Adnan GRR

G Ak

1 / 10

LETM HATLARINDA G AKII

imdi, devredeki rezistif elemanlarn harcad aktif gc hesaba katan ortalama g ile snrlayarak, bir
iletim hattndaki g akn gz nne alalm. letim hattnn her hangi bir noktasnda ortalama g,

1
P (d , t ) = Re V (d ) I * (d )
2

ile hesaplanr. Bu byklk hattn d noktasnda hat kesitinden akan ortalama gc gsterir. Baka bir
deyile bu, verilen belirli bir giri iaretinin d noktasna ulaabilme gcn ve bu noktann teki tarafnda
kalan hat parasna bu gcn akn tanmlar (bkz. ekil.2.17).

Bu gcn d noktasnda harcanan g olduunu dnmek genel bir hatadr!!!.

Kaynak

Vin VG

Iin

ZG

I(d)

Yk

V(d)
Zin

ZL

P (d , t )

d
ekil.2.17 Hat boyunca g ak

Adnan GRR

G Ak

2 / 10

Kaynak, giri empedans, giri gerilimi ve giri akm iletim hattnn giriine uygulanan gc
belirler (bkz. ekil.2.18 ve aadaki denklemler).

Vin = VG

Z in
Z G + Z in

I in = VG

1
Z G + Z in

1
*
Pin = Re Vin I in
2

ekil.2.18 Hattn giri gc

Adnan GRR

G Ak

3 / 10

letim hattnn ykne ulaan ortalama g ise (yk konumunda d=0 olduundan),

(
)
V +e jd
(
I (d ) =
1 Le j 2 d )
Z

V (d ) = V +e jd 1 + Le j 2 d

eitliklerinde d=0 yazlarak,

1
P (d = 0, t ) = Re V (0) I * (0)
2
*
1 +
1
+
= Re V (1 + L ) * V (1 L )
2
Z0

eklinde verilir. Bu, ykn harcad gc temsil eder. Hattn absorbe ettii (sourduu
veya harcad) ortalama g, basite, giri gc ile ykn harcad g arasndaki fark
olarak,

Phat = Pin P (d = 0, t )
eklinde verilir. Unutulmamaldr ki; retilen toplam gcn bir ksm kaynan i
empedansnda harcanr.

Adnan GRR

G Ak

4 / 10

letim hattnn giri empedans ile kaynak empedans birbirinin kompleks elenii olursa,
hattn giriine verilen g maksimum olur (bkz. ekil.2.19).

Kaynak

ZG
VG

Zin

Yk

letim Hatt

ZL

ZG =(Zin)* Maksimum G Transferi

ekil.2.19 Maksimum g transferi

Kaypsz iletim hattnda, hattn harcad g yoktur. Bu nedenle, ortalama giri gc

ykn absorbe ettii ortalama g ile ayndr. Kaypsz hattn karakteristik empedans
reeldir ve g akn,

Adnan GRR

G Ak

5 / 10

1
Re V (d ) I * (d )
2
1
1
+ jd
j 2 d
+ * j d
j 2 d *
= Re V e (1 + L e
)
(V ) e
1 L e

2
Z0

1
1
2
+2
+2
=
V

V
L
2Z0
2Z0

P (d , t ) =

eklinde yazabiliriz. Burada ilk terim gelen dalga, ikinci terim yansyan dalga gcn temsil
eder.
Az kaypl hat durumunda, yine karakteristik empedans reel olduundan, hat boyunca
ortalama g ak,

1
Re V (d ) I * (d )
2
1
1
+ d j d
2 d
+ * d j d
2 d *
)
(V ) e e
1 L e
= Re V e e (1 + L e

2
Z0

1
1
2
+ 2 2 d
+ 2 2 d
=
V e

V e
L
2Z0
2Z0

P (d , t ) =

Adnan GRR

G Ak

6 / 10

eklinde ifade edilebilir. Burada ilk terim gelen dalga, ikinci terim yansyan dalga gcn
temsil eder.
Dikkat edilmelidir ki; bir kaypl iletim hattnda, gelen voltaj dalgasnn genlii iin referans
noktas ykn bulunduu konumdadr ve genlik girie doru ilerledike stel olarak artar.
Gelen dalgann genlii aadaki ekilde davranr.

V + e L

V + e d

V+

Yansyan voltaj dalgas ykte maksimum genlie sahip ve kaynaa doru ilerledike stel
olarak azalr. Yansyan dalgann davran aadaki ekilde olur.

V + Le L
Giri

V + Le d

V + L

letim Hatt

Yk

Adnan GRR

G Ak

7 / 10

Genel kaypl hatlar iin, karakteristik empedans komplekstir ve ortalama g,

1
P (d , t ) = Re V (d ) I * (d )
2
1
= Re V + e d e jd (1 + (d ) ) Y0* (V + )* e d e jd (1 (d ) )*
2
G0 + 2 2 d G0 + 2 2 d
2
=
V e

V e
L
2
2

+ B0 V

+ 2 2 d

Im( (d ) )

olur. Burada, yazma kolayl asndan, kompleks karakteristik empedans yerine,

1
Y0 =
= G0 + jB0
Z0
eklinde tanmlanan karakteristik admitans kullanlmtr. Az kaypl iletim hatlar iin
karakteristik empedansn yaklak olarak reel olduuna ve

B0 0
olmas gerektiine dikkat ediniz. Az kaypl hat iin elde edilen nceki sonu, genel kaypl
hattn ortalama gcnden kolayca bulunabilir.

Adnan GRR

G Ak

8 / 10

+
letim hatt problemini tam olarak belirlemek iin, halen giri snr artndan V nn deerini

belirlemek zorundayz.
Yk snr art, hat boyunca voltaj ve akmn giriim paterninin eklini etkiler.
Kaynakla ilgili giri snr art ise, giriim paterninin leklenmesini etkiler.
imdi (hat giriinde d=L olduundan),

Z in = Z 0

1 + ( L)
1 ( L)

veya

Z L + jZ 0 tan L
= Z0
Z 0 + jZ L tan L

Kaypsz hat iin

Z in

Kaypl hat iin

Z in = Z 0

Z L + Z 0 tanh L
Z 0 + Z L tanh L

olmak zere,

Vin = V ( L) = VG

Z in
Z G + Z in

Adnan GRR

G Ak

9 / 10

yazabiliriz. Bylece,

V ( L) = V + e jL [1 + ( L)] = V + e jL 1 + L e j 2 L
Kaypsz hat iin

V + = VG

Z in
1
Z G + Z in e jL 1 + L e j 2 L

V ( L) = V + e L [1 + ( L)] = V + e L 1 + L e 2 L
Kaypl hat iin

V + = VG

Z in
1
Z G + Z in e L 1 + L e 2 L

yazlabilir.
Bir yksek frekans devresinin davrann iyi kontrol edebilmek iin, onlarn uzunluklar
boyunca mmkn olduu kadar uniform olmasn salamak ok nemlidir. nk, uniform
hatlarn empedans davran deimez ve kolayca karakterize edilebilir.
letim hatlarnn zelliklerindeki (istenen veya istenmeyen) bir deiim, karakteristik
empedansta bir deiime yol aar ve bu da yansmaya neden olur. Byle bir rnek
ekil.2.20de gsterilmitir.

Adnan GRR

G Ak

ekil.2.20 Ardk iki iletim hattndan kaynaklanan sreksizlik

10 / 10