Professional Documents
Culture Documents
135
GR
Piyano eitimi, mzik retmenlii blmlerinde yer alan temel derslerden birisidir. Bu blmde renim gren
rencilerin ileriki meslek yaantlarnda piyano eitimi byk nem tamaktadr. nk piyano, hem nota
retimine ve ark retimine, hem de paralara elik edebilmeye yardmc bir algdr.
2006 ylnda uygulanmaya balanan mzik retmenlii lisans programnda piyano dersi sekiz yaryl olarak
okutulmaktadr. 20062007 yeniden yaplandrlan programda dersin ierii, piyanoda temel davranlar (doru
oturu ve ellerin piyanodaki konumu) hakknda bilgi ve becerileri, farkl dnemlere ait eserlerin alnmasn,
deiik teknikleri, hz ve grlk terimlerinin kavranmasn ve deifraj almalarn kapsamaktadr (YK, 2006).
Piyano eitimi srecinde deifre almalarna arlk verilmesi, hem bestecileri ve dnemlerini daha iyi
tanyabilmeye hem de piyano edebiyatn daha yakndan incelerken teknik ve yorum bakmndan da
rencilerin geliimlerine yardmc olmaktadr.
Deifraj, karmak olduu kadar, ok ynl abay gerektirmektedir (Richards, 1996). Deifre, piyano
almalarnda nem tekil etmektedir (Gray, 1995). Deifre yaparken, piyanistlerin gzleri, ellerini arkada
brakmaktadr (Udtaisuk, 2005, s. 6). Fenmene (1991) gre deifre iki trldr: Biri, ele aldmz ilk eseri yava
yava her notasn inceleyerek okumaktr. Bir dieri ise, eseri temposuna yakn hzda ve temiz alabilmeye
dikkat etmekten te, eserin anlatmna ve karakterine dikkat ederek okumak anlam tamaktadr (Fenmen,
1991).
rencilerin, piyano dersinde baarl olmalarnda, deifrelerinin gelimi olmas gerekmektedir (Bay, 2000).
Piyano eitiminde deifrenin nemine ilikin olarak Agay (1981), deifresini gelitiremeyen bir rencinin
piyanoda dier konulara geebilmekte zorlanaca zerinde durmaktadr (s. 197). Yaplan aratrmada,
rencilerin bir eseri deifre yaparken, ritim almalarnda nemli farkllklar olduu ortaya konulmutur
(Emanuele, 2000). Dier bir almada, deifraj almas yaplacak metodun seilmesinin nemi zerinde
durulurken, retmenin alan ve pedogoji bilgisinin bu konuda daha da nemli olduu belirtilmitir (Coats,
2006). nk bir piyano eseri alrken, eserin tm ilevlerinin retilmesi, bir piyano retmeninin
sorumluluunda gereklemektedir (Chronister, 1996).
Kukusuz ki, piyanoda deifre yapabilmek, dier enstrmanlara gre ok ynl alglamay gerektirmektedir.
nk iki farkl anahtar ile alnan alg olma zelliinden dolay, notalar eit hzda ve her iki elde okuyabilmek
nemlidir. Kukusuz ki, iyi olmayan deifraj; sert el, ritim yetersizlii, kt gz, tu ile parmak temasnn
yetersizlii, yava ileyen zihin ve dikkat eksiklii ile akor-aralk-arpej imgesinden yoksun olmakla ilikilidir
(Pamir, 1984). Bu bakmdan, piyano derslerinde deifre almalarna arlk verilmesinin gerekeleri, rencinin
bir mzik yaptn akc, doru ve hzl okumasn gelitirmek iindir. Deifre eitiminin srekli ve sistemli bir
yapya sahip olmas ile deifre eitiminde belirlenen amalar gerekleir (Cokun, 2001). Day (1984), bir mzik
yapt akc bir biimde okunduu takdirde, bir eseri okuyabilmeyi o zaman renilmi olabileceini
belirtmektedir (s. 18).
Grlmektedir ki, piyano eitiminin amalarna ulaabilmekte, rencinin deifre becerilerinin gelimi olmas
gerekmektedir. Yaplan almalarda, piyano eitiminde deifre yapabilmenin nemi ve yarar ortaya
konulmutur (Tufan, 2000; Cokun, 2001). Bu bakmdan, bu aratrmada, rencilerin piyano eitiminde
deifrenin nemine ynelik dncelerine yer verilmesinin nemli olduu dnlmektedir.
YNTEM
Aratrma, nitel bir alma olarak tasarlanmtr. Nitel aratrma; gzlem, grme ve dokman analizi gibi veri
toplama aralarnn kullanld, alglarn ve olaylarn doal ortamda gereki ve btncl bir biimde ortaya
konulmasna ynelik bir srecin izlendii aratrma desenidir (imek ve Yldrm, 2005).
Aratrmann alma grubunu, 6 mzik retmeni aday oluturmaktadr. rencilerin 4 bayan, 2si erkektir.
alma grubunu seerken, amal rnekleme tekniklerinden kolay ulalabilir rneklem seimine gidilmitir.
136
Verilerin Analizi
Grme formundan elde edilen nitel veriler, her renci iin ayr olarak Microsoft Word ortamnda yazlmtr.
Daha sonra elde edilen metin satr satr okuma teknii ile okunarak kodlamalar ve bu aamann sonucunda
temalar ve kategoriler oluturulmutur. Buna ilaveten, grlen bireylerin grlerini arpc bir biimde
yanstabilmek amac ile dorudan alntlara yer verilmektedir (Altunk ve dierleri, 2001).
BULGULAR
1. rencilerin Ders Dnda Deifrelerini Gelitirecek almalara Ne Kadar Sre Ayrdklarna likin
Dnceleri
retmen adaylarna grmede ilk soru olarak Ders dnda deifrenizi gelitirecek almalara ne kadar sre
ayryorsunuz? sorusu yneltilmi, bu sorunun yantna ilikin retmen adaylarnn sahip olduu dnceler ile
frekans dalmlar Tablo 1de verilmitir.
Tablo 1: rencilerin Piyano Dersi Dnda Deifrelerini Gelitirecek almalara Ne Kadar Sre Ayrdklarna
likin Dnceleri
retmen Adaylarnn Dnceleri
Yeterince zaman ayramyorum.
Ders dnda hi zaman ayrmyorum.
Ders dnda kalan zamanmn byk blmn pratie ayryorum. Bu da deifremi gelitiriyor.
f
3
2
1
Grler Toplam
137
Tablo 1de grld gibi katlmclarn yars piyano dersi dnda deifrelerini gelitirecek almalara yeterince
zaman ayramadklarn belirtmilerdir. Bir renci bu durumu derslerin yeterince verimli gememesi nedeniyle
piyano dersine ynelik motivasyonunun olduka dk olmasyla (2), bir dier renci ise deifre almalarna
ayracak zaman bulamamas ile aklamtr (4). ki renci ders dnda deifre almalarna hi zaman
ayrmadklarn belirtmilerdir. Bir renci mzik yeteneine ve mzik bilgisine gvendiini, bunun da kendisine
rahatlk saladn, bu nedenle deifre almalarna vakit ayrmadn belirtmitir (1). Yalnzca bir renci, ders
dnda eitli pratik almalar yaparak deifresini gelitirdiini belirtmitir. Dier bir renci ise, ders dnda
dikkatini toparlayan ve bol pratik yapan bir rencinin notalar salkl bir ekilde okuyabileceini ifade
etmektedir (3).
2. rencilerin Lisans Piyano retim Programlarnda Deifre almalarnn Ne Dzeyde Yer Aldna likin
Dnceleri
retmen adaylarna grmede ikinci soru olarak Lisans piyano retim programlarnda deifre almalar ne
dzeyde yer almaktadr? sorusu yneltilmi, bu sorunun yantna ilikin retmen adaylarnn sahip olduu
dnceler ile frekans dalmlar Tablo 2de verilmitir.
Tablo 2: rencilerin Lisans Piyano retim Programlarnda Deifre almalarnn Ne Dzeyde Yer Aldna
likin Dnceleri
retmen Adaylarnn Dnceleri
ncelikle derste verilen paralar allyor, bunun dnda deifre almalarna yer verilmiyor.
Yeterli dzeyde yer verilmiyor.
Orta dzeyde yer veriliyor.
Yeterince yer veriliyor.
Grler Toplam
f
2
2
1
1
6
Tablo 2de grld gibi, retmen adaylarnn bir ksm ncelikle derste verilen paralarn alldn, bunun
dnda deifre almalar yaplmadn belirtmitir. Bir renci bu durumu, nceki paralarmz ne kadar
abuk baarrsak o kadar deifre almalarna ayracak zamanmz oluyor eklinde vurgulamaktadr (1).
rencilerin bir ksm ise, yeterli dzeyde deifre almalarna yer verilmediini ve bu durumun, hocalarnn
konuya yeterince nem vermemesi ile aklamlardr. Dier renciler ise orta dzeyde yer verildiini ya da
yeterince yer verildiini ifade etmilerdir.
3. rencilerin Piyano Derslerinde Deifre almaya Ne Derece Yer Verildiine likin Dnceleri
retmen adaylarna grmede nc soru olarak Piyano derslerinde deifre almaya ne derece yer
verilmektedir? sorusu yneltilmi, bu sorunun yantna ilikin retmen adaylarnn sahip olduu dnceler ile
frekans dalmlar Tablo 3te verilmitir.
Tablo 3: rencilerin Piyano Derslerinde Deifre almaya Ne Derece Yer Verildiine likin Dnceleri
retmen Adaylarnn Dnceleri
Yer verilmiyor.
Eer alp kendi paralarmz geersek yer veriliyor.
Yer veriliyor.
Grler Toplam
f
4
1
1
6
Tablo 3te grld gibi, katlmclarn ounluu piyano derslerinde deifre almaya hi yer verilmediini
belirtmilerdir. Bir renci bu konuda blmdeki retim elemanlarnn farkl yaklam sergilediini ve kendi
dersinde byle bir alma yaplmadn (2), bir dier renci ise hocasnn kendisinden byle bir beklentisi
olmadn belirtmitir (3). Bir renci derslerde kendi paralarn geerse yer verildiini, bir dier renci ise
derslerde deifre almalarna yer verildiini belirtmitir.
138
f
3
2
1
6
Tablo 4te grld gibi retmen adaylarnn bir ksm piyanoda deifre yapabilme asndan kendilerini
baarl bulmamaktadr. Bir renci bu duruma dersin retim eleman ile yaad sorunlar (2), bir dieri ise
dikkat dankln sebep gstermektedir (5). Dier bir renci ise kendisini baarl bulmama sebeplerini nota
okumada yaad zorluklar, piyano alma becerilerinin yeterince gelimemi olmas, retim elemannn bu
konuya yeterince nem vermemesi ve piyano eitimine ge yata balamas olarak ifade etmitir (3). Bir renci
zamanla deifre yapabilme becerisinin gelitiini belirtirken, rencilerin dier bir blm kendilerini deifre
yapabilme konusunda baarl bulduklarn belirtmilerdir.
5. rencilerin Deifre Yaparken En ok Zorlandklar Deikenlere likin Grleri
retmen adaylarna grmede beinci soru olarak Deifre yaparken en zorlandnz deikenler nelerdir?
Zorlanma sebepleriniz sizce nedendir? sorusu yneltilmi, bu sorunun yantna ilikin retmen adaylarnn
sahip olduu dnceler ile frekans dalmlar Tablo 5te verilmitir.
Tablo 5: rencilerin Deifre Yaparken En ok Zorlandklar Deikenlere likin Grleri
retmen Adaylarnn Dnceleri
Ritim
Tempo
Parmak numaralar
Doru nota basmak
Tonalite
Nans
Grler Toplam
f
6
4
4
2
1
1
18
Tablo 5te grld gibi katlmclar deifre yaparken en ok ritim konusunda zorluk yaadklarn
belirtmilerdir. Bunun dnda tempo, parmak numaralar, doru nota basmak, tonalite ve nans yapma
konular da retmen adaylarnn deifre yaparken en ok zorlandklar konular arasnda ifade edilmitir.
Zorlanma sebepleri ise, yeterli sreyi ayrmyor olmak, dikkat dankl, piyano eitimine ge yata balamak
eklinde belirtilmitir.
6. rencilere Gre, Deifre Yapabilmede Zorlanlyorsa, almalarn Ne Ynde Arlk Kazanmas
Gerektiine likin Grleri
retmen adaylarna grmede son olarak Deifre yapabilmede zorlanlyorsa sizce yaplmas gereken
almalar ne ynde arlk kazanmaldr? sorusu yneltilmi, bu sorunun yantna ilikin retmen adaylarnn
sahip olduu dnceler ile frekans dalmlar Tablo 6da verilmitir.
139
Tablo 6: rencilerin Deifre Yapabilmede Zorlanlyorsa Yaplmas Gereken almalarn Ne Ynde Arlk
Kazanmas Gerektiine likin Grleri
retmen Adaylarnn Dnceleri
Dzenli olarak solfej almas yaplmaldr.
Kolaydan zora doru gidilmelidir.
Temel mzik bilgilerindeki eksiklikler giderilmelidir.
Doru teknik kazandrlmaldr.
Gam ve ett almalarna yer verilmelidir.
rencinin dikkatinin dalmayaca alma ortamlar yaratlmaldr.
retmenler, rencileri bu konuda motive etmelidir.
Grler Toplam
f
4
2
1
1
1
1
1
11
Tablo 6da grld gibi renciler deifre yapabilmede zorlanlyorsa dzenli olarak solfej almas
yaplmasn, kolaydan zora doru giden almalar yaplmasn, temel mzik bilgilerindeki eksikliklerin
giderilmesini, rencilere doru piyano tekniinin kazandrlmasn, gam ve ett almalarna yer verilmesini,
rencinin dikkatinin dalmayaca alma ortamlarnn yaratlmasn ve retmenlerin rencilerini bu
konuda motive etmesini nermektedirler.
SONU VE NERLER
Mzik retmeni adaylarnn sekiz yaryl zorunlu olarak okuduklar piyano dersi rencilerin hem lisans
renimleri srecinde okuduklar dier alan derslerinde hem de ileriki meslek yaantlarnda kullanabilecekleri
eitli beceriler iermektedir. Bu beceriler ierisinde deifre alma da yer almaktadr. retmen adaylarnn,
piyano eitiminde deifrenin nemine ilikin dncelerinin ortaya karlmasnn amaland bu almada,
katlmclarla yaplan grmeler sonucunda piyano dersinde deifre almalarnn yaplma durumu, deifre
yapabilmede yaanan zorluklar ve zm nerilerine ilikin baz sonulara ulalmtr.
rencilerin ounluu, ncelikle ders dnda piyanoda deifre yapabilmeye ynelik almalara zaman
ayrmadklarn belirtmilerdir. Bunun nedenleri rencilere gre retmenin bu konuda renciden bir beklenti
ierisinde olmamas, renciyi bu almalara ynlendirmemesi ve dier derslerin younluudur. Ayrca lisans
programlarnda ve piyano derslerinde deifre almalarna yeterince yer verilmedii de ifade edilmitir.
rencilere gre bu durum, yine retim elemanlarnn tutumundan ya da piyano eitimine ge yata
balamaktan kaynaklanmaktadr. Bu sonu ile balantl olarak rencilerin bir ksm piyanoda deifre becerisi
konusunda kendilerini baarl bulmadklarn belirtmilerdir. Buna ramen, bir ksm rencinin bu konuda
kendilerini baarl bulduklarn ya da gn getike ilerlediklerini ifade etmeleri dikkat ekicidir.
rencilerin, deifre yaparken en ok zorlandklar konularn banda ritim konusu gelmektedir. Bu sonu,
Dalkrann (2011) keman eitiminde deifre becerisi konulu almasnda elde edilen sonular ile tutarllk
gstermektedir. Dalkran, almasnda deifrede ritim konusunda yaanan zorluklarn metronom yardm ile
giderilebileceini vurgulamaktadr. rencilerin zorlandklar dier konular ise tempo, parmak numaralar,
doru nota basmak, tonalite ve nans yapma olarak ifade edilmitir. rencilere son olarak deifre yapmada
yaanan zorluklara ilikin olarak zm nerilerinin neler olduu sorulmutur. Bu konuda renciler, dzenli
olarak solfej almas yaplmasn, kolaydan zora doru giden almalar yaplmasn, temel mzik bilgilerindeki
eksikliklerin giderilmesini, rencilere doru piyano tekniinin kazandrlmasn, gam ve ett almalarna yer
verilmesini, rencinin dikkatinin dalmayaca alma ortamlarnn yaratlmasn ve retmenlerinin
rencilerini bu konuda motive etmesini nermektedir.
rencilerin piyano eitiminde deifrenin nemine ynelik grlerinin yer ald bu almann sonucunda
katlmclarla yrtlen piyano derslerinde deifre almalarna yeterince yer verilmedii ve rencilerin bu
konuda kendilerini genellikle baarl bulmadklar anlalmaktadr. renciler, retmenlerinin kendilerinden
byle bir beklenti ierisinde olmadn ifade etmilerdir. Bu nedenle, retim elemanlarnn derslerinde deifre
140
KAYNAKA
Agay, D. (1981). Teaching piano Vol. 1. Yorktown Music Pres (akt. Cokun, M.)
Altunk, R., Cokun, R., Yldrm, E., ve Bayraktarolu, S. (2001). Sosyal bilimlerde aratrma yntemleri.
Adapazar: Sakarya kitabevi.
Bay, A., & Pearce, E. (2000). Is there a relationship between student dropouts and when and how reading is
introduced? Keyboard Companion, (11) 2, s. 12.
Chronister, R. (1996). Naming notes is not reading A sequential approach to music reading. In J.Lyke, Y. Enoch,
& G. Haydon (Eds.), Creative Piano Teaching, (pp. 69-87), Champaign, IL:Stipes Publishing.
Coats, S. (2006). Thinking as you play. Bloomington, IN: Indiana University Press.
Cokun, M. (2001). Gazi niversitesi gazi eitim fakltesi gzel sanatlar eitimi blm mzik retmenlii
program anabilim dalnda uygulanmakta olan piyano eitiminde deifrenin yeri ve nemi. Yaymlanmam
yksek lisans tezi, Gazi niversitesi, Ankara.
Dalkran, E. (2011). Keman eitiminde deifre becerisi. Mehmet Akif Ersoy niversitesi, Sosyal Bilimler Enstits
Dergisi. 4, 54-63.
Day, C. D. (1994). When choosing a method, what do you look for in the area of note reading? Keyboard
Companion (5) 2, s. 18.
Emanuele, R. (2000). The effect of singing on the development of music reading skills in young piano students.
Masters thesis, Michigan State University.
Fenmen, M. (1997). Mzikinin el kitab, Ankara: Mzik Ansiklopedisi Yaynlar.
Gray, V., Mason, J., & Winborne, C. (1995). Is the repertoire you are teaching in 1994-1995 different from the
repertoire you taught in 1984-1985? Keyboard Companion, 6 (1), 44.
Karasar, N. (1995). Bilimsel aratrma yntemi. Ankara: 3A Aratrma Eitim Danmanlk, s.165.
Pamir, L. (1984). ada piyano eitimi. stanbul: Beyaz Kk (Mzik Saraylar Yaynlar) No:2.
Patton, M. Q. (1997). How to use qualitative methods in evaluation. Newbury park, CA: SAGE Publications.
Richards, W. (1996). Music reading at the piano. In J. Lyke, Y. Enoch, & G. Haydon (Eds.), Creative Piano
Teaching (pp. 56-68), Champaign, IL: Stipes Publishing, s. 56.
141
Tufan, S. (2000). Piyano eitiminde deifre almalar. Gazi niversitesi Gazi Eitim Fakltesi Dergisi, 20 (3),
101-104.
Udtaisuk, D. B. (2005). A theoretical model of piano sight playing components. Unpublished doctoral
dissertation, University of Missouri, Columbia, s. 6.
imek, H., ve Yldrm, A. (2005). Sosyal bilimlerde nitel aratrma yntemleri. Ankara: Sekin Yaynevi.
142