J\zb

H azrlayan: h s a n A d a

*x

14 M art 1879da B odru m da dodu. A ilesin in y aad Urla da b ir n eyzen den nota b ilgileri alarak kendini bu alanda
g elitirdi. zm ir d a d isin de b ir s re okuyarak bitirm ed en
ayrld . M eh m et A kiften Farsa ren erek zm ir M evlevih an e sine girdi. Bir sre so n ra stanbula y erle en N e y z e n T e v
fik, Galatann yan sra Kasm paa M evle vih a n es ine devam
etti. 1902 yln da Bektai d ervii oldu. Bu sralard a iire ilgi
duyan T evfik, M eh m et kil v e air E re fte n etkilendi. 1908
ylndan 1913 ylna kadar M srda kald. 28 Ocak 1953'te v e
fat etti. N eyzenlik teki ustalna ram en y erg i v e talam ala
ry la nlendi. T o plu m d ak i hakszlklar g z n e

kestiren

N ey zen T evik , siyasetin yan sra; dini bask, karclk gibi

konular iledi. Eserleri: Hi, A za b- Mukaddes.

NEYZEN TEVFK KOLAYLI

AZB-I MUKADDES
Hazrlayan:
hsan Ada

Kap Yaynlar 193

Edebiyat 27

NEYZEN TEVFK KOLAYLI AZB-1 MUKADDES

BRNC KTAP
Hazrlayan: hsan Ada
1. Basm: Aralk 2009
ISBN: 978-605-4322-01-5
Sertifika No: 10905
Kapak Tasarm: Utku Lomlu
Mizanpaj: Bahar Kuru
2009, hsan Ada
2009; bu kitabn yayn haklar Kap Yaynlarna aittir.
Kap Yaynlan
Ticarethane Sokak No: 53 Caalolu / stanbul
Tel: (212) 513 3420-21 Faks: (212) 512 3376
e-posta: bilgi@kapiyayinlari.com
www.kapiyayinlari.com

Bask ve Cilt
M elisa Matbaaclk
iftehavuzlar Yolu A car Sanayi Sitesi No: 8 Bayrampaa / stanbul
Tel: (212) 674 9723 Fax; (212) 674 9729
Genel Datm
Alfa Basm Yaym Datm Ltd. ti
Ticarethane Sokak No: 53 Caalolu / stanbul
Tel: (212) 511 5303 Faks: (21,2) 519 3300
Kap Yayklan, A la Yayn Grubunun tescilli markasdr.

NDEKLER

N eyzen T evfik in Hayat yks

oban armaann sunarken!
Mukaddime

xlx

xxv

nceden sylem i olaym !

Hazrlayann birka sz
Gazel

xlii

xxviii
xxxi

xxxvi

t I m a T
ok kr

Fnus- hayai
Havale

M eme-i mmd

11

Abdlham idin azndan bir nutk- hmyun

Zafernme-i M ertiyyet
Maallah!

14

17

Seyr-i Sefin
kinci arz- hl

19
20

Trke birinci t

23

Trke birinci te zeyl

Dndke

30

nc arz- hl

33

28

Trke ikinci t

43

stanbul R adyosu nda musiki

stanbul
skelet

49
56

Ferd-y vah d et
Mnct

Am az

61

68

Bad- muhalif

Kta

48

72

79

81

Ocak ba
Ktalar

82

85

FELSEF
Felek

91

Seyran

92

G eerim

94

Deil mi?
Olur ya!

96
101

M utasavvfne
N ev e

106

108

Terane-i gurur
Zavall zalim

110
111

Bir hatra-i m azi

Dinle
G eer

114

115
117

Gnlmn m eyhanesinden hitap!

Hakikat - V ehim

119

Grnmtr bana
N okta

122

120

Noktadan sonra
Peri-i sanat
phe

129

Ktalar

130

123

126

akT

Kom a

133

Canan

134

Kom a

136

Kom a

137

Baktm, aladm

138

Fuzlfni gazelini tahmis

140

PORTRELER
Szm ona efendim sensin!
Szm yabana
Tm ar

148

149

H acy a

150

aka

151

Akn

152

A y gr imsm

155

ahane cehalet
H oca
V aiz

157

158
162

M evln

165

ehre-i M eihatn skat

Softa
Yobaz

173
178

opur O lga

179

169

145

O lm edi!
Ktalar

180

181

N erdeler?

184

Bir ocu a

184

KENDM
Sabne-i m rm den nefs-i em m areye hitabm!
H ayatm da
M ernu

191

193

krarnme

194

z duygum

197

H ekim lere naz

l

198

199

Kaval ak

200

Bir hikyet

202

Tercm e-i hlim

Ktalar

207

248

B eyitler

251

HAKKINDA YAZILANLAR
N eyzen

255

N eyzen T e vfik e mektup

N eyzen T evfik

263

N ey zen in kom alarna

N ey zen e

266

N eyzen T evfik

259

267

M ill Trk msikisi

N ey zen in L eylas
D ervi Ahm ed

273

N eyzen T evfik

276

269
270

266

E refin Ktalar

28O

N eyzen T evfik

282

N eyzen T evfik

285

N eyzen iin

291

Trk Musikisi 9 Mart hadisesi

N eyzen T evfik
N ey zen

295

N eyzen

299

Basn konseri
N eyzen T evfik

292

293

303
304

Trk zm ir bestekr m ehur Kurt Striegler ehrim ize geldi

305

M ehur bir Alm an sanatkrnn N eyzen T evfik hakkndaki fikirleri

M ill Trk musikisi
Bir air

310

312

Trk edebiyatn da didaktik nevi

Szlk
Dizin

315
337

313

KITA
Felsefemdir kitab- imanm,
Taparm kendi ruhumun sesine.
Secde eyler hakikatim her n,
Kalbimin te-i mukaddesine.
N e y z e n T e v i ik

Yaynevinin notu:
1949 ylnda hsan A d a nn yaym a hazrlad Azab- M ukaddesin bu yeni
basksnda kimi dzenlem e v e dzeltm eler yapld. Kelim elerin yazm nda
bugnn im la kurallar dikkate alnd. Gerek duyulan y erle re aklayc
notlar eklendi. N eyzen Tevfik, Trkiye kltr tarihinde gerek yaam, ge
rek pek eletirel v e sert hicivleri v e gerekse de neyzenlii ile kendine
mahsus bir y e r igal etmitir. Belki tek m addi varl v e zenginlii d e bu
mahsus y e r olsa gerektir.

Neyzen Tevfik 24 Mart 1879da Mulann Bodrum ilesin

de dnyaya gelmitir. Babas Haan Fehmi Bey aslen Sam
sun'un Bafra ilesine bal Kolay beldesindendir; Soyad Ka
nunu knca memleketinin ismini soyad olarak almtr.
Haan Fehmi Bey, Bodrum Rtiyesinde retmenlik yap
maktadr. Aydn dnceli, kltrl, mzikten anlayan, sanat
sever ve nkteci bir insandr. Neyzenin anamn ve babamn
gzel yzlerindeki riyasz, masum insanlk ifadesi szlerin
den mutlu ve huzurlu bir aile ortamnda byd anlal
maktadr.
Neyzen Tevfikin iire olan ilgisi Bodrumdaki ocukluk yl
larna rastlar. Dnemin gezgin saz airlerinden dinledii Ley
la ile Mecnun, Tahir ile Zhre, Arzu ile Kamber, Ferhat
ile irin gibi halk hikyeleri Neyzen in iire ilgi duymasn
salamtr.

1892de, babasnn Uria Rtiyesine atanmas zerine aile

siyle birlikte Urlaya gider. Bir yl sonra usta bir neyzen olan
Berber Kzmla tanr ve ondan ney dersleri almaya balar.
1893te, ilk sara nbetini geirir. Aile bykleri, bunu neyin
etkileyici sesine balayarak onu bu tutkusundan vazgeirme
ye alrlar, bu arada okulu brakmak zorunda kalr. Annesiy
le stanbula gider ve alt ay sonunda Pepo adl bir doktor
hastaln kontrol altna almay baarr. Gerekli ilalar verir
ocuun zerine gidilmemesini ve holand eyleri yapma
sna izin verilmesini tavsiye eder.

Babas, bir yl sonra, Tevfik biraz dzelince, son bir umut

la yatl olarak zmir dadisine verir. Ancak sara nbetleri
yeniden balar ve okulu brakr. Neyzen Tevfik, neyini koltu
unun altna sktrd gibi zmir Mevlevihanesinin yolunu
tutar.

O
yllarn zmiri srgn yeridir. stibdat ynetimi rahats
lk duyduu aydnlar oraya gnderir. zmir Mevlevihanesi on
larn urak, dahas toplanma yeri gibidir. Neyzen Tevfik bura
da Tokadizade ekip, Tevfik Nevzat, Ruhi Baba ve air Eref
gibi pek ok nl isimle tanr. Onlardan Trkenin yan sra
Arapa ve Farsa dersleri alr. air Eref ona hicvin kaplarn
da aacaktr. lk iiri bu gnlerde, 13 Mart 1893de Muktebes
dergisinde yaymlanr.
1898de babas, Neyzen Tevfik i stanbuldaki Fethiye Medresesine yerletirir; ama Neyzen Tevfik zamann daha ok
Galata ve Yenikap mevlevihanelerinde geirir. Bu arada ta
nt Mehmet Akif Ersoy, onun dnemin sekin mzisyen ve
edebiyatlaryla tanmasn salar. 1901 ylnda, medrese k
yafeti olan cppe ve alvar yerine Akifin verdii setre panto
lonu giymesi, akamlar medrese dnda kalmas dedikodula
ra yol anca Fethiye Medresesinden ayrlr. nce Fatihteki
ekerci Han, sonra da ukuremedeki Ali Bey Hanna yer-

ler. Bu arada babasn tanyan ve daha sonra eyhlislam da

olan Musa Kzm Efendi onu derslerine kabul eder.
Neyzen Tevfik; Musa Kzm Efendi, Ahmet Mithat Efendi,
Muallim Naci, air eyh Vasfi gibi edebiyatlarla tanr. Meh
met Akifle dostluu srmektedir, Neyzen, Akife ney; kif ise
Neyzene Arapa, Farsa ve Franszca retir. Dost evresin
de bnlemin Mahmut Kemal, Tevfik Fikret, Halit Ziya Uaklgil, Ahmet Rasim, Tanburi Cemil, Hac Arif Bey, Yunus Nadi de
vardr.
1900 ylnda, gramofon ticaretinin ncs Glistan Plakn
sahibi Hafz ir Beyle bir plak doldurma giriiminde bulu
nur. Neyzen sarho olduu iin glkle doldurulan plaklar
yine de baslp piyasaya verilmitir. 1949da yaymlanan Azb Mkaddes'e yazd nszde belirttiine gre, Neyzen yze
yakn plak doldurmutur.
Dnemin nde gelen ailelerince, kk, yal ve konaklara
arlan, dahas saray evresine bile sokulan bir neyzendir ar
tk. te yandan istibdat kart genlerle Sirkecideki stasyon
Gazinosu ve Gne Kraathanesinde bir araya gelir; yurt so
runlarna ilikin konumalar yaparlar. Gne Kraathanesine
gelip gidenlerden Ziya akir bir gn sz Ereften ap Jn
Trk hareketinin nderlerinden Ahmet Rzaya getirerek Ney
zen Tevfiki konuturur; tm dncelerini renir. Ardndan
da ihbar eder. Neyzen gzaltna alnr ve sorgulamadan gei
rilir. Bu arada, daha nce tam otuz be kez jurnallendiini
renir. on be gn sonra da salnr. Artk mimlenmitir ve hafiyeler peindedir. Zarar veririm endiesiyle arkadalarndan
uzak durur. Kendini Beyolu meyhanelerine atar. Bu Srada
Stlce Bektai Tekkesine devam ederek eyh Mmin Ba
hadan nasiplenir. Siyasi bask iyice artmtr. O da pek ok
Abdlhamid kart gibi yurtdna gitmeye karar verir. Kendi
ifadesiyle 1319 (miladi 1902) senesi knunusnisinin (Ocak)

13nc Pereme gn Mesajeri vapurunun gvertesine postu

sererek Msra doru yola kar. En yakn arkadalarndan
air Eref de oradadr.
Neyzen Tevfikin Msrda geen yllar hakknda ok az bil
gi vardr. Ama geimini neyiyle saladn ve hicvetmeye de
vam ettii biliniyor. Msrda bir arkadayla Neyzenler Kahve
hanesi ap iletir. zbekiye Saz Bahesinde alarken plak
doldurur. Jn Trklerle ilikili bir dost toplantsnda sarho
lukla tabancasn ateledii ve durumada yargca hakszlk
yapyorsunuz dedii iin alt ay hapse mahkm edilir. Ancak
itiraz kabul edildii iin bir buuk ay yattktan sonra zgrl
ne kavuur. Feride adl Lbnanl bir kadnla iki ay birlikte
yaar. II. Abdlhamid iin yazd Abdlhamidin Azndan
bir Nutk- Hmyun adl hicvini stanbul Kraathanesinde
okuyunca tutuklanmak istenir. evrenin yardmyla kurtulur,
Trk Aydnlarnn Msr Hidivi Hakkndaki Dnceleridir
balyla gazetelerde yaymlanan yaz nedeniyle hakknda tu
tuklama karar verilir. Kurtulmak iin Kaygusuz Sultan adl
bektai tekkesine snr.
II. Merutiyetin ilanyla Msrdan ayrlp zmire dner. Ar
dndan da stanbul yolunu tutar. Kendi ifadesiyle Devr-i dilra-y merutiyetin ilnndan tam 28 gn sonra, 8 Austos
1324te (1908) Sirkeci rhtmna ayak basar.
emberlitata bir han odasna yerleen Neyzen Tevfikin
ilan edilen hrriyetle karlamas pek de parlak olmaz. Fe
rah Tiyatrosunda sergilenen Sabah- Hrriyet adl oyunun
ttihat ve Terakki tarafndan yasaklanmas zerine yapt ko
numa tutuklanmasna neden olur, ancak ksa bir sre sonra
serbest braklr.
Neyzen Tevfik 1910 ylnda sarkl bir zatn kz olan Cemi
le Hammla , kardeinin ve babasnn kar kmasna karn,
annesinin sraryla evlenir. Bir kz olur. Ancak yrmeyen ev

lilii, kz Leman henz aylkken kaynbabasnm eini alp

gtrmesiyle son bulur.

I.
Dnya Sava yllarnda, Askeri Mzenin kurucusu Muh
tar Paanm emrinde mehterba olarak askerlik yapar. D
zenle ba ho olmayan Neyzen Tevfikin askerlii de kendincedir. Muhtar Paayla kavga edip kar gider. stanbul Mer
kez Komutan Albay Cevat Bey, sk sk yinelenen bu kavgalar
da araya girer ve Muhtar Paa ile Neyzeni bartrr.
Dnemin Harbiye Nazr Enver Paanm yalsnda mehter
takmnn verdii konseri izleyen Almanyann Romanyadaki
kuvvetlerinin komutannn ilgisini eker. Baz kaynaklara gre
onun arls olarak Romanyaya gider. Romanyada piyano
eliinde konser verir.
1919 ylnda, ilk kitab Hi yaymlanr.
1923te Ankaraya gider ve kardei efik Kolaylnn yann
da drt be ay kalr. Kurtulu Savan ve Mustafa Kemal i
ven iirler yazar. Cumhuriyet devrimlerine bal, onlar savu
nan bir airdir artk. Gemie, gemiin kalntlarna kar ac
masz bir savaa giriir.
1924 ylnda, arkada Haan Sait elebinin yardmlaryla
yazdklarn Azb- Mukaddes bal altnda fasikller halinde
yaymlamaya kalkr. Ancak bu giriim iki fasiklden sonra
noktalanr.
1926 ylnda Atatrkle tanr.
1927 ylnda sara nbetleri ve alkol yznden artk sk sk
gidecei Topta Tmarhanesi ve Zeynep Kmil Hastanesinde
tedavi grmeye balar.
1928 ylnda Dresden Opera Mdr Kurt Schtringler ile ta
nr. Ney alna hayran kalan opera mdr, Neyzen Tevfiki ycelten szler syler. Ayn yl, eski dostu Mehmet Akifi
grmek iin tekrar Msra gider. Bir yla yakn bir sre yann
da kalr.

30lu yllarda, ekonomik destek olsun diye vali ve Belediye

Reisi Muhiddin stndan giriimiyle konservatuvarda g
revlendirilir. 40l yllarda hem doktoru hem dostu olan Mazhar Osman ve Rahmi Dumann aracl ve valiliin onayyla
Bakrky Akl Hastahanesinin 21 nolu kouu ona ayrlr. s
tedii zaman gelir, yatar, dinlenir.
9 Mart 1946da basn yararna dzenlenen bir konserde a
lar. Yapt taksimlerle izleyicileri byler. Konser ncesi ne
yini merak edenler, konser sonras onu dinlemenin bir ans
olduunu dile getirirler.
1949 ylnda, dostlarndan hsan Ada, Neyzen Tevfikin
eserlerini onun gzetimi Azb- Mukaddes adyla kitaplatrr.
1951 ylnda Onu Affettim adl bir filmde nemli bir rolde
gzkr. Alayan ark adl bir baka filde ise Suzan Yakarla
oynar.
1952 ylnda, arkadalarnn srar ile ehir Komedi Tiyatrosunda jbilesi yaplr.
1930larda stanbul Belediyesinin balad yardm ayln
saymazsak Neyzenin hibir zaman dzenli bir geliri olmam
tr. Neyzen Tevfikin efsaneleen yaam 28 Ocak 1953te son
bulur. Cenaze namaz Beiktata Sinan Paa Camisinde kl
nr. Caminin avlusundan taan kalabalk ana caddeleri, kahve
leri, yolun karsndaki Barbaros Bulvarn doldurur. Memur
larn, profesrlerin, ileri gelenlerin yan sra klklarna ekid
zen vermeye alan sarholar, sokak serserileri ve bin bir e
it insan bir arada uurlar.

OBAN ARM AANINI SUNARKEN!

Her eser yazann gittii yola uyarak u karalamalarm iin

bir iki kelimelik sz de ben syleyeyim.
Ainalarm iyi bilirler ki ben imdiye kadar kendi kendime
hasbihal klkl yazdm be satr hibir zaman okuyun di
ye kimseye sunmadm. Zaten bence u muhakkak ki, herhangi
bir yazy bitirinceye kadar, duyduum clz heyecanmn ne
esini hisseder gibi olurum. Eserin bitmesiyle beraber o heye
can da uar gider. Yani onlar bende yok veya yanm saylr.
Israrsz tekrarna lzum dahi grmem.
Bunlarn kitap eklinde baslmas ne hatrmdan ne de ha
yalimden geti. Fakat yllardan beri birok dostlarm, belki de
bana bir teselli olur diye bu birka msran baslmasn srarla
teklif ettiler. Hl da eder dururlar. Hatta:
Bunlar bize ver, biz bastralm. Sen karma, diyenler
pek ok olmutur.

Bense bu teklifin ne kadar g olduunu bildiim iin bu

szleri ne dostlarm sylemi, ne de ben duymuum gibi te
lakki ettim.
Ne garip ki benim bu yoldaki mitsizliim, u son yllarda
canlanr gibi oldu. Hatta aziz dostlarmdan birka zatn tenezzlen himmetleriyle imdi de baslyor. Bu kitap haline geli,
ayakkabmn penesini yaptrmakta tereddt gsteren benim
iin, kudretimin yetmeyecei bir mesele.
Memlekete bilindii zere bu yazlarn hemen pek ou has
tanelerde, dier ksm meyhanelerde, batan ktm perianlk
devirlerinde yazlm veya sayklanmtr. Bersami hamlelerin
tufan ve girdaplar ortasnda dnerken, uraya buraya veya has
tane duvarlarna karalanan veya mrldandm sralarda tesa
dfen yanmda bulunanlar tarafndan not edilen bu dank sz
lerde, asla mutlak bir hikmet olduunu kabul etmiyorum.
Nitekim tp fakltesinde ve dier hastanelerdeyken; adiar
gzide hekimlerimiz arasnda saylan Doktor smail Celal Pa
a, Dervi Asaf Paa ve daha isimlerini unuttuum birok
muhterem dostlarm tarafndan o zamanlar okunmu, gln
m, birok taraflar aka ve latife olarak kabul edilmitir.
Yllardan beri geirdiim ruhi hamlelerin zerimde hkm
srd anlarda hemen hemen gayriuur ve gayriirad dene
cek bir halet-i maraziye devrinde ifade edilen bahis mevzuu
iirlerin, sonlarndaki sylenme tarihleri de bunun byle oldu
unu tespit etmektedir.
Muasrlarmn diliyle yazdm bu iirlerde Arapa ve Fars
a kelimeler ok gibi grnecektir. Bugn iin bilhassa gen
ler tarafndan anlalmas zor olan bu kelimeleri karp ata
mazdk. Kitabn sonundaki lgate bu mahzuru ksmen olsun,
telafi edecektir zannederim.
k* *

imdiye kadar ben, gerek sazmdan, gerek szmden dn

ya menfaati temin etmek kahramanln gsteremedim. Yet
mi yldr sazmla szm yznden elime geen para; Tavukpazan meyhanelerinde, hesabn bilir bir sarhoa meze dahi
temin edemez. Anlataym:
Sazm hibir zaman paraya tabi klmadm. Byle bir vazi
yeti beni yaatan en byk hayat arkadam, sadk ve vefal
neyime kar hakaret telakki ederim.
Doldurduum yze yakn plaktan aldmn yzne dahi
bakmadm.
gal devrinde Eskiehirdeyken, Hii yazmtm. Bunu s
tat Ahmet Halit Bey basmak ltufkrlnda bulundu. Mteek
kirim. Ka nsha basld? Bunu sormak cretini kabul ede
mem. Yalnz unun farkndaym ki, hepsini tandm halde,
hibir iportacnn sergisinde veya bir aktar dkknnda kese
kd olarak da grmedim.
te bu ilk periannamenin krndan Ahmet Halit Yaarolu, Sirkecide Manto denilmekle maruf olan meyhaneciye be
lira olan borcumu verdi. Bana da zannedersem bir miktar ki
tap vermiti. Onlar ise Eskiehirde Yunanllar alp gtrdCumhuriyetin ilanndan sonra iki formalk dier bir eseri
mi rahmetli Haan Sait elebi bastrd. Bana da eser sahibi
olarak, Avukat Haan Hayriden ald bir liray getirip verdi.
Telif hakk deniyor(l), aka deil.
Birka sene evveldi. apanolu Mnir Sleyman bana, ha
yat ve ahvalimden ve birka perian szmden seme yapa
rak bir kitap yazacan syledi.
Benim iin byle konumaya bile demez olan bu kitabn
baslmasn manal bir skt ile karladm. Yani demek isti
yordum ki:

Bu kadar ainalmza ve dostluumuza binaen artk bu

kitabn baslmasndan sonra brakaca krdan, bana da k
k bir kemik paras frlatrsnz! Bu sadece bir mitti.
O
gnlerde otuzuncu veya bilmem kanc dosyam tanzim
ettirmek iin Bakrky Tmarhanesinde bulunuyordum. Kita
bn basldn kymetli Doktor Neet Halil ztan syledi.
Hastanede gayet gzel baklyordum. Buna ramen otelin
oda kiras veya insan olmak bahanesiyle asgari derecedeki ih
tiyalardan bazlarn teyemmm kabilinden gidermek iin, bu
kitaptan be kuru gelir diye mitleniyordum. Elimden gel
dii kadar bekledim. Hibir ses kmad.
Meguliyetleriyle beni dnemediler, diye tevil ettim.
Aziz kadehdam Tark Carmla haber gnderdim. Bizim Ta
rk, mnfail bir suratla dnp geldi. Sebebini sordum. Mnir
Sleyman apanolunun fena halde hiddetlenip, kprp,
Tark Carma adeta naho bir vaziyette:
Ne parasym! diyerek ktn anladm. Ben de s
zmden vazgetim.
te, sevgili okuyucularm, bu kitaptan kalp kalmadn siz
benden daha iyi bilirsiniz!
Anlattm bu vaziyetlere gre aka:
Davul senin boynunda kalsn, parsay biz toplayacaz,
demek istediler.
Ayrca birok gazete ve mecmualarda haberim olmadan veya
yanl bir ekilde veyahut da bana ait olmayan paralar basld.
Saygsz ve mnasebetsiz baz hret sevdallar, benim
admla etrafa fk attlar. Bylece memleketimin kymetleriy
le aram amaya altlar.
Hatta yine byle bir hadisede Ahmet Emin Yalmana Bakr
ky Tmarhanesinden gnderdiim ve Vatan gazetesinin 26
Kasm 1945 tarihli saysnda kan mektubumun bir yerinde
yle demitim:

Kimler tarafndan yazld bence malum olmayan bu yolda

ki daha birok hezeyanlarn bana isnat edildiini biliyorum. Hat
ta azdan aza yaylmazdan evvel maarifi birok dostlanma
hususi surette okuduklar ve yazdklar bu melanet zifoslarn,
bana isnat etmekten ekinmeyen bulank ruhlu, ku beyinli a
hslarn kimler olduunu; ainalarmn keskin zeklar semekte
ve ahsiyetlerini tayinde hi de glk ekmemektedirler...
ok kr btn gayretime ramen fsltyla konuup hay
krdn zannedenler kadar cesur; yzlerine maske takp
emek, fikir, ad ve haysiyet hrszl yapanlar kadar medeni bir
insan olamadm.
Bu bahis almken alakay kaydetmeden geemeyece
im. Vatan gazetesi son zamanlarda baz iirlerimi her birini
on be yirmi liralk cretle basmak nezaketini gsterdi. Bu im
kn veren Ahmet Emin Yalmana burada teekkr ederim.
Azb- Mukaddesim, bence ok kymetli olan hazrlanmas
himmetinin kahraman; Vatan gazetesi muharrirlerinden hu
kuku hsan Adadr.
Eenin bu kymetli ocuu, Akdeniz dalgalarnn ninnileriy
le byyen bu Trk genci, eserin vcuda gelmesi iin yorul
mak bilmez bir ekilde alt. Fikren, bedenen, nakden feda
krlk yapmtr. u kalenderane yazlarn yolunda yaplan bu
fedakrln, eserin fakirane kymetiyle msavi olmadn bi
lirim. Rodoslu hsann bu gayret ve yardmlarnn minnetini
deyemeyeceim.
Bu hususta ehemmiyetli ve vkfane bir ekilde yardm do
kunan, dier dostumuzla; yanlarnda bulunan iirlerimin kop
yasn vermeleri iin yaplan mracaatlar kabul edenlere de
rin minnet hislerimi bildiririm.
Bu eserin baslmas hususunda ayrca glkler vard.
Bence bu cildi, yukarda da sylediim gibi dorudan doru
ya bastrmak imknszd. Yaptmz baz teebbsler arasn

da Kardeler Basmevi aramzda kararlatrlan hkmler da

iresinde basmay deruhte etti. Telif hakk ve kitap verdi. Bu
hususta gsterdii ltuftan dolay basmevinin sahiplerinden
Kemal Onana teekkr ederim.
* * ite
Benim sevgili dinleyicilerim ve okuyucularm!
Uzun derbederlik hayatmda, o kaldrmdan bu kaldrma;
o kapdan bu kapya; o diyardan bu diyara; neyim ve meyimle
bir kuru yaprak gibi savruldum. O gnlerde beni sinenize bas
tnz, gnlnzde yer verdiniz, kusurlarm affettiniz!
Rica ederim, burada da mspet bir hakikat aramaynz! Ha
talarma gz yumup bunlar ho grnz!
Size fazla bir hizmetim olamad. imdilik;
Ba yoktur sonu yoktur u kitab- dehrin,
Ortasndan elimizde iki yaprak var.
msralarnda ifadesini bulan u cildi sunabildim. Baki hrmet
ler, hepinizin gzlerinizden perim.
Beikta, Saman skelesi, 10 Eyll 1948
Neyzen Tevfik Kolayl

MUKADDME1

Kari,
Bu yazlar okurken veya dinlerken ilmi, edebi hibir mezi
yet aramayacaksn! Hayretzede bir serserinin istidat- hilksini
boup ve sonra azaplarla tahnit eden muhitine kar, ne biim
duygular tadn birer elence gibi seyredeceksin!
Yazlarda tesadf edilen elfz- galizeyi ve pek baya olan
manalar duyduun zaman hkat-i mstehcenenin timsl-i uzvisi saylan, bir sarhoun rtlerini terennm eden, bir ope
ra parasn dinliyorum farz et!
Yahut envr-i maarifin yol bulup da giremedii bir hafre-i
fazayihten ebah-i cerimin gnah ve sularnn kaynayp ta
tn nazar- tahayylne getir. Ve her nerede olursa olsun
Neyzen Tevfik tefevvhn iittiin zaman onun ahlak- mez1

Bu mukaddime, Ferd-yi va h d et iiriyle birlikte yazlm tr.

mmesinden sana birka fkra anlatan aalara, efendilere,

beylere tesadf edeceksin. Bu adam dndn vakit, feza
y fezyihte meri, gayrmer hakiki ve hayali ne gibi efal-i
seyyie ve redie tasavvur edebilirsen ona isnat etmekte tered
dt etme. O, kinatta btn maasiye mlik olamadndan, ya
ni insanlarn mertebe-i beerdeki btn adiliklerini benimse
yip temellk edemediinden dolay kendi nazarnda, affolun
maz bir gnahkrdr. On sekiz sene evvel yazd bir gazelin
batan iki beytini dercediyor ki, Ferd-yi vahdet serlevhal
manzumesinde yedii boklar, testere kesmez salabette bulun
duundan nezhet-i ahlkiye zerinde baygnlk hissedildii
vakit, amonyak yerinde kullanlrsa faydas grlr:
S-i tedbirimle yahu, yle boklat iim,
Azma st felek, hem de ...di gemiim.
Serseridir defter-i isyanmn setivhas,
Ben melmet postunu kaal beladan semiim.
***
ngiliz mehir-i hkemsmdan ekspirin Hamlet unvanl
eserini okuduu zaman mucize grm mnafk gibi akl boku
na karan bu serseriye, mtercim-i muhteremi Abdullah Cev
det, Nlezen Neyzene Nlezen Hamlet diye hatt- desdiyle
sunduu bir nsha vermiti.2 O vakitten beri serseride ekspire kar uyanan lyemut bir akn era- ruhanisi Neyzene
kar pek vsi miktarda isar- ziya eder. te o nurun zll-i mhibinde Ferd-yi V ahdefi dnen bu dima, o hakme ve
onu idrak eden kavme kar fariza-i ebediyyesini u beyit
ile demeye yelteniyor:
2

Bir gn, K ad k yden kprye geecektim . Cebim de vapur bileti ala

cak kadar param yoktu. H am let'i Fen erbah ede be kurua satarak
y ol paras edindim .

EKSPR
ekispirin btn asarna deil, birine
Feda imi Britanya o hikmet efserine.
Ne muhteem, ne derin bir mehabet-i takdir,
Yeter bu ngiliz'in ilme akn tasvir.
Revn eder ac szlerle tayf- hikmetini,
Bu serzeni ile sezmi vatan muhabbetini.
1921 Neyzen Tevfik

NCEDEN SYLEM O LA YIM !3

Yarn- safya beyandan dr olmasn, bence her eyde kymet-i hakikiyye ekl, efal, ahval-i tabiiyyeyi olduu gibi gs
termekle kaimdir. Elvh- bediada aranlan kudret-i sanat, cevher-i meziyyet, zevk-i selimi okayacak inceliklerin mevkii ol
duu gibi kalnlklarn da kendine mahsus kymet ve ehemmi
yeti vardr. Birok narin ve zarif nktelerin mull, rumuzlu
mazmunlarn gsteremeyecei tesiri yapan zahiren kaba saba
grnen hikyeler, fkralar vardr ki insan iittii zaman o va
ka btn belgat-i cismniye ve maneviyesiyle gznn n
ne gelir. Fkrann ifham ve ihsas etmek istedii mesele, smiin
sahne-i tahayyltmda tecelli ve tecessm eder.
u Kalendemame-i Neyzen'i okumak zahmetine katlananla
ra tavsiye ederim ki birka satrlk yazlarm snk bir zll-
3

N eyzen T evfik bu. m ukaddim eyi 1919da kan H i adndaki kitabna

yazm tr.

aflden baka hibir ey olamaz. Artk bunda tekellft- tahririyye, nezhet-i edebiyye de aranlmamaldr.
Zaten yoktur a! Nitekim benim de zerimde hakk- maarif
bulunmad gibi. Suret-i tanzim ve tertibinde de intizam ve in
sicam gzetilmemelidir. Geri fakiri bilenlere kar, u mtalaat bllzum ise de tesadf bu ya, belki muarefemiz bulunma
yan baz zevatn da eline bu H i'ten bir nsha geebilir. Bunun
iin u mukaddimeye lzum grlmtr.
Vaka bir iki satrdan sonra kzp da atmamak artyla hak
kmda gaibne bir fikir edinecekleri gibi, beni de mesleimde
mazur greceklerdir.
Malum ya, eskiden bir sz vardr: Ya olduun gibi grn
veyahut grndn gibi ol. Bugn krk yandaym, oldu
um gibi grnmekteki metanet ve rasnetime delil-i k a f ve
burhan- celi sebatszlktaki sebatmdr. Bazan da ahval-i za
mana eyyam- devrana uymak iin, yani grndm gibi ol
mak hevesine her ne kadar temayl ettimse de o kisve-i izfiyeyi bir trl tayamadm, geran geldi. Esasen ne lzumu
var? Neyzen Tevfik sazyla, szyle, dzyle seyyar bir ibreti mcessemedir.
stad- muhterememiz Ahmet Rasim Beyin Ekl-i Zamanmdaki tasvirime bir kerecik atf- nazar kfidir.
Evet, ite ben de kendimi ancak o kadar anlayabildim. Yal
nz, Hke dm bir cevher kaydm silmek artyla. Hazreti stadn bu frasndaki kudret-i sanat, elvan- rengrenk
H i'i okuyanlara beni olduum gibi gsterebilir.
Ey kariin-i muhtereme, iinizden iine gelenler beni ho
grsnler. Zaten, M f ten ne beklenir?
Btn efalin ilcat istidda tbidir,
Bilinse, srr- hilkat kimsede taksir yoktur, yok.

Hersekli Arif Hikmet Bey merhum

Ahvlimi u miifred-i Fris de anlatr:
Tabi p 'nhn i zenem, tat-t men ez-bam ftat,
Ks-i rsv&y m der ser-i bazr zedend 4
stanbul, 1919
Neyzen Tevfik

Leenim dam dan dt, rezilliim in davulunu pazarbalarnda al

yorlar, artk gizli davul alm am a ne lzum var?

H AZIR LAYAN IN BRKA SZ

air Neyzen Tevfik, eserini sunarken sizi karlad. Artk siz

onunla ve onun armaanyla ba haasnz. Megul etmeden
birka kelime syleyeyim.
Azb- Mukaddes'in yaymlanmas, Neyzenin iman haline
gelen musikiye balamasnn altmnc ve zmirde 1314te
Muktebes mecmuasnda ilk iirini yaymlamasnn elli birinci
yln idrak ettii gnlere rastlamaktadr.
Burada ne eserin tahlili yaplacak ne de Neyzenin musiki
ve edebiyattaki hviyeti, ikisi ve batanbaa bir macera olan
hayat uzun uzadya ak ve kapal taraflaryla anlatlacaktr.
O, btn sanattaki kabiliyet, kudret ve yapclyla; en kk
bir kayda tahamml edemeyecek kadar serazatlyla; ikisiy
le, sanatn, bilginin ve insanlk hasletlerinin hakiki servet ol
duuna inanyla nevi ahsna has bir olutur.

Neyzen; gerek dile getirdii ve hkrtt sazndan kan

namelerini ve gerek iirlerini ruhi, beeri ve marazi bir lem
iinde vermi; ondan sonra eserlerini kafiyen takip etmek l
zumunu duymamtr. Bu hal, Neyzende ifrat halini alr ve
onun hususiyetini tekil eder.

O,
hibir zaman dinlensin diye ney flememi ve dinley
dememitir. Hibir zaman neredilsin diye iir yazmam ve
nerine dorudan doruya bavurmamtr. Hatta eserlerinin
dankl bu szlerimi teyit eder.
te ana hatlar bu olan Halikarnasl Neyzen Tevfik, her zih
niyet ve meslekteki dostlarnn arzusunu yerine getirmek
maksadyla bizi, eserini hazrlamak vazifesiyle mkellef kld.
Kendisinin bu tevecch ve gvenine mazhar olmak, ekilen
yorgunluu unutturacak yeter bir mkfattr.
Buna, evvelce birka defa teebbs edilmi ve ilk admlar
da duraklanmtr. Bu teebbslerden ancak Hi ve iki o r n j a
meydana gelmitir.
Neyzenin fazla kymet vermeyerek iindekilerin ounu
hatrlamay dahi kendisi iin klfet sayd u kitap, byk
zorluklarla vcut buldu. Hatta denebilir ki, en ilek zeklar
birleerek zorluk yaratma yarma km olsalard, bu kadar
n ihdas edemezlerdi.
iirlerin bulunmas pek g oldu. Bu glklerden baka
Neyzenin kprp coan ruh dalgalar, ypratc artlarn ha
yatnda brakt derin izler, marazi tezahrler, bazen nkse
den korkun bir iki devresi ve nihayet herhangi bir hastane
de istirahate ekilmesi de eserin muhtevasn ekil eden iir
lerin toplanmasn zorlatrd.
1945te balayan alma, bugne kadar srm ve bu cilt,
bu suretle uzun bir zaman zarfnda hazrlanmtr.
Azab- Mukaddes klliyat yle meydana gelmektedir:

1. Neyzende her naslsa, byk bir afetten veya getii

yerde hayat eseri brakmayan yakc ve ykc istiladan
kalm gibi, bir miktar iir.
2. Hafzasndaki iirler. Neyzeni yakndan tanyanlar bu
yaratc zeknn ayn zamanda ne korkun bir hafzaya
3.

sahip olduunu bilirler.

Neyzeni sevenlerin ellerinde bulunan paralar. Bu iir
ler, elden ele gee gee o kadar deimitir ki, Neyzene
mracaatla dzeltilmeleri bizi bir hayli yormutur.

Bundan sonraki ciltler iin de en byk memba yine Ney

zenin hafzasyla onu sevenlerin ellerinde bulunan iirler ola
cak ve klliyat bu suretle tamamlanacaktr.
Bylece kme haline getirilen eser tekrar tekrar gzden ge
irilerek elinizde bulunan sayfalar meydana gelmitir.
iirler ve hicivlerin tasnifinde u yol gdlmtr:
iirler; itimai hicivler , felsefi iirler , ak iirler:,
portreler , kendi dilinden kendisi olmak zere be blme;
her blm heceler ve aruzlar diye ikiye ayrlm; aruzlar da ta
rih srasna gre terkipler, mesneviler ve ktalar olmak zere
ksmlara ayrlmtr.
iirleri tam bir tasnife tabi tutma imkn yoktur. nk me
sela itimai-felsefi bir iirde ayn zamanda kendi ruhi haletle
rini veya sevgisini anlatr, hatta muayyen ahs veya zmrele
ri yahut kendisini hicveder.
Bununla beraber iir veya hicivlerin hangi cephesi daha
fazla ifadeliyse o iir, bu mevzu blmne konulmutur. Bu
bakmdan blmlerin ayrc mahiyetleri, nisbidir.
Heccav Neyzenin hicivleri, kendisinin de belirttii gibi buh
ran ve sarholuk halleriyle, meyhanelerde ve hastanelerdeki
tedavi gnlerine aittir. Bir insan vcudunun dayanmasna im
kn olmayan ihmal ve avlarca devam eden buhranlardan sonra

sular durulunca, ^Neyzen ya bir hastane veya tmarhanede g

rlr. Buralarda ok sevdii hekim ve dostlarnn ciddi ihti
mam ve alakalaryla karlar. Bazen cebindeki peksimet par
asyla gittii ziyafetlerin ark kltrnn kuvvetli fakat da
nk mmessili; sefil, fakat gnl yksek tabakann hakiki dostu,
gzbebei; Neyzen, bu defa da hastalarn Neyzen Babas ol
mutur. Hastanede kald devreler, onun en verimli gnleridir.
Bunlar kaydetmekten maksadm, bu iirlerin yazld ta
rih ve muhit iinde mtalaa edilerek hkm verilmesini ve
eer bunlar bizi daha sonraki yllara kadar gtryor ve yeni
kan hadiseler karsnda bu hicivler canlln kaybetmiyor
sa, bunun hikmetinin Neyzenin ileri grl bir sanatkr ol
masnda aranmasn temindir.
Hakikatte Neyzenin hicivleri kin ve garaz mahsul deil
dir. Amanszlna baknz ki; onun en ac hiciv ve tarizlerine
maruz kalanlar, ayn zamanda kendisinin en yakn dostlardr.
timai hadiselerimizi ok dikkatle takip eden heccav, mey
dana getirdii iir veya ktay kendisi iin deil, yine cemiyet
iin yazmtr. Cemiyetin sanatla ifade edilen her hadisesi gi
bi bunlara da istenildii kadar kulaklar tkansn, gzler kapan
sn; esen rzgrlarn savurduu nebat tohumlarnn, yeer
mek iin kuytu yerlerde birikmesi gibi; ister istemez duyula
cak veya grleceklerdir.
te Neyzenin msralarmn byk bir yaylma kabiliyeti
gstermesini, realiteleri tespitindeki baarda aramak lazm
dr. Neyindeki saltanat gibi...
iirleri tamamen baslmadan ve byk afilerle haber veri
len konserler vermeden sznn ve sesinin halk tarafndan
bu derece anldn gren sanatkr mahrumiyetleri karsn
da Allah mekndan mnezzehtir, ben metelikten, der.
Kitaba tarafmdan konulan Hakknda yazlm olan yaz
lar onun iin yazlanlarn bir ksmdr ve bulunmu olanlar

dr. Bunlar Neyzenin o srada bulunduu vaziyete gre yazl

m olduundan her biri ayr hususiyet ve kymet tamakta
dr. Ayrca yeni yazlm birka yaz da ilave edilmitir. Bu ya
zlar, yazarlarnn soyadlarna gre alfabetik bir tertibe tabi
tutulmutur. Soyadlar bulunmayanlar bu tertibe z adlaryla
girmilerdir.
Lgatenn yaplmasna bilhassa lzum grlm ve bu
cilt, indeks ve fihristle son bulmutur.
Btn gayret ve titizlie ramen eser sahibine atfedilmesine imkn olmayan, fakat bize ait olan birok hatalar bulunabi
lir. Bunlarn mazur grlmesini; okuyucularmzn, bilgi ve
izanlaryla bu eit yanllar dzeltmelerini ve eksikleri ta
mamlamalarn rica ederim.
hsan Ada

GAZEL5
Dilikarm! Sen esir ettin dil-i ndm,
vekrm! Levha-i hsnn gnl sayyad m?
Dtm gnden beri gafletle hsnn damna,
Eyledin eflke il hm, feryadm!
Haner-i hicrinle cn sinemi k eyledin!
k incitmek acep cananlarn mutad m?
Gzlerin mirt- skender gibi yakt beni
T- evrin etti viran hane-i abadm.
Hak seni Tevfik'e mazhar eylesin ey bvefa!
Eyledi akn perian fikr-i istidadm!

Bu gaze!, airin ilk yaym lanan iiri olup Muktebes mecm uasnn 30 Ni
san 1314 tarihli on sekizinci saysnda, Urla Mekteb-i rdiyesi muatlim-i e v v e li Haan Efendi'nin mahdumu T evfik " im zasyla kmtr.
Gazelin altnda, m ecm uann tevik edici baz satrlar vardr. [. A.]

Binev ez-ney n hikyet mikuned

Ez-cudayha ikyet mikuned
Mevln

tima

Ey bana kendini byk tantan,

Hlime bak da varlndan utan!
Sen kerm ganiyy u mutlaktn,
Shib-l-cd- zl keremdi adn.
Hani nerde o anl saltanatn?
Benden olsun sklmyor suratn!
Mrcttan

OK KR
Deli gnl, neyi zler durursun?
Acnacak dostun, canann m var?
Dnya yansa yorgann yok iinde,
Harap olmu evin, dkknn m var?
Hatr, gnl bulamazsn birinde,
Dama dedi diisinde, erinde,
Vatan dedikleri yangn yerinde,
nsanla hl imann m var?
Nene yetmez senin u kuru kaval?
Pir akna skldka durma, al.
Malta'daki kurnazlardan ibret al,
Paran m var, ban, bostann m var?
Sana giren, kan nedir, be drz?
Be Allah'n numunelik kz!
Ben mi yuttum on drt bin okka dz,
Bekri Mustafa'dan fermann m var?

Ne uymazsn zamaneye be domuz?

Krk senedir .... ne verdin omuz.
Nzr olmu desem sana stakoz,
Reddedecek kl, kalkann m var?
nk neden? Dalyann yok, an yok,
Bir tek hamsi kzartacak yam yok.
Ocan yok, daln yok, budan yok,
Yoksa Gkalp gibi Turan'm m var?
Uyanmadn gitti, dalgn uykudan,
Sana ne be lemdeki kaygudan?
Dem vurursun siyasetten duygudan,
Beynelmilel bir imtihann m var?
Feylesofum dedi herif, pap kt,
Nzr oldu, saman satt sap kt.
Reetede urup yazd, hap kt,
Yutmayacak yoksa, yann m var?

spermeet-zade6, Kirpi1, Pehlivan8

Yanamas, o bayrakl Kahraman.
Q
Sadrazamlar iinde en dztaban
mzaclar ba Mervan'm m yar?
al nayn, ferahnakte ver karar.
...n nazr ...rn mstear.
Kumda oyna p batmasn aikr
Dnecek senin zamann m var?
Kendi cihannda bak sen keyfine,
Kulak asma halkn hayfa-hayfine.
Tanburuna, kemanna, define
Sen de katl, neyde noksann m var?
u krk yldr senin daran alnd,
Suratna yz bin kara alnd,
Nasl olsa u boklua dalnd
Neyzen den de byk isyann m yar?
T p Fakltesi Hastanesi, Haydarpaa
,9 Knunusni 1337 [9 Ocak 1921]

Ali Kemal.

Refik Halit Karay.

Yakup Kadri.

Damat Ferit Paa.

FNUS-I HAYAL
Deli gnl, kara deniz dinlemez,
Adam olur, balk olur, ku olur.
Yerde, gkte, suda arar rzkn,
Serserinin daarc bo olur.
Kedi olur, kpek olur, at olur,
Kzlrmak, Sakarya, Frat olur,
Am azon'da, MVde bazan yat olur,
Sandal olur, vapur olur, mu10 olur.
Kanat am MevlnS nn neyine,
Dalm km Bektanm meyine.
Ak mdr cihann her eyine,
Her mevsimde bir sevdaya du olur.
ryan girer matbuatn yurduna,
Masal okur kuzusuna, kurduna.
Tel krmadan rebbn akorduna
Ahenk eder ebab bhu olur.
Dua etsin muharrirler sansre,
Bonkr olan muavine mdre,
Mikroplar da ta karr Pastre,
vellerin bana bayku olur.
10 Franszca mouche kelim esinden. Alt dz kk gezinti vapuru.

Isperrheet-zade oldu garibe,

Tutulmutur, Durgun Eek, ekibe,
Yazlar spanyol'a gribe
Hikmetini okutursa ho olur.
Mumcuzde imdik atm eee.
Pehlivan da katr alm yedee,
Yeni sahne o hrlayan kpee
Kemik atsa ocuka o o olur.
u Kirpinin krk batsn gzne,
Sinek t o bal gibi szne,
Mide bulandrdm desem yzne
D/rgunlara deh demeden olur.
Feylesofu armlar konaktan,
Papm kmak istemezmi yataktan,
Madam M ilovi'i yle uzaktan
Gstersem de aport dersem ko olur.
Kk beyler kek gibi gezmezse,
Akbeti genliinde sezmezse,
arhn bin bir emberinden gemezse
Balarnda duygular lo olur.
be defa aylmtm ryada,
Gnlm yine gzellerle sahbada.
Ezberimde kalan u sz dnyada:
ok vermeyin Neyzene sarho olur.
T p Fakltesi Hastanesi, Haydarpaa
12 Knunusni 1337 [12 Ocak 1921]

HAVALE
Hakk Shaya

Dzelmeyen u lemin iini

Ulu Tanr'm olan nura braktm,
Sabreyledim, krk yl sktm diimi,
Gn grmeyi Nefh-i Sra11 braktm.
Avrupay, siyaseti, plan,
Devletlerce, uydurulan yalan,
ngiliz'i, Fransz', Yunan,
Felek denen u kambura braktm.
Enverini12, Topal'n13, ay,
Sakally 14 bizim eribay lj
Malta'daki tavanlara ay
Vurmak iin bir doktora braktm.
Tetkik ettim her meslei, her dini,
Bulamadm gamsz bir tek ferdini.
Anlatmak iin Siyoniste derdimi,
Mark o Paa ile Tur' a braktm.
11 srafilin kyam et iin boru flemesi.
12 Enver Paa.
13 Levazm Dairesi Reisi smail Hakk Paa.
14 B ahriye Nazr Cemal Paa.
15 Edirneli olm asndan dolay Talat Paa kastediliyor.

Bin bir asr doururken bir gece,

<lvenilmez bu felee zerrece
lak tarihe saltanatl bir nice
Sleyman tahtn mura braktm.
ok krala alkaynca elei,
1lkim ettim kazma ile krei,
Milyarlarca mehpreyi, melei
Mezar gibi bir ukura braktm.
Grsn cihan serseriler prini,
Allaha, da vermem Trkn yerini.
Mselleste olan n birini,
Konstantinle Anzavura braktm.
Kulak asmam grltye, sese ben,
Baktm kalbim ile pie, pese ben.
Yeri g yapan mhendise ben
rfan adl bir mezura braktm.

Feylesofa kaptan etsem Papi'yi,

Gremezler frtnay, tipiyi.
spermeet-zade ile Kirpi'yi
Mihrn ile Haador'a braktm.
Dilencilik yetmez gibi eline,
Dr-i hikme kt hakkn halline,
stibray srsn Frenk eline,
Meseleyi bir kubura braktm.
Yeni sahne zannetme ki bozuktur,
Piyesine hrlayanlar buuktur,
nci midir sanc mdr ne boktur,
Kemiini direktre braktm.
Deli Neyzen al mansuru destine,
Teraneyle selam yolla dostuna.
Matbuatn masasnn stne
Seyyah iken krk billur braktm.
Tp Fakltesi Hastanesi, Haydarpaa
12. 01. 1337 [12 Ocak 1921]

MEfME- OMMD
Deli gnl, daldn yine engine,
Hatrndan neler gelip geiyor?
arktan garba, garbdan arka uuan
Bulutlardan haber gelip geiyor.
.S'euiVdeki muahede, siyaset,
oktan kt, bunu bilmek maharet.
Keramete k attran feraset
Postas her sefer gelip geiyor.
Baktm harbin yldzna, ebine:
Emperyalist kaynayacak dibine.
Derin duyan her devletin kalbine
Yrtc bir hatar gelip geiyor.
Bu siyaset, bu saltanat, bu nian,
Avlanan vicdana bir kanl kapan.
Alt bin yl bu, laf deil, arpan
Kllardan beer gelip geiyor.

Gryorum kamerde bir gk bayrak,

Gne saan yldznn ad: Hak.
Resm-i tzim ile geit yaparak,
Kalemimden kader gelip geiyor.
Bu bayran mzrann ucunda
Bir el grdm, kre var avucunda.
Kehanetin Trk'e ait burcunda,
Yeni bir aheser gelip geiyor.
Mebdeine kadar baktm hilkatin,
Gz gezdirdim dsturuna vahdetin,
Milletine yr olmayan devletin
Kapsndan zafer gelip geiyor.
Neyzen! nsanlarn her bir katnda
Gnl gz az, gencinde, kartnda.
niforma sandmz srtnda
Phtdan bir semer, gelip geiyor.
T p Fakltesi Hastanesi, Haydarpaa
13 Knunusni 1337 [13 Ocak 1921]

ABDLHAMDN AZINDAN BR NUTK-I HMYUN

Kala-i asr- zulme verdim istihkm- tam
Ettim istibdd ile tarihte ibk-y nam.
yle tarsin eyledim, olsa cihan zir zeber
Attm ss-i mezalim hare dek eyler devam.
Ben o celladm vatanda atm her yrenin
ltihab bir zaman etmez kabul-i iltiym.
Nerde Cengiz engizisyon, nerde Haccac u Yezid,
Nerde Timur - Hlag, nerde ecdd- izam,
Nerdedir eddd u Nemrd, nerdedir Ad u Semd,
Her cihete zaliman-i dehre ben oldum imam.
Ben lrsem mlk millet bitmeden volkan gibi
Kar- lhdimden tter eflka dd-i intikam!
Ol kadar ezdim u miskin milleti ki etmesin
Fasl- dva eylemekn rz- maherde kyam!
Kahire, 1321

ZAFERNME-t MERUTYYET
Brekallah bu gidi ayni selamet gibidir,
Bu tedbir-i hikem, bis-i nusret gibidir,
Sinede hubb- vatan nur- saadet gibidir,
Lutf- Hak'la vatann her yeri cennet gibidir.
Bilmeyenler bunu timsal-i cehalet gibidir.
Mantk olmazsa da efal-i kyasmizde,
Akl u hikmet dolu Kanun- Esasimizde,
akyor berk- zafer t- hamasmizde,
On sene oldu ki fk- siysmizde16
Bu kopan frtnalar hayra almet gibidir.

16 Bu m anzume M erutiyet-i dilram zm drdnc senesinde yazlm

tr. O vakit d rt sene oldu ki; fk- siysm izde d iye okunurdu. Er
tesi y l be oldu dendi. imdi o n diye yazld. Bu gidi b izd e olduk
a Allah d e v le te zeval verm esin krk sene oldu ki, d iy e okunacanda
phe yoktur. (N . T .)

Doruyu syleme, vallahi kelepe diline

Vurulur yoksa gidersin yine gurbet eline,
Sen kulak asma sakn Avrupann engeline,
Sarz diplomatn lihyesinin bam teline,
Bizde erbab- deha mmede temmet17 gibidir.
Hak yolunda yazk oldu ekilen ilelere,
Enseye doru yol at bu yaman sillelere,
em-i ibret ile bak darbelere, hamlelere,
ekmi olsak da yekn byle kara cmlelere,
Bu hesaptan paymz hric-i ksmet gibidir.
Toplanr haftada kerre gruh- Vkel,
Sakn Ashb- Kehef sanma uyurlarsa daha,
Kimi Mem u Debern, kimisi Yemlha,18
te bunlar ile b izn-i Cenab- Mevl
Bb- li koca bir dr- siyaset gibidir.
Verdiler bezm-i ezelden bize t- zaferi,
Emr-i Hak'la aarz semt-i aduya seferi,
Kfirin kahiridir ordumuzun her neferi,
Bu ne dehet ki donanmaya verip zib feri,
kmamz Marmara'ya Kutba seyyahat gibidir.

17 m m ede tem m et gibi: kamuda bulunmamak, halk iinde bulunma

mak.
18 Y ed i uyurlarn adlar. M ernu ayrca N eyzen T e vfik in pek sevdii k
peinin d e addr.

Mteveccih vatana lutf- Cenab- Feyyaz,

S-be-s mlkmzn her yan glzr- riyz,
Ne kadar var ise sattk gemi, kla, enkaz,
Yaasn ordu, hamiyyet, yaasn istikraz,
Alt, st vatann menba- servet gibidir.
Fil-i mazideki gaib er ile mftehiriz.
Her ykn altna girmi hveyiz mstetiriz.
Dmeni hamle-i lda urup titretiriz,
vn- Br ile her eye bugn muktediriz,
Hlimiz herkes iin clib-i ibret gibidir.
Deli vech-i edn gibi hrsa hevese,
Bende olduk hepimiz mrtekibe, muhteiise,
Devr-i sabk gibi ite yine girdik kafese,
O Selanik ki eer Kbe-i hrriyyet ise,
Emr-i Tevrt ile mescitte ibadet gibidir.
Ey bana pend nasihat veren ehl-i himmet,
Szme kzma sakn nk bu bence msbet,
Beynimizde bulunan farka edersen dikkat,
Bize nisbet ile ... bide-i Hrriyyet,
Size nisbetle kenef Bb- Meihat gibidir.
Ayasofya, stanbul
18/6/1327

MAALLAH'
Mevsimi geldi vatan preref an olacak!
Seyreden satvet-i milliyyeyi hayran olacak!
Ordumuz arz u semalarda hkmran olacak!
Saf-be-saf ins melek bende-i Turan olacak!
Yakacak Avrupay naire-i savletimiz,
Ykacak yumruk ile e ciheti milletimiz,
Tutacak enfs fak btn hretimiz,
Nice mamurelerin halk perian olacak!
Yapacak yeryzne gayretimiz bir heykel,
Tapacak diktiimiz heykele akvam u dvel,
Serfr eyleyecek bizlere ahkm- ezel,
En kk bir kulumuz Nemse ve Alman olacak!
Alacak Rusyada. Petersburgu askerimiz,
Dalacak Kutb- im alye yaman lekerimiz,
Olacak Eskimolar bende-i fermnberimiz,
errimizden nice zruh hersan olacak!
Ykacak bir elimiz vadi-i Hindistan,
Skacak t boazndan Japonu, Efgan,
Tkacak bir kmese Bulgar ile Yunan,
Sirfcdan evvel kulumuz in'le talyan olacak!
Yanacak ngiliz'in kuvvet-i bahr berri,
Sanacak Lehle Fransz, bizi dehrin pederi,
Kanacak bir yalan atsak da eer cinn peri.
Bu ie ilk aran hasl eytan olacak!

Yeryz hep bizim oldu gelelim u sadede,

Btn akvam- cihan dt amanla medede,
Bir kii kalmad artk karan nik bede,
Rubu meskun yeniden saha-i mran olacak!
Nfia emredecek imdi mhendis Agoba,
Bir tnel amak iin yle Kutub'an Kutub&,
Kpr inas iin lazm olan hayli duba,
Vkel Meclisinin bo kafasndan olacak!
Dolacak anl eserlerle maarif sepedi,
Bir risale kalacak nisbeten ansiklopedi,
iecek hikmet ile kilyesi, kalbi, kebedi,
En kk bir talebe dhi-i devran olacak!
Yazacak ismini yanlsz o dem M ebusan,
Kalacak hayret iinde bu ie hep Ayan,
Vkel karlarnda olacaklar lerzan,
Bunlarn bilmedii din ile iman olacak!
te bu zmre hukuk- vatann mktesibi.
Bir dn ki ne olur her birinin mntehibi,
tecekler bir aata tneyen karga gibi,
Bu sadadan nice har, vkf- elhan olacak!
Derk fehm eyleyemez bizdeki fikri Sokrat,
Bu ne tefrt-i techl ne ilimde ifrat,
Marta kar alacak zil borusu mah- ubat,
Btemiz Vezne-i Maliye'de raksan olacak!

SEYR- SEFN
Zahirinden kap, girsek iine in gibidir,
Levhasnda yazlan Seyr-i Sefin gibidir.
Ruh- Nuh anlayamaz daire mi, naire mi?
Bir dolaptr akl ermez eviren cin gibidir.
Dosyas Tosya pirinci gibi ok su gtrr,
Kaydnn hepsi de iptal ile terkin gibidir.
Bahseder baz cerid karasndan yznn,
Kmre atfeder o, kendine tahsin gibidir.
Giede be kaladan sonra sakn grme hesap,
steyenler parann stn hain gibidir.
Serti ters anlamayn, halk eer terslerse
Adeta mterisi vadeli dyin gibidir.
1920

KNC ARZ-I HL
raz m, Bb- l mi, sfat m y Raslallah?
Hkmet mi, esas- meskenet mi y Raslallah?
Belann ismi yoksa madelet mi y Raslallah?
Devir hep mezar- marifet mi y Raslallah?
Diyar- ekiya m, memleket mi y Raslallah?
Vcudumda garibim, u recm ltfen isf et,
Umr- Bb- ly i fyzatn ile sf et,
Ser-i kra geen kimse, karn-i bezm-i erf et,
Unuttuk hsn-i tedbiri, fakat sen bari insaf et,
Rezalet de ber-y maslahat m y Raslallah?
Cehalet fikr-i cemiyetle her beyne aklmtr,
eref, namus- milliyyet Ocaftlarda yaklmtr,
Tututuka memalik, zevk u handeyle baklmtr,
Girbannda halkn bir bela, resmen taklmtr.
Yed-i pr hn- devlet mi, rozet mi y Raslallah?
Bu cha ullananlarda eser var istikametten,
Dnp etrafa bakmazlar, ne var haktan, hyanetten,
ekerler garna Ashb- KehFin tel siyasetten,
Ne fark var imaretten veya Bb- Meihat'ten,
Sadaret Nallmescid19 de cihet mi y Raslallah?
19 Bb- linin yaknndaki caminin ad.

Vatan m, top atan m kimse bilmez, u muhakkaktr,

Bunun medll varsa meclis-i millde laklaktr,
Demi ki Feylesof, bence ya altndr ya grtlaktr,
Vatan lafz bizimn hak gibi mehul- mutlaktr,
Aceb kabl-el beer bu bir lgat m y Raslallah?
Btn Bb- Mehftir bu mlke meskenet - efgen,
Bu Dr-rt Nedvedir20 her feyze mni b-aman dmen,
Msl-i Akreme her bir mnafk, din iin rehzen,
Utanmazlar Buhryi zafer evrad etmekten,
Riya onlarca arz- mahmedet mi y Raslallah?
Meht bence gayya-y cehil, yekpare bir tabut,
Bu nebban- eytma cehennemler olur mebht,
Eder lanet bu halka skinn- lem-i lht,
Boazlar karda karda, sebep bu zmre-i Tgt,
Fazahat devri rz- mesadet mi y Raslallah?
Ederler imtihan nce leff-i gayr-i makrundan,
Alrlar alt gn sonra kovarlar bb- madndan,
Mdrin fark yok kerhanede bir eski patrondan,
Muallim beylerin haysiyyeti az imdi garsondan,
Bu Dr-l Hikme dm- melanet mi y Raslallah?

20 slam iyetten nceki d evird e M ekkede kabile ilerini grm ek iin

yaplm ev.

Zavall Hafz smailin emri, azli bir kt,

Esaretten gelince cbbesi, alvar yrtkt,
Diki tuturmad bir yerde talih, kendi de bkt,
Gruh- frka beyninde bu ngar partiyi ykt,
Evil bahsi zikr-i menkbet mi y Raslallah?
Bu zatn fark yokmu tatl sert bir khne cahilden,
Sorulsun Dahiliyye Nazr u esbak dil'den,
Eeri kendisi mahcub olur bir hatt- mailden,
Niin yz vermesinler, almasnlar sz bu kmilden,
Bunun merkezde kr hep evet mi y Raslallah?
Sarklyd bu nce, imtihanda ok kzarmtr,
Kuva-y cehl ile vadi-i ilmi hayli yarmtr,
Tasavvuftan rrken dem kabardka kabarmtr,
Libs- fahri pek ok kerre giymitir, karmtr,
Palas- rh- dervin ceket mi y Raslallah?
Yamandr hali slamn u vadi-i dallette,
Sebep akk- as-y millet oldu bb- vahdette,
Umr- devleti tedvre er lazm siyasette
Fazyih irtikab etmek iin rh- eriatte
Meihat'ta bulunmak mazeret mi y Raslallah?
T p Fakltesi Hastanesi, Haydarpaa

10 . 10.1920

TRK E BRNC T
imdi geldin az buuk aslndaki imana Trk,
ekmek isterdim seni oktan beri divana Trk.
Sinede mihrab- beytullah bul, virane Trk.
B-tekellf gir harim-i Hazret-i Yezdan'a Trk,
Bastn yerlerde an ver cinsine, vicdana Trkl
Dizginin canbaz elinde olmasn bak dikkat et,
ektiin alm- istibdad vird-i ibret et.
Davran artk, nefsini renmeye son gayret et,
Kalbini ak- vatanla mbed-i milliyyet et,
Ate-i hicranla ver su haner-i giryana Trkl
Ar- lya asld hccet-i milliyyetin,
Kendi nefsinde grlsn halka, hakka hizmetin,
Ehl-i zulme kulluk etmekle onulmaz illetin,
Madrabaz kumpanyasndan fark kalmaz devletin
Zorla anlat bunlar z-y Mebusna Trkl
Himmet-i pr-i zamanla tayy-i ebd eyledin,
Hk olan ecddm ihya edp d eyledin,
lmeyen tarihini dnyaya ind eyledin,
Sayesinde dibciin bir varlk icad eyledin,
Dehre eyvallah dedirttin yazdn fermana Trkl
Cevher-i hilkat senin askerliinle mftehir,
Mabed-i milliyyetinde oldu mabudun demir.
Ar- mevcudiyetinde lem-i imkn nedir?
Yaptn u inklab lemez hikmet, cebir.
Gpta eyler saha- icadna efsane Trkl

Bir belasn tilafm kuvvet-i maruruna,

Bir krk kanyla ktn fenn-i harbin truna.
Bunca devlet oldu malub akbet mahsruna,
Stn amden ilm- fennin hikmet-i dsturuna.
Dorusu alk pes etti serideki idmana Trkl
Hikmet-i hilkat seni klm temettnden muaf,
Bir beis yok etsen sr- asrdan inhiraf,
Hacc- Ekberse muradn, kalbini eyle tavaf.
Varsa crmn, bilmemektir kendini, et itiraf,
Kendin attn kendini her zillete, hsrana Trkl
te Mekke, Mslmanlk inhisar altndadr,
Hacca niyyet eyleyen kati hasar altndadr,
Bak vatan batanbaa bin iftikar altndadr,
Yuttuun bir lokma, hl ihtikr altndadr,
Bir nazar kl bunca yldr verdiin kurbana Trkl
Bir ceza ektin ki on be yl sebebden b-habr,
buuk mlhid rezilin keyfine oldun esir,
Padiah alak, kumandan fahie hain vezir,
S-i idrakinle Azrail'i zannettin sefir,
Byle girdin sureta ayine-i devrana Trkl
Kendi yurdunda, evinde ka asr kaldn garib,
Bana oldu musallat bin heyul-y acib,
Medrese, tekke, mektib, hepsi de millet firib,
Aldn kfi sana Gazi-i Ekber'den nasib,
Kalma esrar- hdaya bir zaman bgne Trkl

Sdk ile askerliin kfi rzullah iin,

zme artk kendini bir eyh iin, dergh iin,
Lme ban sret-i blis'e eyvallah iin,
ektiin ile yeknen bil ki, illallah iin,
Kanma yin-i ceme, irada, bir meydana Trkl
Varsa asl bunlarn lemde ...1er beni,
Aikr etmi sana eyay Hallk- gan,
Beklenen esma-i Haktan bil ki mangr madeni
Dervii balar yularsz tekkeye eyh-i den,
Olma artk bir kenef kandiline pervane Trk\
l-i Osman'da Hasar yahut Haseyn yahut Ali,
Var mdr byle isim bak? Bu hakikat pek cel.
Hepsi de batan ka zulm u tasallut mahmeli,
Tam bin yz yl bu fitne, oldu halkn engeli!
Sen braktn hakk, taptn zalime, sultana Trkl
Kurduun tk- siyaset smna gbta-res
Ayl yldzl u bayrak Kehkean'a gbta-res
Yazdn ferman- milliyyet cihana gbta-res,
Ahd u misakndaki kudret zamana gbta-res,
Aferinler itiin peymane-i peymna Trkl
Sulhu imza eyledin mahbb-i lemsin bugn,
nlyor ufk- siyasette kemltn btn,
En muazzam inklab sen ki yaptn ite dn,
Bir deil bin yr sevsen az bile gnln in,
Top gibi salam ... ak ulu cebhne Trkl

Ak ile fasl- ... imdi germiyyet verin,

Menzil-i imana eklen rh-i milliyyet verin,
ha kalkan her ... tbi-i ziynet verin,
Batan atma yapmayn, bu hizmete kymet verin,
Neslimiz azlat, ho bak, hizmet et nisvna Trk\
yle ... ki ... er nin kalmasn,
Gftgya avretin asla zaman kalmasn,
Baka sevda ekmeye tb u tvn kalmasn,
Meclis-i nisvnda erkek imtihan kalmasn,
Sen isim bulmakla megul ol doan olana, Trkl
Kzlar tayin edin resm umur- devlete,
Evlenince in olsun mehm- hizmete.
Valide vkf bulunsun ihtiyaca, servete,
Baka bir revnak verir hatun kii cemiyete,
Pdr olsun kadn her sah-i imrna, Trkl
Kkremi bunca ... var mmet-i merhumede,
Eyliyor arz- salbet sh-i malmede.
Anlamam hikmet nedir u det-i meumede?
Mantk olmaz byle bir hrriyyet-i mahkmede,
Duymamtr byle derdi sorsalar Lokmana Trkl
Her muattal ... kudurmu pr lehib-i ihtiras,
htilc- kahr- hasretten diler dim halas.
Bir sefarethane-i gamdr ki yok beki, kavas,
Bir cehennemdir ki vuslat yutkunur hicrana has,
Bir beladr ki musallat derd ile dermana Trkl

Olmal hatun kii zor-i ...le zar-take,

Ufk- ak yakmal hicranl bir kzgn gne.
... velhash, esmer, beyaz, zenci, habe,
Vardr istina eden birok eek, abdal, gebe.
Bunlar tebih eder erbab- dil hayvana, Tiirkl
Dmesin ...in zebn mekkrede kuyruk gibi,
anla sallansn ... top gibi, tomruk gibi,
... yumruk alt ... marpu, ... pulluk gibi,
... yer kalmal virane bir ... gibi,
Dikkat et, bak, shhatinde bu gibi noksana Trkl
... haysiyyet temeldir dildeki cemiyete,
Mensec-i vuslat modeldir sanat- nesviyyete.
Dmesin Ms gibi ol nesne Tr-1 ehvete,
Bir ereftir bu erait unsur- milliyyete,
Kar durmaktr hner enfsteki tufana Trkl
Evvela lazm obanlk hikmet-i matlab ile
Saniyen sanat, ziraat feyz-i rz u eb ile
Sonra karnn doydu mu Trkne bir merep ile
Balta, trpan, manda, kan, panguduz21 merkep ile
Git ... berd- istila Frengistana Trkl
Beyza-i ankay anla bo tavuk kehkehleme,
Ehli takdir eylesin, sen kendini pehpehleme.
Alt yanndan kaydrp da maveraya dehleme,
Lykl bir hata-y hrs ile yestehleme,
Sapma ehrh- safdan vadi-i isyana Trkl

21 Sem irm i hayvanata verilen argo bir isim.

til-jy mlk iin m illi... kartalmak,

Mor ... maplak28 gibi ta kar- ... dalmal,
.......zorla her santimde gmrk almal,
kan srt st saatlerce baygn kalmal,
Byle gir din zaferle ravza-i rdvna Trk\
Bastn anda gacrt kany andrmak,
Bade-i vuslat ... mest edip kandrmak,
Dehledike hrs ile yekdierin kzdrmak,
... safdan bahs aarken ... fndk krmal,
Byle yap asma kulak hakkndaki bhtana Trk\
Saykal-i syinle olsun shhatin kalbin temiz,
Gbta etsin aknn emvcna cokun deniz.
Byle duyduk, byle grdk hikmet-i ecdad biz,
Salam ol da rs g ib i.......kr ceviz,
Hrmet et sinendeki sevda denen mihmna Trkl
Yasemini, sineyi tezyin eder bir ift turun,
izmeden versin nian ... ki yapsn ... kon,
yle zannetsin grenler ... bir dkme tun,
lk nazarda ... gdklansn ... krsn kulun,
Nesl-i t akna ... minnet et canana Trkl
Verdim Etlik Zta/anndan.pendime ite hitam,
stemez bundan ziyade halka tatvl-i kelam,
Affedin, yoktur szmde intizam u insicam,
Serseri bir Neyzen im, klara badesselam,
Ydigr olsun bu nazmm meclis-i ihvna Trkl
Ankara - Etlik
01.08.1339- 1923

28 Halk arasnda ate kreine verilen isim.

TRKE BRNC TE ZEYL

Ey yarn- b safa! Kemal-i huzu ve hu ile sizlere arz- be
yan ederim ki bu Trke Birinci t sah-i vatanda hud-pesentne bir niyet-i safiye ile yazlmtr: Lkin tatbikatta baz
i'n, mehazr-i mhlike mahede olunuyor. Kelimelerin
nedll olan meni-i hakikiyye, m vuzia lehine yerletirilemiyor, bu sebepten nai u iki paray zeylen ilave ediyorum:
Mesele gayetle yanl anlalm hey oul,
Hars- milliyyette bil ki bu gacrt baka yol.
Tahta krmakla Murd'm bir zaman bulmaz husul,
Halka kar am devirmek... Byle ey etmem kabul,
Dme derbend-i haterden varta-i nisyna Trkl
Bu gacrtyla atrt birbirinden ayrdr,
Sesteki tonlar bile yekdierinden gayrdr
Sanma olum bastn yol bir Hac'osman bayrdr,
Belki ol mehparenin Lutf u sana bir hayrdr,
sanp ekme dar her girdiin bostana Trkl
Ankara, 1923

DNDKE
Dndan halka baktka, u dnyay dndke.
inden hakk grdke, o ukby dndke,
Bu dzme alt bin yllk muammay dndke.,
Hurfat uruna bu kanl davay dndke,
Dner beynim feza-y vad-i ferday dndke.
Tevellt ettiim gn aklm kabz eylemi dinim,
u menkulta aldanm btn efal temkinim.
Nasl bir mesele bilmem gnlce hakk teminim!
Yalandan halk, olunmu bir cehennem ehline kinim,
Slmaz m o maziye u ryay dndke?
Hurfta eeklik devresinde yle kandm ki,
O kzgn sata bin rikt namaza bir inandm ki!
Klarken dans ederdik, ben tabandan yle yandm ki,
Kafam arpm semaya sraynca bir uyandm ki
Ak kalm km cevv- hafyay dndke!
Teceddt etmeyen bir zerre yoktur cevv-i ekvnda,
Akar enhr eklinde len mazi bu ummanda.
Elinle gmme kabre kalbini sahra-y kfranda,
Gzn hl m cennet bahesinde, hur-u glmanda,
Anan cidden ...tir sen bu hlyay dndke!

Tereddtsz teceddt sahasnda bir Sleymanm,

u var ki tac u tahtm yok fakirim lkin insanm,
Muallaktr ebed babnda ahkmmla fermanm,
Demirba bir elik yumrukladr tahrik-i devranm,
Harm-i smetimden kahr- aday dndke.
Cehalet vecde geldike maabitte kopar tufan,
Grrsn Nuhu ruhunda krek ekmektedir elan.
Ateten bir telrg dahilinde merkez-i iman,
Nice Peygamberdi elmeyle ykm bir topal eytan,
Derlermi k st gam- Leylay dndke!
Deha-y Gazi-i Ekberde Trk ak nmyandr,
Bugn de cevher-i milliyetin burhan prandr,
Teceddt devrine isnad- mazi mahz- kfrandr,
0 mazi ki zulmle Trk' kesmi ehl-i imandr,
Bin yz yl kan emmi Bb- Fetvay dndke!
Arardm bir niane kar- imanmda kendimden,
Bakardm var m bir iz rh- cananmda kendimden,
Grrdm milleti hl-i perianmda kendimden,
Geerdim yerlere mihrab- vicdanmda kendimden
Zelilne kzl fesle temennay dndke!
Semahtlu, faziletlu nice hak dman, ada,
rmcekli, Saltin bir kenefte resm-i istibra
Ederlerken yklmt dmde Mescid-i Aksa,
Sanrdm bir suratsz ders-i min mlkdr gayya,
Akid ekline girmi heyulay dndke!

Arardk mavera-y srr- kevni Sure-i Cinde,

Sanrdk HazreN Yakub'u domu ehr-i Mardin'de.
Bulursan almamazlk etme ilmi git de bak inde,
Siyasi bir tezelll sahasnda arsa-i dinde,
Yatardm kaldrmda Ar~ Mevla'y dndke!
Akid mlknn hatt- istivas kr-i zll-ullah,
Dn, bak milletin ahvaline, i yzden ol agh.
Birer derbend-i izmihlal imi millet iin eyvah,
Manastr, havra, mescit, kilise, tekye, zaviye, dergh;
Yrek yanmazm ern Hak Taala'y dndke!
Eeklikten bahis atka mazi ders-i hikmette,
Arardm nokta-i mefruzy enzar- mmette.
Fazyih irtikp etmek iin Bb- Mehf te,
Eeklik gayreti cokundu rya-y cehalette,
Koardk tersine Firdevs-i l'y dndke!
Bitirdim, kalmad, idim btn meyhane-i ak.
Dolatm a, yayan kane u virane-i ak.
Ezelden yr edindim kil u divane-i ak,
arab- Lyezli'den dolan peymane-i ak,
Sunardm Yusuf'a fikri-i Ziileyha'y dndke!
Hud bir pfle deyr-1 Meryem'e sa'y kondurmu,
Hbut etmi yere, kendi eliyle armha vurmu,
karm gklere, drdnc katta dur demi, durmu,
Sanrdm am yolunda eski bir Drz adr kurmu
Havari azman rahip Buheyra'y dndke!

NC ARZ-I HL
Bu umman- belaya yok mu sahil y Raslallah?
Bu krlkle selamet gayrkabil y Raslallah.
Cehalet manevi bir ahs- fail y Raslallah.
Niin Trk'e aman vermez bu hil y Raslallah?
Bu millet olmasn m hakka nail y Raslallah?
Bu seylb- ihanet itimden Trk' ykmtr,
Yalandan, vd-i ferdadan ahali gayri bkmtr.
Cehalet her devirde husyesinden Trk, skmtr,
Mektibden, medristen tap ayyuka kmtr,
Maarif nam altnda rezil y Raslallahl
Nasl arzeyleyim bilmem, eer tabir caizse
Kndan baladk milliyeti tesbit tesise.
Alm vadi-i gaflette millet cehli takdse,
Riya kizb glzetle kp krsi-i tedrise,
Apm dev gibi binlerce cahil y Raslallahl
Maarif irketi olmutur istidad iin maktel,
Tar omzunda millet lele dolmu bir ar mahmel,
Bakar maziye, hle irenir mmid-i mstakbel,
Refah- millete Cemiyet-i ilmiyyedir engel,
Terakkiyi bu ...1er mi kfil y Raslallah?

Grlmez hibirinde merhamet sr insanca,

Avurdundan taklm milletin bunlar birer kanca!
Koarlar mefsedet piinde bin hileyle Mervanca,
Hudd- ilme kar menfaat urunda hayvanca
Bu ellerle ekilmi hadd- fasl y Raslallahl
Asrlarca vatan rpnd humma-y siyasetle,
Bugn Tarih-i Osmar lebleb hn u ehvetle,
len Bb- Meht mterekti her hyanetle,
Bakayadr bakn, Cemiyet-i lmiyyeye, dikkatle,
Tarik- itsafa hepsi mail y Raslallah!
Maa almak iin bunlar hamiyyetle tela eyler
limle korkutur halk ver-y cehli f eyler,
era- hikmeti Darlfnunda ule-p eyler,
Maarif koltuunda milleti dibden tra eyler,
Kazr maliyyeyi bir ok avamil y Raslallah!
Utanmaktan eser yok hibirinde hep kaarlanm,
Yazk u millete, lim diye cahillere kanm.
Aslsz safsatayla genliin efkr ypranm,
Zek tehdid ile cebren bu menkulta aldanm,
Srer ahkmn her fikr-i batl y Raslallahl

I)ayandka mrettipler, eildi ite patronlar;

Ar bast kifaf- nefs iin mafevke madunlar,
Fakat cemiyet-i ilmiyyentn erkn melunlar,
IMrer timsal-i zillettir, fezil namna bunlar,
Tekya, medrese, mektep de dahil y Raslallahl
Kserler yazmz ki hi kalr Tefsir-i Beyzv,
eriat namna fihristi bin Behnme'yi hvi!
...de mutlaka olmak gerek m; kelle kallavi?
Hussen hllede zyk- havadan bahs aan rvl
akrt artn senden mi nkil y Raslallahl
Domuzdan kl koparmak bizde kanun- ticarettir,
Bil-mana mebn, kla satmak bir ferasettir,
Refah- istikamet Kaf Dan&n bir rivayettir,
Geen u devre-i ilhda bakmak ders-i ibrettir,
Kre mirt- hikmetten ne hsl y Raslallahl
Nice evrak- nakdiyye kesildi asl- servetten,
Karar ald hkmet cmle Mebusn- Millet'ten,
Tannmtr bu bir tlsm gibi eyd-i kudretten,
Emin olmak iin cinden, polisten, her musibetten,
Tarlar bankanottan bir hamii y Raslallahl

Ne mutlu ehl-i aka Trk Oca/ndan ate almak,

O bahr-i vuslata canan ile ryan olup dalmak,
Bugn milli ibadettir binann ekline bakmak,
Ne anlar bizdeki ulviyyeti Cevdet gibi ahmak?
Ocak'ta yan gelir her merd-i kil y Raslallahl
Ocaktan bir kvlcm srasa Kutb-i imalye,
Cehennemler yaar gkten, cumudistn- hliye!
Akken sahnesi her bir kelam- laubaliye
Nedir hikmet bu yer gayet souk gelsin ahaliye?
Scaklk burda hammama muadil y Raslallahl
Bugn mmid-i atidir yanan millet eranda,
Brtlen nazlanr nerkis misali ive banda!
Ne mutlu dikmeden incir yetiti Trk Ocanda!
Mnevver ksmnn hissiz karanlk bo dimanda!
Gezen mefkredir bir semm-i katil y Raslallahl
Cehalet itimaiyatmzda at bir dehliz,
Ezm etmemitir ihtiyac- millet-i temyiz,
Tabii halka yol vermez bu girdab- bela-engiz,
Abes eylerle gafletler iinde urarken biz
Kalr yz st ciddi bin megi y Raslallahl

Bu vadi-i cehalette detsiz kaltabanlarla,

Maarif vaad eder tahsili bin trl planlarla.
u bo torbayla at tutmak kabilinden yalanlarla
Bizi kandrd Osmanl asrlarla zamanlarla,
Fezhat sald kk fenne mukabil y Raslallah!
Geende geldi bir ran Sefiri Efhamddevle,
Usul- debdebe ile pek mekkeldi kulak kelle,
Dedi: Osmanlnn t ine dt att glle,
ehinh- Acemden itimadm yahidir belle;
Sanr bir kydr Arjantin de, Kbily Raslallah1
.
Cehalet de hy eyler bugn ran u Turandan,
Loyd Corcu murahhas zannederler in'e Havrandan,
Meded ummaktadr mmet bu vadi-i beyabandan,
Mverrih bahs aar Darlfnunda devr-i Ssndan
Sanr Haccac Nrvn- dil y Raslallah!
Neler grdm vatanda ilme ramen asr- hazrda?
Ta hilkatten beri yoktur tebeddl hi menzrda!
kan aylk, dolan portfy, olan masraf havtrda,
Okur erh-i mtm ben gibi her akl- kasr da
Olur gnde bir dehetli fzl y Raslallah!

Aar eyh- Ledn bir anda bin perde kerametten,

Yannda bahs olunmaz saha-i fenn tabiatten.
Hesap eyler, bulur gaibleri tarih-i hicretten,
Eder kef-i serir mavera-y srr- hikmetten,
Elinden dmez Evrd- Delil y Raslallahl
Mefth-il guyub-ind-i ilahide; diyor, Kuran,
Bunu ispata bir mkes olur ayne-i devran.
O rtbe tefrika dm ki mmet beynine eln,
Keser ii Snni birbirin ger bulsalar meydan,
Kapanmaz m bu uydurma mesil y Raslallah?
Gedikli bir beladr memlekette Nedve-i Evkaf\
Eder Kurana ramen servet-i milliyeyi israf,
Kelamullaha kar sarktr bir g- istihfaf.
Tar bu illeti cebren btn eslf ile ahlf,
eriat m bu israfta kail y Raslallah?
Bugnk hsn-i niyyet dorusu ayan- tahsindir,
Bu hayratn esas hikmet-i vicdan tebyindir,
Mberrta tecavz eyleyenler dman- dindir,
Baklm olsa evkafa, hkmetten de zengindir,
Zaruret ekmez eytarn- ermil y Raslallahl

Bu mlk milletin ruhu obanlk, iktisadiyyt,

Eder sanat, ziraat mddem her zaman ispat.
Bugn a hasta, dkn halka lazm m bediiyyt?
Yazk Darlfnna bunca masraflar olur heyhat,
kan bare genler hepsi tl y Raslallahl
Kesib alm vatanda ilm irfan Ziya Gkalp,
Mesl-i hmesinden szm ezmn Ziya Gkalp,
Bugn fevkssem ilmin hkmran Ziya Gkalp,
Yarn tahtesser fennin bedestan Ziya Gkalp,
Bu Nemrcf a bugn Turan m Bbily Raslallahl
Oturmu midesinde lk gibi sr ebytn,
Makarr- sfresi tiye ait her beliyytn
Gezer cevfinde ilmen gayr-i m ert cmle zerrtn,
Lebalebdir bu damen - dermeyan eski hayratn
Koulmaz bb- lutfundan bu sil y Raslallahl
Reis-i encmen irat iin Yahya Kemal oldu,
Huzurunda melik ins cin mebht u ll oldu,
Mebidde, mekabirde byk bir ihtifal oldu,
Nefes ettike Mebusn ser-l intikal oldu,
Vatanda kalmad tek ferd-i gafil y Raslallahl

Kolaylat yolu ehl-i tarika hakk teminin,

Mkfat cenab- eyhe kevserdir bu telkinin,
Grld encmende hikmet tesiri Yasin i,
O gn Darlfnndan infikk ile o krsinin,
Vcudundan arlk oldu zail y Raslallafl
Evet erh-i mtnun sahibi divan- millette,
Misilsiz bir ktktr saha-i ilm belagatte,
Verir ders-i hfya dehre enginlerde zulmette,
Eder kef-i serir imdi okyanus- hikmette
Bu lim lem-i imkn hmil y Raslallahl
Saman yer sap ... darbmeseldir hikmeti varm,
Bunun erh-i mtn krsisine bir nisbeti varm,
Bugn Darlfnun'n pek byk kymeti varm,
Btn er- eslfa ... hizmeti varm,
Nevaks bah- millettir bu kmil y Raslallah\
Makale yazd ...a bir ... kfre daldka,
Hududa dine saldrd eriatten bunaldka,
Cehalet artar eksilmez denler byle kaldka,
Sahur vakti davul gmbrtsnden beki aldka,
Olurmu muztarib baz esfil y Raslallahl

Nin etmez bu ... an sesinden itik bilmem?

Bu cami avlusunda Trk'e salyangoz satan dem,
Teres Bab- ITde ftraten bir zde-i Mlcem,
Ezan glbang-i tevhidin senin y mefhr-i lem,
Esir-i akn en vahi kabil y Raslallah!
Davuldan rken ...le bugn fahreylesin Mardin,
Bu ... ibn-i ...sa ederler ins cin telin
eb-i kadride domu bir kaza-y hacet-i tekvin
Ederdim aikr- srr- irfan ben ana lkin
Tutulmaz kfre mirt- email y Raslallahl
Sekiz milyon kalan Trke bu vsi memleket az m?
Ahali a, rlplak, bir i yok, kyl haylaz m?
Soyar resmen maarif milleti, mliyemiz kaz m?
Krolu namna Cemiyet-i lmiyye ayvaz m?
Bulunmaz m buna tedbir-i acil y Raslallahl
Kemal'in kuddise srruh salp slam iin tedbir,
Cenab- hazret-i Gaziye uydu hikmet-i takdir.
Deildir kimsenin haddi bu cengi eylemek tasvir,
Firenkin ihtirt bu Trke etmedi tesir?
Gemi, taht-el-bahir, tayyare, torpil y Raslallahl

Gelir kfi dnmek u geen edvar- meumu,

Kardk tac u tahtyla vatandan mstebid burnu,
Bu asr mucize kurtard mlk halk- masumu,
Liv-y smeti altnda Trk'n sulh- malumu,
Kabul etti btn resmi mehfil y Raslallahl
Habibin Mustafann himmetiyle ey eh-i Levlkl
Muazzam bir zaferle sine-i aday ettin k,
Bu nev ikbal-i slamiyyete pervanedir eflk,
Bu milli mucizeyle fahr edp serketedir idrak,
Bu icad- hikem Gaziye amil y Raslallahl
ikyetname-i millet sana k-i girbandr,
ebabn nr-i istidad pml-i harsandr,
Eek Davasna Cemiyet-i lmiyye brhandr,
Bugn fakr u cehaletle msecceldir, hkmrandr,
Vatanda vaka-i Habille Kabil y Raslallahl
Zavall halka kar merhamet yoktur tababette,
Bedayi namna matem tutar vadi-i gaflette,
Yaar emrz- efrenciye, stma, sahn-i shhatte,
Tasavvurlar teebbsler kalr hep hsn-i niyyette,
Yklm bunca sr- celail y Raslallahl
Garibim, serseriyim Neyzen-i avaredir namm,
Yazlmtr kapnda gamla krk yllk serencamm,
Bulunsun derdime are, tkensin dilde lmm,
Eminim ok grlmez byle istirham u ibramm,
nc Arz- hlim bu sana bil y Raslallahl

TRK'E KNC T
Gel, gn aydn, imdi bak u kurduun sra Trk,
Balamtr lke istidadn izhara Trk.,
Asman yk y, istiklali istikrara. Trk,
Nankre atrma gz, hi verme yz ayara Trk,
Basmasn nadan aya rehgzr- yre Trk S
Zalimin titrek elinden ektin aldn dizgini,
Kkresin, namerde tarihinde bir kaplan kini.
Tuttuun yol asra ait her tecedddden yeni,
Mstakim ol hazret-i Mnc utandrmaz seni
Akln erdiyse yeter bir Vhid-l Kahhar'a Trkl
Kudret-i ftriyeni andka ah ettim sana,
Gitme maziye dedim, talim-i rh ettim sana,
apka giydirdimse zannetme klah ettim sana,
Can gzyle sahne-i dilden nigh ettim sana,
Verme artk gnln, dkkn gibi icara Trkl
Vahdet-i milliyyedir efrad ancak kurtaran,
Ak- Gazi ateiyle kaynayan millette kan,
Hkimiyyet milletindir" gkte ol sahip-kran.
Zalasn arh- felek imirini, sen salt kuan,
Bir emirberdir kapnda bastn seyyare Trkl

Gnln gark eyle menur- dehann rengine,

Bak riyazi bir nazarla imdi Trk'n engine,
yle bir Trkre mereple getir ki dengine,
Sz- sulhun perde perde name kat ahengine,
Ey gneten sram her ferdi atepare Trk\
nklab halk ederken parladka mucizt
Anlam sinyaldeki imay ruh-i hadist,
Bekliyor simas devrann gneten iltifat,
Hle-i sulh- cihana verdi ay yldz hayat,
Ben de atm bu terennmlerdeki esrara Trk\
Varsa dostun dipiindir, p de omzunda ta,
Merde hrmet eyle, namerdi grnce at ka.
Bak nasl rapteyledin etraf, A/os/jo/'karda,
Bence senden ok kktr eski tarihin ya,
Asmana kak temel arz eyle de mimara Trkl
Asmana kak, temelden maksadm tayyare yap,
Cehli kahrettike idrakinle fenne, ilme tap,
Gitme mazinin karanlk yollarndan, garbe sap,
Varsa blisin klah, sen atik davran da kap,
S da giydir dman- bdad olan erara Trkl
Mmknn tahlili nda bin tecelliyt olur,
Tehlikeyle oynanlmaz akbet heyhat olur,
Himmet-i tarih ile her mddea ispat olur,
nkrazn taht krsi-i ilahiyat olur,
Bence davetnamedir bu safsata idbra Trkl

Kalkmadka bunlar ev, yer, ba, ayr yoktur sana.

Runlar kaldr, maarifte bayr yoktur sana,
Kendi mlkndr vatan, ortak, gayr yoktur sana,
Yk dedim, yk, kanl krsiden -hayr yoktur sana,
Badema meydan brakma bunlar tekrara Trkl
Kendi mlknde garibne dilendin din iin,
Tpk beygirler gibi dndrd eyh ayin iin,
Srtta heybe, cerre ktn gafleti telkin iin,
Pek fedakrne yandn bir Kurey kin iin,
al da sylet bunlar sazndaki evtara Trkl
Gnln din tufeyliden temizle gn gibi,
Aka iman et de durma vuslata kskn gibi,
ektiin lm- eyyam unutma dn gibi,
A gzn, ldrma bir Leyla iin Mecnun gibi,
Bir marazdr bu; de ge, ktaki efkra Trkl
Bir mzisyen geldi Alman triglermi ad,
yle kudret var ki idrakinde aklm oynad,
Anladka gnln Trkn muhabbet kaynad.
Garbn asr bir dimanca sazn varm tad,
Ksmet oldu ok kr dinletmesi bdara Trkl
Bence ibdan oca gnlnn altndadr,
Kesmiyor sanma kl, bir khne eski kndadr,
Ak tekfir etme, mesuliyeti srtndadr,
Bir kulak ver kendine; gnln bunun farkndadr,
Sen neden bgnesin ruhundaki era Trk?

Syle akn anesinden kim yadrgatt seni?

Hangi alak aka dman etti, aldatt seni?
Kendi mlkndr bu lke, kim tutup att seni?
timadn bir kuru iman iin satt seni,
Sen ki Cibril'i yaparken orduna mekkre Trkl
Musikiye rz olmutur yobazlk bit gibi,
Bu akan irk-i hilafet sanata kibrit gibi,
Saltanat davasna her fasl bir ahit gibi,
Toplanp hep bir azdan hrlarlar it gibi,
Eyle bunlardan ikyet Dh-i Serdra Trkl
Krk sekiz yl kiver-i ibda sardm, bekledim,
Alt bin yllk birikmi bir de mazi ekledim,
Kurduum tabya haraba tuttu yz, mertekledim,
Grdm sr ile mstakbeli gerekledim,
Smaz artk tuttuun yol vadi-i inkra Trkl
Eeinden patriin her kim nasip alm ise,
Her ne varsa bildii fensiz: Bo ambar, bo kese!
Garb' takdir etmeyen nadan sokma meclise,
Hakka iman etmemek olmu seciye blis'e,
Bastn kfi deil mi bunca yl mantara Trk?
Cevher-i milliyeni soymu haram, Kabede,
Cehle gmm ruhunu, sonra aratm trbede,
yle aldatm ki teslimiyyetin b-arbede,
Sersem etmi halk dndrdke curnalc dede,
Ehl-i ...ten hazer kl, nk benzer mra Trkl

Hangi cemiyet olursa girme taktrma yular,

Goncas milliyetin ayar elinde tez solar.
Hr yaa bak yadigr ceddinin u ordular
Karsnda tilaf ordular zor durdular,
Dman teshir eden bandaki mehpre Trk!
Dinlemem bir kimseyi, fikrim, kararm kendimin
smnm kendimin, leylim, neharm kendimin,
Medd cezrim kendimin, karm, kenarm kendimin,
ember-i devrana hkimdir, medarm kendimin,
Srrm fa etmedim b-intiha sra Trkl
Bu eserler inklabn ekmeliydi phesiz,
Trk'n istikbali ondan mnceliydi phesiz,
Tuttuun el Gazi-i mnc eliydi phesiz,
kl- ferdne-bna mealeydi phesiz,
Secde eyler smnlar emsini ikrara Trkl
stanbul, 25.11.1929

Tylerim rperiyor duyduka

Musiki namna zillet u saz.
Yurdumuzdan azametle yaylr.
Cehlin fk- cihana avaz!
Okuyuta daha hl tecvid,
Azna ... madrabaz!
Telsizin ilemesinden maksat
ksn -be ... boaz!
Radyodan her gece Garb'm yzne
Geirir zannederim bir yobaz!
Beyolu, 1936

Sen ey muhit-i mlevves sen ey hadid-i fesad,

Sen ey nifak u ikakyle melanet-abd.
Sen ey yegne belas maarifin, hnerin,
Adw-i fahrsi sensin efzl- beerin!
Senin riyh- nesimin mefsid-i iv,
eker felaketini nev-i dem Havva.
Suyun fusk u fiten menba, soyunda lim,
Sokaklarnda gezen pilerinde naz u hram.
Kiminde turra-i zerrin, kiminde em-i kebd,
Kiminde gerden-i smn, nigh- ak-ald,
pekli burkann altnda nefs-i emmare,
Koar sevid sine gde ayare.
Bir irti- harsne leblerinde uar,
Sokak sokak dolar her leme damen aar.
Nianls, kocas kan iinde serhadde,
Bunun sahif-i mli fuhe msvedde.

Kulaklarnda uultu, nasihati, pendi,

Duyar m hi, Kadnn fendi erkei yendi
Bu mahz-t hikmeti talim eden haminninesi,
Ylmas, bak tpk kendi ananesi.
Bu yolda hfzolunurmu hukuku nisvmn,
Ald dide-i idraki yr-i canann.
Serildi hk-i maarifte damen-i namus,
Krld leyl-i terakkide ie-i fanus.
Dkld jale gibi berk-i gonca-i ikbal,
Ald lale gibi mmeht- istikbal.
Grnd dide-i huffaa levha-i hurid,
Brnd leyle-i zalmaya ftb- mid.
Bahar- ehvete serv-i revan olan klar,
Hele bykl sakall u kahpe kancklar...
Resim, iir edebiyat, musikiyle spor,
Tiyatro, kotra, lisan, her eyi bilir unutur.
Ocakldr, asabidir, uar gibi grnr.
Bizans'ta sanki kanatl karncalar srnr.
Vatan giderse ne varm, yeter ona futbol,
Geindirir beyi elbette anl stanbul.
Meta sk- cehalet, bu ktle-i meum,
Ne fikr-i mazi ati ne hl-i nmalum.

Akar gider doludizgin bu nehr-i fsk u fcr.

Kpkl dalgalan hep birer ukab- akur.
akar sahib-i ufkunda rd-i izmihlal,
Dner banda bela-y muhaceretle zeval.
Yine bu hizb-i zelilin vazifesinde deil,
Bu kavme has bu haslet ki halli pek mkil.
Sen ey arse-i fettan lemin, krenin,
Gezer mesirelerinde hayali Sent rerim.
Suff- tayf- hurfta kala, her surun,
Peri-i hudaya memen cibal-i marurun.
Tahayylt~ esatire bahrin ayine,
Kapnda imparatorlar ki abd-i dirine.
Tebessmn nice bin hkmran aldatt,
Zehirli sine-i kahrnda ok emel yatt.
Menzrrdaki evka tl olan fk,
Saar mezhim-i hunn ile cihana nifak.
Senin o semli nighn zehirli handelerin,
Sadakatinle mkellef yeminli bendelerin,
Ayrd karda kardatan, oulunu babadan,
Senin o pene-i zulmn, gnlleri kanatan.
Nedime-i hevestn ki nefs-i enmare,
O kahpeye tutulan halka olmam are.

Riya u kizb ile fitne, nifak u b-erm,

Sefahete veriyor fuh u cehl ile germi.
Cidar- kasr u sarayn eder bunu ibraz,
Btn fecyie masdar, enyie maraz.
Fevhie yuva oldu kafesli hanelerin,
Alt gzleri her eye maderin, pederin.
Birer mezbih-i iffet devir-i aklm,
Erir nnde enaatle ismet-i eytam.
Btn hazine-i devlet erzile mekel,
Asar, keser, srer - onlarca lke bir maktel.
Baknca Meclis-i M illy e bir de yna,
inde ifte atanlarla dnd Nallhan'a.
Oyuncak oldu elinde iae muhtekirin,
Akar bugn kasasndan sirik ile kan, irir.
Yazk deil mi bu millet ezilsin, incinsin?
Ahalinin bana gnde bin bela insin.
Deyen o herze vekiln ki hrs ile daha dn,
perdi bin kapnn stnn gece, gn.
Ceridin anz da bakn sahifine,
O maskeli etenin hainiyle hifine
Ne oldu anlamadm ben, hemen nasl dnd,
O nur- evk u hamiyyet ne arabuk snd?

Vatan deyip sarlanlar zehirli gerdenine,

ifa deyip sarlanlar zulm kokan tenine,
Zamana lanet okuttu cihan incitti,
Muvafakatla teellf nasl olup bitti!
Hakikate eden isyan yalanc matbuat,
Bu halka rehber olan u e'rzile, heyhat,
Src- nur- saadet deyip de aldandk,
Ki on birinci yl oldu, cayr cayr yandk.
Nedir bu endeki sihr-i fsun izmihlal,
Bu ilere mtehayyir nigh- rz u leyal.
Cihan tuttu mutalsam nigh- efsunun,
Lisan- millete vurdu kelepe kanunun.
Cihd- ekberi at kel onba derhal,
Aduya meydan okundu, yenilmek emr-i muhal!
Gvendii daa karlar yanca mert Enver,
Cemali Talat ald bu yerden etti sefer!
Bu krvn- vegaya Topal eekle giren,
Bulur mu kendine bilmem olak'ta bir memen?
Grnd hasl harbin ziyanl, kanl sonu,
Prusya'nn harektnda Kayser'ln oyunu.
Dnek o zbbe-ki Enver grnce ikbali,
Tebeddl eyledi efkr, kavli, efali.

Makasd bu harisin yegne servetmi,

Vcd- devlete girmi muzr bir illetmi.
Vekil-i millet olan u gruh- mebsan,
Dururdu pi-i hyanette smit handan.
Dn u zmreyi bir kerre var m vicdan?
Huday a, Kabe'ye, Kurn'a var m iman?
Evet, bu erzimedir irket-i ciniyye,
Ezildi gitti bu elle hukuk- milliyye.
Sen ey selsil-i gafletle balanan evlat,
Halas na acaba var m sende istidat?
Tamam bin yz otuz bete Kbenin tekrar
90
Zulmle hedmine kalkt Ebrehe-J kffar.
Musallat oldu ebabil o kavmi etti zelil,
Buna dei ile burhan meali Sure-i Fil.24
Medine'ye edilen zulm iin u sz kfi,
Asld Ravz-i pkin nnde eraf.

33 Ebrehe; zuhur- slamdan e v ve l halkn B eytullaha kar olan hrmet

v e takdist- diniyelerini ekem eyerek v e kendi yaptrm olduu bir
m abedi lem e kblegh kabul ettirm ek sevda-y zalim anesinde bulu
nan bir hkmdarm.
24 Sahib-i nazar- iman olan erbab- irfana aikrdr ki: Elem tere - key
fe fa ale Rabbke bi - ashab-l-fl yet-i erifesindeki esrar- Kuraniyyenin tecelliyat v e srn bu Harbi Umumide hikmet-i lhiye bizim
zerim izde aktan aa gsterm itir. (N . T .)

Tutunca danen-i sadt kanl trnaklar,

Yetiti seyf-i lahi ezildi alaklar.
Arah o kavm- necib oldu cmleden dilgr,
Muhibb- l-i Nebi mi Acem grld hakir.
Yrnd stne toplarla Krdn, Arnavud'un,
Ne Rum, ne Ermeni kalmtr olmadk dilhn.
Hlasa cmle anasr bozuldu ser-ta-p
Piirdi Trk Ocanda hamursuzu Musa.
Nifak u tefrika dtke beynine millet,
Giriti birbirine kalkt ortadan hrmet
Bu devletin ki cenaze namazna niyet,
Eden bu zmre-i fsk bu kani; Cemiyet,
Mezarn vatann dileriyle kazmtr,
Kitab- mahvn kirli eliyle yazmtr.
Eskiehir, 12.1.1335

SKELET
Sen, ey tarih-i millet, ey ehadetnme-i ecdad.
Haber ver byle gnlerde, ederdin kimden istimdat?
Uyan bir kerre bak mlke sen ey prn olan mazi.
Ykld stne halin u kanl kirli enkaz.
u binlerce zina-zade vatan bzie olmutur,
Ocaklardan esas- devlete kundak konulmutur.
Sunuldu millete zehrb- er cm- cehaletle,
Yed-i blisi bs etti eekler hsn-i niyyetle.
Mlevvestir bugn cmle devir eyn zilletle,
Yazlmtr vukuat- ahire hun- milletle.
Nezaretler, irdetler verildi usta Cavide,
O demde balad aylklar ehlince tezyide.
Uyup her daire kanuna evrildi frldaklar,
Usul-i darb tuttu Meclis-i M illi'de yardaklar.
kp krsi-i istikraza kekl dest-i devlette,
Beyan- nutkeden bir canfeddr rh- millette.
Davul boynunda halkn, parsay birka aki toplar,
Ki onlar da Cemal, Enver ile Talat gibi hoplar.

Kaarlar, dideden olmak nihan onlarca bir ey mi?

Vatan urunda tebdil-i mekn onlarca bir ey mi?
Sadedden ktm amma hatra bir fkra gelmitir.
Ker tasdi edersem de geilmez, nk pek nadir.
Var imi ingenede bir ay, bir de maymun,
Oynatr bunlar gndz, birden memnun
Olarak avdet ederler ahra her akam,
Gel, yourtsuz durmazm, ackrm bu aam.
Yolda bir kse yourdu alarak saklarm,
O knca dar maymun onu haklarm.
Her ne artarsa dibinde aynn ehresine,
Srerek hem ekilirmi kede hcresine,
Kahveden vakti gelince karak ingne,
Uzanrm, ahra doru, yourtla nane.
Bir bakarm ki iinde anan yeller eser,
Bu ii hangisinin yaptn akl keser;
yle ya, ite na maymun, yatyor bata yular!
Azn burnunu durmaz teki vira yalar.
Yaprm sopaya ingene ite o zaman,
Daya yer ay, maymun kede hande-knn.
u bir fkra, fakat insan iin ayan- ibrettir,
Glp de geme, tetkik et, tamamen bir hakikattir.

dem-abd- maziden gelir bir nevha-i efss,

Samh- millete arpar, duyan kim? Mevce-i kbus
Bu halkn ruhunu, izann bomu cehaletle,
akal domutur aslandan beer eklinde bir kitle.
Kannda kalmam, ecdadnn sr- vicdan,
Taklm boynuna tavk- esaret, ite brhan.
Berat- acz zillet cephesinde hilkaten mestur,
Necat u fevz u hrriyyet, zafer indinde hep menfur.
Tereddd gzlerinde b-kararye iarettir,
Sznden tab- b-rengi nkle bir alamettir.
Koar ser-der hev her bir lemin maverasndan,
Nedir maksat sorulsa b-haberdir macerasndan.
Ednnin elinde erre let, hakk- mazluma
Oca&larda tner her dem mabih bm- meuma.
Dilinde metn-i fetva-y cinayet vird-i daimdir,
Zulmle kan aktmak sanki din bir merasimdir.
Bela-y kahr u istibdada tene ulesiz gzler,
O kbus- giran vuslat- canan gibi zler.
Ocak1ta and iirmiler bu hun-lisan- malme,
Hep onlar aina Merkez'deki esrar- mektme.
Bier elbette kendi ektiin herkes bu lemde,
Beka yok sur- dde ve nad-i matemde.

Fakat kanun- hikmette budur ser-name-i defter:

Fazilet muhyi-i d, cehalet mateme mncer.
Esas- pydri-i vatan, devlet adalettir,
Maarif, ilm fen, sanat, birer bb- saadettir.
Bela-y c ile endie-i ferda sokaklardan,
Temessl eylemi, ekl-i ahalide geer her an.
Btn gn milleti takib eder bir div-i nevmd,
Girer sakf u cidarndan bytn tayf-i tehdidi.
Emeller te-i gamla kazlm hufrede medfun,
Gnl kskn, kararm dideler, erbab- hak mescn.
Alm dest-i eytam u ermil ar- Rahmana,
Kapanm perde-i rahmet bu zulmistan- hsrana.
ikyet var, mehkim yok; maraz oktur, deva mefkut,
Bela ok, def eden yoktur, yanar belde, sular mesdut.
Giden gelmezse serhadde gelen de dnmez elbette.
Firar etmise askerden karar eyler akavette,
Sadakat, hsn-i hizmet hep mkfata mukabildir,
Gler yz, iltifat, ihsan u eltfa muadildir.
Grp ahkm- asr mnharif sdk u selametten
ekildim izzet ikbal ile bb- hkmetten.
Deyen u Dh-i zam, reh peym-y millettir.
Ap tarihi kabristanda say emsalini bir bir:

Dayak, zindan, nefiy, gurbet, mezalim, kati u istibdat,

Hakikat ehline tatbik olunmak bizdedir mutat.
Evet, be den meydan- dlle atlmtr,
Hemen be on beyinsiz bu ercife taklmtr.
Cehalet perde-p-i nazra-i idrak u istidat,
Rezlet, slib-i erm laclet her-i bd bad.
Ataletten uyumu mr-i serm-dideye benzer,
Hazz-i meskenetten sem saar bu melanet gster.
nanmaz ilme, takdire, kulak asmaz tedbire,
Pes balsn grmek gelir g nk hnzre.
u on yllk idare sarst mlk ta esasndan,
Anasr da vilyetler gibi ayrlmada her an.
Ald saf be saf harb sefer harite, dahilde
Kuruldu haymeler merkezde, serhadde, menzilde.
Vatan evld nce baland mahv u idama,
Brnd ser-ta-ser her yer sehb- zuhn lma.
Zuhura yz tutunca bizdeki sr- izmihlal,
Grld balarnda hepsinin sevda-y istiklal.
Cehaletten serr-i hkimiyyet kt alald;
Hlasa mlk milletten kuru bir iskelet kald.
Eskiehir, 5.2.1335

FERD-YI VAHDET
Sen ey gurur- beer, ey tahakkm-i gaddar,
Sen ey siyaset-i masruadan doan efkr!
Sen ey hurafe-i edyn u irk-i milliyyet,
Dima u kalb-i beerde onulmayan illet!
Sen ey fesane-i emmare, mnzelt- zunn,
Akid-i mtecennin, sahif-i pr hun!
Sen, ey feza-y garazdan inen kevkib-i er,
Pranga-bend-i dallin olan u tavk- beer!
Evet, rivayet-i zumunca alt bin senedir,
Demir dmlerin altnda zr u grsinedir.
Mabidin gibi dr-s-snaa-i ifsd,
Dem-i cinayeti Habille Kabil'e isnad.
Eden ve hakk- veraset gden u insanlar
Ki gayz u kinine ahit minareler, anlar.
Birinde bang-i Muhammed, birinde savt- Yes
Bela-y kizb cehaletle kubbeler mebu

Uar ukab- menh feza-y kizbinde,

Ne hacleler satlr, bu durulmayan dinde.
Haham, papaz, hoca crmn birer nigehbmdr,
Erzilin bu mabid gedikli dkkndr.
Kiminde turfa belas, kiminde nr- haram,
Zavall muterifinse geirdii lm.
Diyanetin bu kouklarda gmr alnr,
Yalanla safvet-i aka ne darbeler alnr.
Girer peri-i zek bu karanln iine,
Grr bekret-i Meryem, gler iken piine.
ocuk anayla semavi bir ak- mstetire
Delil olursa pederlik de hle-i bedre.
Kalr ki manta, fenne temas kaldrsak
Szar huveyne-i Kuu/'u resmi bir sksak.
Deil mi ismet-i Meryem Yes'a bir ideal,
Olur bu hikmet-i Teslise en celi timsal.
Gel ey zek-y beer sen u ir-i aka sokul,
Bu nur u sicn-i bekret, fakat bugn bir dul.
Damarlarnda seyahat eden hayal-i garm,
Samim-i kalbine bir gnce eylemi ikram.
Masalc bir kar varm bekret isminde,
O srda imi akn hadset-i sinde.

Ziya-y rae-i vahdet o burca dikmi tu,

Terennm etmi o demde heman rebab- blu.
Netice Yusuf u Neccr Meryem'e dayam
Bu ire din demi, sa hayal ile boyam!
Fakat bu din, bu grnmez sihirli istihkm
Ki her nefeste bir ikence letiyle zalm,
Saar, bulandrr akn meal-i nkhetini
Krar kebter-i akn per-i meveddetini.
ikeste-per dolaan u bent- Havvadan
Sorun mecelle-i akn mealini bir an.
Sorun ki lirinin evtr inlesin bir dem,
Terennm eylesin uka sine-i Meryeml
Kadn, bu genc-i serir, hazain-T melekt,
Bu nur- mye-i efkat, beda-i lhut,
Mukaddes addedilen enbiyann annesidir.
Rebb-aka gerilmi telin teranesidir.
Kitab- hilkatin uzv erefli matbaas,
Mehsin-i beerinse meali, aaas.
0, cennetin kapsndan kovulma bhtan,
Bu iftira-y musanna, bu Cidde destan,
Deha-y hzra kar bu iftira lekedir,
Bu ilm-i hl-i fazyih, ebaba tehlikedir.

Hcuma erkek olanlar dnmeden girmi,

Kadnl siper-i intikama indirmi.
Esir olunca kadnlk nikha balanm,
Mzeyyenta da bakm, tel rgdr sanm.
Deil mi ya? pek, altn saadetin temeli?
Kadnln bu kelepe iinde kalm eli.
Kadn elindeki kirmi bir erkein dince,
Bu kir karm elinden boarsa fikrince.
Muhakkar olduunu dinden eyliyor talim,
u ayete baknz: tine keydeknne azm."
u alt bin senedir izdivac tanzime,
Muvaffak olmayan ezhan deer mi tazime?
Peki, bu halde kadn kim olur tefekkr edin:
Benim evimde karm u, esire bir hain!
Bir izdivac- musannayla def-i ehvet iin,
u zen muhayyer alnm senin elinde gein.
Hakaret et, boa, dv, sv, elindedir dizgin,
Bu ksran damarnda fakat siyah bir kin,
Gezer, durur, uyumaz ha, btn gece dolar,
Bu intikam kadnlk damarlarnda tar.
Sebep u, dem'i cennette aldatan Havva;
Senin karn, sana burda ne ilemez acaba?

Netice u: Kar badennikh lnceye dek

Sever, sevilmeyi ister tabiaten b-ek.
Nikh, onun nazarnda bery- ref-i gnah
Muvzaa gibi bir ey, ... i kucakta penah.
Deil midir u netice hakikatin gnei,
Sevimenin tarafeyni grr, bulur bu ii.
Evet, o gayz u cehalet ocaklarnda zek,
Muhakeme eritilmi mkerreren, hl
O din belas taassup, u irk-i milliyet,
Dkld kalbn anantm elbet
Eder muhafaza nk fazili tahnit
Eden mabid-i muzlim, sefil, kanl muhit.
Mecelleler, avukatlar, yalanc ahitler,
Bugn, yarn sonu gelmez znt gel gitler.
Kovulmalarla hakaret, prangalar, mahbes,
Ya sus, ya ldrrm ha! Bilinmeyen bir ses.
Ceza-y hkm-i tagallb dver de alatmaz,
Byklerin sz, darb- meseldir ! Batmaz.
Karn gzelse banda bela-y mbremdir,
mam, hoca, iki ahit, grnme mahremdir
Emir verildi, eriat bu, laf deil, bana bak,
Karm deyip de sokulma, uzak dur ondan, uzak!

Zavall kz, kurumu be, deyince birden imam,

Hcum- rae-i teflc, sarav evham
Sarar diman b-are, b-haber, b-kes
Donar kalr, mam hakl mealini her ses,
Derin kanaat u imanla, ak u vicdanla,
Bu cmle hep bir azdan kar, dn, anla!
kinci gnde talk- selse dalgalar,
Kulaklarn dolar sahilinde, kar.
Muhakeme edemez, bir haclet-i dini
inde kalm o aciz, u seng-i telini
Kimin vcuduna atsn, ne semte frlatsn?
Tannmayan bir adamla, evet, nasl yatsn?
Evet, bu emr-i eriat, bu hlle olmak iin.
akrtsnda da vazh hukuk arar bir din.
Gelince rvete, kizbe klnc keskindir,
Mehatin kapsndan bery- hak bir gir!
Hud drmesin erbab- iffeti oraya,
O yerde hakkn almaz gvenmeyen paraya!
Cahm-i zillete dm olan u ifte ebab,
Per-i meveddeti krmak eriaten icab.
Ederse ak u muhabbet bu yerde aciz mi?
Deil, fakat para lazm, bu ruhu haiz mi?

Esas ak u muhabbet gzel, fakat din var,

Btn batat-i hlle, bu hangi kalbe sar?
Yutulmaz a, bunu biz bir yoluyla sordursak
Peri-i ak kadnla buluturup da uzak
Durup da seyre koyulsak, hayale resm-i geit,
Vazifesi decek olsa, intihab bat
Olan ufuklarn altndan nce kalbinde
Arar da hlle'yi fikren sevimli bir zinde
Ateli kollarn agu- vuslatnda bulur,
Mukaddesat- mabid yanar, der, kl olur.
Mkevvenata mahabbet, beerle yek-reng.
nan, bu birlie terk et fazyih-i irki.
T p Fakltesi Hastanesi, Haydarpaa
1 Knunusni 1921

MNCT
Ey bana kendini byk tantan.
Hlime bak da varlndan utan!
Sen kerim ganiyy u mutlaktn
Shib-l cd zl keremdi adn.
Hani nerde o anl saltanatn?
Benden olsun sklmyor suratn.
Tam otuz be yl oldu yarabbi
kmad bu tevekkln de dibi.
Vad-i ferday baka kullarna
rak et de benim iim yarna
Kalmasn, nk yz yze bakacak,
are varsa budur bugn ancak.
Ben senin bir era- vahdetinim,
Daha kestirmesi hakikatinim.
Bana yle gelir ki zatinle
u kelam adam gibi dinle:

kimiz bir mahallede bydk,

Yz gz olduk, hem arkada, hem Trk
Demeye sz brakmamak lazm,
Arz- hle yakmyor azm.
Beni sen bakasyla etme kyas,
Ben kalender ve sen de Rabb-n ns.
Bende varsa eer o kalb-i selim,
Ar- lna kr ktk gelirim.
Kim ne der? Enbiya m yan bakacak?
Beni hangi cehennemin yakacak?
Hii onlar da eylesin idrak,
Abd-i evlad-i husrev-i Levlk
Hac Bekta, Cenab- Meuln
Neyle meyden kanat taknca bana
Oldu lnem cihan- ir hayal
Ruhuma yad name-i zl
Murg- akn olur mu hi kona
Ebediyyet nnde yem ana?
Snihtm sema-y marziyeden
Armaanlar nisr eylerken
Taparm kendi ruhumun sesine,
Kalbimin ate-i mukaddesine.

Beste-i erganun- ilhamm

Oluyor sanki mehd-i rmm.
Gayb olup kendi kinatnda
Bin bir isminle her sfatnda
Grnen ekl pertev elvan,
Nur u zulmet, bedayi elhan,
iddet-i hub, teredddt- rc
Bin tazarru, eyd- merf
Kime kimden? Zavall insanlar!
Pr-advet, yalanc brhanlar!
Alt bin yllk emr-i tekilat
Yklr m kolay kolay? Heyhat!
Fitne-i inhisar- edyndan
Var m kalb- selime malik olan?
nce sevda, kadn ve evk- nam,
Zeni agu- deme teslim,
Sonra ehvet edince tende tul
lk szn, tatma meyve-i memnu?
ahlanan ... bu nehyi dinler mi?
O melekler mi, yoksa cinler mi?
Nur- ehvet, o hlk- akdes,
Ser-era- hayat ruh u nefes

Emr-i tahdide zor gelir ya Rab,

O iken her muhit-i nura sebeb
Bunu vicdan bilir ki: Nev-i beer
Knh u ak ...le fehmeyler.
Mihnet-i ak- evvelini eken,
Ruh- asr tefekkr eylerken
Bin telehhfle ah u vah ederek
unu vird-i zeban eder b-ek:
ss-i ...sn hutt- heyetini,
Bb- akn msellesiyyetini
Ak- asrme eylerim mihrap,
ir akn teranesi bu kitap.
u iki beyti ben de bil-ind,
mrm olduka eylerim feryat:
Nasl olmam zebunu kahr- gamn,
Hatrmdan silindi ekli ...m.
Tp Fakltesi Hastanesi
10 Knunusni, 1921

Hikyet-i neyden

BAD-I MUHALF
Kadn namazda osurmu ve bozmam asla,
Huzur- kalb ile etmi salat hsn-i eda.
Duyar, bakar kocas, bu namaza hayret eder,
Bu adet osuruk her fesad davet eder.
Sorar ve der ki:
Be hatun, namazda kere sen
Osurdun aldr etmeksizin, sesinden ben
Utandm Allaha kar huzur- izzette,
Bu zartadan ki: hususan dem-i ibadette
Kadn tebessm eder, der ki:
Kalbim Allaha
Hulus ile mteveccih olursa dergha,
Salat- mmini hi ettirir mi zarta sukt,
Gtm kyamete dek cehren etse de cart curt!

Hikye bu, gelelim imdi, emr-i tetkike:

Huzur- hakta osurmak olur mu byle aka?
Hafisi, cehrisi, Bb- Meihata ait,
Fakat huzu ile amden, hem erkei ahit...
Kadn da hakl baknca, delili kalb-i selim,
Bu kalbe kar ne eyler erait-i tahrm?
Bu vaka hayli mhimdir, edilmeli, tamik,
Bu hadise ki, bu levha; vatanda bit-tatbik.
Herif, hkmet olursa, kadn da devlettir,
Namaz vazifedir, osruk Sada-y millettir!25
adalar imdi vch- selseye mebni
Olur ki ilm ile halleyler itihad- zeni.
Birinci ah- derundan nianedir sessiz,
Bu itik-y hafidir ki; zulm- kahrengz.
kinci cehren olur ki: u hl-i matbuat,
Kaza-y haceti kanuna uydurur, heyhat!
nc: Amden o, ite hayat Ankara'nn,
Vazifeyi tanmaktr esas yaygarann.
Grlt, top, tfek, isyan nedir vazife iin?
Vazife nk: Mukaddes, vatan hayat ile din.
25 M erutiyetten sonra kan bu gazetenin m uhtelif d evrelerd e im tiyaz
sahipliini K ozm idis v e M ehm et Fazl Reit; bamuharrirliini Ahm et
Samim v e Yorgaki M elahirinos; mesul mdrln de Yordanaki Haralam bidi v e T e o lo o s yapm tr. [. A.]

Bu yolda kalbini Allah'a rabt eden korkmaz,

Bozulmaz yle patrtyla kld o namaz.
Sada-y milleti ilan eden kadn. Bu herif
Eek gibi bakar ancak, mukaddesat- erif.
Ne olduu size zahir deil mi? te vatan.
Sada-y millete kar az aarsn, utan.
Bu cehren oldu evet, gel, seninki ya imza?26
kar m o leke bilmem ki; ykasa derya?
Demek o bad- muhalif, eser ki devletten
Habr eder vkely reh-i hkmetten.
Uyandrr kara yelle msebbib-l-esbab
O kaptan ki olurken gemi zulmle harab,
O na-huda-y cehalet penah- b-izan
O yolculardan utanmaz m? te hal-i vatan.
Hayr, utanmaz o, onda utanmak olsa eer
perdi sdde-i evket penah mihr-i zafer.
eraitin ba halkn vazifesinde huzur
Huzur- hakta vazife kabul eder mi kusur?
Bu yerde devlet u millet idare gerdiidir,
Hatay kontrol ancak hkmetin iidir.

26 Sevr M uahedesinin imzas. [. A .]

I lkmetin ise timsali heyet-i yn

Mezarl vkel, servi, zilli Mebsan.
I > ite saye-i evketpenah- devlettir,
ll kabre fatiha, artk sada-y millettir.
Misal iin size ben bir hikye arzedeyim,
llu fkra dikkate ayan hakikati mlhim:
Byke bir adam lm necib, hem zengin,
Gasil vesaire neyse merasim-i tekfin
Olur iken teneirde yavaa dorulmu,
mam ve ordakiler cmleten hacil olmu.
mam, demi ki:
Efendim, vcudunuz kirli
mi de bir ykamak istedik deil mi iyi?
Evet demi.
Gzel amma gtmdeki pamua,
Cevab kim verecek? Sor bandaki kavua.
Meerse sekteden arz imi bu hl-i garib,
Scak su da dklnce kar hata-y tabib.
Bu ite bas- vatandr ki biz bad-el-mevt;
Scak su gzyadr, hak, bu serserice evet.
Fakat bilir misiniz ki; yazar iken bunu ben,
Fakltede gece saat yarm, souk birden

Tipiyle, karla hcum etti, yok odun yakacak

Ya u zavall ahaliye hangi gz bakacak?
Mzahraft- hkmet taar devirden
Rical-i anane dnmez bu fikr-i kahirden.
Btn vesaik-i zillet u szle dolmutur:
Bu dorusu ise de her naslsa olmutur.
Hukuk- halk ise de her naslsa zulm-i sarih
Budur ki lanete ayan, deil hata-y kabih.
Benimseyen adam ancak, maa iin, vatan,
Kzarmyor o surat hi, svansa elle, kan!
Muhabbet-i vatan ancak geinme lemidir,
Dilinde davet-i dmen ki vird-i mahremidir:
Temerkz etmemi asla o dilde hubb- vatan
Sorulsa ceddi de mutlak vezir-i lan!
Nasl temerkz eder ki o ive-i suni
Kalemde kopye edilmi riyalarn nevi.
Bu b-hy beyefendi bileydi kendisini
Akort ederdi Rbb- kesteye sesini.
Bu Fikret'e yanar lem, fakir ise, kzarm,
Muhiti anlamamtr, o b-kese kzarm.
Vefatna sebebiyyet veren u hal-i vatan,
Fakat bu hli tedaviye yeltenir insan.

lLi inkhara da are budur ki tnerd-i metin,

M erdi fikrini bir yolla millete telkin.
Dehay, fikri el altndan oynatr ehli,
Budur siyaset-i ahsiyenin asl temeli
Bu hizmeti yapamazd, kaln gelirdi ona,
O Aiyan feda gedir vatan yoluna.
O benden nce bilirdi Tolostoy olumuzu,
rd, kustu, kard, o nur gibi domuzu.
Onun vekarm ldrd gayz- Emrullah,
Gmld kendi de ardnca sad hezr eyvah!
Onun vefatna vallahi alayanlar ben,
Gler de benzetirim nam u ruhuna rehzen.
Hayat- aka kylmaz irade-i har iin,
ikeste olduu anda Rbb' sustu Tanin.
Elimde bak koca prin ... gibi kam;
Yapar eekleri insan, teranedir bu a.
Girer huzur ile kerhaneye, harabata,
kar srr ile ta sidre-i semavata!
O noktada biraz inler kd olur deycr,
Gelir ayana h, elinde bade-i nr!
Bir stfa-y mebbed iinde vahdetle,
Kalr nedime-i ruhu peri-i sanatle.

Bedayiin grlr bestekar- ilham,

iirle raks eder akn peri-i lm.
Dehaya ait o lemde emf-i terifat;
Nedir bu kar- serir, nedir bu umk- hayat?
Vcud, hk-i mezellette, dil semalarda,
Pr-inirah seyahat eder fezalarda.
Sen ey Azb- Mukaddes, hayal-i Mevln,
Senin mi syle, senin mi bu kiver-i mana?
Bu iltifat- kadimin nigh- hayrettir;
Vcud- marifetin, kblegh- vahdettir.
Serir-i azametle dolan u khne serim,
Ne var iinde ki ar, zemin-i fikr ederim?
Urcu velyeden efkr iinde kavs-i nzul,
Bu sniht saar, ben de kayd ile megul.
Hlasa: Ben deilim o cihan- rz- gezen,
Nhfte perde-i nyn iindeki Neyzen.
T p Fakltesi Hastanesi, Haydarpaa
Gece saat 1.30
23.11.1337

AMAZ
Ulu Tanrm, bu Arap amaz Trk' yendi,
Tam bin yz sene bareye Mslim dendi!
Alt bin yl bu maval gezdi azdan aza,
Kaplan yand bu iman denilen mhladza!27
Asl yok, astar yok, esteri yok, kervan var,
Akl yok, rehberi yok, varl yok, eytan var!
Bu uurda srnenler tamam yz milyon,
Hepsi de birbirinin zdd ve ern melun!
Bin bir ulu kaz ak diye verdin deliye,
Baladn hem de yularsz bizi kal beliye!

21 Mknats.

Gece bast kara kapl kitap - oldu hkim,

Anrrken tepien bunca eek hep lim!
Hepsi de kendisinin gittii yol doru sanr,
Razdr yaptna az buuk elden utanr!
Utanrdan garazm menfaatinden korkar,
Yoksa her eye msait o sark, kanl yular!
Sarg sarm gibi bir kr bana, manzaras,
O kzl fes, o Grek damgas, yzler karas!
Tad yz sene bu illeti bare vatan,
O cinayet srs gitti slaya karadan!
demin hasleti temsil edemez bu piyesi,
Trk'e dt beerin zaviye-i tesviyesi.
Balkesir, 1926

KITA
Hdisat oku her an, o zaman geti deme;
Habili Kabili sa belle, basiretle gein.
Asl- kanun- tabiatta tagayyr yoktur;
Vaka tebdil-i kyafetle gelir her gn iin.
Top ta Tm arhanesi, 1927

OCAK BAI

Huzur- karine girmek iin grcye kan kz gibi kendime

ekidzen vermek lzumunu dndm ve sonra mnase
bet aldramadm Mukaddeme odasnda arz etmitim. Sizin
de beni o yolda beklemeye hakknz yoktur. Zira evvelce erefyb olduumuz bir mukaddeme odas olmaktan ziyade bir
kahve ocadr. Malum ya, kahve oca demek ttihad vesaire
oca demek deildir. Bu her ne kadar Hiten bir ocak gibi g
rnrse de, bir fincan kahvesinin krk yl hatr vardr. stan
bul kanelerinin mzeyyen ve muhteem salonlarnda meveddet, samimiyet, uhuvvet, hamiyet, gayret vesaire namlar
na teati edilen ampanya kadehlerinin kenarlarna, bizim kah
ve ocanda muallak levhada Darlmaca yok yahut tayiren
Sklmaca yok tenbih-i derya-dilnesi yazlm olayd br
ocakllar imdi birbirinin yzne olsun kir gelmemi, islenme
mi gibi bakabilirlerdi, hem de eski kurumlarn muhafaza et-

inek artyla. te bu ocakllarn kurumlan kalkarsa yani tarh

lilirse daha dorusu, daha a, itiraf- crm cehaletle yz
K.rul giderse o vakit Tetkik-i seyyit komisyonu badana
cyla yaplan tuvalet onlara Hesabn doru grenlerin yzle1 1 ite byle ak olur, dedirtebilirdi. Allah kimsenin ocan

mdrmesin. Halkmz, hamdellillah subhu mesy ocak ba

bnda rendi. Akla karay bu ocaklarn ile seti. Yalnz
k.ya ba dinlenmez, biraz da ocak ba havas lazmdr. Sohl<t-i yaran ite orda ekilir. Gelsin dedim ki, dedin ki, kara
yel frtnasna tutulmu olan sefine-i devlet, karanlk geceler
de saika-i sekr ile yolunu arm ihtiyar bir haremaas gibi
yalpalasn dursun, isterse batsn. Haklarnda eytann rraska.s, cmlemizin yz karas diye h, istihza edilen paalar
bile birka sene evvel Vilsona Sen bizi kara kuru gryorsun
<la Karamrsel sepeti mi zannediyorsun?" demekten geri dur
mazlard. ahid-i nzenin-i zaferin arz- visal etmesi o kadar
kuvvetli idi ki nianlandklar zaman istikbalde haclegh ola
cak Almanya Sefarethanesinde be milyon lira drahoma al
dklar Rusya sefir-i sabk Msy Dkirisin turuncu kapl kita
bnda mastur imi. Her ne ise, Nukile an Nikola, fakat ne ya
palm? Buna talih derler. Hep ikyetleri, kara haberleri o
sevk eder. Yan kara barm, ah kara bahtm, of kara sevdaya
(utuldum, aman kara gzlm, vs.
Vaktiyle pasaportunu zayi eden bir kaptan yeniden kart
mak iin daire-i mahsusasna gitmi.
Memur: Adn ne?
Kaptan: Kara Ali.
Memleketin?
Karabiga.
Nereden geliyorsun?
Karadenizden.'
Ykn?

Kara boya.
Nereye gideceksin?

Karamrsele.
;
Memur mteaccibne:
j
Avdette urayacak msn?
j
Hayr. Orada gemiyi karaya ekeceim,Karamanda Kara~"
daiolu Kara Mustafay grdkten sonra karadanMekke-l'
Mkerremeye, kara donlu Beytullaha yz sreceim.
nallah oradan yz akl ile dnersin.
Orasn kara topraa gmldkten sonra verilecek karar
bilir.
Memur artk dayanamam, Zift mi kesildin be herif? di
yerek pasaportu kaptann yzne frlatm.
***

te bizim de medhne-i siyasetimizde tten kara duman

lar, gzmz Merutiyetin daha bidayetinde brmt.
fk- istikbalimize ken kara bulutlarn tesiri ile ta o vakit28
yazdm bir kta:
ahid-i evk u safa etmez tevecch bizlere,
Yaver-i baht ezelde grtlandan bomuuz.
Safha-i mazi mlevves, hl bok, ti kenef,
Mader-i hrriyyetin gya gtnden domuuz.
1919

KITALAR
Ivirn demi kanun alnmtr ayaklar altna
Byle bir halin vukuunda hamiyet inenir.
Devleti yolsuz grenler halt eder bir beldede,
~

Kaldrm olmazsa kanun- hkmet inenir.

29

1911

Kimse tayip edemez biz kafa gz yarsak da,

De, kavgaya var milletin elbet hakk.
Yatal be senedir sade msr ekmeine
Kalmad halkmzn Hind horozundan fark!
1915

Evet, tarih-i lem bir tekerrrden ibarettir.

u vaka ehl-i imanca bugn yeste-i tebcil
Bakn adl-i ilahinin sema-y intikamnda,
Ebabil oldu tayyare, denildi bombaya 5/ccf/.30
1917

Kazlan hendek-i zulme dem-i millet doldu,

Byle gsterdi Mason frkasnn minkalesi.
Ta kard vkel Kahkaha Melun'& bile,
Oldu kaneleri her birinin kan kalesi!
Eskiehir, 1335

'.9 Hrriyet ve tilaf Frkasnm kanuna aykr bir harekette bulunmas

zerine Babanzade smail Hakk Kanun inendi, kanun inendi!
d iye barm tr. Bu kta o ve sile ile yazlm tr.
30 Birinci Umumi Harpte dman tayyarelerinin stanbul u bom balam a
lar m nasebetiyle sylenm itir.

Hartada gsterilen reng-i hudud- dvelin,

Cild-i arz kemiren kangrenin cetvelidir.
irk-i milliyyet ile paralanan cism-i beer,
Kanl taca sman kellelerin mekelidir.
Eskiehir, 1335

Ylan kn uyuur, mukteza-y hilkatidir,

Gelince mevsim-i sayd, ikr iin aylr.
u nevi demin ekmek yolunda sayf u ita
almayanlar z-dem-i bridi saylr.
1930

Yazlm alnna her ne ise filin, reddi n-kabil;

Hner u defter-i amali, mr hoa drmektir.
Musaddaktr bu dava ta ezelden mhr-i hikmetle
Cihana gelmeden maksat u tatbikat grmektir.
T p Fakltesi Hastanesi, Haydarpaa
9 Mart 1337

Kan tandan eii, laht- cierden temeli

Bab- li vatann bir delinen iryandr.
Adeta pht gibi krmz koltuktakler,
Dklen yzsuyu sanki fukarann kandr.
stanbul, 1921

Delikli demirin vurmaz olmaz,

Ardna geip de gz uydurmal.
u insanolunun kanmaz olmaz,
zn bilip de sz uydurmal.

Gitme maziye kan izbe o kanl yoldan,

Bil, muhabbetle seni karlayan eytandr.
Aldatr lafz- uhuvvetle, tekin ol, kanma;
Mslmanlkta nifak anane-i imandr!
Balkesir, 1926

Dinimizde edep, hy, arama,

Sanma dnyadan arlanr gideriz.
Serhad-i inklab- mevte kadar,
Cehl iinde yuvarlanr gideriz.
Topta Tm arhanesi, 1927

Bamzda laik Cumhuriyet,

Ortada krsi-i lahiyat!
Felce urar iinde ezdadn
Akl u hikmet, tecedddd- hayat!
1929

Kalb-i arz dinliyor vris gibi kambur felek,

Durduu anda heman eyaya vaz- yed iin.
Cismin ecza-y anasrdan eer madd ise
Frsat fevt etme yoktan yerde bir mabet iin.
Beyolu, 1933

Harp ile koptu kyamet bu gelen yevm-i hesap,

Emr-i hakla u vazifeyle mkellef devran,
Baka maher arama rz- ceza ite bugn;
Soracak crmn her ferde msellah vicdan!
Bakrky T m a rh a n esi, 1942

Kuru laflar ile endiemi ihlal etme,

Kulak asmaz davula dinleyen elbette ks.
Bu mudur ahsen-i takvim ile metheylediin,
Bu mu insan diye halk ettiin eek srs.
Fatih, 1943

Bana vicdan ile din, hubb- beer yle dedi:

Menfaat nerde ise o tarafa yollanrz.
Sen ifabah olacak sanma bu tekilat,
lmi biz halk uyuturmak iin kullanrz.
Fatih, 15 Mart 1948

imdiden a gzn zrlama mstakbele bak,

ocuun varsa altr dayaa, tahkire.
Yolu yok kurtaramazsn bu gidile yurdu,
Bunu takdir olarak bil de giri tedbire.
Fatih, Haziran 1948

ntihabn sonu gelmez yaamaktan maksat

Vartasz kpry bir zarta ile gemektir.
Reyini verdii ahsn soyunu bilmezse
Kendisi kendisinin dmann semektir.
Fatih, Tem m uz 1948

rd memleketin i yz ktke temel,

imdilik harice kar yerimiz olsa dahi,
Yzmz yok bakacak kabrine ecdadmzn
Tkrr zannederim ehremize tarihi.

Felsef

KITA
Mevce-i seyylede tesbit-i suret eyledim,
Dertli bir rmak gibi umman- ruhumdan cihan.
Nayda nle, ayda hale olduum mddete ben
Cam- akmdr gne, saki-i bezmim asuman.

FELEK
Yamansn her zaman aldattn beni,
Kh drdm, khi kaldrdn felek!
Mecnun'sun diyerek Leyla peinden,
Issz vadilere saldrdn felek!
Rehbersin dedin ben ise krdm,
Elimle bama ok orap rdm,
Kendimi braktm lemi grdm,
Hesapsz gnahlar aldrdn felek!
ifadr dedim zehir tattrdn,
Genliin okunu boa attrdn,
Krlerin yurdunda ayna sattrdn,
kmaz sokaklara daldrdn felek!
Barmad gnlm mert ile zenle,
Ne bir i bilenle, ne bo gezenle,
Hicran kesinde bozuk dzenle
Neyzene her telden aldrdn felek!
Sahraycedit, 1913

SEYRAN
lmlerle uralmaz demiler,
Hikmetini bize soran olmad.
Bu bir rya alt bin yl grld,
Uyanp da daha yoran olmad.
Bilinsin ya dem nasl kovuldu?
Hem ilk olu katlolundu, bouldu.
Sanki ile ekmek iin douldu,
Bu belaya kar duran olmad.
dem ld, dris gitti, Nuh geldi,
Ltun ii baka, Yusuf gzeldi.
Hangi dinle bu krhane dzeldi,
Hangi ahn mlk viran olmad?
Hangi kanun, nizam kald temelli?
Dinli, dinsiz, feylesof, kelli felli,
Gvenip de bilgisine besbelli,
Alt taraf kartran olmad. .
Bir mecliste toplanmt enbiya,
Hep erenler ulular, evliya,
nde Bekt ile prim Mevln,
Ben de gizli girdim, duyan olmad.
Her nebiye bir veli sordu sual;
Uzamad dedikodu, kyl kal,
Zannedersem dinliyordu Zlcelal
lerinde kad yoran olmad.

Musa Tura, sa hra brnd,

Eyyb hasta, Yakb yasta grnd.
Hepsine de hicran eli srnd,
Halil gibi bir put kran olmad.
Yusuf yapm, Msrdayken saati,
Sapl, sapsz, iler hl sanat.
Sordu Zleyhaya nedir hikmeti?
Dedi: Senden sonra kuran olmad.
Akl dedikleri bu yrtk yelken,
Hava bekler, kim bu rzgr eken?
Sabahclk, akamclk der iken
Aylmaya vakit, zaman kalmad.
Hakkn birliinde yoktur ekimiz,
Bize hazr her noktadan tekimiz.
Bekri Mustafayla kaldk ikimiz,
nk bizden naml mihman kalmad.
Nuh gemiden vapura dedi peki,
Duman ttt att yelken, krei.
Hac Bekta bulut gibi dedi ki:
Hangimizin ii duman olmad?
A li deyip bir noktaya gittiler,
Mevlnnm Neyzen'ine yettiler.
Hepsi birden kalkp sem ettiler
Dediler ki: Byle devran olmad.
T p Fakltesi Hastanesi, Haydarpaa
11 Knunusni 1337

GEERM
Geen genlik gnlerine yanmayan
Yok gibidir, bense bakar geerim.
Yoku vara, var hie gmerek,
Her solukta bir gam yakar geerim.
Durulmad gitti belirsiz bam,
Kardamdan baka herkes kardam.
Kader, zaman, keder, hicran yoldam,
Dertli rmak oldum, akar geerim.
Devrin siyaseti pek sama sapan,
Piirdii pazarlklar ok yavan,
Matbuatn ocanda kaynayan
Kazanlara bir kulp takar geerim.
Aratrdm hakikat notlarnda,
Yok bir mana dehrin vur tutlarnda,
iirimdeki duygu bulutlarnda
Bir imeim, hicran akar geerim.

Gz kapamam hibir Tr'un nuruna,

Perde atm srafil'in sruna,
Kalbimdeki yanan akn uruna
Cehennemi yakar ykar geerim.
Anladn m beni yakan o piri?
Ol
Neyle meyle bak ne yapt fakiri'"1
Ebedleri kucaklayan esiri
Mana gibi deler, kar geerim.
Bulamazsn cevherimi bir knda,
Gmlym bir mukaddes nihanda,
Gnlmdeki mla bir anda
Yz bin Leyla sever bkar geerim.
Neyzen gibi serserinin fakirin
Mihrabym iindeki zamirin,
M -Rabbke diyen Mnkir, Nekir'in,
Defterini drer, tkar geerim.
T p Fakltesi Hastanesi
13 Knunusni 1337

31 Bu b eyit y le de olabilir:
Bartrdm feragatla takdiri,
Yar edindim tecelliy i tedbiri.

DEL MI?
Ulu Tanrm, akl ermez srrna,
Bin bir ismi hakta pinhan edersin.
irirsin sabrn peymanesini,
Hikmetini sonra ayn edersin.
Gizlenirsin bir nvenin iinde,
demin de eytann da cinin de,
Her milletin ayr ayr dininde
irke, kfre, raybi brhan edersin.
Ak olursun, gnlmz yakarsn,
Leyla olur, karmza karsn,
Rakip olur canmz skarsn,
Vuslatn bize hicran edersin.
Bozuktur dzenin, olmazsn akort,
Tavana ka dersin tazya aport,
Haham, papaz, hoca ettike zart zurt,
Alay eder gler, isyan edersin.

Sen indirdin yere u drt kitab,

Ayr ayr her birinin hisab,
Her bir dinin sensin putu, mihrab,
Yalanna kendin iman edersin.
Zerdt olmu grnmsn atete,
Brahmenin Vinossn gnete,
Bir parlay parladn ki Kurey'te
Mahbubunu zatna an edersin.
Hem goncasn, hem blblsn, hem diken,
Hem canansn, hem de ileyi eken,
Hikmetine defineler akken
Seyyah dervi olur selman dersin.
Yok olmadan var olmann yolu yok,
Kendin gibi seni arayan pek ok,
Hi armaz kaderden attn ok,
Sevdiini aka nian edersin.
ifti olur, kzn haylarsn,
Aa olur, hizmetkr paylarsn,
Yersin, gksn, yllar, gnler, aylarsn,
Asrlar toplar bir an edersin.

Grnrsn her velide, delide,

Mustafa'da, Avram'da, Pandeli'de,
Bir paymuncuk gibi her bir kilide
Hem uyarsn hem de bhtan edersin.
Neve olur, gizlenirsin arapta,
Helal, haram yazlrsn kitapta,
Sevdalarla u inleyen rebapta,
ensin, klar nalan edersin.
Zincir olur mecnunlar balarsn,
Grr, acr, karsnda alarsn,
rmak olur dere tepe alarsn,
Tufan olur, dehri viran edersin.
Bir ot idin, kam oldun, ney oldun,
Feryadna karlk hey hey oldun,
Su, kk, filiz, asma, zm, mey oldun,
Her katran bana umman edersin.
ban olur, enselerde karsn,
Yanar cann yine kendin skarsn.
Kendin yapar, kendin yakar ykarsn,
Sigortadan ne kr, ziyan edersin?

Bir iraden adam yapar eei,

Azlolurken batar ona dei,
Gazabndr u felaket imei,
Her nereye aksan szan edersin.
kmayan bir candan umut kesilmez,
Rahmetinden zerre bile eksilmez,
Gzmz senden bakas silmez,
Gldrmeden nce giryan edersin.
martrsn bir sonradan grmeyi,
retirsin halka orap rmeyi,
O alarken tam gznden srmeyi,
Yakalarsn, hapse ferman edersin.
Zengin olur kasalar kitlersin,
Fakir der garip ban bitlersin,
Deri, kemik, beden bizi ciltlersin,
Hicranlara canl divan edersin.
Lanetin mi u eyr slam kaps,
Yedi cehenneme bedel yaps
Zebanilerde mi bunun taps?
Bu eteyi sen perian edersin.

Dr-n Nedve midir u Dr-l-hikme

Savurdular birbirine ok tekme.
Kuyruu sakattr, pek hzl ekme,
Eeklerle bizi handan edersin.
Kudururlar arpalkla, tiritle,
Giriirler kafa, gz, yz, divitle;
Geirirler, anrrlar, tecvitle,
Harf- meddi yular, kolan edersin!
Fitne iin yeter zmir3li Cce,
Yelken takar devedeki hrgce,
Krek eker akntya her gece,
Boklu dereye mi kaptan edersin?
Nerde olsa bandadr belas,
Haset, fitne, o firavnn Musas,
Cehil, gurur vesaire cabas,
Sakla domuzlara oban edersin.
Sana giren, kan nedir be drz?
Dersin bana ey Allah'n kz!
irirsin on drt bin okka dz,
Beni bulutlarda mihman edersin!
Serserinim, dtm aknla meye,
Nasl girdin elimdeki u neye?
Hem seversin beni Neyzenim deye,
Hem de sarho diye destan edersin!
T p Fakltesi Hastanesi, Haydarpaa
17.02.1337

Farz ediniz bin sene evvel ben

Geldim gittim dehre, bir insan idim.
Fakat be bin sene nce yok iken
0 surete bir srette kn idim.
Sretim ki bir esiri ihtizaz,
Ezelidir, yoktan suret olamaz.
Sevda oldum, gezdim dillerde biraz,
Son demlerde pederde mihman idim.
Gnllerden gzellie akardm,
Kimde olsam gamla yakar ykardm.
Bir gzele bend olamaz, bkardm,
Bu hikmete, kendim de hayran idim.
Srr--vahdet eran sndrd,
lahi bir rae rahme gnderdi,
Bir neveden bak nelere dnderd,
O lemde bile kahraman idim.
Milyonlarla emsalimin iinde
Hak kazandm o ummann dibinde,
Bin planla bir beyzann ininde
Muhitime kar hkmran idim.

Mddet geldi u leme frladm,

Genlik cotu, bir ak ile parladm.
Duydum, bildim, yazdm, izdim, zrladm,
Hindistan'da Buda, Brahman idm.
Benden evvel gelenleri dndm,
Bir din vard, nce taptm, ndm.
Zan, tereddt, birok gklerde dndm,
Makbulme ben kendim brhan idim.
Brhanrn u: Ben var mym, yok muyum?
Evet, varm, insanm Hintf li soyum
Ve kendimde son bulduum Vinoyum?
Bu suretle taptm Yezdan idim.
Taplmasam ben tapmazdm burada,
nk srran farkmz yok arada.
Yerde, gkte, denizlerde, karada,
0 seyyahn teninde ben can idim.
Dinim Buda kalbim buna mutmain,
Dedi mi, o ite sana yeni din.
Bu fikrime bir put diker ve demin
Anlattm bu dine iman idim.

Put deildir, fikir burda dikilen,

te mabed secde, duran, eilen,
Bu da ld gitti bunca ekilen
ilelerde ibadet isyan idim.
te sana vahdet ile teslisin
kisi bir olduuna berhin.
Hangi dini kartrsan bu zemin,
Bu hikmeti anlayana an idim.
imdi sa m, l m burda Buda?
Sa ki ite kendisi yazyor ya!
Dnyor ne sylesem ki daha
O esnada stnde yorgan idim.
u yedii incirdeki ekirdek,
Dnd hayale, fikre felek!
Ben Neyzen \m diyen o koca eek
Ben idim be, hem iyi rahvan idim!
Sahibimi gremezdim binince,
Anlardk yularm ekince.
Kanat takt Refref oldum dinince,
Ta Sidrede onu brakan idim.

Cebrailmi Budann diktii put,

Sen bu fikri burada terk et, unut!
Peygamberler buradan etti hbut,
Bundan tesine ben sultan idim.
Burasn ben sylerim, yazamam,
Felsefemi kalemimle bozamam.
Grrz yarn akam, uzamam,
Senin aradn o canan idim!

Yatp daldktan sonra uyku iindeki sayklama ki yazma

dan hatrmda kal cin paralar:
Neyzen Tevfik, ne halt ettin yine sen?
in gcn hokkabazlkla dzen.
Seni sevenlere ok selam bizden,
Baucunda duran ben Kuran idim!
Bana yap, oku kalb-i selimi,
badettir, zikret Rabb- Kerimi.
Ey Azb- Mukaddesin nedimi,
Elindeki kalemde pinhan idim!
lmi, fenni, mant, felsefesi,
Buralarda yoktur ki ksn sesi!
Srtlarnda birer tavuk kafesi
Gezdirirken ben yine irfan idim.

Feylesof Rzann yedii herze

Saman olsun Hugo gibi kze!
Balta lazm beynindeki prze,
ekispiri uyandran an idim.
Baka sz yok, u yazdm eyleri
Bir sanattr desem, cinnet eseri!
Tolostoy da bir hiliin pederi,
Ben varlkla ona tercman idim.
Hem yerdeyim, hem gkte, hem pusuda,
Yldzlarda, atete, tende, suda,
Temiz bir kalb ile Jan Jak Ruso'da
Pek samimi grnen vicdan idim.
Akacak kan durmaz imi damarda,
Demek her ne vaki ise hak orda.
Kasap, oban benim, peneyim kurda,
Kota candm, kan idim kurban idim.
Bir lokmada yz bin ahsiyetim var,
Kenz-i mahf la-taayyn bu esrar.
Bir nevede nasl etmitim karar,
Bilirsin ya katrede umman idim!
Sretteki ruhum, tenim surette,
Neyzen oldum vatan adl gurbette.
Bir Azb- Mukaddestim niyyette,
Teraneler iinde giryan idim.
T p Fakltesi Hastanesi, Haydarpaa
18.02.1337

MUTASAVVIFNE
z tenim deil mi bu toprak benim,
Tanr kitabnda her yaprak benim,
Gkten indiime nian istersen,
Yldz karal al bayrak benim.
Bir gelincik gibi surun stne,
Dikilmiim her gururun stne,
Trkn iindeki nurun stne.
Titreyen sevdal her afak benim.
Erenler bezminde kanla ykanm,
Derya-y vahdete girmi alkanm,
Gne lkesinde ay yldz kanm,
Canma tak dedi iftirak benim.
Bu ayrlk irki yakmaz Trke,
z adam olana yeryz lke,
Sleyman tahtdr havada glge,
Muhabbet sahbas itiyak benim.

Ilsne eyn verir vuslat arab,

.iryan- teranenin gaml rebab,
Niv iillerin bulunmuyor hesab,
1icvirden devire iltihak benim.
I ) -vrandan devrana akan uleyim,
Grlmez tutulmaz yakan uleyim,
Gnlden gnle akan uleyim,
Vuslatn sevdii her firak benim.
I Iarken havada gaflete daldim,
I ima suretinden bir buse aldm,
Sleyman tahtnn altnda kaldm,
Cibrili artan o Burak benim.
Kelek allem, kader kallem eyledi,
I lindde Buda Trda. Musa eyledi,
Beni bana herkes nasl syledi?
Dillerde destanda bu merak benim.
Serseri bir kdemliyim ocakta,
Kaynamm nice kapta kaakta,
Buz kesildim sinirimden scakta,
Akn gneinde her mihrak benim.
stanbul, 1337

NEVE
Neve-i vhideyle srr- vcud,
Kendine klm demi brhan.
Cismi ruha nikab- rz etmi,
Bu nikabn iinde kalb-i nihan.
Bu tekml beerde bit-tedri,
Sayor kalbe bir frug- beh.
Ruhu vicdanla eylemi tetv,
Neremizde bu merkez-i vicdan?
Hani benlikteki hviyetimiz?O hviyet midir bu suretimiz?
Ten mi ayine-i hakikatimiz?
Hangi noktada dide-i iman?
Hiss idraki maddeten, manen
Bir bilen var dimamzda gezen.
B-haberdir o ey de kendinden,
O da buhran iindedir her an.

Ak tevlit eden nedir tende?

Yerde, gkte, denizde, glende,
Aka olmu ezel, ebed bende;
Taht- hkmnde vuslat hicran.
Bu mahabbetle ruh-i sevda-ke,
Hsne dm ki hsn ise ate.
Sram bir kvlcm, u gne,
Dnyor cezbesiyle erh-i cihan.
Asuman dimaa sdrm,
Mbhemt fnna krdrm.
lim arttka cehli ydrm,
Setr ifa bu hikmete hayran.
Sahili yok bu kar- n-bdun,
Bizi rten u cism-i mahddun.
Sen, senin olmadka mehdun,
Neyi bilsin bu zerre-i izan?
Yakt, ykt bu Neyzeri hayet,
Beni aczim ve aczimi hayret.
Ak u hicranla ettim nsiyet,
Kendini bilmemek imi irfan.
Tp Fakltesi Hastanesi, Haydarpaa
03.02.1337

TERANE-1 GURUR
Menhic-i shann titreyen ayaklarn
Birer kavid-i acz kederle rabtettm.
Ezel, ebed iki pervanedir hviyetime,
Hayali, rite-i imanla kayd u zabt ettim.
Cemali, nazra-i irfanla baladm hisse
Visali kabza-i hayretle kalbe reddettim.
eb-i celalimi hicranla eyledim tenvir,
Mezhirimle hafy-y ak seddettim.
Dehay eyledim ufk- bedayie sayyd;
Zeky, fikr-i taharri iin delil ettim,
rade, dest- teebbste ser-ikeste-i gam;
midi ruh- tecesss iin delil ettim.
Fesane-i behtm, znn- muhtelifin,
Banda leyl-i elemdir ki la-taayynden
Doan zlal-i hran, feza-y idrake
Seririmdir akar, sedd-i hayret stnden.
m-y mutlak deycr- iltifatmla,
0 nur- vahdete ettim sere-i fanus,
Ezel, ebed iki kaptr kitab- akm iin,
Kevkibim kelimt, fezalarm kamus.
T p Fakltesi Hastanesi, Haydarpa:

3 Knunusni 131

ZAVALLI ZALM
Taaddd-i safahat zuhur- eyann,
Teceddd-i derect sfat u esmann,
Tagayyr-i harekt u pest balann,
Tebeddl-i kelimt cihan- manann,
Bu, hep o dest-i kaderden geen nuku, elvan
Hayal-i leyl-i elemdir, nedir, nedir insan?
Bu hb- yek-ebe-i his iinde mr-i zelil,
Neler geirmez acab? Cezb redle ruh- alil,
Dnse kendini bir an iin, hayat- sefil
lmle ile-i madude olmadan tekmil
Bulur tefekkre frsat nedimidir hicran,
Rebab- meclis-i gamdr nedir, nedir insan?
Beer, zavall mugaffel, zavall merd-i garib,
Hep aldatlm olan u niane-i tahrib,
Ki hem bilinmemi elan nedir bu srr- acib,
Bu kendi hsnne, kendi muhibb rakib
Vcud- meriye kar fena-y mutlaktan
Bir iftira-y ademdir, nedir, nedir insan?
Saray- dildeki bin bir dere v revzen
Mkevvenata alm uyun- hikmet fen,
Ziy-y vahdeti bin sunle mnakka eden
Nfus- camiann bir meimesi ki bu ten,
Bu ztrab ile titrer, arar teselli-i can,
Habb* bade-i Cemdir, nedir, nedir insan?

Bilinmeyen nice ahsiyetin nianesiyiz,

Sevab seyyienin mecm- fesanesiyiz,
Hadid-i zillete dm hurafe lnesiyiz,
Rebab- hde bir giryenin teranesiyiz,
Bu girye-i adem-ld, vehm-i haz efsan,
Tuyf- leyl-i sitemdir, nedir, nedir insan?
u benliimdeki efal iinde bunca tezad,
Zuhur eder ki saylmaz, bu cmi-l ezdad
Olan hviyetim ayn- cihan- kevn fesad,
Mcehhezim nice bin hisle ki ilelbd
Yaar bu benliim amma u art ile her an
Fenaya ism-i lemdir, budur, budur insan.
Evet, benim diyorum, u dnceler, hisler,
Terane, girye, hakikat, yalan, desaisler.
Peki, bugn yok olan saltanatl harisler
Ki her biri nice sr iinde can besler
Ve arpmyor mu smh- dile u bang-i nihan,
Cisimde zll- kdemdir, budur, budur insan.

O destgh- kaderde duran o szgeci bil.

un- hikmeti, dehri odur eden tebdil.
lm yapar bu hafy-y sureti tahlil,
Budur Kelam- Kadim in meali, Rabb- elil.
Meani-i ezeliyyet iinde ketm beyan.
akan bir ebr-i keremdir, budur, budur insan.
Beer iin u kelepe, bela-y mbremdir,
lm deyince sanr ki o ayr lemdir.
Taalluk- eneiyyet, btn cehennemdir,
Bu itikat ile ki nefs gayre akdemdir,
Bu his, bu bhe-i mzi, bu duygudur nran.
Yed-i kaderde kalemdir, budur, budur insan.
Yed-i kaderde kalemdir, hayat- mzminini,
Yazar bozar, safahat- akid dinini.
Mezara frlatp atmakla kurtulur, tenini
Bilir misin ki nedir u fakir Neyzen'ini?
Rebb- hlde tannan bir ihtizaz u figan,
Temewct- negamdr, budur, budur insan.
T p Fakltesi Hastanesi, Haydarpaa
06.02.1337

BR HATIRA-t MAZI
Bir iftirak ile dtm esir-i hicranm,
Hayal-i fikr-i muhale serr-i hicranm,
Nedim-i bade-i akm, zamir-i hicranm,
Visal-i redd-in emr-i asr-i hicranm,
Samh- ruhta nlar safir-i hicranm.
Cihan bir bilirim hilkaten aleltlak,
Bu yerde ehline rci btn nifak u ikak,
Bu bezm-i meyde muhabbetle c eder evak,
Gezer terane-i neyle peri-i ak- firak,
Bu knc nalede ben dest-gr-i hicranm.
Gnlde zll- saadet, kederle n-mahsus,
Emel dedikleri fettan mezar ile mahrs,
Derin, ar gecelerle hayal-i dil mens,
era- ule-i hye olmuum fanus,
Yanar Azb- Mukaddesle pr-i hicranm
Neyim, meyim ile Bekta, Cerab- Mevlana,
Zahir-i saltanatmdr Muhammed, l-i Ab,
Bu Neyzen'e gre yoktur o msiv v siv,
Vatan dedikleri gurbette b-kesim amma,
Peri-i sanata malik fakir-i hicranm.
T p Fakltesi Hastanesi, Haydarpa:

21 ubat 13:

DNLE
Tam otuz yl bu grnmez, bu bilinmez emelin,
Yanmn kahrna bu mbheme-i muhteremin.
Gizlenip sinesine leyl-i rebb- ademin
Bir m r inlemiim fecr-i gamnda nagemin,
Serseri neveleri gnlme, sahb-y Cemin
Ruh- ithaf gelirdi ezeli bir kalemin!
Ainalk aradm duyguda, bilmem kelimt,
Laubali periler sinesi mirt- hayat,
Ruh- esrar- esatire kartka memat,
Handeler haykrarak akma, derdi, heyhat,
Duymalydn bunu sen etmeden nce ispat,
te grdn ya lm ulesi fanus- gamn!
Bak terennm ediyor cevvini sr- hayal,
Serpiyor her gnein kalbime bin reng- melal,
Gnlmn bade-i hicran gibi ruh- leyal,
Gezer sszln hislerimin b-per bl,
Kendini bilmeyerek bir yere eyler isal,
te gnlm, oras makesidir her sitemin!

Serserilik yaatr sevdiini hatrada,

Yerde, gkte, balo, elence, denizde, karada.
Srr- sevday ikf etmek iin bir arada
Atmz kendimizi arza efendim, burada
ne davada, ne kavgada, ne de yaygarada;
Bu irdet bize ferman- nuku kdemin!

j
J

Niyet-i hilkati dstur- tabiat bilelim,

Aka iman ederek frsat cennet bilelim,
Ne eriat, ne tarikat, ne hakikat bilelim,
Marifet, kendimizi maksad- vahdet bilelim,
Kurb- memnuas yoktur bu nihal-i rem in
Alt bin yldr efendim, bu terane, bu gevi,
ah-rh- dili takip edelim, ordadr i.
Rz- sevda-y nihan hi olunur mu tefti?
Edelim hikmet-i ibdn akn derpi,
Ayrlk hilesi etmeden nce tedhi;
Bir dn gyesini mr-i ebabn, hremin.
ehzadeba, 1337

(JEER
1/1irabn sonu yok sanma, bu lem de geer,
( )r-i fani gibidir, gn de geer, dem de geer,
(lam karar eyleyemez hande-i hurrem de geer,
I )evr-i d de geer, gussa-i matem de geer,
( iece gndz yok olur, an- dem dem de geer.
15u tecelli-i hayat ak ile bkt belimi,
alayan gzya m, yoksa ki hicran seli mi?
nleyen saz- kazann acaba bam teli mi?
evrilir dest-i kaderle bu unun filimi,
Ney susar, mey dklr, gulgule-i Cem de geer.
bret aldn, okudunsa u yaman dnyadan,
Nefsini kurtara gr masyd- ma fihdan.
Niyyet-i hilkati bul ak- cihan-rdan,
n yoktan, sonu boktan, bu kuru davadan
Utanr gayret-i gufranla cehennem de geer.
Ne eriat, ne tarikat, ne hakikat, ne tre,
Sremez hkmn bunlar yaadka bu kre
Cahilin korku kokan defterini Tanr dre!
Marifet mahkemesinde verilen hkme gre,
Cennet iflas eder, efsane-i dem de geer.
Serseri Neyzen'in aknla kulak ver szne,
Girmemitir bu avlim, bu bedi gzne.
Cehlinin kudreti baktrmad kendi zne.
Pr olur saki-yi gl ehre baklmaz yzne,
Hk olur pr-i mugan, sohbet-i hemdem de geer.

GNLMN MEYHANESNDEN HlTAP!

Dinleyen her zerreye bin bir hitabm var benim,
Kinat isminde hiten bir kitabm var benim!
Ya hitabmdan okursun, ya kitabmdan beni,
Yazdm efsanede on alt babm var benim!
Heyetimde mttefik marible mark, vehe yok;
Gayr-i mer zerrede bin ftbm var benim!
Hsn-i mutlak bir yudumda kendini gayb eyledi,
Gnlmn humhanesinde byle nbm var benim!
Varlmdan intihaszlk terennm eyleyen
Bezm-i hde adem adl rebbm var benim!
Nevemiz b-ibtidadr, ivemiz b-intiha,
Byle bir sakiye candan intisabm var benim!
Meyve-i memnuadan ekmi bizim pr-i mugn,
Neyzenim, gnlmde bin bir kp arabm var benim!
stanbul, 1944

HAKKAT - VEHM
Bu lemde hakikat kimseye ref-i nikab etmez
Bu acz-bd- hilkatte, dem vehme hitap etmez,
Bilenler haddini rib u gmana intisap etmez,
Clz bir emay vehm tasavvur ftb etmez
Bu akl, mant mimar- gayb asla hisb etmez.
Ne hakkn var u aczinle kartrmakta umman,
Gururun saydrr belki sana rkk-i beyaban,
Sar zannetme fanus- hayale ems-i tbn.
Sen ey mimar- takdirin beer isminde hayvan,
Gnl, fak- aknda bu ekvn serap etmez.
Takp bin bir kanat vehm hayale cevv-i manada,
Dolatn haydi farz et lem-i surada, kbrda.
Mnakkatr bu ferman- kaza serhadd- turada,
Telakkiden ibaret, dinle iman fasl u davada,
0 yldz ki doar ufk- rzadan, igtirb etmez.
0 divanhane-i hikmetteki mahfelde, mecliste,
Bulundum ben de bahs-i istikamette, desaiste.
Cehalet alkanr hl btn krsi-i tedriste,
lim bir noktadr varsa u evrak- havadiste
Guybun srrn kilk-i ezel derc-i kitab etmez.
Ser-i menur-i hikmette atlm S ui du" imza,
Sunar bu badeyi klara krsi-i Ev edn,
Mesafe mnselibdir, muttasldr evvel uhr.
ersin suret-i zahirde bin cam- zunn amma
Ezel sakisinin sahbas misli neveyb etmez.
Bakrky Tm arhanesi, 1944

Fazl- Yezdan, kinat olmu, grnmtr bana,

Cavidn mmkint olmu, grnmtr bana,
5 vi du b- hayat olmu, grnmtr bana32
Hatt- menur, iltifat olmu, grnmtr bana
Her sada bir assalt olmu, grnmtr bana.
Gnlmn yoktur eriki ruh u fikrim mstakil,
oo
Bir alev itim ki ben, ismi arab- Selsebl
Varlm bir ate olmutur uurum mzmhil,
5 ya secde eylerim ben nk kblem bir deil34
Cmle eya mahz- zat olmu, grnmtr bana.
32 Hind-i Kadim den M sra geen ve Pisagor vastasylaYunanistana ya
ylan, bilahare Yahudilikte, Hristiyanlkta v e Mslmanlkta bariz izle
ri bulunan harflerin saylarla v e saylarla harflerin mnasebeti, eyay
v e nefsi tanmak iin kabl adet mefhumunun bulunmasnn zaruri oldu
u v e bin-netice kinatn mahhas adet bulunduu fikirlerini slami
Vahdet-i vcut erevesi iinde tedvin ederek din hkmleri, kurdu
u esas prensiplere gre tevil eden v e bu suretle Hurufilik adl m ezhe
bi m eydana getiren Esterabdl Fazlullah, Hurufiler tarafndan en m e
hur olarak Fazl- Yezdan ad ile anlr. 1394de Tim urlengin olu Mirnh tarafndan ldrtlmtr. Bu zatn m ezhebinin esaslarn gs
teren Farsa kitabnn ad C avidaridr. Bu m ezhepte insann yzndeki
iki ka, drt sra kirpik ve salar yed i hat saylr. Her biri Yunan felse
fesine gre drt unsurdan mrekkep olduu iin yirm i sekiz olur ki,
Kuran bu yirmi sekiz harften m eydana gelmitir. Bunlar Hurufiler Bist
het diye Farsa sylerler v e kitaplarnda bir iaretle yazarlar. Sa or
tadan ikiye ayrlnca yani Hurufi tabirince stva edilince yed i hat se
kiz olur ki drt unsurla otuz iki eder. Otuz iki Fars dilinde .Sivtdu dur.
Cavidari bu otuz iki harften m eydana gelmitir, yani Farsada otuz iki
harf vardr. Yirm i sekiz harfe v e yed i hatta Htem harfleri v e ana hat
lar, otuz iki harfe v e sekiz hatta dem harfleri ve ad lan denir.
33 Kuranda mran suresinde 17. ayette Cennette Selsebl denen bir
kaynak vard r, deniyor.
34 Hurufiler, Siv'duyu A rap yazs ile sii eklinde yazarlar.

oe

Sarhoum bezm-i ezelden erganunum Kaf Nn

Uramaz meyhaneme, peymaneme rib u zunn,
Naz ile ref-i nikab ettike ahkm- sun,
Srr- esma beyyint olmu, grnmtr bana.
Vadi-i hayretteyim, umman- acze dalmm,
Ben bu sonsuzlukla serhadd- fenada kalmm.
Fazl- Yezdan devletinde fakr ile n salmm,
Name-i ak- ilahiden iaret almm,
Her tecelli Muhkemt olmu, grnmtr bana.
Cebr ile tatbik eder Neyzen kader ahkmn,
Hal diliyle syler eya cmle-i ifhmn,
Hrz edindim sakinin son cr-i ikramn,
tiim gnden beri pr-i mugnn cmn,
lm-i sr trreht olmu, grnmtr bana.
Bakrky Tmarhanesi
01.08.1944

35 Kaf ve Nn, Kn olur ki A rapada o l demektir. Yasin suresinin 82.

ayetinde Tanr bir eyin olm asn irade edince ona ol der, o da olur,"
denm ektedir. Bu kn kelim esiyle Tanr iradesinin bir eye taallku
kastedilir.

u yola krk senedir attm adm,

Daha hl beni ben anlamadm.
Aklmn erdii bir ey varsa,
Fikrim ebad- hayali yarsa
Cezr medlerle, ebedle ezele
Varm olsam o reh-i lem-yezele.
Bana rehber olacak ule, adem,
Ademin ulesi h der isem
Bunca varlk ki benim mehudum
Nur- aknla btn mescdum.
Ve ademden ediim acze rc,
Sayor pme milyarla tul.
Her tulun eb-i bdrndan,
u fezaya-y haf-brndan.
Yayor bunca serir gnei,
Yakyor aczimi hayret atei.
Aczimin de buna aciz kal,
Der demez meselenin geldi ba:
Halleder noktay aklen, hissen,
Bunu tekrar okuyup dikkat eden.
T p Fakltesi Hastanesi, Hardarpaa
07.01.1337

Ufk- feyfa-y tahayyrde zek,

Kalbolur hiye bir kerre daha.
Hi-i hde zerrt- esir,
Zat- aka getirirler tekbir.
Mahz- kl lyetenahiyyette
Eder ibda- vcuda secde.
Aks eder saye-i ibda- vcud:
Mabed i' abd ibadet, mabud.
Bu dnte btn ebvab- zek
Alr kalb-i selime ve daha.
Buradan hatve-i ly atar,
Acz hayret, u avlim, sr.
Hep olur bunca hayal rya,
Varln dalgalaryla derya.
Varla yok mezcolarak birbirine
Dest-i kudret ile yerli yerine.
Zevk-i berceste olup konmutur.
Her nazar bin eser-i hikmet okur.
Saki-i bezm-i huzuzt-i led,
u zuhurat ile peymane-i Kr,

Sunuyor kar- rek-i eyaya,

Ruh- cerm- ebed-peymya,
Dkyor meylerini cam- ezel,
Ebedin azna bin mstakbel.
Mest olur hli deragu ederek
Fasl- vuslatte solunca bu iek.
Atyor mazi-i hye cihan,
Durmaz avare tabiat, ezmn.
Bu destigh- tabiat, bu mensec-i sr,
Bu hadisat- tecelli meiyyet-i edvar.
un- perde-i hikmet, dokur hayadan,
u mevcelerle mnakka suth- deryadan.
Kurun- lyetenahi iinde maziden,
Hayal farz u hakikat yolunda fenle gezer.
Zunn- msbet menfi delil sr,
u destan okur ki u pr-hur enhr.
Akar ezellerin akyla makber-i ebede,
Rcu eder reh-i deycr- haybet-i samede.
Mkevvenatm iinde u arz- zerre-misal,
Deha-y mutlaka tarih-i hilkati icmal.
Eder ve der ki: Serir saan harabemden,
un- maziye ait olan kitabemden

I lulasa-i medeniyyet udur ki nev-i beer,

Zek-y mutlak- icad kanl bir maher.
inde bomak iin rsmn- edyanla,
Belaya, fitneye ahit yalanc imanla
Olanca kuvvetini sarfedip de uram;
Zlal- nur- hakikat bu krle am.
Dilindeki hezeyanla fecia kstebei,
Peri-i aka cinayet yolunda her emei.
Mabidin eiinde heder edip bilemi,
Ve zalanan bu satrlarla saltanat dilemi.
Bu saltanat, frklenmi buuk tacn
u kanl zll-i zelilinde zulm trcm.
Boazlam btn efkr- hikmet-sr,
Boar sahif-i tarihi kanl enhr.
Bu iftirs-i muannid, bu nhun- zillet,
inde paralanan her dnce, her millet.
Bu itii aunun verdii rtleri,
Kulaklarnda nedamet akan grltleri.
Kusar hurafe-i dinle mabid-i vehme,
Yeter bu eyn-i mebbed u ehre-i zulme.
T p Fakltesi Hastanesi, Haydarpaa
18.01.1337

PER- SAN A T
Muhaledt- hayatn iinde en parlak
Gne, u kubbenin altnda ule-i ahlak.
Saan bedayi-i sanat ki mabed-i hissin
Birer eizzesidir her nigh-i takdisin.
O abidt- sevnih nnde pr-heyecan,
Kallarnda geen her dakka-i iman.
Birer asr dourur, incizb- akndan
Bulur bu nur ile rh- hakikati vicdan.
Fakat bu hhi-i sayin nnde nevmidi
Serb- hsiresi, bir ukab- tehdidi.
Dikenli bir uurumdan kederle frlatarak
Yanan o ule-i evk sndrr mutlak.
Bu intifa-y kdret bu zll-i vehm kell,
Kaar eizze-i sanattan orda sen derhal
Muhalledt- hayatn iinde yaprak
evir, Rbthi ikeste teranesinden ufak,

l'yk, derin yazlardan o nuru istihsal

lidersin artk o anda sner leyal-i melal.
Sner leyal-i melali naslsa azmdan
Kardm amma melalin karanl her an
Deil midir beerin sinesinde bir deycr,
I >eil midir beeriyet melal ile mestur?
lm, u hiss-i tefn, bu nur- endie,
Uyun- kibr gurura kederle tahrie
Temayl etmemi olsayd, sanat- ibda,
Bu rtbe parlayamazd; hakikat- ism,
tre etmeye bir sahne-i deha lazm,
Zek o sahneden olsun bu hikmete azim.
Deyip de balam erbab- sanatn kalemi
Ktta, tata diriltmi bu hiss-i muhteremi.
Aata, tata belagat, bedayi ihsas,
Terane, girye, tedai, kaziyelerle kyas

Ki cezr meddile ca gelir de b-hareket,

nnde bade-i ibretle mest olur hayret.
Hayali ayn-i hakikat eder, hakikati hi,
Belay saltanat eyler, cevahiri kerpi.
Tuyf- tiri, hkm-i kader kadar sabit,
Suff- ceng cidali ebed gibi sakit.
len duhr-i esatir iinde ervahn
Dolat grlr, canlanp da ebahn
Hayat- muzlimin altnda hep hurafta
Mmessil olduu mehud olur, hayalta
Bu his, bu ruh u zek hep teessrat- elim
er bu bade-i ir fsunu zevk-i samm.
Bu bade, bade-i muciz, bu hazz- ruhan
lelebet kalacaktr, btn cihan fani
Olur, fakat bu bedayi kitab- hikmettir,
Bu neve-i ebediyet u ekl-i sanattr.
T p Fakltesi Hastanesi, Haydarpaa
08.01.1337

PHE
phemin dalgalar her dini bodu, at,
Gnlmn yollar gittike karanlklat.
Bir teselli veremez bilgi denen u ktrm,
Hele iman ise, o khne yular, mahz- crm.
S-i kasd eylemeyen aklna iman edemez,
Taklp bir masaln ardna mantk gidemez.
te u namtenahi denilen varlklar,
Sevdiim fahienin bir pii dersem ne kar?
Kinat douran kahpe bilir i yzn,
n zulmet, sonu zulmet, nideyim gndzn?
Sen takl da peine bir sr ehl-i tarabm,
Korkmadan gir kanna hikmetin, akn, arabn!
Beyolu, 1938

K ITA LA R
Ba yoktur sonu yoldur u kitab- dehrin,
Ortasndan elimizde iki yaprak var.
Bir beladr ekeriz kfr ile din gayretine,
Akl idrak edemez hangi cihette hak var!
Top ta Tm arhanesi, 1927

rizdir yaayan her ne ki var eyada. .

lemi mr-i muvakkatla grr, derk ederiz.
Aksederken bile fanus- hayalin
Grmeden kendimizi zulmete doru gideriz.
Z eynep Kmil Hastanesi, 1927

Arz- mecnun bir zen-i ehvetperestin aynidir,

Her ne varsa canl emsin, zde-i icaddr.
Metn-i divan- ademden mntehaptr kinat,
Hilkatin ruy- zemin, mecmua-i feryaddr!
Msr, 1928

Er gerektir ive-i takdiri tahlil etmeye,

Gedir bel balamak bence uun- hikmete.
Dman- bdar sair fil-menama sormayn,
O uyanmaz dmeden gayya-y malubiyete.
Bakrky Tm arhanesi, 1942

A k

Bir taraftan cam- akn, bir taraftan meyle ney

Kr ktk, z il zurnaym; saki fitil ettin beni!
Sarhoum, kr kandilim, yandm o mavi gzlere;
Altmndan sonra cana bob-stil ettin beni!
Kadky, 1941

Hicran kucanda tuttuun srda,

alam, bulanm, durulmu olsun,
Szne, sazna gven de yana,
Kula ezelden burulmu olsun.
Bo kafa gezdiren seyyahlar gibi
Keklnn delik kmasn dibi,
Arifden anlasn sesin garibi,
Hakikat yolunda yorulmu olsun.
Taban tepmi olan gam kervannda,
Dostunu konuklar tatl cannda,
Kolar gibi duran pr meydannda,
Aslanlar yurdunda kurulmu olsun.
Gel dese de bakma nkes ana,
Bir frsat arar da kakar bana,
Dostun namert dehrin mihenk tana,
Felaket pazarnda vurulmu olsun.
Duysun akn elindeki rebab,
Okunsun alnnda ile kitab,
Neyzen gibi gnahnn hesab,
Mezara girmeden sorulmu olsun.
em berlita, 1908

CANAN
Sevdal akamlar tekin deildir,
Pek dolama gnl viranesinde
Gururlu gneler boyun eildir,
aka yoktur akn efsanesinde.
ok mutlu yldzlar kt rdan,
Fark yoktur klarn sardan,
nce dumanlan balar ardan,
Bir cezbeyim akn pervanesinde.
htimal vermezsin, hem inanmazsn,
Ateler sarmtr, sen uyanmazsn.
Mest olduktan sonra artk yanmazsn
Gnlm gibi hikmet peymanesinde.

Taptn mihraplar ker bir anda,

Her ey olmu bitmi gibi meydanda
Tututu ralar, sevda devranda
Yanyorum sazn teranesinde.
Bir serseriyim ki dur aman bilmem,
Kalbinden baka bir mekn bilmem,
Gkkandil olmuum, asuman bilmem
Bu mavi gzlerin meyhanesinde.
Karanlk zlfn bir grmek iin,
Gz kanat oldum cin melek iin,
Bana yeter artar buselik iin
Hatra telleri dil nesinde.
Gnl rebabnda olamaz dzen,
Akm bu yldz yznden szen,
Buluuruz yarn geceye Neyzen
Canann kalbinde, gam lnesinde.
stanbul, 1334

Ruhuma sunduun mukaddes gnah,

Kanmda ateten bir arap oldu.
Sevdann imei aknca gnlm,
Namesi alevden bir rebab oldu.
Gkyz ykld, yldzlar sndii,
Gne hi domad, ay geri dnd.
Kinat gayb oldu hie brnd,
Akndan bakas hep harap oldu.
O hrn hayalin ey sarho melek,
Serencam besteler bana glerek,
Son gece verdiin zehirli iek,
Hicranlar erh eden bir kitap oldu.
Vefasz talihim bir kara kaya,
Yalvardm, sylettim bu srr naya,
Varlm yok oldu gn saya saya
inden klmaz bir hesap oldu.
Beyolu, 1933

Dudanda yangn varm dediler,

Ta ezelden yayan koarak geldim.
Alev yanaklara sarm dediler,
Sevda seli oldum, taarak geldim.
Kaplmm ak oduna bir kere,
Katlanrm her bir cefaya, evre
Uraya uraya devirden devre
Btn kinat aarak geldim.
Yapmak, ykmak senin bu gaml mr,
Ben gnlm sana verdim gtr.
Sana meftun olduumdan tr
Sarho oldum Neyzen, coarak geldim.
24.07.1937

BAKTIM, ALADIM
Yd- hayal-i yar ile
Glzara baktm, aladm.
Andm emim-i kkln,
Ezhra baktm, aladm.
Kalbim esir-i ak- yr,
Gnlm heva-y b-karar,
E kim misal-i cybar,
sra baktm, aladm.
Hicran ile dil oldu hun,
Bahtm yaman, talih zebun,
kbali grdm ser-nigun
dbra baktm, aladm.
Mstakbelim olmu heba,
Hlim bela-ender bela,
Mazideki b-intiha,
A sra baktm, aladm.

liir b-kesim, b-hnmn,

.imdi bana dalar mekn,
Feryadma makes olan
Khsra baktm, aladm.
Ka!b-i hazinim yes-p,
I femrazm oldu hep vuh,
Karmda pr c u hur
Enhra baktm, aladm.
Firkatle ney feryad-zen,
Tanbur ise sevda-fgen,
Mzrab- gamdan inleyen
Evtara baktm, aladm.
Sen nerdesin ey nazl yr,
Sinemde akn payidar,
Kalbimde senden yadigr
Esrara baktm, aladm.
stanbul, ukureme, 1317

FUZULf NlN GAZELN TAHMS 36

Rh- knda dnen necm-i seher peymya bah
Zlfnn Mecnun'udur sergete-i Leylaya bah
Ufk- hsnnden doan mihr-i cihan-rya bah
Reng-i ryundan dem urmu sagar- sahbya bah
fitb ile klur dva tutulmu ye bah
Turra-i mkin gamile oldu snbl tarumar
Dt hicran oduna erdi hazana nev-bahar
Blbl alar, gl perian ebr-i clar b-karar
Ey selamet ehli ol ruhsara bakma zinhar
htiraz eyle melmetten men-i rsvaya bah
Her-dem-i hicran birm- gariban blbln
hmirr ate-i lal-i lebindendir mln
Derd-i ak- yrdan k-i giril)an gln
em bandan karm dd- evk-i. kkln
Byle kteh mr ile bandaki sevdaya bah!
36 Baz kelim elerin m srdaki yazllarnda, hususiyetler gzetilm itir.
Daha ok, kelim enin baka bir kelim eyle karmasn nlem ek v e y a o
kelimenin okunuunu uzatmak isteyip de uzatma iaretinin kullanla
mamas halinde (a a ) harflerinin birlikte yazlm as gibi. Transkripsi
yon y erin e muvakkat bir tedbir olm ak zere bu yol gdlmtr. O
gibi kelim eler lgateye hakiki bnyeleriyle alnmtr.

Astnmda esir olmu kamer, yldz, gne

Bende-i bb- rza derviler tek ileke
Hest zevk-i cavidan der firak- vuslate
Bildi knda nemed-p olduum yne-ue
Rahm edp her kez bana bakmaz bu istinaya bah
Her ne dem tahrik eder sevda rebabm ktan
Doldurur cam- gama hasret arabn ktan
T bekey eksem aceb hicran azabn ktan
Sinemi k eyle gr dil ztrabm ktan
Revzen a her-dem hevadan mevc uran deryaya bah!
htiraz etme melmetten tarik-i ka gir
k- ddara mirt- hak olmaz mstetir
Rh- knda olub pyan gnl maksuda ir
Ey gzm bu m- ikbalin ne yzden fredir
Saye salm ye ol gs-y anber saye bah
Hsn k- yre vakfettim dil-i pr-ivemi
Feyz-i enfs- Mesih'e oldu hemdem Neyzeni
Vazn efsanesi dur edemez andan beni
Ey Fuzul nice bir men eyleye nsih seni
Bakma nn kavline bir ehre-i zibya bah.
Erenky, 1908

P o r t r e le r

KITA
Hangi erbab- fesadn gayreti bilmem yine,
Burnunu Dariilfnuna soktu Tarih-i Hads
rtican ktl varm vatanda, genliin
Canlanr beyninde batan, kanl her rh-i habs..

SZM ONA EFENDM SENStN!

Memleketi altst edip yktlar,
Bir takm pankuduz efendim sensin!
Tandlar, kandlar, on yl37
Ba, k, uyuz efendim sensin!
lim, cahil, handavall, klhan,
Szm burdan te, Malta yaran.
Hepisi de birbirinden yabani,
Domuz olu domuz efendim sensin!
.......dedikleri, boyal
Bir akalm, ilmi Turan masal.
Gelmemitir cihan cihan olal
Byle bir zrtapoz efendim sensin!
Fikret, Cemil gitti, kim ne diyecek?
Bu da sanat, bence hani yiyecek?
Donumuz yok gtmze giyecek
Alaymz kokoz efendim sensin!
37 1908-1921.

Kemii lmeden doru tkar m,

Zalolu Rstem'i ocuk ykar m?
ahinle dnyada baa kar m
Bu hmblca horoz? Efendim sensin!
0 son imza bu lekeyi kapamaz,
ingeneye filozofluk tapamaz.
Siyaset srrn turu yapamaz
Bu atlak kavanoz, efendim sensin!
Vardr bir keramet pr sillesinde,
Dervilik taslarm bo kellesinde,
Satlr m slam mahallesinde
Smkl salyangoz? Efendim sensin!
Sradka sen bu daldan o dala,
Seni gren sanmaz saf bir budala.
Senin iindeki kin deil, hava,
Bir iecik gazoz, efendim sensin!

Ankarann cini seni arpamaz,

liir kemikle it azn kapamaz.
Korkma sen yaz hibir eycik yapamaz
Dinsizi afaroz efendim sensini
Madam M ilovie bir doya doya
Sulanmsn grdm, yz deil, kaya.
Hyarlk etme, hi doranr m ya,
Kaymaa maydanoz? Efendim sensin!
On yl a kaldm srndm fakir.
Hibir cemiyete olmadm esir,
Cebinde iken etti namn tahkir,
Aldn kaparoz efendim sensin!
Neyzen-i bl-zenim ok etme orsa,
Kaptansn civanm, belinde korsa.
Erler meydannda eksiin varsa
Banda bir hotoz efendim sensin!
T p Fakltesi Hastanesi, Haydarpaa
09.01.1337

F a tih .......Neron'u,
A s rFehim Paa, sivil ...
Fatih onun bir emirber kuludur,
Hazer edin ki laf deil ...!
Diledii ahs azapla ezer,
Onun emri altnda hkm kader.
Yer gk secde eyler, esnaf ba eer
Hangi kra etse meyil...!
Eeklikte u krdn rekordur,
Fi lin yakar seni atetir, kordur,
Bu tuttuun yolun sonu ukurdur;
Gelecek var bana bil ...!
ok pot krd, am devirdi Bartnda,
Dmenciydi madrabazn yannda,
Zabtann ayann altnda,
Tam basacak yerde siil ...!

TIM AR
Bir ... bir ... tmar etse
Bu manzara has ahra yarar.
Sa elinde gebre, solda kaa,
Bu cilveye bakan gzler kamar.
Matbuatn edebiyat katnda,
Be makale dodu bak bir batnda.
.......kalmaz bunun altnda,
nk eek eei dn kar.
Bakrky Hastanesi

H AC I Y A 38
Himmetinden belli, evlad- Ali'sin ya Hac,
Her zaman bab- rzada mncelsin ya Hac.
Pi-i eminde uun- kinatn hikmeti,
Hallolunmu vkf- srr- belsin ya Hac!
Hep Hseyndir neva-y ateinin sineden,
phesiz kanun- irfann telisin ya Hac.
Geldiinden bellidir darifa-y leme,
Az demem ha, hayliden hayli delisin ya Hac!
Pene-i tezvirine ger dse kurtulmaz veli
Adeta hans- errin engelisin ya Hac!
ehzadeba, 1316

38 N eyzen bu iiri yazn yle anlatr: ehzadebanda ayclk ya

pan Hac ile bir gn kendi ayhanesinde tavla oynuyordum . Hac tav

la partisini kaybedince fke ile dar kt. Ben de o srada bu para

y yazd m .

AKA
Herkes gibi sen de tosunum ...a
Baytarl ren amelden nazarden,
Hayvanl terihe zen kaz gibi durma;
Ge esfel-i zaya amud- fkarden.
k mer'i, Dertli'yi, Krolu'nu belle;
Al felsefe-i iri mverrih Taberf den,
O! rtbe al ey har- dan-y belhet,
Eeklie kaftan bi Efendi gderiden!
Fikrinde senin varsa eer millete hizmet,
Hemcinsini kurtar u veb-y bakarden
1912

AKIN
Es-selam ey ulucan, bn-i Sreyya Kr Ali,
Bab- Haydar'da tevarsle mheyya Kr A li,
Nam- zatn A li hsan da olur ya Kr Ali,
Knyeni bylece, yazmaktaki mana, Kr Ali,
Her muhatap nazar- dilde serapa Kr Ali!
Knyeniz ailece; eski Kzlbaolu,
Kknzden banz Bab- li'ye balu.
Bilirim ki yrein derd-i vatanla aulu,
Geri devlet ile hem-sin, bu siyaset, bu gl,
Bence tarihi de bktrd bu dava Kr Alil
Pek kolaylk ile olmaz bu iin tesviyesi,
ekl-i milliyeti bozmu, tepeden zaviyesi.
Yeni batan yapnz sahneyi, fikri, piyesi;
Dolmasn bir sr srtlanla emel nahiyesi,
Bir iken tecrbeniz oldu dbala Kr Ali.
Her taraftan yine can oluyor, ehl-i hull,
Semtiniz olmada ok alaa mers-y vusl.
Bulmasn fikr-i edn v fiten cy- husl,
evirin ters yzne bunlar ettirme kabul,
Oluyor hemdeminiz bir sr edna K r Ali.

Amazn hurdesi malum ya, dardan grnr,

Ruh- maksat bilenin fikrine her an grnr.
Tecrbe ehline ayine-i devran grnr,
Hall-i esrar- muamma sana rahan grnr,
Mnkeiftir sana bu kar- muamma Kr Ali.
Rehberin ule-i tarih-i mkerrer olsun,
Maksadn hikmet-i azminle mukadder olsun,
Tarh u zaidle bu i vahdete mncer olsun.
Geen asr- vekyi sana ezber olsun,
Ortadan kalkar adamla bu belaya Kr Ali.
htiya artmal takdis ile ehl-i hnere,
Nazar- gaye uzandka, huzur- beere,
Verme yz, sanata bgane olan derbedere,
Olmal hisle mcehhez yazlan bu sefere,
Etmeyin soysuzu ikdar ile bl Kr Ali.
Almayn mahfel-i fikre edevat- kenefi,
Sein ehs- hyanet ile ehl-i erefi,
kmasn ahd- karbin yine err-l-halefi,
Size atfen, kokuyor bir nice aml-i haf,
Hakka kar ryor eski heyula Kr Ali.

Fikr-i icad- hayat- nev olursa hidemt,

Yok, deildir, bu cihete, elinizde alt.
Slan boklan tathire gerek tensikat,
Ediniz ehl-i fezille bu sayi isbat,
Olmasn sahn- vatan alaa mev K r Ali.

Herkesin lokmas bir cevher olursa iine,

Uyar edvar- siyaset felein gerdiine.
Takmayn her iti bu mevkib-i sayin peine,
Bu demir leblebidir, gelmez esfil diine,
Ehl-i hak belli olur lahzada rna Kr Ali.
Beslenir ry- melahat diye bin ahs- kabh,
Bunlarn varldr millet iin zulm- sarh.
Sine-i devleti tarih ile ettik terih,
Aikr oldu maraz, geti nezaket, telmih,
bu merkezde diyor cmle etibba Kr Ali.
Haladan geldi a sor aklma ey merd-i metin,
Gsteri, akbeti her vakit eyler tayin,
istifaya o kadar tene ki bu fikr zemin,
inizde hak erenler ola himmetle muTn,
Doruya yardm eder Hazret-i Mevl Kr Ali.
Tp Fakltesi Hastanesi, Haydarpaa
27.02.1337 pazar sabah.

AYGIR MAM
len nasihat veremem geri size Aygr mam,
Kafa tutma saz iin sen de bize Aygr mam,
Su-i niyet tayan alaa lanet olsun,
Yoktur asla garazm zatnza Aygr mam.
Sana kar ktlk varsa eer kalbimde,
Atarm varlm Akdeniz'e Aygr mam.
Sayarm hatrn, hem de seni incitmem.
Korkarm ta atamam ben kerize Aygr mam.
Saldrlarda soukkanlln mucizedir,
Hani rnek gibisin ngilize Aygr mam.
Ou akort olmad dersin zlrsn bokuna,
Kulak asma olur olmaz prze Aygr mam.
Osururdun iine orgu akort etmek iin,
Kardinal olsaydn Portekize Aygr imam.
Gel dzen meselesinde adn boklatma,
Dokuza kt m inmez sekize Aygr mam.
u kulakszln radyoda ilan ettin.
Bu rezalet foyas kt dize Aygr mam.
Bir elik paras davanz tekzip etti.
Sustk amma hepimiz, fen geveze Aygr mam.

s
Musiki Serveti'nin haznesi, ardiyesi yok,
Yklemitir onu hak bir kze Aygr mam.
Bu da gl pembesi derdin de krardn rekoru,
Kad olsaydn eer sen Serez'e Aygr mam\

I
j

Paraca pulca bu yl hayli kalnlatn ha,

Ate-i Veyl likllin hmeze" Aygr mam!
Pek zebun-k diyemem amma ezersin zayf,
Lpe geldi mi taparsn semize Aygr mam.
Yan bakarsn biraya, konyaa amma geriden,
K atarsn araba, serte dze Aygr mam!
Baylrsn pilice zannederim tilki gibi,
Lferin tazesi olmaz m meze Aygr mam?
Saldrrsn boarak namelerinle bezme,
Kfteye, meyveye, bolca ereze Aygr mam
Katakulli okuma, namelerin kakariko,
Hilede ta karrsn Muiz'e, Aygr mam!
Bir ktksn bu ilimde fakat asln mehul,
Benzemezsin meeye, prnala, hatt cevize Aygr mam!
Bir sicillin saylr bu yazlar varlna,
te msveddesi, sen ek temize Aygr mam!
B eyolu, 1936

AHANE CEHALET39
E vet!.......u dnya dersi'ni verdi,
Yeter artar bu hikmet; ihtiyara, khile, gence.
Kabul etti bunun tatbikini alkla yardaklar,
Maarif zindannda ilme, tarih bu ikence!
Huzurunda bu zatn intihar eylerdi Cebrail,
Bilinseydi ezelde hilkatin bu srr evvelce;
Ykard ar, krsiyi, eer ksayd bu dhi
Bu ahane cehalet uratrd Tanry felce!
Bakrky Tm arhanesi

39 N eyzen bu hicvi, son harbin ilk yllarnda bir g ec e yars, Bakrky

Akl Hastalklar H astanesindeki odasnn duvarna yazm t.

HOCA
Deif mi ya bu stun- cehil dinin direi?
Oyuklarndaki bayku fecia kstebei,
Verir banda da emvt- muzlime telkin,
Mezar-i kahr u elemden hara alr bu lin.
Peder akta kalr, ya filSne validenin
Niin muzaf ederek ismini sorar ve derin.
Dnceler douran bu, bu bilmece, bil ki
Saar btn safahatiyle ak- mtereki.
Bu rz- mbhemi tahlile hme-i Neyzen,
alt ylece Ferda-y Vahdet izlerken.
len ki mader-i maluma mstenit lkin
Peder gelince zek irkilir, zek bu derin.
Karanla adm atmak iin biraz dnr;
Olur ya phe deil mi? Bu zanla his dvr.
Bu perde, perde-i evvel, serir-i nisvn
Kolayca halledilir sand birtakm izn.

Muhakkak addedilirse bu felsefe yetiir.

Bu phe eyn-i asaletle gliben didiir.
Yeter bu ine tevarsle mftehir herife,
Muin olur bu rnga zunn- muhtelife.
Hoca,
Evet, bu er-i erifin yosunlu engerei,
Zulmle, gamla kazlm mezarlarn krei,
Mesabesindeki kanl diliyle kizb-i sarih,
Dker damarlara kubh- nifak eder telkih.
Bunun elinde nikh, akd itimaiyat,
Vatanda ite bu elde btn hayat, memat.
Bu el, o el ki btn irtibat- nesviyyet
Bununla zar u perian edilmi, ulviyet.
Kadnln, o zavall olan samiminde,
Yatar, fakat ne yapar ki girve-i dinde.
On yanda olan bir kz nikh ederek
Alr ve kendisi altm yandadr, bu eek.
mam deil mi ya? Bunlar eriat icab,
Mahallede ileri kim geirse ahbab.
Dn, filan gibi eyler o anda tayyolunur,
Mesrifin kapsnda zebaniler bulunur.

Vaty: Bu lafz - fazahat-ikf-i istifra,

Sbut- emr-i tahakkuk ve cebr ta be-tra.
Tl: Mekast- tahri-i cezbe-i ehvet
Duhul-i gui ile lerzi-i nm-yi zevciyet.
Zina: Kebuter-i akn kanatlarndaki ruh,
Samin-i halede bir ift gnl, fakat mecruh.
Zinta: Zevce olursa livta-i sur,
Tasarrufunda beis yokmu olmasayd eza.
Livta bahsine ait kurun- ldan
Bu na dek yazlan her kitab- hazz-efan,
Yataklarn baucunda durur, edille olur,
Fazyihi iyi tatbik iin mecelle olur.
O kz, bu cife-i matunenin soluklarn
Yutar, bu cife de yrtar bekretin zarn.
...er, ...er ve doyunca bkar, boar yeniden,
kinci bir kz alr, nk bunca hicret eden
Garib bkes avare, serseri dolaan,
Zavall aileler var, hkmetin bir an
Muhacirini dnmek iin zaman m var?
Elinde bunlar iskn iin mekn m var?

Aziz mntekimin siz bakin ki hikmetine,

liitn Emkin-i mriyye yand hayetine
Aceb birinci, ikinci, beinci, yirminci,
Hu kzlarn, btn ahlak u ruhuna mnci
Olan imamla bu kumpanya halkna sorsak,
Desek ki: er-i erifin evmiri ile yasak.
Haram olan u zina-haneler ki imdi ak,
Bu shibat- eref ilerinde kalbi krk,
Zavall, bark dalm olanlarn birine
Sorun, imam eli demi mi ile defterine?
Zeker be-dest-i salbet, vuzuh- er-i erif,
Geirtilerle ...er, din yolunda eek herif.
Cebindeki mhrn her basld evrak,
Eder o haneyi manen zeval ile ihrak.
Domuz yannda onun bir mam Birgivi'dir,
Btn u lem-i slam iin bela dividir.
Domuz, yutunca gtnden yutar dklse boku
Gnah olur diye toplar, btn tkar bucuku.
T p Fakltesi Hastanesi, Haydarpaa
12.01.1337

VAZ
Byk kesik, iki canipten.ular sarkk,
Yanaklar etlice, solgun, dudak kaim ve kk.
Azda fke kprm, bir ihtiras iie i,
Almadan da kokar ya, iinde birka di.
Sakal akaklarn altndan ular sivri,
ner ta gse kadar, bu iar- din eseri.
Ba usturayla kaznm, kele, benekli, siyah,
Yazlm enseye katmerli fi amnillh!
Bu ense hayli kalndr o bo olan kafadan,
inde beynini bilmem, ter durur tan tan!
Ka enli hem de mukavves fakat biraz ksaca,
Srayla gzlere geldik ki ite burda hoca.
Gzn ukurlar gayet derin, kapak buruuk,
Nazarlarnda soukluk ylan, fakat uyuuk.
Dklm alamadan vaz- dinle kirpikler,
Bir eski kavgaya ahit burunda kertikler.

Gbek fkh He tam, mesil-i necsi

O rtbe haile koyulmu ki bok kokar nefesi!
Geni bir eifiye ta midenin hizasnda,
Huruf- erle ekilmi ki maadasnda
Kalan divitle dml bir ince ynl kuak,
Kulaklar kcktr aas ...le taak
Bu cssenin tepesinde duran sarkl u fes,
Genie kollu u cbbe, ayakta kundura, mes.
Gururu, cehl-i muannitle eylemi iks,
Eder bu ktle derunundan ilmini ifa.
Durun biraz kyor ite krsi-i dine,
Na balad alr almaz zenn teline.
Bir itiyak ile at erait-i gusli,
Diyor ki gusl iin emr-i taharetin temeli.
u hanginiz iinizden bulundu bir dada,
Bayrda, tarlada, kyde, ahrda ya bada,
nnde merkebi grdn nefis gabard niden?
Olur ya eytana uymak o, merkebe bi giden.

Evet, giden, giden amma zinay imdi brak,

Gusld mesele nk gulak ve sen bana bak
Oul gusl, sana lazm, eek sabi gibidir.
Soyun hemen orackta usulcak rmaa gir!
Zina iin de cehendem, sen ala, szla, dn,
eriatn bu hkm: El hmaru ma'smn!"
Vaaz bitince duaya u tavr ile balar,
Alkn idmana, suni gzndeki yalar:
Cenab- Hak ulemay sevindiren kulunu
Cehendemnden esirger, kapar nefis yolunu!
Eek ... en biri varm o gn cemaatte,
Hocayla hsn-i tesadf, o bir ziyafette
Bulumu, ortaya gelmi, soanl yahni, imam
Kapnca yutmu uzun bir bez amma yal; hocam
Hi aldr bile etmeksizin bakar iine.
Brek, muhallebi uygundur; azna, diine.
Meer eek ...nin parmandaki dolama
zlm orda, o bez de nasip imi imama!
T p Fakltesi Hastanesi, Haydarpa;
14.02.133

M EVLN
Ya elli be, boy uzunca imi biraz kanbur,
Demek ayp deil amma edepte hayli kusur.
Bir inhina ki sevimli u devr-i pirde,
Fena-y mutlak iinde bir lmeyen zinde.
Banda bir keeden takke amma, sivri ucu,
Pek yle dikkat edilmez, iar gz yorucu!
ner o takkenin altndan omza dek salar,
Kvrck ular, pek ok deilse de ak var.
Kulaklarn kpesinden yukarsn perem
Kapatm, ondaki mana, bir uzlet-i mbhem.
Aln ak gibi amma grnmyor o kadar,
Ve takye haylice inmi ki nsiye pek dar.
Hutt- cephe mukavvesce ince, sk ve derin
Kanda bir-iki ak var, atk deil de yakn.
Sakal da nim kvrck, uzunca, kr dm,
Dururdu sol kulanda bir ince halka, gm.

Byklar azn rtm, bu bir skt- beli,

Firak- ems'i eder sabr-u ak ile tebli,
Ten esmerimsi, yanaklarda saye-i sufret,
Bu glge zll-i lednden hayal-i mahviyyet.
Ka ulan kapam, gz kapaklan mestur,
Bu glgelikteki kirpiklerin zlli, ftur,
Nazarlarnda tahakkm var amma n-mahsus,
Akard her nigehinden nice cihan- ms.
Baklarnda meni akar, coar, kprr,
Bir an- lemhada kalbi ebedlere gtrr.
Yeil, pamuklan km soluka hrkas var,
O vard sadece srtnda bir de bir alvar.
Zemini yerden epeyce yukarda bir ta oda,
inde musluk, ocak var, tavan, taban tahta.
Bir enli pencere ark- imalye nazr,
Bina da Devre-i Seluk'a ait, anlalr.
Basit iindeki eya, pek azd mefruat,
Bu hcreden ok uzakt gam- hayat u memat.

( '.irince pencerenin karsndaki keyi

l'utan bu pr idi; peinde vard neyle meyi.
( )nnde rahleye benzer ve oyma bir kiirsi
l)erun- hcre btn bir mehabet-i kudsi.
Bu akdesiyyeti il ederdi Mevln,
Yazan seriri ite bu nur- arz u sema.
Fakat bilir misiniz, bu huzur- izzette,
Bu kuede ve bu ayn-el-yakin hakikatte.
Dikilmi ara kadar bir stun-i itminan,
Bu nur, nur- lidir, emanet-i Kuran.
Ulm- zahire burda gnete bir yarasa,
Feza-y lyetenahiyyet acizden de ksa.
Uyun- felsefe m, vukuf- fen ktrm,
Bu yerde ben unu bildim demek cahm, uurum
Serr-i saltanat fakr, ihtiam deha,
ehi bir ak- mebbed ki hep firak u bk.
Semas hfi-i mutlak, ihb- skb gam,
Teraneler ile mlhem, yaar hayal-i elem.

Mesl-i hme- mana nedir? Kelam- sbt,

Lafzda yer tutabilsin serir-i lhut.
Bu dinde dzah u cennet, azaplar yanyor,
Brak hayat, lm, raelerle kvranyor.
Mezar hufre-i vuslat, ta hayal-i emel,
Harabe-i ubehtn iinde yok meal.
Bu yerde yok olabilmek kadar bir emr-i asr
Tahayyl eyleyemem ben ki eyleyim tasvir.
Deha-y harikann bu, harim-i hikmetidir,
Kader bu hikmete bganedir, maiyetidir.
Fakat bu hikmete sermayedir vcud- adem,
Heman bu yoklua kar btn scd- kdem
Bir izdiham- mebbed deil, bu srr- vcud,
Bu srda oldu nmayan hakayk-i rnevcud.
Demek ki kendini bilmekte var imi hikmet,
Mahabbet ehli olan, kendini bilir elbet.
Bilirse al neyi vakt-i teranedir Neyzen,
Hayat bir dem-i shhat, karma frsat sen!
Tp Fakltesi Hastanesi, Haydarpaa
Cuma sabah, 16.02.1337

EHRE- MEHATIN ISKATI

Kabilt, hebt, kabilt ve hebt, oldu tamam!
Ne kizb zulm cinayet, ne girye-i eytam!
Ucuzca hem de ne l seyahat- Arafat,
Ziyaret et, anadan doma, ol sabi gibi, yat!
alma, gez, bu kadar altn, elmas, evler, akar...
Yeter bu, yz sene bitmez, almadan ne kar?
Cenab- Hak sana vermi, hayat frsat bil!
Bu servetin Hac'efendi, tkenmesi mkil.
Hakikaten Hac zengin, evlidir, lkin
On kar boam keyf iin msaide din!
mam gelince muhabbet temelli bakalar,
Hocam bu meclise zaten eriaten yarar.
Kelam bb- meihatte dinlenir zira
mamla hayli uyumu Meihat-i uly!
Oturduu oda pek saltanatldr Hacmin,
Sadalaryla mzeyyen beliyye krbacnn.

Elinde bir kuka tebih, nnde tabla, ttn;

Ne bir mnafk- sadk, ne stk hakka btn!
Nazarlarnda hyanetle hile-i eri
Parldadka gler her fazahatn nevi.
Yalan dedin mi yeter, bir nazar kyafetine,
Dnd kuyular hep Muhammed mmetine.
Denlere yetiir, hem parayla bilfaiz,
mamla ortak a, fetva-y melanet-engiz.
Yeter o gen ocuun rz u mal u hretine,
Blua rtn ispat iin salbetine!
...er diye yemin etmek deil mi ahitlik,
...sa da ne kar! Din yolunda bitlik!
O, baliin zekerinde birer huveyne gibi,
mamla bu Hacefendi, bu Hafz- Haleb!
ocuk gzelce muhabbet o akam ince uzar
Kadn mebhisi onlarca nk mide bozar.
Hacm riyay temellkle alm uhdesine,
Hocam livatay gmm ilimle midesine.
Hacmda melanetin hi almamlar var,
Hocamda mefsedet eyler yeminle kavi karar.

Hacmda r u hayadan eser sakalJa sark,

Hocamda sure-i L f a nian: kulak kabark!
Hacm fazilete kar eder seni tekfir,
mam, u ilm haberler nnde bittastr
Klndnn kn gnde elli kerre yalar,
Mhrlerin iri angrtsyla halk oyalar.
Olur ya, kz, kadn, olan imam evinde kalr
Giren o haneye lmez, fakat beer, azalr!
mam knca evinden susunla istikbal,
Eden u kitle: Muhacir, bu dalga, zll-i zeval.
Enin, mnla alm azlarn nefesi,
Buhar- c ile tavlar bu zrtapoz teresi!
Kaza-y hacet iin her kaziyeyi tahlil
Eder, evinde kuzt klar bokuyla hacil.
Bu akam skat icra eder iken kassam,
Elindeki kna kar bin salat u selam
Getirmesinde eriata devr ederdi gnah,
Muhammede deil Allaha kardr bu klah!
u softavata mbella olan bu cife-i din,
Dudaklarnda birer vecd-i rae-i telin!

Bu cife hun- mezalimle gaslolunmutur,

Bir ah- serd ile sanki beliyye donmutur.
Muhassenatna ait olan menkbn
Hayrla yad iin nce kartrr cebini!
Meliyata tebeddl eder cinayetler,
Yaar lika-y eriatla trl ayetler.
Elinde hazret-i Kuran Deil-i hayrat
Eder eda-y ehadetle affn ispat.
Bulur hisabn Kuranla, yaygarayla katr,
Gren sanr ki zimem defteriyle bakkaldr!
Kabilt, hebt, kabilt ve hebt, oldu tamam;
Ne kizb zulm cinayet, ne girye-i eytam!
Ucuzca, hem de ne l seyahat-i Arafat,
Ziyaret et, anadan doma bir sabi gibi yat!
Bakn, u lem-i slam iinde ki zillet,
Meihatn u likas, u levha-y ibret.
Mezalimi douran u mefsid-i ahlak
Senet deil mi elinde erzilin bir bak!
Bu er-i din ile hubb- vatan nasl uyanr?
Beer, bu zillete resmen hurafe der, dayanr!
T p Fakltesi Hastanesi, Haydarpa

19.02.133"?

SOFTA
Sevimli yz, ya on alt, uzunca, toplu beden,
Gznde ate-i hasret, yanar cd kyden.
Bu ayrlk iki aydr, pederle, maderden,
O sevdii, ninesinden ve biraderden.
Omuzda bir hal heybe ki yengesi dokumu,
inde tarhana, bulgur, zavall anne komu!
Banda pskl kopmu fes, ince bir tlbent
Dolanm yle; ilerde, sarkla namzet!
Soluka bir kara cbbe, ayakta bir yemeni,
Bir itiyak- fazilet yakard sinesini.
Kyn yanndaki kaynak kadar beyaz berrak,
Bu kalb-i pak-i vatanda yanan kl firak.
Nazarlar ufk- emelde bir azm ile merkz,
Tasavvur ettii ulviyyet, ak- bsra sz.
Bu ak Trkn znde u niyet-i ulvi
Ki hilkatin bize bahettii murad- kavi

Tevarsen geliyor yadigr ecdadn!

Fakat ne are? Gdas u cell-i bdadn!
Elinde Emsile koynunda Mushaf u Tecvid,
Dilinde fiil-i taaccb, binas belde divid
Hayal-i nasr- mansur iinde gib eri,
Tefekkr ettii demlerde zanneder pederi!
Bu Emsile, iki milyon lgati tasrife
Medar olan bu muamma gelir mi tarife?
Bu felsefe, bu cihan o dima- masumu,
Harap eder, yaatr bum- cehl-i meumu,
Cehl: Bu anede perverde-i eriattr,
Bu lne ki yeni bir hcre-i meihattr!
Der u melanet-i abada bu zavall kuzu
Banda rai-yi mfik olur yaban domuzu
Emer zemim-i ahlak, ilm-i din diyerek
Bu istihale ayda biter, olur bir eek!
Bina, Avamil zhar iinde tekme atar!
Maarife o zamandan kzar, sver ve atar...

I'khla bahs-i necaset, zekt cer skat

Bilindi mi buyurun ite oldu molla srat!
Hu medrese denilen kabr-i ak- istidat,
Zebaniler, dourur ki maarife cellat
u din-i devlete kar bu Roksolan kaz,
Zavall millete girmi bu hanedan kaz!
Nasl sokulduu geldike hatra yanarm,
Bu ztrap ile hissen vatan olur kanarm!
Gelir hayalime eklen, byk, yaman Trgu
Ayaklarnda pranga krek eker, mesut
Bir emr-i harika-peym, eder onu tebir,
Gler o frsata kar, zek iinde bu r!
Demi ki: Ey Dragota! Naslsn?" Andriya,
Cevab u, ksa sz: enle ben kader derya.1"
Sen ey! Bu millete anlar kazandran Amiral,
Sen ey! Semalar mehn- ak olan, ikbal.
afaklar at, bamda, o evket-i mazi,
Peri-i hande-i derya unuttu, imdi bizi!

Bugn, vatan dediim, u Mefahir-i giryan

Ve zll-i zail-i tarih iinde u, ryan
Gezen fecayii grmek, nazar deil bu ate,
Sokaklara dklen rza halka bari yeti
Harap olan kymz bir nmunesi vatann!
Hesab yok, lenin, kahr u gamla a yatann
Hkmet yle srm ki; milletin can yok.
Ve hrs ile dii kitli Meihatn kan ok!
Btn bu milleti giryan eden Mehattir,
Bu bb- fitne-i fetva cahm-i zillettir.
Bunun vcudu bulunduka, Trk' sayma adam,
Ne doruluk, ne zafer, ne huzur- dil-ram!
Siz ey mefahir-i giryan iindeki ecdat,
Aman vatan yanyor Allah akna imdat.
Yeti u plak ayaklarla, a gezen ocua!
Muhaceretle, fazahat gren u yavrucua!
Alt hepsi de her bir hakarete eyvah!
Sebep mi yoksa buna; Z,a ilahe illallah?

Sebep nedir ki ilahi bu emr-i l-ysel

Bamda klad, gya sehab- kahr ecel!
Muhammedinse eriat, na ite nedve-i din!
Nmunesi duruyor, ite mehbet-i telin!
Btn fazahat grdk ulm eklinde
Bahar, bayram setik, gumm eklinde
Yeter! Bu Roksolanm kurduu bu kanl tuzak
Namazl, hal, orulu, bozuk imanl tuzak.
Gnller anlad hakkn, vatanda olduunu!
Bugn bu fikr ile verdi u varn younu!
Lzumu yok bana artk, na ite eski dinin!
Yeter, Azb- Mukaddes iindeki telkin.
Yukarda cerre giden softaya, verin kalemi,
Bir ak- evk ile yazsn bu hiss-i muhteremi.
Olur bu softaya sermaye ademiyetten
Vatan o gn uyanr, ite hab- gafletten
Huzur- 1Veyzene girdike, byle molla Srat
Elindeki u kavalla, ter durur cart cart.
T p Fakltesi Hastanesi, Haydarpaa
20.02.1337 sabah.

YOBAZ
Bir gne grmesi kabil deil erbab- dile,
Kaplam sis gibi etraf gruh- hazele;
.......mmet denilen u haere
.......dr bence huzur-i beere.
Cennet'i fasl- taharet iledir ispat,
Sanki yutmu gibidir mebhas- kazurat.
Yakr ekline timsal-i fezayih dense,
Bir ykk eski kenef knkne benzer ense.
Koku aldka koar hrs ile mevta peine,
Benzemitir yz srtlan derisinden meine.
S-i hazm olsa gerek bilmedii varsa onun,
Midesi iskele sanki odun olu odunun!
Ankara,

OPUR OLGA
Olamaz bence mul gidene hayr erin,
Her l ykselir omzunda sufuf- beerin.
Roln yapt demektir, gidene bulma kusur,
Onu var sen piyesi oynatann kendine sor!
Bir misafir olarak kald be on gn krede,
Rahmet-i Rab ile Olga coup akt ebede.
Beyolu, 1936

O LMED!
Tanr lmez, o dilerse grnr bir mddet,
Kaybolunca onu kalbinde bulur her millet.
Biliyormu kaderin cilvesini evvelce,
Btn ecrm- sema yasla brnd o gece.
Yaklaan bir ac nce gnei korkuttu,
Ay tutuldu diyemem gkyz matem tuttu.
Ata geti ebedin mevki-i mstahkemine
Bir direktif veriyor arza, beer lemine!
Bize ilham ile isal ediyor her haberi,
Ki onun kudret-i klliyye, emirber neferi.
Balad dr- fenann ebede telsizini,'
Gdelim at yollardan mbarek izini
Atatrkn beere sunduu peymn budur:
Atatrke inananlar er olur, sulhu korur!
Beyo

13 kinciterin 19

KITA LAR
Ry- ikbal-i felek imdi Celal'e dnd
Yine bin kan akacak daire-i evrinde.
Geti-i devlete mademki kaputan oldu,
ok krekler eker evlad- vatan, devrinde.40
Gitti amma raan, geldi tedbir-i harik,
kt eski kovalar, kadroya girdi yeniler.
yle bollat ki her dairede imdi kova,
Gelen erbab- meslih bile kullansa yeter.41
1910

Sorulsun Sadrazamdan, bizim n varsa ltfetsin

Hududa tahta perde ekmenin imkn- icad.
Alr ibret bugn enkaz- devletten nazar ehli,
knca Padiah tahta, Serasker oldu Badad!
Ayasofya, 1912

40 Abdlham it zamannda Mdde-i Umum Cell'in Bahriye Nazr olm a

s m nasebetiyle yazlm tr.
41 raan Saraymn yanm as m nasebetiyle yazlm tr. Tasviri Efkr
gazetesinde, Ebzziya T evfik v e Yunus Nadi ile beraber oturduumuz
srada yangn haberini m erhum V eld getirm iti.

Kalmad beyninde ashb- tarkin ihtilaf,

Ehl-i hakk birbirine toplayp perkittiler.
eyh Bk rehber oldu bu sefer de hepsine;
bn-i Sfyn' ziyaret n ta am'a gittiler.
1915

Frka parti diye halkn boazndan skarak

Milletin on senedir olmu idi mengenesi.
Kazd h- belaya yine kendi dt,
rsn, kskacn ...min ingene'si.
1918

Ltfi Fikri Beyefendi aklnca

Szde bo torba ile at tutacak.
Bu tavassut babas umak iin,
Zokay kendi eliyle yutacak.
1920

Takma sa di gibi dil de yaplr hem taklr,

Ederim Encmen zas ile istidlal.
Chicf in az bu perinle bozulmaz artk,
Yeni dil takt ona Mahkeme-i stiklal!

Sebeb-i rifat olur maziye sebb teni

Hu teebbs maraz- hrsm iin f mi?
sterim ben de usulen alp ykseleyim.
Babann kabrine ssam acaba kfi mi?
Beyolu, 1936

ngiliz devleti gsterdi btn kudretini,

u Habe meselesi bitti alnd ard.
Dnmemitir Britanya dediinden nk
ngiliz dostu dokuz ton paray kurtard.
1936

Sokaa dm olan bir iki para eserim,

Kaybolunca bana gnlm surat asmtr.
Bit-tesadf iki eek geiyormu oradan,
Birisi stne sm teki basmtr!
*

te kanbur felein emriyle

Mihver'in arkn krd devran.
Due'dir Akdeniz'in yz karas,
Topyekn azna st Yunan
Pendik, 1942

NERDELER?
O arkadalar sormutu: Nerdeler? Ulunay,
Bunun cevabn Neyzen verir misin?
Hay hay!
Hy edenleri gurbette, dnmedi yurda,
Utanmayanlar dnd ve hepsi de burda!
*

Srr- hilkat inklab ekti bak ikenceye

Alt yz yl sonra mevcudiyet-i fanisini
Sska bir srtlan mezarndan karm paralar
Yunus'un hk olmayan enkaz- cismanisini.

BR OCUA42
Uup geldin bir ihb- l-meknsn sen!
Bu hikmet-hane-i hilkatte bir ruh-l-beyansn sen!
Kudmnle merreftir btn yrn ile ihvan,
Nasl etmem muhabbet hem Muhammed hem
Sleymansn sen!
1942

42 iahiyat yolunda bestelenm i eserleri lhut sesile okuyan Trabzonlu

Hafz Osman Alp er'in olu M ehm et Sleyman'n doum u zerine ya
zlm tr.

Skboaz etti yine halk susuzluk derdi,

Biliriz yaz aynn ehri bunaltan huyunu.
Boar stanbul'u toplarsa eer Vali'miz,
Belediye kapsnda dklen yzsuyunu!
1945

Bay Hitler'e yaraland, dediler.

Menhus yldz abuk d oar dulunur;
Sen kpee kuduz de d e geiver,
Nasl olsa bir ldren bulunur.43
1945

Atlmt zavall all bin trl hakaretle44

lahi intikamn neesinden ben de mest oldum.
Maarif namna birok devair byle yandka,
nandm hikmet-i Zerdt'e ben ateperest oldum!45
03.04.1948

Edeb bilgini Hayrettin Kaptan,

Be asr nceden biliyor gibi.
Ikna kna yazdn ire
Barbaros ... siliyor gibi!
1948

1.i H itlere bom ba ile yaplan s o n suikast zerine yazlm tr.

44 N eyzen e, yakn dostu b ra h im allnn Akadem i'deki hocalk vazife
sinden kanun icab e m e k liy e ayrldn -13 Tem m uz 1947- sylediim
zaman: Bu nasl karar? Sanatkr, bostan kuyusunun dolabm eviren
b eyg ir deil ki ya haddi ile skartaya karlsn! demiti.
45 Bu kta Gzel Sanatlar A k a d e m is inin 1 Nisan 1948 akam yanmas
zerine yazlm tr.

Kendim

KITA
Gezindim sz- hicranmla bin bir perde stnde
u aheng-i hayatn darbn taksime yeltendim.
Karar ettim adem-bd- gamda fasl- hde,
unu derk eyledim ancak ki brm kendime kendim!
T op ta Tm arhanesi
1927

SAHNE-I MRMDEN NEFS- EMMAREYE HTABIMI

lemin bazrn ...yim,
Smbl verd hnn ...yim,
Andelib-i nizarn ...yim,
Hasl nevbhrn ...yim!
Bana yoktur, lzumu gleninin,
eb-i tarik rz- reninin,
Ne gulmann, ne de zeninin,
Hepsinin ta mezarn ...yim!
Alamam ben, ben erkeim erkek
Hayli gtr bana cefa etmek,
Minnet etmem bu mre de be felek,
Atn al tmarn ...yim!

Gedir bu fakiri aldatmak,

Yzdrp sonra kndeden atmak.
Gzn a da sen bana bir bak,
Ben senin itibarn ...yim!
Saki-i mh-ryna saym,
Glnn reng byuna saym,
Mutribin hy u hyuna saym,
Sgr- nevedrn ...yim!
Yok safas hezr- dem-gerinin,
Gl-sitanda kfe-i terinin,
Bezm-i sahba-y ruh-perverinin,
Nevesiyle humarn ...yim!
Felein uradmsa vartasna,
Saym aznn ta ortasna;
Bunu yazsn cihan da hartasna;
Ktaat u bihrn ...yim!
stanbul, ukureme, 1317

HAYATIMDA
Ne bam var, ne km var be felek
Tpk ... evirdin beni!
Kurtulamadm gitti anha minhdan,
u son siyasete evirdin beni.
Salkta mihnetle har neroldum,
ien umutlara teneir oldum,
Mezar talaryla dertleir oldum,
ynda heyete evirdin beni!
Mezhebimde haham, papaz, hocalar,
Orsa pupa, yalpalayp bocalar.
Her gren bir letimi kurcalar.
Pirsiz bir sanata evirdin beni!
Akn perisine attm sazdan ok,
Ta kalbime dt, yalvard pek ok.
Benden baka yarasm saran yok,
Sevdal gurbete evirdin beni.

ahika m hibir bulut yrmez?

Kalemim de her nkteyi srmez,
Hrmet eder herkes, lkin el srmez,
Kabe'den sirkate evirdin beni!
Kimim, neyim? Yok srrm bir bilen,
ster yaa, ister l, ister dilen.
Avrat pazarnda yanl ileyen,
Akrepsiz saate evirdin beni!
Zrtlkten her tarafm kanad,
flas etti ...im, dibe kaynad.
Bam baka, km baka oynad,
Taaksz ehvete evirdin beni.
Ne tutan var, ne atan, ne karan,
O meyhane bu kerhane Ptian,
Erenlerin kapsnda dolaan,
Neyzen adi ite evirdin beni!
T p Fakltesi Hastanesi, Haydarpa;

15 Knunusni 13!

MERNU46
Bu engin ayrlk canma yetti,
Bamdan ayor kederim Memu.
Bu yolda yazlm ferrnan- kaza,
Bunu da gsterdi kaderim Mernu.
Balanmtm btn kalbimle sana,
u fani cihan okuttun bana.
Sen gtkten sonra ben yana yana
Hicranla gzya dkerim Memu.
Bu yolda cahilim, bildiim ksa,
Sen girdin topraa ben dtm yasa.
Hakl haksz hatrn krdmsa
Affet gnahm, beerim Memul
Bakrky Hastanesi, 1934

46 Mernu, N eyzen T e vfik in sevgili kpeidir. Bu kpek kendisine uzun

yllar arkadalk etmitir.

KRARNM E
Mnir Baba Tekkesi'nden dnerken
Vadi-i sevdaya dtm, pr-gamm ahm Ali,
Kimsesiz kaldm karanlk gnde gmrahm Ali,
Domuyor mihr-i midim, kmyor mhm Ali,
Gelmiyor mu guna bu ah u eyvahm A li?
Merhamet et halime her eye aghm Ali,
Var m senden baka syle ilticaghm Ali?
R-siyahm, pr-gnahm, yok yzm Peygambere
stemem bir trl gitmek byle rz- mahere,
Eylerim belki tesadf der iken bir rehbere,
Dmm elsiz ayaksz stan- Hayda/e.
Merhamet et hlime her eye aghm^//,
Var m senden baka syle ilticaghm Ali?
Tuttuum rh- ekavetten hacil oldum, hacil.
em-i imanm kapand, btnen kaldm alil.
Halimi ho grmemek de sence imdi mstehil,
Nazra- affnda nk nneh eyn kall
Merhamet et hlime her eye aghm Ali,
Var m senden baka syle ilticaghm Ali?
Adeta ldrmm sahba-y lal-i yardan,
Giymiim bir pirehen ki nescolunmu nrdan.
Beldeki znnr- teslimiyyetimse mrdan.
ektiim gamsa saylmaz yardan, ayardan.
Merhamet et hlime her eye aghm Ali,
Var m senden baka syle ilticaghm Ali?

kmyor bir an cierden derd-i sevda haneri,

Pene-i akn esiri olduum gnden beri.
Ta sveyda-y dilimde hecr-i yrn ahkeri,
Ol kadar yandm, yakldm ki unuttum her yeri.
Merhamet et hlime her eye aghm Ali,
Var m senden baka syle ilticaghm Ali?
Cinnet-i sevda ile bir anda yaptm bin gnah,
P-i em-i hlkde oldum hacil r-siyah.
Ta kardm adeta, eytana giydirdim klah,
Pek yazk oldu bahar- mrme, ettim tebh.
Merhamet et hlime her eye aghm Ali,
Var m senden baka syle ilticaghm A li?
ok gnl krdm, gcendirdim cevn prden,
Her naslsa sapt bir kere yolum tedbirden.
Geri dnmez mukteza-y talihim takdirden,
Himmetin hli deil lkin buna tesirden.
Merhamet et hlime her eye aghm Ali,
Var m senden baka syle ilticaghm Ali?
ktibas- feyz iin mihr-i Mnirinden senin,
te ettim sitn- akna vaz- cebn.
Dergehinden bo evirmezsin beni, kalbim emin.
Daima alar, yanar bir bendenim zr u hazn.
Merhamet et hlime her eye aghm Ali,
Var m senden baka syle ilticaghm Ali?

Penezed ehbz- husnet gerdenemr ez-kemn,

Der dilem peydud angeh adhezar h u enn.
Mondem b-hod zi lal-i yr-i sevda aferin
n odem bidr kez men mreved imn u din47
Merhamet et hlime her eye aghm Ali,
Var m senden baka syle ilticaghm A lil
Ahsen-i takvim-i hilkat levh-i didarndadr,
Reng-i rahmet, by- efkat varsa glzrndadr.
Her hakikat, marifet, esrar- srndadr,
Merhem-i zahm- dilim dest-i ifabrndadr.
Merhamet et hlime her eye aghm Ali,
Var m senden baka syle ilticaghm A lil
Olmayanlar kif-i esrar- ders-i men aref
Anlamaz can vermeyi urunda ey ah- Necef.
Kinata nur- emsindir veren an u eref,
Tene-i sahba-y affim defter-i isyan be-kef:
Merhamet et hlime her eye aghm Ali,
Var m senden baka syle ilticaghm A lil
te benden yz evirdi ainalar bsbtn,
Bir enisim kalmad endieden baka bugn.
Destgrim, Neyzen-i bareyi bir dem dn,
Nur- emin ol marneyn-i gzin ba in
Merhamet et hlime her eye aghm Ali,
Var m senden baka syle ilticaghm A lil
stanbul - ukure

Ali B ey Han, 12/12/1:

47 Gzelliinin ahini tuzaktan karak boynum a pen e vurdu. O zan
gnlm de yz b inlerce ah v e inilti peydahland. Sevgilinin sevdc
yaratan lal duda yznden kendim den gem iim . Uyannca bir
baktm ki benden, iman da din d e gitm ede.

Z DUYGUM
Zat- sultan- beka, yani men hsrev,
Saz ve sz ahengin etmi aka burhan- kavi.
Ben ezel sermestiyim, meydanm ar- mstev,
Aksedince gnlme ems-i hakikat Pertev
Meyde Bekta grndm neyde oldum Mevlev.
Nur~ hsnn, nr- akn emine pervane var,
mrm vakfeyledim, birdir bana mehd mezar
Varsa kalm srr- hilkatten yegne yadigr
ve-i ney, neve-i mey etti gnlmde karar
G edince bezm-i vahdette rumuz- Binev.
Hubb- Haydar bu tarikin hem sonu, hem badr
Cavidan Mesnev, misbah- ule-pdr
Suret-i manada Hinkreyn sr kardadr,
Merebim Molla-y Rum, mezhebim Bektadir,
Ta ezelden yand dilde bu era- manevi.
Rite-i mrm rebab- cismimin evtardr,
Her rek-i can perde dest-i hecr, bestegrdr,
Zahm- sinem laledir gzyalarn enhrdr,
Hamse-i l-i Ab esrarnn glzardr,
Bu iki nurun tecellas ile gnlm evi.
Olmadm meftunu maln, rtbenin, sim zerin.
Zevki, evki neyle meydir rind-i azade-serin
Dest-i c dundan ekip kallaviyi Peygamber'in
Mazhar oldun feyzine Neyzen Cenab- Hayderin,
Kilk-i irfan- beyann yazd bu ir-i nev.

HEKMLERE

naz

Bir hazakat-zedeyim midemi tp tepti benim,

Krk katr tepse yklmazd u aciz bedenim.
Kaplad her yanm sanc, elem, ar, bere,
Bir mezar oldu cihan, sanki etibba haere!
Hastahane sanarak ok yere girdim ktm,
bret aldm oralardan ve canmdan bktm,
ylunf min himmeti erdi yine imdadmza,
Hatime ekti bir er nale v feryadmza.
Kalmamtr gibi aciz bedenimde bir ey,
Yaasn sine-i millette Hasar Vasf Bey!
1933

L
timadm belki kalmtr diye insanla
Gnde bin bir kerre eytan kalbimi yoklar benim
Bizde vicdan telakkiler bu yolda llr:
Zevk alr grse perian hlimi toklar benim.
Cavidan szlerim sanma isabet eylemez,
Sapldr kalb-i hedefte attm oklar benim.
Her ... benzedi bin birv4p/sli mabede,
Heykel-i Firavn'e dnd stm boklar benim.
Ezkaza bir lokma et yersem hayalen vergici,
Rzgr altndan geerken zartam koklar benim.
Fatih, 20 Eyll 1946

KAVAL AKI
Efendiler, baknz u elimdeki kavaln
Serir-i nefehtnda ince, orta, kaln.
Sadalar bulabilmem, hemen otuz sene ki,
Olur, sebatma sanatta ahidim belki.
Nasl m geti otuz yl bakn bu atee ben,
Bilip de dmedim asla naslsa dinlerken.
ocuka kendi hayal-i melalime dalm,
dim, fakat bu sihirli kalem, fsunlu kam.
Mukadderatm yazm ezelde defterime;
u destan- hayat- garibimi serime.
0 daldm yarm uyku iinde kendimden,
Ayrdlar gibi oldum, uyandm amma ben.

ikinci uykuya dtm hakikati orada,

brakmm gibi grdm, hayali de burada.
Gerek hakikat rya, gerek hayal olsun,
Benim u hemdem-i ruhumdan olmuum memnun.
Btn hayatmn fk- girye-brndan,
Doan leyal-i teselli iinde pr-hsran.
Ve serseri dolaan kehkean- sanatten,
Bedayii douran mavera-y fikretten.
Simh- ruhuma bir ses gelir, sar bir ses,
Ve der ki: Her neyi bildinse redd acz ile kes!
iirlerin tesinde kalan serir-i ney,
Duyup da anlatabilmek muhal olan bir ey.
Rid-y ak u hafyadr, aczde hayret,
Eer ki gsterebildinse ordadr sanat.
T p Fakltesi Hastanesi, Haydarpaa
9 Knunusni 1337

BR HKYET
Bam, bam, aman Allah; ne el, ayak, ne kafa,
Vcut ateler iinde; otelde yok ki hava.
Gzm almaz a, el yordamyla bir bakaym,
Ne var u matrada, yle be on-yudum akaym!
u bir... u, bir daha; f be! lahi sen kurtar,
Cezalarm da m ispirtonun iinde yanar?
Elimdeki yarm okka deilse de gibidir,
Yeter mi? Kestiremezsin ki! Her yanm tir tir!
afak skeydi bilirdim kepenklerin sesini!
Kanc defa akordum, grlt perdesini.
Ttn, kadeh olacakt, na, ite kt fakat
Cebimde baka ne vard? Limon bu; u kravat!
nc hamlede: Serar olan bu kallavi;
Bu itikad- kavi, lmeknlar havi.
Ufuktaki afan smm seririne,
Kfrle azm atrma imdi tan yerine.
Aarsa hcib gam iltifat perdesini,
Gzm gnlde grr kinat perdesini.
Yavaa kalkarm amma epeyce sendelerim,
Temas u hiss arasnda karanl delerim!

Otelci lamba komutur ya! stemez gnlm,

Mumum yanmda. Bu, bence hayat iinde lm.
kar semalara dudu, sema eder dnerek,
Ziyas kalb-i vatandan nianedir titrek.
Bir itiyad- musammemle pek yarm yamalak.
Ykanmann sebebi pire hrmeten olacak.
Bu duygu kontorolmdr, zevahirim sezmez,
Bu hissi bo bulunursa seririm sezmez.
Fakat benim zerimde bu atein tesir,
0 rtbe ince yaylm ki bir azb- esir.
Dnmek istemem esbabn; bu, nk kk
Bir det oldu fakire ki yanmal gnlk.
Dardaki afa ben, cihana bahettim,
Benim afaklarm at, huzura dek gittim.
Alr, per, basarm sineme bu gaml neyi,
Niyaz eder ekerim ilelerle cm- meyi.
Gelir ve diz kerim kalktm o pis yataa,
Derin derin kabalardan saba gelir kulaa!
Bunun da hikmeti bence bilinmedi hl,
Bu demde bestenigrla doar peri-i saba.
Bu iltifata ki ben mazharm erenlerden;
Bahar- dilde ekilmez mi dest-i dilberden?

Birinci perde bu: Resm, kincisi gelecek

Boalt u matray sen, olmasn ...de felek!
Boaltrm yine kallaviyi, tevekklme
Cevap olur bu kadeh her ne olsa mklme.
Beinci, sonra yedinci dedim mi on ikide
Karar iin ekerim u elimdeki teki de.
kinci perdede meyhanedir mekn u karar!
eker o kar- harabata, canlanr esrar.
afak darda belirmi, fakat sokak sisli,
Sokak m belli deil, bin bela ile isli.
Bu, sanki st yklm uzunca bir dehliz!
Cinayetin oca ite hep bu kanl geriz.
Tter dumanlan fuhun, serir-i beerin,
Bu yer, boutuu yerdir lmle hayr u erin.
Bu yerde hiss-i fazilet, riya-y nsan,
Tavattun eyleyemez Kabil olsa skkn.
Tabanca, muta, baklarla sustal aklar,
Kumar, mukatele, esrar- gam, kadeh, raklar!
valyeler, Yenierler, tuyf- havf olarak
Gezer bu izbe mahallerde, kanldr el, ayak.
Yava yava yrrm ney elimde, mey cepte,
Bir intiba ile Kpt dil-i muatepte

Huzu ie kalimeyra denir, kadeh de dolar,

Hayali, hatra burda ocuk gibi oyalar.
Birer birer der erbab- gam kdretle.
Cezaya mstahak olmu bir emr-i hikmetle!
Gzmde ekli durur manevi prangalarn,
Srkleriz bunu, angrtlar ar ve kaln!
Riya, yalan giremez imdi, nk erkendir,
Bu semte uramaz onlar, kalemli reh-zendir.
nc bade de tekmil olur ayakta heman,
Asl yerim daha baka ki ordaym mihman.
Asl yuvam ki bu meyhane, sahibi Yakomi,
Bu yerde anlayabildim vcut ile ademi!
Bu yerdir ite benim stn- tahsilim,
Bu yerde oldu hayat lmle tahlilim.
u ite: Sadaki tezgh, banda kanl Tao\
Bu arkada Kazak Osman, avantas harao.
Huzuruna giderim, hikmetiyle ibrettir,
Gecikmez o... Bunun ismi eref, mfettitir.
Ne var, ne yok arar, insanlarn mayibini,
Hkmetin, vkelnn kartrr dibini.
Tatar avu, oturan pr-i gam-zede kede,
Geirdii sene doksan be; mr, emel, iede

Akan nigh- dilinden cihana hep tevbih.

Bunun vcad- asilinde canlanr tarih.
Tatarca, Trke gazeller, kasideler yazm,
Sekiz lisan biliyor ivesiyle, dil-bazm.
Huzuruna giderim, hikmetiyle ibrettir,
Ve macera-y hayat btn hakikattir.
Benim yerim uras, cephesinde tezghn,
Memerridir buras her bela-y n-ghn.
Bu yerde canlanr efal-i seyyie eklen:
Dayak yiyen, vurulan, sirkat, iftira, dvlen.
Bu yerde knh-i siyasettir iltifat- kader,
Eer ki sevdirebildinse kendini, bu yeter.
Parayla, akl ile kuvvet, belay caliptir.
Cesaretin var ise bil ki mevti taliptir.
Nasl benim ke? Feyz-i bahar- dilberden;
Oturmadan geliyor iltifat erenlerden!
Bu yerde on sene ben eyledim hicirle karar.
Btn ebabm yuttu firak ile bu mezar!
Mezar- kahr u elemdir bu gaml meyhane!
Hayat burda yalan! Hande, girye, efsane!
T p Fakltesi Hastanesi, Haydarpaa
21.02.1337

TERCME-l HLM
ocukluum ne zaman gelse ydma derhal
Zavall ruh- garibim olur garik-i melal.
Kalan sahaif-i gam hcre-i hayatmda
Birer birer alr pi-i hatratmda.
Gzr eder mteselsil bir itiyak- hazin,
Olur dum- teessr mjemde sye-gzn.
Bu hatrat- blendin iinde aheser
Olan niane-i mazi ki aiyan- peder
Lebinde Bahr-i Sefdin pr-inirah- huzur
O sadeg-i tabiatle bir hadika-i nur.
inde arz- lika-y sknet eylerdi
O anenin kapsndan u masiva derdi
Bulup da yol giremezdi harim-i hikmetine
Simat- nimetine ge-i saadetine.
perdi nur- afak dalgalarla damenini
Peri-i subh aard cenah- revzenini.
kfelerle mzeyyen nihal~i gn-gn
Gusn u goncas feyz-i bahar ile mehn.
Fevkih-i mtenevvi fusul-i erbada
Tkenmez hele eme dibindeki hurma.
Alr da karsna mhitb- irini,
Kyam eder idi tanzire serv-i smni.

Grr sever, dnrdk semay, dalgalar

Nedim-i ruhum ile o zeki, fakat haar.
Zemini dar buluyordu nigh- ftratna,
Semay teng grrd ihab- fikretine.
Durur mu elde avuta o ate~i seyyal?
Kuyd- hkm ile hi balanr m nur- hayal?
Kemai-i hzn ile ettim meal-i mrn yd,
Zavall hemdem-i mrm ki ismi stidad

Tamam, bin iki yz doksan alt alinde,

Kademzen oldu u hke o ruh- nalende.
Gelir hayalime drt yandaki hli,
Uard p-i midinde zll- amli.
Koar, gler, der, alar, peyinde glgelerin,
Cenah- refeti altnda maderin pederin.
Kuruldu bahedeki asmaya salncaklar,
eit eit alnrd btn oyuncaklar.
Oyuncak ha dayanr m o fikr-i tetkika?
Krard geldii anda, iinde bir baka
Hner var anlamal hem de krd rendi,
Bu srr bildi ya artk bozar, yapar kendi.
Bu kefe oldu muvaffak kincisi gelsin,
Merak gizli duran u hakikati delsin.

Fakat onan yreinde yanard bir sevda,

Denizcilik, gemi, yelken, mahabbet-i derya.
Gelince mah- haziran, olursa bir meltem,
Derdi gonce-i sevdaya drre-i ebnem.
Hemen o gn svanrd pr-itina paalar,
Ederdi maer-i emvac iinde get gzr.
Elindeki geminin armasnda yok noksan,
Direk, dmen, yeke, yelken, filok, seren, camadan
Gerilsin uskutlar, orsa, bolayn laka
Dokunma keyfine gitsin brak biraz da pupa!
Yava yava geliyor bak na balad imbat,
Al af ak gibi ey ba dbn- stidat.

Nasip alnca bu yolda peri-i deryadan,

Olur ya belki de tide anl bir kaptan.
u rzgr- unun nnde flk-i hayat,
Erer mi sahi-i maksuda kim bilir? Heyhat!
Emel, sebat u mesai zebun- hkm-i ezel,
Kolayca kefolunur mu hi ufk- mstakbel?
Mukadderat u tavli meiyet-i edvar,
u medd cezr-i havadis, vrd- leyi nehar
Verir nasibini az ok, nnde bermutat
Cenab- Kadir-i Mutlak ki Rabb- stidad.

Eder havatr ihya teheyyc-i ilham,

Tefekkrat- teellm gzri-i eyyam,
Nedir sebep ki len u hayal ezmandan
Nasibe in-i teessr olur, durur insan?
Na ite bak yine maziye dald fikr-i mell,
Yaar m ehl-i dil olmazsa gam ile megul?
Bu bir geceydi ki mehtab- vecd-verden
O nazenin-i semadan, ncm- ezherden
Yaard mehbet-i ilhama nurdan eihan,
Olurdu safha-i deryada mevceler raksan.
Bery- seyr tenezzh pederle stidad,
kp yola Tepecik Kahvesinde bermutat
Be-on dakikay hoa geirmek istediler
Denizlerin kysnda o eb oulla peder.
O dem grnd uzaktan iki hayal-i garib,
Safa-y meclis-i yaran ettiler tertip.
Oturdular mtevaz kenar- sahilde.
Ayand ak- Huda, ehre-i fezailde. .
knca zir-i bigalden birer uzun torba,
Bizimki grd ve sordu ne olsa bu acaba?
Sada-y nay- beyan gu-i canda aks-ver
Olunca anlatrm sonra sus demiti peder.

Mkevvenat u avalim tecelli-i nura

Hrnd neve-i vahdet saray- Mansura.
O navedan- zlal-i serir-i lhut,
Nedim-i mutrib-i uak enise-i melekt,
Kiyh-pare ki sahra-neverd-i ak u cnn,
Olur havfil-i ehl-i garama rh-nmn.
Grnd dide-i mtaka ehresi yrn,
Okundu u gazel-i b-misali 1Esrar m:
Ne cevr-i yra tahamml ne azm- rh ederim,
Dner dner bakarm ky-i yra h ederim.
Diyor o air-i sevda penah- Mevln,
Garik- rahmet-i Mevl muhibb-i l-i Aba.
O demde koptu dilinden bir atein feryat,
Uyutu kald yerinde zavall stidad.

Evet, sabaha kadar uyku girmedi gzne,

Suale balad akamki maceray yine.
Cevaba muntazr olmutu g-i can aarak,
Kulak kesildi vcudu, peder demiti ki: Bak,
O grdn iki derviin ellerindeki ey
Birer kamtan ibaret idiyse de ad ney.
Nasl sadasn sevdin mi?
Ah, hi sorma.
Nasl yaparlar onu, syle, of baba yorma.

Nasl yapldn bilmem ite grdn ya,

Brak sen onlar imdi.
Aman efendi baba,
Brak sen onlar imdi olur mu? Ben sevdim,
Gnah m almas yoksa?
Deil fakat derdim,
Btn btn unutursun elindeki dersi,
Kolay deildir o olum, iittiin o sesi
karmas mtevakkf uzun uzun seneye.
Hem ellerin yetiir mi boyun kadar o neye?
Brak sen onlar imdi dedim ya, derse al.
Unutma Tuhfe-i Vehb yi ezber et yaz k.
Yan sekiz dokuz oldu, bun Glistandan
Ne belledin, haydi syle.
kinci bab.
Heman
Cevab buldun iin oldu sanma ki bu zaman
Maarif ister a olum, tarik-i dervin,
Ulm- marifetin mntehasdr b-ek
Bu rha salik olanda sebat u ilm gerek.
Yanmda bak duruyor ite Mesnevi-i erif
Ki magz- Hazret-i Kuran, hikem, nikt- zarif,

inde hepsini yazm Cerab- Mevln,

Kemal-i iim ile bak Binev ez neyi48 bana
Komu ki ite dn akam iittiin neyden
Duyup da anlayasm. O kam ki bir ot iken
8 A zb- Mukaddes m etnine girerken ikinci formann bana Mesnev inin ilk beyti;
Binev ez ney im hikyet mkuned
E z Cudyh ikyet m kuned
eklinde alnmt.
Ad g een form ann basld gn tesadfen, M evln v e eserleri ze
rindeki tetkikleri ile tannm Abdlbk Glpnarlya rastladk. Ney
ze n e saygs dolaysyla baslan form ay grm ek istedi. Bu tetkiki s
rasnda m ehur b eyit zerinde durarak u bilgiyi verdi:
Mevln, M esnevi m etnine Binev in ney un ikyet mkuned, yani
Dinle, bu ney nasl ikyet e tm ed e d iye balar. Fakat m ehur bir
yanl olarak, birok basm alarda bu ilk m sra Binev ez ney d iye ka
ytldr. Nahifi de terc m esinde bu ikinci tarz almtr.
1.Mevlnnn lmnden be yl sonra yazlm olup elebi Hsam eddin ile Sultan V e le d in huzurlarnda asl nsha, yani M evlnnm
elebiy e yazdrm olduu M esnevi ile karlatrlan v e bugn Kon
ya M zesinde bulunan nshada;
2.Milli

Eitim Bakanlnca yaym lanan M esnevi terc m em ize es

olup stndeki m teaddit m hrlere nazaran M evln Derghna

vakfedilm i olduu v e kenarlarndaki haiyelerden, elebi Hsameddinin nshasyla karlatrld anlalan Sultan V e le d in azatl kle
si Osman tarafndan yazlm nshada;
3 .M evlevler tarafndan ihtimam ile yazlan btn yazm alarda, Mesn e v inin ilk beyti;
B inev in ney un ikyet m kuned
E z Cudyh hikyet m kuned
tarzn dadr."
Bu ikaz zerine M evln nn beytini Sayn G lpnarlnn bildirdii e
kilde dzelttik. Bu bakmdan ikinci form adaki beyit, kitabn bir ks
m nda birinci ekilde, d ier bir ksmnda da ikinci ekildedir. [. A.]

Lisana geldi de birok hikye anlatt

Deil mi?
yle evet, neymi anlald ad.
Hlasa ok bile geldi bu rtbe izahat,
Bunun netice-i sermayesi nefesle sebat.
Bizimki doruca indi o anda ardaktan
Kopard bir kam indince en mnasip olan
Delikleri aarak buldu derdine are,
Takld bir makara oldu sanki bapare.
kan saday duyan demin dii kamar,
Neva-y saz- mahabbet bozuk dzen yarar
Devirdi dalar irin yolunda bak Ferhad,
Hevesle her neyi tutsa brakmaz stidad.

Birer birer sayalm m elinde sanatn?

Hezr-fenliini, kuvvet meharetini?
Demirci, terzi, balk, kalayc, kundurac,
Kayk, avc, marangoz, cilac, lostrac,
Frnc, oymac, a, tulumbac, nakka,
Dv, kavgac, uysal, inat, biraz kalla.
Ufak tefek bulunurdu elinde birka ey,
Bir anda hepsini yakt kavurdu ate-i ney.
Olanca mameleki varsa imdi bir sandal
Alnd Sm bek i' den bir de ald u kaval.

Naslsa her birden bulutu ehl-i heva

Ki neyle leb be leb oldu deniz safas caba.
15u tavr u tarz ile geti be alt yl, derken
Grnd zmire doru sefer bu yerlerden.
Satld sandal yalnz, onu kavalla kader,
rak kard, hayal oldu aiyan- peder.

Birinci darbe-i hicran u iftirak- vatan

Dem-i sabveti, rd, cevne-yi insan,
Hayal-i afil zail grr, bilir de yine
Gmer merret-i hicri mezar- sinesine,
O khnemi dem-i mazi, o kfl hatralar,
Birer birer alr da sehab- hzn keder
Saar dum- firak o yd- pr-cenge,
Girer u kalb-i egaf-dr renkten renge.
Nedir meali u mrn, hayat- pr-zehrin,
Tahavvlt- zamann, evib-i dehrin?
Gnaya fakr musallat, hayata div-i memat,
Firak vuslata galip, ziyaya da zulmat
Bk, muakkib-i hande ebabeti pri;
Marazsa shhata hkim, bu hkm-i takdiri
Getir de nazra-i iman u ibrete bir bak,
Yeknu cmle-i mrn u bir avu toprak.

Hlasa nik u bed efal-i vaka haktr,

Olan biten ne ki varsa bir emr-i mutlaktr.
Sinn on bee geliyordu cihan- kevn fesad
inde balad cevln cidden stidad

Girid49 ile Bodrum'dan o yol sekiz gnde.

Alnd zm ire bastk ayak peder nde.
Kalnd bir iki saat binildi tekraren,
Vapur mu, sal m? Bilinmez o tontona bahren.
Grld yle uzaktan K rolinun kulesi,
Alnd tam iki saatte Urla iskelesi.
Tutuldu ayn zamanda byk iki araba,
ni, yoku, tepe, dz ekti haylice kasaba.
Deiti 6Wada tarz- hayat hiss muhit:
Birinci derdi deniz yok, ikinci derdi basit.
Giran skntl, rnzi bir mr-i b-vye
Sarld k- avare-dil kederle neye.
Vatan-cda iki sergete ak tesise
altlar dil candan gelip nefes nefese.
Sinn on bee geliyordu demitik evvelce,
Deiti kan, asabiyet, havas tehyice
Koyuldu, balad serde behar- fasl- ebab,
Belirdi ufk- likasndan reng-i ebri-i hicb;
49 Girid ism inde dare-i M ahsusann b ir vapuru.

I lyand gizlice mizmar- mphem-i hevest,

Unland frtnalarla sema-y hissiyat.
I Hak ufak helecanlarla raeler peyda
( Hurdu kalb-i rakikinde, daim rya
inde bir mtereddit cihan- esrarn
I )ilerdi kifi olmak, bu ruh- bmann
Dalard vadi-i sevdaya infialinden,
Su beyti ben iitirdim lisan- hlinden:
Diyar- gurbete dtm, vatandan ayrldm,
Vatan gzmde deil, ah senden ayrldm.
Rebab- ak u ebabm nhfte perdeleri,
Okurdu defter-i gamdan neide-i seheri.
Doard matla-i dilden ums- evk u garam,
Heva-y hars- cevn ile ruh, pr-ilham,
Neva-y ny ikyette, girye-i nagamat,
Dima- gulguledrnda b-aded sademat,
Teheyyct- hararetle dideler mahmum,
Leyal-i cevv-i hayalinde bin tuyf- gumm.
Hmum ile mtegayyir hviyet-i ula,
Huml hicrle pr-mevc sahil-i sevda.
Kell-i reyb ile meshf menb- hikmet,
Feza-y ruhuna dolmutu meyl-i ulviyyet.

Naslsa arda gezer iken bir gn dalgn,

Smah- kalbine arpmt bir sada-y hazin.
Bir irti ile irkildi, durdu pr-heyecan,
O aina-y dil-i zra doru kotu heman.
Nedim-i ruhu olan ney deil mi? Zemzeme-zen
Kemal-i hayrete mstarak oldu kalbinden,
O anda duydu, iitti u emr-i gaybyi:
Edeble gir ieri bir mnasebetle iyi,
Beyan- hal ederek maceray nakleyle,
Ne geldi, geti bandan birer birer syle.
Bir itiyak- tahassrle, girdi, verdi selam,
Ald ite o anda rid-y sahr- meram.
Edeble dinledi, dikkatle bakt perdelere.
Kavutu imdi hakikatle yr- nle-gere.
Suale balad, yle ney fleyen dem
Efendi, sende heves var neye yanlmazsam.
Yabanc olmadn belli.
Yok efendim ben,
kinci defa ki duydum bugn neyi sizden.
Sekiz yl oldu sanrsam ki bir gece diyerek
Hikye-i dem-i mazi-yi syledi tek tek.
O Neyzen'in ad Kzmd sanat perkr,
Okuryazar, sesi ho, sinni, mr krk iki var. ,

Biraz nota bilir, az ok da aina-y usul,

Ne mutlu ders alabilmek eer ederse kabul.
Reca ve minnete hacet grlmedi asla
Yetiti himmet-i ltf- Cenab- Mevln.
Birinci ders s adalar, ikinci skalalar.
Zuhura balad az ok ufak, kolay havalar.
Yazld deftere hayli, iaret tarif,
Ederdi perdeler stnde sesleri tasnif.
Bu say evk ile geti epeyce bir mddet,
Teheyyc-i a s a b i y y e t , tagayyr-i shhat
Zuhura geldi btn iddetiyle stnde
Hcum ederken defa hamle bir gnde.
Baylma, nevbet-i sara, tevehhmta dalar.
Tabipler, hocalar, evliyalar, rvasalar.
Bu ztraba olan yoktu are-cy- halas,
Ne edvye, ne etibba, ne nshalar, ne havas.
Grnd Urla'dan stanbula, bu kerre sefer,
Bery- emr-i tedavi, pr-ztrap u keder.
Yannda validesi, kald Urla'da pederi.
Zavall ailenin gamla doldu dideleri.
Kolayca bitti bu yol da kld Sirkeciye,
Mracaatlar hi sorma doktora, hocaya.

Ayazmalar, Baba Caferle trbeler, Eyyb,

Olur ya, belki tesadf eder rical-i guyub.
Birer birer dolarlard hastahaneleri,
Naslsa kmad gitti bu illetin bir eri.
Duyuldu bir mutahasss ki ismi Msy Pepo,
Bu derde var ise bir are mutlaka odur, o.
Alp gtrd ehibbdan onlar bir zat,
Hatrl, hem o da doktor, mufassal izahat
Verildi, cmle suale; alnd ila
Dedikleri tutulursa bu hastalk iz
Ve muztarip edemezmi, geer imi abucak.
Fakat tedavi-i lazmda ihtimam olacak.
Bu nush u dikkate vabeste emr-i tahlisi,
Bu illetin sebebiymi teebbs-i ahs.
Grld hayli sebepler ki arz, ftr,
Teheyyc-i asabnin bu ekl-i nev-eseri.
Bir itina ile sormutu hastadan doktor:
Muhabbetin neye vardr deyince ney dedi, dur.
Eildi valideye doru syledi bir ey
Kavutu k- eyda o yr- cana yine;
ikyet etmemeli; kim giderse bildiine,

Azimetin hemen ayn bu yoldaki avdet,

Cenab- fi-i Mutlak, iade-i shhat
in irade buyurmu ki Hlik-l icad,
Onun elinde hayat u memat- stidad.

Grnd iskeleden Urla balan tekrar,

pld dest-i peder, hem sirik-i gam isr
Edildi, aile beyninde bir samimiyet,
Muhabbet-i ebediyye teceddt etti, evet.
Verildi k- mansura hayli serbesti,
Kederle ald saz bak neler deyip kesti:
Evet dedi, Neme lazm benim iikfe-i ter?
Neyim ile Bana sinemdeki bahar yeter."
Biraz da balama rendi, krd tel curadan,
kard bir iki zeybek havas tanburadan.
Geirdi bylece hayli gn, ay, sene, hafta,
Naslsa aklna geldi duvardaki ifte.
Uzand, ald ve bakt, heman tamam dolu,
Bir deme bu da lazm dedi ve tuttu yolu.
Ald yle ehirden bila-ftur u kusur,
Tfek elinde, bak belde, antada mansur,
Yanat balara doru, bery- sayd u ikr,
Oturdu bir tepenin arkasnda, etti karar.

Grnd bir sar asma, ateledi, dt,

kincisiyle, nc de byle lmt.
Kk, byk sekiz on kula dnd akam eve,
snd gnl, alt gz muhit-i neve.
Tfek, barut, kama, kapsl, bak, ak, kurun
Tabanca, balama, ney, vay, bizimki oldu tosun
Bu srd haylice, bakt peder neticesine,
Grnd ruy- vehamet ki hepsini o sene
Ard zm ir'e doru bir ev de alm idi
Bizimki balad tefrika burda nik bedi.
Pek yle srmedi ok, zail oldu haydutluk,
Cihan dnse dolasa sonu kavalla soluk.
Bu anlald, kaviyyen, tarik- muhtasar
Soruldu ehl-i vukufa koup a yukar;
Bulundu are-i vuslat bu kalb-i eydaya
Edince arz- meram stn- Molla'ya.
Tealiyt mesaiye mye, ak u nijd,
Yava yava ediyor istihale stidad.

Huzu- pki-i vicdan, huls- niyyetle,

Huu- rub u reca ule-i muhabbetle,
Kemai-i acz u tehalkle, sinek- mid,
O yareler ki gnlde olundu hep tecdid.

Sen ey! Penah- mem, stn- Mevln,

Melz- kalb-i hazin sayeban- ak- Huda.
Kuatt gnlm zucret bulutlaryla hmm.
Al bu b-kese dervze-i nevhi-i Rum.
Zemin fena-y beerle dehen-g-y memat
Zeman fsk u mezalim ile advv-i hayat,
Zalm- zulmet ile ark, leyle-i deycr,
Tahakkmt u temeddnle garp, pek marur.
imal berfe brnm, cenup n-mekf,
Samda afet tufan, solum susuz, meshf.
Peyimde mazi-i ekdr, nmde ti-i gam,
u hale bak, meded ey aresz kalb-i elem
Deyip de elsiz, ayaksz dnce dergha
Grnd Pr-i tarikat heman bu gm-rha.
O zat, mrid-i azm ki, eyh Nurettin,
Harim-i mahfel-i irfanda cann metin.
O anda bertaraf oldu hemen sual cevap
Dedi: Biraderi gr durma, eyle meke itap.
Cemal Efendi ki eyh'm biraderi, hem de
Birinci neyzeni dergh- Prin ol demde.
Kemal-i vecd ile tebli-i emr-i eyh etti,
Kabule mazhar olup evk gay ile bitti.

Sarld damen-i stada pt ellerini,

Der-i cemaline vakfetti cann, serini.
Ald, bb- fyzu hazine- hnerin,
Kapand perde-i lm mr-i derbederin.
Nota ile meke devam etti yle birka mah,
Semaa mutribe girdi ney elde, bata klah
Fyz- Hczre.t'i Pre u en celi burhan
Ki gemeden sene nazm u kavfi evzn
Yakt azna az ok dilindeki hevese
Ve hem de yazd gazeller stu- Mktebes'e.
Tant birok ezmla imdi zmir'de,
Bulundu hayli zaman meclis-i ekbirde.
Cenab- Erefe, Abdlhalim Memduh'a,
ekibe, Hakkya, Nevzada ah Ruhi Baba!
Ederdi tekyede hizmet bu ehl-i irfana,
Kart ite bu yolda miyan- insana
0 bir geceydi ki grd garip bir rya,
Dkld destine dendam cmleten, amma
Sadef gibiydi letafette, hepsi de parlak.
Duyulmad acs, sonra bir sema-y afak.
Ald, utu fezaya elinde tuttuu ney
Nedir bu vaka, byle grnd peyderpey.

Halil Efendi ann rehberiydi dergehde,

Hikye etti bu ryay yle yordu Dede:
Szn, saznla yaznda fr- ulviyyet
Ki, ule-p olacaktr, ilerde bence evet.
Gelirdi haftada bir kerre Urla'an pederi,
aar kalrd grnce bu eski derbederi.
Ederdi Hazret-i eyh'e niyaz- b-payan,
Benim deildir, efendim vakf kapnda bu can.
Bu sade mekteb-i rtiyyede biraz benden,
Okuryazar gibi olmutu. kt pek erken.
Evn- devre-i tahsili kald byle basit
Msait olmad mazi, felek zaman u muhit.
Olanca grd malum- arifneleri,
Baladm der-i Dergha szsiniz pederi.
O yl da bylece gemiti, sinni yirmisine
Takarrp eyledi stanbul a hemen o sene
Ber-y ilm hner tavsiyeyle yolladlar,
Cenab- Ftih-\-ebvb kim bilir ne klar?

Geince Fatih'i Fethiyye semti medresesi,

Mekn oldu, dnd derince p pesi.
Oturdu derse o Cami de Molla Cami' den,
Ne anlad ve ne rendi, bilmedim daha ben,

Bu gn ki yirmi yl oldu, zavall bak hl

Bulur cehalet-i mekfesinde hakk- zek.
Ne ilm fikr maarif, ne servet smn,
Elinde bir kuru ney kald h u meyle hemn!
Onun tercim-i hli u yirmi yllk mr,
u dstn- hayat ki hye gmlr.
Braktm en mhim ezman Neyzenin diline,
Biraz da kendisi yazsn, enmesin eline.

Zr ile konmaz baa, ehbl-i irfan sayesi,

Kabiliyettir husul- matlabn sermayesi
Elde istidad olunca kr kendin gsterir.
Dm olsa nr- srr- hilkata dalar erir.
Mebde aml pinde ak; binlerce yol
Sun Hak azade-i lv nimdr bilmi ol.
Grdn noksan senin em-i galat bmindedir.50
Gaye-i maksuda ermek silki tayinindedir.
Nikbed, esrar- hilkat medd cezr-i hadist,
Cilve-i ikbal idbr u mesai v sebat,
Muktaza-y hkm-i karun- ezeldir hey oul
tiraza kalkma, emr-i Hak edilmez kontrol!
Merkez-i aramn olsun sdde-i bb- rza
Durmasn kalbinde agrz- mez v m-mez.

50 Agh Paa nndr.

Say k eyle, hem kalma teebbsten geri,

I lasl u n-hasla tatbik et hayr u eri.
Fikrini sjafiyet-i kalbinde mezcet, doru ol,
I lo geiin, bal v pele, olma hem kel hem fodul
Fikret tedbirine olsun teenni rehber
Rh- istticaie dme, sayini eyle heder.
S-i istimale kalkma, var ise kurnazln,
Hazr ollsun daima dman iin dmn an!
Doruluktan sapma lkin yle ol ki hilede,
Kurdu;un tedbir ile ada bulunsun kndede.
Byledir hulk- Neb dt- Rabb-l lemin
Bir ber,at- hudadr Vallahu hayr-l-mkmn."
Hayr-hih safha-i vechinde olsun aikr,
Sosyaliistlik levha-i kalbinde kalsn pydar!
Zevk-yab ol demiyyetten, biersin ektiin,
S-i filiin aksidir, lemde varsa ektiin.
Kffe-i mizan- irfannda tart tecrbe
Olsun amma pek inanma sonra kaynarsn dibe!
Grdn her demi srda sanp bel balama,
Atn surh- rza derde kendin alama!
Mermii v saht nihadnda bulunsun mmtezi,
Etmesin asab humma-y nedamet muhteli.

Dman tart nce, bak sonra elinde kuvvete,

Hrboluk etme; dalatma kendini her bir ite!
Yzde elli varsa kuvvet, yzde bin huda gerek,
Menfaatle sulh et, olmazsn ziyanda mterek.
Kat- mmid .ettiin sezdirme asla dmene,
Bir blfle atlatrsn kndeden belki yine.
Et tevekklden tevakki elde kuvvet var iken,
Parman incitme meydanda dururken kerpeten.
Bil ganimet frsat; eyle kanaatten hazer,
Haklamazsan verdii nimetleri Mevla kzar.
Kuvvet-i mevcudeni cem et, zaferden ol emin,
Sonra hakka kl tevekkl, nk etrafn metin.
nce ihzar et, kilitle ambarnda teyi,
htiyat koy muhafz, psban endieyi.
Badehu eyle kanaat, bir ziyan gelse bile,
Sabredersin, are yokmu der bu emr-i mkile.
Bir hata ksa elinden olmasn belli eki,
Akl u irfan bir zaman etmez kabul eeklii!
Bir kavi dmanla hem-meclis olursan evvela
phesiz bir fikri vardr, anla, ren mutlaka.
Bilmemezlikten gelip depret yavaa derdini,
Ger aarsa gster sr- teessr ki seni

Yr sansn, zail olsun ortadan agrz kin,

ntikama hrs oktur nk nev-i demin.
Sen yine olma emin ha! Daima iskandil et,
ule-i izann fanus- fikre kandil et.
Kurtulursun bylelikle nk bnyan- hayat,
Hep didimekle kurulmu, bu, esas- kinat.
ok mcerrebdir evet, gz hasmn elbet tanr,
Sen sezer sezmez plan kur, o seni bilmez sanr.
ltifata daim ol, eyn-i taarruzdan ber,
Belki dnmtr o fikrinden nedametle geri.
k- dildade kal her dem ulvv-i haslete,
Mstenit ol cmle efalinde hsn-i niyyete.
Bir meseledir: Son pemanlk halas etmez seni,
Nadim mit olan ruhiyle dinle Neyzen'.

Medrese bir lafz- pr-mana ki indimde benim,

Sayesinde baldranlk oldu sahn- glenim.
Tohm- istidad- hilkat hk-i feyz-bdna,
Dt, kt bir ecer zakkum kendi adna.
Baz erbab- mezalim meyvesinden tattlar,
Yer yemez torpillenip gayya-y kahra battlar.
Baldr ansa bu nimet herkese olmaz nasip,
are-sz olmaz bunun tesirine hibir tabip.

Zulm u gadrin kahr u evrin kim olursa sahibi,

Grmeden kvrandrr bir ine yutmu it gibi.
01 kadar tesiri oktur ki okursa b-hilaf,
Dehetinden eyler skat- cenin-i itiraf.
NFe-i semdr- kilkimden olur zir zeber,
Hicvimin her lafz yamur grmemi zenbur- har
Bir adet msra kfidir ber-y intikam,
Melanetle ettirir ta hare dek ibka-y nam.
Kurtulu yoktur elinden olmadka tvbekar,
yle mbrem bir beladr ki cehennemden kar.
Kfir-i Tgut olur Mevla yolunda cenk eder,
N-pezir-i intiha cevvi hayale teng eder.
Ate-i dzahtan nce zalimi hicvim yakar,
Yldrmlar yadrr, iddetle beyninde akar.
Fikrime ddke byle hatrat- medrese,
Defn olan eyyam orda kalb ruhum sevmese
Pr-telehhf bahsedip durmazdm ol viraneden.
Belki vardr kariinden o gam-bd gren.
Bir harabezr- ille, pr-kasavet, sakf yok
Dense, caizdir, binasndan ziyade ok oyuk.
Tahta bir perde rid-y ihtifs vechinin,
Setrolunmu aybdr sanki Stanbul ehrinin.

Khneyen yllar brakm iz der divrna,

Sormamlar derdini surh- pr-esrarna.
Srtmzda rengi umu bir aba, bata sark,
Molla Cmi elde, ney koltukta gez, her yer ak.
Derse baksan da ne anlarsn ki serbesti-i tam
Eldedir, yok imtihan, rh- sefahette devam
Etmi olsan kim ne der? Hem bak yakn burdan Balat,
Ref-i destar eyle akamst git birka tek at,
Def-i ekdr, dnme derd-i ferday bugn,
Gurbet elde ge-i meyhanedir seyran dn.
te sr- Ziya. Sak getr ol badeyi,
Maye-i candr demi, bu dehri sen ondan eyi
Anlamazsn, bak Kemal'e, Hfz- irzTye,
Balam divanna Y ey-y hes-sky diye51
te eslf- Arab, sermest Al zikr-il Habb
co
arkta her sahib-i irfanda bu srr- acb.""

51 Hafz D ivam na asl Y e z id in olan bir msra biraz deitirerek bala

m tr. Bu m sra udur:

El y eyyii hes skty edir ke sert ve nvilh.

M sran Trkesi Ey saki, kadehi doldur herkese sun sonra bana da
v e r dir.
52 A rab sufi irlerinden bn-i Frzn Daha asma v e zm yaratlm a
dan nce, b iz daimi bir surette arap im ede idik mealindeki msra
ile balar:

eribn al zikr-il habib-i mdmeter

Hemdem olmu neyle mey bezm-i ezelde, iftirak

Bir zaman ektirmedim ben bunlara hi itiyak.
Hayli gn minval-i merh zre oldum demgzar,
Sayesinde nyimin az ok kazandm itibar.
eyh Vasfi, Mustafa Sabr'yle Hace Asm'a.
ntisap ettim, oturdum ders-i Musa Kzma.
Dinlemilerdir fakirin haylice taksimini,
ltifata grdler ayan bu aciz Neyzen.
Olmu olsa bende ehliyet olurdum mstefit,
Neyleyim ki bende sr- liyakat n-bedd.
Bursal Hafz Emin isminde bir ehl-i vefa
Vard, zmir'den; tanrdm burda ktk aina.
Bence bu demdi mizan- vefann bir kefi
O tantt acize air Mehemmed A k if i.
Hazret-i A kif ki sahib fazl u stad- gzn,
Her cihetle hl-i dervianeme oldu muin.
Birok stadn- ilm-i musikiye intisap
Eylemitim saye-i ltfunda ki nimel meb.
Kendisi bizzat okutmutur fakire Bstan,
Hem Franszca, Arapa, Faris birok zaman.
Mevkiimde bakas olsayd b-ek daima
Per ab cevv-i maarifte ederdi irtika.

dem etmek n beni pek ok yorulmutur bu zat,

Kalmm ruhumla minnetdar, mdm-el-hayat.

Balanld bezm-i na-na, yin-i Cem'e,

Meclis-i sahba-y rindn, pr-safa pr-zemzeme.
evk-i mey, feryad- ney, aheng-i tambur u keman,
Bang-i hey hey, neve v ive, hram- skiyan.
em-i ahu, gamze, ebru, zlf-i zerrin-i nigr,
Halka-i giys, letafet, gerden-i smn-i yr,
Ref-i resmiyet, nvzi, ive bezm-i iltifat,
Gftglar, hande, girye, hlar sarf-nket
Pr-ikyettir gnller yardan, ayardan,
Kalb-i sevdager tutumu, h- ekv-brdan.
Sine pr-ate girban-k- derd-i iftirak
Dil perian, dide pr-c-i sirik-i itiyak.
Har bir humma-y hicranla dudaklar raedr,
Zll-i mmid tahassrle nazarlar b-karar.
Bsi mphem hayal-i hm- yre in,
Rz- mazi-i tahattur lebde perrn daima.
Bir gazel, tezyid-i germiyyet iin meclis-medar,
Atein bir nameg-i canda her dem payidar.
Girye-rizn- teessr em hengm- tarab,
Bezm-i ferdaya muallak eb, afakla leb-be-leb

Leyl-i hlya subh-i hlde pezir-y hitam,

Oldu mey rzn, gnller kald mehn- garam.

Geti be sene bu tarz ile eyyam- hayat,

Kald yz stne tahsil-i maarif heyhat!
Himmet-i Hazret-i A kif ile aklmda kalan
Sekiz on beyt-i perian, br-iki fkra heman.
Ke-i medresede gemi olan mr-i sefil,
Ruhumu, kalbimi yoksuzluk ile etti alil.
Pederin yollad ayda yetimezdi heman,
Tutmaya balad az ok ney elimden o zaman.
Ederek zade-i tabm ile etrafa temas,
Oldu badi-i maiet nefeht enfs.
Tekkede, medresede, evde, otelde, handa,
arda, mey-kedede mastaba-i rindanda,
Dada, sahrada, glistanda, reh-i gurbette,
Knc-i mahbesde, felakette, dem-i mihnette,
Beni terk eylemeyen ny- vef ad armdir,
Syimin mefhar ser-deste-i asrmdr.
Dest-i aczimdeki bu tuhfe-i Mevlndr,
Tercman- niket-i elsine-i manadr.
Tesliyet-sz- dilimdir dem-i zucrette benim,
Hemdem- meclisim eyyam- meserrette benim.

Neyzenin namn ibkaya sebep olmutur,

Ebedidir sesi bir hayli, plak dolmutur.
te stanbul'u ben bylece, bildim tandm,
Ney imin namesidir, varsa kolumla kanadm.
Sabredip medresede kalm idim drt be yl,
Sonra bir handa oda tutmaya hkmetti akl.
Nakledince hana az ok demitik oday,
Yan gelip kaynatarak bolca semaverle ay
Postu serdik keye, sazlar astk duvara;
Haydi tahsile gelen haytada sen mantk ara!
Musikiye burada hayli emek sarfettim,
Oldum erbabna kalbimle, canmla hdim.
Toplanrdk btn ihvan ile mekhane gibi,
Geilirdi orada paralarn mntehibi.
Nerede olsa kar erbab- dile bir engel,
te bir msra- Sdde bu hikmet mcmel:
Gene mr u gl har u gam u d behemend.
Burda da kahpe felek vurdu mesaimize bend.
Bu tecemm saylrm, olamazm asla,
Grmesinlermi o demleri hem bir daha ha!
Bu emir beynime bir ok gibi arpt deldi,
Hancnn vastasyla karakoldan geldi.
53 Define ile ylan, glle diken, gam la nee beraberdir.

Bir gece serkomiser kendisi etti tembih,

Pek ar geldi benim ruhuma bu emr-i kerih.
Bir taraftan vatann hl-i felaket-gri,
Bir taraftan raknn saika-i tesiri,
Etti gnlmde yanan ema-i syi itfa,
Meslek-i Neyzen'm ayn bu hkmette kafa.
stemem ki aaym safha-i istibdad,
zmeyim hatrasyla dil-i gam mutad;
Vard tembellie, avarelie, nk heves
Neresinden kopacaksa orasndan tut kes
Diyerek vurdum o anda yine batan karaya,
karld o mesai, o emekler daraya.
Baladk Sirkeci, Langa, Galata, Beyolu,
Mezeler ho, kafadar var, ieler hepsi dolu.
Haydi yahu ielim.
Dur be birader!
Garson!
Amesos!
Baksana urdan iki dane limon
Al da gel, bak, iyi olsun.
Meze yetmez mi?
Yeter.
Maksadm baka efendim, elime taze lfer

Geti de zgara yapsn diye verdim bfeye.

Ne kadar?
Haylice var.
yle ise stafoya
Syle de hepsini yaptrma, bayatlar sonra
imdi artk ielim, o geledursun avara
Duran sevmezmi kullan da, Allah da.
yle olsun, erefe bey!
Haydi, bir dane daha!
Bak, beyim lemeli bolamal kaidesi,
Dorudur, reddolunur mu? Bu erenler nefesi!
Eder artk bu ii neve efendi icra,
Sorma artk sonunu sen ve helmme cerr
Hatrnda kalan ilk nce oturduklar bu
Koca meyhane ile kardaki eski depo.
Oradan kalktlar amma nereye uradlar?
Midesi ta gibi, hem her tarafnda aclar,
ksrkler, gz almaz, kafada derd-i humar.
Kalk be yahu!
Brak Allah' seversen kafadar!
Acaba biz otele hangi saatte geldik?
Kim bilir.
Hem de cebimde hani bir tek metelik kalmam?
Dur soralm garsona. Sen u zile bas,

Bam, midemi sorma! Ya dilim? Baksana!

Pas!
te garson geliyor baksana olum bize sen
ki ay syle, emanetleri al gel. Erken
Alr m acaba kardaki meyhane?
ayet am ise sen bize birka tane
Limon al, bir ie su, bir de yarmlk doldur.
Alrz imdi beyim,
Kalk da biraz dorul, otur.
O emanet ne idi, istediin ey para m?
yle ya! nk karken yukar kunduram
Sildiler. Bir eyin eksik mi diye sordu herif.
Yoksa dtn m acep?
Sus edemem ben tarif
Ne ise imdi gelir de akarz birka tek.
Ho kaar imdi limonlu. Bana bak varsa ilek
Garsona syle de alsn. Daha dnmekte kafam.
Pr-i mahmrun olur aresi encmda cam!
Alrsn iki tane limonlu atsan
Bunlar etmekte iken byle yatakta an an,
Arz- didar eder artk becerikli garson
anta, palto, ie, tane kadeh cepte limon.

Atalm m kafadar?
Byle eyi sormak ayb!
antaya baksana.
Baktm.
Acaba var m gayb?
Kim bilir kim dnr bunlar imdi mrim?
Yetecek var ya bugnlk, yarma tedbirim
Baka trl. Niyetim Heybeli'ye, amliman.
Bana kalsa gidelim Beykoza, blbl zaman.
Blbln varsa birader oca Akbabadr,
karz Yuaya doru, bu safa da abadr.
yle olsun, atalm m?
Atalm ya, hay hay.
Bir ganimet ise frsat o zaman buna say!
Nerde olsam baucumda asl neyle girift
Hele davud ile ah nsfiyesi var bir ift,
Bulunur ey deil lemde.
Biraz yoklasana!
Bir saba, bestenigr a, dgh tut da neva
Besteyi bir okusak.
Kayd m yoksa acaba,"
Haydi, bir yoklayalm, kaym ise burda nota.
Beste, kr, ark, semai, iki taksim ve gazel.
Byle bir gn bu muhabbet koca bir mre bedel,

Var ise akln eer anma gam- ferday,

Sana smarladlar m bu yalan dnyay?
Sanki geldin de ne buldun bu harab-bde,
Bezm-i gam da bana hn- cier oldu bade!
Baz davetlere, elentiye icab- zaman
Gidilir de buluurduk btn ihvan, yaran.
Gitgide snd bu, tazyik- hkmet iddet
Gsterip kalmad bir yerde muhabbet sohbet.
Balamlard fakirin izini takibe,
Bu ilerlerse eer kaynarz elbette dibe
Dt efkrma endie-i habs menfa,
Az zaman sonra zuhur eyledi, ok srmedi ya!
Bab- Zabtiyyede bir haylice mddet yattm,
Ltf- Yezdan'la bamdan bunu da atlattm.
ktm amma tandklar bana vermezdi selam,
Nerde olsam iki casus- lin subh ile am.
Reh-i takib tecessste gderdi izimi,
Ben de ihvan grnce evirirdim yzm.
Anladm ki yaamak burda benim n mkil
Olacaktr, sonu zindanda zaruretle sefil
Bir lm, baka kar yol olamaz terk-i vatan,
Ederim be, ne olur? imdi de efkra plan

Bulmann aresi, yani vapura binmek in

zmire tezkire. Sonra? Onu da yolda dn.
Hasbihal eyleyerek gnlm ile dertletim,
ki ay sonra hlasa vapura yerletim.
Bir haber gndererek valideye zmir'de
stedim gelmesini yok ise korku, bir de
Amasn kimseye asla u benim gittiimi.
Validem geldi grtk, geceye doru gemi
Demir ald, Beyrut'u Kbrs skendere'yi
Tuttu, ktk, karaya bastk ayak, ben de neyi
Yalayp pullayarak kendimi attm Msra,
evk-i hrriyet ile srtm verdim hasra.
Bir sabah Kahireye km idim erkenden,
Aramtm oralarda iyi bir Trke bilen.
Biri kt, dedi: oktur burada Trk oteli,
Koyduk eyalar bir faytona bindik, bedeli
Ne kadardr gecede, bilmeli renmeliyim,
Cmle-i mamelekim yirmi kuru, bir de neyim.
Bir frankm, ne ise bir oda tuttum derhal,
Paraszlkla bu yerde yaamak emr-i muhal
Olduu zihnime sapland dnmekte iken
Birisi sordu:
Birader yeni mi geldin sen?

imdi.
Fikrin burada oka m kalmak?
Bakalm.
Sanatn var m?
Var az ok.
Ne yaparsn?
Kavalm
Koltuumdayd kardm, bir iki name ile
Bir gezinti yaparak kestim. 0 dem acele
Ellerimden tutarak kalk dedi, hem yalvararak,
Vard halinde asalet, dedi:
Yahu, bana bak!
Ben deminden seni tetkik ile megul oldum,
Kefimin hepsini zatnda tamamen buldum.
Sen kaaksn, bura gurbet saylr geri, fakat
Sanatn kymet-i hakk seni pr-evk u neat
Nerde olsan yaatr, bak u bina yok mu? Dola,
Karki dkkna gir, sahibi Artin Karaka
yi demdir o, git, gr, ona ney fle biraz;
Seni hem mangrda mstarak eder hem izz.
Necidir, syle.
Fonorafc, saati, tccar
Haydi, hi durma, o dem bu neyi oktan arar
Kalktm artk, keyi saptm anda dkkn
Karma geldi, grnd: Kocaman bir camekn.

eri girdim, o esnada sual eylediler,

Ben de anlattm iin olmuunu ser-ta-ser.
Hsl dinledi takdir ile i verdi heman.
Hakladm be liray, akam olunca oradan
Beni irat eden ehl-i dili buldum derhal,
Dedim eltfn gsterdi Cenab- Mtel.
Metelik girdii anda cebe ten oldu elik.
Doru meyhaneye gittik, kafay ttsledik.
Karda olduk, yedik itik, gece dndm otele.
Dalmm uykuya kreyleyerek Lem Yezel'e.

ki- szle Msr'da o geen be seneyi

Kapamak istiyorum, nk bu eyyam iyi
Bir zamana brakp yazmalym dikkatle,
mrmn ksm- mhimmi saylr bence hele.
Fikrimin orda zuhur eyledi istiklali
Ki btn tarz- hayatm buna burhan - cel.
Olmadm kimseye bende, bana da yok kul olan,
Yaadm sanatmn zll- maanda heman
Aldm para, mukabil hner sanatma,
ok mudur yoksa benim kymet-i mahiyetime?
Grmedim bir gece ende-i ferdasz ben
Gemedi bir gnm azade-i enduh u hazen,

Kulak astrmad yoksa bana derya-dillik,

Vermedim kahrna, eltfna dehrin metelik.
Baknz, durmak iin ite huzur-Ullah'a
Bir temiz don bulamazsn ayamda ki daha!
imdi u krk seneye bali olan sinnimde
Eski psk grlen elbiseler enimde
Ya hazrdr, ya hediye. Bugn smarlamadan
Yaplan be kat gemez, buna vallahi inan!
Sinema, hayli fonoraf ile yzlerce plak,
ahid-i marifetimdir benim. be avanak
le bir makbereye dndrlen hk-i vatan
Beni takdir ederek besleyemez. nk zaman,
Hani yazmtm a Manzume-i stanbul'da,
Hner marifetin dmandr her yolda.
Bunu burda keselim, nk Msr'dan bktm.
Yazdmdan iki ay sonra u nat ktm.

Fakiri sen halas eyle Msrdan y Raslallah,

Meded kl, srtm kurtar hasrdan ya Raslallah
amurla imtiza etti pabular alt yl amma,
oraplar itik eyler nasrdan ya Raslallah!
Bela takip eder katka, hikmet ben nedir bilmem,
Bam kurtulmuyor eeke hrdan ya Raslallah!

Zrtlkten beni dilsiz sanrken arda a,

Eek ekmekidir evde bartan ya Raslallah!
Gelip de haneme her gn grlt etmede daim,
Ne ister ben gibi bir tamtakrdan ya Rasl-Allah?
Zrtlkten fakirim yle bin yllk cenabet kim
Dayak yer girse hammama natrdan ya Raslallah!
Bu dnyada neler ektim bilirsin, ltfedip bari
karma rz- maherde hatrdan ya Raslallah!
Gm, altn gibi madenlere oktan darlmtr,
Bulunmaz sikke Neyzen de bakrdan ya Raslallah!
zm ir oldu vatana avdetin ilk iskelesi,
Sz- hrriyetin ahengi bozukayd, sesi
Uymamt daha kanuna nizmat- usul,
Telleri karma kar, hepsi de angl ungul!
Bu akordu yapacak ehl-i hner elbette
Bulunur sanm idik daire-i millette.
Bir gn Eref ile bir yerde oturmakta idim,
Kardan grm idi Hazreti, Doktor Nzm
Glerek geldi, oturdu, dedi ki Eref ona:
Gelecek imdi Prens, baksana Kordonboyu'nal
Bu kadar halk birikmi onu istikbale;
Bakn insaf ederek ortadaki ahvale.

Yakan imdi, size terk ile hrs, kini,

Alnz daire-i sye Sabahattin'i.
Dedi Nzm:
Bana bak Bey Baba, sen bil ki unu,
Dediin farz edelim olsa da, bizlerce sonu
Bir riyaziye-i katiyye ile msbettir
Ki Prens hare kadar dman- Cemiyettir.
O vakit grdm iinde vatann hrs ile kin,
Bunu kim olsa ederdi o zamandan tayin.
Atladm bir vapura ertesi gn zm ir'den,
ktm stanbula, bir cuma gnyd erken.
Geti eyyam- bela, geldi safann sras,
Mahfel-i zmre-i yarand Direkleraras.
Ne kadar var ise erbab- shan ihvandan
Toplanp sohbet ederlerdi gnlden, candan.
O muhabbet yine baki diye pr-evk u visal
Geldim amma hani ihvan, hani o feyz kemal?
Sahib-i fikret olanlarda taandle gurur,
Hepsi bir hiss-i tahakkmle safa-yb- srr.
Bezm-i yaran gnelendiren envr- kulb,
htirast ile olmutu tamamen mahcup.
marklkla eekli btn etvrndan
Sezilir, hissolunur hepsinin efkrndan.

Yolda, ayhanede hayvancasna fiskoslar,

Arkasndan bakarak herkesi tenkide dalar.
Hangi telkin ile safiyyet-i vicdan deiir?
Nal, yular bir de semer uruna har olmaz a r!
Yd- mazi ile az ok grrdk yine biz,
Oldu bir vaka sebep ayrla, dinleyiniz:
Ki bir geceydi o gnler, Sabah- Hrriyet,
Fera/jta oynanacakm duyunca bir niyet
Edip biletleri aldm, gelince vakt-i dhl,
Tiyatronun kapsnda polisle sngl kol!
Yasak! demiti bir asker, sebep nedir, sordum
Bilen yok ortada, hayli zaman da ben durdum.
Dedim biletleri versek de paray alsak,
Yakt dorusu hrriyet akna bu yasak!
Duyan kim? te o esnada koptu bir heyecan:
Yap, brak, unu tut, dur, tokat, koanla kaan,
Arar msn? Karakollarla sngl asker
Yetiti ayrca, oldu sokakta bir maher.
Nutuk, patrt, rezalet, sada-y hrriyet,
Dv, mnakaa, dava, rical-i Cemiyet!
Bu srm alt saat, ben makama ermitim,
0 kanl mahbes-i maziye postu sermitim.

K ITA LA R
u otuz yllk mr terceme-i halimdir,
imdi krkndaym, on yl arada kald nihan.
Ahiretten dnmde o len Neyzen iin
Karma kt u suret ile Ekl-i zaman
1335

Ch mevki, kar ok oldu gzmden deli,

Bunlarn hiliini ben bilerek rendim.
imdi de kalmad nakdin nazarmda kadri,
Kirli ellerde grnce paradan irendim!
Ayasofya, 1912

Sarma ciddiyet ile sarf ederim sanatm,

Ney elimde suyu durmu kuru musluk gibidir.
Bezm-i meyde sfehnm saza meftun oluu,
Nazarmda su ien eee slk gibidir!
*

Mahrem ettim ruhumun esrarna peymaneyi,

Dinlemez gnlm bu emri nakzeden efsaneyi.
Secde kldm sakiye pr-i mugann akna,
Can dilden Kble yaptm ge-i meyhaneyi.
1921

Hl- fecre den beni anlar,

Bil-irade deildir efalim,
htirasatmn ayakucuna;
Yirmi yldr gmld amalim.

Sermedi bir itialin ule-i fanisiyim,

Trke ait lkenin feryad- ruhanisiyim.
Aldm kfi bana Gazi-i Ekbef den nasip
Glgesinde mabed-i vicdanmn bnisiyim!
Balkesir, 1926

ile-i cinnet ile oldu tamam,

tikadm daha eksikti benim.
Toptanda hedef oldum garaza
Ehl-i iman dinimi ...ti benim.
Topta Tmarhanesi, 1927

Gzn a daha meydan var iken,

Dizginin cambaz elinde Neyzeni
Girmedim ya kapsndan baktm,
Cennef ' atpazar sandm ben.
*

Bor gtmden akyor, lutf u kerem azmdan,

Menba u munsabn anlamayan bir lmm!
Bir elim azm tutsa, bir elim de km
Birleirdi o zaman belki srurumla gamm!
Beyolu, 1931

Deli derd-i firakn ile sevdaya, meye

Mptelaym, deliyim, sinmiim esrar- neye.
Felein kahpe banda paralansn paras,
Ben gzel sevmeye geldim, deil ekmek yemeye.
Beyolu, 1933

Dersimi aldm musibetten, nasihat istemem,

Haddini bilmek cihanda bir vazifeyse eer.
Varsa istidad halkn hakkn idrak iin
Zalimin her yumruu binlerce Cebrail deer.
Beyolu, 1933

Gnlmn zaviyesinden dedi bir pr-i mugan:

Gzn yum, sar ol, yut dilini, kes sesini!
Bilenin azna nce syor kahpe felek.
Sonradan sille ile patlatyor ensesini!
Beyolu, 1933

Boka basm gibiyim arza hbut eyleyeli,

demin st balk daha hl yatr.
imi emr-i lahiye menut eyleyeli,
e bak ki bam derde sokan kardatr.
*

Hekimin hikmetine kim karrsa ezilir,

Sekiz-on tek rak mivarm menfur etti.
Her eyi grme diye bak, beni ahkm- zaman
Gzmn bir tekini yummaya mecbur etti.54

Bakrky Tm arhanesi, 1934

54 ... 1934 senesi H azirannda bir gn iki sivil polis kom iserinin muha

[azas altnda Bakrky M essesesine getirildi, ayakta duracak hald1

deildi, burnunun zeri, eli yaralanm t. Kan szyordu, sol gz
m osm or bir rkle evrilm iti. G z kapaklan imi ve gzn kaps
mt. Ertesi gn kendine geldi, bir gn e v v e l ektirm i olduumu
aadaki resm inin arkasna -bir sene evvelki m uhaverem izi hatrla

tan v e bir gn evvelk i sergzetini anlatan- u satrlar yazp bana he

diye etti. N eyzen o sene aylarca bizd e kald... D oktor Rahmi Duman
Canveren Sultan, sayfa: 37.

BEYTLER
Atatrk, nnnn ruhuna munzam oldu.
Yed-i smet*te kl, kahir-i zam oldu.
*

Rzk iin Allah kerim,

Fsk i in .......
*

Daldan dala seken gnlm sere mi?

Yakt beni Kel A linin peremi.
1c

Nass- m ill........... in zartasdr,

lm fen felsefe bu zartann skartasdr.
*
Hvel-Baki dedim ktm bu hiistn- lemde,
Grnd emime nur- tecelli ekl-i demde.55
*
Ulu Tanrm l msn, diri mi?
sa gibi yoksa n biri mi?

55 E debiyatm zn gzide simalarndan m uhterem Abdlbaki Glpmarl

iin.

Senin aknla gnlm stlimanlk ya Raslallah,

Kaln geldi fakire Mslmanlk ya Raslallah.
*

Krk sekiz yl u akan gnlme payan aradm,

Kpren duygulara sahil-i hicran aradm.
*
Altmndan sonra reftrnla coturdun beni,
Zerreyim ben, sen gnelerle konuturdun beni!
*
Bir buluttum, yldrm oldum da dtm pyine,
Meclis-i cananda aktm, Topta'nda grledim!
*

Her ne yap, yap becerip izzet-i nefsinle gein,

Kimseden bekleme yardm, iki el bir ba iin.
*
dile frsat da dse kinden istibat eder,
Zalim idbra derken dinden istimdat eder.
*
Trk yine o trk sazlarda tel deiti,
Yumruk yine o yumruk, bir varsa el deiti.

SON

Hakknda Y a z la n la r

Kimseler Hfza aln yere gelmi diyemez,

Doduundan beri k dnmedi eytana bile!
ok cevamide mesacidde dolat amma
Koymad alnn pi secde-i Rahman a bile!
Hacyatmaz gibidir sanki kpolu kpek!
Ayakstnde kalr dse de mizana bile!
Eref

Ahmet Rasirn
Ne meyle, ne neva-y neyle imdi,
Gnl elenmiyor bir eyle imdi.
te size bir sima ki aramzda mest ve huyr gezinip du
rur. Geenlerde galiba Zaman vefatn, Vakit de tekziben haber-i hayatn yazmlard. Halbuki Neyzeni ne zaman ldrebilmi ne de vakit ve hal yaatmakta bulunmutur. Bu fevk-elhayat ve taht-el-memat yaar insan bir zlmaleyndir. ld
demlerde teneffst, tasavvurt, terennmt ile eser- hayat
gsterir, yaad zamanlarda mahcup ve mnfail, lal ve sakit
bir hcreye ekilir. Onda bs bad-el-mevt, bu hcreden hurunda mtecellidir. Hayli zaman oldu, Krkeme civarnda
bir hanede mtemiydik. Mteveffa Kemeneci Vasil, mer-

hum Kanuni Hac Arif, hatrmda kalmam, bir-iki stat ha

nendelerimiz beraberdi. Dediler ki:
zmirden bir neyzen gelmi... O da gelecek.
Filvaki biraz sonra geldi. Yine siyah fes zerinde dildade
biim bir sark, onun altnda yaz bir ehre, bunun zerinde
iki parlak gz, hurma gibi burun, karanfil bir byk, mzellef
denecek bir saka!, srtta latams bir cbbe, koltukta bir ney,
ince bir beden, ortada uzun bir kamet pighmzda belirdi.
Yine dediler ki:
Neyzen Tevfik Bey.
Birinci fasldan sonra Vasile sordum:
Nasl?
Geliecek, dedi.
Bilmem ne oldu, zaman getike sark zld, cbbe de
iti. Neyzen hakknda trl trl rivayetler kmaya balad.
Bilhassa irete fart- inhimaki mevzu oluyordu. Gn oldu ki
kendisine sokakta, meyhanede mestane revi, ney koltukta,
mey cepte veya elde tesadf ettim. Kh kvrck salar fesinin
etrafna trmanp bklm, pskl ser-azade, nde, arkada,
yanda, tepede veya madum. Girban-k, esmer teni gs kl
larna kadar mekf. Gzler hadden ziyade ak, beyazlar
hod-alde, btn initaft b-hedef. Burun kanatlar muhtekin;
byklar nadiren yedii lokmann bakiyye-i asar ile mlemma;
dudaklar i; dil bym; lisan rekik; fakat yine koltukta ney,
yine cepte veya elde mey! Muttasl bir bahis parasnn kendi
since karar kld neticeden demgzar. Bir fikr-i sabit mtevaliyyen ayn nakarat syledii halde gzler ebkem. Btn gubar- esvak omuzlarnda, kollarnda, stnde, banda, hke
dm bir cevher.
Kh needar- terennm. Aznda bir beyit:

Nyn ki kar zemzeme surhlarmdan,

Blbller ter sanki gln ahlarndan.
Bir rast, bir acemairan, bir neva, bir bestengr, bir hicaz,
bir suzinak, bir suzidil, bir hseyni, bir sazkr, bir sultanyegh, bir tahirbuselik, bir ehnaz. Bir evcara yahut bir ferah
nak, bir saba. Latif ve kutsi bir eda-y lahuti-meram ile nayn
deliklerinden bir zulal-i ruhani gibi fkrr, havl-i ruh iinde
donar fakat nasut- fikr endieyi sndrr.
Kh o dima- atein mthi ryalarla rpndktan sonra
nagehani bir iltima ile parlar: Bir ir-i nev-hram, kavrulmu
dudaklarnda dnp dolar; meydana kmaz; o zaman gzler
ilahi-merebne zemine yahut gazab- tehevvr ile asumana
dikilir; sylemek isterken susar yahut susmak istedike syler.
te bu halinde her hatra yerinden oynar, her sima onda
bir aina-y ezeli hkmn haiz grnr. Bu sermest-i mdam
deil, mecnun deil, kil deil. arkm rind-i bade-peresti, bu
diyarlarn sanatkr, metruk, mensi, ryan ve perian, fakat ci
hana lakayt bir air-i hub nefesidir. Tanr, anlar, bilir, grr,
hatta sezilir bir kalenderidir.
Hakknda neler sylenmez: sarho , bedmest, derbe
der , bare, ekilmez, ayk iken dinlenir
Bu msemmalarla da alakas yoktur. O halde nedir? O, bu
suale yle cevap veriyor:

Z DUYGUM
Zat- sultan- beka, yani men hsrev,
Saz ve sz ahengin etmi aka burhan- kavi.
Ben ezel sermestiyim, meydanm ar- mstev,
Aksedince gnlme ems-i hakikat Pertevi
Meyde Bekta grndm neyde oldum Mevlevi.

Nur- hsnn, nr- akn emine pervane var,

mrm vakfeyledim, birdir bana mehd mezar
Varsa kalm srr- hilkatten yegne yadigr
ve-i ney, neve-i mey etti gnlmde karar
G edince bezm-i vahdette rumuz- Binev.
Hubb- Haydar bu tarikin hem sonu, hem badr
Cavidan Mesrev, misbah- ule-pdr
Suret-i manada Hnkreyn sr kardadr,
Merebim Molla-y Rum, mezhebim Bektadir,
Ta ezelden yand dilde bu era- manevi.
Rite-i mrm rebab- cismimin evtardr,
Her rek-i can perde dest-i hecr, bestegndr,
Zahm- sinem laledir gzyalarn enhrdr,
Hamse-i l-i Ab esrarnn glzardr,
Bu iki nurun tecellas ile gnlm evi.
Olmadm meftunu maln, rtbenin, sim zerin.
Zevki, evki neyle meydir rind-i azade-serin
Dest-i cdundan ekip kallaviyi Peygamber'in
Mazhar oldun feyzine Neyzen Cenab- Hayder m,
Kilk-i irfan- beyann yazd bu ir-i nev.

Stk Akozan57
Bizim felsefe ubesinin kymetli talebesinden ve edebiyat-
hakikiye ailesinin z evlad Haan li ile gnderdiin selam
derin bir sevinle karladm...
Hastalna kar zannetme ki lakayt kaldm... Filvaki gelip
gremedim Tevfik. nk memleketin geirmekte olduu
buhran ile pek ok meyus ve ruhen muztarib'm. Fakat gelen
giden vastas ile hastaln muntazaman takipten de hli kalmadrp... Artk iyiletiinizi mjdelediler... Gemi olsun!
56 Bu mektubun kopyas m erhum Stk A k ozan dan alnmtr. [. A .]
57 OsmanlI da Kesriye olarak geen M akedonyann kuzeyindeki K astory a da 1885te dodu. 4 Ocak 1948de stanbulda ld. D iva n e -i inaver, Kllkrame gibi eserleri vardr. Fecr-i A ticilerd en etkilenm itir.
D iva n e'sinin nsznde II. M erutiyet devri ile yaz hayatna bala
dn belirtir, (y.n .)

Rakdan ebediyen feragat ettiinizi tebir ettikleri zaman

ok sevindim...
Ferda-y Vahdet'inizin seni tanmaktan uzak yaratlm bir
takm yd ellerde gezdiini iitmitim, fakat bir trl okumak
nasip olamyordu! Allah raz olsun... zmirin irfan- suhanveranndan Manisal air Said Ali, bana aynen vermek lutfunda bu
lundu... Ve o kadirinas aire ebediyen minnettar kaldm ve
Darlfnunda tamim ederek okudum... Birok duygulu zek
lara da istinsah ettirdim...
Ferda-y Vahdet'ini okuduum zaman, irfan ve edebiyat lke
sinde, iki Neyzen Tevfikin yaadna kail oldum. Meyhanedeki
sarho Neyzen Tevfik, hastanedeki filozof Neyzen Tevfik...
Birincisi sehhar ve ilahi bir sanatkr; kincisi ilham kendi ru
hundan alp ulalamayan hakikatleri sezen ve syleyen bir air...
Meyhanede Tevfik, bize her vakit elindeki nay- ikyetiyle:
Sine hhem erha erha ez firak
Ta bigyem erh-i derd-i itiyak...
feryat edip geziyordu...
Fakat hastanedeki Tevfik, artk kabuunu krp ortaya k
m ve ezeli tagallbn ellerine vurmu olduu kelepeleri de
krm ve btn o yalnkat ekillerden soyunup km bir a
ir, baryor:
Sen ey hurafe-i edyn u irk-i milliyet
Dima u kalb-i beerde onulmayan illet...
Sen ey fesane-i emmare mnzelt- zunn
Akad-i mtecennin sahaif-i pr-hun
Sen ey feza-y garazdan inen kevckib-i er
Pranga bend-i dallin olan u tavk- beer

Ah... Ey deha-y mns! Sen, yklm bir medrese, harap bir

trbesin, hilkatin kulamza fsldaya fsldaya yosunlatrd
(kanaatimiz) zerine kpk balayan o (mukaddes yalanla
r...) tekzib iin neden baryorsun?
Evet:
Ziya-y rae-i vahdet, o burca dikmi tu
Terennm etmi o demde heman rbab- blu...
Fakat kime, hangi kararm kafalara anlatabilirsin? Varsn
Netice Yusuf- Neccar Meryeme dayasn.
Lkin sen, ulhiyet simsarlarnn aforozundan hi korkma
dn m Tevfik? Nihayet-l-emr, beeriyeti batan baa bir mezaristana tahvil etmek emelinde bulunan minare ve an... po
litikas iinde sen, nasl cesaret edip de:
Mabidin gibi darssnaa-i ifsad
Dem-i cinayeti Habille Kabile isnad
perdelerini kaldryorsun?
Bereket versin onlarn eski kuvvet ve ceberutu yoktur!
Eer olsayd phesiz, sen de asrn ikinci bir Hallac- Mansuru olurdun!
Mamafih hakikaten, Kadn rbab- aka gerilmi telin tera
nesidir ya... Fakat emin ol ki, Tevfik;
Beeriyet yle uyumu ve uyumutur ki: Elindeki nay- i
kyeti, sr- srafil gibi kurumu kulaklarnn dibinde flesen,
yine uyandrmak deil, esnetemeyeceksin bile! Bin dokuz yz
ksur seneden beri beerin ruhuna sklan gngn morfinler,
onu yle bir felc-i taassuba uratm ki, senin zayf ellerinle ya
pacan masaj, belki ona bir okamak mahiyetinde kalacaktr...
Bu minelezel, ilelebet uurum iinde, alabildiine yuvarla
np giden beeriyet ykn durdurmak deil, bir an iin olsun

arkasna baktrmak yine el verirdi fakat nerede? Bu kr kr/

ne bir gidi ki, giden de gtren de bhaber! Nereye ve niin?
Diyebilirim ki ne Tolstoy ve ne de Rousseau; hayatn iyty
zn, yani dinin dibini, senin kadar vazh ve veciz anlatams
mt... Hsl keskin bir takm zeklarn korkak azlar, imdi
ye kadar kekeleyerek inedii hakikatleri, sen, kemal-i meha*
bet ve fasahatla -ulu orta- bardn... Ve bu, yle bir sayha kl j
Taa cennet-i lnn mukaddes gnahkr demin kulana bM
le ulamtr... Aferin Tevfik!
nk aldanmay bir inirah- manevi addeden bu ii bo
insanlar; hl irat ve ikaz seslerini bldan bekler!
Eh ne yapalm Tevfik! Biz hl, adi kee klah bamza,
parlak rugan fotinleri ayamza geirmekle ilan- medeniyet
etmekteyiz!
Grmyor musun? Asl amur olan kiremitler, saraylar s
tnde, en kymettar somaki mermerler, kaplar eiine vazolunuyor!
Binaenaleyh ite sen de sefil ve perian olarak kadiri
nas memleketin barnda srnerek yaayacaksn!
Bu mektubumu okuduktan sonra, belindeki nay- ikyeti
karp u sahte varln kzarmayan yzne kar bir defa da
ha yuuf diyerek fle!
Selam ve hrmet Tevfik.
Darlfnun, 22 Knunusni 1337/1921
ubukuolu K esriyeli M ehm ed Stk (A k oza n )

Prof. Dr. hsan kr Aksel58

Yirmi be sene evvel... Bir gn klinikte otururken asistan
lar odasna giren hastabakc, Neyzen Tevfikin geldiini ve kli
nie yatrldn] haber verdi. O zamana kadar yalnz ismini
duyduumuz byk sanatkr grmek arzusuyla ziyaretine
gittik. Neyzen bana yle gzkt: Kvrck gr salarnn rt
t iri bir ba... Canl ve manal bir ift siyah gz... Hem ne
58 1889 yllnda stanbulda dodu. 1919da T p Fakltesinden mezun ol
du v e Emraz- Akliye v e A sab iye Hastanesinde asistan olarak g reve
b alad. 1922de eitim iin Alm anyaya gitti. 1925te T rkiyey e dne
rek Emraz- Akliye v e Asab iye Hastanesine ef olarak tayin edilm i ve
n ro p a to lo ji laboratuvarn kurmutur. 1953te stanbul niversitesi
T p Fakltesi dekanl g revin i stlenmi; apada psikiyatri klinii
nin kurulmasna nclik etm i v e 1958 ylnda da ocuk Psikiyatri
Enstit sn kurmutur. 1987 ylnda vefat etti, (y .n .)

ve hem yanlara irilemi olan bu ba btn heybetiyle vcu

da hkmediyor, yalnz o grlyordu. Kendisine mahsus
edayla ar ar konuarak bize geliini anlatt: Son zamanlar
da ikiyi yle fazla karm ki nihayet vcut isyan etmi; ka
racier szlamaya balam...
Neyzenle o tarihte balayan bu ainalk arasra faslalarla
devam etti, gitti. Byle fazla kard zamanlar gelirdi; dinle
nir, keyfini, neesini bulur; o zaman hakiki Neyzen ortaya
kar, neyinden emsalsiz nameler doar; amansz hicivleriyle
herkesi hem neelendirir hem de korkuturdu. Neyzenin neyi
kadar lisana da hkmettiini kim bilmez! Bazlar sert ve hr
n olan bu hicivlerin hepsinde kuvvetli bir gr gizlenirdi.
Neyzende yllarca devam eden eitli zehirlere ve alkole
dknlk normalin stnde yaradlllarda grlen meyiller
dendir. Bunlarn beyin hcrelerindeki anormal almay bel
ki de uzviyet bu keyif verici ve uyuturucu maddelerle frenle
mek istemektedir... Byle insanlarda bu gibi iptilalara ok
rastgelinir.
Daha ziyade psikopatoloji bakmndan dipsomaniyi andrr
tarzda grlen ve zaman zaman iddetle kendini hissetiren al
kol alma iptilas Neyzenin klinik tablosuna ok uymaktadr.
u farkla ki, Neyzende kronik bir alkolizma haline de rastgelmekteyiz.
Zaten bu klinik levhalara saf bir ekilde tesadf etmek g
tr. u halde Neyzenin psikopatolojik levhasn izmek ister
sek yle tarif etmek mecburiyetinde kalrz: Normal stnde
bir zek, byk bir sanat kabiliyeti (yksek kltrl memle
ketlerin birinde olsayd phesiz bambaka bir halde olabilir
di); uur ile uuraltnn daimi bir mcadelesi ve uuraltndan
dar frlayan i tepkilere zebun olarak geirilen mesti devre
leri; yani ilmi adyla dipsomani hamleleri... Dipsomani adn
verdiimiz bu psikomotriz ztrarn psiik mcadele devresi

Neyzende belki kendisi tarafndan fark edilmeyecek kadar k

sa srmekte; iptilaya kapl sratle meydana gelmektedir. Bu
iptilann Neyzendeki hususiyetlerinden biri de belki yarm
asrdan beri devam etmesine ve lsz ikiyi vcuduna sok
masna ramen zek btn berrakln hl muhafaza etmek
tedir, alkol uzviyette en ok sevdii ve en kolay ykt beyne
Neyzende henz dokunamamtr.
Normal mezrler stndeki bu beyinde belki de d zehir
lere kar olan setler normalin fevkinde bir mukavemete ma
liktir.

inde felsefe-i mr eyleyen tefsir

Ak ve nkteli birok vecizeler vardr.
Bu komalarda ne vsi tullar grdm
Ki: ihtivasna ebad- asuman dardr.
Bahri Ved ad Alpm an, stanbul, 1922

NEYZENE
Sen neyini alarken blbller dile gelir
Gnl havalarnn namesi gle gelir
Serv-i siminler doar sevda denizlerine
Altnlar dalgalar, ak ile sele gelir.
Bahri V edad Alpm an, stanbul, 1926

Zeki A rif Ataergir60

(...) Musiki lemimizde Neyzen Tevfik, neyzenler zmresi
nin sanat mlknde muhteem ve yce bir taht kurmu ve bu
tahta rhan ve mstesna bir imtiyazla clis olarak hkmran
olmu bir sanat tacdardr. Onun neyi ile ibda ettii ilahi ve
musikr nameleri, demleri vecdne bir hayranlk ve takdirkrlkla dinleyenler, yerinde olan bu vasf bile ona az grrler.

59 Avukat v e deerli bestekrlarm zdan Zeki A rif Ataerginin zm itten

17 ubat 1948d e bize gn d erdii bir mektup.
60 1896da stanbulda dodu. 5 Ocak 1964te ayn ehirde ld. Musiki
dnyasnda hakl bir saygnlk kazanm bir bestekrdr. Eserlerinde
m elodi zenginlii balca zelliid ir. Ancak bu eserlerin icras iin
gl bir h anereye ihtiya olduu dnlr. 200e yakn eser bes
telem itir. (y.n .)

O, sanat ahikasnda bir harika ve dehadr. Onun zahir hara

batiliine bakp aldanmamaldr. Onun hassas, pr-nur ve ma
mur olan ruhu, Allahtan ald feyyaz nameleri neyi ile sarnl*
lerinin ruhlarna iraka ederken bu saadetle nee-yab olanlar,
onun ezeli ve ebedi bdln takdir ve hakiki deerini daima
huu ve huzu iinde teslim ve tebcil etmilerdir. ok kr k
Neyzeni candan ve haktan anlayanlar, bilenler hadsiz ve he
sapszdr. Bu aciz de onun ezelden ebede kadar kalben hay
ranlarndan ve klarndan biridir...

M L L TRK MUSKS61

(...) Dinlenmesi srf bir talih ve tesadf meselesi olan ve

haftalardr beklenen Neyzen Tevfiki iki dakika daha bekle
mek, hakikaten sabr ve tahamml istiyor.
Neyzen, sahneye garip bir haletiruhiye ile kt. stemeye
istemeye ilerledi ve sonra sandalyelere bir bakt. Hangisine
oturmak istiyor? Yoksa sandalyeyi beenmiyor mu? Galiba,
ona hibir ey, bir ayrn rahatn veremeyecek!
Kvrm kvrm salaryla ssl bandaki frtnalar, nefes
verdii neyinden ilahi nameler dkyor. Herkes kendinden
gemi halde... Gzyalarn zapt edemeyenler bile var... Rya
dayz sanki... Fakat bu, tahayyllere smaz ilahi bir name! Ve
birden kendimize geliyoruz. Ses kesiliyor. Koca stat sandal
yeden sratle kalkyor ve selam verip sk admlarla sahneden
ayrlyor. Bylenenler, onu alklamay bile unutuyorlar...

N E Y Z E N N LE Y LA SI

Muhittin Erev62
Koyun beni ykseklere yataym
Yataym da yr semtine bakaym
Yr safada, ben cefasn ekeyim
eke eke yreime kan doldu
Aramzda yemin oldu, and oldu.
62 Tanburi M uhiddin Erev, 1894 ylnda Serezde dodu. Ortaokulu Nevrakopta, liseyi stanbulda M ercan dadsinde bitirdi. T op u subay
olarak Ktul-Am re de savat. 1918de Irak-ran ceph esin de ngilizlere esir dt. ki yl Hindistanda B ellaride (M ad ra s) kald. 1920de
serbest brakld v e stanbula dnd. Fen Fakltesi'nden d iplom a al
d. Kayseri, Adana, V efa liselerin d e matematik okuttu. M esut Ce
m ilden tanbur, hsan A ziz v e Emin Y a zc dan ney rendi. 1952 de
fel geirdi v e evine ekildi. On saz semaisi v e iki nefes besteledi.
Bayat-Araban, Bestenigr, Hicaz v e Rast Saz Semaileri sk sk icra edi
len tannm eserlerdir. 1954te emekli olan Muhiddin Erev, 1975te s
tanbulda ld, (y .n .)

Bu, zl olduu kadar ili Rumeli trksn Neyzen be

nimsemitir; sk sk alar ve yann, sesinin msaadesi nispe
tinde arasra da okur.
Bu trk hakknda Neyzenin dnce ve duygularn Hak
k Sha Gezgin, muhtelif frsatlarla o gzel kalemiyle tespit et
mitir.
Son zamanlarda serhat trkleri diye adlandrdmz, Tu
na ve tesine ait, anl aknc cedlerimizin yadigr olan bu gi
bi eserler zerinde Neyzen kuvvetli bir enterpretasyon yap
makta ve cidden muvaffak olmaktadr.
Mtareke yllarnda emberlita yanndaki han odasnda
Bir gemim var salverdim engine trksn alar ve donanma
mzn meflu ve atl bir halde bulunduu o kara gnlerde; en
ginlere alan o yelkenlileri ve levent tayfalarn canl ve muh
teem tablolar halinde hayalimizde yaatr ve eski hametli
devirleri adeta yaratrd...
Yaknlarda stad Fatihte Readiye Otelinin en st katn
daki inzivaghnda ziyaretimde nefis bir ney ziyafetinden son
ra, sz dne dolaa Benli Hanifeye geldi. Bu gibi eserlerin bu
gn hakkyla alnp okunamadndan; daha dorusu bunlara
verilmesi icap eden ruh ve karakter hakknda bilgi ve duygu
larn eksik olduundan ikyet edip durdu. Nihayet bir sr tev
di eder gibi:
Olum! dedi. Merzifonlu Kara Mustafa Paann Viyana
Muhasarasna katlan ordusundaki mehter takmnda Benli
Hanife ok kudretli bir kadn bestekrd. Yze yakn alc ve
okuyucunun bir araya geldii mehter takmnda bu paralar
alnr ve okunurken bunlar ben sk sk dinlerdim...
Neyzen nazarlarn mavera lemlere dikmi... Adeta rya
da sylenir gibi ilave etti:
Ben o zaman orduda a yama idim... Sonra ehit
oldum...

te Neyzen, bizim baz musiki eserlerimizi bu ruh haleti j

iinde alar ve izah eder. Bu name ve sanat diyarnda nay< ]
bedest seyahat eden ve grdklerini, duyduklarm anlatan v# ]
bizi musikimizin gaflet uurumlarndan koruyan bu aziz reh-
bere ve mutlu faniye gptalar...
Kzta, 03.08.1948

DERV AHMED63

Mehmet kif Ersoy

Bir mrdr iiyorsun brak artk unu! der;
Dervi Ahmed bu hidayetle hemen tevbe eder.
Amma bir tevbe ki: Binlikleri arpar duvara;
Tas, anak, testi, perian serilir tahtalara.
Rak tufan, su girdab alrken oday;
Anaforlarla dnerken mezeler frdolay;
Bir kerametle dedem postu oturtup sedire;
Oradan, mest-i zafer bakmaya balar seyire.
Balar amma, pek uzun boylu seyirden bklr...
Dervi Ahmed de bizim, leye varmaz sklr.
Kalkar olmaz, yatar olmaz, dner olmaz dedii:
Neyle doldursa o bir trl kapanmaz gedii?
Zikreder vahdete girsem diye zorlar, giremez;
63 Safahat'\a u not vardr: T evfik N ey ze n in bin d rt yznc tevbesinden istifas m nasebetiyle.

Hu eker, sine dver, hibiri elendiremez.

Saatin mr soluktan da ksayken, hani, dn;
0, ne yllar devirir, saniye getike bugn!
Devrilen devriledursun, dedem illallah! der;
Cam sarsar, dam sarsar, tepinirken ter ter!
Bu kadar velvele oynatsa yerinden ya biraz,
Ne harn ey ki zaman hi yrmez, hi tnmaz!
Dervi Ahmed, bu sefer, ben yrrm! der mi sana!
Aman Ahmedim, bana baksana!
Bozacak msn yine tevbeni?
Kracak msn yeniden beni?
Sakn Ahmedim, gideyim deme.
Cezbe kuvvetlice gelmi ki dardan dedeme,
Bu iinden kabaran sesle hi irkilmeyerek,
Hak erenler yola bir dme der; Yelyepelek!
Dervi Ahmed'. Gidiyorsun ya, sakn sapma sola!
te bak, dirsee geldin, greyim imdi: Mola!
Bu gidi hayr deil Ahmedim!
Dayan Ahmedim, dikil Ahmedim
Aman Ahmedim, greyim seni,
Dayan Ahmedim, greyim seni!
Lkin aldrmyor Ahmed, cereyanlar mthi;
Karn irkilse, bacaklar gidecek, hem ne gidi!
Ne o? Meyhaneye geldin mi? Sakn girme, dayan!
Aman Ahmedim, sonu pek yaman!
Kuzum Ahmedim, gireyim deme!
Mola istemem, vereyim deme!
Asl Ahmedim, kasl Ahmedim!
Bu geit bela, asl Ahmedim!
O ne batmalar, ne boulmalar!

Aslr bo, kaslr bo, dedem en sonra dalar.

Bari meyhaneye dtn, be mbarek Dervi,
meden ge ki desinler: Dede Sultan ermii
Hadi Ahmed, hadi yavrum, hadi son bir gayret!

Lkin Ahmed, bu ne gayret, ne tahamml, hayret!

Sen kurul lk gibi meyhaneye, ser postu, otur;
Yan, tutu, sonra dayan: Da gibi dur, ta gibi dur!
Da demi, ta demiim, doru mu lkin? Ne gezer!
Onu bir zelzele sarsar, bunu bir dalga ezer.
Seni ka zelzeledir yoklad hi sarsamadan;
Koca arslan, hani, vm de yaratm yaradan!
yle bir tevbe geirdin ki, hakikat dedi;
Az bela myd, seher vakti, o tufan neydi?
inedin dalgay, girdab kardn daraya
Postu Cdi'ye yanatrdn, atldn karaya.
Sallam tekmeyi bir mlke, diyorlar, Edhem;
Yumruk atm m yarm binlie? Hi zannetmem!
Hak erenler, iyi bak kendine, miktarn bil:
endedir Nsha-i kbra, okumularda deil!
Sen ne cevhersin, a devletli, ne cansn, bilsen!
Aba altndaki sultanlara sultansn sen.
Sen ki Kevser datan Haydara kulsun ancak,
Sana smarlamayan, kimlere smarlayacak?

Hadi evlat, Dede Sultan ne ier, bir sor ki...

Doldurun Dervie benden iki binlik, Yorgi!

Sadri Ertem65
Ona ilk defa Mnir Sleyman apanolunun skdarda
emsipaa sahillerine yaslanan, ihtiyar, direkli yalsnda rastgelmitim. O zaman ben ocuktum, zemini ince Msr hasry
la deli, tavanlarndan, duvarlarndan rutubetin, kf kokusu
64 Neyzen Teufik Hayat ve Eserleri, 1942, s. 65-68.
65 1900de stanbulda dodu. O rtarenim ini skdar Askeri Rtiyesinde ve skdar Sultanisinde tam am lad. 1920 ylnda Darlfnun
E debiyat Fakltesi Felsefe Blm nden m ezun oldu. M tareke ylla
rnda A n ad olu y a geerek Milli M cad eleye katld v e Hkimiyet-i
M illiye ile Yeni Gn gazetelerin de yaz ileri mdrl yapt. Cumh u riyetten sonra 1924-1925 yllarnda Son T e lg r a fn bayazarln
yaparken Takrir-i Skn Kanununa kar hareketten stiklal Mahkem esinde yarglanp akland. 1939d a Ktahya m illetvekili seildi. 12
Kasm 1943te Ankarada ld.

halinde insan genzini hafife yakt bu eski zaman evinin ge

ni odalarnda, lo sofalarnda kh bykl, kh matru bir
adam halinde gze arpard.
Neyzen, Mnirin babasnn, Ahmet Rasimin ve adm hatr
layamadm mzisyenlerin, kibar tavrl Babli efendilerinin
yannda harikulade egzotik bir tipti. Onun pantalonu, aba ce
keti ve yznn hatlar bu yalnn misafirleri arasnda ona bir
hususiyet arz ederdi.
Yalnz d lemi deil, onun oturuunda, konuuunda,
ney alnda bir hususiyet vard ki denize alk yalnn iin
de dolat zaman atlar, merdivenler, tavanlar da onu uzak,
yabanc iklimlerin hasreti parlayan bir insan sanrlard. Avru
pa ile Asya arasnda uzanan bu dar sahillerin ince, zarif ruhu
onu anlayamazd. Bu yal ona uygun bir klf deildi. Onda fr
tnal denizlerin hasreti, enginlerin melali vard. O ne stanbul
sahillerine ne de stanbul sahillerinin tatl, yumuak rzgr
larla yetitirdii tatl bakl insanlara benziyordu. Onun yan
m toprak renginde bir yz, yznn her krnda derin
manalar fkran hatlar vard. Bu yzde usta bir heykeltran
ihtirasla iledii deil, yaanm hayatn her an yaratt lev
halar vard. Gzleri her zaman bir baka lemin alm pen
cerelerine bakar gibiydi. Onun gzbebeklerinde uzak iklimle
ri ok dolam gemicilerin tanmadmz lemlerden, iklim
lerden, ufuklardan, tadklar bir renk, bir tahassr, bir hat
ra gizli gibiydi.
Bizim yaadmz dnya da o kadar harikuladeydi.
Neyzen Tevfiki ben baka bir dnyadan bizim yaadmz
leme gelmi yabanc bir insan gibi tandm ve her zaman bu
hissim devam etti.
Neyzeni ilk defa harikulade nameleriyle hissettim. Bu na
melere harikulade diyorum, nk benim iin Neyzen gibi ney
de bir harikuladeliktir. Ney hakknda ilk sz Mevlndan din

ledik. Onu sadece bir musiki aleti olarak deil, esrar dolu insa
nn ruhunu anlatan bir mistik sembol diye tamdk.
Benim iin o zaman ney denen kamn iinde seslenen mu
siki deil, insann srla dolu ruhu, yanan, inleyen akyd. Ney
zen gzel mi, iyi mi alard? Ben buna cevap verecek halde de
ilim, nk mzik benim iin hl hatralardan baka bir ey
deildir. Ben mziin hendesesine, fiziine bir trl vkf ola
madm. Bu benim iin cehaletlerin en gzeli, en harikuladesi
dir. nk o bana bir ey dndrmekten ziyade ne dn
dm hatrlatr. Ve bu vasf ile mzik sadece ilahi bir sestir.
O tahlil edilmez, sadece vecdle dinlenir. Vahiy gibi...
Zaman geti, Neyzeni ben iki mthi vasfla daha tandm:
airlik ve heccavlk!
Neyzen air olarak bir uzak iklimden ruha katre katre me
lal halinde damlar. Onu air olarak kendi kalbi zerine teksif
edilmi bir insan diye tanrm. Teknik ve ekilden bahsetmek
byle bir insan zerinde konuurken ayptr. O sadece airdir.
ekil kabuklar iinde ruhunu aramak manasz olur. Sadece
histir.
Onun ikinci hviyeti heccavlktr. Hiciv bir cemiyet iinde
bir imana gre tenkidin, bir cemiyeti yeniden yaratmaya al
masdr. Neyzen Tevfik inzivaya ekilmie benzeyen ruhu ve
egzotik bir dnyada yaad hissini veren sanat telakkisiyle
de bir heccav olmamak lazmdr. Halbuki o bir cemiyetin messeselerini ve bu cemiyetin mmessili olan insanlar btn
teferruatyla tanmakta ve onlar tahlilde asla infirada dme
mektedir. Bu bakmdan Neyzen Tevfik sosyetenin en insafsz
mnekkididir. Bu tenkit onun ruhunda sadece bir fikir halinde
yaamamaktadr. Eer tenkit ruhu onda sadece bir fikir halin
de kalsayd, o sadece gn gnne sz syleyen ve akam
olunca kaybolan bir insan olurdu. Halbuki o tenkit ettii sos
yetenin ve insanlarn ruhunu kendi hassasiyet adesesinden

geirmekte ve ona gre szn ayarlamaktadr. Neyzenin hi

civlerinde, dikkat edilecek olursa bir hususiyet derhal gze
arpar: Cemiyetin realitesine nfuz!
Onun mtemadi tazelii hicivlerinin dilden dile, defterden
deftere nakledilmesinin sebebi budur. Byk sosyal realiteyi
lirik bir hava iinde yaamaktadr. ifahi bir ekilde millet saf
larnda yaamasnn srr budur. Ksas o halis bir airdir.

EREFN KITALARI 66
Yalasn kz nayini67 Hazret-i Pr,
Brekallah koca Hafz alyor.
Badema kalmad hacet nefesine
Kam imdi gtnden alyor.
*
Musiki zmirli Tevfikin z maldr
Mnkiran- hakka kar ahidi dnya kar
Hazret-i Hafz izale etti nyin bikrini
Her delikten imdi bin evlad- Mevln kar.

66 1847de M anisa'nn Krkaa ilesi Gelenbe kasabasnda dnyaya gel

di. 1912de ayn kasabada yaamn yitirdi. Asl ismi M ehm et Eref.
Usulizade Hafz Mustafa Efendinin olu. 1870te Manisa V ilayeti Tah
rirat K alem inde m em ur olarak g rev e balad. Turgutlu, Akhisar ve
A laeh irde mal mdrl yapt. Fatsa kaymakam lna atand. Arka
sndan nye, A cpayam v e d ier b irok iled e kaymakam olarak a
ltktan sonra G rdes kaymakaml grevin e getirildi. Burada gr
d yolsuzluklar iirleriyle h icved in ce bir yl hapse mahkm edildi.
Cezasnn ardndan zm irde g zetim d e tutuldu. 1903te M sra kat.
Bir sre Fransa, svire ve K b rsta yaad. Tekrar M sra dnd,
Curcuna isimli m izah dergisinde yazlar yazd. II. M erutiyet ilan edil
dikten sonra stanbula geldi. Eref v e M usavver Eref isimli mizah
dergilerin de bayazarlk yapt. Adana vali yardm cl g revin d ey
ken em ekliye ayrlp Krkaaa yerleti. Yaam nn kalan blmn
burada geirdi. Trk edebiyatnn h iciv ustasdr. Tank olduu y o l
suzluklarn zerine ekinm eden gitti. H icviyelerin i daha ok gazel,
kaside, muham m es v e zellik le ktalar biim inde yazd, (y.n .)
67 ocuklarn kollarnn yetie c e i uzunlukta kesilmi v e alm olan
neye, kz neyi (n a y ) denir. Ney, kuruyup atlamamas iin yalanr.

Her makam lem-i lahuta aksendaz olup

Sanki imdada gelen Tevfike Cebraildir
Canlanr herkes o taksim eylese maher gibi
Nayi gya Neyzenin bir Sr- srafildir.

Avram Gatanti69
Neyzen Tevfik, 1296da Bodrrumda domutur. Kendisi
kendi doum tarihini u beyitle if.fade etmitir:
Tamam bin iki yz doksan alt r alinde
Kademzen oldu u hke o ruh-i nlede.
68 Avram Galanti, Bodrum Tarihi, Ik EBasm v e Y ayn evi, stanbul, 1945,
s. 90-91.

69 4 O cak 1873te B odrum da dodu, 8 Austos 1961d e stanbulda l

d. Eitimci, siyaseti v e Trk m illlljyetisi. Soyad Kanunu ile Bod

rumlu soyadn almtr. R odos RRtiyesi v e zm ir Sultani dadsinden m ezun oldu. R od osta re e tm enlik v e adalardaki Yahudi ve

Trk okullarnda maarif m fettilii yapt. Daha sonra ttihat ve T e

rakki C em iyetine katld v e c e m iy e ttin aktif ve ileri gelen elem anlarn

dan biri oldu. Cum huriyetle birlikte > 1943 ylnda Ankaradan 7. dnem

Tevfik, ben Bodrum Rdiyesinin son snfndayken kendi

si iptidai mektebinden kp rdiyenin ilk snfna gelmiti. Ba
bas, Rdiye Muallimi Haan Fehmi Efendiydi. Rdiye mek
tebi ile iptidai mektebi yanyana olduklar iin, Tevfik iptida
ideyken bile, teneffs zamanlarnda rdiyeye, babasnn yan
na gelirdi. nce, zeki, hassas, cevval olan ve bir yerde durma
yan bu ocuk, baak sapndan ve kamtan ddk yaparak a
lar ve ocuklar etrafna toplard. ald vakit, ciddi ve cokun
bir tavr taknrd. Tevfik deniz kenarnda bym olduun
dan denizi severdi. nk gzel baheli olan babasnn evi, de
niz kenarnda, rdiye ile iptidai deniz kenarnda ve evinden
mekteplere giden yol deniz kenarndayd. Hasl ne tarafa dn
se, rzgrlarn keyfine maruz kalan denizle evrilmi bir ufuk
karsnda bulunurdu. Bu, tabii vaziyet, taban hassas bir ruh
sahibi olan Tevfik zerine tesir etmekten hali kalmazd.
Ben rdiyeyi bitirdikten sonra, Bodrumdan ayrldm. Bir
mddet sonra Bodrum Rdiye Muallimi Haan Fehmi Efendi
Urlaya naklolunmu ve zmire yaknl itibariyle, Tevfik tah
silini ilerletmi, hem de k olduu musikiye devam etmitir.
1904 senesinin sonuna doru Kahireye gittim. Bir gn kah
vedeyken, tavla oynanan bir yerde yabanc olmayan bir ses
kulama eriti. Bu ses Tevfikin sesidir dedim. Hemen oyna
nlan yere gittim ve onu grdm. Yannda neyi vard. Msra
gezmeye geldiini ve paa konaklarnda, arasra aldn sy
ledi. Bir mddet sonra, Tevfik stanbula dnmtr. Tevfikin
m illetvekili seildi. 1961 ylnda lmtr. 1915 ile 1933 yllar arasn
da Darllununda eitim ci ve p ro fes r olarak alt, kltrel devam
ll savunduu v e Harf v e Dil Devrim lerine kar kt iin niversi
te kadrosunun dnda kald. 1943te 7. dnem m illetvekilli olarak
parlam entoda g re v yapt. Galanti, ayn zam anda Trke dnda ei
tim e hararetle kar kt. Bu e r e v ed e Trkiye M usevilerinin Trk
lem esini de savunmutur.

heyecann en ziyade uyandran unsur denizdi. nk heyeca

nn Bodrum denizinden almtr.
Sanatnn ykseklii ve incelii ona Neyzen Tevfik unvan
n kazandrmtr. Musiki ile iir arasnda pek yakn tabii bir
mnasebet olduundan, Tevfik, ayn zamanda zl ruhlu bir
airdir.
Tevfikin hicviyeleri de pek kuvvetlidir. Ve bunlar ondaki
sanat ve hiciv kabiliyetini gsteren dinamik bir nefisedir. Aktaliteyi syleyen ve her devre ait bu hicivler, her zaman zevk
ile okunacak eylerdir. Hatta bunlara birer tarih diyebiliriz.
Tevfikin vcudu ikiden mteessir olmutur. Merhametli
adamdr. Mklat iinde yaad halde fukaraya bakar.
Tevfik kendisini yle tarif eder: Neyzen Tevfik sazyla,
szyle, dzyle (dz, rak demektir) seyyar bir ibret-i mces
semedir.

Hakk Sha Gezgin71

Sazl szl bir topluluktan dnyordum. Kalam koyunda
sular henz aaryor, yldzlar soluyordu. Kular da rzgr da
daha uyanmamt. Havada ili bir kubbe hassasiyeti vard. O
kadar ki, ben bile bu tatl sessizlii bozmamak iin, yerlere
sert basamaz olmutum.
70 Yeni M ecm ua, say: 35; 21 Birinciknun 1939.
71 Yay. Notu: 1895 ylnda M anastrda dodu. 1913 ylnda retm enlie
balad. 19I5te anakkale C ep h esini ziyarete giden yazar-air h ey e
ti iinde yer ald. 40 yldan uzun sre (1913-1957) stanbul Erkek Lise
sinde edebiyat retm enlii yapt. Ayn zam anda Vakit Gazetesine
yazlar yazm aya balad. Vakit G azetesinin bayazar oldu, ismi bu
g azete ile zdeleti. Yen i M ecm uada eitli edebiyat sorunlar ze
rine grlerini kaleme ald. Rusa v e Franszcadan eviriler yapan
Gezgin, D ostoyevski'n in birka rom ann T rkey e evirdi. 1963 y
lnda hayatn kaybetti.

Sabah, ieklerle yapraklarn nasl gerinerek, gerginlee

rek karladklarn, ilk defa o gn grdm. Her fidan bir bu
hurdand. Kzltoprakla Kadky birletiren kprden ge
erken anszn irkildim. Papaznbandan ok tatl, derin ma
nal bir ney sesi geliyordu. Bu ses, yldz aklarn andran ka
vislerle ykseliyor ve hava sanki onun etrafnda pervaneleiyordu.
Zaman m ulvi, yer mi gzel, benim iim mi dertliydi? Bil
mem! u kadar var ki dnmeme, karar vermeme vakit kal
madan, uykusunda gezen bir hasta gibi, o sesin kblesine do
ruldum.
Bahe smbl renkli bir tan aydnl iindeydi. Yapraklar
altnda, sa omzu ile ba aacn gvdesine dayal bir glge se
iliyordu. Parmaklarmn ucuna basa basa yrdm. Artk ta
yan bana varmtm.
Bilmediim, tanmadm hatta hi grmediim orta boylu,
geni omuzlu, kaln boyunlu bir adamd. Byk, yuvarlak ba
ndaki sa yerine sanki erareden bir yele vard. Gzleri ka
palyd. Koyu renkli dudaklarndan kam parasna dklen
nefes, perdelerden ate olup fkryordu. Bazen derin derin
hkryor, bazen imeklenerek aka aka gklere ykseliyor
du. Hele karara doru, kabalara inerken, o kam paras iin
den sanki Tanr sesleniyor sandm ve btn benliim rperdi.
Gzlerini anca da beni grmedi. Baklar hl biraz evvel
nameden kanatlarla utuu gnl arnn hayaliyle par par
yanyordu.
Kar dallarda bir blbl uzun birka notla hkrd, neyde
sanki gln sesini dinlemiti. Yapraklar hrdad. Bir kanat
arpnts duyuldu. Sonra yine neyle blbl kar karya kal
dlar.
Neyzen Tevfiki ben ite byle bir gnde, byle bir yerde
iesi, mansuru ve blblleriyle yan yanayken tandm.

O vakitten beri yirmi be yl geti. Bu geni zaman onu ba

na bin trl ruh grn iinde gsterdi. Evet, bin trldr:
Fakat bin fesatal bir prlanta gibi.
ok kimse, hatta olgun gnll saydmz adamlar bile
onu belas ok bir sevgiliye benzetirler. Evet, Neyzen, yajign
gibi pahal bir ktr. Fakat bu aydnlkta seyredilen yle fari
kalar var ki insan fedakr olmaya srkler.
Onun hiddeti baka trl gzel, bedduas, bhtan, kfr,
hicvi baka trl gzeldir. imee niye gz kamatryor diye
kzlr m? Atei okamak isteyenler, avularna tahammln
srl eldivenlerini giyer, ruhlarn velilerin sabryla zrhlerlar.
Neyzen de imek gibi, ate gibidir. Ham ruhla ona yaklal
maz. Diledii vakit keseni, istedii vakit gcn, kuvvetini ona
balayacak, nazn: ekecek, kfrne eyvallah diyeceksin.
Gkle amur onun hamurudur. imdi bir ufuktan bir ufka altn
mahyasn kuran bir ehap, biraz sonra vcrdyarak fkran
bir amur fskiyesidir. Diyojenin hi olmazsa bir fs vard.
O, yeryznde mekn semek klfetine katlanamaz, cihana
smayan bu feza gibi adam, mekna sar m? Bundan tr
deil midir ki sras gelince Allaha bile:
Ey bana kendini byk tantan
Halime bak da varlndan utan!
der. Neyzenin ruhuna diktii istiklal bayran, ne insanlarn
paas, ne tabiat kanunlar indirebildi. Hrriyeti dehas gibi s
nrszdr.
Felsefemdir kitab- imanm;
Taparm kendi ruhumun sesine;
Secde eyler hakikatim her an
Kalbimin ate-i mukaddesine!

ktas, yeryznde de bir altnc ktadr. Kendini bu yolda tarif

edenler ok, fakat btn mrlerince bu tarife sadk kalanlar
yok. Neyzen, zelzele gibi kanunsuz yaar. Arz yele gibi silken
o grnmez aslan karsnda tabiat ve medeniyet neyse, Neyzein nnde de kanun odur.
Bu yaradlta olanlar vefa torbasna girer, dostluk zindan
na sar m? Menfaat prangasna ayak, korku yularna boyun
verir mi? Tevfik kendini btn mevzularn stnde grr. Pa
ra kadar eref de, hret kadar kepazelik de ona vz gelir. En
karanlk gnlerinde,
Hancya u borcu versem artk,
Meyhaneye postu sersem artk,
lem m i ne der? Ne derse botur
Allah u tabiatm ne hotur!
dememi miydi?
M innefi biz insanln bir lazmesi sayarz. O buna gler.
Kendisini aylarca tedavi eden mehur bir doktora, vizite cre
ti olarak:
Bir hazakatzedeyim midemi tp tepti benim
Krk katr tepse yklmazd bu salam bedenim!
kahkahasn savurmutu. Bu kahkaha kim bilir ka asr tbbn
kulanda nlayacak!
Vaktiyle Mehmet Akife de byle hcum etmi ve baytarl
ndan ilham alarak;
Hemcinsini kurtar u veba-y bakarden
demiti. Halbuki Akif, ona hocalk etmi, faizle para alarak yar
dmda bulunmutu.

stiklal mcadelesinin btn mucizesini bir tek beyite bi

riktirerek:
Bir belasn tilafn kuvvet-i maruruna
Bir krk kanyla ktn fenn-i harbin turuna
dedi ve bu msrada kany Apollonun, Altn arndafl daha
parlak bir zafer gnei haline koydu.
Sazdaki dehasna gelince:
Neyzen gnl denilen hayale bile smaz kinat karni par
asna doldurmu sihirbazdr.
Ney onunla baka bir sese, baka bir belagate kavutu.
Dnya Harbinde onu da askere almlar ve mehterba
yapmlard. Krk-elli davul, zurna, klarnet arasnda

o n un

ns-

fiyesi, bir hava fiei gibi ykselip szlr ve hi snrflezdi...

Kendini tarif ederken:
Olmadm meftunu maln, rtbenin, sim zerin
Zevk -u evki neyle meydir rind-i azade serin!
Dest-i cdundan ekip kallaviyi Peygamberin
Mazhar oldun feyzine Neyzen cenab- Haydarn
der.
Tevfik btn mrnce bu tarife sadk kald. Bir gn stan
bula Dresden Operas mdr gelmiti. Neyzenin hretini
kim bilir nerede duymu. Dinlemek istedi. Tevfik oOa Dede
Efendinin Sultaniyegh bestesini ald. Neyzen flerken, Al
man sanatkr yazyordu. Eser bitince:
Ltfen bir daha tekrarlar msnz? dedi.
Yr misal ikinci kere alnd ve ikinci kere yazld1- Opera
mdr:

Bu adam yalnz almyor, ayn zamanda besteliyor! hk

mn verdi.
Gerekten de yledir. Tevfik bir perevi, bir saz semaisini,
bir besteyi alarken esere kendi ruhunu, kendi slubunu sin
dirir.
Bir akam saza gitmitik.. alanlar onu grnce cotular.
Rumeli havalar syleniyordu. Sra Aliime gelince:
Ltfet bunu birlikte alalm, diye yalvardlar. Neyzen de

aralarna kart ve saz ansz;n bir imekle parlad. Bu trk

y belki bin kere dinlemitim. Meer hibir zaman onun srr
na erememiim. O akam seslerin manas deiti. Msralarn
enginlii baka trl aldad. yle ki sazlar birer birer sus
tu. Kimi tamburuna, kimi yayna ban dayad. Klarnet sustu,
ud sustu. Yalnz ney dil oldu beyan oldu, sesler harf oldu, sz
oldu. Gzmzde savrulan stleri, kpren kylar, ala
yan sularyla Tuna canland. O name adesesinin arkasnda
biz, trklerini uuran rzgrlara Aliimi grdnz m? di
yen canfes alvarl kz grdk.
Tevfik ite byle bir neyzendir.

*70

Hamamizade Ihsan1"
Sanma bir defa kyamet kopacak har olacak.
Nefha-i sr pravz- hur olduu gn,
Kopacak lem-i sanatta kyamet bence;
Neyzenin ruh-feza ny ham olduu gn
1936

72 1885 ylnda T ra b zon da dodu. Trabzon Rtiyesiri bitirdi. Trab

zo n daki okullarda retm enlik yapt. Resm Trabzon gazetesinde ya
zarlk yapt. Soyad Kanunundan sonra Hamamolu soyadn ald.1948
ylnda stanbulda ld. En tannm eseri Hamsinamedir.y.n.)

T RK MUSKS 9 M ART HADSES73

Kemal Onan
(...) Gnn en karakteristik taraf da Neyzen Tevfikti. Ney
zen btn heybet ve azametiyle ve onun tek hayat arkada
neyi ile sahnede grnnce salon yerinden oynad. Neyzen bi
ze bir taksim yapt. Duydu, duyurdu ve ok kimseyi alatt.

Sami Pankolu
(...) Neyzeni ne zaman grsem gnlmde pek eski gnle
rin hatralar uyanr. Bunlar arasnda ne yoktur ki... Genliin
cokun, hi bir kayda tabi olmayan serazat, neeli gnleri...
Gurbet hayatnn bazan elem veren, sefaletin akla gelmedik
safhalarn gsteren bazan da bu kederli gnler arasnda l
gnlklara vesile tekil eden garabetleri. Btn bunlar bu hat
ralar serisinde yer tutar. Fakat Neyzeni bu kadar dar bir er
eve dahilinde grmek kfi midir? Hayr! O her vehiyle saz
na, szne hkim bir mevcudiyettir. Onun elinde ney yalnz
klasik sr terennm eden bir let deildir. O, belki balan
gta neyi musiki metodlarma nfuz bakmndan bu yolda kul
74 Eski gmrk m drlerinden, N eyzen in yakn dostu merhum Sami
Pankolunun bize gn d erdii bir mektubu.

lanmtr. Fakat ona hkim olduka artk klasik eserleri deil j

gnln, duygularn terennme balamtr. Onun taksimle
rinde bazan alatan, bazan dndren, bazan c ve hura
getiren hlasa hissiyata hitap eden bir musiki grrsnz, i
te bu musiki onun saznda tecelli eden mevcudiyetidir.
Szlerinde ise o hassas olduu kadar feylesoftur da. Tevfiki dinlediiniz zaman onda yalnz tenkiti bir ruh bulmakla
iktifa edemezsiniz. Onun szlerinde ok okumu ve okuduu
nu hazmetmi bir mtefekkir, bir feylesof... Tarih bilgileri de
rin ve etrafl olan bir mdekkik. Hele ran ve Osmanl edebiya
tndaki tetebbat ve tetkikatyla ruhunu inceltmi, irfann
ykseltmi, vicdannda snmez bir ak yaratm olan sz sa
hibi rind bir air bulmak mmkndr. Onun iirlerinin incelik
lerinde nsan duygularn sezmek ise ruha safa verir...
Neyzeni benim gzlerim, ite byle grr...
30.01.1948

Salhattir Enis76

1
u stunlarda mevzubahis etmek istediim Hmid veya
Fikret deildir. Bunlardan evvelkisi bir tac- deha ile dieri
mzeyyen bir asa-y inklab ile tarihimize girmi insanlardr.
75 kdam gazetesi, 8 Eyll 1924, N o: 9853.
76 1892d e Antalyad a dodu. Hukuk Fakltesinde renci iken l. Dnya
Sava knca eitim ini yarda brakp yed ek subay olarak savaa ka
tld. A yan M eclisi ktiplii, D enizyollar m fettilii, yaz ileri v e ya
yn eflii yapt. 1942d e stanbul da ld. Y a z hayatna Rbab d ergi
sinde balad (1912). 1928_den sonra e d eb almalar grlmedi. I.
Dnya Sava v e M tareke yllarnn yozlam stanbul evrelerin i
anlatr. Naturalist zellik arzeden bu roman v e hikyeler ak sak
v e ahlaka aykr bulunduu iin ktphanelere sokulmad. Bir ksm
da yaym lanm ad iin kayboldu, (y.n .)

Bu iki byk insan hakknda pek ok eyler yazlmtr. Fakat

bunlardan baka yazlmas, hayat- sanatkranesi zerinde
uzun tetkikler yaplmas lazm gelen bir adam daha vardr ki
unutulmas bir kfran, memleket ve sanat namna hakiki bir
kadir-nainaslk olur. Bu adamn ne Hmid gibi bir Finteni, ne
de Fikret gibi bir Rbb- keste's vardr. Bu btn hayatyla
bal bana bir sergzet-i periandr ki ad sadece Neyzendir. Hatta o kadar ki bu sfatn yanna isminin ilavesi bile
zait ve fazladr. Hmid ve Fikret mahdut ve madut bir zmre
nin air ve sanatkrlar olduklar halde Neyzen bayndan gedasma kadar btn bir memleketin tand ve bildii bir in
sandr. Hmid ve Fikreti yalnz mnevverler, okumu olanlar
bilir. Fakat biroklarnn nazarnda eminim ki bu iki isim, va
zh ve sarih bir ey ifade etmekten ok uzaktr. Fakat Neyzen
byle deildir. Onu memleketin mnevver zmresi tand
kadar ahad nas da bu isme ainadr. Neyzen daha fazla halk
iinde yetimi bir sanatkrdr.
Hmid ve Fikret kalemleriyle air ve sanatkr olduklar hal
de Neyzen kalemiyle, musikisiyle ve hasseten batan baa se
falet dolu olan hayatyla byk bir sanatkrdr. ki evvelki a
ir beerin sefalet ve strabn yazdklar halde Neyzen bizzat
hayatyla sefalet-i beeriyenin aheserini vcuda getirmitir.
ddia edebilirim ki Neyzen kadar sefaletin iirini tatm, fera
gatin lhut lezzetini anlam insanlar pek enderdirler. Neyzen
hayatnda hretten ve ikbalden daima kam ve hatta onlar
dan daima nefret etmitir. Yalnz tuhaftr ki ak kaan kovala
d halde hret ve ikbal de katka Neyzeni takip etmitir.
Hepimiz hayatmzda pek ok defalar Para! diye barm
ve paraszln hayat iin byk ve derin bir felaket olduunu
iddia etmiizdir. Fakat Neyzen btn mrnde parann ne ol
duunu anlamamtr. Memleketin ayan hrmet bir zengini,
geen sene onu yaad derin sefaletin iinden ekerek kona

na gtrd, kendisine mkellef bir daire tahsis etti ve Bu

rada otur, refah ve huzur iinde yaa! dedi. Fakat maneviya
tnda kafese girmeyen bir kartaln, zincire balanmayan bir
kaplann, asi ve serazat ruhunu tayan Neyzen bu evde, bu
yksek hayat iinde ay bile oturmad. Huzur- sanatna se
rilen btn refah ve ikbali ineyerek bir gn oradan kat ve
Aksaray yangn yerlerindeki bir mahzen harabesinin ratp
topraklar stnde yatmay, bu muhteem konan somyal
karyolasnda geen rahat ve sakin bir mre tercih etti. Zira ru
huna sahabet ve himaye altnda yaamak zor ve giran geldi.
Neyzen hakiki bir sefalet airidir. nsanln derin ve lem
mul straplarn, hi kimse eminim ki, Neyzen kadar kuvvet
ve vs;atiyle anlamam, en yksek tarik-i dnyalar bile Ney
zen kadar feragat-i nefsin payansz lezzetini tatmamlardr.
Ona ilk tesadfm Harb-i Umumi sralarnda bir yaz sabah
yandan arkl bir ada vapurunda oldu. Bindiimiz vapur, ada
dan Kprye ilk postay yapan vapurdu. Neyzen, tam yan ar
kn z erine tesadf eden gverte ksmnda oturmu, sofrasn
kurmutu. Bu sofrann rts gverte tahtas, bu sofrann tez
yinat drt tane ceviz cesametinde ahlat, kadeh yerinde
kullantlmak zere tenekeden mamul bir mrekkep dirhemlii,
kaba bir cam ieye konmu biraz rakyd. Neyi her vakitki gi
bi gisnde duruyordu. Gne henz domutu. Marmara
emsallsiz bir yaz sabahnn cierlere geni bir arzu-y teneffs
vereni serin rzgryla hareleniyordu. Belliydi ki Neyzeni akamd.an beri itii rak, henz sabahn bu saatine kadar mest
ve malup edememiti. Onun iin kadehleri derin bir itihayla midesine indiriyordu. Neden sonra neyini eline ald ve onu
dudalklarna gtrd.
Bi:rka nameden sonra kendisini neyine tamamen terk ve
teslirm etti. Sabahn bu mahmur berrakl iinde denizin ze
rinden gelen bu ses neydi? Bu sualin halli iin vapurun alt ka

lnda oturan halk, st gverteye hcum etmilerdi. Alt kat st

kata rapteden merdivende bir izdiham kaynayordu. Bu izdi
ham fesli, sarkl, apkal bir insan izdihamyd. Muhtelif din
ve milletlere mensup olan bu izdiham, onu ayn lezzet ve ayn
zevk ve huuyla dinliyordu. O dakikada hissettim ki Neyzen o
devrin sultan ve serdarndan daha derin ve daha fazla ruh-
beer zerinde tesis-i saltanat etmi, bar ak ve yalnayak
bir hkmdardr. .
Gverteyi dolduran bu izdihamdan en kk t bile km
yordu. Bir an geldi ki yalnz arkn muttarit ahenginden ve
neyin alayan ve ikyet eden enininden baka hibir ey du
yulmaz ve grlmez oldu. Nefesler gsler iinde sklm ve
kalpler bu nameleri ihlal korkusuyla adeta kaburgalarmz
arasnda felce urar bir hal almlard. Etrafmzda hibir ey

yoktu. Yalnz o ve yalnz onun neyi ve namesi vard. apkal'

ve fesli yzlerce insann kirpikleri ucunda biriken katreler ge
ni ve serbest bir cereyan ile yanaklardan aaya yava ya
va akyordu. O srada birdenbire lk koptu ve akabinde
apkal bir gen kz olduu yere dp bayld. O zaman tak
dir ettim ki dnyada sanatn saltanat kadar byk ve hkim
bir saltanat yoktur ve byk sanatkrlar mucize sahibi birer
im mabuddurlar.
Bu byk levhaya asl bykl veren ey, muhitiyle be
raber Neyzenin alamasyd. Katreler birer birer yzne d
tke, elindeki kam paras atlayacak gibi bir hal alyor ve
Neyzen kandan, kemikten ve beereden masnu bir mahluk ha
linden karak bizim haricimizde ve fevkimizde bir hayali
mahluk ekline giriyordu.
Muhakkakt ki Neyzenin cebinde on paras yoktu. Fakat
yzlerce ve binlerce liras olan hangi adam, u dakikada u se
fil kyafetli insan kadar lemmul bir iktidar ve kuvvete ma
likti?

Neyzene bundan bir hafta mukaddem emberlitata Ve

zir Hamnda rastgeldim. Kendisini grmeyeli hemen bir sene
ye yaknd. Hayatnn bin bir kahr ve felaketle dolu olmasna
ramen bir sene evvel grdm Tevfikle yeni grdm
Tevfik arasnda o kadar bariz bir fark yoktu. Ayn adam. Bel
liydi ki Neyzen hayatnn bin kahr ve belasndan, bin reng-i
mihnetten daha ok kuvvetli bir insand.
Kk bir kahrn bizi kertip harap etmesine ramen bin
renc-i meakkat onda kk bir eser-i harab brakmamt. Da
ha dorusu granitlerden terekkp etmi bir harabe-i tarumar
idi ki stnden geen bin meakkat sisli ve kenar ve sahilleri
ne arpan bin kahr ve felaket dalgas onun muhteem salbeti nnde bir kk duman haline inklap ederek dalmt.

O gn mstesna olarak Neyzeni Vezir Hamnn bir kesi

ne skm bir ayhanede masasn kurmu olduu halde ier
ken buldum.
Mstesna olarak diyorum. nk bugn yaamakta olan
insanlar iinde en ok ien bu adam, bir seneyi mtecaviz bir
zamandan beridir ki esasl surette ikiyi terk etmiti.
Onun ikiyi terkinde ben, kuvvetle eminim ki doktorlarn
lm tehdidi asla bir saik olmamtr. nk Neyzen hayat is
tihfaf ettii kadar lm de istihkar etmi bir insandr. Binaena
leyh onun ikiyi terkinde lm korkusundan fazla gnlnn ar
zusu ve iradesinin anut kuvveti, hakiki bir saik olmutur.
Kendisine ilk szm Azb- Mukaddesinden78 bahsetmek
oldu. Byk ve mstani sanatkr, kendi eserinden bahsedil
mekten memnun grnmyordu. Zira o, hretinin insanlarda
hasl ettii beeri zaaflardan o kadar mstani bir insan, h
retinin bin takdir ve alkna kar kulaklarn tkayp srtn e
virerek yrtk kunduralar ve eski elbisesi iinde ruhunun blent ve mrtefi vakaryla yaayan yle byk bir sefildi ki bir
ok insanlar iin hayatta vasta-i itil olan hret, onun naza
rnda iren grnyordu. Zira o, insanln rya eklinde gr
d hretin ta zirvesine ve merkezine km, onu avucuyla
kavram fakat cazip eyin hakikatte ne kadar bo ve kof oldu
unu grerek onu o yksek zirveden aaya frlatp atmt.
O neyiyle muhitini mest ve harap etmi bir insand. Fakat
Neyzen, neyini fledii zaman bir kere bile olsun sami ve hay
ranlarndan takdir ve alk beklememi ve neyini hemen dai
ma hkmdar gnln elendirmek iin almtr.
Neyzen btn hayatnda zincir ve kaytlarn amansz hasm
olmu, itimai tekellfata kar kin ve husumet beslemitir.
Neyzenin iirlerini okuyunuz, o, ne saltanatl ifadedir.
78 1924te iki form a halinde kmtr. [. A.]

Neyzenin msralar, bnyeleri itibariyle yle metin ve kuv

vetlidir ki okuduunuz kelimelerin btn aznz doldurduu
nu hissedersiniz. Felaketler onun dudaklarndaki adaleleri
sertletirmi ve kin onda li feveranlar haline inklap etmi ol
duu iindir ki msralar byle yrtc ve byle dikenli bir de
mir gibi sert ve kuvvetlidir.
Bu fikrimi u misal ve mukayeseyle daha iyi bir surette ifa
de etmi olabilirim:
Cenap ve Siretin msralar bize gzel bir ilkbahar sabahnn
saf ve ceyyid havas iinde akseden bir blbl sesini hatrlatt
halde Neyzenin msralar yerle gn birletii yank ve ni
hayetsiz bir l ufkundan gelen bir aslan haykrn der-hatr
ettirir. yle hain, yle kuvvetli ve yle serttir. htimaldir ki
bazlar Neyzen iin slupkr deildir diyeceklerdir. Bu iddia
dorudur. slup bir kayt ve klfet olduuna nazaran Neyzen
ezeli bir slupsuzdur. Zira cokun sellerin cetvel ve rmak ya
taklar tanmadklar gibi, tabiatn kahr ve musaibinden kop
mu olan bu adam da slup ve ereve tanmamaktadr.
Mamafih Neyzenin slpkr olmasna -bunu daha ilmi bir
kelimeyle syleyeyim- tarz- tebli ve ifadede ihmalkr bulun
masna ramen onun kuvvetli tarz- tefekkr ve tahasss,
tebli ve ifade tarzndaki ihmalkrln unutturmaktadr.
Ben eminim ki Neyzene bir baka zemin, baka zaman la
zmd. Neyzene bir lem-i lhut-i nian lazmd. Onu biz bil
mediimiz gibi, ahlf da eminim ki onun kymetini takdir ede
meyecektir. Ve Neyzen tpk cokun bir sele kaplm br yap
rak paras halinde uunu eyyam iinde akp gidecektir. Ma
mafih eminim ki o bunun iin btn mrnce gam yemeyecek
ve teessr duymayacaktr. Zira gam ve teessr niin? Ve top
rak altna den hangi byk insan zerine dikilen abideden
dolay memnun olduunu badelmevt bize ihbar ve ihsas ede
bilmitir? Hem eminim ki Neyzen ihtifaller dolaysyla meza

rnda sk sk taciz edilmeyeceinden dolay u dakikada mataf

olan birok byk adamlardan daha fazla bahtiyar ve mesut
tur. Zira o, devrin hkmdarna glge etme baka ihsan iste
mem diyen byk Diyojen gibi bugn ainalarndan takdir
beklemedii gibi, yarnki geleceklerden de dua ve niyaz bekle
memektedir. Elverir ki o, sonuna kadar ruhunun saltanat iin
de hr ve serazat yaasn ve kimse onun ruhuna, sanatna m
dahale etmesin. Bu onun nazarnda hayatn yegne zevk ve safasdr.

BASIN KONSER79

Sadun Galip Savc

...Uzun zamandan beri dinlenmesi herkese nasip olmaysn
Neyzen Tevfikin srf basna bir cemile olmak zere yapt
taksim, musikinin bu stat emektarnn hl ne ilah namele
re hkim olduunu ortaya koydu...

Tokadzade ekib
Ederken savt- ney ervah l, ar- lya
Nasl etmez tecerrd masivadan her dil-i agh
O ulvi nameler tanzir ederken nale-i kalbi
Samah- cana pr vecd safa her zerre der: Allah.

TRK ZMR BESTEKRI MEHUR KURT

STRIEGLER EHRMZE GELD80

Trk zmir bestekr Kurt Striegler yaz tatilini geirmek

zere ailesiyle birlikte ehrimize gelmitir. Kendisine mlaki
olan bir muharririmize mumaileyh demitir ki:
Gzel ehrinizde bulunmaktan duyduum saadeti tarif
edemem. stanbul sakit bir musikidir; ruha musikinin btn
heyecan ve zevklerini sunmaktadr. Bu dilrba topraklarda
yaayanlarn ruhlarn kaplayan hzn acaba bu yerlerin g
zelliklerindeki ifrattan m hasl olmaktadr?
Cemiyet-i Belediye-i Umumiye azasndan Avni Beyin lutfuyla en byk Trk sanatkrlarndan olan Neyzen Tevfik
Beyi dinledim.
Hayatmda ok kudretli sanatkrlarla temasa geldim. Ney
zen Tevfik bunlardan biridir. Neyzen Tevfik neyini flerken

dikkat ettim, sanatkr ark Iahnini bana sevdirmek iin o da

kikada cann vermeye hazrd ve istiyordu ki btn ruhu bir
alev halinde neyini ldatarak ve yakarak name halinde kp
gitsin. En iyi duyduu para olmak zere bana zmir havalar
n ald. Neyzen Tevfikte ihata edilemeyen ve ukabna varla
mayan bir hassasiyet vardr. Neyzenin kulland alet-i musi
kiye ok iptidaidir. Namenin yarsn kaybettirmekte ve ka
an istimin ahenksiz sesini namelere ilave etmektedir. Fakat
bu iptidai alet, Neyzenin dudaklaryla temasa geldii zaman
ondan ilahelerin ruhunu okayan bir ses kyor ve Trk has
sasiyetini ok fazla bir kudretle terennm ediyor. ok gzel,
ok gzel... O zmir havalarn bir daha dinlesem!
Neyzen Tevfik Beyin bana ald zmir havalan asri tek
nikle bestelenir, armonize edilir ve asri aletlerle alnrsa a
heserler vcuda gelir.

MEHUR BR ALM AN SANATKRIN NEYZEN

TEVFlK HARKINDAK FKRLER81

Alman musiki stad Kurt Striegler gazetemizde intiar ey

leyen beyanatnda Neyzen Tevfiki ve zmir havalarn bir kere
daha dinleyebilmek arzusunu izhar etmiti. Bu beyanat oku
yan Cemiyet-i Umumiye-i Belediye azasndan Avni Bey cuma
gn, Kurt Striegleri, Neyzen Tevfik Beyi ve daha birka zat
Adadaki evine davet etmitir. Pendikten ilk vapuru maattees
sf karm olan Neyzen Tevfik ancak saat on altdan sonra
gelebildi.
Neyzen Tevfik Bey eline neyini ald zaman Strieglerde
eline kalemiyle nota ktlarn alm neyden, daha dorusu
Neyzenden alayan nameleri zapta balamt.
Neyzen, ziyafetine sabadan assalt ile balad. Fecrin sisle
ri arasnda uyanan mahmur stanbuldan snen yldzlara yk

selen bu sayha-i tazarru cidden messirdi. Striegler tekrarn

rica eyledi; Neyzen tekrar etti. Arkasndan sabadan bir taksim
yapt. Bunu mteaddit zmir havalar takip eyledi. Zeybek ha
vas alnd. Mteakiben Striegler Neyzenden skala yapmas
n rica eyledi. Neyzen bestekrn ricasn isaf eyledikten son
ra Dede Efendi merhumun krannamesini ald. Striegler

krannameyi yalnz dinledi, notasn almaya lzum grmedi.

Alman bestekrndan geen hafta edindii hissiyat ile bu
seferki ihtisasat arasndaki fark soran bir zata Striegler:
Geen hafta yalnz merakm def eyledim. Bu sefer Trk
musikisini mteksif bir tarzda teneffs ettim, dedi.
Striegler, Neyzen Tevfik Beyin ihsanna teekkr eyledik
ten sonra, on dokuzu eyrek gee kalkan vapura yetimek
zere kt.
Kalam vapurunun hususi mahallinde Strieglere mlaki
olan muharririmize Alman bestekr mlakat vermekten iti
nap eylemitir. Mamafih bir saat mddetle de konumutur.
Bu mklemeyi karilerimize naklediyoruz:

Trk musikisi hakknda henz ihatal bir malumat edine

medim. Bu sebepten mlakat vermekten itinap eylemekte
muhik bulunduumu teslim edeceinizi mit eylerim. Trk
musikisinden yalnz bir saz dinledim: ney. Trk edebiyatnda
ney ok mhim bir mevki igal eder. Fakat sazlar arasnda ney,
aleltlak flt, o kadar byk bir mevki igal etmez. Hatta kon-

servatuvarda talebelik ettiim zamanlarda hocamz bize bir

gn bir fltten daha ziyade can skan bir ey var mdr? de

miti. Biz de latife olmak zere ki flt diye cevap vermitik.

Sazlar iinde flt kadr uzun zaman dinlemeye msait ol
mayan bir saz daha yoktur. Sebebi de udur: Tiz de alsanz,
pes de alsanz tannaniyet ayndr. Bu halin verdii yeknasaklk samiin tahammln yava yava tketir. Bunu bildiim
iindir ki Neyzen Tevfik Beydeki devaml zevk-i musiki ver

mek kabiliyetine hayran kalyorum. Tevfik cidden ok byk

bir sanatkr. Assalf la krannameyi dinlemi olmak bir saa
dettir. Neyzen Tevfikten dinlemi olmak muzaaf bir saadettir.
Fakat Trk musikisini ihata etmek iin kfi deildir. Baka s
tatlardan, baka sazlardan dinlemek lazmdr. Buna muvaffak
olabilecek miyim?
Trk musikisi dar, ok dar bir ereve olarak gzkyor.
Melodi hatt dediimiz hat -gznzn nne bir hastann
derece-i hararetindeki tahavvlat mir grafii getirecek
olursanz eklini anlayabilirsiniz- fazla bir tenevv gstermez.
Trk musikisindeki yeknasaklk da zanmmca buradan geliyor.
Nameler arasndaki tefavt tiz ve pes perdeler arasndaki
mesafenin daha az ksa veya daha uzun olmasndan neet edi
yor. Bu mihver zerinde ilenmi en sanatkrane bestelerden
biri olduunda phem olmayan kranname batan baa bir
sayha-i tazallm; erevenin darlndan ikyet eyleyen nefis
bir enin... krannamenin bana sebeb-i ibdan anlattlar. Fa
kat eserde skntdan kurtuluu muallak olan oh!; kurtuluu
ifade eyleyen derin nefes al gzkmyor.
Kurt Striegler szlerine devamla diyordu ki:
Taban mellim namelerden ok mtehassis olduumu
sylersem assalt ile krannamenin ruhum zerinde yapt
iddetli tesiri kolaycack anlayabilirsiniz.
Bunun iindir ki ruhuma bu heyecan sunmu olan Ney
zen Tevfike kendimi borlu addeyliyorum. Sazlar cansz bir
eyadr. Sanatkrn ruhuna ve kudretine aynalk edebilmekten
baka hibir kymet ve meziyetleri yoktur. Neyzenin neyinde
tecelli eyleyen sanatkr ruhu ayan takdis byklktedir. O
ruh, daha musaffa aynalarda kim bilir nasl tecelli edebilecek
ti. Neyzen imdilik byk ruhunu, daima berrak olmayan su
larda tecelli ettirmekle iktifa eyleyen bir sanatkrdr.

M L L f TRK MUSKS82

Re fi Cevad Ulunay83
... te imdi sahne Neyzen Tevfikindir. Kvrck beyaz sa
laryla sanat ve deha bann bu kasmpat elinde neyle g
rnd zaman tiyatro yklyor sandk.
Koca sanatkr evvela neyle devaml bir dem ekmeye ba
lad. Mevin:
82 Yeni Sabah gazetesi, 13 Mart 1946.
83 1890da amda dom utur. 1909 ylndan itibaren Alem dar gazetesi
ni yaynlam aya balam tr. Mahmut evket Paa suikastinden sonra
ttihat v e Terakkiy e kar artan m uhalefetinden dolay 1914-1918 ara
snda Sinop, orum v e K on yada srgn hayat yaam tr. Cumhuri
y e t in ilan ile Y zellilikler listesine dahil edilm i v e 1924te yurtdna srgne gnderilm itir. 1938d e Yzellilik lerin affedilm esi zerine
dnnde Y ei Sabah v e M illiyet gazetelerin de yazlar yazm tr. 4
Kasm 1968de lm v e vasiyeti zerine K on yada M evlana Trbesinin karsndaki ler M ezarlna gmlmtr.

Ny kuru, denek kuru, deri kuru

O halde bu dost nesi nereden geliyor?
der.
Bir an iin mrm otuz sekiz sene evveline dndrdm.
Yine bu tiyatroda, yine bu sahnede merhum Adliye Nazr
Manyasizade Refik Beyin himayesinde Tanburi Cemillerin,,
Hac KiramiIerin, Nevreslerin, Hac Ariflerin, Hafz smaille
rin, mer Faiklerin, Santuri Etemlerin ve isimlerini hatrlaya
madm byk statlarn itirakiyle bir konser dinlemitik..
Neyzen Tevfik oradayd. lk defa olarak yapt Mahur taksirin
dehetli alklanm ve Tevfik bu tevecche parmaklarn aa
rak, halka buse gnderir gibi tatl bir selamla teekkr etmiti.
Kulisten dinliyorum: Tevfikin feryad neyin iini yakaraK
yaylyor; bu khne kam nasl oldu da Neyzenin yank nefe
siyle tutumad?

Musiki vadisinde aheserler yaratan Neyzen Tevfikin ede

biyatta da vecidli iirleri var. Tevfik yalnz doma bir neyzen
deildir, doma bir airdir de...
Neyzen Tevfik Beyin hayat derin bir kalenderlik iinde
gemitir. imdiye kadar her vadide iirleriyle ayrca bir h
ret kazanan Tevfikin neyi karsnda kendini kaybetmeyen,
vecd iinde hkrmayan yoktur.
Neyzen son gnlerde azck gzn at. Anlalmayan bir
kudretle meyhaneden syrld.

84 Y arn Dergisi, 28 M ays 1922, say: 32.

TRK EDEBYATINDA D lD AKTlK NEVl85

A li Canip Yntem86
... Satire gelince, bunu yalnz bir adam kepaze etmek
maksadyla yazlm manzum kfr manasna almamaldr.
Hiciv, beeriyetin fazahatlarn tasvir ve tenkit eden mhim
85 Hayat m ecmuas, 23 Haziran 1927, say: 30.
86 1887de stanbulda dodu. Selanik'te yaym lanan Gen Kalem ler
(1910-12) dergisinin bayazlarn yazd. Bu d ergid e m er Seyfettin
ile b erab er M illi E debiyat akmna nclk etti. Sonralar eitim cilii
tercih ettii iin eitli okullarda alt. Ankara hkmetinin ars
zerine 1921de An adoluy a geti. Daha sonra maarif m fettilii yap
t, Kabata Erkek L isesi'n d e v e stanbul Darlfnunu Edebiyat Fakl
tesi Trk Dili v e Edebiyat Blm nde ders verd i. A yrca lise ed eb i
yat program larnn dzenlenm esinde alt v e ders kitaplar hazrla
d. 1934-43 v e 1950-1954 yllar arasnda T B M M de g rev yapt. Trk
Tarih Kurumu yelii yapt v e Trk Dil Kurumu m erkez yeliinde
bulundu. 1967de ld, (y.n .)

bir didaktik tarzdr. Trk edebiyatnda tam edebi kuvvette es

ki ve metin olarak eyhinin Hamame'sini hicvin pek yksek
ve zarif bir numunesi diye hatrlamalyz. Nefinin Siham- kaza snda bir-iki para istisna edilecek olursa mtebaki ksm
btn kymetlerden ari vezinli baya kfrlerden ibarettir.
Yeni Avrupai edebiyatmzda Hamidin Bir vaize mevize'si,
Fikretin Cenaba Cevab', Hr- Yama's tarzn gzel numunelerindendir. Ziya Paanm Zafemame erhiyle Erefin kabna
eriilmez aheserlerini hatta Neyzen Tevfik Beyin geenlerde
bir-iki bror iinde bir ksm intiar eden bedialarn bu ma
razda takdir ve hayretle yd etmeliyiz. fledii ney kadar ya
z yazd kalem de aten olan Tevfik Bey kanaatimce bazen
stad Erefi gptaya drecek kudrette hicivler vcuda ge
tirmitir.
Ne are ki, Allahna kar:
Serserinim dtm aknla meye
Nasl girdin elimdeki u neye
Hem seversin beni Neyzen im deye
Hem de sarho deye destan edersin
msralarn havi bedii bir nefes yazan bu mstesna, bu ele
avuca smaz adam, zek muvazenesizliine kurban olmutur.

SZLK

Ahzar (a .) Yeil.

-Abd (f.) Mamur.

Abd (a .) Kul.
Acemairan ark musikisinde
bir makam.

Amaz iinden klmas zo r du

rum. Dama v e satran oyunla
rnda dardan bakann g re
bildii h alde o y uncunun g re
m edii hal.

da (a .) Dmanlar.
dt (a .) detler.

Akid (a .) Ak id eler, inanlan

eyler.

Akdem (a .) ok evvel.
Akdes (a .) ok kutlu.
Akdesiyet (a .) ok kutluluk.
Aklm (a .) Kalem ler, hkmet
dairesindeki eitli ilere ba
kan odalar.

Akse (a .) M addi v e m anevi her

hangi bir eyin insan psikoloji
sinde brakt tesir.

Adavet (a .) Dmanlk.

Akval (a .) Kaviller, szler.

Adu (a .) Dman.

lm (a .) Elemler.
Aleltlak fa .) Dorudan doruya

lk (a .) Ufuklar.

f (a .) _ ful eden, batan.

yerin e kullanlr. Mutlak olarak,

Afitap (f.) Gne.

Agh (f.) Bilen, anlay sahibi,
Agrz (a .) Garazlar.

hib ir kaytla m ukayyet olm a

Ayar (a .) Gayrlar, yr olm a

yanlar.

Ahe (f.) Demir.

Ahlf (a .) Halefler, insann ken
disinden sonra, yerin i tutanlar,
yerin e geenler.

yarak manasna gelir.

Ald (f.) Ekseriyetle kelimenin

sonuna gelir. Bulam. Ademald, yoklua karm. Amden
(a .) nadna, bilerek.

Amesos (y .) Hazr.
Andelib (a .) Blbl.
-ne (f.) Kelim elerin sonuna ge

Ahsen (a .) En gzel.

len v e benzerlik ifade eden bir

A h ter (f.) Yldz.

ek.

Anha minh (a .) undan bun.

Ayn-el-yakin (a .) Grte yakin

sahibi olmak.

dan.

Anka (a .) Boynu gayet uzun

Azb- mukaddes (a .) Kutlu i

kence.

olan v e pek ykseklerde uan

bir ku.

r (f.) Kelim enin sonuna gelir

v e b ezeyen , ssleyen manasn

Azad, azade (f.) Hr, mutlak.

zl (a .) Ezeller.
Aziz (a .) Yce erefli.

ifade eder. Cihan-r: Cihan

bezeyen.
ram (f.) Huzur, istirahat.

raz (a .) Varl baka bir eyin

varl ile kaim olan nesne. Be
yazlk gibi. Arazn varl c e v

-BBa- (f.) le. Farsa bir ek. Kelim e

nin nne gelir.

Bb- fetva (a .) Fetva kaps, ey

hlislamlk kaps.

h erle kaimdir. Cevher, varl

Bad (f.) Rzgr.

kendisinden olana derler. Be

d ene nisbetle ruh cevh erdir.

Bade (f.) arap.

Badema (a .) Bundan sonra.

nsana nisbetle ruh arazdr.

Bdi (a .) Sebep.

r ( .) Kurtulmu.

Ar (a .) Taht, oturulan ey, Tanrnn m anevi ar.

Ars (a .) Gelin.
sr (a .) Eserler.
Asr (a .) G.

Bazar (f.) Bahe.

Bahr (a .) Deniz.
Bat (a .) Uzak.
Bl (f.) Kanat.
Bl (a .) Yksek.
Bng (f. ) Yksek ses, avaz.

Asitan (f.) Kap eii, makam.

Bni (a .) Yapan.

Asma karar Muvakkat name

Bar ( f .) Yk. K elim elerin sonuna

duraklar.

Assalt (a .) Namaz, namaza da

gelirse yadran m anas verir.

Giryebr: Alatan.

vet, p eygam b erlere salat.

Brekallah (a .) Allah kutlu etsin.

Asuman (f.) Gkyz.

Aina, ana (f.) Bildik.
Avalim (a .) lem ler, dnyalar.

Bri (a .) Her eyi m eydana geti

Avamll (a .) m iller, bir ie se

bep olanlar. A rapada cmle
terkibin de kelim elerin hususi

ren, yaradan, Tanr.

Bas (a .) Gnderm ek, ldkten

sonra T an rnn lleri dirilt
mesi.

Ba pare Neyin aza gelen tara

y etlerin d en bahseden bilgi ve

fndaki

buna dair kitap.

paras.

Avn (a .) Yardm .
yneve (f.) Ayna gibi.

b oyn u zdan

yap lm

Btn (a .) Zahirin zdd, i.

Bay (t.) Zengin.

Bzie (I .) Oyuncak.
Bed (f.) Kt, fena.

Bnev ( f .) Duy, iit. M evln Celleddin-i Rum nin M esneirfsi

bu kelim eyle balar.

Bedayi (a .) Bedialar, esiz ey

ler.

Bucuk Dom uz yavrusu, sann

doum yortusu.

Bedla (a .) Esiz, rneksiz gzel

ey.

Bm (f.) Bayku.

Bedir (a .) Dolunay.

Burka (a .) Pee, yz rts.

Bedmest (f.) Krkandil sarho.

Bs, bsi (f.) p.

Begal (f.). Koltuk.

Beka, baka (a .) Varlk, daimilik

Bhtan (f.) ftira.

Bk (a .) Alay.

vasf.

Bnyan (a .) Yapl, kurulup te

mel.

Beliyyt (a .) Belalar.
Beliyye (a .) Bir bela.

Brhan (a .) K uvvetli delil.

Bent (a .) Kzlar.

By (f.) Koku.

Bend (f.) Ba, dm. iirde

Byt (a .) Evler.

paralar.

Bende (f.) Kul.

Ber (a .) Kara, yeryz.
Berhin (a .) Brhanlar. Reddi
g olan kuvvetli deliller.

Bery (f.) in.

Berf (f.) Kar.
Ber (a .) Ayrlm .
Berk (f.) Yaprak. imek.
Bestenigr ark m usikisinde bir
makam.

Beyaban (f.) l.
Beyyint (a .) B eyyineler, red d e

-c -

Ch (f.) Yer, rtbe, memuriyet.

Cahfm (a .) Cehennem.
Clis (a .) Oturan.
Calip (a .) ekici.
Cam (f.) Kadeh.
CSmi (a .) Toplayan.
Cmi-l-ezdad (a .) Zdlar tsplayan, nefsinde zdlarn to p la d
ey v e y a ahs. Dnya \e in
san.

Cn (f.) Ey sevgili, e y can.

dilm eyecek deliller.

Cavidan, cavidan (f.) E)edi,

Beyza (a .) Yumurta.

daimi. Hurufi m ezhebini kran

Beyz (a .) Ak.

Fazlullah n kitab: Cauidnna-

Bezm (a .) M eclis.
B- ( f . ) ---- sz eki. Bikes: Kimsesiz.

me.

Ceberut (a .) Byklk, kibt.

Bdar (f.) Uyank.

Bihr (a .) Bahirler, denizler.

Cehri (a .) - Aktan ya da yffcsek

Bn (f.) Korku.
Bna (f.) Gren, grg sahibi.
BT-nev (f.) mitsiz.

Cebn (a .) Korkak, aln.

sesle yaplan

Celali (a .) Byklkler.
Celal (a.) Ycelik, ululuk, kzanlk.

Cel (a .) Grnen, m eydanda.

Cenah (a .) Kanat.
Cenin (a .) Ana karnndaki o
cuk.

-DDall (a .) Doru yold an ayrlma.

Dallet (a .) Sapklk, yolunu a
rmak.

Cerid (a .) C erideler, gazeteler.

Dm (f.) Tuzak.

Cerim (a .) Crmler.

Damen (f.) Etek.

Cerrar (a .) Cer eden, eken. Di

Dr (a .) Ev.
Darssmaa (a .) Sanat yurdu.

ni alet ed erek para eken hoca.

Cevami (a .) Camiler.

Dyin (a .) Alacakl.

Cevf (a .) Boluk.

Dehan, dehen (f.) Az.

Cevv (a .) Hava boluu.

Cevval (a .) Hareketli, evik.

Dehr (a .) Sonsuz zaman.

Delil (a .) Deliller. Muhammed

Cife (a .) Le.

Peygam b ere Ebl-Muhsin-i a-

Cihad (a .) Sava.

zil adl sofi tarafndan tertip

C (a .) Alk.
Cd (a .) Cm ertlik.
C (f.) Comak.
Can (f.) Tam , kprm,
comu.

Cy (f.) Dere, rmak.

Cybar (f.) Dere, rmak.
Cd (a .) Ayr.
Cra (a .) K adeh dibindeki artk.

-h (f.) Kuyu.

edilm i eser.

Demdem (f.) Andan ana, her

zaman.

Demger (f.) Zaman geiren.

Demgzar (f.) mr sren.
Demke (f.) ikiye m ptela.
Dendan (f.) Di.
Dem (a .) Alak.
Der (f.) Kap.
Derbent (f.) Geit.
Dere (a .) Baz eyleri bir kaba
m ahfazaya yahut da m anevi

k (f.) Yrtm ak, yrtk.

olarak akl v e duygu kabna is

are-cy (f.) are arayan.

tif edip yerletirm ek.

aresaz (f.) are bulan.

arh (f.) Dnen ey, dnya, felek.

Derk (a .) Anlamak.

era (f.) Mum, k.

em (f.) Gz.
ile (f.) D ervilerin ekseriyetle

Dervze (f.) Kap.

Ders-i m (a .) M edreseden ica

krk gn, ok az yem ek yem ek

v e uyumak artyla dar k

Dere (f.) Pencere.

zet alarak m derrisliin yksek

payesine erien hoca.

Derya-y dil (f.) Deniz gnll,

m ayarak ibadet etm eleri. Ezi

her eyi hazm eden. Hibir ey

yet, eki. ileke: Eziyet eken.

le mukayyet olm ayan v e her e

irk (f.) Pislik.

yi ho gren, olgun adam.

Desals (a .) Hileler.
Dest (f.) El.
Destgh (f.) Tezgh.
Destgir (f.) Elden tutan, yardm

Edvar (a .) D evirler.
Edviye (a .) lalar.
Edyn (a .) Dinler.
Efazl (a .) Fazilet sahibi kiiler.
Eflk (a .) Felekler.

c.

Deyn (a .) Bor.

Efser (f.) Ta.

Efsus (1.) Yazk, vah, eyvah.

Ddar (f.)

Efan (f.) Saan. Kelim enin so

Deycr (f.) Karanlk.

Bulumak, yz.

Dide (f.) Gz.

nuna gelir.

Dil (f.) Gnl.

Eizze (a .) Azizler, yceler!

Dil-ara (f.) Gnl bezeyen. G

Ekdr (a .) Kederler.
Ekmel (a .) En kmil.

zel, sevgili.

Dildade (f.^ Gnl verm i, k.

Ekvan (a .) Kevnler, olmu eyler.

Drn (f.) ok eski.

Elfaz (a .) Laflar.
Elhan (a .) Lahinler, musiki na

Dilrba (f.) Gnl kapan.

Div (f.) eytan.

m eleri.

Dd (f.) Duman.

Elsine (a .) Lisanlar, diller.

Duhr (a .) Zamanlar.
Dumu (a .) G zyalar.

Eltf (a .) Ltuflar.

Dr (f.) Uzak.

Elvh (a .) stne yaz yazlan

dz eyler.

Dz (f.) Rak.
Duzh (f.) Cehennem.

Elvan (a .) Renkler.
Emkin (a .) Meknlar, yerler.

Dmtek ark m usikisinde bu

Emr (a .) .
Emsile (a .) rnekler. Arap gra

s zlerle usul tutulur.

Drre (f.) nci tanesi.

m erinde fiil ekim lerini gste

ren kitap.

-E-

Emvac (a .) Dalgalar.

Ezm (a .) Bykler.

Emvt (a .) ller.

Ebat (a .) Bulutlar, kenarlar.

Enduh (f.) Gam, keder.

Ebkem (a .) Dilsiz.
Ebr (f.) Bulut.

Eneiyyet (a .) Benlik, egoizm .

Enfs (a .) N efesler.

Ebru (f.) Ka.

Ebvap (a .) Kaplar.

Enfs (a .) lemi.
Enhr (a .) Nehirler.

Ebyt (a .) Beyitler.

Enin (a .) nleyi.

Ecrm (a .) Yldzlar.

Enis, enise (a .) B irisine yakn

Ecza (a .) Paralar.
Edille (a .) Deliller.
Edna (a .) En alak.

olan, yaknlk gsteren.

Envr (a .) Nurlar.
Ercif (a .) Asl olm ayan eyler.

I'.ramfl (a .) Dullar.

Fani (a .) Geici.

"Tfizll (a .) Reziller.

Fariza (a .) Mutlaka yaplm as

Organtin (a .) Bir musiki aleti.

Krvah (a .) Ruhlar.

Kfifll (a .) Aalk kiiler.

icap eden.

Fart (a .) Fazlalk.
FSsl (a .) Ayran.

Katlz (a .) statlar.
ltbap (a .) Sebepler.

Fazil (a .) Faziletler, stnlkler.

K*lf (a .) Selefler, gelm i gem i

Fazyih (a .) Kt eyler.

Fazahat (a .) ok kt eyler.

kimseler.

Kuma (a .) sim ler, adlar.

Fecia (a .) ok kt ey.
Fena (a .) Yokluk.

Kurar ( .) Srlar.
Kuvak (a .) Sokaklar.

Feraset (a .) Anlay.
Ferda (f.) Yarn.

K#ar (a .) iirler.

Ferdne (f.) A rap a fert, yani

igbah (a .) B enzerler. Cesetler,

bedenler.

tek manasna gelen kelim eden

yap lm a Farsa sz. Ercesine,

;,Sk (f.) G zya.

esizcesine.

Kref-i mahlukat (a .) Yaratlm

olan canllarn en ycesi. nsan.

Fermanber (f.) Ferman gtren,

ferm ana uyan, hkme muti.

Kjvk (a .) evkler, neeler.

Fesane, efsane (f.) Masal.

K.vc ra ark m usikisinde bir

Fettan (a .) ok snayan, fitneci,

makam.

dzenbaz.

Kv (a .) En yksek yer.
Kvrat (a .) D ervilerin m uayyen
zamanda okunan dua v e sena
lar.

Fetva (a .) Dini hkm.

Fevahi (a .) Kt iler, fuhular.
Fevk (a .) st.
Fevt (a .) Kaybedi, l, gei.

Kvtar (a .) Teller.

Fevz (a .) Kurtulmak, erimek.

.vzn (a .) Vezinler, ller.

Feyfa (f.) l.

'.yd (a .) Yed ler, eller.

Feyz, fyuz (a .) Manevi vergi.

K/.dad (a .) Ztlar.

Fk A t v e at cinsinden olan

Kzel (a .) Zamann nszl.

hayvan larn kurumam pisli

Kzlan (a .) Zihinler.

i-

Kznan (a .) Zamanlar.

Fikret (a .) Dnmek.
Frdevs (a .) Bahe, cennet.
Flten (a .) Snamalar, fitneler.

I-

Flr (a .) vnmek, dervilerin

tarikatlarna

gre

balarna

giydikleri v e ta dedikleri hu
susi klah.

Fodla M edrese taleb esine ima

retlerd en verilen ince v e m aya
sz pide.

Fken ( f .) Drc.

Fru (f.) Ik, nur, parlay.

Fsun, efsun (f.) frmek, f

Girve (f.) Ba aa dlen de

rinlik.

rkle hastay iyiletirm ek, b

Giryan (f.) Alayan.

y, bakan byleyecek kadar

Girye (f.) Alamak, alay.

gzel olan varlk.

Giys (f.) Yana sarkan salar.

Fyzat (a .) Feyizler.

Gol (a .) llerd e insanlar a

rp y ollarn artan cin taife

-G-

si.

Galbne (a .) H azrda grnmeksizin, yz yze olmadan. Gizli

den.

Galat (a .) Yanl.
Galiz (a .) Kaln, pek kt, ar.
Gamze (a .) Bak.

Gkkandil Kendini bilm eyecek

kadar sarho.

Gubar (f.) Toz,

Gufran (a .) Gnahlar rtmek.
Gulman (f .) Gulamlar, olanlar,
kleler.

Garam (a .) Ak.
Gariban (a .) Garipler.

Gulgule (a .) Grlt, patrt.

Garik (a .) Dalm, boulmu.

Gumm (a .) Gamlar.

Gay (a .) Baylmak.
Gaynmer (a .) Grnmeyen.

Guster (f.) Deyen.

Gayya (a .) Derin kuyu, cehen

Gusn (a .) Dallar.

nem d e bir kuyunun ad.

Gayz (a .) Fevkalade hiddet.

Geda (f.) Yoksul, dilenci.

Ger (f.) Eer kelimesinin hafifletilm ii.

Gul (f.) Harp, kavga, dv.

Gussa (a .) Dert, keder.

G (f.) Kulak.
G (f.) Aan.
GT (f.) almak, abalamak.
Guyb (a .) Gayplar, gze g
rnm eyenler.

Geran (f.) Ky, kenar.

Gftg (f.) Dedikodu.

Gerden, gerdan (f.) Boyun.

Gerdi; (f.) Dnp dolamak, ha

Glen (a .) Gl bahesi.

reket.

Germ ( f .) Scaklk.
Get (f.) Gezmek.
Glman (a .) Cennetteki gen ve
gzel olanlar.

Glzet (a .) Kabalk.
Giran ( f.) Ar.
Girban (f.) Yaka.
Girift (f.) Tutulmu, kark, bir
musiki aleti.

Glzar (f.) Gl bahesi.

Gmrah (f.) Yolunu kaybetmi,
sapk.

Grsine (f.) A.
Gruh (f.) Sr, topluluk.
Gzaf (f.) Aslsz sz, abes laf.
Gzar (f.) Geen, gem i.
Gzri (f.) Gei.
Gzin (f.) Seilmi.

-H-

Hrbat (f.) Aslen A rap a olan

Hb (f.) Uyku.
HabTra (a ) H aberdar olnak.
Haclet (a .) Utanmak, utangaS

Ik.

Hacil (a .) Utanan.
Hacle (a .) Zifaf odas.
Hadid (a .) En aa yer.
Hadika (a .) Bahe.
Hafya (a -) Gizlilikler.
Hafire (a .) Evvelki haline v e ev
velki yerin e dnmek.

Haif (a .) Korkan.
Hil (a .) Engel.
Hk (a .) Toprak.
Haldin (a .) Filozof. Hakimane, fi
lozofa.

Halas (a .) Kurtulmak.
Hle (f.) A yn etrafndaki b eyaz
lk.

Halet (a .) Hal, m anevi durum.

Hli (f.) Bo.
Hlik (a .) Halk eden, yaratan.
H am fll (a-) ste taklan eyler,
b oyn a aslan muskalar.
Ham aset (a .) K ahram anlk.' '
Hine (f.) Kalem.

Hmil (a .) Yklenmi.
Ham (f.) Susma.

Hand (f.) Glen, glmek.

bu kelim e Farsalam olup

h a rap lar m anasndan baka,
m eyhane m anasnda da kulla
nlmaktadr.

Harf- cer (a .) Kelim enin nne

gelip sonunu esre i" okutan
harfler.

Harf- med (a. f.) ekici harf.

Harm (a .) Haremin en ii.
Hasep (a .) Soy, sop.
Hair (a .) Toplanm ak, dinlere
g re kyam et kopunca llerin
Arafat m eydannda toplanm a
lar.

Hayet (a .) Korku, ekinmek.

Hatar (a .) Tehlike
Hatve (a .) Adm.
Havatr (a .) Hatra gelen eyler.
Havf (a .) Korku, korkmak.
Hayme (a .) adr.
Hayta Serseri.
Hazain (a .) Hazineler.
Hazakat (a .) yice bili, ted avid e
m aharet sahibi olmak.

Hazen (a .) Hznler.
Hebt (a .) Baladm.
Hecr (a .) Ayrlk.
Hemdem (a.f.) N efesi bir, itikle
ri s ayr giden iki arkada.
Hem raz (f.) Srda.

Hande (f.) Glmek, gl.

Hengm (f.) Zaman.

Hande-knn (f.) Glerek.

Hersan (f.) Korkan.

Hanende (f.) Okuyan, arkc.

Her-i bd bad (f.) N e olursa

Hannas (a .) Grnm eyen v e i

ten v e s v e s e ve re n eytan.

Har (a .) Eek.
Hr (f.) Diken.

olsun.

Herkiz (/.)

A s la .

Hezr (f.) Bin, blbl.

Hezr-fen (f.) Bin fen bilen.

Hram (f.) Salma salna, edal y

ry.

Hrbo, hrpo Sersem, salak.

Hrz (a .) Saknmak.
Hicaz (a .) ark m usikisinde bir

Huu (a .) Korkmak, ekinmek.

Huyr (f.) Akll.
Hutt (a .) Hatlar, izgiler.
Huzu (a .) Kalbini verm ek. B
tn kalbiyle teslim olmak.

Huzuz (a .) Hazlar.

makam.

H. (f.) Hilik, yokluk.

Hbut (a .) nme, dme.

Hikmet (a .) Her eyi yerli yerin

Hm (f.) Anka kuu. Yalnz ke

mikle beslenen bir nevi ku.

d e kullanmak.

Hirem (a .) htiyarlk.
Hotoz Bir d e vird e kadnlarn
balarn a

g e ird ik le ri

Hmm (a .) Skntlar.
Hseyn (a .) ark musikisinde
bir makam.

ssl

Hsran (a .) Ziyan, zarar.

balk.

Hub (a .) Sevgi.

Hve, hu (a .) O, Tanr.

Huda (a .) Hile.

Hveyn (a .) Kk hayvan.

Huda (f.) Tanr.

Huffa (a .) Yarasa kuu.

-I-

Hufra (a .) ukur.

Idll' (a .) Birisini doru yold an

Hulk (a .)

Huy.

saptrmak.

H lle Snni m ezheb ine g re ka

Irvasa - Halk dilinde ocakl tabir

rsn kere sz ile veyah ut

ed ilen ifaclara giderek yap

nc d efa olarak boayan,

bu kadn tekrar almak isterse
kadnn baka bir erkekle e v le
n ip

b oan m as lazm d r.

lan tedavi.

Iskala (it.) Bir musiki aleti ze

rinde temrin.

Bu

Iskat (a .) Drmek. Dinde ol

k eyfiyete tahlil-i eri yahut hl

m ad halde sonradan uydu

le derler.

rulan bir hkme gre lenin

Humar (a .)

arabn verd ii ser

klmad namaz, oru v e sair

Humma (a .) Ateli hastalk, st

v e rile rek boynundan kaldrl

semlik.
ma.

dini vecib elerin , hocalara para

mas. Aralarndan birini kaybe

Hm (f.) Kan.

den aile yas iindeyken bir ta

Hr (a .)

raftan da lnn baucunda s

Huri kzlar.

Hurrem (f.) N eeli, ferahl.

Hurid (f.) Gne.

kat yaplr. Bir knn iindeki

paray dierine atan h o ca (hep-

Hmr (a .) k.
Hur (f.) Ta, cou.

t: baladm ) alan h o ca da

Husf (a .) A y tutulmas.

b y le ce paylam a devam eder.

(kabilt: kabul ettim ) der v e

istifa (a .) Semek.

tnfirad (a .) Teklem ek.

Ittla (a .) e dom ak, bir eyden

nhim ak (a .) Dknlk, kt

h aberdar olmak, hakikati bil

mek, sezm ek.
--

eylere dkn olu.

nitaft (a .) Gz atlar.
tnkhar (a .) Kahretmek.
Inne keydeknne azm (a .) p

tbram (a .) Bir iin stne d

mek.

he yok ki szin hileniz dzeni

niz pek byktr. Kuranda Yu

braz (a .) Gstermek.

suf S u resin d ed ir.

Idbr (a .) T ersin e dn.

kar sylenm i bir sz.

ffet (a .) Tem izlik, namus.

fham (a .) Bildirmek, anlatmak,
tftikar (a .) D nceye dalmak.
Itirap (a .) Batmak, gurup et
mek.

tv (a .) Aldatmak.
Ihfe (a .) Korkutmak.
Ihmirr (a .) Kzarmak.

K adnlara

tnneh eyn kall (a .) phe

y o k ki o, azck bir eyd en iba
ret.

ns (a .) nsanlar.
nsicam (a .) Birka eyi sral bir
hale koymak.

nat (a .) iir dzm ek v e iir

okumak.

hsan (a .) Verm ek, ltfetmek.

Ihtif (a .) Gizlenmek.

inirah (a .)

htil (a .) Kvranmak, sinirlilik

Interpretation (fr .) Tefsir, izah,

hareketleri.

Ferahlamak, al

mak.
bir musiki eserini bestekrn

htiraz (a .) ekinme.

ruhuna uygun ekilde almak

hvan (a .) K ardeler.
kal (a .) A za p etmek.

v e y a okumak.

kdar (a .) Doyurmak, beslem ek,

tks (a .) Gidermek,
tlcat (a .) lcalar, bir ey' sebep
olanlar.

tlhat (a .) Dine aslnda olm ayan

eyleri kartrmak,

fitima (a-) Parldamak,

iltiva (a .) Kvrlmak, kvrm,
tman (a .) Bir eyin knhne

ntifa (a .) Faydalanmak.
rdet (a .) Birisine kar gsteri
len ihlas, sevgi.

rat (a .) Doru y o la sevk et

mek.

rti (a .) Titrem e.
Isaf (a .) Birisinin dileini yerine
getirm ek.

Isr (a .) Esirgem eden, bol bol

balamak.

manasna, hakikatine nfuz et

Ism (a .) Duyurmak.

mek.

sm et (a .) Masumluk, namuslu

nd (a .) N ezd, yannda.
nfikk (a .) Sklmek, ayrlmak.

luk.

Istibt (a .) Uzaklamak.

Istibra (a .) Beri olmak, kk

nasnadr. Kuranda bunu anla

aptes bozduktan sonraki tabii

tan ayetten bir sz.

aknty usulnce kurutm aya

Kabil (a .) Kabileler.

uramak.

Kabih (a .) irkin.
Kabilt (a .) Kabul ettim. Bkz. s

Istifra (a .) Birisini yataa al

kat.

mak, yani evlilie almak.

istina (a .) Nazlanma.

Kabl (a .) Evvel, nce.

stinsah (a .) K opya etmek.

Kabza (it.) Sklm halde avu

stitrat (a .) A ra sz, sz arasna

ii.

Kademzen (a. f.) Ayak basan.

katlan baka bahis.

tik (a .) ikyetlenmek.

Khil (a .) - Olgun, orta yal kimse.

tiyak (a .) Fazla ileklenm ek.

itfa (a .) Sndrmek.

Kahir (a .) Kahreden.
Kail (a .) Syleyen.

til (a .) Ycelm ek.

Kkl (f.) Perem . ne den

Itisaf (a .) Kan dkm eye, zulm e

salar.

dknlk, sadizm.

Kallavi ( ) Eskiden vezirlerin ve

Itma (a .) Doyurmak.

kaptanderyalarn giydikleri al

itminan (a .) Tam am yla v e p

t geni, st dar olan byk

kavuk. Bu m nasebetle iri ve

hesiz bir su rette inanmak.

tyan, ayan (a .) Ak, m eydanda.

byk eyler v e bilhassa b

zfi (a .) reti.
zn (a .) Akl idrak.

yk kahve fincanlarna kallavi

denir.

zhar (a .) Aklama, m eydana

karma. A rap ad a gram er ka
idelerini bildiren kitabn ad.

Km (f.) stek, arzu.

Kamet (a .) Boy.
Kmil (a .) Olgun.

zmihlal (a .) Dalmak, kmek.

Kn (f.) Maden.

izzet (a .) Ycelik.

K ap aroz Yolsuzca v e ya zorla el

-K -

Kar (a .) Dip.

d e edilen mal.

kadar ne kadar insan gelecekse

Kr (f.) v e fayda.
Kariin (a .) Okuyucular.

hepsini m cerret ruh v e y a ze r

Karin (a .) Yakn, b erab er bulu

Kaal bel (a .) Tanr kyam ete

re halinde d em atann sulbn

nan. Kassam (a .) Pay eden.

den karm v e Ben sizin Rab-

Eskiden eriat m ahkem elerin

bnz deil m iy im ?" diye sor

de bulunan v e lnn mirasn

m u.

yani

blp v e ekseriyetle m iras ol

E v e t d iy e tasd ik etm iler.

m ayanlara m allarn satm aya

Kaal b el Evet, d e d ile r, ma

m em ur olan daire.

O nlar

da

B el

Kasr (a .) Ksa.
Kat (a .) Kesmek.
Kavafil (a .) Kafileler.

Ktaat (a .) Ktalar, kara parala

r.

Kyl u kal (a .) Dedikodu.

Kavid (a .) Kaideler.
Kavi (a .) Sz.

Klfaf (a .) Y e te r d e re c e d e gein

Kavs (a .) Yay.
Kavseyn (a .) ki yay, kalar.

Kilk (f.) Kalem.

Kayym (a .) Bir ite vazifelen

mi.

Kaza-y hacet (a. f.) Kk veya

mek.

Kiyh (f.) Ot.

Kizb (a .) Yalan
Ks Davulun by.
Kubh (a .) Gnah v e irkin hare
ket. Kabahat.

byk aptes bozmak.

Kebet (a .) Karacier.

Kuddlse srrah[u] (a .) Erenler

Kebut (f.) Lacivert.

den

Kebuter (f.) Gvercin.

Keduret (a .) znt, bulanklk.

olanlar hakknda bir dua. Tanr

b r

d n yaya

gm

srrn kutlu etsin manasndadr.

Kef (a .) Avu.
Kell (a .) Usan, usanmak.
Kellet (a .) Geveklik, tem bellik.

Kudret-i ftriye (a. f.) Yaratm a

Kemal (a .) Olgunluk, ycelik.

Kudum (a .) Gelmek.

Kenz (a .) Hazine.
Keramet (a .) hsanda bulunmak.

Kulb (a .) Kalbler.
Kteh (f.) Ksa, boysuz.

E renlerin tabiat kanunlar s

tnde gsterdikleri eyler.

Kesalet (a .) Tem bellik.

Kekl (f.) E kseriyetle hindis-

kudreti.

Kuvva (a .) K uvvetler.
Kfran (a .) nkr edi, nankr
lk, kfirlik.

tan cevizin d en v e bazen d e g

Khsr (f.) Dalk.

Knc (f.) K e bucak.

m ten bir zin cirle tutulan v e

Knh (a .) , esas, maya.

ya kola aslan bir kaptr. Selmana kan, yani dilenen d erviler

-L r

bunu bir e y isterlerken uzatr

L (a .) Olumsuzluk n eki. Ol

lar. Bu yzden iinde her ey

bulunduu iin D ervi kek

l gibi szler halk arasnda

kullanlr. Bir tatl ad.

maz, deil, yok.

Lahn (a .) Ses, name.

Lhut (a .) Bilinm esine imkn ol
mayan, tanrlk lemi.

Ketm (a .) Gizlemek.

Lhut (a .) Tanrsal.

Kevkep (a .) Yldz.

Ll (f.) Dilsiz.
Lmekn (a .) Mekansz, yersiz

Kevn (a .) Olu.
Kdem (a .) nszlk.

yurtsuz. Tanr vasflarndan.

Lne (f.) Yuva.

Lta

Bir nevi cbbe, kereste.

Ltaayyn (a .) Varlk eklini al

la y ap lp testi, anak v e knklerin yaptrlm asnda kullan

lan madde.

mam. M utlak varlk lem i (ta

savvu f terim lerin den).

Ltif (a .) Ltuf sahibi.

Lyemut (a .) lmez.
Lyetenhi (a .) Sonu yok.
Lyetenahlyyet (a .) Sonsuzluk.
Lysel (a .) M esuliyetsiz, so
rumsuz.

Leb, lep (f.) Dudak.

Lebalep (f.) Dudana kadar d o
lu.

Leb-belep (f.) Dudak dudaa.

Leff-i gayr-i makrn (a .) Arap
gram erine gre isim lerin d
zenli hale g re ald ad.

Lehp (a .) Alev.
Len (a .) ok aa, baya, a
r d e re c e d e nekes.

Len terni (a .) Katiyen beni g

rem ezsin. H azreti Musa Tan-

-MMa fih (a .) indekiler, dnyadakiler, ek seriyetle dnya keli

m esiyle beraber kullanlr.

M vuzia-leh (a .) Bir ey iin va

az edilen, bir eye ait olan.

Mabld (a .) M abetler, tapnla

cak yerler.

Maaliyat (a .) Yksek eyler.

Maan (a .) Manalar.
Maasi (a .) Gnah v e isyanlar.
Mayib (a .) Aypl eyler.
Madelet (a .). ki eyin birbirine
denk v e eit oluu.

Madem-el-hayat (a .) mr b o
yunca.

Mahmedet (a .) v, hamt edi.

Mahmel (a .) Binilen yer, d eve
stne konan evcik.

ry grm ek isteyin ce, Tanr

Mahmum (a .) Hummal.

kendisine b y le hitap etm itir.

M ahrus (a .) Korunmu.

Bu s z bir ayetten alnmadr.

Mahz (a .) , knh, hakikat, z.

Lerzan (f.) Titreyen.

Makarr (a .) Durak yeri, karar y e

Lerzi (f.) Titreyi.

Leker (f.) Asker.

Makas d (a .) Maksatlar.

Levlke (a .) Sen olm asaydn,

gkleri yaratm azdm m ealin
d e A rap a bir sz.

Leyal (a .) Geceler.
Lim (a .) Leim ler, ok aalk,
nekes kiiler.

Lika (a .) Yz, bulumak.

Lk Yum urta ak, kire zeytinya
ve pam uun kartrlm asy

ri.

Maksut (a .) Kastedilmi.
Maktel (a .) Kati yeri.
Mameza (a .) Geen ey.
Mansur (a .) Neyin by.
Maplak H elva yapm srasnda
kazan k artrm aya yarayan
sap uzun tahta kepe.
M r (f.) Ylan.

Maraz (a .) A rz edilen yer.

Masrua (a .) Saral.
Mastaba (a .) ki m eclisi, te z
gh.

Masyd (a .) A v yeri.
Mataf (a .) T avaf yeri. evresi
dolalan yer. K ab ed e snn
belli olan v e etrafnda dola
lan bir yer.

Matla (a .) Dou yeri, tanyeri, ga

zelin ilk beyti.

Matlap (a .) stenen yer, aranan

yer.

Matru (a .) Tra olmu.

Matun (a .) Tan edilm i, knan
m.

Mehzr (a .) M ahzurlar, ekini

lecek eyler.

Mehbet (a .) nilen, yer.

Mehd (a .) Beik.
Mehpre (f.) A y paras.
Mekabir (a .) Kaytlar, m ezarlar
Mekf (a .) Alm .
Mektum (a .) Gizli.
Melahat (a .) Gzellik.
Melal (a .) Elemler, skntlar.
Melmet (a .) Knamak.
Melz (a .) Snlacak yer.
Melekt (a .) M elek lemi.
Mell (a .) Usanan, elem lenen.
Memer (a .) Geilen yer.

Mavera (a .) Bir eyin ard, tesi.

Mazmun (a .) mana.

Men Rabbke (a ) R abbn kim

Me'kel (a .) Y iyim yeri.

Menaref (a .)

dir?
N efsin i bilen

Memen (a .) Emniyet yeri.

Rabbn bilir, d iye A linin ol

Menus (a .) Allm . Alk.

duu halde hadis d iy e hre

Meva (a .) Snlp oturulan yer.

Measi (a .) Sular, gnahlar.

s bu kelim elerle balar.

Mebht (a .) H ayret etm i, su

san.
M ecelle (a .) Toplanm , tedvin
edilm i.

bulan bir sz vard r ki, Arapa

Menahic (a .) M enheler, yollar

m erdivenler.

Menzil (a .) M enziller, kona!

yerleri.

Mecm (a .) Top lan t yeri.

Menkult (a .) Nakledilen eyler

Medar (a .) Mana, m uhteva.

Medris (a .) Ders okunan y er

Mensec (a .) Dokuma yeri.

Mens (a .) Unutulmu.

ler, m edreseler.

Medltfi (a .) Delalet edilmi, mana.

Menur (a .) I to p la yp teksi
ederek yayan.

Mefahir (a .) nm eler.

Menut (a .) Bal.

Meftih (a .) Anahtarlar.

Merdan (a .) M ertler.

Mefsedet (a .) Bozukluk, fenalk,

fesatlk.

Mehabet (a .) Byklk, ululuk,

ycelik.

Mehsin (a .) Gzellikler.

Mertu (a .) Ykselm i.
Merkz (a .) Dikilmi.
Mesadet (a .) Kutluluk; kutlula
mak.

Meslih (a .) ler.

Mescn (a .) Secde edilm i.

Mesdut (a .) Kapanm.

Muatep (a .) Darlm aya muhatap

olanlar.

M eshf (a .) Skntya uram.

Mciz (a .) nsan ciz brakan.

Mesl (a .) Akan yer, sel yeri.

Mugan (f.) M ecusiler, atee ta

M estane (a .) Sarhoasna.
M ebu (a .) Tam am yla dolmu.
M ehudat (a .) Grnenler.
M ehn (a .) Olmu.

Meime (a .) Tom urcuk, ana rah

panlar. Zerdtler.

Muhakkar (a .) Aalanm , tah

kir edilmi.

Muhal (a .) Olmayacak, olmaz,

imkn bulunmayan.

m inde ocuun bulunduu to r

Muhalledt (a .) Ebedi eyler.

ba.

Muhibb (a .) Seven. M evlevi v e

Meiyyet (a .) Dilemek, istemek.

Meum, meume (a .) Kutsuz1am.

Mevc (a .) Dalga.
Meveddet (a .) Dostluk, sevm ek.

Bektai tarikatna girm i fakat

d ervilie ikrar verm em i olan
snf.

Muhtekin (a .) Boan, boulmu.

Meyket (f.) M eyhane.

Muhteli (a .) Kvranan.
Muhyi (a .) Dirilten.

Mezak (a .) Zevk.
Mezmm, mezmme (a .) Knan

Muin (a .) Yardm c.
Mukabele (a .) Karlam. Der

m, zem m edilen.

Mihman (f.) Konuk.

Mihr (f.) Gne, sevm ek.
Mihrak (a .) Yanan yer, billur ve
sairenin ziyay toplad v e ora
dan aksettirdii yer.

vilerin halka halinde oturup

ayakta zikretm eleri.

Mukaddema (a .) nce.
Mukatele (a .) Vuruma,sava.
Munsap (a .) Nehrin denize d
kld yer.

Mlrt (a .) Ayna.

Murg (f.) Ku.

Musaffa (a .) Ar, duru.

Min (a .) D evlete ait, beylik.

Musammem (a .) Kati olarak ka

Minelezel (a .) Ezelden beri.

Misbah (a .) era.

rar verilm i. Dnlp yap l

Miskal (a .) Bir arlk ls.

Mivar (a .) Tarz, eda.

m asna niyetlenilm i. Musanna

fa .) Sanatl, gzel.

Miyn (f.) Bel, ara, orta.

Mizan (a .) Terazi.
Mizmarfa.) N eyler, kamlar.

Mutatsam (a .) Tlsmlanm.

Mulin (a .) lan eden.

Mutrib (a .) algc.
Muttasl (a .) Bitimi.

Muallak (a .) Aslm .
Muarefe (a .) Karlkl birbirini
tanma, tanma, tanklk.

Muterif (a .) tiraf eden, sy le

yen.

Muzaaf (a .) Katmerli.
Muzaf (a .) Katlm.

Mzhir (a .) Yardm c.

Msmir (a .) Verim li, m eyveler.

M uzlim (a .) Karanlk.

Mstahil (a .) Olm ayacak ey.

Mbeyyin (a .) Gsteren, aka

belli eden.

Mstetir (a .) rtlm, gizli.

Mcerreb (a .) Snanm.

Mstev (a .) Dz.
Mir (a .) Bildiren.

Mtehit (a .) tihat yap ab ile

Mekkel (a .) ekillenmi, cs

cek d e re c e d e lim kii.

Mtemi (a .) Toplanm .
Mdakldk (a .) nceleyen

seli, byk.

Mkin (f.) Mis kokulu.

Mtak (a .) tiyak eken, zle

Mdam (f.) Arapa olursa daimi

manasna gelen bu kelime, Farsada gece iilen arab anlatr.

yen.

Mtel (a .) Yce, Tanr.

Mtebeddil (a .) Deien.

Mellim (a .) Elem verici.

Mtecennin (a .) Delirmi.

Mftehir (a .) vnen.

Mtevliyen (a .) Birbiri ardnca.

Mham (a .) M himler.
Mheyya (a .) Hazrlanm.
Mhib (a .) H eybetli, korkun,

Mzahraft (a .) Sprntler,

Mtn (a .) M etinler.
y ald zl pislikler; ssl yalan

korkutan.

szler.

Mhlik (a .) Helak eden.

Mhlike (a .) T ehlike yeri.
Mje (f.) Kirpik.

-N-

Mktesep (a .) Kazanlm, elde

Nb (f.) Halis, zl, berrak, te

edilmi.

Mlemma (a .) Bulam. Birka

dil kartrlarak yazlm iir.

Mlevves (a .) Kark, pis.

Mmtekin (a .) Bir y erd e mekn
tutan.

Nam (a .) Evet. Tasdik sz.

m iz, taze.

Nbedid (f.) Grnmez.

Nbd (f.) Olmayan, yok.
Nd-Ali (a .) Uhud Savanda,
Hz. M uham m ede Hz. A liy i im
dadna arm as iin Tanr ta

Mmtezi (a .) Karm.

rafndan em redildii, A le v ile r

Mnakka (a .) Nakedilmi.
Mncel (a .) Alan.

tarafndan rivayet edilm ektedir

Mnfail (a .) Alnm , fkelen

Snniler tarafndan kabul ed il

mi.

Mnkirn (a .) nkr edenler.

Mnselip (a .) Alnm.

ki, bu; senedi olm ayan ii ve

m eyen rivayetin Arapas, NdAli diye anlan kk bir dua
dr. Esas itibariyle A rap a bir

Mnzelt (a .) ndirilen eyler.

kta olup, Hicri III. y zylda ya

Msemma (a .) Bir isim le isim

ayan Digbil adl bir airin ol

lendirilm i e y v e y a adam.

duu m uhtem eldir.

Nadan (f.) Bilm eyen, nobran he

rif.
Nfiz (a .) Geen, tesir eden.

Kureyin topland yer. Ms

lmanlktan e vvel Mekke aris
tokratlarndan mrekkep olup

Ngh (f.) Vakitsiz, anszn.

ehri idare edenlerin topland

Ngehn, ngehn (f.) Anszn.

Nam (a .) Nim et veren.

yer.

Nkes (f.) Adam olmayan.

Nefeht (a .) Nefhalar.
Nefh (a .) frmek, flemek.

Nalan (f.) Alayan, inleyen.

Nefha (a .) frk, esinti, nefes,

Nale (f.) A layp inleyi.

Naleger (f.) Feryat eden.
Nalezen (f.) Feryat eden, inle
yen.

Npezir (f.) Kabul etm ez.

Nr (a .) Ate.
Nas (a .) Dogma, deim esine
imkn olm ayan kaide.

rzgr.

Negam (a .) Nam eler.

Nehar (a .) Gn.
Nehiy (a .) M en etmek.
Nerm (f.) Yumuak.
Nesviyyet (a .) Kadnlk.
Neat (a .) Nee, sevin.
Neet (a .) Doma, kma.

Ns (a .) nsanlar.

Neve (f.) Nee, zevk.

Nasr (a .) Y ardm eden.

Neveyb (f.) N ee bulmu.

Nev (f.) Ses, feryat, azk. ark

Nasibe n (a.f.) Nasibini topla

yan.

Nslh (a .) Nasihat eden.

Nslye (a .) Ense, aln. kinci ma
nada kullanlr.

Nasut (a .) M adde lemi, gr

nen lem.

Nd (f.) Elemli.
N a (a .) kan, sebep.

Nat (a .) Peygam beri ven iirle

re verilen ad.

Navedan (f.) Oluk.

Nebb a.) M ezarlardan lle
rin kefenlerini alan adam.

m usikisinde bir makam.

Nevaks (a .) Eksikler.
Neval (a .) Yiyim , iim, nevale.
Neverd (f.) Dnp dolaan.
Nevmd (f.) mitsiz.
Nezhat (a .) Temizlik.
Nezahet (a .) Tem izlik, ahlak te
m izlii.

Nsflye (a .) Kk ney.
Nigh (f.) Bak.
Nlgr (f.) ok gze), sevgili.
Nigeh (f.) Nighm muhaffifi. Ba
k.

Necat (a .) Kurtulmak.

Nigehbn (f.) Gzc.

Necm (a .) Yldz.

Nihad (f.) , ho, yaradl.

Nedime (a .) nsana daim a arka

Nihal (f.) Fidan.

dalk eden kz v e kadnlar.

Nedve (a .) tima yeri. Encmen.

Hz. M uham m edi ldrm ek iin

Nlhan (f.) Gizli.

Nljd (f.) Yaradl, huy, soy.
Nik (f.) yi, gzel.

Nikt (a .) Nkteler, rem izler.

P (f.) Saan, kelim elerin sonu

Nimel meb (a .) Varlacak gzel

yer.

Nran (a .) Cehennem ler.

Nire (a .) Parlayan, ate, ziya v e
ren ey.

na gelir.

Payan (f.) Son.

Penah (f.) Snmak, smak.
Pend (f.) t.
Per (f.) Kanat.

Nisr (a .) Samak.

Perdaz (f.) Dzen, koan.

Nisvn (a .) Kadnlar.

Perest ( f .) Tapan.

N e (f.) Haner, hayvanlarn i

Perkitme, berkitme (t.) Salam

nesi.
N izr (f.) Zayf, bitkin.

Nuku (a .) Naklar.
Nn (a .) Bir balk, Arap ad a bir
harfin ad. M ecazen kadnn te
nasl uzvu.

latrma, kuvvetlendirm e.

Perrn (f.) Uucu.

Perraz (f.) Uma.
Pertev (f.) Parlaklk, ziya.
Perkr (f.) Berber.
Perverde (f.) Beslenm i, yeti

Nusret (a .) Yardm , yardm et

mek.

mi.

Pes (f.) Arka, aa, alak.

N (f.) arap imek.

Pesend (f.) Beenm ek.

Nket (a .) Nkteler.

Pest (f.) Aa.

Nkhet (a .) Koku.
Nkl (a .) Sznden, vaadinden

Pey (f.) Arka.

Peyman (f.) Aht.

dnmek.

Peymane (f.) Kadeh.

Nmyan (f.) Grnen.

P ezlr (f.) Kabul eden.

Nsha-I kbra (a .) En byk

Pinhan (f.) Gizli, sakl.

Pirehen (f.) Gmlek.

nsha. nsan.

Nvzi (f.) Okay.

Pir-i-mugan (f.) M eyhane sahibi,

m eyhaneci ba, iki verenlerin

-O -

en eskisi.

Od (t.) Ate.
Onmak, onulmak (t.) Yarann
iyilem esi, iyiletirilm esi.

Pi (f.) n.
Pigh (f.) n.
Piyle (f.) Kadeh.
P (f.) rt.

-PPalas (f.) Kilim, kee, bez para

Pyan (f.) Koan.

Prgam (f. a.) Gaml.

s, yrtk hrka.

Paml (f.) Ayakaltnda kalm,

inenm i.

Psban (f.) Beki.

-RRad (a .) Yldrm .
Rna (f.) ok gzel.

Rah, reh (f.) Yo).

Rzn (f.) Dkc, dken.

Rahm (a .) Acmak.

R, ry (f.) Yz.

Rahman (a .) Rahm eti umumi

Rubu meskn (a.f.) Yeryz

olan, acyan, balayan Tanr.

nn insanlar v e hayvanlarn
oturduu d rtte bir ksm.

R (a .) oban.
Rakk (a .) nce.
Raks an (a .) Oynayan, sallanan.

Rusiyh (f.) Yz kara.

Rasnet (a .) Kuvvetlilik, sertlik.

Rz--ceza (f a.) Kyam et gn,

Ren (f.) Aydn.

ceza gn.

Rae (a .) Titrem ek.

Rav (a .) R ivayet eden.
Ravza-i ndvan (a.f.) Razilik bah
esi.

-5Saba (a .) Sabah rzgr, yeli.

Rayb (a .) phe.

Sabvet (a .) ocukluk.

Rz (f.) Sr, gizli ey.

Refet (a .) Acm ak, sevm ek.
Rebab, rbab (a.f.) ark musiki

Sad (f.) Yz.

aletlerinden biri.

Saded (a .) Esas.
Sadeg (f.) Saflk, sadelik.
Safayab (a.f.) Safa bulmu.

Rede (a .) Alak huy.

Ref (a .) Kaldrmak, giderm ek.

Saf-be-saf (f.) Dizi dizi.

Reftr (f.) Gidi, yry.

Reh (f.) Kurtulmu.

Sgr (f.) Kadeh, sarak.

Sahif (a .) Sahifeler.

Rehgzar (f.) Y o l ura.

Rek (f.) Damar.

Sahba (a .) arap.
Sahn (a .) Saha, arsa, alan.

Rekik (a .) Peltek, dk.

Saika (a .) Yldrm .

Ren (f.) Sknt.

Resm (a .) T arz, tavr, tren.

Sil (a .) steyen, dilenci.

Safr (a .) slk, ses.

Revhaniyet (a .) Ruhanilik.

Sair fiknenam (a.) Uykuda gezen.

Sakf (a .) Tavan.

Rev (f.) Gidi, tarz.

Revnak ( t ) Parlaklk.

Sl (f.) Yl, sene.

Revzen (f.) Pencere.

Rzaullah (a .) Tanr rzas.

Salbet (a .) Sertlik, katlk.

Srnn (/.) Servet.

Rid (a .) Vcudun belden yuka-

Samet (a .) htiyasz, Tanr.

rsn rten rt.

Rindn (f.) Rindler.

RTman (f.) p.
Rite (f.) plik.
Riyz (a .) Baheler.
Riyk (f.) Kum.

Sakp (a .) Delen, geen.

Samim (a .) Kalp.

Smit (a .) Susan.
Savait (a .) klacak yksek y er
ler.

Savt (a .) Ses.
Sayd (a .) Av.

Sayebn (f.) Glgelik, sayvan.

Sayf (a .) Yaz.
Sayha (a .) Barma.
Saykal (a .) Cila.
Sayyad (a .) Avc.
Seb (a .) Svmek.

Sicn (a .) Zindan.
Simat (a .) Sofra. Y em ek masas.
Sftnn (a .) Gmten, gm gi
bi.

Sirik (f.) Gzya.

Sufret (a .) Benizde hasl olan sa
rlk.

Sehab (a .) Bulut.
Sekr (a .) Sarholuk.
Selsil (a .) Silsileler, zincirler.
Selsebil (a .) Daima akan kaynak
suyu. C ennette bir nehrin ad.

Semahat (a .) Verm ek, kskanma

Surh (f.) Delik.

Sz (f.) Bak, hararet.

--

Seng (f.) Ta.

ahrh (f.) Ana cadde, bulvar.

m (f.) Akam.
emi ema (a .) Mum, k.

Seniy (a .) Yce.

erm (f.) Utanmak.

Ser (a .) Yeryz.
Serir (a .) Srlar, gizlilikler.
Serderheva (f.a .) Ba haval.

erzime (f.) Olm ayan topluluk.

eyn (a .) Pis, ayp ey.

mak.

Serdeste (f.) Bir bln, bir ta

imir (f.) Kl.

irk (a .) E, ortak. T an rya o r

kmn v e y a bir kalabaln ba.

A levilerin m ukaddes sopas.

tak komak.

mul (a .) ine alma, kaplama,

Serfr (f.) Ba em e. Sz dinle

kapsama.

me. taat.

Sergete (f.) Ba dnm, ser

sem, perian.

Serr (a .) Taht
Serm (f.) K.
Serar (f.) Dudana kadar d ol
mu. Tamak zere olan kadeh.

Serteser, sertaser (f.) Batan ba

a.

Sevnih (a .) Sanihalar, kalbe v e

fikre doan eyler.

-TT bekey (f.) N e vakte kadar.

Taaddt (a .) oalma, says
artma.

Tbi (f.) Parlay.

Taht-es-sera (a .) Yerin alt.
Tir (a .) Uan.
Tarab (a .) alg.
Tathir (a .) Tem izlem e.

Seyyle (a .) Ktlk.

Tatvil (a .) Uzatmak.
Tavattun (a .) Yu rt edinmek.

Smah (a .) Kulak.
Srac (a .) Lamba, k, kandil.

Tayf (a .) Grnt, hayalet, ruh.

Tazim (a .) Hrmet. Riayet. k

Sictfl (a .) Top ran kurumasn

dan m eydana gelen paralar.

ramda bulunmak.

Tebh (f.) Hi olmak.

Tebyin (a .) Aklamak, bildiri.

Tefel (a .) Fal bakmak.
Tefevvh (a .) Kt s zle r s y le
mek.

Tekvin (a .) V ar etmek.
Telehhf (a .) Gam yem ek.

Vye (ft ) Fayda, kr.

Ve helmme cerr (a .) Bundan
tesi de byle.

Vecid (a .) M anevi nee.

Vega (a .) Sava.
Vely (a .) Birbiri ardnca.

Telldh (a ) Alam a, a.

Ver (a .) Arka, ard.

Temevvc (a .) Dalgalanmak.

Veyl (a .) Yazk, vah.

Teng (f.) Dar.

Teslis (a .) lemek.

Vird (a .) Daima dilde bulunan

Tetvi (a .) Ta giydirmek.
Tezelzl (a .) Titrem ek.

Vuhu (a .) Vahiler.

Tl (a .) Altn, altn suyu.

-Y-

Tre (f.) Bulamak.

Te (f.) Kazma.

Y eyy hes sky (a .) Ey saki.

dua v e sena.

Y Raslallah (a .) Ey Tan rnm

Turfa (a .) Bak.
Turfa (f.) Taze.
Turra (a .) Alnn nndeki sa

elisi.

Yrn- b saf (f.) T em iz d ost

lar.

lar.

Trreht (a .) Sama sapan.

-ZZail (a .) Z eval bulan, geici.

-U-

Zaleme (a .) Zalimler.

Ukab (a .) Kartal.
Ukad (a .) Ukdeler, boum lar.

Zalm (a .) Yara.
Zailim (a .) ok zalim.

Umk (a .) Derinlik.
Uru (a .) kmak, ykselmek.

Zar (f.) Alayp, inleyen.

Uak (a .) klar.
Uyun (a .) G zler, kaynaklar.

Zeber (f.) st.

Zebrab (f.) Zehirli su. Sidik.

Zeban (a .) Dil.

Z e m z em e (a .) Tatl v e g zel ez
- -

gi, hafif name.

mem (a .) mmetler.
mmeht (a .) Analar.

Zen (f.) Kadn.

Zerrin ( f .) Altn sars.

-V-

Ziyb (f.) Ss.

Zili (a .) Glge.
Vallahu hayr-l-mkrn (a .)
Tanr hile yapanlarn hilelerine
hayrl bir surette, layk olduk
lar cezay verir.

Zlmaeyn (a .) ki yaayl.

DlZN

Abdlhalim M emduh ( air), 224

A li hsan (K r A li), 152

Abdlham it (II. Sultan), 181

A li Kem al (g a ze te c i), 5

bide-i H rriyyet, 16

l-i Neb, 55

Ad (k avim ), 13

l-i Osman, 25

A d a (Bykada), 307

Ali, Kel, 251

dem (P e yg a m b e r), 49, 64, 80, 92,

Ali, Kr, 152, 153, 154

96, 117, 233, 250, 262

Alper, Osman, 184

Agh Paa, 226

Am azon (rm ak), 6

A gob , 18

Am iral (T u rgu t R eis), 175

A hm et Rasim, 255, 277

m m e, 15

Ahm et Samm (g a ze te c i), 73

Ankara, 73, 147, 276, 282, 313

Akbab (K y ), 239

Anzavur, 9

Akdeniz, 155, 183

Apis (M ab u d u ), 199

Akif, M ehm et, 273, 288

ApoIIon (g zellik ilh), 289

Akozan, ubukuolu Kesriyeli

Aralat (d a ), 169, 172

M ehm et Stk, 259, 262

Akrem e, 21

Arif, Kanuni Hac, 256

Arjantin, 37

Aksaray (sem t)., 297

Artin Karaka, 242

A li (mam. Muhammed

Ashb- Kehef, 25

P eygam ber'in dam ad), 25, 93,

k m er (s a z airi), 151

150, 194, 195, 196

Aiyan, 77, 207, 215

l-iA b , 114, 197,211,258

A sya 277

Ali B ey Han, 196

Ataergin, Zeki Arif, 267

Atatrk, 180, 251

Chid (H seyin Y aln ), 182

Avn i (A d a l), 305, 307

all, brahim, 185

Avrupa, 8, 15, 17, 277, 314

amliman, 239

Ayasofya, 16, 181, 248

apanolu, Mnir Sleyman, 276

A y gr mam, 155, 156

Cavid (M ehm et, M aliye N azr), 56

Azrail, 24

Cavidan, 120

Baba Cafer (Sahabeden olduuna

Cebrail, 104, 157, 250, 281

inanlan bir yatr. Y em i'te),

Celal, 181

220

Cem (C em id ), 111, 115, 117

Bb- l, 20

Cemal Efendi, 223

Bb- Fetva, 31, 316

Cemal Paa, 8, 53, 56

Bb- Meihat, 73, 169

em berlita, 133, 271, 299

Bab- Z abtiyye, 240

Cemil (T anburi), 311

Bahr-i Sefd (A d e n iz), 207

Cenap ehabettin, 301

Bk (Y en ikap M evlevihanesinin
son eyh i), 182
Bakrky Hastanesi, Bakrky
Tm arhanesi, 87, 119, 121, 130,
149, 157, 193, 250

Cengiz, 13
C evdet, 36
Cibril, 46, 107
Cidde, 63
in, 17, 32, 37

Balkesir, 80, 87, 249

raan Saray, 181

Barbaros (H ayrettin ), 185

olak, 53

Bartn, 148

Cdi (d a ), 275

Behnme, 35

ukurene, 139, 190, 196

Bekri Mustafa, 3, 93

Darlfnun (stanbul). 34, 37, 144,

Bekta (H ac, V e l), 69, 93, 114

B ey Baba (air Eref), 246
Beykoz, 239
Beyolu, 48, 87, 129, 136, 156, 179,
180, 183, 236, 249, 250

260, 262, 276, 283

Debern (Ashb- Kehf'ten biri),
15
Dede Efendi (H am am zade sm ail),
289, 308

Beyrut, 241

Dertli (saz airi), 151

Birgivi, mam (H an ef fkh lim

Dervi Ahm ed (N ey ze n T evfik ),

lerin den ), 161

273, 274

Bizans, 50

Dragota (T urgut R eis), 175

Britanya, 183

Direkleraras (eh zadeba sem t),

Buda (M abudu), 102, 103, 107

246

Buhr, 21

Diyojen, 287, 302

Buheyra, 32

Dkiris, 83

Bstan, 232

Dresden ( e h ir), 289

Due (B en ito M ussolini), 183

Glistan, 212, 234

Duman, Dr. Rahmi, 250

Gzel Sanatlar Akadem isi, 185

Ebrehe, 54

Habil, 42, 61, 81, 261

Efham ddevle, 37

Hac osm an (B ayr), 29

Emin, Bursal Hafz, 232

Haador, 10

Emrullah (M aarif N azr), 77

Haccac (Yusuf -el-Sakf, E m ev

Enver (P aa), 8, 53, 56

kumandan), 13, 37

Erenky (sem t), 141

Hace Asm , 232

Erev, Muhittin, 270

Hafz (irz), 231

Ertem, Sadri, 276

HalebT, Hafz, 170

Eskiehir, 55, 60, 85, 86

Halil (brahim , P eygam ber), 93

Esrar Dede, 211

Hallac- Mansur (H seyin bn-al-

Eref ( a ir), 224, 245,314

Hallac. Sofi), 261

Eteni, Santuri, 311

Ham am izade hsan, 291

Etlik Balar, 28

Hmid, Abdlhak, 295, 296

Eyyb (s e m t), 220

Hamled, 202

Eyyb, 93

Hanife, Benli, 271

Faklte (T p ), 75

Harname, 314

Fatih (sem t), 225, 271

Haan (m am ), 25

Fazl- Yezdan, 120, 121

Haan li, Y cel, 259

Fazluliah 120

Haan Vasf (D ok tor), 198

Fehim, Paa, 148

Hasar, Fehmi, 283

Ferah (T iya tro su ), 247

Havari, 32

F erh a d ,214

Havran, 37

Ferit, Damat Paa, 5

Havva (ilk ana), 49, 63, 64

Fethiyye (m ed re se ), 225

Haydarpaa, 5, 7, 10, 12, 22, 67,

F eylesof (R za T e vfik ), 105

78, 86, 93, 100, 105, 109, 110,

Finten, 296

113, 114, 125, 128, 147, 154,

Frat (rm ak), 6

161, 164, 168, 172, 177, 192,

Firavn, 100, 199

201, 206

Frengistan, 27

Hayrettin Kaptan (B arb aros), 185

Galanti, Avram , 282

Hazret-i Pir (M evl n a), 224, 280

Galata (sem t), 236

H eybeli (A d a ), 239

Gezgin, Hakk Sha, 271, 285

Hilvan, 275

Girid (vap u r), 216

Hind (H indistan), 107

Gkalp, Ziya, 39

Hitler, A d olf, 185

Glpm arl, Abdlbaki, 213, 251

Hugo, V ictor, 105

Grek, 80

Hlag, 13

Hnkreyn (M evl n ile Hac

Bekta), 197, 258

Kalam (sem t), 285

Kalam (vap u r), 308

H rriyet v e tilaf Frkas, 85

Kanun- Esas, 14

Hsam eddin, elebi, 213

Kara Mustafa Paa, 271

Huseyn (m am ), 25, 150

Karabiga, 83

blis, 25, 46, 56

Karadeniz, 83

bn-i Farz, 231

Karaman, 84

bn-i Sfyn (M u aviy e), 182

Karamrsel, 83, 84

dare-i Mahssa, 216

Karay, Refik Halit, 5

dris (P e yg a m b e r), 92

Kayser, W ilhelm II., 53

nn, smet, 251

Kazak Osman, 205

ran, 37, 270, 294

Kzm, 218

sa (P e yg a m b e r), 32, 63, 93, 251

Kemal, Namk, 231

skendere (sk en d eriye), 241

Kbrs (ad a ), 241, 280

smail (H afz), 22, 311

Kirami, Hac, 311

smail Hakk Paa, 8

Kirpi (R efik Halid K aray), 5, 7, 10

smail Hakk, Babanzade, 85

Kzlrmak, 6

sperm eet-zade (A li K em al), 7, 10

K zltoprak, 286

srafil, 8, 95, 261, 281

Kzta, 272

stafo (m eyh a n eci), 237

Konstantin (Yunan kral), 9

stanbul, 49, 50, 82, 85, 185, 219,

K ord on b oyu (zm ir), 245

225, 235, 244, 246, 259, 263,

K rolu (halk airi), 41, 151

267, 270, 276, 277, 280, 283,

K rolu (zm ir'd e sem t), 216

289, 291, 295, 305, 307, 313

Kozm idis, 73

tilaf (d e v le tle ri v e ordular), 24,

47, 289

Kpl (G alatada m eyhane), 204

K u ran, 38, 104, 120, 167, 172, 212

ttihat v e Terakki, 282, 310

Kutb- imal, 17

zmir, 215, 216, 222, 224, 232, 241,

Kutub, 18

245, 246, 256, 260, 280, 282,

Langa, 236

283, 305, 306, 307, 308

Leyla, 31, 45, 91, 95, 96, 140, 270

zm irli Cce, 100

Lokman, 26

Kbe, 46, 54, 192

Loyd , Corc (L lo y d G eorge), 37

Kabil, 37

Lt (P eyg a m b er), 92, 171

Kabil, 42, 61, 81, 204, 261

Ltfi Fikri, 182

K adky, 132, 286

Mahkeme-i stiklal, 182

Kaf Da, 35

M alta (A d a ), 3, 8, 145

Kahire, 13, 241, 283

M anyasizade, Refik, 311

Kahkaha Melun, 85

M ardin ( e h ir), 32, 41

M arko Paa (d o k to r), 8

M arm ara (d e n iz), 15, 297

Mustafa Sabri (eyhlislam lar

dan), 232

Mecnun, 45, 91, 98, 130, 140, 257

Nfia (N eza re ti), 18

M edine, 54

Nahfi (Sleym an), 213

M ehm et Fazl Reit, 73

N allm escid (V ilayet Kona

M ehm et Sleyman, 184

bahesinde), 20

Mekke, 21, 24, 84, 331

Nzm, Doktor, 245

M ernu (Ashab- Kehf'ten biri.

N efl (air), 314

N eyzen'in k p ei), 15, 193

M ervan (E m ev halifelerin den), 5,
34
M eryem (sa P e yg a m b e rin anas),
32, 62, 63, 261
M esnev, 197, 258, 317

Nekir (K ab ird e sual soracak ikinci

m elek), 95
Nem rd (Geldni hkmdar), 13,
39
Nem se, 17
Neror (R om a m paratorlarndan),

M evln, 6, 69, 78, 92, 93, 165, 167,

148

211, 213, 219, 223, 234, 277,

N evres, 311

280, 310, 317

N evzad (T e v fik ), 224

Mihrn (Sabah gazetesi sahibi), 10

M ilovi, M adam (V iyanal op eret
artisti), 7, 147
Mirnh, 120
Msr, 93, 120, 130, 241, 243, 244,
280, 283

Nil, 6
Nuh (P eyg a m b er), 19, 31, 92, 93
Nurettin ( e yh ), 223
Nrvn- d il (ran ahlarndan),
37
Olga, opur (Fahie), 179

M olla Cmi, 225, 231

m er Faik, 311

Molla-y Rum, 197, 258

Onan, Kemal, 292

Muhammed (Peygam ber), 61, 114,

Osmanl, 37

170, 171, 177, 184,318, 330, 331

Mlcem (Abdurrahman-ibn-i
M lcem. mam Ali'nin katili), 41

Pankolu, Sami, 293

Papaznba, 286
Pastr, 6

M um cuzde, 7

Pehlivan (K ad ri), 5, 7

Mnir, Baba (Sltce'de Bekta

Pendik, 32, 183, 307

Tekkesi eyh i), 194, 195

P e p o (D ok tor), 220

Mnkir (K a b ird e sual soracak iki

m elekten biri), 95
Musa (P e yg a m b e r), 55, 93, 100,
107
Musa Kzm (eyhlislam lardan),
232

Petersburg, 17
Peygam ber (M uham m ed), 31, 104,
194, 197, 258, 289, 316, 318
Pisagor, 120
Portekiz, 155
Ptian (Tepeba'nda gazino), 192

P rens (M eh m et Sabahattin), 245,

246

irin, 214
Sirkeci, 219, 236

Prusya 53

Sokrat (F ilozo f), 18

Rza, Feyselof, 105

trigler, Kurt, 45

Roksolan (H urrem Sultan), 175,

Sleyman (P e yg a m b e r), 184

177

Sultan Veled, 213

Rbb- ikeste, 126

Smbeki (a d a ), 214

Ruhi Baba, 224

Taber, 151

Rumeli, 271, 290

Talat (P aa), 8, 53, 56

Ruso, Jan Jak, 105

Tao, 205

Rusya, 17, 83

T asviri Efkr, 181

Sabahattin, (M ehm et, Pren s), 246

Tatar avu, 205

Sabah- H rriyet (P iy e s i), 247

Tefsir-i BeyzvT, 35

ah- N ecef (m am A li), 196

T ep ecik (B odru m 'da bir sem t),

Said Ali, Manisal, 260

210

Sakalh (C em al Paa), 8

T evrat, 16

Sakarya (rm ak ), 6

Timur, Tim urleng, 13, 120

Salhattin Enis (A ta b e y o lu ), 295

T p Fakltesi Hastanesi (stanbul),

am, 32, 182, 310

5, 7, 10, 12, 22, 67, 71, 78, 86,

Savc, Sadun Galip, 303

93, 95, 100, 105, 109, 110, 113,

eddd ( d hkmdarlarndan),

114, 122, 125, 147, 154, 161,

13
ekib (T o k liza d e ), 7, 224, 304

164, 168, 172, 177, 192, 201,

206

Selanik, 16, 313

T o lo s to y (L e v T o ls to y ), 77, 105

Seluk (D e v ri), 166

T op al (sm ail Hakk Paa), 8, 53

ems, 166

T op ta Tm arhanesi, 81, 87, 130,

em sipaa (s e m t), 276

188, 249

Semd (k avim ), 13

Tosya, 19

Sent ren, 51

Tuhfe-i V ehb, 212

Serasker (M ahm ut evket Paa),

181

Tuna, 271,290
Tr (D a), 93, 95, 107

eref, 205

Turan, 4, 17, 37, 39, 145

Serez, 156, 270

Turgut (R e is), 175

S ervet (M usikiinas), 156

Trk Oca, 36, 55

Sevir (S e v r M uahedesi), 11

Ulunay, Refi' Cevad, 184, 310

eyhi, 314

skdar, 276

Siham- kaza, 314

Vakit (g a ze te s i), 255

Siret (H seyin ), 301

Vasfi, eyh, 232

V asil (K em en eci), 255, 256

Yorgak i M elahirinos, 73

Vatan (g a ze te s i), 292, 303

Yunanistan, 120

V ezir Han, 299, 300

Yunus Nadi (A b alolu ), 181

V ilson (A m erika D evlet Bakan),

Yua (T e p e s i), 239

83
Y ah ya Kem al (B ey atl), 39

Yusuf (P eyg a m b er), 32, 62, 63, 92,

93, 324

Yakom i (D arcal m eyhaneci), 205

Yusuf, (N e c c a r) 261

Yakub (P e yg a m b e r), 32

Zalolu Rstem, 146

Yeml'iha (Ashab- K ehf'ten), 15

Zaman (g a ze te ), 255

Yes (sa P eygam ber), 61, 62

Z eynep Kmil Hastanesi, 130

Y ezid (E m evi H alifesi), 13, 231

Ziya Paa, 314

Y ntem , A li Canip, 313

Zleyha (Y u su fun sevgilisi), 32,

Yordanaki Haralambidi, 73

93

Benim sevgili dinleyicilerim ve okuyucularm!

Uzun derbederlik hayatmda o kaldrmdan bu kaldrma;
o kapdan bu kapya; o diyardan bu diyara; ney"i m ve
mey imle bir kuru yaprak gibi savruldum. O gnlerde beni
sinenize bastnz, gnlnzde yer verdiniz, kusurlarm
affettiniz!
Rica ederim, burada da mspet bir hakikat aramaynz!
Hatalarm a gz yumup bunlar ho grnz.
Size fazla bir hizm et olamad. imdilik:
Ba yoktur sonu yoktur bu kitab't dehrin
Ortasndan elimizde iki yaprak var

msralarnda ifadesini bulan u cildi sunabildim.

Baki hrmetler, hepinizin gzlerinizden perim.

kap no: 1 93

Edebiyat: 27