You are on page 1of 274

TUMER

MKROBYOLOJ
AIKLAMALI SORU KTABI
5. BASKI

BLM: 1
TEMEL MKROBYOLOJ
MKROORGANZMALAR
1) Aadakilerden hangisi protist deildir?
A)
B)
C)
D)
E)

Protozoonlar
Algler
Slime moldlar
Prionlar
Mantarlar

Mikroorganizmalar selller ve aselller olmak zere iki ana grupta incelenirler.


Selller mikroorganizmalar replikasyonlar ve yaamlar iin gerekli olan tm enzim ve biyolojik yaplar
bulundururlar. karyotlar ve prokaryotlar olarak ikiye ayrlrlar.
Tek hcreli karyotlar snfna protistler denir. Algler, protozonlar, mantarlar ve slime moldlar bu grupta incelenirler.
Yant - D
2) Bir virs meydana getiren temel yap aadakilerden hangisidir?
A)
B)
C)
D)
E)

Zarf
Nukleokapsid
Kapsid
RNA
Matriks proteinleri

Viral partikl bir kapsid ile evrili DNA veya RNA'dan olumutur (nukleokapsid). Kapsid nkleik asidi korur ve
virsn tarafndan konak hcreye tutunmas ve penetrasyondan sorumludur. Kapsid zerindeki proteinler (sklkla
glikoproteinlerdir) virs ile konak hcre arasndaki ilikiyi aklar. Baz virsler zarf ile evrilidir (zarfl virsler).
Yant - B
3) Kapsidi olmayan tek sarmal RNA molekllerine ne ad verilir?
A)
B)
C)
D)
E)

Virion
Nukleoid
Viroid
Nukleokapsid
Revers transkriptaz

Viroidler plak, kk, tek sarmal RNA moleklleridir. Kapsidi yoktur. Bitki hastalklar meydana getirirler. Hcreler
arasndaki bulamann nasl olduu bilinmemektedir. Viroid RNA's bitki hcresinin DNA baml RNA polimeraz
aracl ile replike olmaktadr.
Yant - C
4) Yapsnda ekirdek (Nkleik) asidi iermedii halde enfeksiyona sebep olan yap hangisidir? (Nisan- 1998)
A)
B)
C)
D)
E)

Virion
Prion
Plazmid
Detektif virion
Pseudovirion

Nkleik asitleri olmayan virsler ve viroidlerden farkl protein yaplara prion denir. Bu protein yaplarn enfeksiyz
zellikleri vardr.
Yant - B
5) Aadakilerden hangisi aselller mikroorganizma deildir?
A) Virsler
B) Fajlar

C) Viroid
D) Prionlar
E) Bakteriler
Aselller mikroorganizmalar: Hcre yaps veya metabolizmalar bulunmayan, bir konak hcreye girerek onun
genetik yapsn kullanan, bylece kendisi iin gerekli olan proteinleri sentezlettiren, bu arada iinde bulunduu
konak hcrenin fonksiyonlarn bozarak onda hastalk meydana getirebilen basit yapl canllardr.
Virsler, viroidler ve prionlar aselller mikroorganizmalardr.
Yant - E
6) Aadakilerden hangisi prion ile meydana gelir? (Eyll- 1998)
A)
B)
C)
D)
E)

Creutzfeldt-Jacob hastal
Subakut sklerozan panensefalit
Progresif multifokal lkoensefalopati
Lenfositik koryomenenjit
Visna

Dejeneratif merkezi sinir sistemi hastalklar;


kuru, Creutzfeldt-Jacob, Gerstmann-Stradussler-Scheinker sendromu, fatal familial insomnia, scrapie, transmissible
ensefalopati ve bovine spongiform ensefalopati prionlar ile meydana gelen hastalklardr.
Yant - A
7) Aadakilerden hangisi latent bir viral enfeksiyondur? (Nisan - 2002)
A)
B)
C)
D)
E)

nfluenza
Polio
Herpes labialis
Creutzfeld Jacobs hastal
Rubella

Yava virs enfeksiyonlar

Virs tipi

Subakut sklerozan panensefalit

Kzamk

Progresif multifokal

Polyoma JC

Lkoensefalopati

Virs tipi

Progresif Rubella ensefaliti

Kzamkk

HIV ensefalopatisi

HIV

Yava virs enfeksiyonlar latent enfeksiyon deildir. Herpes labialis latent enfeksiyonun aktivasyo-nu sonucu olur.
Yant - C
8) Creutzfeld-Jacob hastalnn etyolojisinden sorumlu tutulan prionlar ile ilgili aadaki ifadelerden hangisi
yanltr? (Eyll - 2002)
A)
B)
C)
D)
E)

Protein yapsnda olmalarna ramen proteazlara direnlidirler


Formaldehit ve iyonize radyasyondan etkilenmezler
Nronlarda vakuolizasyon ve amiloid plak olutururlar
Konakta gl bir immnolojik yanta yol aarlar
Neden olduklar hastaln inkbasyon periyodu uzundur

Creutzfeldt-Jacob hastalnn etyolojisinden sorumlu tutulan prionlar aselller yapdadr ve nkleazlar yoktur. En
nemli zellikleri proteazlara ve sterilizasyon yntemlerine direnli olmalardr.
Uzun inkbasyon periyotlu hastalklar olutururlar. Hastaln tipik zellii nronlarda vakuolizasyon ve amiloid
plaklar gelitirmeleridir.
Hastaln tansnda tarama testi olarak kullanlabilecek serolojik bir yntem gelitirilememitir. ntraselller yaayan
organizmaya kar immn yant ktdr.
Tan biyopsi ile konulur.
Yant - D
9)

Spongioform ensefalopati etkenleri ile ilgili aadaki ifadelerden hangisi yanltr? (Nisan - 2005)

A)
B)
C)
D)
E)

Formaldehit, etanol ve iyonize radyasyona direnlidirler


Konan genomu tarafndan kodlanan protein yapsndadrlar
Sinir sisteminde amiloid plak oluumuna yol aarlar
Uzun inkbasyon dnemi ile karakterize hastalk olutururlar
Konakta enflamatuvar yant oluumuna neden olurlar

Prionlar: Hastalklarnn tansnda tarama testi olarak kulanlabilecek serolojik bir yntem gelitirilememitir.
ntraselller yaayan organizmaya kar immn yant ktdr.
Biyopsi ile tan konulur.
Yant - E
10) Prion hastalklarnda amiloid plaklar aadaki organlarn hangisinde grlr? (Nisan - 2004)
A)
B)
C)
D)
E)

Karacier
Bbrek
Akcier
Kalp
Beyin

Prion hastalklarnda prionlara bal patolojik deiiklikler enfekte beyin dokusunun membranlarnda bulunur.
Yant - E
11) Scrapie benzeri bir hastalk olan Deli dana hastal (Mad Cow Disease) etkeni aadakilerden hangisidir?
A)
B)
C)
D)
E)

Virs
Prion
Riketsia
Otoimmn bir hastalk
Defektif hcre duvarna sahip bir bakteri

Deli Dana (Bovine spongioform encefalopati) hastal, hayvan lmlerinden sorumlu prionlarn meydana getirdii
bulac, gncel bir hastalktr.
Yant - B
12) Aadakilerden hangisi prionlarn zellii deildir?
A)
B)
C)
D)
E)

Nkleik asitleri olmayan, protein molekllerdir


Serolojik yntemler ile tanmlanamazlar
Nukleaz ve proteazlara direnlidirler
Scrapie hastal etkenidir
Sadece insan enfeksiyonlarndan sorumludur

Prionlar nkleik asitleri olmayan, protein yapsnda enfektif partikllerdir. Nkleaz ve proteazlara direnlidirler.
Serolojik yntemler ile tanmlanamazlar.
lk defa scrapie hastalnda tespit edilmilerdir. Bulac zellii olan prion proteinleri (PrP) konan kromozamal
DNA'snda kodlanr. nsanlarda Kuru, Jacob-Creutzfeld, fatal familial insomnia etkenidirler.
Deli Dana (Bovine spongiform encephalopathy) hastal hayvan lmlerinden sorumlu prionlarn meydana getirdii
gncel hastalktr.
Prionlarn iki formu vardr. Enfeksiyz form bulac olup, Deli dana, yatrojenik CJB ve kuru hastal etkenidir.
Kaltsal geen prionlar ise bulac deildir, PrP'nin geninin mutasyonuna bal familial CJB, fatal familial insomnia
etkeni olarak grlr.
Yant - E
13) Spongiform ensefalopati aadaki hastalklarn hangisinde izlenir? (Nisan - 2006)
A)
B)
C)
D)
E)

Multipl skleroz
Subakut sklerozan panensefalit
Progresif multifokal lkoensefalopati
Guillain-Barre sendromu
Creutzfeldt-Jakob hastal

CJH en iyi karakterize edilen, insan spongioz (sngerimsi) ensefalopatisidir.


Yant - E
14) Prokaryotik hcre yapsnda aadaki oluumlardan hangisi yer almaz? (Nisan - 2001)

A)
B)
C)
D)
E)

Sitoplazma membran
Nkleus membran
Ribozom
Hcre duvar
Sitoplazmik grandiler.

Prokaryotlarn balca farkll, 1 um'den daha kk olmas ve nkleus membrannn bulunmamasdr.


Yant - B
15) Aadakilerden hangisi prokaryotlarn zelliidir?
A)
B)
C)
D)
E)

Mitoz ile blnrler


Histon proteinleri bulunmaz
Birden ok DNA vardr
Ribozomlar 80S yapsndadr
Kitin yapsnda hcre duvar vardr

karyot ve Prokaryot hcrelerin zellikler


zellikler

Prokaryot

karyot

Nkleer membran iinde

Yok

Var

Mitoz

Yok

Var

DNA'da histonlar

Yok

Var

Kromozom says

Tek

Birden fazla

DNA

Mitokondri ve endoplazmik Yok


retikulum gibi organeller

Var

Ribozom yaps

70S

80S

Peptidoglikan hcre duvar

Var

Yok

Yant - B
16) Aadakilerden hangisi bakteri hcresi ile protozoon hcresinin ortak zelliklerinden birisi dir? (Nisan 2005)
A)
B)
C)
D)
E)

Genetik materyalin kimyasal kompozisyonu


Peptidoglikan tabakann varl
Mitokondrilerin yap ve fonksiyonlar
ekirdei evreleyen mernbran varl
Ribozomal nitelerin bykl

karyotlar ile prokaryotlar arasndaki temel fark mernbran ile evrili ekirdein prokaryotlarda bulunmamasdr.
Peptidoglikan tabaka bakterilerin hcre duvar yapsdr.
Mitokondriler sadece karyotlarda bulunur. Ribozomal yap incelenecek olursa karyotlarn 80S, prokaryotlarn ise
70S byklnde ribozoma sahip olduklar grlecektir.
Her iki selller mikroorganizmann genetik yaps birbirine benzerdir, ift sarmal DNA'dan olumutur.
Yant - A
17) Bakteri ekirdeine ne ad verilir?
A)
B)
C)
D)
E)

Nukleus
Nukleotid
Nukleaz
Nukleoid
Nukleokapsid

Prokaryotlarn karyotlardan balca fark nukleus membrannn bulunmamasdr. DNA's prokaryotik kromozomdur.
Prokaryotlarn ekirdeine zel yapsndan dolay nukleoid denmektedir.
Yant - D
18) Prokaryotlarn ribozomlarnn bykl ne kadardr?

A)
B)
C)
D)
E)

80S
90S
70S
100S
20S

Hem prokaryotlar hem de karyotlar ribozomlara sahiptirler. Protein sentezinin yapld bu yaplar prokaryotlarda
karyotlardan farkl olarak daha kktr.
Bakteri ribozomlar 70 Svedberg (S) byklndedir (50S ve 30S subnitleri vardr), karyotlarda ise 80S (60S ve
40 s subnitleri vardr) byklnde ribozom vardr. Birok antibiyotik bakteri ribozomlarna etkili iken insan
hcrelerindeki protein sentezini etkilemezler.
Yant - C
19) Peptidoglikan tabakas bulunmayan prokaryot aadakilerden hangisidir?
A)
B)
C)
E)

Mycobacteria
Moraxella
Mycoplasma
Neisseria

Prokaryotlarn etraflarnda peptidoglikan hcre duvar bulunur (Mycoplasma'lar hari). karyotlarda kural olarak
byle bir tabaka bulunmaz. Mantarlarda kitin denilen N-asetilglukozamin yapsnda sert bir tabaka vardr. Ancak
bakterilerin peptidoglikan yapsndan farkldr.
Yant - C
20) Bakterileri birbirinden ayrmak iin kullanlan en iyi yntem aadakilerden hangisidir?
A)
B)
C)
D)
E)

Gram ile boyama


Kimyasal maddelere direnleri
reme zellikleri
Antibiyotiklere direnleri
Hibridizasyon yntemleri

Bakterileri birbirinden ayrmak iin fenotipik, analitik ve genotipik snflandrma yaplr.


Fenotipik snflandrma

Mikroskobik yaplar

Makroskobik yaplar

Biyotiplendirme

Serotiplendirme

Antibiyogram duyarllklar

Faj tiplendirmesi

Analitik snflandrma

Hcre duvar ya asitleri analizi

Tm bakteride lipid analizi

Tm bakteride protein analizi

Hcre enzimlerinin elektroforezi

Bakterilerin genotipik snflandrlmas

Guanin/sitozin oran

DNA hibridizasyon

Nkleik asit sekans analizi

Plazmid analizi

Ribotyping

Kromozomal DNA yap ve paralarnn incelenmesi

En kk bakteri mikoplazmadr. Hibridizasyon yntemine gre iki mikroorganizma arasndaki homoloji >%70 ise
ayn tr olduklarna karar verilir. rRNA'nn mutasyondan en az etkilenen genetik materyal olmas nedeniyle
hibridizasyonda en duyarl yntem DNA ile ribozomal RNA (rRNA) karlatrmasdr.
Yant - E
21) Aadakilerden hangisi insanlarda hastalk yapan bakterilerin snfdr?

A)
B)
C)
D)
E)

Arkebakteriler
bakteriler
karyot
Mavi yeil algler
Mayalar

Bakteriler bakteri ve arkebakteri olmak zere iki grupta incelenir. nsanlarda hastalk yapan bakterilerin byk
blm bakteri snfndandr.
Arkebakteri snf bakterilerin en nemli fark peptidoglikan tabakalarnn olmamasdr. Sindirim sisteminde
simbiyotik olarak yaarlar, yksek tuz, yksek s gibi anormal artlarn bakterileridir. Thermus aquaticus'dan (Taq
polymerase) elde edilen DNA polimeraz PCR testinde kullanlr.
Algler subselller kloroplastlar aracl ile fotosentez yapan ve oksijen reten mikroorganizmalardr. Mavi-yeil
algler ve Siyanobakteriler prokaryotik alglerdir.
Bakterilerin zel tiplerine (epidemi yapanlar gibi) subtipleri denir. Subtiplendirme; biyotiplendirme,
serotiplendirme, antibiyotik duyarllk testleri, bakteriyofaj tiplendirme ve bakteriyosin tiplendirme yntemleri
ile yaplabilir.
Yant - B
22) Bakterinin sitoplazmas iinde k mikroskobu ile grnen en byk yaps aadakilerden hangisidir?
A)
B)
C)
D)
E)

Mezozom
Ribozom
Mitokondri
Nukleoid
Endoplazmik retikulum

Bakteri sitoplazmas k mikroskobu ile homojen bir sv olarak grnr. Bakterinin organellerinden sadece
ekirdeini grrsnz.
Eer grnr baka yaplar varsa bunlar enerji iin gerekli depo granllerdir. Polisakkarid, lipid, slfr granlleri
olabilir. Bunlarn iinde en bilinenleri Corynebacterium sular iinde bulunan fosfat balar tayan Ernst-Babes
(volutin) granlleridir.
Baz Siyano bakteriler "thylakoid" denilen fotosen-tetik yaplar, bazlar da gaz veziklleri ierir.
karyotlarda grlen mikrotubuler yaplar prokaryotlarda grlmez.
Elektron mikroskobu ile incelediinizde grlen en nemli partikller ribozomlardr. Bakterinin protein sentezinde
grevleri vardr.
Yant - D
23) Aadakilerden hangisi bakteri ekirdeinin zellii deildir?
A)
B)
C)
D)
E)

ift sarmal DNA's vardr


ekirdek zar iermez
Nukleolusu yoktur
Histon proteinleri bulunur
Mezozom ekirdein sitoplazmik membrana baland yerdir

Ik mikroskobu ile tm hcreler iinde grnen en byk yap ekirdektir. karyotlardan farkl olarak ekirdek zar
ve nukleolus iermezler. Her bakteride ift sarmall tek bir DNA ipii bulunur. Bakteri DNA's Borrelia burgdorferi
ve baz Streptomyces trleri dnda sirkler yapdadr.
karyotlarda, prokaryotlardan farkl olarak birok DNA (kromozom) bulunur ve birbirlerine histon proteinleri ile
balanrlar. Nukleotidler intron denen baz sralar ile birbirlerine balanrlar. DNA replikasyonlar da birok noktada
ayn anda srdrlr.
DNA giraz enzimi bakterinin boyunun ortalama 1000 kat uzunluundaki DNA'snn spersarmal haline gelip
bakterinin iine smasn ve almasn salar. ekirdek hcrenin ortasnda veya bir kenarnda olabilir, ancak
bamszdr. Sitoplazmik membrana mezozom aracl ile tutunur.
Mezozomun septal ksm, hcre blnmesinin balad, lateral mezozom ise spor oluumunun balad
(sporlu bakterilerde) ve plazmidlerin baland yerdir.
Yant - D
24) Selektif permeabilite, eriyiklerin transportu, elektron transportu, oksidatif fosforilasyon ve baz
ekzoenzimlerin salglanmas fonksiyonlar bakteri hcresinin hangi ksmnda gerekleir? (Nisan - 2002)
A) Periplazmik aralk
B) D membran

C) Peptidoglikan tabaka
D) Sitoplazmik membran
E) Sitoplazmik grandiler
karyotlar ile prokaryotlar arasnda yap olarak birbirlerine en ok benzeyen blm sitoplazmik membrandr. Hcre
zarfnn (sitoplazmik membran, hcre duvar ve kapsl) en ite kalan tabaka-sdr. ki lipid ve bunlarn arasnda bir
protein tabakadan olumutur.
Mikoplazmalar dnda dier prokaryotlar sitoplazmik membranlarnda sterol iermezler. Mikoplazmalar bu
zellikleri nedeni ile sterol ieren besiyer-lerinde rerler. Yap olarak karyotlara benzemelerine ramen fonksiyonlar
daha fazladr.
Sitoplazmik membrann grevleri

Ozmotik basncn dzenlenmesi (selektif permeabilite ve transport)

Solunum (sitokromlar bu yap iindedir)

Enzim sentezi (Hem maddeleri paralayc hidrolitik enzimler, hem de penisilinaz gibi diren enzimleri, ayrca
ekzotoksinler)

Hcre duvar polimerlerinin sentezi

Kemotaksis ve duyusal reseptrlerin bulunduu yer sitoplazmik membrandr.

Lipofilik ve hidrofilik madde ieren deterjanlarn hedef dokusu sitoplazmik membrandr.


Yant - D
25) Bakterinin i basncn dzenleyen aadakilerden hangisidir?
A)
B)
C)
D)
E)

Duvar
Kapsl
Pili
Flajella
Sitoplazmik membran

Bakterilerin i basnc, bulunduu ortama gre her zaman daha yksektir. Bu basnca kar bakterinin lizis olmasn
nleyen yaps peptidoglikan hcre duvar, bu basncn olumasn salayan ise sitoplazmik membrandr.
Yant - E
26) Polimiksinler ve deterjanlarn hcre zerinde etkili olduklar bakteri yaps aadakilerden hangisidir?
A)
B)
C)
D)
E)

Hcre duvar
Ribozom
Bakteri ekirdei
Kapsl
Sitoplazmik membran

Polimiksinler deterjanlar ile yapsal benzerlikleri ile sitoplazmik membrann yapsnda bulunan fosfatidiletanolamin'i selektif olarak tahrip ederek hcre lmne sebep olurlar.
Novobiosin DNA sentezinin inhibisyonu dnda, teikoik asit sentezini inhibe eder.
Yant - E
27) Bakterinin i basncna kar lizisini nleyen yaps aadakilerden hangisidir?
A)
B)
C)
D)
E)

Periplazmik aralk
D membran
Peptidoglikan tabaka
Sitoplazmik membran
Sitoplazmik granller

Bakteri hcre duvar mikoplazmalar dnda btn prokaryotlarda bulunur. Peptidoglikan tabaka bakterinin hem
eklini hem de salamln oluturan iskeletidir. Bakteriyi i basncn gcne kar geliebilecek lizise kar korur.
Yant - C
28) Bakterinin iskeleti aadaki organellerden hangisidir?
A)
B)
C)
D)
E)

Kapsl
Hcre duvar
Flagella
Glikokaliks
Ernst Babes cisimcikleri

Hcre duvar mikoplazmalar dnda tm prokaryotlarda bulunur. Hem ekli hem de salaml salayan iskeletidir.
Bakteriyi i basnca kar korur. Prokaryotlarn boyanma zelliini salayan yap burasdr.
Bakteriler gram boyamasna gre gram pozitif ve gram negatif olmak zere iki nemli gruba ayrlrlar. Boyama
prosedrnde bakteriler ilk olarak kristal viyole ve iyot ile boyanr, alkol ile negatif olanlar dekolorize edilir.
En son basamakta kullanlan fuksin ile gram negatif bakteriler pembeye, gram pozitifler ise kristal viyole ile morlacivert boyanr.
Gram pozitif bakterilerde daha kalndr. D ortamdaki maddelerin giriine izin veren seicilii olmayan 1-2 nm
apnda porlar bulundurur.
Yant - B
29) Peptidoglikan hcre duvarnn eker yaps aadakilerden hangisidir?
A)
B)
C)
D)
E)

Diaminopimelik asit
N asetil glukozamin
D-alanin
L-alanin
Lizin

Hcre duvarnn salamln ve direncini salayan peptidoglikan (murein, mukopeptid) tabakadr. Arkebakterilerde buna benzer psdomurein (psodoglikan) bulunur.
Peptidoglikann ana yapsn n-asetil muramik asit ve n-asetil glukozamin isimli ekerler oluturur. Bu iki ana yap
birtakm proteinler aracl ile birbirlerine balanrlar.
Gram pozitif ve gram negatif bakteriler D-Ala, L-Ala, D-GA gibi ortak proteinler dnda apraz balarda gram
pozitiflerdeki lizin'in yerine gram negatiflerde diaminopimelik asit bulunur.
Yant - B
30) Aadakilerden hangisi gram boyama iin yanl bir tanmlamadr?
A)
B)
C)
D)
E)

Escherichia coli ince peptidoglikan tabakas nedeni ile pembe boyanr


Staphylococcus aureus kaln peptidoglikan tabakas nedeni ile mor boyanr
Mycobacterium leprae kaln lipid tabakas nedeni ile mavi boyanr
Mycoplasma pneumoniae hcre duvar olmadndan gram boyama ile grlemez
Gardnerella vaginalis ince peptidoglikan tabakas nedeni ile gram labil boyanr

Gram boyamada peptidoglikan tabaka boyanr.


Mycobacterium sular duvarlarnn zerindeki kaln lipid tabaka nedeni ile gram ile iyi boyanmazlar. Bu bakterileri
tanmlamak iin ARB boyama yntemi kullanlmaldr. ARB pozitif olan M. leprae mavi deil krmz boyanr.
Yant - C
31) Hcre duvarnda ya bulunduran bakteri aadakilerden hangisidir?
A)
B)
D)
E)

Mycoplasma
Mycobacteria
Chlamydia
Salmonella

Gram pozitif bakterilerde hcre duvarnn ortalama %50 kadarn, gram negatiflerde ise %10 kadarn peptidoglikan
tabaka oluturur. Memelilerin salglarnda bulunan lizozimin ana hedefi peptidoglikan tabakadr. Baz bakterilerde
hcre duvarnda ya bulunur (M. tuberculosis, C. diphtheriae, N. asteroides gibi).
Yant - B
32) Aadakilerden hangisi Gram pozitif bakteri hcre duvarnn zelliidir?
A)
B)
C)
D)
E)

Kaln peptidoglikan tabaka


D membranda porinler
Lipopolisakkarid tabaka
Endotoksin
Periplazmik aralk

Gram negatif bakterilerde ince bir peptidoglikan tabaka, d membran, lipopolisakkarid tabaka (O antijeni ve Lipid A),
periplazmik aralk bulunur.
Gram pozitif bakterilerde ise bunlardan farkl olarak duvar yapsnda kaln bir peptidoglikan tabaka, teikoik asit
vardr.
Yant - A

33) Gram boyamada lugol aamas unutulursa gram pozitif ve gram negatif bakteriler nasl boyanr?
A)
B)
C)
D)
E)

Gram-pozitifler: Pembe, Gram-negatifler: Mor


Gram-pozitifler: Pembe, Gram-negatifler: Pembe
Gram-pozitifler: Pembe, Gram-negatifler: Renksiz
Gram-pozitifler: Mor, Gram-negatifler: Pembe
Gram-pozitifler: Mor, Gram-negatifler: Mor

Kristal viyole, gram boyamada birinci basama oluturur. Bylece hem gram pozitifler hem de gram negatif
bakteriler mor boyanrlar.
kinci aamada kullanlan lugol gram pozitif bakterilerin zerine kristal viyole boyasn tespit eder.
nc aamada alkol ile dekolorizasyon uygulanr, bylece gram pozitifler mor, gram negatifler renksiz
grnrler.
Son aamada safrann (sulu fuksin) ile, boyanmayan gram negatif bakteriler pembe boyanr.
Lugol aamas unutulursa gram pozitiflerin zerine kristal viyole tespit edilemeyecei iin alkol ile tm bakterilerin
zerindeki boyalar aktlacak ve son aamada hem gram negatifler hem de gram pozitifler pembe boyanacaktr.
Yant - B
34) Aadakilerden hangisi gram negatif bakterilerin duvar yapsnda bulunmaz?
(Eyll - 2000)
A) Peptidoglikan tabaka
B) D membran
C) Teikoik asit
D) Lipopolisakkarit
E) Lipoprotein
Teikoik asit gram pozitif bakterilerin majr yzey antijenidir. ki tip teikoik asit vardr.

Duvar teikoik asidi peptidoglikan tabakadan kar

Membran teikoik asiti (lipoteikoik asit) sitoplazmik membrandan ykselir, mezozomda konsantrasyonu fazladr.

Yant - C
35) Gram negatif bakterilerin hcre duvarnda bulunmayan yap aadakilerden hangisidir? (Eyll -2001)
A)
B)
C)
D)
E)

Peptidoglikan
Lipoprotein
Teikoik asit
D membran
Lipopolisakkarid

Gram pozitif bakterilerin hcre duvar yaplarnn nemli elemanlar teikoik ve lipoteikoik asittir.
Yant - C
36) Gram (-) bakteri hcre duvar ile ilgili aadaki ifadelerden hangisi dorudur? (Nisan - 2005)
A)
B)
C)
D)
E)

Teikoik asit iermeleri


Gram (+) bakterilere gre daha basittir
D membran iermez
Peptidoglikan tabakas kalndr
Periplazmik aralk iermeleri

Teikoik asit gram pozitif bakteri hcre duvar yaps elemandr.


Gram negatif bakterilerin hcre duvar yaps daha karmaktr. Peptidoglikan tabaka incedir.
Gram pozitiflerden farkl olarak en dta bir d membran ierir.
D membran ile i membran arasnda ise periplazmik aralk bulunur.
Yant - E
37) Aadakilerden hangisi pnmokoklarn Forss-man antijeninin yapsdr?
A)
B)
C)
D)

Teikoik asit
O antijeni
Flagella
Hemaglutinin

10

E) Fimbria
Teikoik ve lipoteikoik asit gram pozitif bakterilerin iinde dank halde bulunan, ribitol ve gliserolden yapl majr
antijenidir; yapmadan sorumludur. Gram negatif bakterilerde bulunmaz. Teikoik asit hcre duvarndan
kaynaklanrken, lipoteikoik asit sitoplazmik membrandan kaynaklanr.
Tm gram pozitif bakterilerde lipoteikoik asit bulunurken, teikoik asit bulunmayabilir. Pnmokoklarn teikoik asitleri
Forssman antijeni olarak isimlendirilir. Streptococcus pyogenes'n M proteini de lipoteikoik asittir.
Yant - A
38) Gram negatif bakteri hcre duvar yaps olmayan aadakilerden hangisidir?
A)
B)
C)
D)
E)

Periplazmik aralk
Lipid A
O antijeni
Ribozom
D membran

Gram negatif bakterilerin hcre duvarnn temel yaps, lipoprotein, d membran ve lipopolisakkariddir.
Lipoprotein tabaka d membran ile peptidoglikan tabakay birbirine balar.
Gram negatif bakterilerin hcre duvarnn d ksmnda fosfolipid tabaka bulunur, hcreyi d ortamn safra tuzu ve
hidrolitik enzimlerinden korur. Bu yap zerinde por proteinleri (porinler) vardr, baz byk antibiyotiklerin hcre
iine geilerini engellerler. Bu tabakann en dnda polisakkarid yap vardr. Bu blmde kor polisakkaridi ve
hidrofilik zellikteki O Ag bulunur. Majr antijenik yapdr.
O Ag'inin alt blmnde bulunan lipid A ise bakterinin endotoksinini oluturur.
Baz bakterilerde (N, gonorrhoeae, N. meningitidis) ve H. ducrey) lipooligosakkarid tabaka bulunur. Baz
lipooligosakkarid yaplarda bulunan terminal N-asetillaktozamin immnolojik olarak eritrositlerini antijenlerine
benzerler ve bu da bakterilere virlans kazandrr.
Periplazmik aralk Gram negatif bakterilerin i ve d membranlar arasnda bulunan, metabolik, diren enzimleri ile
virlans faktrlerini ieren yapdr.
Metabolizma enzimleri, hcre dndan alnan ve belirli bir irilie kadar kltlm moleklleri hcre
metabolizmasnda kullanlabilecek boyutlara kadar paralarlar. Bu blgede penisilinlerin balanma blgesi olan
transpeptidaz, endopeptidaz ve kar-boksipeptidaz gibi protein yaplar (penisilin balayan proteinler-PBP)
bulunmaktadr. Bu blmde bulunan beta laktamazlar gram pozitiflere gre daha iyi korunmaktadr.
Yant - D
39) Escherichia coli d membranlarnda iki majr porin bulundurur. Porinlerin fonksiyonu aadakilerden
hangisidir?
A)
B)
C)
D)
E)

Mezozomun stabilizasyonu
Duvarn yapmnda metabolik aktivite gsterir
Kk molekllerin d membran yolu ile transferi
O antijeninin serolojik aktivitesine yardmc olur
Hcreden safraninin salnmn salar, bylece bakteri gram negatif boyanr

Gram negatif bakterilerin hcre duvarnn en d ksmn oluturan d membran, fosfolipid yapldr. st ksmn lipit
A'nn da bulunduu lipopolisakkarit tabaka oluturur. Gram pozitiflerden farkl olarak i ve d membranlar
arasnda periplazmik aralk denilen bir boluk oluur.
Gram negatif bakteriler her trl enzimatik aktivitelerini bu alanda gsterirler. Periplazmik aralk ile d ortam
arasndaki ilikiyi d membran zerindeki porinler salar. Her trl sv ve molekl transferi bu porinler aracl ile
yaplr.
Yant - C
40) Gram negatif hcre duvarnda peptidoglikan tabakann yerleimi iin aadakilerden hangisi dorudur?
A)
B)
C)
D)
E)

En dtaki tabakadr
D membrann iindedir
Lipid A ile kompleks yap oluturur
Periplazmik aralk iindedir
Gram negatif bakterilerde peptidoglikan tabaka bulunmaz

Gram negatif bakterilerde peptidoglikan tabaka gram pozitiflerden farkl olarak daha ince ve daha gevek yapldr.
Gram pozitif bakterilerde bakteri arlnn nemli bir ksmn peptidoglikan tabaka oluturur ve d ksmn bir zrh
gibi kaplar.

11

Gram negatif bakterilerde ise peptidoglikan tabaka periplazmik aralk iinde bulunur
Yant - D
41) Bakteri hcre duvarn paralayan aadakilerden hangisidir?
A)
B)
C)
D)
E)

Nukleazlar
RNA'az
Proteaz
Lizozim
Lipaz

Tkrk, gz ya, nazal sekresyonlarda bulunan lizozim peptidoglikan tabakay hidrolize eder.
Yant - D
42) Aadakilerden hangisi, solunum yolu ile vcuda giren virslara kar korunmada rol oynayan faktrlerden
biri deildir? (Nisan - 2004)
A)
B)
C)
D)
E)

Lizozim aktivitesi
Salgsal IgA
Siliyer aktivite
Alveolar makrofajlar
Yzeyel mukus salgs

Lizozim deri, gzya, respiratuvar ve servikal sekresyonlarda bulunan, bakterilerin hcre duvarnn paralanmasn
salayan fizyolojik bariyerlerden biridir. Virslere kar korunmada etkileri yoktur.
Yant - A
43) Protoplast, sferoplast ve L form bakterilerin ortak zellii aadakilerden hangisidir? (Eyll - 1999)
A)
B)
C)
D)
E)

Hcre duvarlarnn olmamas


Kapsll olmalar
Flajellalarnn olmas
Sitoplazma membranlarnn olmamas
Sporlu olmalar

Bakterilerin hcre duvarlarn kaybetmeleri ile meydana gelen hcrelere L formu bakteriler ad verilir.
Gram pozitif olanlara protoplast, gram negatif olanlara ise sferoplast denir.
Yant - A
44) Aadakilerden hangisi Lister formundaki bakteridir?
A)
B)
C)
D)
E)

Sferoplast
Sporlu bakteri
Plazmid
Lizojen bakteri
Epizom

Lizozim ile karlaan bakteriler dk ozmotik basnl ortamlarda lizise urarlar. Ancak, hipertonik ortamlarda
bakteriler geici bir sre hcre duvarlarn kaybederler. Gram pozitif bakteriler byle bir durumda tm duvarn
kabettikleri iin protoplast, gram negatifler ise d membranlarn koruduklar iin sferoplast adn alrlar. Hipertonik
ortamda yaayabilen ve blnebilen duvarsz bakterilere L formu (Lister formu) bakteriler denir. Ortam normal hale
gelince eski halini alrlar. L formu bakteriler penisilinlere direnlidirler, gram negatif boyanrlar. Baz bakteriler
spontan veya antibiyotiklere bal olarak L formu haline gelebiler, bu durum konakta kronik enfeksiyon gelitirebilir.
Yant - A
45) Sferoplast bakteri aadakilerden hangisidir?
A)
B)
C)
D)
E)

Hcre duvarnn olmamas


Kapsll olmalar
Flajellalarnn olmas
Sitoplazma membranlarnn olmamas
Sporlu olmalar

Bir gram negatif bakteri hcre duvarn kaybederse sferoplast adn alr.
Yant - A
46) Bakterilerin sert yzeylere yapmasn salayan organeli aadakilerden hangisidir?

12

A)
B)
C)
D)
E)

Fimbria
Pilus
Flajella
Peptidoglikan
Glikokaliks

Bakterilerin hcre dna salgladklar mukoid yapl maddelere kapsl denir. Bu yap homojen molekler yapl ve
belirli bir ekle sahip ise kapsl, heterojen ve gevek yapl, yapkan ise Slime tabaka (Glikokaliks) adn alr.
Glikokaliks prostetik malzemelere, kateterlere, kontakt lenslere ve di gibi sert dokulara yapmada nemlidir.
Yant - E
47) Aadaki bakterilerden hangisinin tiplendirilmesinde kapsl ime testi uygulanr?
A)
B)
C)
D)
E)

Streptococcus pyogenes
Bacillus anthracis
Streptococcus pneumoniae
Vibrio cholerae
Chlamydia trachomatis

Kapsln ana yaps sudur. Dier ksm genellikle polisakkarittir. B. anthracis'de protein, S. pyogenes'de ise
hiyaluronik asit yapsndadr. Bakterilerin virlansnda kapsln nemli bir yeri vardr.
Kapsll bakteriler anti-kapsler antikorlar ile kaplanmadka fagositoza kar koyabilirler. eker yapl kapsle sahip
bakterilerde kapsl ime testi (Quellung testi) uygulanabilir. Kapsl ime testi ile bakterilerin tip tayini yaplr.
Yant - C
48) Aadakilerden hangisi bakterinin fagositozdan korunmasnda etkilidir? (Eyll - 1998)
A)
B)
C)
D)
E)

Sitoplazma membran
Pili
Flajella
Kapsl
D membran

Kapsll bakteriler, ortamda antikapsler antikorlar olmadka kendilerini fagositozdan korurlar.


Yant - D
49) Genellikle patolojik bakterilerde bulunan ve bakteriyi fagositozdan koruyan yap aadakilerden hangisidir?
(Nisan - 2003)
A)
B)
C)
D)
E)

Duvar
Kapsl
Pili
Flajella
Sitoplazmik membran

Kapsl invazif bakterilerde bulunan bir yapdr. Kapsl bakterileri fagositozdan korur. zerine antikapsler antikorlar
yapmadka fagosite edilemezler.
Yant - B
50) Bakterilerin, asplenik kiilerde ciddi enfeksiyonlara yol amasnda rol oynayan balca yaplar
aadakilerden hangisidir? (Nisan - 2004)
A)
B)
C)
D)
E)

D membran
Teikoik asit
Kapsl
Flajella
Porinler

Kapsl patojen bakterilerin invazyonunda nemli bir elemandr. Bakterilerin fagositoza kar koymasn ve bylece
daha virlan olmasn salar. Dala olmayan veya fonksiyon bozukluu bulunanlarda zellikle kapsH bakteri
enfeksiyonlarna sk rastlanr. Asplenik olmak S. pneumoniae alamas iin nemli bir sebeptir.
Yant - C
51) Aadakilerden hangisinde Quellung testi negatif olarak tespit edilir?
A) Neisseria meningitidis
B) Escherichia coli

13

C) Bacillus anthracis
D) Klebsiella pneumoniae
E) Streptococcus pneumoniae
Kapsln ana yaps sudur. Kalan ksmlar genellikle polisakkarid yapdadir. Farkl olarak B. anthracis'de protein, S.
pyogenes'de ise hyaluronik asit yap bulunmaktadr. Bakterilerin virlansnda kapsln nemli bir yeri vardr,
kapsll bakteriler antikapsler antikorlar ile kaplanmadka fagositoza kar koyarlar. eker yapl kapsle sahip
bakterilerde kapsl ime testi (Quellung testi) uygulanabilir. Kapsller negatif boyama yntemleri kullanlarak
grnr hale getirilirler.
Yant - C
52) Bakterilerin hareket organeli aadakilerden hangisidir?
A)
B)
C)
D)
E)

Mezozom
Fimbria
Pilus
Flajella
Peptidoglikan

Flajella bakterilerin balca hareket organelidir. Protein yapsnda flajellin denilen subnitlerden oluur.
Blaefaroplast denen destek niteleri ile flajellalar sitoplazmik membrana tutunurlar. Ik mikroskobu ile iyi grnr.
Ancak tannik asit tuzlar ile hazrlanan boyalar ile daha iyi grnr hale gelirler. Protein yapl olduklarndan iyi
antijendirler. Baz hastalklarda serolojik yntemlerde gelien antikorlar tan testi olarak kullanlr (H antijen).
Bakterilerin flajellalar bulunduklar yerlere gre e ayrlr;
Monotrikoz (Tek flajellal)
Lofotrikoz (Pskl eklinde)
Peritrikoz ( Bakteriyi epeevre saran)
Yant - D
53) Aadaki bakteri organellerinden hangisi yapmadan sorumludur?
A)
B)
C)
D)
E)

Kapsl
Lipopolisakkarid
Fimbria
Flajella
O spesifik antijen

Bakterilerdeki yapma elemanlar: Fimbria, pilus, glikokaliks ve OMP proteinleridir.


Fimbria ve OMP proteinleri konak hcrelere yapmadan, pilus bakteriden bakteriye konjugasyondan, glikokaliks
ise sert yzeylere yapmadan sorumludur.
Yant - C
54) Fimbriasz hale geen N. gonorrhea'de aadakilerden hangisi gzlenir? (Nisan - 2000)
A)
B)
C)
D)
E)

Mukoza epitelinde kolonizasyonun olumamas


Gram (+) hale dnmesi
Organizmann lm
Serolojik zgnlnn kaybolmas
Negatif kapsl suunun ortaya kmas

Fimbrialar bakterilerin canl hcrelere tutunmasn salayan majr virlans faktrleridir. Fimbriasz hale geen N.
gonorrhea mukoza epitelinde kolonizasyon oluturamaz.
Yant - A
55) Bakterilerin konak hcrelere yapma eleman aadakilerden hangisidir?
A)
B)
C)
D)
E)

Flajella
Peptidoglikan
D membran
Slime tabaka
Fimbria

Fimbrialar flagellalardan daha ksa ve kk olup bir bakteride yzlerce bulunabilir. Normal k mikroskobu ile
grlemez, ancak elektron mikroskobu ile tespit edilebilir. Hareket ile ilgileri yoktur.

14

Bakterinin yapma elemandr. Fimbrialar konak memeli hcresine, bir dier bakteriye veya yzeylere yapmada
nemlidir.
Piluslar ise (seks pilusu) iki bakteri arasndaki yapmadan sorumludur. Bylece konjugasyon gerekleir.
Fimbrialarn virlans ile direk ilikileri vardr, zellikle E. coli ve gonokoklar fimbrialar ile konak hcrelere tutunup
hastalk yapabilirler.
Fimbrialar genellikle gram negatif bakterilerde bulunur. Gram pozitif koklardan streptokoklarn M proteinleri de
fimbriadr. Lipoteikoik asit ile birlikte konan epitel hcrelerine yapmadan sorumludur.
N. gonorrhoeae farkl antijenik tipte pili oluturur, bylece antikorlarn varlnda bile konak yzeylere tutunabilir.
Yant - E
56) Aadakilerden hangisi bakterilerin baka yaplara yapmasndan sorumlu deildir?
A)
B)
C)
D)
E)

Fimbria
Pilus
OMP proteinleri
Glikokaliks
Lipid A

Bakterilerin hcre yzeylerine yapmasn salayan molekllerine adezin denir. Glikokaliks bakterilerin sert
yzeylere, fimbria, pilus ve glikokaliks ise
canl hcrelere yapmasn salar.
Lipid A gram negatif bakterilerin hcre duvarnn d membrannda bulunan bir yapdr. zeri O Ag denilen
karbonhidrat yap ile kapldr. Bakterinin adezyonu ile ilgili deildir, bakteri paraland zaman sitokinlerin aa
kmasn salar, endotok-sin zellii gsterir.
Yant - E
57) Bakterilerin tanmlanmasnda spesifik antijenlerine kar hazrlanm serolojik testler kullanlr. Aadaki
bakteri yaplarndan hangisi serolojik tanmlamada iyi bir antijen deildir?
A)
B)
C)
D)
E)

Kapsl
Flajella
OMP proteinleri
Ribozom
Teikoik asit

Serolojik tanmlamalarda kullanlan antijenler o bakterinin spesifik zelliklerini tayan yzeyel antijenler olmaldr.
Tanmlama bir sv ortamda bakteri antijeni ile spesifik antikorlarnn birletirilmesi prensibine gre yaplr.
Yantlarda ribozom dnda tm antijenler bakterinin yzey antijenleridir.
Yant - D
58) Aadaki bakterilerden hangisi spor oluturur? (Eyll - 2002)
A)
B)
C)
D)
E)

Streptococcus pyogenes
Pseudomonas aeruginosa
Staphylococcus aureus
Escherichia coli
Bacillus anthracis

Endospor oluturan gram pozitif basiller Bacillus ve Clostridium sulardr.


Yant - E
59) Dipikolinik asit sentezinin inhibisyonu aadakilerden hangisinin yapmn bozar?
A)
B)
C)
D)
E)

Bakteri flagellas
Bakteri sporu
karyotik silyalar
karyotik flagellalar
Fimbria

Bakterilerin bir ksm s, radyasyon, kimyasal maddeler ile karlama, kt beslenme ve aerobik bakterilerde
anaerobik ortamda kalma veya anaerobik bakterilerde aerobik ortamda kalma gibi durumlarda hcre duvarlarn
kalsiyum (Ca) ve dipikolinik asit ile glendirerek, kendileri iin nemli organel-lerini koruma altna almak amacyla
endospor olutururlar. Dipikolinik asit sentezinin bozulmas bakterinin spor yapmasn engelleyecektir.
Yant - B

15

60) Bakterilerin endospor oluturmadklar ortam aadakilerden hangisidir?


A)
B)
C)
D)
E)

Radyasyon
Is
Kimyasal maddelere maruz kalma
Solunum artlarnn uymamas
Konak enfeksiyon alanlar

Baz bakteriler s, radyasyon, baz kimyasal maddeler ile karlama ve kt beslenme ve soluma artlar gibi
durumlarda hcre duvarlarn kalsiyum (Ca) ve dipikolinik asit ile glendirerek kendileri iin nemli organellerini
koruma altna alrlar.
Sporlu bakterilerin metabolizmalar minimuma inmitir, ancak hibir zaman metabolizmalar durmaz.
Yant - E
61) Aadakilerden hangisi bakteri sporlarnn zellii deildir?
A)
B)
C)
D)
E)

Istmaya direnlidirler
Kimyasallara ve dezenfektanlara kar bakteriye diren kazandrrlar.
Bacillus ve Clostridium bakterilerinin sporlar vardr
Spor hcre duvar ile folik asitin birlemesinden oluurlar
Toprakta yllarca canlln koruyabilirler

Baz bakteriler s, kimyasal maddeler ve radyoaktivite gibi uygun olmayan artlara kar spor oluturarak diren
gsterebilirler. Sporlu bakteriler Bacillus ve Clostridium sulardr. Bu bakteriler peptidoglikan tabakasn kalsiyum
ve dipikolinik asit ile kuvvetlendirerek bakteri ekirdei etrafndan yeni bir duvar yaps oluturur.
Spor fiziksel etmenlere ok direnlidir. Enfeksiyon alanlarnda bakteriler sadece vejetatif formdadr.
ki nemli gram pozitif basil sporludur. Bunlardan Bacillus grubu aerop, Clostridium grubu ise anaeropdur. Bunlarn
dnda Sporosarcina ve Coxiella burnetti (muhtemelen) endospor yapar. Mantarlardaki sporlar gibi reme ile
ilikileri yoktur.
Her bir bakterinin sadece tek sporu vardr. Kromozom kontrol altnda olduu iin bakteriler sporlarn her
defasnda hcrenin ayn yerinde yaparlar. B. anthracis sporu santral, C. tetani sporu terminal, C. perfringens sporu
ise subterminaldir. artlar dzeldii zaman bakteri tekrar vejetatif haline dner (germinasyon). Sporlar intraselller
boyanmayan yaplardr. Malait yeili veya karbolfuksin ile boyanr hale gelirler.
Yant - D
62) Endosporu olan Bacillus subtilis iin aadakilerden hangisi doru deildir?
A)
B)
C)
D)
E)

Metabolik aktivitesi azalr


Vegetatif haline gre daha kurudur
Sporunun etrafnda daha kuvvetli bir duvar vardr
Kalsiyum miktar artmtr
Dipikolinik asiti azalmtr

Btn sporlu bakterileri dipikolinik asit azalmas dnda dier zellikleri gsterirler. Dipikolinik asit bakteri sporunun
nemli maddelerinden birisidir. Spor oluturan nemli gram pozitif bakteri grubu vardr, Bacillus, Clostridium,
Sporosarcinia. Bu bakteriler Ca ve dipikolinik asit yardmyla ekirdeinin evresinde yeni ve daha dayankl bir spor
duvar oluturur.
Yant - E
63) Hem oksijenli hem de oksijensiz ortamda reyebilen bakterilere ne ad verilir?
A)
B)
C)
D)
E)

Aerobik
Aerotoleran
Anaerob
Fakltatif anaerob
Mikroaerofil

Oksijen bakteriler tarafndan sklkla kullanlan eksternal elektron akseptr molekllerdir. Solunum tiplerine gre
bakteriler drt grupta incelenir.
Zorunlu aerop: Son H+ alcs havadaki O2'dir. Bir mol glukoz oksijenasyonu sonucunda 688.5 cal. salanr. Zorunlu
aerop bakterilere rnek olarak V. cholerae, M. tuberculosis, C. diptheriae verilebilir.
Zorunlu anaerop: Anaerop bakterilerde oksijenli solunum sonucunda ortaya kan H2O2'nin zararl etkilerini ortadan
kaldran katalaz ve speroksit anyonlarnn (O2) zararl etkilerini nleyen speroksit dismutaz enzimleri
bulunmamaktadr. Anaerob bakterilerde son H+ alcs olarak karbon, azot ve slfr kullanlmaktadr. 1 mol glikozun
fermentasyonu ile ortalama 31.2 cal. ortaya kar.

16

Fakltatif anaerop: Hem O2'li ortamda hem de O2'siz ortamda fermentasyon yapabilen bakterilerdir (rnek; enterik
bakteriler).
Mikroaerofil: ok az miktardaki O2 ile reyebilen bakterilerdir (rnek; Brucella abortus).
Yant - D
64) 37C'de reyebilen bakterilere ne ad verilir?
A)
B)
C)
D)
E)

Termofil
Psikrofil
Germinatif
Mezofil
Halofil

Bakterilerin remeleri iin farkl slar gerekebilir. En iyi dk slarda reyen bakterilere (15-20C) psikrofil, 3037C'de reyenlere mezofil, en iyi 50-60C'de reyenlere ise termofil bakteriler denir.
Yant - D
65) Canl hcre kltrlerinde ve sentetik besiyerlerinde retilemeyen prokaryot aadakilerden hangisidir?
A)
B)
C)
D)
E)

Mycoplasma pneumoniae
Chlamydia psittaci
Mycobacterium leprae
Mycobacterium avium intracellulare complex
Actinomyces israeli

Virsler, klamidyalar ve riketsiyalar canl hcre kltrlerinde rerler. Riketsiyalardan Rochalimea grubu sentetik
besiyerlerinde reyebilir.
M. leprae ve Treponema grubu (T. pallidum) bakteriler ise hibir besiyerinde retilemezler.
Yant - C
66) Kapnofilik bakteri aadakilerden hangisidir?
A)
B)
C)
D)
E)

Escherichia coli
Campylobacter jejuni
Bacteroides fragilis
Pseudomonas aeruginosa
Clostridium tetani

ok az miktardaki O2 ve yksek CO2 dzeylerinde reyebilen bakterilere mikroaerofilik bakteriler denir. C. jejuni
en iyi %5 O2 + %10 CO2'li ortamda reyebilir, optimal reme iin CO2'e htiya gsterdii iin kapnofilik bakteri
denir.
Yant - B
67) Aadaki klinik rneklerden hangisi anaerob kltr iin uygun deildir? (Nisan - 2004)
A)
B)
C)
D)
E)

Kemik ilii
Sins aspirat
Kan
Safra
Boaz kltr

nsan normal florasnda bulunan bakterilerin ounu anaeroblar meydana getirir. Anaeroblar doku veya vcut
svlarna geerlerse enfeksiyon oluturabilirler. Anaeroblarn kendine has zellikleri bulunur;

Mukoza alanlarnda normal floray olutururlar

Kark bakteri enfeksiyonlar meydana getirirler

Enfeksiyonlar abse ile karakterizedir (rnein; akcier, beyin, periton, pelvis abseleri)

Abseleri pis kokuludur

Bacteroides ve baz prevotella sular dnda penisiline duyarldrlar

Anaerobik enfeksiyonlar, kanlanmann bozulduu, nekrotik alanlarn bulunduu ve antibiyotiklerin ulaamad


yerlerde meydana gelir.

Kltr alnrken, anaerob tama ve bakteri izolasyon tekniklerine dikkat etmek gerekir.

Yantlarda dikkat edilecek olursa sadece boaz mukoza yzeylerini oluturmaktadr ve bakteriler burada normal flora
eleman olarak bulunur. Boaz srntsnden elde edilecek anaerob bakterinin enfeksiyon asndan deeri yoktur.

17

Yant - E
68) Toksik metabolitlere bal olarak bakterileri remesinin durduu dnem aadakilerden hangisidir?
A)
B)
C)
D)
E)

Lag dnemi
remenin yavalamas
Logaritmik dnem
remenin durmas
Akselerasyon

Bakteriler binary fission (ikiye blnme) yoluyla, eeysiz olarak rerler. Bir sv besiyerinde bakterinin reme erisi
alt dnemden oluur.
A. Latent (Lag) dnemi: reme hz sfrdr. Bakterinin ortama alma dnemidir.
B. Akselerasyon (hzlanma) dnemi: reme balamtr.
C. Logaritmik (eksponansiyel) dnem: En hzl reme dnemidir. Bakteri bu dnemde en kktr. Anti-septik ve
antibiyotiklerin en etkili olduu dnemdir.
D. Yavalama (retardasyon) dnemi: Ortamda metabolitlerin artmasna bal olarak bakterinin reme hz
yavalar.
E. oalmann durmas dnemi: Toksik metabolitler bakterinin remesine izin vermez.
F.

lm dnemi: lm oran artar. Bakteri says hzla azalr. Bakterilerin iinden bazlar aylarca canllklarn
koruyabilirler.

Yant - D

69) Aadaki evrelerin hangisinde bakteriler antibiyotiklerin etkisine en duyarldr? (Eyll -1999)
A)
B)
C)
D)
E)

Duraklama faz
Latent (Lag) faz
Logaritmik dnem
oalmann durmas
lm dnemi

Bakterilerin remesinin en hzl olduu eksponansiyel dnem (logaritmik faz) antibiyotiklere en duyarl olduu
dnemdir.
Yant - C
70) Aadakilerden hangisi replikon deildir?
A)
B)
C)
D)
E)

Plazmid
Transpozon
Bakteriofaj
Endoplazmik retikulum
IS elementleri

Bir DNA ipiinin (polinkleotidinin) eskiden karsnda bulunan ipiin ayns olan yeni bir polinkleotid ipiini
sentezletme yetenei vardr, bu zellii nedeni ile replikon olarak adlandrlr.
Bakteriyofajlar, plazmidler, transpozonlar, IS elementleri de replikondur.
Yant - D
71) Plazmid iin doru olmayan tanm aadakilerden hangisidir?
A) Sirkler yapl DNA moleklleridir

18

B)
C)
D)
E)

Tek sarmal DNA moleklleridir


Kromozomlardan bamsz olarak replike olabilirler
Bakteri kromozomundan daha kktrler
Yapsal olmayan genleri bulundururlar

Plazmidler bakteri kromozomu dnda sitoplazma-da bulunan ift sarmal, sirkler yapl DNA moleklleridir.
Kromozomdan daha kktrler ve yapsal olmayan genleri bulundururlar. Plazmidler kon-jugasyon srasnda
bakteriden bamsz olarak replike olabilirler.
Yant - B
72) Bakteri DNA'sna integre olan plazmide ne ad verilir?
A)
B)
C)
D)
E)

Protoplast
Epizom
Lizozom
Transpozon
Bakteriofaj

Plazmidler bakterilerin sitoplazmalarnda bulunan ember eklinde ift iplikli ekstrakromozomal DNA yaplardr
(Borrelia burgdorferi'de dzdr). Bazen bakteri kromozomu ile birleebilir, o zaman epizom adn alr.
Konjugasyon yolunu kullanarak hcre dna aktarlr. Plazmidlerin tbben nemi ila direncidir.
nemli plazmidler;
R plazmidleri: Antibiyotik direncini aktaran plazmidlerdir. Bazen tek bir antibiyotik bazen de oklu antibiyotik direnci
bulundururlar. Snf 1 plazmidlerinde antibiyotik diren genleri ile transfer faktr (RTF) beraberdir. Snf 2'de ise RTF
ayr antibiyotik diren genleri ayrdr.
Kol plazmidi: Bakteriosinleri salglatan plazmiddir.
Stafilokok plazmidleri
Virlans plazmidleri
Yant - B
73) Aadakilerden hangisi bakteri hcrelerinde kromozomdan ayr olarak bulunan plazmidlerin tmnn ortak
zelliidir? (Nisan - 2005)
A)
B)
C)
D)
E)

Kendilerini bakteriler arasnda transfer edebilmeleri


Antibiyotik diren genleri iermeleri
Ekzotoksin tayan gen tamalar
Kendi kendilerine replike olabilmeleri
Organik bileikleri paralayan enzimleri kodlamalar

Plazmidler bakteri hcrelerinde kromozomdan ayr olarak bulunan yapsal olmayan genleri tayan rep-likanlardr.
Bunlarn tm kendi kendilerine replike olabilirler. lerinde transfer genleri tayanlar konjugasyon ile transfer
edilebilirler.
Plazmidlerin bir ksm antibiyotik diren genlerini, bir ksm ekzotoksin reten genleri, bir ksm ise organik
bileikleri paralayan enzimleri kodlayan genleri bulundururlar.
Yant - D
74) Faj iin aadakilerden hangisi doru deildir?
A)
B)
C)
D)
E)

Bakteriyi enfekte eden virslerdir


Bakteri DNA'sna integre olan faja epizom denir
iinde faj tayan bakteriler ekzotoksinleri aracl ile virlans gsterir
Faj tayan bakteri baka bir faj ile enfekte olamaz
Bakteri iinde remeden bekleyen faja lml faj denir

Fajlar bakterileri enfekte eden virslerdir. Faj bir bakterinin iine girince ya remesine devam eder (virlan faj) ya da
profaj eklinde uzun bir dnem bekler (lml faj).
Bir bakteri faj ile enfekte olunca baka bir faj tarafndan tekrar enfekte olamaz. Fajlarn medikal nemi enfekte
bakterilerin salglad ekzotoksinlerdir. Bakteri DNA'sna integre olan fajlara profaj denir.
Epizom bakteri DNA'sna plazmidin entegre olmasdr.
Yant - B
75) Aadakilerden hangisine lizojenik bakteri ad verilir? (Nisan - 1999)
A) Lizik fajlarla enfekte olmu bakteri

19

B)
C)
D)
E)

Profaj ieren bakteri


Kompleman aktifletirerek hcre erimesine yol aan bakteri
Otolitik enzimlerle paralanabilen bakteri
F-plazmidi tayan bakteri

Bakterileri infekte eden virslere bakteriofaj denir. inde profaj (lml faj) tayan bakterilere lizojenik bakteriler
denir.
Yant - B
76) Aadaki bakteri virlans faktrlerinden hangisinin sentezi dorudan bakteriofaja baldr? (Eyll - 2002)
A)
B)
C)
D)
E)

E. coli enterotoksini
Difteri toksini
Bacillus anthracis ekzotoksini
Tetanoz toksini
Staphylococcus aureus eksfoliatif toksini

Difteri toksini sya duyarl ekzotoksindir. Elongasyon faktr 2'yi inhibe ederek etki gsterir. Toksin retimi
corynephage beta faj denilen bir faj kontrol altndadr.
Yant - B
77) Gram pozitif bakteri duvarnda yer alan aadaki tabakalardan hangisi faj iin reseptr bulundurur? (Nisan 2003)
A)
B)
C)
D)
E)

Peptidoglikan
D zar
Teikoik asit
Glukronik asit
M proteini

Bakteriofajlar resimde de grld gibi bakterileri infekte eden uzay arac gibi virslerdir.
Hcre duvar zerine oturduktan sonra boyunlarn bir matkap gibi kullanarak bakteri duvar zerinde delik aarak
nkleik asitlerini bakterinin iine gnderirler.
Peptidoglikan tabaka gram pozitif bakterilerin,
D zar ise gram negatif bakterilerin en d ksmnda bulunan tabakadr.
Virslerin bakteriler ile ilikiye girmelerini salayan reseptrler bu tabaka zerinde bulunur. Ulaabileceiniz
mikrobiyoloji kitaplarnda "bakteriofajlar bakteri hcre duvarlar zerindeki reseptrler zerine oturur" diye yazar (1,
2). Daha kapsaml aratrma yapmak isterseniz, internetteki baz sitelerde fajlar ile ilgilenen aratrclardan
faydalanmak mmkndr.
rnein; fajlar iin belirlenmi reseptrler;
Faj

Reseptr

T4, T3

LPS core polisakkarid

T2

OMP, F porin protein

T1, T5

Ton A ferrikrom transport protein

T6

Tsx nkleozid transport protein

Lambda

Lam B maltose transport protein

20

Chi

Flajellum (Salmonella)

F1.MS2

F-pillus

SP-50

Teikoik asit (Bacillus, gram pozitif bakteriler

Faj tutunma alanlarnn hem teikoik asit hem de peptidoglikan olabileceini "Faj tutunma alanlar gram negatiflerde
pili, LPS veya d membran proteini, gram pozitiflerde ise teikoik asit veya peptidoglikan tabakadr" gsteren
yazlar da vardr. Sadece teikoik asitin belirtildii "Virsler protein, LPS, teikoit acid vs. gibi konak hcre
reseptrlerine balanr" diyen yazlar da vardr. Bunlarn dnda her ikisini de gstermeyen yazlara da" Fajlarn
spesifik reseptrleri LPS, F-pilus, LTA, OMP'dir" gibi ulaabilirsiniz.
Sonu olarak; teikoik asit gram pozitif bakterilerin yapma elemanlardr. Bakterilerin zerinde faj iin reseptr
bulunduran tabaka gram pozitiflerde peptidoglikan tabaka, gram negatiflerde ise d membran tabakasdr. Fajlar bu
tabakalar zerindeki reseptrlere balanr. Baz fajlar iin teikoik asit reseptr grevi yapmaktadr.
Yant birinci ncelikle peptidoglikan tabaka olmaldr. Ayrca M proteini bir sitoplazma kaynakl teikoik asittir, glukorik
asitte teikoik asit yapsnda bulunur. Yani teikoik asit yant doru olarak kabul edilirse dier iki yantnda
iaretlenmesi gerekecektir.
Bu sorunun doru yantnn bulunmas iin hazrlayann bilirkiiliine ihtiya vardr.
Yant - A (veya zayf ihtimal C)
78) Bakterilerin iinde remeden bekleyen fajlara ne ad verilir?
A)
B)
C)
D)
E)

Epizom
Virlan faj
Ilml faj
DNA faj
IS elementi

Bakterileri infekte eden virslerdir. A, B, C, D, F fajlar DNA, E faj ise RNA virsdr. Bakteri DNA'sna integre olan
faja lml faj (profaj), byle bakteriye lizojen bakteri denir. Bakterilerin iinde remeye balayan faja ise virlan faj
denir.
Her bakteri sadece tek bir faj ile enfekte edilebilir. Profaj bamsz olarak remez ve ancak bakteri reyince yeni
bakterilere geirilir. Fajlar spesifiklii nedeniyle bakterilerin tiplendirilmesinde kullanlmaktadr.
Bakteri fajlar ekzotoksin retimi ile bakterilere virlans kazandrrlar. Corynephage beta faj C.diptheria'nn difteri
ekzotoksinini retmesini salar
Yant - C
79) Aadakilerden hangisi lizojenik deiim iin doru deildir?
A)
B)
C)
D)
E)

Eritrojenik toksin retimi


Botulismus toksin tip C retimi
Difteri toksini retimi
Salmonellalarn baz sularndaki antijenik deiim
Bacillus anthracis'in toksinini kaybetmesi

inde faj tayan bakterilere lizojen bakteriler denir. Bacillus anthracis'in hem toksinleri hem de kapslnn yapm
plazmid kontrol altndadr. Bu nedenle lizojenik deiimden etkilenmez.
Yant - E
80) Bakteri ekirdei iinde yer deitirebilen DNA paracklarna ne ad verilir?
A)
B)
C)
D)
E)

Ribozom
Mezozom
Volutin granlleri
Transpozon
Epizom

Transpozonlar bakterinin ekirdei iinde veya DNA-plazmid, plazmid-plazmid, plazmid-DNA arasnda yer
deitirebilen DNA paracklardr. Diren veya toksin salglattrc genleri bulunabilir. Basit yapl transpozonlara IS
(insertion sequence) elementleri denir.
Bunlarn kromozomun normal yaps olduu, zaman zaman plazmidlere veya faj genomlarna integre olduu
grlmtr. Gen delesyonuna yol aabilmektedirler.
Yant - D
81) Kompetans faktr aadaki genetik aktarmlardan hangisinde nemlidir?

21

A)
B)
C)
D)
E)

Transdksiyon
Transpozisyon
Transformasyon
Konjugasyon
Translasyon

Transformasyon paralanm bakterinin DNA'snn baka bir bakteriye direkt geiidir. Byle bir geiin
gerekleebilmesi iin alc bakterinin kompetans faktr denilen eksojen DNA alabilme yeteneinin olmas gerekir.
Yant - C
82) Aadakilerden hangisi mutasyon sonucunda geliir?
A)
B)
C)
D)
E)

Kirpik kayb
Kapsl kayb
L formu haline gelme
Penisilin direnci
Germinasyon

Modifikasyonda (fenotipik deiim) genetik deiim yoktur, kirpik, kapsl veya hcre duvar kayb gibi bakterilerdeki
geri dnml deiikliklerdir.
Mutasyonda ise DNA zerindeki nukleotid iftlerinin sra veya yaps kalc olarak deimitir. Yeni gelien canlya
mutant denir. Ultraviyole nlar, X nlar, akridin oranj gibi kimyasal maddeler mutasyon yapabilirler.
Yant - D
83) Bir bakterinin lizisi sonucu aa kan DNA'nn, baka bir bakteri tarafndan dorudan alnmas sonucunda,
alc bakteride genotipik deiiklik yapan mekanizma aadakilerden hangisidir? (Nisan - 1999)
A)
B)
C)
D)
E)

Transdksiyon
Transformasyon
Konjugasyon
Transfeksiyon
Translokasyon

Bir bakterinin ortamdaki erimi DNA'y alabilmesine transformasyon denir.


Yant - B
84) ki bakteri arasndaki direkt transfer aadakilerden hangisidir?
A)
B)
C)
D)
E)

Konjugasyon
Rekombinasyon
Kompetans
Transformasyon
Transdksiyon

Transformasyon ve transdksiyonda verici bakteri her zaman lr, bunun paralanm DNA's dier bakteriye
geer. Transdksiyonda bu geite bir faj rol oynar. Konjugasyonda ise iki canl bakteri arasnda bir pilus yardm
ile direkt plazmid geii olmaktadr.
Yant - A
85) Antibiyotik diren geni tayan plazmidlerin bakteriden bakteriye bir bakteriyofaj aracl ile aktarlmasna ne
denir? (Eyll - 1998)
A)
B)
C)
D)
E)

Transdksiyon
Konjugasyon
Modifikasyon
Transformasyon
nvolusyon

Bakteriofajlara bal genetik aktarma transdksiyon denir.


Yant - A
86) Ilml bir bakteri virs aracl ile donr kromozomu parasnn transfer edilmesinin ad aadakilerden
hangisidir?
A) Transformasyon
B) Transdksiyon
C) Konjugasyon

22

D) Kompetans
E) Rekombinasyon
Transformasyon, transdksiyon ve konjugasyon bir bakteriden dierine DNA transferi iin bakteriler arasnda gelien
kritik oluumdur.
Transformasyon ilk olarak pnmokoklar arasnda tanmlanmtr. Bir bakteri paralannca, ortama yaylan erimi ve
paralanm DNA paralarnn baka bir bakteri tarafndan direkt olarak alnmasdr.
Konjugasyonda DNA bir bakteriden dierine direkt olarak geer. Byle bir geite plazmidin bir kopyas bir pilus
aracl ile dier bakteriye geirilir.
Transdksiyonda ise bir bakteriofaj tarafndan infekte olan bakterinin fajn remesi sonucunda paralanmas,
bakteri DNA'snn bir parasnn faj DNA'snn yerini almas ve bu fajn (psdovirs) baka bir bakteriyi infekte
etmesi sonucunda yanllkla da olsa genetik aktarm yapmtr.
Yant - B
87) Bakteri virsleri araclyla kromozom aktarma aadakilerden hangisi ile aklanabilir?
A)
B)
C)
D)
E)

Konjugasyon
Rekombinasyon
Kompetans
Transformasyon
Transdksiyon

Yant - D
88) Transdksiyon iin doru olan aadakilerden hangisidir?
A)
B)
C)
D)
E)

Ortamdaki erimi DNA'nn bakteri tarafndan direkt olarak alnmasdr


Kompetans faktr gerekir
ki canl bakteri arasnda gerekleir
Genetik geiten bir virs sorumludur
Piluslar aracl ile gerekleir

Transdksiyon genetik aktarmn bakteriyofajlar aracl ile yaplmasdr.


Profaj bakteri DNA'sndan ayrlrken kendi DNA's yerine bakteri DNA'sn alarak (Psdovirs) yeni bakteriye integre
olmu ise genetik deiikliklere sebep olabilir.
Yant - E
89) ki canl bakteri arasndaki genetik gei aadakilerden hangisidir?
A)
B)
C)
D)
E)

Konjugasyon
Transpozisyon
Translokasyon
Transdksiyon
Transformasyon

ki canl bakteri arasndaki gei konjugasyondur. Bir pilus aracl arasnda bakteriler arasnda plazmid geii
gerekleir.
Yant - A
90) Bir Hfr bakteri hcresinde F- bir bakteri hcresine genetik madde aktarm, aadaki mekanizmalardan
hangisi aracl ile gerekleir? (Eyll - 2002)
A)
B)
C)
D)
E)

Transformasyon
Transdksiyon
Transpozisyon
Konjugasyon
Transfeksiyon

Bir F plazmidinin canl iki bakteri arasndaki geii konjugasyondur.


Yant - D
91) F-plazmid geii aadakilerden hangisinde gerekleir?
A) Transdksiyon
B) Konjugasyon
C) Hfr

23

D) Transformasyon
E) Translasyon
Transformasyon ve transdksiyonda verici bakteriler lr, gei rastlantsaldr. Konjugasyon ise canl iki bakteri
arasndaki genetik geitir. Fertilite plazmidi bulunduran (F+) bakterilerin F- olanlara seks piluslar aracl ile
genetik aktarmdr.
Plazmid bakterinin DNA'sna integre olmusa High Frequency of Recombination (Hfr) hcresinden bahsedilir. Bu
hcreler ok enfeksiyzdr. Byle durumlarda gei bakteri DNA'sndan da para iermesi nedeniyle F' eklindedir.
Alc bakteride her zaman F plazmidi kullanlmayabilir.
Yant - C
92) Aadakilerden hangisi endotoksinlerin zelliidir?
A)
B)
C)
D)
E)

Hem gram pozitif, hem de gram negatif bakteriler tarafndan retilir


Spesifik reseptrlere balanr
Sklkla ekstrakromozomal genler aracl ile kodlanr
Canl hcrelerden salnr
Toksoidlere dntrlemez

Yant - E
93) Ekzotoksinlerin zellii olmayan aadakilerden hangisidir?
A)
B)
C)
D)
E)

Canl bakterilerden salnr


A ve B subnitlerinden oluurlar
Spesifik etkiler olutururlar
Isya direnlidirler
Ekzotoksinler toksoid olarak kullanlabilir

Ekzotoksinler hem gram pozitif, hem de gram negatif bakteriler tarafndan salglanr. Salnm bakteri canl iken
yaplr ve ekzotoksinler protein yapsndadr. A ve B subnitlerinden meydana gelirler. B subnitleri ile spesifik
reseptrlerine tutunurken, A subnitleri ile etki gsterirler (B. anthracis hari).
Etkileri spesifiktir. ok toksiktirler (potent). Isya ve proteolitik enzimlere duyarldrlar.
Besin zehirlenmesine yol aan S. aureus enterotoksini, botulinum toksini sya direnlidir, iyi piirilmeden yenen
yiyeceklerle enfeksiyon meydana gelebilir. Ekzotoksinler antijeniktir, antitoksinleri hazrlanabilir. Toksoid haline
getirilebilir. Etkileri srasnda ate meydana getirmezler (sperantijenler hari).
Yant - D

Ekzotoksin ve endotoksinlerin genel zellikleri


Ekzotoksin

Endotoksin

Canl hcreler tarafndan salnr bakterilerin hcre duvar


yaps elemandr. Bakteriler lnce, bazen de remeleri
srasnda ortaya kar, bakteri dna salnmazlar.

Gram negati

Hem gram negatif, hem de gram pozitif bakteriler tarafndan


salnr.

Sadece gram negatif bakterilerde bulunur.

Molekler arl 10.000 ile 900.000 arasnda deien


polipeptidlerdir.

Lipopoliskakarid yapdadr. Toksik etkisini lipid A


gsterir.

Isya duyarldr, toksik etkisi genellikle 60C zerinde stma


ile ortadan kaldrlabilir.

Isya direnlidir, 60C'de saatlerce stmakla bile


toksisitesini kaybetmez.

Antijenik zellii yksektir, yksek titrelerde antitoksin


retimini indkler. Antitoksinler toksinin etkisini ortadan
kaldrr.

Zayf immunonejiktir. Zayf


koruyucu antikorlar gelimez.

Formalin, asitler ve s ile nontoksik toksoidleri oluturulabilir.

ok toksiktir, mikrogramlar
hayvanlar iin ldrcdr.

Genellikle hcre yzeyindeki spesifik eseptrlere balanr

Hcrelerin yzeyinde spesifik reseptrleri bulunmaz.

Konakta genellikle ate oluturmaz.

IL-1 ve dier mediatler aracl ile yksek ate


olutururlar.

Sklkla ekstraktromozomal genler aracl ile kontrol edilirler.

dzeyindeki

toksin

miktar

24

antikor

yant vardr,

Toksoidi yoktur.
Orta derecede toksiktir, ekzotoksinlere gre 10-100 kat
daha fazla toksin ile hayvanlar iin ldrcdr.

Kromozomal genler aracl ile sentez edilirler.

94) Membran hasar yaparak hemolize veya sitolize sebep olan ekzotoksin aadakilerden hangisidir?
A)
B)
C)
D)
E)

Pseudomonas aeruginosa toksin A


Escherichia coli verotoksini
Difteri toksini
Clostridium perfringens alfa toksini
Botulinum toksini

Yant - D

Ekzotoksinlerin etki mekanizmalar


Tip

rnek

Ekstraselller sitotoksinler (hcrelere direkt zehir etkisi)

Transmembran sitotoksinler (Hcre iine bir reseptr veya


transport molekl aracl ile girenler)

Escherichia coli verotoksin


Shiga toksin
Difteri toksini

Membran hasar yapan toksinler (hemolize veya sitolize sebep


olanlar)

Streptolysin 0
Clostridium perfringens alfa toksin
Staphylococcus aureus lkosidin

Reglasyonu bozanlar
mekanizmalar artranlar)

nhibitrler ile yaranlar (Doal transmitterlerin blokerleri ile


yaranlar

(ar

alma

ile

sekretuvar

Streptococcal hyaluronidase
Pseudomonas aeruginosa ekzotoksin A

E. coli sya duyarl toksini


Kolera toksini
Botulinum toksini
Tetanus toksini

95) Aadakilerden hangisi endotoksinlerin etkilerinden biri deildir? (Nisan - 2001)


A)
B)
C)
D)
E)

Ate
Hipotansiyon
Metabolik alkaloz
Komplemann alternatif yolla uyarlmas
Trombin aktivasyonu

Endotoksinlerin patofizyolojik etkileri benzer niteliktedir. Dolama getiklerinde makrofajlar, monosi-ter hcreler ve
dier retikloendotelyal hcreler zerindeki reseptrler ile reaksiyona giren dolaan proteinler ile ilikiye girer.
Bunun sonucunda ate, lkopeni, hipoglisemi, hipotansiyon, DK, alternatif yoldan kompleman aktivasyonu,
trombositlerin vaskler en-dotele oklzyonu ve bunun sonucunda deiik organlarda hemorajik nekrozlara
sebep olur.
Yant - C
96) Aadaki mikroorganizmalardan hangisi endotoksin aktivitesi meydana getirebilir?
A)
B)
C)
D)
E)

L formu
Gram negatif
Kapsll
Kaln peptidoglikanl bakteriler
Lizojenik bakteriler

Endotoksin etkisi gram negatif bakterilerin hcre duvar yapsnda bulunan lipid-A'nn bakteri lm ile aa
kmas sonucunda grlr.
Is ve proteolitik enzimlere direnlidir. Etkileri geneldir (Ate, solunum gl, DK, peteiler, ishal,
kardiyovaskler kollaps, C3 aktivasyonu, lkopeni, abortus gibi).
Endotoksinler tarafndan uyarlan makrofajlardan salnan TNF-, IL-1, IL-6, IL-8 gibi sitokinler sepsis patogenezinde
nemli bir rol oynamaktadr.
Yant - B
97) Ortamdaki vejetatif mikroorganizmalarn ldrlmesi ileminin ad nedir?
A) Dezenfeksiyon
B) Sterilizasyon

25

C) Germinasyon
D) Sporulasyon
E) Transpozisyon
Bir ilem sonrasnda ortamdaki tm mikroorganizmalarn ldrlmesine sterilizasyon denir Hedef madde zerinde
hastalandrc mikroorganizmalarn ortadan kaldrlmasna ise dezenfeksiyon denir.
Bakterilerin remelerini durduran antimikrobiyotiklere bakteriostatik, ldrenlere ise bakterisid denir.
Yant - A
98) Aadakilerden hangisi sterilizasyon yntemi deildir?
A)
B)
C)
D)
E)

Yakma
Dondurma
Filtreler ile szme
Kimyasal maddeler ile muamele
Radyasyon

Gnmzde kullanlan sterilizasyon yntemleri


1.

Is
a) Yakma
b) Kuru hava
c) Nemli s

Buhar

Basnl (Otoklav)

Basnsz

d) Scak su

Kaynatma

Tindalizasyon

2.

Filtreler ile szme

3.

Kimyasal maddeler

4.

Inlama

Yant - B
99) Plastik tp, cerrahi eldiven ve ip gibi aralarn sterilizasyonunda kullanlan yntem, aadakilerden
hangisidir? (Nisan - 1999)
A)
B)
C)
D)
E)

Otoklav
Kuru s
Pastrizasyon
Etilen oksit
Alevde yalazlama

Etilen oksid patlayc olmayan (%90 CO2) bir gazdr. Isya dayanmayan malzemenin sterilizasyonunda kullanlr.
Yant - D
100)
Hastanelerde kullanlan malzemelerin sterilizasyonunda en sk aadakilerden hangisinden yararlanlr?
(Eyll - 2003)
A)
B)
C)
D)
E)

Formaldehit gaz
Hidrojen peroksit gaz
Ozon
Etilen oksit
yodoforlar

Gaz ile sterilizasyon yntemleri iinde hastanelerde en ok kullanlan etilen oksit gazdr. Son derece toksik olmasna
karn kullanm kolayl, doz ayarlanabilmesi nedeniyle tercih edilir.
Formaldehid gaz karsinojenik olmas nedeniyle tercih edilmez. Genellikle kullanm yeri HEPA filtreleridir.
Hidrojen peroksit ve klorin dioksid gazlar da etilen oksit gazn alternatif olarak kullanlr.
Yant - D

26

101)
A)
B)
C)
D)
E)

Svlar, proteinleri bozmadan steril etmek iin en uvaun yntem hangisidir? (Nisan - 2000)
Pastrizasyon
Zar filtre
Ultraviyole
Istlarak kabartma
Pastr frnda kuru s

Filtrasyon solsyonlarn sterilizasyonunda en ok tercih edilen metoddur. En ok 0.22 um byklnde porlar olan
nitrosellloz filtreler kullanlmaktadr
Yant - B
102)
A)
B)
C)
D)
E)

Svlarn sterilizasyonunda en ok kullanlan yntem aadakilerden hangisidir?


Kimyasal maddeler
Otoklavlama
Tindalizasyon
Filtreleme
Pastr frn

Sterilizasyon amacyla sellloz asetat ve sellloz nitrat yapl membran filtreler kullanlr. Sanayide hazrlanan
svlarn sterilizasyonunda en ok kullanlan yntemdir. Bunlarn dnda daha kaln partikller ve bakteriler iin
kullanlan toprak yapl filtreler de vardr (Berkefeld, Seitz, Chamberland gibi).
Yant - D
103)
Aadaki kimyasal maddelerden hangisi sporisidal etkiye ve yksek dzey dezenfektan zellie
sahiptir? (Nisan - 2006)
A)
B)
C)
D)
E)

Glutaraldehit
Alkol
Fenol
Kuartemer amonyum
Biguanid

Yant - A
104)
A)
B)
C)
D)
E)

Hangi antimikrobisidal ajan peptidoglikan sentezi inhibitrdr? (Eyll - 1998)


Ketokanazol
Sikloserin
Polimiksin
Aktinomisin
Kloramfenikol

Basitrasin, sefalosporinler, sikloserin, penisilinler ve vankomisin antimikrobiyal aktivitelerini bakterinin hcre


duvarnn sentezini inhibe ederek gsterirler.
Yant - B
105)
Aadaki antibiyotiklerden hangisi protein sentezinin inhibisyonu yoluyla bakteri remesini engeller?
(Nisan - 1999)
A)
B)
C)
D)
E)

Kloramfenikol
Kolistin
Rifampisin
Basitrasin
Polimiksin

Kloramfenikol 50S ribozomal subnite balanarak protein sentezini inhibe eder.


Yant - A
106)
A)
B)
C)
D)
E)

Aadaki antibiyotiklerden hangisi metisiline rezistan S. aureus tedavisinde kullanlr? (Eyll - 1999)
Penisilin G
Ampisilin sulbaktam
Sefalotin
Nafsilin
Teikoplanin

27

Teikoplanin yap olarak vankomisine benzeyen bir glikopeptiddir. Stafilokoklar (zellikle metisilin rezistan S. aureus),
streptokoklar, enterokoklar ve dier gram pozitif bakteriler iin kullanlr.
Yant - E
107)
A)
B)
C)
D)
E)

Kinolonlarn etki mekanizmalar aadakilerden hangisidir? (Nisan - 2000)


DNA giraz inhibisyonu
Penisilin balayan protein inhibisyonu
Beta laktamaz inhibisyonu
Transpeptidasyonun inhibisyonu
Revers transkriptaz inhibisyonu

Tm kinolonlar ve florokinolonlar DNA giraz bloke ederek mikrobiyal DNA sentezini inhibe ederler.
Yant - A
108)
Bakteri tarafndan oluturulan fosfotransferaz, adeniltransferaz ve asetil transferaz enzimleri, aadaki
antibiyotik gruplarndan hangisine kar dirente rol oynar? (Eyll - 2000)
A)
B)
C)
D)
E)

Makrolid
Betalaktam
Tetrasiklin
Aminoglikozid
Fluorokinolon

Aminoglikozidlere kar diren mekanizma ile geliir.


1)

Plazmid kontrolndeki fosforilaz, adenilaz ve asetilaz enzimleri aracl ile (en nemli diren mekanizmas)

2)

Kromozomal mutasyon

3)

lalara kar bakterinin geirgenliinin azalmas.

Yant - D
109)
A)
B)
C)
D)
E)

Aadaki antibiyotiklerden hangisinin slfometaksazol ile sinerjistik etkisi vardr? (Nisan - 2001)
Trimetoprim
Streptomisin
Klindamisin
Tetrasiklin
Eritromisin

Slfonamidler ve trimetoprim'in her biri bakteri zerine inhibitr etkiye sahiptir. Ancak beraber kullanlrsa
sinerjistik etki gsterir.
Yant - A
110)
A)
B)
C)
D)
E)

Aadaki ilalardan hangisinin kolestatik sarlk yan etkisi vardr?


Aminoglikozidler
Fusidik asit
Penisilinler
Monobaktamlar
Sefalosporinler

Yant- B

Toksisite tipi

rnek ilalar

Renal toksisite

Uzun etkili slfonamidler obstrktif nefropati, birinci generasyon sefalos porinler tbllerde
mikrokristaller oluturarak renal toksisite meydana getirebilir.
Ayrca btn ilalar anafilaktik reaksiyon sonucunda hipotansiyona bal akut tbler
nekroz oluturabilir.
Aminoglikozidler proksimal tubuluslere toksik etkilidir.
Amfoterisin distal tubuler lezyon ve glomerul filtrasyon hznda azalma meydana getirebilir.
Tetrasiklinler farkl mekanizmalar ile renal toksisite meydana getirebilir.

Hepatoselller hasar

En iyi bilinenleri izoniyazid ve rifampisindir.


Hepatit komplikasyonu Eritromisin, parenteral tetrasiklin, pirazinamid ve etionamid, yksek
doz ampisilin ve flukloksosilin kullanmnda da meydana gelebilir.

Kolestatik sarlk

Yksek doz fusidik asit gebe veya renal yetersizlii olan hastalarda intravenz tetrasiklin
kullanmnda meydana gelebilir.

28

Granlomatz hepatit

Uzun sreli kinin tedavisinin komplikasyonudur.

Aplastik anemi

Uzun sreli kloramfenikol kullanm sonucunda geliebilir.

Metabolik kemik ilii depresyonu

Gansiklovir ve sulfonamidlerin komplikasyonudur.

Granlositopeni

Slfonamidler veya slfon tedavisinin bir sonucudur. Nadir olarak yksek doz benzil
penisilin tedavisinde de meydana gelebilir.

Deri reaksiyonlar

Slfonamidler, penisilinler ve sefalosporinler hafif kantl rtikeryal deri lezyonlar


yapmaktadr.
Akut anafilaksi hapten zellii gsteren ilalarn yol at tip I hipersensitivite
reaksiyonudur. Penisilinlerde gorulur. arpraz reaksiyon ile sefalos porinlerde de
bulunabilir. ok nadir olarak yeni monobaktamlarn da byle bir etkisi vardr.

111)
A)
B)
C)
D)
E)

Aadaki bakterilerden hangisi glikopeptid antibiyotiklere kar en fazla diren gsterir? (Nisan - 2003)
Staphylococcus aureus
Streptococcus pyogenes
Streptococcus pneumoniae
Staphylococcus epidermidis
Enterococcus faecalis

Enterokoklar penisilin G, ampisilin, sefalosporinler ve aminoglikozidler deiik derecelerde diren gsterirler.


Trimethoprim-sulfametoksazol ise in vivo diren gsterirler. Bunlarn dnda dier bakterilerden farkl olarak medikal
nemi olanlar vankomisine direnli olanlardr. Enterococcus faecium'un birok susu vankomisine direnlidir. Son
zamanlarda streptograminlere direnli enterokoklar da izole edilmitir.
Yant - E
112)
Beta laktam olduu halde, gram pozitif bakterilere etkisi az olan antibiyotik, aadakilerden hangisidir?
(Eyll - 2001)
A)
B)
C)
D)
E)

Sefalotin
Amoksisilin
Aztreonam
Piperasilin
Nafsilin

Aztreonam nemli monobaktamlardan birisidir. Ente-robacteriacea ve Pseudomonas gibi gram negatif bakterilere
etkilidir, gram pozitifler ve anaeroblara etkili deildir.
Yant - C
113)
A)
B)
C)
D)
E)

Aadaki antimikrobiyal ajanlardan hangisi, DNA sentezini inhibe ederek etki gsterir? (Eyll - 2003)
Vankomisin
Polimiksin
Nalidiksik asit
Eritromisin
Gentamisin

Kinolonlar yapca nalidiksik aside benzeyen antibiyotiklerdir.


Geni spektrumlu, hzl etkili, bakterisid olmalar antibiyotikler arasnda deerlerini artran nemli zellikleridir.
Florokinolonlar DNA'y negatif supersarmal haline getiren DNA topoizomeraz II (DNA jiraz) enzimini inhibe
ederler. Bylece bakteri kromozomlarnn birbirinden ayrlmasn, DNA replikasyonunu ve DNA transkripsiyonunu
(DNA'nn pozitif sarmal geveyemedii iin) bozarlar ve DNA'y zedelerler.
Yant - C
114)
Bakterilerin RNA polimeraz enziminde oluan kromozomal bir mutasyon, bakterinin antibiyotiklerden
hangisine kar bir diren gelitirmesine neden olur? (Nisan - 2004)
A)
B)
C)
D)
E)

Primetamin
Rifampin
Fluorokinolonlar
Trimethoprim
Klindamisin

Rifampin duyarl bakterilerde DNA kontrol altnda yaplan mRNA sentezini (transkripsiyonu), DNA'ya bal RNA
polimeraz enzimini inhibe ederek bozar.
Yant - B

29

115)
A)
B)
C)
D)
E)

Penisilinler aadaki bakteriyel yaplardan hangisine balanarak etki gsterir? (Nisan - 2004)
70S ribozomlara
Nkleotidlerdeki hidrojen balarna
Sitoplazmik membrandaki proteinlere
Sitoplazmik membrandaki lipoproteinlere
Hcre duvarndaki lipopolisakkaridlere

Beta laktam antibiyotikler sitoplazmik membrandaki proteinlere (PBP) balanarak transpeptidaz enzimlerini inhibe
ederler.
Yant - C
116)
Aadakilerden hangisi, hcre duvar sentezini inhibe eden antibiyotiklere kar bakterilerde grlen
diren mekanizmalardan birisidir? (Nisan - 2005)
A)
B)
C)
D)
E)

lacn adenilasyonuna neden olan enzim retimi


Penisilin balayan proteinlerde mutasyon
Ribozom 50S alt nitesinde reseptr deiim
Hcre membran aktif transport proteinlerinde mutasyon
DNA giraz enzim aktivitesinde azalma

Hcre duvar sentezini inhibe eden antibiyotiklere kar diren en ok penisilin balayan proteinlerdeki mutasyon ile
gerekleir.
Penisilin direnci
Drt mekanizma ile gerekleir:
Beta laktamaz oluumu (Gelimi lkelerde S.aureus'un %80-90' beta laktamaz retmektedir)
PBP'lerin modifikasyonu sonucu ilaca olan afinitenin azalmas (Stafilokoklardaki metisilin direnci ve
pnmokoklardaki ve enterokoklardaki penisilin direnci)
D membranlardaki porlarn yaplarndaki deiiklik sonucu PBP'ye ilacn penetrasyonunun engellenmesi
(Gram negatif bakteriler, Pseudomonas)
lac dar atan pompa varl (Gram negatif bakteriler; nafsilinin Salmonella typhimurium tarafndan dar
atlmas)
En sk grlen mekanizma beta laktamaz oluumudur.
Yant - B

30

BLM: 2
BAKTERYOLOJ
1) Aadakilerden hangisi yenidoanda akut bakteriyel menenjit etkenidir?
A)
B)
C)
D)
E)

Streptococcus pneumoniae
Grup B streptokoklar
Meningokoklar
Kriptokok menenjiti
Haemophilus influenzae

Menenjit etkenleri

Yenidoan: E. coli, grup B streptokoklar ve Listeria monocytogenes

2 ay - 2 ya: Haemophilus influenzae, pnmokoklar ve meningokoklar

18 ay - 50 ya: Pnmokoklar ve meningokoklar

50 ya zeri: En sk pnmokoklar, nadiren meningokoklar, gram negatif basiller veya L. monocytogenes.

Yant - B
2) Aadaki anaerop bakterilerden hangisi, derinin normal florasnda bulunur ve immun direncin azald
durumlarda kana geerek bakteriyemiye neden olur? (Nisan - 2003)
A)
B)
C)
D)
E)

Bacteroides fragilis
Peptostreptococcus
Propionobacterium
Clostridium
Veillonella

Propionibacterium sular derinin normal flora yesidir ve plastik ant ve cihazlar bulunuyorsa enfeksiyon meydana
getirebilirler. Propioniobacterium acnes immn yetersizlii olanlarda veya deri btnl bozulduu durumlarda kan
veya beyinomurilik svsndan izole edilebilen enfeksiyonlar meydana getirebilirler.
Bacteroides fragilis, peptostreptococcus, Clostridium sular ye Veillonella ise kolonun (bazen azda da
bulunabilirler) normal flora yesi anaerob bakterilerdir.
Yant - C
3) Aadaki bakterilerden hangisi spor (endospor) yapar? (Nisan - 2000)
A)
B)
C)
D)
E)

Pseudomonas aeruginosa
Listeria monositogenes
Bacillus anthracis
Aeromonas hydrophyla
Salmonella typhi

Gram pozitif spor yapan basiller aerob olan Bacillus ile anaerob olan Clostridium sulardr.
Yant - C
4)

Otuz iki yandaki bir kasabn, sol el srtnda 2x1 cm apnda kaln, siyah, kabuklu yara lezyonu olumutur.
Kabuk evresi siyah olup arszdr. Hastada sistemik baka bir patoloji yoktur. Kabuun altndan alnan
eksudann mikroskopik incelemesinde, ok az sayda lkosit ve gram pozitif kapsll basiller gzlenmitir.
En olas tan aadakilerden hangisidir? (Eyll - 2000)
A)
B)
C)
D)
E)

Stafilokoksik piyodermi
Candida piyodermisi
Fare sr hastal
Tinea manum
Deri arbonu

arbon bir hayvan hastaldr, insanlar nadiren enfekte olurlar. Genellikle deriden bular. Yarann tipik zellii
ortas siyah, etrafi demli arsz lezyonlar yapmasdr (malign pstl). Bakteri insan vcudunda kapsll,
besiyerinde ve doada ise sporlu, kapslsz grnmdedir.
Yant - E

31

5) Bir hastann vezikl svsndan alnan materyalin incelenmesinde gram pozitif, zincir yapan basiller ve bol
polimorfonkleer lkosit saptanmtr. Metilen mavisi ile yaplan boyamada basillerin pembe bir kapsl ile
evrili olduu gzlenmitir.
Bu durumda etken olarak ncelikle aadaki bakterilerden hangisi dnlmelidir? (Eyll - 2003)
A)
B)
C)
D)
E)

Bacillus anthracis
Listeria monocytogenes
Klebsiella pneunonia
Legionella micdadei
Streptococcus pneumoniae

Bacillus anthracis hayvanclk ile uraan kiilerde deri arbonu etkenidir. Deri zerindeki lezyonlardan hazrlanan
preparatlarda organizma kaba yapl, keli sonlanan uzun zincirler yapar.
Bakterinin hem sporu (merkezi) hem de poly-D-glutamik asit yapsnda kapsl vardr. Bakteri direkt hazrlanan
preparatlarda kapsll, besiyerlerinden hazrlananlarda ise sporlu grnmdedir.
Bu soruda Listeria, Klebsiella ve Legionella gram negatif basillerdir. Streptococcus pneumonia ise gram pozitif
diplokoklardr.
Yant - A
6) Aadakilerden hangisi Bacillus anthracisin zellii deildir?
A)
B)
C)
D)
E)

Gram pozitif bambu kam gibi kaba zincirler yapar


Hareketsizdir
Terminal sporu vardr
nsan vcudunda kapsll ancak sporsuzdur
Sporlar aside rezistan boyanr

Bakteri tren vagonu veya bambu kam eklinde kaba zincirler yapan gram pozitif, merkezi sporu olan basildir.
Hareketsizdir (B. cereus hareketli).
Klinik rneklerden izole edilen bakteriler kapsll sporsuz, doada ise sporlu kapslszdr. Kanl agarda iyi rer,
ondle sa grnmnde R tipi koloni yapar. Zorunlu aerobdur.
ARB boyama ile sporlar krmz renkte grlr.
Malign pstl etkeni zoonozdur.
Yant - C
7) Aadaki bakterilerden hangisinin kapsl D-glutamik asit polimerlerinden olumutur? (Nisan - 2004)
A)
B)
C)
D)
E)

Streptococcus pneumoniae
Neisseria meningitidis
Enterobacter aerogenes
Bacillus anthracis
Streptococcus pyogenes

Kapsl D-glutamik asit yapsnda protein molekllerinden yapl olan bakteri B. anthracis'dir.
Yant - D
8)

A ve B subnitlerinden olumayan ekzotoksin aadakilerden hangisidir?


A)
B)
C)
D)
E)

Bordatella pertussis
Shiga toksini
E. coli termolabil toksin
Bacillus anthracis
Clostridium botulinum

Antraks toksini dier ekzotoksinlerden farkl olarak A ve B subnitlerden meydana gelmez.


Kromatografik olarak farkl toksin eklinde salglanr.
1.

Protektif antijen

2.

dem faktr

3.

Letal faktr

Yant - D
9)

Biyolojik silah olarak kullanlan arbona kar aadaki antibiyotiklerden hangisini kullanrsnz?

32

A)
B)
C)
D)
E)

Penisilin
Gentamisin
Siprofloksasin
Trimetoprim sulfometaksazol
Kloramfenitol

arbona kar birok antibiyotik kullanlabilir. Ancak nemli olan tedaviye erken balanmasdr. nhalas-yon ile
bulaan arbon dnda penisilin ilk seenektir.
Akcier arbonunda siprofloksasin tercih edilir. Tetrasiklin, klindamisin ve eritromisin de denenebilir.
Yant - C
10) arbon iin aadakilerden hangisi dorudur?
A)
B)
C)
D)
E)

Balangta deri lezyonu stafilokoksik furonkl veya bcek srklar ile karabilir
Pulmoner ve gastrointestinal antraks kronik seyirlidir
Lezyondan aspire edilen materyalde merkezi sporlar olan bakteriler grl
Bakteri polisakkarid kapslldr
Primer hayvan rezervuar tavanlar ve farelerdir

arbon Bacillus anthracis ile meydana gelen bir zoonozdur. Asl tablo deri arbonudur.
Balang lezyonu stafilokok furonkl veya bcek srklarn taklit edebilir. Hastalk tablosunu ekzotoksinleri yapar.
Sistemik hastalklar zellikle pulmoner enfeksiyonlar akut geliimli ve fatal seyirlidir. Bakteri hem kapsll hem de
sporludur. Ancak sporu besiyerlerinde grlr. Bakteri kapsl poli d-glutamik asit yapsndadr. Primer hayvan
rezervuar bykba hayvanlardr.
Yant - A
11) Pirinli yiyecekler ile geen emetik formda besin zehirlenmesi etkeni aadakilerden hangisidir?
A)
B)
C)
D)
E)

Staphylococcus aureus
Salmonella enteritidis
Yersinia enterocolitica
Escherichia coli
Bacillus cereus

Besin zehirlenmesi etkeni olan B. cereus iki farkl tipte ekzotoksin salglar. Bunlardan birisi pirinli yiyeceklerden
geen emetik form besin zehirlenmesi, dieri ise etli (soslu) yiyeceklerden bulaan diyare tipi besin zehirlenmesi
yapar.
Emetik formunda bulant, kusma, abdominal kramplar ve nadiren ishal olur.
Hastalk genellikle 24 saat iinde kendi kendine dzelir. Pirinli yiyecekleri aldktan 1-5 saat iinde balar. Snavda
soru olan bu tipidir.
Diyare formunda ise inkbasyon periyodu 1-24 saattir. Sulu diyareye, abdominal kramplar, ate ve kusma elik
eder. Enterotoksin barsakta sentezlenir.
B. cereus'lu hastalarn dklar bakteriyolojik inceleme asndan yeterli bilgi vermez.
Yant - E
12) in lokantasnda yenen pirinli bir yemei takiben 1-6 saatte ortaya kan, bulant, kusma ve abdominal
kramp ile seyreden besin zehirlenmesi tablosundan sorumlu olan mikroorganizma aadakilerden hangisi
olabilir? (Nisan - 2005)
A)
B)
C)
D)
E)

Clostridium perfringens
Clostridium botulinum
Bacillus cereus
Vibrio parahaemolyticus
Camplyobacter jejuni

Bacillus cereus pirinli yiyeceklerin ardndan, ksa enkbasyon periyotlu, emetik tarzda kusmayla karakterize bir
besin zehirlenmesi meydana getirir.
Yant - C
13) Gze yabanc cisim kamas sonucunda meydana gelen panoftalmitte muhtemel etken aadakilerden
hangisidir?
A) Staphylococcus aureus
B) Haemophilus influenzae
C) Clostridium perfringens

33

D) Bacillus cereus
E) Bacillus anthracis
B. cereus, travma veya gze yabanc cisim kamas durumlarnda ciddi keratit, endoftalmit ve panof-talmit gibi gz
enfeksiyonlarna sebep olur.
Yant - D
14) Aadaki anaerobik bakterilerden hangisi sporludur?
A)
B)
C)
D)
E)

Actinomyces
Eubacterium
Lactobacillus
Clostridium
Peptococcus

Yant - D
Yap

Gram boyama

Bakteri

Sporlu basiller

Pozitif
Negatif

Clostridium
Yok

Sporsuz basiller

Pozitif

Actinomyces
Bifidobacterium
Eubacterium
Lactobacillus
Propionibacterium

Negatif

Bacteroides Fusobacterium

Pozitif

Peptococcus
Peptostreptococcus
Streptococcus

Negatif

Veillonella

Sporsuz koklar

15) Kolinerjik sinapslarda Ach aa kmasn nleyerek etki gsteren ekzotoksin, aadaki bakterilerden
hangisi tarafndan oluturulur? (Eyll - 1998)
A)
B)
C)
D)
E)

Corynebacterium diphtheria
Clostridium botulinum
Clostridium perfringens
Clostridium tetani
Clostridium difficile

Clostridium botulinum anaerobik bakteridir ve ekzotoksini aracl hastalk (botulizm) yapar. Toksin hem
sinapslarda hem de nromuskuler "junction"da asetilkolinin salnmn bloke ederek etkisini gsterir, flask tipte
paraliziler olur.
Yant - B
16) izgili kas paralizilerine yol aan ekzotoksin aadaki hangi bakteriden salnr?
A)
B)
C)
D)
E)

Clostridium perfringens
Clostridium tetani
Clostridium botulinum
Bacillus anthracis
Bordatella pertussis

Clostridium botulinum toksini gastrik epitel hcrelerinden emilir, kan veya lenf dolam ile koliner-jik sinirlere,
onlarn innerve ettii nromuskuler plaa getirilir, endositoz ile plaa girer ve asetilkolin dearjn nleyerek
izgili kas paralizilerine yol aar.
Yant - C
17) Clostridium botulinum besin zehirlenmesinde aadaki klinik bulgulardan hangisi grlmez?
A)
B)
C)
D)
E)

Ate
Yutma gl
ift grme
Midriasis
Dispne

Kontamine yiyeceklerin alnmasndan 12-36 saat sonra ortaya kar.

34

Grme ile ilgili bulgular (gz kaslarnda koordinasyon bozukluu, ift grme, diplopi, midriyazis), yutma gl,
konuma bozukluu ilk bulgulardr.
Bulber paralizi, solunum paralizisi ve kardiyak arrest ileri dnemlerde lmle sonulanabilir. lme kadar hastann
bilinci yerindedir. Ate yoktur, gastrointestinal sistem bulgular bulunmayabilir.
Yant -A
18) nsanda ekzotoksini ile enfeksiyon yapan mikroorganizma aadakilerden hangisidir? (Eyll-2001)
A)
B)
C)
D)
E)

Streptococcus pneumonia
Neisseria meningitidis
Klebsiella pneumonia
Haemophilus influenzae
Clostridium tetani

Clostridium tetani toprakta ve hayvan dklarnda bol miktarda bulunabilen bir bakteridir. Tetanus etkenidir.
Hastaln tetanospazmin ve tetanolizin denilen ekzotoksinleri aracl ile yapar.
Yant - E
19) Clostridium tetani'nin en nemli portal giri kaps aadakilerden hangisidir?
A)
B)
C)
D)
E)

Deri
Gastrointestinal sistem
Solunum sistemi
Genital sistem
Nasal yol

Clostridium tetani hem dkda hem toprakta bol miktarda bulunur. nsanlara bulamas tetanojen yaralar denilen
kanlanmas bozulmu, byk travmalar sonucunda deri yolu ile olur.
Yant - A
20) Tetanoz geliimi iin aadakilerden hangisi hazrlayc faktr deildir?
A)
B)
C)
D)
E)

Yarada nekrotik dokularn bulunmas


Yabanc cisim ve koagulum ieren lezyonlar
Yank yaralar
Gs ameliyat yaras
Yarada Pseudomonas enfeksiyonunun bulunmas

Clostridium tetani sporlarnn germinasyonu iin nekrotik dokularn olmas, dokularn kanlanmasnn bozulmas ve
ortamda kalsiyum bulunmas gerekmektedir. nsan vcudunda, bu zellikleri tayan dokulara tetanojen dokular
denir. Anatomik boluk braklarak stre edilmi, yabanc cisim ve koagulum ieren lezyonlar, iyi irrige ve debride
edilmemi yara ve yanklar tetanojen dokulardr.
Ortamda oksijeni iyi kullanan bakteriler (S. aureus, Pseudomonas) bulunuyorlarsa oksijen tketimi hzlanr ve
remeleri daha kolaylar.
Spesifik etkilerini tetanospazmin ve tetanolizin isimli ekzotoksinleri aracl ile yaparlar.
Yant - D
21) Aadakilerdene hangisi Jeneralize tetanoz bulgusu deildir?
A)
B)
C)
D)
E)

Trismus
Ektima gangrenozum
Risus sardonikus
Opistotonus
Ate yoktur, bilin aktr

Jeneralize tetanoz: En bilinen tablodur. Yara yerinde ar, rahatszlk hissi prodromal belirtilerdir, ilk kaslmalar yara
yerinde balar.
lk tutulan kas masseter kasdr. Trismus geliir, olgunun seyri boyunca, hatta iyileme sonrasnda aylarca sren
en uzun seyirli bulgudur. Daha sonra dier yz kaslar da tutulur donuk yz (risus sardonicus) grlmeye balanr.
Bunu izleyen dnemde, nbetler esnasnda paravertebral adele spazmna bal olarak hastann gvde ve ba
hiperekstansiyon, kollar fleksiyon, bacaklar ise ekstansiyon halini alr (opistotonus).
Kaslmalar enerjiden bamszdr, eller hibir zaman hastala katlmaz, hastann bilinci terminal dneme kadar
aktr.

35

Otonom sinir sistemi tutulumuna bal olarak terleme, taikardi, aritmiler ve arteriyel kan basnc oynamalar
grlr. Sfinkter spazm nedeniyle konstipasyon ve idrar retansiyonu grlr.
Ate yoktur. Ancak baka bir enfeksiyon varlnda veya lme yakn dnemlerde gelien aspirasyon pnmonisi gibi
sekonder enfeksiyonlara bal olarak ate ykselir.
Kaslmalar, zaten hiperirritabl haldeki hastann d uyaranlarla her uyarlnda geliir. Ar olgularda konvlsiyonlar
gzlenir.
Yant - B
22) Clostridium perfiringens gastroenteritinden sorumlu olan toksin aadakilerden hangisidir? (Eyll - 1999)
A)
B)
C)
D)
E)

Alfa toksin
Beta toksin
Enterotoksin
Nrominidaz
Delta toksin

Etli yiyeceklerin zerinde reyebilen C. perfrin-gens'in gl enterotoksini besin zehirlenmesi yapar. Jejunum ve
ileumdan hipersekresyon ile ka-rakterize ishal grlr. Tip A'nn salglad alfa toksin lesitinazdr. Hcre
membranndaki lesitini paralar.
Teta toksin hemolitik ve nekrotizan etkiye sahiptir ancak lesitinaz deildir.
DNAaz ve hiyaluranidaz, bir kollajenazdr. Subku-tan dokularn kollajen tabakasn ve kaslar sindirirler.
Nekrotizan enteritten C tipi bakterinin salglad beta toksin sorumludur.
Yant -C
23) Clostridium perfringens miyonekrozundan sorumlu olan toksin aadakilerden hangisidir?
A)
B)
C)
D)
E)

Alfa toksin
Beta toksin
Enterotoksin
Nraminidaz
Delta toksin

Clostridium perfringens Tip A'nn salglad alfa toksin, lesitinazdr. Hcre membrannndaki lesitini paralar.
Teta toksin hemolitik ve nekrotizan etkiye sahiptir, ancak lesitinaz deildir.
DNAaz ve hiyalronidaz bir kollajenazdr, subku-tan dokularn kollagen tabakasn ve kaslar sindirir.
C. perfringens'in baz sular gl enterotoksin retir. zellikle etli yiyeceklerde oluan bu toksin jejunum ve
ileumdan hipersekresyon yapar, bylece 6-18 saatte ortaya kan, ar su ve elektrolit kayb olan diyareler
grlebilir. Hastalk bu haliyle B. cereus besin zehirlenmelerine benzer.
Yant - A
24) Antibiyotie bal kolit etkeni aadakilerden hangisidir?
A)
B)
C)
D)
E)

Clostridium difficile
Salmonella typhi
Pseudomonas aeruginosa
Bacteroides fragilis
Shigella sonnei

Clostridium difficile antibiyotie bal kolit (ps-do-membranz kolit) etkenidir, iki tip toksin retir. Bu
mikroorganizma yenidoanlarn barsak florasnda %50 orannda bulunur. Bu oran iki ya civarnda %4'lere der.
Antibiyotikler (zellikle ampisilin, klindamisin ve sefalosporinler) ile kemoteraptikler bakteri kolonizasyonunun
artmasn salarlar.
Orta derecede diyareden toksik megakolona kadar deien klinik tablo geliebilir.
Sklkla ate vardr, karakteristik zellii pseudomembranlar bulunmasdr.
Yant -A
25) Antibiyotie bal ishal yaknmas olan bir hastann dksnda yaplan kltrde Clostridium difficile
retilmitir.
Bu hastada kesin tan koymak iin aadaki testlerden hangisi yaplmaldr? (Eyll - 2005)
A) Lam aglutinasyon

36

B)
C)
D)
E)

Enterotoksinin ELISA testiyle gsterilmesi


Shaedler besiyerinde C. difficile'nin retilmesi
Molekler testlerde C. difficile saptanmas
C. difficile antijeninin immnfloresan yntemle gsterilmesi

Antibiyotie bal gelien kolitte etken Clostridium difficile'dir.


Bakterinin kendisinin gsterilmesinden daha ok toksinin gsterilmesi veya psdomembranlarn varl kesin
tan asndan deerlidir.
Yant - B
26) Staphylococcus aureus'u koaglaz negatif stafilokoklardan ayran zellik aadakilerden hangisi deildir?
A)
B)
C)
D)
E)

Koaglaz pozitiflii
Katalaz pozitiflii
Kolonileri beta hemoliz yapar
Mannitol paralar
Novobiosine duyarldr

S. aureus'a patojenliini veren zellikleri

Koaglaz pozitiftir

Kanl agarda altn sars koloniler yapmas

Beta- hemoliz yapmas

Mannitol paralamas

Polimiksinli besiyerinde remesi

Novobiosin'e duyarll

Yant - B
27) mmunglobulinlerin Fc ksmna balanarak opsonizasyon ve fagositozu nleyen stafilokok antijeni
aadakilerden hangisidir?
A)
B)
C)
D)
E)

Stafilokinaz
Koaglaz
Lipaz
Protein A
Katalaz

Staphylococcus aureus'ta peptidoglikan tabakaya bal halde bulunan Protein-A, Ig G'lerin (lgG3 hari) Fc ksmna
affinite gsterir ve antikoru tersinden balar. Opsonizasyon ve fagositozu nler, kemotaktik, komplemana kar
etkinlik gsteren bir proteindir.
Protein A baz aglutinasyon testlerinde tan yntemi olarak kullanlabilir (koaglutinasyon).
Yant - D
28) Katalaz pozitif, spratif enfeksiyonlar yapan, beta hemolitik kok aadakilerden hangisidir?
A)
B)
C)
D)
E)

Streptococcus viridans
Streptococcus agalactiae
Staphylococcus aureus
Staphylococcus saprophyticus
Staphylococcus epidermidis

Yant - C
Bakteri

nemli bilgiler

S. aureus

Katalaz pozitif, koaglaz pozitif, beta hemolitik, yzeyinde protein A bulundurur, spratif enfeksiyonlar yapar.

S. epidermidis

Katalaz pozitif, koaglaz negatif, beta hemoliz yapmaz, novobiosine duyarl, normal deri floras bakterisi

S. saprophyticus Katalaz pozitif, koaglaz negatif, beta hemoliz yapmaz, novobiosine direnli, riner sistem enfeksiyonlar etkeni

29) Stafilokoklarn hcre duvarnda bulunan, gliserol veya ribitol fosfat polimerlerinden oluan antijenik yap
aadakilerden hangisidir? (Eyll - 2003)
A)
B)
C)
D)

Protein A
Teikoik asit
Kapsl
Lkosidin

37

E) Lipopolisakkarid
Stafilokoklarn hcre duvar zerinde bulunan polisakkarid ve protein oluumlu antijenik yaplar kapsl, hcre
duvar proteinleri, peptidoglikan teikoik asit kompleksi, protein A'dr.
Teikoik asit gliserol veya ribitol fosfat polimerlerinden yapl peptidoglikan balardr ve antijenik olabilir.
Antiteikoik asit antikorlar jel difzyon yntemi ile S. aureus'a bal endokarditli hastalarda tespit edilebilir.
Yant - B
30) Staphylococcus aureus'un antifagositik antijeni aadakilerden hangisidir?
A)
B)
C)
D)
E)

Fibronektin
M proteini
Protein A
Mrein
Hyaluronidaz

Staphylococcus aureus'un protein A's antikorlar Fc ksmndan balayarak opsonizasyonu nler. Bu ilem
sonucunda bakterinin zeri antikor ile kaplanr, bylece fagositer hcreler tarafndan alglanamaz ve antifagositik
zellik gsterir.
Yant - C
31) Ksa enkbasyon periyotlu besin zehirlenmesi etkeni aadakilerden hangisidir?
A)
B)
C)
D)
E)

Salmonella typhi
Yersinia enterocolitica
Staphylococcus aureus
Vibrio cholerae
Vibrio parahaemolyticus

Staphylococcus aureus enterotoksini: Isya, 30 dakikadan az kaynatmaya direnlidir. Bu nedenle zellikle portr
olan gda reticilerinin kontamine ettii krema ve mayonez gibi besinlerle bulaan besin zehirlenmeleri yapar.
Ksa enkbasyon periyotlu (1/2 - 6 saat) besin zehirlenmesi etkenidir.
Alt tipi vardr (A-F). Enterotoksinler sya ve sindirim enzimlerine direnlidir.
Enterotoksin-A, emetik besin zehirlenmesinden sorumlu olan etkendir. N. vagus'u, sempatik sinirleri ve mide
mukozas reseptrlerini irrite ederek gastralji, bulant ve kusmaya yol aar. Ate, ishal, karn ars gibi belirtiler
yoktur.
Enterotoksin-B ise stafilokoksik psdomembranz enterooi aar.
Yant -C
32) Aadakilerden hangisi Staphylococcus aureus enzimi deildir?
A)
B)
C)
D)
E)

Lipaz
Beta laktamaz
Hiyalronidaz
Katalaz
Lesitinaz C

Staphylococcus aureus enzimleri

Koaglaz: Plazmay koagle etme zelliindedir; fibrinojeni fibrine dntrr. Bakteri bu enzim sayesinde
evresini fibrin tabakas ile sararak savunma elemanlarndan korunur. Koaglaz retimi bakterinin patojenitesini
gsterir.

Katalaz: Streptokoklardan ayrmnda kullanlr.

Lipazlar: Deri, derialt yaylmn salar.

Hyalronidaz: Ba dokusunu hidrolize eder, yaylma faktrdr.

Stafilokinaz (fibrinoliz)

Penisilinaz (beta laktamaz): Betalaktam halkasnn siklik amid ban hidrolize eder. Bakterilerin %70'inden
fazlas byledir. Beta laktamaz enzimleri penisilin ve birok birinci kuak sefalosporinleri inhibe eder. Byle
sulara metisilin rezistan S. aureus denir (MRSA).

Lesitinaz C, C. perfiringens'in alfa toksinidir.


Yant - E
33) Aadakilerden hangisi sperantijen zellii gsterir? (Nisan - 1998)

38

A)
B)
C)
D)
E)

Vibrio
E.coli toksini
Difteri
Clostridium perfiringens toksin a
Toksik ok sendromu toksini 1

TSST-1 bilinen en gl sperantijendir.


Yant - E
34) Aadakilerden hangisi Stafilokoklarn toksini deildir?
A)
B)
C)
D)
E)

Enterotoksin
Lkosidin
Tetanolizin
TSST 1
Eksfoliatif toksin

Staphylococcus aureus'un toksinleri


Lkosidin: Ntrofil ve makrofajlar eritir.
Enterotoksin (A,. . .E): Isya, kaynatmaya direnlidir. Krema ve mayonez gibi besinlerle gelien besin zehirlenmeleri
yapar. En ksa enkbasyon periyodlu (1/2 - 6 saat) besin zehirlenmesi etkenidir. Emetik tipte besin zehirlenmesi
yapar
Eksfoliatif toksin: Halanm deri sendromu'ndan sorumludur. Epidermolitik toksin de denmektedir. Lokal bllz
eritemlere yol amaktadr.
Toksik ok sendromu toksini-1 (TSST-1): S. aureus'un, antijen sunumuna gereksinim duymadan CD4+T
lenfositlere direkt olarak balanabilen bir toksinidir. En nemli sperantijendir. ntravajinal tampon kullanan
kadnlardaki toksik ok sendromuna yol aan toksindir.
Yant -C
35) Aadakilerden hangisi Staphylococcus aureus endokarditi iin dorudur?
A)
B)
C)
D)
E)

S. epidermidis endokarditinden daha az sklkta grlr


ncelikli olarak trikspid kapa tutar
Kapak replasman tedavide kesinlikle kullanlmaz
Nadiren septik pulmoner emboli ile birliktedir
Tedavide antibiyotikler dnlmez

S. aureus endokarditi en sk grlen stafilokok endokarditidir. zellikle trikspid kapak tutulur. Sepsis tablosu
iinde septik pulmoner emboliler yapar.
Tedavide kapak replasman yaplmal ve mutlaka antistafilokoksik antibiyotikler ile tedavi edilmelidir.
Yant - B
36) Akut hematojen osteomyelit tans konulan hastann kan kltrnden hangi bakterinin remesini
beklersiniz?
A)
B)
C)
D)
E)

Proteus mirabilis
Streptococcus faecalis
Staphylococcus epidermidis
Staphylococcus aureus
Escherichia coli

Staphylococcus aureus osteomiyelit ve septik artritin en sk karlalan etkenidir. Hem travmatik hem de hematojen
yaylm gsterebilir.
Yant - D
37) ntravenz uyuturucu bamllarnda gelien endokarditte etken aadakilerden hangisidir?
A)
B)
C)
D)
E)

Streptococcus viridans
Staphylococcus aureus
Staphylococcus epidermidis
Streptococcus pyogenes
Staphylococcus saphrophyticus

Primer S. aureus bakteriyemisi insline bal diyabette ve kateter varlnda grlr. Hastalarn ounda
enfeksiyon hastanede yaplan cerrahi veya damar ii giriimden sonra geliir.

39

Genelde riner sistem, akcier veya GS'den kaynaklanr. Mortalitesi yksektir, metastatik organ tutulumu yaklak
%90 olguda grlr.
Endokardit gelimise mortalitesi % 50'dir. ntravenz uyuturucu bamllarnda sk geliir. Trikspid kapak
tutulumu daha fazladr.
Yant - B
38) Staphylococcus saphrophyticus en sk aadaki hastalklarn hangisinden sorumludur?
A)
B)
C)
D)
E)

Ritter sendromu
Toksik ok sendromu
Enterit
riner enfeksiyon
Tifs

S. epidermidis derinin, S. saphrophyticus ise vajenin normal flora elemandr.


S.saprophyticus zellikle seksel olarak aktif kadnlarda riner sistem enfeksiyonu (E. coli'den sonra ikinci)
etkenidir. Sistitli kadnlarn yaklak olarak %15 kadarnda izole edilmitir.
Yant - D
Bakteri

nemli bilgiler

S. aureus

Katalaz pozitif, koaglaz pozitif, beta hemolitik, yzeyinde protein A bulundurur, spratif enfeksiyonlar
yapar.

S. epidermidis

Katalaz pozitif, koaglaz negatif, beta hemoliz yapmaz, novobiosine duyarl, normal deri floras bakterisi

S. saprophyticus

Katalaz pozitif, koaglaz negatif, beta hemoliz yapmaz, novobiosine direnli, riner sistem enfeksiyonlar
etkeni

39) Diz cerrahisi sonrasnda str alannda ciddi piyojenik enfeksiyon gelien 54 yandaki erkek hastada, beta
hemolitik, katalaz pozitif, koaglaz pozitif, gram pozitif koklar izole ediliyor.
Etken aadakilerden hangisidir?
A)
B)
C)
D)
E)

Moraxella catarrhalis
Staphylococcus aureus
Staphylococcus epidermidis
Streptococcus agalactiae
Streptococcus pyogenes

Yant - B
40) Ventilatr kullanan hastalarda erken dnemde gelien nosokomial pnmoninin en olas etke-ni
aadakilerden hangisidir?
A)
B)
C)
D)
E)

Haemophilus influenzae
Streptococcus pneumoniae
Proteus mirabilis
Metisiline direnli S.aureus
Pseudomonas aeruginosa

Penisilinaz (beta laktamaz), beta laktam halkasnn siklik amid ban hidrolize eder. S. aureus'larn %70'inden
fazlas byledir. Beta laktamaz enzimleri penisilin ve birok birinci jenerasyon sefalosporinleri inhibe eder. Byle
sulara metisilin rezistan S. aureus denir (MRSA).
Ventilatr kullanan hastalarda gelien enfeksiyonlarda en sk tespit edilen etkenler erken dnemde (1-2 hafta iinde)
MRSA, daha ileri dnemde ise P. aeruginosa'dr.
Yant - D
41) Kateterlere bal olarak gelien sepsis tablosunun tans kandan hangi mikroorganizmann retilmesi ile
konulur?
A)
B)
C)
D)
E)

Proteus mirabilis
Streptococcus faecalis
Staphylococcus epidermidis
Klebsiella pneumoniae
Escherichia coli

Uzun sreli kateteri bulunan hastalarda gelien sepsislerde koaglaz negatif stafilokoklar akla gelir. Damar iine
yaplan injeksiyonlarn ardndan sepsis geliiyor ise ilk dnlecek bakteri S. aureus'tur.

40

Yant - C
42) Grup A Streptokoklarn karakteristik zellii aadakilerden hangisidir?
A)
B)
C)
D)
E)

Glukoz ve glukuronik asitten oluan polisakkarid kapsller


D membran proteinleri
Gama glutamil polipeptid
Sialik asit polimerleri
Hyaluronik asit yapsnda kapsl

Bakteri kapslnn ana yaps sudur. Dier ksm genellikle polisakkariddir. Farkl olarak B. anthra-cis'de protein, S.
pyogenes'de ise hyaluronik asit yapsnda kapsl vardr.
Yant - E
43) Aadakilerden hangisi servikal adenitlerin en nemli etkenidir?
A)
B)
C)
D)
E)

Haemophilus influenzae tip b


Grup A streptokoklar
Mycoplasma pneumoniae
Escherichia coli
Pneumocystis carini

Servikal adenitlerin en nemli etkeni Grup A streptokoklardr.


Yant - B
44) A grubu streptekoklarn yapsnda aadakilerden hangisi bulunmaz? (Nisan - 1998)
A)
B)
C)
D)
E)

Hyaluronik asit
M proteini
Lipoteikoik asit
Grup spesifik kapsl
Protein A

Birok S. aureus suunun hcre duvar komponenti olan Protein A, Ig G3 hari dier Ig G'leri Fc ksmndan balar.
Yant - E
45) Aadakilerden hangisi Streptococcus pyogenes'in hcre d salglarndan biri deildir? (Nisan - 2002)
A)
B)
C)
D)
E)

Beta laktamaz
Streptolizin
Fibrinolizin
Pirojenik ekzotoksin
Hyaluroinidaz

Streptokoklarn toksin ve enzimleri streptokinaz, streptodornaz, hyaluronidaz; pirojenik ekzotok-sinleri


difostopridin nkleotidaz ve streptolizin-lerdir.
Beta hemolitik grup A streptokoklar beta laktamaz salglamaz, penisiline direnleri yoktur.
Yant -A
46) Aadakilerden hangisi streptokoklarn toksini deildir?
A)
B)
C)
D)
E)

Streptolizin S
Difosforidin nukleotidaz
Streptokinaz
Streptodornaz
Pertussijen toksin

Difosforidin nukleotidaz: Baz streptokoklar tarafndan salnr, lkositleri ldrr.


Streptolizin-S: Antijenik deildir. Lkositleri, trom-bositleri ve eritrositleri eritir. Kltr pla yzeyindeki ve insan
vcudundaki hemolizden sorumludur.
Streptolizin-O: Kuvvetli antijeniktir. Derin hemolizden sorumludur ve Grup A, C, G streptokoklarda bulunur.
Streptolizin O salglayan streptokoklar ile enfekte olmu kiilerde antistreptolisin O (ASO) antikorlar geliir. Bu
antikorlar streptolizin O tarafndan meydana gelen hemolizi bloke ederler. Bu antikorun titresi yakn dnemde
geirilmi streptokok enfeksiyonunun gstergesi olabilir.
Streptokinaz (Fibrinolizin): Birok A grubu beta hemolitik streptokoklarda bulunur. Plazminojeni plazmine evirerek
fibrinoliz yapar, bylece yaylr. Pulmoner emboli, koroner arter ve venz tromboz tedavilerinde kullanlr.

41

DNAaz (Streptodornaz): DNA'y depolimerize eder, ortam akclatrr. Yapklk almas, irinin koyuluunu ama
gibi amalarla kullanlr.
Hyalronidaz: Yaylm faktrdr. Derialt enjeksiyonlarnn yaylmas iin kullanlr. Hyalronidaz reten sularn
enfeksiyonlarnda serumda spesifik antikorlar tespit edilebilir.
Eritrojenik (pirojenik ekzotoksin) toksin: A grubu beta hemolitik streptokoklarda bulunur. A, B ve C olmak zere
ayr antijenik tipi vardr. En sk A tipi grlr. Dier ekzotoksinlerden farkl olarak sya direnlidir. Bunu retenler
lizojenik formlardr. Kzl ve Streptokoksik toksik ok sendromu hastalklarndan sorumludur. Pirojenik, sitotoksiktir,
endo-toksinlerinin etkisini potansiyalize eder.
Yant - E
47) Aadakilerden hangisi streptokok trleri tarafndan retilen enzimlerden biri deildir? (Nisan - 2006)
A)
B)
C)
D)
E)

Fibrinolizin
Katalaz
Hiyalronidaz
Difosfopiridin nukleotidaz
Hemolizin

Tm Stafilokoklar katalaz pozitiftir, bu zellii streptokoklardan ayrmnda kullanlr.


Yant - B
48) Aadakilerden hangisi poststreptokoksik bir hastalktr?
A)
B)
C)
D)
E)

Puerperal sepsis
Farenjit
Toplum kaynakl pnmoni
nfektif endokardit
Akut glomerulonefrit

Streptococcus pyogenes in
Spratif enfeksiyonlar

Farenjit, kzl (scarlet fever), erizipel, streptokokal toksik ok sendromu, piyodermi, puerperal sepsis, Akut infektif
endokardit, pnmoni, lenfanjit, sepsis

Nonspratif streptokok hastalklar

Akut eklem romatizmas

Akut glomerulonefrit

Yant - E
49) Aadaki streptokoklardan hangisi nazofarenks ve gastrointestinal sistemin normal flora eleman olup %1520 gebede vaginal florada kolonize olarak neonatal menenjite neden olabilir? (Eyll - 1999)
A)
B)
C)
D)
E)

S. pyogenes
S. salivarius
S. agalactiae
S. pneumonia
S. viridans

Streptococcus agalactiae grup B streptokoklardr. Kadn genital organlarnn normal flora yesidir ve yenidoan
sepsis ve menenjiti yaparlar.
Yant -C
50) Vajinal yolla yeni domu bir kz bebekte, yksek ate ve ense sertlii bulgular saptanmtr. Beyin omurilik
svsnn mikroskopik incelemelerinde bol miktarda ntrofil ve Gram (+) koklar grlmtr.
Bu durumda, etken olarak ncelikle aada-kilerden hangisi dnlmelidir? (Nisan - 2005)
A)
B)
C)
D)
E)

Staphylococcus aureus
Listeria monocytogenes
Grup B Streptokoklar
Meningokoklar
Peptostreptokoklar

Grup B Streptekoklar kadnlarn ortalama %15-20 sinin vajen florasnda bulunan bakteridir. Vajinal doum yapan
kadnlarn bebeklerinde gelien sepsis ve menenjitlerde en sk karlalan bakteridir.

42

Yant - C
51) CAMP testi hangi bakterinin ayrc tansnda kullanlr?
A)
B)
C)
D)
E)

Staphylococcus aureus
Streptococcus viridans
Streptococcus agalactiae
Streptococcus pneumoniae
Streptococcus pyogenes

Streptococcus agalactiae fakltatif gram pozitif diplokoklardr. Koyun kanl agarda dar bir beta hemoliz zonu olan
gri-beyaz koloniler yaparlar.
erdikleri CAMP faktr ile S. aureus'un hemoliz yeteneini artrr, CAMP testi (+)'dir.
Hippurat hidrolize ederler.
Yant -C
52) Yenidoan menenjitlerinin, sepsisinin en nemli etkenlerinden birisi olduu kabul edilen bakteri
aadakilerden hangisidir?
A)
B)
C)
D)
E)

Streptococcus pyogenes
Streptococcus agalactiae
Streptococcus sanguis
Streptococcus mutans
Streptococcus pneumoniae

Streptococcus agalactiae normalde genital, na-zofarenks ve GIS florasnda bulunur.


Doum srasndaki (vertikal) bulama nedeni ite, kompleman dzeyi dk olan yenidoanlarda menenjit veya
puerperal enfeksiyonlara sebep olur.
Yant - B
53) Romatizmal kapak hastal olan bir kiide doal kapak endokarditinin en sk etkeni hangisidir? (Eyll 1998)
A)
B)
C)
D)
E)

Viridans streptokoklar
Enterokok
Staphylococcus epidermidis
Staphylococcus aureus
Escherichia coli

Viridans streptokoklar st solunum yollarnn ve az iinin normal flora bakterisidir. Oral travmalar sonucunda kan
dolamna geer.
Anormal kalp kapa olanlarn balca endokardit etkenidir.
Yant - A
54) Aadaki streptokoklardan hangisi orofarenksin normal flora eleman olup subakut bakteriyel endokarditin
en sk etkenlerinden birisidir?
A)
B)
C)
D)
E)

S. pyogenes
S. salivarius
S. agalactica
S. pnmonia
S. viridans

Subakut bakteriyel endokarditin en nemli etkenleri streptococcus viridans ve enterokoklardr.


Viridans grubu streptokoklar az florasnda bulunurken, enterokoklarn normalde kolon florasnda bulunurlar.
Yant - E
55) Endokarditi olan bir hastann kan kltrnde; hemoliz yapmayan, optokine direnli, safrada erimeyen, safraesklin testi negatif, %6.5'lik NaCI'de remeyen, katalaz negatif ve gram pozitif koklar saptanmtr.
Bu hastada etken olarak ncelikle aadaki bakterilerden hangisi dnlmelidir? (Nisan - 2004)
A) Enterococcus faecalis
B) Streptococcus pneumoniae
C) Streptococcus pyogenes

43

D) Viridans streptokoklar
E) Streptococcus agalactiae
Endokardit etkeni olan hemokltrde hemoliz yapmayan, optokine direnli, safrada erimeyen, safra-esklin testi
negatif, %6.5'lik NaCI'de remeyen, katalaz negatif ve gram pozitif koklar viridans grubu streptokoklardr.
Enterokoklar %6.5'luk NaCI'de rerler, s. pneumoniae alfa hemolitik, s. pyogenes ve s. agalactiae ise beta
hemolitiktir.
Yant - D
56) Beyin apsesi gelien bir hastann yksnden, yaknmalarnn balamasndan bir ay nce di ektirdii
reniliyor.
Bu klinik tabloya aadaki mikroorganizmalardan hangisinin yol ama olasl en yksektir? (Nisan - 2006)
A)
B)
C)
D)
E)

Pseudomonas
Stafilokoklar
Mycoplasma
Gram(-) enterik basiller
Anaerob streptokoklar

Anaerobik streptokoklar (Peptostreptococcus) kadn genital organlar, az ve barsaklarn normal flora bakterisidir.
Bacteroides bata olmak zere dier anaeroblar ile birlikte beyin, kalp, akcier, abdomi-nal ve pelvik spratif
enfeksiyonlar meydana getirirler.
Yant - E
57) C reaktif protein hangi bakterinin M proteini ile reaksiyon verir?
A)
B)
C)
D)
E)

Streptococcus viridans
Streptococcus pneumoniae
Streptococcus pyogenes
Streptococcus agalactiae
Streptococcus mutans

Streptococcus pneumoniae'nn iki somatik antijeni bulunur: M proteini, tm pnmokoklarda bulunan C


karbonhidratdr.
Erken dnemde konsantrasyonu artan akut faz yant proteini olan C reaktif protein (CRP), pnmokoklarn C
karbonhidrat ile reaksiyon verir.
Birok klinik durumda ykselebilir, adn pnmokoklardan alr, ancak pnmok tans iin spesifik deildir.
Yant - B
58) Pnmokoklar dier alfa hemolitik streptokoklardan aadaki testlerden hangisi ile ayrlr?
A)
B)
C)
D)
E)

CAMP testi
Optokin testi
Basitrasin testi
%6.5'luk NaCI'de reme
Kapsl ime testi

Pnmokoklar kanl agarda alfa hemoliz yaparlar. Bu zellikleri ile viridans streptokoklara benzerler. Ayrm iin
optokin testi kullanlr.
Pnmokok tans konulmu bir bakterinin tip tayini ise kapsl ime testi ile konulur.
Yant - B
59) Atipik pnmoni klinik tans alm bir hastada aadaki bakterilerden hangisinin olma olasl en dktr?
(Eyll - 2004)
A)
B)
C)
D)
E)

Legionella pneumophila
Streptococcus pneumoniae
Mycoplasma pneumoniae
Chlamydia pneumoniae
Coxiella burnetti

Streptococcus pneumoniae ve Klebsiella pneumoniae lober pnmoninin iki nemli etkenidir.


Yant - B

44

60) Lober pnmoni etkeni bakteri aadakilerden hangisidir?


A)
B)
C)
D)
E)

Mycoplasma pneumoniae
Chlamydia pneumoniae
Chlamydia psittaci
Legionella pneumophila
Streptococcus pneumoniae

Streptococcus pneumoniae'nn toksini yoktur. Enfeksiyon normal flora bakterileri aracl ile meydana gelir.
Alveoler arala gelen bakteriler burada rerler. Ortama ntrofillerin migrasyonu sonucunda kanl ve prlan bir
eksda birikir, balgamn yapsn oluturur. Ani balayan titreme-ate ykselmesi, kanl prlan balgam, gs
ars ile beliren tipik pnmoni bulgularnn yannda menenjit, endokardit ve septik artrit komplikasyonu ile de
seyredebilir.
Aspirasyon sonrasnda gelitii iin lokalize ve alveoler aral ilgilendiren bir enfeksiyondur. Lober pnmoni yapar.
Risk gruplarnda bronkopnmonide gelimektedir.
Splenektomisi olan hastalarda ar enfeksiyonlar geliebilir.
Yant - E
61) Aadakilerden hangisi toplumdan edinilmi pnmoni tans alan bir hastann hastaneye yatrlmas
asndan deerlendirme kriterlerinden biri deildir? (Eyll - 2003)
A)
B)
C)
D)
E)

Nabz hznn dakikada >125 olmas


Solunum hznn dakikada > 30 olmas
Balgam yaymasnda Gr (+) pozitif diplokoklarn grlmesi
Plevral efzyon varl
Arteriyal pH'nn < 7,35 olmas

Toplumdan kazanlm pnmonilerde hastalk ciddi ise ve risk faktrleri bulunuyor ise hastalar hospitalize edilmelidir.
Hastalarda baka organ tutulumunun varl,

mmunsupresyon,

Solunum saysnn 30/dakika zerinde olmas,

Hipotansiyon,

Multilober tutulum,

Plevral efzyon,

Taikardi,

Hipoksi,

Asidoz,

Elektrolit anormallii,

Lkopeni (lkosit saysnn 4.0/mm3 altnda olmas) veya lkositoz (lkosit saysnn 20000/ mm3 zerinde
olmas) ciddi pnmoni bulgulardr ve hastalarn hospitalize edilmeleri gerekir.

Yant - C
62) Aadakilerden hangisi atipik pnmoni etkeni deildir?
A)
B)
C)
D)
E)

Chlamydia psittaci
Streptococcus pneumoniae
Coxiella burnetti
Legionella pneumophila
Chlamydia pneumoniae

Virsler,

Chlamydia pneumoniae (TWAR ajan),

Coxiella burnetti, Chlamydia psittaci,

Legionella pneumophila

Mycoplasma pneumoniae (primer atipik pnmoni etkeni) atipik pnmoni etkenleridir.

Pnmokoklar ve Klebsiella pneumoniae ise lober pnmoni yaparlar.


Yant - B
63) Pnmokoklardaki penisilin direncinden sorumlu olan mekanizma aadakilerden hangisidir?

45

A)
B)
C)
D)
E)

Beta laktamaz enzimi sentezi


Bakteri duvar geirgenliinin azalmas
Bakteri sitoplazmik membran geirgenliinin azalmas
Bakteri tarafndan asetiltransferaz enzimi yaplmas
Penisilin balayan proteinlerdeki yapsal deiiklikler

Pnmokoklarn penisilin direnci dier gram pozitif bakterilerdeki gibi beta laktamaz enzimine bal deil, penisilin
balayan proteinlerindeki yapsal deiikliklere baldr.
Yant - E
64) Rekrren menenjit etkeni bakteri aadakilerden hangisidir?
A)
B)
C)
D)
E)

Neisseria meningitidis
Streptococcus pneumoniae
Staphylococcus aureus
Staphylococcus epidermidis
Pseudomonas aeruginosa

Streptococcus pneumoniae paranazal sinzit ve otitis media olgularnn en sk nedenidir. Kafa taban krklar,
mastoidit kaynakl (otojen) veya kafa iine itiraklere yol aan anatomik patolojiler nedeniyle gelien tekrarlayan
menenjitlerde ve erikin yata karlalan akut prlan menenjitlerde ilk sray alan etkendir.
Yant - B
65) Enfeksiyonlarnda enterotoksin ve endotoksinlerin rol olmayan aadakilerden hangisidir?
A)
B)
C)
D)
E)

Streptococcus pneumoniae
Pseudomonas aeruginosa
Shigella dysenteriae
Salmonella typhimurium
Vibrio cholerae

Streptococcus pneumoniae'n\n ekzotoksinleri ve gram pozitif olduklar iin endotoksinleri yoktur Enfeksiyonlarn
kendisi yaratr.
Yant - A
66) Normalde nazofarinks mukozasnda bulunan immn yetersizlii olanlarda sinzit, otit, bronit, pnmoni
yapan, beta-laktamaz ve DNA az ieren bakteri hangisidir? (Nisan - 1998)
A)
B)
C)
D)
E)

Acinetobacter
Neisseria sicca
Neisseria lactamica
Neisseria flaveskum
Moraxella catarrhalis

Moraxella catarrhalis st solunum yollarnn normal florasnda bulunan bakteridir ve ara sra bakteriyemi,
endokardit, konjunktivit, menenjit, pnmoni yapabilir.
Sularn ou penisiline duyarldr, ancak Moraxella catarrhalis beta laktamaz retir.
Yant - E
67) Neisseria gonorrhaea'nn enfeksiyon oluturmasnda rol oynayan en nemli virlans faktr aadakilerden
hangisidir? (Eyll -2002)
A)
B)
C)
D)
E)

Kapsl
Flajella
Ekzotoksin
Pili
Koaglaz

Gonokoklarn birok serotipleri bulunur. Ancak sadece fimbrial (pili) olanlar patojendir.
Yant - D
68) En ksa inkbasyon sreli cinsel yolla bulaan hastalk aadakilerden hangisidir?
A)
B)
C)
D)

Gonore
Herpes genitalis
AIDS
Genital siil

46

E) Lenfogranuloma venerum
Gonore, en ksa inkbasyon sreli cinsel yolla bulaan hastalktr. Enfekte kii ile bir tek temas sonucu bulama;
kadnlar iin % 50 iken, erkekte % 20'dir.
Neisseria gonorrhaea yalnzca insanda hastalk oluturur. Intraselller enfeksiyon yapar.
Mukozalara tutunmada fimbrialar, toksisitesinden endotoksinleri sorumludur.
Meningokoklar ve pnmokoklar gibi, ierdikleri Ig A1 Proteaz ile Ig A'y paralarlar.
Yant - A
69) Fimbrial bir Neisseria gonorrhoeae mutasyon ile fimbriasz hale geliyor. Bu mutasyonunun sonucunda
aadakilerden hangisini beklersiniz?
A)
B)
C)
D)
E)

N. gonorrhoea'nn mukozalara kolonizasyonu gereklemez


Bakteri gram pozitif boyanr
Organizma lr
Spesifik serolojik yaps bozulur
Kapslsz hale gelir

Neisseria gonorrhoeae fimbrialar aracl ile konak hcre membranlarna tutunur.


Bir bakteri fimbriasn kaybederse konak dokulardaki tutunma ve kolonizasyon zelliini kaybeder.
Yant - A
70) Aadakilerden hangisi meningokoklarn polisakkarid kapslnn zellii deildir?
A)
B)
C)
D)
E)

Antifagositik aktivitesi ile bakterinin virlansn artrr


Kapsl antijenleri serolojik gruplandrmada kullanlr
Menenjitli hastalarn beyin omurilik svsnda kapsl antijenlerini tespit edebilirsiniz
Meningokoklarn kapsl antibiyotik direnci gelimesinde nemlidir
Kapsl antijenleri alarda kullanlr

Gram negatif diplokoklardan; meningokoklar gonokoklardan ayran nemli zelliklerden birisi kapsldr. Kapsl
antifagositik zellii ile virlansn artrr ve meningokoksemi geliir.
Meningokoklarn serolojik tiplendirmesinde kapsl antijenleri kullanlr. Bu antijenler alarda da kullanlr (A, B, C,
W135). Lateks aglutinasyon ynteminde kullanlan antijenler de kapsle aittir.
Kapsln antibiyotik direnci ile ilikisi yoktur.
Yant - D
71) Meningokoksik menenjitli bir hastann beyin omurilik svsnn gram yaymasnda aadakilerden hangisi
gzlenir?
A)
B)
C)
D)
E)

Gram (+) diplokok


Gram (+) basil
Gram (-) diplokok
Gram (+) kme yapan koklar
Aside direnli bakteriler

Neisseria menengitidis kapsll, gram (-) diplokoktur. Mikroaerofilik ortamda iyi rer. Maltoz (+) olmas ile
gonokoklardan ayrlr.
Fizik-imik d etkenlere kar ok hassastr ve bu nedenle kltrleri karanlkta tutulur.
Yant - C
72) Ernst Babes metakromatik boyanan cisimcikler hangi bakterinin sitoplazmasnda gsterilebilirler?
A)
B)
C)
D)
E)

Neisseria gonorrhaea
Salmonella typhi
Corynebacterium diphtheriae
Staphylococcus aureus
Bordatella pertussis

Corynebacteria'\ar gram pozitif basillerdir ve in alfabesi eklinde grlrler.


Metakromatik boyanan yksek enerji tayan fosfat granlleri vardr (Ernst-Babes cisimcikleri). Mavi boyanan
bakterilerde krmz olarak grnrler.
Yant - C

47

73) Aadaki enfeksiyonlardan hangisi lizojenik bir bakteri tarafndan oluturulur? (Eyll - 2003)
A)
B)
C)
D)
E)

Bomaca
Difteri
Tberkloz
Sifiliz
Tifo

Corynebacterium diphtheriae primer insan patojenlerinden birisidir. Solunum sistemi, yaralarda veya deri zerinde
enfeksiyon meydana getirirler. Yaylrn damlack enfeksiyonu eklindedir.
Patojenitesini toksinleri aracl ile gsterir. Toksin etkisini elongasyon faktr 2 inhibisyonu yoluyla gsterir.
Toksin reten sularn corynephage beta faj denilen bir faj aracl ile enfekte olduklar gsterilmitir.
Yant - B
74) Difteri toksininin etki mekanizmas, aadakilerden hangisidir? (Eyll - 2000)
A)
B)
C)
D)
E)

tRNA translokasyonunun (EF2) inhibe edilmesi


mRNA'nn ribozomlara balanmasnn inhibe edilmesi
Membran geirgenliinin artrlmas
DNA polimerazn inhibe edilmesi
RNA polimerazn inhibe edilmesi

Difteri toksininin A fragman elongasyon faktr 2 (EF2) inaktivasyonu aracl ile polipeptid zincirlerin elongasyonunu
inhibe eder.
Yant - A
75) Corynebacterium diphtheria tayclnn tedavisinde Nk tercih edilecek antibiyotik aadakilerden
hangisidir? (Nisan - 2002)
A)
B)
C)
D)
E)

Eritromisin
Kloramfenikol
Rifampin
Trimetoprim-sulfametaksozol
Sulbaktam-ampisilin

Difteri tayclnn antibiyotik profilaksisinde oral eritromisin kullanlr.


Yant -A
76) Fitz Curtis Hugh sendromu etkeni aadakilerden hangisidir?
A)
B)
C)
D)
E)

Streptococcus pneumoniae
Neisseria gonorrhoeae
Ricketsia ricketsi
Pseudomonas aeruginosa
Shigella sonnei

Chlamydia trachomatis ve Neisseria gonorrhaea lenfatik iletim ile, perihepatite yol aabilirler (Fitz-Hugh-Curtis
sendromu).
Karacier enzimlerinde hafif bir ykselme grlr. Sarlk yoktur.
Yant - B
77) Difteriye kar kiilerin immn yant hangi test ile llr?
A)
B)
C)
D)
E)

Schick testi
Dick testi
Schultz Charlton testi
Wright testi
Sabin Feldman boya testi

Corynebacterium diptheria psdomembranlarla karakterize lokal enflamasyon yapar. Toksine kar gelien
antikorlar B parasn inhibe ederler, bylece konak hcreye tutunmay nlerler. Kiilerin immun yant Schick testi
ile llr.
Yant -A
78) Kontamine yiyeceklerden bulaan ar meningoensefalit, sepsis, dk, erken ve l doum yapabilen gram
(+) basil hangisidir? (Nisan - 1998)

48

A)
B)
C)
D)
E)

Listeria monocytogenes
Brucella
Bacteroides fragilis
Clostridium perfringens
Yersinia enterocolitica

Listeria monocytogenes peynir ve sebzeler gibi yiyeceklerin yenmesi ile bular. Barsaklardan kana kararak sepsis
yapar. ntrauterin enfeksiyonlar meydana gelebilir. mmnsupresyondakilerde meningoensefalit yapar.
Yant - A
79) Meningoensefalit tans konmu bir hastann beyin omurilik svsnda direk boyamada gram (+) pozitif
basiller gzlenmitir. Alnan rnein kanl agara ekilmesi sonucunda beta hemoliz yapan oda scaklnda
hareketli 37C'de hareketsiz gram pozitif basillerin redii saptanmtr.
Etken byk olaslkla aadakilerden hangisidir? (Eyll - 2002)
A)
B)
C)
D)
E)

Corynebacterium jeikeium
Erysypelothrix rhusiopathiaea
Bacillus cereus
Lactobacillus
Listeria monocytogenes

Listeria monocytogenes immn yetersizlii olanlar, kk ocuklar ve yallarda meningoensefalit etkeni gram
pozitif bakteridir. Bakteri 22C'de hareketli, 37C'de ise hareketsizdir. Bu zellii ile difteroidlerden ayrlr.
Yant - E
80) Granulomatozis infantiseptica etkeni bakteri aadakilerden hangisidir?
A)
B)
C)
D)
E)

Corynebacterium diphtheriae
Pseudomonas aeruginosa
Klebsiella pneumoniae
Listeria monocytogenes
Mycobacterium tuberculosis

Listeria enfeksiyonlarnn iki klinik tipi vardr. Bunlardan birincisi fetus ve yenidoanlarda meydana gelen
granulomatozis infantiseptica, dieride zellikle renal transplantasyon hastalarnda (immun sprese yetikinlerde)
meydana gelen sepsisdir.
Organizma hayvanlar, bitkiler ve toprakta yaygn olarak bulunur. nsanlara hayvanlardan direkt temas veya pastrize
edilmemi stlerle, kontamine sebzeler ile bular.
Patogenezini mononkleer fagositik hcrelere invazyon ile yapar. Hcresel immnite korunmada daha nemlidir.
Yant - D
81) Aadaki bakterilerden hangisi, yenidoanda granulomatozis infantiseptika'ya neden olur? (Eyll - 2004)
A)
B)
C)
D)
E)

Mycobacterium avium intracellulare


Mycobacterium kansasii
Grup B Streptokok
Listeria monocytogenes
Chlamydia trachomatis

Yeni doanda granulomatozis infantiseptika etkeni bakteri Listeria monocytogenes'tir.


Yant - D
82) Yenidoanda sepsise ve baklk sistemi basklanm hastalarda menenjit tablosuna neden olan Gram(+),
sporsuz, fakltatif anaerob basil aadakilerden hangisidir? (Nisan - 2006)
A)
B)
C)
D)
E)

Bacillus anthracis
Erysipelothrix rhusiopathiae
Corynebacterium urealyticum
Listeria monocytogenes
Rhodococcus equi

Listeria monocytogenes
Yenidoanlarda ve immn yetersizlii olanlarda menenjit ve sepsis etkenidir.
Corynebacteriumlar gibi V ve L eklinde kk gram pozitif basillerdir. Hareketli olmas ile ayrlr. Kanl agarda
kolonileri dar bir beta hemoliz zonu yapar.

49

Buzdolabnda reyebilmesi nemli zelliidir.


Enfeksiyon gebelerde abortus ile sonulanabilir ya da prematre doum, bebekte sepsis meydana gelebilir.
Yenidoanda 1-4 hafta sonra menenjit meydana gelebilir. nfekte annede asemptomatik veya influenza benzeri bir
hastalk olabilir.
Bu organizma salkl kiilerde besin zehirlenmelerine sebep olabilir.
Sulu diyare eklinde gastroenterit etkenidir. Konta-mine hayvansal rnler ile salgnlar bildirilmitir.
Yant - D
83) Aadakilerden hangisi Enterobacteriacea grubu bakterilerin ortak zellii deildir?
A)
B)
C)
D)
E)

Oksidaz negatiftir
Klebsiella ve Shigella dnda hareketsizdirler
Laktoz negatif olanlar patojendir
Katalaz pozitiftirler
Nitratlar nitritlere indirgerler

Enterobacteriacea grubu bakterilerin ortak zellikleri

Oksidaz (-)lerdir.

Hareketlidirler (Klebsiella, Shigella hari).

Glikoz (+) tirler.

Asit veya asit-gaz yaparlar.

Laktoz negatif olanlar patojendir (Salmonella, Shigella).

Katalaz (+) tirler.

Nitratlar nitritlere indirgerler.

ECA denilen ortak antijenleri vardr.

Yant - B
84) Aadakilerden hangisi Salmonella typhi'nin Enterobacteriocea grubu bakteriler ile ayrc tansnda
kullanlr?
A)
B)
C)
D)
E)

Gram boyama
Glukoz pozitiflii
H2S pozitiflii
Oksidaz negatiflii
Hareket

Enterobacteriacea grubu bakterilerin ortak zellikleri

Gram negatif enterik basillerdir

Oksidaz negatiftirler

Shigella ve Klebsiella dnda hareketlidirler

Glikozu fermente ederler

Laktoz negatif olanlar patojendir

Laktoz negatif olanlar iinde Salmonella typhi H2S pozitiflii ile dierlerinden ayrlr.

Yant - C
85) Aadakilerden hangisi kanl diyare yapar?
A)
B)
C)
D)
E)

ETEC
EHEC
EPEC
Bacillus cereus
Staphylococcus aureus

Bacillus cereus ve Staphylococcus aureus besin zehirlenmeleri kusma ile karakterize emetik formdadr. ETEC ve
EPEC ise zellikle ekzotoksinlere bal kolera benzeri sulu ishaller yaparlar.
EHEC ise E. coli'nin 0157:H7 suunun ekzotoksinini aracl ile zellikle kanama diyatezleri ile seyreden
dizanterik formda bir ishal yapar.
Yant - B

50

86) Serumda Vi antikoru bulunan bir kii, aadaki Salmonella cinsi bakterilerden hangisinin taycs olabilir?
(Eyll - 2000)
A)
B)
C)
D)
E)

Salmonella paratyphi A
Salmonella typhi
Salmonella choleraesuis
Salmonella paratyphi B
Salmonella typhimurium

Tifo etkeni olan Salmonella typhi'nin kapsler K antijenine Vi (virlans) antijeni denir.
Yant - B
87) Aadakilerden hangisi, Salmonella typhi'de (Vi) antijeninin zelliklerinden biridir? (Eyll -2001)
A)
B)
C)
D)
E)

H antijeninin bir paras olmas


Lipopolisakkarit yapsnda olmas
60C'de, 1 saat kaynatmaya duyarl olmas
Anti-0 antikorlar le agltinasyonu nlemesi
Protein yapsnda olmas

Vi antijeni Salmonella typhi'nin kapsl antijenidir. Polisakkarid yapdadr. Kaln kapsl hcre duvarnn st
tabakasnda bulunan O antijeninin zerini kaplayarak antikorlar ile aglutinasyonunu nleyebilir.
Yant - D
88) Salmonella typhi'nin Vi antijeni bakterinin hangi organelidir?
A)
B)
C)
D)
E)

Fimbria
Flajella
Kapsl
D membran
Periplazmik aralk

Somatik 0 antijeni: Isya direnli, formole duyarldr. Polisakkarid yapsnda olduu iin organizmada IgM
yapsnda antikorlarn olumasna sebep olur. Akut enfeksiyon gstergesidir.

H flagella antijeni: Is ve alkole duyarldr, formole direnlidir.

Bu antijen ile serogruplandrma yaplr. Ig G yapsnda antikor oluumuna neden olurlar.

K kapsl antijeni (Vi yzey Ag): E. coli ve Klebsiella gibi kapsll enterik bakterilerde bulunur, polisakkarid
yapdadr.

Virlans ile ilikilidir, fagositozu ve antikor balanmasn nlerler. Vi Ag'i Salmonella typhi'nin K Ag'idir.
Vi antijenine kar olumu antikorlarn gsterilmesi salmonella tarama testi olarak kullanlabilir.
Yant -C
89) Aadakilerden hangisinde Herxheimer reaksiyonu grlmez?
A)
B)
C)
D)
E)

Salmonella typhi
Treponema pallidum
Listeria monocytogenes
Borrelia recurrentis
Escherichia coli sepsisi

Herxheimer reaksiyonu dolama geen gram negatif basillerin antibiyotiklerin etkisi ile paralanmas ve kana
dklen lipid A'nn endotoksik aktivitesi gstermesidir.
Listeria monocytogenes gram pozitif bakteri olmas nedeni ile endotoksin etkisi gsteremez.
Yant-C
90) Tifo'da klinik bulgu olmayan aadakilerden hangisidir?
A)
B)
C)
D)
E)

Diskordans
Dikrot nabz
Lkositoz
Rose spot dkntler
Konstipasyon

Salmonella typhi intraselller yerletii iin tifoda dier bakteriyel enfeksiyonlardan farkl olarak lkopeni grlr.

51

Yant - C
91) Kz ocuklarnda dizri-piyri sendromunun en sk etkeni aadakilerden hangisidir?
A)
B)
C)
D)
E)

Enterokoklar
Streptococcus agalactiae
Staphylococcus saprophyticus
Ecsherichia coli
Pseudomonas aeruginosa

Toplumdan kazanlm riner sistem enfeksiyonlarnda etkenler:


Kadnlarda Dizri-Piyri sendromu
ocuk

Yetikin

Sk Etkenler

Escherichia

E.coli
S. saprophyticus (gen, seksel aktif kadnlar)

Nadir Etkenler

Dier Enterobacteriaceae

Dier enterobacteriaceae yeleri Enterokoklar

Yant - D
92) Turist diyaresi oluturabilen E. coli suu aadakilerden hangisidir?
A)
B)
C)
D)
E)

ETEC
EIEC
EHEC
EPEC
EAEC

ETEC (Enterotoksijenik): Turist diyaresinin etkenidir.


EIEC (Enteroinvazif): igelloz gibi dizanteriform (kanl-mukuslu, yksek atele seyreden) diyare etkenidir.
Hareketsizdir
EHEC (Enterohemorajik): E. coli 0157: H7 etkendir. Shiga ekzotoksini benzer verotoksin retir. Hemorajik kolit,
ocuklarda hemolitik remik sendrom ve trombotik trombositopenik purpuradan (TTP) sorumludur.
EPEC (Enteropatojenik): St ocuu ishalleri yapar.
EAEC (Enteroaderent): Turist diyaresinin dier bir etkenidir. Sulu diyare yapar.
Yant - A
93) Hamburger yedikten 8 saat sonra kanl dk ortaya kmtr. Kltrnde Campylobacter, Yersinia, Salmonella,
Shigella rememitir. Dkdan elde edilen filtrat ile vero hcrelerinde 24 saat sonra sitotoksisite gelimitir.
Etken aadakilerden hangisidir? (Nisan- 1998)
A)
B)
C)
D)
E)

Clostridium difficile
Balantidum coli
Schistosoma haemotobium
Vibrio cholerae
Enterohemorajik E.coli

EHEC vero hcre kltrlerinde sitotoksik etki oluturan verotoksin salglar. Toksin hemorajik kolit ve ciddi diyare
yapar. yi pimemi biftekler ile bular.
Yant - E
94) Hematemez ve melenas olan hemolitik remik sendromlu bir ocuun dk tetkikinde laktoz (+), gram (-)
hareketli bakteri grlmtr.
En olas etken aadakilerden hangisidir? (Nisan-2001)
A)
B)
C)
D)
E)

Entero invazif Escherichia coli


Entero patojen Escherichia coli
Shigella fleksneri
Salmonella
Entero hemorajik Escherichia coli

Enterohemorajik E. coli ciddi diyare yannda, hemorajik kolit, hemolitik remik sendrom, akut renal yetersizlik,
mikroanjiopatik hemolitik anemi ve trompositopeni yapabilir.

52

Yant - E
95) Salmonella sularndan hangisi hareketsizdir?
A)
B)
C)
D)
E)

S. typhi
S. paratyphi C
S. enteritidis
S. gallinorum
S. typhimurium

DNA benzerlikleri asndan tm Salmonellalar S. cholerasuis'dir. 2000 civarnda serotipi vardr.


Kmes hayvanlarnda enfeksiyon etkeni olan S. gallinorum ve S. pullorum hareketsizdir.
Yant - D
96) i yumurta yenmesi ile meydana gelen besin zehirlenmesinde hangi etken dnlr?
A)
B)
C)
D)
E)

Staphylococcus aureus
Salmonella typhimirium
Bacillus cereus
Campylobacter jejuni
Yersinia enterocolitica

S. typhimirium ve S. enteritidis tavuk etinden veya enfekte i yumurta yenilmesi ile insana bular. nce ve kaln
barsan epitel ve subepitel dokularn invaze ederler.
Uzun inkbasyon periyodlu (8-48 saat) besin zehirlenmesi yaparlar. Yksek ate, diyare, bulant, kusma ve karn
ars ile seyreder. Ba ars sktr. Birka gnde kendiliinden iyileir. mmn yetersizlii olanlarn dnda
bakteriyemi gelimez.
Yant - B
97) Orak hcreli anemi olgularnda aort anevrizmalarnda enfeksiyon yapan etken aadakilerden hangisidir?
A)
B)
C)
D)
E)

Streptococcus pyogenes
Enterococcus faecalis
Pseudomonas aeruginosa
Salmonella choleraesuis
Neisseria gonorrhaea

Salmonellalardan fokal organ enfeksiyonu etkeni S. choleraesuis'dlr. zellikle orak hcreli anemi veya kanser gibi
altta yatan immn yetersizlik olanlarda grlr. Kontamine besinin yenmesinden ksa sre sonra basiller kana
karr; menenjit (infantlarda), pnmoni, endokardit, endarterit (aort anevrizmalarna oturabilir) ve osteomiyelit
(orak hcreli anemi olgularnda) gibi lokal yerleimli enfeksiyonlar geliir.
GIS bulgusu yoktur veya ok hafiftir. Hemokltr (+) tir.
Yant - D
98) Orak hcreli anemide en sk osteomyelit etkeni hangisidir? (Nisan - 1998)
A)
B)
C)
D)
E)

Salmonella
S. aureus
Pseudomonas aeruginosa
E.coli
Streptokok

Orak hcreli anemililerde meydana gelen osteomyelitte akla gelecek etken Salmonelladr.
Yant - A
99) Tifonun tipik bulgusu olmayan aadakilerden hangisidir?
A)
B)
C)
D)
E)

Lkopeni
Hepatosplenomegali
Relatif bradikardi
Rose spot
Eozinofillerin art

S. typhi (tifo) ve S. paratyphi A, B, C (paratifo) ile meydana gelir. Ate, hepatosplenomegali ve karn ars olan her
hasta tifo asndan deerlendirilmelidir. Bu hastalarda belirgin klinik bulgular, diskor-dans (relatif bradikardi), dikrot
nabz, konstipas-yon, Rose spot dkntlerdir. Laboratuvar bulgular: Bu hastalarda, ksa sreli lkositozdan
sonra derin lkopeni, lenfomono-sitoz, periferik kanda eozinofil kayb, febril pro-teinri, baz olgularda

53

silendirri, karacier fonksiyon testlerinde bozulma, ar olgularda ve bbrek tutulumlarnda re ve kreatinin


dzeylerinde artmalar grlr.
Yant - E
100)
A)
B)
C)
D)
E)

Dnyada en yaygn Shigella enfeksiyonu etkeni aadakilerden hangisidir?


Shigella dysenteriae
Shiga basili
Shigella flexneri
Shigella boydii
Shigella sonnei

Shigellalar O antijen yapsna gre balca 4 grupta incelenir.

A grubu: S. dysenteriae; Serogrup 1 (Shiga basili). En ar seyirli igelloz etkenidir

B grubu: S. feneri.

Fimbrialdr. lkemizdeki enfeksiyonlarda en fazla izole edilen formudur

C grubu: S. boydii

D grubu: S. sonnei

Dnyada en yaygn grlen sutur. Enfeksiyonunda en hafif klinie sahiptir, ancak ilalara en direnli sudur.
Yant - E
101)
Virulans en yksek olan ve insandan insana direk bulaan etken, aadakilerden hangisidir? (Eyll 1999)
A)
B)
C)
D)
E)

Salmonella
Shigella
Proteus
E. coli
Klebsiella

Shigellalar ok bulacdr, Salmonellalar ile karlatrldnda 100-1000 kadar bakteri bulatrc olabilir.
Yant - B
102)
A)
B)
C)
D)
E)

Kanl ishali olan hastada Shigella dysanteriae'nin kesin tans hangi zellii ile konulur?
H2S pozitiftir
Laktoz pozitiftir
Hareketsizdir
Trofozoitleri grlr
4 ekirdekli kistleri grlr

Enterobacteriace grubu bakterilerin temel zellikleri, enterik ortamda yaayan gram negatif basil olmalar, oksidaz
negatiflii ve hareketliliidir.
Bu bakteriler iinde Shigella ve Klebsiella hareketsizlii ile tannrlar.
Kanl mukuslu ishali olan hastalarda, hareketsiz gram negatif basil shigellay dndrr.
Yant - C
103)
me suyu salgnlarna sebep olabilen, insandan insana direkt bulaabilen bakteri, aadakilerden
hangisidir?
A)
B)
C)
D)
E)

Salmonella
Shigella
Proteus
E. coli
Klebsiella

igelloz gelimekte olan lkelerde kk ocuklarn hastaldr. Balca kaynak kirli kontamine eller ve bunlarla
kirletilmi besin maddeleri ve su kaynaklardr.
ok az sayda (100-200) bakteri ile bulama gerekleebilir. Eer bakteri bol sulu yiyeceklerle alnm veya
herhangi bir sebeple mide pH's azalmsa enfeksiyonun gelimesi kolaylar.
Kolonda mukoza ile snrl abseler ve lserler yapar. Derin dokulara invazyon yapmazlar.
Kk ocuklarda diyareleri konvlsiyonlar ile seyreder.

54

Yant - B
104)
A)
B)
C)
D)
E)

Aadaki enfeksiyonlardan hangisinin tansnda hemokltr kullanlmaz?


Haemophilus influenzae tip b
Salmonella typhi
Staphylococcus aureus
Shigella dysanteriae
Neisseria menengitidis

Shigella dysanteriae basilli dizanteri etkenidir. Barsak mukozasna invazyonu sonucunda kanl mukuslu dklama
ile karakterize ishal yapar.
Bakteri barsak mukozasna invazyon yapmasna karn, kana gemez. Shigella enfeksiyonlarnda hemokltrn
tanda faydas yoktur.
Yant - D
105)
A)
B)
C)
D)
E)

Aadaki bakterilerden hangisinin tiplendirilmesinde bakteriyofajlarn rol yoktur? (Nisan - 2002)


Clostridium tetani
Staphylococcus aureus
Salmonella typhi
Vibrio cholerae
Pseudomonas aeruginosa

Faj tiplendirmesi Pseudomonas aeruginosa, Staphylo-coccus aureus ve Salmonella typhi bakterileri iin
yaplmaktadr.
Vibrio cholerae tiplendirmesi O antijenlerinin zelliklerine gre (01, 02, 03

0139) yaplmaktadr..

Yant - D
106)
A)
B)
C)
D)
E)

Vibrio cholerae'nn byk epidemi ve pandemi yapan suu hangisidir?


0:1
0:10
0:5
0:35
0:67

V. cholerae; virgl ekilli, sert vcutlu, bir ucundaki flajellas ile ok hzl hareket eden, gr (-) bir bakteridir. Alkali
besiyerlerinde (pH 7.4-9.6) kolaylkla rerler, her trl dezenfektana kar son derece duyarldr.
V. cholerae'nn tm kkenleninde H Ag'leri ortaktr. Deiik yapdaki 0 Ag'lerine gre snflandrlrlar (01, 02,.
0138, 0.139). V. cholerae'nn klinik nemi olan ve epidemilere yol aan trleri 0:1 ve 0:139 serogrubu iinde yer alr.
Byk ounluu kolera toksini salglamayan non-01 V.cholerae serotipleri ise genelde farkl enterotoksinlerle
hafif, epidemi yapmayan diyare, yara enfeksiyonlar ve bakteriyemi gibi ekstraintestinal tablolara yol aabilirler.
Yant - A
107)
A)
B)
C)
D)
E)

Klasik kolera tablosu aadakilerden hangisidir?


Kolera diyaresi
Kolerin
Kolera gravis
Kolera sicca
Tifoid form

Klinik bulgular
nkbasyon periyodu ksadr. El tor koleras daha az grltl, sinsi ve uzun srelidir.

Asemptomatik enfeksiyon: Yaylmadan sorumludur.

Kolera diyaresi: Tipik kolera tablosuna uymayan gastroenterittir.

Kolerin: Tipik kolera belirtilerinin daha hafif ve ksa sreli olduu tablodur.

Kolera gravis: Tipik kolera tablosudur.

Kolera sicca; En ar formudur, akut bir balang ile ani kollaps geliir. Bol miktarda sv barsak lumenine
dolar, ishale zaman kalmadan hipovolemi ile lm geliir.

Tifoid form: ocuklarda rastlanan, yksek ate ve konvlsiyonlu tablodur.

Yant -C

55

108)
A)
B)
C)
D)
E)

Vibrio cholerae enfeksiyonlar iin aadakilerden hangisi dorudur?


Organizma asit ortama ok duyarl olduu iin hastalarn dklarndan bulama olmaz
Vibrio cholerae menenjit ile karakterize akut febril hastalk yapar
Ar su kayb ile karakterize lmcl bir hastalk geliir
Organizma ince barsaklarda invazyona bal hemorajik nekroz meydana getirir
lm 2-4 hafta sonra solunum yetersizliinden olur.

Vibrio cholerae kolera etkenidir. Kolera bir ekzotoksin aracl ile hem ishal ile hem de kusma ile ar su ve
elektrolit kaybna bal gelien ar bir hastalktr.
Btn semptomlar kaybedilen ar sv ve elektrolite baldr. Organizma alkalen ortamda rer, d ortama ok
direnlidir, ime sular yolu ile byk pandemiler yapar.
Yant - C
109)
Kabuklu deniz hayvan yenmesinden 16-72 saat sonra kramp tarznda karn ars ve sulu ishal etkeni
aadakilerden hangisidir? (Nisan - 2000)
A)
B)
C)
D)
E)

Giardia lamblia
Salmonella enteritidis
Yersinia enterocolitica
Bacillus cereus
Vibrio parahaemolyticus

Vibrio parahaemolyticus ile kontamine balk veya deniz kabuklusu yenmesinden sonra bulant, kusma, abdominal
kramplar, ate ve kanl mukuslu dklarna ile karakterize akut gastroenterit meydana gelebilir.
Yant - E
110)
Aadaki mikroplardan hangisi deniz rnleri ile bulaarak besin zehirlenmesine neden olur? (Eyll 2002)
A)
B)
C)
D)
E)

Staphylococcus aureus
Enterotoksijenik Escherichia coli
Yersinia enterocolitica
Bacillus cereus
Vibrio parahaemolyticus

Yant - E
111)
A)
B)
C)
D)
E)

Aadaki bakterilerden hangisi kanl diyareye neden olabilir? (Nisan - 1999)


Clostridium perfringens
Bacillus cereus
Campylobacter jejuni
Staphylococcus epidermidis
Clostridium botulinum

Campylobacter jejuni ince barsaklarda oalr, epitele invaze olur, enflamasyon meydana getirip dkda eritrosit ve
lkositin bol olduu gastroenterit yapar.
Yant - C
112)
A)
B)
C)
D)
E)

Gelimi lkelerde bakteri kkenli ishallerin en nemli etkeni aadakilerden hangisidir?


Yersinia enterocolitica
Bacillus cereus
Salmonella enteritidis
Campylobacter jejuni
Staphylococcus aureus

Campylobacterler entorokolit etkenidir, zellikle ocuklarda bakteriyemi yapar. Gelimi lkelerde bakteriyel
ishallerin en sk etkenidir.
Sert vcutlu, virgl / S / mart kanad eklinde, hareketli bakterilerdir. Bakteri filtrelerinden geebilirler.
Katalaz ve oksidaz (+)'dir. Mikroaerofildir.
Koyun, sr, kedi, kpek ve kmes hayvanlarnn florasnda bulunurlar. nsanlara kontamine yemekler, su veya st
ile, nadiren de insanlardan temas yolu ile bularlar.
Yant - D

56

113)
A)
B)
C)
D)
E)

Campylobacter jejuni enterokoliti iin seilebilecek en uygun tedavi aadakilerden hangisidir?


Eritromisin
Amoksisilin
Ampisilin
Pepto-Bismol
Campylobacter antitoksin

Sistemik enfeksiyon gelimemi Campylobacter jejuni enfeksiyonlarnn tedavisinde ilk seenek eritromisin veya
dier makrolid antibiyotiklerdir.
Yant - A
114)
A)
B)
C)
D)
E)

Aadaki enzimlerden hangisi, Helicobacter pylori'nin tanmlanmasnda kullanlr? (Eyll - 2000)


Hyalorinidaz
DNAaz
Lesitinaz
Kinaz
reaz

Helicobacter pylori oksidaz ve katalaz pozitiftir. En belirgin zellii hareketli olmas ve reaz retimidir.
Yant - E
115)
A)
B)
C)
D)
E)

Peptik lser etkeni ve mide karsinomalar iin risk faktr olan bakteri aadakilerden hangisidir?
Spirillum minus
Helicobacter pylori
Salmonella typhimurium
Haemophylus ducreyi
Campylobacter fetus

H. pylori gastrit ve peptik lser etkenidir, gastrik karsinomlar iin bir risk faktrdr.
Biyoimik zellikleri Campylobacterler gibidir, ancak farkl olarak reaz pozitiftir.
Sadece insanlarda enfeksiyon yapar. reaz enzimi aracl ile reyi paralar ve ortam alkaliletirerek mide
asiditesinden korunur.
Msinaz enzimi ve flajellalarnn aktif hareketleri ile de mukozaya ulaabilirler. Bylece, enfektif gastrit ve mide
lserlerinden sorumlu tutulmaktadr.
Peptik lser bulgular vardr. GS kanamalar grlebilir. Bakteriyemi ve disemine enfeksiyonlar grlmez.
Yant - B
116)
Midede gastrik lsere neden olan Helicobacter pylori'nin ayrt edici zellii aadakilerden hangisidir?
(Nisan - 2003)
A)
B)
C)
D)
E)

Hareketli ve reaz testinin pozitif olmas


Hareketsiz ve reaz testinin negatif olmas
Hareketli ve katalaz testinin negatif olmas
Hareketsiz ve katalaz testinin negatif olmas
Oksidaz ve katalaz testinin negatif olmas

Helicobacter pylori spiral yapl gram negatif bakteridir. Bu yapdaki dier bakterilerden antral gastrit, duodenal
lser, gastrik lser ve gastrik karsinoma yapmas ile ayrlr.
Campylobacterler gibi ok hareketlidirler. Oksidaz ve katalaz pozitiftir ve gl reaz retir.
Yant - A
117)
Gastrik lser ikayeti olan bir hastada, mideye kolonize olan bakterinin invazyonu iin en nemli zellii
aadakilerden hangisidir?
A)
B)
C)
D)
E)

Fosfolipaz C retimi
reaz retimi
Mikroaerofilik oluu
O antijenleri
Hareketli oluu

Gastrik lser ikayeti olan hastalarda akla gelecek bakteri Helicobacter pylori'dir.

57

H. pylori yap olarak bir Campylobacter'dir. Aralarndaki en nemli fark reaz pozitifliidir. Bu sayede alkalen bir
alan oluturup mukoza altna yerlemesi salanr.
Yant - B
118)
Mide biyopsi kltrnde reyen Gram (-) basillerin Helicobacter pylori olup olmadnn belirlenmesi iin
yaplmas gereken testler aadakilerin hangisinde birlikte verilmitir? (Eyll - 2005)
A)
B)
C)
D)
E)

Nitrat redksiyonu, sitrat testi


Oksidaz testi, reaz testi
H2S oluumu, indol testi
reaz testi, indol testi
Hareket, H2S oluumu

Gastrointestinal sistemden alnan materyallerde retilen Gram negatif basiller Enterobacteriacea (oksidaz negatif)
ve Vibrionaceae (oksidaz pozitif) olmak zere ikiye ayrlr.
Helicobacter pylori'nin ayrt edici zellii reaz testinin pozitif olmasdr.
GS'den elde edilen gram negatif bakterinin H. pylori olarak tanmlanabilmesi iin oksidaz ve reaz testlerinin
yaplmas gerekmektedir.
Yant - B
119)
A)
B)
C)
D)
E)

Aadaki bakterilerden hangisi hcre ii patojeni deildir? (Eyll - 2004)


Mycobacterium tuberculosis
Brucella melitensis
Legionella pneumophila
Listeria monocytogenes
Helicobacter pylori

Helicobacter pylori dndaki bakteriler intraseller yerleimleri nedeniyle granlomatz hastalk yaparlar.
Helicobacter pylori ise duodenuma ve mide mukozasna yerleerek peptik lser geliimine sebep olurlar.
Yant - E
120)
A)
B)
C)
D)
E)

Aadakilerden hangisinde retroskopide lserler grrsnz?


Campylobacter jejuni
Vibrio cholerae
Enterotoksijenik E. coli
Giardia lamblia
Rotavirs

Yant -A
Diyarelerde klinik bulgular
nce barsak

Kolon

Patojenler

V. cholerae
E. coli (ETEC)
Rotavirs
Norwalk ajan
Giardia
Cryptosporidium
Cyclospora

Shigella
E.coli (EIEC veya invazif)
Campylobacter
Entamoeba histolytica

Arnn lokalizasyonu

Midabdomen

Alt abdomen, rektum

Dknn volm

Bol

Az

Dknn tipi

Sulu

Mukoid

Dkda kan

Nadir

Bol

Dkda lkosit

Nadir

Bol (amebiasis hari)

Proktoskopi

Normal

Mukozal lserler; hemorajik mukoza

121)

Fare sr (sodoku) etkeni aadakilerden hangisidir?

A) Afipia felis
B) Rochalimea hanselae

58

C) Pasteurella multocida
D) Spirillum minus
E) Ricketsia prowazekii
Spirillum minus, fare sr (Sodoku) hastal etkeni spiral yapl bir bakteridir.
Yksek ate ile birlikte srk yerinde ilik, blgesel lenf bezlerinde byme ve enflamasyon grlr.
Benzer bir hastalk tablosu, Streptobacillus monilformis'in neden olduu Haverhill hastalnda da grlmektedir.
Yant - D
122)
A)
B)
C)
D)
E)

Friedlander pnmonisi etkeni aadakilerden hangisidir?


Streptococcus pneumoniae
Klebsiella pneumoniae
Legionella pneumophila
Mycoplasma pneumoniae
Chlamydia pneumoniae (TWAR)

Klebsiella pneumoniae normal barsak ve st solunum yolu florasnda bulunur. mmn yetersizlii olanlarda patojen
hale gelir. Geni kapsll, hareketsiz ve laktoz (+)'dir. Virlans faktrleri kapsl ve endotoksinidir. Nazokomiyal
ve frsat enfeksiyon etkenidir.
K pneumoniae bakteriyel pnmonilerin yaklak olarak %2-5, hastane enfeksiyonlarnn %10'undan sorumludur.
zellikle alkoliklerde, diyabetiklerde, KOAH'llarda, 2 yandan kk ocuklarda ve immn yetersizlii olanlarda, st
solunum yolu ieriinin aspire edilmesine bal olarak akut, hemorajik, nekrotizan, kavitelemeye ve abselemeye
eilimli, kanl balgama yol aan, ar seyirli, %60-80 mortaliteli lober pnmonilere (Friedlander pnmonisi) yol aar.
Yant - B
123)
A)
B)
C)
D)
E)

Baz sular krmz koloniler yapan bakteri aadakilerden hangisidir?


Mycobacterium tuberculosis
Klebsiella pneumoniae
Pseudomonas aeruginosa
Yersinia enterocolitica
Serratia marcascens

Serratia marcescens en kk enterik bakteridir. Baz sular krmz koloniler yaparlar. Frsat nazokomiyal
enfeksiyonlardan sorumludur. ounlukla antibiyotiklere direnlidir.
Enterik bir bakteri olmasna ramen riner enfeksiyonlardan sorumludur.
Yant - E
124)
Mesanede magnezyum amonyum fosfat talarnn geliimine sebep olan bakteri aadakilerden
hangisidir?
A)
B)
C)
D)
E)

E. coli
Klebsiella pneumoniae
Serratia marcescens
Proteus
Staphylococcus aureus

Proteus reaz (+)'dir. reyi paralad iin pH ykselir, fagositoz ve kompleman etkinlikleri azalr, roepitel deprese
olur, bylece kolaylkla riner sistem enfeksiyonlar meydana getirebilir. Sadece insanda enfeksiyon yapar.
Mesanede magnezyum-amonyum-fosfat talarnn gelimesine neden olur.
Yant - D
125)
Yirmi yanda bir erkek hasta hematri ve dizri ikayetleriyle bavuruyor. Hastann idrarndan yaplan
Gram boyamada, Gram (-) basiller saptanyor. EMB agarda yaplan idrar kltrnde laktoz negatif koloniler
ve buu tarznda yaylma gzleniyor.
Bu hastadaki riner sistem enfeksiyonuna aadaki bakterilerden hangisinin neden olduu dnlmelidir?
(Eyll - 2005)
A)
B)
C)
D)
E)

Proteus vulgaris
Enterococcus faecalis
Yersinia enterocolitica
Enterobacter aerogenes
Pseudomonas aeruginosa

59

riner enfeksiyonu olan yirmi yanda bir erkek hastann idrar kltrnden retilen gram negatif, laktoz negatif buu
(swarming) tarznda kolonileri olan bakteri Proteus'tur.
Yant - A
126)
A)
B)
C)
D)
E)

Aadaki pnmonilerden hangisinde Pseudomonas ilk etkenler iinde dnmezsiniz?


Lsemi
Kistik fibrozis
Toplum kaynakl pnmoni
Youn bakm hastalar
Ciddi lkopeni

Pseudomonas aeruginosa zellikle kistik fibrozis, immn yetersizlii olanlar, lsemi, lkopeni ve youn bakm
hastalarnda ortaya kan ciddi pnmoniler yapar. Toplum kkenli pnmonilerde P. aeruginosa etken deildir.
Yant -C
127)
Dezenfektanlarda remesi nedeni ile hastane enfeksiyonu etkenlerinin en nemlilerinden birisi olan
mikroorganizma, aadakilerden hangisidir?
A)
B)
C)
D)
E)

Pseudomonas cepacia
Mycobacterium tuberculosis
Staphylococcus aureus
Herpes labialis
Retrovirsler

Pseudomonaslar su ihtiva eden her yerde reyebilirler. P. aeruginosa ve P. cepacia'nn antiseptik ve deterjanlarda
remesi hastane enfeksiyonu gelimesinde nemli faktrdr.
Dezenfektanlardan heksaklorofen bulunduran sabunlar, antiseptikler ve deterjanlar en ok redikleri yerlerdir.
Yant - A
128)
Yank servisinde yatan hastann, lezyonlu yerinden alnan materyalin kltrnde yeil, kt kokulu,
mikroorganizma remitir.
Etken aadakilerden hangisidir? (Nisan - 2000)
A)
B)
C)
D)
E)

Staphylococcus aureus
Alfa hemolitik steptokok
Pseudomomas aeruginosa
Pasteurella multocida
Escherichia coli

Pseudomonas aeruginosa yara ve yanklarda mavi-yeil refle veren (pyosiyanin) kt kokulu enfeksiyonlar yapar.
Yant - C
129)
Germisidal etkili kimyasal maddelere en direnli olan mikroorganizma aadakilerden hangisidir?
(Nisan - 2002)
A)
B)
C)
D)
E)

Pseudomonas aeruginosa
Mycobacterium tuberculosis
Staphylococcus aureus
Poliovirus
HIV

Germisidal etkili kimyasal maddelere en direnli mikroorganizmalar prionlar, sporlu bakterilerdir. Sonra srada
mikobakteriler gelir.
Yant - B
130)
Uzun sreli mekanik ventilasyonda olan ve daha nceden antibiyotik tedavisi alm bir hastada gelien
nosokomial pnmoninin en olas etkeni aadakilerden hangisidir? (Nisan - 2002)
A)
B)
C)
D)
E)

Haemophilus influenzae
Streptococcus pneumoniae
Proteus
Metisiline duyarl S.aureus
Pseudomonas aeruginosa

Hastanede yatan bir hastada 48 saat sonra gelien pnmoniye nazokomial pnmoni denir.

60

Erken dnemde meydana gelen pnmonilerde Metisilin rezistan S. aureus (MRSA) en nemli etken iken, uzun
sreli mekanik ventilasyonda olan ve daha nce antibiyotik tedavisi alm hastalarda etken Pseudomonas
aeruginosa''dr.
Yant - E
131)
A)
B)
C)
D)
E)

Aadakilerden hangisi Pseudomonas aeruginosa'nn zellii deildir?


Konak savunma sistemi bozulmu hastalarda balca sepsis etkenidir
Nonfermenterdir
Enterobacteriacea yesidirler
Dezenfektanlarda reyebilirler
Elongasyon faktr 2'yi inhibe ederler

Pseudomonas aeruginosa konak savunma mekanizmas azalm hastalarda balca sepsis, pnmoni ve riner
sistem enfeksiyonu etkenidir. Pseudomonas cepacia (yeni ad Burkholderia cepacia) ve Pseudomonas
maltophilia (yeni ad Xanthomonas maltophilia veya Stenotrophomonas maltophilia)'da ayn trde enfeksiyon
yaparlar.
Enterobacteriacea yelerine benzeyen gram negatif basillerdir, ancak zorunlu aerobdurlar.
Glukozu ve laktozu fermente etmezler, bu nedenle nonfermenter olarak tannrlar. Enterobacteriacea yesi
deildirler, oksidaz pozitiftir. Dezenfektanlar dahil olmak zere su ihtiva eden her yerde re yebilirler. Bu nedenle
hastane enfeksiyonu etkenidirler.
Klinik ve laboratuvar nemi olan iki pigment retirler;
Yara yerini ve abse materyalini mavi-yeil renge boyayan piyosiyanin yankl hastalarda deri enfeksiyonlarnn
kolaylkla tespit edilmesini salayan ultraviolet k altnda floresan veren sar-yeil pigment olan piyoverdin
(florescein).
P. aeruginosa piyosiyanin reten tek sustur.
Kistik fibrozisli hastalarda izole edilen P. aeruginosa toprakta ve sularda bulunur, insanlarn ortalama %10 kadar
normal florasnda tarlar.
rettikleri ekzotoksin A ile insan hcresi ribozomlarndaki olgunlamam peptid zincirlerinin uzamas
(tamamlanmas) iin gerekli olan elongasyon Faktr (EF)2'yi (difteri toksini gibi) inhibe ederek protein sentezini
nler ve dokularda nekrozlara yol aar.
P. aeruginosa balca

Yank hastalarnn

Derinin konak savunma sistemleri bozulmularn

Kistik fibrozisli hastalarn

mmn sistemi bozulmularn

Ntrofil saysnn 500/ml altnda olanlarn

Kateteri olanlarn

Hospitalize edilmi hastalarn frsat enfeksiyon etkenidir.

Hastane enfeksiyonlarnn %10-20'sinden sorumludur.


Yant -C
132)
Diyabetli bir hastada gelien ve hzla ilerleyen ar otititis eksterna tablosundan sorumlu olan bakteri,
aadakilerden hangisidir? (Eyll-2000)
A)
B)
C)
D)
E)

Staphylococcus aureus
Clostridium perfringens
Pseudomonas aeruginosa
Streptococcus pneumonia
Proteus vulgaris

Pseudomonas aeruginosa vcudun heryerinde enfeksiyon yapabilmesine ramen zellikle riner sistem
enfeksiyonlar, pnmoni (zellikle kistik fibrozisli hastalar), yara enfeksiyonlar (zellikle yank) en sk grlenleridir.
Organizma buralardan kana kararak sepsise sebep olabilir.
Deri lezyonlarna ektima gangrenozum denir. Sepsisli hastalarda mortalite oran %50'nin zerindedir.
Klorlama yeterli deilse yzme havuzlarndan bulaan ciddi otitis eksterna, diyabetiklerde malign otitis eksterna
ve dier deri lezyonlar (folliklit) bulaabilir.
Spor ayakkablarndan meydana gelen ayak yara-lanmalarndaki osteokondritlerin en sk etkenidir. Kontakt lens
kullananlarda korneal enfeksiyonlar grlebilir.

61

Staphylococcus aureus ile birlikte, uyuturucu bamllarnda gelien endokarditlerin ve artritle-rin en sk


nedenlerindendir. Pseudomonas endokar-ditlerinde genelde tutulan kapak trikspit kapaktr.
Yant - C
133)

Kistik fibrozda pulmoner enfeksiyonlarn en sk etkeni aadakilerden hangisidir? (Eyll - 1999)

A)
B)
C)
D)
E)

Pseudomonas aeruginosa
Klebsiella
Legionella
Streptococus pneumonia
Moraxella catharalis

Kistik fibrozda en sk izole edilen bakteri Pseudomonas aeruginosa ve P. cepacia'dr.


yandan kk ocuklarda etken ounlukla S. aureus'dur, alt yandan itibaren artk pseudomonas
enfeksiyonlar yerleir.
Yant - A
134)
Kistik fibrozisli hastalarda, aadaki bakterilerden hangisinin solunum yolu enfeksiyonlarnda etken
olmas olasl en dktr? (Nisan - 2004)
A)
B)
C)
D)
E)

Staphylococcus aureus
Mycobacterium avium intracellulare
Streptococcus pneumoniae
Burkholderia cepaciae
Pseudomonas aeruginosa

Kistik fibrozisli hastalarda meydana gelen akcier enfeksiyonlarnda elde edilen mikroorganizmalar aadaki
tablodadr.
Yant - B
ocuklar

Erikinler

Sk

nfluenzae A/B virs


S.pneumoniae
H.influenzae
Moraxella catarrhalis
Staphylococcus aureus
Klebsiella pneumoniae
P.aeruginosa
Enterobakter sular
Serratia marcescens

P. aeruginosa
Acinetobacter sular
Enterobacter sular
Burkholderia (Ralstonia) cepacia
Stenotrophomonas maltophilia
Achromobacter xylosoxidans
K. pneumoniae
S. pneumoniae
H. influenzae
S. aureus

Nadir

Mycobacterium avium
intracellulare
Aspergillus sular

Mycobacterium avium
ntracellulare
Aspergillus sular nfluenzae A/B virsleri

135) Akut miyeloblastik lsemi tans ile kemoterapi alan bir hastada bakteriyemiyi takiben deride hemorajik,
nekrotik, etraf eritemli lezyon olumutur. Mikroskobik incelemede gram (-) negatif nonfermantatif, oksidaz
pozitif bir bakteri saptanmtr.
Bu lezyonun etkeni byk olaslkla aadakilerden hangisidir? (Eyll - 2002)
A)
B)
C)
D)
E)

Escherichia coli
Acinetobacter baumanii
Pseudomonas aeruginosa
Clostridium septicum
Listeria monocytogenes

Pseudomonas aeruginosa immn yetersizlii olanlarda ve nazokomiyal enfeksiyonlarda enfeksiyon etkeni olan en
nemli bakterilerden birisidir. Deride ortas nekrotik, etrafi demli ektima gangrenosum meydana getirir. Bakteri
nonfermentatif ve oksidaz pozitiftir.
Yant - C
136)
Aadaki durumlardan hangisi Pseudomonas aeruginosa enfeksiyonlar iin hazrlayc rol oynamaz?
(Nisan - 2003)
A) Kistik fibrozis
B) Kateterizasyon
C) Ar yanklar

62

D) Gastroenterit
E) mmunosupresyon
Pseudomonas aeruginosa yank yaralarnn enfeksiyonlarnn bakterisidir. Lomber ponksiyon yaplanlarda
menenjit, sonda taklanlarda riner enfeksiyon yapar. Respiratuar cihaz taklanlarda nekroti-zan pnmoni etkenidir.
Yzclerde hafif otitis eksterna, diyabetiklerde ise malign (invazif) otitis eksterna etkenidir. Cerrahi giriimler veya
travma sonrasnda gz enfeksiyonlarndan sorumludur.
St ocuklarnda, debilerde, neoplazi sonrasnda antineoplastik veya radyasyon terapisi grenlerde ar seyirli
sepsisler geliebilir. Deride gelien hemorajik nekroza ektima gangrenozum denir.
Yant - D
137)
A)
B)
C)
D)
E)

Spor ayakkabs travmasna bal gelien osteokondritlerde etken bakteri aadakilerden hangisidir?
Bacillus anthracis
Neisseria meningitidis
Staphylococcus aureus
Corynebacterium diphtheriae
Pseudomonas aeruginosa

Yant - E
138)
A)
B)
C)
D)
E)

Ar yankl hastalarn yara enfeksiyonlarn en sk etkeni aadakilerden hangisidir?


Pseudomonas aeruginosa
Klebsiella
Legionella
Streptococcus pneumoniae
Moraxella catarrhalis

P. aeruginosa balca;

Yank hastalarnn

Derinin konak savunma sistemleri bozulmularn

Kistik fibrozlu hastalarn (ilk 3 yata S. aureus)

immn sistemi bozulmularn

Ntrofil saysnn 500/ml altnda olanlarn

Kateteri olan

Hospitalize edilmi hastalarn frsat enfeksiyonu etkenidir.

Yant - A
139)
Yank yarasnda gelien enfeksiyonlarnda ultraviyole ile floresan rfle veren bakteri aadakilerden
hangisidir?
A)
B)
C)
D)
E)

Clostridium perfringens
Bacteroides melaninogenicus
Bacillus subtilis
Streptococcus pyogenes
Pseudomonas aeruginosa

Pseudomonas aeruginosa klinik ve laboratuvar nemi olan iki pigment retir:


1-

Yara yerini ve abse materyalini mavi-yeil renge boyayan piyosiyanin

2-

Yankl hastalarda deri enfeksiyonlarnn kolaylkla tespit edilmesini salayan ultraviyole k altnda floresan
veren sar-yeil pigment olan piyoverdin (florescein).

Laboratuvarda besiyerlerinde de meydana gelen ayn pigmentleri tan amacyla kullanlr.


P. aeruginosa piyasiyanin reten tek sutur.
Yant - E
140)
A)
B)
C)
D)
E)

Aadakilerden hangisi Pseudomonas aeruginosa iin doru bir tanm deildir?


Plazmidleri aracl ile antibiyotik ve dezenfektanlara direnlidir
immn yetersizlii olanlarda ar seyirli sepsislerin etkenidir
Yzclerde hafif seyirli otitis eksterna, diyabetiklerde ise malign otitis eksterna etkenidir
Besiyerlerini ve yara enfeksiyonlarn mavi yeil renge boyar
Deride gelitirdii hemorajik nekroza nekrotizan fasciitis denir

63

Pseudomonas aeruginosa'nn deride gelitirdii lezyonun ad ektima gangrenosumdur.


Yant - E
141)
A)
B)
C)
D)
E)

Melioidosis etkeni bakteri aadakilerden hangisidir?


Pseudomonas pseudomallei
Spirillum minus
Afipia felis
Campylobacter fetus
Yersinia pestis

Pseudomonas (Burkhorderia) mallei ruam etkenidir. Ruam hayvan kartlar ile bulaan bir zoonozdur.
Pseudomonas (Burkhorderia) pseudomallei
melioidozis etkenidir. Asemptomatik olabilecei gibi genellikle lenfadenomegali grlr. Daha az sklkta pulmoner
enfeksiyonlara neden olabilirler.
Yant -A
142)
A)
B)
C)
D)
E)

Aadakilerden hangisi anaerop bakteridir?


Bacteroides
Bacillus
Brucella
Branhamella
Borrellia

Bacteroides fragilis barsak florasnda en ok bulunan anaerob bakteridir. Bunlar bakterinin dikkate alnmas
gereken nemli zellikleridir.
Yant - A
143)
A)
B)
C)
D)
E)

Barsak florasnda en ok bulunan bakteri aadakilerden hangisidir?


Escherichia coli
Enterokoklar
Staphylococcus aureus
Clostridium tetani
Bacterioides fragilis

Doumda barsaklar sterildir, organizmalar daha sonra yiyeceklerle kolonize olur. Anne st alan ocukta laktik asit
streptokoklar ve laktobasiller bulunur. Daha ileri dnemlerde kark flora vardr. Normal yetikinlerde zofagus
az floras bakterilerini ihtiva eder. Mide asidi bakterileri minimuma indirir. Duodenumdan kolona indike bakteri
miktar artar.
Kolonun %96-99'u anaerop bakterileri ierir (zellikle Bacteroides fragilis). Dkda 100'den fazla eit bakteri
bulunur. Kolonun anaerop floras abse oluumunda balca rol oynar.
Yant - E
144)
A)
B)
C)
D)
E)

Lipid A's endotoksik aktivite gstermeyen bakteri aadakilerden hangisidir?


Neisseria meningitidis
Escherichia coli
Salmonella typhi
Bacteroides fragilis
Treponema pallidum

Bacteroidesler zorunlu anaerop, hareketsiz, polisakkarid yapda kapsl olan bakterilerdir. Gr (-) bakteri hcre
duvar yapsna sahip olmasna ramen, Lipid-A yapsal farkllk gsterdii iin endotoksik aktivitesi ya yoktur, ya da
ok azdr.
Kolonun normal florasnn nemli bir ksm ana-eroptur ve bunlarn da ounu B. fragilis oluturur, Ayrca, az
florasnn da yesidir
Yumuak dokuda en ok enfeksiyona neden olan anaerop bakteridir. Sepsis, peritonit ve abselerdeki anaerobik
enfeksiyonlarn en ok grlen bakterileridir. Bunlarn iinde en sk Bacteroides fragilis sorumludur.
Abse formundaki hemen hemen tm intraabdominal enfeksiyonlardan ve Gr (-) anaerobik sepsislerin %75-80'inden
sorumludur.
Yant - D

64

145)
Divertiklit ikayeti olan 70 yanda bir kadn hastada ate ve karn sol alt kadranda ar vardr. Yaplan
tomografide iyi lokalize olmu intraabdominal apse saptanmtr.
Bu hastada apseye ncelikle aadaki mikroorganizmalardan hangisinin yol at dnlmelidir? (Nisan 2005)
A)
B)
C)
D)
E)

Bacteroides ve Escherichia coli


Staphylococcus ve Gonococcus
Clostridium ve Pneumococcus
Candida ve Lactobacillus
Actinomyces ve Chlamydia

Intraabdominal enfeksiyonlarn en sk etkeni Escherichia coli'dir.


Eer batn ii enfeksiyon apse formatnda ise zellikle anaeroplar akla gelir. Barsak florasnda en ok bulunan
bakteri Bacteroides fragilis'tir. Batn ii enfeksiyonlarnda ilk olarak akla bu iki bakteri gelir.
Yant - A
146)
A)
B)
C)
D)
E)

Aadakilerden hangisi normal az floras bakterisidir?


Bacteroides melaninogenicus
Peptostreptococcus
Propionobacterium
Clostridium
Bacteroides fragilis

Kolonun normal florasnn >% 95 anaeroptur ve bunlarn da byk ksmn Bacteroides fragilis oluturur. Buradaki
Bacteroides says, E.coli'nin 1000 kat kadardr.
B.melaninogenicus (Prevotella melaninogenica diye de isimlendirilir) ve B. corrodens primer olarak az florasnn
yesidir.
Yant - A
147)
A)
B)
C)
D)
E)

Capnocytophaga iin en iyi tanmlama aadakilerden hangisidir?


Gram negatif bir basildir, endokardit etkenidir
Siper hummas etkenidir
Fusiform yapda gram negatif basildir, periodontal hastalklar yapar ayn zamanda sepsis etkenidir
Fare sr etkenidir
Sinzit, bronit ve pnmoni etkenidir

Capnocytophaga sular yava reyen, gram negatif, fusiform veya flamentz yapl bakterilerdir. Fakltatif
anaeropturlar, oksijenli solunum iin CO2'e htiya duyarlar. nsanlarda normal oral flora yesidirler.
Jvenillerde ciddi periodontal hastalklar meydana getirebilirler. zellikle oral lserasyonlu granlositopenisi olan
immn yetersizlikli hastalarda bakteriyemi ve ciddi sistemik hastalk meydana gelebilir.
Capnocytophaga canimorsuse, C. Cynodegmi kpeklerin az florasnda bulunur, srklardan sonra yara
enfeksiyonlar meydana gelebilir.
Yant - C
148)
A)
B)
C)
D)
E)

Aadakilerden hangisi deri ve mukozalar tutan bir bakteri deildir?


Corynebacterium diphtheriae
Staphylococcus aureus
Erysipelothrix rhusiopathiae
Listeria monocytogenes
Rochalimeae hanselae

Deri ve mukozalarda enfeksiyon etkeni nemli bakteriler

Staphylococcus aureus

Streptococcus pyogenes

Corynebacterium spp. (C. diphtheriae dahil)

Pasteurella spp

Rochalimaea henselae

Erysipelothrix rhusiopathiae

Mycobacteriae (M.tuberculosis ve atipik mikobakteriler)

Actinomyces spp.

65

Yant - D
149)
A)
B)
C)
D)
E)

Aadakilerden hangisi E. coli'nin patojenite faktr deildir?


Endotoksin
Eritrojenik toksin
Enterotoksin
Fimbria
Verositotoksin

Escherichia coli'nin patojenite faktrleri

Kapsl antijeni

Fimbria

Lipopolisakkarid O antijeni (endotoksin)

Enterotoksinleri (Isya duyarl ve sya direnli)

Verositotoksini (Shiga benzeri toksin)

Enteropatojenik E. coli adherans faktr (EAF)

Enteroadherans (mekanizma bilinmiyor)

Yant - B
150)
A)
B)
C)
D)
E)

Aadakilerden hangisi enfeksiyz etkenler ile oluan alt solunum yolu enfeksiyonudur?
Wegener granlomatozisi
Lober pnmoni
Poliarteritis nodosa
ifti akcieri
Goodpasture sendromu

Alt solunum yolu enfeksiyonlarn taklit eden enfeksiyz olmayan klinik tablolar

Otoimmn hastalklar (rn; SLE)

Granlomatz hastalklar (rn; sarkoidoz)

Vasklitler (Wegener granlomatozisi veya poliarteritis nodosa)

Hipersensitivite reaksiyonlar (ifti akcieri veya Goodpasture sendromu)

Lenfoma infiltrasyonu gibi maligniteler

Yant - B
151)
A)
B)
C)
D)
E)

Aadakilerden hangisi atipik pnmoni etkeni deildir?


Mycoplasma pneumoniae
Staphylococcus aureus
Chlamydia pneumoniae
Legionella pneumophiia
Coxiella burnetti

Atipik pnmoni etkenleri

Virsler

Mycoplasma pneumoniae

Legionella pneumophiia

Chlamydia pneumoniae (Twar ajan)

Chlamydia psittaci

Coxiella burnetti.

Yant - 8
152)
A)
B)
C)
D)
E)

Kolon kanserlerinde endokardit etkeni olarak tespit edilen Streptokok tipi aadakilerden hangisidir?
S. pyogenes
S. agalactiae
S. bovis
S. equi
S. milleri

Yant - C

66

153)
Aadaki streptokok trlerinden hangisi yenidoan bebeklerde menenjite yol aan en nemli etkendir?
(Nisan - 2002)
A)
B)
C)
D)
E)

Streptococcus pyogenes
Streptococcus agalactiae
Streptococcus sanguis
Streptococcus mutans
Streptococcus pneumoniae

Kadn genital blgesinin normal flora bakterisi olan St-reptococcus agalactiae (B grubu streptokok) yenido-an
menenjit ve sepsisinin en nemli etkenlerinden birisidir.
Yant - B
154)
A)
B)
C)
D)
E)

Aadaki streptokoklardan hangisi beta hemolitik deildir?


S. equi
S. milleri
S. agalactiae
S. pneumoniae
S. Pyogenes

Yant - D

Beta hemolitik Streptokoklar ve yapt hastalklar


Grup Su

Yapt hastalklar

Streptococcus pyogenes

Akut farenjit, otitis media, erizipel, kzl, sinerjistik gangren, romatizmal ate, poststreptokoksik
glomerulonefrit

S. milleri

Metastatik supuratif enfeksiyonlar

S. agalactiae

Neonatal sepsis, menenjit ve pnmoni

S. dysgalactiae
S. equi
S. equisimilis
S. zooepidemicus

Nadir deri sepsisleri ve endokarditler. Postenfeksi yz glomerulonefrit bildirilmitir.

S. bovis

Kolon kanserlerinde endokardit ve bakteriyemi

S. milleri

Metastatik spratif enfeksiyon ve dental sepsis

155)
A)
B)
C)
D)
E)

Aadaki bakterilerden hangisi dizanteri yapmaz?


Campylobacter
E. coli
Shigella
Yersinia
Klebsiella

Klebsiellalar enterik bakteriler olmalarna ramen ekstraintestinal hastalklar yaparlar. retildiklerinde enterit etkeni
olarak dnlmezler.
Yant - E
156)
Haemophilus influenzae, Neisseria meningitidis ve Streptococcus pneumoniae'nn ortak virlans
aadakilerden hangisidir? (Eyll-2001)
A)
B)
C)
D)
E)

Protein A
Endotoksin
Beta laktamaz
Kapsl
Hemolizin

Akut menenjit etkeni olan nemli bakteriler; yeni-doanda Streptococcus agalactiae, Escherichia coli, 6 ay 6 ya
arasnda Haemophilus influenzae, ileri yalarda Streptococcus pneumoniae ve Neisseria men ingitidis'dir.
Tm bakterilerin ortak zellikleri kapsll olmalardr.
Yant - D
157)
Streptococcus pneumoniae, Haemophilus influenzae ve Neisseria meningitidis'in en nemli ortak
patojenite faktr aadakilerden hangisidir ? (Eyll - 2005)

67

A)
B)
C)
D)
E)

Koaglaz
Beta-laktamaz
Endotoksin
Kapsl
Protein A

S. pneumoniae, H. influenzae ve N. meningitidis en sk menenjit etkenleridir ve ortak patojenite faktrleri


kapslleridir.
Yant - D
158)
Menenjitli bir hastann beyin omurilik svsndan lateks agltinasyon yntemi ile tan konulamavan
aadakilerden hangisidir?
A)
B)
C)
D)
E)

Cryptococcus neoformans
Streptococcus pneumoniae
Haemophilus influenzae tip b
Mycobacterium tuberculosis
Neisseria meningitidis

Lateks agltinasyon yntemi kapsll mikroorganizmalarn beyin omurilik svsndaki antijenlerini tespit etmek
amacyla uygulanr.
Mycobacterium tuberculosis'in kapsl olmad ve intraseller yaad iin lateks agltinasyon yntemi tanda
kullanlmaz.
Yant - D
159)
Aadaki eletirmelerden hangisinde, etken mikroorganizma ile hastalk eletirmesi, doru olarak
verilmemitir? (Eyll-2001)
A)
B)
C)
D)
E)

Staphylococcus aureus - Osteomyelit


Streptococcus pyogenes - Romatizmal ate
Clostridium botilinum - Besin zehirlenmesi
Bacillus anthracis - Malign pistl
Streptococcus viridans - Kzl

Viridans streptokoklar az ve st solunum yollarnn normal flora yesidir. Bazen kan dolamna geer ve hasarl
kalp kapaklarnda endokardit yapabilir.
Kzl etkeni Strepcoccus pyogenes'dir.
Yant - E
160)
Gonore dnlen bir erkek hastann retral akntsnn gram yaymasnda hangisi gzlenir? (Nisan 2002)
A)
B)
C)
D)
E)

Gram (+) diplokok


Gram (+) basil
Gram (-) diplokok
Gram (+) kme yapan koklar
Aside rezistan bakteriler

Gonore etkeni Neisseria gonorrhoeaeler, gram negatif hareketsiz diplokoklardr.


Yant - C
161)
retral aknt nedeniyle bavuran 20 yanda bir erkek hastada, akntdan yaplan gram boyamada
lkositler ierisinde aadaki bakterilerden hangisinin saptanmas durumunda, genellikle ileri tan iin
kltr yaplmas gerekli deildir? (Eyll - 2004)
A)
B)
C)
D)
E)

Gram pozitif basiller


Gram negatif diplokoklar
Gram deiken sarmal bakteriler
Gram pozitif koklar
Gram negatif basiller

Birok bakteri retral akntya sebep olabilir. Ancak retral akntnn iki nemli etkeni Neisseria gonor-haea
(gonokoksik retrit) ve Chlamydia'\ar (non-gonokoksik retrit)dr.
retral akntnn yaymasnn gram boyamasnda gram negatif diplokoklarn grlmesi gonore, grlmemesi ise
klamidya dndrr. Dier bakterilerin grlmesi ise kltr ile tip tayini yaplmasn gerektirir.
Yant - B

68

162)
A)
B)
C)
D)
E)

Yiyecekler aracl ile bulamayan zoonoz aadakilerden hangisidir?


Campylobacter jejuni
Mycobacterium bovis
Brucella abortus
Toxoplasma gondii
Acinetobacter calcoaceticus

Yant - E
163)
A)
B)
C)
D)
E)

Besin zehirlenmelerinde diyare ve ate bulunmayan bakteri aadakilerden hangisidir?


Salmonella enteritidis
Campylobacter jejuni
Bacillus cereus
Vibrio parahaemolyticus
Yersinia enterocolitica

Yant C

Bakteriyel besin zehirlenmelerinin zellikleri


Organizma

nizma

nkbasyon periyodu (saat)

Bulama

Klinik bulgu

S. aureus

Isya direnli toksin

1-6

Salam, pasta, stlm yiyecekler

Kusma

B. cereus

Isya direnli toksin

1-6

Pirinli yiyecekler

Kusma

Isya duyarl toksin

8-24

Soslu yiyecekler

Diyare

Salmonella

nvazyon

16-48

Tavuk, yumurta, st

Ate, diyare

Campylobacter

nvazyon

16-48

Tavuk, krmz et, st

Ate, diyare

V.parahemolyticus nvazyon (toksin?)

16-72

Deniz kabuklar

Ate, diyare

Y.enterocolitica

nvazyon (toksin?)

16-72

St

Diyare

E.coli

Toksin

16-72

Salatalar

Diyare

0157:H7 (vero toksin)

16-48

Krmz et

Ate, diyare

Toksin

8-12

Krmz et, kmes hayvanlar, soslar Diyare

C.perfringens

164)
A)
B)
C)
D)
E)

Evde beslenen kaplumbaadan bulaan zoonoz aadakilerden hangisidir?


Listeria monocytogenes
Campylobacter jejuni
Salmonella enteritidis
Toxoplasma gondii
Diphylobothrium latum

Yant - C
165)
A)
B)
C)
D)
E)

St ile bulamayan zoonoz aadakilerden hangisidir?


Brucella melitensis
Campylobacter jejuni
Listeria monocytogenes
Toxoplasma gondii
Mycobacterium bovis

Yant - D

Yiyeceklerin kontaminasyonu aracl ile bulaan zoonozlar 1


Hastalk

Etken

Grup

69

Hayvan

Kontamine yiyecek

Bakteri

Brusella

Brucella melitensis

Gram negatif basil

Kei, sr

St rnleri

Campylobacter
enfeksiyonu

B. abortus

Gram negatif basil

Evcil hayvanlar
kemiriciler, kular

St, su, et, kmes


rnleri

Listeryoz

Campylobacter jejuni

Gram pozitif basil

Evcil hayvanlar

Sebze, su, peynir

Salmonelloz

Listeria monocytogenes

Gram negatif basil

Kaplumbaa

St, yumurta, et, kabuklu


rnler

Tberkloz

Salmonella sular (S.


typhi hari)
Mycobacterium bovis

Aside direnli bakteri Sr

Arenavirs

Virs

Lassa hummas

Lassa virs

Protozoon

Giardiasis

Giardia lamblia

Gram negatif basil

Cryptosporidiosi Cryptosporidium
s
Toxoplasma gondii
Toxoplazmoz
Helmintler

Tenialar

St

Fare

Kontamine yiyecekler

Vahi hayvanlar

Suda kistler

Buza

Ookistler

Kedi

Kedi dksndaki
ookistler, iyi pimemi
etlerdeki doku kistleri iyi
pimemi etlerdeki larva
(cysticercus), topraktaki
yumurtalar

Taenia solium

Sestod

Sr

Diphyllobothrium latum

Sestod

Echinococcus

Sestod

Domuz

yi pimemi balktaki
larva

Anisakiasis

Trichinella spiralis Anisakis

Sestod

Balk

Trichinosis

Visseral larva
migrans

Nematod

Kpek, koyun, geyik, Yumurta


tilki
yi pimemi balktaki
larva
Balk

Toxocara canis

Nematod
Nematod

Domuz, evcil
memeliler, vahi
memeliler,
kemirgenler kpek

Larval kistler Topraktaki


yumurtalar

166)
Hem insanlarda, hem de kei, koyun, sr ve domuzlarda patojen olan, kapslsz, sporsuz ve gr(-)
kokobasil hangisidir? (Eyll - 1998)
A)
B)
C)
D)
E)

Bordetella
Branhamella
Shigella
Brusella
Haemophilus

Brusella hayvanlarn parazitidir. nsanlarda intraselller enfeksiyonlar yaparlar.


Brucella melitensis koyunlarda, Brucella suis domuzda, Brucella abortus srda, Brucella canis kpeklerde
enfeksiyon yapar.
Yant - D
167)
A)
B)
C)
D)
E)

Bruselloz tedavisinde aadaki antimikrobiyal ajanlardan hangisi en sk kullanlr? (Eyll - 2004)


Kristalize penisilin
Eritromisin
Tetrasiklin
Penisilin prokain
Nistatin

Bruselloz tedavisinde tetrasiklin mutlaka kullanlr. Direnci nlemek amacyla bunun yanna 2-3 hafta sreyle
streptomisin veya 6 hafta sreyle rifampisin eklenebilir.
Yant - C
168)
A)
B)
C)
D)
E)

Evde beslenen kaplumbaadan bulaan zoonoz aadakilerden hangisidir?


Listeria monocytogenes
Campylobacter jejuni
Salmonella enteritidis
Toxoplasma gondii
Diphylobothrium latum

70

Yant - C
169)
A)
B)
C)
D)
E)

Kulardan bulaan zoonoz aadakilerden hangisidir?


Listeria monocytogenes
Mycobacterium bovis
Brucella abortus
Toxoplasma gondii
Acinetobacter calcoaceticus

Yant - A
170)
A)
B)
C)
D)
E)

Farelerden artropodlar aracl ile bulamayan aadakilerden hangisidir?


Yersinia pestis
Ricketsia typhi
Ricketsia akari
Leptospira icterohemorhagia
Ricketsia ricketsi

Yant - D
171)
A)
B)
C)
D)
E)

Aadaki zoonozlardan hangisi arthropod vektrler aracl ile bular?


Bacillus anthracis
Brucella abortus
Erysipelothrix rhusiopathiae
Pseudomonas mallei
Borrelia burgdorferi

Yant - E
172)
A)
B)
C)
D)
E)

Aadakilerden hangisi kene ile bulamaz?


Leishmanyaz
Lyme hastal
Rekrren ate
Babezyoz
Kayalk dalar benekli atei

Yant - A
Direk deri yaralanmas ile bulaan zoonozlar
Hastalk

BaOrganizmismi

Grup

Hayvan

arbon

Bacillus anthracis

Gram pozitif, sporlu,


aerop

Evcil hayvanlar

Bruselloz

Brucella melitensis B.
aburtus B. suis B. canis

Gram negatif basil

Koyun, kei Sr Domuz Kpek

Erizipeloid

Erysipelothrix rhusiopahtiae Gram pozitif basil

Domuz, kmes hayvanlar, balk

Leptospiroz

Leptospira interrogans

Spiroket

Fareler, tilki, evcil hayvanlar

Melioidosis

Pseudomonas
pseudomallei

Gram negatif basil

Fareler

Ruam

Pseudomonas mallei

Gram negatif basil

Evcil hayvanlar

Tularemi

Francisella tularensis

Gram negatif basil

Tavanlar, fareler

Foot and mouth


hastal

Aphthovirus

Picornavirus ailesinden

Sr

Orf (Echthyma
contagiosum)

Parapox virs

Poxvirus ailesinden

Koyun, kei

Vezikler stomatitis

Vesicular stomatitis virs

Rhabdovirus ailesinden

Sr, at

Parazit

Kutanz larva migrans

Ancylostoma caninum

Nematod

Kedi, kpek, etoburlar

Mantar

Dermatofitler

Ancylostoma braziliense

Mantar

Kpek, kedi, sr

Bilinmeyen

Kedi trm

Zoofilik trichophytonlar,
microsporum

Gram negatif basil

Kedi, kpek

Bakteriler

Virsler

71

Afipia felis

173)
A)
C)
D)
E)

Fare pireleri aracl ile bulaan aadakilerden hangisidir?


Borrelia burgdorferi
Yersinia pestis
Francisella tularensis
Babezyoz

Yant - A
174)
A)
B)
C)
D)
E)

Aadakilerden hangisi artropodlar aracl ile bulaan bakteri enfeksiyonu deildir?


Sar humma
Kayalk dalar benekli atei
Rekrren ate
Lyme hastal
allk atei

Yant - A

72

Artropod vektrler aracl ile bulaanlar

Bakteri

Virsler

Hastalk

Vektr

Organizma

Mikrobial grup

Rezervuar hayvan

Lyme hastal

Sert kene

Borrelia burgdorferi

Spiroket

Kemirgenler, geyik

Veba (bubonik)

Pire

Yersinia pestis

Gram negatif basil

Tarla fareleri,
kemirgenler

Rekrren ate

Sert kene

Borrelia recurrentis

Spiroket

Kemirgenler, vahi
memeliler

Tularemi (nhalasyon, Kene, pire


yiyecekler ve direk
deriden de bulaabilir)

Francisella
tularensis

Gram negatif basil

Kemirgenler, vahi
memeliler, kular

Kayalk dalar benekli Kene


atei

Rickettsia rickettsii

Rickettsia

Vahi kemirgenler,
kpekler

allk atei

Akar (mite)

Rickettsia
tsutsugamushi

Rickettsia

Vahi kemirgenler,
fareler

Murin tifs

Pire

Rickettsia typhi

Rickettsia

Fareler

Rickettsial pox

Akar (mite)

Rickettsia akari

Rickettsia

Fare

Ehrlichiosis

Kene

Ehrlichia canis

Ehrlichia

Kpekler

Sar humma

Sivrisinek

Flavivirus

Togavirus ailesi

Primatlar

Sivrisinek

Alphavirus

Togavirus ailesi

Kular, atlar

Rift Valley fever

Sivrisinek

Bunyavirs

Bunyavirs ailesi

Koyun, kei, sr

Crimean-Congo

Kene

Bunyavirus

Bunyavirus ailesi

Evcil hayvanlar,

Ensefalitler;
Eastern Equine
Western Equine
Venezuelan Equ.

Hemorajik ate

Protozoonlar

kemirgenler

Colorado kene atei

Kene

Orbivirs

Reovirus ailesi

Kemirgenler

Babezyoz

Kene

Babesia spp

Evcil ve vahi hayvanlar

Leishmanyaz(Kalaazar Phelebotom
, kutanz
leishmanyaz)

Leishmania sular

Kpekler, tilki,
kemirgenler ve
memeliler

Amerikan

Reduviid bug

Trypanosoma

Kpek, Kedi, armodilla,

trypanosomiasis

(kissing bug)

cruzi

vahi memeliler

Afrika uyku hastal

ee
sinei(Tsetse)

Trypanosoma
sular

Srngenler, Srlar,
vahi hayvanlar

175)
Kedi srn takriben srk ierisinde ar, kzarklk ve ilik gelien bir hastada 24-48 saat ierisinde
serz direnaj balad ise en olas etken hangisidir? (Nisan - 1998)
A)
B)
C)
D)
E)

Rabies
Streptococcus pyogenes
Pasteurella multocida
Bacteriodes gingivalis
Pseudomonas aeruginosa

Yant - C
176)
A)
B)
C)
D)
E)

Aadaki mikroorganizmalardan hangisi deri yaralanmas ile bulamaz?


Bacillus anthracis
Brucella abortus
Erysipelothrix rhusiopathiae
Pseudomonas mallei
Borrelia burgdorferi

Yant - E

73

177)
Kpek srmas sonucu oluan enfekte yaradan alnan materyal boyandnda kk gr (-) omaklar
gzlenmitir. Enfeksiyon etkeni hangisidir? (Eyll - 1998)
A)
B)
C)
D)
E)

Escherichia coli
Haemophilus influenza
Pasteurella multocida
Brucella canis
Klebssiella rhinoscleromatis

Pasteurella multocida kedi, kpek gibi birok evcil hayvann oral florasnda bulunur. Bazen bunlarn srmas ile
insanlarda yara enfeksiyonu yapabilir.
Yant - C
178)
A)
B)
C)
D)
E)

Maymun sr ile bulaan aadakilerden hangisidir?


Pasteurella multocida
Spirillum minus
Herpes B ensefaliti
Streptobacillus moniliformis
Blastomycosis

Yant - C
179)
A)
B)
C)
D)
E)

Fare sr etkeni aadakilerden hangisidir?


Capnocytophaga canimorsus
Spirillum minus
Herpes B ensefaliti
Streptobacillus moniliformis
Blastomycosis

Yant - B
180)
Kpek srmas ikayeti ile acil servise getirilen bir ocukta ilk dnlecek etken aadakilerden
hangisidir?
A)
B)
C)
D)
E)

Escherichia coli
Haemophilus influenzae
Pasteurella multocida
Brucella canis
Klebsiella rhinoscleromatis

Pasteurella multocida kpek, kedi gibi evcil hayvanlarn az florasnda bulunur, hayvanlarda sepsise neden
olabilir. Isrma sonucunda insanlarda yara enfeksiyonlarna, selllit, lenfadenit ve abselere yol aabildii gibi;
menenjitlere, immn yetersizlii olan hastalarda sistemik enfeksiyonlara ve KOAH'llarda nadiren pnmoni
gelimesine yol aabilir.
Yant - C
Hayvan sr ile bulaan zoonozlar

Bakteri

Hastalk

Etken

Grup

Hayvan

Pasteurellozis

Pasteurella multocida

Gram negatif basil

Kpek, kedi, ku ve vahi


memeliler

Fare sr hastal

Spirillum minus

Spiroket

Fare, kedi

Streptobacillus moniliformis

Gram negatif basil

Fare, kemirici, hindi

Capnocytophaga canimorsus

Gram negatif basil

Kpek

Rabies virs

Rhabdovirus

Evcil memeliler, tilki, kpek,


kedi, yarasa, sr

Herpes B
ensefomyeliti

Herpesvirus simiae (Maymun


pox virus)

Herpesvirus

Maymun

Blastomyikoz

Blastomyces dermatitis

"DF-2"
Virsler Rabies

Mantar

Kpek

181) Kedisi tarafndan srlan 75 yanda bir kadnn yara yerinden alnan rnein mikrobiyolojik incelemesinde
bakterinin Mac-Conkey agarda remedii, kanl ve ukulatal agarda redii, gram negatif kokobasil olduu;

74

katalaz, oksidaz ve indol testlerinin pozitif, reaz testinin negatif olduu; ekerli demirli besiyerini
tamamen sarya dnt ve bakterinin penisiline duyarl olduu grlmtr.
Bu hastada etken olarak ncelikle aada-kilerden hangisi dnlmelidir? (Nisan - 2004)
A)
B)
C)
D)
E)

Pasteurella multocida
Francisella tularensis
Actinobacillus trleri
Capnocytophaga trleri
Streptobacillus trleri

Kedi-kpek az florasnda bulunan ve insanlara bunlarn srmas ile bulaan Mac-Conkey agarda remeyen,
kanl ve ukulatal agarda reyebilen, gram negatif kokobasil duvar yapsnda; katalaz, oksidaz ve indol
testleri pozitif, reaz testi negatif; TS agar tamamen sarya dntren penisiline duyarl bakteri Pasteurella
multocida'dr.
Yant- A
182)
A)
B)
C)
D)
E)

Aadakilerden hangisi inhalasyon yoluyla bulamaz?


Streptobacillus moniliformis
Coxiella burnetti
Chlamydia psittaci
Histoplasma capsulatum
Bacillus anthracis

Yant - A
183)
A)
B)
C)
D)
E)

Haemophilus influenza'nn, insanlar iin en patojen olan tipi aadakilerden hangisidir? (Nisan - 1999)
Tip a
Tip b
Tp c
Tip d
Tipe

Haemophilus influenzae'nn kapsll 6 serotipi iinde sepsis ve menenjit etkeni olan en nemli olan b serotipidir.
Yant - B

75

nhalasyon yolu ile bulaan zoonozlar


Hastalk

Etken

Grup

Rezervuar
hayvan

nhale edilen

Antraks
(Woolsorter's
disease)

Bacillus anthracis

Gram pozitif aerop


spor formu basil

Koyun, kei

Hayvan ynndeki sporlar

Tberkloz

Mycobacterium
tuberculosis

Aside direnli bakteri Evcil hayvanlar

Kontamine respiratuvar
sekresyonlar

Q atei

Coxiella burnetti

Rickettsia

Evcil hayvanlar

Hayvan sekresyonlar ile


toprak ve toz

Psittakoz (ornitoz)

Chlamydia psittaci

Chlamydia

Papaan, hindi,
ku

Enfekte kularn kurumu


kartlar

Mantar

Histoplazmoz

Histoplasma
capsulatum

Kular, yarasalar

Kontamine topraktaki
mikrokonidialar

Virsler

Lenfositik
koriome-nenjit
(deri penetrasyonu ve hayvan
sr ile de
bulaabilir)

Lenfositik
choriomeningitis
virs (LCM)

Fare ve dier
kemiriciler

nfekte aerosoller

Bakteri

184)
A)
B)
C)
D)
E)

Arenavirs ailesi

Haemophilus influenzae virlansn drmek iin hedefiniz bakterinin hangi organeli olmaldr?
Ekzotoksin salnmn engellemek
Endotoksin yapsn engellemek
Flajella sentezini engellemek
Kapsl yapmn engellemek
IgA proteaz sentezini engellemek

Haemophilus influenzae hareketsiz, bazen pleomorfik olabilen, kapsll kokobasillerdir. Kapsl poliribozil ribitol
fosfat (PRP) yapsnda olup, virulans ile yakndan ilgilidir, bakteriyi fagositozdan korur.
Kapslne gre 6 farkl antijenik serotipe ayrlmtr. Tip b (Hib), invaziv H. influenzae trlerinin %95'inden
fazlasndan sorumludur.
Yant - D
185)
A)
B)
C)
D)
E)

Aadakilerden hangisi erikinde sinzit yapmaz? (Nisan - 2000)


Haemophilus influenzae
Streptococcus pneumonia
Moraxella catarrhalis
Bacillus subtillis
Staphylococcus aureus

Haemophilus influenzae st solunum yollarnn mukozalarnda bulunur. E. coli K100 ile antijenik benzerlii nedeniyle
zellikle 5 ay 5 ya arasnda enfeksiyon yapar. Yetikinlerde immn yetersizlik olmadka enfeksiyonlar grlmez.
Yant - A
186)
A)
B)
C)
D)
E)

Haemophilus influenzae'nn en nemli virlans faktr aadakilerden hangisidir?


Kapsl
Fimbria
Endotoksin
Ekzotoksin
Flajella

Haemophilus influenzae gram ile zor, mavi-meneke renkte, Yersinialar gibi kutupsal ve (-) boyanrlar.
Poliribozil ribitol fosfat (PRP) yapsnda kapsl virulans ile ilikilidir, bakteriyi fagositozdan korur. Kapslne gre
a'dan f'ye kadar 6 antijenik serotipe ayrlmtr. Tip b (Hib), invazif tm H. influenzae trlerinin >% 95'inden
sorumludur. Ayrca, pnmokok ve meningokoklar gibi, IgAl proteaz enzimi ile salgsal IgA'nn koruyucu etkisini
kaldrr.
Yant - A

76

187)
Aadaki bakterilerden hangisi, kanl agar besiyerinde, stafilokok kolonileri evresinde youn olarak
rer? (Eyll - 1998)
A)
B)
C)
D)
E)

Bacillus anthracis
Branhamella cataralis
Bordotella pertussis
Haemophilus influenzae
Haemophilus ducreyi

Haemophilus influenzae kltr ortamnda reyebilmesi iin X ve V faktrlerine ihtiya gsterir. Staphylococcus
aureus kanl agarda hemoliz yaparak Haemophilus influenzae'nn remesini salar (st anne belirtisi).
Bakteri ukulatams agarda daha kolay rer.
Yant - D
188)
A)
B)
C)
D)
E)

St anne belirtisi hangi bakteride gzlenir?


Neisseria meningitidis
Staphylococcus epidermidis
Streptococcus viridans
Haemophilus influenzae
Pseudomonas aeruginosa

Haemophilus influenzae adi besiyerlerinde retilemezler. Bakteri taze koyun kanl agarda remez.
Staphylococcus aureus ile birlikte ekildiinde, hemolizinden yararlanarak remesi kolaylar. Bu amala; materyal
tm kanl agar yzeyine srldkten sonra ortaya S. aureus izgi ekimi yaplr. Bylece, hemoliz oluan izgi ekim
blgesinde H. influenzae iin gerekli faktrler aracl ile rerler (st anne / satellit belirtisi).
Yant - D
189)
Onsekiz aylk bir ocuun kan kltrnde, kanl agarda hemoliz yapmayan ve eozinmetilen mavisi
agarnda remeyen, ikolata agarda reyen gram negatif basiller saptanmtr.
Bu bakterinin tanmlanmasnda ayrt edici olarak aadakilerden hangisi kullanlr? (Eyll - 2004)
A)
B)
C)
D)
E)

Hareket testi
Katalaz testi
Oksidaz testi
X ve V faktrlerine gereksinim
H2S oluumu

Haemophilus influenzae 2 ay 2 ya aras ocuk enfeksiyonlarnda etkili olan gram negatif basildir. Enterik gram
negatiflerden farkl olarak laktoz ieren besiyerlerinde (EMB, Endo, Mac Konkey agar) remezler. remeleri iin X ve
V faktrlerine ihtiya vardr. Bu faktrler eritrositlerin iinde bulunduu iin kanl agar yerine ikolatams agarda
rerler.
Yant - D
190)
Pnmoni tans ile hastaneye yatrlan 65 yandaki bir erkek hastann balgam yaymasnda bol ntrofil
saptanyor fakat mikroorganizma grlemiyor. Karacier ve bbrek fonksiyonlar aniden ktleen penisilin
tedavisine yant alnamyor.
Bu hastadaki pnmoniye aadaki mikroorganizmalardan hangisinin neden olma olasl en yksektir?
(Nisan - 2003)
A)
B)
C)
D)
E)

Streptococcus pneumoniae
Klebsiella pneumoniae
Staphylococcus aureus
Legionella pneumophila
Chlamydia pneumoniae

klardaki tm bakteriler pnmoni etkenidir. Balgam yaymasnda bakteri grlemiyor ise sadece iki bakteri nemlidir.
Legionella pneumophila gram ile kt boyanr ve klinik rneklerin boyanmas ile gsterilemez. Chlamydia
pneumoniae'da intraselller bakterilerdir sadece boyama ile gsterilemezler.
C pneumoniae sadece akcier bulgular ile seyreden enfeksiyon yaparken, L. pneumophila sistemik enfeksiyonlar
eklinde seyreder.
L pneumophila hafif febril hastalk eklinde seyredebildii gibi, tipik tablosu yksek ate ile karakterize ciddi
progresif hastalk eklindedir.

77

Ate, titreme, nonprodktif ksrk, hipoksi diyare ve delirium grlr. Lkosidoz, hiponatremi, hematri (ciddi renal
yetersizlik) veya karacier fonksiyonlarnda bozulma grlebilir. Mortalite oran yksektir.
Yant - D
191)
A)
B)
C)
D)
E)

Pontiac ateinin etkeni aadakilerden hangisidir?


Chlamydia pneumoniae
Legionella pneumophila
Chlamydia psittaci
Klebsiella pneumoniae
Streptococcus pneumoniae

Legionella pneumophila hem toplumdan kazanlm, hem de nazokomiyal pnmoni yapar. Pnmoni eklindeki ar
enfeksiyonuna Lejyoner hastal, pnmonisiz grip benzeri tablo ile seyreden hafif seyirli klinik tabloya ise Pontiac
atei denir.
Yant - B
192)
A)
B)
C)
D)
E)

Aadakilerden hangisi Bordatella pertussis'in virlans faktr deildir?


Pertussijen toksin
Adenilat siklaz toksini
Trakeal sitotoksin
Eksfoliatif toksin
Dermonekrotik toksin

Bordatella pertussis bomaca etkenidir.


Damlack enfeksiyonu ile bular. Toksinleri ile bomaca hastalna yol aar. Sadece insanlarda hastalk yapar
Balca virlans faktrleri hemagltininleri (dokulara tutunmadan sorumludur) ve toksinleridir.
Balca toksinleri

Pertussijen toksin: Bomacadaki boulur tarz ksrkten ve lenfositozdan sorumludur.

Adenilat siklaz toksini: Lkositlerin kemotaksisini, fagositoz ile ldrme yeteneini, alveoler makrofajlarn
oksidatif mekanizmalarn ve natural killer (NK) aktivitesini bozar.

Trakeal sitotoksin: Hcre duvar yapsnda bulunan bir peptidoglikan monomeridir. Silier hcrelere etki ile
siliyer hareketleri durdurur ve epitel hcrelerinin yapsn bozar.

Endotoksin (Lipid A ve Lipid X).

Dermonekrotik toksin

Yant - D
193)
Aadakilerden hangisi Bordatella pertussis enfeksiyonunun patogenezinde rol oynamaz? (Eyll 2004)
A)
B)
C)
D)
E)

Flamentz hemaglutinin
Adenilil siklaz toksin
Trakeal sitotoksin
Endotoksin
IgAl proteaz

Bordatella pertussis enfeksiyonunun patogenezinde birok faktr rol oynar. Filamentz hemaglutinin, pertussis
toksin, adenilat siklaz toksini, dermonekrotik toksin ve hemolizinler enfeksiyonun gelimesinde nemi olan patojenite
faktrleridir.
Bakteri invazyon yapmad iin endotoksin etkisi yoktur. Ancak bakteri duvarndaki lipopolisakkarid yap, st
solunum yollarndaki epitelyum hcrelerinin hasarnda nemli rol oynarlar. Bu sorunun doru yant lgA1 proteaz'dr.
lgA1 proteaz salglayan bakteriler:

N. gonorrhoeae,

N. meningitidis,

H. influenzae ve

S pneumoniae'dr.

Prevotella melaninogenica ve dental hastalklardan sorumlu baz streptokoklarn da bu enzimi salglad


bilinmektedir.
Yant - E

78

194)
A)
B)
C)
D)
E)

Bruselloz tansnda en sk kullanlan tan metodu aadakilerden hangisidir? (Nisan - 2000)


Kompleman birlemesi
Aglutinasyon
Presipitasyon
Hemaglutinasyon
Ntralizasyon

Bruselloz tansnda kan, kemik ilii, doku kltrleri, seroloji ve deri testleri kullanlr. Serolojik testlerde kullanlan
yntem aglutinasyondur (Wright aglutinasyon testi).
Yant - B
195)
Kemik ilii kltrnde kanl agarda reyebilen, hareketsiz, hemoliz yapmayan, oksidaz, katalaz ve reaz
testi pozitif olan gram (-) negatif kokobasil aadakilerden hangisidir? (Eyll - 2003)
A)
B)
C)
D)
E)

Legionella pneumophila
Bordotella bronchiaseptica
Salmonella typhimurium
Stenotrophomonas maltophila
Brucella melitensis

Brucella sular hayvanlar ve insanlarda enfeksiyon etkeni olan zorunlu intraselller yaayan bakterilerdir.
Organizma kltrlerde kokobasiller eklinde grlr.
Sklkla dzensiz boyanan gram negatif hareketsiz bakterilerdir. Zenginletirilmi besiyerlerinde 2-5 gnde kk,
konveks, S tipi koloniler yaparlar.
Brucella sular karbohidratlar tilize ederler ancak snflama yapabilecek dzeyde asit ve gaz karmazlar.
insan enfeksiyonu yapan drt suu da katalaz ve oksidaz pozitiftir. Birok suu hidrojen slfr retir ve nitratlar
nitritlere indirgerler.
Yant - E
196)
A)
B)
C)
D)
E)

Aadakilerden hangisi Brusella iin kullanlan serolojik test yntemlerinden birisi deildir?
Rose Bengal
Wright aglutinasyonu
GruberWidal
Spot test
Ring testi

Serolojik (mmnolojik) testler: Hasta serumu ile yaplan Wright aglutinasyonu (tp aglutinasyonu ile) ve Rose
Bengal (lam aglutinasyonu ile) ve tam kan ile yaplan Spot test (lam aglutinasyonu ile) bakteriye kar gelien
antikorlar aratrlr. Ring testi ise stte antikorlarn aratrlmas izin uygulanr.
Wright aglutinasyonu: B. abortus 99S kkeninin kolonilerinden alnan inaktive edilmi bakteriler kullanlr. Bylece
her trn enfeksiyonunda da spesifik antikorlarnn taranmasn salar.
Bruselloz 1/160 ve zerindeki aglutinasyon pozitif kabul edilir. Gelien antikorlar inkomplet blokan zellikte olabilir.
Klinik olarak Bruselloz dnlen, ancak Wright aglutinasyonu (-) bulunmu bireylerde test, Coombs serumu ile
tekrarlanmaldr
2-merkapto-etanol testi ile Brusella reaktivasyonlar ortaya karlr.
Wright testinde yalanc pozitiflikler

Tularemi geirenler

Kolera as yaplanlar

Tberklozlular

Lenfomallar

Y. enterocolitica enfeksiyonu geirenler

Yant - C
197)
Bir avc tavan temizlerken elini kesiyor ve bir mddet sonra kesi yerinde lseroglandler hastalk
geliiyor, muhtemel etken aadakilerden hangisidir?
A)
B)
C)
D)
E)

Pasteurella multocida
Francisella tularensis
Staphylococcus aureus
Chlamydica psittaci
Coxiella burnetti

79

Francisella tularensis intraselller yerleimli gr (-) kokobasildir. Hayvanlar arasnda artropodlar aracl ile yaylr.
nsanlara enfekte hayvanlarn kirlettii besinlerle, deri btnlnn bozulmas ile bular. ok az sayda (10 tane
dahi) bakterinin deriye temas ile bulamas yeterlidir. Oral yoldan ise yz milyonlarca bakteri gerekir.
En sk karlalan klinik formu, % 75-90 lseroglandler eklidir. Bunlarn dnda; tifo benzeri, okloglandler,
glandler, pnmoni, menenjit grlebilir. Aksiller LAP geliimi ve fistlleme grlr.
Tularemi akut sppratif lenfadenittir.
Yant - B
198)
A)
B)
C)
D)
E)

Aadakilerden hangisi Yersinia pestis'in virlans faktrlerinden birisi deildir?


Endotoksin
Ekzotoksin
Fraksiyon 1
M proteini
W antijeni

Yersinia pestis bipolar boyanan, hareketsiz, buyyon ve jelz gibi adi besiyerlerinde kolaylkla reyebilen bir
bakteridir. Buyyonda zar yapar.
Bakterinin 5 virlans faktr vardr.
Fraksiyon 1 olarak adlandrlan zarf antijeni fagositoza kar koyar
Endotoksin
Ekzotoksin
V antijen
W antijen
Son proteinin etkileri bilinmemektedir..
Yant - D
199)
A)
B)
C)
D)
E)

Veba'da ar lenfadenomegalinin ad nedir?


Bradizoit
Sporozoit
Bubon
Granulom
Gom

Yant - C
200)
A)
B)
C)
D)
E)

Veba iin aadakilerden hangisi doru deildir?


Fare sr ile bular
Fistlize olmu lenf bezlerine hyarck bubonu denir
Hafif klinik formuna pestis minr denilir
Veba damlack enfeksiyonu yoluyla da bulaabilir
Hastalarda zamanlar ar seyirli fatal sepsis geliir

Yersinia pestis pireler aracl ile kemiricilerden insanlara bular.


Pire fareden kan emince bakteriyi alr ve insanlara bulatrr. Alt ekstremite ve kasktan srldktan 2-7 gn sonra
inguinal lenf nodlarna, st ekstremiteden srm ise aksiller nodlara ular, burada oalr.
2-5 gn sonra ar arl ilik geliir (bubon), etraf demlidir, fistlize olabilir (hyarck bubonu).
Hematojen yaylmla karacier, dalak, akcier ve beyinde hemorajik ve nekrotik odaklar geliir; genel durum
bozulur, ate ykselir, ba ars, bilin bozukluklar, splenomegali ve ciltte peteiyal kanamalar geliir.
mmn sistem salam ise pestis minr denilen hafif ekil, detektif ise ar seyirli pestis majr grlr. Veba tedavi
edilmez ise sklkla sepsis gibi ar komplikasyonlara ilerler ve hasta kaybedilir.
Veba pnmonili bir hastann solunum sekresyonla-rnn solunmas ile damlack enfeksiyonu eklinde bulaabilir.
Bubonik veba sepsisi srasnda akcier yerleimi sonucu da enfeksiyon geliebilir.
Veba sepsisi, arbon sepsisine benzeyen ok ar bir tablodur.
Yant - A

80

201)
R tipi koloniler patojen olmayan bakteriler tarafndan meydana getirilen dzensiz kenarl kolonilerdir.
arbon dnda hangi enfeksiyonda bakteriler R tipi koloni meydana getirirler?
A)
B)
C)
D)
E)

Pnmokoksik pnmoni
Veba
Primer atipik pnmoni
Sifilis
Ortinoz

Vebada ateli dnemde bubondan elde edilen materyal ile hemokltre ekim yaplr. Balgam iin de direkt inceleme
ve ift ekimler yaplmaldr. Koloniler kanl agarda R tipi, sal koloniler yaparlar (arbondaki gibi).
Yant - B
202)
A)
B)
C)
D)
E)

Buzdolab ekimleri ile retilebilen bakteri aadakilerden hangisidir?


Legionella pneumophila
Brucella abortus
Pseudomonas aeruginosa
Yersinia enterocolitica
Staphylococcus saphrophyticus

Yersinia enterocolitica psikrofil bir bakteridir. Buzdolab ekimleri ayrc tan asndan nemlidir. 25C'de peritri
kirpikleri ile hareketli, 37C'de ise hareketsizdir. K aylarnda daha ok olmak zere besin zehirlenmesi etkenidir.
Yant - D
203)
Gastroenteritin ardndan otoantikorlar aracl ile reaktif artrit gelien, psdoapandisit etkeni bakteri
aadakilerden hangisidir?
A)
B)
C)
D)
E)

Shigella sonnei
Staphylococcus aureus
Bacillus cereus
Clostridium perfringens
Yersinia enterocolitica

Yersinia enterocolitica enterokolit, sepsis, mezenter lenfadenit (Psdoapendisit), terminal ileit etkenidir.
HLA-B27 Ag ve bakteri Ag'lerinin benzerlii sonucunda oluan otoantikorlar sklkla gastroenteritin balangcndan
birka hafta sonra (ortalama 1 ay) geliir. Reaktif artrit en sk orta ve kk eklemlerde grlr. Bunun dnda
tenosinovit, eritema nodosum, konjunktivit, miyokardit perikardit, glomerlonefrit, temporal arterit, Henoch Schnlein
purpuras, Reiter sendromu da geliebilir.
Yant - E
204)
A)
B)
C)
D)
E)

Kpek srklarndan sonra sellit ve lenfadenitlere yol aabilen bakteri aadakilerden hangisidir?
Pseudomonas aeruginosa
Spirillum minus
Pasteurella multocida
Haemophilus ducreyi
Legionella micdadei

Pasteurella multocida kpek, kedi gibi evcil hayvanlarn normal az floras bakterisidir. Hayvanlarda sepsise
neden olabilir. Kedi veya kpeklerin insanlar srmas sonucunda yara enfeksiyonlarna, sellit, lenfadenit ve
abselere yol aabildii gibi; menenjitlere, immn suprese hastalarda sistemik enfeksiyonlara ve KOAH'llarda
nadiren pnmoni tablolarna yol aabilir.
Yant -C
205)
A)
B)
C)
D)
E)

Aadaki besiyerlerinden hangisi tberklozda kullanlr?


CN agar
Francis besiyeri
NNN besiyeri
Middlebrook 7H
Kanl agar

M. tuberculosis yava rer. Ortalama yarlanma mr 18 saattir. Dier bakterilerde bu sre ortalama 1 saattir.
Yarlanma mrnn ok dk olmas nedeniyle kltrde grlebilir kolonilerinin olumas iin 6-8 hafta sre gerekir.
Lwenstein-Jensen [Yumurta + patates + mineraller + inhibitr (Malait Yeili)]
Middlebrook 7H [14C kullanlarak yaplan hzl tan yntemleridir] kullanlan besiyerleridir.

81

nhibitr boyalar dier bakterilerin remelerini engeller.


Yant - D
206)
Mycobacterium tuberculosis enfeksiyonunda gecikmi tip ar duyarlk reaksiyonundan hangisi
sorumludur? (Eyll - 1999)
A)
B)
C)
D)
E)

Membran lipidleri
Membran proteinleri
Mikolik asit
Membran polisakkaridi
Hcre duvar

Mycobacteriumlarn tm tipleri tberklin reaksiyonu oluturabilen proteinler tarlar. Bir wax fraksiyonuna bal
olan proteinler injekte edildiklerinde tberklin duyarll oluturabilirler (PPD deri testi).
Yant - B
207)
Mycobacterium
hangisidir?
A)
B)
C)
D)
E)

tuberculosis'in

hcre

duvar

lipidlerinden

fosfatidlerin

grevi

aadakilerden

ARB boyanma
Antijenlere kar immn yant artrr
Organizmann virlans ile ilikilidirler
Kazeifikasyon nekrozu oluumunda rol oynarlar
Gecikmi tip hipersensitivite reaksiyonlarnda rol oynarlar

Mycobacterium tuberculosis hcre duvarnda birok kompleks lipid ierir. Bunlardan; Mikolik asit denilen uzun
zincirli ya asitleri organizmann ARB boyanmasn salar Wax D'nin deney hayvanlarnda antijenlere kar immn
yant arttrd gsterilmitir. Fosfatidler kazeifikasyon nekrozu oluumunda rol oynarlar
Kord faktr ise organizmann virlans ile ilikilidir. Virlan sularda kord faktr benzeri "serpentin" bulunur.
Yant - D
208)
A)
B)
C)
D)
E)

nek st aracl ile gelien tberkloz hangi bakteri tarafndan meydana gelir?
Mycobacterium tuberculosis
Mycobacterium avium intracellulare
Mycobacterium fortuneum
Mycobacterium leprae
Mycobacterium bovis

M. tuberculosis insanlara damlack enfeksiyonu ile bular. Genellikle nce akcier enfeksiyonu eklinde balar.
Vcutta balca RES hcreleri iinde (zellikle makrofajlar) bulunurlar. nsanlar doal kaynaklandr, hayvan
enfeksiyonlar grlmez.
Gelimekte olan lkelerde M. bovis inek stlerinde bulunur, bulama sonucunda gastrointestinal tberkloza neden
olur.
Yant - E
209)
A)
B)
C)
D)
E)

Koch fenomeni hangi bakteri ile geliir?


Mycobacterium tuberculosis
Yersinia enterocolitica
Pasteurella multocida
Neisseria meningitidis
Bordetella pertussis

Koch fenomeni: Mycobacterium tuberculosis bir antijenle uygun dozlarda karlatktan sonra bellek T lenfositleri
aracl ile bir duyarllk geliir. Antijenle daha sonraki karlamalarda ise karlat blgede; lokalize, iddetli bir
yang ile snrlandrlarak yaylmas engellenir (Tip IV ar duyarllk).
Yant - A
210)
Akcierde ve blgesel al lenf bezlerinde bir lezyon olan Ghon kompleks aadaki hastalklardan hangisi
iin karakteristik bir bulgudur?
A)
B)
C)
D)

Mycobacterium marinum'a bal yumuak doku enfeksiyonu


Servikal fasiyal aktinomikoz
Tberkloid lepra
Aktinomikotik mietoma

82

E) Primer tberkloz
Tberkloz basili ile hi karlamam kiilerde, hcresel immnite gelimemitir. Bylece akciere gelen basiller,
blgeye toplanan ntrofiller ve sito-kinlerce aktive edilememi alveoler makrofajlarca fagosite edilirlerse de, bu
etkinlik basillerin ldrlmesi iin yeterli deildir. Basiller fagolizozom geliimini nleyerek bunlarn zararl
etkilerinden korunurlar. Bylece intraseller olarak remeye balarlar ve enfeksiyon balar.
Zaman iinde redikleri makrofajlar paralayarak serbestleirler ve bunu fagositoz intraselller reme lizis
dngleri izler. Blgedeki makrofajlann birbirine fzyonu sonucunda basillerin evresinde multinkleer dev
hcreler (Langhans) oluur.
Enfekte olmu makrofajlar, ilerindeki basilleri blgesel (hiler mediastinal) lenf bezlerine lenfatik yolla
ulatrabildikleri gibi (Ghon oda), bazen de mediastinal lenf bezlerinden hematojen yaylmla akcier apeksine
(Simon oda), karacier, dalak, kemik, kemik ilii ve MSS (Rich oda) gibi organ ve dokulara da yaylabilirler,
buralarda odaklarlar (milier tberkloz).
Yant - E
211)
Primer tberkloz enfeksiyonu srecinde oluan Ghon kompleksi, aadakilerden hangisidir? (Eyll 2004)
A)
B)
C)
D)
E)

Bakteri endotoksinine kar humoral cevap


Bakteri endotoksinine doku hasar
Lenf bezlerinde byme ve akcierde granulom oluumu
Antitberkloz ilalara kar ar duyarllk
mmn kompleks oluumu ve dokularda birikmesi

Daha nce Mycobacterium tuberculosis ile hi karlamam bir kiide bakteri solunum yolu ile alndnda
monositer hcrelerin iine giren bakteriler lenf bezlerinde ime ve zellikle akcierin orta blmlerinde
granlomatz reaksiyonun gelimesine sebep olur. Buna Gohn kopleksi denir.
Yant - C
212)
A)
B)
C)
D)
E)

Mycobacterium tuberculosis enfeksiyonunda aside direnli boyanmadan (ARB) hangi yap sorumludur?
Membran lipidleri
Membran proteinleri
Mikolik asit
Membran polisakkaridi
Kapsl

Mycobacterium tuberculosis hcre duvarnda birok kompleks lipid ierir. Bunlardan;

Uzun zincirli ya asitleri olan mikolik asit organizmann aside rezistan boyanmasn salar

Wax D'nin antijenlere kar immn yant artrd gsterilmitir.

Fosfatidler kazeifikasyon nekrozu oluumunda rol oynarlar

Kord faktr ise organizmann virlans ile ilikilidir.

Yant - C
213)
A)
B)
C)
D)
E)

nce bir tpte rmcek a geliimi hangi menenjitin bulgusudur?


Viral menenjit
Kriptokok menenjiti
Meningokoksik menenjit
Listeria menenjiti
Tberkloz menenjit

Mycobacterium tuberculosis kronik menenjit etkenidir. Hastalk srasnda BOS'ta protein ok ykselir. Dier
bakteriyel menenjitlerden farkl olarak BOS aseptik grnmdedir. Bakterinin enfeksiyon alannda ok az sayda
olmas direkt boyama yntemleri ile bakterinin tanmlanmasn gletirmektedir.
Lomber ponksiyon sonucunda elde edilen BOS ince bir tpte 37C'de bir gn bekletilirse youn protein rmcek a
grnm oluturur. Bu yntem spesifik olmasa da tberkloz menenjitin erken tan yntemlerinden birisidir.
Yant - E
214)
A)
B)
C)
D)

Aadakilerden hangisi nonkromojen atipik mikobakterilerdendir?


M. kansasii
M. marinum
M. scroufulaceum
M.fortuitum-chelonei complex

83

E) M. avium intracellulare complex


Atipik mikobakteriler doal ortamda yaygn olarak bulunan bakterilerdir, immn sistemi salam olanlarda enfeksiyon
gelimez. Byme ve pigment oluturma yeteneklerine gre drt grupta incelenirler;

Grup I (Fotokromojen) organizmalar k altnda sar portakal renkli pigment kolonileri olutururlar (M. kansasii,
M. marinum).

Grup II (Skotokromojen) organizmalar balca karanlkta pigment olutururlar (M. scroufulaceum)

Grup III (nonkromojen) organizmalar pigment oluturmazlar (ok az oluturabilirler) (M. aviumintracellulare
complex).

Grup IV (hzl reyenler) organizmalar, dierlerinin aksine 7 gn iinde rerler (M. fortuitumchelonei complex)

Yant - E
215)
Aadaki mycobacterium trlerinden hangisi zellikle AlDS'li hastalarda CD4 lenfositlerin says
100/ul'nin altna dtnde dissemine enfeksiyona neden olmaktadr? (Nisan - 2003)
A)
B)
C)
D)
E)

M. ulcerans
M. scrofulaceum
M. fortuitum
M. kansasii
M. avium complex

Mycobacterium avium complex (MAC) veya Myco-bacterium avium-intracellulare complex


(MAI) su, toprak, yiyecekler, hayvanlar (zellikle kular) da bulunan bakterilerdir. zellikle immn yetersizlii
olanlarda hastalk etkenidir. zellikle AlDS'li hastalarda dissemine MAC enfeksiyonlar hastalarda CD4 lenfosit
saysnn 100/ml' nin altna dt durumlarda grlr.
M. scrofulaceum sularda bulunan skotokromojen bakteridir, ocuklarda kronik servikal lenfadenit, veya yetikinlerde
kronik akcier enfeksiyonlar etkeni olarak gsterilebilir.
M. fortuitum ve M. ulcerans toprak ve sularda bulunan hzl reyen (3-6 gn) pigmentsiz bakteridir. Nadiren
sistemik veya yzeyel enfeksiyonlar geliebilir. Antimikobakteriyel ilalara direnli olmalar ile bilinirler.
M. kansasii fotokromojen bir bakteridir. mmn yetersizlii olanlarda tberklozdan ayrt edilemeyen pulmoner veya
sistemik enfeksiyon meydana getirebilirler. Kayna bilinmemektedir, bulamann olmad (belki ok dk) kabul
edilir.
Yant - E
216)
ocuklarda kronik servikal lenfadenit (skrofula) veya yetikinlerde kronik akcier enfeksiyonu etkeni
olarak gsterilen aadakilerden hangisidir?
A)
B)
C)
D)
E)

M. ulcerans
M. scrofulaceum
M. fortuitum
M. kansasii
M. avium complex

Mycobacterium scroflulaceum ocuklarda kronik servikal lenfadenit ve yetikinlerde de akcier enfeksiyonlar


meydana getirir.
Yant - B
217)
A)
B)
C)
D)
E)

Aadaki bakterilerden hangisinin invitro kltr yaplamaz? (Nisan - 1999)


Mycoplasma hominis
Legionella pneumophila
Mycobacterium lepra
Brucella melitensis
Leptospira interrogans

Mycobacterium leprae (Hansen basili) in vitro retilemez.


Yant - C
218)
A)
B)
C)
D)

Aadakilerden hangisi tberkloid lepra zelliidir?


Hastalarda hcresel immnite ktdr
Aslan yz grlr
Deri ve mukozalarda lepromlar vardr
Lepromin deri testi pozitiftir

84

E) Srekli bakteriyemi grlr


Yant - D

zellik

Tberktiloid lepra

Lepromatz lepra

Hcresel immnite

iyi

Kt

Lezyonlarda basil

Az

ok

Humoral immnite

Kt

iyi

Hafif klinik tablo

(+)

(-)

Lepromlar ile karakterize ar klinik tablo

(-)

(+)

Srekli bakteriyemi

(-)

(+)

Aslan yz grnm

(-)

(+)

Lepromin deri testi

(+)

(-)

Ciltte lenfosit infiltrasyonu

CD4 T Helper

CD8 T supresor

219)
A)
B)
C)
D)
E)

Aadakilerden hangisi Mycobacterium leprae tans iin uygun deildir?


Doku salglarnn ARB boyanmas
Burun srtsnn ARB boyanmas
Monositler iinde Lepra hcresi aranmas
Lwenstein besiyerinde 6 haftada bakteriler R tipi koloniler yapar
Yayma preparatlarda al demeti grnm vardr

Mycobacterium leprae besiyerlerinde retilemez, doku salglarndan ve burundan yaplan srntler-de monositler
iinde (Lepra hcresi) veya dnda al demeti eklinde grlrler.
Yant - D
220)
A)
B)
C)
D)
E)

Aadakilerden hangisi mantarlar gibi dallanan yaplar gsterir?


Pseudomonas
Actinomyces
Moraxella
Peptostreptokok
ClostridiumF

Actinomyces ve Nocardialar mantar benzeri dallanan yaplar gsteren bakterilerdir. Actinomyces'in kelime anlam
"nsal mantar"dr. Genetik almalar sonucunda bakteri olarak kabul edilmilerdir.
Yant - B
221)
Di ekiminden iki hafta sonra yara yerinde enfeksiyon ve aknt gelien hastann akntsndan yaplan
aerob ve anaerob kltrlerde anaerob reme oluyor. Yaymann Gram boyasnda gram pozitif dallanan
flamentler grlyor.
En olas etken aadakilerden hangisidir? (Eyll - 1999)
A)
B)
C)
D)
E)

Nokardia
Aktinomies
Moraxella
Peptostreptokok
Veilonella

Actinomyces israeli gram pozitif dallanan yapda bir bakteridir. Az ve vaginann normal flora yesidir. Dental
giriimlere bal gingivitis, cerrahi komplikasyon ve travma sonrasnda servikofasiyal abselere sebep olur.
Yant - B
222)
Krkdrt yanda bir erkek hasta di ekiminden bir hafta sonra alt enede kzarklk, ilik ve abse
ikayeti ile bavuruyor. Absenin da almas ile elde edilen prlan materyalin mikroskobik incelemesinde
sar granler yaplar bulunduu ve bunlarn gram (+) pozitif, sporsuz, dallanan flamentz yaplar ierdii
saptanyor.
Bu durumda etken olarak aadakilerden hangisi dnlmelidir? (Eyll - 2002)

85

A)
B)
C)
D)
E)

Staphylococcus aureus
Bacillus anthracis
Nocardia asteroides
Actinomyces israeli
Mycobacterium tuberculosis

Actinomyces israeli gram pozitif dallanan yapda sporsuz. anaerob, endojen yerleimli bakteridir. En sk grlen
enfeksiyonu az hijyeni bozuk olanlarda yapt servikofasiyal abselerdir. Ayrc tanda absenin sar slfr
granllerinin gsterilmesi nemlidir.
Yant - D
223)
A)
B)
C)
D)
E)

Aadakilerden hangisi, anaerobik mikroorganizmalardan birisidir? (Eyll - 2001)


Nocardia asteroides
Enterobacter aerogenes
Actinomyces israeli
Morexella catarrhalis
Streptobacillus moniliformis

Actynomyces israeli dallanan yapda anaerob mikroorganizmadr. Kendisine ok benzeyen Nocar-dia'lardan en


nemli farklarndan birisi bu zelliidir.
Yant - C
224)

Actinomyces israeli iin en iyi tan yntemi aadakilerden hangisidir?

A) Yenidoanlarn bukkal mukozasnda kolonize olmu fakltatif anaerob bakteridir, sklkla bakteriyel endokardit
yapar
B) Anaerobik flamentz bakteridir, sklkla servikofasiyal osteomyelit yapar
C) Bir beta hemolitik mikroorganizmadr, difz, hzl yaylan selllit yapar
D) Fakltatif anaerob bir mikroorganizmadr, di rklerine neden olur
E) Anaerobik, basil eklinde bakteridir ve yallarda sinzit etkenidir
Actiholcebibnaelii flamentz yapl anaerop bir bakteridir. Endojendir, zellikle normal az florasnda bulunur.
Az hijyeni bozuk olanlarda veya didieti operasyonu geirenlerde yava seyirli, iinde sar slfr granlleri
bulunan abseler meydana getirirler. Tedavi edilmeyen olgularda abseler kemie kadar ilerleyebilir.
Yant - B
225)
Dental abse ve gingivit etkeni, normal az florasnda bulunan, gram pozitif anaerobik dallanan yapdaki
bakteri aadakilerden hangisidir?
A)
B)
C)
D)
E)

Nocardia
Streptococcus mutans
Streptococcus viridans
Actinomyces israeli
Staphylococcus aureus

Dental abse ve gingivit sonucunda kemik dokulara kadar ilerleyebilen kronik seyirli abseler yapan, normal az
floras etkeni dallanan yapda anaerop bakteri Actinomyces israeli'dir.
Yant - D
226)
Ksmen aside rezistan boyanmas nedeniyle tberkloz tansnda karkla neden olan etken
hangisidir? (Nisan - 2000)
A)
B)
C)
D)
E)

Nocardia asteroides
Streptomyces
Actinomyces israelii
Legionella pneumophila
E. coli

Nocardia sular gram pozitif, katalaz pozitif, ksmen aside rezistan boyanan bakterilerdir. Klinik bulgular, tberklozu
taklit edebilir.
Yant - A
227)
Py rneinden yaplan Gram boyamada Gram (+) dallanan basiller saptanan bir hastann yaplan
kltrnde aerob ortamda kanl agarda 4 gnde beyaz koloniler gzlenmitir.

86

Kinyoun asit-fast boyamasnda pozitif grlen bu bakteri en byk olaslkla aadaki-lerden hangisidir ?
(Eyll - 2005)
A)
B)
C)
D)
E)

Listeria monocytogenes
Actinomycetes
Mycobacterium tuberculosis
Nocardia asteroides
Mycobacterium avium-intracellulare

Gram pozitif dallanan yapda zellik gsteren mikroorganizmalar Actinomyces ve Nocardia'lardr.


Nocardia'lar farkl olarak aeroptur, ARB ile daha iyi boyanrlar.
Yant - D
228)
A)
B)
C)
D)
E)

Actinomyces israeli iin doru olmayan aadakilerden hangisidir?


Endojendir
Anaeroptur
Abseleri sar slfr granlleri ierir
Aside rezistan boyanr
Besiyerlerinde dipte tyl beyaz topuklar eklinde rerler

Actinomyces israeli normal az, burun, dieti, GS ve kadn genital sistem florasnda bulunan, Gr (+) anaerob
bakteridir. Klinik materyalde ve kltrlerinde mantarlar gibi hif formunda yumaklar halinde grlr. Aside direnli
deildir. oul abseler ve fistllerle seyreden endojen hastalklara yol aar. Abselerinden elde edilen klinik
materyalde sar slfr granlleri grlr.
Granller, etkenin kalsiyum fosfattan zengin olan kolonilerinin makroskopik grnmdr. Sv besiyerlerinde dipte
beyaz, tyl topuklar halinde, birka haftada rerler.
Yant - D
229)
Derinin kronik spratif iltihab olan mietoma en sk hangi mikroorganizma tarafndan oluturulur?
(Eyll - 2001)
A)
B)
C)
D)
E)

Nocardia asteroides
Actinomyces israilii
Actinomyces odontolyticus
Nocardia caviae
Nocardia brasiliensis

Derinin kronik spratif iltihab olan mietomann en sk grlen etkenleri Nocardia brasiliensis, Streptomyces
somaliensis ve Actinomadura madurae'dr.
Yant - E
230)
A)
B)
C)
D)
E)

Aadakilerden hangisi Nocardialarn zellii deildir?


Mietoma etkenidir
Topraktan veya rm bitkilerden bular
Anaeroptur
Aside rezistan boyanr
Mantarlar gibi dallanan yaplar vardr

Nocardialar Gr (+), katalaz (+) dallanan yapda aerop bakterilerdir. Toprakta, rm bitkilerde, havalandrma
sistemlerinde bulunurlar.
Cilt lezyonlarnda sarms-beyaz grandilerle karakterizedir.
Klinik bulgular

Mietoma: Travma sonrasnda gelien granlomatz kronik subkutan enfeksiyondur. Daha ok ayaklarda
grlr. Lokalize enfeksiyonlar abselemeye ve fistllemeye eilimlidir. "Actinomycetoma" bakteriler,
"Eumycetoma" ise mantarlar tarafndan meydana gelen mietoma tipleridir. Aktinomietomalarda en sk grlen
etkenler Nocardia brasiliensis, Streptomyces somaliensis ve Actinomadura madurae'dir.

Bronkopulmoner enfeksiyon: Nocardia asteroides'in oral kolonizasyonu izleyen aspirasyon sonrasnda


akcierlerde yalanc tberkloz lezyonlarna yol aar. zellikle hcresel immnite defekti olanlarda hematojen
yaylmla meninks ve ciltte de enfeksiyonlara neden olur.

MSS enfeksiyonlar: Nokardiyoz olgularnda beyin abseleri grlebilir.

Laboratuvar tan

87

Zorunlu aerop olmas, mantar besiyerlerinde iyi remeleri ve ARB (+) olmas ile Actinomyces'den ayrt edilir.
Koloniler saakl kenarl ve havasal miellidir. Kltr ortamnda ve dokuda hifler grlrse de aslnda bir
prokaryottur.
Yant - C
231)
Laboratuvarlarda sentetik besiyerlerinde retilebilen en kk mikroorganizma aa-dakilerden
hangisidir?
A)
B)
C)
D)
E)

Yersinia enterocolitica
Serratia marcescens
Parvovirs
Mycoplasma pneumoniae
Micrococcus aureus

Mikoplazmalar kk hcre, duvar olmayan mikroorganizmalardr. En nemli yesi M. pneumoniae'dir. Doada


serbest yaayabilen ve laboratuvarda sentetik besiyerlerinde retilebilen en kk mikroorganizmadr.
Yant - D
232)
A)
B)
C)
D)
E)

Primer atipik pnmoni etkeni aadakilerden hangisidir?


Haemophilus influenzae tip b
Grup A streptokoklar
Mycoplasma pneumoniae
Escherichia coli
Pneumocystis carini

Primer atipik pnmoni etkeni Mycoplasma pneumoniae'dir.


Yant - C
233)
A)
B)
C)
D)
E)

Zar filtrelerden szlebilen ikili aadakilerden hangisidir? (Nisan - 1998)


Klamidya - Leptospira
reoplazma - Streptekoklar
Mikoplazma - L-formu bakteriler
Riketsia - Yersinia
Borrelia - Treponema

Bakteri filtrelerinden geebilen klinik nemi olan bakteriler

Mycoplasma pneumoniae

L formu bakteriler

Coxiella burnetti

Campylobacter jejuni

Acinetobacter baumanii

Yant - C
234)
A)
B)
C)
D)
E)

remesi iin besiyerinde sterol bulunmas gereken bakteri aadakilerden hangisidir?


Neisseria meningitidis
Campylobacter jejuni
Mycoplasma pneumoniae
Legionella pneumophila
Chlamydia psittaci

Sitoplazmik membranlarnda sterol bulunan Mycoplasma'larn (Ureaplasma'lar hari), remesi iin ortamda sterol
olmaldr.
Bakterilerin L formundan, osmotik oka direnli olmalar ve hibir zaman hcre duvar oluturmamalar ile ayrlrlar.
Oksidaz enzimleri sitoplazmadadr.
Kat besiyerindeki kolonileri sahanda pimi yumurta eklindedir.
Yant -C
235)

Souk antikorlar aadakilerden hangisinin tansnda kullanlr?

A) Epstein Barr virs


B) Brucella melitensis
C) Salmonella typhi

88

D) Mycoplasma pneumoniae
E) Ricketsia prowazeki
M. pneumoniae'nn sadece bir serotipi vardr. Enfeksiyon srasnda eritrosit, beyin, akcier ve karacier hcrelerine
kar oto antikorlar meydana gelir (souk aglutininler).
Spesifik laboratuvar bulgusu, souk aggltinasyon pozitifliidir. Bakteriye kar gelien antikorlarn eritrositlerin
yzeyindeki "i" antijenleri ile reaksiyona girer ve bunlar souk ortamda agltine eder.
Yant - D
236)
Genital organlarda akntya yol aan aadaki mikroorganizmalardan hangisinde, hcre duvar yoktur?
(Eyll - 2001)
A)
B)
C)
D)
E)

Treponema pallidum
Ureaplasma urealyticum
Neisseria gonorrhae
Haemophilus ducreyi
Chlamidya trachomatis

Ureaplasma urealyticum, Mycoplasma hominis gibi hcre duvar olmayan bakteriler nongonokoksik retritlerin
nemli etkenlerinden birisidir.
Yant - B
237)
A)
B)
C)
D)
E)

Nongonokoksik retrit etkenlerinden birisi olarak gsterilen mikoplazmalar aadakilerden hangisidir?


Mycoplasma hominis
Mycoplasma pneumoniae
Mycoplasma fermentans
Mycoplasma mycoides
Ureoplasma urealyticum

Ureoplasma'lar (Minik mikoplazmalar, T mycoplasma) Proteuslar gibi riner sistem enfeksiyonlarna yol aarlar.
Nongonokoksik retrit olgularnn %20'si ureoplasmalar ile geliir. Mycoplasmalardan farkl olarak daha kk
koloniler yaparlar, remeleri iin sterol gerekmez, ierdikleri reaz enzimi ile reyi paralayarak enerji kayna
olarak kullanrlar.
Yant - E
238)
A)
B)
C)
D)
E)

Aadaki bakterilerden hangisinin yapsnda aksiyal fibril bulunur? (Nisan - 2002)


Helicobacter pylori
Listeria monositogenesis
Proteus vulgaris
Vibrio cholerae
Borrelia recurrentis

Spiroketler spiral motil bakterilerdir. Treponema, Borrelia ve Leptospiralardan oluur. Bu bakterilerin ortak zellii
endoflagella (aksial flament) denilen d membran tarafndan kapatlan periplazmik aralktaki zel organelleri ile
hareket etmeleridir.
Yant - E
239)
A)
B)
C)
D)
E)

Treponema pallidum'un reagin antikorlar hangi test ile llr?


TPI
TPHA
VDRL
FTA ABS
Kltr

Sifilisin erken dnemindeki hastalarda, hasarlanm hcrelerden serbestleen ve bir miktar da T. Pallidum'un
yzeyinde bulunan lipid yapl maddelere kar Ig M ve Ig A karmndan ibaret otoantikorlar (Reagin antikorlar)
geliir. Bunlar, bakteriye spesifik olmayan antikorlardr. Non-treponemal testlerle (VDRL, RPR gibi) aratrlr.
Yant - C
240)

Cinsel yolla bulaan hastalk etkeni olmayan aadakilerden hangisidir?

A) Chlamydia trachomatis
B) Neisseria gonorrhoeae
C) Bartonella hanselae

89

D) Trichomonas vaginalis
E) Calymmatobacterium granulomatis
Yant - C

Cinsel yolla bulaan hastalklar


Hastalk

Etken

Klamidya enfeksiyonu

- Chlamydia trachomatis (L haricindeki tm serotipler)

Gonore

- Neisseria gonorrhoeae

Genital herpes

- Herpes simplex virs tip II ve tip I

Siil, anogenital kanser

- Human papillomavirus

Trichomoniasis

- Trichomonas vaginalis

AIDS

- HIV

Chancroid

- Haemophilus ducreyi

Sifilis

- Treponema pallidum

Lenfogranuloma venereum

- Chlamydia trachomatis (L serotipleri)

Candidiasis

- Candida albicans

Bakteriyel vaginosis

- Gardnerella vaginalis

241)
A)
B)
C)
D)
E)

Edinsel sifiliz'de kondiloma lata hangi dnemde ortaya kar?


nkbasyon
Birinci dnem
ikinci dnem
nc dnem
Remisyon

Edinsel sifilizin 2-10 haftalk inkbasyon sresi vardr.


Birinci dnem: Arsz, sert ankr ve 1-2 hafta sonra arsz blgesel LAP geliir.
kinci dnem: Birinci dnemin 2-10 hafta ardndan grip benzeri tablo ile avu ii ve tabanda da grlebilen rozeol,
azda plak mkz, nemli yerlerde kondiloma lata, hematojen yaylmla menenjit, peri-ostit, koryoretinit geliebilir.
nc dnem: Gom (cilt, karacier ve kemikte granulom geliimi), KVS semptomlar (aort kapa ve aort kavsi
tutulumu ve anevrizma geliimi), MSS sifilizi grlr.
Yant - C
242)
A)
B)
C)
D)
E)

Sifilisde altn standart test aadakilerden hangisidir?


TPI
TPHA
VDRL
FTA ABS
Kltr

Laboratuvar tan
Direkt tan: Karanlk alan mikroskopisi, kullanlr. Lepra basili gibi, in vitro koullarda retilemez.
Serolojik (indirekt) tan
Non-treponemal testler
Bu testler ile; reagin antikorlar (Anti-lipoidal otoantikor) aranr. Bu amala antijen olarak insan/sr kardiyolipinleri
kullanlr.
KBR (Wassermann-Kolmer)
Floklasyon testleri: (VDRL, RPR)
Tarama testleridir. Tedavinin izlenmesinde de yararldr; nk, tedavi ile antikor fitreleri der. VDRL, sadece
nrosifilizde tan testi olarak kullanlabilir.

90

Materyal olarak BOS kullanlr. Malarya, lepra, rubeola, enfeksiyz mononkleoz, krpnik otoimmn hastalklar,
yallk, gebelik, akut ateli hastalk ve a uygulamas sonrasnda yalanc pozitif sonularla sklkla karlalr,

Treponemal testler

Hasta serumunda spesifik antikor aranr. Non-treponemal testlerden daha nce pozitifletiklerinden erken tan testi
olarak da kullanlabilirler Spesifitesi nontreponemal testler gibidir. Yaam boyu pozitiflii devam eder ve otoimmn
hastalklarda yalanc pozitiflikler grlebilir. Tedavinin izleniminde kullanlamaz.

TPI : Altn standart testtir.

FTA-ABS: ilk pozitifleen gvenilir bir testtir. Dorulama testi olarak kullanlr. Yenidoanda IgM pozitif ise,
konjenital enfeksiyon lehinedir.

TPHA(Hemagltinasyon testi, olduka duyarldr): Tan testi olarak kullanlr.

Yant - A
243)
A)
B)
C)
D)
E)

Aadakilerden hangisi Borrelia recurrentis'in zellii deildir?


Sentetik besiyerlerinde reyebilir
Mikroaerofildir
Lyme hastal etkenidir
nsanlara artropodlar aracl ile bular
Bakteriyi BOS'tan da izole edebilirsiniz

Borrelia recurrentis 'Tebris recurrensin" (Dnek atei) etkenidir. Treponemalardan farkl olarak sentetik
besiyerlerinde rer. Gram ve giemsa ile kolayca boyanr ve retilebilir, Mikroaerofildir.
Ateli dnemde alnan periferik yayma/kaln damla preparatta eritrositler arasnda gram boyama ile gsterilebilir
Gram negatif bakteridir. nsanlara bulamas bitler aracl iledir. 3-10 gnlk inkbasyon periyodundan sonra 3-5
gnlk ate ve 4-10 gnlk ate-siz ara dnemlerle ardarda srp gider. Etken BOS'tan da izole edilebilir.
Yant - C
244)
A)
B)
C)
D)
E)

Borrelia recurrentis'in klinii iin doru olmayan aadakilerden hangisidir?


Ate
Eklem arlar
Splenomegali
kter
Keratit

Stma benzeri nbetler; ba, bel, eklem ve adele arlar, splenomegali, ikter, bilin deiiklikleri gzlenir.
Atesiz dnemde kandan kaybolur/miktar azalr, etken MSS'ne gizlenir. Orada baz antijenlerini deitirerek tekrar
kana karr. Buna kar birka gnde litik antikorlar oluur ve lizis ile ok sayda ortadan kaldrlr. Bakteri bu
dnemde merkezi sinir sistemine saklanr. Bu ekilde tekrarlayan 3-10 atak gzlenir ve sonuta iddet ve srekliliini
kaybederek organizmadan tamamen temizlenir. Hasta kan her dnemde enfeksiyzdr.
Kan kltr ve antijenik deiiklikler nedeni ile ag-ltinasyon ve KBR testi gibi serolojik testler kullanl deildir.
Periferik yayma ve kaln damla prepa-ratnn incelenmesi ile tanya gidilir.
Yant - E
245)
Erken dnemde eritema migrans, ge dnemde artralji ve artrit gibi klinik bulgulara neden olan spiral
eklindeki mikroorganizma aadakilerden hangisidir?(Eyll - 2005)
A)
B)
C)
D)
E)

Helicobacter pylori
Borrelia burgdorferi
Treponema pallidum
Leptospira interrogans
Spirillum minr

Borrelia burgdorferi, Lyme hastal etkenidir. lxodes tipi kenelerin vektrl ile bular.
Hastalk dnemden oluur; birinci dnemde srk yerinin evresinde eritema kronikum migrans geliir. 3-4 hafta
srer.
Sonra ikinci dnemde kardiyolojik ve nrolojik hastalk tablolar gzlenir.
nc dnemde de aylar ve yllarca sren tek tarafl ve dizde fazla olmak zere byk eklemlerde artrit geliir.
Yant - B
246)

Aadaki bakterilerden hangisi hareketini flagella aracl ile yapmaz?

91

A)
B)
C)
D)
E)

Helicobacter pylori
Listeria monocytogenes
Proteus vulgaris
Vibrio cholerae
Borrelia burgdorferi

Spiroketler ince duvarl, kvrk, hareketli basillerdir. Flagella ile deil aksiyal flamentleri aracl ile hareket ederler.
Treponema ve leptospiralar ok incedir, ancak karanlk alan mikroskoplar aracl ile grlebilirler.
Borrelia'lar ise daha kalndr, giemsa ve dier boyalar ile boyanabilirler.
Yant - E
247)
A)
B)
C)
D)
E)

Lyme hastal ve etkeni iin doru olmayan aadakilerden hangisidir?


Pireler ile bular
Eritema kronikum migrans grlr
Menenjit olabilir
Artrit grlr
Kardit grlr

Borrelia burgdorferi lxodes tipi keneler aracl ile bular. Isrktan 3-30 gn sonra hastalk tablosu geliir:
1.

dnem: Isrk yerinin evresinde eritema kronikum migrans geliir. 3-4 hafta srer. Genel enfeksiyon belirtileri,
artralji, miyalji grlr. Tedavi edilmezse aylarca srebilen latent dneme geer. Daha sonra 2. dnem balar.

2.

dnem: Nrolojik hastalk tablolar (menenjit, kraniyel nrit, ensefalit, radiklonrit), kardit (AV blok,
miyoperikardit konjestif kalp yetersizlii) geliir. Kalp valvlleri tutulmaz.

3.

dnem: Aylar veya yllarca sonra genellikle tek tarafl ve dizde fazla olmak zere artrit geliir. Septik tarzdadr
(PMNL boldur), aspirine yant vermeyen ar olur.

EIA ve IFAT ile tan konur. Zor da olsa Modifiye Kelly besiyerinde retilebilirler.
Yant - A
248)
A)
B)
C)
D)
E)

Lyme hastalnn birinci dnem bulgusu aadakilerden hangisidir?


Eritema kronikum migrans
Menenjit
Acrodermatitis kronika atropikans
Gz anomalileri
Kardit

Yant - A
249)
A)
B)
C)
D)
E)

Lyme hastal iin aadakilerden hangisi dorudur?


Spiroket enfeksiyonudur
C vitamini yetersizlii ile birliktedir
Otoimmn hastalktr
Genellikle monoartrit eklinde balar
En iyi eritromisin ile tedavi edilebilir

Lyme hastal Borrelia burgdorferi'nin etken olduu kene ile bulaan bir spiroket enfeksiyonudur. Balangcnda
eritema kronikum migrans denilen dknt oluur. Borrelia burgdorferi bir spirokettir.
Yant - A
250)
A)
B)
C)
D)
E)

Leptospiroz iin doru olmayan aadaki-lerden hangisidir?


Hastalk tablosu bifaziktir
Pireler aracl ile bular
Sarlk ve bbrek yetersizlii geliir
ikinci dnemde aseptik menenjit grlr
nsanlarda hastalk etkeni Leptospira interrogans'tr.

Balca insanlarda patojen olan L. interrogans leptospiroz etkenidir. Zorunlu aeropturlar. Boyalar ile iyi
boyanmayan karanlk alan mikroskopi ile gsterilebilen spiroketlerdir.
insanlar dnda birok hayvanlar da enfekte eder, insanlara bulamada zellikle fareler nemlidir. Hayvanlar idrar
ile leptospiralar darya atarlar, kontamine sular aracl ile insanlara direk deriden veya mukozalardan bular.
iftiler, madenciler, gemiciler ve lam ileri ile uraanlar risk altndadr.
Sterilize edilmemi eme suyunda dahi retilebilir. Cox besiyerinde reyebilir.

92

Leptospiralar kanda, plazmadan yaplan preparatlarda; BOS ve idrarda ise sedimentte aranmaldr.
L icterrohaemorrhagia Weil hastalnn etkenidir.
Mukozalar ve direk deriden alnan bakteri kana geer ve birok dokuda oalr. Ate, karacier fonksiyon bozukluu,
remi, aseptik menenjit geliir. Hastalk bifazik seyreder. Ate, titreme ciddi baars erken dnemdeki
bulgulardr ve spiroketleri kandan izole edebilirsiniz, ikinci dnemde aseptik menenjit, ciddi karacier hasar,
bbrek yetersizlii grlr. Artk bakterileri izole etme ansnz azalmtr, hastalk postinfeksiyz tablo
eklindedir.
Tedavide seilecek ilk ila penisilindir. Antibiyotik direnci bildirilmemitir.
Yant - B
251)
A)
B)
C)
D)
E)

Klamidyalarn intraselller bakteriler olmasnn sebebi aadakilerden hangisidir?


DNA'lar yoktur
RNA'lar yoktur
Enerji retme kabiliyetleri yoktur
Flajellalar yoktur
Nkleik materyalleri yoktur

Klamidyalar zorunlu intraselller bakterilerdir. Kendi bana enerji retme ilemini baaramadklarndan ancak konak
iinde reyebilir.
Yant - C
252)
A)
B)
C)
D)
E)

Klamidyalarn ekstraselller yaayan formlar aadakilerden hangisidir?


Retikler cisim
Elementer cisim
nisyel cisim
Ara cisim
Negri cisimcii

Klamidyalarn replikasyonu dier bakterilerden farkldr. Ekstraselller, spor benzeri elementer cisimler hcrelere
girer ve hcre iinde daha geni inisyel (reticulate body) cisimlere dnerler. Binary fission yoluyla yeni elementer
cisimler oluur ve bunlar hcre dna salnrlar.
Replikasyon srasnda hcre iinde oluturduu inklzyon cisimcikleri boyanarak mikroskobik olarak grlebilir.
Bunlar tanda deerlidir.
Yant - B
253)
A)
B)
C)
D)
E)

Aadaki mikroorganizmalardan hangisi atipik pnmoniye neden olur? (Nisan - 1999)


Streptococcus pneumonia
Klebsiella pneumonia
Haemophilus influenza
Staphylococcus aureus
Chlamydia pneumonia

Chlamydia pneumoniae asemptomatik enfeksiyon veya orta iddette atipik pnmoni etkenidir.
Yant - E
254)
A)
B)
C)
D)
E)

Lenfogranuloma venereum etkeni Chlamydia trachomatis serotipi aadakilerden hangisidir?


A
B
D
K
L

Klamidyalar balca mukozalarn epitel hcrelerini ve akcierleri infekte eder. Nadiren invazyon ve dissemine
enfeksiyon yapar. C. psittaci akcier enfeksiyonu etkenidir. Enfeksiyon sadece antikor fitrelerinden tannabilecek
ekilde asemptomatik veya yksek ateli pnmoni eklindedir. Gen erikinlerin hastaldr, salgnlar yapar.
C. trachomatis 15'den fazla serotipe (A-L) sahiptir.
A, B ve C trahom etkenidir. Afrika ve Asya'da sk grlr. Krle sebep olabilir, sistemik enfeksiyon yapmaz.
D-K serotipleri genital sistem enfeksiyonlar yaparlar Nadiren gz veya solunum sistemini tutabilir. Erkeklerde
nongonokoksik retritlerin en sk etkenidir, epididimit ve prostatit yapabilir. Kadnlarda salpenjit, servisit ve PID
geliir. Salpenjit ve PID'nin tekrarlayan enfeksiyonlarnda infertilite ve ektopik gebelik riski vardr. Enfekte anneden

93

doanlarda neonatal inklzyonlu konjunktivit ve pnmoni meydana gelebilir. C. trachomatis genital enfek-siyonlu
hastalarda Reiter sendromu (retrit, artrit ve veit) grlebilir.
L1, L2 ve L3 serotipleri lenfogranuloma venereum etkenidir. Seksel temas ile geen bu hastalkta genital
lezyonlar ve lenf nodlarnn bymesi klinik tabloyu oluturur.
C. trachomatis'e kar gelien enfeksiyon hmoral ve hcresel immnitenin ibirlii sonucunda iyiletirilir. Ancak
organizmaya kar kalc immnite gelimez, hastalk tekrarlayabilir.
Yant - E
255)

PID etkeni Klamidya aadakilerden hangisidir?

A)
B)
C)
D)
E)

Chlamydia trachomatis A - C
Chlamydia trachomatis D - K
Chlamydia trachomatis L1 - L3
Chlamydia pneumoniae
Chlamydia psittaci

Yant - B
256)

Klamidyalar iin doru olmayan aadakilerden hangisidir?

A)
B)
C)
D)
E)

Peptidoglikan tabakas yoktur


C. psittaci kanatllarn hastaldr
C. pneumoniae papaandan bular
C. trachomatis nongonokoksik retritlerin en nemli etkenidir
Tan sitoplazmik inklzyon cisimciklerinin gsterilmesi ile konulur

nsanlarda klamidya hastalklar


Tr

Biovaryant

Serovaryant

Hastalk, sendrom

Trahom

A-C

Trahom, konjunktivit

D-K

retrit, epididimit, prostatit, proktit, servisit, endometrit, salpingit, PID, ektopik


gebelik, infertilite, artrit; infant konjunktiviti ve pnmoni

L1 -L3

Lymphogranuloma venereum

Chlamydia trachomatis
Chlamydia
pneumoniae

LGV

Chlamydia psittaci

Pnmoni, st solunum yolu enfeksiyonu, Kardiovaskler hastalk, artrit


Psittakoz, dk, kalp doku hasar, artrit

Klamidyalarn gr (-) hcre duvar olmasna ramen peptidoglikan tabakas yoktur.


Tm klamidyalar grup spesifik lipopolisakkarid antijenlere sahiptir. C. psittaci ve C. pneumoniae bir immunotipe
sahipken, C. trachomatis'in en azndan 15 serotipi vardr.
C. psittaci kular ve baz hayvanlar infekte eder. insanlar balca kurumu ku feesinin inhalasyonu yoluyla
bakteriyi alrlar.
C trachomatis sadece insanlar infekte eder nongonokoksik retritlerin en nemli etkenidir.
Trahom gelimekte olan lkelerin sorunudur.
C. pneumoniae sadece insanlarda enfeksiyon yapar, insanlara damlack enfeksiyon tarznda bular.
Nongonokoksik retritler gonoreden farkl olarak genellikle yksek sosyoekonomik topluluklarn hastaldr.
Giemsa boyama ve immunofloresan yntemi
ile sitoplazmik inklzyon cisimciklerinin gsterilmesi ile tan konur. Gram boyama faydal deildir. PCR veya DNA
hibridizasyon teknikleri kullanlabilir. ELISA yntemi ile eksuda veya idrarda klamidya antijenleri aratrlabilir.
Klamidyalar ancak hcre kltrlerinde retilebilir.
Yant -C
257) Cinsel olarak aktif, sk partner deitiren, 35 yanda bir erkek hasta, mukoprlan aknt, kera-tit ve
korneada infiltrasyonla seyreden gz ikayetleri nedeniyle doktora bavurmutur. Korneadan yaplan Gram
boyamada lkosit saptanm ancak bakteri grlmemitir. Zengin bir be-siyeri ile yaplan kltr sonucunda
da reme olmamtr.
Bu klinik tabloya aadaki mikroorganizmalardan hangisinin yol ama olasl en yksektir ? (Nisan - 2005)
A) Adenovirus

94

B)
C)
D)
E)

Sitomegalovirus
Neisseria gonorrhoaeae
Varicella zoster virus
Chlamiydia trachomatis

Chlamydia trachomatis zorunlu intraselller yaayan bir bakteridir.


Serolojik snflama yaplacak olursa serogrup A, B, Ba, C trahom, D-K arasndakiler nongonokoksik retrit, L1-L2L3 ise lenfogranuloma venereum etkenidir.
Cinsel aktif yataki bir erkek hastada hem aknt hem de gz ikayetleri varsa akla ilk gelecek etkenler C.
trachomatis ve N. gonorrhoeae olacaktr.
Gram boyamada lkositin bulunmas ancak bakterinin grlmemi olmas C. trachomatis tansn koydurur.
Yant - E
258)
A)
B)
C)
D)
E)

Lenfogranuloma venereum ayrc tansnda aadakilerden hangisi nemlidir?


Psittakoz
ankroid
Pamukuk
Babezyoz
Mononkleoz

Lenfogranuloma venereum genital blgede lserli lezyonlar yapan cinsel yolla bulaan bir hastalktr.
Yantlar iinde ayrc tanda dikkat edilecek olan ankroid (yumuak ankr) dir. Bu da cinsel temas ile bular ve
lserli lezyonlar yapar.
Yant - B
259)
A)
B)
C)
D)
E)

Vakuoller iinde yaayan riketsiya tr aadakilerden hangisidir?


Ricketsia akari
R. rickettsii
Rochalimea hanselae
Coxiella burnetti
R. typhi

Riketsiyalarn bakteriler gibi enzimleri, hcre eperi ve DNA+RNA's vardr. Rochalimaea hari zorunlu hcre ii
mikroorganizmalardr.
Coxiellalar, klamidyalarn gibi konak hcre sitoplazmasnda vakuol iinde bulunur. Gram yntemi ile iyi
boyanmamakla birlikte, gr (-) hcre yapldr, byle boyanr ve kokobasil eklindedirler.
Yant - D
260)

Yapay besiyerlerinde de reyebilen aadakilerden hangisidir?

A)
B)
C)
D)
E)

Ricketsia
Bartonella
Coxiella
Chlamydia
Prionlar

Rickettsia (bit, pire, kene): Tifs, benekli ate ve allk ate gruplarndaki hastalklara yol aarlar. Yalnz canl
dokuda reyebilirler.

Bartonella (bit): Siper atei (5 gn atei) etkenidir, yapay besiyerlerinde rerler.

Coxiella (vektr gerekmez, direkt temas): Atipik pnmoni (Q atei) etkenidir.

Yant - B
261)
A)
B)
C)
D)
E)

Riketsiyalar iin doru olmayan aadakilerden hangisidir?


Artropodlar aracl ile bular
R. prowazekii epidemik tifs etkenidir
Tekrarlayan epidemik tifse Q hummas hastal denir
Tifs etkenidirler
Tifs bir vasklittir

Riketsiyalar canl hcreli ortamlar dnda retilemezler. En iyi tavuk yumurtasnda rerler. Fagosite edildikten sonra
fagolizozomun sindirici etkisinden korunmak iin, rettikleri fosfolipaz A ile fagolizozomun membrann eritir ve

95

sitoplazmaya geerler. Epidemik tifs etkeni hcre paralanncaya kadar hcre iinde yaar, endemik olanlar ise
srekli hcreden salnr. Vektr ve rezervuarlar eklembacakllardr Giemsa ile iyi, gram ile ise kt boyanr.
R. prowazekii epidemik tifs etkenidir. K aylarnda epidemilerle seyreder. Yalnz insanlarda hastalk yaparlar.
Yllar sonra tekrarlayan ekline Brill-Zinsser hastal denir. Pediculus corporis, araclyla bular. ncelikle giri
damarn endotel hcrelerinin sitoplazmas iine girer.
Tifs bir vasklittir. Burada rer ve hcreyi paralayarak genel dolama katlr, i organ kapillerleri, arteriol ve
venllerin endotel hcrelerine girerler; burada da ayn olaylar gerekleir; damardan zengin tm organlar hastalk
tablosuna karrlar.
Inkbasyon periyodu 8-14 gndr. Prodrom belirtilerinden ve atein kontin olmasndan sonra, birinci, haftann
sonlarnda srt ve omuzdan balayan maklopapler dkntler balar. Dkntler gvdede olur, avular ve
tabanlarda bulunmaz, cilt kurudur. Beyin beslenmesi bozulduu iin bilin bulanr, halsinasyonlar, ajitasyon ve
iddetli ba ars geliir.
Ricketsiyalarn irritatif etkileri ile damar endotellerinde mitoz ve bu nedenle proliferasyonla endarteritis nodosa
(Fraenkel nodlleri) ve sonuta oklzyon ile nekrozlar geliir. Mortalite salgnlarda ykselir.
Yant - C
262)
Aadaki mikroorganizmalardan hangisi vaskler endotel hcreleri etkileyerek hastala yol aar?
(Eyll - 2005)
A)
B)
C)
D)
E)

Salmonella typhi
Escherichia coli
Haemophilus influenzae
Coxiella burnetti
Ricketsia typhi

Riketsiyalar zorunlu intraseller yaayan ok kk gram negatif bakterilerdir. iki tr hastalk yaparlar, bunlardan
tifs bir vasklittir. Birok Riketsiya tr bu hastalktan sorumludur. Dieri ise Coxiella burnetti'nin yapt atipik
pnmonidir.
Yant - E
263)
A)
B)
C)
D)
E)

Aadakilerden hangisi Riketsiyalarn insan enfeksiyonlarnn olumas iin doru deildir?


Ricketsia rickettsi kene
Ricketsia akari akar
Coxiella burnetti pire
Ricketsia prowaseki bit
Ricketsia tsutsugamushi akar

Riketsiyalar tifs etkenidir, hepsinin ortak zellii bir artropod vektr aracl ile bulamasdr.
Coxiella burnetti Q atei etkenidir. Bir riketsiya olmasna ramen tifs etkenleri gibi bir artropod aracl ile
bulamaz. Bulama enfekte ku dklarnn inhalasyonu veya enfekte hayvansal gdalarn (zellikle st)
yenilmesi aracl ile olur.
Yant - C
264)
A)
B)
C)
D)
E)

Aadaki hastalklardan hangisinde Weil-Felix testi pozitiftir? (Nisan - 1999)


Q atei
Lenfogranloma venerum
Psittakoz
Epidemik tifs
Sifiliz

Ricketsialarn Proteus sular ile olan O Ag benzerliine dayal hazrlanan testin ad Weil-Felix'dir.
Yant - D
265)
A)
B)
C)
D)
E)

Tifs tansnda kullanlan test aadakilerden hangisidir?


Wright
Paul Bunnel
Gruber Widal
Weil-Felix
Rose Bengal

Riketsiyz tansnda Weil-Felix reaksiyonu kullanlr. kinci hafta bandan itibaren pozitifleir.

96

Brill-Zinser hastal, ilkinden yllarca sonra silik bulgular ile karakterize tifs kliniinin tekrar olumasdr. Weil-Felix
genelde negatif veya ok dk dzeylerde pozitiftir.
Yant - D
266)
A)
B)
C)
D)
E)

Neil Mooser testi aadakilerden hangisinde pozitiftir?


Kayalk dalar benekli atei
Siper atei
Endemik tifs
Epidemik tifs
Q atei

Endemik tifs, epidemik tifsten daha hafif seyirlidir. st solunum yolu enfeksiyonlar benzeri bir tablo grlr.
Etkeni R.typhi (R.mooseri) 'dir ve Neil-Mooser testi (fare peritonuna verilen etkenin testislerin tunica vaginalisinde
remesi sonucu orit geliimi) pozitiftir. Epidemik tifusta bu test genellikle negatiftir. Weil-Felix bunlarda da pozitiftir.
Yaygn kas arlar, ba ars ve ate ile birlikte seyrek dkntler grlr. Hastalk komplikasyonsuz olarak 3
haftada sonlanr.
Tedavisi epidemik tifs gibidir. Bu hastal geirende epidemik tifusa kar da baklk geliir.
Yant - C
267)
A)
B)
C)
D)
E)

Siper atei etkeni aadakilerden hangisidir?


R. rickettsii
R. akari
R. quintana
R. tsutsugamushi
C. burnetti

Rochalimealar organizmadaki karyotik hcre yzeyine yaparak rerler. R. quintana, siper atei veya 5 gn
atei etkenidir. Etkeni tayan bitlerin insan srma yerine dklarnn temas etmesi ile organizmaya alnr. Ani
400C'a ykselen ate, en belirgin semptomudur.
Tabloya kemik-eklem-iddetli orbital arlar ve 3. gnden itibaren rozeol tarznda dkntler elik eder. Ertesi gn
tamamen iyilese de ayn tablo 5 gn sonra tekrar oluur ve bu durum 3-5 hafta veya daha fazla tekrarlayan
nbetlerle seyredebilir.
Tifs tedavisi uygulanr.
Yant - C
268)
A)
B)
C)
D)
E)

Kedi trm etkeni aadakilerden hangisidir?


Arcanobacterium haemolyticum
Aeromonas hydrophila
Bartonella hanselae
Bifidobacterium eriksonii
Acinetobacter calcoaceticus

Bartonella hanselae kedi trm hastal etkenidir. Lokalize lenfadenomegali ile karakterize bir hastalktr.
Organizma kedilerin oral floras yesidir.
Tan biyopside etkenin gsterilmesi veya deri testleri ile konulur. Genellikle hafif seyididir, antibiyotik tedavisi
gerekmez.
Kedi trm hastalnn bir dier etkeni de Afipia felis'dir. Brucella benzeri bir bakteridir.
Yant - C
269)
A)
B)
C)
D)
E)

Oroya atei etkeni aadakilerden hangisidir?


Bartonella bacilliformis
Actinobacillus actinomycetemcomitans
Fusobakterium spp.
Eikenella corrodens
Cardiobacterium hominis

Bartonellaceae familyasnda yer alan B. bacilliformis, eritrositleri tutan tek bakteridir. Tatarcklarla bular ve
anemi, hepatosplenomegali, trombozlar ve LAP ile seyreden ar gidili Oroya atei etkenidir.
Tedavide penisilin, kloramfenikol veya streptomisin kullanlr.

97

Yant - A
270)
A)
B)
C)
D)
E)

Coxiella burnetti'nin zellii olmayan aadakilerden hangisidir?


Atipik pnmoni etkenidir
Weil-Felix testi negatiftir
Bakteri filtrelerinden geebilir
insanlara bulamas keneler aracl ile olur
Tifs etkeni deildir

C. burnettii Querry fever, Balkan gribi, Q atei etkenidir.


Dier Ricketsiyalardan nemli farklar

Bakteri filtrelerinden geer

Pastrizasyona direnlidir

Weil-Felix (-)'dir

Dknt yapmaz, atipik pnnomi etkenidir

nsanlara bulamada artropodlarn rol yoktur.


Hayvanlar arasndaki yaylmda artropodlar nemlidir.

Deney hayvanlarna toksik etkisi yoktur

Fagolizozom iinde, asidik ortamda yaayabilme zelliindedir

nsanlara;

Enfekte koyun/sr stleri ile

Enfekte hayvan atklarna direkt temas ile

Enfekte dk partikllerinin inhalasyonu ile bular.

Klamidyalar gibi hcre iinde vakuollerde rer. Atipik pnmoni etkenidir. Analjeziklere direnli ba ars tipik
bulgusudur. Olgularn yarsnda hepatosplenomegali bulunur. kter geliebilir. Bu
zellii, dier atipik pnmonilerden ayrmnda yararldr.
Benign bir hastalktr. Ancak, kronik formdaki hastalk tablosunda zellikle prostetik veya hasarl orijinal kalp
kapaklarnda kronik endokarditler geliebilir.
Tanda kobay inoklasyonu, KBR ve FAT kullanlr. Tedavide tetrasiklin kullanlr.
Yant - D
271)
A)
B)
C)
D)
E)

Aadakilerden hangisi inhalasyon yolu ile bular?


Ricketsia rickettsii
Ricketsia akari
Coxiella burnetii
Ricketsia prowazekii
Babesia microti

Riketsiyalar zorunlu intraselller bakterilerdir. Vasklit ile karakterize tifs yaparlar. Hepsinin ortak karakteri bir
artropod vektr aracl ile bulamasdr.
Coxiella burnetti bir ricketsia olmasna ramen dierlerinden farkl olarak insan enfeksiyonlarnda artropodlarn rol
yoktur, inhalasyon veya hayvansal rnler aracl ile bular.
Babesia microti stma benzeri bir enfeksiyon yapan eritrosit parazitidir, insanlara keneler aracl ile bular.
Yant - C
272)
A)
B)
C)
D)
E)

ankroid etkeni aadakilerden hangisidir?


Calymmatobacterium granulomatis
Chlamydica trachomatis
Ureaplasma urealyticum
Haemophilus ducreyi
Mycoplasma hominis

Haemophilus ducreyi cinsel temasla bulaan ankroid (yumuak ankr) etkeni gram negatif basildir. Tropikal
lkelerde grlr.
Organizma reme iin X faktre ihtiya gsterir ancak H. influenzae'da olduu gibi V faktr istemez.

98

lserleri, sitiliz ankrndan farkl olarak yumuak kenarl, iltihapl, arl, says birden ok ve arl
lenfadenomegali ile birliktedir.
Yant - D
273)
A)
B)
C)
D)
E)

Aadaki Haemophilus trlerinden hangisi insanlarda cinsel yolla bular? (Eyll - 2003)
H. aegypticus
H. ducreyi
H. haemolyticus
H. aphrophilus
H. parahaemophilyticus

Haemophilus ducreyi bir cinsel yolla bulaan hastalk olan ankroid (yumuak ankr) etkenidir.
Haemophilus aegyptius Koch-Weeks basili olarak bilinir, yeni isimlendirmede H. influenze biotip III olarak
isimlendirilmitir. Genellikle H. influenzae benzeri hastalk yapar, en ok bilinen enfeksiyonu konjunktivittir. H.
aegypticus Brezilya purpurik atei etkenidir.
Haemophilus haemolyticus in vitro hemoliz yapmas ile tannr. Nadir st solunum yolu enfeksiyon etkenidir.
Haemophilus aphrophilus normal oral flora bakterisidir ve bazen infektif endokardit ve pnmoni etkeni olabilir.
Haemophilus parahaemophilyticus sadece V faktr varlnda reyebilir. nfluenzae benzeri enfeksiyon yapar.
Yant - B
274)
A)
B)
C)
D)
E)

Fare sr etkeni aadakilerden hangisidir?


Arcanobacterium haemolyticum
Aeromonas hyrrophila
Bartonella hanselae
Bifidobacterium eriksonii
Streptobacillus moniliformis

Streptobacillus moniliformis, Spirillum munis gibi fare sr etkenidir (Haverhill hastal).


Yant - E
275)
A)
B)
C)
D)
E)

Frsat enfeksiyon etkeni bakteri aadakilerden hangisidir?


Arcanobacterium haemolyticum
Acinetobacter
Bartonella hanselae
Calymmatobacterium granulomatis
Haemophilus ducreyi

Acinetobacterler gram negatif kokobasillerdir. Toprakta ve sularda bol miktarda bulunur, ayn zamanda normal
flora bakterisidir.
mmn yetersizlikli hastalarda frsat enfeksiyonlar yapar. Sepsis, pnmoni ve riner sistem enfeksiyonlar en sk
grlenleridir.
Kk olan etken, bakteri filtrelerinden geebilir.
Yant - B
276)
A)
B)
C)
D)
E)

Granuloma inguinale etkeni aadakilerden hangisidir?


Arcanobacterium haemolyticum
Aeromonas hydrophila
Bartonella hanselae
Calymmatobacterium granulomatis
Acinetobacter calcoaceticus

Calymmatobacterium granulomatis granuloma inguinale etkenidir. Cinsel yolla bular. Yumuak ankr benzeri
lezyonlar yapar ancak arszdr. Lezyondan hazrlanan preparatlarda makrofajlarn iinde Donovan cisimciklerinin
gsterilmesi ile tan konulur.
Yant - D
277)
Balk temizlerken elini kesen bir kiinin, 5 gn sonra kesi olan elinde yanma, batma, kant ve ar ile
karakterize, koyu meneke renkli, lezyon olumutur. Lezyondan alnan kltrde ve kan kltrnde aerobik,
gr (+), hareketsiz, sporsuz, katalaz (-) H2S (+) basiller remitir.

99

Etken aadakilerden hangisidir? (Eyll -1998)


A)
B)
C)
D)
E)

Propionobacterum acnes
Erysipelothrix rhusiopathiae
Corynobacterium ulcerans
Bacillus anthracis
Listeria monocytogenesis

E. rhusiopathiae insanlarda A grubu beta hemoli-tik streptokoklar gibi deri enfeksiyonlar yapar. Ayrc tanda
zellikle hayvanlarda temas nemlidir. Balklar, balk temizleyenler, kasaplar risk altndadr.
Yant - B
278)
A)
B)
C)
D)
E)

Balklkla uraanlarn ellerinde grlen erizipeloid etkeni aadakilerden hangisidir?


Arcanobacterium haemolyticum
Erysipelothrix rhusiopathiae
Bartonella hanselae
Bifidobacterium eriksonii
Acinetobacter calcoaceticus

Erysipelothrix rhusiopathiae, erizipeloid etkenidir. Deri enfeksiyonu streptokoklarn yapt erizipele ok benzer.
Genellikle balklkla uraanlarn ellerinde grlr.
Yant - B
279)
A)
B)
C)
D)
E)

Plaut Vincent anjini etkenlerinden olan aadakilerden hangisidir?


Arcanobacterium haemolyticum
Aeromonas hyrrophila
Bartonella hanselae
Bifidobacterium eriksonii
Fusobacterium nucleatum

Fusobacterium nucleatum anaerop gram negatif ince ulu basildir. Normal az, kolon ve kadn genital sistem
floras bakterileridir. Dier anaeroblarla birlikte miks enfeksiyonlar yapar. Vincent anjinas etkenidir.
Yant - E
280)
Vajinal sekresyonlarda
aadakilerden hangisidir?
A)
B)
C)
D)
E)

ipucu

hcrelerinin

gsterilmesi

ile

tans

konulan

mikroorganizma

Gardnarella vaginalis
Lactobacilluslar
Bartonella hanselae
Treponema pallidum
Haemophilus influenzae

Gardnarella vaginalis bakteriyel vajinosis etkeni gram labil boyanan bakteridir. Kt kokulu vajinal sekresyonlarda
ipucu hcrelerinin gsterilmesi ile tan konur (zerini bakteri kaplam vaginal epitel hcreleri).
Mobilincus sklkla bu bakteri ile beraber grlr.
Yant -A
281)
A)
B)
C)
D)
E)

Whipple hastal etkeni aadakilerden hangisidir?


Arcanobacterium haemolyticum
Aeromonas hydrophila
Bartonella hanselae
Tropheryma whippelii
Acinetobacter calcoaceticus

Tropheryma whippelii Whipple hastal etkenidir. Bakteri duodenal lezyonlarda bir aktinomikoz olarak retilmitir.
Halen bu konu tartlmaktadr. Bakteri kltrlerde retilememitir.
Yant - D
282)
Mycobacterium tuberculosis enfeksiyonunda kazeifikasyon nekrozu geliiminden aadakilerden
hangisi sorumludur?
A) Serpentin
B) Kord faktr
C) Mikolik asit

100

D) Fosfatidler
E) Hcre duvar
Mycobacterium tuberculosis hcre duvarnda birok kompleks lipid ierir. Bunlardan;

Uzun zincirli ya asitleri olan mikolik asit organizmann ARB boyanmasn salar

Wax D'nin antijenlere kar immn yant artrd gsterilmitir.

Fosfatidler kazeifikasyon nekrozu oluumunda rol oynarlar

Kord faktr ise organizmann virlans ile ilikilidir. Virlan sularda kord faktr benzeri "serpentin" bulunur.

Ayrca organizmada birok protein daha bulunur. Bunlar Waxlar ile kombine edildiinde gecikmi tip
hipersensitivite reaksiyonlarna sebep olurlar. Bu proteinler PPD (purified protein derivative) deri testindeki
antijenlerdir.
Yant - D
283)
A)
B)
C)
D)
E)

Diyabetik hastalarda malign otitis eksterna etkeni aadakilerden hangisidir?


Pseudomonas aeruginosa
Klebsiella
Legionella
Streptococus pneumonia
Moraxella catharalis

Pseudomonas aeruginosa vcudun heryerinde enfeksiyon yapabilmesine ramen zellikle riner sistem
enfeksiyonlar, pnmoni (zellikle kistik fibrozisli hastalar), yara enfeksiyonlar (zellikle yank) en sk grlenleridir.
Organizma buralardan kana kararak sepsise sebep olabilir. Deri lezyonlarna ektima gangrenozum denir. Sepsisli
hastalarda mortalite oran %50'nin zerindedir. Klorlama yeterli deilse yzme havuzlarndan bulaan ciddi otitis
eksterna, diyabetiklerde malign otitis eksterna ve dier deri lezyonlar (folliklit) bulaabilir. Spor ayakkablarndan
meydana gelen ayak yaralanmalarndaki osteokondritlerin en sk etkenidir. Kontakt lens kullananlarda korneal
enfeksiyonlar grlebilir.
Staphylococcus aureus ile birlikte, uyuturucu bamllarnda gelien endokarditlerin ve artritlerin en sk
nedenlerindendir. Pseudomonas endokarditlerinde genelde tutulan kapak trikspit kapaktr.
Yant - A
284)
A)
B)
C)
D)
E)

Aadakilerden hangisi zoonoz deildir?


Salmonella gallinorum
Shigella flexneri
Coxiella burnetti
Campylobacter jejuni
Francisella tularensis

Shigella'larn hayvan rezervuar yoktur, sadece insandan insana bularlar.


Yant - B
285)
A)
B)
C)
D)
E)

Aadakilerden hangisi kanl diyare yapar?


ETEC
EHEC
EPEC
Bacillus cereus
Staphylococcus aureus

Bacillus cereus ve Staphylococcus aureus besin zehirlenmeleri kusma ile karakterize emetik formdadr.
ETEC ve EPEC ise zellikle ekzotoksinlere bal kolera benzeri sulu ishaller yaparlar.
EHEC ise E. coli'nin 0157:H7 suunun ekzotoksinini aracl ile zellikle kanama diyatezleri ile seyreden dizanterik
formda bir ishal yapar.
Yant - B
286)
A)
B)
C)
D)
E)

Aadaki bakterilerden hangisinde oksidaz pozitiftir?


Escherichia coli
Salmonella typhi
Shigella flexneri
Helicobacter pylori
Yersinia enterocolitica

101

nemli gram negatif barsak bakterilerinden Entero-bacteriacea ve Vibrionaceay birbirinden ayran temel zellik
oksidaz testidir. Enterobacteriocea grubu bakteriler oksidaz negatiftir.
Helicobacter pylori biyoimik adan bir campylobacterdir. Oksidaz pozitiftir. Bu gruptaki dier bakterilerden
farkn gsteren zellii ise reaz pozitifliidir.
Yant - D
287)
A)
B)
C)
D)
E)

Atipik pnmoni etkeni olmayan aadakilerden hangisidir?


Chlamydia psittaci
Streptococcus pneumoniae
Coxiella burnetti
Legionella pneumophila
Chlamydia pneumoniae

Virsler, Chlamydia pneumoniae (TWAR ajan),


Coxiella burnetti, Chlamydia psittaci, Legionella pneumophila ve Mycoplasma pneumoniae (primer atipik
pnmoni etkeni) atipik pnmoni etkenleridir. Pnmokoklar ve Klebsiella pneumoniae ise lober pnmoni yaparlar.
Yant - B
288)
A)
B)
C)
D)
E)

Staphylococcus saphrophyticus en sk aadaki hastalklarn hangisinden sorumludur?


Ritter sendromu
Toksik ok sendromu
Enterit
riner enfeksiyon
Tifs

S. epidermidis derinin, S. saphrophyticus ise vajenin normal flora elemandr.


S. saprophyticus zellikle seksel olarak aktif kadnlarda riner sistem enfeksiyonu (E.coli'den sonra ikinci)
etkenidir. Sistitli kadnlarn yaklak olarak %15 kadarnda izole edilmitir.
Yant - D
289)
A)
B)
C)
D)
E)

Tifoda klinik bulgu olmayan aadakilerden hangisidir?


Diskordans
Dikrot nabz
Lkositoz
Rose spot dkntler
Konstipasyon

Salmonella typhi intraselller yerletii iin tifoda dier bakteriyel enfeksiyonlardan farkl olarak lkopeni grlr.
Yant - C
290)
A)
B)
C)
D)
E)

Pnmokoklardaki penisilin direncinden sorumlu olan mekanizma aadakilerden hangisidir?


Beta laktamaz enzimi sentezi
Bakteri duvar geirgenliinin azalmas
Bakteri sitoplazmik membran geirgenliinin azalmas
Bakteri tarafndan asetiltransferaz enzimi yaplmas
Penisilin balayan proteinlerdeki yapsal deiiklikler

Pnmokoklarn penisilin direnci dier gram pozitif bakterilerdeki gibi beta laktamaz enzimine bal deil, penisilin
balayan proteinlerindeki yapsal deiikliklere baldr.
Yant - E
291)
A)
B)
C)
D)
E)

Aadakilerden hangisi servikal adenitlerin en nemli etkenidir?


Haemophilus influenzae tip b
Grup A streptokoklar
Mycoplasma pneumoniae
Escherichia coli
Pneumocystis carini

Servikal adenitlerin en nemli etkeni Grup A streptokoklardr.


Yant - B

102

292)
A)
B)
C)
D)
E)

Aadakilerden hangisi Staphylococcus aureus endokarditi iin dorudur?


S. epidermidis endokarditinden daha az sklkta grlr
ncelikli olarak trikspid kapa tutar
Kapak replasman tedavide kesinlikle kullanlmaz
Nadiren septik pulmoner emboli ile birliktedir
Tedavide antibiyotikler dnlmez

S. aureus endokarditi en sk grlen stafilokok endokarditidir. zellikle trikspid kapak tutulur. Sepsis tablosu
iinde septik pulmoner emboliler yapar.
Tedavide kapak replasman yaplmal ve mutlaka antistafilokoksik antibiyotikler ile tedavi edilmelidir.
Yant - B
293)
A)
B)
C)
D)
E)

ntravenz svlardan kaynaklanan bakteriyeminin en sk etkeni aadakilerden hangisidir?


Staphylococcus aureus
Staphylococcus epidermidis
Escherichia coli
Enterobacter agglomerans
Candida albicans

Enterobacter agglomerans nadir enfeksiyon etkenlerinden birisidir. Enfeksiyonlarnda en sk intravenz svlar


bulamadan sorumlu bulunmutur.
Yant - D
294)
A)
B)
C)
D)
E)

me sularnda koliform bakterilerin saysndaki art aadakilerden hangisinin en iyi gstergesidir?


Fekal kontaminasyon
Endstriyel atklarn kontaminasyonu
me sularna deniz suyunun kartn
Koliform organizmalarn tespiti ile parazit aratrmas yaplmaldr
me sularnda koliform bakteriler llmez

Koliform bakteriler E. coli ve benzeri barsak bakterileri olan Enterobacteriace grubu bakterilerdir. me sularnda
koliform bakterilerin gsterilmesi suya fekal kontaminasyon olduunun gstergesidir.
Yant - A
295)
A)
B)
C)
D)
E)

Ak kafa travmalarnn ardndan gelien menenjitte etken byk olaslkla aadakilerden hangisidir?
Haemophilus influenzae
Streptococcus pneumoniae
Grup A Streptokoklar
Staphylococcus epidermidis
Staphylococcus aureus

Ak kafa travmalarnn ardndan gelien menenjitlerde etken Staphylococcus aureus'tur.


Haemophilus influenzae tip b 2 ay - 2 ya aras ocuklarda, S. pneumoniae 6 ya zerindekilerde en sk grlen
menenjit etkenleridir.
Staphylococcus epidermidis ise BOS akm bozulan hastalarda taklan santiardaki enfeksiyonlarda en sk tespit
edilen mikroorganizmalardr.
Yant - E
296)
A)
B)
C)
D)
E)

Streptococcus pyogenes'in antifagositik antijeni aadakilerden hangisidir?


M proteini
Hyaluronidaz
Streptolizin O
Streptolizin S
DNAaz

M proteini Streptococcus pyogenes patojenitesinde rol oynayan en nemli antijenidir. M proteini olmayan
streptokoklarn patojenitesi yok veya ok azdr. M proteinleri uzun teikoik asitlerdir. Hem konak hcrelere tutunarak
hem de uzunluu nedeni ile fagositoza kar koyarak virlans gsterir.
Yant - A
297)

Hafif seyirli Legionella enfeksiyonu aadakilerden hangisidir?

103

A)
B)
C)
D)
E)

allk atei
Ondlan ate
Pontiac atei
Oroya atei
Siper atei

Legionella pneumophila Lejyoner hastal etkenidir. Grip benzeri hafif seyirli enfeksiyonlarna Pontiac atei denir.
Yant - C
298)
A)
B)
C)
D)
E)

Aadaki antibiyotiklerden hangisi Lejyoner hastalnn tedavisinde kullanlmaz? (Eyll - 2005)


Azitromisin
Sefalosporin
Siprofloksasin
Rifampin
Doksisiklin

Lejyoner hastal etkeni Legionella pneumophila beta laktam antibiyotiklere direnlidir.


Yant - B
299)
Aadaki enterik mikroorganizmalardan hangisi intestinal submukozaya invazyon yaptktan sonra
vcuda yaylr?
A)
B)
C)
D)
E)

Vibrio cholerae
Salmonella typhi
Shigella dysenteriae
Nontifoid salmonella
Campylobacter jejuni

Salmonella typhi tifo etkenidir. Dier mikroorganizmalar sadece barsak mukozasnda kalarak ishal yaparken, S.
typhi RES hcreleri aracl ile sepsis yapar.
Yant - B
300)
A)
B)
C)
D)
E)

Aadaki bakteriler ile konaa giri mekanizmalarnn eletirmelerinden hangisi dorudur?


Neisseria meningitidis - Seksel yolla bulama
Corynebacterium diphtheriae - Besin zehirlenmesi
Rickettsia rickettsii - Yarann toprak ile kontaminasyonu
Clostridium tetani - inhalasyon
Borrelia burgdorferi - artropod vektrler

Neisseria meningitidis ve Corynebacterium diphtheriae damlack enfeksiyonu tarznda, Ricketsia ricketsii artropod
vektrler ile, Clostridium tetani ise tetanojen yaralar aracl ile bular.
Borrelia burgdorferi insanlara ksoides tipi keneler aracl ile bular.
Yant - E
301)
A)
B)
C)
D)
E)

Opsonik antikorlarn enfeksiyona kar koymada majr rol oynad etken aadakilerden hangisidir?
Neisseria meningitidis
Vibrio cholerae
Clostridium botulinum
Shigella flexneri
Clostridium tetani

Enfeksiyonun nlenmesinde opsonik antikorlarn rol alabilmesi iin, organizmann kana gemesi gerekir. Sorudaki
seeneklerden sadece N. meningitidis kana geer.
Yant - A
302)
Bir kalp cerrahisi sonucunda taburcu edilen 70 yandaki kadn hastada yksek ate geliiyor. Tekrar
hastaneye yatrlan hastann kan kltrnde gram pozitif koklar retiliyor.
Balangta penisiline direnli olarak tespit edilen bakteri en byk olaslkla aadaki-lerden hangisidir?
A)
B)
C)
D)

Streptococcus pneumoniae
Neisseria spp.
Grup A streptokoklar
Enterokoklar

104

E) Grup B streptokoklar
Enterokoklar riner sistem infeksiyonlarndan sepsise kadar deiik ciddiyette infeksiyonlara sebep olurlar.
Penisiline direnli gram pozitif kok elde edildii zaman biyokimyasal testler sonunlanncaya kadar enterokok
olarak kabul edilir.
Yant - D
303)
A)
B)
C)
D)
E)

Lejyoner hastalnn tansnda en duyarl test yntemi aadakilerden hangisidir?


Balgam kltr
Balgam veya sekresyonlarda antijen gsterilmesi
Balgamn elektron mikroskobik incelemesi
Souk aglutininler
drarda spesifik antijenlerin gsterilmesi

Atipik pnmoni lober grnmn bulunmad pnmoniler iin kullanlan bir terimdir.
Pnmokoklar, Klebsiella, Haemophilus veya beta hemolitik streptokoklar lobuler infiltrasyon ile klasik lober pnmoni
tablosu yaratrlar.
Son yllarda atipik pnmoniler lober pnmonilerden daha sk grlmektedir. Atipik pnmoninin en sk etkeni
Mycoplasma pneumoniae'dir.
zellikle ileri yalarda (55 ya zeri erkeklerde) Lejyoner hastal daha sk grlr. Tanda direkt mikroskobi,
kltr ve serolojik yntemler kullanlabilir. Legionella antijenlerinin idrarda tespit edilmesi en duyarl yntemdir.
Yant - E
304)
A)
B)
C)
D)
E)

Psittakozlu hastada bakterinin organizmaya giri yeri aadakilerden hangisidir?


Deri
Gastrointestinal sistem
Solunum sistemi
Genital sistem
Sivrisinekler aracl ile

Psittakoz Chlamydia psittaci ile meydana gelen bir atipik pnmonidir. Aslnda kanatllarn hastaldr (Ornitoz).
zellikle papaan gibi evde beslenen hayvanlarn hastalanmas sonucunda bakteri dk ile atlr. nsanlara
bulamas ku dksnn inhalasyonu sonucunda olmaktadr.
Yant - C
305)
A)
B)
C)
D)
E)

Az florasnda bulunan majr bakteri aadakilerden hangisidir?


Alfa hemolitik streptokoklar
Staphylococcus epidermidis
Laktobasiller
Escherichia coli
Bacteroides fragilis

Az gastrointestinal sistemin bir parasdr, ancak flora olarak farkllk gsterir. Az florasnn en nemli yeleri
anaerob bakterilerdir.
Alt ile dokuz aylar arasnda diler kmaya baladktan sonra Streptococcus mutans ve Streptococcus sanguis
gibi alfa hemolitik streptokoklar kolonize olmaya balar.
Yaam boyunca az floras bakterisi olarak kalr, diler dklnce alfa hemolitik streptokoklar ortamdan kaybolmaya
balar.
Yant - A
306)
Bir besiyerine Escherichia coli ekiliyor. Protein sentezi inhibitr olan gentamisin hangi reme
dneminde maksimal etki gsterir?
A)
B)
C)
D)
E)

Lag dnemi
Log dnemi
remenin yavalamas
remenin durmas
lm dnemi

Bakterilerin besiyerlerinde reme dnemleri aadaki ekildeki gibidir. Antibiyotiklerin en duyarl olduu, bakterilerin
en kk ve en zayf olduu dnem B ve C dnemidir (Akselerasyon ve logaritmik dnem).
Yant - B

105

307)
A)
B)
C)
D)
E)

Aadakilerden hangisi ateli vezikler dkntleri olan bakteriyel hastalktr?


Scarlet fever
Toksik ok sendromu
Lyme hastal
Bllz impetigo
Chlamydia enfeksiyonlar

Vezikler dkntler yapan bakteriyel enfeksiyon Stafilokoklarn ekzotoksinlerine bal olarak gelien bllz
empetigodur. Ate ile meydana gelen dkntl enfeksiyonlar aadaki tabloda gsterilmitir.
Yant - D
308)
Haemophilus influenzae'nn
aadakilerden hangisidir?
A)
B)
C)
D)
E)

biyolojik

fonksiyonlarn

inhibe

edebilmek

iin

en

uygun

hedef

Exotoksin salnmn engellemek


Endotoksininin ortadan kaldrlmas
Flagella sentezini engellemek
Kapsl yapmnn engellenmesi
lgA1 proteaz yapmnn engellenmesi

Haemophilus influenzae'nn majr virlans faktr kapsldr. Bilinen bir ekzotoksini yoktur, hastalklarnda
endotoksinin rol de belirlenememitir. lgA1 proteaz'n retiminin engellenmesi bakterinin lokal mukoza tutunmasn
engelleyecektir, ancak gerek virlansn kapsl oluturduu iin hastalklarna bir etkisi olmayacaktr.
Yant - D
309)
Escherichia coli deiik spesifik hastalklar yapmaktadr. Aadakilerden hangisi sya duyarl LT (labil
toksin) ve sya direnli ST (stabil toksin) araclyla meydana gelen bir E. coli hastaldr?
A)
B)
C)
D)
E)

Enteroinvaziv (EIEC)
Enterotoksijenik (ETEC)
Enterohemorajik (EHEC)
Enteropatojenik (EPEC)
Enterohemolitik (EHEEC)

LT ve ST proteinleri enterotoksijenik E. coli tarafndan retilir. Turist diyaresi etkenidir. Bakteri sadece toksinleri ile
deil ayn zamanda ince barsaklarn epitellerine de yapr. zellikle bu yapmada fimbrialarnn rol vardr.
Yant - B
310)
A)
B)
C)
D)
E)

Rekrren ate aadaki Borrelia sularndan hangisi ile meydana gelmez?


B. recurrentis
B. hermsii
B. caucasica
B. burgdorferi
B. duttonii

Rekren (tekrarlayan) ate ortalama 3-10 gnlk inkbasyonu olan, ani balayan ate, titreme ve ciddi baars ile
karakterizi bir hastalktr. Sklkla bu tabloya splenomegali ve sarlk elik eder.
Ate 3-4 gn iinde kendi kendine der ancak 2-14 gn sonra tekrar balar. Gittike hastaln ciddiyeti azalarak
ortalama 10 kadar ate ata geirilir. Ate ataklarnn sebebi bakterinin antijenik yapsn deitirmesidir.

106

Dknt tipi Etken

Hastalk

Makler
Bakteriyel
Maklopapler

Scarlet fever, Pseudomonas sepsis, sekonder sifiliz, Toksik ok sendromu, Lyme hastal,
Chlamydia, Leptospiroz

Vezikler

Viral

Kzamk, kzamkk, enterovirsler, parvovirs B-19, Mononkleoz, sitomegalovirs, hepatit B,


roseola, HIV enfeksiyonu

Riketsiyai

Kayalk dalar benekli atei

Mantar

Disemine candidiyazis, coccidioidomycosis, Histoplasmoz, blastomikoz, sporotrikoz

Dier

la reaksiyonlar, serum hastal, eritema multiforme, SLE, Dermatomikoz, Behet hastal,


Reiter sendromu, inflamatuar barsak hastal

Bakteri

Halanm deri sendromu, Pseudomonas sepsisi, bllz impetigo

Viral

Herpes simplex, Varicella-zoster, ekzema herpetikum, el-ayak-az hastal

Dier

la reaksiyonlar, Mycoplasma pneumoniae,


Stevens-Johnson sendromu, enflamatuvar barsak hastal, pemfigus

Petei,
purpura veya
pstl

Bakteri

Meningokoksemi, DK sepsisi, Gonokoksemi,


Pseudomonas sepsisi, Stafilokoksik sepsis, enfektif endokardit, listeriyoz

Virs

Viral hemorajik virs, enterovirsler

Riketsiyai

Kayalk dalar benekli atei, epidemik tifs

Dier

ila reaksiyonlar, Henoch-Schnlein purpura, Trombotik-trombositopenik purpura

Tekrarlayan ate Borrelia'larn birok suu tarafndan meydana getirilebilir, ancak B. burgdorferi Lyme hastal
etkenidir.
Yant - D
311)
Bakteriyel vajinozis'in en nemli etkeni Gardnerella vaginalis'dir. Aadakilerden kriterlerden hangisi
vaginozis tans iin kullanlmaz?
A)
B)
C)
D)
E)

G. vaginalis kltr
Vaginal pH > 4.5
Hastadan balk kokusunun gelmesi
St gibi vaginal akntnn olmas
pucu hcrelerinin grlmesi

Nonspesifik vajinosis sk grlen vajinal enfeksiyonlardandr. Candida albicans gibi baz organizmalarda benzer
semptomlara sebep olabilir.
Vaginozis tans kolaylkla konulabilir. Mobilincus gibi anaerob bakterilere bal kt kokulu vajinal aknt olur.
Mobilincus ve Gardnarella sinerjistik etkilidir.
Mycoplasma hominis, Ureaplasma urealyticum, Prevotella, B. Capillosus, Peptococcus ve Eubacterium
sular da nadir olsa vajinozis etkenlerindendir. Olgularn %40'nn asemptomatik olmas nedeniyle tan daha ok
klinik bulgular ile konulur.
Kltr yntemi ile Gardnarella tansnn konulmas kullanlan bir yntem deildir.
Yant - A
312)
Bir dnem medyada et yiyen bakteri olarak tanmlanan, nekrotizan fassitis etkeni bakteri aadakilerden
hangisidir?
A)
B)
C)
D)
E)

Staphylococcus aureus
A grubu beta hemolitik Streptokok
Streptococcus pneumoniae
Bacillus cereus
Clostridium tetani

Nekrotizan fasitis fatal seyirli bir Streptokok enfeksiyonudur. Bu olgulardan Staphylococcus aureus'un toksik ok
sendromu toksini benzeri A grubu beta hemolitik streptokoklardan salnan bir pirojenik ekzotoksin sorumludur.
Antibiyotik tedavisine ramen mortalite oran %30'lara kmaktadr.
Yant - B

107

313) ok tablosundaki 24 yandaki erkek hasta acil servise bavuruyor. Hastada gndr frontal ba ars
ikayeti olduu, bir gndr yksek ate ve hastaneye gelmeden bir sre nce de konfze hale geliyor.
Hastann meningeal irritasyon bulgular olmakszn gs, karn, az ve burnunda ciddi ekimozlar tespit
ediliyor. Fizik muayenede batn sol st kadranda, splenektomiye bal skar tespit ediliyor. Hastann sratle
kan basnc dyor, komaya giriyor ve bir saat sonra ex oluyor.
Aadakilerden hangisi bu tablonun en sk etkenidir?
A)
B)
C)
D)
E)

H. influenzae
N. meningitidis
Streptococcus pneumoniae
Escherichia coli
Staphylococcus aureus

Asplenik hastalarda septik okun %75 orannda etkeni nemli kapsll bakteridir. Olgularn yaklak %50'sinden
Streptococcus pneumoniae, %15'inden meningokoklar ve %10'undan da Haemophilus influenzae sorumludur. H.
influenzae sepsisi balca ocuklarda grlr.
Escherichia coli ve Staphylococcus aureus dier nemli patojenlerdendir.
Yant - C
314)
gndr sren ksrk ikayetleri olan 52 yanda bir hastada ciddi frontal ar ve anoreksi klinik
tabloya elik ediyor. Hastann iki yl nce bbrek transplantasyonu geirdii reniliyor. Hasta rejeksiyonu
engellemek amacyla azotioprin ve prednizon kullanyor. Hastada hayvan ile temas ve seyahat yks
alnmyor. Gnde iki paket sigara ien ve ara sra alkol kullanan hastann akcier grafisinde sol alt lobda
segmental infiltrasyon grlyor.
Atipik pnmoni tans konulan hastada en nemli etken aadakilerden hangisidir?
A)
B)
C)
D)
E)

Mycoplasma pneumoniae
Chlamydia psittaci
Klebsiella pneumoniae
Streptococcus pneumoniae
Candida albicans

Mycoplasma pneumoniae en sk grlen etkendir. Bununla birlikte Legionella pneumophila, Chlamydia


pneumoniae, Chlamydia psittaci, Coxiella burnetti ve virsler bu klinik tabloya sebep olan dier etkenlerdir.
Yant - A
315)
A)
B)
C)
D)
E)

Aadakilerden hangisi kltr negatif endokardit sebeplerinden birisi deildir?


Coxiella burnetti
Chlamydia psittaci
Enterococcus faecalis
Mikobakteri endokarditi
Aspergillus endokarditi

Akut endokardit tansnda kltr en nemli tan yntemlerinden birisidir. Pozitif kltr sonularnda bakterinin tansn
koymak ve antibiyotik duyarlln saptamak mmkndr.
Olgularn ortalama %10 kadarnda kan kltr negatif kalabilir. Coxiella burnetti, Chlamydia psittaci, frsat
streptokoklar ve gram negatif basiller, mikobakteriyel endokardit, fungal endokardit (zellikle Aspergillus sular
kan kltrlerinde retilemez) bunlarn iinde saylabilir. Bazen kt kltr alma sonucunda retilebilecek bir
bakterinin kan kltrnde remedii de grlebilir.
Yant - C

108

316)
A)
B)
C)
D)
E)

Bllz impetigo etkeni aadakilerden hangisidir?


Salmonella enteritidis
Staphylococcus aureus
Enterococcus faecalis
Streptococcus pneumoniae
Haemophilus influenzae tip b

Staphylococcus aureus bakteriyemisi nadir grlmesine karn, toksin enfeksiyonlar daha yaygndr. Eksfoliyatif
toksin, yzeyel kzarklk ve bller ile karakterize bir toksin hastal meydana getirir. Epidermisin tabakalar arasnda
hasar meydana gelir ve blisterler oluur. Nikolski iareti pozitiftir. Yeni doanda halanm deri sendromu
etkenidir.
Enflame lezyonlardan stafilokoklar kltr yntemi ile izole edilebilir. Olgularn ou stafilokoksik penisilinler ile tedavi
edilebilir.
Yant - B
317)
Tberkloz benzeri akcier lezyonlar yapan, ARB pozitif dallanan yapdaki bakteri aadakilerden
hangisidir?
A)
B)
C)
D)
E)

Nokardia
Aktinomyces
Moraxella
Peptostreptokok
Veilonella

Aerop Actinomyces'lere Nocardia denir. Toprak ve sularda yaygn olarak bulunurlar. nsanda normal florada
bulunmazlar. Olgularn %90'ndan N. asteroides sorumludur. Sklkla kontamine tozlarn infiale edilmesiyle akcier
yerleimli veya daha az olarak deri altna travmatik girile aktinomikotik mietoma eklinde seyreder.
Nokardiyalar gram pozitiftir ve ou aside direnlidir. ARB ile daha iyi boyanrlar. Basit besiyerlerinde reyebilirler.
Besiyerlerinde kavun ii koloniler yaparlar. Sv besiyerlerinde mikobakteriler gibi yzeyel zar olutururlar.
Pulmoner nokardiyoz veya mietoma etkenidir. zellikle hcresel immn sistem yetmezlii olgularnda enfeksiyon
gelimesi ve yaylmas nemlidir.
Nokardiyozda tipik lezyon absedir. Genelde sprasyonu bol, ok sayda ve birbiriyle ilikili, bitiik abse paketleri
halindedir.
Tberkloz benzeri tablo oluturur ancak, granlom yoktur.
Pulmoner nokardiyoz rntgente tek veya oul abse, nodul veya kitleler halinde grlebilir. Kavitasyon veya
endobroniyal lezyon olabilir, kalsifikasyon nadirdir, te bir olguda ampiyem grlr.
Yant - A

109

318)
Staphylococcus aureus'un hcre duvarnn majr proteini olan ve IgG'leri Fc ksmndan balayarak
kompleman aktivasyonunu nleyen aadakilerden hangisidir?
A)
B)
C)
D)
E)

Enterotoksin
Protein A
Eksfoliatif toksin
TSST 1
Katalaz

S. aureus'un birok antijen ve hcre duvar komponenti vardr: Peptidoglikan tabakaya bal halde bulunan proteinA, Ig G'lerin (lgG3 hari) Fc ksmna afinite gsterir. Opsonizasyon ve fagositozu nler, kemotaktik, komplemana
kar etkinlik gsteren bir proteindir.
Protein A baz aglutinasyon testlerinde tan yntemi olarak kullanlabilir (koaglutinasyon).
Koaglaz negatif Stafilokoklarda protein A yoktur.
Yant - B
319)
Aadaki streptokoklardan hangisi orofarenksin normal flora eleman olup, subakut bakteriyel
endokarditin en sk etkenlerinden birisidir?
A)
B)
C)
D)
E)

S. pyogenes
S. salivarius
S. agalactica
S. pnmonia
S. viridans

Viridans streptokoklar insan ve hayvanlarn st solunum yollarnn normal flora bakterisidir. ou alfa, bazen
nonhemolitiktir. Optokin direnlidir. Glukokaliks bulundururlar.
Di kk enfeksiyonu ve subakut enfektif endokardit etkenidir. Subakut enfektif endokarditlerin en sk iki etkeni
viridans streptokoklar ve enterokoklardr.
Kltr negatif endokarditlerde en sk grlen viridans streptokoklar Abiotrophia defectiva ve Abiotrophia
adjacens'dir.
Subakut enfektif endokarditlerde kalp kapaklarnda konjenital, romatik veya aterosklerotik deformasyon vardr.
Yant - E
320)
Kanl ishali olan hastada gram negatif, oksidaz negatif, laktoz negatif basiller izole ediliyor. Shigella
dysanteriae tans hangi zellii ile konulur?
A)
B)
C)
D)
E)

H2S pozitiftir
Mart kanad grnm
Hareketsizdir
Trofozoitleri grlr
4 ekirdekli kistleri grlr

S. dysanteriae enterobacteriacea yesidir. Dier enterobacteriacea yelinden ayrlan en nemli zellii hareketsiz
olmasdr.
Yant - C
321)
A)
B)
C)
D)
E)

Aadakilerden hangisi sadece hcre kltrlerinde retilebilir?


Treponema pallidum
Staphylococcus aureus
Rickettsia prowazeki
Neisseriea meningitidis
Mycoplasma pneumoniae

Riketsiyalarn retilmesi zordur ve tan testleri snrldr. Hastalarn kan hcre kltrlerinde veya maymunlarda
retilebilir. Zorunlu hcre ii mikroorganizma olmas nedeniyle standart besiyerlerinde retilemezler. Bu nedenle
Riketsiyoz tansnda genellikle Weill-Felix gibi serolojik yntemler kullanlr.
Yant - C
322)

Antibiyotie bal pseudomembranz kolit etkeni aadakilerden hangisidir?

A) Clostridium perfringens
B) Clostridium difficile
C) Clostridium tetani

110

D) Clostridium septicum
E) Clostridium botulinum
Clostridium difficile antibiyotie bal pseudomembranz kolit etkenidir. Toksin A ve/veya toksin B aracl ile
endoskopi yardmyla psdomem-branlarn grld ar seyirli diyare yapar. Bar-sakta plaklar ve mikroabseler
grlebilir.
Hastada yksek ate, lkositoz ve iddetli karn arsna elik eden kanl diyare geliir. Birok antibiyotik bunun
sorumlusu olabilirken, en sk ampisilin ve klindamisin sonucunda kolit geliir.
Tedavisinde oral metronidazol veya vankomisin kullanlr. Vankomisin direnli Enterokoklarn geliimini krkledii
iin, daha ok metronidazol tercih edilir.
Yant - B
323)
A)
B)
C)
D)
E)

Aadakilerden hangisi Mycoplasma pneumonia ve onun enfeksiyonu iin doru deildir?


Mikoplazmalar doada yaayan en kk mikrooganizmadr.
Mycoplasma pneumonia'nn sadece bir serotipi vardr
Primer atipik pnmoni etkenidir
Organizmann hcre duvar olmad iin penisilinler ve sefalosporinler tedavide etkisizdir
Kltrde retilemez

M. pneumoniae primer atipik pnmoni etkenidir. Damlack enfeksiyonu eklinde insan-insan bula gsterir. Doada
kendi metabolizmasn ve remesini kontrol edebilen en kk mikroorganizmadr.
M. pneumonia'nn sadece bir serotipi vardr, ancak dier Mycoplasmalardan farkl serotiptedir. Bakterinin hcre
duvar yoktur ve sitoplazmik membrannda kolesterol bulundurur. Bu zellikleri ile dier prokaryotlardan ayrlr.
Enfeksiyonlar srasnda Ig M yapsnda souk aglu-tininler retir. Bunlar hem otoantikor zellii gsterir, hem de
tanda kullanlr.
Kltrde retilebilir (sahanda yumurta eklinde koloniler) ancak reme ortalama bir haftada gerekletii iin hzl
tan iin souk aglutininler kullanlr.
Yant - E
324)
A)
B)
C)
D)
E)

Aadaki mikroorganizmalardan hangisi anaerob deildir?


Veillonella
Corynebacterium
Clostridium
Actinomyces
Propionibacterium

nsanlarda enfeksiyon etkeni olan anaerob bakteriler ve bunlarn yapsal zellikleri aadaki tabloda gsterilmitir.
Yant - B
Yap

Gram boyama

Bakteri

Sporlu basiller

Pozitif

Clostridium

Negatif

Yok

Pozitif

Actinomyces, Bifidobacteri-um, Eubacterium, Lactoba-cillus, Propionibacterium

Negatif

Bacteroides, Fusobacterium

Pozitif

Peptococcus, Peptostrepto-coccus, Streptococcus

Negatif

Veillonella

Sporsuz basiller

Sporsuz koklar

325)
A)
B)
C)
D)
E)

Weil-Felix testinde antikorlar tanmlamak iin kullanlan bakteri aadakilerden hangisidir?


Riketsia
Providencia
Proteus
Serratia
Klebsiella

Proteus'larn OX-2, 0X19 ve 0X-K gibi baz sular-nn 0 antijenleri riketsiya antijenleri ile arpraz reaksiyon verir.
Tifs dnlen hastalarn serumlar bu bakterileri aglutine edebilir. Weil-Felix reaksiyon denilen bu yntem ile
riketsiyz geiren hastalarn tanmlamas Proteus'larn yardm ile yaplabilir.
Yant - C
326)

Aadakilerden hangisi Shigella sularnn zellii deildir?

111

A)
B)
C)
D)
E)

Laktoz negatif
H2S pozitif
Hareketsiz
TSI agarda gaz karmaz
Oksidaz negatif

Shigella enterobacteriacea yesidir laktoz negatif, gram negatif basildir.


Salmonella'dan nemli zellii ile ayrlr.
Glukozun fermantasyonundan gaz karmaz.
H2S negatiftir.
Hareketsizdir.
Tm Shigella sular hcre duvarndaki O antijenlerinin yapsna gre A, B, C ve D olmak zere 4 gruba ayrlrlar.
Yant - B
327)
A)
B)
C)
D)
E)

Tavuk ve yumurtadan bulamayan Salmonella aadakilerden hangisidir?


Salmonella typhi
Salmonella arizona
Salmonella enteritidis
Salmonella choleraesuis
Salmonella typhimurium

Doada 2000'den fazla Salmonella suu bulunmaktadr. Salmonella enfeksiyonlar insan veya hayvan kartlar ile
kirlenmi su veya yiyeceklerin alnmas ile bular. Tifo etkenleri (rnein; S. typhi) sadece insanlardan bularken,
dierleri hem insanlar hem de hayvan rezervuarlar aracl ile bulatrabilir.
nsanlar bir enterokolitin ardndan ksa sreli bakteriyi tayabildikleri gibi yllar sren kronik tayclar da
bulunmaktadr.
En nemli hayvan kayna tavuk ve yumurtalardr. Ancak iyi pimemi her trl hayvansal rnn kaynak
olabilecei unutulmamaldr.
Evde beslenen kpek, kedi gibi evcil hayvanlar yannda, kaplumbaa, iguana, ylan gibi srngenlerde nemli
Salmonella rezervuarlardr.
Yant - A
328)
Asya ve Afrika bata olmak zere dnya zerinde binlerce Lepral (Hansen hastal) vardr. Hansen
hastalnn kliniini aadakilerden hangisi en iyi aklar?
A)
B)
C)
D)
E)

Halkalar eklinde eritematz lezyonlar


Sindirim sisteminde basilli lezyonlar
Periferik nrit
Kronik pnmonit
immnolojik anerji

Lepra (Hansen hastal) balca deri, periferik sinirler ve mukozalar tutar. Hastalk az miktarda bakteri bulunduran
hafif lezyonlardan oluan tberklo-id lepra veya ar multipl lezyonlar ve bol miktarda bakteri ile karakterize
lepromatz lepra eklinde seyreder.
Kronik pulmoner hastalk Mycobacterium lep-rae'dan daha ok M. tuberculosis iin karakteristiktir.
Yant - C
329)
Bir koyun obannda nedeni bilinmeyen ate (FUO) meydana gelirse muhtemel etken aadakilerden
hangisi olabilir?
A)
B)
C)
D)
E)

Mycobacterium tuberculosis
Histoplasma capsulatum
Treponema pallidum
Clostridium novyi
Brucella melitensis

Brucella bakterileri kk gram negatif kokobasillerdir.


Bilinen drt tip Brusella'dan B. abortus srlardan, B. melitensis koyunlardan, B. suis domuzlardan ve B. canis de
kpeklerden insanlara bulaarak hastalk etkeni olabilirler.

112

ok deiik klinik tablolar ile kendini gsterebilir. Gastrointestinal ve nrolojik semptomlar, lenfade-nopati,
splenomegali, hepatit ve osteomiyelit grlebilir. Ancak btn hastalarda bulunan ortak klinik bulgu ate ve
halsizliktir. Bazen haftalar sren nedeni bilinmeyen ate tablosu ile karlalabilir.
Yant - E
330)
ocuklarda solunum sistemi obstrksiyonu ile giden larenksin hiperemik demi ve epiglottis tablosu
aadaki bakterilerden hangi-si ile meydana gelebilir?
A)
B)
C)
D)
E)

Haemophilus hemolyticus
Haemophilus influenzae
Neisseria meningitidis
Mycoplasma pneumoniae
Klebsiella pneumoniae

Haemophilus influenzae, kapsll gram negatif kokobasildir. Klinik bulgular genellikle 2 yandan kk ocuklarda
grlr. Bu yataki ocuklarda pnmonitis, sinzit, otit ve menenjit meydana gelebilir.
Ara sra hastalarda ciddi epiglottitli fulminan la-rengotrakeit geliebilir. Bu tablo bazen ok ar olabilir, hastalara
trakeostomi almas gerekebilir.
Yant - B
331)
A)
B)
C)
D)
E)

Aadaki izole edilen bakterilerden hangisinde quellung testini pozitif beklersiniz?


Neisseria gonorrhoeae
Corynebacterium diphtheriae
Haemophilus parainfluenzae
Enterobacter cloaca
Streptococcus pneumoniae

Quellung testi bakteri kapslnn bir gstergesidir. Kapsle kar gelimi spesifik antikorlar bakteri sspansiyonu
ile karlatrlr. Antijen-antikor kompleksi yapm polisakkarid yapl kapsller mikroskop altnda grlebilir, buna
kapsl ime denir.
S. pneumoniae, N. meningitidis, H. influenzae ve K. pneumoniae kapslleri aracl ile patojeni-te gsteren
bakterilerdir.
Bacillus anthracis ve Streptococcus pyogenes kapslleri polisakkarid yapda olmadklar iin negatif quellung
reaksiyonu verir.
C. diphtheriae, Enterobacter ve H. parainfluenzae kapslsz bakterilerdir.
Yant - E
332)
A)
B)
C)
D)
E)

Cardiobacterium'u en iyi aadakilerden hangisi tanmlar?


Sinzit, bronit ve pnmoni yapan bir bakteridir
Fare sr etkenidir
Dieti hastalklarna sebep olan fusiform yapl gram negatif basildir, sepsis etkeni olabilir
Siper atei etkenidir
Endokardit etkeni olabilen pleomorfik gram negatif basildir

Cardiobacterium adndan da anlalaca zere endokardit etkenidir. Gram negatif pleomorfik yapda bir bakteridir.
Cardiobacterium enfeksiyonlar genellikle endojendir, kaynak barsaklardr. Bakteri barsak florasnda bulunur.
Yant - E
333)
A)
B)
C)
D)
E)

Campylobacter jejuni iin aadakilerden hangisi dorudur?


reaz pozitiftir, srlarda dk yapar
Gastroenterit etkenidir, kular ve memeliler rezervuardr, optimal reme ss 42C'dir.
nsan patojenidir, laktoz-skroz negatiftir, zellikle deniz rnleri yiyenlerde gastrointestinal hastalk yapar.
nsan patojenidir, laktoz pozitiftir, sya direnli ekstraselller toksini ile hastalk yapar
Ogawa (AB), Inaba (AC), Hikojima (ABC) olmak zere ayr serotipi vardr

Campylobacter jejuni vibrionacea grubu sert spiril bakterilerdendir. 42C'de iyi rer, kular ve memeliler nemli
rezervuarlardr ve insanlarda gastro-enterit tarznda bezin zehirlenmesi yapar. Srlarda dk yapan Brucella
abortus'tur.
Laktoz ve skroz negatif, deniz rnleri yiyenlerde gastroentestinal hastalk yapan bakteri V. paraha-emolyticus,
Ogawa, Inaba ve Hikojima serotipleri olan bakteri ise V. cholerae'dr: Laktoz pozitif sya direnli ekzotoksin reten
bakteri ise ayn gruptan V. vulnificutftur.
Yant - B

113

334)
ntravenz kateterler aracl ile bulamada en sk rastlanan enfeksiyon etkeni aa-dakilerden
hangisidir?
A)
B)
C)
D)
E)

Escherichia coli
Klebsiella pneumoniae
Enterobacter spp.
Pseudomonas aeruginosa
Staphylococcus epidermidis

Yant - E

Enfeksiyon tipi

En sk karlalan organizmalar

Yara enfeksiyonlar

Staphylococcus aureus
Escherichia coli
Streptococcus faecalis

Pnmoni

Klebsiella pneumoniae
Pseudomonas aeruginosa
Staphylococcus aureus
Enterobacter spp.

ntravenz kateter

Escherichia coli
Staphylococcus epidermidis
Staphylococcus aureus
Streptococcus faecalis
Candida spp.

riner kateter

Escherichia coli
Streptococcus faecalis
Pseudomonas aeruginosa
Klebsiella spp.

335)
Mycoplasma pneumoniae pnmonisi (walking pneumoniae)'nn hzl tans aadakilerden hangisi ile
yaplabilir?
A)
B)
C)
D)
E)

Maymun bbrek hcrelerinde balgam kltr


HeLa hcre kltrlerinde balgam kltr
Balgamn elektron mikroskobu ile incelenmesi
Souk aglutininlerin gsterilmesi
drarda spesifik antijenlerin gsterilmesi

Atipik pnmoni lober olmayan (tipik olmayan) pn-moniler iin kullanlan bir tanmlamadr. Pnmokok-lar, Klebsiella,
Haemophilus veya beta-hemolitik streptokoklar tipik lobler infiltrasyon gsterirler. Son yllarda yaplan almalarda
atipik pnmoninin pnmokoksik pnmoniden daha sk meydana geldii gsterilmitir.
Atipik pnmoninin en sk etkeni Mycoplasma pneumoniae'dr. Bakterinin kltr yaplabilmektedir, ancak 7 ile 10
gn arasnda sonulanmaktadr. Bu nedenle hzl test yntemi olarak souk ag-lutinasyon kullanlmaktadr. Testin
duyarll ve zgll dktr, ancak kltr veya spesifik antikor lm ile karlatrldnda daha hzl sonu
alabilmek mmkndr.
Yant - D
336)
Brusella akut veya kronik seyirli olabilen, ate ve lokalize semptomlar ile seyreden bakteriyel bir
enfeksiyondur. Tanda kltr ve serolojik yntemler kullanlr.
En sk kullanlan serolojik yntemlerden birisi olan Wright aglutinasyon yntemi hangi Brucella trnde
hastalk olsa bile negatif bulunur?
A)
B)
C)
D)

Brucella abortus
Brucella canis
Brucella melitensis
Brucella suis

114

E) Tm Brucella sular pozitif bulunur


Wright aglutinasyon testi B. abortustun 99S suu ile hazrlanmaktadr. Bu bakterinin zellii B. abor-tus dnda, B.
melitensis ve B. suis ile de arpraz reaksiyon vermesidir. Hastada B. canis enfeksiyonu varsa klinik bulgular
sonucunda tan kan, kemik ilii veya enfekte dokularn kltrleri ile konulabilir.
Yant - B
337) Ate, sarlk ve sa st kadranda ar (Charcot triad), ikayeti ile hastaneye bavuran hastada lkositoz,
hiperbilirubinemi, alkalen fosfataz ykseklii tespit ediliyor ve akut kolanjit tans konuluyor.
Byle bir tablodan aadaki etkenlerden hangisi en sk sorumludur?
A)
B)
C)
D)
E)

Morganella morganii
Proteus vulgaris
Escherichia coli
Pseudomonas aeruginosa
Bacteroides fragilis

Yant - C

115

BLM: 3
VROLOJ
1) Eksiksiz tam bir virse ne ad verilir?
A)
B)
C)
D)
E)

Zarf
Nukleokapsid
Kapsid
Prion
Virion

Viral partikllerin tamanna virion denir. Adenovirs, pikornavirs gibi baz virslerde nkleokapsid ile ayn
anlamdadr. Zarft virslerde ise nkleokap-sid+zarf yapsn anlatr.
Yant - E
2) Virslerin aadaki nitelerinden hangisi, karsnda verilen kimyasal yapda deildir? (Eyll- 1998)

A)
B)
C)
D)
E)

Yapsal nite
Kapsid
zyap(kor)
Peptomer
Zarf
Kapsomer

Kimyasal Yap
Protein
Protein+Nkleik asit
Fosfolipid
Lipid
Protein

Virslerin kimyasal yaplar proteinlerdir. Kapsid ve kor blgesinin ana yapsn olutururlar. Lipid yap denilince akla
zarf gelir. ekerli yaplar ise zarfn zerindeki antijenik oluumlardr.
Bu soruda kapsidi meydana getiren peptomerlerin-de protein yapsnda olmas gerekir. Fosfolipid yap zarf anlatr.
Yant - C
3) Psdovirs aadakilerden hangisidir?
A)
B)
C)
D)
E)

Negatif RNA virs


Baka bir virs varlnda replike olabilen virs
Transdksiyondan sorumlu faj
Kapsidi olmayan RNA partiklleri
iinde DNA veya RNA bulundurmayan prion

Transdksiyon srasnda kendi DNA's yerine bakterinin DNA'sn tayan bakteriofajlara psdovirs denir.
Yant - C
4) Nukleokapsid nedir?
A)
B)
C)
D)
E)

Nukleusu evreleyen yapdr


Virsn en kk birimidir
Virslerin konak hcreye balanan ksmlardr
Virslerin eterden etkilenen ksmdr
Bakteri iine girebilen virslerdir

Virsler genom olarak sadece tek bir nkleik asit tayan (DNA veya RNA) en kk mikroorganizmalardr. Protein
yapl nkleik asitler (nukleus) bir protein klf (kapsid) ile evrilidir. Bu temel yapya nukleokapsid denir. Bazen
bunlar lipid yapl bir membran evreler (zarf).
Protein kapsid, sert bir koruyucu tabaka oluturur, bu nedenle plak virsler denatrasyona direnlidirler.
Yant - B
5) Aadakilerden hangisi kapsomerlerin oluturduu temel simetrik kapsid yapsdr?
A)
B)
C)
D)
E)

Permisif
Prion
kosahedral
RNA
Zarf

116

Kapsidlerin simetrik yaplarn meydana getiren daha kk birimlere kapsomer denir. Kapsomerleri de peptomerler
meydana getirir.
Kapsomerler kapsid yapsn iki temel simetrik ekilde olutururlar; ikosahedral ve helikal.
Poksvirsler bu gruba girmezler, kompleks yapl virsler diye bilinirler.
Yant - C
6) Zarfl virslerde zarf ile kapsid arasndaki ilikiyi dzenleyen aadakilerden hangisidir?
A)
B)
C)
D)
E)

Matriks proteinleri
D membran
Periplazmik aralk
Hemaglutinin
Prion

Zarfl virslerin bazlarnda virse spesifik zarf proteinleri "Matriks proteinleri" zarf ile kapsid arasnda ilikileri
dzenler.
Yant - A
7) Pozitif ekirdekli RNA viruslarnn en nemli zellii aadakilerden hangisidir? (Nisan - 1999)
A)
B)
C)
D)
E)

ift iplik RNA ierirler


Hcre ekirdeinde replike olmazlar
RNA polimeraz ierirler
Maternal RNA'y m-RNA olarak kullanrlar
Konak hcreden tomurcuklanarak olgunlarlar

RNA virsler pozitif ve negatif polariteli olmak zere ikiye ayrlrlar. Pozitif ekirdekli RNA virslerinin en belirgin
zellii kendi viral RNA'larn mRNA olarak kullanabilmeleridir. Yani konak hcrenin iine girdiklerinde sanki bir
mRNA gibi protein sentezleyebilirler.
Yant - D
8) Negatif polariteli RNA virs tanm, aadakilerden hangisini ifade eder? (Eyll - 2001)
A)
B)
C)
D)
E)

RNA polimeraz ieren virs


ift iplikli genom ieren virs
Fragmentli genom ieren virs
Revers transkriptaz ieren virs
Zarf ierii olan virs

Negatif polariteli RNA virsler enfeksiyz deildir. Dier bir deyimle pozitif olanlar gibi protein sentezleyemezler.
Bunlarn protein sentezleyebile-cek hale gelmeleri iin kendi RNA'larn kalp olarak kullanarak pozitif sarmall
RNA molekln sentezlemeleri gerekir. Bu virsler yanlarnda tadklar RNA polimeraziar aracl ile
genomlarn kodlayp enfeksiyz olurlar.
Negatif RNA'l virslerin snavlarda sorulabilecek en nemli zellikleri yanlarnda tadklar RNA polime-razlardr.
Yant - A
9) Aadakilerden hangisini ieren virslerin replikasyonu srasnda RNA:DNA hibridi oluur? (Nisan - 2003)
A)
B)
C)
D)
E)

ift iplikli fragmentli RNA


DNA polimeraz
RNA polimeraz
Tek iplikli lineer DNA
Revers transkriptaz

Retrovirslerin genomu tek sarmal RNA'dr. Revers transkriptaz replikasyon aamasnda genomik RNA'nn DNA
kopyasn kartr. Provirs DNA viral RNA yapm iin kalp olur.
Yant - E
10) Viral nkleik asitler iin aadakilerden hangisi doru deildir?
A)
B)
C)
D)
E)

Parvovirsler tek sarmal DNA ierirler


Reovirsler ift sarmal RNA ierirler
Poxvirs en byk genoma sahiptir
Orthomyxovirslerde RNA segmenter yapdadr
Pozitif RNA virsler virionlarnda RNA polimeraz tarlar

117

Viral nkleik asitler: Virslerin tad DNA -RNA'lar tek veya ift sarmal olabilir. Nkleik asitler tek veya ok
segmentli genom eklinde olabilir. DNA virsler kural olarak ift sarmaldr, buna uymayan parvovirs B19 tek
sarmalldr,
RNA virsler ise kural olarak tek sarmalldr, buna uymayan reovirsler ift sarmal yapya sahiptir.
Orthomyxovirsler, reovirsler, bunyavirs ve are-navirs dier RNA'lardan farkl olarak segmenter yapda bulunur.
Yant - E
11) RNA'sn mRNA gibi kullanabilen virsler aadakilerden hangisidir?
A)
B)
C)
D)
E)

Revers transkriptaz tayan virsler


(-) RNA'l virsler
(+) RNA'l virsler
Lipid tayan virsler
Satellit virsler

RNA virsler konak hcreye girdikleri zaman sitop-lazmada mRNA gibi davranarak protein sentezi yaparlar. Bu
virslerden bazlar direkt mRNA eklinde protein sentezine balarlar, bunlara pozitif RNA'l virsler denir. Dier bir
ksm ise protein sentezi yapabilmek iin kendi kopyasn oluturmak zorundadr, bunlara da negatif RNA'l virsler
denir.
Yant - C
12) Aadaki virslerden hangisi, hcre iine fzyon ile girer? (Nisan - 1999)
A)
B)
C)
D)
E)

RNA viruslar
ikozahedral simetrili viruslar
Zarfl viruslar
RNA polimerazl viruslar
Parack genom ieren viruslar

Zarfl virsler hcre iine fzyon yolu ile girerler.


Yant - C
13) Aadakilerden hangisi sirkler yapl ift sarmal DNA yapsna sahiptir?
A)
B)
C)
D)
E)

Papovavirs
Parvovirs
Adenovirs
Herpesvirs
Hepadnavirs

Yant - A
14) Aadaki RNA virs gruplarndan hangisi segmentsiz nkleik asit ierir? (Eyll - 2003)
A)
B)
C)
D)
E)

Picornaviridae
Reoviridae
Arenaviridae
Bunyaviridae
Orthomyxoviridae

Yant - A

118

Nkleik asit Kapsid simetrisi


yaps

Virion

Nkleik asit tipi

Virsler

DNA

plak

Tek sarmal

Parvovirsler

ift sarmal sirkler

Papovavirsler

ift sarmal

Adenovirsler

ift sarmal sirkler

Hepadnavirsler

ift sarmal

Herpesvirsler

Kompleks zarf

ift sarmal

Poxvirsler

plak

Tek sarmal

Picornavirsler

Tek sarmal

Astrovirsler

Tek sarmal

Calicivirsler

ift sarmal segmente

Reovir sler

Tek sarmal

Togavirsler

Zarfl

Tek sarmal

Flavivirsler

Zarfl

Tek sarmal segmente

Arenavirsler

Tek sarmal

Coronavirsler

Tek sarmal diploid

Retrovlrsler

Tek sarmal segmente

Bunyavirsler

Tek sarmal segmente

Orthomyxo virsler

Tek sarmal

Paramyxo virsle r

Tek sarmal

Rhabdovirsler

Tek sarmal

Bornavirsler

Tek sarmal

Filovirsler

kosahedralZ

Zarfl

RNA

kosahedral

Kompleks veya bilinmeyen

Helikal

Zarfl

15) Aadakilerden hangisi, virs tarafndan kodlanmaz? (Eyll - 2000)


A)
B)
C)
D)
E)

Lipid zar
Viral glikoprotein
Yapsal proteinler
Viral enzimler
Viral genom (DNA, RNA)

Lipid tabaka virslerde zarf zerinde bulunur. Bu tabaka konak hcre membranlarndan meydana gelir. Virsn
kendi yaps deildir. Zarfl virsler eter ve dier organik solventlere duyarldrlar. Zarfl virsler konak iine fzyon
yoluyla girerler. Zarfsz virslerin hepsi genellikle etere direnlidir.
Yant - A
16) Virsn yetikin ve enfeksiyz olduunun gstergesi aadakilerden hangisidir?
A)
B)
C)
D)
E)

Viral proteinler
Viral lipidler
Viral glikoproteinler
Virs kapsidinin gsterilmesi
Virsn nkleik materyalinin gsterilmesi

Viral karbonhidratlar zarf zerinde bulunurlar. Zarfn lipid tabakasndan farkl olarak konak hcreden alnmaz, virs
tarafndan yaplrlar. Viral glikoprote-inlerinin gsterilmesi virsn yetikin olduunun gstergesidir.
Glikoproteinlerin asl grevi hedef hcre zerindeki reseptrlere tutunmaktr. Ayn zamanda iyi bir antijendir,
ntralizan antikorlarn hedefi konumundadr.
Yant - C
17) Aadakilerden hangisi, bir RNA virsnn replikasyonu srasnda sentezledii ge proteinlerin rndr?
(Nisan - 2005)
A) Viral timidin kinaz
B) RNA polimeraz

119

C) mRNA
D) Kapsid proteinleri
E) Zarf glikoproteinleri

RNA viruslarda nce replikasyonda rol oynayan proteinler sentezlenir ve viral replikasyon gerekleir, sonrasnda ise
yapsal proteinler retilir (kapsit ve zarf proteinleri).
Yant - E
18) Aadakilerden hangisi zarfsz virslerin zelliklerinden biridir? (Eyll - 2005)
A)
B)
C)
D)
E)

Tek bir hedef organ tutma


Genomunun yalnzca DNA olmas
Anneden bebee (vertikal) gei gstermeme
Mutlak bir vektrle bulama
D etkilere direnli olma

Zarfsz virsler kapsit klf saran fosfolipit membran olmayan virslerdir, zarfl virslere gre zarfsz virsler eter,
organik zcler ve d artlara ok daha direnlidirler.
DNA virslerden Parvo, papova ve Adenoviruslar zarfsz virslerdir, Parvo anneden vertikal yolla bebee geebilir.
RNA viruslardan Kalisiviruslar, Pikornavirsler ve Reovirsler zarfszdr. rnein bir pikornavirus olan Coxsackie A
GS, meninksler, konjunktiva ve st solunum yollarn tutabilir.
Zarfsz virslerin ounluu zoonotik deildir, yani bula iin bir vektre ihtiya gstermezler.
Sadece Reovirslerden olan kolorado kene atei virusu kene ile bulaan zarfsz bir virstr.
Yant - E
19) Hcre ekirdeinde replike olmayan virs hangisidir? (Nisan - 1998)
A)
B)
C)
D)
E)

HV-I
Parvovirs
EBV
Rotavirs
Suiei

RNA virsler hcre sitoplazmasnda replike olurlar. HIV bir retrovirstr, reverse transkriptaz aracl ile hcre
iinde DNA'ya dnr.
Yantlardaki HIV dndaki tek RNA virs olan Rotavirs sitoplazmada replike olur.
Yant - D
20) Sitoplazmada inklzyon cisimcikleri oluturan virs aadakilerden hangisidir?
A)
B)
C)
D)
E)

Adenovirs
Retrovirs
Parvovirs
Poxvirs
Cytomegalovirs

DNA virsler konak hcrenin nkleik asitlerine birleirler ve mRNA'larn meydana getirirler. DNA virsler genellikle
nkleusta inklzyon cisimciklerini olutururken, Poxvirsler sitoplazmada guarnieri cisimciklerini olutururlar.
RNA virsler ise bir mRNA gibi davranarak konak hcrenin sitoplazmasna yerleirler. Bir RNA virs olmasna
ramen retrovirsler DNA oluturarak ekirdee yerleir.
Yant - D
21) Zarfsz ift sarmal RNA virs aadakilerden hangisidir?
A)
B)
C)
D)
E)

Parvovirs
Orthomyxovirs
Rhabdovirs
Picornavirs
Reovirs

Yant - E
22) Endositoz yoluyla konak hcre iine virslerin girmesine ne ad verilir?

120

A)
B)
C)
D)
E)

Adsorbsiyon
Viropeksi
Fzyon
Epizom
Proviral DNA

Virslerin konak hcreye tutunmasnda ilk adm ad-sorbsiyondur, bunu uygun reseptrlere tutunma izler.
Baz zarfsz virsler (Polio gibi), endositoz yoluyla (viropeksi) hcre iine girerler ve sitoplazmada bir endozom
iinde grlrler.
Baz zarfl virsler ise plazma membrann virion zarflarnn plazma membranna fzyonu ile konak hcreye direkt
olarak geerler ve sitoplazmada serbest halde bulunurlar.
Yant - B
23) Molekler yaplar betaherpesvirslere
aadakilerden hangisidir?
A)
B)
C)
D)
E)

benzemesine

ramen

gamaherpesvirsler

iinde

saylan

Human herpes virs tip 3


Human herpesvirs tip 4
Human herpesvirs tip 5
Human herpesvirs tip 6
Human herpesvirs tip 8

Herpes virslerin ortak zellikleri insanlarda yaam boyu yerleik kalmalar ve periyodik hastalklar ortaya
karmalardr. mmn sistemi basklanm hastalarda ar enfeksiyonlar yapabilirler.
Tm herpes virsler ift sarmal DNA'l ve zarfldrlar. Bunlarn iinde human herpesvirs 6 ve 7'nin snflamas
zordur.
Lenfositlerde enfeksiyon yapmalar nedeniyle (T lenfositler) gamma-herpesvirus grubunda saylmalarna ramen,
molekler yaplar betaherpes-virus grubuna uymaktadr. Herpesvirs grubu iindeki virsler arasnda antijenik
benzerlik bulunmaz. Bunlarn iinde sadece herpes simplex virs tip 1 ve 2 antijenleri arasnda benzerlik vardr.
Yant - D
24) Herpes simpleks virsler iin doru olmayan aadakilerden hangisidir?
A)
B)
C)
D)
E)

Sadece insan enfeksiyonlar yaparlar


Nronlarda latent kalrlar
intrankleer inklzyon cisimcikleri yaparlar
HSV-2 yenidoan enfeksiyonlarna sebep olabilir
HSV-1 ile HSV-2 arpraz reaksiyon gsterebilir

Herpes simpleks virsler hem hayvan hem de insan enfeksiyonlar yaparlar. ok deiik tipte hcreleri infekte
edebilir ve farkl hayvanlarda enfeksiyon etkenidir. Nronlarda latent kalrlar ve sk rekr-rens yaparlar.
ntrankleer inklzyon cisimleri yaparlar.
ki farkl tip herpes simplex vardr (HSV-1, HSV-2). Bu iki virs serolojik olarak arpraz reaksiyon verebilir. HSV-1
tkrk yoluyla yaylrken, HSV-2 seksel yol ile yaylr ve yetikinlerde genital, ayrca yenidoan enfeksiyonlarna
sebep olabilir.
Sekiz adet glukoproteini vardr. Bunlardan glukop-rotein G (gG) tipe zgldr, HSV-1 ile HSV-2 arasndaki antijenik
farkllktan sorumludur.
Aktif uuk veya genital lezyonlar grlmeden de bulama olabilir.
Yant - A
25) HSV-1'in intrankleer inklzyon cisimciklerine ne ad verilir?
A)
B)
C)
D)
E)

Guarnieri
Negri
Cowdry A
Cytomegalo
Warthin Finkeldey

H5V-1 ve HSV-2'nin deri ve mukozalardaki lezyonla-r birbiyle ayn, Varicelia zoster'inki ise benzerdir. Histopatolojik
zellikleri enfekte hcrelerde balon-lama, Cowdry A (Tzank hcreleri de denir) tipi intrankleer inklzyon
cisimcikleri oluturmalar, kromatinin snrlanmas ve mltinkleer dev hcrelerinin gelimesidir.
Yant - C
26) Orofarengeal HSV-1 nerede latent kalr?

121

A)
B)
C)
D)
E)

Dorsal ganglionlar
Trigeminal ganglionlar
Sakral ganglionlar
Serebellum
Medulla spinalis

Virs mukozalardan veya btnl bozulmu deriden bular (salam deriden virs bulamaz).
HSV-1 enfeksiyonlar genellikle orofarenkste snrldr ve virs enfekte tkrkler aracl ile bular.
HSV-2 ise genellikle genital yol ile bular.
Viral replikasyon balangta ilk bulama alannda olur. Virs buradan lokal sinirlere geer, retrograd aksonal ak ile
dorsal ganglionlara gider ve burada ikinci bir replikasyon ile latent dnem balar.
Orofarengeal HSV-1 enfeksiyonlarnn latent kald yer trigeminal ganglionlar, genital HSV -2'nin ise sakral
ganglionlardr.
Primer HSV enfeksiyonlarnn ounlukla asempto-matik ya da hafif enfeksiyon eklindedir. Nadiren sistemik
hastalk geliebilir.
Yant - B
27) Aadakilerin hangisinde verilen virs, karsnda belirtilen hcrede latent enfeksiyona neden olur? (Nisan 2006)

A)
B)
C)
D)
E)

Virs
Kuduz virusu
Herpes simpleks virusu
Epstein-Barr virusu
Kzamk virusu
Enterovirus tip 72

Hcre
Ganglion hcresi
Sinir hcresi
Glia hcresi
Endotel hcresi
Barsak epitelyum hcresi

Yant - B
28) Herpes simpleks virslerin latent enfeksiyonlar iin doru olmayan aadakilerden hangisidir?
A)
B)
C)
D)
E)

Virsler ganglionlarda replikatif deildir


Replikasyon deri ve mukozalarda olur
Stres reaktivasyona neden olabilir
Tayclarn hepsinde reaktivasyon grlr
Ateli hastalklar reaktivasyonun ana sebeplerinden birisidir

Virsler ganglionlarda replikatif deildir. Latent fazdaki virsler uygun bir provokasyon ile aksonlar aracl ile
periferik alana gider, deri ve mukozalarda replikasyon balar.
Rekrrenslerin ou asemptomatiktir, sadece virs yaylm olur. HSV-1 enfeksiyonlarnn semptomatik rekrrensleri
genellikle dudak kenarnda olur.
Reaktivasyonlarn molekler etkisi bilinmemektedir, ancak ate, fiziksel veya emosyonel stres, UV nlarna maruz
kalma sonucu olabilir. nsanlarn %80'inden fazlas latent virs tamalarna karn bunlarn ok az bir ksmnda
rekrrens olumaktadr.
Yant - D
29) Aadaki virs enfeksiyonlarndan hangisi "virsn belirtisiz bir enfeksiyonla vcuda girip hcre
kromozomuna entegre olarak kalmas ve daha sonra eitli faktrlerle aktive olup klinik belirtiler
oluturmas" biiminde tanmlanr? (Nisan - 2003)
A)
B)
C)
D)
E)

Latent virs enfeksiyonu


Detektif virs enfeksiyonu
Yava ilerleyen virs enfeksiyonu
Kronik virs enfeksiyonu
Tmorijenik virs enfeksiyonu

Virsn belirtisiz bir enfeksiyonla vcuda girip hcre kromozomuna entegre olarak kalmas ve daha sonra eitli
faktrlerle aktifleip klinik belirtiler oluturmas latent virs enfeksiyonu olarak bilinir (rnein, herpesvirsler).
Baka bir virs varlnda enfeksiyon gelimesine detektif virs enfeksiyonu denir (rnein, hepa-tit D virs).
Merkezi sinir sisteminde gelien kronik dejeneratif virs enfeksiyonlarna yava ilerleyen virs enfeksiyonlar denir
(rnein, kzamkta SSPE).
Virsn bulunduu yapt hcre grubu iinde ilerleyen tipte enfeksiyon meydana getiriyorsa kronik virs
enfeksiyonundan sz edilir (hepatit C virs enfeksiyonu).

122

Bir virs kendi enfeksiyonu dnda kanser geliimine sebep oluyor ise tmorijenik virs enfeksiyonu denir
(rnein, EBV'ye bal Burkitt lenfomas).
Yant - A
30) Aadakilerden hangisi Herpes simplex virs enfeksiyonlarnda primer enfeksiyon bulgusu deildir?
A)
B)
C)
D)
E)

Ate yksektir
Herpes lezyonuna lenfadenomegali elik eder
Vezikller ayr ayr dururlar
Hastada herpes immunoglobulinleri bulunur
Be ya altndaki ocuklarda gingivit hemen daima bulunur

Primer cilt enfeksiyonlarnda vezikller ayr ayr bulunurlar, rekrrenslerde ise birlemeye eilimlidir.
Primer enfeksiyonlarda yksek ate ve blgesel lenfadenomegali bulunur.
Primer HSV-1 enfeksiyonlar ounlukla asempto-matiktir. Semptomatik hastalk genellikle 1-5 yandaki
ocuklarda grlr. Gingivitis bu ya grubunda en sk grlen bulgudur. Yetikinlerde primer enfeksiyon genellikle
farenjit ve tonsillit eklindedir.
Hastada herpes immunoglobulinlerinin gsterilmesi geirilmi enfeksiyonun, yani sekonder enfeksiyonun lehinedir.
Yant - D
31) Dendritik lezyonlu keratokonjunktivit etkeni virs aadakilerden hangisidir?
A)
B)
C)
D)
E)

Adenovirs
Enterovirs tip 70
VZV
HSVtip 1
Poxvirs

Primer HSV enfeksiyonu ciddi keratokonjonktivit olarak balayabilir. Genellikle asemptomatiktir. Semptomatik
enfeksiyonda gz kapanda vezi-kllerin grlmesi ile tan konulur. Flrosan boyama ile dendritik lserler
grlebilir. Yenidoandaki gz enfeksiyonlarndan HSV-2 sorumludur.
Gzn rekrren enfeksiyonlarnda dendritik kera-tit, korneal lserler veya gz kapaklarnda vezikller
grlebilir. ounlukla tek tarafldr. Rekr-rensler srasnda krlk grlebilir.
Yant - D
32) Aadaki enfeksiyonlarn hangisinin rekrrensinde aseptik menenjit ataklar grlr?
A)
B)
C)
D)
E)

Keratokonjunktivit
Genital herpes
Deri herpesi
Herpetik farenjit
Herpetik gingivit

Genital herpes hastalklarnda asl etken HSV-2'dir.


Primer genital herpes enfeksiyonlar ciddi seyirlidir, yaklak olarak 3 hafta srer.
Genital blgede veziklolseratif lezyonlarn grlmesi ile karakterizedir. Kadnda lserleen daha ar bir tablo
varken, erkeklerde genelde asempto-matik enfeksiyon tarzndadr. Ate, dizri, lenfade-nopati bu klinik tabloya elik
edebilir. Sistemik komplikasyonlar grlebilir, ekstragenital lezyon-lar ve aseptik menenjit grlebilir.
Genital herpetik enfeksiyonlarn rekrrensi sk grlr ancak hafif seyirlidir. Hastalk ortalama 10 gn kadar srer.
Virs bulatrlmas primer olgulardaki gibi uzun sreli deildir. Kadnlarda daha sk grlr.
Yant - B
33) Aadakilerden hangisi deri travmas ile bulaan herpesvirs enfeksiyonu deildir?
A)
B)
C)
D)
E)

Herpetik whitlow
Herpetik gladiatorum
Travmatik herpes
Ekzema herpetikum
Herpes labialis

Salam deri HSV'ye kar direnlidir. Salkl kiilerde enfeksiyon grlmez. Virs ancak deri btnlnn
bozulduu durumlarda bulaabilir (travmatik herpes). Sekonder enfeksiyon yoksa sikatris brakmadan iyileir. Bu
lezyonlar di hekimleri ve hastane personelinin parmaklarnda (herpetik whitlow) veya greilerin vcutlarnda
(herpetik gladiatorum) grlebilir.

123

Ekzema veya yank zerinde oluan primer herpes enfeksiyonlar ar seyirlidir ve hayati nemi vardr. Egzema
herpetikum kronik ekzema zemininde geliir, fatal seyredebilir.
Yant - E
34) Perianal herpes lezyonlar en sk kimlerde grlr?
A)
B)
C)
D)
E)

Kadnlarda
ocuklarda
Homoseksellerde
Salk alanlarnda
Di hekimlerinde

Perianal enfeksiyonlar homoseksellerde grlr. Anal blgede vezikllerin geliimi ile tan konur.n-guinal LAP
tanya yardmcdr.
Yant - C
35) HSV'nin merkezi sinir sistemi yerleimi iin aadakilerden hangisi yanltr?
A)
B)
C)
D)
E)

Ensefalit fatal seyirlidir


Menenjit selim seyirlidir
Herpes menenjiti fatal seyirlidir
HSV ensefaliti temporal blge yerleimlidir
Ensefalit kesin tans iin beyin biyopsisi yaplmaldr

Ensefalit: HSV-1 enfeksiyonlar ocuklar ve yeti-kinlerdeki sporadik, fatal ensefalitlerin en sk sebeplerinden


birisidir. Lezyonlar temporal blgededir. BOS bulgular kesin tan iin yeterli deildir, beyin biyopsisi yaplmaldr.
Mortalite oran yksektir, iyileenlerde nrolojik bozukluklar sk grlr. Genellikle primer enfeksiyonlarda grlr.
Menenjit: Ensefalitten fark selim seyirli olmasdr. Genellikle primer genital herpese sekonder olarak geliir.
Yant - C
36) Neonatal herpes iin aadakilerden hangisi doru deildir?
A)
B)
C)
D)
E)

Ana bulama doum srasnda vaginal kanaldan olur


Neonatal herpes denince HSV-2 akla gelir
Genital herpesli kadnlarda sezeryan endikasyonu vard
Hastane personeli tarafndan da bulatrlabilir
Genellikle hafif seyirlidir

Neonatal herpesin sklkla grlen bulama ekli doum srasnda herpetik lezyonlu doum kanalndan olandr.
%75 orannda HSV-2 ile meydana gelir. Genital herpesli gebe kadnlarda sezaryen en-dikasyonu vardr.
Neonatal herpes postnatal HSV-1, HSV-2 hastane personeli ve anne tarafndan bulatrlabilir.
Neonatal herpes enfeksiyonlar hemen daima semptomatiktir. Tedavi edilmeyen olgularda mortalite oran %50'nin
zerindedir.
U kategoride incelenir
Lezyonlar deri, gz ve azda lokalizedir.
Lokalize deri lezyonlar ile veya yalnz bana en-sefalit vardr.
Merkezi sinir sistemi bulgularnn yannda multi-organ tutulumu vardr.
Fetusun transplasental enfeksiyonlarnda konjenital malformasyonlar grlebilir, ancak ok nadirdir.
Yant - E
37) Herpes virs laboratuvar bulgular iin doru olmayan aadakilerden hangisidir?
A)
B)
C)
D)
E)

Kesin tan virs izolasyonudur


Asidofilik intrankleer inklzyon cisimcikleri ile tan konulabilir
Dev hcrelerin gsterilmesi kesin tany koydurtmaz
Herpes ensefalitinde biyopsi materyaline floresan antikor testi uygulanmaldr
Kesin tan yksek antikor dzeylerinin gsterilmesi ile konulur

Virs izole etmek kesin tany koydurur.


Herpetik lezyonlarda multinkleer dev hcrelerin gsterilmesi faydaldr ancak diagnostik deildir. Asidofilik
intrankleer inklzyon cisimlerinin (Cowdry A) gsterilmesi ile tan konabilir.
Ensefalitlerde erken tedaviye balamak iin, hzl tan amacyla biyopsi materyallerinde floresan antikor testleri
uygulanabilir.

124

Antikorlar 2-4 hafta iinde pik yaparlar. Sekonder anamnestik reaksiyonlar nedeniyle tanda deerli deildir.
Yant - E
38) Aadakilerden hangisi Herpes simpleks tedavisinde kullanlr?
A)
B)
C)
D)
E)

Lamivudin
Amantadin
Acyclovir
nterferon alfa
Ribavirin

HSV iin kullanlan antiviral ilalar viral DNA sentezini inhibe ederler. Tedavi sonrasnda klinik bulgular dzelebilir
ancak, HSV'nin latent kalmasn engellemez.
Asiklovir HSV enfeksiyonlarnda en etkin kullanlan antiviraldir. Enfekte hcrelere selektiftir.
Viral replikasyonun olmas tedavi iin en uygun dnemdir.
Yant - C
39) Aadaki virslerden hangisi yalnzca insanda enfeksiyon yapar? (Nisan - 1999)
A)
B)
C)
D)
E)

nfluenza
Hepatit - B
Coxsackie B
Arbovirus
Varicella zoster

Varicella zoster virs suiei ve zona etkenidir. Laboratuvar artlarnda sadece insan hcre kltrlerinde
retilebilir, hayvan deneyleri yaplamaz.
Yant - E
40) Suiei etkeni Varicella zoster virs hangi virs grubuna girmektedir?
A)
B)
C)
D)
E)

Herpesvirs
Poxvirs
Adenovirs
Papovavirs
Parvovirs

Herpesvirslerin ortak zellikleri insanlarda yaam boyu latent kalmalar ve periyodik hastalklar ortaya
karmalardr. mmn sistemi basklanm hastalarda ar enfeksiyonlar yapabilirler.
Herpesvirsler sekiz ayr virsn oluturduu virs grubudur. Suiei virs olan Varicella Zoster virs
herpesvirslerin alfaherpesvirinae subgrubunun yesidir.
Yant - A
Latent kalma yerlerine gre herpesvirsler
Subgrup

Latent enfeksiyon

Genel isim

Alfaherpes virinae

Nronlar

Herpes simplex tip 1


Herpes simplex tip 2
Varicella zoster virs

Betaherpes virinae

Bbrekler, bezler

Cytomegalovirus

Gamaherpes virinae

Lenfoid dokular

Epstein-Barr virs
Human herpesvirus 6
Human herpesvirus 7
Human herpesvirus 8

41) Aadaki herpesvirus enfeksiyon tiplerinden hangisi, kendisine ait olmayan hedef hcre ile birlikte
verilmitir? (Eyll - 2004)
Enfeksiyon tipi
A) Herpes simpleks tip 1
B) Herpes simpleks tip 2
C) Varicella zoster virs

Hedef hcre
Epitel hcre Virs primer enfeksiyonu
Nron Virs latent enfeksiyonu
T lenfosit Primer enfeksiyonu

125

D) Ebstein-Barr virs
E) Sitomegalovirs

B lenfosit Latent enfeksiyonu


Lenfosit-monosit Primer enfeksiyonu

Human herpesvirsler latent kalma zelliinde virslerdir.


Alfa herpes virsler nronlarda, beta herpes virs olan CMV bbrekler ve monositer hcrelerde, gama
herpesvirsler ise lenfositlerde latent kalr.
Bir alfa herpesvirs olan Varicella zoster virs lenfositlerde latent kalmaz.
Yant - C
42) Varicella zoster iin doru olmayan aadakilerden hangisi doru deildir?
A)
B)
C)
D)
E)

Primer hastal suieidir


Sadece insanlarda hastalk yapar
Damlack enfeksiyonu eklinde bular
Zona veziklleri bulac deildir
Herpes simpleks'den antijenik yaps farkldr

Primer hastal suiei (varicella), tekrarlayan enfeksiyonu zona (gece yan)'dr.


Sadece insanlarda hastalk yapar. Yap ve morfolojik olarak dier herpesvirslere benzemesine ramen antijenik
olarak farkldr. Virs damlack enfeksiyonu ile ve lezyonlar ile direkt temas ile bular.
Zonal hastalarn vezikl ile temas edenlerde suiei geliir. Herpesvirslerden fark ocuklarda ok enfeksiyz
olmasdr. Dnyada yaygndr.
Yant - D
43) Varicella zoster enfeksiyonlar iin aadaki-lerden hangisi doru deildir?
A)
B)
C)
D)
E)

Hastaln karakteristik bulgusu vezikler dkntlerdir


Lezyonlarn tabannda intrankleer inklzyonlu dev hcreler grlr
Trigeminal ganglionlarda latent kalr
nsanlar sadece bir kez su iei geirebilir
nsanlar birden fazla zona geirebilir

VZV st solunum yolu mukozasn enfekte eder, sonra kan yoluyla deriye yaylr, bunun sonucunda tipik vezikler
dkntler oluur. Lezyonlarn tabannda intrankleer inklzyonlu muitinkleer dev hcreler grlr.
iyilemenin ardndan virsler latent hale geer, dor-sal kk ganglionlarna otururlar. Yaamn ilerleyen
dnemlerinde zellikle immn sistem yetersizliinde veya lokal travmalar sonucunda, virs aktifle-ir ve arl zoster
deri dkntlerini yapar.
Varicellaya kar gelien immnite mr boyu kalcdr, insanlar sadece bir kez suiei geirir, ancak birden fazla
zona meydana gelebilir.
Yant - C
44) Akcier kanseri nedeniyle tedavi gren 65 yanda bir kadn hastada, gsn sol tarafnda dermatomal
yaylm gsteren arl vezikler deri dkntleri saptanmtr.
Bu durumda, etken olarak ncelikle aada-kilerden hangisi dnlmelidir? (Nisan - 2006)
A)
B)
C)
D)
E)

Herpes zoster virusu


Staphylococcus epidermidis
Aspergillus fumigatus
Sitomegalovirus
Larva migrans

Varicella Zoster Virs st solunum yolu mukozasn enfekte eder, sonra kan yoluyla deriye yaylr, bunun
sonucunda tipik vezikler dkntler oluur. Lezyonlarn tabannda intrankleer inklzyonlu multinkleer dev
hcreler grlr.
yilemenin ardndan virsler latent hale geer, dor-sal kk ganglionlarna otururlar. Yaamn ilerleyen d-nemlerinde
zellikle immn sistem yetersizliinde veya lokal travmalar sonucunda, virs aktifleir ve arl zoster deri
dkntlerini yapar.
Varicellaya kar gelien immnite mr boyu kalcdr, insanlar sadece bir kez suiei geirir, ancak birden fazla
zona meydana gelebilir.
Yant - A
45) Aadakilerden hangisinde bir virs, yol at komplikasyon ile birlikte verilmemitir? (Eyll - 2005)

126

A)
B)
C)
D)
E)

Virs
Komplikasyon
Rubella
Artrit
Varicella
Pankardit
Kabakulak Aseptik menenjit
Kzamk
Ensefalit
nfluenza
Gullien-Barre Sendromu

Varisella virs enfeksiyonlarnda (Su iei) en sk grlen komplikasyonlar: sekonder cilit infeksiyo-nu, aseptik
menenjit, ensefalit, pnmonidir.
Kardiyak komplikasyon grlmez.
Rubellada trombositopeni, artrit, ensefalit ve hepatit grlebilen balca komplikasyonlardandr.
Gullien-Barre Sendromu nfluenza virs dahil birok viral enfeksiyonda geliebilir.
Kzamkta ensefalit nadir olsada grlebilir.
Aseptik menenjit kabakulakta en sk grlen komplikasyondur.
Yant - B
46) Aadakilerden hangisi herpes zoster komplikasyonu deildir?
A)
B)
C)
D)
E)

Rumsey Hunt sendromu


Konjenital varicella sendromu
Dendritik keratokonjunktivit
Reye sendromu
Bakteriyel superenfeksiyon

Varicella zoster enfeksiyonunda 14-21 gnlk bir periyodun ardndan, ate ve titreme ile karakterize prodromal
semptomlar balar.
Veziklopapler lezyonlar gvdeden balayarak ba ve ekstremitelere yaylr. Dkntler papller-den vezikllere,
buradan pstllere dnr ve sonunda kabuklanr. Lezyonlar polimorfizm gsterir. Kant en nemli semptomdur.
ocuklarda hafif seyirli iken erikinlerde ciddi enfeksiyonlar yapar. Majr komplikasyonlar pnmoni ve ensefalittir.
Reye sendromu ensefalopati ve karacier dejenerasyonu ile karakterize zellikle ocuklara aspirin verilmesi ile
ortaya kan klinik tablodur. EBV, nfluenza B, Rubeola ile beraber olabilir.
Varicella pnmonisi zellikle gebeliin ikinci ve nc trimestirinde ar seyredebilir. Gebeliin ilk aynda
konjenital varicella sendromu (organ hi-poplazileri, kortikal atrofi, koriyoretinit) geliebilir.
Ganglion geniculate'yi tutmusa Rumsey Hunt sendromu (Yz felci, d kulakta vezikller, 8. sinir tutulum) geliebilir.
Yant - C
47) Aadakilerden hangisi herpes zoster'in laboratuvar iin doru deildir?
A)
B)
C)
D)
E)

Multinkleer dev hcrelerin grlmesi


nsan hcre kltrleri'nde retilmesi
Klinik bulgular tan iin yeterlidir
Hayvan kltrleri'inde retilmesi
PCR testi

Tan klinik bulgular ile konulur.


Tzank smear hazrlanarak HSV lezyonlarndaki gibi multinkleer dev hcreler grlebilir.
Ayrc tan virs hcre kltrleri ile konulabilir, spesifik antiserumlar ile idantifikasyon yaplabilir. Laboratuvar
hayvanlarnda retilemez.
Yant - D
48) Aadakilerden hangisinin enfeksiyonlar srasnda Reye sendromu grlebilir?
A)
B)
C)
D)
E)

HSV-1
VZV
CMV
Adenovirs
Parvovirs B19

Varicella bir ocukluk a hastaldr. ocuklarda hafif seyirli iken yetikinlerde ar seyirli ve komplikasyonlar ile
seyreder. ocuklarda ensefalit ve pnmoni nadir grlen komplikasyonlardr.

127

Reye sendromu karacier tutulumu ve ensefalopati ile karakterize bir komplikasyondur. Btn viral enfeksiyonlardan
sonra geliebilirse de VZV, EBV, Ru-beola ve influenzae B virs etkenleri olarak bilinir. Hastaln patogenezi
bilinmemektedir, ancak aspirinin bir tetikleyici etkisi vardr.
Yant - B
49) Varicella zoster korunmasnda aadakilerden hangisi uygulanmaz?
A)
B)
C)
D)
E)

Asiklovir
Varicella zoster immunglobulini
l a
ocuklara tek doz a uygulanr
Yetikinlere a iki doz uygulanr

mmn yetersizlii olan hastalarda korunma amacyla asiklovir kullanlabilir. Profilakside varicella-zoster
immunoglobulin (VZIG) kullanlabilir.
Canl, attenue VZV ieren a 1995 ylndan beri sata sunulmutur. A varicella'nn oluumunu engeller ancak,
zona'ya etkili deildir. 1 ile 12 yandaki ocuklara tek doz uygulanr. Hastalk geirme-mi yetikinlere iki doz
uygulanr.
Yant - C
50) CMV iin doru olmayan aadakilerden hangisidir?
A)
B)
C)
D)
E)

Konjenital anomaliler geliebilir


En byk herpesvirsdr
Tek serotipi vardr
Evcil hayvanlardan bulaabilir
Dev hcreler meydana gelebilir

CMV, morfolojik ve yapsal olarak dier hepresvi-rslere benzer ancak, antijenik olarak farkldr. En byk (genetik
ierik olarak) herpesvirsdr. Sadece tek bir serotipi vardr. nsanlar tek doal konaklardr, hayvanlardaki CMV
sular insanlar en-fekte etmez.
"Cytomegalo" denilen dev hcreler meydana gelir.
Yant - D
51) Aadaki bulama yollarndan hangisi CMV klinik bulgusu ortaya karmada en nemlisidir?
A)
B)
C)
D)
E)

Tkrk
Anne st
Transfzyon
Damlack enfeksiyonu
Tkrk temas

Yaamn ilk dnemlerinde plasenta, doum kanal ve anne st ile bulaabilir. Kk ocuklarda en nemli
bulama yolu tkrktr. Yaamn ilerleyen yllarnda cinsel yol ile bular.
Ancak en nemli bulama yolu transfzyon ve organ transplantasyonudur.
CMV dnyada yaygndr, yetikinlerin yaklak %80-100'nde antikorlar bulunur.
Yant - C
52) CMV enfeksiyonlar iin doru olmayan aadakilerden hangisidir?
A)
B)
C)
D)
E)

Fetste sitomegalik inklzyon hastal yapar


Konjenital anomaliler genellikle ilk trimesterdeki bulamalarda grlr
CMV nronlarda latent kalr
immn sistemi salam olanlarda asemptomatik seyirlidir
Korunmada hcresel immn sistem daha nemlidir

Fetste multinkleer dev hcreler ile karakterize sitomegalik inklzyon hastal yapar. Birok organ etkilenir ve
konjenital anomaliler grlr. Gebe kadnda primer enfeksiyon geliir ise fets hastalanr. Annede daha nceden
antikorlar varsa fets genellikle etkilenmez.
Konjenital anomaliler ilk trimesterdeki enfeksiyonlarda geliir.
mmn yetersizlikli hastalar dnda ocuklar ve yetikinlerdeki enfeksiyonlar genellikle asemptomatik seyreder.
CMV lkositlerde latent kalr ve hcresel immn yetersizlii olanlarda reaktive olur. CMV ayn zamanda yllarca
bbreklerde kalabilir.

128

CMV enfeksiyonlar T hcreleri inhibe ederek bir immn spresif etki yapabilir. Konak CMV enfeksiyonlarna kar
hem antikorlar aracl ile hem de hcresel immnite aracl ile defans yapar. Hcresel immnite sistemik
hastalklar basklad iin daha nemlidir.
Yant - C
53) Aadakilerden hangisi CMV'nin klinik bulgularndan birisi deildir?
A)
B)
C)
D)
E)

Hepatosplenomegali
Ate
Heterofil antikor pozitif enfeksiyoz mononkleoz
Pnmoni
Retinit

CMV ile enfekte olan bebeklerin yaklak %20 kadarnda mikrosefali, baylma, sarlk, sarlk ve purpura
belirtileri olan sitomegalik inklzyon hastal geliebilir. Hepatosplenomegali en genel bulgudur. Enfekte bebekler
yllarca idrarla CMV karrlar.
mmn yetersizlikli yetikinlerde ate, laterji ve peri-ferik kan yaymasnda atipik lenfositler ile karakterize heterofil
negatif mononkleoz meydana gelir.
Bbrek ve kemik ilii transplantasyonu yaplanlarda pnmoni ve hepatit bulgularnn n planda olduu sistemik
CMV enfeksiyonu grlebilir.
AIDS'li hastalarda, inat diyare grlebilir, ancak daha ok bilineni, krlk ile sonulanabilen retinit geliebilir.
Ayrca AIDS'in terminal dneminde ar seyirli enfeksiyoz mononkleoz geliebilir.
Yant - C
54) Yenidoanda CMV enfeksiyonu tansnda aadakilerden hangisi en duyarl incelemedir? (Eyll- 1999)
A)
B)
C)
D)
E)

Mide suyunda virs partikllerinin grlmesi


Fetus hcre kltrnde virs retilmesi
Ig M antikor saptanmas
ELISA ile antijenin gsterilmesi
immnohistokimya almas

Cytomegalovirs tansnda en iyi yntem virs izolasyonudur. Virs boaz ykant suyu ve idrardan elde
edilebilir. Biyopsi gibi dier materyallerde virs izole edemiyebilirsiniz.
Semptomsuz konjenital enfekte bebeklerin tansnda ise en duyarl yntem serolojik olarak Ig M antikorlarnn
gsterilmesidir.
Anneden bula olasl nedeniyle virs izolasyon yntemleri tanda deerli deildir.
Yant - C
55) Mikrosefali ile doan konjenital sitomegalovirs (CMV) enfeksiyonundan phelenilen bir bebekte tan iin
aadakilerden hangisi yarar salamaz? (Eyll - 2004)
A)
B)
C)
D)
E)

Serumunda CMV-lgM aratrlmas


drarnda CMV-inklzyon cismi aranmas
Periferik kan hcrelerinde CMV-DNA aranmas
Nazofarengeal rneinden CMV izolasyonu
Serumunda yksek dzeyde CMV-lgG saptanmas

Sitomegalovirs yaamn ilk dnemlerinde plasenta, doum kanal ve anne st ile bulaabilir. Kk ocuklarda
en nemli bulama yolu tkrktr. Yaamn ilerleyen yllarnda cinsel yol ile bular. Ancak en nemli bulama yolu
transfzyon ve organ transplantasyonudur.
CMV dnyada yaygndr, yetikinlerin yaklak %80-90'inde antikorlar bulunur. Yeni doanda CMV-lgG pozitiflii tan
asndan deerli deildir, anneden geen antikorlar bu pozitiflii yaratabilir.
Yant - E
56) Bayku gz grnml inklzyon cisimcikleri hangi virs iin patognomoniktir?
A)
B)
C)
D)
E)

EBV
Herpes simpleks tip 2
VZV
CMV
Hepatit B

Hcre kltrlerinde CMV, 1-2 haftada retilebilir. mmun floresans yntemler ile virs gsterilebilir. effaf bir hale ile
evrelenmi koyu renkli oval bayku gz eklinde grnm olan inklzyon cisimcikleri vardr.

129

Semptomsuz konjenital enfekte bebeklerin tansnda en duyarl yntem serolojik olarak Ig M antikorlarnn
gsterilmesidir.
Yant - D
57) Aadakilerden hangisi st solunum yolu enfeksiyonlarnn nadir etkenlerinden birisidir?
A)
B)
C)
D)
E)

Rhinovirs
Cytomegalovirs
Adenovirs
Enterovirs
nfluenzae A

st solunum yolu enfeksiyonlarnn nemli etkenleri virslerdir. Viral enfeksiyonlar sperenfeksiyon gelimedike
kendi kendine iyileir. zellikle k aylarnda insidans artar ve skk yaam artlarnda epidemiler yapar.
Rhinovirsler st solunum yolu enfeksiyonlarnn en sk etkenidir ve olgularn yaklak 1/3' bu virsle meydana
gelir. Bunlarn dnda parainfluenzae 1-4, coronavirsler, influenzae tip A ve B, adenovirs, RSV, enterovirsler sk
grlen etkenlerdendir.
Birok virs prodromal dneminde st solunum yolu enfeksiyonlarn taklit edebilirler, ancak bunlarn asl enfeksiyon
alanlar dier organlardr. CMV ve EBV enfeksiyoz mononkleoz etkenidir ve st solunum yolu enfeksiyonlarnda
nadir grlrler.
st solunum yolu enfeksiyonu etkenleri
Sk grlenler Rhinovirs, adenovirs, enterovirs
nfluenzae A/B, enterovirs
RSV
Nadir etkenler EBV
CMV
Yant -B
58) Aadaki virslerden hangisi yenidoan dneminde gzlenen pnmoniye en sk neden olur? (Eyll - 2005)
A)
B)
C)
D)
E)

Adenovirs
Rhinovirs
Coxsackievirs
Respiratuvar sinsityal virs
Rotavirs

ocuklarda en sk alt solunum yolu infeksiyonu yapan virsler RSV ve Parainfluenzadr.


zellikle 2 yana gelene kadar btn ocuklar RSV ile karlam olurlar.
Adenoviruslar ocuklarda grlen tm alt solunum yolu enfeksiyonlarnn sadece %10'undan sorumludur.
Rhinovirus st solunum yollarn etkiler.
Yant - D
59) Aadakilerden hangisi CMV tedavisinde kullanlr?
A)
B)
C)
D)
E)

Lamivudin
Amantadin
Asiklovir
nterferon alfa
Gansiklovir

AIDS'li hastalarda retinit ve pnmoni tedavisinde gansiklovir ve foskarnet etkilidir.


HSV ve VZV'den farkl olarak asiklovire direnlidir. Gansiklovir direnli olgularda foskarnet kullanlabilir.
Yant - E
60) Epstein-Barr virs konakda aadaki hcrelerden hangisini enfekte ederek yaylr? (Eyll - 2002)
A)
B)
C)
D)
E)

T lenfosit
B lenfosit
Makrofajlar
Doal ldrc hcreler
Bazofil hcreler

130

Epstein Barr virs komplemann C3d komponenti-nin de reseptr olan B lenfositlerin CD21 reseptrlerine
balanr.
Yant - B
61) EBV'nin replikasyonunu gsteren, tan testi olarak kullanlan yapsal antijeni aadakilerden hangisidir?
A)
B)
C)
D)
E)

EA
EBNA
VCA
LMP
MA

Virs oral ve farenks mukoza hcrelerinde ve B lenfositlerde bulunan CD 21 reseptrlerine balanabilme


zelliindedir. nsanlar doal konaklardr.
Antijenleri

EBNA (Nkleer antijen): Latent dnemde enfekte hcrelerce retilen sitotoksisite uyarc antijenidir

LMP (Latent membran proteini): EBNA ile ayn zellikleri tar

EA (Early antijen): Yapsal olmayan erken dnemde enfekte hcrelerde belirlenen antijenlerdir.

VCA (Viral kapsid antijeni): Replikasyonun balamas ile gelien virslere ait yapsal antijendir. En nemli
antijenidir (VCA), nk tan testi olarak kullanlr.

MA (Membranz antijen): Yapsal olan, ge dnemde ortaya kan antijendir.

Yant - C
62) Tkrk ile bulamas nedeniyle pck hastal ismi verilen aadakilerden hangisidir?
A)
B)
C)
D)
E)

CMV
Adenovirs
Enterovirs tip 70
VZV
EBV

EBV balca tkrk ile bular (kissing disease). Dk sosyoekonomik gruplarda erken yalarda enfeksiyon
grlr ve genellikle asemptomatiktir. ileri lkelerde ise ileri yalarda (lise a) virs ile bulama olur ve enfeksiyz
mononkleoz yapar.
Yant - E
63) EBV ile ilikili olmayan aadakilerden hangisidir?
A)
B)
C)
D)
E)

Heterofil antikorlar saptanabilir


Akut enfeksiyonun serolojik gstergesi LMP proteinlerine kar gelimi Ig'lerin gsterilmesi ile konulur
Virs B lenfositleri enfekte eder
Atipik lenfositler CD8 T lenfositlerdir
Hepatit geliebilir

EBV enfeksiyon balangta orofarenkstedir, sonra kan yoluyla yaylr. Bu dnemde B lenfositler enfekte olur.
Sitotoksik T lenfositler B lenfositlere kar reaksiyona girer. Periferik yaymada grlen atipik lenfositler CD8 T
hcrelerdir.
EBV B lenfositler iinde latent kalr.
EBV DNA'nn birka kopyas hcre genomuna in-tegre olurken, sirkler yapdaki birok kopya sitop-lazmada
bulunur.
EBV enfeksiyonuna kar immn yant ilk olarak VCA Ig M antikorlardr, bunu VCA Ig G'ler takip eder ve mr
boyu kalcdr. Akut enfeksiyonlarda Ig M antikorlar kullanlr, IgG ise geirilmi enfeksiyonlarn gstergesidir.
Spesifik antikorlara ek olarak nonspesifik heterofil antikorlar da saptanabilir. Heterofil antikorlar koyun veya at
eritrositlerini aglutine eder. arpraz reaksiyon veren Forssman antikorlar fare bbrek ekstresi ile adsorbe edilip,
yalanc aglutinasyon nlenir.
Heterofil antikorlar 6 ay kadar sonra serumda tespit edilemediinden tedavinin kontrol amacyla kullanlr. Bu
antikorlarn EBV enfeksiyonu iin spesifik olmad, hepatit B ve serum hastalnda da bulunabildii
unutulmamaldr.
Yant - B
64) Aadakilerden hangisi EBV'nin kliniinde grlmez?
A) Ate

131

B)
C)
D)
E)

iddetli boaz ars


Lenfadenomegali
Retinit
Hepatit

Ate, boaz ars, lenfadenopati ve splenomegali karakteristik bulgulardr. Anoreksi ve letarji de sk grlen
bulgulardandr. Hepatit sklkla elik ederken, ensefalit de bulunabilir. Genellikle 2-3 hafta iinde spontan iyileme
olur.
Splenomegalinin nadir komplikasyonlarndan olan dalak rptr zellikle sportif egzersizler srasnda meydana
gelebilir.
mmn yetersizlii olanlarda ciddi, sklkla fatal seyidi X'e baml immunoproliferatif sendrom geliebilir. Retinit
CMV enfeksiyonlarnda grlen bir klinik tablodur.
Yant - D
65) Enfeksiyoz mononkleoz iin aadakilerden hangisi doru deildir?
A)
B)
C)
D)
E)

Hastalarn ounluunu 18-20 ya civarndaki genler oluturur


Bir Herpesvirs enfeksiyonudur
Hastalarda iddetli bir tonsillit geliir
Tedavide asiklovirin fazla etkisinin olmad gsterilmitir, ancak yine de ar olgularda yksek dozda kullanlr
Heterofil antikorlarn tespit edilmesi iyilemenin gstergesidir

Enfeksiyoz mononkleoz gama herpesvirs ailesinden Epstein-Barr (human herpesvirs tip 4) ile meydana gelen
hastalktr. Virs CD 21 reseptrleri tayan B lenfositler ile nazofarengeal hcreleri enfekte eder.
Hastaln tipik bulgular yksek ate, ar tonsillit ve lenfadenomegalilerin bulunmasdr. Virs tkrk temas ile
bular ve pck hastal (kissing disease) olarak bilinir. Geri kalm toplumlarda genellikle ocuklar anda
bular ve asemptomatik seyirlidir.
Ancak ileri toplumlarda lise - niversite a genler arasnda yaygndr ve heterofil antikor pozitif enfeksiyoz
mononkleoz tablosu geliir. Hastaln akut dneminin en nemli laboratuar bulgusu atipik lenfositler ve heterofil
antikorlardr.
Yant - E
66) Ba ve boaz ars, halsizlik, yorgunluk ve hafif ate ikayetleriyle hastaneye bavuran 17 yanda bir kadn
hastada, eksdatif farenjit, servikal lenfadenopati, lenfosit saysnda art ve periferik yaymada byk atipik
lenfositler grlmtr.
Bu hasta iin en olas tan aadakilerden hangisidir? (Nisan - 2005)
A)
B)
C)
D)
E)

Enfeksiyz mononkleozis
Herpanjina
Eritema enfeksiyozum
Ekzantem subitum
Streptokokkal farenjit

Burada tipik EBV ye bal infeksiyz mononkleozis tablosu tarif edilmektedir.


Herpanjinada (Coxackie A) azda vezikler lez-yonlar la karakterizedir.
Ekzantem subitum (HHV 6) mononkleozis benzeri tablo yani atipik lenfositler ve ate yapabilit ancak eksdatif
farenjit grlmez.
Eritema enfeksiyozum (Parvo B19) mononkleozis benzeri tablo yapmaz.
Streptokokal farenjitte lenfositoz ve atipik lenfosit beklenmez, ntrofil hakimiyeti olan lkositoz tablosu n
plandadr.
Yant - A
67) Enfeksiyoz mononkleozda periferde grlen atipik lenfositler aadaki hcrelerden hangisi ile ilgilidir?
(Eyll - 1999)
A)
B)
C)
D)
E)

B lenfosit
CD4 T lenfosit
CD8 T lenfosit
CD21 plazma hcresi
Plazma hcresi

132

Enfeksiyoz mononkleozda periferde grlen atipik lenfositler enfekte B lenfositlere kar gelimi CD8 T
lenfositlerdir.
Yant - C
68) EBV'nin serolojik tansnda aadakilerden hangisi kullanlr?
A)
B)
C)
D)
E)

Heterofil antikorlar
Souk antikorlar
Wright
Gruber-Widal
Weil-Felix

Balca iki nemli laboratuvar bulgusu vardr

Hematolojik bulgular; Hastalarda lenfositoz vardr, forml lkositte %30'un zerinde atipik lenfosit saptanr.
Bunlar geni lobuler nkleusa ve vakuoll bazofilik sitoplazmaya sahip CD8 sitotoksik T lenfositerdir.

mmunolojik bulgular; heterofil antikor testi ile einfeksiyoz mononkleozun erken tans konulur, nk
ortalama 2 hafta iinde pozitifleir. yilemeden sonra ok ksa bir sre iinde serumda kaybolduundan hafif
enfeksiyonlarda faydal deildir. Bu amala tp teste (Paul Bunnel) gre daha ucuz, daha spesifik, daha duyarl
olan Mono test kullanlr.

EBV'ye spesifik antikorlarn llmesi zellikle tan zorluu-ekilen olgularda kullanlr. Hastaln erken
dnemlerinde VCA Ig M antikorlar llr, VCA Ig G ise hafif enfeksiyonlarn tansnda kullanlr. Bur-kit
lenfomasnda EA saptanabilir. EBNA'da geirilmi enfeksiyonlarn tans asndan faydaldr.
Tkrk gibi klinik rneklerden EBV izole edilebilir, ancak teknik olarak zor uygulamalardr.
Nkleer antijenler floresan antikor boyama yntemi ile gsterilebilir.
Yant - A
69) Atipik lenfositoz aadaki hastalklardan hangisinin nemli bulgularndan birisidir?
A)
B)
C)
D)
E)

Rotavirs gastroenteriti
Kronik hepatit C
Parvovirs enfeksiyonu
Epstein-Barr virs enfeksiyonuna bal mononkleoz
Herpes simplex virs enfeksiyonuna bal ensefalit

Epstein-Barr virs enfeksiyonlarnda B lenfositler infekte olur. Bunlar ortadan kaldrmak amacyla CD8 T lenfositler
(Atipik lenfositler) aktifleirler.
Cytomegalovirs, viral hepatit, rubella, mumps ve ro-seola gibi hemen hemen btn viral enfeksiyonlarda atipik
lenfositler grlr. Ancak Epstein-Barr virs enfeksiyonlarnda bunlarn oran tm lenfositlerin %10-30'u kadardr.
Baz olgularda %90'lara kadar ulaabilir.
Atipik lenfositoz denince akla EBV'ye bal enfeksiyoz mononkleoz gelir.
Yant - D
70) Aadakilerden hangisi EBV enfeksiyonu tansnda kullanlmaz?
A)
B)
C)
D)
E)

Atipik lenfositlerin gsterilmesi


Heterofil antikorlarn gsterilmesi
Dokularda intrankleer bayku gz eklinde inklzyon cisimciklerinin gsterilmesi
VCA IgM antikorlarnn gsterilmesi
Tkrk ve kord kan lenfositlerinden EBV retilmesi

EBV CD21 tayan B lenfositleri enfekte eder. En-fekte lenfositlerden anormal antikorlar (otoantikor) salnr. Bunlara
heterofil antikorlar denir.
Enfekte B lenfositleri ortadan kaldrmak iin CD8 T lenfositler geliir (Downey hcreleri). Bunlara atipik lenfositler
denir.
Hastaln asl tans zellikle tkrk veya kord kannda EBV virsn izole edilmesi veya kanda bulunan anti-VCA
antikorlarn gsterilmesi ile konulur. Dokularda bayku gz eklinde inklzyon cisimciklerinin gsterilmesi
CMV tans iin kullanlan bir tan testidir.
Yant - C
71) EBV ile ilikisi olmayan kanser aadakilerden hangisidir?
A) Burkitt lenfomas
B) Kaposi sarkomu

133

C) B hcreli lenfoma
D) Timik karsinoma
E) Nazofarengeal karsinoma
Lenfoid orijinli kanserler ile ilikilidir.
EBV ile ilikisi ispatlananlar
Burkitt lenfomas
Dier B hcreli lenfomalar (Afrikal ocuklarda)
Nazofarengeal karsinoma (in),
Timik karsinoma (USA)
EBV'nin kanser oluumundaki rol halen akla kavumamtr.
Kaposi sarkomu HHV 8 ile meydana gelir.
Yant - B
72) Roseola infantum etkeni virs aadakilerden hangisidir?
A)
B)
C)
D)
E)

HHV tip 5
HHV tip 3
HHV tip 6
HHV tip 2
VZV

Human Herpesvirs tip 6 ve 7, T lenfositlerini enfekte eder. Bu virsler hakknda ok az bilgi bulunmaktadr, ancak
HHV 6'nn lenfoproliferatif hastalklara neden olduu saptanmtr.
HHV 6 ayn zamanda ocuklarda dkntl enfeksiyona sebep olur (roseola veya exanthema subi-tum). HHV
7'nin de ayn hastalklar yapt kabul edilir.
Yant - C
73) AIDS'ti hastalarda Kaposi sarkomuna sebep olan virs aadakilerden hangisidir?
A)
B)
C)
D)
E)

HHV tip 5
HHV tip 6
HHV tip 7
HHV tip 8
CMV

HHV 8'in AIDS' homoseksellerde epidemik olarak bulunduu ve Kaposi sarkomu ile ilikisi bilinmektedir. Bu
nedenle Kaposi sarkomu ile ilikili herpesvirs (KSHV) olarak isimlendirilir. Bu virsn DNA yaps daha ok EBV'ye
benzer ve bu nedenle pri-mer hedefinin lenfositler olduu dnlmektedir.
Yant - D
74) Aadakilerden hangisi Poxvirs ile ilikili deildir?
A)
B)
C)
D)
E)

En byk ve kompleks virsdr


ntrasitoplazmik negry cisimcikleri oluturur
Molluskum kontagiosum etkenidir
Koyunlarda orf hastal yapar
Vaccinia virs iek as iindeki virsdr

Poxvirsler en byk ve kompleks yapl virslerdir. Medikal nemi olanlar iek virs (smalpox), vaccinia virs ve
molluskum kontagiosum virsdr. intrasitoplazmik replike olurlar. Lezyonlarda Guernieri inklzyon cisimcikleri
yaparlar.

Smalpox: Etkili alama sonucunda dnyadan eradike edilmitir. Su ieinden farkl olarak tm dkntler ayn
dnemdedir. Skatris brakarak iyileirler.

Vaccinia virs: Variola virs dnyadan silen canl atene ann iindeki virsdr.

Molluskum kontagiosum: Deri ve mukozalarn kk, pembe, papler, siil tarznda selim tmrleridir.
Lezyonlar krater tarzndadr ve iinde beyaz renkli bir ierik tar. Yakn temas ile bular (seksel temas dahil).
zellikle ocuklar arasnda yaygndr. mmn sistemi salam olanlarda birka ay iinde kendi kendine iyileir.
Tedavi lezyonlarn kretaj ile yaplr. Sistemik tedavisi yoktur.

Orf: Koyunlardan bulaan, hemorajik bllz lezyonlarla karakterize bir hastalktr (Koyun kantl hastal).

Yant - B

134

75) Adenovirslerin insan enfeksiyonlarmdaki serotiplerini gsteren antijeni aadakilerden hangisidir?


A)
B)
C)
D)
E)

Penton proteinleri
Hekzon proteinleri
Hemaglutinin
RNA
Matriks proteinleri

Virion yaps iinde yaklak olarak 11 virion proteini bulunur. Viral partikl yzeyindeki majr komponent hekzon ve
penton kapsomerleridir.
Grup ve tipe spesifik epitoplar hekzon ve polipeptid fiber yaplardr. Tm insan adenovirsleri hekzon antijenitesini
gsterirler.
Baz serotipleri (zellikle 12, 18 ve 31) farelerde sarkom oluturur, ancak insanlarda tmr oluumu ile ilikisi
gsterilememitir.
Yant - B
76) Aadaki virslerden hangisi, insanlarda akut folikler keratokonjonktivit etkenidir? (Eyll - 2000)
A)
B)
C)
D)
E)

HSV-1
New Castle hastal virs
Adenovirs tip-8
CMV
Varicella zoster virs

Adenovirslerin birou klamidya konjunktiviti benzeri follikler konjuntivit yapar.


Yant - C
77) Farengokonjonktival ate yapan etken aadakilerden hangisidir? (Nisan - 2001)
A)
B)
C)
D)
E)

Adenovirs tip B
Parainfluenza
Kzamk
nfluenza
Rhinovirs

Farengokonjonktival ate etkeni adenovirslerdir.


Yant - A
78) Aadakilerden hangisi, tipe zgl adenovirs antijenidir? (Eyll - 2001)
A)
B)
C)
D)
E)

Penton
Hekzon
Hemaglutinin
Glukoprotein
Nraminidaz

Adenovirsler kapslsz ift sarmal lineer DNA ve izo-sahedral nkleokapsid yapsna sahiptirler. Kapsidinin her 12
alt biriminden bir fiber kar. Fiberler organlara tutunmada grevi olan hemaglutininlerdir. Virionlarndan ayrlan
fiberlerin insan hcreleri iin toksik olduu gsterilmitir.
Fiber proteinleri tipe spesifik antijenleridir ve bugne kadar 41 deiik antijenik tipi gsterilmitir.
Adenovirslerin gruba spesifik antijenleri hekzon proteinleri zerinde lokalizedir.
Yant - C
79) Aadakilerden hangisi adenovirs enfeksiyonlar iinde dnlemez?
A)
B)
C)
D)
E)

Farenjit
Konjunktivit
Enfeksiyz mononkleoz
Sistit
Gastroenterit

Adenovirsler solunum sistemi, gastrointestinal sistem ve konjunktivalar gibi birok organn mukozalarnn
enfeksiyonudur. Ntralizan antikorlara bal gelien immnite tipe spesifiktir ve yaam boyu devam eder.
Farenjit, farengokonjunktival ate ve akut respiratuvar hastalk yaparlar. Alt solunum yollarnda ise bronit ve atipik
pnmoni etkenidir.

135

Hemorajik sistitte hematri ve dizri belirgin semptomlardr. iki yan altndaki ocuklarda kan bulunmayan
gastroenteritler yaparlar.
Adenovirs enfeksiyonlarnn ou kendi kendine iyileir. Enfeksiyonlarn yarsndan ou da asemptomatiktir.
Epidemik keratokonjunktivit yatrojenik bir hastalktr, zellikle gz muayeneleri srasnda aseptik artlara uyulmas ve
ellerin ykanmas ile bulama nlenebilir.
Yant - C
80) Aadaki enfeksiyonlardan hangisinin etimolojisinde Adenoviruslar yer almaz?
(Nisan - 2006)
A) Keratokonjunktivit
B) Gastroenterit
C) Spratif artrit
D) Akut farenjit
E) Hemorajik sistit
Adenovirsler solunum sistemi, gastrointestinal sistem ve konjunktivalar gibi birok organn mukozalarnn
enfeksiyonudur. Ntralizan antikorlara bal gelien immnite tipe spesifiktir ve yaam boyu devam eder.
Adenovirslerin baz serotiplerinin zel hastalklardan sorumlu olduu gsterilmitir. rnein; 3, 4, 7, ve 21 solunum
sistemi hastalklar, 8 ve 9 epidemik keratokonjunktivit, follikler konjunktivit, tip 11 ve 21 akut hemorajik sistit ve tip
40 ve 41 infantil gastroenterit etkenleridir.
Yant - C
81) Aadakilerden hangisi insan adenovirslerinin enfeksiyonu deildir?
A)
B)
C)
D)
E)

Akut respiratuvar hastalk


Konjunktivit
Faringokonjunktival ate
Dkntl jeneralize sistemik hastalk
Sistit

Adenovirslerin yze yakn serotipi insan enfeksiyonlar yaparlar. zellikle mukoza enfeksiyonlar gsterirler.
Faringokonjunktival ate, akut respiratuvar hastalk, pnmoni, akut farenjit, akut hemorajik sistit, karacier transplant
yaplan ocuklarda hepatit, epidemik keratokonjunktivit, gastroenterit yaparlar.
Kural olarak adenovirsler ile sistemik enfeksiyon meydana gelmez.
Yant - D
82) Keratokonjunktivit gelien bir hastann ayrc tansnda aadaki virslerden hangisi enfeksiyon etkeni
olabilir?
A)
B)
C)
D)
E)

Varicella-zoster virs
Respiratory syncytial virs
Epstein-Barr virs
Adenovirs
Parvovirs

Adenovirsler mukozalarda enfeksiyon yaparlar. Adenovirs tip 8 epidemik keratokonjunktivit etkeni iken,
adenovirs tip 3 ve 4 yzme havuzu konjunktiviti etkeni olarak bilinirler.
Adenovirsler nazokomiyal enfeksiyonlara da sebep olduu gsterilmitir.
Herpesvirsler de nemli konjunktivit etkenlerindendir ve krle sebep olabilirler.
Yant - D
83) Gastroenterite neden olan virslar aadakilerden hangisinde birlikte verilmitir? (Nisan - 2005)
A)
B)
C)
D)
E)

Adenovirs tip 7, Herpesvirus tip 6, Hepatit A virusu


Adenovirus tip 40, Rotavirus, Norwalk virusu
Poliovirus tip 1, Parvovirus B19, Reovirus
Astrovirus, Herpesvirus tip 8, Hepatit E virusu
Rotavirus, Paramyxovirus, SV40 virusu

Rota virus pediyatrik ya grubunda grlen diyarenin en sk nedenidir.


Norwalk virusu ise hem pediyatrik ya grubu hem erikinlerde nemli bir gastroenterit nedenidir.

136

Adenoviruslar faringokonjunktival ate ve SYE dnda daha ok ocuklarda olmak zere yetikinlerde de
gastroenterite yol aabilmektedir.
Dier klar ierisinde yeralan Herpes virus 6, Parvo B19, Herpes Tip 8, Paramyxovirus ve SV40 gastroenterit
yapmazlar.
Yant - B
84) Aadakilerden hangisi EBV enfeksiyonu tansnda kullanlmaz?
A)
B)
C)
D)
E)

Atipik lenfositlerin gsterilmesi


Heterofil antikorlarn gsterilmesi
Dokularda intrankleer bayku gz eklinde inklzyon cisimciklerinin gsterilmesi
VCA IgM antikorlarnn gsterilmesi
Tkrk ve kord kan lenfositlerinden EBV retilmesi

Dokularda bayku gz eklinde intrankleer inklzyon cisimcikleri Cytomegalovirslerin karakteristik zelliidir.


Yant - C
85) Serviks kanseri etkeni virs aadakilerden hangisidir?
A)
B)
C)
D)
E)

EBV
Papillomavirs
Adenovirs
CMV
TTV

Papillomavirsler siiller gibi skuamz hcrelerin selim tmrleri olan papilloma etkenidir.
HPV-16 gibi genital blge siilleri serviks kanseri etkenlerindendir.
Yant - B
86) En yaygn cinsel yolla bulaan hastalk aadakilerden hangisidir?
A)
B)
C)
D)
E)

HSV tip 2
Gonore
Yumuak ankr
Sifilis
Genital siil

Genital siiller en yaygn cinsel yolla bulaan hastalklardr. Bulama deri-deri temas ile olur (seksel gei).
Derideki siiller ocuklar ve gen erikinlerde daha yaygn iken, ileri yalarda geriler.
Hayvanlardaki siiller insanlar iin bulatrc deildir.
Yant - E
87) Aadaki etkenlerden hangisinin neden olduu genital enfeksiyonda servikal displazi gelime riski vardr?
(Eyll - 2003)
A)
B)
C)
D)
E)

Treponema pallidum
Papillomavirs
Trichomonas vaginalis
Candida albicans
Chlamydia trachomatis

Papillomavirsler insanlarda genital tmrlere neden olurlar.


Yant - B
88) Aadakilerden hangisi kadnlarda serviks kanserine yol aabilir? (Nisan - 2006)
A)
B)
C)
D)
E)

insan adenovirus
Chlamydia trachomatis
Ureaplasma urealyticum
nsan papilloma virusu
Gardnerella vaginalis

Yant - D

137

Virs

Virs

nsanda meydana getirdii kanser

Human papillomavirs

Genital tmrler

Skuamz hcreli karsinom

Orofarengeal karsinom

Nazofarengeal karsinom

Afrika Burkit lenfomas

B hcreli lenfoma

Papova virsler

Herpes virsler

EB virs

Hepadna virsler

Hepatit B virs

Hepatoselller karsinom

Retro virsler

HTL virs

Yetikinin T hcreli lsemisi

Flavi Virsler

Hepatit C virs

Hepatoselller karsinom

89) Papillomavirsler iin patognomonik bulgu aadakilerden hangisidir?


A)
B)
C)
D)
E)

ntrankleer inklzyon cisimcikleri


ntrasitoplazmik inklzyon cisimcikleri
Koilositoz
Epitel hcrelerinde atrofi
Heterofil antikorlar

Papillomavirsler skuamz epitel hcrelerini enfekte ederek patognomonik sitoplazmik vakuoller (koilositoz)
oluturur. Siiller selim tabiatldr ve habislemez. Serviks ve penis zerindeki HPV enfeksiyonlar kanserleebilir
(Kondiloma akuminata).
Tan genellikle klinik olarak konulur. Lezyonlarda koilositozun grlmesi tany kesinletirir.
Yant - C
90) Aadakilerden hangisi human papillomavirus'un etkeni olduu tmrlerden birisi deildir?
A)
B)
C)
D)
E)

Plantar siil
Servikal kanser
Kondiloma akuminata
Hepatik kanser
Larengeal kanser

Papillomavirsler deri ve mukozalar enfekte ederek zellikle selim tmrlere sebep olan bir virstr. Gelien selim
tmrler zamanla habis hale gelip, zemininden skuamz hcreli karsinom geliebilir.
DNA hibridizasyon testi sonularna gre birok serotiplerinin olduu gsterilmitir. 16-18 gibi baz tipleri daha sk
kanser oluturabilir. 6-11 gibi baz sular da zelikle selim tmrler ve siillerin etkenidir.
Yant - D
91) Progressif multifokal lkoensefalopati etkeni virs aadakilerden hangisidir?
A)
B)
C)
D)
E)

SV40
HIV
JC virs
Rotavirs
Adenovirus

Polyomavirs grubu iinde simian virs 40 (SV40) ve insan virsleri olan BK ve JC virsleri bulunur.
BK virs solunum yolu enfeksiyonlar ile bbrek epitel hcrelerini enfekte etme zellii vardr.
JC virs progresif multifokal lkoansefalopati (PML) etkenidir.
Yant - C
92) Aadakilerden hangisi tek sarmal DNA virsdr?
A)
B)
C)
D)
E)

HBV
Adenovirs
Rotavirs
Parvovirs
Papillomavirs

138

Parvovirs B19 tek sarmal en kk DNA virsdr.


Genom negatif DNA'dr. Sadece tek serotipi vardr.
Yant - D
93) Aadakilerden hangisi Parvovirs B19'un bulama yollarndan birisi deildir?
A)
B)
C)
D)
E)

Solunum
Fekal oral
Transplasental
Kan ve kan rnleri
Kemik ilii transplantasyonu.

Balca solunum sistemi yoluyla bular. Transplasental bulama da grlebilir. Kan donrleri de nemli bir
kaynaktr. Dnyada yaygn grlen bir enfeksiyondur. nsanlar tek kaynaktr, hayvanlarda enfeksiyon yapan sular
insanlara bulamaz.
Yant - B
94) Parvovirs B-19 aadakilerden hangisini yapmaz? (Nisan - 1998)
A)
B)
C)
D)
E)

ntraepitelyal neoplazi
Eritema infeksiyozum
Hidrops fetalis
Aplastik kriz
Artrit

Parvovirs B-19 eritema enfeksiyozum (5. hastalk), artrit, geici aplastik kriz ve fetusta hidrops fetalis
etkenidir.
Yant - A
95) Eritema enfeksiyozum (5. hastalk) neden olan etken hangisidir? (Nisan - 2002)
A)
B)
C)
D)
E)

Coxsackie A
Parvovirs B19
Human herpes virs 6
Echo virus
Varicella zoster virs

Eritema enfksiyozum (beinci hastalk) etkeni virs Parvovirus B19'dur.


Yant - B
96) Aadakilerden hangisi Parvovirs B19'un yapt hastalklardan biri deildir?
A)
B)
C)
D)
E)

Roseola infantum
Eritema infeksiyozum
Aplastik krizler
Hidrops fetalis
Artritler

Parvovirs B19'un drt klinik tipi vardr


Eritema enfeksiyozum (tokatlanm ocuk sendromu, beinci hastalk). zellikle okul yandaki ocuklar tutar.
Yzde tipik dknt, eller ve dirsekler olmak zere eklem tutulumlar nemlidir. Eklem bulgular romatoid artriti taklit
edebilir, artropati yllarca srebilir.
Aplastik krizler: Orak hcreli anemi, talasemililer ve sferositozu olanlarda geici ciddi aplastik anemi olur.
Fetal enfeksiyonlar: Gebe kadn birinci ve ikinci trimesterde enfekte olursa, virs plasentaya geip fetusu enfekte
eder. Fetal lm ve hidrops fetalis meydana gelebilir. nc trimesterde meydana gelen enfeksiyon klinik tablo
yaratmaz. Parvovirs B19'un konjenital anomali yapt gsterilememitir.
Kronik B19 enfeksiyonu: zellikle HIV enfeksiyonlularda olmak zere immn yetersizlii olanlarda meydana gelir.
Eklem bulgular n plandadr.
Yant - A
97) Parvovirs enfeksiyonlarnn hafif ekzantem tarznda dknt dnda karakteristik zellii aadakilerden
hangisidir?
A) Akut hemolitik anemi
B) Keratokonjunktivit

139

C) Bomaca tarz ksrk


D) Gastroenterit
E) Epidemik akut respiratuvar hastalk
Parvovirs B19 insanlarda hastalk yapan yegane parvovirstr. Damar endotel tabakasn tutarak dknt, kemik
ilii tutulumu ile aplastik kriz yapar.
Akut gelien hemolitik anemi nemli bulgularndan birisidir.
Yant - A
98) On dokuz yanda, 17 haftalk gebelii olan bir kadn, fetal anemi ve hidrops nedeniyle l doum yapmtr.
Fetal otopside ertroid prekrsr hcrelerde viral inklzyonlar saptanmtr.
Bu durumda, etken olarak ncelikle aadaki virslerden hangisi dnlmelidir? (Nisan - 2004)
A)
B)
C)
D)
E)

Herpes simplex virs


Parvovirs B19
Sitomegalovirs
nsan immn yetmezlik virs
Enterovirsler

Parvovirs B 19 insanlarda hastalk yapan yegane parvovirstr. Eritrositlerin progenitor hcrelerini enfekte ederek
ocuklarda eritema enfeksiyozum (beinci hastalk), normal yetikinlerde poliartralji-artrit sendromu, hemolitik
hastal olan hastalarda aplastik kriz, immn yetersizlii olanlarda kronik anemi, gebelerde hidrops fetalis
etkenidir.
Yant - B
99) Aadakilerden hangisi DNA virstr? (Eyll- 1998)
A)
B)
C)
D)
E)

Hepatit A virs
Hepatit D virs
Hepatit C virs
Hepatit B virs
Hepatit E virs

Hepatit virsleri iinde nemli olan be virs vardr. Hepatit A ve E fekal-oral bulaan, hepatit B ve C ise parenteral
bulaan hepatitlerdir. Hepatit D ise hepatit B varlnda yaamn srdrebilen detektif bir virstr.
Tm hepatitler iinde saylan be hepatit etkeni hastalklarn yaklak olarak %95'inden sorumludur.
Bunlarn iinde Hepatit 6 virs dierlerinden farkl olarak ksmen ift sarmal sirkler yapl DNA'ya sahiptir.
Yant - D
100)

Aadakilerden hangisi Hepatit B virs iin doru deildir?

A)
B)
C)
D)
E)

Zarfl virstr
Genomu ksmi ift sarmal DNA yapsndadr
DNA baml RNA polimeraz tar
Enfekte yapsna Dane partikl denir
Etere direnlidir

B tipi viral hepatit etkenidir.

nsanlar tek doal konaklardr.

Zarfl ancak etere direnlidir.

Hepadnavirus ailesinin yesidir. Ksmi ift sarmal DNA yapsndadr. Zarf yzey antijen denilen (HBsAg) bir
protein tar. Core blgesi iinde DNA baml DNA polimeraz (revers transkriptaz) bulundurur.

Hasta serumlar incelendiinde deiik partikl grlr. Bunlardan 22nm apnda sferik ve 22nm apnda
flamenter yapda olanlar infektif olmayan (iinde cor blgesi olmayan HBsAg'ler, 42 nm apndaki ise enfektif
partiklleridir (Dane partikl).

Yant - C
101)
A)
B)
C)
D)
E)

Aadakilerden hangisi hepatit B virsnn gen blgesi deildir?


s
c
P
gag
x

140

Hepatit B virsnn genomu tamamlanmam ift sarmal DNA dan yaplmtr. Eksik olan pozitif zincir (S zinciri)
replikasyon srasnda tamamlanr.
Replikasyon sonrasnda ise yeni viryonun genomuna ait S zinciri tamamlanamadan genomun kapsidi yapsn
tamamlar ve bylece yeni virslerinde S zincirleri eksik kalr.
Genomda drt nemli gen blgesi bulunmaktadr.
S blgesi : HBsAg
C blgesi : HBcAg ve HBeAg
P blgesi : DNA polimeraz
X blgesi : HBxAg
Yant - D
102)
A)
B)
C)
D)
E)

Aadakilerden hangisi kronik HBV enfeksiyonunu tanmlar?


Akut hastalktan 6 ay sonra bile Anti-HBs olumamas
6 aydan uzun sren HBeAg pozitiflii
6 aydan uzun sren Anti-HBc IgM pozitiflii
ALT yksekliinin 6 aydan uzun srmesi
6 aydan uzun sren HBsAg pozitiflii

HBsAg'nin 6 aydan uzun sre pozitifliinin devam etmesi sonucunda hastaya kronik hepatit B enfeksiyonu tans
konulur.
Yant - E
103)
Hepatositlerin yzeyindeki polimerize human serum albumine balanan HBV yaps aadakilerden
hangisidir?
A)
B)
C)
D)
E)

S
X blgesi
PreS2
Revers transkriptaz
D blgesi

HBsAg: Hem Dane partikllerinin hem de infektif olmayan partikllerin zerinde bulunur. HBsAg farkl proteinden
oluur. Ayr balang noktalarndan kodlanmalarna bal olarak large (L), middle (M), small (S) proteinlerden
oluur.
Genomun Pre-S, geni L proteinini, Pre-S2 geni M proteinini, S geni ise S proteinini kodlar.
S proteini, HBsAg'de en ok bulunan proteindir. L ve M proteinlerinin hepatositlere balanmada rol olduu
gsterilmitir.
Pre-S2 blgesinin karacier hcreleri zerindeki polimerize human serum albumin reseptrlerine baland
bilinmektedir. Anti-PreS2 antikorlar HBsAg negatiflemeden pozitifletii iin, akut dnemdeki hepatit B'li bir
hastann kronikleme riskinin az olduu ynnde bir bulgudur.
Yant - C
104)
A)
B)
C)
D)
E)

HBsAg'nin ortak yaps olan glikoproteini aadakilerden hangisidir?


a
d
y
w
r

HBsAg'nin glikoproteini a, d, y, w, r determinantlarndan olumaktadr. Bu determinantlar nedeniyle serotipler


olumaktadr. Ancak tm HBV sularnda a determinant bulunmas nedeniyle farkl trde alarn hepsi ile
immnizasyon salanmaktadr. Yine ayn nedenle hepatit B enfeksiyonu geiren bir kii tekrar hepatit B enfeksiyonu
geirmemektedir.
Yant - A
105)
A)
B)
C)
D)

HBcAg hepatit B virs enfeksiyonunda neyin gstergesidir?


Tayclk
iyileme
Kronik aktif hepatit
Replikasyon

141

E) Kronik persistan hepatit


HBcAg, HBV'nin core blgesinin antijenidir. Serumda saptanamaz, ancak karacier ine biyopsisi ile gsterilebilir.
Bunlarn bir ksm hepatositlerin endoplazmik retikulumunda deiiklie uramas ile suda eriyebilir HBeAg oluur.
Bu antijen de C geninin Pre-C balang noktasndan balayarak yaplr. Ayn gen blgesini kullanmalar nedeniyle
HBcAg'nin serumdaki gstergesidir denebilir. Virsn replikasyonunun gstergesidir.
HBeAg MHC class I antijenler tarafndan sunulan antijendir. CD8 T lenfositlerinin hedefi bu hcrelerdir.
Yant - D
106)
A)
B)
C)
D)
E)

Aadakilerden hangisi hepatit B'nin bulama yolu deildir?


Fekal-oral
Seksel temas
Parenteral
Vertikal
Horizontal

Hepatit B'nin balca bulama yollar

Seksel temas: Cinsel iliki ile bulama eklidir. zellikle homoseksel iliki ile skl artar, partner says
arttka hastaln bulama ans da artar.

Parenteral yol: Kan ve kan rnleri aracl ile bular, Kontamine ineler, kan ve kan rn transfzyonu,
hemodiyaliz, uyuturucu bamllar (intravenz), manikr, akupunktur, tatuaj, konjunktival giriimler bulamada
nemli faktrlerdir.

Vertikal yol: Perinatal bulamada transplasental bulama nadirdir. Bulama doum srasnda meydana gelir.
HBeAg pozitif gebelerde bulama hemen hemen kanlmazdr.

Horizontal yol: Aralarnda cinsel temas veya kan temas bulunmayan skk yaam artlarndakilerde gelien
bir yoldur. Trkiye'deki en sk grlen bulama yoludur. Aile ii, ana okullar, yal bakm evleri, hastaneler,
klalar en nemli rneklerdir.

Fekal-oral yol hepatit A ve E'nin bulama eklidir.


Yant-A
107)
A)
B)
C)
D)
E)

Hepatit B'de aadakilerden hangisi viral replikasyonu gstermez?


HBsAg
HBeAg
HBV-DNA
HBcAg
DNA-polimeraz

Subklinik ve anikterik akut enfeksiyon geirenlerde kronikleme daha sk grlr. yileen olgularda Anti-HBe
gelimeye balar. Replikasyonun srd kronik olgularda HBeAg pozitifliini korur. Bunlarda bulatrclkta fazladr.
HBeAg viral replikasyonun gstergelerinden biridir (HBV-DNA, DNA polimeraz, HBcAg gibi), ancak ok gvenilir
deildir.
Yant-A
108)
A)
B)
C)
D)
E)

Ekstrahepatik bulgulardan rtiker ve artrit hangi hepatitte geliebilir?


HAV
HBV
HEV
HGV
TTV

Hepatit B inkbasyonu 6 aya kadar uzayabilir. Olgularn sadece 1/2 kadar ikterik enfeksiyon geirir. Akut
enfeksiyonda genellikle balang hepatit A kadar grltl deildir.
Ekstrahepatik bulgular sktr. Dier hepatitlerden farkl olarak rtiker, eklem arlar, artrit geliebilir. Derin ikteri
olan hastalarda kant olabilir.
GS bulgular n plandadr, hastalarda konstipasyon grlr.
Olgularn ortalama %1 kadarnda fulminan hepatit grlr. Hastalarda akut karacier nekrozu ve ensefalopati
vardr.
ok yksek olan ALT ve AST deerleri hzla der, re normalin altna iner, amonyak artar ve PTZ ykselir.
Yant - B

142

109)
A)
B)
C)
D)
E)

Aadakilerden hangisi de Ritis orandr?


ALT'nin st snrn on katn amas
AST/ALT >1
ALT'nin iyileme srasnda AST'nin altna dmesi
AST'nin ALT'ye gre yksek bulunmas
Kronik hepatit tanmlanmasnda kullanlan bir parametredir

ALT seviyesi st snrnn 10 katn aanlar ve de Ritis oran (AST/ALT) 1 'den kk olanlar akut hepatitli kabul
edilirler.
kterik olgularda hem direkt hem de indirek bilirubin ykselir.
Yant - B
110)

Enjeksiyon srasnda eline ine batan bir hemirede, drt ay sonra hepatit bulgular geliiyor:

Lab bulgular:
HBsAg (-), Anti-HBs (-)
Anti-HAV IgG (+)
Anti-HBc IgM (+) ve Anti-HBe (+)
Hasta iin aadakilerden hangisi dorudur? (Nisan - 2000)
A)
B)
C)
D)
E)

Akut HAV enfeksiyonu geiriyordur


Hepatit B ge dnemindedir
Hepatit E enfeksiyonu geiriyordur
Hepatit B'nin pencere dnemindedir
Yllar nce Hepatit B enfeksiyonu geirmitir

HBsAg (-), Anti-HBs (-), Anti-HBc IgM (+) belirlenen hasta pencere dnemine uymaktadr.
Yant - D
111)
Aadakilerden hangisi HBV enfektivitesini ve DNA polimeraz aktivitesini en iyi gsteren hepatit
marker'dr?
A)
B)
C)
D)
E)

HBeAg
Anti - HBe
Anti-HBc IgM
HBsAg
Anti - HDV

Hepatit B virsnn replikasyonunun gsterilebilmesi iin core blgesinin antijenlerinin gsterilmesi gerekir. Bugn
iin tanmlanabilenler HBcAg, HBV-DNA, DNA polimeraz ve HBeAg'dir.
Hepatit B core antijenlerinin bir ksm hepatositlerin endoplazmik retikulumunda deiiklie uramas ile suda
eriyebilir HBeAg oluur. Bu antijen de C geninin Pre-C balang noktasndan balayarak yaplr. Ayn gen
blgesini kullanmalar nedeni ile HBcAg'nin serumdaki gstergesidir denilebilir. Virsn core blgesinin ve
bulatrcln gstergesidir.
HBeAg MHC class I antijenler tarafndan sunulan antijendir.
Yant - A
112)
Aadakilerden hangisinde verilen serolojik test sonular akut viral hepatit B tans ile uyumludur?
(Eyll - 2002)
A)
B)
C)
D)
E)

HBsAg(+), IgM Anti-HBc(-), IgG Anti-HBc(+)


HBsAg(+), IgM Anti-HBc(-), Anti-HBs(-)
HBsAg(-), Anti-HBs(+), IgG Anti-HBc(+)
HBsAg(+), IgM Anti-HBc(+), HBeAg(+)
HBsAg(+), IgM Anti-HBc(-), HBeAg(-)

Hepatit B'de anti-HBc IgM pozitiflii sklkla klinik bulgularn balangcnda ve HBsAg'nin pozitifliinden 2-4 hafta
sonra serumda saptanabilir. Bu dnemde HBeAg pozitiftir.
HBV

Serum hepatitinin etyolojik ajandr.


Bir hepadnavirstr

HBsAg

Hepatit B virsnn yzey antijenidir.


6 aydan uzun sreli tespit edilirse kronik hepatit tans koydurtturur

HBeAg

Hepatit B virsnn eriyebilir cor blgesi antijenidir.

143

Serumda yksek fitrelerde tespit edilmesi replikasyonun gstergesidir, serumun enfekte olduunu
gsterir.
HBcAg

Hepatit B cor antijenidir.

Anti-HBs

HBsAg'ye kar gelien antikordur.

Serumda gsterilemedii iin rutin testlerde kullanlmaz.


Geirilmi enfeksiyonu ve immniteyi gsterir. Korunma amacyla verilen immunglobulindir.
Alama sonucunda bu antikorlarn gelimesi hedeflenir.
Anti-Hbe

HBeAg'ye kar gelien antikorlardr.


Kronik hepatitin iyi seyirli olduunun gstergesidir

Anti-HBc

HBeAg'ye kar gelimi antikorlardr.

Anti-HBc

Akut enfeksiyonun gstergesidir.

IgM

Enfeksiyonun ardndan 4-6 hafta kadar pozitif kalabilir. Pencere dneminin gstergesidir.

Geirilmi enfeksiyonun en nemli gstergesidir, mr boyu pozitif kalr.

Yant - D
113)
A)
B)
C)
D)
E)

Hepatit B enfeksiyonunda ilk tespit edilebilen viral marker aadakilerden hangisidir?


HBeAg
HBsAg
HBcAg
Anti-HBc
Anti-Hbe

HBV enfeksiyonlarnda ilk pozitifleen marker HBsAg'dir, ilk pozitifleen antikor ise Anti-HBc IgM'dir.
Yant - B
114)
A)
B)
C)
D)
E)

Hepatit B virs replikasyonunun gstergesi aadakilerden hangisidir?


HBcAg
HBsAg
Anti-HBs
Anti-HBe
Anti-HDV

Hepatit B virsnn cor blgesini gsteren testler virsn replikasyonunun gstergesidir.


HBV-DNA, DNA polimeraz, HBcAg ve HBeAg hepatit B virsnn replikasyonunu gsteren markerlardr.
Yant - A
115)
Aadakilerden hangisinin, hepatit B enfeksiyonlarnda geliebilen serum hastal, poliartralji,
poliarteritis nodosa ve glomerlonefrit gibi komplikasyonlara yol ama olasl en yksektir? (Nisan - 2006)
A)
B)
C)
D)
E)

Virsn genetik yapsndaki farkllk


Dolaan immn komplekslerin varl
Hastann interferon tedavisi almas
Hepatit delta koenfeksiyonu varl
Karacier harabiyetinin yksek olmas

144

Tip 3 ar duyarllk (immn kompleks hastal) reaksiyonu


Antijenin bir doku ya da hcre zerinde olmakszn, tek bana dolaan kanda bulunmas ve bu antijene kar gelien
antikorlarn kan iinde birleerek, anti-jen-antikor komplekslerinin (immn kompleks) oluumu ile giden reaksiyonu
tanmlar.
Kan iindeki bu antijen-antikor kompleksleri alana klasik olarak kerler (genellikle kompleman sisteminin
aktivasyonu da tabloya eklenir ve hasar oluur) ve buralarda hastalk tablolarna neden olurlar;

Damarlar (vasklit)

Glomerller (glomerlonefrit) ve

Eklemler (artrit)

Tip 3 ar duyarllk reaksiyonuna neden olabilen eksojen ajanlar: Streptokok (poststreptokoksik glomerlonefrit),
Yersinia enterokolitika (artrit), Trepo-nema pallidium (glomerlonefrit), Hepatit B (poliar-teritis nodosa), Plazmodium
(glomerlonefrit); yabanc serumlar (serum hastal), kinidin (hemolitik anemi), eroin (glomerlonefrit)
zellikle Hbe-AntiHBe veya HBs-AntiHBs antijen-an-tikorlarn oluturduu immn kompleksler serum hastal, PAN
ve glomerlonefritlerin en nemli sebebidirler.
Yant - B
116)
A)
B)
C)
D)
E)

Aadakilerden hangisi hepatit B'nin bulama yollarndan birisi deildir?


Horizontal yol
Vertikal yol
Parenteral yol
Fekal-oral yol
Seksel temas

Viral hepatitlerin nemli bir ksmn drt virs oluturur. Hepatit A ve hepatit E virsler; fekal-oral yol ile bularken,
hepatit B ve hepatit C virsler parenteral yol ile bularlar.
Hepatit B'nin fekal oral yol ile bulat gsterilememitir.
Yant - D
117)
Be yldr HBsAg taycs olduu bilinen beta talasemili, 14 yandaki ocukta akut fulminan hepatit
geliiyor.
Aadaki laboratuvar incelemelerinden hangisine ncelikle baklmaldr? (Nisan -2001)
A) Anti HBs
B) Anti HBe
C) Anti HBc

145

D) Anti delta virs


E) Anti HAV
Uzun sreli HBsAg taycs olduu bilinen bir kiide ani gelien fulminan hepatitte HBV ve HDV akla gelmelidir.
Yantlarn iinde hepatit B virsn replikasyonunu gsteren bir marker bulunmad iin (bu hastann transfzyon
ald da gz nne alnrsa) HDV dnlmelidir.
Yant - D
118)
A)
B)
C)
D)
E)

Hepatit D virs enfeksiyonu iin yksek riskli grup olarak kabul edilen aadakilerden hangisidir?
Ailede hepatit B bulunanlar
Salk alanlar
intravenz uyuturucu bamllar
Doumda bulaanlar
Otopsi salonlarnda alanlar

HDV dnyada yaygndr ancak zellikle Afrika, Orta


Dou ve Gney Amerika lkelerinde prevalans yksektir.
Multipl transfzyon alanlar, intravenz uyuturucu bamllar ve bunlarla yakn temasta olanlar yksek risk grubunu
oluturur. Primer bulama yollarnn HBV ile benzerlik gsterdii grlmektedir.
HDV enfeksiyonu HBV replikasyonuna (HBsAg retilmesi) baldr. HBsAg delta virs iin bir zarf gibi davranr.
HDV, HBV gen retimi ile yart iin, enfeksiyonlar srasnda hepatit B markerlar azalr. nkbasyon periyodu 212 haftadr, ancak sperin-feksiyonlar srasnda daha da ksa olabilir.
Yant - C
119)
A)
B)
C)
D)
E)

Hepatit delta virs koenfeksiyon tans aadakilerden hangisinin gsterilmesi ile konulur?
Anti-HDV
HBsAg
HBeAg
Anti-HBclgM
Anti-HBs

ki tr HDV enfeksiyonu vardr.


Koenfeksiyon: Hastalarda akut viral enfeksiyonun ardndan geliir, hastalarda iki defa ALT piki oluur, hastalarn
byk blm iyileir.
Sperenfeksiyon: Kronik hepatit B'li hastalarda grlr, tek ALT piki oluur, hastalarn byk ounluu
kronikleir.
HDV enfeksiyonu tans hastalarda anti-HDV IgM antikorlarnn gsterilmesi ile konulur. Anti-HBclgM pozitiflii
koinfeksiyon lehinedir.
Yant - D
120)
A)
B)
C)
D)
E)

Aadaki viral hepatitlerden hangisini aktif baklama yntemi ile nleyebilirsiniz?


Hepatit E
Hepatit G
Hepatit D
Hepatit C
Transfusion transmitted virs (TTV)

Viral hepatitler ok sayda virs ile meydana gelen karacier enfeksiyonudur. Bunlarn iinde en sk grlenleri fekaloral yol ile bulaan hepatit A ve E, parenteral bulaan hepatit B ve C. Bu gruba bir detektif virs olan ve sadece
hepatit B virs varlnda enfeksiyonunun oluturabilen hepatit delta virs-de eklenebilir.
Aktif baklama ile nlenebilen hepatitler hepatit A ve B'dir. Hepatit delta virs enfeksiyonlarda hepatit B'ye kar
bak olan kiilerde meydana gelmemektedir. Yani hepatit B'ye kar alanan ve im-mnizasyon kazanm kiiler
hem B hem de delta hepatite kar korunmu olacaklardr.
Yant - C
121)
A)
B)
C)
D)

Aadaki serolojik testlerden hangisi hepatit deltal hastada hepatit B virs taycln gsterir?
HBsAg
Anti-HBc IgM
HBeAg
Anti-HBs IgM

146

E) Anti-HBs IgG
Kronik hepatit B virs tayclarnda Anti-HBc IgM antikorlar bulunmaz. Bu bulgu akut viral hepatit lehinedir.
HBeAg hem kronik hem de akut enfeksiyonlarda bulunabilir.
HBsAg'de HBeAg gibi hem akut hem kronik hastalklarda bulunan bir markerdir.
Anti-HBs ise sadece geirilmi enfeksiyonlarda veya alama sonucunda gelien koruyucu antikorlardr.
Hepatit delta virs enfeksiyonu tespit edilen hastalarda koenfeksiyon ile super-enfeksiyonu birbirinden ayran test
anti-HBc IgM'dir. Bu test sonucunun pozitiflii de negatiflii de anlamldr.
Yant - B
122)
A)
B)
C)
D)
E)

Aadakilerden hangisi, canl atene virs as deildir? (Eyll - 2000)


Kzamkk
Kabakulak
Kzamk
Hepatit-B
Poliomyelit

Hepatit B as 1982'den beri kullanlmaktadr. A salkl HBsAg pozitif tayclarn serumlarndaki 22 nm lik
HBsAg partikllerinden veya maya hcrelerinden rekombinan DNA olarak elde edilmektedir..
Yant - D
123)
A)
B)
C)
D)
E)

Hepatit B a emas aadakilerden hangisidir?


0, 3, 7, 14, 28
0, 1, 6
2, 4, 6
1, 3, 18
Tek doz yaplr

Plazma kaynakl veya rekombinan olmak zere iki tip hepatit B as vardr. Alar 0, 1,6. aylarda uygulanr ise %95
zerinde koruyuculuk salar. Mmkn olduunca herkes alanmaldr.
Yenidoanlarda anne HBsAg'li ise hem a hem de hiperimmunglobulin uygulanr.
imanlarda, sigara ienlerde, erkeklerde ve ya ileri olanlarda immnite salanamayabilir.
Hepatit alar iinde sadece HBsAg bulunduundan gebelerde dahil olmak zere herkese uygulanabilir.
Yant - B
124)
A)
B)
C)
D)
E)

Hepatit B virs asnn zellii olmayan aadakilerden hangisidir?


Canl atenue virs partiklleri iermesi
Kas ii enjeksiyon yoluyla uygulanmas
3 dozla yeterli antikor cevab oluturmas
Lokal ve sistemik yan etkilerinin az olmas
Hem rekombinan DNA yntemi, hem de plazma kaynakl olabilmesi

Hepatit B virs alar tayclardan veya rekombinan olarak elde edilen HBsAg'lerin kullanlmas ile hazrlanr. Canl
virs iermez.
Kas ii enjeksiyonu yoluyla 0, 1, 6. aylarda uygulanr. imdiye kadar yaplan milyonlarca doz aya bal olarak
mortalite grlmemi ve ayrca nemli bir yan etkisi gsterilememitir.
Yant - A
125)
A)
B)
C)
D)
E)

Orthomyxovirsleri, paramyxovirslerden ayran zellik aadakilerden hangisidir?


ift sarmal RNA'larnn olmas
Tek sarmal RNA'larnn olmas
Segmenter RNA'larnn olmas
Revers transkriptaz tamalar
Orthomyxovirsler DNA'dr

Ortomyxovirus, Paramyxovirslerden segmenter RNA'lar bulunmas ile ayrlrlar.


Yant - C

147

126)
Aada antijenik subtipleri verilen Influenza A viruslarndan hangisi nadiren kulardan insanlara
bulaarak hastalk yapar? (Nisan - 2006)
A)
B)
C)
D)
E)

H1N1
H2N2
H3N2
H3N8
H5N1

Yant - E
127)
Antijenik ift sonucu yzeyindeki hemagltininlerde deiiklik oluan ve pandemiler oluturan virs,
aadakilerden hangisidir? (Eyll - 2000)
A)
B)
C)
D)
E)

Parainfluenza virs
nfluenza A
Herpes simplex
Epstein Barr
CMV

nfluenzae virsler hemaglutinin ve nraminidazlar aracl ile sklkla antijenik deiiklik gsterirler.
Minr antijenik deiikliklere antijenik drift; majr deiikliklere ise antijenik shift denir, bylece yeni subtipler
meydana gelir.
Yant - B
128)
A)
B)
C)
D)
E)

Pandemiler ve byk epidemiler hangi tip influenzae virs ile meydana gelir?
A
B
C
D
E

nfluenza virsler dnyada grip pandemileri yapan virslerdir. Byk pandemilerden inluenza A sorumludur.
nfluenzae B'de salgn yapabilir ancak influenzae C salgn yapmaz, blgesel enfeksiyonlardan sorumludur.
nfluenzae A ile pandemiler her 10 ile 20 ylda bir meydana gelir, ancak her yl farkl lkelerde salgnlar yapabilir.
Virs damlack enfeksiyonu yoluyla bular.
ki tip antijen deiimi vardr.
Antijenik shift; genomda majr deiimdir ve her 10-11 ylda bir meydana gelen byk salgnlardan sorumludur.
Antijenik drift; minr deiiklikleri gsterir
Yant - A
129)
A)
B)
C)
D)
E)

nfluenza virsn konak hcreye tutunmasn salayan aadakilerden hangisidir?


Zarf
Kapsid
Nrominidaz
RNA polimeraz
Hemaglutinin

nfluenza virsler zarfl, helikal yapda nukleokapsi-di olan, segmenter tek sarmal RNA virslerdir.
Zarflarnn zerinde iki farkl spike' vardr; Hemaglutinin ve nrominidaz.
Hemaglutinin konak hcrelere tutunmay salarken, nrominidaz ise koruyucu mukus tabakay sulandrarak,
reseptrlerin ortaya karr. Dnyadaki byk epidemiler virsn yzeylerindeki bu reseptrleri deitirmesi
sonucunda ortaya kar.
Yant - E
130)
A)
B)
C)
D)
E)

nfluenza virsn byk epidemiler gelitiren antijenik deiimlerinin sebebi nedir?


nsan akcier makrofajlarnda latent kalmas
Kulardaki enfeksiyonlar
Damlack yolu ile bulamas
Hava scaklklarnn deimesi
iyi pimemi etlerle de bulaabilmesi

148

Birok hayvan (kular, tavuklar, atlar, domuzlar) inf-luenzae A virsn tarlar ve insanlarda byk epidemilerin
olumasn salayan antijenik deiimlerin kaynadrlar.
Yant - B
131)
A)
B)
C)
D)
E)

A/Filipinler/82 (H3N2) virsnde 82 neyin gstergesidir?


Genom says
Virsn arl
Elde edildii kuyucuun numaras
ilk tespit edildii yl
Tespit edilen 82'inci virstr

A/ Filipinler/82 (H3N2) influenza virsnn yazln gsterir. A grup antijenidir. Daha sonrakiler virsn izole
edildii yer ve zaman gsterir. H3N2 ise hemaglutinin ve nrominidaz'n tipleridir.
H1H1 ve H3N2 influenzae A'nn en bilinen sular-dr ve son zamanlardaki alarda ska kullanlmaktadr.
Yant - D
132)
A)
B)
C)
D)
E)

Reye sendromundan sorumlu olmayan aadakilerden hangisidir?


nfluenzae B
Varicella zoster virs
Epstein Barr virs
Rubeola
Cytomegalovirs

Reye sendromu nadir grlen komplikasyonlardan-dr. Ensefalopati ve karacierde dejenerasyon ile karakterizedir.
nfluenza B, Rubeola, Epstein Barr ve suiei gibi viral enfeksiyonlarda atein drlmesi iin kullanlan aspirin
patogenezde rol oynar. Ayrca sekonder bakteriyel enfeksiyonlar, Guillain-Barre sendromu da grlebilir.
Yant - E
133)
A)
B)
C)
D)
E)

nfluenza enfeksiyonlarnda korunma ve tedavide aadakilerden hangisi uygulanr?


Ribavirin
Asiklovir
Meropenem
Amantadin
Gansiklovir

Amantadin influenza'nn hem tedavi hem de korunmasnda kullanlmaktadr. Virsn hedef hcreye
penetrasyonunu veya virsn klfndan soyulmasn engeller. Balca endikasyonu bilinci kapal, yal ve immn
sistemi bozuk olanlardr.
Amantadin sadece influenza A'ya etkilidir, influen-zae B'de kullanlmaz. Bir amantadin trevi olan Ri-mantadin daha
az yan etkisi ile kullanmda yz gldrc sonular vermektedir.
Korunmada l influenza A ve B alar kullanlmaktadr. Her ada 3 su bulunur, bunlardan ikisinin A birinin B
suu olmasna dikkat edilir. A her yl yeniden formle edilir. Korunma ortalama 6 ay kadardr, korunmann srekli
olmas iin her yl alamann yaplmas gerekmektedir.
Yant - D
134)
nfluenzae proflaksisi ve tedavisinde kullanlan nraminidaz inhibitrleri, virsn hangi komponenti
zerinde etki gsterir? (Eyll - 2003)
A)
B)
C)
D)
E)

Zarf glikoproteinleri
Matriks proteinleri
Nkleocapsid polipeptidleri
Viral RNA polimeraz enzimi
Virs nkleik asidi

Hem influenza A hem de B tedavisinde kullanlan nraminidaz inhibitrleri (zanamivir, oseltami-vir), virusun
hcreden salnmn engelleyerek, hcre yzeyinde agregasyonuna neden olur, bylece virusun solunum yolundaki
yaylmn nlerler.
Yant - A
135)
Aadaki viral enfeksiyonlarn hangisinden sonra oluan humoral baklk yaam boyu srmez?
(Nisan - 2003)
A) Kzamk

149

B)
C)
D)
E)

nfluenza tip A
Kzamkk
Kabakulak
Hepatit A

Kzamk, kzamkk, kabakulak ve hepatit A virsle ri dnyada tek bir serotipe sahiptirler.
nfluenza A ise antijenik shift ve drift yoluyla he-maglutinin ve nraminidaz antijenlerini srekli deitirmektedir. Bu
nedenle her yl alama yaplmas gerekmektedir.
Yant - B
136)
A)
B)
C)
D)
E)

Aadaki virslerden hangisi, kulardaki antijenik deiiklikleri aracl ile byk pandemiler yapar?
HIV
Respiratory sinsityal virs
nfluenza A
Kabakuiak
Human papilloma virs

nfluenza virsler grip pandemileri yapan virslerdir. Byk pandemilerden nluenza A sorumludur. nfluenza B de
salgn yapabilir ancak nfluenza C salgn yapmaz, blgesel enfeksiyonlardan sorumludur.
Birok hayvan (kular, tavuklar, atlar, domuzlar) influenza A virsn tar ve insanlarda byk epidemilerin
olumasn salayan antijenik deiimlerin kaynadr.
Yant - C
137)
Kan yoluyla organizmaya yaylan aadaki virslerden hangisi periferik lenfositleri enfekte etmez?
(Eyll - 2004)
A)
B)
C)
D)
E)

nfluenza virs
Sitomegalovirs
Ebstein-Barr virs
Hepatit B virs
nsan immn yetmezlik virs

nfluenza virs insandan insana damlack enfeksiyonu veya enfekte el ya da yzeylerdeki virs ile temas yoluyla
bular. ounlukla st solunum yollarndaki epitel hcreleri enfekte olur. Dier hcrelere yaylm grlmez. Nadir de
olsa akcier hcrelerine yaylm olabilir, byle durumlarda enfeksiyon ar seyirli ve ounlukla da lmcl olur.
Yant - A
138)
Aadakilerden hangisi nfluenzae virs tip A'nn epidemik enfeksiyonlar oluturmasnda rol oynamaz?
(Eyll - 2004)
A)
B)
C)
D)
E)

Virsn hem hayvan hem de insanlar enfekte edebilmesi


Viral nkleik asitte oluan deiiklikler
Virsn damlack enfeksiyonu ile kolay ve hzl yaylm
Viral nkleik asidin hcre iinde latent olarak kalmas
Ar koruyuculuunun ksa sreli olmas

nfluenzae virs tip A hem insanlarda hem de kanatllar bata olmak zere hayvanlarda hastalk yapar.
Hayvanlardaki enfeksiyonlar virs nkleik asiti-nin yapsn deitirmesi asndan nemlidir. Virs damlack
enfekiyonu yoluyla yaylr ve byk epidemi ve pandemiler yapabilir.
Latent enfeksiyon yapmaz ve kroniklemez. Koruyuculuunun ksa sreli olmas nedeniyle her yl alama yapmak
gerekir.
Yant - D
139)
A)
B)
C)
D)
E)

Aadaki virslerden hangisi hcrelerde fzyon yoluyla dev hcre oluumuna neden olur? (Eyll -2001)
Bat Nil virs
Poliomiyelit
Kzamk
nfluenza A
Adenovirus

Rubeola virs fzyon yoluyla intrankleer inklzyon cisimcikleri bulunan multinkleer dev hcreler oluturur (Warthin
Finkeldey dev hcreleri).
Yant - C

150

140)
A)
B)
C)
D)
E)

Kzamktaki dkntlerin sebebi aadakilerden hangisidir?


Virsn solunum epitel hcrelerindeki sitotoksisitesi
T hcrelerinin enfekte vaskler endotel hcrelerini etkilemesi
Sitokinlerin etkisi
Hemoliz
Duyarl kiilerde allerjik reaksiyon

st solunum yollarnn enfeksiyonunun ardndan virs kana geer ve RES hcrelerini enfekte eder, burada tekrar
replike olur. Daha sonra kan yoluyla deriye yaylr.
Dkntler sitotoksik T hcrelerinin kzamk ile enfekte olmu derideki vaskler endotel hcrelerini etkilemesi
sonucunda geliir. Burada antikora baml vasklitin rol vardr. Bir mddet sonra dkntler ortaya kar.
Yant - B
141)
Kzamk virs makrofajlarn yzeyinde hangi reseptrlere balanarak hcresel immn sis-temde
depresyon yapar?
A)
B)
C)
D)
E)

CD3
CD8
CD21
CD46
CD77

Kzamk enfeksiyonu srasnda geici hcresel immnite depresyonu grlr. PPD deri testi negatifleebilir ve
tberkloz reaktivasyonu grlebilir.
Kzamk virs makrofajlarn yzeyinde bulunan IL-12 retiminden sorumlu olan CD46 reseptrlerine balanr,
bylece hcresel immn sistemde basklanma grlr.
Yant - D
142)
A)
B)
C)
D)
E)

Aadakilerden hangisi kzamn klinik bulgularndan biri deildir?


Ate
Koplik lekeleri
Konjunktivit
ksrk
Lenfadenomegali

Ortalama 2 haftalk bir inkbasyon periyodunun ardndan ate, konjunktivit (fotofobi), burun aknts, ksrk ile
karakterize prodromal ikayetler grlr. Koplik lekeleri tanda nemli bir bulgudur. Birka gn sonra yzden
balayarak aaya doru yaylan dkntler grlr.
Kzamk kliniinde lenfadenomegali tipik bir bulgu deildir.
Yant - E
143)
Aadakilerden hangisi, insan veya hayvanlarda hcre transformasyonuna ve tmr oluumuna neden
olabilen virslerden biri deildir? (Nisan - 2004)
A)
B)
C)
D)
E)

nsan T hcre lenfotropik virs


nsan papilloma virsleri
Paramyxovirsler
Hepatit B virs
Epstein-Barr virs

Paramyxoviruslar solunum yolu enfeksiyonlar yapan viruslardr. RSV, parainfluenzae virs, mumps ve robeola bu
grubun nemli virsleridir.
Mumps ve Rubeola solunum yolu enfeksiyonunun ardndan tm vcutta viremi meydana getirebilir. Bu grup virsler
spesifik hastalklar dnda tmr oluumuna sebep olmazlar.
Yant - C
144)
ok yksek olmayan ate, nezle hali, konjunktivit ikayetleri ile doktora bavuran 3 yandaki bir
ocukta koplik lekeleri tespit ediliyor. Muhtemel virs aadaki gruplardan hangisindendir?
A)
B)
C)
D)
E)

Adenovirus
Paramyxovirus
Herpesvirus
Picornavirus
Hepadnavirs

151

Kzamk virs (rubeola virs) paramyxovirs ailesinin yesidir.


Yant - B
145)
A)
B)
C)
D)
E)

Subakut sklerozan panensefalit hangi hastaln komplikasyonudur?


CMV
Rubeola
Adenovirs
Rubella
Parainfluenza

Kzamn ciddi komplikasyonlar vardr. Her 1000 olguda bir ensefalit grlebilir. Mortalite %10, kalc sekel oran
ise %40'tr.
Kzama bal primer dev hcreli veya sekonder bakteriyel pnmoni geliebilir.
Hastalktan birka yl sonra MSS'nin fatal seyirli hastal olan subakut sklerozan panensefalit (SSPE)geliebilir.
Yant - B
146)
A)
B)
C)
D)
E)

Atipik veya modifiye kzamk aadakilerden hangisinde gelimez?


l a yaplanlarda
Hafif enfeksiyon geirenlerde
Erikin kzam
Kzamk enfeksiyonu srasnda immunglobulin yaplanlar
Yenidoan dneminde kzamk geirenler

l a verilmi veya hafif enfeksiyon geirmi kiilerde atipik kzamk geliir. Koplik lekeleri olmakszn atipik
dkntler ile karakterizedir. Gnlerce sren ciddi bir klinik tablo oluturur. Hasta bulatrc deildir ve virs
izolasyonu yaplamaz. Anneden geen antikorlar nedeniyle halen korunma altnda olan bebeklerde ve enfeksiyonun
hemen ncesinde hiperimmn kzamk immnglobulini veya normal gama globulin preparatlarnn uyguland
kiilerde ortaya kan hafif kzamk tablosuna modifiye kzamk denir.
l alarn kullanlmamas nedeniyle artk atipik kzamk yetikinlerde grlmemektedir.
Laboratuvar tan
Tan klinik bulgular ile konulur. Hcre kltrlerinde virsn izolasyonu mmkndr ancak, tanda glk ekilen
olgularda antikor fitresinin iki hafta iinde 4 kat artmas deerli bulgudur.
Enfekte hcrelerde hem sitoplazmada hem de ekirdekte inklzyon cisimcikleri oluturur.
Yant - C
147)
A)
B)
C)
D)
E)

intrastoplazmik ve intrankleer inklzyon cisimcikleri yapan aadakilerden hangisidir?


Adenovirs
Mumps
Rabies
Hepatit B virs
HIV

Tan klinik bulgular ile konulur. Tkrk, BOS veya idrardan hcre kltrleri ile virs elde edilebilir. n-trasitoplazmik
ve intrankleer inklzyon cisimciklerine sebep olur.
S Ag'ni pozitiflii erken tan kriteri olarak kullanlr. Hemaglutinin ve nrominidaz antijenlerine V Ag'ni denir. mr
boyu kalcdr. Antikor tarama testlerinde 4 katlk art tan asndan deerlidir.
Yant - B
148)
Aadaki virslerden hangisinin remesi srasnda hcrede, hem ekirdekte hem de sitoplazmada
inklzyon cisimcii oluur? (Eyll - 2003)
A)
B)
C)
D)
E)

Herpes simplex viruslar


Kuduz virs
Adenovirs
Kzamk virs
Reovirs

Measles virs insan hcre kltrlerinde yava rer. Maymun veya insan bbrek hcrelerinde ya da human amnion
veya HEp-2 hcrelerinde multi-nkleer dev hcreler ve intrankleer-intrasitoplaz-mik inklzyon cisimcikleri
gstererek rerler. Bu 7-10 gn iinde gelien kzamk virs iin tipik bulgudur.
Yant - D

152

149)
A)
B)
C)
D)
E)

Aadaki bulgulardan hangisi kabakulak enfeksiyonu srasnda en sk grlr? (Eyll - 2002)


Ooforit
Pankreatit
Tiroidit
Myokardit
Meningoensefalit

Mumps'da en sk grlen komplikasyon aseptik meningoensefalittir.


Nadir komplikasyonlar poliartrit, pankriatit, nefrit, tiroidit, iitme kaybdr.
Yant - E
150)
A)
B)
C)
D)
E)

Kabakulak iin aadakilerden hangisi doru deildir?


Dnyada bilinen bir serotipi vardr
Tm memelilerde hastalk yapar
Spontan olarak bir haftada kendiliinden iyileir
Damlack enfeksiyonu yoluyla bular
Virs salg bezlerinde enfeksiyon yapar

nsanlar tek doal kaynaklardr. Dnyada yaygndr, bilinen bir serotipi vardr, k aylarnda insidensi artar. Hastalk
selim seyididir, spontan olarak bir hafta iinde dzelir.
Damlack enfeksiyonu yoluyla bular. ocuklarn %30 kadar klinik bulgular gstermeksizin enfeksiyonu geirir.
Virs solunum sistemi yoluyla enfeksiyonu meydana getirdikten sonra dolam yoluyla parotis bezlerine, testislere,
overlere, pankreasa ve menink-slere yerleir. Parotis bezine Stensen kanal yoluyla yanak mukozasndan da
ulaabilir.
Mumps'da en sk grlen komplikasyon aseptik meningoensefalittir. Nadir komplikasyonlar poliartrit, pankreatit,
nefrit, tiroidit, iitme kaybdr.
Yant - B
151)
nfantlarda bronit ve broniolit, yetikinlerde ise st solunum yolu enfeksiyonu etkeni virs
aadakilerden hangisidir?
A) CMV
B) Adenovirs
C) Respiratory sinsisyal virs
D) nfluenzae virs
E) Rhinovirs
RSV bebeklerd e pnmoni ve broniyolit. Yetikinlerde ise st solunum yolu enfeksiyonu etkeni nemli bir
virsdr.
Yant - C
152)
Pediatri servislerinde en sk nazokomiyal pnmoni etkeni olan virs aadakilerden hangisidir? (Nisan 2000)
A)
B)
C)
D)
E)

Adenovirs
Parainfluenza
nfluenza
Cytomegalovirus
Solunumsal sinsisyal virs

Respiratory sinsisyal virs (RSV) ocuk servislerinde nazokomiyal enfeksiyonlara sebep olabilir. Bulama serviste
grevli bakclar, hemireler ve doktorlar aracl ile gerekleir.
Yant - E
153)
Hastane personelinin sorumlu
aadakilerden hangisidir?
A)
B)
C)
D)
E)

olduu

ocuk

Adenovirs
Parainfluenzae virs
Rhinovirs
RSV
CMV

153

servislerinde

pnmoni

salgnlar

yapan

virs

RSV damlack enfeksiyonu ile veya kontamine ellerin az-buruna dokunulmas ile bular. K aylarnda salgnlar
oluturur. Dnyada yaygndr, 3 yan altndakilerde grlr.
Hastanedeki bebekler arasndaki salgnlar nemlidir. Bu salgnlar hastane personeli tarafndan meydana getirilir,
el ykama veya eldiven kullanma gibi basit nlemler ile nlenebilir.
Yant - D
154)
A)
B)
C)
D)
E)

Be ya altndaki ocuklarda krup etkeni virs aadakilerden hangisidir?


nfluenzae virs
Parainfluenzae virs
CMV
Adenovirs
Rhinovirs

Parainfluenzae virs dnyada yaygndr, k aylarnda epidemiler yapar ve balca damlack enfeksiyon eklinde
bular.
Viremi yapmakszn, alt ve st solunum yolu enfeksiyonlar yaparlar. Enfeksiyonlarn ou subklinik se-yirlidir. 4 tipi
vardr. Parainfluenzae virs tip 1 ve 2 en sk enfeksiyon yapan sulardr.
Be ya altndaki ocuklarn krup etkenlerindendir. Grip, farenjit, bronit ve pnmoni de yapabilir.
Yant - B
155)
A)
B)
C)
D)
E)

Dkntl hastalklar iinde en hafif seyirli olan virs aadakilerden hangisidir?


Kzamk
Su iei
Kzamkk
Roseola infantum
Eritema infeksiyozum

Rubella damlack enfeksiyonu ile bular. Dnyada yaygndr. Her 6-9 ylda bir byk epidemiler yapar.
zellikle gebeler tehlike altndadr.
Balangta virs nazofarenkste ve lokal lenf bezlerinde replike olur. Kan yoluyla i organlara ve deriye yaylr.
Dkntnn nedeni halen kesin olarak akla kavuturulamamtr, antijen-antikor kompleksine bal vasklit
olabilecei ne srlmektedir.
ki tip enfeksiyonu vardr.

Rubella: Dkntl ocukluk a hastalklar iinde en hafif seyirli olandr. Prodromal belirtilerin ardndan
makulopapler dkntler yzden balayarak ekstremitelere yaylr. Posterior aurikular lenfadenopati
(theodor belirtisi) nemli bir bulgusudur. Dkntler 3 gn iinde kaybolur.

Yetikin rubellasnda zellikle kadnlarda immn komplekslere bal poliartritler grlebilir.

Konjenital rubella sendromu: Rubella virs teratojendir. Gebe kadn ilk trimesterde akut enfeksiyon geirirse
(zellikle ilk aynda), maternal viremi ve fetal enfeksiyon sonucunda konjenital malformasyonlar grlebilir.
Balca kalpte (patent duktus arteriosus), gzlerde (katarakt) ve beyinde (mental retardasyon)
malformasyonlar grlr.

Yant - C
156)
Ann ardndan gen kadnlara 3 ay sresince kontrasepsiyon uygulamas aadakilerden hangisinde
yaplr?
A)
B)
C)
D)
E)

Rubella
Rubeola
Mumps
Difteri
Tetanoz

Rubellann canl, attenue as ile korunma salanabilir. A ortalama 10 yl kadar koruyucudur. 15 aylk ocuklara
MMR as eklinde yaplr.
Gen kadnlara yaplan alarn ardndan, 3 ay sresince kontrasepsiyon uygulanr.
Yant - A
157)

Kuduzun bulamas iin aadakilerden hangisi doru deildir?

A) Memelilerin srmas
B) Kedi trmalamas

154

C) Yarasa srmas
D) Yarasa bulunan magaradan inhalasyon
E) Fare sr
Bulama hayvan srklar ile olur. Dnyada tilki, kurt, akal gibi yabani hayvanlar bulatrclkta sorumlu iken,
Trkiye'de sokak kpeklerinden bulama grlr.
Kuduz bir hayvan tarafndan srlma sonucunda kuduz gelime riski %30-40 iken, trmalama yolu ile bulama riski
%1'dir. Yarasalarn, kendileri hastalanmazlar, magaralarda tadklar virsleri inhalasyon ile insanlara
bulatrabilirler.
Fare gibi kemiriciler kuduz bulatrmazlar.
Yant - E
158)
Aadaki virs hastalklarndan hangisinin laboratuvar tans iin tkrn fareye enjeksiyonundan
sonra hayvann MSS'de negri cisimcikleri aranmaktadr? (Nisan - 1998)
A)
B)
C)
D)
E)

Kzamk
Kzamkk
Kabakulak
Poliomyelit
Kuduz

Kuduzun ayrc tansnda beyin ya da spinal kordda intrasitoplazmik negri cisimciklerinin grlmesi tan
koydurucudur.
Yant - E
159)
Aadakilerden hangisi insan diploid hcre kltrlerinde hazrlanan kuduz asnn zelliklerinden biri
deildir? (Nisan - 2003)
A)
B)
C)
D)
E)

Canl atenue virs partiklleri iermesi


Kas ii enjeksiyon yoluyla uygulanmas
4-6 dozla yeterli antikor cevab oluturmas
Lokal ve sistemik yan etkilerinin az olmas
Temas ncesi ve sonras profilakside kullanlmas

nsanlarda kullanlan tm rabies virs alar inakti-ve virslerden elde edilir.


Canl virs as olan Flury suu hayvan alarnda kullanlr.
Yant - A
160)
A)
B)
C)
D)
E)

Kuduzda omurilikte grlen spesifik intrasitoplazmik inklzyon cisimciklerine ne ad verilir?


Sinsitia
Warthin Finkeldey
Guarnieri
Langhans
Negri

Kuduzda virs srk blgesinde sitoplazmik mem-brandaki asetil kolin reseptrlerine yapr. Burada replike olur.
Yeterli sayya ulanca duyu sinirlerine gelir. Alnan virsn says ok fazla ise direk duyu sinirlerine ulama grlr.
Gnde ortalama 2 cm hzla periferik duyusal sinirde aksoplazmik yoldan ilerler ve spinal korda ve oradan da merkezi
sinir sistemine ular. Burada konak hcre sitoplazmasnda tipik inklzyon cisimciklerini yapar (Negri cisimcikleri).
En ok omurilikte, serebellumda, hipokampusun ammon boynuzunda grlr.
Yant - E
161)
A)
B)
C)
D)
E)

Kuduzun ilk bulgusu aadakilerden hangisidir?


Hidrofobi
Fotofobi
Azdan salya gelmesi
Isrk yerinde parestezi, ar
Aerofobi3

Kuduzun klinik bulgular

nkbasyon dnemi: Yarann byklne, virs miktarna ve yarann beyne yakn olmasna gre deiir. Ba
ve boyun blgelerinden srlmalarda daha ksadr.

155

Prodromal dnem: Semptomlar virsn merkezi sinir sistemine girmesi ile balar. Genel enfeksiyon bulgular
grlebilir. Isrk yerindeki ar, kant ve parestezi kuduzun spesifik ilk bulgusudur. rritabilite grlebilir.

Nrolojik dnem: Hasta kzgn grnml, ajitedir, halusinasyonlar grr. Saldrganlk, ajitasyon, kama,
srma ve sakin dnemler ksa aralklarla birbirini izler. Otonom sinir sistemi etkilenmesine bal hipertermi,
taikardi, hipertansiyon ve hipersalivasyon grlr. Larenks, farenks ve diyafragmada spontan veya yutkunma
gibi uyaranlarla arl spazmlar balar.

Hidrofobi geliir. Generalize konvlsiyonlar grlr. Hidrofobiye fotofobi ve aerofobi elik eder. Hastalar nbetler
srasnda kaybedilebilir.

Koma dnemi: Genelde semptomlardan sonra bir haftalk dnem iinde grlr. Hastalar asfiksi veya dier
komplikasyonlar ile ex olurlar.

lm

Yant - D
162)
A)
B)
C)
D)
E)

Kuduzdan korunma iin aadakilerdenhangisi yaplmaz?


Yara yerinin sabunlu su ile ykanmas
Temas ncesi alama
Temas sonras alama
Yara yerinin hafif bir anesteziden sonra kanatlmas
Hiperimmnglobulin uygulanmas

Kuduzda semptomlar baladktan sonra tedavi imkan yoktur. nemli olan hastaln meydana gelmesini
engellemektir. Bu nedenle a kullanlr.
nsan diploid hcrelerinde retilmi alar kullanlmaktadr (HDCV). Semple tipi alar, yavru fare be yin dokusu as
ve kanatl fare beyin dokusu alar artk kullanlmamaktadr.
A uygulamasnn sonucunda serumda koruyucu ntralizan antikor dzeyleri yaklak olarak bir hafta sonra
gelimektedir. Kafa ve boyundan srklarda a ile birlikte kuduz iin spesifik immnoglo-bulin kullanlmaldr.
Bunlar ya hayvan kaynakl an-tirabies serum (ARS) veya insan kaynakl rabies hi-perimmunglobulindir (RHIG).
RHIG'de anafilaksi veya serum hastal riski yoktur ve daha etkilidir. 20 I/kg uygulanr. ARS etkili olmas iin iki kat
fazla dozda uygulanr.
Hiperimmnglobulinler ilk bir hafta iinde uygulanmaldr, daha sonraki gnlerde yaplmasnn bir faydas yoktur. A
ile ayr enjektrlerde ve ayr blgelerde ayn anda uygulanabilirler.
Isran hayvan, srdktan sonra 10 gn yaamsa hastada alama kesilir.
Evcil hayvanlar Flury suu ile hazrlanm canl atte-ne alar ile alanr.
Temas ncesi alama: 0, 7, 21/28'nci gnlerde HDCV hayvanclkla uraanlara, laboratuvar alanlarna,
veterinerlere, krsal kesimlere kacaklara uygulanr. Bu a 2 yl koruma salar, ancak srekli risk altndakilere 6
ayda bir veya ylda bir booster alama yaplr.
Temas sonras: Temas sonras korunmann ilk kademesi yarann sabunlu su ile ykanmasdr.
Kuduz sadece bu uygulama ile %80'in zerinde nlenmektedir.
HDCV alama; 0, 3, 7, 14, 28'inci gnlerde deltoid kasna intramuskuler uygulanr. Ayn zamanda gerekli grlr
ise RHIG'de yaplr. Isran hayvan 10 gn sresince sa ise a kesilir.
Son yl iinde a yaplmlara 0 ve 3. gnlerde iki doz a yaplmas yeterli olmaktadr.
Yant - D
163)
Rabies enfeksiyonu iin uygun hcreler ve inklzyon cisimcikleri iin aadakilerden hangisi
dorudur?
A)
B)
C)
D)
E)

Epitel hcrelerinin nukleusunda Guarnieri cisimcikleri


Epitel hcrelerinin sitoplazmasnda Guarnieri cisimcikleri
Sinir hcrelerinin nukleusunda Negri cisimcikleri
Sinir hcrelerinin sitoplazmasnda Negri cisimcikleri
Sinir hcrelerinin sitoplazmasnda Bollinger cisimcikleri

Rabiesvirs merkezi sinir sisteminde serebellum, omurilik ve hipokampusun ammon boynuzunda in-trasitoplazmik
negri cisimcikleri meydana getirir.
Yant - D
164)

Picornavirs olmayan aadakilerden hangisidir?

A) Coxsackievirs
B) Echovirs

156

C) Rhinovirs
D) Poliovirs
E) Rotavirs
Medikal nemi olan picomavirsler ikiye ayrlr
1.

Enterovirsler

2.

Poliovirs

Coxackievirsler

Echovirsler

Hepatit A

Rhinovirsler

Enterovirslerin konaa giri yolu GS iken, rhinovi-rslerin giri yolu burun ve boazdr. Enterovirsler 37C'de
rerken, rhinovirsler daha sonra 33 C'de remeyi severler. Enterovirsler aside dayankldr.
Yant - E
165)
A)
B)
C)
D)
E)

Poliovirsn bulama yolu aadakilerden hangisidir?


Fekal-oral
Damlack enfeksiyonu
Hayvan sr
Kan ve kan rnleri aracl ile
Hastalarn idrarlarnn direk deri ile temas yoluyla

Poliovirs pastrize edilmemi st, krema ve dondurma ile bular. Oral yoldan alndktan sonra, ton-sillalar, lenf
bezleri, farenks, mide ve barsaklarda replike olurlar.
Merkezi sinir sistemine ulaan virsler, sinir hcrelerinde geri dnml harabiyet yaparlar. Medulla spinalis n
boynuz hcreleri, beyinde vestibler sistem ve serebellum tutulur. Miyokardit, peyer plak lserleri ve lenfoid
hiperpla-ziye de yol aar.
Yant - A
166)
A)
B)
C)
D)
E)

Trkiye'de polio korunmasnda uygulanan a aadakilerden hangisidir?


Sabin
Salk
Kapsl as
Rekombinan DNA as
Plazma kaynakl alar

Polioda korunmada oral attene-canl sabin as veya IM inaktive l Salk as kullanlmaktadr. Trkiye'de
nemi nedeniyle Sabin as uygulanmaktadr. Avrupa ve Amerika'da birok lkede Salk as tercih edilmektedir.
Sabin asnn, viremi ve 1:1 milyon kiide paralitik hastalk gelitirme riski nedeniyle zellikle erikinlere, gebelere
ve doumsal immn yetersizlii olanlara Salk as uygulanmaldr.
Yant - A
167)
A)
B)
C)
D)
E)

Polio'da en sk grlen klinik tablo aadakilerden hangisidir?


Asemptomatik inaparan enfeksiyon
Minr hastalk
Aseptik menenjit
Majr hastalk
Bulber poliomyelit

Klinik formlar drt deiik ekilde grlr;


Asemptomatik inaparan enfeksiyon: Hastala yakalananlarn %90'nda grlr.
Minr hastalk: Grip benzeri semptomlar grlr.
Aseptik menenjit: Olgularn %1-2 kadarnda grlr, minr hastalk semptomlarna menenjit bulgular eklenir. yi
seyirlidir
Paralitik poliomyelit (Majr hastalk): Olgularn ortalama %1 kadarnda grlr. Aa motor nronlarn hasar
sonucu gelien flask tipte paraliziler hastaln tipik bulgulardr.
Ar form olan bulber poliomyelitte farenks, kord vokaller ve respiratuvar kaslar etkilenir. Hastalar kaybedilmezse tam
iyileme grlr.

157

Guillain-Barre sendromu ile karlatrldnda, eks-tremite paralizileri asimetriktir, BOS proteini ve hcre says
aseptik menenjit bulgular verir, ate yksektir.
Yant - A
168)
A)
B)
C)
D)
E)

Aadaki viruslardan hangisi enterik, dermotropik ve nrotropik enfeksiyonlara yol aar? (Nisan - 1999)
Kabakulak
Coxsackie-B
Herpes simplex 1
Rotavirus
Kzamk

Coxsackie B virsn 1-6 serotipleri nrolojik, 5 sero-tipi hem gastroenterit hem de deri mukoza enfeksiyonlarna
sebep olur.
Yant - B
169)
A)
B)
C)
D)
E)

Coxsackie A virs enfeksiyonu olan aa-dakilerden hangisidir?


Miyokardit
Perikardit
Bronholm hastal
Herpangina
Diabetes mellitus

Coxsackievirsler deiik hastalklarn etkenidir. A ve B grubuna ayrlr. Gruplama farelerdeki etkisine baldr. Grup
A virsler yaygn miyosit, flask paraliziler yaparken, grup B virsler jeneralize, kalpte, pankreasta ve merkezi sinir
sisteminde daha az ciddi lezyonlara ve fokal miyosite sebep olur. imdiye kadar 24 A serotipi, 6 B serotipi
bulunmutur.
Temel bulama yolu fekal-oral yoldur, ancak aero-sollerin respiratuar sistem yoluyla da bulamay gerekletirdii
bilinmektedir.
nsanlar tek doal konaklardr.
Grup A virsler deri ve mukozalar tercih ederken B tipi virsler kalp, plevra, pankreas, karacier gibi organlarda
enfeksiyon yapar. Her ikiside menink-sleri ve motor nronlar etkileyerek paralizi yapabilirler.
Orofa-renks ve gastrointestinal sistemde replike olmalarna ramen kan dolam yoluyla yaylrlar.
Grup A spesifik hastalklar

Herpangina: Yksek ate, boaz ars, anoreksi, bulant kusma ile orofarenkste vezikller ile karakterizedir.

El-ayak-az hastal zellikle ocuklarda el, ayakta vezikler lezyonlar ve azda lserasyon ile karakterizedir.

Grup B spesifik hastalklar

Plrodini (Bronholm hastal, epidemik miyalji): Ate ve ciddi plrezi tipinde ar ile karakterizedir.

Miyokardit ve perikardit geliebilir.

Coxackievirus B4 ile farelerde pankreas hasarna bal diyabetes mellitus gelimektedir. Bu virsn insanlarda
jvenil diabet etkeni olduu dnlmektedir.

Her ikisinin birlikte yaptklar hastalklar

Aseptik menenjit, hafif parezi ve geici paraliziler yaparlar.

158

Coxsackie virslerin sebep olduu hastalklar


Coxsackievius
Hastalk

Grup A Tip 1-24 Grup B Tip 1-6

Nrolojik
Aseptik menenjit

Bir ok

1-6

Paralizi

7-9

2-5

Ensefalit

2, 5-7, 9

1-5

Deri ve mukoza
Herpangina

2-6, 8, 10

El-ayak-az

5, 10, 16

Ekzantemler

Bir ok

Kardiak ve kas
Plrodini

1-5

Miyokardit, perikardit

1-5

Solunum
Grip

21,24

1,3, 4, 5

Pnmoni

9, 16

4, 5

24

Okler
Akut hemorajik konjunktivit
GS
Diare

18, 20-22,

Hepatit

24

Dierleri

4,9

Ate (tanmlanmam)

1-6

Diyabet

3,4

Laboratuvar tan
Hcre kltrlerinde virs izole etmek veya antikor litresinin 4 kat artmas tan koydurucudur.
Yant - D
170)
Coxsackie A enfeksiyonunda boaz ars ve kzarklk, yumuak damakta vezikller, tonsillada hiperemi
ve posterior LAP'tan oluan tablo aadakilerden hangisidir? (Eyll- 1999)
A)
B)
C)
D)
E)

El ayak az hastal
Herpangina
Bornholm hastal
Gingivostomatit
Spratif tonsillit

Herpangina Coxsacakie A virse bal olarak gelien Herpesvirs enfeksiyonuna benzer ciddi febril farenjittir.
Yant - B
171)
A)
B)
C)
D)
E)

Aadaki virslerden hangisi enterik, dermotropik ve nrotropik enfeksiyona yol aar? (Eyll - 2001)
Kabakulak
Coxsackie
Enfluenza A
Rotavirs
Kzamk

Coxackie B virsn 1-6 serotipleri nrolojik, 5 sero-tipi hem gastroenterit hem de deri ve mukoza enfeksiyonlarna
sebep olur.
Yant - B

159

172)
Coxsackie B enfeksiyonunda ate ve ciddi plrozi tarznda gs ars eklindeki klinik tablo
aadakilerden hangisi ile geliir?
A)
B)
C)
D)
E)

El ayak az hastal
Herpangina
Plrodini
Gingivostomatit
Spratif tonsillit

Coxsackie virsler fare iskelet kasna yaptklar etkiye bal olarak A ve B grubu olarak ikiye ayrlrlar.
Grup A spesifik hastalklar

Herpangina: Yksek ate, boaz ars, anoreksi, bulant kusma ile orofarenkste vezikller ile karakterizedir.

El-ayak-az hastal zellikle ocuklarda el, ayakta vezikler lezyonlar ve azda lserasyon ile karakterizedir.

Grup B spesifik hastalklar

Plrodini (Bronholm hastal, epidemik miyalji) Ate ve ciddi plrezi tipinde ar ile karakterizedir.

Miyokardit ve perikardit geliebilir.

Coxsackievirus B4 ile farelerde pankreas hasarna bal diyabetes mellitus gelimektedir. Bu virsn
insanlarda jvenil diyabet etkeni olduu dnlmektedir.

Her ikisinin birlikte yaptklar hastalklar

Aseptik menenjit, hafif parezi ve geici paraliziler yaparlar.

Yant - C
173)
A)
B)
C)
D)
E)

Viral aseptik menenjitlerde aadakilerden hangisi ilk 24 saat iindeki BOS bulgusu iin dorudur?
BOS proteini dktr
BOS glukozu yksektir
Lenfositoz
Polimorfonkleer lkositoz
Eozinofili

Aseptik menenjit BOS'da mononkleer hcrelerin art ile karakterizedir. Polimorfonkleer lkosit-ler ilk 24 saat
iinde yksektir, ancak sonra bunlar yerlerini lenfositlere brakrlar.
Kltrde bakteri retilemez, glukoz seviyesi yksektir ve protein seviyeri hafif ykselmitir. Periferik yaymada
lkositler normal grnmdedir.
Aseptik menenjit denince akla virsler gelir ancak, spiroketler, klamidyalar, tberkloz ve dier mikroorganizmalar da
ayn tipte menenjit meydana getirebilir.
Yant - D
174)
A)
B)
C)
D)
E)

Enterovirs 70, aadaki durumlardan hangisine yol aar? (Nisan - 2001)


Herpangina
Aseptik menejit
Hemorajik konjonktivit
Ensefalit
Miyokardit

Drt enterovirs (tip 68-71) maymun bbreinde retilir ve bunlardan insanlar iin patojendir. Enterovirs 70
akut hemorajik konjunktivitin ana etkenlerinden birisidir.
Yant - C
175)
A)
B)
C)
D)
E)

Akut hemorajik konjunktivitin etkeni aadakilerden hangisidir?


Enterovirs 68
Enterovirs 69
Enterovirs 70
Enterovirs 71
Enterovirs 72

Maymun hcre kltrlerinde retilmi (68-71) drt enterovirsden tanesi insanlarda hastalk etkeni olarak tespit
edilmitir.
Enterovirs 68 broniolitli ve pnmonili ocuklarn solunum sisteminden izole edilmitir.
Enterovirs 70 akut hemorajik konjunktivitin ana sebebidir. Pandemiler yapabilir. Etkili bir tedavi yoktur, tamamen
iyileir.

160

Enterovirs 71 menenjit, ensefalit ve polio benzeri paralizisi olan hastalarda izole edilmitir.
Yant - C
176)
A)
B)
C)
D)
E)

Aadaki enterovirslerden hangisi akut hemorajik konjunktivite neden olur? (Eyll - 2004)
Poliovirs 3
Echovirs 30
Enterovirs 70
Coxsackievirs B6
Echovirs 19

Enterovirs tip 70 akut hemorojik konjunktivit etkenidir.


Yant - C
177)
Aadaki viruslardan hangisi, az yolu ile alndnda mideyi geerek ince barsaa ulaamaz? (Nisan 1999)
A)
B)
C)
D)
E)

Adenovirus
Echovirs
Reovirus
Rotavirus
Rhinovirus

Rhinovirsler picornavirs ailesindendir, bir ok adan enterovirslara benzerler. Ancak aside duyarl olmalar
nedeniyle solunum yolu ile bular ve solunum sistemi enfeksiyonlarna sebep olurlar.
Yant - E
178)
A)
B)
C)
D)
E)

Aside duyarl ve 33C'de reyebilen picornavirs aadakilerden hangisidir?


Polio
Hepatit A
Coxackievirs
Rhinoviris
Echovrs

Rhinovirslerin 33C'de replike olmas virse has bir zelliktir. st solunum yolu enfeksiyonlarnn nemli
etkenlerinden birisidir. Hafif seyirli enfeksiyonlar yaparlar. Aside duyarldr; gastrointestinal sistemde replike
olmazlar, bu zellikleri ile enterovi-rslerden ayrlrlar.
Nazal sekresyon yapmas, st solunum yolu epitel hcrelerinden histamin ve bradikinin salmm da hastala zel
bulgulardr.
Tedavide nazal interferon-alfa uygulanr. 100'den fazla serotipinin olmas a gelitirilmesini engellemektedir.
Yant - D
179)
Alt solunum yolu enfeksiyonu bulgular ile hastaneye getirilen 6 aylk bir bebekte aadaki virslerden
hangisinin etken olma olasl en dktr? (Nisan - 2003)
A)
B)
C)
D)
E)

nfluenza virs
Adenovirs
Parainfluenza virs
Rhinovirs
Solunum sinssyal virs

Influenzae virs insandan insana damlack enfeksiyonu veya eller, yzeyler ile temas etmekle bulaan salgn yapan
bir virstr. Hem kendisi hem de spe-renfeksiyonlar eklinde pnmoniler grlebilir.
Adenovirslerin tip3 ve 7 bata olmak zere birok serotipi ocuklarda pnmoni etkeni olabilir. RSV yetikinlerde st
solunum yolu enfeksiyonu eklinde grlrken, oyun ocuklarnda febril bronit, byk ocuklarda pnmoni, st
ocuklarnda (0-2 ya) ise broniolit yapar.
Parainfluenza virs tm yalarda eitli solunum yolu enfeksiyonlarna yol aabilir. Ancak zellikle bebek ve gen
ocuklarn ciddi respiratuvar sistem patojenidir. Bilinen asl tablosu laringotrakeobronittir, ancak enfeksiyon daha
derinlere yaylarak pnmoni etkeni olarak karmza kabilir.
Rhinovirsler st solunum yolu enfeksiyonlar yaparlar, pnmoni bakteriyel sper enfeksiyonlara bal olarak geliir.
Pnmoni etkenleri iinde saylamaz.
Yant - D
180)

st solunum yollarnda en sk enfeksiyon etkeni olan virs aadakilerden hangisidir?

161

A)
B)
C)
D)
E)

Adenovirs
Rhinovirs
Parainfluenzavirs
Respiratory sinsitiyal virs
Influenzae virs

Yant - B

En sk grlen viral etkenler


Sendrom

Bebekler

ocuklar

Yetikinler

Rhino

Rhino

Rhino

Adeno

Adeno

Corona

Adeno

Adeno

Adeno

Herpes simplex

Coxsackie

Coxsackie

Parainfluenzae

Parainfluenzae

Parainfluenzae

nfluenzae

nfluenzae

nfluenzae

Parainfluenzae

Parainfluenzae

Parainfluenzae

nfluenzae

nfluenzae

Adeno

RSV

Nadir

Nadir

Parainfluenza

RSV

nfluenzae

nfluenzae

nfluenzae

Parainfluenzae

Adeno

st solunum yolu enfeksiyonu

Farenjit

Larerjit/krup

Trakeobronit

Broniolit

181)
A)
B)
C)
D)
E)

Pnmoni

ift sarmal RNA virs aadakilerden hangisidir?


Hepatit B virs
Hepatit C virs
Reovirs
Rubeola
Epstein Barr virs

Reovirsler (Respiratory Enteric Orphan); insanlarda hem respiratuvar hem de enterik dokulardan izole edilmi
ancak belirgin bir hastal bulunamamtr.
ift sarmal RNA virslerdir. Rotavirus bu ailenin en nemli insan patojenidir.
Yant - C
182)
A)
B)
C)
D)
E)

ocuk ishallerinin en nemli etkeni tekerlek eklindeki virs aadakilerden hangisidir?


Adenovirs
Rotavirus
Echovirs
Hepatit virsler
Parvovirs

Rotavirus segmente ift sarmal RNA'ya sahip virstr. Zarfsz tekerlek grnmndedir. Kk ocuklarn en sk
grlen gastroenterit etkenidir. Istmaya, aside ve etere dayankldr, mide asidini kolaylkla geebilir.
K aylarnda epidemiler yapar. Virs d ortamlara direnli olmas nedeniyle oyuncaklarda uzun sre canlln
korur ve anaokullanda ishal salgnlarna sebep olabilir.
Virs oral yoldan alndktan sonra ince barsan erikin epitel hcreleri iinde replike olur, bunlarn trans port
mekanizmalarn bozar ve ayrca ab-sorptif etkinlik gsteren erikin epitel hcrelerinin dklmesine yol aar. Bylece
villuslarn gen, ancak absorpsiyon yetenei yeterince gelimemi epitel hcrelerince donatlmasna yol aar.
Sonula barsak lmenine bol miktarda sv geer ve ozmo-tik ishaller grlr.
Bebek ve kk ocuklarda daha ar seyirlidir. 40C'yi bulan yksek ate, iddetli bulant-kusma, karn ars ve
ishal vardr.
Dkdan eritrosit ve lkosit yoktur, enflamasyon bulunmaz. mmnite IgA'nn gelimesine baldr.
Anne st, kolostrum ve inek st anti-Rotavirs antikorlar ierdiinden pasif korunma salarlar.

162

Yant - B
183)
A)
B)
C)
D)
E)

Segmente ift sarmal RNA'l ikosahedral simetrili kapsidi olan, zarfsz virs aadakilerden hangisidir?
Rotavirus
Parvovirs B19
Rubella
Rhinovirs
Respiratory syncytial virs

RNA virsler kural olarak tek sarmalldr. Bu kural bozan ift sarmall virs grubu Reovirslerdir.
nsanlarda hastalk yapan tek Reovirs Rotavirs-tr.
Yant - A
184)
Viremi oluturmakszn vcuda girdii blgede enfeksiyon yapan virs aadakilerden hangisidir?
(Nisan - 2004)
A)
B)
C)
D)
E)

Rotavirus
Hepatit virsleri
Poliovirsleri
Arbovirsler
Enterovirsler

Rotavirs barsak epitel hcrelerini enfekte ederek 2 yan altndaki ocuklarda kolera benzeri bol sulu, mukus,
eritrosit ve lkosit bulunmayan ishal yapar.
Viremi ve baka organ enfeksiyonu grlmez.
Yant - A
185)

Rotavirs iki ya altndaki ocuklarda ve immn yetersizlii olanlarda ishal etkeni bir virstr.

Aadakilerden hangisi Rotavirs tanmlar?


A)
B)
C)
D)
E)

Bir RNA virstr


Virs tanmlayacak test yntemleri henz gelitirilmemitir
Virs tanmlamak iin en sk kltr kullanlr
Nazokomiyal enfeksiyonlar nadir grlr
nsandan insana bulamaz

Rotavirs segmente ift sarmal RNA virstr. zellikle ocuk servislerinin nazokomiyal patojenlerin-dendir. Kltr
yntemleri ile retmek zordur, tanda lateks aglutinasyon veya EIA yntemleri ile dkda antijen tarama testleri
sk kullanlr. Spesifik tedavisi yoktur. Semptomatik tedavi yntemleri uygulanr.
Yant - A
186)
A)
B)
C)
D)
E)

Aadaki enfeksiyonlarn hangisinden Rotavirs sorumludur?


Aseptik menenjit
st solunum yolu enfeksiyonu
Konjunktivit
Diyare
Ensefalit

Reovirsler orta byklkte ift sarmal virslerdir. nsan Rotavirsleri, iki yana kadar ocuklarda nemli
gastroenterit etkenlerinden biridir. Dnyada yaygndr ve nemli bir halk sal problemidir. Gelimekte olan
lkelerde ylda ortalama 3.5 milyon ocuun lmnden sorumludur.
Yant - D
187)
A)
B)
C)
D)
E)

Aadakilerden hangisi mononkleoz benzeri sendrom meydana getirmez?


Epstein- Barr virs
Cytomegalovirs
Toxoplasma
Borrelia burgdorferi
Rotavirs

Epstein-Bar virs enfeksiyoz mononkleozun pri-mer etkenidir. Dier mikroorganizmalar da yorgunluk, halsizlik,
lenfadenomegali ile karakterize mononkleoz benzeri klinik tablo olutururlar.

163

Bunlarn iinde Rotavirs, dierlerinden farkl olarak sadece GS mukoza epitel hcrelerinde enfeksiyon yaparak bol
sulu dklama ile karakterize ishal etkenidir.
Yant - E
188)
A)
B)
C)
D)
E)

Hepatit A iin aadakilerden hangisi doru deidir?


Enterovirs 72'dir
Dnyada tek serotipi vardr
Fekal-oral yol ile bular
Deniz suyunda 10 aya kadar canlln koruyabilir
Kan ve kan rnleri ile bulaamaz

Enterovirslerin tipik zelliklerini gsterir.


Enterovirs 72 olarak da bilinir. Dnyada sadece tek serotipi vardr. Dier hepatit virsleri ile antije-nik benzerlii
yoktur.
Fekal-oral yol ile bular.nsanlar tek reservuardr. Virsn dk ile salm semptomlarn balamas ile biter,
bylece bu hastalara karantina uygulanmasnn anlam yoktur. Asl etkilenenler ocuklardr, epidermleri yaz
kamplarnda veya okullarda grlebilir. Asl bulama dk ile kirlenmi sularn iilmesi ile olur.
Deniz suyunda 10 aya kadar yaayabilir, midye ile bulaabilir.
Nadir de olsa kan ve kan rnleri ile bulaabilir.
Yant - E
189)
A)
B)
C)
D)
E)

Aadaki virslerden hangisi, konakta latent enfeksiyona neden olmaz? (Eyll - 1998)
Cytomegalovirs
Suiei virs
BK virs
Herpes simplex virs Tip I
Hepatit A virs

Hepatit A virs enfeksiyonlarnn tamam iyileir, kroniklik grlmez.


Yant - E
190)
A)
B)
C)
D)
E)

Hepatit A'nn klinii ile ilgili aadakilerden hangisi doru deildir?


ocuklarn nemli bir blmnde asemptomatik seyreder
Yetikinlerde ikterik ve dier hepatitlere gre daha grltl seyir gsterir
Yetikinlerde fulminan seyredebilir
Yetikinlerde kolestatik seyredebilir
ocuklarda relaps sk grlr

Hepatit B'de olduu gibi viral hepatit bulgular vardr.


ocuklarn yaklak olarak 1/10'unda ikter grlrken, yetikinlerde bu oran 2/3'tr.
Klinik belirtiler B ve C tipi hepatite gre daha grltldr.
Yetikinlerde; fulminan, kolestatik ve relapsl formlar grlebilir.
Kroniklemez.
Yant - E
191)
A)
B)
C)
D)
E)

Aadakilerden hangisi insanlarda tmr geliimine sebep olmayan virslerdendir?


Epstein-Barr virs
Hepatit B virs
Hepatit C virs
Hepatit A virs
Human herpesvirs

Hepatit A virs fekal-oral yol ile bulaan hepatit vi-rslerindendir. ocuklarda hafif, yetikinlerde ise daha ar seyirli
bir klinii vardr. Hepatit A virs dier hepatit virslerinden farkl olarak kroniklemez ve kanser gelitirmez.
Yant - D
192)

Viral partikllere kar gelien Ig M antikorlar aadakilerden hangisinin tansnda kullanlr?

A) Hepatit A

164

B)
C)
D)
E)

Hepatit C
Hepatit D
HIV
Yukardakilerin hepsinde nemlidir

Hepatit A virs tek sarmal lineer RNA genomuna sahiptir. Anti-HAV IgM antikorlarnn serumda tanmlanmas akut
viral hepatit A tansnda kullanlr.
Hepatit C, D ve HIV antikorlarnn tanmlanmasnda IgM antikorlarnn faydal olmad gsterilmitir.
Hepatit B virs enfeksiyonlarnda da akut enfeksiyonun gstergesi anti-HBc IgM antikorlardr.
Yant - A
193)
A)
B)
C)
D)
E)

Aadaki hastalklardan hangisinde gama globulin kullanmann faydas yoktur?


Hepatit A
Hepatit B
Rabies
Rubeola
Enfeksiyz mononkleoz

Hepatit B, rabies ve tetanoz hiperimmunglobulinler ile korunma uygulanan hastalklardr.


Hepatit A, Rubeola ve Hepatit E'de ise standart im-munglobulin kullanlabilir.
Hem EBV hem de CMV ile meydana gelen enfeksiyz mononkleoz'da immunoglobulin kullanm faydaszdr.
Yant - E
194)
A)
B)
C)
D)
E)

Transfzyonla bulaan hepatitler iinde en nemli etken aadakilerden hangisidir?


Hepatit A
Hepatit B
Hepatit C
Hepatit D
Hepatit E

nsanlar HCV iin rezervuardrlar. Kan, seksel temas ve anneden ocua bulaabilir. Maternal bulamann,
plasenta aracl ile mi yoksa, vertikal mi olduu kesin bilinmemektedir.
Kan donrlerinde ortalama olarak %1 kadar pozitiflik saptanr. Transfzyonla bulaan hepatit deyince ilk akla
gelendir. zellikle intravenz uyuturucu bamllarnda bulama yksek orandadr. Endstriyel hazrlanm kan
rnleri genellikle gvenlidir, ancak ok miktarda bulama gsterilmitir.
Yant - C
195)
A)
B)
C)
D)
E)

Hepatit C'de tarama testi aadakilerden hangisidir?


HCV RNA
RIBA
Anti-HBc
Anti-HCV
Hibridizasyon

HCV enfeksiyonu tans HCV antikorlarnn ELISA ile gsterilmesiyle konulur. Anti-HCV tarama testidir.
Dorulama iin RIBA (Recombinant mmunoblot assay) kullanlr. Ancak HCV iin gerek tan PCR ile HCV
RNA'nn gsterilmesi ile olur.
Yant - D
196)
A)
B)
C)
D)
E)

Gebelerde ar seyirli, fulminan klinik tablo ile seyreden hepatit aadakilerden hangisidir?
Hepatit A
Hepatit B
Hepatit C
Hepatit D
Hepatit E

Hepatit E virs Hepatit A virs gibi davranr. Fekal-oral yol ile bular. Calicivirus grubundandr.
Hepatit A virsne gre daha fatal seyreder. Gebelerde enfeksiyon daha ar seyreder. Gebeliin nc
trimestirinde %25 orannda mortalite bulunur. Kroniklemez.
Profilakside standart immunoglobulin kullanm hastal nleyebilir.

165

Yant - E
197)
A)
B)
C)
D)
E)

Aadakilerden hangisi tek sarmal DNA virstr?


Poxvirs
Hepatit C
Transfusion transmitted virs
Adenovirs
Reovirs

TTV tek sarmal DNA virsdr. zellikle hemodiyaliz hastalarnda ve organ transplantasyonu yaplanlarda hepatit
etkeni olarak grlr.
Yant - C
198)
Aadaki virslerden hangisi merkezi sinir sistemindeki mikroglial hcreleri rezervuar olarak kullanr?
(Nisan - 2002)
A)
B)
C)
D)
E)

HIV
Respiratory sinsityal virs
nfluenza
Kabakulak
Human papilloma virs

AIDS'li hastalarda nrolojik anomaliler yaygndr. HIV'li hastalarda beyin yerleiminin predominant hcreleri
monosit-makrofajlardr.
Gp120'nin makrofaj, mikroglia ve astrositleri aktifletirdii, buradan salnan sitokinlerin ve nrotok-sinlerin komu
nronlarda harabiyet yapt gsterilmitir.
Yant - A
199)
A)
B)
C)
D)
E)

HIV enfeksiyonu etkeni aadakilerden hangisidir?


HTLV 1
HTLV 2
HTLV 3
EBV
CMV

HIV AIDS etkenidir. HIV-1 ve HIV-2 adlarnda anti-jenik olarak iki farkl virs ayn klinik tabloyu yaparlar. HIV-1
dnyada yaygn iken, HIV-2 sadece Bat Afrika'da bulunmaktadr.
nemi nedeniyle HIV-1 anlatlacaktr. nsan T hcre lenfotropik retrovirsdr (HTLV-3).
HIV ncelikle CD4 T lenfositleri enfekte eder ve ldrr. Bunun sonucunda hcresel immnitede zayflk balar ve
konakta frsat enfeksiyonlar oluur. Makrofajlar ve monositler'le yzeylerinde CD4 reseptrleri tadndan bunlar
da enfekte olurlar.
Yant - C
200)
A)
B)
C)
D)
E)

HIV genomu iin aadakilerden hangisi doru deildir?


Lentivirs alt grubundandr
Zarfl bir virsdr
RNA's iki adet ubuk eklindedir
En nemli zarf antijeni p24'tr tanda kullanlr
Gag, pol ve env yapsal genleri kodlarlar

Retrovirslerin lentivirs alt grubundan olan HIV uzun inkbasyon periyotlu yava (slow) enfeksiyonlar yapar.
Virse spesifik gp120 ve gp41 glikoproteinleri tayan bir zarf ve iinde de ubuk eklinde RNA's vardr. HIV RNA's
birbirinin ayn iki adet olan tek sarmal RNA'dr. Bu nedenle diploid olarak isimlendirilir.
HIV genomu retrovirslerin en karmak yapl olandr. Retroviral genlerden olan gag, pol ve env yapsal proteinleri
kodlarken, genom RNA's dzenleyici genler de bulundurur.
nternal core proteinleri gag geni kodlar. Bunlardan en nemlisi serolojik testlerde de kullanlan p24 antijenidir.
Virion reverse transkriptazn pol geni kodlar.
env geni ise gp160 antijenini kodlar. Bu antijen nemli zarf proteinleri olan gp120 ile gp41'in pre-krsr proteinleridir.
Yant - D
201)

HIV virs hcre yzeyindeki CD4 moleklne hangi reseptr ile balanr? (Eyll - 1999)

166

A)
B)
C)
D)
E)

p14
p25
p17
gp41
gp120

HIV gp120 aracl ile konak hcrenin CD4 moleklne balanr.


Yant - E
202)
A)
B)
C)
D)
E)

HIV hcre iine hangi reseptr yardm ile girer?


p14
p25
p17
gp41
gp120

HlV'in nemli antijenlerinden olan gp120 ve gp41 tipe zg zarf glikoproteinleridir.


gp120 hcre yzeyindeki CD4 reseptrleri ile ilikiye girer.
gp41 ise virsn hcre iine girmesini salar. Srekli antijenik yapsn deitiren gp120 antijenik farkllklarn
sebebidir, a gelitirilmesini engeller.
Yant - D
203)
A)
B)
C)
D)
E)

Retrovirslerin enzimi olan revers transkriptazn fonksiyonu aadakilerden hangisidir?


DNA'azaktivitesi
RNA baml RNA polimeraz aktivitesi
RNA izomeraz aktivitesi
RNA baml DNA polimeraz aktivitesi
Konjugasyon aktivitesi

Transkriptaz, retrovirslere adn veren RNA baml DNA polimerazdr. Bu enzim RNA genomundan proviral DNA
oluturur.
Reverse transkriptazn ikinci bir etkisi de ribonkle-az H aktivitesi gstermesidir. Bu viral RNA genomunu degrade
eder.
Yant - D
204)
A)
B)
C)
D)
E)

Aadakilerden hangisi HlV'in nemli antijenlerinden birisi deildir?


gp160
gp41
gp 120
Hemaglutinin
P24

HlV'in nemli antijenleri


gp120 ve gp41 tipe zg zarf glikoproteinleridir. gp120 hcre yzeyindeki CD4 reseptrleri ile ilikiye girer. gp41 ise
virsn hcre iine girmesini salar. Srekli antijenik yapsn deitiren gp120 anti-jenik farkllklarn sebebidir, a
gelitirilmesini engeller.
Gruba spesifik antijen olan p24 ise "core" blgesinde lokalizedir ve deimez. p24'e kar gelien antikorlar virs
ntralize etmez ancak enfeksiyonun nemli bir serolojik markeridir.
HlV'in doal kona insandr.
Simian immunodeficiency virs (SIV) maymunlarda AIDS benzeri hastalk yapar.
HTLV-IV'de T hcreleri enfekte eder ancak hastalk oluturmaz. Bu virsler yapsal olarak HlV'e benzerler ancak
AIDS yapmazlar.
Yant - D
205)
A)
B)
C)
D)

HIV enfeksiyonunda en ok grlen bulama yolu aadakilerden hangisidir?


Homoseksel iliki
Kan ve kan rnleri
intravenz uyuturucu bamll
Heteroseksel iliki

167

E) Tatuaj
HIV iin balca bulama yolu seksel temas ve kan rnleridir. Anneden bebee bulama hem doumda hem de
st ile mmkndr.
Enfeksiyon hem HIV ile enfekte hcrelerin alnmas hem de serbest HIV virsleri ile gerekleebilir.
Vcut svlarnda az miktarda HIV gsterilmi olmasna ramen bunlarn bulamada nemli olmad bildirilmektedir.
Genel olarak bulamas hepatit B gibidir, ancak ondan farkl olarak daha fazla virs ile bulama gereklemektedir.
1980'lerde ABD ve Avrupa'da AIDS homoseksellerin, intravenz uyuturucu bamllarnn ve hemo-filililerin
hastal olarak bilinirdi. Heteroseksel gei nadir idi. Ancak gnmzde zellikle Afrika'da en nemli bulama
yollarndan birisi heteroseksel ilikidir.
Parenteral yol ile hastane personeline bulamalar ile ilgili ok miktarda yayn bulunmaktadr.
Yant - D
206)
A)
B)
C)
D)
E)

HIV enfeksiyonu iin aadakilerden hangisi doru deildir?


HIV helper T lenfositleri enfekte eder
Hastalar maligniteler ve frsat enfeksiyonlar ile kaybedilir
HlV'de kanserin sebebi baka virslerdir
Anti-HIV antikorlarn koruyucu etkisi vardr
Anormal B hcre fonksiyonlar da grlr

HIV helper T lenfositleri enfekte eder ve onlar ldrr, bunun sonucunda hcresel immnitede basklanma
meydana gelir. Bunun sonucunda frsat enfeksiyonlar ile Kaposi sarkomu ve lenfo-malar gibi malign hastalklar
ortaya kar.
Kanserlerde yaplan almalarda HIV geninin kanser hcrelerinde bulunmad tespit edilmitir. HHV8'in DNA's
Kaposi sarkomu hcrelerinde bulunmutur.
HIV beyin monosit ve makrofajlarn da enfekte eder, multinkleer dev hcreler ve merkezi sinir sistemi
semptomlarnn gelimesine sebep olur.
HIV ile enfekte hcrelerin lm sitotoksik CD8 T hcrelerinin aktivisyonu ile olur. Ancak virsn tat geni MHC
class I proteininin yapmn engeller ve virs ile enfekte hcreler hcresel immniteden kendilerini koruyabilirler.
HIV ile enfekte insanlarn ortalama olarak %90 kadarnda anti HIV antikorlar geliir. Antikorlarn tansal deeri
vardr, bunlarn virs ntralize etmesi zayftr. Antikor gelienler korunmu anlam tamaz.
T hcrelerinin etkilenmesine bal olarak anormal B hcreleri de geliir. B hcrelerinde poliklonal akti-vasyon geliir
ve immunoglobulin seviyesi ykselir. Bylece otoimmn hastalklar ortaya kar.
Yant - D
207)
A)
B)
C)
D)
E)

HIV klinii iin aadakiler-den hangisi doru deildir?


A, B ve C grubu diye dnemde incelenir
Akut retroviral sendrum AIDS dneminin hastaldr
ARC semptomatik dnemi gsterir
Kaposi sarkomu AIDS gstergesidir
P24'n artmas, anti-p24'n serumda azalmas ktye gidii gsterir

HIV enfeksiyonunun klinii erken akut dnem, orta


latent dnem ve ge immn yetersizlii dnemi olmak zere blmde incelenir.

A grubu
- Asemptomatik dnem
- Akut retroviral sendrom
- Persistan jeneralize lenfadenopati

B grubu (Semptomatik dnem)

C grubu (AIDS)

olarak snflandrlr. Bu snflamalara ocuklar alnmaz.


Akut dnemin ardndan 2 ile 6 ay arasnda anti-HIV pozitifleir. Bu dnemde en nemli bulgu persistan jeneralize
lenfadenomegalidir. nguinal blge dnda 2 veya daha fazla blgeder 1 cm. den byk ve 3 aydan uzun sreli
lenfadenomegalinin tespit edilmesi tablo tansn koydurur.
Bundan sonra uzunca bir latent dnem balar. Asemptomatik seyirli olabildii gibi halsizlik, ate ykselmesi, diyare,
kilo kayb, periferik nropatiler, mukokutanz kandidoz, zona grlebilir. Hastalar bu ekilde 4-8 yl kadar idare
ederler ancak immn yetersizliin artmasna bal olarak semptomlar daha belirgin olmaya balar.

168

Ozofagus kandidozu, persistan ate, kilo kayb, oral sal lkoplaki, lkopeni, lenfopeni, CD4 T lenfosit saysnda
azalma, p24 artmas, anti-p24'n azalmas tablonun ktletiini gsterir.
Bu deiikliklerin ardndan hastalar AIDS ile ilikili hastalklar (ARC) dnemine girer. Kilo kayb, kronik diyareler,
ate, dknlk, yorgunluk ve yaygn lenfadenopati bu tablonun bulgulardr.
Yant - B
208)
HIV pozitif 32 yanda bir erkek hastada, tandan 2 yl sonra progresif demans ve motor fonksiyon kayb
ortaya kmtr.
Aadakilerden hangisi, hastadaki bu bulgularn nedeni olabilir? (Nisan - 2005)
A)
B)
C)
D)
E)

Atipik mikobakterilerin beyne invazyonu


Toksoplazmaya bal ensefalit
Meningovaskler sifiliz geliimi
Serebral hemisferde lenfoma varl
Beyinde HIV ile enfekte makrofajlarn varl

Soruda HIV demans (HIV demans/motor kompleksi olarak da bilinir) tarif edilmektedir.
Hastaln ileri dnemlerinde ortaya kar, bu hastalarn beyin biyopsilerine perivaskler lenfosit ve makrofaj
infiltrasyonu tipiktir.
Soruda belirtilen tabloyu frsat infeksiyonlar da yapabilir: Toksoplazma, PML (JC virs), bu hastalklarla birlikte
lenfoma da MSS yi tutabilir, ancak bunlarn tm daha ok fokal nrolojik tutulumla kendilerini gsterirler, nadiren
kognitif fonksiyonlarda bozuklukla da gelebilirler.
Sifiliz ve tbc de daha ok menenjit tablosu n planda olur.
Yant - E
209)
A)
B)
C)
D)
E)

HIV enfeksiyonu tespit edilen 2 yandaki bir ocukta majr bulama yolu aadakilerden hangisidir?
Bcek veya sinek srmas
Transfzyon
Vertikal gei
Seksel yol
Horizontal gei

ocuklarda anti-HIV pozitifliinin hastalk tans olarak kabul edilebilmesi iin pozitifliin 18-24 ay devam etmesi
gerekir. Bu dnemde HIV enfeksiyonu tans konulan ocuklarda bulama muhtemelen anneden doum srasnda
olmutur.
Yant - C
210)
A)
B)
C)
D)
E)

HIV pozitif bir hastann AIDS'e gei sresinin tahmini iin en duyarl test aadakilerden hangisidir?
Neopterin
HIV antikor testi
HIV Revers transkriptaz PCR
CD4 lenfosit says
HIV p24 antijen test

HIV RT PCR test HIV RNA's iin bir nkleik asid amplifikasyon testidir. Bu test l ila tedavisi alan hastalarda
AIDS'e ilerlemenin gsterilmesi iin son yllarda kullanlan en duyarl test yntemidir.
Viral ykn 750 000 kopya/ml'nin zerinde olmas 5 yl iinde hastann AIDS'e gideceinin gstergesidir.
Yant - C
211)
Aadakilerden hangisi HIV antikorlarnn tanmlanmasnda kullanlan Western blot testi iin doru
deildir?
A)
B)
C)
D)
E)

Viral proteinler nitroselloz kat zerinde leke oluturur


ndeterminate (kesin tanmlanamayan) sonular oluabilir
Kiilerdeki viral proteinlere kar gelien antikorlar gsterilir
HIV enfeksiyonlar iin iyi bir tarama testidir
Antikor tanmlamada ELSA'dan daha spesifiktir

Western blot testleri HIV-1 proteinleri kullanlarak antikor tans konulan bir elektroforez yntemidir. Bir poliakrilamid
jel matriksden nitroselloz katlara ayrlan proteinler aktarlr. Elde edilen sonu viral proteinlerin parmak izidir.

169

WB testleri iin kesin standardizasyon salanamamtr, her grup kendisi iin gerekli standartlar tanmlamtr. Bu
nedenle "indeterminate" sonular sk olarak alnr.
WB testi iyi bir tarama testi deil dorulama testidir. Yaklak olarak %15-20 yalanc pozitif sonu alnabilir.
Yant - D
212)
A)
B)
C)
D)
E)

Aadakilerden hangisi HIV pozitif hastalarda AIDS gstergesi deildir?


Kaposi sarkomu
Cryptosporidium
Pneumocystis carinii pnmonisi
SSPE
HIV ensefalopatisi

Aadaki bulgulardan herhangi birisinin grlmesi hastann AIDS dnemine girdiinin gstergesidir.

Pneumocystis carinii pnmonisi (Hastalarda en sk gelien enfeksiyon, en sk lm sebebi)

Kaposi sarkomu (Homoseksellerde en sk grlen malignite

Mukokutanz kandidoz

Mikobakteri enfeksiyonlar (en sk M. avium)

Histoplazmoz, koksidioidomikoz gibi derin mikozlar

CWMV ve HSV'nin persistan enfeksiyonlar

HIV ensefalopatisi

Primer beyin lenfomas (ocuklarda en sk gelien tmr)

Beyin toksoplazmozu (En sk gelien protozoon enfeksiyonu)

Cryptosporidium ishali

Ekstrapulmonel kriptokok enfeksiyonu (Beyin)

Lenfoid interstisyel pnmoni (ocuklar)

Non-hodgkin lenfomalar (homosekseller dndakilerde en sk gelien malinite)

CD4 TL says 200/mm3 altna dnce hangi klinik olursa olsun hasta AIDS dir.

Yant - D
213)
A)
B)
C)
D)
E)

Sar humma enfeksiyonu ile ilikisi olmayan aadakilerden hangisidir?


Sivrisineklerce bular
Karacier hastaldr
Endemik blgelere gideceklere a yaplmas gereklidir
Salgn srasnda gebelere uygulanabilen tek canl adr
Brucella as ile yaplmas sakncaldr

Sar humma virs (Flaviviridae) aedes sivrisinek-lerince bulatrlr. Afrika lkelerinde krsal kesimde yaayanlarda
grlr.
Hastal karacier ve bbrekleri tutar.
Endemik blgelere gideceklere as yaplr. Subku-tan yaplan a yapldktan 10 gn sonra korumaya balar, 10 yl
sresince koruyucudur. Dikkat edilecek konu kolera as ile birlikte yaplmamaldr. Drt aydan kk ocuklar
iin de kontrendikedir.
Salgn srasnda gebelere uygulanabilen tek canl adr.
Yant - E
214)
A)
B)
C)
D)
E)

Aadaki virslerden hangisi damlack enfeksiyonu ile bulamaz?


Rhinovirs
nfluenzavirs
Hantavirs
Parainfluenzavirs
Rubeolavirs

Hantavirs Bunyaviridae ailesindendir. Kore he-morajik atei etkeni Hantaan virsn bir prototipidir.
Renal sendromlu hemorajik ate etkenidir. Farelerin idrarlar ile direk deriden bular. Yksek otlarn bulunduu
yerlerde hastalk daha sk grlr.
Viremiden sonra antikor yant geliir. Gelien im-mun kompleksler renal harabiyet ve kapiller perme-abilite artna
sebep olur.

170

Bufissr tarznda dem, masif proteinri, akut bbrek yetersizlii, hipovolemi, pulmoner dem ve multisistem organ
yetersizlii belirtileri ile hemoraji-ler oluur.
Yant - C
215)
A)
B)
C)
D)
E)

Maymun herpesvirs olan ve insanlarda ar ensefalit yapan virs aadakilerden hangisidir?


Herpes simpleks tip 1
Herpes simpleks tip 2
Herpes B virs
Herpangina
Simian virs

Herpes B virs Maymun B virsdr. Nadir ancak fatal seyirli ensefalit etkenidir. Maymun bakclarnda ve hcre
kltrleri ile alanlarda grlr.
HSV-1 ile antijenik olarak arpraz reaksiyon gstermesine ramen, HSV-1'e kar gelien antikorlar herpes B virs
etkilemez.
Yant - C
216)
A)
B)
C)
D)
E)

Reverse transkriptaz inhibisyonu yapan ve HIV virsne etkin olan ajan hangisidir? (Nisan - 2000)
Zidovudin
Amantadin
Ribavirin
Asiklovir
Vidarabin

HIV virsnn reverse transkriptaz zidovudin ile inhibisyonu selller DNA polimerazdan 100 kat daha duyarldr.
HIV tedavisinde; revers transkriptaz ve viral proteaz inhibitrleri kullanlr.
AZT, lamivudin, ddl, ddA, ddC, foskarnet revers transkriptaza kar kullanlr. Viral ykn azaltlmas hedeflenir.
CD4 T lenfosit saysnn 500/-mm3'ten az olmas ila kullanma endikasyonudur. Kemik iliinde depresyon yapar.
Direnli olgularda lamivudin ile kombine edilir.
ndinavir, sakunavir ve ritonavir viral proteaz in-hibitrdr. Hastaya nceden kullanlm revers transkriptaz
inhibitrlerine kar diren gelimi ise bu ilalar ile kombine edilir.
Kaposi sarkomunda AZT ile interferon alfa kombinasyonu mRNA inhibisyonunu nlemek amacyla kullanlr.
Yant - A
217)
A)
B)
C)
D)
E)

HIV enfeksiyonlarna etkili olmayan antivi-ral aadakilerden hangisidir?


Asiklovir
Didanosin
Foscarnet
Zalcitabin
Zdovudin

Yant - A
218)
A)
B)
C)
D)
E)

Aadakilerden hangisi canl virs as deildir?


Adenovirs
Rubella
Hepatit A
Mumps
Varicella

Yant - C

Antiviral

Etki mekanizmas

Etki ettii virsler

Asiklovir

Viral polimeraz inhibitr

Herpesvirsler

Amantadin

Virsn kapsidinden ayrlmasn bloke eder

Influenza A

Didanosin (dd)

Revers transkriptaz inhibitr

HIV-1, HIV-2

Foscarnet

Viral polimeraz inhibitr

Cytomegalovirs, herpes simplex, varicellzoster, HIV-1

171

Ganciclovir

Viral polimeraz inhibitr

Cytomegalovirus

ldoxuridin

Viral timidin kinaz inhibitr

Herpesvirs keratiti

Ribavirin

Viral mRNA geliimini inhibe eder

RSV, Influenza A ve B, Lassa virs

Trifluridin

Herpesvirs keratiti

Vidarabin

Viral polimeraz inhibitr

Herpes simplex, varicella-zoster

Zalcitabin (ddC)

Revers transkriptaz inhibitr

HIV-1, HIV-2

Zidovudin (AZT)

Revers transkriptaz inhibitr

HIV-1, HIV-2

Viral

Canl

Fraksiyonlar

Adenovirs

Hepatit A

Hepatit B (Yzey antijen)

Measles

nfluenzae (Tm virs)

nfluenzae (Split a)

Mumps

Polio (Salk)

Polio (Sabin)

Rabies (human diploid)

Rubella
Varicella
Sar humma
Bakteriyel

BCG (tberkloz)

Kolera

Difteri (toksin)

Tifo (oral)

Pertussis

Haemophilus B polisakkarid

Veba

PRP

Tifo

Meningokok (polisakkarid)
Pnmokok (Polisakkarid 23)
Tetanus (toksoid)
Tifo (Vi kapsl polisakkarid)

219)
SARS (Ar akut solunum sendromu) etkeni aadaki virs gruplarndan hangisi ile ilikilidir? (Eyll 2003)
A)
B)
C)
D)
E)

Orthomyxovirsler
Coronavirsler
Adenovirsler
Paramyxovirsler
Herpesvirsler

SARS (Ar akut solunum sendromu) etkeni virs Coronavirstr.


Yant - B
220)
Arbovirs enfeksiyonlarnn klinii kategoride incelenir: Ensefalit, hemorajik ate ve miyalji.
Aadakilerden hangisi Arbovirslerin dier nemli zelliidir?
A)
B)
C)
D)
E)

Artropod vektrler aracl ile bularlar


Etere direnlidirler
nsanlarda genellikle semptomatik enfeksiyon yaparlar
Parvovirslere benzerler
Sadece immn yetersizlii olanlarda enfeksiyon yaparlar

Arbovirslerin snav asndan nemli zellii artropod vektrler aracl ile bulamasdr. nsanlarda belli
artropodlarn srmas veya kan emmesine bal olarak ensefalit, hemorajik ate ve miyalji meydana getirirler.
Yant - A
221)
A)
B)
C)
D)

Bir virsn hedef organa ulaamamas ile karakterize enfeksiyon aadakilerden hangisidir?
Akut enfeksiyon
Disemine enfeksiyon
Persistan enfeksiyon
Subklinik enfeksiyon

172

E) Latent enfeksiyon
Tamamen salkl bir kiinin hastalanmasna akut enfeksiyon, hastaln normal seyrinden farkl olarak baka
dokulara veya sistemlere atlamasna disemine enfeksiyon denir.
Persistan enfeksiyon tedaviye ramen nne geilemeyen direnli enfeksiyonu tanmlamak amacyla kullanlr.
Bir virsn primer enfeksiyonun ardndan vcutta bir yerlerde saklanp, uygun artlarda ayn veya farkl enfeksiyonu
meydana getirmesi latent enfeksiyondur.
Bir virsn hedef organa ulaamamas ile karakterize enfeksiyon ise subklinik enfeksiyon olarak isimlendirilir.
Yant - D
222)
A)
B)
C)
D)
E)

Baka bir virs varlnda yaayabilen virslerin oluturduu enfeksiyon aadakilerden hangisidir?
Latent virs enfeksiyonu
Detektif virs enfeksiyonu
Yava ilerleyen virs enfeksiyonu
Kronik virs enfeksiyonu
Tmorijenik virs enfeksiyonu

Baka bir virs varlnda yaayabilen virslere detektif (satellit) virsler denir.
Hepatit D virs HBsAg varlnda, adenoassocia-ted virs ise adenovirs varlnda yaamn srdrebilen
Parvovirstr.
Yant - B
223)
Orta Anadolu'da krsal blgeye seyahat edenlerde ate, halsizlik, yorgunluk, lkopeni, trombositopeni ve
ilerleyen dnemlerde hepatit gelien dkntl bir hastada fizik muayenede kene tespit ediyorsunuz.
Muhtemel hastalk aadakilerden hangisidir?
A)
B)
C)
D)
E)

Bolivya hemorajik atei


Lassa atei
Krm-Kongo hemorajik atei
Ebola hemorajik atei
Sar humma

Krm-Kongo hemorajik atei virs Bunyavirs ailesinin Nairovirsler alt grubundandr.


Krsal kesimde yaayan veya son bir ay iinde krsal kesime seyahat yks olanlarda; yksek ate, me
titreme, halsizlik, yaygn vcut ve ba ars, hemorajik tarzda dknt, lkopeni, trombo-sitopeni, kas ve
karacier enzimlerinde ykselme ile karakterize hastalk tablosu oluturur.
Zoonozdur. Sporadik olgular ve bazen salgnlar da yapar. 2001 ylnda Afrika, Avrupa, Asya'daki eitli lkelerde
endemik olgular gsterilmitir. Bunun dnda Kosova, Cezayir, ran, Pakistan ve Gney Afrika'da salgnlar yapmtr.
Sert keneler ile yayld iin hastalk bunlarn bulunduu yerlerde sk grlr. Trkiye'de uzun yllardr bu tr
hastalarn varl biliniyor idi. Yaz aylarnda Yeilrmak boyunda, Kelkit vadisinde 100' akn hastada semptomlara
rastland ve yaplan almalar sonucunda etkenin Krm-Kongo hemorajik ate virs olduu tespit edildi.
Yant - C

173

BLM: 4
PARAZTOLOJ
1) Entamoeba histolytica bulamasndan aadakilerden hangisi sorumludur?
A)
B)
C)
D)
E)

Zimodem enzimi tayan kistler


Drt ekirdekli trofozoitler
Proglottidler
Flajellal kistler
Bipolar saakl yumurtalar

Entamoeba histolytica'nn dkda saptanmas kesin olarak patolojiktir.


Yaplan almalarda zimodem enzimleri bulunanlarn bulatrmadan sorumlu olduu bulunmutur. Bulamadan
kistler sorumludur.
Enfeksiyonun gstergesi trofozoitlerdir.
Yant - A
2) Entamoeba histolytica patogenezi iin aadakilerden hangisi doru deildir?
A)
B)
C)
D)
E)

ie tarz dar azl lserler


Kolon mukozasna penetrasyon
Peritonit meydana gelebilir.
Abse geliimi kadnlarda daha sk grlr.
En sk karacier amip abseleri meydana gelebilir.

Kolona ulaan kistler trofozoit haline geer. Katep-sin, kollajenaz nraminidaz gibi proteolitik enzimleri aracl ile
kolon mukozasna penetre olurlar. erdikleri histolitik enzimleri ile de ntrofilleri lizize uratr.
Amipli dizanterinin karakteristik zellii dkda ok az lkosit bulunur. Submukozaya kadar ilerleyen kolon eksenine
paralel dar azl krater tarznda lserler geliir. lserler bazen peritonit yapabilir.
Vena portae aracl ile aracl ile karaciere ulaarak amip absesine neden olur. Abse karacier damar yaps
nedeniyle daha ok sa lobda meydana gelir. Abse geliimi erkeklerde 9 kat daha fazladr.
Yant - D
3)

Amipli dizanteride en sk grlen klinik tablo aadakilerden hangisidir?


A)
B)
C)
D)
E)

Amipli dizanteri
Ameboma
Asemptomatik enfeksiyon
Fulminan kolit
Toksik megakolon

Asemptomatik enfeksiyon: Bulatrclkta nemlidir, kisti alanlarn %90 kadarnda bu form geliir.

Semptomatik enfeksiyon: Gastroenterit eklinde seyreder.

Amipli dizanteri: nkbasyon dneminin ardndan gelien kanl mukuslu, genelde atesiz toksik tablonun elik
ettii klinik eklidir. Bir yandan kk ocuklarda ekstraintestinal yaylm daha sk grlr.

Dkda kan mukus vardr ancak py bulunmaz. Jle grnmnde berrak parlak krmz renktedir. Mikroskobik
incelemede bol eritrosit ile amip kist ve yumurtalar grlr.

Fulminan kolit: Nadir grlr, fatal seyididir. immn sistem yetersizlii olanlarda grlr. Yksek ate, lkositoz,
kanl-mukuslu ve iddetli diyare, iddetli karn ars, periton irritasyon bulgular ve hipotansiyon vardr. Bu
tabloya karacier absesi, kolon nekrozu ve perforasyonu elik eder. Tedavide total kolektomi uygulamak
gerekebilir.

Toksik megakolon: Uzun sreli kortizon kullananlarda grlr. Tedavisi cerrahi yaklamla yaplr.

Ameboma: Kolon halka eklinde daralmtr.

Kronik non-dizanterik sendrom: Hecmelerle seyreden mukuslu diyare, kilo kayb ve dispeptik yaknmalar ile
kronik inflamatuvar barsak hastalklarna benzer bir tablo izer. lseratif kolit benzeri bir tablo ortaya koyar.

Perianal amebiyazis. Nadir grlr.

Yant - C

174

4)

Jle grnmnde dklama hangi ishal tipi iin nemli zelliklerden birisidir?
A)
B)
C)
D)
E)

Stafilokok besin zehirlenmesi


Giardiasis
Basilli dizanteri
Amipli dizanteri
Turist diyaresi

Amipli dizanteride jle grnmnde berrak parlak krmz renkte dklama grlr. Mikroskobik incelemede bol
eritrosit ile amip kist ve yumurtalar grlr.
Yant - D
5) Karacier amip apsesi iin doru olmayan aadakilerden hangisidir?
A)
B)
C)
D)
E)

Genellikle asemptomatik enfeksiyonlularda ortaya kar


Dkda amip az miktarda grlr
Hastalarda ksrk temel semptomlardan birisidir
Sarlk nadiren ortaya kar
Akcier bulgular olmasna ramen, buraya yaylm grlmez

Karacier amip apsesi: Genelde asemptomatik enfeksiyonu olanlarda grlr. Yksek ate, ab-dominal ve sa
omuz ars grlr. Dkda amip az miktarda grlr.
Genellikle karacier sa lobunda lokalizedir. Hastada ksrk ve sa akcier tabannda railer bulunabilir. Nadiren
sarlk grlr.
Yaylm genellikle akciere, ikinci olarak da peritonadr, mortalite oran yksektir.
Yant - E
6) Entemoeba histolytica'nn enfektif ekli aadakilerden hangisidir? (Nisan - 1998)
A)
B)
C)
D)
E)

Trofozoit
Karyozom
Metakist
Prekist
4 nkleuslu kist

Organizmann yaam siklusunda dnemi vardr. Aktif amip, inaktif kist ve intermediate prekist.
Amibin trofozoitleri dokularda ve dizanterik dkda bulunur ve enfeksiyondan sorumludur.
Yant - A
7) Entamoeba histolytica laboratuvar bulgular iin aadakilerden hangisi doru deildir?
A)
B)
C)
D)
E)

Dknn mikroskobik incelemesi en sk kullanlan yntemlerden biridir


Kistleri drt ekirdeklidir
Trofozoitleri eritrosit ierir
Tayclarn dklarnda kist bulunmaz, trofozoitleri gsterilebilir
Dkda Charcot-Leyden kristali gsterilebilir

Dknn mikroskobik incelemesinde; amip kist ve t.ofozoitlerinin grlmesi tany koydurur. Dizanteri tans iin
trofozoitler mutlaka grlmelidir.
E. histolytica trofozoitleri eritrosit ierir. Bu zellii E. coli trofozoitlerinden ayrt edici zelliidir. Kistleri 4
nkleusludur.
Endoskopi ile lser tabanndan rnek alnmas ile amip grme ans artar. Dkda fazlaca Charcot-Leyden kristali
grlebilir.
Direkt mikroskopi yannda metilen mavisi ve Lugol ile de boyama yaplmaldr. Boyamalarda kistler aranr. nvazyon
yapm kolon hastalnda trofozoitle-rin iinde eritrositlerin grlmesi nemlidir. Kltr deneysel almalarda
kullanlr, rutinde kullanlmaz.
Karacier absesinde AST ve ALT ile alkalen fosfataz seviyeleri ykselir.
Serolojik testler karacier amip apsesi veya invazyon yapm kolon hastalnda ve doku amebiyazi-sinde kullanlr.
Anti-amip antikorlar IHA, IFAT veya ELISA testleri ile aranr.
Barsak d amebiyazis olgularnda grntleme yntemleri uygulanabilir.
Abse svsnda amip nadiren gsterilebilirken, duvarda boldur.
Yant - D

175

8) Aadakilerden hangisinde mutlak cerrahi tedavi uygulama endikasyonu vardr?


A)
B)
C)
D)
E)

Amipli dizanteri
Karacier amip apsesi
Serebral amebiyazis
rogenital sistem amebiyaz
Toksik megakolon

Amipli dizanteri ve karacier apsesi 10 gnlk metronidazol + diloksanid furoat ile tedavi edilir. Karacier amip
apsesinin tedavisi tbbidir. zel durumlarda perktan drenaj da uygulanabilir.
Peritonitte nce tbbi tedavi uygulanmal, cerrahi tedavi sona braklmaldr.
Cerrahi beyin apsesinde endikedir.
Yant - C
9)

Amipli dizanteri phesi olan bir hastann taze dk incelemesinde grlen trofozoitlerin, patojen etken olup
olmadnn belirlenmesinde aadakilerden hangisi dikkate alnmaldr? (Eyll - 2003)
A)
B)
C)
D)
E)

Trofozoitler iinde eritrositlerin grlmesi


Trofozoitlerin hareketli olduunun grlmesi
Trofozoitler iinde vakuollerin grlmesi
Trofozoitlerin kist formuna geiinin gzlenmesi
Trofozoit eperlerinin ift tabakal grlmesi

Entamoeba histolytica patojen amiptir. Dkda taze hazrlanan preparatlarda trofozoitleri ve kistleri grlr.
Normal florada bulunabilen patojen olmayan Entamoeba coli kist ve trofozoitlerinden ayrt edilmelidir.
E. histolytica trofozoitlerinde eritrositler ve sferik vakuoller bulunurken,
E. coli trofozoitlerinde birok bakteri, inklzyon cisimcikleri ve elipsoid vakuoller bulunur.
Yant - A
10) Giardiasis iin doru olmayan aadakilerden hangisidir?
A)
B)
C)
D)
E)

Bulamadan drt ekirdekli kistleri sorumludur


Armut eklinde flagellal trofozoitleri vardr
Kistleri klora ve mide asidine dayankldr
Duodenumda ve akcierlerde enfeksiyon yapar
Olgularn yarsna yakn asemptomatiktir

Giardia intestinalis bulamasndan drt ekirdekli kistler sorumludur. Trofozoitleri armut grnmnde,
flagellaldr. iki nkleusu ve iki adet emici diski bulunur.
Kistleri klorlamaya ve mide asiditesine dayankldr. Bulama kistlerin yiyecekler ile alnmas, enfekte eller, fekal-oral
veya homoseksellerde oral-anal yolla gerekleir.
Trofozoitler duodenumdaki intestinal villuslara yapr. GS'in baka blgelerinde bulunmaz ve invazyon ile baka
doku enfeksiyonlar yapmaz. Olgularn yars asemptomatiktir.
Yant - D
11) Giardiasis klinii iin doru olmayan aadakilerden hangisidir?
A)
B)
C)
D)
E)

Yal dklama yapar


Uzun sren enfeksiyonlarda yada emilen A, D, E, K vitaminlerinin emilimi bozulur
Retrograt yolla pankreatit geliebilir
IgG yetersizlii olanlarda inat enfeksiyonlar grlr
Dkda kistlerin gsterilmesi tan iin yeterlidir

Giardiasis inkbasyon periyodu 1-4 haftadr.


Amipler duodenuma yerletikleri iin ya emilimi bozulur, sa hipokondrium ars ve yal dklama grlr. Yada
eriyen vitaminler olan A, D, E, K'nn emilimi bozulur. Uzun sreli enfeksiyonlarnda vitamin eksiklikleri grlebilir.
Kolesistit ve pankreatit yapabilir.
Kolona ilerleyen trofozoitler kist halini alr, bylece ounlukla dk mikroskobisinde sadece kistleri grlr. Safra
kesesinde kronik forma dnr.
ntestinal divertikl veya IgA yetersizlii olanlarda inat enfeksiyonlar grlr.
Yant - D
12) Giardiasis tans iin aadakilerden hangisi kullanlabilir?

176

A)
B)
C)
D)
E)

Safra tubaj
Karacier ine biyopsisi
Rektosigmoidoskopi
Barsak biyopsisi
drarda dikenli yumurtalarn aranmas

Hastalara 3 gn iinde birbirini izleyen dk mikros-kopisi yaplmaldr. Dkda giardia kistlerinin grlmesi tan
koydurucudur.
Safra kesesi portrlerinin belirlenmesi iin safra tubaj veya ip testi uygulanabilir.
Yant - A
13) AlDS'li bir hasta Haiti'den akut diyare ikayeti ile dnyor. Hastann dksnda aside rezistan boyanan oval
yapl organizmalar tespit ediliyor. Muhtemel etken aadakilerden hangisidir?
A)
B)
C)
D)
E)

Cyclospora
Giardia
Enterocytozoon
Cryptosporidium
Prototheca

Cryptosporidium AlDS'li hastalarda gelien ishallerde ilk akla gelecek etkendir. Hcresel immn sistemi yetersizlii
olanlarda fulminan diyare ile lme kadar giden ar bir klinik tablo geliebilir.
Dknn ARB boyanmas ile ookistlerin gsterilmesi tanda en sk kullanlan noninvazif yntemlerden birisidir.
Yant - D
14) AlDS'li bir hastada gemeyen bir diarede Ziehl-Nielsen boyamada krmz ookist boyanyorsa tan nedir?
(Nisan - 1998)
A)
B)
C)
D)
E)

Giardia lamblia
Eentamoeba histolytica
Toxoplasma gondii
Balantidium coli
Cryptosporidium muris (parvum)

Cryptosporidium immn yetersizlikli hastalarn (zellikle AIDS) intestinal enfeksiyonlarndan sorumludur.


Tanda aside rezistan boyama kullanlr.
Yant - E
14) Aadakilerden hangisi Cryptosporidium iin doru deildir?
A)
B)
C)
D)
E)

mmn yetersizlii olanlarda diare etkenidir


ntraselller ancak ekstrasitoplazmik yerleir
Hem eeyli hem de eeysiz reyebilir
Larva formunu sr kaslarnda geirir
Bulama kistlerinin fekal oral yoldan alnmas ile olur

Cryptosporidium AlDS'l hastalarn diyarelerinin nde gelen etkenidir.


Hcresel immn sistemi yetersizlii olanlarda fulmi-nan diyare ile lme kadar gidebilen ar bir klinik tablo geliir.
Ookistlerin iindeki sporozoitler oral yoldan alnd tek bir canlda evrimini tamamlar.
Fekal oral yoldan alnan kistler sindirim enzimleri ile alr, yan yana 4 muz halinde grnen hareketli sporozoitler
serbestleir. ntestinal epitel hcreler yapan sporozoitler sitoplazma dnda, bir vakuol iine alnrlar. ntraselller
ancak ekstrasitoplaz-mik yerleirler. Vakuol iinde reyen parazitler me-rontlara dnr.
Merontlar merozoite ilerleyerek lmene salnr, bunlarn bir ksm tekrar baka hcrelere invaze olarak enfeksiyon
odaklarn gelitirirler.
Baz merozoitler gametositlere deiir, ve bunlardan ookistler oluur. Ookistlerin bir ksm dar atlrken,
gametositler iftleerek barsan ilerleyen blmlerinde yeni enfeksiyon odaklar meydana getirirler.
Yant - D
16) Aadakilerden hangisi asit-fast boyama yntemiyle boyanabilen bir protozoondur? (Nisan - 2005)
A) Plasmodium
B) Cryptosporidium
C) Trichomonas

177

D) Entamoeba
E) Trypanosoma
Asit-fast boyama yntemi ile boyanarak tans konan mikroorganizmalar

Mycobacterium sular

Nocardia sular

Bacillus anthracis sporu

Legionella micdadei

Cryptosporidium sular

Yant - B
17) Cryptosporidium enfeksiyonlarnn tansnda aadakilerden hangisi kullanlabilir?
A)
B)
C)
D)
E)

p testi
Safra tubaj
Dknn aside rezistan boyanmas
Dknn gram ile boyanmas
Dknn giemsa ile boyanmas

Sulu, mukuslu, kanl ve prlan grnml diyare, yksek ate ve enfeksiyon belirtileri grlr.
Malabsorbsiyon ve mesane bulgular da bulunabilir.
ntestinal biyopsi en nemli tan yntemidir.
Dknn ARB boyanmas ile ookistlerin gsterilmesi tanda kullanlan yntemlerdir.
FAT ve ELISA yntemleri ile etkene ynelik retilen antikorlarn gsterilmesi tanda kullanlabilir.
Yant - C
18) immn yetersizlii olan diyareli bir hastann dk rnei modifiye Ziehl-Neelsen yntemi ile boyandnda,
mikroskopta krmz renkte boyanm ookistler grlyor.
Bu bulguya yol aan etken aadaki proto-zoonlardan hangisi olabilir? (Nisan - 2003)
A)
B)
C)
D)
E)

Giardia intestinalis
Toxoplasma gondii
Cryptosporidium parvum
Dientamoeba fragilis
Balantidium coli

Cryptosporidium parvum'un tans modifiye ARB boyamas ile konulur.


Yant - C
19) Silyal protozoon aadakilerden hangisidir?
A)
B)
C)
D)
E)

Entamoeba histolytica
Giardia lamblia
Entamoeba hartmanni
Leishmania tropica majr
Balantidium coli

Balantidium coli amipli dizanteri etkenlerindendir. Domuz dksnda bulunur. nsanlara bulamas asndan
nemlidir.
Gzle bile grlebilecek byklktedir, silyaldr ve sitostom denilen az benzeri yaplar vardr.
Yant E

178

20) Sadece trofozoitleri bulunduu


aadakilerden hangisidir?
A)
B)
C)
D)
E)

iin

bulamas

helmintlerin

yumurtalar

aracl

ile

gerekleen

Balantidium coli
Trichomonas vajinalis
Entamoeba coli
Dientamoeba fragilis
Trypanosoma rhodesiensa

Dientamoeba fragilis flagellaldr. Trofozoitleri bulunur, ancak kistleri yoktur.


Kistleri olmayan parazitin bulamas Enterobius vermicularis gibi helmintlerin yumurtalar aracl ile olur. Nadir
ishal etkenidir.
Yant - D
21) Aadaki parazitlerden hangisinin ishale sebep olmas beklenmez? (Nisan - 1998)
A)
B)
C)
D)
E)

Entamoeba histolytica
Giardia lamblia
sospora belli
Dientamoeba fragilis
Chilomastix mesnili

lk drt parazit gastrointestinal yerleimli iken, Chilo-mastix mesnili trichomonaslar gibi riner sistem enfeksiyonu
etkenidir.
Trichomonas vajinalis'den fark limon eklinde kistlerinin olmasdr.
Yant - E
22) Aadaki parazitlerden hangisi diyareye neden olmaz? (Nisan - 2006)
A)
B)
C)
D)
E)

Babesia microti
Cryptosporidium
Giardia lamblia
Cyclospora
sospora belli

Babesia
Babesia microti babezyoz etkenidir. Krsal blgelerde endemik olarak bulunur. Stma gibi eritrosit parazitidir.
Kenelerle bular.
Stmadan farkl olarak karacier dnemi yoktur. Splenektomi yaplan hastalar daha ar enfeksiyon geirirler.
Tan intraeritrositer tal yzk eklindeki parazitlerin gsterilmesi ile konulur. Eritrositlerin iinde P. Falciparum gibi
birden ok tal yzk formu vardr.
Plasmodiumlardan farkl olarak intraeritrositer pig-mentasyon grlmez, X eklinde izontlar vardr.
Tedavide kinin ve klindamisin ile kombine tedavi daha etkilidir.
Yant - A

179

23) Trichomonas enfeksiyonlar iin doru olmayan aadakilerden hangisidir?


A)
B)
C)
D)
E)

Sadece trofozoitleri vardr, kistleri bulunmaz


Flagellaldr
Cinsel temas ile bular, prezervatif kullanm bulamay nler
Erkeklerde n retrit tarznda ar enfeksiyonlar yaparken, kadnlar genellikle taycdr
Sekresyonlarda veya idrarda hareketli trofozoitlerin gsterilmesi ile tan konulabilir

Trichomonas vajinalis'in merkezi nukleusu ve nnde drt adet flagellas vardr. Ondle membran 2/3'n kaplar.
Sadece trofozoitleri vardr, kistleri bulunmaz.
Kadnlarn vajeninde veya erkek uretras ile prostat svlarnda bulunur. Sadece cinsel temas ile deil, in-direkt olarak
klozetlerle de bulaabildii gsterilmitir.
Kadnlarda genellikle sulu, kt kokulu, yeilimsi vajinal aknt, kant vardr. Erkeklerde ise asemptomatik
enfeksiyon grlr. Nadiren retrit ve prostatit yapabilir.
Vajinal veya prostatik sekresyonlarda hareketli tro-fozoitlerin gsterilmesi ile tan konur.
Primer ilac metronidazoldr. Cinsel partnerler beraber tedavi edilmelidir. Vajenin pH'nn dk tutulmas
yardmcdr.
Cinsel iliki srasnda prezervatif kullanlmas bulamay nler.
Yant - D
24) Vajinal trikomonas enfeksiyonu iin aada-kilerden hangisi dorudur?
A)
B)
C)
D)
E)

Normal florada bulunabilir, enfeksiyon kendi paraziti ile meydana gelir


Vajen pH' ile ilikili deildir
PID'nin en nemli sebeplerinden birisidir
Tansnda KOH ile boyanarak hazrlanm preparatlar kullanlr
Cinsel yolla bulaan hastalktr

Trichomonas vajinalis insandan insana cinsel temas ile bular. Normal flora yesi deildir, enfeksiyonu vajen pH'
ile ilikilidir. PID yapmaz.
Tansnda taze preparatlarda hareketli trofozoitle-rin gsterilmesi yardmcdr.
Yant - E
25) En ar seyirli stma enfeksiyonu etkeni aadakilerden hangisidir?
A)
B)
C)
D)
E)

P. vivax
P. falciparum
P. ovale
P.malaria
P. knowlesi

P. vivax, P. ovale, P. malana, P. falciparum, P. knowlesi insanlarda stma etkeni olarak grlen parazitlerdir.
P. vivax ve P. falciparum dierlerinden daha yaygndr. lkemizde sadece P. vivax grlr. P. falciparum ar ve
fatal enfeksiyonlar ile tannr.
Yant - B
26) Plazmodyumlarn sivrisinekte geirdii evreye ne ad verilir?
A)
B)
C)
D)
E)

Eeysiz reme
Protoplast
Sporogoni
izogoni
Ekstraeritrositik dnem

Plazmodyumlarn enfeksiyon zinciri insan-anofel-insan eklindedir.


Dii anofelde seksel (sporogoni, eeyli reme), insanlarda ise aseksel (izogoni, eeysiz reme) reme
dnemleri grlr.
Yant - C
27) Sivrisinekten insanlara bulaan plazmodyum tr aadakilerden hangisidir?
A) Dii gametosit
B) Sporozoit

180

C) Merozoit
D) Hipnozoit
E) izont

nsanlar sokan dii anofeller, hastann kanndaki dii (makrogametosit) ve erkek (mikrogametosit) leri emerler.
Anofel midesinde her bir mikrogametositten 4 mik-rogamet, makrogametositten ise bir makrogamet oluur.
Mikrogametler makrogameti dller, oluan zigottan ookinet meydana gelir.
Ookinet mide duvarn geerek ookist halini alr.
Ookist blnerek iinde birok sporozoit bulunan sporokistleri yapar.
Sporokist paralanr ve iindeki sporozoitler anofelin vcut boluuna dalr, ve bu arada tkrk bezlerine de gelir.
nsanlar sokan sivrisinekler aracl ile sporozoitler bulatrlr.
Yant - B
28) Hipnozoit nedir?
A)
B)
C)
D)
E)

Eritrositlerin iindeki tal yzk eklinde trofozoitler


Karacierde kalan plazmodyumlar
Sivrisinekleri enfekte eden formlar
Transfzyonla bulaan hipnozoitler
Sivrisinekten insanlara bulaan form

Kan dolamna geen sporozoitler ortalama 1 saat iinde karaciere gelir ve yzeylerindeki sirkums-porozoit
protein yardmyla karacier parenkim hcrelerine girerler. Bu dneme ekzoeritrositer (hepatik izogoni) dnem
denir.
Hepatik merozoitler 1-2 hafta sonunda karacierden dolama geerler. P. vivax ve P. ovale, yllarca hipnozoit
olarak karacierde kalabilir. yi tedavi edilmemi olgularda nkslerden sorumludur. Hipnozoiti olanlar salkl
insanlardr, klinik ikayetleri yoktur, periferik kan rneklerinde parazit sapta-namaz ve tan ancak karacier ine
biyopsisi ile konur.
Yant - B
29) Plasmodium vivax stmas geiren kiilerde, karacierde oalmadan kalan ve yllar sonra relapslara neden
olan parazitik form aadakilerden hangisidir? (Nisan - 2004)
A)
B)
C)
D)
E)

Sporozoitler
Hipnozoitler
Merozoitler
Gen izontlar
Gametositler

Plasmodium vivax ve Plasmodium ovale'de dier malaria trlerinden farkl olarak hepatik izogoni dneminin
ardndan tm parazitler eritrositlere gemez. Bunlardan bir ksm karacierde oalmadan kalr ve yllar sonra
relapslara sebep olur. Bunlara uyuyan sporozoit diye adlandrmak zere hipnozoit denilir.
Yant - B
30) Aadaki eritrositlerden hangisi stmaya direnli deildir?
A)
B)
C)
D)
E)

Retiklosit
G6PD eksiklii
HbF
Sialoprotein
Orak hcreli anemi

Dolama geen stma parazitleri eritrositer izogoni evresini balatr. Plazmodyumlar salam eritrositleri severler,
eritrositlerin yapsal veya metabo-lik anormallikleri var ise doal olarak stmaya kar direnlidirler, rnein;

Duffy kan grubu

G6PD eksiklii

Yallk

HbF, HbS gibi anormal hemoglobin yaplar

Sialoprotein, glikoprotein deiiklii

Orak hcreli anemi

gibi anomalilerde plazmodyum enfeksiyonlar grlmez.

181

Yant - A
31) Aadakilerden hangisi doru bir tanm deildir?
A)
B)
C)
D)
E)

P. vivax gen eritrositleri enfekte eder


P. ovale retiklositleri enfekte eder
P. malaria yal eritrositleri enfekte eder
P. falciparum her yataki eritrositi enfekte edebilir
Plazmodyum enfeksiyonlarnda eritrositlerin yann nemi yoktur

Plazmodyum enfeksiyonlarnda eritrositlerin yann da nemi vardr.

P. vivax ve P. ovale retiklositleri

P. malaria yal eritrositleri

P. falciparum ise her trl eritrositi enfekte edebilir.

Yant - E
32) Walkman kulakl grnm aadakilerden hangisinin zelliidir?
A)
B)
C)
D)
E)

P. vivax
P. ovale
P. malaria
P. falciparum
P. knowlesi

Eritrositlerin iine giren merozoitler gen trofozoit-lere dnrler.


Plazmodyum enfeksiyonlarnda etkenin P. falciparum olup olmamas nemlidir. Bunun tannmas iin kolay
yntemler gelitirilmitir. rnein bir eritrosit iinde birden ok tal yzk bulunur, ayrca, birden fazla nkleer
materyali nedeniyle Walkman kulakl eklinde grlebilir.
Ring formu nce, ameboid ekle, daha sonra da olgun trofozoitlere dnrler. ekirdek blnnce gen izont,
sitoplazmalar da blnnce olgun i-zont olumaktadr.
Plasmodium trlerinin ayrm iin boyama zelliklerinden faydalanlr.

P. vivax Schffner (Kahverengi)

P. falciparum Maurer (Siyah)

P. malaria Ziemann granlleri grlr.

Eritrositlerin iindeki olgun izontun iinde de tre gre deien sayda eritrositer merozoitleri geliir. Oluan bu
merozoitler eritrositleri atlatarak, yenilerin enfekte etmek zere kana dklrler.
P. malaria rozet eklindeki merozoit yaps ile dierlerinden ayrlr. Baz trofozoitler ise farkl bir evrim geirerek
makro ve mikrogametositler haline gelirler.
Yant - D
33) Aadakilerden hangisi stma kliniinden sorumlu patolojik mekanizma deildir?
A)
B)
C)
D)
E)

Ate
Anemi
Lkositoz
Mikrosirklasyon bozukluuna bal hipoksi
immnkompleksler

Stma kliniin gelimesinden sorumlu olan pa-tojenik mekanizmalar

Ate

Anemi

Mikrosirklasyon bozukluklarna bal hipoksi

immnopatolojik olaylar

Ate parazitin eksojen pirojen etkisine baldr.


Anemi paraziteminin iddetine baldr. Enfekte eritrositlerin paralanmas, dalakta eritrositlerin se-kestre olmas ve
otoimmn mekanizmalar anemi sebebidir.
Mikrosirklasyon bozukluklar; parazitler eritrositlerin yzeyindeki negatif elektrik ykn bozarak, rulo formasyon
(eritrositlerin para eklinde dizilmesi) olumasn salarlar. Bu tkalar kk damarlarda tkanmalara sebep olurlar.
En ar formu beyin damarlarnn etkilenmesine bal olarak gelien se-rebral malaryadr.

182

Eritrositlerin sekestre edildii dalak byr, bazen hi-persplenizm ve pansitopeni oluabilir. Endemik blgelerde dalak
ok byyebilir, tropikal splenome-galiler geliebilir.
Yant - C
34) Aadakilerden tanmlardan hangisi doru deildir?
A)
B)
C)
D)
E)

P. vivax - bening tersiyan stma


P. ovale - tersiyan stma
P. falciparum - malign tersiyan stma
P. malarya - subtersiyan stma
P. falciparum - tersiyan stma

Eritrositer izogoni dnemi P. vivax, P. ovale ve P. falciparum'da 48 saat (tersiyan) srer.


P. vivax'a bening tersiyan,
P. falciparum'a ise malign tersiyan (subtersiyan) denir.
P.malaria 72 saat'de bir (kuartan) eritrositleri paralayarak nbetleri oluturur.
Yant - D
35) Stmada inkbasyon periyodu aadakilerden hangisidir?
A)
B)
C)
D)
E)

Hepatik dnem
Sivrisineklerden sporozoitlerin alnmasndan, karaciere giri arasndaki dnem
Hepatik dnem + birinci eritrositer izogoni dnemi
Eritrositer izogoni dnemi
Hipnozoitlerin karacierde bulunduu dnem

Stmada inkbasyon periyodu: Hepatik dnem ve birinci eritrositer izogoni dnemidir. Bu dnemde hibir klinik
bulgu gelimez.
Yant - C
36) Plasmodium trlerinin eritrositlerde yapt bulgulardan hangisi Plasmodium malaria ile ilgilidir? (Nisan 2000)
A)
B)
C)
D)
E)

Eritrositlerde byme
Eritrositlerde Schuffner cisimciklerinin olumas
Eritrositlerde muz benzeri cisimciklerinin olumas
Eritrositlerde ift kromatinli trofozoit olumas
Eritrositlerde rozete benzeyen sekiz merozoitli olgun izont olumas.

6-12 arasndaki merozoitin bir araya gelerek oluturduklar rozet eklindeki olgun izontlar Plasmodium malaria
iin karakteristik bir bulgudur.
Yant - E
37) Stma phesi olan hastann periferik kan rneinin boyanmasnda protozoonun yalnzca gen trofozoit ya
da muz eklindeki gametosit formlar grlrse etken aadakilerden hangisidir? (Eyll - 2001)
A)
B)
C)
D)
E)

Plasmodium vivax
Plasmodium malaria
Plasmodium falciparum
Plasmodium ovale
Plasmodium bergeii

Plazmodyum falciparum'a bal stmada olgun trofozoitler ve matr izontlar dokularda kk damarlarda
tkanrlar, bu nedenle periferde sadece gen trofozoit (tal yzk) ve muz eklindeki ga-metositleri grlr. Tanda
bu zellii ayrtedicidir.
Yant - C
38) Aadaki plasmodium trlerinden hangisinin gametositleri kan yaymas preparatlarnda muz eklinde
grlr? (Nisan - 2003)
A)
B)
C)
D)
E)

P. vivax
P. malaria
P. bergei
P. ovale
P. falciparum

183

Plasmodium falciparum'un gametositleri muz eklinde iken dierlerinin sferik yapdadr.


Yant - E
39) Plasmodium tansnda aadakilerden hangisi kullanlmaz?
A)
B)
C)
D)
E)

Kltr
Kas biyopsisi
Kaln damla preparat
Periferik yayma preparat
Serolojik yntemler

Plasmodiumlarn eritrosit ieren sentetik besiyerleri vardr, ancak sadece deneysel amal kullanlrlar, rutinde
kullanlmaz.
Tanda periferik kandan hazrlanan kaln damla ve periferik yayma preparatlar kullanlr. Stma tansn koymak
iin kaln damla kullanlr, periferik yayma preparatlar ile de hangi tip olduu tanmlanr.
Hastalarda eozinofili grlmez.
P. falciparum periferik yaymasnda sadece tal yzk formu ve muz eklindeki gametosit formlar grlebilir.
P. malaria'nn tipik bulgusu rozete benzeyen i-zontlardr.
zellikle kan merkezlerinde serolojik yntemler ile tan konulabilir.
Yant - B
40) Aadakilerden hangisi stmann komplikas-yonu deildir?
A)
B)
C)
D)
E)

IgE artna bal astm broniyale


Anemi
Serebral malarya
Hipoglisemi
Hipersplenizm

P. falciparum ciddi klinik seyir gsterir. En sk komp-likasyon bu formda grlr.

Anemi

Serebral malarya

Hiperpireksi

Algid malarya

Karasu atei

Akut bbrek yetersizlii

Akcier demi

DIK

Hipersplenizm

Tropikal splenomegali

Hipoglisemi

grlebilir. Stma enfeksiyonu srasnda IgE art ve eozinofili ile karakterize alerjik reaksiyonlar grlmez.
Yant - A
41) Aadakilerden hangisi P. vivax komplikasyonlarndan birisi saylmaz?
A)
B)
C)
D)
E)

Splenomegali
Ani lm
Koma
Karasu atei
Anemi

Nonfalciparum malarya olgularnda komplikasyon nadirdir. Ancak P. vivax enfeksiyonlar srasnda koma ve ani
lm meydana gelebilir. Hastalarda periyodik yksek ate ve anemi normalde beklenen komplikasyonlardr.
Hastalarda splenomegali ve buna bal dalak rptrleri grlebilir.
P. malana olgularnda ise immn-kompleks glome-ru-lonefriti ve nefrotik sendrom grlebilir.
Karasu atei P. falciparum komplikasyonudur.
Yant - D

184

42) Trkiye'de stma tedavisinde aadakilerden hangisi kullanlr?


A)
B)
C)
D)
E)

Klorokin + meflokin
Primakin + fansidar
Sadece klorokin
Klorokin + primakin
Meflokin + fansidar

P. vivax, lkemizde grlen tek stma tipidir. Tedavisinde iki farkl ila kullanlr.

Klorokin: Eritrositer seri hcrelere etki eder

Primakin: Ekzo-eritrositer parazitleri ortadan kaldrmak iin kullanlr.

Gebelerde ve transfzyon sonras gelien enfeksiyonlarda sadece klorokin kullanlr.


Tedavi emas
Gn 1: 600 mg, 6 saat sonra 300 mg klorokin
Gn 2: 300 mg klorokin
Gn 3: 300 mg klorokin
Bunun dnda 14 gn sreyle 15mg/gn Primakin kullanlr.
Klorokin direnci olmayan blgelerde P. falciparum ve P. malaria'da 3 gn klorokin kullanlr.
Klorokin direnci var ise; kinin 650 mg 7 gn ve ek olarak fansidar 1x 3 (tek doz) kullanlr. Ayrca ga-metositlerin
ortadan kaldrlmas iin primakin 15 mg 1x3 kullanlr.
Kemoprofilaksi: Endemik blgelere seyahat edeceklere bir hafta ncesinden balayarak, orada kald srece ve 4
hafta sonrasna kadar klorokin 2 tablet/hafta ve dnnce primakin 14 gn uygulanr.
Klorokin direnci olan blgelerde ise meflokin 1 tablet/ hafta ve dnnce primakin 14 gn uygulanr.
Korunmada sirtumsporozoit alar kullanlmaktadr.
Yant - D
43) Aadaki parazitlerden hangisinin bulama mekanizmasnda bir ara konak yer alr? (Nisan- 1999)
A)
B)
C)
D)
E)

Entamoeba histolytica
Enterobius vermicularis
Toxoplasma gondii
Giardia intestinalis
Ascaris lumbricoides

Toxoplasma gondii erikin formu kedi gastrointestinal sisteminde yaar. nsan veya bir baka memeli dokularndaki doku kistleri ara konak formudur.
Yant - C
44) Toksoplazma iin aadakilerden hangisi doru deildir?
A) Bulama kedi dksndan veya iyi pimemi etlerin yenmesi ile olur
B) immnsistemi salam olanlarda enfeksiyon grlmez, ar hastalk gebeliin son dneminde akut toksoplazmoz
geirenlerde geliebilir
C) Doku kistlerinin iinde bradizoitler vardr
D) Enfeksiyz mononkleoz benzeri bir enfeksiyon tablosu geliebilir.
E) Akkiz toksoplazmozda olgularn ou semptomatiktir
Enfekte hayvanlarn doku kistlerinin veya parazit tayan kedilerin dklarndaki sporokistlerin oral yoldan alnmas
ile bular. Kedilerin parazitidir, insanlarda sadece doku kistleri geliir.
Vcuttaki tm dokularda ve organlarda kk kistler oluturur. Asl problemli klinik tablolar gebelerde oluur.
Gebelii srasnda enfekte olan veya daha nceden enfekte olanlarda immn yetersizlik geliir ise parazitler fetse
transplasental olarak geerek enfeksiyonu meydana getirir.
Akut olgularda organ nekrozlar grlebilir. Suba-kut olgularda beyin ve gz lezyonlar grlebilir. Kronik olgularda
beyin, gz, izgili kas ve srrenal-lerde psdokistler oluur. Kistlerin iindeki bradizo-it denilen metabolizmas
yavalam parazitlerdir.
Akkiz toksoplazmoz: Enfeksiyz mononkleoz benzeri bir enfeksiyon tablosu geliir. Olgularn ou
asemptomatiktir. En sk grlen tablo ate, pos-terior servikal lenfadenomegali ve hepatospleno-megali dir. Bazen
meningoensefalit, bazen ciltte maklopapler ve eritematz dkntler grlebilir.

185

Konjenital toksoplazmoz: Gebelii srasnda enfekte olan anneden ocua parazitin geme olasl %40 kadardr.
Gebeliin ilk aynda abortus olur, ge dnemde geirilen akut enfeksiyonlarda ise fets etkilenir. Bilateral
koryoretinit, hidrosefali, serebral kalsifikasyonlar (Toksoplazmoz tria-d) grlr.
Okler toksoplazmoz: Konjenital olanda bilateral, akkiz gelien olgularda ise tek tarafl koriyoretinit grlr.
Hcresel immn yetersizliklerde gelien toksoplazmoz: ok ar klinik tablo vardr, AIDS'li hastalarda
grlmektedir. Klasik klinik tablo ense-falittir.
Yant - E
45) Sabin Feldman boya testi hangi hastalkta kullanlr?
A)
B)
C)
D)
E)

Stma
ark ban
Uyku hastal
Toksoplazmoz
Amipli dizanteri

Toksoplazmozda Sabin-Feldman boya testi hcre eperine kar gelimi IgG tipi antikorlar taramak amacyla
kullanlr, spesifik bir testtir. ELISA testi en ok kullanlan yntemlerdendir. zellikle IgM ve IgG tipi antikorlara gre
tan konulur. nemli olan gebelerdeki risk faktrlerinin iyi deerlendirilmesidir.
Kltr yntemleri uygulanabilir ancak sk kullanlmaz. Toksoplazmin deri testi vardr.
Yant - D
46) Toksoplazmozun korunmasnda aadakilerden hangisi nemli deildir?
A)
B)
C)
D)
E)

i et yenilmesinin engellenmesi
Artropodlar ile mcadele
Kedi kumu temizlerken inhalasyon ile bulamay engellemek
Kedilere i et verilmesinin engellenmesi
Hastanelerde ine batmasnn engellenmesi

Bulamann nlenmesi i veya az pimi etlerin yenmesinin nlenmesidir. zellikle gebe kadnlar az pimi
etlerden ve kedilerden uzak durmaldr. Kedi besleyenler kedinin dksn yapt kumlarn temizlemesinden uzak
durmaldr. Kedilere i et verilmemelidir.
Yant - E
47) Aadaki antiparaziter ilalardan hangisi, karsnda verilen hastaln tedavisinde kullanlmaz? (Eyll 2003)

A)
B)
C)
D)
E)

la
Mebendazol
Klorokin
Spiramisin
Prazikuantel
Metronidazol

Hastalk
Ascariasis
Malaria
Enterobiasis
Taeniasis
Amebiasis

Spiramisin gebelik toksoplazmozunda kullanlan makrolid antibiyotiktir.


Yant - C
48) Bulamasnda hamam bceklerinin rol olan aadakilerden hangisidir?
A)
B)
C)
D)
E)

Tifs
Toksoplazma
Elefantiasis
Stma
Kala azar

Tifs bulamasnda bit, pire, kene gibi kan emen artropodlar, elefantiasis ve stmada sivrisinekler, Kalaazarda ise
flebotomlar sorumludur. Toksoplazma insanlara ya kedi dksndaki ookistle-rin oral yoldan veya inhalasyonu ile ya
da iyi pimemi etlerdeki doku kistlerinin yenilmesi ile bular. Hamam bcekleri kedi dksndaki ookistleri
yiyeceklerin zerine tayarak bulamada rol oynarlar.
Yant - B
49) yi pimemi hamburger yiyen bir kiide koriyoretinit geliiyor ve Sabin Feldman boya testi pozitif
bulunuyor. Hastann enfeksiyonu aadakilerden hangisi olabilir?
A) Toksoplazmoz

186

B)
C)
D)
E)

Trichinosis
Schistosomiazis
Visseral larva migrans
Giardiazis

Toksoplasma gondii erikin dnemini kedi barsa-nda geiren bir parazittir. nsanlarda kas iine yerleir.
Bulama i veya iyi pimemi etlerdeki doku kistlerinin (bradizoit) veya kedi dksndaki ookistlerin oral yoldan
(veya solunum yolu ile) alnmas ile olur.
Toksoplazma immn sistemi normal olan kiilerde ounlukla asemptomatik seyreder veya enfeksiyoz mononkleoz
tarznda bir enfeksiyon yapar. Ancak hcresel immn sistem bozukluu olanlarda (AIDS'li hastalarda primer beyin
toksoplazmozu) veya gebeliin son dneminde akut toksoplazmoz geiren kadnlarn bebeklerinde ar seyirli
enfeksiyonlar meydana gelebilir.
Tanda ilk basamak Sabin-Feldman testidir.
Yant - A
50) Pneumocystis carinii ve enfeksiyonlar iin aadakilerden hangisi doru deildir?
A)
B)
C)
D)
E)

Bir mantar olmasna karn protozoonlar gibi davranr


mmn yetersizlii olanlarda pnmoni etkenidir, immn sistemi salam olanlarda normal florada bulunabilir
Mantar kltrlerinde retilebilir
AIDS'li hastalarda akcier enfeksiyonlarnda ilk akla gelen etkendir
Hayvanlarda da tespit edilmitir

P.carinii immn yetersizlii olan hastalarda pnmoni etkenidir


Pneumocystis'in snflandrmas biraz karktr. 1988 ylnda rRNA analizlerine gre mantar snfna (Saccharomyces
cerevisiae gibi) sokulmutur. Mito-kondrial DNA ve deiik enzimler ile yaplan almalar bu fikri desteklemektedir.
Ancak medikal olarak protozoon gibi davranmaktadr. Mantar kltrlerinde rememekte ve antimikotiklere yant
vermemektedir.
At, koyun ve fareler gibi baz hayvanlarda tespit edilmesine karn insan enfeksiyonlarnda bunlarn neminin ne
kadar olduu bilinmemektedir.
Dnyada yaygndr. Amerika'da yaplan bir almada salkl ocuklarn %70'inde antikorlar tespit edilmitir.
AIDS'li hastalardaki pnmonilerde ilk akla gelecek etkendir.
Yant - C
51) Pneumocystis carini enfeksiyonlar iin aadakilerden hangisi doru deildir?
A)
B)
C)
D)
E)

Bulama inhalasyon yolu ile gerekleir


P. carinii trofozoitleri ekstraselller olarak rerler
immn sistemi normal olanlarn normal florasnda bulunur
Akcier filminde buzlu cam grnm vardr
Tan serolojik yntemler ile konulabilir

Bulama inhalasyon yolu ile olur.


Enfeksiyon akcierlerdedir. Kistlerden sporozoit-ler, bunlardan da trofozoitler geliir. Trofozoitler pulmoner epitel
hcrelerin yzeylerinde ekstraselller olarak rerler.
ou insanda asemptomatik olarak normal florada bulunur. Hcresel immn yetersizlik olduu zaman hastalk yapc
hale geer.
Riskli hastalarda yksek ate ve akcier bulgular hastal dndrmelidir. Ar solunum yetersizlii geliebilir.
Akcier filminde hilustan yaylan infiltrasyon ve akcierde buzlu cam manzaras grlr. Balgamda,
bronkoalveoler lavaj svs veya akcier endoskopik biyopsi rneklerinde Giemsa boyamas ile kist ve trofozoitler
grlebilir. Floresan antikor boyama yntemleri de kullanlabilir.
Organizmann Gram ile iyi boyanmad, serolojik testlerinin olmad, kltr yntemlerinin etkili olmad
unutulmamaldr.
immn sistemi salam olanlarda normal flora kabul edilebilir, ancak AIDS gibi immn yetersizlii olanlarda pozitiflii
anlamldr.
Tedavide trimethoprim ve sulfametoksazol kullanlr. Alternatif olarak pentamidin kullanlr. AIDS'li hastalarda bu
ilalar profilaktik olarak kullanlr.
Yant - E
52) Chagas hastalnn etkeni aadakilerden hangisidir? (Eyll - 2001)

187

A)
B)
C)
D)
E)

Trypanasoma gambiense
Trypanasoma cruzi
Trypanasoma rhodesiense
Trypanasoma brucei
Trypanasoma rangeli

Trypanasoma parazitleri Afrika uyku hastal etkenidir. Bunlarn iinden sadece bir tanesi Chagas hastal yapar.
Chagas etkeni Trypanosoma cruzi'dir.
Yant - B
53) Trypanosoma cruzi iin doru olmayan aadakilerden hangisidir?
A)
B)
C)
D)
E)

Chagas etkenidir
Kedi, kpek ve kemiriciler doal rezervuardrlar
Sivrisinekler aracl ile bular
Hastaln tipik bulgular chagomalardr
Romana belirtisi grlr

Trypanasoma cruzi Chagas hastal etkenidir. Kediler, kpekler, kemiriciler doal rezervuarlardr.
Trypanosoma cruzi'nin kenelerle veya kene dks ile kontamine ellerle gzlerin kanmas veya btnl
bozulmu deri yolu ile bular.
Chagas hastalnn akut hastalnn tipik belirtileri srk yeri yaknnda gelien nodl (Chagoma) ve fa-siyal
demdir. Ate, lenfadenopati ve hepatosple-nomegali buna elik edebilir.
Gz kapaklarndaki ilie Romana belirtisi denir. Megakolon ve megazofagus Auerbach pleksu-su tutulumuna
baldr.
En sk aritmiler ve kalp yetersizliinden lm grlr.
Yant - C
54) Chagas tansnda kullanlmayan yntem aadakilerden hangisidir?
A)
B)
C)
D)
E)

Kaln damla preparat


Kemik ilii ve kas biyopsileri
Kltr
Ksenodiagnoz
ELISA yntemi ile spesifik antikorlar aranmas

Kaln damla veya yayma preparatlarda etken aranr. Ancak balca 3 tr tan testi kullanlr
Kemik ilii veya kas biyopsilerinde amastigotlarn aranmas
Spesifik kltr ortamlarnda etkenin retilmesi
Ksenodiagnosis denilen vektrde etken aranmas yntemi uygulanabilir.
Yant - E
55) Aadakilerden hangisi Tryponasomalar ile meydana gelen hastaln spesifik klinik bulgusu deildir?
A)
B)
C)
D)
E)

Hematri
Romana iareti
Chagoma
Kongestif kalp yetersizlii
Disfaji veya regrjitasyon

Chagas hastalnn klinik bulgular akut ve kronik olmak zere ikiye ayrlr.
Akut enfeksiyonda deride eritematz lezyonlar (chagoma), periorbital dem ile karakterize Romana iareti, ate,
hepatosplenomegali, lenfadenopati, geici deri dkntleri, hematojen chagoma-lar denilen arl subkutan nodller,
yz ve ekstre-mitelerde dem geliir. Birka hafta veya ay sonra hastalar kronik dneme girerler.
Kronik dnemin nemli bulgular kardiyak ve gas-trointestinal sistemi ilgilendirenleridir. Kardiyak hastaln tipik
bulgular biventrikler hipertrofi ve aritmilerdir. lm konjestif kalp yetersizlii veya aritmilere baldr. Chagas
hastalnda %40 orannda ani lm grlr. Gastrointestinal sistemde otonom ganglionlar harap olur ve
megazofagus ile megakolon grlr.
Konjenital chagas hastal hepatosplenomegali, sepsis, myokardit ve hepatit ile karakterizedir. Ancak
unutulmamaldr ki konjenital chagas hastalarnn ortalama 2/3' asemptomatiktir.
HIV pozitif hastalarda fatal seyididir, olgularn nemli blmnde reaktivasyona bal serebral ab-seler grlebilir.

188

Yant - A
56) Beyin omurilik svsnda aadaki hastalklardan hangisinde Mott hcreleri grlr?
A)
B)
C)
D)
E)

Trypanosoma
Leishmania
Malaria
Leptospiroz
Babezyoz

Trypanosomal ensefalitlerde hareketli trypanoso-malar, yksek protein ve lenfositik pleositoz ile ka-raktezi bir BOS
tablosu vardr. Sklkla immunoglo-bulin G'ye bal geni eozinofilik inklzyonlar ieren plazma hcreleri grlr.
Bunlara Mott hcreleri denir.
Yant - A
57) Uyku hastal iin doru olmayan aadakilerden hangisidir?
A)
B)
C)
D)
E)

Etkenleri Trypanosoma gambiense ve T. rhodesiense'dir


ee sineinin srmas ile bular
Tan direkt mikroskobi ile hareketli parazitlerin grlmesi ile konulur
Hayvanlar rezervuardr
Hafif seyirli bir klinik tablo grlr, kroniklemez

Birok Trypanasoma uyku hastal etkenidir. En ok bilinenleri T. gambiense ve T. rhodesien-se'dir.


T. rhodesiense sadece insan deil ayn zamanda evcil hayvanlar ve vahi hayvanlarda da enfeksiyon etkenidir.
nsanlara ee sineinin srmas ile geer.
Deriden bulamann ardndan kana ve lenf dolamna, oradan da beyine geer.
Tan kanda direkt mikroskopi ile hareketli parazitlerin grlmesi ile konulur.
leri dnemlerinde uyku hastal (meningoensefa-lit) geliir, tan iin BOS kullanlabilir.
Klinik gidi T. gambiense'de birka yl sren kronik enfeksiyon eklinde iken, T. rhodesiense de ise birka ay iinde
lmle sonulanan daha akut bir enfeksiyon tablosu grlr.
Yant - E
58) Kala-azar iin aadakilerden hangisi doru deildir?
A)
B)
C)
D)
E)

Visseral leishmanyazis etkenidir


Dii tatarcklar taycdr
Kpekler nemli rezervuarlardr
Tatarcktaki amastigotlar bulunur
Tatarcktaki yaam siklusu ortalama 10 gndr

L. donovani Kala-azar (visseral leishmaniasis) etkenidir.


Yaam siklusu iinde tatarcklarn nemli bir yeri vardr. Sadece dii tatarcklar taycdrlar.
Kpek, tilki ve fareler gibi memeliler rezervuardr-lar. Kala-azar'da farkl epidemiyolojik blge vardr. Orta Dou,
Gney Rusya ve in'in baz ksmlarnda ana rezervuar kpekler ve tilkilerdir. Afrika'da fare gibi kemiriciler, Hindistan
ve komusu Kenya'da ise ana rezervuar insanlardr.
Enfekte hayvandan kan emen tatarck amastigot (insanlardaki kamsz formu) ieren makrofajlar emer. Daha
sonra amastigotlar makrofajlar terk ederek, tatarcn midesinde promastigota (tatarcktaki kaml formu)
dnrler. Barsaklarda oalarak farenkse g ederler ve bir dahaki srkta bularlar. Tatarcktaki yaam siklusu
ortalama 10 gn kadardr.
Yant - D
59) Lutzomiya aadakilerden hangisinin vektrdr?
A)
B)
C)
D)
E)

Leishmania
Malarya
Babezyoz
Cryptosporidium
Taenia solium

Dnya yzeyinde 600'den fazla tatarck (sandfly) tr vardr. Bunlarn ancak %10 kadar leishmani-alarn
vektrln yapabilir.

189

Flebotomlar dnyada yaygn olarak Leishmania vektr olarak bilinirken, Amerika'da en sk grlen vektr
Lutzomiya trleridir.
Yant - A
60) Aadakilerden hangisi Kala-azar ayrc tansnda nemli bir klinik bulgu deildir?
A)
B)
C)
D)
E)

Orf
Bruselloz
Tifo
Tberkloz
Histoplazmoz

Kala-azar tansnda ilk adm anamnezdir.


Tedavi benign tabiatl olmad iin ayrc tanda dier hastalklarn ekarte edilmesi nemlidir.
Yant - A
61) Makrofajlar enfekte eden parazit aadaki-lerden hangisidir?
A)
B)
C)
D)
E)

Plasmodium vivax
Trichomonas vajinalis
Leishmania donovani
Babesia microti
Balantidium coli

Makrofajlar enfekte eden parazit, kala-azar hastalnn etkeni olan Leishmania donovani'dlr. Plasmodium ve
Babesia eritrosit parazitidirler.
Balantidium coli gastrointestinal sistemde, Trichomonas vajinalis ise genital sistemde (vajina) enfeksiyon
etkenidirler.
Yant - C
62) Primer olarak retikloendotelyal sistemi enfekte eden protozoon aadakilerden hangisidir? (Eyll - 2005)
A)
B)
C)
D)
E)

Entamoeba histolytica
Trypanosoma cruzi
Leishmania donovani
Giardia lamblia
Isosopora belli

Leishmaniasis'in ayrc tans


Enfeksiyonlar

Kutanz

Mukokutanz

Mukokutanz

Bakteriyel

Tularemi

Yaws

Bruselloz

Furonkl/ karbonkl

Sifilis

Tifo

Selllit

Tberkloz

Yaws
Sifilis
Atipik tberkloz
Tberkloz
Lepra
Mantar

Histoplazmoz

Histoplasmosis

Sporotrichosis

Paracoccidiodomycosis

Lobomycosis

Rhinosporidiosis

Histoplasmosis

Coccidioidomycosis
Blastomycosis
Chromomycosis
Viral

Orf

Enfeksiyoz mononkleoz

Protozoon

Dracunculiasis

Akut Chagas hastal

190

Schistosomiasis
Karacier amip apsesi
Dier
(nonenfeksiyz
sebepler)

Bazal veya skuamz hcreli karsinom

Bazal hcreli karsinom

Lenfoma veya metastatik kanserler

Wegener granlomatozisi

Diskoid lupus

Sarkoidoz

Malaria

Sarkoidoz
Insect bite
Ektima
Kerion
Piyojenik granloma
Yabanc cisim granlomas

Leishmania donovani bir retikloendotelyal sistem hastal olan Kala-azar etkenidir.


Kemik ilii aktivitesindeki dklk ve dalaktaki hcresel ykm nedeniyle anemi, lkopeni ve trombositopeni
grlebilir.
Dala en ok byten enfeksiyon hastaldr.
Yant - C
63) Kala-azar patogenezinde aadakilerden hangisi doru deildir?
A)
B)
C)
D)
E)

Retikloendotelyal sistem hastaldr


Anemi, lkopeni grlr
Trombositoz grlr
Enfeksiyon hastalklar iinde en byk splenomegali yapan hastalktr
Kala azar hipoalbuminemi yapar

En ciddi etkilenen organlar karacier, dalak ve kemik ilii gibi retikloendotelyal sistem organlardr.
Kemik ilii aktivitesindeki dklk ve dalaktaki hcresel ykm nedeniyle anemi, lkopeni ve trom-bositopeni
grlebilir. Bu durum sekonder enfeksiyonlarn gelimesine ve kanama diyatezine sebep olur.
Enfeksiyon hastalklar iinde en byk splenome-gali yapan hastalktr.
Hastalarda spesifiklii ve koruyuculuu olmayan IgG art bulunur. Kala-azar bir hipoalbuminemi ve
hipergammaglobulinemi hastaldr.
Yant - C
64) Kala-azar hastalnn ilerlemi dneminde aadakilerden hangisi grlr? (Nisan - 2002)
A)
B)
C)
D)
E)

Lkositoz
Trombositoz
Anizositoz
Polistemi
Anemi

Kala-azar L. donovani tarafndan meydana gelen bir retikloendotelyal sistem hastaldr.


Hastaln tipik bulgusu hepatosplenomegali, ate, ve pansitopenidir.
Yantlardan buna uyan sadece anemidir.
Yant - E
65) Aadakilerden hangisi visseral leishmani-azisin bulgularndan biri deildir? (Nisan - 2006)
A)
B)
C)
D)
E)

Ate
Eozinofili
Splenomegali
Trombositopeni
Ar kilo kayb

Visseral leishmaniaziste (Kala-azar) en ciddi etkilenen organlar karacier, dalak ve kemik ilii gibi retikloendotelyal
sistem organlardr.

191

Kemik ilii aktivitesindeki dklk ve dalaktaki hcresel ykm nedeniyle anemi, lkopeni ve trombositopeni
grlebilir. Bu durum sekonder enfeksiyonlarn gelimesine ve kanama diyatezine sebep olur.
Hastalarda spesifiklii ve koruyuculuu olmayan
hipergammaglobulinemi ile karakterize bir hastalktr.

IgG

art

bulunur.

Kala-azar

hipoalbuminemi

ve

Semptomlar intermittan ate, kuvvetsizlik, kilo kaybdr. ok byk dalak karakteristik zelliidir (Enfeksiyon
hastalklar iinde dala en ok byten hastalktr.)
Ak renkli hastalarda hiperpigmentasyon grlr (Kara hastalk). Hastalk yllarca srebilir.
Balangta hastalar atei tolere edebilir, ancak anemi lkopeni ve trombositopeni hastal arlatrr.
Tedavi edilmeyen olgular genellikle sekonder enfeksiyonlar ile kaybedilirler.
Yant - B
66) Kala-azar tansnda en iyi sonu veren yntem hangisidir? (Eyll - 1998)
A)
B)
C)
D)
E)

Periferik kanda ince yayma


BOS incelemesi
drar sedimentasyon incelemesi
Kemik ilii ponksiyonundan ince yayma
Periferik kanda kaln damla

Karacier, dalak ve kemik ilii biyopsileri Kala-azar tansnda en iyi yntemlerdir.


Yant - D
67) Kala-azar'n besiyerinde reyen biimine ne ad verilir? (Nisan - 2000)
A)
B)
C)
D)
E)

Amastigot
Trigomastigot
Epimastigot
Promastigot
Prekist

NNN veya Tobie besiyerinde Leishmania donova-ni'nin sadece promastigotlar rer.


Yant - D
68) Kala-azar klinik ve laboratuvar bulgular iin aadakilerden hangisi doru deildir?
A)
B)
C)
D)
E)

Ak renkli hastalarda hiperpigmentasyon grlr


Kronik hastalktr
Dalak ve kemik iliinde promastigotlarn gsterilmesi ile tan konulur
Epiteloid hcreler ve makrofajlarn iindeki parazitlere Leishman-donovan cisimcikleri de nir
Hipergammaglobulinemi formol-jel testi ile gsterilebilir

Semptomlar intermittan ate, kuvvetsizlik, kilo kaybdr. ok byk dalak karakteristik zelliidir. Ak renkli
hastalarda hiperpigmentasyon grlr (kara hastalk). Hastalk yllarca srebilir.
Balangta hastalar atei tolere edebilir, ancak anemi lkopeni ve trombositopeni hastal arlatrr.
Tedavi edilmeyen olgular genellikle sekonder enfeksiyonlar ile kaybedilirler.
Tan genellikle kemik ilii, dalak veya lenf bezi biyopsilerinde amastigotlarn gsterilmesi ile konulur.
Amastigotlar lkositler, epiteloid hcreler ve makrofajlarn iinde tipik Leishman-Donovan cisimcikleri grlr.
Kltr alnabilir. Besiyerlerinde promastigotlar geliir. Hastalarn ounda indirekt immnfloresans yntemi ile pozitif
bulunur.
Yksek konsantrasyonda Ig G'yi gsteren Formol-jel testi hipergamaglobulinemiyi gsterir. Faydaldr, ancak kesin
tan iin yeterli deildir. Hasta serumuna bir damla formalin damlatlnca serumda katlama grlr.
Promastigotlardan hazrlanm deri testleri bulunur. Deri testlerinin aktif hastalk srasnda negatif, iyilemilerde ise
pozitif olabilecei unutulmamaldr.
Yant - C
69) Aadaki protozoonlardan hangisi i organlardan herhangi bir belirti yapmakszn yalnzca deride klinik
bulgu verir? (Nisan- 1999)
A) Trypanozoma gambiense
B) Trypanozoma rhodisiense
C) Trypanozoma cruzi

192

D) Leishmania donovani
E) Leishmania tropica
Leishmania tropica flebotomlarn vektrl ile insanlarda deri lezyonlar (ark ban) yaparlar. ark ban sadece
deride bulunur, i organ enfeksiyonlar grlmez.
Yant - E
70) Kutanz leismanya iin aadakilerden hangisi doru deildir?
A)
B)
C)
D)
E)

Etken Leishmania tropica'dr


Tayclar tahtakurulardr
Ya tip lenf bezlerini de tutar, ar enfeksiyonlar yapar
Kuru tip, genellikle yzde grlr ve hafif enfeksiyonlar yapar
Tan Giemsa ve Leishman boyas ile boyanan preparatlarda parazitlerin grlmesi ile konulur

L. tropica ve L. mexicana kutanz leishmanyaz


etkenidir. kincisi sadece Amerika'da bulunurken, L Tropica tm dnyada yaygndr.
L. donovani'de olduu gibi tatarcklar vektrdr.
Flebotomlarn srmas ile bular. nkbasyon periyodundan sonra srk yerinde krmz renkli bir pa-pl, daha sonra
da yaylarak nekrozlar oluturur, l-serleir, krutlanarak ve depigmente sikatris brakarak iyileir. ki tiptir;

Ya tip: Etken L. tropica majr'dr. Lenf bezleri de olaya karr. 6 ayda iyileir

Kuru tip: Erken L. tropica minr'dr. Yava ve hafif lezyonlara yol aar, genelde yzdedir ve 1 ylda iyileir.

Lezyonun krut yanndaki demli ksm ile salam cilt snrndan enjektrle alnan eksda da Giemsa veya Leishman
boyas ile etken grlebilir.
Yant - B
71) Primer amebik meningoensefalit etkeni amip aadakilerden hangisidir?
A)
B)
C)
D)
E)

Endolimax nana
lodamoeba btschlii
Opisthorchis felineus
Naegleria fowleri
Brugia malayi

Naegleria fowleri primer amebik meningoensefalit etkenidir. Kontrolsz yzme havuzlarnda burundan bular,
ortalama bir hafta iinde meningoensefalit geliebilir.
Yant - D
72) Kontakt lens kullananlarda meningoensefalit etkeni aadakilerden hangisidir?
A)
B)
C)
D)
E)

Opisthorchis viverrini
Heterophyes heterophyes
Acanthamoeba
Naegleria fowleri
Enterocytozoon bineusi

Acanthamoeba ve Naegleria meningoensefalit etkeni olan serbest yaayan amiplerdir. Organizmalar lk sular olan
gllerde ve su birikintilerinde, toprakta bulunur. Hem trofozoitleri hem de kistleri vardr. Kistler direnlidir, klorlama ile
ortadan kaldrlamaz.
Naegleria trofozoitleri genellikle yzme srasnda mukz membranlardan girer. Nazal mukozadan penetre olursa,
prlan menenjit ve ensefalit tablosu ile hastalarda fatal bir tablo yaratr. Primer meningoensefalit etkenidir.
Acanthomeba deri veya gz travmalarndan sonra immn yetersizlikli hastalarda enfeksiyon yapar. Naegleria
enfeksiyonlar salkl kiilerde, zellikle ocuklarda grlr.
Acanthomeba zellikle kontakt lens takanlarda ke-ratit etkeni olabilir.
Yant - C
73) Kontakt lens solsyonlarnda reyerek keratit etkeni olabilen parazit aadakilerden hangisidir? (Eyll 2005)
A)
B)
C)
D)

Acanthamoeba
Toxoplasma
Cryptosporidium
Cyclospora

193

E) Babesia
Naegleria ve Acanthamoeba meningoensefalit ve keratit etkeni protozoonlardr. Hem trofozoitleri hem de kistleri lk
sularda, gllerde, su birikintilerinde bulunur.
Acanthamoeba'nn lens solsyonlar aracl ile de insanlarda nce keratit sonra menenjit yapt gsterilmitir.
Yant - A
74) Babesia microti iin aadakilerden hangisi doru deildir?
A)
B)
C)
D)
E)

Kene ile bular


Hafif seyirli eritrosit hastaldr
Karacier tutulumu ar seyirlidir
Eritrositlerin iindeki grnm P. falciparum gibidir
Splenektomi yaplanlar daha ar enfeksiyon geirirler

Babesia microti babezyoz etkenidir. zellikle krsal blgelerde endemik olarak bulunur. Stma gibi eritrosit
parazitidir.
Organizma kenelerle bular. Stmadan farkl olarak ekzoeritrositer safhas yoktur.
Splenektomi yaplan hastalar daha ar enfeksiyon geirirler.
Tan intraeritrositer tal yzk eklindeki parazitlerin gsterilmesi iledir. Eritrositlerin iinde P. falciparum gibi birden
ok tal yzk formu vardr. Plaz-modyumlardan farkl olarak intraeritrositer pig-mentasyon grlmez.
Tedavide kinin ve klindamisin ile kombine tedavi daha etkilidir.
Yant - C
75) Aadaki enfeksiyon hastalklardan hangisinde hepatosplenomegali grlmez?
A)
B)
C)
D)
E)

Karacier amip apsesi


Schistosomiasis
Clonorchiasis
Chagas hastal
Babezyoz

Birok enfeksiyon hastalnda hepatomegali, sple-nomegali veya her ikisi birden grlebilir. Karacier amip
apsesi, chagas hastal, kala-azar, Schistosomiasis, echinococcosis, clonorchiasis ve tifo en sk gzlenen
hepatosplenomegali ile seyreden enfeksiyon hastalklardr.
Babezyoz hafif seyirli stma benzeri enfeksiyon
meydana oluturur. Hastaln tipik klinik seyri anemi, ve hemolitik anemiye bal sarlk grlr. Babezyoz zellikle
dala olmayan hastalarda ar seyirlidir.
Yant - E
76) Lyme hastal etkeni gibi keneler ile bulaan malarya benzeri paraziti aadakilerden hangisi ile
tanmlayabilirsiniz?
A)
B)
C)
D)
E)

Vajinal sekresyon
Duodenal aspirasyon svs
Periferik yayma preparat
Kas biyopsisi
Balgam

Malarya benzeri enfeksiyon etkeni olan parazit Babesia microti'dir. Keneler ile bular. Krsal kesim hastaldr.
Malaryadan farkl olarak daha hafif bir seyir gsterir.
Bir eritrosit paraziti olmas nedeni ile, tan yayma preparat hazrlanarak eritrosit iinde parazitlerin gsterilmesi ile
konulur.
Yant - C
77) Eritrositlerin iinde malta ha grnm aadakilerden hangisinde bulunur?
A)
B)
C)
D)
E)

Kala azar
Babezyoz
Plasmodium malaria
Schistosomiasis
Naegleria fowleri

Yantlarn iinde eritrosit enfeksiyonuna sebep olan Babezyoz ve Plasmodium malaria'dr.

194

Plasmodium malaria rozet eklinde merozoitlerinin olmas, Babesia microti ise ha veya X harfi eklinde tetrad
merozoitlerinin grlmesi ile tanda yardmc bulgulardr.
Yant - B
78) Sestodlar iin doru olmayan aadakilerden hangisidir?
A)
B)
C)
D)
E)

Ba ksmna skoleks denir


Gvdesini oluturan segmentlerin ad proglottiddir
Distal proglottidler yumurta ierir
nsanlara bulamas iyi pimemi etlerdeki larvalardr
Barsak duvarna proglottidleri aracl ile tutunur

Sestodlar skoleks denilen bir baa ve proglottid denilen multipl segmentlere sahiptirler.
Skoleksler parazitin barsak duvarna tutunduklar organelleridir. Sestodlar skolekslerinin arkasna rettikleri
proglottidleri aracl ile byrler. Distal proglottid birok yumurta ierir ve dk ile dar atlr. Bylece baka
hayvanlarn ve insanlarn enfeksiyonunda rol oynar.
nsanlar genellikle iyi pimemi etlerde bulunan larvalarn yenilmesi ile enfekte olurlar. Sisteserkozis ve hidatik kist
gibi baz durumlarda yumurtalar alnr ve kistik hastalklar oluabilir.
Yant - E
79) yi pimemi sr eti ile bulaan aadakilerden hangisidir?
A)
B)
C)
D)
E)

Taenia saginata
Taenia solium
Balantidium coli
Diphylobothrium latum
Hymenolepis nana

Taenia saginata taniasis etkenidir. Larvalar sisti-serkuzis yapmaz.


T. saginata'nn 4 adet vantuzu vardr, ancak tac yoktur. 15-25 arasnda uterus dallanmas vardr. T. solium'da bu
dallanma 5-10 arasndadr. Yumurtalar morfolojik olarak birbirinden farkl deildir.
nsanlar iyi pimemi sr etlerinin iindeki larvalarn (sistiserkus) yenilmesi ile enfekte olurlar.
Parazit ince barsan duvarna tutunur, 3 ay iinde 10 metre uzunlua eriebilir. Srlarda sistiserkus bovis geliir. T.
solium'dan farkl olarak insanlarda sistiserkus gelimez.
Yant - A
80) Taenia saginata tans iin doru olan aadakilerden hangisidir?
A)
B)
C)
D)
E)

Dkda larvalarnn gsterilmesi


Dkda kapakl yumurtalarnn gsterilmesi
Dkda dikenli yumurtalarnn gsterilmesi
Hastann hareketli proglottid drmesi
ELISA yntemi ile spesifik antikorlar aranmas

Taenia saginata hastalarnn ou asemptomatik-tir. Baz hastalarda bulant, itahszlk ve karn kramplar
grlebilir.
Hareketli proglottidlerin dkda, hatta dk yaplmakszn drlmesi nemli bulgudur. Tan dkda 15-20 uterus
dal bulunan hareketli proglottidlerin grlmesi ile konur. Alt engelli yumurtalar prog-lottidlerden daha az grlr.
Yant - D
81) Cystisercosis etkeni aadakilerden hangisidir?
A)
B)
C)
D)
E)

Taenia solium
Diphylobothrium latum
Ancylostoma duodenale
Fasciola hepatica
Dientamoeba fragilis

T. solium taeniasis etkenidir, larvalar insanlarda sis-tiserkozis yaparlar.


Yant - A
82) Ara kona domuz olan aadakilerden hangisidir?
A) Diphylobothrium latum

195

B)
C)
D)
E)

Clonorchis sinensis
Necator americanus
Balantidium coli
Taenia solium

Yant - E
83) nsan hem son hem de ara konak olarak kullanan sestod aadakilerden hangisidir?
A)
B)
C)
D)
E)

Ancylostoma duodenale
Taenia saginata
Echinococcus granulosus
Taenia solium
Clonorchis sinensis

Taenia sollumun drt adet vantuzu ve tac vardr, 5-10 arasnda dallanan uterusu bulunan proglottidle-ri bulunur.
nsanlar iyi pimemi sistiserkuslu domuz etleri yiyerek enfekte olurlar.
Parazit ince barsak duvarna tutunur, 3 ay iinde 5 metre bykle ular. Dar atlan proglottidler rastlantsal
olarak domuzlar tarafndan yenilir. Yumurtadan alt adet engeli olan embriyo (onkos-fer) domuzun barsana
tutunur. Buradan kan damarlarna geer ve iskelet kaslarna yerleir. Kaslar iinde sistiserkus geliir. nsanlar
tarafndan yenilin-ceye kadar stabil olarak kalr.
nsanlar son konak (sistiserkoziste ara konak), domuzlar ise ara konaktr.
ntestinal yerleimli eritler barsaklarda az hasar yaparlar. Sistiserkuslar ise ok geni olabilir, zellikle beyinde
byk lezyonlar yapabilirler.
Canl sistiserkuslar enflamasyon yapmazlar, ancak lrlerse salgladklar maddeler ile enflamatuvar yant
olutururlar. Byle durumlarda sistiserkuslar kalsifiye olur ve rntgende ile grlebilirler.
Ayn anda bir insanda hem larva dnemi olan sisti-serkozis, hem de ince barsanda erikin T. soli-um'a bal erit
grlebilir.
Yant - D
84) Cystisercosis tans aadakilerden hangisi ile konulur?
A)
B)
C)
D)
E)

Dk mikroskobisi
drar mikroskobisi
Grntleme yntemleri
Proglottid drlmesi
Deri lezyonlarnn incelenmesi

Sistiserkozislerin tans grntleme yntemleri ile konulabilir. Parazit beyin ve dier dokulara yerletii ve erikin
dnemine geemedii iin ancak grntleme yntemleri ile tans konulabilir.
Yant - C
85) En byk sestod aadakilerden hangisidir?
A)
B)
C)
D)
E)

Echinococcus granulosus
Ascaris lumbricoides
Taenia solium
Taenia saginata
Diphylobothrium latum

Diphylobothrium latum insanlara larva ieren balklarn iyi piirilmeden yenmesi ile bular. nce barsaklarda erikin
hale gelir.
En uzun sestoddur. Boyu 13 metreden uzun olabilir, 30 yldan uzun yaayabilir.
Bir kiide birden ok parazit bulunabilir.
Yant - E
86) Kapakl yumurtas olan aadakilerden hangisidir?
A)
B)
C)
D)
E)

Ancylostoma duodenale
Schistosoma haematobium
Diphylobothrium latum
Hymenolepis nana
Trichuris trichura

196

Yumurtalar zerinde kapak izgisi bulunan yumurtalara kapakl yumurtalar denir. Diphylobothrium latum yumurtalar
dier sestodlardan farkl olarak ovaldir ve kapakldr.
Dier kapakl yumurtalara sahip olanlar, Paragon'h mus westermani, Clonorchis sinensis ve Fascio-la
hepatica'dr.
Yant - C
87) nsanda B12 vitamini eksikliine yol aan sestod aadakilerden hangisidir? (Nisan- 1999)
A)
B)
C)
D)
E)

Tenya solium
Hymenolopis nana
Tenya saginata
Dyphlobothrium latum
Echinococcus granulosus

Diphylobothrium latum baz olgularda B12 vitamin eksiklii sonucunda megaloblastik anemiye neden olabilir.
Normalde hastalk asemptomatik seyir gsterir.
Yant - D
88) Megaloblastik anemiye sebep olabilen helmint aadakilerden hangisidir?
A)
B)
C)
D)
E)

Enterobius vermicularis
Tenia solium
Ascaris lumbricoides
Diphylobothrium latum
Trichuris trichura

D. latum enfeksiyonu ince barsaklarda hafif bir inf-lamasyon yapar. Baz hastalarda parazitin B12 vitaminini
kullanmasna bal olarak megaloblastik anemiler meydana gelebilir.
Dkda oval, sar-kahverengi boyanan, kapakl tipik yumurtalarnn grlmesi tan koydurucudur.
Serolojik testi yoktur.
Yant - D
89) Diphyllobothrium latum iin aadakilerden hangisi doru deildir?
A)
B)
C)
D)
E)

Ara kona bir tatl su yumuakasdr


nsanlara iyi pimemi balklar aracl ile bular
Kapakl yumurtalarnn grlmesi ile tan konulur
Skoleksinin zerinde tac vardr
En uzun sestoddur

Diphyllobothrium latum en uzun sestod olarak bilinir. Birka ara kona bulunur. nsanlar tarafndan bir su
kaynana atlan kapakl yumurtalar burada alr, dar kan mirasidyumlar bir tatl su yumuakas tarafndan
alnr. Buradan kan ser-karyalar kk balklar, ve bunlar yiyen byk tatl su balklarnda parazit larva dnemini
tamamlar.
nsanlara iyi pimemi balklar aracl ile bular. nce barsaklara yerleerek parazitlik yapar.
Skoleksinde tac olan sestod Taenia solium'dur.
Yant - D
90) En kk sestod aadakilerden hangisidir?
A)
B)
C)
D)
E)

Hymenolepis nana
Enterobius vermicularis
Echinococcus granulosus
Diphylobothrium latum
Paragonimus westermani

Echinococcus granulosus en kk sestoddur. Bir skoleks ve adet proglottidden oluur. 0.5 cm


uzunluundadr. Hidatik kist etkenidir.
E. alveolaris ise nadir grlr, multilokler hidatik kist etkenidir.
Yant - C
91) Karacier, akcier ve kemikte yerleebilen sestod hangisidir? (Nisan - 2002)
A) Hymenolepis nana

197

B)
C)
D)
E)

Echinococcus granulosus
Diphyllobothrium latum
Taenia solium
Taenia saginata

Echinococcus granulosus'un etkeni olduu hidatik kist karacier, akcier, kas, bbrek, dalak, yumuak dokular,
beyin ve kemie yerleir.
Taenia solium'un meydana getirdii cysticercosis ise beyinde nemlidir, kas veya dier dokulara yerleen larvalar
immn hcreler tarafndan ldrlr.
Yant - B
92) Echinococcus granulosus'un ara kona aadakilerden hangisidir?
A)
B)
C)
D)
E)

Kpek
Kedi
Kurt
nsan
Tilki

Kpekler son konaklardr. Koyunlar ara konaktrlar, insanlarda rastlantsal ara konaktr.
Yaam siklusunda, kpeklerin barsandaki parazit tarafndan binlerce yumurta retilir ve bunlar koyunlar veya
insanlar tarafndan yenilir. Onkosfer embriyolar ince barsakta meydana gelir ve balca karacier, akcier, kemik ve
beyine g ederler. Embriyolar bu dokularda ii su dolu hidatik kistler halini alrlar.
Yant - D
93) Hidatik kist tan yntemi olmayan aadakilerden hangisidir?
A)
B)
C)
D)
E)

Casoni
Weinberg
Grntleme yntemleri
ndirekt hemaglutinasyon
Dk mikroskobisi

Tan grntleme yntemleri ile multipl protos-koleks tayan kapsln gsterilmesi ve bunun mikroskobik
incelenmesi veya indirekt hemaglutinasyon test gibi serolojik yntemlerdir.
Artk sadece tarihsel nemi olan iki test Casoni ve Weinberg'dir. Casoni kist svs ile yaplan cilt testidir. nemli
zellik Weinberg ile antikor aranmadan nce Casoni testinin yaplmas halinde yalanc pozitiflik ortaya kabilir.
nsanlarda sadece dokularda bulunur, erikin formu gelimedii iin dk mikroskobisi tan asndan faydasz bir
yntemdir.
Yant - E
94) Cce sestod aadakilerden hangisidir?
A)
B)
C)
D)
E)

Echinococcus granulosis
Echinococcus alveolaris
Trichuris trichura
Hymenolepis nana
Enterobius vermicularis

Hymenolepis nana cce sestoddur. Sadece 3-5 cm. boyutlarna kadar ulaabilir.
Son konak olarak insanlarda bulunan en kk sestoddur.
Yant - D
95) Ara kona olmayan sestod aadakilerden hangisidir?
A)
B)
C)
D)
E)

Taenia solium
Taenia saginata
Echinococcus granulosus
Diphylobothrium latum
Hymenolepis nana

Hymenolepis nana dier sestodlardan farkl olarak yumurtalar insanlar direkt olarak enfekte edebilir. Ara konaklar
yoktur.
Yant - E

198

96) nsanda hem larvas hem de erikini ince barsaa yerleerek hastalk yapan sestod, aadakilerden
hangisidir? (Eyll - 2000)
A)
B)
C)
D)
E)

Hymenolopis nana
Ecinococcus granulosus
Trichurus trichura
Diphylobotrium latum
Taenia solium

Hymenolepis nana dier sestodlardan farkl olarak larva dnemini insan barsanda geirir. Yani yaam siklusunda
ara kona yoktur.
Bipolar saakl yumurtalar ile kirlenmi yiyeceklerin yenmesi ile bular. Yumurtalar ince barsakta alr ve parazit
larva dnemini burada geirir ve erikin dnemine girer.
Ara kona olmayan, ya da baka bir deyimle hem larvas hem de erikini ince barsaklarda bulunan sestod H.
nana'dr.
Yant - A
97) nsan barsanda larva dnemini geiren sestod aadakilerden hangisidir?
A)
B)
C)
D)
E)

Hymenolepis nana
Diphylobothrium latum
Echinococcus granulosus
Taenia solium
Taenia saginata

Hymenolepis nana duodenuma geldiinde cysti-cer-coid larvalara ve sonrasnda da yetikin forma dner.
Proglottidleri dar atlmak iin parazitten ayrldklarnda barsakta alr ve otoenfeksiyonla-ra sebep olurlar. Dier
sestodlardan farkl olarak bir kiide yzlerce H. nana bulunabilir.
Dier sestodlar larva dnemlerini baka canllarda geirirler.
Yant - A
98) Dkda bipolar saakl yumurtalarnn gsterilmesi ile tans konulan aadakilerden hangisidir?
A)
B)
C)
D)
E)

Trichuris trichura
Ascaris lumbricoides
Ancylostoma duodenale
Hymenolepis nana
Schistosoma haematobium

Hymenolepis nana tans dkda bipolar saakl yumurtalarnn grlmesi ile konulur.
Yant - D
99) Aadaki parazitlerden hangisi insan vcudunda mesane venlerine yerleir? (Eyll - 2002)
A)
B)
C)
D)
E)

Fasciola hepatica
Schistosomia mansoni
Schistosomia haemotobium
Wuchereria bancrofti
Diphylobothrium latum

Schistosoma haematobium mesanenin venz damarlarna oturan bilharziozuz etkeni trematod-dur.


Yant - C
100)
A)
B)
C)
D)
E)

Hematri yapan helmint aadakilerden hangisidir?


Diphylobothrium latum
Schistosoma haemotobium
Clonorchis sinensis
Fasciolopsis buski
Dirofilaria speciesis

S. haematobium riner sistem enfeksiyonu yaparken, S. mansoni ve S. japonicum gastrointestinal sistemde


etkilidir.
Yant - B
101)

Schistosomalar iin doru olmayan aadakilerden hangisidir?

199

A)
B)
C)
D)
E)

Hermafrodittirler
Diileri erkein karn oluunda yaar
Kapakl yumurtalar vardr
Kan parazitidirler
Bulama atal kuyruklu serkaryalarn direk deriyi delmesi ile gerekleir

Dier trematodlardan farkl olarak hermafrodittirler, yetikin olanlar erkek ve dii olarak ayrlr ve dii erkein karn
oluunda (gynecophoric kanal) yaar. Bylece srekli yumurtalar dller.
nnde kendine has yumurtalar bulunur. S. mansoni lateral dikene sahipken, S. japonicum ok kk lateral
diken ve S. haematobium yumurtalarnn ise terminal dikeni vardr.
S. mansoni ve japonicum'un yetikinleri me-zenter venlerinde yaarken, S. haematobium idrar kesesinde
yaar.
Shistosomalar damar ii (kan) paraziti olarak tannrlar.
nsanlar atal kuyruklu cercaria'larn deriye penetre olmalar ile enfekte olurlar. Buradan kana geer ve venler
aracl ile arteriyel dolama karlar. Mezenter arterden, portal dolam aracl ile karaciere gelir ve yetikin
parazitleri olutururlar. Sonrada kendi alanlarna yerleirler.
Baz gllerde meydana gelen yzc kants insanlar enfekte etmeyen schistosomalar tarafndan meydana
gelmektedir.
Yumurtalar dk veya idrar ile atlr ve darda tekrar serkaryalar olutururlar.
Yant - C

102)
Schistosoma haematobium enfeksiyonu srasnda ortaya kan hematrinin nedeni, yumurtalarn
aadaki zelliklerden hangisine sahip olmasdr? (Nisan - 2005)
A)
B)
C)
D)
E)

Kapakl olma
Emici disk ierme
Ondlan zarl olma
Dikenli olma
Skoleks ierme

Schistosoma yumurtalar dikenlidir. Bu nedenle S, haematobium enfeksiyonlar srasnda hematri meydana gelir.
Yant - D
103)
A)
B)
C)
D)
E)

Schistosoma patogenezi iin aadakilerden hangisi doru deildir?


Karacierde granlomlar yapar
Hepatomegali geliebilir
Portal hipertansiyon grlebilir
S. mansoni mesane karsinomlar yapar
Splenomegali grlebilir

Yumurtalarn karacier, dalak, barsak veya mesane duvarna birok patolojik etkisi vardr. Karacierde granlomlar,
fibrosis, hepatomegali ve portal hipertansiyon yapabilir. Granlomlarn sebebi yumurtalarn antijenlerine kar gelien
immn yanttr.
Hepatositler salam kaldndan genellikle karacier fonksiyon testleri bozulmaz. Portal hipertansiyon splenomegali
yapabilir.

200

S. mansoni yumurtalar distal kolon duvarnda (infe-rior mesenter ven) hasar olutururken S. Japonicum yumurtalar
hem ince barsak hem de kaln barsak duvarnda (superior ve inferior mesenter ven) hasar olutururlar.
S. haemotobium mesane duvarnda granlom ve fibrosis oluturduu iin mesane karsinomlarna sebep olabilir.
Yant - D
104)
A)
B)
C)
D)
E)

Schistosoma enfeksiyonlarnda en sk gzlenen lm sebebi aadakilerden hangisidir?


Yksek ate
GS kanamas
zefagus varis kanamalar
Kalp yetersizlii
Menenjit

Hastalarn ou asemptomatiktir. Kronik enfeksiyonlar semptomatik olabilir. Penetrasyonun olduu yerde kant,
bunu takip eden 2-3 hafta sonra ate, titreme, diyare, lenfadenopati ve hepatosplenome-gali grlebilir. Eozinofili
grlebilir.
Kronik hastalk morbidite ve mortaliteye sebep olabilir. Gastrointestinal hemoraji, hepatomegali ve massif
splenomegali geliebilir. En genel lm sebebi zefagus varis kanamalardr.
S. haemotobium enfeksiyonlarnn en belirgin semptomu hematridir. Bunlara ek olarak bakteri-yel superenfeksiyonlar grlebilir.
Yant - C
105)
A)
B)
C)
D)
E)

Schistosoma tansnda kullanlan aadakiler den hangisidir?


Saakl yumurtalar
Dikenli yumurtalar
Safra ile boyanmayan yumurtalar
Limon eklinde yumurtalar
Dkda larvalarnn gsterilmesi

Schistosomiasis tans karakteristik dikenli yumurtalarnn dkda (S. mansoni) veya idrarda (S. haematobium)
gsterilmesi ile konulur.
Serolojik testler kullanl deildir, Orta ykseklikte eozinofili grlebilir.
Yant - B
106)
A)
B)
C)
D)
E)

Akcier trematodu aadakilerden hangisidir?


Clonorchis sinensis
Paragonimus westermani
Tenia saginata
Fasciola hepatica
Schistosoma mekongi

Paragonimus westermani paragonmiass denilen akcier enfeksiyonunu yapar. nsanlar az pimi veya i yenen
metacercaria bulunduran yenge etinden enfekte olurlar. mmatr parazit ince barsaklardan akciere yerleir. Tan
tipik kapakl yumurtalarnn balgam veya fees-de tespit edilmesi ile konulur. Prazikuantel primer ilatr.
Yant - B
107)
A)
B)
C)
D)
E)

yi pimemi balk etinden bulaan aadakilerden hangisidir?


Fasciola hepatica
Taenia saginata
Echinococcus granulosus
Trichuris trichura
Clonorchis sinensis

Clonorchis sinensis clonorchiasis (oriental karacier yass solucan enfeksiyonu) etkenidir. nsanlar az pimi
veya i yenen balk etindeki metacercaria'lar aracl ile enfekte olurlar. Duodenumda kistindan zldkten sonra
imma-tr parazit safra yollarna yerleir, yetikin olur. Sklkla asemptomatik seyreder, ancak safra yollarnda
hiperplazi ve fibrozis yapabilir. Tan kk, kahverengi, tipik kapakl yumurtalarnn dkda tespit edilmesi ile
konulur.
Yant - E
108)

Aadakilerden hangisi iyi pimemi balk ile bular, karaciere yerleir ve kapakl yumurtas vardr?

A) Paragonimus westermani

201

B)
C)
D)
E)

Clonorchis sinensis
Schistosoma mansoni
Schistosoma japonicum
Schistosoma haematobium

Clonorchis sinensis clonorchiasis (oriental karacier yass solucan enfeksiyonu) etkenidir.


nsanlar az pimi veya i yenen balk etindeki metacercaria'lar aracl ile enfekte olurlar. Duodenumda kistinden
zldkten sonra immatr parazit safra yollarna yerleir, yetikin olur.
Sklkla asemptomatik seyreder, ancak safra yollarnda hiperplazi ve fibrozis yapabilir.
Tan kk, kahverengi, tipik kapakl yumurtalarnn dkda gsterilmesi ile konulur.
Yant - B
109)
A)
B)
C)
D)
E)

Metasarkarya tayan sebzelerle bulaan helmint hangisidir? (Eyll - 1998)


A. lumbricoides
Fasciola hepatica
Trichuris trichura
Diphylobothrium latum
Hymenolopis nana

Fasciola hepatica metaserkaryalar bulam su bitkilerinin yenmesi ile bular.


Yant - B
110)
A)
B)
C)
D)
E)

Koyun karacieri yass solucan aadakilerden hangisidir?


Taenia solium
Fasciola hepatica
Trichuris trichura
Paragonimus westermani
Mansonella perstans

Fasciola hepatica koyun karacieri yass solucandr.


nsanlar larvalar ile kontamine su terelerini yiyerek enfekte olurlar. Duodenumda kistleri alan parazitler, barsak
duvarna penetre olurlar ve karaciere ularlar ve burada yetikin haline gelirler.
Safra yollarnda yumurta reten hermafrodit yetikinler feese bunlar dkerler. Yumurtalar tatl sulara karr,
mirasidialar tatl su yumuakalarna geer, bunardan cercarialar oluur ve kistik hale gelen parazitler su
bitkilerinin zerine tutunurlar. Bu bitkileri yiyen koyun veya insanlarda tipik enfeksiyonlarn olutururlar,
Yetikin parazitler safra yollarna yerleir, mekanik etki ile hepatomegali, kolanjit, sarlk ve ishale neden olurlar.
Eozinofili grlr. Portal siroz geliebilir.
Yant B

111)
Dkda tipik kapakl yumurtalar grdnz zaman yalanc pozitiflik olabileceini dndnz
helmint aadakilerden hangisidir?
A)
B)
C)
D)
E)

Fasciola hepatica
Taenia solium
Taenia saginata
Hymenolepis nana
Clonorchis sinensis

202

Tan; dkda kapakl yumurtalarn grlmesi ile konulur. Fasciola hepatica koyun karacieri yiyenlerde dk
mikroskopisinde parazit yumurtalarn grebilirsiniz (yalanc pozitiflik).
Hastann dksnda F. hepatica yumurtalarnn grlmesi ile hemen tan konulmaz, gn sonra test tekrarlanr.
Yant - A
112)
Aadaki parazitlerden hangisinin erikin ekli akcierde yerleerek ksrk, bronit, pnmoni tablosu
yapar? (Nisan - 2001)
A)
B)
C)
D)
E)

Paragonimus westermani
Fasciola hepatica
Ancylostoma duodenale
Echinococcus granulosus
Ascaris lumbricoides

Erikin formu akcierlere yerleen trematod Para-gonymus westermani'dir.


Yant - A
113)
A)
B)
C)
D)
E)

Visseral larva migrans etkeni aadaki parazitlerden hangisidir? (Eyll - 2002)


Toxocara canis
Echinococcus granulosus
Wuchereria bancrofti
Ancylostoma duodenale
Dracunculus medinensis

Kedi ve kpeklerin askarisi olan Toxocara canis insanlarda sadece larva dnemini geirebilir.
Erikin formuna dnemedii iin insanlar iin visseral larva migrans etkenidir.
Yant - A
114)
A)
B)
C)
D)
E)

Nematodlarn zellii olmayan aadakilerden hangisidir?


Ktikl tabakalar vardr
Doku nematodlar genellikle artropodlar aracl ile bular
Toxocara canis'in insanlarda sadece larvalar hastalk yapar
Baz nematodlar migrasyon yaparlar
nsan dnda dier hayvanlar ara konak olarak kullanrlar

Nematodlar (nemathelmintler) silindirik vcuda ve az ile ans de ieren sindirim sistemlerine sahiptirler. Vcutlar
ktikl denilen ok direnli hcre iermeyen bir yap ile kapldr. Diileri erkeklerine gre genellikle daha byktr.
Enterobius, Trichuris ve Ascaris yumurtalarnn oral yoldan alnmas ile bularken, dier intestinal nematodlar
larvalar ile bularlar.
nemli doku nematodlarndan Wuchereria, Onc-ho-cerca ve Loa filarial nematodlar olarak bilinir, nk kan ve
doku svlarnda mikrofilaria denilen hareketli embriyolar vardr. Bunlar, insandan insana kan emen sinekler
aracl ile bular.
Nematodlardan bir ksm insanlarda larvalar ile enfeksiyon yaparlar. Bunlardan en ciddi olanlar visseral larva
migrans etkeni, kpek askarisi larvas olan, Toxocara canis'dir.
Kpek ve kedilerin kancal kurdunun larvas olan Ancylostoma caninum kutanz larva migrans etkenidir, daha
hafif seyirlidir.
Bir nc nematodda iyi pimemi deniz rnlerinden bulaan anisakiasis'dir (Anisakis simplex).
Strongyloides, Trichinella, Ascaris ve Ancylostoma ile Necator enfeksiyonlar srasnda dokularda mig-rasyon
yaparlar. Eozinofili nemli bir bulgudur.
Yant - E
115)
A)
B)
C)
D)
E)

Selofan bant yntemi aadaki parazitlerden hangisinin tansnda kullanlr?


Trichuris trichura
Trichinella spiralis
Wuchereria bancrofti
Enterobius vermicularis
Ascaris lumbricoides

Enterobius vermicularis tansnda perianal deri zerindeki yumurtalar grebilmek iin selofan bant yntemi
uygulanr.

203

Dier nematodlardan farkl olarak dkda yumurtas grlmez. Kk ocuklarn ansnde veya dksnda kk,
beyaz kl kurtlarn grmek mmkn olabilir.
Yant - D
116)
A)
B)
C)
D)
E)

Enterobius vermicularis iin doru olmayan aadakilerden hangisidir?


Artropodlar aracl ile bular
Otoenfeksiyonlar yapar
Diileri yumurtalarn ans etrafna brakr
Tan selofan bant yntemi ile konulur
rtiker ve eozinofili en sk grlen semptomlardr

Enterobius vermicularis kl kurdu enfeksiyonu etkenidir.


Sadece insanlarda enfeksiyon yapar.
Bulama yumurtalarn oral yoldan alnmas ile olur. Yumurtalar ince barsaklarda alr, larvalar kolona ilerler.
Yetikin erkek ve dii parazitler kolonda oturur. Geceleri dii anse gider ve perianal deri zerine binlerce fertilize
yumurta boaltr. 6 saat iinde yumurtalarda larvalar geliir ve enfeksiyon yapc hale gelebilir. Bunlarn kanma
sonucu parmaklara gelmesi ile reenfeksiyon, larvalarn ansten ieriye girmesi ile otoenfeksiyon gerekleebilir.
Perianal kant en sk grlen semptomdur. Kanma sonucunda sekonder bakteriyel enfeksiyonlar grlebilir.
Yant - A
117)
A)
B)
C)
D)
E)

ocukluk dneminde dnyada en sk rastlanlan parazit enfeksiyonu aadakilerden hangisidir?


Echinococcus granulosus
Taenia saginata
Enterobius vermicularis
Fasciola hepatica
Ascaris lumbricoides

Enterobius vermicularis 12 ya altnda dnyada en sk grlen parazittir.


Yant - C
118)
A)
B)
C)
D)
E)

Trichuris trichura iin doru olmayan aadakilerden hangisidir?


Kolonda yerleir
Tanda selofan bant yntemi tercih edilir
Dk ile kirlenmi yiyecekler ile enfeksiyon bular
Limon eklinde yumurtalar vardr
Kk ocuklarda prolapsus ani yapar

Trichuris trichura kolonda parazit enfeksiyonu yapar.


nsanlar, dk ile kirlenmi yiyeceklerin yenmesi ile infekte olurlar. nce barsaklara ulaan yumurta, immatr yetikin
parazitler olan larvalara dnr.
Bunlar kolona gelir ve olgunlar. Kolonda bulunan parazitler binlerce yumurta kartr. Yumurtalar bulamadan
sorumludur.
Kl gibi ince olan n taraf ile intestinal mukozaya tutunur. Kk ocuklarda irritasyona bal knma hissi oluur ve
prolapsus ani'ye sebep olabilir.
Limon eklindeki tipik yumurtalarnn dkda grlmesiyle tan konur.
Yant - B

204

119)
A)
B)
C)
D)
E)

Ascaris iin doru olmayan aadakilerden hangisidir?


iyi pimemi sr eti yiyenlerde geliir
Yumurtalardan kan larvalar kan dolamnda migrasyon yapar
Larva dnemini akcierde geirirler
Yatikin formu barsakta yaayan en byk nematoddur
Dk mikroskobisinde yumurtalarn gsterilmesi ile tan konulur

Ascaris lumbricoides insan dks ile kirlenmi yiyeceklerin yenmesi ile bular.
Yumurtalar ince barsaklarda alr, larva barsak duvarndan kan dolamna buradan da akcierlere gider. Alveol
iinden bronlara ve sonra trakeaya geer, buradan farenkse gelen larva yutularak tekrar gastrointestinal sisteme
dner. nce barsaklara geldiinde yetikin olmutur. Barsak lmeninde bulunur, duvarlara tutunmaz, barsak iindeki
yiyecekler ile beslenir.
Yetikin hali ile en byk intestinal nematottur (25 cm.e kadar byyebilir).

Balca hasar migrasyon srasnda akcierlerde meydana gelir. Doku reaksiyonlarnn olduu en nemli yer larva
antijenlerine kar gelien eozino-filik eksdal inflamasyonun olduu akcierlerdir.
Bol miktarda parazit tayanlarda (zellikle ocuklar) malntrisyon sebebi olabilir. Enfeksiyonlarn ou
asemptomatiktir.
Ascaris pnmonisinde (Lfller pnmonisi) ate, ksrk ve eozinofili vardr. Abdominal ar, bazen obstrksiyonlar
geliebilir.
Dk mikroskobisinde yumurtalarnn grlmesi ile tan konur. Yumurtalar oval ve dzensiz yzeylidir. Bazen dkda
parazitin kendisi de gsterilebilir.
Yant - A

120)
Aadaki parazitlerden hangisinin neden olduu enfeksiyonda Lffler pnmonisi gzlenir? (Eyll 2004)
A)
B)
C)
D)

Ancylostoma duodenale
Ascaris lumbricoides
Toksoplasma gondii
Strongyloides stercoralis

205

E) Paragonimus westermani
Ascaris lumbricoides migrasyon yapan bir nematottur. Yumurtalarnn oral yoldan alnmas ile bulama gerekleir.
Yumurtalardan kan larvalar hemen kana geer ve akciere yerleirler. Larva dnemini akcierde geirirler. Bu
srete eozinofilik pnmoni (Lffler pnmonisi) yaparlar.
Erikin dnemine geen larvalar yutaa gelirler ve erikin dnemini barsaklarda geirirler.
Yant - B
121)
A)
B)
C)
D)
E)

Anemi yapan helmint aadakilerden hangisidir?


Necator americanus
Trichuris trichura
Ascaris lumbricoides
Taenia solium
Echinococcus granulosus

Kancal kurtlar kan damarlar aracl ile akcierlerde alveollere, sonra brolardan yutaa gelirler ve tekrar yutulurlar.
nce barsaklara gelen parazitler barsak duvarna tutunurlar. ntestinal villuslarn kapillerlerinden kan emerek
beslenirler. Majr hasar parazitin tutunduu ince barsaklardan kan kaybna bal olarak geliir.
Kan kayb mikrositer anemi yapar ve bunun sonunda solukluk ve halsizlik ikayetleri oluur.
Larvann deri zerindeki giri deliinde kantl pa-pl veya vezikller meydana gelebilir.
Yant - A
122)
Malntrisyonlu 8 yandaki bir ocukta derin anemi ve karn ars bulgular saptanmtr, dknn
parazitolojik incelenmesi sonucunda nematod yumurtalar grlmtr.
Bu parazit aadakilerden hangisi olabilir? (Eyll - 2004)
A)
B)
C)
D)
E)

Echinococcus granulosus
Enterobius verimcularis
Necator americanus
Taenia saginata
Fasciola hepatica

Ancylostoma duodenale ve Necator americanus kancal kurtlar snfndan nematodlardr. Dier nematodlardan
farkl olarak barsak duvarndan kan emerek beslenirler. Enfeksiyonlar srasnda anemi meydana gelir. Anemi ile
seyreden nematod enfeksiyonu denince kancal kurt enfeksiyonlar dnlmelidir.
Yant - C
123)
mmn suprese hastalarda, akcierlerin ve dier dokularn youn larval invazyonuyla karakterize,
sistemik enfeksiyona neden olan parazit aadakilerden hangisidir? (Eyll - 2000)
A)
B)
C)
D)
E)

Strongyloides stercoralis
Ascaris lumbricoides
Necator americanus
Ancylostoma duodenale
Trichurus trichura

Strongyloides immn suprese hastalarda internal reinfeksiyon ile dokulara yaylabilir.


Yant - A
124)
A)
B)
C)
D)
E)

Dkda safra ile boyanmayan yumurtalarnn gsterilmesi ile tans konulan aadakilerden hangisidir?
Hymenolepis nana
Ascaris lumbricoides
Strongyloides stercoralis
Ancylostoma duodenale
Enterobius vermicularis

Ancylostoma duodenale iin dkda mikroskobik olarak safra ile boyanmayan yumurtalarn grlmesi tan
koydurucudur.
Hastalarda dkda gizli kan grlebilir, eozinofili hemen daima bulunur.
Yant - D
125)

Dkda larvalarnn gsterilmesi ile tans konulan aadakilerden hangisidir?

206

A)
B)
C)
D)
E)

Diphylobothrium latum
Strongyloides stercoralis
Enterobius vermicularis
Clonorchis sinensis
Trichuris trichura

Strongyloides stercoralis strongyloidiasis etkenidir.


Birisi insan vcudunda, dieri toprakta olmak zere ki farkl yaam siklusu vardr. nsan vcudundaki yaam
siklusu deriye penetrasyonu ile balar.
nfeksiyz flariform larvalar zellikle ayak derisinden vcuda girer ve akcierlere migrasyon yapar. Alveollerden
bronlara, sonra da trakea yoluyla yutaa gelir ve tekrar yutulur. nce barsaklara geldiinde larva yetikin hale
dnr ve mukoza iine girerek yumurta retmeye balar.
Yumurtalar genellikle mukoza iinde alr ve dk ile larvalar atlr. Bu larvalardan bazlar direkt olarak tekrar
mukoza iine girerek yeni enfeksiyonlar balatr ve akcierlere gider (otoenfeksiyon). mimn sistemi salam
olanlarda genellikle asempto-matik seyirli enfeksiyon grlrken, zellikle AIDS'Ii hastalarda ar klinik gidi vardr.
Larvalar birok organa yerleerek fatal seyir gsterirler.
Hastalarn ou asemptomatiktir. Barsak duvarndaki yetikin parazit inflamasyon ve sulu diyare yapar.
Otoenfeksiyonlar sonucunda enterik bakterilerin yol at sepsis olgular grlmtr.
Tan dkda larvalarn gsterilmesi ile konulur.
Serolojik testler faydal deildir.
Yant - B

126)
A)
B)
C)
D)
E)

Aadaki parazitlerden hangisinde otoenfeksiyon tarznda bulama olabilir?


Ascaris lumbricoides
Taenia saginata
Fasciola hepatica
Strongyloides stercoralis
Diphyllobothrium latum

Strongyloides stercoralis'in insan vcudunda ve toprakta olmak zere iki farkl yaam siklusu vardr. nsan
vcudundaki yaam siklusu deriye penetrasyonu ile balar. Enfeksiyz filariform larvalar zellikle ayak derisinden
vcuda girer ve akcierlere migrasyon yapar. Alveollerden bronlara, daha sonra trakea yoluyla yutaa gelirler ve
tekrar yutulurlar. nce barsaklara geldiinde larva yetikin hale dnr ve mukoza iine girerek yumurta retmeye
balar.
Yumurtalar genellikle mukoza iinde alr ve dk ile larvalar atlr. Bu larvalardan bazlar direkt olarak tekrar
mukoza iine girerek yeni enfeksiyonlar balatrlar ve akcierlere giderler (otoenfeksiyon). m-mn sistemi salam
olanlarda genellikle asempto-matik seyirli enfeksiyon grlrken, zellikle AIDS'li hastalarda ar klinik gidi vardr.
Larvalar birok organa yerleerek fatal seyir gsterebilirler.
Yant - D
127)
Hem larvas, hem erikin ekli insanda iskelet kasnda yerleen parazit aadakilerden hangisidir?
(Nisan - 2001)
A)
B)
C)
D)

Necator americanus
Trichinella spiralis
Enterobius vermicularis
Trichuris trichura

207

E) Wuchereria
Trichinella spiralis larvalar barsaklarda, erikin ekli ise insan kasnda yerleen tek parazittir.
Yant - B
128)
Domuz iftliinde alan ve gz evresinde dem, gs ars ve yaygn miyalji ikayetleri ile
bavuran 46 yandaki bir erkek hastann kas biyopsi rneinde kistlemi larvalar saptanmtr.
Bu hastada etken olarak ncelikle aada-kilerden hangisi dnlmelidir? (Nisan - 2004)
A)
B)
C)
D)
E)

Trichinella spiralis
Taenia saginata
Trichuris trichura
Necator americanus
Ascaris lumbricoides

Trichinella spiralis zellikle domuz etinden bulaan bir nematoddur. Parazit larva dnemini izgili kaslarda geirir.
nsanlara iyi pimemi (i kfte) domuz eti ile bular.
Ortalama iki gn sonra larvalar izgili kaslara yerleir ve hastada gz evresinde dem, gs ars ve yaygn
miyalji meydana gelir.
Yant - A
129)
A)
B)
C)
D)
E)

iyi pimemi domuz eti ile bulaan aada-kilerden hangisidir?


Taenia saginata
Ascaris lumbricoides
Balantidium coli
Trichinella spiralis
Strongyloides stercoralis

Trichinella spiralis trichinosis etkenidir.


Memelilerin hepsi enfekte olabilirken, zellikle domuzlarda grlr. nsanlar kaslarn iindeki kistik yaplar iinde
bulunan larvalarn piirilmeden veya az pimi olarak yenmesi ile enfekte olurlar.
Larvalar ince barsaa geldiklerinde kistin iinden kar, olgunlar ve mukoza iine girerler. Yumurtalar mukoza
iinde alr ve larvalar kan dolam yoluyla tm organlara yaylr. Ancak sadece izgili kaslar iine yerleebilir.
Bu hcrelerde bir fibrz kapsl iinde kistik yaplar halini alrlar, yllarca canl kalrlar ancak sonunda kalsifiye olurlar.
Kardiyak ve merkezi sinir sistemi ile ilgili bulgular sklkla grlr, nk larva bu dokulara migrasyon yapar.
izgili kas biyopsilerinde larvalarn grlmesi
ile tan konulur.
Yant D

130)
A)
B)
C)
D)

Aadaki helmintlerden hangisinin tansnda kas biyopsisinden yararlanlr? (Nisan - 2006)


Trichuris trichiura
Trichinella spiralis
Taenia saginata
Wuchereria bancrofti

208

E) Strongyloides stercoralis
Trichinella spiralis izgili kas biyopsilerinde larvalarn grlmesi ile tan konulur. Onuncu gnden sonra eozinofili ve
IgE ykseklii grlr. Serum kreatin fosfokinaz ve laktik dehidrogenaz konsantrasyonlar miyozitin gstergesidir.
Trichinella serolojisi ortalama 3 haftadan sonra pozitiflemeye balar.
Yant - B
131)
A)
B)
C)
D)
E)

Elefantiasis etkeni helmint aadakilerden hangisidir?


Wuchereria bancrofti
Onchocerca volvulus
Loa loa
Dracunculus medinensis
Toxocara canis

Wuchereria bancrofti filariasis etkenidir.


nsanlara dii sivrisineklerin (zellikle Anopheles ve Culex trleri) srmas ile bular.
Larva deriye penetre olur, lenf nodlarna geer ve ortalama bir yl sonra yetikin hale eriip mikrofi-laryalar retir.
Bunlar zellikle geceleri kan dolamna geerler ve tekrar sivrisinekler tarafndan alnrlar. Sivrisinekler iinde bunlar
enfektif larvalar haline dnrler ve yeni bir srk ile transfer edilirler. Yetikin parazitler lenf nodlar iinde
enflamasyon meydana getirirler ve lenfatik damarlarda obstrk-siyon oluturup, deme sebep olurlar.
Mikrofilaryalar semptom vermez. Erken enfeksiyonlar asemptomatiktir. Ate, lenfanjit, selllit geliir.
Obstrksiyon sonucunda bacaklarda ve genital blgelerde dem meydana gelir. Uzun bir sre sonucunda
elefantiyazis geliir.
Gece alnan kaln damla yaymalarnda mikrofilar-yalarn grlmesi ile tan konulur.
Yant - A

209

132)
A)
B)
C)
D)
E)

Nehir krl etkeni helmint aadakiler-den hangisidir?


Wuchereria bancrofti
Onchocerca volvulus
Loa loa
Dracunculus medinensis
Toxocara canis

Onchocerca volvulus onchocerciasis etkenidir.


nsanlar Simulium cinsi dii karasineklerin srmas ile enfekte olurlar.
Larvalar yara yerinden girer ve subkutan dokulara ilerler ve burada yetikin hale gelir, genellikle der-mal nodller
iindedir.
Subkutan dokularda inflamasyon ve kantl papl ve nodller meydana gelir.
zellikle gzdeki dokularda oturmay severler ve lezyonlar krle sebep olabilir. Afrika ve Amerika'da nehir krl
etkenidir.
Dokulardan alnan biyopsi rneklerinde mikrofilar-yalarn gsterilmesi ile tan konulur.
Yant - B
133)
A)
B)
C)
D)
E)

Kalabar demi etkeni helmint aadakilerden hangisidir?


Wuchereria bancrofti
Onchocerca volvulus
Loa loa
Dracunculus medinensis
Toxocara canis

Loa loa loaiasis etkenidir.


nsanlara geyik sineinin (mango fly) srmas ile bular. Hastalk sadece merkezi Afrika'da sinein yaad
blgelerde grlr.
Larva srk yerinden kana geer ve yetikin forma dnr. Dii parazitler mikrofilaryalar retirler.
Kan emen dier sinekler aracl ile bunlar bakalarna bulatrlr.
Mikrofilaryalara kar geici, lokalize, kzark olmayan, subkutan dem (Kalabar demi) meydana gelir.
Tan kan yaymalarnda mikrofilaryalarn gsterilmesi ile konulur.
Serolojik testi yoktur.
Yant - C
134)
A)
B)
C)
D)
E)

Artropodlar aracl ile bulamayan doku nematodu aadakilerden hangisidir?


Wuchereria bancrofti
Onchocerca volvulus
Loa loa
Dracunculus medinensis
Toxocara canis

Dracunculus medinensis dracunculiasis etkenidir.


nsanlara bulama enfekte larvalar ieren ime sularnn kullanlmasyla olur.
Larva ince barsaklardan vcut iine girer ve yetikin forma dnr. Metrelerce uzunluunda yetikin dii parazitler
deri lserlerine sebep olur. Buralardan hareketli larvalar sulara braklr.
Yetikin parazitlerlerin salglad maddeler infla-masyon, zellikle alt ekstremitelerde deride lserler meydana
getirebilir.
nflame papller kantldr, lserler sekonder olarak enfekte olabilirler.
Tan lserlerden parazitlerin karlmas ile konulur.
Yant D

210

135)
A)
B)
C)
D)
E)

nsan enfeksiyonlarnda aadakilerden hangisinin yumurtalarn dkda tespit edemezsiniz?


Diphyllobothrium latum
Fasciola hepatica
Toxocara canis
Ascaris lumbricoides
Enterobius vermicularis

Toxocara canis kpeklerin Ascaris'idir.


Kpek dks ile kirlenmi yiyeceklerin yenilmesi ile insanlara bular ve kpeklerin aksine sadece larvalar ile
hastalk yapar. Visseral larva migrans etkenidir.
Erikin formlar insan barsana geemedii iin dkda yumurtalar gsterilemez..
Yant - C
136)
A)
B)
C)
D)
E)

Aadaki protozoonlardan hangisi bir vektr aracl ile bular?


Cryptosporidium parvum
Toxoplasma gondii
Pneumocystis carinii
Trichomonas vajinalis
Babesia microti

Bulama yolu

Protozoon

Fekal-oral

Entamoeba histolytica
Giardia lamblia,
Balantidium coli

Su

Cryptosporidium parvum

Yiyecekler

Toxoplasma gondii

Hava yolu

Pneumocystis carinii

Seksel yol

Trichomonas vajinalis

Vektrler aracl ile

Plasmodium
Babesia
Trypanozomiyaz

Yant - E
137)
A)
B)
C)
D)
E)

Dikenli yumurtas olan barsak paraziti aadakilerden hangisidir?


Hymenolepis nana
Schistosoma mansoni
Fasciola hepatica
Clonorchis sinensis
Taenia solium

Schistosomalar dikenli yumurtalar ile tannrlar. S. haemotobium polar, S. mansoni ve S. japoni-cum ise lateral
dikenlidir.
Hymenolepis nana bipolar saakl, Fasciola ile Clonorchis ise kapakl yumurtaya sahiptirler.

211

Taenialarn tans genellikle proglottidlerin gsterilmesi ile konulur. Ancak dk mikroskobisinde tipik engelli
yumurtalar da gsterilebilir.
Yant - B
138)
A)
B)
C)
D)
E)

Uyku hastal etkeni aadakilerden hangisidir?


Trypanosoma rhodesiense
Leismania tropica minr
Wuchereria bancrofti
Loa loa
Dracunculus medinensis

30'dan fazla Trypanosoma tr Afrika'da uyku hastal yaparlar. Bunlarn iinde epidemik olanlar T, gambiense ve
T. rhodesiense'dir. ee sineinin srmas ile bular
Yant - A
139)
A)
B)
C)
D)
E)

Sporogoni nedir?
Stmann eritrositler iindeki yaam siklusu
Plasmodium vivax'n karacierde kalan formlar
Plasmodium malaria'nn rozet ekli
Stmann sivrisinek iindeki yaam siklusu
Plasmodium falciparum'un gametositleri

Plasmodium trleri hem insanda hem de anofel tr dii sivrisineklerde reyebilirler.


nsandaki reme ekli asekseldir, sonunda izont-lar gelitii iin izogoni dnemi denir.
Sivrisineklerde reme ekli ise sekseldir, sonunda sporozoitler gelitii iin sporogoni dnemi denir.
Yant - D
140)
A)
B)
C)
D)
E)

Aadaki protozoonlarn hangisi dk ile bulamaz?


Acanthamoeba
Dientamoeba fragilis
Entamoeba histolytica
Entamoeba coli
Giardia intestinalis

Dientamoeba fragilis, Entamoeba histolytica, Entamoeba coli, Giardia intestinalis gastrointestinal sistem
parazitleridir, kist veya trofozoitlerin orai yoldan alnmas ile bularlar.
Acanthamoeba ise sularda yaayan amiptir, trofozoitlerin ya mukozalardan ya da gz travmas sonucu bulamas ile
ensefalit meydana getirir.
Yant - A
141)
A)
B)
C)
D)
E)

Ascaris'in bulamadan sorumlu olan formu aadakilerden hangisidir?


Coracidium
Filariform larva
Rhabditiform larva
Embriyonlu yumurta
Sporozoit

Ascaris lumbricoides bir barsak parazitdir. Ara kona yoktur, insanlara embriyonlu yumurtalarnn yi-yicek ve
iecekler ile oral yoldan alnmas ile bular.
Yant - D
142)
A)
B)
C)
D)
E)

Aadaki parazitlerden hangisinde otoenfeksiyon grlmez?


Enterobius vermicularis
Strongyloides stercoralis
Fasciola hepatica
Hymenolapis nana
Trichuris trichura

Bir parazit yaad konakta oalmasna devam edebiliyor ise buna otoenfeksiyon denir. Ara kona olmayan
parazitler otoenfeksiyon yaparlar.

212

Enterobius vermicularis, Strongyloides stercoralis, Hymenolepis nana ve Trichuris trichura'nn ara konaklar
bulunmad iin bulunduklar ortamda oalmalarna devam ederler.
Fasciola hepatica ise ara kona olmas nedeni ile otoenfeksiyon yapmaz.
Yant - C
143)
A)
B)
C)
D)
E)

Aadakilerden hangisi doku protozoonudur?


Enterocytozoon bienusi
Septata intestinalis
Cyclospora cayetanensis
Balantidium coli
Trypanosoma cruzi

Enterocytozoon bienusi, Septata intestinalis, Cyclos-pora cayetanensis immn yetersizlii olan (AIDS gibi)
hastalarda kronik ishal etkenidir.
Balantidium coli'de zellikle domuz kaynakl kanl mukuslu ishallere sebep olur.
Trypanosoma cruzi chagas etkenidir. Sert keneler veya tahtakurular vektrleri aracl ile bulatktan sonra deride
chagomalara yol aarlar. RES hcreleri iinde amastigostlara dnen tripomastigot-lar btn dokulara yaylrlar. T.
cruzi bir doku pro-tozoonudur.
Yant - E
144)
A)
B)
C)
D)
E)

Walkman kulakl grnm aadaki plasmodium trlerinden hangisinin karakteristik zelliidir?


P, vivax
P. malaria
P. bergei
P. ovale
P. falciparum

Plarmodium falciparum, dier plasmodiumlardan daha ar klinik gstermesi nedeniyle ayr bir neme sahiptir.
Endemik blgelerde tany kolaylatrmak iin baz zelliklerinden faydalanlr. rnein, bir eritrositin iinde birden
ok tal yzk formu vardr, hatta bunlardan bazlarnn birden ok ta bulunur (Walkman kulakl grnm).
Ayrca ga-metositleri muz eklindedir.
Yant - E
145)
A)
B)
C)
D)
E)

Sitostom denilen az yaps bulunduran protozoon aadakilerden hangisidir?


Giardia intestinalis
Toxoplasma gondii
Cryptosporidium parvum
Dientamoeba fragilis
Balantidium coli

Balantidium coli, kanl mukuslu ishal etkeni bir amiptir. Tanda silial grnm ve sitostom denilen az yapsnn
gsterilmesi patognomoniktir.
Yant E

213

146)
A)
B)
C)
D)
E)

Aadakilerden hangisinde kan yaymasnda eritrosit ii gametositleri grrsnz?


Aspergillus fumigatus
Histoplasma capsulatum
Plasmodium falciparum
Trichophyton rubrum
Toxoplasma gondii

Eritrosit parazitleri plasmodiumlar ve babesiadr. Eritrosit iindeki parazitlerin yayma preparatta gsterilmesi ile tans
konulur.
Aspergillus dokularda septal hiflerin, histoplasma akcier
Toksoplasmagondii doku kistlerinin gsterilmesi ile tannr.

makrofajlarnda

Yant - C
147)
A)
B)
C)
D)
E)

Bipolar saakl yumurtas olan parazit aa-dakilerden hangisidir?


Diphylobothrium latum
Trichuris trichura
Schistosoma haemotobium
Fasciola hepatica
Hymenolepis nana

214

tomurcuklanan

mayalarn,

Bipolar saakl yumurtas ile direkt insanlara bulaan parazit Hymenolepis nana'dr.
Diphylobothrium latum ile Fasciola hepatica'nn kapakl, Schistosoma haemotobium'un polar dikenli, Trichuris
trichura'nn ise limona benzeyen yumurtalar tanda dikkat edilecek karakteristik zellikleridir.
Hymenolepis nana'nn bipolar saakl yumurtas.
Yant - E
148)
A)
B)
C)
D)
E)

nsan barsanda yaayan en uzun nema-tod aadakilerden hangisidir?


Taenia saginata
Trichuris trichura
Dracunculus medinensis
Ascaris lumbricoides
Enterobius vermicularis

nsan barsanda yaayan en uzun nematod Ascaris lumbricoides'tir.


Taenia saginata ok uzundur ancak bir sestoddur.
Dracunculus medinensis deri altna yerleen bir ne-matoddur.
Enterobius vermicularis kl kurdudur.
Trichuris trichurada ascaris kadar byk deildir.
Yant - D
149)
A)
B)
C)
D)
E)

Larvalarnn direkt deriden girmesi ile bulaan aadakilerden hangisidir?


Ascaris lumbricoides
Trichinella spiralis
Trichuris trichura
Ancylostoma duodenale
Enterobius vermicularis

Ancylostoma duodenale ve Necator americanus kancal kurt enfeksiyonu yaparlar.


nsanlar genellikle ayak veya bacaklarnn derisinden nemli topraklar zerinde bulunan filariform larvalar aracl
ile enfekte olurlar.
Yant - D
150)

Plasmodium falciparum'un en iyi tansal zellikleri aadaki klardan hangisinde verilmitir?

A) Ate periyotlar 72 saatte bir grlr, matr izontlar 8-10 merozoitten meydana gelen rozet formatndadr
B) Enfekte eritrositlerin kenarlarnn dzensiz oluu nemli bir tan kriteridir

215

C) Tal yzk eklindeki trofozoitleri eritrosit iinde hareketlidir


D) Eritrositlerde yksek oranda parazitemi grlr, periferik yaymada sadece tal yzk formu ile gametositleri
saptanabilir.
E) Schffner cisimcikleri lkositlerin iinde saptanr.
Plasmodium falciparum her yataki eritrositi en-fekte ettii iin yksek oranda parazitemi grlr. Olgun izontlar
yzeyi bozulan eritrositleri bir arada toplanmaya zorlar (rulo formasyon). Bu eritrositler tka oluturup dokularda
tutulur. Bu nedenle hazrlanan forml preparatlarnda sadece tal yzk formu ile muz eklindeki gametositleri
grlebilir.
Yant - D
151)
A)
B)
C)
D)
E)

Aadakilerden hangisi insanlara artropod vektrler aracl ile bulamaz?


Trypanosoma rhodesiense
Dracunculus medinensis
Loa Loa
Leishmania tropica
Plasmodium vivax

Dracunculus medinensis insanlara enfektif larvalar ieren ime sular aracl ile bular. Larva ince barsaklardan
kan dolamna girer ve migrasyon yapar. Metrelerce uzunluundaki dii nematod derideki lser zeminine yerleir ve
buradan hareketli larvalarn sulara brakr. Sudaki bir yumuaka larvalar yer ve buradan enfektif larvalar geliir.
Klinik bulgu zellikle alt ekstremitede yetikin dii parazitin oluturduu lser, enflamasyon ve kantdr.
Tan deri lserlerinden parazitin gsterilmesi ile konulur. Tanda laboratuarn rol yoktur. Parazit en-demik olarak
yaar.
Yant - B
152)
AlDS'li hastalarn %60'nda enfeksiyonlar grlen genetik almalar ile bir mantar olduu dnlen
parazit aadakilerden hangisidir?
A)
B)
C)
D)
E)

Blastomyces
Blastocystis
Pneumocystis
Cryptosporidium
Microsporidium

Pneumocystis carini pnmonisi AIDS hastalarnda en ok grlen enfeksiyon ve en sk lm sebebidir.


Pneumocystis sporozoa snfnda snflanmasna karn aslnda bir mantardr.
Yant - C
153)
A)
B)
C)
D)
E)

Aadakilerden hangisi Plasmodium falciparum'un eritrosit ii grnmlerinden birisi deildir?


Muz eklinde gametositler
Bir eritrositin iinde birden ok tal yzk bulunmas
Walkman kulakl grnm
Rozet eklinde izontlarnn bulunmas
Maurer granllerinin grlmesi

Plasmodium falciparum dier plasmodiumlardan farkl olarak ok miktarda eritrositi enfekte eder, fa-tal seyididir.
Bu nedenle P. falciparum'un kolay tannmas iin kolay tan yntemleri gelitirilmitir. P. vivax'tan farkl olarak bir
eritrositin iinde birden ok tal yzk form grlr. Bunlardan bir ksmnda birden ok ta (Walkman kulakl)
grnm vardr.
P. vivax'da Schffner, P. falciparum'da Maurer, P. malaria'da Zieman granlleri bulunur.
Rozet eklindeki izontlar P. malarla iin tipik bir bulgudur.
Yant - D
154)
Salglad gl toksini ile balk lmlerine sebep olan bunun yannda insanlarda da enfeksiyona sebep
olabilen etken aadakilerden hangisidir?
A)
B)
C)
D)
E)

Aeromonas salmonicida
Pfiesteria piscidia
Vibrio parahaemolyticus
Klebsiella rhinoscleromatis
Listeria monocytogenes

216

Pfiesteria kompleks yaam siklusu olan, toksin reten bir amiptir. Bilinen en nemli zellii masif balk lmlerine
sebep olmasdr. Bu balklarn yenmesi ile insanlarda da enfeksiyona sebep olabilir.
Yant - B
155) skandinavya'ya giden bir sanayici burada i balk yiyor. Yaklak alt ay kadar sonra rutin ilerini
yapmasna ramen anemi geliiyor. Yaplan aratrmalarda vitamin B12 eksiklii saptanyor.
Hastadaki B12 vitamin eksikliine bal aneminin sebebi aadakilerden hangisi olabilir?
A)
B)
C)
D)
E)

Cystisercosis
Yersinia enfeksiyonu
Diphylobothrium latum enfeksiyonu
Parvovirs B19 enfeksiyonu
Ar buzlu votka imesi

Endemik diphyllobothriasis skandinav ve Baltk lkelerinde i balk yenmesine bal olarak grlen bir paraziter
enfeksiyondur.
Hastalarn ounda bulgu yoktur, ancak yaklak %2 kadar hastada B12 yetersizlii grlr. Yetikin tenyalar B12
vitaminini kullanr ve hastalarda ciddi megaloblastik anemi meydana gelebilir.
Parvovirs B19'da anemi meydana getirebilir ancak hemolitik anemi tipindedir.
Yersinia enfeksiyonlarda bu blgelerde sk grlr ancak ne balk ile bular ne de anemi yapar.
Teania solium'un larvas olan cysticercus insan dks ile kirlenmi yiyecek ve ieceklerin alnmas ile meydana gelir.
Yant - C

217

BOLM: 5
MKOLOJ
1) Aadaki mantarlardan hangisi insandan insana bulaabilir?
A)
B)
C)
D)
E)

Dermatofitler
Histoplasma capsulatum
Aspergillus fumigatus
Sporothrix schenckii
Cryptococcus neoformans

Mantarlar (hem kfler hem de mayalar) karyotik organizmalardr. nsanlarda enfeksiyon etkeni olan 100 kadar
mantar vardr. Sadece dermatofitler ve Candida trleri insandan insana bularlar. Dier mantarlarn kayna
toprak, bitkiler ve hayvanlardr.
Yant - A
2) Aadaki yaplardan hangisi mantarlarn insan hcrelerinden farkl yapsdr?
A)
B)
C)
D)
E)

Peptidoglikan
Ekzotoksin
Kitin
Flagella
Fimbria

nsan hcrelerinden farkl iki hcre yaplar bulunur;


Mantarlar kitin denilen (N-asetil glukozamin'in bir homopolimeridir) hcre duvarna sahiptir. Ancak duvar
antibiyotiklerinden etkilenmez
Mantar hcre membran ergosterol ve zymosterol bulundurur, bu yap insan hcrelerindeki kolesterolden farkldr.
Mantar ilalarnn ounun hedefi bu yapdr.
Yant - C
3) Septal hif yaplar hangi mantar trnde bulunur?
A)
B)
C)
D)
E)

Kf
Maya
Hem kf hem maya
Sadece doada kf eklinde iken
Sadece doada maya eklinde iken

Kfler ve mayalar olmak zere iki tip mantar bulunur. Mayalar aseksel tomurcuklanma ile eeysiz rerler. Kfler ise
hif denilen uzun filamentlerden olumutur. rerken hiflerin uzamas ve dallanmas ile kf kolonileri yani
mielyumlar oluur.
Baz hiflerin transvers duvarlar bulunur (septal hif), bazlarnda ise bu duvar bulunmaz (septasz hif).
Septasz hifler multinkleerdir (coencytic).
Yant - A
4) Mantarlarn dimorfizmi neye baldr?
A)
B)
C)
D)
E)

Mantarlarn hareket yeteneine


Spor zelliklerine
Isya
Havann nemine
zel bir sebebe bal deildir

Medikal nemi olan birok mantar termal dimor-fiktir. Farkl slarda farkl yaplarda bulunur. Bunlar genellikle
doada kf eklinde iken insan vcudunda maya eklinde bulunur.
Yant - C
5) Aadakilerden hangisi mantarlarn zellii deildir?
A) Kriptokoklar kapslldr

218

B)
C)
D)
E)

Candidalar endojendir
Aspergillus kf eklindedir
Dermatofitler keratin tabakasnn bulunduu dokulara yerleirler
Mukor sular anaeroptur

Mantarlarn ou zorunlu aeropdur, bazlar fakltatif anaerop olabilir, ancak hibiri zorunlu anaerop deildir.
Candida albicans dnda (endojendir) dier mantarlarn doal kayna tabiattr.
Yant - E
6) Aadakilerden hangisi aseksel spordur?
A)
B)
C)
D)
E)

Oospor
Ascospor
Basidiospor
Klamidospor
Zygospor

Baz mantarlar seksel sporlar yaparak rerler;

Zygospor

Ascospor

Basidiospor

Oospor

seksel sporlardr. ok nadir olarak klinik neme sahiptirler. Seksel spor yapmayan mantarlara fun-gi imperfecti
denir.
Medikal nemi olan mantarlarn ou aseksel spor olan konidyalar yaparak rerler. Konidyalarn ekli, rengi ve
bulunduu yer mantarlarn tansnda kullanlr.

Artrosporlar (Coccidioides immitis)

Klamidyosporlar (Candida albicans)

Blastosporlar (C. albicans)

Sporangiosporlar (Rhizopus ve Mucor)

Yant - D
7) Aadakilerden hangisi funguslarda grlen aseksel sporlardan birisidir? (Nisan - 1998)
A)
B)
C)
D)
E)

Ascospor
Blastospor
Oospor
Zigospor
Basidospor

Yant - B
8) Aadaki mantar sporlarndan hangisi, mantarlarn aseksel oalmas srasnda oluur? (Eyll - 2000)
A)
B)
C)
D)
E)

Oospor
Sporangiospor
Zigospor
Basidiospor
Asgospor

Yant - B
9) Mantarlarn seksel oalmas ile aadakilerden hangisi oluur? (Nisan - 2001)
A)
B)
C)
D)
E)

Makrokonidyum
Blastospor
Askospor
Sporangiyospor
Artrokonidyum

Yant - C
10) Ntrofillerin hakim olduu akut spratif enfeksiyon hangi mantar hastalklarnda grlebilir?
A) Blastomycosis

219

B)
C)
D)
E)

Histoplasmosis
Coccidiomycosis
Sporothricosis
Candidiasis

Mantarlarn ou granlomatz enfeksiyon yaparlar. Coccidioidomycosis, histoplasmosis, blastomycosis gibi


birok majr sistemik mantar granlomlar yaparak hastalk olutururlar. Hcresel tip ar duyarllk reaksiyonlar
granlom olumasnn sebebidir.
Aspergillosis ve Sporotrichosis gibi baz mantar hastalklarnda ntrofillerin hakim olduu akut spratif
enfeksiyonlar da gzlenebilir. Mantarlar hcre duvar yaplarnda endotoksin bulundurmazlar ve ayrca bakteriler
gibi ekzotoksin retmezler.
Baz mantar antijenleri intradermal enjekte edilirler ise gecikmi tip hipersensitivite deri testi yant oluturabilir.
Pozitif deri testleri anlamldr. Ancak akut enfeksiyonun gstergesi olamaz. Negatif deri testlerinin immn yetersizlii
olan hastalarda deri testleri negatif bulunabilir.
nsanlar normal floralarnda Candida tamalarna ramen, Candida antijenleri ile yaplan deri testleri immnitesi
normal olanlarda negatif kmaktadr.
Yant - D
11) Mantarlar iin aadakilerden hangisi doru deildir?
A) Mantarlar corafi lokalizasyon gsterirler
B) Ya asitleri dermatofitlerin remesini basklar
C) Salam deri mantar hastalklarnn geliimini nler. Bir takm hazrlayc faktrler mantar enfeksiyonlarnn
geliimini salar
D) Antibiyotik kullanmnn mantar enfeksiyonlarnn geliimine etkisi yoktur
E) Antikor geliiminin mantar enfeksiyonlarnn nlemesinde etkisi yoktur
nemli mantarlarn bir ksm corafi lokalizasyon gsterir.
Salam deri mantarlarn ouna kar konak defans grevini grr, ancak deri btnl bozulunca mantar
enfeksiyonlar grlebilir.
Ya asitleri dermatofitlerin remesini basklar. Pubertede olduu gibi hormonlara bal derideki deiiklikler
Tricophytonlarn sal deride enfeksiyon yapmasn engellerler. Derinin ve mukoz membranlarn normal floras da
mantarlarn remesini basklar. Ancak antibiyotikler ile normal flora bozulursa mantar enfeksiyonlar grlmeye
balayabilir. Respiratuvar sistemde nazofarengeal mukoz membranlar ve alveolar makrofajlar nemli konak defans
mekanizmalardr.
Mantar enfeksiyonlar srasnda oluan Ig G ve Ig M'in tansal deeri vardr. Korunmada hcresel immn sistem
nemlidir.
Yant - D
12) Mikotoksikozun sebebi nedir?
A)
B)
C)
D)
E)

Mantar toksinlerinin yenmesi


Mantarlarn akcierlerde toksin retmesi
Maya formundaki mantarlarn insan dokularna pentrasyonu mikotoksikoz aracl ile olur
Dermatofitlerin keratin tabakasn paralamalar
Mantarlarn beyine yerlemesi

Mikotik enfeksiyonlara ek olarak mantarlarn sebep olduu iki hastalk daha vardr;

Mantar toksinlerinin yenmesi ile oluan mikotoksikoz

Fungal sporlarn sebep olduu allerji Amanita mantarlar'nn rettii be toksinden ikisi (amanitin ve phalloidin)
bilinen en ar hepatoksindir.

Ergotism vaskler ve nrolojik etkiler yaratr. Aflotoksinler ise Aspergillus fumigatus tarafndan retilir ve
karacier hasar, hayvanlarda tmr oluturur (insanlarda hepatik karsinoma etkenlerinden birisi olduu
dnlmektedir).
Aspergillus sporlarnn oluturduu allerji ise duyarl kiilerde astm krizlerine sebep olabilir.
Yant-A
13) ini mrekkebi ile boyayarak aadakilerden hangisinin tansn koyarsnz?
A)
B)
C)
D)

Histoplasmoz
Candida
Aspergillus
Mucor

220

E) Kriptokok
Mantar enfeksiyonlarnn tansnda drt yntem uygulanr;
Direkt mikroskobik inceleme: Balgam, akcier biyopsi materyali ve deri kazntlarnda karakteristik mantar
zelliklerinin %10'luk KOH ile muamele edildikten sonra k mikroskobunda grlmesi ile tan konur.
Coccidioides immitis sferlleri ve Cryptococcus neoformans'm kapsl ini mrekkebi ile boyanarak
gsterilebilir. Mantar duvarnn Calciflor beyaz (floresan boya) ile boyanarak gsterilmesi doku rneklerinde
faydaldr.
Kltr: Mantarlar Sabouraud besiyerinde kolaylkla rerler. Besiyerinde bakterilerin remesi engellenmitir.
Mielyum ve aseksel sporlarn gsterilmesi tan asndan yeterlidir.
DNA testleri: Coccidioides, Histoplasma, Blastomyces ve Cryptococcus iin gelitirilmi hzl tan yntemleridir.
Serolojik testler: Mantarlara kar olumu antikorlarn hastalarn serumunda ve BOS'unda gsterilmesi sistemik
mikozlarn tansnda deerlidir, ancak her mantar enfeksiyonunda kullanlmaz.
Coccidioidomycosis, histoplasmosis ve blastomycosis iin gelitirilmi komplement fiksasyon yntemleri,
ayrca kriptokokkal menenjit
iin kapsl antijenine kar gelitirilmi lateks aglutinasyon yntemleri (BOS) kullanlmaktadr.
Yant - E
14) Aada verilen mantarlardan hangi ikilinin ikisi de dermatofitoz etkenidir?
(Nisan - 1998)
A) Blastomyces-Micosporium
B) Trichopyton-Malassezia
C) Paracoccidiosides-Fasorum
D) Epidermophyton-Trichopyton
E) Sporothrix-Phtyrosporium
nsan enfeksiyonlarndan sorumlu nemli dermatofitler

Epidermophyton

Trichophyton

Microsporum

Yant - D
15) Aadakilerden hangisi dermatofit enfeksiyonu deildir?
A)
B)
C)
D)
E)

Tinea barbae
Tinea unguinum
Tinea versicolor
Tinea cruris
Tinea pedisc

Dermatofitler sadece yzeyel keratinli dokularda (deri, sa, trnak) enfeksiyon olutururlar, derin dokulara
invazyon yapmazlar.
Enfekte kiilerden direkt temas sonucunda yaylrlar. Microsporum sular ayn zamanda kedi ve kpek gibi
hayvanlarda yaylrlar. Byle enfeksiyonlarda reenfeksiyon gelimez.
Yant - C

Dermatofit enfeksiyonlar
Hastalk

Bulunduu blge

En sk grlen etken

Tinea corporis

Sasz, yumuak deri

Microsporum canis
T.mentagrophytes

Tinea pedis (atlet aya)

Ayakkab giyenlerin ayak parmak aralar

T. rubrum
T.mentagrophytes
E. flococcosum

Tinea cruris

Kask

T. rubrum

221

T.mentagrophytes
E. floccosum
Tinea capitis

Sal deri: Endotriks ve Ektotriks

M. canis
T. tonsurans

Tinea barbae

Sakal

T. rubrum
T.mentagrophytes

Tinea ungiunim (Onikomikoz) Trnak

T. rubrum
T.mentagrophyte
E. floccosum

Dermatofitid (d reaksiyonu)

Genellikle parmaklarn kenarnda ve avu


iinde

Lezyonlarda mantar grlmez. Sekonder bakteri


enfeksiyonlar olabilir.

16) Aadakilerden hangisi Favus etkenidir? (Eyll - 1998)


A)
B)
C)
D)
E)

Trichophyton rubrum
Epidermophyton floccosum
Trichophyton schnleini
Microsporum canis
Trichophyton mentogrophytes

Sa ve sal deriyi tutan mantar enfeksiyonlar ekilde grlr.


Bunlardan birincisi ektotriks tarznda sadece sa tutan bir dermatofit enfeksiyonudur. Sal deri hafif etkilenmitir.
Geici alopesi meydana gelir. Hayvanlardan bulaan microsporum sular nemli etkenlerdendir, ancak en sk
ektotriks yapan dermatofit Trichopyton rubrum 'dur.
Sal derinin nemli derecede etkilendii mantar enfeksiyonu endotriks olarak bilinir. Belirgin lde sal deri
etkilenmitir. Geici alopesi oluturur. Sa kkleri sk tutunamad iin tutam tutam hastann sa dklr. En sk
grlen etken T. tonsurans'tr.
Sal derinin altnn kanallar oluturacak ekilde kalc dejenerasyon oluturacak ekilde meydana gelen mantar
enfeksiyonuna Favus denir. Kalc alopesi meydana gelir. Etken T. schnlenii'dr.
Yant - C
17) Aadaki dermatofitlerden hangisi sata endotriks enfeksiyon oluturur? (Nisan - 2002)
A)
B)
C)
D)
E)

Tricophyton tonsurans
Tricophyton mentogrophytes
Tricophyton verrucosum
Microsporum canis
Microsporum gypseum

Sal deriyi nemli lde etkileyen endotriks enfeksiyonu yapan en sk dermatofit Trichopyton tonsurans'dr.
Yant - A
18) Tinea capitis etkeni olmayan mantar aadakilerden hangisidir?
A)
B)
C)
D)
E)

Trichophyton rubrum
Trichophyton tonsurans
Microsporum canis
Epidermophyton floccosum
Trichophyton schonleinii

Tipik dermatofitoz lezyonuna tinea denir. Pullanm, kantl ve ciltten kabarktr. Lezyonun ortasnda ok az
enflamasyon vardr, d snr ise krmz renktedir. Enflamasyon ve hatta pstller ile seyredenlere kerion denir.
E. floccosum sa enfeksiyonu yapmaz
Microsporum trleri de ok nadir trnak enfeksiyonu yaparlar.
Dermatofitler scak ve nemli blgelerde kronik enfeksiyonlar yaparlar. Kantl papller ve vezikller, kolay krlan
salar ve ince krlan trnaklar en belirgin zellikleridir.
Trichophyton tonsurans ocuklardaki en yaygn tinea capitis etkenidir, endotriks tarznda enfeksiyon yapar.

222

T. rubrum da yaygn tinea capitis etkenidir.


T. schoenleinii favus etkenidir, kafatasnda kabuklar grlr.
Yant - D
19) Aadaki dermatofitlerden hangisi sa enfeksiyonuna neden olmaz? (Eyll - 2003)
A)
B)
C)
D)
E)

Trichophyton tonsurans
Trichophyton schoenleinii
Microsporum audouinii
Microsporum canis
Epidermophyton floccosum

Dermatofitler Trichophyton, Epidermophyton


floccosum ve Microsporum trlerinin keratin ieren sa, trnak ve deriye yerlemesiyle enfeksiyon yaparlar.
Bunlardan Microsporum trnaklarda
enfeksiyonlarna sebep olmaz.

enfeksiyon

yapmazken,

Epidermophyton

floccosum

asla

sa

Yant - E
20) Parmaklarda vezikllerle karakterize dermatofitlere kar gelien ar duyarllk reaksiyonunun ad
aadakilerden hangisidir?
A)
B)
C)
D)
E)

Calabar demi
d reaksiyonu
Katayama sendromu
Fungi imperfecti
Kerion

Baz enfekte kiilerde dermatofidlere kar ar duyarllk reaksiyonu geliir "id reaksiyonu", parmaklarda vezikller
grlr.
d lezyonlar dolaan fungal antijenlere kar gelien bir yanttr, lezyonlarda hifler bulunmaz.
Yant - B
21) Aadaki mikozlardan hangisinde amfonetisin B kullanlmaz? (Eyll - 1999)
A)
B)
C)
D)
E)

Cryptococcosis
Zygomicos
Dermatofitos
Sistemik candidiyazis
Blastomicos

Yant - C
22) Tinea versicolor etkeni aadakilerden hangisidir?
A)
B)
C)
D)
E)

Microsporum canis
Trichophyton schonleinii
Candida albicans
Malassezia furfur
Epidermophyton floccosum

Tines versicolo Malassezia furfur tarafndan oluturulan yzeyel deri enfeksiyonudur. Etken normal flora yesi kf
mantardr. Lezyonlar genellikle hipopigmente alanlarda dikkati eker, zellikle gne yanklarnn ardndan gs,
srt, boyun ve omuzlarda oluur. Genellikle scak nemli havalarda grlr. Lezyonlar hem tomurcuklanan hcreler
hem de hifler ierir.
Enfeksiyon genellikle asemptomatik geer ancak, bazen hafif bir kant ve kzarklk grlebilir. Tan genellikle KOH
ile konur, kltr yaplmaz.
Yant - D
23) Aadakilerden hangisinin frsat mantar enfeksiyonlarna neden olma olasl en dktr? (Nisan - 1999)
A)
B)
C)
D)
E)

Sporothrix schenckii
Candida albicans
Aspergillus fumigatus
Mucor trleri
Rhizopus trleri

223

Sporothrix schenckii subkutan mantar enfeksiyonudur. rm bitkilerden deri travmas ile bular. Enfeksiyon
gelimesi iin bir bahede almak gerekir, immn yetersizlik olmasa da hastalk geliebilir.
Yant - A
24) Aadaki funguslardan hangisi subkutanz mikoz etkenidir? (Nisan - 2000)
A)
B)
C)
D)
E)

Malessezia furfur
Sporothrix schenckei
Histoplasma capsulatum
Coccidioides immitis
Microsporum canis

Sporothrix schenckii rm bitkilerden deri travmas ile bulaan bir subkutan mikoz etkenidir.
Yant - B
25) Doku rneklerinde sigara eklinde tomurcuklanan mayalar eklinde grlen mantar aadakilerden
hangisidir?
A)
B)
C)
D)
E)

Histoplasma capsulatum
Candida albicans
Malassesia furfur
Sporothrix schenckii
Cryptococcus neoformans

Sporothrix schenckii dimorfik mantardr ve bitkilerde bulunur (ieki hastal).


Deriye getii zaman lenfatikler boyunca uzanan tipik zemini nekrotik nodll lokal pstl veya lserler oluturur.
Genellikle st ekstrem itelerdedir. Sistemik hastalk oluturabilir. Lezyonlar kronikleebilir. Farkl trlerinde pigment
oluumu grlebilir. Kpekler, fareler, atlar gibi birok hayvanda grlebilir.
Laboratuvarda, doku rneklerinde yuvarlak sigara eklinde tomurcuklanan mayalar grlr. Yzeyel enfeksiyonlar
oral potasyum iyodr veya itrakonazol ile tedavi edilir. Sistemik enfeksiyonlarnda Amfoterisin-B kullanlr.
Sporotrikoz Sporotrichum schenckii tarafndan meydana gelen ieki hastaldr.
Yant - D
26) Organizmann vcuda giri alan aadakilerden hangisidir?
A)
B)
C)
D)
E)

Lenfatik sistem
Solunum sistemi
Deri
Az
Mukozalar

Sporothrix schenckii tarafndan meydana gelen kutanz sporotrikozun inoklasyon alan ounlukla ekstremiteler
veya yzdr. Deri travmas sonucunda bular. lsere lezyonu takiben lenfatikler boyunca ilerleyen lezyon geliir.
Ekstrakutanz sporotrikoz genellikle kemik ve eklemleri tutar. Deri dnda nemli baka bir giri noktas tespit
edilmemitir.
Yant - C
27) Kutanz sporotrikoz iin, aadaki tedavi yntemlerinden hangisi en uygundur? (Eyll - 2000)
A)
B)
C)
D)
E)

Cerrahi tedavi
Amfoterisin B verilmesi
Potasyum iyodr
Griseofulvin
Flusitozin

Yant - C
28) Aadaki mantarlardan hangisi travma yoluyla vcuda girerek genellikle arsz, kk ve mobil subkutan
nodllere neden olur? (Eyll - 2004)
A)
B)
C)
D)
E)

Sporothrix schenckii
Cryptococcus neoformans
Microsporum canis
Trichophyton rubrum
Malassezia furfur

224

Travma yoluyla vcuda giren mantar denince ncelikli olarak subkutan mantarlar akla gelir. Sporot-hrix schenckii
ieki hastal etkeni subkutan mantardr. mmn sistemi salam olanlarda genellikle kk, arsz subkutan
nodller yapar. mmn yetersizliin derecesine bal olarak lenfokuta-nz ve sistemik enfeksiyonlar da geliebilir.
Cryptococcus neoformans inhalasyon ile, dier mantarlar ise deri yoluyla bular.
Yant - A
29) Deriden kabark verrkz lezyonlar yapan subkutan mantar aadakilerden hangisidir?
A)
B)
C)
D)
E)

Sporotrikoz
Maduromikoz
Aspergilloz
Kromomikoz
Favus

Kromomikoz farkl toprak mantarlar tarafndan {Fon-secaec, Phialophora, Cladosorium, vd.) oluturulan yava
ilerleyen granlomatz enfeksiyonlar yaparlar. Deriye travma yolu ile bular.
Bu mantarlar melanin benzeri pigmentleri ile tannrlar. Lenfatikler boyunca siil benzeri lezyonlar yaparlar
(karnbahar tarz).
Laboratuvar tanda, lkositler ve dev hcreler iinde siyah kahverenkli ve yuvarlak fungal hcreler grlr.
Hastalk oral flositozin veya tiabendazol ile tedavi edilebilir, lokal cerrahi giriim gerekebilir.
Yant - D
30) Nocardialar aadakilerden hangisinin etkenidir?
A)
B)
C)
D)
E)

Tinea
Mukoza enfeksiyonlar
Subkutan enfeksiyonlar
riner sistem enfeksiyonlar
Merkezi sinir sistemi enfeksiyonlar

Toprakta yaayan mantarlar (Petriellidium, Madurella) yaralardan ayak (maduromikoz, madura aya), el ve srta
bular ve iinden py akan sinslerle karakterize abseler yaparlar. Nocardialarda benzer lezyonlar oluturur
(Aktinomikotik mietoma). Mantarlar iin etkili bir tedavi yntemi yoktur, cerrahi tedavi tavsiye edilir.
Yant - C
31) Sistemik mantar enfeksiyonu olmayan aadakilerden hangisidir?
A)
B)
C)
D)
E)

Trichophyton tonsurans
Paracoccidioides brasiliensis
Coccidioides immitis
Histoplasma capsulatum
Blastomyces dermatitis

Sistemik mantar enfeksiyonlar dimorfik mantarlarn toprakta yaayan kflerinin inhalasyon yoluyla alnmas ile
bular. Akcierlere ulatklarnda, sporlar mayalara farkllar. ou enfeksiyon asemptomatiktir ve kendi kendine
iyileir. Ancak immn sistemi basklanm hastalarda dier organlara da yaylan ar bir tablo ile hastalar kaybedilebilir.
Yant - A
32) Aadakilerden hangisi dimorfik mantar deildir? (Nisan - 2001)
A)
B)
C)
D)
E)

Coccidioides
Cryptococus neoformans
Blastomiyces
Histoplasma
Paracoccidioides

Yant - B
33) Aadaki funguslardan hangisi dimorfik zellik gstermez? (Nisan - 2002)
A)
B)
C)
D)
E)

Histoplasma capsulatum
Blastomyces dermatidis
Paracoccidioides braziliensis
Coccidioides immitis
Cryptococcus neoformans

225

Yant - E
34) Aadaki mantarlardan hangisi enfekte dokuda sferl oluturur? (Nisan - 2003)
A)
B)
C)
D)
E)

Histoplazma capsulatum
Coccidioides immitis
Blastomyces dermatitis
Paracoccidioides brasiliensis
Sporothrix schenckii

Coccidioides immitis difazik toprak mantardr.


Doada dier difazik mantarlar gibi kf eklindedir, ancak dokularda tomurcuklanan mayalar gibi deil sferller
(kreler) eklinde yap olutururlar.
Yant - B

Sistemik mikozlar ve hastalklar


Hastalk

Organizma

Dimorfizm 20C 37C Yerleim yeri

l romatizmas, Vadi atei

Coccidioides immitis

Hif Sferl

Pulmoner, Meninksler, kemik

Histoplazmoz

Histoplasma capsulatum

Hif Maya

Pulmoner, RES

Blastomikoz

Blastomyces dermatitidis

Hif Maya

Deri

Gney Amerika blastomikozu

Paracoccdioides brasiliensis

Hif Maya

Deri, RES

35) Atipik dimorfizm gsteren mantar aadakilerden hangisidir?


A)
B)
C)
D)
E)

Sporothrix schenckii
Coccidioides immitis
Histoplasma capsulatum
Blastomyces dermatitis
Cryptococcus neoformans

Coccidioides immitis coccidioidomycosis etkenidir. Atipik dimorfizm gsteren mantardr; toprakta kf, insan
dokularnda ise sferller eklindedir.
Amerika ktasnda endemiktir. Topraktaki artrosporlar rzgarla tanarak inhalasyon yoluyla akcierleri enfekte
eder.
Artrosporlar akcierlere ulanca sferller oluur; bunlar endosporlar ile doludur. Sferllerin duvarlar yklnca,
endosporlar aa kar ve yeni sferller oluturur.
Organizma bir kiiye direkt temas veya kan yoluyla geer. Granlomatz lezyonlar zellikle kemikler ve MSS'de
bulunur. Diseminasyonun bulunmas hastada immn yetersizlik olduunu gsterir.
Pozitif deri testi hastaln tekrarlayabileceini gsterir. Eer hastalk veya ilalar nedeniyle hcresel immnite
basklanrsa, reenfeksiyon geliebilir.
Yant B

226

36) Polisakkarid bir kapsl bulunan, fenol oksidaz ieren ve menenjite yol aabilen mantar aadakilerden
hangisidir? (Eyll - 2004)
A)
B)
C)
D)
E)

Candida albicans
Cryptococcus neoformans
Histoplasma capsulatum
Coccidioides immitis
Blastomyces dermatitis

Polisakkarid yapl kapsle sahip tek mantar Cryptococcus neoformans'dr. AlDS'li hastalar ile immn yetersizlii
olanlarda akcier enfeksiyonunu takiben menenjit yapar.
Yant - B
37) l romatizmas etkeni mantar aadakilerden hangisidir?
A)
B)
C)
D)
E)

Histoplasma capsulatum
Aspergillus fumigatus
Penicillium sular
Coccidioides immitis
Paracoccidioides brasiliensis

Coccidioides immitis ounlukla asemptomatiktir, deri testi ile veya serolojik yntemler ile tan konulur. Baz
hastalarda ate ve ksrn grld influenza benzeri hastalk tablosu oluturabilir. %50 akcier filminde
deiiklikler grlr. %10 orannda eritema nodosum ve artralji grlebilir. Bu sendroma "Vadi atei"(San Joaquin
atei - l romatizmas) denir.
Diseminasyon grlebilir, zellikle meninksler, kemik ve deri yaylm alanlardr. Filipinliler ve Afrikal Amerikallar ve
gebelerde disseminasyon insidans fazladr.
Yant D

38) Eritema nodosum hangi mantar enfeksiyonunda tan iin nemli bir bulgudur?
A)
B)
C)
D)

Candida albicans
Mucor sular
Dermatofitler
Coccidioides immitis

227

E) Cryptococcus neoformans
Coccidioides immitis enfeksiyonlar srasnda eritema nodosum grlebilir. Bu gecikmi tip hiper-sensitivite
reaksiyonudur ve iyi prognozun iaretidir.
Bu lezyonlarda organizma grlmez ve diseminasyon nadirdir. Eritema nodosum spesifik bir bulgu deildir, dier
mantar enfeksiyonlarnda da grlebilir.
Yant - D
39) Ku ve yarasa dklarndan zellikle magaradan bulaan mantar aadakilerden hangisidir?
A)
B)
C)
D)
E)

Histoplasma capsulatum
Aspergillus fumigatus
Penicillium sular
Coccidioides immitis
Paracoccidioides brasiliensis

Histoplasma capsulatum histoplazmozis etkenidir. Dimorfik mantardr, toprakta kf, insan dokularnda maya
eklindedir.
Bu mantarlar dnyann birok yerinde grlebilir. zellikle ku dksnn (gvercin) kirlettii topraklarda bol miktarda
bulunur.
Kular enfekte deildir, yarasalar enfekte olabilir. Endemik alanlarda magaralardan bulama olur (Magara hastal).
Yant - A
40) Akcier makrofajlar iinde tomurcuklanan mayalarn gsterildii mantar hastal aadakilerden
hangisidir?
A)
B)
C)
D)
E)

Sporothrix schencki
Aspergillus fumigatus
Penicillium sular
Coccidioides immitis
Histoplasma capsulatum

Histoplasma capsulatum'da inhale edilen sporlar makrofajlar tarafndan fagosite edilir ve bunlarn iinde mayalar
geliir. H. capsulatum dokularda, makrofajlarn iinde oval tomurcuklanan mayalar eklinde bulunur.
Organizma tm vcuda, zellikle karacier ve dalak, yaylr ancak genellikle asemptomatiktir. Kk granlomatz
fokuslar kalsifiye olurlar. Youn mikroorganizma alnrsa klinik bulgular veren pnmoni grlebilir.
Ciddi disemine histoplazmoz AIDS gibi hcresel immn sistemi yetersizlii olanlarda grlr.
Doku biyopsilerinde veya kemik ilii aspirasyonlarnda makrofajlar iinde mantar hcrelerinin grlmesi tan
asndan deerlidir.
Sabouraud dekstroz agarda karakteristik tberkloid makrokonidyal hifleri grlr.
Yant E

41) Kf faznda redii zaman tberkloklomidospor, mikrokonidiya ve hif oluturan difazik mantar
aadakilerden hangisidir? (Eyll-2001)
A)
B)
C)
D)
E)

Blastomyces dermatitis
Coccidoides immitis
Sporothrix schenecki
Paracoccidoides brasiliensis
Histoplasma capsulatum

Yant - E

228

42) Aadakilerden hangisi Histoplasma capsulatum iin doru deildir?


A)
B)
C)
D)
E)

Sklkla kronik pulmoner enfeksiyon eklinde klinik gsterir


Doada mieller, dokularda ise maya eklinde dimorfik mantardr
Endemiktir
Ku, tavuk, yarasa dklar ile kirlenmi toprak veya tozlarn inhalasyonu ile bular
Dokular, kan, balgam kltr ile izole edilebilir

Histoplasma capsulatum 2-4 mm apnda oval mayadr.


Doada kf, insan vcudunda maya eklinde olan dimorfik mantardr. Dnyann eitli blgelerinde yaygndr,
endemiktir. Kanatllarn dklar ile kirlenmi tozlarn inhalasyonu ile bular.
Antikor titresi 1:32 veya daha stndekiler enfektif kabul edilir.
Enfeksiyonlar sklkla asemptomatiktir. zellikle immn yetersizlii olanlarda kronik pulmoner enfeksiyon
grlr. Daha nadir olarak adrenallerin tutulumu, lseratif gastroenterit lezyonlar veya MSS enfeksiyonlar eklinde
dissemine enfeksiyonlar grlebilir. Organizma enfektif doku veya kan kltrlerinden izole edilebilir.
Yant - A
43) Solunum sisteminden bulaarak deri altnda lserli granlomlar meydana getiren mantar aadakilerden
hangisidir?
A)
B)
C)
D)
E)

Histoplasma capsulatum
Aspergillus fumigatus
Blastomyces dermatitis
Coccidioides immitis
Paracoccidioides brasiliensis

Blastomyces dermatitidis blastamikoz etkenidir. Trkiye'de bulunmaz, bilinen endemik blgesi Kuzey Amerika'dr.
Dimorfik mantardr.
Enfeksiyon balca respiratuvar sistemde olur. Asemptomatik ve hafif seyirli enfeksiyonlar nadiren tespit edilebilir.
Yaylma deri, kemik ve dier alanlardaki lserli granlomlardan olur.
Tan doku biyopsilerinden alnan rneklerden kaln duvarl mayalarn gsterilmesi ile konulur.
Tedavide itrakonazol hastalarn ounda birinci seenek ilatr. Amfoterisin B de kullanlabilir.
Yant C

44) Histoplazmozda deri testlerinin en faydal olduu klinik tablo aadakilerden hangisidir?
A)
B)
C)
D)
E)

Prodromal dnem
Akut hastalk
Tedavi takibi
Kronik hastalk
Epidemiyolojik almalar

Enfeksiyondan 2-3 hafta sonra 5 mm zerinde in-drasyon gsteren histoplazmin deri testi pozitif olarak
deerlendirilir, yllarca pozitif olarak kalr. Yalanc pozitif ve yalanc negatif sonularn bulunabilecei
unutulmamaldr. Deri testleri zellikle epidemiyolojik almalarda kullanlr.
Yant - E
45) nsanlarda normal florada bulunan mantar aadakilerden hangisidir?

229

A)
B)
C)
D)
E)

Histoplasma capsulatum
Candida albicans
Aspergillus fumigatus
Blastomyces dermatitis
Paracoccidioides brasiliensis

Yant - B
46) Dokularda hif benzeri yaplar oluturan maya eklindeki mantar aadakilerden hangisidir?
A)
B)
C)
D)
E)

Chromomycos
Aspergillus fumigatus
Penicillium sular
Coccidioides immitis
Candida albicans

Candida albicans, pamukuk, vajinit ve kronik mukokotanz kandidiyaz etkenidir. nsanlarda st solunum yolu,
gastrointestinal ve kadnlarn genital sisteminin normal florasnda bulunur.
Genellikle tek tek tomurcuklanan oval mayalardr. Dokularda grnen kf benzeri yaplara psdohif denir.
Yant - E
47) Mukoza enfeksiyonlar ile karakterize mantar aadakilerden hangisidir?
A)
B)
C)
D)
E)

Cryptococcus neoformans
Aspergillus fumigatus
Candida albicans
Coccidioides immitis
Histoplasma capsulatum

C. albicans'm azda remesi beyaz plaklar yapar (pamukuk). Hastalk ancak lokal veya sistemik defans
mekanizmalar bozulduu zaman ortaya kar. Yksek pH, diabet veya antibiyotik kullanm ile ortaya kan vaginit
kant ve aknt ile karakterizedir.
Scak, nemli blgelerde deri invazyonu grlebilir. Su ile alan kimselerde (amarc veya bulak gibi) trnak ve
parmak enfeksiyonlar grlebilir. mmun suprese kiilerde Candida bir ok organa dissemine olabilir ve kronik
mukokotanz kandidiyaz meydana getirebilir.
Yant - C
48) nsan vcudunda blastospor, besiyerlerinde ise klamidosporlar yaparak reyen mantar aadakilerden
hangisidir?
A)
B)
C)
D)
E)

Cryptococcus neoformans
Aspergillus fumigatus
Trichophyton schonleinii
Coccidioides immitis
Candida albicans

Candida albicans'a tan eksda veya dokularda, tomurcuklanan mayalar ve psdohiflerin grlmesi ile konulur.
Kltr ortamnda zel tipte mayalar grlr. 37C'de germinasyon tpleri oluturur.
Klamidospor oluumu C. albicans iin tipiktir, ancak dier kandidalarda grlmez. Serolojik testler nadiren
faydaldr.
Yant E

49) AIDS hastalarnda grlen zefajitin en sk etkeni hangisidir? (Eyll - 1998)

230

A)
B)
C)
D)
E)

Candida abicans
Epstein- Barr virs
Cryptococcus neoformans
Staphylococcus aureus
Coxsackie B.6

AIDS'ti hastalarda zofajit ya da dier mukozalar tutan bir enfeksiyon geliirse akla Candida albicans enfeksiyonu
gelir.
Yant - A
50) Aadakilerden hangisi Candida enfeksiyonu iin hazrlayc bir etken deildir? (Nisan - 1999)
A)
B)
C)
D)
E)

Geni spektrumlu antibiyotik kullanm


IV kateter
immn basklanma
Kortikosteroid kullanm
Diabetes insipitus

immn yetersizlii olan veya hematolojik maligniteli bir kiide gelien mantar enfeksiyonlarnda akla ilk gelecek olan
Aspergillus'tur. Aspergillus doada her yerde bulunabilen ve srekli inhalasyon ile kar karya olduumuz
mantardr. Enfeksiyon gelimemesinin immnite ile ilgisi vardr. mmn yetersizlii olan bir kiide Candida
enfeksiyonu dnmek iin birtakm hazrlayc faktrlerin soruda sorulmas gerekir. Bunlar;

Mukoza enfeksiyonlar

Diabetes mellitus

Uzun sreli ve yksek dozda antibiyoterapi almak

Youn bakmda yatanlarda kateterlerin bulunmas olarak sralanabilir.

Yant - E
51) Aadaki mantarlardan hangisi blastosporlarla oalr? (Eyll - 1999)
A)
B)
C)
D)
E)

Candida
Aspergillus
Microsporium
Criptococcus
Mucormycosis

Yant - A
52) Aadaki mantarlardan hangisinin tansnda, klamidospor grlmesi ayrt edici bir zelliktir? (Eyll - 2000)
A)
B)
C)
D)
E)

Cryptococcus neoformans
Rhodatorula
Saccharomyces trleri
Tricosporon trleri
Candida albicans

Yant - E
53) Aadakilerden hangisinde, T lenfositlerinde Candida antijenlerine kar yantszlk ve endokrinopati
gzlenir? (Eyll - 2003)
A)
B)
C)
D)
E)

Candida folikliti
Erozyo interdigitalis
ntertrigo
Kronik mukokutanz candidiasis
Paronii

Kutanz candidiasis Candida'nn deriye invazyonuyla geliir. Derinin travma, yank veya maserasyonu
enfeksiyonun gelimesinde nemli rol oynar. Genellikle ev kadnlar, alar, amarclar ve balklarda grlr.
Kronik mukokutanz kandidoz enfeksiyonlarnn ou erken ocukluk dneminde balar ve hcresel immn
yetersizlik veya endokrinopatilere elik eder.
Yant - D
54) Hcresel immn sistemi aratrmak iin deri testi olarak kulanlan mantar aadakilerden hangisidir?
A) Microsporum
B) Aspergillus fumigatus

231

C) Candida albicans
D) Penicillium sular
E) Pitryasis versicolor
Candida antijenlerine kar deri testlerinin pozitiflii kiinin hcresel immnitesi iin bir gstergedir. Deri testleri
anerjik olan bir kiide, dier testler de nenmez.
Yant - C
55) Aadaki kandidiazis tablolarnn hangisinde tedavi sresi en uzundur ? (Nisan - 2006)
A)
B)
C)
D)
E)

Candida glossiti
Sistemik kandidiazis
Santral sinir sistemi kandidiazisi
drar yolu kandidiazisi
Kronik mukokutanz kandidiazis

KRONK MKOKTAN KANDDYAZS


Mukoza, deri trnak ve salarda inat pamukcuk enfeksiyonlar ile karakterize izole bir immn yetersizliktir. Candida
antijenine cevap dktr. Dier antijenlere cevap normaldir. Hipotiroidizm, hipopa-ratiroidi ve Addison hastal
sktr. Hipokalsemi elik edebilir. MEN-II ierisinde yer alr. Tedavide mantar ilalar kullanlr.
Tedavi uzun yllar sren kronik supresif tedavi ve ilk tercih normal kandida tedavisinde olduu gibi oral azollerdir.
KANDDA TEDAVS
Oral kandidiasis tedavisinde nistatin sspansiyon 7-10 gn sresince gnde 4-6 mL 6 kez topikal olarak kullanlr.
Sistemik tedavide flukonazol 10-14 gn 100 mg PO veya itrakonazol, 200 mg PO verilebilir.
Candida zofajitinde nistatin sspansiyon 10-30 ml 4 kez 10 gn topikal olarak, flukonazol 10 gn 200mg PO,
itrakonazol 200mg PO, amfoterisin-B 0.3-0.6 mg/kg/gn IV sistemik olarak kullanlabilir.
Candida vulvovajiniti iin hem topikal hem de oral birok antimikotik kullanlabilir. Topikal azol preparatlar olan
klotrimazol, mikonazolveya terkonazol ile tedavi oran %75-90 arasndadr. Krem veya vajinal tabletlerin birbirine bir
stnl yoktur. Oral azoller olan flukonazol 150 mg PO veya itrakonazol 400 mg ile topikal tedaviye destek
olunabilir. Gebelerde relaps sktr. Oral azoller gebelerde kullanlmamaldr.
Asemptomatik kandidri olgularnda varsa idrar sondas kartlmaldr. Gerekmedike hastalara antibiyotik
verilmemelidir. Flukonazol 200 mg balangta ve sonra 100 mg PO 4 gn kullanlabilir. Gerek grlrse amfoterisinB ile irrigasyon yaplabilir.
st riner sistem enfeksiyonlarnda ise flukonazol 400-800 mg PO/IV, amfoterisin B 0.8-1.0 mg/kg/gn IV
kullanlabilir. Flukonazol kullanlan hastalara amfoterisin B ile 1 litre steril suya 50 mg kartrlarak saatte 40 mL
gidecek ekilde devaml infzyon/direnaj yaplabilir. Tedavi klinik bulgularn gerilemesi, parenkim tutulumunun
azalmas ve pozitif kan kltrnn ardndan 14 gn devam ettirilmelidir. Bu hastalarda da idrar sondas varsa
kartlmaldr. Mantar toplar veya geni blgede peri-nefritik abse var ise cerrahi giriim yaplabilir; disse-mine
candidiasis geliebilecei unutulmamaldr.
Dissemine candidiasis tedavisinde erikinde birinci seenek flukonazol 400-800 mg PO/IV klinik bulgularn
gerilemesi, parenkim tutulumunun azalmas ve pozitif kan kltrnn ardndan 14 gn devam ettirilmelidir. Varsa
idrar sondas kartlmal, end organ tutulumu gzlem altnda bulundurulmaldr. Alternatif tedavi olarak amphoterisinB 0.8-1.0 mg/kg/gn IV ve/veya 5-FC 10 mg/kg/ gn IV kullanlmaldr.
Yant - E
56) Vaginal candidiasisi olan ve flukonazol tedavisi ile klinik ve mikolojik kr salanamayan bir hastada
ncelikle aadaki Candida trlerinden hangisi dnlmelidir? (Nisan - 2003)
A)
B)
C)
D)
E)

C. krusei
C. albicans
C. tropicalis
C. kefyr
C. lusitaniae

Candida enfeksiyonlarnda flukonazol ile tedaviye balanr, iki gnlk tedavinin ardndan yant alnamazsa
Amfoterisin B ile devam edilir.
Enfeksiyon C. krusei ile gelimi ise yksek diren oran nedeniyle flukonazol kullanlmaz. C. glabrata orta dzeyde
diren gsterir.
Yant - A
57) AlDS'li hastann lomber ponksiyonundan elde edilen BOS incelemesinde kapsll mayalar grlmtr. En
olas etken aadakilerden hangisidir? (Eyll - 1999)

232

A)
B)
C)
D)
E)

Cryptococcus neoformans
Microsporium canis
Blastomyces dermatitis
Histoplasma capsulatum
Candida albicans

nsanlarda enfeksiyon etkeni tek kapsll mantar Cryptococcus neoformans'dr.


Yant - A
58) Aadakilerden hangisi Candida albicans'n patojenite faktrlerinden birisi deildir? (Eyll - 2002)
A)
B)
C)
D)
E)

Konak hcresine adezyon


Kapsl varl
Proteinaz salimimi
Hif oluturma
Alternatif yoldan kompleman aktivasyonu

Kapsll olan tek mantar Cryptococcus neoformas'dr.


Kandidalarn kapsl yoktur. Candida albicans'n hifleride yoktur, ancak hif benzeri (psdohif) yaplar oluturur. Bu
yaplar kitaplarda Kandida hifleri eklinde geer, ancak okuyanlar bunlarn gerek hif olmadn bilirler.
Yant - B
59) Aadaki seeneklerden hangisi candida trlerini ayrmada kullanlan yntemlerden biri deildir? (Eyll 2001)
A)
B)
C)
D)
E)

Germ tp oluturma
Besi yerinde klamidospor oluturma
Karbonhidrat fermentasyonu
Karbonhidrat asimilasyonu
ini mrekkebi preparatnda kapsl inceleme

Candidalarn kapsl olmad iin ini mrekkebi ile preparat hazrlayarak kapsl inceleme yntemi yaplamaz. Bu
yntem sadece Kriptokoklar iin kullanlabilir.
Yant - E
60) Menenjit etkeni kapsll mantar aadakilerden hangisidir?
A)
B)
C)
D)
E)

Histoplasma capsulatum
Aspergillus fumigatus
Candida albicans
Cryptococcus neoformans
Mucor sular

Cryptococcus neoformans kriptokokkoz, zellikle kriptokok menenjiti etkenidir.


Kriptokoklar oval, tomurcuklanan mayalardr, etrafnda geni polisakkarid kapslleri bulunur.
Yant - D
61) Kriptokok menenjiti dnlen bir hastann BOS'un direkt mikroskobisi incelemesinde hangisi tercih edilir?
(Eyll - 1998)
A)
B)
C)
D)
E)

Gram boyama
Potasyum hidroksit
ini mrekkebi
Metanamin gmleme boyas
Giemsa

Kriptokok menenjiti dnlen bir hastann BOS'un direkt incelemesinde kapsl varln gsteren ini mrekkebi ile
negatif boyama yntemi uygulanr. Siyah boyal tabanda kapsll mayalar boyanmam eliptik alanlar eklinde
grlecektir.
Yant - C
62) Cryptococcus neoformans iin doru olmayan asadakilerden hangisidir?
A)
B)
C)
D)

Gvercin dks ile kirlenmi toprakta bulunur


Topraktan inhalasyon yoluyla bular
Doada yaygn bir mantardr
Youn bakmlarda salgnlar yapabilir

233

E) Kular enfekte deildir, sadece taycdr


Cryptococcus neoformans dnyada yaygndr, zellikle ku (gvercin) dks ile kirlenmi toprakta bulunur. Kular
enfekte deildir. nsan enfeksiyonlar inhalasyon ile bular. nsandan insana bulama grlmez.
Yant - D
63) Cryptococcus neoformans'n bir suu olan C. gatti'nin bulamasnda rol olan aadakilerden hangisidir?
A)
B)
C)
D)
E)

Okalipts aac
Nehirlerde yaayan bir tr balk
Ku dklar
Vahi yrtc hayvanlarn dklar
nsandan insana

Cryptococcus neoformans'n tropikal iklimlerde bulunan bir formu olan C. gatti okalipts aalarnda bulunur, ve
bulamasnda bunlar sorumludur. Enfektivitesi blgeseldir ve aalarn bulunduu yerlerde grlr. Salgnlar
grlmemitir.
mmn yetersizlii olanlarda enfektiviteden C. neoformans sorumludur.
Yant - A
64) Aadaki mantarlardan hangisinin yaylmasnda ve bulamasnda zellikle ku gbreleri rol oynar? (Nisan 1998)
A)
B)
C)
D)
E)

Cryptococcus neoformans
Candida albicans
Sporothrix schenckii
Trichophyton schnleinii
Aspergillus fumigatus

Yant - A
65) Kriptokok patogenezi iin doru olmayan aadakilerden hangisidir?
A)
B)
C)
D)
E)

Akcier enfeksiyonlar genellikle asemptomatiktir


Kriptokok enfeksiyonu genellikle immn yetersizlii olanlarda grlr
Merkezi sinir sistemi en ok yayld dokulardandr
Btn olgularda pnmoni grlr
nhalasyon ile bulat iin mutlaka akcier tutulumu vardr.

nhalasyon aracl ile bulat iin akcier enfeksiyonu mutlaka bulunur. Akcier enfeksiyonlar genellikle
asemptomatiktir, bazen pnmoni yapabilir.
Hastalk zellikle immn yetersizlii olanlarda (AIDS) gibi grlr, MSS ve dier organlara yaylr. Bununla birlikte
Kriptokok menenjiti geirenlerin hemen yarsnda immn yetersizlik tespit edilememitir.
Yant - D
66) Aadaki durumlarn hangisinde Cryptococcal meningoensefalit gelime riski en yksektir? (Eyll - 2003)
A)
B)
C)
D)
E)

Hodgkin hastal
Diabetes mellitus
Sarkoidoz
AIDS
Organ transplantasyonu

Cryptococcus neoformans primer olarak pulmoner enfeksiyon yapar. Ancak bu genellikle ya asemptomatik ya da
influenza benzeri belirtiler gsterir.
Hastaln ar formu kriptokokal meningoensefalittir. Remisyon ve ataklar ile seyreder. zellikle immn
yetersizlii olan hastalar tehlike altndadr. Tedavi edilmeyen hastalarda fatal seyirlidir.
Yaplan almalarda AIDS'li hastalarn %5-8'inde kriptokok menenjiti gelimektedir.
Yant - D
67) Kriptokok menenjiti tansnda kullanlmayan yntem aadakilerden hangisidir?
A)
B)
C)
D)

ini mrekkebi ile kapsln gsterilmesi


Kltr
Doku biyopsisinin KOH ile boyanmas
Lateks aglutinasyon yntemi

234

E) PCR ile antijen aranmas


ini mrekkebi ile boyanan BOS'ta maya hcreleri etrafnda geni kapsl ile grlebilir. Kapsl boyanmaz. Kltr
yntemi kullanlabilir. Enfekte BOS'ta, kapsl antijeni lateks partikl aglutinasyon testi ile pozitif sonu verir.
Yant - C
68) Aadakilerden hangisinde Lateks ile vcut svlarndaki polisakkarit antijeni saptanr? (Nisan - 2000)
A)
B)
C)
D)
E)

Candidiazis
Dermatofitoz
Cryptoccosis
Aspergillosis
Zygomycosis

Lateks aglutinasyon yntemi ile aranan antijenler polisakkarid yapdaki kapsl antijenleridir. Bu test yntemi kapsll
bakteriler ile tek kapsll maya olan Cryptococcus neoformans iin kullanlr.
Yant - C
69) Fenol oksidaz testi aadaki mantarlardan hangisinin tansnda ayrt edici olarak kullanlr? (Nisan - 2006)
A)
B)
C)
D)
E)

Cryptococcus neoformans
Candida albicans
Candida tropicalis
Geotrichum candidum
Trichosporon beigelii

Cryptococcus neoformans, virlansnda ana faktrler polisakkarid kapsl, fenoloksidaz enzimi ve 37C'de
reyebilme yeteneidir.
Yant - A
70) AlDS'li hastalarda Kriptokok menenjitini nlemek iin aadakilerden hangisi kullanlr?
A)
B)
C)
D)
E)

Amfoterisin B
Flukonazol
Griseofulvin
Ko-trimoksazol
Seftazidim

Menenjit ve dier dissemine enfeksiyonlar Amfoterisin-B ve flusitozin ile kombine tedavi edilir. Hastaln
gelimesini nlemek iin spesifik nlemler bulunmaz.
Kriptokok menenjitin uzun sreli supresyonu iin AIDS hastalarnda flukorazol kullanlr.
Yant - B
71) Aspergillus iin aadakilerdan hangisi doru deildir?
A)
B)
C)
D)
E)

Doada en ok bulunan mantarlardan birisidir


Allerjik bronkopulmoner hastalk etkenidir
Aspergillomalar yapar
Sadece kf formu bulunur
Dokularda kreciklerin grlmesi ile tan konulur

Aspergillus trleri, zellikle Aspergillus fumigatus, deri, gz, kulak, akcierlerde mantar toplan, allerjik
bronkopulmoner aspergilloz etkenidir.
Aspergillus trleri dimorfik deildir, sadece kf formu vardr. Septal hifleri vardr.
Doada en yaygn bulunan mantardr. Konidyalarn hava yoluyla alnmas ile bular.
Yant - E
72) Allerjik bronkopulmoner hastalk meydana getiren mantar aadakilerden hangisidir?
A)
B)
C)
D)
E)

Mucor sular
Aspergillus fumigatus
Penicillium sular
Coccidioides immitis
Candida albicans

235

Kolonize olmu Aspergillus fumigatus deri, yaralar, yank, kornea, d kulak yolu veya paranazal sinslere
invazyon yapar. zellikle ntropenisi olan immn yetersizlikli hastalarda akcierde ve dier organlarnda granlomlar
ve hemoptizi grlr.
Aspergillus pulmoner kavitelerde (rn; tbc) reyebilir ve mantar toplar meydana gelebilir.
Allerjik bronkopulmoner aspergillus bronlarn enfeksiyonudur. Astm semptomlar ve Ig E titresinde art
grlr.
Msr veya fndk zerinde reyen Aspergillus flavus aflatoksinleri aracl ile akut toksik tablo yaratabilir ve bunlar
karsinojenik olabilir.
Yant - B
73) Aadakilerden hangisi septal, dikotom dallanma gsteren hifleri olan frsat mikoz etkenidir? (Eyll 2005)
A)
B)
C)
D)
E)

Aspergillus
Rhizopus
Mucor
Absidia
Cunninghamella

Aspergillus nemli frsat mantarlardan birisidir. Dimorfik deildir, karakteristik zellii dokulardan alnan
rneklerinde septal hiflerin gsterilmesidir.
Hiflerinin 45 alar ile dallanmas dier mantarlardan ayrlan zelliidir.
Yant - A
74) Antifungal tedaviye cevap vermeyen durum aadakilerden hangisidir? (Nisan - 2000)
A)
B)
C)
D)
E)

Histoplazmoz
Kordida zefajiti
Sporotrikoz
Aspergilloma
Kronik dissemine kandidiyazis

Aspergillus akcierlerde ve dokularda mantar toplar meydana getirerek enfeksiyon yapar.


Tberkloz Aspergillozis gelimesi iin nemli bir faktrdr. Kavernlerin iinde gelien mantar toplarna
aspergilloma denir. Kavernlerin iinde gelien
aspergillomalar kendilerini antimikotik tedaviden koruyabilir. Bunlarn tedavisi iin eer artlar uygunsa cerrahi
tedavi denenmelidir.
Yant - D
75) Aadaki mantarlardan hangisi akcierlerde gelien fungus topuna en sk neden olur? (Nisan - 2003)
A)
B)
C)
D)
E)

Pseudallescheria boydii
Mucor
Aspergillus
Penicillium
Rhizopus

Aspergillus hem doada hem de insan vcudunda kf eklindedir. Tberkloz kavitelerinde veya kan damarlarnda
mantar toplarnn geliimine sebep olurlar.
Yant - C
76) Dokularda aspergilloz tans aadakilerden hangisi ile konulur?
A)
B)
C)
D)
E)

Tomurcuklanan mayalar
Kapsll mayalar
Pseudohifleri
Septal hifleri
Germinasyon tpleri

Aspergilloz; biyopsi rneklerinde dokulara invaze olmu septal hiflerin gsterilmesi ile tan konulur. Kltr pozitiflii,
normalde de kolonizasyon olabilecei iin her zaman enfeksiyonu gstermez. nvazif aspergillozisli kiilerin
serumlarnda yksek titrede galaktomannan tespit edilir.
Yant - D

236

77) Paranazal sinziti olan bir hastada mantar kltrnde septal dallanan hifler ve konidyoforlar saptanmtr.
Bu durumda aadakilerden etken hangisidir? (Nisan - 2002)
A)
B)
C)
D)
E)

Alternaria trleri
Histoplasma capsulatum
Cladosporium trleri
Aspergillus
Rhizophus trleri

Doku rneklerinde kf formunda septal dallanan hifler, konidyoforlar grldnde tek dnlmesi gereken
mantar enfeksiyonu Aspergillus olmaldr.
Yant - D

78) Kemik ilii transplantasyonu yaplan bir hasta, transplantasyondan 30 gn sonra yksek ate ve nefes
darl ikayetleri ile hastaneye bavuruyor. Ntropenik olan hastann bronkoskopik biyopsi rneinin
incelenmesi sonucunda enflamatuar hcreler ve dallanan septal hifler grlyor.
Bu hasta iin en olas tan aadakilerden hangisidir? (Nisan - 2004)
A)
B)
C)
D)
E)

Sporotrikozis
Aktinomietoma
Mukormikozis
Pulmoner aspergillozis
Pneumosistis carini pnmonisi

mmn yetersizlii olanlar ve transplantasyon nitelerinde meydana gelen mantar enfeksiyonlarnda akla ilk gelecek
olan Aspergillus'tur.
Sadece kf formu bulunur, doadaki kflerin inhalasyonu yoluyla bular ve hemen daima pulmoner enfeksiyon
meydana gelir. Tanda doku rneklerinde septal dallanan hiflerinin gsterilmesi nemlidir.
Yant - D
79) Aadaki antifungal ilalardan hangisi invazif aspergillus enfeksiyonlarnn tedavisinde ncelikle
kullanlmaldr? (Eyll - 2002)
A)
B)
C)
D)
E)

Flukanazol
Ketokanazol
trakanazol
Mikanazol
Ekonazol

Yant - C
80) Diyabetik ketoasidozlu hastalarda rinoserebral mantar hastal etkeni aadakilerden hangisidir?
A) Mucormycosis
B) Candida albicans

237

C) Aspergillus fumigatus
D) Histoplasma capsulatum
E) Coccidioides immitis
Mukormikozis doada yaygn olarak bulunan (Mucor, Rhizopus, Absidia gibi) saprofitik kfler tarafndan meydana
gelir.
Bu organizmalar immn sistemi dk olan kiilerde aseksel sporlar ile hava yoluyla bular ve dokulara
invazyon yapar. Kan damarlar, zellikle paranazal sinsler, akcierler enfekte olur. Diyabetik ketoasidozlu
hastalarda, yanklarda ve lsemililerde sorun karr.
Tkanan damarlar nedeniyle dokularda nekrozlar oluturur. Biyopsi materyalinde septasz hiflerin grlmesi ile tan
konulur.
Eer erken tan konulursa, altta yatan hastalk, amfoterisin-B, nekrotik dokularn cerrahi tedavisi beraber uygulanr.
Yant - A
81) Diyabetik ketoasidozu olan birinde baars, ate ve orbital selllit bulgular ortaya kmtr. Alnan sins
biyopsisisin mikroskobik incelemesinde septasz ve dik alar ile dallanan hifler saptanmtr.
Bu durumda ncelikle dnlmesi gereken etken aadakilerden hangisidir? (Eyll - 2002)
A)
B)
C)
D)
E)

Aspergillus
Penicillium
Fusarium
Pseudallescheria
Rhizopus

Yant - E
82) Diyabetik ketoasidoz ile bavuran 58 yandaki bir erkek hastann fizik muayenesinde ate, sa gzde ilik
ve pitozis saptanyor. Sa eksternal etmoidektomi srasnda alnan sins materyalinin mikroskobik
incelenmesinde septasz, dik a ile dallanan dzensiz kontrl hifler grlyor.
Hastada grlen bu yaplar aadaki mantarlardan hangisine ait olabilir? (Nisan - 2004)
A)
B)
C)
D)
E)

Cryptococcus
Penicillium
Scedosporium
Fusarium
Rhizopus

Rhizopus zellikle diyabetik ketoasidozu olan hastalarda orbital selllit ile karakterize rhinoserebral mukormikoz
etkenidir.
Tanda, doku biyopsisindeki septasz, 90a ile dallanan hiflerin grlmesi nemlidir.
Yant - E
83) Diabetes mellituslu 62 yanda bir kadn hasta, ate ve ksrk ikayetleriyle hastaneye bavurmu ve
radyolojik incelemede bilateral pulmoner infiltrasyon saptanmtr. Biyopsi ile alnan rnein metenamin
gm boyas ile incelenmesinde, dallanan septasz hifler grlmtr.
Bu hastada etken olarak ncelikle aadakilerden hangisi dnlmelidir? (Nisan - 2005)
A)
B)
C)
D)
E)

Mucor
Cryptococcus
Fusarium
Blastomyces
Penicillium

Diabetik ketoasidozu olan hastalarda meydana gelecek olan mantar enfeksiyonlarnda, doku rneklerinde 90 derece
ile dallanan septasz hiflerin
gsterilmesi Mucor sular iin tipiktir.
Yant - A
84) Sistemik enfeksiyonlar srasnda
aadakilerden hangisidir?

granulom

oluumu

A) Aspergillus, Coccidioides, Cryptococcus


B) Mucor, Candida, Malassezia

238

ile

karakterize

tablo

oluturan

mantarlar

C) Cladosporium, Aspergillus, Microsporum


D) Coccidioides, Blastomyces, Histoplasma
E) Epidermophyton, Blastomyces, Trichophyton
Mantarlarn ou granlomatz enfeksiyon yaparlar. Coccidioidomycosis, Histoplasmosis, Blastomycosis gibi
birok majr sistemik mantar gra-nlomlar yaparak hastalk olutururlar. Hcresel tip ar duyarllk reaksiyonlar
granulom olumasnn sebebidir.
Aspergilllus, Mucor veya dermatofitler gibi maya eklinde olmayan mantarlar granlomatz enfeksiyonlar
oluturmazlar.
Yant - D
85) Bahe ilerinde uraan kiilerde grlen Sporothrix schenckii enfeksiyonlarnn giri yeri aadakilerden
hangisidir?
A)
B)
C)
D)
E)

Lenfatik sistem
Respiratuvar sistem
Deri
Az
Mukozalar

Sporothrix schenckii dimorfik mantardr ve bitkilerde bulunur (ieki hastal). Yaralanm deriden bulatktan
sonra lenfatikler boyunca uzanan, tipik olarak zemini nekrotik nodll, lokal pstl veya lserler oluturur. Genellikle
st ekstremitelerdedir. Sistemik hastalk oluturabilir. Lezyonlar kronikleebilir. Subkutan mantarlarn nemli
zellikleri travma sonucu btnl bozulmu deriden bulamalardr.
Yant - C
86) Candida albicans'n enfekte dokulardaki mikroskobik grnm aadakilerden hangisidir?
A)
B)
C)
D)
E)

Endosporlar ieren sferller


Metakromatik granller
Mayalar ve psdohifler
Askosporlar ieren hifler
Septal hifler

Candida albicans'n tans eksda veya dokularda, tomurcuklanan mayalar ve psdohiflerin grlmesi ile konulur.
Kltr ortamnda zel tipte mayalar grlr. 37C'de germinasyon tpleri oluturur.
Klamidospor oluumu C. albicans iin tipiktir, ancak dier Candidalarda grlmez. Serolojik testler nadiren
faydaldr.
Yant - C
87) Aadaki mantarlardan hangisi dimorfik deildir?
A)
B)
C)
D)
E)

Histoplasma capsulatum
Blastomyces dermatitidis
Paracoccidioides brasiliensis
Coccidioides immitis
Aspergillus fumigatus

Sistemik mantarlar dimorfik yapda iken Aspergillus trleri dimorfik deildir; sadece kf formlar vardr. Tanda septal
hiflerinin gsterilmesi nemlidir.
Yant - E
88) Aadaki mantarlardan hangisi sistemik enfeksiyon yapar?
A)
B)
C)
D)
E)

Trichopyton tonsurans
Trichopyton mentogrophytes
Malessezia furfur
Aspergillus fumigatus
Microsporum gypseum

Kolonize olmu Aspergillus fumigatus deri, yaralar, yank, kornea, d kulak yolu veya paranazal sinslere
invazyon yapar. zellikle ntropenisi olan immn yetersizlikli hastalarda akcierde granlomlar ve hemoptizi
grlr.
Aspergillus pulmoner kavitelerde (rn; tbc) reyebilir ve mantar toplar meydana getirebilir.
Allerjik bronkopulmoner aspergillus bronlarn enfeksiyonudur. Astm semptomlar ve Ig E titresinde art grlr.

239

Msr veya fndk zerinde reyen Aspergillus flavus aflatoksinleri aracl ile akut toksik tablo yaratabilir ve
bunlar karsinojenik olabilir.
Yant - D
89) Aadaki mantarlardan hangisi kapsll-dr?
A)
B)
C)
D)
E)

Candida albicans
Histoplasma capsulatum
Cryptococcus neoformans
Aspergillus fumigatus
Paracoccidioides brasiliensis

Cryptococcus neoformans, zellikle kriptokok menenjiti etkenidir. Kriptokoklar oval, tomurcuklanan mayalardr,
etraflarnda geni polisakkarid kapslleri bulunur.
Yant - C
90) Germinasyon tpleri oluturan mantar aadakilerden hangisidir?
A)
B)
C)
D)
E)

Candida albicans
Aspergillus flavus
Microsporium gypseum
Trichophyton tonsurans
Mucormycosis

Candida albicans dokularda tomurcuklanan mayalar (blastosporlar) ve psdohifler yaparak rer. Besiyerlerinde ise
klamidosporlar ve germinasyon tpleri oluturur.
Yant - A
91) Kanser nedeniyle kemoterapi alan bir hastada, az iinde oluan lezyonlarn nedeni olarak Candida
trlerinden phelenilmitir.
Bu lezyonlara yol aan etkenin C. albicans olduunu dndren laboratuar sonucu aa-dakilerden
hangisidir? (Nisan - 2005)
A)
B)
C)
D)
E)

Saboraud agarda pigmentli koloniler


Psdohif yapm
Germ tp oluumu
zgl antikorlarla kapsl varl
Mikroskopik incelemede Gram (+) mayalar

Candida albicans doku rneklerinde blastosporlar ve pseudohifler yaparken, besiyerlerinde klamidospor ve


germinasyon tpleri oluturur.
Germ tp oluturma Candida albicans tipik bulgusudur.
Yant - C
92) mmn yetersizlii olanlarda hava yoluyla bulap mantar toplar ile karakterize bronkopnmoni yapabilen
mantar enfeksiyonu aadakilerden hangisidir?
A)
B)
C)
D)
E)

Cryptococcosis
Zygomycos
Aspergillosis
Sistemik candidrasis
Blastomycosis

Kolonize olmu Aspergillus fumigatus deri, yaralar, yank, kornea, d kulak yolu veya paranazal sinslere
invazyon yapar. zellikle ntropenisi olan immn yetersizlikli hastalarda akcierde granlomlar ve hemoptizi grlr.
Aspergillus pulmoner kavitelerde (rn; tbc) reyebilir ve mantar toplar meydana gelebilir. Allerjik bronkopulmoner
aspergillus bronlarn enfeksiyonudur. Astm semptomlar ve Ig E titresinde art grlr.
Yant - C
93) Aadaki mantar hastalklarndan hangisinde tip IV ar duyarllk reaksiyonuna bal korunma
mekanizmas grlmez?
A) C. albicans
B) C. coronata
C) A. fumigatus

240

D) R. nigricans
E) B. ranarum
Mantar enfeksiyonlarnda temel korunma mekanizmas, tip IV ar duyarllk aracl ile granlomatz reaksiyon
oluturmaktr.
Alerjik bronkopulmoner aspergillus ise bronlarn enfeksiyonudur. Dier mantar enfeksiyonlarndan farkl olarak
astm semptomlar ve Ig E titresinde art grlr.
Yant - C
94) Atipik dimorfizm gsteren mantar enfeksiyonu aadakilerden hangisidir?
A)
B)
C)
D)
E)

Aspergillus fumigatus
Cryptococcus neoformans
Histoplasma capsulatum
Coccidioides immitis
Paracoccidioides brasiliensis

Coccidioides immitis sistemik enfeksiyon yapan mantarlardandr. Dier sistemik mantarlar gibi doada kf, insan
vcudunda maya eklindedir. Maya formu dierlerinden farkl olarak sferller eklinde olduu iin atipik dimorfik
mantar olarak isimlendirilir.
Yant - D
95) Doku biyopsilerinde aadakilerden hangisi tanmlayc zelliidir?
A)
B)
C)
D)
E)

Septal hifler
Psdohifler ile karakterize tek hcreler
Artrosporlar
Makrofajlarn iinde oval tomurcuklanan mayalar
Endosporlar ieren sferller

Histoplasma capsulatum ku dklar ile bulaan dimorfik mantardr.


nhale edilen Histoplasma capsulatum sporlar, makrofajlar tarafndan fagosite edilir ve bunlarn iinde mayalar
geliir.
Tan, makrofajlarn iinde oval tomurcuklanan mayalarn gsterilmesi ile konulur.
Yant - D
96) infantlarda kontamine lipid yapl total parenteral ntrisyon sonucunda fungemi aadakilerden hangisi ile
geliir?
A)
B)
C)
D)
E)

Trichophyton rubrum
Malessezia furfur
Epidermophyton floccosum
Candida albicans
Trichophyton interdigitale

Malessezia furfur lipid yaplar besiyeri olarak kullanabilmesi nedeni ile lipofilik mantar olarak isimlendirilir.
Bebeklerde lipid yapl total parenteral ntrisyon sonucunda gelien fungemilerde akla ilk olarak Malessezia
furfur gelir.
Yant - B
97) Aadakilerden hangisi mantarlarn aseksel sporlarndan birisidir?
A)
B)
C)
D)
E)

Askospor
Artrospor
Zigospor
Basidiospor
Oospor

Baz mantarlar seksel sporlar yaparak rerler

Zigospor

Askospor

Basidiospor

Oospor

ok nadir olarak klinik neme sahiptirler.

241

Medikal nemi olan mantarlarn ou aseksel spor olan konidyalar yaparak rerler. Konidyalarn ekli, rengi ve
bulunduu yer mantarlarn tansnda kullanlr.
Mantarlarn yapt aseksel sporlar

Artrospor

Klamidospor

Blastospor

Sporangiospor

Yant - B
98) Aadakilerden hangisi ku dklarnn inhalasyonu yolu ile bular?
A)
B)
C)
D)
E)

Candida albicans
Sporothrix schencki
Histoplasma capsulatum
Malessezia furfur
Aspergillus fumigatus

Candida albicans, normal insan florasnda bulunur ve immn yetersizlii olanlarda kandidemi yaparlar.
Malessezia furfur yaz aylarnda deri zerinde mantar enfeksiyonlar meydana getirir. Terleme nemli bir
predispozan faktrdr.
Sporothrix schencki rm bitkilerden deri travmas yoluyla bular.
Aspergillus ve Histoplasma insanlara inhalasyon yolu ile bular. Aspergillus doada her yerde bulunabilir,
Histoplasma ise ancak magara artlarnda ku dklarnn inhalasyonu yoluyla bulaabilir.
Yant - C
99) Doku biyopsilerinde septal hifleri aracl ile tans konulan mantar aadakilerden hangisidir?
A)
B)
C)
D)
E)

Aspergillus fumigatus
Paracoccidioides brasiliensis
Epidermophyton floccosum
Phaeoannelomyces wernickii
Blastomyces dermatitis

Aspergillus fumigatus insanlarda invazyon yaparak sistemik enfeksiyon meydana getiren mantarlardan birisidir.
Dier mantarlardan farkl olarak doku rneklerinde septal hiflerinin gsterilmesi ile tans konulur.
Yant - A
100)
Gs ve srtta hipopigmentasyon ve hiperpigmentasyon ile karakterize lekeler yapan aadakilerden
hangisdir?
A)
B)
C)
D)
E)

Candida
Trichosporon
Trichophyton
Malassezia
Microphyton

Pityriasis versicolor derinin stratum corneum tabakasn tutan Malassezia furfur'un meydana getirdii yzeyel
mantar enfeksiyonudur.
Konak immn yant ile ilikili olarak yaylm gsterir Derinin zerinde hiper ve hipopigmente alanlar ile karakterize
kahverenkli dkntler grlr.
Yant - D
101)
A)
B)
C)
D)
E)

Potasyom iyodr ile tedavisi yaplan subkutan veya lenfokutanz hastalk aadakilerden hangisidir?
Aktinomikotik mietoma
Kromomikoz
mikotik mietoma
Parakoksidioidomikoz
Sporotrikoz

Hafif seyirli yzeyel, invazyon gstermeyen sporotrikoz olgular oral potasyum iyodr ile tedavi edilirler. Mantar
enfeksiyonlar iinde baka bir kullanm alanna sahip olmamas nedeni ile snav asndan nemlidir.
Yant - E

242

102)
A)
B)
C)
D)
E)

Aadaki mikroorganizmalardan hangisi dimorfik olabilir?


Virsler
Mantarlar
Viroidler
Prionlar
Bakteriler

Virsler, viroidler, prionlar ve bakterilerin yaplar genetik oluumlarna bal olarak her zaman ayndr. rnein bir
basil her zaman basildir, hibir zaman yapsn deitirmez.
Mantarlarn hem kf hem de maya ekli vardr. Baz mantarlar sadece kf (Aspergillus) veya sadece maya
(Cryptococcosis) formundadr. Ancak sistemik mantar enfeksiyonu etkenleri ise (Histoplasma, Coccidioides,
Blastomyces gibi) hem kf hem de maya eklinde olabilir. Bunlara dimorfik mantar denir.
Yant - B
103)
A)
B)
C)
D)
E)

Kapsll mantar aadakilerden hangisidir?


Histoplasma capsulatum
Cryptococcus neoformans
Blastomyces dermatitis
Paracoccidioides brasiliensis
Sporothrix schenckii

Mantarlarda bakterilerdeki gibi virlans faktrleri bulunmaz. Bunun tek istisnas, kapsl olan Cryptococcus
neoformans'tr.
Yant - B
104)
A)
B)
C)
D)
E)

Histoplasma capsulatum'un nontoksik virlans faktr aadakilerden hangisidir?


Fagositozu inhibe eden kapslnn bulunmas
Mukozal yzeylere yapmasn salayan pilisinin bulunmas
Oksidatif paralanmay inhibe eden fenoloksidaznn bulunmas
Fagolizozomda yaayabilme yetenei
Hzl hareket etmesini salayan flajellas

Mantarlarn kriptokoklarn kapsl haricinde virlans faktrleri bulunmaz. Histoplasma capsulatum, inhalasyon
yoluyla bulatktan sonra akcier makrofajlarnda yaamas ve remesi nedeniyle kendini immn sistemden
koruyabilir.
Yant - D
105)
A)
B)
C)
D)
E)

Kemik ilii transplantasyon merkezlerinde en sk enfeksiyon etkeni mantar aadakilerdan hangisidir?


Aspergillus
Candida
Wangiella
Cryptococcus
Blastomyc

Candida ve Cryptococcus kemik ilii transplantasyon merkezleri iin nemli mantarlardr.


Ancak bu merkezlerde en sk enfeksiyon etkeni ve hasta lmlerinin sebebi olan mantar Aspergillus'tur.
Aspergillus cinsi mantarlar ortamda bulunur.
Yant - A
106)
Mantar sporlarnn inhalasyonu ile bulaan ve akcier enfeksiyonlar yapan mantar aadakilerden
hangisidir?
A)
B)
C)
D)
E)

Candida albicans
Candida tropicalis
Coccidioides immitis
Sporothrix schenckii
Trychophyton tonsurans

Candida albicans ve Candida tropicalis normal florada bulunan frsat mantarlardr. mmn yetersizlie bal
olarak normal floradan bulap sepsis yaparlar.
Sporothrix schenckii deri travmalar ile bulaan dimorfik subkutan mantar enfeksiyonudur.
Trychophyton ise bir dermatofittir ve atlet aya (tinea pedis) etkenidir, sadece yzeyel mantar enfeksiyonlar yapar.

243

Coccidioides immitis ile inhalasyon ile bulaan dimorfik mantardr. Balangta akcier enfeksiyonlar yapar, sonra
dier dokulara da invazyonu gzlenir.
Yant - C
107)
A)
B)
C)
D)
E)

Deri travmas ile bulaan mantar aadakilerden hangisidir?


Blastomyces dermatitis
Mucor
Aspergillus
5porothrix schenckii
Coccidioides immitis

Deri travmas ile subkutan mantarlar bulaabilir. Sporothrix schenckii, mietoma etkenleri ve kromomikoz trleri
travma ile yaralanan deriden rm bitkiler aracl ile bular.
Yant - D
108)
Alt yandaki bir kz ocuunda sal deride mantar enfeksiyonu saptanmtr. Balangta kltr ve
direk preparatlar negatiftir. Ancak birka hafta sonra enflamatuvar lezyonlar gelimitir. Wood ile
yaplan incelemede sata flresan refle alnmtr. Bu dnemde alnan preparatlarda septal hifler
saptanmtr. Ailesi ile yaplan anamnezde evde kpekleri olduu renilmitir.
Aadakilerden hangisi muhtemel enfeksiyon etkenidir?
A)
B)
C)
D)
E)

Epidermophyton floccosum
Trichophyton rubrum
Trichophyton tonsurans
Microsporum canis
Microsporum audounii

Microsporum trleri ile meydana gelen sa enfeksiyonlarnda sar-yeil flrosan refle alnmaktadr. Trichophyton
rubrum, T. tonsurans ve Epidermophyton floccosum'da ise yoktur.
M. audouini bir anthropofilik mantar etkeni iken, M. canis zoofilik'tir.
M.canis primer olarak ocuklarda grlr ve enfekte kedi veya kpekten bular.
Yant - D
109)
Akut lsemili 12 yandaki erkek hastaya kemik ilii transplantasyonu ve immnspresif tedavi
uygulanyor. Granlositopenisi olan hastada 10 gn sonra ate, ksrk, kanl prlan balgam geliiyor.
Akcier grafisinde pnmoni grlyor. Balgam yaymasnda septal hifler tespit ediliyor.
Muhtemel etken aadakilerden hangisidir?
A)
B)
C)
D)
E)

Histoplazma capsulatum
Candida albicans
Rhizopus nigricans
Coccidioides immitis
Aspergillus fumigatus

A. fumigatus kemik ilii transplantasyonlularda en sk grlen mantar enfeksiyonudur. Bu soruda bizi tanya gtren
balgam yaymasndaki septal hiflerin grlmesidir. A. fumigatus dierlerinden farkl olarak bir kf mantardr,
nemli tan yntemi doku rneklerinde Y eklinde dallanan septal hiflerinin grlmesidir.
Yant - E
110)
Menenjitli bir hastann beyin omurilik svsndan lateks aglutinasyon yntemi ile tan konulamayan
aadakilerden hangisidir?
A)
B)
C)
D)
E)

Cryptococcus neoformans
Streptococcus pneumoniae
Haemophilus influenzae tip b
Mycobacterium tuberculosis
Neisseria meningitidis

Beyin omurilik svsndan lateks aglutinasyon yntemi ile kapsll mikroorganizmalarn tans konulabilmektedir.
Cryptococcus neoformans, Neisseria meningitidis, Streptococcus pneumoniae, Haemophilus influenzae tip
B ve E. coli K 1 kapsl antijenlerine kar gelien antikorlar, bu yntemle BOS'ta gsterilebilmektedir.
Kapslsz olan Mycobacterium tuberculosis'in lateks aglutinasyon yntemi ile tans konulamamak-tadr.
Yant - D

244

111)
A)
B)
C)
D)
E)

Aadaki mantarlardan hangisi dimorfik deildir?


Histoplasma capsulatum
Aspergillus fumigatus
Coccidioides immitis
Paracoccidioides brasiliensis
Blastomyces dermatitis

Doada kf, insan vcudunda maya eklinde bulunan mantarlara dimorfik denir. Dimorfik mantarlarn ortak
zellikleri, termal dimorfik olmalar, insanlara sadece kf formlarnn inhalasyon sonucunda bulamas ve akcierlere
ulatktan sonra maya formuna dnmesidir. Corafi lokalizasyon gsteren bu mantarlar insandan insana
bulamazlar.
Aspergillus fumigatus'un sadece kf formu vardr, dimorfik deildir. Frsat mantarlar snfndan-dr. Hematolojik
malignitesi olanlarda, organ transplantasyonlularda en sk gelien mantar enfeksiyonudur. Akcierde mantar toplar
eklinde grlrler.
Yant - B
112)
A)
B)
C)
D)
E)

Dermatofitlerin zellii aadakilerden hangisidir?


Kitin'e etkisi nedeniyle penisilin ile kolaylkla tedavi edilebilir
Nadiren kronik lezyon meydana getirirler
Keratinize dokulara afinitesi vardr
Aflotoksine bal halusinasyonlar sk grlen bulgudur
Alveoler infiltrasyon gsterir

Dermatofitler (Epidermophyton, Microsporum, Tric-hophyton) sadece keratin ieren (trnak, deri ve sa) yzeyel
dokular enfekte ederler. Deri zerinde hif ve artrokonidyumlar yaparlar. Kltrlerde ise koloni ve knidyalar
olutururlar. Penisilin ile deil keratolitikler ve antifungaller ile tedavi edilirler. zellikle insandan insana bulaan
tipleri (ant-hropofilik) kronik enfeksiyonlar meydana getirirler.
Aflotoksin retimi ve alveoler infiltrasyon gstermek Aspergillus'a ait bir zelliktir.
Yant - C

245

BLM: 6
MMNOLOJ
1) Aadakilerden hangisi immn sistem iin doru deildir?
A)
B)
C)
D)
E)

Hcresel immn sistemden T lenfositler sorumludur


Antikorlarn ana grevlerinden birisi opsonizasyondur
Tmr hcrelerini hcresel immn sistem ortadan kaldrr
Humoral ve hcresel immn sistem milyonlarca farkl antijeni tanyabilirler
Hcresel immn sistem virsleri ve toksinleri ntralize eder

mmn sistemin birincil grevi bakteri, virs, mantar ve parazit gibi mikroorganizmalar tarafndan oluturulan
enfeksiyonlar nlemek veya snrlandrmaktr.
mmn sistem hcresel ve humoral olarak ikiye ayrlr. Hcresel immn sistem T lenfositlerden (yardmc T ve
sitotoksik T hcreler), humoral immn sistem ise B lenfositlerinden (ve plazma hcreleri) meydana gelir.
Antikorlarn ana grevi virsleri ve toksinleri ntralize etmek ve bakterileri opsonize ederek onlar fagositoza
hazrlamaktr.
Hcresel immnitenin grevi ise mantar, parazit ve baz hcre ii yaayan bakterileri inhibe etmek; ayn zamada
virsle enfekte hcreleri ve tmr hcrelerini ldrmektir,
Hem hcresel hem de humoral immnitenin nemli zellii vardr.

Farkll kolaylkla alglayabilirler, yani milyonlarca farkl antijeni tanyabilirler.

Bu antijenleri uzun sre hafzalarnda saklarlar.

Spesifik etki gsterirler, bylece antijene kar spesifik tepkime yaparlar.

Yant - E
2) mmn yantta minimal rol oynayan megakaryositler, aadakilerden hangisidir?
A)
B)
C)
D)
E)

B lenfositler
T lenfositler
Sitokinler
nterlkinler
Trombositler

Megakaryositler trombositlerin prekrsr hcreleridir.


Yant - E

3) Aadakilerden hangisi humoral immnitenin fonksiyonudur?

246

A)
B)
C)
D)
E)

Opsonizasyon
Mantar, tberkloz ve viral enfeksiyonlara kar korunma
Kontakt dermatit
Doku ve tmr rejeksiyonu
Antikor yantnn dzenlenmesi

Yant - A

T ve B hcrelerinin fonksiyonlar
Antikora baml immnite (B hcreler)

Hcresel immnite (T hcreler)

Enfeksiyona kar kona koruma (opsonizasyon, toksinve


virslerin ntralizasyonu)

Enfeksiyona kar kona koruma (zellikle tberkloz, mantar


ve virsler)

Allerji, rn. yksek ate

Allerji, rn. kontakt dermatit

Otoimmnite

Doku ve tmr rejeksiyonu


Antikor yantnn dzenlenmesi(yardm ve supresyon)

4) Makrofajlar antijenleri hangi proteinler aracl ile sunarlar?


A)
B)
C)
D)
E)

CD4
CD 8
Class II MHC
IL 1
TNFalfa

Bir bakteri makrofaj tarafndan yakalannca paralanr, bu paralara antijen denir. Antijen veya epitoplar
makrofajlarn yzeyinde Class II majr histokompatibilite kompleksi (MHC) proteinleri aracl ile sunulur. Bunlar
T helper lenfositlerinin yzeyinde bulunan antjene spesifik reseptrler tarafndan alglanr. Bylece antijene
spesifik T helper hcrelerde aktivasyon ve klonal proliferasyon geliir, sonuta interlkinler salglanr, bunlarn
iinde en nemlileri interlkin-1 ve interlkin-2'dir.
Aktiflemi T helper hcreler, aktiflemi makrofajlara yardm ederler ve M. tuberculosis'e kar spesifik olan
gecikmi tip ar duyarllk reaksiyonu meydana gelir.
Yant - C
5) Perforinleri aracl ile enfekte hcrelerin lmne yol aan immn hcreler aadakilerden hangisidir?
A)
B)
C)
D)
E)

B lenfositler
Sitotoksik T lenfositler
Helper T lenfositler
Makrofajlar
Histiyositler

Sitotoksik T lenfositler hcresel immn sistemin spesifik uygulaycdrlar, bu etkilerini zellikle virs ile enfekte
hcrelere kar meydana getirirler. rnein; influenza virs respiratuvar sistemde bir hcreyi enfekte ettiinde viral
zarf glikoproteinleri enfekte hcrenin yzeyinde class I MHC proteinler yardmyla grlrler.
Sitotoksik T lenfosit antijene spesifik reseptrleri yoluyla viral antijen-class I MHC protein kompleksine balanr.
Ayrca T helper hcreler tarafndan salglanan IL-2 bu hcrelerin klonlamasn ve oalmasn salar. Bu sitotoksik
hcreler sadece influenza virs ile enfekte olmu hcreleri tanr, baka virs antijeni sunan hcrelere kar etki
gstermez. Byle bir etkileim sonucunda perforinler salglayan hcreler enekte hcre membrannda delikler aarak
onun ldrlmesini salar.
Yant - B
6) Aadakilerden hangisinin antikor sentezi ile ilikisi yoktur?
A)
B)
C)
D)
E)

Makrofajlar
Helper T lenfositler
B lenfositler
Sitotoksik T lenfositler
IL 4 ve IL 5

Antikor sentezi, makrofajlar, yardmc T lenfositler ve B lenfositlerinin koordineli almasna baldr.


Makrofajlarn paralama ileminden sonra, yzeydeki Clas II MHC proteinlerinde antijen grlr.

247

Antijen- class II MHC kompleksine T helper hcrelerin spesifik reseptrleri balanr ve bundan sonra IL-2 (T hcre
byme faktr), IL-4 (B hcre byme faktr) ve IL-5 (B hcre diferansiasyon faktr) salglanr.
Bu faktrler B hcrelerini antijene spesifik antikor retebilecek ekilde aktif hale geirir. Aktiflemi B lenfositler
prolifere olur ve yksek miktarlarda immnoglobulin (antikor) salglayabilecek plazma hcrelerine dnrler.
Antikor oluumu genellikle yardmc T hcrelere baldr, ancak; bakteri polisakkaridleri gibi baz antijenler T
hcrelerin yardm olmakszn B hcreleri aktif hale geirebilmektedir, bunlara T hcrelerinden bamsz antijenler
denmektedir.
Yant - D
7) Aadakilerden hangisi fagositoz oluumunda rol oynayan faktrlerden birisidir? (Nisan - 2005)
A)
B)
C)
D)
E)

Yzey immunglobulini
Fc reseptr
CD3 molekl
CD8 molekl
HLA-snf II antijenleri

Makrofajlar ve ntrofiller fagositoz yapan immn sistem hcreleridir. Her ikiside doumsal immnitenin elemanlardr.
Antijenleri yabanc olmalar ile ve ayrca opsonizasyon aracl ile tanrlar.
Opsonizasyonda antijenin zerindeki reseptre IgG balanr, sonrasnda Fc ksmnda C3b kompleman geliir.
Bylece antijen fagositer hcreler tarafndan tannr.
Dier klardaki yantlar edinsel immnitenin elemanlardr.
Yant - B
8) Mikroorganizmalarn vcuda giriini snrlayan doal immnite faktr aadakilerden hangisidir?
A)
B)
C)
D)
E)

Fagositerler
nterferonlar
Transferrin ve laktoferrin
Vcut ssnn ykselmesi
Derinin keratin tabakas

Yant - E

Mekanizma

Faktrler

Mikroorganizmann giriinin snrlandrlmas

Salam derinin keratin tabakas


Gzya ve dier sekresyonlardak lizozim
Derinin ya asitleri
Respiratuvar silialar
Boaz, kolon ve vajenin normal floras
Vajen ve midedeki dk pH
Yzey fagositerler

Mikroorganizmalarn vcutta remelerinin snrlandrlmas Doal ldrc hcreler


Fagositerler
nterferonlar
Transferrin ve laktoferrin
Kompleman sistemi
Vcut ssnn ykselmesi
nflamatuvar yant

9) Aadakilerden hangisi edinsel immnite hcresi deildir?


A) Ntrofiller

248

B)
C)
D)
E)

Helper T lenfositler
B lenfositler
Sitotoksik T lenfositler
Plazma hcreleri

Edinsel immnite yabana mikroorganizma ile karlama sonucunda meydana gelir, sonraki karlamalarda geliir
ve spesifiktir. Antikorlara, helper ve sitotoksik T lenfositlere baldr. Edinsel immnitede hcreler spesifik
antijenlere kar uzun sreli hafza kazanrlar. Edinsel immnite aktif veya pasif olabilir.
Yant - A
Doal ve edinsel immnite hcreleri

Doal

Humoral immnite

Hcresel immnite

Kompleman

Makrofajlar

Ntrofiller

Edinsel

B hcreler

Helper T hc.

Plazma hcresi

Sitotoksik T hc.

10) mmun sistem hcrelerinden salnan ve ka-ektin olarak bilinen sitokin, aadakilerden hangisidir? (Eyll 2000)
A)
B)
C)
D)
E)

Tmr nekrotize edici faktr alfa


nterferon gama
nterlkin 2
nterlkin 6
nterlkin 8

Tmr nekroz edici faktr balca makrofajlardan salnan inflamatuvar mediatrdr. Yal dokularda lipoprotein
lipaz inhibe etmesinden dolay kaektin olarak da bilinir.
Yant - A
11) Aadakilerden hangisi makrofajlardan salnr ve endojen pirojen grevi grr? (Nisan -2001)
A)
B)
C)
D)
E)

IL 1
IL 2
IL 3
IL 4
INF Gama

IL 1 makrofajlardan salnnken, dierleri T hcrelerinden salnrlar. IL1 majr endojen pirojendir.


Yant - A
12) Gram negatif bakteri lipopolisakkaridleri ile indklenen septik ok tablosunda, hastada ate ykselmesi ve
akut faz proteinlerinin sentezlenmesi aadaki sitokin iftlerinden hangisine baldr? (Eyll - 2004)
A)
B)
C)
D)
E)

Gama interferon ve interlkin-2


nterlkin-1 ve tmr nekrozis faktr
nterlkin-4 ve alfa-interferon
Tmr nekrozis faktr ve interlkin-3
Granlosit stimle edici faktr ve interlkin-5

TNF-alfa balca makrofajlardan salnan bir enflamatuvar mediatrdr. Yksek konsantrasyonlarda salnnca
endotoksine bal septik okun nemli mediatrlerinden biri olarak ilev grr.
IL-1'de balca makrofajlardan salnr ve aktivasyonu sonucu T ve B lenfositleri ile ntrofillerin, epitelyum
hcrelerinin, fibroblastlarn aktivasyonu, farkllamas ve spesifik rnlerinin sentezidir. Primer endojen pirojendir.
Yant - B
13) Enflamasyon yantn artran ve akut faz proteini olarak da etkili olan sitokin aadakilerden hangisidir?
(Nisan - 2002)
A)
B)
C)
D)

nterferon gama
IL 2
IL 4
IL 6

249

E) IL 8
IL 6 T lenfositler ve makrofajlardan salnr.
B hcrelerinin farkllamasn stimle eder, hipotalamusu etkileyerek vcut ssnn ykselmesini, karacierden akut
faz proteinlerinin salnmasn salar.
Yant - D
14) Dk dozlarda ntrofilleri aktifletiren, yksek dozlarda septik oka araclk eden sitokin aadakilerden
hangisidir?
A)
B)
C)
D)
E)

IL 2
IL 4
IL 5
TNF-alfa
Gama interferon

Yant - D
15) Gram(-) bakterilere bal olarak gelien septik ok tablosunda serum dzeyi ilk ykselen sitokin
aadakilerden hangisidir? (Nisan - 2006)
A)
B)
C)
D)
E)

nterferon-
nterlkin-1
Tmr nekrozis faktr
Tip 1 interferon
nterlkin-10

Serum dzeyi ilk ykselen sitokin TNF, makrofajlarca retilen ilk IL ise IL-1 dir.
Yant - C
16) Antijenle aktive olan T lenfositlerinin farkllamas ve oalmasndan sorumlu olan primer sitokin
aadakilerden hangisidir? (Nisan - 2003)
A)
B)
C)
D)
E)

nterlkin -1
nterlkin -2
nterlkin -5
GM- CSF
G -CSF

Yant - B
17) Aadaki sitokinlerden hangisi mononkleer fagositik hcrelerin gl bir aktivatrdr? (Nisan - 2003)
A)
B)
C)
D)
E)

nterferon gama
nterlkin - 2
nterlkin - 4
nterlkin - 10
nterlkin -12

Yant - A
18) Hipotalamusu etkileyerek vcut ssnn ykselmesini, karacierden akut faz proteinlerinin salnmasn ve B
hcrelerinin farkllamasn salayan sitokin aadakilerden hangisidir?
A)
B)
C)
D)
E)

nterferon gama
IL 2
IL 4
IL 6
IL 8

nterlkin-6 (IL-6), yardmc T lenfositleri ve makrofajlardan salnr. B hcrelerinin farkllamasn stimle eder,
hipotalamusu etkileyerek ate geliimini ve karacierden akut faz proteinlerinin salnmn indkler.
Yant - D
19) nterlkin 1 'in majr kayna aadakilerden hangisidir?
A) B lenfositler
B) T lenfositler
C) Makrofajlar

250

D) B lenfositler ve makrofajlar
E) T lenfositler, B lenfositler ve makrofajlar
nterlkin-1'in majr kayna fagositer hcrelerdir. nsan vcudunda fagositer hcre denilince, makrofajlar ve
ntrofiller anlalr.
Yant - C
20) B hcre olgunlamasn stimle eden aadakilerden hangisidir?
A)
B)
C)
D)
E)

IL 1
TNF-alfa
INF-gama
IL 4
IL 10

IL 4 ve IL 5 B hcreleri stimle eden ve antikor salglamasn salayan sitokinlerdir.


Yant - D
21) Aadaki interlkinlerden hangisi, zellikle B lenfositlerden antikor yapan hcrelere dnme srasnda
etkin olur ? (Nisan - 2005)
A)
B)
C)
D)
E)

nterlkin-1
nterlkin-2
nterlkin-3
nterlkin-6
nterlkin-9

B lenfositlerinin plazma hcrelerine dnmne sebep olan ve antikor yapmn balatan sitokin IL-6'dr.
Yant - D
22) Aadaki sitokinlerden hangisinin antijen sunan hcrelerde MHC snf II ekspresyonunu azaltc etkisi
vardr? (Eyll - 2005)
A)
B)
C)
D)
E)

nterferon - gama
nterlkin - 12
nterlkin - 10
nterlkin nterlkin - 2

Sitokinlerden lnterlkin-10 antijen sunan hcrelerin MHC class II ekspresyonunu engelleyici etkisi vardr.
Yant - C
23) Antijenle aktifleen T lenfositlerin farkllamas ve oalmasndan sorumlu olan primer sitokin
aadakilerden hangisidir?
A)
B)
C)
D)
E)

nterlkin -1
nterlkin -2
nterlkin -5
GM- CSF
G -CSF

T lenfositler antijen sunan hcrelerin MHC'Ieri tarafndan uyarldktan sonra farkllama ve oalma iin IL-2
salglarlar.
Yant - B

Sitokin

Kayna

nemli fonksiyonlar

IL 1

Makrofaj

Yardmc T lenfositleri aktifletirir. Ate yapar.

IL 2

Th1 hcreler

Yardmc ve sitotoksik T lenfositleri, ayn zamanda B lenfositleri aktifletirir.

IL 4

Th2 hcreler

B hcrelerin bymesini stimle eder. IgE'yi artrr

IL 5

Th2 hcreler

B hcrelerin farkllamasn stimle eder. Eozinofilleri ve Ig A'y artrr

IL 6

Makrofaj T lenfosit

B hcrelerinin farkllamasn stimle eder. Hipotalamusu etkileyerek vcut


ssnn ykselmesini, karacierden akut faz proteinlerinin salnmasn salar.

251

Gama interferon

Th1 hcreler

Fagositozu ve makrofajlarla NK hcrelerin ldrmesini stimle eder. Class I ve


ll'nin ekspresyonunu artrr

Tmr nekroz faktr

Makrofajlar

Dk konsantrasyonda; ntrofilleri aktifletirir ve onlarn endotel hcrelerine


adhezyonunu arttrr.
Yksek konsantrasyonda; septik oka araclk eder, kaektin gibi tmr
nekrozuna sebep olur.

24) Aktif ve pasif immnite ile ilgili aadakilerden hangisi doru deildir?
A)
B)
C)
D)
E)

Pasif immnitede antikorlar ve helper T lenfositler rol oynarlar


Pasif immnite ksa srede etki eder
Pasif immnite ksa srelidir
Aktif immnite mr boyu srebilir
Aktif immnite yava balangldr

Pasif immnite baka konakta hazrlanan antikorlara bal olarak gelien direntir. Difteri, teta-noz, botulizm gibi
enfeksiyonlara kar hazrlanan bol miktarda antitoksin ok ksa bir srede bol miktarda toksini inhibe edebilir.
Bunun yannda ra-bies, hepatit A ve hepatit B gibi virslere kar hazrlanan antikorlar inkbasyon periyodunda viral
multiplikasyonunu nleyebilir.
Pasif immnitenin dier bir formu ise anneden ocua plasenta yoluyla geen Ig G ve enzirme yoluyla yenidoana
geen Ig A antikorlardr.
Passif immnizasyonunun balca avantaj uygun miktarda antikoru verebilmektir, dezavantaj ise ksa yar
mrleridir. Ayrca baka canl trlerinde hazrlanan antikorlarn kullanm ile hipersensitivite reaksiyonlar meydana
gelebilir.
Yant - A

Aktif ve pasif immnitenin zellikleri


Mediatrler

Avantaj

Dezavantaj

Aktif immnite

Antikor ve T hcreler

Uzun sreli (yllar)

Yava balang

Pasif immnite

Antikorlar

Annda etki

Ksa sreli (aylar)

25) Aktif edinsel immnite iin aadakilerden hangisi yanltr?


A)
B)
C)
D)
E)

Spesifik hastalk geirmek


Hastalk yapc organizmann subklinik dozlarna maruz kalmak
Antijen ile karlamasn salamak
Etken mikroorganizma ile sk sk karlamak
Antijene kar gelimi antikorlarn injeksiyonu

Aktif immnite duyarl bir kiinin antijen ile karlatrlmas, pasif immnite ise antikor verilmesidir. Aktif immnite ya
hastalk geirilerek ya da alanarak salanr.
Yant - E
26) Aktif ve pasif immnitenin beraber uygulanmad hastalk aadakilerden hangisidir ?
A)
B)
C)
D)
E)

Hepatit B
Hepatit C
Kuduz
Tetanoz
Hepatit A

Pasif-aktif immnizasyon ayn anda uygulanabilmektedir. Buradaki ama ksa srede pasif immni-teden
faydalanmak, ardndan daha sonra geliecek olan aktif immniteden uzun sreli olarak yararlanabilmektir. rnek
olarak tetanoz, kuduz ve hepatit B'de uygulamalar verilebilir.
Yant - B
27) Aadakilerden hangisi doru bir tanmlama deildir?
A) Antikor yant oluturabilen molekllere antijen denir
B) immn sistemde yant oluturabilen maddeler immunojendir
C) ou zaman antijen ile immunojen ayn anlam iin kullanlr

252

D) Kendisi immunojen olmayan ancak antikor yant oluturabilen yaplara hapten denir
E) Haptenler B hcrelerini aktifletirebilirler
Antijen antikor yant oluturabilen molekllerdir. Bunun yerine kullanlan immunojen ise immn sistemde yant
oluturabilen molekllerdir. Hapten kendisi immnojenik olmayan ancak spesifik antikor yant oluturabilen bir
molekldr. Haptenler kk molekllerdir, ancak bazen yksek molekl arlkl nkleik asitlerde hapten zellii
gsterebilirler. Birok ilalar ve dermatit etkeni olan bitki ya katekol bir haptendir.
Haptenler immnojenik deildir, nk helper T hcrelerini aktifletirmezler. Haptenlerin bu zellii
MHC proteinlerine balanamamalarndan kaynaklanmaktadr. MHC proteinleri tarafndan sadece polipeptidler
sunulabilirler, haptenler polipeptid deildirler. Haptenler B hcreleri aktifletirmezler. Bylece haptenler ne primer
ne de sekonder yant oluturmazlar ancak bir tayc proteine kovalent ba ile balanrlarsa antijenik zellik
kazanrlar.
Bir antijen ile antikor arasndaki etkileme ok spesifiktir, bu nedenle mikroorganizmalarn tansnda diagnostik test
olarak kullanlabilir.
Yant - E
28) Haptenler immunojenik olmayan kk proteinlerdir. Aadakilerden hangisi haptenler iin dorudur?
A)
B)
C)
D)
E)

Haptenler T hcrelerini aktifletirir


Penisilin bir haptendir
Haptenler spesifik antikorlar ile reaksiyona girmezler
Haptenler MHC'ye balanrlar
Sarmak zehiri bir hapten deildir

Hapten kendisi immunojenik olmayan ancak spesifik antikor yant oluturabilen bir molekldr. Haptenler kk
molekllerdir, ancak bazen yksek molekl arlkl nkleik asitler de hapten zellii gsterebilirler. Birok ila ve
dermatit etkeni olan bitki ya katekol bir haptendir.
Haptenler immunojenik deildir, nk yardmc T hcrelerini aktifletirmezler. Haptenlerin bu zellii MHC
proteinlerine balanamamalarndan kaynaklanmaktadr.
MHC proteinleri tarafndan sadece polipeptidler sunulabilirler, haptenler polipeptid deildirler. Haptenler
univalandrlar ve multivalan antijenler gibi B hcrelerini aktifletirmezler. Bylece haptenler ne primer ne de
sekonder yant oluturmazlar ancak bir tayc proteine kovalent ba ile balanrlarsa antijenik zellik kazanrlar.
Yant - B
29) Bir molekln immunojenlii ile ilgili aadakilerden hangisi doru deildir?
A)
B)
C)
D)
E)

Molekln yabanc olmas immunojenlii artrr


Molekl arl arttka immunojenlikte artar
Haptenler kanda kendi balarna immunojen zellii gsterebilirler
Kark kimyasal yapya sahip olanlar daha immunojendir
Molekln zerindeki epitoplarn miktar arttka immunojenlii de artar

Bir molekln immunojenlii ile ilgili tanmlar

Yabanclk: Normal artlarda organizmalar kendilerine ait olan antijenleri tanrlar ve onlar immunojenik deildir.

immunojenik olabilmek iin nemli artlardan birisi molekln yabanc olmasdr.

Molekl bykl: En etkili immunojenler yksek molekl arlkl (zellikle 100 000 zerindekiler)
proteinlerdir. Molekl arlklar 10000'in altnda olanlar zayf immunojeniktirler, bunlarn da altnda olan amino
asitler ise immunojenik deildir.

Hapten gibi baz kk molekller ise baka molekllere balandklar zaman immunojenik zellik gsterebilirler.

Kark kimyasal yap: iki veya farkl amino asit ieren baz heteropolimerler homopolimer amino asitlerden
daha fazla immunojeniktirler.

Antijenik determinantlar (epitoplar): Epitoplar antijenler zerinde bulunan antikor ile reaksiyona girmeyi
kolaylatran kk kimyasal gruplardr. Antijenlerin ou birok determinanta sahiptir ve bunlara multivalan
denir. Genelde bir determinant dzenli 5 amino asit veya ekerden oluur.

Antijenin dozu, yolu ve verilme zaman

Yant - C
30) Alarda immunojenin immun yantn artran aadakilerden hangisidir?
A)
B)
C)
D)

Hapten
Antijen
Paratop
Adjuvan

253

E) Sitokin
Adjuvanlar bir immunojenin immn yantn arttrrlar. Bunlar kimyasal yap olarak immunojenden farkldrlar ancak
nonspesifik olarak immn reaktif hcreleri aktifletirirler veya immunojenin yava yava ortama salnmasn salarlar.
Baz alarda adjuvan olarak alminyum hidroksit veya lipidler bulunurlar.
Yant - D
31) Aadaki alardan hangisinde erken dnemde alama yaplmas immn yant asndan sakncaldr?
A)
B)
C)
D)
E)

Tberkloz
Sar humma
Pnmokok
Kzamk
Su iei

mmnite insan yaamnn banda ve sonunda (yenidoan ve yallar) snrldr. Yenidoandaki immn yetersizliin
sebebi bilinmemektedir ancak T hcre fonksiyonlarnn yetikinlere gre ok dk olduu tesbit edilmitir.
Yenidoanda antikorlar genellikle anneden plasenta yoluyla geen Ig G antikorlardr. Maternal antikorlar ilk 3-6
aydan sonra ok azalr ve ocuklar enfeksiyon asndan ok riskli gruptur.
Kolostrum zellikle Ig A olmak zere antikor bulundurur ve bu da ocuklar deiik respiratuvar ve intestinal
enfeksiyonlardan korur.
Fetusta bazen Ig M yant geliebilir. Bu genellikle konjenital enfeksiyon lehinedir (rnein sifilizde Treponema
pallidum'a kar).
Ig G ve Ig A doumdan ksa bir sre sonra yaplmaya balar. Baz protein antijenlere karda yant iyidir bylece
poliovirus immunizasyonu 2 aylkken balayabilir. Oysa ocukluk dneminde polisakkarid antijenlere kar yant
zayftr S. pneumonae gibi kapsl alar 18-24 aylk oluncaya kadar yaplmamaldr.
Yallarda baz antijenlere kar dk Ig G yant, zayf T hcre ve zayf gecikmi tip ar duyarllk reaksiyonu
gzlenebilir. Otoimmn hastalk skl da artmtr. Bu durum dzenleyici T hcre saysnn azalmasna bal olarak,
otoreaktif T hcre proliferasyonuna baldr.
Yant - C
32) Sitotoksik T lenfosit cevabn en kuvvetli ekilde uyaran a tipi aadakilerden hangisidir? (Eyll - 2003)
A)
B)
C)
D)
E)

Bakteriyel toksoid alar


naktif bakteri alar
Kapsl polisakkarid alar
Canl atene virs alar
Saflatrlm viral klf alar

Alar canl virs alar ve inaktif (subnit-l) alar olmak zere iki ana grupta incelenir. Canl alar genellikle
zarfl virsler iin hazrlanr. Avirlan veya attene alar aracl ile aslnda hafif de olsa hastalk geirttirilir. A
yaplanlarda hem TH1 hem de TH2 yant st dzeydedir. Bylece humoral, hcresel ve bellek immn yant dier
alara oranla daha iyi geliir.
Yant - D
33) Aadakilerden hangisi Sabin polio asnn zelliklerinden biridir? (Nisan - 2006)
A)
B)
C)
D)
E)

Pasif baklk salama


Enjeksiyon ile uygulanma
naktive virustan hazrlanma
Dk de olsa, hastala yol ama riski tama
immn yetersizlii olan kiilerde de kullanlabilme

Polioda korunmada oral attene-canl sabin as veya IM inaktive l Salk as kullanlmaktadr. Trkiye'de ucuz ve
etkin nedeniyle Sabin as uygulanmaktadr. Avrupa ve Amerika'da birok lkede Salk as tercih edilmektedir.
Sabin asnn, viremi ve 1:1 milyon kiide paralitik hastalk gelitirme riski nedeniyle zellikle erikinlere, gebelere ve
doumsal immn yetersizlii olanlara Salk as uygulanmaldr. Gnmzde salk as karma aya (DTP) da
eklenmekte ve normal ocuklarda da kullanlmaktadr. Mukozal bakl salamak iin IM polio as alanlara en
az bir kez de (ilave olarak) sabin as verilmesi nerilmektedir.
Yant - D
34) Aadakilerden hangisi Sabin polio asnn zelliklerinden biridir? (Nisan - 2006)
A) Pasif baklk salama
B) Enjeksiyon ile uygulanma

254

C) naktive virustan hazrlanma


D) Dk de olsa, hastala yol ama riski tama
E) immn yetersizlii olan kiilerde de kullanlabilme
Polioda korunmada oral attene-canl sabin as veya IM inaktive l Salk as kullanlmaktadr. Trkiye'de ucuz ve
etkin nedeniyle Sabin as uygulanmaktadr. Avrupa ve Amerika'da birok lkede Salk as tercih edilmektedir.
Sabin asnn, viremi ve 1:1 milyon kiide paralitik hastalk gelitirme riski nedeniyle zellikle erikinlere, gebelere ve
doumsal immn yetersizlii olanlara Salk as uygulanmaldr. Gnmzde salk as karma aya (DTP) da
eklenmekte ve normal ocuklarda da kullanlmaktadr. Mukozal bakl salamak iin IM polio as alanlara en
az bir kez de (ilave olarak) sabin as verilmesi nerilmektedir.
Yant - D
35) Tek bana uygulandklarnda, kapsl polisakkarid alarnn yeterince immunojenik olamamalarnn nedeni
aadakilerden hangisidir? (Eyll - 2003)
A)
B)
C)
D)
E)

Rekombinan DNA yntemi ile hazrlanmalar


T lenfositlerini sperantijen gibi uyarmalar
B lenfositlerinde T hcrelerinden bamsz olarak tolerans yaratmalar
Yksek s ile inaktive edilmi olmalar
Dk molekl arlkl epitoplar iermeleri

Haemophilus influenzae B, Neisseria meningitidis, Salmonella typhi ve Streptococcus pnemuoniae kapsl


polisakkaridlerinden hazrlanan alardr.
Genel olarak polisakkaridler kt immunojendirler. Bu antijenler B lenfositlerinde T hcrelerinden bamsz olarak
tolerans yaratrlar.
Polisakkaridlerin immunojenlii protein kimyasal yaplar ile artrlr (konjuge alar).
Polisakkarid alar dk immunojenlii nedeniyle sadece 2 yandan byk ocuklara uygulanabilir.
Yant - C
36) T hcrelerinin immn yanttaki majr rol aadakilerden hangisidir?
A)
B)
C)
D)
E)

MHC'Ier tarafndan kartlan epitoplar tanmlamak


Kompleman fikse etmek
Fagositoz
Antikor retimi
Naturel killer hcreleri aktifletirmek

T helper ve T sitotoksik lenfositlerin immn yanttaki rol MHC klas I ve II tarafndan sunulan antijenleri tanyarak
immn reaksiyon gstermeleridir.
Yant - A
37) Aadakilerden hangisi sitolitik T lenfositlerinin fonksiyonlarndan biridir? (Eyll - 2002)
A)
B)
C)
D)
E)

Virusla enfekte hcrenin ortadan kaldrlmas


Antikor sentezi
Fagositoz
Yardmc T lenfositlerine antijen sunma
B lenfosit proliferasyonunu indkleme

T lenfositlerinin ana fonksiyonu hcre ii mikroorganizmalar ile enfekte hcrelerin ortadan kaldrlmasdr.
Yant - A
38) Bir antijenle aktive olan T lenfosit poplasyonununda aadaki olaylardan hangisinin gereklemesi
beklenmez ? (Nisan - 2005)
A)
B)
C)
D)
E)

IL-2 salnmna bal olarak T lenfosit proliferasyonu


Yardmc T lenfositleri tarafndan B lenfositlerin aktivasyonu
Antijenin mast hcrelerine sunulmas
Sitotoksik T lenfositleri tarafndan hedef hcrenin lizisi
Antijene zgl bellek T lenfositlerinin oluumu

T lenfosit bir antijen ile aktifletikten sonra B lenfositleri aktifletirerek plazma hcrelerine dndrr ve antikor
salglatrlar.
CD8 T lenfositleri aktifletirerek hedef hcrelerin lizisine sebep olur.

255

Bu immnitede her aamada antijene zgl bellek T lenfositler oluur. T lenfositler antijenleri mast hcrelerine
sunmazlar.
Tip I ar duyarllk reaksiyonlarnda bu olay meydana gelir ve mast hcrelerinin uyarlmas ancak IgE aracl ile
gerekleir.
Yant - C
39) Baklk sisteminde grev yapan aadaki hcrelerden hangisi, virsle enfekte bir hcreyi MHC snf I ve
CD8 reseptr araclyla tanyarak hcre lizisine sebep olur? (Eyll - 2005)
A)
B)
C)
D)
E)

Makrofaj
B lenfosit
Polimorfonkleer lkosit
NK hcresi
Sitotoksik T lenfosit

Virsle enfekte hcreyi ldren baklk sisteminde grev yapan hcreler NK ve CD8 T lenfositlerdir.
NK hcreleri antikora baml olarak antijeni tanrken, CD8 T lenfositler bu ie MHC Class I proteinleri aracl ile
yaparlar.
Yant- E
40) Serbest virslere ve antikor ile iaretlenmi hcrelere kar etkisi olmayan hcreler aadakilerden
hangisidir?
A)
B)
C)
D)
E)

NK hcresi
Ntrofil
Sitotoksik T lenfositi
Makrofaj
Eozinofil

Sitotoksik T lenfositleri hcresel immn sistemin spesifik uygulaycdrlar, bu etkilerini virs ile enfekte hcrelere
kar meydana getirirler. rnein; infuenza virs solunum sisteminde bir hcreyi enfekte ettiinde viral zarf
glikoproteinleri class I MHC proteinler yardm ile enfekte hcrenin yzeyinde grlrler.
Sitotoksik T lenfositleri antijene spesifik reseptrleri aracl ile viral antijen-class I MHC protein kompleksine
balanrlar. Ayrca yardmc T hcreleri tarafndan salglanan IL-2 de bu hcrelerin klonlamasn ve oalmasn
salar. Bu sitotoksik hcreler sadece influenza virs ile enfekte olmu hcreleri tanrlar, baka virs antijeni sunan
hcrelere kar etki gstermezler. Byle bir etkileim sonucunda perforinler salglayan hcreler enfekte hcre
membrannda delikler aarak, hcrenin ldrlmesini salar.
Yant - C
41) Aadakilerden hangisinde, primer olarak virsle enfekte olan hcreleri ldrmeye hedeflenen hcre tipi,
bu fonksiyonu destekleyen sitokin ile birlikte verilmitir? (Nisan - 2004)

A)
B)
C)
D)
E)

Hcre tipi
NK hcresi
Makrofaj
Sitotoksik T hcresi
Ntrofil
Dendritik hcre

Sitokin
Alfa interferon
Tmr nekrozis faktr
nterlkin-6
Tmr nekrozis faktr
nterlkin-1

Doal ldrc hcreler (NK) farkl fonksiyonlar gsteren lenfositlerdir. Antikora baml hcresel sitotoksisite ve
virsler veya dier intraselller enfeksiyonlara kar erken yantta rolleri vardr. T hcre
Jerine bal geni granll lenfositlerdir. Antijene, spesifik deildir. Asl hedef hcreleri malign deiim gsteren
hcrelerdir. Baz virsle enfekte hcreleri de ldrebilir.
NK hcrelerinin litik aktivitesi yksek seviyelerde alfa ve beta interferonlar aracl ile artrabilir.
Yant - A
42) Aadakilerden hangisi B hcrelerin zelliidir?
A)
B)
C)
D)
E)

immunoglobulin sentezi
Hcresel immnite etkisi
Timusta olgunlama
Yzeyde CD 3 proteinleri
Fagositoz

256

mmnolojik yant balca lenfoid hcreler ile meydana gelir. Embriyonik gelime sresince kan hcreleri fetal
karacier ve yolk saikta yaplr. Post-natal dnemde ise kk hcreler kemik ilii kaynakldr.
Kk hcreler eritroid, myeloid ve lenfoid seri hcrelere farkllar. Daha sonraki gelime ise lenfositlerin T ve B
hcreler olarak farkllamasdr. T hcrelerinin B hcrelerine oran yaklak olarak 3:1 dir.
Yant - A

T ve B hcrelerin farklar
Bulgular

T hcre B hcre

Yzeyde antijen reseptrleri

Var

Var

Yzeyde Ig M

Yok

Var

Yzeyde CD 3 proteinleri

Var

Yok

Spesifik antijenlerle karlatnda klonal art

Var

Var

mmunglobulin sentezi

Yok

Var

Antikor sentezinin dzenlenmesi

Var

Yok

IL 2, IL 4, IL 5 ve IFN gama sentezi

Var

Yok

Hcresel immnite etkisi

Var

Yok

Timusta olgunlama

Var

Yok

Bursa veya onun edeeri organlarda olgunlama

Yok

Var

43) T hcrelerinin prekrsrleri timusa geldiklerinde yzey moleklleri nasldr?


A)
B)
C)
D)
E)

CD 4 pozitif, CD 8 negatif
CD 4 negatif, CD 8 pozitiftir
CD 4 ve CD 8 pozitiftir
CD 4 ve CD 8 negatiftir
T hcrelerinde CD 4 reseptr her zaman pozitiftir

T hcre prekrsrleri timus iinde farkllar. Kk hcrelerin antijen reseptrleri ve yzeylerinde CD 3, CD 4 ve CD 8


moleklleri yoktur, fakat timus iinde farkllarken bu glikoproteinler yzeyde grlrler.
Balangta CD 4 ve CD 8 negatif olan (ift negatif) kk hcrelerde ilk olarak CD 4 ve CD 8 beraber pozitifleir (ift
pozitif), daha sonra CD 4 veya CD 8'in ikisinden birisi pozitif kalr.
ift pozitif hcre zerinde MHC II proteinler varsa CD 4 pozitif hcre, zerinde MHC I proteinleri varsa CD 8 hcre
halini alr.
ift negatif ve ift pozitif hcreler timusun korteksinde lokalize iken tek pozitif hcreler medullasnda bulunurlar.
Daha sonra bunlar timusu terk eder.
Timus iinde, timus eitimi denilen bu sre sonrasnda her ift pozitif T hcre farkl spefisik bir antijen reseptr
sentezler. T hcreler bu ekilde milyonlarca antijene kar farkllarlar. B lenfositler yzeylerinde
immnoglobulinler, MHC Class II ve CD 19, 20, 21 reseptrlerini tarlar.
B hcre prekrsrleri kemik iliinde farkllarlar, asla timusa gitmezler. B hcrelerin klonal delesyon alanlar
timusta deildir, bilinmeyen bir yerde gerekleir.
Yant - D
44) Aadaki antijen reseptrlerinden hangisi B lenfositleri iin zgllk gsterir? (Nisan - 2002)
A)
B)
C)
D)
E)

CD 3
CD4
CD8
CD 16
CD 20

CD 3, CD 4, CD 8 T lenfositlerinin,

257

CD 16 doal ldrc hcrelerin ve


CD 20 B lenfositlerinin yzey reseptrleridir.
Yant - E
45) Sitotoksik reaksiyonlarda rol oynayan ve ancak zgl sitotropik antikorlarn varlnda etkili olan
aadakilerden hangisidir? (Eyll - 1999)
A)
B)
C)
D)
E)

Ts
Th
NK hcresi
B lenfosit
Plazma hcresi

Naturel killer hcreler antikora bal hcresel sitotoksisite reaksiyonlarndan sorumludur. Herpesvirsler ve dier
intraselller patojenlere erken dnemde kar koyarlar.
Yant - C
46) T lenfositlerinin gelimesi srasnda, vcudun kendi antijenlerine tolerans gstermeyenlerin negatif seimle
elenmesi aadakilerin hangisinde gerekleir? (Nisan - 2006)
A)
B)
C)
D)
E)

Kemik ilii
Timus
Dalak
Karacier
Lenf dmleri

Lenfositler timusta olgunlaanlar (T hcreler) ve kemik iliinde olgunlaanlar (B hcreler) olmak zere ikiye ayrlr.
Sitotoksik T hcrelerinin olgunlamas, fonksiyonel zelliklerini kazanmas ve konak zelliklerini renmesi timusta
olur. Burada pozitif ve negatif seleksiyondan geirilirler ve bu ayrmdan eksiksiz geen hcreler artk dolama ve
lenfoid dokulara kabilir. Tm matr T hcreler yzeylerinde CD4 veya CD8 reseptrleri tarlar.
Yant - B
47) Aadakilerden hangisi doal ldrc hcrelerin zellii deildir?
A)
B)
C)
D)
E)

CD 4 ve CD 8 tamazlar
Kk lenfositlerdir
Timusa gitmezler
Virs ile enfekte hcreleri MHC proteinlerine bakmakszn ldrr
Antikora bal hcresel sitotoksisiteden sorumludur

Naturel killer (Doal ldrc) hcreler byk granll lenfositlerdir (LGL), timusa gitmezler, antijen reseptrleri
tamazlar ve CD 4 veya CD 8 proteinleri bulunmaz.
Virs ile enfekte hcreleri veya tmr hcrelerini MHC klas I veya klas II proteinleri ile sunulmakszn tanr ve
ldrrler.
T lenfositlerden nemli fark MHC bamll yoktur.
Antikora bal hcresel sitotoksisiteden sorumludur.
Yant - B
48) Aadaki antijen reseptrlerinden hangisi naturel killer hcreler iin zgllk gsterir?
A)
B)
C)
D)
E)

CD 3
CD 4
CD 8
CD 16
CD 20

Natural killer (NK) hcreler byk granll lenfositlerdir (LGL). Timusa gitmezler, antijen reseptrleri tamazlar ve
CD 4 veya CD 8 proteinleri bulundurmazlar.
Virs ile enfekte hcreleri veya tmr hcrelerini, MHC class I ya da class II proteinleri ile sunulmakszn tanr ve
ldrrler.
Yzeylerinde CD 16 ve CD 56 reseptrlerini tarlar.
Yant - D

258

49) Antikor olmakszn hcreleri ldrebilen, ancak antikor aracl ile etkisi artan, bu nedenle antikora baml
hcresel sitotoksisiteden sorumlu olan hcreler aadakilerden hangisidir?
A)
B)
C)
D)
E)

Sitotoksik T hcreleri
Yardmc T hcreleri
B lenfositleri
Doal ldrc hcre
Plazma hcreleri

Yant - D
50) Makrofajlar, aadakilerden hangisi ile T yardmc hcrelerine antijen sunarlar? (Nisan-2001)
A)
B)
C)
D)
E)

MHC I
MHC II
CD 4
CD 8
CD 3

Makrofajlar yabanc materyali sindirerek hcre yzeyindeki MHC II moleklleri aracl ile T hcrelerine sunarlar.
Yant - B
51) Makrofajlar iin aadakilerden hangisi doru deildir?
A)
B)
C)
D)
E)

Makrofajlar miyeloid prekrsr hcrelerden farkllar


Fagositer hcrelerdir
Olgunlama sreci timusta olur
Antijen reseptrleri tamazlar
Yzeylerinde MHC klas II proteinleri bulunur

Makrofajlar, lenfoid seriden oluan T hcreler, B hcreler ve NK hcrelerden farkl olarak miyeloid prekrsrden
farkllar.
Makrofajlar fagositoz ve antijen tanma fonksiyona sahiptir.
Olgunlamak amacyla timusa gitmezler ve antijen reseptrleri tamazlar.
Yzeylerinde yardmc T hcrelere antijen sunma roln stlenen MHC klas II proteinleri bulundurur.
Yant - C
52) T hcrelerinden reglatr grevini yapan aadakilerden hangisidir?
A)
B)
C)
D)
E)

Histiositler
CD 4 T lenfositler
CD 8 T hcreler
Plazmositler
B Lenfositler

T hcreler balca reglatr ve efektr olarak adlandrlan iki ana yap zerinde birok nemli fonksiyona sahiptirler.
Reglatr fonksiyonu interlkinler aracl ile helper (CD 4) T hcreler tarafndan gerekletirilir. rnein helper T
hcreler tarafndan salglanan IL-4 ve IL-5 B hcrelerinden antikor retimine yardmc olurlar. IL-2 CD 4 ve CD 8
hcrelerini aktifletirir. Gama interferon ise intraselller organizmalara kar gelien gecikmi tip hipersensitivite'den
sorumlu makrofajlar aktifletirir.
Efektr fonksiyonunu ise balca tmr hcreleri ve virs ile enfekte hcreleri ldren sitotoksik (CD 8 pozitif)
hcreler gerekletirir.
CD 4 ve CD 8 T hcreler: Timus iinde muhtemelen d kortikal epitel hcrelerinde, timosinler ve timopoietinler gibi
timus hormonlarnn etkisiyle T hcre progenitorlerinden farkllarlar. Bu hcreler CD 3, CD 4 ve CD 8 gibi
glikoproteinler bulundururlar. Tm T hcreler yzeylerinde CD 3 reseptrlerini tarlar (T hcre reseptr).
Yant - B
53) T hcre reseptr antijenle uyarldnda, uyarmn iletilmesinde aadaki molekllerden hangisi rol oynar?
(Nisan - 2006)
A)
B)
C)
D)
E)

CD2
CD3
CD4
CD8
CD10

259

T hcreler yzeylerinde Ig bulundurmazlar, Ag'i T hcre reseptrleri (TCR) aracl ile tanrlar. TCR Ig ler ile ayn
gen familyasna sahiptirler. TCR CD3 molekl ile bir kompleks yap oluturur, buna TCR / CD3 kompleksi denir.
Tm T hcreler CD3 reseptrlerini yzeylerinde tarlar. (T hcre reseptr)
Yant - B
54) Aadakilerden hangisi T helper 2 hcrelerinin zelliidir?
A)
B)
C)
D)
E)

IL-2 retimi
IL-4 retimi
Gecikmi tip hipersensitivite
Gama interferon retimi
IL-12 ile stimlasyon

T helper hcrelerin zellikleri


TM hcre

Th2 hcre

IL-2 ve gama interferon retimi

Var

Yok

IL-4, IL-5, IL-6ve IL-10 retimi

Yok

Var

Hcresel immnite ve gecikmi tip hipersensitiviteden


sorumluluk

Var

Yok

Balca antikor retiminden sorumlu

Yok

Var

IL-12 ile stimlasyon

Var

Yok

IL-4 ile stimlasyon

Yok

Var

CD 4 lenfositler yardmc fonksiyonu grrler. Bunlar B hcrelerinin antikor reten plazma hcreleri, CD 8 T
hcrelerin aktif sitotoksik T hcreler haline gelmelerine ve makrofajlarn gecikmi tip hipersensitivite reaksiyonlar
gstermelerine yardmc olurlar.
Bu fonksiyonlar CD 4 hcrelerin 2 ayr gruba ayrlmas ile meydana gelir.
Th1 hcreler IL-2 ve gama interferonun yardmyla gecikmi tip hipersensitivite reaksiyonundan, Th2 hcreler ise
IL-4 ve IL-5 yardmyla B hcre aktivasyonundan sorumludurlar.
Th1 ve Th2 hcreler arasnda ayarlamay yapan mediatr makrofajlar tarafndan salglanan IL-12'dir. IL-12 Th1
hcreleri artrr.
Dier nemli reglatr ise Th2 retimini inhibe eden gama interferondur.
CD 4 T hcreler periferik hcrelerin yaklak olarak %65'ini olutururlar, zellikle timus medullasnda, tonsillerde
ve kanda bulunurlar.
Yant - B
55) Hcre ii bakteriyel patojenlere kar baklkta aadakilerden hangisi T lenfosit cevab ile birlikte nemli
rol oynar? (Nisan - 2004)
A)
B)
C)
D)
E)

Ig G antikorlar
Kompleman sistemi
Makrofaj aktivasyonu
Eozinofilik lkositler
Salgsal IgA antikorlar.

Hcre ii bakteriyel patojenlere kar konak immn yant T helper hcreler aracl ile yaplr.
T helper hcreler makrofajlar aktifletirerek gran-lomatz reaksiyon gelimesine sebep olurlar.
Yant - C
56) Baklk sisteminde rol oynayan aadaki hcrelerden hangisi virs ile enfekte bir hcreyi MHC I ve CD 8
reseptr aracl ile tanyarak hcre lizisine neden olur? (Eyll - 1998)
A)
B)
C)
D)

Makrofaj
B lenfosit
PML
Doal ldrc hcre

260

E) Sitotoksik T lenfositi
CD 8 sitotoksik T hcreleri MHC klas I moleklleri aracl ile yabanc protein sunan hcreleri tanyarak onlar lizise
uratr.
Yant - E
57) Aadakilerden hangisi LFA-1 antijeni ile balanr? (Eyll - 2004)
A)
B)
C)
D)
E)

Snf 1 MHC antijeni


LFA-3 antijeni
CD 8 antijeni
ICAM-1 antijeni
CD 2 antijeni

Yant - D
Selektinler: Selektinler lektin alanlar ile sialylated form oligosakkaritlere (ntrofillerdeki Sialyl-Lewis X gibi) tutunurlar, bu zellik
akut iltihapta, ntrofilin damar dna kma srecinde rolling'in salanmasnda temel faktrdr. Selektinler bu msin benzeri
glikoproteinlere (GlyCAM-1, PSGL-1, ESL-1 ve CD34) genellikle kovalent olarak balanrlar.
CD karl

Selektin tipi

Eksprese eden hcre tipi

Ligant ve bulunduu yer

CD 62

P-selektin

Endotel

Ntrofiller zerinde Sialyl Levis X (CD15s)

CD 62E

E-selektin

Endotel ve trombosit

Ntrofiller zerinde Sialyl Levis X (CD15s)

CD 62L

L-selektin

Ntrofil

Endotel zerinde GlyCAM-1

mmngloblin yapsndaki molekller: Bu grupda iki endoteliyal adezyon molekl bulunur; ICAM-1 (interseller adez-yon
molekl 1) ve VCAM-1 (vaskler cell adezyon molekl 1). Her ikisi de endotel zerinde bulunur ve lkositler zerindeki
integrinler ile balanrlar.
ICAM-1 iin integrin reseptr, ? integrinlerdir yani LFA-1 ve MAC-1 (CD11a/CD18 ve CD11b/CD18) ve VCAM-1 iin integ-rin
reseptrler ?4?1 (VLA-4) ve ?4?7 dir.
ntegrinler: Lkositlerde bulunan transmembran-adheziv heterodimerik glikoproteinlerdir, ? ve ? zincirleri ierirler. Ekstrase-ller
matriks iin reseptr olarak alrlar. Endotel zerindeki immnogloblin yapsndaki molekllere balanrlar; bu zellik akut
iltihapta, ntrofilin damar dna kma srecinde adezyonun salanmasnda temel faktrdr.
CD karl

ntegrin tipi

Eksprese eden hcre tipi

Ligant ve bulunduu yer

CD11a/CD18 Lkosit fonksiyon assosiye Ntrofil, lenfosit, monosit


antijen-1 (LFA-1)

Endotel zerinde ICAM-1 ve ICAM-2

CD11b/CD18 Makrofaj-1 (Mac-1);


Kompleman reseptr-3
(CR-3)

Ntrofil; monosit ve baz


lenfositler

Endotel zerinde ICAM-1; C3b takiben


kompleman aktivasyonu

CD11c/CD18 P150/95; kompleman


reseptr-4 (CR-4)

Doku makrofajlar ok az
oranda ntrofil ve monositler

C3b, C4b

58) Apoptozisten sorumlu olan hcreler aadakilerden hangisidir?


A)
B)
C)
D)
E)

Makrofajlar
Ntrofiller
CD 4 T lenfosit
CD 8 T lenfosit
B lenfosit

CD 8 hcreler periferik T hcrelerinin %35'ini olutururlar. CD 8 T hcreler sitotoksiktir ve zellikle virs ile enfekte
hcreler, tmr hcreleri ve allograft hcrelerin ldrlmesinden sorumludur. ldrme ilemini hcrden salnan
perforinlerin hedef hcrenin membrannda delik amas veya apoptozis denilen programlanm konak hcre lm
eklinde yaparlar.
Yant - D
59) Aadakilerden hangisi antijen sunan hcre zellii gstermez?
A)
B)
C)
D)

Makrofaj
B lenfosit
Dendritik hcreler
CD 8 T lenfosit

261

E) Langerhans hcreleri
Yardmc T hcrelerin aktivasyonu makrofajlar gibi antijen sunan hcrelerin (APC) yzeylerindeki kompleks yapy
(Antijen + klas II MHC protein) tanmalarna baldr.
Makrofajlar en nemli APC hcrelerdir, ancak B hcreler, dalaktaki dendritik hcreler ve derideki Langerhans
hcreleri de yzeylerindeki klas II MHC proteinler araclyla APC zellii gsterirler. Mak-rofajlarn sitoplazmasnda
yabanc protein kk peptidiere ayrlr ve MHC klas II proteinler ile birleir.
Bu kompleks yap makrofajlarn yzeyine kar ve CD 4 pozitif yardmc hcrelerin reseptrlerine sunulur. Virs ile
enfekte hcrelerde de ayn olaylar meydana gelir, ancak farkl olarak klas I proteinler kompleks olutururlar. Bu yap
da CD 8 pozitif si-totoksik hcrelerin reseptrleri tarafndan alglanr.
Yant - D
60) Sperantijenlerin baland hcresel yap aadakilerden hangisidir? (Eyll - 2000)
A)
B)
C)
D)
E)

Yzey immnoglobulinleri
CD 56
CD 12
Fc reseptrleri
MHC snf II antijeni

Stafilokok enterotoksini veya stafilokoksik toksik ok sendromu toksini gibi baz proteinler speran-tijen zellii
tar. Bunlar yardmc T hcreleri ile MHC snf II antijenleri birbirine balayarak bol miktarda sitokinin aa
kmasna sebep olurlar.
Yant - E
61) Aadakilerden hangisi sperantijen zellii gsterir?
A)
B)
C)
D)
E)

Botulinum toksini
Toksik ok sendromu toksini
Clostridium difficile toksin A
Difteri toksini
arbon ekzotoksini

Normal artlarda bir antijen bir T helper' aktifleti-rirken, sperantijenler birden ok T helper' aktifle-tirir. rnein;
toksik ok sendromu toksini direkt olarak snf II MHC proteinlerine balanr ve bunun sonucunda T hcrelerinden
IL-2 ile makrofajlardan IL-1 salglanr.
Bylece daha ar bir klinik yant oluur. Bu interl-kinler toksinler tarafndan oluturulan stafilokok enfeksiyonlarnn
temelini oluturur.
Stafilokok ve Streptokoklarn antijenleri gibi baz proteinler sperantijen zellii gsterir.
Baz retrovirslerin de sperantijen zellii gsterdii bulunmutur.
Yant - B
62) Aadakilerden hangisi yzeylerinde immun globulin tarlar?
A)
B)
C)
D)
E)

Makrofajlar
Ntrofiller
Sitotoksik T lenfositler
Helper T lenfositler
B lenfositler

B lenfositler yzeylerinde Ig M, bazlar da Ig D tipinde, immnoglobulinler tarlar. Bunlar antijenler iin spesifik
reseptrdrler.
B hcrelerin yzey immnoglobulinleri immnoglo-bulinlerin Fc ksm iin ve baz kompleman kompo-nentleri iin de
yzey reseptrleridir.
Yant - E
63) mmunglobulin salglayan hcreler aadakilerden hangisidir?
A)
B)
C)
D)
E)

B lenfositler
CD 4 T lenfositler
CD 8 T lenfositler
Plazma hcreleri
Trombositler

262

Bir antijen B lenfositler ile ilikiye girince, B hcreler plazma hcrelerine dnr ve immnoglobulin salglarlar.
Antikorlar serumda ve vcut svlarnda dolaan antijenlere kar oluturulur.
Aktiflemi T hcreler B hcreleri ile ilikiye girer. likiye girilen B hcreler plazma hcrelerine dner ve spesifik
antikorlar salglarlar.
Yant - D
64) Bakteriyel ekzotoksinlere kar konakta meydana gelen temel korunma mekanizmas hangisidir? (Nisan 2000)
A)
B)
C)
D)
E)

Proteaz sekrete eden aktiflemi makrofajlar


NK hcreleri
Ig G, Ig M
Polimorfonkleer hcreler
Toksine yant olarak hcre reseptrlerinin modulasyonu

Ekzotoksinler protein yapda antijenik molekllerdir. Antitoksin retimini indklerler. Btn ekzotok-sinlerin alar
retilebilir, toksoidlere kar iyi antikor yant geliir.
Yant - C
65) Polisakkarid antijenlere kar direkt etki gsteren IgG aadakilerden hangisidir?
A)
B)
C)
D)
E)

Ig G1
Ig G2
Ig G3
Ig G4
IgE

Immnoglobulin G'nin. Ig G1 Ig G4 olmak zere 4 alt snf vardr. Ig G1 total Ig G'lerin %65'idir. Ig G2 polisakkarid
antijenlere kar direk etki gsterir, kapsll bakterilere kar defansta nemli yeri vardr.
Ig G sekonder yantn antikorudur, plasentay geebilen tek antikordur ve bylece yenidoanda tespit edilebilen
antikordur.
Yant - B
66) Aglutinasyon, kompleman balama, antijen antikor reaksiyonlarnn en etkili antikoru aadakilerden
hangisidir?
A)
B)
C)
D)
E)

Ig M
Ig G
Ig A
IgE
Ig D

Immnoglobulin M erken immun yantn antikorudur. B hcrelerinin yzeyinde bulunur. Birbirine J zinciri ile bal 5
H2L2 nitesinden olumutur. Pentamer yapnn total 10 tane antijen balama alan vardr.
Aglutinasyon, kompleman balama ve antijen antikor reaksiyonlarnn en etkili immnoglobulinidir.
Aviditesi en yksek immnoglobulindir.
Fetusda ancak enfeksiyon varsa bulunur.
Yant - A
67) J zincirinin genetik olarak sentezlenmedii bireylerde aadaki Immnoglobulinlerden hangisinin yapm
bozulur? (Eyll - 1998)
A)
B)
C)
D)
E)

Ig G- Ig D
Ig M- Ig E
Ig A -Ig M
Ig G- Ig E
Ig A - Ig D

Birden fazla H2L2 nitesine sahip olan Ig M ve Ig A j zinciri tarlar.


Yant - C
68) Aadaki immnoglobulinlerden hangisi sekonder immun yantn antikorudur?
A) Ig G
B) Ig A

263

C) Ig M
D) Ig D
E) IgE
Antijen ile ilk karlamada erken (primer) immn yanttan Ig M sorumludur.
Antijene kar immnite gelimi kiilerde sekonder (anamnestik yant) immn yanttan ise Ig G sorumludur. Ig G
yant daha uzun srer ve ksa zamanda ok yksek fitrelere ular.
Yant A

69) Sekretuvar immnoglobulin aadakilerden hangisidir?


A)
B)
C)
D)
E)

Ig D
Ig E
Ig M
Ig G
Ig A

mmnoglobulin A st, tkrk, gzya ile respira-tuvar, intestinal ve genital sekresyonlarda bulunan immuno
globulindir. Bakteri ve virslerin mukoza invazyonunu engeller. Birbirlerine J zinciri ile bal iki adet H2L2'den
olumutur.
IgA dimer moleklleri sekretuvar komponent denilen antikorun mukoza epitel hcrelerine geiini kolaylatran
protein tarlar. Serumda monomerik yapdadr.
Yant - E
70) Mast hcreleri ve bazofillerin zerindeki reseptrlere balanan immnoglobulin aadakilerden hangisidir?
A)
B)
C)
D)
E)

Ig G
Ig A
Ig D
Ig E
Ig M

mmnoglobulin E, Fc ksm mast hcreleri ve bazofillerin yzeyindeki reseptrlere balanr. Bu balanma ile
antijen antikor kompleksinin tetikledi-i anafilaktik reaksiyonlar meydana getirir. Serum IgE tipik olarak helmint
enfeksiyonlarnda ykselir.
Yant - D
71) Bir ocukta ar sokmas sonucu hipotansiyon ve solunum yetmezlii gelimesi aadaki faktrlerden
hangisine baldr? (Eyll - 2005)
A)
B)
C)
D)
E)

IgE antikorlar
IgG antikorlar
Duyarl T hcreleri
Kompleman
IgM antikorlar

Anafilaksi dz kasarln kaslmas ve kapillerlerin di-latasyonudur. Tip I ar duyarllk reaksiyonu anafilaktik tip
reaksiyondur. Spesifik IgE ile balanan antijen reaksiyonun gelimesine sebep olur.
IgE antikorunun Fc ksm mast hcrelerine balanr, bylece histamin, lkotrienler, platelet aktive edici faktr
(PAF), ayrca IL-3, 4 ve 5 ile GM-CSF salglanr.
Tm bunlarn sonucunda hastalarda ate, astm krizleri, hipotansiyon ve ok geliir.
Yant - A

264

72) Aadaki immnoglobulinlerden hangisi kompleman balar? (Eyll - 2004)


A)
B)
C)
D)
E)

Ig G4
Ig D
IgE
IgA
Ig M

Kompleman klasik yoldan aktifletiren immunoglo-bulinler Ig M ve Ig G4 dndaki Ig G'lerdir.


C1 Ig'lerin Fc ksmna balanarak kompleman kas-kadnn olumasn salarlar.
Yant - E
73) Aadaki komponentlerden hangisi antikor moleklnn snfa zg spesfitesini belirler? (Eyll - 2005)
A)
B)
C)
D)
E)

J zinciri
Fab blgesi
Hafif zincir
Ar zincir
Salgsal komponent

Btn immunglobulin moleklleri hafif ve ar poli-peptid zincirlerinden oluur.


Hafif zincirler kapa ve lambda olarak iki tipte bulunmasna ramen her bir immunglobulin bunlardan sadece birini
bulundurur.
Ar zincir ise her bir immunglobulinde farkl olmak zere gamma, m, alfa, delta ve epsilon olmak zere ayr ayr
bulunurlar.
Yant - D
74) Aadakilerden hangisi antikora bal sitotoksitede rol almaz? (Nisan - 2002)
A)
B)
C)
D)
E)

NK hcresi
Ntrofil
Sitotoksik T lenfositi
Makrofaj
Eozinofil

CD 8 sitotoksik T lenfositleri yzeylerinde MHC class I reseptrleri tayan virs ile enfekte olmu hcreleri
perforinleri aracl ile yok ederler.
Hem serbest virslere kar, hem de antikor ile iaretlenmi hcrelere kar etkileri yoktur.
Yant - C
75) Antijen sunan hcreler zerinde bulunan aadakilerden hangisidir?
A)
B)
C)
D)
E)

MHC Class I
MHC Class II
HLA-A
HLA-B
HLA-C

MHC molekller protein antijenlere balanr ve bunlar T hcrelere sunarlar. T hcre reseptrleri antikorlardan
farkldr. Antikorlar antijen ile dorudan ilikiye girebilir ancak T hcre reseptrleri antijen sunan hcrelerin MHC
moleklleri tarafndan sunulan antijenlere afinite gsterir.
MHC insanlarda 6. kromozom zerinde lokalize-dir. HLA (Human lkosit antijen) olarak da bilinen MHC genlerinin
en nemlileri class I ve class II MHC proteinlerini kodlar. Class I proteinleri HLA-A, HLA-B ve HLA-C genleri
tarafndan kodlanr. Class I moleklleri tm ekirdekli hcrelerde bulunur.
Class II proteinleri ise HLA-D alannda kodlanr. Bu blgeninde DP, DQ ve DR blgeleri vardr. Bu proteinler
makrofajlar, B hcreler ve dier antijen sunan hcrelerde bulunur. Dier hcrelerde ortaya kmas interferon
tarafndan indklenebilir.
MHC genleri polimorfizm gsterir. Bylece toplumda birbirinden ok farkl MHC genleri bulunur. Kiiler kendi
genlerini anne babalarndan alrlar.
Yant - B
76) Aadakilerden hangisi anafilaktik etkiye neden olan kompleman paracklarndan biridir? (Nisan - 1999)
A) Kompleman 1a
B) Kompleman 1R

265

C) Kompleman 2a
D) Kompleman 4b
E) Kompleman 5a
C3a, C4a ve C5a mast hcrelerinden degranlasyo-nu salayabilirler, bylece vaskler permeabilitede artma ve dz
kaslarn kaslmas meydana gelir (anafilotoksin etkisi).
Yant - E
77) Anaflakside C3a ve C5a aadakilerden hangisini yapar? (Eyll - 1999)
A)
B)
C)
D)
E)

Hcre lizisi
C2 ve C4'n birlemesi
C1q'nun balanmas
Dz kas kontraksiyonu
IgE ile opsonize olmu bakterilerin fagositozu

C3a, C4a ve C5a mast hcrelerinden degranlasyo-nu salayabilirler, bylece vaskler permeabilitede artma ve
dz kaslarn kaslmas meydana gelir (anafilotoksin etkisi).
Yant - D
78) Komplemann C3a ve C5a paralarna verilen ortak ad, aadakilerden hangisidir? (Eyll - 2000)
A)
B)
C)
D)
E)

Anatoksin
Aflatoksin
Endotoksin
Anafilotoksin
Ekzotoksin

C3a, C4a ve C5a mast hcrelerinden mediyatrle-rin salnmna neden olurlar ve bylece vaskler permeabilitede
arta, dz kaslarn kaslmasna yol aarlar.
Bu komponentlerin anafilaksi meydana getirmesi nedeniyle, anafilotoksinler denir.
Yant - D
79) Kompleman komponentlerinden C3a ve C5a'y inaktive eden karboksipeptidaz aadakilerden hangisidir?
(Eyll - 2005)
A)
B)
C)
D)
E)

C1 inaktivatr
Faktr I
Faktr H
S proteini
Anafilatoksin inhibitr

Komplemann C3a, C4a ve C5a komponentleri ana-filotoksik etki gsterirler.


Bu nedenle bunlar inaktive eden karboksipeptidaz-lar anafilotoksin inhibitrleridir.
Yant - E
80) Aadakilerden hangisi komplemann aktivasyonunu en iyi tanmlar?
A)
B)
C)
D)
E)

Kompleman fagositozu inhibe eder


Kompleman varlnda mikroorganizmalar aglutine edilebilir ancak lizis olmaz
Enflamatuvar yantta kompleman minr bir rol oynar
Komplemann C1, C2 ve C4 komponentleri Pnmokok ve Haemophilus enfeksiyonlarna kar kona korur
Kompleman Ig E antikorlar aracl ile aktifletirilebilir

Kompleman sistemi zellikle bakteriyel enfeksiyonlara kar immn yantta nemli olan proteinler zinciridir. Klasik ve
alternatif yoldan aktiflemenin ardndan proteolitik aktivite balar.
Kemotaktik faktrlerin retilmesi ile fagositoz yetenei artar ve enflamatuvar hcreler enfeksiyon alanna gelirler.
Enfeksiyon alannda vaskler per-meabilite artar, fagositozu kolaylatrmak amacyla antijenin zerine kompleman
yapr (opsonizas-yon) ve enfeksiyon etkeninin ldrlmesi salanr.
Yant - D
81) Kompleman aktivasyonu aadakilerden hangisine yol amaz? (Eyll - 2001)
A) immn globulin sentezinde art
B) Tmr hcresinde lizis
C) Fagositozda art

266

D) Bakteri opsonizasyonunda art


E) immn kompleks tketilmesi
Kompleman aktifleince immnoglobulin sentezinde art meydana gelmez.
Yant - A
82) Aadakilerden hangisi komplemann biyolojik etkisi deildir?
A)
B)
C)
D)
E)

Opsonizasyon
Anafilotoksik etki
Kemotaksis
Sitoliz
Hapten etkisi

Komplemanlar serum ve membran yzeylerindeki birtakm proteinlerdir. Majr biyolojik etkileri;


Opsonizasyon: Hcreler, antijen-antikor kompleksleri ve dier partikller C3 b'nin varlnda daha iyi fagosite
edilebilirler. nk bir ok fagositer hcrenin yzeyinde C3 b reseptrleri bulunur
Kemotaksis: C5a ntrofillerin hareketlerini stimle eder
Anafilotoksinler: C3a, C4a ve C5a mast hcrelerinin degranlasyonunu salarlar. Mediatrlerin sal-nm ile
vaskler permeabilite artar ve dz kaslarda kaslma meydana gelir
Sitoliz: C5b-6-7-8-9 kompleksinin hcre yzeyine oturmas ile bakteri, eritrosit ve tmr hcreleri gibi hcrelerin lizisi
meydana gelir.
Yant - E
83) Komplemann alternatif yoldan aktivasyonu nereden balar? (Nisan - 2000)
A)
B)
C)
D)
E)

C1r
C1q
C1s
C3
C2

Endotoksinler, baz parazitler gibi birok yaplar C3 ile birleerek kompleman alternatif yoldan aktifle-tirir.
Yant - D
84) Aadakilerden hangisi kompleman klasik yoldan aktifletirmez?
A)
B)
C)
D)
E)

Ig M
Ig G1
Ig G2
Ig G3
Ig G4

Klasik yolu sadece Ig M ve Ig G ile aktifleebilir.


Ig G'lerin IgG 1, 2 ve 3 alt snflar aktifletirebilir-ken, Ig G4 bu yolu kullanmaz.
Antikorlarn Fc ksmlarna balanan C1, C1q, C1r ve C1s olmak zere proteinden oluur. Bunlardan Ig G ve Ig
M'nin Fc ksmna C1q balanr. An-tijen-antikor kompleksi C1s'i aktifletirir, bu da C4 ile C2'den C4b-2b'yi meydana
getirir. Daha sonra C3 konvertazdan C3a ve C3b meydana gelir. C3a bir anafilotoksindir. C3b ise C4b-2b ile
birleerek C5 konvertaz meydana getirir. Bunun etkisi ile C5'den C5a ve C5b meydana gelir.
C5a bir anafilotoksin ve bir kemotaktik faktrdr. C5b ise C6 ve C7'ye balanr. Buna daha sonra C8 balanr,
oluan komplekse C9'da balanarak membrana atak kompleksi oluur.
Alternatif yol: Bir ok madde (endotoksin, parazitler gibi) farkl bir alternatif yoldan kompleman ak-tifletirebilir. C3,
C3 konvertaz grevindeki faktr B, D ve properdin aracl ile C3b-Bb'ye ayrlr. Alternatif C3 konvertaz daha ok
C3b meydana getirir.
Bunlarla meydana gelen C3b-Bb-C3b, alternatif C5 konvertaz oluturur ve bunlarla gelien C5b membrana atak
kompleksi oluturur.
Yant - E
85) Aadaki kompleman komponentlerinden hangisi C3' C3a ve C3b'ye ayrr?
A) C5b
B) C5a
C) C1qrs

267

D) C4b-2a
E) C2b
Yant - D
86) Kapsll bakteriler ile meydana gelen ciddi piyojen enfeksiyonlar komplemann hangi komponentinin
eksikliinde grlr?
A)
B)
C)
D)
E)

C2
C5
C6
C7
C8

Komplemanlarn genetik eksiklii birok infeksiyon hastalna zemin hazrlar.


C2 eksikliinde ciddi piyojenik bakteri enfeksiyonlar,
MAC eksikliinde Neisseria enfeksiyonlar,
Alternatif yolda properdin yetersizliinde meningokok enfeksiyonlar sk grlr.
Yant - A
87) Hcre membranna tutunarak lizis ile hcrelerin paralanmasna sebep olan aadakilerden hangisidir?
A)
B)
C)
D)
E)

C3b
C3a
C5a
C5-6-7
C5b-6-7-8-9

Kompleman ister klasik isterse alternatif yoldan ak-tif-lesin en sonunda membran atak kompleksi (MAC) geliir.
MAC (C5b-6-7-9) gram negatif basiller ve karyotik hcrelerin zerinde delikler aarak onlarn lizis olmasn
salarlar.
Yant - E

88) C5-C9 kompleman eksikliinde aadaki hastalklardan hangisini grrsnz?


A) AIDS

268

B)
C)
D)
E)

Meningokok enfeksiyonlar
Pnmokok enfeksiyonlar
Giardiasis
Histoplasmosis

Birok genetik bozukluk kompleman proteinlerinin yapmnnda bozukluk meydana getirir, bu da deiik enfeksiyon
hastalklarnn gelimesine sebep olur.
C2 yetersizliinde ciddi piyojenik enfeksiyonlar, MAC (C5-C9) eksikliklerinde ise Neisseria enfeksiyonlarna
meyil oluur.
Yant - B
89) Genetik olarak kompleman C9 komponenti eksiklii olan kiilerde aadakilerden hangisi gerekleemez?
(Nisan - 2004)
A)
B)
C)
D)
E)

Anafilotoksin aktivitesi
C5 konvertaz oluumu
Opsonizasyon
Komplemana bal hcre lizisi
Alternatif yol aktivasyonu

Komplemann C5b-6-7-8-9 komponenti (MAC) hcre zerinde delik aarak lizis oluturur. Bu paralardan herhangi
birinin eksiklii hcre lizisinin geliimini engeller.
Yant D

90) MHC benzemezlii nedeniyle yllar sonra gelien doku reddi aadakilerden hangisidir?
A)
B)
C)
D)
E)

Primer reaksiyon
Hiperakut doku reddi
Kronik doku reddi
Allograft red
Hzlanm reaksiyon

Kiinin kendi dokusunun transplantasyonu otografttr. sograft (syngeneic graft) transfer genetik olarak birbirine
yakn (rnein ikizler) (xenograft) farkl canllar arasndaki transferdir, hemen daima red edilir.
Homograft (allograft) ayn trden olan ancak genetik olarak farkl organizmalar arasndaki transferdir (rnein,
insanlar arasnda). mmnsupresyon yapc ilalar verilmez ise genellikle alclarda red reaksiyonlar grlr.
Yant - C
91) Organ nakillerinden sonra, hiperakut atlm reaksiyonunda, aadakilerden hangisi rol oynar? (Eyll - 2001)
A)
B)
C)
D)

Sitotoksik T Lenfosit
zgl antikorlar
Doal ldrc (NK) lenfositler
Prostoglandin E2

269

E) Histamin
Hiperakut rejeksiyon ortamda ok miktarda bulunan antikorlar aracl ile hzl olarak meydana gelir.
Allograft red: immnsupressif ilalar alnmadka meydana gelecek red olaylarna allograft reaksiyon denir. Akut
allograft reaksiyonda yabanc dokunun vasklarizasyonu balangta normaldir ancak 11-14 gnler arasnda
dolam bozulur ve mononkleer infiltrasyon geliir, bunun sonucunda nekroz olur. Buna pirimer reaksiyon denir.
Deri ve dokularda meydana gelen ana reaksiyon budur ve T hcreler rol oynar. Kemik ilii transplantasyonunda
antikorlarda bu oluuma yardmc olurlar.
Bunun dnda iki ayr tip gref reddi geliebilir
Hiperakut doku reddi; Yeni doku daha nceden gelimi antikorlar nedeniyle ok ksa srede red edilir (rnein
anti ABO antikorlar)
Kronik doku reddi; Minr MHC benzemezlik nedeniyle aylar, yllar sonra geliebilir.
Ayn kiiye ikinci bir allograft uygulanrsa, daha nceden duyarl hale gelmi T hcreler aracl ile doku reddi 5-6
gnde geliir. Buna hzlanm (acce-lera-ted) reaksiyon denir.
Yant - B
92) Antikora bal olmayan ar duyarllk reaksiyonu aadakilerden hangisidir?
A)
B)
C)
D)
E)

Tip I
Tip II
Tip III
Tip IV
TipV

Hipersensitivite veya allerji, immn yantn abartlmas veya uygun olmayan reaksiyonlarn meydana gelmesi ile
konaa zarar vermesidir. Byle reaksiyonlar genellikle antijen ile ikinci defa karlamada meydana gelir. Balca 4
tip ar duyarllk reaksiyonu vardr. Bunlardan I, II ve III antikora baml, IV ise hcresel tiptedir.
Yant - D
93) Antijenlerin IgE ile balanmas sonucunda gelien ar duyarllk reaksiyonu aadakilerden hangisidir?
A)
B)
C)
D)
E)

Tip I
Tip II
Tip III
Tip IV
Tip V

Anafilaksi dz kaslarn kaslmas ve kapillerlerin dilatasyonudur. Bu reaksiyonu spesifik Ig E ile balanan antijen
oluturur.
IgE antikorunun Fc ksm mast hcrelerine balanr. Bunun sonucunda histamin, lkotrienler, platelet aktivating
faktr, eozinofil ve ntrofil kematoktik faktr, ayrca IL-3, 4, 5 ve GM-CSF salglanr.
Yant - A
94) Tip II hipersensitivite reaksiyonu iin aadakilerden hangisi doru deildir?
A)
B)
C)
D)
E)

Bbrek glomerul bazal membranlarna kar gelien otoimmn reaksiyonlar


Transfzyon reaksiyonlar
Rh uygunsuzluu
Serum hastal
Antikora bal graft reddi

Doku yzeylerindeki antijenlere otoantikorlarn balanmas ile hcre lm meydana gelir. Hcreler ya fagositerler
tarafndan (Ig G + C3B) ya da komplemann MAC etkisi ile lizise uratlr.
Transfzyon reaksiyonlar, yenidoann Rh uygunsuzluuna bal hemolitik hastalk, antikora bal graft reddi, kan
elemanlarna ve bbrek glomerul bazal membranna kar gelien otoimmn reaksiyonlar, eritrosit ve trombositlerin
ilaca bal olarak gelien hipersensitiviteleri nemli rneklerdir.
Yant - D
95) Arthus reaksiyonu ne kadar zamanda ortaya kar?
A)
B)
C)
D)

5-10 dakika
Hemen
3-8 saat
72 saat

270

E) 6-8 gn
Arthus reaksiyonu antijen-antikor kompleksleri aracl ile meydana gelir. mmn kompleksler ya kompleman
aktivasyonu yoluyla polimorfonkleer lkositler dokular paralar, ya da trombosit agregasyonu yoluyla
mikrotrombsleri ve vazoaktif aminlerin salnmn indklerler.
Maksimal 3-8 saat iinde deride polimorfonkleer infiltrasyon, dem ve eritem grlmesi arthus reaksiyonu adyla
anlr. ifti akcieri, pulmoner aspergilloz gibi durumlarda inhale edilen antijen yksek oranlarda antikor meydana
getirir.
Yant - C
96) Tip IV ar duyarllk reaksiyonlarna aadakilerden hangisi rnektir? (Nisan - 1998)
A)
B)
C)
D)
E)

rtiker
Serum hastal
Yeni doann hemolitik hastal
Allerjik nezle
Kontakt dermatit

Baz kimyasallar, bitki materyalleri, topikal ilalar, kozmetikler ve sabun ile meydana gelen kontakt hi-persensitivite
tip IV hcresel ar duyarlla rnektir.
Yant - E
97) Aadaki hcrelerden hangisi, gecikmi tip ar duyarlk reaksiyonlarnda rol oynamaz? (Eyll - 2000)
A)
B)
C)
D)
E)

B- lenfosit
T- lenfosit
Makrofaj
Histiosit
Epiteloid hcre

Gecikmi tip hipersensitivite reaksiyonlar spesifik olarak duyarl hale gelmi T lenfositler aracl ile geliir.
Duyarl T lenfositler doku makrofajlar, histiositler ve epiteloid hcreler aracl ile endrasyon meydana
getirirler.
Humoral immnitenin (B lenfositler) bu reaksiyonla ilgisi yoktur.
Yant - A
98) Hapten, Tip IV hipersensivite reaksiyonunda (kontakt dermatitte) aadakilerden hangisi ile immn sisteme
tanr? (Nisan - 2001)
A)
B)
C)
D)
E)

Lenfosit
Monosit
Epiteloid
Langerhans hcresi
Mast hcresi

Kontakt dermatitte duyarl antijen sunan hcreler epidermisde Langerhans hcrelerdir.


Yant - D
99) Aadakilerden hangisi kontakt dermatit olumasnda antijen sunucu hcre olarak grev yapar? (Eyll 2002)
A)
B)
C)
D)
E)

Monosit/ Makrofaj
Eozinofil
T lenfosit
B lenfosit
Langerhans hcresi

Kontakt dermatitte antijen sunan hcreler epidermisde Langerhans hcreleridir, CD 4 + T lenfositler ile iletiime
girerler.
Yant - E
100)

Tip IV ar duyarllk reaksiyonuna uygun olmayan aadakilerden hangisidir?

A) T hcrelerinin primer etkilemesi sonucunda geliir


B) Deri testleri tanda kullanlr
C) Deride langerhans hcreleri antijen sunan hcrelerdir

271

D) Kk molekllerin hapten etkisi ile meydana gelir


E) Ig G antikorlarnn kontakt dermatitte etkisi vardr
Tip IV ar duyarllk reaksiyonu antikora baml deildir, antijen ile T hcrelerinin primer etkilemesi sonucunda
meydana gelir. Gecikmi yant temastan sonra saatler (bazen gnler) ile ifade edilen srede meydana gelir ve
gnlerce srebilir. ki grupta incelenir;
Kontakt hipersensitivitesi: Nikel, formaldehid gibi baz kimyasallar, bitkiler, topikal kullanlan ilalar ve baz
kozmetikler, sabunlarn kullanm sonucunda meydana gelir.
Kk molekller deriye girer ve hapten etkisi yapar, konak proteinlere balannca antijenik zellik kazanr. Ayn
madde ile tekrar karlanca duyarl kiilerde 12-24 saat iinde eritem, kant, vezikller, ekzema ve deri nekrozlar
meydana gelir.
Antijen sunan hcrelerin, CD 4 T lenfositler ile birbirini etkileyen epidermis'in Langerhans hcreleri olduu
dnlmektedir.
Tberklin tipi hipersensitivite: En iyi rnei tberklin testidir. Deri iine az miktarda verilen tberklin 24-72
saatte kzarklk ve endrasyon yapar.
Pozitif deri testi kiilerin enfekte olduunu gsterir, ancak akut enfeksiyonu gstermez. Pozitif deri testi yant
kemoterapide destekleyici olarak kullanlabilir. Leprada pozitif lepromin testi tberkloid lepra lehinedir.
Sistemik mantar enfeksiyonlarnda deri testleri enfeksiyon etkeninin tannmasnda yardmcdr.
Hcresel hipersensitivite herpes simplex ve mumps gibi viral enfeksiyonlarda da geliebilir, ancak bu hastalklarda
tan daha ok serolojik olarak konulur.
Yant - E
101)
Asetil kolin reseptrlerinin tahrip olmas sonucu ortaya kan hastalk, aadakilerden hangisidir?
(Eyll - 2001)
A)
B)
C)
D)
E)

Good pasture sendromu


nfertilite
Sistemik lupus eritematozus
Hashimoto troiditi
Myastenia gravis

Asetilkolin reseptrlerinin hedef olduu otoimmn hastalklar

Miyasteni gravis

Graves hastal

nsline baml diyabet

Lambert-Eaton miyastenisi

Yant - E
102)
A)
B)
C)
D)
E)

Goodpasture's sendromunda hedef doku aadakilerden hangisidir?


Eritrositler
Asetil kolin reseptrleri
inslin reseptrleri
Bbrek ve akcier bazal membran
Kalp ve eklem dokular

Bazen yetikinlerde kendi antijenlerine immn reaksiyon geliir ve otoimmn hastalklar ile sonulanabilir. Bu
geliimin en nemli adm kendi dokularna kar duyarllk kazanm CD4 T lenfos antikora baml olanlardr.
Otoimmn hastalklarn geliiminde ana mekanizma rol oynamaktadr;
Molekler benzerlik
Normal proteinlerde deime
Sekestre antijenlerin salimimi
Yant - D

272

nemli otoimmn hastalklar


mmn yantn tipi

Otoimmn hastalk

Hedef

Reseptrlere kar gelien


antikorlar

Miyasteni gravis

Asetilkolin reseptrleri

Graves hastal

TSH reseptrleri

nsline direnli diabet

nslin reseptrleri

Lambert-Eaton miyasteni

Kalsiyum kanal reseptrleri

Dier hcre komponentlerine kar Sistemik lupus eritematozus


gelien antikorlar
Romatoid artrit

DsDNA, histonlar
Eklemlerde Ig G

Romatizmal ate

Kalp ve eklem dokular

Hemolitik anemi

Eritrosit membranlar

diopatik trombositopenik purpura

Trombosit membranlar
Bbrek ve akcier bazal membran.
ntrensek faktr ve parietal hcreler

Goodpasture sendromu

ntrensek faktr ve parietal hcreler

Pernisiyz anemi

Tirogloblin

Hashimoto tiroiditi

Islet hcreleri

nsline baml DM

Adrenal korteks

Addison hastal

Glomerler bazal membran

Akut glomerulonefrit

Kk ve orta boy arterler

Periarteritis nodosa

Miyelin proteini

Guillain-Barre sendromu
Hcresel immnite (T hcreler ve
makrofajlar)

103)
A)
B)
C)
D)
E)

Allerjik ensefalomyelit

Miyelin proteinlerinin reaksiyonu

Aadakilerden hangisinde fagositik dis-fonksiyon vardr? (Nisan - 1998)


Ig A eksiklii
Ig M eksiklii
Wiskott Aldrich sendromu
Kronik granlomatz hastalk
DGeorge sendrom

Fagositoz yetersizlii ile giden immn sistem hastalklar

Kronik granulomatz hastalk

Chediak-Higashi sendromu

Job's sendromu

Lkosit adhezyon yetersizlik sendromu

Yant - D
104)
Aadaki Candida enfeksiyonlarndan hangisi, T lenfositlerin Candida antijenlerine in vitro yantszl
ve klinik olarak elik eden endokrinopatiler ile karakterizedir? (Eyll - 2005)
A)
B)
C)
D)
E)

Akut atrofik kandidiazis


Kronik mukokutanz kandidiazis
Angler kelitis
Psdomembranz kandidiazis
Kronik atrofik kandidiazis

273

Kronik mukokutanz kandidiazis T lenfosit yetersizlii olan (zellik AIDS) hastalarda gelien Candida
enfeksiyonu trdr.
Ar seyirlidir ve hastalarda endokrinopatiler geliebilir.
Yant - B

274

You might also like