Professional Documents
Culture Documents
ESREFDGLU
. DiVANI
Tercman
1001 TEMEL ESER
EREF-I
TERCUMAN Heyetince
ROMl
EREFOGLU
DIVAN/
L_
NSZ
Bu kitapta Onbeinci Asrn en byk mutasavbiri olan Erefolu Abdullah Rumi'nin
Divfn'nn tamam ile, Divan'nda bulunmayan dier
iirleri bir araya getirilmitir. Bu arada ErefolU'nun
hayat, menkibeleri, sanat ve eserleri hakknda da
bilgi verilmeye allmtr.
ErefolU'nun hayat hakknda bildiklerimiz ok
azdr. zerinde pek az tetkik yaplmtr. lk defa
Fuad Kprl lk Mutasavvflar adl eserinde E
refolu'nu ok ksa da olsa tetkik etmi, daha sonra
bu sahada baz almalar grlmtr. Bunlarn banda Profesr Mehmed Kaplan'n Erefolu hakknda yapm olduu tezi zikretmek yerinde olur.
Bu tezi aramamza ramen bulamadk. Dolaysyla
da tetkik imkanndan mahrum kaldk. Erefolu
hakknda dier nemli bir aratrma da Asaf Halet
elebi tarafndan yaplm ve 1944 senesinde Eref
olu Divan ad ile bastrlmtr. Bu arada baz mec.
mualarla antolojilerde Erefolu'ndan ok muhtasar
olarak bahsedilmi olup bunlar hayat hakknda etran bilgi vermekten uzak mahiyettedirler. Bursal Tahir Bey'in Osmanl Mellifleri> adl eserinde de
vflarndan
8
Erefolu'ndan
bahis
vardr.
lerin
hazrlaoacana inanyoruz.
mutlaka ok daha
ve daha gzel eser
EREFOLU
ROMt, HAYATl,
MENKl'Bf.iJ..;BRt VE ESERLERt
Erefolu
Buradaki seyyid kelimeleri bu slalenin Hz. Peygamberin (S.A.V.) slalesine kadar dayandna iaret
etmektedir. Eskiden Anadolu'ya Diyar- Rum denildii
iin Rumi, Anadolu'lu veya Anadolu'da yetimi anlamna gelmektedir. Nasl ki Mevlana Hazrederine Mev-
10
Rumi denildii gibi. Erefolu'nun M
bulunan ve bir mutasavvf olduu tahmin edilen
byk babas ile Msr'dan kalkarak nce Suriye'nin
Hama ehrine, oradan da Manisa'ya giden, daha sonra
da znik'e yerleen babas hakknda fazla bir bilgimiz
yoktur'. Erefolu'nun iki kardeinden birinin Hama'da,
dierinin de Manisa'da medfun bulunduunu Asaf HaJet elebi Erefolu Divannda kaydetmektedir. Bu
iki karde ya babalar orada bulunduu srada vefat etmiler veya daha sonra oralara giderek oralarda kallana
Cealeddin-i
sr'da
mlardr.
Erefolu'nun
ok az da olsa bir bilgi sahibi olmukabil annesi hakknda hi bir ey bilinmemektedir. Mehmed Halid, Seyyid Ahmed Eref-i Msri
nin, yani Erefolu'nun babasnn znik'te evlendiini
sylemektedir. Bu ihtimalin doru olduunu kabul edermamza
ll
lk
12
kendisini bu yola sokacak hakiki bir mrid aryordu.
te bu sralarda, Bursa'da yaayan Abdal Mehmet adn
daki bir meczlb veli ile tanmas ve aralarnda geen
bir olay Erefolu'nun zahir ilimlerden ayrlp tasavvuf
yoluna girmesine ve o yolun yldzlar arasna ykselmesine sebeb ve vesile tekil etmitir.
Erefolu,
bir sabah vakti erkenden medrese civaAbdal Mehmet Hazretlerine rastlar. Abdal Mehmet perian kyafetli, baz garip hal ve tavrlar olan
meczlb bir zattr. Zamann velilerindendir. Erefolu
iinden gelen bir cezbenin tesiriyle ona doru yrrnee balar. Bir taraftan da iinden yle geirir: Tarikat yolundan bana nasib var ise baz alametler grnsn. Abdal Mehmet'in karsna gelince durur. Meczlb
ona bir bakar ve yle der :
rnda
Danimend,
Bu sz zerine Erefolu hemen arya gider. Kfteli orba aramaa balar. Fakat ne gariptir ki btn
a dkkanlarn, hatta Bursa arsn dolat halde
kfteli orba bulamaz. Eli bo dnmek de istemez. Bir
a dkkanndan kftesiz orba satn alr ve 'doru
meczlbun bulunduu yere koa koa gelir. orbay Abdal Mehmefe verir. Meczlb orbay kartrr kart
rr, fakat bir trl iinde kfteye rastlamaynca Eref
olu'na dnp :
-
Danimend,
Diye sorar. Yoldaki amurdan bir para alarak bunu kfte eklinde birka yuvarlak haline getirir, or-
13
bann
orbay
iyice
kartrr
ve
Erefolu'na
Erefolu,
etmeden
-
orbay alr
Ya sen
olmayp
(1)
14
tndan sonra Timur, Emir Sultan'a pek ok iltifat ve
hrmet ederek, onu Semerkand'e gtrmeyi arzulam
sa da Emir Sultan Bursa'da kalmay tercih ederek Timur'un teklifini kabul etmemitir.
Emir Sultan, o sralarda, mer Ekmeld Din isminde bir zat tarafndan Hicri 7'nci asrda kurulan Halveti tarikatna mensup bulunuyordu. Gerek halk arasn
da, gerek yksek tabakada ok tannyor ve ok hrmet gryordu.
Maln mlkn fakiriere datp, kitaplarn da arkadalarna hediye eden Erefolu, Emir Sultan'a giderek:
- Bizi bendelie kabul edip irad buyurun, der.
Emir Sultan Erefolu'nu yle bir szer. Ve daha
sonra ona:
Siz
varn
Ankara'ya,
Hac
der.
Emir Sultan, Erefolu'nun halinden ve tavrndan
ondaki istidad anlam ve onu daha iyi yetitireeeine
inand Hac Bayram Veli'ye gndermiti.
der.
Erefolu
Hac
fayda
Asl ad Nurnan olan Hac Bayram Veli (1354 1429) Ankara'nn ubuk ay kenarnda bulunan Solfasol kynde domutu. Babasna Koyunluca Ahmed
derlerdi. Tahsilini tamamladktan sonra Ankara'nn Me-
15
balk
16
<<gl denir. Bu daireler, yani gller tevhidin derecesine (1) iarettir. Sarkiar ise yeil renklidir.
Erefolu
ve
Hac
Bayram Veli
Erefolu, Hac
ri
(1)
arasna
sadakatle hizmet eden, onun has mridiegiren ve tekkenin ll sene imamln yapan
Tevhidin 3 derecesi :
nasn
an-
evliyann anlad
17
Erefolu,
kstahhktr,
ok
Sultanm,
mmz mdr,
Hac
imdiki
maka-
18
karlk Erefolu:
- Efendim, bendenize kanaat gelmedi. Seyr ilailah'da tayaran arzusu vardr. Daha ziyadesini isterim.
diyerek srar etti.
Bu sz zerine Hac Bayram Veli ona, Hama'da bulunan, Abdlkadir-i Geylani hazretlerinin soyundan
olup ayn zamanda da kadiri tarikatnn temsilcisi bulunan eyh Hseyn-i Hamevi'ye gndereceini ve onun
yannda daha yksek makamlara ykselebileceini syledi. Yalnz Hama'ya gitmeden nce znik'e dnmesini,
orada 40 gnlk sk bir riyazet devresi geirmesini, bu
riyazet ve ibadet devresinde de grecei ryalar yazmasn bildirdi.
Bu sz zerine Erefolu znik'e dnerek eyhinin
emirlerini tamamen yerine getirdi. Bu riyazet devresindeki ryalarn uygun bulan Hac Bayram Veli, nihayet hem mridi, hem de damad olan Erefolu'nun
Hama'ya gitmesine izin verdi.
eyhinden msaadeyi alan Abdullah, ailesi ve henz ok kk olan kz Zleyha iin bir merkep bularak yorucu ve meakkatli bir yolculua kt.
19
zn arttrd.
den
haberdard.
20
kar
zamandr,
ti ki, ne
krk
gnden haberi
vard,
hatta ne de yaad
Zikirlerle
Dald
Erefolu,
kilde:
-
Sultanm,
bize
kydnz.
Dedi ve oturabildL
mak kendisine ok zor
(1)
gelmiti. eyh
21
Erefolu hrkay
giydi. Pabucu da
bana
geire-
rek:
- eyhimin verdii pabu ayamda deil: bam
da gerektir.
Rivayete gre Erefolu pabucu bana geirince
pabu yedi yerinden atlar. Erefiye tacnn yedi terk
(dilim) li olmasnn sebebini bu olaya balayanlar oktur.
Erefolu'na artk yol grnd. eyh Hseyn-i Hamevi, giderken tarikatinin sembol olan baz iaret ve
alametleri _Erefolu'na hediye etti. Bunlar be tane
olup unlard :
1 - Alem:
eyhlerde' bulunmas
lad
ba
22
23
bir sark sarlr ve sarn ucu da yandan brak~rd ki
buna taylasan ad verilirdi.
Bu emanetleri eybinden alan Erefolu o gnlerde znik'e gidecekti. Yalnz bu arada eyhin eski mridleri aralarnda yle konumakta idiler :
- Biz bu kadar zamandanberi eyhimizin hizmetindeyiz. Bize himmet verilmedi. Bu Rumi denilen kimseye krk gnde hem himmet, hem de izin ve icazet verildi. Bu nasl itir.
Mridler, bu durumun kendilerine kar bir haksz
lk olduunu zannetmektedirler. Hseyn-i Hamevi bu
dedikodulardan haberdardr. Mritlerini, Erefolu da
dahil olmak tere bir imtihana tabi tutacak ve bu imtihan Erefolu'nun gerek deerini ortaya karacak
tr.
(1)
eyh
konuma
srasnda Erefolu'na
(1}
zaman
ab-
Bu hikayeyi veya olay Menakb Erefzade adi eserden bugnk konuma diline evirerek alyoruz.
24
Su
olmadn
nasl bulmu.
iddia ediyordunuz.
Bakn
Rumi
25
Derviler,
biraz
meneke toplayp
getirin.
Deyince
Erefolu
menekenin
yerini bula
cevaben :
dier
mridier onun
deerini
bir
eyh Hseyin, Erefolu'na giderken baz vasiyetlerde bulundu. Bunlar arasnda yedi senelik sk bir
riyazet de vard. Soi nasihat ve vasiyetleri de dinledikten sonra Erefolu emanetlerle birlikte, ailesini ve k
zn da alp znik'e mteveccihen yola kt. eyhi de
26
arkasndan
hayran hayran
bakt
ve mridierine
yle
buyurdu:
- Bir byk
disine ekti.
denizmi.
27
adamlar onun tarikatna girdi. Kadiri tarikat genile
yerek slam aleminin her tarafndan birok kimseler
Kadirilie intisab etti.
Bilgisi, zekas ve dehasyla her tabaka insan araderin bir hayranlk uyandran Abdlkadir-i Geylani mridierine balangta bir ile devresi geirtirdi.
Bu devrede mrid hereyden vazgeer ve kendini tamamen Allah'a yneltirdi. ile devresini geiren ve bu yolda olgunlaan mrid tekrar dnya ilerine dnerdi.
Ama mrid bu arada kamil bir insan haline gelmi ve
neye, ne kadar .kymet verileceini anlam olurdu.
snda
anlamna kullanlmtr.
28
maktadrlar.
yaylmtr.
29
Erefolu
izntkte ~
Onun, dalarda babo dolamas bir kylnn dikkatini ekmi, onu bir sulu sanarak yakalayp evine
getirmiti.
Gayesi onu teslim edip mkilfat almakt.
Fakat daha sonra, Erefolu'nun hretini duyan kylnn annesi tarafndan mesele anlalm, kyl de, annesi de ona mrid olmulard. Erefolu yeniden eh
re dnd ve asl vazifesi. olan halk irada tam manasyla balad. lk mridi ola!! kyl, Erefolu'na Pnar
ba denilen yerde bir tekke ina etmiti. te bu tekkede, Kildiriliin bir kolu olan ve kendisiyle balayan
30
Erefiye tarikat, Kadiriye ve Bayramiye tarikatleri ile Emir Sultan'n sisteminin kaynamasndan dodu.
Erefolu bu tarikatierin kaidelerine ilave olarak, halk
ile mmkn mertebe har neir olmamak, alt yllk
Davudi oruca devam etmek gibi ilaveler yapmtr. Tarikat mensubu Davudi orucu tutmayabilirse de muhak-
31
(1)
Mugayyebat- Hamse, dnyada be bilinmeyen ey demektir ki, Kuran- Kerim'de Lokman Suresi'nin 34'
nc ayetinde sralanmtr. Bu be bilinmeyen ey
unlardr:
1 _.,
Kyametin
2 -
ne zaman
kopaca,
ca),
ocuun
3 -
Ana rahmindeki
4 -
5 -
Herkesin
lecei
yer.
cinsiyeti,
32
Erefolu'nun sanat ve eserleri hakknda bilgi vermeden nce birka rnenkibesini anlatmak yerinde olacaktr.
Erefolu'na
Ait
Baz
Menkibeler :
Erefolu'nun tarikatna bal olan Fatih Devri vezirlerinden Mahmut Paa bir ara Fatih'in gznden der. Bir mddet sonra da Yedikule zndanlarna
hapsedilir. Bu beladan kurtulmak iin eybinden birnnet niyaz eder. Bir ka adamn znik'e, Erefolu'na
durumunu anlatmak zere gnderir. Adarnlar znik'e
gelip Erefolu'nun huzuruna karlar. Sadrazam Mahmut Paa'nn Erefolu'na yazm olduu mektubu verirler. Mektubu gren Erefolu adarnlara Gebze kasabasna gitmelerini, orada oturan falanca isimli acuze
bir kadn bulup kendisinin selarnn ve Mahmut Paa'
nn halas iin dua etmesini sylernelerini bildirir.
Adarnlar hemen aceleyle oraya varp o kadn bulurlar ve Erefolu'nun selamn syleyip Mahmut Paa'nn kurtulmas iin dua niyaz ederler. O ihtiyar kadn Mahmut Paa'nn hapsedildiini ve zor dururnda
bulunduunu iitince :
-
Elhamdlillah,
olmu,
der.
Sebebini sorarlar.
yle
cevap verir:
olumu asrn
33
Erefolu'nun
torunu Pir Harndi Efendinin angre Erefolu Rumi Hazretleri halvete ekilmi ibadet ederken gecenin yarsnda yer ve gk ikiye
ayrlp iinden bir nur peyda olur. o nurdan yle bir
hitap duyulur :
lattma
imanlarna kastetrniyeceine s:
eytan:
- Onlarn
yorum.
Ben de:
imanlarna
kasdetmiyecciJ;ime sz veri-
34
- Melun! Hak Teahl ile aldinde vefa etmedin. Benimle olan abdine mi vefa edeceksin. Bildiin eyden
geri kalma, diye sahverdim.
Erefolu Rumi'ye sormular :
- eytan olduunu nereden bildiniz?
- Btn haram olan eyleri sana helal kldm
dediinden bildim, buyurmutur.
Erefolu'nun kz, Abdrrahim Tirsi'nin zevcesi ve Pir Harndi Efendinin validesi Zleyha Hatun,
pederi vefat ettikten sonra W<besinde bir ka gn itiklfa niyet etmi. badetle megul olduu bir gece uykusu gelip biraz kendip..ten gemi. Anszn trbenin
iinden bir ses :
- Ya Zteyh.:t, der.
O da:
- Lebbeyk, diye cevap verir.
Erc:'zade, trbesinden yle syler :
35
lim,
demi.
Babasnn raz olmas
yle sylermi:
36
bir tanesini alan dervi torbay Tirsi'ye geri verir. Abdrrahim Tirsi torbada geri kalan elmalar Erefolu'
na gtrp verince, Erefzade Hazretleri elmalara bir
bakar ve yle syler :
- Elmalardan bir tanesi eksik.
Tirsi, durumu olduu gibi anlatnca Erefzade :
- O grdn kimdir bilir misin? diye- sorar.
Tirsi bilmediini syler. Erefolu :
- O grdn zat Hzr Aleyhisselam'dr, der ve
yle devam eder :
- Sen, Hzr' grsem derdin. Ama bilsem demezdin. Onun iin o zatn Hzr olduunu bilemedin.
Bunun stne Abdrrahim Tirsi Hazretleri de H
zn grsem ve bilsem diye duada bulunur ve Erefo
lu'ndan rica eder. eyhi yle buyurur :
- Bu gece yayiaya git.
Tirsi Bastne>> deyip gider. Orada yrrken bir
emeye rastgelir. Bakar ki, emenin yanna znik'te
kendisinden elma alan dervi oturmu. Tirsi onu hemen tanr ve Hay efendim diye ayana der. Bir
mddet sonra kendine gelince Hzr Aleyhisselam ona
yle hitapta bulunur :
- Hizmetinde bulunduun zatn kymetini iyi bil,
hayr duasn al.
Bundan sonra Hzr kaybolur. Tirsi de geriye dn er.
Erefolu'nun tekkesinin bulunduu yere yakn bir kyde gayet dindar bir hatun otururmu. Bu
dindar hatunun bir gece yars ibadet srasnda kula
na .Glbank-i zikrullah>> sesleri gelir. Pnarba civa-
*,
37
rnda
bulunan mescidden geldiini tahmin ederek kalkar. Evden, daha sonra da kyden karak mescid tarafna doru yrrnee balar. Grr ki, bir blk asker ve hepsi de abulara (ceylan) binmiler. Kadn yan
na yaklaa~lardan birine :
-Bu gelenler kimlerdir? diye sorar.
O kimse de:
- Bu gelen Sultan Erefzade'dir, der.
Kadn hemen durur, gelenlere bakar ve grr ki,
Erefzade Sultan bir beyaz ahu zerine binmi geliyor.
Kadn hemen yanna yaklar ve yzn ayana srer.
Erefolu'nun yannda Abdrrahim Tirsi yoktur. Yaundan bir an bile Abdrrahim'i ayrmadn bilen kadn:
Sultanm,
nmla
beraber
Sulta-
deil
: ,
- Bu sene gazaya gitme nbeti onlara
deyip hatunun gznden kaybolur.
Erefolu
Erefolu'nun
bir
bitirdikten sonra
bakm ki bir tellal elinde bir aba gezdiriyor. Fiatn
sormu. Otuz aka olduunu renince abay giymi,
bakm ki, zerine uygun geliyor. Parasn vermi. Hatta bir aka da fazla vermi. Tellal :
- Sen burada biraz bekle. Ben sahibine danp
geteyim, diyerek gitmi.
Abdrrahim uzun bir mddet beklemesine ramen
tellal gelmeyince yoluna devam ederek Erefolu'nun
huzuruna varp smarlad eyleri teslim etmi ve tekii
iin
gelmitir,
arya gitmi.
arda iini
38
- Hayr, yalan sylyorsun. Zikrullah yerine tuzbir aka, otuzbir aka, otuzbir aka>> diye sylenirsin. Bu nasl zikrullah? Bu yetmezmi gibi bir de inkar
edersin. Bir daha byle bir ey yapma. Sonra mahrum
kalrsn. Bizim halimize raz olursan devlet bulursun.
Yoksa ok piman olursun ama, son pimanlk fayda
vermez, diye azarlam.
Fatih Sultan Mehmet'in annesi bir ara hastalaDoktorlar hastalna bir are bulamaynca, sra
maneviyata ve okumaya geliyor. Bunlarn da oundan
bir fayda grlmyor. Saraydakilerden biri znik'te E
refolu'nu dal~ nceden tanrm. Bir vezire gidip E
refolu'nun manevi hallerinden
ve kerametlerinden
bahsediyor. Vezir de bunu Peldiaha arzediyor. Padiah
Erefolu'nun getirilmesi iin emir veriyor. Yazl emri Erefolu'na gtryorlar. Erefolu emri okuyunca:
nyor.
39
Saray kapclar znik yaknlarnda bulunan Derbent isminde bir Hristiyan kyne geliyorlar. Bir gece yatyorlar. Sabahleyin bir tulum arap alp znik'e
varyorlar. Gayeleri o arapla Erefolu'nu bomaktr.
Kapclar Erefolu'nun bulunduu yere varnca, manevi bir vecd halinde bulunan eyh, birden uyanyor ve
elindeki asasn kaldrp yere vurarak gelenlere :
-
Ho
geldiniz
Padiah kullar,
diyor.
Gelenler korkup aryorlar. Kendilerinden geerek ona tabi oluyorlar. Bu arada getirdikleri arap tulumu da bala dnyor.
Kapclar
Allahm, Sultanlar
Sultanlarn
kalbinden
Saraydan hemen
yor.
kar,
ayrlyor
ve tekrar
znik'e
dn-
nshalar
41
bir kitab ok tannm ve seve Trkiye'nin dier ktphanelerinde SO kadar yazma nshas bulunan divfmn eski harflerle 1286 ve 1301 (1870 ve 1885) tarihlerinde baslm
matbu nshalar da mevcuttur. Ayrca Divan yeni harflerle 1944 ylnda Ahmet Halit Kitabevince, 1967 yln
da da Caalolu Yaynevince bastrlmtr. 1286 ve 1301
basklarnda bir ka ilahi ile ktalardan pek ou noksan olup tertipleri de karktr. Ayrca bir ok mrettip hatalar da grlmektedir. Bir ou stanbul ktphanelerinde bulunan yazma nshalarda da baz eksiklikler grlmekle beraber birbirlerinin noksanlarn tamamlar mahiyettedir.
ve
dncelerini anlatt
vilmitir. stanbul
Erefolu'nun iirlerinde, ayn Yunus'ta olduu gibi tasavvufi akn verdii ilahi bir vecd, maddiyattan
syrlm bir ruh, manevi bir alem ve ahenk vardt. Bu
iirler, bir eyhe balanmann lzfmu hakknda nasihatlerle ilahi ak ve irfann gzelliklerinden, hallerinden
bahseden bir ok szlerle doludur. Yunus'un ve Eref
olu'nun iirleri benzerlikleri dolaysyla ok defa birbirlerine kartrlmlardr. Fuat Kprl, kendisinde
bulunan bir mecmuada :
42
olu'na
liktir.
iir teknii bakmndan
men,
onun
Erefolu'n.un iirlerini
ne'e aryordu.
Erefolu'nun, Divan'ndan sonra, en tannm eseri, dini ve tasavvufi nasihatlerle, bu yolda sylenmi hikayeleri ihtiva eden Mzekinnffs adl mensur eseridir. Tasavvufi sistemi aklayan bir eser olan Mzekkinnffs, birok yerlerde divanndan daha yaygn bir ilgi
grmtr. Bu kitap da iirlerinin yazlmasna vesile
olan gaye ile yazlmtr. Sade bir Trke ve zengin bir
halk dili ile yazlan bu eserde Erefolu, fikirlerini, iir
Ierinden daha etraflca anlatmtr. Mzekkinnffs tasavvufi bir halk kitabdr ve halk tabakalan arasndaki
43
rol byk
olmutur.
yazlmtr. Mzekkinnfls
le ilahi ak
eser saylr.
Kitap iki bab zerinedir : 1. babta incelenen nefis
drde ayrlr :
- Emnare
2 - Levvame
3 - Mlhime
4 - Mutmainne
Daha sonra bu nefislerin vasflar anlatlr ve dnya sevgisi zerinde durularak uzun boylu bu meseleden
bahsedilir. Ar dnya sevgisinin insan ih1hi aktan
uzaklatrd izah edilir.
kinci babta ise, nefsi terbiye etmenin yollar gsterilmektedir. smi ile konusu ok iyi imtiza eden bu
eser tamamen nefsi temizl~me yollarn retmek gayesini gtmektedir.
Nefsi temizlemenin bata gelen art vardr :
1 - Az yemek
2 - Az sylemek
3 - Az uyumak.
Azgn nefsi yola getirmek Mzekkinnf1s'a gre bu
esasl arta baldr. Nefis terbiyesi de btn meselelerio banda gelmektedir.
Nefis terbiyesinin esasn Erefolu u beytiyle
zetiernektedir :
<<Kim ki az yir az syler az uyur
Yavuzluu iyile devirlr
44
Mzekkinnfs, nesir halinde yazlm olmasna
yeri geldike ilahiler, mnacaatlar, ktalar ve
beyitler de bu eserde gzmze arpar. Bu iirlerin
bazs divannda mevcuttur. Bazlar ise divannda bulunmayan iirlerdir. Mzekkinnffs'un eski harflerle
bir-ok basks olduu gibi son yllarda yeni harflerle
bir basks da yaplmtr.
ramen
*
**
Hz. mer'i bazan kleleri aldatlard. Mescide gidip
cemaata katlrlar ve namaz klarlard. Hz. mer hangi klesini namaz klarken grrse azad ederdi. Hz.
mer onlarn yalandan namaz kldklarn ve niyetlerinin ne olduunu bilmez deildi. Buna ramen gene de
azad ederdi. Bu kimseler de azad olduktan sonra namaz terk ederlerdi. Bunlar azad edilmek iin Hz: mer'i
aldatrlard.
klyorlar.
45
- Aldmrsam Rabbirole aldanaym. Beni aidatr
Iarsa Rabbin le aldatsnlar. Zira Dost'la aldanan aldanmaz.
*
**
Hi
Hi olan dnyaya gnl veren, yolunda mrn rten ve hi olan eyi isteyenler de bir hiten ibaret
kalacaklardr. Amma hi'i hi sayan ariftir.
Azizim! Sen o sultanlar gznn nne getir ki,
onlar dnyaya geldiler. Lakin dnyaya itibar etmediler.
Dnyann arkasna dp hrsla dnyalk toplamaya
almadlar. Ahiret arnelleriyle megul oldular. Onlar,
bu dnyann ahret yolunun zerinde bir yol ura olduunu anladlar. Buna aldanmak olur mu? Yol tedarikinde bulunup kafileden ayrlmadlar. Bu dnyaya gnl verip aldanmadlar.
Aziz kardeim! Pak erieri ve aziz canlar gr ki, bu
dnyaya aldanmadlar. Allah kendilerine ne verdiyse
nefislerinden kestiler. Kendi nefislerine vermeyip fka
raya tasadduk ettiler. Aiar doyurup, plaklar giydirdiler. Muhtaciar arayp buldular. Kaplarna gelenleri
mahrum etmediler. Darda kalanlarn gnllerini ferahlattlar, ilerini grdler. u hadis-i erifi kendilerine
dstur edindiler :
<<Her kim ki mrnin kardeinin bir ihtiyacn grp
bitirirse, Allah Teala Hazretleri de ahirette o kimsenin
yetmi ihtiyacn bitirir, tamamlar.
46
Akl olanlar bu dnyada u ey ile megul olurlar ki, herkesi. zld gn, onlara bayram gn gibi
olur:
1 - Dnya seni terk etmeden sen dnyay terk edesin.
2 - Hereyden azade olasn.
3 - Rabbinle bulumadan Rabbin senden raz olsun.
Bunlara riayet eden kimse Allah Teala ile buluup
kabrine yle gider.
*
**
Eer
soracak olursan :
Allah dostlarna dnyalk
verildiinde
niin
alr
lar?
Cevap olarak :
- Bir muhtaca vermek iin alrlar. nk verene
de, verdikleri iin kendilerine de sevab olur. te aldk
larnn sebebi budur, deriz.
Baz ululara sordular :
- Bu dnyay ktlersiniz. Lakin verenlerin verdiklerini de alrsnz.
Cevap verdiler ki :
- Cehennemden alp cennete sarf ederiz.
Bir
di ki:
kii
47
-Ya
Resflallah!
Evvelki zamanlarda bir padiah vard. Dnyaca gayet ulu bir padiaht. Bir gn a~ bir ha~iala tutuldu. Yaknlarn arp vasiyet etti :
- Ey benim vezirlerim, yarenlerim, oullarm kullann! Benim halime bakp ibret aln. Bu fani beylie
aldanmayn. Bu geici lezzetlere gnl vermeyin. Ahiret arnelleribe aln. yoksa benim gibi nadim olursunuz. lm insana aniden gelir. lm gelince de, insan
arr. lm arslan insan penesine alr, hi aman
vermez. Tevbeyi elden hi brakmamak gerekir.
Sonra yle devam etti :
- Ben ldkten sonra beni kabire koymayn. nk ben kabirden ve kabir azabndan ok korkarm. Ben
bakalarna ok zulmettim. nsanlar ok incittim.
Etrafnda bulunanlar dedi ki:
- Senin. iin ne yapmamz istersin?
48
Padiah
cevab olarak :
- Beni saraymdaki odalardan birine koyun. Byke _<!e bir tabut yapn. Beni o ta butun iinde odaya
brakn. Tabutu muntazam yapn ki, iine su girmesin.
Bir ka gn getikten sonra tabutu salam bir iple evin
ortasna asn, dedi.
Bunlar
Bir gn akam olup, herkes uykuya vardktan sonra bir avaz iitildi. Saraydakiler kalkp korku ile sesin
geldii tarafa koutular. Ses tabuttan geliyordu. Tabutu indirip atlar. Grdler ki, padiahn ban byk bir kara ylan kapp yutmu. Bu ylan yle bir y
lan idi ki, bunun gibi bir ylan o havalide o vakte kadar kimse grmemitir. Padiahn ban o ylann a
zndan zorla kardlar. Ylan ldrdler. Ba eski haliyle gvdeye bititirdiler. Tabutu kapatp yerine ast
lar. Lakin ertesi gece tekrar ayn ekilde bir lk duyuldu. Tekrar gidip tabutu indirdiler. Kapan anca
da, ylann padiah yar beline kadar yutmu olduunu
grdler. Padiah ylann azndan karp ylan da
ldrdler. Tekrar tabutu kapatp yerine astlar. Ertesi
gece ayn lk yeniden iitildi. Bu sefer tabutu anca
bir de ne grsnler. Ylan padiah btn btn yutmu. Ylan ldrp pi'tdiah iinden kardlar. Pi'tdiah kapkara kmr haline gelmi. Sabah olunca zamann alimlerine bu meseleyi olduu gibi anlattlar.
49
Alimler dediler ki :
- O ylan, onun arnelleri sebebiyle onun bana
musaHat olmutur. Nerede olsa onu bulup yakalar.
O havalinin insanlar bu hadise zerine iyice anlaki, insan ne arneller ilemise, ondan kurtulu
yoktur. ldkten sonra nereye konursa konsun netice
deimez. Padiahn yaknlar bir mezarla varp bir
ukur kazdlar ve padiah oraya gmdler. Bylece de
Allah'n emrine raz oldular.
dlar
*
**
Enes (R.A.) Peygamber Efendimiz (S.A.V.) den rivayet ediyor :
lkide on snfa lanet vardr :
1 - Skana, 2 - Sktrana, 3 - !ene, 4 - Getirene, 5 - Getirtene, 6 - Sakilik yapana, 7 - Satana, 8 Parasn yiyene, 9 - kiyi satn alana, 10- Kendisine
iki satn alnana.
Abdullah ibn-i mer (RA.) buyurur ki :
- ki ienler maler gnnde gzleri gmgk olarak gelirler. Yzleri simsiyahtr. Dilleri gsleri zerine sarkm olur. Salyalan akar ve it ls gibi kokar.
Bunlara yakn olan kimseler irenir. Yzne tkrr,
yaniarindan kovar ve derler ki :
Ey bedbaht! Dnyadan tevbe ile gelseydin bu ak
bete uramazdn.
ki imeyenler,
burada
rendiklerini
50
nasihatmzn
tesiriyle
brakrlar. Sevab
51
Kle cevap verdi :
- Efendi uyuduu zaman sen sakalnn altndan
birka adet kl ustura ile kes ve bana getir. Ben o kl
lara okuyup fleyince mesele tamam olur.
Hanm:
52
*
**
Bir yl Badat'n zenginleri hacca gidiyorlard. Ba
dat'ta bir salih fakir Hallac vard. itti ki hocalar hacca gidiyorlar. Ben de onlarla birlikte hacca gideyim
diye niyet etti. Onlarn mal varsa benim de Allahm
var. Mevlam beni besler. Bana ihsan eder. Ben Mevlam'a snarak giderim diye dnd. Gitrnee kalkt.
ehir halk
ve ehrin ileri
gelenleri hocatarla helallatlar. Fakir herkesten ileride
idi. Komusu olan bir hoca, katn ile fakire yetiti ve
ona:
- Sen de mi hacca gidersin? dedi.
Fakir hallac da:
- Evet, ben de hacca gidiyorum. Rabbimin evini
ziyaret etmek istiyorum. Allah ksmet ederse gideceim.
m?
alp yle
azn
syledi :
yok, bari birka bin
altnn
53
Hallac:
- Allah beni besler. Alemin rzkn veren O'dur.
Hepimiz O'nun hazinesinden yeriz.
Hoca bu szlere gld. Fakir de hzlca yryerek
hocadan ayrld. Bir daha da hacaya grnmedi. Mekke'ye gittiler, tavaf ettiler, hac vazifesini bitirip dndler. Mekke'dei) ktlar. Hoca grd ki fakir de Allah'n
evini ziyaret etmi, dnyor. Hayret etti. Yanna varp
dedi ki:
(1)
Hccet: Berat.
Kurtulu kad.
54
kii yanna
Kaldr ban
arkadalarna yeti,
geldi ve ona :
diye
55
benim geen mrme. Bo yere rtmben de bu fakir gibi olaydm. Onun erdii
saadete ben de erseydim. Bu fakir sadakat sebebiyle
bu mertebelere ulat. Ben btn malm mlkm versem bu kattakilerin bir noktasn alamam.
Hoca byle syleyip, ah edip gzyalar dkt. Kad elbisesinin arasna koydu. Evlerine dndler. Hallac hocaya dedi ki:
- Ya Hoca! Benim hccetimi sakla ki, ldm vakit kefenimin arasna koyup kabrime benimle beraber
-
Yazk
m. Keke
koyasn.
Hoca kad alp sandna koydu. Ticaret iin oradan ayrlp gitti. Hoca ticarette iken Hallac- Fakir vefat etti. Berat hocann san~nda kald. Fakir'i yka
dlar, kabre koydular. Bir mddet getikten sonra hoca evine dnd. Fakir'i sorJu:
- ld, sen sa ol, dediler.
Hoca alayp feryad etti:
- Zavallnn bende emaneti vard. Emanetini yerine getiremedim. Vasiyyetini tutmam oldum. O ahirete gt. Hcceti bende kald. Bana smarlayp emanet
ettii hccetini yanna koyamadm, dedi ve alad.
Sand at, hcceti arad. Grd ki, yok. Bulamaynca tekrar alad. yle dnd:
- Gidip kabrini aaym, bakaym. Belki bir kimse alp ona vermi olabilir.
Fakir'in mezarna vard. Kabrini amak istedi. Bir
ses geldi:
- Kabri ama, biz ona hccetini veririz. Darda
brakmayz.
56
t.
Yatt
Erefolu'nun Dier
Eserleri
3
4
S
6
Tarikatname
Ftvvetname
Delail n nbvve
bretname
Maziretname
Hayretname
57
7 8 -
Elestname
Nasihatname
9 - Esrarttalibin
10 - Mnacaatname
l l - Taename
NOT: Bu eserler matbu
lindedir.
olmayp
yazma nshalar ha
BtBL'lYOGRAFYA
1-
2 3 -
Erefolu
4 S-
6 7 8 9 10 ll -
O
12 -
13 -
Menakb-
'14 15 -
Caalolu Yaynevi
(Ye-
16 17 -
18 -
Mzekkinnfts.
Mzekkinnfts.
Sleymaniye,
No. 2070 (yazma nsha)
Beyazt
1269.
Ayasofya Ktp.
Devlet
Ktphanesi.
20 2
22 23 -
24
25
26
27
dil bakmndan tetkiki ve bir tenkid. Konya mecmuas, Yl , sh. 46, 239, 313, 359.
slam Ansiklopedisi. Erefiye, Abdlkadir-i Geylani, Kadirilik ve Emir Sultan maddeleri.
61
28 29 -
Dergah
Mecmuas
DVAN
A - Aftyetl:
--
bekAdr
Akln
F. 5
66
Ak
Mariir
-2Ak beni
Ben beni
N
yama kluptur
bulnazm
Akln
ak
mauk
benim
67
-3-
Ey Allahm beni senden ayrma
Beni senin didarndan ayrma
Seni sevmek benim dinim
lahi dini imandan ayrma
Sararben
imanm
lahi hazann
eyhim
lahi yapram
lahi bahm
suda dediler
glden ayrma
Erefolu
Hihi
-4Elveda
Elveda
Elveda
Elveda
68
Gndzn bayram idi sainlere
Her geen bir kadr idi kmlere
Nrdan bir tae idin Alemiere
Elveda ey mM-i taban elveda
Leylet l kadr berit idin bize
Hem dahi savm salat idin bize
Nar- ddzehten necat idin bize
Elveda ey mM-i taban elveda
Ylda
69
kalptr
salra dedi~m
akdur
dnya
ilten alaya
70
Bu
ak ciiiyledir
Bu
Bu
ak
olmaynca
71
Bu dnya cifesin nefs iti komaz
Gnlde azm-i didar olmaynca
Gnl cem' oluben Dost'a ynelmez
Bu dnya kar tarmar olmaynca
Gnl Dost'a zenmez derdl olmaz
Bir ehl-i derde uyar olmaynca
Gnle dolmaz ol yarin hayali
Hayal-i gayri yuyar olmaynca
Gnl ayinesi pasdan silinmez
Dilinde Dost tekrar olmaynca
Gnl bu aka her giz mahrem olmaz
Tamam derde giriftar olmaynca
Cihanda kimse akdan haz etmez
Koyup namusu biar olmaynca
Kii
72
cD -
y,. kafiyesi
-8Ak
Hardr
Ak
Ak
73
hretl
.Kim kf
Akbet
bu
ak
74
Erefolu Rumi her kim pendini tutar ise
Grmeye iki cihanda ol" melamet ta ebed
E kafiyesi:
75
alm
Azk
76
Ann
unlar
eriti
ki dirlyken lptr
bu raz- nihane
'l'l
Gmin
elfaz-
Serab
E~er
su
yz
sanp ddn
yl
Olasn
78
olursa bu makamat
Vanp seyrin erie lamekane
anp Erefolu
Saladur
~elsin
Rumi eydr
ol cane kyane
Olar
eriti
-ll-
Ey hevasna tapan
Tevbeye gel tevbeye
Hakk'a tap Hak'tan utan
Tevbeye gel tevbeye
Nice nefse uyasn
Nice dnya koasn
Vakt ola usanasn
Tevbeye gel tevbeye
79
Ylan
80
-12Hep fesad
ilerime
Estafirullah
'Yaman
tevbe
tevilerime
Estafirullah
tevbe
Gzmn baktna
Gnlmn aktna
Kulan aktna
Estafirullah
tevbe
Dilimin gybetine
Nefsimin tezzetine
Hep azam tezzetine
Estafirullah tevbe
81
Bildim suumu blldim
Dndm alahm tuttum
Geldim kapma geldim
Estafirullah tevbe
Benden suumu sorrna
Aybm yzme urma
Mahrfun beni dndrrne
Esta~firullah tevbe
Settarl'uyb sensin
Gaffir z znfb sensin
Fettah l kulfb sensin
Estafirullab tevbe
Geri kim gnahm ok
Rabmetin dahi artuk
Asine kapun ak
Estafirullah tevbe
Nefs bendine tutuldum
eytana esir oldum
Her hata kim ben kldm
Esta~ftrullah
tevbe
Erefolu Rfmi'nin
ol
ok gnahlannn
Kefaretidir ann
Estafirullah tevbe
F. 6
82
'Tevbeyl tacil edin
Gelin cennete gidin
Ey mrninler siz edin
Estafirullah tevbe
Arzu ylanlannn
Canlan sokduunun
Tiryak ol aunun
Estaflrullah tevbe
-13Ne
olayn dervi
olsam
Ho
yrsem derviane
Terk eylesem kibr kinf
Yz srsem iriene
yan
Braksam
Azn
dnya iini
etsem ol biniane
83
eyh elinden giysem kisvet
Nefs elinden klsam feryat
Ak elinden versem erbet
Yanuban tutuane
Erefolu
Rmi syler
haber eyler
Kim ki Dost'u grmek diler
Varsn Dost'a blltene
le ara
ak lekeri tara
edben
gnlm evin kld virane
84
akn
Ki sana
ak
Gzm at bu
Bana ak oldu
ak
gsterdi yolum
mrid-i yegane
ak
Dahi
oduna
kalmad
85
tesbih ~cadeyl
Bundan zge dahi hazar eylem~
Derd-i yar lle yre~tn yara kl
Derdi artur derde tlmir eyleme
Srr- ak
ana ak
Erefolu
Dilde
aktan
-16-
iterin
yareteri bitmedi
Noldu yine noldu yine yare ald yine
Yine ayn yenisidir deliliim depreir
Akl u fikrim konandan yine gld yine
Tevbe
Snd
Terziye
Tutmad
szm
ak
-18Devir akln
Sil gzn
yan
87
Demedim mi sana benden zgeye
Gzn auban temaa eyleme
Daima grmek diler isen beni
Eiimden zge me'va eyleme
Gahi vasl gahi mahcub oluben
Gah nevha v gah telala eyleme
zge yarin var imi var imdi var
Dahi vaslm temenna eyleme
Ak
-19Deli akn
Beni
brakt
Gzlerimden
bu canm iline
bu halkn diline
ya
Zira
Ho
gz ya
gznden biline
Ho yar~r aka
Kim ki
aksa
88
Ak
Akszn
89
erenler elin
ise yolun
Gir umak iine saln
Gel ikrar eylegil ere
Doru vardn
90
Bend edip nefsi brak ahk susuzluk iluna
Zlkr lalcn ele al gir yola merdAne de
Evllya v enbiya Hak yola byle girdiler
Nefslerin kalrettiler kydlar hem cane de
nk cana kydlar klli hevesden ~tller
U mekAndan da ileri gittiler seyrine de
Bend edip salmaz isen nefsi rlyazet alma
Sen ann lHmdindesJn hi diimegil gmane de
~m
-22eyhsiz varamazsn
yolu
Zinhar
eybin
himmeddir
Zinhar
Bir
eyh
au
91
Gr ol eyhsiz gidenleri
Kimi mlhid kimi dehri
Olma sen cebri ya kaderi
Zinbir eyhe eri eyhe
Hak babibi iken Resili
eyhsiz Hakk'a varmad yol
Kim eyhl yok eytandr ol
Zinhar eyhe erl eyhe
Taliblysen Hak yolunun
Var elin tut bir ulunun
Tut pendin Erefollu'nun
Zinhar eyhe eri eybe
Gurab-
92
Sakn Badad'n urulamasn
-24Ann
Bu
bezirganlk
Bu
ak
Eer
Bu
u
akn
Ann ak
93
Ann ak
dald
Mekin
klur
kime dfl
lamekin oldu
tedbiri at
kendini vfnine
zaiid
olmadn
kard
bir zaman
aldanmagl
ol
bekinm kaydn
grgll
94
An
ol
atiayp yarla
Atan anan
kardalann-yad
ol ettiin
zulmterin hep
dad
ii
95
Ey dnyay cem'eden
Sonra koyuhan giden
Olmadan sen peiman
Tevbeye gel tevbeye
Verme dnyaya gnl
Nefsi ko Hakk'a ol kul
Tab ziyan ass san
Tevbeye gel tevbeye
Ne yatarsn tururu
Korku oktur iler
Nagah ger karban
Tevbeye gel tevbeye
Gelenler kamu gitti
Sevdiini terk itti
Girdiler kabre uryan
Tevbeye gel tevbeye
Derviliin
yoluna
ile geldin ise
Ge bitmez endieden
Tevbeye gel tevbeye
Ak
Erefolu
Rumi sen
Nefsine ver tevbeyi
Nefsin eyle mslman
Tevbeye gel tevbeye
96
H kafiyesi
Hak ola
Gnl nii:r lle dola
Maheredek dey'gele
U ilihe lllallah
u
dem ki ge can
U havfn ola an
rtmeye hi teni
U llihe lllallah
Aldatamaya eytan
Mii:nisl ola Rahnin
Hem kurtanser in8n
U ilihe lllallah
Ol gn ki kara yzler
Hem sylemeye szler
Ho hccet olup syler
U ilahe lllallah
97
< ve
kafiyesi
-28~a
98
Melamet yolunu tuttum
Selamet mlkne yetdim
Bu aklar makamdr
Komazlar buna ra'nay
Beni kodum ana gittim
ile ana yetdim
Bu Rmi kuludur ann
Kim bile bu muammay
Ann
99
Yarn
Kuru
ekmee doyurmad
ittin
nefsin
Hak babibi Mustafa'y
dnyaya uydurma
heviy
100
ide gr nefsine zecri kayurma
lmden ndin lp bul bekiy
-31
gerek bana
Gerekmez dnya ukbay
KJ aktr maksildum ancak
Kodum cmle temennay
Ann ak
derdlnl bilmeyen
Cihanda nesne bilmedt
Gerekse varsn ol yz yl
Okusun_a u karay
Ann ak kitabndan
ular kim okudu bir harf
Hep ismi resmi mahvoldu
Unuttu hep mislvay
101
Ben ol ahbaz- kudsiyem
Kolundan utum ol Ahn
ikann srp gtrdm
Kim aviadm bu sahriy
Avn aldm
yine dndm
Vanp ah koluna kondum
Cemaline bakp her dem
Ederim ho temaiy
Ben ol serbAz- nsiyem
Yolunda can u ba verdim
Bu gn grdm ayan am
Koduro va'de-1 ferday
erab-
layezaliden
lp hayran u mest geldim
Szm mestane annn
der nkte-1 garriy
Niderlm ol dili ben kim
Ann sylemeye r6zn
Niderlm ol gz ben kim
Kl grmeye dilaray
Var Erefolu Rmi sen
Bu raz arife syle
Ki her bir bihaber imi
Ne bilr bu muammay
102
-32ular
varlklarn
Olarn
Hakk'a verptr
Hak ile daim kyam
gnlne Hak
iki cihan
Unutulmu
Olarn varln
Hemen
Hak
yle dolmu
tamam
yle alm
kalm bularn
halka
nam
103
Sebeb bunlar bu yer gk
Bu mahlukun bularnla
durduuna
nizarn
kelam
Bular Erefolu
Bular
Rumi'ye sor
sana gstere teman
esrarm
envarm
lfH
Gaynyt terk et Id ayne
Ydyasm ayniyle pynn
eresh
birn.
Ya'dall
A.rlf
-34-
Dtman ne dost
105
Dman
deditim nefsindir
tama' lle hrsndr
Keser tama' tamann
Dost'a Akm deylcl
ol
Ak
nefsine uymad
verdi doymad
Cann
Durmaz akar gz ya
Hi onulmaz baln ba
Ah ile zAr olur ii
Kimse yok halin sorucu
Erefotlu
Rumi gibi
yle mcrim eksikil kul
Arasalar bulunmaya
Nefst hevAsm koyucu
Yani ol da Akm der
Doyunca yer yatar uyur
Nefsine dllelfn verir
Zi utanmaz lif urucu
106
-35Ak
ile ol ak
ile ol sadk
Mahbubudur Halk
Sultan Abdlkldiri
Sdk
Ak olan lfete
Rumi
mahremi
Evliyalar hemdemi
Sultan Abdlkldiri
Dervilerin
36
107
aresi biareliktir yine bu derdin hernan
n bela burcundadr aklann seyyaresi
Gz
Olmuam
alem iinde
aknn
delik delik
avaresi
\n
-37Bencileyin yz kara
hi bir dahi
Ben ettiim yazuklan
itmemitir hi bir dahi
Gelmemitir
108
Daim
iim
nefs arzusu
gnlm pas
Benelieyin Hakk'a isi
Olmamtr hi bir dahi
Siltnnedi
Geydim
derviler
lla varmadm
Yolu ben
donunu
yolunu
azdu#IJmlayn
Aznarntr
hi bir dahi
109
Erefolu
Rumi nide
-38Yine
Yine
ak
ak
tlsmn
kuu
bozdu akn
pervaze utu
ikann
var
lamekana srd geti
Mekansa
18nekanda
seyrederken
Yine bu
Bufutu
Erefotlu
Dost'a
Rumi yine
sa u sat
cann
110
lll
seyr slfkundan
Melekler aciz olmular
Ki bin ylda varamazlar
o bir dernde vanp rah
Vereydim canm kurban
Senin yoluna ey Ahmed
Aceb bir kez yzn grsem
Seher vakti sehergah
Bu
Erefolu
Rumi'nin
Gnah okdrr gayet
efaat kl ya Muhammed
Yzn ems kamer mah
.2
Szn Iitme dejme bir babisln
Refik edinme her bir bineviy
Nice
bl'
Nice
klmak
ak
kard
Bu
113
yk makamn
senden ol ali
senden gider yolu
Seni bil sen seni bil ta
Bilesin ol yce cam
Ann
F:8
114
115
iip camn mest oldum Enelhak demini urdum
Ne beni ne am bildim veremezem niamm
Ki ondan yine bir cam dolu sundu ve iirdi
Beni bir salva kard ki aldan setim alm
arab- safi iiidi alndan al seildi
Yznden burka ald ayan eyledi razn
Bu
raz
Fenasz
-44Akn gamn
Ddm gamn
Vasln ikar
akn hevasna
Akn
bulunmad
116
Bu
aka
Sabrm kararm
Ak
srrn fa
gitti
etti
Anszn
olmazam
Buldum ayrlamazam
Ansz bu aklm bilmem
Tedbirim aa geldi
117
Siz yle sanmanuz kim
Ben imdi ak oldum
Canm ezel gnnde
Aka ulaa geldi
Kal bela denmeden
"Elestden ileriden
Trl mihnete ak
Anda dolaa geldi
ol ben akm diyen
Ol yalan dava klan
Nefse dilein veren
Bana temaa geldi
Ak hf
nefse yag
Nefsin kovann sa
Nefs ile ak can
Bunda savaa geldi
Derd bela gzgsn
Gzlerken dnn gnn
Dost yzne can gz
Anszn tua geldi
Geri kim nihan geldi
Can gz iyan grd
Mnkir mnafk sand
Ta'birli de geldi
118
Erefolu
Rumi'nin
hepsi senin
Her ne kim senden geldi
Canma hoa geldi.
Varl
K kafiyesi
-46Cihan
hie
Dkp
varl
satmaktr ad ak
gitmektir
ad ak
yamur
Ban
ona
gibi gkten
yaarsa
tutmaktr ad ak
47 --
yareler urdu. bu ak
yam~ya urdu bu ak
119
imdi hakim gnlmn iklimine aktr benim
Akla nefse tene cana hkmn srd bu ak
Her
sfat
Tartd
ak
-48
ad ak
ak
120
cihfndan
ad ak
Ki
ak
mauk
bu ak- ak
bir zattr ad
ak
Bu ak ol bilirkim ak oldu
Nice tevhid-i vahdettir ad ak
Sorarsan ak Erefolu Rumi
Tamam Dost ile vuslattr ad; ak
-49Her kime kim ule brakt bu ak
Aleme dpdz an akt bu r.tk
Atias kard
giydirdi palas
bu
ak
ak
Yazlarda
121
f!art'u Marut'u indirdi yere
Zhreyi ald ge kt bu ak
Nkelere balad znnann
Zhd harmann oda yakt l>u
ak
rak
122
Ta
aklar arasnda
123
Evvel mrid elin tuta kalmaya dnya alrete
Hi demeye halim nite bildiin unutmak gerek
eke bu yolun zahmetin rahat bile her mihnetin
ki cihan saadetin cmle hie satmak gerek
Nefsine zecr ide kati hi annaya akbeti
Dost'a bulmaa vuslat dn gne katmak gerek
Megul
Mtak
Ol dost iin
aular
124
125
L kafiyesi
va ..
126
dnyann
mahabbeti
bal gibidir
Ausun bilen ol bala
Parman banar deil
ol aulu
dnyay
derip
yna
Koyup
gidecein
sanan
dnya tuzana
Gerek eren bu dnyay
Hi muhale alur deil
127
Rmi sen de
mahrem isen
Himmetin gzne kevneyn
Zerre denl gelr deil
Eer aha
128
ak deryasnn
Erefolu
-56-
Dost ile
bulutun
Erefolu
Fari
129
M kafiyesi
F:9
130
Dost'un
ikar iden
Teallk
katiden benden
bu can ile tenden
Tecelli n gele andan
Kanu leyl nehar iden
Geen
Teberra
eyleyen
candan
ben beni benden
Ne kin var arife andan
Benin nen var ki var iden
Bragan
131
Srrn
Srr
132
Susam canlar kandrmak iin
Elimde dopdolu peymane geldim
Kayrmazam
Ann akyla
bezaran mddelden
n bigane geldim
ahinem
ikar elemee
udum ah kolundan
cevlane geldim
Aklar darn
grdm dikilmi
meydana geldim
Karar kalmad
133
-60Ezelden
ak
Firakyle
Adam
iletmee
Hakk' bilrnee
134
135
Aikare
Oda gireyim
canm
Bu dnya aklara
Bir aldanga olurmu
Bu ,yalan aldangan
Terkin uraym canm
n mr ger imi
Can kuu uar imi
Yoluna cism can
Harca sreyim canm
136
himmeti
Klcn alaym
b~na yaknsn
Canmdan
sevgilisin
Ya ben seni istey
Kanda varayn canm
137
Sen canmn cansn
Gevherimin kansn
Vasln haberin gir
Sana soraym canm
Erefolu Rumi'yi
Aradan tarh ideyin
Senin ile bakaym
Seni greyim canm
138
Erefolu
Ta ebed
Rumi'yem
ak arabndan ann
uride eydil
-64yle
olmuarn
olmuarn
139
gali
murcid
olmuarn
140
ku
dilin
olmuarn
Bu
biede
gr ne arslan
Saydn aldm
Varuben
olmuarn
yine dndm
aha
141
klmak
Ykup ibu
Bozarm
bendini
Bu cism
ayrlmadan
Ezel
ibu tlsmn
candan giderim
Aylmadan humarndan
idim
giderim
ulara
142
faskem
alnurarn
143
-67Ak
rem ak erbetini
ta olmu
144
Pek
yapgt eteine
N kafiyesi
yle
145
Nefse uydun akl kodun Hakk'a olmadn muti'
Bu delalet ire kaldn bi hidayet bulmadn
Hak yoluna bir kadem ihliis ile yrmedin
Din iman terkin urdun nefs yolundan kalnadn
Ol Hda nefsini dman kld sana akl dost
Dmann dost edindin ey hayf kln bilmedin
Hakk' koydun sen hevana uydun oldun putperest
Bende oldun nefsine bir dem Hakk'a kul olmadn
Kan
Abdi
sydun gayr
Ann
doladm
perianlk
F: 10
146
Geben
ass
Hda'nn
Oda
yakt yuvasn
nam u nengin
ad u sann
Bekasn
147
Ne
Gel
aktr
Dat lekerlerin
Bahesinin glym
Bann blblym
Pirim Abdlkadir'in
nkar eden ol eri
Mrit
eder eytan
Geylani
Pirim Abdlkadir'in
Asldrr
148
Hak
ki
14S
aynesin gayrn
kl
hayalinden ant
kalbini hem bir yana dalmasn
so
Annn
cann
151
balar
imann
enfk
cinann
Ayr
Eer
Erefolu
Olasn
dervi
152
Dernan
sureti yklnadan
Boz nakn bozulmadan
Su gibi alaa yr
Umman iste bul bugn
Toprak ol d ayaklara
Toz ol kalkasn gklere
Zerre gibi avare ol
Taban iste bul bugn
Batan bu gavgay gider
Dost'a giden halvet gider
Gel gir gnl hcresine
Pinhan iste bul bugn
153
ko sana dola
Senden kesil ana ula
Senden ierusinde ol
Nihan iste bul bugn
154
gznden ya yerine
kim duya cann bu eserden
topraa
ur kibri terk et
155
eker
-77-
Cann ak
Akn
odu
aklarn cann
At bu
can ak
Ey
derviim
oduna iki
sanp
Ak deryas
Kenar
deryann Erefolu
kar ak
Rumi sen de
giiherin kendzn yorma sakn
156
-78-
Ardan
Ar
Derviler
Mekansz
Payansz
Dervileri
Hazret
er
Drt
kitab
Hzr'a yolda
Perkebdr
ki
158
unun
Oladr
ak
Eer
Bu gheri ne bilsn
Ne anlasn bu remzi
deme
ileme
sarraf
ncidan
-80Bu
dervilik
yoluna
ile gelen gelsin
Hak'tan zge ne ki var
Gnlnden silen gelsin
Sdk
159
Dervilik
dedikleri
Nihayetsiz denizdir
Bu payansz denizin
Mevcini duyan gelsin
Dervilik
dedikleri
Bir tkenmez kan olur
Has u am kul u sultan
Bu kandan alan gelsin
Dervi dolu nur doar
Her lahza ge aar
Ben dlyem doru haber
Canna kyan gelsin
Derviln
gz ak
Dn gnl uyank
Bu sze Tannn tank
Bakmadan gren gelsin
Derviln kula
sak
Hak'tan alr ol sebak
Deprenmeden dil dudak
Sz iiten gelsin
Derviin
kolu uzun
mnkir gzn
arktan garba dpdzn
Sonmadk iren gelsin
karr
160
Derviler Hakk'n
dostu
-81-
yeran klnadn
Anszn
tutar
boazn
161
gli,\)ln. terk et
Gel
ann
Gmllns:
F:ll
16<:
Ku,angl kendine blmmet kUf&lm
Binip cidd atna menzil alasn
Ann
163
Bu ay u gn bu yldzlar
Bu glceler bu gndzler
Bu yazlar klar u gzler
Benim emrlmdedir yeksin
rm
164
Zamansz
NJansz
bi umamm ben
bi niAnm ben
165
Ne Rumi1ycm ne imlki
ol datm bW
Griind.Jn .Ureta inan
:O.n~m
KOJ'Ut
l:k
bu dnya hiliol
edJ luy,
u kalini
efttnler yolunu
Bir yere cem' olugrn
Varn
166
Fenaszdr bekalan
Key ycedir makamlan
Verben bu fani mr
Baki mr algrn
167
Dnyaya gnl balaman
Sonra ah edip alarnan
Her kssadan emin olun
ad u hurrem gllgrn
Erefolu RQmi ile
Gelin dostlar Dost'a bile
ki cihan muradmdan
Cehd edip zllgrn
hlr
kusfm
168
ki cihan ifide her ne kim :var
Dkaliden senii akn gziBdir
Nedir'
diliya
Ki her bir
kuede
Eref.olu Riimi:glHi
Snk meriih
Mn
virtnesidir
-87.-Ak
hevasma
Ban
'ten kler
170
Erefolu
Dost'a
karu
-88Halk
ettiler
Dnyann
171
LamekAnda
htlyarsz
-89Aklar
Aiayalar
iinde
ile candan te
srnn feritehler
esrann
bilmeyeler
172
cam- ak .nd
iden
ntte pinbin ider
173
Nefis
tiirtllr
nefse esir
Nicenin nefs elinden
Ci~eri dolu yatr
eytanfa
oklar
MaksQdu bir
sapatr
174
Kanaat klcyla
Kes nefslnln ban
Nefse uyup cann
Tab mthnete satatr
Uyma nefsin fttne
rl mrid katna
kogl aka
Dervilikten
uy
doy . hem doy
Dervilikten doyann
Van yolda
taratr
175
Ol gnl nlte le n
ak
lle ma'murdur
mest
ann
Ak
Ak
176
Erefolu
Sana
neCkrkutel
.,_1: :;:":.'.~~;
=.j:
?~"~.~--:;..--. ".i{"
-,_.~~:'"'.
<-~ -:
'gelr
177
Erefollu
Bunda kalur
ten
gidersin
sinlie
ar naar
Blnben cenntt
burakna
kii
178
hreti ko hret afettir didi Hayr l beer
Seni koymaz oda illa ibu namus ile ar
Erefolu
-95Nakkamz
ak
Dbeni
Bu
Erefolu
Tatan taa
179
Topramda
Ger
kyamet
aram
Youdu
Ak
so
Erefolu
yle ik
geldi hem
ak
gider
oduna tutUfUp
harib
yanar
diim
Akn
ksir-i
Kim
nii
Akn belasn
Ol devletl
baa
Ak
Rahat-
181
-98ol
Ak
Erefotlu
182
Ak
Gzleri
ya
mdarn seylandrr
Aksz
gnl
Zemheri
iveli
darack
syleme
bir nadandrr
Akszn
183
Akn cnbleri tatl rn
Her
duas
Akszn
dertlere dermandrr
ferandrr
Akszn
Geri
ak
kuun
184
kuun
Annn
kuun
Siret-i
insan
manay-
Manay- insan
Manay-
Erefolu Rfmi
185
Derviin
Ak-
kan akar
biire dolsun noliser
Erefotlu
alan
alsn
lezzeti
noliser
186
-103-
ah'a
Haldamdr razdamdr
Akn
gibi gnHeri
yumak
oluben
muma dndreler
187
Tae u
aylak
ba ak yaln
tahtm
105-
188
helvidr
189
Dedim nola gnl gelsen
Benim bir balimi sorsan
Dedi bu yolda ben sen
Demeklik klli hatadr
Yine dedim ki bey gnl
Bu sevdi key uludur key
Dedi sen beni yoa say
Bu akn ii byledir
Dedim gnl ki kendden
Kirnesne bu yola varmaz
Dedi benim bu varmain
Gir
aunla anadr
Bu
Erefolu
R.mi'nin
gnl n Dost'a
Ternam kevneyni unuttu
Gnl Dost ile tenhadr
Ulat
sz: oktur
dersem an olmaz
Ne bacet sylemek a'mna
BJUr Arif ki ol nedir
Dahi
Eer
g~n\.U
190
106-
Katnda
Erefolu
Rumi lse
dn bayramJdr
191
ann
108-
imdi
192
Erefotlu
Kevneynt
ardna
ak
beni deli
kld
Mecnun gibi dn gn
kluban inietir
Url
Aktr
193
Ak
Acebdir bu akn ii
Gnlden srer tevii
Gzlerden aktr ya
Yrekte odu biledir
Her kimin ak var ise
inde od yanar ise
Zehi bahtl ann can
Sohbeti ol Dost iledir
Aktr
Gel ak ol ad olasn
Gussadan azad olasn
Drr-i yetimi bulasn
Bu ak bahrlne datadr
Erefolu Rfmi
syler
haber eyler
Kim ki ak olmak diler
Gelsin beri ol saladur
le ara
F: 13
194
110-
Eksiin
imdi yle
ah
195
Gayr
kld
Can
kuun
Naka aldannaya
lll
196
kafiyesi
imi
imi
197
Derdsizleri grr gzm yanar iim gner zm
Kim ol biare gzszn klavuzu eytan imi
M"ksud bu ilm arnelden bir derd-i ah suz
n derd ah suzun yok bu ad sana bhtan
imi
imi
lmez m ak can
Hi dalmazm teni
Ak kimi kim kld fani
Ana zeval ermez imi
Gnln sana verenlerin
Eli sana erenlerin
Gz seni grenlerin
Devranlar dnmez imi
Akna den canlarn
Yoluna ba verenlerin
blbl olanlarn
Kimse dilin bilmez imi
Ak
ile bilienler
Senin ile buluanlar
Sen Sultan'a ulaanlar
Ebedi ayrlmaz imi
Hak yoluna gelenlerin
Hakk' gerek sevenlerin
Nian budur anlarn
Mala cana kalmaz imi
199
Rumi senin
oduna cann
Ak oduna yanmayann
Kalbi safi olmaz imi
Yansn ak
ho
ho
ho
200
<<U -
ho
ho
kafiyesi
201
lk
ol mu sevdi beni
Ya ben mi sevdim an
Ol beni sevmi idi
Bu sevgiden iler
Sevdi beni yaratt
Akn oduna att
Ald bu gnl gitti
ol gnlmden iler
Ben oradan aktm
evvel eritim
Aka
Seviirdik annla
lermden
iler
202
Derdm
Ahm
203
204
-117-
Cihann
kalkt
ular
yerden gtrld
kim toprak oldu
205
Bu
Ki
hretten
ge
aklara hret
Erefolu Rfmi
tuzak oldu
kafiyesi
safann
Masvadan aynamzda
Kimyay- ak
Ortadan
ksn
119-
ikilii birlie
nkarn
207
Sen
seniii
Karma
Ba
ki
Ak avcsna
120-
kmz
teviimiz
Sultandr
Andandr
208
Malluktan
Kang bata
Zadr
ol
Kald
209
210
ems
Cft
124-
Aradm bulmadm
211
kl
212
DVANDABULUNAN MESNEV
TARZI RLER
215
can
yok
yok
iman
216
Can
217
218
ilerin
Vardlar
te
bitirp gittiler
ol ulu aha yettiler
Canlarmza
doru
gider cennete
hi mihnete
uramaz
Uzlet ebiinin
Uzlet ebiinin
riyasz
taati
Hakk'adr birnneti
219
Uzlet ebU
Uzlet ebU
biliir
Allah ile
ol ah ile
buluur
Hakk' koyandr
k
Hakk'
220
ar
sar
221
Az
yimei
Rumi ok yimei ko
idegr kendine hf
muradna
behite
eren
n giren
222
s;br
Kim ki
An eytan-
yoa
eksizin
esrar-
mkil
Hak
sebak
talar doymad
223
ular
Tut
an
Uyanp klnadn
ykt
snkt
224
225
Bu
baa
Beni
inan
kanp klmayasn
una
An
canmz ibu
Gicek
Ayrmagl
bedenden
bizi ey Hak imandan
Bu
Erefolu
Kapna
eyenlillah
Ayrma an did\nndan
Allah
F:
226
an
RUBALER
229
-1-
-4Biz bu
ak
capdan nden
bulmuuz
Medresesinde bu
Okuyup her ilmi
akn
biz ezel
hasl klmz
230
231
-llGere_kmi
mride
232
-13Bu
ama
Snr bekle zinhar te geme
Bu ak deryasnn gevherlerini
karp olur olmaz yere sama
-14Bilir
ak
-15eyle yama
ta ki gide klli kavga
Kamu sevdalar hep ardna at
Gnln Dost ile ko yle tenha
Bu ten
dkkfmn va;
Bandan
23J
234
-23Murad-
235
27 '-
236
-29Bu
ak
237
238
239
240
gerek
-47Sanmagl
ak sen kattadr
diyenler mrdedir
Ak yaznad kalem ve aray- fakih
Ak ezelde can ile perverdedir
bu
Ak katta
Cebrail ol arada
ayar
idi
241
Ak
242
S3-
S4-
S6-
243
-57Muradndan
-60Eer
Eer
244
-61lahi
talibi
mride du
it
ile vaktini ho it
lahi talibine derd bala
Piir derdin od ile perveri it
Ann mrid
245
EREFOGI.U
RM'NN
DVANINDA
BULUNMAYAN DiGER R,
KlTA VE BEYTLER
RLER
VE
R PARALARI
24!l
-1-
Ann
Kime kim
Ana sonra
parmayla au
tasyla au
verdi
verdi
250
Ann
dernann
kld
iste
hasta
iteydi
tattlar
bular
sen dahi
tadarsn
Yamaya vard
Batl
Ayan
an
251
Eref, dr
iy-i
bahan
yolunu
Balarda msellen
badan saptnca
yr,
bahan etein
tut
252
-5Bir ak sznden
Gitmez nemi gznden
Gz ya yznden
Seylan olur hemie
Ak
erinin nian
Bilmek dilersen an
Ana bu mlk-i fani
Zindan olur hemie
Uarsn ku
KITALAR
255
BEYTLER
259
--
-4Ey Hda
ralnettiin
Kakyp hm ettiin
260
SZLK
-AAb
Su
Aba
Dervilerin
giydikleri
ynden yaplm, basit
Abad
Ab- hayvan
kaba
bir
cb be.
imar edilmi, mamiir.
Ab- Hayat da denilen ve ienin lmeyeceine inanlan
hayat suyu. Bu suyu Hzr
Aleyhisselam'n itiine
inanlr.
Aceblemek
Ad em
Ad em
acaib
bulmak.
Yokluk.
lk insan olan Hz. Adem. n
san, insanolu.
armak, yadrgamak,
Adv
Dman.
Ana k
Ykselmek.
Zehir.
Mukavele yapma,
Au,
avu
Abd, ahid
Ahi
A.
Al da mak
Aldanga
Aldanmagl
Algrmek
Aled devam
anlama.
Karde.
Hile.
Aldatmak.
Aldatc ey.
Aldanma.
Almak.
Daima, devaml olarak, s
rekli.
264
Alimssrru
Allah'n
Vel bafiyyat
sf.ailarndan
gizli olan
srlar
olup,
bilen anla-
mndadr.
Am
Am, ann
Arnima k
Ariyet
Arkun arkun
Artok
Asan
Ass
Avam, halk.
Onu, onun.
Temizlenmek.
reti.
Asitan
Eik.
Ak
Aytmak
Ayruk
Ayyar
Bakas.
Azduunlayn
Azdm
gibi.
Azuk,
Yiyecek,
rzk.
Hilekar.
azk
-BBab
Bad
Bade
Kap, blm.
Rzgar.
arap. Tasavvufta
Barba
ak kullarna sunduu
Gs.
Bahr
Basiret
Ba
Bay
Allah;n
feyz.
Deniz.
Varlklarn ve olaylarn
sr
larn
kefetrnee
yarayan
265
Baz
Doan kuu.
id
Bedhi.il, bedhuylu
Bednus
Behit, bihit
Belhm edall
Kt huylu.
Horoz.
Cennet.
Sapklkta
daha
belki hayvandan
aadrlan>
Kuran
Benin
Bencileyin
Beri .olmak
Berk
Tasavvufta mr-
anlamna.
anamma
Parmak.
Benim gibi.
olmak.
herketmek :
Kurtulmu
Salam,
Salam-
latrmak.
Berr
Bes
Bezek
Bezm
Bi basar
Bidaat
Bidad
Biberota
Bihud
Bi izni kum
Bi klli
Bile
B ili
Birnar
Binit
Birle
Bubi
Bular
Burak
Cimrilik, hasislik.
Bunlar.
Peygamberimiz Hz. Muhammed (S.A.V.) in Mira gecesi stne binip ge kt
266
Burka'
Bhtan
Bnyad
Bt
-CCa, cab
Cam
Came
Cem etmek
Cenan
Cevher
C id
Cife
Cisr
Cr'a
Yer, mansb.
Kadeh. lahi akn zuhur etti
i yer veya ey.
Elbise.
Toplamak.
Kalb, yrek.
Mcevher, kymetli ta. in.
sann yaratlnda olan yk.
sek deer.
Ciddiyet.
Le.
Kpr.
Yudum.
-ah
alab
Kuyu.
Allah.
etmek.
apmak
Yama
era
Meale.
evgan
Cirit oyununda
pa.
kullanlan SO
267
, n
fin u ira
nk.
Nasl ve niin.
-DDad
Da
Dam
Dar
Darsselam
Da vi
De bir
Dein
Zulm.
Yara.
Tuzak.
Yer, yurt, ev.
Selamet evi. Ayn zamanda
sekiz cennetten biridir.
Dava. Mesele.
Kalem.
Kadar.
Deirmek
Deitirmek.
Dehan
Delalet
Az.
Yol gstericilik,
klavuzluk,
araclk.
Den, denlu
Derece, mertebe.
Depremek
Kmldamak.
Derie
Derrnek
Derya
Derd-i ser
Diri
Pencere.
Toplamak.
Deniz.
Ba derdi.
Toplamak.
Kilise.
Ev sahibi, kimse, kilise sahi
bi.
Sevgilinin yz.
Tilki.
Sevgili.
Demek, sylemek.
Uzak. Bir iten uzak durma.
Div
Don, ton
Dost biyayi
Dev.
Elbise.
<<Ey dost gel
Devirmek
Deyr
Deyyar
Didar
Dil ki
Dilara
Di m ek
Yazk.
anlamna.
268
Durmak, turmak
Dr
Dzeh
D
Dkeli, dkali
Dkeliden
Dn gn
Dr
Drr-i yetim
. drr
D
Dvar
Ayaa
uzak.
kalkmak.
Cehennem.
ki, d cihan : ki cihan, dn
ya ve ahiret.
Hepsi.
Hepsinden.
Gece ve gndz.
nci.
Sedefinden
inci.
-dir eki.
Rya.
G, zor.
ayrlm
byk
-EEb ter
Elest
El fakr fahri
Elfaz
El yak
El yumak
Szler.
Daha layk.
El ykamak.
vazgeme k.
Em
la.
Gnahlardan
269
Emnare
Eaniyyet,
Enel Hak
nsan
Enfk
Erzan
Emi
Esrk
Eyitmek
Eylk
Erbain
-FFahr
nme.
Fa
Ortaya
Feh m
Fena
Fena fillah
Anlay.
Fettah u kulfib
Firdevs
km.
270
Firak
Ayrlk.
Ferlte, ferlteh
Melek.
-GGaffar z zniib
Gavvas
Gavs l Azam
Garra
Garet
Gayyiir
Geda
Geliser
Gene
Gendzne, kendzine
Gerges, kerkes
Gevher
Giriftar
Gir
Grmeyiser
Grkl
Gymek
Gynmek
Gzg
Gulgul
Gii
Gurab
Gea
Grnan
Gne, kne
Gzin
Gnahlar
affeden. Allah.
Dalg.
Gayretli.
Dilenci, fakir.
Gelecek.
Hazine, genc-i mahfi
hazine.
Kendisine.
Akbaba kuu.
Cevher.
Derde uram.
Geri.
Grmeyecek.
Gzel.
Yakmak.
in iin yanmak.
Ayna.
Gulgule, grlt.
Kulak.
Karga.
Bulgur.
phe.
Ke.
Seilmi.
gizli
271
-HHabib
Sevgili. PEygr:mberimizin
fatlarndandr.
Ha bir
Hacer
Hak k
Hak
Halvet
Harnan
Haber li.
Ta.
Allah.
Toprak.
Yalnzlk, tenh{Uk.
Han
Harir
H aristan
Hart ve Mart
Hasst am
Hasst has
H atar
Ha vf
Hay
Hayme
Hayrl
yaayan
pek.
Dikenlik yer.
Dnyaya indirilen ve dnyada ktlk yaptklar n
Babil'de ceza olarak bir kU
yuda ayaklarndan aslan ve
balar aada olan, insanlara byclk reten iki asi
melek. Bunlar kyamete kadar bu ekilde azab greceklerdir.
Yksek tabaka ve aa taba.
ka halk. Tasavvufta Allah'n
sevgili kullar, yani Hak ak
lar ile ilahi aktan habersiz
kimseler.
Haslarn has. Allah katnda
en stn tabaka insan.
Tehlike.
Korku.
Diri.
adr.
Bcer
272
H emin
Hemie
Hergtz
Het behlt
H eva
Hezirin
Hnat
Hzr
H
Hb
H u mar
Hur u kusr
Bylece.
Daima.
Hibir zaman, asla.
Sekiz cennet.
Geici dnya arzular.
Binlerce.
E.lbise.
Ab- hayat bularak itii iin
lmediine inanlan ve
dar
da kalanlara yardm eden
Hzr Aleyhisselam.
Huy.
Sevgili.
Sarholuktan
sonra ban
sersemlemesi.
Cennetteki hfri kzlar ve
cennet kkleri.
Akl banda, ayk.
Huyar
-1Sahib.
Sahibi.
Is
lss
-1brahim
Edhem
l
letmek
lter
ln-i ledn
273
n s
ns
.rcii
can
i sar
bu
are
vmek
ve ive
tya
yd
nsan.
nsan
ve cin .
Bana dnnz anlamna O
lup Allah'n kullarna hitab
dr. Kur'and~:n alnma bir a.
yet.
kram, bahetme, cmertlik
le verme.
te bu.
iaret.
Acele etmek.
abuk abuk.
Belli, ak, grnen.
Bayram.
-KKabe kavseyn
Kaan
Kadiyyui hacat
Kar
Kafile salar
Kanlmak
arlmak.
Kakmak
Kzmak,
Kalaba
Kalabalk.
Kalma, kolma
Killi beli
hiddetlenmek.
baknz).
F: 18
274
Katnda
Murad, istek.
Hepsi.
Kaynak, maden oca.
Vefa kayna, vefa uadeni.
Hani, nerede.
Nerede.
Kervan.
ok.
Yannda, huzurunda.
Kavurmak
Kavuturmak.
Kays, Kaysa
Kam
Kamu
Kan
Kan-
vefa
Kan
Kanda, kande
Karhan
Kati
Kaykmak
Kayurmak
Kef
Kem
Kemter
Kend
Kendzi
K erkes
Kevneyn
K ey
Kez
Ky u kal
Kfl
Kirnesne
Koan
Kogl
Koyuben
Kfih
Kulub
Kusur
Ku tb
Da.
Kalbler.
Kkler,
kasrlar.
275
Klnk
Krsi
Sivri kazma.
Ala'da bulunan bir mekan.
Ar-
-LLibd
Li havfn aleyhim
La mekan
Levh u kalem
Len terani
Levn
Leyin
Leyl
Lzumlu, gerekli.
Onlar iin korku yoktur
anlamna gelen
Kuran Kerim'den bir ayet.
Mekansz. Mekandan mnez.
zeh olan Allah.
Allah'n ezeli iradesinde ya.
zl olan eyler.
Hz. Musa Tr Danda Al.
lah'a: Rabbi Emi, yani Al
lahm bana grn dedi. Al
lah, Hz. Musa'nn bu szne
Len terani, yani Beni gremezsim
eklinde
cevab
verdi.
Renk.
Gibi. Musaleyin Musa gibi-.
Gece.
-MMabunluk
lUahbiib
Aldanma.
Sevgili. Tasavvufta Allah anlamna.
M ani
Mansur
276
da Enel Hak,
yani Ben
iin idam
edilmiti.
Onun Enel Hak
sz ile kas$;eddii mana as.
Hakk'm
dedii
lnda udur:
Allah'n varl
nda
Marifet
rfan.
Meve
Mezellet
M ie
Masivil
Mauk
Mecniin-
Kaysa
Mekr
Melamet
Mermiiz
Mest
Mkraa
Krba.
Mr
Msi
Karnca.
Mutulamak
Muvahhid
M dam
Mddel
Mlhid
Mnkir
Mnker Nekir
M ri d
Mrid
Dininden dnen.
nkar eden.
Kabirdeki soru melaikeleri.
eyhe balanan dervi.
Doru
yol gsterici.
eyh.
27'1
Mrg
Mheyyi
Ku.
Tertip
edilmi, dzenlenmi.
-NNar
Natvin
Nehir
Nefir
Nemin
Nenk, Neng
Netmek, nitrnek
Nice
Ni
Ni te
Nite ki
Noliser
Nihan ender nihan
N
N
etmek
Nuiit, naat
Ate.
Kuvvetsiz, zayf.
Gndz. Leyl nehar : Ge
ce ve gndz.
Karvanlarda kullanlan kz
boynuzu veya bir kabuklu deniz hayvanndan yaplan hareket borusu.
Islak, nemli.
Ar, namus.
Ne etmek, ne yapmak.
Nasl.
Bcek
inesi.
Zehir.
Nasl.
ki.
Ne olur.
Gizlinin iinde gizli.
ilecek ey. '
Nasl
mek.
-0Od
Ate.
Olar
Ohgr
Oh ser
Onlar.
Ol.
Olur.
278
Olmadan,
Olmadn
yara-
yaplmadan,
tlmadan.
yilemek.
Onmak
-ge, k
ok.
nce, nceden, nden.
ndin
Zge
yknmek
Baka.
Benzemek.
-PPalas
Pashan
Per
Pertev
Pervaz etmek
Paavra.
Beki.
Kanad.
Ik, parlt.
Umak.
Besleyip bytmek,
etmek.
yle ise, sonra.
Nasihat.
Gizli, sakl.
Sanat, i g.
n ve arka.
Dolu.
Perveri
Pes
Pend
Pinhan
Pie
Pi
pes
Pr
Rab
Rab
Rahim
terbiye
Allah.
Yol.
Allah.
Allah'n acyc
sfat.
279
Rabman
Rahmet ullahi Aleyh
Renc
Riyaz
sfat.
Baheler.
Ruen
Aydn, ak,
Riizgar
R'yet
Zaman.
Grme.
belli.
SSau samak
Dnde
Sad hezar
Yz bin.
Temizlemek.
Temiz.
Ders.
Sayma, hesaplama.
Ayldktan sonra uurun ye
rine gelmesi, kendine gelmek.
Gizli, emin.
Sene, yl.
Reis, ba.
Tasavvuf yoluna girmi olan
ve bu yolda yryen.
Feridddin' Attar'n Mant.
kut Tayr adl eserinde ge.
en eyh San'an. nce ok
bilgili ve takva sJibi bir zat
olan eyh San'an grd
bir rya zerine Diyar- Rii
ma gider. Orada bir hristi
yan kzna fLk olur. Onun
uruna domuz obanl ya.
par. eyhlii ve takvay b
rakr.
Daha sonra tekrar
bal.
Safi
sari
klmak
Sabak
Sa
Sahv
Sak
sa.
Silar
Silik
San'an
280
doru
San u
Sanu sane
Samir-i gavi
Sapa
Sayd
Savul yort
Sayru, sayr
Saye
Sayvan
Sebak
Seb'a-i seyyare
Sebel, sebal
Sekban
Sekr
Sema'
Seng, senk
Ser d
Settar J uyub
Seyr'il Allah
Ta.
Souk.
Ayplar
rten.
~Ilah.
Allah'a
doru
seyr.
doru
Sn k
srat
K r i<.
Sikkin
Sin
Siva
Sovarnak,
Baka, gayr.
suvarmak
Su b h
sud
suk
Sur-
Allah'a
yaknlama.
israfil
Sulamak, su vermek.
Sabah.
Fayda.
ar, pazar.
Drt byk melekten (Cebrail, Azrail, Mikail, srafin
21
eker.
Kemik.
Geveklik.
ad
olmak
ah-
kevneyn
i kir
kreden.
ar
ehir.
efi'
efaat
e h d
Bal.
ek
phe.
eden.
ekkerltan
eker kaml.
em'
Mum.
ems
Gne.
erha
ey'en
Bak yaras.
llllah
Allah
iin bir ey an
gelen dilenci sz.
Allah'n emirlerinin btn.
lahi kanunlar.
Sevgiden dolay akln kay.
betmi, deli, divane olmu.
htiyar
kimse. Tasavvufta
tekkede bulunan bakan.
Lanet edilen eytan.
Aslan.
Av.
amna
eriat
e yda
eyh
eytan.
ir
ikar
liin
rzas
282
ol
u.
olup
ular
ride
u.
Perian.
um
Uursuz.
unlar.
umar
Say.
Comak.
eylemek
-TTaallk
Taat
Taban
Tabi
Tahtesseri
Taebed
Takva
Talib
Tamu
Tan
Tana kalmak
Tanlamak
Tank
armak.
te kalmak.
ahid.
Tarac
Tarik
Tarikat
Geree
Tar mar
Darmadan.
Yama.
Yol.
varan yol. Tasavvuita Allah'a ulamak iin tutulan doru yol.
Tara
Dar.
Tartmak
ekmek.
283
Teberra
Tecelli
Tecrid
Teferrc etmek
Tehi
Ternimet
Bo.
Tamamiyle.
Seyir.
Okun ucundakl.-"Sivri demir.
Temai
Temren
Tersi
Hristiyan.
Tevi
Kantrmak,- mhrl'-bulandr-
Tezcek
mak.
abucak.
Kl.
Ti
Tirnar eylemek
Tiryak
Tnmak
Toy
Toylamak
Tiir
Tutmak
Tuyur
Trib,
Ttn
Toprak.
Duman.
-UUcb
Umak
Ufutmak
Kendini beenme.
Cennet.
Gururla ban
yrmek.
Uru
Hrsz.
Urulamak
almak.-
kaldrarak
284
ok byk.
Umut.
ok byk deniz.
V urmak.
Yukarya do~ru ykselmek.
Ulu
Umu
umnan
Urmak
Urc etmek
Unulmak
Uryin
Us
U san
Yarann
olmas.
Akl.
Gafil,
U
Uatmak
iyi
plak.
aklsz.
te.
Boaltmak,
dkmek.
Uak
Aklar.
utmak
Uzlet
OyUnda kazanmak.
tnzivaya, yalnzlia ekilme.
-0tn
Ses.
nlemek
mmet
seslerunek.
Bir dine uyan cemiyet.
te.
skt
tizmek
SUs anlamna.
Koparmak, ba~n zmek.
-VViclb
Vabdet
Vak'a
Vakt
285
Varuben
Varp.
V ecd
Veli
Veli
Velikin
Vciid
-YYaban
ssz
yer,
yabanc
yabanc kii.
yer veya
Yid
Yabanc.
Ya
Dman.
Yah
yi, gzel.
Yanmak, yandrmak.
Dost, sevgili.
Silah, lzumlu eya.
Hazrlk yapmak.
Yandurmak
Yar
Yarag
Yarak etmek
Yavi, yavu
Yavuz
Yaylak
Yavlak
Yazuk, yazk
Yedilmek
Yetrmek
Yleermek
Yil
Yitirmek
Yoluk
Yol orucu
Yol yera
Ynelmek
Kayp,
kaybolmu.
Kt, fena.
Yay la.
. ok, gayet fazla.
Su, gnah.
dare edilmek.
Ulatrmak,
eritirmek.
Yedirmek.
Yel, rzgar.
Kaybetme k.
ok.
Ha.rami, vol kesen, ekya.
Yol hazrl, yol eyas.
Bir yere doru evrilip git
meye balamak.
286
evre.
Yre
Yunak,
Yudum
yuvmak
Ykamak.
Ykadm.
-ZZag
Zagal
Zahfr
.Zahn
Zebi, zi
Zecr
Zerk
Zeyrek
Karga.
Kalpazan. Sahtekar.
Grnen, grn. Zahirde
Grnte .
Yara.
Ne ho, ne kadar gzel. Ne
de, amma da.
nlemek, yaptrmamak.
Ri ya.
Akll.
Zi
Klk kyafet.
Zl
Zillet
Alaklk.
Zinhar
Sakn.
Zit
irkinlik.
Ululuk sahibi olan Allah.
Zahitlik, sofuluk. Yalnz g.
nahtan deil, pheli eyler
den bile kanma.
Hristiyanlk alameti olan ve
Zlcea
Zhd
Znnar
papazlarn
taktklar
kuak.
Fiat :
20 TL.
--
--