Sayfa 1/4

TRK STANDARDI
TURKISH STANDARD

TS EN 13445-5: 2007
A3: Haziran 2007
ICS 23.020.30
Bu ek, CEN tarafndan kabul edilen EN 13445-5: 2007/A3: 2006 eki esas alnarak TSE Makina htisas
Grubuna bal Tesisat ve Basnl Kaplar zel Daimi Komitesince hazrlanm ve TSE Teknik Kurulunun
21 Haziran 2007. tarihli toplantsnda kabul edilerek yaymna karar verilmitir.

Basnl kaplar - Atele temas etmeyen Blm 5: Muayene ve deney

Unfired pressure vessels Part 5: Inspection and testing
2

Atf yaplan standard ve/veya dokmanlar

Aadaki standard ilave edilmitir.

EN, ISO, IEC vb.
No
EN ISO 4063:2000

Ad
(ngilizce)
Welding and allied processes
Nomenclature of processes and
reference numbers (ISO 4063:1998)

Ad
(Trke)
TS 7307 EN ISO Kaynak ve kaynakla ilgili
4063
ilemler-lemlerin
adlandrlmas ve referans
numaralar
TS No

6.6.2 Tahribatsz muayene kapsamnn belirlenmesi

Madde 6.6.2 aadaki ekilde deitirilmitir.

6.6.2.1 Genel
Genel bir kural olarak, verilen tahribatsz muayenenin kapsam (yzdelik bir deer olarak) sadece EN
13445-4te verilen ilemleri kapsayan izelge 6.6.21e gre olmaldr. Bu yzdelik deer, kaynakl
birletirmenin toplam uzunluu iin, tahribatsz muayene kapsamn ifade etmekte ve deney grubu ile deney
tipini dikkate almaktadr.

6.6.2.2 izelge 6.6.2-1in ihtiva ettii kaynakl birletirmeler

izelge 6.6.21 esas olarak aada belirtilen zelliklere sahip elik iin tasarlanmtr:
Tek veya ift tarafl kaynak olarak ok pasolu kaynaklar,
Tek pasolu tek tarafl evresel kaynaklar,
Sarf malzemeleriyle yaplan,
Elle yaplan metal ark (MMA) 111, toz alt ark (SAW) 121, metal aktif gaz (MAG) 135, metal soy gaz
(MIG) 131, tungsten soy gaz (TIG) 141, plazma MIG kayna (151) ilemleriyle imal edilen.

6.6.2.3 Dier kaynakl birletirmeler

6.6.2.3.1 Genel
Aada belirtilenler gibi elemanlardan ortaya kan problemler, izelge 6.6.21in kapsamnda deildir ve
aln kaynakl birletirmeler zellikle de boyuna ynde/dzenleyici birletirmeler iin gz nnde
bulundurulmaldr:
Tek pasolu tek tarafl dzenleyici kaynaklar,
Farkl malzemeler veya farkl sarf malzemeleri arasndaki birletirmeler.

ICS 23.020.30

Sayfa 2/4
TS EN 13445-5: 2007/A3: Haziran 2007

6.6.2.3.2 Tek pasolu bir tarafl dzenleyici kaynaklar

Bir taraftan yaplan tek pasolu dzenleyici kaynaklar iin, kalnlk 10 mm ile snrlandrlmaldr. Bu kaplarn
evrimsel olmayan (500 tam basn evrimi) almayla snrlandrldna da dikkat edilir. Tek pasolarn
volmetrik NDTsi iin aada verilen iki seenekten birisi kullanlmaldr:
a) NDT kapsam; tepelemenin ve ar kaynan kontrol ile birlikte hidrostatik deneyin Madde 10.2.3.3.1,
izelge 10.2.3.3-1de belirtildii gibi daha yksek bir deney basncnda yaplmas artyla izelge 6.6.2
1de tavsiye edildii gibi olmaldr.
b) izelge 6.6.21de tavsiye edilen NDT kapsam %100 amakszn,ancak boyuna yn iin %25 ve
evresel yn iin %10dan az olmayacak ekilde 2 ile arplmaldr. Kaynak ileminin performansn
etkileyebilecek bir deiim (rnein bakr ubuk veya gazn deitirilmesinden nce ve imalat deney
numunelerinin, telin veya tozunun deitirilmesinden sonra; bakr ubuk veya gazn deitirilmesinden
nce ve telin deitirilmesinden sonra) olduunda; ilave NDT bu kaynak dikilerinin balangcnda
yaplmaldr.
a)

ve b) bentlerinin her ikisi iin bir taraftan tek pasolu ekilde kaynatlan kaynakl birletirmenin gerek
anma kalnl hususunda, kaynan EN 13445-4te istenildii gibi kaynak prosedr ile nitelenmesi
gereklidir. Niteleme aral 0,8t ile tye kadar (t, deney parasnn gerek anma kalnl)
snrlandrlmaldr.

Btn kalnlklar iin kaynak hazrl ynnde X-n kullanlmaldr.

6.6.2.3.3
Farkl malzemeler veya farkl sarf malzemeleri arasndaki birletirmelerin
tahribatsz muayenesi
Bu birletirmeler zerindeki NDT, sonularn yorumuna ilave dikkat gstererek zel olarak yazl bir
prosedre gre yaplmaldr.

6.6.2.4 Deney Grubu 2

Deney Grubu 2 iin, izelge 6.6.21de verilen NDT yzdesindeki azalma iki ekilde belirlenir (rnein %
100% 10). ikinci dk deer uygulandnda, yeterli deneyim (Madde 6.6.1.1.4) elde edilinceye kadar, ilk
deer gerekli NDTnin balang kapsamna iaret etmektedir.

6.6.2.5 %100den az olduunda, izelge 6.6.21deki deney grubunun seimini gerektiren

NDT
% 100den az bir muayene gerekli olduunda, tahribatsz muayenenin kapsam ve konumu aadaki
kriterlere gre belirlenmelidir. Seilen birletirmeler, basnl kap zerindeki btn kaynaklar temsil etmelidir.
a) Gvdeler, biimlendirilmi balar, dengeleyici odalar ve ceketler iin:
1) Tahribatsz muayene, boylamasna ve evresel aln birletirmelerinin btn kesiimlerinde
yaplmaldr. Deneye tabi tutulacak asgari uzunluk 200 mm olmaldr. Btn kesiimlerdeki kalntlar
izelge 6.6.21de verilen yzdeyi aarsa, daha yksek olan deer uygulanacaktr.
2) izelge 6.6.21deki yzdeye erimek gerekli ise, aln kaynakl birletirme zerindeki ilave olarak
rastgele seilen konumlar, tahribatsz muayeneye tabi tutulmaldr.
3) Bir aklk; ana kaynakla ( boylamasna veya evresel) kesiirse veya ana kaynaklardan 12 mmden
daha az bir mesafedeyse, akln her bir tarafndan aklk apndan daha az olmayan bir uzunluk
iin incelenmelidir. Bu, izelge 6.6.21deki yzdeye ilave olarak dahil edilmelidir (uygulanabilirse).
b) Kaba birletirilen nozullar ve branmanlar (aln kaynaklar)
Tahribatsz muayenenin kapsamn belirlemek iin, tam nfuziyetli aln kaynakl nozul ve branmanlarn
toplam says aadaki gibi gruplandrlmaldr:
1) % 100lk tahribatsz muayene iin: Grup boyutu 1 (her bir mnferit nozul ve branman vb.),
2) % 25lik tahribatsz muayene iin: Grup boyutu 4 (her bir 4lk grup iin en az tamamlanm bir nozul
veya branman),
3) % 10luk tahribatsz muayene iin: Grup boyutu 10 (her bir 10luk grup iin en az tamamlanm bir
nozul veya branman).

Sayfa 3/4
TS EN 13445-5: 2007/A3: Haziran 2007

ICS 23.020.30

Daha sonra, her bir grup veya ksmi gruptaki en az bir nozul veya branmann tamamlanm evresel ve
boylamasna aln birletirmeleri deneye tabi tutulmaldr. Tamamlanm evresel ve boylamasna aln
kaynaklar veya nozullardaki kalnt miktar izelge 6.6.21deki yzdeyi atnda; daha yksek olan deer
uygulanacaktr.

10 Son deerlendirme
Madde 10.2.3.3.1in ilk paragraf aadaki ekilde deitirilmitir.

10.2.3.3.1 basnca maruz kalan, srnme aral altnda alan ve Deney Grubu 1, 2 ve 3e gre
tasarmlanan tek blmeli bir kap iin, i basn olarak uygulanan deney basnc a) ve b) bentlerinde belirtildii
gibi olmal ve gerekli ise c) bendinde belirtildii gibi ayarlanmaldr. zel hkmler; tek pasolu dzenleyici
kaynaklar iin d) bendinde, ksmen veya tamamen B ve C deneysel metotlar yardmyla tasarmlanan kaplar
iin e) bendinde, ksmen veya tamamen srnme aralnda alan kaplar iin f) bendinde verilmitir.
d) bendi aadaki ekilde deitirilmitir.
d) Madde 6.6.2.3.2deki a) bendine gre muayene edilen tek pasolu dzenleyici kaynakl kaplar iin, teyit
deneyi basnc aadaki gibi olmaldr:
Pt = fk PS

fa
ft

(10.2.3.3.15)

Burada;
Pt
PS
fa
ft
dir.

Deney basnc,
Msaade edilebilir azami basn,
Deney scaklndaki normal alma yk durumlar iin anma tasarm gerilmesi,
Msaade edilebilir azami scaklktaki normal alma yk durumlar iin anma tasarm gerilmesi

fk deerleri izelge 10.2.3.3.1-1de verilmitir.

izelge 10.2.3.3.1-1 fk deerleri
Gvdenin gerek kalnl

Korozyon pay

fk

e 4 mm

2,1

c 1 mm
c < 1 mm

e 4 mm

2,0
2,1

c 1 mm
c < 1 mm

4 < e 5 mm

1,9
2,1

c 1 mm
c < 1 mm

5 < e 7 mm

1,8
2,0

c 1 mm
c < 1 mm

7 < e 10 mm

1,7
1,9

c 1 mm
c < 1 mm

Azami ekil sapmalar

h : tepe deeri
(deneyden sonra llen)
ew : ar kaynak
h + 0,5 ew 0,75 emin
h 0,5 emin
ew 0,75 emin
h + 0,5 ew 0,5 emin
h 0,5 emin
ew 0,5 emin
h + 0,5 ew 0,5 emin

1
emin
3
ew 0,25 emin
1
h < emin
4
ew < izelge 6.6.3-1de verilen
msaade edilen deerin % 50si
1
h < emin
6
ew < izelge 6.6.3-1de verilen
msaade edilen deerin % 50si
h

Sayfa 2/2

ICS 23.020.30

Sayfa 4/4
TS EN 13445-5: 2007/A3: Haziran 2007

izelge 10.2.3.3.1-1de;
emin EN 13445-3te tanmlanan mmkn olan asgari imalat kalnl,
h
EN 13445-4te belirtildii gibi llen, deneyden sonraki tepe deeri,
ew
EN ISO 5817:2003, izelge 1 No 1.9daki h ile gsterilen ar kayna
ifade etmektedir.
Gerek veya anma kalnlna sahip ana kaynak dikilerindeki evresel membran gerilmesi c, deney ve
istisnai yk durumlar iin EN 13445-3, izelge 6-1de verilen anma tasarm gerilmesi ftesti amamal, ancak
0,85ftestten byk veya eit olmaldr.
Hidrlik deney sresince EN 13445-1de tanmlanan kaynak birletirme katsays (z) iin 1 deeri
kullanlmaldr.
Gerek veya anma kalnlnn emin ile deitirilmesi kabul edilebilir.