You are on page 1of 178

Ferhenga Zaravn Teknk

Teknik Terimler Szl

Dictionary of Technical Terms

Ferhenga Zaravn Teknk / Teknik Terimler Szlg / Glossary of Technical Terms

Ferhenga Zaravn Teknk


Teknik Terimler Szlg
Dictionary of Technical Terms
TMMOB (Trkiye Mhendis ve Mimar Odalar Birlii)
Selanik Caddesi No:19/1 06650 Yeniehir/ANKARA
Tel : 0 312 418 12 75
Faks : 0 312 417 48 24
www.tmmob.org.tr
Malpera Ferheng:www.endezyar.org

ISBN No: 978-605-01-0621-3

Teknik Hazrlk
Naturel Reklam Basn
www.naturelbasin.com
0212 426 63 30
Bask
Gn Matbaaclk
Beyol Mah.Akasya Sok.23
Kkekmece/stanbul
0212 580 63 81

Ferhenga Zaravn Teknk / Teknik Terimler Szlg / Glossary of Technical Terms

Pek
Di 42. Kongreya TMMOB de pywira
amadekirina Ferhenga Zaravn Teknk
ya bi Kurd ji bo pvekirina bikaranna ziman dayik di qadn pey de
habib dayn.
Di v arovey de, em ad pextewarin
ku bi xebatn Desteya Kordnasyona
Bajar Amed me Ferhenga Zaravn
Teknk ya bi Kurd ji nava weann
TMMOB derxist.
Ji bo amadekirina v ferheng ji desteya
kordnasyona bajar Amed re, ji endamn Lijneya Xebatn Teknk yn bi
Kurd ku v xebat kirine Hesen Gu-

neyl (EMO), Herdem Dorul (MO),


Nihat Noyan (MO), Selahattn El
(HKMO), Enise Gneyli (EMO), Doan
Hatun (MadenMO), Fatma Smer (MadenMO), erefxan Aydn(MO), M.
Nedim Tzn (EMO), M. Emin Tmr
(MMO), Abdulsamet Ucaman (ZMO),
Kenan ifti (MadenMO), Suat Yavuz
(MMO), Abdulkadir Ylmaz (MMO),
Erol Bacalan (EMO), Harun Yalnkaya
(JMO), Mehmet Orak (EMO), Yldz
Tahtac (PO), Kadri Dolu (HKMO),
Enis pek (MadenMO), Cihan Takran
(MMO), Yaser Frat (MadenMO) re spasiyn xwe pk dikin.

Mehmet SOANCI
Serok Desteya Rveberiya TMMOB

Ferhenga Zaravn Teknk / Teknik Terimler Szlg / Glossary of Technical Terms

Sunu
TMMOB 42. Genel Kurulunda Ynetim
Kurulumuza meslek alanlarmzda anadilin kullanlmas iin n aacak bir alma olarak Krte Teknik Terimler
Szlnn hazrlanmasna destek olmas grevi verilmiti.
Bu erevede, Diyarbakr l Koordinasyon Kurulumuzun almalaryla hazrlanan Krte Teknik Terimler
Szln TMMOB yaynlar arasndan karmann gururunu tayoruz.
Szln hazrlanmasn salayan Diyarbakr l Koordinasyon Kurulumuza,
yayna hazrlayan komisyon yeleri

Hasan Gneyli (EMO), Herdem Dorul


(MO), Nihat Noyan (MO), Selahattn
El (HKMO), Enise Gneyli (EMO),
Doan Hatun (MadenMO), Fatma
Smer (MadenMO), erefxan Aydn
(MO), M. Nedim Tzn (EMO), M.
Emin Tmr (MMO), Abdulsamet Ucaman (ZMO), Kenan ifti (MadenMO),
Suat Yavuz (MMO), Abdulkadir Ylmaz
(MMO), Erol Bacalan (EMO), Harun
Yalnkaya (JMO), Mehmet Orak
(EMO), Yldz Tahtac (PO), Kadri
Dolu (HKMO), Enis pek (MadenMO),
Cihan Takran (MMO), Yaser Frat
(MadenMO)a teekkr ederiz.

Mehmet SOANCI
TMMOB Ynetim Kurulu Bakan

Ferhenga Zaravn Teknk / Teknik Terimler Szlg / Glossary of Technical Terms

Pgotin
Ev xebata ku di dest we de ye xebateke
ku komeke endezyar, avahsaz, plansazn bajr, mamostey Kurd zanyar
ziman bi hev re ji dil bi 3,5 sal kirine
derketiye hol. Pwstiya v xebat ryek din hebn rastiya gel Kurd e.
Lewma j tunebna avkarniyeke weha
di v sed sal de kmasiyeke mezin e.
Hem xebatn akademk n Kurd dereng may ne. V xebata me j her iqa
ku xebateke km dereng may be di
qada xwe de xwed wateyeke drok ye.
Dereng be j sdgirtina gel me ya ji v
xebata ku bi awayek netewey hatiye
kirin girng e.
Ji gelek ku il milyon e rewa ten 6-7
milyon ku di Rvebertiya Herm ya
Iraq de dij maf esas y mirov wek
perwerdehiya bi ziman dayik dikare
bikar bne trajk e. Her iqa ku rewa
gel Kurd li gora dewletn ku t de
dijn biguhere j dema mirov chana
hemdem tne ber av mercn hey gelek
nebain. Her girn j, ji mafn esas wek
ziman, drok, nasname rveberiya
xweser bpar e. Di Tirkiyey de 25 milyon Kurd dijn l yek Kurdek ku bi ziman xwe perwerde bibine j nn e. Her
iqa ku Ziman Kurd pareyek esas
v welat, ziman bi milyonan Kurdan

be j, nrna dewleta desthilatdar heta


saln dawn j digot ev ziman nn e. Li
gora dewlet zimanek bi Kurd nn b
l li gelek saziyn perwerdehiy bi ngilz, Firansiz, Alman Ereb perwerde
dihat dayn. Ji ber ku gel Kurd bi 10
salan e tdikoe hinek guhernn wek
naskirina ziman Kurd ya bi devk,
perwerdeya ziman Kurd vebna
bea Wje Ziman Kurd ya li hinek
zanngehan li gora rewa pwst gelek li
pa e.
Maf her Kurd heye ku perwerdehiy ji
asta destpk heta zanngeh, ku pwst
be asta master doktoray j bi Kurd
bigire div derfet ji aliy dewlet ve
werin amadekirin.
Bi awayek cidd pdiviya gel Kurd bi
avkaniyn ji bea ziman and heye.
Her iqa ku gel me bixwaze bi hza
xwe pirsgirka perwerdeh ziman ji
hol rake j mixabin ev areser negihetiye asta ku t xwestin. KK(Lijneya
Kordinasyon ya Bajr)ya Amed di
2012 de li kongreya TMMOB pniyaznameyek da li gora v div xwed
li v xebat were derketin lijneyeke
navend v xebat bi r ve bibe. Heta w
dem ji xwe li Amed v xebat dest p

Ferhenga Zaravn Teknk / Teknik Terimler Szlg / Glossary of Technical Terms

kirib heta astek hatib. Berhema


yekem a v xebat Faskul-1 hatib weandin. Pit kongreya TMMOB ku ev
xebat kete fermiyet li hem odeyan lijneya bi nav Lijneya Xebatn Teknk
n bi Kurd hat avakirin pit ev lijne
hatin cem hev lijneya navend ya
TMMOB b. Navenda v lijney li
Amed ye hem civn j liv ir tne kirin.

ev berhem encama xebateke netewey


ye. Ji zaravayn Kurd yn mezintirn
Kurmanc, Dimil Soran gelek peyv
ne bi hesab ku ji kjan zaravay ye bi
Kurd hatiye pejirandin hatiye bikarann.

Di Trmeha 2011an de civnn yekemn


xebat li Amed hatin kirin. Hem
hekeyn ku bi KKya Amed ve girday
ne ragihandin ku d ew nava v xebat
de cih bigrin pitgir bidin. Xebat bi
away xebata hevpar a TZP-Kurd(Tevgera Ziman Perwerdehiya Kurd)
TMMOB hat destpkirin. Ya rast bi
pniyaza TZP-Kurd xwedlderketina TMMOB ev xebat b gihet
encam. Ji destpka komxebat heta dawiya komxebat ji 100 zdetir kese
tevl xebat bn pitgir dan. Nav
endamn TMMOB yn ku bi domdar
xebat meandine di lsteya endamn lijney de hene. Nav kesn ku pitgir
dane wirmendiy kirine j di lsteya
lijneya wirmendiy de hene.

Di amadekirina xebat de heta ku


pkan be li gora aroveya derfetan reseniya peyvan hatiye derxistin, ku reseniya peyv nehatibe dtin an j ku di
Kurd de li hember w peyvek tunebe
peyv ji ziman ku cara yekem hatiye bikarann hatiye girtin. Wek mnak di
Kurd de peyva Beton nn e, lewma j ev
peyv rasterast bi awayek orjnal ji Firansiz Beton hatiye girtin. Hinek peyv
j hem peyva ziman jder hatiye bikarann hem j hember w peyv bi
Kurd hatiye kirin. Wek mnak peyva
Betonarme di Firansiz de betona iyandarkir ye. Di ferhenga xwe ya Kurd
de me peyva Betonarme rasterast bikaran. Pre j me di wateya betona hesinkir de Betona bendkir bikaran.
Dema me van xebatan kirine teqez me
hin aiyan kirine. Em hv dikin ku di
dema b de d van aiyan werin rastkirin.

Ji Bakr, Bar, Rojhelat, Rojava, Ewrpa Tirkiyey tevlbn b, lewma


j ji hem zaravayn Kurd pitgir hat
girtin. Dema ji van aliyan ve t t nrn

Li ser nav hem endamn lijney bi ramana ku v xebat d lham bide gelek
kesan em v berhem diyar geln bi
piaftina and r bi r ne dikin.

Li Ser Nav Lijneya Xebatn Teknk n bi Kurd

Hesen Guneyl

Ferhenga Zaravn Teknk / Teknik Terimler Szlg / Glossary of Technical Terms

nsz
Elinizde bulunan bu alma bir grup mhendis, mimar, ehir planlamacs, Krte
eitmeni ve dil bilimcisinin yreinden
esen ve ciddi bir zveriyle 3.5 yllk ura
ve abas neticesinde ortaya kmtr. Bu
almann gereklilii Krt halknn varl
ve gerekliinin bir baka yzdr. Zira
byle bir kaynan bu yzylda olmamas
byk bir eksiklik olarak gn yzne kmaktadr. Krte yaplan tm akademik
almalar gecikmi almalardr. Bu almamz da gecikmi ve yetersiz bir alma
olmakla birlikte kendi alannda tarihi bir
neme sahiptir. Ge de olsa halkmzn
ulusal apta yaplan bu almann meyvesinden faydalanmas nemlidir.
Krk milyonu akn bir halkn sadece Irak
Krdistan Blgesel Ynetiminde yaayan
6-7 milyonluk ksmnn anadilde eitim
gibi temel insani bir hakkn kullanabiliyor
olmas trajik bir durumdur. Krt halknn
iinde bulunduu artlar, vatanda olduklar devletin durumuna gre deiiklik
gsterse de, ada dnya gz nne alndnda bu artlar ciddi ihlallerle doludur.
En nemlisi de dil, kltr, tarih, kimlik,
kendi yer alt kaynaklarn kullanma ve z
ynetim gibi temel haklardan yoksundur.
Trkiyede 25 milyon civarnda Krt yaamaktadr ancak ana dilinde eitim gren
tek bir Krt yoktur. Krte dili bu lkenin
asli unsuru olan milyonlarca Krdn ana

dili olmasna ramen egemen devlet anlay, son yllara kadar da Krt halk ile beraber dilini de inkar ediyordu. Devlet
asndan Krte diye bir dil yoktu ama
birok eitim kurumunda yabanc dil olan
ngilizce, Franszca, Almanca ve Arapa
gibi dillere yatrm yaplyordu. Krt halknn 10 yllardr sren mcadelesi neticesinde Krt kimliinin szl olarak
tannmas, ksmen Krte dil eitiminin
verilmesi ve baz niversitelerde fakl isimlerde olsa bile Krt Dili Edebiyat blmlerinin almas gibi gelimeler olmas
gerekenlerin ok gerisindedir.
Her Krdn ilkretimden niversiteye
kadar, hatta gerekirse lisans st dzeyindeki eitimlerini de Krte alma haklar
vardr ve bu olanaklarn devlet tarafndan
salanmas gerekmektedir.
Krt halknn dil ve kltr alannda ciddi
anlamda kaynaklara ihtiyac vardr. Son
yllarda kendi z gcne dayanarak eitim
ve dil sorununu ortadan kaldrmaya alan halkmz maalesef bunu olmas gereken seviyeye tayamamtr. Diyarbakr
KK(l Koordinasyon Kurulu)nn,
TMMOBnin 2012deki genel kurulunda
sunduu ve kabul edilen nergede bu almann sahiplenilmesi ve merkezi dzeyde kurulacak bir komisyon tarafndan
yrtlmesi karar kt. O zamana kadar
zaten Diyarbakrda bu alma balam ve
7

Ferhenga Zaravn Teknk / Teknik Terimler Szlg / Glossary of Technical Terms

belli bir seviyeye gelmiti. Bu almann


ilk meyvesi olan Fasikl-1 de yaynlanmt. Genel kurulda bu almann resmilemesiyle tm odalarda Krte Teknik
almalar Komisyonu kuruldu ve bunlarn bir araya gelmesiyle, TMMOBnin merkezi dzeyde komisyonu olutu. Bu
komisyonun merkezi Diyarbakrda olup
tm toplantlarda burada yaplmaktadr.
2011 ylnn Temmuz aynda almann
ilk toplantlar Diyarbakrda gerekletirilmitir. Diyarbakr KKya bal tm birimler bu almann ierisinde
bulunacaklarn ve destek vereceklerini
deklare etmilerdir. alma TZPKurd(Tevgera Ziman Perwerdehiya
Kurd) ve TMMOBnin ortak bir almas
olarak balatlmtr. Daha dorusu TZPKurdnin nerisi ve TMMOBnin sahiplenmesiyle bu alma bir vcut bulmu ve
sonuca varmtr. altayn bandan sonuna kadar geen srede almaya 100
akn kii katlm ve destek olmutur. Bu
almay yrten grupta kalc olarak alan TMMOB yelerinin adlar komisyon
yeleri listesinde bulunmaktadr. Bu alma boyunca destek alnan ve bilgilerine
bavurulan kiilerin adlar da Danma Komisyonu listesinde bulunmaktadr.
almamza btn Krdistan corafyasndanve Avrupa da yaayan Krtlerden katlm salanmtr. Dolaysyla almamz
Krtenin tm lehelerinden destek almtr. Bu ynleriyle bakldnda bu eser ulu-

sal apta yaplan bir almann sonucudur. Krtenin en ok kullanlan Kurmanc, Dimil ve Soran lehelerinden
kelimeler hangi leheye ait olduuna baklmakszn Krte olarak kabul edilip
kullanlmtr.
alma hazrlanrken mmkn olduunca
kelimelerin orijinalleri ortaya karlmaya
allmtr. Buna karlk eer kelimenin
orijinali bulunamamsa ya da Krtede
kelimenin bir karl yok ise kelimenin
ilk olarak ortaya kt dilde ifade edilmitir. rnein Beton kelimesinin Krtede
bir karl bulunamadndan dolay direkt olarak Franszcada kullanld ekilde Beton olarak alnmtr. Ayrca baz
kelimeler hem kaynak dilinde kullanld
ekilde alnm hem de Krte karl tretilmeye allmtr. rnein Betonarme kelimesinin Fransz dilinde kelime
anlam glendirilmi beton demektir.
Krte szlmzde Betonarme kelimesini olduu gibi kullandk. Ayrca bu kelimeye Krte karlk olarak demirli beton
anlamna gelen Betona ibendkir kelimesini trettik. Bu almalar yaparken
muhakkak ki hatalarmz olmutur. Sizlerden gelecek deerli eletiri ve katklarnzla
bu almann daha da zenginleerek byyeceini mit ediyoruz.
Bu almann birok kiiye ilham verecei
dncesiyle tm komisyon yeleri adna
bu eseri kltrel asimilasyona urayan
tm halklara adyoruz.

Krte Teknik almalar Komisyonu Adna

Hasan Gneyli

Ferhenga Zaravn Teknk / Teknik Terimler Szlg / Glossary of Technical Terms

Preface
The current study is a big effort of a
bunch of engineers, architects, city planners, instructors of Kurdish language and
linguists. This work comes together with
their serious effort and more than three
years of studies. The necessity of this
work is another face of the existence and
reality of Kurdish people. Absence of
such a study in the current century
comes out as a big privation. All the academic studies in Kurdish are behindhand
studies. The current study is also a behindhand and incompetent study. However, it has a historical signicance in its
area. Thus being so late, it is important
that our people benet from the outcome
of this national study.
It is a tragic situation that only 6-7 million Kurds who live in Irak Kurdistan Regional Government can have access to
education in their mother tongue which
is a basic human right whereas Kurdish
population is over 40 million. However
the circumstances of the Kurdish people
change according to the situation of the
state they are afliated, such conditions
are full of serious violations taking into
consideration the contemporary world.
Most importantly, Kurds are deprived of
basic rights such as linguistic, cultural,
historical, identical and self-administration rights. Around 25 million Kurds live

in Turkey, however no one gets education


in their mother tongue. Even if Kurdish is
the mother tongue of millions of Kurds
who are an essential element of this country, the sovereign state policy has been
to deny the existence of such a language
until recent years. While Kurdish did not
exist as a language for the Turkish state,
this same state used to invest foreign languages such as English, German, French
and Arabic in many educational institutions. As a result of struggle of the Kurdish
people for decades, there have been some
developments such as verbal recognition
of Kurdish identity, education of Kurdish
language and opening of some Kurdish
Language and Literature departments.
However, these changes are far behind
what it should be.
Every Kurd has the right of getting an
education in Kurdish language, from elementary school to masters degree, even
PhD and these facilities must be provided
by the Government.
Kurdish people seriously need adequate
sources in language and culture areas.
Our people recently made an effort to eliminate educational and linguistic problems. Unfortunately, these efforts could
not reach a satisfactory result. Following
the proposal of Diyarbakir PCC (Provincial Coordination Committee), this cur9

Ferhenga Zaravn Teknk / Teknik Terimler Szlg / Glossary of Technical Terms

rent project is accepted at the TMMOBs


general assembly in 2012. Furthermore,
another decision is that the project will
be carried out by a commission which
will be established at the central level. In
fact, the project has already been started
and the rst outcome Fascicule-1 has
been published in Diyarbakir. As this
work got the formal position at the general assembly, each chamber formed a
commission called Kurdish Technical
Work Committee and by gathering all
these committees, a central committee of
TMMOB was formed. The centre of this
committee is in Diyarbakir and all the
meetings take place in Diyarbakir.
The rst meetings for the project took
place in Diyarbakir in July 2011. All units
connected to Diyarbakir PCC have declared that they would participate in and
support this study. This work started as a
collaboration of TZP-Kurd (Kurdish Language and Education Institution) and the
TMMOB. In fact this work was proposed
by TZP-Kurd and appropriated by
TMMOB. During the current workshop
over 100 people participated in and supported the project. The names of group
members who worked permanently in
this project are listed as committee members. The names of supporters and advisors are provided in the list of advisory
commission.
The Kurds that live in different countries
such as Iran, Iraq, Syrian, Europe and

Turkey participated to this project and


hence all of the dialects of the Kurdish
language contributed to our work. This
dictionary is therefore a joint work at the
national level. Words from most widely
used Kurdish dialects such as Kurmanc,
Dimil and Sorani, irrespective of their
origin, were accepted and used as Kurdish words.
We tried to bring out the origin of the
words. If we could not nd the original
use of the word or if there is no provision
in Kurdish, word used as in their original
language. For example we could not
found a Kurdish word for concrete, so
we directly used concrete as in French.
In addition, some word both taken as in
their original language and a Kurdish
word also was derived. For example word
meaning of betonarme is reinforced
concrete in French. In our Kurdish dictionary we used the word betonarme as
it is. In addition, the word Betona ibendkir was derived for the word betonarme. Certainly we have faults during
carrying out this study. Thanks to your
valuable criticism and contributions you
would make, we hope that this work
would develop more and get richer.
By thinking that this work will inspire
many people, we, on behalf of all the
committee members, would like to dedicate this work to all nations that suffered
from cultural assimilation.

On behalf of the Kurdish Technical Work Committee

Hasan Guneyli

10

Ferhenga Zaravn Teknk / Teknik Terimler Szlg / Glossary of Technical Terms

Lsteya Endamen Lijneya TMMOB


Nav

Panav

Agah

Hasan Gneyli

Serok lijneya Xebatn Teknk yn bi Kurd ye. Nivskar pirtka matematk


ye mamotey Kurd-Der' y Kurmanc ye. Ji Amed ye. Endezyar bilind
Elektrk Elektronk ye.

Herdem Dorul

Avahsaz e. Cgir serok lijney ye. Sekreter Odeya Avahsazan a axa


Amed ye.

Nihat Noyan

Endezyar Avahiy ye. Ji Amd ye. Di rveberiya odeya endezyarn avahiy


axa Amed de ye. Algir sekreter KK'ya Amed ye.

Selahattn El

Endezyar Nexe Kadastroy ye. Ji Dih ye.

Enise Gneyli

Endezyara Elektrk Elekronk ye. Ji Nisbn ye. Mamostey Kurd-Der' ye.

Doan Hatun

Endezyar Kanzay ye. Ji Amed ye.

Fatma Smer

Endezyar Kanzay ye. Ji Amed ye.

erefxan Aydn

Avahsaz e. Ji naveya Lic ya Amed ye.

M.Nedim Tzn

Endezyar Elektrk Elekronk ye. Cgir serok lijney ye. Serok ber y
odeya endezyarn Elektrk ya axa Amd ye. Ji lih ye.

10

M. Emin Tmr

Endezyar Makney ye. Ji Mrdn ye. Mamostey ziman Kurd ye.

11

Abdulsamet Ucaman

Endezyar andiniy ye. Ji Lic ye.

12

Kenan ifti

Endezyar Kanzay ye. Ji Colemrg ye. Mamostey Kurd-Der' ye.

13

Suat Yavuz

Endezyar Makney ye. Ji Rihay ye.

14

Abdulkadir Ylmaz

Endezyar Makney ye. Ji Amed ye.

15

Erol Bacalan

Endezyar Elektrk Elekronk ye. Ji Lic ye.

16

Harun Yalnkaya

Endezyar Erdnasiy ye. Serok Odeya Erdnasiy ya axa Amed ye. Ji rmg ye.

17

Mehmet Orak

Endezyar Elektrk Elektronk ye. Di rveberiya Odeya Endezyarn Elektrk(EMO) axa Amed de alkar Serok odeya Amed ye. Ji Amed ye.

18

Yldz Tahtac

Plansaza Bajr Herm ye. Ji Chanbeyl ya Konyay ye.

19

Kadri Dolu

Endezyar Nexe Kadastroy ye. Ji Amed ye.

20

Enis pek

Endezyar Kanzay ye. Ji Amed ye.

21

Cihan Takran

Endezyar Makney ye.

22

Yaser Frat

Endezyar Kanzay ye. Ji Tekman ye.

11

Ferhenga Zaravn Teknk / Teknik Terimler Szlg / Glossary of Technical Terms

Lsteya Endamen Lijneya Sew irmendan

Nav

Panav

Herm

Agah

Mehmd Nite

Amed

Ji koma Vate ye. Bi salan e xebatan li ser Dimil dimene. Mamostey Kurd
ye.

Serwed Deniz

Amed

Ji Pasra Amed ye. Mamostey Kurmanc ye.

Zana Farqn

Stembol

Li bajar Stembol dij. Endam Ensttuya Kurd ya Stembol ye. Nivskar


ferhengeke mezin ya Kurd-Tirk ye.

Amed eko Jiyan

Amed

Nivskar Teknker e.

Deniz Gunduz

Stembol

Ji koma Vate ye. Bi salan e xebatan li ser Dimil dimene.

Dilr Hesen

Duhok

Li bajar Duhok dij. Avahsaz (Telarsaz) e.

Ebdulsettar Asim

Hewlr

Li bajar Hewlr dij. Ji Hewlr tevl xebata me b. Teknker Elektronk ye.

Edalet Milan

ran

Li bajar Qezwn a ran dij. Endezyar Kmyay ye.

Mohammed Milan

ran

Li bajar Qezwn a ran dij. Endezyar Makneyye.

10

Ramazan Hemze

Duhok

Li bajar Duhok dij. Ji Duhok tevl xebata me b. Endezyar Erdnasiy ye.

11

Sebr Hesen Sebr

Duhok

Li bajar Duhok dij. Ji Duhok tevl xebata me b. Mamostey Fizk ye.

12

Zagros Haco

Ewropa

Ji Ewropay dij. Ji Kurdn rojava ye. Endezyar Telekomunkasyon ye.

13

Can zdxelo

Silman

Ji bajar Silmaniy tevl komxebat b. Xebatn ziman dimene. Bi ngilz


gelek zaravayn Kurd zane.

14

Dr. EbuBekir Umer Qadir

Silman

Ji bajar Silmaniy tevl komxebat b. Mamostey Bea Kurd li Zanngeha Silmaniy ye.

15

Dr. Hoger Mahmoud Faraj

Silman

Ji bajar Silmaniy tevl komxebat b. Mamostey Bea Kurd li Zanngeha Silmaniy ye.

16

Dr. Mihemmed Ehmed Seyd

17

Dr. Osman Ebdl Berzenc

12

Silman
Silman

Ji bajar Silmaniy tevl komxebat b. Mamostey Bea Kurd li Zanngeha Silmaniy ye.
Ji bajar Silmaniy tevl komxebat b. Mamostey Bea Kurd li Zanngeha Silmaniy ye.

Ferhenga Zaravn Teknk / Teknik Terimler Szlg / Glossary of Technical Terms

Spas

Ji bo pitgir alkariya wan em spasiyn


xwe ji lijneya wirmendiy re dikin. Van
hevalan bi sebreke mezin, kedeke mezin
hevaltiyeke mezin her dem bi me re bne.
Ji bo pitgir alkariya wan em spasiyn
xwe ji serokn odeyn endezyar avahsaz(Telarsaz) n Amed; Serok Odeya
Avahsazan, Serok Odeya Endezyarn
andiniy, Serok Odeya Endezyarn
Elektrk, Serok Odeya Endezyarn Avahiy, Serok Odeya Endezyarn Maden,
Serok Odeya Endezyarn Makney, Serok Odeya Endezyarn Erdnasiy, Serok
Odeya Endezyarn Nexe Kadastroy re
pke dikin. Wan herdem bi awayek berpirsyar hvdar pitevaniya me kirine.
Her iqas ku di hem xebata 3 sal nv de
bi me re nn bbin j ew hevaln ku li gora

derfetn xwe alkariya me kirine, hin caran


tevl civnn me bne, hin caran ji dr ve
alkar kirine an j bi awayek din pitgir
dane me; wek Haknas Sadak, Serhat Ben,
Abdulgafur Yilmaz, Mustafa eleb Feht
Ata Em ji dil can spasiyn xwe ji wan
re j diinin.
Gelek caran me civnn xwe li eywann civn yn odeyn ax Amed dikir di
rojn civnan de xebatkarn odeyan bi me
re gelek eleqedar dibn gelek xizmeta
me dikirin. Bi taybet Xebatkar Odeya Endezyarn Avahiy, Xebatkar Odeya Avahisazan, Xebatkar Odeya Endezyarn
Elektrk, Xebatkar Odeya Endezyarn
Makney, Xebatkar Odeya Endezyarn
Nexe Kadastroy ji hem xebatkarn
odeyan re spasiyn xwe pk dikin.

13

Ferhenga Zaravn Teknk / Teknik Terimler Szlg / Glossary of Technical Terms

14

Ferhenga Zaravn Teknk / Teknik Terimler Szlg / Glossary of Technical Terms

A
Abiyotk/Abiyotik/Abiotic
Bcan, brih, bgiyan.
Acr::Xit/Tula/Brick
Kereseyek ku di lkirina avahiyan de t bikarann. Axa sor a gil di nav qalibn taybet de t bicihkirin pit ku ziwa dibe di hetn de t
sorkirin.
Adan::Krhat::ust::Kargn/Verim/Efficient
Randiman
Adapte::Guncandin/Adepte::Uyarlama/ Adopt::Adapt
Hnbna ert mercn jiyaneke din.
Adaptor::Guncner/Badatrc/Adaptor
Pareyek ji pveka makneyek ku du pareyn
cda bi hev girdide. Amr ku snyala elektrk
li gora chaz diguherne.
Adiyabatk/Is almaz/Adiabatic
Keresey ku tn nagire.
Adiyon::Iyona serr/Yzey iyonu/Adion
Elektrona drtirn ji navenda atom.
Adjont::Hevpar::Pkbend/Adjoint/Adjoint

Agahiyn bin::Agahiyn jr/Alt bilgi/Footer


Di rpela nivs de agahiyn ku li jra rpelin
di derbar naveroka rpel de agah didin.
Agahiyn jor/st bilgi/Header
Di rpela nivs de agahiyn ku li jora rpelin
di derbar naveroka rpel de agah didin.
Agir/Ate/Fire
Agir oksdasyona barist ye di proseseke kmyay de, ya ku pir bi lez diqewime. Encama ewat wizeya germ ronahiy ye.
Agir kirin/Atelemek/Ignite
Dadan, vxistin. Teqandina tifing, top hwd.
Agir ev/Gnl hardal/Meyagrum perforatum l.
Nebateke ji malbata xerdel ku tov w tehle.
Agirgir/Yanc/Flammable
Madeyn ewatok. Madeyn ku agir bi hsan p
dikeve. Mnak; Rej (Komir) , zing, Berhemn
Petrol. .
Agirnak::Sojer/Yakc/Burner/Caustic
Madeya ku taybetiya w ewitandin e. Dibe bi
germahiya xwe biewitne, dibe ku bi taybetiya
xwe ya kmyay j biewitne.

Di mijara matrs de t bikarann. Cureyek matrs ye. Dema naneya hmann matrs yn di
rza fer de t guhertin tiranspoza matrs t
girtin Adjoint Matrs dert.

Aheng/Uyum/Harmony
Di nav tevahiyek de li hev hatin an j hevsaziya
pereyan. Lihevhatin.

Agah/Bilgi/Information
Daneyn ku byer, heyber an j ramanek didin
nasn.

Ajal::Ajel / Hayvan / Animal


Ji bil mirov nebatan hem zindiyn din. Mnak;
lek, Mas, Teyr, Kzik, Kurmik.

15

Ferhenga Zaravn Teknk / Teknik Terimler Szlg / Glossary of Technical Terms

Ajaldar / Hayvanclk / Livestock


Xwedikirina ajaln ked sd girtina hem hilbernn v kar. Bi gelemper beek ji andiniy ye.
Ajal bibask::Terd / Kanatl hayvan / Poultry
Di malbata ajalan de beek e. Bi gelemper bi
basken xwe karin bifirin.
Ajal kv / Yabani hayvan / Wild animals
Tevay bi navkirina lawirn dirinde.
Ajaln ked / Evcil hayvan / Pet
Tevay bi navkirina ajaln ku hn mirovan bne
bi mirovan re dijn, ji aliy mirovan ve tne
xwed kirin. Mirov ji bern van ajalan sd digrin.
Ajotin / Srmek / Driving
Riyn ji bo gehtina gewher ku tn vekirin
kirin.
Akredtv::Nameya baweriy / Akreditif / Letter of
credit
Nameya krediy. Nivsa bawer.
Aktnt / Aktinit / Actinide
Di rasteka vedor de ben ji vedora 7. hatiye
cudakirin. Ji elementa 89 (Ac) an heya 103 (Lr)
an didome.
Aktvasyon::alak kirin / Etkinletirme / Activation
Destpkirina kirariy.
Ak::Komker/Ak::Akmlatr/Accumulator
Amra ku enerjiya elektrk bi away enerjiya
kmyay di nava xwe de kom dike, dema pwst
be enerjiya kmyay bi away enerjiya elektrk
dide derve.
Alandin::Pan / Ambalajlamak / Package
Xemilandin, nixumandin an j parastina heyberan.
Alav / Lav / Lava
Agir ku ji krahiya bin erd bi pijiqna ji iyay
agirn derdikeve ser ry erd.
Alav::Amraz / Alet / Tool
Pareyn ku makneyek pk tnin w dixebitnin. Heybern ku kar bi wan t kirin.
Alav::Pt / Alev / Flame
Ronah germahiya ku ji nava agir bilind dibe.
Aldeht / Aldehit / Aldehyde
Di nav pkhatiyn organk de cih digire. T de
koma karbonl hebe yek Hdrojen (H) p ve gireday be ji wan re Aldeht t gotin.

16

Alfa::Elfa / Alfa / Alpha


Tpa pn a alfabeya yewnan ye
Algortm / Algoritma / Algorithm
Di Serdema Navn de ji bo hesabn jimarn deh
hatiye bikarann
Al::Araste / Yn / Direction
Bakr, bar, rojhelat rojava ar arasteyn bingehn in. Hla li gor xalek. Ji xalek ber bi xalek
din.
Aliy saet ve::Hla saet ve / Saat ynnde /
Clockwise
Zivirna wek ku saet dizivire.
Alkalpv / Alkaliler / Alkalimeter
Rbazeke ku p alkal t pvan.
Alkan / Alkan / Alkane
Nav git yn pkhatiyn organk a girkn fer
e. Ev girkn fer ten di navbera elementn karbon (C) Hdrojen (H) de dibin.
Alkl / Alkil / Alkyl
Pkhateya ku ji alkanan girkek hdrojen j veqetand be.
Alkn / Alkin / Alkyne
Pkhatiyn organk in. Di nav zincra hdrokarbonan de ku her km karboneke slib di nava xwe
de dihewne.
Alkol / Alkol / Alcohol
ilemeniya ku ji titn wek kartol, silk an j erab
bray t derxistin, frek bibhn e.
Alkola etl / Etil alkol / Ethyl alchol
Bi fermantasyona karbonhdratn ku di fk,
regn riwekan di hinek zadan de heye dibe.
Di araq de t bikarann, b reng e agirgir e.
Aloz / Karklk / Confusion
1. Tevlihev 2. Teqoze.
Alterasyon::Guhern / Alterasyon::Bozulma / Alteration
Guherna kanzayan (maden) a bi bandora fizk
kmyay.
Alternatf::Guhrik / Alternatif / Alternative
Ji bo kirina karek hebna r rbazn cda.
Heyberek ku cih yek din digire.
Alc / Erik / Plum
Dareke andiniy ye. Guln v dar sp ne, fekiy

Ferhenga Zaravn Teknk / Teknik Terimler Szlg / Glossary of Technical Terms

v dar tir an j meyxoin, yek dendikek t da


heye.

yn (Lleyn) kalorfer, boriy av, boriy kareba hwd.

Amadekirin / Hazrlama / Preparation


Xebatn beriya destpka hilberna gewheran.

Amretkar::Amrsaz / Tesisat / Plumber


Di avahiyan de kes ku kar sazkirina bor, kablo
wek din dike.

Amalgam / Cval alam / Amalgam


mjeya ku zbeq (cva) t de heye.
Amje::Darite / Alam / Alloy
Her km ji du metalan dibe. Du yan j zdetir
metal di nava hev de dikelijin pitre madeyeke
cuda li gora taybetmendiyn fizk dibe.
Mnak; Tnc, Qela.
Ametal / Ametal / Nonmetal
Di rasteka peryodk de yn ku metal nn in . Di
nav germahiya normal de hem av, hem heway,
hem j hik (req) in. Germah ceriyan hilnagire.
Amd / Amit / Amide
Anyona azotek ye.
Amno Ast / Amino asit / Amino acid
Mokekuleke ku proten j dibin.
Amper / Amper / Ampere
Nana w A ye. Amper yekeya SI (Systme international dunits) bo rewta elektrk ye. Li
gor pnasey: 1 amper ew rewt e, ya ko dema di
nav di du bistn rast paralel re, yn b daw
dirj in metreyek ji hev dr in, derbas dibe, ew
hzeke bi qas 210-7 newton li ser metr (N/m)
di nav her du bistan de diafirne.
Amper-p / Amper sarm (akm mknatslk birimi) /
Ampere- turn
Yeksaniya bandora 1 amper ya di 1 p de
derbas dibe.
Amperpv::Emprpw::Ampermetre / Ampermetre
/ Ammeter::Ampermeter
Amra ku amper dipve.
Ampldn / Amplidin / Amplidyne
Amra ku elektrka guherbar digre diguherne
elektrka rast.

An::Yan / Yada / Or
Di mantiq de deriy ku ji tketin yek j er be
yan j hebe, encam er ye.
Analtk::ikar / zmsel::Analitik / Analytical
anstiya dahrandin.
Analza gaza kan / Ocak gaz analizi / Mine air
analysis
Makneya ku rewa gaz di kan de diopne
rapor dike.
Analog / Analog / Analog
Daneyn ku bi domdar di guhern de ne.
Anhdrd / Anhidrit / Anhydride
Di pkhateya kalsiyum sulfad (CaSO4) a bav
de girkek taybet a kevir ker.
Anod / Art u::Anot / Anode
Di elektrk de cemsera poztf. Elektroda poztf.
Antn / Anten / Antenna
Amra ku pln elektromagnetk digre an j dide.
Antfrz::Dijqerisn / Antifriz / Antifreeze
Madeyek ilek zivistan tevl radyatora makneyan dibe da ku ava hundir radyator cemed
negire. Pit ku antfrz dikeve nava ava radyator xala cemidn ya ava radyator ji sifir (0)
kmtir dibe.
Antmade / Antimadde / Antimatter
Cwiya made ya dijber.
Antmon / Antimon / Antimony
Elementa di tabloya peryodk de a li stna 5A.
Elementeke hik, ikestok reng w zvsip.
Anyon / Anyon / Anion
Iyonn ku bar elektrk yn negatf in.

Amrn pvan / l aletleri / Measuring instruments


Di nexegeriy de alavn pivan. Bi van alavan
hem dirjah hem j hoke (goe) t pvan. Di cureyn elektronk de koordnat (x y) bilindahiya ji
deryay (z) rasterast t hesapkirin.

Aplikasyon::Bicihkirin / Aplikasyon / Application


Li gor proje, nex an j koordinat cbickirina
cih w. Nandana cih w. Ev cih dibe ku li
erd be, dibe ku li heway be j.

Amret / Tesisat / Installment


Kereseyn ku di avahiyan de bi kr t, wek bori-

Aqil / Akl / Mental


Hza tgihitin, fmkirin hizirn ye.

17

Ferhenga Zaravn Teknk / Teknik Terimler Szlg / Glossary of Technical Terms

Aqstk::Deng/Yank bilimi::Akustik / Acoustic


Zanistiya deng.
Araste::Berek / Dorultu / Direction
1. Riya ku t opandin. Riya diyar. 2. Riya tr.
Mnak; di pergala kordnat de x, y z
Ard::Sotemen / Yakacak / Firewood
Ew tit ku ji ewitandina w sd t girtin.
Argda bej/Ak ta yoncas/Melilotus alba desf
Cureyek nefel ye. Ev giya du sal dij ji bo m
sewaln giyaxwar andiniya v giyay t kirin.
Argn / Ocak / Cooker
Cih ku agir t de t dadan xwarin li ser t pijandin.
Arik::Asreq::Septk::Serke::M::Qat / Tavan / Ceiling
Asta her bilind a avahiyeke ku ser w girt be.
Arze::Girift / Arza / Defect
Pirsgirkn mekank. Xerabna amrn mekank
Arkeoloj::nwarnas / Arkeoloji / Archeology
Zanista kolan ya ku mratn drok y di bin
erd de ldikole derdixe hol.
Armatur / Armatr / Armature
Amra ku lambe t de bi c dibin da ku bi hsan
ronahiy belav bikin.
Arv / Ariv / Archive
Di ciheke ewle de, ji bo rojn p komkirina depokirina agahiyan. Ev arv fizk j dibe, elektronk j dibe.
Asbest / Asbest / Asbestos
Kereseyeke li ber germahiya zde taybetmendiya xwe wenda nake. Di balatayn amrazan de,
di lleyn av de t bikarann.
Asgeh::Birc / Hisar / Citadel
Keleheke bik a ku ji kevir bi dwar bilind hatiye kirin li derdora w hendek nrngeh
hene. Ji bo parastina bajarek an j ciheke girng
e.
Asenkron::Nehevdem / Ezamansz / Asynchronous
Ne hemdem. Makneyn ku di heman dem de
bersiva daxwazn cda dikare bide.
Asfalt kirin::Qrkirin / Asfaltlamak / Asphalting
Rxarn ku bi qr kevirn hray ve b hefidandin.

18

Asd / Asit / Acid


Madey ilek ku reng kaxiz trnsol ji kesk
dizivirne sor. Madey ku pHa w ji 7, 5 biktir
e.
Asda Hzdar / Kuvvetli asit / Strong acid
Asda ku di nava av bi tavah iyonze dibe.
Asda Karbokslk / Karboksilik asit / Carboxylic
acid
Asdn organk ku koma wan a karbonsl heye.
Asda lawaz / Zayf asit / Weak acid
Asda ku di nava av bi tavah iyonze nabe. Hindik iyonze dibe.
Aska bajar::sliyeta bajr / ehir sileti / City silhouette
Teey bergeha bajr.
Aso / Ufuk / Horizon
Xeta ku erd ezman l digje hev.
Asoker::Teraz / Dze / Spirit level
Ji bo alav ji pivan re amade be pwst e bi weya teraz an j asoy de be (berwar be) .
Asokera gilover::Asokera krey / Kresel dze /
Spherical bubble
Du cureyn asokeran hene, gilover silndrk.
Asokera gilover wek nav xwe di weya gilover
de ye. Alava pvan aso dike.
Asprator::Bak::Hewak / Aspiratr / Aspirator
Amr an j makneya ku heway davje derve. Bi
alkariya perwaneya xwe ya ku dizivire bay dike (dimije) davje derve.
Asteng::Berbest / Engel / Barrier
Ji bo ku r li ber qezayan b girtin li qerax r ji
hesin wek caxan t kirin, ji bo trafka nava
bajr bi awayek hsan biherike ji beton t kirin dann.
Asteng::Berbest / Engel / Barrier
Bend. Heybera ku r digire. Heybera ku rewa
asay bibire. Derbasbyn dide sekinandin.
Mnak; dwar bendav, snca baxe, hesin
dora r
Astenga Coulomb::Berbeste Coulomb / Coulomb
engeli / Coulomb barrier
Bendava enerjiy ya li piya du dendikan ku ji
bo du dendik (nuclei) bigihjin hev (fusion) . Ji
aliy enerjiya potansiyel a elektrostatk ve t
kirin.

Ferhenga Zaravn Teknk / Teknik Terimler Szlg / Glossary of Technical Terms

Astengn::Rgir / nleyici / Preventive


Ji bo titn a neba nebin berlgirtin an j
asteng kirina titn ku hatiye kirin.
Asteplan / Plankote / Level plan
nexeya hermn biuk l pivaneka wan mezin.
Pilana waziyet niandide l bilindahi ji li ser
hati niandan. Pilana waziyet ya ku daneyn
w xyz bin.
Asna daw::Cgeha daw::Duwacih / Nihai pozisyon / End position
Merhela berhemn kanzay ya pit kiryariya
dawn.
Asna ntar::Asna blayen / Ntr konum / Neutral position
Asna (pozisyon, rew) bidawbna bandora
meqletz.
A / Deirmen / Mill
Avahiya ku genim l t hrandin dibe arvan,
mnak, A av, a agir (a elektrk)
A keviran::Berhr / akl deirmeni / Pebble mill
A ku keviran hr dike.
At::ape / / Avalanche
Ji bo koma berf ya ku ji iy ber bi jr ve digindire.

Ava aviy / Gzenek suyu / Pore water


aviya ku av j dert.
Ava deryay / Deniz suyu / Sea water
Ava derya zeryay ya ku rjeya xw di ltrey
de di navbera %3-5 e.
Ava gol / Gl suyu / Lake water
Ava ku di cihek kr de berhevby sekan e.
Ava jrerd::Ava jrzemn / Yeralt suyu / Groundwater
Ava berf baran ya ku bi riya qeltekn zemn di bin erd de digihje hev kom dibe.
Ava jrzemn::Ava binerd / Serbest yer alt suyu /
Free phreatic water
Ava li bin erd sekan e. Dema ku kanza t kolan
ev av di nav qel derzan de diz yan diherike.
Ava kaniy::Kanav / Kaynak suyu / Spring water
Ava jrerd ya ku bi awayek xwezay derdikeve
ry erd.
Ava navxwey::Ava navwelt / sular / Inland
water
Ji bil ava derya zeryay hem avkaniyn av
yn li ser bejahiy. Wek gol, gol kir, avzm
eman.

Akera::Diyar::Kif / Grnen / Apparent


Tit ku xuya dike yan j li ber avan e.

Ava Xwer / Saf su / Distilled water


Ava ku ji madeyn organk norgank hat safkirin.

Atmosfer / Atmosfer / Atmosphere


Gaza li dora dinyay.

Avadan::mar / mar / Reconstruction


Avadani, avadanikirin. Nukirin, kirin, bakirin.

Atom / Atom / Atom


Li gor flozofn yewnan, hmanen bingehn n
rastiy yn ku pare nabin xera nabin.

Avah / naat / Building


Ew avahiya ku ji bo kirina w xebat b kirin.

Atomn wergir::Gerdleya wergir / Alc atomlar /


Acceptor atoms
Atomn ku hejmara elektronn wan ji hejmara
protonn wan kmtir in. Atom her dem hewl didin
ku hejmara proton hejmara elektronn wan
yeksan bin.
Av / Su / Water
Madeya ilek a b reng, b bhn, b tam e. Ji du
hdrojen oksjenek pk t. Formla w H2O
ye.
Ava br (Sb) / Kuyu suyu / Well water
Ava ku bi brkol (sondaj) ji bin zemn t derxistin.

Avah / Yap / Building


Hem berhemn avahsaz endezyariy yn
mna xan, pir hwd. n ku ji aliy mirovan tn
kirin. Bi mebesta hwirandin hsankirina jiyan ye.
Avahkar / naat / Builder
Kes/a ku di lkirina avahiyan de cih digire.
Avahkar / naatlk / Construction business
Xebata kirina avahiyan.
Avahsaz::Telarsaz / Mimar / Architect
Kes/a ku plann avahiyan dike.
Avahsaz::Telarsaz / Mimarlk / Architecture
Peya avahsazan.

19

Ferhenga Zaravn Teknk / Teknik Terimler Szlg / Glossary of Technical Terms

Avahiya bdestr / Kaak inaat / Unlicensed building


Avahiya derzagon (legal) an ji a ku ne li gor projeya xwe hatiye kirin.
Avahiya dersnor / Takin inaat / Construction of
flood
Ew bea avahiy ku di dema kirin de ji sinor
parsela xwe derket ye.
Avahiya kargir (kagir) / Kagir yapi / Masonry
Avahiya ku dwarn w barhilgir e (giraniya bar
xn li ser dwaraye) ev dwar ji kevir, acr hatiye kirin.
Avahiyn drok / Tarihi yap / Historical structure
Avahiyn kevnare ku xwed nirx taybetmendiyn ba in.
Avakado::Hirmiya emeriqan / Avakado / Persea
americana miller
Dareke li meksqa dij. andiniya w t kirin. Ji
malbata hirmiy ye.
Avakirin / na etmek / Build
Lkirina avahiyan.
Avakirin / naa etmek / Build (to-)
Avahiyeke ku n t kirin.
Avakirin / Kurmak / Build up
Sazkirina pareyn avahiy.
Tessa Parzinandin /Artma tesisi /Treatment plant
Avahiya ku bermayiyn ilav yn bajr t de tn
parzinandin
Avakirina saz avt / Atk ve artma tesisleri /
Waste and water treatment plants
Avahiya ku bermahiyn req ilemen yn bajr
t de tn parzinandin
Avdan / Sulama / Irrigation
Di erd bej de ji kar avdaniya rehekan re te
gotin.
Avdank / Suluk (su kab) / Water bowl (water container)
Amreke ji bo ajal pdiviyn xwe yn av bi cih
bnin.
Avdr::Cenan / Sulamac / Waterer
Mirov ku avdaniya zev an j bexeyan dike.
Avt / Atk (madencilik) / Waste (mining)
Bermahiyn kanker, avjn k pey derxistina
cewhera dimnin

20

Avtin / At / Toss
Bi alkariya hzek ku heyber t pekandin.
Avtina kevaney::Avtina xwar::Avtina lar /
Eik at / Oblique shot
Hevedudaniya tevgera stn tevgera araste
ya rast e. Tevgera kevir ku dema mirov ber bi
p ve diavje ye.
Avtiyn pesaziy / Sanayi atklar / Industrial
waste
Avjn (atk) k li pey bikaranna kargeh pesaziy dimnin.
Avgerm / Scak kaynak suyu::kaplca / Hot spring
Ava germ a ku bi rya qeltekn di zemn de ji
krahiya binzemn der t.
Av / Su ieren / Water-carriying
Tit ku bi av re eleqedar e.
Av / Sulu / Aqueous (aq)
Y ku ji av pk hatiye, avdar.
Avk::Avtbihur::Dellandin / Su geirgenlii /
Water permeability
Pleya avtbihurna (avkiya) hikiyn serzemn binzemn
Avnas / Su bilimi::hidroloji / Hydrology
Zanista ku li ser av xebat dimene.
Avnek::Avgr::Avnemij::Avragir::Avtnebihur /
Su geirmez / Watertight
Cih an j titn ku av t de derbas nabe.
Avpv::Araometre / Araometri / Areometer
Amra ku av dipve.
Avrjk / Pisuvar / Urinal
Ew alava ku mirov li piyan destava xwe ya bik
t de dike.
Avrjna kan / Ocak drenaj / Mine drainage
Di kanzay de avtina gazn xeternak. Mnak:
Metan
Avreandek::Avreank / Fiskiye / Sprinkler
Amra ku av direne avdan p t kirin.
Avstralya bar::Bar Avstralyay /
Gney avustralya / South Australia
Eyaleteke li bar avstralya k bi mezinahiya
xwe 983482 km2 ye axa her zwa ya parzemn di nava snor v eyaletdeye
Ax / Toprak / Soil
Ji rizna kevir madeyn organk dibe di

Ferhenga Zaravn Teknk / Teknik Terimler Szlg / Glossary of Technical Terms

nava xwe de gelek ajal, nebat (riwek) organzmayn zind dihewne. Dar riwekn din bi ax
disekinin j av pwstiyn xwe yn jiyan
digirin. Ruy chan wek tebeqeyek paye.
Axa gel::Axa riz / Humuslu toprak / Humic soil
Axa ji rehek (nebat) zindiyn riziyay bye.
Reng w re e, av ba dihewne ji aliy mneralan ve zengn e.
Axa sor::Gila sor / Krmz kil / Laterite
Axa ku di pkhateya xwe de yan j di nava xwe
de Alumnyum silqat (AlO. 2SiO. 2HO) , hesin
oqst (FeO) , magnezym (Mg) , kevir kils
(CaCO) , dihewne. Axeke zixur, bik, idiyay
avtnebihr e.

Axa xam / Ham toprak / Raw land


Axa xam ji bo andiniy nehatiye bikarann.
Axban / Toprak dam / Soil roof
Bann xaniyan n ku bi ax hatine kirin.
Axur / Ahr / Stable
Avahiya ku ji bo hwirandina ajalan hatiye kirin.
Aydinger / Aydnger / Tracing
Kaxiza imakir ye, ji bo kirina projeyan t bikarann.
Ayrometer / Havaler / Aerometer
Amra ku trbniya gaz dipve.

21

Ferhenga Zaravn Teknk / Teknik Terimler Szlg / Glossary of Technical Terms

B
Babelsk::Bablsok::Gerdell / Hortum / Whirlwind
Byera ku ba (hewa) li dora xwe dizivire wek
stnek bi jor ve hildikie.
Bac / Vergi / Tax
Ew perey ku dewlet ji hemwelatiyn xwe ji bo
xizmetn gelemper bike, digre.
Baca Maldariy::Baca xanberan / Emlak vergisi /
Land tax::Property tax
Perey ku xwediy milk dide dewlet.
Baca Xanberan / Tainmaz mal vergisi / Immovable
property tax
Baca ji bo emlakan (zevzaran) , malmilkan t
dayin. Baca erd avahiyan e, li gor qmeta xwe
salane t dayn (li Tirkiy aredar v bac distnin)

kurteya w al e
Bager / Kasrga / Hurricane
Bay her bi hz tund, bay barhilgir fetlonek.
Bahoz::Gerdell / Frtna / Storm
Bay bilez, bay ku toz talaz radike.
Bajar::ar / ehir::kent / City
War ku mirov l dijn bi piran kar bazirganiy
yan j kar pesaziy dikin.
Bajar Mezin::Metropol/Metropol/Metropol
Bajarn ku bi niyn xwe mezintirn in. Bajar
mezin kozmopoltan.
Bajarn algir berastengan / Engelli dostu kentler /
Disabled-friendly city
Bajarn ku dema t damezrandin astengdaran li
ber av digire jiyana wan hsantir dike.

Baca zdebna nirx / Deer arti vergisi / Increment


value tax
Baca ku ji bo zdebna buhaya zevzaran (emlak)
, malmilkan t dayin.

Bajarn elexwark / arpk kentleme / Urban


sprawl
Bajarn ku b plan, derplan, b destr b rist in

Baca zevzaran::Baca emlak / Emlak vergisi:: tanmaz mal vergisi / Property tax
Baca ku ji bo zevzaran (emlakan) , malmilkan t
dayin. Baca erd avahiyan e li gor buhaya xwe
salane t dayin (li Turkiy aredar distnin)

Bajaren hew (Bexebajar) / Bahe kent / Garden


city
Avakirina bajar dorgirt y ji bo jiyaneke bi konfor bi tendurist. Bi ser de ji hawirdor bajr j ji
bo kar andiniy c t veqetandin.

Bacdarkirin / Vergilendirme / Taxation


L ferzkirina bac ya li ser kesek yan j saziyek.

Bajarn Kompakt / Kompakt kent / Compact city


Bajarn ku li dora navendek bi awayek sstematk mezin bne. Taxn bajr bi hev ve ne.

Bafn::Fafon / Alminyum / Aluminium


Elementeke ku numreya w ya atom 13, giraniya w ya atom 26, 98 di 660 cy de dihele;

22

Bajaren pgirt (rexbajar:yan kent, peykbajar) /


Uydu kent / Satellite city

Ferhenga Zaravn Teknk / Teknik Terimler Szlg / Glossary of Technical Terms

Cihwarbna bi bajar binghn re tekildar ji bo


sivikkirina bar bajar bingehn hatine avakirin.

Ban / Dam / Roof


Ser xan, diyar xan

Bajarnas / Kentbilim / Urban science


Bea zanistiy ya dermaf bajrde.

Banbnye / Barbunya / Mullus barbatus


Ji malbata fesuliyey ye. Ji fekiy w sd t girtin.

Bakalt / Bakalit / Bakelite


Cureyeka reneya kir ye.
Bakter::Dirm / Bakteri / Bacteria
Mikroorganzmaya yekane.
Bakteriyoloj / Bakteriyoloji / Bacteriology
Bi gelemper zanisteke li ser tee awaniya bakeriyan lkoln dike.
Bakr / Kuzey / North
Li gor pejirandina gelemper de bea jor. Aliy
cemsera jor.
Bakra erdngar / Corafi kuzey / Geographic north
Bakra ku koordnatn grd yn stn nan
dide.
Bakra magnetk / Magnetik kuzey / Magnetic
north
Bakura ku erdka magnetk nan dide. Li gor
magnetka gerdn cih w nesekan e, li gor
demn sal cihe xwe diguhore. Nz bakra erdngariy ye l ne heman cih e.
Balafir::Firoke / Uak / Airplane
Barbireke (seyare) ku bilind dibe difire.
Balafirgeh::Firokexane / Havaliman::Hava alan / Airport
Cihn taybet n ji bo balafir l deynin rabin. Rawestgeha balafiran e.
Balcan::Balcanre / Patlcan / Melongena
Sebzeyek di navda nkotn heye. Reng fkiya w
re an j xemr ye .
Balisk::Akasya zer / Sarsalkm::sar akasya aac / Laburnum vulgare griseb
Famlyeyeke darn pelfireh e. Kullkn xwe bihar vedike.
Balstk / Balistik / Ballistic
Zansteke li ser tevgera gule moekan lkoln
dike.
Bamye / Bamya / Gumbo
Fekiye w n an j hik t xwarin.
Ban / at / Roof::Rack
Tebeqeya ku ser xan digire.

Band / Band / Band


Di spektrma elektromagnetk de beeke ku di
navbera frekansn diyar dihewne. Mnak; Banda
P (navbera 200 MHz 400 MHz)
Banda zolasyon::Tp::Banda iyareker / Yaltc
bant / Insulation tape
Cureyek band ya ku ji bo parastina ji germah,
serma, elektirk, av an j hwd. t bikarann.
Bandora compton / Compton etkisi / Compton effect
Rewa zdebna qama pln foton ku li elektronek dikeve ye. Dema foton li elektronek dikeve
qama pln foton zde dibe.
Bandora doppler / Doppler etkisi / Doppler effect
Byera, frekenasa plek li gora avdrek bi tevger (an nz dibe an j dr dikeve) di dem cih
cuda de bi awayek cuda t fmkirin e.
Bandora joul::kargeriya joul / Joule etkisi / Joule
effect
Kanna ku tkiliya navbera herk (tez) a ku di tlek de derbas dibe ew tna ku j dibe.
Banedar::remen / Mandraclk
Dairy farming / Kar hilberniya r e.
Bangeran::Bangor::Xiloke / Lo / Roller
Ji bo ku axa sist b idandin t bikarann, gilover
dirj e her du sern w j ehl in.
Banivs / Yel yazar / Anemograph
Amra ku rewa bay bi daneyn grafk davje
ser kaxiz.
Bapv / Yel ler / Anemometer
Amra ku ba p t pvan.
Baq / Demet / Bunch
Desteya tit wek hev y girday.
Baqil / Baklagil / Legume
Giyayn ku tov wan di nav baqilan de ne.
Baqil maran / Kukuz / Lathyrus tuberosus l.
Ji famlyaya baqilan t, xwe behn e giyayek
hilkir e.

23

Ferhenga Zaravn Teknk / Teknik Terimler Szlg / Glossary of Technical Terms

Baqil piska / Ac msr baklas / Lupinus temisartemuz


Tovn v giyay tahlin, 1 m bilind dibin, wek weiy kullkn w hildigrin.
Baqil tahl / Ac bakla / Lupinus albus
Creyek ji malbata baqilan e. Giyayek yeksal e.
Tov w yn tehl ji bo xwarin di nav av de t
ernkirin.
Baqil xatun / Bezelye / Peas
Riwekek ji malbata baqilan e, hilker e yeksal
dij. Tov w glover e, tov zell di m ajalan
de t bikar ann.
Bar / Yk / Load
1. Mjera elektrk ya ku li rxara heyberek
kom dibe. 2. Giraniya titek.
Bar (yekeya pestoy) / Bar (basn birimi) / Bar
(unit of pressure)
Pestoya ku dema 0, 1 N hz li 1 mm^2 qad t
bikarann dert.
Barbike::Barke / Ykle / Load
1. Cih guhertina daneyan ji amrek ber bi amreke din (wneyn di CDy de derbas komptur bike) . 2. L siwarkirina heyberek li barbir.
Bar Elektrk::Bar karebay / Elektrik yk /
Charge
Zdebn an j kmbna elektronan a li cihek.
Bar elementer / Elementer yk / Elementary
charge
Bar elektronek. Yekeya bar elektrk.
Bar erdhj::Bar bmelerz / Deprem yk /
Earthquake load
Pleya bandora bmelerz ya li ser avahiyan.
Bar mezin / Kaba yk / Gross charge
Bar elektrostatk y mezin.
Bargegir::Kondensor / Kondansatr::Kapasitr / Capacitor
Amra elektronk ku bar elektrk li ser xwe
kom dike.
Bargegir / Sa / Capacitance
Rjeya iyana (Tiwana) bargegir (kondensor) ek.
Bargeker / Ykleyici::Doldurucu / Charger
Amra ku enerjiya elektrk li batarya, komker
an j bargegiran bar dike.

24

Barimte / potek / Mortgage


Ji ber deynek misogerkirina (garantilemek) erd,
xan hwd. . .
Barsfer / Barisfer / Barysphere
Yek j tebeqey dinyay ye.
Bariste / Ktle / Mass
Mjera madey ya heyberan.
Baristeya gerdley::Baristeya Atom / Atomik
ktle / Atomic mass
Cureyek baristeya ku madeyn bik p tne
pvan. Mnak: 1 g= 6, 02214179 (30) x10^23
ba (baristeya atom)
Baristeya Molar / Molar ktle / Molar mass
Di zanina kmyay de ji bo graniya atomn ku
qas jimarey avogadroy t gotn.
Barkir / Ykl / Loaded
Y ku bi bar e.
Barkirin / arj etmek / Charging
L barkirina enerjiya elektrk. Mnak; barkirina li
aky.
Barkirin / Ykleme::Doldurma / Load
L barkirina enerj yan j baristey.
Barograf / Barograf / Barograph
Alava ku pestoya heway dipve tomar dike.
Barometre::Barometre::Pestanpv /
Basnler::Barometre / Barometer
Amra ku pestoya bay (heway) dipve.
Barpv / Ykler / Coulometer
Amra ku bar elektrka statk dipve.
Bard / Barut / Gunpowder
Madeya ku di guleyan de ji bo teqn t bikarann.
Baryon / Baryon / Baryon
Baryon ji atom girantir biktir e.
Bask bergir / Diren kolu / Resistance arm
Di mekanzmaya qerase (malle) de navbera xala
bar xala destek ye.
Bask hz / Kuvvet kolu / Force arm
Di mekanzmaya qerase (malle) de navbera xala
hz xala destek ye.
Baskl / Baskl / Bascule
Alava ku p giran p t wezinandin.

Ferhenga Zaravn Teknk / Teknik Terimler Szlg / Glossary of Technical Terms

Bastq / Pestil / Membranedried fruit pulp


rnahiyeke ku ji reya tir dibe. Pilora ku ji
rey dibe li ser ryek t raxistin da ku hik
dibe dibe bastq.
Batirn / Optimum / Optimum
Y her qenc. tirn.
Bar / Gney / South
Mil mirov ep li rojhilat mil mirov rast
li rojava binre, ew aliy ku ber mirov l ye
bar e.
Bauhaus / Bauhaus / Bauhaus
Zanngeheke li Almanyay. Dema ev zanngeh t
avakirin avahsaz hunermendn navdar l dest
bi xebat dikin. nrna v zanngeh di war
avahsaz swirandin de dibe wek ramaneke
n.
Bax::Baxe::Rez / Ba::bahe::meyve bahesi / Orchard
Erd ku t de andina tir, fk, zerzewat hwd.
t kirin.
Baxe / Bahe / Garden
Erd ku t de andina tir, fk, zerzewat hwd.
t kirin.
Bayt / Bayt / Byte
Baytek 8 bt e, pvana wateya br ye.
Baz / Baz / Base
Madeyn ku dema tevl asd dibin xw dikin.
Baza Hzdar::Baza bihz / Kuvvetli baz / Strong
base
Baza ku di graweya ilek de bi temam iyonze
dibe.
Baza Qels::Baza lewaz / Zayf baz / Weak base
Baza ku di graweya ilek de km iyonze dibe.
Bazalta alkal / Alkali bazalt / Alkali basalt
Maddeyn bi mneral di encama pijqna kurayde derketine ser zemn pa bne hik
Bazar / Piyasa / Market
Cih ku firokaran hatinebal hev ji bo firotina
mal warn xwe.

Bazirgan::Tacir / Tccar::Tacir / Merchant


Kes ku hem firokar hem j kirkariya titan
dike.
Bazirgan / Ticaret / Trading
Ji kar kirn firotin re t gotin.
Bbandor / Tesirsiz / Inefficient
Hza ku li ser kesek an titek tunebe re t
gotin.
Bber / Verimsiz / Unproductive
1. Sdgirtina km a ku li gora j t hvkirin ber j
nay girtin. 2. Kana ku rjeya gewhera w km e.
Bdaw::Abad / Sonsuz / Infinite
ji ber mezinbn an bikbna her away y ku em
nikarin bipvin re t gotin.
Bder::Bnder/Harman yeri/Threshing field
Ciy ku genim, nsk nokan kom dikin ji hev diqetnin.
Bgaz kirin / Gazszlatrmak / Degas degaiseren
J derxistina gaza ku ji bo jiyana xebatkarn kan
xetere ye. Mnak; Bi alikariya bak derxistina
gaza metan.
Bgazkirin / Gazszlatrma / Degasifying
J derxistina gaza ku ji bo jiyana xebatkarn kan
xetere ye. Mnak; Bi alikariya bak derxistina
gaza metan.
Bgriz / Grizusuz / Clear of gas
Tunebna gaz di kanzaya komir de.
Beher / Beher / Beaker
Ji bo parastina ilekan t bkarann. Ji cam, porselen plastk t kirin. Li dora w dereceyn ku
qebareya ilek nan dide heye.
Bhevseng / Dengesiz / Unbalanced
Rew, xebat, tevger hwd. Yn bpergal.
Behv / Badem / Almond
Fkiyeke ku qalik w hik di nava qalik w de
kakilek yekpare heye. Ber ku ba bigihje nav
w behvter (geroh, gulh) e. Tehma hinek behvan
tehl e.

Bazdan / Komak / Run


Bi gavn lezgn bi pe ve yn.

Bhn / Koku / Odor


Pirskn (n ku bandor li ser poz mirov dikin) biik ku ji titan belav dibin.

Bazilika / Byk kilise / Basilica


Dra ku hundir w bi 2 rzn stnan hatiye s
parkirin

Bhn / Koku / Smell


Bandora pirskn biik ku ji titan belav dibin

25

Ferhenga Zaravn Teknk / Teknik Terimler Szlg / Glossary of Technical Terms

treyn (snr) poz (bvil, difin) mirov hiyar


dike. Bhna gul, bhna sosin, bhna sulfur

Ben / p::Diki ipinden daha kaln / Rope


Ji ta strtir l ji wers j ziravtir ji bo girdan
t bikarann.

Bejav / Amfibi / Amphibious


Ajaln ku hem di av de hem j li er zviy de
dij.

Bnav / Adsz::simsiz / Anonymous


Kes an j tit ku nav l nehatiye kirin.

Bej / Kuru::Kra::Ya almayan / Moor


Erd bav.

Bend / Ksm / Section


Ji her yek peeyn bitn re te gotin.

Bjing::Moxil::Serrad / Elek / Sieve


Amurk bo jehev veqetandina bujenan.

Bend::Berbest / Set / Barrier


Ji dwr qalin ku ji bo av neherike kom bibe re
t gotin. ji diwrn ku ji ber barann zde ax
neherike hatiye kirin re j t gotin.

Belav / Tevzi / Distribution


Kar parvekirin ye.
Belavker::Dstrbtor/Distribitr/Distributor
Li gor pegalek di motorn bi benzn de alav ku
karebay li bjiyan belav dike

Benda deryay / Deniz seddi / Marine great wall


Ji bo ku neminin bin ava deryayde, cihn Li gor
deryay nizim bi seddek, bi bendavek, bi berbendek tn parastin.

Beled / imek / Lightning flash


Ronahiya birsk ye. Ronahiya ku bi valabna
bar elektrk di nava ewr erd yan ewr ewrek de dert hol wek xzeke ikest k dide.

Benda Hdrojen / Hidrojen ba / Hydrogen bond


Girdana ku di navbera atoma Hdrojen atomeke ku yek elektrona w km e re dibe.

Belexwar::Xwaromaro/Eri br/Crooked
Tit, xz an j rya ku c bi c xwar e. (ne rast)

Benda Iyonk / yonik ba / Ionic bond


Cureyeke benda kmyew ku di navbera iyonn bi
away dijber barbne dibe.

Belgemafa avadaniy / mar ap / Diameter of the


zoning plan
Belgeya ku li gor plana avadaniy maf avadaniy nan dide.

Benda Kmyew / Kimyasal ba / Chemical bond


Girdanek ku du an j zdetir atoman bi hev ve
datne.

Belgemafa (ekl) veqetandin / Ayrma ap /


Diameter of separation
Belgemafa (Ekl) veqetandin a ku parn parsel nan dide. Pareyek ji parsel ku bikeve ber
plana avadaniy ev pare bi belgemafa (ekl)
veqetandin ji pareyn din t veqetandin, an ku
li dervey snor t hitin.
Belor::e / ie / Bottle
Derdanka ji bo ilav tkev ji cam an j j plast
hatiye kirin. Bi teeyeke ji bin heta qirik fireh
ji destpka qirik hetan dev teng hatiye kirin.
Belot::Ber::Bel / Mee palamudu / Acorn
Dara maz yan j tovn w.
Belrbn::Krstalbn / Kristalizasyon / Crystallization
Pvajoya derbasbyna teey krstal a madeyn ilek, gaz an j yn di nava twnerek de ne.
Ben / Damla sakz aac / Pistacia lentiscus l.
Dara benitok

26

Benda Kovalent /Kovalent ba /Covalent bond


Girdanek ku bi parvekirina yek an j zdetir elektronan di navbera du atoman de dibe
Benda P () / Pi () ba / Pi () bond
Di navbera du atoman de du bend hebin yek
benda sgmay, benda din j ya p ye
Benda Sgma () /Sigma () ba/Sigma () bond
Di navbera du atoman de girdanek hebe ev j
benda sgma ye.
Bendav / Baraj / Dam
Avahiya ku ji bo avdana zev hilberna elektrk
av li chek kom dikin.
Bendava ax::Axebendaw / Toprak baraj / Earth
dam
Bendava ku bi axa avtnebihr hatiye avakirin.
Bendava beton::Konkirtebendav / Beton baraj /
Concrete dam
Bendava ku li ser zemneke bi teht ji beton hatiye avakirin.

Ferhenga Zaravn Teknk / Teknik Terimler Szlg / Glossary of Technical Terms

Bendava bi ax dagirt / Dolgu baraj / Earth fill dam


Bendava ku bi kevirn gewre bi axa avtnebihr hatiye avakirin.

Ber::Pan / En / Width
Dirjahiya navbera du xal an j du rxarn heyberek. Di lake de lay (kenar) kin.

Bendava bi keviran dagirt::Bendava Berdrj /


Kaya dolgu baraj / Rock fill dam
Bendava ku bi kevirn gewre bi beton hatiye
avakirin.

Berahiya pl::Firehiya pl / Dalga genlii / Amplitude of wave


Navbera bilindtirn xala pl sifir (eksen) . Bilindahiya pl.

Bendava bipayenda::Bendava bipalpit / Payandal


baraj / Buttress dam
Bendava ku hm w yan j ssika (dendik) w bi
palpitiyek hatiye pitgirkirin.

Beran / Ko / Ram
Mina (M) nr.

Bendava dagir / Dolgu baraj / Fill dam


Bendava k bi ax an j bi kevir t tij kirin pa
bi navgn jidandin t jidandin.
Bendava kember / Kemer baraj / Arch dam
Bendava k hz giraniya ava bendav bi saya
kembera bendav arastey quntara derdor
dik.
Bender / Liman / Harbor
Di kersax deryay de ciy ku sekna ket l disekinin.
Bender::Bendergeh::Lengergeh / Liman /
Harbour::Harbor
Cih ku ket l radiwestin. Rawestgeha ketiyan.
Bengele / Makas / Truss
Krann ku ji hesin tn kirin, ji bo hilgirtina
bann hin avahiyn fireh (palke, otogar) . Dema
fireh ji 30 my dibihure ev kran tn bikarann. Ji
cureyn profln hesin (an j pola) tn kirin. Di
ban avahiyn fireh ku kolonn wan hindik in
mna eywann dawet, avahiyn palkeyan, pirn
hesin, xerac (otogar) , avahiyn pesaziy hwd.
de tn bikarann.
Bentek / Damla sakz / Mesteki
Bjenn dar.
Benzn / Benzin / Gasoline
Ji petrol dibe, teqla w 0, 65, b reng frek e.
Benznxane::Gazxane / Benzin istasyonu / Gas station
Cih firotina benzn gaz.

Beravtin::Ber avtin / Yavru atmak::Dk yapmak / Miscarry


Ji bo ajalan byna tjikn mir. Heke ajalek ber
ku biz tjika w di zik w de bimire ji w ajal
re dibjin beravt ye.
Berbang / Tan / Daylight
Ji dem beriya ku roj derdikeve re t gotin. Di w
dem de ronbn dest p kiriye. Ronahiya ber
efeq.
Berbank / Teras / Terrace
Qada (be) derve ya ku t bikarann a avahiyek
ku ji erd bilindtir e. Bi gelemper di avahiyan de
li tebeqeya bilintirn t kirin.
Berbes / Mineral / Mineral
Titn ku madeyn norgank dihundirne.
Beravik / Koruma gzl / Goggles
Beravka ku ji bo av biparze t bikarann.
Beravk / Gzlk / Glasses
Ji bona parastin badtin alava ku li ber avan
t bikarann
Berdana klek / Yan ekme / Side towing distance
kirina avahiyek liser parselde, direjahiya valahi hitin ya li herdu rexan. Direjaiya Valahi
hitina ji bili aln p pa.
Berdana p / nekme / Front towing distance
kirina avahiyek liser parselde, direjahiya valahi hitin ya p (ber, aliy r, anji aliy rya
fireh)

Bqmet::Bnirx / Deersiz / Worthless


Yn ku bfde, bkr negirng e.

Berdla stmlaq / Kamulatrma bedeli / Expropriation price


Berdla ku cih avahiyn ji bo berjewendiya civak ji aliyn dezgehn dewlet ve t kirn.

Br / Krek / Shovel
Amreke karkeran.

Berdewam / Sreklilik / Contiunity


Tit domdar.

27

Ferhenga Zaravn Teknk / Teknik Terimler Szlg / Glossary of Technical Terms

Ber / nce / Before


Wexta ku derbas bye.

Gewhera ku l t gern di dawiya veqetandin


de bi dest dikeve.

Brehend / Boyutsuz / Impartial


Rewa ku dirjah, bilindah an j fireh nn e.
Mnak: xal

Berhevkar::Komker / Derleyici / Compiler


Ew ku hilbijartin dike dide hev.

Breng / Renksiz / Achromic


Titek ku reng w tune ye.
Berevaniya av /Su koruma/Water conservation
Avherkn k ji bo kar avdana zeviya av ji avkaniya dibine ser zeviya.
Berfn / Kardelen / Snowdrop
Cureyek kullkan e. Li iya zozanan bi destpka
bihar re ku berf dihele hn dibe. Di bin berf de
hn dibe, dema roj l dide hik dibe.
Bergegir / Srekli mukavamet / Durability
Rewa xwegirtina li hember teka (karger) kmyay, fizk mekank. Xwegirtina li dij guhertinan.
Bergir / Diren / Resistance
Yekeya w ohm e. Amreke kmgihner e. Li gora
hza xwe tezya (herk) elektrk km dike.
Bergira guherbar / Ayarl diren::Reosta / Variable resistance
Bergira ku guherna w pkan e.
Bergirn hevrk::Bergirn hawrk::Bergirn terb
/ Paralel direnler / Resistors in parallel::Parallel resistors
Di vedor (circuit) de bergirn li kleka hev in. Seriy bergir bi seriy bergira din ve, dawiya bergir j bi dawiya bergira din ve t girdan.
Bergir / Mukavamet / Resistance
Tira (rezstans) ku li hember hzn derve ji bo
parastina taybetmend wey xwe t nandan. Di heman erdhej de bergiriya avahiyn ku
hilnawein ji bergiriya avahiyn ku hildiwein zdetir e.

Berhilann::Berbm / rn / Harvest
Hilbernn zev, bax baxeyan .
Berhilann::andin::Paleh / Hasat::rn almak / Harvest
Daneheva zad, fk hem bern andiniy.
Berlym / Berilyum / Beryllium
elementa di tabloya peryodkde a li stna 2A. elementeke k km t dtin e. Bi kurteya Be t nivsandin.
Berjr::Niov / Yoku aa / Downhill
Rya ku mirov l die ber mirov li aliy r y
jrn be, ya j serejr be.
Berka::Rempa::Riylj / Rampa / Ramp
Hevraz. Qiyame. Riya hevraz. Riya ku di domahiya
xwe de bilind dibe.
Berkeliym / Berkelyum / Berkelium
Elementa ku hatiye kirin nimreya w ya
atom 97 graniya w j 294 e.
Brm / Suyun topland yer / Watering hole
Gola ku av t de dicive.
Bermal / Taban::Kat / Floor
Di hundir de zemn, asta her nizm a cihek ser
girt.
Bermay::Jmay / Artk / Residual::gob
Madeyn di veqetandina gewher de bi kr nayn
tne avtin.
Bername / Program / Programme
Pakta kodan a nivsbariy ku ji bo peywirek hatiye amadekirin. Fermandeyn ji bo kompter.
Erkdariyn pdiviya kompter.
Berpar::Dabekiraw::Dabekir / Blnen
Divided::Divisible / Jimara ku t dabekirin.

Bergiriya erdhj::Bergiriya bmelerz / Deprem


dayanm / Earthquake resistance
Pleya barhilgiriya avahiy ya li hember bmelerz.

Bersem kirin / fraz / Subdivision


Li gora plana mar an j ne li gora plana mar
dabekirina erd.

Berguhk / Kulaklk / Earphone


Amra ku dikeve hundir guh deng j t.

Bersivdan / Yantlamak / Answer (to)


Li hember pirsek axaftina der bar w pirs de.

Berhema pan::Diwaberhem / Nihai rn / Finished


product

Bertek::Kartiyaker::Reaktans /Tepki /Reactance


Bersivdana ji bo byereke fizk, reaktans.

28

Ferhenga Zaravn Teknk / Teknik Terimler Szlg / Glossary of Technical Terms

Berx / Kuzu / Sheep


Tjika (lik, ferxik) min (mih) .
Berxwedr / Dayanm / Strength::Resistance
Taybetiya berteka li hember hza derve. Xweparastina li hember rew.
Berzeln / Lavanta iei / Lavandula angustifolia
Rengen kullkn w binev n e. Kulilkn w di
pesaziyde t xebitandin.
Be / Sektr / Sector
Komn ku heman kar dikin.
Be::Bend / Blm / Chapter
Yek ji pareyn ku tevahiy pk tnin.
Be::Pik / Blme / Partition
Parekirin ji hev qetandina heyberek.
Bea serbixwe / Baimsiz blm / Independent section
Di avahiy de mulkiyeta her beek (daireyek) .
Heke di tapoya parsel de li gor plan projey rtfaq an j mulkiyeta tay hatibe kirin, w
dem mulkiyeta her be, her dairey xwesere,
serbixwe ye.
Bet / Yabani hindi / Meleagris gallopavo
Elokn kov.
Beta / Beta / Beta
Tpa duyemn a alfabeya yewn ye.
Betal / Bota / Idle
Y/a ku naxebite.
Betal / ptal / Cancel
Rawestandin. Sekinandina kar.
Betatron / Betatron::elektron hzlandrcs / Betatron
Amra ku elektronan dilezne.
Btl / Telsiz / Wireless
andina sgnalan bi alkariya pln elektromagnetk. Di v kar de tl (raguhzbar) nay bikarann.
Betirprar / yl nce / Three years ago
3 (S) sal ber.
Betlaneya dewr / Devre tatil / Time share vacation
Maf bnvedan ji bo demek bi snorkir. Di
dewre mulkde tapo lazim e, l di dewre betlaney de ne tapo l ten ji bo wexteke kin maf
bhnvedan ye.
Beton / Beton / Concrete

Bi tevdana mento, xz, xik av dibe. Pit


end demjimran hik dibe. Li gora bergiriya beton rjeya van madeyan diguhere.
Betona amade / Hazr beton / Ready-mixed concrete
Betona li santral t amedekirin di lkirina avahiyan de t bikarann.
Betona bi barym / Baryumlu beton / Barytes concrete
Betona ku Barym t de heye. Bi giran xz x
w ji barym pk t.
Betona bendkir::Betonarme / Betonarme / Reinforced concrete
Betona ku bi n pola t zeximkirin da ku li
hember erdhej giraniya xwe neik. Betonarme
di hem avahiyan de t bikarann.
Bexe::Bostan::Werz::Parz / Bostan / Vegetable
garden
Cih zebze t andin.
Bexdens / Maydanoz / Parsley
Giyayek wek biharat t bikarann.
Beyar / lenmemi toprak::Srlmeyen yer / Raw
land
Axa ku l andin nehatiye kirin.
Beybn / Papatya / Daisy
Kullkeke bibhn.
Beytar / Baytar / Veterinarian
Bijk/a ajalan.
Bi ser r ve berday / Yola terk / Leave off
Parselasyonde bea erd ya rasti r t, ya dikeve ber r di tapuya w de aqara w t kmkirin. Ev be ji bo r, bbedel t terkkirin, ji aliy
xwedive.
Bibne / Bul / Find
Di zanistiya komptur de, peyva ku bigire bigere.
Bicihanna zor / Cebri icra / Foreclosure
Bicihanna biryara dadgeh. Bicihanna dar zor.
Bik / Kk::Ufak / Small
Di pvan de ya km. Bi ewan, nirx an j bi dmen xwe kmtir.
Bikkirin / Kltme / Minimize
Ji aliy mjer ve kmkirin.

29

Ferhenga Zaravn Teknk / Teknik Terimler Szlg / Glossary of Technical Terms

Biktirn::Mnmm::Kmtirn / Minimum / Minimum


Guhrbara ku bi nirxa xwe di snor her bin
(nizim) de. Dijber maksmm ye.

Bikarbon / Karbonlu / Carbonaceous


Tit ku di binemaliya w de karbon heye.
Bikarhner / Kulanc / User
Mirov ku karinan dike.

Bide ber hev::Daneberhev::Berhevdan::Berawird /


Karlatrmak / Compare (to)
Ji aliy mjera wan ve lkolna titan an j di nav
xwe de danna berhev.

Bikart / Fonksiyon tular / Function keys


Tn kilavyey y ku hinek fonksiyonn n p
dibin.

Bidest ::Manuel / El ile / Manual


Titek ku bi destan hatiye kirin.

Bilbil / Blbl / Nightingale


keke ku her dem dixwne. Bi dengxweiya xwe
t nasn, dirjahiya w nz 16 cmyan e.

Bidestxistin /Kazanmak::Elde etmek /Acquire (to)


Bi saya tkon an j xret wergirtina titek.
Bidomne / Devam::Tekrarlamak / Resume
Fermana domandina kar ku ber dest p kiribe,
da ku bidome.
Bidomne::Berdewam / Devam / Continue
Ji bo encamgirtin meandina kar an j kirariyek.
Bigire / Kapat / Close
Fermana girtina bername an j pergal.
Biha / Fiyat / Price
Raya tit ku t kirn.
Bihevvedann / Birletirmek / Merge
Pvekirina her km du heybern cuda.
Bihstin / itilirlik / Audibility
awaniya deng ku t bihstin.
Bihur::Bihrek::Derbasok / Geit / Passage
Cih ku bi kr ndin t.
Bihurek::Derbasgeh::Derwaze / Geit / Gate
Ew xala diyar ku di nava du ciyan de ye r t
de die.
Bihurna dem::Demborn / Zaman am::Sre am
/ Time-out
Derbasbuyina dem. Mafek an ji serldanek lazime
heya mjuyek b bikaranin, Qediyana dema hati
diyarkiri. piti serederbasbuyina dem maf nikare
b bikaranin.

Bilind / Yksek / High


Tit ku qama w pir dirj be.
Bilindahiya re::Qota re / Siyah kot / Black level
Asta bilindahiya ji deryay ya cihn xwezay. Bilindahiya cih destwerdan l nehatkirin, nehatiye kolan nehatiye dagirtin.
Bilindahiya sor::Qota sor / Kirmizi kot / Red level
Asta bilindahiyaku di projey de hatiye destnankirin.
Bilindahiya ta (kat) y / Kat ykseklii / Storey height
Bilindahiya navbera zemn qat.
Bilindgo / Hoparlr / Loudspeaker
Amra elektronk ku deng j dert. Amra ku
deng televizyon an j radyoy j t.
Bilindpv::Altmetre / Ykseklik ler / Altimeter
Amra ku bilindahiy li gora asta pestoy dipve.
Bilindker / Ykseltgen / Oxidizer
Byera ku ji maddek elektron were dayn.
Bilindker::Amplfkator / Ykselte / Amplifier
Amra elektronk ku snyala deng, ronah an j
elektrk bilindtir dike.
Bimene::Bixebitne / altr / Run
Fermana destpkirina kar.
Binbar / Yk altnda / Under load
Ew tit ku di bin giraniy de ye.

Bijarte / aret / Bookmark


Nankirin. Hilbijartin.

Binbihurk::Jrbihurk / Altgeit / Underpass


Riyek k bin riyekdinde die

Bikaranna av / Su kullanm / Water use


Rbaza bikaranna av.

Bindawr / Alt simge / Subscript


Sembola li jr.

Bikaranna erd / Arazi kullanm / Land use


Ji bo armancn cur be cur xebata li ser erd.

Bindeq / Fndk / Hazelnut


Fkiyeke ku qalik w hik di nava w de kaki-

30

Ferhenga Zaravn Teknk / Teknik Terimler Szlg / Glossary of Technical Terms

lek gilover heye. Tov dara bindeq ye. Ev tov di


gelek marmelatan de t bikarann. Li herma Hzana Bedls j digihje.
Binderya::Jrderya / Denizalt / Under sea::Submarine
Qada ku li bin deryay y.
Binre / Bak / Look
Bi avn xwe l mze bike.

Bra / Bira / Beer


Vexwarina bi alkol. Ji ceh t kirin.
Bra arastey / Ynl kuyu / Directional well
Bra ku di dema brkoliy de ji ber sedemeke
diyar ber w neaqol dibe.
Bra derann::Bra hilkan / Nakliyat kuyusu /
Haulage pit (well)
Bra asoy ku ji ruy erd heta bin kan t kirin. Ev br ji bo derxistina maden, kerese xebatkaran t bikarann.

Binesaz::Jrsaz / Alt yap / Substructure


Karn bingehn ku ji bo avahiyek pwst e, mna
r, xeta kzn, telefon, elektrk, av, gaza xwezay hwd.

Bra kr::Sba kr / Derin kuyu / Deep well


Bra bi brkol (sondaj) kr hatiye kolandin.

Bingeha civak / Sosyal altyapi / Social infrastructure


Saziyn weke dibistan, pirtukxane hwd. ji bo xizmeta gel hatiye avakirin.

Bra kutan / akma kuyu / Drop-shaft::open caisson


Lleya ku ji bo daxistina asta ava jrzemn t
bikarann. Li dora ala asas avahiy t raxistin.
Dirjayiya w di navbera 0, 5-1 metre ye.

Binkom / Altkme / Subset


Di matematk de, komeke bik di bin koma
mezin de.

Birc::Tawir / Kule / Tower


Avahiyn bi piran gilover an j argoey yn bilind. Asas v avahiy zde fireh nn e.

Binrbar::Binz::Jrrbar::Jrz / Nehir yata /


River bed
Rya ku rbar t de diherike.

Birca erdkol::Tawira erdkol / Sondaj kulesi / Drill


tower
Avahiya ku amr makneyn erdkoliy li ser in.

Binwae (avah) :: Binistir (xaniyn ax) :: Binaxe


:: Hm :: Bingeh ::Bin / Temel / Basic
Hmaneke avahiy ye ku giraniya avahiy rasterast digire ser xwe li zemna bin xwe belav
dike.

Brdanka parvekir / Paylalm hafza / Shared memory


Brdanka ku komptern din j dikarin xwe bigihnin.

Binxz bike / Altn iz / Underline


Fermana ku di kompter de ji bo bin nivs
were xzkirin t bikarann.
Binzemn::Binax / Yeralt / Underground
Binerd. Bin erd.
Bipejirne / Kabul etmek / Accept
Fermana ku di nivsbariy de wateya w qeblkirin e.
Biqedeme::Piledar / Aamal / Gradual
Rewa dem, c an j rewa ku bi away gav bi
gav diguhere.
Br::Brdank / Hafza::bellek / Memory
Cih an j amra ku agah t de tomarkir ne.
Br::Sba / Kuyu / Well
Ji bo deranna av an j nefta binzemn ala ku
t kolan.

Birek / Kesici / Cutter


Amra ku ji bo birn t bikarann.
Birkpk::Biserber / Dzenli / Regular
ku bipergal e. ku di c de ye.
Birvebirina zeviy (erd) / Arazi ynetimi / Land
management::land administration
Kargeriya zeviy.
Birinc :: Riz / Pirin / Rice
ji malbata genim t, dinav avde andiniya w t
kirin.
Biriqn :: Teyisn / Parlamak / Shine
Rondan. Biriqandina ronahiya ku ji jderek t.
Birqonek::Birqedar::Teys::Wire/Parlak/Bright
Y/a ku ewq dide. Ry ku ronahiy dibiriqne.
Birrn / Kesme / Cutting
Jkirin. Qetkirin. Qutkirin.

31

Ferhenga Zaravn Teknk / Teknik Terimler Szlg / Glossary of Technical Terms

Birsk / Yldrm / Thunderbolt


Valabna bar elektrk di nava ewr erd de ye.

Ajaleke ked ye, bi taybet li hermn iyay dijn.


Btir peln daran dixwin.

Biryara stmlak / Kamulatrma karar / Decision of


expropriation
Biryara ji aliy saziya bi destr ve ji bo berjewendiyn git kirn erd, avah hwd.

Bizivirne / evir / Rotate


Vegerandina li dora navend.

Bst / Yirmi / Twenty


Nav hejmarek ye. Hejmara pit nozdeh e. Nav
hejmara 20, an j di jimareya Romay de XX.
Bst yek / Yirmi bir / Twenty one
Nav hejmarek ye. Hejmara pit bst e. Nav
hejmara 21, an j di jimareya Romay de XXI.
Bikok / Buton / Button
Bikoka ku ji bo xebitandin t bikarann.
Bikok / Dme / Key
Amra ku ji bo tezya elektrk vedike digire. Bi
gelemper ji bo vekirin girtin t bikarann.
Bikoka elektrk / Elektrik dmesi / Electric switch
Bikoka ku tez (herk) ya elektrk vedike digire.
Bivir / Balta / Axe
Alava ku ji bo birna daran t bikarann.
Bixebitne / altr / Execute
Fermana ji bo destpkirina kar sazkirin.
Bixr::pixr / mine / Fireplace::Grate
Argnn ku bi piran li ber dwaran ji xit an j ji
keviran ji bo germkirina hundir odeyan tn kirin.
Bixwevehatina (geadana) berdewam / Srdrlebilir kalknma / Sustainable development
Parastina xwezay ye. Armanca yekem di geadana berdewam de parastina xwezay ye ji bil
v j pedena abor civak armancn girng in.
Biyokmya / Biyokimya / Biochemistry
Bea kmyay ku li ser kmyaya zindewariyan dixebite.
Biyoloj::Zndewar / Biyoloji / Biology
Zanistiya ku Jderk, belav, peresend, avah, mezinbn zdebna rehek u ajalan lkolndike
Biyott / Biyotit / Biotite
(K (Mg, Fe) 3AlSi3O10 (F, OH) 2) ,
Bizin / Kei / Nanny goat

32

Blokaj / Blokaj / Blockage


Sekinandina tevgera karek ya ji ber pirsgirkek.
Bombeya Atom::Bombeya gerdley / Atom
bombas / Atomic bomb
Bombeya ku ji perekirina dendikn atom ji encama w enerj derdikeve hol.
Bombeya Gaz / Gaz bombas / Gas bomb
Bombeya ku di nava xwe de gazn ji bo zindiyan
xeter dihewne.
Boranxane / Gvercinlik / Pigeon loft
Avahiya ku kevok t de tn xwedkirin, ls kevokan.
Boxesang::Gre / Cendere / Clamp
Amreke guvatin, bi taybet j ji bo guvatina
tir t bikarann.
Boyax / Boya / Colour
Madeya ku reng dide heyberan.
Buhaya bilvkir / Beyan deeri / Declared value
Nirx ku ji aliy xwediy mulk ve hat gotin.
Bkan / Gelincik / Poppy
Kullkek.
Bkaniya tibb / Tbbi gelincik / Papaver bracteum
lindi
Creyek bkaniya ku di bijkda t bikar ann.
Blwar / Bulvar / Avenue
Riya fireh a ku di nava bajr de wek du bean dibe (n hatin) navbera her du bean (refj)
bi daran xemiland ye.
Bungalov::Xaniyn yek kat/Bungalov/Bungalow
Xaniyn li Hndstan n ku bi piran yek kat in
darn in.
Btik::Bikoj::iro / Tomurcuk / Fruit-bud
Zln ku di guliyn rehekan de derdikevin di demeke kin de j ax, gul kullk dibe.
Byera navendrev / Merkezka olay / Centrifuge
Bi bandora zivirn hzek ku ber w li dij navend ye dibe ye.

Ferhenga Zaravn Teknk / Teknik Terimler Szlg / Glossary of Technical Terms

C
Cam / Cam / Glass
Ji bo avah ron bibe li pencereyan (ibake) dikeve.
Cama ximam / Buzlu cam / Depolished glass
Cama ku zelaliya w j hatiye birin.
Car::Caran / arp (ilemde okunurken) / Times
Nana lkdan (x) . Nana nava du jimarn ku li
hev tn lkdan. Mnak; (3x5) 3 caran 5
Carn::Encama lkdan / arpm (sonu olarak arpm)
/ Product
Hejmara ku di encama lkdana hejmaran de t
ditin.
Cawbir::Qey::Q::Meqes / Makas / Truss (scissors)
1. Alavek ji bo birna heyberan 2. Di bann avahiyan an j di piran de kereseyn ji bo belavkirina
bar giraniy.
Cax / Korkuluk / Railing
Li hember metirsiya ketina ji ciyek bilind kirina
bedek ya ji kirina t.
Cax / Merdiven korkuluu / Balustrade
Ji bo parastin astengkirina ketin t bikarann. Li
klaka derence li kleka anenan t bikarann.
Caxika dirit / Kaba lzgara / Coarse grid
Caxika ku ji ivn hesin hatiye kirin ji bo ku
pareyn gir yn nav arav veqetn t bikarann.
Cazbe / Cazibe / Attraction
Ji ciyek bilind ilek ber bi aliy jrn ve xwebixwe biherike.
Cd / Cd / Compact disk::CD
Amureke gilover a ku dane li ser t nivsandin t
xwendin. Di komptur de t bikarann. Kurtkirina
peyva Compact Disk e.

CD-ger/Cd src::cd okuyucu/Cd driver::cd reader


Pareyek ji komptur ku CD p t xwendin bikarann.
Ce::Ceh / Arpa / Barley
Giyayek ji famlyeya genim.
Cebr / Cebir / Algebra
Kar hesabkirin muhasebekirin.
Cehn::Can / Tay (at yavrusu) / Foal
lik/a mehn.
Cehtir / Takesen otu / Lithospermum arvense l.
Giyayek peliwhike , bigote, u bi pire, kullkn
w di bin enge pelande derdikeve.
Cehtir::Catre::Anx / Kekik / Thyme
Cureyek giyayn aromatk tib.
Cemed::Qerse / Buz / Ice
Ava ku ji sermanan dibe qea.
Cemser / Kutup::Ucay / Pole
1. Xalek ji xaln bi voltajn dijbern hev in ku tezya (herk) elektrk dike. 2. Yek ji yn ku dijbern hev in. Mnak; xala her bakr a chan, xala
her bar a chan. Di mugnats de aliy Ns
Cemsergir / Dzlemsel ucaylanm::kutuplanma / Polarization
Lihevcivna barn elektrk li cemseran.
Cemser / Kutupsal / Polar
Tit ku bi cemser re tkildar e.
Cer / Vida / Screw
Bizmar ku bi zivirandin bi cih dibe.
Cera girdana alav / Alet balama vidasi / Screw
fastening instrument
Cera girdan a ji bo alav nelive, nezivire.

33

Ferhenga Zaravn Teknk / Teknik Terimler Szlg / Glossary of Technical Terms

Cerbader::Dernefs / Tornavida / Screwdriver


Alava ku cer dizivirne.

nn. Di seroy de cih ku av dikev di sertin


t bikarann.

Cercere / krk / Spinning wheel


Mana ji bo hilkiandin ku wers (anj ben) li
dora xwe dilefne.

Conega / Boa / Bull


Gay tov e. Ji bo hilgirtina dol t bikarann. Ji
got w j sd t wergirtin.

Cercere / Harman dven / Thresher


Kes an Amr ku neqandina ka tove dike.

Con / Dibek / Mortar


Kevir ku alek t de hatiye kirin ji bo genim,
iltk wekdin t de tne kutan.

Cwkenar::Dula yeksan / kizkenar / Isosceles


Sgoeya ku du goeyn w yeksanin ew klekn ji van goeyan dirj dibin j yeksanin.
Cewrik / Enik::kpek yavrusu / Puppy
lik/a dlik.
Cguhestina artmetk::Cihguherna artmetk /
Aritmetik kaydrma / Aritmetic shift
emitandina bi aliy rast an j ep ve ya sinyal.
Cih::C / Yer / Place
Pozsyon.
Chan::Zemn::Erd / Yer kre / Earth
Chan
Cih bhnvedan / Dinlenme yeri / Resting place
Di plana avadaniy de cih ku mirov l disekinin,
tn cem hev, bhna xwe vedikin. Minak:Park
Cihbn / Ayrma / Fission
Ji hev veqetandina madeyan.
Cihguhern / telemek / Shifting
1. Di sinyal de derengxistina ji bo demeke ne
diyar. 2. P an j pa ve birin.
Cils::G / Al / Plaster
Cureyek kevir sp ye. Formla w CaSO4
1/2H2O e. Kevir cils ku di agir de b ewitandin pa li a kevirn b hrandin dibe cils. Di
kar avahiyan de t bikaranin.
Cilogeh / amarhane / Laundry
Ji cih ku kincn qirej lewt l ne re t gotin.
Cih ku kincn lewt qirj l t tin.
Cilok::Cilor / amar makinesi / Washing machine
Makneya ku cilan dio paqij dike.
Cqanek / Kursak::Kanatllarn besinleri depo ettikleri
midenin bir blm / Crop
Di kande lebat a liser kirkiroke ye hem xwarin u vexwarin l komdibe an dicive.

Conta / Conta / Gasket


Keresey ku ji bo madeyn ilek neirizin t bikarann. Di pston anj boriyan de t bikarann.
Cot tikandin / ift tklamak / Double-clicking
Bi parey kompter y bi nav mik tikandina
du car.
Cotmetal / iftmetal / Bimetal
Pareyn metal n ku ji hev cuda ne ji bo kirina termostat li ser pita hev tne rnitandin.
Coulomb::Kolomb::Yekeya bar elektrk / Coulomb::Kulomb::Elektrik yk birimi / Coulomb
Yekeya bar elektrk coulomb e. Bar 1 Amper
elektrk ku di 1 saniyek de li ser gihnerek diherike. C = A x s
Ctrl / Ctrl / Ctrl
Kontrolkirin. Kurteya peyva control e.
Cbir / Danaburnu / Mole cricket / Kzik a rah
Rehekan dixwe.
Cuda Hilgire::Cuda tomar bike / Farkl kaydet / Save
as
Di komptur de belge yan j dosyayn ku xebat li
ser wan t kirin bi navek din an j li cihek din b
qeydkirin (tomarkirin) .
Cuda::Cih::Ciyawaz / Farkl / Different
Ne wekhev. Ne yeksan.
Cure / Tr::tip / Type
Curey v nivs talk e.
Cure::Cor / Cins::tr / Kind
Heyber, zarav, pe, kom yan j hwd. a li gora taybetmendiyan bye. Ji ber taybetmendiyn xwe
ji hev vediqetin.

Cr::Nerm / Esneklik / Flexibility::Elasticy


Taybetiya heyber ya ku bi hz we diguherne
dema hz radibe vediguhere rewa xwe ya ber.

Curehiya biyolojk::Curehiya Jndeh::Corewcor


zndey::Crbicriya zndewar / Biyolojik eitlilik /
Biodiversity
Curbecureya formn zindiyan n li chan. Li yek
cihek diyar an j di hem xwezay de curbecuriya
rakend ya jndaran, creyn pergala xwezay an
taksonomiya wan.

Cirn / Kurna / Basin of a bath


Cih ku av t dagirtin da ku pit re were bikara-

Curey nivs::Font / Font::yaz eidi / Font


Curey nivs.

34

Ferhenga Zaravn Teknk / Teknik Terimler Szlg / Glossary of Technical Terms


adirgeh / Kamp / Camp
Cih ku adir l tne dann.
akkirin / Tamirat / Repairs
Rastkirin duristkirina amr an j makneyeke
xeraby.
ak / ekic / Hammer
Ser w ji hesin destiy w darn e. Tee giraniya w li gora kar ku ew p b kirin diguhere. Ji bo ikandin, pelixandin kirina amrn
hesin t bikarann.
al::Kort / ukur / Hole::Pit
Ciy ku li ser ruy erd li gor derdora xwe kr e.
ala re / Kara delik / Black hole
Heybereke ku hza kana w gelek mezin e, ku
ji hem made heta trjn ronahiy nikarin j
dr bikevin.
alak / Aktif / Active
Ev mirov pir alak e.
andin / Ekim::ekme / Planting
Karn belavkirina bizir (tov) li ser ax.
andin / Ekim::ekmek / Sowing
Ajotina rehekan.
andna yekser / Dze ekim / Flat planting
Yekser liser erdzeminde andina rehekan an
tovan.

rist
Cotyar. Kes ku li ser andiniy perwerde dtiye.
Kes ku kar andiniy dike.
ap / Bask::yazdrmak / Print
Bi alkariya komptur, ji aper derxistina nivs
an j wneyan.
aper / Yazc / Printer
Amra bi komptur ve girday ye ji bo derxistina nivs an j wneyan li ser kaxiz t bikarann.
Du kablo dikevin v amr, yek ji bo enerjiy
(elektrk) , ya din j ji bo agahiy (data) ye.
apkirin / Yazdr / Print
Fermana ji bo ku belge di aper de li ser kaxez
derxne.
aqar / Fener / Lamp::Lantern
Fenera ku li perav deryay t pxistin.
ar / Drt / Four
Nav hejmarek e. Hejmara pit pnc. Nav hejmara 4, an j di jimareya Romay de IV.
arove / ereve / Frame
1. Ji bo xemilandin daleqandina wne, nivs,
eynik hwd. nexeya dor. 2. Di komnkasyon de
andina be an j pareyek daney. Ji bo dane bi
ewleh zdetir b andin weke frame t pan
andin.

andiniya textay / Dze ekim / Flat planting


andiniya ku bi rz (xet) t kirin.

ardeh / On drt / Fourteen


Nav hejmarek e. Hejmara pit szdeh. Nav
hejmara 14, di jimareya Romay de XIII.

andinkar::andinvan / Tarmc::Ziraat / Agricultu-

argoe::Lake / Drtgen / Quadrangle

35

Ferhenga Zaravn Teknk / Teknik Terimler Szlg / Glossary of Technical Terms

weyn di brkariy de yn ar kenar ar goeyn wan hene.

elqandar / alkalayc / Agitator


Amra ku ji bo tevdan t bikarann.

arr::Xaer / Drt yol / Crossroad


Xaleke r ku l ar r digjin hev an j xala ku du
r hev dibirin.

eltka riz / Pirin eltii / Oryza saliva l.


Birinca k kajknw nehatiye nekandin.

av / Gz / Eyes
Lebata mirov a ku p t dtin.
avdr::Zrevan / Deneti / Controller
Kes kar kontrol dike
avdr / Gzlem / Observation
Kar nrn.
avdriya avadaniy / mar denetimi / Audit of zoning
Hem alekiyn ku li dij binpkirina plana mar
t kirin.
av::avik / Gzenek / Pore
Ji bo her qula tit qulqulk.
avkan::Jder / Kaynak / Source
Cih an j heybern ku j enerj (elektrk, elektromagnetk, ronah, av, hwd.) dert.
awan / Nitel / Qualitative
Rewa xuya ku nay hesibandin.
awan::Sma::Sexlet::Senn / Nitelik / Feature
Taybemendiya ku madeyek ji yn din vediqetne.
awan::Wesf / Vasf::nitelik / Qualification
Taybetiya ku titan dide nasn cudahiya wan
nan dide.
eka Kmyay / Kimyasal silah / Chemical weapon
eka ku li ser mirov, ajal nebatan bi madeyn
jehrdar dibe sedema byern mirin .
kir::Bidestkir::Destkird::kir::buwar /
Yapay / Artificial
Y/a ku di xwezay de amade nn e ji ber pdiviyan bi dest mirovan t kirin.
lek::Manga / nek / Cow
Ajaleke ked ye, ji got, r erm (eyar) w
sd t girtin.
lik::Tjik / Yavru / Nestling
Tjikn kan.
elitandin / Syrmak / Skim
Lkeftina bi awayeki lezdar.

36

em / ay / Rill
Ava herikbar. Rbar bik.
ember::Bazine / ember / Circule
Di rxar de weya ku bi koma xaln li dora xaleke sekan bi awayek gilover heman drah ne
dibe. weyek geometrk.
embera aryek::aryek bazine / eyrek ember /
Quadrant
Beek ji ar pareyn yeksan baziney. Dirjahiya w = r/2
embil / Kulp / Handle
Ji bo hilgirtina alavan bea ku liser alav t ikirin.
endcareya qada tayan / Kat alan kat says /
Floor area ratio
Li gor erasey d end tay w b avakirin bi v
away t tesptkirin.
endcareya qada zemn / Taban alan
katsays::taks / Base area ratio
Di parsela mar de cih ku binyata xan (avah)
l rdin.
eng / Dirsek / Elbow
Pareyek ji bo girdana lleyan e, ku bi v parey ber lleyan t zivirandin.
eng::Zengil::Zeng / an::Zl / Bell
Amra dengdr a ji bo hiyariy. Metaleke qewart di nav de hesinek (zimanok) heye ku
dema ev hesin dileqe li kleka metal dikeve
deng dert.
engel::Goel / Kanca / Hook
iva hesin ya ku ser w xwar tj e. Ji bo kiandin an j hilawistina titan bikr te.
eprast / apraz / Cross
Hevbirna du xzn lar (xwar)
re / Otlak / Grassland
Cih ku giya l hn dibe, pez l dire.
rgeh / Yaylak / Plateau
Ji bo keriyn pezi, cih havin l t derbaskirin. Ev
cih pirani bilindin, hnikin re l pire.

Ferhenga Zaravn Teknk / Teknik Terimler Szlg / Glossary of Technical Terms

erx / ark / Cogwheel


Ew parey makny ku ji aliy tewereyek ve
t zivirandin.
erxa dirandar::erx dandar::Dirandar::Diranerx
/ Dili / Gear
Alaveke wek dsk (gilover) dora w niqirok ye.
erxa ku dirann w hene.
etel / atal / Fork
Amrazek serwde s anji arbi kr xwarin
xwarin t

m::Firz::men / im / Lawn
Cureyek giyay ji famlyeya genim e, ji bo nahiya park an j baxeyan t bikarann. Giyayek
pirsal ye.
mento / imento / Cement
Ew amraza hdrolk a hev girtinye ku tevliheviya kevirn kalker gil, di germahiyeke zde
de tn germkirn hrandin
n / Oya / Lace
Ne nebate. ji kare kirina honandina an j neqandina ser cawanre t gotin.

ewnder::Silq / eker pancar / Sugar beet


Fekiyek ku ji rahn w yen bi got ekir t kirin.

inandin::Dirn::inn / Bimek / Reap


Hilberniya riwekan.

ewlk / iftlik / Farm


Avahiyn ji bo xebatn andiniy xwedkirina
ajalan l tn kirin.

p / ip::Yonga / Chip
Hmaneke elektronk ye ku bi madey nvgihner dibe.

ewt / Hata / Error


Di kompter de lihevqirasebn ne lihevhatina
kodan.

ir::Nerm / Esnek / Flexible::Elastic


Taybetiya heyber ya ku bi hz we diguherne dema hz radibe vediguhere rewa xwe
ya ber.

ewtiya xeterdar / Kritik hata / Critical error


Di kompter de lihevqirasebn ne lihevhatina
kodan a bi awayek xeterdar.

irbn::Trbn / Younlama / Condensation


Hilma av k tr dive an j ava k hik dive

ik::Stn / Dik / Perpendicular


Xz an j arasteyn ku hev dibirin di nava wan
de 90 heye.

ir / zktle / Mass density


Mjera made ya di yekeya qebarey de. iriya
av 1 gr/cm^4

ikane::Stn::Tkane:Tk / Dikey / Vertical


Arasteya aql.

irik::iranek / rten / Gargoyle


Cihoka ji bo ava barana ku li ser banan kom dibe,
ji asas avahiyan ji dr direne.

ike::Stne (-ser) / Dikme / Perpendicular (to)


Xza stn ya li gora xz an j rxarek. Xza ku
rxarek bi 90 dibire.
ikilandin / Dikmek / Prick
Sekinandina stn ya titek di cihek de. Sekinandina titek yan csmek bi qulkirin yan j bi
kolan bi awayek ik.
il / Krk / Fourty
Nav hejmarek ye. Hejmara pit s neh ye.
Nav hejmara 40 e, di jimareya Romay de XL.
ilmre::Zirze / Srg / Doorbolt
Mekanzmaya ku der ji aliy hundir ve digire.
ilmisn / Solma / Wanning
Di war kmyay de pgmenta ku reng xwe
winda kiriye.

iriya tezy::iriya herk / Akm younluu / Current density


Rewa herikna tezy.
irk / Saniye / Second
Yekeya dem ya ku ji ji 60 yek xulek.
iziran::Avzen / Sznt / Seepage
Di kan de zayna av. Dema av di kan de diz.
ov::iv::Rewt::Rod / ubuk / Rod
1. Dar zirav dirj. 2. wey xwed dirjah
zirav ye.
ik / Civciv / Chick
eliy ajal pi perr ra t gotin. eliyn ku Ji hk
derdikevin ra t gotin.

37

Ferhenga Zaravn Teknk / Teknik Terimler Szlg / Glossary of Technical Terms

D
Dabe::fraz / Ayrma / Subdivision
Ji hev veqetandina erd. Parekirina parslan. Parselek pit fraz dibe ji yek zdetir.
Dan::Hezan / Gk / Subsidence
Hilwena tnel (serdab) , avah an j ax ber bi
jr ve.
Dadgeh::Edliye / Adliye saray / Courthouse
Avahiya ku karn hiqq dadmendiy l tn meandin.
Dagir / gal / Occupation
Vegirtin. Destdanna ser erdek ji aliy ne xwed
ve.
Dahatnas / Gelecek bilimi / Futurist
Zanista ku derbar dahatuya civak de xebat dimene.
Dahrna komkirin / Kmeleme zmlemesi /
Cluster analysis
Rbazeke taybet a areserkirin.
Dahrner / zmleyici / Analyzer
Amra ku sgnalan kontrol dike taybetiya sgnalan nandide.
Daire::Bazine / Daire / Disk
Rxara qeteka rllek. Qada nava enber.
Dairey::Baziney / Dairesel / Circular
Xza ember. Xza gilover.
Daketin::pgeh / Giri::antre / Entry::access
Di avahiyan de hola daketin.
Damara Maden::Reha maden::Rega maden /

38

Damar / Vein::Lode
Xeta ku di bin erd de gewher t de kom bye.
Danan::Dann::Sazkirin / Tesis etmek::Kurmak / Installation
Avakirina pergal (sstem) an j amreke.
Danberhev::Berawird/Karlatrma/Comparasion
Muqayesekirin.
Dane / Veri / Data
Agah agahiy di derbar titek de.
Danegeh / Veri taban / Database
Hard dska ku dane t de tne bi c kirin. Daneyn ku ji bo pergalek anj naveroka malper
hatiye afirandin. Di kompter de qada ku l
agah dane tn bi c kirin ji bo bikarann.
Danezan / lan / Announcement
Agahiyn ku bi nivisk an j devk hatine ragihandin.
Danhev::Komkirin::Xistineser / Toplama (ilem olarak toplam) / Addition
Yek ji ar kirariyn bingehn n matematk ye.
Kirariya li hev zdekirina jimaran. Dijbera derkridin (jderxistin) .
Danhevkar::Komker / Toplayc / Adder
Y/a ku dide ser hev. Kirariya ku kom dike.
Amra ku snyaln cuda digre dide hev.
Danstendin / Alm satm / Trade
Pkanna bazirganiy. (Ticaret)
Dara bcad / Sla aac / Liquidamber
Darek duv inar p dikeve. Ji govda w de bal-

Ferhenga Zaravn Teknk / Teknik Terimler Szlg / Glossary of Technical Terms

zam derdikeve. Ev balzam j, hekmiya kozmetk


te t xebitandin. Don dar di sabunde u pafumande t xebitandin.
Dara gz / Ceviz aac / Juglans regina l.
Darek temen w pir dirij. Qurmn v dare ji ber
k gelek qewme di necariyde t bikar ann.
Alav gelek amr ber ji v dar dihat kirin.
Disa sird ji kankil vi dar zi t sitandin.
Dara Kizwan::Dara engl::Dareben::Dara bent / Bttm aac / Pistacia eurycarpa yalt
Dareke ku orjna w ji Kurdistan ye. Ji fkiya
w qehwe, sabn, tizb tn kirin. Famlyeyeke
darn pelfireh e. Makedara fistiq ye.
Dardaroka elektrk / Elektrik sarkac / Electric pendulum
Kreyek ku bi madeyek ne gihner daleqandiye
li gora bar elektrk y dora xwe p de an j
pa de die.
Dardaroka hsan /Basit sarka /Simple pendulum
Benek hilawist girday bi seriy serbest ve
heyberek bi giraniya G heye bi awayek serbest tevdigere.
Darj / Dkm / Casting::Dump
Ji bo teedayna metalan helandin rijandina
nava kalib.
Darika amrazan / Ara ubuu / Toolbar
Di kompter de pareyek ji bernamey mna geroka nternet anj autocad ye ku alkariya bikarhner dike.
Darika pden /lerleme ubuu /Progress bar
Di komptur de nandra barbyna agahiyan
e.
Darika rew / Durum ubuu / Statusbar
Di kompter de li jra rpel e agah di derbar
rpel de dide.
Darn::textn::Depn / Ahap / Wooden
Titn ku ji daran dibin.
Daristan / Orman / Forest
Qada daran.
Dariteya kanzaya req::Amjeya metala req /
Sert metal alam / Hard-metal alloy
Amjeya metal a ku dijwar e. Mnak; Pola, Tnc
Das::alok / Orak / Reaping-hook
Amreke ku ji bo birna hejik, qirik, giya hwd.
t bikarann.

Dawerivn / Szme / Filtration


Ji hev veqetandina madeyn hik ilek bi alkariya heyberek ku madeyn ilek t de derbas
dibe.
Dawerkr / Damtc / Alembic
Amana laboratuwar ku madeyn ilek t de t
dawerandin.
Dawlanna hevpariy / Paydaln giderilmesi /
Elimination of fellowship
Di mulkiyeta hevparde, qedandina hevpariy.
Dawn::Pan / Son / Last::End
Tite ku li her pa maye, li dawiy ye.
Daxistger / ndirgen / Reductant
Di reaksiyonn kmyay de madey ku bergira
elektrk ya metalek dadixne.
Daxistger / ndirgenme / Reduction
Di reaksiyonn kmyay de kar daxistina bergira elektrk ya metalan.
Daxuran / Erozyon / Erosion
Xwe ranegirtina ax li hember herikandina av,
ba baran.
Dazelandin::Parzinandin::Dawerivandin::Sefandin
/ Szmek / Filter
Heke end titn cuda (dibe ku ev tit maddeyn ilek an j agahiyn cuda bin) di nav hev de
bin mirov bixwaze wan ji hev veqetne mirov
kar dazelandin dike. Mirov wan titan dadizelne.
Dazeln / Damtma / Distillation
Ji hev veqetandina madeyn ilek. Mnak:Dzel,
Benzn rn ji petrola xav tne veqetandin.
Def::Dahol / Davul / Drum
Def amreke muzk ye. Def ji text eyar
(erm) ajalan dibe. Textik tenik t tewandin
dikeve wey rloyek pitre j aliyek rloy
(slndr) bi eyar t girtin. Dema titek li eyar dikeve deng j dert.
Deh / On / Ten
Nav hejmarek ye. Ji jimara 9 girtir, ji jimara
11 j biktir e. Bi away 10 t nivsn. Di jimareya Romay de X .
Deh hezar / On bin / Ten thousand
Nav hejmarek ye. Bi away 10000 t nivsn.
Dehkenar::Dehgoe / Ongen / Decagon
weya ku deh la (klek) deh goeyn w

39

Ferhenga Zaravn Teknk / Teknik Terimler Szlg / Glossary of Technical Terms

hene, dirjahiya hem layn w yeksanin goeyn ji navda yn w j 144 pile (degree) ne.

Demsal::Werz / Sezonluk::Mevsimlik / Seasonal


Tit ku li gor heway t bikarann.

Dehlz::navr / evredalz::dehliz / Ambulatory


Derbastgehn teng sergirt yn di nav avahiyn drok de.

Dendika atom::Nukles / Atom ekirdei / Atomic


nucleus
Navenda atom ku ji proton nutronan (ji bil
Hdrojen) pk t.

Dehik::Ceh / Spa / Colt


Tjikn keran.
Dekagram / Dekagram / Decagram
Yekeya giraniy ya ku 10 car li gram ye.
Dekaltre / Dekalitre / Decaliter
Yekeya qebarey ya ku 10 car li ltrey ye.
Dekametre / Dekametre / Decameter
Yekeya dirjahiy ya ku 10 car li metrey ye.
Dekar / Dekar / Decare
Deh caran Ar (100 m kare) ye 1000 metre
kare. Ar j wekhev 100 metre kare ye.
Dlegur / Diikurt / Female wolf
Gura m.
Dl::Mw / Asma (zm ba) / Vine (vineyard)
Dara tir.
Dlik / Kanck::Kpein diisi / Female dog
Kika m.

Deng / Ses / Sound


Bi guh t bihstin (sekirin) . Axaftin bi alkariya
deng ku ji gewriya mirov dert dibe. Dema
made dilerizin deng dert hol.
Dengpv / Ses ler / Phonometer
Amra ku p hza deng t pvandin.
Dengzan / Sesbilim / Acoustics
Bea zanistye ya lkolina dengn diyarkir dike.
Dep / Kalas / Timber::Wood::Plank
Darn argoe yn km zde ku firehiya wan
30-50 cm, bilindah 10 cm dirjah j bi qas 3
-4 metreyan e. Ev dar di karn moblya, avah
kirina avahiyan de tn bikarann.
Depokirina av::Embarkirina av / Su depolama /
Water storage
Komkirina av di lek de.

Dln / Kamama / Glare


Bi bandora ewqa zde nedtina avan.

Dr / Kilise / Church
Perestgeha xirstiyanan e. Avahiya ku xirstiyan
t de badetn xwe dikin.

Delnbar::Derbasbar / Geirgen / Permeable


Ry ku madey ilek gaz dibihurne.

Derbas bibe / Ge / Skip


Di kompter de ji bo derbasbyna gava pitre.

Dema betal / Bo zaman / Idle time


Di kompter de dema ku bername naxebite.
Dema ger / Devir sresi / Cycle time
Di snyalek de dema ku yek dewr digire. Dema 1
frekas. T=1/f

Derbasbn / Geme / Pass


Kar derbasbyn.
Derbasdar / Geerli / Valid
Tit ku t pejirandin. Tit an j rewa ku ern
ye.

Dema gihitin / Var sresi / Arrival time


Di yna ji cihek heta cihek din de dema ku derbas dibe.

Derbasdar / Geerlilik / Validation


Rewa pejirandina titan.

Dema ragihtin / Eriim sresi / Access time


Di kompter de dema ku ji bo yek yeke dane
were xwendin.

Derdan / Kap / Container


Ji bo titn il an j hik t de bn hilann an j
bn parastin.

Deman::Kir / Kiralamak / Rent


Tit ku ji aliy xwediy w ve ji bo demek bi
buhayek t dayn.

Derdann ezmn::Amann ezmn::Amant /


Deney kaplar / Experimental cups
Alavn ku di ezmngeh de tn bikarann.

Demjimr / Saat / Watch


Chaza ku dem nan dide.

Derengketin::Derengmayn / Gecikme / Delay


Derengmayna titek.

40

Ferhenga Zaravn Teknk / Teknik Terimler Szlg / Glossary of Technical Terms

Derhoke::Dergoe::Teberhoke / D a / Exterior
angle
Ji bo du rastexz xza eprast ku van her du
rastexzan dibire re, her yek goeyn ku ji derveye di navbera v xza eprast rastexz de
dimne. Di sgoeyan de nirxa goeyek derve
yeksan e bi danheva her du goey navn din e.
Der / Kap / Door
Ji bo tketina avahiyek yan j beeke avahiy,
valahiya ku di dwar de t hitin.
Dere / Kk kap / Wicket
Deriy li gor standart biktir.

Deryaya ku bejahiya rojavay welat Tirkiyey


bejahiya bar welat Yewnanistan dorp
kiriye.
Deryaya Re::behra re / Karadeniz / Black sea
Deryayeke navxwey ku bejahiya bakr welat
Tirkiyey bejahiya bar welat Rsyay
dorp kiriye.
Derz / atlak / Crack
Qelteka bik. Derz di madeya hik de dibe.
Made ber ku biik diderize.
Derza nepen / Gizli atlak / Blindjoint
Derza ku bi av nay dtin.

Deriy / Ve geidi / And gate


Di mantiq de bi alkariya 1 0 ferman tne
kirin. Heke du daneyn p ne 1 bin di encam de 0 dert.

Desberdan / Feragat / Waiver


Dev j berdana ji mafek. Bi zanebn teqp nekirina, berdana mafek.

Deriy zivorek / Dner kap / Revolving door


Deriyn ku bi s baskin li dora mlek dizivirin

Desbel / Desibel / Decibel


Ji dehan yek yekeya dijwariya deng.

Derizn / atlamak / Crack


Terk, derz lketin

Desgram / Desigram / Decigramme


Yekeya pivaney ku ji dehan yek gram ye.

Derketin / k / Sign out


Dema mirov bixwaze ji malper an j sstemn ku
mirov bi nav bikarhner fre dikev derkeve
mirov fermanek dide. Ev fermana derketina
malper an j sstem ye. Ji bo vya mirov bi piran
bikokek ditikne.

Deskator / Desikatr / Dessicator


Derdan (Aman) a ziwakirin.

Dermale / Besi::semiz hayvan / Fatling


Sewala ku ji got wan ba sd were girtin, di
hundir de t xwedkirin.
Derve / D / Outside
Dijber hundir e. Cih ku dora w vekir ye.
Derxn::Serpo / Kapak / Cover
Dz an j ew tit ku dev qxaney digire.
Derxwarde / Giri / Input
Di kompter de ji bo derxistina encamek y ku
t bikarann.
Derya::behr / Deniz / Sea
Ava gewre ya ku bejahiy dorp dike.
Deryaya Aral::behra aral / Aral denizi / Aral sea
Goleke gewre yan j deryayeke di bejahiy de
asmay ku di navbera welat Ozbekstan Kazakstan de ye.
Deryaya Egey::behra egey / Ege denizi / Aegean
sea

Desltre / Desilitre / Deciliter


Ji dehan yek ltirey ye.
Desmetre / Desimetre / Decimeter
Ji dehan yek metrey ye. 10 cm.
Destar / El deirmeni / Hand mill
A ku bi destan t xebitandin. Du kevirn gilover li ser hev in kevir jor bi destan t zivirandin. Bi v away genim t hrandin. Genim, gilgil,
nsk gelek tit bi destar tn hrandin.
Deste::Tm / Takm / Team
Bitniya hem alav tkbern ku di karek de
an j li cihek b bikarann.
Dest::embil / Sap / Handle
Ji bo bikaranna alavn wek br, mer ak ji
dar t kirin.
Destkeft::Diravt / Gelir / Income
Di encama karek de pareyn ji mirov re dimnin.
Destnian::anenav / mza / Signature
Di belgeyan de kesn ji nivs berpirsiyar e li bin
bi pns nana xwe ya taybet dike. Nana
ku kesek dinivse di hem c deman de naguhere.

41

Ferhenga Zaravn Teknk / Teknik Terimler Szlg / Glossary of Technical Terms

Destpker / Starter / Starter


Fermana yekemn ku ji bo karanna mainan p
t dayn.
Destserdann / Elkoyma::msadere / Seizure
Zeftkirin destserdanna mulk. Ev zeftkirin ji
aliy dewlet ve t kirin.
Desto / Lavabo / Wash basin
ehl an j eyayn kort n mirov destn xwe
firaqan t de dio.
Destr bide / zin ver / Allow
Di kompter de ji bo ku bername kar bike ji bikarhner bi v peyv derstr dixwaze.
Destra Ajotin::Ehliyetname / Ehliyetname / Driving license
Destrmendiya (besbna) belgeya ajotin. Belgeya hnbna ajotin. B lsans ajotina seyarey qedexe ye.
Destra bikaranna avahiy / Yap kullanma izni /
Structure licence license to use
Pit xelasbna avah hem karn teknk destrdeyna bikaranna avahiy.
Destrname / Ruhsatname / Licence
Belgeya ji bo destpkirina kar t dayn.
Destrnameya avakirin::Ruhsat / naat ruhsat /
Building license
Belgeya ku saz ji bo destpkirina lkirina avahiyan didin.
Destrnameya nin / skan ruhsati / Housing license
Belgeya destra ku ji bo runitin t dayin. Belgeya ku qedandina kirina avahiy nian dide.
Det / Ova / Lowland
Li ser erdngariy ew ciy ku ry rast.
Dever::Meyla klek / Dever / Superelevation
Meyla r a ku li her du klekn xeta nav.
Devgirka teqn /Patlatma kapsl /Blasting cap
Di karn teqandin de ji bo girdana dnamtan
t bi karann.
Devik / Kapak / Cover
Ew tit ku dev titn mna e, kodik, quxane digire.
Dewar / Sr / Cattle
Ajaln mezin n bi qilo dikayn.

42

Dewrkirina (Qelibandin) par / Pay devri / Transfer


of shares
Di mulkiyeta pirxwediy de, firotin an j dewrkirina par.
Dexl / Hububat / Cereals
Genim, ceh, gilgil, birinc titn ku di nava xwe
de dihewne.
Dibistan / Okul / School
Avahiya ku ji bo perwerdehiy t bikarann.
Ddar / Grnrlk / Visibility
Y/a ku xuya dike.
Delektrk / Dielektrik / Dielectric
Madeya ku elektrk radigihne. Mnak; sifir, zr,
hesin, zv
Difuzyon / Difzyon / Diffusion
Madeyn, dorhla her tr ve derbasbyna dorhla km tr ye.
Dij / Kart / Opposite
Sp re, br (xr) guneh, germ sar li dij hev
in. Peyva dij bi gelemper ji bo du peyvn ku
hev tune dikin t bikarann.
Dijwar / Zor / Difficult
Ne hsan. Zehmet.
Dik / Sahne / Stage
Di salonn mezin de platformn ku ji erd bilind
tn kirin, ji bo dema ku civn an konferans, gotbj hwd. dibin temaevan axaftvan
hevdu bibnin.
Dikan::Firogeh / Dkkan / Shop
Cih ku danustandina rojane l t kirin.
Dilbr / nar aac / Platane::Platanus
Darek qurm w gelek mezin dibe. Zu mezin dibe
u temen w gelek dirije. Chn avde dij.
Dilop / Damla / Drops
Pareyek ji ilekiyek ku giraniya xwe ranagire
ji parey mezin diqete dikeve.
Dilopdank / Damlalk / Dropper
Amra ku ji bo ilek dilop dilok biherike. Di laboratuwaran de t bikarann.
Dims / Pekmez / Molasses
Bi kelandina rey dibe.
Dnamk / Dinamik / Dynamic
1. Rewa bi tevger. 2. Di fizk de bea ku tki-

Ferhenga Zaravn Teknk / Teknik Terimler Szlg / Glossary of Technical Terms

liya navbera hza mekank, tevger enerjiy


vedikole.

Dtane::Hpotez / Varsaym / Hypothesis


Ramanek di derbar mijarek de.

Dnemo / Dinamo / Dynamo


Ji peyva dynamic ya ngilz t. Dnemo titek
mna motor ye l bi elektrk dixebite. Dema ku
elektrk die ji dnemoy hza elektromagnetk
dibe bi alkariya v hz ml dnemoy dizivire.

Dwar::Ds::Ht / Duvar / Wall


Derdora avahiy ji derve di hundir avahiy de
j bea hundir ji hev vediqetne. Ji acur, kevir
beton bi awayek tkane t kirin.

Diranok (Diranoka erx) ::Danik / ark dii / Gear


tooth (mechanical gear)
Niqir an j dirann li dora erx.
Dirb / Tema / Theme
R an j ablona bernamey.
Dirdirk::Kirtkirk / Trtllanm / Knurled
wey li ser zzikn ku bi erixandin hatine
kirin.

Diyagrama Faz / Faz diyagram / Phase diagram


Di grafka pest germahiy de guherna made
ku di dema rewa xwe diguhere nan dide. Ew
guhernn ku di dema cemed dibe av de dibin.
Dol::Gel / Vadi / Valley
Derbasek an j qada di navbera du iyayan de ku
di wext xwe de bi herikna emek yan j rbarek pk hatiye.
Dolgirtin::Bergirtin / Dlleme / Insemination
Nivek zayn ye.

Dirj / Uzun / Long


Drbna navbera her du seriyn alavek.

Domdar / Srekli / Continuous


Guherna b navber.

Dirjahiya berdan / ekme mesafesi / Setback distance


Mesafeya ku ji binyata avahiy heta snor parsel. Li gor pilana mar mevzata mar, ev
mesafe diyare. Ev mesafe lazime vala bimne.

Don belot::Rn bery / Palamut ya / Oleum


fagi::Frictibus
Don ku ji tov belot derdikeve.

Dirjahiya xwar::Dirjahiya lar / Eik mesafe / Angular distance


Dirjahiya ne asoyi, ne berwar, ber bi jor an j ber
bi jr e. Navbera du xaln ku di navbera wan de
ferqa bilindahiy heye.
Dirjek / Uzatma / Extension
Pareyek dirjah.
Dirjiya Pl::Dirj epol / Dalgaboyu / Wavelength
Di pla ku firekansa w t zann de dirjahiya
navbera dubarebna plan. Dijber frekans ye,
dema frekans zde dibe dirjahiya pl km dibe.
Dreka elektrk / Elektrik direi / Electricity pole
Hikedar (dibe ku ji beton an j hesin j be) ku
tln karebay li ser derbas dibin.
Drok / Tarih / History
Dema kirin, guhertin, njenkirina dosya, bername yan j sstem.
Dsketgr / Disket src:: disket okuyucu / Floppy
disk drive
Parey kompter ku dsket dikv dsket
dixwne.

Donim::Berecot / Dnm (1000 m^2) / Land measure of 1000 square meters


Pvana qad ya beranber 1000 metre arik e.
Dor bi dor::Rzbend::Bi dor / Srayla / Squential
Rz bi rz.
Dor::Rz / Sra / Order
Titn li d hev in.
Dore::Ne gengaz/Olanaksz::imkansz/Impossible
Ne mumkun.
Dorp / Sarma::kuatma / Wrapping
Pandina derdora alavek.
Dosyaya mebest / Hedef dosya / Target file
Cih ku l t kop kirin an j agah t andin.
Dosyeya veart::Fayila veart / Gizli dosya / Hidden file
Di kompter de daneya ku hatiye veartin.
Drenaj / Drenaj / Drainage
Bi drxistina av ji cihek. Bi piran ji bo drxistina ava pit avdaniy t bikarann.
Drnxane / Dikim evi / Planting house
Avah an j cih ku l kar dirn t kirin

43

Ferhenga Zaravn Teknk / Teknik Terimler Szlg / Glossary of Technical Terms

Du / ki / Two
Hejmara pit yek.

Dr / Uzak / Distant::Remote
Ciy ku ne nz e.

D::Dkel / Duman / Fume


Dema ewatek dibe ji nava agir gazeke ku
xuya dike, derdikeve.

Drah / Uzaklk::Mesafe / Distance


Dirjahiya ji cihek heta cihek din. Navbera du
titan.

D::Dkel / Duman / Smoke


Di ewitandina ardyan de, di dema ewat de
dert.

Drahiya avtin::Heter::Mesafe / Frlatma mesafesi / Length of throw


Navbera ji cih avtin heta cih ketin ya pareyek ku bi hzek t avtin.

Dubare / Tekrar / Repeat


Ducar kirin.
Dubare bike / Tekrar yap / Redo
Fermana ku carek din j heman kar p t kirin.
Dbleks::Du ta / Dubleks::iki katl ev / Dublex apartment
Xaniy du ta. Avahiya du ta ku ji yek xaniyek
pk t.
Dder parsel / Parsel cephesi / Front parcel
Bergeh parsel y ji aliy r ve. Heke du aliy
r hebin, aliy riya fireh an j mezin.
Dkel / Buhar / Vapour
Gaza ku ji av dibe.
Dk::Dkelk / Duman bacas / Chimney smoke
Kuleka ji bo kana dy.

Drahiya zent / Baucu uzakl / Zenith distance


Drahiya goey ya ji zent navbera xaleke li
fezay.
Drak / Iraksak / Divergent
Away neynik mercekn ku heyberan drtir
nan didin.
Drebn::Drbn / Drbn / Periscope
Amra ku titan nz dide xuyakirin. Dema mirov
drebn dide ber avn xwe ciy dr nz xuya
dikin.
Dureh::Dureg / Melez / Hybrid
bna ji rgezn cuda yn gihandar.
Duta::Duqat / ki katl (evler iin) / Dublex
Avahiya ku du tebeqe ye.

Dk::Kulek / Baca / Chimney


Riya ku d ji hundir dide derve.

Dtin / Svamak / Roll up


Seyandina rxar dwar. Bi taybet bi cils, her
an j xerca mentoy t kirin.

Dkir::Seyand / Kaplanm::Svanm / Coated


Ry ku bi madeyek cuda, wek boyax hatiye
dtin.

Duyem::duyemn / Sekonder::kinci / Secondary


Hejmara ku pit yek t.

44

Ferhenga Zaravn Teknk / Teknik Terimler Szlg / Glossary of Technical Terms

E
Ebir / Dara / Tare
Graniya derdana (aman) ku dagirt t pvan.
Ekosstem::Pergala xwezay::Pergala jngeh /
Ekosistem / Ecosystem
Pergala li nav xwezay.
Elektrk::Kareba / Elektrik / Electricity::Electrical
Elektrk bi herikandina elektronan li ser metalan
dibe. Elektron ji ciy ku zde ne ber bi ciy ku
km in ve diin.
Elektrod / Elektrot / Electrode
Mekanzmaya navbera her km du periyodan de
pvana ferqa vjena potansiyel.
Elektrokmya / Elektrokimya / Electrochemistry
Bea kmyay ku reaksiyonn di navbera gihnerek elektronk gihnrek iyonk de vedikole.
Elektrolz / Elektroliz / Electrolysis
Bi alkariya tezya elektrk jihev qetandina pkhateyn kmyew yn ku di nava ilekek de tiwawe ye.
Elektron / Elektron / Electron
Hmanek ji yn atom ye li dora dendik (nukleus) atom bi lezgn dizivire. Elektrk bi herikna
elektron ya li ser metalan dibe.
Elektrona compton / Compton elektronu / Compon
electron
Dema elektromagnetzma bandor li madey dike
elektron difire, nav v elektron compton e.
Elektronegatvte / Elektronegativite / Electronegativity

Xwestina elementn ku elektronan dixwazin.


Elektronn cotby / Elenmi elektronlar / Paired
electron
otek elektron.
Elpsoyd / Elipsoit / Ellipsoid
wey gilover l diibe hk.
Embar::Depo / Ambar::Depo / Warehouse
Cih dorgirt y ku alav tit t de tn bicihkirin.
Cih ku ji bo alav t de werin dann parastin hatiye kirin.
Emlak::Maldar / Emlak / Property
Nav git y mal milk.
Enasona kevir / Ta anasonu / Pimpinella saxifraga
Creyek ji anason ye kullkn w sp ne ji kokn
w tovn w sd t girtin. Giyayek pirsal e.
Encam / Sonu / Result
Tit an j rewa dawiy.
Encame::Rizde::Nrm::Mentee/Mentee/Knuckle
Amrek metal e, der (an j ibak) bi adira der ve
gir dide. Di vekirin girtina der de Rizde dilive.
Pareyek j bi adira der ve ye parey din j bi
der ve ye.
Endam/a kadastroy / Kadastro yesi / A member
of the cadastral
Endam komsyona qedestroy. Komsyon, xebatn kadastroyde daxwaza dinirxine digihine
encamek.
Endezyar /a Kmyay / Kimya mhendisi

45

Ferhenga Zaravn Teknk / Teknik Terimler Szlg / Glossary of Technical Terms

Chemical engineer / Kes/a ku perwerdehiya Endezyariya Kmyay girtiye.


Endezyar andiniy / Ziraat mhendisi / Agricultural engineer
Mirovn li ser endezyariya andiniy dixebite.
Endezyar / Mhendislik / Engineering
Kar ku endezyar dikin.
Endezyariya avahiy / naat mhendislii / Civil engineering
Bea endezyariy ya ku kar hilbern bikaranna
alav amrn avadaniy j t de her cure kar
avah avahkar avadaniy bi r ve dibe.
Endezyariya Jngeh / evre mhendislii / Engineering of environment
Bea endezyariy ya ku ji bo bikaranna avkaniyn xwezay mercn ba ji bo tenduristiya mirovan amade dike ye.
Endezyariya Xorak / Gda mhendislii / Food engineering
Bea endezyariy ya ku bi tevah li ser xwarin
vexwerin bi awayek zanist dixebite. Xwarinn
amade ku li marketan tn firotin ji bo ku zirar
nedin mirovan ji destpka kirin heta pan
firotina wan di bin opandina endezyarn xurak
de dimnin.
Enerjiya aktvasyon / Aktivasyon enerjisi / Activation energy
Wizeya derbasbyn ye, ji bo bna reaksiyonn kmyey ye
Enerjiya girk::Wizeya girk / Ba enerjisi / Bond
energy
Enerjiya ku ji bo qetandin girkn kmyew pwst e.
Enerjiya Knetk / Kinetik enerji / Kinetic energy
Enerji (Wize) ya ku ji ber tevger bye.
Enerjiya roj::Wizeya roj / Gne enerjisi / Solar
energy
Enerjiya ku ji roj t. Bikaranna trjn roj ku ji
bo germkirina av an j kirina elektrk sdewar e.
Enerjiya xwenker / Yenilenebilir enerji / Renewable
energy
Cureya enerjiy ku zewal nadin jngeh. Mnak:
Roj, Ba, Pln deryay.
Enesn / Anason bitkisi / Pimpinella anisum l.

46

Ji malbata bexdens ye. Giyayek yeksal e. Kullk


ji yek axul derdikeve wek swanokek kullk
w heye. Giyayek di tenduristiya mirov de t bikarann.
Eniya daw / Arka cephe / Back side
Eniya avahiy ya ku li gor r li pa dimne.
Ensttu / Enstit / Institude
Saziyek ku yan gireday zanngeh yan j serbixwe ye bi gelemper li ser titan lekoln dike
carinan j di nav xwe de perwerdehiy dide.
Enstrman / Enstrman / Instrument
Amurek muzkye
Entalp / Entalpi / Enthalpy
Di nava maddeyek de komnaka vjenn her
reng (her babet) ye.
Entrop / Entropi / Entropy
Kirariyn germav de cih hl nandan digire
pvana bnzamiy ye.
Erd::Zev::Qad::Araz / Arazi / Field
Pareyek ji ruy chan.
Erd bej::Zeviya dm / Kurak arazi / Arid land
Erd ku ne av ye derfetn avdaniy l tune ne.
Erd beyar / Kra arazi / Barren land
Erd ne li gor andiniy. Erd b berhem, ten ji
bo rn sd j t girtin.
Erd andiniy / Tarm arazisi / Agricultural land
Cihe ku ji bil andiniy tu tit li ser w nay kirin.
Erd axan::Erd terhikan / Fidanlk / Nursery
Ciy ku andiniya terhikan li ser t kirin.
Erdk::Kkirin::Kan::Hza kkirin / Yer ekimi
/ Gravity::Force of gravitiy
Bi bandora baristey hza ku madeyan li ser chan dihle. Hza ku dibe sedema ketina ji jor ber
bi jr ve. Mnak; Ji bo chan, g=9, 81 m/s^3
Erdkirin / Topraklama / Grounding
Bar elektrk y zde diherikne erd. Li hember
kurtevedor ji bo bar elektrk y ku li ser aseya alavn elektronk heye zerar nede mirovan
dirje erd.
Erdnasiya binyad / Yapsal jeoloji / Structural geology
L nrna deformasyon k di encama tevger
kakila zemn de pk t.

Ferhenga Zaravn Teknk / Teknik Terimler Szlg / Glossary of Technical Terms

Erdngar / Corafi / Geographic


Mijarn ku li ser zanina erdnigar tn zann lkolin kirin.
Erdanna dem / Geici kabul / Substantial completion
Belgeya ku ji aliy saziya berpirsyar ve di dawiya
kar de ji lixwegir re t dayn.
Erkirin / Onaylamak / Prove
Ryidana dirstiya titek an tevgerek ye. Ev
kar ji ali kesek an lijneyek t kirin.
Ern / Pozitif::Olumlu / Positive
Dijber neyny. Rewa ba.
Erozyona ax::Mehna ax / Toprak erozyonu / Soil
erosion
Di encama ji hol hilanna dar ber nebat andin tkna qateka ax a bi ber
Erse::Pag / Arsa / Plot
Parsla kadastroy ya ku li gor plana mar hatiye parselasyon kirin. Parsla ji bo kirina avahiyan amade.
Erx::Cih::Cihok /Kanal::Su kanal /Canal::Water way
Li ruy erd xeta ku bi kolandin t kirin av
t de diherike.
Esman / Gkyz / Sky
Jora erd. Li ry erd dema mirov ser xwe bilind
dike li jor dinre ewr an j valahiyeke n xuya
dike, ew esman e.
Ester / Ester / Ester
Bendek (girkek) organk e. Maddeyn ku ji tkiliya alkol asdn b oqsjen ve molkulek av
j qetiyabe.
Estetk::Ciwankar / Estetik / Aesthetic
Dmena ku bi xweikiya (bedew) xwe bi mirov re
hestn ba dike.
Ef::Af / Bahe ba bostandan yapani ot toplama
/ Remove finger-grass
Paqijkirina nav terhikan. Giya titn nav andiniy yn zdebar.

Belgeya ku li gor plana qedestroy t dayin. Snor


crann parsel nan dide.
Eter / Eter / Ether
ilaviyn ku bi tkiliya alkol asdn b oqsjen
pkhatine.
var / Akam / Evening
Danek roj ye. Dema roj die ava her der dibe
tar var e.
Ewleh::Ewlekar / Gvenlik / Safety
Parastina titek.
Ewr / Bulut / Cloud
Ew dkeln ku li asman disekinin dibin baran
berf.
Ewrbir::Hewrbir / Gkdelen / Skyscrapper
Avahiyn 20-30 tebeqe (qat) bilindtir.
Exlamr / Ihlamur / Linden
Kullka bi bn a dara exlamr ye. aya w j
heye bi mebesta derman t vexwarin.
Eyar / Ayar / Adjustment
Guhertin sererastkirina taybetiya amr an j
makneyan.
Eyar / Kalibre / Caliber
Guhertin sererastkirina taybetiya amr an j
makneyan.
Eyarkirin / Ayarlama / Calibration
Kar eyar.
Eywan / Eyvan / Iwan
Beeke xan ye. Odeya navend ku deriy gelek
odeyan l dinrin.
zing / Odun / Timber::Wood
Amr ku bi birna daran bi dest dikeve ji bo ewat t bikarann.
zingdank / Odunluk / Woodshed
Ciy ku zing l tn dann.
Ezmn::Taqkirdin / Snav / Exam
Pit perwerdehiy ji bo asta frbn b famkirin
t bikarann.

Ekl::Tre / ap / Diameter
Nirxa rastexza ku di navenda bazine (xelek) de
derbas dibe ser w li ser dora tiqalik dimne.
Nana w R an j 2r

Ezmngeh::Taqgeh::Laboratar / Laboratuvar / Laboratory


Ciy ku agahiyn teork tn ceribandin.

Ekla Kadastroy / Kadastro ap / Diameter of the


cadastral

Ezmn / Denek / Experimental


Ew heyber, kes an j ajaln ku ji bo agahgirtin li
ser lkoln t kirin.

47

Ferhenga Zaravn Teknk / Teknik Terimler Szlg / Glossary of Technical Terms

F
Faks / Faks / Fax
Amreke ku li ser sstema telefon dixebite.
na deng li ser qaxiz nivs an j wneyan dine.
Faq::Feq::Dafik / Kapan::tuzak (hayvanlar iin) /
Snare
Kemnn ku bo ajalan tn dann.
Faraday / Faraday / Faraday
Yek faraday 96485, 3365 coulombs.
Fana / Fauna / Fauna
Di jngehek de koma ajalan. Ji koma ajalan re
fana t gotin. Koma ji her cureyn ajalan pkhat.

Frgeh::Pol / Snf / Class::classroom


Ciy ku xwendekar l perwerdehiy dibnin.
Ferheng / Szlk / Dictionary
Pirtk an j bernameya ku wateya peyvan a di
zimann din an j heman ziman de nan dide.
Ferhenga komptur / Bilgisayar szl / Computer word
Pirtka ku wateya peyvn komptur vedibje.
Frist / Fihrist / Index
Di dosye an j raporek de lsteya naverok. Di
v lstey de mijar hjmara rpelan he ne.

Fayans / Fayans / Faience


Tetikn ku ji axa gl tne kirin pijandin, ryek wan vernkkir nexand ye.

Ferman / Komut / Command


1. Ew peyva ku daxwaz dike l div b c. 2. Di
komptur an j di makneyan de daxwazn tund
ji bo kirina karek.

Faz / Faz / Phase


1. Gihnern ku elektrk radigihnin. 2. Rewa
plek li gora firekans.

Ferm / Resmi / Official


Karn dewlet. Kar xebatn ji aliye karmendn
dewlet ve tn kirin.

Faz::Fz::Rewge / Faz / Phase


Rewa fizk ya madey. Rewa pl li gora avkaniy. (referans)

Ferqa bilindahiy / Kot farki / Level difference


Ferqa bilindahiya di navbera du xalan de (cihan
de) .

Frbna dtbar / Grsel renim / Visual (aptical)


learning
Cureyek perwerdehiy ye. Mirov bi dtin fam
dikin.

Fetlanek / Viraj / Road bend


Di kirina r da ji ber astengn erdngariy ku
ber r li ep ya j li rast t zivirandin

Ferfr / Porselen::seramik / Porcelain


Hikiyeke biriqok ji axa bikl bi saya germbneke
pleberz t duristkirin.

48

Fnansmana xaniyan / Konut finansman / Housing


finance
Ji bo kirna xan yan j avahiy peydakirina pere
ye.

Ferhenga Zaravn Teknk / Teknik Terimler Szlg / Glossary of Technical Terms

Firaqxane / Bulakhane / Scullery


Bea ku firaq t de tn tin.

Amra ku ji bo parastin t bikarann. Ji astek


zdetir tez (herk) y derbas nake diewite.

Fireh / Geni / Large


Ya ku qada w zde ye.

Fz::kr / Aritrav / Architrave


Di avahsaziya Yewnan Roman de kran ku
t ser stnan bar ku t ser xwe belav dike
stnan.

Firehhoke::Firehgoe::Goeya vekir::Goey kirawe / Geni a / Obtuse angle


Goeya nirxa w 90 piley mezintir.
Firehkirin / Geniletmek / Enlarge::widen
Qada ku t mezinkirin.
Firz / Ayrk otu / Couch grass
Giyayek ji malbata genim.
Firze::Pirze / Anz / Stubble
Bermayiya giyay.
Firin / Frn / Furnace
Tkbera ku germahiya titan zde dike.
Firing::Bacana sor::Bacansorik / Domates / Tomato
Sewzeyek (zerzewat) reng w sor, tehma w
kmtir e. riwekeke salane ye.
Firk / Seyrek / Sparse
Titn ku bpergal di nav hev de ne.
Firk / Seyrek / Rare
Dijber gur ye. Dema di daristan de dar km
bbin, dar ji hev dr bin an j por mirov weiyabe valah ketibe nava myn ser ev rew bi
peyva firk t tarfkirin. Mnak, por min firk e.
Daristana Amed firk e.
Frma::rket::Karciv / Firma / Firm
Saz dezgeya hevbe di bazirganiy de.
Firne::Kre / Frn / Oven
Cihek dora w girt gelek germ e. Tit (xwarin, her. .) bi alkariya germ t de dipijin.
Fsyon / Fisyon / Fission
Dabekirina atoman e. Dema fsyon dibe enerjiyeke mezin dert hol.
Fsyona Nukleer /Nkleer fisyon /Nuclear fission
Reaksiyona ku nava dendika atom de dibe,
atom pare dibe di encam de enerjiyeke
mezin dert.
Fits / Vites / Gear
Lez berberiy sererast dike.
Fiyoz::Sgorta / Sigorta / Fuze

Fizblte / Fizibilite / Feasibility


Xebatn ber kirin ku tn kirin. Pxebat
Fizka kuwantm / Kuantum fizii / Physics of
quantum
Zanista fizk ya her modern ku bingeha xwe li
ser parekirina atom avakiriye.
Flora / Flora / Flora
Di jngehek de koma nebatan. Ji koma nebatan
(riwek) re flora t gotin. Koma ji her cureyn nebatan pkhat.
Fonksiyon::Kargn / Fonksiyon / Function
Peywir an j taybetiya hevke an j amran e.
Fonon / Fonon / Phonon
Encama lerza hevpar a atomn ku di krstalek
de ne.
Fonta sabt / Sabit font / Fixed font
Creya nivs di kompter de.
Forklft / Forklift / Forklifter
Mana ku titn giran bar dike.
Formasyon / Formasyon / Formation
Gava ku mineral li navbera xwe kom dibin, awayeki geometrk dikin ligor wi mezin dibin.
Wi away ra teadarbni t gotin.
Formul / Forml / Formula
Nandana agah an j danasn bi sembolan e.
Formul bi kurtas gelek titan didin famkirin.
Foseptk::Sexur / Foseptik / Cesspool
Bra ku ava arav bermahiyn w tde tne
komkirin.
Fosforbn / Fosfor gibi ldama / Phosphorescence
Ronahdayna wek fosfor ku di tariy de ewq
dide.
Fosl / Fosil / Fossil
Bermah ra zindewariyn ku demeke dirj di
bin erd de mane. Hestiyn ajalan n ku di bin
erd de krstalze bne.
Fotogrametr / Fotogrametri / Photogrammetry

49

Ferhenga Zaravn Teknk / Teknik Terimler Szlg / Glossary of Technical Terms

Rbazek ya kirina nexeyan. Bi fotografn ji


balafir hatiye kiandin kirina nexeyan.

Fresk::Wneyn ser dwar / Fresk / Fresco


Wneyn ku li ser dwarn avahiyan bi boyaxn
lajwerd tn kirin.

Fotogrametriya bejah / Yersel fotogrametri / Terrestrial photogrammetry


Rbazek ya kirina nexeyn fotogrametrk.
kirina nexeyan ya bi fotografn ku li erd ji
cihek bilind hatiye kiandin.

Frz / Friz / Frieze


Di avahsaziya Yewnan Roman de bea avahiyan a bi nex niqirand ku di nav kran
ban de dimne.

Foton / Foton::nck / Photon


Yekeya esas a ronahiy ye. Qalib trjn elektro-magnetk ye.

Far / Fuar / Fair


Qadn ku ji bo firotin, danasn nandana berheman t bikarann.

Fotoplan / Fotoplan / Photoplan


Di nexegeriy de plann ku ji fotografan hatine
kirin.

Fr / Takn::tama / Overflow
Minak: lehiya av her der xerakir.

Frekansa kanal / Kanal frekans / Channel frequency


Frekansa ku weana kanalek li ser t kirin.

50

Fuzyona Navok (Dendik) ::Fuzyona Nukleer /


Nkleer fzyon / Nuclear fusion
Ji bo bna atomn mezin bi hev ve kelijandina
du an zdetir atomn bik.

Ferhenga Zaravn Teknk / Teknik Terimler Szlg / Glossary of Technical Terms

G
Ga / kz / Ox
Ajaleke ku ji bo got w kar cot de were bikarann t xwedkirin. Her km du sal ye.

Gaz / Kerpeten / Pincers


Alava ku tlikan j dike hesinan bi hevdu ve bi
tlikan girdide.

Galon / Gallon (ingiliz birimlerinde oylum) / Gallon


Pvana qebarey ya ngilz. 1 Galon= 4, 54609
ltre

Gaz::Bizmark / Kerpeten / Pliers::Pincers


P bizmar tn kiandin.

Galvan / Galvanik / Galvanic


Rbaza ku bi awayek kmyay elektrk peyde
dike.
Galvanzkirin / Galvanizlemek / Galvanize
Noqandina metalan di ava galvanz de ji bo
metal nerize.
Galvanopv / Miniakm ler::Galvanometre / Galvanometer
Amra ku bi prensba eletkromagnetka bi guherna tezy dibe dixebite. Tezy dipve.
Gam / Cam: manda / Buffalo
Cureyek dewaran.
Garis::Xaik / Dar / Millet
Giyayek ji curey malbata genim e. Di erda bej
de ji genim gilgil bi semaxtir e.
Garis::xaik / Hint dars / Panicum: Persicum
Giyayek ji malbata genim e.
Gauss::Gas::Gawis / Gauss / Gauss
Yekey iriya flaksa (herk) Mugnats
Gav bi gav / Adm adm / Step by step
Ew xebata ku li gora rzek li pey hev t meandin. Piy gavek, pitre gaveke din, gavn li d
hev.
Gaz / Gaz / Gas
Rewa madey ya ku molekul ji hev gelek dr in.

Gaza agirgir / Yanc gaz / Combustible gas


Di rewa asay de gaza ku bi oksjen re bixwe
bixwe dikeve reaksiyona kmyay.
Gaza deal / deal gaz / Ideal gas
Tu gaz deal (meng) nn in, ev pnas ji bo hevkn bingeh formuln matematk hatiye kirin. kirina gaz bi gazek pestoya jinirxket
germahiya bilind e.
Gaza nert / nert gaz / Inert gas
Heke gazek di nava mercn normal (pend) de j
reaksiyon nede ev gaz dibe gazek bbandor
Gaza kan / Ocak gaz / Firedamp
Gaza ku ji nav maden dert.
Gaza komir / Kmr gaz / Coal gas
Cureyek xaza sirtiye k di qatek rjiy de t
peyde kirin
Gaza Rastn / Gerek gaz / Real gas
Di germahiyek nirxket /an j pestoyek bilind
de hza kandina di navbera gazan qebare de
bxemsar be ev gaz ji gaza meng ve daherize
dibe gaza rast
Gaza resen / Soy gaz / Noble gas
Komek pvanka periyod ye, di v kom de
hem element ji aliy kmyay gellek yine hevdu ve elementn v kom bbhn breng in,
bi yek atom in.

51

Ferhenga Zaravn Teknk / Teknik Terimler Szlg / Glossary of Technical Terms

Gaza sirt / Doal gaz / Natural gas


Cureyek ji sutemeniya bin erd ye k di druv
xaz de ye zdetir ji xaza CH4 (%70-90) pk
t.
Gazandikirin / Gazlatrmak / Gasify
Ji bo ku bi hsan were bikarann guhertina rewa
madeyan, guherna hal gaz.
Gjen / Devre / Circuit
Di amrn elektronk de riya ku tezya elektrk
t de derbas dibe.
Gjena girt / Kapal dng / Closed loop
Di gjena elektrk de cih ku danheviya hem tezy sifir e.
Gle::Gre / Harman / Blend
Kar jihevqetandina tov kaya genim, nsk an j
nokan.
Glex / Kurt soan / Ornithogalum oligophyllum
Giyayeke bi kulk rega w j wek pvaz ye.
Gelvand / Galvanize / Galvanized
Ji bo ku madenek metalk ji zingar b parastin bi
nkoy dervay w b girtin.
Gen / Gen / Gen
Yekneyeke biyolojk ku karekterstkeke diyar
hildigire ji d bavan ev karekterstk derbas
likan dibe.
Genim / Buday / Wheat
Giyayek ku ji tov w nan t kirin.
Geodez / Geodezi / Geodesy
Zanist pivankirina erd.
Geod / Jeoid / Geoid
Teey gerdn ye. Ne tam glover e, teeyek
xweser e.
Geomatk / Geomatik / Geomatics
Erd pvan. Li welatn Firansiz dipeyivin li hinek
zanngehn Tirkiy nav bea endezyariya nexegeriy.
Geometr::Endaze::Endeze /Geometri /Geometry
Beek ji matematk (brkar) ye. Li ser feza weyn di fezay de tn kirin disekine.

Gerdn / Evrensel / Universal


Koma ku hem kom t de cih digirin. Koma mezintirn.
Grekirin::Glekirin / Harmanlama / Blend
Li ser bnder hrkirin ji hev veqetandina kanzay.
Grkirin / Yuvarlama / Rounding
Zivirandin. Xala navn c naguherne l ew tit li
dora xwe dizivire wek tekerlek.
Germ / Scak / Hot
Dijbera sar ye. Dema made tn digirin germ
dibin.
Germ kirin / Istmak / Heat (to)
Zdekirina germahiya titek.
Germah / Scaklk / Temperature
Enerjiya knetk a molekul ya sstemek.
Germahiya ava deryay / Deniz suyu scakl / Sea
water temperature
Pleya germahiya ava deryay.
Germahiya heln / Erime scakl / Melting temperature
Xala germahiy ku madey req t de dihele.
Germahiya kur::Germahiya curie / Curie scakl /
Curie temperature
Xala germahiya ku madeyn feromagnetk t de
bibin paramagnetk.
Germik / Scak kaynak / Hot thermal
Cih ku ji kurahiya bin erd j ava germ derdikeve.
Germkirina navend / Merkezi stma / Central heating
Sstema germkirina avahiyan a ku ji cihek.
Geroh::Gulhan / ala / Almond
Behvn negihat.
Gerok/nternet tarayc/Browser::Internet explorer
Bernameya ku em navnana malper l dinivsin
dikevin malper.

Gerdn / Evren / Universe


Valahiya her mezin a ku hem tit (strk, roj,
chan) t de ne.

Gewher / Cevher / Ore::Jewel


Di kanzay de madey ku l t gern, ku hja bi
nirx e. Di kanzaya zr de gewher zr e Di kanzaya hesin de gewher hesin e

Gerdn / Evrensel / Universal


Tit ku ji bo hem chan an j ji bo gelek and,
ol, bawer mirovan derbasdar e.

Gewr / Gri / Grey


Rengek bi rjeyn cuda ji tevlihevkirina rengn
sp re pk t.

52

Ferhenga Zaravn Teknk / Teknik Terimler Szlg / Glossary of Technical Terms

Gzer::Gizr / Havu / Carrots


Riwekeke ku kokn w tn xwarin.
Gezgezok / Isrgan otu / Nettle
Giyayek.
Gezik / Sprge otu / Kochia
Giyayek.
Gihan / Ulam / Convection
Kar gihtina cihan.
Gihner / letken / Conductor
Madey ku elektrk radigihne. Mnak: Zr, Zv,
Sifir, Hesin hwd.
Gihtin / Eriim / Access
Gihaniya xala mebest.
Glbert / Mknats kuvveti birimi / Gilbert
Yekeya pvana hza magnetz
Gilgil / Msr / Corn
Riwekeke ji malbata genim.
Gilover::Bazney / Yuvarlak / Round::Circular
weyeke geometrk e. Dirjahiya navenda we
hem aliyn dora wey bi qas hev in. Tit
gilover li ciy serbejr digindirin. Mnak, tekerlek.
Gincir::Ustib / stp / Oakum
ku ji pne potikn perit pk t.

Girav::Drge / Ada / City block


Erdn ku hawirdora wan bi r girt ne (di plansaziya bajr de)
Girav::Drge / Ada / Island
Bea bejahiy ya ku hawirdora w bi tevah bi
ava golek, bi ava deryayek yan j bi ava zeryayek dorpkir ye.
Girava mar / mar adas / Island development
Koma parsln ku li gor plana mar by.
Girava kadastroy / Kadastro adasi / Island of
cadastral
Koma parsln ku li gor plana kadastroy by
Grawe / zelti / Solution
Du yan j zdetir madeyn ku li nava hev ketine
taybetmendiyn xwe parastine. Bi rbazn sefandina fizk, dkelnkirin endn din ev
made ji hev tn qetandin. Mnak; Dew, ay, erbet, orik (sravk)
Grawebn / znmek / Dissolve
Bi tna germ herikbar bn.
Graweya Tampon / Tampon zelti / Buffer solution
Graweya ku guhrna pH di asta her km de
dihle.

Gindirandin / Yuvarlamak / Roll


Tit ji erd ney rakirin li gor tewerey xwe
b zivirandin.

Girdok / Byte / Magnifying glass


Titn bik, mezin dide xuyakirin.

Gir::Gewre / ri / Large
Tit ku ji hevcins xwe mezintir e.

Girbide / Balan / Connect


Fermana ji bo pvebn an j ji bo tevlbn.

Gir::Tepe / Tepe / Vertex


Ciy her jor.

Girdan / Balant / Link


Pwend.

Grak::esip::r / Tutkal / Glue


Madey ku alav p bi hev ve dizeliqin.

Girdan::Bestin / Balant / Connection


1. Bi hev ve danna du yan j zdetir heyberan. 2.
Pwendiya navbera du xalan. 3. Eleqeya du byeran.

Giran / Ar / Heavy
Giran ji baristeya madey dibe. Hem bariste
hev dikinin. Titn bi hzeke mezin tne kiandin giraniya wan zde ye ew giran in.
Giran / Arlk / Weight
Giran ji baristeya madey dibe. Hem bariste
hev dikinin. Giran hza kana erd ye ku madeyan dikine.

Girk / Dm / Knot
Cih ku bi hev ve hatiye badan.
Girka monik / Eklem dm / Cut vertex
Cih ku girk l ye.

Giraniya neguhor / Sabit arlk / Intertial


Giraniya w heman dem wekhev be.

Girtename / Tutanak / Report


Li hember byerek, ji bo nivisk tomarkirina byer t nivsn. Belgeya sepandin.

Girar / Pilav / Rice


Savara birinc.

Girt / Kapal / Closed


Dijber vekir.

53

Ferhenga Zaravn Teknk / Teknik Terimler Szlg / Glossary of Technical Terms

Girtgeh::Zindan / Hapishane / Prison


Avahiyn ku girt l dimnin.
Girtin / Tutmak / Hold (to)
Pgirtin. Titek heye tu mnakek ji w tit digir
yan j tu w tit bi xwe dik bin destn xwe.
Girtina elektron / Elektron yakalamas / Elektron
capture
Rewa atoma ku elektronek zde girtibe.
Girz::Zivir / Prz / Rough
Rxar ku ne hil ye.
Girzek::Zivir / Przl / Rough
Y ku ry w ne dz an j hil ye.
Gsin / Pulluk / Plow
Amreke ku erd cot dike. Pareyek ji halet e.
Gsk / ebi::Tekenin k / Small goat
Bizina bik a ku ji karik mezintir e.
Giya / Ot: Bitki / Grass: Weed
Cureyek riwekan e.
Global::Chan / Global / Global
Y/a ku li hem chan derbasdar e.
Gog / Kresel / Spherical
Y ku gilover e.
Gol / Gl / Lake
Ava sekan a ku di aln kr fireh de ye araliy w dorpkir ye. Ava gol nagihje zeryay.
Hinek gol xwezay ne hinek j ji bo pdiviyn mirovan hatine kirin.
Golik / Buza: nek yavrusu / Calf
jikn lekan.

Goekenar::Hl trek / Kegen / Diagonal line


Di pirgoeyek de pareya rastexz ya ku du goeyn ne ku bi heman la (klek) y ve nnin bi hev
ve dike.
Goeya Bend / Ba as / Bond angle
Goekirina cotn di nava yek dendik de derkevin.
Goeya hatin::Goeya r / Hcum as / Angle
of attack
Goeya trja ku t ry ber bi erd de ye.
Goeya ji bakr / Semt as / District angle
Hokeya ji bakr. Di kenarek de, hokeya ji destpka xeta bakr, berbay tevgera saet ve.
Gotar / Makale / Article
Nivsn ku di rojname kovaran de tn weandin.
Ev cure nivs li ser mijarek disekine. S ben v
nivs yn girng hene, destpk, mnak encam.
Gotk / Gotik / Gothic
wazek avahsaziy ye. Bhtir xetn tj tn bikarann, kemern gulover cihn xwe didin kemern tj.
Grafk / Grafik / Graph
Ji dzayna bixz rengan t kirin.
Grafk / izitsel / Graphical
Ngar, tee, we yan j titek din bi away
grafk.
Gram (g) / Gram (s birimlerinde ktle birimi) / Gram (g)
Pvaneke ku mjera bariste dide nandan ji
pergala navnetewey (SI) ye. Ji hezaran yek klogram ye.

Gom / Hayvan al / Sheepfold


Stargeha pez.

Grant / Granit / Granite


Cureyek kevir xwezay y volkank e, pit zlkirin clakirina w di gelek ciyn avahiy de t
bikarann.

Gopitk::Ltke / Doruk / Peak


Xala bilintrn a gir an j nirxek.

Granul / Granl / Grained


Hebikn made yn bik.

Gor / Mezar / Grave


Ciy ku mir l t veartin.

Gravte / Gravite / Gravity


Tit ku bi trbniy ji hev diqete. Dereceya qalteya made.

Gorn kom::Komegor /Toplu mezar /Mass grave


Pit er komkuj yan j bobelateke xwezay, devern ku bi girsey cendekn mirovan l hatine binaxkirin an j veartin.

Grayder::qirder / Grayder / Grader


Maneya ku r dz dike.

Goristan / Mezarlk / Cemetery


Ciy binaxkirina cendekn mirovan.

Gres / Gres ya / Grease


Madey ku wek jel ye ji di makney de ji bo
parey ku dileqin zeng negirin t bikarann.

Goebend / Kebent / Bracket


Hesineke dirj e felqa w diibe tpa L.

Gres / Gres / Grease


Rn ji bo maney.

54

Ferhenga Zaravn Teknk / Teknik Terimler Szlg / Glossary of Technical Terms

Grz / Grizu / Firedamp


Di kana rejy (komira kevirn) de gazeke ku piraniya w metan (CH4) e. Gaza metan toza rejy. Z pdikeve diteqe.
Guh / Kulak / Ear
Avaniyeke anatomk e. Kar bihstin dike lebatn hevke di nav xwe de dinixumne.
Guhan / Meme (hayvan memesi) / Breast (for animals)
Libateke ajaln m ye ku r j t dotin.

Gule / Mermi / Bullets


Dendika ku bi teqna tiving re ji lleya tiving
dert.
Gulik::Gurik / Canavar otu: yabani prasa / Orabanch
spp
Riwekek.
Gulkelem / Karnabahar / Cauliflower
Riwekeke ku peln w tn xwarin.
Gulok / Topak / Lump
Y ku bi teeyn w/ ber bi giloveriy ve die.

Guheran / Varyasyon / Variation


Di maden de hem away ax, kevir madenan ji
bo hussiyetn cr bi criya reng, giran, radyoaktv t gotn.

Gumbet::Qube / Kmbet / Cupola


Tirba ku ser w bi qub an j ban hatiye girtin.

Guherbar::Goraw / Deiken / Variable


Tit an j rewa ku diguhere.

Gumgumok / Kertenkele / Lizard


Ajaleke ku diibe mazzerk.

Guhern / Deiim / Changing


Titek rasterast bi titek din ve b guhertin. Girtina dirvek din. Girtina teeyeke n.

Gnya / Gnye / Triangle


Alava ku p goeyn tk tn pvandin

Guhern::Guherandin::Gorrn / Deime / Change


(to-) / Wergerna li weyek n. Parsla vala ya
ku xan li ser b kirin, curey w j div b guhertin, dibe parsla bi xan.

Gur / Kurt (yrtc hayvan) / Wolf (wild animal)


Ajalek kov.

Guherna fizk /Fiziksel deiim /Physical change


Guherna wey, dem, baristey an j qewarey.

G::Gilbe::W / Salkm / Cluster


Tir dema bi mw ve ye komek hebbn (libn)
tir li ber hev bi qirnek ve ye digihje guliyn
mw, ew koma hebbn tir g ye.

Guhertina navnan / Adres deitirim / Address


modification
Guhertina ciy ku mirov l ye.

Guvok / Skacak / Squeezer


Amra bi hza pestoy di nava du hmann xwe
de heyberan diguve (didewisne) .

Guhertina plan / Plan deiiklii / Amendment plan


Li gor pwstiy bajarvaniy guhertina li ser plann hey tne kirin.

Gz / Ceviz / Juglans
Fkiya dara gz.

Guhertina taybetiy / Cins deiiklii / Type of


change
Guhertina wesf parslan erdan. Mnak; Ji
wesfa zeviya bav guhertina rez.
Guherto::Dane / Versiyon / Version
Ji heman bernamey dem bi dem n njentir derdikevin, ji her a njentir re guherto yan j dane t
gotin. weyek n yan j cuda.

Gz::gwz::goz / Ceviz / Walnut


Fkiya dara gz.
Gza hind ya bik / Kk hint cevizi / Myristitica
fragrans houtt
Cureyek dara gz.
Gza hind ya mezin / Hindistan blk cevizi /
Myristicaceae
Cureyek dara gz.

Guhzbar::Derbasbar/Geirgenlik/Transmissivity
Pleya avtbihurna teht an j zemn.

Gza re / Siyah ceviz / Juglans nigra


Cureyek dara gz.

Gula derdan / Yabani arkfelek/Passiflora incarnata l.


Riwekek.

Guzvan::Sertil / Yksk / Thimble


1. Amrek ku dirnker ji bo ku derz di piya
(til) wan de nee bikartnin. 2. Pareyek makney ku ml digre nava xwe da ku ml di cih
xwe de bimne.

Gulberoj / Ay iei / Sunflower


Riwekeke ku dendikn w sdewer in.

55

Ferhenga Zaravn Teknk / Teknik Terimler Szlg / Glossary of Technical Terms

H
Haddexane / Haddehane / Mill::Bloomery
Cih ku ji lajwerdan meftl t kirin.

Heban / Tulum / Romper


Cilek ye, karkeran ji qirjiya kar xwe dipareze.

Halet / Karasaban / Wooden plow


Amra cotkirin ye, bi ga yan j hstir t kakirin. Ji gsin, klawe, misas, nr end ben din
pk t.

Hechecik / Krlang / Swallow


Cureyek kan.

Halojen / Halojen / Halogen


Di zanna kmyay de, di rasteka vedor de koma
7an e. Gazn b bandor an j b eser.
Hangar / Hangar / Hangar
Ew cih ku alav makne l tne datnin da ku ji
baran bay an j bi tevah werin parastin. Gelek
caran dora w vekir l ser w girt ye.

Heciz::Desteser / Haciz / Sequestration


Li ser daxwaz ji aliy saziya dewlet ve destdanina ser malmlk deyndar.
Hd / Yava / Slow
Tevgera ne bi lez bez. (Motor ji ber arizay
hd di.)
Hefsdank / rek otu / Nigella
Cureyek ji biharatan.

Hatin / Gelmek / Come


Titek an j kesek ku ji dr ve, bi ber mirov ve
were.

Hefsdanka re::Rerek / Siyah rek otu / Nigella sativa


Cureyek ji biharatan.

Havjer / Frlatc / Ejector


Li pir mainan eleman ku, p madeyn ilek,
wek mazot t reandin.

Hefsdanka am / am rek otu / Nigella damascena


Cureyek biharatan.

Havn / Yaz / Summer


Nav demsalek ye. Demsala her germ e. Havn
ji mehn pper, trmeh gelawj pk t.

Heft / Yedi / Seven


Nav hejmarek ye. Hejmara ku ji ean mezintir
ji hetan biktir e. Nav hejmara 7, an j di jimareya Romay de VII.

Havngeh / Yazlk / Summer house


Avahiya ku ji bo havn hatiye kirin.
Hawadarkirina radyal / Radyal havalandrma / Radial ventilation
Bi alkariya makneyan belavkirin guhertina
heway di kan de.

56

Heft / Yetmi / Seventy


Nav hejmarek ye. Nav hejmara 70, di jimareya Romay de LXX.
Heftgoe / Yedigen / Heptagon
Pirqoey y ku heft qerax w heye.

Ferhenga Zaravn Teknk / Teknik Terimler Szlg / Glossary of Technical Terms

Hej / Sarsnt / Shake


Lerz. Livna ku bi hzek (bmelerz, teqemen, ba
hwd.) dibe.

Heliyay / Erimi / Melted


Tt ku heta hzaya pivana germahiy hatiye
germkirin derbas ilaviy bye.

Hejandin / Sarsmak / Shake


Bi hzeke bilind ji nika ve b kilkirin

Helym / Helyum / Helium


Madeyeke ku nimreya atoma w 2 ye.

Hejdeh / On sekiz / Eighteen


Hejmarek e.

Hemal / Hamal / Porter


Kes an tit ku bar hildigire, dibe tne.

Hejik / Salnm / Oscillation


Wek rewa plek bilindbn nizimbna asta
snyal.

Hmana ewlehiy / Gvenlik faktr / Safety factor


Hmana ku ewlehiy pk tn.

Hejmara atom::Jimareya gerdle / Atom numaras


/ Atom number
Hejmara protonn ku di atom de ne. end protonn atom hebin li gora w hejmara atom j
diguhere.
Hejmara baristey ya atom / Ktle numaras /
Atom mass number
Danhevi (zdek) ya hejmara proton hejmara
nutronan a ku di atomek de ne.
Hejmarker::Jimarker / Saya / Counter
Alavek ku ji bo pivandina wek av, kareba ergaz hwd. ne.

Hmann bingehn / Temel eler / Basics


Ew titn ku esas (binerayetiy) dikin.
Hematt / Hematit / Hematite
Gewhera ku naveroka w fe2o3 e.
Hember::Dijber / Kar / Against
Newekbn, dijberbn. Lebatn amr dijber hev
in.
Hemdem / ada / Modern
Wekhevbyna dem ya heyber, mirov an j byeran e.
Hmker / Nemlendirici / Humidifier
Maneya ku reway zde dike.

Hektar / Hektar / Hectare


Yekeyek pvana erd. Ji 10000 metrekare re
hektar t gotin. 10 donim an ji 10 cot erd.

Hmpv::Kampv::Hgrometre / Nemler::Higrmetre / Hygrometer


Alavek ji bo pvandina xenam ye.

Helandin / Eritmek / Melt::Dissolve


Bi tna germ herikbar kirin.

Hnik / Serin / Cool


Germahiyeke ku di navbera rgerm sariy de
ye.

Helkopter / Helikopter / Helicopter


Amreke heway ye xwed perwaneyan e.
Rabn daketina xwe bi stn dikare pk bne.
Hllar / Boylam (meridyen) / Longitude (meridian)
Xzn xeyal yn ku ji cemserek diin cemsera
din gerdun dikin 360 pareyn hevbe.
Hln / Yuva (ku tr hayvan yuvas) / Nest (slot
animal bird species)
Mala kan (ivk) . Cih ku k t de hkn xwe
dikin tjikn xwe t de mezin dikin.
Hlpan::Paralel /Enlem (paralel) /Latitude (parallel)
Li ser ry gerdn xzn xeyali yn hebna
wan tn qebulkirin. Ekvator hlpana her mezine. Direjahiya w 40 000 km. ye. Li jora ekvator 90, li jr j 90, bi tevah 180 heb hlpan
hene.

Hnr / Henri / Henry


Di elektromagnetz de yekeya enduktans.
Hran::Hrandin / tmek / Mill
Peliqandina titn hik bi amrek.
Herm / Blge / Region
Pareyek ji erdngariy ye ku li gor hinek taybetiyan ji pareyn din veqetiyaye.
Herema berbagirina kolta (evdan) / Gecekondu nleme blgesi / Illegal housing prevention
zone
Ji bo parastina plansaziya imar di hin herman
de bergirtina avahiyn b destr.
Herma olter / Krsal blge / Countryside
Cih ku mirov km l dijn, ku nebye bajar. Zdetir andin xwedkirina ajalan l t kirin.

57

Ferhenga Zaravn Teknk / Teknik Terimler Szlg / Glossary of Technical Terms

Herma olter::herma bejahiy / Krsal alan /


Rural area
Cihn dervey bajr ku aboriya wan li ser andiniy.
Herma kan / Ocak blgesi / Mining claim /
Qada ku j gewher t derxistin.
Herema kolta (evdaniy) /Gecekondu blgesi /
Slum area
Cihwarbna b plan b destr.
herma parastin ya jngeha taybet / zel evre
koruma blgesi / Special environmental protection
area
Qadn xwed avkaniyn and xwezay ne, ji
behr cihn av yn ji hla ekolojk ve girng pk
tn.
herema petebirina (bakirina) kolta (evdan) /
Gecekondu iyiletirme blgesi / Illegal housing rehabilitiation zone
Ji bo bakirina ert mercn herma koltan.
Herma pesaziya bik / Kk sanayi sitesi /
Small Industrial sites
Herma ku atolye kargehn pesaziy yn
bik t de bi gelemper hene.
Herma Qedexe ya leker / Askeri yasak blge /
Military forbidden zone
Herman ku ji bo kesn sivl qedexekr ye.
Herm / Blgesel / Zonal
Tit an j mirovn ku reng an j taybetiyn herma xwe diparzin.
Herm::Navey::Endemk / Yerel::blgesel / Endemic
Nebatn (rehek) ku ten li gor taybetmendiya
mintiqayek dijn. Mnak; Gula xwn
hermsaz::hermkirin / Blgeleme / Zoning
Li gor teybetiya projeyan di plan de nandana
cihan.
Her / amur / Mud
Ji av ax dibe. Tevlihevkirina her duyan.
Herifandin / Gertme / Caving
Daxistin pelatina gewher. Rbazek bidestxistina gewher.
Herikbar / Akc / Fluent
Titek ku taybetiya w/ ya herik heye.

58

Herikn / Akmak / Flowing


Ji bo titn ilek ji derek na ber bi devereke
din ve.
Hring / El deirmeninin st ta / Stone on handmill
Kevir destar hrandin y ser.
Heriya hilkolan / Sondaj amuru / Drilling mud
Bermah yan j heriya bi bentont a ku di encama
hilkoln de dert.
Herk:: p::Flaks::Law / Ak:: Ak::Flaks / Flux
endaniya made yan j trj ya ku di yekeya
dem de di yekeya rxar de derbas dibe ye. Herikna av ya di cihok de. Livna bay ya di lleyek de.
Herka guherbar::Tezya Guherbar / Dalgal / Alternating
Creya enerjiya elektrk ya ku wek snyala
snus e. Pln elektrk bilind dibe pitre km
dibe xwe dubare dike.
Herka hemal::rbara hemal / Eynl akm / Cocurrent
Tezyn ku bi heman aliy ve diin.
Herkoy / Akkan / Fluid
Titek ku taybetiya w/ ya herik t dtin.
Hesab / Hesap / Account
Nasnameya di pergala (sstem) komptur de t
kirin.
Hesab daw / Kesin hesap / Final accounts
Hesab ku xebat li ser qediyaye. Hesaba ku hatiye encamkirin.
Hesab kmzde/Yaklaik hesap/Accountability
Hesab ku encama w rasterast nediyar e.
Hesabker::Makneya hesaban / Hesaplayc / Calculator
Amra ku p gelek kirariyn hejmar tn kirin.
Hesibandin / Hesaplamak / Calculate (to)
Hesibandina titek raman yan j matematk
ye. Kirina hesabek ye.
Hesin::Asin / Demir / Iron
Elementeke kmyay ye. Nimareya w ya atom
26 kurteya w fe ye. Madeyeke ku ji kanzay dert di jiyana mirov de li gelek ciyan, bi
taybet j di wesayt makneyan de t bikarann.

Ferhenga Zaravn Teknk / Teknik Terimler Szlg / Glossary of Technical Terms

Hesinkar::Hedad / Demirci / Blacksmith


Kes ku hesin difiroe yan j titn hesin dike.

matematk de li aliy rast ep nann yeksaniy yn kirariy hene, bi tevah ev hevke ye.

Hesp / At / Horse
Ajalek ku ji bo siwariy t xebitandin.

Hevmal::Mal / Hanehalk / Household


Kesn ku ji end kesan pk t yn ku di avahiyek de dijn.

Hespn / Sngerimsi / Spongy


wey ku gelek qul t de hene di nav de j
gelek valah heye, lewma j gelek ava gaz dikare bimije nava xwe.
Hstir / Katr / Mule
Ajaleke zir (melez) e. Bav w ker, diya w j hesp
e. Ji bo karn bar cotkirin t xebitandin.
Het / Seksen / Eihgty
Nav hejmarek ye. Nav hejmara 80 ye. Di jimareya Romay de LXXX.
Htir / Deve / Camel
Ajalek ji hesp mezintir, pita w xz sty w
dirj e. Heta bst rojan kare b av bimne.
Htn / Endstriyel frn / Furnace
Ciy ku hesin l t helandin.
Hevbirn::Yektirbir / Kesimek / Intersect
Derbasbna du xzan di heman xal de an j du
rxarn di heman xz de ye.
Hevdeh / On yedi / Seventeen
Nav hejmarek ye. Hejmara pit azdeh. Nav
hejmara 17 ye, di jimareya Romay de XVII.
Hevdem bike::Senkronze bike / Senkronize et /
Synchronize
Fermana ji bo ku bibe hevdem.
Hevedem / Senkron / Synchronous
Titn ku di heman dem de dibin.
Hevedem / E zamanl / In phase
Rewa di heman dem de yan j du titn ku
dema wan wekhev e.
Hevegirdan (Tevhd) / Tevhit (birletirme) / Combining
Rakirina snor ya di navbera parselan de bi v
wey yekkirina du an ji zdetir parselan.
Hevgirt / Bileik / Compound
Ew ji mina elementan madeyn xwer ne. L bel
bi d an zdetir elementan awa dibe. Minak: 1/2
O2 +H2->H2O
Hevke / Denklem / Equation
Pwendiya ku yeksaniya du aliyan nan dide. Di

Hevpar bdor / Mtereken ve mtesselsilen / Jointly and severally


Berpirsiyariya ne li d hev l ya hevdem. Du an j
zde kes bi hev re di heman radey de berpirsiyar
in.
Hevpe / Meslekta / Colleague
Kesn ku heman kar xebatn dikin, ji wan her
yek re t gotin.
Hevrng / Makas (hayvan tyleri iin) / Clipper (for
animal dander)
Meqesa ku p hiriy pez berxan tn birn.
Hevseng / Denge / Equilibrium
Rewa sekan a heyberek ya ku neqelibe. Rewa
du hzn dijber ku wek hev in.
Hevsengiya bargey / Yk denklii / Charge balance
Beramberiya bar elektirk ku poztf negatf
e.
Hevta::Hevseng / Denk / Equivalent
Du titn (di matematk de hevke an j we)
bi her away wekhev in.
Hevtay / Edeer / Equivalent
Wekheviya du parslan n li hember hev.
Hevtay::Hevseng / Denklik / Equivalence
Wekhevbn.
Hevyek::Homojen / Homojen / Homogeneous
Tkela ku li hem dern xwe ji aliy rjey ve
xwed heman taybetbendiyan e. Dijber heterojen.
Hewa::Ke / Hava / Weather
Bi guherna pleya germ re pkhatina liv tevgera xaz, seqay.
Hewadarkirin::Baguhern::Ba gorke / Havalandrma
/ Ventilation
Guhertina heway bi hewaya paqij di cih girt
de.
Hewanas::Knas::Meteoroloj / Meteoroloji / Meteorology
Zanisteke guherna rewn heway, cureyn klim vedikole texmna rewa heway dike.

59

Ferhenga Zaravn Teknk / Teknik Terimler Szlg / Glossary of Technical Terms

Hewatnebor::Batnebor / Hava geirmez / Hermetic


Taybetiya keresey ku t de ba nabore. Rewa ji
heway zolekir.
Hwirgeha masvanan / Balk barna / Fishing
boats
Cih ku ji bo xizmeta masvanan bike bi pliknek ve hatiye dorpkirin.
Hewreban / at kat / Attic
Di avahiy de nv qata (tebeqe) ku di navbera
qata dawn serban de t kirin.
Hew / Avlu / Courtyard
War servekir ku di naverasta avah yan j di
avahiyan de dimne.
Heweng / Stadyum / Stadium::Coliseum::Bowl
Qad ku l lstkn atletzm, pbaziyn werzan l tn kirin ji bo temaevanan j cihn rnitin j t de hene.
Hewze / Su toplama havzasi / Catchment
Ew herma ku ava w li cihek digje hev w
cih xwed dike. Mnak: Havzaya Dcley
Heyber / Nesne::Cisim / Object
Her curey heybern bcan ku xwed reng, giran qebarey ye.
Hz / Kuvvet / Force
Taqeta fizk ye.
Hza bay / Rzgar kuvveti / Wind force
Dema ba ji ciyek die ciyek din bi alkariya cudahiya pestoy ya du cihan die. Ev pesto di
bay de hzek diafirne.
Hza hesp (h. h.) / Beygir gc (b. g.) (746watt) /
Horse power
Yekeya xurtaniy ku piran di otomobl motorn elektirk de t bikarann. Ev yeke ji aliy
James Watt ve ji bo ku mirov karibin xurtaniya
makneyn xwe fm bikin hatiye dtin.
Hza lawaz / Zayf kuvvet / Weak force
Hza ku dibe sedema betay. Ev hz ji ber sedema guherna pareyn w z0 y dibe.
Hza Van der Waals / Van der waals kuvveti / Van
der waals force
Hzn ku di navbera hem molekulan de t dtin.
Di navbera molekulan de hzn her lewazin. Ji
maddeyn molekuln apolar pkhat ye.

60

Hezar / Bin (1000) / Thousand


Nav hejmarek ye. Nav hejmara 1000 e. Di jimareya Romay de M.
Hezar gram (kg) / Bingram / Kilogram (kg)
Kg, wek klogram t xwendin.
Hezaz / Gmek / Cave in
Axa ku sist bye dikeve valahiya li bin xwe.
Hzn Adhezyon / Adhezyon kuvvetleri / Adhesive forces
Hzn ku du madeyn cuda bi hev ve dizeliqne.
Hzn Kohezyon / Kohezyon kuvvetleri / Cohesive forces
Hzn kiandina di navbera molekuln wek hev
ku.
Hdrasyon / Hidrasyon / Hydration
Bjena ku bi bandora kmyay bibe yek.
Hdrd / Hidrr / Hydride
Madeyn ku hmaneke wan hdrojen be bi nav
hdrd tn binavkirin.
Hdrodnamk / Hidrodinamik / Hydrodynamics
Titn av bi taybet zanyariyeke lkolna taybetiyn mekank yn av ye.
Hdroelektrk / Hidroelektrik / Hydroelectric
Hilberna elektrk ya ku bi hza av pk t.
Hdrofor /Hidrofor /Hydrophore::Air pressure tank
Maneya ku av dikine.
Hdrojen / Hidrojen / Hydrogen
Elementeke kmyay ye. Jimareya atoma w 1 e.
Naneya hdrojen H ye.
Hdrokarbon / Hidrokarbon / Hydrocarbon
Madeya yekby ya ku bi qarbon (C) hdrojen
(H) pk t.
Hdrolk / Sv::hidrolik / Hydraulic
Mijar an j makneyn ku bi av yan j ilekan re
eleqedar in. Wek bendav, pston hwd.
Hdrolk::ile / Hidrolik / Hydraulic
Titn av bi taybet zanyariyeke ku tkiliyn
av don vedikole.
Hdrolz / Hidroliz / Hydrolysis
Jihev veqetandina av ku dibe hdrojen oksjen.
Hdrolox::ilezan / Hidrolog / Hydrologist
Kes/a ku bi zanna avnasiy mijl dibe.

Ferhenga Zaravn Teknk / Teknik Terimler Szlg / Glossary of Technical Terms

Hdrosiklon / Hidrosiklon / Hydrocyclone


Mana ku di sazya zengnkirina gewher de, ji
bo hikkirina gewhera ilek.
Hdrotermal / Hidrotermal / Hydrothermal
Enerjiya ku bi ava germ t bidestxistin.
Hilberandin / retmek / Generate (to)
Bi alkariya hinek enerjiyn cda wek av, roj
bay bidestxistina elektrk.
Hilbern / retim / Production
Tevgera makne an kesan ku xizmet an j maln
bikr derdixe hole.
Hilbijr / Tercih / Preference
Daxwaz. Xwestek.
Hilbijre / Se / Select
Di bea komptur de t wateya tit xwest.
Hilgirtin / Kaydetmet / Save
Tomarkirina daneyn ku di komptur de hatine
kirin.
Hilimbn::Behelimbn::Pxbyn / Buharlama /
Vaporization
Derbasbna ji ilek ya ber bi gaz ve ya madeya
ilek ku weke d bilind dibe dibe gaz. Di vir de
taybetmendiyn madey yn kmyay naguherin.
Mnak; Mij
Hilkok::Asansor / Asansr / Elevator
Alava ku bar an kesan ji ciheke nizm derdixe ciheke bilind an j ji ciheke bilind dadixe ciheke
nizm.
Hilkoln / Sondaj / Driling
Bi alkariya makney ji bo lkoln qulkirina erd.
Hilkolna asoy / Yatay sondaj / Horizontal drilling
Raxistina lley ya by kolana erd wek asfalt
beton. Ji aliyek dest p dike ji aliyek din ve
dert.
Hilkolna Zivirok / Rotari sondaj / Rotary driling
Makneya hilkoln ya ku bi away zivirn dixebite.
Hilkolner::Ekskavator::Kolyar / Ekskavatr:Kazc /
Excavator
1-Makneya ku erd dikole. 2-Kes ku kar kolan dike.
Hilm::Mran / Buu / Steam
Ew gaza ku ji ser av radibe li ser ciyek cemid

disekine ew c rengek gewr digire. Ji w tit


re t gotin.
Hilwean::Herifandin / Ykm / Demolition
Avahiya ku li ber hza erdhej nikare xwe ragire
hildiwee.
Hindik::Piek / Az / Little
Dijber peyva pir ye.
Hine::Xene / Kna / Henna::Lawsonia
Dermanek ji pel dara hiney t kirin dema
av dikeve nav dibe mna heriy bi v hal
mirov li dest an j por xwe didin da ku reng
dest por wan sor bibe.
Hingiv / Bal / Honey
raniyeke ku ji aliy cureyek mozan ve bi ava
kullkan t kirin. Xwarineke hekm e. Hingiv
Berwariya Srt navdar e.
Hpotenus / Hipotens / Hypotenuse
Di sgoeya tk de lay li hember 90 ple.
Hiqqa eyay / Eya hukuku / Real law
hukuka derheq eyayde. Eya du cureye;ya
cihguher (mobil) (otomobil, plav) ya cihsekin
(xani, zevi)
Hiqqa mrate /Miras hukuku /Law of succession
Hiqqa di derbar miratey de ye. Distrn veguhestin belavkirina mirat dibe mijara v bea
hiqq.
Hiquqa qadastroy / Kadastro hukuku / Cadastre
law
Hiqqa di derbar kadastroy de ye. Distra
peytandina sinor xwediyan dibe mijara v bea
hiqq.
Hirm::Karn::Karik / Armut / Pear
Fkiyeke diibe biyok sv, kullkn w sp ne,
reng w j bi zere ve ye. Makedara w eqoq e.
Tehma w rn miz e. Dendikn w bik in
mna dendikn sv di nav de ne.
Hik kirin / Sertletirme / Hardening
Zdekirina hikahiya gewheran.
Hik::Dijwar / Sert / Hard
Ew madeya ku di hal hik de ikestek be l z
bi z neik.
Hik::Req / Kat / Solid
Rewa madeya ku molekul zdetirn nz hev
bin. Hik reweke fizk ya madey ye.

61

Ferhenga Zaravn Teknk / Teknik Terimler Szlg / Glossary of Technical Terms

Hik::Tund / Sert / Hard


Titn ku natewin. (mnak cam)
Hikalav / Donanm / Hardware
Pare an j ben kompter.
Hiker / Sertletirici / Hardener
Madeyn kmyay ku ji bo beton z hik bibe l
t zdekirin.
Hiyar / Uyar / Warning
1. Agahdarkirina bi awayek tund. 2. Nandayna rewa xetere.
Hiyarker / Uyarc / Stimulating
Tit ku taybetiya hiyarkirin t de hebe.
(Mnak zengil)
Hv::Mang::Heyv / Ay / Moon
Ji chan biktir e li dora chan digere. Bi ev
ronahiya roj diteyisne, bi aliy chan ve ewq
dide.
Hoke::Goe / A / Angle
Koma xaln ji du trjn ku ji heman cih destpdikin.
Hokeya ik::Goeya ik::Goeya westaw / Dik a /
Right angle

62

Goeya nirxa w 90 pile ye.


Hokeya hevsan::Goeya hevsan / E a / Congruent angle
Goeya nirx wan yeksan in.
Hol / Hol (gar::stat) / Hall
Qada dor girt.
Holik / Baraka / Shed
Avahiyeke bi daran an j bi kereseyn sivik n ji
bona bikaranna pir mebest hatiye kirin.
Html / Html / Html
Ji bo kirina malperan, zimanek komptur ye,
taybet e. Html, hyper text markup language
Http / Http / Http
Agahiyn ku ji avkaniyek tn belavkirin bi
awayek hevpar tn bikarann. Http, hypertext
transfer protocol
Hr kirin / Doramak::ufalamak / Chop::Pulverize
Bi dest, kr an j titek din jkirin perekirin e.
Hrbn::Mqroskop / Mikroskop / Microscope
Bi saya v amr titn bik yn ku bi avn
taz naye dtin, mezin dide xuyakirin.

Ferhenga Zaravn Teknk / Teknik Terimler Szlg / Glossary of Technical Terms

Iyon / yon / Ion


Atom an j molekulek ku elektroneke xwe dabe an
j elektronek zde girtibe.
Izxare::bistik::caxik / Izgara / Grate
Amra ku bi rzkirina ivn hesin an j darn, wek
cax an j qefes t kirin.
hale / hale / Tender
Ji bo dan standina kar, mal hwd. ji nav end
xwestekan de pejirandina xwestek her guncaw.
nfltrasyon / Enfiltrasyon / Infiltration
Hewaya ku di nava valahiya der, pace hwd. de
derbas hundir dibe hewaya od, c diguherne.
nternet / nternet / Internet
Tora mezintirn di cihan de nternet e. Bi taybet
mirov bi komptur tevl v tor dibe, agahiyan digire yan j agahiyan par ve dike.
nvertor / nvertr / Inverter
Amr ku tezya rast (DC) vediguherne tezya alternatf (AC) .
skan::Nitecihbn / skan / Housing
Di avahiyan de bicihbna mirovan. Li cihek cihwarbn
sot / Biber / Pepper
Sewzi (zerzewat) yeke salane ye. Tema tj ji
sot t nasn. Bi hikkirin hrkirina w dibe creyek baharat j.
stimlaqkirin / Kamulatrma / Expropriation
Ji bo feydeya git destdann kirrna malek neguhzbar.
zobar / zobar / Isobar
Hevxwehirn pestoy. Ji ser her xala hevxwehr
bilindahi heman reqeme. Nexeyande hevxwehr ji

bo niandina bilindahiya t bikaranin (rbazek niandina bilindahiyye) .


zohps (Xwarexza hevbilind) / zohips (eykselti
erisi) / Izohips (contour)
Xzn hevbilind. Li ser her xz bilindahiya her
xal eyniye. Xaln bilindahiya wan eyni biheve tn
girdan xzn hevbilind derdikevin hole.
zolasyon::Dabirn / Yaltm / Isolation::Sealing::Insulation
Ji derdora w qtkirina tkiliya madeyek, di derdora xwe de bibe serbixwe.
zolasyona tn::iyareya tn / Is yaltm / Heat
isolation
Parastina avahiyan a ji germ sermay.
zolator::Dabir / Yaltc / Isolator::Insulator::Sealant
Ji boTitek ku em naxwazin bandorek li ser bibe yan j di navbera du titan de temasek bibe, em zolator bi kar tnin.
zole::Dabir / zole / Isolated
Titek ku ji germ, serma, deng dtin b parastin.
zomorfzm / E biimlilik / Isomorphism
Heke du tit xwed heman wey bin ji wan re
zomerfzm t gotin.
zoterm (Xwarexza hevgerm) /zoterm/Isotherm
Xzn hevgerim. Li ser her xz germahiya her
xal eyniye. Xaln germahiya wan eyni biheve tn
girdan xzn hevgerim derdikevin hole.
zotop / zotop / Isotope
Atomn ku numreya wan a atom yeksan e l
numreya bariste ji hev cuda ye zotopn hev in. An
j du atomn heman n ku hejmara nutronn wan
cuda ne.

63

Ferhenga Zaravn Teknk / Teknik Terimler Szlg / Glossary of Technical Terms

J
Jakz / Jakuzi / Jacuzzi
Hewza tenduristiy.
J bibe::Bikuje / Sil / Delete
J rakirin. Ji hol rakirin.
Jbarkirin / ndir / Download
Ji nternet yan j ji malperek daxistina dosyayek. Ji bo mirov ji komptureke dr weke serverek hildigire komptura xwe.
Jbir / Silgi / Eraser
Alava ku nivs an j titn xezkir j dibe
Jdera Xwezay /Doal kaynak /Natural resource
Serkela xweza, Ya bi xwezayde ew bi xwe heyi,
ne ku bi dest mirovi hati kirin.
Jdern Av / Su kaynaklar / Water resources
Cihn ser zemn ku av di encama serveuyna
ava jrzemn de dert. Avn serkelan. Cihn ku
av j diz.
Jdern mirov::avkaniyn mirov / Beeri kaynaklar / Human resource
Keda mirovan. Di pvajoya hilbern de ji s faktoran yek e.
Jehr / Zehirli / Toxic
Gaz an j madeyn ku ji bo jiyana mirov xeter in.
Jkirin / Kes / Cut
Di programn komptur de wexta li ser belge
yan j dosyayek t xebitandin fermana birna
nivs, wne hwd. ji cihek. Pit v ferman ew
nivs, wne hwd. di hi kompter da dimne li
cihek din dikare b kopkirin.

64

Jelatn / Jelatin / Gelatin


Ji hest yan j ji kirtik ajalan t kirin, kaxizek
efaf e.
Jenerator::Dinamo / Jeneratr::Elektrik reteci::rete
/ Generator
Makneya elektrk p t kirin. Amra ku enerjiya mekank vediguherna enerjiya elektrk.
Jeofizk / Jeofizik / Geophysics
Zanisteke lkolna byern fizk yn ku bandor li ser chan birah (atmosfer) dikin.
Jrjemn::Koln::Naws::Mexzen::Karz::Serdap /
Mahzen / Vault::Hypogeum
Barxaneya avahiyan a di bin erd de.
Jet / Jet / Jet
Ji bo balafirn ku leza wan zde ye t gotin.
J::Kran / Kiri / Chord
Ji bo avahiyan t xebitandin. Di avahiyan da kutek berwar ku bi kerestey (dar) str argoe, bi hesin an j bi away betonarme hatiye
kirin.
Jibergirtin / Kopyala / Copy
Di sstemn komptur de ji heman dane, dosya
yan j belgey kirina yeke din.
Jihevderann / Skmek / Dismantle
Titn ji cih xwe bi pertav an j bisistkirin b
derxistin.
Jihevkirin / Ayrtrmak / Decompose
Jihevcudakirin (titn xerab ji hev kirin. Bi
neqandin jihevkirina birinc keviran.)

Ferhenga Zaravn Teknk / Teknik Terimler Szlg / Glossary of Technical Terms

Jihevkirin::Helweandinewe / Skme / Demounting::Dismantling::Disassembly


Jvekirina pereyn heyberan.
Jihevkirin::Perekirin / Paralamak / Disintegrate
Ji hev veqetandina gewhern ku ji kanzay dertn.
Jjo::Jj / Kirpi / Hedgehog
Ajalek ku li ser post w sx hene.
Jimara avagadro (6x 10^23 g. atom) / Avagadro
says (6x 10^23 says::g. atom) / Avagadro constant (avagadro number)
Jimareke taybet e ku hejmara atom an j molekuln di molek de nan dide. Nirxa w 6.
02x10^23 e.
Jimara xwebe / Asal say / Prime number
Hejmarn ku ji yek mezintirin ji bil xwe 1
ve dabe t hejmarn din nabin.
Jimara zo::Jimara cot / ift say / Even number
Jimara ku li 2yan tam dabe dibe. Mnak, 2, 4, 6,
8. .

Amra ku radyosan dipve.


Jimarldann / Rakamlamak / Numbering
Ji bo pergaleke sererast carinan hin tit hewcey
rz ne, ev rz j bi jimaran t kirin.
Jimreya rezerv / Rezerv hesab / Reserve calculation
Hesab ku p rje, cih, mjer qada gewher t
pvan.
Jngeh / evre / Environment
Bi tevah qada jiyan.
Jngeh::baregeh::Mal::Xan::Avah / Konut / Dwelling
Avahiyn ku mirov l dijn.
Jngehnas::Ekoloj / evrebilim / Ecology
Bea zanistiy ya ku tekiliya di navbera zindiyan
di derdora wan de ldikole.
Jr / Zeki / Smart
Kes ku xwed qabiliyeta famkirin tgihtin
ye.

Jimarbar / Saylabilir / Countable


n ku tn jimartin.

Jriya kir / Yapay zeka / Artificial intelligence


kirina fermann kompter ku di bin mantiqa
xwe de fikirna mirovan mnak digirin.

Jimarn Xwezay /Doal saylar /Natural number


Jimarn ku di koma {1, 2, 3, 4, 5} de ne jimarn
xwezay ne. Hejmarn xwezay nirxa negatf nagirin.

Jroskop / Yataygzler / Gyroscope


Alava hevsengiy diyarkirina arasteya balafir
an j gemiy dipve.

Jimarkera geger / Geiger sayac / Geiger counter

Jl / Jul::Joule::Isnn temel birimi / Joule::Unit of heat


Yekeya tn ye.

65

Ferhenga Zaravn Teknk / Teknik Terimler Szlg / Glossary of Technical Terms

K
Ka / Saman / Straw
Giyay (genim, ce, nsk) hik hrkir ku hatiye
berhevkirin ji bo bi ajalan bidin xwarin hatiye
amadekirin.
Kadastro / Kadastro / Cadastral survey
Bi garantiya dewlet ji aliy dewletve tesbitkirina (diyarkirina) sinorn parsel diyarkirina
xwediy w, mijara qedestroy pktine.
Kadastroya grafk / Grafik kadastro / Graphic cadastral
Kar qedestroy y ku b koordinat t meandin.
Ten kenar goe (hoke) tn pivan. Bi van agahiyan pafteyn qedestroy weke analog tn amadekirin.
Kadastroya jimar (numerk) / Sayisal kadastro / Digital cadastral
Xebatn qedestroy yn ku bi koordinati (xyz)
hati kirin. her dane xwedi xyz ye. Hesap ariv bi
kompiter t kirin.
Kadastroya piral / ok amali kadastro / Multi-purpose
Kadastroya pir armanc. Mnak: Xebata kadastroy ji bo nirxa bac j t bikaranin.
Kadestroya erd (zeviy) / Arazi kadastrosu / Rural
cadastre
Xebatn kadastroy yn ji bo zeviyan (ne erd
bajr, erd andiniy) t kirin.
Kadbn (cihanbn) /Kreselleme /Globalization
Bi aliyen poltk, abor, civak ekolojk ve zdebna entegrasyon alkariy

66

Kadn / Samanlk / Hayloft


Ciyn ka giya l dicivnin.
Kalteya (awaniya) jiyan / Yaam kalitesi / Quality of life
Rewa biyolojk a mirovan, waza jiyana wan
berhevkirina nirxn endin awaniy.
Kam::Hm / Rutubet / Damp
Av e, y ku ji erd an j ji diwar dkel dibe di
nav xwe de zde terf dihewne.
Kamera::Kamera::Wnegir / Kamera::Fotoraf makinesi Camera
Amra ku wne vdeoyan qeyd dike.
Kamk::Hgroskopk / Nemeker::Su tutan /
Hygroscopic
1. Amra ku xwed taybetiya kiandina kam ye.
2. Amra ku kama di heway de dikiene mjera w nan dide.
Kan / Ocak / Mine (for taking mine)
Jderka kanzay.
Kana keviran::Kane berd / Ta oca / Quarry
Cih ku kevir j tn derxistin.
Kana Rejy::Kana Xelz::Kana Komir / Kmr
oca / Coal mine
Cih ku komir j t derxistin.
Kanav::Ava maden::Ava kanzay / Maden suyu /
Mine water
Ava ku bi xwezay ji bin erd dert t vexwarin. Di v av de gelek mneral hene.
Kan / eme / Fountain
Jderka av.

Ferhenga Zaravn Teknk / Teknik Terimler Szlg / Glossary of Technical Terms

Kanzaya komir / Kmr madeni / Coal mineral


Cihn ku rij (komir) j t derxistin.

Kargeriya tiwaneweya xw ya iyonn ku xw


pk tnin.

Kapasteya Tn::Zerengiya Tn / Is kapasitesi /


Heat capacity
mjera germahiy ye ku ev mjer ji bo 1 C
zde kirina germahiya madeyek pwst e.

Kargeriya jngeh / evresel etki / Environmental impact


Tesr bandora jngeh.

Kar kardanewe::Tek bertek / Etki tepki / Action and reaction


Hzn yeksan dijber ku du heyber li beramber
hev disepnin. Li gora yasayn Newton syem
dibje li hember hem tekan bertekn yeksan
dibin.
Kar::Kehr / Olak: Kei yavrusu / Kid
lkn bizin.
Kar::Tek / Etki / Action
Bandora heyberek li ser heybereke din. Kana
erd ku dibe sedema ketina titn bi bariste.
Karberdan / Grev / Strike
Ji bo mafstendin devjberdana ji kar a dem.
Karbon::Ten::Qarbon / Karbon / Carbon
Dema ku titek diewite li na agir karbon dimne. Reng w re e.
Kardanewe::Bertek / Tepki / Reaction
Hza ku li hember tek derdikeve hol. Dema
tekek hebe di heman cih dem de li dij tek
hzeke yeksan vektora dijal dibe.
Kare::argoe / Kare / Square
weya ku ar la (klek) ar goeyn w hene,
dirjahiya hem layn w yeksanin goeyn
w j 90 pile (degree) ne.
Karesat::Btar / Afet / Disaster
Rewa xwezay ya ne asay. Mnak; Erdhej, Lh
(ape) , At
Karesata sirt::Xiima sirt::Bobelata sirt /
Doal afet / Natural disaster
Qewimnn gewre yn ku bi awayek xwezay
b qontrola mirovan pk tn.
Kargeh / yeri::Ofis / Place of business::Office
Ciy ku kar l t kirin.
Kargeha remeniy / Mandra / Dairy
Avahiya ku hilbernn remen (mast, penr, nivk, toraq, dew, ortan, kek) l t kirin.
Kargeriya iyona hevbe / Ortak iyon etkisi / Common ion effect

Kargeriya trj::Radyoaktvte / In etkinlii::radyoaktivite / Radioactivity


Parebna dendika atom ku bi weandina trjn
elektromagnetk pk t.
Karker/a kan / Ocak iisi / Mine worker
Xebatkar/a ku li kan dixebite.
Karker/a rojane / Gndelik ii / Day wage worker
Karker/a ku di nava roj de demek dixebite.
Karmend::Fermanber / Memur / Officer
Xebatkarn bi kadro yn dezgeh, pergal an j dewletek.
Karmend fen::Fermanber fen / Fen memuru /
Science officer
Karmend ku kar fen (teknik) dikin. Karn teknk (fen) : pvan, hesap, xz
Kartol::Pitat / Patates / Patato
Sewziyeke ku di bin ax de bi reha nebata xwe ve
dibe.
Kartolk / Dondurma otu: salep otu / Orahissima
Giyayek ku ji tovn w sd t wergirtin.
Kartoxrafya / Kartografya / Cartography
Hunera nexekan.
Karbar git / Kamu hizmeti / Public service
Ji aliye dewlet an j saziyan ve bi cih anna karn
wek veguhastin, tendurist, perwerdah hwd.
Kakirin / Srklemek / Drag
Rakirin an j xijikandina heyberek.
Kan / Kayak / Ski
Alavek e ku ji dar an j ji metalan t kirin
mirov li ser berf seqem p diemite yan j p
bar xwe ka dike.
Katalzor / Katalizr / Catalyst
Reaksiyona kmyay de kirar y lez dike.
Katiyon / Art ykl iyon / Cation
Di pl, batarya yan j akuy (bargir) de seriy poztf e.
Katod / Katod / Cathode
Di elektrk de cemsera negatf. Elektroda negatf.

67

Ferhenga Zaravn Teknk / Teknik Terimler Szlg / Glossary of Technical Terms

Kawk / Kauuk / Rubber


1. Madeyeke plastk, neguhzbar ji bo parastin
t bikarann. Ji aliy endustriya kmyay ve ji rn
t kirin. 2. Aveke ku ji rehekn daran dibe.
Kaxiz::Kaxez / Kat / Paper
Ji daran t kirin ji bo nivsn t bikarann. Pirtk, lnsk p tn kirin.

Tit an j rewa ku temam nebye.


Kmtir kirin / Minimize etme / Minimize
Daxistina hinek din j ber bi jr ve.
Kmtir::Biktir / Daha kk (daha az) / Less
Di danberheviy de tit her bik.
Kenar::La::Klek / Kenar / Side
Qerax an j tenit.

Kaxiz Turnsol / Turnusol kad


Litmus paper / Kaxizn ku bi asd baza reng
xwe diguherne.

Kendal / Yama / Hillside::Declivity


Ka. Rxar iya yan j gir (tepe) stn.

Kef / Kpk / Froth::Foam


Di desttina bi sabn av de derdikeve yan j
dema r t kelandin peqikn ku bi ser r dikevin.

Kendav / Krfez / Bay


Bea deryay ya ku bi ldana pln deryay bi
nav bejahiy ve ye.

Keftar / Srtlan / Hyena


Ajalek kov.

Ker / Eek / Donkey


Ajaleke ku di karn barkiandin de t xebitandin.

Kejave::Nizang / Sedye / Stretcher


Amra ku nexwe birndar p tn hilgirtin.

Kr / Bak / Knife
Di jkirin an j di birna titan de t bikarann.
Amra tj a ji bo birn, aliyek bi dest aliyek j ji
pola hatiye kirin.

Kl::Klik / Mezarta / Gravestone


Ji bo ku gor winda nebe kevir ku li ser gor tn
ikilandin.
Keleh::Dz / Kale / Castle
Avahiya ku ji bo parastina bajar an j bajarokan
hatiye kirin girt ye. Mnak: Keleha Amed
Kelkot::Laterb / Yamuk / Trapezoid
argoeyn ku ten du kenar wan hevrast in.
Kmas / Kusur::Gedik / Defect
Tit ku t de nebaiyek heye. An j ne temam e.
Kemberok / Kapari / Capers
Riwekeke ku ji fkiya w sd t wergirtin.
Kmek / Eksi / Minus
1. Di kirariya derxistin de nav nana - 2. Nana li piya hejmarn ji sifir biuktir. Dijbera
zdek (+) .
Km::kman::Kmas / Eksiklik / Defective
Rewn kman, ji ber kmasiya arvan pir caran
bir diman.
Kmkirin::Derkirdin::Lderkirdin::Jderxistin / karma (ilem olarak) / Subtraction
Yek ji ar kirariyn bingehn n matematk ye.
Kirariya ji hev kmkirina jimaran. Dijbera danheviy.

Kerbe / Eek dikeni / Onopodium carduchorum born


et beauverd
Dirrkke ker hez l deka
Kereng / Kenger / Thistle
Nebateke bi sitr (dir) ye. Qirna w t xwarin. Ji
ava kerengzer bent t kirin.
Kerese::Kereste / Malzeme / Material
Materyal. Madeyn xwezay yan j kir yn ku ji
bo kirina heyberan tn bikarann. Alavn kirin.
Ker (Pez) ::Gele (Pez) ::Col (Pez::Celeb::Garan
(Dewar)) ::Revok (Hesp) ::Ref (-yn difirin) / Sr
(hayvan srs) / Flocks
Koma ajalan.
Ker::Celeb / Koyun srs / Flocks
Civaka pezn ku bihevra dijn.
Kernel / Kernel / Kernel
1-Peyveke komptur ye. Dendik ji bo xebitandina sstemn komptur ye. 2- Bingeha bikaranna komptur.

Kmkirin::Jkutin / Drme::eksiltme / Decrease


Jderxistin an j jkmkirin.

Kerp::Bilk / Kerpi / Adobe


Di na acr keviran de, reml kay li hev dixin
ber qewareyan didin li ber tav ziwa dikin
p dwaran dikin.

Kmmay::Nvco may::May / Tamamlanmam / Incomplete

Kes ku hilbijre::Hilbijr::Jgir / Seici / Selector


1-Di telefonn ku bi away otomatk (xwedkar)

68

Ferhenga Zaravn Teknk / Teknik Terimler Szlg / Glossary of Technical Terms

digerin de, amra li gor daxwaziy girdan dike. 2- Kes ku hildibijre.


Kesk / Yeil / Green
Yek ji rengan e. Ji lihevketina reng zer n dert
hol. Reng nebatan bi piran kesk e. Reng giyayan j kesk e.

Kevaneka Llp /Kvrml helezoni/Spirally curve


Lewheyeke baday ji her du seriyn xwe bi aliyn
dijhev e. weyn ku diibin qalik eytanok.
Kevirbir::Berdbir / Ta / Stonecutter
1-Makneya ku keviran dibire. 2-Kes ku keviran
dibire, difiroe yan j ji kana keviran keviran derdixe.

Keskesor / Gkkua / Rainbow


1-Pit baran, sikna (ewqa) roniya roj ku li dilop baran dikeve, p re derketina kembera heftrengiy. 2- Pit baran pandina kembera rengo
rengo li esman, ji seriyek heta seriy din.

Kevirbir / Talk / Stone cutting


1-Hostatiya teekirina, birna kevirn ku di her
curey avahiyan de tn bikarann. 2-Kar kevirbirn.

Kesme / Cezerye / Sweet made of carrots


raniya ku bi periqandina gizr, ekir findiq
t kirin.

Kevircis / Alta / Gesso


Mneraleke ku ji Kalsiyum Sulfat (CaSO4) pk
t.

K vek / Gelgit / Ebb and flow


Cureyek enerjiy. Bi bandora hza kiandina hv
roj li ser ry erd, enerjiya ji n hatina
pln behr dibe.

Kevir ikiland::Kl / Dikili ta / Obelisk


Kevir yek pare, bilind ku ji bo rewa byereke
girng an j ji bo nana serfiraziyek (serkeftin)
hatiye ikilandin.

Kea kan / Ocak iklimi / Mine climate


Rewa heway ya kan ji aliy germah, hilm
hwd. Ve

Kevir girdan / Balama ta / Kneeler


Di lkirina avahiyan de kevir ku keviran bi hev ve
girdide.

Kan::Kian::Wnegirtin / ekim / Shooting


Kiandina wne, flm an j hwd.

Kevir heste / akmak ta / Flintstone


Kevirek sedmenter e. Mezinahiya w ji 0. 0039
mm y heta 0. 0312mm y zde dibe. Piktir
kevirn sedmanterk e.

Ket / Gemi / Ship


Wesatn ku li ser av diin.
Ketgeh / Rhtm / Pier
Ciy ketiyan. (li deryayan)
Ketin / Dme / Fall::Descent
Tit ku ji ciy bilind b hemd xwe b xwar.
Ketin / Dmek / Drop (to)
1- Di komptur de betalkirina kirariyan. 2-Kmbna hz, lez. (tews) 3- Bi kiandina hza erd ji
asta jor hatina jr.
Ketina serbest / Serbest dme / Free fall
Tevgera ber bi jr a heyberek ten bi bandora kana erd.
Keval::Tablo / Tablo / Table
Titn li gor pwendiy (tkiliy) bi hev hatine
verastkirin li gor w hatine nivsandin. Bi rz
stnan dibe. Kevala kronolojk.
Kevan::k / Elektriksel atlama / Arc
1-Pareyek ji weyn wek bazin, elps, parabol.
2- Pareyek ku ji xwarexzk hatiye hilann.
Kevanek / Kvrm / Curve
Xza ne rast ku diibe pareyek bazine.

Kevnbn / Eskime / Aging


Ji bo emr meteryalan an j di nav kar da iqas xebitiye re t gotin. Kevnarebna makney.
Kevz / Yosun / Moss
Rehekeke ku li erd li deryay dij. nahiya ku
di nava av de dibe bi reng xwe y kesk av
dilewitne.
Kzxatn::Xalxalok / Uur bcei / Ladybug
Kzikeke bi reng sor e li ser baskn w deqn
re hene. Li gor baweriya gel, ev kzik mizgna
zewac ji mirovan re tne.
Kif::Berav / Akta / In the open
Li ciy dt, bereav, vekir, bi zelal. Ji aliy her
kes ve t ditin. Kif e ku d ev kar di nava saetek de biqede.
Kil::kil avan / Srme::Gz srmesi / Ismit
Boyaxa ku di bin mijangan t dayn.
Kilma::Baxok / Klima / Air conditioner
Amra ku germahiya hundir kontrol dike, germahiy km dike yan j ku sar be germahiy zde
dike.

69

Ferhenga Zaravn Teknk / Teknik Terimler Szlg / Glossary of Technical Terms

Kilsnbn::Kilsgirtin / Kireleme / Calcification


Gihandina hev a kasiym ku kevir kils dike.
Kmya::kmye / Kimya / Chemistry
Zanisteke ku avaniyn madeyan, pkhatina wan,
veguherna xwe bi xwe, dahrandin, sentez
ryn hilberna wan madeyan vedikole.
Kmyager / Kimyager / Chemist
Mirovn kar lkolna zanstiya kmyay dikin.
Kimyaya Fizk /Fiziksel kimya /Physical chemistry
Beek zanistiy ye, pergeln kmyay yn organk
an j norgank, xwer an j tkel bi ristn fizk
ve hrnrnan dike.
Kmyay::Kmyew / Kimyasal / Chemical
Titn girday kmyay.
Kin::Kurt / Ksa / Short
Titn ne dirj e.
Kinbn::Tkn / Ksalmak / Shrink
1-Di bernameyn komptur de, di ciyek de bikkirin bickirina wne, nivs, weyek hwd.
2-Bikbn an j qermin. Gihtina hev.
Kindir::Wers / Halat / Rope
Bi lihevgerandina lfn wek pembo, kindir, gzn
hind bi tln pola ve pkhatina tayn str.
Kindir kan / Ocak halat / Mining rope
Xalat, kindir ku xwe p ber nava kan didin.
Kirar / lem / Operation
Gihtina encam bi hinek p daneyan li gor r
rbazan.
Kirariya Parn::Kirariya dabe / Blme ilemi / Division operation
ar kirariyn bingehn yn brkariy hene, kirariya
dabe j yek ji wan e. Kar parvekirina hejmarek.
Kirariya dijbera lkdan ye.
Kiriyar::Abone / Abone / Subscriber
kes/a ku titn bi awayek periyodk an j li gor
rzek li du hev tn belavkirin, dikire. Ez kiriyar
v kovar me.
Kiryarn peyman / Szlemeli ilem / Contractual
process
Kiryarn ku bi peyman tn kirin. (Kirn firotina
emlakan de pdiv bi peyman he ye)
Kian / Genleme / Expantion
Firehbn an j zedebna qebareyek bi bandora
tn pestoy ya li ser heyberek ku baristeya w
neguherbar be.

70

Kv / Kivi / Kiwi
Fkiyeke tropk e. Qalik w tenik bi pir e, nava
w nerm, kesk bi av e. Tehma w tir, miz, rn
mir e. Vtamna C t de zde ye.
Kizr / Hakem / Referee
Ji bo areserkirina gelemey ku di navbera aliyan
de derketiye ji aliy camer ku zana pispor v
gelemey b areserkirin.
Kizwan::nok::engl / Melengi::menengi / Pistacia
terebinthus
Yek ji cureyn nebatan e. J qehwe yan j sabn t
kirin.
Kle / Klie / Cliche
1-Ji bo apkirin li ser lewhey belkirina (qalibkirina) we, nivs an j wneyan. 2- Gotin, fikrn
hwd. Kle (ji aliy her kes ve t zann.) Nivskar xwe pir dipesinne l titn nivsne j tev
kle ne.
Klor / Klor / Chlorine
Elementa k hejmara w ya atom 17 ye remza
Cl t pnase kirin.
Kobalt / Kobalt / Kobalt
Gewherek.
Ko / G / Migration
Ji ber hin sedeman guhastina cih, bajar, gund,
herm.
Kodkirin / ifreleme: kodlama / Encoding
Li ser pergalek veartin.
Koka zil / Kam kk / Phelypaea pheramites australis (cav) trinex ex steudel
Koka nebateke ku ji famlyeya genim e, gewdey
w hik e, li ciy bi hm an j av n dibe.
Kolan / Kaz / Excavation
Vedana ax.
Kolan / Kazmak / Dig
Bi alkariya amrek krkirina erd. Vedan an j
valakirina ax.
Kolan / Kazmak / Excavation
ehlkirin vedana erd.
Kolana rpit / rt kaz / Overburden stripping
Di kanzaya vekir de rakirina axa ser gewher.
Kole / Kle / Slave
Mirovn dl .
Kolektor / Kollektr / Collector
Ji 3 lingn transstor yek. Berhevker.

Ferhenga Zaravn Teknk / Teknik Terimler Szlg / Glossary of Technical Terms

Kolt / Gecekondu / Shack::Shanty


Xaniyn ku b destra aredariyan tn avakirin.

Tit ku zzka j nay famkirin. Di matematik


da hejmara kompleks.

Kolyar / Kazclk / Digger


Kar kolan.

Kompresor::Pestner / Skma::kompresr / Compressor


Makneya ku madeyn ilek (herkoy) an j gaz li
gor pestoy diidne.

Koma dewlemend / Yksek gelir grubu / High income group


Ew koma ku piran amrn hilbern di dest wan
de ye. Ya ku di civak de ji hla abor ve her bilind.
Koma kmdahate / Dk gelir grubu / Low income
group
Koma ku di civak de ji hla abor ve her km e.
Di pvajoya hilbern de koma xizmet ne.
Koma nvdahate / Orta gelir grubu / Middle income
group
Koma ku di civak de ji hla abor ve nekm, ne j
zde ne. Di pvajoya hilbern de koma xizmet
ne.
Kombn / Birleen / Combined
Yn ku di xalek de tn ser hev an ba hev.
Kombn / Birikmek / Accumulate
Titn ku bi ser hev de kom bibe.
Kombn::Kelekebn / Birikme / Cumulation
Bi dem re zdebna li cihek.
Komsyon / Komisyon / Commision
Ji bo kar an j xebatek avakirina komn bik.
komsyona xebata zaravn teknk
Komte / Kurul / Committee
Koma mirovn peywirdar n ji bo kirin an j rvebirina karek hatine cem hev.
Komkirin / Toplama / Collection
Berhevkirin, danhev. Titan li gor bikrhatin an j
ji bo kfa xwe berhevkirin li gor taybetmendiya
wan dabeandin. Koleksiyona cil bergan.
Komptera serok / Dizst bilgisayar / Laptop computer
Komptera ku montor, klavye, mausepad hem
pareyn w bi hev ve ne bi qas ku mirov dikare li ser dest xwe bigerne bik e.
Komptur / Bilgisayar / Computer
Amra ku ji nermalav hikalav pk t agahiyn ku em didin di nava xwe de digre. Dema em
j dixwazin wan agahiyan dide.
Kompleks::Tevlihev::Aloz / Karmak::kompleks /
Complex

Komxan / Toplu konut / Mass housing


Avahiyn bi hev ve girday yn ku bi alkar yan
j pitgiriya dewlet ji bo hemwelatiyan hatine
avakirin
Konferans / Konferans / Conference
Axaftinn ku li hember civatek ji bo agahdayna der bar mijarek de. Konferansa li ser
zimn sib dest p dike.
Kooperatv / Kooperatif / Cooperative
Xebata bi hev re. Creyek irikatiy. Zde kes
wek xwed, hz keda xwe tnin cem hev bi hev
re dixebitin ku bigihjin armanca xwe.
Koordinatn erdngar / Corafi koordinat / Geographic coordinate
Koordnatn li gor paralel merdyenan hatine
pejirandin.
Koordnatn welat / Memleket koordinati / Coordinate of the country
Koordnatn ku ne ten li hermek, li tevahiya
welt de di yek pergal de girday hev.
Kor / Kr / Blind
1-Windakirina hza dtin. 2- Ketina ji nirx, windakirina qabliyeta xwe. 3- Windakirina (pejnker)
hestyariy.
Kordnasyon / Koordinasyon / Coordination
Birvebirin.
Kordor::navder / Koridor / Aisle::Corridor
Bihorkn daketina avahiyan in bi piran j hem
odeyan bi hevdu re girdidin.
Korn / Korni / Cornice
Amrn ji bo daliqandina perdeyan. Dibe ku metal
an j plastk bin.
Korozyon::Zeng::Mehna kmyew / Kimyasal
anma::Korozyon / Corrosion
Bi derbasbna dem, bi oksjena heway re zenggirtina madeyn hesin. Kevnbna kmyew.
Kovar / Dergi / Journal
Weann periyodk yn ku li ser mijareke teknk,
wjey, siyaset hwd. Disekinin.

71

Ferhenga Zaravn Teknk / Teknik Terimler Szlg / Glossary of Technical Terms

Kox / Kmes / Coop


Ciyn girt ji bo starbna ajaln ked wek mirk,
elok hwd.
Kozik / Mevzi / Positions
Ciy xweparastin.
Kozmk::Gerdn / Kozmik / Cosmic
Tkiliya bi kanat, yan j tkiliya bi pergala (nzama) kanat re.
Krko / Kriko / Jack
Alawa ku ji bo giran bilindkirin li hewa hilgirtin.
Ji bo bilindkirina makneyan t bikarann.
Krstal / Kristal / Crystal
1. weyn hik homojen n ku ji pareyn cam
bi away geometrk hatine rastkirin, dibin. Nava
wan rast smetrk e. Dema ronah li krstal dikeve rengn cuda derdikevin hol. 2. Madeyn
hik n ku atomn wan li gor r rbazan, weyn geometrk rz bne.
Krok::Nexe / Kroki / Plan
Amadekirina gelaleyn ji bo diyarkirina taybetmendiyn sereke yn mijarek yan j yn titek.
Krokiya pvan / lm krokisi / Measurement sketch
Krokiya ku li gor pvann rerd hatiye kirin.
Krokiya snorkirin / Tahdit (sinirlandirma) krokisi / Limitation (limiting) how to get
Krokiya ku snor parsel nan dide.
Krom / Krom / Chromium
Elementeke kmyay ye. Numreya w ya atom
24 kurteya w fr ye.
Kromt / Kromit / Chromite
Creyek ji kevir metalke pkhata w
FeCr2O4 ye
Kronoloj / Kronoloji / Chronology
Lsteya byern li gor dem rzkir.
Kronometre / Kronometre / Chronometer
Amra ku dem bi saet, xulek, irk salsey dipve.
Kuark / Kuark / Quark
Pariya bingehn pereya bingehn a madey ye.
Kik::se / Kpek / Dog
Ajalek ked, bhn pir ba distne, ajalek dilsoz e,
ji bo peywirn pawant neirvaniy t xwedkirin.

72

Kufik / Kf / Mold
Pit xerabn, na ber bi petandin ve ye. Madeyn wek nan, penr hwd. n organk bi bandora hm (xenam) germiy xera dibin.
Kufik / Kfl / Moldy
Tit ku wext w derbas bye, kevnar e. Nan
kufik.
Kufikbn / Kflenmek / Mildew
Tit ku taybetiyn xwe yn ern winda bike. (Ji
ber betalbn kufik b. Fkiyn li derve kufik
(xera) bn nayn xwarin.)
Kuleka heway::Bak / Hava bacas / Air hole::Vent
hole
Kuleka ji bo kana heway.
Kullk / iek / Flower
Guln rehekan.
Kunc / Susam / Sesame
Nebateke ku li cihn germ digihje. Ji tov w rn
dibe, ji hijikn w j ard dibin.
Kund / Bayku / Owl
Ajaleke perinde kov.
Kr / Derin / Deep
Ciyn ku ji ry erd ber bi jr ve ye. (Ji ber ku li
gund av km b, breke kr kolan av derxistin.)
Kureya volkan / Volkan krateri / Volcano
Korta iyay volkan.
Kurbek / Porsuk / Badger
Ajaleke kov ye. Bi got giya xwed dibe. Dirjahiya w bi qas 70 cm, teriya (qemik) w 17 cm
e.
Krkirin / Derinletirmek / Deepen
Bi kr de yna ciyek an j zemnek.
Kurm / Solucan / Worm
1-Di bendavn ji bo kirina elektrk de pareyek
e ku wey w gilover e. 2-Ajaleke ji famlyeyn
b marpit, gulover, pehn dirj.
Kurs / Sandalye::iskemle::krs / Chair
Alava rnitin. Rnitek.
Kurte vedor / Ksa devre / Short circuit
Arka elektrk herika elektrk ya nava herd
sern w3e yn wekir de, irska biav t diti re
t gotin

Ferhenga Zaravn Teknk / Teknik Terimler Szlg / Glossary of Technical Terms

L
Laborant::Taqiger / Laborant / Laborant
Xebatkarn teknker ku di laboratar de lkolin dike yan j dixebite.

Lbarkirin / Yklemek / Upload


L girtina, barkirina agah, dane yan j dosyayan,
li komptur, dsk an j li kart br.

Laflafoka kullk sor / Krmz it sarma / Lonicera


xylosteum
Riwekeke ku hildikie li dora dar, dwar an j
stnan dilefe.

Lebat::Organ / Organ / Organ


Di beden (gewde) de her parey ku peywireke
w ya taybet heye. Di nav organzmayan de ji
pareyn ku xwed peywirn taybet in re t
gotin.

Lajwerd / Metal / Metal


Taybetiyn giran, id, biriqok, kutandin diyar
dike ragihbarn ba ji bo tn karebay ne.

Lbigere / Ara / Browse


Destpka xebat ji bo dtina agahiy.

Lamba / Lamba / Lamp


Amra ku bi elektrk dixebite peywira w ronay dayn e. Enerjiya elektrk diguherne enerjiya ronahiy.

Lebzne::Almas / Elmas / Diamond


Gewhereke giranbuha, qmetdar. Elementa karbon ya ar ye. T zann ku madeya her hik lebzne ye.

Lantant / Lantanit / Lanthanide


Nav gelemper y atomn ku taybetiyn wan
nz hevin nimreya wan j ji 57 heta 71 ye.
Elementn ax yn km.

La standart / Standart sapma / Standard deviation


Durketina ji navendiy. durketina ji normal, ya li
gor zikhevde.

Lar / Gradyan / Gradient


Xwarahi (lar) ya rastexz.

Ln / Harcama::gider / Expenditure
Ji bo karek ji mesrefn tevah re t gotin. Bi tevah xerckirina pere, ked hwd.

Lastk / Lastik / Rubber


Madeyek nerm elastk e. Gewhereke ji nava
petrol derdikeve ye.
Lat / Parsel / Parcel
Parkirina aqarek li gor zagona pnmakariya
avadaniy.
Lazer / Lazer / Laser
Teysn pir bi hz dike kaniya roniy ya ku di
qadn cuda de t bikarann e.

Lef:P / Sarm / Winding


1. Ji bo qada manyetk b kirin, her dorek tla
sifir ku li ser kakil hesin t pan. Di hundir
trafoya elektrik de li ser kakil lef hene. 2.
Rewa benik li dora teiy.
Legan / Leen (kk) / Basin (small)
Amreke pehn gilover ji bo tin, pakirin an j
jihevcudakirina cureyn kevir, xz hikiyn din.

73

Ferhenga Zaravn Teknk / Teknik Terimler Szlg / Glossary of Technical Terms

Legleg / Leylek / Stork


Cureyek kan e.
Lejand / Lejand / Legend
Di nexe projeyan de cih pnaseya semboln
taybet.
Lj / ev / Slope
Ry hevraz, niov an j berpal. Kleka r ku hinek al e.
Lkeft::Lkewt / Teet / Tangent
Rewa ku du weyn geometrk ten di xalek
de bi hev dibin, we hev nabirin.
Lketin / Demek / Touch
Li titek ketin.
Lkoln / Aratrma / Research
Xebat lhrbna li ser mijarek.

Tkildar karn leker.


Lteng kirin / Kstrmak / Pinch
Dorgirtin, an j di nava du titan da hitin.
Lv / Dudak / Lips
Lebata di dev de, a ku diranan dipe. Conta yan
j dztiya ber dev.
Lxistin::Ldan / Vurmak / Hit
Bi lezgn li ciyek xistina titek.
Lez / Srat::Hz / Speed
Di yekeya dem de bi qas r ya ku heyberek
ye. yna heyberek di yekeya dem de.
Lez / Hz / Velocity::Speed
Maweya guherna ciy cismek ya di unteya demek de.

Lenger / Uan daire / Flying saucer


Wesatn firok n ku kes nizane ji kur hatine.

Leza gihitin / Var hz / Arrival rate


Minak: Wesaitamina tewsa ragihitin dawi
260 km e.

Lenger / Kpr aya / Abutment


Asas ling pir.

Leza ji nika ve / Ani hz / Instantaneous velocity


Leza madeyek ku di carek de dest p dike.

Lnska tapy / Tapu kt / Record of land registration


Deftera ku tomarn tapy l hatiye nivisandin.
Deftera xwediyan.

Leza rt / Mutlak hz / Absolute velocity


Leza madeyek li gor madeyek ku teqez disekine.
Li ser chan leza rt tuneye. Ji ber ku cihan bi
xwe tevdigere.

Lepik::Destgorik / Eldiven / Gloves


Ciln ku destan ji serma, germ, qirj ji derbeyan diparzin.

Li dor::Dorandor / Etrafnda / Around


ar al. Li dora Amed iya hene.

Lerizna neahengdar / Uyumsuz titreim / Anharmonic vibration


Di enerjiy de lerizna ku frekansa wan ne standart e.
Lerze::Vbrasyon / Titreim::vibrasyon / Vibration
Vetewa bik lezgn.
Lerzegraf::Ssmograf / Sismograf / Seismograph
Amra ku erdhj dipve. Mawe, lerz cih erdhj dipve, li ser kaxizek dinivse.
Lerzey::Ssmk / Sismik / Seismic
Tevgera li ruy erd.
Lerzezan::Ssmoloj / Sismoloji / Seismology
Lkolna zanista erdhej ye.
Lerzpv / Titreim ler / Vibrometer
Tit lerizn dipve.
Leker / Askeri / Military

74

Li ser / stnde::Yukarsnda / Above


Li jor, raser titek yan j titek pirtir.
Lib::Heb / Hap / Pill
Tit ku yek bi yek t jimartin komkirin.
Lihm::Likan / Lehim / Solder
Madeya pkhat ya ji risas pl (qela) dibe, ji
bo kelijandina metaln ku nahelin t bikarann. Di
vedor (circuit) elektronk de ji bo metalan bi
hev ve bizeliqnin lihm t bikarann.
Lihmkirin::Likandin / Lehimlemek / Solder
Kar lihm.
Lihevker / Uzlamac / Reconciliatory
Ew kes ku mirovan li hev tne.
Lihevkirin::Peymandann / Anlamak / Agree
1. Lihevhatina li ser karek, xebatek yan j lstikek. Parvekirina heman fikr. 2. Di teknk de
pejirandina ertan.

Ferhenga Zaravn Teknk / Teknik Terimler Szlg / Glossary of Technical Terms

Likandin::Codan::Keldan / Kaynak / Weld


Bi hev ve danna metalan bi alkariya germahiy.

Lwan::Eywan / Salon / Sallon


Menzela mezin, eywan.

Likandiner::Cokar::Keldankar / Kaynak / Welder


Kes ku kar keldan (co, likandin) dike.

Lwan::Galer / Galeri / Gallery


Bea avahiyan a ku ji avahiyan ber bi derva derdikeve her km aliyek w vekiriye.

Lmt::Snor / Limit / Limit


Ji latn ji peyva limes an j limites t. Wateya
peyv xala her li ser, snordann, tixbdann e.
Di matematk de kirariyek girday henek fonksiyonan e. Lim f (x) =l
Lneer::Hl / Lineer / Linear
Guherna ku mirov dikare bi xzeka rast nan
bde. Guherbarn x yy li gor rjeyeke neguher (sabt) diguherin. Ev fonksiyona han lner
e.
Ling::P / Ayak / Foot
Lebateke la ye, biyolojk e, bi piraniya zindiyan
ve heye ji bo tevger t bikarann.
Lste / Liste / List
Ji temam titn di bin hev de hatine nivsandin
re t gotin, lste. Karsaz j ji bo kar me y ro
lsteyeke drj da me.
Lstik / Oyun / Game
Tevgern li gora hin rbazan tn kirin encamek
j t girtin.
Litav::Hezek::Cimcime::Zongav /Bataklk /Swamp
Li ser zemneke kort avtnebihr de berhevbna her ava baran yan j ava avzmek.
Ltosfer / Litosfer / Lithosphere
Avaniyeke li dinyay ye, di tebeqeyn bejahiy
de ya her li derve ye. Strbna w nz 33
kmyan e. Ji v avaniy re Gogerd j t gotin
Ltym / Lityum / Lithium
Elementeke kmyay ye. Numreya w ya atom
3 ye bi kurteya li t nandan.
Liv::Cle / Devim / Motion
Tevger.
Livandin::Libitandin / Hareket ettirmek / Move
Bi rya tehndan leqandin hereketkirina titek.
Livna erdhej / Deprem hareketi / Earthquake motion
Drv liv tevgera a k di encama erdhej de
pk t

Lixwegirtin / Taahht / Commitment


Girtina ser xwe ya berpirsiyariya karek.
Lodkirin / Ymak / Accumulate
Berhevkirina bi away kirina girek.
Logartm / Logaritma / Logarithm
Kirariyeke matematk. Bi kurtkir log t nivsn. Mnak, log28=3 e.
Lojstk / Lojistik / Logistics
Zanisteke ji bo alakiyn bidestxstina suxre
mal; planger, birxistinkirin rvebert ye.
Lokawt / Lokavt / Lockout
Taktka karsaz a ku karkeran bi hev re ji kar derdixe.
Luks / Lks (k iddeti birimi) / Lux
Yekeya pvana ronahiy.
Lle::Bor / Boru / Pipe
Ji bo ku madeya ilek, gaz madeyn mna vana
ji cihek ber bi cihek din ve werin veguhastin t
bikarann. Av an j ba ji seriyek dikev ji seriy
din derdikeve. Diibe slndrek (rllek) nava
w vala.
Lleya pestan-berz::Lleya pestan-bilind / Yksek
basnc borusu / High-pressure pipe
Lleya ku di bin bandora pestoya zde de dixebite.
Llik::Buret / Bret / Burette
Di laboratar de ji bona ttrasyon t bikarann.
Qebareya ilaviy dipve . Aliyek w girt, aliyn
din vekir ye.
Llp / Helezon::Spiral / Spiral
ewey xza li dora lleyek lefand. weyek
smetrk e.
Ltesym / Ltesyum / Lutecium
Elementeke kmyay ye. Numreya atom 71 e
bi kurteya lu t nasn.

75

Ferhenga Zaravn Teknk / Teknik Terimler Szlg / Glossary of Technical Terms

M
Macn::Mom / Macun / Casking compound
Madey ku bye wek hevr. Ji bo girtina derz girtina navbera titan (wek cam) t bikarann.

Maf gelemper / Kamu hakk / Civil right


Mafn zagon yn hemwelatiyan.

Macnkirin::Momkerdey / Macunlama / Casking


Kar kirina macn.

Maf rtifaq / rtifak hakk / Easement


Di bilindah krahiy de snorkirina maf xwedtiy ya snorkir.

Madeya Kmyay::Daringa Kmyay / Kimyasal


madde / Chemical substance
Hem maddeyn ku li zanna kmyay tn bikararn.

Maf sererd / st hakk / Right of construction


Ten maf sdgirtin an j bikaranna li ser ry
erd. Mnak: Li ser parsel ten kirina xan an j
andin.

Madeya Raguhzbar / letken madde / Conducting


material
Cureya madey ku t de elektrk derbas dibe.
Elektrona daw ya atoma van madeyan bi hsan
j diqete.

Maf sdegirtin / Yararlanma hakk / Right to


benefit from
Maf bikaranna xanberan.

Madeya xav (xam) ::Daringa Xav / Ham madde /


Raw material
Madeyn ku di kirina heybereke de t bikarann
l h neketiye rewa xwe ya daw. Mnak:Petrola
xav (xam) , Zr tev nava ax.
Madey tiwawe / znen madde / Solute
Di graweyan de madeyn ku di nava ilek de hr
dibin bi pareyn ku bi av nayn dtin belav
dibin. Mnak; ekir nava av.
Madey tiwner / zc madde / Solvent
Di graweyan de madeya ku di nava xwe de madeyn din hr dike bi pareyn ku bi av nayn
dtin belav dike. Mnak; Di erbet de av madeya
tiwner e.
Maf derbasbn / Geit hakk / Right of passage
Maf derbasbn di ser parsleke de bi v
away gihtina parsleke din ya b r.

76

Maf xwedtiy / Mlkiyet hakk / Property right


Li gor rzikn hiqq maf kesan y li ser bikarann, j sdwergirtin sexbr kirina maln guhzbar neguhzbar e.
Magnezym / Magnezyum / Magnesium
Elementeke kmyay ye. Numreya atom 12 e bi
kurteya mg t nasn.
Make / Ana / Stock
Darn ku fekiyan didin.
Makro / Makro / Macro
Dijber mkro, fireh, mezin . Ew proje di plann
makro de cih digire.
Mal::Serrpel / Anasayfa / Home
Di komptur de destpk, rpela destpk. Rpela
her p a yekem ku agahiyan der heq naverok
de dide, di dosyayek yan j rpeln ku di nternet de ji bo mijarek hatine ava kirin.
Male / Mala / Trowel

Ferhenga Zaravn Teknk / Teknik Terimler Szlg / Glossary of Technical Terms

Alava ku mirov p xerca dwar ciyn din rast


dike.
Mal gelemper ya hevpar / Kamu ortak mali / Common property of the public
Mulkiyeta ku ne ya tukes, mal mm, y gelemper, para herkes t de. Mnak: Riyn bajr, park

xwe dizivire.
Maik / Maa / Tongs
Amreke lajwerd ya bi du milan e. Ji bo girtina titn wek agir an j pereng ji bo lihevxistina perengan t bikar ann.
Mat (reng sar) / Mat / Opaque
Reng ku nabiriqe.

Malika dehan::Xaneya dehan / Onlar hanesi / Decimal place


Di matematk de hejmara ji rast ve di rza duduyan de. Nirx v hejmar, hejmar i be ew qas
car li deh e.

Mausped / Mousepad / Mousepad


Rbar ku ji bo mik (mouse) kompiter li ser
xwetir bixebite t bikarann.

Malkxane::wargeh::xanman::Qesr::Kok / Malikane / Manor house


Xaniyn anedar n ku li ser warek mezin hatine
avakirin.

Mazot / Mazot / Diesel


Cureyek sotemeniy ye bi piran di erebeyan
de bi kr t. Bi dawerivandina petrola xam bi dest
dikeve.

Malper / nternet sitesi / Web page


Di nternet de li ser hinek mijaran n ku ji aliy
kes an j saziyan ve rpeln ji bo agah yan j otomasyon hatine kirin. Navnana malpera ku
endezyarn kurd ji bo xebatn li ser ziman kurd
kirine www. endezyar. org e.

Megawat / Megavat / Megawatt


Watt yekneya hz ya yektee ya navnetewey
ye. Megawatt ji watt milyon qat zde ye.
Mehandin::Daxuran / Andrmak / Erode
Ziravkirina bi bihevbn (lketin) . Mirov dikare
rberek bi madeyeke ji w rber hiktir bimehne.
Ser w krik mehand ye.

Malpera neyan / Haber sistesi / News site


Di nternet de rpeln ji bo agahiyn byeran an
j ji mijarn rojane hatine avakirin.

Mehn::Mehan / Anma::Ypranma / Wear


Kevnbn an j peritna bi dem re.

Mandal::Laleng / Mandalina / Mandarin


Fkiyeke ji malbata narinciyan e.

Mjandin / Emzirmek / Impregnate (to)


Trkirin, tehmandin (deqandin) , kirina mijandin.

Manend / Emsal / Comparables


Rjeya qada maksmm a kirina li ser parsel
(lat) ek maf avahiy.

Mekanzma / Mekanizma / Mechanism


Ji bo bidestxistna encameke diyarkir; pevrnitina pare an j lebatn verastkirina tevlihev. Pergal, sazgern. (mekanzma)

Mangan::Manganez / Mangan::Manganez / Manganese


Elementeke kmyay ye. Numreya atom 25 e bi
kurteya mn t nasn.

Melbend / Nahiye / Region


Ben naveyan n ku bi gernendek tn birvebirin.

Mango / Hint kiraz / Mangifera domestica


Ji familyeya simaq fkiyeke tropk.

Melv / Yaba / Hayfork


Amrek e li bnder t xebitandin.

Mar / Ylan / Snake


Ajaleke kiok, xwe bi erd ve ka dike.

Melva hesin / Demir yaba / Iron forks


Amrek e li bnder t xebitandin.

Mase::mze / Masa / Table


Mobilyayn ku ji tableyek li ser end piyan an ji li
ser destekek disekine.

Ml::Meyildar::Lagir / Eilimli::yanl / Biased


Xz an j rxarn ku di nava wan erd de goe
hene.

Mastar / Mastar / Float


Alava ku ji bo sererastkirina sewax eb t bikarann.

Meme / Meme / Nozzle


Di motor de ji bo benzn an j dzel pkeve t bikarann. Dzel dipijiqne nava pston.

Masule::Gergere / Makara / Pulley


Amra ku bi alkariya wers ji bo hilkiandina barek t bikarann, wek lleyek gilover e li dora

Menu / Men / Menu


Lsteya ferman an j vebijrkan.

77

Ferhenga Zaravn Teknk / Teknik Terimler Szlg / Glossary of Technical Terms

Mer / Bel: kaz krei / Digging shovel


Bra kolan.

Meteor::Kevir asman / Meteor ta / Meteor


Nav madeyn ku ji fezay dikevin ry chan.

Mrg / ayrlk / Meadow


Parzemnn ku bo randina ajalan tn bikarann.

Metre / Metre / Meter


Nana w m e. Metre yekeya SI (Systme international dunits) bo dirjahiy ye. Yek metre hatiye pnasn wek dirjahiya ko ronah di dema
1/299 792 458 irkey de dibire.

Mrg / Mera / Grassland


Parzemnn ku bo randina ajalan tn bikarann.
Mertal / Kalkan / Shield
Amra ji bo parastin t bikarann.
Mertala dan::Mertala hezan / Gk kalkan /
Gob shield
Mertala ku ji bo zexmkirina hez ye.
Mesafe::Mawe / Mesafe / Distance
Dirjahiya navbera du xalan.
Mestek kirin / Reinelemek / Resining
Bi maddeya mestek rekirina cihek.

Mevzata stmlaq / Kamulatrma mevzuat / Legislation concerning nationalization


Zagon rziknameya ku li ser stimlaq hatiye nivsandin sazkirin.
Mw / Asma / Vine
Dara tir.
Mewij / Kuru zm / Raisins
Tiriy hikkir.
Meyan::meyl::xwar / Meyil / Predisposition
Xwar, Xz

Mestek::Bent dar / Reine / Resin


Madeyek ilek deb ku ji dar dirje pit
derket derve hik dibe. Reng w zelal e.

Meyldar / Eimli / Inclined


Ciyn ka, berjor an j berjr.

Ma sp / Beyaz sinek / Whitefly


Ajaleke ji koma kzikan.

Mezel::Ode::Jr / Oda / Room::Chamber::Apartment


Ben avahiyan ku mirov l dij, radiz, dixebite.

Min::Mih / Koyun / Sheep


Ajaleke kedkir.

Mzn / Terazi / Scales


Amra ku baristeya made dipve.

Mlok::Kz::Kzik / Bcek / Insect: Bug


Ajaln heerat.

Mezin::Gewre / Byk / Big


Di pvan de ya zde. Bi awan, nirx an j bi dmena xwe zdetir.

Mloknas / Bcek bilimi / Insect science: Entomology


Zanista ku man dide nasandin.
Melr::Ben / Sucuk::badem ve ceviz ii ile yaplan
tatl sucuk / Fermented sausage
Xwarineke ku ji cureyek berhemn reya tir t
kirin. Kakil behv an j gz bi ta (benik) ve
dikin di pilora reya tir de dikin.
Mvan::Mkar / Arclk / Apiculture: Beekeeping
Xwedkirina mn hingiv.
Metala resen / Soy metal / Noble metal
Metaln ku xwe ji ber reydana hewaya xenam
(rutubet) astbilindbn diparze.
Metaln Alkal yn Ax / Toprak alkali metaller / Alkaline earth metals
Komek rastka periyodik e. Ji ser ve koma duyemn e.
Metalrj / Metalrji / Metallurgical
Bea zansta dest xistina metala ye. An j Zann
avakirin sefandina gewhern xam.

78

Mzna av / Su terazisi / Water gauge


Amra ku berwariya (asoy) rxarek an j xzeka
rast kif dike. Lleyek cam ku di nav de av pelqn heway hene li ser dep (textey) ve zeliqandiye dibe. Wexta ku rxar rast be pelqn
heway di nv de disekinin.
Mezinbn / Bymek / Grow (to)
Firehiya, awaniya ji ber zdetir. Zdebna emr,
pr/kal bn.
Mezure::Lleya pilekir / Mezr / Graduated cylinder
Amana azmn a kmyay.
Mifte::Kilt / Anahtar / Key
Amra ku ji bo vekirin girtina deriyan t bikarann.
Mihn / Dii at / Female horse
Hespa m.
Mij / Sis / Fog
Li ruy erd cureyek ewr.

Ferhenga Zaravn Teknk / Teknik Terimler Szlg / Glossary of Technical Terms

Mijar::Babet / Konu / Subject


Di nivs, axaftin an j di wean de fikra bingehn.
Byer, pirsgirk an j rew. Tit li ser t axaftin,
xebat t kirin.
Mijek::Mijer / Sourucu / Absorber
Li hemy mainan ku bi elektrk an agir dixebitin,
ji bo motor wan zirar nebinin teve ek oln
sarkirok t sazandin. Hemuy ek oln ku bi wi
away dixebitin ji wan ra sarkirok tn gotn.

Creyeka yekeya goey (hoke) ye. Piran di lekeriy de t bikarann. 360 pile 6400 milyem e.
Milyon / Milyon / Millions
Nav hejmarek. Hejmara 1. 000. 000 . Hezar car
hezar.

Mijn::Mtin / Emmek / Suck


1. Kiandina madeyn ilek an j gaz. 2. Bi alkariya ziman, lv gewriy kiandina heyberek.

Mnandin::Smlasyon / Simle etmek / Simulate


Ew bernameyn ku ji bo kirin anj ceribandina
amr, pnma makneyan bi taybet j bi alikariya komptur tn kirin da ku amr, pnma
yan j makne were fmkirin. Bmelerza (erdhj)
kir, bernameya ji bo hnbyna bikaranna makneyek

Mkap / Mikap::metrekp / Cubic meter


Kp ku her keviyeke w metreyek e, qewareya
(hecm) w dike mkapek. Pnc mkap qm.

Minare / Minare / Minaret


Baryn zirav dirj n ku li camiyan ji bo li ser
bang t dayn.

Mkrofon / Mikrofon / Microphone


Amra ku bi bandora herikna elektrk, deng digihjne denggir.

Mintiqaya sanay ya organze / Organize sanayi


blgesi / Organized industrial zone
Herma ku ji bo pesaziy (sanay) hatiye veqetandin.

Mkron / Mikron / Micron


Ji milyon yeka metrey. Ji hezaran yeka mlmetrey. Pvaneke dirjiya mkroskobk e.
Mkroprosesor::YN (Yekeya areserkirina Navend) / Mikroilemci / Cpu::Central processing unit
Di komptur de parey her girng. Mjiy komptur.
Mkroskopa ronak / Ik mikroskobu / Light microscope
Amra bi alkariya irskn ronahiy titn bik
mezin dike.
Mil mzn / Terazi kolu / Beam
Aliyek (milek) ji amra giranpv.
Mlltre / Mililitre / Milliliter
Yekeya pvan ya qebarey ye. Ji hezar yek a ltrey ye. (1/1000 L)
Mlmetre / Milimetre / Millimeter
Yekeya pvan ya dirjahiy ye. Ji hezar yek a
metrey ye. (1/1000 m)
Milyar / Milyar / Billion
Hejmarake ku ji hezar car milyon pk t. Nav
hejmara 1. 000. 000. 000 e.
Milyar elektron volt (yekeya enerjiy) / Milyar elektron volt (enerji birimi) / Bev (billion electron volt)
Yekeya enerjiy. Milyar car di bin bar potansiyela voltek de hilgirtina enerjiya elektronek. 1
mev=1, 602. 10-10 j.
Mlyem / Milyem / Artillery mil

Mintiqaya serbest / Serbest blge / Free zone


Herma ku ji bo bazirgan hilbern ye l ji zagonn derbasdar n bazirgan, ktsad dadmend
muaf e.
Miqnetisa karebay / Elektro magnet / Electro magnet
Amra ku bi lefandina kabloy li dora madey gihner dibe dema kareba di v kabloy de derbas dibe miqnetseke kir dibe.
Mirat / Miras (tereke) / Inheritance (estate)
Mal mulk ku ji aliy nasek mir ve ji yek re
mabe.
Mrathit / Muris / Legator
Y mir li pey xwe mrat hit. Kes mrat j
may.
Mratname / Veraset belgesi / Certificate of inheritance
Belgeya ku maf mirat nandide.
Mirk::Ttik / Tavuk / Chicken
Ajaleke ked ye, di kox de mezin dibe. Ji hk
got w sd t wergirtin.
Mrkut / Tokmak / Mallet
Wek akek mezin ji dar dibe. Dar savar.
Dar ku con dikute.
Misas / vendire::Sap uzun bir eit spatula / A kind
of a long-handled spatula
Darek ku cotyar bikar tne, ser w wek rihok

79

Ferhenga Zaravn Teknk / Teknik Terimler Szlg / Glossary of Technical Terms

destiy w j darn e. Ji bo ku heriya gsin were paqijkirin t bikarann.


Misn / brik / Pitcher
Amreke ku ji bo av t bikarann. Ji bo n hatina destav bi kr t.
Mik / Fare / Mouse
Amreke ji komptur ye. Amra elektronk a ku li
ser rberek rast bi alkariya zivirandina gogeke
qeydker dilivne (dilibitne) . Bi mik mirov dikare
di dosyayn komptur de nivs, we, wne hwd.
hilbijre.
Mitbex::Axane::Lnangeh / Mutfak / Kitchen
Di avahiyan de ciy ku l xwarin t amadekirin,
pehtin.
Mx rhesin::Bizmar rhesin / Ray ivisi / Rail
spike
Hsine kurt e, di rkn tren, tramway hwd. de riy
zexm digire li gor cureya xwe t kirin.
Mizgeft / Cami / Mosque
Avahiya ku misilman t de badet dikin. Misilman
j re dibjin mala Xwed.
Mol / Mol / Mole
Madeya bi qas hejmara avagadro (6,
022141510^23) atom an j molekul bigire.

Morg / Morg / Morgue


Li nexwexaneyan an j li goristanan ciyn sar n
ji bo mir l ji bo demek tn veartin.
Motel / Motel / Road house::Motel
Otln bik ku li ser ryan tn avakirin, ji bo ku
mirov l demek bimne pdiviyn xwe pk bne.
Motor / Motor / Motor
Mekanzmaya ku her cureyn enerjiy vediguherne enerjiya mekank.
Movik::Cumge / Mafsal::Boum / Joint
Pareyek ku du bean bi hev ve girdide l tevahiya tevgera wan asteng nake. Girdaneke bi tevger.
Mozik / Dana / Calf
Golikn ku dev ji rvexwarin berdane.
Mc::Qelem / Keski / Chisel
Ji bo rihotina dar, kevir, metal hwd. amreke hesin ku seriyek w tj seriy din j ko ye, da ku
bi ak were kutan.
Ming / Cmbz / Tweezers
1. Amreke ku diibe maik ye, ji bo girtin kiandina heybern zirav bik t bikarann. 2.
Amra ku m p tn kiandin.

Molarte / Molarite / Molarity


Rjeya an j end mol madey tiwawe ku di ltreyek madey tiwner de ye.

Mugnekar / Endktr / Inductor


Alav elektrk ku bi tla li dora hev pay dibe dema di tl de tez dibore flakseke mugnets derdixe hol.

Molekul::Gerd / Molekl / Molecule


Madeya ku ji atomek zdetir atoman (gerdle)
pk t taybetmendiyn elementan nan dide.

Mulk / Mlk / Property


Alav, erd, zv hwd. ku ne ad saziyek (weqf
dewlet) ne, ad mirovek ne.

Momenta Dpol / Dipol momenti / Dipole moment


Momenta du al.

Mulk dewr / Devre mlk / Time sharing


Maf xwedtiya ten ji bo demek. Mnak: Maf
bikaranna xaniyek di sal de ten ji bo mehek
an j 15 rojan.

Momentm / Momentum / Momentum


Lkdan (Carn) a barste leza madeyek. Pvanek
vektorel e. Xwed araste ye.
Momentma Goey / Asal momentum / Angular
momentum
Zivirna momentma xzik ya madeyek li gor
xalek.

Mulkiyeta be::Xwedtiya be / Kat mlkiyeti /


Condominium
Xwedtiya li ser parsel hevpar, l di xaniyn li
ser parsel de ji bo her xaniyek xweser e.
Mm / Mum (k younluu birimi) / Candle
Yekeya riya ronahiy

Monomer / Monomer / Monomer


Moleklek bik e, ji bo girdana kmyay ya monomeran e, p polmer dibin.

Muz / Muz / Musa


Fkiyeke tropk.

Mor / Mhr / Seal


Bi taybet di nivsn ferm de naneka taybet a
erkirin ye.

Muze::Kevnargeh / Mze / Museum


Ciy ku l pandana berhemn zanist drok
t kirin.

80

Ferhenga Zaravn Teknk / Teknik Terimler Szlg / Glossary of Technical Terms

N
Nane / Nane / Mentha
Giyayek aromatk.

Di bajar an j hermek de cih ku bi taybetiyn


xwe yn drok, xwezay hwd. t nasn.

Nan ::Nanivk / Ku ekmei / Polygdnum


cognatum
Giyayek merg ye li qeraxa em n t.

Navend::Santral / zeksel::merkezi / Central


di navend de. ku navend dikin. Santrala
telefon.

Naneya nepak::Pjana nepak / Adi nane / Mentha


savla l.
Ji peln v giyay baharat edibe. Li cihn av
hn dibe.

Navendkirin / Merkezlendirme / Centering


Navendkirina alava pvan ya li ser xala pvan.
Xeta akl (stn) pwst e hem li navenda
alava pvan hem j li navenda di xala pvan de
derbas bibe.

Naskir / Tannm / Well-known


Kes/a ku bi hinek taybetiyn xwe navdar be.
Nasname / Kimlik / Identity
Wesqeya ku kesek dide nasn.
Nav::Hundir / / Inside
Dijber derve ye, ciy ku dora w girt ye.
Navbir / Blme duvar / Dividing wall
Dwar ku beek ji hev diqetne.
Navder / Antre / Entree
Di ketina hundir de bea pn.
Nav bikarhner / Kullanc ad / Username
Kesn ku makne, komptur bernameyn komptur hwd. bi kar tne.
Navenda Elektrk::santral / Elektrik santral::alt
sahas / Power plants::Switchyard
Fabrqeya ku di xwezay de enerjiya cuda vediguherne enerjiya elektrik. Santrala elektrk,
santrala nukleer.
Navenda turzm /Turizm merkezi /Tourism center

Naverok / erik / Content


Bi kurtas mijarn ku di nav de.
Navhoke::Navgoe::Zerehoke::Goeya ji navda /
a / Internal angle::Interior angle
Di pirgoeyek de goeyn hundir n di navbera
her du klekn bi hev ve.
Navnan / Adres / Address
Di daneyeke nformatk de di nav bra (hi) kakil
de c yan j rya gihtina daney.
Naylon / Naylon / Nylon
Madeya zexm qayiok.
Nayzan::Nezanraw::Nenasbar / Bilinmeyen / Unknown
Di hevkeyn matematk de hejmara ku nirxa
endaniya w ne diyar e.
Nediyar / Belirsiz / Undetermined
Ne ekerebna nirx endaniy.
Nediyar / Belirsizlik::Kesinsizlik / Uncertainity
Rewa nediyarbn.

81

Ferhenga Zaravn Teknk / Teknik Terimler Szlg / Glossary of Technical Terms

Nefel / Yonca / Lucerin alfaalfa


Giyayek e, ji famlyeya baqilan e.
Nefela p ya balindey / Gazal boynuzu: lfer otu /
Lotus hakkariensis
Nefeleke ku kullkn w zer in.
Nefta xam / Ham petrol / Crude oil
Nefta jihevneqetand. Li ser xebat nehatiye kirin.
Nefta ji bin erd awa derketibe bi w away.
Negatf / Negatif / Negative
Hejmara ku ji sifir biktir e. Kmek (-) Dijber
poztf.
Negihner / Yaltkan / Isolator::Dielectric::Nonconductor::Nonconductive
Madey ku tezya elektrk t de derbas nabe.
Mnak: Plastk, Dep
Negirday / Balantsz::Hattan kopuk / Offline
Qutbna ji xeta komunkasyon. Di komunkasyon de qutbna ragihn
Neh / Dokuz / Nine
Hejmarek e. Hejmara pit hetan. Nav hejmara
9 e. Di jimareya Romay de IX.
Nehevyek::Nehemcure::Heterojen / Heterojen /
Heterogeneous
Tkela ku li hem dern xwe ji aliy rjey ve
xwed taybetbendiyn cuda ye. Dijber homojen.
Nekr / S / Shallow
Krahiya hindik.
Nelihevkir::Hevnegir / Uyumsuz / Discordant
Madeyn ku bi hev re nayn kelijandin. Madeyn
taybetmendiyn wan li dij hev in. Mnak; hesin
bafn, av rn
Neodnym / Neodinyum / Neodymium
Elementeke ku hejmara w ya atom 60 e.
Nepix / ikin / Puffy
Titek ku ji qewara xwe zdetir werimbe
Nepoxa Dazeln / Damtma balonu / Distillation
flask
Amrek kmyay ye ku ilek t de t kelandin
pitre dukel (hilm) j sar dike dike ilek.
Nepoxa Piledar / Balonjoje::l balonu / Volumetric
flask
Amrek piknngeh ye, zdetir ji bo piknnn
zz (hessas) t bikarann.

82

Neptun / Neptn / Neptune


Gerstrkek. Li gor nzbna roj gerstrka rza
hetemn.
Nr / Eril / Male
Mr. Di hin zimanan de peyva ku ji zayenda mr
t hesibandin.
Nrdewan::Plikan::Pane::Derence::Slim::Pltk
/ Merdiven / Staircase
Rza plekan a ji bo mirov derkeve jor an dakeve
jr.
Nrer::Plwen::Dezgay nardin / Verici / Transmitter
Amra ku bi alkariya pln elektromagnetk belavkirina deng, nan an j wne dike.
Nr / Erkek kei / Billy goat
Bizina nr.
Nrn / Nezaret / Inspection
Kontrol kirina kargeha an j karkeran e.
Nerm / Yumuak / Soft
1. Ne hik, ter 2. Ne zivir Bitirse ji germa germ
mirov nerm. 3. Ne req, Balguh nerm e l kevir
na.
Nermalav::Nivisbar / Yazlm / Software
Ji bo tevahiya pdiviyn xebata komptur yn
wek program, belge, dokuman an j tevan t
gotin.
Ntarker / Ntralize edici / Neutralizer
1- A ku ji aliy enerjiy ve bar dike sifir. Madeya
ku nakeve nava reaksiyona kmyasal.
Nexe / Harita / Map
Xzkirina teey ry erd ya li ser kaxizek.
Nexeger::Kartograf / Haritac / Cartographer
Kes ku karn nexegeriyde dixebite nexey
dike.
Nexekar::Nexedaner / Haritaclk / Map compilation
Pekariya xzkirina xerteyan; nexesaz.
Nexeya analog / Analog harita / Analog map
Nexeya ne djtal. Nexeya ku li ser paftay
hatiye xzkirin.
Nexeya bajr / Kent haritasi / City map
Nexeya ji bo navnann bajr an j getiyariy
t kirin.

Ferhenga Zaravn Teknk / Teknik Terimler Szlg / Glossary of Technical Terms

Nexeya bikaranna erd / Arazi kullanm haritas /


Land use map
Nexeya ku bikaranna erd nan dide. Ben
erd bi i armanc bn bikarann di nexey de t
nandan. bajarvan, andin, qada nahiy. . .
Nexeya binav / Batimetrik harita / Bathymetric
map
Nexeya devern av (gol, derya) . Ev nexe ne bilindahiy ten krahiy nan dide.
Nexeya dijtal / Digital harita::sayisal harita / Digital
map
Nexeya ne analog an ku nehatiye xzkirin nivsn. Ev nexe ten ji hjmar sembolan pk t
di kompiter de t hilann.
Nexeya fizk / Fiziki harita / Physical map
Nexeya ku iya, det, robar, bilindah, kurah
hwd. nan dide.
Nexeya kadastroy / Kadastro haritas / Cadastral
map
Nexeya ku snor erd xwediy erd nan dide.
Pvanoka wan bi gelemper 1/1000 1/5000 e.
Nexeya nirx / Deer haritas / Value map
Nexeya ku ji bo qimeta (biha) erd nandide
hatiye kirin.
Nexeya ortofoto / Ortofoto harita / Orthophoto
maps
Nexeya ku ji fotografn satelayt yn erd nandidin pkhatiye.
Nexeya rew / Durum haritasi / Situation map
Nexeya ku rewa amade nan dide.
Nexeya rojane / Halihazir harita / Current map
Nexeya ku rewa droka ku hatiye kirin nan
dide. Nexeya ku roja pvan i hatibe dtin w
nan dide.
Nexeya siyas / Siyasi harita / Political map
Nexeya ku snorn rveberiyan (welat, bajar,
qeza, herm) nan dide.
Nexeya topografk / Topografik harita / Topographic maps
Nexeya ku iya, det, robar, bilindah, krah
hwd. nan dide. Nexeya srehend (x, y, z) .
Nexeya xwarey::Nexeya lar / Eim haritas /
Gradient map
Nexeya ku ji bo meyila erd nandide hatiye
kirin.

Nexeya xweditiy / Mlkiyet haritasi / Property


map
Nexeya ku ji bo nandana xwedtiya erdan hatiye kirin. Nexeya kadastroy.
Neyeksan / Eitsizlik / Inequality
Newekhevbyna du yan j zdetir titan. Lnehatina titan.
Neyn / Olumsuz / Negative
1. Tit ku bersiva w na ye ne er ye; menf
2. Ramana ku aliy nebna titek diangje.
Neynok / Trnak / Nail::Pawl
1. Di mirov gelek giyandaran de tebeqeya li
ser tiliyan 2. Ciyn baday yn amrn wek
engel.
Nz::Nzk / Yakn / Close::Near
1. Ne li dr 2. Berdest.
Nzkat::Nzkah / Yaklam / Approach
1- Kar nzikbn 2. weya nirxandin nrna
karek.
Nzkkirin / Yaknlatrmak / Zoom
1. Anna hind. 2. Kmkirina mesafey.
Nzkirin / Yaklatrmak / Closer
Anna du titan a ber bi hev ve.
Niftik::Derbik::iqat / Kibrit / Match
Amra ewitandin ya ji darikn bik.
Ngar::Nex / Desen / Pattern
Ji bo dtineke ciwankar hem xzn ku hatine kirin.
Niha::sta / imdi / Now
1. Ne ber ne j pa, ev dema ku t de 2. Dema
tdey
Nkel / Nikel / Nickel
Elementeke ku hejmara w ya atom 28 e.
Nlfer / Nilfer bitkisi / Nenuphar
Riwekeke av.
Nimreya girav / Ada numarasi / Block number
Hjmara ku koma parselan nan dide. Weke her
parsel hjmarek ji bo koma parslan (girav) j
heye. Di her kom de hjmara parsel ji yek
dest p dike. Ji epa jor dest p dike berbay
tevgera saet zde dibe.
Nimne / rnek::Malzeme rnei / Sample
Mnak. Pareyek bik madey ku ji bo te-

83

Ferhenga Zaravn Teknk / Teknik Terimler Szlg / Glossary of Technical Terms

mam fikir dide. (Ji v parey bik di der heq


madey de pir tit t famkirin.)

Nan bike / aretle / Mark


Fermana nankirin

Nreng / Nirengi / Triangulation


Di nexegeriy de bo berisandina (hesibandin) dirjahiyek, bilindahiyek an j bo tgihitina
qoordnatek bi rbaza dabekirina sber pvana qad.

Nandan / Gstermek / Show


1. Nimandin, ji kesek re aretkirina titek 2.
Pandan, rapandan * ji tunebna ran, rov
xwe nan didin wek guran

Nirx::Biha / Deer / Value


Di derheq nenasbar an j guhrbarek de vegotina bi hejmar.
Nirxa Bakr (Jor) / Yukar deer / Northing value
Di nexevaniy de ji s koordnatan (Z, Y, Z) koordinata X. Yya matematk di nexevaniy
de dibe X.
Nirxa gerdn ya serdest / stn evrensel deer /
Outstanding universal value
Y/a ku bi nirx xwe ji dahatuya mirovan re t
veguhestin.
Nirxa hemta (emsal) /Emsal deer/Illustrative value
Nirx ku li gor bazara derdora xwe hatiye destnankirin.
Nirxa rast / Gerek deer / Intrinsic value
Encam an j daneya ku xelet, a li ser tune be.
Nirxa rojane / Gncel deer / Current value
Nirxa hey. Nirxa ro.
Nirxa rojhelat (Rast) / Saa deer / Easting value
Di nexevaniy de ji s koordnatan (X, Y, Z) koordnata Yy. Xa matematk di nexevaniy
de dibe Y.
Nirxandin / Deerlendirme / Evaluation
Li gor taybet agahiyan hesapkirina buhay
mulk (erd, xani)
Nirxandina bi bandora Jngeh / evresel etki deerlendirmesi / Environmental impact assesment
Li ber avgirtina jngeh ya plan projey.
Nirxandina cewher / Cevher deerlendirmesi / Benefaction of ore
Pvandina asta nirxa cewheran. Xwerkirin
dewlemendkirina cewheran.
Nsk / Mercimek / Lentil
Riwekeke ku andiniya w t kirin ji malbata baqilan e.
Nan bide / Gster / Show
Nandana titek yan j kesek.

84

Nandana xal / Yer gsterme / Application


Cih nandana li ser erd. Aplkasyon.
Nander / bre / Pointer
Di hin alavn pvandin de derziya ku rje an j
hejmar nan dide.
Nander::Endkator /Endikatr::Gsterge /Indicator
Amra di derheq xebata amer (chaz) de bi ronah yan j di der heq pvaneke w de agahiy
dide.
Nandera germahiy / Scaklk gstergesi / Temperature rise indicator
Amrek ku germahiy guherandina germahiy
ye dipve.
Naneya Erdhej (Bmelerzey) / Deprem habercisi / Earthquake precursor
Nann ku di derbar byna erdhejek de agahiy didin. Wek guherna liv tevgera av, hewa
qateka zemn.
Nanker / mle / Cursor
Di komptur de bi kontrolkirina mik (mouse) an
j klavyey t livandin, ciy nivsandin an j cih
b guhartin nan dide.
Ne::Not / Not / Notice
Nivsa ku bi armanca bibrxistin t nivsandin.
Niter / Neter / Lancet
Cureyeke kr ku ameliyat p tne kirin.
Nit / kel / Sediment
Neheliyn bin av yn ku di encama firidn ji
hev belavbna zinaran de derdikevin hol.
Nit / Tortu / Sediment
ilemeniya ku di nav de madeyn xerb j girantir hene di bin ilemeniy de digihjin hev
hik dibin. Mnak; kevir xz
Nitnas / Sedimantoloji / Sedimentology
Bea zanyariy ya ku di der bar neheliyn bin
av de lkolnan dike.
Nv::Nwe::Nve / Yar / Half
Pareyek ji du pareyn wekhev ku yekbniy
pk tnin. Ji duduyan yeka titek.

Ferhenga Zaravn Teknk / Teknik Terimler Szlg / Glossary of Technical Terms

Nvelman / Nivelman / Leveling


Hesapkirina bilindahiy an j ferqa bilindahiy ya
di navbera du xalande.
Nvelmana geometrk / Geometrik nivelman / Geometric leveling
Nvelmana ku bi alava nvoy t kirin.
Nvelmana rbar /Yzey nivelmani /Surface leveling
Hesapkirina bilindahiyn xaln li ser rerd.
Nvelmana trgonometrk / Trigonometrik nivelman / Trigonometric leveling
Nvelmana ku bi alava teodolt an j takeometre
y t kirin.
Nvend ssmik / Sismik odak / Seismic focus
Cih ku enerjiya erdhej j derdkeve.
Nivsandin / Yazma / Write
Kirina kar nivs. Xebitandina daneyan li ser
hev an j bi navber li dorhla (nvanga) daney
yan j li brek (hiek)
Nivsbariya azad::Nermalava azad / zgr yazlm
/ Free software
Programn kompturn ku ji bikaranna her kes
re vekir ne. Programn bbedel, bbuha.
Nivskar / Yazar / Author
Kesn ku li ser zanist, huner, wje hwd. pirtkan
dinivse an j amade dike. Bi taybet kesn ku di
rojname yan j di kovaran de li ser mijarek dinivsin. Ji kes/a ku nivsbariya komptur nivsandiye re j t gotin.
Nvo / Nivo / Engineers level
Alava ku p ferqa bilindahiya di navbern du
xaln erd t hesapkirin.
Nvqada bakr / Kuzey yarm kre / Northern hemisphere
Nvbea chan ya li jora (bakr) xeta ekvator.
Nvro / len vakti / Noon
Danek ku tav di nveka esmn de xuya dibe
siya heyberan bi qas csman dibe.

endaniyekeke drahiya di navbera dendika


atom mija elektron nan dide
Niyaza qenc::Niyaza pak / yi niyet / Goodwill
Di derbasbna mafek de nezanna kmasiyan.
Nzama bi hev ve / Bitiik nizam / Attached
Avahiyn ku her du aliy wan j bi parsela cran
xwe re bi hev ve ne.
Nzama blok / Blok nizam / Detached
Di plan de avahiya ku dirjah, bilindah krahiya w diyar e. Li ser yek, du yan j s parslan
t avakirin.
Nzam biloq / Blok nizam / Detached block
Di plan de avahiya ku dirjah, bilindah krahiya w diyar e. Li ser yek, du yan j s parselan
t kirin.
Nzam cuday / Ayrk nizam / Separate buildings
Xaniy ku bi hem aliyn xwe ve ji xaniyn cran
veqetand.
Nizm / Alak / Low
Bilindahiya km a li gora referansek. iyay
Cd ji iyay Agir nizimtir e. Ji bo hem zemnan t gotin. Xaniy yekta ji xaniy duta nizimtir e.
Nizmbyna Xala Qerisn / Donma noktas alalmas / Cryoscopy
Heke madde belr xwer be, di germahiyek
pend de ilaviya xwe berdide hik dibe, li w
germahiy re nizmiya xala qerisn t gotin.
Nizm / Basklk / Kurtosis
Rewa ne bilind. Bilindahiya km.
Nobelym / Nobelyum / Nobelium
Elementa ku bi amerkym kurym li labaratwar hatiye kirin.
Nod / Doksan / Ninty
Hejmara pit het nehan. Nav hejmara 90,
an j di jimareya Romay de xc.
Nogin / Dve (gen ve dourmam inek) / Largest
of the calf
leka ku hna nezaye.

Nv-temen / Yar-mr / Half-life


Bi tevah, maddeyek ku ber bi km bn ve bie
qas nv temamiya maddey bikeve, li pediviya v dema derbaz dibe re t gotin.

Nok / Nohut / Chickpea


Riwekeke ku andiniya w t kirin, ji malbata baqilan e.

Nvtreya Atom::Nvekla Atom / Atom yarap / Atomic radius

Noqbn / Suya dalma / Diving


Titek ku li ser av be bikeve bin av.

85

Ferhenga Zaravn Teknk / Teknik Terimler Szlg / Glossary of Technical Terms

Noqbn::Binavbn / Batma::Bat (geminin batmas) / Stinging::Sink (sinking ship)


Ketina bin av.
Noqkirin / Daldrma / Immersion
Hedimandina (ehlkirina) heyberek di nava ilek
an j madeyeke nerm de. Ji bo muameley (kirar)
xistina pareyek ya nava ilekek. Binavkirin.
Normalte::Asay / Normalite / Normality
Hejmara maddeyek gram ya hevbuha ye, ev jimare gava maddeyek di nava ltrek grav de
bihele pk t.
Nozdeh / Ondokuz / Nineteen
Hejmara pit hijdehan. Nav hejmara 19an, an
j di jimareya Romay de xx.
Nbn / Yenilemek / Become new
Wergirtina weyek n, guncna reweke n,
teze bn.

86

Njenkirin::Venkirin / Gncelleme / Update


Njenkirina rew, weziyet. Derxistina heman
bernamey bi reweke ntir. Rewaca programan
bi nivsbariya her dawn.
Nketin / ye ol::kaydol / Sign up
Xwe l zdekirina endamn malper. Yekem car
endambyna malperek. Di malper de ji bo ku
kes bibin endam ew bikoka ku t tikandin.
Nkirin / Yenileme / Renovation
Pit derbasbna demn dirj an ji destnankirina xeletiyn mezin ji n ve kirina qadastroy.
Nutron / Ntron / Neutron
Hebikn atom ku her yek giraniya wan nez
proton bar wan elektrk tune ye.

Ferhenga Zaravn Teknk / Teknik Terimler Szlg / Glossary of Technical Terms

O
Oksjen / Oksijen / Oxygen
Elementa ku giyaneweran zind dihle. Bi ewata w em enerjiy serf dikin.
Onks / Oniks / Onyx
Mermera ku d qedemeya veguherna w nemaye.

Oslatora baheng / Uyumsuz salnc / Anharmonic


oscillator
Amra ku b aheng bi dor herikna alternatf
dike.
Osmoz / Osmoz / Osmosis
Dufuzyona av.

Optk::Bnay / Optik / Optical


1. Tit ku bi dtin re eleqedar e. 2. Bea fizk
ya ku li ser mijarn roniy hr dibe.

Oto / Oto / Auto


1. Otomobl 2. Amrn ku bi ryn mekank tn
tevgerandin xwe bi xwe bi r ve dibin.

Organk / Organik / Organic


Heybern ku pareyek ji zindiyan e an j ji zindiyan bye.

Otomasyon::Xodkar / Otomasyon / Automation


Kar ku by alkariya mirov, bi alkariya makneyan xwe bi xwe t kirin.

Organzma::Zndewer / Organizma / Organism


Tevahiya lebatn ku giyandarek/ pk tnin, uzwiyet.

Otomatk::Xodkar / Otomatik / Automatic


Amra ku bi ryn mekank dilive, xwe bi xwe
(xweser) bi r ve dibe.

Orkde / Orkide / Orchid


Riwekeke xwezay ye, ji toven w salep t kirin.

Ozon / Ozon / Ozone


Elementa ji oksjen ya ku di molekula w de 3
atom c digirin

87

Ferhenga Zaravn Teknk / Teknik Terimler Szlg / Glossary of Technical Terms

P
Pace::ibak::Pencere / Pencere / Window
Bea vekir ya di avah yan j makneyan de ji bo
ronah danstendina heway.
Pafte / Pafta / Sheet
Pareyek ji nexey. Ji bo bikaranina nexeyn
qadn fireh hsantirbe nexe tn parekirin, ji
her parey re pafte t gotin. Her pafte bi piran
qas 60x80 cm. e.
Pafteya astralon / Astralon pafta / Astralone map
sheet
Pafteyn ku li ser astrolonan hatiye xzkirin. Di
astrolonan de pit saln dirj j xerabn pir km
e.
Pafteya girav / Ada paftas / Blok type map
Pafteya ku komn parselan (girav) nan dide.

Palan::kurtan / Semer / Saddle / Ciln heywann


bargir.
Palavk::Fltre::Parzn / Filtre / Filter::Strainer
Cureyek safok ye. Tit ku titn nayn xwestin j derbas nabin.
Paldank::Pitek / Dayanak / Support
1. Kurs, sendel 2. Pitek, palpit, balf 3.
Sparte, destek.
Pale::lxat::Werzvan::Sepan::Karker::Karkern
andiniy / Irgat / Laborer
Xebatkarn andiniy.
Palet / Palet / Caterpillar
Di maneyan de, ji bo qada her bi berf an nzik wan t xebitandin.

Pafteya karton / Karton pafta / Cardboard sheet


Nexeyn ku li ser kartonan (kaxizn situr) hatiye kirin. Pafte beek nexey ye.

Palpitiya hik / Esnemez destek::rijit tahkimat /


Rigid support
Desteka ku di kolana tunel de ji bo tunel hilnewee.

Pafteya tije / Dolu pafta / Frame sheet


Di pafteyande kmtirn valah hitin. Ji bo bi hsani b bikaranin, nexe li pafteyan wusa t parvekirin ku heri km pafte j derkevin.

Pankirin::Rastkirin / Dzletirmek / Flatten


1. Tekzkirin, rastkirina ruy titek 2. Sererastkirin.

Paket::Pek / Paket / Packet


Objeya di nav de titek an titin bi destan bn
hilgirtin; bi kaxez hatiye dorpkirin, an j di nava
qutiy de hatiye girdan.
Paladym / Paladyum / Palladium
Elementek e ku hejmara w ya atom 46 e. Diibe platn.

88

Pano / Pano / Panel


Paceya ku amrn kontrol t de tn bickirin. Ji
bo kontrolkirina pergaln elektrk yan j kontrolkirina makneyan t bikarann.
Paqijker / Temizleyici / Cleaner
1- Programa ku bra (hi) komptur vala dike. 2Kes an j objeya ku paqijiy dike.

Ferhenga Zaravn Teknk / Teknik Terimler Szlg / Glossary of Technical Terms

Paqijkirin / Temizleme / Cleaning


Valakirina, sifirkirina daney di nav bra (hi)
komptur an j makney de didome.

Di bendav de ry aliy av bi kevirn gewre t


zeximandin. Dwarn li kleka r ku ji bo pgirtina hilwena ax tne kirin.

Par / Geen yl / Last year


Sala ku derbas b, qediya. Sala y.

Pare::Pkhate / Para / Component


Tit ji yekbniy qetiyay, bi ten t jimartin an
j ji yekbniy zde maye. Her yek ji tit hsan
ku yekbniy ava dikin. Hejmara pareyn v
kom end in? Di nava ciln min de end pareyn xweik hene.

Par::Be::Encam / Blm (blme ileminde blm) /


Quotient
Hejmara ku di dawiya kirariya daben de dert.
Para ersey / Arsa payi / Ownership share
Di parselek de di Xwedtiya ji yek zde de
para her yek. Avahiyn li ser heman parsel li
gor mezinbn xwediy parek ji parsel (erse)
ye.
Para terkn a verastkirin / Dzenleme ortaklk
pay / Development readjustment share
Li gor zagona mar ji her xwediy eraseyan
parek diyar t birn.
Parabol::Birgeya hevta / Parabol / Parabola
Cih xaln ku drahiya wan ji xala nvend
(focus) xza rastkir (directrix) re yeksan e.
Parabolk::Birgeya hevtay / Parabolik / Parabolic
Titn bi parabol ve tkildar, parabol ve girday.

Parebn / Paralanma / Fragmentation


Hrbn ji hev veqetna madeyan.
Parekirina zviy (erd) / Arazi parcalanmas /
Fragmentation
Ji parselek derxistina du an ji duduyan zdetir
parsel. Bik kirina parselan.
Parik::Partkul / Parack / Partical
pareye her piuk
Pardar / Hissedar / Shareholder
Kes/a ku xwed par e.
Parz::Bostan / Bostan tarlas / Melons field
Bax hnahiy.

Parabolot / Paraboloit / Paraboloid


Parabolota elptk, parabolota hperbolk.

Park / Park / Park


Baxeyn mezin n bi dar nay ku di nav
bajar de ji bo gel l bigere behna xwe bide hatine avakirin.

Paradoks::Hevdij::Dijgey / Paradoks / Paradox


1. Fikir an j rewn lihevnehat. 2. Fikreke nelir,
eprast 3. Dijraber.

Parka herm / Blge park / Regional park


Parka mezin ku ji bo xizmeta hermek hatiye
kirin.

Parametre / Parametre / Parameter


Guhrbar ku bandor tkiliya li ser titek
nan dide.

Parsela avadaniy (mar) / mar parseli / Development parcels


Parsela ku li gor parselasyona plana avadaniy
(mar) hatiye kirin.

Parastin / Koruma / Protection


Di elektrk de li hember arze di kar elektrik de li hember kirina aiyn xebatkaran, ji
bo ziyan km bigirin, parastina jiyana mirov,
candar parastina xerabna amran. Parastina van amrn (chaz) n tev di nav xwe de kirine.
Parastin / Savunmak / Defend
1. Berevankirin, ji xetere bandorn neyn drhitina titek yan j kesek. 2. Hemet kirin *
Gund, b se nay parastin.
Parastina lj / ev korunmas / Slope protection
Zeximkirina ljiy. Plgirtina ramaln. Mnak;

Parsela kadastroy / Kadastro parseli / Cadastral


parcels
Parsela ku li gor xebata kadastroy hatiye kirin.
Parsla zeviy (erd) / Arazi parseli / Land parcel
Parsela kadastroy (zev) . Eger parsel li gor
plana mar bibe, w dem nav zeviy dibe
erse.
Parselasyon / Parselasyon / Parcelling
Li gor plan mar an ji li gor xwestek ji parselek derxistina end parselan. Parekirina parselan.

89

Ferhenga Zaravn Teknk / Teknik Terimler Szlg / Glossary of Technical Terms

Pa / Geri / Rear::Back
1. Pit 2. Daw.
Pa / Geri::nceki / Back
Xebitandina di programn komptur de xebata
beriya niha. Dijber p. Ew agahiyn ku em l
digerin di malpr de di rpela pa de bn.
Padahit::Derenghit::Vehit / Geciktirilmi gertme yntemi / Retarded
Rbaza ku ji bo derxistina cewher pgirtina
herivandina ax.
Paerokn radyoaktf::Avtiyn radyoaktf /
Nkleer atk / Radioactivewaste
Ji bermahiyn ku pit kar nukler dimnin.
Paketin / Gerileme / Recessional
1. Kar paveyn 2. Lawaz bn, kmbn.
Palerze / Art sarsnt / Aftershock
Hejnn zemn yn b pergal ku li d erdheja
mezin pk tn.
Patent / Bulu belgesi / Patent
Belgeya (dokumana) kif. Belgeya vedtina titek n. Belgeya di bin parastina qann de ji bo
kifa proses, amr an j metodeke n, ji aliy
ofsa patent ve t dayn.
Pazdeh / On be / Fifteen
Hejmara pit ardehan. Nav hejmara 15an, an
j di jimareya Romay de xv.
Pan::Lefandin::Dorzivrn / Sarmak / Wrap
1. Paikkirin 2. Lalandin 3. Dorlgirtin.
Pgir / Bamllk / Dependence
Nirxeke ku li gora guherbarek nirx diguherne

ev an pkhat ne.
Pkhate::Hman / Yapta / Constituent
Pareyek ji pareyn hem.
Pkhateya kevir::Pkhateya berd / Kaya yaps /
Rock structure
Cure taybetmendiyn kevir an j keviriyan.
Pkhateya Lewis / Lewis yaps / Lewis structure
Curekek formuln kmyew ku li dora sembola
element elektron bi xalan tne nandan.
Pkhateyn sereke / Mtemmim cz / Essential
component
Pkhateya bi hev ve girday. Ev pkhate ji esl
xwe nay veqetandin. Bi esl xwe ve dij. B veqetandin ji taybetiya xwe wenda dike. Xan mutemmn cuz a parsel ye, dar mutemmn cuz a
baxey ye.
Pkhatin::bn / Olumak / Occur
Byna heyberek. Derketina hol.
Pkhnandin / Biletirmek / Compose (to)
Li nav hev xistin.
Pekn / Sekme / Rebound
Bi sedema lketina heyberek bertek dibe
ew heyber vedigere.
Pl / Dalga / Wave
Di fizk de lerza ku belav dibe bi xwe re enerjiy radigihne.
Plav::Sol / Pabu::Ayakkab / Shoe
Amra lixwekirin parastina lingan ku bi piran li
dervey mal t bikarann.

Pehn / Topuk / Heel::Toe


1. Paiya plav 2. Dawiya sol.

Plbir::Plikn / Dalgakiran / Jetty


Dwar di nava deryay de nz perav ye, ji bo
kmkirina bandora (hz) pln av.

Pjgr / Havlu / Towel


Pa ziwakirin.

Pelimhewz::Pelhewz / Sinir otu / Plantago sp


Giyayek e di hekmiy de t bikarann.

Pejnker::Peljen / Duyarllk / Precision


Rastbiniya daney ye.

Peliqandin::Pelixandin / Ezmek / Crush


Bi alkariya hzek tit wey xwe diguhernin.
Dema mirov p li fkiyek bike fk wey xwe
diguherne, diqelie ava nava xwe derdixe, ev
pelikandin e.

Pkhata epalya girt / Skdolmu altgensel


yap / Close packed hexagonal structure
egoeya rast ku xwed bilindah ye 3 rehend
e. Ser bin w egoe ye, dora w j bi argoeyan pay ye.
Pkhate / Bileen / Constituent
Gel madeyn xamn ku di nava madeyn tevlih-

90

Pel mw / Asma yapra / Grape leaves


Peln dara tir.
Pel silk / Paz yapra / Leaf beet
Peln giyay silk ku ji familyeya ispanax ye.

Ferhenga Zaravn Teknk / Teknik Terimler Szlg / Glossary of Technical Terms

Pln erdhej /Deprem dalgalar /Earthquake waves


Di dema erdhej de ji navenda erdhej ber bi
derve ve hza heja zemn.
Pln hertz / 3x10^10 - 1::5x10^5 hz aralndaki
dalgalar / Hertzian waves
Pln hertz bi nav zanyar Alman Heinrich
Hertz hatiye binavkirin. Pln hem elektrk, hem
manyetk in ango elektromanyetk in bi leza
ronahiy li heway belav dibin. Frekansn wan di
navbera 3x1010 - 1, 5x105 hz (dirjiya plan di
navbera 2 cm - 2. 000 m) de ye.
Peln / Yapraks / Foliated
Tit ku wek pel xuya dike.
Peljen / Doruluk / Accuracy
Di pvanan de heta radeyek xelet, a t qeblkirin. Radeya rastiya pvan ye.
Plwe / Dalga yayc / Radiator
1-Amra ku hewa, av an j hilma germkir yan j
sarkir belav dike bi v away germah yan j
hnikahiy dike. 2-Sarkera ku zdebna pleya
germa motora ku bi xwe ve girday ye dixne.
Pemb / Pamuk / Cotton
Riwekeke ku bern w sp ne, diibin hiriy, nerm
e. Di tekstl de yek ji madeyn xam e, p cil dibin.
Pnc / Be / Five
Hejmara pit aran. Nav hejmara 5an, an j di
jimareya Romay de v.
Pnc sed / Be yz / Five hundred
Hejmara pit arsed nod nehan. Pnc car sed.
Nav hejmara 500, an j di jimareya Romay de
d.
Pnc / Elli / Fifty
Hejmara pit il nehan, Nav hejmara 50y,
an j di jimareya Romay de l.
Pns::Qelem / Kalem / Pen::Pencil
Amra nivsn.
Ppelk::Plik::Pngav / Basamak / Step
1. Di derenc de ry ku ling p l dike. 2. Ji bo
derketina ciyek bilind cih ku mirov piyn xwe
datnin, her yek ji wan bi bilindiya 17 cmyan t
kirin.
Peqik / Kabarck / Bubble
Titn ku hundir w w bi av an heway binepixe. Dema ku erm mirov diewite erm dine-

pixe re j t gotin.
Peqika asoker / Dze kabarcii / Bubble
Naneka li ser asoker.
Per::Bask::eng / Kanat / Wing
1. Lebat firindeyan ku p perwaz digirin; per
2. epil, mil * Her teyr bi baskn xwe difire.
Prar / ki yl yl nce::Evelki yl
Two years ago / Du sal ber.
Peravxan / Yal / Mansion
Kokn li kleka avan. Xaniyn taybet yn beravan.
Perde / Ekran / Screen
Amra rxara w rast ne zebloq ku bi alkariya
(rya) ronahiy wne yan j vdeoyan nan dide.
Pere::Dirav / Para / Money
Amra dayn ku ji kaxiz an j ji metal hatiye kirin.
Performans / Performans / Performance
Rewa xurtaniya di derbar karek de.
Pergal::Sstem / Sistem / System
Tevahiya rbazn ku bi kra bidestxistina encam tn.
Pergala agahiy ya zeviy / Arazi bilgi sistemi /
Land information system
Sistema agahiy ya ku agahiyn derheq erd
tde tn komkirin.
Pergala metrey::Sstema metr / Metrik sistem /
Metric system
Di matematk de pvanekn pergala metrey.
Perkaz::perwaz / Pervaz / Molding::Moulding
Pereyek kmber ku li dora ibak an j deriyan
txistin.
Perperok::ddok::Pinpink / Kelebek / Butterfly
Kzikeke ku temen w gelek kin e.
Perwane / Pervane / Propeller
Pir caran seba sarkirin tevgerdayn t xebitandin.
Perwerde / Eitim / Education
Kar hnkirin frkirin.
Pestan / Basn / Pressure
Mjera hza stn ya ku li yekeya qad bandor
dike.

91

Ferhenga Zaravn Teknk / Teknik Terimler Szlg / Glossary of Technical Terms

Pestn::Pestner / Pres::Bask / Press


1. idandina heyberek di nava du hz an j metalan de. 2. Makneya ku kar pres dike.

Pvek / Ek / Additional
Ji bo kmasiyn titan bn temamkirin pareyn
ku p ve tn dann. Zdekirin, mezinkirin.

Pestoya Bek::Beepestan / Ksmi basn / Partial


pressure
Li gazn di nava tkelek gaza meng de her gazek pestoyek xwe a bek heye. her gazek ji
bil tkel li gor v pestoya bek dihele. Di derdan (aman) a ku gazn ji hev cuda dixewne de
pestoya ku gor qebareya gazan para wan e.

Pvekirin::Pwenan::Pveke::P ve bike / Yaptr


/ Paste
Danna daneya ku di bra amra elektronk de ye
bi chek din ve. Danna heman daney ya bi cihek din ve kirin.

Pestoya bilind /Yksek basnc /High pressure ::


Overpressure
Pestana ku ji hudud dawiniya mainan zedetir
e.
Pestoya Dkel / Buhar basnc / Vapor pressure
Molekln av y di nava av de bi rewa gaz
ve xwe nan didin. ev molekl gava dikelin, bandorek li ser rbar ilav dikin, ji v bandor re
pestoya hilm te gotin.
P / leri / Forward
Di programn komptur de xebata pit niha.
Dijber pa. Ew agahiyn ku em l digerin di
malpr de di rpela p de ne.
Pgeh / Giri hol / Lobby::Entrance hall
Hola li d deriy daketin.
Pek / Srama::Sant (svlar iin) / Splash
Bi sedemeke (kevir li av dikeve, ava ku dirije
bi erd dibe) belavbna dilopn ilekiyan.
Pkker::Servir / Sunucu / Server
Komptura bingehn a ku di network de ji aliy
bikarhnern din ve karin bigihjin dane avkaniyn w.
Pvena rojane / Gnlk ilerleme / Daily advance
Di rojek de kar ku hatiye kirin.
Petkirin::Puxtekirin::Paqijkirina xam::Zengnkirina cewher / Atk (cevher zenginletirme) / Refuse
(ore dressing)
Bi rbazn curbecur paqkirin bi nirxkirin zelalkirina (safkirin) cewherek.
Pvajo::Proses / Sre / Process
Di komptur de kirariyn ku berdewam dikin. Ji
bo gihtina encamek rzn ppelokn kirariyan.
Pvajoya plansaziy / Planlama sreleri / Planning
process
Hem metod pngavn ji bo ekirna pilan.

92

Pxistin::Vxistin / Yakmak / Burn


Agirdadan/hilkirin.
Peya::Piyade / Yaya / Pedestrian
Kes ku bi me die.
Peyam / Mesaj / Massage
1. Agah, xeber, salix 2. Pxem.
Peyam / Mesaj / Oblique
Armanckirina tgihandina hest an j fikr (raman) , xwe bi nivs an j bi gotin nandan. Ez
dixwazim j re bi telefon peyamek binim.
Peyama elektronk::Posta Elektronk::E-posta::Ename / Elektronik posta / Electronic mail
andina peyam, agah yan j, daneyan bi rya telefon, komptur an j nternet. Pit end salan
bi rya peyameke elektronk em li hev hatin.
Peyar / Kaldrm / Sidewalk
Devera ku li kleka r ji bo ku peya l bimein hatiye veqetandin. Pareyek ji r ye.
Peyat / Yaya / Pedestrian
Rna bi piyan.
Peyda / Tedarik / Supply
Ji bo bikarann bidestxistina pwst.
Peyman / Szleme / Contract
Belgeya di navbera dudu yan j zedetir kesn ku
her du aliyan girdide, ji bo kirin an j nekirina
titek li ser lihevkirina titek.
Peymana lsans / Lisans anlamas / License agreement
Belgeya (dokumana) destr (rdan) . Belgeya
destra maf hilbern, bikarann yan j bikaranna teknolojiya mal ku frmayek kiriye
maf hilbern di dest w frmay de ye, dide
frmayeke din.
Peyv::Bje / Kelime / Word
Dengn watedar, yektiya dengan, gotin. Ew
peyv t i watey?

Ferhenga Zaravn Teknk / Teknik Terimler Szlg / Glossary of Technical Terms

Peywend / Bant / Relation


Tit ku bi hev re tkildar in.

Piling / Kaplan / Tiger


Ajalek dirinde.

Peywir::Erk / Grev (bir deerin baka deerlerle


olan ilikisi) / Task (which is a value in relation to
another values)
Pwendiya nirxek bi nirxek din re. 2- Kar ku
kesek an j titek dike. 3- Fonksiyona titek. 4Di komptur de her yek ji yekneyn kar ku b
peyikandin. Yekneya kar.

Pilr::Simore / Sincap / Squirrel


Ajaleke kov bi tovn daran xwed dibe.

Pezkov / Yabani kei / Wild goat


Ajaln kov yn mna xezal, m, bizin hwd.
pH Metre / Ph metre / Ph meter
Amr pvana PH ye.
Pifkirin / flemek / Blow
Bi pestoy defdana (tehndan) bay.
Pgment / Pigment / Pigment
Madeya ku reng dide titan.
Pijandin / Piirmek::frnlamak / Bake (to)
1-Titek li gor bikrhatina bikarann, bi bandora germiy anna rewa lhat. 2-Ziwakirina li
ber tav.
Pijandin::Pehtin / Piirmek / Cook
Bi bandora germ ku xwarin an j heyber p tne
asteka bi krhat.
Pk / Pik / Pig Iron
Amjena hesinkarbon ku di nav xwe de ji %4an
heta %5an karbon dihewne. Cureyek hesn
rokir (rijand) ye.
Pksel / Piksel / Pixel
1- Di nihrtina wnayan a ji nzk ve li ser wney hejmara xaln ku bi avan tn dtin. 2-Li
ser titek lekeya hrik, xal.
Pl / Pil / Cell
1-Jderka (avkaniya) hza ku bar diajo. Ew hz
bi ron, germ an j hevbandoriya kmyasal dibe. 2- Yekneya her bik ku bi ser xwe dikare kar bike.
Pl::bater / Pil / Batery
Amra ku enerjiya kmyay vediguherne enerjiya elektrk. Radyo b pl naixule.
Pile / Derece (emberin 360ta birine eit a birimi) /
Degree
Yekneya goey. Berhevkirina her s goeyn
hundir sgoe 180 ple ye.

Pnekirin / Yamalamak / Patch (to)


1- Temamkirina kmasiyn programn komptur. 2-Bi pneyan selihandin.
Pingar / rkinti::suyun bir engelden dolayi geriye doru
imesi / Swelling of the water to back
Li hember astengiyek bi pa ve vegern kombna av.
Pingar / Kuluka yeri / Hatchery
Ciyn ku ajal l qup dikevin.
Ppet::Mijok / Pipet / Pipette
Ji ppet re kam (kamir, arm) j t gotin, amanek azmnn kmyew ye.
Pir / Kpr / Bridge
Rya ku di navbera du ciyn ji hev qetiyane de
pwendiy dike.
Pira hilawst / Asma kpr / Suspension bridge
Pira ku bi alkariya tenafn vekand tn avakirin.
Pira Xw / Tuz kprs / Salt bridge
Di zanistiya kmyay de, pdiviya pgiredana di
navbera hicroka nv-redksiyon hicroka galvank oksdasyon de ye.
Pirze inn / Anz bimek / To plough up the
stubble of
Kar inna giyay pirzey.
Pirze rakirin / Anz bozma / Stubble plow
Karn li ser zeviyan rakirina giya.
Pirjandin::Pijiqandin / izgi kaynakl yamurlama /
Line sprinkler irrigation
Rbazeke avdaniy ku bi wey baran t kirin.
Pirpar / Semizotu / Purslane
Riwekeke ku ji av hez dike.
Pirtika betay / Beta parac / Beta particle
Elektron an j poztronn ku di dema xerabna
radyoaktf de ji dendika atom bi away trjan
dertn.
Pirtika sosret / Acayip parack / Strange particle
Di atom de parey ku nirxa sosretiy sifir e.

93

Ferhenga Zaravn Teknk / Teknik Terimler Szlg / Glossary of Technical Terms

Pirtk / Kitap / Book


Komek kaxizn bi nivs an j wneyan agahiyan
didin n ku bi hev ve hatine apkirin. Roman,
rok, helbest, ferheng, ferhenga zaravn teknk hwd.
Pirtkxane / Ktphane / Library
Kitbxane. Ciy ku pirtk materyaln wek pirtkan tn komkirin, hilann tn pkkirin.
Psav::Arav / Atk su / Waste water
Ava ku ji ber bikarnn maye qirj (qilr) bye.
Ava kzn.
Pispor::Karzan / Bilirkii / Expert
Kes ku ji ser mijar an j peyek zana.

Pton / Piton / Python


Cureyek maran bixeter, xurt mezin.
Pvan / lme / Measurement
Nexegeriyde pivan du curene. Pivana dirjahiyan pivana hokeyan (goeyan) . Bi alikariya
van koordinat (xyz) tn hesapkirin.
Pvaneka nex / Harita lei / Map scale
Pivaneka, end cara biukkirina nex niandide.
Pvaneka rjey / Oransal (kesirli) lek / Rational
(fractional) scale
Pivaneka nex ya ku bi weya rjeyi t niandan. minak:1/500

Pispor::areza / Uzman / Expert


Kes/a ku di der heq karek de zanna w/w
zde ye.

Pvaneka xz / izgisel lek / Linear scale


Cureyek pivanekye. Pivaneka xzi, pivaneka
nexey niandide li ser xzeke bipivanek hjmarn direjahiy hene. .

Pispor nirxandin / Deerleme uzmani / Appraiser


Kes ku pispor hesabkirina buhay zevizar, erd,
mal hwd. e.

Pvann gelemper/Kamu lmeleri/Public surveys


Beek ji karn nexegeriy ye. Mijara w karn
fermi (gelemperi) ye.

Pe / Meslek / Job
Peya ku t kirin. Xebata ku t kirin.

Pivann kontrol / Kontrol lmeleri / Control measurements


Pivann ji bo zanina rastiya pivanane. Nexegeriyde tu pivan b kontrol nay pejirandin.

Pesaziya girdayiy andiniy / Tarma dayal


sanayi alanlar / Agro-industrial areas
Cihn ku palkeyn bern ku ji andiniy ne l
ne. Mnak: A, Palkeya (fabrqe) rn, Palkeya
arab, Palkeya savar.
Pikinna br / Kuyu testi / Well test
Pikinnn (test) ji bo bikrhatina avkaniyan n
ku bi riya vekolna br pk tn.
Pikinna pestandin / Basma deneyi / Compression
test
Elementa di tabloya peryodkde a li stna 2A.
elementeke k km t dtin e. Bi kurteya Be
t nivsandin.
Pikinna xwecih / Yerinde deney / In-situ test
Pikinna ku li cih byer bi amrn hey b
pikinngeh (laboratuvar) t kirin.
Pit / Srt / Back
Ji bo heywanan mirovan, ji sermil heta bin qorik.
Pitre / Sonraki / Next
Kar, xebata dre ya di rz de, ya ku fermana
w d n b dayn. Fermana dre.

94

Pvek / lek / Scale


Rjeya dema ku dirjahiya rast ya li ser ry
erd derbas li ser plan an j nexey dibe iqas
pik dibe w nan dide.
Plan / Plan / Plan
1- Xza (zm) ku ben bajar, avah yan j makneyan cure bi cure nan dide. 2- Xz an j
nexeya ku bi hrgil ciyek bik li ser ry
erd nan dide.
Plana avadaniy (mar) / mar plan / Zoning plan
Plana ku parsel, avah, r titn din bi awayek berfireh tde t nankirin.
Plana avadaniya kiryar / Uygulama imar plan /
Tentative plan
Plana mar ya ku ji bo pratk esas t girtin
pvann w 1/1000 1/500 e.
Plana avadaniy ya ji bo parastin / Koruma
amal imar plan / Plan for protecting reconstruction
Plana ku di mar de qadn dirok xwezay
yn ku di nava bajr de ne diparze.

Ferhenga Zaravn Teknk / Teknik Terimler Szlg / Glossary of Technical Terms

Plana bajr / ehir plan / City plan


Plana ku bikaranna erd bajr t de t nandan, wek qada avahiyan, dibistan, r, qadn nah, qada saziyn ferm hwd.
Plana bakirina avadaniy / mar islah plan / Reclamation plan development
Bakirina, qenckirina plann imar. Plande hinek
guhartin tn kirin.
Plana bicihann / Uygulama plan / Implementation
plan
Pilana ku ji bo meriyet hati amadekirin. Van pilanande hurgili hene.
Plana bikaranna erd / Arazi kullanm plan / Land
use plan
Nexeya ku bikaranna erd nan dide. Ben
erd d bi i armanc bn bikarann di nexey de
t nandan. bajarvan, andin, qada nahiy. . .

Plana binesaziy / Altyap plan / Infrastructure plan


Plann ku bi armanca areserkirina pirsgirken
kanalzasyon, av, elektrk (ceyran) , telefon
gihaniy, hatiye amade kirin.
Plana nhat / Ulam plan / Intercommunication
plan
Plana ku pirsgirkn gihaniy trafk (nhat) areser dike
Plana dabekirin / fraz plan / Plot plan
Plana ku dabekirina parselan li ser girava mar
nan dide
Plana git / Ana plan / General plan
Plana mezin, fireh ya mader. Plana ku r nana
plann hurgil dike.
Plana herma lokal / Mevzii imar plan / Local zoning plan
Planeke ku li cihek b plan ji bo cihek bik
bi armanceke taybet t kirin. Ev plan bi awayek fizk dervey plana bajr e.
Plana herma pvek / lave imar plan / Addendum
zoning plan
Plana ku bi plann hey ve t zdekirn.
Plana herm / Blgesel plan / Regional plan
Plana ku t de end bajr cih digirin. Mnak;
plana herma bajarn GAP.
Plana hrgil / Ayrntl plan / Layout plan::Site plan
Plann avadaniy yn hrgil. Di van planan de

her maf avadan xuya dike. Pvaneka wan


1/1000, 1/500 in.
Plana mar ya pesendkir / Onayl imar plan /
Approved development plan
Plan, Proje an j belgeyn ku ji hla saziyn tkildar ve hatiye pesend kirin ji bo xebatn mar
dibin bingeh
Plana navenda bajr / Kent merkezi planlamas /
City center planning
Plana navenda bajr ya ku cihn bazirganiy
derdora wan nan dide
Plana peketina navnetew / Uluslar aras kalknma
plan / International development plan
Plann pvana jor n ku di warn civak, abor
poltikay de hatine amadekirin.
Plana peketn /Kalknma plan /Development plan
Plana ku di warn civak aboriy de potansiyeln hey dinirxne ji bo pnc salan t amade
kirin
Plana pvek a avadaniya / lave imar plan / Addendum zoning plan
Plana ku li plana hey t zde kirin.
Plana revze ya avadaniy / Revize imar plan / Revision zoning plan
Ger ku plana hey km bimne li gor pwstiy
ev plan t amade kirin.
Plana sereke / Nazimplan / Master plan
Pilana sereke. Pivaneka wan 1/5000 destp
dike heya 1/100 000 die. Van pilanande
zde hurgili nine, ten qaideyn giti hene. Pilann hurgili li gor van qaidan t kirin.
Plansaz nhatina (veguhastine) master / Ulam master plan / Transportation master plan
Planeke stratejk e ya ji bo nhatina bajr a ro
ya dahatuy.
Plansaz kiryar (peyikan::sepan::pratk) avadan
/ Uygulama imar plan / Appliance zoning plan
Plana mar ya ku ji bo pratk esas t girtin
pvann w 1/1000 1/500
Plansaz nzama jngeh / evre dzeni plan / Environmental plan
Planeke bi pvana bik herm ye. Pvann v
plan di navbera 1/50000 1/100000 de ne.
Di v plan de ji bo herm biryarn abor, poltk stratejk tn girtin.

95

Ferhenga Zaravn Teknk / Teknik Terimler Szlg / Glossary of Technical Terms

Plansaz parzkaran (parastin) a avadan / Koruma imar plan / Protection plan


Plana ku di mar de qadn drok xwezay
yn ku di nava bajr de ne diparze.

Plansazkirina ekolojk / Ekolojik planlama / Ecological planning


Plansaziya ku ji bo parastin bikaranna dewlemend nirxn xwezay t kirin.

Plansaz ewane (tertipkera) avadan / Nazm


imar plan / Master plan::general plan
Ev plan plansaziya navenda bajr, derdora bajr
bikaranna erd bajr bi gelemper nan dide.
Pvann w 1/2000, 1/5000 1/25000 in.
Plann cbickirin li gor v plan t kiririn.

Plansazkirina herm bajr / ehir ve blge planlama / City and regional planing
Plansaziya herm bajar ya ku li gor hem pvanan hatiye amade kirin.

Plansaz tadlat avadan / Tadilat imar plan /


Amendment plan
Guhertina plana mar li ser parsl an j hermeke teng.
Plansaz/a bajar herm / ehir ve blge plancs / City and regional planner
Kes/a ku di derbar plansaziya bajr de perwerdeh dtiye di w be de pispor e.
Plansazn Bajr / ehir plancs / City planer
Kesn pispor ku ji kirin avakirina cih jiyan
(bi taybet j bajar) ba fm dikin perwerdehiya v kar girtine. Kesn ku di war plansaziy
de pispor in plann bajar herman li gor zagonan dikin.
Plansaz / Planlama / Planning
Ji bo kirina ebatek ku t plankirin.
Plansaziya abor / Ekonomik planlama / Economical
planning
Plana ku ji bo armanca sererastkirina tkiliyn
abor yn welat an j herm ji aliy kes an j
saziyn berpirsiyar ve t birvebirin.
Plansaziya nhat / Ulam planlamas / Transportation planning
Planeke stratejk ya ji bo nhatina bajr a ro
ya dahatuy.
Plansaziya projey/Proje planlama/Project planning
Xebatn ji bo kirina proj. Plana kirina projey.
Plansazkirina chwar / Mekansal planlama / Spatial planning
Plann ku li gor taybetmendiyn fzk struktur (avahiy) tn amade kirin.
Plansazkirina civak / Sosyal planlama / Social
planning
Plann stratejk n ku ji bo areseriya pirsgirkn civak aboriy, tn amade kirin.

96

Plansazkirina herm / Blge planlama / Region


planning
Kar plansaziya herm.
Plansazkirina parastin / Savunucu planlama / Defensive planning
Feraseta ku di war abor siyaset de plansaziyeke stratejik nian dide
Plansazkirina pketin rvebirin / Gelime
planlamas ve ynetimi / Development and management planning
Plansaz rvebirina pven ya cihn ku tn
bikarann an j jngeha xwezay ye.
Plansazkirina tendurstiya bajr / Kent sal
planlamas / Urban health planning
Plana ku rewa jiyana bajr xwetir rihetir
dike
Plansazkirina xan / Konut planlamas / Dwelling
planning
Plana xaniyan n ku ji bo pwstiya starebn,
t amade kirin
Plastk / Plastik / Plastic
Madeya sentetk an j organk ku bi bandora
germah yan j fiar t ekildayn.
Platform::Sek / Platform / Platform
Cih kar l t kirin cih w ji derdora xwe bilindtir e.
Platn / Platin / Platinum
Elementeke ku hejmara w ya atom 78 e. Metaleke giran, girng dikare b ldan e.
Plazma / Plazma / Plasma
ileka di nav xwn de ku t de sorgilorik spgilorik hene.
Plton / Pluton / Pluto
Gerstrka her dr a ji Roj b, l niha Plton ji
nav rza gerstrkan hatiye derxistin, ew ne
gerstrk e, ew laek qeay ye li derdora Roj
dizivire.

Ferhenga Zaravn Teknk / Teknik Terimler Szlg / Glossary of Technical Terms

Pola / elik / Steel


Amjena ku hinek karbon hesin t de ye. Bi av
t hikkirin.
Polarskop / Polariskop / Polariscope
Amra ku ji bo ronah polar bye an j xwezay
ye were fmkirin.

r don j kar tnin, amanek ezmnn kmyew ye j


Pompeya xz / akl pompas / Sand pump
Pompeya ku xz p ka dibe.
Porteqal / Portakal / Orange
Fekiyeke ji malbata narincan

Polgon / Poligon / Plygon


Ciy guleberdan.

Potansiyel / Potansiyel / Potantiality::Potantial


Enerjiya ku ne xwed tevger e.

Polgona girt / Kapali poligon / Closed polygon


Zincira poligonan ya ku destpk dawi heman
xal. Zincir ji xaleke koordinar diyar detpdike
dawiy disa li w xal t girdan

Potasym / Potasyum / Potassium


Elementeke ku hejmara w ya atom 19 e.

Polgona palday / Dayali poligon / Based on the


polygon
Rista poligon ya paldayi. Destpk dawiyde
poligonek xwedi koordinat heye.
Polmer / Polimer / Polymer
peyvek yewnan ye, pol (gellek) , meros (pare,
l) an ku gellek pare ye. ji monomeran (yekpare) pk t.
Poltkaya bajarsaziy / Kentsel politika / Policy
planning
Poltkaya debar bajarvaniy de, ramann der
heq bajr de.
Poltkaya zeviy (erd) /Arazi politikasi /Land policy
Program nrnn bikaranna zeviyan, di rojn
pde.
Polonym / Polonyum / Polonium
Elementeke ku hejmara w ya atom 84 e.
Pompe / Pompa / Pump
Amreke ku madeyan (bi taybet j madeyn
gaz ilek) ji cihek dine cihek din.
Pompeya Vakm/Vakum pompas/Vacuum pump
Pompeyek di her du sern pompeya xwe de pestoyek negatf dide, kandinek bi zexm dike,

Poztron / Pozitron / Positron


Pariya bingehn a xwed bara poztf e ku di
hem atoman de heye,
Pres::Pestan / Pres / Press
Amra bi awayek mekank idandina objeyek.
Profl / Profil / Profile
Rewa guhertinn bilindahiyan di navbera du
xaln ruerd
Proje / Proje / Project
Pnumeya ku kirina an j kirina w t xwestin.
Projektor / Projektr / Projector
Amreke ronkirin.
Proten / Protein / Protein
Pkhatiyek organk e. amnoasd mna znckek
ji hevdu (kdu) re bn girdan proten pk tn.
Proton / Proton / Proton
Her hebika di nava dendika atom de ya ku barek (+1) poztf elektrk hildigire.
Pjan (Nane) a bej::Pjana zeviyan / Kr
nanesi::tarla nanesi / Mentha arvensis
Ji hikirina peln v giyay baharat t destxistin.
Giyayek iyay ye.
Pt::Alif / Hayvan yemi / Animal feed
Xwarina ajaln ked.

97

Ferhenga Zaravn Teknk / Teknik Terimler Szlg / Glossary of Technical Terms

Q
Qad::Meydan / Meydan / Square
Qada her fireh a ku di navenda bajr de ye.
Qada perwerdehiy / Eitim alan / Education zone
Di plann avadaniy (mar) de cih ku ten ji bo
avahiyn perwerdehiy hatiye veqetandin.
Qada xaniyan / Konut alan / Housing zone
Di plann avadaniy (mar) de cih ku ten ji bo
xaniyan hatiye veqetandin.
Qada avahiyan / Tesis alan / Plant area
Ew cih ku bo xizmetdayna gel hatiye cihekirin.
Ku li van deran avah bo v mebest dibe.
Qada Avahiyn Tenduristiy / Salk tesis alan /
Healthcare field
Di plan de qada ji bo avahiyn tenduristiy hatiye veqetandin.
Qada avahiyn turzm / Turizm tesis alan / Tourism facility
Cih ku avahiyn trzm l tne kirin.
Qada avakirin /Yap inaat alan /Construction area
Qada ku avah t de t lkirin.
Qada avan / Meskun alan / Residential area
Qada xani l hatin kirin. Qada avahi liser heyi.
Qada avdaniy / Sulama alan / Irrigation area
Cihn andin yn ku bi pergaln avdaniy, tn
avdan.
Qada avzm / Sulak alan / Wetland
Nexeyde ji bo qadn av j dert, hertim il ji
sewalanre maluvaniy dike t gotin.
Qada Bajar ya Nitecihbn / Kentsel yerleik alan
/ Urban built-in
Cihn ku avah l tn kirin an j hatine kirin.

98

Qada bazirganiy / Ticari alan / Commercial area


Di plann avadaniy de cih ku avahiyn bazirgan l tn kirin.
Qada bender (lengergeh) / Liman alan / Harbor
area
Qada li kleka deryay (an j gol) ku t de xebatn bender tn kirin.
Qada bern taybet ya herem / Blgeye zel rn
alan / Site-specific product area
Ew herma ku bi taybet bo berek ngeh e.
Qada bi l::Makiy / Makilik / Maquis groves
Cihn ku dar deviyn li herma deryaya sp l
digjin.
Qada bifikare ya jeolojk / Jeolojik sakncal alan /
Geological reserved area
Cihn ku di war erdnasiy de ji bo lkirina avahiyan xetere ye.
Qada bikarann ya li gor daxwaz / Tercihli kullanm alan / Preferred area of usage
Cihn ku li gor xwestek wek cihek trstik an
j cih avah t plan kirin.
Qada andiniy / Tarm alan / Agricultural land
Di plan de qada ku andin li ser t kirin. Ji bo
andiniy hatiye veqetandin.
Qada daristan / Orman alan / Forest area
Di plan de qada ku ji bo daristan hatiye veqetandin.
Qada depokirina stemeniy / Akaryakt depolama
alan / Fuel storage area
Qadn ku petrol anj sotemen tn depo kirin.

Ferhenga Zaravn Teknk / Teknik Terimler Szlg / Glossary of Technical Terms

Qada depokirin / Depolama alan / Storage area


Cih ku ji bo berhemn pesaziy (anj her tit)
tn l dann.
Qada destrnamey / Ruhsat alan / License area
Qada ku destura kirina avahiy hati dayin.
Qada elektrk (Karebay) ::Biyav karebay (elektrk) ::Biwara karebay / Elektrik alan / Electric field
Tekn ku bi sedema barn elektrk dibin. Qada
li dora barn elektrk ya ku hzn elektrk bandor li ser dike. Nana w E, Yekeya w
Volt/metre
Qada gela hik / Kat atk depolama alan / Solid
waste landfill site
Ew cih ku ji aliy rveberiyn herm ve ji bo jmayn hik hatiye veqetandin.
Qada golf / Golf alan / Golf course
Qada ji bo lstika golf hatiye veqetandin.
Qada Grngiyn Jngeh / Ekolojik neme sahip alan /
Ecological mportance area
Di plan de qada ku ji aliy ekolojiy ve girngiya
w heye.
Qada hawirdor / Mcavir alan / Municipal adjacent
area
Qadn ku ne di nav snorn aredariy de ne l
aredar kontrol dike.
Qada hebnn and / Kltrel varlk alan / Area of
cultural property
Herma ku ji aliy and huner ve dewlemend e.
Qada nert / Gazsz blge / Inert area
Di nava kan de cih ku gazn xeternak nahewne.
Qada karesat / Afet alan / Disaster area
Herma ku bi bandora leh, erdhj (bmelerze)
hwd hatiye herifandin.
Qada karsaziy / letme alan / Business area
Di v herem de karsaziyn cr bi cr bihevre nitech dibin. Bazirgan l van herman t kirin.
Qada karxebatn bajar ya ji bil xaniyan / Konut
d kentsel alma alan / Residential non-urban
study area
Cihn ku bazigan l t kirin. Li v herm xan nn
in, hem avah ji bo bazirganiy ne.
Qada kesk a aktf/Aktif yeil alan/Active green space
Qada kesk a lebat. Qadn ku ji aliy gel ve rasterast tn bikaranin. Park baxyn zarokan rekreasyon qadn kesk n lebat in.

Qada lehiy / Takn alan / Flood plain


Ew dern ku bi xetera avrabn gef dixwe.
Qada leker / Askeri alan / Military sites
Di plan de qada ku ten ji bo xebatn leker
hatiye veqetandin.
Qada lstik / Oyun alan / Playground
Pilana imarde qadn ji bo listikan hati veqetandin.
Qada lstik ya zarokan / ocuk oyun alan / Childrens playground
Pilana imarde qadn ji bo listikn zarokan hati
veqetandin.
Qada Mrg::Mrg / Mera alan / Pasture land
Qadn bi re yn ku havn zivistan tn bikarann.
Qada mrata andn / Kltrel miras alan / Cultural
heritage site
Herma ku nirxn madd manev di hindur
xwe de dihewne.
Qada Mugnatz::Biyav Mugnatz::Biwar Mugnatz / Magnetik alan / Magnetic field
Tekn ku bi sedema barn elektrk dibin.
Qada li dora barn elektrk ya ku hzn mugnatz bandor l dikin. Nana w B, Yekeya w
T (Tesla) an j G (Gauss)
Qada nivs / Yaz blgesi / Text area
Cih nivs t nivsandin.
Qada parast / Koruma alan / Sanctuary
Qadn ku xwedi taybet ji bo v taybetiya xwe
t parastin.
Qada Parastin Pvexistina Jiyana Kov /
Yaban hayat koruma ve gelitirme alan / Wildlife
protection and development area
Herma ku tixubkir bi hinceta yektiya ekosstema ajal u nebatan b parastin pvexistin
Qada parastina xwezay / Tabiat koruma alan /
Nature conservation area
Qada ku ji bo xwezaya w were parastin bi
dest mirovan ney xerakirin hatibe veqetandin.
Qada Parastin ya Leker / Askeri gvenlik blgesi
koruma alanlar / Military security zone conservation
areas
Di pilana mar de ji bo parastina devlet tessen pir girng e.
Qada Pketina Bajar / Kentsel gelime alan /
Urban development area

99

Ferhenga Zaravn Teknk / Teknik Terimler Szlg / Glossary of Technical Terms

Heremn ku di mezinbna hejmara bajr de d bn


avakirin.

Cihn ku bi mebesta werz tn karann ku ji hla


pvana wan mezinin.

Qada pesaziy / Sanayi alan / Industrial area


Di plan de qada ku ji bo palke kargehan hatiye
veqetandin.

Qada xeternak / Riskli alan / Risk area


Cihn ku ji bo avakirana bajr ne rast e. Mnak:
Herma erdhj.

Qada rekreasyon / Rekreasyon alan / Recreation


area
Ji bo bajariyan qadn seyran.

Qada xz::Qada Slik / Kumul alan / Dune field


Herma ku bi xz (qm) hatiye dorpkirin.

Qada rntgeha gund / Ky yerleim alan / Residential area of the village


qada ku gund l cihbuyi, gund li ser runiti. Runitgeha gund.
Qada sererastkirin / Dzenleme alan / Land arrangement area
Mulkiyeta kadastroy li gor plana mar an j parselasyon ji n ve t sererastkirin. we snor
parsl ji n ve t diyarkirin.
Qada sergoy::Qada depokirina gilan / p depolama alan / Landfill site
Qada ku geleyn bajr l tn berhevkirin. Li van
deran bermayiyn kirt dikarin bn paqijkirin bzirarkirin.

Qada zanngeh / niversite alan / University area


Di plan de qada ji bo zanngeh hatiye veqetandin. Kampsa zanngeh.
Qadn kar navend / Merkezi i alanlar / Central
business district
Di plan de ji cihn kargeh cihn bazirganiy re
t gotin.
Qadn palkeyn girday andiniy / Organize
tarm alan / Organized agricultural area
Di plan de ji cihn tessn mezin y ji bo andiniy.
Qadn Parast / Sit alanlar / Protected areas
Qadn ku ji bo sedemn avahiyn kevnare t de
ne, guhertin ten bi destr tn kirin.

Qada seyran / Kamp alan / Camping area


Cihn ku mirov l bigerin eva xwe l derbasbikin.

Qadn Parast yn Xwezay / Doal sit alan / Natural protected area


Qadn ku di xwezaya xwe de parast ne.

Qada nah / Yeil alan / Green space


Pilana imarde ji qadn;park, bax zarokan, refuja nava riyan, bax saziyn fermi, qadn lekeri, bin xetn kehrebay y mezin
reqreasyonre qada kesk t gotin.

Qadn st n drok /Tarihi sit alan /Historical sites


Qadn kevnare ku ber mirov t de jiyan kirine.

Qada nah ya pasf / Pasif yeil alan / Passive


green space
Qada kesk ya tebat. Qadn ku rasterast ji aliy
gelve nayn bikaranin. Ji bili park, bax zarokan
reqreasyonan qadn din yn tebatin.
Qada il / Islak alan / Wet area
Qada il buyi, qada il dimine. Qada il dibe.
Qada Teht / Kayalk talk alan / Rocky area
Cih ku zemna w ji kevir an j zinar pk t.
Qada turzm::Qada getiyariy / Turizm alan /
Tourism area
Ew cihn ku bi mebesta geryan t bikarann.
Qada werz ya herm / Blgesel spor alan / Regional sports ground

100

Qaderza kesk / Yeil kuak / Green belt


Qadn kesk yn li peyhev tn. Zincireya qadn
kesk.
Qam / Boy / Height
Dirjahiya ji bin heta ser.
Qanna biosavart / Biosavart kanunu / Law of biosavart
Vegotina matematk ya qada manyetk bi
away tezya ku w kiriye nan dide.
Qapan / Kantar / Weighbridge
Alava ku giraniya titek diwezinne
Qazan::Boyler / Kazan / Boiler
Derdana mezin kr a ku ji bona germahiy an ji
bo titn din av an iv t de t kelandin.
Qedexe / Yasak / Ban
1. Fermana nekirin, astengiya ferm 2. Heram.

Ferhenga Zaravn Teknk / Teknik Terimler Szlg / Glossary of Technical Terms

Qedexekirin / Yasaklamak / Ban


Kar astengkirin.

Qewartin / Oymak / Carve


Bi kolandin derxistina nava heyberek.

Qefl / Asma kilit / Padlock


Mifteya ku bi engel e engel w di qulpn
der re derbas dibe t girtin.

Qilo / Boynuz / Horn


Hestiyn tj dirj n ku di ser hin ajalan de
derdikevin.

Qelitek::Xane::Kel::Kert / Yiv / Groove


Xetn li ser rxar yn ku ji al niikan pk tn
Qeris / Donmu / Frozen
Rewa madey ku ji ilek derbas req (hik) bye.

Qinc::akl / ekl / Plumb


Giraniya nzi 500 girami seri tuj bi benek t
hilawistin xza rka erdi niandide. Nexegeriyde ji bo situnikirina (an ji asoyikirin) alavn pivan t bikaranin.

Qerisn::Cemidn / Donma / Freezing


Guherna rewa made ya fizk ji ilek ber bi req
(hik) .

Qr / Zift / Pitch
Madeyeki ji petrol t barkan pir caran ji bo
qrkirina reyan t bikararn.

Qerisn::Cemidn / Donmak / Freeze


Hikbyna madeyn ilek bi sedema kmbna
germahiy.

Qirjiya deryay / Deniz kirlilii / Sea pollution


Qirjbna deryay.

Qernefl / Karanfil / Carnation


Kullkeke bi bn e. Bi gelek rengan vedibe l bi taybet qernefln sor sp navdar in. Ji bo xemilandin j tn bikarann.

Qirjkern av / Su kirleticiler / Water pollutant


Her tit k bi hebna xwe an j bi zdebna xwe
awan paqiya av km dikin. wek zdebna mikroorganzmaya wek hebuna maddeyn jehr wek
zdebna maddeyn organk norgank wek
tevlbna bermahiyn kargeh pesaziy hwd

Qerta vedor / Devre kart / Circuit board


Ji bo kirina vedora elektronk lewheya ku t bikarann. Hmann elektronk li ser tne dann.

Qonax / Aama / Stage


Di pketin de gavek an j demek.

Qesp::Xurme / Hurma / Date


Fkiyeke tropk e. Tehma w rn e. Pit ku t
hikkirin t asta xwarin an j firotin.

Qorne / Korna / Horn


Di makneyan de ji bo hiyariya derdora xwe
amra ku deng deng derdixe.

Qesr::Kok / Saray / Palace


Avahiyn mezin biemir n ku hukumdar an j rbern ol l dijn.

Qot::Bilindah / Kot / Level


Ast bilindahiya cihek ji deryay (derya 0 t qeblkirin) . Dirjahiya sitn ya di navbera du xalan
de.

Qeta dirj / Boykesit::uzunlamasina / Longitudinal


Birna dirjahiy. Profl derxistina dirjahiy.
Qetn zingar / Oksit tabakas / Oxide film
Keviren ku ji tebeqeya aven binerd jortirin, li ber
bandora av okside dibin. Ew qada ku oksidi buye
j ra QADA OKSD t gotin.
Qetn / Kopma / Breaking
Titn bi kaandin, bi rizn bi hzn hwd ji hev
be re t gotin.
Qetneka ber / Enkesit / Cross-section
Di projeyan de bilindahiya xaln berk nan dide.
Qewar / Oyuk / Hollow
Cih qewart, hundur w vala alik.
Qeware::Qebare / Hacim / Volume
Valahiya ku heyberek dadigire. Hem made xwed
qebare ne. Qebare bi bariste cih re eleqedar e.
Qebare bi m3, ltre, cm3 hwd. t pvan.

Qantm::Kiwantm / Kuantum / Quantum


Peyvek latin ye, wateya qantm end, i qas
e/ye, teoriyek (nazar) e teoriyek berfireh e
Qub::Qube / Kubbe / Dome
Ji bo ku ser devern mezin bn girtin ji acr an j
beton t avakirin. Bi piran di mizgeftan de t
avakirin. Gilover e.
Qulika teqn / Patlatma delii / Blasthole
Holika ku t de titek t teqandin.
Qulipt::Qelapt / Devrik / Transpose
Tit ku xwar bye nz ketin ye.
Qumarxane / Kumarhane / Casino
Ciy lstika qmar.
Qupik::Kurk / Kulukaya yatm tavuk / Sitter
Mirk an j ivka li ser hk rnit, li hviya ikan e.

101

Ferhenga Zaravn Teknk / Teknik Terimler Szlg / Glossary of Technical Terms

R
Ra::Gravton / Graviton / Graviton
Pareyek atom ku h nehatiya dtin hza kan radigihne.
Radar / Radar / Radar
Amra ku bi wergirtina pln radyoy ciy objeyan tesbt dike ku bi piran di ket balafiran
de t bikarann. .
Radeya Reaksiyon / Tepkime mertebesi / Order of
reaction
Nandana astn reaksiyonan dide, ji bo hevken bingeh formuln matematk a kmyew
senahiy (hesan) dide ber keran (mirovan) .
Radon / Radon / Radon
Elementeke radyoaktf e. Jimareya atoma w 68
e. Naneya w Rn ye.
Radyasyon / Radyasyon / Radiation
Belavbna vjenek an j guheziya vjenek y
ku ibin bi pln elektromanyetik an j pirtikan
ve belave dibe, ji tewawiya bi v belavbn re
radyasyon t gotin.
Radyasyona elektromagnetk / Elektromanyetik
radyasyon / Electromagnetic radiation
Mnak: bijjk de ji bo nwenen vere dermankirin
an j ferbune trjn karevay asinrevay te bi
karann.
Radyator / Radyatr / Radiator
Amra belavkirina germah yan j sermay ku bi
sarkirin an j germkirina hewa, av an j hilma
germ dixebite.

102

Radyo / Radyo / Radio


Pergala ragihandina deng a bi pln elektro magnetk. Amra ku pln elektromagnetk digire
vediguherne frekansn deng.
Radyoaktv / Radyoaktiflik / Radioactivite
Weandina trjn alfa, beta gama ku bi sedema parebna atom dibe.
Radyoloj / In bilimi / Radiological
Zanista trj (pln radyoy) .
Radyoskop / Radyoskopi / Radioscopy
Di bin trjan de di her war de venrna (muayeneya) we tevgern lebat an j objeyek.
Radym / Radyum / Radium
Elementek e ku hejmara w ya atom 88 e.
Ramalna baran /Yamur erozyonu /Pluvial erosion
tina erd ku bi ava baran dibe bi vya
axa sdewar a li ry erd bi xwe re dibe.
Ramalna kersax::Daxurana kersax / Ky erozyonu / Beach erosion
Di encama ldana pln deryay yan j bi herikna emek re jna axa kev perav.
Rapora plana avadaniy / mar plan raporu / Zoning plan report
Rapora danasna (ekerekirin vegotin) plan.
Parek ji plan ye. Dema plan t amadekirin ev
rapor j t nivsandin dikeve dosyeya plan.
Raqim / Ykselti::rakm::irtifa / Altitude
Bilindahiya ji asta deryay.

Ferhenga Zaravn Teknk / Teknik Terimler Szlg / Glossary of Technical Terms

Rasat / Rasat / Observation


Ji bo kar pivan lnrin. Lnrina pivan.
Rast / Dz / Flat
1. Ne ewt 2. Durist 3. Heqqet 4. Meydan 5.
Pber Mirin t rast, av tevan li rev.
Rasteqn::Realte / Realite / Reality
Rew titn ku nenga, xeyal xwen in.
Rasterast::Alman / Hiza::aliyman / Alignment
Xeta (xza) b goe, b veger an neikest. Li
pithev rzbn. Yektabn. Pit rzbn lihev siwarbn, yek xuyakirin.
Rasterya qiyas / Kiyas dzlemi / Plane compared
Rasteka ku l t muqayesekirin. Rasteka t liberavgirtin.
Rasterya smetr / Simetri dzlemi / Plane of
symmetry
Rasterya ku krstalek vediqetne du pareyn
smetrk.
Rastey::Hrbniya xz /Dorusal /Linear accuracy
1. Eleqedarbna bi rastexzek ve ye. 2. Xaln
ku li ser heman rastexz ne.
Rasthatin / Raslantsal / Incidental
Byera ku b hesab diqewime.
Rast::Dirust / Doruluk / Accuracy
Dereca rastiy.

tek bi cih an j biqerar endn reaksiyon pk tn


di nava byern fsyon de j jvebna ntronan endn caran di v reaksiyon dbare dikin.
Rbaz::Azne / Metot / Method
Ji bo meandina karek riyn ku tn bikar ann.
Rbaza perivandin / Kabartma yntemi / Relief
method
kirina nexey bi rbaza qewar. Z ya ku koordinata syemine, ne bi hevxzan l bi qewar t
niandan.
Rbaza pvana ortogonal / Ortogonal (prizmatik)
lme yntemi / Orthogonal (prismatic) measurement
Pivana bi kenarn tikane. Pivana pirizmatik ji t
gotin.
Rbaza tarkirin / Glgeleme yntemi / Shading
method
kirina nexey bi rbaza sih. Z ya ku koordinata syemine, ne bi hevxzan l bi sih t niandan.
Rbaza teqandin / Patlatma yntemi / Blasting
method
Rbaza ku p plana teqandin t kirin. Li gor
taybetmendiya kan plan ku ji bo teqandin t
kirin.

Rawestek / Fren / Brake


Amra ku maneya dide sekinandin lezayiya
mana hd dike.

Rbaza veguhastin / Nakliye yntemi / Transportion method


Rbaza ku p plana veguhastin t kirin.
Mnak; Bra derann, banda komir, vagonn bi
riya hesin

Raxistin / Sermek / Spread


1. Danna erd 2. Rapandin.

R::op / z / Trace
Naneya ku li d tit an j mirovan dimne.

Rayename / Yetki belgesi / Authority


Belgeya ku destr p t dayin.

Ref::Belttk / Raf / Shelf


Lewheyn ku bi dwaran ve an j di dolaban de
tne cerkirin mirov titan datne ser.

Reaksiyon::Karlk / Reaksiyon::tepkime / Reaction


Byerek ku di navbera maddeyn ku bandor
didin li ser hev de pk t, kar bizivn ye.
Reaksiyona Nukleer::Karlka Navok (dendk) /
Nkleer reaksiyon / Nuclear reaction
Cureyek reaksiyon ku di dendika atom de dibe. Di v reaksiyon de pare ji dendika atom
vediqetin enerjiyeke mezin dert hol.
Reaksiyona zincr::Karlka zincr / Zincirleme tepkime / Chain reaction
Reaksiyonn bi dvyek in, ji ber bna elemen-

Refleks / Refleks / Reflect


Bersive k bin bandorek de t dayin.
Rgeh::Xulge / Dolanca::Yornge / Orbit
Riya ku xelek bitevger diopne an xz dike.
Rgeza Le Chtelier / Le chtelier ilkesi / Le chteliers principle
Li gor rgeza Le Chatelier di kmyey de ji pergelek hevseng bandorek dest p bike, pergal j
ber bi km kirina v bandor ji n ve rewek
hevseng pk tne

103

Ferhenga Zaravn Teknk / Teknik Terimler Szlg / Glossary of Technical Terms

Rgeza Nediyariya Heisenberg / Heisenberg belirsizlik ilkesi / Heisenberg uncertainty principle


Li gor rgez, derawa momentma pirtikek a
rastrast di heman dem de i caran bqusr an
j bitn nay berskirin.
Rehabiltasyon / yiletirme / Rehabilitation
Di plann mar de bakirin, sererastkirin. Plan
tevah nay guherandin, ten t de li gor pdiviyan hinek guhertin tne kirin.
Rehend / Boyut / Dimension
Mezinahiya ji aliy direjah, ber bilindahiy ye.
S Rehend (3R)
Rhesin::Riya hesin / Demiryolu / Railroad
Rya tirn.
Rjeya herikn::Db / Debi / Flow rate
Mjera madeyn herikbar (gaz an j ilek) ku di
yekeya dem de di qeteka lley de derbas
dibe. Flaksa av an j bay.
Rejma mal / Mal rejimi / Property regime
Sistema ku lhvekirina mal mulk ya ya hevjina.
piti hevberdan li gor v sistem waridat t
parkirin.
Rejma mal a zagon / Yasal mal rejimi / Statutory
property regime
Rejima (sistema) lhvekirina waridat ya ku li
zagunde hati lvkirin. Eger hevjin sistemaka
din nehilbijrin, ev rejim dikeve meriyet.
Rej::Xelz::Komira kevirn / Kmr / Coal
Kevir agirgir ku ji aliy karbon ve dewlemend
e ji bin erd dert. Ev maden darn ku di bin
erd de mane ne di demeke dirj de dibe.
ewateke fosl ye.
Relatf / Bal / Relative
Ji bo titn bipvan an bi nirxandin li gor hevberkiya titek din re t gotin.

Restorasyon / Restorasyon / Restoration


Avahiyn diroki de , li gor resena xwe nukirin.
Restorekirinn::Nkirin / Restore etmek / Restore
Nkirina titn kevn.
Rveberiya bajr / Kent ynetimi / Urban management
Di rveberiya xizmetn bajr de peywirdar in.
Rveberiya gelemper / Kamu ynetimi / Public administration
Rveberiya fermi, ya dewlet. dara dewlet.
Rveberiya projey / Proje ynetimi / Project management
Rveberiya bi rkxistina, cibicianina proj.
Revze / Revize / Revised
Guhertin nkirina titek ye.
Rewa / Nem (yer altndaki nem) / Moisture
Li ciyek yan qadek ji bo rjeya av t gotin
Rewadar / Nemli / Moist::Damp
Ciy ku rewaya w zde ye.
Rewaya kan / Ocak nemi / Mine moisture
ilav ilahiya heway ya li nava kan.
Rw / Yolcu / Passenger
Mirov ku ji ciyek die ciyek din.
Rewt / Srk / Stake
Dar zirav dirj.
Rze iya / Srada / Chain of mountains
iyayn b navber ku li d hev in. Mnak:Toros,
Gabar Cd.
Rzepolgona girday / Bali poligon / Connected
polygon
Rzepolgona ku polgona yekem ya daw girday ye. Di destpk dawiy de 2 poligonn
xwed koordnat hene.

Renym / Renyum / Rhenium


Elementeke ku hejmara w ya atom 75 e.

Rzepolgona vekir / Aik poligon / Open polygon


Zincra polgonan ya ku di dawiya zincr de
xala koordnata w ne diyar e. Hesapkirina koordnatn van zincran b kontrol e.

Req / Sert / Hard


Madeya ku xzkirin, qurifandin, qermiandin,
birn ctina wan dijwar e. Dijber nerm e.

Rezerva jrerd / Yer alt deposu / Underground reservoir


Zdebna mjera kanzaya di bin erd de.

Req::Reqat::Hik / Sertlik / Hardness::Toughness


1. Bergiriya made ya li hember xzkirin. 2.
Rewa madey il ku pit qerisandin dikev.

Rezervuar / Rezervuar / Reservoir


Li pita seddek an ji bendavek qebareya av l
berhevdibe. Ava kombuyi, ava berhev.

104

Ferhenga Zaravn Teknk / Teknik Terimler Szlg / Glossary of Technical Terms

Rzika Hund / Hund kural / Hunds rule


Orbtalek xal (wala) hemvjen hebe orbtalek
yek atom elektrona duyem hilnagire. ev e rista
Hundiy ye.

Robot / Robot / Robot


Makneyeke elektromekank ku bernameya w ji
ber ve hatiye sazkirin li gor w bernamey
tevdigere.

Rzika Oktet / Oktet kural / Octet rule


Wekidin Rista (Rzik) bi het j l t binavkirin.
gava element hevketinek pktnin, xwestina
asta elektrona y bi het dikin divn mna
gaza torn l bibin, ji bil helym koma gazn
torn asta dawiy hem bi het elementan pk
tn.

Rodym / Rodyum / Rhodium


Numreya w ya atom 45 e. Bi kurteya rhy t
nivsandin. Elementeke kmyay ye. Metaleke pir
hja ye.

Rzika Trouton / Trouton kural / Troutons rule


Orbtalek xal (wala) hemvjen hebe orbtalek
yek atom elektrona duyem hilnagire. ev e rista
Hundiy ye.
Rzkirin / Dizmek / Align
Li pey hev an j li ser hev danna heybern pirjimar.
Rzname / Ynetmelik / Regulation
Di gernendeya saziyan de belgeya zagonn birevebiry. .
Rjt / Rijit / Rigit
Y ku bi bandora hz teey xwe naguherne.
Y ku navezele.
Risas::Zir / Kurun madeni / Lead (pb)
Gewherek e.
Rska erdhej / Deprem riski / Earthquake risk
Devera k rska byna erdhej l hey
Rista hevr / Hamur kural / Rule of dough
Parselasyonde sistema heviriye. Parselasyona
nu de sirorn ber weke hevir tn tevlihevkirin. li
gor plana imar sinor nu t danin.
Riya dereceya duyemin / kinci derece yol / Second
degree way
Di firehiya riyan de pleya duyem.
Riya dereceya yekemin / Birinci derece yol / Firstdegree way
Di firehiya riyan de pleya duyem.
Riyn git / Karayollar / Highways
Bo rgeha wesaytan t karann. Ev r b temam ji ax hatine xelaskirin ser wan j bi qr
zift hatiye nixumandin.
Riz / eltik / Paddy
Birinc ku hna nehatiye qeartin.

Roj / Gn / Day
Bst ar demjimr.
Rojava / Bat / West
Aliy ku roj l die ava.
Rojhilat / Dou / East
Ciy ku tav j hilte yan j radibe yan j ji hla w
herm re t gotin.
Rojhilat bar Asya / Gneydou asya / Southeast Asia
Nav herma ku di navbera parzemna okyansya asyay.
Rojik::Lens / Mercek / Lens
Amrek ku dema trjn ronahiy di nav xwe de
derbas dike wan trjan, bipergal nez an j dr
hev dike. Dikare titn mezin bik, titn bik
mezin bide xuyakirin.
Roket::Moek / Roket / Rocket
Nav motora ku dehfdaneke bi enerjiya mezin
dike ye. Roket bi fiiqandineke lezgn a gazn
gelek germ dilive.
Ronah / Ik / Light
Cureyeke pla elektromagnetk e ku bi ava t
dtin. Bi alkariya w kar dtin dibe.
Ronak::Ron / Aydnlk / Bright
Rewa xuyadar. Tirjn ronahiy li heyberan dikevin vedigerin di av mirov de ra heyberan
dihlin.
Ronkirin / Iklandrma / Lighting
Ji bo ku tit derdor b dtin, lgirtina ewl ye.
Rontgen / Rntgen / Roentgen::X-ray
Cureyek ronahiy ku p wneyn hest hinavn mirovan an j hundir titan t kiandin.
Roper / Rper / Benchmark
Kirokiya ku navniana xal (poligon) niandide.
Niana liser erd windabibeji Li gor roper xal
disa t ditin.

105

Ferhenga Zaravn Teknk / Teknik Terimler Szlg / Glossary of Technical Terms

Rbar / Akarsu / River


Di herkgehekde herikna av ser zemn.

Rpit::Betan / Astar / Lining


Beriya sewax boyax li ser diwar tdan

Rubdym / Rubidyum / Rubidium


Numreya w ya atom 104 e. Bi kurteya rf t
nivsandin. Elementeke kmyay ye.

Rusubat / Rusubat / Deposited material in the


water
Kelupeln av bi xwere diherikine. Ax, kevirhwd.
Bi avre robarde diherikin rezervuara bendav
zu tije dikin temen bendav kurd dikin.

Rder::Rkar::Rds::Pe / Cephe / Facade


Ji dora avahiy her aliyek.
Rkirin / Kaplama / Coating
Ji bo xemilandin parastina ruy avah anj wek
din ku bi metal, cam madeyn din rkiya w
t kirin.
Rn / Ya (yemeklik ya) / Oil
Madeyn ku di kirina xwarin de t bikarann
da ku tema xwarin batir be.
Rnkirin / Yalama / Greasing::Lubrication
Ji bo mane zengar negirin l t dayn.
Rpel / Sayfa / Page
Di nternet de her perdeyeke ku agah, wne
hwd. dihewne.
Rp / Arayz / Interface
Di bernameyn kompter de rpela sereke ya ji
bo bikaranna fermann bernamey.

106

Rutenym / Rutenyum / Ruthenium


Numreya w ya atom 44 e. Bi kurteya ru t
nivsandin. Elementeke kimyay ye.
Rutherfurdym / Rutherfurdyum / Rutherfordium
Numreya w ya atom 37 e. Bi kurteya rb t
nivsandin. Elementeke kmyay ye.
Rxandin / Ykmak / Demolish
Hilweandina avahiyek.
Rxara Xilsok::Rxara emetok / Kaygan yzey /
Gliding surface
Ruy hil, ahk, ssik ne girzek. Mna ruy
cemed an j ry sabna il.
Ry jrn / Alt yz / Underside
Di avahiy da ry asas jrn.

Ferhenga Zaravn Teknk / Teknik Terimler Szlg / Glossary of Technical Terms

S
Saf / Ar / Pure
Madey ku madeyn cuda li nava xwe de nahewne.
Safr::Yaqt / Safir / Sapphire
Kevir ku ji bo xeml t xebitandin.
Sal / Sene / Year
Dinya zivirna xwe ya li dora roj di 365 roj, 5
saet 49 deqqeyan de temam dike. Ji w dem
re sal t gotin.
Salona mezin / Byk salon / Hall
Menzela ji bo mvanan hatiye kirin, menzela
her mezin.
Samarym / Samaryum / Samarium
Numreya w ya atom 62 ye. Bi kurteya sm t
nivsandin. Elementeke kmyay ye. Di pesaziya
snemay de ji bo ronahiy t bikarann.
Santgrad / Santigrat / Centigrade
Pvana tn ye. Ji bo av dereceya (pile) cemidn
sifir dereceya keln sed t qeblkirin di nav
v pvan de t parvekirin. Sed gav hene di nava
cemidn keln de, her gavek dereceyek (pile) e.
Santltre / Santilitre (cl) / Centiliters (cl)
Yekeya qebarey.
Santmetre / Santimetre (cm) / Centimeters (cm)
Yekeya dirjahiy.
Santrala telefon / Telefon santral / Telephone
switchboard
Sstema bi heman navend ve girday ye ku ji bo
herikna ragihandin tketin derketin bi awayek otomatk bike ye.

Sar / Souk / Cold


Y ku germahiya w/ km e.
Sarinc / Buzdolab / Refrigerator
makineyek kar sarkrn dike
Sarinc / Soutucu / Cooler
Makineyek kar sarkrn dike
Sarogerm::regerm::rme / Ilk / Warm
Ne sar. Germahiyeke gelek km ku la mirov p
acis nabe.
Savar / Bulgur / Cracked wheat
Hr genim
Saw / Faraziye / Supposition
Telesiyek h tam ne hatibe rastkirin li bel wek
rastbe were kebulkirin
Sazgr / Dzenleyici / Regulatory
organzatora heman karek
Sazkirin / Kurmak / Install
T de bi cih kirina bernameyek di kompter de.
Sazkirin / Kurulum / Setup
T de bi cih kirina bernameyek di kompter de.
Sedsal / Yzyl / Century
Pareyek dem ku ji 100 sal pk t.
Sgoekirin / genleme / Triangulation
Sgoekirin. Nexegeriyde wext hesab nirengiyan t kirin, zincira hesabi weke sgoeyan t
sazkirin ku kar pivana kenar goeyan hsabi b
kirin. Sgoekirina beriya erterpolasyon ji bo bidestxistina hemxetn bilindahiy.

107

Ferhenga Zaravn Teknk / Teknik Terimler Szlg / Glossary of Technical Terms

Sgoeya goefireh::Sgoeya goekirawe / Geni


al gen / Obtuse triangle
Sgoey ku goeyek j ji 90 piley zdetir e.
Seht::Piknan::Kontrol / Kontrol / Control
Nihrtina rastiya titek, venihrtin. Ka elektrk
heye yan j tune ye kontrol bike.
Slav::Leh / Takn::Sel / Flood
Ava pir raby ku di ciy derbas dibe (rbar,
em) de ziyanan dide. Bi piran pit barana domdar an j pit helna berf dert hol.

Seperator / Seperatr / Separator


Amurek kar di pera jhev ketandin dike
Spiya alavan / Alet sehpasi / Instrument tripod
Heybera ku ji bo karek dest an j mekank were
kirin hatiye amade kirin.
Ser / Ba / Head
1. nsan u ajalanda bea organn ev, poz, mej,
hwd. di naxweda dihewne 2.

Seleb::Kanal::Soln / Lam / Sewer


Coyn bin erd ku ji bo herikna avn qirj.

Sera::Metel / Sera / Greenhouse::Hothouse::Plant


house
Avahiya ku t de fk zerzewat t andin
dora w bi cam an j naylon girt ye.

Selenod / Selenoit / Selenoid


Tla lefand (dibe ku li dora lleyek be) ya ku ji
bo kirina qada elektromagnetk t bikarann.

Serad::Bjing / amur elei / Mudscreen::Shale shaker


Amra ku qulqulk e gewher ji madeyn din diqetne.

Selenym / Selenyum / Selenium


Numreya w ya atom 34 e. Bi kurteya se t nivsandin. Elementeke kmyay ye.

Serad::Girbj / Kalbur / Sieve


Bjinga mezin. Ji bo du titn ku bi mezinbna xwe
ji hev cuda ne, ji hev bn veqetandin.

Slik::Teneke / Teneke sac / Tin sheet


Ji hesin dibe qalindiya w ji mmyek kintir e.

Seramk::Ferfr / Seramik / Ceramic


Madeyn ku ji ax hatine sazandin, ji hemy wan
ra seramik t gotin.

Senaryo / Senaryo / Scenario


Bernivsa flmek an j pirtkek ye.
Snc / it / Fence
Benda parastin ya rez, bexe bostanan. Bi piran darn in.
Sendka / Sendika / Union
Saziya ku ji bo parastina mafn karker karmendan dixebite.
Seneda ferm / Resmi senet / Official deed
Peymana erd frotin ye. Li saziya tapuy de li ber
av karmend tapuy t imzekirin

Serban / at / Roof
Ji ber ku avahiyan ji byern xwezay biparze,
bea li ser avahiy t kirin.
Serbest / Serbest / Free
Kes gora serxwe lebat dike girdane t ert
mercek nne
Serbihurk::Jorbihurk / st geit / Overpass
Di trafk de ji bo rna peyayan nekeve xeterey li ser ryn hesin yan j ryn bejay wek pirey tn kirin.
Serbin / Asma ubuu / Hanging bar
Serben ku Jibo hilgirtina mwan t dann.

Seneda tapoy / Tapu senedi / Title deed


Belgeya ku hem agahiyn derheq mulk hemji
xwediy mulk niandide. Ji aliy saziya tapuy ve
t dayin. Li ser imze muhr heye.

Serbixwe / Bamsz / Independent


Kes ku bi xwe dikare der bar tit byeran de
biryar bide.

Sn / Tepsi / Tray
Firaqeke nav mal ye, ji bo birin anna teyfik
skanan t bikarann.

Seraviyn Av::Serimey Awe / Su kaynaklar /


Water sources
Devern ku ava binzemn j der t.

Sentetk / Sentetik / Synthetic


Tit bi metoda sentez hildibere.

Serok::Leptop / Dizst / Laptop


Kompitera serokan

Sp::Spik / Sehpa / Coffee table::Stand::Tripod


Alava ku ji bo ragirtina titan t bikarann, li ser
ling xwe disekine, ji masey biktir e.

Serdan / Ziyaret / Visit


Gera li ser rpel nternet. serdana malpra me
bikin

108

Ferhenga Zaravn Teknk / Teknik Terimler Szlg / Glossary of Technical Terms

Serdankir / Ziyaret edilmi / Visited


Rpel an j dosyayn ku hatine dtin, serdana
wan hatiye kirin.
Serdem / a / Epoch
Di drok de gavek ji dem ku li gora demek din
guheriye. Mnak:Serdema Neolotk, Serdema Paleolotk
Serdema Devonyen / Devoniyen dnem / Devonian period
Devoniyen serdema tkil erdnasiy a k pergala
keviriyan pk hatiye . J i dema em tde 417 milyon sal ber dest p kiriye 354 milyon sal ber
bi daw bye.
Serdema Mesozok / Mesozoik a / Mesozoic era
Serdema tkil erdnasiy a k ji serdem Trias.
Jra kretase pk t. Ji dema me 251 milyon sal
ber dest pkiriye 65 milyon sal ber bi daw
bye.
Serdema qarbonfer / Karbonifer dnemi / Carboniferous period
Dema Qarbonfer binbea pncemn a serdema
paleozoke. pergala keviriyn qarbonfer di v
demde pk hatiye.
Serdema syemn / Tersiyer dnem / Tertiary period
Ji dema em tde 65 milyon sal ber dest pkiriye
2. 588 sal ber qediya ye. Ev dem bi tk yna dnozor ne firek dest pkiriye ta serdema cemed dewam kiriye.
Serdema Triyask / Triyas dnemi / Triassic period
Demek ji dem tkil erdnasiy ye. Ji dema em
tde 251 milyon sal ber dest p kiriye 205
milyon sal ber qediya ye.
Sr / yol / Three-way
Xala ku s r digjin hev.

tn cemhev, zeviyek mezin derdikeve hol) t bikarann.


Sergo / plk / Dump
Cih gelie l t komkirin. Geliegeh.
Serifandin::Givrandin / Hazmetmek / Digest
Pit xwarin kar hrandina xwarin y pergala
dehan ye.
Sermala avahiy / naat maliyeti / Building cost
Tevahiya lna pere ya ji bo avahiyek.
Serogeh::Serok::Hemam / Hamam::banyo /
Bath::Bathroom
Ciy ku mirov l ser xwe dio.
Serberkirin::Verastkirin / Dzenleme / Development readjustment
Serberkirin serastkirina parselan. Mulkiyeta
parseln li gor plana kadastroy, li gor plana
mar t sererastkirin. Di dawiy de weyeke
n distne aqara w j dibe ku b guherandin.
Sv / Elma / Apple
Fkiyeke ku bi dar ve dibe. Tehma w tir,
miz an j rn e. Kullka w penbe (helesor) sp
ye.
Sewax::Seyandin / Sva / Stucco::Stucco work
Xerca tenik a ji bo sererastkirina ruyn dwar
avahiy.
Sewaxkar::Gkar / Svac / Plasterer
Mirov ku kar sewax dike.
Seynik / Kadran / Dial
Alaveke ku di saet cihetnmeyan de hejmar dem
aliyan nan dide.

Serek / ef / Chief
Serek tma xebat.

Sezym / Sezyum / Cesium


Numreya w ya atom 55 e. Bi kurteya cs t
zann. Di 28 dereceyan de dihele. Elementeke
kmyay ye.

Sererastkirin / Dzeltim / Debug


Di nivsbar an j kompter de areserkirina
ewtiyan.

Sfalert / Sfalerit / Sphalerite


Creyek ji kevir nv metalke wek almas beriqoke pkhata w ji ZnS ye

Sererastkirin / Dzeltme / Rectification


Vegera ji aiy ya li ser nexe, snor an j qad.

S / Glge / Shadow
Tarbna bi astengkirina ronahiy ku ji aliy heyberan ve dibe.

Sererastkirina zeviy (erd) / Arazi dzenlemesi /


Regulation of land
Li gor plan an j projeyek sererastkirina zeviyan.
Piran ji bo berhevkirina zeviyan (zeviyn bik

Sdert / Siderit / Siderite


creyek ji kevir cam ye pkhata w ji FeCO3
ye

109

Ferhenga Zaravn Teknk / Teknik Terimler Szlg / Glossary of Technical Terms

Sifir / Bakr / Copper


Madeyeke metal e. Numreya atoma sifir 29 e. Bi
kurtas Cu naneya sifir ye. Ji bo ku sifir madeyeke ku elektrk ba radigihne ye bi gelemper
ev made di karn elektrk de t bikarann.
Sfon / Sifon / Siphon
1. Lleya bi wey xwe diibe tpa Sy ya ku di
ezmngehan de t bikarann. 2. Ji bo ku bi hsan
ilek di jrzemna r, newal hwd. de derbas bike
bor bi awayek S t kirin.
Sikur::Bendav / Su bendi / Dam
Bendava ji kevirn bik t kirin.
Slik / Mil / Silt
Xza her hrik.
Silkat / Silikat / Silicat
Xwya asda sulfurk.
Slmant / Silimanit / Sillimanite
creyek ji kevir hevrim cam ye pkhata
w ji Al2SiO5 ye
Slndr::Llek / Silindir / Cylinder
weyek geometriy ku weka boriyeke tije.
Slis bn / Silisleme / Silicification
Ji bo ku hediseya mineral slisyum ar lib oksjen bibe SiO4 ve t gotin.
Slsdar / Silisli / Siliceous
Kanzayn ku di nav de sls hene. Mnak; cam
Slt / Silt / Silt
Kereseyeke mneral a k gewrebna lib w di
navbera 0. 02-0. 002mm de ye
Slta nit / kelmi silt / Deposited silt
Bi rawestandina av re hewm bna maddeya
slt
Simarte / Zmpara / Abrasive
Keresey ku ry w girzek ye p rxar tn
hilkirin an j paqijkirin.
Sing / Ankraj / Anchorage::Anchor
Kereseya ku ji bo girdana di navbera du hmann
avahiy de t bikarann.
Sing / Gs / Chest
Be la mirovan an j y hin ajalan, ku dikeve
navbera zik gerden wesleyn wek dil piik
di hundir w de ne.
Snor::Tixb / Snr / Border
Xeta di navbera gund, bajar zeviyan de.

110

Snor kir / Yapay snr / Artificial boundary


Sinor ku parsel pktine sinoreke bi desti hati
kirin, ew ne bi xwezayiye pa hatiye kirin.
Minak:snceh, it, kevirdanin, perdekirin
Snor guherbar / Deiebilir snr / Changeable boundary
Sinor ku guherbar. Ev sinor hertim dikare biguhure. ne sinoreki sirutiye. Ji al xwediy erd ve
dikare b guhertin.
Snor guherbar / Deiebilir sinir / Changeable limit
Snor dibe ku b guhertin.
Snor navey / le snr / Province border
Ew tixubn birvebirina ferm ku Navey ji
bajar bajarokn din cih dike.
Snor nrvaniy / Avlak snr / Border of hunting
ground
Herma ku ji bo nr hatiye veqetandin.
Snor neguher / Degimez sinir / Fixed boundary
Snor ku guhertin li ser nabe.
Snor nzbna avahiy / Yap yaklama snr /
Limit of approaching the construction
Ew snor ku ji klek erasy t kiandin bi v
avay mirov fhm dike ku avahiyn ku bn kirin ewend ji klek d dr bikevin.
Snor parzgeh / l snr / City border
Ev qut kirin bi rya xzen ku li ser nexeyan hatiye xzkirin de diyar dibe. Xza ku berpirsiyariya rveberiya parzgeh nan dide. Navbera
du parzgehan.
Snor projeyn taybet / zel proje alan snr / Private project area boundary
Di van herman de projeyn bihn kirin ji al
taybetmendiyn xwe cudayetiyan di nav xwe de
dihewnin.
Snor qada avzm / Sulak alan snr / Wetland
boundary
Di plan de qada bi av ku ji gol an j avz ye. Bi
taybet ajaln difirin li van deran dijn.
Snor qada plansaziya taybet / zel planlama
alan snr / Special planning area boundary
Di pilana mar de snorn qadn ji bo and an j
ji bo xwezay pir girngin.
Snor qosp / Mania snr / Enclosure boundary
Ew avahiyen di rgeha rabn daketina balafiran de tne kirin divt bilindahiya wan xetere

Ferhenga Zaravn Teknk / Teknik Terimler Szlg / Glossary of Technical Terms

neynne hol. Snor qosp ev bilindahiyan dide


snorkirin.

nor w ji bajr gelek mezintir be. Mnak: Dibe


ku ji bo Tirkiyey teva be.

Snor sirt::Snor Xwezay / Doal snr / Natural boundary


Sinor ku parsel pktine sinoreke ne bi desti
hati kirin, ew bi xwezayi y de heyi. Ev sinor
nay guhertin. Minak: daristan, em, bisti, r

Sstema cihnana gerdn (scg) / Kresel konumlama sistemi (gps) / Global positioning system (gps)
Sistema koordinat ya gerduniye. Bi alikariya satelayta koordinatn her xal dikare b destxistin.

Snor aredariya bajar mezin / Bykehir belediye snr / Metropolitan municipal border
Di birvebirana bajr de ew snor ku bo aredariya mezin hatiye nan kirin.

Sstema koordnat a fezay / Uzay koordinat sistemi / Space coordinate system


Sistemek ya koordinat ye. ne ten li gerdun
tevayi fezayde t bikaranin. Ekvator meridyena gerdun weke navenda v sistem t pejirandin. Minak:koordinatn strka bi v sistem
tn tesbitkirin

Snor aredariy / Belediye snr / Municipal border


Di birvebirana bajr de ew snor ku bo aredariy hatiye nan kirin.
Snor aiy / Hata snr (tolerans) / Margin of
error (tolerance)
Sinor ku heta w radey ai, xeleti t pejirandin. Minak:pivana direjahiyde 100 metrade 2
cm. xeletiya kmuzde t qebulkirin.
Sipkirin / Badana / Whitewash
Boyax an j kilsa bi av kir ya ji bo boyaxkirina
dwaran.
Sis sis / er er / Three by three
Tit sis sis be. (Min bindeq sis sis li zarokan belav kirin.)
Ssmolojk / Sismolojik / Seismological
Tkildar zanista erdhjiye.
Ssmoskop / Sismoskop / Seismoscope
Wek ssmograf di zanista erdhejiy de t bikarann. Alava ku mawe hza erdhej dipve.
Sistbn / Gevemek / Relax
Tit ku rage hikiya w xera bye.
Sstema agahiya bajr / Kent bilgi sistemi / Urban
information system
Sistema agahiyn bajre. Agahiyn derheq bajr
bi sistemde tn cemhev. Minak: gelhe, binesazi,
nexe, xani
Sstema agahiy /Bilgi sistemi /Information system
Komkirina agahiyan bi sstema kompiter dixe
xizmeta gel. Bi hsan xwegihtina agahiyn
curbecur.
Sstema agahiy ya erdngar / Corafi bilgi sistemi / Geographic information system
Ji sistema agahiyn bajr firehtir e. Dibe ku si-

Sstema navnetewey ya yekeyn standard /


Uluslar aras standart birimler / International system
of units
Lsteya naneya yekeyan ku li hem chan t
bikarann.
Sstema (pergala) bajar / Kentsel sistem / Urban
system
Bajr rkeftinek e. D bajr de her tit di nav tkliyek de dimee. Ev tkl di nav saziyek
bikr de ye. Ji v rewa re pergala bajr t gotin.
Sstematk / Sistematik / Systematic
Bikaranna planeke neguher bikeys.
Sistk::Sehm / Sehim (bel verme) / Deflection
Kandina metreya pola bi awayek ne iday
Sitandina pdatir /ncelikli alm /Priority purchase
Firotina mulk de maf kirin y yekem. Xani, erd
b frotin lazime cara pin pniyar li wi b kirin
(bi awayeki niviski) , eger ew nestine wi axi
hinek din dikarin bikirin, bistinin.
Ste / Site / Site
Koma avahiyn ku hem pdiviyn xwe di nava
xwe de bi awayek organze dihewnin.
Sivder / Revak / Cloister / Di avahiyan de cih ku ser
w bi rzekemer hatiye girtin piya w vekiriye.
Sivrnek / Saak / Fringe
Di avahiy de ban ji dwar dibihure dert p, ji
bo dwar ji av (baran, berf, zpik. . .) were parastin.
Sivik / Hafif / Light
Tit ku giraniya w hindik e.

111

Ferhenga Zaravn Teknk / Teknik Terimler Szlg / Glossary of Technical Terms

Sivikkirin / Hafifletmek / Alleviate


Kmkirina bar titek yan j kesek.

Stare::Stargeh::Veargeh / Snak::Barnak / Shelter


Ciy ku mirov t de disitire.

Siwarkirin / aktrma / Superposition


Lihev suwarkirina du hedefan. Xaxzn durbuna alava pivan di dema pivande lazime li ser
hedef b suwarkirin. Ne wusa be pivan d bi xeleti b kirin.

Stareya masvanan / Balk barna / Fishing port


Cih ku ji bo xizmeta masvanan bike bi pliknek ve hatiye dorpkirin.

Siyanr / Siyanr / Cyanide


Di war kmyay de xwya asd yan j jehreke
bi qewet.
Siyent / Siyenit / Syenite
Kevirek pembe keskiye k ji herkegerma kray der t
Soba / Soba / Stove
Ji bo ku mirov ciyek germ bike, tit ku komir an
j zing dikevin bi v away germiy dide.
Sodym / Sodyum / Sodium
Elementeke ku di cetvela periyodk de bi kurteya na t nandan, numreya atoma w j 11
e.
Soket / Soket / Socket
Serik kabloya karebay. Parey ku ser kabloy dike kabloy bi cihek din ve gir dide.
Solarym / Solaryum / Solarium
Saziya ku bi trjn roj newxeiyan ba dike.
Sotebar / Yanc / Combustible
Madeyn ewatok.
Sotemen / Yakt / Fuel::Propellant
Ji bo ji mane yan j ji motorek enerj b bidestxistin t bikarann.
Sotemeniya nukler / Nkleer yakt / Nuclear fuel
Madeyn dendik ku ji bo kesibina enerji tn ixulandin.
Spatla::Hestf / Spatula / Spatula
Brikeka piuke ji bona rihotin anj belavkirin
bi kr t
Spektrm / Tayf / Spectrum
Bi ykbyiy tirjeke gurz di nav przmay de
b derbaskirin pit w xuyanek rengn hsan
bye.
Sprey / Sprey / Spray
Reandox. Fifiandina ileka ku diibe gaz.
Stabl::Cgir / Stabil::kararllk / Stability
Rewa di hevsengiy , neguherbar.

112

Statk / Statik / Static


Zanista ku li ser mijara dengey, qewet titn
btevger dixebite.
Stepne::Yedek / Stepne / Spare tire
Tekerlek amade y di baxac de, da ku di
rewa awarte de, di dewsa tekerlek hey de b
bikarann.
Sterl / Steril / Sterile
Rewa paqij ku zindewariyn yek ane nn in.
Strka bakr / Kutup yldz / Pole star
Streki ge ya nzi cemsera bakure. Bi alikariya
v str demn ber rwiyan (bi taybeti ketivanan) rgeha xwe diditin. Jiber ku str ali
bakur niandida.
Stirn / Barnma / Quartering
Xweparastina ji bandorn xwezay an j fizk li
avahiyek.
Stoka xaniyan / Konut stoku / Housing stock
Di dahatuy de ger ku jimareya bajariyan zde
bibe van xaniyan d ji bo v pdiviy b karann.
Stokiyometr / Stokiyometri / Stoichiometry
Pvana elementa ye.
Strafor / Strafor / Styrofoam
Strafor kereseyek sentetk ji hilberna petrola
xam bidest dikeve ye. Bi piran ji bo avahiyan ku
ji mercn dijwar wek germ, sarmay deng biparze t bikarann. Avah bi v keresey t zolekirin.
Strok / Strok / Stroke
Di nava lleya motor de hewa benzn digjin
hev teqnek dibe di v teqn de pston berjr berjor die t, di v pvajoy de di nava
lley de hacmeke mezin bik dibe ji v
oran re strok t gotin.
Stronsiym / Stronsiyum / Strontium
Elementek e.
Studyo / Stdyo / Studio
Ji bo snema, televzyon radyoy ciy kiandina flm, stendina deng wean ye.

Ferhenga Zaravn Teknk / Teknik Terimler Szlg / Glossary of Technical Terms

Stn / Kolon / Column


Giraniya avahiy ji kranan distne dide asas, li
hember erdhej avahiy diparze.

Sulfur / Slfr / Sulfur


Bi pkhatina gogirt elementeke din dibe.
SO4 (sulfat) , H2S (hdrojen sulfur)

Subab::Zimanok / Spap / Valve


Di sstema herkn de ji bo rya titan b girtin
an j b vekirin t bikarann.

Sn::Suyin / Perdah / Polish::Gloss::Sheen


Biriqandn, teyisandin.

Sublmbyn / Sblimleme / Sublimation


Maddeyn ku hike bi alkariya germiy ji hikbun drek derbaz gaz dive
Sd::Berdar / Randman / Yield
Di amrek ku t ixulandin de radeya berhem.
Sk::Bazar / ar / Bazaar
Ciy ku bi tevah danstendin l t kirin.

Super / Sper / Super


Kalte, endah bi dereceya xwe biserket.
Supersonk::Serodeng / Spersonik / Supersonic
Tit ku leza w ji leza deng w pirtir. Mnak,
balafirasupersonk.
Supervzor::Serperitiyar / Spervizr / Supervisor
Venihrtina kargeh.

Sulfat / Slfat / Sulfate


Xweya asd sulfirk an j ester.

Supervzyon::Serperitiyar / Spervizyon / Supervision


Venran.

Sulft / Slfit / Sulphite


Elementek e.

Suspansiyon / Sspansiyon / Suspension


Amr an j pergala ku tundiya lerz km dike.

113

Ferhenga Zaravn Teknk / Teknik Terimler Szlg / Glossary of Technical Terms

aft / aft / Shaft


Parey ku hza zivirandin bi alikariya erxn dirandar ji cihek dine cihek din.
agirt::Qalfa / Kalfa / Journeyman
Berdest alkar hosta.
ahr::Maker / Ana yol / Main road
Riya sereke. Li gor riyn derdor riya mezin, fireh.
am / Hindi / Turkey
Ajaleke ked ya bi bask e. Ji ajaln kox ya her
mezin e.
an / Belirti / Symptom
ji bona reveka ku b fmkirin tit dive alkar
andin / Gndermek / Sending
Rkirina titek bo devereke din.
aql::Stn / ekl (dikletirme dzenei) / Plumb
(lifting apparatus)
Ji bo dwar an j kolon tkane bn kirin t bikaranin.
aredar::Bajarvan / Belediye / Municipality
Saziya ku rveber meclsa w bi hilbijartin
diyar dibe. Bi taybet hinek karn gelemper yn
wek paqij, binesaz, park, baxe hwd. dike.
arj::Barge / arj / Charge
Barkirin, arjkirin, tijkirin.
eb / ap / Splash::Plash::Squelch
erbeta tenik a bi qm mentoy t kirin.
embellk::Zengillk::ilrey berdn/Sarkt/Stalactite
Di binqatiy ikeftan da pit dilopn av, bermayiyn gelme (qalker) ku bi awayek stn dibin.

114

emitandin::Tehisandin / Kaydrmak / Slide


Pkanina kar emitn
emta erd::Reyda erd / Yer kaymas / Landslide
bi bandora hzn wek xz, av erdk emitna
ka an j quntarek
mg / Sve / Jamb
aroveya ku ji aliy derve ve li dora der paceyan ji bo xemilandin bi strafor t kirin.
engl::Bitim::Kizwan / Bttm::menengi / Turpentine tree
Dara w makedara fistiq ye. Dareke herm ye. Ji
don tov w qehwe, sabn gelek titn din tn
kirin.
niyn tax / Mahalle sakinleri / Neighborhood residents
Ew kesn ku di taxek de dijn.
re / Musluk / Tap
Alava ku p herikna av t kontrolkirin.
erha dem / Geici erh / Temporary commentary
erh; niandane, agahiye. li ser qeyda parselek
(deftera saziya tapuy) ev nian, agahi bi awayeki niviski t danin. Eger ev danin ji bo demekbe
jre erha demi (demki) t gotin.
ertmetreya pola / elik erit metre / Steel tape
measure
Metroya pivana direjahiyan p t kirin. Bi awayeki
eridi dirje. Dibe ku ji 5 metroyan heya 100 metroyanbe. Ev erit ji pola hatine kirin , ji ber ku li
ber serma germahiy zde kurt dirj nebin.
ekenar::Hekzagonal::ela::egoe / Heksagonal
/ Hexa gonel
Bend ku bi e quncik e.

Ferhenga Zaravn Teknk / Teknik Terimler Szlg / Glossary of Technical Terms

t::Navr / Paravan / Paravane


Di avahiya de ji bo hinek be ji hev bn veqetandin
kereseyn wek dwar n ku tn bikarann.

imr / imir / Boxwood


Cureyeke darn ku peln w herdem nin, bi
bhn essek e.

ev / Gece / Night
Dema navbera var sibeh.

irik::Rjne / Du / Shower
Amra ku ji bo mirov p ser xwe bio av dififine.

wenasiya perav / Ky morfolojisi / Coastal morphology


bea zanist a k teegirtina perava cureyn
perava lkoln dik
ibakn wek ser rim /Mzrak ulu pencere /Lancet
ibakn ku ser w wek ser rim hatiye kirin.
idandin::Pestandin / Sktrma / Compression
Ji bo teeguhertin an j bickirina heyberek bi rbazek bandor lkirin. Tit ku di nava du titan
de as maye.
idna zemn / Zemin skmas / Soil compaction
bi dewsandina zemnre vekina ava di valahiya
zemnde. Bi pdews (basn) idandin bi k
bna qebarey a zemn
fre vekirin / ifre zme / Encoding
areserkirina frey.
ikner / Krc / Breaker
Makneya ku kevir an j beton diikne. Di kolan
de cih hik ku nay kolan bi alkariya ikner t
kolan.
ikevt / Maara / Cave
Kun (qul) krahiya ku ji ber pkhatiya xwezay
di zinar, iya di zemn de durist bye.
ikn::ikestin::Qelin / Krlma / Fracture
Qelina qatek (katman) zemn; ji ber liv tevgera qateke zemn. Jihevqetn jihevbelavbn.
ikner / Krc::konkasr / Crusher
Makneya ikandin. Makneya ji bo kirina r,
avah hwd. zinarn mezin diikne dike jik an
j kevir, zinaran hr hr dike.
lan / Mimoza / Mimosa
Plana ku di mar de qadn dirok xwezay yn
ku di nava bajr de ne diparze
ilavkirina komir / Kmr svlatrma / Coal liquefaction
avkkirina rijiy ji bo bi destxistina cureyn maddeyn kmyev stemeniya avk.
ilek / Sv / Liquid
Rewa madey ne gaz an j hik (req) e herikbar
e. Teey derdana ku tdeye digire.

irkat::Pardar / Ortaklk / Partnership


Rewa irkatiy ye.
irketa avakirin / naat irketi / Building society
rketa ku avahiyan dike.
bend::Taq / Mazgal / Loophole
1. Caxa ku ji bo ava baran bikeve ebekeya kzn (sereb) ji bil av madeyn hik nekevin
kzn. Weka bjinga ku quln w bi qas du tiliyan fireh in. 2. Di der de navbereke vekir bi
caxan girt, ji bo ku hundir were temaekirin.
iver / Patika yolu / Path
Rya peyayan a xwezay.
iyan::Tiwana / G / Power
Di yekeya dem de carandina hza ku t sepandin riya ku t girtin. Kar ku di yekeya dem
de hatiye kirin.
iyana qelewkirin / Besi kabiliyeti / Fattening capability
Zerengiya (kapaste) ajalek ya ku di sal de dikare iqas alif (m) bixwe.
ol / Bulank / Turbid
ileka ne zelal.
olik / Yabani bezelye / Lathyrus aphaca
Creyek ji polik ye. Di pt ajalan da t bikar
ann.
olt / Bulanklk / Turbidity
xuyakirina neheliyn di hundir av de. Ji ber neheliyn di hundir av de tk una zelaliya av.
opandina projey/Proje izleme/Project monitoring
avlkirina, opandina proj.
or / Tuzlu / Salty
Tit ku xweya w zde ye.
oreb::Kemerbend / Kuak / String course
Bendn darn an j hesin n ku mirov ji bo zexmkirina titek (dwar, stn hwd.) li dor digerne.
na geometrk / Geometrik yer / Geometric locus
C.

115

Ferhenga Zaravn Teknk / Teknik Terimler Szlg / Glossary of Technical Terms

T
Ta / p::Diki ipi / Thread
Ji pemb, keten, rs, hevrim, naylon hwd. dibe bi taybet j ji bo dirtin t bikarann.
Ta (qat) ya hilawist / Asma kat / Mezzanine
Tebeqeya di navbera zemn tebeqeya yekemn.
Tabar::endcarjimar::Hevkolke::Jimara encar /
Katsay / Coefficient
Di guherbarek matematk de jimara ku li piya
nenasbar ye p re t lkdan.
Tableya goeya asoy / Yatay a tablas / Horizontal angle plate
Ew tebleya ku goeya asoyi li ser t xwendin.
Tableya goeya stn / Dey a tablas / Vertical
angle plate
Ew tebleya ku goeya situni li ser t xwendin.
Tabloya hesp / Hesap cetveli / Statement of account
Hesapkirin belavkirina parselasyonde tabloyn ku hesabi (aqar) niandide.
Tabloya Periyodk::Kevala periyodk / Periyodik izelge / Periodic table
L gor hnk taybetmendiy kmyev b sembola
van hatiye rzkirin
Takeometre / Takeometre / Tachymeter
Alavek nexegeriy ye. Di peljeniya deqiq de
goe (hoke) dipve.
Talveg / Talveg / Thalweg
di newalekide, di emekide di birineka klekide
xala heri kur. Xeta ku ji van xaln heri kur pkhatire ji xeta talveg t gotin.

116

Taqgeha Kmyay / Kimya laboratuvar / Chemistry laboratory


Her maddy kmyev k taybetmendiya w l
t frbun
Tar / Karanlk / Dark
Rewa ku ronah t de tune yan j km e.
Tavebaran / iddetli yamur / Heavy rainfall
di demek kurt de barna barana zde bi lez
Tawdan / vme / Acceleration
Di yekeya dem de guherna leza heyberek.
Tax / Mahalle / Neighbourhood
Beek ji bajr ku snorn w ji aliy arederiy
ve t diyarkirin. Berpirsiyar tax keya ye. Bajar
ji taxan pk t.
Taya jrzemn / Bodrum kati / Basement
Qata ji zemn jrtir. Binzemn.
Taya zemn::Qata zemn / Zemin kat / Ground
floor
Qata hemzemin. Qata bi ruy erdre.
Teba / Uyruk / Nationality
Nana girdayiya hemwelat.
Tebat::Pasf / Edilgen::Pasif / Passive
1. Di elektronk de parey ku ne aktf e, kar
aktf nake. 2. Ji bo kesn ermende, sekand. 3.
Rew, tit an j ramana sekinand.
Tborn::Deln::Tn / Geirimlilik / Permeability
Taybetiya hin heybern ku di nava xwe de madeyn mna gaz, ilek herik derbas dike.

Ferhenga Zaravn Teknk / Teknik Terimler Szlg / Glossary of Technical Terms

Tgih::Tgeh / Kavram / Concept


Di hi mjiy mirov de cih heyber an j ramanek.
Teka (kargeriya) hall / Hall elkisi / Hall effect
Gihnerek ku t de tez (herk) derbas dibe di
nava qada elektromagnetk de ye vekan dibe.
Teka (kargeriya) zeeman / Zeeman etkisi / Zeeman effect
Rewa guherna xzn trjn ronehiyek ku di
nava qada elektromagnetk de ye.
Tkbern guhzbar / Menkul (tanr) eya / Chattel
good
Tkbern ku cih wan dikare bn guherandin.
Tketin / Ana giri / Main entrance
Bea ku mirov j dikeve hundir avahiyan.
Tketin / Giri / Login
Pit endambn qeydbna malper an j sstemek bi nav bikarhner frey ketina hundir.
Destr stendin ji bo vekirina rnitineke di nternet de.
Tketin / Giri / Sign in
Cara yekem ku mirov xwe li malperek yan j sstemek zde dike. Di vir de mirov mifteyeke taybet digire.
Teknk / Teknik / Technical
Di huner, zanist peyan de bikaranna azne
rbazan.
Teknolojiyn agahiy / Bilgi teknolojileri / Information technology
Amrn ku ji bo jkirin, andin, bikarann ragihandina agahiy.
Teleferk / Teleferik / Telfer
Di navbera du ciyn ji hev dr de, di hewa re, di
ser tlan re n hatin.
Teleskop / Teleskop / Telescope
Ji awneyan bye ev amr titn dr nz
dike wek rastiya wan nan dide.

Tlik / nce tel / Thin wire


Tla zirav a ku mirov titan p bi hev ve girdide.
Telp / kelti / Precipitate
Di tkelek ilav de kumina madeyn hik e.
Temaevan / Seyirci / Audience
Kes ku titek, byerek dibne, an j li deverek
dinre.
Tembr / Tambur / Drum
Tembr an j saz, amreke muzk ye.
Temr / Onarm / Repair
kirina avah, makne an j amrek xeraby.
Temlk / Temlik / Assigned
Deyndariyde dewirkirina mafeki. Buyera deynde
anji y xwedi maf sitandin bixwaze bi daxaznameyeke niviski dikare maf xwe dewri yeki din
bike. Ji v karigeriyre temlik t gotin.
Tengay / Darlk / Shortage
Di al aboriy de ketina reweke xirab.
Tengbn / Daralma / Contraction
titek ji aliye germe an ji sermaye de vere biukbun.
Tenghoke::Goeya teng / Dar a / Acute angle
Goeya nirxa w 90 piley biuktir.
Teodolt / Teodolit / Theodolite
alava nexegeriy ya goe dipive. Peljena pivan
bi rjeya saniyye.
Teor / Teori / Theory
Zanyariya razber ku ji pkann cuda serbixwe
t nirxandin.
Teoriya plansaziy / Planlama kuram / Planning
theory
Agah brdoza di derbar plansaziy de.
Teqand / Patlak / Outbreak
Tit ku bi bandora fiara hndirn an j bi sedemeke cuda pare bibe ji hev belav bibe. Pencereya erebey teqiya.
Teqandin / Patlatma / Blasting::Firing::Ignition
Rbaza ku ji bo feliandina madenan t bikarann.

Televizyon / Televizyon / Television


Amreke teknolojk e ku dikare titan qeyd bike,
bine bi wne deng dsa nan bide.

Teqemen::Teqok / Patlayc / Explosive


Madeyn kimyay yn ku bi bandorek diteqin.

Telgraf / Telgraf / Telegraph


Pergala telekomnkasyon ya di navbera du navendan de agahdarkirina bi rya nann diyarkir, peyaman vediguhezne, d nay bikarann.

Teqemeniya nukler / Nkleer patlayc / Nuclear


explosive
Teqemenn ku bi madeyn nkleeri dibe bi
barkirina notron t teqandin.

117

Ferhenga Zaravn Teknk / Teknik Terimler Szlg / Glossary of Technical Terms

Teqn / Patlamak / Explode::Fulminate


1. Bandora teqemeniy xuya bn, bi bandora fiara hndirn pare bibe, ji hev belavbna objeyan. 2. Deng teqemeniy hatin, gurmn.
Tr / Doymu / Saturated
1. Giyanewer ku pdiviya w bi xwarin tune
ye; ne bir, ziktij, tr tesel, mit tij 2. Titek/yek bi qas ku pwst dike.
Teratin / Yontma / Ashlar
Ji bo teedan, bi amrek tj jkirin an j birna
dervay titek .
Terazya boriy / Hortum terazi / Water level
Amrek ji bo pvana bilindahiya di navbera du
qotan e. Mirov av ber nav boriy dide p dipve.
Terikn::Derizn / atlama::Yark (kurumaya bal olarak atlama) / Crack (cracking due to desiccation)
Jihevqetna titek ku piy mna xzek dibe ev xz al fireh dibe.
Trkirin / Doyurmak / Satiate
1. Tijkirin (zik) 2. Dagirtin * Bihar xwe tr
neke, payz xwe bi dereng nexe.
Termk::Germ / Termik / Thermic
Bea fizk ya ku bi hilbern veguhestina germahiy re eleqedar e.
Termodnamk / Termodinamik / Thermodynamics
Bea fizk ya ku peywendiyn di navbera enerjiya germahiy enerjiya knetk de dinirxne.
Termoelektrk / Termoelektrik / Thermoelectric
Bea fizk ya ku peywendiyn di navbera enerjiya germahiy enerjiya elektrk dinirxne.
Termograf / Termograf / Thermograph
Belavkera germahiy.
Termokmya / Termokimya / Thermochemistry
Bea kmyay ya ku li byern termk n ku di
rekosiyonn kmyay de pk tn dinre.
Termometre::Germometre::Germpv / Scaklk ler
/ Thermometer
Amra ku germahiy dipve.
Termos / Termos / Thermos
Firaqa (amra) ku germahiya ilemeniy di nav
xwe de diparze.
Termosfon / Termosifon / Thermosiphon
Amra ku j ava germ t bidestxistin.

118

Termostat / Termostat / Thermostat


Amrazek kar mhenga germahiy ye, germahiy
li gor xwestin digire.
Tescla yekser / Dorudan tescil / Directly to the
registered
Bi riya kurt tomarkirina erd ya li ser nav
xwed.
Tee / Biim / Style
Xuyakirina titek ya ji derve ye.
Teenas::wenas::Morfoloj / Biim bilimi /
Morphology
Bea zanistiy ya ku li ser teeyan (form) lkoln dike.
Teeron / Taeron / Subcontractor
Kes ku ji lixwegir esas hinek karan digire ser
xwe. Lixwegira 2. emn.
Teeya erd / Arazi ekli / Landform
di encama liv tevger tkilzemn bandora
xwezay de tee girtina serzemn
Tevger::Liv::Cule / Hareket / Movement
1. Bizav, hereket 2. Temtl *Ava golan b tevger e.
Tevgera cguher::Liva cguher / telenme hareketi / Translational motion
Bizawtina (livna) zeln ya heyberek ye, guherna cihek ber bi cihek ve berek al pend ne.
Tevgera gerngeha sererast / Dzgn dairesel hareket / Uniform circular motion
Maddeki derdoraxwe da lezeka (tews) pedandi
bigere.
Tevgera Lerz::Liva Lerz / Titreim hareketi / Vibrational motion
Bizawtina libikan (hebikan) ber bi jor jr ber
bi rast ep ve ye
Tevgera zivirandin / Dnme hareketi / Rotational
motion
livna hebikan ya zivirn
Tevlihev / Karmak / Complicated
mnak: Ev dawa ha pir tevlheve.
Tew / Kvrm / Fold
Cih tewand y heyber an j ryk.
Tewandin::emandin / Bkmek / Bend (to)
Xwarkirin.

Ferhenga Zaravn Teknk / Teknik Terimler Szlg / Glossary of Technical Terms

Tewang / Bkm / Twisting


Titek ji nava xwe xwarby.

Tikandin / Tklamak / Clicking


Kar tikandin.

Tewera asoy::Tewera berwar / Yatay eksen


Horizontal axis / Eksena dirjk ya ne meyldar.

Tma erd (Zeviy) / Arazi ekibi / Land team


Tma ku pvann zeviyan pktnn. Tma kar pvan.

Tewera optk / Optik eksen / Optical axis


Xza xeyal ya ku di navenda objektf re derbas
dibe. Ev xz wek trjek b ikestin, rasterast
di navenda objektf de die.
Twerdan / alkalamak / Shake
Bi hejandin lihevxistina av an j madeyek ilek
di hundir firaq an j makneyek de.
Tewereya (eksen) lnrn / Yneltme ekseni /
Axis orientation
Xeta eksena ku l t nrn. Xza dirj hedef
dibe.

Tna dkeln / Buharlama ss / Heat of vaporization


Enerjiya ku bi qas yekeyek ile diguherne
gaz.
Tna taybet / z s::zgl s / Specific heat
Enerjiya pwst ku ji bo germahiya 1 gram made
1 C zde bike ye.
Tner / Tiner / Thinner
Ronker, teniker.

Tewl::Tewilxane / At ahr / Stable


Ciy xwedkirina hespan.

Tngir::Endotermk / Endotermik::Is alan / Endothermic


Germiy digre (amur an j reaksiyona kmyev)

Tewle / Manej / Manege


Cih xwedkirin perwerdehiya hespan.

Tnpver::Kalormetre / Isller / Calorimeter


Amra ku tna cihek dipve.

Tzan::Zanraw::Nasdar / Bilinen / Known


Di matematk de endahiya akere (kif) , endahiya diyar. Ji aliy her kes ve t zann.

Tp / Harf / Letter
Tp, semboln ku di pergaln nivsn yn alfabetk de ji bo dengn di zimn de tn bikarann

Tez::Lozew::Tewjim::Herk / Akm / Current


Tevgera pareyn ku bar elektrk hildigirin. Di
yekeya dem de bar elektrk y ku di rqetek de dibore.

Tpn derbasdar / Geerli harfler / Valid chars


Ew tpn ku tn pejirandin.
Tr / Ok / Arrow
Darik zirav dirj ku di ser w de hesinek
tj heye bi kevan t avtin.

Tezuya alternatf::Tezya pldar::Herka alternatf / Alternatif akm / Alternating current


Herikna barn elektrk bi awayek guherbar
(ne sekan) ji potensiyela zde ber bi potensiyela
km. Tez carina bi aliyek ve cara din j bi aliy
din ve die.

Tr::r::Xest / Youn / Intensive


Di qebareyek de mjera zdetir. Ji bo ilekan dijber ron ye.

Tezuy rast::Herka rast / Doru akm / Direct current (dc)


Herikna barn elektrk bi awayek neguher
(sekan) ji potensiyela zde ber bi potensiyela
km. Tez herdem bi aliyek ve die.

Trj / In / Beam
Qevda (baq) ronahiy.

Tije::Tij / Dolu / Full


Tit ku nava w ne vala ye, dijber vala.
Tijkirin::Tijekirin / Doldurma / Packing
Dagirtin (heta dev)
Tik / Tk / Click
Bi awayek nerm plkirina bikokn kompter,
bi taybet j y mous.

Tr::Trik / Oklava / Rolling pin


Darik ku p nan t vekirin.

Trja ronahiy / Ik n / Light beam


Qevda (baq) ronahiy.
Trja x / X n / X- ray
Bi nav trjn rontgen j t zann. Trjn ku
xwediy enerjiya di navbera 0. 125 kev 125
kev de ne.
Trjn Alfay () / Alfa () nlar / Alpha () rays
Trjn Alfay ()

119

Ferhenga Zaravn Teknk / Teknik Terimler Szlg / Glossary of Technical Terms

Trjn Betay () / Beta () nlar / Beta () rays


ewla hebika atom ya Betay ye, gava atom ji
hev dibe ev ewl dert hol, ji trjka Alfay de
zdetir bi bandor e.

Torym / Toryum / Thorium


Elementeke radyoaktf ku di hilberna enerjiya
atom de t bikarann. Hejmara w ya atom
90 e.

Trjn Gamay () / Gama () nlar / Gamma ()


rays
ewla hebika atom ya Gamay ye, gava atom ji
hev dibe ev ewl dert hol, ji trjka Alfay
Betay de zdetir bi bandor e.

Tov / Tohum / Seed /


Bizir hnahiy.

Tir / Eki / Sour


Ji bo tehma simaq t gotin.
Tir / Dayanm / Endurance
Hza sekan (statk) ya avahiyan, li hember
erdhej, bar hwd. bertekn derve. Tira xaniyn axn ji tira xaniyn beton kmtir e.
Ttanym / Titanyum / Titanium
Elementa k hejmara w ya atom 22 ye
remza Ti t pnase kirin. metaleke beriqok ,
sivik , bi hz zingarnegire (korozyon)
Ttrasyon / Titrasyon / Titration
Reaksiyona bi indkator zelalkirina madeyn
hel
Tomar / Kayt / Record
Wne, deng an j agahiyeke ku li ser bandn
manyetk t hitin.

Transstor / Transistr / Transistor


Amreke elektronk e ku s lingn w hene. Du
cure transstor hene npn pnp.
Tranway / Tranvay / Tramways
Amyareke ragihandin ye, bi piran bi elektrk
dixebite. Li ser rhesin die l hin cureyn n
hene ku li ser erxeyan pkeyan diin.
Trapez / Trapez / Trapeze
Amreke jmnastk ku diibe hlanok.
Trn::emendefer / Tren / Train
Trn yek ji amrn veguhastin ye. Trn li ser
ryn hesin die.
Trgonometr / Trigonometri / Trigonometry
Beek matematk ye ku ji astronomiy derketiye. Li ser pwendiya la (klek) goeyn sgoey disekine.
Trilyon / Trilyon / Trillion
Mlyar car hezar, 1. 000. 000. 000

Tomar bike / Kaydet / Save


Ji bo ku agah di dest de bimne kar ku t kirin.

Trportor / Triportr / Three porter


Wesayta bar kiandin ya s teker.

Tomarkirina berdest / Yedek depolama / Backup


storage
Li dij wendakirina daneyan tomar kirineke berdest.

Troleybus / Troleybs / Trolley bus


Otobusa bitl ku bi elektrk dixebite elektrka xwe ji xeteke heway digire.

Ton / Ton / Tone


Nasandina giraniya 1000 kiloy.
Topograf / Topograf / Topographer
Pispor/a topografyay.
Tor / Network::ebeke / Network
Sstema ku ji bo ragihandina navbera c yan j
titan hatiye kirin.
Tora grd / Karelaj a / Grid network
Tora ku xetn (xzn) koordinatan niandide.
Goeya hevbira wan 90 dereceye. Xza berjor
die koordinata x , ya berwar die (asoyi) koordinata y y niandide.

120

Tropk / Tropik / Tropical


Rewa kea (clime) herma kleka ekvator ye.
Troposfer / Troposfer / Troposphere
Tebeqaya yekem a atmosfer ye. Di v tebeqey de hem byern heway zindewar t
de diqewimin. Striya w li cemseran nz 6 km
li ekvator j nz 16 kmyan e.
Tj / Keskin / Sharp
Heyber ku ba j dike yan j qul dike. Kr,
dzan, bivir, das, sitr, bizmar, mx
Tulym / Tulyum / Thulium
Elementeke kmyay ye, jimareya atoma w 69
e. Naneya w Tm ye.

Ferhenga Zaravn Teknk / Teknik Terimler Szlg / Glossary of Technical Terms

Tnc::Bronz / Tun::Bronz / Bronze


Amjeneke kmyay ye, amjeneke pl, nko ji
sifir pk t.

Tp (llik) pikinn / Deney tp / Test tube


Lleye cam (e) ku seriyek w girt ye ji bo
ezmnn kmyay t bikarann.

Tune bike / Yok et / Destroy


Ji bo ku ji hol were rakirin t tikandin.

Turbn / Trbin / Turbine


Motoreke ku t de erx heye ev erx bi tesra
herkoya av, hilm an j gaz digere.

Tnel / Tnel / Tunnel


Ji bo rya av rya bejahiy, di bin iya deryay de quln ku tn vekirin.
Tungsten / Tungsten / Tungsten
Elementeke kmyay ye, naneya w W ye, jimareya atoma w 74 e.

Turnke / Turnike / Tourniquet


Di der yan j derbasgehan de amra ji bo ku
mirov yek bi yek derbas bibin e.
Twanewe / znrlk / Solubility
Kapasiteya madeyek ku grawe dikare bike.

ltra::Mezintirn / Ultra / Ultra


Ji hed xwe zdetir, di ser pvanan re.
ltrason::Pln Serodeng / Ultrason / Ultrasound
Frekansa w di navbera 20 herz 10 megaherzan de ye. Frekanseke ku deng nay mirovan.

ltrasonk::Serodeng / Ultrasonik / Ultrasonic


Frekanseke pir zde ye. Ew qas bilind e ku ev
deng zde nay mirovan.
ranym / Uranyum / Uranium
Madeyeke radyoaktf e. Numreya atoma ranym 92 ye.

121

Ferhenga Zaravn Teknk / Teknik Terimler Szlg / Glossary of Technical Terms

V
Vagon / Vagon / Carriage
Beeke trn ciy rw yan j ciy bar.
Vagon / Vagon / Railway
Bar rbiwar p tn kiandin.
Valah / Boluk / Clearence::Margin::Pocket
Qada ku titek li ser tune ye.
Valah::Vakm / Boluk / Vacuum
Ciy ku t de qet titek tune ye.
Valf / Valf / Valve
Devik, wane, derxn.
Vantlator::Bajen::Bagork /Vantilatr /Ventilator
Amra ku bi alkariya perwaneya xwe bay tevdigerne. Makneya ku bawen dike.
Vegerne / Geri al / Back
Ji bo ku rpela derbasby dsa vebe t tikandin.
Veguhastin / Transport / Transport
Cih guhertin. Neqilkirin.
Veguhastina asoy / Yatay nakliyat / Horizontal
haulage
Barkiya ku ji kan bi alkariya pergaleke rhesin yan j band bi awayek asoy t kirin.
Veguhastina rhesin/Rayl nakliyat/Track haulage
Barkiya ku bi rhesin t kirin.
Veguhr / Dntrgen::konvertir / Converter
1. Amra ku snyala elektrk diguherne (Ji AC
dike DC an j ji DC dike AC) 2. Bernameya ku formata agahiy diguherne.

122

Veguhern / Dntrmek / Convert


Bidestxistina snyaleke analog ji snyaleke djtal an j dijber v kar.
Veguhern::Metamorfzm::Veguhezn / Bakalam
Metamorphism / bi bandora navxwey dervey
an j bi bandora fizk kimyay ji drvek veguherna drvek din
Veheln / znme / Dissolution
Di nav maddeyeke helnker de belavbn an j helna maddeyek din
Veheln::Buhujn / Erime / Melting
Guherna rewa madeyek hik (req) ku bi alkariya tn pestoy ber bi ilekiy ve.
Vehonan::Honan / rme / Knitting
Lkirina dwar.
Vejena xwezay::Vzena xwezay / Doal enerji /
Natural energy
vejena k ji r rbazn xwezay ji avkaniyn
xwezay t hilbern
Vekand::Pt / Gergin / Tight
Rewa alavn di bin bandora kiandin de ye. .
Vekay / Gergin / Tense
Rewa metroya hati vekandi.
Vekirin / Amak / Open /
Dijber peyva girtin ye.
Vektor::Araste / Vektr / Vector
Direjiya w eyan e tr e nan dide xza rast e.

Ferhenga Zaravn Teknk / Teknik Terimler Szlg / Glossary of Technical Terms

Vemirandin::Temirandin:::Tefandin / Sndrme /
Extinguish
Daw l anna agir.

Vdeo / Video / Video


Wneyn bi tevger n li ser bandn manyetk
tn bickirin.

Veqetnera heriy /amur ayrc /Sludge separator


Maneya ku di zengnkirina gewher de mneraln girng ji heriy paqij dike.

Vlla::Xan / Villa / Villa


Avahiyn ku 2 qat an j 3 qat bi awayek taybet
tn kirin.

Verastkirina ersa/Arsa dzenlemesi/Land regulation


Diristkirina eraseyn hey li gor plana mar bi
saya destserdan -ku bo fda gel e- bi berdl
kirn.

Vskozte / Viskozite / Viscosity


Berxwedana av ya li ber herikn ye.

Verastkirina peyzaj / Peyzaj dzenlemesi / Landscaping


Li gor planeki, projeyeki verastkirina derdor (jingeh) . Ev plan li gor kmasiyn derdor, daxwaz
xwestekn niteciha t kirin.
Vernk / Vernik / Varnish
Mobilyalarn daha parlak ve kullanl olmas iin
kullanlan effaf , sert koruyucu katman.
Vear::Nepen / Gizli / Secret
Ew tit ku xuya nake.
Vetezekirin / Yenilemek / Refresh
Dubarekirina heman kar. Di programn komptur de nkirina heman ferman. fermana girtina komptur veteze bike.
Vxistin::Pxistin / Tututurma / Ignition
Gelemper ji bo dest p kirina ewatek. Destpkirina agirek, destpkirina ixulandina motorek.

Volkant / Volkanit / Vulcanite


Madeya ku ji tn dert.
Volt / Volt / Volt
Elektrikte kullanlan potansiyel fark (gerilim) birimi. V=I. R (I:tez, R: diren V: gerilim)
Volt metre / Voltmetre / Voltmeter
Amra ku voltaja di navbera du xalan de ye dipve.
Voltaj / Voltaj::Gerilim / Voltage
Yekeya cudahiya piraniya elektronan a li ser her
du aliyn elektrk.
Voltaja termnal / Vaziyet plan / Terminal voltage
termnala yekeya cudahiya piraniya elektronan a
li ser her du aliyen elektrike
Voltaja Zener / Zener gerilimi / Zener voltage
Devrelerde zener diyodunun iletime gemesi iin
gerekli olan gerilim. Devrelerde, ters ynde alacak ekilde kullanlr.

123

Ferhenga Zaravn Teknk / Teknik Terimler Szlg / Glossary of Technical Terms

W
Wane / Vana / Valve
Amra ku ji bo kontrola sekinandin an j derbaskirina madey boriy.
War / Yerleim yeri / Settlement
Cih ku mirov l dijn. Mnak:Gund, Bajar, Nave
Wargeh / Yerleim yeri / Legal domicile
Cih ku xan l hatine kirin, an j bn kirin.
Waer::Orng::Derzbend::Dirzbend::Sl::Conta /
Conta::Tm aklar kapatmak iin / Seal
Di navbera du rxarn idand de ji bo valah
werin girtin parey plastk ku t bikarann.
Wat / Watt / Watt
Enerji dnm orann len birimdir. Joule bl
saniye olarak tanmlanr. Ksaca W harfiyle gsterilir.
Watpv / Wattmetre / Wattmeter
Amra ku iyana (tiwane) elektrk dipve.
Wekhev::Jihev::Hevwe / Benzer / Similar
Di creyn ku diibin hev.
Wekhev::Mnah::ibn / Benzerlik / Similarity
Di matematk de di nav du sgoeyan de, wekhevtiya goey beranber hev hevgirtbna keviyn beranber hev.
Weqf / Vakif / Foundation
saziya ji bo xrxaziy hati avakirin. Armanca v
saziy ya ticari nine. Xrxazi yekane armance.
Wergr / evirmen / Translator
Kesn ku nivsan an j axaftinan vediguhernin

124

zimanek din.
Wergir::Plgir / Alc / Receiver
Amra ku snyala radyoy digire vediguherne
deng, wne yan j titek din ku t fmkirin.
Werimn / ime / Swelling
ji ber sedemn tkilzemn bi awayek werma
qaqila zemn
Werimn / imek / Swelling
Bi kina av an j xaz re, di hikiyan de pkhatina gewrebna qebarey.
Werz::Spor / Spor / Sports
Tevgern la mirovan n ku ji bo tendurst yan
j hobiyan tn kirin. Ew lstikn bi awayek kesane yan j civak bi rbazek tne kirin.
Weandin / Yaynlamak / Publish
Ji titn ku bi amrazn ragihan ve belav dibe re
t gotin.
Wener / Emitr::Yayc / Emitter
Y/a ku dine. Cih ku pln elektromagnetk j
dertn diwein.
Wezinandin::Pvandin::Kiandin/Tartmak/Weigh
(to)
Li gora yekeyek dtina giraniya titek.
Wijewij::Dengedeng::Noyz::Berden/Grlt/Noise
Deng ku b nzam an b aheng e.
Wize::Enerj / Enerji / Energy
Hza di nava madeyan de wek tn an j ronah
ku dibe sedema tevgera made.

Ferhenga Zaravn Teknk / Teknik Terimler Szlg / Glossary of Technical Terms

Wizeya Gibbs::Enerjiya Gibbs / Gibbs enerjisi / Gibbs


energy
Destkevtina karek bi pesto germahiyek
pend.
Wizeya Hundirn::Enerjiya Hundirn / enerji / Internal energy
Tevdeka hem wizeyan e.
Wizeya Iyonbyn::Enerjiya Iyonbyn / yonlama
enerjisi / Ionization energy

Mjera wizey ku xwastina jve kirina elektrona


atom ya asta her daw
Wizeya nukler::Enerjiya Nukler / Nkleer enerji /
Nuclear energy
Creya vjenek ji dendink atom destkevin
Wizeya Potansiyel::Enerjiya Potansiyel / Potansiyel enerji / Potential energy
Csmn li gor sedema rewa xwe xwedkirina
wizeyan e

125

Ferhenga Zaravn Teknk / Teknik Terimler Szlg / Glossary of Technical Terms

X
Xan / Ha biimli / Cruciform
Avah an j heybern wek xa. eprast.
Xal / Nokta / Point
Nana her bik.
Xala cemser / Kutup noktasi / Pole point
xala cemser. l ne diyare ev xal ya ciyografiye
an ya manyetike.
Xala cemser ya erdngariy / Corafi kutup noktasi / Geographic pole point
xala cemser ya ciyografi (erdnigari) . Ev xal li gor
koordinatn ciyografi t tesbitkirin navkirin.
Xala Heln / Erime noktas / Melting point
Pka vehelna madeyn hik ber bi ilaviy.
Xala Hevsengiy::Xal Hevseng / Denge
konumu::Denge pozisyonu / Equilibrium position
Rewa heyber anj sstemek ku hza net a li ser
sifir e. Cih an j asta ku hza net (saf) dibe sifir.
Xala keln / Kaynama noktas / Boiling point
Pileya germahiy ku made t de dikele.
Xala kontrol / Kontrol noktas / Checkpoint
Nexegeriyde xaln ku koordinatn (xyz) wan
diyar ji bo kontrola nex pivan li ser tn kirin,
wek xaln kontrol tn navkirin.
Xala kontrol ya erd / Yer kontrol noktasi / Ground
control point
Nexegeriyde xaln ku koordinatn (xyz) wan
diyar ji bo kontrola nex pivan li ser tn kirin,
wek xaln kontrol yn erdi tn navkirin.

126

Xala Krtk / Kritik nokta / Critical point


xala ten bi pestoyek ve ilavkirina gazn zde
germ
Xala ntar / Ntr nokta / Neutral poin
Cih ku ji aliy elektrk ve ne poztf an j ne negatf e. Bar elektrk sifir e.
Xala Qerisn / Donma noktas / Freezing point
pka qerisna madeyn ilav ber bi hik
Xala roper / Rper noktasi / Benchmark
xaln ku pivana direjahiy ji wan t kirin. Di encama van pivanande kirokiya roper derdikeve
hol.
Xaln ikest yn parsel / Parsel kirik noktasi / Parcel broken point
Quncn ku li ser kenar parsel heyi. Ji koordinatn van quncan aqara parsel t hesapkirin.
Xam::Xav / Ham / Raw
Gewhera hna li ser xebat nehatiye kirin. Gewhera
ku ji bo bi kr b hna li ser kar nehatiye kirin.
Xaniy ten (musteql) / Mstakil ev / Independent
house
Xaniy ku yek, du an j s ta ye. Xaniy ku derdora xwe ve bi tu away girday nn e.
Xanbera pardar / Hisseli tainmaz / Shareholding
real estate
Milkn neguhzbar ku ji yek zdetir xwediyn w
hene. Mnak:Erd, zv, xan hwd.
Xar / Bilye::misket / Globe::Ball
Plstokeke gilover bik e.

Ferhenga Zaravn Teknk / Teknik Terimler Szlg / Glossary of Technical Terms

Xebat / leme::alma / Working


Kirina karek.
Xebatn plansaziy / Planlama almalar / Planning
works
Xebatn ku ji aliy plansazan ve di derbar plansaziy de tn meandin.
Xebitn::ixuln / almak / Work
Ji bo kirina titek kar ku t kirin.
Xeletiya gewre (mezin) / Kaba hata / Overall error
Xeletiya, aitiya mezin ya ku pivann nexegeriyde t kirin. Ditina van xeletiyan pir hsane ji ber
ku xef nabin, winda nabin.

Xeta boriya gaza xwezay / Doalgaz boru hatt /


Natural gas pipeline
Xeta ku di navbera rafne avahiyan de ragihandina
gaza xwezay pk tne. Xeta ku gaza xwezay ji cihek radigihne cihek din.
Xeta boriy / Boru hatti / Pipeline
Xeta lley ya ji bo kiandina madeyn il hatiye kirin. Madey il di boriy de diherike.
Xeta ragihna enerjiy / Enerji iletim hatt / Energy
transmission line
Xeta ku enerjiya elektrk ji santral heta navenda
trafoy tne. Volta v enerjiy bi gelemper 33000 V
e an j j zdetir.

Xeletiya pvan / lme hatasi / Measurement error


Di kar pivann nexegeriyde, tu pivan b ai
(xeleti) nabe. Ev xeleti dibe ku ji kmasiyn mirovi, ji alavn pivan an ji ji bandora jingehbe. Ji
tevare xeletiyn pivan t gotin.

Xeta r / Yol hatt / Line


Xeta r. Xza r niandide.

Xerabn / Bozulma / Decay


Bna rewa titek ku ji bo taybetiya xwe wenda
kiribe qiymeta w nemabe.

Xetere / Tehlike / Danger


Rewa ku ji xisar ziyan re r vedike.

Xeraby::ikest / Bozuk / Broken


Titek ku ji bo taybetiya xwe wenda kiribe qiymeta w nemabe.
Xerakirin / Bozmak / Spoil
Rewa ne sazkir ya heyberek.
Xerc / Har / Expense
Li saziya taou qedestroy de ji bo daxazn gel
pbinin xercek (bac-vergi) t sitandin.
Xericand / Frnda sl ilem grm / Heated in furnace
Alavn ku ji ax hatine kirin pit ku zuha
bne di htnan de hatine ewitandin.
Xericandin / Frnda tula veya seramik piirmek /
Brick or ceramic baking heated in furnace
Pijandina (di htn de) pit ziwabna alavn ku
ji ax (her) dibin. Cr, erbik, kp, seramk
Xest::Trby::Koyu (sulu kart) ::Youn (svlar iin)
/ Deriik / Concentrated
1. Ne ron. 2. Di grawey de zdebna madey tiwawe.
Xeta avberhev / Su toplama hatti / Water collection line
Li ser ruy erd cihn av l berhevdibin diherikin. Xeta berhevkirina avn berf baran.

Xeta talveg / Talveg hatti / Thalweg line


Xeta ku li hevgirdana xaln talveg derketi hol.

Xz::ixz / izgi (bir noktann yrtlmesiyle oluan


ekil) / Line
1. Bi meandina xal opa ku li pey dimne. 2. Xeta
ku di komnkasyon da agah, deng an j dane p t
andin.
Xzkan / izim / Drawing
Kar xzkirin.
X::ew::xurde / akl / Gravel
Kevirn hr n ku li dev em newalan bi awayek
xwezay kom dibin. Girbna wan ji 7 mm heta 70
mm ye. Berhr.
X::xurde::zveber::xirkeberd / akl ta / Coarse
grave
Kevirn hr n ku li dev em newalan bi awayek
xwezay kom dibin. Girbna wan ji 7 mm heta 70
mm ye. Berhr.
X::Zixr::Buxik / akl / Pebble
Kevirn bik.
Xirdewat::Hikalav / Hrdavat / Hardware
Titn metalk n ku bi kr titek nayn.
Xiandin::Lkxiandin / Srtnme / Friction
Rewa du heybern ku ry wan li ser hevin li dijber hev tevdigerin.
Xitimandin / Tkama / Plugging
awik dev titek b girtin.

127

Ferhenga Zaravn Teknk / Teknik Terimler Szlg / Glossary of Technical Terms

Xitimn / Tkanmak / Choke


Wek qenala av ku piya w bi heriy b girtin
av t de neherike.

Xw / Tuz / Salt
Wek kirstalek ye, titek ku tehma w or e.

Xz::Qm / Kum / Sand


Hewrikn keviran n bi qas 0, 02-2 mm.

Xwed / Malik / Tenant


xwedi. xwediy maf. Mulk, mal ku xwediy w
heyi. Malik xwediy wi maliye.

Xiza sils / Silis kumu / Slica sand


Xzn ku ji silqat (sls) hatne mehandin.

Xwedt / Mlkiyet / Ownership


Rewa maf bikarann.

Xzar / Hzar / Whipsaw


Amureke jkirn ya elektrk ye.

Xwedtiya kat / Kat irtifaki / Easement


Di avahiy de maf beek ji ta (kat) y. Maf bilindah firehiy. Maf xwedbna beek ji avahiy. Maf beek ji bilindahiy.

Xzek / Kumluk / Sandy


Ew zemn ku rjeya xza w zde ye.
Xz / Kumul / Sand dune
Axa bixz. Ax hikiyn ku xz di nav de hene.
Xorak::Xurek / Gda / Food
Bi git titn xwarin vexwarin. Madeyn ku
ji bo jiyn pdiviya bedena mirov p heye.
Xortim::Marp / Hortum / Hose
Lleyn plastk n dirj ku r e.
Xubara gerdn / Evren tozu / Cosmic dust
Xubara ku di vahaliya fezay de ye.
Xul::erx::Zivirn / evrim::Dng / Cycle
Riya ku tezya (herikn) elektrk li ser raguhzbarek digire.
Xulek / Dakika / Minute
Ji st yeka dema saetek.
Xurde::Trrdiraw / Hurda / Junk
Alavn ku d bi kr nayn tne avtin.
Xurdik::Gfk / Moloz::Balast ta krklar / Rubble
Parey kevirn ku bi qas kulma dest ne.
Xuya::Diyar::Akera / Grnr / Apparent::Visible
Tit ku ber bi av e t dtin.
Xuyanek::Montor / Monitr / Monitor
Perdeya ku agah t de xuya dikin. Ry komptur.
Xware::Ladan / Eim / Declination
Goeyiya rxarek bi lkeftina llata asoy.
Xwarbna rxarek an xzek ber bi llateka
asoy ve.
Xwaringeh / Yemekhane / Dining hall
Ciy mezin ku mirov t de xwarin dixwe, ciy
xwarin.

128

Xwedtiya pardar / Mterek mlkiyet / Shareholding ownership


Xweditiya hevpar, hevbe. Di w xweditiy de ji
yeki zde xwedi heye rjeya xweditiya wan
diyare. Para wan dibeku ne weke hevbe.
Xwediy Ersey / Arsa sahibi / Land ownership
Xwedbna mafn bikaranna erd avadaniy.
Xwel / Kl / Ash
Bermahiya pit ewata madey.
Xwendina navn / Orta okuma / Medium reading
Nexegeriyde bi alava nivoy, ji bo hesapkirina
bilindahi anji ferqa bilindahiy, li istasyoneki
xwendina navin (piti xwendina yekem, l beriya
xwendina dawi) ya li ser miray.
Xwendina pa / Geri okuma / Readback
Nexegeriyde bi alava nivoy, ji bo hesapkirina
bilindahi anji ferqa bilindahiy, Li istasyoneki
xwendina yekem ya li ser miray.
Xwendina p / leri okuma / Further reading
Nexegeriyde bi alava nivoy, ji bo hesapkirina
bilindahi anji ferqa bilindahiy, li istasyoneki
xwendina dawi ya li ser miray.
Xwerkirin::Dazelandin / Artmak / Clarity::decant
Paqijkirin j durxistina madey biyan ya av.
Xwerkirin::Zelalkirin / Netletirme / Netting
Durbuna alava pivande li gor av herkeseki
kar ba xuyakirina hedefi.
Xwezay::Sirt / Doal / Natural
Tit ji ber xwe ve bibe.
Xwn / Kan / Blood
Di damarn zindiyan de diherike, ilaviyeke bi
reng sor e.

Ferhenga Zaravn Teknk / Teknik Terimler Szlg / Glossary of Technical Terms

Y
Yasaya ohm::Zagona ohm /Ohm yasas /Ohms law
Di vedoreke elektronk de tezya ku di navbera
du xalan de li ser gihner derbas dibe bi vekan re bi awayek rast l bi bergira di navbera
du xalan re bi awayek vaj rjey ye. Ev kanna
ohm e.
Yasmn / Yasemin iei / Jasmin
Giyayek ji famlyeya zeytn ye.
Yazdeh / Onbir / Eleven
Hejmarek e. Tamjimara ji dehan mezintir, ji dozdehan biktir.
Yek / Bir / One
Hejmarek e. Hejmara biktirn a tamjimarn poztf.
Yekav::Serav / Can suyu / Lifeline
Di andiniy de avdaniya yekem. Avdaniya ku
dema ax t dayn t kirin.
Yeke / Birim / Unit
Di komek de hmanek. Ew dabea neguher ku ji
bo pvan t bikarann.
Yekeya artmetk::Yekeya jimrey / Aritmetik
birim / Aritmetic unit
Di CPU de cih ku kirariyn artmetk mantiq
tne kirin. Kompter kirariyn mna carn, daben, danhev (tevn) dern di vir de t kirin.
Yekeya kevan / Yay birimi (radyan) / Spring unit
(radians)
Yekeya kevanye. 2 pi li hemberi 360 derecey
t.

Yekeya kirariya serek (cpu) / Ana ilem birimi::mikroilemci / Central processing unit (cpu)
Parey ku hem kirariyn kompter t de dibin.
Yekeya pvan ya dirjahiy / Uzunluk l birimi /
Measuring unit of length
yekeya pivana direjahiy. metre wek yekeya pivana dirjahiy t pejirandin.
Yekeya pvan ya qad / Alan lleri birimi / Unit
of measurement
Yekeya pvana aqar ye. Metre qare wek yekeya
pvana qad t pejirandin.
Yekeya pvan ya qebarey / Hacim lleri birimi
/ Unit of volume measurements
Yekeya pivana qewarye. metre kup wek yekeya
pivana qewar t pejirandin.
Yekey / Birimsel / Unitary
Y ku bi yekey t nandan an j bi yekey re di
tkiliy de ye.
Yekkirina par /Pay birletirme /Share consolidation
Di parn xweditiya parselande yekkirina paran.
Yeksan / Eit / Equal
Du an j zdetir titn ku li gora avah, nirx, endan awaniya xwe ne zde ne j km in.
Yeksan / Eitlik / Equality
Rewa yeksan a du titan an j zdetir titan.
Yekem / Pazar / Sunday
Roja dawn a heftey di navbera em duem
de ye. Li hinek welatan roja yekem a heftey ye.

129

Ferhenga Zaravn Teknk / Teknik Terimler Szlg / Glossary of Technical Terms

Z
Zagona avadaniy / mar kanunu / Zoning law
Zagona ku aroveya avadaniy diyar dike.
Zagona Avogadroy / Avogadro yasas / Avogadros law
Li gor zagon qebara gaz wekhev be, di germahiya wekhev pestoya wekhev de hejmara molekl an j parikan yek dibe.
Zagona Boyle / Boyle yasas / Boyles law
Zagonek li ser ilav kirina gazn firebar ye.
Zagona Charles / Charles yasas / Charless law
Di nava naghzbariyek de, km bn zde
bna germahiy bi girday zde bn km bna
qebara gaz meng ye.
Zagona dalton / Dalton kanunu / Daltons law
Pestana gazn ku di nava hev de ne bi hev re
nakevin reaksiyon yeksan e bi danheviya (komkirina) pestana kism ya gazn ku di tke de ne.
Zagona Darcy / Darcy kanunu / Darcys law
Zagona k herikna ava di nava akferde pnase dike.
Zagona dest rast::Yasaya dest rast / Sa el
kural / Right hand rule
Rbazeke matematk fizk ye ku ji bo vektorn 3 rehend bi hsan werin fmkirin.
Zagona Gay-Lussac / Gay-lussac yasas / Gay-lussacs law
Li gor zagon qebareya gazek meng di mejreke pend de nandana germahiy bi yekeya
kelvn ve di hevgiriyeke rast de ye.

130

Zagona Henry / Henry yasas / Henrys law


Li gor zagon Di germahiyeke neguher de, giraniya gazek y di nava aveke a qebarey pend
de be bi pestoy ve hevgiriyek rast de ye.
Zagona Hess / Hess yasas / Hesss law
Zagona vkdana germahiyn pdand ye, di reaksiyon de ew germahiya derdikeve hol wekhev hem merhaleyn y reaksiyon ye.
Zagona hook / Hooke yasas / Hookcs law
Zagona bi rjeyeke rast nan dide ku xerabna
madeyek hza ku made xera dike. Mnak:Vezebyna jiy vegera away xwe y ber.
Zagona Parastina Bariste / Ktlenin korunumu yasas / Law of conservation of mass
Li gor zagon di pergalek girt de kirariyn reaksiyon her i be j teqez gumlat pdand dimne.
Zagona Parastina Wizey (Enerj) / Enerjinin korunumu yasas / Law of conservation of energy
Li gor zagon i caran vejen ji tine byin hey
nabe i caran j ji heyn ber bi xilas byn ve
nae.
Zagona Raoult / Raoult yasas / Raoults law
Li gor zagon heke di grawey de pestoya
hilm dema qerisna av km be ev guhern an
ku km bn li gel mjera madey tiwawe hevgirti
ye.
Zagona Rjeyn neguhor / Sabit oranlar yasas /
Law of definite proportions
Li gor zagon gava element pkhatiyek

Ferhenga Zaravn Teknk / Teknik Terimler Szlg / Glossary of Technical Terms

dikin element di navbera xwe de bi hevgiriyek


akere yek dibin.

Zelal::Ronder / Saydamlk / Transparency


Y ku pit xwe j nan dide. Mnak; cam

Zagona Rjeyn Tak / Katl oranlar yasas /


Law of multiple proportions
Li gor zagon elementn ku di navbera xwe de
zde pkhatiyan bikin, di nav pkhatiy de
hevgiriya ji mjera elementek pdand elementn din, bi hejmarn tam ve nan didin

Zeliqandin / Yaptrmak / Paste


1. Pvebestn 2. Pvekirina du yan j zdetir
pareyan 3. Zemqkirin

Zagonn Faraday / Faraday yasalar / Faradays


laws
Zagonn fzkzan ngls Michael Faraday in,
zagonn w zagona elektrolz zagona metoda
dabekirin ne.

Zeliqn / Yapmak / Adhere::Stick on


Bihevgirtina du heybern ji hev veqetand.
Zeng / Oksit / Oxide
Maddeyek ku ji tkeliya ogsjen elementek
an ji bingehek organk ve dibe.
Zeng::Zingar / Pas / Rust
Hesin dema ku bi oksjen re dikeve tkiliy
reng qehwey digire ji vya re zeng t gotin.

Zanna pvan / lme bilgisi / Knowledge of


measurements
Zanina pivan. Her cureyn pivanan, rbazn curbecur, pivanande xeletihwd. Dibin mijara zanina
pivan. Zanina pivan weke dersek li dibistana
t hinkirin.

Zeolt / Zeolit / Zeolite


xwel helna k bi teqna kurayan re der tbi
ava goman an j deryayan re dikev reaksiyon
kmyev di encam de mneraleke bi sud dirus
dib.

Zanngeh::Zanko / niversite / University


Dibistana ku perwerdeya peyek bi awayek
zanist dide.

Zer / Sar / Yellow


Rengek di navbera kesk mimi de ye. Dirjahiya pla zer 565-590 nanometre ye.

Zanist / Bilim / Science


Agahiya ku bi gelemper derbasdar teqez e, li
gor rbazek t bidestxistin.

Zr / Altn / Gold
Gewhereke biha.

Zanist / Bilimsel / Scientific


Tit li gor zanist.

Zrevan / Kontrolr / Controller


Berpirsiyar ku ji bo xebatn li gor armanca t
xwestin xebat dimene.

Zanyar / Biliminsan / Scientist


Ew kes/a ku di peya xwe de karn zanist
dike.

Zev / Tarla / Field


Ciy ku andin li ser t kirin.

Zde / Fazla / Over


Ji pwstiy zehftir.
Zdek / Art (toplama ileminde + iaretinin ad) /
Plus (the process of gathering marking the name)
Nav naneya +
Zdek::Ko / Art / Plus
1. Di kirariya danheviy da nav nana + 2.
Nana li piya hejmar ji sifir mezintir. Dijber
kmek (-) .
Zdetirn::Maksmm / Azami / Maximum
Di titek de rje, ast, bilindah mezinahiya her
bilind.
Zdetirn::Pirttirn / Maksimum / Maximum
Titek her zde

Zeytn / Zeytin / Olive


Fkiyeke bi rn e. Tema w tehl e, pit fermantasyon t asta xwarin. Dara w di kea subtropic (sabtropk) de digihje. Bi rn w sabn j
dibe.
Zibil / Gbre / Fertilizer
Psiya ajalan.
Zik pl::Qullif / Dalga karn / Antinode
Di pl de xala ku li cih bel e. Jr an j jor a pl.
Zilyed / Zilyet / Possession
Xwedi an ne xwedi desttegirtin dibe zilyedi. Titek (eya) dest kdebe zilyed ewe.
Zilyed / Zilyetlik / Possession
Xwedi an ne xwedi desttegirtin dibe zilyedi. Titek (eya) dest kdebe zilyed ewe.

131

Ferhenga Zaravn Teknk / Teknik Terimler Szlg / Glossary of Technical Terms

Zimane / Klape / Clack


Amreke makney ku ji bo derbaskirin an j astengkirina ilekan t bikarann.
Zinar / Kaya / Rock
Kevirn mezin.
Zincr / Zincir / Chain
Xelekn metal n ku li d hev yek bi yek di hev
re hatine derbaskirin.
Zrkonym / Zirkonyum / Zirconium
Elementeke kmyay ye, jimareya atoma w 40
e. Naneya w Zr ye.
Zv / Gm / Silver (ag)
Madeyeke ku nana w di tabloya peryodk de
ag ye, numareya w ya atom 47 e. Reng v
madey gewr e.
Ziving / Klak / Winter quarters
Ji bo keriyn pezi, cih zivistan l t derbaskirin.
Ev cih pirani ne berfine zivistan ji serma
kme.

Zvirn / Frdolanm::dn / Gyration


Tevgera ku wek vedorek li dora xwe didome.
Zivistan / K / Winter
Di sal de rojn di navbera 22y berfenbar
21 adar de, rojn her sar.
Ziwa / Kuru / Dry
Rewa madeyn ku ilekiya xwe wenda kiribin.
Ziwakirin / Kurutmak / Dry (to)
Drxistina ilekiy ji madey hik. Derxistina ava
nav heriy. Daleqandina ciln il. Pijandina kevir
cils di hetn de.
Ziyan / Hasar / Damage
minak:sal baran ne bar loma genim xesar d
Zo::Cot / ift / Even
Jimarn ku bi diduyan dabe dibin. Mnak, 2, 4, 6,
8
Z / Acele / Rush
Hewldana ku ji bo kar di demeke kurtir de b
kirin.

Zivir / Dnme / Rotation


Fetilandin.

Zl / Dilim / Slice::Piece
Di dabekirina titek de ew pareyn ji sih biktir in.

Zivirandin::Badan / evirmek / Rotating::Turn


Guhertina ber titek.

Zres / Erkenci / Early riser


Rehekn ku z fkiyan didin.

132

Ferhenga Zaravn Teknk / Teknik Terimler Szlg / Glossary of Technical Terms

Ev xebata ku em li ser s sal nv xebitn ji ber ku bi


tevah negih dema xwe me pirtk kir du be. Peyvn
ku me pnaseya wan kirib li aliyek yn din j li
aliyek din me kir be. Em hv dikin ku d pnaseya
van peyvan j were temam kirin pirtk bibe yek be.

133

Ferhenga Zaravn Teknk / Teknik Terimler Szlg / Glossary of Technical Terms

134

Ferhenga Zaravn Teknk / Teknik Terimler Szlg / Glossary of Technical Terms

A
Aksiyom / Aksiyom /
Aldar / Ynl / Directional
Amonym / Amonyum / Ammonium
Ampl / Ampul / Bulb
Amr / Aygt / Device
Amr / Cihaz / Device
Analtk / Analitik / Analytic
Apss / Apsis / Apsis
Argon / Argon / Argon
Argument / Argment /
Artmetk / Aritmetik / Arithmetic
Asmetr / Asimetri / Asymmetry
Asmetrk / Asimetrik / Asymmetric
Asmptot / Kavumaz / Asymptote
Asmptotk / Kavumaz gidi / Asymptotic
Ast / Dzey / Level
Avahsaziya peyzaj / Peyzaj mimarl / Architecture of landscape
Avahiyn binzemn / Yeralt yaplar / Underground
structure
Avhewa::Kiwr / klim / Clime
Avz::Kan / Kaynak::Pnar / Spring
Awne / Ayna / Mirror
Axa volkank / Volkanik toptaklar / Volcanic soil

135

Ferhenga Zaravn Teknk / Teknik Terimler Szlg / Glossary of Technical Terms

B
Badoke / Burgu::burgu erisi / Helix

ral dressing)

Bajar ekolojk / Ekolojik kent / Ecological city

Berml::Varl / Varil / Barrel

Balans::Hevseng / Balans / Balance

Bernamedann / Programlamak / Programming

Baristeya lat / Kaya ktlesi / Rock mass

Bernav / Unvan / Title

Baxey hobiy / Hobi bahesi / Hobby garden

Berpirsiyar / Sorumlu / Responsible

Bay bakr::Ziryan::Bay kr::Hnikba / Poyraz /


North-east wind

Berwar / Yatay /

Baz / ahin / Hawk


Bejah / Krsal / Rural
Bjandin / Elemek / Elimination
Belavkirina av / Su datm / Water distribution
Belevbna du term / ki terimli dalm / Binomial
distribution
Belge / Belge / Document
Ber bi jor / Yukar doru /
Berbanik::Pmal::Bance / Sundurma / Coving
Ber parabol / Parabol yn /
Berevaj / Aksine /
Bergiriya bobelatan / Afet nleme / Disaster prevention
Bergiriya lehiy::Bergiriya laser / Takn nleme /
Flood prevention
Berhemn volkank / Volkanik rnler / Volcanic
product

Best::Cobar::Newal / Dere / Valley


Bestek kirin::Pandin / Paketlemek / Package
Bea jr / Alt ksm /
Bea reel / Gerek (reel) ksm /
Bwate / Anlamsz /
B::Dara biy / St aac / Willow tree
Bik yeksan / Kk eit / Less than or equal
Biktir ji / Den kk / Less than
Biktirn tabarn hevpar(BTH) / Ortak katlarin en
kg /
Bidaw::Dawdar / Sonlu / Finite
Bifosfor / Fosforlu / Phosphorous
Biha / Pahal / Expensive
Bihstin / Duymak / Hearing
Bikaranna kereseyn avt / Atk malzeme kullanm / Waste material utilization
Bikarhner / Operator / Operator

Berheste / akmak ta / Flint

Bilindah / Ykseklik / Height

Berjr / ni / Landing

Bilindkirin / Ykseltme / Upgrade

Bermahiy gewher / Cevher art / Tailing (mine-

Binax / Toprak alt / Subsoil

136

Ferhenga Zaravn Teknk / Teknik Terimler Szlg / Glossary of Technical Terms

Bnom / Binom / Binomial


Bra hilkolna kr / Derin sondaj kuyusu / Deep drilling well
Bra hilkoln / Sondaj kuyusu / Borehole
Bra neft / Kuyu (petrol ve gaz) / Well (oil and gas)
Brdanka dendik / ekirdek bellek / Core memory
Birn / Kesmek /
Birisn::irisn / Prldama::klanma / Glow
Birka siyanr / Siyanr havuzu / Cyanidation
Birq::ewq / Parlt / Glow
Bzmt / Bizmut / Bismuth
Bloke / Bloke / Blocked
Bobn / Bobin / Coil
Boqst / Boksit / Bauxite
Boraks::Boraqs / Boraks / Borax
Borat(xw) / Borat(tuz) / Borate(salt)
Boyax / Boya / Paint
Boyaxkar / Boyaclk / Dyeing
Bj / Buji / Sparkplug
Bldozer / Buldozer / Bulldozer
Btan / Butan / Bhutan

137

Ferhenga Zaravn Teknk / Teknik Terimler Szlg / Glossary of Technical Terms

C -
Cama volkank / Volkanik cam / Volcanic glass

awaniya av / Su kalitesi / Water quality

Cant::Lwar / Jant / Rim

kirin / malat / Manufacturing

Carana du matrsan / ki matrisin arpm /

kirin / Onarmak / Repair

Carnek / arpma (iaret olarak) /

em / ay (akarsu) / Small stream

Carker / arpan / Factor

embera dorgir / evrel ember /

Carkera Xwebe / Asal arpan / Prime factor

encareya girdan::Tabara girdan / Balant


katsays / Correlation coefficient

Carkern hevpar / Ortak arpan / Common factor


Carkern xwebe n hevpar / Ortak asal arpan /
Common prime factor
Carkirin::Lkdan / arpma(ilem olarak arpm) / Multiplication

encarjimara Germahiy::Tabara Germahiy / Scaklk katsays / Temperature coefficient


entey Alavan / Avadanlk / Toolboxes
eq / Bileke / Resultant

Carkirina regan / Kkler arpm /

erx kirin::Hesan kirin / Bilemek / Hone

Cemserpv::Cemser metre / Ucaylanm ler / Polarimeter

erxdar::Bierx / arkl / Impeller

Cr::erbik / Testi / Pitcher

ik kenar cran / Komu dik kenar /

Cerkirin / Vidalama / Screw

ikeya navek kenar / Kenar orta dikme / Perpendicular bisector

Cihreng / Deiik / Different

ikeya navek / Orta dikme /

Cihokn avdaniy / Sulama kanallar / Irrigation


canal

ikhokey::ikgoey / Dik al / Right-angled

Cle::Sqal / Cila / Polish

ik / Diklik /

Cran / Komu /

iksgoeya taybet / zel dik gen / Special right


triangles

Cran / Komuluk /

mento kirin / imentolamak / Cementing

Cixcixe / Alminyum folyo / Aluminium foil

ingo / Emaye / Enamel

Cure / eit /

iriya relatf / Bal younluk / Relative density

andiniya bajar / Kentsel tarm / Urban agriculture

iriya tn / Isl younluk / Calorific intensity

arikgoe / Dikdrtgen / Rectangle

irsn::ewqdan / Parldamak / Shine

argoeya hevsankenar / Ekenar drtgen /

ita / ta / Lath

aryek / eyrek /

olang::Bestir::Tekstl / Tekstil / Textile

138

Ferhenga Zaravn Teknk / Teknik Terimler Szlg / Glossary of Technical Terms

D
Dabir / Kesen /

Dariteya duyem / kinci trev / Second derivative

Daikandin / Saplama / Bolt

Darteya fonksiyon logartmk / Logaritmik


fonksiyonlarn trevi /

Dadger / Yargc / Judge


Dagire::Tije bik / Doldur / Fill
Dahnan / Bulu / Invention
Dahner / cat::mucit / Inventer
Dahrn::Analz / Analiz / Analysis
Damper / Damper / Damper
Dan / Vardiya / Shift
Danberhev::Kemper / Mukayese / Comparison
Danezan / Tebli / Notification
Danheva du kpan / ki kp toplam /

Dariteya fonksiyonn trgonometrk / Trigonometrik fonksiyonlarn trevi /


Dariteya pirtay / ok katl trev /
Dariteya yekem / Birinci trev /
Darta::Xerat::Necar / Marangoz / Carpenter
Dast / Dasit / Dacite
Dayk / Dayk / Dike
Dazelandin::Palavtin / Artma / Purification
Debriyaj / Debriyaj / Clutch

Danheva du matrsan / ki matrisin toplam /

Deb::Zanq::rz / Zamk (bitkilerden szan madde)


/ Gums (leaking substances from plants)

Danheva regan / Kkler toplam /

Dedektor::Vebnr / Dedektr / Detector

Danheva tabaran / Katsaylar toplam /

Defransiyel / Diferansiyel / Differential

Daqurtandin / Yutmak / Swallow

Djnik / Tere otu / Herb cress

Dar / Aa / Tree

Dekor / Dekor / Decor

Dara / Maliye / Finance

Dekorasyon / Dekorasyon / Decoration

Dara ladn / Ladinaac / Picrasma excelsa

Deltod / Deltoid / Deltoid

Dara mihelka / Tesbih aac / Chinaberry tree

Dem / Zaman /

Dara qetran / Katran aac / Libani

Demn erdnasiy / Jeolojik zaman / Geologic time

Dara eqok / Ahlat aac / Pinus elaegrifolia

Dengbir / Susturucu / Silencer

Dara temand / Alanm aa / Grafted tree


Dara zeqqm / Gl defnesi / Nerium oleander

Deqday / Gz as (aalar iin) / Eye cutting::Budding

Dardarok::Lewleb / Sarka / Pendulum

Der / D /

Darjxane / Dkmhane / Foundry

Derbase / Giri kaps / Gateway

Darfistiq / Antepfst / Pistachio

Derfet / mkan /

Dariteya di xala X de / X noktasndaki trevi /

Derhokeya vaj::Dergoeya vaj / D ters a / Alternate exterior angle

139

Ferhenga Zaravn Teknk / Teknik Terimler Szlg / Glossary of Technical Terms

Dermankirin / Tedavi / Treatment

Dirjahiya vexuhana lkeft / Teet izdm


uzunluu /

Derpern / Yaylm / Emission

Dirjahiyn kenaran / Kenar uzunluklar /

Derreg kirin / Kk dna karma /

Dreksiyon::Badok / Direksiyon / Steering wheel

Deryaya hezar / Hazar denizi / Caspian sea

Dirt::Klday / Dikili / Stitched

Derman kzikan / Bcek ilac / Insecticide

Deryaya sp / Akdeniz / Mediterranean sea

Dsk / Disk / Disk

Deryay Tets / Tethys denizi / Tethys sea

Dskrmnant / Diskriminant-delta /

Derzn Latiyan / Kaya atlaklar / Rock fracture

Dtbar / Grsel / Visual

Derz / ne / Needle

Dwar ker / Duvarc / Bricklayer

Destik / Tutamak / Handle

Diyacenes / Diyajenez / Diagenesis

Destkar / El ii / Handiwork

Diyagrama girdan / Balant diyagram / Wiring


diagram

Determnant / Determinant / Determinant


Devang / Tapa / Plug
Devang / Tka / Plug
Devt::Tevt / Niasta / Starch
Dewisandin / Sktrmak / Compres (to)
Dewlik::Satil::Bdrok / Kova / Aquarius
Dewr / Devir / Period
Dewrbar / Devirli / Cyclic
Dezgeh / Tezgah / Bench
Dezgeha tornay / Torna tezgah / Lathe

Diyar / Belirli / Definite


Diyar kirin / Belirtmek /
Diyar / Armaan / Gift::reward
Diyod / Diyot / Diod
Diyort / Diyorit / Diorite
Dol::Ber::Tov / Dl / Germ
Dolert / Dolerit / Dolerite
Dolomt / Dolomit / Dolomite
Domdariya fonksiyon / Fonksiyonun sreklilii /

Di heman kliy de / Ayn anda /

Dondank::Rndank / Yadanlk / Oil feeder

Di kirariya parkirin de sifir / Blme ileminde sfr /


Quotient across zeros

Don gaz / Gaz ya / Gas oil


Don zeyt::Zeyt / Zeytin ya / Oleum alivae

Di nav xwe de / Kendi aralarnda /

Dor / evre / Circumference

Di nav xwe de xwebe / Aralarnda asal /

Dora sgoey / genin evresi / Surrondings of


triangle

Di sgoeya ik de rjeya trgonometrk / Dik gende trigonometrik oran /


Dihewne / Kapsar /

Dorgir / evrel /

Dijber / Kartlk / Opposition

Dosyayn destpk / Balang dosyalar / Startup


files

Djtal / Dijital / Digital

Dosyeya root / Root dosyas / Root directory

Dmen / Manzara / Landscape

Dozdeh / Oniki / Twelve

Dmena hejmar / Saysal grnt / Digital image

Dozne / Tez / Thesis

Dnamometre / Dinamometre / Dynamometer

Duerx::Pisqilt / Bisiklet / Bicycle

Dnozor / Dinazor / Dinosaur

Dpik / Akrep / Scorpion

Dopter / Diopter / Diopter

Drahiya yeksan / Eit uzaklk /

Dpol / Dipol / Dipole

Durastery / ki dzlemli / Dihedral

Dirjah / Uzunluk /

Durehend / ki boyutlu / Two-dimensional

Dirjahiya dor / evre uzunluu / Perimeter

Dvr / Arslan kuyruu / Leonarus cardiaca

Dirjahiya kevan / Yay uzunluu /

Duyem / kinci / Second

140

Ferhenga Zaravn Teknk / Teknik Terimler Szlg / Glossary of Technical Terms

E
Ebont / Ebonit / Ebonite

Elektroteknk / Elektroteknik / Electrotechnical

Efor / Efor / Effort

Element / Element / Element

Efyon / Afyon / Opium

Elps / Elips / Ellipse

Egsoz / Egzoz / Exhaust

Elptk / Eliptik / Elliptic

Ekp::Tm / Ekip / Team

Elok::Zxan / Erkek hindi / Tom turkey

Eks::Sirn / Aks / Axle

Emerqa bar / Gney amerika / South America

Eksentrk / Eksantrik / Eccentric

Emilsiyon / Emlsiyon / Emulsion

Ekspr / Eksper / Expert

Empedans / Etkin diren / Impedance

Ekstensometre / Ekstansometre / Extensometer

Enduktf / Endktif / Inductive

Ekstrapolasyon / Ekstrapolasyon / Extrapolation

Enerjiya hevgirtin / Balanma enerjisi / Binding


energy

Ekstrem / Ekstrem /
Ekstremm / Ekstremum /
Ekstruzyon / Ekstruzyon / Extrusion
Ekvator / Ekvator / Equator
Elastk / Elastik / Elastic
Elekrtoforez / Elektroforez / Electrophoresis
Elektrfkasyon / Elektrifikasyon / Electrification
Elektrka statk::Karebaya cgr / Statik elektrik /
Static electricity

Enerjiya potansiyel a Karebay / Elektriksel potansiyel enerji / Electrical potential energy


Enjektor / Enjektr / Injector
Envanter / Envanter / Inventory
Epoks / Epoksi / Epoxy
Erbiym / Erbiyum / Erbium
Erdandin / Topraklamak / Grounding
Erdgilok / Yerkre /

Elektroendksiyon / Elektroendksiyon / Electroinduction

Ereboka destan / El arabas / Wheelbarrow

Elektroknetk / Elektrokinetik / Electrokinetic

Ekla hokey::Ekla goey / Asal ap / Angular


diameter

Elektroltk / Elektrolitik / Electrolytic

Ern / Olumlu / Pozitive

Elektromekank /Elektromekanik /Electromechanical

Eklpv / apler / Calibergage

Elektrometalrj /Elektrometalurji/Electrometallurgy

Etket / Etiket / Label

Elektrometre / Elektrometre / Electrometer

Etmoloj / Etimoloji / Etymology

Elektromiqnatis / Elektromknats / Electromagnet

Evoparator / Eveparatr / Evaporator

Elektromotor / Elektromotor / Electromotive

Evropiym / Evropiyum / Europium

Elektroosmos / Elektroozmoz / Elektro-osmosis

Ewleh / Emniyet / Safety

Elektrosonk / Elektrosonik / Electro sonic

141

Ferhenga Zaravn Teknk / Teknik Terimler Szlg / Glossary of Technical Terms

F
Fahrenhayt / Fahrenhayt / Fahrenheit

Firza av / Su ayr otu / Papalum paspaloides

Faktor / Etken / Factor

Frfrik::Ppk / Ddk / Whistle

Faktoriyel / Faktryel / Factorial

Firfirok / Helikopter bcei / Damselfly

Fakulte / Faklte / Faculty

Firokar::Firoyar / Satc / Seller

Fanos / Fener::gazl lamba / Lantern::Gas lamp

Fistiq::Fisteq / Fstk / Peanut

Far::Lambeyn ereban / Far / Headlight

F / Fi / Plug

Farmakoloj::Dermannas / Farmakoloji / Pharmacology

Fitl / Fitil / Wick

Fasl::Lob / Faslye / Phaseolus vulgaris


Ferbot / Feribot / Ferry
Ferc / Dikey kesit / Elevation
Fer::Lata / Lata / Wooden board
Fermiym / Fermiyum / Fermium
Feromanyetk / Feromanyetik / Ferromagnetic
Feza / Uzay / Space
Fber / Fiber / Fiber
Fberglas / Fiberglas / Fiberglass
Filfil::Bberiye / Biberiye / Rosemary
Floloj / Filoloji / Philology

Fz / Hatl / Girder
Fizk / Fiziksel / Physical
Fizknas / Fiziki / Physicist
Fizyoloj / Fizyoloji / Physiology
Flambaj / Flambaj / Buckle
Fla / Fla / Flash
Flaor / Flar / Flasher
Fleks / Fleks / Flex
Fleksbil / Fleksibl / Flexible
Fonksiyona kosekant / Cosecant fonksiyonu /
Fonksiyona kosnus /Cosins fonksiyonu (sins)

Fltrasyon / Filtrasyon / Filtration

Fonksiyona kotanjant / Cotanjant fonksiyonu


(cosins/sins) /

Fltreya band dibuhurne / Bant geiren szge /


Band pass filter

Fonksiyona logartma xwezay / Doal logaritma


fonksiyonu /

Fnal::Daw / Final / Final

Fonksiyona navgir / ine fonksiyon /

Fnansman / Finansman / Financing

Fonksiyona nanek / aret fonksiyonu /

Fre / Fire / Wastage

Fonksiyona rastery / Dzlemsel fonksiyon / Linear functions

Fireh / Genilik / Width

142

Ferhenga Zaravn Teknk / Teknik Terimler Szlg / Glossary of Technical Terms

Fonksiyona tanjant / Tanjant fonksiyonu (sins/(cosins) /


Fonksiyona trgonometrk / Trigonometrik fonksiyon /
Fonksiyona yekeyek / Birebir fonksiyon / One-toone function
Fonksiyona yekeyek navgir / Birebir ve iine
fonksiyon /
Fonksiyona yekeyek sergir / Birebir ve rten
fonksiyon /
Fonksiyona yeksan / Eit fonksiyon /
Fonksiyona zo / ift fonksiyon / Even function
Fonograf / Fonograf / Phonograph
Fonolog / Fonolog / Phonolog
Fonotelgraf / Fonotelgraf / Phono telegraph
Formuln veguhern / Dnm formlleri /
Foseptk / Lam ukuru / Sump
Fotodnamk / Fotodinamik / Photodynamic
Fotoelektrk / Fotoelektrik / Photo-electric
Fotogiraf / Fotograf / Photograph
Fotokop / Fotokopi / Photocopy
Fotometr / Ik lm / Photometry
Frekans / Frekans / Frequency
Fuzyon / Fzyon / Fusion

143

Ferhenga Zaravn Teknk / Teknik Terimler Szlg / Glossary of Technical Terms

G
Galaks / Gkada::galaksi / Galaxy
Gardenya::Gardinya / Gardenya / Narcissus poeticus
albus plenusodoratus

Germpv::Termometre / Termometre::scaklk ler /


Thermometer
Ge / Akkor / Incandescent

Gawik / Tahta kurusu / Dry wood

Gezgezik / Isrgan otu / Marrubium spp

Gazdar::Bigaz / Gazl / Gaseous

Gezo / Kudret helvas / Mana::Manne enlarmes

Gazpv::Gazometre / Gazler / Gasometer

Gihanek / Bala /

G::Kilsp / Tebeir / Chalk

Gihner / letkenlik / Conductivity

Gjen / Dneme::girdap / Whirlpool

Gihtin::Gehtin / Olgunlama(meyveler iin) / Maturation (for fruits)

Gjgernk / Labirent / Labyrinth


Gelawj::Venus / Vens / Venus
Geometrk / Geometrik / Geometric
Geometriya analtk / Analitik geometri / Analytic
geometry
Geometriya raster / Dzlem geometri / Plane geometry

Gilok / Kre / Sphere


Gilover / Yuvarlak / Round
Gilyaz / Kiraz / Cherry
Gilyaza qesaran / Yabani kiraz / Padus
Giraniya hevsaniy / Edeer arlk / Combining
weight

Geran / Devridaim / Recirculation

Graweya Mengiy / deal zelti / Ideal solution

Geran::Zomp / Balyoz / Sledgehammer

Gire / Kska / Clamp

Gerdnas / Uzay bilimci / Space scientist

Girdanka eprast / apraz ilinti / Cross correlation

Gerestrk / Gezegen / Planet

Girtin::Qefaltin::Zeftkirin / Yakalama / Capture

Gergerok / Dner / Revolving

Giya zell::Nanik / Ku yemi / Phalaris spp

Gernek / Girdap / Vortex

Goga vekand / ekilen top /

Grkirin / Yuvarlama(saylar iin) /

Gol / Glet / Lake::Pond

Germahiya Kirtk / Kritik scaklk / Critical temperature

Golzemin / Gl taban / Lake bed

Germahiya rt / Mutlak scaklk / Absolute temperature


Germker / Istc / Heater

144

Goe / Ke / Corner
Goekenara esas / Esas kegen /
Goeya faz / Faz as / Phase angle

Ferhenga Zaravn Teknk / Teknik Terimler Szlg / Glossary of Technical Terms

Goeya hatin / Geli as / Angle of incidence


Goeya lkxian / Srtnme as / Angle of friction
Goeya ikandin::Goeya danewe / Krlma as /
Angle of refraction
Goeya zivirn / Dnme as / Angle of rotation
Grad / Grad /
Grafga fonksiyona grafk / Logaritma fonksiyonun grafii /
Grafga xwarey / Erinin grafii /
Grafka foksiyon / Fonksiyonun grafii /
Grafkn vektor / Vektrel grafikler / Vector graphics
Gram atom / Atom gram / Gram atom
Grp / Grup / Group
Guhern / Deime / Change::Variant
Guherna nanek / aret deiim /
Gula roj::Gulberoj / Ayiei / Sunflower
Gulbend / Manolya aac / Magnolia
Guldwar / Yalanc karanfili / Lycnis l.
Gul / Dal / Branch
Gulpik::Gonce / Gonca::tomurcuk / Bud
Gunpisk::Hlik pisng / Yalanc ivit otu / Isatis
tinctoria
Gurgan / Grgen (carpinus betulus) / Hornbeam (carpinus betulus)
Griz / Hdhd gz / Myosotis arvensis(l)hill
Gurnk / Adi latharea / Lathraea squamaria l.
Gurnk / Ptrak::sra otu / Cocklebur
Gu / Elyaf / Staple

145

Ferhenga Zaravn Teknk / Teknik Terimler Szlg / Glossary of Technical Terms

H
Harepl::Tsnam / Tsunami / Tsunamy
Hik / Yuva(yabani bykba hayvan yuvas) / Lair
Heft Sed / Yedi yz /
Hejmara Reynold /Reynold says/Reynolds number
Hejok::Lerzok / Sarsak / Rocky
Hlekan / Salncak / Swing

Herma kompleks / Karmak blge / Complex domain


Herm / Mahalli::Yerel / Local
Herikna bi bagj /Trblansl ak /Turbulent flow
Herka sber / boyutlu ak / Three dimensional
flow

Heliza pelpehn / Lay / Layia hook et. Arn

Hesab guherbaran / Deiirler hesab / Calculus of


variations

Heljimarnas / statistik (bilim) / Statistics(science)

Hesab ntegral /ntegral hesab /Integral calculus

Hm / Nem / Moisture

Hesincaw / Demir aletler / Iron tools

Hma / mge / Image

Hesin kutay / Dvme demir / Hammered iron

Hmakirin / mgeleme / Imagination

Hespn::Sponc::Singr / Snger / Sponge

Heman / Ayn /

Hn::n / Mavi / Blue

Hman / Bileen / Component

Hnah::Keskah / Yeillik / Greens

Hman / Eleman /

Het Sed / Sekiz yz /

Hmana yeke / Birim eleman /

Hetkenar / Sekizgen / Octagonal

Hmann vedor /Devre elemanlar /Circuit devices

Hevbir / Kesien / Cross

Hember::Hevrik / Rekabet / Competition

Hevbir / Kesien / Intersecting

Hm::Kam / Nemlilik / Humidity

Hevbir / Kesiim / Intersection

Her / Her (btn) /

Hevr kirin / Yourmak(hamur iin) / Knead

Her yek / Her biri /

Hevkeya Clausius-Clapeyron / Clausius-clapeyron denklemi / Clausius-clapeyron equation

Herma der / D blge / Exterior region


Herma hundir / blge /

Hevkeya ntegral / ntegral denklemi / Integral


equation

Herma I. / I.blge /

Hevkeya lkeft / Teet denklemi /

Herma II. / II.blge /

Hevkeya Schrdinger / Schrdinger denklemi /


Schrdinger equation

Herma III. / III.blge /


Herma IV. / IV.blge /

146

Hevkeya trgonometrk / Trigonometrik denklemler /

Ferhenga Zaravn Teknk / Teknik Terimler Szlg / Glossary of Technical Terms

Hevkeya Van der Waals / Van der waals denklemi / Van der waals equation
Hevkeya Vant Hoff / Vant hoff denklemi /
Vant hoff equation
Hevkey / Denklemsel / Equationally
Hevnavend / Emerkezli / Concentric
Hevpar / Ortak / Associate
Hevraz / Yoku /
Hevrehend / Ayn boyutlu /
Hevrk / akk /
Hevrz / Ard / Juniper
Hevrza re / Kara ard aac / Jasminum sabina l.

Hperbolk / Hiperbolik / Hyperbolic


Hperbolot / Hiperboloit / Hiperboloit
Hpotez / Hipotez (varsaym) / Hypothesis
Hstorgram / ubuklu izge / Histogram
Histr::Dir / Diken / Awn
Hi / Bilin /
Hikav / Sert su / Hard water
Hikay::Mehte / Kuraklk / Drought
Hokepv::Goepv / Aler / Protractor
Hokeya bilindahiy::Goeya bilindahiy / Ykseklik
as / Angle of elevation

Hevsan / E /

Hokeya binke::Goeya binke / Taban as / Base


angle

Hevsankenar / Ekenar / Equilateral

Hokeya dor::Goeya dor / evre a /

Hevtay / zdelik / Identity

Hokeya gir::Goeya gir / Tepe as / Apical angle

Hevteey / E biimlik::izomorfizm / Isomorphism

Hokeya hundir a vaj::Goeya hundir a vaj /


ters a / Alternate-interior angles

Hewanas::Meteorolog /Meteorolog /Meteorologist


Hewandin / Kapsama::Kapsamak /
Hewaya bipest / Basnl hava / Compressed air
Hza navendrev / zekka kuvvet / Centrifugal
force
Hza rakirin / Kaldrma kuvveti / Lifting force
Hza raser / Baskn kuvvet / Dominant force

Hokeya navend::Goeya navend / Merkez a /


Central angle
Hokeya rast::Goeya rast / Doru a / Straight
angle
Hokeya raster::Goeya raster / Dzlem a /
Plane angle

Hezargez / Ak asma / Clematis vitalba

Hokeya tevker::Goeya tevker / Tmler a / Complementary angles

Hezizn / Toprak gmesi / Dip

Hokeya vaj::Goeya vaj /Ters a /Opposite angle

Hzqad / Kuvvet alan / Force-field

Hokeya yekal::Goeya yekal / Ynde a / Corresponding angle

Hdrat / Hidrat / Hydrate


Hilanna reg / Kk almak /
Hilannan logartma w / Logaritmasn alma /
Hilavtin / Zplatmak / Jump
Hilgir::Barbir::Bark / Tayc / Carrier
Hilwena alfa::Xerabna alfa / Alfa bozunumu /
Alpha decay
Hndar / Altrma /
Hinettik / Kaya yosunu / Lichen
Hinnara hind / Hint nar / Mesua ferrea
Hperbol / Hiperbol / Hyperabola

Hokeya Yekparker::Goeya yekparker / Btnler


a / Supplementary angle
Hokeyn cran::Goeyn Cran / Komu alar / Adjacent angles
Hokeyn eprast::Goeyn eprast / apraz alar
/ Angles made by a transversal
Hokeyn yekparker n cran::Goeyn yekparker
n cran / Komu btnler a / Supplementary
angle adjacent
Homotet / Homoteti / Homothety
Honandin / rmek / Bond
Hoste / Usta / Master

147

Ferhenga Zaravn Teknk / Teknik Terimler Szlg / Glossary of Technical Terms

I -
Iyona cw / kiz iyon / Zwitterion
nds / ndis / Index
ntegral / ntegral / Integration
ntegrala diyar / Belirli integral /
ntegrala pirtay / ok katl integral /
sota re / Kara biber / Piper nigrum
zolasyon / Yaltma / Isolation
zomer / zomer / Isomer

148

Ferhenga Zaravn Teknk / Teknik Terimler Szlg / Glossary of Technical Terms

J
J bibe / Temizle / Clear

Jimara kompleks / Karmak say / Complex number

J drkeve / k:: k / Logout

Jimara nediyar / Belirsiz say / Uncertain number

Jder / karma iareti::karma ilemi / Removing the


subtraction sign

Jimara negatf / Negatif say / Negative number

Jkm / Eksilen / Minuend


Jma / Kalan /
Jmaya parn / Blmnden kalan /
Jmaya yekem / Birinci kalan /
Jeodnamk / Jeodinamik / Geodynamic
Jeossmk / Jeosismik / Geoseismic
Jrsnor / Alt snr /

Jimara reg / Karesel say / Quadratic number


Jimara terman / Terim says /
Jimara zdek / Art say / Plus number
Jimarn grp / Grup saylar / Group numbers
Jimarn rrasyonel / rrasyonel saylar / Irrational
numbers
Jimarn lidhev / Ardk saylar / Consecutive numbers
Jimarn xwebe / Asal saylar / Prime numbers

Jrsnor her mezin / En byk alt snr::Alt snrn


en by (ebas) /

Jor::Bala::Ban / Yukar / Up

J / Yay kirii / Bow string

Joystk / Manevra kolu / Joystick

Ji dr ve / Uzaktan / Remote
Ji jr ve bi snor / Alttan snrl /
Ji n ve bi nav bike / Yeniden adlandr / Rename
Ji n ve dest p bike / Yeniden balat / Reboot
Ji n ve destpkirin / Yeniden balatmak / Restart
Ji pileya yekem / Birinci dereceden /
Jimar / Say / Number
Jimara Atoman / Atom says / Number of atoms
Jimara binkoman / Alt kme says /
Jimara diyar / Belirli say / Specific number
Jimara fonksiyon / Fonksiyon says /
Jimara hmanan / Eleman says /

149

Ferhenga Zaravn Teknk / Teknik Terimler Szlg / Glossary of Technical Terms

K
Kablo / Kablo / Cable

Katalz / Kataliz / Catalysis

Kabloya elektrk / Elektrik kablosu / Electric cable


Kafr / Kafur / Laurus camphora

Kat niskan / Kendiliinden yetien mercimek / Lens


esculenta

Kalte / Kalite / Quality

Kaxiz palavtin / Szge kad / Filter paper

Kalor / Kalori / Calorie

Ked / Emek / Labor

Kaoln / Kaolin / Kaolin

Kedkar / Emeki / Laborer

Kaporta / Kaporta / Hood

Kef::av / Terazi kefesi / Pan of scales

Kar / / Work

Kelbat / Ahap hatl / Wooden beams

Karakterstk / Karakteristik /

Kelek / Sal / Raft

Karantna / Karantina / Quarantine

Kelem / Lahana / Oleracea var

Karbirator / Karburatr / Carburetor

Kelkota cwkenar / kizkenar yamuk / Trapezoid

Karbohdrat / Karbohidrat / Carbohydrate

Kelkota ik / Dik yamuk / Right trapezium

Karbonat / Karbonat (tuz) / Carbonate (salt)

Kelmel / Techizat / Equipment

Karereg / Kare kk / Square root

Km / Dk / Low

Karereg hilann / Karekk almak / Take the square


root

Kmasiya hesin / Demir noksanl / Iron deficiency

Kar / Lif kaba / Luffa cylindrica(l) m.roemer

Kmtirn / En az / Minimum

Kargeriya erdhej::Teka erdhja / Deprem etkisi /


Impact of earthquake

Kenara ik / Dik kenar /

Karik::Slo / Silo / Silo


Karker / i /
Karo / Karo / Tile
Karok::Kuvark::Kumuk::Kakfrk::Karik / Mantar /
Fung
Karoka dvberan / emsiye mantar / Lepiota pericera(fer. Ex scopali)
Karok re / ayr mantar / Laetiporus sulphureus

Kmker / kan / Subrahend

Kenara ik a hember / Kar dik kenar /


Kendalr::erempol / arampol / Stockade
Kepir / ardak / Bower
Keremt / Kiremit / Tile
Kereste / Kereste / Timber
Kerkt::Gogird / Kkrt / Sulfur
Kersax / Ky / Coast

Karton / Karton / Cardboard

Kesax::Kesixandin::Pekandin::Daptin / Budama
/ Pruning

Kaok / Kzak / Sled

Keton / Keton / Ketone

150

Ferhenga Zaravn Teknk / Teknik Terimler Szlg / Glossary of Technical Terms

Kevan / Yay /

Koma hevbir / Kesiim kmesi /

Kevaneka carkern hevpar /Ortak arpan parantezi


Kevir::Ber / Ta / Stone

Koma jimarn xwebe / Asal saylar kmesi / Set


of Prime numbers

Kevir gil / Kilta / Claystone

Koma matrsn karey / Kare matrislerin kmesi /

Kevir re::Bazalt / Bazalt / Basalt

Koma rzeyan / Diziler kmesi /

Kevire sedef / Sedef ta / Monter-oftpearl storre

Koma xaln li dervey ember / emberin d blgesindeki noktalar kmesi /

Kevir slt / Siltta / Siltstone


Kevir xz / Kumta / Sandstone
Kevirnas / Petrografi / Petrography

Koma xaln li hundir ember / emberin i blgesindeki noktalar kmesi /

Kevnarebn / Yalanma / Aging

Koma xaln li ser ember / emberin zerindeki


noktalar kmesi /

Kewae / Curuf / Slag

Koma xuyang / Grnt kmesi /

Kez::Honan / rg / Braiding

Kombnayon / Kombinasyon /

Kzin / Kanalizasyon / Sewage

Komn hevta / Denk kmeler /

Kf / Keif / Discovery

Komn yeksan / Eit kmeler /

Kl::Gil / Kil / Clay

Kompitera peyaman / Posta bilgisayar / Mail server

Kils / Kire / Lime

Konfgurasyona elektron / Elektrona konfigrasyonu / Electron configuration

Kmyaya Analtk / Analitik kimya / Analytical chemistry

Konglomerat / Konglomera / Conglomerate

Kmyaya Nukler / Nkleer kimya / Nuclear chemistry

Kon / Koni / Cone

Kmyaya Organk / Organik kimya / Organic chemistry

Kordnat / Koordinat / Coordinate

Knetk / Kinetik::Devrim bilgisi / Kinetics


Kirariya artmetk / Aritmetik ilem / Arithmetic
operation
Kirariya navendrev / zekka ilemi / Centrifugal
process

Konk / Konik / Conical


Kosnus / Kosins / Cosine
Kostek / Kstek / Shackle
Kovika Cihkirin /Ayrma hunisi /Separation funnel
Kox / Kmes / Hut

Kirarkera serek / Ana ilemci / Central processor

Krstala ronahgihner (raguhz) / Ik ileten kristal


/ Allochromatic crystal

Kirj / Gerilim / Tension

Kriyostat::Sermapv / Kriyostat / Cryostat

Kirtik::Mivred / Ee / Rasp

Kromat / Kromat / Chromate

Klavye / Klavye / Keyboard

Kromozom / Kromozom / Chromosome

Klort / Klorit / Chlorite

Ku.be / se() /

Klorr / Klorr / Chloride

Kb / Kp / Cube

Kod / Kod / Code

Kulor / imensi bezelye / Lathyrus nissolia

Kofaktor / Kofaktr (e arpan) /

Kundir / Kabak(balkabak) / Squash (pumpkin)

Kolan::Kue / Sokak / Street

Kundir av / Su kaba / Lagenaria sicararia(mol)

Kolektor / Kollektr / Collector

Kra::tn / Volkan / Volcano

Kologartm / Kologaritma (cologaritma) /

Krah / Derinlik /

Kom / Kme / Set

Kuwet::Cirn / Kvet / Bathtub

151

Ferhenga Zaravn Teknk / Teknik Terimler Szlg / Glossary of Technical Terms

L
Ladan / Sapma(yn) / Deflection

Leza ewitn / Yanma hz / Burning speed

Lafoka mor / Kahkaha iei / Ipomoea purpurea(l)


rath

Leza xz / izgisel hz / Linear velocity

Lake / Lake / Lacquer


Latn karbonat / Karbonatl kayalar / Carbonate
rock
Latiy asd / Asidik kaya / Acidic rock
Latiyn bazaltk / Bazaltik kayalar / Basaltic rocks
Lavrensiym / Lavrensiyum / Lawrencium
Lawaz::Qels / Zayf / Weak
L zde kirin / lave etmek / Add
Ldan / Vurma / Pounding
Lefn::Pan / Sarmak / Coil

Lezana erdhej::Lezana bmelerz / Deprem ivmesi / Earthquake acceleration


Lzdekirin / Ekleme /
Lezpv / Hzler / Speedometer
Li d hev / Art arda /
Li rex hev / Yan yana /
Lidhev / Ardl::Ardk /
Lgand / Ligand / Ligand
Lmt hilann / Limit almak /
Lmta fonksiyon / Fonksiyonun limiti /
Lmta Rzey / Dizinin limiti /

Lgerna akstk / Akustik arama / Acoustic exploration

Lnks / Linux / Linux

Lhurna erdnasiy / Jeolojik inceleme / Geological


survey

Lok / Kelotu / Petasites hybridus

Ltre / Litre / Liter

Lkdan / arpma::vuru / Impact

Lokomotf::Moen / Lokomotif / Locomotive

Lkolna qad /Saha aratrmas /Field investigation

Lley::Llp::Badiraw / Burgusal::sarmal / Helical

Lmit::Leh / Takn / Freshet


Lnrn / Bakm / Maintenance
Lerznivs / Titreim yazar / Vibrograph
Lva deryay / Deniz kenar / Seashore
Lewhe / Levha / Plate
Leza deng / Ses hz / Sonic velocity
Leza goey / Asal hz / Angular velocity
Leza navek / Ortalama hz /

152

Ferhenga Zaravn Teknk / Teknik Terimler Szlg / Glossary of Technical Terms

M
Madde / Madde /

Ml / Eilim / Bias

Madeyn diyamanyetk / Diyamanyetik maddeler /


Diamagnetic substances

Melv / Aa yabas / Tree forks

Makelat / Anakaya / Country rock


Maker / Dii eek / Jenny ass
Makerz / Ana satr /

Mencenq / Mancnk / Catapult


Mengene / Mengene / Vice
Meqes (ji bo meqesn erebeyan) / Makas / Clipper

Makestn / Ana sutun /

Mercn hevsengiy / Denge artlar / Equilibrium


conditions

Makne::Man / Makine / Machine

Mermer / Mermer / Marble

Makneya inn / Bierdver / Harvester

Ma hingiv / Bal ars / Honeybees

Malvng / Yklk / Closet::Large closet for bedding

Metaln Alkaliy / Alkali metaller / Alkaline metals

Manewra / Manevra / Maneuver

Metalnas / Metalbilimi / Metallurgy

Manometre / Manometre / Manometer

Metere::Cewende / Matara / Water bottle

Manyetk / Manyetik / Magnetic

Mtin / Sourum / Absorbance

Mar::Mkew / Dii keklik / Grayhen

Metre kare / Metrekare / Square meters

Marol::Xas / Marul / Lactuca sativa var. Longifolia

Metre kb / Metre kp / Cubic

Mangr::Maknst / Makinist / Machinist

Mezin yeksan / Byk eit / Greatequal

Matrsa kare / Kare matrisi (m=n, nxn) /

Mezintir ji / Den byk / Greater than

Matrsa pvek / Ek matris /

Mezintirn parkern hevpar(MPH) / Ortak blenlerin en by /

Matrsa yeke / Birim matrs () /


Maz::Darmaz / Maz aac / Noix de galle
Mehandar / Andrc::abrasif / Abrasive
Mehan / Aylk::Maa / Monthly::Salary
Mjer / Miktar / Quantity
Mjok / Emici / Absorbent
Mekanka zinaran / Kaya mekanii / Rock mechanics

Mhenga sifir / Sfr ayar / Zero adjustment


Mil / Kol / Arm wing
Mil parabol / Parabol kolu /
Mnerala slkat /Silikat mineralleri /Silicate mineral
Mnerala sulfat / Slfat minerali / Sulfate mineral
Mnerala tngstat / Tungstat minerali / Tungstate
mineral

153

Ferhenga Zaravn Teknk / Teknik Terimler Szlg / Glossary of Technical Terms

Mnbus / Minibs / Minibus


Mqa / Mika / Mica
Misk / Msk / Moschus
Miar::Xet bostan / Evlek / Furrrow
Miexur / Parazit / Parasite
Mitik / Tmsek / Protuberance
Mx::Bizmar / ivi / Nail
Moduler artmetk / Modler aritmetik /
Momenta navend / Merkezi moment / Central moment
Momenta rawestn / Frenleme momenti / Moment of braking
Momentma xzey / izgisel momentum / Linear
momentum
Moene::Qelm / Dven / Heifer
Moz / Ar / Bee
Mek / Fze / Missile

154

Ferhenga Zaravn Teknk / Teknik Terimler Szlg / Glossary of Technical Terms

N
N heb xal / N tane nokta /

Nelihevhatin / Uyumazlk / Discrepancy

Nabos / kmaz sokak / Blind alley

Neodym / Neodim / Neodymium

Nahewne / Kapsamaz /

Neopren / Neopren / Neoprene

Navber / Aralk /

Nepestanbar / Sktrlamaz / Incompressible

Navbera jrn / Alt aralk /

Nepox::Balon::Pivdank / Balon / Balloon

Navek / Orta /

Nrgiz / Nergiz / Narcissus tazetta

Navek / Ortalama / Mean

Nergiza olan / l nergizi / Ixiolirion tataricum (pallas) herbert.

Navekiya artmetk / Aritmetik ortalama / Aritmetic


mean
Navekiya geometrk / Geometrik ortalama /
Navekiya harmonk / Harmonik ortalama / Harmonic average::Harmonic mean
Navend / Merkez /
Navendrev / Merkezka / Centrifugal
Navguhern / sim deitirme /

Nermbn / Yumuama / Softening


Nermedar / Erguvan / Redbud
Nermkirin / Yumuatma / Softening
Neserast / Dzgn olmayan /
Nesoj / Yaklamayan / Incombustible
Nevberiya vekir / Ak aralk /

Navreg kirin / Kk iine alma /

Nevenda darey::Navenda baziney / Dairenin


merkezi / Center of circle

Ne hevta / Denk deil /

Nexeya erdnasiy / Jeolojik harita / Geologic map

Nedelnbar::Bbihorbor / Geirimsiz / Impermeable

Nexuya::Nebnraw / Grnmez / Invisible

Neft / Neft::nafta / Naphtha

Neyeksaniya sgoe / gen eitsizlii /

Neguhera Faraday / Faraday sabiti / Faraday constant

Neyekser / Dolayl /
Nze / Sng / Bayonet

Neguhora Boltzmann / Boltzmann sabiti / Boltzmann constant

Ngardar::Nexkir / Desenli / Patterned

Neguhora Leza Reaksiyon / Tepkime hz sabiti /


Reaction rate constant

Niqir / Kerte / Notch

Nijn::Xureber / Yma / Agglomeration

Nehevbir / Ayrk /

Nr / Boyundurluk / Yoke

Nehkenar / Dokuzgen / Nonagon

Nirxa biktirn / Minimum deer / Minimum value

155

Ferhenga Zaravn Teknk / Teknik Terimler Szlg / Glossary of Technical Terms

Nirxa ntegrala w / ntegralinin deeri /


Nirxa rastiy / Doruluk deeri /
Nirxa tn / Isl deer / Calorific value
Nirxekom / Deer kmesi /
Nandayna Geometrk / Geometrik gsterim /
Nanek / aret / Sign::Notation
Naneka bik yeksaniy / Kk eit iareti /
Naneka bik / Kk iareti /
Naneka mezin yeksan / Byk eit iareti /
Naneka mezin / Byk iareti /
Nitiya klastk / Klastik kel / Clastic sediment
Nitiya rbar / Akarsu keli / Fluvial sediment
Nitiyn bestelek / Buzul kelleri / Till
Ntik / at aln / Rooftop
Ntrojen / Azot::nitrojen / Nitrogen
Nv / Yarm / Half
Nvdare::Nvbazne / Yarm daire / Semicircle
Nvekl / Yar ap / Radius
Nvfeza / Yarmuzay / Halfspace
Nvgihner / Yar iletken / Semi-conductor
Nvgilok / Yarm kre / Hemispherical
Nvgilokn / Yaryuvar::hemisfer / Hemisphere
Nvhoke::Nvgoe / Yarm a /
Nvkirin / Yarlama / Half finish
Nvkerhoke::Nvkergoe / Aortay / Bisector::bisectrix
Nvkerkenar / Kenar ortay / Median
Nixaf / Krk / Cure
Nixumandin / rtmek / Cover
Niyobym / Niyobyum / Niobium
Nojdar / Tp / Medicine
Nomograf / Nomograf / Nomography
Norm / Norm / Norm
Notr / Noter / Notary
Notirvan / Nbeti / Sentry
Nbike / Yenile / Refresh
Nukliyon / Nkleon / Nucleon
Nner / Temsilci / Representative

156

Ferhenga Zaravn Teknk / Teknik Terimler Szlg / Glossary of Technical Terms

O
Ohm / Ohm / Ohm
Olan::Dengvedan / Yank / Echo
Operatora Hamlton / Hamilton ilemcisi / Hamiltonian operator
Ordnat / Ordinat /
Organzasyon / Organizasyon / Organization
Orjn / Orijin /
Ortoped / Ortopedik / Orthopedic
Otopark / Otopark::park yeri / Parking
Ozalt / Ozalit / Blueprint

157

Ferhenga Zaravn Teknk / Teknik Terimler Szlg / Glossary of Technical Terms

P
Paceya Root / Root penceresi / Root window

Parke / Parke / Batten

Pa::Pate::Pot / Bez / Cloth

Parker / Blen / Division

Palmiye / Palmiye / Palm tree

Parkirin / Blme (ilem olarak) / Division

Pansiyon / Pansiyon / Pension

Parkirina klask / Klasik blme /

Paqij::Pak / Temiz / Clean

Parole / Parola / Password

Parafn / Parafin / Paraffin

Paromen / Parmen / Parchment

Paralel / Paralel / Parallel

Parzna avtiyan / Atk artm / Waste treatment

Paralel / Paralellik::koutluk / Parallelism

Pbn / Temas / Contact

Paralelkenar / Paralel kenar / Pparallelogram

Pandina bi pa ve / Geriye sarmak / Rewind

Parastina katot / Katotik koruma / Cathodic protection

Pang / Etriye / Stirrup

Parastina madey / Maddenin korunumu / Conservation of material


Parastina momentma goey / Asal momentumun korunumu / Conservation of angular momentum
Parazt::Km::Mexor::Berxwer /Asalak /Parasitic
Pareyek raste / Doru paras /
Pareyn yeksan / Eit paralar /
Parne / Kesir / Fraction
Parnejimar / Kesirli say / Fractional numbers
Parnek / Blme (iaret olarak)::bl igisi::kesir izgisi
/ Division sign::Slash
Parneya Mol / Mol kesri / Mole fraction
Parneyn hevta / Denk kesir /
Parka xwezay::Parka sirt / Tabiat park / Natural park

158

Pedal / Pedal / Pedal


Pdandkirin / Sabitleme / Fasten
Pderxistina erdhej / Deprem tahmini / Earthquake prediction
Pkhateya komir / Kmr yaps / Coal structure
Pkhateyn sereke yn atom / Atom yap talar
/ Atom main structures
Pkhatin / Gerekleme /
Pkhnan / Bileim / Composition
Pknehatin / Gereklememe /
Pla deng / Ses dalgas / Sound wave
Pla dirjk / Boyuna dalga / Longitudinal wave
Pla Elektromanyetk / Elektromagnetik dalga /
Electromagnetic wave
Pla rawest / Durandalga / Standing wave
Pelaxt / Ezik / Crushed

Ferhenga Zaravn Teknk / Teknik Terimler Szlg / Glossary of Technical Terms

Peldank / Klasr / Folder

Pkoln::Pxebat / Ett / Survey

Pldar / Dalgal / Undulating

Petx::Gindor / Kavun / Melon

Plik / Basamak /

Pvajoya erdnasiy / Jeolojik sre / Geologic process

Plika rast / Dz basamak / Straight step


Peliandin::Rxandin / Yklma::yklmak / Collapse
Plpv::epolpv::Osloskop / Osiloskop / Oscilloscope

Pvek / Ek /
Pvexist / Monte edilmi / Mounted
Pevxistin / Montaj / Mounting::Assembly

Pnckenar / Begen / Pentagon

Pwend / Balam /

Pengizn / Zplamak / Jump

Pwendiya Elektron / Elektron ilgisi / Electron affinity

Peqn / Gme::ie patlama / Implosion


Perawz / Sprgelik / Skirting
Pern kirin / Perinlemek / Rivet
Pers::Jupter / Jpiter / Jupiter
Pervn / Kabarmak / Bloat
Peret::etir / Parat / Parachute
Pergala avdaniya dilop / Damla sulama sistemi /
Drip irrigation system
Pergala kp / Kbik sistem / Cubic system (isometric system)
Pergala lleyn qlik / Delikli boru sistemi / Perforated pipe system
Pergala xebitandin / letim sistemi / Operating
system
Peristgeh / Tapnak / Temple
Periyod / Periyot / Period
Permutasyona Darey::Permutasyona baziney /
Dairesel (dnel) permtasyon /

Pwendiya hevrk::Pwendiya terb / Paralel balant / Connection in parallel


Pwst / Gerekli / Necessary
Peydantin / Saptama / Statement
Peyik / Uydu / Satellite
Peyt / spat / Proof
Peyt::Xest / Derime / Concentration
Peyzaj / Peyzaj / Landscape
Pezoelektrk / Bayklenim / Piezoelectric
Pijikandin::Fiqandin / Pskrtmek / Spray
Pijn / Pimek / Roast
Pkap / Pikap / Pickup
Pl / Bykba hayvanlarda n but / Front leg of bovine animals
Piledar / Kademeli / Cascade
Pilepv / letki / Protractor

Pesta dijber / Kar basn / Back-pressure

Pleya komirbn / Kmrleme derecesi / Coal


rank

Pestoya atmosfer / Atmosfer basnc / Atmospheric pressure

Pileya negatf / Negatif derece /

Pestoya ax / Toprak basnc / Earth pressure


Pestoya Heway / Hava basnc / Air pressure
Pestoya Krtk / Kritik basn / Critical pressure
Pestoya Osmotk / Osmotik basn / Osmotic pressure

Plot / Pilot / Pilot


Pm / Pim / Pin
Pne / Yama / Patch
Pira Kelvn / Kelvin kprs / Kelvin bridge
Pramd / Piramit / Pyramid
Pramd / Piramidal / Pyramidal

Pestoya xebitandin / altrma basnc / Release


pressure

Pirkenar / okgen::Poligon / Polygon

Pkkara proxy / Proksi sunucusu / Proxy

Pirkenara serast /Dzgn okgen /Regular polygon

159

Ferhenga Zaravn Teknk / Teknik Terimler Szlg / Glossary of Technical Terms

Prket / Briket / Briquette

Profesiyonel / Profesyonel / Professional

Pirpizk / ris::ssen / Iris spp.

Projeksiyon / Projeksiyon / Projection

Pirpizk / Newroz iei / Linaria kurdica boiss and


hohen

Protokol / Protokol / Protocol

Pirtirn / En ok / Maximum
Pisk / Kedi / Cat
Pispor / Uzman / Expert
Pston / Piston / Piston
Pesaz / Sanayi / Industry
Pikinn / Deney / Experiment::test::attempt
Pikinna awaniya av / Su kalitesi deneyi / Water
quality test
Pikinna enjeksiyona av / Su enjeksiyon deneyi /
Water injection test
Pikinna kian / ekme deneyi / Tensile test
Pite / Yer fst / Peanuts
Pvaz / Soan / Onion
Pivdan / iirmek / Inflate
Pvera germahiya bilind / Yksek scak ler / Pyrometer
Pvok / idem / Crocus
Piy r / Arslan aya / Leontopodium alpinum
Plan kirin / Planlamak / Planing
Plana kan / Ocak plan / Layout of a mine
Plana rew / Vaziyet plan / Layout plan
Plaqe / Plaka / Plate(license plate)
Polarzasyona bazney / embersel
ucaylanm::embersel polarizasyon / Circular polarization
Polik::oqil::Baqil xatn / Bezelye / Pea
Portetf::Guhzbar / Portatif / Portable
Posta / Posta / Post
Poandin / Giydirme / Cladding
Potansiyela elektrk / Elektrik potansiyeli / Electrical potential
Pozziyon::iwn / Pozisyon / Position
Prz / Priz / Plug
Przma / Prizma / Prism

160

Pskanalz / Psikanaliz / Pyschoanalysis


Pl / Pul / Stamp
Png / Filiskin::yarpuz / Mentha pulegium l.
Psla / Pusula / Compass

Ferhenga Zaravn Teknk / Teknik Terimler Szlg / Glossary of Technical Terms

Q
Qabilyet / Kabiliyet / Capability

Qermin / Bzlmek / Shrink

Qabn / Kabin / Cabin

Qertel::Eylo / Kartal / Eagle

Qad / Alan / Area

Qertxwner / Kart okuyucu / Card reader

Qada bendav / Baraj alan / Dam site

Qeem girtin::Cemed girtin / Buzlanmak / Ice up

Qada dar dann / Aalandrlacak alan / Forestation area

Qetandin / Kopartmak / Break

Qada drenaj / Drenaj alan / Drainage area

Qethe / Testere(iki kii tarafndan kullanlr) / Saw


(used by two people)

Qada kerax / Sahil alan / Coastal area

Qetnek / Kesit / Section

Qada rkirina avtiyan / Atk dkm alan / Waste


disposal facility

Qevd::Qewz::Deste::Baq / Deste / Deck

Qada st a arkeolojk / Arkeolojik sit alan / Archaeological sites

Qeysik / Lolama aac / Roller wood

Qada zilek ltav / Sazlk bataklk alan / Reed and


marsh area
Qaj / am / Pine
Qalib / Kalp / Mold
Qalik::Qail / Kabuk / Shell
Qalik erd / Yer kabuu / Earth crust
Qamyon / Kamyon / Truck
Qamyonet / Kamyonet / Van
Qapt / Kaput / Bonnet
Qaqlibaz / Mart / Seagull
Qarpt / Karpit / Calcium carbide
Qayi / Kay / Belt

Qeyd / Pranga / Shackles


Qijik / Karga / Crow
Qr::Asfalt / Asfalt / Asphalt
Qiram / Kl otu / Nardus stericta l.
Qirn / Gcrdama / Squeaking
Qirik / al::rp / Bushes::Twigs
Qlnoptlolt / Klinoptilolit / Clinoptilolite
Qoc / Ktk / Log
Qompartiman / Kompartman / Compartment
Qoqdar / Bombeli / Cambered
Qorat::Qed / Yaprak sap / Stalk
Qoze / pekbcekilii / Sericulture
Qubale / Gtr i / Piecework

Qaz / Kaz / Goose

Q / Ta yn(st ste biriktirilmi) / Cail (deposited


on top)

Qefil kirin::Mifte kirin / Kilitlemek / Lock

Quling / Turna / Crane

Qelatin / Yarmak / Split

Qurfok / Gevrek / Brittle

Qerevan / Karavan / Caravan

Qusandin / Krpmak / Clip (to)

Qerisandin::Cemirandin / Dondurmak / Freeze

Qut / Kutu / Box::Case

Qermin / Burumak / Crease

Qutiya erxan / Dili kutusu / Gear box

161

Ferhenga Zaravn Teknk / Teknik Terimler Szlg / Glossary of Technical Terms

R
Rade::Ast / Seviye / Level

Raxr / Deme / Floor

Radyal / Radyal / Radial

Raxra darn / Ahap deme / Hardwood floor

Radyan / Radyan / Radian

Ray / Ray / Rail

Radyasyona betay / Beta mas / Beta radiation

Razberkirin / Soyutlama / Abstraction

Radyasyona elfay / Alfa radyasyonu / Alpha radiation

R / Yol / Way

Radyolog / In bilimci / Radiologist

Rbaz / Yntem::metod /

Rafner::Parzngeh::Palavgeh / Rafineri / Rafinery


Ragihandin / letiim / Communication
Raguhzbariya tn / Isl iletkenlik / Thermal conductivity
Rake / Kaldr::Sil / Remove
Rakan::Kian / Yerekimi::ktleekimi / Gravitation
Rakin / Gerilme / Stress (mechanics)
Rapor / Rapor / Report
Rarsteqn / Gerek /
Rastandin::Rast kirin / Dorultmak / Justify
Raste / Doru / Straight line (the shortest line between two points)
Raste rast / Dorudan doruya /
Rasteqn / Gerel /
Rasterast::Rastexo / Dogrudan / Direct
Raster / Dzlem / Plane
Rasterya Dabir / Kesen dzlem / Cutting plane
Rastery / Dzlemsel / Planar

Reaktor / Reaktr / Reactor


Rbaza cuda / Farkl yol /
Rbej / Karayolu / Highway
Rber / Rehber / Guide
Reflektor / Yansta / Reflector
Reg / Kk / Root
Reg / Kk iareti / Radical sign
Rega () / Kk /
Rega () hilann / Kkn almak /
Rega dutay / ift katl kk /
Rega hevkey / Denklemin kk /
Rega rasteqn / Gerel kk /
Regdar / Kkl /
Regn hevkey / Denklemin kkleri /
Rgeza armet /Arimet ilkesi /Archimedes principle
Rgeza huygens /Huygens ilkesi /Huygens principle

Rasthat / Rastgele / Random

Rgeza nediyar /Belirsizlik ilkesi /Uncertainty principle

Rastker / Dorultucu / Rectifier

Rgir / Dalga direnci / Impedance

Rastker / Dzelten / Correcting

Regjimar / Kkl saylar /

Rawest / Durgun / Standing

Rehek::Nebat::Riwek / Bitki / Plant

Rawestgeh / Durak / Stop

Rehenda cuda / Farkl boyut /

162

Ferhenga Zaravn Teknk / Teknik Terimler Szlg / Glossary of Technical Terms

Rehend / Boyutlu / Dimensional

Rezvan / Baclk / Viticulture

Rherk / Dolusavak / Spillway

Rihan / Reyhan / Ocimum basilicum

Rehjen::Nabiz / Nabz / Pulse

Rij / Az yal / Low fat

Rjaya alfa / Alfa oran / Alpha ratio

Rike::Qefes / Kafes / Cage

Rjeya idandin / Sktrma oran / Compression


ratio

Rikin / Ke ta / Headstone

Rjeya trgonometrk / Trigonometrik oran /


Relatv / Grelilik / Relative
Relatvte / Rlativite / Relativity
Rende / Rende / Grater
Reng / Renk / Color
Reng pv / Renkler / Colorimeter
Rengnas / Renkbilimi / Chromatics
Reptiye / Raptiye / Pin
Req / Su kaplumbaas / Turtle
Resedxane::Ddexane / Rasathane / Observatory
Resen / Orjinal / Original
Resepsiyon / Resepsiyon / Reception
Reandin / Samak / Scatter
Relek / Kuzgun / Raven
Revalasiyon / Revalasyon / Revaluation
Rveber pergal / Sistem yneticisi / System administrator

Rim / Mzrak / Spear


Rinek::Rire / Fra / Brush
Rsk / Risk / Risk
Ritil / Sekiz(8) kglk sv l birimi / Eight (8) kg of liquid measure
Riwekn bexeyan / Bahe bitkileri / Horticulture
Riweknas::Botank / Bitki bilimi::Botanik / Botany
Riya heway::Rhewa / Hava yolu / Airway
Rizdik / Mandal / Latch
Rizn / Ayrma / Decomposition
Rokirin / Dkmek(kat ve taneli eyler iin) / Shed
Rolant / Rlanti / Idling
Romoq / Rmork / Trailer
Ron / Konsantresi dk sv::seyreltik / Concentrate
low fluid::dilute
Ron kirin / Seyreltme / Dilution
Ronahpv / Lksmetre / Luxmeter

Revzyon / Revizyon / Revision

Ronbn / Aydnlanma / Lumination

Rewa / Meru / Legitimate

Ronker / Svlatrc / Liquefactive

Rew / Durum / Status

Rotasyon / Rotasyon / Rotation

Rez / Ba::zm ba / Vineyard

Rotatf / Rotatif / Rotary

Rz / Satr / Row

Rov / Tilki / Fox

Rz bike / Srala / Sort

Rbel / Konveks::D bkey / Convex

Rz bn / Dizili::Dizilme /

Ral / Konkav::i bkey / Concave

Rze / Dizi /

Ral / bkeylik / Concavity

Rze Rzle / Diz ve ser /

Raliya xwarey / Eri konkavl /

Rezerv / Rezerv / Reserve

Ruhsatname::Destrname / Ruhsatname / Permit

Rzeya artmetk / Aritmetik dizi / Arithmetic series

Rlo::Pk / Rulo / Roller

Rzeya geometrk / Geometrik dizi /


Rzeya jrn / Alt dizi /
Rzeyn Balmer / Balmer dizileri / Balmer series
Rzeyn yeksan / Eit diziler /
Rzik / Kural /
Rzle / Seri / Series
Rzleyn hz / Kuvvet serileri / Power series

Rpit::Berg / rt / Cover
Rqet / Ayrt /
Rxar / Yuzey / Surface
Rxara chan / Dnya yzeyi / Earths surface
Rxara nvkerhoke::Rxara nvkergoe / Aortay
dzlemi / Bisector plane
Rxar / Yzeysel / Superficial

163

Ferhenga Zaravn Teknk / Teknik Terimler Szlg / Glossary of Technical Terms

S
Saf / Som / Sterling

Sl / anak / Dish

Sak / Manda yavrusu / Buffalo calf

Sla bi galvanz / Galvanizli sac / Galvanized sheet

Salane::Parone / Yllk / Annual

Slax / Alvyon / Alluvium

Saz / Kurum / Institution

Selef::Faz::Riba / Faiz / Interest

Sazkirina hevkey / Denklem kurma /

Selloz / Selloz / Cellulose

S / / Three

Semaxkirin / Tavlamak / Anneal

Sed / Yz / Hundred

Sensor / Sensr / Sensor

Sed pnc / Yz elli / Hundred fifty

Serast / Dzgn /

Sed yek / Yz bir / Hundred one

Serdr / Ziyareti / Visitor

Sfaz::Trfaz / Trifaz / Three-phase

Sreg / Kp kk /

Sgoe / gen / Triangle

Srehend / boyut / 3-D

Sgoeya cwkenar / kizkenar gen / Isoscele


triangle

Sereke / Esas::Balca / Main

Sgoeya curekenar / eitkenar gen::ekenar olmayan gen / Scalene triangle

Seretabar / Bakat say /

Sgoeya ik / Dik gen / Right triangle

Sergn / Tezek / Turd

Sgoeya ikhokey::Sgoeya ikgoey / Dik


al gen / Right angle triangle

Sermaye / Sermaye / Capital

Sgoeya hevsankenar / Ekenar gen / Equilateral triangle

Sta::Sqat / Tripleks / Triplex

Sgoeya pascal / Pascal geni /


Sgoeya tenghoke::Sgoeya tenggoe / Dar
al gen / Acute angled triangle
Segulik / Dirgen / Pitchfork
Sekana Delektrk::Negora Delektrk / Dielektrik sabiti / Dielectric constant

Sererd / Yerst / Aboveground

Serym / Seryum / Cerium


Svok::Sva qesaran / Ac elma / Malus silvestris
Swir / Tasarm / Design
Swirana bajar / Kentsel tasarm / Urban design
Swirandin / Tasarlamak / Design
Swirner / Tasarmc / Designer
Seyare::Siware / Araba / Car

Sekinandin::Rawestandin / Durdurmak / Stop

Szdeh / On / Thirteen

Sekinn::Rawestandin / Durmak / Stand

S::Sih / Otuz / Thirty

Sekstant / Sekstant / Sextant

Sbernetk / Sibernetik / Cybernetics

164

Ferhenga Zaravn Teknk / Teknik Terimler Szlg / Glossary of Technical Terms

Sbop / Supap / Valve

Sorik::Tiroq /St otu /Polygonum lapathifolium l.

Sifirkar::Miskar / Bakrclk / Coppersmith

Sosin / Zambak / Iris germanica

Sgnal::Snyal / Sinyal / Signal

Sosina piik / Cce sseni / Iris spuria

Slekan / Kumsal / Beach

Sosina sp / Ak zambak / Lilium candidum

Slndrk::Llek / Silindirik / Cylindrical

Sosina n / Mavi zambak / Iris pallida

Silvanok / Ay kula / Phlomis armeniaca wild

Sotina pirz / Anz yakmak / Stubble burning

Simaq / Sumak / Sumac

Spartin / Dayamak / Lean

Simartekirin / Zmparalama / Sanding


Smetr / Simetri / Symmetry

Spektrma elektromagnetk / Elektromanyetik


Spektrum / Elektromagnetic spectrum

Smetrk / Simetrik / Symmetric

Speklatif / Speklatif / Speculative

Smetriya rastey / Doru simetrisi /

Spne::Taqoz::Grbend / Takoz / Chock

Smetriya vaj / Ters simetr /

Spiha mw / Asma biti / Filoksera

Sinc / de / Elaeagnus

Spndar::Hewr / Kavak aac / Peuplier

Sincak / Bro / Brooch

Spoyler / Spoyler::rzgarlk / Spoiler

Sind / rs / Anvil

Spl / Spul / Spool

Sing / Kazk / Pile

Stataskop / Statoskop / Statoscope

Snordar / Snrl / Limited

Stator / Stator / Stator

Snus / Sins / Sinus

Stellarator / Stellaratr / Stellarator

Sir / Esinti / Breeze

Steno / Steno / Stenography

Sr / Sarmsak / Garlic

Steradyan / Steradyan / Steradian

Srim / Yabani sarmsak / Wild garlic

Strger::Astronot / Astronot / Astronaut

Srklasyon / Sirklasyon / Currency

Sterlzasyon / Sterilizasyon / Sterilization

Srklator / Sirklatr / Circulator

Strk / Yldz / Planet

Srkle / Sirkle / Circulation

Strnas::Astrolox / Astrolog / Astrologer

Sirn / Dingil / Axle

Strnas::Astroloj / Astroloji / Astrology

Ssareka keel / Kelaynak / Bald ibis

Steroskop / Steroskop / Stereoscope

Sist / Gevek / Loose

Stok::Nijn / Stok / Stock

Sstema neyeksaniy / Eitsizlik sistemi /

Stokr / Stoker / Stoker

Sitriya zviyan / Tarla deve dikeni / Acarna(l) cass

Stop::Rawest / Stop / Stop

Sitn / Direk / Pole

Stroboskop / Stroboskop / Strobe

Swan / emsiye / Umbrella

Stn / Stun / Column

Siwanok / alba / Phlomis kurdica rech

Str / Kaln / Bold

Siyarek / Mentee::Yuvaya yerletirilen bir eit mentee / Joint (for machine)

Subtropk / Subtropik / Subtropical


Slav / elale / Waterfall

Skala / Skala / Scale

Sulfur / Slfr / Sulfide

Skandiym / Skandiyum / Scandium

Superkrtk / Sperkritik / Supercritical

Somin / Somun / Nut

Surdar::Enzert / Kurtbar / Ligustrum

Sor / Krmz / Red

Susik::r::Hevdye / Bldrcn / Quail

165

Ferhenga Zaravn Teknk / Teknik Terimler Szlg / Glossary of Technical Terms

adanik::adenek / Keten tohumu / Flaxseed

evevok::Balimok / Yarasa / Bat

ahr / Otoyol / Highway

we / ekil / Shape::Form

ab / Rondela / Washer

ewit / Yanm / Burned

altr / alter / Switch

ewitn::Sotn / Yanma / Burning

all / Ar kuu / Bee-eater

ew / Yalpa / Roll

amandra / amandra / Float

eytanok / Salyangoz / Screw feeder

ambelot / Kestane / Chestnut

idandin::Guvatin / Skmak / Squeeze

ane / Hcre / Cell

fre / ifre / Password

anen / Balkon / Balcony

ikandin / Krma / Breaking

aneya roj / Gne pili / Solar cell

ikestin::ikanewe / Krlma / Reflection

antiye / antiye / Worksite

ikestok::Qurfbar / Krlgan / Fragile

anziman / anzuman / Transmission

il / Islak::ya / Wet

ase / asi / Chassis

lik / Kymk / Splinter

ax / Fidan::Biraz bym fidan / Sapling::Plant

ilpv::Barnpv / Yaler / Rain-gauge

ax::Liq / Bran / Branch

ilope / Karla kark yamur / Sleet

azdeh / Onalt / Sixteen

ilte / ilte / Mattress

lim / algam / Turnip

ima / Bal mumu / Wax

ema::Dirb / ema / Schema

p / Akak / Drainpipe

embellk::Pincara pr / Kk kofa / Juncus bufanicus l.

r / St / Milk

emitok / Kaygan / Slippery


r / Aslan / Lion
st / Altm / Sixty
e / Alt / Six
ekenar / Altgen /

iranok::Reha ss / Meyan kk / Continental rise


irinqe / rnga / Syringe
irt / erit / Strip
itil / Fide / Seedling plant
iyana tn::Tiwana tn / Isl g / Calorific power

ekenar / Altgensel::Altgenlik / Hexagonal

iyana xuya::Tiwaneya xuya / Grnen g / Apparent power

tik / eper / Wall

ofben / ofben / Geyser

evge / Gece sefas bitkisi / Mirabilis jalapa

166

Ferhenga Zaravn Teknk / Teknik Terimler Szlg / Glossary of Technical Terms

T
Ta / Kat / Multiply
Ta::Tebeqe / Kat(yaplarn kat iin) / Floor
Table / Tabla / Table
Tabloya logartm / Logaritma cetveli /
Tabloya nanek / aret tablosu /
Tabloya rastiy / Doruluk tablosu /
Taj / Taz / Greyhound
Takoxraf / Takoraf / Tachograph

Taybetmendiya cguhern / Deime zellii /


Commutative property
Taybetmendiya smetriy / Simetri zellii /
Tebat::Pasf / Pasif / Passive
Tebeqe / Katman / Layer
Tbigehe::Fmkirin / Anlamak / Understand
Tefo / Keser / Adze
Tejane / Havza / Watershed

Talym / Talyum / Thallium

Teka (kargeriya) hallwatchs / Hallwachs etkisi /


Hallwachs effect

Tamrxane / Tamirhane / Garage

Teker / Tekerlek / Wheel

Tampon / Tampon / Buffer

Tkilek / Karm / Mixture

Tanjant / Tanjant / Tangent

Teknker / Tekniker / Technician

Tankr / Tanker / Tanker

Teknsyen / Teknisyen / Technician

Tantal / Tantal / Tantalum

Teknoloj / Teknoloji / Technology

Tar / Kasnak / Pulley

Teknolojiya zndeweriy::boteknoloj / Biyoteknoloji / Biotechnology

Tar / Tezek(byk ve yuvarlak kalba vurulur) / Cowpat (large and round::the mold is shot)
Targan::Genimok / avdar / Rye
Tas::Piyan / Tas / Bowl
Tawdana goey /Asal ivme /Angular acceleration
Tawdana ji nika / Ani ivme / Instantaneous acceleration

Tekona kimyay / Kimyasal mcadele / Chemical


control
Tekona zndewar / Biyolojik mcadele / Biological control
Tl / Tel / Wire
Telafona mobl / Cep telefonu / Cell phone

Tawdana k / Yerekimi ivmesi / Acceleration of


gravity

Tela / Tala / Sawdust

Tawdana rastery / Dzlemsel ivme / Linear acceleration

Telefon / Telefon / Phone

Tayberiya hevpar / Ortak zellik /

Tldirik / Dikenli tel / Barbed wire


Telekomnkasyon / Telekominikasyon / Telecommunication

167

Ferhenga Zaravn Teknk / Teknik Terimler Szlg / Glossary of Technical Terms

Telemekank / Telemekanik / Telemechanic

Tevdeka kar / in tamam /

Telemetre / Telemetre / Telemeter

Tevdr / Mikser / Mixer

Teleteks / Teleteks / Teletext

Tevgera harmonk::Livna harmonk / Harmonik


hareket / Harmonic motion

Tels / uval / Sack


Temamkirin / Tamamlamak / Complete
Temandin / Alama / Infusion
Temper kirin / Temperlemek / Temper
Tenbl / Tembul / Piper betle l.
Teneke / Teneke / Tin
Teng kirin / Daraltmak / Narrow
Teorem / Teorem / Theorem
Teorema De Moivre / De moivre teoremi /
Teoriya Paralel::Teoriya terb / Paralel teori / Parallel theory
Teoriya qada yekby / Birleik alan kuram / Unified field theory
Tepik / Tezek(el ile yaplr) / Cowpat (done by hand)
Teqil / zgl arlk / Specific gravity
Trgihner / Speriletken / Superconductor
Terhik / r / Eryngium
Term / Terim /

Tevker / Tmleme / Completion


Tevker / Tmler / Complement
Tevker / Tmleyen /
Tevkirin / Tmlemek / Complete (to)
Tevlihev::Tkel / Kark / Mixed
Tevrik::Kolan::Tevir / apa / Hoe
Tewandin / Emek / Curve
Tewere / Eksen / Axis
Tewereya kartezyen / Kartezyen eksen /
Tewereya kotanjant / Cotanjant ekseni /
Tewereya OX / OX ekseni /
Tewereya smetriy / Simetri ekseni /
Tewereya tanjant / Tanjant ekseni /
Tewereya X / X ekseni /
Tewilandin / At balama / Horse binding
Teyisn::irusn / Ildama / Gleam

Terma bi X / Xli terim /

Tezy elektrk::Herkna kareba / Elektrik akm /


Electrical current

Termal::Germek / Termal / Thermal

Tezya reaktf / Reaktif akm / Reactive current

Termnoloj / Terminoloji / Terminology

Tezuya zener::Herka zener / Zener akm / Zener


current

Termiyon / Termiyon / Thermion


Termiyonk / Termiyonik / Thermionic

Tezy domdar / Srekli akm / Continuous current


Tibare / Dipkazan / Subsoil

Termoknematk / Termokinematik / Thermo-kinematic

Tilper / Erelti otu / Pteridium aquilinum

Termonkleer / Termonkleer / Thermonuclear

Tn / Is / Heat

Termosfat / Termosfat / Thermosfat

Tndan / Is yaylm / Electromagnetic radiation

Termosfer / Termosfer / Thermosphere

Tndr::Egzotermk / Ekzotermik::Is veren / Exothermic

Termoskop / Termoskop / Thermoscope


Termostatk / Termostatik / Thermostatic
Tee / Form / Form
Teeya cuda / Farkl biim /
Tetik / Tutacak / Handle
Tevdek / Toplam(sonu olarak toplam) /

168

Tn / Isl / Caloric
Tr kirin / Koyulatrmak / Concentrate
Trbn / Youmak / Condensate
Trbuon / Tirbuon / Corkscrew
Trjn gama / Gama nlar / Gama rays

Ferhenga Zaravn Teknk / Teknik Terimler Szlg / Glossary of Technical Terms

Trjpv::Radyometre / Inler / Radiometer

Tretuar / Tretuar / Pavement

Trkr / Youturucu / Condenser

Treyler / Treyler / Trailer

Trkirin / Youturma / Condensation

Trntron / Trinitron / Trinitron

Tirmix / Trmk / Rake

T::tuh / Dut / Morus l.

Tiro / Eek kua / Stachys byzantina

Tfreng / ilek / Strawberry

Tira pestoy / Basn dayanm / Compressive


strength

Tj / Ac / Pain

Tis::Puxt / Katksz / Pure


Tko / Odak / Focus
Ttan / Titan / Titanium
Tt / Dudu / Parrot
Titn / Ttn / Tobacco::Tabac
Tivir::Tevr / Turp / Radish
Tiwner / zc / Solvent
Tolik / Ebegmeci(20 civarnda tr vardr) / Malva
Tolika xwarin / Yenilen ebegmeci / Malva neglecta wallr
Topograf / Toporafya / Topography

Tj / Sivri / Pungent
Tl / Tl / Tulle
Tund / iddet / Violence
Tnd / iddetli / Violent
Tnela bark / Nakliye tneli / Transport haulage
Tup / Tp / Tube
Turbulans::Bagj / Trblans / Turbulence
Turnusol / Turnusol / Litmus
Tuya re / Siyah dut / Morus nigra l.
Tuya tir::Tuya m::Tuya rom / Eki dut / Morus
acidosa
Tzik / Su teresi / Watercress

Tor / ebeke (su ve kanalizasyon ebekesi) / Network (water, sewage systems)


Tora av / Su ebekesi / Waterworks
Tora argoe / Izgara / Grid
Tornekar / Tornac / Turner
Tov / Budaygil tohumu / Seed
Tov kimyon / Kimyon otu tohumu / Kimyon
Tov / Damzlk / Animal for breeding
Toz::Xbar / Toz / Dust
Trafo / Trafo / Transformer
Traktor / Traktr / Tractor
Transduker::Wizegor / Transdker / Transducer
Transformator::Tezgor::Karebagor / Transformatr / Transformer
Transkrp / Transkrip / Transcript
Transmsyon / Transmisyon / Transmission
Transmtter::Nrer / Transmitter / Transmitter
Travers / Travers / Traverse
Trepan / Trepan / Trephine

169

Ferhenga Zaravn Teknk / Teknik Terimler Szlg / Glossary of Technical Terms

- V
ltraviyole / Ultraviyole / Ultraviolet
Vac::Mantiq / Mantk / Logic
Vajkirin / evirme / Conversion
Vala kirin / Boaltmak / Empty
Valah / Boluk / Gap
Varik / Pili / Chicken
Veguhern / Dnm /
Vehewandin / ermek / Contain
Vekan / ekili /
Vketin / Tutumak / Ignite
Vekir / Ak /
Vektoriyel / Vektriyel / Vectorial
Vemirner / Sndrc / Extinguisher
Ventur / Venturi / Venturi
Veqetandek / Ayrc::ayra / Separator
Vxistin / Tututurmak / Ignite
Vexuyan / zdm /
Vezelandin::Tundkirdin / Germek / Tighten
Vbrason::Lerzn / Vibrasyon / Vibration
Vdanjor / Vidanjr / Sewage truck
Vn::Silng::Nuwl / Vin / Crane
Vskoz / Vizkoz / Viscous
Vskozmetre / Viskozimetre / Viscometer

170

Ferhenga Zaravn Teknk / Teknik Terimler Szlg / Glossary of Technical Terms

W
Watedar::Biwate / Anlaml /
Wawik::eqel / akal / Coyote
Weh::Xinzr::Beraz / Domuz / Pig
Wekhevbn / Benzeme / Similitude
Wekhevbn / Benzemek / Resembling
Wekhevn / Benzeim / Similarity
Werdek / rdek / Duck
Wers / Urgan::Halat(kei ipinden yaplan urgan) /
Rope
Westiyer / Vestiyer / Cloakroom
Wean / Yayn / Publication
Wizeya Helmholtz::Enerjiya Helmholtz / Helmholtz enerjisi / Helmholtz energy

171

Ferhenga Zaravn Teknk / Teknik Terimler Szlg / Glossary of Technical Terms

X
Xaer::Duriyan / Yol ayrm::kavak / Crossroads

Xza rast / Doru izgi / Straight line

Xala cuda / Farkl nokta /

Xza xwar / Eik izgi / Slash

Xala Curie / Curie noktas / Curie point

Xzker / izimci / Illustrator

Xala gir / Tepe noktas /

Xzkirina grafk / Grafik izimi /

Xala hevbir / Kesiim noktas /

Xilt / Ku yemi / Birdseed

Xala tewn ya xwarey / Erinin dnm noktas /

Xirbende / Klstr / Rattletrap

Xalbna barge::Valabn::Dearj / Dearj / Discharge

Xiik::Zpik::Teyrok::Gijilok / Dolu(meteroloji) / Hail


(meteorology)

Xalka hevbirn::Hevbir / Arakesit::Kesien / Intersection

Xin / Srnme / Creep

Xamaq / Leylak / Lilac


Xan / Ev::Konut / House
Xaxa / Haha / Papaver somniferum l.
Xav (Maden titn mna wan hna nehatine
hilberandin) / Ham(henz ilenmemi) / Crude
Xebatgeh / Atlye / Workshop
Xebatkar / Personel / Personnel
Xendek / Hendek / Moat
Xeraj / Garaj / Garage
Xerakirin / Bozmak / Disrupt
Xerdel / Hardal / Menarik sinapis
Xerdar / Tketim / Depletion

Xiyar / Hyar / Cucumber


Xox / eftali / Persica
Xulekjimr / Yelkovan / Vane
Xunab / Hnnap / Jujuba
Xuyang / Grnt / Image
Xwar / Eik / Oblique
Xwar / Eri / Curve
Xwarepv / Eim ler / Clinometer
Xwareya lkeft / Teetin eimi /
Xwarey / Erilik /
Xwebe / Asal / Prime
Xwebe / Asallk / Primeness
Xwdan::Areq / Ter / Sweat

Xeritandin::Rezberdan::Rezinn / Ba bozumu /
Vintage

Xweza::Sirt / Tabiat / Nature

Xeeb::Metqep / Matkab / Drill

Yasemna tibb / Tbbi iekli yasemin::hakiki yasemin / Jasminum officinale l.

Xet::Rgeh / Gzergah / Route


Xeternak / Tehlikeli / Dangerous

172

Ferhenga Zaravn Teknk / Teknik Terimler Szlg / Glossary of Technical Terms

Y
Yekbn / Birleme /
Yekbn::Yekgirtin / Birlemek / Unite
Yekby::Yekgirt / Birleik / Combined
Yekdest / Tekel / Monopoly
Yekedem / Birim zaman /
Yekem / Birinci / Firsth
Yekeya baristey ya atom / Atomik ktle birimi /
Atomic mass unit
Yekeya pvana hokey::Yekeya pvana goey /
A l birimi /
Yekeyek / Birebir / One-to-one
Yekeyek navgir / Birebir ve iine /
Yekeyek sergir / Birebir ve rten /
Yekparker / Btnler / Supplementary
Yekparker / Btnleyen /
Yeksaniya du matrsan / ki matrisin eitlii /
Yeksankirin / Eitleme /
Yekser / Dorudan (direkt) /

173

Ferhenga Zaravn Teknk / Teknik Terimler Szlg / Glossary of Technical Terms

Z
Zagona Curie / Curie yasas / Curie law
Zar avtin / Zar atmak /
Zawe::Merkur / Merkr / Mercury
Zayn / Kuzulamak / Lambing
Zebe / Karpuz / Watermelon
Zelal / Duru::berrak / Clarity
Zeliqok / Yapkan / Sticky
Zemn / Zemin / Soil (engineering)
Zeng girtin / Paslanmak / Rusting
Zeng / zengi / Stirrup::Joist hanger
Zepln::Balon / Zeplin / Airship
Zerdelik / Dn gel / Mespilus germanica l.
Zernx::Arsenk / Arsenik / Arsenic
Zerya / Okyanus / Ocean
Zibil / Hayvan gbresi / Animal manure
Zingara sifir / Bakr kf / Copper rust
Znko / inko / Zinc
Zirav / nce (tel,kl vs) / Thin (wire,hair etc.)
Zirx / Zrh / Armor
Zivirandin / Dndrmek / Rotate
Zivirn::Veger / Dnmek / Return
Zwane / Zvana / Tenon
Zixur / Dageidi / Mountain pass
Zz / Ekseni etrafnda dnme / Turn around the axis
Zodak / Zodyak / Zodiac
Zoolog / Zoolog / Zoologist
Zornax / Kap srgs / Door bolt

174

Ferhenga Zaravn Teknk / Teknik Terimler Szlg / Glossary of Technical Terms

AR KIRARIYN BIHGEHN

DANHEV
a
(Jimar)

+
(Zdek)

b
(Jimar)

=
(Yeksan)

c
(Tevdek)

KMKIRIN
a
(Jkm)

(Kmek)

b
(Kmker)

=
(Yeksan)

b
(Carker)

=
(Yeksan)

c
(Carn)

c
(Jma)

CARKIRIN
a
(Carker)

x
(Carnek
:Car)

PARKIRIN
a
(Berpar)

:
(Parnek)

Berpar <-------- A

b
(Parker)

=
(Yeksan)

c
(Par)

B --------> Parker
C --------> Par

M ------> Jma
175

Ferhenga Zaravn Teknk / Teknik Terimler Szlg / Glossary of Technical Terms

176

You might also like