Professional Documents
Culture Documents
ANAYASA
h ukuku
Kpss K aynak Arivi - Kpss Dokm an Arivi
https://ww w .facebook.com /KpssKaynakArsivi
I
TIKLAYIN:
facebook:
Kpss Kaynak Arivi
Kpss Dkman Arivi
EAJ N E M C E
YK
Vakf niversiteleri
^
HSYK
TBMM dndan da Cumhurbakan seilebilmesi
Cumhurbakannn Anayasa deiikliklerine alt kanunlar meclise tek
rar geri gnderebilmesi ve bunlar halkoyuna sunabilmesi
Anayasa deiikliklerinin gizli oyla ve 3/5 ounlukla kabul edilebilme
si (1987 deiiklii)
^
Babakann gerektiinde Cumhurbakanndan bakanlarn azlini iste^^^^^^^^^H m es^^^ajbakanm n^nens^zenn^C um hurbajI^^
S S N /^ V N C E S N D E :
tS C M C E
E N N E M C E N O K T /^ /^ R
hs-
s.
i.
i.
^
^
2S^
^
^
"S.
^
'2S.
^
js-
^
s.
^
s.
s.
2S.
"2S.
^
"js.
2S.
s.
2S.
s.
sa.
Seimler ve halk oylamas. SERBEST, ET, GZL, TEK DERECEL, GENEL
OY. AIK SAYIM ve DKM ESASLARINA gre varg ynetim ve deneti
mi altnda yaplr.
Milletvekili genel ve ara seimlerine, halkoylamasna, mahalli genel se
imlere itiraki temin iin kanunla para cezas dahil gerekli her trl ted
bir alnr hkm Anayasada seimlerin serbestlii ilkesinin yine Anayasada ngrlen bir istisnasdr.
18 yan dolduran vatandalar seme ve halkoylamasna katlma hakkna
sahiptir. 18 yan dolduran vatandalar istisnalar dnda siyasi partiye
ye olabilirler.
s.
Silahl kuvvet mensuplar, hkimler ve savclar, Saytay mensuplar, ka
mu kurum ve kurulularnn memur statsndeki grevlileri, yaptklar
hizmet bakmndan ii nitelii tamayan dier kamu grevlileri, yksek
yarg organ mensuplar, yksek retim ncesi renceleri siyasi partile
re ye olamaz.
^
Yabanclar seme hakkna, seilme hakkna, siyasi faaliyette bulunma
hakkna, halk oylamasnda oy kullanma hakkna sahip deildir. Sadece
vatandalar bu hakka sahiptir. Yurt dnda kamet eden Trk vatandalar
da oy kullanabilir.
^
Askeri renciler, silhaltnda bulunan er ve erbalar, taksirli sulardan
hkm giyenler hari olmak zere ceza infaz kurumlarnda bulunan h
kmller ov kullanamazlar. Yani tutuklular, taksirli sutan hkm giyenler
oy kullanabilir. Astsubay ve subaylar oy kullanabilir.
^^^^^^^^SJ^|asijgartne_ncedenjTe^^
^
"S.
s.
"S.
2S.
^
KANUN-I:
-Katlanlann V2+I
- ye tamsaysnn V2+I
En az 48 saat gemeden
Kanun Teklifi-
G.Kda grlemez.
(En az 1 milletvekili)
mzal + Gerekeli
Komisyonlar
,,----------- ^
Kanun Tasars
45 GUN
(Bakanlar Kurulu)
Grme
Oylama
Red
Kadk
-N
- Maddelerine geme
Reddedilen Tasar/Teklifler
-Tm zerinde
- Tm [*son^ylama]
1 tam yl gemeden
grlemez.
Kabul
Kanunlama^
KANUN
TEKLF
TASARI
Mlktvckillcri
tarafndan verilir.
:nlu
taralndan \eriltr.
TBMM BAKANLIINA
KOMSYON
lgili komisyon tasan veya
teklifleri aynen ya da deitirerek
kabul edebilir ya da reddedebilir.
Sonucu, bir raporla en gcc 45
gnde TBMM
Bakanlna
sunar.
TBMM BAKANLII
GENEL KURUL
Genel Kurul'da nce tasan veya
teklifin tm zerinde grme
alr.
Sonra
nerinin
maddelerine geilmesi oylanr.
Kabul edilmezse neri reddedilmi
olur. * Kabul edilirse tek tek
maddeler grlr. - En son
tasan veya teklifin tm oylanr.
Genel Kurulda nerinin tm iin
yaplan son oylamada;____________
Kabul edilirse, o an
kanun
halini
alr
(kanunlar). Kabul edilen
kanunlar Cumhurbakam'na
gnderilir,
Kabul
15 gn iinde:
veya
edilmezse,
reddedilmi
olur.
Reddedilen neriler ayn
yasama dneminde I tam
ili___gemedike
tekrar
CUMHURBAKANI
RGDE YAYIMLAR
T ^M
GER GNDE
MYE
yeni
RGde
yaymlamak
zorundadr.
bir
deiiklik
yaparsa
geri gnderebilir.
MLLETVEKL SEMLER
Seimler normal olarak 4 ylda bir yaplr (2007 Anayasa deiiklii)
Bu normal srenin ertelenmesi veya ne alnmas durumlan olabilir.
Seimlerin
Geriye Normal Sre Bitmeden Seimlerin Yenilenmesi
A. TBMM'nin Yenilemesi (Erken Seim)
Braklmas
TBMM geriye alabi B. Cumhurbakan'nm Yenilemesi (Erken Seim)
CUMHURBAKANI
lir.
Diledii
her
TBMM
zaman deil sadece -TBMM diledii her zaman -Cumhurbakam diledii her zaman seim
sava
nedeniyle seimleri yenileyebilir._____ leri yenileyemez.
seimler yaplamazsa
-Yenileme kararm Parla -Bakanlar Kurulu'nun belli hallerde 45
1 yl erteleyebilir.
mento karan ile almaktadr. iinde kurulamamas ya da kurulduu
halde gvenoyu alamamas durumunda
yenileyebilir. ___________________________ _
-Karan nitelikli ounlukla -Bu hallerde de yenilemek zorunda deildir,
deil, basit ounlukla isterse (ihtiyari olarak) yeniler.
(katlanlarm yansmdan bir
fazlasnm karan ile) ahr.
Seim gnn kendi belir
ler.
E R K E N SECM (Seimlerin
Normal
4 Y IL
^T B M M
-- CB
Seimlerin
^ 5 Gnde BK kurulamaz^
^ B M M Bakanmm
+
Koullard^
grn alr.
90 Gn Sonra
'
.seim
Yenilenmesi
* Seimlerin yenilenmesi karannBK 48 saat iind^ R.G.de yaynlar.
Tarihi TBMM belirler.
TBMM
Genel Yetki,
koulsuz olaral
.seim
Dilediinde
->
seim karan
A R A SECM
Ara Secim Dnemi
Seim
30 Ay
6 Ay
1 Yl
seim
I stisna 1
stisna 2
Kural: Boalan milletvekillikleri iin TBMM istersem 1 kez ara seime gider.
30 av gemeden
Son 1 yl kala
2001 Anayasa Deiiklii; Seim Kanunlannda yaplan deiiklikler, yrrle girdii tarihten itibaren ] yl iinde yaplacak seimlere
uygulanmaz.
1995 Anayasa Deiiklii; Seim Kanunlar, temsilde adalet
ve
y netim de is tik r ^
lkemiyde eyim sistemi: %1Q barail dHordt sistemidir. fBu hkm Anayasada deil, seim kanununda yer alr.)
.
Seim evrelerini ve karaca mv.ni-^ YSK belirler. lkemizde 85 seim evresi vardr. M 8-^ I 19-3>2 36- +^ 3 / Seim evresi
Y A S A M A S O R U M S U Z L IJ L
[Krs Dokunulmazl]
- 111. Kaldrlamaz.
Yasama faaliyetlerindeki^O y
Eylemi korumaz.
V* Sz
"^Dnceyi
Y A SA M A
M U A F Y E T L E R
II. Sorgulanamaz.
III. Tutuklanamaz.
Yarglanamaz.
^ V. Cezalandrmay erteler.
SORUMSUZLUK
DOKUNULMAZLIK
Cezai adan mutlak bir koruma salar. Cezalandrmamay ifade eder (Cezalandrmay engeller).
Milletvekilini, yasama fonksiyonu (meclis almas)
ile ilgili fiillerinden korur.
Mutlaktr.
Nispidir.
Sorumsuzluk kaldrlamaz.
~^Soru---! milletvekili
Meclis Aratrmas
- B.K.
-Genel Grme
S.P. Gruplar
TBMMNN
^20 milletvekili
Hkmeti
Denetleme Yollar
20 mv,
SYASAL Sorumluluk
^ 2+2 ay
Yce Divana Sevk Karan t;;;;- Bakan --- der.
^Babakan
Hkmet der.
-Gndeme Alma
^Yce Divana Sevk Karar
Gensoru sonucu den veya Meclis Soruturmas sonucu Yce Divana sevkedilen
Babakan ya da Bakanm milletvekillikleri dmez.
Siyasi Parti Gruplan Meclis Soruturmas ile ilgili grme yapamazlar.
Kabul Edilme
ounluu
Genel ve zel Af
lan
Anayasa'nn
Deitirilmesi
Para Baslmas
Bte Kanunu
Kesin Hesap
Kanunu
Oylama
Usul
Ak oy
Gizli Oy
Ak oy
Ak oy
Ak oy
Cumhurbakan'nn Geri
lem
Tr
Yargsal Denetimi
Kanun
Anayasa Mahkemesi
tarafndan denetle
nir.
Kanun
Anayasa Mahkemesi
tarafndan denetle
nir.
Kanun
Anayasa Mahkemesi
tarafndan denetle
nir.
Cumhurbakan Bte
Kanunu hari buradaki
kanunlarn hepsini meclise
1 5 gn iinde geri gndere
bilir. Geri gnderm ede de
nitelikli ounlukla kabul
gerekmez.
Kanun
Anayasa Mahkemesi
tarafndan denetle
nir.
Cumhurbaskamnca aeri
GNDERLEMEZ
Kanun
Anayasa Mahkemesi
tarafndan denetle
nir.
T B M M ye geri gnderilir.
Tekrar kabulnde daha
nitelikli oy gerekm ez.
T B M M ye geri gnderilir.
Tekrar kabulnde daha
nitelikli oy gerekm ez.
Milletleraras
Antlamann
Onaylanmasnn
Uygun Bulunmas
Ak oy
Kanun
Milletleraras
Antlama yargsal
denetime kapaldr.
Ancak uygun bulma
kanunu Mahkem esi
tarafndan denetle
nir.
KHK karlmasna
izin veren Yetki
Kanunu
Ak oy
Kanun
Gndermesi
Olaan veya
Olaanst Dnem
KHK'larm
TBMMce Onay
lanmas
Milletvekillerinin
denek, Yolluk,
Emeklilikleri
sa M ahkem esi
tarafndan denetle
Ak oy
Kanun
edilir. (H er artta
1 3 9 dan az olam az.)
Ak oy
Kanun
nir.
Olaanst KHK,
Anayasa Mahkemesi
tarafndan denet
lenmez.
T B M M ye geri gnderilir.
T ekrar kabulnde daha
nitelikli oy gerekm ez.
T B M M ye geri gnderilir.
tarafndan denetle
nir. .
tzk ve
tzk Deiiklii
Milletvekilliinin D
rlmesi
(Bu konuda ayrca yaplan
tabloya tekrar baknz)
Seimlerin Yenilenmesi
(Erken Seim)
Sava lan
TSKnn yabanc lkeler
de- Yabanc silahl kuv
vetlerin Trkiyede bu
lunmas tezkeresi
Cumhurbakannm
Vatana hanetle Sulandrlmas
iemTOrfl
Devamszlkta ye
tam saysnn salt
ounluu oyu (276
oy)ile der.
Dier dme durumlannda Basit salt
ounlukla (139dan
az olamaz.)
Basit salt ounlukla
(139dan az olamaz.)
Basit salt ounlukla
(139dan az olamaz.)
Basit salt ounlukla
(139dan az olamaz.)
Uya tam saysnn
3/4nn oyuyla (414
oy)
lk iki tur 2/3, nc
tur ye tam saysnn
salt ounluu,
drdnc tur basit
ounluk
Parlamento
Denetime kapa- ;
,
Ak oy
Parlamento
Karan
1
i1
Denetime kapaldr.
Ak oy
Parlamento
Karan
j (Kuralilem)
Ak oy
Parlamento
Karan
Anayasa Mah- |
kemesi tarafn
dan denetlenir.
Parlamento
Karan
Bavuru yapla
bilecek haller
iin Anayasa
Mahkemesi
tarafndan
denetlenir.
Parlamento
Karan
Parlamento
Karan
Denetime kapa
ldr.
Denetime kapa
ldr.
Ak oy
Parlamento
Karan
Denetime kapa
ldr.
Ak oy
Parlamento
Karar
Denetime kapa
ldr.
Gizli Oy
Parlamento
Karan
Denetime kapa
ldr.
yelikle
badamayan
grevleri
srdrmede
srarda oyla
ma (Gizli oy)
Ak oy
Ak oy
Anayasa Mah- ^
kemesi tarafn
dan denetlenir. |
-Meclis So
ruturmas
almas
isteminin
karara ba
lanmas (Gizli
oy)
Parlamento
Karar
Denetime kapa
ldr.
Gizli Oy
Parlamento
Karar
Denetime kapa
ldr.
Bakanlar Kurulunun
veya bakanlarn
drlmesi, ye tam
saysnn salt oun
luu (276 oy) ile
Uye tam saysnn salt
ounluu oyuyla
reddedilebilir.
Sadece olum
suz (gvensiz
lik) oylar
saylr. (Ak
oy)
Parlamento
Karar
Denetime kapa
ldr.
Ak oy
Parlamento
Karar
Denetime kapa
ldr.
Ak oy
Parlamento
Karar
Denetime kapa
ldr.
Gizli oy
Nitelikle ounlukla
Gizli oy
Parlamento
Karar
Parlamento
Karar
Denetime kapa
ldr.
Denetime kapa
ldr.
Kamu Badenetisinin
seimi
Gizli Oy
Parlamento
Karar
Denetime kapa
ldr.
Kalknma planlarn
onaylamak, meclisin
tatile girme karar. Ba
kanlk Divan seimi.
Bakanlar Kurulunca
milletvekilinin grevlen
dirilmesi
Ak oy
Parlamento
Karar
Denetime kapa
ldr.
Meclis Soruturmas
nergenin kabul
basit salt ounlukla
(139dan az olamaz.)
Yce Divana sevk
nitelikli salt ounluk
la (en az 276 oy)
Meclis Soruturmas
Sonucunda Yce Divana
Sevk Karar
Gensoru
Bakanlar Kurulunun
grev srasnda gven
istemi
Bakanlar Kurulunun
greve balamasnda
gvenoyu
Saytaya, RTUKe ye
_______ seimi_______
Anayasa Mahkemesine
ye seimi
SS7A//W AieES^AJDE:
tSCMCE
S.
S.
S.
EN N E M L NOK^/\My^
>>.
>1
^
^
^
^
Js.
js.
^
^
i.
.
.
s.
c-
Yetki
ekil
Sebep
l.Grup -l.TablI Afet
"
(61+82^ -Z.Tehlikell salgn
3.Ar ekonomik
CB
^ 2 . id d e t olaylarnn
yaygnlamas
MGK
gr
alnr
SIKIYNETM
1876+1921+24+61+82
(dareyi rfiye)
R G de
yaymlanan
OHAL karar
hemen sunulur
aranmaz
bunalm
BK
iddet hareketlerinin
5 Neden
yaygnlamas
2.Sava
^3.Sava gerektirecek
durum
AY
MGK
^gr
4.Ayaklanma
alnr
>5.Vatan ve cumhuriyete
RGde
yaymlanan
skynetim karar
ayn gn sunulur
kuvvetli ve eylemli
kalkma, blnmezliin
tehlikeye dmesi
CB
BK
<
-SY
-OHAL
Konu
MGK
gr
hastalk
OLAANST HAL
(OHAL)
1961+1982 AN.
Sre
*Para
*Mal
*alma
Ykmllkleri
getirilebilir.
+
THler
a)Snrlanabilir.
b)Ksmen veya
tamamen
durdurulabilir.
Vetki Kanam
Ama
Olaan
BK
(1971)
Yasama
Blmnde
dzenlenmitir
Sre
1982- ^ den fazla kartlp
kartiamayaca
1961
Yalnz
Konu
ilkeler
KHK
Konu
Sosyal ve
Denetim
Ekonomik Haklar
Anayasa
Yetki Kanunu
Unemli
Mahkemesi
2^ruDu
tihatlarn] vedi
gre
^ Ksa sreli
Her
konu
KiiH&
Anayasa
Yargs
-> KHK
^ YK-KHK
kanunlarn hkmlerinin
yrrlkten kalkaca (1982
Anayasasnda
bulunmamaktadr.)
Olaanst
KHK
CB
- Siyasal H&
(1982)
Yrtme
Blmnde
dzenlenmitir
Sos-Ekon. H&
BK
S 9 J\ J/ n / N C E S N D E :
1^ L M C E
EA J N E M L
s.
Milli Gvenlik Kurulu Genel Sekreteri MGKnn yesi deildir. Genel Sekre
ter MGKnn sadece sekretaryasndan sorumludur. Dolaysyla kurulda ne
oy, ne de sz sahibidir,
s. Cumhurbakan, yaymlamas iin kendisine gnderilen bir kanunun baz
maddelerin uygun bulmasa bile tmn TEMM^e geri gnderir. Bu yet
kisini 15 gn iinde kullanabilir. Ancak 2001 yl deiikliine gre, ks
men uygun bulmad zaman, TBA/IM uygun bulunmayan maddeleri gr
lp tekrar geri gnderilebilir. nceden kanunu tekrar bastan grmek
zorundayd.
^ Yasama organnn, diledii her konuda ve istedii kadar ayrntya girerek
dzenleme yapabilmesine YASAMA YETKSNN GENELL denir. Bir ko
nuyu dorudan doruya baka bir yerden yetki alrnadan, ncelikli olarak
ve ilk-elden dzenleyebilmesine YASAMA YETKSNN ASLLG denir.
^
1982 Anayasasnda 1999 ylnda 4446 sayl Kanun ile yaplan deiiklik
sonras, Dantayn mtiyaz artlama ve szlemelerine ilikin yetkisi 2 ay
iinde gr bildirme olarak deitirilmitir.
^
Tali kurucu iktidar, Anayasay deitirirken Anayasada ve ilgili mevzuat
ta ngrlen deitirme usulleriyle baldr. Asli Kurucu ktidar bal de
ildir.
s. Cumhurbakannn hastalk ve yurt dna kma gibi geici olarak grevin
den ayrlmas hallerinde, TBMM Bakan Cumhurbakanlna veklet
eder.
s. 1982 Anayasasna gre. Genelkurmay Bakan grev ve yetkilerinden
dolay Babakana kar sorumludur.
^
Devlet Denetleme Kurulu ASKER kurulular ve YARGI organlarn denetleyemez.
^
Milli Gvenlik Kurulunun olaan toplants iki ayda bir yaplr. MGK Baka
n Cumhurbakandr ve gndemini de Cumhurbakan belirler. Ancak
Cumhurbakan olmad zaman MGK, Babakann bakanlnda toplanr,
js. 1982 Anayasas'na gre, milli gvenliin salanmasndan ve silahl kuvvet
lerin yurt savunmasna hazrlanmasndan TBMMVe kar Bakanlar Kurulu
sorumludur.
^
Merkezi idarenin tara kurulular; il, ile, bucak ve blge idaresidir.
23. 1982 Anayasasnda Savtav ve Yksek Seim Kurulu vksek
nUrak savlmamstr. Anayasaya gre yksek mahkemeler unlardr:
o
Anayasa Mahkemesi
o
Uyumazlk Mahkemesi
o
Dantay
o
Yargtay
o
Askeri Yargtay
o
Askeri Yksek dare Mahkemesi
s. Bakanlar Kurulu'nun hkmetin genel siyasetin yrtlmesinden birlikte
sorumlu olmas. Babakann TBMM yeleri arasndan Cumhurbakan ta^^^^j^alMan atanmas. TBMMVe ait olan yasama yetkisinin devredilemem<^ci
Yasalarn
Anayasaya
aykr
olmamas
1924,
1961
ve
1982
I"?.
Milletleraras
antlamalarn
onaylamasn
kanunla
uygun
bulmak I
js. Devlet Denetleme Kurulu Cumhurbakanlna bal olarak alr ve Cumhurbakamnn istei zerine denetleme yapar. Kendiliinden harekete'
geemez.
^
TBMM bilgi edinme ve denetim yollar: Soru, Gensoru, Genel grme, 1
Meclis aratrmas ve Meclis soruturmasdr.
I^
Anayasa Mahkemesinin Yce Divan sfatyla yarglad kiiler unlar
dr:
o
Cumhurbakan
o
TBA4M Bakan
o
Bakanlar Kurulu yeleri
o
Yksek Mahkeme bakan ve yeleri ile Savc ve vekilleri
o
Saytay yeleri
o
HSYK yeleri
o
Genelkurmay Bakan, Kara-Deniz-Hava Kuvvetleri Komutanlar ile Jan
darma Genel Komutan
s. TBMM Bakanlk Divan yeleri: TBMM Bakan, TBMM Bakan vekilleri,
TBMM dare amirleri ve TBMM Ktip yelerinden oluur.
1982 Anayasasna gre TBMM, ilan edilmi bir olaanst hl sresini
her defasnda en ok 4 aylna uzatabilir.
Kanun hkmnde kararnameler, Resm Gazete'de yaymlandklar gn|
yrrle girerler, ancak yrrlk tarihi olarak daha sonraki bir tarih de
gsterilebilir.
^
Milletvekili olmayp da milletvekili seilme yeterliliine sahip kiiler, ba
bakannn nerisi zerine Cumhurbakannca bakan olarak atanabilir,
Kpss K aynak Arivi - Kpss Dokm an Arivi ~
https://ww w .facebook.com /KpssKaynakArsivi
s.
s.
Js. Kanun tasars Bakanlar Kurulu, kanun teklifi milletvekilleri tarafndan hazr
lanr.
Kamu grevlisi, anayasal kanunsuz emir hkm uyarnca, konusu su te
kil eden emri hibir ekilde yerine getiremez, yerine getirdii takdirde
sorumluluktan kurtulamaz.
"23. RTK dokuz yeden oluur ve yeleri TBMMce gizli oyla seilir.
^
Ky; Bayndrlk ve skn Bakanl ile Salk Bakanlnn gr alndktan
sonra ileri Bakanl ilemiyle kurulur.
^
Kars im za: Parlamenter sistemde, sorumsuz konumdaki devlet bakannn yapt ilemlerle ilgili sorumluluun, bu ilemlerde imzalar bulunan
babakan ve bakanlara ait olmasdr.
S.
23.
Cumhurbakan
Anayasa
Mahkemesi
(17)
Yargtay
HSYK
14U Y E
Cumhurbakan 4 kiiyi
resen seer.
Cumhurbakamna di
er 10 yeyi seerken aday
gsterecekler; Yaratav (3).
Danstav (2). Askeri Yaratav
(1). AY M (1). YK (3)
Yalnzca Yargtay Genel
Kumlunun kendi yeleri
arasndan belirleyecei 5er
aday arasndan Cumhuriyet
Bassavcs ve
Bassavc
Dier
yelerinin
tamam
Vekili
Dantay
Askeri Yar
......O t o
Askeri Yk
sek dare Mah
kemesi
1/4 ye
Tamam
Tamam
Uyumazlk Mahkemesi'nin tm yeleri,
23.7.2008 tarihli Kanun deiikliinden sonra
Yargtay (5+5), Dantay (2+2), Askeri Yargtay
(3+3) ve Askeri Yksek dare Mahkemesi (2+2)
Genel Kumllan'nca kendi bakan ve yeleri
arasndan seilerek belirienmektedir.
Bakan, Anayasa Mahkemesinin yelerinin
arasndan Anayasa Mahkemesince grevlendin-
Uyumazlk
Mahkemesi
(12+12)+1Ba
kan = 13 ye
Saytay
Yksek Se
im Kurulu (7+4)
HSYK
(22+12)
3/4 ye
aeir,__
4 (JYE (Hukuku re
tim yeleri ve avukatlar
arasndan)
- 2 Doal ye
HSYKnm
Setikleri
- AB (Bakan)
YSK
7 asil
4 yedek
-4-B
' 22 asil ye
' 12 yedekliye
' 4 yl grev
' Tekrar yelik var
3 Dantay (2 Yedek)
6 yl
- AB Mstear
HSYK
4 Yargtay (2 Yedek)
-* Avukatlar
5 Yargtay (5 Yedek)
10y<
UY. M H K .
- 3 -YA RG IT A Y (3 Yedek)
13 asil
12 yedek
4 yl
2 - DANITAY (2 Yedek)
- 1 - TRKYE ADALET AKAORMS {] Yedek)
7- 1. snf adli
10 ye
->3-1. snf idari
Hkim
Savc
Hkim
Savc
YCE
DVAN
- Bakan
- 0ye
Ba^vclan +Yargu\ Cumhuriycl
Basavc Vekili
- Kr K. K.
Deniz K. K.
- Hav K.. K.
- jarxUrma C. K.
T \^-
st Kademe Yneticileri
- 4 ye
RESEN
> 14^CB
1. S m f Hkim - Savclar
ANAYASA
MAHKEMES
45 ya
>- +
Serbest Avukatlar
- 3 ye Y K
- 2si hukuku
17 asil ye
12 yl grev
Tekrar yelik yok
65 ya zorunlu
emeklilik
45 ya
-> 3 ye Y A R G IT A Y
-> 2 ye DANITAY
- 1 ye ASKER Y A R G IT A Y
- 1 ye A Y M ('AskeriYksek dare Mahkemesi;
2 ye: SAYITAY
- Anayasa Mahkemesi (14 ye)
> 3
TBMM
-> 1 ye: BA RO BAKANLARI (Serbest Avukatlar arasndan)
Gizli Oy
4
(l)tu r
2/3
1
(2) tur
276
(3) tur
En ok oy
2 aday
CB'nin
Setikleri
EKL BAKIMINDAN
K a n m
60
GN
Cumhurbakan
TBMM ye tam saysnn
Meclis tz
Cumhurbakan
KHK
TBMM ye tam saysnn
1/51
ktidar partisi meclis grubu
Ana muhalefet meclis grubu
*ekil bozukluuna dayanan iptal davalar Anayasa
Mahkemesince ncelikle incelenip karara balanr.
Normlar
Soyut Norm Denetimi
Anayasa Deiiklii
[PTAL DAVASI]
Hususlar
ekil
ekil
Sre
Kimler
R G de
*C B
yaymdan itibarer
* 1/5 mv.
10 gn
Anayasa
^KANUN
Mahkemesinin
K H K
Anayasava
------ Esas
>.TBMM tz
Uygunluk Denetimi
ekil
R G de
yaymndan
Esas
itibaren
ekil
60
^ Esas
: Grlen Dava
[DEF / T RA Z YOLU)
"Mahkeme
GN
tzk /
Ama
Meclis
Gruplar
K/JBUL
RED
RG
RG
'
Konu
Muhalefe
talebi ile
^ Sebep
Ana
veya
* 1/5 mv.
* ktidar " Partisi
re sen
*C B
'
ekil Bakmndan
c)Meclis tznn,
(l)Anayasa deiikleri.
a, b ve c iin ekil ve esas bakmndan, d iin
sadece ekil bakmndan iptal davas alabilir.
Bir normun Anayasaya aykrlnn iddia edilerek
Anayasa Mahkemesinde iptal davas almasyla
gerekletirilen denetimdir.
Normun uyguland somut bir dava ya da olay
yoktur. Normun RGde yaymlanmas ile iptal
davas alabilir.
Soyut norm denetimi, Anayasada belirtilmi
organlar tarafndan harekete geirilebilir. ptal
davas amaya herkesin hakk yoktur.
ptal davas ama sresi snrsz deildir. 60 ve
10 gn olmak zere sreler sz konusudur.
Anayasa Mahkemesinin iptal davas sonucunda
verdii ret kararlar iin somut norm denetimine
bavurmada 10 yllk sre engeli bulunmamakta
dr.
* ptal davasnda Anayasaya aykrlk denetimi
yalnzca Anayasa Mahkemesi tarafndan yaplabi
lir.
* ptal davas ile normun iptali istenir.
* Anayasa Mahkemesi resen yani iptal davas
almadan harekete geemez.
r^
Esas Bakmndan
^ e k f^ E m w ;a J ^ ^
Anayasa'nn
-Yksek Seim Kurulu nun kararlan aleyhine baka bir mercie ba
vurulamaz (Md. 79). Yani kararlan kesindir.
-Anayasa Mahkemesi nin kararlar kesindir (Md. 153).
-Cumhurbakan'nn tek bana yapaca ilemler yarg denetimi d
ndadr (Md. 125).
-Cumhurbakanl Kararnamesi de Cumhurbakan'nn tek bana
yapt ilemlerden olduuna gre, yarg denetimi dndadr.
-Milletleraras antlamalar, OHAL, skynetim ve sava halinde
karlan KHK'lar ile nklp Kanunlan Anayasa Mahkemesi'nin denetimi
dndadr (Md. 90, 148, 174).
-stisnalar hari parlamento kararlan kural olarak Anayasa Mahke
mesi'nin denetimi dndadr.
Saytay'n kesin hkmleri hakknda ilgililer 15 gn iinde bir ke
reye mahsus karar dzeltme isteminde bulunabilirler. Bu kararlar dolay
syla idari yarg yoluna bavurulamaz (Md. 160).
* Vatandalktan karma ile ilgili karar ve ilemlere kar yarg yolu
KAPATILAA/IAZ (Md. 66).
S S M /W AJCESAJDt::
tSJZMJZE
EM N E M L M O K ^ ^ ^ R
^
^
^
"S.
^
^
"S.
^
^
^
^
s.
'2S.
"js.
^
^
s, TBA/IM ye tam saysnn bete biri tutarndaki milletvekili, bir kanuna kar
Anayasa Mahkemesinde iptal davas alabilir.
"S. Anayasa deiikliklerinin esas bakmndan denetimleri yaplamaz, sadece
ekil bakmndan denetimleri yaplabilir.
a. Hkimler ve savclar adli deil idari grevleri ynnden Adalet Bakanlna
baldrlar.
. Bakanlar Kurulu'nun bir kanun veya kanun hkmnde kararnameye kar^
Kpss Kaynak Arivi - Kpss Dkm an Arivi
https://ww w .facebook.com /KpssKaynakArsivi
i.
bir kouldur
1982 Anayasasnda aka ngrlmedii halde Anayasa Mahkemesinin
yerleik itihadna gre, kanun hkmnde kararnameler iin kanun hk
mnde kararnamenin ivedi ve zorunlu olmayan bir durumu dzenlemesi
Anayasaya aykrlk nedeni olarak grlmektedir.
Anayasa Mahkemesi, itiraz (defi) yoluyla nne gelen bir Anayasaya ayknhk iddiasnda, kanunun uyguland davaya bakan mahkemenin yetkili
olup olmadn ilk incelemede denetler.
ptal davas at^anlarn bu davay sresi iinde ap amadklar, dava ama
^
^
^
Js.
o
o
o
o
o
o
yetkilerinin bulunup bulunm ad, iptal ilemi itiraz yoluyla gelmise, ayn
kuraln iptalinin daha nce bir baka itiraz yoluyla gelen iptal istem inde
reddedilip reddedilm edii ve reddedilm ise, 10 yl geip gem edii, iptal
istem inde bulunan m ahkem enin, davaya bakan m ahkem e olup olmad
Anayasa M ah kem esinin ilk incelem e evresinde deerlendirilir
Kanunlarn ekil asndan denetim i, son oylam ada ngrlen ounlukla
yaplp yaplm adyla snrldr.
Anayasa M ah kem esinin iptal kararlan geriye yrm ez.
Cum hurbakannn Dantay yelerinin d rtte birini atarken Yargtay yele
rini a ta m a yetkisi yoktur. Cumhurbakan, sadece, Yargtay Genel Kuru
lu nun kendi yeleri arasndan seerek gsterecei 5 aday arasndan Yar
g tay C um huriyet Ba Savcsn ve ayn usulle gsterilecek dier bir 5 aday
arasndansa Ba Savc Vekilini atayabilir. Yargtay yelerini HSYK atar.
1 9 8 2 Anayasasnda Savstav ve Yksek Seim Kurulu yksek m ahkem e
olarak saylm am tr. A nayasaya gre yksek m ahkem eler unlardr:
A nayasa M ah kem esi
U yum azlk M ah kem esi
D antay
Yargtay
Askeri Yargtay
Askeri Yksek dare M ahkem esi
S ky netim de skynetim kom utannn ald kararlar. Cum hurbakannn
te k bana ald kararlar, m em urlara verilen uyarm a ve knam a cezalar ve
askeri personele verilen disiplin cezalan YARGI DEN ETM D I IN D A D IR .
B U N A YASAM A KISINTISI D EN R .
o
o
o
o
o
o
o
o
Cum hurbakan
Bakanlar Kurulu yeleri
T B M M Bakan
Yksek M a h k e m e bakan ve yeleri ile Savc ve vekilleri
Saytay yeleri
HSYK yeleri
Genel Kurm ay Bakan
H ava, Kara, D eniz Kuvvetleri Komutanlar ve Jandarma Genel Komutan
ANAYASANIN DETRLMES
GRME
KABUL
(330) 3 / 5 ^ Nitelikli ounluk ^ 2 / 3 ( 3 6 7 )
(3 3 0 ) 3 / 5 5 Nitelikli ounluk 5 2 /3 (3 6 7 )
CUMHURBAKANI
Halk Oylamas (ZORUNLU)
>
>
>
Nitelikli ounluk ^ 2 /3 (3 6 7 )
CUMHURBAKANI
- Halk oylamas (HTYAR)
ONAY
Bte Kanunu hari kanunlar Cumhurbakannca Meclise qeri qonderilebilir. Geri anderilen kanunun tekrar kabul edilmesi iin nitelikli
coounluk aranmaz. lk kabul edildii savvla
hatta 139dan az olmamak artyla ilk kabul
edildii saydan daha az bir sayyla bile kabul
edilebilir. (Ancak genel ve zel af kanunu geri
gnderildiinde yine ilk kabul says olan bete
le kabul edilir.)
BRNC BLM
GENEL HKMLER
MADDE 12: Temel Hak ve Hrriyetlerin zellii
MADDE 13: Temel Hak ve Hrriyetlerin Snrlanmas
MADDE 14: Temel Hak ve Hrriyetlerin Ktye Kullanlmamas
MADDE 15: Temel Hak ve Hrriyetlerin Kullanlmasnn Durdurulmas
xMADDE 16: Yabanclann Durumu
KNC BLM
KNN HAKLARI ve DEVLER
MADDE 17: Kiinin Dokunulmazl, Madd ve Manev Varl
MADDE 18: Zorla altrma Yasa
MADDE 19: Kii Hrriyeti ve Gvenlii zel Hayatn Gizlilii ve Korunmas
MADDE 20: zel Hayatn Gizlilii
MADDE 21: Konut Dokunulmazl
MADDE 22: Haberleme Hnriyeti
MADDE 23: Yerleme ve Seyahat Hnriyeti
MADDE 24: Din ve Vicdan Hnriyeti
MADDE 25: Dnce ve Kanaat Hmyeti
MADDE 26: Dnceyi Aklama ve Yayma Hmyeti
MADDE 27: Bilim ve Sanat Hrriyeti Basn ve Yaymla lgili Hkmler
MADDE 28: Basn Hnriyeti
MADDE 29: Sreli ve Sresiz Yayn Hakk
MADDE 30: Basn Aralannn Korunmas
MADDE 31: Kamu Tzel Kiilerinin Elindeki Basn D Kitle Haberieme Aralanndan Yararianma Hakk
MADDE 32: Dzeltme ve Cevap Hakk Toplant Hak ve Hniyetleri
MADDE 33: Demek Kurna Hmyeti
MADDE 34: Toplan ve Gsteri Yry Dzenleme Hakk
MADDE 35: Mlkiyet Hakk
Haklarn Korunmasyla lgili Hkmler
MADDE 36: Hak Arama Hrriyeti
MADDE 37: Kanun Hkim Gvencesi
MADDE 38: Su ve Cezalara likin Esaslar
DRDNC KISIM
MAL ve EKONOMK HKMLER
BRNC BLM
MAL HKMLER
Bte
MADDE 161: Btenin Hazrlanmas ve Uygulanmas
MADDE 162: Btenin Grlmesi
MADDE 163: Btelerde Deiiklik Yaplabilme Esaslar
MADDE 164: Kesinhesap
MADDE 165: Kamu ktisadi Teebbslerinin Denetimi
KNC BLM
EKONOMK HKMLER
MADDE 166: Planlama; Ekonomik vc Sosyal Konsey
MADDE 167: Piyasalann Denetimi ve D Ticaretin Dzenlenmesi
MADDE 168: Tabi Servetlerin ve Kaynaklann Aranmas ve letilmesi
BENC KISIM
ETL HKMLER
MADDE 174: nklap Kanunlannn Komnmas
ALTINCI KISIM
GEC HKMLER
GEC MADDE 1- GEC MADDE 16
YEDNC KISIM
SON HKMLER
MADDE 175: Anayasann Deitirilmesi
MADDE 176: Balang ve Kenar Balklar
MADDE 177: Anayasann Yrrle Girmesi
S9Nr^TV N C E S N D E :
ANAYASA HUKUKU LE LGL NEML NOKTALAR
^
^
jg^
^
^
hkm eklenmitir.
Yksek Seim Kurulu yeleri Yargtay (4+2) ve Dantay (3 +2) yeleri ara
sndan kendi Genei Kurullarnca seilir.
darenin kurulu ve grevlerinin kanunla dzenlenebilecei, darenin, kuru
lu ve grevleriyle bir btn olduu. Mahalli idarelerin karar organlarnn,
kanunda belirtilen semenler tarafndan seilmek suretiyle oluturulaca
1982 Anayasasna gre kamu ynetimine ilikin ilkelerdir.
Hiyerarik denetim ve vesayet denetimi idarenin btnln salamaya
yneliktir.
Yasama organnn, diledii konuda ve istedii kadar ayrntya girerek d
zenleme yapabilmesine YASAMA YETKSNN GENELL denir. Bir konu
yu dorudan doruya baka bir yerden yetki almadan dzenleye bilmesine
YASAMA YETKSNN ASLL denir.
Olaan dnemde ve olaanst dnemde karlan tm KHKIar TBMMnin
onayna tabidir. Olaan KHKlar anayasal yarg denetimine tabiyken olaa
nst KHKlar yargsal tabi deildir.
Diyanet leri Bakanlna, Anayasada devlet tzel kiilii kapsamnda
(genel idare iinde yer alan biiminde) dzenlenmesinden tr, kanunla
kamu tzel kiilii verilemez.
Hiyerarik st, kanunda ak bir yetki olmadka astn yerine geerek ilem
tesis edemez. (kame Yasa - Anayasa Md. 137). kame yasann delin
mesi suretiyle yaplan ilemler yetki tecavz nedeniyle hukuka aykrdr.
Skynetimde skynetim komutannn ald kararlar, Cumhurbakannn
tek bana ald kararlar, askeri personele verilen disiplin cezalar YARGI
DENETM DIINDADIR. BUNA YASAMA KISINTISI DENR.
YKn ve RTKn kamu tzel kiilikleri Anayasada deil, kendi kurulu
kanunlarnda belirtilmitir.
Devlet Planlama Tekilatnn kamu tzel kiilii yoktur. Devlet tzel kiilii
ierisinde yer alr. DPT 1961 Anayasasnda dzenlenmi, dolaysyla ana
yasal bir kurulu iken, 1982 Anayasasnda dzenlenmemitir. DPT 2011
tarihinde ise lavedilerek yeni kurulan Kalknma Bakanlnn merkez birimi
olmutur.
Yaymlandklar gn TBMMye sunulmayan kanun hkmnde kararnameler
bu tarihte yrrlkten kalkar.
Referandum, halk giriimi ve halk vetosu gibi kurumlara yer veren siyasal
sisteme YARI DORUDAN DEMOKRAS denir.
Babakanln ayn zamanda bir idare organ olarak kabul edilmesinin ne
deni, Babakann ynetmelik karma yetkisinin olmasdr.
Kendini hukuka bal saymayan ve toplumla ilgili olarak her trl tedbiri
alma yetkisini tayan devlet trne POLS DEVLET denir.
Yasama yetkisinin devredilemeyecei ilkesi, 1982 Anayasasnda deitiri
lemeyecek maddeler arasnda saylmamtr.
Meclis Soruturmas ve Gensoru nergeleri milletvekilleri iin deil, ancak
ffnlii i'n/oAfn^ AritahHtr.
Kar$ imza: Parlamenter sistemde, sorumsuz konumdaki devlet bakannn yapt ilemlerle ilgili sorumluluun, bu ilemlerde imzalan bulunan
babakan ve bakanlara ait olmasdr.
Olaanst hal dnemindeki kanunun hkmnde kararnamelerin de Resmi
Gazetede yaymlanmas gerekir. Bu kararnameler Cumhurbakannn ba
kanlnda toplanann Bakanlar Kurulu tarafndan karlr.
^ Mahalli idarelerin seilmi organlarn geici olarak grevden uzaklatrma
yetkisi LER BAKANInndr. Bunlar grevden alma yetkisi ise Dan
taya (8. Dairesine) aittir.
^ TBMMnin denetim yollar: Soru, Genel grme, Meclis aratrmas. Gen
soru ve Meclis soruturmasdr.
^ Sosyal devletin amac frsat eitlii salamaktr.
^ YSKnn kararlar kesindir. Baka bir yarg yerine itiraz edilemez.
^ Bakanlklar kanunla kurulur ve kaldrlr.
Meclis i tz bir parlamento karar olmasna ramen, denetimi Anayasa
Mahkemesi tarafndan yaplmaktadr.
^ Yerel ynetimler zerk artn Avrupa Konseyi kabul etmitir.
^
dare 30 gn iinde yarg icararn yerine getirmelidir.
JSS Kanun hkmnde kararnamelerle Bte Kanununda deiiklik yaplamaz.
Ky, Atatrk Kltr Dil ve Tarih Yksek Kurumu, niversiteler ve kamu kuI
rumu niteliindeld meslek kurulularnn kamu tzelkiilikleri Anayasada
dorudan belirtilmitir. Ancak YK ve RTKn tzel kiilii anayasada
deil kendi kurulu kanununda belirtilmitir.
darenin sreklilii ve dzenli idare ilkeleri Anayasada belirtilmeyen
idare hukuku ilkeleridir.
^
I. Be Yllk Kalknma Plannn uygulanmaya konma tarihi 1963tr. u an
9. Kalknma Plan ierisindeyiz. Uygulama tarihi 2007-2013tr. Kalknma
planlar Bakanlar Kurulu tarafndan hazrlatl ve Bakanlar Kurulu nerisiyle
TBMM tarafndan kabul edilir ve yrrle girer.
karlacak bir kanun hkmnde kararnamenin Yetki Yasasnda belirtilmesi
gereken unsurlar, KHK'nin a) amac, b) kapsam (konusu^, c) ilkeleri, d) :
resi ve e) sresi iinde birden fazla kartlp ckartlamavacadr.
^ Milletvekilleri, btenin genel kurulda grlmesi srasnda gelir azaltc
ve gider arttrc nerilerde bulunamaz.
^ Tzkler kanundaki boluklarn doldurma amac tamaz.
^ Astn yerine geerek onun yetkisi dhilindeki bir konuda ilem yapma, s
tn hiyerarik yetkilerinden biri deildir. (kame Yasa)
^ Skynetim veya olaanst hl srasnda Cumhurbakannn bakanlnda
toplanan Bakanlar Kurulunun karabilecei kanun hkmnde kararnam eler,
1982 Anayasasna g re, yrtme organnn grevli olmasnn yannda ayn
zamanda yetkili olarak saylmasnn bir gstergesidir.
^ Bykehir belediyeleri ile ilk kademe belediyeleri arasnda VESAYE
DENETM vardr. Valilik ile kaymakamlk arasnda HYEARK DENETM
vardr.
^
^
^
^
^
^
^
js^
^
^
TIKLAYIN:
face book:
Kpss Kaynak Arivi
Kpss Dokman Arivi