Dnyay sarsan yl

Canerhan Tipi
Mart 2012

Kontrol

Vietnam Cehennemi

1 ubat 1968 Saigon

Yllardr hafzalardan silinmeyen bir fotoraf

Gney Vietnam Polis efi Nguyen Ngoc Loan,

Vietkong
gerillas olduundan phelendii genci

Amerikan askerlerinin
Mai Lai katliam
16 Mart 1968

Tecavz edilmi kzlar , ldrlm kadnlar,

ocuklar

Mai Lai
16 Mart 1968

Napalm bombas ile

yanm bir kz ocuu

ve
kurunlanm ocuklar,
analar, babalar

Bir frtnaya tutuldu Dnya

1968 ylnda Vietnamdan
balad, denizi ve dalar
aarak Asya ktasn geti,
Avrupaya ve tesine ulat
Fakir bir Asya lkesine kar
yrtlen
bu zalim sava her gece
haberlerde, televizyonlarda
yer ald
Atlan bombalar, yaklan
kyleri, napalmlarla kavrulan
bir lkeyi seyreder olmak,
grlmemi derecede byk

San Francisco 1968

ABDde bile Vietnam sava kart eylemler

gittike yaygnlamaya balyordu

29 Mart 1968 Memphis

Bir yandan da siyah-beyaz ayrmcl, yurtta

ve insan haklar ihlalleri ABDyi zorluyordu

Sonuta dnyann her yerinde zellikle niversiteli

genlerin fkesi lkelerindeki kurulu dzene
yneldi

Vietkong savalar nasl bu zalim dmanla baa

kyorsa,
onlar da lkelerindeki adaletsiz dzene

Bir ryam var; gn gelecek, drt kk

ocuum, derilerinin rengine gre deil,
karakterlerine gre deerlendirildikleri bir
lkede yaayacaklar.

Bu szlerin sahibi, Martin Luther King Jr. tpk Che

Guevara, Fidel Castro, Dubcek gibi 1968
hareketinin sembol isimlerinden biriydi

4 Nisan 1968
Memphis, Tennessee

Dr. Martin Luther King, kalmakta olduu otelin

balkonunda uzaktan tek kurunla vurularak

Cinayetin ardndan grevler patl

kara fke sokaklara akt, isya
ykm ve yama balad.

ok sayda lenler, yaralananl

tutuklananlar oldu

Dr. Martin Luther Kingin lmnden 2 gn sonras:

6 Nisan 1968 gn Chicago caddeleri

23 Nisan 1968 Columbia niversitesi igali

Amerika ktas durulmuyor

Robert Kennedy bakanlk yar elemelerinde

5 Haziran 1968 gn Robert Kennedy

Filistinli bir mlteci tarafndan ldrlyor

2 Ekim 1968 Mexico City Tlatelolco

katliam

Olimpiyat oyunlarnn alna 10 gn kala, bir

gecede onlarca protestocu renci gvenlik gleri
tarafndan ldrlyor,

ve

mEXCO 68

12 Ekimde balayan Olimpiyat oyunlarnda

Tommie Smith ve John Carlosun krsde havaya
kalkan
yumruklaryla siyah bakaldr dorua ulayordu

Kazannca Amerikal
derler
Kt bir ey yapsam
zenci derler
Bizler siyahz ve bununla
gurur duyuyoruz
Bu gece burada ne
anlatmak istediimizi
Siyah
Amerika
200 metre
olimpiyat
ampiyonu
anlamtr
Tommie Smith

Ve 1968 ylnn srpriz izdivac

Jacqueline Kennedy Aristotle Onassis

CHE ve FIDEL

Avrupada 68 kuan balatan olaylarn bir

dierinin de
Ernesto Che Guevara'nn 9 Ekim 1967 tarihinde
Bolivyada ldrlmesinin olduu bugn

Sorbonne niversitesi - Paris

da bir zgrlk ve serbestlik talebi ile balayan 68 o

te genel grevle desteklenmi ve Sorbonne niversite
igali ile tm ktaya yaylmt

Paris
Mays 1968

Paris
Mays 1968

Polisle atan rencilerin kurduu barikat

Paris
Mays 1968

Paris
Mays 1968

Fransadaki renci hareketleri lideri Cohn Bendit

(Bugn Avrupa Parlamentosu yesi)

Paris
6 Mays 1968

Boulevard Saint Germain

Paris
11 Mays 1968

Rue Gay-Lussac

Rudi Dutschke

Bat Almanyadaki
hareketin
Lideri Kzl Rudi
diye anlan
sosyolog Rudi
Dutschke idi
Avrupada ilk tavrn
koyan

Ve Londra
1968

Pragn igali 20
Austos 1968

Prag Bahar 1968

1968 ylnda Alexander Dubekin balatt Prag

Bahar
reformlar Sovyetler Birliini endielendirmiti
O yln 20 Austosunda Varova Pakt yesi lkeler

Prag halknn igale tepkisi byk oldu

ekoslovakya olaylar, tm Dou Avrupa

lkelerinde sarsntlar yaratm, zgrlk yanls
muhalefetleri ise yreklendirmiti

1968 mealesini Avrupann dousuna tayanlar,

Pragl genler, aydnlar ve kadnlar oldu

Ve Trkiye

1968 olaylar Trkiyede Amerikan 6. Filosu

eylemleri

Eylemlerin ortaya kard lider

Deniz Gezmi adl niversiteli bir genti
leride tm Trkiye tanyacakt onu

6. Filoya kar ilk eylem

1967 ylnda FKF (Fikir Kulp
Federasyonu) tarafndan
dzenlenmiti

FKF yaynlad
bildiride
Amerika'nn
Vietnam'daki
vahetine,
Trkiye'deki
pervaszlna dur
demenin zamannn
geldiini
belirtmiti

Amerikan 6. Filosuna mensup gemiler 15

Temmuz 1968
tarihinde yeniden stanbula geldiinde
genlik liderlerinin eylem planlar hazrd
oktan

17 Temmuzda sabaha kar polis T yurdunu

bast. Birok renci yaralanrken pencereden
atlan ve komaya giren Vedat Demirciolu

18 Temmuz gn renciler barikatlar aarak

sel gibi Dolmabaheye aktlar Kendilerini
motorlara atmay beceremeyen, ge kalan ABD
askerlerini denize dktler.
evrede bulunan bir ksm halk da eyleme

1968 ylnda balayan isyan gnlerinin ilk kayb

olan
Vedat Demirciolunun temsili cenaze treni

Trkiye 68 genliinin hikayesi 6 Ocak 1969 gn

ODT yerlekesinde ABD elisi Kommerin makam
aracnn yaklmasyla yeni bir evreye ulaacak ve
eylemselliini artrarak
bugn bilinen sona doru srp gidecekti

68 genliinin bir ksm Hippy olup 1969 ylnda

Woodstockta savamayp seviirken,

Dier bir ksm da kendini Katmandu dalarna

vurup

Birileri de idama gidecekti erken

erken

Yllar sonra dnp bakldnda 1968 ylnn en anlaml,

en gizemli resmi bu enstantaneydi belki de
Smith ve Carlos bu eylemi
Amerika'daki siyahlara
reva grlen fakirlii ve
ikinci snf vatandal
protesto iin yapmlar ve
bunun iin ikincilik
krssnde duran
Avustralyal beyaz atlet
Normann byk
yardmn grmlerdi
Ellerindeki siyah eldiveni
Smith ve
Carlos spor
bulan
bitmiti
ama
vehayatlar
senaryoyu
planlayan
dnyadaki
yz milyonlarca
Peter Norman
olmutu
ezilmi siyahn ilh haline
gelmilerdi

Peter, Avustralya'ya dndnde kimse

yzne bakmad gibi, herkes tarafndan
yargland. Onun da atletizm kariyeri bitti,
spor evrelerinden dland
Bu lanetli atletin o gn balayan dostluklar
2006 ylnda
Peter Norman evinin bahesinde kalp krizi geirip
64 yanda lene kadar srd.

Melbourne'da yaplan cenaze

treni:
'Onurlu beyaz atlet' Peter
Norman'n tabutu, Tommie Smith
ve John Carlos'un omuzlarnda!
eylem kardei son kez omuz

Tm o gzel insanlar gemite kald; Irakta,

Libyada olanlara sessiz kald dnya ve de
Trkiye Sra geldi lkemize!
6 Haziran 2011 Milli Savunma Bakan,
NATO'nun
Kara Komutanl'nn zmir'e geleceini
belirterek,
1 Mart 2012
- Dileri
Bakanl,
'Hayrl
olsun'
dedi Malatya
Krecikte
kurulan radar ss iin Anlama mahrem
dedi
Bir 68li olarak bugn
mevzilendiimiz yer

Mustafa Kemalin izgisidir yine

Canerhan Tipi
canerhant@gmail.com
Mart 2012