KAV RAM LAR

SALII

SALII

VE

VE

GVENL

GVENL

TAN I M LAR

sal ve gvenlii:
kazalar ve meslek hastalklarndan
alanlar korumak, daha salkl bir
ortamda almalarn salamaktr.

TAN I M LAR
Genel anlamda i gvenlii kavram alanlarn, iletmenin ve
retimin her trl tehlike ve zararlardan korunmasn ierir.

GVENL
LETME GVENL
RETM GVENL

TAN I M LAR
Dnya Salk rgt (WHO) ile Uluslararas alma rgt (ILO)

i sal ve gvenliini;
Tm mesleklerde iilerin bedensel, ruhsal, sosyal iyilik
durumlarn en st dzeye ulatrmak, bu dzeyde srdrmek,
iilerin alma koullar yznden salklarnn bozulmasn
nlemek, iileri altrlmalar srasnda sala aykr
etmenlerden oluan tehlikelerden korumak, iileri
fizyolojik ve psikolojik durumlarna en uygun
mesleksel ortamlara yerletirmek ve bu
durumlar srdrmek, zet olarak iin
insana ve her insann kendi iine
uyumunu salamak olarak
tanmlamtr.

TARH GELM

Kazalar
ve

Meslek Hastalklar

Youn Olarak
Hangi Tarihsel
Dnemde

Grld.

TARH GELM

ncesi

Sonras

Sanayi devrimi dnemi

SGNN DNYADAK TARHSEL GELM

1633 ile 1714 yllar
arasnda yaayan ii
sal ve i gvenlii
konusunda nemli
almalar yapan talyan
Berdardino Ramazzini
felsefe ve tp okuyarak
yetimi ve Padova
niversitesinde retim
yelii yapmtr.

SGNN DNYADAK TARHSEL GELM

Berdardino Ramazzini Uzun

incelemeler sonucu 1713 ylnda
yaynlad De Morbis Artificum
Diatriba isimli kitabnda zellikle i
kazalarn nlemek iin, i yerlerinde
koruyucu gvenlik nlemlerinin
alnmasn nermitir. Asl uzmanl
epidemiyoloji olduu halde meslek
hastalklar konusunda ne kavumu
ve ii salnn kurucusu saylmtr.

SGNN DNYADAK TARHSEL GELM

Sanayi Devrimi Dneminde Gelimeler
Doa gcnn ve organik gcn yerini makinann ve buhar
gcnn almas olay olan sanayi devrimi 17. yzyln
ikinci yarsnda nce ngilterede balamtr.

ORGANK
GC

BUHAR
GC

SGNN DNYADAK TARHSEL GELM

Kyden
Kente G

Hz
Artan
retim

Yetersiz
Barnma ve
Beslenme

Uzun
Sreleri
(16 18)

SGNN DNYADAK TARHSEL GELM

Ar ve tehlikeli ilerde kadn ve ocuk altrlmas

SGNN TRKYEDEK GELM

Osmanl
Cumhuriyet
mparatorluu

Dnemi

Dnemi

Birinci Byk Millet Meclisi Dnemi

SGNN TRKYEDEK GELM

Kmr ocaklarndaki alma koullarnn arl ve ok sayda
iinin akcier hastalklarna yakalanmas retimde dmelere
neden olmutur.
retimi artrmak amacyla 1865 ylnda Madeni Hmayun Nazr
Dilaver Paa tarafndan bir tzk
hazrlanmtr.

SGNN TRKYEDEK GELM

Ancak padiah tarafndan onaylanmad iin bir tzk nitelii
kazanamam olan Dilaver Paa Nizamnamesi, alma
koullarna ilikin olarak getirdii dzenlemeler yannda,
madende bir hekim bulundurulmasn da hkme balamtr.

SGNN TRKYEDEK GELM

Kmr madenlerinde ok sk grlen i kazalarna ilikin
olarak ise bir hkm getirilmemitir. 100 maddeden oluan
Dilaver Paa Nizamnamesi daha ok retimin artrlmasna
ynelik olmasna karn, i sal ve gvenlii ile ilgili ilk
yasal belge olmas asndan nemlidir.
Tanzimattan sonraki ikinci nemli belge
olan Maadin Nizamnamesi, genellikle i
gvenliini ilgilendiren nemli hkmler
getirmitir.

SGNN TRKYEDEK GELM

Birinci Byk Millet Meclisi Dnemi
Bu dnemde alma yaam ile ilgili ilk nlem 1921 ylnda
alnmtr. Bu yllarda, Bamszlk Savamzda kullanlan tek
enerji kayna kmr olduundan, kmr retiminin kesintisiz
srdrlebilmesi byk nem kazanmtr.
Bu srekliliin salanmas amacyla byk bir ii kitlesinin ar
alma koullar iinde bulunduu Zonguldak
ve Ereli Kmr letmelerinde konunun
zerinde nemle durulmutur.

SGNN TRKYEDEK GELM

Bu gelimeler sonucu bu dnemde arka arkaya iki yasa
karlmtr. Bunlardan ilki, Zonguldak ve Ereli Havzas
Fahmiyesinde Mevcut Kmr Tozlarnn Amale Menafii
Umumiyesine Fruhtuna dair 28 Nisan 1921 tarih ve 114 sayl
yasadr. Bu yasayla, kmrden arta kalan kmr tozlarnn
satlmas ile elde edilecek gelirin iilerin gereksinimleri iin
ayrlmas salanmtr.

SGNN TRKYEDEK GELM

Bu dnemde karlan ikinci yasa, Ereli Havzai Fahmiyesi

Maden Amelesinin Hukukuna Mteallik 10 Eyll 1921
tarih ve 151 sayl yasadr.
Bu yasa ile kmr iilerinin alma koullarnn
dzeltilmesine ynelik hkmler getirilmitir.
Ayrca bu yasa ile htiyat ve Teavn Sand adyla
yardmlama sandklar kurulmasn ve bunlarn Amele
Birlii iinde birletirilmesi ngrlmtr.

SGNN TRKYEDEK GELM

Yine bu yasa ile hastalk ve i kazalar durumlarnda

gerekli yardmlarn yaplmas salanmtr.
151 sayl yasa ile sigortalln iki ana ilkesi kabul
edilmi, sermayesi iveren ve iiden alnan aylk paralar
ile yardm sand oluturulmutur.
Bu hkmler yllarca sonra
karlan 506 sayl Sosyal Sigortalar
Kanunu iinde varln srdrmtr.

SGNN TRKYEDEK GELM

Sanayilemede salanan gelimelerin yaratt sorunlarn

giderilmesi amacyla Cumhuriyet dneminde i sal ve
gvenlii ile ilgili pek ok yasa, tzk, ynetmelik karlmtr.
Cumhuriyetin ilanndan sonra ilk yasal dzenleme 2 Ocak 1924
tarih ve 394 sayl Hafta Tatili Yasas olmutur.
Bu yasa Cumhuriyet dneminde i sal
ve gvenlii konusundaki ilk olumlu
dzenlemelerden birisidir.

SGNN TRKYEDEK GELM

1926 ylnda yrrle giren 818 sayl Borlar Yasasnn 332.
maddesi iverenin i kazalar ve meslek hastalklarndan doan
hukuki sorumluluunu getirmitir.
Hizmet akdi ve iin dzenlenmesi ile ilgili
yeni hkmler getiren bu yasa sosyal
gvenlikle ilgili herhangi bir zorunluluk
getirmemekle birlikle i kazas ve
hastalk hallerinde ii yararna
baz hkmler iermektedir.

SGNN TRKYEDEK GELM

lkemizde i yasasnn bulunmamas nedeniyle i sal ve
gvenlii ile ilgili hkmler tayan Umumi Hfzshha
Yasas ve Belediyeler Yasas 1930 ylnda yrrle
konulmutur.
1580 sayl Belediyeler Yasasna gre iyerlerinin i sal
ve gvenlii ynnden baz alardan denetlenmesi grevi
belediyelere verilmitir.

SGNN TRKYEDEK GELM

Belediyeler Yasasnn 15. maddesinin 38 ve 76. fkralar ile
belediyeler genel olarak endstriyel kurulu ve fabrikalarn
elektrik tesisatnn, makina ve motor dzenlerinin, kazan,
ocak ve bacalarn gerek ilk nce gerekse sonradan srekli
olarak teknik muayenelerini yapmak; evre toplumunun salk,
huzur ve mallar zerine zararl etkisi olup olmadn
incelemek, zararlarn nlemek, iyerlerinin ve ii kamplarnn
salk denetimlerini yapmaktan sorumlu tutulmulardr.

SGNN TRKYEDEK GELM

Yine 1930 ylnda yrrle giren 1593 sayl Umumi Hfzshha
Yasasnn 7. ksm i sal ve gvenlii ynnden bugn bile
ok nemli olan hkmler getirmitir. yerlerine salk
hizmetinin gtrlmesi gr bu yasa ile balamtr. Yasann
173-178 maddeleri ile endstriyel kurulularda, ocuk ve
kadnlarn altrlma koullar, iiler iin gece hizmetleri,
gebe kadnlarn doumdan nce ve sonra altrlma koullar,
iyerlerindeki iki yasa konular hkme balanmtr.

180inci maddesi 50den fazla ii

altrlan iyerlerinde iyeri
hekimi altrlmasn zorunlu
hale getirmitir.

SGNN TRKYEDEK GELM

Daha sonra 1936 ylnda yrrle giren ve alma

yaamnn birok sorunlarn kapsayan 3008 sayl
Yasas ile lkemizde ilk kez i sal ve gvenlii
konusunda ayrntl ve sistemli bir dzenlemeye gidilmitir.
3008 sayl Yasas 8 Haziran 1936
tarihinde kabul edilmi, 16 Haziran 1937
tarihinde yrrle girmi ve 1967 ylna
kadar uygulamada kalmtr.

SGNN TRKYEDEK GELM

28 Ocak 1946 tarih 4841 sayl alma Bakanl Kurulu

Yasasnn birinci maddesi ile Bakanln grevleri arasnda
sosyal gvenlikte yer almtr. Mevzuatmza sosyal
gvenlik ilk kez bu yasa ile girmitir.

SGNN TRKYEDEK GELM

sal ve gvenliine ynelik almalarn tek
elden yrtlmesi amacyla alma Bakanlnn
kurulmas sonrasnda, 81 sayl Sanayi ve
Ticarette Teftii ile ilgili Uluslararas alma
Szlemesinin 9. Maddesinin Onanmasna dair
5690 sayl Yasa 13 Aralk 1950 tarihinde yrrle
girmitir.

SGNN TRKYEDEK GELM

Gnmzdeki Gelimeler
Gnn gereksinimlerine yant veremez duruma
gelen 3008 sayl Yasasnn yerine 1967 ylnda
931 sayl Yasas karlmtr. 931 sayl
Yasasnn Anayasa Mahkemesi tarafndan usul
ynnden bozulmas zerine hemen hibir
deiiklik yaplmadan 1971 ylnda
1475 sayl Yasas yrrle
konulmutur.

ADA SALII VE GVENL

Evrensel anlamda Sal ve
Gvenlii; henz bir tehlike
olumam, iletmede bir arza
olumamken
bile
iletmede
oluabilecek
tehlikelerin
ve
risklerin
ngrlerek
bunlarn
kabul edilebilir olup olmadna
karar verme almalarn da
beraberinde getirmektedir. Bu
gelime ve yeni 4857 sayl
YASASI
ile
eski
reaktif
yaklamlar
yerini
proaktif
yaklamlara brakmtr.

Reaktif

Proaktif

ADA SALII VE GVENL

10.06.2003 tarihli Resmi Gazetede yaynlanan 4857 sayl
yeni Kanunu ile buna bal ve Ulusal Programda yer
alan 28 adet
AB Sal ve Gvenlii Direktifini
karlayan 21 adet Ynetmelikle birlikte toplam 34 adet
ynetmelik ve 4 adet tebli hazrlanarak 09.12.2003
tarihinden itibaren Resmi Gazetede yaymlanmtr.

ADA SALII VE GVENL

Yeni Mevzuat ile Gelen Yenilikler:

Risk deerlendirmesi
alanlarn eitilmesi
Salk ve gvenlik ii temsilcisi
alanlarn katlm
nleme ve koruma faaliyetleri
gvenlii uzman
yeri hekimi
yeri hemiresi/salk memuru
Ortak salk birimi

YASAL DAYANAK
4857 Sayl Kanunun 80inci
Maddesine Gre;
- Sanayiden saylan,
- Devaml olarak en az elli ii
altran ve
- Alt aydan fazla srekli ilerin
yapld iyerlerinde
veren,
Bir i sal ve gvenlii kurulu
kurmakla ykmldr.

YASAL DAYANAK

Kanununun 80 inci maddesine

gre;
Sal ve Gvenlii Kurullar
Hakknda Ynetmelik
07.04.2004 tarih ve 25426 sayl
Resmi Gazetede yaynlanarak
yrrle girmitir.

YASAL DAYANAK

Kanununun 80 inci maddesinde

ve Sal ve Gvenlii
Kurullar Hakknda Ynetmelikde
belirtilen sanayiden saylan iler
ise 28.02.2004 tarih ve 25387 sayl
Resmi Gazetede yaynlanarak
yrrle giren Sanayi, Ticaret,
Tarm ve Orman lerinden Saylan
lere likin Ynetmelikde
belirtilmitir.

SG KURULLARININ OLUUMU
i saysnn tespitinde iyerinde
alan iilerin tamam dikkate
alnr.
verene bal, fabrika, messese,
iletme veya iletmeler grubu gibi
birden ok iyeri bulunduu
hallerde elliden fazla ii altran
her bir iyerinde ayr ayr birer i
sal ve gvenlii kurulu kurulur.

SG KURULLARININ OLUUMU
veren kendisine ait birden ok
iyerinin her birinde kurulacak
Sal ve Gvenlii Kurullarnn

alma usullerini dzenlemek, i ve

gr birlii salamak amacyla bu
iyerlerine ait i sal ve gvenlii
ile ilgili raporlar, en az alt ayda
bir, ilgili teknik eleman ve
uzmanlarn toplayarak inceler.

SG KURUL YELER
a)
b)
c)
d)
e)
f)
g)

h)

veren ya da iveren vekili,

gvenlii ile grevli mhendis veya teknik eleman
( Kanunu madde: 81de tanmlanan)
yeri hekimi ( Kanunu madde: 81de tanmlanan)
nsan kaynaklar, personel, sosyal iler veya idari ve
mali ileri ynetmekle grevli bir kii,
Varsa sivil savunma uzman,
yerinde grevli formen, ustaba veya usta
temsilcisi,
Sendika temsilcisi veya iyerindeki iiler arasndan
seilecek ii temsilcisi,
Salk ve gvenlik ii temsilcisi.

SG KURUL YELERNN ETM

Yine ynetmelie gre, iveren tarafndan kurul
yelerine i sal ve gvenlii ile ilgili aadaki
konularda eitim verilmesi salanr.
Eitim konular:
a) Kurulun grev ve yetkileri,
b) sal ve gvenlii konularnda ulusal mevzuat,
c) Ska rastlanan i kazalar ve tehlikeli vakalarn
nedenleri,
d) Endstriyel hijyenin temel ilkeleri,
e) Etkili iletiim teknikleri,
f) Acil durumlar nlemleri,
g) Meslek hastalklar,
h) yerlerine ait zel riskler.

SG KURULU GREV VE YETKLER

yerinin niteliine uygun i

ynetmelik tasla hazrlamak,
iverenin veya iveren vekilinin

onayna sunmak ve i ynetmeliin

uygulanmasn izlemek, izleme
sonularn rapor haline getirip
alnmas gereken tedbirleri belirlemek
ve kurul gndemine almak,

SG KURULU GREV VE YETKLER

Periyodik salk kontrollerinin
yaplmasn salamaldr.

kazalar ve meslek
hastalklarn
incelemeli,
soruturmal,
rapor hazrlamaldr.

Makine tezgahlarla gerekli

koruyucularn gvenlik verici bir
ekilde yerletirilmesi, uygulanan
alma usulleri, kullanlan kiisel
korunma aralar, iyerinin temizlii
gibi i sal ve i gvenliini
salayacak bir dzen kurulmas iin
iverene nerilerde bulunmaldr.

SG KURULU GREV VE YETKLER

sal ve gvenlii konularnda

alanlara yol gstermek,

Tehlike ve nlemleri
deerlendirmek,
tedbirleri belirlemek, iveren veya

iveren vekiline bildirmek,

SG KURULU GREV VE YETKLER

yerinde meydana gelen her i
kazas ve tehlikeli vaka veya
meslek hastalnda yahut i
sal ve gvenlii ile ilgili bir
tehlike halinde gerekli aratrma
ve incelemeyi yapmak, alnmas
gereken tedbirleri bir raporla

tespit ederek iveren veya

iveren vekiline vermek,

SG KURULU GREV VE YETKLER

yerinde i sal ve gvenlii

eitim ve retimini planlamak,

bu konu ve kurallarla ilgili

programlar hazrlamak, iveren
veya iveren vekilinin onayna
sunmak ve bu programlarn
uygulanmasn izlemek,

Yllk Eitim
Plan

SG KURULU GREV VE YETKLER

Tesislerde yaplacak bakm ve

onarm almalarnda gerekli

gvenlik tedbirlerini planlamak

ve bu tedbirlerin uygulamalarn
kontrol etmek,

SG KURULU GREV VE YETKLER

yerinde yangnla, doal

afetlerle, sabotaj ve benzeri ile

ilgili tedbirlerin yeterliliini ve

ekiplerin almalarn izlemek,

acil durum planlar

hazrlamak.

SG KURULUNUN ALIMA ESASLARI

Kurullar en az ayda bir kere

toplanr. Toplantnn gndemi,
yeri, gn ve saati toplantdan
en az krk sekiz saat nce kurul
yelerine bildirilir.

SG KURULUNUN ALIMA ESASLARI

Gndem, sorunlarn ve
projelerin nem srasna gre
belirlenir.
Kurul yeleri gndemde
deiiklik isteyebilirler. Bu istek
kurulca uygun grldnde

gndem buna gre deitirilir.

SG KURULUNUN ALIMA ESASLARI

Ar i kazas halleri veya zel bir
tedbiri gerektiren nemli hallerde
kurul yelerinden herhangi biri

kurulu olaanst toplantya

arabilir. Bu konudaki tekliflerin
kurul bakanna veya sekreterine
yaplmas gerekir. Toplant zaman,
konunun ivedilik ve nemine gre
tespit olunur.

SG KURULUNUN ALIMA ESASLARI

yerinde i sal ve gvenlii asndan kendisinin
saln bozacak ve vcut btnln tehlikeye
sokacak yakn, acil ve hayati bir tehlike ile kar
karya kalan ii, i sal ve gvenlii kuruluna
bavurarak durumun tespit edilmesini ve gerekli
tedbirlerin alnmasn talep edebilir. Kurul, ayn gn
acilen toplanarak kararn verir, bu durumu

tutanakla tespit eder ve karar iiye yazl olarak

bildirilir. ( Kanununun 83nc maddesi gerei)

SG KURULUNUN ALIMA ESASLARI

Kurulun olaan toplantlarnn
sresi toplam olarak ayda yirmi
drt saati geemez.
Bu toplantlarn gnlk alma
saatleri iinde yaplmas asldr.
Kurulun toplantlarnda geecek
sreler gnlk alma sresinden
saylr.
Kurul yeleri yaptklar grev
dolaysyla maddi-manevi zarara
uratlamaz.

SG KURULUNUN ALIMA ESASLARI

Kurul, yelerin ounluu

ile toplanr, kararlar
toplantya katlanlarn oy
okluu ile alnr. Oylarn
eitlii halinde bakann
oyu karar belirler.

ounluun salanamad
veya baka bir nedenle
toplantnn yaplmad
hallerde durumu belirten
bir tutanak dzenlenir.

SG KURULUNUN ALIMA ESASLARI

Her toplantda, grlen

konularla ilgili alnan
kararlar ieren bir tutanak
dzenlenir. Tutanak,
toplantya katlan bakan ve
yeler tarafndan imzalanr
ve gerei yaplmak zere
iverene bildirilir.

mzal tutanak ve kararlar

srasyla zel dosyasnda
saklanr.

VERENN YKMLL

verenler;
Sal ve Gvenlii
Kurullarnca
i sal ve gvenlii
mevzuatna uygun
olarak verilen kararlar
uygulamakla
ykmldrler. ( Kanunu Madde: 80)

 SALII VE GVENL HZMETLER

verenler, devaml olarak en az elli ii altrdklar
iyerlerinde alnmas gereken i sal ve gvenlii
nlemlerinin belirlenmesi ve uygulanmasnn izlenmesi, i
kazas ve meslek hastalklarnn nlenmesi, iilerin ilk yardm
ve acil tedavi ile koruyucu salk ve gvenlik hizmetlerinin
yrtlmesi amacyla, iyerindeki ii says, iyerinin nitelii
ve iin tehlike snf ve derecesine gre;

a) yeri salk ve gvenlik birimi oluturmakla,

b) Bir veya birden fazla iyeri hekimi ile gereinde
dier salk personelini grevlendirmekle,
c) Sanayiden saylan ilerde i gvenlii uzman olan bir
veya birden fazla mhendis veya teknik eleman
grevlendirmekle, ykmldrler.

Kanunu Md: 81

 SALII VE GVENL HZMETLER

verenler;
Bu ykmllklerinin tamamn veya bir ksmn,
bnyesinde altrd ve bu maddeye dayanlarak
karlacak ynetmelikte belirtilen vasflara sahip
personel ile yerine getirebilecei gibi, iletme dnda
kurulu ortak salk ve gvenlik birimlerinden hizmet
alarak da yerine getirebilir.
Bu ekilde hizmet alnmas iverenin sorumluklarn
ortadan kaldrmaz.
Kanunu Md: 81
57

 SALII VE GVENL HZMETLER

yeri salk ve gvenlik biriminde grevlendirilecek iyeri
hekimleri, i gvenlii uzmanlar ve iverence grevlendirilecek
dier personelin nitelikleri, says, ie alnmalar, grev, yetki ve
sorumluluklar, alma artlar, eitimleri ve belgelendirilmeleri,
grevlerini nasl yrtecekleri, iyerinde kurulacak salk ve
gvenlik birimleri ile ortak salk ve gvenlik birimlerinin
nitelikleri, ortak salk ve gvenlik birimlerinden hizmet
alnmasna ilikin hususlar ile bu birimlerde bulunmas gereken
personel, ara, gere ve tehizat, grevlendirilecek personelin
eitim ve nitelikleri Salk Bakanl ve ilgili kesimlerin grleri
alnarak alma ve Sosyal Gvenlik Bakanl tarafndan
karlacak ynetmelikle dzenlenir.

Kanunu Md: 81
58

LGL MEVZUAT
Gvenlii Uzmanlar Hakknda Ynetmelik
yeri Hekimleri Hakknda Ynetmelik
Sal ve Gvenlii Hizmetleri Ynetmelii
Resmi Gazete Tarihi
Tarih : 27.11.2010 Say: 27768

LGL MEVZUAT

Salk ve Gvenliine likin Tehlike Snflar

Listesi Teblii

Resmi Gazete Tarihi

Tarih : 25.11.2009 Say: 27417

LGL MEVZUAT

yeri Salk ve Gvenlik Birimleri ile Ortak

Salk ve Gvenlik Birimleri Hakknda Ynetmeliin
Uygulamasna Dair Tebli
Resmi Gazete Tarihi
Tarih : 09.12.2009 Say: 27427

LGL MEVZUAT

Sanayi, Ticaret, Tarm ve Orman lerinden Saylan

lere likin Ynetmelik

Resmi Gazete Tarihi

Tarih : 03.09.2008 Say: 26986

SG HZMETLER YNETMEL
Salk ve Gvenlii Hizmetleri Ynetmelii
verenin Ykmllkleri
veren, iyerlerinde alnmas gereken i sal ve
gvenlii tedbirlerinin belirlenmesi ve uygulanmasnn
izlenmesi, i kazas ve meslek hastalklarnn nlenmesi,
iilerin ilk yardm ve acil tedavi ile koruyucu salk ve
gvenlik hizmetlerinin yrtlmesi amacyla; SGB
oluturmakla, bu birimde bir veya birden fazla iyeri
hekimi ile gereinde dier salk personelini
grevlendirmekle ve sanayiden saylan ilerin yapld
iyerlerinde tehlike snfna uygun bir veya birden fazla
i gvenlii uzman grevlendirmekle ykmldr.
63

SG HZMETLER YNETMEL
Salk ve Gvenlii Hizmetleri Ynetmelii

verenin Ykmllkleri
veren, birinci fkrada saylan ykmllklerinin tamamn
veya bir ksmn iyerinde, Bakanlka belirlenen niteliklere
sahip personel bulunmamas halinde, iletme dnda kurulu
Bakanlka yetkilendirilen birimlerden hizmet alarak da
yerine getirebilir.
Salk ve gvenlik hizmetlerini yrtmek zere iyerinden
personel grevlendirmek veya iletme dnda kurulu
Bakanlka yetkilendirilen birimlerden hizmet almak suretiyle
bu konudaki yetkilerini devreden iverenin i sal ve
gvenlii hizmetlerine ilikin ykmllkleri devam eder.
64

SG HZMETLER YNETMEL
Salk ve Gvenlii Hizmetleri Ynetmelii
verenin Ykmllkleri
a) sal ve gvenlii hizmetleri ile ilgili grevlendirilen
personelin etkin bir ekilde almas amacyla gerekli
kolayl salamak ve bu hususta planlama ve
dzenleme yapmakla,
b) SGB personelinin ibirlii iinde almasn salamakla,
c) Salk ve gvenlikle ilgili konularda iilerin grlerini
alarak katlmlarn salamakla,
65

SG HZMETLER YNETMEL
Salk ve Gvenlii Hizmetleri Ynetmelii
verenin Ykmllkleri
) SGB veya hizmet ald iletme dnda kurulu
Bakanlka yetkilendirilen birimlerde grev yapan kiiler
ile bunlarn alma saatleri, grev, yetki ve
sorumluluklar konusunda iileri veya temsilcilerini
bilgilendirmekle,
d) yeri hekimi ile i gvenlii uzmanlarnn grevlerini
yerine getirebilmeleri iin, Bakanlka belirlenen
srelerden az olmamak kayd ile yeterli alma sresini
salamakla,
66

SG HZMETLER YNETMEL
Salk ve Gvenlii Hizmetleri Ynetmelii

verenin Ykmllkleri
e) Baka bir iyerinden kendi iyerine almak zere
gelen iilerin salk bilgilerine SGB veya hizmet ald
iletme dnda kurulu Bakanlka yetkilendirilen
birimlerinin ulaabilmesini salamakla,
f) sal ve gvenlii mevzuat gerei, ykml olduu
kayt ve bildirimleri SGB veya hizmet ald iletme
dnda kurulu Bakanlka yetkilendirilen birimler ile
ibirlii ierisinde yapmakla,
67

SG HZMETLER YNETMEL
Salk ve Gvenlii Hizmetleri Ynetmelii

verenin Ykmllkleri
veren, iilerin kiisel salk dosyalarn iten ayrlma
tarihinden itibaren 10 yl sreyle saklamak zorundadr.
alma ortamndan kaynaklanan hastalklarn ykmllk
sresinin Sosyal Gvenlik Kurumu Yksek Salk Kurulu
Bakanlnn verecei karara gre 10 yl amas halinde,
evraklar belirlenen yeni sreye uygun olarak saklanr.
inin iyerinden ayrlarak baka bir iyerinde almaya
balamas halinde, yeni iveren iinin kiisel salk
dosyasn talep eder, nceki iveren dosyann bir rneini
onaylayarak gnderir.
68

SG HZMETLER YNETMEL
Salk ve Gvenlii Hizmetleri Ynetmelii

verenin Ykmllkleri
yeri hekimi veya i gvenlii uzmannn; onayl deftere i
sal ve gvenliine ilikin yazaca tedbir ve nerilerin yerine
getirilmesinden ve defterin imzalanmas ve dzenli
tutulmasndan iveren veya iveren vekili sorumludur. Onayl
defter; seri numaral ve kendinden kopyal olur ve Genel
Mdrle, iyerinin bal olduu Bakanln ilgili blge
mdrlne veya notere her sayfas onaylattrlr. Defterin asl
iveren, suretleri ise iyeri hekimi ve/veya i gvenlii uzman
tarafndan muhafaza edilir. Bu defterin, istenmesi halinde, i
mfettilerine gsterilmesi zorunludur.
69

SG HZMETLER YNETMEL
Salk ve Gvenlii Hizmetleri Ynetmelii
verenin Ykmllkleri
yerlerinde grevlendirilen iyeri hekimi ve
i gvenlii uzman ile hizmet alnan kurumlarn
Kanununa gre geerli yetki belgesine sahip
olmalarndan iveren sorumludur.

70

SG HZMETLER YNETMEL
Salk ve Gvenlii Hizmetleri Ynetmelii

yeri Salk ve Gvenlik Birimi

SGB; en az bir iyeri hekimi ile gereinde dier

salk personeli ve sanayiden saylan ilerin

yapld iyerlerinde bunlara ilave olarak tehlike
snfna uygun en az bir i gvenlii uzmanndan
oluur.
71

SG HZMETLER YNETMEL
Salk ve Gvenlii Hizmetleri Ynetmelii

yeri Salk ve Gvenlik Birimi

SGB, i sal ve gvenlii hizmetlerinin
yrtlmesine ve alacak personel saysna
yetecek byklkte, kolay ulalabilir, tercihen
giri katta kurulur. Bu birimlerde 12 metrekareden
az olmamak zere en az bir muayene ve
ilkyardm odas ile sanayiden saylan iyerlerinde
8 metrekareden az olmamak zere bir i gvenlii
uzman odas bulunur.
72

SG HZMETLER YNETMEL
Salk ve Gvenlii Hizmetleri Ynetmelii
yeri Salk ve Gvenlik Birimi
SGB, i sal ve gvenlii hizmetlerini iyerinin
tehlike snf, sektr ve ii saysna gre
belirlenen srelerden az olmamak kayd ile
yrtr.
SGB, 10/2/2004 tarihli ve 25369 sayl Resm
Gazetede yaymlanan yeri Bina ve Eklentilerinde
Alnacak Salk ve Gvenlik nlemlerine likin
Ynetmelikte belirtilen niteliklere uygun ekilde
kurulur ve Ek-1de belirtilen ara ve gereler ile
donatlr.
73

SG HZMETLER YNETMEL
Ortak salk ve gvenlik birimi
OSGB kurulabilmesi ve hizmet sunabilmesi iin
tam sreli i szlemesiyle alan;
a) En az bir iyeri hekimi,
b) En az bir i gvenlii uzman,
c) En az bir dier salk personeli,
istihdam zorunludur.
Bu kiiler, birden fazla ortak
salk ve gvenlik biriminde grev alamaz.

74

SG HZMETLER YNETMEL
Salk ve Gvenlii Hizmetleri Ynetmelii

Ortak Salk ve Gvenlik Birimi

OSGBler, i sal ve gvenlii hizmetlerinin
yrtlmesine ve alacak personel saysna
yetecek asgari byklkte olacak ekilde; en az
10 metrekarelik muayene, 15 metrekarelik
ilkyardm ve acil mdahale, 10 metrekarelik i
gvenlii uzman odalar ile 12 metrekarelik
bekleme yerinden oluur.

75

SG HZMETLER YNETMEL
Salk ve Gvenlii Hizmetleri Ynetmelii
Ortak Salk ve Gvenlik Birimi
OSGB, i sal ve gvenlii hizmetlerini iyerinin
tehlike snf, sektr ve ii saysna gre belirlenen
srelerden az olmamak kayd ile yrtr.
sal ve gvenlii hizmetlerinin etkin
yrtlmesi amacyla, hizmet sunulan iyerine, ayn
iyeri hekiminin, i gvenlii uzmannn ve dier
salk personelinin hizmet vermesi esastr.
76

SG HZMETLER YNETMEL
Salk ve Gvenlii Hizmetleri Ynetmelii
Ortak Salk ve Gvenlik Birimi
OSGBlerin yetki aldklar adresin bulunduu il
snrlar dnda hizmet verebilmesi iin o ilde
ube amalar zorunludur. Ancak nitelii gerei
birden fazla ilde yrtlmesi gereken yol ve nakil
hatt inas veya bakm gibi ilerde hizmet alnan
OSGBnin iin yapld illerden herhangi birisinde
yetkilendirilmi olmas yeterlidir.
77

SG HZMETLER YNETMEL
Salk ve Gvenlii Hizmetleri Ynetmelii
Ortak Salk ve Gvenlik Birimi
OSGB, yeri Bina ve Eklentilerinde Alnacak Salk
ve Gvenlik nlemlerine likin Ynetmelikte
belirtilen niteliklere uygun oluturulur ve Ek-1de
belirtilen ara ve gerelerle donatlr.

78

SG HZMETLER YNETMEL
SGB

Muayene-ilk yardm
acil mdahale (12 m2)
gvenlii
Uzman Odas (8 m2)

50 ve
daha fazla
alan

Tek katl
veya
giri kat

OSGB

yeri Hekimi
Gvenlii Uzman
Dier Salk Personeli
Muayene (10 m2)
lk yardm ve
acil mdahale (15 m2)

yetki

gvenlii uzman (10 m2)

Bekleme yeri (12 m2)

YER HEKMLER YNETMEL

yeri Hekimlerinin Grev, Yetki ve Sorumluluk

ve Eitimleri Hakknda Ynetmelik
yeri hekimlerinin nitelikleri
yeri hekimi olarak grevlendirilecek hekimler, eitim
kurumlar tarafndan dzenlenen iyeri hekimlii eitim
programlarna katlmak ve eitim sonunda Genel
Mdrlke yaptrlacak snavda baarl olmak
zorundadr.
80

YER HEKMLER YNETMEL

yeri hekimlerinin alma sreleri
yeri hekimleri, bu Ynetmelikte belirtilen grevlerini
yerine getirmek iin aada belirtilen srelerde grev
yaparlar:
a) Az tehlikeli snfta yer alan iyerlerine; salk
gzetimi iin ayda en az 10 saat, buna ilave olarak ie
giri ve periyodik muayeneleri ile eitim iin ii
bana ylda en az 20 dakika,
b) Tehlikeli snfta yer alan iyerlerine; salk
gzetimi iin ayda en az 15 saat, buna ilave olarak ie
giri ve periyodik muayeneleri ile eitim iin ii bana
ylda en az 25 dakika,
81

YER HEKMLER YNETMEL

ok tehlikeli snfta yer alan iyerlerine; salk

gzetimi iin ayda en az 20 saat, buna ilave
olarak ie giri ve periyodik muayeneleri ile

eitim iin ii bana ylda en az 30 dakika.

82

 GVENL UZMANI
Gvenlii Uzmanlarnn Grev, Yetki, Sorumluluk
ve Eitimleri Hakknda Ynetmelik
gvenlii uzmanlarnn nitelikleri
gvenlii uzman olarak grevlendirilecek mhendis,
mimar veya teknik elemanlar, eitim kurumlar
tarafndan dzenlenen i gvenlii uzmanl eitim
programlarna katlmak ve eitim sonunda Genel
Mdrlke yaptrlacak snavda baarl olmak
zorundadr.
83

 GVENL UZMANI

(C) snf i gvenlii uzmanl belgesi;

(C) snf i gvenlii uzmanl eitimine
katlarak yaplacak (C) snf i gvenlii
uzmanl snavnda baarl olan mhendis,
mimar veya teknik elemanlara Ek-1deki
rneine uygun olarak Bakanlka verilir.

84

 GVENL UZMANI
(B) snf i gvenlii uzmanl belgesi;

1) (C) snf i gvenlii uzmanl belgesiyle en az

yl fiilen grev yaptn i gvenlii uzmanl
szlemesi ile belgeleyerek eitim kurumlar tarafndan
dzenlenen i gvenlii uzmanl eitim programlarna
katlanlardan Genel Mdrlke yaptrlan (B) snf i
gvenlii uzmanl snavnda baarl olan mhendis,
mimar veya teknik elemanlara,
2) sal ve gvenlii veya i gvenlii yksek lisans
yapm olan mhendis, mimar veya teknik
elemanlardan (B) snf i gvenlii uzmanl snavnda
baarl olanlara,
85

 GVENL UZMANI

(A) snf i gvenlii uzmanl belgesi;

1) (B) snf i gvenlii uzmanl belgesiyle en az drt
yl fiilen grev yaptn i gvenlii uzmanl
szlemesi ile belgeleyen ve (A) snf i gvenlii
uzmanl eitimine katlarak yaplacak (A) snf i
gvenlii uzmanl snavnda baarl olan mhendis,
mimar veya teknik elemanlara,

86

 GVENL UZMANI
(A) snf i gvenlii uzmanl belgesi;
2) sal ve gvenlii alannda en az be yl tefti
yapm mhendis, mimar veya teknik eleman olan i
mfettileri, en az be yl uzman olarak alm
Bakanlk i sal ve gvenlii uzmanlar, i sal ve
gvenlii veya i gvenlii doktoras yapm olan
mhendis, mimar veya teknik elemanlar ile Genel
Mdrlk ve bal birimlerinde mhendis, mimar veya
teknik eleman olarak en az on yl grev yapm
olanlardan (A) snf i gvenlii uzmanl iin yaplacak
snavda baarl olanlara, Ek-1deki rneine uygun
olarak Bakanlka verilir.
87

 GVENL UZMANI
gvenlii uzmanlarnn alma sreleri
gvenlii uzmanlarndan;
a) (A) snf belgeye sahip olanlar btn tehlike
snflarnda yer alan iyerlerinde,
b) (B) snf belgeye sahip olanlar tehlikeli ve az
tehlikeli snflarda yer alan iyerlerinde,
c) (C) snf belgeye sahip olanlar az tehlikeli snfta
yer alan iyerlerinde,grev yaparlar.
88

SGB YNETMEL
gvenlii uzmanlarnn eitimi

Eitim programlar teorik ve uygulamal olmak zere iki

blmden oluur. Eitimin sresi, her i gvenlii
uzmanl snf iin 180 saat teorik ve 40 saat
uygulama olmak zere toplam 220 saatten az olamaz.
Teorik eitimin en fazla yars uzaktan eitim yntemi
kullanlarak da verilebilir. Uygulamal eitimler ise i
gvenlii uzman bulunan bir iyerinde yaplr.
gvenlii uzmanl eitim programlarnn sonunda
Genel Mdrlke snav yaptrlr.

89

SGB YNETMEL
gvenlii uzmanl snavnda baarl olamayanlar
snava girdikleri tarihten itibaren bir yl iinde bir kez
daha snava girme hakkna sahiptirler. Ancak, bu hakkn
kullanmayan veya iki snavda da baarl olamayan
adaylar yeniden eitim programna katlmak
zorundadrlar.

gvenlii uzmanlar, i gvenlii uzmanl belgelerini

aldklar tarihten itibaren be yllk aralklarla eitim
kurumlar tarafndan dzenlenecek bilgi yenileme
eitimine katlmak zorundadrlar. Bu eitimin sresi
30 saatten az olamaz.
90

SGB YNETMEL

Bilgi yenileme eitimine katlmayan

i gvenlii uzmanlarnn, i
gvenlii uzmanl belgeleri
geersiz saylr ve bilgi yenileme
eitimine katlncaya kadar bu
Ynetmelik kapsamndaki grev ve
yetkilerini kullanamazlar.

91

 GVENL UZMANI

gvenlii uzmanlar, bu Ynetmelikte belirtilen

grevlerini yerine getirmek iin aada belirtilen
srelerde grev yaparlar:
a) Az tehlikeli snfta yer alan iyerlerine; ayda en az
12 saat, buna ilave olarak da ii bana ayda en az 5
dakika,
b) Tehlikeli snfta yer alan iyerlerine; ayda en az 24
saat, buna ilave olarak da ii bana ayda en az 5
dakika,
92

 GVENL UZMANI

c) ok tehlikeli snfta yer alan

iyerlerine; ayda en az 36 saat,
buna ilave olarak da ii bana
ayda en az 10 dakika.

93

SG HZMETLER YNETMEL

Az tehlikeli snfta yer alan ve 1000 in zerinde

(1000 dahil) ii altrlan iyerlerinde, tehlikeli
snfta yer alan ve 750 nin zerinde (750 dahil) ii
altrlan iyerlerinde ve ok tehlikeli snfta yer alan
ve 500 n zerinde (500 dahil) ii altrlan
iyerlerinde iyeri salk ve gvenlik biriminin bina ve
donanm kurulmas ve tam sreli i szlemesiyle
alan iyeri hekimi istihdam ile sanayiden saylan
ilerde tam sreli i szlemesiyle alan i gvenlii
uzman istihdam zorunludur.

94

 GVENL UZMANI
gvenlii uzmanlarnn grevleri
a) Rehberlik ve danmanlk;
yerinde yaplan almalar ve yaplacak deiikliklerle
ilgili olarak tasarm, makine ve dier tehizatn
durumu, bakm, seimi ve kullanlan maddeler de dhil
olmak zere iin planlanmas, organizasyonu ve
uygulanmas, kiisel koruyucu donanmlarn seimi,
temini, kullanm, bakm, muhafazas ve test edilmesi
konularnn, i sal ve gvenlii mevzuatna ve genel
i gvenlii kurallarna uygun olarak srdrlmesini
salamak iin iverene tavsiyelerde bulunmak.
95

 GVENL UZMANI
gvenlii uzmanlarnn grevleri

b) Risk deerlendirmesi;
Risk
deerlendirmesinin
yaplmasn
salamak; gerekli almalar planlayarak
alnacak salk ve gvenlik nlemleri
konusunda iverene nerilerde bulunmak
ve takibini yapmak.

96

 GVENL UZMANI
gvenlii uzmanlarnn grevleri
c) alma ortam gzetimi;
1) alma ortamnn gzetimini yapmak, iyerinde i sal
ve gvenlii ynnden yaplmas gereken periyodik bakm,
kontrol ve lmleri planlamak ve uygulanmasn kontrol
etmek.
2) yerinde kaza, yangn veya patlamalarn nlenmesi iin
mevzuata uygun almalar yapmak ve uygulamalar takip
etmek; doal afet, kaza, yangn veya patlama gibi durumlar
iin acil durum planlarnn hazrlanmasn salamak,
periyodik olarak eitimleri ve tatbikatlar yaptrmak, acil
durum plan dorultusunda hareket edilmesini salamak.
97

 GVENL UZMANI
gvenlii uzmanlarnn grevleri
) Eitim, bilgilendirme ve kayt;

1) sal ve gvenlii eitimlerini ilgili mevzuata

uygun olarak planlamak ve uygulamak.
2) alma ortamnn gzetimi ile ilgili almalar
kaydetmek ve yllk deerlendirme raporunu iyeri
hekimi ile ibirlii yaparak hazrlamak.

98

 GVENL UZMANI
gvenlii uzmanlarnn grevleri

d) lgili birimlerle ibirlii;

1) yeri hekimi ile ibirlii yaparak i kazalar ve meslek
hastalklar ile ilgili deerlendirme yapmak, tehlikeli
olayn tekrarlanmamas iin inceleme ve aratrma
yaparak gerekli nleyici faaliyet planlarn hazrlamak
ve uygulamalarn takibini yapmak.
2) yeri hekimi ile ibirlii yaparak yllk alma
plann hazrlamak.
99

SG HZMETLER YNETMEL
Yllk deerlendirme raporu

yeri salk ve gvenlik birimi ile ortak salk ve

gvenlik birimi, iyerindeki salk gzetimi ve
alma ortamnn gzetimi ile ilgili almalar
kaydeder ve Ek-3te belirtilen rneine uygun yllk
deerlendirme raporu hazrlayarak iverene, i
sal ve gvenlii kuruluna ve Genel Mdrle
gnderir. Genel Mdrle gnderilen yllk
deerlendirme raporu, yazl olarak ve elektronik
ortamda iletilir. Bu bilgiler, Salk Bakanl Temel
Salk Hizmetleri Genel Mdrlne, Genel
Mdrlk tarafndan elektronik ortamda bildirilir.
100

SG HZMETLER YNETMEL
Grevlendirme belgesi ve szleme
veren, iyeri salk ve gvenlik biriminde grev
alacak ve bu Ynetmelikte belirtilen niteliklere
sahip iyeri hekimi, i gvenlii uzman ve dier
personelin grevlerini yerine getirmeleri hususunda
bir grevlendirme belgesi dzenler. Bu hizmetlerin
tamamnn veya bir ksmnn ortak salk ve
gvenlik birimlerinden alnmas durumunda
taraflarca szleme yaplr. Grevlendirme belgesi
veya szleme nsha dzenlenir. Dzenlenen
nshalardan biri iverende, biri iyeri salk ve
gvenlik birimi veya ortak salk ve gvenlik
biriminde kalr, dier nsha ise Genel Mdrle
gnderilir.
101

 GVENL UZMANI

gvenlii uzmanlarnn yetkileri

gvenlii uzmanlar;

a) yeri bina ve eklentilerinde, alma metot ve

ekillerinde veya i ekipmannda alanlar asndan
yakn ve hayati tehlike oluturan bir husus tespit
ettiinde iverene bildirmek, gerekli tedbirler iveren
tarafndan alnmad takdirde durumu Bakanla rapor
etmek.

102

 GVENL UZMANI
gvenlii uzmanlarnn yetkileri
c) retim planlamalarnda karar alma srecine katlr,

) Grevi gerei iyerinin btn blmlerinde i sal

ve gvenlii konusunda inceleme, aratrma yapar ve
alanlarla grr,
d) Gerektiinde konu ile ilgili kurum veya kurulular ile
ibirlii yapar.
103

 GVENL UZMANI
gvenlii uzmanlarnn yetkileri
Tam sreli i szlemesi ile grevlendirilen i gvenlii
uzmanlar, altklar iyeri ile ilgili mesleki
gelimelerini salamaya ynelik eitim, seminer ve
panel gibi organizasyonlara katlma hakkna sahiptir.
Bu gibi organizasyonlarda geen srelerden bir yl
ierisinde toplam be i gn kadar alma sresinden
saylr ve bu sreler sebebiyle i gvenlii uzmannn
cretinden herhangi bir kesinti yaplamaz

104

 GVENL UZMANI

gvenlii uzmanlarnn ykmllkleri

gvenlii uzmanlar, bu Ynetmelikte belirtilen
grevlerini yaparken, iin normal akn mmkn
olduu kadar aksatmamak ve verimli bir alma
ortamnn salanmasna katkda bulunmak, iverenin ve
iyerinin meslek srlar, ekonomik ve ticari durumlar ile
ilgili bilgileri gizli tutmakla ykmldrler.

105

 GVENL UZMANI
gvenlii uzmanlarnn ykmllkleri
gvenlii uzman, grevlendirildii iyerinde yaplan
almalara ilikin tespit ve tavsiyelerini onayl deftere
yazmak ve iyeri hekimi ile beraber suretlerini
saklamak zorundadr. yerinde yaplan denetimlerde,
bu zorunluluu yerine getirmediinin tespiti halinde; i
gvenlii uzman Bakanlka yazl olarak uyarlr. Uyar
gerektiren durumun tekrar halinde i gvenlii
uzmanl belgesinin geerlilii bir yl sreyle askya
alnr. Belgesinin geerlilii askya alnanlar, Genel
Mdrlk internet sayfasnda ilan edilir. Bir yl sonunda
i gvenlii uzmannn tekrar grev alabilmesi iin
Bakanln onaynn alnmas zorunludur.
106

 GVENL UZMANI

gvenlii uzmanlarnn ykmllkleri

Onayl defter; i gvenlii uzman ile iveren veya
iveren vekilince, gerektiinde iyeri hekimi ile e
zamanl olarak imzalanr. Defterin imzalanmamas veya
dzenli tutulmamasndan iveren veya iveren vekili

sorumludur.

107

 GVENL UZMANI
GEC MADDE
Bu Ynetmeliin yaymndan itibaren, (C) snf i gvenlii
uzmanl belgesine sahip olanlar yl sreyle tehlikeli

snfta yer alan iyerlerinde, (B) snf i gvenlii uzmanl

belgesine sahip olanlar drt yl sreyle ok tehlikeli snfta
yer alan iyerinde i gvenlii uzman olarak
grevlendirilebilirler.

Henrich

YARALANMA

i bilinsiz yapmak,

Tehlikeli hzla almak,

disiplinine uymamak,
Grevi dnda i yapmak,
Dalgnlk ve dikkatsizlik,
Makine koruyucularn
karmak,
Kiisel koruyucular
kullanmamak,
Yetkisiz ve izinsiz olarak
tehlikeli blgede bulunmak

Gvensiz alma yntemi,

Gvensiz ve salksz evre

koullar,
Tehlikeli makine paralar,
Topraklanmam elektrikli
makinalar,
e uygun olmayan makine,
ara, alet ve edevat,
Kapatlmam boluklar,
Tehlikeli ykseklikte istifleme

Nedenlerine Gre Kazalar (%)

Gvensiz
Hareketler
79%

Gvensiz
Durum lar
20%

nlenem ez
Kazalar
1%

 KAZASININ TANIMI
Mevzuatmzda i kazas, 506 Sayl Sosyal
Sigortalar Kanununda tanmlanmtr.
17.07.1964 tarihinde yrrle giren ve eitli
tarihlerde deiiklik yaplan 506 sayl Sosyal
Sigortalar Kanununun 11/A maddesinde i
kazasnn, 11/B maddesinde ise, meslek
hastalnn tanm yaplmtr.
Yasann 2. maddesinde; bir hizmet akdine
dayanarak bir veya birka iveren tarafndan
altrlanlar bu kanuna gre sigortal
saylrlar. denmitir. Dolaysyla 506 Sayl
Sosyal Sigortalar Kanununda yaplan i kazas
ve meslek hastal tanm, SSKna bal olarak
alan sigortallar kapsamna almtr.

 KAZASININ TANIMI
16.06.2006 tarih ve 26200 sayl Resmi
Gazetede yaymlanarak yrrle giren;
5510 sayl Sosyal Sigortalar ve Genel
Salk Sigortas Kanununun 13nc
maddesinde i kazasnn tanm, 14nc
maddesinde ise meslek hastalnn tanm
yaplmtr.
506 sayl Sosyal Sigortalar Yasas Sosyal
Sigortalar Kurumu mensubu sigortallar
kapsarken, yeni 5510 sayl Sosyal Sigortalar
ve Genel Salk Sigortas Yasas SSK, Ba-Kur
ve Emekli Sand mensubu tm alanlar
kapsamaktadr. 5510 sayl Yasada i kazas
aadaki ekilde tanmlanmtr.

 KAZASI TANIMI
Aadaki hal ve durumlardan birinde meydana gelen ve
sigortaly hemen veya sonradan bedenen ya da ruhen
zre uratan olaydr.
A) Sigortalnn iyerinde bulunduu srada,
B) veren tarafndan yrtlmekte olan i nedeniyle, sigortal kendi adna ve
hesabna bamsz alyorsa yrtmekte olduu i nedeniyle,
C) Bir iverene bal olarak alan sigortalnn, grevli olarak iyeri dnda
baka bir yere gnderilmesi nedeniyle asl iini yapmakszn geen
zamanlarda,
D) Emziren kadn sigortalnn, i mevzuat gereince ocuuna st vermek
iin ayrlan zamanlarda,
E) Sigortallarn, iverence salanan bir tatla iin yapld yere gidi gelii
srasnda,
5510 Sayl Sosyal Sigortalar ve Genel Salk Sigortas Kanunu Madde 13

 KAZALARI

5510 SAYILI SSGSS YASASI

SAGLIK LEMER TZ

4857 SAYILI YASASI MD.77

818 SAYILI BORLAR MD. 332

SGORTA
YARDIMI
TAZMNAT
DAVASI

B(S
alt

S)B
kapsar

 KAZASI UNSURLARI

KAZASININ VARLII
Sigotalnn iyerinde kazaya
uramas,
veren tarafndan yrtlen
i nedeniyle,
veren tarafndan baka
bir yere gnderilmesi yznden,
Emzikli kadn sigortalnn
st verme zamanlarnda,
verence salanan bir tatla
tanmalar srasnda,

ZARAR GRME
ZARAR GRENN SSKLI
UYGUN LLYET BAI
KURUMA BAVURMA

DIARDAN GELEN STENMEYEN

BR OLAYIN VARLII
UYGUN LLYET BAININ VARLII

Kaza-Zarar

Kaza-

- nedeniyle
- gvenlii nlemi alnmamas
- in yaratt tehlike

UYGUN LLYET BAININ

KESLMES
- inin kusurunun arl
- nc kiinin davran
- Mcbir sebep olmas

MADD ZARARIN VARLII

SALANAN YARDIMLAR
a) Sigortalya, geici i gremezlik sresince gnlk geici i
gremezlik denei verilmesi.

b) Sigortalya srekli i gremezlik geliri balanmas.

c) kazas veya meslek hastal sonucu len sigortalnn hak
sahiplerine, gelir balanmas.
d) Gelir balanm olan kz ocuklarna evlenme denei
verilmesi.
e) kazas ve meslek hastal sonucu len sigortal iin
cenaze denei
5510 Sayl Sosyal Sigortalar ve Genel Salk Sigortas Kanunu Madde 16

SREKL GREMEZLK
kazas veya meslek hastal sonucu oluan hastalk
ve zrler nedeniyle Kurumca yetkilendirilen salk
hizmeti sunucularnn salk kurullar tarafndan verilen
raporlara istinaden Kurum Salk Kurulunca meslekte
kazanma gc en az % 10 orannda azalm bulunduu
tespit edilen sigortal, srekli i gremezlik gelirine
hak kazanr.

Srekli tam i gremezlikte sigortalya, aylk

kazancnn % 70'i orannda gelir balanr.
5510 Sayl Sosyal Sigortalar ve Genel Salk Sigortas Kanunu Madde 19

MALL SAYILMA
Sigortalnn veya iverenin talebi zerine Kurumca
yetkilendirilen salk hizmeti sunucularnn salk
kurullarnca uslne uygun dzenlenecek raporlar ve
dayana tbb belgelerin incelenmesi sonucu, 4 nc
maddenin birinci fkrasnn (a) ve (b) bentleri kapsamndaki
sigortallar iin alma gcnn veya i kazas veya meslek
hastal sonucu meslekte kazanma gcnn en az % 60'n,
(c) bendi kapsamndaki sigortallar iin alma gcnn en
az % 60n veya vazifelerini yapamayacak ekilde meslekte
kazanma gcn kaybettii Kurum Salk Kurulunca tespit
edilen sigortal, mall saylr.
5510 Sayl Sosyal Sigortalar ve Genel Salk Sigortas Kanunu Madde 25

 GREMEZLK GELR
Sigortalnn i kazas veya meslek hastal sonucu meslekte
kazanma gcnn en az % 10u kaybettii Kurum Salk
Kurulunca tespit edilen sigortalya, srekli i gremezlik
geliri balanr.

Srekli i gremezlik geliri

balanan sigortal emekli
olmas durumunda;
gelirlerden byk olann
tamam, dierinin ise % 50si
sigortalya denir.

 KAZASININ BLDRM
(a) bendi kapsamnda sigortaly altran iveren tarafndan,
o yer yetkili kolluk kuvvetlerine derhal ve Kuruma da en ge
kazadan sonraki ign iinde,
(b) bendi kapsamnda bulunan sigortal bakmndan kendisi
tarafndan, bir ay gememek artyla rahatszlnn bildirim
yapmaya engel olmad gnden sonra ign iinde,

kazas ve meslek hastal bildirgesi ile dorudan

ya da taahhtl posta ile Kuruma bildirilmesi zorunludur. 4857
Sayl Kanunun 77. maddesi gerei i kazasnn
iki ign iinde Blge Mdrlne bildirilir.
5510 Sayl Sosyal Sigortalar ve Genel Salk Sigortas Kanunu Madde 13

A- KAZASI MEYDANA GELMEDEN:

( gvenlii kurallarn ihlal)

a) dari Para Cezas Uygulamas

Kanunu Madde: 105
b) in Durdurulmas ve iyerinin kapatlmas
Kanunu Madde: 79

B- KAZASI MEYDANA GELDKTEN

SONRA:

a) Cezai sorumluluklar
b) Hukuki sorumluluklar

 KAZASINDA SORUMLULUK

Ceza Hukuku ynnden i kazalar ve meslek

hastalklar taksirli eylemlerdendir.
Ceza Yasamza gre taksirli eylemlerde
85. ve 89. uncu maddelere gre dava alr.
85 (3-6 yl veya 3-15 yl) lml
89 (3-12 ay) yaralama (Bu maddenin kapsamna
giren sularn soruturulmas ve kovuturulmas
ikyete baldr.)

 KAZASI
CEZA
HUKUKU
85

HUKUKU

SGORTA
HUKUKU

89

Taksirle
lme
Neden olma

Taksirle
Yaralanmaya
Neden olma

3-6 yl
3-15 yl

3-12 ay

Maddi
Tazminat

Destekten
Yoksun
Kalma

Manevi
Tazminat

Gremezlik

Rcu

TAN I M LAR

Kaynak
ki metalin molekler dzeyde
birlemesidir.
ki metalin scak yada basn
altnda metallurjik artlarda
birletirilmesi olarak
tanmlanabilir.

TAN I M LAR
Kaynak
ki tane ayn metal, yada iki tane ayr
metalin s kullanarak yada basn
kullanarak ilave elektrot kullanmadan
yada kullanarak yaplan birletirme
lemi olarak da tanmlanabilir.

Genel olarak iki grupta incelenir :

a) Ergitme kayna
b) Basn kayna

KAYNAK LEMLERNDE TEHLKELER

Toz, gaz ve dumanlar

Inlar
Grlt
Elektrik
Endstriyel gazlar ve basnl gaz tpleri
Kaynak yaplan ekipmanlar

KAYNAK LEMLERNDE TEHLKELER

YKSEKTE
ALIMA

KAPALI
ALAN

TAN I M LAR

Msaade edilebilen Azami Konstrasyon

(Maximum Allowable Concentration- MAC)
Akut zehirli etki gsteren maddeler iin nerilir.
rnein; benzenin younluu alma ortamnda
hibir zaman hacim olarak milyonda 20 ksm (20
ppm) veya arlk olarak 64 mgr/m3 amamaldr.
.

.
Kapal bir yerde kaynak yaplmas sonucu yksek younlukta azot oksit
gazlarna bir defada olsa maruz kalma 8-24 saat iinde AKUT akcier
demi grlmesine yol aabilir.

TAN I M LAR

8 saatlik referans zaman dilimine gre

llen veya hesaplanan zaman arlkl
ortalama

Baka bir sre belirtilmedike,

15 dakikalk srede maruz kalnan,
almamas gereken limit deer
.

TAN I M LAR
mg/m 3 : 20 0 C scaklkta ve 101,3 Kpa. (760 mm
civa basnc) basntaki 1 m 3 havada bulunan
maddenin miligram cinsinden miktar
(gaz-sv-kat; arlk)

ppm (sm3/m3) : 1 m 3 havada bulunan maddenin

mililitre cinsinden miktar ( ml/ m 3 )

(hacim)

mpp/m3 : 1 m3 havada bulunan kat haldeki

kimyasal maddelerin parack olarak
miktar (parack)

Metal Oksit Duman Kaynak MOD iindeki

partikllerin ou 0,5
(MOD) atei (metel
mikrondan kktr.
fume fever),
genellikle geici bir
rahatszlk verir.
Bu nedenle MOD iindeki
Ancak kronik
partikller akcierlere
rahatszlklarn da
kadar ulaabilir ve baz
gelimesine
kronik solunum
yardmc olur.
hastalklarna yol aabilir.

 Gaz oluumunun
ana nedeni ok
yksek scaklk ve
arktan yaylan
Mortesi (UV)
nlardr.
NO ve NO2 ortam
havasndaki oksijen
ile azotun
birlemesinden
oluur.

Oksijen ve azot scak

metal yzeyi ve ark ile
temas ettiinde u
reaksiyonlar oluur:
N2 + O2.............2NO
2NO + O2.........2NO2
CO, ounlukla rtc
(koruyucu) gaz olarak
kullanlan CO2in
bozunmas ile oluur.
2CO2..........2 CO + O2

 Arktan yaylan ultraviyole

nlar havadaki oksijen
molekllerini paralayarak
serbest oksijen atomlar
olumasna neden olur.
Bu atomlar dier oksijen
moleklleri ile reaksiyona
girerek O3 (OZON) moleklleri
oluur.
130-175 nm dalga boyundaki
ultraviyole nlar ozon
oluumunun ana nedenidir.

Ozon molekllerinin
byk ounluu arkn
hemen yaknnda oluur.
Burada oluan ozon scak
gaz ve MOD ile kaynak
yaplan noktadan
ykselerek kaynak iin
salk tehlikesi yaratr.
Ozon, havann
oksijeninden u
reaksiyonla oluur:
3O2....................2O3

 Daha az zararl madde kullanma

lemin deitirilmesi
lemin kapal sisteme alnmas
lemin yer ve sre olarak
snrlanmas

Yerel aspirasyon sistemi

(Kaynakta yakalama)

Etkin ve yeterli bakm

program

YER
Her kaynakcya en az 284 m3 hava olmal
Tavan ykseklii 5 mden fazla olmal
Kaynak ilemi ayr bir blmede yaplmal
Hava akmn kesen yaplar olmamal

YEREL HAVALANDIRMA
Hz 30 m/dk, uzakl 60 cm olmal
Emi ucu, kaynak yaplan noktaya
mmkn olduu kadar yakn olmal
Byk paralarn kayna srasnda emi
az kaynak arkn takip etmeli

UYGUN MALZEME KULLANMA

rtl Rutil elektrod, rtl bazik ve sellozik
elektrodlara gre daha az ; zl elektrodlar, rtl
elektrodlara gre daha fazla duman oluturur.

 yeri dzeni
(Hemen tam
temizleme)

Genel
Aspirasyon
(at fanlar)

Seyreltme
Aspirasyonu
(Temiz hava
salanmas)

Kaynak ve alc
arasndaki
mesafenin
artrlmas

Srekli (sabit)
dedektrle
kontrolu
Bakm
program

KATI PARTKL
FLTRELER

LM
C1

C2

C3

------- + ------- + ------- + ----

G1

G2

<1

G3

GENEL
HAVALANDIRMA
Temiz hava salanmas
Kirli havann atlmas
Birim atlye yzlm
iin 50 m3/h hava
deiimi olmal

Kaynak duman
iindeki 0,005 ile 100
mikron byklkteki
kat partiklleri tutar
n filtre
Mekanik filtre
Elektrostatik filtre

GAZ FLTRELER
Aktif karbon filtre
olarak da adlandrlr
Kaynak duman
iindeki gaz ve
buharlar tutar

SOLUNUM KORUYUCU
Dardan hava beslemeli kaynak
siperleri, kirliliin seyreltilmesini salar.
Kirliliin cinsi ve younluu biliniyorsa,
filtreli (kartulu) maskeler kullanlabilir.
Kapal yerlerde dardan hava beslemeli,
ba rten balklar kullanlmaldr.
Gaz maskeleri, havadaki O2 % 16dan

dk olduu durumlarda kullanlamaz.

ALIANLARIN ETM
LERN ROTASYONU
Maruziyet sresini azaltlmaldr.

SALIK MUAYENELER
Akcier fonksiyon testleri, kan tahlili vb.

DALGA
BOYU (A)
1.000-2.800
2.800-3.150
3.150-3.800

Ultraviyole-A........ (UV-A)
Ultraviyole-B........ (UV-B)
Ultraviyole-C.........(UV-C)

3.800-4.400
4.400-4950
4.950-5.800
5.800-6400
6.400-7500

Grnr Ik (Mor Renk)

Grnr Ik (Mavi Renk)
Grnr Ik (Yeil Renk)
Grnr Ik (Sar Renk)
Grnr Ik (Krmz Renk)

7.500-14.000
14.000-30.000
30.000-10.000.000

IININ ZELL

Enfraruj-A..............(IR-A)
Enfraruj-B..............(IR-B)
Enfraruj-C..............(IR-C)

M
O
R
P
A
R
L
A
K
K
I
Z
I
L

Toplam ark
enerjisinin
% 15i IIN
eklinde
evreye
yaylmaktadr.
Inlarn
ortalama %10u
mortesi (UV),
% 30u parlak ve
% 60 kzltesi
(IR) nlardr.

MORTES (UV) IINLAR

1.000 ile 3.800 Aluk
ksa dalga boyu ile
grnen k bandnn st
tarafnda yer alan yksek
enerjili, sert karakterli
ve hasar etkisi fazladr.

CLT TARAFINDAN
HSSEDLEMEZ
VE TIPKI GNE
YANII ETKS
GSTERR.

DERDE AIR
YANIKLAR VE LERDE
DER KANSER LE
SONULANABLECEK
HASARLAR
OLUTURUR.

Ksa sreli (saniyelerle) maruz

kalmalarda bile, saydam tabakada
(kornea) yanklara, katarakta ve
sonunda krle yol aan ok
ar hasarlara neden olur.

PARLAK IINLAR
Dalga boyu
skalasnda
3.800 ile 7.500 Aluk
dalga boyu aralnn
st tarafnda yer ald
iin gz tarafndan
grnen k snfna
girer.

GNEE IPLAK
GZLE BAKMA ETKS
GSTERR.

GRNEN IIK
OLDUUNDAN GZ
KENDN KAPAMAK
VEYA KISMAK GB
REFLEKSLERLE
KORUR.

Gzleri kamatrarak geici grme

bozukluklarna neden olurlar, bunun
srekli tekrar edilmesi halinde nce
kzarma, kanlanma, ba ars gibi
geici, ileri durumlarda ise belli
oranda grme yeteneinin azalmas
gibi kalc rahatszlklar ortaya kar.

KIZILTES (IR) IINLAR

7.500 ile 10.000.000

Aluk dalga boyu ile
grnen k bandnn alt
tarafnda yer alan dk
enerjili nlardr.

ALEV VEYA ARKTAN

IKARAK BR YAKITIN
ISISI GB ETK YAPAR.

AIRI DERECEDE MARUZ

KALINMASI DERDE
KIZARMA VE YANIKLAR

MEYDANA GETRR.

Deriye scaklk hissi veren nlardr.

Arktan gelen nn dalga boyuna bal
olarak gzde saydam tabakay (kornea)
ve gzde grmeyi salayan a tabakay
(retina) etkiler ve sonunda katarak ve
krle varan hasarlara yol aabilir.

Elektrik kayna yaplan

yerlerde kullanlan
paravanlar yerden

en az ka cm ykseklikte
olmaldr?

En az 200 cm. yksekliinde olmaldr.

Kaynak pensesi veya

torcu iin bir elin
kullanld, dier elin
serbest olduu rtl
elektrodla kaynak veya
MIG/MAG kayna
yntemlerinde
kullanlr.

Bir elle torcun kullanld, dier

elle kaynak ubuunun verildii TIG
ve bir elle pense veya tor
kullanlrken dier el ile kaynak
yaplan paraya mdahale edildii
rnein punta kayna yaplrken
kullanlr.

1970li yllarn sonuna doru ARK III

KARISINDA KENDLNDEN KARARAN
ZEL KAYNAK CAMLARI gelitirilmitir.
KENDLNDEN KARARAN KAYNAK
CAMLARININ takld maskeler; ekil ve i
havalandrma ynnden ergonomik olarak
tasarmlanmal, ark ssn yanstma
zellii olmal, skme takma kolayl
salanmal, yere dnce krlmayacak
esnek yapda bulunmal ve tutumaya
(alev almaya) dayankl malzemeden
yaplm olmaldr.

Kaynak srasnda oluan IR ve UV

nlarn yakc etkisi ile scak apak,
radyant s, kimyasal ve fiziksel
tehlikelere kar yz korunmaldr.
YZ TAMAMEN KAPLAYAN, HAFF VE GRMEY
ENGELLEMEYEN EL VEYA BA SPERLKLER
KULLANILMALIDIR.
SPERLK MALZEMES OLARAK PLASTK,
FBER VE CAM GB MALZEMELER
KULLANILABLR.

KUMAIN CNS

UV-B
GERGENLK
YZDES

KORUMA
ORANI

20-40
5-30

Zayf

10-15

Zayf

Poplin

ok dk

Yn veya flanel

1den az

Orta
yi

0,01den az

ok iyi

Naylon
Pamuklu
Suni ipekli

Deri

Zayf

Kaynak srasnda oluan nlara

ve fiziki tehlikelere kar
eldiven, i elbisesi, ayakkab
tozluk ve nlk giyilmelidir.

Eldiven atee
dayankl
olmaldr.
nlk ve tozluk
deriden yaplm
olmaldr.

AYAKKABILAR SICAK APAKLARIN AYAA

GRMESN NLEMEK AMACIYLA UZUN
KONLU, MALZEME DMELERNE KARI
ELK BURUNLU OLMALIDIR.
EER BA ST ALIMASI VARSA, DER
BALIK VE OMUZLUK KULLANILMALI, BARET
GYLMELDR.
ELBSES KOYU RENKL, KALIN VE YNDEN
DKLMEL, OK DAR OLMAMALIDIR.

KAYNAK LEM
SIRASINDA
ORTALAMA OLARAK
85-105 dB DDETNDE
GRLT
OLUMAKTADIR.

GRLT DDET
YAPILAN KAYNAK TRNE
GRE DEMEKTEDR.
ARK KAYNAI VE PLAZMA
KAYNAI EN GRLTL
KAYNAK TRLERDR.

Kaynak ileminde kullanlan gaz yakclar yaklak 5 mm, kesme

ileminde kullanlan yakclar ise yaklak 20 mm kalnlndadr.
Yakc kalnl bydke bunlarn kullanmnda ok hzl kan gaz
nlar 90 Db zerinde grlt oluturur.
ZELLKLE GAZ METAL ARK KAYNAINDA 110 dB DDETNE
KADAR ULAAN GRLT PKLER OLUMAKTADIR.
OK KISA ARALIKLARLA OLUAN BU PKLER KAYNAKI TARAFINDAN
ALGILANAMAZ VE KALICI TME KAYIPLARINA NEDEN OLUR.

KAYNAK YAPILAN
ORTAMIN
AYDINLATILMASI
GENELLKLE
YETERSZDR.

DOAL
AYDINLATMANIN
YETERL
OLMADII
ORTAMLARDA
YAPAY
AYDINLATMA
YAPILMALIDIR.

yi bir grnt iin kaynak yaplan ortamn 200 lux

iddetinde bir aydnlatmaya gereksinimi vardr.
Kaynak siperliinin arkas ise en az 10 lux iddetinde
aydnlatlmaldr.

KAYNAK VE

KESME
YANGINLARI

OK GE
FARKEDLR.

SICAK METAL VEYA

YANAN CRUF
(1.200-1.600 C)
LEMN YAPILDII
YERDEN UZAA
SIRAR VE YANGIN
N BTMNDEN
1-2 SAAT SONRA
FARKEDLR.

KAYNAK LEMLERNDE
YANGININ NLENMES
KAYNAK
LERNN GVENLNDEN
SORUMLU BR YETKL
BELRLENMEL, YAPILACAK
LER, SRESN, KMN
YAPACAINI VE ALINACAK
NLEMLER EREN YAZILI
ALIMA ZN FORMU
KULLANILMALIDIR.

BO KAPLAR, BORU
HATLARI, KANALLAR VE
KAZANLAR DAHA NCE
NDE BULUNAN ETL
MADDELERN
KALINTILARINI TAIRLAR.
BU KALINTILAR YAKMA ALEV
TEMAS ETTNDE SALIA
ZARARLI GAZLAR YAYABLR VEYA
YANMA SICAKLIINA ERTNDE
PATLAYICI BR KARIIM
OLUTURABLR.

SREKL OLARAK
HAVALANDIRMA
SALANMALI, ORTAMDAK
GAZ VE DUMAN SEVYES
ZLENEREK KONTROL
EDLMELDR.
GEREKSZ K VE EKPMAN
ALIMA YERNDEN

UZAKLATIRILMALIDIR

EKPMAN
MMKN
OLDUUNCA KAPALI
ALAN DIINDA TESS
EDLMELDR.
Yardm ve mdahale iin yeterli
donanma sahip bir kiinin gzetimi
olmakszn kapal ve dar alanda
kaynak almas yaplmamaldr.
Mevcut ekipmann k engellemesine
ve olas yardm girilerini kapatmasna
izin verilmemelidir.

Dar Yerlerde almada Gvenlik

Byle durumlarda
kabn ierisine azot
doldurulmal ve kaynaknn
ortam havasn kullanmayan
maske takmas salanmaldr.
Yine bu durumda darda
ikinci bir kii refakati olarak
bulunmaldr.

KAPALI KAP, KAZAN,

TANK GB DI ORTAMA
TMYLE VEYA YARI
KAPALI ORTAMLARDA
YAPILAN KAYNAK
LEMLERNDE
ORTAMA CEBR
OLARAK TEMZ HAVA
VERLMEL, KRL HAVA
SE KARI KE VEYA
TAVANDAN EMLEREK
ATILMALIDIR.

BU
DURUMDA
KAYNAKI BAINA
900-1500 m3/h
KRL HAVA
EMLMELDR.

Bu tarzda bir havalandrma yaplmas

mmkn deilse; korumal ba maskesine
bal belde tanan filtre cihazlar veya d
ortamdan temin edilen basnl solunabilir
havay (KESNLKLE SAF OKSJEN
KULLANILMAMALIDIR) ba maskesinin iine
veren cihazlar kullanlmaldr.

U
U0

Gerilim

Bota alma gerilimi KAYNAK LEMNDE ELEKTRK

ARPMASI BR KAYNAK
MAKNASININ VEREBLECE EN
Akm BYK GERLM DEER OLAN
BOTA ALIMA GERLM NEDEN
I
LE OLUR.
Ksa
Ik
devre
BR KAYNAK MAKNASININ BOTA
akmlar
ALIMA GERLM U0 KAYNAK
AKIMININ SIFIR OLDUU
GERLMDR.

Gerilim

U0

Bota alma gerilimi Kazan ile dar ve nemli yerlerde yaplan

Akm
I

Ksa
devre
akmlar

Ik

kaynak ilemlerinde transformatrn

bota alma gerilimi 48 volttur. Bu tr
makinalarn zerinde normal plaka
dnda zerinde 48 ve S harfleri yazl
bir plaka daha vardr.
Normal koullarda yaplan btn
kaynak ilemlerinde bota alma
gerilimi alternatif akm kaynak
makinalarnda 70 volt, doru akm
kaynak makinalarnda ise 100 volt
olmaldr.

Dolu tplerdeki
basn scaklkla
ykseldiinden,
tpler ate
bulunan yerlerin
yaknna
konmamal ve
yanma tehlikesi
olan maddelerle
birlikte
depolanmamaldr.

Basnl gaz tplerinin zerine,

aadaki bilgiler silinmeyecek
ekilde ve oyuk olmamak
artyla yazlm olacaktr.
a) malat firmann ad,
b) Seri numaras,
c) Doldurulacak gazn cinsi,
d) Bo ve dolu arl ve hacmi,
e) En ok doldurma basnc,
f) mal tarihi. malat firma, gaz
tpleri ile birlikte kontrol veya
garanti belgesini de alcya vermek,
zorundadr.

Tpler TS 1519 ve TS 11169

standartlarna uygun olmaldr.
TPLER
ASETLEN
DER YANICI GAZLAR
OKSJEN
AZOT GAZI
DER YANMAYAN GAZLAR

AIZ BMLER
: SARI .............. EML BALANTI
: KIRMIZI ...................... SOL VDA
: MAV .......................... SA VDA
: YEL ......................... SA VDA
: KL ............................ SA VDA

Asetilen tplerinde ve tesisatnda

bakr, %70 bakr alaml malzeme,
gm ve cva asla kullanlmamaldr.

YKSEK BASINLI
TPLERDE
ZEL CONTALAR
KULLANILMALIDIR.
NK VENTL
YANMALARI OLUUR.
PASLANAN VENTL VE
AKSAMI TEL FIRALARLA
TEMZLENMELDR.
Oksijen tplerinin ventili yal
maddelerle temas etmemelidir.
Yal elle, yal stb veya bezle
tp ventilleri almamaldr.

Boalan tplerin ventili

kapatlmal, muhafazas
taklp dolu tpler gibi
kontrol altnda
bulundurulmaldr.

TP VENTLLER ELLE
AILIP, KAPANMALI,
HERHANG BR ALET
KULLANILMAMALIDIR,
VENTL CONTASI
BOZULUR.

Ventillerin szdrp
szdrmad
sabunlu su ile kontrol
edilmeli,
tp ventillerinin
szdrmazl
tplere taklmadan
iyice kontrol
edilmelidir.

Normal bir tpten saatte 1000 litreden fazla gaz

alnmamaldr. Saatte 1000 litreden fazla gaz
alnacaksa iki veya daha fazla tpn ortak
balanmas gereklidir.

TPLER
MANYETK
VNLERLE
TAINMAMALIDIR

Tplerin yatay
olarak ylmas
halinde yma
ykseklii 4 tpten
fazla olmamal,
yanlardan kaymay
nleyici tedbirler
alnmaldr.

Hortum balantlarnn
szdrmazlk durumlar
kontrol edilmeli, daima
hortum klemensleri
kullanlmaldr.
OKSJEN TPLER HBR ZAMAN ASETLEN, BTAN,
PROPAN GB GAZ TPLER LE BRLKTE
DEPOLANMAMALIDIR

HORTUM UZUNLUU
EN AZ 5 METRE,
HORTUM APLARI
SE YANICI GAZ
N 9 MM, YAKICI
GAZ N 6 MM
OLMALIDIR.
flein almasndan nce oksijen
musluu alr.
Sonra basn drme manometresinin ayar
yaplarak istenen basn salandktan sonra yanc
gaz musluu alr.
KAPANIRKEN TERS YAPILIR.

Tutuma Limitleri
ZENGN

FAKR
2 10 %
16%
4 14 %
2,5 81 %

DOAL GAZ
ASETLEN

Alev-Gaz Geri Tepme Emniyet

ve ek Valfleri
Alev Geri Tepmesi ( Flashback):

Alev geri tepmesi olutuu zaman byk

ihtimalle yanc gaz hortumu patlar ve ciddi
kazalara sebep olur.