MENAXHI

MI
I
PROJEKTIT

MENAXHIMI I PROJEKTIT
MENAXHIMI I PROJEKTEVE
ka sht Projekti?
Projekti sht nj sekuenc e aktiviteteve unike, komplekse dhe t lidhura, i cili ka nj
synim ose qllim kryesor dhe duhet t prfundoj n kohn e caktuar, brenda buxhetit
dhe sipas specifikacioneve.
ka sht Programi?
Programi sht nj kolekcion i projekteve dhe t varura ndrmjet veti, t cilat duhet t
kryhen sipas nj kronologjie, dhe mund t ket m shum se nj synim.
Inputet
Inputi si form e prmbledhjes s projektit sht nj dokument i cili prcakton nevojn
apo krkesn q duhet t transformohet nga projekti. Mund t kemi si krkesa t
prcaktuara qart (nevojat origjinale) ashtu dhe ato q dalin gjat kohzgjatjes s projektit
pr shkak t ndryshimit t nevojave t klientit (nevojat emergjente).
Kufizimet
Prmbledhja duhet gjithashtu t prcaktoj dhe kufizimet t cilat mund t ken natyr:
Financiare sasia dhe koha e lvrimit t kapitalit pr projektin, t ardhurat dhe prfitimet
e tjera q ai mund t gjeneroj.
Ligjore mund t mos jen prcaktuar qart, por do t ket kufizime ligjore, p.sh. Nj
godin mund t mos ndrtohet po q se nuk sht marr leja e ndrtimit pr t.
Etike nevoja pr tu sjell n nj mnyr etike prbn nj faktor n mnyrn e
menaxhimit t projekteve
T ambientit legjislacioni mbi mbrojtjen e mjedisit i prshtatur dhe me at t Bashkimit
Evropian duhet t ndryshoj gjithnj e m tepr rolin pr kontrollin e ambientit pr ta
kaluar at nga nj problem sekondar n nj primar.
Logjike nevoja q kufizimet m t mdha pr shumicn e projekteve.
T kohs prbjn kufizimet m t mdha pr shumicn e projekteve.
T cilsis standardet me t cilat si produkti ashtu edhe vet procesi duhen t vlersohen.
T efekteve indirekte praktikisht sht e pamundur q do ndryshim t kryhet n izolim
t plot.
Do t ket efekte t cilat do t merren parasyshq n nisje t projektit.
Outputet
Nga figura shohim se outputi prshkruhet si nj nevoj e plotsuar.
Ky sht nj interpretim shum i gjer i outputeve t projektit dhe prfshin, p.sh., nj
ndrtes t re si outputi i nj projekti ndrtimi; informacionin e prpunuar, p.sh., n
formn e vizatimeve teknike apo t nj raporti dhe njerz me aftsi t nevojshme pr nj
pun.
Outputet mund t jen t prekshme ose jo.
Mekanizmat
Mjetet apo mekanizmat me t cilat arrihet outputi jan:
Njerzit ata q prfshihen si direkt ashtu dhe indirekt n projekt.
Eksperienca ajo q sillet n projekt nga pjesmarrsit dhe prej tyre q merren pr
ndihm nga jasht (p.sh., konsulentt)
Kapitali parat q japin burimet e ndryshme

3
Mjetet dhe teknikat metodat e organizimit t puns me burimet disponibl.
Teknologjia asetet fizike disponibl q do t jen pjes e procesit t ndryshimit.
Ky konsiderim jep modelin kryesor t projektit.
Natyra e procesit t transformimit do t prcaktohet nga ambienti n t cilin ai kryhet.
2.1 Kuptimi i menaxhimit t projektit
Pr t kuptuar menaxhimin e projektit duhet t nisemi nga definimi i projektit si nj trsi
aktivitetesh dhe detyrash q:
1. Kan nj objektiv specifik pr tu prfunduar brenda specifikimeve t caktuara.
2. Kan nj dat fillimi dhe prfundimi t caktuar.
3. Kan limite financimi.
4. Konsumojn burime njerzore dhe jonjerzore
5. Jan shumfunksionale
Ekzistojn dy dimensione brenda procesit t menaxhimit t projektit: teknik dhe
sociokulturor.
Dimensioni teknik. Dimensioni i par sht ana teknike e procesit t menaxhimit, e cila
prbhet nga pjest formale, t disiplinuara dhe logjike t procesit.
Dimensioni sociokulturor.
Ky dimension i dyt i procesit t menaxhimit t projektit prfshin aspekte m t
ngatrruara dhe shpesh kontradiktore dhe paradoksale t zbatimit t projektit.
Funksionet e procesit t menaxhimit t projektit
Motivimi:
Cfar i motivon njerzit per te bere me mire punen e tyre?
Prcaktimi i nevojave t antarve t grupit t projektit.
Vlersimi i faktorve q motivojn njerzit pr t br m mir punn e tyre.
Kryerja e studimit mbi ndikimin e motivimit n produktivitet.
Kontrolli:
Kush do t vlersoj rezultatet dhe mbi bazn e far standardesh?
Prcaktimi i standardeve t kostos, skedulit dhe performances teknike pr projektin.
Prgatitja e planeve pr mnyrat e vlersimit t progresit t projektit.
Vlersimi i progresit t projektit.
Prcaktimi i sistemit t informacionit t menaxhimit t projektit pr projektin.
Menaxhimin financiar: nprmjet prgatitjes s vlersimit dhe analizs financiare pr t
prmbushur nevojat e prcaktuara n prmbledhjen e projektit.
Menaxhimin e personelit: identifikimin e aftsive q krkohen, zgjedhjen e stafit dhe
motivimin e tyre.
Menaxhimin e operacioneve: shpesh ka pjes t projektit q prsriten n natyr, e kshtu
mund t trajtohen si operacione individuale.
Blerjen dhe logjistikn identifikimi i materialeve dhe shrbimeve q krkohen, t
furnitorve, t zgjedhjes dhe menaxhimit t logjistiks.
Marketingun: projektet q krijohen si pr klientt e brendshm dhe ata t jashtm do t
duhet q t prcaktojn n mnyr t qart nevojat e identifikuara dhe pastaj tu shiten
klientve
Roli i menaxhimit t lart
Roli i tyre shihet n kto drejtime kryesore:
N planifikimin e projektit dhe vendosjen e objektivave
N zgjidhjen e konflikteve

4
N prcaktimin e prioriteteve
2.1. Projektet dhe plani strategjik
Nj lidhje e fort ndrmjet planit strategjik dhe projekteve sht e rndsishme.
Prania e ksaj lidhjeje krkon vmendjen e vazhdueshme nga menaxhimi i lart.
Praktikisht ka shum organizata t mdha dhe t mesme te t cilat menaxhert nuk mund
t identifikojn prparsit e projektit dhe lidhjen e tij me planin strategjik.
2.2. Procesi i menaxhimit strategjik
Menaxhimi strategjik sht procesi i vlersimit si:
ku jemi?
far synojm t arrijm dhe
Si do t shkojm atje?
Strategjia prshkruan se si organizata synon q t konkurroj me burimet n dispozicion
n mjedisin ekzistues dhe n t ardhmen.
Dy dimensionet e menaxhimit strategjik jan:
1. Prgjigja ndaj ndryshimeve t ambientit t jashtm.
2. Alokimi i burimeve t rralla t firms pr t prmirsuar pozicionin e saj
konkurrues.
Analiza SWOT
Hapi tjetr sht nj vlersim i mjedisit t brendshm dhe t jashtm.
Qllimi i ksaj analize sht t tentohet q t parashikohen ndryshimet kryesore t
industris.
Ky vlersim njihet si analiza SWOT (ant e forta, dobsit, mundsit dhe krcnimet)
Konkluzionet SWOT.
Nga kjo analiz mund t identifikohen problemet kritike dhe disa alternativa strategjike.
Mbshtetja organizative.
S dyti zbatimi krkon si struktura formale ashtu edhe informale brenda organizats pr
t plotsuar dhe mbshtetur strategjin dhe projektet.
Autoriteti, prgjegjsia dhe performanca varen t gjitha nga struktura dhe kultura e
organizats.
Planifikimi dhe kontrolli.
S treti, duhet t vendosen sistemet e planifikimit dhe t kontrollit.
Kto sisteme jan t nevojshme pr t qen t sigurt q aktivitetet e projektit do t kryhen
me efektivitet.
Motivimi i grupeve t projektit.
S katrti, motivimi i kontribuesve t projektit (menaxherve dhe grupeve) sht faktori
kryesor pr t arritur suksesin e projektit.
Faktort e prodhimit
Koha deri n instalim
Ndrprerjet gjat instalimit
Kurba e eksperiencs koha deri n funksionimin
Krkesat pr energji
Krkesa pr pajisje t tjera
Siguria e procesit
Aplikime t tjera t teknologjis
Ndryshimet n koston e prodhimit t njsis s outputit

5
Ndryshimet n prdorimin e lnds s par
Disponueshmria e lnds s par
Ndikimi te furnitort aktual
Ndryshimi n cilsin e outputit
Faktort e marketingut
Prmasat e tregut t mundshm pr outputin
Koha derisa t fitohet pjesa e tregut
Ndikimi n linjn ekzistuese t produktit
Pranueshmria e klientit
Ndikimi n sigurin e klientit
Kohzgjatja e vlersuar e outputit
Faktort financiar
Prfitimi, vlera neto prezent e investimit
Impakti n cash flow
Periudha e shlyerjes
Koha deri n pikn break-even
Sasia e investimeve q krkohen
Impakti n luhatjet sezonale
Faktort e personelit
Krkesat pr trajnim
Krkesat pr aftsi
Disponueshmria e fuqis kualifik. puntore
Ndryshimet n madhsin e fuqis puntore
Krkesat pr komunikim n grup
Ndikimi n kushtet e puns
Faktor t tjer
Plotsimi i standardeve shtetrore pr sigurin
Plotsimi i standardeve shtetrore pr mjedisin
Ndikimi n sistemin e informacionit
Mbrojtja e patents dhe e sekretit tregtar
Ndikimi n imazhin e klientve, t furnitorve dhe konkurrentve
Kapaciteti menaxherial pr t drejtuar dhe kontrolluar procesin e ri.
Cka duhet te dije ndermaresit para se te marrin kredi? Me rastin e marrjes se kredise
per mbylljen e konstrukcionit financiar te projektit, ndermarresit duhet te percaktohen-te
vendosin ne baze te informacioneve, perkatesisht ne baze te pergjigjes ne pyetjet vijuese:
Scaroni dallimin e ekonomicitetit dhe renatbilitetit te projektit?-Si nj nga parimet
kryesore ekonomike t afarizmit, profitabilitetit (ose shpesh quhet rentabilitet) paraqet
synimin q me sa m pak mjete financiare t angazhuara t arrihen rezultate sa m t
mdha financiare afariste ndersa ekonomiciteti paraqet synimin e maksimalizimit t
efekteve krahas minimalizimit t shpenzimeve.
Pse eshte I rendesishem konstruksioni financiar I mbyllur I projektit? sepse per do
projekt ekziston nje kosto financiare, prandaj edhe per projektin ne fjale ndahet edhe

6
buxheti perkates , kur punohet projekti percaktohet edhe vlera apo kostoja financiare e
cila e perben edhe konstruksionin financiar, buxheti i cili ndahet per projektin ne fjale e
percakton edhe mbylljen e konstruksionit financiar. ke planifiku me ndertu nje shtepi
dhe e ke nda buxhetin prej .... euro pasi qe sipas planifikimit vlera kushtuese e projektit
eshte .... fondi eshte ndare , prandaj eshte konstruksion i mbylllur
Scaroni dallimin ne mes investimeve materiale dhe jo materiale ? Investimet
materiale pra jane (investimi n tok, mal, pasuri natyrore, kope themelore, t
mbjellura shumvjecare, objekte ndrtimore, pajisje, vegla, inventar, mjetet transportuese
e t ndryshme. Ndersa ato jomateriale (t dalat themelore, si investimet n projektime,
edukim, shpenzimet tjera t ngjajshme, kontributet, taksat etj, pastaj shpenzimet pr
hulumtime dhe zhvillim, patente, licenca, dije, shenjat mbrojtse, koncesione, blerje t
ndryshme e t ngjajshme.
Kamata dekursive dhe anticeptive (dallimin) -Llogaritja dekurzive (kamata llogaritet
n fund t periudhs s pagess, por n vlern fillestare t kryegjs.
Llogaritja anticipative (kamata llogaritet n fillim t periudhs s pagess, por n vlern
prfundimtare t kryegjs).
Scaroni dallimin e rrjedhjes ekonomike dhe financiare te projektit? T marrurat
gjithsej (T hyrat gjithsej, Mbetja e vlers s mjeteve kryeso., Mbetja e vlers s mjeteve
qarkull.)
Shpenzimet e prgjithshme (Investet n mjetet kryesore, Investimet n mjetet
qarkulluese, Shpenzimet (pa amort. dhe kamat), Tatimi n fitimin e prgjithshm)
ESE. Pse edhte e rendesishme vlera e normes se kthimit? Pse? Si? Agumentet tuaja
Eshte shume e rendesishme sepse nese jemi duke zhvilluar nje biznes dhe norma e
interesit eshte e madhe qe rrezikon edhe biznesin ton atehere edhe nuk eshte e arsyshme
marrja e kredise nese vlera e kthimit eshte e madhe ,sepse ndoshta kompania nuk ka edhe
aq fitimi sa qe te kete mundesi te kthej vleren e kthimit te kredise
Pse eshte i rendesishem planifikimi kohore i investimeve? -Fakti se do projekt n
fillim(posacerisht gjat vitit t par) t eksploatimit zakonisht nuk realizon kapacitet t
plot t prodhimit/shrbimit, poashtu edhe n shitjen e produkteve, mallit apo
shrbimeve(prkatisht t hyrave nga shitja), cka do t thot se paraja nga shitja arrin me
dinamik t ndryshme (dhe jo menjher n fillim), dhe se n t njjtn koh shum faktura
duhet paguar menjher dhe n koh, (shmbull, lnda e par, repromateriali, rryma, uji,
shpenzimet komunale, t ardhurat e puntorve, qiraja pr hapsirat e shfrytzuara apo
kamatat n kredi, etj), preferohet q n vitin e par (t periudhs s eksploatimit)
projeksioni i t ardhurave dhe shpenzimeve, projektimi i fitimit dhe humbjes nga ana
ekonomike financiare t pasqyrohet sipas mujve apo n cdo tre muaj
Prej ckafit perbehen mjetet carkulluese? Dallimi n mes t sasis s mjeteve
qarkulluese dhe burimeve nga afarizmi, paraqesin mjetet qarkulluese ato perbehne
nga: a)Investimet n lnd t par, n material, b)Investimet n pjes kmbimi,
inventar, energji, ambalazh kthyese, mall tregtar, c)Pagesa pr t punsuarit(pagat), si

7
dhe t dalat tjera financiare, t nevojshme pr zhvillimin normal t procesit t prodhimit,
prfshihn n t dala (shpenzime) pr vitet e jets s projektit
Cka eshte me rendesi gjate projektimit te mjetve qarkulluese? Me rastin e projektimi
t mejteve qarkulluese, duhet nisur nga fakti se ato duhet siguruar vetm pr ciklusin e
par t prodhimit t projekteve prodhuese, dhe se pas ksaj, mjetet qarkulluese do t
financohn nga t hyrat vijuese/afarizmi vijues, nga shitja e produkteve/shrbimeve.
Scaroi vleresimin statik dhe dinamik te projektit? Pr vlersimin statik dhe dinamik
t projekteve investuese ose ndrmarrse prdoren disa teknika dhe metoda t ndryshme
analitike si:
(A)Metoda e anuiteteve-nnkupton prllogaritjen e anuiteteve duke prdorur procedurn
e diskontimit t t ardhurave dhe shpenzimeve t ardhshme n vlern e tashme dhe kt
prmes shumzimit t tyre me faktorin
Produktiviteti, profitabilitetin-rentabiliteti, ekonomicitetin-efikasitetin dhe
efektivitetin
Produktiviteti prpjekjen q me sa m pak pun ose fuqi puntore t prodhohet sa m
shum, t ket efekte prodhuese sa m t mdha
Efikasiteti permes aftsis pr arritjen e efekteve sa m t mdha me sa m pak harxhim
t mjeteve dhe n koh sa m t shkurtr.
Profitabilitetit (ose shpesh quhet rentabilitet) paraqet synimin q me sa m pak mjete
financiare t angazhuara t arrihen rezultate sa m t mdha financiare afariste
Ekonomiciteti paraqet synimin e maksimalizimit t efekteve krahas minimalizimit t
shpenzimeve.
Scaro dallimin permes produktivitetit dhe efikasittetit? Dallimi nne mes tryre
qendron se produktiviteti prpjekjen q me sa m pak pun ose fuqi puntore t
prodhohet sa m shum, t ket efekte prodhuese sa m t mdha ndersa efikasiteti
permes aftsis pr arritjen e efekteve sa m t mdha me sa m pak harxhim t mjeteve
dhe n koh sa m t shkurtr.
Faktoret e jashtem dhe te mbrendshem te riskut?
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.

Ndryshimi i rregullave ligjore (legjislative)

Rnia e mirqenies jetsore t popullsis blersve
Prkeqsimi i kushteve t kreditimit afatshkurtr
rregullimi i tregut i shkaktuar nga jasht
Ulja ose ngritja e mimeve outputeve ose t inputeve
Hyrja e konkurentve t tjer n treg
Shkalla e pamjaftueshme e njohurive t ndrmarrsit
Shkalla e pamjaftueshme e llojllojshmris s punonjsve t angazhuar
Projeksionet e gabuara lidhur me asortimentin, llojllojshmrin dhe
mimet
Tejkalimi i kohs s aktivizimit t projektit
Tejkalimi i lartsis s investimeve t parapara etj.

8
Cka eshte vlera e mbeture e projektit ---Vlera e mbeture e projektit paraqet : Gjate
projektimit, n llogari duhet llogaritur shumn vjetore t ciln do t ndahet pr
amortizimin(shlyerjen) e pjesve t harxhuara t mjeteve. Ndrkaq, kur ndonjri nga
projektete realizohet n kuadr t projektit ekzistues, ather, shuma vjetore e projeksionit
t amortizimit dhe i mbetjes s vlers s projektit t vjetr, zakonisht sht shum e
vogl, pr shkak t shkalls s lart t amortizimit t evidentuar por krkohet t prfshihet
n projekt dhe si i till ti shtohet projeksionit t projektit t ri/shtes
ESS cka i ndihmon nderrmaresit ne projekt informata e jashtme edhe mbrendshme
e riskut Realizimi i do ideje investive (gjat aktivizimit dhe eksploatimit) sht e lidhur
me nj rrezik dhe pasiguri t vogl apo t madhe.Kryesisht bhet fjal pr nj sr
faktorsh t brendshm dhe t jashtm t rrezikut, prkatsisht t parametrave kritik t
projektit. Pr kt arsye secili ndrmarrs, para se t filloj nga realizimi i ndonj projekti
investiv, duhet t prpiqet t parashikoj dhe ti vlersoj t gjitha rreziqet e mundshme,
t brendshme dhe t jashtme, dhe t hartoj nj strategji efikase pr tu prballur me ato
rreziqe, prkatsisht t bhet taktika (plani i kontingenitetit) pr tejkalimin e tyre nse
paraqiten gjat periudhs s aktivizimit dhe eksploatimit tprojektit.
Likuideti i projektit ngase eshte me rendesi Likuiditeti eshte shume i rendesishem
sepse ne baze te veprimatrise qe do te zhvilloje kompanija dhe perfitimeve qe do i kete
aty vlersohet edhe aftesia qe kompanija te ju pergjigjet detyrimeve ne cdo kohe
Per cka nderrmaresit duhen te jen te kujdeshmem kur i projektojne mjetet
carkulluses S pari duhet identifikuar dhe kuantifikuar elementet prbrse t mjeteve
qarkulluese si dhe elementet e burimeve nga afarizmi. Kur i dim madhsit e ktyre
elementeve sipas periudhave analitike, secils duhet ti caktohen ditet e lidhjes, ashtu q
secili koeficient i llogaritur i qarkullimit, fitoht n at mnyr q numri i ditve t
periudhs s projektuar(viti, gjysmviti, tremujor etj), pjestohet me ditt e lidhjes t
kategoris s caktuar t mjeteve qarkulluese.
Tregoni dhe sqaroni elemnetet qe perbejne mjetet qarkulluses ne nje projekt
konkret ?
a)Investimet n lnd t par, n material, b)Investimet n pjes kmbimi, inventar,
energji, ambalazh kthyese, mall tregtar, c)Pagesa pr t punsuarit(pagat), si dhe t
dalat tjera financiare, t nevojshme pr zhvillimin normal t procesit t prodhimit,
prfshihn n t dala (shpenzime) pr vitet e jets s projektit
Amortizimi dhe mbetja e vleres se projektiti --N procesin e
prodhimit/tregtimit/sherbimit mjetet kryesore/perhershme shpenzohen dhe vlern e tyre e
bartin gradualisht n shum proceseve t prodhimit/tregtimit/shrbimeve dhe kt proces
e quajm amortizim t mjeteve t prhershme. Amortizimi i mjeteve t prhershme
mundet me qen:
a)Kohor (mjetet amortizohen gjat periudhave t caktuara kohore);
b)Funksionale (mjete amortizohen sipas sasis s prodhimit/shrbimit t realizuar)
c)Morale (Mjetet amortizohen sipas shkalls s vjetrsimit teknologjik)
d)Kombinuese (Mjetet amortizohen sipas shum kritereve t amortizimit)

Treguesit statik t produktivitetit:

1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.

T hyrat e prgjithshme vjetore / numri mesatar i puntorve

- Investimet e prgjithshme / numri mesatar i puntorve
- Fitimi i prgjithshm (bruto) vjetor / numri mesatar i puntorve
- Fitimi vjetor neto / numri mesatar i puntorve
- Sasia vjetore e prodhimeve / or pune t harxhuara
- T ardhurat e prgjithshme vjetore / vlera e puns s harxhuar
- Indeksi i vllimit fizik t prodhimit / indeksi i numrit t puntorve

Vlersoni ndieshmerin e projektit? ESE eshte kjo Nese nje ndermarres ka nje
veprimatari ekzistuese dhe e ka nje projekt, projekti duhet te studiohet mire qe mos te
behet barre e biznesit aktual apo te edhe te rrezikoje funksionimin e veprimtarise
ekzistuse .andaj duhet te kihen parasysh nje varg faktoresh ,psh shkalla e rrezikshmerise ,
afati i kthimeve te mjeteve financiare venja ne pune e objektit etj
1)Dallimi midis :a) kamata e rregullt dhe b) kamara interkalare?Prgjegja: Kur
huaja nuk shfrytzohet prnjhere, llogaritet vetm kamata interkalare, e cila paguhet
vetm n pjesn e shfrytzuar t huas. Nse huaja shfrytzohet n afat t shkurt, ather
paguhet vetem kamata e fillimit; dmth kamatat interkalare bankat tona i caktojn disa
rregulla, ndrsa llogariten dhe paguhen si n fillim.
2)Pse eshte i rendesishem llogaritja e shpenzimeve te amortizimit te projektit?- Gjat
projektimit, n llogarit tuaja duhet t i llogaritni shumn vjetore t ciln do t ndani pr
amortizimin(shlyerjen) e pjesve t harxhuara t mjeteve tuaja kryesore/ prhershme,
sepse ato para juve do t ju shrbejn pr riprtrirjn ose ndrrimin e pjesve t vjetruara
amortizuara n makina, aparate, vegla, orendi shtpiake, hapsira dhe mjete tjera t
prhershme, e jo rrall do t ju nevojiten pr ruajtjen e likuiditetit t projektit tuaj.
3)Dallimi midis fitimit te tersishem dhe fitimit te paster?Fitimi i pergjitheshem eshte kur
prej te hyrave te pergjitheshme zbresim shpenzimet e pergjitheshme te periudhes se
caktuar ku perfshihen shpenzimet e shumave te amotrizimit te mjeteve kryesore,dhe nese
ndryshimi eshte pozitiv kemi fitim te pergjitheshem,nderkaq ndryshimi negativ humbjet e
pergjitheshme, ndersa fitimi i paster vjen kur nga fitimi i pergjitheshem ose fitimi para
tatimit zbritet tatimi ne fitim dhe fitohet fitimi i paster.
4) Te llogaritet shitja minimiale (shitja / hyrat)? Pika e shitjes minimale mund te
perkufizohet me se lehti si vllim i veprimtaris afariste,me rast ndrmarrja ose firma,
me ndihmn e t hyrave t realizuara nga shitja e produkteve, mallit ose shrbimeve i
mbulon shpenzimet e prgjithshme t afarizmit pr periudhen e vzhguar. Nn at pike
ndrmarrja shnon humbje, n prag, as fitim as humbje, kurse mbi pragun, ajo afaron ose
punon me rezultat financiar pozitiv.
5) Likuiditeti i projektit. PSE DHE SI ZBATOHET ? Analizat e likuiditetit shfrytzohen
m s shpeshti pr vlersimin e projektit nga pikpamja e financierve t mundshm,

10
sepse ato, sipas diagnozs q paraqesin, ofrojn pasqyrn m t mir mbi gjendjen
shndetsore t nj ndrmarrjeje konkrete investive dhe e bn t mundur prgjigjen n
pyetjen: A mundet nj projekt i caktuar gjat viteve t vzhguara t eksploatimit t
afaroj me fitim (profitabilitet).

KONTRATAT DHE PROKURIMI

N prgjithsi kompanit furnizojn produkte ose shrbime mbi bazn e krkesave t
ftesave pr t marr pjes n gar q bhen nga klienti ose q mund t jen rezultat i
negociatave pr kontratat direkte me klientin.
11.1 Prokurimi
Prokurimi mund t definohet si nj blerje e mallrave dhe shrbimeve.
Prokurimi (dhe kontraktimi) sht nj proces q prfshin dy pal me objektiva t
ndryshme q veprojn n nj segment tregu.
Ekzistojn dy strategji kryesore prokurimi:
Strategjia e prokurimit t kompanis.
Strategjia e prokurimit t projektit.
*Planifikimi i prokurimit zakonisht prfshin zgjedhjen e nj prej objektivave
kryesore q vijojn:
Prokurimin e gjith mallrave dhe shrbimeve nga nj burim i vetm.
Prokurimin e gjith mallrave dhe shrbimeve nga shum burime.
Prokurimin e nj pjese t vogl t mallrave dhe shrbimeve.
Mos prokurimin e mallrave dhe shrbimeve.
*Nj faktor tjetr kritik sht mjedisi n t cilin kryhet prokurimi.
Ka dy mjedise: makro dhe mikro.
Mjedisi makro prfshin variablat e prgjithshme t jashtm q mund t influencojn se si
dhe kur t bhet prokurimi. Ktu prfshihet inflacioni, kosto e marrjes s kredis dhe
papunsia.
Mjedisi mikro sht mjedisi i brendshm i firms, ku veanrisht procedurat dhe politikat
e vendosura pr firmn, projektin ose klientin do t zbatohen pr prokurimin.
*Kjo prfshin sistemin e prokurimit/kontraktimit i cili prmban pes cikle:
Periudha e krkimit: Prcaktimi i kufijve t projektit
Periudha e krkess: Analiza e burimit
Periudha e ofrimit: Procesi i brjes s oferts
Periudha e dhnies s kontrats: Zgjedhja e kontraktorit dhe dhnia e kontrats
Periudha e administrimit t kontrats: menaxhimi i nnkontraktorit deri n
prfundimin e kontrats.
Periudha e prcaktimit t nevojs
Hapi i par i procesit t prokurimit sht definimi i projektit, veanrisht i nevojs.
Kjo i referohet periudhs s krkimit dhe prfshin:
Definimin e nevojs s projektit
Prcaktimin e puns, t specifikimeve dhe t strukturs s zbrthimit t puns
Kryerjen e analizs pr ta prodhuar apo pr ta bler
Parashtrimin e momenteve kryesore kritike dhe skedulit t ndar n koh
Vlersimin e kostos duke prfshir koston sipas ciklit t jets

11
Sigurimin e autorizimit dhe t miratimit pr t vazhduar.
*Specifikimet jan informacion i shkruar ose grafik q prshkruan, prcakton ose
specifikon shrbimet ose artikujt q do t prokurohen:
Specifikimet e projektit.
Specifikimet e performancs:
Specifikimet funksionale:
*Faktort q vijojn prfshihen n brjen e analizs pr t prodhuar apo pr t
bler:
Vendimi pr t prodhuar
Kosto m e vogl (por jo gjithmon!!)
Integrimi i thjesht i operacioneve
Prdorimi i kapacitetit ekzistues q nuk prdoret
Ruajtja e kontrollit direkt
Ruajtja e sekretit t projektit/prodhimit
Shmangia e furnitorit jo t besueshm
Stabilizimi i fuqis puntore
*Vendimi pr t bler
Kosto m e vogl (por jo gjithmon!!)
Prdorimi i aftsive t furnitorve
Krkes me volum t vogl (jo kosto efektive pr t prodhuar)
Posedimi i nj kapaciteti t kufizuar
Rritje e fuqis puntore ekzistuese
Mbajtjen e shum burimeve
Kontroll indirekt
Periudha e krkess
Pasi krkesat jan identifikuar, formulari i krkess i drgohet prokurimit pr t filluar
procesin e krkess.
Cikli i krkess prfshin:
Vlersimin/konfirmimin e specifikimeve
Konfirmimin e burimit
Shqyrtimin e performancs s kaluar t burimit
-Prgatitjen e pakets pr krkesn
*Nj paket e zakonshme oferte duhet t prfshij:
Dokumentet e oferts (zakonisht t standardizuara)
Listn e shitsve t kualifikuar (q pritet q t marrin pjes)
Kriteret e vlersimit t propozimit
Takimet me ofruesit
Si do t menaxhohet ndryshimi i krkesave
Plani i pagess s ofruesit
Periudha e oferts
Zgjedhja e metods s blerjes sht nj element kritik i ksaj periudhe.
Ka tri metoda t zakonshme pr blerje:
Reklama
Negocimi
Blerjet e vogla (pajisje zyre)
Reklama prdoret kur kompania i ka nxjerr ofertat e prcaktuara.

12
Nuk ka negociata. Tregu konkurrues detyron prcaktimin dhe kontrata i jepet atij me
ofertn m t ult.
*Negocimi bhet kur mimi prcaktohet nprmjet nj procesi pazaresh (merr e jep).
N nj situat t till klienti mund t nxjerr:
Krkesn pr informacionin (KPI)
Krkesn pr kuotim (KPK)
Krkesn pr propozim (KPP)
*Tre faktort kryesor t negocimeve jan:
Aftsia pr kompromis
Prshtatja
Besimi i mir
*Negocimet duhet t planifikohen.
Nj list tipike e aktiviteteve duhet t prfshij:
Zhvillimin e objektivave
Vlersimin e oponentit tuaj
Prcaktimin e strategjis dhe t taktikave
Grumbullimin e fakteve
Kryerjen e analizs komplete t mimit dhe kostos
Periudha e dhnies s kontrats
Cikli i dhnies s kontrats rezulton n nnshkrimin e kontrats. Ka disa tipe t
kontratave.
Procesi i negocimit prfshin edhe zgjedhjen e tipit t kontrats.
Objektivi i ksaj periudhe sht t negociohet kontrata e nj lloji dhe
mimi q do t rezultoj n nj risk t arsyeshm t kontraktorit dhe do t
siguroj kontraktorin me stimulin m t madh pr prformancn eficente
dhe ekonomike.
*Ka disa elemente kryesore t caktuar pr shumicn e kontratave:
Marrveshja reciproke: Duhet te ket ofrim dhe pranim
Pagesa: Duhet t bhet pagesa me para
Aftsia e kontraktimit: Kontrata do t lidhet vetm nse kontraktori ka
aftsin pr t kryer punn.
Qllimi legal: Kontrata duhet t lidhet pr nj qllim legal
Forma e kontrats jepet sipas ligjit: Kontrata duhet t reflektoj detyrimin
ligjor t kontraktuesit ose mungesn e obligimit pr t dhn produktin
prfundimtar.
*Dy jan format m t zakonshme t kontratave:
1. Kontrata e prfundimit
2. Kontrat me afat
1. Kontrata e prfundimit:
Kontraktorit i krkohet q t shprndaj produktin prfundimtar n mnyr definitive te
klienti.
Me tu dorzuar dhe pranuar prej tij, kontrata konsiderohet e prfunduar dhe pagesa
finale mund t bhet
1. Kontrat me afat:

13
Kontrata krkohet pr t realizuar nj pun specifike dhe jo produktin prfundimtar. Puna
shprehet n dit/njerz (ose muaj vite) pr nj periudh specifike kohe duke prdorur
nivelet e aftsive t personelit t specifikuar si dhe fasilitetet e nevojshme
*Lloji i kontrats q zgjidhet bazohet n:
Nivelin e prgjithshm t kostos dhe riskun e skedulit
Llojin dhe kompleksitetin e krkess (risku teknik)
Analizn kosto/mim
Urgjenca e krkesave
Periudha e performancs
*Prgjegjsia e kontraktorit (dhe risku)
Sistemi i vlersimit t kontraktorit
(a sht i aft pr raportimin e vlers s arritur?)
Kontratat e njkohshme
(a do ta zhvendos punn ekzistuese kjo kontrat?)
Masa e nnkontraktimit (sa pun do t kontraktohet nga burime t
jashtme?)
Llojet e kontratave
Prpara se t analizojm llojet e ndryshme t kontratave duhet t njihemi me
terminologjin q gjendet n to:
Kosto kufi ose kosto e vlersuar sht niveli i kostos q kontraktori sht
m e mundshme q t arrij n kushte normale performance.
*Fitimi i parashikuar sht vlera e fitimit q negociohet dhe vendoset n
kontrat.
Niveli tavan dhe dysheme i fitimit prbn vlerat maksimum dhe minimum respektivisht
ndaj fitimit total.
Pika e prodhimit sht zakonisht ai nivel prodhimi mbi t cilin ndarja e aranzhimit fillon.
*Meqense asnj form e marrveshjes s kontrats nuk i prshtatet do situate ose
projekti, kompanit normalisht mund t kryejn nj varietet t gjer aranzhimesh
kontraktuale, t tilla si:
Kosto plus prqindjen e pagess
Kosto plus pagesn fikse
Kosto plus maksimumin e garantuar
Kosto plus maksimumin e garantuar dhe ndarjen e kursimeve
*mim fiks
mim fiks me pages stimul
mim fiks me rregullim t mimit ekonomik
Vetm koha, materialet dhe ort e puns
Kombinime
Joint venture
*N kontratn me mim fiks
kontraktori duhet t vlersoj me kujdes koston q duhet t arrihet.
*Kontrata me kosto plus pagesn fikse
sht prdorur kur ka nj besim q saktsia e caktimit t mimit nuk mund t arrihet me
ndonj mnyr tjetr.
*N kontratat me maksimumin e garantuar dhe ndarjen e kursimeve, kontraktori
paguhet me nj pages fikse pr fitimin e tij dhe rimbursohet pr koston aktuale t

14
materialeve, t puns s ndrtimit dhe gjith koston e puns tjetr, por deri n nivelin
tavan t prcaktuar si maksimumi i garantuar. .
*Kontrata me mim fiks dhe pages stimuli
jan t njjta me kontratat me mim fiks me prjashtim se ato kan nj klauzol pr t
rregulluar fitimin total me nj formul q varet nga kosto totale finale e prfundimit t
projektit dhe q sht rn dakord m prpara si nga pronari ashtu edhe nga kontraktori.
*Kontratat kosto plus pages stimuli
jan t njjtat me kontratat kosto plus me prjashtim q ato kan nj klauzol pr t
rregulluar pagesn e prcaktuar me nj formul q krahason koston totale t projektit me
koston e vlersuar.
Kontratat me stimuj
Pr t zvogluar disa nga problemet e prmendura m prpara, klientt veanrisht
qeveria, vendosin objektiva pr stimuj n lidhje me kontratat e tyre.
*Cikli i administrimit t kontrats
Administratori i kontrats sht prgjegjs pr prputhjen me kontraktorin t kushteve t
kontrats dhe pr sigurimin q produkti final sht prshtatur pr prdorim.
*Funksionet e administratorit t kontrats prfshijn:
Menaxhimin e ndryshimit
Interpretimin e specifikimeve
Garancit
Menaxhimin e nnkontraktori
Kontrollin e prodhimit
Deklarimet q mund t hiqet dor
Prishjen e kontrats
Zgjidhjen e mosmarrveshjeve
Prfundimin e projektit
Skedulet e pagess
Mbylljen e projektit
*Prfaqsuesi i kontrats prcakton dhe ndihmon n:
Tipin e kontrats
Afatet dhe kushtet q krkohen
do krkes speciale
Krkesat n cash flow
T dhnat pr pronsin dhe patentn
MONITORIMI & KONTROLLI I PROJEKTIT
Monitorimi dhe kontrolli i projektit jan n nj far mnyre ana e kundrt e planifikimit
dhe zgjedhjes s projektit.
*Monitorimi
sht mbledhja, regjistrimi dhe raportimi i informacionit q lidhet me do apo gjitha
aspektet e performancs s projektit q menaxheri i projektit apo t tjert n organizat
dshirojn t din.
*Vlersimi dhe kontrolli jan pjes e puns s do menaxheri t projektit.
Pa dyshim q pr projektet m t mdha kontrolli informal sht i vshtir, ndrkoh q
kontrolli formal sht i nevojshm.
*12.1 Cikli planifikim-monitorim-kontroll

15
Menaxhimi i projektit prfshin planifikimin e vazhdueshm se far duhet t bhet,
kontrollin n progres, krahasimin e progresit me planin, ndrmarrjen e veprimeve
korrigjuese pr t prputhur progresin me planin, riplanifikimin e kshtu me radh.
Elementet kryesore q duhet planifikuar, monitoruar dhe kontrolluar jan
koha (skeduli),
kosto (buxheti) dhe
performanca (specifikimet) n mnyr q projekti t qndroj sipas skedulit, t mos e
tejkaloj buxhetin dhe t prmbush specifikimet e tij
Prcaktimi i sistemit t monitorimit
Hapi i par n ngritjen e do sistemi monitorimi sht identifikimi i faktorve kryesor q
duhet kontrolluar.
Si t mblidhen t dhnat
Supozojm se dihen se far lloji t dhnash duhet t mblidhen.
Pyetja q del menjher sht se si t mblidhet ky informacion.
Informacioni q nevojitet dhe procesi i raportimit
donjri q sht i shqetsuar pr projektin duhet t lidhet ashtu si duhet me sistemin e
raportimit t projektit.
*Llojet e raporteve
Pr qllimet e menaxhimit t projektit duhet konsideruar tri lloje t dallueshme t
raporteve: rutin, t veanta dhe analiz speciale.
Raportet rutin jan ato q prgatiten n intervale kohore t rregullta por rregullsia nuk i
referohet domosdoshmrish kalendarit.
Procesi i kontrollit t projektit
Kontrolli i projektit prgjithsisht nuk kryhet ashtu si duhet n shumicn e organizatave.
Ai prbn nj nga fushat m t neglizhuar t menaxhimit t projektit.
*Hapi 1: Prcaktimi i planit baz.
Ky plan jep elementet pr matjen e performancs.
Nxirret kryesisht nga t dhnat baz t strukturs s zbrthimit t puns, e cila prcakton
paketat e puns q lidhen me deliverables dhe njsit e organizats. Gjithashtu, do
paket pune definon punn, kohzgjatjen dhe buxhetin.
*Hapi 2:Matja e progresit dhe e performancs.
Koha dhe buxheti jan mats sasior t performancs.
Matsit cilsor si plotsimi i specifikimeve teknike t klientit prcaktohen m shpesh
nprmjet inspektimit n terren ose prdorim aktual.
Hapi 3: Krahasimi i planit me faktin. Meqense planet rrall her realizohen sikurse
jan parashikuar, bhet e nevojshme matja e devijimeve nga plani pr t prcaktuar nse
veprime korrigjuese duhet t ndrmerren.
Monitorimi periodik dhe vlersimi i gjendjes s projektit lejon krahasimet e gjendjes
aktuale me at t parashikuar.
*Hapi 4: Ndrmarrja e veprimeve korrigjuese.
Nse devijimet nga plani jan t konsiderueshme, do t duhet q t ndrmerren veprime
korrigjuese pr ta sjell projektin n prputhje me planin origjinal apo at t rishikuar.
N disa raste kushtet ose qllimi mund t ndryshojn gj q nga ana e vet do t krkoj
ndryshimin n planin baz.
*12.4 Monitorimi i Performancs s Kohs

16
Nj ndr qllimet kryesore t raportimit t progresit sht q t kapet do vones e
skedulit sa m shpejt q t jet e mundur pr t prcaktuar nse veprime korrigjuese jan
t nevojshme t ndrmerren.
*12.5 Sistemi i vlers s arritur
Ky sistem sht nj metod pr t matur performancn e kostos dhe t skedulit t
projektit.
Ai krahason kohn dhe sasin e puns q ishte planifikuar me at aktualisht t kryer.
12.5.1 Nevoja pr sistemin e vlers s arritur
Sistemet q vetm bjn krahasimin e aktuales me at t planifikuar nuk arrijn t matin
se far aktualisht sht kryer me parat e shpenzuara.
*12.5.2 Hapat pr sistemin e vlers s arritur
Ndjekja e pes hapave t mposhtm siguron q sistemi kosto/skedul t jet i integruar.
Hapat1, 2 dhe 3 prmbushen n fazn e planifikuar dhe kryhen n mnyr t njkohshme.
Hapat 4 dhe 5 kryhen njri pas tjetrit gjat fazs s ekzekutimit t projektit.
*Prcaktimi i puns duke prdorur strukturn e zbrthimit t puns (SZP).
Ky hap prfshin prgatitjen e dokumenteve q prfshijn informacionin q vijon:
a. qllimin
b. Paketat e puns
c. Rezultatet e dshiruara pr tu arritur
d. Njsit e organizats
e. Burimet
f. Buxheti pr do paket pune
2. Ndrtimi i skeduleve t puns dhe t burimit
a. Fazimi n koh i paketave t puns n rrjet
b. Skeduli i burimeve pr aktivitetet
3. Ndrtimi i buxhetit t fazuar n koh duke prdorur paketat e puns t
prfshira n nj aktivitet.
Vlerat kumulative t ktyre buxheteve do t bhen baz krahasimi dhe do t quhen kosto
e planifikuar e puns s skeduluar (BC
4. N nivel pakete pune, mblidhet e gjith kosto aktuale pr punn e kryer.
Kjo kosto do t quhet kosto aktuale e puns s kryer (ACWP).
Mblidhen vlerat e planifikuara pr punn aktualisht t kryer.
Kjo do t quhet vlera e arritur ose kosto e planifikuar e puns s kryer (BCWP).
1. *Llogaritet variacioni i skedulit (SV=BCWP BCWS) dhe variacioni
i kostos (CV=BCWP-ACWP).
Prgatiten raportet pr gjendjen pr secilin nivel t menaxhimit nga menaxheri pr
pakete pune deri te klienti ose menaxheri i projektit.
*12.5.3 Ndrtimi i buxhetit n baz t projektit
Ky buxhet shrben si nj pik referimi pr matjen e performancs.
Ai prbn nj dokument konkret dhe nj angazhim; pasqyron koston e planifikuar dhe
skedulin e parashikuar kundrejt, t cilve u maten kosto aktuale dhe performanca e
skedulit.
Ai mundet gjithashtu t shrbej si baz pr t llogaritur cash flo dhe dhnien e pagesave
pr progresin.
far shpenzimesh prfshihen n kt buxhet?

17
Zakonisht tri kosto prfshihen n kt buxhet puna e gjall, pajisjet dhe materialet si
dhe shpenzimet indirekte.
*12.6 Metodat e analizs s ndryshimit
Prgjithsisht metoda e matjes s arritjeve fokusohet n dy llogaritje kryesore:
1. Krahasimin e vlers s arritur me vlern e parashikuar t skedulit
2. Krahasimin e vlers s arritur me koston aktuale.
*Matja e performancs teknike
Matja e performancs teknike sht po aq e rndsishme sa edhe matja e performancs
s skedulit dhe kostos, megjithse matja e saj nuk i prshtatet metods s vlers s arritur.
Vlersimi i performancs teknike t nj sistemi, makinerie ose produkti shpesh kryhet
duke shqyrtuar dokumentet q prmbajn prcaktimin e qllimit t puns.
MENAXHIMI I RISKUT
do menaxher projekti duhet t kuptoj se risqet jan pjes e projekteve.
Nuk sht e mundshme q t eliminohen t gjitha risqet dhe asnj mnyr planifikimi nuk
mund t kaprcej t gjitha risqet.
Punt me risk t projektit zakonisht kan nj ndikim negativ n objektivat e projektit, e
pikrisht ato q lidhen me skedulin, koston dhe specifikimet.
Risqet e projektit jan ato ngjarje q nse ndodhin mund t shtyjn nj projekt.
*Qllimet e menaxhimit t riskut jan:
Identifikimin e sa m tepr ngjarjeve t mundshme me risk (far mund t
shkoj jo ashtu si duhet?)
Minimizimin e impaktit t tyre (far mund t bhet pr ngjarjen prpara
se projekti t filloj?)
Menaxhimin e reagimit ndaj atyre ngjarjeve me risk q mund t ndodhin
(Krijimi i planeve t kontigjencs)
Sigurimin e fondeve t kontigjencs pr t mbuluar ngjarjet me risk q
aktualisht ndodhin.
*13.1 Procesi i menaxhimit t riskut
*Planifikimi i riskut sht nj metode proaktive e cila projektohet pr tu siguruar q
surprizat jan reduktuar dhe q pasojat negative jan minimizuar.
*Komponentt kryesore t procesit t menaxhimit t riskut jepen m posht:
Hapi 1: Identifikimi i burimeve t riskut
Hapi 2: Analiza dhe vlersimi i riskut
Hapi 3: Prgjigja ndaj risqeve
Hapi 4: Kontrolli i riskut
*Hapi i par i procesit t menaxhimit t riskut sht prgatitja e lists s gjith risqeve t
mundshme q mund t ndikojn n projekt.
Gjat fazs s planifikimit menaxheri i projektit krijon grupin e menaxhimit t riskut t
prbr nga antart kryesor t grupit dhe nga pretendentt e tjer t rndsishm.
*Profili i riskut
Profili i riskut sht nj mjet tjetr q mund t ndihmoj grupet e menaxhimit q t
identifikojn dhe t analizojn do risk t mundshm.
Profili i riskut sht nj list pyetjesh q i adresohen fushave tradicionale t pasiguris n
nj projekt.
*Hapi 2: Analiza dhe vlersimi i riskut

18
Hapi i par na siguron listn e risqeve t mundshme.
Jo t gjitha risqet krkojn kushtimin e vmendjes.
Disa jan t pavlefshm dhe mund t injorohen ndrkoh q t tjert mund t prbjn
krcnime serioze pr ecurin e projektit.
*Analiza e skenarit
Analiza e skenarit sht teknika m e leht dhe m e zakonshme q prdoret pr t
analizuar risqet.
Antart e grupit vlersojn do risk n lidhje me:
1. Ngjarjen e padshiruar
2. T gjith rezultatet nga ndodhja e ngjarjes
3. Madhsin apo rndsin e impaktit t ngjarjes
4. Shanset/probabilitetin e ndodhjes s ngjarjes
5. Kohn e ndodhjes s ngjarjes n projekt
*Matrica e vlersimit t riskut
Shpesh organizatat e gjejn mjaft t vlefshme q t kategorizojn rndsin e risqeve t
ndryshme n formn e matric s vlersimit t riskut.
*Matrica ndahet n zonat e kuqe, t verdha dhe jeshile duke prezantuar respektivisht
risqet e mdha dhe t vogla.
*Analiza e raportit (shkalls)
Kjo teknik prdoret gjersisht nga shum menaxher projektesh.
Teknika prdor t dhna nga projektet e mparshme q jan t ngjashm me projektet e
propozuara.
Analiza e Efekteve
Sipas ksaj metode secili nga risqet e matrics vlersohet n lidhje me:
Ndikimin x Probabilitetin x Dallimin (Zbulimin) =Vlera e Riskut
Analiza e probabilitetit
Ka shum teknika statistikore n dispozicion pr menaxherin e projektit q mund t
ndihmojn n vlersimin e riskut t projektit.
*Hapi 3: Prgjigja ndaj risqeve
Kur ngjarja me risk sht identifikuar dhe vlersuar duhet t merret nj vendim se cila
prgjigje sht e prshtatshme pr ngjarjen specifike.
*Zbutja e riskut
Reduktimi i riskut sht zakonisht alternativa e par q konsiderohet.
Ka dy strategji pr zbutjen e riskut:
1. Reduktimi i mundsis q ngjarja t ndodh
2. Reduktimi i ndikimit t kundrt q ngjarja do t kishte mbi projektin.
Shembull mund t merret prshkrimi i projektit t sistemeve t informacionit
*Planifikimi i Kontigjencs
Pasi kemi konsideruar variantet e shmangies, t transferimit, t zbutjes apo edhe t
pranimit t riskut, rezultat i planit t prgjigjes ndaj riskut sht plani i menaxhimit t
riskut, planet e kontigjencs dhe rezervat.
Plani i menaxhimit t riskut dokumenton procedurat q do t prdoren pr t menaxhuar
riskun gjat gjith kohzgjatjes s projektit.
*Skedulimi i risqeve
Prdorimi i kohs rezerv.

19
Kur menaxheri shikon se ka koh rezerv n rrjet t disa aktiviteteve ai mund t
shqetsohet pr prfundimin e ktyre aktiviteteve n koh.
Pse sht ky shqetsim?
*Kohzgjatja e imponuar.
Eksperienca sugjeron se 80% e gjith projekteve kan kohzgjatje t detyruar. Zakonisht
kjo do t thot se dikush (me autoritet) imponon q projekti mundet ose duhet t
prfundohet brenda nj date specifike.
*Rezerva e Buxhetit
Kjo rezerv identifikohet pr pun specifike ose segmente t projektit q gjenden tek
struktura e zbrthimit t puns.
Rezerva e buxhetit sht pr risqet e identifikuara q kan nj shans t vogl pr t
ndodhur.
Shembuj q mbulohen nga rezerva e buxhetit jan ndryshimet e vogla t projektit dhe
gabimet q mund t bhen n vlersimin e kohs dhe t kostos.
*Hapi 4: Kontrolli i Riskut
Hapi i katrt n procesin e menaxhimit t riskut sht kontrolli i riskut ekzekutimi i
strategjis s prgjigjes s riskut, monitorimit t riskut, inicimi i planeve t kontigjencs
dhe shikimi pr risqe t reja.
Prcaktimi i sistemit t menaxhimit t ndryshimit n lidhje me ngjarjet q krkojn
ndryshim formal t qllimit, buxhetit dhe/ose skedulit t projektit sht gjithashtu
element i rndsishm i kontrollit t riskut.
*Prfitimet q vijn nga sistemet e kontrollit t ndryshimit jan:
1. Kosto e ndryshimit mbahet dhe ruhet n nj regjistr.
2. Ruhet integriteti i strukturs s zbrthimit t puns dhe matjes s
performancs.
3. Ndiqen alokimi dhe prdorimi i buxhetit dhe menaxhimi i fondeve rezerv
4. Qartsohet prgjegjsia pr zbatimin
5. Ndikimi i ndryshimeve sht i dukshm pr t gjitha palt e prfshira.
6. Monitorohet zbatimi i ndryshimit.