kronotropik etki
Damar dz kasnda geveme
Miyometrium da geveme
Lipid sentezinde art

adrenerjik reseptrlerin uyarlmas ile hcre iinde cAMP dzeyleri artar ve pozitif inotrop (), kronotrop () etki
oluur, damar dz kaslar (P) ve miyometriumda geveme (), lipolizde art () gerekleir (lipid sentezinde
deil).
Yant - E
171)
Aadaki reseptrlerden hangisi uyarlnca Gq proteini ile kenetlenerek fosfolipaz C aktivasyonuna
neden olur? (Eyll - 2002)
A)
B)
C)
D)
E)

adrenoseptr
1B adrenoseptr
5-HT3 reseptr
5-HT4 reseptr
Nronal nikotinik reseptr

adrenerjik ve 5-HT4 reseptrleri Gs, adenilat siklaz aktivasyonu ve cAMP art ile kenetlidir.
5-HT3 ve nikotinik (hem nronal hem de muskuler) reseptrler sodyum iyon kanaldr (iyonotropik reseptrler).
Yant - B
172)
Aadaki etkilerden hangisi adrenalin ve noradrenalin verilen kiilerde ayn ynde etkilenir? (Nisan2003)
A) izgili kas kan akm
B) Total periferik rezistans
C) Kardiyak output

89

D) Sistolik kan basnc

E) Beyin kan akm
Adrenalin, tm adrenerjik reseptrleri (2, 2 ve 2) uyarr.
Oysa noradrenalinin 2 reseptrlerine afinitesi adrenalinden dktr. Bu nedenle (vazodilatasyon gibi) 2 aracl
etkilere yol aamaz. Dolaysyla izgili kas kan akm, periferik diren, kalp atm hacmi ve beyin kan akm gibi etkiler
adrenalin ve noradrenalinden farkl ynde etkilenirler. Oysa her iki madde de ve reseptrleri uyardklar iin
sistolik kan basncn artrrlar.
Yant - D
173)
Aadaki reseptrlerden hangisinin uyarlmas adenilat siklaz enziminin aktivasyonuna, cAMP
oluumuna ve renal, mezenterik, koroner vaskler yatakta gevemeye neden olur? (Nisan - 2003)
A)
B)
C)
D)
E)

2 adrenoseptr
Serotonin 5-HT3 reseptr
Dopamin D1 reseptr
Muskarinik M2 reseptr
Histamin H1 reseptr

Dopaminerjik D, reseptr, periferde renal, mezenterik ve koroner damar yataklarnda bulunur.

kinci ula cAMP artdr (cAMP art dz kas gevetir). Bu nedenle bu damar yataklarnda vazodilatasyon ve
kan akmnda art oluturur.
Yant - C
174)
A)
B)
C)
D)
E)

2-adrenerjik reseptrlerin uyarlmas ile aadakilerden hangisi olumaz? (Nisan - 2006)

Vaskler dz kaslarda geveme
Karacierde glikojenolizin aktivasyonu
Uterus kasnda geveme
Bbreklerden renin salglanmas
Kalpte pozitif inotropi, pozitif kronotropi

2 adrenerjik reseptrler hcre iinde cAMP dzeyini artrarak vaskler dz kasta ve uterus dz kasnda gevemeye,
karacierde glikojenolize, pankreastan glukagon salnmna neden olur. Kalpte pozitif inotrop ve kronotrop etkilerden
esas sorumlu adrenerjik reseptr 1'dir ancak 2'ler de ayn etkiye neden olur.
Bbrekten renin salglanmas ise 1 ve 1 adrenerjik reseptrlerin etkisi altndadr.
Yant - E

SEMPATOMMETK LALAR
175)
A)
B)
C)
D)
E)

Aadaki sempatomimetik ilalardan hangisi katekolamindir?

Efedrin
Metaraminol
Fenoterol
zoproterenol
Formeterol

Katekolaminler:

Endojen olanlar: adrenalin, noradrenalin ve dopamin ile

Endojen olmayan: izoproterenol, dobutamindir.

la olarak kullanlmasa da tiramin de bir katekolamindir.

Yant - D
176)
A)
B)
C)
D)
E)

Aadaki sempatomimetik ilalardan hangisi katekolamin deildir?

Adrenalin
Noradrenalin
Fenilefrin
Dopamin
Dobutamin

2 agonistik etkisiyle noradrenalin salnmn azaltan ilalar: Klonidin, guanfasin, guanabenz ve metil dopadr.
Yant - C

90

177)
A)
B)
C)
D)
E)

Aadaki ilalardan hangisi dorudan etkili bir sempatomimetiktir?

Tiramin
Amfetamin
Kokain
Glkokortikoidler
Salbutamol

Sempatomimetik ilalar, dorudan etkililer, dolayl etkililer ve karma etkililer olarak e ayrlr.
A) Dorudan etkililer adrenerjik reseptrleri uyaran (agonist) bileiklerdir.
Salbutamol 2 agonisti bir ilatr yani dorudan etkilidir.
B) Dolayl etkililer ise sinaptik aralkta noradrenalin miktarn artrarak etki gsteren ilalardr. Dolayl etkililer;
adrenerjik nrona uptake olayn engelleyen trisiklik antidepresanlar, kokain ve amfetamin, dier hcrelerin
yapt uptake 2 olayn engelleyen glukokortikoid, strojen, fenoksibenzamin ve metanefrin gibi ilalardr.
Tiramin de adrenerjik nrondan sitoplazmik noradrenalin salnmna neden olarak dolayl sempatomimetik etki
gsterir.
C) Karma etkili sempatomimetik ilalar, hem post sinaptik adrenerjik reseptrleri uyarr hem de adrenerjik
nrona olan etkisiyle noradrenalin salnmna neden olurlar.
Bu ilalar efedrin ve metaraminoldr. Metaraminoln etki kalb noradrenalin gibidir. Efedrinin etki kalb ise
adrenalin gibidir (noradrenalin salnm + 2 adrenerjik reseptr agonizma-s = adrenalin).
Yant - E
178)
A)
B)
C)
D)
E)

Aadaki ilalardan hangisi dolayl etkili bir sempatomimetiktir?

Fenilefrin
Adrenalin
Amitriptilin
Efedrin
Dobutamin

Yant - C
179)
A)
B)
C)
D)
E)

Adrenalin ve agonisti ilalarn lokal anestezik maddelerle birlikte kullanlmasnn amac nedir?
Lokal yara iyilemesini salamak
Hemostaz salamak
Sinirsel iletiyi bloke etmek
Sistemik dolama gemesini azaltmak
Fasya ve sinir boyunca yaylmas

1 reseptrleri araclyla oluan en nemli etkinlik vazokonstriksiyondur. agonist ilalar, lokal anestezi iin enjekte
edilen maddenin sistemik dolama geiini azaltmak amacyla kullanlrlar.
Bu sayede lokal anesteziin enjekte edildii blgedeki konsantrasyonu ve etki sresi artar. Ayrca sistemik yan
etkiler de azalr.
Yant - D
180)
A)
B)
C)
D)
E)

Aadaki ilalardan hangisi karma etkili bir sempatomimetiktir?

Efedrin
zoproterenol
Noradrenalin
Fenilefrin
Kokain

Yant - A
181)
A)
B)
C)
D)
E)

Aadaki ilalardan hangisi adrenerjik nronlardan noradrenalin salnmn azaltr?

Klonidin
Prazosin
Yohimbin
Fenilefrin
Metoksamin

Adrenerjik nronda presinaptik olarak bulunan ve noradrenalin salnmn azaltan reseptr 2'dir.

91

2 agonisti ilalar bu reseptr uyararak noradrenalin salnmn azaltrlar. Bu nedenle bu ilaalar agonist olduklar
halde sempatomimetik deil, sem-patolitik etki gsterirler.
Yant - A
182)
A)
B)
C)
D)
E)

Aadaki ilalardan hangisi bronlarda dilatasyonu oluturmak amacyla verilir?

Norepinefrin
Fenilefrin
Klonidin
Metaproterenol
Metoksamin

2 agonisti ilalar, bron dz kaslarnda bulunan 2 adrenerjik reseptrleri uyararak gevemeye neden olurlar. Bu
etkilerinden dolay broniyal astm ve KOAH gibi hastalklarda bronkodilatr olarak kullanlrlar.
Selektif 2 agonistleri: Metaproterenol, terbutalin, salbutamol, salmeterol, formeterol, fenoterol, pirbuterol,
ritodrindir.
Nilidrin de selektif 2 agonisti bir ilatr ancak bronkodilatr olarak deil vazodilatr olarak kullanlr.
Yant - D
183)
A)
B)
C)
D)
E)

Aadaki sempatomimetik ilalardan hangisinin vazokonstriktr etkisi yoktur?

Fenilefrin
Salbutamol
Efedrin
Noradrenalin
Oksedrin

Vazokonstriksiyona neden olan reseptr cimdir.

Selektif veya non-selektif olarak bu reseptr uyaran maddeler vazokonstriksiyona neden olurlar. Fenilefrin,
oksedrin selektif olarak, noradrenalin ve efedrin ise non-selektif olarak 1 uyarrlar ve vazokonstriksiyona neden
olurlar.
Salbutamol ise selektif 22 agonistidir ve bron, damar, GS ve uterusda gevemeye neden olur.
Yant - B
184)
Aadaki sempatomimetik ilalardan hangisi 1, reseptrleri dier adrenerjik reseptrlerden daha fazla
uyarr?
A)
B)
C)
D)
E)

Fenilefrin
zoproterenol
Salbutamol
Ritodrin
Dobutamin

Fenilefrin - 1 dobutamin - 1 salbutamol ve ritodrin - 2 ve izoproterenol - 1 ve 2 reseptrleri uyaran ilalardr.

Yant - A
185)
Sempatomimetik olduu
aadakilerden hangisidir?
A)
B)
C)
D)
E)

halde

supraventrikler

taikardilerin

tedavisinde

kullanlabilen

ila

zoproterenol
Noradrenalin
Dopamin
Adrenalin
Fenilefrin

Supraventrikler taikardilerin nemli nedenlerinden biri sempatik etkinliin artmasdr.

Fenilefrin 1 agonistik etkisiyle vazokonstriksiyon ve kan basnc art oluturur. Kan basnc artnca baroreseptrler
uyarlr ve santral dzeyde sempatik etkiler azaltlp parasempatik etkinlik artrlr (refleks bradikardi). Bylece
taikardi dzeltilmi olur.
Yant - E
186)
Adrenerjik reseptrlerden birine agonist olduu halde sempatolitik etkili olan ila aadakilerden
hangisidir?

92

A)
B)
C)
D)
E)

Metoksamin
Klonidin
Metaproterenol
Dopamin
Fenilefrin

Klonidin, guanfasin ve guanabenz 2 agonistik etkileriyle santral sinir sisteminde sempatik ekirdekleri inhibe
ederler, yani sempatolitik ilalardr.
Yant - B
187)
A)
B)
C)
D)
E)

Aadaki sempatomimetik ilalardan hangisi 2 selektif agonisttir?

Dobutamin
Dopamin
Terbutalin
Fenilefrin
Prazosin

Terbutalin, salbutamol, formeterol, fenoterol, metaproterenol, ritodrin ve nilidrin gibi ilalar 2 agonistik
etkileriyle, bron, uterus ve damar dz kaslarnda gevetici etki gsterirler.
Yant - C
188)
A)
B)
C)
D)
E)

Aadaki ilalardan hangisi astm tedavisinde inhalasyon yoluyla kullanlabilen ilalardan biri deildir?
Adrenalin
Salbutamol
Fenoterol
Efedrin
Terbutalin

Efedrin, yalnzca oral yolla kullanld iin astmn akut atak tedavisinde deil profilaksisinde kullanlan bir ilatr.
Yant - D
189)
A)
B)
C)
D)
E)

Aadaki sempatomimetik ilalardan hangisi karma etkilidir?

Noradrenalin
Fenoterol
Terbutalin
Fenilefrin
Efedrin

Hem presinaptik sempatik nrona olan etkileriyle noradrenalin salglatan hem de post sinaptik adrenerjik reseptrleri
uyaran maddelere karma etkili sempatomimetik ilalar denir.
Efedrin ve metaraminol karma etkili ilalardr.
Dier klarda verilenler dorudan etkili sempatomi-metiklerdir.
Yant - E
190)
Baz fermente gdalarn iinde bulunan ve MAO inhibitr kullanan hastalarda hipertansif krize neden
olabilen madde aadakilerden hangisidir?
A)
B)
C)
D)
E)

Ritodrin
Tiramin
Serotonin
Atropin
Kafein

Tiramin, tirozin metabolizmasnn bir yan rn olarak insan vcudunda da oluabilen bir maddedir. Ancak daha ok
peynir, arap gibi fermentas-yon rn gdalarda bulunur. Normal artlar altnda bu gdalar tketildiinde tiramin
insan vcuduna girmez (GS'de bulunan MAO enzimince paralanr).
Fakat MAO inhibitr alan kiilerde bu gdalarn tketilmesiyle kan basnc art gibi kontrolsz sempatik etkiler
oluur. Bunun nedeni GS'den absorbe edilen tiraminin sempatik sinir ularndan noradrenalin salnmna neden
olmasdr.
Yant - B
191)
Ailevi Akdeniz atei (FMF) tehisi iin satama testi olarak kullanlabilen sempatomimetik ila
aadakilerden hangisidir?

93

A)
B)
C)
D)
E)

Metaraminol
Efedrin
Fenilefrin
Metirozin
Klonidin

Antihipotansif amala kullanlmaktayken FMF'li kiilerde krize neden olduu fark edilince bu hastaln tehisinde
satama testi olarak kullanlan ila karma etkili ilalardan biri olan metaraminoldr.
Yant - A
192)
A)
B)
C)
D)
E)

Aadakilerden hangisi siklopleji yapmadan midriyazis yapar? (Eyll - 1999)

Fenilefrin
Atropin
Homatropin
Siklopentolat
Tropikamid

Parasempatolitikler gze uygulandklarnda hem midriyazis hem de siklopleji (akomodasyon felci) olutururlar.
Sempatomimetik (1 mimetik) ilalar ise midriyazis olutururken siklopleji yapmazlar.
Fenilefrin 1 agonisti bir sempatomimetik ilatr. Dierleri ise parasempatolitiklerdir.
Yant - A
193)
A)
B)
C)
D)
E)

Aadakilerden hangisi tokolizde kullanlmaz? (Nisan - 2000)

Tiramin
Terbutalin
Ritodrin
Fenoteral
Atenelol

Tokolitik amala uterusu gevetmek iin kullanlan ilalar 2 agonist ilalardr. Salbutamol, terbutalin, ritodrin ve
fenoterol bu amala kullanlan ilalardandr.
Ancak soruda iki cevap vardr. Bunlardan ilki tiramindir. Tiramin, adrenerjik nrondan noradrenalin salnmna neden
olur.
Noradrenalinin de 2 etkisi dktr ve yeterli geveme oluturamaz. stelik tiramin tpta ila olarak kullanlmaz.
Dier cevap ise atenololdr. Atenolol bir bloker-dir ve bu durumda kontrendikedir. Ancak tiramin sempatik etkilere
neden olabilen (sempatomimetik) bir madde olduu iin klarda en yanl seenek atenolol olmaldr.
Yant - E
194)
A)
B)
C)
D)
E)

Aadaki seeneklerde verilen ilalardan hangisinin duyarll yallarda artmaz? (Nisan - 2000)
Morfin - analjezik etki
zoproterenol - taikardik etkisi
Benzodiazepin - tranklizan etkisi
Oral antikoagulan - antikoaglan etkisi
Barbiturat - sedatif etkisi

leri yalarda adrenerjik reseptrlerin saylar ve duyarllklar azalr. Bu nedenle sempatomimetik (ve de
sempatolitik) ilalarn etkileri ileri yataki hastalarda azalr.
MSS'ini etkileyen ilalarn etkileri ise genel olarak artar (nronal atrofi nedeniyle).
Benzer bir durum karacierde metabolize edilen oral antikoaglanlar iin de geerlidir.
Yant - B
195)
Etki spektrumu adrenaline benzeyen ancak sempatomimetik etkisi adrenalinden daha zayf olan ila
aadakilerden hangisidir? (Eyll -2001)
A)
B)
C)
D)
E)

Efedrin
Etilnoradrenalin
Fenoterol
Albuterol
Terbutalin

94

Adrenalin tm adrenerjik reseptrleri (1, 2, 1 ve 2) kuvvetli ekilde uyaran bir maddedir. Noradrenalinin ise 2
etkisi dktr.
Efedrin karma etkili bir ilatr ve hem noradrenalin salnmna hem de post sinaptik 2 reseptrlere agonisttir. Bu
nedenle efedrinin etki kalb adrenalin gibidir (2 etkinlii de vardr, zaten bu etkisinden dolay astmda kullanlr).
Yant - A
196)
Aadaki etkilerden hangisi adrenalin ve noradrenalin verilen kiilerde ayn ynde etkilenir? (Nisan 2003)
A)
B)
C)
D)
E)

izgili kas kan akm

Total periferik rezistans
Kardiyak output
Sistolik kan basnc
Beyin kan akm

Adrenalin, tm adrenerjik reseptrleri (1, 2, 1 ve 2) uyarr. Oysa noradrenalinin 2 reseptrlerine afinitesi

adrenalinden dktr. Bu nedenle 2 aracl etkilere (vazodilatasyon gibi) yol aamaz. Dolaysyla izgili kas kan
akm, total periferik rezistans, kardiyak debi ve beyin kan akm gibi etkiler adrenalin ve noradrenalinden farkl ynde
etkilenirler.
Oysa her iki madde de (1 ve 1 reseptrleri uyardklar iin sistolik kan basncn artrrlar.
Yant - D

SEMPATOLTK LALAR
197)
A)
B)
C)
D)
E)

reseptrlere irreversibl olarak balanan ve blokaj yapan ila aadakilerden hangisidir?

Fenoksibenzamin
Fentolamin
Prazosin
Lalol
Yohimbin

Fentolamin, fenoksibenzamin ve talazolin non-selektif blokerlerdir. Fentolamin ve talazolin bu reseptrleri

kompetetif bloke ederken fenoksibenzamin kovalent balanarak non-kompetetif inhibis-yon yapar.
Yant - A
198)
Sempatolitik etkisini adrenerjik nronlarda inhibisyon yaparak gsteren madde aadakilerden
hangisidir?
A)
B)
C)
D)
E)

Prazosin
Propranolol
Pindolol
Rezerpin
Terazosin

Prazosin ve terazosin 1 bloker, propranolol ve pindolol ise non-selektif blokerlerdir. Yani bu ilalar sempatolitik
etkilerini post sinaptik adrenerjik reseptrleri bloke ederek gsterirler.
Rezerpin ise sempatolitik etkisini adrenerjik nronlarda vezikler amin pompasn inhibe ederek gsterir.
Yant - D
199)
A)
B)
C)
D)
E)

Aadaki sempatolitik ilalardan hangisi selektif olarak 1 reseptrlerini bloke eder?

Yohimbin
Fentolamin
Fenoksibenzamin
Doksazosin
Propranolol

Selektif a, bloke edici ilalar, prazosin, terazosin, doksazosin ve alfuzosindir.

Yant - D
200)

lk doz senkobuna aadaki ilalardan hangisi / hangileri neden olur?

I- Prazosin

95

II-Asebutolol
lll-Terazosin
IV- Doksazosin
A) I ve IV
B) II ve IV
C) I ve III
D) I, II ve III
E) I, III ve IV
Kan basncnn kontrolnde en nemli sistem sempatik sistemdir. Kan basncnn belli bir fizyolojik aralkta
tutulmasnda en nemli grevlerden biri damar tonusunun salanmasdr.
Sempatik sistem bu etkinlii damar dz kas hcreleri zerinde bulunan 1 adrenerjik reseptrleri srekli tonik bir
ekilde uyararak salar.
adrenerjik agonistik etki gsteren ilalar kan basncn artrrken, bloker ilalar kan basncnda belirgin d
olutururlar. lk alndklarnda hipotansiyon ve senkoba neden olduklar iin blokerin bu (yan) etkisine ilk doz
senkobu denmitir.
Seeneklerde verilen ilalardan prazosin, terazosin ve doksazosin 1 bloke edici ilalardr.
Asebutolol ise bir blokerdir.
Yant - E
201)
A)
B)
C)
D)
E)

Klonidinin antihipertansif etkisini antagonize edebilen ila aadakilerden hangisidir?

Propranolol
Yohimbin
Terazosin
Fentolamin
Esmolol

Klonidin, 2 agonist ancak sempatolitik bir ilatr. Bu nedenle hipertansiyon tedavisinde kan basncn drmek iin
kullanlr.
Klonidinin antihipertansif etkisi 2 reseptrlerinin uyarlmas zerinden olduundan 2 bloker ilalar bu etkiyi inhibe
ederler.
2 bloke edici ilalar, yohimbin ve korinantindir. Bu ilalar, 2 agonistlerinin tersine sempatik etkilerde art
olutururlar.
Yant - B
202)
A)
B)
C)
D)
E)

Non-selektif blokaj yan sra 1 blokaj da yapan ila aadakilerden hangisidir?

Prazosin
Propranolol
Lalol
Timolol
Pindolol

Non-selektif blokaj yan sra 1 blokaj da yapan ilalar, labetalol ve karvediloldr.

Bu etkilerinin yan sra lalolde zayf SA (+) etkinlik, karvedilolde ise zayf kalsiyum kanal bloke edici etkinlik
vardr.
Yant - C
203)
Prostat hiperplazisinde cerrahiye alternatif olarak kullanlabilen sempatolitik ila aadakilerden
hangisidir?
A)
B)
C)
D)
E)

Fenoksibenzamin
Sotalol
Bisoprolol
Prazosin
Atenolol

Prazosin gibi 1 selektif blokerler, prostatn retra zerindeki basksn azaltrlar. Bu nedenle benign prostat
hiperplazisinde (BPH) cerrahiye alternatif olarak kullanlabilir. Hatta hastada hipertansiyon ve BPH bir aradaysa
zellikle tercih edilir.
Yant - D

96

204)
Dopaminerjik, serot onerjik ve adrenerjik reseptrleri bloke edici etki gsteren ilalar aadakilerden
hangisidir?
A)
B)
C)
D)
E)

Katekolaminler
Ergot alkaloidleri
Opioidler
Kalsiyum kanal blokerleri
Antihistaminikler

Ergot alkaloidleri adrenerjik, serotonerjik ve dopaminerjik reseptrler zerinde karmak etki gsterirler. Doza,
koullara ve etki yerine gre parsiyel agonist ya da tam antagonist gibi davranrlar.
Damar ve uterus dz kas zerinde kasc etki gsterirler.
Dk dozlarda ise damarlardaki reseptrleri bloke edici etkinlik gsterirler.
Ergotoksin, dihidroergotoksin ve dihidroergotamin reseptrlerini en kuvvetle bloke eden ilalardr fakat etkileri
selektif olmad iin bloke edici etkilerinin tedavi ynnden fazla bir nemleri yoktur.
Yant - B
205)
A)
B)
C)
D)
E)

Ergot alkaloidlerinin endikasyonlar arasnda olmayan durum aadakilerden hangisidir?

Post partum hemoraji
Migren
Parkinson hastal
Hiperprolaktinemi
Doum indksiyonu

Ergot alkaloidleri, Parkinson hastal, migren, hiperprolaktinemi ve post partum hemoraji tedavilerinde kullanlr.
Uterusu kasc etkisi olduka belirgin olduu iin doum indksiyonunda kullanlmaz.
Yant - E
206)
A)
B)
C)
D)
E)

Feokromasitomann tehis ve tedavisinde kullanlan ila aadakilerden hangisidir?

Metaraminol
Ambenonyum
Fentolamin
Propranolol
Rezerpin

Feokromasitomann tehis ve tedavisinde kullanlan ila, non-selektif bloker fentolamindir.

Yant - C
207)
A)
B)
C)
D)
E)

Aadaki blokerlerden hangisi non-selektiftir?

Asebutolol
Esmolol
ksolol
Propranolol
Seliprolol

Klinikte kullanlan btn blokerler kompetetif blokaj yaparlar. Non-selektif olanlar hem 1 hem de 2 adrenerjik
reseptrleri bloke ederken, (kardiyo) selektif olanlar 1 adrenerjik reseptrleri daha yksek afinite ile bloke eder.
Non-selektif blokerler: Propranolol, lalol, timolol, penbutolol, nadolol, pindolol, tertalol, sotalol, karteolol,
oksprenolol ve karvediloldr.
Yant - D
208)
A)
B)
C)
D)
E)

Aadaki blokerlerden hangisi 1 selektiftir?

Propranolol
Timolol
Karteolol
Pindolol
Atenolol

Selektif blokerler (SEMA-BABAN):

Seliprolol Esmolol, Metoprolol, Alprenolol Bisoprolol, Asebutolol, ksolol, Atenolol ve Nebivololdr.

97

Yant - E
209)
A)
B)
C)
D)
E)

Plazma yanlanma mr en ksa olan bloker aadakilerden hangisidir?

Esmolol
Bisoprolol
Seliprolol
Propranolol
Karteolol

Plazama yarlanma mr en ksa bloker esmololdr (8-10 dak.). Bu hzl ykmdan sorumlu olan plazma
kolinesterazdr (psdokolinesteraz). Esmolol ksa etkisi yznden sadece V yoldan kullanlr.
Yant - A
210)
A)
B)
C)
D)
E)

Plazma yarlanma mr en uzun olan bloker aadakilerden hangisidir?

Esmolol
Bisoprolol
Nadolol
Propranolol
Karteolol

Nadolol etki sresi en uzun olan blokerdir (14-24 saat).

Yant - C
211)
A)
B)
C)
D)
E)

ntrinsik sempatomimetik aktivite ne anlama gelmektedir?

Reseptre kovalent balanma
Non-kompetetif inhibisyon
Parsiyel agonistik etki
Melez etki
Allosterik etkileme

Baz blokerlerde intrinsik sempatomimetik aktivite (SA) olarak ifade edilen parsiyel agonistik aktivite vardr. 1 ve
2 reseptrleri zayf olarak uyarabi-lirler.
Kalp atm hz ve kardiyak debi zerine etkileri dier blokerlere gre daha dktr (daha az bradikardi yaparlar).
Metabolik olaylara etkileri zayftr. Orta derecede bradikardisi olan hipertansif hastalarda kullanlr.
Yant - C
212)
A)
B)
C)
D)
E)

ntrinsik sempatomimetik aktivitesi (SA) olan bloker aadakilerden hangisidir?

Atenolol
Pindolol
Nadolol
Propranolol
Timolol

ntrinsik sempatomimetik aktivitesi olan blokerler (SOLAK-PP):

Seliprolol, Oksprenolol, Lalol, Asebutolol, Karteolol, Penbutolol ve Pindololdr.
lerinde SA (+) etkisi en fazla olan pindololdr.
Yant - B
213)
A)
B)
C)
D)
E)

Membran stabilize edici etkisi en fazla olan P bloker aadakilerden hangisidir?

Atenolol
Pindolol
Nadolol
Propranolol
Timolol

blokerlerin adrenerjik reseptr bloke edici etkilerinin yan sra sahip olduklar dier etkiler yznden melez etkili
ilalar olarak adlandrlr.
Propranolol, uyarlabilir hcrelerde Na+ kanallarn bloke ederek lokal anestezik etki de gsterir. Bu etkiye membran
stabilize edici etki de denilir.

98

Yant - D
214)
Non selektif bloke edici etkisinin yan sra 1 ve zayf kalsiyum kanal bloke edici etkisi de olan ila
aadakilerden hangisidir?
A)
B)
C)
D)
E)

Propranolol
Lalol
Karvedilol
Nebivolol
Pindolol

Karvedilol ve lalol non selektif bloke edici etkilerinin yan sra selektif 1 blokerdirler. Ancak kar-vedilolde buna
ilaveten zayf kalsiyum kanal bloke edici etki vardr. Benzer ekilde lalolde de zayf SA (+) etkinlik vardr.
Yant - C
215)
Selektif 1 bloke edici etkisinin yan sra nitrik oksit (NO) salnmna neden olan ila aadakilerden
hangisidir?
A)
B)
C)
D)
E)

Nebivolol
Nadolol
Praktolol
Asebutolol
Atenolol

Melez etkili bir dier ila olan nebivololde selektif 1 adrenerjik reseptr blokajnn yan sra endotel hcrelerinden
NO salglatr. Bylece kan basncnn dne daha fazla katk salar.
Yant - A
216)
A)
B)
C)
D)
E)

Hem p adrenerjik reseptrleri hem de potasyum kanallarn bloke eden ila aadakilerden hangisidir?
Karvedilol
Propranolol
Sotalol
Lalol
Pindolol

Propranolol sodyum kanallarn; sotalol hem sodyum hem de potasyum kanallarn bloke ederler. Bu nedenle anti
aritmik olarak en ok kullanlan blo-kerlerdir.
Yant - C
217)
A)
B)
C)
D)
E)

Sodyum ve su tutulumuna neden olmayan bloker aadakilerden hangisidir?

Atenolol
Karteolol
Penbutolol
Timolol
Nadolol

Tm blokerler kardiyak debiyi azalttklar iin renal kan akmn azaltrlar. Bylece vcutta fazlaca sodyum ve su
tutulumuna neden olurlar. Bu etkileri kendi antihipertansif etkilerini azaltr.
Ancak nadolol ve tertalolde renal vazodilatr etkinlik bulunduu iin bu etkinlik minimaldir.
Yant - E
218)
A)
B)
C)
D)
E)

blokerler aadaki durumlardan hangisinde kullanlamaz?

Hipertansiyon
Stabil angina
Akut miyokard enfarkts
Supraventrikler taikardi
Diabetes mellitus

Kan ekerini drerek hipoglisemiye neden olduklar ve dahas hipogliseminin (taikardi gibi) belirtilerini
maskeledikleri iin blokerler diabetes melli-tusta kullanlamazlar.
Yant - E
219)

blokerlerin etkileri ile ilgili aadakilerden hangisi yanltr?

99

A)
B)
C)
D)
E)

Egzersiz performansn bozarlar.

Gz ii basncn ykseltirler.
Sodyum ve su tutulumu yaparlar.
Baz damarlarda kan akmn azaltrlar.
Lipid profilini olumsuz etkilerler.

blokerler, kardiyak debiyi drdkleri iin egzersiz performansnda azalma ve sodyum su tutulumuna neden olma,
3 aracl lipolizi baskladklar iin lipid profilini bozma ve baz damar yataklarnda 2 aracl vazodilatasyonu
engelledikleri iin kan akmn azaltma gibi olumsuz etkiler oluturabilirler.
Ancak gze uygulanmalar gz ii basncn drr. Bu nedenle gnmzde glokom tedavisinde en sk olarak
topikal timolol ve ksolol gibi blokerler kullanlmaktadr.
Yant - B
220)
A)
B)
C)
D)
E)

Adrenerjik nrondan noradrenalin salnmn azaltarak etki gsteren ila aadakilerden hangisidir?
Lalol
Prazosin
Guanetidin
Tiramin
Metaraminol

Metirozin, rezerpin, guanetidin, guanedrel ve bretilyum adrenerjik nrondan noradrenalin salnmn azaltarak
sempatik etkileri azaltrlar. Bu yzden adrenerjik nron blokeri olarak adlandrlrlar.
Yant - C
221)
A)
B)
C)
D)
E)

Adrenerjik nronlarda vezikler amin pompasn inhibe eden ila aadakilerden hangisidir?
Metirozin
Rezerpin
Guanetidin
Guanedrel
Bretilyum

Metirozin, tirozin hidroksilaz (hz kstlayc basamak) inhibe ederek tirozinin dopaya dnmn basklar.
Rezerpin vezikler amin pompasn inhibe ederek dopamin, serotonin ve noradrenalinin gibi amin yapl
mediatrlerin vezikle giriini bloke eder.
Guanetidin, guanedrel ve bretilyum ise noradrenalinin veziklden salnmn basklayan ilalardr.
Yant - B
222)
A)
B)
C)
D)
E)

Aadaki sempatolitik ilalardan hangisi santral etkilidir?

Klonidin
Guanetidin
Atenolol
Prazosin
Fenoksibenzamin

2 agonisti olup merkezi sinir sisteminde sempatik ekirdekleri inhibe ederek sempatolitik etki gsteren ilalar,
klonidin, guanfasin, guanabenz ve metildopadr.
Yant - A
223)
A)
B)
C)
D)
E)

Aadaki maddelerden hangisi selektif 2 blokerdir?

Metaproterenol
Salbutamol
Oksprenolol
Butoksamin
metildopa

Selektif 2 adrenerjik reseptrlerini bloke eden madde butoksamindir. Ancak tedavi edici her hangi bir etkinlii
bulunmamaktadr. Deneysel bir maddedir.
Yant - D
224)

Aadakilerden hangisi non-selektif blokerdir? (Nisan - 1999)

A) Metoprolol

100

B)
C)
D)
E)

Atenolol
Esmolol
Asebutolol
Pindolol

Selektif blokerler (SEMA-BABAN): Seliprolol

Esmolol, Metoprolol, Alprenolol Bisoprolol, Asebutolol, ksolol, Atenolol ve Nebivololdr.
Yant - E
225)
A)
B)
C)
D)
E)

Aadakilerden hangisi ergot alkaloidlerinin kullanm endikasyonlarndan deildir? (Eyll-1999)

Postpartum hemoraji
Doumun indklenmesi
Migren
Parkinson
Hiperprolaktinemi

Ergot alkaloidleri, Parkinson hastal, migren, hi-perprolaktinemi ve post partum hemoraji tedavilerinde kullanlr.
Uterusu kasc etkisi olduka belirgin olduu iin doum indksiyonunda kullanlmaz.
Yant - B
226)
A)
B)
C)
D)
E)

Aadakilerden hangisi propranololn endikasyonu deildir? (Eyll - 1999)

Hipertansiyon
Astm
Migren profilaksisi
Hipertiroidi
Angina pektoris

2 reseptrleri de bloke edebildii iin blokerler (zellikle de non-selektif olanlar) astmda kontrendikedir.
Yant - B
227)
Pindolol + prazosinin birlikte kullanm sonucu grlen etki, aadaki hangi ilata mevcuttur? (Eyll 1999)
A)
B)
C)
D)
E)

Propranolol
Nifedipin
Labetolol
Dijital
Nitrogliserin

Pindolol, non-selektif bir blokerdir. Prazosin ise selektif 1 blokerdir.

Lalol, non-selektif bloker zelliinin yan sra selektif 1 bloke edici etkiye de sahip bir ilatr.
Yant - C
228)
A)
B)
C)
D)
E)

Aadakilerden hangisi intrinsik sempatimimetik aktivitesi olan blokerdir? (Aralk- 1999)

Propranolol
Pindolol
Atenolol
Esmolol
Nadolol

ntrinsik sempatomimetik aktivitesi olan blokerler (SOLAK-PP):

Seliprolol, Oksprenolol, Lalol, Asebutolol, Karteolol, Penbutolol ve Pindololdr.
lerinde SA (+) etkisi en fazla olan pindololdr.
Yant - B
229)

Aadakilerden hangisi tokolizde kullanlmaz? (Nisan - 2000)

A) Salbutamol
B) Terbutalin
C) Ritodrin

101

D) Fenoterol
E) Atenolol
Atenolol bloke edici bir ilatr. Tokolizde kon-trendikedir. Zira tokolizde kullanlan ilalar 2 agonist ilalardr.
Yant - E
230)
Aadakilerden hangisinde verilen ila ifti, non-kompetetif tipte antagonistik etkileim gsteren
ilalara bir rnektir? (Nisan-2001)
A)
B)
C)
D)
E)

Histamin - Mepiramin
Adrenalin - Fenoksibenzamin
strojenler-Tamoksifen
Morfin - Naltrekson
Testosteron - Siproteron

Fenoksibenzamin adrenerjik reseptrlere kova-lent baland iin non-kompetetif antagonizma yapar.

Yant - B
231)
A)
B)
C)
D)
E)

Aadakilerden hangisi ergot alkaloidlerinin etkilerinden birisi deildir? (Eyll- 2001)

Dopaminerjik agonistik
adrenerjik antagonist
adrenerjik agonist
Serotonin agonist
Tokolitik

Ergot alkaloidleri adrenerjik, serotonerjik ve dopaminerjik reseptrler zerinde karmak etki gsterirler. Doza,
koullara ve etki yerine gre parsiyel agonist ya da tam antagonist gibi davranrlar.
Uterus dz kasn kuvvetli biimde kasarlar. Bu ne denle post partum hemoraji tedavisinde kullanlrlar, tokolitik
olarak deil.
Yant - E
232)
Aadaki ilalardan hangisi optimal derecede absorbe edilebilmesi iin a karnna alnmamaldr?
(Eyll - 2001)
A)
B)
C)
D)
E)

Propranolol
NH
Penisilin
Tetrasiklin
Levadopa

Propranolol gibi blokerlerin biyoyararlanm dktr. Bu tr ilalar GS'den absorbe edildikten sonra karacierden
geerken nemli miktarda yklrlar. Bu olaya ilk gei etkisi denir. Bu nedenle propranoln gdalarla birlikte
alnmas karacierin baka maddeleri tutmasna ve biyoyararlanmnn artmasna neden olur.
Yant - A
233)
A)
B)
C)
D)
E)

Aadakilerden hangisi noradrenalin geri alnmn (re-uptake) inhibe etmez? (Eyll -2001)
Kokain
Guanetidin
imipramin
Desipramin
Amitriptilin

Noradrenalinin geri alnmn inhibe eden ilalar:

Uptake-1 (re-uptake veya nronal uptake) inhi-bisyonu yapan ilalar: Trisiklik antidepresan-lar, kokain ve
amfetamin.
Uptake-2 (ekstra nronal uptake) inhibisyonu yapan ilalar: Fenoksibenzamin, strojenler, glukokortikoidler ve
metanefrin.
Guanetidin, adrenerjik nrondan noradrenalin sal-nmn engeller, uptake olayn deil.
Yant - B
234)

Aadakilerden hangisi uterus motilitesini artrr? (Nisan - 2002)

A) zoproterenol

102

B)
C)
D)
E)

Eter
Alkol
Terbutalin
Ergonovin

Ergot alkaloidleri, uterus dz kasn kuvvetli biimde kasarlar.

Ergonovin ve ergotamin eterusu kasc etkisi en gl olan ergot alkaloidleridir.
Yant - E
235)
A)
B)
C)
D)
E)

Propranolol aadaki etkilerden hangisini gsterir? (Eyll - 2003)

Feokromasitomada hipertansiyonu artrr.
Trombositlerin agregasyon yeteneini artrr.
Miyokardta impuls iletimini hzlandrr.
Renin salnmn arttrr.
Kalp debisini arttrr.

blokerler, hipertansiyon tedavisinde kullanlabilmelerine ramen feokromasitomada tek balarna kullanlrlarsa kan
basncn daha da artrrlar. Bunun mekanizmas ise, feokromasitomada adrenal medulladan youn miktarda
katekolamin salnm olmaktadr. Adrenal medullada en ok retilen ve salnan katekolamin adrenalindir (%70-80).
Adrenalin adrenerjik reseptrler zerinde selektif deildir, hepsini kuvvetle uyarr. Damar yatanda kan basncnn
ve akmnn reglasyonundan sorumlu iki adet adrenerjik reseptr vardr. Bunlar 1 ve 2'dir.
1 damar dz kaslarnda daha yaygn olarak bulunur ve bu kaslar kasarak periferik rezistans dolaysyla da kan
basncn artrr. 2 ise karacier iskelet kas ve koroner damarlarn dz kaslarnda bulunur ve 1'in tersine
vazodilatasyon oluturur.
Feokromasitoma da periferik kanda adrenalin fazlaca var ve 1 ile vazokonstriksiyon, 2'yle ise vazodilatasyon
oluturmaktadr. Ancak 1 damar yatanda daha fazla olduu iin kan basnc normalden yksektir. Bu durumda
esas tedavi lfa bloker ya da ve blokerin birlikte kullanm olmaldr (arpnt
gibi kardiyak ikayetlerin azaltlmas blokerlerle olabilir). Ancak tek bana bloker verildiinde adrenalinin
damardaki vazodilatr etkinlii azalmakta dolaysyla da kan basnc daha da artmaktadr.
Yant - A
236) Aadakilerden hangisi adrenerjik reseptr agonistlerine direnli bloker zehirlenmesinde kullanlan bir
antidottur? (Eyll - 2003)
A)
B)
C)
D)
E)

Fentolamin
Terbutalin
Pindolol
Glukagon
Atropin

bloker zehirlenmesinin esas tedavisi ( blokerler kompetetif antagonistler olduu iin) agonist olmaldr (ayn
reseptr veya mekanizma olduu iin farmakolojik antagonizmadr). Ancak soruda gzel bir bilgi olarak "
agonistlere direnli" diye zellikle belirtilmi.
Bu durumda kullanlabilecek ilalar glukagon ve fosfodiesteraz inhibitrleridir. Her iki ila da fizyolojik antagonizma
ile (yani farkl mekanizmalar ile) etki gsterirler.
Glukagon miyokardda bulunan glukagon reseptrlerini uyararak hcre iinde cAMP miktarn artrr.
Fosfodiesteraz inhibitrleri de hcre iinde cAMP ykmn inhibe ettikleri iin cAMP miktarn artrrlar. blokerler
ise hcre iinde cAMP miktarn azaltrlar.
Yant - D
237) Aadaki ilalardan hangisi selektif olarak 1 adrenoseptrleri bloke eder? (Nisan - 2004 )
A)
B)
C)
D)
E)

Propranolol
Metoprolol
Prazosin
Pindolol
Esmolol

Prazosin, terazosin, doksazosin ve alfuzosin selektif 1 adrenerjik reseptr blokerleridir.

Bunlarn yan sra, non-selektif (hem 1 hem 2) bloke edici etki gsterip ayn zamanda selektif 1 bloke edici etki
gsteren ilalar da vardr (lalol ve karvedilol).

103

Propranolol, metoprolol, esmolol ve pindolol ise bloke edici etkisi olmayan blokerlerir.
Yant - C

104

BLM: 3
ENDOKRN SSTEM FARMAKOLOJS
GENEL
1) Aadaki hormonlardan hangisi peptid yapldr?
A)
B)
C)
D)
E)

Kortizol
Aldosteron
Testosteron
Vazopressin
striol

Hormonlar kimyasal yaplarna gre gruba ayrlrlar:

1)

Peptid hormonlar: Suda znrler.

FSH, LH, Prolaktin, TSH, ACTH, MSH, ADH, Oksito-sin, inslin, Glukagon, PTH, Kalsitonin, Relaksin, in-hibin,
Eritropoetin, Somatostatin, GH, ANP.

2)

Steroid hormonlar: Yada znrler.

Glukokortikoidler, aldosteron, testosteron ve adrenal androjenler, strojen ve Progesteron

3)

Amino asit hormonlar: Hepsi de tirozin amino asitinden sentezlenirler (T3, T4, adrenalin ve noradrenalin).
Tiroid hormonlar yada znrken, katekolamin-ler suda znr.

Yant - D
2)

Aadaki hormonlardan hangisi steroid yapldr?

A)
B)
C)
D)
E)

nslin
Glukagon
Aldosteron
Adrenalin
Byme hormonu

Yant - C
3) Aadaki hormonlardan hangisi yada znr zelliktedir?
A)
B)
C)
D)
E)

Vazopressin
Tiroksin
Oksitosin
Adrenalin
Parathormon

Hormonlar znebilme zelliklerine gre iki gruba ayrlrlar:

1)

Suda znen hormonlar: Peptid hormonlarn tamam ve katekolaminler suda znr zellik gsterirler. Suda
znen hormonlar ksa mrldr. Bu hormonlar suda zndkleri iin, kanda plazma proteinlerine
balanmazlar.

2)

Yada znen hormonlar: Steroid hormonlar ile tiroid hormonlar yada znrler. Yada znen
hormonlar uzun mrldr (en uzun mrls tiroid hormonlardr).

Steroid hormonlar ve tiroid hormonlar suda z-nemedikleri iin plazma proteinlerine balanrlar.
Yant - B
4) Aadaki hormonlardan hangisi suda znr zelliktedir?
A)
B)
C)
D)
E)

Triiyodotironin
stradiol
DHEA
Kortizol
ACTH

Yant - E
5) Aadaki hormonlardan hangisi plazma proteinlerine en fazla oranda balanr?

105

A)
B)
C)
D)
E)

Aldosteron
striol
Tiroksin
Testosteron
Kortizol

Plazma proteinlerine en az oranda balanan hormon, aldosteron (proteine balananlar iinde), en ok balanan ise
tiroksindir (% 99).
Yant - C
6) Aadaki hormonlardan hangisinin yarlanma mr en ksadr?
A)
B)
C)
D)
E)

Aldosteron
nslin
T4
Kortizol
Adrenalin

Yarlanma mr ksa olan hormon adrenal medul-ladan salnan katekolaminlerdir. Toplam etki sreleri 1 dakikadan
ksadr.
Yant - E
7) Aadaki hormonlardan hangisi kan beyin bariyerini geerek MSS'ne girebilir?
A)
B)
C)
D)
E)

TSH
PTH
Kalsitonin
Kortizol
inslin

Yada znen hormonlar kan beyin engelini aarak MSS'ine girerler. Oysa suda eriyen hormonlar MSS'ine
giremez.
klarda yada eriyen tek hormon kortizoldr.
Yant - D
8) Aadaki hormonlardan hangisinin reseptrleri hcre membrannda bulunur?
A)
B)
C)
D)
E)

Kortizol
stradiol
Dihidrotestosteron
Glukagon
Progesteron

Suda znen hormonlar, hcre membrannn yal yapsnda eriyip hcre iine giremedikleri iin reseptrleri
membranda bulunur.
Yada znen hormonlarn reseptrleri ise hcre iinde bulunur. Yani yada eriyen hormonlar etkilerini hcre iine
girerek gsterirler.
Suda eriyenler ise hcre iine giremezler ve etkilerini hcre membrannda bulunan reseptrleri araclyla ve ikinci
ulak mekanizmalar (rn. adenilat sik-laz ve cAMP) devreye sokarak gsterirler.
Yant - D
9) Aadaki hormonlardan hangisinin reseptrleri sitoplazmada bulunur?
A)
B)
C)
D)
E)

Tiroksin
nslin
ADH
ACTH
Kortizol

Yada eriyen hormonlarn reseptrleri hcre iinde bulunur. Ancak klarda iki tane yada eriyen hormon
bulunmaktadr (tiroksin ve kortizol).
Dier yada znen hormonlarn reseptrleri si-toplazmada bulunurken tiroid hormonlarnn zgn etkilerinden
sorumlu reseptrleri hcre ekirdeinde bulunur.
Yant - E

106

10) Hormonlarla, baka hormonlarn reseptrleri arasnda oluan aadaki apraz reaksiyonlardan hangisi
doru deildir?
A)
B)
C)
D)
E)

Diyabetli annelerin bebeklerinde inslinin etkisiyle oluan ar byme

Addison hastalndaki fazla ACTH ile oluan hiperpigmentasyon
Atriyal miksomadan salnan ANP'nin vazopressin reseptrleri zerinden hipertansiyon yapmas
Glukokortikoidlerin, aldosteron reseptrlerini uyararak su ve tuz tutulumu yapmalar
Koryokarsinomdaki ar salnan hCG'nin TSH reseptrleriyle oluturduu hipertiroidi

Hormonlarla yapca kendilerine benzeyen hormonlarn reseptrleri arasnda apraz reaksiyonlar bulunmaktadr.
Bunlara en iyi rnek diyabetli annelerin bebeklerinde ar salglanan inslin, inslinlike growth factor 1 (GF-1 ya
da somatomedin C) reseptrlerini aktive ederek bebekte ar bymeye neden olur.
Buna benzer dier rnekler ise:
Akromegalide ar salnan byme hormonu, pro-laktin reseptrlerini uyarr galaktore, amenore ve ksrlk oluur.
Addison hastalnda ar salnan ACTH, M5H reseptrlerini uyararak ciltte pigmentasyona yol aar.
Koryokarsinomda ar salnan HCG, TSH reseptrlerini aktive ederek hipertiroidizme yol aar.
Yant - C
11) Aadaki hormonlardan hangisi efektr hcrelerde cAMP dzeyini azaltr?
A)
B)
C)
D)
E)

inslin
Vazopressin
Glukagon
ACTH
FSH

nslin, hedef hcrelerde hcre iinde cAMP dzeylerini azaltarak etkisini gsterir.
Yant - A
12) Aadaki hormonlardan hangisinin plazma yarlanma mr dierlerine gre ksadr?
A)
B)
C)
D)
E)

Aldosteron
inslin
Progesteron
Kortizol
Testosteron

Suda eriyen hormonlar, yada eriyen hormonlara gre daha ksa etkilidirler. nslin yar mr 10 dakika olan bir
hormondur. Oysa dier klarda verilen hormonlar yada eriyen hormonlardr ve en ksa etkilisi bile etkisi 1 saattir.
Yant - B
13) Aadaki hormonlardan hangisinin yarlanma mr en uzundur?
A)
B)
C)
D)
E)

stradiol
Glukagon
Tiroksin (T4)
Kortizol
Eritropietin

Tiroid hormonlar en uzun etkili hormonlardr.

Tiroksinin etki sresi triiodotironinden (T3) daha uzundur (yaklak 1 hafta).
Yant - C
14) Aadaki hormonlardan hangisi plazma proteinlerine en az oranda balanr?
A)
B)
C)
D)
E)

Aldosteron
Estriol
Tiroksin
Testosteron
Kortizol

Plazma proteinlerine en az oranda balanan hormon, aldosteron (proteine balananlar iinde), en ok balanan ise
tiroksindir (% 99).
Yant - A

107

15) Steroid hormonlar hedef organlarndaki etkilerini hangi mekanizma ile gerekletirilir? (Nisan - 1998)
A)
B)
C)
D)
E)

ATP'den cAMP oluumunu artrarak.

intraseller kalsiyumu artrarak.
Stoplazmik reseptrlerine balandktan sonra ekirdekte DNA ile etkileerek.
Protein kinaz C aktivasyonu yaparak.
ekirdekteki reseptr aracl ile DNA zerine etki ederek.

Steroid hormonlar etkilerini hcre iinde gsterirler. Sitoplazmada bulunan reseptrlerine balandktan sonra hcre
ekirdeinde DNA zerinde etkilerini gsterirler (transkripsiyonu arttrrlar).
Yant - C
16) Aadaki hormonlardan hangisi kolesterolden sentezlenmez? (Nisan - 1998)
A)
B)
C)
D)
E)

Prolaktin
strojen
Kortizol
Aldosteron
Testosteron

Tm steroid hormonlarn ncs kolesteroldr.

Prolaktin ise peptid yapda bir hormondur ve amino asitlerden oluur.
Yant - A
17) Aadaki hormonlardan yar mr en uzun olan hangisidir? (Eyll - 1999)
A)
B)
C)
D)
E)

Glukagon
nslin
Adrenalin
T4
ACTH

Tiroid hormonlar en uzun etkili hormonlardr. Tiroksinin (T4) etki sresi triiodotironinden (T3) daha uzundur.
Yant - D
18) Hcre nukleusunda DNA'ya direkt etki ile transkripsiyonu artran hormon aadakilerden hangisidir? (Eyll
- 1999)
A)
B)
C)
D)
E)

ACTH
Kortizol
Adrenalin
TSH
Tiroid hormonlar

Yada eriyen hormonlarn reseptrleri hcre iinde bulunur. Steroid hormonlarn reseptrleri sitoplazmada
bulunurken tiroid hormonlarnn zgn etkilerinden sorumlu reseptrleri hcre ekirdeinde bulunur.
Tiroid hormonlar hcre ekirdeinde DNA zerinde dorudan etkilerini gsterirler ve transkripsiyonu artrrlar.
Yant - E
19) Steroid yapda olmayan hormon aadakilerden hangisidir? (Aralk - 1999)
A)
B)
C)
D)
E)

strojen
Progesteron
ADH
Aldosteron
Kortizol

Steroid yapl hormonlar, kortizol, aldosteron, testosteron ve adrenal androjenler (DHEA, andros-tenedion),
strojenler (E1, E2 ve E3) ve progesteron-dur.
ADH (vazopressin) peptid yapldr.
Yant - C
20) Aadaki hormonlardan hangisi hedef hcrede etkili olmas iin ikincil haberciye ihtiya duyar? (Nisan 2000)
A) Kortizol

108

B)
C)
D)
E)

T3
Aldosteron
Testosteron
TSH

Suda eriyen hormonlar hcre iine giremezler ve etkilerini hcre membrannda bulunan reseptrleri araclyla ve
ikinci ulak mekanizmalar (rn. adeni-lat siklaz ve cAMP) devreye sokarak gsterirler.
klarda suda eriyen ve ikinci ulak mekanizmas kullanarak etkilerini gsteren tek hormon tiroid stim-le edici
hormondur (TSH).
Yant - E
21) Aadaki hormonlardan hangisinin yapm iin ribozomlara gereksinim vardr? (Nisan -2001)
A)
B)
C)
D)
E)

Cinsiyet (seks) steroidleri

Melatonin
Glikokortikoidler
Mineralokortikoidler
Prolaktin

Ribozomlarda aminoasitlerden peptid sentezi gerekletirilir.

Prolaktin peptid yapl bir hormondur ve dier peptid yapl tm hormonlar gibi ribozomlarda sentez-lenir.
Yant - E
22) Aadakilerden hangisi G proteinlerine bal bir reseptrdr? (Nisan - 2001)
A)
B)
C)
D)
E)

nslin reseptr
Epidermal byme faktr reseptr
GABAA reseptr
Tiroid hormon reseptr
Tiroid stimlan hormon reseptr

Suda eriyen hormonlarn reseptrleri hcre membrannda bulunur ve ikinci ulak mekanizmalar kullanrlar. Ancak
inslin reseptrleri bu tanma uymalarna ramen G proteinleri ile kenetli deildir.
Yant - E
23) Aadakilerden hangisi peptid yapl bir hormon deildir? (Eyll - 2001)
A)
B)
C)
D)
E)

nslin
Kortizol
Glukagon
ADH
Somatostatin

Kortizol steroid yapl bir hormondur.

Yant - B
24) Aadaki hormonlardan hangisinin yapsnda karbonhidrat bulunur? (Nisan - 2004)
A)
B)
C)
D)
E)

Plasental laktojen
Byme hormonu
Koryonik gonadotropin
Prolaktin
Kortikotropin

nsan koryonik gonadotropini glikopeptid yapdadr. klarda verilen dier hormonlar ise protein yapdadr.
Yant - C
25) Aadaki hormonlardan hangisi iki peptid zinciri ierir? (Nisan - 2004)
A)
B)
C)
D)
E)

Byme hormonu
Folikl stimle edici hormon
Prolaktin
Plasental laktojen
lipotropin

ki peptid zinciri ieren hormonlar

109

Folikl stimle edici hormon (FSH), lteinizan hormon (LH), insan koryonik gonadotropin (hCG) ve tiroid salverdirici
hormondur (TSH).
klarda verilen dier hormonlar da peptid yapdadr ancak tek zincirden oluurlar.
Yant - B

NSLN
26) nslin, hangi iyonla birlikte depolanr?
A)
B)
C)
D)
E)

Demir
Kalsiyium
Sodyum
Potasyum
inko

nslin, vezikllerde inko iyonu ile birlikte depolanr.

Yant - E
27) Aadakilerden hangisi inslini artrmaz?
A)
B)
C)
D)
E)

Besinler
Barsak hormonlar
Vagal uyar
2 adrenerjik uyar
Somatostatin

A)

nslin salnmn artran etkenler

Karbonhidratlar: inslin salnmn stimle, glukagon salnmn ise inhibe eder.

Amino asitler: En gl stimlan etki gsteren lsindir. Arginin ise glukoza bal salnm amplifiye eder.

Ya asitleri

Barsak hormonlar: Gastrik inhibitr polipeptid, gastrin, sekretin, kolesistokinin ve glukagon like peptid-l gibi
hormonlar glukoza bal inslin salnmn artrrlar.

Sinirsel dzenleme: Vagal uyar ile inslin salnm artar.

2 adrenerjik uyar (+).

B)

nslin salnmn azaltan etkenler

Somatostatin: Hem inslin hem de glukagon salnmn gl bir ekilde inhibe eder.

2 adrenerjik uyar (- -).

Baz ilalar: Diazoksid, vinblastin, kolisin, fenitoin.

Streptozotosin ve alloksan: Selektif olarak langer-hans adacklarnda hcrelerini nekroza uratr. Deneysel
DM tablosu olutururlar.

Yant - E
28) nslin salnmyla ilgili aadakilerden hangisi yanltr?
A)
B)
C)
D)
E)

inslin salnm bifazik bir olaydr.

Salnmn kontrol eden mekanizma ATP'ye baml K+ kanallardr.
inslinle birlikte bir miktar pro-inslin de Salnr.
Depo inslin ancak kan glukozu 200 mg/dl zerine ktnda salnr.
Glukoz hcre ii ATP yapmn artrarak inslin salnmna neden olur.

nslinin salnmn kontrol eden en nemli mekanizma ATP baml K+ kanallardr. stirahat durumunda (hcre ii
ATP dkken) K+ bu kanal kullanarak hcre dna kar ve hcrede hiperpolarizasyon oluturur.
Membran hiperpolarize olduu iin inslin salnm minimaldir. Kanda, dolaysyla da hcrelerinin iinde glukoz
konsantrasyonu arttnda ATP retimi de artar ve K+ kanallar kapanr.
Potasyumun da k engellenince, hiperpolarizas-yon ortadan kalkaca iin depolarizasyon oluur. Bylece
hcre iine Ca++ girerek vezikllerden inslin salnmn balatr. nslinle birlikte bir miktar proinslin de salnr.
nslin salnm bifazik bir olaydr. nce depo inslini salglanr. Kan ekeri normale getirilemezse bu uyar sonucu
yeni sentez edilen inslin salnm balar.
Yant - D

110

29) Pankreas hcrelerini nekroza uratarak DM benzeri tablo yapan ila aadakilerden hangisidir?
A)
B)
C)
D)
E)

Somatostatin
Alloksan
Ksantin diretikler
Furosemid
Digitoksin

Streptozotosin ve alloksan selektif olarak langerhans adacklarnda hcrelerini nekroza uratrlar ve deneysel
DM tablosu olutururlar.
Yant - B
30) Eksojen inslinin ykmndan balca sorumlu olan organ aadakilerden hangisidir?
A)
B)
C)
D)
E)

Karacier
Akcier
Safra
Bbrek
Dalak

nslinin yklmasnda ilk basama glutatyon-ins-lin transhidrogenaz enzimi oluturur. Bu enzim, dislfid
kprlerin paralayan redkte edici bir enzimdir.
Fizyolojik artlarda salnan inslinin % 60' karacierde, % 35-40' ise bbrekte proksimal tubulus hcrelerinde yklr.
Ancak DM tedavisinde eksojen olarak uygulanan inslinin % 60 bbrekte proksimal tubulus hcrelerinde yklr.
Yant - D
31) En ksa etkili inslin aadakilerden hangisidir?
A)
B)
C)
D)
E)

Ntral regler inslin

NPH inslin
Karma lente inslin
Ultra lente inslin
Semi lente inslin

nslin preparatlar, peptid yapl olduklar iin oral olarak kullanlamazlar. Genelde cilt altna enjekte edilirler. Etki
srelerine gre e ayrlrlar;
1-

Ultra ksa etkili inslinler

Lispro inslin: Rekombinant DNA ile retilmi modifiye insan inslinidir. inslininin yapsndaki 28. sradaki
prolin ile 29. sradaki lizinin yeri deitirilerek hzl absorbe edilebilme zellii kazandrlmtr (en hzl etkili
inslin).
Yemekten yarm saat nce uygulanma zorunluluu yoktur. Etki sresi ise ntral regler inslinden ksadr (en
ksa etkili inslindir).

2-

Ksa etkili inslinler

Ntral regler (kristalize) inslin: V verilebilen tek inslin trdr.

Semilente inslin

3-

Orta etkili inslinler

zofan inslin (NPH)

Karma lente inslin

4-

Uzun etkili inslinler

Protamin inko inslin (en uzun etkili inslindir)

Ultralente inslin

Yant - A
32) En uzun etkili inslin hangisidir?
A)
B)
C)
D)
E)

Ntral regler inslin

NPH inslin
Karma lente inslin
Ultra lente inslin
Protamin inko inslin

Yant - E
33) En hzl etkili inslin hangisidir?

111

A)
B)
C)
D)
E)

Ntral regler inslin

NPH inslin
Lispro inslin
Ultra lente inslin
Protamin inko inslin

Yant - C
34) nslin preperatlar ile en sk grlen yan etki aadakilerden hangisidir?
A)
B)
C)
D)
E)

Lipodistrofi
Alerjik reaksiyonlar
Hipoglisemi
Grme bozukluklar
dem

Hipoglisemi, inslin preperatlarnn en sk grlen yan etkisidir.

Kan glukoz dzeyi 50 mg/dl'nin altnda dtkten sonra belirtiler ortaya kar.
35'in altna dtnde ise konvlsiyonlar oluur. 20'nin alt hayatla badamaz.
Yant - C
35) nslin kullanmnn yan etkisi olan somogi fenomeni aadakilerden hangisidir?
A)
B)
C)
D)
E)

Posthipoglisemik hiperglisemi
Posthiperglisemik hipoglisemi
Yz ve ayakta dem
Lokal lipodistrofi
afak fenomeni

Somogi fenomeni post hipoglisemik hiperglisemidir. Hipoglisemi nedeniyle inslin kart sistemin devreye girerek
kan ekerini tekrar ykseltmesi durumudur.
Yant - A
36) nslin ile ilgili aadakilerden hangisi dorudur?
A)
B)
C)
D)
E)

Lipofilik bir hormondur.

Pankreas a hcrelerinde yaplr.
Plazma t1/2'si 5 saattir.
Reseptrleri tirozin kinazdr.
Toklukta salnm azalr.

Hedef hcrelerde bulunan inslin reseprleri tirozin kinaz etkinliine sahip reseptrlerdir. Reseptrn inslin
tarafndan uyarlmas sonucu hcre iinde karmak kaskadlar aktive edilir ve insline zg etkiler ortaya kar. Bu
arada hcre iinde cAMP miktar da der.
Yant - D
37) nslinin etkileri ile ilgili aadakilerden hangisi yanltr?
A)
B)
C)
D)
E)

Glukoz kullanmn artrr.

Glukoneogenezi inhibe eder.
Glikojenolizi inhibe eder.
Lipolizi hzlandrr.
Anabolik etkilidir.

Glukozun hcre iine giriini ve kullanmn artrr. Hcre iine giren glukoz, glikolitik yol ile yklr.
nslin tarafndan glikolitik yol enzimleri stimle edilirken, glukoneogenez enzimleri inhibe edilir. nslin glikojen
sentezini artrp, glikojen ykmn inhibe eder.
Ya dokusu hcrelerinde glukozdan ya asidi ve trigliseritlere dnm artrr. Ya dokusu hcrelerinde
trigliseritlerin serbest ya asitlerine hidrolizini salayan hormon duyarl lipaz inhibe eder. Ya ve karacier
hcrelerinde trigliserid sentezini artrr (lipogenez).
Karacierde kolesterol sentezinde hz kstlayc basamak olan HMG-CoA redktaz stimle ederek kolesterol
sentezini stimle eder.
Protein sentezini artrp, ykmn azaltr (anaboli-zan etkilidir). Bu etkisini zellikle dall zincirli amino asitlerin (valin,
lsin, izolsin) hcre iine alnmalarn artrarak gsterir.
Yant - D

112

38) Aadakilerden hangisi inslinin etkisi deildir? (Nisan- 1998)

A)
B)
C)
D)
E)

cAMP'yi artrr.
Protein sentezini artrr.
mRNA sentezini artrr.
Ya dokusuna glukoz giriini artrr.
Kas dokusuna glukoz giriini artrr.

nslin hedef hcreler iinde cAMP miktarn azaltr.

Yant - A
39) Aadakilerden hangisi inslinin karacierdeki etkilerinden biri deildir?(Eyll- 1998)
A)
B)
C)
D)
E)

Keton bileiklerinin sentezini azaltr.

Ya asit sentezini artrr.
Glukoneogenezi azaltr.
Protein sentezini azaltr.
Glikojen sentezini artrr.

nslin anabolizan bir hormondur. Protein sentezini artrr.

Yant - D
40) inslin yetersizliinde aadakilerden hangisi gzlenir? (Nisan - 1999)
A)
B)
C)
D)
E)

Plazma amino asit almnda artma

Glukozun hcre iine almnda artma
Lipoliziste azalma
Hipoglisemi
Protein katabolizmasnda artma

nslin eksikliinde (tip I diyabet)

Plazmadan amino asit alm azalr (anabolik etkisi kalkt iin),

Glukozun hcre iine alm azalr,

Lipoliz artar (hormon duyarl lipaz inhibisyonu kalkar),

Hiperglisemi ortaya kar ve

Enerji elde etmek iin protein katabolizmas artar (tip I diyabetikler zayf olurlar).

Yant - E
41) Aadakilerden hangisi hedef hcre zerindeki etkinliini reseptrlerindeki tirozin kinaz aktivitesi
yardmyla oluturur? (Nisan- 1999)
A)
B)
C)
D)
E)

Adrenalin
Noradrenalin
inslin
Glukagon
TSH

Hedef hcrelerde bulunan inslin reseprleri tirozin kinaz etkinliine sahip reseptrlerdir.
Yant - C
42) Aadakilerden reseptrlerden hangisi bir protein kinazdr? (Nisan - 2001)
A)
B)
C)
D)
E)

Serotonin 5-HT3 reseptr

inslin reseptr
Glukagon reseptr
3 adrenoseptr
ACTH reseptrleri

Yant - B
43) Somogi fenomeni aadakilerden hangisidir? (Eyll - 1999)
A)
B)
C)
D)

inslinin her trl nedenle kesilmesi sonucu oluan hiperglisemi.

Oral hipoglisemik ajanlara bal oluan hipoglisemi.
Herhangi bir nedenle gelien hipoglisemiye kar oluan hiperglisemi.
Salkl kiilerde sabaha doru oluan hiperglisemi.

113

E) Diyabetik hastalarda kan ekeri dzeyinin artmaya meyilli olmas.

Yant - C
44) inslin aadaki metabolik olaylardan hangisinin hzn arttrmaz? (Nisan - 2002)
A)
B)
C)
D)
E)

Glikoliz
Lipogenez
Glikogenez
Lipoliz
Protein sentezi

Yant - D
45) Aadaki inslinlerden hangisi en uzun etki sresine sahiptir? (Nisan - 2003)
A)
B)
C)
D)
E)

Regler inslin
Lispro inslin
inko ile presipite edilmi inslin
Protaminli inko ile presipite edilmi inslin
NPH

Yant - D
46) Hcrede inslinin inslin reseptrne balanmasndan sonra aadaki olaylardan hangisi gereklemez?
(Eyll - 2003)
A)
B)
C)
D)
E)

Reseptr fosforile olmas.

Reseptr tirozin kinaz aktivitesinde art.
Reseptrn hcre iine alnmas.
Hcre ii cAMP giriiminin artmas.
mRNA sentezinin artmas.

nslin hedef hcrelerde bulunan reseptrne balandnda reseptr fosforile olur ve hcre iindeki ksmnda
tirozin kinaz aktivitesi balar. Daha sonra reseptr hcre iine alnr.
Oluan bir seri olay sonras DNA'dan mRNA sentezi (protein sentezi) artar.
nslin reseptrnn uyarlmas sonucu hcre iinde cAMP dzeyi azalr. Sorunun doru cevab D kkdr. cAMP
hcre iinde oluur veya oluumu azalr. Hcre dndan hcre iine cAMP girmez.
Yant - D

ANTDYABETK LALAR
47) Slfonilre grubu antidiyabetik ilalar iin aadakilerden hangisi yanltr?
A)
B)
C)
D)
E)

Antilipolitik etkilidirler.
Normal kiilerde kan ekerini etkilemez.
Dokularda laktat kullanmn artrr.
ATP'ye baml K+ kanallarn bloke ederek etki gsterirler.
Kronik uygulamada hedef hcrelerde inslin reseptrlerini artrrlar.

Slfonilreler, ATP baml K+ kanallarn (KATP) bloke edip depolarizasyon oluumu ile hcre iine Ca++ giriini
artrrlar. Serum glukagon dzeyini drrler. Kronik uygulamada hedef hcrelerde inslin duyarlln artrrlar.
nslin salglatarak etki gsterdikleri iin normal kiilerde de glukoz dzeyini drrler (biguanid trevleri ise
drmez).
Dokularda laktat kullanmn artrrlar (biguanidler ise azaltr ve laktat dzeyini ykseltir Laktik asi-doz yaparlar)
Antilipolitik etkilidirler, kilo almna neden olabilirler obez diabetiklerde dikkatle kullanlmaldr (biguanidler ise
lipolitiktirler).
Yant - B
48) Slfonilre grubu antidiyabetik ilalarn etki mekanizmas aadakilerden hangisidir?
A)
B)
C)
D)
E)

inslin sentezinin inhibe ederler.

Dokulara glukozun giriini artrrlar.
Lipolizi stimle ederler.
ATP baml K+ kanallarn kapatrlar.
Dokularda laktat kullanmn azaltrlar.

114

Yant - D
49) Alkolle birlikte kullanldnda dislfiram benzeri etki yapan ila aadakilerden hangisidir?
A)
B)
C)
D)
E)

Klorpropamid
Metformin
Fenformin
Tolrestat
Rosiglitazon

Klorpropamid, en uzun etkili slfonilredir. ADH ile etkileir ve onun etkisini potansiyalize ederek su retansiyonu
yapar. Bu nedenle DI tedavisinde de kullanlabilir.
Dislfiram benzeri etkinlik gsterdii iin alkolle birlikte kullanlmamaldr.
Yant - A
50) Slfonilreler aadaki ilalarn hangisinin hipoglisemi yapc etkisinden esinlenilerek gelitirilmitir?
A)
B)
C)
D)
E)

Aminoglikozidler
Penisilinler
Dijitaller
Slfonamidler
ACE inhibitrleri

Slfonilreler, yan etki olarak hipoglisemiye neden olan slfonamid grubu antibakteriyel ilalardan esinlenilerek
gelitirilmilerdir. Ancak slfonilreler-de antibakteriyel zellik bulunmaz.
Yant - D
51) Hiperglisemiyi azaltt halde hipoglisemi yapmayan ila aadakilerden hangisidir?
A)
B)
C)
D)
E)

Tolbutamid
Metformin
Glipizid
Klorpropamid
Asetohekzamid

Biguanid trevleri hiperglisemiyi azaltrlar, fakat

hipoglisemi yapmazlar. Etki mekanizmalar tam olarak bilinmemektedir, fakat glukoz kullanmn artrdklar
dnlmektedir.
Biguanid trevleri: Metformin, fenformin ve bu-formindir.
Yant - B
52) Lipolitik etkili olduu iin obez diabetiklerde kullanm uygun olan ila grubu hangisidir?
A)
B)
C)
D)
E)

Klorpropamid
Glibenklamid
Fenformin
Tolbutamid
Glibornurid

Biguanid trevleri lipolitik etkilidirler. Bu nedenle obez diyabetiklerde kullanm uygundur.

Yant - C
53) Yan etki olarak kilo almna neden olan antiyabetik ila aadakilerden hangisidir?
A)
B)
C)
D)
E)

Slfonilre
Biguanid
Akarboz
Rosiglitazon
Sorbinil

Slfonilreler antilipolitik etkilidirler ve kilo almna neden olabilirler.

Yant - A
54) En uzun etkili oral hipoglisemik ila aadakilerden hangisidir?
A) Klorpropamid

115

B)
C)
D)
E)

Tolbutamid
Metformin
Repaglinid
Pioglitazon

En uzun etkili oral hipoglisemik klorpropamidtir.

Yant - A
55) ADH'nn etkilerini potansiyalize ettii iin diabetes insipitus tedavisinde kullanlabilen oral hipoglisemik ila
aadakilerden hangisidir?
A)
B)
C)
D)
E)

Metformin
Akarboz
Klorpropamid
Statil
Rosiglitazon

Klorpropamid, ADH ile etkileir ve onun etkisini potansiyalize ederek su retansiyonu yapar. Bu nedenle DI
tedavisinde de kullanlabilir.
Yant - C
56) GS'de -glukozidaz enzimini inhibe ederek karbonhidratlarn emilimini engelleyen ila aadakilerden
hangisidir?
A)
B)
C)
D)
E)

Tolrestat
Glipizid
Akarboz
Rosiglitazon
Somatostatin

-glukozidaz enzimi barsak duvarnda bulunur ve disakkaridlerin monosakkaridlere dnmesini salayarak

karbonhidratlarn absorbsiyonunu artrr.
Akarboz ve miglitol, -glukozidaz inhibe ederek karbonhidratlarn absorbsiyonunu azaltrlar ve Tip-ll diyabette
kullanlrlar. Dolaysyla postprandiyal kan glukozundaki art basklar. nslin zerinden etki gstermez. ilalarn
etkisiyle emilmeyen karbonhidratlar barsakta youn bakteri faaliyetine neden olarak gaz, gerginlik ve ozmotik ishale
neden olur.
Yant - C
57) Hedef hcrelerde inslin reseptr skln ve duyarlln artran ila hangisidir?
A)
B)
C)
D)
E)

Metformin
Akarboz
Sorbinil
Statil
Troglitazon

Tiyazolidindion trevi olan troglitazon, rosiglitazon, pioglitazon, hedef hcrelerde hcre ekirdeinde bulunan
peroksizom proliferatr aktive reseptr- (PPAR) reseptrne balanarak inslin direncini azaltrlar ancak bu
etkileri iin vcutta inslin bulunmas arttr.
Yant - E
58) Glukozun sorbitole dnmn engelleyerek diyabetin uzun dnem komplikasyonlarn nleyen ila
aadakilerden hangisidir?
A)
B)
C)
D)
E)

Tolbutamid
Tolrestat
Gliklazid
Fenformin
Buformin

Aldoz redktaz inhibitrleri (Tolrestat, Sorbinil, Statil), glukozun sorbitole dnmn engelleyerek diabetin uzun
dnem komplikasyonlar olan nefropati ve nropatinin nlenmesini salarlar.
Yant - B
59) Aadaki oral hipoglisemik ajanlardan hangisi, etkisini -glukozidaz enzimini inhibe ederek gsterir? (Eyll
-2000)

116

A)
B)
C)
D)
E)

Metformin
Glibenklamid
Klorpropamid
Akarboz
Tolbutamid

Yant - D
60) Aadaki ilalardan hangisi pankreasta inslin salglanmasn artrmadan, periferdeki etkinlikleri ile tip 2
diyabet tedavisinde yararldr? (Nisan - 2006)
A)
B)
C)
D)
E)

Klorpropamid
Nateglinid
Gliburid
Rosiglitazon
Gliklazid

Klorpropamid (birinci kuak), gliburid ve gliklazid (ikinci kuak) slfonilrelerdir. Bu ilalar pankreastan inslin
salglatarak kan ekerini drc etki olutururlar. Repaglinid ve nateglinid de benzer ekilde inslin salglatan
ilalardr (slfonilre grubu deil).
Rosiglitazon, troglitazon ve pioglitazon ise inslin salnm zerinden deil hedef hcrelerdeki inslin reseptr
duyarlln artran ilalardr.
Yant - D

GLUKAGON
61) Glukagon iin aadakilerden hangisi yanltr?
A)
B)
C)
D)
E)

Pankreas a hcrelerinde yaplr.

Tokluk, glukagon salnmn artrr.
Glukagon, inslin salnmn artrr.
Glikojenolizi artrr.
Kalp hzn artrr.

Alk ve hipoglisemi durumunda glukagon salnm artar. Ayrca egzersiz, stres, barsak hormonlar, inslin, GH,
kortizol, aminoasitler ve sempatik stimlasyon da (2) salnmn artrr.
Tokluk, glukoz, ketonlar, serbest ya asitleri, somatostatin, 2 adrenerjik uyar ve sekretin ise salnmn azaltr.
En nemli ketojenik hormondur. Pankreas hcrelerini uyararak inslin salnmn artrr. Glikojenoliz oluturur.
Glukoneogenezi artrr.
Karacierde karnitin asetil tansferaz stimle ederek, ya dokusunda lipaz aktive ederek lipolize yol aar. Mide ve
barsak motilitesini inhibe edip, pankreas d salgsn artrr. Kalpte (+) inotrop, (+) kronotrop etkilidir.
Yant - B
62) Glukagonun tedavide kullanm iin aadakilerden hangisi yanltr?
A)
B)
C)
D)
E)

Diyabetik ketoasidoz
Hipoglisemi komas
Ar inslin salnmn test etmek iin
Alt GS radyolojisinde
bloker zehirlenmesinde

Glukagonun klinik kullanm

Hipoglisemi komas

Ar inslin salnmnda test amacyla

Radyodiagnostik amal (kolon hareketlerini yavalatr)

Safra kanal, oddi sfinkteri ve akut divertiklitte spazm zmek iin

bloker zehirlenmesinde alternatif tedavi olarak (P blokerin fizyolojik antagonistidir).

Yant - A
63) Glukagon reseptrleri ile ilgili aadakilerden hangisi yanltr?
A) yon kanal ile kenetlidir.
B) G proteinleri ile kenetlidir.

117

C) Adenilat siklaz uyarr

D) cAMP seviyesini artrr.
E) Myokardta da bulunur.
Glukagonun hedef hcrelerde bulunan reseptrleri 7 transmembran geili ve G proteinleri ile kenetli metabotropik
reseptrlerdir.
Glukagon, reseptrne balandnda Gs proteini aktive olur ve adenilat siklaz aktivasyonu sonucu cAMP dzeyi
artar.
Yant - A
64) Deneysel diyabet oluturan ila aadakilerden hangisidir?
A)
B)
C)
D)
E)

Glukagon
inslin
Klorpropamid
Streptozotosin
Diazoksid

Diazoksid, tiazid trevi bir ilatr, ancak tiazidlerin tersine diretik deil, antidiretik etkisi vardr.
Damar dz kasnda ise tiazidlerden daha belirgin bir geveme oluturur. Esas olarak acil hipertansif krizde
kullanlr.
Karacierde glikojenolizi artrarak hiperglisemi yapar.
Ayrca pankreastan inslin salnmn da direkt olarak inhibe eder (KATP kanallarn aarak). Bu nedenle
antihipoglisemik olarak kullanlabilir.
Streptozotosin, streptomycesden elde edilen bir antibiyotiktir. Pankreas hcrelerini selektif bir ekilde ve
irreversible tahrip eder. nslinoma tedavisinde kullanlr.
Laboratuvar koullarnda deney hayvanlarnda deneysel diyabet modeli oluturmak iin kullanlr.
Alloksan da streptozotosin gibi hcrelerini irreversible tahrip eder.
Deneysel diyabet tablosu oluturmak iin kullanlr.
Yant - D
65) Antihipertansif, antidiretik ve hiperglisemik etkisi olan, hipoglisemi tedavisinde kullanlan ila,
aadakilerden hangisidir? (Eyll -2000)
A)
B)
C)
D)
E)

Diazoksid
Somatostatin
Adrenalin
Glukagon
Glipizid

Yant - A
66) adrenerjik reseptr blokerleriyle oluan zehirlenmelerde antagonist olarak hangisi kullanlr? (Nisan- 2002)
A)
B)
C)
D)
E)

Verapamil
Hidralazin
Glukagon
Simetidin
Piridoksin

Yant - C
67) Slfonilre grubu oral antidiyabetik ilalarla ilgili aadaki ifadelerden hangisi yanltr? (Nisan - 2005)
A)
B)
C)
D)
E)

Pankreas hcrelerinden inslin salverilmesini arttrrlar

Birinci jenerasyondan olanlar ikinci jenerasyona gre daha potent etki gsterirler
nslinin periferik dokulardaki etkisini arttrrlar
Pankreas hcrelerinde ATP-duyarl K+ kanallarn bloke ederler
Kan glukagon dzeyini drrler

Sulfonilre trevleri, pankreas hcrelerinden depo edilmi inslin salnmn artrrlar ancak hcrelerinde inslin
sentezini deitirmezler. Bu art hem bazal hem de stimle edilmi inslin salnmnda olur. Bifazik inslin
salnmnn yalnzca birinci fazn etkilerler.

118

Esas etki mekanizmalar; ATP baml K+ kanallarn (KATP) bloke edip (darya K+ k der) de-polarizasyon
oluumu ile hcre iine Ca++ giriini artrmalardr.
Bu ilalar sadece tip II DM'da kullanlrlar. Serum glukagon dzeyini drrler. Kronik uygulamada hedef hcrelerde
inslin duyarlln da artrrlar. nslin salglatarak etki ettikleri iin normal kiilerde de glukoz dzeyini drrler
(biguanid trevleri ise drmez).
Dokularda laktat kullanmn artrrlar (biguanidler ise azaltr ve laktat dzeyini ykseltir Laktik asi-doz yaparlar).
Antilipolitik etkilidirler, kilo almna neden olabilirler obez diabetiklerde dikkatle kullanlmal (biguanidler ise
lipolitiktirler).
kinci kuak slfonilreler (gliburid, glipizid, gliklazid, glimepirid, glibenklamid, gliburid) birinci kuaklara
(tolbutamid, tolazamid, asetohegzamid, klorpropamid) gre ok daha etkilidir.
Yant - B

GLUKOKORTKOD ve MNERALOKORTKODLER
68) Kortikosteroidler prostaglandin sentezini aadakilerden hangisi ile inhibe eder?
A)
B)
C)
D)
E)

Transkortin
Fosfolipaz C
Fosfolipaz A2
Prostaglandin sentetaz
Siklooksijenaz

Glukokortikoidler, suprafizyolojik dozlarda fosfolipaz A2 enzimini inhibe ederek eikozanoid sentezini bloke ederler.
Bu etkilerini hcre iinde lipokortin (makrokortin) sentezini artrarak gsterirler.
Yant - C
69) Aldosteron prekrsr olup mineralokortikoid etki gsterebilen madde aadakilerden hangisidir?
A)
B)
C)
D)
E)

Deoksikortikosteron
Pregnanolon
DHEA
Kortizol
ACTH

Deoksikortikosteron (DOC), aldosteron gibi adrenal kortekste sentezlenir ve onun prekrsrdr. Aldosteron gibi
dolama da salnr. DOC salnmn salayan uyar ACTH'dr, yani DOC, ACTH ve kortizol gibi gn ii ritim gsterir.
la olan formu asetat ierir; deoksikortikosteron asetat (DOCA). DOCA sadece parenteral kullanlr ve uzun etkilidir
(24-36 saat).
Yant - A
70) Hipofiz bezinden ACTH salnmn azaltarak steroid hormonlarn yapmn basklayan ila aadakilerden
hangisidir?
A)
B)
C)
D)
E)

Dezoksikortikosteron
Aminoglutetimid
Amphenon-B
Ketokonazol
Siproheptadin

Siproheptadin, hipofiz bezinden ACTH salnmn inhibe ederek steroid hormonlarn yapmn basklar.
Yant - E
71) Progesteron reseptrlerinin
aadakilerden hangisidir?
A)
B)
C)
D)
E)

blokeri

olduu

halde

steroid

reseptrlerini

de

bloke

edebilen

ila

Metirapon
Mitotan
Ketokonazol
Mifepriston
Amphenon-B

Mifepriston (RU486), esas olarak progesteron reseptr antagonistidir ancak ksmen glukortikoid an-tagonist etki de
gsterir.
Yant - D

119

72) Adrenal kortekste kolesterolden pregnanolon oluumunu inhibe eden ila hangisidir?
A)
B)
C)
D)
E)

Ketokonazol
Metirapon
Aminoglutetimid
Siproheptadin
Metiserjid

Aminoglutetimid, adrenal korteksde kolesteroln pregnenolona dnmn bloke eder. Sonuta adrenal bezden
salnan tm hormonlarn miktarn azaltr (medikal adrenalektomi).
Adrenal bez dnda androstenedionun periferde strojene evrilmesini de inhibe eder. Bu nedenle post menapozal
meme kanserinde kullanlr.
Yant - C
73) Adrenal kortekste 11--hidroksilaz
aadakilerden hangisidir?
A)
B)
C)
D)
E)

inhibe

ederek

kortizol

ve

aldosteron

salnmn azaltan

ila

Aminoglutetimid
Metirapon
Trilostan
Amphenon B
Ketokonazol

Metirapon, 11--hidroksilaz enzimini inhibe ederek kortizol ve aldosteron sentezini basklar. Bu ila ayrca ACTH
rezervini lmek amacyla kullanlr (steroid sentezi inhibe olunca ACTH artar, dolaysyla 11--hidroksilaz inhibe
olduu iin idrarda 11-dezoksi trevi metabolitler artar).
Yant - B
74) Kimyasal adrenalektomi yapan ila aadakilerden hangisidir?
A)
B)
C)
D)
E)

Aminoglutetimid
Metirapon
Trilostan
Amphenon B
Mitotan

Mitotan, DDT trevi bir maddedir. Steroid sentezini adrenal korteks hcrelerini tahrip ederek basklar. Bu nedenle
doku boyutunu azaltt iin adrenal kanserde kullanlr. imik (kimyasal) adrenalektomi yapar.
Yant - E
75) Medikal adrenalektomi yapan ila aadakilerden hangisidir?
A)
B)
C)
D)
E)

Aminoglutetimid
Metirapon
Trilostan
Amphenon B
Mitotan

Yant - A
76) Glukokortikoid ve mineralokortikoid etki gc eit olan ve adrenal yetersizlikte kullanlan kortikosteroid ila
aadakilerden hangisidir?
A)
B)
C)
D)
E)

Triamsinolon
Deksametazon
metazon
Fludrokortizon
Dezoksikortikosteron

Kortikosteroid ilalar iinde insanda ilk kullanlan kortizoldr. Aadaki tabloda kortizoln sodyum ve su tutucu
etkisi ile antiinflamatuar etkisi 1 kabul edilerek dier ilalar bununla kyaslanmlardr.
LA

Antienflamatuar etki

Na+ ve su tutucu etki

Etki sresi (saat)

Kortizol

12-14

Kortizon

0.7

0.7

12-14

Prednizon

0.7

12-24

120

Prednizolon

0.7

12-24

Triamsinolon

15-24

Parametazon

12-14

metazon

20

0.5

20-24

Deksametazon

30

24-36

Aldosteron

0.1

400

1-2

DOCA

20

24-36

Fludrokortizon

10

300-400

8-12

Bu tabloya gre hem gl glukokortikoid etki hem de gl mineralokortikoid etki gsteren ila
fludrokortizondur.
Yant - D
77) En uzun etkili glukokortikoid ila aadakilerden hangisidir?
A)
B)
C)
D)
E)

Kortizol
Kortizon
Deksametazon
DOCA
metazon

DOCA glukokortikoid bir ila deildir, minaralokortikoid etkinlik gsterir.

Yant - C
78) Kortikosteroid ilalarn etkisi olmayan aadakilerden hangisidir?
A)
B)
C)
D)
E)

Kan ekerini ykseltirler.

Protein sentezini inhibe ederler.
Enfeksiyonlara yatknlk olutururlar.
Eritrosit ve trombosit yapmn basklar.
MSS'nde eksitasyon ve fori olutururlar.

Glukokortikoidlerin etkileri
1-

Karbonhidrat metabolizmas: Tamamen insline zt etki olutururlar. Glukoneogenez enzimlerini indklerler.

Karacierde protein sentezini (zellikle glukoneogenez enzimlerini) artrrlar. Glukoz almn azaltrlar.
Karacierde glikojen sentezini de stimle ederler.

2-

Protein metabolizmas: Vcudun genelinde protein sentezini inhibe ederler (antianabolik etki), ayrca protein
ykmn da artrrlar (katabolik etki).
Karacierde ise protein sentezini artrrlar (zellikle glukoneogenezde rol alan enzimlerin yapmn artrrlar).
Bylece dokulardan karaciere aminoasit transferini artrrlar.
Karacierde bunlar ya glukoza evrilir, ya da re ve amonyaa evrilerek vcuttan atlmalar salanr. Katabolik
etkilerinden dolay ocuklarda bymeyi basklayabilirler.

3-

Lipid metabolizmas: Lipoliz'i hzlandrrlar. Yksek dozda bulunmalar durumunda ise inslin sekresyonunu
artrarak, atipik lipojenik etki oluturabilirler (ense, supraklavikler blge, gvde ve yzde ya birikimi) Buffalo
hrgc.

4-

Anti-inflamatuar etki: (Endojen kortizoln fizyolojik konsantrasyonlarnda deil) suprafizyolojik

konsantrasyonlarda fosfolipaz A2 enzimini inhibe ederek eikozanoid sentezini bloke ederler. Bu etkilerini hcre
iinde lipokortin (makrokortin) sentezini artrarak gsterirler. Araidonik asit sentezi olmad iin hem
eikozanoidlerin (PG, TX, LT ve epoksidler) hem de PAF'n sentezini dolayl olarak basklam olurlar.
Proenflamatuar maddeler olan TNF ve IL-I sentezini de inhibe ederler.
Damar endotel hcreleri tarafndan sentezlenen ve makrofajlarn yapmasn ve sonrasnda da damar dna
gemelerini salayan selektin adl maddenin sentezini ve upreglasyonunu nleyerek lkosit migrasyonunu
azaltrlar.

5-

mmnsupresif etki: Yine suprafizyolojik konsantrasyonlarnda immnsupresif etki gsterirler. Esas olarak
hcresel immniteyi bozarlar. Bu etkilerini, makrofajlarn aktivasyonu ve onlarn IL salglamalarn inhibe ederek
gsterirler. Ayrca aktive edilmi T-lenfositlerden IL-2 salglanmasn da inhibe ederler. Ancak tm bu nedenlerle
zellikle virutik ve fungal enfeksiyonlara eilimi artrrlar.

6-

Hemopoetik sistem: Kemik iliinde hemoglobin, eritrosit, ntrofil ve trombosit yapmn artrrlar. Buna karlk
eozinofil, bazofil ve lenfosit saysn azaltrlar.

121

Adrenal korteks yetersizliinde ntropeni, len-fositoz ve eozinofili geliir (periferde lkosit dalmn bozarlar).
Hiperkoaglabilite oluturabilirler.
7-

MSS Etkileri: Genel olarak hafif eksitan ve forizan etki olutururlar. Psikoz yks olanlarda psikoz
aktivasyonuna yol aarlar.

8-

Bbreklerdeki etkileri: Hafif mineralokortikoid etki olutururlar (K+ atlm artar). Ayrca Ca++, fosfat ve rik asit
itrahn da artrrlar. Adrenal yetersizliinde; GFR azalr ve ADH salnm ise artmtr.

9-

Kadiyovaskler sistem etkileri: Uptake2'yi inhibe ederek sempatik duyarll artrrlar (sinaptik aralkta
noradrenalin miktarn artrrlar). Sodyum ve su tutulumuna neden olarak da kan basncnn artmasna katk
salarlar.

10- Kalsiyum metabolizmasna etkileri: D vitamini antagonisti gibi davranrlar. Kalsiyumun barsaklardan emilimini
azaltp, bbrekten atlmlarn artrrlar. Kemiklerde osteoblastik etkinlii azaltrken, osteoklastik aktiviteyi
artrrlar. Sonuta uzun sre kullanldklarnda osteoporoz gelitirebilirler.
11- izgili kaslara olan etkileri: Protein katabolizmasn artrdklar iin kaslarda erime ve abuk yorulma
olutururlar.
12- Endokrin etkileri: Gonadotropin salnmn ve T4'n T3'e dnmn azaltrlar.
13- GIS'e etkileri: Mide asit salgsn artrp, mukus tabakasnn koruyucu etkinliini azaltrlar. Si-toprotektif etkili
prostaglandinlerin (E1-2) sentezini basklarlar.
14- Ciltteki etkileri: Ciltte (hem epidermis hem de dermiste) atrofi olutururlar.
Yant - D
79) Aadakilerden hangisi glukokortikoidlerin metabolik etkilerinden biri deildir?
A)
B)
C)
D)
E)

Glikoneogenezi indklerler.
Protein sentezini inhibe ederler.
Karacierde protein sentezini arttrrlar.
Karacierde glikojenezi stimle ederler.
Glikozun hcrelere giriini arttrrlar.

Glukokortikoidler, hedef hcrelerin glukoz almn azaltrlar.

Yant - E
80) Aadakilerden hangisi glukokortikoidlere ait etkilerinden biri deildir?
A)
B)
C)
D)
E)

Eritrosit ve trombosit yapm artar.

immnsupresif etkilidirler.
Gonadotropin salnm azalr.
HCI asit salnm azalr.
Bazofil ve lenfosit azalr.

Glukokortikoidler, mide asit salgsn artrp, mukus tabakasnn koruyucu etkinliini azaltrlar. Sitoprotektif etkili
prostaglandinlerin (E1-2) sentezini basklarlar.
Yant - D
81) Aadakilerden hangisi glukokortikoidlerin kalsiyum metabolizmas zerine olan etkilerinden biri deildir?
A)
B)
C)
D)
E)

GS'den Ca++ emilimi azalr.

++
Bbrekten Ca geri emilimi azalr.
++
Kan Ca miktar artar.
Osteoblastik etkinlik azalr.
Osteoklastik etkinlik artar.

Glukokortikoidlerin kalsiyum metabolizmasna olan net etkileri sonucu kan kalsiyum seviyesi dme eilimindedir.
Bu nedenle de hiperkalsemik durumlarn tedavisinde kullanlabilirler.
Yant - C
82) Aadaki yan etkilerden hangisi kortikosteroid kullanm srasnda grlmez?
A)
B)
C)
D)
E)

Bymenin spresyonu
Hipertansiyon
Osteoporoz
Ya redistrbisyonu
Kas hipertrofisi

Glukokortikoidler, protein katabolizmasn artrdklar iin kaslarda atrofi olutururlar.

Yant - E

122

83) Glukortikoidlerin kullanlmad durum aadakilerden hangisidir?

A)
B)
C)
D)
E)

Anemi
Alerjik ok
Psikiatrik bozukluklar
Beyin demi
Bronial astm

Glukortikoidler merkezi sinir sisteminde genel olarak hafif eksitan ve forizan etki olutururlar. Psikoz yks
olanlarda psikoz aktivasyonuna yol aarlar.
Yant - C
84) Kortikosteroidlerin endikasyonlarndan olmayan durum aadakilerden hangisidir?
A)
B)
C)
D)
E)

Malign hastalklar
Glokom
Kollajen doku hastalklar
Astm
Hiperkalsemi

Glukokortikoidlerin endikasyonlar: Adrenal fonksiyon bozukluklar, artritler ve kollajen doku hastalklar,

dermatolojik hastalklar ve inflamatuar barsak hastalklar, alerjik hastalklar, organ transplantasyonlar sonras
rejeksiyonun engellenmesi iin, gzdeki iltihab hastalklar, astm ve aspirasyon pnmonisi, ok ve KBAS,
glomerlonefritlerle ilikili nefrotik sendromlar, hiperkalsemik durumlar, trombositopeni ve anemilerin tedavisinde
kullanlrlar.
Gze uygulandklarnda gz ii basncn artrarak glokoma neden olabilirler. Bu nedenle glokomda kontrendikedirler.
Yant - B
85) Glukokortikoid ilalarn kullanlamad durum aadakilerden hangisidir?
A)
B)
C)
D)
E)

Anemi
Tberkloz
Graft rejeksiyonu
KBAS
Tbc. Menenjiti

Glukokortikoidler aktif tberklozu olan hastalarda kontrendikedir.

Ancak tberkloz menenjitinde yapklklar engelledikleri ve komplikasyonlar azalttklar iin antibakteriyel
tedavinin yannda kullanlabilirler.
Yant - B
86) Antiinflamatuar etkisi olmayan glukokortikoid hangisidir? (Nisan - 1998)
A)
B)
C)
D)
E)

DOCA
Deksametazon
Triamsinolon
Prednizolon
Kortizol

DOCA glukokortikoid etkisi olmayan bir mineralo-kortikoidtir.

Yant - A
87) Kortikosteroidlerin yan etkisi olmayan aadakilerden hangisidir? (Eyll - 1998)
A)
B)
C)
D)
E)

Osteoporoz
Hipoglisemi
Bymenin inhibisyonu
Tuz retansiyonu
fori

Kortikosteroidler karacier ve dier dokulardaki etkileriyle kan ekerini ykseltirler, hipoglisemi yapmazlar.
Yant - B
88) Glukokortikoid reseptrlerine balanarak glukokortikoidlerin etkilerini engelleyen madde aadakilerden
hangisidir? (Eyll -1998)
A) Metirapon

123

B)
C)
D)
E)

Ketokanazol
Mifepriston
Aminoglutetimid
Mitotan

Mifepriston, progesteron reseptr antagonisti olduu halde yksek dozlarda glukokortikoid reseptrlerini de bloke
edebilir.
Yant - C
89) Etki sresi en ksa olan kortikosteroid aadakilerden hangisidir? (Eyll- 1998)
A)
B)
C)
D)
E)

Kortizon
Deksametozon
metazon
Triamsinolon
Prednizon

En ksa etkili kortikosteroid kortizondur .

Deksametazon ise en uzun etkilisidir.
Yant - A
90) Uzun sre kullanlp birden kesildiinde adrenal yetersizlie yol aan ila aadakilerden hangisidir?
(Aralk- 1999)
A)
B)
C)
D)
E)

Prednizolon
Dopamin
Klonidin
Adrenalin
Atropin

Glukokortikoidler, antiinflamatuar etki gsterebilmeleri iin vcuttaki fizyolojik kortizol dzeylerinin ok zerinde
kullanlmak zorundadrlar. Bu durumda da adrenal kortekse gelen ACTH uyarsnda azalma olaca iin adrenal
korteksten retilen hormonlarn seviyeleri der. Kullanlan glukokortikoidler bu nedenle azaltlarak kesilir. Eer
birden kesilir-lerse adrenal yetersizlie neden olurlar.
Yant - A
91) Aadakilerden hangisi glukokortikoidlerin etkisi deildir? (Nisan - 2000)
A)
B)
C)
D)
E)

Lipokortini arttrarak fosfolipaz A2'yi inhibe eder.

Bazofillerden LT-C4 ve histamin salnmn azaltr.
Sitokinleri arttrarak fibroblastlarn proliferasyonunu inhibe eder.
Periferde lkosit dalmn bozar.
Makrofajlarn kemotaksisini engeller.

Glukokortikoid ilalar fibroblastlarn proliferasyonu-nu inhibe ederek yara iyilemesini geciktirir ancak bunu sitokinleri
arttrarak yapmaz.
Kt kurgulanm bir soru rnei, kkn yars doru, yars yanl olduu iin yant C, dier klar doru.
Yant - C
92) Kortizol sentezi ilk olarak aadakilerden hangisinden balar? (Nisan - 2000)
A)
B)
C)
D)
E)

Testosteron
Aldosteron
Kortikosteron
Progesteron
strojen

Kortizoln sentezi u srayla gerekleir:

Kolesterol Pregnenolol Progesteron veya 17 OH-pregnenolol 17 OH-progesteron 11-dezoksikortizol
Kortizol Kortizon.
Kortizol, progesterondan sentezlenir.
Yant - D
93) Aadakilerden hangisi ntrofili, polisitemi ve lenfopeniye neden olur? (Eyll -2000)
A) Tiroksin

124

B)
C)
D)
E)

Kortizol
Aldosteron
Adrenalin
Somatotropin

Glukortikoidler kemik iliinde hemoglobin, eritrosit, ntrofil ve trombosit yapmn artrrlar. Buna karlk eozinofil,
bazofil ve lenfosit saysn azaltrlar.
Adrenal korteks yetersizliinde ntropeni, lenfosi-toz ve eozinofili geliir (periferde lkosit dalmn bozarlar).
Hiperkoaglabilite oluturabilirler.
Yant - B
94) Aadakilerden hangisi, adrenokortikal steroidlerin sentezini inhibe etmez? (Eyll - 2000)
A)
B)
C)
D)
E)

Aminoglutetimid
Ketakonazol
Trilostan
Metirapon
Flunisolid

Aminoglutetimid, ketokonazol, metirapon ve trilostan adrenal kortekste steroid yapmn basklarlar.

Flunisolid ise inhalasyonla kullanlan bir glukokor-tikoid ilatr ve sistemik etki gstermez, bu nedenle adrenal
korteksi inhibe etmez.
Yant - E
95) Steroid hormonlarn biyosentezinde, kolesterolden sentezlenen ncl bileik aadakilerden hangisidir?
(Nisan - 2001)
A)
B)
C)
D)
E)

Pregnenalon
Progesteron
Kortizol
Andrestenodion
Kortikosteron

Tm kortikosteroidlerin sentezi kolesterolden pregnenolon oluumuyla balar. Bu nedenle pregnenolon tm

steroidlerin ncl bileiidir (prekrsrdr).
Yant - A
96) Glukokortikoidler, antienflamatuar etkilerine bal olarak aadakilerden hangisini inhibe etmezler? (Nisan 2001)
A)
B)
C)
D)
E)

Fosfolipaz A2 enzimi
Histamin salverilmesi
Lipokortin sentezini
nterlkin sentezini
TNF- sentezini

Glikokortikoidler hcre iinde lipokortin-1 (makrokortin) sentezini artrarak serin proteazlar inhibe ederler ve
fosfolipaz-A2'nin indirekt olarak inhibisyonuna neden olurlar.
Fosfolipaz inhibe olunca membran fosfolipidlerin-den araidonik asit retimi durur. Sonu olarak da eikozanoidler
(lipid kkenli otakoidler; prostaglandinler, tromboksanlar, lkotrienler, epoksidler ve PAF).
Glukokortikoidlerin antiinflamatuar etkileri lipokortin-1 sentezinin artmasyla gerekleir.
Yant - C
97) Aadakilerden hangisi steroid hormonlarn zelliklerinden biri deildir? (Eyll - 2003)
A)
B)
C)
D)
E)

Sudaki znrlklerinin az olmas

Protein yapdaki hormonlara gre daha uzun mrl olmalar
Tayc proteinlere bal olarak tanmalar
Biyolojik zarlar geebilmeleri
Etki gstermeleri iin hcre ii haberci molekllerinin gerekmesi

Steroid hormonlarn suda znrlkleri azdr. Yada ise yksek oranda znrler. Yada znrlkleri yksek
olduu iin plazmada proteinlere yksek oranda balanarak tanrlar ve bu nedenle de etki sreleri genellikle
uzundur.
Biyolojik zarlar yada znrlkleri nedeniyle kolayca geebilirler (hcre iine girerler). Reseptrleri
sitoplazmadadr (hcre iinde dorudan etki) bu yzden de ikinci haberci kullanmazlar.

125

Yant - E
98) Aadaki kortikosteroidlerden hangisinin antiinflamatuvar etkisi en dktr? (Nisan - 2005)
A)
B)
C)
D)
E)

Deksametazon
Prednizolon
Triamsinolon
metazon
Kortizon

Endojen kortizol ve bundan elde edilen kortizon insanda ilk kullanlan steroidlerdir. Daha sonra gelitirilenler
antiinflamatuvar (glukokortikoid) etkinlik bakmndan endojen kortizole gre kyaslanmalardr.
Kortizon, karacierde hidrokortizona dnerek etkinlik kazanr. Bu nedenle lokal kullanlamaz (etkisi olmaz).
En az potent glukokortikoid kortizon, en potent ise deksametazondur.
Yant - E
99) Glukokortikoidlerin etkilerinin birka saatlik gecikmeyle ortaya kmasnn nedeni aadakilerden
hangisidir? (Eyll - 2005)
A)
B)
C)
D)
E)

Hedef hcrelerde yeni protein sentezine ihtiya duymalar

Albumin yerine transkortine balanmalar
Biyoyararlanmlarnn az olmas
Vcutta yaygn etkinlik gstermeleri
Yarlanma mrlerinin uzun olmas

Glukokortikoidler etkilerini hcre iindeki reseptrlerine balanarak gsterirler. Bu reseptr steroid kompleksi daha
sonra nkleusa geerek DNA zerinde zgn blgelerine balanr ve transkripsiyonu hzlandrrlar. Bu etki sonucu
hcre iinde makrokortin (lipokortin-1) sentezine neden olurlar.
Makrokortin ise birok inflamatuar mediatrn sentezinde ilk basama oluturan fosfolipaz-A2 enzimini aktive eden
deiik serin proteazlar inhibe ederek etkisini gsterir.
Yant - A
100) Aadakilerden hangisi glukokortikoidlerin sentezini azaltmak amacyla kullanlan ilalardan biri deildir?
(Eyll - 2005)
A)
B)
C)
D)
E)

Mitotan
Metirapon
Ketokonazol
Aminoglutetimid
Spironolakton

Mitotan, metirapon, ketokonazol ve aminoglutetimid, adrenal kortekste steroid sentezini basklayan ilalardr.
Spironolakton ise aldosteron reseptr antagonistidir.
Yant - E
101)
Meme kanserinde strojen sentezini, Cushing hastalnda ise steroid sentezini azaltmak amacyla
kullanlan ila aadakilerden hangisidir? (Nisan - 2006)
A)
B)
C)
D)
E)

Mifepriston
Metirapon
Aminoglutetimid
Mitotan
Ketokonazol

Adrenal kortekste steroid hormon sentezinde ilk basamak olan kolesteroln pregnenalona dnt basama
(Streoid sentezinin hz kstlayc basama olan C20-22 liyaz dezmolaz basama) inhibe eden aminoglutetimid
medikal adrenalektomi yapar ve Cushing hastal gibi durumlarda kullanlr.
Aminoglutetimid, olduka etkin Sit-P450 ve steroid sentez inhibitrdr.
Yant - C
102)

Aadaki glukokortikoid ilalardan hangisinin etki sresi en uzundur? (Nisan - 2006)

A) Kortizon
B) Kortizol
C) Prednizon

126

D) Triamsinolon
E) Deksametazon
En uzun etkili glukokortikoid ila deksametazondur (36 saat), en ksa etkili ise kortizol ve kortizondur (10-12 saat).
Yant - E

SEKS HORMONLARI VE ANTAGONSTLER

103)
A)
B)
C)
D)
E)

Aadaki hormonlardan hangisinin androjenik zellii yoktur?

Testosteron
Dihidrotestosteron
DHEA
Androstenedion
Aldosteron

Testosteron, dihidrotestosteron, dihidroepiandrosteron (DHEA) ve androstenedion andojenik hormonlardr.

Aldosteron ise mineralokortikoid etkili hormondur.
Yant - E
104)
A)
B)
C)
D)
E)

Androjenik ilalarn kullanlmad durum aadakilerden hangisidir?

Metastatik meme kanseri
Gecikmi pberte
Osteoporoz
Hipogonadizm
Polisitemi

Androjenler, metastatik meme kanseri, gecikmi pberte, osteoporoz, hipogonadizm ve anemi gibi durumlarda
kullanlabilirken polisitemide kontrendi-kedir.
Yant - E
105)
A)
B)
C)
D)
E)

Aadaki ilalardan hangisi androjenik bir ila deildir?

Finasterid
Kalusteron
Testolakton
Danazol
Mesterelon

Androjenler: Metiltestosteron, testolakton, mesterelon, metandrostenolon, oksimetolon,

kalusteron, etilestrenol, oksandrolon, nandrolon, stanozolol ve dromostanolon gibi ilalardr.

fluoksi-mesteron,

Bir de danazol vardr ve atipik bir androjenik ilatr. Finasterid ise antiandrojenik bir ilatr.
Yant - A
106)
A)
B)
C)
D)
E)

Aadaki ilalardan hangisinin antiandrojen zellii yoktur?

Danazol
Ketokonazol
Dutasterid
Spironolakton
Simetidin

Danazol atipik bir androjenik ilatr.

Yant - A
107)
Aadaki ilalardan hangisinin testosteron kompetetif bloker zellii olup ayn zamanda progesteron
benzeri etkisi vardr?
A)
B)
C)
D)
E)

Flutamid
Medrojesteron
Siproteron asetat
Jestonoron
Simetidin

Siproteron asetat, testosteronun kompetetif blo-keridir. Ayrca glukokortikoid ve progesteron benzer etkisi
bulunmaktadr.

127

Yant - C
108)
A)
B)
C)
D)
E)

Aadakilerden hangisi androjenlerin metabolik etkilerinden biri deildir?

Eritrosit saysnda artma
HDL dzeyinde azalma
Natrirez
Protein yapmnda artma
Kalsiyum retansiyonu

Androjenler, sodyum, su ve kalsiyum retansiyonu yapar. Bu nedenle osteoporozun tedavisinde faydal olabilir.
Yant - C
109)
A)
B)
C)
D)
E)

Aadakilerden hangisi strojenlerin kontrendikasyonlarndan biri deildir?

Migren
Hipertansiyon
Hipofiz adenomu
Hirsutizm
Endometriyum kanseri

strojenler, migren, hipertansiyon, koroner arter hastal, hipofiz adenomu, endometriyum ve meme kanseri gibi
durumlarda kontrendikedir.
Ancak hirsutizmin tedavisinde kullanlrlar.
Yant - D
110)
A)
B)
C)
D)
E)

Uzun sre strojen kullanan bir kadnda aadakilerden hangisinin olmas dierlerinden daha olasdr?
HDL seviyesinde
Osteoporozda
Kolesistopati riskinin
HDL/LDL orannn
Hirsutizm

Uzun sre strojen kullanan bir kiide, yukardaki klar iinde olabilecek tek durum kolelitiyazistir. Dier klarn tam
tersi geerlidir.
Yant - C
111)
A)
B)
C)
D)
E)

Aadakilerden hangisi strojenlerin insanda oluturduu etkilerden biri deildir?

Endometriumda mitozun artmas
Vajinada epitel kalnlamas
Serviksten sulu mukus salnm
Prolaktin salnmnn azalmas
K vitaminiyle yaplan faktrlerin art

strojenlerin etkisiyle endometriumda mitoz artar, vajinada epitel kalnlar, serviksten sulu mukus salnm olur, K
vitaminiyle yaplan faktrlerin sentezi artar (hiperkoaglobilite). Prolaktin salnmnn da artar.
Yant - D
112)
A)
B)
C)
D)
E)

Aadakilerden hangisi strojenlerin oluturduu etkilerden biri deildir?

SHBG yapmn artar
Endometriyum hiperplazisi
Memelerin bymesi
Kan basncnda ani dme
Antiinslinik etki

strojenler ayrca, seks hormon balayan globulin (SHBG) yapmn artrrlar, endometriyumda mitozu artrrlar
(endometriyal hiperplazi), memelerin bymesine neden olurlar ve antiinslinik etki gstererek kan ekerini
ykseltirler. Bunlarn yan sra hem sempatik etkinlii artrarak hem de sodyum ve su tutarak kan basncn artrrlar.
Yant - D
113)

Aadakilerden hangisi strojenlerin endikasyonlarndan biri deildir?

A) Osteoporoz
B) Menapoz

128

C) Hemofili
D) Hirsutismus
E) Kontrasepsiyon
strojenler, osteoporoz ve hirsutizm gibi hastalklarda ve doum kontrol ile menapozda hormon replasman
tedavisinde kullanlrlar. K vitaminine bal yaplan phtlama faktrlerinin (II, VII, IX, X) sentezini artrmalarna
ramen hemofili tedavisinde kullanlmazlar.
Yant - C
114)
A)
B)
C)
D)
E)

strojenlerin en sk grlen yan etkisi aadakilerden hangisidir?

Bulant
Tromboemboli
Ara kanamas
Kilo alm
Konstipasyon

strojen kullanm srasnda en sk grlen yan etki bulantdr.

Yant - A
115)
Hipotalamustaki strojen reseptrlerini bloke eden ve ovulasyon indksiyonu amacyla kullanlan ila
aaakilerden hangisidir?
A)
B)
C)
D)
E)

Klomifen Sitrat
Siproteron asetat
Medroksiprogesteron asetat
Tamoksifen sitrat
Danazol

Klomiifen sitrat, zellikle hipotalamustaki strojen reseptrlerini bloke ederek, kanda dolaan strojenlerin GnRH
satmm zerindeki frenleyici etkilireni (negatif feedback) ortadan kaldrr. Bunun sonucunda hipofizden ar bir LH
ve FSH salnm olur. Bu etkisi nedeniyle ovulasyon indksiyonu amacyla kullanlr. Periferik yaplar zerinde de
antistroje-nik etki yapar.
Yant - D
116)
Hedef hcrelerde strojen reseptrlerini bloke eden ve postmenapozal meme kanserinde kullanlan ila
aadakilerden hangisidir?
A)
B)
C)
D)
E)

Klomifen sitrat
Siproteron asetat
Medroksiprogesteron asetat
Tamoksifen sitrat
Danazol

Tamoksifen sitrat, hedef hcrelerinde strojen reseptrlerini bloke eder. Ancak strojen reseptrleri zerinde
parsiyel agonistik zellii de bulunmaktadr. Postmenapozal dnemdeki meme kanseri olgularnda kullanlr. Etki
strojen reseptr saysna baldr. Ayrca anovulatuar siklus nedeniyle ksr olan kadnlarn tedavisinde de
kullanlabilir.
Yant - D
117)
A)
B)
C)
D)
E)

Aadaki ilalardan hangisinin strojenik zellii yoktur?

Klomifen sitrat
Dienestrol
Dietilstilbestrol
Mestranol
Undesilat

Klomifen ve tamoksifen, strojen reseptr bloker-leridir.

Yant - A
118)
A)
B)
C)
D)
E)

Solunumu stimle edici etkisi olan hormon aadakilerden hangisidir?

striol
stradiol
stron
Testosteron
Progesteron

129

Progesteronun solunumu stimle edici etkisi vardr ve sadece bu amala bile kullanlabilmektedir.
Yant - E
119)
A)
B)
C)
D)
E)

Aadakilerden hangisi progestinlerin insanda oluturduu etkilerden biri deildir?

T lenfosit inhibisyonu
LH ve FSH salnmnn inhibisyonu
Uterusda relaksasyon
inslin salnmnn inhibisyonu
Solunum stimlasyonu

Progestinler, endometriyumda mitotik etkinlii inhibe eder. Salg bezleri silindirik yaplarn kaybedip boumlu bir
ekilde alrlar. Ayrca bu hcrelerde subnkleer vakuoller geliir.
Progesteron ayrca T-lenfositleri inhibe ederek zigotun implantasyonunu kolaylatrr (immnolojik red reaksiyonunu
nler).
Uterus dz kaslarn inhibe ederek gevetir.
Fallop borusunun motiiitesini drr (strojenler ise artrr). Serviks salgsnn miktarn azaltp viskozitesini artrr,
fakat elastikiyetini azaltr.
Termojenik etkisi bulunmaktadr.
Natriretik etki gsterir.
Yksek dozda merkezi
denenmektedir).

sinir

sistemi

depresyonu

oluturur

(medroksiprogesteron

antiepileptik

olarak

Solunumu stimle eder.

nslin salgsn artrr.
Androjenik etkisi belirgin olan 19 nortestosteron trevi sentetik progesteronlar (noretindron asetat gibi) trigliserit
dzeyini drrler.
Yant - D
120)
A)
B)
C)
D)
E)

Sentetik yapl, en gl progesteron ila aadakilerden hangisidir?

Medroksiprogesteron
Noretinodrel
Jestoden
Dezojestrel
Didrojestron

Jestoden, en gl sentetik progesterondur.

Yant - C
121)
Progestinler antistrojeik ve androjenik zellik gsterirler. Aadaki progestinlerden hangisi
antiandrojenik zellik gsterir?
A)
B)
C)
D)
E)

Medroksiprogesteron
Etisteron
Dimetisteron
Noretisteron
Noretindron

Medroksiprogesteron asetat, dier progestinlerin tersine androjenik deil antiandrojenik etki gsterir.
Yant - A
122)
A)
B)
C)
D)
E)

Postkoital kontrasepsiyon amacyla kullanlan ila aadakilerden hangisidir?

Tamoksifen
Mifepriston
Mestranol
Dietilstilbestrol
Siproteron asetat

Mifepriston (RU-486), progesteon reseptr antagonistik zelliiyle antiprogesteron bir ilatr. Hafif antiandrojenik
etki de gsterir.

130

Menstrel siklusun luteal dneminde uygulandnda endometrium zerindeki progesteron etkisini bloke ederek
menstrasyonu balatr ve implantasyon olmusa onu bozar (postkoital kontrasepsiyon). Gebeliin ilk haftalarnda
abortusta oluturur (uterus kontraksiyonlarn etkilemez).
Yant - B
123)
A)
B)
C)
D)
E)

Progestinler aadaki endikasyonlardan hangisinde kullanlmaz?

Dk tehdidi
Atrofik vajinit
Endometriozis
Oral kontrasepsiyon
Post koital kontrasepsiyon

Postkoital kontrasepsiyon amacyla kullanlan ila mifepristondur (antiprogesteron). Progestinler dk tehtidinde

gebeliin devamn salamak iin kullanlrlar.
Yant - E
124)
A)
B)
C)
D)
E)

Aadakilerden hangisi oral kontraseptif lerin kesin kontrendikasyonu deildir? (Nisan- 1998)
Konjenital hiperlipidemi
Hipertansiyon
Hepatik adenom
Anormal vajinal kanama
Koroner kalp hastal

strojenlerin (oral kontraseptif ilalarn) kontrendikasyonlar mutlak ve nispi olarak ikiye ayrlr.
Mutlak kontrendikasyonlar: Sebebi bilinmeyen genital kanama, endometriyum ve meme kanseri, tromboflebit,
tromboemboli, serebrovaskler hastal veya yks olanlar, 35 ya st ve sigara ienler ile miyokard infarkts
geirenler ve koroner arter hastal veya aterosklerozu (konjenital hiperlipidemi) olanlar.
Nispi kontrendikasyonlar: Karacier hastal olanlar, astm, migren, diyabet, hipertansiyon, kon-vlsif hastalklar
ve epilepsi, jonjestif kalp yetersizlii, obstrktif sarlk ve safra ta olanlar.
Yant - B
125)
A)
B)
C)
D)
E)

Aadakilerden hangisi, strojenin etkilerinden biri deildir? (Nisan - 1999)

Protein sentezinin artmas
insline kar duyarlln artmas
HDL / LDL orann artmas
Phtlama faktrlerinden 2,7,9 velO'un artmas
Kemikten kalsiyum rezerpsiyonunun inhibe olmas

strojenler, protein sentezini artrrlar, antiinslinik etki olutururlar, HDL/LDL orann artrrlar,
K vitaminine bal olarak yaplan faktr II, VII, IX ve X yapmn artrrlar, kemikten kalsiyum rezorpsiyo-nunu inhibe
ederler.
Yant - B
126)
Endometriozis tedavisinde kullanlan ilalardan hangisi hem hemofili hem de ITP'de kullanlr? (Eyll 2000)
A)
B)
C)
D)
E)

Gestrinon
Danazol
Kombine oral kontraseptif
Progesteron
Gn-RH analoglar

Danazol, atipik bir androjenik ilatr. Gl antigonadotropik etkinlik gsterir. FSH ve LH salnmn basklar.
Ayrca androjen ve strojenlerin periferik reseptrlere balanmasn inhibe eder.
Endometriozis ve memenin kistik hastalnda yksek teraptik etkinlik gsterir.
Ayrca herediter anjiodemin ve erkeklerde jineko-mastinin tedavisinde de kullanlr.
diyopatik trombositopenik purpura (ITP) ve hemofilide de kullanlr.
Yant - B
127)

Progestinlerin etkileri ile ilgili, aadaki ifadelerden hangisi yanltr? (Eyll - 2000)

131

A)
B)
C)
D)
E)

Ovlasyonu basklarlar.
Vcut scakln artrrlar.
Aldosteronun sodyum tutucu etkisini artrrlar.
Bazal inslin dzeyini artrrlar.
Sentetik progestinler androjenik veya strojenik etkinlik gsterebilirler.

Progestinler ovlasyonu basklar, vcut ssn artrr. nslin dzeyini artrr ve androjenik veya antistrojenik etki
gsterirler. Progestinler ayrca natriretik zellik de gsterirler.
Aldosteronun sodyum tutucu etkisini artran hormon strojendir.
Yant - C
128)
A)
B)
C)
D)
E)

Aadakilerden hangisi progesteron reseptrlerini bloke edebilir? (Eyll - 2001)

Mifepriston
Metirapon
Mepiramin
Metiserjid
Metiamid

Mifepriston (RU-486), progesteron reseptr anta-gonistidir.

Yant - A
129)
Post menopozal hormon tedavisinde kullanlan aadaki strojenlerden hangisi en az etkilidir? (Nisan 2002)
A)
B)
C)
D)
E)

Konjuge strojen
Oral striol
Etinil stradiol
Piperazin strojen slfat
Esterifiye strojenler

strojenler iinde en etkili olan stradioldr (E2).

stron (E1) ve striol (E3) daha zayf etkilidirler.
En zayf etkili olan strojen strioldr.
Yant - B
130)
Aadakilerden hangisi kombine oral kontraseptif hap kullanm iin kesin kontrendikasyondur? (Eyll
- 2002)
A)
B)
C)
D)
E)

35 ya zeri sigara ien kadn

Diabetes Mellitus
Epilepsi
Hipertansiyon
Migren

Yant - A
131)
A)
B)
C)
D)
E)

Aadakilerden hangisi strojen analou bir ilatr? (Nisan - 2003)

Aminoglutetimid
Tamoksifen
Leuprolid
Goserelin
Mestranol

Aminoglutetimid, steroid sentez inhibitr, tamoksifen strojen reseptr blokeri ve leuprolid ile goserelin de
gonadotropin analou ilalardr.
Mestranol ise strojendir.
Yant - E
132)
A)
B)
C)
D)

Aadaki hormonlardan hangisinin kan glikoz deriimini artrc etkisi yoktur? (Eyll -2003)
Byme hormonu
Progesteron
Glukagon
Kortizol

132

E) Adrenalin
Progesteron inslin salnmn artrarak kan ekerini drr.
Yant - B
133)

Aadaki gonadotropin salverici hormon analoglarndan hangisinin etkisi en vksektir? (Nisan - 2005)

A)
B)
C)
D)
E)

Histrelin
Leuprolid
Buserelin
Ganireliks
Setroreliks

GnRH analoglar, ovlasyonun indksiyonu amacyla kullanlan maddelerdir. Bunlarn etki gleri (po-tens) GnRH ile
karlatrdnda en glleri nafa-relin deslorelin ve histrelindir.
Yant - A
GnRH ad

Potensi

Uygulama yeri*

GnRH

IV

Leuprolid

15

SC, depot IM

Buserelin

20

SC, IN

Nafarelin

150

SC, IN

Deslorelin

150

SC, depo IM

Histrelin

150

SC

Goserelin

100

Depot SC

Ganireliks

0 (antagonist)

SC

Setroreliks

0 (antagonist)

SC

* SC: subktan, IV: intravenz, IM: intramuskler, IN: intranazal

134)
A)
B)
C)
D)
E)

Klomifen, hangi amala kullanlan bir ilatr? (Eyll - 2005)

Ovulasyonu stimle etmek
Tiroid bezini stimle etmek
inslin salgsn stimle etmek
Spermatogenezi inhibe etmek
Glukagon salgsn inhibe etmek

strojen reseptr blokerleri olan tamoksifen peri-ferde antistrojenik etki gsterdii iin postmenapozal meme
kanseri tedavisinde kullanlrken, klomifen hipotalamustaki strojen reseptrlerini bloke ederek ovulasyonu stimle
etmek amacyla (tp be-bek-IVF tedavisinde) kullanlr.
Yant - A

PROLAKTN
135)
A)
B)
C)
D)
E)

Hipofiz n lobunda laktotrof hcrelerden Salnan hormon aadakilerden hangisidir?

ADH
Oksitosin
ACTH
GH
Prolaktin

Hipofiz n lobunda laktotrof hcrelerden salnan hormon prolaktindir. Prolaktin peptid yapda bir hormondur.
Yant - E
136)

Prolaktin salnmn arttrmayan etken aadakilerden hangisidir?

A) Nroleptikler

133

B)
C)
D)
E)

Metoklopramid
Dopamin
Klonidin
Rezerpin

Prolaktin salnm iin postpartum dnemde meme bana uyarlmas en gl ve spesifik uyary oluturur.
Salnmnn kontrolnde prolaktin inhibitr faktr (PF=dopamin) asl rol oynar (tonik inhibitr uyar).
Bromokriptin gibi dopaminerjik maddeler n hipo-fizden prolaktin salnmn inhibe ederler. Dopamin antagonistleri
ise prolektin salnmn stimle eder (nroleptikler, metoklopramid, klonidin, rezeprin, metildopa).
Oksitosin de prolaktin salnmn arttran uyarlardan biridir.
Yant - C
137)
Doum sonrasnda konsantrasyonu azalan ancak fizyolojik ksrlk oluturan hormon aadakilerden
hangisidir?
A)
B)
C)
D)
E)

stradiol
Kortizol
ADH
Dopamin
Prolaktin

Prolaktinin ar salglanmas FSH ve LH salnmn inhibe eder (fizyolojik ksrlk).

Yant - E
138)
A)
B)
C)
D)
E)

Prolaktini inhibe eden ajan aadakilerden hangisidir? (Nisan- 2000)

Dopamin
strojen
Metaklopramid
Serotonin
Bromokriptin

Soruda iki doru cevap vardr. Hem dopamin hem de dopamin agonisti olan bromokriptin prolaktin salnmn
azaltrlar.
Ancak soruda ajan kelimesini kulland iin ve dopamin de endojen bir madde olduu iin yant bromokriptin gibi
durmaktadr. Fakat dopaminin de ila olarak bulunduu soruyu hazrlayan tarafndan gz ard edilmi olmaldr.
Yant - E
139)
A)
B)
C)
D)
E)

Bromokriptin ile ilgili aadaki ifadelerden hangisi yanltr? (Eyll - 2003)

Byme hormonu salnmn engeller.
Prolaktin salnmn engeller.
Bir ergotalkaloitidir.
Dopamin D2 reseptr agonistidir.
Erkeklerde grlen galaktore tedavisinde etkisizdir.

Bromokriptin, dopaminerjik reseptrlerden D2 agonistik etkisi olan bir yar sentetik ergot alkaloididir.
Hem kadnda hem de erkekte prolaktinoma tedavisinde kullanlr. Hem spontan hem de TRH ile uyarlm prolaktin
salnm zerinde gl inhibitr etki gsterir. Prolaktinomada hormon salnmn %70-80, tmr hacmini de %50
orannda azaltr.
Byme hormonu salnmn da inhibe eder.
Yant - E

SOMATOTROPN (GH) VE SOMATOSTATN

140)
A)
B)
C)
D)
E)

GHRH analou olan ila aadakilerden hangisidir?

Sermorelin
Somatrem
Humegon
Pergonal
Sumatriptan

134

Sermorelin, byme hormonu salglatan hormon (GHRH) analou, somatrem ise byme hormonu (GH)
analoudur. Cceliin tehisine gre hipotalamik ccelik ise sermorelin, hipofizer ccelik ise somatrem verilebilir. Bu
test klonidin (2 adrenerjik agonist) ile yaplr.
Klonidin verildiinde byme hormonu dzeyi artarsa ccelik hipotalamik, artmazsa hipofizer kaynakldr denilir ya
da tm bunlarn yerine byme hormonunun hedef dokuda etkilerini gsteren so-matomedin-C (inslin benzeri
byme faktr IGF-I) verilebilir.
Yant - A
141)
A)
B)
C)
D)
E)

Byme hormonu salnmn azaltan etken aadakilerden hangisidir?

Hipoglisemi
zoproterenol
Aminoasitler
Glukagon
Klonidin

Byme hormonu salnmn salayan uyarlar

Hipoglisemi, egzersiz, souk, korku, stres yapc etkenler, uyku, arginin gibi aminoasitler, glukagon ve 2
adrenerjikler.
Somatostatin ve adrenerjikler ise byme hormonu salnmn inhibe ederler.
Dopamin ve bromokriptin de salnmn inhibe eden etkenler arasndadr (bromokriptin akromegalide kullanlr).
zoproterenol adrenerjik agonist bir ilatr ve salnm inhibe eder.
Yant - B
142)
A)
B)
C)
D)
E)

Byme hormonu ile ilgili aadaki ifadelerden hangisi yanltr?

Hipoglisemide dzeyi artar.
Lipolize neden olur.
Katabolik etkilidir.
T3-T4 ile birlikte etki gsterir.
KC'den somatomedin-C salglatr.

Byme hormonunun etkileri

Byme hormonu karacierden salnan somatomedin-C (IGF-I) araclyla epifiz plandaki hcrelerin
proliferasyonuna (boy uzamas) ve plan kalnlamasna neden olur. Ancak bu etkinin olumas iin ortamda tiroid
hormonlar bulunmaldr.
Protein sentezini artrp anabolik etki oluturur.
Ya dokusunda trigliserit ykmn artrp, ya mobilizasyonuna yol aarlar.
Plazma serbest ya asidi dzeyini artrrlar.
Kan ekerini ykseltir ve diyabetojenik etki oluturur.
Yant - C
143)
Aadaki hormonlardan hangisi byme hormonu (GH) ve tiroid stimle edici hormon (TSH) salnmn
azaltr?
A)
B)
C)
D)
E)

Kortizol
Testosteron
Triiodotironin
Somatostatin
stradiol

Somatostatin hipotalamusta eminentia mediadan salnr. Hipotalamustan salnan bu hormona soma-tostatin-14

denir. Somatostatin-14, GH ve TSH salnmn inhibe eder.
Yant - D
144)
A)
B)
C)
D)
E)

Somatostatinin kullanlmad durum aadakilerden hangisidir?

GS kanama
VPoma
nslinoma
Hipopituiterizm
Glukagonoma

135

Somatostatinin oktakozapeptit ekli GS kanal eperinden ve pankreastaki delta hcrelerinden salnr. Buna
somatostatin-28 denir.
Somatostatin-28 inslin ve glukagon salnm bata olmak zere pankreasn tm d salgsn ve mide mukozasndan
gastrin ve pepsin salnmn inhibe eder. Fakat mukus salnmn artrr.
Gastrointestinal sistemdeki endokrin salg yapan tmrlerin (VPoma, inslinoma, glukagonoma) tedavisinde
kullanlr.
Ayrca GS'de submukozal damarlarda vazokons-triksiyon oluturur (GS kanamalarnn tedavisinde kullanlr).
Somatostatin-28 ayrca mide ve barsak motilitesini inhibe eder.
Yant - D
145)
A)
B)
C)
D)
E)

GS kanamalarnda vazokonstriktr olarak kullanlan ila aadakilerden hangisidir?

Asetilsalisilik asit
Famotidin
Oktreotid
Omeprazol
Metoklopramid

Oktreotid somatostatin analou olan bir maddedir ve VPoma, inslinoma, glukagonoma gibi tmral durumlarn
tedavisinde kullanlr. Ayrca GS'de submukozal damarlarda vazokonstrksiyon olutururduu iin GS
kanamalarnn tedavisinde kullanlr.
Yant - C
146)
Salkl kiilerde byme hormonu salverilmesinde, aadakilerden hangisinin etkisi yoktur? (Eyll 2000)
A)
B)
C)
D)
E)

Dopamin
Bromokriptin
Somatostatin
Oktreotit
Tirotiropin salverici hormon

Dopamin, bromokriptin, somatostatin ve oktreotid baka bir hastal bulunmayan kiilerde byme hormonu
salnmn etkilerler.
TSH'nn ise byle bir etkisi yoktur.
Yant - E
147)
Uzun kemiklerin uzunlamasna bymesinde balca rol olan yap aadakilerden hangisidir? (Eyll 2001)
A)
B)
C)
D)
E)

Artikler kkrdak
Epifiz diski
lik boluklar
Epifiz spongiozas
Periosteum

Byme hormonu etkisini somatomedin-C (IGF-I) araclyla uzun kemiklerin epifiz planda (epifiz diski) gsterir.
Yant - B
148)
Aadakilerden hangisi byme hormonunun sentezlenmesini ve sekresyonunu inhibe eder? (Nisan 2002)
A)
B)
C)
D)
E)

Somatostatin
Hipoglisemi
Egzersiz
Stres
Uyku

Yant - A
149)

Aadaki hormonlardan hangisi adenilil siklaz enzim sistemini inhibe eder? (Nisan - 2002)

A) Somatostatin
B) ACTH
C) Kalsitonin

136

D) Glukagon
E) Tiroid stimle edeci hormon
Somatostatin, genel inhibe edici bir hormondur. kinci ulak mekanizmas da hcrelerde inhibisyon yant oluturan
adenilat siklaz inhibisyonu ve cAMP dzeyinin azalmasdr.
Yant - A
150)
Byme hormonu eksikliinde byme hormonu yerine kullanlabilen madde aadakilerden
hangisidir? (Nisan - 2003)
A)
B)
C)
D)
E)

IGF-I
nterlkin
Prolaktin
nslin
nterferon

Yant - A
151)
Aadakilerden hangisi byme hormonu salverilmesini inhibe eder ve vazointestinal peptit salglayan
metastatik karsinoid sendromunda diyare, yz kzarmas gibi semptomlar tedavi etmek iin kullanlr?
(Nisan - 2004)
A)
B)
C)
D)
E)

Prolaktin
IGF-1
Somatropin
Ondansetron
Oktreotid

Somatostatin, byme hormonu, TSH, inslin, glukagon ve VP gibi maddelerin salnmn bloke eder. Oktreotid,
sentetik bir somatostatin analoudur. Yarlanma mr somatostatine gre 30 kat daha uzundur (80 dk). Bir ok
hormon sekrete eden tmr tedavisinde zellikle akromegali, karsinoid sendrom, gastrinoma, glukagonoma, nesidioblastozis ve vipomalarn tedavilerinde kullanlr.
Yant - E
152)
Gastrointestinal sistem, pankreas ve hipotalamusta bulunan reseptrlerine balanarak bu dokulardan
hormon sekresyonunun azalmasna neden olan endojen aktif madde aadakilerden hangisidir? (Eyll 2004)
A)
B)
C)
D)
E)

Oktreotid
Somatostatin
Somatropin
Somatrem
Dopami

Yant - B

VAZOPRESSN (ADH) ve OKSTOSN

153)
A)
B)
C)
D)
E)

Arka hipofizden salnan hormon aadakilerden hangisidir?

Prolaktin
Vazopressin
Somatostatin
Byme hormonu
ANP

Prolaktin ve byme hormonu n hipofizden, somatostatin hipotalamus ve gastrointestinal sistemden, atriyal

natriretik peptid atriyum ve damar sisteminden salglanan hormonlardr.
Arka hipofizden salnan iki adet hormon vardr: vazopressin (ADH) ve oksitosin. Her iki hormon da 8 aminoasitlik
peptidlerdir.
Yant - B
154)

Aadakilerden hangisi Vazopressin salnmn artrmaz?

A) Plazma osmolaritesi
B) Dolaan kan hacmi
C) Orofaringeal stimlasyon

137

D) Anjiotensin II
E) Hipotansiyon
Vazopressin (ADH) ve oksitosin, hipotalamusdaki supraoptik nkleus ve paraventrikler nukleuslarda
sentezlenir. Nron aksonlar ile hipofize tanrlar ve uyarldklarnda salnrlar. Uyarlma srasnda oksitosin ile
birlikte salnr.
Salnmn dzenleyen etkenler: Plazmann oz-molaritesi (beyinde 3. ventriklde bulunan subfor-nikal organ ve
lamina terminaliste ozmoreseptrler bulunur ve plazma ozmolaritesinin artmas ile salnm artar).
Dolaan kan hacmi salnmnda en nemli uyarlardan biridir. Kan hacminin azalmas vazopressinin plazma dzeyini
50 katna karabilir. Anjiotensin-ll ADH salgsn artrr. Orofaringeal stimlasyon ise (sulu gdalarn iilmesi) ADH
salnmn inhibe eder. Atriyal natriretik peptid de salnm zerinde inhibi-tr etki gsterir.
Yant - C
155)
A)
B)
C)
D)
E)

Damar dz kaslar ve karacierde bulunan vazopressin reseptr alt tipi aadakilerden hangisidir?
V1
V2
V3
V4
V5

Vazopressinin iki reseptr vardr.

V1 dz kas ve karacier hcrelerinde bulunur. kinci ula Gq, fosfolipaz-C aracl P3 ve DAG oluumudur. V2 ise
bbrekte distal ve toplayc tbllerde bulunur, ikinci ula Gs uyarlmas, adenilat siklaz aktivasyonu ve cAMP
dzeyinin artdr.
Yant - A
156)
Bbrekte distal tblus ve toplayc kanallarnda bulunan vazopressin reseptr alt tipi aadakilerden
hangisidir?
A)
B)
C)
D)
E)

V1
V2
V3
V4
V5

Yant - B
157)
A)
B)
C)
D)
E)

Aadakilerden hangisi vazopressinin etkisi deildir?

Bbrekten su ve tuzun geri alnm
Damarlarda vazodilatasyon
Bronkokonstriksiyon
GS ve uterusta kaslma
Faktr 8 dzeyini

Vazopressin vcudun su ve tuz dengesini dzenler.

Bbreklerde distal ve toplayc tbllerde suyun reabsorbsiyonunu arttrr. Ayrca medulladaki hiperosmolaritenin
oluumunda da rol oynar. Plazma faktr dzeyini arttrr.
Tm damar segmentlerinde vazokonstrksiyon oluturur. Bu etkisi zellikle splanknik blgede ve koroner
damarlarda ok belirgindir. Bronkokonstriksiyon oluturur. Barsak tonus ve motilitesini arttrr. Ayrca uterusun
kaslmasna yol aar. V1B reseptrleri ile hipofizden ACTH salnmn ykseltir. Bellek oluumunda da nemli
fonksiyonu olduu ileri srlmektedir.
Yant - B
158)
A)
B)
C)
D)
E)

Hemofili ve Von-Willebrand hastalnn tedavisinde kullanlan ila aadakilerden hangisidir?

Lipressin
Desmopressin
Felipressin
Terlipressin
Vazopressin

Desmopresin, sentetik bir vazopressin analoudur. V ve nasal solsyon olarak kullanlr. Esas olarak hemofili ve
Von-Willebrand hastalnda kullanlr. sefagus varis kanamalarnda da kullanlr.
Yant - B

138

159)
A)
B)
C)
D)
E)

Hipofiz arka lobundan salnan ve vazodilatasyon yapan hormon aadakilerden hangisidir?

Vazopressin
inslin
Oksitosin
PTH
ACTH

Oksitosin, vazopressin gibi hipotalamustaki paraventrikler nkleus ve supraoptik nukleusda sen-tezlenir. Nron
aksonlar ile hipofize tanr.
Uterus ve vajinann mekanik olarak gerilmesi, meme areolasndaki dokunma reseptrlerinin uyarlmas ile salnr.
Hemoraji, doyma hissi, barsak hormonlar, anjiotensin ve psikolojik stres salnmn artrr. Opioidler ise salnmn
inhibe ederler.
Gebelik srasnda miyometrium hcrelerinde oksitosin reseptrlerinni says giderek artar. Ayrca oksitosin,
desiduada prostaglandin sentezini de artrr.
Doum eyleminin olumasnda rol bulunmaktadr. Uterusta kontraksiyon gcn ve skln artrr.
Meme bezinin salg yapan epitel hcrelerinden oluan alveollerin evresindeki miyoepitelyal hcreleri kasar ve
prolaktin araclyla sentezlenmi olan stn salnmn salar.
Vazopressin gibi antidiretik etki oluturur. Ancak damarlarda vazopressinin tersine vazodilatasyon oluturur.
Prolaktin ve ACTH salnmn ykseltir.
Yant - C
160)
sefagus varis kanamalarnda splanknik kan akmn azaltmak amacyla aadakilerden hangisi
kullanlr? (Eyll - 1998)
A)
B)
C)
D)
E)

Gelfoam
Vazopressin
K vitamini
Glkokortikoidler
Glukagon

Vazopressin ve analoglar, damar dz kaslarndaki kasc etkileri nedeniyle diabetes insipidusun yan sra baz
kanamalarda vazokonstriktr olarak da kullanlr.
Yant - B
161)
A)
B)
C)
D)
E)

Aadakilerden hangisi vazopressin reseptrlerine etki etmez? (Nisan - 2000)

Desmopressin
Terlipressin
Psilosin
Felipressin
Lipressin

Vazopressin analoglar: Vazopressin tannat, desmopresin, felipresin, terlipresin ve lipresindir.

Psilosin bir vazopressin analou deildir.
Yant - C
162)
Aadaki ilalardan hangisi
potansiyalize etmez? (Nisan - 2002)
A)
B)
C)
D)
E)

antidiretik hormonun bbrekler zerindeki

antidiretik etkisini

Furosemid
Klofibrat
Tiazid trevi diretikler
Klorpropamid
Karbamazepin

Tiazid diretikleri, klofibrat, karbamazepin ve klorpropamid gibi ilalar ADH'nn bbrekteki etkisini potansiyalize
ederler.
Furosemid ise potent etkili bir diretiktir ve hipovo-lemiye neden olacak derecede su kayb yapar.
Yant - A

139

TROD HORMONLARI-ANTTROD LALAR

163)
A)
B)
C)
D)
E)

TSH ile ilgili aadakilerden hangisi dorudur?

Peptid yapldr.
Hipotalamustan salnr.
Tiroid bezinden kalsitonin salglatr.
Fazla salndnda tiroidte atrofi yapar.
Hcre iinde cAMP miktarn azaltr.

Tiroid hormonlar, hipotalamustan salnan TRH ve hipofizden salnan TSH tarafndan kontrol edilirler.
TRH ve TSH peptid yapl hormonlardr. Etkilerini hcre membrannda bulunan reseptrleri ile ve ikinci ulak
mekanizmalar kullanarak gerekletirirler (cAMP artar).
TSH tiroid bezinden tiroksin (T4) ve triiodotironin (T3) salglatmaktan baka, yksek konsantrasyonlarnda tiroid
dokusunu byterek guatr oluturur.
Yant - A
164)
A)
B)
C)
D)
E)

Tiroid hormonlar ile ilgili aadakilerden hangisi yanltr?

Tirozinden sentezlenirler.
Suda eriyen hormonlardr.
Plazma proteinlerine yksek oranda balanrlar.
Yarlanma mrleri uzundur.
Reseptrleri hcre ekirdeindedir.

Tiroid hormonlar, tiroid bezinin folikler hcrelerinde tirozinden sentezlenirler (daha ok T4 daha az T3). Sentezin
ardndan hcreler arasndaki matrikste depo edilirler. TSH uyarsyla kan dolamna salnrlar.
Tiroid hormonlar steroid yapl hormonlar gibi yada znr zellik gsterirler ve bu nedenle de plazma
proteinlerine yksek oranda balanrlar. Yarlanma uzundur (T4 1 hafta ile en uzun etkili hormondur). Hcre
membrannn yal yapsnda eriyip hcre iine geerler ve reseptrleri hcre ekirdeinde bulunur.
Ayrca hcre membrannda da muhtemel balanma yerleri (reseptr) bulunmutur. Balanma blgelerinin az bir
ksm da mitokondri i membrann-dadr.
Yant - B
165)
A)
B)
C)
D)
E)

Tiroid hormonlarnn etkileri ile ilgili aadakilerden hangisi yanltr?

Somatik geliimi salar.
Mental geliimi salar.
Protein sentezini artrr.
Oksidatif fosforilasyonu azaltr.
Sempatik duyarll arttrr.

Somatik ve mental gelimenin olabilmesi iin tiroid hormonlar arttr. Tiroid hormonlar ortamda bulunmad zaman
byme hormonunun etkinlii azalr. Oksijen tketimini arttrrlar. Bu etki Na-K-AT-Paz stimlasyonu ile byk
oranda ilikilidir. Buna kalorijenik etki denir. Sonuta bazal metabolizmay ykseltirler. Protein sentezini arttrrlar.
Hiper-tiroidide ise protein ykmn (katabolizmay) arttrrlar.
Fizyolojik dozda inslinin, yksek dozda ise katekolaminlerin ve glukagonun etkisini arttrrlar.
Lipolizi stimle edip serbest ya asidi dzeyini arttrrlar. Buna karlk kolesterol ve trigliserid dzeyini drrler. Bu
etkilerini kolesteroln karacierden safra ile atlmn oaltarak ve periferde hcre iine alnmalarn arttrarak
olutururlar.
Sempatik sisteme olan duyarll arttrrlar.
Eritropoezi arttrrlar.
Solunum merkezi zerine uyarc etki gsterirler.
eitli vitaminlerin kullanmn (z. A vitamini) arttrrlar.
Yant - D
166)
Periferde tiroksinin (T4) triiodotironine (T3) dnmn salayarak aktifletiren enzim aadakilerden
hangisidir?
A)
B)
C)
D)

Monoaminooksidaz
5a-redktaz
5'-deiyodinaz
5-fosfodiesteraz

140

E) 5-lipoksijenaz
Periferde T4'n T3'e dnmn salayarak etkinliini arttran enzim 5'-deiyodinaz enzimidir.
Bu enzim 4 iyotlu T4'den 5. karbon pozisyonundaki bir iyot atomunu kopararak T3'e dntrr. Bu enzimin aktiflii
tiroid hormonlarnn etkileri bakmndan son derece nemlidir.
Yant - C
167)
T4'n periferde T3'e dnmn salayan 5'-deiyodinaz enzimini inhibe etmeyen ila aadakilerden
hangisidir?
A)
B)
C)
D)
E)

Propranolol
Amiodaron
Sotalol
opanoik asit
Propiltiourasil

Yant - C
168)
T4'n periferde T3'e dnmn salayan 5'-deiyodinaz enzimini inhibe eden ila aadakilerden
hangisidir?
A)
B)
C)
D)
E)

Potasyum iyodr
Propranolol
zoprenalin
yodrler
131
Radyoaktif iyot (I )

Propiltiourasil, propranolol, amiodaron ve iyotlu radyokontrast maddeler (iopanoik asit ve ipodat) 5'-deiyodinaz
enzimini bloke ederek tiroksinin aktiflemesini nlerler.
Yant - B
169)
A)
B)
C)
D)
E)

Hipertiroidi hastalnda kontrendike olan ila aadakilerden hangisidir?

Propranolol
Propiltiourasil
Perklorat
Metimazol
Liyotriks

Liyotriks tiroid hormonlarn ieren bir ilatr ve hipertiroidide kontrendikedir.

Yant - E
170)
A)
B)
C)
D)
E)

Hipertiroidi hastalnn tedavisinde yeri olmayan ila aadakilerden hangisidir?

Radyoaktif iyot (I131)
Perteknetat
zoproterenol
Propiltiourasil
Metimazol

Tiroid hormonlarnn sempatik etkinlii artrc etkileri nedeniyle hipertiroidide sempatik duyarllk artmtr ve aritmiler
gzlenebilir. Hipertiroidinin tedavisinde adrenerjik reseptr blokerlerinin yeri vardr.
zoproterenol ise adrenerjik reseptr agonisti bir ilatr ve hipertiroidi tedavisinde yeri yoktur.
Yant - C
171)
A)
B)
C)
D)
E)

Hipotiroidi hastalnda yeri olmayan ila aadakilerden hangisidir?

Levotiroksin
Karbimazol
Liyotironin
Liyotriks
Tiroid ekstresi

Hipotiroidinin tedavisinde tiroid hormon preperatlar kullanlmaktadr. Bunlar: T4 ieren levotiroksin, T3 ieren
liyotironin, hem T4 hem T3 ieren liyotriks ve gvenlilii nedeniyle artk gnmzde kullanlmayan ve kasaplk
hayvanlarn tiroid bezlerinden elde edilen tiroid ekstresidir.
Karbimazol, tiore grubu antitiroid bir ilatr ve hipotiroidi tedavisinde kontrendikedir.

141

Yant - B
172)
A)
B)
C)
D)
E)

Hipertiroidi hastalnn tedavisinde yeri olmayan ila aadakilerden hangisidir?

Levotiroksin
Propiltiourasil
Karbimazol
Propranolol
Radyoaktif iyot

Levotiroksin T4 ieren bir ilatr ve hipertiroidi tedavisinde kontrendikedir.

Yant - A
173)
A)
B)
C)
D)
E)

yodun organifikasyon basaman inhibe eden ila aadakilerden hangisidir?

Propiltiourasil
Propranolol
Nitrat
Lugol solsyonu
Radyoaktif iyot

yodun tirozine balanma basama, iyodun organifikasyonu olarak adlandrlr. Bu basama inhibe ederek antitiroid
etki gsteren ilalar tiore trevleridir (propiltiourasil, metimazol, karbimazol ve metiltiourasil).
Yant - A
174)
A)
B)
C)
D)
E)

Tiroid cerrahisi ncesinde vasklariteyi azaltmak iin verilen ila aadakilerden hangisidir?
Propiltiourasil
Propranolol
Nitratlar
Lugol solsyonu
Radyoaktif iyot

Lugol solsyonu, potasyum iyodr (Kl) ierir. Kanda serbest (inorganik) iyodun artmas Wolf-Chai-koff etkisi
olarak adlandrlan bir etkiyle tiroid hormonlarnn salnmn akut olarak basklar.
yodrler, akut tirotoksikozda kullanlabilecei gibi tiroid dokusunun vasklaritesini azaltt iin tiroid cerrahisine
hazrlk dneminde de kullanlr.
Yant - D
175)
A)
B)
C)
D)
E)

Tiroid bezine iyot giriini inhibe eden maddelerden olmayan hangisidir?

Nitrat
Perklorat
Perteknetat
Tiyosiyonat
Kloral hidrat

Tiroid bezinin folikler hcrelerine iyot giriini basklayan baz maddeler hipertiroidi tedavisinde kullanlrlar. Bu
maddeler: nitrat, perklorat, perteknetat ve tiyosiyonattr.
Tiyosiyonat ayrca kara lahanann iinde bulunur ve Dou Karadeniz blgesindeki endemik guatrdan sorumlu
maddedir.
Yant - E
176)
Tiroid bezinden hormon salnmn hzl bir ekilde basklayan ve akut tirotoksikozda kullanlan ila
aadakilerden hangisidir?
A)
B)
C)
D)
E)

Propiltiourasil
Propranolol
Nitrat
yodrler
Radyoaktif iyot

Yant - D
177)

Wolf-Chaikoff etkisi ne demektir?

A) Ar TSH'nn guatr yapc etkisi.

142

B)
C)
D)
E)

T4'n T3'e dnmn hzlanmas.

T4'n T3'e dnmn basklanmas.
T4'n T3 salnmnn basklanmas.
Tiroid hormonlarnn TSH ve TRH zerindeki negatif feed-back etkisi.

Yant - D
178)
A)
B)
C)
D)
E)

Propiltiourasilin etki mekanizmas aadakilerden hangisidir? (Nisan - 1998)

Tirozinin tirogloblin iinde iodinizasyonunu engellemesi
TSH azaltlmas
Tiroid iyot uptakenin azalmas
Tiroid binding protein azaltlmas
Tiroid hormonlarnn hcre ierisine giriinin engellenmesi

Yant - A
179)
A)
B)
C)
D)
E)

Aadakilerden hangisi iyot uygulamasnn antitiroid etkisi deildir? (Eyll - 1999)

Organifikasyonu azaltr.
Vasklarizasyonu azaltr, bymeyi durdurur.
Tiroidte iyodun depolanmasn arttrr.
Tiroid hormonlarnn salnmn azaltr.
Tiroglobulinin proteolizini azaltr.

Tiroid bezinde iyodun organifikasyonunu azaltan lalar tiyore trevleridir (propiltiourasil vb).
yodrler (lugol solsyonu) ise tiroid hormonlarnn salnmn, vasklariteyi ve tiroglobulinin proteolizini azaltrlar.
Ancak verilen inorganik iyot bir sre sonra tiroid hormonu yapmnda kullanlarak tiroid hormon dzeyini arttrr
(iyodizm - kronik zehirlenme). Bu nedenle de hipertiroidi tedavisinde tek bana kullanlmalar uygun deildir.
Genellikle tiroid hormon sentezini basklayan tiyo-relerle birlikte kullanlrlar.
Yant - A
180)
Tiroid hormonlarnn (T3-T4) hcre dzeyindeki etkileri ile ilgili aadaki ifadelerden hangisi yanltr?
(Nisan - 2001)
A)
B)
C)
D)
E)

T3, tiroid hormon reseptrlerine T4'den daha yksek bir afiniteyle balanarak etki gsterir.
Nkleer reseptrlerine balanarak RNA oluumunu ve protein sentezini azaltrlar.
Mitokondri zerinde lokalize olan reseptrlere balanarak ATP dngsn ve oksijen kullanmn etkilerler.
Membran reseptrlerine balanarak hcre iine glukoz ve amino asit alnmasn arttrrlar.
Membran Na+/K+/ATPaz enzimini uyararak bu iyonlarn transportuna neden olurlar.

Tiroid hormonlar, hcre ekirdeindeki etkileriyle protein sentezini arttrrlar. Hcre membrannda ve mitokondride
balanma blgeleri (reseptr olarak da adlandrlabilir) bulunduu unutulmamaldr.
Yant - B
181)
A)
B)
C)
D)
E)

Hedef dokuda aktif hale gelen hormon ifti aadakilerden hangisidir? (Eyll - 1999)
Testosteron-T4
strojen-T3
nslin-aldosteron
Testosteron-TSH
Adrenalin-kortizol

Testosteron hedef dokuda 5 -redktaz ile dihid-rotestosterona, tiroksin (T4) ise 5'-deiyodinaz araclyla
triiodotironine (T3) dnerek etkinlik kazanrlar.
Yant - A
182)
A)
B)
C)
D)
E)

Kalsitonin aadaki hcrelerden hangisi tarafndan retilir? (Eyll - 2001)

Tiroid - parafollikler hcresi
Tiroid - follikler epitel hcresi
Hipofiz MSH hcresi
Suprarenal - kromaffin hcresi
Suprarenal - akromaffin hcresi

Kalsitonin, tiroid bezinin parafolikler hcrelerinde sentezlenir. Tiroid bezinde folikler hcrelerde ise tiroid
hormonlar sentezlenir.

143

Yant - A
183)

Aadaki ilalardan hangisi hipertiroidi tedavisinde tek bana kullanlmamaldr? (Nisan - 2002)

A)
B)
C)
D)

Metimazol
Propiltiourasil
yodr
Karbimazol

E)

13l

Yant - C
184)
A)
B)
C)
D)
E)

Aadaki ilalardan hangisi hipertiroidizm tedavisinde kullanlr? (Eyll - 2002)

Liyotironin
Liyotriks
Metimazol
Tiroksin
Tiroglobulin

Liyotironin (T3), liyotriks (T4+T3), tiroksin (T4) ve tiroglobulin (T3 ve T4'e dnebilir) hipotiroidi tedavisinde kullanlan
ilalardr.
Metimazol ise tiyore trevi antitiroid bir ilatr.
Yant - C
185)
A)
B)
C)
D)
E)

Aadaki hormonlardan hangisinin hedef hcredeki etkileri cAMP yoluyla gereklemez? (Nisan - 2003)
Glukagon
Troid stimulan hormon
Parathormon
Tiroksin
Vazopressin

Tiroid hormonlarnn reseptrleri hcre iinde (ekirdek, membran i yz ve mitokondri) bulunur. Hcre iine
girebildikleri iin hibir ikinci ulak mekanizmay kullanmazlar.
Yant - D
186)
Aadaki ilalardan hangisi tiroid hormonu sentezini bozarak guatr yapan ilalardan biri deildir?
(Nisan - 2003)
A)
B)
C)
D)
E)

Fenilbutazon
Levotiroksin
Lityum
Barbitrat
Slfonamid

Levotiroksin, T4 ieren bir ilatr ve hipotiroidi tedavisinde kullanlr. Guatr yapc etkisi bulunmaz.
Yant - B
187)
A)
B)
C)
D)
E)

Aadakilerden hangisi tiroid hormonlarnn fazlalnn etkilerinden birisi deildir? (Eyll - 2003)
O2 tketim hznda artma.
Kas dokusu protein katabolizmasnda art.
Vitamin ve koenzim gereksiniminde art.
Plazma kolesterol dzeyinde azalma.
Lipoliz hznda azalma.

Bu soru TUS'da sorularn iyi okunmas ve yorumlanmas gerektiini gsteren iyi bir rnektir. Zira soruda tiroid
hormonlarnn fizyolojik etkileri deil, fazlal yani hipertiroidi durumu sorulmutur.
Oksijen tketim hznda art, vitamin ve koenzim gereksiniminde art, lipoliz hznda art ve dolaysyla da plazma
kolesterol dzeylerinde azalma hem fizyolojik durumlarda hem de hipertiroidite artar.
Ancak fizyolojik olarak protein sentezini artrarak somatik ve mental gelimeye katk salamalarna ramen, tiroid
hormonlar, yksek konsantrasyonlarda metabolik hz ylesine arttrrlar ki bu metabolik hzn tkettii enerji
ihtiyacn karlayabilmek iin vcutta protein ykm da artar (kas kitlesinde azalma).
Zaten hipertiroidi hastalarnn genel grnleri incedir. Tiroid hormonlar lipolizi arttrrlar, hibir durumda lipolizi
azaltmazlar.

144

Yant - E
188) Aadaki ilalardan hangisi tiroksinin, tiroksin balayc globuline balanmasn azaltr? (Eyll - 2004)
A)
B)
C)
D)
E)

Metadon
Klofibrat
Tamoksifen
strojenler
Mefenamik asit

Mefenamik asit, tiroksin balayc globuline

konsantrasyonunda artmaya neden olur.

(TBG)

tiroksin

balanmasn

azaltarak

serbest

tiroksin

Ayrca glukokortikoidler, androjenler, L-asparagi-naz, salisilatlar, fenitoin, karbamazepin ve furosemid de bu

balanmay azaltan dier ilalardr.
strojenler, metadon, klofibrat, 5-florourasil, eroin, tamoksifen ve dier selektif strojen reseptr mo-dlatrleri
(raloksifen vd) ise bu balanmay artrarak serbest tiroksin dzeyini dren ilalardr.
Yant - E

145

BLM: 4
MERKEZ SNR SSTEM FARMAKOLOJS-I
1) Aadakilerden hangisi, amin yapl bir n-rotransmiter deildir?
A)
B)
C)
D)
E)

Serotonin
Dinorfin
Histamin
Asetilkolin
Dopamin

NROTRANSMTERLER
1-

Amin yapl
Dopamin
Serotonin
Asetilkolin

Noradrenalin
Histamin

2-

Aminoasit yapl
GABA
Glutamat
Glisin
Aspartat

3-

Peptit yapl
Opioidler (enkefalin, endorfin, dinorfin)
Hipofiz hormonlar (ADH, TRH, ACTH, vb)
Taikininler (Nropeptit Y, CGRP, vb)
Barsak hormonlar (VIP, CCK, Gastrin)

4-

Nkleotid yapl
Adenozin

Peptit nrotransmiterler non peptit olanlardan iki ynyle farkldr:

a) Peptitler nron gvdesinde sentezlenir ve aksonal transport ile sinir ucuna tanr,
b) Etkilerinin sonlandrlmasnda, reuptake ya da spesifik enzim mekanizmalar tanmlanmamtr.
Etkisi geri alm (re-uptake) ile sonlanan balca nrotransmiterler: Dopamin, serotonin, noradrenalin, GABA,
glutamat, adenozin
Asetilkolin geri alnmaz.
Eksitatr postsinaptik potansiyel (EPSP), genellikle sodyum yada kalsiyum kanallarnn almasyla oluur. Baz
sinapslarda, potasyum kanallarnn kapanmasyla da benzer potansiyeller oluabilir.
nhibitr postsinaptik potansiyel (IPSP), potasyum veya klor kanallarnn almasyla oluur. Presi-naptik
inhibisyon ise kalsiyum kanallarnn kapanmas ile gerekleir.
Yant - B
2) Glutamat NMDA reseptr aktivasyonu sonucu nron iinde hangisinin sentezi gerekleir?
A)
B)
C)
D)
E)

Nitrik oksit
Magnezyum
P maddesi
Endorfin
Histamin

Yant - A
3) Aadakilerden hangisi glutamat (NMDA) antagonisti deildir?
A)
B)
C)
D)

Fensiklidin
Magnezyum
Dizosilpin
Ketamin

146

E) Nitrik oksit
GLUTAMAT
Beyin ve omurilikte ana eksitatrdr.
Uzun sreli glendirme (Long term potentiation -renme ve hafza) ve EPSP oluumunda rol oynar.
En nemli reseptrleri

yonotropik (NMDA, AMPA, Kainat.)

Metabotropik (ACPD)

Serebral iskemi ve hipoglisemi Glutamat art NMDA (N-Metil D-Aspartat) Ca kanal alr NO sentetaz
NO: nron hasar ve apopitoz
Baz NMDA antagonistleri

Fensiklidin (deneysel izofreni ajan)

Ketamin (V anestezik)

Dizosilpin (iskemik beyin hasar nlenmesi)

Mg (antiepileptik)

Akomprosat (alkolizm tedavisi)

Riluzol (ALS'de spazmolitik)

Yant - E
4) Beyindeki uyarc sinaptik iletimden, en yksek oranda sorumlu olan madde aadakilerden hangisidir?
(Eyll - 1999)
A)
B)
C)
D)
E)

Glutamat
Asetilkolin
Dopamin
Noradrenalin
Serotonin

Yant - A
5) Aadaki reseptrlerden hangisinin ar uyarlmas nronal hasara yol aar? (Eyll - 2002)
A)
B)
C)
D)
E)

D1
NMDA
GABAA
Metabotropik
GABAB

Yant - B
6) Aadakilerden hangisi presinaptik glisin salnmn bloke eder?
A)
B)
C)
D)
E)

Striknin
Pikrotoksin
Musimol
Tetanoz toksini
Baklofen

Glisin Reseptrleri
A) Glisin A reseptr:
Klor kanal aar. Beyin sapnda ve M. spinalis'te inhibitr etkilerinden sorumlu asl reseptrdr.
Glisin A agonisti: Taurin, - alanin
Glisin A antagonisti: Tetanoz toksini (presinaptik);
Striknin (postsinaptik) en gl konvlzan.
B) GlisinB reseptr:
Glutamat NMDA stnde bulunur.
Eksitatrdr.
Glisin B agonisti: Sikloserin( antitbc)
Glisin B antagonisti: Zn (inko)
Yant - D

147

7)

Striknin aadaki maddelerden hangisinin zerine etkir? (Eyll - 1988, Nisan - 1989)
A)
B)
C)
D)
E)

GABA
Glisin
Serotonin
Dopamin
Noradrenalin

Yant - B
8) Aadakilerden hangisi merkezi sinir sisteminde eksitatr deildir? (Nisan - 1999)
A)
B)
C)
D)
E)

Glisin
Glutamat
Striknin
Pikrotoksin
Noradrenalin

Glisinin daha n planda olan inhibitr etkinlii sorulmak istenmi.

Yant - A
9) Aadakilerden hangisi GABA'nn etkisini arttrmaz?
A)
B)
C)
D)
E)

Vigabatrin
Baklofen
Musimol
Diazepam
Sikloserin

GABA: Beynin ana inhibitrdr.

Glutamik asitten GAD enzimi (glutamik asit dekarboksilaz) tarafndan sentezlenir. zoniazid ve sikloserin bu enzimi
inhibe ederler.
Beyindeki GABAerjik yolaklardan en nemlisi stri-atumdan substantia nigraya uzanan GABA'erjik stritonigral
yolaktr (Nigrostriatal yolak ise substantia nigradan sitriatuma uzanan dopaminerjik yoldur).
A)

GABAA reseptr: Direkt klor kanal alr (iyonotropik).

agonisti : Musimol

antagonisti: Bikukulin, pikrotoksin, pentilentetrazol

B)

GABAB reseptr: G proteinine kenetli potasyum kanalnn almas (metabotropik).

agonisti : Baklofen (antispastisite ilac)

antagonisti: Saklofen, faklofen

GABA, GABA transaminaz enzimi ile suksinil semialdehite yklr. Bu enzimin inhibitrleri vigabatrin ve valproattr.
Barbiturat, benzodiazepin, etanol, propofol ve ivermektin kendilerine ait balanma blgelerine balanarak GABA
etkilerini arttrr.
Yant - E
10) GABA aadakilerden hangisinin dekarboksilasyon rndr? (Eyll - 1995)
A)
B)
C)
D)
E)

Dopamin
Glutamat
Aspartat
Glisin
Tirozin

Yant - B
11) Lokus Ceruleus'ta en ok hangi nrotransmiter ieren nronlar bulunur?
A)
B)
C)
D)
E)

Asetilkolin
Noradrenalin
Dopamin
Serotonin
Histamin

Noradrenalin
Retikler formasyondaki locus ceruleusta bulunur.

148

MSS'de metaboliti MHPG -metoksi 4-hidroksifeniletilenglikol)'dir. Periferik metabolitleri VMA ve normetanefrindir.

Korku, alarm, panik reaksiyon, tremor, dikkat kesilme oluturur.
1 - : Eksitatr etki 2: inhibitr etki MSS'in ou yerinde eksitatr etki grlr. Locus ceruleustaki nronlarda ise
2'ye bal inhibitr etki n plandadr.
2: Presinaptik inhibisyon yapar. Agonisti klonidin; antagonisti yohimbindir. Kotransmiter: Nropeptid Y
Yant - B
12) Alzheimer hastal tedavisinde kullanlan asetilkolinesteraz inhibitr ila hangisidir?
A)
B)
C)
D)
E)

Neostigmin
Oksotremorin
Selejilin
Dozenepil
L-dopa

Asetilkolin
Nronlarn 80'i nkleus basalis (Meynert ncleus)'ten kken alr.
renme, hafza, postr, lokomotor aktivite, uyku uyanklk, kan basnc ve su alm dzenlenmesi olaylarnda grev
alr.
Morfinin analjezik aktivitesini arttrr (antinosiseptif etki).
Nikotonik reseptrler, zellikle M. spinalis'te motor nronlar inhibe eden Renshaw hcresinde bulunur. Eksitatr
etkilidir.
Kolinerjik dejenerasyon : Alzheimer hastal, Huntington koresi
Dozenepil, takrin, galantamin ve rivastigmin Alzheimer hastal tedavisinde kullanlan asetilkolines-teraz
inhibitrleridir.
Benztropin ve biperiden Parkinson hastalnda kullanlan antikolinerjik ilalardr.
Sentezi iin kolinasetiltransferaz (KAT) enzimi gerekir. Sinapsta reuptake'e (gerialm) uramaz..
Nikotinik reseptrler (muskarinik reseptrlerden daha azdrlar) iyon kanalna (sodyum kanal) kenetli iken;
muskarinik reseptrler G proteini ile kenetlidir.
M1,3,5 : Fosfolipaz C aktivasyonu,eksitatr M2,4 : Adenilat siklaz inhibisyonu, inhibitr Kappa - bungarotoksin NN tipi
nikotinik reseptrleri; - bungarotoksin ise NM tipi nikotinik reseptrlerini bloke eden ylan zehirleridir.
Yant - D
13) Alzheimer hastalnn tedavisinde kullanlan asetilkolin esteraz inhibitr olan ila aa-dakilerden
hangisidir? (Nisan - 2006)
A)
B)
C)
D)
E)

Donepezil
Memantin
Fluoksetin
Lesitin
Karbamazepin

Fizostigmin gibi merkezi sinir sistemine geen ve renme ve bellekle ilgili merkezlerde kolinerjik etkiyi artrarak
Alzheimer tedavisinde kullanlan ilalar; takrin, donepezil, rivastigmin ve galanta-mindir.
Bu ilalarn etki mekanizmas sinaptik aralkta koli-nesteraz inhibisyonuna sekonder asetilkolin konsantrasyonunun
artmasdr.
Yant - A
14) Aadakilerden hangisi dopaminin etkisi deildir? (Eyll - 1998)
A)
B)
C)
D)
E)

Bbrek damarlarnda vazodilatasyon

Bulant ve kusma
Noradrenerjik sinir ucunda mediatr salverilmesinin inhibisyonu
Mezenterik damarlarda vazodilatasyon
Prolaktin sekresyonunda artma

Yant - E
15) Skunet tremoru ve rijidite aadaki yollardan hangisinin bozukluunda grlr? (Nisan - 1998)

149

A)
B)
C)
D)
E)

Nigrostriatal dopaminerjik
Striatonigral dopaminerjik
Nigrostriatal GABA'erjik
Striatonigral GABA'erjik
Striatostriatal kolinerjik

Yant - A
16) Dopaminle ilgili olarak aadakilerden hangisi yanltr?
A)
B)
C)
D)
E)

D2 reseptrnn uyarlmas ile adenilat siklaz aktive olur

tah azaltr
Bromokriptin D2 agonistidir.
L - dopa' dan sentezlenir.
Prolaktin salnmn azaltr.

Dopamin
L - dopa'dan L - amino asit dekarboksilaz (kofak-tr piridoksin) ile sentezlenir.
En youn nigrostriatal yolakta bulunur.
Btn dopamin reseptrleri metabotropiktir.
D, : Adenilat siklaz aktivasyonu
D2: Adenilat siklaz inhibisyonu
D3 : Adenilat siklaz inhibisyonu
D4: Adenilat siklaz inhibisyonu
D5: Adenilat siklaz aktivasyonu
MSS'de dopamin genellikle inhibitr etkilidir.
MAOB ile DOPAC'a (dihidroksifenilasetik asit) dnr.
DOPAC ise COMT (katekol O metiltransferaz) ile HVA'e (homovalinik asit) dnr.
MAO inhibitrleri kullanan hastalarda ise dopamin 3-metoksitiramine dntrlr.
Kotransmiter: Kolesistokinin
Dopaminerjik azalma: Parkinson hastal Dopaminerjik art: Hungtington hastal
Dopamin : PRL GnRH GH
tah azaltr; bulant-kusmaya neden olur.

D2 agonisti: Bromokriptin, lizurid, pergolid (Parkinson tedavisi)

D2 antagonisti: Haloperidol, fenotiazin (Psikoz tedavisi)

D4 antagonisti: Klozapin (Psikoz tedavisi)

Periferik D1A: Postsinaptik; mezenter ve bbrekte vazodilatasyon yapar

Agonisti: Fenoldopam (acil hipertansiyon tedavisinde kullanlr)

D2A : Presinaptik; adrenerjik sinir ucunda NA saln-mnn inhibisyonuna neden olur.

Yant - A
17) Serotonin ile ilgili olarak aadakilerden hangisi yanltr?
A)
B)
C)
D)
E)

5HT3 reseptr bir iyon kanaldr

tah azaltr
5HT4 reseptr GS'de prokinetik etki gsterir
5HT3 reseptr blokeri ondansetron antiemetik etkilidir
Buspiron 5HT7 antagonisti antipsikotik ilatr.

Serotonin
Nronlarn ou Raphe blgesinde (pons) bulunur. L-Triptofan'dan sentezlenir. L-Triptofan MSS'e geer. Serotonin
MSS'e geemez.
MAOA ile 5HAA'e metabolize olur. Kotransmiter: P maddesi
Normal davran kalbnn srdrlmesinde grevlidir.
tah azaltr.

150

Depresyon, anksiyete, migrende rol oynar. Uyku - uyanklk sikluslarn dzenler. Agresivite ve iddet davrann
basklar. GH ACTH PRL GnRH azaltr. Halusinasyon oluumuna neden olur. (LSD)5HT3 reseptr hari, dier
reseptrler metabotropiktir. 5HT3 reseptr ise iyonotropiktir (Na kanal ile kenetli).
Serotonin genel olarak MSS'de inhibitr etkilidir. Ancak eksitatr etkili reseptrleri de vardr.

5HT1A
MSS'deki inhibitr etkisinde en ok sorumlu olan reseptrdr. cAMP'yi azaltr. K+ kanaln aarak inhibitr etki
gsterir.. GABAB ile ayn kanal paylar.
Buspiron (parsiyel agonist) anksiyolitik ilatr.

5HT1D
cAMP'yi azaltr. Presinaptik inhibitrdr. Sumatriptan (agonist); antimigren

5HT2A
IP3 artrr. Eksitatr nitelikte; ayrca periferik va-zokonstriksiyon yapar.
Antagonisti: Ketanserin, siproheptadin, klozapin
Parsiyel agonist: Metiserjid

5HT3
Na kanal ile kenetlidir; area postremada bulunur; bulant-kusmadan sorumludur; eksitatr-dr.
Antagonisti: Ondansetron, metoklopramid

5HT4
cAMP'yi artrr. Eksitatrdr; GIS'te prokinetik etki gsterir.
Agonisti : Sisaprid, metoklopramid

5HT5 : cAMP'yi azaltr.

- 5 HT6,7
cAMP'yi artrr. izofrenide etkileri artar.
5 HT7 antagonisti: Klozapin

Melatonin
Pineal bezde serotoninden sentezlenir. Jet lag sendromu profilaksisi ve insomnia tedavisinde kullanlabilir.

Histamin
Mediobazal hipotalamusta bulunur.
Histidin dekarboksilasyonu ile oluur.
tah azaltr.
PRL azalmas (H2); PRL art (H1). Simetidin hiperprolaktinemiye neden olur.
Uyku - uyanklk (H1)
Vestibler sistemde bulunur (H1) H1 blokerleri tat tutmasnda kullanlr.
Analjezik etki (H2)

Adenozin
nhibitr. G proteini ile kenetlidir.
- Teofilin : Antagonistik etki
- Karbamazepin : Agonistik etki gsterir.

Nitrik oksit
Bellek ve renme (NMDA aktivasyonu sonucu)
Hiperaljezi
Vazodilatr

P Maddesi
Arl uyaranlara cevap veren miyelinsiz sensorial liflerden salnr. IP3 ve DAG aracl ile eksittr etki gsterir.
P maddesi ile birlikte sinapslardan glutamat da salnr.

Yant - E
18) Aadaki reseptrlerden hangisinin uyarlmas migren semptomlarnn tedavisinde etkilidir? (Nisan - 2002)
A) Serotonin 5HT1D reseptr
B) Histamin H2 reseptrleri

151

C) Histamin H1 reseptrleri
D) 2 adrenerjik reseptrler
E) 1 adrenerjik reseptrler
Yant - A
19) 5-HIAA (5 hidroksiindolasetikasit) aadaki amino asitlerden hangisinin metabolik rndr? (Nisan - 2002
Biyokimya)
A)
B)
C)
D)
E)

Tirozin
Triptofan
Histidin
Glisin
Prolin

Yant - B
20) Aadaki reseptrlerden hangisi iyon kanal ile kenetli deildir? (Eyll - 2002)
A)
B)
C)
D)
E)

Glutamat
Muskarinik M2
5 HT3
GABAA
Nikotinik asetil kolin

Yant - B
21) Aadaki benzodiazepinlerden hangisi daha ok anksiyolitik amal kullanlr?
A)
B)
C)
D)
E)

Flurazepam
Triazolam
Nitrazepam
Alprazolam
Temazepam

Benzodiazepinler :
GABAA reseptr - klor iyonu kompleksinin paras olan kendi reseptrlerine balanrlar.
Ortamda GABA bulunmas mutlaka arttr.
Kanaln alma frekansn arttrrlar.

Uzun etkili anksiyolitik: Diazepam, klorazepat, klordiazepoksit, prazepam, halezepam, medazepam.

Uzun etkili hipnotik: Flurazepam, kuazepam

Orta etkili anksiyolitik: Alprazolam, lorazepam, oksazepam.

Orta etkili hipnotik: Temazepam, nitrazepam, flunitrazepam, estazolam

Ksa etkili hipnotik: Midazolam, triazolam

Karacierde metabolize edilirler.

Oksazepam, lorazepam, estazolam Direkt konjugasyon ile metabolize olur (aktif metabolitleri yoktur)
Temazepamn byk bir ksm direkt konjugasyon yoluyla; az bir ksm da oksazepama dnerek metabolize edilir.
Klordiazopoksit, prazepam, klorazepat, diazepam, halazepam, medazepam -+ Desmetildiazepam (Nordiazepam)'a
dnr.
Desmetildiazepam'a dnmedii halde uzun etkili olan benzodiazepinler: Flurazepam ve kuazepam
Mide asiti ile aktive olan n ila benzodiazepin: Klorazepat (antasid alm ile etkinlii azalr)
Benzodiazepinlerin faz I metabolitleri glukuronid ile konjuge edilir, (klonazepam ise asetilasyonla atlr.)
Yant - D
22) Benzodiazepinler etkilerini hangi yolla gerekletirirler? (Eyll - 1987)
A)
B)
C)
D)
E)

Gangliyon blokaj yaparak

Enkefalinlerin etkilerini arttrarak
GABA'nn etkisini arttrarak
yon pompasn inhibe ederek
Depolarizasyon blokaj yaparak

152

Yant- C
23) Panik atak ile acil servise getirilen bir hasta iin, kayg giderici ve sakinletirici olarak aadakilerden
hangisi tercih edilmelidir? (Eyll - 2005)
A)
B)
C)
D)
E)

Alprazolam
Buspiron
Kafein
Baklofen
Fenobarbital

Benzodiazepinler iinde antipanik etkisi en belirgin olan (ve bu amala kullanlan) ila alprazolamdr.
Anksiyete tedavisinde kullanlan bir dier ila da 5-HT1A parsiyel agonisti buspirondur. stelik buspiron dierleri gibi
sedasyon ve bamllk yapmaz.
Ancak buspironun etkisi 3 hafta gibi ge bir srenin sonunda ortaya kar. Bu nedenle de akut anksiyete tedavisinde
kullanlamaz.
Yant - A
24) Oral alndnda aktif metabolit olan demsetildiazepam'a dnmeyen ila hangisidir? (Nisan - 1995)
A)
B)
C)
D)
E)

Klorazepat
Halazepam
Diazepam
Oksazepam
Prazepam

Yant - D
25) Aadaki benzodiazepinlerden hangisinin aktif metaboliti yoktur? (Eyll - 2003)
A)
B)
C)
D)
E)

Oksazepam
Flurozepam
Prazepam
Kuazepam
Klordiazepoksit

Yant - A
26) En ksa plazma yar mrl benzodiazepin aadakilerden hangisidir?
A)
B)
C)
D)
E)

Temazepam
Diazepam
Triazolam
Oksazepam
Midazolam

En uzun yar mrl olan: Diazepam

Aktif metaboliti ile beraber en uzun yar mrl olan: Flurazepam

En ksa yar mrl: Midazolam (1-3 saat) ve triazolam (2-5 saat)

Kitlesine gre en gl benzodiazepin: Triazolam

Yallarda en gvenli olanlar: Oksazepam, lorazepam, estazolam, temazepam.

Antipanik etkili: Alprazolam

Genel anestezik: Midazolam

Miyorelaksan etkisi en fazla olan: Diazepam

Gn ii sedasyon yapan: Flurazepam

Rebound anksiyete ve uykusuzluk yapan: Triazolam

Paradoksik anksiyete ve paranoya yapabilen: Triazolam ve flunitrazepam

Alkol yoksunluu tedavisi: Klordiazepoksit, klorazepat, diazepam.

En hzl oral emilen: Diazepam ve triazolam

Antikonvlzan etkisi en fazla olan: Diazepam.

Akut konvlziyon tedavisi: Diazepam, lorazepam, midazolam, klonazepam

Epilepsi (kronik) tedavi: Klonazepam, klorazepat

Benzodiazepinler analjezi oluturmazlar; ancak be lirgin amneziye neden olurlar.

153

Yant - E
27) Aadaki benzodiazepin trevlerinden hangisinin plazma yar mr en uzundur? (Nisan - 1999)
A)
B)
C)
D)
E)

Diazepam
Lorazepam
Oksazepam
Temazepam
Flurazepam

Yant - A, E
28) Aadaki benzodiazepinlerden etki sresi en ksa olan hangisidir? (Eyll- 1991, Eyll- 1995)
A)
B)
C)
D)
E)

Halazepam
Triazolam
Diazepam
Flurazepam
Klordiazepoksid

Yant - B
29) Aadaki benzodiazepinlerden hangisinin plazma yarlanma mr en ksadr? (Nisan - 2003)
A)
B)
C)
D)
E)

Triazolam
Kuazepam
Prazepam
Flurazapam
Klorazepat

Yant - A
30) Aadakilerden hangisi diazepamn kullanlma endikasyonu deildir? (Nisan - 1988)
A)
B)
C)
D)
E)

Alkol yoksunluk sendromu

Status epileptikus
Patolojik anksiyete
Anestezi premedikasyonu
Majr depresyon

Yant- E
31) Aadakilerden hangisi serotonin reseptrleri zerinden etkiyen anksiyolitik ilatr?
A)
B)
C)
D)
E)

Alprazolam
Zolpidem
Bupropion
Flumazenil
Buspiron
Flumazenil
BZ reseptr antagonistidir.
BZ'lerin sedatif etkisini antagonize eder.
Hepatik ensefalopati'de de ksa sreli uuru amak iin kullanlr.

Buspiron
5 HT1A parsiyel agonisti , anksiyolitik, etkisi ge balar (1-3 hafta), bamllk yapmaz, sedasyon yapmaz, MSS
depresan ilalar ve alkol potansi-yelize etmez.

Zolpidem / Zaleplon/ Zopiklon

GABA zerinden etkiyen non-BZ hipnotiklerdir, etkileri flumazenil ile antagonize edilebilir.
zellikle uykuya dalma problemi olanlarda yararldr.
Bamllk yaparlar.
Baz hipnotiklerin etki sreleri karlatrlrca: Za-leplon< zolpidem = triazolam < kloralhidrat < flu-razepam

Anksiyolitik etkili dier ilalar

TSA (imipramin), SSRI, MAO inhibitrleri (fenelzin), propranolol ve klonidin (sempatolitikler), hidroksizin
(antihistaminik)

Yant- E

154

32) Aadakilerden hangisi, benzodiazepinlerin etkisini sonlandrmada kullanlr? (Eyll - 2000)

A)
B)
C)
D)
E)

Nalokson
Flumazenil
Klordiazepoksit
Tiopental sodyum
Triazolam

Yant - B
33) Aadakilerden hangisi benzodiazepin reseptrlerinin spesifik antagonistidir? (Nisan - 2005)
A)
B)
C)
D)
E)

Klordiazepoksid
Flumazenil
Klonazepam
Lorazepam
Klorazepat

Flumazenil, GABAA reseptr zerinde bulunan omega-1 blgesine balanarak ayn blgeye balanan
benzodiazepinlerin ve non-benzodiazepin agonistlerin (zaleplon, zopiklon, zolpidem) etkisini antagonize eder.
Benzodiazepin zehirlenmesinde bilinci amak iin kullanlr.
Yant - B
34) Aadaki ilalardan hangisi benzodiazepin olmamasna ramen BZ reseptr (omega 1) agonistidir? (Eyll 2002)
A)
B)
C)
D)
E)

Alprazolam
Zolpidem
Flurazepam
Klorazepat
Klordiazepoksid

Yant- B
35) Tedavilerinin ani sonlandrlmas sakncal olan ilalar aadakilerin hangisinde birlikte verilmitir? (Nisan 2006)
A)
B)
C)
D)
E)

Valproat ve etosksimid
Fenitoin ve fenobarbital
Fenobarbital ve klonazepam
Fenitoin ve karbamazepin
Klonazepam ve valproat

Barbitratlar ve benzodiazepinler antiepileptik etkileri nedeniyle kullanlabilirler.

Ancak her iki ila grubu da kronik kullanmlarnda bamllk oluturabildikleri iin yoksunluk sendro-muna neden
olabileceklerinden dolay tedavileri birden kesilmez. Hatta aylar iinde dozlar azaltlmak suretiyle yava yava
braklrlar.
Yant - C
36) Aadakilerden hangisi barbituratlara bal bir etki deildir?
A)
B)
C)
D)
E)

Beyin oksijen tketiminde azalma

Hipnoz
Hiperaljezi
Antitssif etki
Antikolestaz etki

Barbituratlar

Uzun etkili: Fenobarbital, Barbital

Orta etkili: Pentobarbital, amobarbital, butabarbital, allobarbital, siklobarbital, aprobarbital

Ksa etkili: Sekobarbital, heksobarbital, tetrabarbital

ok ksa etkili: Tiopental, tiomylal, metoheksital

GABA'dan bamsz olarak klor kanallarn direkt olarak aabilirler.

Kanaln ak kalma sresini artrrlar

155

Ayrca Glutamat (AMPA) ve N blokeridirler

Aprobarbitalin ou ve fenobarbitalin %25'i deimeden idrarla atlr. Dierleri karacierde metabolize edilir ve
glukuronidasyona urar.

Febril konvlziyon (fenobarbital)

Yenidoan konvlziyon (fenobarbital)

Generalize tonik-klonik nbetlerde ve status epileptikus (fenobarbital)

Genel anestezi indksiyonu (tiopental, metoheksital)

Narkoanaliz ve narkoterapi (tiopental, amobarbital)

Hipnotik olarak artk kullanlmazlar.

Organ etkileri ve yan etkileri

Hiperaljezi

Safra oluum ve akm art (anti kolestaz= kolerezis)

ALA sentaz indklenmesi (AP'de kontrendikasyon)

Status astmatikusta kontendikedirler.

Beyin kan akm, oksijen tketimi ve demi azaltr. KB azalr.

Hipotermi yaparlar.

Glukuronil transferaz aktivitesi ve billirubin balayan Y protein art (Crigler-Najjar sendromu ve indirekt
hiperbillirubinemi tedavisi)

Antitssif deil, tsiftirler.

GIS tonusunda azalma (kabzlk)

Hipnotik dozlarda ADH salnmn arttrrlar.

Kas gevemesine neden olabilirler.

Nadiren ocuklarda paradoksik eksitasyon.

Sitokrom P-450 indksiyonu (ayn zamanda otoindktr)

Fenobarbitalin nemli derecede bir ksm deimeden idrarla atlr.

D vitamini ve K vitamini metabolizmasn hzlandrarak osteomalasi ve gebelerde kullanldnda yenidoanda

erken hemorajik hastala neden olabilirler.

Valproat ise fenobarbitalin metabolizmasn yavalatr.

MAO inhibitrleri barbituratlarn ykmn inhibe ederek etkilerini potansiyelize ederler.

Zayf asittirler (zehirlenmede idrar alkalinize edilir).

Yant - D
37) Doumdan ksa sre nce annenin ald ilalardan hangisinin kullanlmas yeni doan bebekte K vitamini
eksikliine bal kanamaya neden olur?
A)
B)
C)
D)
E)

Fenobarbital
L tiroksin
Heparin
indometazin
Deksametazon

Yant - A
38) Aadakilerden hangisi barbituratlarn etkilerinden biri deildir? (Eyll -1987)
A)
B)
C)
D)
E)

Solunum depresyonu
Kas gevemesi
Analjezi
Mikrozomal enzim indksiyonu
Sedasyon

Yant- C
39) Etkisi en uzun olan barbitrat aadakilerden hangisidir? (Nisan - 1991, Nisan - 1995)
A)
B)
C)
D)

Tiopental
Fenobarbital
Sekobarbital
Amobarbital

156

E) Pentobarbital
Yant - B
40) Aadaki ilalardan hangisi disulfiram benzeri reaksiyona neden olmaz?
A)
B)
C)
D)
E)

Metronidazol
Sefoperazon
Kloralhidrat
Klorpropamid
Klaritromisin

Etanol iki enzim sistemi ile asetaldehite evrilir:

Alkol dehidrogenaz

Sitozolik, inko ieren NAD - baml enzimdir.

Balca karacier, ayrca mide ve beyinde de bulunur.
Gastrointestinal alkol dehidrogenaz aktivitesi kadnlarda daha dktr. Etanol metabolizmas sfrna derece kinetik
gsterir. Kronik etanol kullanm, NAD eksikliine (NADH fazlalna) yol aar.

Mikrozomal etanol oksidasyon sistemi (MEOS)

Mikst fonksiyonlu oksidaz sistemi olarak ta bilinir.

Etanol, asetaldehite evrilirken NADPH kullanlr.
100mg/dL (22 mmol/L) altnda etanol kan konsantrasyonunda alkol dehidrogenaz sistemi aktif iken, 100mg/-dL'nin
+
+
stnde etanol konsantrasyonunda NAD depolar boald iin NAD baml olmayan MEOS sistemi devreye
girer.
Kronik etanol kullanmnda ya da barbiturat gibi indktr ila almnda MEOS aktivitesi artar. Bu art etanole kar
tolerans geliiminin nedenlerinden biridir.
Kronik etanol alm, P-450 sistemini indklediinden, asetaminofenin hepatotoksisitesini arttrabilir.

Asetaldehit metabolizmas

Asetaldehit, NAD+ baml mitokondrial aldehit dehidrogenaz enzimi ile asetata okside edilir. Asetat ise CO2 ve
suya evrilir.
Aldehit dehidrogenaz disulfiram ve benzer etkili dier ilalar (metronidazol, oral hipoglisemikler ve baz
sefalosporinler (sefoperazon, sefote-tan), kloralhidrat, paraldehit, varfarin, mepak-rin, kloramfenikol,
griseofulvin, prokarbazin, furazolidon) tarafndan inhibe edilir.
Yant- E
41) Alkol ile asetaldehit sendromuna sebep olmayan aadakilerden hangisidir? (Nisan - 1998)
A)
B)
C)
D)
E)

Asetilsalisilik asid
Sefalosporinler
Metranidazol
Disulfiram
Oral Antidiabetikler

Yant - A
42) Alkol ime isteini azaltt iin alkolizm tedavisinde kullanlan opioid antagonisti ila aadakilerden
hangisidir?
A)
B)
C)
D)
E)

Akomprosat
Ondansetron
Disulfiram
Naltrekson
Fluoksetin

A)

Alkolizm tedavisinde kullanlan ve alkol ime isteini azaltan ilalar:s

Disulfiram (aldehit dehidrogenaz inhibitr)

Naltrekson (opioid antagonisti) her ikisi de hepatotoksik olduu iin naltrekson ve disulfiramn beraber
kullanlmas sakncaldr.

B)

Alkol ime isteini azaltt iin denenen ilalar:

Fluoksetin (SSRI)

Ondansetron (5HT3 antagonisti)

157

Buspiron (5HT1A parsiyel agonisti)

Akomprosat (glutamat NMDA antagonisti)

Topiramat (glutamat AMPA blokeri ve GABA mimetik)

Yant- D
43) Bilin deiiklii olan bir entoksikasyon tablosu tarifleniyor, idrarda oksalat kristalleri saptanrsa en olas
etken aadakilerden hangisidir?
A)
B)
C)
D)
E)

Asetaminofen
Organofosfat
Kurun
Etilen glikol
Metil alkol

Etilen glikol intoksikasyonundaki klinik bulgular:

Etilen glikol almndan sonra, ksa sreli eksitasyon ve sonrasnda santral depresyon grlr. Daha sonra metabolik
asidoz ve metaboliti olan oksalatn yapt tubulus hasarna bal renal yetersizlik ve hipokalsemi ortaya kar.
Tedavide V etanol ve alkol dehidrogenaz inhibitr fomepizol kullanlr.
Yant - D
44) Aadakilerden hangisi metanol intoksikasyonunda grlen bulgulardan biri deildir?
A)
B)
C)
D)
E)

Konvlziyon
Metabolik asidoz
Hipokalsemi
Krlk
Bradikardi

A) Metanol intoksikasyonundaki klinik bulgular

Grme bozukluu "kar frtnas bulgusu"

Krlk (retinada oluan formaldehite bal)

Nefes ya da idrarda formaldehit kokusu

Bradikardi, konvlziyon, koma

Yksek anyon gap metabolik asidoz (formik aside bal)

B) Metil alkol zehirlenmesinin tedavisi

Endotrakeal intbasyon yaplmamsa gastrik lavaj

Aktif kmr faydasz

Etanol (IV) (alkol dehidrogenaz enzimine affinitesi daha yksektir).

Bikarbonat (asidoz tedavisi)

Folik asit (formik asitin CO2 ve H2O'a dnm folata bal enzimler yardmyla olur).

Fomepizol (alkol dehidrogenaz inhibitr)

Hemodiyaliz
Yant - C
45) Retinal gangliyon hcreleri zerine toksik etkisi ile krle neden olabilen aadakilerden hangisidir?
(Eyll - 1999)
A)
B)
C)
D)
E)

Etambutol
Disulfiram
Etil alkol
Metil alkol
Metronidazol

Yant - D
46) Fenitoin aadakilerden hangisinin tedavisinde kullanlmaz?
A)
B)
C)
D)
E)

Absans
Migren
Aritmi
Status epileptikus
Trigeminal nevralji

158

FENTON (Difenilhidantoin) :
Ana etki mekanizmas Na+ kanal blokajdr.Oral/V kullanlr.
Parsiyel nbetler ve generalize tonik klonik nbetlere kar etkilidir.
Absansta kullanlmaz.
Postoperatif epilepsi ve status epileptikus ilacdr.
Migren ve trigeminal nevralji (analjezik etki)'de alternatif ilatr.
Antiaritmiktir (Vaughan-Williams snflamasna gre Snf I)
Plazma proteinlerine yksek oranda balanma ve sfr derece kinetik ile eliminasyon gsterir.
Fosfenitoin vcutta fenitoine dnen n ilatr, daha suda znrdr ve parenteral olarak kullanlr.
Yant - A
47) Fenitoin aadakilerden hangisinde azalmaya neden olmaz?
A)
B)
C)
D)
E)

D vitamini
K vitamini
Folik asit
Glukoz
ADH

Fenitoinin Yan etkileri

En sk nrolojik yan etkiler grlr (ataksi, diplopi, dizartri, periferik nropati)

Ataksi ve diplopi, doz azaltm gereken en sk nrolojik yan etkidir.

En erken nistagmus grlr.

Gingiva hipertrofisi, yz hatlarnda kabalama ve akcier fibrozu yapar.

Hirsutizm

Osteomalasi (D- vit eksiklii), diyabetojenik etki (pankreastan inslin salnmn azaltmasna bal hiperglisemi)

Megaloblastik anemi (folik asit emilimini azaltr ve kullanmn arttrr)

Yaygn LAP (Hodgkin riski?)

SLE

ADH salnmnda azalma

K vitamini dzeylerini drr. (erken hemorajik hastalk!)

Teratojendir.

Sitokrom p-450 indksiyonu yapar.

Folik asit kullanm (fenitoinin karacierdeki ykmn indkler) ve kronik alkol alm fenitoin dzeylerini drr.

Yant - D
48) Di eti hiperplazisi yapan ila aadakilerden hangisidir? (Eyll - 1993)
A)
B)
C)
D)
E)

Salisilat
Fenitoin
Parasetamol
Digoksin
Tetrasiklin

Di eti hiperplazisi yapan dier nedenlerin siklosporin ve civa olduunu unutmamak gerekir.
Yant - B
49) Uzun sre fenitoin kullanlmas aadaki vitaminlerden hangisinde eksiklie yol aar? (Nisan - 2002)
A)
B)
C)
D)
E)

A vitamini
Kalsiferol
Piridoksin
B12 vitamini
C vitamini

Yant - B
50) Fenitoin (difenilhidantoin) aadakilerden hangisinin varlnda tercih edilmez? (Nisan - 2005)

159

A)
B)
C)
D)
E)

Trigeminus nevraljisi
Migren
Petit mal epilepsi
Grand mal apilepsi
Status epileptikus

Fenitoin, Na+ kanallarn bloke ederek farmakoljik etkilerini gsterir. Parsiyel nbetler ve generalize tonik-klonik
nbetlere (grand mal) kar etkilidir.
Postoperatif veya posttravmatik (profilaktik) epilepsi ve status epileptikusta da kullanlr. Ayrca anti-aritmik etkilidir
(Snf l-B).
Bunlarn yan sra migren ve trigeminal nevraljide alternatif ilatr (analjezik etki) ancak absansta (petit mal)
kullanlmaz.
Yant - C
51) Hangi antiepileptik ila adenozin agonistidir?
A)
B)
C)
D)
E)

Lamotrijin
Valproat
Fenitoin
Karbamazepin
Etosuksimid

Karbamazepin

Yaps imipramine (TSA) benzer

Fenitoine benzer etki mekanizmas (Na+ blokeri) vardr.

Adenozin agonistidir.

Oral olarak kullanlr.

Parsiyel nbetlerde ilk seenektir.

Tonik-klonik nbetlerde sklkla kullanlr.

Absans ve miyoklonide etkisizdir.

Trigeminal nevralji (en tercih edilen) ve kanser arlarnda kullanlr.

Antimanik ve antidepresan (duygudurum stabilizasyon) etkisi vardr. Bipolar hastalkta lityum alternatifi
olarak kullanlr.

Yan etkiler

Diplopi ve ataksi (en sk doza bal yan etki)

Uygunsuz ADH (dilusyonel hiponatremi yapar; diabetes inspidus tedavisinde kullanlr.)

Agranulositoz ve aplastik anemi (idiosenkratik)

Deri dknts (en sk idiosenkratik yan etki)

P-450 indksiyonu (ayn zamanda otoindktr)

Antikolinerjik yan etkisi en fazla olan antiepileptiktir.

Yant - D
52) Etosuksimidin en belirgin etki mekanizmas aadakilerden hangisidir?
A)
B)
C)
D)
E)

Sodyum kanal blokaj

Potasyum kanal aktivasyonu
Kalsiyum kanal blokaj
GABA transaminaz aktivasyonu
Glutamat NMDA blokaj

Etosuksimit

Teraptik dozlarnda talamik T-tipi kalsiyum kanal blokaj, yksek dozda Na+-K+ ATPaz inhibisyonu ve
GABA transaminaz blokaj yapar.

Absans (petit mal) ilacdr. Absansta ilk tercihtir.

Tonik klonik konvlziyonlarda kullanlmaz.

En sk bulant, kusma, karn ars yapar.

Doza bal Parkinson benzeri semptomlar yapabilir.

diosenkratik SLE ve Stevens Johnson sendromu yapar.

Karacier p450 enzimleri zerine nemli bir etkisi yoktur.

160

Yant- C
53) Aadakilerden hangisi valproik asidin kullanm endikasyonu deildir?
A)
B)
C)
D)
E)

Generalize tonik-klonik konvlziyon

Absans
Bipolar hastalk
Psikoz
Miyoklonik epilepsi

Sodyum valproat (Valproik asit)

Na+ kanaln bloke eder, K+ kanallarn aar.

Yaps GABA'ya benzer bir ya asididir.

GABA transaminaz inhibisyonu yapar.

Glutamik asit dekarboksilaz (GAD) stimle ederek GABA sentezini artrr.

Glutamat NMDA blokaj yapar.

En geni spektrumlu antiepileptiktir. Oral/V kullanlr.

Generalize tonik-klonik konvlziyon, parsiyel epilepsi, absans ve miyoklonik nbetlere etkilidir. Komplike
olmayan absansta etosuksimid ilk tercihtir (valproatn hepatotoksisitesi nedeniyle). Ancak komplike absansta
(generalize tonik-klonik atak ile beraber ise) valproat ilk tercih olur.

Bipolar hastalk (lityum alternatifi), migren profilaksisi ve postherpetik nraljide kullanlr.

Nroleptiklere bal tardif diskinezi tedavisinde etkilidir. Antipsikotik etkili deildir.

Yan etkiler

En sk doza bal bulant, kusma, karn ars.

Fatal idiyosenkratik hepatit (en nemli yan etkisi) ve pankreatit, trombositopeni ve hipofibrinojenemi yapabilir.

Karacierde -oksidasyonu ve re sentezini inhibe ederek hiperamonyemi ve ensefalopati yapabilir. Tans

konmam doumsal metabolik hastalkta kullanm sakncaldr.

Spina bifida (teratojen)

Valproik asit, dier antiepileptiklerin (fenobarbital, lamotrijin, fenitoin, karbamazepin) ve kendisinin

metabolizmasn inhibe eder ve plazma dzeylerini ykseltir.

Yant - D
54) Valproik asit, ila etkileimi sonucu, aadakilerden hangisinin metabolizmasn azaltr? (Eyll - 2000)
A)
B)
C)
D)
E)

Kortikosteroidler
adrenoseptr blokerleri
strojenler
Barbitratlar
Kinidin

Yant - D
55) Aadaki antiepileptiklerden hangisi GABA zerinden etki gstermez?
A)
B)
C)
D)
E)

Valproik asit
Gabapentin
Vigabatrin
Klonazepam
Felbamat

Gaba zerinden belirgin etki gsteren antiepi-leptikler

Valproat

Vigabatrin (-vinil Gaba)

Geri dnmsz GABA transaminaz (GABA-T) inhibitrdr
West sendromu ve direnli parsiyel nbetlerde kullanlr.
Deimeden idrarla atlr. Aktif metaboliti yoktur.
Yan etki: Grme alan defekti ve ajitasyon, psikoz

Gabapentin
GABA analou aminoasittir. Yaps GABA'ya benzemesine ramen GABA reseptrleri zerinden etkimez.
Salnmn artrr ya da geri almn inhibe eder.
Parsiyel ve generalize tonik-klonik nbetlerde etkilidir.

161

Bipolar hastalk, migren ve kronik ar tedavisinde kullanlabilir. Diyabetik nropatik arda en nemli ilatr.
Postherpetik nevraljide sklkla kullanlr.
Deimeden idrarla atlr. Aktif metaboliti yoktur. Plazma proteinlerine balanmaz.
Dier antiepileptiklerin dzeylerini etkilemez.

Tiagabin
GABA reuptake (gerialm) blokeridir.
Proteinlere yksek oranda balanr. Hepatik enzimleri etkilemez. Parsiyel nbetlerde etkilidir.

Benzodiazepinler
Akut tedavi: Diazepam, lorazepam, midazolam, klonazepam
Kronik tedavi: Klonazepam, klorazepat, nitrazepam, klobazam
Klonazepam: Absans, generalize tonik-klonik, status epileptikus, infantil spazm, miyoklo-nik nbetlerde
kullanlr. Duygudurum stabili-zatr olduu iin bipolar hastalkta kullanlr.
Diazepam: Antikonvlzan etkisi en belirgin antiepileptiktir. Status epileptikus, generalize tonik-klonik
nbetler ve febril konvlziyon tedavisinde V/rektal kullanlr. Benzodiazepin tedavisinde en ok iki problem
yaanr: Sedasyon (bazen ocuklarda barbitratlar gibi paradoksik eksitasyon) ve tolerans geliimi

Progabid
GABA A ve B agonistidir. Deneysel ilatr.

Yant - E
56) GABA'nn nronlardaki gerialmn inhibe ederek etki eden antiepileptik aadakilerden hangisidir?
A)
B)
C)
D)
E)

Felbamat
Topiramat
Tiagabin
Lamotrijin
Primidon

Yant- C
57) Aadaki antiepileptiklerden hangisi GABA transaminaz inhibe ederek etki gsterir? (Eyll - 2002)
A)
B)
C)
D)
E)

Klonazepam
Karbamazepin
Fenitoin
Fenobarbital
Vigabatrin

Yant- E
58) Aadaki antiepileptiklerden hangisi glutamat NMDA reseptrlerinin glisin balanma blgesini inhibe
ederek etkir?
A)
B)
C)
D)
E)

Felbamat
Lamotrijin
Topiramat
Karbamazepin
Etosuksimid

Glutamat zerinden etki gsterenler

Felbamat
Glutamat NMDA reseptrlerinin glisin balanma yerlerini bloke eder. Oral kullanlr.
Lennaux-Gestaut sendromunda kullanlmtr.
Aplastik anemi yapar, (kullanm snrlandrlmtr.)

Lamotrijin
Glutamat ve aspartat salnm blokaj, ayrca fenitoin gibi Na+ kanal blokaj ve etosuksimid gibi Ca++ kanal
blokaj yapar. Oral kullanlr.
Parsiyel ve generalize tonik-klonik nbetler, absans, miyokloni, Lennaux-Gestaut sendromunda kullanlr.
Folik asit antimetabolitidir. (dihidrofolat redktaz inhibitr)
Stevens-Johnson sendromu ya da toksik epidermal nekroz yapabilir (zellikle valproat ile beraber
kullanldnda).
Duygudurum stabilizasyon etkisi vardr (bipo-lar hastalkta kullanlr).

162

Dizosilpin/Remasemid/Mg Slfat
Glutamat NMDA antagonistleridir.

Yant - A
59) Aadakilerden hangisi hem GABA hem de glutamat reseptrleri zerinden etki gsteren antiepileptiktir?
A)
B)
C)
D)
E)

Diazepam
Topiramat
Vigabatrin
Gabapentin
Etosuksimid

GABA ve glutamat zerinden etki gsteren an-tiepileptikler

Topiramat
Monosakkarid trevidir.
Karbonik anhidraz inhibitrdr. Oral kullanlr.
Hem GABA etkilerini artrr, hem Na kanallarn bloke eder, hem de glutamat AMPA reseptrlerini bloke
eder. (barbituratlar gibi)
Absans, parsiyel ve generalize tonik-klonik konvlziyonlar, West sendromu, Lennoux-Gestaut sendromunda
kullanlabilir.
rolityazis yapar.
Oral kontraseptiflerin etkisini azaltabilir.

Fenobarbital
Hem GABAA etkilerini arttrr hem de glutamat AMPA reseptrlerini bloke eder.
Generalize tonik-klonik nbetlerde etkilidir.

Yant - B
60) Aadakilerden hangisi karbonik anhidraz inhibitr antiepileptik etkili diretiktir?
A)
B)
C)
D)
E)

Primidon
Asetazolamid
Tiazid
Furosemid
Karbamazepin

Dier antiepileptikler

Asetazolamid
Karbonik anhidraz inhibitr diretik
Bikarbonatn depolarize etkisini nler
Ancak antiepileptik etkisine abuk tolerans gelitii iin sadece menstrasyon dneminde konvlziyonlar
sklaan epileptik kadnlarda kullanlr.

Primidon (2-desoksi fenobarbital)

Vcutta fenobarbitale dnr, ancak daha ok fenitoine benzeyen bir etki mekanizmas vardr. Oral
kullanlr.
Parsiyel ve generalize tonik-klonik nbetlerde etkilidir.
Esansiyel tremorda da kullanlr (propranolol alternatifi).

Zonisamid
Sulfonamid trevidir. Oral kullanlr.
Na+ ve Ca++ kanal blokaj yapar.
Parsiyel ve generalize tonik-klonik nbetlerde ve infantil spazmda kullanlr.

Levetirasetam
Etki mekanizmas tam olarak bilinmez. Oral kullanlr.
GABA etkilerini artrd, Na+ ve Ca++ kanal blokaj yapt dnlmektedir.
Parsiyel nbetlerde kullanlr.

Trimetadion
Etosuksimide benzer etkilidir.
Absans ilacdr. Oral kullanlr.
Pek tercih edilmemektedir (grme bozukluu, metabolik asidoz, SLE, pansitopeni, teratojeni-te nedeniyle)

163

Bromid
ilk bulunan antiepileptiktir.

Yant - B
61) Juvenil myoklonik epilepside aadaki anti-epileptiklerden hangisi ilk tercihtir?
A)
B)
C)
D)
E)

Valproat
Fenitoin
Karbamazepin
Lamotrijin
Topiramat

Antiepileptik ilalarn klinik kullanmlar :

Generalize tonik-klonik ve parsiyel: Valproat, karbamazepin, fenitoin, fenobarbital, primidon, klonazepam,

lamotrijin, topiramat, gabapentin

Absans: Etosuksimid, valproat, klonazepam, lamotrijin, asetazolamid, topiramat, trimetadion

Miyokloni: Valproat, klonazepam, lamotrijin

Atonik: Valproat, lamotrijin

nfantil spazm: Piridoksin, ACTH, kortikosteroid, vigabatrin

Status epileptikus: Diazepam, lorazepam, fenitoin, fenobarbital, lidokain, genel anestezi

Yant - A
62) Aadakilerden hangisi glutamat NMDA blokeri anestezik ilatr?
A)
B)
C)
D)
E)

Propofol
Ketamin
Midazolam
Halotan
Fentanil

ntravenz anestezikler
1)

Ketamin

Glutamat NMDA blokeri (fensiklidine benzer)

Dissosiyatif anestezi (katalepsiye benzer evreden kopma hali)

Larengeal refleksler korunur.

Gl analjeziktir.

Kardiyovaskler stimlan! (Sempatik etki)

Solunumu pek deprese etmez.

Serebral kan akmn ve KB artrr.

D salg bezlerinin salglarn artrr (sekresyon art).

Disorientasyon, halsinasyon, korkulu ve cinsel ryalar, psikoza neden olur. (Diazepam, midazolam ya da
droperidol profilaksisi ile nlenir)

Kardiyojenik ve septik oklu hastalarda, ksa sreli cerrahi mdahalelerde, yank greftlemelerinde, yzde
yaplan giriimlerde, ocuklarn tan ve tedavi giriimlerinde, hava yolu kontrolnn zor olduu durumlarda
tercih edilir.

Yant - B
63) Aadakilerden hangisi adrenokortikal spresyona neden olan intravenz anesteziktir?
A)
B)
C)
D)
E)

Aminoglutetimid
Ketokonazol
Mitotan
Etomidat
Trilostan

2)

Etomidat

Hzl etkili indksiyon anesteziidir.

Analjezik etkisi yoktur.

KB drr.

Hemodinamiyi korur. (KVS ve solunum depresyonu minimaldir).

11 hidroksilaz (steroidogenez) inhibitrdr (plazma hidrokortizon dzeylerini drr)

164

Kusma ve miyoklonilere neden olur.

Yant - D
64) Hangi intravenz anestezik en az kusmaya neden olur?
A)
B)
C)
D)
E)

Propofol
Etomidat
Alfentanil
Fentanil
Midazolam

3)

Propofol

Ksa etkili (tiopental gibi ) (40-50 saniye)

Yar mr en ksa V anesteziktir (tiopentalden 10 kat daha hzl metabolize olur) Birikici etkisi yoktur.

Vazodilatasyona bal hipotansiyona neden olur.

Gl antiemetiktir.

Ayaktan poliklinik cerrahisi ve dengeli anestezi iin idealdir.

Analjezi iin opioidler ile kombine edilir.

Hipotansiyon (NO salnm) ve refleks taikardi yapar.

Serebral kan akmn ve intra kraniyal basnc drr

Youn bakm nitelerinde (ocuklar hari) sedasyon amal kullanlabilir.

Yant - A
65) Aadaki anesteziklerden hangisi karacierde metabolize edilmez?
A)
B)
C)
D)
E)

Ketamin
Etomidat
Remifentanil
Fentanil
Tiopental

4)

Opioidler (Fentanil, alfentanil, sufentanil, remifentani)l

Anestezi indksiyonunda kullanlrlar.

Gs duvar rijiditesine bal postoperatif solunum depresyonu yaparlar (ventilasyon bozukluu).

Postoperatif solunum depresyonu sonucu artm pCO2 nedeniyle kraniyal vazodilatasyona bal olarak KB
artrr.

Kardiak depresyonu minimaldir (kardiyak cerrahide tercih edilirler.)

Glerine gre: Sufentanil > remifentanil > fentanil > alfentanil

Etki srelerine gre: Remifentanil < alfentanil < sufen-tanil < fentanil

Fentanil + droperidol = Nroleptanaljezi

Fentanil + droperidol + nitrz oksit = Nroleptanestezi

En yeni anestezik opiod olan remifentanil plazmada esteraz enzimi ile paralandndan etki sresi dier 3
ilatan da daha ksadr.

5)

Benzodiazepinler

Midazolam, lorazepam, diazepam (KB artrrlar)

Amnezi yaparlar.

Anestezi indksiyonu, postoperatif sedasyon amacyla kullanlrlar.

6)

Barbitratlar

Tiopental, metoheksital, tiomylal

En potentleri metoheksitaldir.

Anestezi indksiyonunda kullanlrlar. Etkileri abuk balar, abuk biter. Redistribusyona urarlar.

Analjezik deil, hiperaljeziktirler.

Hipotermi yapabilirler. KB drrler.

Solunum ve KVS depresyonu yaparlar.

Yant - C
66) Kardiovaskler depresyon etkisi en az olan narkotik analjezik aadakilerden hangisidir? (Nisan- 2002
Anesteziyoloji)
A) Droperidol

165

B)
C)
D)
E)

Morfin
Gallamin
Tiopental
Fentanil

Yant- E
67) Kan basncn drmeyen anestezik madde aadakilerden hangisidir? (Nisan - 1990)
A)
B)
C)
D)
E)

Halotan
Azot protoksit
Enfluran
Metoksifluran
Ketamin

Yant- E
68) Aadakilerden hangisi intravenz genel anesteziktir? (Nisan - 1999)
A)
B)
C)
D)
E)

Lidokain
Ketamin
Enfluran
Halotan
Nitrz oksit

Yant- B
69) Aadaki ajanlardan hangisi nrolept analjezi iin kullanlr? (Eyll - 1996)
A)
B)
C)
D)
E)

Mepivakain
Prilokain
Fentanil
Ketamin
Metoksifluran

Yant- C
70) Aadaki genel anesteziklerden hangisi en potenttir?
A)
B)
C)
D)
E)

Nitrz oksit
Metoksifluran
Halotan
Enfluran
sofluran

nhalasyon genel anestezikleri

MAK (Minimum alveolar konsantrasyon) hastalarn %50'sinin arl uyaranlara hareketsizlik gsterdii anestezik
konsantrasyonudur, kuvantal doz yant ilikisinde ED50'ye denk gelir ve anesteziin potensini gsterir. MAK ne
kadar dkse, genel anestezik o kadar potenttir.
En potent metoksifluran (MAK : % 0.16)
En az potent nitrz oksid (MAK : >% 100)
%100 denekte cilt insizyonuna cevab engellemek iin anestezikleri yaklak 1.5 MAK uygulamak gerekir.
MAK deerini, dolaysyla anestezik dozunu azaltan durumlar: Hipotermi, hipotiroidi, yallk, baka ilalarn
(opioidler, sedatif-hipnotikler) kullanlmas, metabolik asidoz, anemi, ar hipoksi)
Cinsiyet, kilo ve boy, hipertansiyon MAK deerini etkilemez.
Yant - B
71) En az toksik inhalasyon anestezik madde aadakilerden hangisidir?
A)
B)
C)
D)
E)

Metoksifluran
Halotan
zofluran
Enfluran
Nitrz oksit

nhalasyon anesteziklerinin ana eliminasyon yolu olan akcier dnda, ikinci eliminasyon ekli metabolizmalardr.

166

Oksidatif metabolizma sonucu halotan trifluoro-asetik asit'e dnr ve bromr ve klor iyonlar oluur. Hipoksi
durumunda ise halotann metabolizmas sonucu hepatotoksik serbest radikal (klorotrif-luroetil) oluur.
Hcrede yeterli miktarda indirgenmi glutatyon varsa, bu serbest radikalin neden olduu lipid peroksidasyonu
engellenir.
Metoksifluran, enfluran ve sevoflurann metabolizmasyla da nefrotoksik flor iyonlar meydana gelir. zofluran
ve desfluran'dan az miktarda flor iyonlar ortaya kar. Nitrz oksit metabolize olmaz. nhalasyon anesteziklerinin
metabolize olma oranlar sralayacak olursak: Metoksifluran > halotan > enfluran > sevofluran > isofluran >
desfluran > nitrz oksit.
Bir genel anestezik ila, ne kadar fazla metabolize ediliyorsa o kadar toksiktir. Etki mekanizmas
Genel anestezikler spontan ve uyarlm nron aktivitesini basklarlar.
Na+ kanallarn bloke edip, K+ kanallarn aktive ederler. GABA'ya bal nronal inhibisyonu arttrrlar.
Halojenli genel anestezikler ayrca voltaja baml Ca+2 kanallarn bloke ederler.
Yant - E
72) Aadaki anesteziklerden hangisinin etkisi en abuk balar?
A)
B)
C)
D)
E)

Metoksifluran
Halotan
zofluran
Enfluran
Sevofluran

Kan / gaz partisyon katsays (Ostwald) dolaysyla anesteziin kandaki znrl anesteziye giri ve k hzn
belirler.
Katsay yani znrlk ne kadar fazla ise (en fazla metoksifluran (12)) hastann anesteziye girmesi o kadar ge
olur. Katsay ne kadar dkse (en az desfluran (0.42), nitrz oksit (0.47), sevofluran (0.69)) anesteziye giri ve
k o kadar hzl olur.
Yant - E
73) Aadaki genel anesteziklerden hangisinin minimum alveoler deriimi (MAC deeri) en yksektir? (Eyll 2003)
A)
B)
C)
D)
E)

Halotan
Enfluran
zofluran
Sevofluran
Azot protoksit

Yant - E
74) Aadaki uucu genel anesteziklerden hangisinin buhar basnc en yksektir? (Nisan - 2004)
A)
B)
C)
D)
E)

Halotan
zofluran
Enfluran
Sevofluran
Desfluran

Desfluran uuculuu dk olduu iin ve yksek sda kaynayacandan zel bir vaporizatr ile uygulanr.
Yant - E
Anestezik

Kan: gaz p. katsays Beyin: kan p. katsays MAK (%)

Buhar basnc (20C) Metabolizma

Xenon

0.12

71

Gaz

Yok

Nitrz oksit

0.47

1.1

>100

Gaz

Yok

Desfluran

0.42

1.3

6-7

664

< 0.05%

Sevofluran

0.69

1.7

160

2-5% (florr)

sofluran

1.40

2.6

1.4

250

<%2

Enfluran

1.80

1.4

1.7

175

%8

167

Halotan

2.30

2.9

0.75

243

>%40

Metoksifluran

12

2.0

0.16

23

> %70 (florr)

75) En hepatotoksik inhalasyon anestezii aa-dakilerden hangisidir?

A)
B)
C)
D)
E)

Halotan
Enfluran
zofluran
Desfluran
Nitrz oksit

1)

Halotan

Kardiyak output'u azaltarak hipotansiyon yapar.

Vagal bradikardi oluturur.

Kalbin katekolaminlere duyarlln en fazla artrandr (aritmi)

ntrakraniyal basnc artrr (serebral vazodilatasyon)

Bronkodilatasyon (halotan ve sevoflurann bronkodilatr etkilerinin fazla olmas, akcier problemli hastalarda
indksiyonda tercih edilmelerini salar)

Larenks reflekslerini inhibe eder, entbasyonu kolaylatrr.

Uterusu gevetir.

Analjezik etkisi yoktur (nitrz oksit ile karm halinde kullanlr).

izgili kaslar gevetici etkisi zayftr. Dier halojenli inhalasyon anesteziklerinin kas gevetici etkisi daha
iyidir.

En hepatotoksik anesteziktir.

2)

Enfluran

CO ve periferik damar direncini azaltarak hipotansiyon yapar.

KVS ve solunum depresyonu halotandan fazladr. (solunum depresyonunu en fazla enfluran ve izofluran
yapar)

Bronkodilatasyon

Nefrotoksik (flor)

Epileptojenik (EEG'de epileptik aktiviteye neden olur)

ntrakraniyal basnc artrr.

Yant - A
76) intrakraniyal basnc en az artran inhalasyon anestezii aadakilerden hangisidir?
A)
B)
C)
D)
E)

Etomidat
Halotan
Metoksifluran
zofluran
Enfluran

3)

zofluran

Vazodilatasyona bal periferik damar direncini azaltarak hipotansiyon ve taikardi yapar.

zellikle hiperventilasyon ile birlikte uygulandnda KB dierlerine gre daha az artrr (KBAS'ta tercih
edilir).

Kalbi katekolaminlere duyarl klma potansiyeli dktr Bronkodilatasyon yapar.

Yant - D
11) En belirgin hava yolu irritasyonu yapan bu yzden indksiyonu tercih edilmeyen inhalasyon anestezii
hangisidir?
A)
B)
C)
D)
E)

Desfluran
zofluran
Halotan
Enfluran
Nitrz oksit

4)

Desfluran

Etkisi abuk balar, abuk biter.

168

Vazodilatasyona bal hipotansiyon ve taikardi yapar. zellikle vaporizatrn almas ile santral medller
merkezin uyarlmas nedeniyle hipertansiyon ve taikardi grlebilir. Sempatik hiperaktiviteyi kontrol etmek
iin fentanil, bloker ya da propofol verilebilir.
Kalbi katekolaminlere duyarl klma potansiyeli dktr
KB izoflurana gre daha fazla arttrr.
Hava yolu irritasyonu (ksrk ve laringospazm) yapar. Bu nedenle indksiyonu sevilmez.

Yant - A
78) Aadaki inhalasyon anesteziklerinden hangisinin kullanm esnasnda taikardi beklenmez?
A)
B)
C)
D)
E)

Enfluran
zofluran
Desfluran
Sevofluran
Metoksifluran

5)

Sevofluran

Etkisi abuk balar, abuk biter

Vazodilatasyona bal hipotansiyon yapar.

Desfluran ve izoflurandan farkl olarak taikardi yapmaz ve koroner perfzyon basnc yannda miyokardn
oksijen tketimini de azalttndan miyokardiyal iskemiye yol amaz. Miyokard iskemili hastalarda ve
feokromositomada tercih edilir.

Kalbi katekolaminlere duyarl klma potansiyeli dktr.

zofluran gibi intrakraniyal basnc artrmaz.

Proksimal tubuler nekroz yapabilir (anestezi makinelerindeki karbondiyoksit absorbanlar ile reaksiyona
girerek oluan compound (bileik) A'ya bal)

Yant - D
79) Aadaki anesteziklerden hangisi en nefrotoksiktir?
A)
B)
C)
D)
E)

Halotan
Desfluran
Enfluran
zofluran
Metoksifluran

6)

Metoksifluran

En gl genel anesteziktir.

En fazla metabolize olan genel anesteziktir.

En nefrotoksik (flora bal nefrojen DI) anesteziktir.

Uterusu gevetmez

ntrakraniyal basnc artrr.

Toksisitesi nedeniyle bugn kullanlmamaktadr.

Yant - E
80) Anestezi esnasnda pnmotoraks gibi, boluklarda basn art yapan anestezik aadakilerden
hangisidir?
A)
B)
C)
D)
E)

Ketamin
Nitrz oksit
Metoksifluran
zofluran
Enfluran

7)

Nitrz oksit (Azot protoksit) (N2O)

En zayf genel anesteziktir.

En gl aneljezik etkili genel anesteziktir.

Gldrc

Uterusu gevetmez (obstetri)

Malign hipertermi yapmaz.

Solunum ve KVS deprese etmez.

Antikonvlzan etkilidir.

169

Kas gevetici etkisi azdr.

Megaloblastik anemi (vitamin B12'deki kobalt atomunu oksitler ve metionin sentezini bozar) yapar.
Tek bana KB pek artrmaz ancak dier inhalasyon anestezikleri ile kombine kullanldnda KB artrabilir.
Aylma srasnda kandan alveollere hzla getii iin oksijen almn bozar (diffzyon hipoksisi)
Kandan vcut bolklarna kolay ve hzl geer. Boluklarda basn artna (pnmotoraks, barsak
distansiyonu, hava embolisi) neden olur.

Yant - B
81) Aadaki uucu genel anesteziklerin hangisinin, aylma srasnda difzyon hipoksisine yol ama olasl en
yksektir? (Eyll - 2000)
A)
B)
C)
D)
E)

Halotan
Dietil eter
zofluran
Metoksifluran
Nitrz oksit

Yant - E
82) Aadaki gazlardan hangisinin inhale genel anestezik etkisi vardr? (Nisan - 2003)
A)
B)
C)
D)
E)

N2O4
N2O3
NO3
NON2O

Yant - E
83) Aadaki anesteziklerden hangisi intrakraniyal basnc artrmaz?
A)
B)
C)
D)
E)

Halotan
Ketamin
Sufentanil
Etomidat
Midazolam

ntrakraniyal basnc arttranlar:

Ketamin

Opioidler

Midazolam

nhalasyon genel anestezikleri

ntrakraniyal basnc azaltanlar:

Propofol

Etomidat

Tiopental

Yant - D
84) Lokal anesteziklerle ilgili olarak hangi ifade yanltr?
A)
B)
C)
D)
E)

Hiperpotasemi etkilerini arttrr

Sodyum kanal blokaj yaparlar
Enfekte dokulara verildiklerinde etkinlikleri artar
En son bloke olan A lifleridir
Kk apl sinir lifleri byk apl olanlara gre daha kolay bloke edilir

Lokal anestezikler
Na+ kanallarn ak ve inaktive durumda bloke ederler.
Ekstraselller Ca+2, Na+ art LA etkisi
Ekstraselller K+ art LA etkisi
Lokal anestezikler zayf baz yapsnda olduklarndan enfekte dokulardaki dk pH ortamnda iyonize halde
bulunurlar. yonize formunun da sinir liflerinin ilerine girmesi zorlaacandan dolay etkinlikleri azalacaktr.

170

Kk apl lifler, byk apl liflere gre; miyelinli lifler miyelinsiz liflere gre daha kolay bloke edilir. Sinir blounun
periferindeki lifler merkezdeki liflere gre daha kolay bloke edilir.
Bu yzden byk sinirlerin etrafna enjeksiyon yapldnda evrede yer alan motor sinirler, duyusal liflerden nce
bloke edilirler.
lk nce 1) Ar 2) Scaklk 3) Dokunma 4) Prop-riosepsiyon ve motor kayb olur.
ap daha kk olan B ve C lifleri A liflerine gre daha nce bloke olur.
ap birbirine yakn olan B ve C lifleri sz konusu olduunda miyelinizasyonu olan B lifleri nce bloke olur.
Sinir liflerinin lokal anesteziklere duyarllklar u ekilde sralanr: B ve C > A delta > A gamma - A > A
Lokal anestezik kana gei miktarlarna gre uygulanan yerler yle sralanr: interkostal > kaudal > epidural >
brakial pleksus > siatik sinir
Vazodilatasyon ve hipotansiyon yaparlar (zellikle spinal anestezide)
Kokain ise vazokonstriktrdr (hipertansiyon)
Kokain ve dokuya fazla balanabilen uzun etkililer (bupivakain, tetrakain, etidokain) hari, ksa ve orta etkililer
(prokain, lidokain, mepivakain) (prilokain hari) agonist (adrenalin, fenilefrin vb.) ile beraber kullanlr. Bylece
sistemik emilimleri azaltlarak lokal etkileri artrlm olur.
Konvlziyon eiini drrler.
Yant - C
Tip duyarll Fonksiyon

ap

Miyelinizasyon

leti hz

Blokaj

Tip A

Propriosepsiyon, motor

12 -20

Yksek

70- 120

Dokunma, basn

5-12

Yksek

30- 70

++

Gamma

Kas icikleri

3-6

Yksek

15-30

++

Delta

Ar, s

2-5

Yksek

12 - 30

+++

Tip B

Pregangliyonik otonom

<3

Dk

3-15

++++

Tip C

Ar

0,4- 1.2

Yok

0,5 -2,3

++++

Postganglionik

0,3 - 1,3

Yok

0,7 - 2,3

++++

Dorsal kk
Sempatik

85) Aadakilerden hangisi lokal anestetiklerden en az etkilenir? (Eyll - 1988)

A)
B)
C)
D)
E)

motor nron
Gamma motor nron
C lifleri
A lifleri
Postgangliyonik sempatik sinir

Yant - A
86) Lokal anestezik solsyonlarna vazokonstriktr madde katlmasnn sebebi aadakilerden hangisidir?
(Eyll - 1987, Nisan - 1992)
A)
B)
C)
D)
E)

Solsyonu berraklatrmak
Solsyonun stabilitesini salamak
Lokal anesteziin paralanmasn nlemek
Etki sresini uzatmak
znrl artrmak

Yant - D

171

87) Aadakilerden hangisi en potent ester lokal anesteziktir?

A)
B)
C)
D)
E)

Kokain
Tetrakain
Bupivakain
Prokain
Etidokain

Yant - B
ESTER (TEK )

AMD (FT )

Prokain (potens=1)

Lidokain (4)

Kokain (2)

Bupivakain (16)

Benzokain

Mepivakain (2)

Klorprokain (2)

Prilokain (3)

Tetrakain (16)

Etidokain (16)
Ropivakain (16)
Levobupivakain(16)

Ester : Plazma psdokolinesteraz ile metabolize edilir.

Amid : Karacier P-450 sistemi ile metabolize edilir.
Karacierde metabolize olma sralar: prilokain >..> bupivakain>levobupivakain

88) Aadaki lokal anesteziklerden hangisinin etki gc en azdr? (Eyll - 2002)

A)
B)
C)
D)
E)

Etidokain
Bupivakain
Ropivakain
Tetrakain
Kokain

Yant - E
89) En sk alerjik reaksiyonlara sebep olan lokal anestezik aadakilerden hangisidir?
A)
B)
C)
D)
E)

Prilokain
Bupivakain
Etidokain
Prokain
Benzokain

1)

Prokain

Vcutta PABA'ya evrilir. Slfonamid alanlarda antibiyotiin etkisini azaltabilir.

En ksa etki sreli ve en gsz lokal anesteziktir

En sk allerji yapan lokal anesteziktir (PABA sorumlu). Bu nedenle sadece infiltrasyon anestezisinde
tercih edilmelidir.

2)

Kokain

Sadece yzeyel anestezide kullanlabilir.

Vazokonstrksiyon yapan tek lokal anesteziktir.

Hiperpreksi, hipertansiyon ve aritmi, nazal septum lserasyonu yapabilir.

3)

Benzokain

Sadece yzeyel kullanlr

4)

Klorprokain

Spinal anestezide kullanlmaz (kalc nral hasar yapar)

5)

Tetrakain

En uzun etkili ve en gl ester lokal anesteziktir.

Kornea anestezisinde solsyon olarak kullanlr.

Yant - D

172

90) Karacierde en hzl metabolize olan ve methemoglobinemi yapabilen lokal anestezik aadakilerden
hangisidir?
A)
B)
C)
D)
E)

Prilokain
Bupivakain
Etidokain
Prokain
Mepivakain

Yant- A
91) Aadakilerden hangisi lokal anestezinin her tipinde kullanlr? (Eyll - 1987)
A)
B)
C)
D)
E)

Bupivakain
Prokain
Lidokain
Prilokain
Dibukain

Yant- C
Yzeyel

Dier

Lidokain

Mepivakain

Bupivakain

Etidokain

Prilokain

Dibukain

Prokain

Tetrakain

Benzokain

Kokain

92) Aadakilerden hangisinin topikal anestezik etkisi yoktur? (Nisan - 1997)

A)
B)
C)
D)
E)

Lidokain
Tetrakain
Kokain
Prilokain
Benzokain

Yant - D
93) Topikal anestezide kullanlmayan hangisidir? (Eyll- 1997)
A)
B)
C)
D)
E)

Lidokain
Kokain
Bupivakain
Mepivakain
Tetrakain

Yant- C
94) Aadakilerden hangisi zellikle epidural anestezide tercih edilen amid grubu kardiyotoksik lokal
anesteziktir?
A)
B)
C)
D)
E)

Bupivakain
Prokain
Lidokain
Dibukain
Tetrakain

173

6)

Lidokain

Her tip lokal anestezide kullanlr.

Antiepileptik ve antiaritmik etkilidir.

7)

Prilokain

Methemoglobinemiyi (KOAH ve siyanotik kalp hastalnda kullanlmaz) en fazla yapan lokal anesteziktir.

Psdokolinesteraz enzimini bloke eder.

Karacierde en hzl metabolize olan amid grubu anestezik

8)

Bupivakain

zellikle epidural anestezide (obstetri) tercih edilir.

En uzun etkili lokal anesteziklerden biridir

En yava metabolize olan lokal anesteziktir.

Motor sinir iletimini en az bozan lokal anesteziktir.

En kardiyotoksik lokal anesteziktir (hipotansiyon ve aritmi).

9)

Dibukain

En gl lokal anesteziktir.

Sadece yzeyel kullanlr.

Psdokolinesteraz enzimini bloke eder.

10) Benovinat / Proparakain / Tetrakain / Oksibuprokain

Kornea anestezisinde kullanlrlar.

Yant - A
95) Bir hastaya, pelviste uzun srecek bir cerrahi giriim nedeniyle spinal anestezi yaplacaktr. Omuriliin kan
akmn azaltmamak ve damar daraltc ieren zelti kullanmamak iin aadakilerden hangisi tercih
edilmelidir? (Nisan - 2006)
A)
B)
C)
D)
E)

Prokain
Bupivakain
Lidokain
Mepivakain
Prilokain

BUPVAKAN
zellikle epidural anestezide (obstetri) tercih edilir.
En uzun etkili lokal anesteziklerden biridir.
En yava metabolize olan lokal anesteziktir.
Motor sinir iletimini en az bozan lokal anesteziktir.
En kardiyotoksik lokal anesteziktir (hipotansiyon ve aritmi).
Yant - B
96) Bupivakain ile lokal anestezi yaplrken, ilacn yanllkla intravenz olarak enjeksiyonu aadakilerden
hangisine yol aabilir? (Eyll - 2005)
A)
B)
C)
D)
E)

Sistemik anaflaksi
Hipertansif kriz
Alkaloz
Kardiyovaskler kollaps
Akut ekstrapiramidal bozukluk

Bupivakain en kardiyotoksik olan lokal anesteziktir.

Yant - D
97) Omurilik hastalklarnda ortaya kan izgili kas spastisitelerinde kullanlan GABAB agonisti ila hangisidir?
A)
B)
C)
D)
E)

Dantrolen
Baklofen
Siklobenzaprin
Tizanidin
Diazepam

174

A)

Benzodiazepinler

Diazepam
MSS'de GABA'nn etkilerini hzlandrr.
Beyin ve omurilik hastalklarnda ortaya kan izgili kas spastisitelerinin tedavisi amacyla en sk
kulanlan benzodiazepindir.
Kas ve iskelet kaynakl kas spazmlarna kar da etkilidir.

Klonazepam

Klordiazopoksid

B) Baklofen

GABA'nn lipofilik bir trevidir (p-klorofenil GABA).

MSS'e geer. Oral olarak kullanlr.

MSS'deki GABAg reseptrlerini aktive eder.

Ayrca substans P'nin salnmn omurilikte inhibe ederek ary da azaltr.

Esas olarak multipl skleroz ve omurilik lezyonlarna bal spastisiteye kar kullanlr.

Kas - iskelet kaynakl spazmlara kar etkisi fazla deildir.

Oral ve parenteral tedaviye cevap vermeyen spastisite durumlarnda intratekal kullanlabilir.

Migren profilaksisinde, hkrk ve alkolizm tedavisinde etkili olduu bulunmutur.

Yant - B
98) Oral yoldan alnan GABA trevi santral etki gsteren adale gevetici ila aadakilerden hangisidir? (Nisan
- 1995)
A)
B)
C)
D)
E)

Dantrolen
Diazepam
Karizopradol
Meprobomat
Baklofen

Yant- E
99) 2 agonist etkili spazmolitik ila aadakilerden hangisidir?
A)
B)
C)
D)
E)

Siklobenzaprin
Gabapentin
Tiokolikozid
Tizanidin
Baklofen

Tezanidin
Klonidin trevidir.
-

2 agonist etkilidir.
Esas olarak omurilik dzeyindeki polisinaptik yolaklar inhibe ederek izgili kas tonsn azaltr. Spinal ve
supraspinal lezyonlara bal kas spastisitelerine kar etkilidir.

Gabapentin
Multipl sklerozlu hastalarda spazmolitik etkili antiepileptiktir.

Yant - D
100)
A)
B)
C)
D)
E)

Aadakilerden hangisi amiyotrofik lateral sklerozda nroprotektif etki gsteren spazmolitik ilatr?
Tizanidin
Riluzol
Dantrolen
Progabid
Gabapentin

Riruzol

Amiyotrofik lateral sklerozda, MSS'deki glutaminerjik iletiyi inhibe ederek (NMDA antagonisti) spastisiteyi azaltr.
Bu hastalarda nron harabiyetini azaltr).

Yant - B
101)

Aadaki spazmolitik ilalardan hangisinin etki yeri dierlerinden farkldr?

A) Baklofen

175

B)
C)
D)
E)

Tizanidin
Dantrolen
Diazepam
Siklobenzaprin

Dantrolen :

Fenitoin gibi hidantoin trevidir.

Kas dzeyinde primer etkisini gsterir. Sarkoplazmik retikulumdan Ca++ salverilmesini ryanodin reseptrne
balanarak inhibe eder ve izgili kaslarda geveme yapar.

Oral olarak kullanlr.

Dantrolen, beyin ve omurilik lezyonlar nedeniyle oluan kronik spastisitede, mesane eksternal sfinkter kas
spazmna bal idrar retansiyonunda kullanlr.

Kas - iskelet kaynakl izgili kas spazmlarnda etkinlii yeterli olmad iin kullanlmas tavsiye edilmez.

Nroleptiklerin ve genel anesteziklerin neden olduu nroleptik malign sendrom ve malign hipertermi
tedavisinde intravenz olarak kullanlr.

Yant - C
102)
A)
B)
C)
D)
E)

Direkt kasa etkili kas gevetici hangisidir? (Eyll - 1987)

Suksinilkolin
Dantrolen
Skopolamin
Meprobomat
Pankuronyum

Yant- B
103)
Sinir kas kavanda sarkoplazmik retikulumdan kalsiyum salnmn inhibe ederek etki eden ila
hangisidir? (Nisan- 1989, Nisan- 1990)
A)
B)
C)
D)
E)

Dantrolen
Baklofen
Suksinilkolin
Kolin
Diazepam

Yant - A
104)
A)
B)
C)
D)
E)

Aadakilerden hangisi malign hipertermide kullanlr? (Nisan - 1992, Nisan - 2000)

Dantrolen
Meklizin
Baklofen
Fenelzin
Atropin

Yant - A
105)

Aadakilerden hangisi colchicum bitkisinden elde edilen glisin agonisti kas geveticidir?

A)
B)
C)
D)
E)

Meprobamat
Siklobenzaprin
Baklofen
Tiokolikozid
Kolisin

1)

Siklobenzaprin

Yaps trisiklik antidepresanlara benzer.

Etki yeri beyin sapdr. Polisinaptik refleksleri inhibe ederek akut kas spazmlarnda kullanlr. Serebral
palsy ya da omurilik hasarlarna bal spastisite tedavisinde kullanlmaz.

2)

Metakarbomol

Kas iskelet kaynakl spazmlarda etkili parasetamol ile kombine edilir.

3)

Klorzoksazon

Kas iskelet kaynakl spazmlarda etkili parasetamol ile kombine edilir.

4)

Fenprobamat

176

Kas iskelet kaynakl spazmlarda etkili parasetamol ile kombine edilir.

5)

Tiyokolikozid

Colchicum (idem bitkisi), glisin agonisti, kas iskelet kaynakl spazmlarda etkilidir.

6)

Botulinum toksini

Tortikolis, blefarospazm, hemifasyal spazm, alk, hiperhidroz ve serebral palsi durumlarnda lokal
kullanlr.

7)

Kinin

Stma ilacdr. Gece kramplar ve miyotonia kongenitada etkilidir.

Yant - D
106)
A)
B)
C)
D)
E)

Aadakilerden hangisi tortikollis tedavisinde kullanlr? (Nisan - 1999)

d-tubokurarin
Skopolamin
Atrakuryum
Botulinum toksin
Suksinilkolin

Yant - D
107) Aadakilerden hangisi lokal etkisi nedeniyle alk ve hemofasiyal spazmda kullanlr? (Nisan - 2003)
A)
B)
C)
D)
E)

Antrakinon
Fizostigmin
Botulinum toksini
Neostigmin
Kolin

Yant- C

177

BLM: 5
MERKEZ SNR SSTEM FARMAKOLOJS -II
1)

Fenotiazin grubu nroleptikler aadakiler-den hangisinin reseptrlerini bloke etmezler?

A)
B)
C)
D)
E)

Dopamin
Histamin
Nikotin
Noradrenalin
Muskarin

Antipsikotik ilalarn snflandrlmas

1)

Fenotiazin grubu

Alifatik: Klorpromazin, prometazin

Piperidin: Tioridazin, mezoridazin

Piperazin: Flufenazin, proklorperazin, trifluoperazin

2)

Butrofenon: Haloperidol, droperidol

3)

Tioksanten: Tiotiksen, klopentiksol, zuplopen-tiksol

4)

Atipik: Klozapin, olanzapin, ketiapin, risperidon, sertindol, ziprasidon.

5)

Dier: Pimozid, sulpirid, molindon, loksapin, aripiprazol

Antipsikotik ilalarn etki mekanizmas

ou antipsikotik D1 ve D2 blokerleridir.

Sulpirid, molindon ve pimozidin D, blokaj etkileri yoktur (selektif D2 blokerleri)

Atipik grubun zellikle 5HT2 blokaj n planda iken D2 blokaj etkileri geri plandadr. Sertindol 5HT2 blokaj etkisi
en fazla olandr.

Atipik grup iinde klozapin ve ketiapin D2 blokaj etkileri en az olanlardr.

Atipik grup iinde risperidonun D2 blokaj etkisi zellikle yksek dozlarda dierlerine gre daha fazladr.

Klozapin D4 blokaj etkisi en fazla olandr.

Tioridazinin antimuskarinik etkileri n plandadr.

Atipik grup iinde olanzapin, ketiapin ve klozapinin antihistaminik ve antimuskarinik etkileri belirgindir.

Klorpromazin ve tioridazinin blokaj etkisi fazladr.

Fenotiazinler (zellikle prometazin) antihistaminik etkileri nedeniyle preoperatif sedasyon ve kant giderici
amal kullanlrlar.

Yeni ila aripiprazol D2 ve 5HT1A reseptrlerine parsiyel agonist etkili antipsikotik ilatr.
Klorpromazin

1 = 5HT2 > D2 > D,

Haloperidol

D2 > D1 = D4 > , > 5HT2

Klozapin

D4 = 1 > 5HT2 > D2 = D1

Yant - C
2)

Nroleptiklerin aadaki yan etkilerinden hangisi n planda dopamin blokajna bal deildir?
A)
B)
C)
D)
E)

Distoni
Toksik konfzyonal durum
Akatizi
Amonere-galaktore
Tremor

Antipsikotik ilalarn genel yan etkileri :

Antimuskarinik etki Az kuruluu, idrar retansiyonu, konstipasyon, akomodasyon bozukluu, toksik konfuzyon

Dopamin blokaj etkisi Parkinsonizm, akatizi, distoni, nroleptik malign sendrom, perioral tremor,
hiperprolaktinemi (amonere, galaktore, infertilite, impotans)

Dopamin spersensitizasyonu Tardif diskinezi

blokaj etkisi Ortostatik hipotansiyon, impotans, ejakulasyon bozukluu

178

Antihistaminik-antiserotonerjik etki: Kilo alm

Yant - B
3) Aadaki ilalardan hangisi nroleptiklere bal reversibl ekstrapiramidal yan etkileri azaltmak iin
kullanlr?
A)
B)
C)
D)
E)

Bromokriptin
Levodopa
Karbidopa
Triheksifenidil
Pergolid

Antipsikotik ilalarn merkezi yan etkileri :

Akut distoni (genellikle ilk ortaya kan yan etkidir; tedavide antikolinerjikler (biperiden, benztropin, triheksifenidil) ya da antikolinerjik etkili antihistaminik difenhidramin verilebilir)

Akatizi (zellikle bacaklarda grlen haraketlilik; tedavide antikolinerjik, diazepam, propranolol verilebilir)

Parkinsonizm (tedavide antikolinerjikler verilebilir)

Nroleptik malign sendrom (tedavide dantrolen, diazepam, bromokriptin verilebilir)

Perioral tremor (tavan sendromu) (ge dnem yan etki) (tedavide antikolinerjikler verilebilir)

Sedasyon, psdodepresyon (psikomotor yantszlk) yaparlar

Deney hayvanlarnda katalepsi ve saknma reaksiyonunun inhibisyonuna neden olurlar.

Toksik olmayan dozlarda bilin bulankl ve fori yapmazlar

Psiik ve fiziksel bamllk yapmazlar.

Antipsikotik etkilerine kar tolerans olumaz; ancak antikolinerjik, sedatif, - bloker etkilerine kar oluur.

Yant - D
4) Aadakilerden hangisi bamllk oluturan ilalardan biri deildir ? (Nisan - 2005)
A)
B)
C)
D)
E)

Haloperidol
Meprobamat
Oksikodon
Fenobarbital
Flunitrazepam

Nroleptikler, toksik olmayan dozlarda bilin bulankl ve fori yapmazlar. Psiik ve fiziksel bamllk yapc etkileri
yoktur.
Dier ilalar ise deiik derecelerde bamllk yaparlar.
Yant - A
5) Aadakilerden hangisi klorpromazine bal bir yan etki deildir?
A)
B)
C)
D)
E)

Hipotermi
Hipotansiyon
Kolestaz
Konstipasyon
Kilo kayb

Fenotiazin grubunun yan etkileri :

Sedasyon (en fazla klorpromazin ve tioridazin)

-adrenerjik blokaj (hipotansiyon, en fazla klorpro-mazin) (ejakulasyon bozukluu, en fazla tioridazin)

Antikolinerjik etki (en fazla tioridazin)

Antiemetik etki ( en gl flufenazin) (tioridazin ise antiemetik deildir)

Prokonvlzan (zellikle klorpromazin)

Konstipasyon (antikolinerjik ve opioid agonistik etki)

Hipotermi (opioid agonistik etki)

Kilo alm (dopamin ve histamin blokaj)

Hiperprolaktinemi, jinekomasti ve MSH artna bal pigmentasyon art (dopamin blokaj)

Kolestaz (klorpromazin)

Retinitis pigmentoza (tioridazin)

Kornea ve lenste opasite (klorpromazin)

179

Kardiyotoksisite, QT uzamas, kinidin benzeri etki (tioridazin)

Fotosensitizasyon (klorpromazin)

izgili kas gevemesi ve deserebrasyon rijiditesinin zlmesi (klorpromazin)

Yant - E
6)

Kullanldnda sedasyon, az kuruluu, o-rtostatik hipotansiyon ve idrar retansiyonu ile hiperprolaktinemi

yapan ila hangisidir? (Nisan- 1994)
A)
B)
C)
D)
E)

Adrenalin
imipramin
Atropin
Klorpromazin
Rezerpin

Yant - D
7) Aadaki nroleptik ilalardan kardiyotoksik etkisi en fazla olan hangisidir? (Eyll- 1995)
A)
B)
C)
D)
E)

Klorpromazin
Tioridazin
Trifluoperazin
Haloperidol
Flufenazin

Yant - B
8) Aadakilerden hangisi, antipsikotik ilalarn genel yan etkilerinden biri deildir? (Eyll - 2000)
A)
B)
C)
D)
E)

Tardif diskinezi
Akatizi
Yalanc depresyon
Prolaktin salglanmasnda yetersizlik
Parkinson sendromu

Yant - D
9) Aadakilerden hangisi klorpromazine bal bir etki deildir? (Nisan - 2001)
A)
B)
C)
D)
E)

Sedasyon
Ortostatik hipotansiyon
Antiemetik etki
Hipotermi
adrenoseptr aktivasyonu

Yant - E
10) Aadakilerden hangisi nroleptiklerin etkilerinden biri deildir? (Nisan - 2001)
A)
B)
C)
D)
E)

fori
Ortostatik hipotansiyon
Dopamin reseptr blokaj
Prokonvulsif etki
Deney hayvanlarnda saknma reaksiyonunun inhibisyonu

Yant - A
11) Aadakilerden hangisi fenotiazin trevi nroleptik ilalarn zelliklerinden biridir? (Nisan - 2002)
A)
B)
C)
D)
E)

Sedatif etki oluturmamalar

Beyindeki dopaminerjik arm glendirmeleri
adrenerjik reseptrleri bloke edebilmeleri
Afektif bozukluklarn tedavisinde kullanlmalar
Antiepileptik etki gstermeleri

Yant - C
12) Nroleptiklere bal aadaki yan etkilerden hangisinin tedavisinde antikolinerjik ilalar kullanlmaz?
A) Akut distoni
B) Tortikolis

180

C) Rijidite
D) Bradikinezi
E) Tardif diskinezi
Tardif diskinezi :
Tardif diskinezi boyun, gvde
faskikulasyonlarla prezante olur.

ve

ekstremitelerde

uygunsuz

postr,

koreoatetoid

hareketler

ve

dilde

Balang genellikle bukolingomatikatuvar sendrom (yzde tikler, azda ineme, dilin dar kmas vb)
eklinde olur. Uykuda kaybolur.
6 ay sonra ortaya kabildii gibi, tedavi baladktan sonra yllar iinde de geliebilir.
Geri dnmszdr.
60 ya stndeki hastalar, kadnlar, tedavinin balang dneminde parkinsonizm, akut distoni ve akatizi gelienler,
negatif semptomlar egemen olanlar, yksek doz veya intermitent uygulama risk faktrleridir.
Tardif diskinezi gelitiinde, ila hemen kesilmemelidir. nk ila kesilmesi, durumu daha da ktletirebilir.
la dozunun artrlmas ya da kesilmi ilacn tekrar balanmas semptomlar geici olarak hafifletir. Bu da
patogenezde bazal gangliyonlarda postsinaptik D2 reseptr spersensitizasyonu olduunu dndrr.
Kolinerjik ve GABA erjik aktivite azalmtr.
Antikolinerjik ilalar, tardif diskineziyi ktletirir.
Tardif diskinezi tedavisi:

Kesin tedavisi yoktur.

GABAerjik etkinlii artran ilalar: Diazepam, Valproat, Baklofen, Musimol

Kalsiyum antagonistleri: Verapamil, Diltiazem

Antioksidan : E vitamini

Kolinerjik etkinlii artran ilalar: Kolin, Lesitin, Fizostigmin

Atipik nroleptik: Klozapin denenebilir.

Yant - E
13) Aadaki antipsikotiklerden hangisinin kullanm ile ekstrapiramidal yan etkileri en fazladr?
A)
B)
C)
D)
E)

Tioridazin
Klorpromazin
Haloperidol
Tiotiksen
Klozapin

Yant - C
la

D2

Tioridazin

Az

Fazla

Fazla

Haloperidol Flufenazin

Fazla

Az

Az

Klozapin

ok az

Orta

Orta

Tiotiksen

Orta

Orta

Orta

14) Aadakilerden hangisinin kullanm srasnda kan saym takibi yaplmaldr?

A)
B)
C)
D)
E)

Risperidon
Klozapin
Olanzapin
Sertindol
Ketiapin

Atipik nroleptikler :

Antiserotonerjik etkileri n plandadr.

Genel olarak parkinsonizm, akatizi ve tardif diskinezi gibi yan etki insidanslar dktr.

1)

Klozapin :

Dibenzodiazepin snfndadr.

181

Negatif semptomlu direnli vakalarda etkilidir.

D4 ve 5HT2A blokaj yapan nroleptiktir. Ekstrapiramidal yan etkisi en az olandr.

Sedasyon azdr. Antikolinerjik ve blokaj etkileri belirgindir.

Agranulositoz yapar ve prokonvlzandr.

Hiperprolaktinemi ve katalepsi yapmaz.

2)

Risperidon :

Benzisoksazol snfndadr.

Klozapinden daha potenttir.

D2 blokaj etkisi belirgin olduu iin hiperprolaktinemi ve 6 mg/gn dozun stnde ekstrapiramidal yan etkiler
yapabilir (kantitatif atipik nroleptik olarak adlandrlr).

3)

Olanzapin :

Tienobenzodiazepin snfndadr.

Pozitif ve negatif semptomlara etkilidir.

En uzun etkili atipik nroleptiktir (30 saat)

Ayn zamanda antidepresan etkilidir

Klozapin gibi kilo alm ve sekonder inslin direncine bal tip II diyabet geliimi riski oluturur.

Hiperprolaktinemi yapmaz.

Uzun QT yapabilir.

4)

Sertindol :

Bu gruptan antikolinerjik ve antihistaminik etkisi olmayandr (en az sedatif).

Ekstrapiramidal yan etkileri azdr

QT uzamas yapt iin kullanlmamaktadr.

5)

Ketiapin :

Yan mr en ksa antipsikotik (6 saat)

zellikle kognitif fonksiyonlar artrc etkisi belirgin (demansta kullanlr).

Ekstrapiramidal yan etkileri azdr.

Hiperprolaktinemi yapmaz.

6)

Ziprasidon :

Direnli anksiyetede kullanlan atipik nroleptiktir.

QT uzamas yapabilir.

Yant - B
15) Aadaki ilalardan hangisi beyinde dopaminerjik reseptrleri bloke eder? (Nisan- 1999)
A)
B)
C)
D)
E)

Ergo bromokiptin
L-dopa
Benserazid
Pimozid
Piribedil

DER NROLEPTKLER
1)

Sulpirid :

Dier nroleptiklerden farkl olarak hipertansiyona (zellikle feokromositomal hastalarda) yol aabilir.

2)

Pimozid :

Yar mr en uzun olan antipsikotiktir. (55 saat)

Glukozri yapabilir.

Tourette sendromunda tercih edilen nroleptiktir.

Yant - D
16) En fazla ekstrapiramidal yan etkisi olan nroleptik hangisidir? (Eyll - 1989)
A) Trifluoperazin
B) Risperidon
C) Klorpromazin

182

D) Tioridazin
E) Loksapin
Yant - A
la

Potens

Ekstrapiramidal yan etki

Sedasyon

Hipotansiyon

Klorpromazin

Dk

Orta

En fazla

En fazla

Tioridazin

Dk

Az

En fazla

Fazla

Flufenazin

Yksek

En fazla

Az

ok az

Haloperidol

Yksek

En fazla

Az

ok az

Tiotiksen

Yksek

Orta

Orta

Orta

Klozapin

Orta

ok az

Az

Orta

Risperidon

Yksek

Az

Az

Az

Sertindol

Yksek

ok az

ok az

ok az

Ketiapin

Dk

ok az

Orta

Orta

Olanzapin

Yksek

ok az

Orta

ok az

Ziprasidon

Orta

ok az

Az

ok az

Aripiprazol

Yksek

ok az

ok az

Az

17) Antipsikotiklerden hangisinin ekstra piramidal yan etkisi en azdr? (Eyll - 1998)
A)
B)
C)
D)
E)

Klozapin
Haloperidol
Klorpromazin
Flufenazin
Trifluperazin

Yant - A
18) Aadaki antipsikotik ilalardan hangisinin ekstrapiramidal yan etkisi en azdr? (Nisan - 1988)
A)
B)
C)
D)
E)

Flufenazin
Tioridazin
Klorprotiksen
Haloperidol
Perfenazin

Yant - B
19) Aadaki antipsikotik ilalardan hangisinin teraptik dozlarda hipotansif etkisi en yksektir? (Eyll - 2004)
A)
B)
C)
D)
E)

Haloperidol
Pimozid
Olanzapin
Klozapin
Flufenazin

Yant - D
20) Ar ekstrapiramidal yan etkiler nedeniyle klasik ilalar kullanamayan izofrenik hastaya ne kullanlr?
A)
B)
C)
D)
E)

Klozapin
Amitriptilin
mipramin
Dekstroamfetamin
Levodopa

Yant - A

183

21) Aadaki ilalardan hangisi klorpromazin toksisitesinde tercih edilmemelidir?

A)
B)
C)
D)
E)

Dopamin
Norepinefrin
Diazepam
Fenilefrin
Adrenalin

Nroleptik toksisitesine bal hipotansiyon tedavisinde dopamin, noradrenalin, fenilefrin gibi mimetik ajanlar
tercih edilir.

Adrenalin 2 stimulasyonuna bal kan basncn daha da drebileceinden (tesirin tersine evrilmesi
olay) kontrendikedir.

Klorpromazine bal konvlziyon tedavisinde de diazepam kullanlabilir.

Yant - E
22) Aadakilerden hangisi nroleptiklerin kullanm endikasyonlarndan biri deildir?
A)
B)
C)
D)
E)

Fensiklidin toksisitesi
Huntington koresi
Mani
izoafektif bozukluk
Epilepsi

Nroleptiklerin klinik kullanmlar :

1)

izofreni tedavisi :

ou antipsikotik ila, izofreninin pozitif semptomlarn azaltr. Geleneksel ilalarn negatif semptomlarna etkisi
minimaldir.

Yeni atipik ilalar (klozapin, risperidon, olanzapin) negatif semptomlar zerine daha ok etkilidir.

2)

Dier psikiyatrik ve nrolojik endikasyonlar:

Mani atann balang tedavisi (olanzapin)

izoaffektif bozukluun psikotik semptomlarnn tedavisi (olanzapin)

Tourette sendromu (zellikle pimozid, molindon ve haloperidol)

Alzheimer tipi demanstaki davran bozukluklar (ketiapin, olanzapin, aripiprazol)

5S5 stimlanlara (amfetamin, fensiklidin) bal toksik psikoz

Majr depresyonda ajitasyon ve psikoz kontrol Otizm (haloperidol)

Huntington koresi (haloperidol)

Direnli anksiyete (ziprasidon)

Saldrganlk ve ajitasyon gsteren psikoz (zuplopentiksol)

Hipertermi (enfeksiyon, neoplazi ve genel anestezilere bal)

3)

Non-psikiyatrik kullanm :

Tioridazin hari ou fenotiazin antiemetik etkilidir. Proklorperazin eitli nedenlere bal vertigonun
dzeltilmesi iin kullanlr. Trifluoperazin antiemetik amal kullanlabilir.

Ksa yan zincir ieren fenotiazinler (prometazin), H1 blokaj etkisi nedeni ile antipruritiktirler, ayrca preo-peratif
sedasyonda kullanlabilirler.

nat hkrk tedavisi (klorpromazin)

Droperidol, nrolept anestezide kullanlr.

Yant - E
23) Aadakilerden hangisinde nroleptik kontrendikedir? (Nisan - 1990)
A)
B)
C)
D)
E)

Preanestezik medikasyon
Parkinson hastal
Bulant- kusma
Alkol halusinozu
izofreni

Yant - B
24) Aadaki antiepileptiklerden hangisi bipolar hastalk tedavisinde tercih edilmez?
A) Karbamazepin

184

B)
C)
D)
E)

Fenitoin
Gabapentin
Valproat
Lamotrijin

Antimanik ilalar :

Lityum

Karbamazepin

Valproat

Klonazepam, lorazepam

Gabapentin, tiagabin, lamotrijin, topiramat

Verapamil, nimodipin

L-triptofan

Nroleptikler (olanzapin, klozapin, ketiapin)

Fenitoinin duygudurum stabilizatr etkisi belirgin deildir.

Yant - B
25) Aadakilerden hangisi, bipolar affektif bozukluk tedavisinde kullanlmaz? (Eyll - 2000 Psikiyatri)
A)
B)
C)
D)
E)

Lityum
Karbamazepin
Valproik asit
Amantadin
Klonazepam

Yant - D
26) Aadakilerden hangisi lityumun plazma dzeyini ykseltmez?
A)
B)
C)
D)
E)

Kaptopril
Mannitol
ndometazin
Tiazid
Piroksikam

A)

Lityumun plazma dzeyini artranlar :

Dehidratasyon, hiponatremi

Tiazid grubu diretikler

ACE inhibitrleri

NSA (aspirin ve sulindak hari) (zellikle indometazin, naproksen, ibuprofen)

Bbrek yetersizlii
B) Lityumun plazma dzeyini azaltanlar :

Teofilin ve aminofilin

Osmotik diretikler

Gebelik

Yant - B
27) Aadakilerden hangisi lityum atlmn hzlandrr? (Eyll - 2001)
A)
B)
C)
D)
E)

Tiazid
Aminofilin
indometazin
Probenesid
Metildopa

Yant - B
28) Yllardr lityum ile tedavi gren manik depresif bir hasta bulant, kusma, tremor nedeni ile acil servise
getiriliyor ve serum lityum dzeyinin teraptik snrn zerinde olduu saptanyor. Hastann yksnden bir
hafta nce hekim nerisi olmadan bir ila kullanmaya balad reniliyor.
Bu hastada klinik tabloya aadaki ilalardan hangisinin yol at dnlmelidir? (Eyll - 2005)

185

A)
B)
C)
D)
E)

Mannitol
Teofilin
Klorotiazid
Asetaminofen
Kafein

Tiazid trevi diretikler lityum atlmn azalttklar iin lityum intoksikasyonuna neden olabilirler.
klarda ad geen ilalardan mannitol, teofilin ve kafein lityum atlmn artrp kandaki konsantrasyonunu azaltrken,
asetaminofen deitirmemektedir
Yant - C
29) Lityum tedavisi alan bir hastada aadakilerden hangisini belli aralklarla kontrol etmek gerekir?
A)
B)
C)
D)
E)

ACTH
TSH
Oksitonin
Prolaktin
Byme hormonu

Lityumun yan etkileri :

Sedatif / depresif / forik etkisi yoktur.

Tremor (en sk yan etki, tedavisinde propranolol ya da atenolol verilir)

Koreoatetoz, ataksi, dizartri, motor hiperaktivite, konvlziyon

Guatr (hipotiroidi ve nadiren hipertiroidi yapabilir)

Nefrojen D (tedavide amilorid verilebilir)

dem, kilo alm

Ebstein anomalisi

Floppy infant (ste geer, emzirmede kontrendikedir)

Lkositoz (aplastik anemi tedavisi)

Tkrk bezlerinde ime

Akne, foliklit

EKG'de T dzlemesi ve terslemesi. Hasta sins sendromunda kontrendikedir.

Zehirlenmede aktif kmr faydal deildir, hemodiyaliz yaplr.

Yant - B
30) Aadaki ilalardan hangisi nefrojenik tipte diabetes insipitus tablosuna neden olur? (Nisan - 1999)
A)
B)
C)
D)
E)

Lityum
Metisilin
Neomisin
Furosemid
Fenasetin

Yant - A
31) Aadakilerden hangisi lityumun yan etkisi deildir? (Eyll - 1990)
A)
B)
C)
D)
E)

Hipotiroidi
Guatr
Oligri, hiperkalemi
Poliri
Koreoatetoz

Yant - C
32) Aadaki ilalardan hangisi fetste Ebstein anomalisine neden olabilir? (Eyll - 2004)
A)
B)
C)
D)
E)

Ampisilin
Digoksin
Fenobarbital
Streptomisin
Lityum

Yant - E

186

33) Aadaki ilalardan hangisi beyinde IP3 ve DAG dzeylerini drr?

A)
B)
C)
D)
E)

Lityum
MAO inhibitrleri
Bromokriptin
Muskarinik 1 agonistleri
Kokain

Etki Mekanizmas :

Lityum Ca - inositol ikinci haberci sistemini bloke eder.

GABA'erjik iletiyi artrr (valproat ve karbamazepinin antimanik etkisi)

Kolinejik aktiviteyi artrr. (fizostigminin antimanik etkisi)

Ksmen norepinefrine duyarl adenilat siklaz enzimini inhibe eder.

Sodyuma benzedii iin, hcre iine girer. Ancak aksiyon potansiyeli olutuktan sonra, hcre dna kmad
iin, hcre depolarizasyon durumunda kalr. Bylece hcre baka bir uyarya cevap veremez hale gelir.

Klinik kullanm :

Bipolar hastalk akut faz ve idame tedavisi

Tedaviye direnli unipolar depresyon

Histamin (cluster) baars profilaksisi

Aplastik anemi

Yant - A
34) Aadaki antidepresanlardan hangisinin an-ti-obsesyon etkisi en fazladr?
A)
B)
C)
D)
E)

Trazodon
Klomipramin
Amitriptilin
Tianeptin
Amoksapin

Trisiklik Antidepresanlar (TSA) :

Yap olarak fenotiazin antipsikotiklere benzerler. lk gei etkileri belirgindir. Dalm hacimleri genitir.
Proteinlere yksek oranda balanrlar. Lipofiliktirler. Dializabl deillerdir.

Hepatik metabolizmaya urarlar. Bazlar demetile olarak aktif metabolit olutururlar (amitriptilin nortriptilin;
imipramin desipramin). Bu dnm salayan CYP3A4 enzimi simetidin, ketokonazol, eritromisin,
tarafndan inhibe edilir.

TSA ilalar hidroksilasyon ile metabolize ederek inaktif hale getiren CYP2D6 enzimi ise genetik polimorfizm
gsterir ve fluoksetin, paroksetin ve kinidin tarafndan inhibe edilir.

mipramin kullanm endikasyonlar

ocukluk a depresyonu

Enrezis nokturna

Panik atak (anksiyolitik etkisi belirgin)

Dikkat eksiklii hiperaktivite sendromu

Kanser ars, kronik nropatik ar (analjezik etki)

Fibromiyalji, irritabl barsak, tik, uyku apne, migren

Amitriptilin :

Antikolinerjik ve sedatif etkisi en fazla olandr Protriptilin :

En uzun etkili trisiklik antidepresandr (yar mr 78 saat)

Desipramin ve protriptilin sadece noradrenalin geri almn bloke eder.

Klomipramin :

Obsesif - kompulsif bozuklukta kullanlr

En fazla serotonin geri almn bloke eden trisiklik antidepresandr

Doksepin :

Oral biyoyararlanm en dk TSA'dr

Kronik yorgunluk sendromunda kullanlr.

Yant - B

187

35) Aadakilerden hangisi selektif noradrenalin gerialmn inhibe eden antidepresandr?

A)
B)
C)
D)
E)

Maprotilin
Amitriptilin
Trazodon
Bupropion
Fluoksetin

Maprotilin :

Sadece NA gerialmn bloke eder.

Konvlziyon (>250 mg) ve kardiyotoksisite yapabilir.

Reboksetin :

Sadece NA geri almn bloke eder.

Yant - A
36) Aadaki antidepresanlardan hangisinin dopamin antagonisti antipsikotik ilalarnkine benzer yan etkileri
vardr?
A)
B)
C)
D)
E)

Bupropion
Venlafaksin
Klorpromazin
Amoksapin
Mirtazapin

Heterosiklik antidepresanlar ikinci jenerasyon amoksapin :

NA (noradrenalin) gerialmn 5HT'ye(serotonin) gre daha iyi bloke eder.

Dopamin antagonistik etkileri vardr (Parkinson benzeri yan etki ve hiperprolaktinemi yapar).

Psikotik depresyon tedavisinde kullanlabilir.

Konvlziyon yapabilir (toksik doz)

Yant - D
37) Aadakilerden hangisi daha ok serotonin geri almn inhibe ederek etkiyen sedatif etkisi olduka fazla
olan antidepresandr?
A)
B)
C)
D)
E)

Sitalopram
Maprotilin
Fluvoksamin
Mirtazapin
Trazodon

Trazodon :

ok belirgin sedatiftir (H1 blokaj nedeniyle). Hipnotik amal da kullanlr.

Daha ok serotonin geri alm inhibisyonu yapar

Ayrca postsinaptik 5HT2 blokeridir.

Priapizm yapabilir (1 blokaj nedeniyle)

Yant - E
38) Aadaki antidepresan ilalardan hangisinin antimuskarinik etkisi en azdr? (Nisan - 2005)
A)
B)
C)
D)
E)

Amitriptilin
Doksepin
Protriptilin
Fluoksetin
Nortriptilin

Selektif serotonin reuptake inhibitrleri (SSRI) dier antidepresanlarla karlatrldnda (rnein trisik-lik
antidepresanlar-TSA) yan etkileri bakmndan daha iyi ilalardr.
Yant - D
39) Aadaki ilalardan hangisi nikotin bamll tedavisinde kullanlr?
A) Klorpromazin
B) Bupropion
C) Fluoksetin

188

D) Naltrekson
E) Pimozid
Bupropion :

Zayf noradrenalin ve serotonin geri alm inhibisyonu yapar.

Dopamin geri alm inhibitrdr. (DA agonistik etki)

Sedatif deildir.

Konvlziyon yapabilir (>500 mg) (amfetamin benzeri etki)

Nikotin bamllnda kullanlr.

En az seksel disfonksiyon yapan antidepresandr.

Kilo alm pek yapmaz. Amineptin :

Sadece DA geri alm inhibitrdr.

Yant - B
40) Mirtazapin antidepresan etkisini aadakilerden hangisini antagonize ederek gsterir?
A)
B)
C)
D)
E)

2 adrenoseptr
adrenoseptr
D2 reseptr
Noradrenalin gerialm
Serotonin gerialm

Heterosiklik antidepresanlar nc jenerasyon

Mianserin :
Presinaptik 2 blokeridir.

Ayrca 5HT2 reseptr blokeridir.

Migren profilaksisinde kullanlabilir.

Aplastik anemi yapar. Mirtazapin :

Etki mekanizmas mianserin gibidir.

Presinaptik 2 blokeridir.

Ayrca 5HT2 reseptr blokeridir.

Sedatiftir. (H1 blokaj nedeniyle)

Seksel disfonksiyon etkisi yoktur; bu yan etki gelien hastalarda antidepresan olarak tercih edilebilir.

Yant - A
41) Aadaki antidepresanlardan hangisinin kullanlmas esnasnda hipertansiyon geliimine dikkat edilmelidir?
A)
B)
C)
D)
E)

Trazodon
Fluoksetin
Venlafaksin
Sitalopram
Nefazodon

Nefazadon :

Daha ok serotonin geri alm inhibisyonu yapar.

Ayrca postsinaptik 5HT2 blokeridir.

En ksa yar mrl antidepresandr. (2-4 saat)

CYP3A4 inhibitrdr.

Nefazodon plazma proteinlerine en ok balanan anti-depresandr. (sertralin gibi)

Venlafaksin :

5HT ve NA geri alm inhibitrdr. (SNR)

Dk dozlarnda NA gerialm inhibisyonu zayf olduu iin SSRI gibi davranr.

Plazma proteinlerine en az balanan antidepresandr.

la blokaj

Sedatif etki

Muskarinik blokaj

Trisiklik

189

NA geri alm blokaj

5HT geri alm

Amitriptilin, Doksepin, Klomipramin + + +

+++

++

+++

Desipramin, Protriptilin

+++

mipramin, Nortriptilin

++

++

++

+++

Amoksapin

++

++

Bupropion, Amineptin

-/ +

-/ +

Trazodon

+++

++

Maprotilin, Reboksetin

++

+++

Mirtazapin

+++

Nefazodon

++

++

++

Venlafaksin

++

+++

Fluoksetin

+ /-

+ /-

+++

Paroksetin

+ /-

+++

Sertralin

+++

Fluvoksamin

+++

Sitalopram

+++

Essitalopram

+++

Heterosiklik (2)

Heterosiklik (3)

SSRI

>225 mg/gn dozunda SSRI ilalardan daha etkili bulunmutur ancak bu dozlarda NA gerialm inhibisyonuna
bal olarak hipertansiyon yapabilir.

TSA gibi kronik ar tedavisinde etkili bulunmutur.

Yant - C
42) Aadaki antidepresanlardan hangisinin sedatif etkisi en azdr? (Nisan - 2003)
A)
B)
C)
D)
E)

Doksepin
Trazodon
Amoksapin
Protriptilin
Mirtazapin

Yant - D
43) Aadaki antidepresan ilalardan hangisinin noradrenalin pompas zerine etkisi yoktur? (Eyll - 2003)
A)
B)
C)
D)
E)

Klomipramin
Maprotilin
Trazodon
Protriptilin
Desipramin

Yant - C
44) Aadakilerden hangisi imipramine bal bir yan etki deildir?
A)
B)
C)
D)

Az kuruluu
Tremor
Kabzlk
Parkinson sendromu

190

E) Midriyazis

Trisiklik antidepresanlarn yan etkileri :

Antikolinerjik etkiler en sk grlen yan etkileridir (kabzlk, az kuruluu, midriyazis).
-

-blokaj (hipotansiyon, ejakulasyon bozukluu)

Antihistaminik (sedasyon, yorgunluk) etki
Kardiyotoksisite (kinidin benzeri) (taikardi, aritmi) (dal bloklar ve AMI sonras kontrendikedir)
Sempatomimetik etki (terleme, uykusuzluk)
Tremor ( en sk nrolojik bulgu)
Prokonvlzan
Mani ve psikozu alevlendirebilirler (mani agrevasyonu dier antidepresanlardan daha ok trisiklik
antidepresan kullanmnda grlr)
Uygunsuz ADH (hiponatremi)
tah art ve kilo alm
Nadiren alerjik reaksiyon, fotosensitizasyon, kolestaz, agranlositoz, eozinofili.

ntoksikasyon klinii :
Koma
Konvlziyon
Kardiyak aritmi

ntoksikasyon tedavisi :
Sodyum bikarbonat EKG'de QRS genilemesi (>0.10 sn) olutuunda verilir.
Lidokain (aritmi tedavisi iin)
Noradrenalin, dopamin (hipotansiyon tedavisi iin)
Diazepam, fenobarbital (konvlziyon tedavisi iin)
Kinidin ve prokainamid tedavide kontrendikedir!
Kardiyak iletiyi bozan ve konvlziyon riskini artran fizostigmin hastann uurunu aabilir, ancak kardiyak
sorun gelimi hastalarda kullanlmamaldr (TSA intoksikasyonunda kontrendike kabul edilmektedir) !

Trisiklik antidepresanlar tarafndan etkisi azat-llan ilalar

Guanetidin - Metildopa

Klonidin

Yant - D
45) Aadakilerden hangisi antidepresanlarn yan etkisi deildir? (Nisan - 1991)
A)
B)
C)
D)
E)

Mani
Kabzlk
drar retansiyonu
Retina dekolman
Ortostatik hipotansiyon

Yant - D
46) Amitriptilin intoksikasyonu nedeniyle acil servise getirilen bir hastada aadakilerden hangisinin grlme
olasl en azdr? (Nisan - 2006)
A)
B)
C)
D)
E)

Scak ve kuru deri

Azalm barsak sesleri ve hareketleri
Taikardi
Toplu ine ba pupilla
Hipotansiyon

Toplu ine ba pupil santral parasempatik etkiyi artran opioidlerin bir etkisidir.
Amitriptilin gibi trisiklik antidepresanlar ise noradre-nalin geri almn inhibe ederek (sempatik etki art) miyozis
deil midriyazis olutururlar.
Yant - D
47) Aadakilerden hangisi SSRI grubu bir antidepresandr?
A) Bupropion
B) Buspiron

191

C) Sertralin
D) Amoksapin
E) Moklobemid
SSRI Grubu :
Fluoksetin, fluvoksamin, paroksetin, sertralin, sitalopram, essitalopram.

Fluoksetin: zellikle CYP2D6'y inhibe eder.

Bylece TSA metabolizmasn azaltr. Yar mr en uzun antidepresandr (ana ilacn yar mr 50 saat ancak
aktif metabolitinin yar mr 240 saat).

Fluvoksamin ise daha ok CYP3A4' inhibe ederek astemizol ve terfenadine bal kardiyo-toksisite yapabilir.
Teofilin yar mrn uzatr.

Sitokrom enzimlerini en ok inhibe eden SSRI fluvoksamindir.

Paroksetin ve fluvoksamin aktif metabolit oluturmazlar.

Sertralin plazma proteinlerine en ok balanan antidepresandr (nefazodon gibi).

Alkol bamll tedavisi (fluoksetin), obsesifkompulsif bozukluk, generalize anksiyete, posttravmatik stres
bozukluu, panik atak, agorafobi, premenstrel sendrom ve bulimia tedavisinde kullanlrlar.

SSRI iinde en belirgin kesilme sendromu yapabilen paroksetindir (irritabilite, parestezi).

Antikolinerjik ve kardiyotoksik deildirler. Sedasyon minimaldir.

Libido kayb, seksel disfonksiyon, itah azalmas yaparlar.

5HT3 uyarlmasna bal kusma; 5HT2C uyarlmasna bal ajitasyon ve yerinde duramama (akatizi benzeri
durum) yapabilir (zellikle fluoksetin).

Direnli depresyonlarda SSRI ilalarn desipramin ya da bupropion ya da mirtazapin ile kombinasyonu olduka
etkili ve gvenli bulunmutur.

Yant - C
48) Aadakilerden hangisi serotonin geri almn engelleyerek antidepresif etkinlik gtse-rir? (Eyll - 1998)
A)
B)
C)
D)
E)

Ketanserin
Ondansetron
Sumatriptan
Buspiron
Fluoksetin

Yant - E
49) Aadakilerden hangisi antidepresan ila grubunda yer almaz? (Nisan - 2001)
A)
B)
C)
D)
E)

Trifluoperazin
Fluoksetin
Fluvoksamin
Moklobemid
Trazodon

Yant - A
50) Aadaki antidepresanlardan hangisi aktif metabolite dnmez? (Eyll - 2002)
A)
B)
C)
D)
E)

Klomipramin
Paroksetin
Sertralin
Fluoksetin
Trazodon

Yant - B
51) Aadaki MAO inhibitrlerinden hangisi antidepresan amal kullanlmaz?
A)
B)
C)
D)
E)

Tranilsipromin
Moklobemid
Fenelzin
zokarboksazid
Selejilin

MAO inhibitrleri

192

Substrat

MAOA

MAOA ve B

MAOB

Noradrenalin Tiramin

Serotonin

Dopamin

Feniletilamin
nhibitr

Moklobemid Klorjilin

Fenelzin

Selejilin

zokarboksazid
Tranilsipromin
Parjilin

NA, 5HT ve tiramin daha ok MAOA; dopamin ise daha ok MAOB ile metabolize olur.

Moklobemid reversibl MAOA inhibitrdr.

Atipik depresyonda, fobi, anksiyete, hipokondriyazis'te kullanlrlar.

Tek balarna ise oktapamine bal sempatolitik etki gsterirler ve ortostatik hipotansiyona neden olabilirler.
Ancak amfetamin benzeri etkisi olanlar (fenelzin ve tranilsipromin gibi) indirekt sempatomimetik etki nedeni ile
hipertansiyon ve taikardi yapabilirler.

Non selektif MAO inhibitrleri tiramin alm sonras hipertansif krize yol aabilirler. Bu durum selektif inhibitrlerin
(moklobemid, selejilin) kullanmnda grlmez.

SSRI ile birlikte kullanlrsa serotonin sendromu (hipertermi, kas rijiditesi, miyoklonus, mental konfzyon);
meperidin ile birlikte kullanlrsa hiperpireksi, L-dopa ile birlikte kullanlrsa hipertansiyona yol aarlar.

tah art, libido kayb yaparlar.

Selejilin antidepresan deil antiparkinson amal kullanlr.

Yant - E
52) Monoamin oksidaz enzimi aadakilerden hangisinin inaktivasyonunda rol oynar? (Nisan - 2004 Biyokimya)
A)
B)
C)
D)
E)

Adrenalin ve noradrenalin
Androjenler ve strojenler
Adrenal steroidler
Hipofiz hormonlar
Hipotalamus hormonlar

Yant - A
53) Aadaki ilalardan hangisi etkisini MAOA enzimini inhibe ederek gsterir? (Eyll - 2002)
A)
B)
C)
D)
E)

Moklobemid
imipramin
Amoksapin
Fluoksetin
Sertralin

Yant - A
54) Aadaki ilalardan hangisi MAO inhibitrlerinden biri deildir? (Nisan - 2002)
A)
B)
C)
D)
E)

Tranilsipromin
zokarboksazid
Bromokriptin
Deprenil
Fenelzin

Yant - C
55) Depresyon nedeniyle ila alan ve peynir yiyince tansiyonu ykselen hasta hangi ilac kullanyordur? (Nisan 1994)
A)
B)
C)
D)
E)

Tranilsipromin
Nortriptilin
mipramin
Amfetamin
Rezerpin

Yant - A

193

56) Aadaki antiparkinson ilalardan hangisi dopaminerjik etkili deildir?

A)
B)
C)
D)
E)

Lizurid
Amantadin
Selejilin
Biperiden
Pergolid

Antiparkinson ilalar :

Dopamin prekrsr: L - dopa

DA reseptr agonisti: Bromokriptin (D2, ergot), lizurid (D2, ergot), pergolid (D1 ve D2, ergot), kabergolin (D2),
ropinirol (D2, non-ergot), pramipeksol (D3, non-ergot)

DA salnmn artran ve geri almn inhibe eden: Amantadin

MAOB inhibitr: Selejilin (deprenil)

COMT inhibitr: Tolkapon, entakapon

Dopa dekarboksilaz inhibitr: Karbidopa, benserazid

Antikolinerjikler: Biperiden, benztropin, triheksifenidil, bornaprin, difenhidramin.

Yant - D
57) Aadaki ilalardan hangisi antihistaminik ve antikolinerjik etkilidir? (Eyll - 2002)
A)
B)
C)
D)
E)

Piribedil
Amantadin
Domperidon
Difenhidramin
Deprenil

Yant - D
58) Aadaki ilalardan hangisi Parkinsonlu hastada siyaloreyi azaltmak iin kullanlabilir? (Nisan - 2003)
A)
B)
C)
D)
E)

Levodopa
Karbidopa
Benserazid
Benztropin
Bromokriptin

Yant - D
59) Parkinson tedavisinde kullanlan aadaki ilalardan hangisi bir enzim inhibitr deildir?
A)
B)
C)
D)
E)

Entakapon
Selejilin
Pergolid
Benserazid
Karbidopa

Yant - C
60) Aadakilerden hangisi L-dopa'ya bal bir yan etki deildir?
A)
B)
C)
D)
E)

Miyozis
Kusma
Akinezi
Psikoz
Hipotansiyon

Levodopa :

Aktif transport ile emilir ve kan beyin bariyerini geer. Yemekten 30-60 dakika nce alnr.

En ok bradikineziyi dzeltir (antikolinerjikler ise tremoru dzeltir).

En iyi sonular tedavinin ilk yllarnda alnr. laca bal klinik cevapta zamanla azalma olur.

On off fenomeni ve doz sonu akinezisi grlr.

Hepatik ensefalopati tedavisinde de kullanlr.

Yan etkileri :

194

Bulant, kusma, zefajit (en sk; zellikle karbidopa ile kombine kullanldnda) (Hem mide tahriine hem de
kemoreseptr trigger blgesinin uyarlmasna bal)

Postural hipotansiyon, taikardi, aritmi (karbidopa ile beraber alndnda azalr)

Akinezi-diskinezi, koreoatetoz (karbidopa ile beraber alndnda artar)

Anksiyete, mani, halsinasyon, paranoya (karbidopa ile beraber alndnda artar) (tedavisinde D2 blokaj etkisi
az olan ketiapin ve klozapin kullanlr)

Midriyazis, flushing, idrarda siyah renk

Coombs pozitiflii

Seksel istekte art, priapizm

Kontrendikasyonlar :

Malign melanom (dopamin, melanin prekrsrdr)

Psikoz

Dar al glokom

Aktif peptik lser

Kalp hastalklar (angina pektoris, yeni geinilen MI) da nisbi bir kontrendikasyondur.

Yant - A

COMT

: Katekol-O-metiltransferaz

AAD

: Aromatik L- aminoasit dekarboksilaz

DA

: Dopamin

MAO

: Monoamin oksidaz

DOPAC

: 3, 4 - dihidroksifenilasetik asit

3MT

: 3- metoksitiramin

3-O-MD

: 3-O- metilDOPA

61) L-dopa'nn vcutta ksmen dopamine dntrlmesi aadaki kimyasal olaylardan hangisi ile olur? (Eyll 1988)
A)
B)
C)
D)
E)

Demetilasyon
Yan zincir oksidasyonu
hidroksilasyon
N- demetilasyon
Dekarboksilasyon

Yant - E
62) Parkinsonizmde eksik olarak bulunan nrotransmiterin beyine gemesini salayan madde hangisidir?
(Nisan 1989)
A)
B)
C)
D)

Dopamin
Levodopa
Asetikolin
Adrenalin

195

E) Noradrenalin
Yant - B
63) Aadakilerden hangisi L-dopa ile beraber kullanldnda hipertansiyona yol aabilir?
A)
B)
C)
D)
E)

Pridoksin
Rezerpin
Moklobemid
Haloperidol
Klorpromazin

L-dopa ila etkileimleri :

Proteinden zengin gda, L - dopann emilimini ve MSS'ne geiini azaltr.

Piridoksin, periferik dekarboksilasyonu artrarak L - dopann merkezi etkisini azaltr.

Rezerpin ve nroleptikler L-dopa'nn merkezi etkisini antagonize ederler.

Non selektif ya da MAOA inhibitrleri ile beraber hipertansif kriz! (selejilin ile bu yan etki grlmez)

Yant - C
64) Levodopann antiparkinson etkisini azaltan aadakilerden hangisidir? (Eyll - 1998)
A)
B)
C)
D)
E)

Benztropin
Benserazid
Karbidopa
Selejilin
Pridoksin

Yant - E
65) Aadaki vitaminlerden hangisi, levodopann Parkinson hastalndaki teraptik etkisini azaltr? (Nisan 2004)
A)
B)
C)
D)
E)

Piridoksin
Askorbik asit
Pantotenik asit
Niasin
Folik asit

Yant - A
66) Parkinson hastalnda kullanlan levadopann piridoksin ile etkileim mekanizmas aadakilerden
hangisidir? (Nisan - 2001)
A)
B)
C)
D)
E)

Levadopann vcuttan atlmn hzlandrr

Levadopann plazma proteinlerine balanmasn nler
Levadopann beyne geiini artrr
Levadopa ile reseptrlerine kar yarr
Levadopann ekstraserebral metabolizmasn artrr

Yant - E
67) Aadaki ilalardan hangisi dopaminin beyindeki aktivitesini metabolik olarak artrr?
A)
B)
C)
D)
E)

Biperiden
Bromokriptin
Lizurid
Selejilin
Tioridazin

Selejinin (Deprenil) :

Selektif ve irreversibl MAOB inhibitrdr.

>10 mg stnde MAOA enzimini de inhibe edebilir (antidepresan etki gsterir)

L-dopa ile beraber kullanlr. On-off ve doz sonu akinezisinin iddetini azaltr. Ancak ilerlemi olgularda yeterince
etkili deildir.

Serbest radikal oluumunu engelleyerek, oksidatif stresse bal striatal dopaminerjik nron kaybn azaltr.
Hastaln ilerlemesini engeller.

Amfetamin trevi metaboliti oluur (anksiyete, uykusuzluk yapabilir)

196

Meperidin ile beraber kullanmnda; hipertermi, rijidite, deliryum ve lm grlebilir (nedeni bilinmiyor!)

SSRI antidepresanlar ile beraber alndnda serotonin sendromu oluabilir.

Tiramin reaksiyonu yapmaz.

Yant - D
68) Katekol-O-metil transferaz enzimini inhibe ederek L-dopa'nn etkinliini artran ila aadakilerden
hangisidir?
A)
B)
C)
D)
E)

Karbidopa
Pribedil
Benserazid
Entakapon
Benztropin

Benserazid / Karbidopa :

L-Dopa'nn periferdeki dopa dekarboksilaz (aromatik aminoasit dekarboksilaz: AAD) tarafndan yklp, SSS'ne
geen miktarnn azalmasn nlemek iin beraberinde dopa dekarboksilaz inhibitrleri kullanlr.

(L-dopa + benserazid 4:1 = Madopar)

(L-dopa + karbidopa 10:1 = Sinemet)

Periferde L-dopa'nn dopamine dnm azaldndan periferik yan etkiler azalm olur.

Tolkapon ve entakopon :

COMT enzimini inhibe ederek, L-dopa'nn 3-0metil dopa'ya dnt periferik metabolizmasn azaltrlar.
Tolkapon ayrca beyinde de COMT enzimini inhibe eder.

L-dopa ve karbidopa ile beraber kullanlarak, Ldopa konsantrasyonunu artrrlar.

Yant - D
69) Benserazidin inhibe ettii enzim hangisidir? (Eyll - 1988)
A)
B)
C)
D)
E)

L-aromatik aminoasit dekarboksilaz

Tirozin hidroksilaz
Tirozinaz
Monoamin oksidaz
Dopamin hidroksilaz

Yant - A
70) Parkinson tedavisinde kullanlan ilalardan hangisi periferik olarak etkilidir? (Eyll - 1997)
A)
B)
C)
D)
E)

Bromokriptin
Benztropin
Triheksifenedil
Levodopa
Karbidopa

Bromokriptin :

Hiperprolaktinemi, nroleptik malign sendrom ve akro-megali tedavisinde de kullanlr.

L-dopa'ya gre daha uzun etkilidir. On-off fenomeni ve diskinezi gelime riski daha azdr.

Yan etkileri L-dopa'ya benzer.

Ergot alkaloidi olduu iin eritromelalji, parmaklarda arsz vazospazm, retroperitoneal fibrozis, pulmoner
infiltrat yapabilir.

Psikoz, MI geirenler, periferik vaskler hastalk, aktif peptik lser kontrendikasyonlardr.

Kabergolin en uzun etkili dopamin reseptr agonistidir.

Yant - E
71) Prolaktini inhibe eden ajan aadakilerden hangisidir? (Nisan - 2000)
A)
B)
C)
D)
E)

Bromokriptin
strojen
Metoklopramid
Serotonin
Morfin

Yant - A

197

72) Bromokriptin ile ilgili aadaki ifadelerden hangisi yanltr? (Eyll - 2003)
A)
B)
C)
D)
E)

Byme hormonu salnmn engeller

Prolaktin salnmn engeller
Bir ergotalkaloitidir
Dopamin D2 reseptr agonistidir
Erkeklerde grlen galaktore tedavisinde etkisizdir

Yant - E
73) Aadaki ilalardan hangisi bulant, kusma, postural hipotansiyon, hallsinasyonlar, ayakta-elde krmz ve
arl iliklere neden olabilir? (Nisan - 2006)
A)
B)
C)
D)
E)

Dantrolen
Ketamin
Digoksin
Bromokriptin
Lityum

Bromokriptin dopamin D2 agonistik etki gsteren bir ergot alkaloididir. Kemoreseptr triger zonedaki dopaminerjik
etkisi ile bulant ve kusma, periferik dopaminerjik reseptrler araclyla postural hipotansiyon, merkezi sinir
sisteminde halsinasyon oluturur (btn bu etkileri levodopa da oluturur),
Levodopadan farkl olarak dier ergot trevleri gibi elde ve ayakta arl iliklere ve kzarklklara neden olur
(eritromelalji).
Yant - D
74) Hem Parkinson tedavisinde kullanlan hem de antiviral etkili ila hangisidir? (Nisan - 1997)
A)
B)
C)
D)
E)

Amantadin
Karbidopa
Benztropin
Benserazid
L-dopa

Amantadin :

nfluenza A profilaksisinde kullanlan ilatr.

Dopaminerjik nronlardan dopamin salimini ve sentezini artrarak, geri almn inhibe ederek etki gtserir.

L-dopa veya antikolinerjik ilalarla kombine edilir.

Livedo retiklaris ve periferik dem en tipik yan etkileridir.

Yant - A
75) Aadaki ilalardan hangisi Parkinson benzeri klinik bulgulara yol amaz?
A)
B)
C)
D)
E)

Meperidin
Oksotremorin
Haloperidol
Vitamin E
Karbonmonoksit

laca bal parkinsonizm nedenleri :

Monoamin depolarn boaltan rezerpin, tetrabenazin

Dopamin reseptrlerini bloke eden antipsikotikler

Nigrostriatal dopaminerjik nronlar paralayan ve irreversibl deneysel parkinsonizm oluturan MPTP

(metilfeniltetrahidropiridin, suni eroin) ve 6-hidroksidopamin. MPTP'nin etkisi MAOB inhibitr (selejilin) ve E
vitamini tarafndan nlenir

Yksek doz meperidin

Zehirlenmeler (Karbonmonoksit, mangan, civa, siyanr, metanol)

Parasempatomimetik (Oksotremorin, fizostigmin)

Yant - D
76) Parkinsonda kullanlmayan aadakilerden hangisidir? (Eyll - 1991)
A) Guanetidin
B) Rezerpin
C) Hidralazin

198

D) Enalapril
E) Amantadin
Yant - B
77) Aadaki ilalardan hangisi parkinson benzeri etki yapmaz? (Eyll - 1992)
A)
B)
C)
D)
E)

Pribedil
Flufenazin
Fizostigmin
Klorpromazin
Haloperidol

Pribedil dopamin agonisti, serebral vazodilatr bir ilatr.

Yant - A
78) Parkinson benzeri sendrom oluturabilen farmakolojik ajan aadakilerden hangisidir? (Eyll -1996)
A)
B)
C)
D)
E)

Oksotremorin
Pilokarpin
Metakolin
Edrofonyum
zoflurofat

Yant - A
79) Aadakilerden kappa agonist etkisi belirgin endojen opioid peptittir?
A)
B)
C)
D)
E)

Endorfin
Enkefalin
Dinorfin
POMK
lipotropin

Endojen opioid peptidler : 4 grupta toplanabilirler

a)

Proopiyomelanokortin (POMK) peptidler

POMK paralanmas sonucunda nce ACTH, MSH ve -lipotropin oluur. -lipotropinden ise -endorfin oluur.
-endorfin 31 amino asit ierir.

-endorfin, n hipofizden birlikte sentezlendii ACTH ile beraber stres durumlarnda salnr.
b)

Enkefalin pentapeptidler :

Bu grupta metenkefalin ve leuenkefalin bulunur. lk bulunan opioid peptidlerdir.

SSS'de en fazla olarak ar yollarnn getii subs-tantia gelatinozada bulunurlar.

MSS dnda, vcutta en fazla adrenal medullada bulunurlar ve katekolaminlerle beraber salnrlar.

c)

Prodinorfin peptidler :

Bu grupta dinorfin A, dinorfin B, -neoendorfin, -neoendorfin ve rimorfin bulunur.

En fazla substantia nigrada bulunurlar.

Dinorfin 17 aminoasit ierir.

d)

Yeni bulunan peptidler :

Orfanin (Nosiseptin)

Endomorfin 1,2
Agonist

Kappa

Delta

-endorfin

+++

+++

Enkefalin

++

+++

Dinorfin A

++

+++

Neoendorfin

+++

Yant- C

199

80) Aadakilerden hangisi morfine bal bir etki deildir?

A)
B)
C)
D)
E)

Hipotermi
Miyozis
Konstipasyon
Hipotansiyon
Bronkodilatasyon

Opioidlerin (Morfinin) genel etkileri :

Spinal ve supraspinal analjezi

Antitssif etki

Solunum depresyonu ve KBAS

Akut zehirlenmede dzensiz ve periyodik (Cheyne-Stokes) solunum

Oksijen apnesi

Solunum depresyonu, solunum merkezine kandaki karbondiyoksidin duyarllnn morfin tarafndan

azaltlmasna baldr. Solunum merkezinin, hipoksi sonucu stimle edilen kemoreseptrlerden gelen impulslara
duyarll azalmad iin, suni solunum uygulamakszn, dorudan doruya oksijen inhalasyonu hipoksiyi
azaltarak solunumun durmasna neden olur .

Bulant - kusma

Miyozis (merkezi parasempatik etki)

Hipotermi

Hipotansiyon, bradikardi (merkezi depresan etki ve histamin salnm nedeniyle)

Bronkokonstriksiyon, kant, flushing, terleme (histamin salnmna bal)

Az kuruluu (tkrk salgsn inhibe eder)

Trunkal kas rijiditesi

Sedasyon (zellikle yallarda)

fori (daha sk, V kullanmda) ve disfori

Prokonvlzif etki

mmnmodulatr ve immnspresif etki

ADH PRL GH ACTH GnRH

Hiperglisemi (katekolamin salnm)

Konstipasyon (peristalsizm azalr, barsak tonusu artar, spazmojenik etki), idrar retansiyonu (reter sfinkter
tonusu artar), uterus gevemesi

Oddi sfinkter spazm, safra basn art (atropin ya da nitrogliserin ile azalr)

Yant - E
81) Aadaki ilalardan hangisi bronkodilatasyona yol amaz? (Nisan - 2002)
A)
B)
C)
D)
E)

Morfin
pratropyum
Etilnoradrenalin
Atropin
Efedrin

Yant - A
82) Aadakilerden hangisi morfinin yan etkisi deildir? (Nisan - 1993)
A)
B)
C)
D)
E)

Konstipasyon
fori
Hipertermi
Miyozis
Cheyne- Stokes solunumu

Yant - C
83) Morfinin yan etkisi olmayan aadakilerden hangisidir? (Eyll - 1990)
A)
B)
C)
D)

Bulant- kusma
Konstipasyon
Miyozis
Hipertansiyon

200

E) Konvlziyon
Yant - D
84) Morfinin insandaki toksik etkisi aadakilerden hangisi deildir? (Nisan - 1997)
A)
B)
C)
D)
E)

Hipotansiyon
Miyozis
Diyare
idrar retansiyonu
Bulant-kusma

Yant - C
85) Opioidlerin aadaki etkilerinden hangi mvreseptrlerine bal deildir?
A)
B)
C)
D)
E)

fori
Supraspinal analjezi
Solunum depresyonu
Konstipasyon
Direz

Etki

Reseptr

Supraspinal analjezi

Spinal analjezi

, ,

Solunum depresyonu

Konstipasyon

Miyozis

fori

Disfori

Sedasyon

Bamllk

Antidirez

Direz

Yant - E
86) Aadakilerden hangisi opioid kullanm en-dikasyonlarndan biri deildir? (Nisan - 2006)
A)
B)
C)
D)
E)

Postoperatif ar
ksrk
Akut sol ventrikl yetmezliinde grlen dispne
Rahatsz edici, non-spesifik diyare
Doum eylemini geciktirme

Opioidler uterus gevemesine neden olurlar ancak solunumu deprese edebilecekleri nedeniyle tokoliz amacyla
kullanlmazlar.
Tokoliz iin 2 selektif agonistler tercih edilmelidir (salbutamol, terbutalin, ritodrin vd).
Yant - E
87) Aadaki durumlardan hangisi morfin kullanm iin bir problem oluturmaz?
A)
B)
C)
D)

KBAS
Prostat hipertrofisi
Status epileptikus
Akut pulmoner dem

201

E) Adrenal yetersizlik
Kontrendikasyonlar :

Kafa travmas

Solunum rezervi dk hastalar (astm broniale, amfizem, kifoskolyoz, ar imanlar)

Konvlzif hastalklar

Hipovolemi

Adrenal yetersizlik

Gebelik

Prostat hipertrofisi

Prehepatik koma

Bbrek yetersizliinde, yallarda ve hipotiroidide doz azaltlmaldr.

Biliyer kolik

Deliryum tremens

Endikasyonlar :

Morfin akut pulmoner dem tedavisinde endikedir. (Nefes darl hissini azaltr, anksiyeteyi engeller, preload'u
azaltr (venz tonus azalr), afterload'u azaltr (periferik diren der))

Akut miyokard infarkts hastalarnda mevcut ar, korku, anksiyete ve panik halinin geirilmesi iin narkotik
analjeziklerden yararlanlr. Ayrca morfin preload, inotropi ve kronotropiyi azaltarak miyokard oksijen tketimini
azaltr.

Yant - D
88) Aadaki opioid ilalardan hangisinin analjezik etkisi en azdr?
A)
B)
C)
D)
E)

Metadon
Meperidin
Fentanil
Levorfanol
Kodein

Gl agonistler:

Fenantrenler (morfin, hidromorfon, oksimorfon, eroin)

Fenilheptilaminler (metadon)

Fenilpiperidinler (meperidin, fentanil grubu)

Morfinanlar (levorfanol)

Orta gl agonistler:

Fenantrenler (kodein, oksikodon, dihidrokodein, hidrokodon)

Gsz agonistler :

Fenilheptilaminler (propoksifen)

Fenilpiperidinler (difenoksilat, loperamid)

Yant - E
89) Miyotik etkisi en az olan opioid aadakilerden hangisidir?
A)
B)
C)
D)
E)

Meperidin
Morfin
Metadon
Levorfanol
Alfentanil

Meperidin :

Oral, IM, IV kullanlr.

Antikolinerjik etkilidir (miyotik etkisi az, hatta midriyatik). Bu nedenle taikardik hastalarda kullanm
problemlidir.

Uterus kontraksiyon gcn azaltmaz (obstetride kullanlabilir)

Konvlziftir (metaboliti normeperidin nedeniyle)

Analjezik etkisi gl; ancak potensi morfinden azdr.(1/10)

Antitssif / antidiyareal deildir.

202

Safra ii basncn daha az artrr, daha az konstipasyon yapar.

Serotonin geri almn inhibe ettiinden MAO inhibitrleri ile kullanmnda hipertermi, hipertansiyon /
hipotansiyon, konvlziyon grlebilir.

Metadon :

Analjezik etki ve potensi morfin gibidir; ancak morfine gre tolerans ve fiziksel bamllk daha yava geliir.

Metadon, zellikle terminal kanser gibi kronik ars olanlarda oral analjezik olarak kullanlabilir. Opioid etkinlii
dnda glutamat NMDA blokaj ve amin geri alm blokaj etkileri analjezik etkinliini artrr.

lacn kesilmesi sonucu en ge balayan, en uzun sren ve daha hafif yoksunluk belirtileri oluur. Bu
nedenlerden dolay metadon ve levometadil asetat (L-asetil metadon) morfin bamll idame tedavisinde
kullanlrlar.

Levometadil asetat en uzun etkili saf opioid agonistidir.

Yant - A
90) Aadaki opioid ilalardan hangisinin oral kullanm yoktur?
A)
B)
C)
D)
E)

Kodein
Propoksifen
Metadon
Sufentanil
Levorfanol

Yant - D
91) Aadaki opioid agonisti ilalardan hangisi yalnzca oral yoldan kullanlr? (Eyll - 2002)
A)
B)
C)
D)
E)

Fentanil
Nalbufin
Propoksifen
Butorfanol
Buprenorfin

Yant - C

203

Ad

Doz (mg)

Oral/parenteral

Analjezi sresi(sa)

Etkinlik

Bamllk

Morfin

10

Dk

4-5

Yksek

Yksek

Hidromorfon

1,5

Dk

4-5

Yksek

Yksek

Oksimorfon

1,5

Dk

3-4

Yksek

Yksek

Metadon

10

Yksek

4-6

Yksek

Yksek

Meperidin

60-100

Orta

2-4

Yksek

Yksek

Fentanil

0,1

Dk

1-1,5

Yksek

Yksek

Sufentanil

0,02

Sadece parenteral

1-1,5

Yksek

Yksek

Alfentanil

0,3

Sadece parenteral

0,25-0,75

Yksek

Yksek

Levorfanol

2-3

Yksek

4-5

Yksek

Yksek

Kodein

30-60

Yksek

3-4

Dk

Orta

Oksikodon

4,5

Orta

3-4

Orta

Orta

Dihidrokodon

16

Orta

3-4

Orta

Orta

Propoksifen

60-120

Sadece oral

4-5

ok dk

Dk

Pentazosin

30-50

Orta

3-4

Orta

Dk

Nalbufin

10

Sadece parenteral

3-6

Yksek

Dk

Buprenorfin

0,3

Dk

4-8

Yksek

Dk

Butorfanol

Sadece parenteral

3-4

Yksek

Dk

92) Aadaki opioid ilalardan hangisi parsiyel

A)
B)
C)
D)
E)

(m) agonistidir?

Nalokson
Levorfanol
Kodein
Difenoksilat
Buprenorfin

Mikst Agonist - Antagonistler:

Parsiyel agonistler morfin benzeri etkiyi tek bana verildiklerinde olutururlar. Morfin uygulanmlarda ise,
morfinin etkilerini ortadan kaldrrlar.

Agonist tipteki opioidlere fiziksel bamllk kazanm kimselere uygulandklarnda, tpk nalokson gibi yoksunluk
sendromu olutururlar. lgin olarak, agonist ilacn kesilmesi sonucu yoksunluk sendromuna girmi olan
bamllarda ise, tpk agonist ilalar gibi yoksunluk belirtilerini hafifletirler.

Daha az fori ve bamllk olutururlar.

Fenantren trevleri (nalbufin, nalorfin, buprenorfin), morfinanlar (butorfanol), benzomorfanlar (pentazosin,

dezosin).
la

Kappa

Nalorfin

---

PA

Nalbufin

--

++

Buprenorfin

PA

--

Butorfanol

PA

+++

Pentazosin

- / PA

++

Yant - E

204

93) Opioid bamllarnn idame tedavisinde me-tadon alternatifi ila aadakilerden hangisidir?
A)
B)
C)
D)
E)

Morfin
Nalokson
Difenoksilat
Buprenorfin
Klonidin

Uzun sre buprenorfin uygulananlarda ila kesildiinde yoksunluk belirtileri hafif derecede olur. Eroin bamllarna
hergn verildiinde, eroin arama davrann ve tketimini azaltr. Bu nedenle, opioid bamllarnn idame
tedavisinde metadon yerine sublingual olarak kullanlmaktadr. (60 mg metadon= 6 mg buprenorfin)
Reseptrden ayrlmas yava olduu iin uzun etkilidir ve yapt solunum depresyonu naloksona direnlidir.
Yant - D
94) Tek bana verildiinde morfin benzeri etki yapan, morfin verilmi kiide antagonist olan ila hangisidir?
(Eyll - 1989)
A)
B)
C)
D)
E)

Nalorfin
Nalokson
Meperidin
Apomorfin
Diasetilmorfin

Yant - A
95) Aadaki opioid ilalardan hangisinin bamllk oluturma ya da ktye kullanlma olasl en azdr?
(Nisan - 2003)
A)
B)
C)
D)
E)

Butorfanol
Morfin
Oksimorfon
Alfentanil
Levorfanol

Yant - A
96) Aadaki ilalardan hangisi zayf m agonist etkili, serotonin ve norepinefrin geri almn inhibe eden
analjezik ilatr?
A)
B)
C)
D)
E)

Tramadol
Buprenorfin
Nalokson
Fentanil
Kodein

Tramadol zayf m agonistidir. Daha ok MSS'de NA ve serotonin geri almn inhibe ederek etki gsterdii
gsterilmitir.
Hafif-orta arlarda meperidin/morfin kadar etkilidir.
Doum arlarnda meperidin kadar etkilidir.
Serotonin geri almn inhibe ettiinden MAO inhi-bitrleri ile kullanmnda hipertermi, hipertansiyon/ hipotansiyon,
konvlziyon grlebilir.
M reseptrleri zerinden pek etki etmediinden kronik nropatik ar gibi atipik ar tedavisinde tercih edilir.
Yant - A
97) Aadakilerden hangisi opioid antagonisti ilatr?
A)
B)
C)
D)
E)

Metadon
Naltrekson
Butorfanol
Meperidin
Difenoksilat

Opioid antagonistler :
Nalokson :

IV

Narkotik zehirlenmelerde ve septik ok tedavisinde kullanlr.

205

Naltrekson :

Oral

Uzun etkilidir (24-28 sa)

Alkol ve opioid bamll tedavisinde kullanlr.

Nalmefen :

IV kullanlr. Naloksondan daha uzun etkilidir.

Yant - B
98) Morfinin aadaki etkilerinden hangisine yksek oranda tolerans geliir?
A)
B)
C)
D)
E)

Bradikardi
Konstipasyon
Miyozis
Konvlziyon
Sedasyon

Yksek

Orta

Az

Analjezi

Bradikardi

Miyozis

fori, disfori

Konstipasyon

Sedasyon

Konvlsiyon

Solunum

Antagonistik etki

Depresyon
Bulant-kusma
Antitssif etki
Antidirezis

Yant - E
99) Opioid agonist ve antagonist etkilerinden hangisine kar tolerans en az geliir? (Eyll- 1998)
A)
B)
C)
D)
E)

Solunum depresyonu
Antitusif etki
Analjezik etki
Antagonistik etki
Sedatifetki

Yant - D
100) Aadaki ilalardan hangisi opioid bamllarnn tedavisinde kullanlan opioid agonis-ti ilatr?
A)
B)
C)
D)
E)

Klonidin
Lofeksidin
Metadon
Naltrekson
Nalokson

Opioid bamllarnn tbbi bakm konusunda far-makoloji bakmndan iki ana yaklam vardr:
Detoksifikasyon: ila birden kesilir ve ortaya kan yoksunluk sendromu belirtileri palyatif yntemlerle hafifletilmeye
allr.
Klonidin ya da lofeksidin (2 agonistler) 7-21 gn uygulanr.
la kesildikten sonra, onun yerine hemen edeer dozda azdan opioid (metadon, buprenorfin) verilir. Bu
yaklama ikameli detoksifikasyon ad verilir.
dame: Detoksifikasyondan sonra tekrar ilaca balama olasl fazla olan bamllarda uygulanr. Bu amala
hastalara dzenli olarak metadon (opioid agonisti), buprenorfin (opioid parsiyel agonisti) ve opioid almadklar
dnemlerde naltrekson (oral opioid antagonisti) verilir.
Yant - C
101)

Aadakilerden hangisi opioid bamllnda kullanlr? (Nisan - 1991)

A) Rezerpin
B) Propranolol

206

C) Guanetidin
D) Bretilyum
E) Klonidin
Yant - E
102)
A)
B)
C)
D)
E)

Aadaki opioidlerden hangisi antitssif etkili deildir?

Kodein
Dekstrometorfan
Hidrokodon
Levopropoksifen
Meperidin

Antitsif opioidler :

Kodein

Hidrokodon

Oksikodon

Levopropoksifen

Noskapin

Dekstrometorfan (analjezik etkisi ve bamllk potansiyeli yoktur.)

Yant - E
103)
A)
B)
C)
D)
E)

Aadaki opioidlerden hangisinin analjezik etkisi yoktur? (Eyll - 1997; Nisan - 2001)
Morfin
Eroin
Kodein
Dekstrametorfan
Pentazosin

Yant - D
104)
A)
B)
C)
D)
E)

Kendisi ve metaboliti birlikte etki yapan hangisidir? (Nisan - 1991)

Kortizon
Kodein
Enalapril
Difenilhidantoin
Sekobarbital

Kodein yap olarak metilmorfin; eroin ise diasetil-morfindir.

Yant - B
105)
A)
B)
C)
D)
E)

Aadakilerden hangisi eroin toksikasyonunda grlmez?

Kusma
Miyozis
Bradikardi
Rinore
Kant

Akut Morfin ntoksidasyonu :

Bilin kayb, solunum depresyonu, bulant kusma, KBAS, burun evresinde iddetli kant, hipotermi, oligri,
nonkardiyojenik pulmoner dem, tonik-klonik konvlziyon, toplu ine ba pupil (miyozis) grlr.

Nalokson IV tedavide kullanlr.

Rinore, lakrimasyon, terleme, esneme, taikardi, piloereksiyon (kaz derisi), hipertansiyon, haprma, diyare,
ejaklasyon, lkositoz ise yoksunluk sendromunda grlr.

Yant - D
106)
A)
B)
C)
D)

Aadakilerden hangisi opioid ilalara bal analjezik etkiyi artrmaz?

imipramin
Karbamazepin
Deksametazon
Fenitoin

207

E) Klorpromazin
Analjezik ilalarla yeterli derecede kontrol altna alnamayan arlarda analjezik ilalarla birlikte yardmc (adjuvant)
ilalar kullanlr:

Antidepresanlar (imipramin, klomipramin, amitriptilin, fluoksetin)

Glukokortikoidler (deksametazon, prednizolon)

Antikonvlzanlar (karbamazepin, fenitoin, valproat)

Lokal anestezik antiaritmik (meksiletin, flekainid)

Amfetaminler (dekstroamfetamin, Metilfenidat)

Antihistaminik (hidroksizin)

Nroleptikler ve hipnosedatifler, analjezik etkiyi artrmazlar.

Yant - E
107)
A)
B)
C)
D)
E)

Aadaki ilalardan hangisinin analjezik etkisi yoktur? (Nisan - 2004)

Klomipramin
Butorfanol
Pentazosin
Nalokson
Amitriptilin

Yant - D
108)
A)
B)
C)
D)
E)

Aadakilerden hangisi analeptik deildir?

Bikukulin
Striknin
Baklofen
Pentilentetrazol
Pikrotoksin

Analeptik (solunumu uyaranlar) ve konvlzanlar:

Bikukulin/pikrotoksin/pentilentetrazol (GABAA antagonistleri)

Striknin (postsinaptik glisinA antagonisti)

Metilksantinler (Kafein, teofilin)

Doksapram (en gvenli analeptik)

Yant - C
109)
A)
B)
C)
D)
E)

Aadakilerden hangisinin merkezi sinir sistemini stimle edici zellii yoktur? (Nisan- 1999)
Doksapram
Pikrotoksin
Striknin
Glutamat
Glisin

Yant - E
110)
A)
B)
C)
D)
E)

Amfetamin aadakilerden hangisine neden olmaz?

tah art
Agresivite
Uykusuzluk
Hipertermi
fori

Amfetamin :

Psikostimulandr

NA, serotonin ve DA salnmn artrr ve ksmen de geri almn inhibe eder.

Fiziksel performans arttrr.

Mental performans arttrr (keyif artrc, fori).

Bellek, dikkat ve renmeyi artrr.

tah azaltr

208

Solunumu uyarr.

Agresivite yapar.

Cinsel drt art

Uykusuzluk, irritabilite, konvlziyon

Bazal metabolizmay arttrr, hipertermi, hiperglisemi, hipertansiyon, taikardi

Amfetamin psikozu (kronik kullanmda)

Akut amfetamin zehirlenmesinde tedavi:

Diazepam, klorpromazin, fentolamin, amonyum klorr (idrar asidifikasyonu)
Metilfenidat:

Dikkat eksiklii sendromun tedavisinde kullanlan amfetamin trevi ilatr.

Dikkat eksiklii hiperaktivite sendromunda kullanlmaya balanan selektif noradrenalin geri alm inhibitr
antidepresan ila atomoksetindir.

Yant - A
111)
Amfetamine bal psikotik bozukluk aadakilerden hangisi ile klinik bakmdan benzerlik gsterir?
(Nisan - 2003 Psikiyatri)
A)
B)
C)
D)
E)

Panik bozukluk
Paranoid tip izofreni
Posttravmatik stres
Wemicke ensefalopatisi
Disosiyatif bozukluk

Yant - B
112)
Aadaki sempatomimetik ilalardan hangisi sinir ularndan biyojenik aminlerin salverilmesine ve
santral sinir sisteminde stimlasyona neden olur? (Eyll - 2004)
A)
B)
C)
D)
E)

Fenilefrin
Amfetamin
Metoksamin
Klonidin
Terbutalin

Amfetamin, periferik olarak sempatik sinir ucundan katekolaminlerin salnmasn salar. Buna ilave olarak da
noradrenalinin uptake-1 ile nrona dnmesini nleyerek sinaptik aralktaki konsantrasyonunu artrr.
ndirek olarak da 1'leri ve a reseptrleri uyarr.
Periferdeki etkisi sempatomimetik etkilerdir. SSS'de psikomotor stimlan ve itah kesici etkisi vardr ancak bu etkisini
dopaminerjik nronlardan dopamin salnmna neden olarak gsterir.
klarda verilen dier ilalar ise dorudan reseptrler zerine etkili olan ilalardr (fenilefrin ve metoksamin: 1
agonist, klonidin: 2 agonist ve terbutalin: 2 agonist).
Yant - B
113)
Aadakilerden hangisinin zehirlenmesinde hipertansiyon, taikardi, hipersalivasyon, nistagmus ve
halusinasyonlar grlr?
A)
B)
C)
D)
E)

Esrar
Alkol
Khat
Fensiklidin
Eroin

Fensiklidin (melek tozu) :

Glutamat NMDA blokeridir.

Ttn ile kartrlarak ya da oral/IV kullanlr.

Sistemik lokal anestezik etki nedeniyle vcudun periferinin duyumsanmasnda bozuklua, disorientasyona,
halsinasyonlara ve akut izofreni belirtilerine yol aar.

Sempatik hiperaktivite (hipertansiyon, taikardi, terleme), vertikal ve horizontal nistagmus grlr. Ufak
dozlarda alkol sarholuunu taklit eder. Toksikasyon tedavisinde NGS aspirasyon, idrar asidifikasyonu,
diazepam ve nroleptik uygulanr.

Dier MSS stimulanlar (kokain, amfetamin) az kuruluu yaparken; fensiklidin salivasyon artna neden olur.

209

Yant - D
114) Aadakileren hangisinin psiik bamllk potansiyeli dierlerine gre yksek deildir?
A)
B)
C)
D)
E)

LSD
Kokain
Morfin
Ttn
Amfetamin
Fiziksel

Psiik

Opioid

++++

++++

Alkol

+++

+++

Barbiturat

+++

+++

Benzodiazepin

++

+++

Ttn

+++

Amfetamin

+++

Kokain

++++

Esrar

++

LSD

++

Khat

++

Ksa etkili benzodiazepinler, solvent ve nalorfin kullanm sonras sadece fiziksel bamllk gzlenebilir.
Kokainin psiik bamllk potansiyeli eroine yakndr (kompulsif tip).
Yant - A
115)
A)
B)
C)
D)
E)

Aadaki maddelerden hangisi fiziksel bamllk yapmaz?

Morfin
Kokain
Khat
Alkol
Diazepam

Yant - C
116)
A)
B)
C)
D)
E)

Bamllk yapc etkisi en fazla olan aadakilerden hangisidir? (Eyll -1987)

Fenprobomat
Nalokson
Diasetilmorfin
nnovar
Metadon

Yant - C
117)
Aadaki madde bamll tiplerinin hangisinde, komplsif tarzda madde aramay gerektiren, ok
gl psiik bamllk gzlenebilir? (Eyll - 2000)
A)
B)
C)
D)
E)

Kokain tipi bamllk

Halusinojen tipi bamllk
Esrar tipi bamllk
Khat tipi bamllk
Amfetamin tipi bamllk

Yant - A
118)

Antiemetik ve itah artrc etkili esrar preparat aadakilerden hangisidir?

A) Meskalin

210

B)
C)
D)
E)

Ondansetron
Klorpromazin
Psilosin
Dronabinol

Esrar (Tetrahidrokanabinol) :

Hint kenevirinden elde edilir.

Glme drtsne yol aar.

Uyuukluk, agresivite azalmas yapar, "ryadaym hissi" verir.

Hipotansiyon, taikardi yapar.

Gz kzarmasna neden olur (konjunktivada vazodilatasyon).

Pupil apn deitirmez.

Gz ii basncn drr.

Kas gevetici, antikonvlzan, analjezik ve antipiretik etkisi vardr.

Antiemetik (Dronabinol)

Kanser arsnda analjezik (levonantradol)

tah art (dronabinol AIDS hastalarnda itah artrmak amacyla kullanlr)

Libido azalmas, LH ve testesteron azalmas, hipotermi, bronkodilatasyon, az kuruluu yapar.

Esrarn gvenlik indeksi genitir. Akut intoksikasyon sonucu lm nadirdir.

Kronik iicilerde sigara tiryakileri gibi kronik bronit, skuamz hcre metaplazisi geliebilir.

- Kronik kullanclarda "amotivasyonal sendrom" (sosyal ve i hayatta motivasyonun kaybolmas) grlr.

Yant - E
119) Aadakilerden hangisi esrar intoksikasyo-nu tan kriteri deildir? (Nisan - 2000)
A)
B)
C)
D)
E)

Miydriazis
Konjonktival kzarklk
tah artmas
Az kuruluu
Taikardi

Yant - A
120) Aadaki maddelerden hangisinin halusi-nojenik etkisi yoktur? (Nisan - 2001)
A)
B)
C)
D)
E)

Tioridazin
Meskalin
Psilosibin
Fensiklidin
Skopolamin

Hallusinojenler :

LSD

Fensiklidin

Antikolinerjikler (skopolamin, triheksifenedil, benztropin, biperiden, orfenadrin)

Psilosibin, psilosin

Meskalin

MDMA (metilendioksimetamfetamin; ecstasy)

MDA (metilendioksiamfetamin)

Yant - A

211

BLM: 6
KARDYOVASKLER SSTEM FARMAKOLOJS
KALP YETERSZL TEDAVSNDE KULLANILAN LALAR
1) Kalp yetersizlii tedavisinde kullanlan ilalar, farkl mekanizmalar zerinden etkilerini gsterirler.
Kalp yetersizlii tedavisiyle ilgisi olmayan etki mekanizmas aadakilerden hangisidir?
A)
B)
C)
D)
E)

Natriretik etki
ACE inhibisyonu
Fosfodiesteraz enzim aktivasyonu
adrenerjik reseptr blokaj
adrenerjik reseptr uyarlmas

Kalp yetersizliinin tedavisinde kullanlan ilalar:

ACE inhibitrleri

adrenerjik reseptr blokerleri

Diretikler

adrenerjik reseptr agonistleri

Dijital glikozidler

Vazodilatrler

Fosfodiesteraz enzim inhibitrleri

Yant - C
2)

Kalp yetersizlii tedavisinde kullanlan aadaki ilalardan hangisi kronik kullanldnda mortaliteyi artrr?
A)
B)
C)
D)
E)

Diretikler
blokerler
Vazodilatrler
Fosfodiesteraz inhibitrleri
Kalp glikozidleri

Kalp yetersizliinin tedavisinde kullanlan ilalardan ACE inhibitrleri, vazodilatrler, diretikler, p adrenerjik reseptr
blokerleri mortaliteyi azaltrlar. Kalp glikozidleri beklenen mr deitirmezler (uzatmaz ya da ksaltmazlar). P
adrenerjik reseptr agonistleri ve fosfodiesteraz enzim inhibitrleri ise kronik kullanmlarnda mortaliteyi arttrrlar
(beklenen mr azaltrlar).
Yant - D
3) Kalp yetersizlii tedavisinde kullanlan aadaki ilalardan hangisi kronik kullanldnda beklenen mr
deitirmez?
A)
B)
C)
D)
E)

Diretikler
blokerler
Vazodilatrler
Fosfodiesteraz inhibitrleri
Kalp glikozidleri

Yant - E
4) Kalp glikozidlerinin etki mekanizmas aadakilerden hangisidir?
A)
B)
C)
D)
E)

Adenilat siklaz aktivasyonu

Kalsiyum kanal blokaj
Fosfodiesteraz enzim inhibisyonu
Na+-K+-ATPaz inhibisyonu
Na+ kanallarnn aktivasyonu

Kalp glikozidleri hcre membrannda bulunan Na+-K+-ATPaz inhibe ederek farmakolojik etkilerini gsterirler.
Yant - D

212

5)

Kalp glikozidleri miyokard hcresinde hangi iyonlarn seviyesini deitirerek etki gsterir?
A)
B)
C)
D)
E)

Na+ artar, K+ artar

Na+ azalr, Ca++ artar
Na+ artar, Ca++ artar
K+ artar, Ca+ artar
K+ azalr, Na+ azalr

Kalp glikozidleri hcre membrannda bulunan Na+-K+-ATPaz inhibe ederek hcre iinde nce sodyum artna
neden olurlar. Hcre iinde soydum art Na-Ca dei toku pompasn (exchanger) ters ynde almasna neden
olur.
Sonu olarak da kalsiyum hcre iinde artar. Kalsiyum art da miyokard hcrelerinin kontraktilitesini arttrr.
Yant - C
6) Aadakilerden hangisi kalp glikozidlerinin normal dozlaryla oluan etkilerinden biri deildir?
A)
B)
C)
D)
E)

(+) inotropik etki

(-) kronotropik etki
(-) dromotropik etki
Diretik etki
Taikardi

Dijitaller, miyokard hcrelerinin membrannda bulunan Na+-K+-ATPaz pompasn geri dnml olarak inhibe
ederek hcre ii serbest sodyum dzeyini arttrrlar ve bu etkileriyle miyokard hcrelerinde kontraktiliteyi arttrarak (+)
inotrop etki gsterirler.
Ayn etki mekanizmasyla SA dmde (-) kronotrop AV dmde (-) dromotrop ve ileti sisteminde (+) veya (-)
batmotrop etki gsterirler.
Kalp dnda ise damarda hafif vazokonstriktr, bbrekte diretik ve MSS'nde spontan nronal ateleme
kapasitesinde art olutururlar.
Normal dozlarnda taikardi deil, kalp hzn azaltarak bradikardi olutururlar (SA dmde negatif kronotropik etki).
Yant - E
7)

Kalp glikozidlerinin etkileri ile ilgili aadakilerden hangisi yanltr?

A)
B)
C)
D)
E)

Dz kasl yaplarda kontraksiyon

MSS'inde depresyon
Direkt diretik etki
ndirekt diretik etki
TPR art

Kalp glikozidlerinin kalp dndaki dokularda da etkileri vardr. Bu etkiler de Na+-K+-ATPaz inhibisyonu araclyla
gerekleir.
Bbrekte proksimal tbllerde diretik ve natri-retik etki (direkt direz), kalp kontraktilitesini artrd iin de
debinin artmasna sekonder venz ksmda fazlaca birikmi olan suyun atlmas (indirekt direz) etki gsterir.
Dz kasl yaplarda ve damar dz kaslarnda kontraksiyon ve periferik rezistans (TPR) art olutururlar.
Merkezi sinir sisteminde ise spontan nronal ateleme kapasitesinde art oluturarak eksitasyona neden olur.
Merkezi sinir sistemini deprese etmezler.
Yant - B
8) Aadaki ilalardan hangisi dijital glikozidlerden biri deildir?
A)
B)
C)
D)
E)

Sedilanid
Torsemid
Digitoksin
Uvabain
Digoksin

nsanda kullanlan kalp glikozidleri dijitalis lanata ve dijitalis purpura (beyaz ve erguvani ykskotu) bitkilerinden elde
edilen prekrsrlerin ilenmesiyle sentezlenirler. insanda ila olarak kullanlan drt adet dijital vardr: digoksin,
digitoksin, uvabain ve sedilanid.
Torsemid, furosemid gibi potent etkili bir kvrm diretiidir.
Yant - B
9) Digitoksin ile karlatrldnda digoksin iin aadakilerden hangisi geerlidir?

213

A)
B)
C)
D)
E)

Yarlanma mr daha uzundur.

GS'ten tama yakn absorbe olur.
Yarlanma mr renal fonksiyona baldr.
Plazma proteinlerine yksek oranda balanr.
Karacierde nemli lde metabolize olur.

Dijitallerin farmakokinetii lipofilik zeliklerine baldr. Lipofiliklii en yksek olan digitoksin, lipofiliklii yine yksek
olan digoksin ve lipofilik olmayan ise uvabaindir (hidrofilik).
Lipofiliklii yksek olan digitoksin, oral yoldan tama yakn absorbe olur (oral biyoyararlanm ok yksek), plazma
proteinlerine en fazla oranda balanr. Etki sresi en uzun olandr ve esas olarak karacierden metabolize edilerek
ve safraya atlarak vcuttan uzaklatrlr.
Safrayla barsaa geri dnen digitoksinin bir ksm enterohepatik sirklasyona girerek tekrar vcuda girer.
Farmakokinetik zellik

Uvabain

Digoksin

Digitoksin

Etkinin balama sresi

5-10 dak

5-30 dk

1-2 saat

Etkinin maksimuma erime sresi tmax

1.5 saat

1.5-3 saat

6-12 saat

Oral biyoyararlanm

<%1

60-80

90-100

Plazma yar mr (t1/2)

20 saat

36-40 saat

170 saat

Majr eliminasyon organ*(EHS)

Bbrek

Bbrek

Karacier

Proteine balanma

<%1

% 20-40

> % 90

* EHS: digitoksinin %25'lik bir ksm enterohepatik sirklasyona girerek vcuda geri dner.

Yant - C
10) Konjestif kalp yetersizlii nedeniyle digoksin almakta olan bir hastaya baka bir endikas-yon iin atropin
verilmitir. Atropin, digoksi-nin (teraptik dozlarnda) aadaki etkilerinden hangisini antagonize eder?
A)
B)
C)
D)
E)

Artm atriyum kontraktilitesi

Artm ventrikl kontraktilitesi
Bradikardi
Ba ars
tah azalmas

Dijitaller dk dozlarda MSS'nde vagal ekirdei aktive ederek, SA dm indirekt yoldan (parasempatik sistem
araclyla) inhibe eder ve bradikardi yaparlar. Bu etkileri vagus aracl olduu iin atropin tarafndan bloke
edilebilir.
Daha yksek dozlarda ise SA dm direkt olarak deprese ederler ve kan impuls saysn azaltrlar (bu etkileri
atropin tarafndan bloke edilemez).
Yant - C
11) Konjestif kalp yetersizlii olan hastaya dijital verilirse aadakilerden hangisi olumaz?
A)
B)
C)
D)
E)

Kalbin diastolik hacminde azalma

Kardiyak debi art
Kalp atm hznda azalma
Sempatik aktivite art
Vcut sv hacminde azalma

Dijitallerin etkisiyle kardiyak debi artar, kalp atm hz azalr, sistol sonunda ventriklde kalan kan hacmi azalr,
diretik etkilerinden dolay da vcuttaki sv hacminde azalma grlr.
Kalp debisi ykseldii iin yetersizlikte devreye giren sempatik aktivite azalr.
Yant - D
12) Geirdii akut miyokard infakts tansyla koroner youn bakmda yatmakta olan 65 yandaki hastada akut
kalp yetersizlii gelimitir. Bu durumun tedavisinde aadaki ilalardan hangisi kullanlmamaldr?
A)
B)
C)
D)

Nitroprusiat
Digoksin
Furosemid
Dobutamin

214

E) Propranolol
Akut kalp yetersizliklerinin tedavisinde bloker kullanlamaz.
Yant - E
13) Digoksine bal kontraktilite art iin aadakilerden hangisi dorudur?
A)
B)
C)
D)
E)

Ca++'la deiime giren intraseller Na+ artna baldr.

Na-K-ATPaz aktivasyonuna baldr.
Hcre iinde K+ artna baldr.
Nitelik olarak digitoksinden farkldr.
ntraseller ATP artna baldr.

Yant - A
14) Dijital intoksikasyonunda hangisi ilk kan EKG bulgusudur?
A)
B)
C)
D)
E)

Bigemine atmlar
Ventrikler taikardi
Atrial fibrilasyon
Trigemine atmlar
Ventrikler fibrilasyon

EKB'de digital etkisi ile nce PR uzar.

Dijitaller, yksek dozlarnda ventrikler iletiyi baskladklar iin ektopik odaklarn aktif hale gemesine neden olarak
aritmi olutururlar.
En erken ortaya kan aritmi ventrikler bigemine atmlardr. Bu durum giderek hzlanr ve ventrikler fibrilasyona
kadar ular. lm nedeni genellikle ventrikler fibrilasyondur (VF).
Yant - A
15) Kalp glikozidleri miktar olarak vcutta en fazla hangi dokuda bulunurlar?
A)
B)
C)
D)
E)

Dalak
Karacier
Miyokard
skelet kas
Bbrek

Tm glikozidler kalp ve iskelet kaslarnda (izgili kaslar) toplanp, birikirler. Miyokarddaki miktarlar plazmaya gre
20-100 kat daha yksektir.
skelet kaslarnda miyokarda oranla daha dk konsantrasyonlarda bulunmalarna ramen iskelet kas kitlesinin
bykl nedeniyle glikozidlerin en byk ksm burada toplanr.
Glikozidler ayrca karacier, bbrekler ve beyinde de dier dokulara oranla daha fazla miktarda tutulurlar.
Yant - D
16) Dijitallerin oluturduu aritmilerin tedavisinde en faydal olan ila aadakilerden hangisidir?
A)
B)
C)
D)
E)

Lidokain
Kardiyoversiyon
Amiodaron
Adenozin
Propranolol

Dijitale bal gelien aritmiler genellikle ventrikler kaynakldr. Bu aritmilerin dzeltilmesinde kullanlacak ajann hem
ventrikler etkinlii olmal hem de kardiyotoksisitesi dk olmaldr.
Bu nedenlerden dolay lidokain veya fenitoin kullanlr.
Yant - A
17) Dijitallerin farmakokinetii ile ilgili aadakilerden hangisi dorudur?
A)
B)
C)
D)
E)

Digoksin oral yoldan % 100 orannda emilir.

Dijitallerin iinde plazma proteinlerine en az balanan digitoksindir.
Digitoksin esas olarak bbreklerden deimeden atlr.
I.V. glukoz injeksiyonu dijital toksisitesini azaltr.
Digoksinin plazma yarlanma mr karacier yetersizliinde deimez.

215

Digoksin esas olarak (%80) renal yolla deimeden itrah edildii iin karacier yetersizliinde dozunun
deitirilmesine gerek yoktur.
Yant - E
18) Dijital intoksikasyonuna neden olan aadaki ilalardan hangisi dierlerinden farkl bir mekanizmayla buna
sebep olur?
A)
B)
C)
D)
E)

Klorotiazid
Omeprazol
Furosemid
Etakrinik asit
Glukokortikoidler

Hipopotasemi iskelet kasnda tutulmu olan dijitalin serbestlemesine ve plazma dzeyinin arttmas-na neden olur.
Hipopotasemi yapan ilalarla dijital zehirlenmesi kolayca geliebilir:

Amfoterisin B, tiazid trevleri, furosemid, etakrinik asid, glukokortikoidler, V glukoz enjeksiyonu.

Ayrca hipopotasemi yapan dier durumlar: ishal, kusma, laksatiflerle oluturulan ishal.

Digoksini iskelet kaslarndaki balanma yerinden zerek plazma dzeyini ykseltenler ise, kinidin, verapamil,
amiodaron gibi antiaritmik ilalardr. Eritromisin, tetrasiklin ve omeprazol barsaktan emi-limini % 40-100 orannda
arttrabilir.
Yant - B
19) Aadakilerden hangisi dijitale bal EKG deiiklii deildir?
A)
B)
C)
D)
E)

P-R aral uzamas

Q-T aral ksalmas
T inversiyonu
ST elevasyonu veya depresyonu
Birok hastada QRS genilemesi

PR intervalini doza bal olarak uzatrlar.

Repolarizasyonun ksalmasna bal olarak QT aral ksalr fakat QRS kompleksinin toplam sresi deimez.
EKG de dijitallere en duyarl blge ST segmenti ve T dalgasdr.
ST segmentinde QRS'in tersine olacak ekilde ele-vasyon veya depresyon oluturur. T dalgasn bask-latrr,
izoelektrik hatta eker veya tersine evirir.
Yant - E
20) Kalp glikozidleri aadakilerden hangisinde kontrendikedir?
A)
B)
C)
D)
E)

Sistolik disfonksiyona bal KKY

Atriyum flatteri
PAT
Hipertrofik obstrktif kardiyomiyopati
AV nodal taikardi

Dijitallerin endikasyonlar

Dk debili kalp yetersizlii (sistolik yetersizlik),

Atriyum flatteri ve fibrilasyonu (ventrikl hzn kontrol altna almak iin),

PAT ve A-V nodal taikardi (ventrikl hzn azaltmak iin)

Diyastolik yetersizlik, idiyopatik hipertrofik subaor-tik stenoz (IHSS) gibi durumlarda ise dijital kullanm
kontrendikedir.
Yant - D
21) Aadaki durumlardan hangisi dijtal inoksikasyonuna neden olmaz?
A)
B)
C)
D)
E)

Hiperkalsemi
Hipomagnezemi
Hipopotasemi
Hipoglisemi
Amiodaron

Hipopotasemi, hipomagnezemi, hiperkalsemi gibi durumlar ve bunlara neden olan diretik gibi ilalar ile baz
antiaritmikler (amiodaron, kinidin, verapamil) dijital entoksikasyonuna neden olurlar.

216

Hipoglisemi dijital entoksikasyonuna neden olan durumlardan biri deildir.

Yant - D
22) Digoksin intoksikasyonunun en etkili tedavisi aadakilerden hangisidir?
A)
B)
C)
D)
E)

lacn kesilmesi
IV digoksin antikoru
Antiaritmik verilmesi
Aktif kmr uygulanmas
V potasyum enjeksiyonu

Akut dijital intoksikasyonu tedavisinde, ilk nce ila

kesilir (V infzyon ise). Serum potasyum dzeyi llr, dkse KCI (V) verilir.
Antiaritmik olarak lidokain (V) veya fenitoin uygulanr (kardiyoversiyon kontrendikedir).
Kolestiramin veya aktif kmr digitoksinin enterohepatik siklusunu engellemek iin veya digoksinin oral emilimini
azaltma iin verilir.
Digoksine kar antikor (fab segmentleri) dijital intoksikasyonlarnn en etkili tedavisidir.
80 mg antikor 1 mg dijitalin etkisini ntralize eder (kimyasal antagonizma). Digoksin antikoru, digitoksinin etkisini de
ntralize edebilir.
Yant - B
23) Biri hari aadaki ilalar, digoksinle beraber verildiklerinde dijital entoksikasyonuna yol aarlar. Hangisi
bu duruma yol amaz?
A)
B)
C)
D)
E)

Kinidin
Hidroklorotiazid
Triamteren
Furosemid
Verapamil

Triamteren potasyum tutucu bir diretiktir ve dier diretiklerin potasyum kaybn engelledii iin dijital kulanm
srasnda mutlaka tedaviye eklenirler.
Yani potasyum tutucu diretikler dijital intoksikasyonunu nleyen ilalardr.
Yant - C
24) Digoksine bal aritmilerinin tedavisinde kontrendike olan durum aadakilerden hangisidir?
A)
B)
C)
D)
E)

Atropin verilmesi
Elektriksel kardiyoversiyon
Fenitoin verilmesi
Lidokain verilmesi
Propranolol verilmesi

Dijital aritmilerinin tedavisinde kardiyoversiyon uygulanmaz.

Yant - B
25) Pozitif inotrop etkisi olan ila aadakilerden hangisidir?
A)
B)
C)
D)
E)

Amrinon
Amiodaron
Dizopiramid
Lalol
Bretilyum

Dijital dnda (+) inotrop etki gsteren ilalar adrenerjik agonistler (adrenalin, dopamin, dobuta-min) ve
fosfodiesteraz inhibitrleridir (amrinon, milrinon).
Yant - A
26) Kalp yetersizlii tedavisinde kullanlan fosfodiesteraz inhibitrleri iin aadakilerden hangisi yanltr?
A)
B)
C)
D)

Hcre ii cAMP miktarn arttrrlar.

Hcre ii Ca++ miktarn arttrrlar.
Diretik etki de gsterebilirler.
Damar dz kaslarn kasarak kan basncn bir miktar arttrrlar.

217

E) Dijitaller gibi aritmi oluturabilirler.

Fosfodiesteraz inhibitrleri (amrinon, milrinon) dijitaller gibi, kalbin oksijen tketimini fazla artrmadan kalbin
verimini artrabilirler. Fosfodiesteraz enzim inhibisyonu yaparak miyokard hcrelerinin iinde cAMP dzeyini
ykseltirler. cAMP, protein kinaz aktive ederek hcre ii Ca++ dzeyini artrr.
Gl pozitif inotropik etkileri vardr. Dijitalle beraber verildiinde dijitalin pozitif inotrop etkisini artrrlar. Dijitalden
fakl olarak, direkt etkisiyle (cAMP ) damar dz kasn gevetir ve kan basncn drebilir (art yk ).
Konjestif kalp yetersizliinde egzersize tolerans artrrlar. blokerlerin yapt kardiyak depresyonu tersine
evirebilirler. Dijitaller gibi aritmi oluturabilirler.
Yant - D
27) Amrinon hakknda doru olmayan aadakilerden hangisidir?
A)
B)
C)
D)
E)

Atriyal aritmilerde kullanlan bir ilatr.

Kardiyak indeksi artrr.
ntravenz olarak verilir.
Trombositopeni yapabilir.
Bir fosfodiesteraz inhibitrdr.

Amrinon fosfodiesteraz inhibitr bir ilatr. Pozitif inotropik etkisi nedeniyle kalp yetersizlii tedavisinde V yoldan
kullanlmtr. Kardiyak indeksi artrr. Yan etki olarak trombositopeni ve taikardi yapabilir. Bu nedenle atrial
aritmide kontrendikedir.
Yant - A
28) Kalp zerindeki sempatik aktiviteyi istirahatte artrp egzersizde azaltarak kalp yetersizlii tedavisinde
kullanlan ila aadakilerden hangisidir?
A)
B)
C)
D)
E)

Dobutamin
Amrinon
Ksamoterol
Sodyum nitroprusid
Hidralazin

Ksamoterol, 1, reseptrlerini selektif olarak etkileyen parsiyel agonist ilatr. Kalp zerinde sempatik hakimiyetin az
olduu istirahat halinde agonistik etki gsterir. Egzersiz srasnda ise antagonistik (bloker) aktivite gstererek
sempatik etkinliin ar derecede artmasn nler.
Yant - C
29) Gnmzde kalp yetersizlii tedavisinde en etkin olan ila aadakilerden hangisidir?
A)
B)
C)
D)
E)

Diretikler
ACE inhibitrleri
Kalp glikozidleri
agonistler
blokerler

Gnmzde konjestif kalp yetersizlii tedavisinde en etkili ila grubu ACE inhibitrleridir.
Yant - B
30) Aadakilerden hangisi konjestif kalp yetersizliinde kullanlan ACE inhibitrlerinin etkilerinden biri
deildir?
A)
B)
C)
D)
E)

Renin salnmnn artmas

n ykn azalmas
Ard ykn azalmas
GFR'nin artmas
Bbrek kan akmnn artmas

ACE inhibitrleri, AT-I AT-II dngsn basklayarak damarlardaki (zellikle arteriyollerde) vazo-konstriksiyonu
engeller. Bu nedenle kalbin ard yk (afterload) azalr.
Aldosteron salnm baskland iin de sodyum ve su tutulumu azalr yani kalbin n yk de (prelo-ad) azalr.
zellikle ard ykn azalmas kalbin debisini artrr, bu da bbrek kan akmnn artmasna neden olur.
Ancak GFR'yi artrmazlar, nk afferent ve effe-rent arteriyollerde dilatasyona neden olurlar (AT-ll'nin en duyarl
olduu damarlar afferent ve efferent arteriollerdir).
Renin salnm negatif feedbackten kurtulduu iin artar.

218

Yant - D
31) Aadakilerden hangisi Na+-K+-ATPaz iin geerli deildir? (Nisan - 1998)
A)
B)
C)
D)
E)

ATP hidrolizi yapar.

Sitoplazmik enzimdir.
Aktif transportta grev alr.
Kardiyak glikozid ile inhibe olur.
Hcre ii ve d Na+-K+ dengesini salar.

Na+-K+-ATPaz membranda bulunan (sitoplazmik deil) ve aktif olarak (ATP harcayarak) sodyum ve potasyumu
karlkl olarak transportunu salayan pompadr.
Kalp glikozidleri farmakolojik etkilerini bu pompay bloke ederek gsterirler.
Yant - B
32) Dijital intoksikasyonunda grlmeyen durum aadakilerden hangisidir? (Nisan- 1998)
A)
B)
C)
D)
E)

PR ksalmas
Bigemine VPS
Bradiaritmi
Bulant kusma
Grme bozukluu

Dijitaller doza baml olarak PR mesafesini uzatrlar.

Yant - A
33) Aadaki ilalardan hangisi kalp yetersizlii tedavisinde kullanlmaz? (Nisan - 1999)
A)
B)
C)
D)
E)

Dijital
Ca++ kanal blokeri
Diretik
Dopamin
Dobutamin

TUS'un yanl ya da eksik saylabilecek sorularndan biri daha.

Dijital, diretik, dopamin ve dobutamin kalp yetersizliinin kronik yada akut tedavilerinde kullanlan ilalardr.
Kalsiyum kanal blokerlerinden bazlar (amlodipin gibi dihidropiridin grubu ilalar) kalp yetersizliinin vazodilatr
tedavisinde kullanlabilmektedirler.
Ancak soruda kast edilen verapamil ve diltiazem gibi kardiyak depresan (negatif inotrop) etki gsteren kalsiyum
kanal blokerleri olmal.
Yant - B
34) Siroz hastasnda aadakilerden hangisinin metabolizmas bozulmaz? (Aralk - 1999)
A)
B)
C)
D)
E)

Digoksin
Fenobarbital
Benzodiazepin
Kloramfenikol
Parasetamol

Deimeden bbrekler yoluyla itrah edildii iin digoksinin dozu karacier yetersizliinde azaltlmasna gerek yoktur.
Yant - A
35) Digoksinin emilimini azaltan ila aadakilerden hangisidir? (Nisan - 2000)
A)
B)
C)
D)
E)

Kortizon
Kolestramin
Rezerpin
Halotan
Kinidin

Kolestiramin, kolestipol ve aktif kmr dijitallerin barsaktan emilmelerini engelledikleri iin intok-sikasyonlarnn
tedavisinde kullanlabilirler.
Yant - B

219

36) Aadakilerden hangisi digoksin tedavisinde kalpte grlen etkilerden birisidir? (Eyll - 2002)
A)
B)
C)
D)
E)

Kalpte kontraktilite art.

Purkinje sisteminde efektif refrakter periyodun uzamas.
Otomatisitenin ventriklde azalmas.
Otomatisitenin atriyum kasnda azalmas.
Aritmi ncesi ilk nce ST ykselmesinin grlmesi.

Bu tr kolay sorular herkes tarafndan cevaplanmaktadr. Ancak TUS'a alarak hazrlanan kiileri bekleyen tehlike
bu tr kolay sorularn "bu kadar da kolay olamaz" mant iinde yanl cevaplanabilmesi riskidir.
Yant - A
37) Kardiyak debinin dmesi sonras ortaya kan durumlardan hangisi yanltr? (Eyll - 2002)
A)
B)
C)
D)
E)

Renin salnmnda art.

Karotid sins atelemesinde art.
Preload art.
Afterload art.
Sempatik dearj art.

Kalp debisinin dmesi, akut olarak sempatik sistemin devreye sokulmas ile kompanze edilmeye allr. Damar
yatanda (hem arter hem ven) vazokonstriksiyon yaparak preload ve afterload artna neden olur.
Sempatik sistemin bir etkisi de (1 araclyla) bbrekten renin salnmnn artrmasdr.
Karotid sinste bulunan baroreseptrler kan basnc artnca MSS'ne gnderdikleri inhibitr uyarlar artrrlar (nronal
ateleme says ve frekans artar). Dolaysyla kalp debisinin azalmas karotid sinsten kan uyarlarn saysn
azaltr.
Yant - B
38) Konjestif kalp yetersizliinde, kronik kullanldnda mortaliteyi artrmayan ilalar aadakilerden
hangisidir? (Nisan - 2003)
A)
B)
C)
D)
E)

mazodan
Enalapril
Flosekuinan
Enoksimon
Amrinon

Dierleri kardiyak fosfodiesteraz inhibisyonu yaparak (cAMP'yi artrarak pozitif inotrop ve kronotrop etki) kronik
kullanmlarnda mortaliteyi artrrken, gnmzde konjestif kalp yetersizlii tedavisinde birinci tercih olan ACE
inhibitrleri ise mortaliteyi azaltrlar.
Yant - B
39) Digitoksin ile ilgili aadakilerden hangisi dorudur? (Eyll -2003)
A)
B)
C)
D)
E)

Yalnzca parenteral yolla kullanlr.

Plazma yarlanma mr bir saattir.
Vcutta metabolize edilmez.
Plazma proteinlerine balanmaz.
Yada yksek oranda znr.

nsanda konjestif kalp yetersizlii tedavisinde kullanlan adet kardiyak glikozid mevcuttur. Bunlar digitoksin,
digoksin ve uvabaindir (bir de sedilanid vardr ancak bu insan vcudunda digoksine dnt iin esasen
dijitalden bahsedilir).
Bunlar iinde en lipoflik olan digitoksindir. Digoksin de lipof iliktir ama uvabainin lipofiliklii yoktur (suda erir).
Digitoksin lipof ilik: olduu iin oral yoldan absorbsiyonu tama yakndr (hem oral hem parenteral kullanlabilir).
Absorbsiyonu sonras plazma proteinlerine yksek oranda balanr. Bu yzden de eliminasyon yar mr en uzun
dijital digitoksindir. Lipofilik olduu iin daha dorusu suda eriyebilirlii dk olduu iin bbreklerden deimeden
itrah edilemez.
Eliminasyonu karacierde metabolize edilmek suretiyledir. Karacierde metabolize edildikten sonra (glukuronik asitle
konjuge edilerek) safrayla atlr daha sonra da GS'deki bakteri faaliyeti nedeniyle aktif digitoksin tekrar absorbe
edilerek vcuda geri dner. Bu yzden eliminasyon yar mr daha da uzar (t1/2 =1 hafta).
Yant - E
40) ntihar amacyla ar dozda digoksin alnmas aadakilerden hangisine neden olmaz? (Nisan - 2004 )
A) Ventrikler ektopik aritmi

220

B)
C)
D)
E)

Atrioventrikler dmde iletimin hzlanmas

Sins bradikardisi
Kardiyak arrest
Ventrikler taikardi

Kalp glikozidleri, her trl aritmiye neden olabilirler. Sinoatriyal dmde negatif kronotropik etki gstererek
bradikardi, atriyoventrikler dmde negatif dromotropik etki gsterek ise AV iletimi basklar ve sonu olarak
normal dozlarnda bile PR mesafesini uzatr. Toksik dozlarnda ise AV blok oluturabilir.
Genellikle ventrikler aritmilere neden olurlar ve ilk nce ortaya kan aritmiler ventrikler bigemine erken
vurulardr.
Daha yksek dozlarda ise ventrikler fibrilasyona ve kardiyak arreste neden olabilirler.
Yant - B
41) Aadakilerden hangisi digoksin toksisitesinin belirti ve bulgularndan biri deildir? (Nisan - 2005)
A)
B)
C)
D)
E)

Deliryum
Bulant,kusma
Sar grme
Atrioventrikler dmde iletim hznda artma
Ventrikler ektopik aritmi

Dijitaller etkisi (hem kalpte hem de dier dokularda) Na+-K+-ATPaz pompasn bloke ederek hcre iinde nce Na+
sonra da Ca++ artna neden olmasdr.
Bunun sonucunda kalpte (miyokardta) pozitif inotrop, (SA dmde) negatif kronotrop, (AV dmde) negatif
dromotrop ve (His-Purkinje sisteminde) negatif batmotrop etki gsterir.
Bunlarn sonucunda srasyla debi artar, kalp hz azalr, AV gei yavalar ve ventrikler aritmiler ortaya kar.
Santral sinir sistemindeki etkileriyle ise ilk nce itahszlk, bulant-kusma, ardndan sar-yeil grme,
halsinasyonlar, deliryum ve konvlsiyona neden olabilirler.
Yant - D
42) Aadakilerden hangisinin kronik kalp yetmezlii tedavisinde yarar kantlanamamtr? (Eyll - 2005)
A)
B)
C)
D)
E)

Angiotensin dntrc enzim inhibitrleri

Fosfodiesteraz tip III inhibitrleri
Adrenerjik reseptr blokerleri
Tiazid trevi diretikler
Kalp glikozitleri

Konjestif kalp yetersizlii tedavisinde fosfodiesteraz

tip III inhibitrlerinin kullanm ile mortalitenin artt ve beklenen mrn ksald gsterilmitir.
Yant - B

DRETK LALAR
43) Bbrek fonksiyonlarndan reabsorbsiyon gz nne alndnda aadaki nefron segmentlerinden hangisi
en nemli blgedir?
A)
B)
C)
D)
E)

Proksimal tbl
Henlenin inen kolonu
Henlenin kan kolonu
Distal tbller
Toplayc kanallar

Bbrek fonksiyonlar temel olarak fonksiyon tarafndan gerekletirilir. Bunlar, glomerler filtras-yon, tbler
sekresyon ve tbler reabsorbsiyon-dur.
Tbler reabsorbsiyonda en nemli blge ise proksimal tbllerdir. Proksimal tbllerde ultrafiltratn iindeki Na+ ve
suyun % 60-70'i reabsorbe edilir. Bikarbonat, amino asitler ve glukozun hemen tamam, fosfat, K+ ve Cl- reabsorbe
edilir. Su ve Cl- iyonu Na+'u pasif olarak izleyerek reabsorbe edilirken glukoz, amino asitler ve fosfat aktif transportla
reabsorbe edilir.
Proksimal tbln orta ksm asidik ilalarn zellikle de diretiklerin aktif transportla kandan tbl l-menine
salglandklar yerdir.
Diretik ilalarn etkilerini gsterebilmeleri iin lmene gemeleri gerekmektedir. Diretik ilalarn lmene geilerinin
azald durumlarda (bbrek yetersizlii veya ila etkilemesi nedeniyle) diretik etkileri de azalr.

221

Yant - A
44) Proksimal tbllerden sonra en fazla sodyum geri emiliminin gerekletii nefron segmenti aadakilerden
hangisidir?
A)
B)
C)
D)
E)

Proksimal tbl
Henlenin inen kolonu
Henlenin kan kolonu
Distal tbller
Toplayc kanallar

Henle kvrmnn kan kolunda lmenden peritbler arala doru sodyum / potasyum / 2 klorr transportu olur.
Saylan 4 adet iyon bir birim halinde ve susuz bir ekilde aktif transportla reabsorbsi-yona urar.
Ultrafiltrattaki sodyumun % 25'i buradan emilir (toplam sodyum reabsorbsiyonunda proksimal tbllerden sonra en
nemli ikinci blge). Bu blgede ayrca H+-Na+ dei tokuu da olmaktadr.
Henle kulbunun kortikal ksmnda, ultrafiltrat izoozmotik hale gelir. Ultrafiltrat distal tubulusa getiinde ise
hipoozmotiktir.
Yant - C
45) Natriretik ilalarn primer olarak etkili olamadklar nefron segmenti aadakilerden hangisidir?
A)
B)
C)
D)
E)

Proksimal tbl
Henlenin inen kolonu
Henlenin kan kolonu
Distal tbller
Toplayc kanallar

Henle kvrmnn inen kolunda Na+ ve Ct~ reabsorbsiyonu olmaz. Bu segmentte sadece su medullada-ki
hiperozmolarite sebebiyle pasif olarak emilir. izotonik olarak giren filtrat ilerledike ozmolaritesi giderek artar.
Natriretik ilalar Henle'nin inen koluna direk olarak etki etmezler ve su emilimini deitirmezler. Bbrek
medullasnda vazodilatasyon yaparak medller hiperozmolariteyi azaltan ilalar dolayl etkileri ile bu blgeden su
emilimini azaltabilirler.
Yant - B
46) Primer etki yeri proksimal tbller olan diretik ila aadakilerden hangisidir?
A)
B)
C)
D)
E)

Asetozolamid
Furosemid
Hidroklorotiazid
Spironolakton
Triamteren

Karbonik anhidraz inhibitrleri (asetozolamid vb), metilksantinler (teofilin, kafein vb) ve ozmotik di-retiklerin
(mannitol vb) primer etki yeri proksimal tbllerdir.
Yant - A
47) Asetozolamidin primer etki mekanizmas aadakilerden hangisidir?
A)
B)
C)
D)
E)

Karbonik anhidraz inhibisyonu

Na+-K+-ATPaz inhibisyonu
Efferent arteriollerin dilatasyonu
Medller hipertonisitenin azaltlmas
Aldosteron reseptr antagonistlii

Asetozolamid, metazolamid, etokzolamid, dorsolamid gibi ilalar proksimal tbller dzeyinde karbonik anhidraz
enzimini inhibe ederek diretik etkilerini gsterirler.
Yant - A
48) Diretik etkisine 24 saat iinde tolerans gelien ila aadakilerden hangisidir?
A)
B)
C)
D)
E)

Klorotiazid
Furosemid
Bumetanid
Asetozolamid
Kanrenon

Asetozolamid proksimal tblde etki gsterir.

222

Her ne kadar sodyum reabsorbsiyonunda en nemli blge olmasna ramen bu blgede emilmeyen sodyum
nefronun dier ksmlarnda emilebilir ve diretik etkilerine kar 24 saatte tolerans gelimeye balar.
Bu yzden diretik olarak deil, tedavide baka sahalarda kullanlr.
Yant - D
49) Aadakilerden hangisi asetozolamidin endikasyonlarndan biri deildir?
A)
B)
C)
D)
E)

Glokom
ntoksikasyonlarda zorlu direz
Kronik metabolik alkaloz
Akut da hastal profilaksisi
Amfizemde gelien respiratuar asidoz

Karbonik anhidraz inhibitrleri diretik etkilerine hzla tolerans gelitii iin diretik olarak deil baka amalar iin
kullanlrlar.
Bunlar: glokom, idrarn alkali yaplmas, kronik metabolik alkoloz, respiratuvar asidoz oluturan KOAH ve amfizemli
durumlar, absans epilepsi ve akut da hastalnn profilaksisidir.
Yant - B
50) Furosemid iin aadakilerden hangisi yanltr?
A)
B)
C)
D)
E)

GS bozukluu, deri dknts, trombositopeni, hipokloremi yapabilir.

Esas olarak Henle'nin kan kolunda Na+-K+-CI- transportunu inhibe eder.
Ar dozlarda hipovolemik oka neden olabilir.
En potent diretiklerden biridir.
Distal tblerde H+ sekresyonunu inhibe ettiinden metabolik asidoz yapabilir.

Kvrm diretiklerinin (furosemid, etakrinik asit, cival diretikler vb) esas etki yeri Henlenin kan kulbudur.
Fraksiyonel sodyum itrahi zerindeki etki gleri % 40'dr (potent etkili). Bu nedenle belirgin sodyum, su ve klor
kaybna neden olurlar.
leri dozlarda hipotansiyon, hipovolemi ve dehidra-tasyon yapabilirler. Sodyum kaybna kompansatuar olarak
vcuttan H+, K+, Mg++ ve Ca++ kayb da olur.
Yan etki olarak GS bozukluu, deri dknts, trombositopeni, hipokloremi, reversibl sarlk yapabilirler.
Yant - E
51) En fazla hiperpotasemi yapan diretik aadakilerden hangisidir?
A)
B)
C)
D)
E)

Klorotiazid
Triamteren
Furosemid
Asetozolamid
Mannitol

Dier diretikler sodyum kaybnn yannda potasyum kaybna da neden olurlarken, potasyum tutucu diretikler
(spironolakton, kanrenon, triamteren ve amilorid) hiperpotasemiye neden olabilirler.
Yant - B
52) Asidik bir ilala olan zehirlenmede bu ilacn renal atlmn artrmak iin idrar alkaliletirmek amacyla
aadaki diretiklerden hangisi kullanlr?
A)
B)
C)
D)
E)

ndapamid
Kanrenon
Etakrinik asit
Asetozolamid
Amilorid

Karbonik anhidraz inhibitrleri (rn. asetozolamid) drarn alkalilemesine neden olarak asidik ilalarn veya rik asit
gibi endojen retilen maddelerin iyon tuzana taklarak vcuttan atlmalarna neden olurlar.
Yant - D
53) Tiazid grubu ilalar, diretik etkilerinden hari damarlarda hangi etki sonucunda geveme yaparlar?
A) Damar dz kasnda Na-K ATPaz' inhibe ederler.
B) Damar dz kas hcrelerinin vazokonstriktr

223

ajanlara duyarlln azaltrlar.

C) Presinaptik utan noradrenalin salnmn inhibe ederler.
D) Sinaptik aralktaki noradrenalinin hzla yklmasn salarlar.
E) Damar endotelinden NO salnmasna neden olurlar.
Tiazid grubu ve kvrm diretiklerinin antihipertansif etkileri sadece diretik etkilerinden kaynaklanmaz, ayrca damar
dz kaslar zerinde vazodilatr etkileri vardr.
Damar dz kas hcrelerinin vazokonstriktr mediyatrlere cevabn azaltrlar ve indirekt olarak damarlarda
vazodilatasyon olutururlar.
Yant - B
54) Karbonik anhidraz inhibitrleri ile ilgili aadaki ifadelerden hangisi dorudur?
A)
B)
C)
D)
E)

ntraokler basnc ykseltirler.

Alkaloz yapabilirler.
Uzun etki sresine sahiptirler.
Karbonik anhidraz irreversibl olarak inhibe ederler.
Zayf diretik etkiye sahiptir.

Asetozolamid gibi karbonik anhidraz inhibitrleri etkilerini enzimi geri dnml bloke ederek gsterirler. Bu etkiler;
zayf diretik (diretik etkilerine hzla tolerans geliir), gz ii basncnn azalmas ve metabolik asidoz gibi
etkilerdir.
Yant - E
55) Aadaki durumlardan hangisinde tiazid kullanm kontrendikedir?
A)
B)
C)
D)
E)

Nefrojenik diabetes insipidus

Hepatik siroz
Renal yetersizlik
Hipertansiyon
Dijital hipopotasemisi

Tiazidler hipertansiyon, konjestif kalp yetersizliine bal dem, karacier sirozuna bal asit ve dem, nefrotik dem,
premenstrel dem ve kortikosteroid veya strojenik ilalarla ortaya kan dem, diabetes insipidus ve idiopatik
kalsiri durumlarnda kullanlrlar.
Hipopotasemi yapc etkilerinden dolay dijital in-toksikasyonunu kolaylatrabilirler.
Yant - E
56) Aadaki diretiklerden hangisi yan etki olarak hipokalsemi yapmaz?
A)
B)
C)
D)
E)

Asetozolamid
Furosemid
Tiazidler
Amilorid
Spironolakton

Tiazidler, distal tblden aktif Ca++ reabsorbsiyonu-nu artrrlar ve Ca++ itrah azalr (hiperkalsemi yapan tek diretik
grubudur, dierleri Ca++ atlmn artrrlar).
Yant - C
57) riner NaHCO3' en fazla artran hangisidir?
A)
B)
C)
D)
E)

Mannitol
Etakrinik asid
Asetozolamid
Klorotiazid
Spironolakton

Yant - C
58) Aadaki ilalardan hangisi bbreklerden bikarbonat iyonu atlmasna en fazla neden olur? (Eyll - 2004)
A)
B)
C)
D)
E)

Hidroklorotiazid
Triamteren
Asetazolamid
Etakrinik asit
Furosemid

224

Asetazolamid (metakzolamid, dorsolamid gibi karbonik anhidraz inhibitrleri), bikarbonatn proksimal tbllerden geri
emilimini azaltarak idrarla bikarbonat kaybna neden olurlar. drar alkalileir ve idrarla bikarbonat kayb artar.
klardaki dier ilalar da esas etkileri baka mekanizmalar zerine olmalarna ramen ksmen karbonik anhidraz
inhibis-yonu yaparlar ancak bu etkileri asetazolamidden ok daha azdr.
Yant - C
59) Miyokard enfarkts, akut sol kalp yetersizlii ve akcier demi ile gelen hastada aadaki diretiklerden
hangisi kullanlr?
A)
B)
C)
D)
E)

Mannitol
Furosemid
Asetozolamid
Klorotiazid
Spironolakton

Etki gc en fazla olan kvrm diretikleri (rn. Furosemid) acil durumlarn tedavisinde tercih edilen latr.
Yant - B
60) Tiazid grubu diretikler konjestif kalp yetersizlii tedavisinde kullanlacaklar zaman aadakilerden
hangisi/ hangileri yaplmaldr?
IIIIIIIV
A)
B)
C)
D)
E)

Dijital dozu yar yarya indirilir.

Dijital tamamen kesilir.
K+ tutucu bir diretikle kombine edilir.
Oral yoldan K+ tuzu verilir.
MI
ll-III
[-IV
l-lll-IV
I-Il-lll-IV

Tiazidler, hipopotasemiye neden olabildikleri ve dijital intoksikasyonu ihtimalini artrdklar iin bu durumda
aadakilerden biri ya da birka yaplr; dijital dozu azaltlr, K+ tutucu bir diretik ile kombine edilir veya oral
yoldan K+ tuzu verilir.
Yant - D
61) Tekrarlayan rolitiazisi olan hastann tedavisinde aadaki ilalardan hangisi kullanlr?
A)
B)
C)
D)
E)

Mannitol
Etakrinik asid
Asetozolamid
Klorotiazid
Spironolakton

Tiazid trevleri idrardaki kalsiyum miktarn azalttklar iin idiopatik kalsiride ta oluumunu engellemek iin de
kullanlrlar.
Yant - D
62) Etkisini ksmen PG-E2 zerinden gsteren ve NSA ilalarla etkisi azaltlan diretik ila aadakilerden
hangisidir?
A)
B)
C)
D)
E)

Furosemid
Spironolakton
Metilksantinler
Mannitol
Asetozolamid

Kvrm diretikleri ve tiazidler, bbrekte PGE2 sentezini artrp afferent arteriolleri geniletir ve GFR'yi dolaysyla da
oluan ultrafiltrat miktarn artrrlar. Kvrm ve tiazid trevi diretiklerin bu etkileri, aspirin ve dier NSA ilalar
tarafndan azaltlr.
Yant - A
63) Yan etki olarak geici sarlk yapabilen diretik ila aadakilerden hangisidir?
A) Spironolakton
B) Triamteren
C) Furosemid

225

D) Politiazid
E) Klorotiazid
Yant - C
64) Diretik etkisini aldosteron reseptr antagonizmasyla yapan diretik ila aadakilerden hangisidir?
A)
B)
C)
D)
E)

Triamteren
indapamid
Diazoksid
Kanrenon
Amilorid

Spironolakton, kanrenon distal tbl ve toplayc kanallarda sitoplazmadaki aldosteron reseptrlerine kompetetif
olarak balanr ve bunun sonucu aldosteronun balanmasn engellerler.
Diretik etkileri plazmada aldosteron ykselmise grlr. Ortamda aldosteron yokken etki gsteremezler.
Yant - D
65) Ozmotik diretikler ile ilgili olarak aadakilerden hangisi yanltr?
A)
B)
C)
D)
E)

Plazma proteinlerine balanmazlar.

Vcuttan tuzdan ziyade suyun atlmasn salarlar.
Akut ila intoksikasyonlarnda zorlu direz iin kullanlrlar.
Mannitol sadece I.V. yoldan kullanlr.
Diretik etkilerini tbl hcresindeki zel reseptrleri araclyla yaparlar.

Ozmotik diretikler, plazma proteinlerine ve dokulara balanmazlar. Tbl iinde bulunduklarnda ozmotik etkileri ile
suyu tbl ierisinde tutarlar. Tbllerden reabsorbe edilmezler. Proksimal tbllerin osmolaritesini ykseltip suyun
reabsorbsiyonunu azaltrlar. Bylece Na+ ve Cl+'un da reabsorbsiyonu azalr.
Vcutta tuzdan ziyade suyun atlmasn artrrlar. Akut ila intoksikasyonlarnda, akut bbrek yetersizliinde oligriye
kar, beyin demi ve gz ii basncn drmek iin kullanlrlar.
En fazla tercih edilen mannitoldr. Mannitol diretik amala V kullanlr. Oral verilirse ozmotik laksa-tif etki gsterir.
Yant - E
66) Hipertansiyon tedavisinde uzun dnem tiazid kullanmna bal aadakilerden hangisi grlmez?
A)
B)
C)
D)
E)

Vaskler rezistansta azalma

K+ atlmnda art
plazma trigliserid art
Ca++ itrahnda art
Ototoksisite

Tiazid diretiklerinin yan etkileri

Hiponatremi, hipopotasemi, hipopotasemik alkaloz, hiperkalsemi, hipomagnezemi, hiperrisemi, hiperglisemi ve
hiperlipidemidir.
Yant - E
67) Hipertansiyon tedavisinde kronik olarak kullanm srasnda hastann lipid profilini bozarak hiperlipidemiye
neden olan antihipertansif ila aadakilerden hangisidir?
A)
B)
C)
D)
E)

Kvrm diretikleri
Tiazid trevleri
Kalsiyum kanal blokerleri
ACE inhibitrleri
adrenerjik reseptr blokerleri

Hipertansiyon tedavisinde kullanlabilmelerine ramen iki grup antihipertansif ila lipid profilini bozarak
hiperlipidemiye neden olur. Bu ilalar adrenerjik reseptr blokerleri ve tiazid trevi dire-tiklerdir.
Yant - B
68) Serebral demi olan bir hastaya aadaki diretiklerden hangisi verilir?
A)
B)
C)
D)

Asetozolamid
Mannitol
Etakrinik asit
Furosemid

226

E) Amilorid
Yant - B
69) Tiazidlerin yan etkilerinden olmayan durum aadakilerden hangisidir?
A)
B)
C)
D)
E)

Hipopotasemi
Hiponatremi
Hiperkalsiri
Hiperrisemi
Hiperglisemi

Yant - C
70) Probenesid tarafndan tbler sekresyonu azaltlmak suretiyle etkinlii azaltlan ila aadakilerden
hangisidir?
A)
B)
C)
D)
E)

Furosemid
Asetozolamid
ndapamid
Mannitol
Triamteren

Tiazidler ve kvrm diretikleri bbrek tubuluslarnda rik asidi tayan sistemle (anyonik tayc) tbllere sekrete
edildikleri iin kompetetif olarak vcutta rik asit birikimine neden olurlar.
Probenesid rik asit atlmn artrarak tiazid ve kvrm diretiklerinin tbl lmenine geiini, dolaysyla da etkisini
azaltr.
Yant - A
71) Antiandrojenik yan etkisi olan diretik ila aadakilerden hangisidir?
A)
B)
C)
D)
E)

Triamteren
Spironolakton
Etakrinik asit
Bumetanid
Asetozolamid

Aldosteron antagonistleri (spironolakton ve kanrenon) vcutta testosteron reseptrlerini de bloke ederek

antiandrojenik yan etkiler yaparlar.
Yant - B
72) Tiazid diretikleri yapca benzeyen ancak antidiretik etki gsteren ve damarlar genilettii iin
antihipertansif olarak kullanlan ila aadakilerden hangisidir?
A)
B)
C)
D)
E)

Diltiazem
ndapamid
Diazoksid
Nitrogliserin
Nitroprussid

Diazoksid, tiazid trevi bir ilatr ancak diretik etkisi yoktur, tam tersine su ve tuz retansiyonu oluturur
(antidiretik etkili). Damarlar zerine olan etkisiyle kan basncn belirgin olarak drr. Hipertansiyonun acil
tedavisinde kullanlr.
Yant - C
73) Potasyum tutucu diretik aadakilerden hangisidir? (Nisan - 1998)
A)
B)
C)
D)
E)

Etakrinik asid
Amilorid
Furosemid
Tiazid
Bumetanid

Potasyum tutucu diretikler, spironolakton ve bunun aktif metaboliti olan kanrenon, aldosteron reseptr
antagonizmasyla.
Triamteren ve amilorid ise sodyum potasyum dei tokuunu inhibe ederek etkilerini gsterirler.
Yant - B

227

74) Tiazid grubu diretik olup, antihipertansif amala kullanlan ila aadakilerden hangisidir? (Eyll -1999)
A)
B)
C)
D)
E)

Hidralazin
Kaptopril
ndapamid
Proventin-A
Nifedipin

ndapamid, dier tizaid trevlerinden farkl olarak subdiretik dozlarda dahi vazodilatr etki gsterir (antihipertansif
etki gsterdii dozlarda idrara sk kma gibi yan etkiler gstermez).
Yant - C
75) Aadaki diretiklerden hangisi direkt etkili bir vazodilatatrdr? (Aralk - 1999)
A)
B)
C)
D)
E)

ndapamid
Etakrinik asit
Asetozolamid
Triamteren
Amilorid

Yant - A
76) Tiazid grubu diretikler aadaki hastalklardan hangisinde kullanlmaz? (Aralk - 1999)
A)
B)
C)
D)
E)

Hipertansiyon
Diabetes Mellitus
Konjestif kalp yetersizlii
Kontraseptiflere bal demler
diopatik kalsiri

Tiazidler yan etki olarak hiperglisemiye neden olduklar iin diabette kullanlmazlar.
Yant - B
77) Hiperrisemiye neden olan madde aadakilerden hangisidir? (Nisan - 2000)
A)
B)
C)
D)
E)

Klorotiazid
Allopurinol
Kolisin
Rezerpin
Probenesid

Tiazidler yan etki olarak hiperrisemiye neden olurlar.

Yant - A
78) Aadaki diretiklerden hangisi metabolik asidoza neden olur? (Nisan- 2000)
A)
B)
C)
D)
E)

Asetozolamid
Klortiazid.
Spinolakton
Triamteren
Amilorid

Asetozolamid, karbonik anhidraz enzimini proksimal tbllerde bloke ederek alkali direze (alkali atlmasna) neden
olur. Yan etki olarak metabolik asidoz yapar.
Yant - A
79) Antihipertansif, antidiretik ve hiperglisemik etkisi olan, hipoglisemi tedavisinde kullanlan ila,
aadakilerden hangisidir? (Eyll - 2000)
A)
B)
C)
D)
E)

Diazoksid
Somatostatin
Adrenalin
Glukagon
Glipizid

Diazoksid, damarda belirgin vazodilatr etki gsteren ve hipertansif acil tedavide kullanlan bir tiazid benzeri
maddedir. Ancak tiazid trevlerinin tersine diretik deil antidiretiktir.

228

Bunlarn yan sra pankreas hcrelerinden inslin salnmn basklad iin inslinoma gibi durumlarn tedavisinde
antihipoglisemik olarak kullanlr.
Yant - A
80) Aadakilerden hangisi metilksantinlerin yan etkilerinden biridir? (Nisan - 2001)
A)
B)
C)
D)
E)

Anri
Bradikardi
Konvlsiyon
izgili kas performansnda azalma
Medller solunum merkezinde depresyon

Metilksantinler, hcre iinde cAMP'yi artrarak etkilerini gsterirler. Bu nedenle direz, taikardi, konvlsiyon, kas
performansnda artma ve solunum stimlasyonuna neden olurlar.
Yant - C
81) Tiazid grubu diretiklerle tedavi edilenlerde aadakilerden hangisi beklenmez? (Nisan -2001)
A)
B)
C)
D)
E)

idrarla bikarbonat atlmnn artmas.

idrarla fosfat atlmnn artmas.
idrarla potasyum atlmnn azalmas.
idrarla klorr atlmnn artmas.
idrarla kalsiyum atlmnn azalmas.

Tiazidler, idrarla sodyum kayb yannda potasyum, hidrojen ve klor kaybna da neden olurlar.
Kalsiyumun ise geri emilimini artrarak idrarla atlmn azaltrlar.
Yant - C
82) Nefrojenik diabetes insipitus tedavisinde aadaki ilalardan hangisi kullanlr? (Eyll -2001)
A)
B)
C)
D)
E)

Vazopressin tannat
Terlipressin
Desmopressin
Tiazid grubu diretikler
Felipresin

Nefrojenik tip diabetes insipidusda vazopressine kar duyarszlk olduu iin vazopressin ve trevleri kullanlamaz.
Bu durumun tedavisinde kullanlan ilalar tiazid grubu diretiklerdir.
Yant - D
83) Aadakilerden hangisi asetazolamidin endikasyonlarndan biri deildir? (Nisan - 2005)
A)
B)
C)
D)
E)

Glokom
Metabolik alkaloz
Siroz
Akut da hastal
Epilepsi

Zayf etkili diretikler grubunda geen asetazolamidin (karbonik anhidraz inhibitr) diretik etkilerine 24 saat gibi
ksa bir srede tolerans gelitii iin, esas olarak baka endikasyonlarda kullanlr.
Bunlar arasnda; glokom, metabolik alkaloz, respiratuvar asidoz oluturan KOAH ve amfizem, akut da hastal
profilaksisi, asidik ila zehirlenmelerinde idrarn alkali yaplmas ve atlmn artrlmas ve epilepsi gibi durumlardr.
Ancak amonyan (NH3) amonyuma dnmn azaltarak amonyan tbllerden geri emilmesinin artmasna
neden olur. Bu da amonyak ensefalopa-tisini kolaylatrabilecei iin sirozda kontrendike-dir.
Yant - C

ANTHPERTANSF LALAR
84) Aadakilerden hangisi merkezi etkili antihipertansif ilatr?
A)
B)
C)
D)
E)

Metirozin
Klonidin
Trimetafan kamsilat
Prazosin
Guanetidin

229

Merkezi etkili sempatolitikler :

Klonidin, guanfasin, guanabenz ve metildopa

Genellikle 2 adrenerjik agonisti olan bu ilalar, periferdeki 2 reseptrlerden ziyade MSS'ndeki 2 reseptrleri
uyararak etkilerini gsterirler.

Beyin sapnda kardiyovaskler sistemin dzenlenmesinde rol oynayan nkleus traktus solitari (NTS) ve
vazomotor merkezdeki post sinaptik 2 reseptrlerini selektif bir ekilde uyararak vazomotor merkezi inhibe
ederler ve bu ekilde sempatolitik etki gsterirler.

Yant - B
85) ACE inhibitr aadaki hastalklardan hangisinde kullanlamaz?
A)
B)
C)
D)
E)

Broniyal astm
Hiperlipidemi
Bilateral renal arter stenozu
Renal fonksiyon azalmas
Diabetes mellitus

ACE inhibitrlerinin sadece iki adet kontrendikasyonu mevcuttur; gebelik (teratojendirler) ve bilateral renal arter
stenozu (GFR'yi 0'a drebilirler).
Yant - C
86) Aadaki antihipertansif ilalardan hangisi sempatolitik deildir?
A)
B)
C)
D)
E)

Rezerpin
Klonidin
Metildopa
Guanetidin
Minoksidil

Sempatolitikler 4 gruba ayrlr :

1-

Adrenerjik nron blokerleri :

Metirozin

Rezerpin

Guanetidin

Guanedrel

Bretilyum

2-

Merkezi etkili sempatolitikler :

Klonidin

Guanfasin

Guanabenz

Metildopa

3-

adrenerjik reseptr blokerleri :

Fentolamin

Fenoksibenzamin

Terazosin

Prazosin

Doksazosin

Alfuzosin

Lalol (hem a, hem bloker)

4-

adrenerjik reseptr blokerleri :

Propranolol

Pindolol

Esmolol

Lalol

Nadolol ve dierleri

Yant - E
87) Opioid bamllnda da kullanlabilen ve antinosiseptif etkisi olan antihipertansif ila aadakilerden
hangisidir?
A)
B)
C)
D)
E)

Klonidin
Rezerpin
Propranolol
indapamid
Enalapril

Klonidinin morfin benzeri antinosiseptif etkisi vardr. Ar kesici deildir ama arnn alglanmasn deitirir. Ayrca,
yoksunluk sendromu belirtilerini azaltt iin opioid baml kimselerin tedavisinde kullanlr.
Yant - A

230

88) adrenerjik reseptr blokerleri iin aadakilerden hangisi yanltr?

A)
B)
C)
D)
E)

Kalpteki 1 reseptrleri blokaj ile kalp debisini azaltarak antihipertansif etki yaparlar.
Bbrekten renin salnmn inhibe ederler.
Sistolik kan basncn az, diyastolik kan basncn fazla drrler.
ndirekt olarak AT-II ve aldosteron miktarn azaltrlar.
Klasik anjina, glokom ve migrende de kullanlrlar.

adrenerjik reseptr blokerleri kalpteki 1 reseptrlerini bloke ederek kalp debisini azaltrlar ve antihipertansif etki
gsterirler. Ayrca MSS'den kan sempatik uyarlar da azaltrlar.
Bbreklerden renin salgsn inhibe ederler ve dolaysyla anjiotensin-ll ve aldosteron oluumunu azaltrlar. Sistolik
kan basncn diyastolie gre daha fazla drrler. nk sistolik kan basncn ventrikllerin kontraksiyonu,
diyastolik kan basncn ise damar rezistans belirler.
Klasik anjinas olanlarda, MI geirenlerde, supraventrikler aritmisi olanlarda ve migrenli hastalarda zellikle tercih
edilirler.
Bunlardan baka hipertansiyon, glokom, hipertiroidi, idiyopatik hipertrofik subaortik stenozda kullanlrlar.
Esas olarak 60 yan altndaki hafif ve orta iddette hipertansiyonu olan hastalarda kullanrlar (ileri yalarda, reseptr
say ve duyarll azalr).
Yant - C
89) Membran stabilize edici etki hangi -blokerde vardr?
A)
B)
C)
D)
E)

Propranolol
Bisoprolol
Atenolol
Karvedilol
Sotalol

Membran stabilize edici etki, lokal anestezik etki olarak da bilinir. Hcre membrannda bulunan sodyum kanallarnn
bloke edilmesine baldr. Bu zellik en fazla propranololde bulunur. Eksitabl hcrelerin membranndaki Na+
kanallarn bloke edip membran depolarizasyona kar stabilize eder. Membran stabilizan blokerler

Propranolol, oksprenolol, metoprolol pindolol, asebutolol ve lalol (POMPAL)

Yant - A
90) Membran stabilize edici etki hangi -blokerde yoktur?
A)
B)
C)
D)
E)

Propranolol
Metoprolol
Karvedilol
Lalol
Asebutolol

Yant - C
91) ntrinsik sempatomimetik aktivite (ISA) hangi -blokerde vardr?
A)
B)
C)
D)
E)

Propranolol
Metoprolol
Karteolol
Esmolol
Nadolol

ntrinsik sempatomimetik aktivitesi (SA+) olan blokerler:

Seliprolol, oksprenolol, lalol, asebutolol, karteolol, pindolol, penbutolol (SOLAK-PaPa). Pindolol intrinsik
(parsiyel agonist) etkinlii en fazla olandr.

Yant - C
92) a-metil noradrenaline dnerek 2 agonistik etki yapan ve kan basncn dren ila aadakilerden
hangisidir?
A)
B)
C)
D)
E)

Guanfasin
Metildopa
Klonidin
Prazosin
Fentolamin

231

Metildop adrenerjik nronlarda noradrenalin sentezinde kullanlan doal prekrsr L-DOPA'nn -metil trevidir.
Periferde ve MSS'nde adrenerjik nronlara girerek NA sentezine katlr ve sonuta 2 agonisti olan -metil
noradrenalin oluur. Bu madde bir yalanc nrotransmitterdir ve sinirsel uyar sonucu noradrenalinle beraber sinaptik
arala salnr ve esas olarak NTS ve vazomotor merkezdeki post sinaptik 2 adrenerjik reseptrleri uyararak klonidin
benzeri anti-hipertansif etki oluturur.
Yant - B
93) Aadaki ilalardan hangisi vaskler dz kas hcrelerinde potasyum kanallarn aarak antihipertansif etki
gsterir? (Eyll - 2004)
A)
B)
C)
D)
E)

Losartan
Propranolol
Minoksidil
Labetolol
Verapamil

Minoksidil, arterioller zerine etkilidir. Potasyum kanallarn ap hcreye K+ giriini artrr (hiperpo-larizasyon).
Venller zerine etkisi yoktur. Karacierde konjugasyona urayp aktif metaboliti oluur.
Malign hipertansiyon ve ilerlemi bbrek hastalna bal sekonder hipertansiyon tedavisinde kullanlr. En nemli
yan etkisi hipertrikozdur. Topikal formu (%2, %3) kellik tedavisinde kullanlr. Kromakallim ise bir baka potasyum
kanal acsdr.
klarda verilen dier ilalar ise; losartan: AT1 reseptr blokeri, propranolol ve labetolol: bloker, verapamil ise
kalsiyum kanal blokeridir.
Yant - C
94) Dihidropiridin trevi kalsiyum kanal blokerleri arasnda vazoselektif etkisi en fazla olan ila aadakilerden
hangisidir?
A)
B)
C)
D)
E)

Nifedipin
Amlodipin
Nikardipin
Felodipin
Nimodipin

Dihidropiridin trevi kalsiyum kanal blokerleri (nifedipin, nizoldipin amlodipin, felodipin, nimodipin,
nikardipin ve nitrendipin) damarlar genilettikleri dozda kalbe ve dier organlara etkisi yoktur, yani
vazoselektiftirler.

lerinde vazoselektif etkisi en ok olan nikardipin,

En az olan ise amlodipindir.

Nimodipin sistemik damar yatanda deil sadece serebral damar yatanda etkilidir.

Yant - C
95) Kalsiyum kanal blokerleri ile olan entoksikasyonlarda antidot olarak aadakilerden hangisi kullanlr?
A)
B)
C)
D)
E)

Kalsiyum glukonat
IV potasyum
Tiazid grubu diretikler
-blokerler
ACE inhibitrleri

Yant - A
96) Renin, anjiotensin-l ve anjiotensin-ll miktarlar ACE inhibitrlerinden nasl etkilenir?

A)
B)
C)
D)
E)

Renin
Artar
Azalr
Artar
Artar
Artar

AT-I
Azalr
Artar
Artar
Artar
Azalr

AT-II
Azalr
Artar
Artar
Azalr
Artar

Bbrekte juksta glomerler hcrelerden renin salnr. Renin dolamdaki anjiotensinojeni (Karacierde yaplr),
anjiotensin-l'e (AT-I) evirir.

232

AT-I daha sonra damar yatanda (zellikle akcierde) ACE ile anjiotensin-ll'ye (AT-II) evrilir. ACE enziminin inhibe
edilmesi AT-II miktarn azaltrken, AT-I ve renin ise zerlerindeki (-) feedback kalkt iin artarlar.
Yant - D
97) Bbrekte kan akmn artrd halde GFR'yi artrmayan ila aadakilerden hangisidir?
A)
B)
C)
D)
E)

Asetozolamid
Enalapril
Diltiazem
Verapamil
Propranolol

ACE inhibitrleri, periferik etkileri ile bbree gelen kan akmn artrdklar halde, (AT-II yapmn baskladklar iin)
AT-II'nin etkilerine en duyarl damar segmenti olan afferent ve efferent (en duyarls) arteriollerde vazokonstriksiyonu
engellerler. Bu nedenle GFR'yi artrmazlar hatta azaltrlar.
Yant - B
98) n ila olmayan ACE inhibitr ila aadakilerden hangisidir?
A)
B)
C)
D)
E)

Lizinopril
Benazapril
Perindopril
Ramipril
Silazapril

Teprotid, (ilk gelitirilen ACE inhibitrdr ve peptid yapldr) kaptopril, enalapril, fosinopril, lizinopril, benazepril,
perindopril, rimapril, silazapril, kui-nopril, moeksipril ACE inhibitrleridir.
Bunlardan kaptopril ve lizinopril n ila deildirler. Dierleri n ilatrlar.
Yant - A
99) Propranolol ve prazosinin ortak etkisi aadakilerden hangisidir?
A)
B)
C)
D)
E)

Vagal tonus art

Vaskler rezistans azalmas
Renin sekresyonunun inhibisyonu
Kardiyak debi azalmas
Arteriyel kan basncnn azalmas

Her iki ila da kan basncnn dmesine neden olur. Dier klarda verilenler sadece biri ya da hibiri tarafndan
yaplyor olabilir.
Yant - E
100)
A)
B)
C)
D)
E)

Nifedipin ve verapamilin ortak etkisi aadakilerden hangisidir?

Sistemik vaskler rezistans azalmas
Kalp hznn azalmas
Eit derecede vaskler ve kardiyak Ca++ kanal blokaj
Selektif kardiyak Ca++ kanal blokaj
++
Selektif vaskler Ca kanal blokaj

Her iki ila da vaskler rezistansn dmesine neden olur. Dier klarda verilenler sadece biri ya da hibiri
tarafndan yaplyor olabilir.
Yant - A
101)
A)
B)
C)
D)
E)

Propranolol ve hidroklorotiazidin ortak etkisi aadakilerden hangisidir?

Kan hacminin azalmas
Kalp hznn azalmas
Lipid profilinin bozulmas
Hipopotasemi
Plazma renin aktivitesinin artmas

Her iki ila da lipid profilinin bozulmasna neden olur. Dier klarda verilenler sadece biri ya da hibiri tarafndan
yaplyor olabilir.
Yant - C
102)

Safrayla itrah edilen ACE inhibitr aadakilerden hangisidir?

233

A)
B)
C)
D)
E)

Enalapril
Kaptopril
Fosinopril
Kinapril
Lizinopril

Dierleri deimeden bbrekten elimine edildii halde, fosinopril %50 bbrekten deimeden, %50 de karacierde
metabolize edilerek safrayla itrah edilir. Bu nedenle bbrek yetersizliinde dier ACE inhibitrlerinin dozunu
azaltmaya gerek varken, fosinoprilin dozunu azaltmaya gerek yoktur.
Yant - C
103)
A)
B)
C)
D)
E)

Aadaki antihipertansif ilalardan hangisi periferik vaskler rezistans azaltmaz?

Terazosin
Propranolol
Nifedipin
Metildopa
Hidralazin

adrenerjik reseptr blokerleri antihipertansif etkilerini, renin salnmn azaltarak, debiyi drerek, nrondan
noradrenalin salnmn azaltarak gsterirler.
Baz damarlarda bulunan ve vazodilatasyon yapan 2 adrenerjik reseptrleri de bloke ettikleri iin periferik rezistans
bir miktar artrrlar. Bu nedenle diyastolik basnc sistolie gre daha az drrler.
Yant - B
104)
Postganglionik sempatik nronlardan noradrenalin salnmn azaltmayan ila aadakilerden
hangisidir?
A)
B)
C)
D)
E)

Guanetidin
Rezerpin
Hidralazin
Klonidin
Trimetafan

Hidralazin sempatolitik bir ila olmayp antihipertansif etkisini damar dz kas hcrelerini dorudan geveterek
oluturur.
Yant - C
105)
A)
B)
C)
D)
E)

Aadaki antihipertansif ilalardan hangisi adrenerjik nron blokeridir?

Enalapril
Klonidin
Propranolol
Guanetidin
Prazosin

Yant - D
106)
A)
B)
C)
D)
E)

Guanetidinin antihipertansif etkisini azaltan ila aadakilerden hangisidir?

ndapamid
Lidokain
imipramin
Fenitoin
Hidralazin

Guanetidin adrenerjik nronlardan noradrenalin salnmn azaltarak etki gsterir.

Trisiklik antidepresanlar, amfetamin ve kokain ise sempatik etkinlii artran ilalardr.
Yant - C
107)
A)
B)
C)
D)
E)

ACE inhibitrlerinin klinikte en sk gzlenen yan etkisi aadakilerden hangisidir?

Hipovolemi
Egzersiz toleransnn azalmas
Ejeklasyonun inhibisyonu
ksrk
Ortostatik hipotansiyon

234

ACE, AT-I'den AT-II oluumunu salarken bir yandan da vazodilatr ve proinflamatuar etkili bradiki-nin ykmn
salar. ACE'nin (en ok akcierde bulunur) inhibe edilmesi akcierde bradikinin birikmesine bu da inat kuru
ksre neden olur.
Yant - D
108)
A)
B)
C)
D)
E)

Peptik lser yaparak mide kanamasna yol aabilen antihipertansif ila aadakilerden hangisidir?
Prazosin
Propranolol
Rezerpin
Nifedipin
ndapamid

Rezerpin adrenerjik nronlarda vezikler amin pompasn inhibe eder.

Ancak bu pomp adrenerjik nronlardan baka serotonerjik ve dopaminerjik nronlarda da bulunur. Dolaysyla
rezerpin adrenerjik nronlarn yan sra serotonerjik ve dopaminerjik nronlar da inhibe ederek depresyon,
intihar eilimi, Parkinson benzeri tablo yapar.
Ayrca periferde parasempatik etkinlii artrarak peptik lser ve mide kanamasna neden olabilir.
Yant - C
109)
A)
B)
C)
D)
E)

Aadaki antihipertansif ilalardan hangisi adrenerjik reseptr blokeri deildir?

Doksazosin
Fenoksibenzamin
Fentolamin
Lalol
Hidralazin

Yant - E
110)
adrenerjik reseptr blokerlerinin antihipertansif etkilerine katks olmayan etki aadakilerden
hangisidir?
A)
B)
C)
D)
E)

Renin salnmnn inhibisyonu

Baroreseptr duyarllnn artrlmas
Membran stabilizasyonu
Kalpteki 1 reseptr blokaj
Sempatik sinirlerden noradrenalin salnmnn azaltlmas

blokerlerin membran stabilize edici etkileri antihipertansif etkiye katk salamaz.

Yant - C
111)
A)
B)
C)
D)
E)

blokerler ile ilgili aadaki ifadelerden hangisi yanltr?

Sistolik basnc daha ok drrler.
Diyastol sresini uzatrlar.
Natriretik etkileri vardr.
Hiperpotasemi yapabilirler.
Lipid profilini olumsuz etkilerler.

blokerler kalp debisini azalttklar iin bbrek kan akmn da azaltrlar. Bu da bbreklerde sodyum ve su
tutulmasna neden olur. Bu etkileri antihipertansif etkilerini tamponlar.
Yant - C
112)
A)
B)
C)
D)
E)

Aadaki Ca++ kanal blokeri ilalardan hangisinin kalp zerindeki etkisi dierlerinden daha fazladr?
Nifedipin
Nizoldipin
Nitrendipin
Amlodipin
Felodipin

Yant - C
113)

Refleks taikardi yapc yan etkisi bulunmayan antihipertansif ila aadakilerden hangisidir?

235

A)
B)
C)
D)
E)

Nifedipin
Prazosin
Fenoksibenzamin
Propranolol
Hidralazin

blokerlerin kalpteki etkilerinde biri de hz azaltmaktr. blokerler taikardi deil bradikardi yaparlar.
Hatta blokerlerin etkinliinin izlenmesi istirahat halindeki bradikardi seviyesi ile yaplr (60/dk ve altnda olmaldr).
Yant - D
114)
Bbrek yetersizliinde dozunun azaltlmasna gerek olmayan ACE inhibitr aadakilerden
hangisidir?
A)
B)
C)
D)
E)

Fosinopril
Enalapril
Ramipril
Kuinapril
Lizinopril

ACE inhibitrleri % 100'e yakn bir oranda deimeden bbrekten atlrlar. Ancak fosinopril dierlerinden farkl
olarak %50 deimeden bbreklerden, %50 de karacierden safraya itrah eklinde elimine edilir.
Bbrek yetersizliinde dier tm ACE inhibitrleri-nin dozunun azaltlmas gerekirken fosinoprilin dozunu azaltmaya
gerek yoktur.
Yant - A
115)
Aadaki blokerler biri hari oral biyoyararlanm % 80 ve zerinde olan ilalardr. Hangisinin
biyoyararlanm % 50'nin altndadr?
A)
B)
C)
D)
E)

Karteolol
Penbutalol
Sotalol
Propranolol
ksolol

Karteolol, penbutolol (>%90), sotalol (>%90), betaksolol, seliprolol ve pindolol oral biyoyararlanmlar % 70'in
zerinde olan blokerlerdir.
Propranolol (<%30), nadolol, lalol (%20), me-toprolol ve asebutolol oral biyoyararlanmlar % 50'nin altnda olan
ilalardr.
Yant - D
116)
Orta derecede hipertansiyonu ve selim prostat hipertrofisi olan 65 yandaki erkek hastada aadaki
ilalardan hangisinin kullanm daha avantajldr?
A)
B)
C)
D)
E)

Atenolol
Losartan
Lizinopril
Nifedipin
Doksazosin

adrenerjik reseptr blokerleri gl antihipertansif etki gsterirler. Ancak refleks taikardiye neden olduklar iin
tedavide tercih edilmezler.
blokerlerinin bir dier etkisi de mesanede trigon ve sfinkteri gevetip miksiyonu kolaylatrmasdr. Bu nedenle
selim prostat hipertrofisinde kullanlabilir. Hastada hem hipertansiyon hem de selim prostat hipertrofisi varl
tedavide blokerleri dier ilalarn nne tar.
Yant - E
117)
A)
B)
C)
D)
E)

blokerlerin etkisi olmayan aadakilerden hangisidir? (Nisan -1998)

Angina pekrotis ataklarn azaltr.
Renini azaltr.
Kan basncn drr.
ntraokler basnc azaltr.
Aritmi yapar.

236

 blokerler, angina pektorisde atak skln azaltr, bbrekteki etkileriyle renin salnmn azaltrlar. Kan basncn
drrler ve intraokler basnc azaltrlar. Aritmi yapmazlar, supraventrikler aritmilerin tedavisinde kullanlrlar.
Yant - E
118)
A)
B)
C)
D)
E)

lk doz senkobu yapan antitipertansif aadakilerden hangisidir? (Aralk- 1999)

Prazosin
Propranolol
Nifedipin
ndapamid
Hidralazin

adrenerjik reseptr blokerleri damardaki sempatik tonusu azaltarak ani kan basnc dne ve senkoba neden
olurlar. Bu nedenle ilk doz senkobu yapan ilalar prazosin, terazosin ve doksazosin gibi blokerlerdir.
Yant - A
119)
A)
B)
C)
D)
E)

Arteriyel baroreseptrlerin uyarlmas ile aadakilerden hangisi meydana gelir? (Nisan - 2000)
Vazokonstrktr sinir stimlasyonu.
Kalbin vagal innervasyonunun sitmlasyonu.
Venokonstrksiyon.
Periferik vazokonstrksiyon.
Genel sempatik tonus art.

Baroreseptrler kan basncnn (KB) artt durumlarda uyarlarak MSS'indeki vazomotor ekirdeklere inhibitr
yantlar gnderirler. Ayn zamanda da vagus ekirdei aktive edilerek periferde vagus aracl bradikardi salanr.
Yani periferde genel sempatik etki azalmas olur, kan basnc art engellenir (vazokonstriksiyon olmaz) ve kalp hz
yavalar (refleks bradikardi).
Bu arada KB dne ikincil olarak gelien refleks bradikardinin efferent uyars, yukardan da anlalaca gibi,
vagus ile tanrken, KB ykselmesine ikincil olarak gelien refleks taikardinin efferent uyars sempatik liflerle
tanr.
Yant - B
120)
Membran stabilize edici ve SA (+) olmayan, nonselektif bloker aadakilerden hangisidir? (Nisan 2000)
A)
B)
C)
D)
E)

Pindolol
Propranolol
Nadolol
Atenolol
Metoprolol

Selektif 1 blokerler seliprolol, esmolol, metoprolol, bisoprolol, atenolol, ksolol ve asebutololdr(SEMBABA)

Membran stabilize edici etkisi en fazla olan propranolol ve SA (+) etkisi en fazla olan pindolol de elenince geriye
nadolol kalr.
Yant - C
121)
Hipertansiyon ve anjina pektorisi olan bir hastadaki sinsal taikardinin tedavisinde, aadaki
ilalardan hangisi tercih edilmelidir? (Eyll - 2000)
A)
B)
C)
D)
E)

Propranolol
Digoksin
Teofilin
Metildopa
zoproterenol

Yukarda saylan her endikasyona da etkili tek ila propranololdr.

Yant - A
122)
A)
B)
C)
D)

Aadakilerden blokerlerden hangisinin, bradikardik etkisi en azdr? (Eyll - 2000)

Esmolol
Nadolol
Pindolol
Metoprolol

237

E) Atenolol
ntrinsik sempatomimetik aktivite (SA +) parsiyel agonist olan blokerler iin kullanlan bir tanmdr. ISA (+) etkisi en
fazla olan pindololn dier etkileri gibi bradikardik etkisi de tm blokerlerden azdr nk bir yandan da
sempatomimetik aktivite (parsiyel agonistik etki) gsterir.
Yant - C
123)
A)
B)
C)
D)
E)

Aadaki ilalardan hangisi, adrenoseptr blokerlerin antihipertansif etkisini azaltabilir? (Eyll - 2000)
Hidralazin
Simetidin
Furosemid
Klorpromazin
ndometazin

ndometazin ve dier NSA ilalar damar endotelinden prostasiklin (PG-I2) yapmn engelledikleri iin tm
antihipertansiflerin etkisini azaltrlar.
ndometazinin ayrca vazokonstriktr etkisi de bulunmaktadr.
Yant - E
124)
Aadaki antihipertansif ilalardan hangisinin ilk dozunun kullanmnda, ortostatik hipotansiyon
dierlerine gre daha sk grlr? (Eyll - 2000)
A)
B)
C)
D)
E)

blokerler
Selektif a, bloker
Kalsiyum kanal blokerleri
Diretikler
Direkt vazodilatrler

blokerler, damar dz kaslar zerindeki sempatik tonusu azalttklar iin kan basncnda ileri derecede dme
olutururlar. Yan etki olarak ilk doz senkobu yapmalarnn yan sra, ortostatik hipotansiyon ve refleks taikardi
de olutururlar.
Yant - B
125)
A)
B)
C)
D)
E)

Aadakilerden hangisi etki sresi ok ksa olan selektif 1 blokeridir? (Nisan - 2001)
Nadolol
Timolol
Lalol
Esmolol
Propranolol

Esmolol yar mr en ksa olan blokerdir (t1/2: 8 dak.) ve ksa etkisinden dolay sadece V yoldan uygulanr.
Esmolol ayrca selektif bir blokerdir (SEM-BABA).
Yant - D
126)
Propranolol, aadaki ilalardan hanginin renin salvermesini artrc etkisini antagonize eder? (Eyll2001)
A)
B)
C)
D)
E)

Metildopa
Klonidin
Guanfasin
Vazodilatatr ilalar
Fenilefrin

Propranolol, renin salnmn inhibe eder.

Metildopa, klonidin, guanfasin ve fenilefrin de renin salnmn azaltan dier ilalardr.

Vazodilatr ilalar ise kan basncn drdkleri iin renin salnmna neden olurlar. Propranolol bu etkiyi nler.

Yant - D
127)

Biyoyararlanm en yksek olan bloker aadakilerden hangisidir? (Eyll - 2001)

A) Lalol
B) Propranolol

238

C) Pindolol
D) Nadolol
E) Metaprolol
Propranolol, lalol, nadolol ve metoprolol biyoyaralanmlar dk olan blokerlerdir (%30-50). Pindolol ise
biyoyaralanm dierlerine gre nispeten yksektir (%75), ancak biyoyararlanm en yksek blokerler penbutalol ve
sotaloldr (%>90) ancak bunlar klarda yok.
Yant - C
128)
A)
B)
C)
D)
E)

Aadaki antiaritmik ilalardan hangisi, hem bloker hem de K+ kanal blokasyonu yapar? (Eyll - 2001)
Sotalol
Propranolol
Disopiramid
Enkainid
Verapamil

Sotalol, non-selektif bloker etkisinin yan sra potasyum kanal blokeri zelliinden dolay snf -III antiaritmik etki
de gsterir.
Yant - A
129)
adrenerjik reseptr blokerleriyle oluan zehirlenmelerde antagonist olarak aadakilerden hangisi
kullanlr? (Nisan - 2002)
A)
B)
C)
D)
E)

Verapamil
Hidralazin
Glukagon
Simetidin
Piridoksin

blokerleriyle oluan zehirlenmelerde antidot olarak agonist kullanlr (farmakolojik antagonizma).

Bunun yan sra glukagon ve fosfodiesteraz inhibi-trleri de verebilir (fizyolojik antagonizma).
Yant - C
130)
Arteriel vazodilatatr bir ila aadaki hemodinamik deiikliklerden hangisini oluturur? (Nisan 2002)
A)
B)
C)
D)
E)

Kalp atm hznda azalma

Plazma renin aktivitesinde artma
Kardiyak debide azalma
Plazma volmnde azalma
Renal kan akmnda azalma

Arteriyollerdeki etkisiyle sistemik vazodilatasyon yapan bir ila kan basncn drr. Kan basncnn dmesi
baroreseptrlerin merkezi sinir sistemine gnderdikleri inhibitr uyarnn azalmasna ve dolaysyla merkezi sempatik
ekirdeklerin aktive olmasna neden olur.
Kalp zerindeki sempatik etki artarak refleks taikardi oluur. Beraberinde renin salnmnda art da grlr.
Bunlarn yani sra kardiyak debi ve bbrek kan akm artar.
Yant - B
131)
A)
B)
C)
D)
E)

Aadaki ilalardan hangisi n ilatr? (Nisan - 2003)

Pepstatin
Kaptopril
Enalapril
Saralazin
Teprotid

Pepstatin (renin inhibitr), saralazin (anjiotensin II reseptr blokeri) ve teprotid (ACE inhibitr) peptid yapl
maddelerdir ve kendileri aktiftir.
Kaptopril, peptid olmayan ACE inhibitrdr ve kendisi aktiftir.
Enalapril ise bir n ilatr ve kendisi aktif deildir. Karacierde enalaprilat adl aktif metabolitine dnerek etkinlik
kazanr.
Aslnda kaptopril ve lizinopril dndaki tm non-peptid ACE inhibitrleri n ilatr.

239

Yant - C
132)
A)
B)
C)
D)
E)

Aadaki ilalardan hangisi renin salnmn artrr? (Nisan - 2003)

Losartan
Aspirin
Propranolol
Klonidin
Metildopa

Propranolol, klonidin ve metildopa sempatolitik etkileri nedeniyle bbreklerden renin salnmn basklarlar. Renin
salnmn artran prostaglandin E1 ve E2'nin yapmlar aspirin tarafndan basklanr (aspirin renin salnmn azaltr).
Losartan ise anjotensin II reseptr blokeridir ve anjiotensin ll'nin renin salnm zerindeki negatif fe-edback etkisini
ortadan kaldrarak renin salnmnn artmasna neden olur.
Yant - A
133)
A)
B)
C)
D)
E)

Aadakilerden hangisi bir n ilatr? (Nisan - 2004)

Metildopa
Rezerpin
Esmolol
Klonidin
Propranolol

Metildopa kendisi etkili deildir ve dopann -metil trevidir. Vcuda girdikten sonra esas etki yeri olan adrenerjik ve
dopaminerjik nronlar tarafndan hcre iine alnr.
Dopa gibi sentez basmaklarndan geerek -metil dopamine ve -metil noradrenaline dnr, -metil noradrenalin,
adrenerjik sinir ucundan salnr ve 2 adrenerjik reseptrleri uyararak (yalanc nrotransmitter etkili) sempatik etkileri
azaltr. klarda verilen dier ilalar ise kendisi aktif olan ilalardr.
Yant - A
134)
Bbrek rahatszl ile birlikte diyabeti olan hipertansif hastalarda, hangi tr antihipertansif ilalarn
kullanlmas tercih edilmelidir? (Nisan - 2006)
A)
B)
C)
D)
E)

Diretikler
Angiotensin konverting enzim inhibitrleri
blokrler
Kalsiyum kanal blokrleri
Ganglion blokrleri

Hipertansiyon hastalnda ilk seenek ilalar blokerler, ACE inhibitrleri ve diretiklerdir. Ancak hastada var olan
dier durumlar ila seimini belirler. blokerler (hipoglisemi yaptklar iin) ve diretikler (hiperglisemi yaptklar iin)
diyabet tedavisinde kontrendikedirler. Bu nedenle hem hipertansiyonu hem de diyabeti olan bir kiide en uygun
seenek ACE inhibitrleridir.
Yant - B

ANTANGNAL LALAR
135)
A)
B)
C)
D)
E)

Aadakilerden hangisi angina pektoris tedavisinde hedeflenen amalardan biri deildir?

Kalp debisini artrma
Kalbin O2 tketimini azaltma
Kalpteki sempatik etkinlii azaltma
n yk azaltma
Ard yk azaltma

Angina pektoriste iskemik blgeye giden kan akmn artrmak hem her zaman mmkn olmayan hem de olumsuz
etkilere (koroner alma sendromu gibi) neden olabildii iin istenmez. Bu durumda kan akm artrlamyorsa oksijen
tketiminin ya da i gcnn azaltlmas gerekir. Bunun iin de kalbin zerindeki sempatik etkinlik azaltlmaya
allr, arteriyel yatakta vazodilatasyon salanarak ard yk, venz yatakta dilatasyon salanarak n yk
drlmeye allr.
Yant - A
136)

Aadakilerden hangisi angina pektoris tedavisinde kullanlan ilalardan biri deildir?

A) zosorbit dinitrat

240

B)
C)
D)
E)

Propranolol
zoproterenol
Verapamil
Diltiazem

Angina pektoris tedavisinde organik nitratlar (esas olarak n yk azaltrlar), blokerler (O2 tketimini azaltr) ve
kalsiyum kanal blokerleri (esas olarak afterload' azaltrlar) kullanlr.
zoproterenol sempatomimetik bir ilatr ve O2 tketimini artrr.
Yant - C
137)
A)
B)
C)
D)
E)

Organik nitratlara en duyarl damar segmenti aadakilerden hangisidir?

Arterler
Arterioller
Kapillerler
Venller
Venler

Organik nitratlar tm damar yatanda vazodilatasyon yapmalarna ramen etkilerine en duyarl damar seviyesi
venllerdir.
Yant - D
138)
A)
B)
C)
D)
E)

Organik nitratlar vazodilatr etkilerini aadaki mekanizmalardan hangisiyle gerekletirir?

1 adrenerjik reseptrlerin blokaj
NO oluumu
2 adrenerjik reseptrlerin uyarlmas
Vazokonstriktr maddelere kar duyarlln azaltlmas
MSS'nde vazomotor merkezin blokaj

Organik nitratlar olduka lipofilik bileiklerdir ve uygulandklar yerden hzla absorbe olarak sistemik etki yaparlar.
Lipofilik olduklar iin hcre membranndan kolaylkla geerek hcre iinde tiyol gruplar ile etkileir ve kararsz ara
bileikler olutururlar. Bu kararsz ara bileikler NO dourarak kararl duruma gemeye alrlar.
NO bilinen en gl dz kas gevetici maddedir.
Yant - B
139)
A)
B)
C)
D)
E)

Vcutta NO'i balayarak etkisiz hale getiren madde aadakilerden hangisidir?

Hemoglobin
Albmin
-Globlin
nterferon
Prostaglandin

Normal grevi oksijen tamak olan hemoglobin NO'i de balayp tayabilir. Ancak oluan Hb-NO ba Hb-O2
bandan daha salamdr ve onun gibi kolay ayrlmaz. Bu yzden organik nitratlar yksek dozlarnda
methemoglobinemi olutururlar.
Yant - A
140)
A)
B)
C)
D)
E)

Organik nitratlar iin aadakilerden hangisi yanltr?

Venlleri dilate ederek n yk azaltr.
Arteriyolleri dilate ederek TPR ve ard yk azaltr.
Koroner kan akmnda global bir artma yapmaz.
Etkilerine tolerans gelimez.
Refleks taikardi yapabilir.

Organik nitratlarn hcre iinde etkiletikleri tiyol gruplar zamanla azalp tkenir ve etkilerine tolerans geliir.
Yant - D
141)

Organik nitratlar iin aadakilerden hangisi yanltr?

A) Damar d dz kaslara etkisi yoktur.

B) Uygulama yerinden hzla absorbe olur.
C) Karacierden ilk gei etkisine maruz kalr.

241

D) Plazma yarlanma mr ksadr.

E) Hcre iinde inorganik nitritlere evrilir.
Organik nitratlar etkilerini NO araclyla gsterdikleri iin tm dz kaslar gevetirler.
Yant - A
142)
A)
B)
C)
D)
E)

Aadakilerden hangisi organik nitratlarn kontrendikasyonlarndan biri deildir?

Kan basncnn 90 mm/Hg'nn altnda olmas
Sa ventrikl de tutan alt duvar infarkts
Varyant angina pektoris
Hipertrofik obstrktif kardiyomiyopati
Kor pulmonale

Organik nitratlar, her tr angina (kronik stabil, unstabil ve variant) ve akut miyokard infakts (hem profilaksi, hem
tedavi) kullanlabilir.
Hipotansiyon, alt duvar infarkts, kor pulmonale, arteriyel hipoksi ve idiyopatik hipertrofik subaortik stenoz (IHSS)
gibi durumlarda kontrendikedir.
Yant - C
143)
A)
B)
C)
D)
E)

Aadaki organik nitratlardan hangisi ksa etkili deildir?

Nitrogliserin
zosorbit dinitrat
zosorbit mononitrat
Eritritil tetranitrat
Amilnitrit

Organik nitratlar :

Ksa etkililer (amilnitrit < nitrogliserin < izosorbid di-nitrat < izosorbit mononitrat) ve

Uzun etkililer (eritritil tetranitrat < pentaeritritoltetra-nitrat < mannitol-heksanitrat) olarak iki gruba ayrlrlar.

Yant - D
144)
A)
B)
C)
D)
E)

En ksa etkili organik nitrat aadakilerden hangisidir?

Nitrogliserin
zosorbit dinitrat
zosorbit mononitrat
Amilnitrit
Eritritil tetranitrat

Yant - D
145)
A)
B)
C)
D)
E)

Etkisi en ksa srede ortaya kan organik nitrat aadakilerden hangisidir?

Nitrogliserin
zosorbit dinitrat
zosorbit mononitrat
Eritritil tetranitrat
Amilnitrit

Etkisi en abuk ortaya kan organik nitrat amilnit-rittir. Sv formda olan amilnitrit koklamak suretiyle nazal
mukozadan absorbe edilir ve etkisi 20-30 saniye iinde balar.
Yant - E
146)
Karacierde izosorbid mononitrata dnerek etki gc ikiye kan organik nitrat aadakilerden
hangisidir?
A)
B)
C)
D)
E)

Nitrogliserin
zosorbid dinitrat
Pentaeritritol tetranitrat
Mannitol hegzonitrat
Eritritil tetranitrat

zosorbid dinitratn etki gc ve sresi, izosorbid mononitrattan daha azdr. Ancak izosorbid dinitratn bir ksm
karacierden geerken mononitrata dnerek etki gc artar.
Yant - B

242

147)
A)
B)
C)
D)
E)

Angina pektoris tedavisinde kullanlan blokerler iin aadakilerden hangisi yanltr?

Nitratlarla kombine olarak kullanlr.
Kalbin O2 tketimini azaltr.
SA (+) blokerler kullanlmamaldr.
Verapamil ile kombine edilebilir.
Egzersize tolerans artrr.

blokerler, birlikte kullanldklarnda kalpteki dep-resan etkileri ileri derecede artaraca iin kalsiyum kanal blokerleri
ile kombine edilmezler.
Yant - D
148)
A)
B)
C)
D)
E)

blokerler iin aadakilerden hangisi dorudur?

Organik nitratlarn AP atan nleyici etkilerini antagonize eder.
Diyastol sresini ksaltrlar.
Variant anginada kontrendikedirler.
Unstabil anginada kontrendikedirler.
M de kontrendikedirler.

blokerler, organik nitratlarla kombine edilebilirler.

Stabil ve unstabil AP, MI gibi durumlarda kullanlrken vazospazm nedeniyle oluan variant anginada
kontrendikedirler.
Yant - C
149)
A)
B)
C)
D)
E)

Kalsiyum kanal blokerleri damar yataklarnda en fazla hangi segmenti etkiler?

Arterler
Arterioller
Kapillerler
Venller
Venler

Kalsiyum kanal blokerlerinin en belirgin etkisi arteriyoller seviyesinde ortaya kar.

Yant - B
150)
Aadaki ilalardan hangisi angina pektoris tedavisinde hem vazodilatasyon yaparak kalbin ykn
azaltr hem de miyokardn kaslabilirliini azaltarak O2 tketimini azaltr?
A)
B)
C)
D)
E)

Propranolol
Verapamil
zosorbit dinitrat
Amilnitrit
Felodipin

Verapamil ve diltiazem vazoselektif olmayan kalsiyum kanal blokerleridir. Yani etkilerini hem damar dz kasnda
hem de miyokardda bulunan L-tipi kalsiyum kanallarn bloke ederek gsterirler.
Bu yzden vazoselektif olanlarn kullanlamad aritmilerin tedavisinde sadece verapamil ve diltiazem kullanlabilir.
Yant - B
151)
A)
B)
C)
D)
E)

Varyant anginada en etkili ila grubu aadakilerden hangisidir?

blokerler
Organik nitratlar
Ca++ kanal blokerleri
Kardiyak glikozidler
Koroner dilatrler

Tm vazospastik durumlar etkili bir ekilde zebilen ila grubu kalsiyum kanal blokerleridir. Varyant (vazospastik)
anginadaki etkileri organik nitratlardan daha belirgindir.
Yant - C
152)

Antianginal olarak kullanlamayan kalsiyum kanal blokerleri aadakilerden hangisidir?

A) Nifedipin
B) Nitrendipin
C) Nimodipin

243

D) Felodipin
E) Amlodipin
Vazoselektif kalsiyum kanal blokerleri olan dihidropiridinler, hipertansiyon ve angina gibi hastalklarn tedavisinde
etkin olarak kullanlabildikleri halde etkisini sadece serebral dolamda gsteren nimodipin bu amalarla
kullanlamaz.
Yant - C
153)
A)
B)
C)
D)
E)

Koroner dilatr olup gnmzde antitrombotik olarak kullanlan ila aadakilerden hangisidir?
Karbakromen
Benziodaron
Perheksidin
Dipiridamol
Heksobendin

Angina pektoris tedavisinde koroner arterlerde vazodilatasyon yapmann etkin olduunun kabul edildii dnemlerde
bu ama iin gelitirilmi baz ilalar vardr. Bu ilalarn gnmzde klinik kullanm kalmamtr. Bunlardan sadece
dipiridamol antiag-regan etkisi nedeniyle halen kullanlmaktadr.
Yant - D
154)
A)
B)
C)
D)
E)

Angina pektoris tedavisinde kullanlamayan adrenerjik reseptr blokeri aadakilerden hangisidir?

Pindolol
Propranolol
Atenolol
Bisoprolol
Metoprolol

SA (+) olduu (parsiyel agonist - sempatik etki yokken kalbi uyarp O2 tketimini artrabildii) iin pindolol angina
pektoris tedavisinde kullanlamaz.
Yant - A
155)
A)
B)
C)
D)
E)

Organik nitratlarn etkisini azaltmak iin kullanlan ila aadakilerden hangisidir?

Amilnitrit
Metilen mavisi
bloker
Nilidrin
Sildenafil

Organik nitratlar etkisini NO ve guanilat siklaz aktivasyonuyla gsterirler. Metilen mavisi guanilat siklaz inhibe
ederek nitratlarn etkisini azaltr.
Yant - B
156)
Beraber kullanlmas haline organik nitratlarn etkisini potansiyalize eden ve lmcl komplikasyonlara
neden olabilen ila aadakilerden hangisidir?
A)
B)
C)
D)
E)

Propranolol
Simetidin
Sildenafil
Salbutamol
Metoklopramid

Sildenafil, cGMP ykmn salayan 5-FDE (5-fosfodiesteraz) enzimini inhibe ederek, NO aracl etkilerin
potansiyalize olmasna neden olur.
Organik nitratlarla beraber alndnda derin hipotansiyon, koroner perfzyonda azalma, miyokard infarkts ve
lme neden olduu bilinmektedir. Bu nedenle organik nitratlarla beraber sildenafil kullanm kontrendikedir.
Yant - C
157)
A)
B)
C)
D)
E)

Nitratlarn kontrendike olduu durum aadakilerden hangisidir? (Nisan - 1990)

Konjestif kalp yetersizlii
Unstabil angina pektoris
Variant angina pektoris
Akut miyokard infaktts
Hipertrofik obstrktif kardiyomiyopati

244

Organik nitratlar hipotansiyon, Sa Ventrikl infarkts, kor pulmonale, arteriyel hipoksi ve idiyopatik hipertrofik
subaortik stenoz (IHSS) gibi durumlarda kontrendikedir.
Yant - E
158)
A)
B)
C)
D)
E)

Nitratlarn vazodilatr etkisi aadakilerden hangisi araclyla oluur? (Nisan - 1994)

Adenilat siklaz aktivasyonu
Guanilat siklaz aktivasyonu
Sarkoplazmik retikulumdan kalsiyum salimini
Asetilkolin salnm
Serotonin salnm

Organik nitratlar lipofilik karekterlerinden dolay hcre iine girerler. Hcre iinde tiyol gruplaryla etkileerek kararsz
ara bileikler olutururlar. Bu kararsz ara bileikler de NO oluumuna neden olurlar. zetle organik nitratlar NO
aracl etki gsterirler. NO de etkisini hcre iinde znr guanilat siklaz aktive ederek ve cGMP dzeyini artrarak
gsterir.
Yant - B
159)
A)
B)
C)
D)
E)

Etkisi en uzun olan nitrat aadakilerden hangisidir? (Eyll - 1999)

Oral izosorbid dinitrat
Oral izosorbid mononitrat
Sublingual nitrogliserin
Sublingual izosorbid mononitrat
nhaler amilnitrit

Organik nitratlar ksa ve uzun etkililer olarak ikiye ayrlrlar. klarda verilmi olan nitratlarn tamam ksa etkili
nitratlardr. Bunlardan en ksa etkilisi amilnitrit, en uzun etkili olan ise izosorbit mononitrattr. Ancak ayn ilacn hem
sublingual hem de oral formu klarda yer almaktadr. Sublingual yolda etki daha hzl ortaya kar ancak daha abuk
sonla-nr. Dolaysyla oral izosorbit mononitrat klarn iinde en uzun etkili olandr.
Yant - B

ANTARTMK LALAR
160)
A)
B)
C)
D)
E)

Aksiyon potansiyalinin faz 0 dneminde aktif olan kanal aadakilerden hangisidir?

Sodyum kanallar
Potasyum kanallar
Klor kanallar
Kalsiyum kanallar
Na+-K+-ATPaz

Aksiyon potansiyalinin ilk faz faz 0 olarak adlandrlr. Bu fazda hzl sodyum kanallar alarak hcre dndan, hcre
iine youn sodyum girii gerekleir. Bu nedenle hcre ii eksi deerlerden 0 seviyesine doru kayar, hatta art
deere geer. Hcrenin elektriksel aktivitesi kaybolduu iin bu faza depolarizasyon faz da denir. Ayrca bu faz
aksiyon potansiyelinin en ksa srd fazdr (toplam 1-2 milisaniye).
Yant - A
161)
A)
B)
C)
D)
E)

Aksiyon potansiyalinin faz 2 dneminde aktif olan kanal aadakilerden hangisidir?

Sodyum kanallar
Potasyum kanallar
Klor kanallar
Kalsiyum kanallar
Na+-K+-ATPaz

Faz 2 dnemi (plato faz) aksiyon potansiyalinin en uzun srd fazdr. Bu fazda yksek voltajla aktive edilen,
yava alan ve uzun sre ak kalan (L-tipi) kalsiyum kanallar aktiftir. Bu kanallar araclyla hcre iine kalsiyum
girii sz konusudur.
Yant - D
162)
A)
B)
C)
D)

Aksiyon potansiyalinin faz 3 dneminde aktif olan kanal aadakilerden hangisidir?

Sodyum kanallar
Potasyum kanallar
Klor kanallar
Kalsiyum kanallar

245

E) Na+-K+-ATPaz

Faz 3 dnemi (repolarizasyon faz) aksiyon po-tansiyalinin sonland fazdr. Bu fazn sonunda hcre istirahat
potansiyaline geri dner. Bu fazda aktif olan kanallar esas potasyum kanallardr. Bu kanallar araclyla hcre
iinden, hcre dna potasyum k sz konusudur.
Yant - B
163)
A)
B)
C)
D)
E)

Aksiyon potansiyalinin faz 4 dneminde aktif olan kanal aadakilerden hangisidir?

Sodyum kanallar
Potasyum kanallar
Klor kanallar
Kalsiyum kanallar
Na+-K+-ATPaz

Faz 4 dnemi (istirahat faz) aksiyon potansiyalinin kaybolduu ve hcrenin istirahate girdii dnemdir. Bu fazda
aksiyon potansiyali sona ermi ve hcre elektriksel olarak eski haline geri dnmtr, ancak faz O'da sodyum, faz
1'de klor, faz 2'de kalsiyum girmi ve faz 3'de ise potasyum kaybedilmitir.
Bu fazda, daha nceki fazlarda hcre iine girmi olan sodyum, klor ve kalsiyum hcre dna atlrken, faz 3'de
kaybedilen potasyum ieri alnr. Bu fazda aktif olan pompalar, Na+-K+-ATPaz ve Na+-Ca+ (exchanger) dei toku
pompasdr.
Yant - E
164)
A)
B)
C)
D)
E)

Snf-I antiaritmik ilalarn etki mekanizmas aadakilerden hangisidir?

Sodyum kanal blokaj
Potasyum kanal blokaj
Klor kanal blokaj
Kalsiyum kanal blokaj
Na+-K+-ATPaz blokaj

Snf-I antiartimik ilalarn etki mekanizmas sodyum kanal blokajdr.

Yant - A
165)
A)
B)
C)
D)
E)

Snf-I I antiaritmik ilalarn etki mekanizmas aadakilerden hangisidir?

adrenerjik reseptr blokaj
Potasyum kanal blokaj
Klor kanal blokaj
Kalsiyum kanal blokaj
Na+-K+-ATPaz blokaj

Snf-ll antiartimik ilalarn etki mekanizmas adrenerjik reseptr blokajdr.

Yant - A
166)
A)
B)
C)
D)
E)

Snf-lll antiaritmik ilalarn etki mekanizmas aadakilerden hangisidir?

Sodyum kanal blokaj
Potasyum kanal blokaj
Klor kanal blokaj
Kalsiyum kanal blokaj
Na+-K+-ATPaz blokaj

Snf-lll antiartimik ilalarn etki mekanizmas potasyum kanal blokajdr.

Yant - B
167)
A)
B)
C)
D)
E)

Snf-IV antiaritmik ilalarn etki mekanizmas aadakilerden hangisidir?

Sodyum kanal blokaj
Potasyum kanal blokaj
Klor kanal blokaj
Kalsiyum kanal blokaj
Na+-K+-ATPaz blokaj

Snf-IV antiaritmik ilalarn etki mekanizmas kalsiyum kanal blokajdr.

Yant - D

246

168)
A)
B)
C)
D)
E)

Lokal anestezik etki de gsteren antiaritmik ila grubu aadakilerden hangisidir?

Snf-I antiaritmik ilalar
Snf-ll antiaritmik ilalar
Snf-lll antiaritmik ilalar
Snf-IV antiaritmik ilalar
Kalp glikozidleri

Snf-I antiartimik ilalarn etki mekanizmas sodyum kanal blokajdr. Sodyum kanal blokaj, ayn zamanda
membran stabilize edici etki olarak da bilinir. Nronlarn membranlarn stabilize ederek lokal anestezik etki de
gsterirler (rnein lidokain, kinidin, prokainamid vd.).
Yant - A
169)
A)
B)
C)
D)
E)

Purkinje liflerinin otomatisitesini aadaki ilalardan hangisi artrr?

Kinidin
Propranolol
Dijital
Kaptopril
Lidokain

Kinidin, propranolol ve lidokain purkinje hcrelerinde iletimi baskladklar iin antiaritmik olarak kullanlrlar.
Kaptoprilin ise her hangi bir etkisi yoktur. Dijitaller purkinje lifinde otomatisiteyi artrdklar iin yksek
konsantrasyonlarnda ventrikler aritmilere neden olurlar.
Yant - C
170)
A)
B)
C)
D)
E)

Aadakilerden hangisi antiaritmik ilalarn etki mekanizmalarndan biri deildir?

Na+ kanal blokaj
Ca++ kanal blokaj
Refrakter periyodun ksaltlmas
K+ kanal blokaj
Sempatik blokaj

Antiaritmiklerin majr etki mekanizmalar

Kalpteki sempatik etkilerin blokaj.

Refrakter periyodun uzatlmas.

Na+ kanal blokaj.

Kalsiyum kanal blokaj ve

K kanal blokajdr.

Yant - C
171)
A)
B)
C)
D)
E)

Antimalaryal etkinlii de olan antiaritmik ila aadakilerden hangisidir?

Prokainamid
Kinidin
Dizopiramid
Meksiletin
Tokainid

Snf la grubunda olan kinidin, antimalaryal etkinlii olan kininin dekstro izomeridir.
Yant - B
172)
Antikolinerjik, adrenerjik reseptr blokeri etkisi olan ve plazmada 1 asit glikoproteine balanan
antiaritmik ila aadakilerden hangisidir?
A)
B)
C)
D)
E)

Prokainamid
Dizopiramid
Kinidin
Meksiletin
Tokainid

Kinidinin sodyum kanal blokeri zelliinden baka muskarinik ve adrenerjik reseptr blokeri zellii de
bulunmaktadr. Bazik yapda olduu iin plazmada 1 asit glikoproteine balanarak tanr.

247

Yant - C
173)
A)
B)
C)
D)
E)

Lokal anestezik prokaine benzeyen antiaritmik ila aadakilerden hangisidir?

Prokainamid
Dizopiramid
Kinidin
Meksiletin
Tokainid

Snf-I antiaritmiklerin etki mekanizmas sodyum kanal blokajdr (lokal anestezik etki - membran stabilize edici etki).
Yapca lokal anesteziklerle benzerlik gsterenleri de bulunmaktadr. Prokainin amid yapl trevi olan prokainamid,
snf la antiaritmik bir ilatr.
Yant - A
174)
A)
B)
C)
D)
E)

Yksek dozda inkonizm yapan antiaritmik ila aadakilerden hangisidir?

Prokainamid
Dizopiramid
Kinidin
Tokainid
Meksiletin

Kinin ve kinidinin elde edildikleri bitkiden kaynaklanan inkonizm yapc yan etkileri vardr.
Yant - C
175)
Ventrikler fibrilasyona ncelik eden aritmileri dzeltebildii halde ventrikler fibrilasyonu nleyemeyen
ve tedavi edemeyen antiaritmik ila aadakilerden hangisidir?
A)
B)
C)
D)
E)

Prokainamid
Dizopiramid
Kinidin
Meksiletin
Tokainid

Prokainamid, ventrikler fibrilasyona ncelik eden aritmileri dzeltebildii halde ventrikler fibrilasyonu nleyemez
ve tedavi edemez,
Yant - A
176)
Belirgin antikolinerjik etkileri olup atropin benzeri yan etkiler yapan antiaritmik ila aadakilerden
hangisidir?
A)
B)
C)
D)
E)

Prokainamid
Dizopiramid
Kinidin
Meksiletin
Tokainid

Dizopiramidin atropin benzeri yan etkileri (hipotansiyon, kalp blou ve taiaritmiler) vardr ve eilimi olan hastalarda
konjestif kalp yetersizlii oluturabilir.
Yant - B
177)
A)
B)
C)
D)
E)

laca bal lupusun en nemli nedeni olan ila aadakilerden hangisidir?

Prokainamid
Dizopiramid
Kinidin
Meksiletin
Tokainid

Prokainamid, uzun sreli kullanmda hastalarn hemen hemen tmnde serolojik anormallikler (Antinkleeer antikor
art) ve 1/3 de geri dnml lupus eritematozus benzeri sendrom oluturur.
Yant - A
178)
III-

Snf-I a antiaritmik ilalar aadakilerden hangisi / hangileridir?

Kinidin
Prokainamid

248

IIIA)
B)
C)
D)
E)

Dizopiramid
I
I ve II
II
I ve III
I, II ve III

Snf-I a antiaritmik ilalar kinidin, prokainamid ve dizopiramid'tir.

Yant - E
179)
A)
B)
C)
D)
E)

Aadaki ilalardan hangisi snf-l b antiaritmiklerden deildir?

Lidokain
Meksiletin
Tokainid
Flekainid
Fenitoin

Snf-I b antiaritmikler (lidokain, fenitoin, meksiletin ve tokainid) zellikle ventrikler taiaritmilerin tedavisinde
kullanlrlar.
Ventrikler fibrilasyonlara etkinlikleri dktr. Efektif refrakter periyodu ksaltrlar.
Yant - D
180)
A)
B)
C)
D)
E)

Aadaki ilalardan hangisi snf-l c antiaritmiklerden deildir?

Flekainid
Amiadaron
Propafenon
Enkainid
Lorkainid

Snf-l c antiaritmikler, (flekainid, enkainid, lorkainid ve propafenon) purkinje lifleri ve ventrikl mi-yokard
hcrelerinin depolarizasyon (faz 0) hzn azaltrlar ve iletimi yavalatrlar. Efektif refrakter periyodun toplam sresini
etkilemezler. Hem supraventrikler hem de ventrikler aritmileri gl bir biimde deprese ederler. Belirgin negatif
inotro-pik etki gsterirler ve intrakardiyak iletimi deprese ederler. Dier ilalara yeterli cevap vermeyen ventrikler
ve kavak aritmilerinin tedavisinde kullanlrlar.
Miyokard enfarkts yks olanlarda ve semp-tomsuz ya da hafif semptomlu ventrikler aritmilerde
kontrendikedirler.
Yant - B
181)
A)
B)
C)
D)
E)

Snf-l antiaritmiklerden hangisi yksek dozlarnda snf-l I, III ve IV (karma) etki gsterir?
Kinidin
Amiodaron
Propafenon
Sotalol
Bretilyum

Propafenon, karma etkili antiaritmiktir.

I c zelliinden baka, propranolole benzerlii nedeniyle zayf bloker, zayf kalsiyum kanal blokeri ve amiodaron
benzeri etkinlik gsterir (snf-l C+II+III+IV zellik gsterir).
Yant - C
182)
Snf-l antiaritmik olmasna ramen herhangi bir alt gruba ait olmayan ve tm alt gruplarn (I a, I b, I c)
zelliklerini gsteren ila aadakilerden hangisidir?
A)
B)
C)
D)
E)

Kinidin
Flekainid
Fenitoin
Moriksizin
Propafenon

Moriksizin, snf-l antiaritmik ilatr ancak herhangi bir alt gruba dahil deildir. I a'lar gibi QT mesafesini uzatr, I b'ler
gibi aksiyon potansiyelinin sresini ksaltr ve I c'ler gibi PR intervalini uzatr.
Yant - D

249

183)
Normal depolarize olmu kardiyak dokuda etkisizken, iskemi ve dijital intoksikasyonunda depolarize
olmu kardiyak dokuya etki gsteren antiaritmik ila aadakilerden hangisidir?
A)
B)
C)
D)
E)

Lidokain
Meksiletin
Tokainid
Propafenon
Kinidin

Lidokain, normal depolarize olmu kardiyak dokuda etkisizken, iskemi ve dijital intoksikasyonunda depolarize olmu
kardiyak dokuya selektif etki gsterir. Yan etkileri bu nedenle olduka azdr. Kalbi deprese etmez (negatif inotrop
etkisi yok). Klinikte en ok tercih edilen antiaritmik ilalardan biridir.
Yant - A
184)
A)
B)
C)
D)
E)

Lidokain iin aadakilerden hangisi dorudur?

Lokal anestezik etkisi yoktur.
Oral yoldan kullanlamaz.
Atriyal kaynakl aritmilere etkisizdir.
Dijital intoksikasyonunda kinidin ve prokainamidden daha az etkilidir.
En kardiyotoksik antiaritmik ilalardan biridir.

Lidokain, karacierden ilk gei srasnda %70 orannda inaktive edildii iin oral yoldan etkisizdir, bu nedenle de
oral kullanlamaz.
Yant - B
185)
A)
B)
C)
D)
E)

Antiepileptik etkisi de olan antiaritmik ila aadakilerden hangisidir?

Fenitoin
Lidokain
Amiodaron
Kinidin
Verapamil

Esas olarak epilepsi tedavisinde kullanlan fenitoin kardiyak dokudaki sodyum kanallarn bloke edebildii iin (snf
Ib) antiaritmik olarak kullanlr.
Yant - A
186)
Hem supraventrikler hem de ventrikler aritmilerin tedavisinde kullanlan ve belirgin (-) inotrop
etkisiyle kalbi deprese eden antiaritmik ila aadakilerden hangisidir?
A)
B)
C)
D)
E)

Fenitoin
Flekainid
Tokainid
Propranolol
Dizopiramid

Yant - B
187)
Zayf bloker, Ca++ kanal blokeri ve amiodaron benzeri antiaritmik etkileri olan snf l-c anti-aritmik ila
aadakilerden hangisidir?
A)
B)
C)
D)
E)

Flekainid
Enkainid
Lorkainid
Propafenon
Morisizin

Yant - D
188)
A)
B)
C)
D)
E)

Aadakilerden hangisi snf-ll antiaritmik bir ilatr?

Sotalol
Diltiazem
Verapamil
Lidokain
Propranolol

250

Snf II antiaritmik ilalar blokerlerdir. Bu grup iinde antiaritmik olarak en sk kullanlan ilalar propranolol,
asebutolol ve esmololdr.
blokerler zellikle supraventrikler taikardilerde kullanlr. Ayrca heyecan, stres, egsersiz ve hipertiroidizm gibi
sempatoadrenal sistem aktivitesinin artt durumlardaki aritmilere etkindirler.
Yant - E
189)
A)
B)
C)
D)
E)

Propranolol iin aadakilerden hangisi geerli deildir?

Antiaritmik olarak en fazla kullanlan blokerdir.
Lokal anestezik etkisi prokainden fazladr.
Antiaritmik etkisi lokal anestezik etkisine bal deildir.
Esas olarak ventrikler kaynakl aritmilerde kullanlr.
Katekolaminlerin kalp zerindeki etkisini azaltr.

P blokerler esas olarak supraventrikler aritmilerde kullanlr.

Yant - D
190)
Cerrahi srasnda ortaya kan fibrilasyonlar gibi acil durumlarn tedavisinde ksa sreli blokaj
amacyla kullanlan antiaritmik ila aadakilerden hangisidir?
A)
B)
C)
D)
E)

Asebutolol
Propranolol
Esmolol
Atenolol
Lalol

Esmolol, etki sresi en ksa olan ve kardiyoselektif etkinlik gsteren ve membran stabilize edici etkisi olmayan bir
blokerdir.
Esmolol eritrosit,karacier ve bbrekte esterazlar ile hzla inaktive edilir (t1/2 = 8 dakika). Ama bu esterazlar
asetilkolinesteraz veya psdokolinesteraz deil, dier esterazlardr (Byk olaslkla arilesteraz).
Atriyum fibrilasyonu veya flatteri bulunan hastalarda ameliyat srasnda ventrikl hznn kontrol gibi acil durumlarda
ksa sreli blokaj iin kullanlr.
Yant - C
191)
A)
B)
C)
D)
E)

Refrakter periyodu uzatmayan ila aadakilerden hangisidir?

Kinidin
Verapamil
Amiodaron
Lidokain
Sotalol

Snf I antiaritmik ilalar, refrakter periyod zerinde ki etkilerine gre la, Ib ve Ic olmak zere alt gruba ayrlrlar. Bu
ayrm, ilalarn refrakter periyod zerindeki etkileri gz nne alnarak yaplmtr.
Buna gre refrakter periyodu uzatan ilalara la, k-saltanlara Ib ve deitirmeyenlere Ic denmitir.
Snf la grubundan baka, snf III (potasyum kanal blokerleri) ve snf IV (kalsiyum kanal blokerleri) an-ti-aritmik
ilalar da refrakter periyodu uzatrlar.
Kinidin, snf la, verapamil, snf IV, amiodaron ve sotalol snf III ilalardr.
Lidokain ise snf Ib grubudur ve refrakter periyodu ksaltr.
Yant - D
192)
A)
B)
C)
D)
E)

En geni spektrumlu antiaritmik ila aadakilerden hangisidir?

Sotalol
Diltiazem
Kinidin
Amiodaron
Flekainid

Snf III antiaritmik olan amiodaron, yksek dozlarda snf I, snf II ve snf IV etkileri de gsterir (propafenon gibi
karma etkili).
En geni spektrumlu antiaritmiktir.

251

Ancak dier antiaritmik ilalara cevap vermeyen ve yaam tehdit eden ventrikler aritmilerin tedavisi iin tercih edilir.
Ayrca, zayf bloker (vazodilatr) etkinlik de gsterir.
Yant - D
193)
A)
B)
C)
D)
E)

Vcuttan eliminasyonu iki aya kadar uzayabilen antiaritmik ila aadakilerden hangisidir?
Sotalol
Amiodaron
Kinidin
Diltiazem
Flekainid

Amiodaron, enterohepatik sirklasyona girdii iin eliminasyon yar mr olduka uzundur (t1/2 = 40-63 gn).
Yant - B
194)
Elektriksel defibrilasyondan sonu alnmayan vakalarda aadaki
uygulanmasndan sonra tekrarlanan kardiyoversiyondan baar elde edilir?
A)
B)
C)
D)
E)

ilalardan

hangisinin

Bretilyum
Sotalol
Diltiazem
Propranolol
Esmolol

Adrenerjik nron blokeri ve snf III antiaritmik olan bretilyum, elektriksel defibrilasyondan sonu alnamad
durumlarda uygulanmasnn ardndan tekrarlanan kardiyoversiyonun baarl olduu bulunmutur. Bu nedenle
kimyasal defibrilatr (medi-kal kardiyoversiyon) olarak da adlandrlr.
Yant - A
195)
A)
B)
C)
D)
E)

bloker olduu halde snf II deil snf III olan antiaritmik ila aadakilerden hangisidir?
Bretilyum
Sotalol
Asebutolol
Propranolol
Esmolol

P bloker etkisinin yan sra potasyum kanallarn da bloke ettii iin snf III antiartimik olarak saylan antiaritmik ila
sotaloldr.
Yant - B
196)
A)
B)
C)
D)
E)

Snf IV antiaritmik ilalar aadakilerden hangisidir?

adrenerjik reseptr blokerleri
Adrenerjik nron blokerleri
Kalsiyum kanal blokerleri
Organik nitratlar
adrenerjik reseptr blokerleri

Fenilalkilamin trevi kalsiyum kanal blokeri olan verapamil ve gallopamil ile benzotiazepin trevi olan diltiazem
snf-IV antiaritmik olarak kabul edilir.
Dier kalsiyum kanal blokerlerinin (nifedipin gibi dihidropiridin trevleri) antiaritmik etkisi yoktur.
Yant - C
197)
IIIIIIA)
B)
C)
D)
E)

Antiaritmik olarak kullanlan kalsiyum kanal blokerleri aadakilerden hangisi / hangileridir?

Dihidropiridin trevleri
Fenilalkilamin trevleri
Benzotiazepin trevleri
I
I, II
II, III
I, III
I, II, III

Yant - C

252

198)
A)
B)
C)
D)
E)

Verapamil aadaki endikasyonlardan hangisinde kullanlr?

Ventrikler fibrilasyon
Ventrikler taikardi
Paroksismal atriyal taikardi
A-V blok
Ventrikler re-entry

Verapamil ve diltiazem, dar spektrumlu olduklar iin esas olarak supraventrikler aritmilerin tedavisinide
kullanlrlar.
Yant - C
199)
A)
B)
C)
D)
E)

Antiaritmik etkisi olan endojen madde aadakilerden hangisidir?

Anjiotensin
Renin
Atriyal natriretik peptid
Prostaglandin F2
Adenozin

Adenozin, vcutta oluan doal bir nkleoziddir.

Yarlanma mr 10 saniye kadardr. Adenozinin A1 ve A2 olmak zere 2 reseptr mevcuttur ve bu reseptrler Gproteini ile kenetli reseptrlerdir. Antiaritmik etkisi A-, reseptr araclyla gerekleir. Adenozin, potasyumun, A-V
iletimde ve miyokard hcrelerinde tutulmasn artrr.
Ca++'un hcre iine akn azaltr. Hiperpolarizas-yon oluturur. A-V dmde iletiyi azaltr. A-V ref-rakter peryodu
uzatr. SA dm zerine ok hafif etkisi vardr. Paroksismal supraventrikler taikardi tedavisinde en etkili
ilatr ancak sadece V kullanlabilir. Profilakside kullanlamaz.
Yant - E
200)
A)
B)
C)
D)
E)

Aadaki ilalardan hangisi bradiaritmi tedavisinde kullanlr?

Propranolol
Atropin
Sotalol
Kinidin
Prokainamid

Parasempatolitik bir ila olan atropin, SA ve AV dm zerindeki vagal tonusu kaldrarak sins ritmini hzlandrr ve
AV ileti hzn artrr.
Sins bradikardisi, SA durma, SA blok, 2. derece AV blok ve dijital intoksikasyonuna bal olarak ortaya kan
bradiaritmilerin tedavisinde kullanlr.
Yant - B
201)
A)
B)
C)
D)
E)

Torsades de pointes tr aritmilere sebep olan ila aadakilerden hangisidir?

Propranolol
Amiodaron
Kinidin
Kloramfenikol
Hidralazin

Snf la antiartimikler (kinidin, prokainamid ve dizopiramid) aksiyon potansiyalinin toplam sresini uzatrlar. Ancak
her hcrede eit bir uzama olmaz ve sonu olarak kalbin senkronizasyonunu bozarak desenkronizasyon aritmisine
(torsades de pointes) neden olurlar.
Yant - C
202)
A)
B)
C)
D)
E)

Kinidinle ilgili olarak yanl olan hangisidir?

Antimalaryal etkinlii vardr.
Aksiyon potansiyelinin 0 fazna etkilidir.
Re-entry akmn durdurabilir.
Antikolinerjik etkisi vardr.
Zayf reseptr agonisti etki gsterir.

Kinidin antimalaryal etkili kininin dekstro izomeridir. Faz O'da etkilidir. Re-entryleri durdurabilir.
Yan etki olarak antikolinerjik ve bloke edici etkiler gsterir.

253

Yant - E
203)
A)
B)
C)
D)
E)

Faz 0 depressr olmayan antiaritmik ila aadakilerden hangisidir?

Kinidin
Verapamil
Flekainid
Dizopiramid
Prokainamid

Faz O'da etki gsteren ilalar snf I (a, b ve c) olarak adlandrlrlar.

Verapamil snf IV antiaritmik (kalsiyum kanal bloken) ilatr.
Yant - B
204)
A)
B)
C)
D)
E)

Sempatik nronlar etkileyen antiaritmik ila hangisidir?

Kinidin
Prokainamid
Lidokain
Fenitoin
Bretilyum

Bretilyum adrenerjik blokeri (noradrenalin salnmn basklar) zelliinin yan sra snf III antiaritmik (potasyum
kanal blokeri) zellik gsterir.
Yant - E
205)
A)
B)
C)
D)
E)

Hem lokal anestezik, hem de antiaritmik olarak kullanlan ila aadakilerden hangisidir?
Kinidin
Digoksin
Verapamil
Lidokain
Uvabain

Snf I antiaritmik ilalarn tmnde az ya da ok lokal anestezik zellik bulunmaktadr. Ancak ilerinde bu etkisi
gl olan ve hem lokal anestezik hem de antiaritmik olarak kullanlan ila lidokaindir.
Yant - D
206)
A)
B)
C)
D)
E)

Peroral kullanlmayan antiaritmik aadakilerden hangisidir? (Nisan - 1992)

Verapamil
Prokain
Lidokain
Fenitoin
Kinidin

Lidokain oral yoldan kullanlamaz.

Yant - C
207)
A)
B)
C)
D)
E)

Lidokainle ilgili olarak aadakilerden hangisi yanltr? (Nisan - 1993)

Digoksin intoksikasyonunda kullanlr.
Oral olarak kullanlr.
Ventrikler aritmilerde kullanlr.
Lokal anestezik etkisi vardr.
Sodyum kanal blokeridir.

Yant - B
208)
A)
B)
C)
D)
E)

blokerlerin etkisi olmayan aadakilerden hangisidir? (Nisan - 1998)

Angina pekrotis ataklarn azaltr.
Renini azaltr.
Kan basncn drr.
ntraokler basnc azaltr.
Aritmi yapar.

adrenerjik reseptr blokerleri, aritmi yapmazlar ve aritmi (supraventrikler) tedavisinde kullanlrlar.

254

Yant - E
209)
A)
B)
C)
D)
E)

Aadaki antiaritmiklerden hangisi PR'yi uzatmaz? (Eyll - 1998)

Adenozin
Amiodaron
Propranolol
Lidokain
Verapamil

PR mesafesini belirleyen en nemli yap AV dmdr. Etkisini baka yaplarn yan sra AV dm de deprese
ederek gsteren adenozin, amiodaron, propranolol ve verapamil gibi ilalar PR mesafesini uzatrlar.
Lidokain ise ventrikler etkili bir antiaritmik ilatr ve PR mesafesi zerine etkisi yoktur.
Yant - D
210)
Aadakilerden hangisi kalpte sins nodunda hiperpolarizasyona neden olarak uyarlma eiini
ykseltir ve kalp ritmini yavalatr? (Eyll - 2001)
A)
B)
C)
D)
E)

Sempatik stimlasyon
Adrenalin
Vcut scaklnda artma
Vagal stimlasyon
SA dm Na+ geirgenliinde artma

Kan basncnn art durumlarda merkezi sinir sistemine ulaan baroreseptr (inhibitr) uyarsyla sempatik
ekirdekler inhibe olurken, vagal (parasempatik) ekirdekler aktive edilir ve vagusun kolinerjik sinir ularndan
asetilkolin salnr.
Asetilkolin, sins nodunda hiperpolarizasyona neden olarak uyarlma eiini ykseltir ve kalp ritmini yavalatr (kalp
hz der).
Dier klarda verilen durumlarda ise kalp hz artar.
Yant - D
211)
A)
B)
C)
D)
E)

Aadaki antiaritmik ilalardan hangisi, hem bloker hem de K+ kanal blokasyonu yapar? (Eyll - 2001)
Sotalol
Propranolol
Disopiramid
Enkainid
Verapamil

Sotalol adrenerjik reseptr bloke edici etkisinin yan sra potasyum kanal bloke edici etki de gsterir. Esasen snf
III antiaritmiktir ancak snf II zellik de gsterir.
Yant - A
212)
Hzl ventrikler cevapl atriyal
kullanlmamaldr? (Eyll - 2002)
A)
B)
C)
D)
E)

fibrilasyonu

olan

bir

hastada

aadaki

ilalardan

hangisi

Atropin
Dijital
Verapamil
Amiodaron
Propranolol

Atropin bradiaritmilerin tedavisinde kullanlan ve kalp hzn artran bir ilatr.

Taiaritmik durumlarda kullanm kontrendikedir.
Yant - A
213)
A)
B)
C)
D)
E)

Aadaki ilalardan hangisi pacemaker aktivitesini basklayc etkiye sahip deildir? (Nisan - 2003)
Amiodaron
Adenozin
Diltiazem
Lidokain
Sotalol

Lidokainin atriyuma veya nodlara etkisi yoktur.

255

Yant - D
214)
A)
B)
C)
D)
E)

Aadaki kalsiyum kanal blokrlerinden hangisinin A-V dmdeki etkisi en gldr? (Nisan - 2005)
Nikardipin
Verapamil
Amlodipin
Nifedipin
Nimodipin

Kalsiyum kanal blokerlerinden byk bir ounluu dihidropiridin (DHP) grubundadr (nifedipin, nikardipin ve dipin ile
biten dierleri).
DHP grubu ilalar vazoselektiftir, yani etkileri ncelikle damar dz kaslarndaki L tipi Ca++ kanallar zerinde
gsterirler ve kalbi fazlaca deprese etmezler.
Kalp zerinde en belirgin depresan etki gsteren ila verapamildir.
Yant - B
215)
A)
B)
C)
D)
E)

Aadaki antiaritmik ilalardan hangisi ventrikler fibrilasyon tedavisinde kullanlr? (Eyll - 2005)
Diltiazem
Kinidin
Propronalol
Amiodaron
Propafenon

En geni spektrumlu antiaritmik ila olan amiodaron ventrikler fibrilasyon (VF) tedavisinde kullanlan ilatr.
Yant - D

PERFERK VAZODLATR LALAR

216)
A)
B)
C)
D)
E)

Periferik vazodilatr amala kullanlan direkt etkili vazodilatrler iin aadakilerden hangisi dorudur?
Sadece damar dz kaslarnda geveme olutururlar
Vazodilatr etki gleri olduka fazladr.
Etkilerini presinaptik 2 reseptrler zerinden gsterirler.
Spazmolitik ve antispazmodik olarak da kullanlrlar.
Kalpte iletimi basklayabilirler.

Direkt etkili vazodilatrler, sadece damar dz kaslarn deil (GS, GS gibi) tm dz kasl yaplar gevetirler.
Vazodilatr etkinliklerine ek olarak spazmolitik ve antispazmodik etkinlikleri de vardr. Vazodilatr etki gleri
dier gruplara gre daha azdr.
Yant - D
217)
A)
B)
C)
D)
E)

Papaverinin etki mekanizmas aadakilerden hangisidir?

Dz kasl yaplarda fosfodiesteraz enzim inhibisyon yapar.
2 reseptrlerin noradrenaline kar duyarlln artrr.
NO oluumuna sebep olur.
Parasempatik liflerden Ach salnmna neden olur.
Damar dz kaslarnn vazokonstriktr maddelere duyarlln azaltr.

Papaverin, afyon ve haha kapslnden elde edilen bir alkaloidtir. Dz kaslar gevettii bilinen en eski ilatr. Dz
kas hcrelerinde fosfodiesteraz enzimini inhibe ederek cAMP'nin inaktivasyonunu azaltr.
cAMP art sonucu damar dz kaslarnda geveme ve miyokard hcrelerinde uyarlma yapar. Ayrca endojen
adenozinin geri alnmn bloke ederek vazodilatr etkinlii artrr. Solunum merkezini hafif uyarr. Ereksiyon
bozukluunun tehisinde korpus kavernozuma enjekte edilerek kullanlr.
Vazospastik hastalklarn tedavisinde etkinlii azdr.
Yant - A
218)
Korpus kavernozuma enjekte
aadakilerden hangisidir?

edilerek

ereksiyon

A) Papaverin

256

bozukluklarnn

tedavisinde

kullanlan

ila

B)
C)
D)
E)

Siklandelat
zoksuprin
Bametan slfat
Niasin

Yant - A
219)
Direkt etkili vazodilatr olup ayn zamanda dismenore ve dk tehdidinde kullanlan ila
aadakilerden hangisidir?
A)
B)
C)
D)
E)

Papaverin
Siklandelat
zoksuprin
Nimodipin
Niasin

zoksuprin ve bametan slfat, karma etkilidirler, hem adrenerjik reseptrleri uyararak hem de direkt etkileriyle dz
kaslarda geveme yaparlar. izgili kas damarlarn, cilt damarlarna gre daha fazla gevetirler. Beyin damarlarn da
geniletebilirler. Uterus dz kasn gevetirler. Dismenore, dk tehdidinde ve erken doum eyleminde etkilidirler.
Yant - C
220)
2 adrenerjik reseptr agonisti olup yalnzca periferik damar hastalklarnda kullanlan ila
aadakilerden hangisidir?
A)
B)
C)
D)
E)

Salbutamol
Prenalterol
Nilidrin
Terbutalin
Ritodrin

Dier 2 agonistlerden farkl olarak sadece vazodilatr olarak kullanlan ila nilidrindir.
Dierleri ise bronkodilatr etkilerinden dolay astm ve KOAH tedavilerinde ve erken doum eylemini engellemek iin
tokolitik olarak kullanlrlar.
Yant - C
221)
A)
B)
C)
D)
E)

Dopamin agonisti olan periferik vazodilatr ila aadakilerden hangisidir?

Nikofuranoz
Piribedil
Epoprostenol
Pentoksifilin
Alprostadil

Piribedil, dopamin D1 reseptr agonistidir. Bu etkisiyle mezenterik, renal, koroner, dalak, karacier, femoral ve
serebral damar yataklarndaki vazodilatasyon yapar. MSS'indeki dopaminerjik reseptrlere olan etkisi nedeniyle
Parkinson hastalnn tedavisinde de kullanlr.
Yant - B
222)
A)
B)
C)
D)
E)

Prostasiklin (PG-I2) analou olan periferik vazodilatr ila aadakilerden hangisidir?

Nikofuranoz
Piribedil
Epoprostenol
Alprostadil
Pentoksifilin

Epoprostenol, PG-I2 analoudur. Prostasiklin gl vazodilatr etkisine ilaveten trombosit agregas-yonunu da

inhibe eder. Serebrovaskler damar bozukluklarnda ve tromboanjiitis obliterans tedavisinde kullanlr.
Yant - C
223)
A)
B)
C)
D)
E)

PAF antagonisti olan periferik vazodilatr ila aadakllerden hangisidir?

Nikofuranoz
Gingko biloba
Epoprostenol
Pentoksifilin
Alprostadil

257

Ginkgo biloba ekstresi, uzak douda yetien ginkgo biloba bitkisinin yapraklarndan elde edilen deiik maddelerin karmndan oluan doal bir maddedir. Prinflamatuar olan PAF'a (platelet aktive edici faktr) antagonistik etki gsterir. Periferik ve serebral damar
hastalklarnda dolaan kann akkanln ve kan akmn artrr.
Yant - B
224)
Etkisini, cGMP'nin ykmn salayan 5-fosfodi-esteraz enzimini inhibe ederek gsteren, NO'in etkisini
artran ve potent bir vazodilatr olan madde aadakilerden hangisidir?
A)
B)
C)
D)
E)

Sildenafil
Pentoksifilin
Diazoksid
Nifedipin
Papaverin

Sildenafilin etki mekanizmas; dz kaslarn gevemesine yol aan cGMP'yi inaktive eden 5-fosfodi-esteraz
enzimini selektif olarak inhibe eder. CGMP'nin dolaysyla da NO'in etkisini artrr.
Yant - A
225)
A)
B)
C)
D)
E)

Vazodilatr etkili vitamin aadakilerden hangisidir?

Niasin
K vitamini
Siyanokobalomin
Tiamin
E vitamini

Vitamin etkisinin yan sra vazodilatr etkisi de olan vitamin niasindir. Vazodilatr etkisini daha ok cilt damarlarnda
gsterir. Bu etkisi st ekstremite, ba ve boyunda, gvdenin alt ksm ve alt ekstremitelere gre daha belirgindir.
Yksek dozlarda verildiinde plazma trigliserid seviyesini de drr.
Yant - A
226)
Hem kalsiyum kanal bloke edici etkisi hem de antihistaminik etkisi olan vazodilatr aadakilerden
hangisidir?
A)
B)
C)
D)
E)

Gingko biloba
Epoprostenol
Sinarizin
Pentoksifilin
Alprostadil

Sinarizin ve flunarizin, piperazin trevi antihista-miniklerdir ve kalsiyum kanallarn da bloke ederler. Ancak
verapamil ve nifedipin gibi antianginal ilalardan farkl olarak koroner damarlarda genileme yapmazlar fakat dier
damarlar zerinde geniletici etkileri vardr.
Ca++ kanallarnn yan sra Na+ kanallarn da bloke ederler. Periferik damar hastalklarndan baka Me-niere
hastal, labirent bozukluklar ve tat tutmasnda da kullanlrlar. Flunarizinin ayrca antikonvlsan etkiside vardr
ve migren profilaksisinde kullanlr.
Yant - C
227)
A)
B)
C)
D)
E)

Metilksantin trevi olan vazodilatr aadakilerden hangisidir?

Gingko biloba
Epoprostenol
Sinarizin
Pentoksifilin
Alprostadil

Pentoksifilin, ksantin trevi bir fosfodiesteraz inhibitrdr ve vazodilatasyona neden olur. Ayrca eritrositlerin
azalm olan esnekliini artrr, kann artm viskozitesini drr ve akkanln artrr. Trombositlerin agregasyon
yeteneini azaltr. ntermitan kladikasyo tedavisinde kullanlr.
Yant - D
228)

Aadakilerden hangisi dorudan (direkt) etkili periferik vazodilatr bir ilatr?

A) Sinarizin
B) Fenilefrin
C) Fenoksibenzamin

258

D) Propranolol
E) Papaverin
Dorudan etkili periferik vazodilatrler
Papaverin, siklandelat, izoksuprin, bametan slfat
Yant - E
229)
A)
B)
C)
D)
E)

Aadaki ilalardan hangisi siklik GMP'yi arttrarak dz kaslarda gevemeye yol aar? (Eyll - 2005)
Teofilin
Sildenafil
Nifedipin
Minoksidil
Doksazosin

Sildenafil, siklik GMP ykmndan sorumlu 5-fosfodiesteraz (5-FDE) enzimini inhibe etmek suretiyle c-GMP dzeyini
artrarak NO aracl vazodilatasyonu artran (ve penil ereksiyona neden olan) bir ilatr.
Yant - B

HPOLPDEMK LALAR
230)
A)
B)
C)
D)
E)

Hipolipidemik ilalardan olan statinlerin etki mekanizmas aadakilerden hangisidir?

Lipoprotein lipaz aktivitesini artrrlar.
Hormon duyarl lipaz aktive ederler.
GS'de safra asitlerini balarlar.
HMG-CoA redktaz enzimini inhibe ederler.
Kolesteroln KC hcrelerine giriini engeller.

Statinler, etkilerini hepatik ve ekstrahepatik kolesterol sentezinde hz kstlayc basama oluturan HMG-CoA'nn
mevalonata dnmesini HMG-CoA redktaz inhibe ederek gsterirler.
Yant - D
231)
III IIIIVA)
B)
C)
D)
E)

Aadaki statinlerden hangisi / hangileri n ilatr?

Lovasatin
Atorvastatin
Fluvastatin
Simvastatin
Yalnz I
I ve II
II ve IV
I ve IVI
I, II ve IV

Statinler, lovasatin, simvastatin, atorvastatin, seri-vastatin, pravastatin, fluvastatin ve mevastatindir.

Bunlardan lovastatin ve simvastadin n ilatr. Statinler karacierde ilk gei etkisine urarlar.
Yant - D
232)
A)
B)
C)
D)
E)

Yan etki olarak rabdomiyoliz yapabilen hipolipidemik ila aadakilerden hangisidir?

Statinler
Fibratlar
Niasin trevleri
Probukol
Kolestipol

Statinler, yan etki olarak GS tahrii (en sk), uyku bozukluu, myozit benzeri tablo ve rabdomiyoliz, hepatotoksisite,
gzde opaziteler, teratojenik etki gsterirler.
Yant - A
233)

Kolelitiazis insidansn 2 kat artran hipolipidemik ilalar aadakilerden hangisidir?

A) Statinler
B) Fibratlar
C) Niasin trevleri

259

D) Probukol
E) Kolestipol
Fibrik asid trevleri (Fibratlar-klofibrat, fenofibrat, bezafibrat, siprofibrat ve gemfibrozil) karacierde trigliserid ve
VLDL oluumunu inhibe ederler. Kapil-ler endotelinde lipoprotein lipaz aktivasyonu yaparlar.
Glkozun, kolesterole dnmn inhibe ederler. Ya asitlerinin albumine balanmasn engeller ve ya
dokusunda toplanmasna neden olurlar, bu etkileriyle kilo art yapabilirler.
Lipoprotein lipaz aktivitesini uyarp trigliserid ve dolaysyla VLDL dzeylerini drrler.
Safraya serbest kolesterol kn artrrlar bu yzden kolelitiyazis insidans 2 kat artar.
Klofibratn antitrombositik etkisi de vardr.
Yant - B
234)
A)
B)
C)
D)
E)

HDL dzeyini en fazla artran hipolipidemik ilalar aadakilerden hangisidir?

Statinler
Fibratlar
Niasin trevleri
Probukol
Kolestipol

Niasin ve trevlerinin, vitamin, antilipidemik ve va-zodilatatr zellikleri vardr. Karacierde VLDL sentezini azaltrlar
ve plazma LDL miktar der. HDL dzeyini en fazla artran ilatr.
Yant - C
235)
A)
B)
C)
D)
E)

Kardiyotoksik olan hipolipidemik ila aadakilerden hangisidir?

Statinler
Fibratlar
Niasin trevleri
Probukol
Kolestipol

Probukol, etki mekanizmas tam bilinmemekle birlikte, karacier ve barsakta kolesterol sentezini azaltr. HDL'yi
drmesine ramen aterosklerozun gelimesini antioksidan etkisi ile geciktirir. Ateroskleroz riskini azaltr. En nemli
yan etkisi kardiyotoksik olmasdr (QT sresini uzatr).
Yant - D
236)
A)
B)
C)
D)
E)

GS'de safra asitlerini balayarak etki gsteren hipolipidemik ila aadakilerden hangisidir?
Statinler
Fibratlar
Niasin trevleri
Probukol
Kolestipol

Kolestiramin ve kolestipol gibi reineler gastrointestinal sistemden absorbe edilmezler, barsakta safra asidlerini
balayarak onlarn enterohepatik dolanmn keserler ve bylece itrahn artnlar.
Safra asitlerinin atlmasyla karacierde kolesteroln byk bir ksm LDL yaplmas yerine safra asidi sentezinde
kullanlmasna neden olur. Bu etkisiyle karacier hcrelerinde LDL reseptrlerini artrp hcreye LDL giriini hzlandrmaktrlar.
Yant - E
237)
A)
B)
C)
D)
E)

nce barsakta lipaz inhibisyonu yaparak ya absorbsiyonunu azaltan ila aadakilerden hangisidir?
Sibutramin
Neomisin
Kolestiramin
Orlistat
Akarboz

Orlistat, GS'de yalarn emilimini salayan lipazlara balanp enzimi basklayarak etki gsterir. Yalarn emilimini
tamamen bloke edemez.
Gdalarla alnan yalarn ancak 1/3'nn emilimini basklar. Yan etki olarak yal diyare, gaz ve gerginlik yapabilir.
GS'den absorbe edilmedii iin sistemik yan etkileri nadirdir.
Yant - D

260

238)
A)
B)
C)
D)
E)

MSS'inde itah azaltmak suretiyle etki gsteren ila aadakilerden hangisidir?

Lovastatin
Sibutramin
Niasin
Klofibrat
Orlistat

Sibutramin, serotonin ve noradrenalin geri alm inhibitr bir ilatr.

MSS'ndeki bu etkisiyle tokluk hissi oluturur, itah azaltr ve istirahat metabolizma hzn artrarak kilo almn gl
bir ekilde basklar.
Yant - B
239)
A)
B)
C)
D)
E)

Hipolipidemik etki gsteren vitamin aadakilerden hangisidir?

Klofibrat
Lovastatin
Reduktil
Niasin
Probukol

Niasin (nikotinik asid) ve trevlerinin vitamin, antilipidemik ve vazodilatatr zellikleri vardr.

Karacierde VLDL sentezini azaltrlar ve plazma LDL miktar der. HDL dzeyini en fazla artran ilatr. Geni
spektrumlu bir antilipidemiktir: Tip II, III, IV ve V hiperlipoproteinemilerde ekindir.
Yksek kolesterol oluturan tip II homozigot vakalarda kolestiraminle birlikte kullanlr.
Yant - D
240)
Kullanm srasnda A, D, E ve K vitaminlerinin emilimini bozan ve bu vitaminlerle birlikte kullanlan
hipolipidemik ila aadakilerden hangisidir?
A)
B)
C)
D)
E)

Probukol
Kolestiramin
Orlistat
Reduktil
Simvastatin

Orlistat lipaz inhibisyonu yaparak ya emilimini bozduu iin yada eriyen vitaminlerin (A, D, E, K) emilimi de
bozulur. Bunun iin beraberinde vitamin destei gerektirir.
Yant - C
241)
Sirozda hepatik ensefalopatinin nlenmesi, cerrahi ncesi barsak temizlii olarak kullanlan ve ayn
zamanda lipid drc etkisi olan ila aadakilerden hangisidir?
A)
B)
C)
D)
E)

Kolestiramin
Gemfibrozil
Klofibrat
Niasin trevleri
Neomisin

Neomisin, aminoglikozid yapl geni spektrumlu bir antibiyotiktir. GS'den ok az oranda emilir (% 3). Esas olarak
barsak bakterileri yok etmek iin kullanlr (hepatik ensefalopatinin nlenmesi ve barsak temizlii gibi).
Barsaklarda bulunduunda, kolestiramin ve kolestipol gibi safra asitleri ile suda erimeyen kompleksler oluturur.
Yant - E
242)
A)
B)
C)
D)
E)

Kilo almna neden olan hipolipidemik ila aadakilerden hangisidir?

Statinler
Fibratlar
Niasin trevleri
Probukol
Kolestipol

Ya asitlerinin albumine balanmasn engelledikleri ve ya dokusunda toplanmasna neden olduklar iin kilo art
yapabilen ilalar fibratlardr.
Yant -B

261

243)
Aadaki antihiperlipidemik ilalardan hangisi etkisini lipoprotein sentezini azaltarak gsterenlerden
biri deildir?
A)
B)
C)
D)
E)

Lovastatin
Klofibrat
Niasin
Kolestiramin
Probukol

Kolestiramin GS'den absorbe edilmez ve safra asitleriyle suda erimeyen kompleksler oluturarak onlarn terminal
ileumdan geri emilmelerini basklar. Bu nedenle vcuttaki yalar kolesterol yapmnda kullanlmak yerine safra asidi
yapmnda kullanlr.
Kolestiramin ve kolestipol dolayl yoldan lipoprotein ykmn artran bir ilalardr. Lipoprotein sentezini azaltan
ilalardan (statinler, fibratlar, nikotinik asit trevleri ve probukol) biri deildir.
Yant - D
244)
HDL miktarn drmesine ramen antioksidan etkisi nedeniyle ateroskleroza kar kullanlan ila
aadakilerden hangisidir?
A)
B)
C)
D)
E)

Lovastatin
Niasin
Klofibrat
Probukol
Kolestiramin

HDL miktarn drmesine ramen antioksidan etkisi nedeniyle aterosklerozu nleyen ve bu nedenle hipolipidemik
olarak kullanlan ila probukoldr.
Probukol karacier ve barsakta kolesterol sentezini inhibe eder. Ancak kardiyotoksik bir ilatr ve QT mesafesini
uzatr (kardiyotoksik etki gsterir).
Yant - D
245)
A)
B)
C)
D)
E)

Aadaki ilalardan hangisinin kullanm amac kan lipidlerini drmek olamaz?

Klofibrat
Lovastatin
Probukol
Propranolol
Kolestiramin

Klofibrat, lovastatin, probukol ve kolestiramin hipolipidemik amala kullanlan ilalardr.

adrenerjik reseptr blokerleri, bir ok kardiyovaskler hastalkta kullanlmalarna ramen lipid profilini olumsuz
etkiler (lipolizi inhibe ederek) ve hiper-lipidemi olutururlar.
Yant - D
246)
Barsakta safra asitlerini balayarak hipolipidemik etki gsteren ila aadakilerden hangisidir? (Nisan 1997)
A)
B)
C)
D)
E)

Kolestiramin
Klofibrat
Lovastatin
Nikotinik asit
Pravastatin

Koletiramin, kolestipol ve neomisin, barsakta safra asitlerini balayarak, kolesterol ykmn artrr.
Yant - A
247)
A)
B)
C)
D)
E)

Hipolipidemik olarak kullanlmayan ila aadakilerden hangisidir? (Aralk - 1999)

Neomisin
Levostatin
Klofibrat
Gemfibrozil
OKS

Kombine oral kontraseptif ilalar iinde yer alan s-trojenler, lipid profilini olumlu ynde etkilerler (HDL artar, LDL
azalr). Ancak hipolipidemik amala tera-ptik olarak kullanlmazlar.

262

Yant - E
248)
Hiperkolesterolemilerin tedavisinde kullanlan, kolesterol sentezini inhibe ederek etki eden ilalarn,
balca hedef enzimi hangisidir? (Eyll - 2000)
A)
B)
C)
D)
E)

Mevalonat kinaz
Fosfo mevalonat kinaz
HMG-CoA sentaz
HMG-CoA liyaz
HMG-CoA redktaz

Kolesterol sentezinde hz kstlayc basamak, HMG-CoA'nn, mevalonata dnt ve HMG-CoA redktaz

tarafndan gerekletirilen basamaktr.
Yant - E
249)
Lovastatinin hipolipidemik etkisinden sorumlu esas mekanizma aadakilerden hangisidir? (Nisan 2002)
A)
B)
C)
D)
E)

Barsakta safra asitlerinin balanmas

Yksek dansiteli lipoprotein miktarnn azaltlmas
Kolesterol sentezinin inhibe edilmesi
Dk dansiteli lipprotein reseptrlerinin saysnn azaltlmas
Kolesteroln barsaktan absorbsiyonunun nlenmesi

Statinler, kolesterol sentezinde hz kstlayc basama, inhibe ederek kolesterol sentezini basklarlar.
Yant - C
250)
A)
B)
C)
D)
E)

Aadakilerden hangisi kolesterol sentezinde hz kstlayc enzimdir? (Nisan - 2002)

Triplaz
HMG KoA sentaz
Fosfomevalonat kinaz
Mevalonat kinaz
HMG-KoA redktaz

Yant - E
251)
Ar hipertrigliseridemi tedavisinde ncelikle tercih edilmesi gereken ila aadakilerden hangisidir?
(Nisan - 2004)
A)
B)
C)
D)
E)

Nikotinik asit
Gemfibrozil
Atovastatin
Simvastatin
Kolestiramin

Ar hipertrigliseridemi tedavisinde kombinasyon tedavisi nerilmektedir. Ancak soruda tek bir ajan sorulmutur. Bu
durumda fibratlar tercih edilmelidir.
Yant - B

PIHTILAMA ZERNDE ETKL LALAR

252)
A)
B)
C)
D)
E)

Heparin iin aadakilerden hangisi yanltr?

Antikoaglan etkisini AT-III etkinliini artrarak gsterir.
Vcutta mast hcrelerince de oluturulabilir.
Venz trombslere kar etkilidir.
Dozun izlenmesinde aPTT normalin 20 katna kmas istenir.
Lipoprotein lipaz aktive eder.

Kanama yapc etkisinden dolay heparinin dozu aPTT (aktive edilmi parsiyel tromboplastin zaman) ile izlenir.
Normalin 1,5-2 kat uzamas amalanr (normali 24-36 saniye).
Yant - D
253)

Heparinin antidotu olan madde aadakilerden hangisidir?

A) Neomisin slfat
B) Bametan slfat

263

C) Protamin slfat
D) Heparin slfat
E) Etilbiskum asetat
Heparin uygulanmas srasnda kanama grldnde infzyon hemen durdurulur ve heparinin etkisini ntralize
etmek iin nceden verilmi olan her 100 nite heparin iin 1 mg protamin slfat kullanlr.
Yant - C
254)
A)
B)
C)
D)
E)

Heparinin en nemli yan etkisi aadakilerden hangisidir?

Bulant
Kusma
Kanama
Osteoporoz
Alerji

Heparinin en nemli yan etkisi spontan kanamalardr (purpura, ekimoz, melena).

En erken grleni ise hematridir.
Yant - C
255)
A)
B)
C)
D)
E)

Heparin uygulamas srasnda en erken ortaya kan kanama aadakilerden hangisidir?

Purpura
Ekimoz
Melena
Hemartroz
Hematri

Yant - E
256)
A)
B)
C)
D)
E)

En gl trombin inhibitr madde aadakilerden hangisidir?

Hirudin
Heparin
Varfarin
Fenindion
Streptokinaz

Hirudin, heparin benzeri bir maddedir. Doadaki bilinen en gl ve spesifik trombin inhibitr maddedir.
Yant - A
257)
A)
B)
C)
D)
E)

Heparin aadaki durumlardan hangisinde kontrendikedir?

Derin ven trombozu
Serebrovaskler olay
Atrial fibrilasyon
AMI sonras perikardit
Unstabil angina pektoris

Heparinlerin mutlak kontrendikasyonlar :

ntrakraniyal kanama

Malign tmrler

AV malformasyonlar

Aktif i kanama

Perikardit

Nisbi kontrendikasyonlar :

Yeni geirilmi operasyon, travma

Derin biyopsi (KC, bbrek)

Gebelik ve postpartum dnem

Kontrol altna alnamam hipertansiyon

Kanama riski olan durumlar (peptik lser)

Heparinin kullanld durumlar :

Derin ven trombozu

264

Romatizmal kapak hastalklar

Unstable angina ve akut MI

Atriyal fibrilasyon

Serebrovaskler hastalklar

Kardiyopulmoner kateterizasyon

Kalc ven kateteri

Ekstrakorporeal dolam

Gebelik (eer zorunluysa sadece heparin)

Kanama sonucu kardiyak tamponada neden olabilecei iin akut Ml' takip eden perikarditte kontrendikedir.

Yant - D
258)
A)
B)
C)
D)
E)

Heparinin kontrendike olmad durum aadakilerden hangisidir?

AV malformasyon
Malign tmr varl
Subaraknoid kanama
Stabil olmayan angina
Perikardit

Yant - D
259)
A)
B)
C)
D)
E)

Oral antikoaglanlarn etki mekanizmas aadakilerden hangisidir?

Tromboksan sentetaz inhibisyonu
F II, VII, IX ve X'un sentezinin basklanmas
AT-III inhibisyonu
Kanama zamannn uzatlmas
Plazminojen aktivasyonu

Oral antikoaglanlarn etki mekanizmas K vitaminine bal olarak sentezlenen Faktr II, VII, IX, X ve endojen
antikoaglan olan protein C'ye bal glutamat rezidlerinin -karboksillenmesini inhibe ederler.
Yant - B
260)
IIIIIIA)
B)
C)
D)
E)

Oral antikoaglanlar ile tedavi srasnda kanama grlrse aadakilerden hangisi / hangileri verilir?
Protamin slfat
K vitamini
Taze donmu plazma
Yalnz I
Yalnz II
I ve II
II ve III
I, II ve III

Oral antikoaglanlarn ar dozlarnda kanama grldnde taze donmu plazma ya da tam kan verilir. K
vitamini, hafif vakalarda oral, ciddi vakalarda parenteral olarak verilir.
Yant - D
261)
A)
B)
C)
D)
E)

Aadaki durumlardan hangisinde oral antikoaglan kullanm kontrendikedir?

Kalp kapak trombozu
Kalc ven kateteri
Preeklampsi-eklampsi
Serebrovaskler hastalk
KBY-diyaliz

Oral antikoaglanlar teratojen etkili olduklar iin gebelikte kontrendikedirler. Bunun yerine gebelikte plasentay
gemeyen heparin kullanlabilir.
Yant - C
262)

Aadakilerden hangisi plazminojen - plazmin oluumunu salayarak trombs lizise uratan ilatr?

A) Varfarin
B) Dikumarol
C) Difenadion

265

D) Heparin
E) Streptokinaz
Fibrinolitik ilalar plazminojenden plazmin oluumunu katalize edip trombs lizise uratrlar. Bu ilalar, streptokinaz,
rokinaz ve doku plazminojen aktivatrdr (t-PA).
Yant - E
263)
A)
B)
C)
D)
E)

Bakteriyel kaynakl fibrinolitik ila aadakilerden hangisidir?

rokinaz
Streptokinaz
Alteplaz
Reteplaz
Hirudin

Streptokinaz, grup C (3-hemolitik streptokoklarn sentez ettii ekstraseller bir proteindir. Proaktivatr plazminojenle
birleip etkinlik gsterir.
Yant - B
264)
A)
B)
C)
D)
E)

Endojen kaynakl fibrinolitik ila aadakilerden hangisidir?

rokinaz
Streptokinaz
Alteplaz
Reteplaz
Hirudin

rokinaz bbreklerin sentezledii insan enzimidir. Hcre kltrnden elde edilir. Streptokinaza alerjik kimselerde
kullanlr. Direkt olarak plazminojeni ak-tive eder.
Yant - A
265)
Plazminojen ve streptokinaz karm olup ksmen fibrin selektif zellik gsteren madde aadakilerden
hangisidir?
A)
B)
C)
D)
E)

rokinaz
Antistreplaz
Alteplaz
Hirudin
Reteplaz

Antistreplaz, insan plazminojeni ve bakteriyel streptokinaz karmdr. Pht blgesinde etki gsterecek ekilde
ksmen selektiftir.
Yant - B
266)
A)
B)
C)
D)
E)

Fibrin selektif olan trombolitik ila aadakilerden hangisidir?

rokinaz
Streptokinaz
Alteplaz
Heparin
Hirudin

Doku plazminojen aktivatrnn (t-PA) serbest plazminojene afinitesi dktr, ancak olumu trombse
balandnda plazminojeni aktive ederek phty eritir.
Fibrin selektiftir.
Yant - C
267)
A)
B)
C)
D)
E)

Aadakilerden hangisi antitrombositer olarak kullanlan ilalardan biri deildir?

Aspirin
Tiklopidin
Dipiridamol
Slfinpirazon
Nitrendipin

Antitrombositer olarak kullanlan ilalar

266

Aspirin, slfinpirazon (COX inhibitrleri), dipiridamol (fosfodiesteraz inhibitrleri), tiklopidin, klopidogrel (ADP reseptr
blokerleri), absiksimab, eptifibatid, tirofiban (glikoprotein llb/llla inhibitrleri) ve epoprostenol (PG-I2 analou).
Nifedipin ve nitrendipin gibi dihidropiridin trevi kalsiyum kanal blokerleri antitrombositer zellik gstermelerine
ramen bu amala kullanlmazlar.
Yant - E
268)
A)
B)
C)
D)
E)

Aspirin aadakilerden hangisinde kontrendikedir?

Patent duktus arteriosus
Akut gut krizi
Akut MI
Transient iskemik atak
Antitrombositer tedavi

Aspirin antitrombositer olarak kullanlan ilalar iinde en ucuz, en gvenlisi, (antitrombositer dozlarda) en az yan
etkilisi ve en etkilisidir.
Antiinflamatuar, antipiretik ve analjezik amalarla da kullanlabilmesine ramen normal dozlarnda rik asit atlmn
azaltt iin gutta kontrendike-dir.
Yant - B
269)
Plazminojenden plazmin oluumunu inhibe ederek doku plazminojen aktivatrnn etkisini antagonize
eden bileik aadakilerden hangisidir?
A)
B)
C)
D)
E)

Protamin slfat
Protamin inko
Streptokinaz
Aminokaproik asit
K vitamini

Epsilon aminokaproik asit ve traneksamik asit, plazminojenden plazmin oluumunu inhibe eden ilalardr. Bu
etkileri nedeniyle hiperfibrinolize bal kanamalarda kullanlrlar. Bir kullanmlar da plazminojenden plazmin
oluumunu hzlandran ve trombolitik etki gsteren doku plazminojen aktivatr (t-PA), streptokinaz, rokinaz gibi
ilalara bal gelien kanamalarda etkiyi antagonize etmektir.
Yant - D
270)
Plazminojen - plazmin dngsn basklayan ve hiperfibrinolize bal kanamalarn tedavisinde
kullanlan ila aadakilerden hangisidir?
A)
B)
C)
D)
E)

Protamin slfat
K vitamini
Neomisin
Aminokaproik asit
N-asetil sistein

Aminokaproik asit ve traneksamik asit, fibrinolizisin hakim olduu kanamalarda kullanlr. Plazminojenden plazmin
oluumunu inhibe ederler.
Yant - D
271)
Aadaki antitrombositer ilalardan hangisi etkisini trombositlerde bulunan Glikoprotein llb-llla
reseptrlerini bloke ederek gsterir?
A)
B)
C)
D)
E)

Slfinpirazon
Absiksimab
Tiklopidin
Dipiridamol
Klopidogrel

Absiksimab, eptifibatid ve tirofiban, fibrinojen ve von Willebrand faktr ile uyarlan trombositlerdeki llb/llla
reseptrn (IIbB3) antagonize eden ilalardr.
Absiksimab, bu reseptrler kar monoklonal bir antikordur (fab segmenti). Tirofiban ve eptifibatid ise ayn reseptrn
kompetetif antagonistleridir.
Yant - B
272)

Miyokard infarktsnde hangi durumda antikoaglasyonun yeri yoktur? (Nisan- 1998)

A) Kalp yetersizlii

267

B)
C)
D)
E)

Perikardit
Ventrikler fibrilasyon
Mural trombus
Sol ventrikl anevrizmas

Post MI 3-4 haftalarda gelien Dressler sendromunda (perikardit), kanama ve kardiyak tamponad gelitirebilecei
iin antikoaglan tedavi kesilir.
Yant - B
273)
Karacier enzimlerini indkleyerek, oral antikoaglanlarn etkisini azaltan ila aadakilerden
hangisidir? (Eyll -1999)
A)
B)
C)
D)
E)

Barbtirat
Slfonamid
Metronidazol
Fenilbutazon
Oral kontraseptifler

Fenobarbital, fenitoin, sigara iilmesi gibi durumlarda karacier mikrozomal enzimleri (p450) indk-lendii iin oral
antikoaglanlarn ykm hzlanr ve etkileri azalr.
Yant - A
274)
A)
B)
C)
D)
E)

Kumarin antikoaglan etkisini hangi mekanizma ile gerekletirir? (Nisan - 2000)

Glutamat yan zincir karboksilasyonunu engelleyerek.
Fosfolipidlerin yapsn bozarak.
Kalsiyumu balayarak.
Trombini aktive ederek.
Plazmini aktive ederek.

Yant - A
275)
A)
B)
C)
D)
E)

Heparin tedavisinde doz ayarlanmas iin aadakilerden hangisi takip edilir? (Nisan - 2000)
PT
a-PTT
Trombin zaman
Fibrin ykm rnleri
Trombosit says

Yant - B
276)
A)
B)
C)
D)
E)

Aadakilerden hangisi, heparin kullanm iin bir kontrendikasyon oluturmaz? (Eyll - 2000)
Ciddi hipertansiyon
Akut bbrek yetersizlii
Akut perikardit
Gastrointestinal lserler
Disekan aort anevrizmas

Yant - B
277)
A)
B)
C)
D)
E)

Kumarin trevleri etkilerini hangi yolla gsterir? (Eyll - 2000)

Kalsiyumu balayarak.
Trombosit agregasyonunu inhibe ederek.
Heparini inhibe ederek.
Vitamin-K'nn etkisini inhibe ederek.
Endotelin salglad PG-I2' yi inhibe ederek.

Yant - D
278)
Aadakilerden hangisi plazminojen aktivasyonunu engelleyebilen bir lizin anti metabolitidir? (Eyll 2001)
A)
B)
C)
D)
E)

Dipiridamol
Protamin slfat
Aminokaproik asit
Fitonadion
Hirudin

268

Epsilon aminokaproik asit ve traneksamik asit plaz-minojenin plazmine dnmn inhibe eden ilalardr.
Hiperfibrinolize bal kanamalarn tedavisinde kullanlrlar.
Yant - C
279)
A)
B)
C)
D)
E)

Heparin enjeksiyonu aadakilerden hangisinin plazmaya salnmasna neden olur? (Nisan - 2002)
Asit lipaz
Lipoprotein lipaz
Pankreatik lipaz
Hormona duyarl lipaz
Gastrik lipaz

Heparin, antikoaglan etki yapmayan dk dozda lipoprotein lipaz aktive edip, yadan zengin besin alndnda
oluan plazma bulankln gidererek plazmay berraklatrc etki gsterir (ilomikronlarn lipoprotein lipaz ile
paralanmas sonucu oluur).
Ayrca invitro olarak prostasiklini ntralize eder (paradoksik tromboz nedeni).
Yant - B
280)
A)
B)
C)
D)
E)

Aadakilerden hangisinde parenteral K vitamini tedavisi etkili deildir? (Eyll - 2002)

Oral antikoaglan ar dozuna bal kanama
Yenidoan hemorajik hastal
Obstrktif sarla bal hipoprotrombinemi ve kanama
Malabsorbsiyona bal hipoprotrombinemi
Karacier hcre zedelenmesine bal hipoprotrombinemi

K vitamini karacierde baz phtlama faktrlerinin sentezinde rol oynar. Bu faktrler, protrombin (Fil), FVII, FIX ve
FX'dur. Oral antikoaglanlar etkilerini bu faktrlerin sentezini basklayarak gsterdikleri iin yksek dozlarnda
kanama grldnde K vitamini verilir.
Yenidoann hemorajik hastalnda K vitamini eksiktir.
Obstrktif sarlkta safra asitleri barsaa geemedii iin yalarn absorbsiyonu (tabi bu arada yada eriyen
vitaminler olan ADEK emilimi de) bozulur. Malabsorbsiyon da benzer bir durumdur.
Karacier hcre hasarnda grlen hipoprotrombi-nemide K vitamini vermek anlamszdr, nk sentez edecek
hcre hasarlanmtr.
Yant - E
281)
Trombositlerin aktive olmasyla yzeylerinde aa kan Gpllb-llla reseptr yaps aadakilerden
hangisine balanr? (Eyll - 2003)
A)
B)
C)
D)
E)

Tromboksan A2
Fibrinojen
Trombin
Trombospondin
Kollojen

Trombositlerde bulunan Gpllb-llla reseptrleri aktifleme sonucu membrana karlar. Bu reseptrler, fibrinojen ve von
Willebrand faktr ile uyarlrlar.
Yant - B
282) Aadaki vitaminlerden hangisi, folik asit metabolizmasna katkda bulunarak hema-topoetik sistemi
etkiler? (Nisan - 2005)
A)
B)
C)
D)
E)

Vitamin A
Vitamin K1
Vitamin K3
Vitamin E
Vitamin B12

Yant - E

269

BLM: 7
SOLUNUM VE GASTRONTESTNAL SSTEM FARMAKOLOJS
GASTRONTESTNAL SSTEM FARMAKOLOJS
PEPTK LSER TEDAVSNDE KULLANILAN LALAR
1)

Simetidinin antiandrojenik etki mekanizmas aadakilerden hangisidir?

A)
B)
C)
D)
E)

Testosteronun, strojenlere dnmn hzlandrr.

strojenlerin ykmn azaltr.
Testisleri basklayarak testosteron yapmn azaltr.
Testosteronun dihidrotestosterona dnmn inhibe eder.
Hedef hcrelerde testosteron reseptrlerini bloke eder.

Simetidin, karlan ilk H2 reseptr blokeridir. Hepatotoksik etki gsterir. Serum transaminaz ve alkalen fosfotaz
dzeylerini ykseltir.
Ayrca karacier mikrozomal enzimlerinin inhibisyonu yaparak oral antikoaglanlar, morfin, teofilin, kafein,
propranolol ve lidokainin gibi ilalarn etkisini artrr. Bununla birlikte antiandrojenik etki gsterir.
Hedef hcrelerde testosteron ve dihidro testesteron reseptrlerini bloke eder, erkeklerde jinekomas-ti, libido kayb,
impotans, oligospermi yapar, kadnlarda hirsutizmi dzeltir.
Yant - E
2) Mide asit salgsn en gl ekilde bloke eden ila aadakilerden hangisidir?
A)
B)
C)
D)
E)

Omeprazol
Nizatidin
Pirenzepin
Mizoprostol
Bizmut asetat

H+ pompas inhibitrleri mide asid salgsn en gl ekilde bloke eden ilalardr. Pariyetal hcreler iinde
karbonik anhidraz reaksiyonu sonucu oluan hidrojen, H+/K+ ATPaz (proton pompas) ile mide lmeni iine salglanr.
Proton pompas inhibitrleri (omeprazol, lansop-razol ve pantoprazol) ile bu salglanma bloke edilir.
Yant - A
3) Peptik lserin antibakteriyel tedavisinde yeri olmayan ila aadakilerden hangisidir?
A)
B)
C)
D)
E)

Ampisilin
Amoksisilin
Klaritromisin
Tetrasiklin
Bizmut

Helicobacter pylori'ye kar gl bakterisidal etki gsteren ilalar amoksisilin, klaritromisin, tetra-siklin,
metronidazol ve bizmuttur.
Yant - A
4) Aadaki asit salnmn azaltan ilalardan hangisinin etkisi dierlerine gre daha azdr?
A)
B)
C)
D)
E)

Omeprazol
Pirenzepin
Famotidin
Ranitidin
Lansoprazol

Asit salgsn azaltan ilalar iinde en gl etkiyi proton pompas inhibitrleri yaparken, en zayf etkiyi ise
antimuskarinik ilalar (pirenzepin ve telenzepin) yapar.
Yant - B

270

5) Helicobacter pyloriye kar bakterisidal etkinlik gsteren antisekretuar ila aadakilerden hangisidir?
A)
B)
C)
D)
E)

Nizatidin
Pirenzepin
Famotidin
Simetidin
Omeprazol

Proton pompas ayn zamanda H. pyloride de bulunur.

Bu pompa bakterinin asit ortamda iine giren H+ iyonunun dar atlmasn salar. Bu nedenle pompann inhibe
edilmesi bakterinin lmne neden olur.
Yant - E
6) H2 reseptr blokerlerinin kullanlmad durum aadakilerden hangisidir?
A)
B)
C)
D)
E)

Mide karsinoidi
Bazofilik lsemi
Allerjik rinit
Gastrosefajial refl
Mide lseri

H2 reseptr blokerleri lser, gastrit ve reflde tedavi edici etkinlik gsterirken, bazofilik lsemi ve mide karsinoidi gibi
durumlarda fazlaca salnan histaminin asit sekresyonunu artrmasn engellemek iin profilaktik olarak da kullanlr.
Allerjik rinitte H2 deil H, reseptr blokerleri kullanlr.
Yant - C
7) Mide asidini en gl ekilde ntralize eden antiasid aadakilerden hangisidir?
A)
B)
C)
D)
E)

Kalsiyum karbonat
Sodyum Bikarbonat
Magnezyum tuzlar
Alminyum tuzlan
Demir tuzlar
.

Mide asidini nralize edici etkilerine gre kalsiyum > sodyum > magnezyum > aluminyum bileikleri olarak
sralanrlar.
En gl asit ntralize ediciler kalsiyumlu bileiklerken en zayf olanlar aluminyumlu bileiklerdir.
Yant - A
8) Aadaki antiasitlerden hangisi ayn zamanda laksatif etki de gsterir?
A)
B)
C)
D)
E)

Magnezyum bileikleri
Kalsiyum bileikleri
Sodyum bileikleri
Mizoprostol
Aluminyum bileikleri

Kalsiyum ve aluminyumlu bileikler kabzlk, mag-nezyumlu bileikler ishal, sodyumlu bileikler ise sis-temik etki (Na
yklenmesi ve dem) gsterebilirler.
Mizoprostol de ishal yapabilir ancak bu ajan antiasit deildir.
Yant - A
9) Aadaki ilalardan hangisi mukoza koruyucu deildir?
A)
B)
C)
D)
E)

Kollaidal bizmut
Mizoprostol
Sodyum bikarbonat
Sodyum karbenoksolon
Sukrt

Sodyum bikarbonat mukoza koruyucu deil, antiasittir.

Yant - C
10) Aadaki ilalardan hangisi NSA ilalarla oluan gastrik ikayetleri azaltmak iin kullanlr?

271

A)
B)
C)
D)
E)

Karbenoksolon
Sukralfat
Omeprazol
Magnezyum slfat
Mizoprostol

NSA ilalar siklooksijenaz inhibisyonu yaparak prostaglandinlerin oluumunu basklarlar. PG-E1 ve PG-E2 mide
sitoprotektif etkinlik gsteren prostaglandinlerdir.
NSA ilalarla grlen gastrik yaknmalarda PG-E, analou olan mizoprostol kullanlabilir.
Yant - E
11) Atropin benzeri yan etkilere neden olabilen lser ilac aadakilerden hangisidir?
A)
B)
C)
D)
E)

Pirenzepin
Ranitidin
Lansoprazol
Pantoprazol
Famotidin

Yant - A
12) En potent etkili H2 reseptr blokeri aadakilerden hangisidir?
A)
B)
C)
D)
E)

Simetidin
Ranitidin
Famotidin
Nizatidin
Roksatidin

En uzun ve en potent etkili H2 reseptr blokeri fa-motidindir.

Yant - C
13) Aadaki ilalardan hangisi mideden asit salgsn azaltmaz? (Eyll - 1998)
A)
B)
C)
D)
E)

Omeprazol
Antihistaminik
Antikolinerjik
Sukrt
H+ pompas inhibitrleri

Proton pompas inhibitrleri (omeprazol, lansoprazol vd.), H2 reseptr antagonistleri (famotidin, ranitidin vd.) ve
antikolinerjikler (pirenzepin ve telenzepin) peptik lser tedavisinde asit salnmn azaltmak iin kullanlan
antisekretuar ilalardr.
Sukrt mukoza koruyucu bir ajandr ve asit Salnmn azaltc etkisi yoktur.
Yant - D

LAKSATF ve PURGATF LALAR

14) Aadaki ilalardan hangisinin laksatif zellii yoktur?
A)
B)
C)
D)
E)

Loperamid
Bisakodil
Fenolfitalein
Kazantranol
Laktloz

Loperamid antidiyareik olarak kullanlan bir ilatr.

Yant - A
15) Laktloz hangi grup laksatif etki gsterir?
A)
B)
C)
D)
E)

Kitle oluturan laksatifler.

Kayganl artc laksatifler.
Stimlan etkili laksatifler.
Gayta yumuatc laksatifler.
Ozmotik etkili laksatifler

272

Laktloz, insan tarafndan sindirilemeyen 5 karbonlu bir ekerdir. GIS'de bakteriler tarafndan paralanr ve epiteli
zedeleyen maddeler ortaya kar. Bu maddeler de stimlan etki gsterir.
Yant - C
16) Sv vazelin hangi grup laksatif etki gsterir?
A)
B)
C)
D)
E)

Kitle oluturan laksatifler.

Kayganl artc laksatifler.
Stimlan etkili laksatifler.
Gayta yumuatc laksatifler.
Ozmotik etkili laksatifler.

Sv vazelin, GS'de sindirilmeden ve emilmeden kalr. Kaln barsaa ulaarak dky ve mukoza yzeylerini yalar.
Yada znen vitaminlerin (ADEK) emilimlerini nleyerek uzun sreli kullanmlarnda bu vitaminlerin eksikliine
neden olur.
Yant - B
17) Aadaki doal maddelerden hangisinin laksatif zellii bulunmaz?
A)
B)
C)
D)
E)

Senna glikozidleri (sinameki)

Tahl kabuu (kepek)
Plantago ovata tohumlar
Metil selloz
Kalsiyum karbonat

Yant - E
18) Aadaki ilalardan hangisinin diyare tedavisinde kullanm yoktur?
A)
B)
C)
D)
E)

Kaolin
Loperamid
Difenoksilat
Hint ya
Kodein

Hint ya kuvvetli laksatif (purgatif) zellik gsterir.

Yant - D
19) Aadakilerden hangisi kitle oluturan laksatiflerden biri deildir?
A)
B)
C)
D)
E)

Metil selloz
Kepekli yiyecekler
Plantago ovata tohumlar
Agar
Magnezyum slfat

Kitle oluturan laksatifler suyla temas ettiklerinde su tutarak ier ve kitleleri artar. Bu ekilde feesin yumuak
kalmasn salarlar.
Bu ilalar; metil selloz, sodyum karboksimetil selloz, plantago ovata bitkisinin tohumlar, agar ve kepekli
yiyeceklerdir.
Yant - E
20) Aadakilerden hangisi yumuatc laksatiflerden biridir?
A)
B)
C)
D)
E)

Magnezyum Slfat
Sodyum Slfat
Gliserin
Mannitol
Sorbitol

Yumuatc laksatifler, diyare oluturmadan feesi yumuatrlar. Etkileri 1-3 gnde ortaya kar. Bu ilalar; sv
vazelin (oral) ve gliserindir (rektal).
Yant - C
21) Tm prgatiflerin ortak zellii aadakilerden hangisidir? (Eyll - 1998)
A) Mukoza epitel hcrelerinin membran zedelenmesi

273

B)
C)
D)
E)

Na+/K+/ATP'az inhibisyonu.
Prostoglandin sentezinin artrlmas.
Adenilat siklazn aktive edilmesi.
Barsak lmeninden net su birikimine neden olmas

Lakalif ilalar deiik etki mekanizmalarna sahiptir. Ancak hepsinin ortak noktas barsakta net su birikimine neden
olmaldr.
Yant - E
22) Aadaki laksatif ilalardan hangisi dkdaki su miktarn etkilemez? (Eyll - 2003)
A)
B)
C)
D)
E)

Metoklopramid
Magnezyum
Difenilmetanlar
Laktloz
Antrakinonlar

Barsak hareketlerini hzlandran ve yumuak dklamay salayan ilalara laksatif ilalar denir. Bu ilalar ok deiik etki mekanizmalaryla barsak geiini
hzlandrrlar.
Laksatiflerin ou artrd halde metoklopramid ve dokusatlar (dokusat sodyum ve potasyum) dkda su
miktarn etkilemezler.
Yant - A

EMETK ve ANTEMETK LALAR

23) Aadaki ilalardan hangisi baz zehirlenmelerde emetik olarak kullanlr?
A)
B)
C)
D)
E)

Metoklopramid
Domperidon
Ondansetron
Apomorfin
Skopolamin

Zehirlenmelerde kusturucu olarak kullanlan ilalar ipeka ve apomorfindir.

peka oral olarak uygulanr ve etkisini mide mukozasnda irritasyon yaparak gsterir.
Apomorfin V uygulanr ve etkisini MSS'nde kemo-reseptr triger zonda (CTZ) dopamin D2 reseptrlerin uyararak
gsterir.
Yant - D
24) Etkisini kemoreseptr triger zon (bulant-kusma merkezi) zerinde gstermeyen ila aadakilerden
hangisidir?
A)
B)
C)
D)
E)

Apomorfin
peka
Ondansetron
Metoklopramid
Domperidon

Apomorfin (emetik), ondansetron, metoklopramid ve domperidon (antiemetik) etkilerini kemoreseptr triger zonda
(CTZ) gsterirler.
Yant - B
25) Bilinci ak hastay kusturmak amacyla verilen apomorfin hangi yolla uygulanr?
A)
B)
C)
D)
E)

SC
M
V
Oral
Rektal

Yant - C
26) Bilinci ak hastay kusturmak amacyla verilen ipeka hangi yolla uygulanr?

274

A)
B)
C)
D)
E)

SC
M
V
Oral
Rektal

Yant - D
27) Yan etkisi en az olan antiemetik ila aadakilerden hangisidir?
A)
B)
C)
D)
E)

Trimetobenzamid
Ondansetron
Metoklopramid
Domperidon
Glukokortikoidler

Trimetobenzamid yan etkisi en az olan antiemetik ilatr. CTZ'yi inhibe eder.

Yant - A
28) Zehirlenme phesi ile getirilen bilinci kapal olan hasta neden kusturulmaz?
A)
B)
C)
D)
E)

Beyin demi
GS irritasyonu
Kalp durmas
Aspirasyon tehlikesi
Karacier sirozu

Bilinci kapal hasta aspirasyon riski nedeniyle kusturulmaz.

Yant - D
29) Aadaki ilalardan hangisinin antiemetik etkisi yoktur?
A)
B)
C)
D)
E)

Metoklopramid
Trimetobenzamid
Ondansetron
Meklizin
Sisaprid

Sisaprid, aynen metoklopramid gibi serotonin 5-HT3 antagonisti, 5-HT4 ise agonistidir. Ancak metoklopramid gibi
antiemetik etkisi yoktur.
Metoklopramid ilave olarak D2 antagonisitk etkiyle CTZ'yi inhibe eder.
Yant - E
30) Tat tutmasnda etkisi olmayan antiemetik aadakilerden hangisidir?
A)
B)
C)
D)
E)

Dimenhidrinat
Metoklopramid
Difenhidramin
Skopolamin
Hidroksizin

Metoklopramid etkisi CTZ zerinde gsterir.

Oysa dierleri vestibler sistemi deprese ederek tat tutmasnda etki gsterirler.
Yant - B
31) 5-HT3 selektif bloker olan ve kanser kemoterapisinde ortaya kan bulantlar dahi, engelleyebilen ila
aadakilerden hangisidir?
A)
B)
C)
D)
E)

Ondansetron
Setirizin
Propklorperazin
Dimenhidrinat
Buklizin

Ondansetron, granisetron, tropisetron ve dolasetron 5-HT3 selektif antagonistlerdir. Kanser kemoterapisi srasnda
grlen ve dier ilalara direnli bulant kusmalarda etkilidirler.
Yant - A

275

32) Gebelikteki bulant ve kusmalarda kullanlabilen antiemetik aadakilerden hangisidir?

A)
B)
C)
D)
E)

Granisetron
Trimetobenzamid
Talidomid
Buklizin
Domperidon

Gebede gvenle kullanlabilen antiemetik ilalar buklizin ve meklizin gibi H1 antihistaminik ilalardr.
Yant - D
33) Aadaki antiemetiklerden hangisi 5HT3 antagonistidir? (Eyll - 2001)
A)
B)
C)
D)
E)

Difenhidramin
Ondansetron
Benztropin
Meklizin
Alprozolam

Ondansetron, granisetron ve tropisetron 5HT3 yksek selektif antagonistleridir ve antiemetik olarak kullanlrlar.
Ayrca btn antiemetikler iinde en gl olanlardr.
Ancak olduka pahal olduklar iin sadece kanser kemoterapisindeki bulant ve kusmalar engellemek iin
kullanlrlar.
Yant - B
34) Aadaki ilalardan hangisinin tat tutmasna kar koruyucu etkisi vardr? (Nisan - 2002)
A)
B)
C)
D)
E)

Ondansetron
Domperidon
Metoklopramid
Trimetobenzamid
Dimenhidrinat

H1 antihistaminikler ve skopolamin gibi ilalarn tat tutmasn nleyici etkileri vardr.

Yant - E
35) Aadakilerden hangisi santral etkiyle emezise neden olur? (Eyll - 2003)
A)
B)
C)
D)
E)

peka
Skopolamin
Difenhidramin
Klorpromazin
Apomorfin

klardaki ila emetik deil antiemetiktir. Bu ilalar tat tutmasnda kullanlan skopolamin, difenhidramin ve dier
bulant kusmalarda kullanlan klorpromazindir.
Emetik ila olarak klarda sadece ipeka ve apomorfin bulunmaktadr.
Antiemetikleri bilen biri kolaylkla k saysn ikiye indirebilir.
peka bitkisel bir maddedir ve urup formundadr.
Evde olan zehirlenmelerde salk personeli olaya mdahale edene kadar toksik maddenin kusturul-mas amacyla
batl lkelerde hemen hemen her evde bulunur.
peka midede iddetli irritasyon yaparak kusturur.
peka kusturucu olmayan dk dozlarda oral uygulanrsa refleks yoldan broniyal sekresyonlar artrabildii iin
ekspektoran olarak da kullanlr. Apomorfin ise parenteral yoldan uygulanr (IV) ve etkisini MSS'inde kemoreseptr
triger zone (CTZ -bulant kusma merkezi)'nde gsterir.
Yant - E

KOAH ve BRONYAL ASTIM TEDAVLERNDE KULLANILAN LALAR

36) Vagal sinirin kontrol ettii bon dz kaslarnda kontraksiyonu ve mukus sekresyonunu azaltarak etki
gsteren atropin benzeri ila aadakilerden hangisidir?
A) Aminofilin
B) Efedrin

276

C) zoproterenol
D) Flunisolid
E) pratropyum
pratropyum bromr, kuarterner amin yapsnda sentetik bir antimuskarinik ilatr (MSS'ne gemez).
Vagal sinirin kontrol ettii bron dz kasnda kontraksiyonu ve mukus sekresyonunu azaltr. mimetikere yant
vermeyen hastalarda 2. srada tercih edilir.
Esas olarak astmdan ziyade KOAH tedavisinde kullanlr.
Yant - E
37) Astm ve KOAH tedavilerinde kullanlan aadaki ilalardan hangisi selektif 2 agonisti deildir?
A)
B)
C)
D)
E)

Salbutamol
zoproterenol
Metaproterenol
Terbutalin
Pirbuterol

zoproterenol non selektif agonisttir. Dierleri selektif 2 agonisttir.

Yant - B
38) Aadaki agonist ilalardan hangisi astmda inhalasyon yoluyla kullanlamaz?
A)
B)
C)
D)
E)

Efedrin
Adrenalin
Salbutamol
Formeterol
Salmeterol

Efedrin sadece oral yoldan kullanlan bir sempato-mimetiktir. Bu nedenle astm akut atanda yeri yoktur.
Esas olarak profilakside kullanlr.
Yant - A
39) Aadaki sempatomimetiklerden hangisi hem bronkodilatasyon hem de sekresyonlarda azalma meydana
getirir?
A)
B)
C)
D)
E)

Adrenalin
zoproterenol
Terbutalin
Salbutamol
Pirbuterol

Adrenalin ilerinde en geni etkiye sahip ilatr (2, ve 2).

P2 reseptrleri araclyla bronkodilatasyon yaparken, reseptrleri araclyla submukozal vazo-konstriksiyon
yaparak sekonder olarak sekresyonla-r azaltr.
Yant - A
40) Kronik kullanmda etkilerine tolerans gelien astm ilac aadakilerden hangisidir?
A)
B)
C)
D)
E)

agonistler
Glukokortikoidler
Fosfodiesteraz inhibitrleri
pratropyum
Kromalin sodyum

agonistlerin uzun sreli kullanmnda reseptr downreglasyonu nedeniyle etkilerine tolerans geliir.
Yant - A
41) Bronkodilatr etkilerinin yan sra antiinflamatuar etki de gsteren ilalar aadakilerden hangisidir?
A)
B)
C)
D)
E)

agonistler
Antimuskarinikler
Mast hcre stabilizatrleri
Fosfodiesteraz inhibitrleri
Antihistaminikler

277

Fosfodiesteraz inhibisyonuyla bron dz kas hcrelerinde cAMP dzeyini artrarak bronkodilatr etki gsteren metil
ksantinler (teofilin, aminofilin, dip-rofilin) ayn zamanda da anti inflamatuar etki gsterirler.
Yant - D
42) Astm tedavisinde lokal (inhalasyonla) kullanlamayan ilalar aadakilerden hangisidir?
A)
B)
C)
D)
E)

agonistler
pratropyum
Fosfodiesteraz inhibitrleri
Glukokortikoidler
Mast hcre stabilizatrleri

Fosfodiesteraz inhibitrleri, mukozalara irritan etkilerinden dolay inhalasyon yolu ile kullanlamazlar.
Yant - C
43) Sadece astm profilaksisinde kullanlan ila aadakilerden hangisidir?
A)
B)
C)
D)
E)

Terbutalin
Teofilin
Adrenalin
pratropyum bromr
Kromalin sodyum

Kromalin sodyum, ketotifen ve nedokromil (mast hcre stabilizatrleri) solunum yollarndaki mast hcrelerinin
membranlarn stabilize ederek en bata histamin gibi bronkokonstriktr etkili otakoidlerin salverilmesini inhibe
ederler.
Sadece astm krizinin nlenmesi iin profilaktik olarak kullanlrlar. Salnm olan histaminin etkilerini antagonize
edemezler, bu yzden astm krizinin tedavisinde etkileri yoktur.
Yant - E
44) Astm tedavisinde beraber
aadakilerden hangisidir?
A)
B)
C)
D)
E)

kullanldklarnda

agonistlere

tolerans

geliimini

engelleyen

ila

Bronkodilatrler
Fosfodiesteraz inhibitrleri
Antimuskarinikler
Glukokortikoidler
Mast hcre stabilizatrleri

Glukokortikoidler, bron mukozasndaki enflamasyonu basklar (antienflamatuar etki). agonistlere tolerans gelimesini nler. Astm nbetlerinin hem proflaksisinde
hem de tedavisinde kullanlrlar.
Yant - D
45) KOAH'da aadaki ilalardan hangisi kullanlmaz? (Nisan - 2000)
A)
B)
C)
D)
E)

pratropyum
Prednizolon
Adrenalin
Terbutalin
Propranolol

blokerler bronkokonstriksiyona neden olabildikleri ve agonistlerin etkilerini azalttklar iin astm ve KOAH gibi
hastalkarda kontrendikedir.
Yant - E
46) Aadakilerden hangisi metilksantinlerin yan etkilerinden biridir? (Nisan - 2001)
A)
B)
C)
D)
E)

Anri
Bradikardi
Konvlsiyon
izgili kas performansnda azalma
Medller solunum merkezinde depresyon

Gnmzde bronkodilatasyon oluturmak iin astm ve KOAH'da kullanlan teofilin ve aminofilin gibi metilksantinler,
yksek dozlarnda santral sinir sisteminde konvlsiyon, kalpte adenozin etkisini antagonize ederek taikardi ve
aritmi, solunum stim-lasyonu, izgili kas performansnda art ve direz olutururlar.

278

Yant - C
47) Aadaki ilalardan hangisinin bronial astm tedavisinde yeri yoktur? (Nisan - 2001)
A)
B)
C)
D)
E)

Metilksantinler
Nedokromil sodyum
Beklometazon diproprionat
blokerler
zoproteranol

Yant - D
48) Aadakilerden hangisi bronial astmda mast hcrelerinden histamin salnmn nler? (Nisan - 2001)
A)
B)
C)
D)
E)

Adenozin
Propranolol
Kromalin sodyum
Pindolol
Metorpolol

Kromalin sodyum, nedokromil ve ketotifen

mast hcrelerinin membranlarn stabilize ederek antijen - antikor kompleksinin balanmasn, dolaysyla da
histamin salnmn engelleyen ilalardr.
Yant - C
49) Aadakilerden hangisi astmda inhalasyon yoluyla kullanlmaz? (Eyll - 2001)
A)
B)
C)
D)
E)

pratropyum
Salbutamol
Teofilin
Metaproterenol
Beklametazon

Astm tedavisinde kullanlabilmelerine ramen, teofilin gibi fosfodiesteraz inhibitrleri solunum yollar mukozasna
irritan etki gsterdikleri iin inhalasyonla kullanlamazlar (oral veya parenteral kullanlrlar).
Yant - C
50) Aadaki ilalardan hangisi bronkodilatasyona yol amaz? (Nisan - 2002)
A)
B)
C)
D)
E)

Morfin
pratropyum
Etilnoradrenalin
Atropin
Efedrin

Morfin, bronkodilatasyon deil, bronkokonstrik-siyon oluturur. stelik solunum merkezini de inhi-be eder. Bu
nedenlerle astm tedavisinde kontren-dikedir.
Yant - A

ANTTSSF VE EKSPEKTORANLAR
51) Antitssif etkili aadaki ilalardan hangisi opioid bir ila deildir?
A)
B)
C)
D)
E)

Kodein
Noskapin
Dionin
Folkodin
Dekstrometorfan

Opioidler ksrk merkezini basklayarak antitssif etki gsterirler ve etkileri en gl olan ilalardr. Bunlar;
kodein, dionin, dekstrometorfan, folkodin gibi ilalardr.
Yant - B
52) Mukolitik etkisi olduka gl olan ve kistik fibrozisde pankreastaki koyu mukus tkalar amak amacyla da
kullanlabilen ekspektoran ila aadakilerden hangisidir?
A) Ambroksol

279

B)
C)
D)
E)

Kodein
Gliseril gayakolat
Sodyum iyodr
Asetil sistein

Asetilsistein, karbosistein ve metilsistein gibi mukolitik ilalar solunum sistemi hastalklarndan baka kistik
fibroziste pankreasta oluan koyu mukus tkalar eritmek iin ve ayrca asetaminofen toksisitesinde de kullanlr.
Yant - E
53) Aadaki mukolitik ilalardan hangisi ayn zamanda emetiktir?
A)
B)
C)
D)
E)

Bromheksin
peka
Asetilsistein
Ambroksol
Karbosistein

Ekspektoran ilalar, mukokinetik (balgamn su ieriinin artrlarak atlmnn kolaylatrlmas) ve mukolitik

(balgamn yapsnn bozulmas ve yapkan zelliinin azalmas sonucu atlmnn artrlmas) olarak iki gruba
ayrlrlar.
Mukokinetikler; ipeka, terpin, tuz ekspektoranlar, gliseril gayakolat bromheksin ve ambroksoldr.
Mukolitikler ise; asetilsistein, karbosistein ve metilsisteindir.
Yant - B
54) Analjezik, antitssif ve antidiyareik etkileri olan ila aadakilerden hangisidir?
A)
B)
C)
D)
E)

Karpentan
Levopropoksifen
Kodein
peka
Asetil sistein

Opioidlerin antitssif zelliklerinden baka, antidiyareik ve analjezik etkileri bulunmaktadr.

Yant - C
55) Aadaki ilalardan hangisi ekspektoran etkili deildir?
A)
B)
C)
D)
E)

Gliseril gayakolat
Bromheksin
Ambroksol
Kodein
Asetilsistein

Opioidler ekspektoran deil antitssif etkilidir.

Yant - D
56) Aadakilerden hangisi en gl mukokinetik ilatr?
A)
B)
C)
D)
E)

peka
Ambroksol
Terpin
Tuz ekspekt oranlan
Gliseril gayakolat

Mukokinetik ekspektoranlardan en gls bromheksin ve bunun metaboliti ambroksoldr.

Yant - B

280

BLM: 8
KEMOTERAPTKLER - I
1) Aadakilerden hangisi bakterilerde hcre duvar sentezini bozarak etkiyen bakterisidal ilatr?
A)
B)
C)
D)
E)

Klindamisin
Siprofloksasin
Sulfadiazin
Vankomisin
Polimiksin

Etki mekanizmas
Hcre duvar sentezi Protein sentezi

Penisilinler

Kloramfenikol

Sefalosporinler

Eritromisin

mipenem

Linkozamidler

Meropenem

Linezolid

Aztreonam

Streptograminler

Vankomisin

Aminoglikozidler

Teikoplanin

Tetrasiklin

Basitrasin

Fosfomisin

Sikloserin

Sitoplazma membran DNA

Polimiksinler

Kinolonlar

Nistatin

Metronidazol

Amfoterisin B

Antimetabolit etkili mRNA

Sulfonamidler

Dapson

PAS

Trimetoprim

Rifampin

Etki ekli
Bakteriostatik

Bakterisidal

Tetrasiklin

laktamlar

Kloramfenikol

Aminoglikozidler

Eritromisin

Polimiksin

Klindamisin

Vankomisin

Linkomisin

Amfoterisin B

Sulfonamidler

Kinolonlar

Etambutol

Rifampin

Linezolid

Metronidazol

Trimetoprim

zoniazid

Dapson, PAS

Pirazinamid

Basitrasin

Yant - D
2) Aadaki antibiyotiklerden hangisi protein sentezinin inhibisyonu yoluyla bakteri remesini engeller?
(Nisan - 1999 Mikrobiyoloji)
A) Kloramfenikol

281

B)
C)
D)
E)

Kolistin
Rifampin
Basitrasin
Polimiksin

Yant - A
3) Bakteri hcre duvar sentezinde transglikozilasyon basaman inhibe eden antibiyotik aadakilerden
hangisidir?
A)
B)
C)
D)
E)

Vankomisin
mipenem
Sikloserin
Sefalosporin
Penisilin G

Hcre duvar sentezi

UDP-N-asetilglukozamin ve ondan da UDP-N-asetil-muramik asit oluumu (Fosfomisin PEP transferaz enzimini
inhibe ederek bu dnm engeller) (1).
UDP-N-asetilmuramik aside be aminoasitten oluan pentapeptid yan dal eklenir. Bu pentapeptidin son iki
aminoasidi L-alanin'den alanin rasemaz enzimi ile retilen ve dipeptidil sentetaz (D-alanil D alanin ligaz) enzimi ile
dipeptid haline dnen D-alanin'dir (Sikloserin bu iki enzimi inhibe eder). (2)
N-asetilmuramik asit ve N-asetilglukozamin moleklleri, bakteri sitoplazma membranndaki fosfoli-pid moleklleri
(baktoprenol) sayesinde membra-nn periplazmik arala bakan yzne transfer edilir (Basitrasin bu taycnn aktif
hale gelmesini engeller) (3).
Prekrsr iki nkleotid UDP gruplarn kaybederek birbirlerine balanr (transglikozilasyon). Glikope-tid
antibiyotikler olan vankomisin ve teikoplanin trans-glikolizasyonu inhibe ederler(4).
Pentapeptid yan dalndaki L-lizil residsne pentaglisin kprs bir utan balanr. Yanyana gelen peptidoglikan
zincirleri zerindeki N-asetilmuramil penta-peptid residlerine balanm olan pentaglisin kprleri, dier zincirdeki
pentapeptid yan dallarnn drdnc aminoasit residsne (D-alanin) balanrlar ve bu srada yan daln ucundaki
beinci aminoasit (D-alanin) koparak ayrlr. Yan yana gelen peptidoglikan zincirlerinin arpraz balanmasn
salayan bu olay (transpeptidasyon) transpepti dazlar tarafndan katalizlenir. Penisilin, sefalosporinler,
karbapenemler ve aztreonam ( laktamlar) hcre duvar ve sitoplazmik membrandaki penisilin balayc proteinlere
(PBP) balanarak son basamakta yer alan transpeptidaz enzimlerini irreversibl inhibe ederler ve murein olumasn
engellerler (5).
Yant - A
4)

Penisilinler aadaki bakteriyel yaplardan hangisine balanarak etki gsterir? (Nisan - 2004, Mikrobiyoloji)
A)
B)
C)
D)
E)

70S ribozomlara
Nkleotidlerdeki hidrojen balarna
Sitoplazmik membrandaki proteinlere
Sitoplazmik membrandaki lipoproteinlere
Hcre duvarndaki lipopolisakkaridlere

Yant - C
5) Aadaki antimikrobisidal ajanlardan hangisi peptidoglikan sentezi inhibitrdr? (Eyll - 1998
Mikrobiyoloji)
A)
B)
C)
D)
E)

Ketokanazol
Sikloserin
Polimiksin
Aktinomisin
Kloramfenikol

Yant - B
6) laktam olmayan antibiyotik aadakilerden hangisidir? (Nisan - 1991)
A)
B)
C)
D)
E)

Sefoperazon
mipenem
Aztreonam
Doksisiklin
Ampisilin

Yant - D

282

7) laktam olmayan antibiyotik aadakilerden hangisidir? (Eyll - 1992)

A)
B)
C)
D)
E)

Klindamisin
Piperasilin
Mezlosilin
Dikloksasilin
Metisilin

Yant - A
8) Aadakilerden hangisinde penisilin G tedavide tercih edilmez?
A)
B)
C)
D)
E)

arbon
Leptospiroz
Nokardioz
Sitiliz
Aktinomikoz

Penisilin G aadaki bakteri enfeksiyonlarnda en tercih edilen antibiyotiktir

Streptococcus pneumoniae (penisiline duyarl ise)
Grup A streptokoklar (S. piyogenes)
laktamaz retmeyen stafilokoklar (%80-90' laktamaz rettii iin penisilin G bu endi-kasyonda
kullanlmamaldr)
Streptococcus viridans (subakut bakteryel endokardit) ve S.faecalis (enterokok) enfeksiyonlarnda aminoglikozid
ile kombine edilmelidirler.
Grup B streptokoklar, grup A streptokoklara gre daha az duyarldr.
laktamaz retmeyen gram negatif anaeroblar (B.fragilis gibi laktamaz reten anaeroblar direnlidir).
Neisseria meningitidis (N. gonore olduka direnli)
Gram pozitif basiller (Clostridium perfringens ve tetani, Coryneobacterium diphteria, Bacillus antracis, Listeria)
Aktinomies israelii (Nokardia direnli) Treponema pallidum, Leptospira, Borrelia Fusobakteriler (Vincent
organizmalar)
Yant - C
9) S.aureus iin metisiline kar direnten en ok sorumlu olan mekanizma aadakilerden hangisidir?
A)
B)
C)
D)
E)

laktamaz enzimi sentezi

Bakteri duvar geirgenliinin azalmas
Bakteri sitoplazmik membran geirgenliinin azalmas
Penisilin balayan proteinlerde yapsal deiiklikler
Folik asit metabolizmasnda deiiklik

PENSLN DRENC
Drt mekanizma ile gerekleir.
laktamaz oluumu (Gelimi lkelerde S.aureus'un %80-90' laktamaz retmektedir)
PBP'lerin modifikasyonu sonucu ilaca olan afinitesinin azalmas (Stafilokoklardaki metisilin direnci ve
pnmokoklardaki ve enterokoklardaki penisilin direnci)
D membranlardaki porlarn yaplarndaki deiiklik sonucu PBP'ye ilacn penetrasyonunun engellenmesi
(Gram negatif bakteriler, Pseudomonas)
lac dar atan pompa varl (Gram negatif bakteriler; nafsilinin Salmonella typhimurium tarafndan dar
atlmas)
En sk grlen mekanizma laktamaz oluumudur.
Yant - D
10) Penisilinin etki mekanizmas hangisidir? (Nisan- 1996)
A)
B)
C)
D)
E)

Hcre duvar sentezini engelleme

Sitoplazmik membrann enzimatik aktivitesini bozma
Transkripsiyonu engelleme
50 S ribozom blgesinin fonksiyonunu bozma
Nkleik asit sentezini bozma

283

Yant - A
11) Pnmokoksik pnmonide ilk tercih aadakilerden hangisidir? (Nisan - 1998, Dahiliye)
A)
B)
C)
D)
E)

Penisilin
Eritromisin
Sefalosporinler
Tetrasiklin
Vankomisin

Yant - A
12) Streptococcus pneumoniae'da penisilin ve trevlerine kar direnten sorumlu mekanizma aadakilerden
hangisidir? (Eyll - 2002 Mikrobiyoloji)
A)
B)
C)
D)
E)

laktamaz enzimi sentezi

Bakteri duvar geirgenliinin azalmas
Bakteri stoplazmik membran geirgenliin azalmas
Penisilin balayan proteinlerde yapsal deiiklikler
Folik asit metabolizmasnda deiiklik

Yant - D
13) Aadakilerden hangisinde penisilin kullanm endike deildir? (Nisan - 1991)
A)
B)
C)
D)
E)

Meningokoksik menenjit
Antraks
Kolera
Gazl gangren
Pnmokoksik pnmoni

Yant - C
14) Penisilinaza direnli antibiyotik aadakilerden hangisidir? (Eyll - 1990)
A)
B)
C)
D)
E)

Penisilin G
Ampisilin
Penisilin V
Karbenisilin
Metisilin

Dar spektrumlu penisilinaza duyarl penisilinler:

Penisilin G, penisilin V

ok dar spektrumlu penisilinaza direnli penisilinler (antistafilokokal penisilinler) :

Metisilin, nafsilin, oksasilin, dikloksasilin, flukloksasilin

Orta spektrumlu penisilinaza duyarl penisilinler (aminopenisilinler) :

Amoksisilin, ampisilin

Geni spektrumlu penisilinaza duyarl penisilinler (antipsdomonal penisilinler):

Karboksipenisilinler: Karbenisilin, tikarsilin

reidopenisilinler: Piperasilin, azlosilin, mezlosilin

Dier zellikler :

En gl antipsdomonal penisilin: Piperasilin

Safradan en fazla atlan penisilin: Nafsilin

En ksa etkili penisilin: Metisilin

En uzun etkili penisilin: Benzatin penisilin G

Listeria enfeksiyonlar: Ampisilin

Otit, sinzit tedavisinde ilk seenek: Amoksisilin

Yant - E
15) Aadakilerden hangisi laktamazlara kar direnli deildir? (Eyll - 1999)
A) Oksasilin
B) Metisilin
C) Nafsilin

284

D) Karbenisilin
E) Kloksasilin
Yant - D
16) En uzun etkili penisilin aadakilerden hangisidir? (Nisan - 1996)
A)
B)
C)
D)
E)

Penisilin G
Benzatin penisilin G
Prokain penisilin G
Penisilin V
Metisilin

Yant - B
17) Psdomonas tedavisinde aadakilerden hangisi kullanlr? (Nisan - 1994)
A)
B)
C)
D)
E)

Piperasilin
Vankomisin
Penisilin G
Eritromisin
Sefazolin

Yant - A
18) Aadaki bakterilerden hangisi ampisilin + sulbaktam'a duyarl deildir?
A)
B)
C)
D)
E)

Klebsiella pneumoniae
Bactreoides fragilis
Pseudomonas aeruginosa
H. influenza
E. coli

Ampisilin, penisilin G gibi anaeroblara, enterokok-lara ve zellikle Listeria monositogenes'e etkilidir.

Penisilin G'den farkl olarak H. influenzae, E. coli, Proteus mirabilis, Shigella ve Salmonella trleri gibi gram negatif
basillerin bir ok sularna etkilidir. Tifoda alternatif bir ilatr.
Dier salmonella enfeksiyonlarnda ise rezistans olumas ve portrlk sresini uzatabilmesi nedeniyle tavsiye
edilmez. Ancak igellozda amoksisilin deil, ampisilin etkilidir (amoksilinin absorpsiyonu yksek olduu iin dkda
kalan miktar azdr).
Akut sinzit, otitis media, komplikasyonsuz riner enfeksiyon ve alt solunum yolu enfeksiyonlarnn tedavisinde
kullanlr.
Enterokok ve Listeria enfeksiyonlarnda ampisili-nin aminoglikozidlerle kombinasyonu zellikle tercih edilir.
Ampisilin, Klebsiella, Enterobakter, Bactreoides fragilis, Pseudomonas aeruginosa, Citrobakter, Serra-tia, indol
pozitif Proteus'a kar etkisizdir. Ampisilin + sulbaktam ise Klebsiella ve B. fragilis'e etkilidir.
Yant - C
19) Aadaki ila - yan etki elemelerinden hangisi yanltr?
A)
B)
C)
D)
E)

Metisilin - Akut interstisyel nefrit

Nafsilin - Lkositoz
Karbenisilin - Hipernatremi
Ampisilin - Diyare
Penisilin G - Konvlziyon

Penisilinlerin yan etkileri

En nemli yan etkisi : Alerji (penisiloik asit trevlerine bal).

Sefalosporin ve imipenem ile apraz alerji gsterirken, aztreonam apraz alerji gstermez.

Yksek doz penisilin G: Konvlziyon, ensefalopati

Karbenisilin: Hipernatremi, hipopotasemik alkaloz

Metisilin, nafsilin: Granulositopeni

Ampisilin: Psdomembranz enterokolit, deri dknts (non-alerjik, EBV ve KLL'de, allopurinol kullananlarda
sk)

Metisilin: Akut interstisyel nefrit

Oksasilin: Hepatit

285

Karbenisilin, piperasilin, tikarsilin: Anti agregan etki, kanama zaman uzamas

Yant - B
20) Yirmi yldr diabetes mellitusu olan 65 yanda bir hasta, ayanda bir buuk aydr devam eden akntl yara
ikayeti ile bavuruyor. Fizik muayenede sa ayak baparmanda nekrotik zemin zerinde kt kokulu,
prlan akntl lsere lezyon gzleniyor. Lezyondan alnan rnein yaymasnda gram pozitif kok, gram
pozitif ve negatif omaklardan oluan mikst flora grnm saptanyor.
Bu hasta iin en uygun antibiyotik tedavisi aadakilerden hangisidir? (Eyll - 2002, Dahiliye)
A)
B)
C)
D)
E)

Penisilin prokain
Tetrasiklin
Sulbaktam-ampisilin
Sefazolin
Eritromisin

Diyabetik ayak tedavisi

Daha nce tedavi almam, osteomiyelitin elik etmedii, snrl lezyon (etkenler aerobik gram pozitif koklar,
S.aureus, enterokoklar) iin klindamisin ya da 1. kuak sefalosporin ya da amoksisilin + klavulanat verilebilir.
Kronik, tekrarlayan diyabetik ayakta etkenler po-limikrobikdir; aerobik gram pozitif koklar, E.coli gibi aerobik gram
negatif basiller, B.fragilis gibi anae-roblardr.
Ekstremite kayb riski szkonusu deilse ampisilin + sulbaktam ya da piperasilin + tazobaktam;
Ekstremite kayb sz konusu ise (imipenem ya da trovafloksasin) + vankomisin verilebilir.
Yant - C
21) Aadaki maddelerden hangisi, zayf an-timikrobiyal etkinliine karn, lakta-maz inhibitr etkisi nedeniyle
dier lak-tam antibiyotiklerle birlikte kullanlr? (Nisan - 1999)
A)
B)
C)
D)
E)

Sulbaktam
Vankomisin
Aztreonam
Kloramfonikol
Nafsilin

laktamaz inhibitrleri

Rezistans olumasnda en nemli ve en yaygn faktr laktamaz oluumudur.

Aadaki maddeler laktamaz geri dnmsz inhibe ederler:

a)

Klavulanik asit (Tikarsilin + Klavulanik asit, Amoksisilin + Klavulanik asit)

b)

Sulbaktam (Ampisilin + Sulbaktam, Sefopera-zon + Sulbaktam)

c)

Tazobaktam (Piperasilin + Tazobaktam)

Tek balarna antibakteriyel etkinlik gstermezler. stisnas N. Gonorrhoeae'nin sulbaktama duyarl olmasdr.

Plazmide bal laktamaz retmeleri nedeniyle (Ambler snflamasna gre A grubu laktamazlar) ampisilin ve
amoksisiline direnli olan stafilokoklar, Moraxella catarhalis, N. gonorrhoeae, H. influenzae, E. coli, indol-pozitif
Proteus, Klebsiella, Bacteroides fragilis gibi bakterilerin enfeksiyorlarnda klavulanik asit ve sulbaktamin
eklenmesi bu bakterileri ampisilin ve amoksisiline duyarl hale getirirler.

laktamaz inhibitrleri, kromozomal laktamaz retenlere (C grubu laktamazlar) kar (Enterobakter, Serratia,
ve Pseudomonas) etkili deildirler.

Ancak Legionella, Bactreoides, ve Branhamella'nn kromozomal laktamazlarn inhibe ederler.

En gls klavulanattr.
Yant - A
22) Aadakilerden hangisi oral kullanlan 1. kuak sefalosporindir?
A)
B)
C)
D)
E)

Sefalotin
Sefuroksim aksetil
Sefoksitin
Sefaleksin
Sefiksim

Yant - D

286

23) Aadaki sefalosporinlerden hangisi az yoluyla kullanlmaz? (Nisan - 2001)

A)
B)
C)
D)
E)

Sefradin
Sefadroksil
Sefuroksim aksetil
Sefaklor
Sefalotin

Yant - E
24) Sefazolin aadaki bakterilerden hangisine kar etkilidir?
A)
B)
C)
D)
E)

B. fragilis
S. epidermidis
Enterococcus faecalis
E. coli
Metisilin rezistan S. aureus (MRSA)

Birinci kuak sefalosporinler kstl spektruma sahiptirler; esas olarak stafilokoklar (S.epidermidis ve MRSA hari),
streptokoklar (enterokoklar hari) pnmokok gibi gram pozitif koklar, Neisseria ve Moraxella gibi gram negatif
koklar ve az sayda gram negatif aerob trleri (E.coli,Klebsiella pneumonia, P.mirabilis), azdaki anaerobik
koklar (peptokok, peptostreptokok) etkilerler.
Dier gram negatif bakteriler (Pseudomonas, enterobakter, serratia, indol pozitif proteus, citrobacter, acinetobacter),
MRSA ve B. fragilis direnlidir.
Yant - D
25) Perfore apandisit sonras meydana gelen sekonder peritonitte tek bana en etkili ila hangisidir? (Nisan 2000, Dahiliye)
A)
B)
C)
D)
E)

Seftriakson
Sefazolin
Sefoksitin
Amikasin
Kristalize penisilin

Yant - C
26) Aadaki sefalosporinlerden hangisi dislfiram benzeri reaksiyona neden olabilir?
A)
B)
C)
D)
E)

Seftriakson
Sefoperazon
Sefazolin
Sefaklor
Sefotaksim

Cerrahi profilakside ilk tercih ve 1 .kuak sefalosporinler iinde en uzun yar mrl olan: Sefazolin

B.fragilis: Sefoksitin (II), seftizoksim(lll)

Antipsdomonal: Seftazidim, sefoperazon (III)

O+P formu olan: Sefradin(l), sefuroksim (II)

laktamazlara en dayankl: Sefepim (IV)

Dislfiram reaksiyonu ve phtlama bozukluu yapanlar: Sefoperazon, moksolaktam (III), sefotetan,

sefmetazol, sefamandol (II)

Hem phtlama bozukluu yapan hem de kanama zamann uzatan sefalosporin: Moksolaktam (III)

Psdokolelityazis ve diyare yapan, en uzun yar mrl sefalosporin: Seftriakson (III)

Oral kullanlanlar iinde en uzun yarmrl sefalosporin : Sefiksim (III)

Safradan en fazla atlan sefalosporinler: Sefoperazon (III), seftriakson (III)

BOS'a geii iyi olmayan III.kuak parenteral: Sefoperazon

BOS'a geen II.kuak: Sefuroksim sodyum

Penisiline direnli pnmokoklara etkili II.kuak: Sefuroksim aksetil

Penisiline direli pnmokoklara en etkili olan III kuaklar: Seftriakson, sefotaksim

Sefalosporinlerin tercih edilmemesi gereken enfeksiyonlar: Listeria, enterokok, MRSA.

Yant - B

287

1. Kuak

2. Kuak

3. Kuak

4. Kuak

Sefaleksin (0)

Sefaklor (0)

Seftriakson (P)

Sefepim (P)

Sefadroksil (0)

Sefprozil (0)

Seftazidim (P)

Sefpirom (P)

Sefazolin (P)

Lorakarbef (0)

Sefotaksim (P)

Sefalotin (P)

Sefoksitin (P)

Seftizoksim (P)

Sefasetril (P)

Sefotetan (P)

Moksalaktam (P)

Sefradin (O+P)

Sefmetazol (P)

Sefoperazon (P)

Sefuroksim (O+P)

Sefiksim (0)
Sefpodoksim(O)
Seftibuten (0)
Sefditoren (0)

27) Aadakilerden hangisinin penisilin G'ye direnli, sefalosporinlere ise duyarl olmasn beklersiniz?
A)
B)
C)
D)
E)

E.faecalis
Listeria monositogenes
MRSA
H.influenza
S.epidermidis
Penisilin G

Sefalosporin

Strept. A,B,G

Duyarl

Duyarl

Pnmokok

Duyarl

Duyarl

E. faecalis

Duyarl

Direnli

MSSA

Direnli

Duyarl

MRSA

Direnli

Direnli

Listeria

Duyarl

Direnli

S.epidermidis

Direnli

Direnli

H. influenza

Direnli

Duyarl

E.coli

Direnli

Duyarl

C. diphteriae

Duyarl

Direnli

Yant - D
28) Aadaki laktam ilalardan hangisinin penisilin alerjisi olan bir hastada alerjik reaksiyon yapma ihtimali en
dktr?
A)
B)
C)
D)
E)

Sefaperazon
mipenem
Meropenem
Piperasilin
Aztreonam

Monobaktamlar :
1)

Aztreonam :

laktamazlara ileri derecede dayankldr. PBP-3'e sk bir ekilde balanarak onu inhibe eder. laktamlar iinde
en dar spektrumlu antibiyotiktir.

Gram pozitif bakterilere ve anaeroblara etkisizdir. Gram negatif bakterilere (H. influenza, Enterobactericeae,
Neisseria, P. aeruginosa) etkilidir.

Dier laktamlarla apraz allerji potansiyeli azdr.

Yant - E

288

29) laktam olduu halde, gram pozitif bakterilere etkisi az olan antibiyotik, aadakilerden hangisidir? (Eyll 2001 Mikrobiyoloji)
A)
B)
C)
D)
E)

Sefalotin
Amoksisilin
Aztreonam
Piperasilin
Nafsilin

Yant - C
30) Atei olan mutlak ntropenik (ntrofil < 500 mm3) hastada ampirik tedavide tek bana imipenem
kullanlyor. Aadaki mikroorganizmalardan hangisi bu ilacn etki spektrumu iinde deildir? (Eyll - 2001)
A)
B)
C)
D)
E)

Pseudomonas aeuriginosa
Metisilline direnli stafilokokkus aureus
Enterik gram (-) bakteriler
Anaeroblar
D grubu olmayan streptokoklar

2)

Karbamenepemler (imipenem, meropenem, ertapenem) :

laktam grubu ierisinde en geni spektruma sahiptir.

Oral absorbsiyonlar yoktur.

Anaeroblar (B. fragilis dahil), gram pozitif koklar (MSSA, streptokoklar, penisiline direnli, pnmokoklar, E.
faecalis, S. epidermidis), gram pozitif basiller (Listeria, Clostridium), gram negatif basiller (Enterobacter,
Pseudomonas dahil ) etkilidir.

MRSA, Xantomonas (Stenotrophomonas) maltophilia, Burkholderia cepacia, C. difficile ve E. faecicum

direnlidir.

Bbrekte proksimal tubulus hcrelerinde bulunan dihidropeptidaz enzimi imipenemi inaktive ettiinden
silastatin eklenerek bu inaktivasyon engellenmitir. mipenem+silastatin kombinasyonu olarak kullanlr.

Meropenem ve ertapenem ise dihidropeptidaza dayankl olduu iin tek bana kullanlabilir. Meropenemin
gram negatif aerob etkinlii (rn.
Pseudomonas) daha yksek, gram pozitif etkinlii daha dktr.

Ertapenem yar mr en uzun olandr; ancak P.aeruginosa etkinlii iyi deildir.

mipenem, meropenem ve ertapeneme gre konvlziyon eiini daha fazla drr.

Yant - B
31) Vankomisin aadaki enfeksiyonlardan hangisinin tedavisinde kullanlmaz?
A)
B)
C)
D)
E)

Psdomembranz enterokolit
Yksek penisilin direnli pnmokok menenjiti
MRSA sepsisi
Enfektif endokardit
E.coli'ye bal riner enfeksiyon

Vankomisin :
Streptococcus orientalisten elde edilen glikopep-tid yapl antibiyotiktir.
a)

Etki mekanizmas :

D-alanil D-alanine balanarak peptidoglikan sentezini (transglikozilaz) inhibe eder. laktamlara gre hcre
duvar sentezini daha erken bir aamada bozar.

b)

Diren geliimi :

D-Ala-D-Ala balanma blgesinin modifikasyonu (D-Ala yerine D-Laktat getirilir) sonucu gerekleir.

c)

Kullanl :

Ciddi stafilokok enfeksiyonlar: Multipl rezistan stafilokoklar zerinde gl bakterisid etki gsterir. MRSA
enfeksiyonunda etkinlii ok iyidir.

Penisilin G'ye allerjik kimselerde meydana gelen S.viridans veya grup D non-enterokokkal endokardit
tedavisinde bakteri ok duyarl ise tek bana; aksi takdirde bir aminoglikozid ile birlikte kullanlr. Grup D
enterekok endokarditinde ise mutlaka bir aminoglikozid ile birlikte kullanlr.

Yksek penisilin direnci (MIC>1

g/mL) gsteren pnmokok menenjitinde kullanlr.

Clostridium difficile enterokoliti tedavisinde kullanlr (oral). Direnli enterokok sularnn gelimesine yol
aabilecei iin vankomisinden nce ilk tercih metronidazoldr.

289

Peritoneal diyalize bal peritonitin tedavisi

in diyaliz svsna katlarak kullanlabilir.
Prostetik kalp kapak taklan hastalarda oluan Corynebacterium diphteroides'e bal endokarditte de etkilidir.
Yan etkileri
Nrotoksiktir. itme kayb yapar. Bazen vestibuler siniri de bozabilir. Enjeksiyon yaplan vende tromboflebit yapabilir.
ntravenz olarak zellikle hzl verilirse red neck (krmz boyun) / red man sendromu yapabilir. Nefrotoksiktir.
Teikoplanin :

Yaps, antibakteriyel etkisi vankomisine benzerdir.

Glikopeptittir.

M ve V kullanlabilir. Yarlanma mr uzun (70100 saat) oldundan dolay gnde 1 kez enjeksiyon
mmkndr. Red man sendromu nadirdir.

Yant - E
32) Aadaki antibiyotiklerden hangisi metisiline rezistan Staphilococcus aureus tedavisinde kullanlr? (Eyll 1999, Mikrobiyoloji)
A)
B)
C)
D)
E)

Penisilin G
Ampisilin sulbaktam
Sefalotin
Nafsilin
Teikoplanin

Yant - E
33) Aadaki bakterilerden hangisi glikopeptid antibiyotiklere kar enfazla diren gsterir? (Nisan 2003,
Mikrobiyoloji)
A)
B)
C)
D)
E)

Staphylococcus aureus
Staphylococcus pyogenes
Staphylococcus pneumonise
Staphylococcus epidermidis
Staphylococcus Faccalis

Yant - E
34) Aadaki antibiyotiklerden hangisi peptidoglikan sentezinde N asetil muramik asit yapmn bozar?
A)
B)
C)
D)
E)

Teikoplanin
Basitrasin
Sikloserin
Fosfomisin
Aztreonam

Fosfomisin :

Fosfomisin trometamol, E. coli ve E. faecalis'e bal komplike olmam riner enfeksiyon tedavisinde oral
kullanlabilir.

Sitoplazmik fosfoenolpiruvat transferaz inhibe ederek, PEP'in UDP-N-asetilglukozamine katlmasn engeller.

Bylece bakteri duvar sentezini Nasetilmuramikasit yapmn bozarak inhibe etmi olur.

Basitrasin :

Bacillus subtilis'ten elde edilmitir. Peptid yapldr. Bymekte olan hcre duvarnda peptidoglikan tayan
lipid taycy inhibe eder. Gram pozitiflere kar etkilidir. Sistemik kullanm toksik olduu iin (nefrotoksik)
sadece lokal kullanlr. Topikal merhem olarak kullanlr (neomisin ya da polimiksin ile kombine).

Sikloserin :

Alanin rasemaz ve dipeptidil sentetaz (D-alanil-D alanin ligaz) enzimlerini inhibe ederek peptidoglikan sentezini
inhibe eder. Gram pozitif, negatif bakterilere ve M.tuberculosis'e etkilidir.

Tberkloz tedavisinde kullanlr.

Yant - D
35) Makrolid antibiyotiklere kar gram pozitif bir bakterinin gelitirdii diren mekanizmas aadakilerden
hangisidir?
A) 50 S alt birimindeki balanma blgesinin metilasyonu

290

B)
C)
D)
E)

lacn aktif bir pompa ile dar atlmas

Asetiltransferaz enzimi ile ilacn inaktivasyonu
Lakton halkasnn esteraz enzimi ile paralanmas
lacn fosforile edilerek inaktivasyonu

Makrolidler :
a) Etki mekanizmas

Bakterileri ribozomlarnn 50 S alt (23S rRNA reseptrne) birimlerine balanarak translokasyonu inhibe
ederler ve bylece peptit zincirinin uzamasn nlerler.

Bakteriyostatik etki gsterirler. Yksek dozlarda bakterisidal olurlar. ntraselller yerleen mikroorganizmalara
kar etkinlikleri yksektir.

Diren :

Gram pozitif bakterilerin direnci metilaz salglanmas ile geliir. Bylece rRNA'daki balanma yerleri metillenmi
olur.

Eritromisine kar kazanlm diren gelitiinde, genellikle linkozamidlere ve benzer mekanizma ile
antibakteriyel etki yapan streptogramin B'ye kar da arpraz diren geliir. Buna MLS-B tipi (makrolid,
linkozamid, streptogramin B tipi) diren denilir.

Dier diren mekanizmalar

(Enterobaktericeae).

ise

ilacn

bakteri

dna

pompalanmas

ve

esteraz

oluumudur

Yant - A
36) Aadakilerden hangisi klamidyal enfeksiyonlar ve atipik pnmonide tercih edilen, bbrek yetersizliinde
doz ayarlamas gerekmeyen, sitokrom P-450 inhibitr ilatr?
A)
B)
C)
D)
E)

Ketokonazol
Klaritromisin
Eritromisin
Azitromisin
Tetrasiklin

Eritromisin :

Safraya atlr

Bbrek yetersizliinde doz ayarlanmaz

Prostat svsna iyi geer.

Motilin etkisi vardr (Diyabetik gastroparezi tedavisinde kullanlabilir)

a)

Yan etki :

Akut kolestatik hepatit (E. Estolat'a bal hipersensitivite)

P-450 inhibisyonu (terfenadin, astemizol, fenitoin, varfarin, glukokortikoid dzeylerini artrr)

Yksek dozda sensorinral iitme kayb ve QT uzamasna bal aritmi

b)

Kullanl :

Penisilin alerjisinde alternatiftir (ARA profilaksisi, difteri ve sifiliz tedavisi gibi)

Pnmokok, Grup A streptokok, S.viridans, anaerobik streptokok, penisiline direnli minr S.aureus
enfeksiyonlar

Bomaca

Lejyoner hastal (+rifampin)

Atipik pnmoni (Mikoplazma, bebeklerin klamidyal pnmonisi)

Gebelikte klamidyal enfeksiyonlar

Difteri portrl

C. jejuni enteriti (florokinolon alternatifi)

Endokardit profilaksisi (di ekimlerinde)

Preoperatif kolon temizlii (+neomisin)

Akne

Amebiyazis tedavisinde luminal amibisid olarak

E.coli dahil Enterobactericeae direnlidir.

Yant - C
37) Aadakilerden hangisi en uzun etkili mak-rolid antibiyotiktir?

291

A)
B)
C)
D)
E)

Eritromisin
Klaritromisin
Azitromisin
Spiramisin
Telitromisin

Klaritromisin :

Hem safra hem bbrek yoluyla atlr.

Bbrek yetersizliinde doz ayarlanmaldr.

P-450 inhibisyonu yapar.

H. pylori, M. avium, L. lepra, T. gondii enfeksiyonlarnda kullanlr.

Azitromisin :

En uzun etkili makrolid antibiyotiktir (yar mr: 2-4 gn).

Emilirini besinler tarafndan azaltlr

P450 inhibisyonu yapmaz.

H. influenza, M. catarrhalis, Legionella, Mikoplazma, Neisseria, C. trachomatis etkinlii eritromisin ve

klaritromisinden daha iyidir.

Trahom, klamidyal servisit ve retritte tek doz kullanlr.

M. Avium intrasellulare ve toksoplasma enfeksiyonlarnda kullanlr.

Spiramisin :

Gebelikte toksoplazmoz ilacdr.

Gze topikal kullanm vardr.

Ketolidler :

Telitromisin ilk ketolid grubu antibiyotiktir. Yeni ve olduka geni spektrumlu makrolid ilalardr. Eritromisine
keto grubu eklenmi ilatr. Etki spektrumu azitromisine benzer.

S. aureus ve penisilin direnli pnmokok etkinlii vardr. H. pylori, T. gondii, nontuberkloz mikobakteriler ve B.
fragilis'e de etkilidir.

Sitokrom P450 enzim inhibisyonu yapabilir. Toplumdan kazanlm pnmoniler ve kronik bronit alevlenmelerinde
kullanlr.

Yant - C
38) Otuz be yanda erkek hasta 3 gndr ate ksrk dispne ile acile bavurduunda fizik muayenede
konfzyon gs sol alt arka ksmnda solunum seslerinin alnamad ayrca her iki akcierde yaygn kaba
krepitan railer alnmtr. Balgamn gram boyamasnda bol polimorfo nkleer lkositler dnda zellik
grlmemitir. ki gn nce ekilen akcier filminde yaygn bilateral yama tarznda infiltrasyon varken, yeni
filminde infil-trasyonlarn artt ve sol plevral efzyonun varl dikkati ekmitir. Laboratuvar tetkiklerinde
ALT: 220, AST: 177, BUN 75mg/dL kreatinin 2mg/dL Na: 128 mEg/L bulunmutur.
Bu hastadaki pnmoniye yol aan etken aadakilerden hangisidir? (Eyll - 1999, Dahiliye)
A)
B)
C)
D)
E)

Streptoccus pneumoniae
Hemophilus influenza
Moraksella catarrhalis
Legionella pneumophilia
Stafilococcus aureus

Yant - D
39) Bu hastadaki en uygun antibiyotik aadakilerden hangisidir? (Eyll - 1999, Dahiliye)
A)
B)
C)
D)
E)

Amoksisilin klavulanat
Kristalize penisilin
Eritromisin
Sefuroksim aksetil
Streptomisin

Yant - C
40) Pnmoni tans ile hastaneye yatrlan 65 yandaki bir erkek hastann balgam yaymasnda bol ntrofil
saptanyor fakat mikroorganizma grlemiyor. Karacier ve bbrek fonksiyonlar aniden ktleen penisilin
tedavisine yant alnamyor.

292

Bu hastadaki pnmoniye aadaki mikroorganizmalardan hangisinin neden olma olasl en yksektir?

(Nisan - 2003, Mikrobiyoloji)
A)
B)
C)
D)
E)

Streptococcus pneumoniae
Klebsiella pneumoniae
Staphylococcus aureus
Legionella pneumophila
Chlamydia pneumoniae

Yant - D
41) Corynebacterium dyptheria tayclnn tedavisinde ilk tercih edilecek antibiyotik hangisidir? (Nisan 2002, Mikrobiyoloji)
A)
B)
C)
D)
E)

Eritromisin
Kloramfenikol
Rifampin
Trimetoprim-sulfametaksozol
Sulbaktam-ampisilin

Yant - A
42) Aadaki ilalardan hangisi safra kanalikllerine alerjik toksik etki ile kolestatik sarlk tablosuna yol aar?
(Eyll - 1996)
A)
B)
C)
D)
E)

Asetaminofen
Eritromisin estolat
Rifampin
Karbon tetraklorr
zoniazid

Yant - B
43) Aadaki antibiyotik gruplarndan hangisi zellikle intraseller yerleim gsteren mikroorganizmalarn
neden olduu infeksiyonlarn tedavisinde kullanlr? (Nisan - 2000, Dahiliye)
A)
B)
C)
D)
E)

Makrolidler
Sefalosporin
Penisilin
-laktam--laktamaz inhibitr kombinasyonlar
Aminoglikozid

Yant - A
44) Aadaki antibiyotik gruplarndan hangisinin fagositlere penetrasyonu dierlerine gre daha iyidir? (Nisan 2003, Dahiliye)
A)
B)
C)
D)
E)

Penisilinler
Makrolidler
Sefalosporinler
Aminoglikozidler
Glikopeptid trevi antibiyotikler

Yant - B
45) Klindamisin aadakilerden hangisinin neden olduu enfeksiyonun tedavisinde tercih edilmez?
A)
B)
C)
D)
E)

Klorokine direnli P. falciparum

Toksoplasma gondii
P. carinii
B. fragilis
C.difficile

Klindamisin :

50 S; translokasyon inhibisyonu yapar.

Diren: Metilaz enzimi (MLS direnci)

Gram (+) ve anareobik etkinlii vardr.

B. fragilis duyarl; C. difficile direnlidir.

a)

Kullanm endikasyonlar

293

Karn ii abse-pelvik abse (+aminoglikozid)

Aspirasyon pnmonisi

Mastit

Dekibits lseri (anaeroblar)

Akne (doksisiklin ve eritromisin alternatifi)

C.perfringens ve Actinomyces enfeksiyonlar (Penisilin G alternatifi)

Di ekimlerinde endokardit profilaksisi (eritromisin, amoksisilin alternatifi)

Osteomiyelit

Sinzit

Mastoidit

BOS'a gemez. Kemik, sinus, yumuak doku, abse, eklem geii iyidir.

b) Kombinasyonlar :
+ primetamin Toksoplazmoz
+ primakin P. carinii pnmonisi
+ kinin Direnli P. falciparum stmas
c)

Psdomembranz enterokolit yapan en tipik antibiyotiktir.

Tedavi: Metronidazol, vankomisin (PO), basitrasin, kolestiramin / kolestipol (opioid ve antikolinerjik kontrendikedir)

d) Nromuskler blokaj yapabilir.

e)

Gebelikte gvenlidir.

f)

Safradan atlr, bbrek yetersizliinde doz ayarlanmaz.

Yant - E
46) Psdomembranz enterokolite en ok neden aadakilerden hangisidir? (Nisan - 1988)
A)
B)
C)
D)
E)

Kloramfenikol
Penisilin
Tetrasiklin
Slfonamid
Klindamisin

Yant - E
47) Aadakilerden hangisinin tedavisinde doksisiklin tercih edilmez?
A)
B)
C)
D)
E)

Q atei
Kolera
Lyme hastal
Sporotrikoz
Bruselloz

1)

Tetrasiklin :

30 S; aminoail t-RNA'nn ribozomun A blgesine balanmasn bloke eder.

Bakteriyostatiktir.

En geni spektrumlu antibiyotik grubudur. Oral/V kullanlrlar.

Enterohepatik dolama girerler.

2)

Minosiklin : Uzun etkili, tkrk ve gz yana en ok geendir.

3)

Demeklosiklin : Anti-ADH etkilidir.

4)

Doksisiklin : Uzun etkili, bbrek yoluyla az atlan, dolaysyla bbrek yetersizliinde doz ayarlamas
gerekmeyendir.

5)

Oksitetrasiklin : Bbrek yoluyla en fazla elimine olandr. Oral biyoyararlanm en yksek olanlar minosiklin ve
doksisiklindir.

Diren: Hcre iine almn engellenmesi ya da hcre dna atlm (en az diren problemi yaayanlar doksisiklin
ve minosiklindir).

Metal iyonlar, antasid, demir ve besin ile elasyona urarlar, (en az elasyon doksisiklin ve minosiklinde
grlr)

En ok tercih edildikleri endikasyonlar :

294

Klamidya grubuna bal trahom, pnmoni, inklzyon konjunktiviti ve pelvis ii organlarn spesifik iltihaplar
(salpenjit, PID, retrit, LGV, epididimit)

Riketsiya enfeksiyonlar

Borelia burgdorferi ve recurrentis

Leptospiroz (pen G alternatifi), granloma inguinale

Kolera (doksisiklin 300 mg tek doz)

Balantidum coli

Whipple hastal idame tedavisi (TMP-SMZ gibi)

Dier bir antibiyotik ile kombine kullanldklar endikasyonlar :

Veba (streptomisin ile), bruselloz (rifampin veya streptomisin veya gentamisin ile), klorokine direnli falciparum
stmasnn tedavisi (kinin ile), E.histolytica (dier amibisid ilalar ile).

Alternatif (ikinci ila) olarak kullanldklar endikasyonlar :

M. pneumoniae'ye bal pnmoni, M. hominis ve U. urealyticum'a bal idrar yolu ve genital enfeksiyonlar
(makrolid/kinolon alternatifi), Legionella pnmonisi

Sifiliz (nrosifiliz hari) (penisilin G alternatifi)

Aktinomikoz, antraks, tetanoz ve Vincent anjini (penisilin G alternatifi)

inflamatuvar akne vulgaris (eritromisin ve klindamisin alternatifi)

Tularemi (aminoglikozid alternatifi)

Ayrca :

Turist diyaresi (florokinolon ilk seenek)

B. fragilis dahil anaeroblar (doksisiklin)

Atipik mikobakteri (doksisiklin ve minosiklin)

Meningokok taycl (minosiklin)

te yandan Enterobacteroceae trlerinin ou (Klebsiella, indol pozitif Proteuslar, Enterobacter ve Shigella ve

Salmonellalar dahil) tetrasiklinlere rezistandr. Gonorede diren nedeniyle artk tecih edilmezler.

Yant - D
48) Aadakilerden hangisinin emilimi kalsiyum ieren antasid verildiinde nemli lde azalr? (Nisan - 1990)
A)
B)
C)
D)
E)

Linkomisin
Eritromisin
Tetrasiklin
Gentamisin
Kloramfenikol

Yant - C
49) Tetrasiklinler aadakilerden hangisine etki etmez? (Eyll - 1988)
A)
B)
C)
D)
E)

Psdomonas
Riketsiya
Klamidya
Brusella
Mikoplazma

Yant - A
50) Aminoail transferaza etkiyerek tRNA'y
aadakilerden hangisidir? (Eyll - 1991)
A)
B)
C)
D)
E)

etkileyip

ribozomda

protein

sentezini

lakta m
Makrolid
Ampisilin
Tetrasiklinler
Aminoglikozid

Yant - D
51) Riketsial hastalklarn tedavisinde aadakilerden hangisi kullanlr? (Nisan - 1990)
A) Tetrasiklinler
B) Ampisilin

295

bozan

antibiyotik

C) Amfoterisin B
D) Gentamisin
E) Penisilin
Yant - A
52) Klamidya trachomatis tedavisinde ilk tercih antibiyotik aadakilerden hangisidir? (Eyll - 1996)
A)
B)
C)
D)
E)

Kloramfenikol
Doksisiklin
Penisilin
Sulfonamid
Kotrimoksazol

Yant - B
53) Aadaki antibiyotiklerden hangisi stma profilaksisinde kullanlr? (Eyll - 2005)
A)
B)
C)
D)
E)

Tazobaktam
Doksisiklin
Etambutol
Dapson
Tobramisin

Doksisiklin klorokine direnli P. falciparum profilaksisinde tek bana kullanlr.

Yant - B
54) Brusellozda ilk tercih edilecek antibiyotik ila kombinasyonu aadakilerden hangisidir? (Nisan - 1992)
A)
B)
C)
D)
E)

Ampisilin + Tetrasiklin
Ampisilin + Kloramfenikol
Kotrimoksazol + Kloramfenikol
Tetrasiklin + Streptomisin
Kloramfenikol + Tetrasiklin

Yant - D
55) Bruselloz tedavisinde aadaki antimikrobiyal ajanlardan hangisi en sk kullanlr? (Eyll - 2004,
Mikrobiyoloji)
A)
B)
C)
D)
E)

Kristalize penisilin
Eritromisin
Tetrasiklin
Penisilin prokain
Nistatin

Yant - C
56) Aadakilerden hangisi tetrasiklinlere bal bir yan etki deildir?
A)
B)
C)
D)
E)

Nefrotoksisite
Gebelerde ketoasidoz
Gri bebek sendromu
Fotosensitivite
Diyare

Tetrasiklin yan etkileri

<8 ya ve gebelerde 4.aydan sonra kullanlmaz.

GIS: Psdomembranz enterokolit, stomatit

Vulvovajinit

Di ve kemikte diskolorasyon, mine hipoplazisi

Gebede hepatorenal sendrom, metabolik asidoz

Psdotmr serebri

Fankoni sendromu (sresi dolmu ilalar)

Fotosensitizasyon (demeklosiklin,doksisiklin)

Vestibler toksisite (minosiklin)

Oral kontraseptif etkinliini azaltr.

296

Oral antikoagulan etkinliini artrr.

Penisilinin bakterisid etkinliini azaltr.

Yant - C
57) Bebeklerde aadaki antibiyotiklerden hangisinin kullanlmas psdotmr serebriye neden olabilir? (Nisan
- 2006)
A)
B)
C)
D)
E)

Tetrasiklinler
Sulfonamidler
Aminoglikozitler
Kloramfenikol
Sefalosporinler

Psdotmr serebriye neden olan antibiyotik tetra-siklindir.

Yant - A
58) Gebelerde kullanm kontrendike olan antibiyotik aadakilerden hangisidir? (Eyll- 1997)
A)
B)
C)
D)
E)

Eritromisin
Sefazolin
Tetrasiklin
Sefuroksim
Vankomisin

Antibiyotikler

FDA risk snf

Aminoglikozidler

Penisilinler, sefalosporinler, aztreonam

mipenem+silastatin

Meropenem

Kloramfenikol

Kinolonlar

Tetrasiklinler

Eritromisin, azitromisin

Klaritromisin, telitromisin

Metronidazol

Nitrofurantoin

Vankomisin

Slfonamidler, trimetoprim

Yant - C
59) Bakteriler kloramfenikol direncini aadaki enzimlerden hangisi ile gsterirler?
A)
B)
C)
D)
E)

Glukuroniltransferaz
Asetiltransferaz
Adeniltransferaz
laktamaz
Metilaz

Kloramfenikol :

50 S; peptidil transferaz inhibisyonu yapar.

Bakteriyostatiktir.

Diren : Asetil transferaz

Karacierde kloramfenikol metabolize eden enzim: Glukuronil transferaz

297

Bbrek yetersizliinde doz ayarlamas gerekmez.

En fazla lipofilik antibiyotiklerden biridir.

BOS'a fazla geer.

Gz enfeksiyonlarnda lokal kullanlr (Klamidya hari)

Kullanm endikasyonlar :

H. influenza, N.meningitidis, S. pneumoniae menenjiti

Riketsial enfeksiyon (tetrasiklin alternatifi)

Anaerobik enfeksiyonlar (B. fragilis)

Tifo (alternatif ila)

Yan etkiler:

GS : Stomatit (C. albicans)

Kemik ilii depresyonu (doza baml/ idiosenkratik) (mitokondriyal protein sentezini inhibe eder)

Gri bebek sendromu

Herksheimer reaksiyonu

mmun cevab azaltma

P-450 inhibisyonu (varfarin, fenitoin dzeylerini artrr)

Yant - B
60) Prematre ve yenidoanda gri bebek sendromuna yol aan antibiyotik aadakilerden hangisidir? (Nisan 1990; Eyll - 1994; Eyll - 2000)
A)
B)
C)
D)
E)

Ampisilin
Sefazolin
Vankomisin
Eritromisin
Kloramfenikol

Prematre ve yenidoanlarda gri bebek sendromu: Siyanoz, kaslarda geveme, vazomotor kollaps, metabolik
asidoz, yeil renkli gayta ve kl rengi deri oluumu gzlenir. Biyotransformasyon enzimlerinin yetersizliine baldr.
Prematre ve 2 haftalktan kk bebeklerde kloramfenikol kullanlmamaldr.
Yant - E
61) 50 S'e balanarak protein sentezini inhibe eden antibiyotik aadakilerden hangisidir? (Eyll - 1990)
A)
B)
C)
D)
E)

Streptomisin
Tetrasiklin
Kloramfenikol
Puromisin
Seftriakson

Yant - C
62) Aadaki antibiyotiklerden hangisinin etki mekanizmas ribozomlardaki protein sentezi bakmndan
kloramfenikole benzer? (Eyll - 1991)
A)
B)
C)
D)
E)

Sefalotin
Amfoterisin B
Sulfadiazin
Rifampin
Eritromisin

Yant - E
63) Prokaryotik hcrelerde aadaki protein sentez inhibitrlerinden hangisi peptidil transferaz aktivitesini
inhibe eder? (Eyll - 2004, Biyokimya)
A)
B)
C)
D)
E)

Puromisin
Tetrasiklin
Eritromisin
Streptomisin
Kloramfenikol

Yant - E

298

64) Vankomisin tedavisine cevap vermeyen kltr pozitif enterokok endokarditinde aadaki antibiyotiklerden
hangisi kullanlabilir?
A)
B)
C)
D)
E)

Klaritromisin
Eritromisin
Linezolid
Minosiklin
Tikarsilin

Oksazolidinonlar :

Linezolid (Zyvox) bu gruptadr. 50 S ribozomal birimindeki 23 srRNA'ya balanarak balang kompleksinin

olumasn engeller. Bakteriyostatiktir, ancak streptokoklara kar bakterisidal etkilidir.

Oral/ V kullanlr.

Vankomisine rezistan E.faecicum ve E.faecalis enfeksiyonlarnda kullanlr. MSSA ve MR5A etkinlii de vardr.
Vankomisine orta direnli stafilokok (VSA) enfeksiyonlarna etkili bulunmutur.

Trombositopeni, anemi, tiramin reaksiyonu ve dilde renk deiiklii yapabilir.

Streptograminler :

Kuinupristin / Dalfopristin (30: 70 kombinasyonu) (Synercid)

Etki mekanizmas makrolidlere benzeyen baka bir antibiyotik snfdr. Streptograminler bakteriostatiktirler,
kuinupristin/ dalfopristin kombinasyonu bakterisidaldir. V infzyonla kullanlr.

Postantibiyotik etkisi uzundur (S.aureus iin 10 saat)

zellikle multidrog rezistans olan streptokok (penisilin rezistan), stafilokok (MSSA ve MRSA) ve enterokoklara
(Vankomisin rezistan E.faecicum duyarl; ancak E.faecalis direnlidir) kar gelitirilmitir.

Sitokrom p-450 inhibitrdr (zellikle siklosporin dzeylerini ykseltir) ve yan etki olarak artraljimiyalji yapabilir.

Yant - C
65) Aadaki antibiyotiklerden hangisi, peynir gibi tiramin ieren yiyeceklerle birlikte kullanldnda
hipertansiyon krizine yol aabilir? (Eyll - 2005)
A)
B)
C)
D)
E)

Sulfametoksazol
Tetrasiklin
Linezolid
Kinupristin / Dalfopristin
Eritromisin

Yant - C
66) Aadakilerden hangisi aminoglikozidlerin etki mekanizmalarndan biri deildir?
A)
B)
C)
D)
E)

Balang kompleksinin inhibisyonu

Peptidiltransferaz enziminin inhibisyonu
mRNA'nn yanl okunmas
Polizomlarn krlmas
Peptid zincirine yanl aminoasitin sokulmas

Aminoglikozidler : Etki mekanizmas :

30 S; balang kompleks inhibisyonu, polizomlarn krlmas genetik kodun yanl okunmas.

mRNA'nn yanl okunmas sonucu yaplan anormal proteinlerin yapt membran hasar nedeniyle bakterisidal
etkilidirler.

Streptomisin sadece 30S balanrken, dierleri 50S de balanr.

Diren :

Adenilasyon, asetilasyon ya da fosforilasyonla inaktive olurlar. En az gelien amikasindir.

Bakteri sitoplazma membrannda aminoglikozidin hcre iine tanmasn salayan zel aktif transport
mekanizmasnn bozulmas (Psdomonas ve E - coli direnci).

Kromozomal mutasyon sonucu bakterilerin 30 S ribozomal alt birimlerinde aminoglikozid molekllerini balayan
noktann ilaca kar affinitesinin kaybolmas (streptomisin direnci)

Gram negatif basillerin d duvarndaki porin kanallarndan ilacn ieri geiinin azalmas.

Parenteral kullanlrlar; en az lipofilik antibiyotiklerden biridir.

Sadece gram (-) aerobik basil, az sayda gram (+) kok (MSSA) etkinlikleri vardr.

Zorunlu anaeroblara etkisizdirler.

Enterokok ve Listeria iin penisilin, ampisilin ya da vankomisin ile kombine edilirler.

299

Post antibiyotik etkileri uzundur, tek doz kulanlabilirler.

Psdomonas iin 3. kuak sefalosporin, antipsdomonal penisilin, imipenem ile kombine kullanlrlar.

Streptococcus viridans ve enterokok endokarditinde penisilin G, ampisilin ya da vankomisin ile kombine edilirler.
Penisilinler ve vankomisin aminoglikozidlerin bakteri iine girilerini artrr.

Krar benzeri blokaj etkileri vardr. Nrotoksik etkilerinin antidotu: V kalsiyum glukonat veya neostigmindir.

Yant - B
67) Antipsdomonal etkisi en fazla olan aminoglikozid aadakilerden hangisidir?
A)
B)
C)
D)
E)

Tobramisin
Gentamisin
Streptomisin
Netilmisin
Paramomisin

En fazla ototoksik, nrotoksik ve nefrotoksik aminoglikozid: Neomisin

Neomisinden sonra en nrotoksik aminoglikozid: Streptomisin

En az ototoksik aminoglikozid: Netilmisin

En az nefrotoksik olan aminoglikozid: Streptomisin

Hem denge hem iitme disfonksiyonu yapan aminoglikozid: Tobramisin

Neomisin'den sonra en nefrotoksik olan aminoglikozid: Gentamisin

Skotom ve parestezi yapabilen aminoglikozid: Streptomisin

Pseudomonasa en etkili aminoglikozid: Tobramisin

Antipsdomonal etkisi en az olan aminoglikozid: Streptomisin

En geni spektrumlu aminoglikozid: Amikasin

Amikasinden sonra en geni spektrumlu olan aminoglikozid: Gentamisin

En az diren gelien aminoglikozidler (gentamisin ve tobramisine direnli sulara etkili): Amikasin, netilmisin

Gonore tedavisinde M kullanlan aminoglikozid benzeri aminosiklitol antibiyotik: Spektinomisin

Antiamibik ve tenyasid etkili, C.parvum diyaresinde etkili oral aminoglikozid: Paramomisin

Ntropenik atete antipsdomonal sefalosporin ile kombinasyonda en tercih edilen aminoglikozid: Amikasin

Hipolipidemik ve hipoamonyemik olan aminoglikozid: Neomisin

Eritromisin ile kombine olarak kolorektal giriim ncesi profilakside oral kullanlan aminoglikozid: Neomisin

Tularemi, Veba, Brusella, Tbc tedavisinde kullanlan aminoglikozid: Streptomisin

Streptomisine direnli tberkloz basiline etkili aminoglikozid: Amikasin

Gentamisine direnli enterokoklara (%15) etkili aminoglikozid: Streptomisin (enterokoklarn oluturduu enzim
gentamisin dnda amikasin, netilmisin ve tobramisini de etkisiz hale getirir)

Yant - A
68) Aadakilerden hangisi krarizan ilalarn nromuskler bloke edici etkilerini artrr? (Nisan- 1992)
A)
B)
C)
D)
E)

Streptomisin
Penisilin G
Ampisilin
Tetrasiklin
Kloramfenikol

Yant - A
69) Aadakilerden hangisi barsakta safra asitlerini balayarak hipolipidemik etki gsterir? (Eyll - 1997)
A)
B)
C)
D)
E)

Streptomisin
Neomisin
Kloramfenikol
Ampisilin
Sikloserin

Yant - B
70) Aadakilerden hangisi aminoglikozid deildir? (Nisan - 1992)
A) Streptomisin

300

B)
C)
D)
E)

Neomisin
Tobramisin
Kanamisin
Eritromisin

Yant - E
71) Bakteri tarafndan oluturulan fosfotransferaz, adeniltransferaz ve asetil transferaz enzimleri, aadaki
antibiyotik gruplarndan hangisine kar dirente rol oynar? (Nisan - 1989 / Eyll - 2000, Mikrobiyoloji)
A)
B)
C)
D)
E)

Makrolid
laktam
Tetrasiklin
Aminoglikozid
Fluorokinolon

Yant - D
72) Vebann tedavisinde aadakilerden hangisi kullanlr? (Nisan - 2000)
A)
B)
C)
D)
E)

Kloramfenikol
Kristalize penisilin
Streptomisin
Tetrasiklin
Ampisilin

Yant - C
73) Aadakilerden hangisi steroid yapl protein sentez inhibitr antibiyotiktir?
A)
B)
C)
D)
E)

Azitromisin
Mupirosin
Fusidik asit
Basitrasin
Polimiksin

Dier protein sentez inhibitrleri

a)

Fusidik asit :

Steroid yapl tek antibiyotiktir. Translokasyon inhibitrdr. Bakteriyostatik etkilidir. Gram pozitif koklara etkili
orai/topikal antibiyotiktir.

b)

Mupirosin :

Pseudomonas fluorescensten elde edilir. zolsilt-RNA sentaz enzimini inhibe eder. zolsinin peptit zincirine
katlmasn engeller. Stafilokok ve streptokoklara etkilidir.

Lokal olarak kullanlr (impetigoda pomat formunda; S. aureus (MSSA ve MRSA) 'un nazal taycln elimine
etmek iin intranazal olarak).

Yant - C
74) Pseudomonas ve gram negatif etkinlii olan membran deterjan zellii ile bakterisid etkili polipeptit
antibiyotik aadakilerden hangisidir?
A)
B)
C)
D)
E)

Basitrasin
Neomisin
Polimiksin B
Mupirosin
Fusidik asit

Sitoplazma membranna etkili antibiyotikler Polimiksinler :

Deterjan zellii bulunan yzeyde aktif maddelerdir. Membranda fosfotidiletolamine balanarak sitoplazmik
membrann permeabilitesini artrmak suretiyle bakterisid etki yaparlar. Konak hcre ile bakteri arasnda fazla
selektiflik gstermezler.

a)

Polimiksin B :

Sadece gram (-) aerob basillere etkilidir (zellikle Pseudomonas, E-coli, Klebsiella).

Kullanl :

Barsak antiseptii

301

Daha az toksik antibiyotiklere (aminoglikozid, sefalosporinler, penisilinler) direnli olan P.aeruginosa ve dier
gram (-) basil infeksiyonlarnn tedavisinde parenteral kullanlr.

Topikal olarak basitrasin ya da neomisin ile kombine halde kullanlr (rnein Pseudomonas'a bal eksternal
otit)

Oftalmik olarak

Yan tesirleri :

Grme bozukluu

Paresteziler

Nefrotoksik etkiler (albminri, akut tubuler nekroz, interstisyel nefrit)

Nromuskler blok, histamin dearj

b)

Polimiksin E (Kolistin)

Pseudomonas etkinlii vardr. Nebulize formu kistik fibrozda profilakside kullanlr.

Nefrotoksik etkisi daha azdr.

Yant - C
75) Aadaki antibiyotiklerden hangisi folik asit sentezini bozarak etkir?
A)
B)
C)
D)
E)

Siprofloksasin
Azitromisin
mipenem
Sikloserin
Sulfadiazin

Slfanomidler :

PABA antimetabolitidirler, dihidropteroat sentaz inhibisyonu yaparlar.

Bakteriyostatiktirler.

Trimetoprim ise dihidrofolat redktaz inhibitrdr, bakteriyostatiktir.

Kotrimoksazol bakterisid etkilidir.

Diren : Artm PABA yapm veya azalm dihidropteroat sentaz duyarll ile gerekleir.

Karacierde N- asetilasyon ile metabolize olurlar, proteinlere yksek oranda balanrlar.

Zayf asit yapsndadrlar. idrar pH'snn art itrahlarn artrr.

a)

En uzun etkili slfadoksin : + primetamin = Fan-sidar: Direnli P.falciparum tedavisi

b) Orta etkili sulfadiazin :

BOS'a geen sulfonamid

Nokardiyozis tedavisinde etkilidir.

ARA profilaksisinde alternatiftir.

Gml formu yankta lokal kullanlr.

Slfadiazin + primetamin : Toksoplazmoz

c)

Sulfapiridin : Dermatitis herpetiformis

d) Sulfasetamid : Gz enfeksiyonu, trahom iin topikal

e)

Sulfasalazin : Emilmeyen slfonamidtir. BH (Crohn, lseratif kolit) tedavisinde kullanlr.

f)

Mafenid : Yank (hiperkloremik asidoz yapar!) Pseudomonas kolonizasyonunu nler. Bugn kullanm tercih
edilmez.

Ksa etkili slfisoksazol: idrar yolu enfeksiyonu (idrar yolu anestezii fenazopridin ile kombinasyonu Azo Gantrisin)
ve H.influenza 'ya bal AOM tedavisi (+eritromisin)
Slfonamidler nokardiyozda olduka etkili; ri-ketsiyoz iin kontrendikedirler.(remelerini sti-mle ederler)
Yan etkiler :

Deri dknts ( en sk)

PAN, Stevens-Johnson sendromu, eksfoliyatif dermatit

Kristalri

Kernikterus

Hipoglisemi

G6PD eksikliinde hemoliz

Aplastik anemi

302

Dier sulfonamid yapdaki ilalarla arpraz allerji grlebilir: Karbonik anhidraz inhibitrleri, tiazid, furosemid,
bumetanid, torsemid, diazoksid, sulfonilre antidiyabetikler.

Yant - E
76) Yank tedavisinde aadaki antiseptiklerden hangisi ncelikle tercih edilir? (Eyll - 1997)
A)
B)
C)
D)
E)

Hidrojen peroksit
Etil alkol
Hekzaklorofen
Gm slfadiazin
inko slfat

Yant - D
77) Tedavide sulfonamid kullanlmayan bakteri aadakilerden hangisidir? (Eyll - 1992)
A)
B)
C)
D)
E)

Stafilococus
Streptococus
Chylamidia
Neisseria
Riketsia

Yant - E
78) Aadaki enfeksiyonlardan hangisinde kotrimoksazol ilk tercihtir?
A)
B)
C)
D)
E)

Listeria
Kolera
Bomaca
Pneumocystis jiroveci
Legionella

Kotrimoksazol :

Trimetoprim (1 birim) + sulfametoksazol (5 birim) kombinasyonudur.

Bakterisid etkilidir. Oral / V kullanlr.

Trimetoprim zayf bazdr. Bu nedenle asidik svlara (prostat, sperma svs ve vajen) geii yksektir.

Kullanl:

Akut idrar yollar enfeksiyonlar, kronik rekrran idrar yollan enfeksiyonlar, piyelonefrit, akut bakteriyel
prostatit, kronik prostatit, orit ve epididimit tedavisinde kullanlr.

ankroid (H. ducreyi) tedavisinde tercih edilen ilalardan birisidir.

Alt solunum yollar enfeksiyonlar (H. influenza, M. catarrhalis ve K. pneumonia duyarldr; ancak M.
pneumoniae direnlidir) ve zellikle ampisiline direnli H. nfluenza'ya bal akut otit, akut sinzit tedavisinde
kullanlr. (Dikkat! Pnmokoklar olduka direnli hale gelmitir.)

Farenjit ve tonsillitte kontrendikedir (Grup A streptokoklara ynelik yeterli eradikasyon yapamad iin).

Enteropatojenik E-coli'ye bal ishal tedavisinde ve turist diyaresinin profilaksisinde kullanlr. (Dikkat! %30'a
varan E.coli direnci mevcut.). Tifo dahil Salmonella enfeksiyonlarnda alternatif ilatr.

Shigella flexneri ve sonnei'nin duyarl sularna bal igelloz tedavisinde fluorokinolonlardan sonra en tercih
edilen antibiyotiktir.

mmunsupressif hastalarda oluan Pneumocystis jiroveci (carinii) pnmonisinde en tercih edilen ilatr.

Meliodozis (P. psdomallei enfeksiyonu) tedavisinde seftazidim ve amoksisilin + klavulanik asit gibi tercih edilen
bir antibiyotiktir.

Kistik fibroz hastalarnda grlen Psdomonas (Burkholderia) cepacia enfeksiyonunda ilk tercih antibiyotiktir.

Listeria enfeksiyonlarnda ampisilinin alternatifidir.

Bomaca iin eritromisinin alternatifidir.

Sekiz yandan kk ocuklarda rifampin ile kombine olarak bruselloz tedavisinde kullanlr.

MSSA ve S.epidermidis enfeksiyonlarnda tedaviye eklenebilir.

Legionella pnmonisinde makrolid ve siprofloksasinin alternatifidir.

Kolera tedavisinde doksisiklin ve siprofloksasinin alternatifidir.

Stenotrophomonas (Xanthomonas) maltophilia enfeksiyonlarnda ilk tercihtir.

Nokardiyoz tedavisinde ilk seenektir.

Whipple hastalnn idame tedavisinde doksisiklin alternatifidir.

303

Cylospora ve Isospora belli diyarelerinde ilk tercihtir.

Psdomonas aeruginosa, enterokoklar, anaerob bakteriler ve Treponema pallidum kotrimoksazole direnlidir.

Yan etkiler:

En sk deri reaksiyonlarna yol aar (eritem, rtiker)

Trimetoprime bal megaloblastik anemi ve K depresyonu (zellikle trombositopeni) iin antidot Lkovorin(folinik
asit)dir.

Yant - D
79) Aadaki antibiyotiklerden hangisinin slfometaksazol ile sinerjistik etkisi vardr? (Nisan - 2001,
Mikrobiyoloji)
A)
B)
C)
D)
E)

Trimetoprim
Streptomisin
Klindamisin
Tetrasiklin
Eritromisin

Yant - A
80) Kotrimoksazoln en sk grlen yan etkisi aadakilerden hangisidir? (Eyll - 1988; Nisan- 1992)
A)
B)
C)
D)
E)

Akut hemolitik reaksiyon

Diyare
Deri dkntleri
Methemoglobinemi
Kontakt inhibisyon

Yant - C
81) Aadaki antibiyotiklerden hangisi bakteride mRNA sentezini inhibe ederek etki gsterir?
A)
B)
C)
D)
E)

Kolistin
Rifampin
Basitrasin
Fusidik asit
Siprofloksasin

Kolistin (polimiksin E) sitoplazma membrannn permeabilitesini artrarak, basitrasin peptidoglikan sentezini

bozarak, fusidik asit (steroid yapl antibiyotik) ve mupirosin protein sentezini inhibe ederek, siprofloksasin
(kinolonlar) DNA sentezini bozarak, rifampin ise transkripsiyonu (mRNA sentezini) inhibe ederek etki eder.
mRNA Sentez inhibitrleri :
Rifampin :
a)

Etki mekanizmas :

Duyarl bakterilerde DNA kontrol altnda yaplan mRNA sentezini, DNA'ya bal RNA polimeraz enzimini
inhibe ederek bozarlar. Yani transkripsiyonu bozarlar.

Bakterisid etki gsterirler.

b)

Kullanl :

Rifampin lkosit ve makrofajlara kolayca girebilip, intraseller etkinlik gsterir.

Rifampinin en yaygn kullanl tberkloz ve lepradr. Dier kullanl yerleri unlardr:

Menengokokal menenjit salgnlar srasnda asemptomatik erikin ve ocuk portrlerin tedavisi

H. influenza tip b ile temas etmi ocuklarn profilaksisi

Direnli S.aureus ve epidermidis enfeksiyonlarnn tedavisi (rifampin+doksisiklin ya da TMP/ SMX ya da

vankomisin)

Rekran fronkloz ve nazal stafilokok portrlnn oral tedavisi (rifampin+doksisiklin)

Eritromisine direnli Legionella pnmonisi tedavisi (eritromisin+rifampin)

Yksek penisilin direnli pnmokok menenjiti ve endokarditi tedavisi (rifampin + vankomisin ya da seftriakson ya
da sefotaksim)

Bruselloz tedavisi (doksisiklin + rifampin, TMP/ SMZ + rifampin)

Pox virsnn remesini engeller.

Yant - B

304

82) Bakterilerin RNA polimeraz enziminde oluan kromozomal bir mutasyon, bakterinin antibiyotiklerden
hangisine kar bir diren gelitirmesine neden olur ? (Nisan - 2004)
A)
B)
C)
D)
E)

Primetamin
Rifampin
Fluorokinolonlar
Trimethoprim
Klindamisin

Yant - B
83) Menigokoksemi profilaksisinde kullanlan antibiyotik aadakilerden hangisidir? (Nisan - 1990)
A)
B)
C)
D)
E)

Kloramfenikol
Rifampin
Penisilin
Kotrimoksazol
Tetrasiklin

Yant - B
84) Meningokok menenjiti olan bir hastaya azdan aza solunum yaptrm olan salk personelinde profilaktik
olarak aadaki antibiyotiklerden hangisi tercih edilmelidir? (Nisan - 2002 Dahiliye)
A)
B)
C)
D)
E)

Eritromisin
Sulfadiazin
Tetrasiklin
Penisilin
Rifampin

Yant - E
85) Hem H. influenza hem de N. meningitidis menenjitinde profilaktik olarak kullanlan antibiyotik
aadakilerden hangisidir? (Eyll - 1994)
A)
B)
C)
D)
E)

Eritromisin
Tetrasiklinler
Rifampin
Kloramfenikol
Ampisilin

Yant - C
86) Aadaki antibiyotiklerden hangisi DNA sentezini inhibe ederek etkisini gsterir?
A)
B)
C)
D)
E)

Rifampin
Polimiksin
Basitrasin
Ofloksasin
Kloksasilin

Kinolonlar :

Yaplar nalidiksik asite benzer.

Besinler, metal iyonlar, antiasit ve skrt ile elasyon yaparlar.

Aminoglikozidler gibi PAE (postantibiyotik etkileri) uzundur.

Florokinolonlar DNA'y negatif supersarmal haline getiren DNA topoizomeraz II (DNA jiraz) enzimini inhibe
ederler. Bylece bakteri kromozomlarnn birbirinden ayrlmasn, DNA replikasyonunu ve DNA
transkripsiyonunu (DNA'nn pozitif sarmal geveyemedii iin) bozarlar ve DNA'y zedelerler.

DNA jirazn alt birimini etkilerler. alt birimini ise novobiosin inhibe eder.

Ayrca kinolonlar, replike olmu kromozomal DNA'y hcre blnmesi esnasnda ayran topoizomeraz IV
enzimini de inhibe ederler.

Gram pozitif bakterilerde (S.aureus) topoizomeraz IV; gram negatif bakterilerde (E.coli) DNA giraz zellikle
inhibe edilir.

Yant - D
87) Kinolonlarn etki mekanizmalar aadakilerden hangisidir? (Nisan - 2000, Mikrobiyoloji)
A) DNA giraz inhibisyonu

305

B)
C)
D)
E)

Penisilin balayan protein inhibisyonu

laktamaz inhibisyonu
Transpeptidasyonun inhibisyonu
Revers transkriptaz inhibisyonu

Yant - A
88) Nalidiksik asit etkisini nasl gsterir? (Nisan- 1991)
A)
B)
C)
D)
E)

DNA giraz inhibisyonu

DNA polimeraz inhibisyonu
RNA giraz inhibisyonu
DNA'ya baml RNA polimeraz inhibisyonu
Hcre duvar sentezi inhibisyonu

Yant - A
89) Aadaki kinolonlardan hangisinin bbrek yetersizliinde dozu modifiye edilmez?
A)
B)
C)
D)
E)

Trovafloksasin
Siprofloksasin
Ofloksasin
Levofloksasin
Norfloksasin

Etki sreleri en uzun olanlar: Sparfloksasin (21 saat) ve trovafloksasin (12 saat)

Etki sreleri en ksa olanlar: Siprofloksasin (4 saat), norfloksasin (4-6 saat)

Trovafloksasin, moksifloksasin ve sparfloksasin (sparfloksasinin %50'si) karacierde metabolize olup safra

ile elimine olurken; siprofloksasin, levofloksasin, lomefloksasin, gatifloksasin, enoksasin, ofloksasin ve
norfloksasin metabolize olmadan aktif tubuler sekresyon ile elimine olur.

Yant - A
90) Aadaki enfeksiyon hastalklarndan hangisinde fluorokinolonlar tercih edilmemelidir?
A)
B)
C)
D)
E)

Tifo
igelloz
Turist diyaresi
C.jejuni enteriti
Sifiliz

Kullanl
Pseudomonasa ve gram (-) bakterilere kar en etkili olan siprofloksasindir.
Gram(+) bakterilere kar en etkili olanlar ise levofloksasin, gatifloksasin sparfloksasin ve moksifloksa-sindir.
a)

Solunum sistemi enfeksiyonlar :

Toplumdan kazanlm pnmoni

Pnmokok enfeksiyonlar (levofloksasin, gatifloksasin ve moksifloksasin)

Legionella (azitromisin ya da siprofloksasin ilk tercih)

Tberkloz (siprofloksasin / ofloksasin/ levofloksasin) ve MAC gibi atipik mikobakteri enfeksiyonlar

Pulmoner antraks ampirik tedavi (siprofloksasin, levofloksasin)

Kistik fibrozda psdomonas enfeksiyonlar (siprofloksasin)

H. influenza ve M. catarrhalis enfeksiyonlar

Mikoplazmaya bal atipik pnmoni (levofloksasin)

b)

Seksel geili enfeksiyonlar :

Gonokok enfeksiyonu (siprofloksasin ya da ofloksasin tek doz)

Klamidya enfeksiyonu (ofloksasin 7 gn; siprofloksasinin klamidyal etkinlii iyi deildir)

H.ducreyi (ankroid)

Sifilizde etkili deildirler

c)

G ve riner sistem enfeksiyonlar :

Komplikasyonlu riner enfeksiyon (Psdomonas, E. coli)

Nalidiksik asit, sinoksasin ve norfloksasin (florlu olmayan kinolonlar) sadece riner enfeksiyonlarda kullanlr.

Bakteryel gastroenterit (C. jejuni, Shigella)

306

Turist diyaresi (TMP-SMZ dier bir seenek)

Kolera (Doksisiklin ve TMP-SMZ dier seenekler)

Tifo

d)

Dier enfeksiyonlar :

Kronik osteomiyelit

Diyabetik ayak

Meningokok profilaksisi (siprofloksasin, ofloksasin)

Amoksisilin-klavulanat ile birlikte dk riskli febril ntropenik hastalarda oral kullanlabilirler

Anareob enfeksiyonlar (trovafloksasin, moksifloksasin, sparfloksasin)

MSSA'a ve S. epidermidis'e kar etkilidirler.

MRSA etkilerine ise ok hzl diren geliir.

Yant - E
91) Aadakilerden hangisi legionella pnmonisinde kullanlr? (Nisan - 2000, Dahiliye)
A)
B)
C)
D)
E)

Kristalize penisilin
Seftazidim
Siprofloksasin
Amikasin
Ampisilin + Slbaktam

Yant - C
92) Kinolonlar ilgili olarak hangi ifade yanltr?
A)
B)
C)
D)
E)

Konvlzif olabilirler
Sitokrom P450 indksiyonu yapabilirler
Kondrotoksiktirler
Fotosensitivite yapabilirler
Metal iyonlar ile elasyon yaparlar

Yan etkiler :

En sk GS ( bulant, kusma)

Kondrotoksisite (geri dnml)

Prokonvlzif (GABA azalmas)

Fotosensitivite (sparfloksasin, lomefloksasin)

Tendinit ve tendon rptr

Sitokrom P450 inhibisyonu (teofilin, kafein )

Uzun QT (sparfloksasin)

Kristalri (siprofloksasin)

Karacier yetersizlii (trovafloksasin)

Yant - B
93) Aadaki antitberkloz ilalardan hangisi hzl oalan kaviter basillere en ok etkilidir?
A)
B)
C)
D)
E)

Pirazinamid
zoniazid
Rifampin
Streptomisin
Etambutol
Hzl oalan
(kaviter. Ntral)

Yava/ntermittan oalan
Kazez (kapal, ntral)

Makrofaj (intraselller, asidik)

INH

++

++

RFP

++

++

++

STR

+++

307

PRZ

++

+++

ETB

Yant - D
94) ntraselller etki gstermeyen anti tberkloz ila aadakilerden hangisidir? (Nisan - 2000)
A)
B)
C)
D)
E)

zoniazid
Pirazinamid
Etambutol
Rifampin
Streptomisin

Yant - E
95) Tiramin reaksiyonu yapan antitberkloz ila hangisidir?
A)
B)
C)
D)
E)

zoniazid
Rifampin
Etambutol
Streptomisin
PAS

zoniazid :

Yaps piridoksine benzer.

a)

Etki mekanizmas: Mikobakterilerin hcre duvarnda bulunan mikolik asit sentezini inhibe eder. Hcre iine
giren NH, katalaz-peroksidaz enzimi (katG) aktive olur ve ail tayc protein (AcpM) ve ketoail tayc
protein sentetaz (KasA) enzimini inhibe eder.

b) Diren :

lacn aktivasyonunu salayan katalaz enzimini kodlayan katG genindeki delesyon

Mikolik asit biyosentezinde inhibe edilen enzimi kodlayan inhA geninde mutasyon

KasA geninde mutasyon

NH ile arpraz diren gsteren antitbc ilac etionamidtir. (nhA mutasyonu varsa)

Dormant basiller zerinde bakteriostatik, hzl oalanlar zerinde bakterisid (tberklosid) etki yapar.

Rezistans oluumu streptomisine gre ok daha dktr. En az sekonder diren gelien antitberklozdur.

zoniazid halen mevcut antitberkloz ilalarn en glsdr.

Gdalar ve aliminyumlu antasitler absorbsiyonunu azaltr. Serebrospinal svya, ste, kazez materyale geer.
Karacierde N-asetilasyon ile metabolize olur. Trkiye'de yava asetilleyiciler %60 dolayndadr.

Hem tedavide hem de profilakside kullanlr.

M.leprae'ya ve M.avium'a etkili deildir.

c)

Yan etkileri :

Sk grlenler: Ciltte dknt(en sk), ate, sarlk.

Daha seyrek fakat nemli yan etkisi, periferik nropatidir. Forml yaps piridoksine (B6 vitamini)
benzediinden, sinirde apotriptofanaz enzimine kar piridoksal fosfat ile yarmaya girer. NH, piridoksin itrahn
artrr. Piridoksin yetersizliine benzer yan etkiler oluur. NH ile birlikte gnde 50-100 mg piridoksin uygulamas
bu durumu nler.

Malnutrisyon, nropatiye eilimli hastalar (DM, yal, gebe, alkolik, KBY, HIV), yava asetilatrlerde piridoksin
replasman gerekebilir.

Optik nrit ve atrofi yapt bildirilmitir.

Dier bir majr toksik etki, NH hepatitidir. Hepatit (metaboliti asetilhidrazine baldr) riski, 35 ya st
hastalarda, kronik alkoliklerde, hzl asetilatrlerde rifampin gibi mikrozomal indk-tr ila alanlarda daha
fazladr.

MSS toksisitesi daha seyrek grlr. Hafza kayb, psikozlar ve konvlsiyonlar grlebilir.

Az kuruluu ve idrar retansiyonu gibi parasempatolitik belirtiler yapabilir.

ok nadir olarak SLE benzeri tablo yapabilir.

NH fenitoin, karbamazepin, teofilin, ketokonazol metabolizmasn inhibe eder.

MAO ve histaminaz da inhibe eder. Tiramin reaksiyonu yapabilir.

Gebelerde teratojenik deildir.

G6PD eksiklii olanlarda dikkatli kullanlmaldr.

308

Yant - A
96) zoniazid iin aadakilerden hangisi yanltr?
A)
B)
C)
D)
E)

Tberkloz profilaksisinde kullanlabilir

Hepatit yapabilir
SLE yapabilir
Lepra tedavisinde kullanlr
G6PD eksikliinde hemolize neden olabilir

Yant - D
97) Piridoksine kimyasal olarak benzeyen, buna bal olarak nral toksisite gelien ve bundan dolay
tedavisinde B6 (pridoksin) verilen antitberkloz ajan aadakilerden hangisidir? (Nisan- 1998)
A)
B)
C)
D)
E)

NH
Etambutol
Pirazinamid
Rifampin
Streptomisin

Yant - A
98) Periferik nropati yapan ila aadakilerden hangisidir? (Nisan - 1993)
A)
B)
C)
D)
E)

Penisilin
Tetrasiklinler
Gentamisin
Kloramfenikol
zoniazid

Yant - E
99) Aadakilerden hangisi transkripsiyon inhibitr antitberkloz ilatr?
A)
B)
C)
D)
E)

zoniazid
Etambutol
Pirazinamid
Sikloserin
Rifampin

Rifampin :

Tbc tedavisinde NH'dan sonra ikinci nemli ilatr. Bakterisid etki yapar. M. lepra'ya da etkisi vardr.

NH' tolere edemeyen vakalarda ya da NH'a direnli bakteri ile temas edenlerde profilaktik olarak tek bana
kullanlabilir.

DNA'ya bal RNA polimerazn alt nitesine balanarak RNA sentezini bozar.

Diren: Polimeraz sensitivitesinde azalma (rpo geni mutasyonu)

Etambutol ile beraber en az primer diren gelien antitberkloz ilatr.

BOS'a menenjit varliinda geii yeterlidir.

Hepatotoksik etki potansiyeli vardr.

Rifampisinler idrar, fees, salya, ter, gzyan portakal rengine boyarlar. Rifampin gzdeki kontakt lensleri kalc
olarak boyar.

Grip benzeri hastalk tablosu oluturabilir.

mmun trombositopeni, hemoliz, hafif zincir proteinrisi yapabilir.

Teratojenik etkisi vardr. Gebe kadnlarda zellikle ilk trimestr srasnda verilmemelidir.

PAS, barsakta rifampin absorbsiyonunu azaltr.

P450 enzimlerini indkler. Oral kontraseptiflerin etkinliini azaltr. Varfarinin ykmn artrr. Oral antidiabetiklerin,
metadonun ykmn artrr (yoksunluk semptomlarn agreve edebilir). Kinidin ve digoksinin dzeylerini
metabolizmalarn artrarak drr.

Yant - E
100)

Tberkloz ilalarndan hangisi karacier enzimlerini indkleyen bir yan etkiye sahiptir? (Eyll- 1996)

A) zoniazid
B) Rifampin

309

C) Etambutol
D) Etionamid
E) PAS
Yant - B
101)
Aadaki antitberkloz ilalardan hangisi, metadon tedavisi gren hastalarda yoksunluk sendromu
oluturabilir? (Eyll - 2000)
A)
B)
C)
D)
E)

Etambutol
Streptomisin
Pirazinamid
Rifampin
Aminosalisilik asit

Yant - D
102)
Rifampinin gastrointestinal sistemden absorbsiyonunu azaltan antitberkloz ila aadakilerden
hangisidir? (Nisan - 2001)
A)
B)
C)
D)
E)

izoniazid
Kapreomisin
Pirazinamid
Aminosalisik asit
Etambutol

Yant - D
103)
A)
B)
C)
D)
E)

Aadakilerden hangisi hem tberkloz hem de lepra tedavisinde kullanlr? (Nisan- 1989)
Dapson
Rifampin
Klofazimin
Kanamisin
zoniazid

Yant - B
104)
A)
B)
C)
D)
E)

Aadaki antitberkloz ilalardan hangisinin BOS'a geii en fazladr?

zoniazid
Rifampin
Pirazinamid
Streptomisin
Etambutol

Pirazinamid :

Nikotinamid analoudur.

Monositler ve makrofajlar iindeki yava oalan bakteriler zerine en etkili tberklosittir.

Tberklosit etkisinin mekanizmas belli deildir (mikolik asit sentezindeki ya asit sentetaz I enzim
inhibisyonu?)

ntraselller bakterilere kar en etkilisidir.

BOS'a en fazla geen antitberkloz ilacdr, (dieri sikloserin)

Kombinasyonlara PZA ilave edilmesi, tberkloz lezyonlarnn sterilize edilebilmesinde (rezidel intraselller
bakterilere ynelik) ve nksn azaltlmasnda rol oynamaktadr, (zellikle ksa 6 aylk tedavilerde)

Hepatotoksik etki potansiyeli vardr.

Hiperrisemi yapabilir. Gut benzeri tabloya neden olabilir.

Porfiri, fotosensitivite, dknt, GS irritasyonu yapabilir.

Gebelerde kullanlmamaldr (yeterli veri olmamasna ramen gebelerde kullananlar da vardr).

Morfazinamid : PZA trevidir.

Etambutol :

Mikokolik asidin hcre duvarna katlmasn inhibe eder (mikobakteriyel arabinozil transferaz inhibitrdr).

Tberklostatik etki gsterir.

Rifampin ile beraber en az primer diren gelien antitberkloz ilatr.

Etambutol sadece menejit varlnda BOS'a iyi geer. Yars idrarla atlr. Bbrek yetersizliinde doz azaltlr.

310

En fazla grlen yan etkisi, doza bal retrobulber nrittir. Diskromatopsi (krmz ve yeil renk iin) ve periferik
grme alannda daralma eklinde ortaya kar.

rik asit atlmn azaltr. (hiperrisemi)

Teratojenik deildir.

Yant - C
105)
A)
B)
C)
D)
E)

Tberkloz tedavisinde aadaki kombinasyonlardan hangisi tercih edilmelidir? (Nisan - 2001, Dahiliye)
Rifampin + PAS + Etambutol
zoniazid + Rifampin + Pirazinamid
zoniazid + Streptomisin + Sikloserin
Streptomisin + Etionamid + Rifampin
Rifampin + PAS + Streptomisin

Yant - B
106)
A)
B)
C)
D)
E)

Gzde grme alann azaltan ila aadakilerden hangisidir? (Eyll - 1999)

Pirazinamid
Etambutol
Rifampin
NH
Streptomisin

Yant - B
107)
Tberkloz tedavisi gren bir hasta grme keskinliinin azalmas, krmz ve yeil renleri ayrt edememe
gibi yan etkilerden ikayet ediyorsa hangi ilac kullanyor olabilir? (Eyll - 1997)
A)
B)
C)
D)
E)

Streptomisin
Etambutol
Pirazinamid
PAS
Rifampin

Yant - B
108)
A)
B)
C)
D)
E)

Aadaki antitberkloz ilalardan hangisinin intraselller (makrofaj ii) basillere etkisi en azdr?
zoniazid
Rifampin
Streptomisin
Pirazinamid
Etambutol

Streptomisin :

En abuk sekonder diren gelien ilatr. zellikle ciddi tbc formlarnda (menenjit, miliyer tberkloz) kombine
tedavide kullanlr.

Bakteriyostatik ve bakterisidal etkilidir.

Gebelerde kullanm kesinlikle kontrendike olan tberkloz ilacdr.

ntraselller mikroorganizmalara etki etmeyen, kaviter lezyonlardaki bakterilere etkili tberkloz ilacdr.
Kaviteler iine iyi nfuz eder, ancak kazez lezyona etkisizdir.

Menejit durumunda BOS'a geer.

M.avium ve kansasii'ye etkili deildir.

Yant - C
109)
A)
B)
C)
D)
E)

Aadaki antitberkloz ilalardan hangisi yan etki olarak hepatit yapmaz? (Eyll - 1987)
zoniazid
Rifampin
Streptomisin
Pirazinamid
PAS

Yant - C

311

110)
A)
B)
C)
D)
E)

Aadakilerden hangisi G6PD eksikliinde hemoliz yapan antitberkloz ilatr?

Rifampin
Streptomisin
Etambutol
PAS
Sikloserin

Para-aminosalisilik asid (PAS)

Yaps PABA'ya benzer ve slfonamidler gibi folat antagonisti etkisi gsterir. Bakteriyostatiktir.
BOS dnda dier dokulara geii iyidir.
GS ikayetleri (bulant, epigastrik ar, peptik lserasyon, hemoraji), hipersensitivite reaksiyonlar (ate, eklem
ars, hepatosplenomegali, dknt, hepatit, granlositopeni, adenopati) yapabilir.
Hipotiroidi ve guatra neden olabilir.
G6PD eksikliinde hemoliz yapabilir. (dieri izoniazid)
Yant - D
111)
Aadaki antitberkloz ilalardan hangisinin piridoksin ile kombine kullanlmas nrolojik yan
etkilerini azaltr?
A)
B)
C)
D)
E)

Streptomisin
Sikloserin
Pirazinamid
Rifampin
PAS

Sikloserin :

Alanin rasemaz enzimini (L-alanini D-alanine evirir) ve dipeptidil sentetaz enzimini inhibe ederek, D-alaninin
peptidoglikan yapsna katlmasn nler (alanin antimetabolitidir).

En ufak molekll tberklostatiktir.

MSS'e geii pirazinamid gibi ok iyidir.

Yan etkileri sk (%25) ve ciddidir. Dier tberkloz ilalarna kar diren veya allerjik vakalarda kullanlr.

Periferik nropati ve MSS disfonksiyonu yapar: Depresyon, psikotik reaksiyonlar, grand mal ve petit mal
konvlziyonlara sebep olur. (epileptiklerde ve psikotiklerde kullanlmamaldr.).

Nrolojik toksisiteyi azaltmak iin piridoksin (150 mg/gn) ile beraber verilmesi nerilir.
Yant - B
112)
A)
B)
C)
D)
E)

Tberkloz tedavisinde kullanlmayan ila aadakilerden hangisidir? (Nisan - 1992)

Sikloserin
Rifampin
Streptomisin
Klindamisin
zoniazid

Yant - D
113)
A)
B)
C)
D)
E)

Glukoz 6 fosfat dehidrogenaz enzimi eksikliinde kullanlmamas gereken ila hangisidir? (Eyll- 1999)
Nitrofurantoin
Rifampin
Etambutol
Pirazinamid
Streptomisin

Nitrofurantion :

Bakteriler ierisinde reaktif metabolitlerine indirgenip bakteri DNA'sn bozarlar.

riner enfeksiyonlarn ouna (E.coli, Klebsiella) bakterisid ve bakteriostatik etki eder. (Psdomonas ve proteus
hari). Asidik idrarda aktivitesi artar.

Balca iki endikasyonda kullanlr:

Komplikasyonsuz alt idrar yolu enfeksiyonlar

312

Kronik idrar yolu enfeksiyonlarnda bakteri elimine edildikten sonra enfeksiyon nksnn nlenmesi.

En sk yan etkisi bulant-kusmadr. Polinropati, parestezi yapabilir. Glukoz 6 fosfat dehidrogenaz eksikliinde
hemoliz yapar. Bbrek yetersizliinde kontrendikedir. nterstisyel pnmoni ve pulmoner fibroz yapabilir.

Metenamin mandelat/hipurat :

Asidik ortamda aktive olan ve formaldehit salvererek etki gsteren riner antiseptiktir. Bu nedenle alkali ortam
yaratan Proteus gibi bakteriler direnlidir. Slfonamid alanlarda kullanlmamaldr.

Asit idrarda daha etkili ilalar:

Tetrasiklinler

Nitrofurantoin

Metenamin

Alkali idrarda daha etkili ilalar:

Aminoglikozidler

Klindamisin

Sefalosporinler

Eritromisin

Yant - A
114) Aadaki antibiyotiklerden hangisinin haftada bir kullanlmas AIDS hastalarnda M.avium bakteriyemisini
nler?
A)
B)
C)
D)
E)

Azitromisin
zoniazid
Kanamisin
Rifabutin
Kloramfenikol

M. avium intracellulare enfeksiyonu :

AIDS hastalarnda CD4 says 50/L'in altna dtnde M.avium iin profilaktik olarak klaritromisin 500 mg gnde
iki kez ya da azitromisin 1200 mg/haftada bir tek doz ya da rifabutin 300 mg qd balanmas gerekir. Enfeksiyon
durumunda ise tedavi iin klaritromisin (azitromisin) + etambutol + rifabutin verilir.
Mikobakterium bovis ve kansasii enfeksiyonu :

NH+RF+ETB kombinasyonu en tercih edilendir.

M. fortuitum standart antitberkloz ilalara direnli olan atipik mikobakteridir. Amikasin+sefoksitin ile tedavi
edilir.

Yant - A
115) Aadaki ilalardan hangisi lepra tedavisinde kullanlmamaldr?
A)
B)
C)
D)
E)

Dapson
Klofazimin
Rifampin
Ofloksasin
zoniazid

Lepra tedavisi :

Paucibasiller tberkloid: Dapson+RF

Multibasiller lepramatz: Dapson+RF+Klofazimin

Tedaviye eklenebilecek dier ilalar: Kinolonlar (of-loksasin, pefloksasin), minosiklin, etionamid, klaritromisin

Eritema nodosum leprosum tedavisi: Prednizon ya da talidomid

Dapson slfonamidlere benzeyen etki mekanizmas olan G6PD eksikliinde hemoliz ve methemoglobinemi
yapan ilatr.

Klofazimin etki mekanizmas tam olarak bilinmeyen deri ve korneada kahverengi-siyah renklenme yapan ilatr.

Yant - E
116) Dapson ve benzeri ilalar aadakilerden hangisi iin kullanlr? (Nisan - 1993)
A) Tberkloz
B) riner enfeksiyon
C) Lepra

313

D) Gastroenterit
E) SYE
Yant - C

314

BLM: 9
KEMOTERAPTKLER - II
1) Aadakilerden hangisi antimetabolit etkili antifungaldir?
A)
B)
C)
D)
E)

Griseofulvin
Ketokonazol
Amfoterisin B
Flusitozin
Terbinafin

Antifungal ilalarn etki mekanizmalar :

Amfoterisin B, nistatin: Ergosterole balanarak membranda porlar aarlar.
Ketokonazol, flukonazol, itrakonazol, vorikonazol: Azoller lanosterol C14 -demetilaz (sitok-rom p450 sistem
enzimi) inhibe edip mantar hcre zarnn btnl iin gerekli olan ergosterol sentezini inhibe ederler.
Flusitozin: Mantarn iinde 5FU'e dnr. 5 FU, RNA'ya katlarak RNA'nn yap ve fonksiyonunu bozar, ksmen de
5florodeoksiuridilik aside dnerek timidilat sentetaz inhibe eder, DNA sentezini bozar.
Terbinafin: Duyarl funguslarda skualen epoksida-z selektif olarak inhibe eder, ergosterol sentezini ilk basamakta
bloke eder. Biriken skualen fungus hcre membrannn fonksiyonunu ve hcre duvar
sentezini bozar.
Griseofulvin: Duyarl fungus hcresinde mikrotubul proteinine balanarak mitozu inhibe eder.
Kaspofungin: Fungus hcre duvarndaki (1,3) Dglukan sentezini inhibe eden fungisid etkili zellikle Amfoterisin
B'ye direnli Aspergillus tedavisinde kullanlan ekinokandin trevidir.
Yant - D
2) Aadaki ilalardan hangisi onikomikoz tedavisinde en etkilisidir?
A)
B)
C)
D)
E)

Nistatin
Amfoterisin B
Flusitozin
Ketokonazol
Terbinafin

Griseofulvin: Dermatofitoz ve onikomikoz tedavisinde oral kullanlabilir.

Terbinafin: Onikomikoz tedavisinde azoller ve gri-seofulvinden daha etkilidir. Oral ve topikal kullanlr.
Flukonazol ve itrakonazol: Dermatofitoz ve onikomikoz tedavisinde oral kullanlrlar. trakonazol onikomikoz
tedavisinde en etkili azoldr.
Yant - E
3) Hcre membrannda bulunan sterollere balanarak etki gsteren antifungal aadakilerden hangisidir?
(Eyll - 1988)
A)
B)
C)
D)
E)

Amfoterisin B
Mikonazol
Polimiksin
Griseofulvin
Flusitozin

Yant - A
4)

Griseofulvin aadakilerden hangisinin tedavisinde kullanlr? (Nisan - 1994)

A)
B)
C)
D)
E)

Kandida
Dermatofit
Histoplazmoz
Aspergillus
Blastomikoz

315

Yant - B
5) Aadaki antifungal ilalardan hangisinin etki mekanizmas amfoterisin B'nin etki mekanizmasna benzer?
A)
B)
C)
D)
E)

Griseofulvin
Nistatin
Ketokonazol
Flusitozin
Flukonazol

Nistatin: Amfoterisin B gibi polien makrolid anti-fungaldir. Ergosterole balanarak membran hasarna yol aar.
zofajeal ve oral kandidiaziste, cilt ve vajinal kandidiyaziste topikal kullanlr. Gastrointestinal sistemden emilmez.
Candida tr mantarlara etkilidir. Dermatofitlere etkili deildir.
Yant - B
6) Vaginal candidiasisi olan ve flukonazol tedavisi ile klinik ve mikolojik kr salanamayan bir hastada
ncelikle aadaki Candida trlerinden hangisi dnlmelidir? (Nisan - 2003, Mikrobiyoloji)
A)
B)
C)
D)
E)

C. krusei
C. albicans
C. tropicalis
C. parapsilosis
C. lusitaniae

Yant - A
7) Coccidioides immitis' e bal akcier ve meninks tutulumunda aadaki ilalardan hangisi ilk tercihtir?
A)
B)
C)
D)
E)

Amfoterisin B
Flukonazol
trakonazol
Ketokonazol
Terbinafin

Azoller :
a)

midazoller: Ketokonazol, klotrimazol, mikonazol

b) Triazoller: trakonazol, flukonazol, vorikonazol

Flukonazol :
Oral, parenteral ve lokal kullanlan triazol trevidir.
Sistemik mikozlarda Amfoterisin B'nin bir alternatifidir. Ancak Amfoterisin B'nin etkinliini antagoni-ze ettiinden ayn
anda kullanlmamaldr.
zofajeal ve orofarenjeal kandidiyaziste ve Coksidi-oides menenjitinde ounlukla ilk tercihtir.
C.neoformans menenjitin tedavisi ve sekonder pro-filaksisinde tercih edilen ilatr.
Kemik ilii transplantasyonu yaplan hastalarda ve AlDS'lilerde profilaktik kullanm fungal hastalk in-sidansn
azaltr.
Akut vulvovajinal kandidiyazis tedavisi iin oral 150 mg tek doz kullanlr.
Candida glabrata, krusei ve norvegensis flukonazo-le direnlidir.
Ketokonazol :
Oral ve lokal olarak kullanlan imidazol trevidir.
Kronik mukokutanz kandidiyazisin halen en iyi ilacdr. Yine nonmeningeal koksidiomikoziste, blastomikozis ve
histoplazmoziste kullanlr. Griseofulvine direnli dermatofitlerde de yararldr.
Cilt leimanyas etkeni olan L. tropica'ya kar da etkilidir.
Erken puberte sendromu, Cushing hastal ve ektopik adrenal korteks tmrnn palyatif tedavisi iin
steroidogenez inhibitr olarak kullanlabilir.
Yant - B
8) Aadaki antifungallerden hangisinin Der-matofit, Aspergillus ve Candida etkinlii vardr?
A) Nistatin
B) Terbinafin
C) Amfoterisin B

316

D) trakonazol
E) Griseofulvin
trakonazol
Oral, V ve lokal kullanlan triazol trevidir.
trakonazol, azollerin iinde en potent olandr.
Plazma yar mr en uzun azol grubu antifungaldir.
Onikomikoz ve dermatofitlerde tercih edilen azoldr.
Aspergillus'a etkili olan azoldr.
Blastomies, Sporotriks, ve Histoplazma gibi dimorfik funguslara etkilidir.
Kromomikoz tedavisinde kullanlr.
Osteoartikler ve pulmoner tutulumu olan sporotikoziste kullanlr,
Vorikonazol :
En yeni triazol trevidir.
Oral ve V kullanlabilir.
Etki spektrumu itrakonazole benzer. Flukonazole direnli Candida krusei dahil kandidalara, dimorfik funguslara ve
Aspergillus'a etkilidir.
Mikonazol / Klotrimazol :
Topikal kullanlan antifungallerdir.
Yant - D
9) Aadaki Candida trlerinden hangisi Amfoterisin B'ye en ok diren gsterir?
A)
B)
C)
D)
E)

C.krusei
C.lusitaniae
C.parapsilosis
C.tropicalis
C.albicans

Amfoterisin B :
Nistatine benzeyen polien bir antibiyotiktir.
I.V. kullanlr. BOS'a gemez. Plazmada %90 orannda bata lipoproteinler olmak zere proteinlere balanr.
Karacierde yava metabolize edilir (yar mr: 2 hafta). Yar mr en uzun antifungaldir.
Etki spektrumu: En geni spektrumlu antifungaldir.
Sistemik, frsat mantar enfenksiyonlarnda
Aspergilloz
Mukormikoz, zigomikoz
Sistemik kandidiyazis
Dissemine histoplazmoz, blastomikoz, koksidioidomikoz
la

Uygulama Yar mr MSS'e gei Antasidle

(sa)
etkileim**

Eliminasyon P450

Ketokonazol

Oral

7-10

Hepatik

++++

+*

Flukonazol

Oral, V

22-31

Renal

trakonazol

Oral, V

24-42

Hepatik

+++

Vorikonazol

Oral, V

Hepatik

++

nhibisyonu

* Adrenal kortekste 11 -hidroksilaz, 3- hidroksisteroid dehidrogenaz, C17-20 liyaz enzimlerini bloke eder.
** Antasid, H2 bloker ile emilimde azalma; tok karna ve asitli ieceklerle emilimde art

317

Steroid sentez
inhibisyonu

Cryptococcus neoformans menenjiti

Dissemine sporotrikoz (kutanz sporotrikoz tedavisinde potasyum iyodr ya da itrakonazol ilk tercih-tir)
Naegleria fowleri meningoensefaliti
Leishmania donovani (Kala azar)
Dermatofitlere etkili deildir.
Candida lusitaniae, guilliermondi ve Pseudoallesc-heria boydii - Amfoterisin B'ye direnlidir. Lokal uygulanmas da
yaplabilir: Fungal artritte eklem iine enjeksiyon, candidride mesane irrigasyonu, mikotik korneal lser ve keratitte
direkt subkonjunktival enjeksiyon, oral kandidiyaziste oral solsyon olarak kullanlr.
Lipozomal Amfoterisin B (Ambisome): Amfoterisin lipid sferlerindeki lipidlere balanarak insan hcre
membranna daha az balanr. Bylece nefrotoksisitesi bata olmak zere yan etkileri azalm olur.
Bbreklere daha az, karacier ve dalaa daha fazla geer (leimanya tedavisi!).
Yant - B
10) Aadaki antifungal ilalardan hangisi invazif aspergillus enfeksiyonlarnn tedavisinde ncelikle
kullanlmaldr? (Eyll - 2002, Mikrobiyoloji)
A)
B)
C)
D)
E)

Flukanazol
Ketokanazol
trakanazol
Mikanazol
Ekonazol

Yant - C
11) Aadaki antifungallerden hangisi Amfoterisin B ile kombine kullanlan bir antifungaldir?
A)
B)
C)
D)
E)

Flusitozin
Flukonazol
Nistatin
Amfoterisin B
Terbinafin

Flusitozin :
Sentetik pirimidin antimetabolitidir. Oral kullanlabilir. BOS'a iyi geer. Aspergillus, C.neoformans ve
kromoblastomikoz gibi endikasyonlarda Amfoterisin B ile kombine tedavide kullanlr. (bylece diren azalr ve
sinerjistik etki salanr.)
Yant - A
12) Kutanz sporotrikoz iin, aadaki tedavi yntemlerinden hangisi en uygundur. (Eyll - 2000 Mikrobiyoloji)
A)
B)
C)
D)
E)

Cerrahi tedavi
Amfoterisin B
Potasyum iyodr
Griseofulvin
Flusitozin

Potasyum iyodr :
Kutanz sporotrikozis enfeksiyonunda oral damla eklinde kullanlan antifungaldir. Etki mekanizmas tam olarak
bilinmez.
Yant - C
13) Aadaki mikozlarn hangisinde Amfoterisin B kullanlmaz? (Eyll - 1999)
A)
B)
C)
D)
E)

Kriptokokus
Zigomikoz
Dermatofitoz
Sistemik kandidiyazis
Blastomikoz

Yant - C
14) C.neoformans ve C.immitis menenjiti tedavisinde aadakilerden hangisi tek bana oral kullanlabilir?
A) Amfoterisin B

318

B)
C)
D)
E)

Ketokonazol
Flukonazol
Flusitozin
trakonazol

Frsat mantar tedavisi :

Cryptococcus neoformans menenjitinde V Amfote-risin B+oral flusitozin sonras oral flukonazol; profilakside ise
oral flukonazol kullanlr.
Mukormikoz (Zygomikoz, Rhizopus) tedavisinde Amfoterisin B ilk tercihtir (azoller ve kaspofungin direnlidir)
Aspergilloz tedavisinde vorikonazol, Amfoterisin B, kaspofungin ya da itrakonazol kullanlabilir.
Allerjik bronkopulmoner aspergilloz tedavisinde ilk tercih kortikosteroidlerdir
Nistatin zofajeal ve oral kandidiaziste, cilt ve vajinal kandidiaziste lokal kullanlr.
Ketokonazol kronik mukokutanz kandidiyazis tedavisinde ilk seenektir.
Kandidal sistit ve vajinit tedavisinde flukonazol ilk tercihtir.
Kandida septisemilerinde Amfoterisin B ya da flukonazol V ilk tercihtir.
Kandidal zefajit, stomatit tedavisinde ya da immunspresif hastalarda profilakside ilk tercih flukonazoldr.
Sistemik mantar tedavisi :
Blastomikoz, histaplazmoz, koksidioidomikoz tedavisinde hafiforta formlarda azoller (itrakonazol, flukonazol)
dissemine formlarda Amfoterisin B kullanlr.
Coccidioides menenjitinin tedavisinde ilk tercih oral flukonazoldr.
Yant - C
15) Aadaki ilalarn hangisinin akut tubler nekroza yol aarak bbrek yetmezlii ortaya karma riski en
yksektir? (Eyll - 2004, Dahili Bilimler)
A)
B)
C)
D)
E)

Siprofloksasin
Sefotaksim
Rifampisin
Amfoterisin B
Penisilin G

Yant - D
16) Amfoterisin B'nin doz kstlamas gerektiren yan etkisi aadakilerden hangisidir?
A)
B)
C)
D)
E)

Miyelospresyon
Titreme
Nefrotoksisite
Hipotansiyon
Hepatit

Antifungal ilalarn nemli yan etkileri :

Amfoterisin B: Akut ila reaksiyonu (ate, hipotansiyon, kas spazm, taipne), en nefrotoksik antifungaldir ve doz
kstlamas gerektirir (renal tbler asidoz, hipopotasemi, hipomagnezemi, azotemi), eritropoietin azalmasna bal
anemi.
Flusitozin: Kemik ilii depresyonu.
Ketokonazol: Bulant, kusma, jinekomasti, menstrel dzensizlik. Hepatotoksisite.
Griseofulvin: P450 sistem indksiyonu, disulfiram benzeri etki, fotosensivite, yal yiyecekle emilimde art, porfiri
agrevasyonu.
Terbinafin: Hepatotoksisite
Vorikonazol: Grmede bozukluk
Yant - C
17) Aadakilerden hangisi virslerin hcre iine penetrasyonunu engeller?
A)
B)
C)
D)

Rifampin
Zanamivir
Gammaglobulin
Zidovudin

319

E) Asiklovir
Antiviral etki mekanizmalar :
Virsn hcreye giriinin nlenmesi: Gammaglobulin (nonspesifik), enfuvirtid (HIV)
nfluenza A'nn soyunmasnn nlenmesi:
Amantadin
Erken protein sentezi inhibisyonu: Fomivirsen (CMV)
Nkleik asit sentezi inhibisyonu: Purinpirimidin analoglar (asiklovir vb), HIV revers transkriptaz inhibitrleri
(zidovudin vb)
Ge protein sentezi inhibisyonu: Metisazon (Varisella), HIV proteaz inhibitrleri (indinavir vb)
6)

Kmelenme ve paketleme inhibisyonu: Rifampin (Pox)

Nraminidaz inhibisyonu ile virsn hcreden Salnmnn engellenmesi: Zanamivir, oseltamivir (influenza A ve
B)
mRNAaz, tRNAaz aktivasyonu ile protein sentezinin engellenmesi: nterferonlar
Yant - C
18) Herpes simpleks virs asiklovir direncini aadaki mekanizmalardan hangisi ile gsterir?
A)
B)
C)
D)
E)

lacn fosforilasyonu
Timidin kinaz aktivitesinin azalmas
lacn azalm penetrasyonu
lacn asetilasyonu
GTP yardm ile ilacn hidrolizi

Asiklovir :
a)

Etki mekanizmas :

Asiklovir n ilatr. Enfekte konak hcreleri iinde viral DNA tarafndan kodlanan timidin kinaz aracl ile,
asiklovir monofosfata dnr. Asiklovir monofosfat, konak hcrenin kinazlar tarafndan esas antiviral etkinlii
olan asiklovir trifosfata dntrlr.
Asiklovir trifosfat, viral DNA zincirine sokularak zincir uzamasn engeller ya da deoksiGTP ile yararak viral DNA
polimeraz inhibe eder. Asiklovire diren; virusun timidilat kinaz aktivitesini azaltmas yoluyla geliir. Timidin kinaz
ile aktive olan gansiklovir, famsikovir ve valasiklovir ile arpraz diren gzlenir.
Timidin kinaz ile aktive olmayan foskarnet, sidofovir ve trifluridin ile apraz diren gzlenmez.
Herpes viruslara etkili en selektif ilatr. Guanozin derivesidir. Oral, topikal ve IV kullanlr. Renal yolla atlr. Bbrek yetersizliinde doz modifiye edilir.
Nral ganglionlarda latent halde bulunan HSV'ye etkili deildir.
b)

Klinik kullanm :

Genital, rektal ve labial herpes, oftalmik herpes enfeksiyonu, HSV ensefaliti tedavi ve profilaksisi, ne-onatal HSV
ensefaliti, VZV enfeksiyonlar (Suiei
ve zona) tedavisinde kullanlr,
Organ transplantasyonu olanlarda VZV reaktivasyonunu nlemek iin kullanlr(profilaksi).
Asiklovir tedavisinin
drlememesidir.

nemli

bir

eksii,

klinik

seyrin

dzeltilmesine

ramen,

nks

orannn

yi tolere edilir. IV infzyonu, renal yetersizlik (renal tubusluslarda kristalize olur) ve nrolojik toksisite (tremor,
deliryum) yapabilir. Kemik ilii depresyonu yapmaz.
Teratojenik deildir.
Yant - B
19) Aadakilerden hangisi herpes simpleks virs enfeksiyonlarnn tedavisinde tercih edilmez?
A)
B)
C)
D)
E)

Asiklovir
Famsiklovir
Valasiklovir
Pensiklovir
Gansiklovir

320

Valasiklovir :
Asiklovir'in valil esteridir. Oral kullanlr. Vcutta asiklovire dnr. Sadece biyoyararlanm ve etki sresi daha
yksektir.
Asiklovirin kullanld endikasyonlarda onun bir alternatifidir.
Trombotik trombositopenik purpura (TTP) ya da hemolitik remik sendrom (HS) yapabilir.
Famsiklovir ve Pensiklovir :
Famsiklovir nilatr. Alndktan sonra, ilk gei etkisi srasnda etkin olan pensiklovir'e dnr. Famsiklovir oral;
pensiklovir ise lokal kullanlr.
Pensiklovir, asiklovir gibi timidin kinaz ile aktive olur ve DNA polimeraz inhibe eder.
Pensiklovir immunkompetan insanlardaki herpes labialiste topikal kullanlr.
Famsiklovir ise asklovirin kullanld endikasyonlarda onun alternatifidir.
Trifluridin ve doksirdin :
Konak hcrede trifosfat trevine dntrlerek DNA polimeraz inhibe eder.
HSV'nin yapt yzeyel keratokonjuktivit ve rek-ren epiteliyel keratit tedavisinde topikal olarak kullanlrlar.
Yant - E
20) Aadaki antiviral ilalardan hangisi herpes virsne kar etkilidir? (Eyll - 2005)
A)
B)
C)
D)
E)

doksuridin
Amantadin
Ribavirin
Rimantadin
Zanamivir

Antiherpes ilalar: Asiklovir, valasiklovir, famsiklovir, pensiklovir, vidarabin, trifluridin ve idoksuridindir.

Yant - A
21) Bir hafta nce antikanser kemoterapisi alan 10 yanda ocukta yaygn suiei lezyonlar geliiyor. En
uygun tedavi hangisidir? (Eyll - 2000 Pediatri)
A)
B)
C)
D)
E)

Oral asiklovir
ntravenz asiklovir
Prednizolon
Varicella - Zoster Ig
Sitozin Arabinozid

Amerikan Pediatri Akademisi >12 ya ocuklarda, kronik kutanz ya da pulmoner tutulumda ya da kronik salisilat
alan (Reye sendromu riski!) immnkompetan ocuklarda oral 5 gn asiklovir nerir. Ancak immunspresif bir
hastada VZV enfeksiyonu mutlaka V asiklovir ile tedavi edilmelidir.
Yant - B
22) Aadaki antiCMV ilalarndan hangisinin asiklovir gibi viral enzimler tarafndan aktive edilmesi
gerekmektedir?
A)
B)
C)
D)
E)

Foskarnet
Sidofovir
Gansiklovir
Fomivirsen
Trifluridin

Gansiklovir :
n ilatr. Asiklovir gibi guanozin analoudur. Akti-vasyonu iin trifosforilasyonu gereklidir. Asiklovir gibi ilk nce viral
protein kinaz tarafndan fosforile edilir.
Bu enzim CMV ile enfekte hcrelerde protein kinaz UL97, HSV ile enfekte hcrelerde timidin kinazdr. Aktive
olduktan sonra viral DNA polimeraz inhibe eder .
Diren ya UL97 genindeki ya da DNA polimerazda-ki (UL54) mutasyonlara bal olarak geliir. DNA polimerazdaki
mutasyonlara bal gelien diren sidofovir ile apraz diren gsterirken foskarnet ile gstermez. Gansiklovir
direncinde en nemli alternatif ila foskarnettir.
Gansiklovir, CMV, HSV, HHV8, VZV, EBV'ye kar etkilidir. Sitomegalovirse etkinlii, HSV'den 100 kat fazladr.

321

Bu nedenle sadece CMV enfeksiyonlarnda kullanlr. Genelde V kullanlr. Oral biyoyararlanm dk olduu
iin sadece idame tedavisi srasnda ve profilakside kullanlr. Renal yolla atlr. Gz ve BOS dahil btn svlara
kolay geer.
AIDS'li hastalarda CMV korioretinitinde, kemik ilii transplantasyonu yaplan hastalarda CMV interstis-yel pnmoni
profilaksisinde, CMV koliti ve zofajiti tedavisinde kullanlr.
Gz iine cerrahi giriimle implant ekli de yerletirilebilir.
Gansiklovir alan AIDS hastalarnda Kaposi sarkom riski azalr.
Miyelotoksik ve nefrotoksik etkisi vardr. En sk grlen yan etkisi, ntropenidir. Zidovidinle beraber alnrsa
ntropeni daha da artar.
Konvlziyon, baars yapabilir.
Mitojenik ve karsinojeniktir.
Valgansiklovir :
Barsakta ve karacierde gansiklovire dnr. Oral biyoyararlanm gansiklovirden daha iyidir. CMV retinit
tedavisinde kullanlr.
Yant - C
23) Aadaki antiviral ilalardan hangisinin aktive olmas iin fosforile olmasna gerek yoktur?
A)
B)
C)
D)
E)

Foskarnet
Sidofovir
Gansiklovir
Valgansiklovir
Asiklovir

Foskarnet (fosfonoformik asit) :

Aktivasyon (fosforilasyon) gerektirmeden direkt oiarak viral DNA polimeraz, RNA polimeraz ve HIV revers
transkriptaz inhibe eder. norganik pirofosfattr. Dier birok antiviral ilatan farkl olarak p-rin ya da pirimidin
analau deildir. V kullanlr. BOS'a geer. Renal yolla atlr.
CMV retiniti gibi CMV enfeksiyonlarnda zellikle gansiklovire ve sidofovire direnli olanlarda ve asiklovir direnli olan
HSV ve VZV enfeksiyonlarnda (zellikle AIDS' te) kullanlr.
Akut tubuler nekroz yapabilir. Myelotoksisitesi yoktur. Pirofosfat analou olduu iin kkrdak ve kemiklerde birikir.
Serum kalsiyum ve fosfat dzeyini deitirir. Hipo / hiperkalsemi; hipo / hiper-fosfatemi yapabilir. drara geen
iyonize ila nedeniyle peniste lserlere yol aar.
Yant - A
24) Aadakilerden hangisi CMV retiniti tedavisinde kullanlmaz?
A)
B)
C)
D)
E)

Gansiklovir
Sidofovir
Foskarnet
Fomivirsen
Vidarabin

Sidofovir :
Sitozin analoudur. Gansiklovirden farkl olarak DNA polimeraz inhibe eden aktif difosfat trevine fosforilasyonu viral
enzimlerden bamszdr.
Uzun plazma yar mrl (6587 saat) metaboliti vardr.
Probenesid ile kullanm yar mrn uzatr.
Sitomegalovirus retinitinde indksiyon ve idame tedavisinde gansiklovir ve foskarnet alternatifidir. V kullanlr.
Toksisitesi nedeniyle intraokler implant ekli pek tercih edilmez. Ayrca asiklovire direnli mukokutanz HSV
enfeksiyonlarnda ve genital pa-pillomada etkilidir. AIDS'te polyoma virsne bal progresif multifokal
lkoensefalopati tedavisinde denenmektedir.
Nefrotoksiktir. nfzyondan nce hasta mutlaka serum fizyolojik ile sulanr. Fankoni sendromuna yol aar.
veit, irit, okler hipotoni yapabilir.
Fomivirsen :
Erken protein sentez inhibitr oligonkleotid yapl anti CMV ilacdr.
ntravitreal enjeksiyon olarak kullanlr.

322

Dier anti CMV ilalarla (gansiklovir, sidofovir, foskarnet) ile arpraz diren gstermez. Sidofovir gibi okler
toksisitesi vardr.
Yant - E
25) Sitomegalovirus enfeksiyonu tedavisi iin aadakilerden hangisi kullanlr? (Eyll - 1992)
A)
B)
C)
D)
E)

Amantadin
doksuridin
Ribavirin
Gansiklovir
Asiklovir

Yant - D
26) Aadaki ilalardan hangisi nfluenza B tedavi ve profilaksisinde kullanlr?
A)
B)
C)
D)
E)

mikuimod
Oseltamivir
Gansiklovir
Palivizumab
Amantadin

nfluenza A: Amantadin, rimantadin

RSV (aerosol), Hepatit C (FN ile kombine), Lassa atei: Ribavirin
nfluenza A ve B tedavisi ve profilaksisi: Zanamivir (inhale), oseltamivir (oral)
RSV profilaksisi: Palivizumab (32 haftann altndaki prematrelere ve BPD gelien bebeklere)
mikuimod: Etki mekanizmas bilinmeyen, HPV'e bal eksternal genital ve perinatal wart tedavisinde topikal
kullanlan immn cevab modifiye eden ilatr.
Yant - B
27) Amantadin aadaki virslerden hangisine kar etkilidir? (Eyll - 1999)
A)
B)
C)
D)
E)

nfluenza A
Respiratuvar sinsityal virs
HIV
Rinovirs
Herpes simpleks

Yant - A
28) Aadaki antiviral ilalardan hangisi insan nfluenza A ve B viruslarndan her ikisine birden etkilidir? (Nisan
- 2006)
A)
B)
C)
D)
E)

Asiklovir
doksuridin
Vidarabin
Amantadin
Oseltamivir

Zanamivir (Relenza), Oseltamivir (Tamiflu)

Hem nfluenza A hem de B enfeksiyonlarnn akut tedavisinde kullanlan sialik asit analou nramini-daz
inhibitrleridir.
Zanamivir inhalasyon / intranazal yoluyla, oseltamivir ise oral kullanlr. Ayrca oseltamivir profilakside de
kullanlabilir.
Oseltamivir n ilatr.
Yant - E
29) Kronik granlomatz hastal olan bir ocua aadakilerden hangisinin verilmesi makrofajlarda
speroksit oluumunu ve fagositozu aktive ederek enfeksiyon geliimini nler?
A)
B)
C)
D)

Aldeslkin
Siklosporin
Filgrastim
nterferon

323

E) Levamizol
Kaposi, tyl hcreli lsemi, kronik hepatit B ve C kondiloma akminata, KML: FN
Multipl skleroz : INF
Kronik granlomatz hastalk: INF
Yant - D
30) HIV tedavisi gren bir hastada gelien pankreatit atana aadaki ilalardan hangisinin neden olmas en
olasdr?
A)
B)
C)
D)
E)

Zidovudin
Didanozin
Zalsitabin
Ondansetron
Stavudin

Antiretroviral ilalar :
Revers transkriptaz inhibitrleri
a)

Nkleosid analou olanlar: (NRTI)

Zidovudin (AZT) :
AIDS''li hastalarda kullanlan ilk antiviral ila
Timidin analoudur.
Oral
AIDS ve AIDS'e bal kompleks hastalarnda morbi-dite ve mortaliteyi azaltr.
Gebe anneden ocua vertikal geii nler. Gebeye doum ncesi ve doum esnasnda; yenidoana 6 hafta
sreyle kullanlr. HlV'le temas eden kiilere verilir.
ne batmas sonucu bulatrmay nlemek iin tek bana yada riskin fazla olduu durumlarda lamivudin ve bir
proteaz inhibitr ile kombine edilir.
Sratle diren olutuu iin dier 1 veya 2 ilala kombine edilir. Profilaksi 4 hafta srdrlr.
En sk yan etkisi, miyelosupresyondur. zellikle lkopeni yapar. Makrositoz ve miyopatiye neden olur.
Didanozin(ddl) :
HIV enfeksiyonunda zidovudinin alternatifidir. Desoksiadenozin analoudur.
Zidovudine direnli vakalarda etkilidir. Kombinasyon tedavilerinin ilacdr.
Daha az miyelosupresyon yapar. En ciddi yan etkisi, pankreatittir. Hiperamilazinemiye yol aabilir. Periferik nropati
ve optik nrit yapar.
Zalsitabin (ddC) :
Sitozin analoudur.
AZT ile beraber ya da tek bana kullanlr.
Bu ilalara direnli veya dayankszlk gsteren vakalarda kullanlr. En nemli yan etkisi periferik nropatidir.
Kemik iliini suprese etmez.
Lamivudin (3TC) :
Sitozin analoudur.
Zidovudin veya baka nukleozid analoglar ile kombine edilerek kullanlr.
Pankreatit yapabilir.
Zidovudin + lamuvudin: Combivir
Kronik Hepatit B tedavisinde de kullanlr.
Stavudin (d4T) :
Timidin analoudur.
En nemli yan etkisi, periferik sensrial nropatidir.
Abakavir:
Guanozin analoudur.

324

b)

Nkleotid analou: Tenofovir

Yant - B
31) Reverse transkriptaz inhibisyonu yapan ve HIV virsne etkin olan ajan hangisidir? (Nisan - 2000,
Mikrobiyoloji)
A)
B)
C)
D)
E)

Zidovudin
Amantadin
Ribavirin
Asiklovir
Vidarabin

Yant-A
32) Aadakilerden hangisi nkleosid analou olmayan revers transkriptaz inhibitr ilatr?
A)
B)
C)
D)
E)

ndinavir
Ribavirin
Zidovudin
Efavirenz
Zanamivir

c)

Nonnkleosid revers transkriptaz inhibitrleri (NNRTI)

Nevirapin :
Tek bana 200 mg'lk dozun anneye doum esnasnda verilmesi ve yenidoana 2 mg/kg dozda 3 gn kullanm
anneden bebee geii nleyebilir.
En nemli yan etkisi fatal olabilen Stevens Johnson sendromu ve toksik epidermal nekroliz'dir.
CYP3A sitokrom enzimini indkleyerek hem kendi hem de HIV proteaz inhibitrlerinin metabolizmasn indkler.
Delaviridin :
CYP3A sitokrom enzimlerini inhibe ederek hem kendi hem HIV proteaz inhibitrlerinin metabolizmasn inhibe eder.
Efavirenz :
CYP3A4 enzimini hem inhibe eder hem indkler.
Yant - D
33) Aadakilerden hangisi anti HV etkili proteaz inhibitrdr?
A)
B)
C)
D)
E)

Zidovudin
Didanozin
Ritonavir
Lamivudin
Zalsitabin

b)

HIV proteaz inhibitrleri :

ndinavir

Ritonavir

Sakinavir

Nelfinavir

Amprenavir

Lopinavir

HIV proteazin spesifik inhibitrleridir. Proteaz enzimi virsn replikasyonu esnasnda son aamay oluturur. lalar
bu enzimi bloke ederler. Virs oluturan paralarn fonksiyonunu bozarlar.
Revers transkriptaz inhibitrleri ile kombine olarak kullanlrlar.
Yan etkileri :
GIS irritasyonu (kusma, bulant, diyare, flatulens) yaparlar.
Vcutta ya dalmnda deiiklie (bufalo hrgc, trunkal obesite, fasial ve periferik atrofi) yol aarlar.
Hiperlipidemi ve insulin rezistansna (tip II diyabet) neden olurlar.
Hemofili A ya da B hastalarnda spontan kanamalar arttrabilirler. ndinavir indirekt hiperbillirubinemi ve nefrolityazis;
Amprenavir ise Stevens-Johnson sendromu yapabilir.

325

Proteaz inhibitr ilalar CYP3A4 enzimini inhibe ederek dier antiHIV ilalarn dzeylerini ykseltirler.
Yant - C
34) Aadaki antiviral ilalardan hangisi hepatit B tedavisinde kullanlan nkleotid analou-dur?
A)
B)
C)
D)
E)

Lamivudin
nterferon lfa2b
Ribavirin
Adefovir
Tenofovir

Adefovir hepatit B (DNA polimeraz inhibitr), tenofovir (revers transkriptaz inhibitr) ise HIV enfeksiyonlarnn
tedavisinde kullanlan nkleotid (adenin monofosfat) (nkleosid deil) analoglar-dr. Lamivudin HIV ve hepatit B
tedavisinde kullanlan guanosin analoudur.
Ribavirin hepatit C tedavisinde interferon ile kombine kullanlan ilatr.
Yant - D
35) HIV tedavisinde kullanlan AZT (azidotimidin) HIV ile enfekte hcrede nasl etki gsterir?
A)
B)
C)
D)
E)

ATP sentezini
RNA ilevliini engelleyerek
RNA polimeraz II enzimi inhibe ederek
Revers transkriptaz enzimini inhibe ederek
Proteaz enzimini inhibe ederek

AZT (azidotimidin) ya da dier ismiyle zidovudin: nkleozit analou olan bir revers transkriptaz /RT) enzim
inhibitrdr. RT enzimi HIV in RNA'sndan DNA sentezlemesini salar ve retilen DNA integ-raz denen baka bir
enzimle konak hcre genomuna yerletirilir ve yeni HIV RNA'larn retilmesi salanr. RT enzimi inhibe edilirse viral
replikasyon basklanm olur.
Yant - D
36) HIV tedavisinde aadaki kombinasyonlardan hangisi nerilmez?
A)
B)
C)
D)
E)

Zidovudin+lamivudin+indinavir
Zidovudin+didanozin+nelfinavir
Stavudin+ lamivudin+indinavir
Stavudin+didanozin+nelfinavir
Stavudin+zidovudin+sakinavir

nerilen kombinasyonlar
A kolonu:
ndinavir / ritonavir
Lopinavir/ritonavir
Ritonavir + sakinavir
Efavirenz
Nelfinavir
B kolonu:
Zidovudin + lamivudin
Zidovudin + didanozin
Stavudin + lamivudin
Stavudin + didanozin
Didanozin + lamivudin
A ve B kolonlarndan birer seenek kombine edilir.
Stavudin ve zidovudin ya da zalsitabin ieren kombinasyonlar nerilmemektedir.
Yant - E
37) Aadakilerden hangisi luminal amibisid deildir?
A) Paramomisin

326

B)
C)
D)
E)

yodokinol
Klorokin
Diloksanid furoat
Eritromisin

la

Lmen

Doku barsak

Doku karacier

Metronidazol

+*

Klorokin

Emet'in

Paramomisin

Diloksanid furoat

yodokinol

Eritromisin

Tetrasiklin
* Zayf etkili

Yant -C
38) Aadaki enfeksiyonlardan hangisinde tedavide metronidazol tercih edilmez?
A)
B)
C)
D)
E)

Giardia lamblia
E. histolytica
Dracunculus medinensis
Clostridium difficile
Ascaris lumbricoides

Metronidazol :
Etki mekanizmas: Duyarl bakterilerde ve proto-zoonlarda ilacn nitro gruplar, pirvatferredoksin oksidoredktaz
enzimi ile indirgenir. Oluan serbest oksijen radikalleri bakteri DNA'sna balanp, replikasyonu bozarak hcre
lmne yol aar. Amibisid ve trikomonosid etkisini ksmen NADH ve NADPH deplesyonu yapmakla enerji retimini
bozarak gsterir.
Amebiyaziste en fazla kullanlan ilatr. Lmen-deki amiplere etkinlii zayf olduundan bir luminal amibisidle
kombine edilir.
E. histolitica'dan baka Trikomonas vaginalis, Ba-lantidum coli ve Giardia intestinalis gibi dier anaerobik protozoonlar zerine ldrc etkilidir. Ayrca Bactreoides frajilis ve Gardnerella vajinalis, Clos-tridiumlar,
Fusobacterium dahil anaerob bakteriler ve Camphylobacter fetus'a bakterisid etkilidir. Prop-niobakterium ve
Aktinomies gibi anaerob bakteriler ise prvat: ferrodoksin oksidoredktaz enzimine sahip olmadklar iin
metronidazole direnlidir.
BOS'a geii iyidir.
Klinik kullanm :
Amebiyazis
Giardiyazis
Trikomonas vaginalis enfeksiyonunun tedavisi
Non spesifik (bakteryel) vajinit
Vincent gingivostomatiti, periodontit
Meme, koltuk alt, perirektal ve ciltalt abseleri tedavisi
Helmintiazis tedavisi (D.medinensis)
Psdomembranz enterokolitin tedavisi
Sistemik anaerobik gram negatif bakteri enfeksiyonlarn (karn ii ve pelvis karma enfeksiyonlarnn tedavisinde
aminoglikozid ile kombine edilir)
Beyin abseleri ve B.fragilis menenjiti tedavisi
Helicobakter pylori tedaviprotokollerinde yer alr.
Yan etkileri :

327

En sk bulant, kusma, azda metalik tat yapar.

Dilde kllanma, glossit, stomatit
Dislfiram benzeri reaksiyona neden olabilir.
Parestezi, his kusuru ba dnmesi gibi nrolojik belirtiler grlebilir
Koyu krmz idrar
Deney hayvanlarnda karsinojenik (kromozom krklar) ve mutajeniktir. insanlarda bu etki grlmemitir. Ancak yine
de emziren ve gebe kadnlarda kullanmaktan kanmak, zellikle ilk 3 ay kullanmamak gerekir.
Varfarinin ykmn azaltr. Lityum toksisitesini artrabilir.
Yant - E
39) Giardia lamblia enfeksiyonun tedavisinde ilk tercih edilmesi gereken ila aadakilerden hangisidir? (Nisan
- 2004)
A)
B)
C)
D)
E)

Amoksisilin
Trimetoprimslfometaksazol
Metronidazol
Klindamisin
Sulbaktamampisilin

Yant - C
40) Amikasin + seftazidim ile ampirik olarak tedavi edilen lsemili bir hastann takibinde perianal blgede ar ve
duyarllk meydana gelmitir. Bu durumda hangi antibiyotik tedaviye eklenmelidir? (Nisan - 1999 Dahiliye)
A)
B)
C)
D)
E)

Siprofloksasin
Metronidazol
Sefazolin
Ampisilin
Vankomisin

Yant - B
41) Trikomonas vaginalis tedavisinde kullanlan ila aadakilerden hangisidir? (Eyll - 1999)
A)
B)
C)
D)
E)

Sodyum stiboglikat
Pirantel pomoat
Tetrasiklin
Metranidazol
Pirazikuantel

Yant - D
42) Oral metronidazoln yan etkisi olmayan aadakilerden hangisidir? (Eyll - 1999)
A)
B)
C)
D)
E)

Ekstremitelerde his kusuru

Azda metalik tat
Bulant, kusma
Mesane atonisi
Dislfiram benzeri etki

Yant - D
43) Amibisid etkili aminoglikozid antibiyotii aadakilerden hangisidir?
A)
B)
C)
D)
E)

iyodokinol
Emetin
Tobramisin
Paramomisin
Spektinomisin

Halojenli Hidrosikinolinler (iyodokinol, klioki-nol):

Etki mekanizmalar belli deildir. Sadece barsak lmenindeki amiplere ve zellikle kistlerine etkilidirler.
Semptomsuz olgularda (portrlerde) tek bana, kolonik amibiyaziste doku amibisidi ile kombine kullanlrlar.
inko absorbsiyonunu arttrdklar iin akrodermatitis enteropatica tedavisinde kullanlrlar.

328

Optik atrofi yapan ciddi yan etkisi, subakut miyelooptik nropatidir (SMON).
yodokinol, iyot ierii yksek olduu iin guatr yapabilir.
Diloksanid furoat :
En gl luminal amibisittir. Doku tipine etkisizdir. Etki mekanizmas bilinmemektedir.
Kist karan asemptomatik portrlerin tedavisinde kullanlr.
Antibiyotikler
Amebiyaziste, tetrasiklin grubundan doksisiklin, oksitetrasiklin ve tetrasiklin kullanlr.
Paramomisin: Gl direkt amebisid etkisi olan tek antibiyotiktir. Aminoglikozid snfdr. Absorbsi-yonu ok azdr.
Tenyasid etkinlii de vardr. AIDS'li hastalarda kriptosporidiozis tedavisinde kullanlabilir.
Eritromisin
Yant - D
44) Entamoeba histolitica'ya bal enterokolit tedavisinde, aadakilerden hangisi kullanlmaz? (Eyll - 2000)
A)
B)
C)
D)
E)

Klorokin
Emetin
Metranidazol
Eritromisin
Tetrasiklin

Asemptomatik portr: Paramomisin / Diloksanid / iyodokinol

Hafiforta dizanteri: Metronidazol (+luminal amibisid)
Ar dizanteri: Metronidazol + luminal amibisid
Hepatik abse: Metranidazol + luminal amibisid ya da emetin + luminal amibisid sonrasnda klorokin (karacier
tutulumu varsa)
Yant - A
45) Aadakilerden hangisi antitrepanozomal bir ila deildir?
A)
B)
C)
D)
E)

Suramin
Pentamidin
Nifurtimoks
Sodyum stiboglukonat
Melarsoprol

T. cruzi tedavisi :
a)

Nifurtimoks: Trypanation redktaz enzimini inhibe ederek etki gsterir.

Akut Chagas hastal tedavisinin ilk ilacdr. Oral kullanlr.

Kronik vakalarda antiinfektif tedavinin yarar yoktur.
b)

Benznidazol: T. cruzi enfeksiyonunun tedavisinde nifurtimoks kadar etkili bir oral nitroimidazol trevi ilatr.

T. gambiense tedavisi :
a)

Pentamidin; Erken evrede etkili (hemolenfatik evre); Trypanazomal kinetoplast DNA sentezini (topoizomeraz II)
inhibe eder. Ayrca S-adenozil metyonin dekarboksilaz inhibe ederek poliamin sentezini bozar. Parenteral
kullanlr,

b) Suramin; Erken evre; glikoliz inhibitr; ayrca onkoserkiaziste ivermektin alternatifidir. Parenteral kullanlr.
c)

Melarsoprol; Ge MSS evresinde etkili; enzim slfidril gruplarn inhibe eden organik arsenik, Trypanation
redktaz ve prvat kinaz enzimlerini inhibe eder. Parenteral kullanlr.

d) Eflornitin: Erken ve ge evrede etkili. Hcre blnmesi ve farkllamas iin gerekli poliaminlerin sentezini
ornitin dekarboksilaz enzimini inhibe ederek bozar.
T. gambiense'ye etkilidir. T. gambiense farkl bir ornitin dekarboksilaz ierdii iin direnlidir.
Hastalk

lk seenek

Alternatif

Uyku hastal erken evre

Pentamidin M

Suramin V

Uyku hastal ge evre

Melarsoprol V

Eflornitin V/PO(T. brucei rhode-siense direnli)

329

Melarsoprol tedavisi sonras relaps

Eflornitin V/PO

T. brucei gambiense profilaksisi

Pentamidin M6 ayda bir

T.cruzi (Chagas hastal)

Nifurtimoks PO

Benznidazol PO

Yant- D
46) Aadaki ilalardan hangisi, hem bakteriyel vajinite hem de trikomonal vajinite kar etkilidir?
A)
B)
C)
D)
E)

Nistatin
Seftriakson
Metrodinazol
Tetraksin
Eritromisin

Hem bakteriyel vaginozis hem de trikomanas vajiniti anaerobik vajinitlerdir ve anaerobik vajinitlerde en etkili ajan
metronidazoldur.
Nistatin antiftngal bir ajandr. Candida tedavisinde kullanlr.
Geri kalan seeneklerdeki antibiyotiklerin anaeoro-bik etkileri yoktur ya da snrldr.
Yant - C
47) Aadaki ilalardan hangisi Trypanasoma, Leischmania ve Pneumosistis carinii enfeksiyonlarnn ne de
etkilidir?
A)
B)
C)
D)
E)

Sodyum stiboglukonat
TMPSMZ
Pentamidin
Nifurtimoks
Suramin

Pentamidin izetionat :
Leischmania, Pneumocystis carinii ve Tyrpanosoma'ya etkilidir.
Viseral laymaniyaziste M olarak kullanlr.
Belirgin histamin salnmna neden olur (hipotansiyon). Belirgin nefrotoksik etkisi vardr. Daha az derecede
hepatotoksiktir.
Pankreas hcrelerine selektif toksisitesi vardr (hipoglisemi ve sonrasnda hiperglisemi).
Hastalk

lk tercih

Alternatif

Viseral Kala Azar

Antimon

Amfoterisin B V

L.Donovani,

bileikleri

Pentamidin V

nfantum, Chagasi

M/V

Paramomisin V nterferon gamma V (+Antimon bileikleri)

Mukozal LB rasiliensis

Antimon bileikleri

Amfoterisin B

Kutanz L.Tropica,

Flukonazol

Antimon bileikleri

Major, mexicana

PO

Pentamidin

Yant - C
48) ark ban sistemik tedavide aadakilerden hangisi kullanlr? (Nisan - 1999 Dahiliye)
A)
B)
C)
D)
E)

Antimon bileikleri
Slfanamidler
Mebendazol
Kloramfenikol
Karbarsone

Sodyum Stiboglukonat:
Meglumin Antimonyat :
Be deerleri antimon bileikleridir.
Bunlar slfidril gruplarna balanarak glikolizde rol oynayan enzimleri (fosfofruktokinaz) bloke ederler.

330

Cilt, mukokutanz ve viseral leimanyazisin tedavisinde kullanlrlar.

Kardiyotoksik etki olutururlar (QT uzamas).
Parenteral (IV ya da M) kullanlrlar.
Yant - A
49) Aadaki ilalardan hangisi immnspresif hastalarda Pneumocystis jiroveci (carinii) enfeksiyonlarnn
tedavi ve profilaksisinde ilk tercihtir?
A)
B)
C)
D)
E)

Trimetoprim+slfametoksazol
Klindamisin
Doksisiklin
Atovakuon
Pentamidin

Hastalk

lk tercih

Alternatif

P.carinii pnmonisi

TMPSMZ ya da TMP+dapson (ar vakalarda V Klindamisin+primakin

steroid eklenmeli)
Atovakuon
Pentamidin

P.carinii profilaksisi

TMPSMZ

Pentamidin aerosol
Dapson Atovakuon

Toxoplasma Gondii (gz,

serebral)

Sulfadiazin + Primetamin + folinik asit

AIDS'te TMPSMZ profilaksisi hem PCP hem de

toxo iin etkili

Yant - A
50) Klorokine direnli P. falciparum stmas tedavisinde kullanlan major antimalaryal ila aadakilerden
hangisidir?
A)
B)
C)
D)
E)

Kinin
Klorokin
Primakin
Doksisiklin
Fansidar

Malana tedavisi :
Klorokin direnci olmayan P. falciparum, P. mala-riae: Klorokin
Klorokin direnci olmayan P. vivax, ovale: Klorokin + Primakin
Klorokin direnci olan P. falciparum*: Kinin + Fansidar ya da kinin + klindamisin ya da kinin + doksisiklin ya da
malarone ya da mef-lokin ya da artesunat/artemeter ya da halo-fantrin
Ar P.falciparum stmas: Kinidin glukonat V, Kinin V, Artesunat M
* Klorokin direnci olan P.vivax da ayn ekilde tedavi edilir.
Yant - A
51) Klorokine direnli P.falciparum profilaksisinde tek bana kullanlabilen antibiyotik aadakilerden
hangisidir?
A)
B)
C)
D)
E)

Klindamisin
Klorokin
Kinin
Doksisiklin
Primakin

Malaria profilaksisi :
Klorokin direnci olmayan P. falciparum blgesi: Klorokin
Klorokin direnci olan P. falciparum blgesi: Meflokin ya da doksisiklin ya da malarone
P. vivax ve ovale iin endemik blgelere seyahat sonras primakin
Yant - D

331

52) Amibisid etkili alkaloid aadakilerden hangisidir? (Nisan - 1997)

A)
B)
C)
D)
E)

Emetin
Klorokin
odokinol
Nitroimidazol
Paramomisin

Emetin: peka alkaloidi, trofozoit ldrc, ribozomal translokasyon inhibitr, kardiyotoksik, parenteral (SC / M)
kullanlr.
Klorokin: Sadece karacier tutulumunda kullanlr.
Yant - A
53) Aadakilerden hangisi gametosid ve doku izontosid etkili antimalaryal ilatr?
A)
B)
C)
D)
E)

Primetamin
Primakin
Klorokin
Proguanil
Kinin

Primer doku izontosidleri: Enfeksiyondan hemen sonra karacierde oluan preeritrositik (primer) doku izontlarn
yok ederler: Primakin*
Kan izontosidleri: Eritrositler iindeki izontlar ve merozoitler ldrerek stmann klinik semptomlarn suprese
ederler: Kinin, klorokin, meflokin, artemisinin, atovakuon, primetamin, proguanil, doksisiklin, sulfonamidler,
halofantrin
Sekonder doku izontosidleri (radikal kra-tif): Karacierde oluan sekonder eksoeritrositik (relapslardan sorumlu)
izontlar ldrerek era-dikasyon salarlar: Primakin*
Gametosidler: insandan sivrisineklere yeniden bulamaya yol aan gametositleri ldrrler, stmann yaylmasn
nlerler:
Primakin**, klorokin***, kinin***
nlerler:Pirimetamin ve proguanil

Sporon-tosidler:

Sivrisinek

vcudundaki

sporozoidlerin

oalmasn

* P. vivax ve ovale iin ** P. falciparum gametleri dahil tm tiplerde etkili *** P. faciparum gametleri hari
Yant - B
54)
A)
B)
C)
D)
E)
F)
G)

Klorokin
Kinin
Meflokin
Primakin
Proguanil
Primetamin
Atavakuon

Antienflamatuvar (romatoid artrit tedavisi), anti-amibik, antiaritmik etkili antimalaryal (A)

Alkol dehidrogenaz inhibisyonu nedeniyle retina-toksik, G6PD eksikliinde ok nadir hemolizi yapan, alopesi ve
depigmentasyon yapan, porfiri ataklarn agreve edebilen ototoksik antimalaryal (A)
Trombositopeni, hipoprotrombinemi, hipoglisemi, ambliyopi, baars ve tinnitus gibi inkonizm yapan antimalaryal
(B)
Methemoglobinemi, G6PD hemolizi (sk) yapan antimalaryal (D)
Atavakuon ile kombine olarak (Malarone) kloroki-ne direnli P.falciparum stmasnn hem tedavisi hem de
profilaksisinde kullanlabilen sporontosid ve kan izontosid etkili biguanid trevi ila (E)
Slfadoksin ile kombine olarak kullanlan (Fansidr) ya da dapson ile kombine kullanlan (Maloprim) kan izontosid
ve sporontosid etkili dihidrofolat redktaz inhibitr (F)
55) Toksoplasmoz, P.jiroveci ve malaria tedavilerinde kullanlan ubikinon analou ila aa-dakilerden
hangisidir?
A)
B)
C)
D)

Atovakuon
Primetamin
Artemeter
Proguanil

332

E) Halofantrin
Atovakuon ubikinon analoudur.
Mitokondrial elektron transportunu sitokrom bd kompleksini inhibe ederek bozar. Ubikinon parazitte pirimidin
sentezinde de rol oynad iin atovakuon pirimidin sentezini de engeller.
Yant - A
56) Aadaki antibiyotiklerden hangisi stma profilaksisinde kullanlr? (Eyll - 2005)
A)
B)
C)
D)
E)

Tazobaktam
Doksisiklin
Etambutol
Dapson
Tobramisin

Doksisiklin klorokine direnli P. falciparum profilaksisinde tek bana kullanlr.

Yant - B
57) Kinine direnli P. falciparuma etkili ila aadakilerden hangisidir?
A)
B)
C)
D)
E)

Klorokin
Atovakuon
Artemeter
Primakin
Doksisiklin

Artemeter ve artesunat:
Artemisinin trevleridir.
Serbest radikal oluturarak parazitin proteinlerini hasarlar.
Klorokine ve kinine direnli P. falciparum tedavisinde M/ PO kullanlrlar.
Dier tm antimalaryallerden daha hzl ve po-tent etkili olduu dnlmektedir.
Yant - C
58) Aadakilerden hangisi parazitte spastik fel yapan antinematodal ilatr?
A)
B)
C)
D)
E)

Pirantel pamoat
Piperazin
Mebendazol
vermektin
Prazikuantel

Pirantel pamoat: Ach art, spastik fel; nematod ilac

Levamizol: Ach art, spastik fel; immnstimulan

Piperazin: Ach blokaj, GABA agonisti, gevek fel; Ascaris

Mebendazol, albendazol, tiabendazol: Mikrotubul inhibisyonu sonucu glukoz almn nlenmesi

Tiabendazol: Fumarat redktaz inhibisyonu

Albendazol: Kist hidatik, optik tutulum dahil sistiserkoz, nematod

Yant - A
59) Askaris lumbrokoidlerde myonral kavakta asetilkolini bloke ederek paralizi oluturan antihelmintik
hangisidir? (Eyll - 1998)
A)
B)
C)
D)
E)

Mebendazol
Dikloroteran
Befenyum
Piperazin
Tiobendazol

Yant - D
60) Askaris ve oksiyr tedavisinde kullanlan ve glukoz uptake'ini inhibe eden aadakilerden hangisidir? (Eyll
- 1995)

333

A)
B)
C)
D)
E)

Prazikuantel
Mebendazol
Mepakrin
Paramomisin
Diklorofen

Yant - B
61) Aadaki ilalardan hangisi sestodlarn oksidatif fosforilasyonunu inhibe ederek etkir?
A)
B)
C)
D)
E)

Prazikuantel
Niklozamid
Nifurtimoks
vermektin
Piperazin

Niklozamid: Oksidatif fosforilasyon inhibisyonu; sestod ilac

Bitionol: Oksidatif fosforilasyon inhibisyonu; F.Hepatica

Prazikuantel: Ca art, spastik fel; trematodlarn ve sestodlarn ana ilac; sistiserkoz tedavisi (okler form
hari)

Metrifonat: Antikolinesteraz etki, spastik fel; S.hematobium

Yant - B
62) Aadakilerden hangisi Fasciola hepatica tedavisinde ilk tercihtir?
A)
B)
C)
D)
E)

Prazikuantel
Albendazol
Oksamnikin
Niklozamid
Bitionol

F. hepatica dnda dier tm trematod enfeksiyonlarnda prazikuantel etkilidir.

Yant - E
63) GABA etkinliini artrarak helminti paralize eden antifilaryal ila hangisidir?
A)
B)
C)
D)
E)

vermektin
Prazikuantel
Dietilkarbamazin
Niklozamid
Diazepam

vermektin: GABA art, gevek fel; S. stercoralis,

O. volvulus ve W. bancrofti; ekto ve endoparazitlere etkili.
Dietilkarbamazin: Lipooksijenaz inhibe ederek araidonik asit metabolizmasn bozar, mikroflaryalarn yzey
zelliklerini deitirerek ldrlmelerini kolaylatrr; Loa loa, W. bancrofti.
Yant - A
64) Aadaki ilalardan hangisini hem Onkoserkiazis hem de Strongyloides enfeksiyonu tedavisinde
kullanlabilir?
A)
B)
C)
D)
E)

Dietilkarbamazepin
Tiabendazol
Suramin
Mebendazol
vermektin

ntestinal mematod tedavisi :

Oksiyr, askaris, kancal kurt: Albendazol, mebendazol, pirantel pamoat

T. trichura: Albendazol, mebendazol

Strongyloides sterkoralis: vermektin, tiabendazol

Capillaria philipinensis: Mebendazol, albendazol

Ekstraintestinal nematod tedavisi :

334

Dracunculus medinensis: Cerrahi kartma, metronidazol

Anisakis simplex: Endoskopik ya da cerrahi kartma

W. bancrofti, B. malayi: vermektin, dietilkarbamazin

Loa loa: Dietilkarbamazin

Oncocerca volvulus: vermektin, suramin (gz tutulumu varsa prednizon)

Viseral larva migrans: Albendazol

Trichinella spiralis: Albendazol, tiabendazol, mebendazol (ciddi formlarda steroid ekle)

Yant - E
65) Tenia soliuma bal sistiserkozis tedavisinde ilk seilmesi gereken ila aadakilerden hangisidir? (Nisan 2002)
A)
B)
C)
D)
E)

Mebendazo
Prazikuantel
Niklozamid
Tiabendazol
Metronidazol

Sestod tedavisi :

D. latum, T. saginata, T. solium: Prazikuantel, niklozamid

H. nana: Prazikuantel

Hidatik kist: Albendazol, preop ya da postop kistlerin yaylmn nleyerek rekrensi engellemek iin
prazikuantel ekle

Nrosistiserkoz: Prazikuantel, albendazol (albendazol tedavisi sonras ensefalopati!)

Optik sistiserkoz: Albendazol

Yant - B
66) Kist hidatik ve trichuris trichura tedavisinde kullanlan ila aadakilerden hangisidir? (Nisan - 1997)
A)
B)
C)
D)
E)

Mebendazol
Albendazol
Prazikuantel
Tiabendazol
Niklozamid

Yant - B
67) Aadaki antineoplastiklerden hangisi hcre dnemine zg deildir?
A)
B)
C)
D)
E)

Bleomisin
L-Asparaginaz
Tioguanin
Etoposid
Karmustin

Dneme zg antikanser ilalar

Antimetabolitler (MTX, 5FU, 6MP)

S faz

Vinkristin, vinblastin, paklitakse l

M faz

Etopozid

S veya G2

Topotekan

S veya G2 faz

Bleomisin

G2 faz

L-Asparaginaz

G1 faz

Hidroksire

S faz

Yant - E
68) Hcre blnme dnemine zgl olmayan an-tineoplastik ajan hangisidir? (Nisan - 1998)
A)
B)
C)
D)
E)

Mekloretamin
Vinkristin
Vinblastin
5FU
6Merkaptoprin

335

Yant - A

ALKLLEYCLER
69)
A)
B)
C)
D)
E)
F)
G)
H)
I)
J)

Siklofosfamid
Mekloretamin
Klorambusil
Melfalan
Karmustin
Streptozosin
Prokarbazin
Dakarbazin
Tiotepa
Busulfan

1)

KLL tedavisinde oral kullanlr (C)

2)

Multipl miyelom tedavisinde oral kullanlr (D)

3)

Beyin tmr tedavisinde IV kullanlan nitrzore trevidir (E)

4)

Plevral ve peritoneal malign effzyon tedavisinde intrakaviter kullanlr (I)

5)

MAO ve aldehit dehidrogenaz inhibitr (disulfiram etki) Hodgkin MOPP rejimindeki alkilleyici (G)

6)

Nefrotik sendrom, Behet ve Romatoid artrit tedavisi, en ksa etkili alkilleyici (A)

7)

Hodgkin ABVD rejimindeki alkilleyici (H)

8)

Metastatik pankreas tmr ve inslinoma tedavisi (F)

70) Aadaki antineoplastiklerden hangisi pankreas langerhans hcreleri tarafndan selektif olarak alnr? (Eyll
- 1995)
A)
B)
C)
D)
E)

Melfalan
Streptozosin
Karmustin
ifosfamid
Klorambusil

Yant - B
71) Aadakilerden hangisi alkilleyici ajandr? (Eyll- 1991)
A)
B)
C)
D)
E)

Sitarabin
Melfalan
Metotreksat
Sisplatin
Flororasil

Yant - B
72) Aadakilerden hangisi kanser kemoterapisinde kullanlan alkilleyici ajanlardan biri deildir? (Nisan - 2005)
A)
B)
C)
D)
E)

Karmustin
Siklofosfamid
Lumustin
Mekloretamin
Bleomisin

Bleomisin antibiyotik grubu antineoplastiktir.

Alkilleyici ilalar :
a)

Azotlu hardallar (Nitrojen mustardlar)

Siklofosfamid
Mekloretamin
Klorambusil
Melfalan
fosfamid

b)

Nitrozoreler

336

Streptozotosin
Karmustin (BCNU)
Lomustin (CCNU)
Semustin
c)

Triazen ve hidrazin trevleri

Dakarbazin
Prokarbazin
Temozolomid

d) Etileniminler ve metilaminler
Aziridin (tiotepa)
Altretamin (heksametilmelamin)
e)

Alkil slfonatlar
Busulfan

Yant - E
73) Hangi antineoplastik karbonyum trevlerine dnerek etkir? (Nisan - 1997)
A)
B)
C)
D)
E)

Bleomisin
Metotreksat
6 Merkaptopurin
5 Fluorourasil
Dakarbazin

Alkilleyici Ajanlar :
Etkileri dneme zg deildir.
Etkilerini karbonyum trevlerine dnerek gsterirler. Bu molekller DNA'ya kovalent balarla irre-versibl
balanrlar. En ok guaninin N7 blgesini al-killerler.
Bylece:
a)

ki ayr zincirdeki guaninler arasnda apraz balanma oluur ve DNA'nn replikasyonu bozulur.

b)

Guaninin paralanmasna yol aar, DNA zinciri krlm olur.

c)

Guaninin azotu alkillenince adeninmi gibi ilem grr. Bylece sitozin yerine timin ile eletirilir. Genetik kod
yanl okunur.

Bu ilalarn hcrelerde meydana getirdii deiiklikler hcrelerin Xnlarna maruz kalmas durumunda ortaya kan
deiikliklere ok benzer. Bu nedenle bu ilalara "radyomimetik etkili ilalar" da denir. Radyoterapi ile ayn
zamanda kullanlmamaldrlar. Radyasyonun doku toksisitesini artrrlar.
Yant - E
74) Akcier toksisitesi belirgin, KML ilac hangisidir?
A)
B)
C)
D)
E)

Bleomisin
Karmustin
Busulfan
Klorambusil
Vinkristin

Oral yoldan kullanlan alkilleyici bu ila zellikle KML tedavisinde tercih edilir. Miyelofibroz ve polistemi vera'da da
kullanlr. En nemli yan etkisi akcier zerinedir. Hastalarda inat ksrk ve dispneyle seyreden kronik pnmonit
ve akcier fibrozu oluturur (busulfan akcier sendromu)
Deride hiperpigmentasyon ve adrenal yetersizlik yapabilir.
Kemik iliine en toksik olan ve zellikle trombosito-peni oluturan alkilleyicidir
Yant - C

ANTMETABOLTLER
75)
A) Metotreksat
B) 6Merkaptoprin
C) Tioguanin

337

D)
E)
F)
G)
H)
I)
J)
K)

Fludarabin
Kladribin
5Fluorourasil
Sitozin arabinozid(Sitarabin)
Floksuridin
Pentostatin
Gemsitabin
Kapesitabin

1)

Dihidrofolat redktaz inhibitr folik asit anti-metaboliti (A)

2)

ALL (intratekal), osteosarkom, RA, psriyazis, koryokarsinom tedavisinde kullanlan antimetabolit (A)

3)

Salisilat, NSA, slfonamidler ve sfanilreler plazma proteinlerinden ayrarak toksisitesini artrr (A)

4)

Az ve barsak mukozasnda lserasyon yapan asidik yapdaki antimetabolit (A)

5)

Allopurinol tarafndan toksisitesi artrlan prin antimetaboliti (B)

6)

LeyshNyhan hastalnda (HGPRT eksik olduu iin) etki gsteremeyen, ALL ve KML tedavisinde kullanlan
antimetabolit (B)

7)

AML tedavisinde kullanlan prin antimetaboli-ti (C)

8)

Tyl hcreli lsemide kullanlan prin antimetaboliti (E)

9)

Adenozin deaminaz inhibitr tyl hcreli lsemi, KLL ve KML ilac V purin antimetaboliti (D

10) Timidilat sentaz inhibitr pirimidin antimetaboliti, kolorektal ve mide karsinomu tedavisi, lokal olarak cilt bazal
hcreli karsinom tedavisi (F)
11) Koroner spazm, el ve ayaklarda deskuamasyon yapan ila (F)
12) AML tedavisinde kullanlan ve serebellar dis-fonksiyon yapan pirimidin antimetaboliti (G)
13) Karacier ve GS karsinomlarnda intraarteryel kullanlan pirimidin antimetaboliti (H)
14) Difosfat metaboliti ribonkletid redktaz enzimini inhibe eden, trifosfat metaboliti de DNA yapsna katlarak DNA
zincir uzamasn engelleyen kk hcreli olmayan akcier tmrlerinde ve pankreas kanserinde V kullanlan
pirimidin antimetaboliti (J).
15) 5 FU'in n ilacdr. 5FU'le dnerek etkir. Paklitaksele direnli metastatik meme kanserinde oral olarak kullanlr
(K)
76) 5fluorourasil, hcrelerde aadakilerden hangisinin analou olarak nkleik asit sentezini inhibe eder?
(Nisan - 2002, Biyokimya)
A)
B)
C)
D)
E)

dTMP
rik asit
dUMP
Hipoksantin
Fosforibozil pirofosfat

Yant - C
77) Aadaki antineoplastiklerden hangisi ksan-tin oksidaz tarafndan tiorik aside dnerek bbrekten atlr?
(Nisan -1996)
A)
B)
C)
D)
E)

Aminopterin
Karmustin
Busulfan
6 Merkaptoprin
5 Fluororasil

Yant - D
78) 6 Merkaptopurini ykan enzimi inhibe ederek etkisini artran ila aadakilerden hangisidir? (Nisan - 1989;
Nisan - 1994 )
A)
B)
C)
D)
E)

Kolisin
Aspirin
Parasetamol
NAsetil sistein
Allopurinol

Yant - E
79) Pirimidin antimetaboliti olan ila aadakilerden hangisidir? (Eyll - 1992)

338

A)
B)
C)
D)
E)

Metotreksat
Vinkristin
6 Merkaptoprin
5 Fluororasil
Klorambusil

Yant - D
80) Prin sentezinde metotreksat ve aminopterin hangi basama inhibe eder? (Eyll - 1990)
A)
B)
C)
D)
E)

Dihidrofolat redktaz
PABA inkorporasyonu
Karbomil fosfat sentaz I
Karbomil fosfat sentaz II
5fosfo ribozil pirofosfat

Yant - A

BTKSEL KAYNAKLI LALAR

81)
A)
B)
C)
D)
E)

Topotekan
Etoposid
Paklitaksel
Vinkristin
Vinblastin

1)

Tubulin polimerizasyonunu stimle eden, ver ve metastatik meme kanseri tedavisinde kullanlan, anaflaksi
yapabilen bitkisel kaynakl mitoz zehiri ila (C)

2)

Tubulin polimerizasyonunu engelleyen, ALL, Wilms tmr ve MOPP tedavisinde kullanlan mitoz zehiri (D)

3)

Periferik nropati, paralitik ileus ve uygunsuz ADH yapar (D)

4)

DNA topoisomeraz II enzimini inhibe eden ancak M fazna deil, S veya G2 dnemine zg, kk hcreli
akcier kanserine kar en etkili ilalardan biri (B)

5)

Topoizomeraz I inhibitr, sisplatine direnli over karsinomu tedavisinde kullanlan tipik yan etkisi diyare olan
bitkisel kaynakl ila (A)

82) Mikrotbl formasyonunu bozan mitoz zehiri olarak da bilinen antineoplastik hangisidir? (Eyll - 1996)
A)
B)
C)
D)
E)

Metotreksat
6 Merkaptopurin
Sitarabin
Aktinomisin D
Vinblastin

Yant - E

ANTBYOTKLER
83)
A)
B)
C)
D)
E)
F)

Daunorobusin
Doksorobusin
Bleomisin
Mitramisin (Plikamisin)
Mitomisin
AktinomisinD

1)

DNA'ya bal RNA sentezini inhibe eden, guanin ve sitozin arasna girerek interkalasyon yoluyla da etki gsteren
Wilms tmr tedavisinde vinkristin ile birlikte kullanlan antibiyotik (F)

2)

AML tedavisinde sitarabin ve tioguanin ile birlikte kullanlan, DNA zerinde interkalasyon yoluyla etkiyen, ayrca
topoizomeraz II inhibisyonuna bal DNA yarlmas (clevage) ve oksijen radikalleri oluturarak DNA zincirinde
krlmalara neden olan.kardiyotoksik antrasiklin (A)

3)

Hodgkin lenfoma ABVD rejimindeki antrasiklin (B)

339

4)

Akcier fibrozu yapan glikopeptid antibiyotik (C)

5)

Hiperkalsemi tedavisinde kullanlan antibiyotik (D)

6)

Mide karsinomu tedavisi, hipoksik tmr hcrelerine etkili; ar miyelotoksik (E)

84) Aadaki vitaminlerden hangisi, epitel hcre diferansiyasyonunu ve proliferasyonunu dzenleyerek bu

hcrelerde kanser gelime riskini azaltr? (Eyll - 2004)
A)
B)
C)
D)
E)

Retinoik asit
K vitamini
Biotin
Kolin
nozitol

Retinoik asit (A vitamini), epiteliyal hcre diferansi-yasyonu ve proliferasyonu dzenleyerek kanser geliimini
basklayabilir. AML M3 tedavisinde kullanlr.
Yant - A
85) Aadakilerden hangisi polistemia vera tedavisinde etkili ribonkleotid redktaz inhibitr ilatr?
A)
B)
C)
D)
E)

LAsparajinaz
matinib mesilat
Arsenik trioksit
Aldeslkin
Hidroksire

Hidroksire: Ribonkleotid redktaz (riboz ekerleri deoksiriboz ekerlere dntren enzim) inhi-bitr, S fazna
etkili; P.vera ve KML tedavisi
Aldeslkin (L2): Metastatik renal karsinom ve malign melanom tedavisi, kapiller szma sendromu yapabilir
LAsparajinaz: ALL tedavisinde V kullanlan, allerji, pankreatit, hipoalbuminemi, hiperglisemi ve phtlama
bozukluu yapabilen, kemik iliini deprese etmeyen G1 dnemine zg E.coli kltrnden elde edilen ila
matinib mesilat: KML tedavisinde son derece etkili olan BCRAbl tirozin kinaz inhibitr ilatr.
zotretinoin: A vitamini analoudur.
Akut promiyelositik (M3) lsemide oral kullanlr.
Arsenik trioksit (AS2O3): Retinoik asit ve antrasik-linlere cevap vermeyen AML M3 tedavisinde V kullanlr.
Yant - E
86) Akut lenfoblastik lsemide V verilen anti neoplastik ila aadakilerden hangisidir? (Eyll -2001)
A)
B)
C)
D)
E)

Busulfan
Fluorourasil
Klorambusil
Asparaginaz
Mekloretamin

Yant - D
87) Alltrans retinoik asit (ATRA) aadaki lsemi tiplerinin hangisinin tedavisinde kullanlr? (Nisan 2003,
Dahiliye)
A)
B)
C)
D)
E)

Akut lenfoblastik lsemi

Kronik lenfositik lsemi
Kronik miyelositik lsemi
Kronik monoblastik lsemi
Akut promiyelositik lsemi

Yant - E

HORMON ANTAGONSTLER
88)
A)
B)
C)
D)

Aminoglutetimid
Anastrazol
Mitotan
Tamoksifen

340

E) Buserelin asetat
F) Flutamid
G) Eksemestan
1)

Medikal adrenalektomi (A)

2)

Sitotoksik adrenalektomi yapan DDT trevi (C)

3)

Meme kanseri tedavisi, nonsteroidal aromataz inhibitr (B)

4)

Meme kanseri tedavisi; steroidal aromataz inhibitr (G)

5)

Postmenapozal meme kanseri tedavisi, strojen parsiyel agonisti (D)

6)

Prostat CA tedavisinde SC kullanlan GnRH analou (E)

7)

Metastatik prostat CA tedavisinde kullanlan testesteron reseptr blokeri (F)

89) Aadaki alkilleyicilerden hangisinin miyelo-spresif etki sresi en ksadr? (Eyll - 1997)
A)
B)
C)
D)
E)

Melfalan
Klorambusil
Mekloretamin
Siklofosfamid
Karmustin

Yant - D
90) Kemik iliine en toksik olan antibiyotik aadakilerden hangisidir? (Nisan - 1994)
A)
B)
C)
D)
E)

Mitomisin
Tetrasiklinler
Gentamisin
Kloramfenikol
zoniazid

Yant - A
91) Aadaki antineoplastiklerden hangisinin miyelospresif etkisi belirgin deildir?
A)
B)
C)
D)
E)

Bleomisin
Mitomisin
Vinblastin
Siklofosfamid
Prokarbazin

a)

Miyelospresif etkisi belirgin olanlar

Antimetabolitler (MTX, 5FU, 6MP)

Alkilleyiciler

Vinkristin d bitkisel ilalar

Bleomisin d antibiyotikler (zellikle mitomisin)

Hidroksire Alkilleyiciler iinde:

En gecikmi tipte miyelospresyon: Karmustin

En miyelospresif alkilleyici : Busulfan

En belirgin trombositopeni yapan: Busulfan

Lenfositler zerine etkili olan ve bu nedenle immunspresif olarak kullanlan: Siklofosfamid

Miyelospresif etkii en abuk balayan ve en abuk dzelen alkilleyici: Siklofosfamid

b)

Miyelospresif etkisi az olanlar

L-Asparaginaz

Sisplatin

Bleomisin

Vinkristin

Hormonlar

Yant - A

341

92) Kanser kemoterapisinde kullanlan aadaki ilalardan hangisinin miyolosupres f zellii en azdr? (Nisan 2002, Dahiliye)
A)
B)
C)
D)
E)

Doksorobisin
Mitomisin C
Siklofosfamid
Hidroksire
Vinkristin

Yant - E
93) Aadakilerden hangisi nefrotoksik, nrotoksik ve ototoksiktir?
A)
B)
C)
D)
E)

Vinkristin
Streptozosin
Sisplatin
Dakarbazin
Doksorobusin

Antikanser toksisiteleri :

Bulant kusma: Sisplatin (en az: Vinkristin)

Azda, barsaklarda lser ve stomatit: Metotreksat

Alopesi: Siklofosfamid, doksorobusin

Allerjik reaksiyonlar (anaflaksi): LAsparaginaz, paklitaksel, bleomisin, melfalan

Nefrotoksisite: Sisplastin, streptozosin, metotreksat

Periferik nropati: Vinkristin, sisplatin

Kardiyomyopati: Doksorubisin, daunorubisin.

Akcier toksisitesi: Bleomisin, busulfan

Hepatotoksisite: Metrotreksat, fluorurasil, merkaptoprin

Karsinojenik etki ve ksrlk: Prokarbazin, alkilleyici ajanlar (klorambusil, siklofosfamid)

Hiperrisemi: Prin antimetabolitleri

Uygunsuz ADH sendromu: Vinkristin, siklofosfamid

Dislfiram reaksiyonu: Prokarbazin

Yant - C
94) Myokard harabiyeti yapan antineoplastik ajan hangisidir? (Nisan - 1999, Dahiliye; Eyll - 1995)
A)
B)
C)
D)
E)

Doksorubisin
Metotreksat
5FU
Lasparaginaz
Hidroksire

Yant - A
95) Hodgkin hastal iin kemoterapi alan bir hastann 4. kr srasnda el ve ayaklarnda uyuma, yanma,
karncalanma meydana geliyor. Bu semptomlara yol aan ila aadakilerden hangisi olabilir? (Eyll - 1997)
A)
B)
C)
D)
E)

Bleomisin
Siklofosfamid
Metotreksat
Sitozin arabinozid
Vinkristin

Yant - E
96) Yan etki olarak steril hemorajik sistit yapan antineoplastik aadakilerden hangisidir? (Eyll - 1996)
A)
B)
C)
D)
E)

Vinkristin
Adriamisin
Bleomisin
5 Fluorourasil
Siklofosfamid

Yant - E

342

97) Kemoterapide kullanlan aadaki ilalardan hangisi sklkla akcier toksisitesine yol aar? (Nisan - 2005)
A)
B)
C)
D)
E)

Adriamisin
Melfelan
Vinkristin
Busulfan
Karboplatin

Akcier toksisitesi belirgin olan iki "B" kemoteraptik bleomisin ve busulfandr.

Yant - D
98) Siklofosfamidin rotoksik etkisinin antidotu, aadakilerden hangisidir? (Eyll - 2000)
A)
B)
C)
D)
E)

Mesna
Semustin
Mitomusin
Aloe
Senna

Yant - A
99) Aadakilerden hangisi serbest tiol gruplar sayesinde normal dokular alkilleyicilerden ve sisplatinden
korur?
A)
B)
C)
D)
E)

Mesna
Lkovorin
rasil
Deksrazoksan
Amifostin

Antikanser antidotlar :
1)

Siklofosfamide (akrolein) bal sistit: Mesna (Merkaptoetansulfonat)

2)

MTX'e bal miyelospresyon: Lkovorin (Folinik asit)

3)

Antrasikline bal kardiyomiyopati: Deksrazoksan, tokoferol

4)

Alkilleyicilere bal toksisite: Amifostin

AMIFSOTIN (Ethyol)
Normal hcrelere girdikten sonra membrana bal alkali fosfataz enzimi yardmyla serbest tiol olan aktif
metabolitlerine evrilir. Bu serbest tioller antineoplastik ilalara (zellikle alkilleyicilere, siplatine ve antrasiklinlere)
balanarak normal dokular korurlar.
Siklofosfamid ve sisplatinin ntropenik etkisini, sisp-latinin nefrotoksisitesini azaltmak iin kullanlr.
Miyelodisplastik sendromlu hastalarda kemik iliini uyarc etkisi de vardr.
Yant - E
100)
A)
B)
C)
D)
E)

Metoteksatn toksik etkilerini nleyen madde nedir? (Nisan - 1998)

Folik asit
C vitamini
B12 vitamini
Pridoksin
Pantetonik asid

Yant - A
101)
A)
B)
C)
D)
E)

Hangi ilacn yan etkisini engellemek iin folinik asit verilir? (Nisan - 2000)
Metotreksat
5FU
Siklosporin
Siklofosfamid
6Merkaptoprin

Yant - A
102)
Organ transpalantasyonunda kullanlan siklosporin'in etki mekanizmas iin aadakilerden hangisi en
dorudur?

343

A)
B)
C)
D)
E)

Doal ldrc hcrelerinin aktivasyonu

nflamatuvar mediyatrlerin doku cevabnn engellenmesi
IgG antikorlarnn katabolizmasnn art
nterlkinlerin gen transkripsiyonunun inhibisyonu
Antijen tannmasnn deitirilmesi

Siklosporin :
Siklik polipeptid yapdadr. mmnspresif ilalarn efikasitesi en yksek olandr.
a)

Etki mekanizmas

Siklofilin proteinine balanarak, Thcresine spesifik transkripsiyon faktrlerini aktive eden kalsinrin ad verilen
sitoplazmik fosfataz inhibe eder. IL2, IL3, TNF ve INF sentezini engeller. Bylece Thelper hcrelerini sprese
eder.Olgun Tlenfositler ve NK hcreleri zerine etkisizdir.
b)

Klinik kullanm

Oral olarak kullanlr.

Organ transplantasyonunda (bbrek, kemik ilii, kalp, karacier, akcier) ilk tercihtir. Kemik ilii
transplantlarnda grlen GVH'da kullanlr.
Ayrca veit, romatoid artrit, SLE, Behet, dermatomiyozit gibi otoimmn hastalklarda, Tip I diyabetin erken
dneminde kullanlabilir.
c)

Yan etkileri

En sk grlen yan etkisi nefrotoksisitedir. Aminoglikozidler, Amfoterisin, Melfalan ve Kotrimoksazol nefrotoksisiteyi

arttrr.
Hiperglisemi ve hiperlipidemi
Hipertansiyon
Hiperrisemi
Konfzyon ve dezorientasyon gibi psikiyatrik bulgular
Gingiva hipertrofisi, hirsutizm
Hiperprolaktinemi ve jinekomasti
Kemik ilii toksisitesi dktr.
TGF'y indklemesi nedeniyle Kaposi sarkomu ve deri kanseri geliimine yol aabilir.
Yant - D
103) Karacier transplantasyonu sonras kullanlan ve bbrek transplantasyonlarndaki akut red reaksiyonunu
kurtarma amacyla kullanlan, etki mekanizmas siklosporine benzeyen hiperglisemi yapabilen
immnspresif ila aadakilerden hangisidir?
A)
B)
C)
D)
E)

Siklofosfamid
Takrolimus
Mikofenolat mofetil
Antitimosit immunglobulin (ATG)
Talidomid

a)

Takrolimus (FK 506)

Etki mekanizmas siklosporine benzer. Ancak kalsi-nrini inhibe etmeden nce siklofiline deil FK balayan proteine
balanr. Oral/IV kullanlr.
Karacier, bbrek, pankreas ve kalp transplantasyonunda kullanlr. Siklosporine refrakter duruma gelmi ve akut
red reaksiyonu riski ortaya kan bbrek transplantasyona hastalarda "kurtarma" tedavisi iin kullanlr.
Nefrotoksisite, nropati, hiperglisemi, yapabilir.
b)

Sirolimus (Rapamisin) :

Siklosporin ve takrolimus'un aksine IL2 retimini engellemez; retilen IL2'nin dier CD4 lenfositlerin membran
zerindeki IL2 reseptrlerini uyarmas sonucu balatlan reseptr sonras olaylar inhibe eder.
Ayrca B lenfosit proliferasyonunu ve Ig yapmn da basklar.
Bbrek ve kalp transplantasyonlarnda kullanlr. Siklosporin ile kombine psriaziste kullanlabilir.
c)

Mikofenolat mofetil :

n ilatr. Vcutta mikofenolik aside dnerek et-kir.

344

Etki mekanizmas azotioprine benzer. (Purin sentezini MP dehidrogenaz enzimini bloke eder)
Bbrek, karacier ve kalp transplantasyonunda siklosporin ile kombine kullanlr.
d)

Lenfosit mmunglobulin :

Antitimositglobulin (ATG) olarak ta bilinir.

Hcresel immuniteyi basklar. (Antijen tanmada grevli T hcrelerine balanr).
GVH hastal ve aplastik anemide endikedir.
e)

Thalidomid :

Eritema nodosum leprosum iin kullanlan sedatif ilatr. mmunspresif etkilidir. TNF'y sprese eder.
Yant -B
104) Aadakilerden hangisinin allopurinol ile beraber kullanmnda toksik etkileri artar?
A)
B)
C)
D)
E)

Siklofosfamid
Levamizol
Timozin
Azotioprin
Siklosporin

a)

Azotioprin :

Vcutta merkaptoprine dnerek etkir. Sitotoksik etki gsterir.

T hcrelerine B hcrelerinden daha ok etkilidir.
Otoimmun hastalkta (RA, SLE, ITP, otoimmun hemolitik anemi) ve bbrek transplante edilmi hastalarda
kullanlr.
Yan etkileri: Kemik ilii spresyonu, sekonder habis tmr geliimi
Allopurinol ile beraber kullanmnda toksik etkileri artar.
b)

Levamizol :

Antiparaziter ilatr
Tlenfositleri direkt olarak stimule eder.
RA, Hodgkin hastal, nefrotik sendromda etkilidir.
Fluorourasil ile kombinasyonu kolorektal kanser tedavisinde kullanlr.
c)

Timozin :

Timus bezinden elde edilen protein hormondur.

Tlenfositlerinin proliferasyonunu ve farkllamasn stimle eder.
DGeorge sendromunda kullanlabilir.
d)

Siklofosfamid :

Prolifere olan lenfoid hcrelere (B hcresine daha ok) etkilidir.

Sitotoksik immunspresif ilalarn en gls kabul edilir. Otoimmun hastalklarda (hemolitik anemi, SLE. Faktr XIII
antikor kanamalar), kemik ilii transplantasyonu sonras kullanlr.
GVH nleyici etkisi yoktur.
e)

mmnspresif etkili dier sitotoksik ajanlar:

Metotreksat, vinkristin, sitarabin, klorambusil.

Yant - D
105) Selektif olarak T hcre inhibisyonu yapan ila aadakilerden hangisidir? (Nisan - 1994)
A)
B)
C)
D)
E)

Siklofosfamid
Siklosporin
Kortikosteroidler
Aktinomisin
Bleomisin

Yant - B

345

106)
Spesifik tedavilere cevap alnamayan Behet veiti, psriyazis, atopik dermatit ve romatoid artrit
tedavisinde kullanlan ve nefrotoksik etkisi olan ila aadakilerden hangisidir? (Eyll - 2004)
A)
B)
C)
D)
E)

Paromomisin
Metotreksat
Siklofosfamid
Siklosporin
Klorambusil

Yant - D
107)
Aadaki immunsupresif ajanlardan hangisi kalsinorin baml fosfataz inhibisyonuna neden olur?
(Nisan - 2004)
A)
B)
C)
D)
E)

Glukokortikoidler
Muromonab CD3
Azotiopirin
Takrolimus
Mikofenolat mofetil

Yant - D
108)
A)
B)
C)
D)
E)

Aadaki kemoterapotiklerin hangisi immn spresyon amacyla kullanlr? (Eyll- 1999)

Doksorobusin
Sitarabin
Azotiopurin
5 - Fluorourasil
Aminopterin

Yant - C

MONOKLONAL ANTKORLAR
109)
A)
B)
C)
D)
E)

Palivizumab
Absiksimab
Trastuzumab
Rituksimab
nfliksimab

F) Muromonab
G) Daklizumab
H) Alemtuzumab
I)

Adalimumab

J)

Omalizumab

1)

Renal allograft rejeksiyon krizinde kullanlan T hcrelerini basklayan CD3 antijenine balanan antikor (F)

2)

Metastatik meme karsinomunda kullanlan EGF reseptrne balanan monoklonal antikor (C)

3)

B lenfositlerinin CD20'sine balanan Non Hodgkin B lenfoma ilac (D)

4)

Romatoid artrit ve Crohn hastalnda etkili bulunan TNF inhibitr antikor (E)

5)

Glikoprotein llb/llla reseptr inhibitr antiagregan antikor (B)

6)

RSV profilaksisinde kullanlan antikor (A)

7)

Renal transplantasyonunda kullanlan L2 reseptrne balanan ve lenfosit aktivasyonunu engelleyen antikor

(G)

8)

Astm tedavisinde denenen IgE antikoru (J)

9)

Fludarabine cevapsz B hcreli KLL tedavisinde kullanlan B lenfositlerdeki CD52'ye balanan antikor (H)

10) Romatoid artritte etkili TNF inhibitr IgG1 antikoru (I)

110) Aadakilerden hangisi IL2 reseptr antikorudur ve bu reseptrlerin araclk yapt T lenfosit
aktivasyonunu engelleyerek immunsupresif etki gsterir? (Nisan - 2004)
A) Deksametazon
B) Talidomid

346

C) Metotreksat
D) Siklosporin
E) Daklizumab
Yant - E

347

BLM: 10
OTAKODLER -PROSTAGLANDNLER
OTAKODLER

HSTAMN VE LALARI
1) Histamin aadaki amino asitlerin hangisinden meydana gelir?
A)
B)
C)
D)
E)

Tirozin
Triptofan
Glisin
Histidin
zolsin

Histamin, histidin dekarboksilaz enzimi ile histidin amino asidinden oluturulur.

Yant - D
2) Histamin sentezindeki enzim aadakilerden hangisidir?
A)
B)
C)
D)
E)

Histidin hidroksilaz
Histidin - - karboksilaz
Histidin dekarboksilaz
Histidin dehidrogenaz
Histidin deaminaz

Yant - C
3) Aadakilerden hangisi histaminin metabolizmasn bozarak dokudaki miktarn artrr?
A)
B)
C)
D)
E)

Etambutol
Streptomisin
zoniazid
Penisilin G
Tobramisin

Histamin metabolizmas (ykm) iki farkl yol zerinden olur.

1)

Bunlardan ilki, histamin N-metil transferaz enzimi ile ykmdr (histaminin byk bir ksm bu enzim tarafndan
yklr). Oluan rn MAO enzimi tarafndan N-metil imidazol asetik aside dntrlr. Nikotin, histamin n-metil
transferaz enzimini inhibe ederek dokulardaki histamin miktarn artrrlar.

2)

Dier ykm yolu ise histaminaz (diaminooksidaz = DAO) enzimi tarafndan yklr. zoniazid DAO'yu inhibe
ederek dokulardaki histamin miktarn artrr.

Yant - C
4) Aadakilerden hangisi histamin H1 reseptrleri ve ikinci ulak mekanizmas iin dorudur?
A)
B)
C)
D)
E)

Gq - fosfolipaz C aktivasyonu - P3 ve DAG oluumu

Gs - adenilat siklaz aktivasyonu - cAMP miktarnn artmas
Gi - adenilat siklaz inhibisyonu - cAMP miktarnn azalmas
Sodyum iyon kanallarnn almas
Klor kanallarnn almas

Klasik antihistaminikler tarafndan bloke edilen bu reseptr alt tipine H1 denir. Damar, barsak, bron dz kaslar
(kasc etki) ve beyinde bulunur. H1 reseptr aktive olduunda Gq proteini araclyla fosfolipaz C aktivasyonu ile
hcre iinde IP3 ve DAG oluturur.
Yant - A
5) Aadakilerden hangisi histamin H2 reseptrleri ve ikinci ulak mekanizmas iin dorudur?

348

A)
B)
C)
D)
E)

Gq - fosfolipaz C aktivasyonu - P3 ve DAG oluumu

Gs - adenilat siklaz aktivasyonu - cAMP miktarnn artmas
Gi - adenilat siklaz inhibisyonu - cAMP miktarnn azalmas
Sodyum iyon kanallarnn almas
Klor kanallarnn almas

H2 reseptrleri G2 araclyla adenilat siklaz aktive ederek hcre iinde cAMP dzeyini ykseltir. Mide parietal
hcrelerinde (HCI salglanmas), miyokardda (+ kronotrop) ve uterusda bulunur. Deride ve kalpte H1 ve H2
reseptrleri birlikte bulunur.
Yant - B
6) Histamin bron dz kasndaki hangi reseptr / reseptrleri ile bronkodilatasyon oluturur?
A)
B)
C)
D)
E)

H1
H2
H3
H1 + H3
H1 + H2

Histamin, trakea ve bron dz kaslarn H1 reseptrleriyle kasar bronkokonstriksiyon oluturur.

H2 reseptrleri ise geveterek bronkodilatasyon oluturur (insanda bron dz kasnda H1 reseptrleri daha
fazla olduundan histamin salnmasna yant bronkokonstrksiyondur).

Bron bezlerini ise H2 reseptrleri ile uyararak sekresyonda art yapar.

Yant - B
7) GS'de bulunan histamin reseptrleri iin aadakilerden hangisi dorudur?
A)
B)
C)
D)
E)

GS dz kaslarnda H2 bulunur.
GS parietal hcrelerinde H1 bulunur.
H1 intrinsik faktr salnmn artrr.
Parietal hcreler H2 ile asit salglar.
GS dz kaslar H1 ile gever.

Midede parietal hcreler histamine olduka duyarl hcrelerdir ve H2 reseptrleri ile uyarlmalar sonucu asit
sekresyonunu balatrlar. Bunun yannda H2 reseptrleri araclyla yine pariyetal hcrelerden B12 vitamini
emilimini salayan intrinsik faktr salnr. GS'in genelinde ise H1 araclyla barsak dz kasn kasar ve motiliteyi
artrr.
Yant - D
8) Lokal salnan histaminin etkileri ile ilgili aadaki ifadelerden hangisi yanltr?
A)
B)
C)
D)
E)

Vazodilatasyon
Permeabilite art
Hipotansiyon
Prastaglandin salnm
Hiperemi

Histamin ilk bulunan en ok incelenen otakoiddir. Dier tm otakoidler gibi lokal etki gsterir. Vazodilatasyon,
permeabilite art, prostaglandin salnm ve hiperemi gibi etkiler yaparken hipotansiyona neden olmaz.
Sadece anafilaksi gibi ender grlen baz durumlarda tm dokulardan salnan histamin sonucu hipotansiyon
grlebilir. Normalde lokal salnd iin hipotansiyona neden olmaz.
Yant - C
9) Histamin agonisti olan ila aadakilerden hangisidir?
A)
B)
C)
D)
E)

Difenhidramin
Buklizin
Deksklorfeniramin
Astemizol
histin

histin, H1 agonisti bir ilatr ve Meniere hastalnda i kulakta vazodilatasyon yapmak ve semptomlar azaltmak
iin kullanlr.
Yant - E
10) Antikolinerjik yan etkisi belirgin olan antihistaminik aadakilerden hangisidir?

349

A)
B)
C)
D)
E)

Difenhidramin
Antazolin
Mepiramin
Astemizol
Terfenadin

Klasik H1 antihistaminik olan etanolaminler antihistaminik etkilerinin yan sra gl sedatif ve antikolinerjik
etkiler gsterirler.

Tat tutmasnda etkilidirler ve Parkinson hastalnda kullanlabilirler.

Sedatif etkileri en belirgin olan antihistaminiklerdir. Bu nedenle bazlar (doksilamin, difenhidramin) hipnotik
(uyku ilac) olarak da kullanlabilirler.

Bu grubun ilalan; difenhidramin, dimenhidrinat, karbinoksamin, doksilamin ve klorfenoksamindir.

Yant - A
11) Antihistaminik etkisinin yan sra antiserotonin etkisi de olan ila aadakilerden hangisidir?
A)
B)
C)
D)
E)

Terfenadin
Dimenhidrinat
Meklizin
Siproheptadin
Prometazin

Siproheptadin, serotonin 5-HT2, histamin H1 ve muskarinik reseptr blokeri zellik gsterir.

Yant - D
12) Aadaki histamin reseptr blokeri ilalardan hangisi etki ve yan etkileri bakmndan dierlerinden farkldr?
A)
B)
C)
D)
E)

Simetidin
Siproheptadin
Dimenhidrinat
Meklizin
Astemizol

Simetidin H2, dierleri ise H1 reseptr antagonistleridir. Etki ve yan etkileri bakmndan dierlerinden ayrlr.
Yant - A
13) Aadaki ilalardan hangisinin antihistaminik zelii yoktur?
A)
B)
C)
D)
E)

Difenhidramin
mpromidin
Klorfeniramin
Doksilamin
Akrivastin

Betazol, 4-metil histamin, impromidin ve dimaprid H2 agonistleridir.

Yant - B
14) Aadakilerden hangisi mast hcrelerinden histamin salnmn engeller?
A)
B)
C)
D)
E)

Kromalin sodyum
Ranitidin
Betahistin
Akrivastin
Astemizol

Mast hcrelerinin membranlarn stabilize ederek otokoidlerin salnmn inhibe eden ilalara mast hcresi
stabilizatrleri denir. Histamin reseptrleri zerinde etkileri yoktur. Broniyal astm ve dier alerjik hastalklarda
profilaktik olarak kullanlrlar. Akut astm atann tedavisinde yerleri yoktur.
Bu ilalar; kromalin sodyum, ketotifen ve nedokromildir.
Yant - A
15) H1 antihistaminik ilalarn endikasyonlarndan olmayan durum aadakilerden hangisidir?
A) Alerjik hastalklar
B) Tat tutmas
C) Souk algnl

350

D) Uyku ilac olarak

E) Broniyal astm

H1 antihistaminik ilalar, alerjik olaylar, tat tutmas, uyku ilac olarak, souk algnl, Meniere hastal,
bulant - kusma, preanestezik medikasyon amalaryla kullanlabilirler.

Astmda etkinlikleri dk olduu iin kullanlmazlar.

Yant - E
16) Kalsiyum kanal blokeri ve antihistaminik etkisi olan ila aadakilerden hangisidir?
A)
B)
C)
D)
E)

Nifedipin
Amlodipin
Diltiazem
Gallopamil
Flunarizin

Sinarizin ve flunarizin kalsiyum kanal bloke edici etkisi de olan antihistaminik ilalardr. Periferik vazodilatr olarak
serebral dolam bozukluklarnda kullanlrlar.
Yant - E
17) Aadakilerden hangisi kemotaktik deildir?
A)
B)
C)
D)
E)

C5a
LT-B4
Histamin
Bakteri rnleri
Ntrofil katabolizma rnleri

Kompleman C5-a, LT-B4, bakteri ykm rnleri ve ntrofil katabolizma rnleri kuvvetli kemotaktik etki gsteren
maddelerdir. Histamin iltihabi olayn balangcnda vazodilatr ve permeabiliteyi artc etkisiyle kendini gsterir.
Ancak kemotaktik zellii yoktur.
Yant - C
18) Histaminin aadaki etkilerinden hangisi, yannda yazl reseptrleri araclyla gereklemez?
A)
B)
C)
D)
E)

Bronkokonstriksiyon - H1
HCI asit salnm - H2
Vazodilatasyon - H1
Bronkodilatasyon - H2
Broniyal sekresyon art - H1

Histamin damarda vazodilatasyon (hem H1 hem H2 ile) ve permeabilite art yaparken bronlarda konstriksiyon
(H1), dilatasyon (H2) ve sekresyon art (H2), midede asit salnm (H2) gibi etkileri vardr. Ayrca yara iyilemesini
hzlandrr, bymeyi ve gelimeyi de artrr.
Yant - E
19) Aadakilerden hangisi histamine ait etkilerden biri deildir?
A)
B)
C)
D)
E)

Vazodilatasyon
Bronkokonstriksiyon
HC asit salnm
Yara iyilemesini hzlanmas
Damarda permeabilite azalmas

Histamin damarda vazodilatasyon ve permeabilite art yaparken bronlarda konstriksiyon ve sekresyon art,
midede asit salnm gibi etkileri vardr.
Yara iyilemesini hzlandrr, bymeyi ve gelimeyi de artrr.
Yant - E
20) Histamin aadaki etkilerinden hangisi H1 reseptrleri ile ilgili deildir? (Nisan - 1999)
A)
B)
C)
D)
E)

Bronkokonstriksiyon
Mideden asit sekresyonu
Vazodilatasyon
Dz kaslarda kaslma
Permeabilite art

351

Bronkokonstriksiyon, vazodilatasyon, dz kas kaslmas ve permeabilite art gibi olaylar H1 reseptrleri araclyla
gerekleirken, mideden asit salnm H2 ile gerekleir.
Yant - B
21) Aadaki molekllerden hangisi kendi ncl olan aminoasitten dekarboksilasyonla oluur? (Eyll - 2003)
A)
B)
C)
D)
E)

Histamin
Asetikolin
S-adenozilmetionin
Ornitin
Sitrlin

Histamin, histidin dekarboksilaz enzimi araclyla histidinden sentezlenir.

Yant - A
22) Gl antishistaminik etkisinin yan sra gl antiserotonin etki gsteren ila? (Aralk- 1999)
A)
B)
C)
D)
E)

Siproheptodin
Ketanserin
Metiserjid
Pizotifen
Difenhidramin

Siproheptadin, hem antihistaminik (H1) hem de anti-serotonerjik (5-HT2) etki gsterir.

Bunlarn yan sra 1 adrenerjik, bradikinin ve muskarinik antagonist zellikler de gsteren karma etkili bir ilatr.
Yant - A
23) Aadaki ilalardan hangisi antihistaminik ve antikolinerjik etkilidir? (Eyll - 2002)
A)
B)
C)
D)
E)

Piribedil
Amantadin
Domperidon
Difenhidramin
Deprenil

Genel olarak antihistaminik ilalarn H1 antagonis-tik etkilerinin yan sra, antimuskarinik antiserotonerjik, 1
antagonistik, kalsiyum kanal bloke edici zellik gsterirler. Bu tr bir soruyla karlaldnda seenekler arasnda
antihistaminik aramak mantkl olacaktr.
Yant - D
24) ikinci kuak H1 reseptr blokrlerinin en nemli zellii aadakilerden hangisidir? (Nisan - 2006)
A)
B)
C)
D)
E)

Gl antikolinerjik etkilerinin olmas

Sedatif etkilerinin ok az olmas
Gebelik kusmalarnda tercih edilmesi
Tat tutmasna kar etkilerinin gl olmas
Antiparkinson etkilerinin gl olmas

kinci kuak antihistaminikler merkezi sinir sistemine ok az getikleri iin birinci kuaktakilere gre en nemli
avantajlar daha az sedatif etkiye neden olmalardr.
Yant - B

SEROTONN VE LALARI
25) Serotonin yapmnda kullanlan amino asit aadakilerden hangisidir?
A)
B)
C)
D)
E)

Histidn
Prolin
Tirozin
Triptofan
Arginin

Kimyasal olarak 5-hidroksitriptamin olan serotonin, triptofandan sentezlenir.

Yant - D
26) Serotonin reseptrlerinden hangisi iyon kanaldr?

352

A)
B)
C)
D)
E)

5-HT1
5-HT2
5-HT3
5-HT4
5-HT5

5-HT3 hari tm serotonin reseptrleri 7 transmembran geili ve G proteinleri ile kenetli reseptrlerdir
(metabotropik reseptrler).

5-HT3 ise sodyum iyon kanaldr (iyonotropik reseptr).

Yant - C
27) Serotonin 5-HT2 reseptrnn ikinci ulak mekanizmas aadakilerden hangisidir?
A)
B)
C)
D)
E)

Gq - fosfolipaz C aktivasyonu - P3 ve DAG oluumu

G5 - adenilat siklaz aktivasyonu - cAMP miktarnn artmas
Gi - adenilat siklaz inhibisyonu - cAMP miktarnn azalmas
Sodyum iyon kanallarnn almas
Klor kanallarnn almas

Seronin reseptrlerine kimyasal ad olan 5-hidroksitriptaminden gelen 5-HT ad verilmitir. Bu reseptrlerin 1'den
7'ye kadar alttipleri bulunmaktadr. Bunlardan 5-HT2'nin ikinci ula Gq - fosfolipaz C aktivasyonu - P3 ve DAG
oluumudur.
Yant - A
28) Aadaki antiserotonin ilalardan hangisi antiemetik olarak kullanlr?
A)
B)
C)
D)
E)

Metiserjid
Pizotifen
Siproheptadin
Sisaprid
Metoklopramid

Metoklopramid, 5HT4' aktive eder, 5HT3' ise bloke eder.

MSS'inde kemoreseptr triger zonu (CTZ) 5HT3 blokaj (esas olarak da D2 blokaj) yaparak antiemetik etki gsterir.
GS'de zellikle mide ve duodenumda 5HT4 reseptrlerini uyararak prokinetik etki yapar. Antiemetik ve prokinetik
olarak kullanlr.
Ayrca belirgin antidopaminerjik etkisi vardr.
Yant - E
29) Serotonin reseptrlerinden hangisi Gs proteini kenetli olup uyarldnda hcre iinde cAMP dzeylerini
artrr?
A)
B)
C)
D)
E)

5HT1
5HT2
5HT3
5HT4
5HT5

5-HT4, 5-HT6 ve 5-HT7 reseptrleri Gs ile kenetlidir ve uyarldklarnda hcre iinde cAMP dzeylerini artrarak
etkilerini gsterirler.
Yant - D
30) 5HT1D reseptrlerinin agonisti ve arteriovenz antlarda vazokonstriktr etki gsterip kann kapiller
yataktan gemesine neden olduu iin migren ata srasnda kullanlan ila aadakilerden hangisidir?
A)
B)
C)
D)
E)

Metiserjid
Siproheptadin
Sumatriptan
Pizotifen
Ketanserin

Sumatriptan, 5HT1D reseptrlerini daha yksek, 5HT1A ve 5HT1B reseptrlerini ise dk afinite ile uyarr. Beyindeki
arteriyovenz antlar kasarak iskemiyi ortadan kaldrr. Bunun yan sra, trigemino vaskler sinir ularndaki inhibitr
5-HT1D reseptrlerini aktive ederek iltihabi yantn basklanmasna neden olur.

353

Migren ve cluster ba ars krizini tedavi eder. Migren profilaksisinde kullanlmaz, sadece akut atak tedavisinde
yeri vardr.
Vazokonstriktr etkisi nedeniyle koroner kalp hastal ve hipertansiyonu olan hastalarda kon-trendikedir.
Yant - B
31) Serotoninin aadaki etkilerinden hangisi yanltr?
A)
B)
C)
D)
E)

Vazokonstriksiyon
GS'de tonus ve motilite art
Kanama zamannda uzama
Solunum stimlasyonu
Sinir ularnda aljezi

Serotonin, damarda vazokonstriksiyon, GS'de tonus ve motilite art, MSS'inde solunum merkezinin uyarlmas ve
sinir ularnda aljezi gibi etkiler oluturur. Kanama zamann uzatmaz tam tersine trombositleri aktive eder.
Yant - C
32) Koroner arterlerde spazm yapabildii iin koroner arter hastalnda kontrendike olan migren ilac
aadakilerden hangisidir?
A)
B)
C)
D)
E)

Sumatriptan
Metiserjid
Pizotifen
Siproheptadin
Ketanserin

Yant - A
33) st GS'de prokinetik etkisi nedeniyle kullanlan ila aadakilerden hangisidir?
A)
B)
C)
D)
E)

Ondansetron
Metoklopramid
Siproheptadin
Buspiron
Metiserjid

Metoklopramid ve sisaprid 5-HT3 antagonisti ve 5-HT4 agonisti ilalardr ve GS'de prokinetik etki gstererek mide
boalmasn hzlandrrlar. Gatroin-testinal sekresyonlar zerinde ise etkileri yoktur.
Yant - B
34) Anksiolitik olarak kullanlan ve sedasyon yapmayan serotonerjik ila aadakilerden hangisidir?
A)
B)
C)
D)
E)

Metoklopramid
Sumatriptan
Metiserjid
Granisetron
Buspiron

Buspiron, limbik sistemdeki 5HT1A reseptrlerini aktive eder. Anksiyolitik olarak kullanlr. Anksiyolitik dier
ilalardan fark sedasyon yapmamasdr.
Yant - E
35) Kanser kemoterapisi srasnda grlen iddetli bulant kusmalara etkili antiemetik ila aadakilerden
hangisidir?
A)
B)
C)
D)
E)

Buspiron
Metiserjid
Sumatriptan
Pizotifen
Ondansetron

Ondansetron, granisetron ve tropisetron (me-toklopramide gre) 5HT3'n olduka selektif antagonistleridir.

Kanser kemoterapisinde grlen ve dier antiemetiklere iyi yant vermeyen bulant kusmada antiemetik olarak
kullanlrlar.
Yant - E

354

36) Serotonin reseptrlerinden birine agonistik, dier birine ise antagonistik etki gsteren ila aadakilerden
hangisidir?
A)
B)
C)
D)
E)

Apomorfin
N-asetil sistein
Metoklopramid
Trimetobenzamid
Asetazolamid

Yant - C
37) Aadaki antiserotonerjiklerden hangisi klinikte antihistaminik olarak da kullanlr? (Eyll - 1998)
A)
B)
C)
D)
E)

Siproheptadin
Pizotifen
Ketanserin
Ondansetron
Gronisentron

Siproheptadin, hem antihistaminik (H1) hem de an-tiserotonerjik (5-HT2) etki gsterir. Bunlarn yan sra 1
adrenerjik, bradikinin ve muskarinik antagonist zellikler de gsteren karma etkili bir ilatr.
Yant - A
38) Triptofan aadaki norotransmitterlerden hangisinin ncl bileiidir? (Nisan - 1999)
A)
B)
C)
D)
E)

Noradrenalin
Dopamin
aminobtirik asit
Serotonin
Asetilkolin

Triptofan, nce triptofan 5-hidroksilaz ile 5-hidroksitriptofana sonra da dopadekarboksilaz ile 5-hidroksitriptamine
(Serotonin) dnr.
Yant - D
39) 5-HT3 antagonizmas ile antiemetik etki gsteren ila hangisidir? (Eyll -1999)
A)
B)
C)
D)
E)

Siproheptadin
Sumatripan
Ondansetron
Ritaserin
Ketanserin

Yant - C
40) 5-HIAA aadaki amino asitlerden hangisinin metabolik rndr? (Nisan - 2002)
A)
B)
C)
D)
E)

Tirozin
Triptofan
Histidin
Glisin
Serin

Serotonin (5-hidroksitriptamin), nce MAO ile 5-hidroksiindol asetaldehite, sonra da aldehid dehidrogenazla 5hidroksiindol asetik asite (5-HIAA) yklr.
Yant - B
41) Aadaki biyolojik aminlerden hangisi triptofandan sentezlenir? (Nisan - 2001)
A)
B)
C)
D)
E)

Histamin
Adrenalin
Spermidin
Spermin
Serotonin

Yant - E
42) Aadaki antiemetiklerden hangisi 5-HT3 antagonistidir? (Eyll - 2001)
A) Difenhidramin

355

B)
C)
D)
E)

Ondansetron
Benztropin
Meklizin
Alprozolam

Yant - B
43) Aadaki reseptrlerden hangisinin uyarlmas migren semptomlarnn tedavisinde etkilidir? (Nisan - 2002)
A)
B)
C)
D)
E)

Serotonin 5-HT1D reseptr

Histamin H2 reseptrleri
Histamin H1 reseptrleri
2 adrenerjik reseptrler
1 adrenerjik reseptrler

Yant - A
44) Aadakilerden hangisi etkisini endojen serotonin miktarn deitirerek gstermez? (Eyll - 2003)
A)
B)
C)
D)
E)

Fluoksetin
Sertralin
Ketanserin
Triptofan
p-kloramfetamin

lgin bir soru. Serotonin miktarn artran ve azaltanlar klarda mevcut, ancak miktarn deitirmeyeni soruyor.
Fluoksetin ve sertralin SSRI grubu antidepresan ilalardr ve nrona serotonin almn engelleyerek sinaptik aralktaki
miktarn artrarak etkilerini gsterirler.
Triptofan ise serotoninin prekrsrdr ve uygulandnda MSS'inde serotonin miktar artar.
-klorfenilalanin ve -kloramfetamin serotonerjik nronlarda serotonin sentezini basklayarak serotonin miktarn
azaltrlar.
Ketanserin ise serotonin salglayan nronu etkilemeden postsinaptik 5-HT reseptrleriyle etkileir.
Bu yzden endojen serotonin miktarn deitirmez.
Yant - C
45) Aadaki ilalardan hangisi iddetli migren profilaksisinde kullanlmamaldr? (Eyll - 2004)
A)
B)
C)
D)
E)

Nortriptillin
Narkotik analjezikler
zokarboksazid
Metiserjid
Atenolol

Soruda profilaksi sorulduu iin cevap narkotik analjeziklerdir. Narkotik ilalarn profilaktik olarak dzenli
kullanlmalar, hem suistimal riski nedeniyle hem de tolerans gelitirebilcekleri iin uygun deildir.
Metiserjid, pizotifen, ketanserin gibi serotonerjik (5-HT2) reseptr blokerleri trisiklik antidepresanlar, blokerler
(propranolol, atenolol) ve izokarboksazid migren profilaksisinde kullanlabilir.
Yant - B
46) Aadaki laksatif ilalardan hangisi dkdaki su miktarn etkilemez? (Eyll - 2003)
A)
B)
C)
D)
E)

Metoklopramid
Magnezyum
Difenilmetanlar
Laktuloz
Antrakinonlar

Barsak hareketlerini hzlandran ve yumuak dklamay salayan ilalara laksatif ilalar denir. Bu ilalar ok
deiik etki mekanizmalaryla barsak geiini hzlandrrlar. Laksatiflerin ou artrd halde metoklopramid ve
dokuzatlar (dokuzat sodyum ve potasyum) dkda su miktarn etkilemezler.
Metoklopramid 5-HT4 agonistik etkisiyle zellikle st GS'de prokinetik etki gsterir ve aslnda laksatif bir ila
deildir.
Yant - A

356

47) Migren tedavisinde, aadakilerden hangisi, sumatriptan almndan sonraki ilk 24 saatlik dnemde
kullanlmamaldr? (Nisan - 2005)
A)
B)
C)
D)
E)

Parasetamol
buprofen
Asetilsalisilik asit
Ergot alkaloidleri
Naproksen

Serotonin (5-HT2) reseptr antagonistleri (rnein metiserjid gibi ergot alkaloidleri) migren profilaksisinde, serotonin
(5-HT1D) reseptr agonistleri (sumatriptan ve dier triptanlar) ise migren akut atak tedavisinde kullanlrlar.
Bir agonist verildikten sonra yaplmamas gereken ey antagonist verilmesidir.
Yant - D

RENN- ANJOTENSN - ALDOSTERON SSTEM VE LALARI

48) Aadakilerden hangisi renin salnmn azaltan etkenlerden biri deildir?
A)
B)
C)
D)
E)

agonistler
ADH ve K+ fazlal
Aldosteron
Klonidin
-metil-DOPA

Renin salnmn artran etkenler :

Glomerllerdeki afferent arteriyollerin gerginliinin azalmas, hipotansiyon, renal arter darl.

Makula densa'da Na+ ve CI- miktarlarnn azalmas.

Sempatik uyar ( agonistler, -blokrler).

PG'ler: PGE2 ve PGI2 (prostasiklin).

Diretikler: (makula densadaki Na+ ve CI- miktarlarnn azaltarak).

Renin salglanmasn azaltan etkenler :

ADH ve K+ fazlal.

Glomerllerdeki afferent arteriyollerin gerginliinin artmas.

Makula densa'da Na+ ve CI- miktarlarnn artmas.

Aldosteron

Anjiotensin-ll

Propranolol ( blokaj).

Sempetolitik etki (-metildopa, klonidin).

NSA ilalar (PG yapmn baskladklar iin).

Yant - A
49) Renin inhibitr ila aadakilerden hangisidir?
A)
B)
C)
D)
E)

Saralazin
Pepstatin
Trandolapril
Losartan
Propranolol

Renin bbrekten salndktan sonra kendisi bir enzim gibi grev alarak anjiotensinojenden, anjiotensin-l oluturur.
Pepstatin, enalkiren ve remikiren, reninin bbrekten salndktan sonraki bu enzimatik etkinliini bloke ederler
(renin inhibitrdrler).
Pepstatin ve enalkiren peptid yapl maddelerdir, oral kullanlamazlar. Remikiren ise peptid yapl deildir ve oral
yoldan kullanlabilir.
Yant - B
50) Aadaki ACE inhibitrlerinden hangisi bbrek yetersizliinde doz ayarlamas gerektirmez?
A) Enalapril
B) Kaptopril
C) Lizinopril

357

D) Fosinopril
E) Ramipril
Dier ACE inhibitrlerinin hepsi deimeden bbrekten atld halde fosinopril % 50 karacierde metabolize edilir
ve safrayla itrah edilir, % 50'si de deimeden bbrekten atlr.
Bbrek yetersizlii olan vakalarda klerensi deiiklik gstermez (safra ile atlm artarak renal yolla atlmayan ilacn
vcuttan uzaklatrlmasn salar).
Yant - D
51) Peptid yapl olan ACE inhibitr aadakilerden hangisidir?
A)
B)
C)
D)
E)

Foninopril
Ramipril
Teprotid
katibant
Lisinopril

lk gelitirilen ve peptid yapda olduu iin oral yoldan kullanlamayan ila teprotiddir.
Yant - C
52) ACE inhibisyonu yan sra atriyal natriretik peptid ykmndan sorumlu ntral endopeptidaz inhibisyonu da
yapan ila aadakilerden hangisidir?
A)
B)
C)
D)
E)

Teprotid
Saralazin
Losartan
Omopatrilat
Lalol

Ntral endopeptidaz (NEP), ANP ve bradikinin gibi biyoaktif baz peptidlerin ykmn salayan enzimdir. NEP
inhibisyonu vazodilatr etkili maddelerin ykmn azaltarak vazodilatasyona ve vcuttan volm atlmasna neden
olur.
Bu ilalar ayn zamanda ACE'yi de inhibe ederek vazokonstriktr etkili AT-II oluumunu da engellerler. NEP/ACE
inhibisyonu yapan ila omapatrilat adl bileiktir.
Yant - D
53) Anjiotensin-II'nin AT, reseptrlerini bloke ederek kan basncn dren ila aadakilerden hangisidir?
A)
B)
C)
D)
E)

Lizinopril
Kaptopril
Losartan
Verapamil
Nizoldipin

AT-II olutuktan sonra periferik dokularda etkisini AT1 ve AT2 reseptrleri araclyla gsterir.
Losartan, hipertansif etkilerden sorumlu olan AT, reseptrlerinin selektif antagonistidir. Peptid yapsnda deildir ve
oral kullanlabilirler. Bu ilalar kinin metabolizmasn engellemedikleri iin ksre neden olmazlar. Antihipertansif
olarak kullanlmaktadrlar.
Dierleri; valsartan, candesartan, irbesartan, telmi-sartan, eprosartandr.
Saralazin losartandan nce gelitirilmi olan AT, reseptr blokeri ilatr. Ancak peptid yapldr, (AT-II analou) bu
yzden oral yolla kullanlamaz.
Ayrca tam antagonist deildir, parsiyel agonist bir ilatr.
Yant -C
54) AT-II (AT,) reseptrlerine kar parsiyel agonist olan ila aadakilerden hangisidir?
A)
B)
C)
D)
E)

Losartan
Valsartan
Enalkiren
Kaptopril
Saralazin

Yant - E
55) Kininlerin yklmasnda rol alan enzim aadakilerden hangisidir?

358

A)
B)
C)
D)
E)

ACE
5-Lipoksijenaz
PAF sentaz
NO sentaz
Kallikrein

ACE ayn zamanda kinileri ykan enzimdir. Bu enzimin dier ad kininaz-ll'dir.

Yant - A
56) Aldosteron reseptr antagonisti ila aadakilerden hangisidir?
A)
B)
C)
D)
E)

Candesartan
Verapamil
Sotalol
Omopatrilat
Spironolakton

Potasyum tutucu diretik etki gsteren spironolakton etkisini aldosteron reseptr antagonizma-syla gerekletirir.
Yant - E
57) Aadakilerden hangisi anjiotensin-ll'nin etkilerinden biri deildir?
A)
B)
C)
D)
E)

Vazokonstriksiyon
Su ve tuz itahnn artmas
Sempatik etkinin azalmas
Damar dz kasnda mitojen etki
Vazopressin salnmnn artmas

AT-II en gl vazokonstriktrlerden biridir (daha gls endotelin). Etkisini prekapiller sfinkterleri kasarak TPR
artna yol amak suretiyle gsterir. Vcutta bu etkisine en duyarl yer bbrekte afferent ve efferent arteriollerdir
(efferente daha fazla). Kalpte (+) inotrop ve (+) kronotrop etkileri vardr.
Adrenal kortekste en gl aldosteron salglatcdr. Ayrca adrenal korteksi ve sempatik ganglionlar uyararak
sempatik etkinlii artrr.
Damar dz kas hcreleri zerine mitojenik (byme faktr) olma zellii vardr.
Hipofizdeki etkisiyle byme hormonu, ACTH ve ADH salglanmasn artrr. MSS'inde susamay ve tuz itahn
artrr.
AT'ler, damar d dz kaslar zerinde de (GS, ute-rus, bron) gl kasc etki oluturur ve yara iyilemesinde
hzlanmaya neden olurlar.
Yant - C
58) Aadakilerden hangisi anjiotensin II AT, reseptr blokeridir?
A)
B)
C)
D)
E)

Pepstatin
Enalkiren
Teprotid
Enalapril
Losartan

Saralazin ve sartanlar (losartan, valsartan vd) anjiotensin II AT, reseptr blokeri ilalardr.
Yant - E
59) ikinci ulak olarak fosfolipaz C aktivasyonuna neden olup P3 ve DAG oluturan ve losartan tarafndan bloke
edilen otakoid reseptr aadakilerden hangisidir?
A)
B)
C)
D)
E)

Anjiotensin-ll (AT,) reseptr

Anjiotensin-ll (AT2) reseptr
Bradikinin B, reseptr
ANPA reseptr
ANPB reseptr

Anjiotensin-ll'nin etkilerinden sorumlu iki reseptr bulunmaktadr. Bunlar AT, ve AT2'dir.

AT,'in ikinci ula Gq - fosfolipaz C aktivasyonu ve hcre iinde P3 ve DAG artdr.
AT2'nin ikici ula ise guanilat siklaz inhibisyonu ve hcre iinde cGMP dzeyinin azaltlmasdr.
Yant - A

359

60) Aadakilerden hangisi ACE inhibitrlerinin etkilerinden biri deildir?

A)
B)
C)
D)
E)

Renin salnmnn artmas

n ykn azalmas
Ard ykn azalmas
GFR'nin artmas
Bbrek kan akmnn artmas

ACE inhibitrleri, AT-I AT-II dngsn basklayarak damarlardaki (arteriyollerdeki) vazokonstriksiyonu engeller.
Bu nedenle kalbin ard yk azalr. Aldosteron salnm baskland iin de sodyum ve su tutulumu azalr yani kalbin
n yk de azalr.
zellikle ard ykn azalmas kalbin debisini artrr, bu da bbrek kan akmnn artmasna neden olur. Ancak GFR'yi
artrmazlar, nk affemet ve efferent arteriyollerde dilatasyona neden olurlar (AT-ll'nin en duyarl olduu damarlar
afferent ve affe-rent arteriollerdir). Renin salnm negatif feedbackten kurdulduu iin artar.
Yant - D
61) Renin salnmn artran uyar aadakilerden hangisidir?
A)
B)
C)
D)
E)

Propranolol
Metildopa
Klonidin
Fenilefrin
Prostaglandin E2

Yant - E
62) Aadaki ilalardan hangisinin anjiotensin AT, reseptrleri bloke edici etki yoktur?
A)
B)
C)
D)
E)

Losartan
Valsartan
Candesartan
Saralazin
Pepstatin

Pepstatin, renin inhibisyonu yapan bir ilatr. AT-II reseptrleri zerinde bir etkisi yoktur.
Yant - E
63) Reninin anjiotensini paralama basaman inhibe eden ila aadakilerden hangisidir? (Eyll - 1998)
A)
B)
C)
D)
E)

Kaptopril
Pepstatin
Enalapril
Teprotid
Saralazin

Pepstatin, enalkiren ve remikiren, reninin anjioten-sinoje paralad basama inhibe eden (renin inhi-bitr)
ilalardr.
Yant - B
64) Aadakilerden hangisi renin salglanmasn uyarr? (Eyll - 1999)
A)
B)
C)
D)
E)

adrenoreseptr agonistleri
Anjiotensin-ll
Hipokalsemi
Hiperkalemi
Nonsteroid antienflamatuar ilalar

agonistleri, AT-II, hiperkalemi ve NSAI ilalar renin salnmn azaltan uyarlardr. Bunlar elendiinde geriye
hipokalsemi kalr. Her ne kadar nemli bir uyar olmasa da hipokalsemi renin salnmn artrr.
Yant - C
65) Aadakilerden hangisi organizmada renin salnmn inhibe eden faktrlerden bir deildir? (Nisan - 2003)
A)
B)
C)
D)
E)

Kan basncnda artma

Potasyum
Angiotensin II
Vasopressin
Prostaglandinler

360

Yant - E
66) Aadakilerden hangisi peptid yapda olmayan renin inhibitrdr? (Eyll - 2001)
A)
B)
C)
D)
E)

Enalkiren
Remikiren
Enalaprilat
Losartan
Kallikrein

Pepstatin, enalkiren ve remikiren, reninin enzimatik etkisini inhibe ederek anjiotensinojenin, anjiotensin l'e
dnmn engellerler.
Pepstatin ve enalkiren peptid yapl olduklar iin oral yolla kullanlamazlarken, remikiren peptid yapl olmamas
nedeniyle oral olarak kullanlabilir.
Yant - B
67) Aadaki ilalardan hangisi renin salnmn artrr? (Nisan - 2003)
A)
B)
C)
D)
E)

Losartan
Aspirin
Propranolol
Klonidin
Metildopa

Propranolol, klonidin ve metildopa sempatolitik etkileri nedeniyle bbreklerden renin salnmn basklarlar. Renin
salnmn artran prostaglandin E1 ve E2'nin yapmlar aspirin tarafndan basklanr (aspirin renin salnmn azaltr).
Losartan ise anjotensin II reseptr blokeridir ve anjiotensin ll'nin renin salnm zerindeki negatif feedback etkisini
ortadan kaldrarak renin salnmnn artmasna neden olur.
Yant - A
68) Aadakilerden hangisi n ilatr? (Nisan - 2003)
A)
B)
C)
D)
E)

Pepstatin
Kaptopril
Enalapril
Saralazin
Teprotid

Pepstatin (renin inhibitr), saralazin (anjiotensin II reseptr blokeri) ve teprotid (ACE inhibitr) peptid yapl
maddelerdir ve kendileri aktiftir. Kaptopril peptid olmayan ACE inhibitrdr ve kendisi aktiftir.
Enalapril ise bir n ilatr ve kendisi aktif deildir. Karacierde enalaprilat adl aktif metabolitine dnerek etkinlik
kazanr. Aslnda kaptopril ve lizi-nopril dndaki tm non-peptid ACE inhibitrleri n ilatr.
Yant - C
69) Angiotensin II ile ilgili aadaki ifadelerden hangisi yanltr? (Nisan - 2004)
A)
B)
C)
D)
E)

Angiotensin II, AT, reseptrlerini uyararak adrenal medulladan aldosteron salverilmesine neden olur
Enalapril, angiotensin II oluumunu azaltr
Losartan, AT, reseptrlerini bloke ederek Angiotensin II nin etkilerini azaltr
Angiotensin II, AT, reseptrlerini uyararak Gproteinleri araclyla fosfolipaz C-y aktive eder
Angiotensin II, AT reseptrlerini uyararak hcre ii kalsiyumunu artrr

Angiotensin II, en gl vazokonstriktrlerden biridir. Etkisini prekapiller sfinkterleri kasarak TPR artna yol
amak suretiyle gsterir. Vcutta bu etkisine en duyarl yer bbrekte afferent ve efferent arteriollerdir. Kalpte (+)
inotrop ve (+) kronotrop etkileri vardr.
Adrenal kortekste en gl aldosteron salglatcdr (a kknda adrenal medulla denmektedir). Ayrca adrenal
medullay ve sempatik ganglionlar uyararak sempatik etkinlii artrr. Damar dz kas hcreleri zerine mitojenik
(byme faktr) olma zellii vardr. Hipofizdeki etkisiyle byme hormonu, ACTH ve ADH salglanmasn artrr.
MSS'inde susamay ve tuz itahn artrr.
Enalapril, ACE inhibisyonu yaparak angiotensin II oluumunu azaltr.
Losartan, AT, reseptrlerini bloke ederek angiotensin ll'nin etkilerini basklar. AT, reseptrlerinin ikinci ula G-proteni
(Gq) ile fosfolipaz-Cp stimlasyo-nu ve buna bal P3 ve DAG oluumudur. Bu etki sonucu hcre iinde kalsiyum
miktar artar.
Yant - A

361

70) Aadakilerden hangisi renin salverilmesini azaltr? (Eyll - 2004)

A)
B)
C)
D)
E)

AT, reseptr antagonistleri

ACE inhibitrleri
Fosfodiesteraz inhibitrleri
-adrenerjik reseptr blokrleri
PGI2

Yant - D
71) Aadaki ilalardan hangisi angiotensin reseptrlerinin selektif blokrdr? (Eyll - 2005)
A)
B)
C)
D)
E)

Remipril
Losartan
Lizinopril
Metaprolol
Spironolakton

Saralazin ilk gelitirilen, peptid yapda ve angiotensin-ll analou olan (AT,) reseptr blokeridir.
Bundan sonra gelitirilenler ise peptid yapda olamayan (oral kullanlabilen) reseptr blokeri olan sartanlardr (rn.
losartan, valsartan, irbesartan, kandesartan vd).
Yant - B
KALLKREN KNN SSTEM
72) Aadakilerden hangisi kininlerin etkilerinden biri deildir?
A)
B)
C)
D)
E)

Vazodilatasyon
Permeabilite art
Tm dz kaslarda geveme
Ar oluumu
dem

Kininler, arteriollerde genileme yapar ve kan basncn drrler.

Vazodilatasyon endotel bamldr (NO ve PG-I2 saliminim salarlar). Damar permeabilitesini postka-piller venl
seviyesinde artrrlar.
Damar d dz kaslarda ise kaslmaya neden olurlar (bronkokonstriksiyon vb).
Dokulardaki ar reseptrlerini uyarr ve arya neden olurlar. Prostaglandin sentezini artrrlar.
GS'de tonusu artrrlar.
MSS'nde sedasyon ve katatoni olutururlar. Lkositlerin migrasyon ve fagositoz yeteneini artrrlar, nterlkin ve
dier sitokinlerin salnmn artrrlar. Arka hipofizden ADH salnmn artrarak antidiretik etki gsterirler. ACTH
salnmn da artrrlar. Proinflamatuar maddelerdir.
Yant - C
73) Kininlerin yklmasnda rol alan enzim aadakilerden hangisidir?
A)
B)
C)
D)
E)

ACE
5-Lipoksijenaz
PAF sentaz
NO sentaz
Kallikrein

AT-I, AT-II dnmn salayan enzim olan ACE (kininaz-ll) ayn zamanda kininlerin ykmndan da sorumludur.
Yant - A
74) Kallikrein inhibitr olan madde aadakilerden hangisidir?
A)
B)
C)
D)
E)

Gingko biloba
Enalapril
Aprotinin
Saralazin
Pepstatin

Aprotinin, srdan elde edilen ve kallikreini inhibe eden bir maddedir. Kallikrein inhibisyonu sonucu kinin sentezini
azaltr. Ar kallikrein salgland durumlarda ve hiperfibrinolize bal kanamalarda kullanlr.

362

Yant - C
75) Bradikinin B2 reseptr antagonisti olan ila aadakilerden hangisidir?
A)
B)
C)
D)
E)

Kallikrein
Prekallikrein
Aprotinin
katibant
Valsartan

katibant ve deltibant, bradikinin 2 antagonisti olarak gelitirilmekte (Faz 3) olan ilalardr. Astm tedavisinde
denenmektedirler.
Yant - D
76) Kapiller permeabiliteyi artran ve deme neden olan polipeptid aadakilerden hangisidir? (Eyll - 1998)
A)
B)
C)
D)
E)

Saralazin
Bradikinin
Anjiotensin-I
Endotelin-I
Anjiotensin-I I

Yant - B
77) Kallikrein inhibitr ila aadakilerden hangisidir? (Aralk - 1999)
A)
B)
C)
D)
E)

Aprotinin
Saralazin
Ginko biloba
Pepstatin
Losartan

Yant - A
78) Aadakilerden hangisi plazmada prekallikreinden, kallikrein oluumunu aktive eder? (Nisan - 2002)
A)
B)
C)
D)
E)

Aprotinin
Epsilon aminokaproik asit
Asetilsalisilik asit
Aminopeptidaz
Hageman faktr (FXIIa)

Plazmada prekallikreinden, kallikrein oluumunu aktive eden uyar Hageman faktrdr.

Yant - E
79) Aprotinin aadakilerden hangisinin sentezini engeller? (Eyll - 2003)
A)
B)
C)
D)
E)

Bradikinin
PGI2
Noradrenalin
Tromboksan A2
Vazopressin

Daha nce, "Kallikrein inhibitr aadakilerden hangisidir?" diye iki kez sorulan soru bu kez farkl bir ekilde
soruldu. Bu kez aprotinin yant deil sorunun iinde var. Kininlerin sentezi kininojenlerin kallikrein ile hidrolizi sonucu
gerekleir. Aprotinin kallikrein inhibisyonu yaparak kininlerin (bradikinin) sentezini engeller.
Yant - A

NTRK OKST
80) Nitrik oksit oluturan enzim aadakilerden hangisidir?
A)
B)
C)
D)
E)

ACE
Kininaz-ll
Arginin oksidaz
Sitrllin hidrolaz
Nitrik oksit sentaz

363

Argininden sitrllin oluumunu salayan enzim nitrik oksit sentazdr. Ortama eit sayda NO ve sitrllin karr.
Nitrik oksit sentaz enziminin (ksaca NOS) farkl formu izole edilmitir. Bunlar

MSS'inde bulunan nronal NOS (n-NOS),

Endotelde bulunan endotelyal NOS (e-NOS) ve

ndklendiinde inflamasyonda rol alan ve normalde inaktif olan indklenebilir NOS (-NOS) enzimleridir.

Yant - E
81) Nitrik oksit etkilerini hcre iinde nasl gsterir?
A)
B)
C)
D)
E)

Adenilat siklaz aktivasyonu yapar.

Guanilat siklaz aktivasyonu yapar.
Adenilat siklaz inhibisyonu yapar.
Guanilat siklaz inhibisyonu yapar.
Fosfolipaz C aktivasyonu yapar.

NO etkilerini hcre iinde bulunan znr guanilat siklaz aktive ederek ve bunun araclyla cGMP dzeylerini
artrarak gsterir.
Yant - B
82) Nitrik oksitin damar dz kaslarndaki etkisi aadakilerden hangisidir?
A)
B)
C)
D)
E)

Gl vazokonstriktr etki
Zayf vazokonstriktr etki
Damarda etkisi yoktur.
Zayf vazodilatr etki
Gl vazodilatr etki

Nitrik oksit cGMP araclyla tm dz kaslarda gl geveme yant ortaya karr. u anda bilinen en gl
vazodilatr maddedir.
Yant - E
83) Nitrik oksit sentaz inhibe eden madde aadakilerden hangisidir?
A)
B)
C)
D)
E)

L-nitro arginin metil ester (L-NAME)

Bosentan
Bradikinin
Bisoprolol
Baklofen

L-NAME (L-Nitro Arginin Metil Ester) ve L-NMMA (Nitro Mono Metil Arginin) NO sentaz enzimini geri dnml
olarak basklar ve NO sentezini inhibe ederler. Septik okta NO oluumunu nledii iin tedavide denenmektedir (faz
3).
Yant - A
84) Nitrik oksitin (NO) etkisi sonucu hcre iinde artan cGMP hangi enzim araclyla yklr?
A)
B)
C)
D)
E)

5' deiyodinaz
5-fosfodiesteraz
5-lipoksijenaz
Guanilat siklaz
Fosfolipaz C

Hcre iinde ikinci ulak mekanizmalardan olan cAMP'yi fosfodiesterazlar ykar. Bu enzimlerin 10'dan fazla izoformu
bulunmaktadr. 5-fosfodiesteraz enzimi, hcre iinde cGMP'nin ykmndan sorumludur.
Yant - B
85) NO ve ANP gibi endojen uyarlarn aktive ettii guanilat siklaz enzimini inhibe edebilen madde
aadakilerden hangisidir?
A)
B)
C)
D)
E)

Hemoglobin
Amilnitrit
Metilen mavisi
Sildenafil
Nitroprussid

364

Metilen mavisi, guanilat siklaz inhibisyonu yaparak hem NO ve ANP gibi endojen maddelerin etkisini azaltr hem de
sodyum nitroprussid ve organik nitratlar gibi etkilerini NO araclyla gsteren ilalarn etkilerini azaltr. Hatta organik
nitratlarla olan methemoglobinemi tedavisinde metilen mavisi kullanlr.
Yant - C
86) 5-fosfodiesteraz enzimini inhibe
aadakilerden hangisidir?
A)
B)
C)
D)
E)

ederek

vazodilatasyona

neden

olan

periferik

vazodilatr

ila

Guanfasin
Sildenafil
Gingko-biloba ekstresi
Pentoksifilin
Piribedil

Sildenafil (Viagra) 5-fosfodiesteraz enzimini hcre iinde inhibe ederek cGMP dzeyinin ve NO aracl etkilerin
artmasna neden olur.
Yant - B
87) Nitrik oksit oluumunda prekrsr olan amino asit aadakilerden hangisidir?
A)
B)
C)
D)
E)

Histidin
Arginin
Tirozin
Treonin
Triptofan

Nitrik oksit, argininin sitrlline dnt srada ortama salnan bir serbest radikaldir.
Yant - B
88) Nitrik oksidi balayarak inaktive eden endojen madde aadakilerden hangisidir?
A)
B)
C)
D)
E)

Bilirubin
Albumin
Hemoglobin
globulin
mmunoglobulin

Hemoglobin, oksijene benzedii iin (O2: O=O) nitrikoksidi (NO: N=O) balayarak inaktive eder.
Yant - C
89) Aadakilerden hangisi arteriollerde dilatasyona sebep olur? (Nisan - 1998)
A)
B)
C)
D)
E)

Endotelin
Anjiotensin-ll
Noradrenerjik dearj
Nitrik oksit
Nropeptid-Y

klarda verilen AT-II, endotelin-l, sempatik dearj ve nropeptid-Y gibi maddeler vazokonstriktr maddelerdir. NO
ise bilinen en gl vazodilatr maddedir.
Yant - D
90) Nitrik oksitin, vazodilatasyon oluturmasna araclk eden, ikinci ulak mekanizmas aadakilerden
hangisidir? (Nisan - 1999)
A)
B)
C)
D)
E)

nozitol-trifosfat
cAMP
cGMP
Diail gliseol
Kalsiyum

Yant - C
91) Nitrik oksitin ncl amino asiti aadakilerden hangisidir? (Nisan - 1999)
A) Fenilalanin
B) Alanin
C) Triptofan

365

D) zolsin
E) L-arginin
Yant - E
92) Aadakilerden hangisi nitrikoksidin zelliklerinden biri deildir? (Nisan - 2002)
A)
B)
C)
D)
E)

Beyinde nrotransmitter grevi yapma.

Trombosit agregasyonunu stimle etme.
Vazodilatasyona yol ama.
Makrofajlarn bakterisidal etkilerinde araclk yapma.
skelet kasnda gevemeye yol ama.

Nitrik oksit, temel olarak enzim tarafndan sentezlenir:

a)

e-NOS (endotelyal nitrik oksit sentaz) vazodilatasyon ve agregasyon inhibisyonundan sorumlu NO,

b) n-NOS (nronal NOS) nrotransmitter olan NO ve

c)

i-NOS (indklenebilir NOS) inflamasyon alannda bakterisid etkilerden sorumlu nitrikoksidi sen-tezlerler. NO
agregasyonu inhibe eder.

Yant - B
93) Nitrik oksit, temel etkisini aadakilerden hangisine balanarak gsterir? (Eyll - 2002)
A)
B)
C)
D)
E)

L-arginin guanilo azotu

L-sitrlinin karboksil terminali
Nitrik oksit sentaz G-protein balanma blgesi
c-AMP
znr guanilat siklaz enzimindeki hem demiri

Yant - E

DER OTAKODLER
94) Atrial natriretik peptidin ANPA reseptrnn ikinci ulak mekanizmas aadakilerden hangisidir?
A)
B)
C)
D)
E)

Gq - fosfolipaz C aktivasyonu - P3 ve DAG oluumu.

Gs - adenilat siklaz aktivasyonu - cAMP miktarnn artmas.
Gi - adenilat siklaz inhibisyonu - cAMP miktarnn azalmas.
Guanilat siklaz aktivasyonu - cGMP miktarnn artmas.
Klor kanallarnn almas.

Atrial natriretik peptidin ANPA ve ANPB olmak zere iki reseptr vardr. Her iki reseptrn de ikinci ulak
mekanizmas guanilat siklaz aktivasyonu ve hcre iinde cGMP miktarnn artrlmasdr.
Yant - D
95) Ntral endopeptidaz enzimini inhibe ederek ANP'nin etkinliini artran vazodilatr ila aadakilerden
hangisidir?
A)
B)
C)
D)
E)

Pepstatin
Teprotid
Sinorfan
Dazoksiben
Propranolol

Omopatrilat ve sinorfan ntral endopeptidaz (NEP) inhibisyonu yaparak ANP'nin yklmasn engellerler ve etkisini
artrrlar.
Omopatrilat ayrca ACE inhibisyonu yaparak AT-II miktarn azaltr.
Yant - C
96) Guanilat siklaz inhibisyonuna neden olan uyar aadakilerden hangisidir?
A)
B)
C)
D)
E)

L-NAME
Heparin
Efedrin
Metilen mavisi
Nitrik oksit

366

Metilen mavisi guanilat siklaz inhibe ederek, etkilerini bu yolla oluturan NO ve ANP gibi endojen maddeler ile
organik nitrat ve sodyum nitroprussid gibi ilalarn etkisini azaltr.
Yant - D
97) Bilinen en gl endojen vazokonstriktr madde aadakilerden hangisidir?
A)
B)
C)
D)
E)

Anjiotensin-ll
Anjiotensin-I
Renin
Tromboksan A2
Endotelin-I

Halen bilinen en gl damar bzc madde endotelin-l'dir.

Dier endojen gl vazokonstriktr maddeler ise adrenalin, noradrenalin, anjiotensin-ll, vazopressin, tromboksan A2
gibi bileiklerdir.
Yant - E
98) Proendotelin-I'den endotelin-l oluumunu salayan endotelin konverting enzimi (ECE) bloke eden madde
aadakilerden hangisidir?
A)
B)
C)
D)
E)

Fosforamidon
Kortizol
Sinorfan
Fosinopril
Noradrenalin

Bir metalloproteinaz inhibitr olan fosforamidon, ECE-1'i inhibe ederek endotelin-l oluumunu basklar.
Yant - A
99) Endotelin reseptr blokeri madde aadakilerden hangisidir?
A)
B)
C)
D)
E)

Bosentan
Klavulonik asit
Florbiprofen
Kloramfenikol
pratropyum bromr

Bosentan endotelin-l'in ETA ve ETB reseptrlerini bloke eden bir ilatr ve KKY tedavisinde kullanlmaktadr.
Yant - A
100)
Ar iletiminde rol alan P maddesinin nronlardan salnmasna ve bu duyunun artmasna neden olan
madde aadakilerden hangisidir?
A)
B)
C)
D)
E)

Levotiroksin
Metronidazol
Sertralin
Kapsaisin
Guanetidin

Ac biberin etken maddesi olan kapsaisin nronlardaki P maddesi depolarn boaltarak ar iletiminin hzlanmasna
neden olur.
Yant - D
101)
Ar iletiminde mediatr olan P maddesinin reseptrlerini bloke eden madde aadakilerden
hangisidir?
A)
B)
C)
D)
E)

Gingko biloba
Plantago ovata
Kapsazepin
Karbamazepin
Okskarbazepin

Kapsazepin, P maddesi reseptrlerini bloke eden ve ar duygusunu azaltan bir maddedir.

Yant - C

367

LPD KKENL OTAKODLER (EKOZANODLER ve PAF)

102)
A)
B)
C)
D)
E)

PAF antagonisti ila aadakilerden hangisidir?

Gingko biloba
Aprotinin
L-NAME
Fosforamidon
Perindopril

Araidonik aistten PAF sentetaz araclyla oluturulan trombosit aktive edici faktr (TAF veya PAF) gl
fizyolojik etkiye sahip ekil deitirmi bir fosfolipiddir. Trombosit, ntrofil ve eozinofil lkositler, monosit, endotel,
mast ve bbrek hcreleri tarafndan sentezlenir.
PAF antagonistik etki gsteren madde ise uzak douda yetien bir bitkinin yapraklarndan elde edilen bir karm
olan gingko bilobadr.
Yant - A
103)
A)
B)
C)
D)
E)

Eikozanoid sentezinde hz kstlayc enzim hangisidir?

Siklooksijenaz
Fosfolipaz A2
Lipooksijenaz
Prostasiklin sentetaz
Tromboksan sentetaz

Eikozanoidler, membran fosfolipidlerinden veya baz durumlarda trigliseridlerden hidroliz sonucu aa kan ,
drt veya be ift ba bulunan 20 karbonlu doymam ya asitlerinin oksitlenmesiyle oluur.
Esas olarak fosfolipaz A2 ve daha az oranda fosfolipaz C enzimleri membran fosfolipidlerinden araidonik asit
olutururlar. Bu basamak hz kstlayc basama oluturur ve glukokortikoidler tarafndan inhibe edilirler.
Yant - B
104)
A)
B)
C)
D)
E)

Aadakilerden hangisi fosfolipaz A2'yi inhibe eder?

Glukokortikoidler
ndometazin
Anjiotensin II
Bradikinin
Histamin

Yant - A
105)
A)
B)
C)
D)
E)

Prostaglandin sentezinde, fosfolipaz A2 enziminin rn olan madde aadakilerden hangisidir?

Araidonik asit
PG-G2
PG-H2
Epoksitler
TX-A2

Yant - A
106)
Araidonik asitten prostanoidleri (prostaglandin, tromboksan) oluturan enzim aadakilerden
hangisidir?
A)
B)
C)
D)
E)

Fosfolipaz A2
Fosfolipaz C
Siklooksijenaz
Lipooksijenaz
Tromboksan sentetaz

Araidonik asidi prostaglandin G2'ye dntrerek prostanoid yolana sokan enzim siklooksijenazdr.
Yant - C
107)
Siklooksijenaz enzimi araclyla oluturulan ve tm prostanoidlerin prekrsr olan (ilk retilen
prostaglandin) madde aadakilerden hangisidir?
A) PG-D2
B) PG-E2

368

C) PG-F2
D) PG-G2
E) PG-H2
Prostaglandin G2 siklooksijenaz enziminin rndr ve ilk oluan prostaglandindir.
Daha sonra PG-H2'ye dnr. PG-G2 ve PG-H2 siklik endoperoksidler olarak anlr. Bu bileiklerin biyolojik
aktiviteleri fazlaca yoktur ve esas olarak dier prostanoidlere dnerek etkinlik kazanrlar.
Yant - D
108)
A)
B)
C)
D)
E)

Aadakilerden hangisi siklik endoperoksitlerden biridir?

PG-G2
PG-E1
PG-I2
PG-E2
PG-F2

Yant - A
109)
A)
B)
C)
D)
E)

Sistemik etki gsteren tek eikozanoid madde aadakilerden hangisidir?

PG-G2
PG-E1
PG-I2
PG-E2
PG-F2

Prostaglandinler salndklar dokularda ve sistemik dolamda (akcier ve bbreklerden geerken) hzla yklrlar bu
yzden genellikle sistemik etki gsteremezler. Ancak prostasiklin (PG-I2) akcierlerde yklmaz ve sistemik etki
gsterir (sistemik etki gsteren tek eikozanoiddir).
Yant - C
110)
A)
B)
C)
D)
E)

Dolamda vazodilatr etkisi en belirgin olan prostaglandin aadakilerden hangisidir?

PG-E1
PG-E2
PG-F2
PG-I2
PG-D2

PG-E'ler ve PG-I2 gl vazodilatatrlerdir. Vazodilatr etki gleri plazma kininlerinkine yakndr.

PG-E2 ve PG-I2 arteriol ve prekapiller sfinkterleri geveterek vazodilatasyon olutururlar. Ancak sistemik dolamda
etki gsteren madde prostasiklindir.
Yant - D
111)
A)
B)
C)
D)
E)

Bronkospazm tedavisinde kullanlan prostaglandin analou ila aadakilerden hangisidir?

Doksaprost
Alprostadil
Mizoprostol
Epoprostenol
loprost

PG-E1 analou olan doksaprost bronkospazm tedavisinde kullanlr.

Yant - A
112)
IIIIIIIVA)
B)
C)
D)

Antiaritmik etki gsteren eikozanoidler aadakilerden hangisi / hangileridir?

PG-I2
PG-F2
PG-E2
TX-A2
Yalnz I
I ve II
I, II ve III
I ve IV

369

E) Yalnz IV
PG-I2 ve PG-F2 antiaritmik etki gsterirler. TX-A2 ve lkotrienler ise aritmojenik maddelerdir.
Yant - B
113)
Fallot tetrolojisinde duktus arteriozusun ak tutulmas iin kullanlan prostaglandin analou ila
aadakilerden hangisidir?
A)
B)
C)
D)
E)

Doksaprost
Alprostadil
Mizoprostol
Epoprostenol
loprost

Alprostadil (PGE1), fallot tetrolojisinde cerrahi mdahale uygulanana kadar duktus arteriozusun ak kalmasn
salamak amacyla kullanlr.
Ayrca korpus kavernosuma enjekte edilerek erektil disfonksiyon tedavisinde kullanlr.
Yant - B
114)
NSA ilalarn neden olduu gastrik irritasyonun tedavisinde kullanlan prostaglandin analou ila
aadakilerden hangisidir?
A)
B)
C)
D)
E)

Epoprostenol
Mizoprostol
indometazin
loprost
Alprostadil

Mizoprostol (PGE,), midede asit sekresyonunu in-hibe eder. NSA ilalarn lserojenik etkisini nler. Miyometriumda
kontraksiyon oluturduu iin gebelerde kontrendikedir. Teraptik abortus iin mifepriston (progesteron reseptr
antagonisti) ile birlikte kullanlabilir.
Yant - B
115)
A)
B)
C)
D)
E)

PG-I2'in ara ykm rn aadakilerden hangisidir?

5-HPETE
TX-B2
6-keto PG-E1
6-keto PG-F1
PG-D2

Sistemik vazodilatasyona neden olan prostasiklinin (PG-I2) etkilerinden bir ksmndan sorumlu olan ara ykm rn
(ayn zamanda yarlanma mr de prostasiklinden daha uzundur) 6-keto PG-F1'dr.
Yant - D
116)
A)
B)
C)
D)
E)

Aadaki otakoidlerden hangisi lipid kkenli deildir?

Lkotrienler
Prostaglandinler
Nrpeptid-Y
Tromboksanlar
PAF

Nropeptid-Y hem otonom sinir sisteminde nromediatr olarak hem de otakoid olarak etki gsteren bir peptiddir.
Yant - C
117)
Bilinen en gl lserojen zellii yan sra doum eyleminde de grev alan otakoid madde
aadakilerden hangisidir?
A)
B)
C)
D)
E)

PAF
TX-A2
LT-B4
PG-I2
5-HT3

Trombosit aktive edici faktr (PAF), gl vazodilatatr ve hipotansif etkisi vardr. Trombositlerin adezyon agregasyonuna, TxA2 ve vazokonstriktr maddelerin salverilmesine yol aar. Lkositleri aktive eder.

370

Lizozomal enzimleri ve speroksit anyonu salverilmesini salar. GS ve uterus, bron dz kaslarn kasar. Damar
permeabilitesini artrr. Bilinen en gl lserojen maddedir.
Overde folikln olgunlamasn, ovlasyonu, fertilizasyonu ve zigotun endometriuma implantasyonunu kolaylatrr.
Doum eylemi baladnda amniyon svsndaki PAF miktar artmaya balar. PAF antagonistleri ise dou eylemini
geciktirir.
Yant - A
118)
Eikozanoidlerin yapmnda nemli rol olan fosfolipaz A2 enzimininin aktivasyonunu salamayan uyar
aadakilerden hangisidir?
A)
B)
C)
D)
E)

Histamin
Kortizol
Bradikinin
Anjiotensin-ll
Serin proteaz

Histamin, bradikinin, anjiotensin-ll ve serin proteazlar fosfolipaz A2 enzimini aktive edip eikozanoidlerin oluumunu
balatrlarken kortizol (fizyolojik konsantrasyonlarda) bu basamaa etkisizdir. Ancak ila olarak dardan verilen
glukokortikoidler (suprafizyolojik konsantrasyonlarda) bu basama gl bir ekilde bloke ederler.
Yant - B
119)
A)
B)
C)
D)
E)

PG-E2 aadaki blgelerden hangisinde olutuunda vcut ssnn ykselmesine neden olur?
Hipofiz
Hipotalamus
Beyin sap
Amigdala
Corpus mamillare

PG-E'ler (esas olarak PG-E2) hipotalamusta bulunan termoreglatuar merkezi etkileyerek ate (pirezis)
oluumuna neden olurlar.
Yant - B
120)
A)
B)
C)
D)
E)

Aadakilerden hangisi PG-E1 analou bir ila deildir?

Karboprost
Alprostadil
Enisoprost
Gemeprost
Limaprost

Dierleri PG-E1 anolou iken karboprost PG-F2 analoudur ve uterusu kasc etkinden dolay tera-ptik abortus
amacyla kullanlr.
Yant - A
121)
Ciltten emilebilen bir vazodilatr madde olduu iin periferik damar hastalklarnda topikal olarak
kullanlan PG analou ila aadakilerden hangisidir?
A)
B)
C)
D)
E)

Epoprostenol
Alprostadil
Viprostal
Karboprost
Karbasiklin

Viprostal (PGE2), ciltten emilebilen bir vazodilatr-dr. Periferik damar hastalklarnda topikal olarak uygulanr.
Yant - C
122)
Araidonik asidi (ETE) lkotrienleri oluturmak zere HPETE'e dntren enzim aadakilerden
hangisidir?
A)
B)
C)
D)
E)

Siklooksijenaz-I
Siklooksijenaz-ll
5-Lipooksijenaz
12-Lipooksijenaz
15-Lipooksijenaz

371

Araidonik asit, lipoksijenaz enzimleri ile lkotrienlere dntrlr. Lipoksijenaz enzimleri sitoplazmada bulunur ve
izoformdadrlar. Bunlar 5-Lipoksijenaz, 12-Lipoksijenaz ve 15-Lipoksijenazdr.
5-Lipoksijenaz, araidonik asidi 5-hidroperoksieiko-zatetraenoik aside (5-HPETE) dntrr. Ayn ekilde dier
lipoksijenazlarla 12-HPETE ve 15-HPETE oluur. Lipoksijenazlar iinde en nemlisi lkotrien-lerin sentezini
salayan 5-Lipoksijenazdr.
Yant - C
123)
A)
B)
C)
D)
E)

lk oluan ve dierlerine dnen LT aadakilerden hangisidir?

LT-A4
LT-B4
LT-C4
LT-D4
LT-D4

5-Lipoksijenazn etkisiyle sentezlenen 5-HPETE, en-zimsiz olarak veya peroksidazn etkisiyle 5-hidroksieikozatetraenoik aside (5-HETE) veya LTA sentazn etkisiyle LTA4'e dnr. lk oluan LTA4'tr, dierleri bundan
oluturulur.
Yant - A
124)
A)
B)
C)
D)
E)

5-Lipooksijenaz enzimini bloke eden ila aadakilerden hangisidir?

Tiaprofenik asit
Zileuton
Nabumeton
Pranlukast
Dinoprost

Zileuton, fenidon ve gosipel gibi ilalar lkotrien biyosentezini baskladklar iin bu mediatrlerin rol oynad
astm, inflamatuar kolon ve psriazis gibi hastalklarda kullanlrlar.
Fenidon ve gosipel lipooksijenaz inhibisyonun yan sra siklooksijenaz inhibisyonu da yapar.
Yant - B
125)
A)
B)
C)
D)
E)

En gl kemotaktik etki gsteren eikozanoid aadakilerden hangisidir?

PG-G2
PG-F2
TX-A2
LT-B4
LT-C4

LT-A4'den oluan LTB4 en gl kemotaktik etki gsteren maddedir. Ayrca gl vazokonstriksiyon yapar, damar
permeabilitesini artrr ve hiperaljezi-ye sebep olur.
Yant - D
126)
A)
B)
C)
D)
E)

Astmda nemli rol oynayan ve SRS-A olarak bilinen madde aadakilerden angisidir?
PG-E1 ve PG-E2 karm
TX-A2 ve TX-B2 karm
LT-C4, LT-D4 ve LT-E4 karm
PAF ve somatostatin karm
Epoksidler

Astm atann balamasna neden olan LTC4, LTD4 ve LTE4 anafilaksinin yava etkileyen maddesi (SRSA) olarak
kabul edilmektedir.
Yant - C
127)
A)
B)
C)
D)
E)

LTD4 reseptr antagonisti olmayan ila aadakilerden hangisidir?

Zafirlkast
Pranlukast
budilast
Pobilukast
Zileuton

372

Yant - E
128)
A)
B)
C)
D)
E)

Lkotrien D4 reseptr antagonisti ila aadakilerden hangisidir?

Karboprost
Epoprostenol
Nabumeton
Zafirlukast
Zileuton

Zafirlukast, pobilukast, pranlukast ve ibudilast, LT-D4 reseptr antagonisti ilalardr. Broniyal astm, psoriyazis,
inflamatuvar kolon hastalklar, pul-moner fibroziste kullanlr.
Yant - D
129)
A)
B)
C)
D)
E)

Fosfolipaz A2 enzimini bloke etmeyen ila aadakilerden hangisidir?

Aspirin
Glukokortikoidler
Mepakrin
Klorokin
Bromfenasetil bromr

Mepakrin, klorokin ve bromofenasetil bromr,

fosfolipaz A2'yi direkt, glukokortikoidler ise lipokortin-l araclyla indirekt olarak inhibe ederek araidonik asit ve
dolaysyla tm prostaglandin, tromboksan, lkotrien ve epoksitlerin oluumunu basklarlar.
Aspirin ve dier NSA ilalar siklooksijenaz inhibisyonu yaparak prostaglandinler, tromboksanlar ve prostasiklinin
yapmn basklar ancak lipoksijenazlan etkilemezler.
Yant - A
130)Tromboksan sentetaz inhibitr olan ila aadakilerden hangisidir?
A)
B)
C)
D)
E)

Dazoksiben
Azopropazon
Prokuazon
Gingko biloba
Zafirlukast

Tromboksan sentetaz inhibitrleri, PG-H2'den TX-A2 oluumunu engellerler. Bu ilalar; dazoksiben (TX sentetaz
inhibisyonu yapar) ve ridogrel (hem TX sentetaz inhibisyonu hem de TX reseptrler blokaj yapar).
Ad geen her iki ila da vazokonstriktr etkili tromboksanlann yapmn azaltarak, vazodilatr ve antit-rombositer
etkili PG-I2'nin etkinliini grece artrarak vazodilatasyona neden olurlar.
Yant - A
131) Aadakilerden hangisi PG-E2 analou bir ila deildir?
A)
B)
C)
D)
E)

Dinoproston
Dinoprost
Viprostal
Sulboprostan
Trimoprst

Dinoprost, PG-F2, dinoproston ise PG-E2 analoudur. Her iki ila da teraptik abortus amacyla kullanlr.
Yant - B
132)
PGE1 ve PGE2 analoglar asit sekresyonunu azaltarak ve mukus sekresyonunu artrarak antilser zellik
gsterirler. Ancak bu prostaglandinlerin kullanmn kstlayan en sk yan etkileri aadakilerden hangisidir?
A)
B)
C)
D)
E)

Diyare
Trombositopeni
Ba ars
Jinekomasti
Konvlsiyon

Bu ilalar ayn zamanda GS'de tonus ve motiliteyi artrdklar iin ishale neden olurlar.
Yant - A

373

133)
Eikozanoid sentezinde, etkisini bir enzimi inhibe ederek gsteren ancak bronkodilatr olan PG-E2
yapmn etkilemeyen antiastmatik ila aadakilerden hangisidir?
A)
B)
C)
D)
E)

Zileuton
Teofilin
Beklametazon
Zafirlukast
Kromalin sodyum

Yant - A
134)
A)
B)
C)
D)
E)

Obstetride kullanlmayan prostoglandin aadakilerden hangisidir? (Nisan - 1998)

Prostasiklin
Sulproston
Dinoproston
Rioproston
Fenprostalon

Prostasiklin, gl vazodilatr ve gl antiagregan etkili prostanoiddir. Uterus dz kasn kasan prostaglandinler

ise PG-E1, PG-E2 ve PG-F2 dr. Dier klarda verilenler bu prostaglandinlerin analoglar olup uterusu kastklar iin
kullanlrlar. Prosta-siklinin ise miyometriyuma etkisi yoktur.
Yant - A
135)
A)
B)
C)
D)
E)

Araidonik asidin sitokrom P450 ile oluan son rn aadakilerden hangisidir? (Nisan- 1998)
5-HETE
Prostaglandin H2
Prostaglandin F2
Tromboksan A2
Epoeikozapentaenoik asit

Araidonik asit esas olarak 4 yola girerek farkl rnlerin sentezinde rol oynar. Bunlardan ikisi siklooksijenaz
(prostanoidler sentezlenir) ve lipooksijenaz (lkotrienler sentezlenir) yollardr.
Dier ikisi ise PAF sentetaz araclyla sentezlenen PAF (trombosit aktive edici faktr - TAF) ve P450 en-zimleriyle
sentezlenen epoksidlerdir.
Yant - E
136)
A)
B)
C)
D)
E)

Aadaki maddelerden hangisi depolanmadan salnr? (Eyll - 1998)

Histamin
PG-E2
nslin
Tiroksin
Dopamin

Histamin, inslin, tiroid hormonlar ve dopamin sentezlendikten sonra hcrelerde zel vezikllerinde depolanr ve
uyaryla salnrlar.
Ancak eikozanoidler (prostaglandinler, lkotrienler, tromboksanlar, prostasiklin, PAF ve epoksidler) sen-tezlendikleri
anda salnrlar, depolanmazlar.
Yant - B
137)
Siklik endoperoksitler, aadaki eikozanoidlerden hangisinin reseptrlerini aktive ederek etki gsterir?
(Nisan - 1999)
A)
B)
C)
D)
E)

Prostasiklin
Prostaglandin E2
Prostaglandin E1
Tromboksan A2
Lkotrien D4

Siklik endoperoksidler olarak bilinen PG-G2 ve PG-H2 esas olarak dier prostanoidlere dnerek gl biyolojik
etkinlik kazanr. Ancak zayf olarak TX-A2 reseptrlerini de uyarabilirler (zellikle PG-H2).
Yant - D
138)

Doymam ya asitlerinden sentezlenen biyomolekl hangisidir? (Eyll - 1999)

A) Kortizol

374

B)
C)
D)
E)

Prostaglandin
strojen
Progesteron
Tiroksin

Eikozanoidler doymam ya asitlerinden sentezlenirler.

simlerindeki 1, 2 ve 4 gibi rakamlar molekldeki ift ba saysn belirtmektedir (rn. PG-E1, TX-A2 ve LT-D4).
Kortizol, strojen ve progesteron kolesterolden, tiroksin ise tirozinden sentezlenir.
Yant - B
139)
A)
B)
C)
D)
E)

Dihomo--linolenik aadakilerden hangisinin prekrsrdr? (Aralk - 1999)

PG-I2
PG-E2
PG-E1
PG-D2
PG-F2

Eikozanoidlerin adnda yer alan rakamlar molekldeki ift ba saysn ifade eder.
ki ift bal prostanoidlerin prekrsr araidonik asitken, tek ift bal prostanoidlerin (rn. PG-E1 prekrsr ise
dihomo--linolenik asidtir.
Yant - C
140)
Lipooksijenaz ve siklooksijenaz enzimlerine membran fosfolipidlerinden, araidonik asit aa karan
enzim, aadakilerden hangisidir? (Eyll - 2000)
A)
B)
C)
D)
E)

Prostosiklin sentetaz
Tromboksan sentetaz
Peroksidaz
Fosfolipaz-A2
Lesitin kollesterol ail transferaz

Membran fosfolipidlerinden araidonik asit sentez-leyen enzim esas olarak fosfolipaz-A2, ksmen de fosfolipazCdir.
Yant - D
141)
Araidonik asitten lipoksijenaz enzimi aracl ile balatlan yolda aadaki biyomolekllerden hangisi
sentezlenir? (Nisan-2001)
A)
B)
C)
D)
E)

Prostoglandin E2
Lkotrien A4
Tromboksan A2
Prostogalndin F2
Prostoglandin l2

Yant - B
142)
Siyanotik 5 gnlk bebekte sol 2. interkostal aralkta devaml frm duyuluyor ve ekokardiyografide
pulmoner kapakta atrezi saptanyor. En uygun tedavi hangisidir? (Eyll - 2000)
A)
B)
C)
D)
E)

ndometazin
Prostoglandin E1
Kaptopril
bloker
Digoksin

Konjenital kalp anomalili bu bebein yaamas iin duktus arteriyozusun ak tutulmas gerekmektedir. Duktusun
ak kalmasn salayan uyar ise prostaglandinlerdir (zellikle PG-E1 ve PG-E2).
Yant - B
143)
Araidonik asit metaboliti olan prostoglandin E2'nin endokrin sistem zerindeki etkisi aadakilerden
hangisidir? (Nisan - 2001)
A) ACTH konsantrasyonunu azaltr
B) Byme hormonu dzeyini artrr.
C) Prolaktin dzeyini azaltr.

375

D) Gonadotropin dzeyini azaltr.

E) inslin dzeyini azaltr.
PG-E2, ACTH, byme hormonu, prolaktin, FSH, LH ve inslin dzeylerini ykseltir.
Yant - B
144)
A)
B)
C)
D)
E)

Aadakilerden hangisi tromboksan sentaz inhibitrdr? (Nisan - 2002)

Glukokortikoidler
Asetilsalisilik asit
Dazoksiben
Tranilsipromin
Heparin

Yant - C
145)
A)
B)
C)
D)
E)

Trombosit aktive edici faktr hangi yapdadr? (Nisan - 2003)

Gangliozid
Serebrozid
Sfingomyelin
Alkil fosfolipid
Glikozaminoglikan

Eikozanoidler (PG, TX, LT, PAF ve epoksidler) membran fosfolipidlerinden sentezlenirler. PAF da alkil fosfolipid
yapsndadr.
Yant - D

NON-STEROD ANT NFLAMATUAR LALAR (SKLOOKSJENAZ

NHBTRLER)
146)
Analjezik ve antipiretik etkisi olduu halde antiinflamatuar etkisi olduka az olan ila aadakilerden
hangisidir?
A)
B)
C)
D)
E)

Aspirin
ndometazin
Parasetamol
Sulindak
Nabumeton

Asetaminofenin (parasetamol) analjezik ve antipiretik etkisi aspirine edeer olduu halde antiinflamatuar etkinlii
yoktur ya da olduka dktr.
Etkisi esas olarak merkezi kaynakldr, periferde sik-looksijenaz inhibisyonu yapmaz. Antitrombotik etkinlii zayftr.
Kanama zamann ve rik asit itrah-n etkilemez. Gastropatik etkisi yoktur.
Yant - C
147)
A)
B)
C)
D)
E)

Midede non-enzimatik olarak aktif metabolitine dnen ila aadakilerden hangisidir?

Fenilbutazon
Oksifenbutazon
Dipiron
Propifenazon
buprofen

Dipiron (metamizol), midede non-enzimatik olarak 4-metil-aminoantipirin'e dnr ve GS'den bu ekilde absorbe
edilir. Parenteral yoldan verildiinde ise plazmada hzla bu metabolitine dnerek etki gsterir.
Siklooksijenaz inhibisyonu ve antiinflamatuar etkinlii dktr. Etkilerini parasetamol gibi merkezi olarak gsterir.
Analjezik ve antipiretik etkinlii vardr. Midede irritasyon oluturmaz.
Yant - C
148)
A)
B)
C)
D)

Antitrombotik etkinlii dierlerine gre daha az olan analjezik ila aadakilerden hangisidir?
Parasetamol
Asetilsalisilik asit
buprofen
ndometazin

376

E) Slfinpirazon
Yant - A
149)
COX-l izoenzimi zerindeki inhibitr etkinlii COX-ll'ye gre daha fazla olan ila aadakilerden
hangisidir?
A)
B)
C)
D)
E)

Aspirin
Selekoksib
Nabumeton
Rofekoksib
Meloksikam

Fizyolojik olaylarda rol alan prostaglandinlerin yapmn salayan COX-l enzimini daha az, inflamatuar srete yer
alan prostaglandinlerin yapmn salayan COX-ll enzimini ise daha selektif ilalar yan etkilerini dkl nedeniyle
tercih edilmektedir.
Bu ilalar, meloksikam (uzun etkili), nimesulid, selekoksib ve rofecoksibdir.
Aspirin ise dier NSA ilalar gibi hem COX-l hem de COX-ll'yi bloke eder hatta COX-l zerindeki etkisi daha fazladr.
Yant - A
150)
A)
B)
C)
D)
E)

Antiinflamatuar etki gc en fazla olan NSA ila aadakilerden hangisidir?

Aspirin
Parasetamol
Fenasetin
ndometazin
Naproksen

NSA ilalar iinde antiinflamatuar etkisi en belirgin olan ila indometazindir.

COX inhibisyonun yan sra lizozom membranlarn stabilize eder. Ayrca vazokonstriktr etkisi de vardr. Etkisinin
iddeti ve yan etkileri nedeniyle rutin analjezik amala kullanlmaz.
Yant - D
151)
A)
B)
C)
D)
E)

Antipiretik etkisi olduu halde kk ocuklarda tercih edilmeyen ila aadakilerden hangisidir?
Aspirin
buprofen
Asetaminofen
Nimesulid
Dipiron

Aspirin ocuklarda viral enfeksiyonlar srasnda kullanldnda toksik hepatoensefalopatiye (Reye sendromu)
neden olabildii iin kontrendikedir.
Yant - A
152)
A)
B)
C)
D)
E)

Analjezik nefropatisi yapan ila aadakilerden hangisidir?

Parasetamol
Aspirin
Fenilbutazon
ndometazin
Fenasetin

Paraaminofenol trevi fenasetin, 1950'lerde piyasaya srlm ancak bbrekte akut tbler nekroz (analjezik
nefropatisi) yapt iin toplatlmtr. Gnmzde ise bu ilacn trevi olan asetaminofen kullanlmaktadr.
Yant - E
153)
A)
B)
C)
D)
E)

Duyarl kiilerde herpes labialis aktivasyonu yapabilen analjezik ila aadakilerden hangisidir?
buprofen
Dipiron
Propifenazon
ndometazin
Ketoprofen

Propifenazon, analjezik ve antipiretik etkileri gl ancak antiinflamatuar etkinlii zayf olan bir ilatr. MSS
eksitasyonu ve duyarl kimselerde herpes labialis aktivasyonu oluturur.

377

Yant - C
154)
A)
B)
C)
D)
E)

Aspirin iin aadakilerden hangisi yanltr?

Sadece oral yoldan kullanlr.
Alkali idrar atlmn artrr.
Trombositleri inhibe eder.
GS'de epitel dklmesi yapar.
Gut tedavisinde de kullanlr.

Aspirin sistemik olarak sadece oral yolla uygulanr.

Asidik bir ila olduu iin idrarn alkakliletirilmesi aspirin atlmn artrr. Trombositler zerinde olduka gl
inhibitr zellik gsterir.
Ancak yan etki olarak da GS'de epitel dklmesi ve irritasyona neden olur.
Tedavi edici dozlarnda (gnde 3 grama kadar) bbrekten rik asit atlmn azaltr. Ancak 5 gram ve zerinde
rikozrik etki gsterir, ancak bu dozlarda kullanlmas yan etkilerini ileri derecede artrr. Bu nedenle gut
tedavisinde kontrendikedir.
Yant - E
155)
Gebelikte kullanlmas halinde doum eylemini geciktiren ve fetste intrakranial kanama yapabilen ila
aadakilerden hangisidir?
A)
B)
C)
D)
E)

Mizoprostol
Mifepriston
Parasetamol
Asetil salisilik asit
Dinoproston

Aspirin, siklooksijenaz geri dnmsz bloke eden tek ilatr. Gebelik srasnda kullanldnda PG yapmn
azaltaca iin doumun balamasn geciktirir ve gebelik sresini uzatabilir.
Ayrca bebekte intrakraniyal kanamaya ve duktus arteriozusun erken kapanmasna neden olabilir.
Yant - D
156)
A)
B)
C)
D)
E)

Selektif COX-l bloke edici zellii olan madde aadakilerden hangisidir?

Naproksen
Rofecoxib
ndometazin
Valeril salisilat
buprofen

Deneysel bir madde olan valeril salisilat sadece fizyolojik rol olan prostaglandinlerin yapmn (COX-l'i bloke
ederek) basklar.
Yant - D
157)
A)
B)
C)
D)
E)

COX enzimleriyle kovalent balanarak geri dnmsz etki gsteren ila aadakilerden hangisidir?
Alprostadil
Gemfibrozil
Propranolol
Aspirin
ndometazin

Yant - D
158)
A)
B)
C)
D)
E)

Akut salisilat zehirlenmesinde grlmeyen durum aadakilerden hangisidir?

Asidoz
Dehidratasyon
Konvlsiyon
Koma
Hipotermi

Aspirin intoksikasyonda asidoz, dehidratasyon, konvlsiyon, koma, solunum depresyonu, hipergli-semi, tinnitus,
hipertermi ve metabolik asidoz grlebilir.
Yant - E

378

159)
A)
B)
C)
D)
E)

MSS'ne gemeyen salisilat trevi ila aadakilerder hangisidir?

Dipiron
Parasetamol
Sulindak
Diflunisal
Fenilbutazon

Diflunisal, salisilik asidin difluorofeni trevidir fakat salisilatlara metabolize edilmez. MSS'ne giremez. Aspirin ve
parasetamol kadar analjezik etki gsterir, ayrca antipiretik ve antiinflamatuar ve rikoz-rik etkinlii de vardr.
Yant - D
160)
A)
B)
C)
D)
E)

En uzun etkili NSA ila aadakilerden hangisidir?

Etofenamat
Mefenamik asit
Tenoksikam
Meloksikam
Piroksikam

Oksikamlar(piroksikam, tenoksikam ve meloksikam) uzun etkili NSA ilalardr.

Tm NSA ilalar iinde en uzun etki gsteren ila tenoksikamdr (t1/2 = 72 saat)
Yant - C
161)
Siklooksijenaz enzimini irreversible inhibe eden aspirinin analjezik tek doz (500 mg) kullanm
hastalarda kanama zamann ortalama ne kadar uzatr?
A)
B)
C)
D)
E)

5-7 dakika
5-7 saat
5-7 gn
5-7 hafta
5-7 ay

Trombositler dolama kmadan nce nkleuslarn kaybederler. Aspirin ise COX zerindeki etkisini irreversibl
olarak gsterir. Yani etkilenmi olan enzimin yeniden sentezi gerekir. Trombositlerde ise nkleus olmad iin bu
sentezi yapamazlar. Dolaysyla bir trombositin aspirine maruz kalmas mrnn sonuna kadar siklooksijenazn
kullanamamasna neden olur.
Bu sre ortalama 8-10 gndr. Ancak her gn dolama salnan yeni trombositlerle (tek doz alnan) aspirinin etkinlii
giderek azalaca iin bu etki ortalama 5-7 gnde kalkar.
Yant - C
162)
A)
B)
C)
D)
E)

COX-ll seicilii en fazla olan NSA ila aadakilerden hangisidir?

Selekoksib
Rofekoksib
Nimesulid
Meloksikam
Etodolak

COX-l'e gre COX-ll zerindeki seicilii yaklak 800 kat kadar olan rofekoksib en selektif COX-ll inhibitrdr.
Yant - B
163)
A)
B)
C)
D)
E)

NSA ilalarn ortak farmakolojik etki mekanizmalar aadakilerden hangisidir?

Mast hcrelerinden histamin salnmnn inhibisyonu.
Fosfolipaz-A2 inhibisyonu ile fosfolipidlerden araidonik asit oluumunun basklanmas.
Lipoksijenaz inhibisyonu sonucu lkotrienlerin sentezinin basklanmas.
Araidonik asidin PG-G2'ye dnmnn basklanmas ve PG ve TX'larn yapmnn azaltlmas.
Taikininlerin serbestlemesinin basklanmas.

Tm NSA ilalar siklooksijenaz inhibisyonu yaparak araidonik asidin PG-G2'ye dnmnn basklayarak PG ve
TX'larn yapmn azaltrlar.
Yant - D
164)
Aspirine yant vermeyen inflamatuar durumlarn tedavisinde kullanlabilen ila aadakilerden
hangisidir?

379

A)
B)
C)
D)
E)

Probenesid
Slfinpirazon
Asetaminofen
Fenilbutazon
Diflunisal

Fenilbutazon ve oksifenbutazonun, gl" antiinflamatuar etkileri vardr. Rutin analjezik olarak kullanlmazlar.
Kemik ilii depresyonu oluturabilirler.
Belirgin su ve tuz retansiyonu yaptklarndan konjestif kalp yetersizliinde kontrendikedirler.
Yant - D
165)
A)
B)
C)
D)
E)

Parasetamol zehirlenmesinde kullanlan madde aadakilerden hangisidir?

Glukagon
Aspirin
N-asetil sistein
Probenesid
Atropin

Parasetamol yksek dozlarda karacierde hepato-toksik bir bileie dnr (n-asetil-p-benzokinonimin). Bu

metabolitin oluumunu ve hepatotoksisiteyi engellemek iin N-asetil sistein (karacierde glutatyon dzeyini artrr)
veya glutatyon uygulanr.
Yant - C
166)
A)
B)
C)
D)
E)

Aadakilerden hangisi asetaminofenin yan etkilerinden biridir?

Artm Reye sendromu riski
Yksek dozlarda hepatotoksisite
Probenesidin rikozrik etkisini antagonize eder
Uzun sre kullanmyla peptik lser
Uzam kanama zaman

Yant - B
167)
A)
B)
C)
D)
E)

Aspirin aadakilerden hangisinde kontrendikedir?

Patent duktus arteriosus
Akut gut krizi
Artralji
Transient iskemik atak
Antitrombositer tedavi

Yant - B
168)
Asetaminofenin toksik metabolitlerinin etkilerini antagonize eden bileik aadakilerden hangisidir?
(Nisan - 1998)
A)
B)
C)
D)
E)

Glutatyon
Fosfolipid
2 -Makrogloblin
Ya asitleri
Sitokrom P450

Yant - A
169)
A)
B)
C)
D)
E)

Aadaki ilalardan hangisinin hepatotoksik etkisini nlemek iin N-asetil sistein verilir? (Nisan - 1998)
Asetaminofen
Eritromisin
Oral kontraseptifler
CCI4
Anabolik steroidler

Yant - A
170)

pH'y deitirerek idrarda salisilatlarn atlmn artran madde hangisidir? (Nisan - 1998)

A) NH4CI
B) Barbitrat

380

C) Etakrinik asid
D) Paraldehit
E) Sistemik antiasit
Yant - E
171)
A)
B)
C)
D)
E)

Alkol ile asetaldehit sendromuna sebep olmayan ila aadakilerden hangisidir? (Nisan - 1998)
Asetil salisilik asid
Sefalosporinler
Metronidozal
Dislfiram
Oral Antidiabetikler

Sefalosporinler, metronidazol, dislfiram ve oral antidiyabetikler alkoln ykmnda grev alan aldehid dehidrogenaz
inhibe ederek alkoln ykmn engellerler. Bu durumda asetaldehid kanda birikir ve asetaldehid reaksiyonu
(dislfiram benzeri reaksiyon) denilen durum ortaya kar.
Aspirinin byle bir zellii yoktur. Hatta alkol sonras tercih edilmesi gereken analjezik aspirindir. nk parasetamol
ve alkol karacierde toksik etkilerin artmasna neden olabilir.
Yant - A
172)
A)
B)
C)
D)
E)

Antiinflamatuar etkisi en az olan ila aadakilerden hangisidir? (Eyll - 1998)

Salisilik asit
buprofen
Asetaminofen
indometazin
Naproksen

Asetaminofen (parasetamol) ve metamizol (dipiron) COX inhibitrdrler ancak bu inhibisyonu periferde deil
MSS'de yaptklar iin analjezik ve antipiretik etkileri vardr, fakat antiinflamatuar ve antitrombositer etkileri
nemsenmeyecek kadar azdr.
Yant - C
173)
A)
B)
C)
D)
E)

N-asetil sisteinin kullanld intoksikasyon hangisidir? (Nisan - 2000)

Asetaminofen
Siyanr
Parasetamol
Civa
Kurun

Yant - C
174)
A)
B)
C)
D)
E)

Aadakilerden hangisinin antiinflamatuar etkisi yoktur? (Nisan - 2000)

buprofen
Ketoprofen
ndometasin
Naproksen
Probenesid

Probenesid rikozrik etkili bir ilatr. Antiinflamatuar etkisi yoktur.

Yant - E
175)
A)
B)
C)
D)
E)

Yksek doz salisilat kullanm aadakilerden hangisine neden olmaz? (Nisan -2001)
Oksidatif fosforilasyon kenefinin bozulmas
Hipoglisemi
Lipogenez azalmas
Kortikosteroid salglanmasnn artmas
Adrenalin aracl lipolizin inhibisyonu

Salisilat intoksikasyonunda oksidatif fosforilasyon keneti bozulur, hiperglisemi (ocuklarda ise hipoglisemi) olur,
lipogenez azalr ve ok ok yksek dozlarda ise steroid salnm olabilir.
Ancak adrenalin aracl lipolizin bozulduuna dair bir kant bulunmamaktadr.
Yant - E

381

176)
ki gnlk prematre bebekte patent duktus arteriozus (PDA) tedavisinde aadakilerden hangisi
kullanlabilir? (Eyll - 2002)
A)
B)
C)
D)
E)

Dobutamin
ndometazin
Prostasiklin
metazon
Naloksan

Duktusun ak kalmasn salayan uyar PG-E1 ve PG-E2'dir. Siyanotik baz konjenital kalp anomalilerinde duktusun
ak tutulmasn salamak iin bu prostaglandinler verilir. Patent duktus arteriozus (PDA) tedavisinde ise duktus
kapanmamtr ve kapatlmas gerekmektedir. Bu ama iin endojen prostaglandin sentezinin basklanmas
gerekmektedir.
NSA ilalar siklooksijenaz enzimini inhibe ederek prostaglandin sentezini basklar. PDA tedavisinde en ok tercih
edilen NSA ilalar ise indometazin ve aspirindir. Zaten klarda bulunan tek NSA ila indometazindir.
Yant - B
177)
Aadaki steroid olmayan antienflamatuar ilalardan hangisinin plazma yar mr en uzundur? (Eyll 2002)
A)
B)
C)
D)
E)

Tolmetin
Diklofenak
buprofen
Ketoprofen
Oksaprozin

Yukardaki ilalarn plazma yar mrleri yledir; tolmetin: 5 saat, diklofenak: 1-2 saat, ibuprofen: 2 saat, ketoprofen:
2 saat ve oksaprozin 40-60 saat.
Oksaprozinin yar mr yala birlikte de artmaktadr. Aslnda yar mr en uzun olan NSA ila te-noksikamdr
(t1/2:72 saat).
Yant - E
178)
Gebeliin son haftasnda olan bir kadna iddetli di ars nedeniyle bir analjezik verilmesi
gerekmektedir.
Bu durumda tercih edilmesi gereken en gvenli analjezik aadakilerden hangisidir? (Eyll - 2005)
A)
B)
C)
D)
E)

Aspirin
Diklofenak
buprofen
Naproksen
Parasetamol

Parasetamol ile yaplan almalar, bu ilacn gebelikte kullanmnn olduka gvenli olduunu gstermitir.
Amerikan gda ve ila dairesinin (FDA) gebelikte ila kullanm ile ilgili kategorisinde B, kimi lkede (rn. Avustralya)
ise en gvenli saylan A kategori olarak deerlendirilmektedir.
Yant - E
179)
A)
B)
C)
D)
E)

Asetaminofen ile ilgili olarak aadaki ifadelerden hangisi dorudur? (Nisan - 2006)
Kanama zamann uzatr.
Spesifik siklooksijenaz (Cox-2) inhibitrdr.
Sklkla gastrointestinal kanamaya yol aar.
ocuklarda kullanlmas sakncaldr.
Fatal karacier nekrozuna yol aabilir.

Asetaminofen (parasetamol) gebelerde ve yeni doanlarda bile kullanlabilen olduka gvenli bir analjezik ve
antipiretik ilatr. Ancak 4-5 gramn zerinde alndnda hepatotoksik bir bileie dnt iin (dk dozlarda
farkl bir yolla yklr) lmcl karacier nekrozuna yol aabilir.
Yant - E

GUT TEDAVSNDE KULLANILAN LALAR

180)

rik asidin renal atlmn deitirmeyen gut ilac aadakilerden hangisidir?

382

A)
B)
C)
D)
E)

Allopurinol
Probenesid
Benzbromaron
Slfinpirazon
Fenilbutazon

rik asit atlmn artran ilalara rikozrik ilalar denir. Bu ilalar; probenesid, benzbromaron, slfinpirazon ve
fenilbutazondur.
Allopurinol gutta rik asit oluumunu basklamak iin (ksantin oksidaz inhibisyonu) kullanlr. rikozrik etkisi yoktur.
Yant - A
181)
Penisilin gibi baz ilalarn tbler sekresyonunu azaltarak vcuttaki etkilerini artrabilen gut ilac
aadakilerden hangisidir?
A)
B)
C)
D)
E)

Probenesid
Allopurinol
Aspirin
ndometazin
Naproksen

Probenesid, bbreklerde proksimal tblden rik asidin geri emilimini azaltarak rikozrik etki gsterir. rik
oluumunu engellemez ve antiinflamatu-ar etkisi yoktur. Yksek doz penisilin kullanlmas gereken durumlarda (rn.
gonorede) penisilinin dokularda yksek miktarlarda bulunmasn salamak iin penisilinin tbler sekresyonunu
nlemek amacyla da kullanlr.
Yant - A
182)
A)
B)
C)
D)
E)

Aadakilerden hangisi rik asit atlmn artrr? (Eyll - 1999)

Allopurinol
Kolisin
ndometazin
Naproksen
Probenesid

Gut tedavisinde kullanlan ve rik asidin renal itrahn artran (rikozrik) madde probenesiddir.
Dier rikozrik ilalar ise benzbromaron, slfinpi-razon ve fenilbutazondur. Diflunisal zayf etkili, aspirin ise ok
yksek dozlarda rikozrik etkilidir.
Yant - E
183)
Bbrek tblslerinden salglanma aamasnda etkileen maddeler aadakilerden hangisidir? (Nisan 1998)
A)
B)
C)
D)
E)

Penisilin-Probenesid
Karbomazepin-Eritromisin
Na-HCO3-Fenilbutazon
Amonyumklorid-Kinin
Digoxin-Kinidin

Probenesid, penisilinin bbrekte proksimal tbllerden sekresyonunu azaltarak kandaki seviyesini artrr.
Yant - A
184)
A)
B)
C)
D)
E)

Allopurinol aadakilerden hangisinin inhibitrdr? (Nisan - 1999)

5' Nkleotidaz
Adenozin deaminaz
Adenozin kinaz
Guanaz
Ksantin oksidaz

Allopurinol ksantin oksidaz enzimini inhibe ederek rik asit sentezini basklar. Allopurinol, gut tedavisinde
kullanlan bir ilatr.
Yant - E
185)

Probenesidin etki mekanizmas aadakilerden hangisidir? (Aralk - 1999)

A) Proksimal tubulusta rik asit reabsorbsiyonunu nler.

B) Siklooksijenaz inhibisyonu yapar.

383

C) Renin salnmn inhibe eder.

D) Aldesteron reseptrlerini bloke eder.
E) ADH'nn etkisini antagonize eder.
Yant - A
186)
A)
B)
C)
D)
E)

Allopurinol aadakilerden hangisinin sentezini inhibe eder? (Eyll - 2001)

Asetoasetik asit
rik asit
re
Kreatin
Adenozin

Yant - B

384