You are on page 1of 226

siRnaRi kulturisaTvis -

municipalitetis kulturis resursebi da


kulturis politikis rekomendaciebi

siRnaRi kulturisaTvis municipalitetis kulturis resursebi da


kulturis politikis rekomendaciebi

2014

(CDC),
(CUN) (CTC)
, -
(EWMI) ,
(G-PAC)
(USAID) .
: , , , ,
, .
:
;
.

: , ,
, , , , .
: ,
, , .
.
.
: , , .
: .
USAID-, EWMI-
.
The content of this publication do not neceddarily reflects the view of USAID, the United States
Government or EWMI.
(CDC), (CUN),
(CTC) / 2014.
ISBN 978-9941-0-6807-2

sarCevi
Tavi I - siRnaRi kulturisaTvis
municipaluri kulturis resursebi da kulturis dagegmva, ana margvelaSvili ................................... 9
erovnuli kultura da kulturis politika. giorgi maisuraZe ..................................................... 12
mimoxilva - uflebamosilebaTa gamijvna kulturis sferoSi municipalur da centralur
xelisuflebas Soris ................................................................................................... 17

Tavi II - municipaluri kulturis politikis rekomendaciebi


rekomendaciebi siRnaRis municipalitetis kulturis politikis SemuSavebisaTvis .................................. 26

Tavi III - siRnaRis municipalitetis kulturis resursebi


1. zogadi mimoxilva ................................................................................................... 33
2. kulturis kartografia da kulturis resursebis ruka - gansazRvreba da meTodologia ...................... 34
3. siRnaRis municipalitetis kulturis resursebis ruka .......................................................... 42
4. municipaluri kulturis organizaciebi .......................................................................... 45
5. kulturis sxva organizaciebi ...................................................................................... 64
6. festivalebi da RonisZiebebi ...................................................................................... 68
7. SemoqmedebiTi kulturis resursebi ................................................................................ 71
8. kulturuli memkvidreoba ........................................................................................... 81
9. sivrceebi ........................................................................................................... 104
10. mediaresursebi ................................................................................................... 106
11. danarTi 1. qiziyuri samzareulo .............................................................................. 108

Tavi IV - kulturis resursebis ganviTarebis mimoxilva


kulturis servisebi da infrastruqtura
saxelovnebo rezidenciebis ganviTarebis perspeqtivebi regionebSi. giorgi spanderaSvili ................ 112
siRnaRis municipaluri muzeumebi kulturul-saganmanaTleblo saqmianobisaTvis. ana magrvelaSvili ...... 121
xalxuri rewva da xelosnebi siRnaRis municipalitetSi ganviTarebis perspeqtivebi. nino sanadiraZe .. 128
siRnaRis municipaliteti kinematografiis centri. kote ClaiZe .............................................. 134
festivalebi, rogorc kulturul-ekonomikuri ganviTarebis saSualeba. ana riaboSenko ...................... 139

kulturis turizmi
kulturuli turizmi siRnaRis municipalitetSi. giorgi CerqeziSvili .......................................... 148
qvemo maCxaani warsulisa da momavlis qiziyis sazogadoebriv-kulturuli centri. Tamar sixaruliZe ... 155

kulturuli memkvidreoba da mexsierebis kultura


dokumenturi da zepiri wyaroebis funqcia da maTi mniSvneloba adgilobrivi sazogadoebisaTvis.
irakli xvadagiani ................................................................................................... 161
siRnaRis municipalitetis materialuri kulturuli memkvidreoba. diana kakaSvili .......................... 166
kulturuli memkvidreoba regionis ganviTarebisTvis. Tamar amaSukeli ....................................... 171

kulturuli memkvidreobis samarTlebrivi CarCo. cira elisaSvili .................................. 177


Tavi V - municipaluri kulturis politika saerTaSoriso gamocdileba
kulturis politika karpatebis savoevodoSi ......................................................................
kulturis administrireba komunalur doneze ungreTSi - qalaq viSegradis magaliTze. rita baqraZe .......
adgilobrivi TviTmarTveloba da kulturis politika: SvedeTis magaliTi. daviT gogiSvili .............
kulturis politika germaniaSi. qristine lisau ..................................................................

184
196
203
217

Tavi I

siRnaRi kulturisaTvis

siRnaRi kulturisaTvis - municipaluri kulturis resursebi da kulturis dagegmva


ana margvelaSvili

,
.
,
) , )
)
.1

2 70-
. ,

3. ,
, , ,
, ,
4. , , ,
/ , ;
.
, ,
,
:
,
,
5 , ,

.6 ,
,
, .
, , , , -
.
,
.
,
1 , , (Kompendium Kulturmanagment);
, , 2004, . 127. .
2 , .
3 , , (Kompendium Kulturmanagment);
, , 2004, . 124.
4 , . 124.
5 , . 124.
6 , . 124.

siRnaRi kulturisaTvis _ municipaluri kulturis resursebi da kulturis dagegmva

.
-
.
,
,
, .
, 2014 ,
, -
(EWMI) ,
(G-PAC)
(USAID)
, :


; ,
;

;

-
, ,
( , ,
, ), , ,
; ,
. , , .7
,
;
, ,
,
.
.

, .
/ .

;
.
,
,
.
7

10

http://boycottcreative.com/index.php?option=com_content&view=article&id=457&Itemid=71

ana margvelaSvili


, ;

, 200- ;

,
.
.
,
,
; ,
, ,
.
.
,
,
, ,

,
,
, , ;

.
,

.
,
,
, .
.
, ,
,

.
, :

, ,
, ,
.
, , ,
.

11

erovnuli kultura da kulturis politika


giorgi maisuraZe
, ,
,
.
, ,
,
. ,
, ,
. , , , ..
, :
, , .
, , ,
XIX .
. - ,
:
. ,
, ,

, , ,
, , .
XIX ,
,

.
,
.
, , XIX
,
,
. , ,
.
,
- . ,
, .
.
, ,
,
. , 1851 ,

,
,
.

12

, , , - ,
-, ,

, , XIX
- . ,
,
- .
.
,
, , , ,

,
.
, , ,
, ,
, .

. ,
, ,
. , , ,
,
. ,
,
.


.. ,
,
. XIX

, ,
.
, -
. XIX XX
,
,
.
, ,
. ,
, ,
, , .
XX , ,
,

13

erovnuli kultura da kulturis politika

,
.
20-30- ,
.
,
. , ,
. ,
.
,
.
,
. ,
. ,
, - -, ,
. , ,
.

. 1937
. ,

. , ,
,
, ,
, ,
,
, .., ,
, .
, , ,

; ,
, . ,
,
.
,
: ,
- ,
. ,
.
. , ,
, .

14

giorgi maisuraZe


, ,
, .
.
.

,
. ,
, ,
, .
,
.
-

.
,
,
.
, ,
,
.
, ,
,
, .

.

. ,
,
.
,
. ,
, , ,
.
.
, , ,
, ,
.
, -
,
, ,
.

15

, -
. -
, .
, ,
.
, , ,
.
,
.

,
,
.

16

mimoxilva - uflebamosilebaTa gamijvna kulturis sfer


sferoSi
oSi
municipalur da centralur xelisuflebas Soris

2013 , ,
, .
,

,
,
,
.

7 , 5
12
, ,
, . ,

,
,
.
2014 5 ,
,
. ,

, ,
. ,
, ,
, ,
,
, .
, , . ,
,
, .

.

.
,
.
/ ,

,
.

17

mimoxilva - uflebamosilebaTa gamijvna kulturis sferoSi


sfer oSi municipalur da centralur xelisuflebas Soris

,
, ,
. ,
.

. -16
,
. ,
()
, ,

.
,
, ,
,

, ,
.


. ,

. ,
.
,
.
, ,

/
, , ,
, , ,
, ,
, , /
,
, , , , , ;

.
,
, , ,
.

18



-16 -2 :

,
;

-,
;

, ,
, , ,
.

, ,
, .

.
,

, .
,

, -18
:

,
;

,
;

;
,
;

19

mimoxilva - uflebamosilebaTa gamijvna kulturis sferoSi


sfer oSi municipalur da centralur xelisuflebas Soris


, , ,
,
.

-20
,
,
,
.
27- ,

, -, - ,
,
- .

.
-19
:

,

,
;

- ,
()
. ;

,
;

,
.

()


()

20

.
,


. ,

.

, .
, , ,
,
, , ,
,
,
. -,
.
, ,
,
,

.
.
,
. : , (
), -, -, , ,
.

, - .
.

( - ),
( ) , ,
,
.
,
-
, ,
.

,

.

21

mimoxilva - uflebamosilebaTa gamijvna kulturis sferoSi


sfer oSi municipalur da centralur xelisuflebas Soris

/
.
: , ,
, .
,
,
/
,
/
4 .
,
, .
.
, , :
() . () ,
, ,
,
,
.

,
,
,
,
.
.
:
,
.



, , ,
, ,
,
,
. :
/,
.

22


.
.
. :


,
;


- ;

.
3 .
,
,
. 3
.


, , ,
, ,
, , ,
, ,
.
.
,
,
, ,
.
21-

:

, ,
()
;

,

.

23

mimoxilva - uflebamosilebaTa gamijvna kulturis sferoSi


sfer oSi municipalur da centralur xelisuflebas Soris

,

;

,
;



.

,
, - ,

.
,

, ,

.
1%- ,

.
,
, ,
, , ,
.
/ ,

,
.
,

.

24

Tavi II

municipaluri kulturi
kulturiss politikis
rekomendaciebi

rekomendaciebi siRnaRis municipalitetis kulturis politikis SemuSavebisaTvis

1.

. , ,

,
,
.
:
1. ;
2. ;
3. ;
4. .

2.
.
, , .
, ,
, , ,
. , ,
,
. ,
.

, ,
,
. ,
.

3.
3.1.
.

, ,
, , ,
.
,

.

26


.


. , ,

,
. , ,

.

. , ,
,
, .
.

. ,
.
, ,
, , ,
..

. .


. ,
,
.
, / .
.
,
, .
,
.

.

- .

. ,

.
. ,

27

rekomendaciebi siRnaRis municipalitetis kulturis politikis SemuSavebisaTvis

,

. , -
( , , ,
).

, . , ,
, , , ,
, / .
:
, .

.
, ,

, ,
. ,

.

. ,

,
. , ,
.

3.2.

.
:

, ,
. ,
-,
.
. .

,
(., ,
).

28

/
.

.

. ,
.
, ,
.
,
.

.
-,
.
,
.
, (
..).

3.3.
, ,
. ,
, - ,
, -
. ,

.
.
.
: (,
, , )

;

; ;
.

,
,
.

29

rekomendaciebi siRnaRis municipalitetis kulturis politikis SemuSavebisaTvis

/
- .


.

-
.
,
(-19 ,
, , , ). ,

.
:
;

;
;
,

;

.

: ,
;
,

, ,
,
.

3.4.
.
.

, ,
, ,
.
,

30

.
.

, ,
, , , ,
.
,
,
,
.
, , ,
.

.

,
,
() . (
)
.

31

Tavi III

siRnaRis municipalitetis
kulturis resursebi



,
.
,
,
.

1.1. ?

.
.

,
.
,
, .
; ,
, ,
. ,
,


.

1.2. ?


. ,

.
, ,
:
1.
;

33

siRnaRis municipalitetis kulturis resursebi

2.
;
3.
;
4.
;
5.

;
6. .

2.


,
.

,
, .
,
.
.

,
, ,
. -


,
.
, , (
) ( ):
1.
, , GIS1
;
1

GIS (Geographic Information System)

34

2.
, , ,

.

2.1.

:

.
,
.
, , ,
, .

( ) .
,

.


. ,
, .
, .

, ,
. ,
,
.

GIS .
, ,
,
,
, 2.

2
GIS
.

35

siRnaRis municipalitetis kulturis resursebi


. ,

, ,
.
,
.

,

,


SWOT3 .

, .
200 , :








, , .

.

SWOT ,
. S strengths ( ;) W weakness ( ); O
opportunities ( ); T threates ( ). :
/, .:
CIPDD, 2007 27.

36

# 1
( ).

37

siRnaRis municipalitetis kulturis resursebi

2.2.

1251 .
110 .
43 569
34.81 / ..

2: :

0 - 15 .
5 - 18 .
19 - 65 .
65

38

#1:

2480

946

946

6406

2300

2327

2390

1025

2837

1064

1078

4707

1486

1486

3865

1161

1228

2730

350

690

2516

807

614

2042

767

607

10

1648

840

840

11

2543

1053

12

2190

820

710

13

4600

1650

1650

14

1200

307

42190

14576

12176

:
4
- . 750
. 2 965.5 . 1770
, , -
. 5-- 40
-, .

www.signagi.com.ge

39

siRnaRis municipalitetis kulturis resursebi

.
XIX
, .
. 30- ,
, , . ,
, , ,, ,
.
XIX
, .
, , ,
.
, -
, 1872 19 . :
, , , .
-5 ,
(1912 . )5. -19
, ,
.
.
. .,
. 1818 ,
. 1880
, ,
.
,
.
2007
,
. ,
, ,
.
2007 6.
,
,
, ,
. ,
,

5

CENN, MercyCorps ; 2010;

.
. 2007. hp://www.bcng.ge/files//iesc_quant_re_report_ppt_2007_04_geo_short.pdf

40

, (
) .
: , ,
.


.

41

siRnaRis municipalitetis kulturis resursebi

3.
3.1.
200-
. .
7. ,
, : , , . ,

, .
3:

7
;
.

42

4:

43

siRnaRis municipalitetis kulturis resursebi

5:

28

11

16

31

23
4
4

83

11

11

4
2

7
8

107

14

34

37
4
2

44

210

45

13

282

resursebis reestri
4.

4.1.

2007

()

;
.
;

-, ,

,

;
, , ,
,
, , .
,
;

.
;

,
, ,


.

2014

45

siRnaRis municipalitetis kulturis resursebi

2007

()


9 20 );

- ;

,
.

2007

()

2009

()

,
-,
-
()

2007

()

46

6-18
;
- ;

4.2.
2007
()
; 9
20 .
2014
26 9 (6 3 ).
. .
3-4
.
:

. , . # 8

1988

854

, , ,
, , .

3-4

2012 - 121

1986

47

siRnaRis municipalitetis kulturis resursebi

604

; ;
.

3-4

2012 229

1986

505

, , ,
, ,

3-4

2012 253

1951

728

3-4

2012 75

48

1983-84

2743

, ,
, ,

3-4

2012 325

1972

446

3-4

2012 0

1983

485

, ,

3-4

49

siRnaRis municipalitetis kulturis resursebi

2012 672

1998

10147

, , ,
, , ..

3-4 ;

2012 229

1979-87

1065

, ,

3-4 ;

2012 349

4.3.

20 .
.
.
.

50

264 000
. (, ) .
2014 ,
, ,
,
. ,
,
.

1981

(, )


(/)

14 885

1974

(, )


(/)

11 218

1950

(, )


(/)

51

siRnaRis municipalitetis kulturis resursebi

5 674

1936

(, )

11 565

1905

(, )

, ;

24 000

1957

(, )

11 139

1971

52

(, )

12 000

1905

(, )

30 000

1958

(, )

8 558

1940

(, )

53

siRnaRis municipalitetis kulturis resursebi

17 876

1946

10

(, )

40 130

1946

(, )

23 400

1970

(, )

14 311

1975

54

(, )

()

10 362

1971

(, )

17 984

1988

(, )

16 120

1930

(, )

()

()

55

siRnaRis municipalitetis kulturis resursebi

12 288

1934

(, )

25 353

6:

56

4.4.
4.4
1960- ,
.
.
,
.
1964 , ,
, 1985 ,
( ).
,
( , ,
, , .).
1974 . (
). 1980 .
. 1984
( ).
2013 325 .

, . #3

1950

17

(6-)

: ,
,

. , . #4

1964

22

(6-)

, ,

57

siRnaRis municipalitetis kulturis resursebi

1974

15

(6-)

;
()
.

1984

12

; ,
(6-)

. ..
,
. ,
,
. -
()-
. , ,
, ,
. , ,

.

58

4.5.
,
, () .
, ,
.
:

. , . #13

1926

; ;

. 4 .
35 (
,,)
1906 ,
. 1926

1997

; ; :
, , ;

;
; ;

1977

; - ;

59

siRnaRis municipalitetis kulturis resursebi

------

1962

. 1960
. 1962 ,

1929

35

1964

; ; ;

35

60

1986

; ;

;
;

1965

1963

-------

4.6.
.
1872 .
() .

19

1872

61

siRnaRis municipalitetis kulturis resursebi

(,
, )

()
.

:
.
,
,
. - .
, .9
,
. 1872
, 19 ,
24- , ,
. 1875
10:
. ..
, , 3 ,
.
, . .
. .
, 1889-1909
, : , ,
, , , ,
, , . . , 1906
11 ,
.11 , 1912 11
, ,
. 1914 ,
21 .
1915
12. 1916
,
.13
9

, , 1972

10

1875 (N89)

11

, , , 1972, . 44

12

, 1915(N24)

13

, 29, 1, 1734, 1

62

1916-1920
. ,
1910
.
. 1921 19
. , 1923-1924
- ,
.14 1929 ,
, 2007
. .
,
. ,
, .15
1930 .
1941-1945 , .
, ,
.
1949 . 1956
. . 1959
, . 19591975 .
.
( ,
, ,
.).
1981 .
80- (
). 1987

. 1988
- .
.
: ,,
. ( ,
2005), (. . . , 2012),
( . . , 2014).

14

, , , 1972, . 71

15

www.signagi.com.ge

63

siRnaRis municipalitetis kulturis resursebi

5.
5.1.

1947-50

60 000

- :
1947 ,
. 1950 31 .
700- ,
.
.
1967 ,
600- .

.
, ,
- .

,
, .
, 2 000 ,
, , -,
; ,
. -
( 50 000 ).
.
1973 ,
, .

64

, : ,
-, , -,
, ,
. 2007
. ,
, , 60 000
.
.
, ,
.
, 2009 , 2010

.
, -
.
.
. , 100
80 . ,
, .
,
. ,
, , .
.

7:

65

siRnaRis municipalitetis kulturis resursebi

5.2.
.
,
. ,
,
,
.

,,

2005

; ;
; ,,
;

Civic Initiative

2011

. .

-
. /

;

; 2011

66

2012

;
;
;
;

2013


.

.

,
,
,

67

siRnaRis municipalitetis kulturis resursebi

6.
6.1.
6.1
.
,
. 30-
, , .
,
. 2011
.
, ,

( ).
, .
.
.
: 2010 ;
2012 ; 2013 ;
2013 .
, .
.
-
.

2004

()

: 1987-88
. .

1965

68

()
1965
:
.

,
.
.
. .
, .
, .
.
19971998 . , ,

,
.

2009

,
,

- 1930
.
. 1990-
.. ,
. 2000-

,
2009 .
2000- , ,
. 2013
.
.

69

siRnaRis municipalitetis kulturis resursebi


, .
,
- ,
. / ,
.
.
16.

6.2.
6.2
. : ,, ,
.
,
, , , .
, ,
. ,

,
,
.

16

70

7.
7.1.
7.1

.

, .
.

, 1934 50 . (1934-1984).
1953 70- ( )
, 80- .
.
. ,
.
60- .
() . 1962-63
, 1972 .
: , ,
, , , , ,
, , , ,
, , , , ,
. ,
.
. 1983
.
.

71

siRnaRis municipalitetis kulturis resursebi

1967

()

.
,
.
. 2013

1985

20

()

,
.

1998

18

()

,,

72

2007

35

()

;
2010 .
;
2011 ,
;
2012 , II
;
2013 .

73

siRnaRis municipalitetis kulturis resursebi

7.2.
XIX
, .
.
.
: ,
, , , , - .
, , XVIII ,
60- .
200 , 80-
500- .17

2006

, , ,

2006

12

1980

- ,
, .

17

74

www.infotourism.ge

1961

4-5

.
.

, ,
,

1996

1960 .

.
.

1954

, ,

75

siRnaRis municipalitetis kulturis resursebi

. (. )

2000

,
, .

1970

76

2000

-19
. 1990-
.

.
.

1950 .

1975

77

siRnaRis municipalitetis kulturis resursebi

2009

2010

2011

WELDMASTER

2007

78

7.3.
, 1931 , ,
, .
-19 -20 .
. .
168 , 350 .
. : 3
. 3 000 . ,
.
-20 90- 8
: , , , , , , ,
. , .
, , .

---

2006

---

:
: 595 142 311

2013

:
: 593 411 309

2013

79

siRnaRis municipalitetis kulturis resursebi

:
: 599 974 372

...

, ,

2007

14

:
: 598 722 848

...

2007

14

:
: 598 722 848

...

,
-

2006

:
: 595 422 476

80

8.
-
. ,
18.
, 2006 # 3/46
2007 # 3/85 , 100-
.
. ,
2007 ,
- , .
,

,
(-19 -20 ),
.
.

8.1. 19
II- , , , ,
, ( ).
, -
. ... ...
, , , ,
,
;
, , ,
, ,
, , .
( ).
-
, . 40 ,
4 -. 23 .
, .
8 , (.,
, , .) . ,
1,5 , 80 -.
,
18

MercyCorp, CENN, 2012, . 25

19

81

siRnaRis municipalitetis kulturis resursebi

.
.
, -
, -
. -,

.

8.2.
#

82

1.

.
1.
2.
3.

VI-XX.

2.

XVI-XVIII.

3.

XVIII-XIX.

. ,

4.

XVII-XVIII.

. ,

5.

XIX.

. , , .N7

6.

XIX .

. ,. .N9

7.

XIX-XX.

8.

XIII.

9.

XII.

. ,

10.

XVII.

. , . -

11.

. ,

12.

XVII.

. ,

13.

XVI.

14.

XVII.

15.

XVII.

16.

XVI.

17.

XII.

. , .

18.

XVII.

19.

XV.

. ,

20.

XVI.

. ,

21.

XVI.

22.

23.

XVII.

24.

VIII-IX.

25.

XII.

26.

XVI.

27.

XVIII.

28.

XIX.

29.

XVI.

. ,

30.

XVI.

31.

XVI.

32.

XVI.

83

siRnaRis municipalitetis kulturis resursebi

84

33.

XII.

34.

XVIII.

35.

V-VII.

36.

XIX.

. 3--,

37.

XVII.

38.

39.

XVI.

40.

IX-X.

41.

XVI.

. 1-

42.

XVII.

. 1-

43.

X-XI.

. -
7-

44.

, ,
,

X-XII.

45.

XIX.

46.

XVI.

47.

XII.

. , .
1-

48.

XVIII.

. 1-

49.

XVII.

. 1-

50.

XVIII.

. 1-

51.

XVII.

. 1-

52.

XVII.

. 1-

53.

XVI.

. 1-

54.

XVI.

55.

XVII.

1,5-

56.


(1.
; 2. ; 3.
)

VI-XVIII.

57.

XII-XIII.

58.

. ,

59.

XI-XIII.

. ,

60.

XII-XIII.

. ,

61.

X.

. 1-

62.

XVI.

63.

XVI.

. . 1

64.

65.

XVIII.

.
1-

66.

XVII.

67.

XVIII.

68.

69.

XIII-XIV.

. ,

70.

85

siRnaRis municipalitetis kulturis resursebi

8.3.

. ,
, (, - ), ,
.
,
,
, ,
,
.

86

1.

XIX .

. , . #13

2.

XIX . II .

. , () . #5

3.

XIX .

. , () . #7

4.

XIX .

. , () . #9

5.

XIX .

. , () . #11

6.

XIX .

. , () . #15

7.

XIX .

. , () .. #16

8.

XIX .

. , . #18

9.

XX .

. , () . #23

10.

XIX .

. , . #24

11.

XX .

. , () . #25

12.

XX .

. , () . #26

13.

XIX .

. , () .. #28

14.

XX .

. , () . #38

15.

XX .

. , . #48

16.

XX .

. , . #3

17.

XX .

. , () . #12

18.

XIX . 40-50

. , () . #13

19.

XIX . II .

. , () . #14

20.

XIX . 40-50

. , . .#15

21

XIX .

. , 9 . #7

22

XIX .

. , 9 . #16

23

XIX .

. , 9 . #22

24

XIX .

. , . #5

25

XIX .

. , () . #1

26

XIX .

. , () .. #3/1

27

XIX .

. , () #7

28

XIX .

. , () .. #5/2

29

XX .

. , () .. #6/2

30

XIX .

. , () . #9

31

XIX .

. , . #16

32

XIX .

. , () . #6

33.

XX .

. , () . #16

34.


(.
)

XX .

. , () .. #18

87

siRnaRis municipalitetis kulturis resursebi

88

35.

XX .

. , () . #18

36.

XX .

. , () . #20

37.

XIX . 40-50

. , . #28

38.

XIX .

. , . () . #23

39.

XIX . II .

. , () . #2

40.

XIX .

. , () . #3

41.

XIX .

. , () . #7

42.

XX .

. , () . #8

43.

XIX .

. , () . #11

44.

XX .

. , () . #8

45.

XIX . II .

. , () . #13

46.

XX .

. , () . #16

47.

XX .

. , () . #18

48.

XX .

. , () . #20

49.

XIX .
40-50-

. , . #10

50.

XIX .

. , . #13

51.

XIX .

. , . #14

52.

XIX .
40-50-

. , . #17

53.

XIX . II .

. , . #22

54.

XX .

. , . #26

55.

XX .

. , I . #2

56.

XX .

. , I . #6

57.

XIX . II .

. , II- . #14

58.

XIX . II .

. , II- I . #3

59.

XX .

. , () . #7

60.

XX .

. , () . #8

61.

XX .

. , () I . #2

62.

XIX .

. , . #2

89

siRnaRis municipalitetis kulturis resursebi

8.4.
,
, ,
(, , )




(2013-2014). ,
, ,
.
,

,



, ,
.

(
);

.
,
.
, .

90

XI


.


.

1910

,
,

.
.
.

XX

20-



.


.

1907

,
,
,

.

XX

20-


(
)

.


.

XX

20-

,

,
.

1920.


,

.
.

.

.

91

siRnaRis municipalitetis kulturis resursebi

,
.

XX



,
.

1900 .

XIX .


,
.

.

XIX

,
,

.

XIX


,
.

XX

,

.
.

XX



.
.

XIX


(
)



,
, ,

1864.


,
.

XIX


,
.

XIX

92


.

,


.

XIX



.

,
.

XIX



,

,

XIX


.

,
.

.
.

XIX

.

.

XIX


,

,
,


.

XIX

93

siRnaRis municipalitetis kulturis resursebi

,

,


.

XIX

,


,

.


.

XIX

,

,

,

,

.

.


.

XIX

(
)
,


,


- ,
.

.


.

1899.


,
. -

;

-20 -

94

,

,

.

,

.


.

-20 -

,
,



,
, ,

. ,

.


,

.

,
,

XIX .

,
,

,

.

.

XIX .

,
,

,
,

XIX

,
,

,
.

XIX


.

.

XX

,
,

,

,

.

XIX

95

siRnaRis municipalitetis kulturis resursebi

,
,

,

.
,

,
,

XX .

,
,

,

,

XX .

,
,

.
,


.

,
,

XX .

,
,

,

, .

.

,
,

XX

,
,


,

.

XX

,
,



,

.

,
,

XX .

,
,



,
.

XX .

,

,
.

XX .



,

.

XIX .

96

,
,

,
.


.

XIX .

,

,

,

,

.

XX



.

,

.


(, ,
).

XX

97

siRnaRis municipalitetis kulturis resursebi

8.5.
,
. - ,
. .
: ,
,
, ,
,
.
. ,
, - : (.)
, ,
(. .). , , -
, , ,
, , , , .
:

.
, .
, ,
. ,
,
,

,
- ,
.
.
- ,
.
: .
- ,
( ). , -
, () .
, ,
: ,
.
. , ,
- ,
: ,

98

, ,
, ,
. .
, , , -
,
, .
: ,
, ,
,,- . ,
( ),
, .
,
, , , , ,
, . ,
, .
, ,
.
;
,
. .
, .
, ,
(, .- III ).

99

siRnaRis municipalitetis kulturis resursebi

8.6.

100

:
:

1989

2012

, ,

1981

.
: .

1967

90-

1964-65

, , , ,

2007

1985

. -

1983 .

1989 .

, ,

1981

101

siRnaRis municipalitetis kulturis resursebi

102

1970-

1971

1980-81

1990

1970

1970

1978

()

1980

1980

1990

1980

103

siRnaRis municipalitetis kulturis resursebi

9. 20

() - . ,
.
. 40- .
50- ( ).
,, . , ,
. : ,
, .


, ,
-11 . ,
, ,,. ,
1905 , .
,
, ..
,, - ,
.
1920- , ,
. .
, , .

, , .
, ,
, ,
, .


. ,
,
.
70- . -
. ,
.
20

. ; .

104


. .
. 80-
. , .


. (1926-28 )
. , . 1980-
, . ,
, .

( , )
, , -,
, ,
.


1972 , ,
. : , ,
, .


1932 . , ,
.
. 2 .

105

siRnaRis municipalitetis kulturis resursebi


( );
1978 . -

, , , , .
150- . -
, .
(
).
, , : , , ,
, , , , , , , , ,
(), ( ), , ,
, (), (), , , , , ,
( ), , , , ,
, (), , , , .

10.

1912-1917
,
1912 . .
, .
( ),
: -, . , . , .
.

,, 2007-2009
2007-2009 ,,
. 2000 ,
, , . ,
. .
15 .
: , , ,
, ;
; ; ; ; ; ;
; ; ; ; ;
.

106


2002 . ,
: . , : 593 264 533
: 1500-2000 ; (
10 000 .

). .

.
, ,
.
:
: 2007- 2010 ,

;
:
.
: ;
;
: 2008-2010
.
:: 2011

.
.
.

/ www.chemisofeli.ge
2013 . 100-
.
40- .
- :
- Civic Initiative.
.

107

siRnaRis municipalitetis kulturis resursebi

1:
#1 #2
,, -,,
. .

.

.

2014 .
.
, 70

, ,
,
, . ,
. ,
.
. .

2014 .
.
,
70

( ),
, ,

.
.

2014 . .
,
,
75

, ,
.
.
.

2014 . .
,
,
75

. ,
,
.

2014 . .
,
, 80

.
, ,
. .

2014 . .
,

,
80

, .
- .
(, ) .
(
).
. .

2014 . .
,

,
80

,
, ,
. , .
,
. .
, .

108

,
.
, (
),
. , .

. , ,
( :
-
).

2014 . .
,

,
80

2014 .
. ,
,
80

,
, , , ,
. .

10

2014 .
. ,
,
80

. ,
. , ,

.

11

2014 .
. ,
,
80

,
, . .
. (
), , ,
.
.

12

2014 .
. ,
,
80

, , .
,
, .
.

13

2014 .
. ,
.
92

.
, . ,
.

14

2014 .
. ,
.
92

,
.
,
( ).

2014 .
. ,
.
92

,
, .
, , ,
.
. :
, .

2014 .
. ,
.
92

. .
.

15

16

109

Tavi IV

kulturis resursebis
resur sebis
ganviTarebis mimoxilva

kulturis servisebi da infrastruqtura

saxelovnebo rezidenciebis ganviTarebis perspeqtivebi regionebSi


giorgi spanderaSvili
,
, , 100- .
, , ,
,

. ,
.
, ,
.
(Res Artis),
70 400- ,
,
:
, ,
,


. : ,
, . ,

. : , ,
.
,
.
,
. ,
, , , ,
, ,
. , , ,
,
. , ,
. ,
.
. .
, ,
, ,

112

. ,
.
.
, ,
.
,
. ,
. ,
, .

,
, ,
.
2012 , , , . . (IFACCA)

,
.

, :

,
,
, ,

, :

, ,
, , , ,
, .



2000- . ,
, . ,

.
3
, (CCA-Tbilisi),
.

113

saxelovnebo rezidenciebis ganviTarebis perspeqtivebi regionebSi

2010
, ,
. 10 , ,
,
, , , .
. ,
.

. ,
.

. ,
,
, ,
, ,
. 4

, ,
.
,
,

.


2000 .
,
.
,
, ,
, .
, ,
3-7 . ,
,
.

,
, ,
.

114

giorgi spanderaSvili

(CCA-Tbilisi)
2010 .

,
. 2011 ,
.
,
,
.
,
,
.

, .


. ,
, 80% . , ,

, . ,
70 ,
. 25
,
.
,
,
. , ,
, . 10-15
, . ,

,

.

- . ,
, ,

. ,

.
, ,

115

saxelovnebo rezidenciebis ganviTarebis perspeqtivebi regionebSi

,
. ,
, ,
.

,
.
:
XIX

,
, , -
,
.
, ,
,
, ,

.
,
,
.
XIX ,
.


,
,
, .
. ,
,

.
- ,
- .
, ,

. ,
,
, ,
,

116

giorgi spanderaSvili

,
. ,

.



:
;
,
.

,
. ,
, . ,

; ,
, ,
.

:
,
, ,
,

.


, , ,
, ,
.
, ,
. ,
, ,
. :
, , ,
. :
, ,
. ,
( ) 10 , ,

117

saxelovnebo rezidenciebis ganviTarebis perspeqtivebi regionebSi

, ,
, ,
.
,
, . ,
, :
;
;
;
; ;
,
-, , ;

.
:
,
,

. ,
,
. ,
,
, .
,
-
. ,
, . , , ,
, , , , , ,

-
, ,
.

XIX



, ,
. ,
,
.
, ,

118

giorgi spanderaSvili

,

.
,
,
( ) .
, ,
, . ,
,
, ,
. ,
,
.

(Site Specific) /

.
,

.
, ,
, (Relational
Aesthetics), : , ,
,
, .
, ,
,
... , .
.
, ,
(do-it-yourself) , .
Artist in Residency : /

,
. ,
, ,
.
, ,
. , , , ,
,
, .
, ,
,

119

.
,
, , , ,
, ,
, ,
, ,
.

.
. , ,
,
,
.

.

120

siRnaRis municipaluri muzeumebi kulturul-saganmanaTleblo saqmianobisaTvis


ana margvelaSvili

, (),
,
. ,
, , () .
, , .
,
, , ;
: , ,
-
. , , , ,
-
.



( ) 2007
1 () (, )
. ,
( );
. ()
- . ,
,
.

:

- ;
;
, .

9 20 .
( ) 2013 164 200 ; 72
. 26 9 (6 3 -).
.
. 2-3 ,

.

1 # 8 22 / 12.12.2007

121

siRnaRis municipaluri muzeumebi kulturul-saganmanaTleblo saqmianobisaTvis

, -
. ,
,
, , ,
, , ,
, ,
.


2013 ,

9
() , :
(2), (3),
(1), (1), (1), (1). 2-3
; 9 17 799 .
2012 0- 350- .
:
.
, , ,
.
, , 2,
.
:
,
.
,
. , 3-4
. .
, ,
, .
:
, (., . /),
(., , ,
), (., ,
.). -

2 2007 , -
( ,
, )
.
.

122

ana margvelaSvili

( ),
-.
, ,
,
, ,
, ,
, / (
) , , /
,
.
, ,
, :
,
.


, ,
.
.

.
.
.
, (()
),
, ,
. , , ,
-
. , ,
.
:
.
, (1-5 ) ,
.

, , ()
. (
, .) .

, ,
, , ,

123

siRnaRis municipaluri muzeumebi kulturul-saganmanaTleblo saqmianobisaTvis

.
,
, ,
:



. ,
, ,
. ,

(
, , ,
). ,
, ,
.
, - -
. ,
. ,

, , ,
.
, , , ,
,
.

, , ,
.
: , , ,
. , ,

(
) .
,

.
, ,
..
, ,

; , .

124

ana margvelaSvili


, , ,
,
, .
,
. ,
.
, , , .
.
,
.

,
,
,
, ,

. ()
, ,
, (, ) ,
..

,
,
(- , )
. ,
, ,
.
() -
.
,
.
, ()- ,
, ,
. ,
,
. ,
, , :
:

125

siRnaRis municipaluri muzeumebi kulturul-saganmanaTleblo saqmianobisaTvis

:
. 2013
(CDC) , 600
- . ,
, ;

.
.
: .
, , ,
, .
.
.
, ,
, .
, .
, .
: -
,
.
.
. , , ,
, -
. , -: ,
;

, ,
. ,
(
), ,
/-.
: - .
, .
,
,
. .
, , ,

.
,

,

. ,

126

ana margvelaSvili

, .
( ,
,
.) .
.
,
/.
, :
,
;
; , .

.
,
.


, , ,

.
-
, , .
, ,
. ,
, , , ,
, , -

.
,
, .

.

127

xalxuri rewva da xelosnebi siRnaRis municipalitetSi ganviTarebis perspeqtivebi


nino sanadiraZe
,
, , - ,
,
, , .
.1

,
,
.
.

.

.
,
, , , .
2003 ,
(UNESCO), 32-
2.
,
3.
,
, ,
-, , , ,
, , .
, , , , ; ,
, ,
.
.
,
.4
, ,
1 Velkley, Richard (2002). The Tension in the Beauful: On Culture and Civilizaon in Rousseau and German Philosophy. Being aer Rousseau:
Philosophy and Culture in Queson. The University of Chicago Press. p 30.

2 2007 ,
.

3
.

4 , , 2003 . 17 ,
2 II. 2007 4 N 5535 II .

128

, ,

, , ,

.
.

,
,
.
, , -
() .

. : , , , ,
.
. ,
: -18
-19
, , ,
.
.5
.

: , , , ,
, - . , ,
XVIII 60- .
200 , 80-
500- . ,
, , , , .6
, XVIII . 1770
- , 1802
. 189
. , , ,
, , :
, , ,
. ,
. ,
5 , , - .
. 164. , 2013 N4(57)

, .

129

xalxuri rewva da xelosnebi siRnaRis municipalitetSi - ganviTarebis perspeqtivebi


.
. , ,
, .
,
. (, , ,
, , .) , () .
1894 125 , 27
134 .7
.
.
-
,
, .

, , , .
XIX 230 20 .
XIX 491 961
. , ,
400 000 .8
.
20- ,
. , . 9, ,
: , , ,
, , , , .
,
: , , .
-
,
. , , ,
,
. ,
.
, -
.

- .

8 - ,
, 2009
9 2014

130

nino sanadiraZe

2003-2005 dvv
International- ,
, World Vision-
. 2006
Diakonisches Werk der EKD, BfdW
.
, , , ,
.
2007 dvv International-

. (-,
, , , ,
, ,
.);10 2008
, 100-
. ,
. :

, , , ;

, ;

7-8 . , .

(CDC) , ,
- ,
;

.
2007 , ,

. ,
, ,
. , ,
,
10 , . .
, . 2011-2012. . 51

131

xalxuri rewva da xelosnebi siRnaRis municipalitetSi - ganviTarebis perspeqtivebi

. ,
,
. ,

. ,

.
,

.
,

,
(, ,
): ,
, .
, ,
, -
, .
, II- ,
.
, ,
, , . ,
1914 , ( ) ,
. , ,
: ,
. , , .
.
, , ,
,

. ,
. , ,
, .11


, , ,

:

11

Art Power, Boris Groys, The city in the age of touristic reproduction (MIT Press, 2013) ISBN-10: 0262518686.

132

nino sanadiraZe

)
, ,
,
; , , ,
.
)
, ,
,
;
) ,
, ,
, .
, ,
, PR, ,
, -
,
;
) ,
,
, .

, , ,
,
:
- ,
, , ,
;

,
;

,
( :
,
- ,
.).

133

siRnaRis municipaliteti

kinematografiis centri

kote ClaiZe
, ,
, .
, ,
.

.
,
, ,
,
.
.
, ,
-
,
,

, .


, , ,
,
, ,
- , .
, ( ) ,
, , ,
, , , , ,
(
).
,
( , , ), ,
, , .
,

, .

, .
, ,
, , ,
,
. 80-150

134

, , .
. ,
: , , . . ,
,
. (,
.) ,
. ,
,
,
.

,
.
,
100%, 150% .
, ,
.
,
, ,
, .
,
, ( )
, ..
( ,
) (
, , ,
.) .
2013
, .
, 2012 85 000 ,
. 4 ,
2 - .
167 000 . 3 .
.
500 000 .

, .
, ,
(
, , .)
() , ,
, .

135

siRnaRis municipaliteti - kinematografiis centri


()
. - .
() 25 %-. .,
20 000 5 000 .
. ., , 50 000
, ()
, , 200 000 .
,
() . .,
,
).


() ,
, ,
,
.

,
.
, .
, ,

, , .
:


8-10 ,

.

.
.
, ,
.


, , .
.
, .

136

kote ClaiZe

, ,
.
, -
, .


,
, ,
.


.
,
.


, ,
, .
,
.
-
.


,
, , , ,
.

,
.
,
, ,
,
, .
-
, ,

137

,
. ,
,
,
.

138

festivalebi, rogorc kulturul-ekonomikuri ganviTarebis saSualeba


ana riaboSenko

1 ,
.
.
, , .,
, .

. ,
,
.
, .. , .

, ,
, ,
, , , ,
.

. ,
, ,
. ,
, , ,
. , , (
) .

,
. ,
, . ,
,
.

, , , ,
. festivus festus .
, , .

139

festivalebi, rogorc kulturul-ekonomikuri ganviTarebis saSualeba

, .
.

. ,
.
.



,

.
.
.
.

.
.
, ,
.
.
,
, .
.
, :
, , ,
, .
.
.
,
, ,
.
, .
, ,

.
, ,
, ,
.

140

ana riaboSenko

, ,
: ,
, , ,
.
.
;

, .
.
,

,
.

, , ,
, .

.


, ,
, . ,
, , , ,
2.
, ,
, .
,
.

.
, , .

, ,
. ,
,
.
, .

141

festivalebi, rogorc kulturul-ekonomikuri ganviTarebis saSualeba

,
.
,

. ,
. ,
, ,
, .


, ,

.
:

, , , , .
, , , .
(,
.) , .

,
, . ,
, .
,
. , , .

- .
, ,
( )
, , .
, ,
. ,
.

,

. ,
.

142

ana riaboSenko

,
.

, ,
. ,
.
,
. , , ,
: , , ,
.

, :

:
.

, .
.
,
,
.

.
, -,
.


.
/ , ,
. ,
, ,
. , ,
, .

.
.

143

festivalebi, rogorc kulturul-ekonomikuri ganviTarebis saSualeba


, ,

. ,
.
, /
,
.
, .
-
: , ,
, . ,
, ,
.


.
, , :

, ,
.
,
. .
, ,
.
:
:

:


.
.
.

144

ana riaboSenko

, , .
. ,
,
, ,
.
, , ,
, . (., ,
).
,
.
.
, , 9 , ,
, ,

.
,
GTZ- , , .
.
. ,
-
.
,
:


,

,

.
.

,
; , ; , ;
;
; ,
( ).

145


;
,
; ;
, ,
.

146

kulturis turizmi

kulturuli turizmi siRnaRis municipalitetSi


giorgi CerqeziSvili

1998 7 N49 ,
.
.
,
, , ,
.
:
( , , )
( , , ,
).

, ,
, , ,
. ,
, , -
.
,
1, ,
, - .
, , -
, ,
.
. ,
, .
,
. ,
,
.
, ,
:

, ;

()
;

148

., ., . , 2011

,
;


. , ,

,
, .


.
, , ,
. ,
XVIII-XIX ,
.
, , , ,
, XIX-XXI .
1975 . - ,
(
). , 2007
,
.
- (
, ).
, ,
, .
, , ,
. ,
.
,

: , (.
), -
( -),
(
), , -19 .
-
: ,
.. , ,

149

kulturuli turizmi siRnaRis municipalitetSi

. ,
. ,
,
. ,
.


, ,
, .
, ,
. , ,

.
, , ,

: , ,
, . , ,
, ,
, , ,
.
, :

- . ;

. ;

. . ; ,
.

, ,
;


,
,

150

giorgi CerqeziSvili

, .
, ,
, :

. ,
.2 ,
, ,
.
.
.
, , ,
.

. ,, ,

, ()
. .
, , , ,
.


. ,

,
, ,
. -
.

:

,
3:
1. ,
(, ,
);
2. .
3. , ,
2 Cultural Heritage and Tourism, Dallen J Timothy, Channel View Publicaons, Aug 3, 2011 271
3 , , , 2009. . 79

151

kulturuli turizmi siRnaRis municipalitetSi

.
,
,

, , ;

: ,
,
. ,
.
: , , , ,
: , ,
, .
, ,
. ,

:

- ;

, :
,
.
( ;
);

:
,
, ,
.
,
.
:

152

; (,
.
,
: ,
, , ,
. ,
(. ,

giorgi CerqeziSvili

, , , , ,
, );

:
; ,
. , -.
; ,
, ; ,
, ; ,
. . ,
, , , , , ,
.4
. ,
.
. , :
.5


,
,
, ,
;

( .

);

, , ,
( ;
,
).

:
,
.
, ,

4 . , , 1986
5 , . 2012

153

,
(
, );


( );

,
, ,
, , ,
.
.

154

qvemo maCxaani

warsulisa da momavlis qiziyis sazogadoebriv-kulturuli centri


Tamar sixaruliZe

- .

- , ,

. 1819-20 . , , ,
. 64- .
,
. , ,
. 1895
,
:
.
.
, , 1895 ,
,
.
,
,, . .
:
(), , 1,
, , - ,
.
.
,
, -,
.
1899
.
. , ,

, .
. 1899
.
, .
.
,
. ,
.

1 , 1889 169- , ,
, ,
.

155

qvemo maCxaani - warsulisa da momavlis qiziyis sazogadoebriv-kulturuli centri

, 1900- .
.
, , .
, .
- , :
,
, .
. ,
- .
.
,
.
, ,
.
? ,
. ,
, .
,
- . .
. :
, ,
, .
,
. ,
. 120 ,
. - ,
,
.
. ,
. ,
.
.
.
, ,
.
-
. , .
.
, ,
. ,
.
, .
;

156

Tamar sixaruliZe

, , , ,
, .
. ,
. ,
, , . ,
,
.
, -.
,
.
,
. ,
, .
, ,
.
, -
2, , ,
. ,
. ,
.
.
,
3. - .
. .
. ,
.
,
.
.
, .
, .
- ,
.
, , , ,
- ,
. ,
.
14 - . , ,
2 , .
3 , ,
. , .
, .

157

qvemo maCxaani - warsulisa da momavlis qiziyis sazogadoebriv-kulturuli centri

. .
, ,
.
. , ,
-,
.
. :
.
. , , ,
,
.
. ,
,
.
.
, ,
.
, , ,
. , ,
.
,
. , ,
-.
,
.
, ,

. , .
( )
, , , .
, ,
. , .
,
,
,
, ,
- .


.
, ,
-.

158

Tamar sixaruliZe

,

,

. ,

.
, .
,
. , ,
.

:
(1819-1910):
. 1887.-12 .. N142. .2-3.; . 1888.-3 .. N138. .2.
. 1891.-17 .. N174. .2.; . 1889.-16 .. N149. .2.
. 1892.-8 .. N142. .2; . 1889.-17 .. N269. .2
. 1890.-28 . N136. .1; . 1895.-8 . N143. .2-3.
. 1895.-12 . N55. .3.; . 1894.-20 . N269. .1.
. 1896.-9 . N5. .1-2.; . 1894.-8 . N76. .2
: , 1898. 21 . N588
: , 1893. 21 . N179. .2
. 1878.-23 . N61. .3-4
.

159

kulturuli memkvidreoba da mexsierebis kultura

dokumenturi da zepiri wyaroebis funqcia da maTi mniSvneloba


adgilobrivi sazogadoebisaTvis
irakli xvadagiani
,
- .
,
. ,
, . ,

,

.

.


,
, ,
, , , , ,
, ...
, ,

(, , )

. , ,
, ,
, ,

. ,
,
.
2010 ,

: , , .
.
, ,
,
,
.

? :
(-19
-20 )

161

dokumenturi da zepiri wyaroebis funqcia da maTi mniSvneloba adgilobrivi sazogadoebisaTvis

() .
,

( ,
.
, ...).

, ,
. , (
) . ,

(, , , , .)
, , ,

.
-, ,
, ,
,
, , , , ..
, ...

, ,
. ,
, ,
,
,
,
;

,
.
, ,
80-90 ,
,
, 1970 ,
- ,
:
. [ ]
() .
.
, ,

162

irakli xvadagiani

1910-1909 , .
() . ,
, ,
, []- , (
) []
() (). , ...1
,
-
,
,
, , ,
.
, -20
- ,
1919 ,

, - () ,
. ,
.
: , ,
. - -
, - -,
. ,
( )
-
, - .


.
,
1920-
- ,
, ,
, , ,
,
,
.
, , ,
,
,
1 . .

163

dokumenturi da zepiri wyaroebis funqcia da maTi mniSvneloba adgilobrivi sazogadoebisaTvis

.
- ,
1922 ,
,
, , , ,
, .
, ,
, , ,
, , ,
:

: ,
,
,
,
1921 (, , ..)
2 , ,
, ,
.
,
.
, (
, ), ,
, , ,
,
, .
, - ,
-,
, ,
.
,
, ,
,
, ,
, , -
. ,
,
, ,
, , .
2 : (1844-1913 .), (1844-1917 .),
(1900-1920 .), (1919-1920 .),
(1918-1921 .), ( -
),
. , ,
.

164

irakli xvadagiani

,
,
,
,
, , , ,

,
, ,
, , , ,
,

.
,
: -;
(,
(www.archive,ge)
.

165

siRnaRis municipalitetis materialuri kulturuli memkvidreoba


diana kakaSvili
( )

,
. , ,
, ,
, . ,
65 .
, ,
,
.
.
, , ,
, ,

.
.
,
, ,
.
,
, , .
,
, .
. , ,
.
.
, , , 2013

, ,
, , ,
,
. ,
.
.
, ,

, ,
.
-
,
, ,

166

,
, , , .
, ,
.
. :
,

. ,
- , : , ,
, , .
.
, .
, 30-
. :
.
,
. . ,
, .
- . , .
-. ,
. . , ,
, ,
, .
.
, , ,
. .
, .
, . ,
, ,
.
.
. ,
, - .
, 8-10
. , , ,
. , ,
.
. 60-
. . . ,
, .
. 1964
.

167

siRnaRis municipalitetis materialuri kulturuli memkvidreoba

. ,
.
,
. - ,

. .
, ,
.
,
: , ,
, . .
. , ,
, , (1927 .),
(XX .- 30- ).
- .
, XIX , ,
. ,
. , , ,
,
. ,
, .
. ,
.
, - . ,
, , .
, , .
, ,
1907 .
70 .
, . 3 .
.
, , - ,
, ,
.
-
, .
, ,
, , (., , ,
), ,
.
.
, XIX

168

diana kakaSvili

, , . , , , ,
, .
, ,
.
,
, ,
.
, ,
.
.
, ,
. ,
,
.
, , ..
. (., XIX - ;
1900 .; 1864 .;
). ,
,
.
, ,
: ,
, , . ,
, .
, .. ,
, ,
. , ,
, .
, ,
, . ,
, ,

, . , , ,
-18 .
, , ,
1905-1910 ,
. ,
. ,
, .
, , ,
, ,
.

169

,
, , , .
,
- .
, , ,
, .
, . ,
, .
,
, , .
, - ,
( XII-XIII.)
, , ,
, .
,
, , ,
.
, .
,

.
, ,
. , , -,
- - .

170

kulturuli memkvidreoba regionis ganviTarebisTvis


Tamar amaSukeli
,
.
,
, , . ,
, , , ,
, ,
, , , .
,
,

.
, . ,
. ,
- .
, ,
,
, , , ,
,
. -

, ,
, , ,
. , ,
.
, (, , , )
.

, ,
. ,

, , : ,


,
. -
. ,
, / ,
,
. -
, ,
.
- : ,
, ,
UNESCO
, .

171

kulturuli memkvidreoba regionis ganviTarebisTvis

, ,

,

.
. . , ,
XIX-XX : ,
, , ,
,
.
,
,
. ,
.
, ,
,
,
, , ,
.

, ,
. , ,
,
, . ,
,
,
.

, -
.

,
.
, .
,
, , . ,
,
.
.
,
, , ,

172

Tamar amaSukeli

,
, . XX
, . . , -
. .
, .
.
, ,
. , - ,
, ,
,
,
. ,

. :

-
;

,
.

.
, ,
- ? ,
. ,
,
. .
, , , ,
, , ,
.

, , , .. ,
. , ,
,
, ,
( , )
. ,
, .
, , . ,
, , .
, ,
, , ,
. ,

173

kulturuli memkvidreoba regionis ganviTarebisTvis

,
. , ,
.

..
:
,
, - -
.
:
1) ;
2) ,
;
3) ;
4)
.

. , -
. ,
, ,
, ,
. ,
-
,
. , ,
, , , ,
, , , .
, , :

, ,
, ,
.

174

Tamar amaSukeli

: // ( );

: , ;

: , facebook- ;

,
;

, (.,
) ,
(,
, ) ,
)
.

;
,
,
.

.

( ,
...);

(, ,
, ...);

175



,
, , , .
,
, . ,
.

. , ,
. ,
,
.
, :

, ;

176

kulturuli memkvidreobis samarTlebrivi CarCo


cira elisaSvili

,
,
.
.
,

. ( 1.)
2007
63- .
,
.
2007 8
. (1999 ) , 2007
,
,
(., ,
,
.).


, ,
,
.
-, 2008 21 ,
.
, ,
,
,
- ,
, , ,

: ,
,
.
, , ,

,
.
, :
(
),
.

177

kulturuli memkvidreobis samarTlebrivi CarCo

,
,
,


,
.
:
:
, ,
, ,
, .
,
,
,
.
, ,
,
,
. , (
, 1979, 1981, 1988, 1999 .), ,
,
;
, .
(NEW WORK),
. ,
( , ,
)
( 22.1),
, , ,
, .
II, V , ,
. 2007
. , 2008 21 V1,
, .
, ,
, .
(V1) .
,
. .
, .
, . , ,

178

cira elisaSvili

, - .
.
.


.
. ,

, . , ,
, ,
, -

. ,
, ,
,

.
, , -, , ,
(, ) ,
.
, , ,
, (
)
,
-
, ,
. , ,

, (, ,
#8- ),
.
, ,
,

, , ,
,
, , .
, ,
, ,
,

179

kulturuli memkvidreobis samarTlebrivi CarCo

,
(06.09.2013. N1075) V1
.
, ,

, ,
, ,
,

.

( V1) .
,
,
,
.
,
( 3.10.1985) 6,
,

: ,

.
, 1999 ,

, .
.

-17 , ,
,
, ( /
)
,
.
2014

. , :

180


,
.
;

cira elisaSvili


, ;

, ,
,
, ;


,
;

() ;

,
, ,
.


,
,
, , ,
- ,
.

, , ,
.
, , 10:
,
, ,
, ,
,
,
7 .
, 2 ,
()
.
, .
, , , ,
. (2 )
. ,
, , ,
( ),

181

.
26. , ,
, ,
,
, .
,
.
, , ,

(, )
, , , ,

.
, , , ,
. ,
,
90%,
, ,
, .
34.
.
.
,
.
.
,
, .
, ,

, ,

, ( ,
, , ),
,
,
.

182

Tavi V

municipaluri kulturis politika


saerTaSoriso gamocdileba

kulturis politika karpatebis savoevodoSi


Association For Jarosaw District Development
ul. Jana Pawa II 17,
37-500 Jarosaw
www.srp.jaroslaw.pl
, 2014-02-25

-
,
. ,
, , ,

.
.
, ( )
,
. ,

, ,
. ,
,
. ,
, ,
. ,

,
. , ,
,
. , ,

, ,
.
,
, .
,
, ,

.
,
1991 25

184

.
, ( 1- 1- ).

,
,
.

.
.
,
(
)
.
.
, ;
,
.
,
.

. ,
,
.

.
.
.

, ,
, , , , , ,
, , ,
,
, ,
. ,
,
,
, , .

185

kulturis politika karpatebis savoevodoSi


.
.
(), ,
, ,
.
, -
, , ,
(, , , ), , ,
(, , ), ,
, , ,
(-, ,
). (
, -, , ,
, ).
.
,
, .

( )
.
( ),
. ,
.
,
. (/ ),
, , ,
, , -,
.
.
() ( -,
, ).
.

, ,
, /
.
( )
.
.
(
, / ,
).

186

(, ,
)
. , ,
.
, , ,
, , , ,
.

, ,
.
,
.
,
.


.
(, , ,
).
,
., ,
, .
, . ,
,
, ,
.
.
1.
2012 31 .1

768

174

3870

344

447

8182

1881

43

338

29

681

67

1 : CSO

187

kulturis politika karpatebis savoevodoSi

2.
, 2013 31
.2

35-959 Rzeszw
ul. Okrzei 7

1/99

Resolution No. XLVIII/896/10 of Podkarpackie


Voivodeship Sejmik of May 31st, 2010.

37-700 Przemyl
ul. Kociuszki 3

2/99

Resolution No. XXI/364/12 of Podkarpackie


Voivodeship Sejmik of April 30th, 2012.

37-700 Przemyl
ul. Konarskiego 9

4/99

Resolution No. XX/346/08 of Podkarpackie


Voivodeship Sejmik of April 8th, 2008.

38-400 Krosno
ul. Pisudskiego16

5/99

Resolution No. XVII/260/07 of Podkarpackie


Voivodeship Sejmik of December 22nd, 2007.

35-030 Rzeszw
ul. 3 Maja 19

6/99

Resolution No. XXXIII/619/09 of Podkarpackie


Voivodeship Sejmik of April 27th, 2009.

35-010 Rzeszw
ul. Sokoa 7/9

7/99

Resolution No. XX/335/12 of Podkarpackie


Voivodeship Sejmik of March 26th, 2012.

35-959 Rzeszw
ul. Chopina 30

8/99

Resolution No. XVIII/304/12 of Podkarpackie


Voivodeship Sejmik of February 27th, 2012.

36-100 Kolbuszowa
ul. Kociuszki 6

9/99

Resolution No. XLVIII/897/10 of Podkarpackie


Voivodeship Sejmik of May 31st, 2010.

35-010 Rzeszw
ul. Sokoa 13

10/99

1/Resolution No. XXIX/554/08 of Podkarpackie


Voivodeship Sejmik of December 22nd, 2008 and
Resolution No. XLVIII/895/10 of May 31st, 2010.

37-700 Przemyl
ul. Pl. Berka
Joselewicza 1

11/99

Resolution No. XXXI/572/09 of Podkarpackie


Voivodeship Sejmik of February 24th, 2009.

Bolestraszyce gm.
urawica
37-700 Przemyl

12/99

1/Resolution of Podkarpackie Voivodeship Sejmik No.


XXXI/571/09 of February 24th, 2009 and Resolution
No. XXXII/609/09 of March 30th, 2009.

38-500 Sanok
ul. Traugutta 3

13/99

Resolution No. XLVIII/898/10 of Podkarpackie


Voivodeship Sejmik of May 31st, 2010.

38-400 Jedlicze
arnowiec

14/07

Resolution No. XIV/224/07 of Podkarpackie


Voivodeship Sejmik of November 28th, 2007.

2 :

188

(681),
,
, 2012
.
338 .
: , , , ,
, ,
.
2012 67 .

(, ,
.) 43 .
,
, , ,
, , .
,
, , . 2012
29 . , ,

.
,
/

, ,
( ) .
. ,
, .

.
.
, .

; ,

. , ,
.

.
,
,

189

kulturis politika karpatebis savoevodoSi

. ,
( )

- .

1991 25
(. . , 2012, # 406)
.
, ,
.
-5 , ,
,
,
. ,
,
(
) ,

.
,
28- 1 ,

, ,


. ,


)
( ) .
28- ,
:

,
, -
;

190


.
:
1. ;
2. ;
3. / .
:

,
;

,
;

, , ,
;



( 2004 24
);



.

,
.
2009 27 (.
. 157, # 1240, ).
.

191

kulturis politika karpatebis savoevodoSi


,
, ,
, .
, , ,
,

. ,
, .
,
. .



, , , .

, ,

.
1991 25
(.
. , 2012, # 406), ,
, ,
. ( ,
)
1997 2
(. . , 78, # 483, ). -6 1- ,

, ,
. 73- ,
, ,
.
,
.
1996 21 (. .
2012, # 987) 1997 27 (. .
2012, # 642). 2003
23 - (. .
# 162, # 1568, ).
2005 30
(. . # 132, # 1111, ) 1997 16

192

(. . 2007, #
102, # 710, ).

,
.

.

.

1998 5
(. . , # 91, 18 . 1998, # 576,
). 1994 7
(
1999 22 , . # 15, # 139,
) 2000 12
.



, , , ,
, ,
.

(1101) ,
, .
,
. . ,
: . 2012
, (32- , 2011
), ,
. ,
, ,
, . ,
2011 , -12
(-15)
.
,
. 1997 ,
,

193

kulturis politika karpatebis savoevodoSi

, ,
.
,
, .
, , ,
( )
.
.

.

4. , 2012.

( (43)
), . 2012
,
.

194


: , ,
, -, ,

: MKL MBL
,

. ,
, , ,
, .


.
,
,

.
,
.
. ,
. ,

. ,
, ,

, .

. , ,
,
, ,
.
.
,
,
. ,
/ ,
.

.

195

kulturis administrireba komunalur doneze ungreTSi - qalaq viSegradis magaliTze


rita baqraZe

:
1. , ,
, ,
;
2. /

;
?
,
/ .

1. , , ,
() ;

2. ,
;
3. , .

.
, ,
,
.



,

,



196


- , .
43 -.
, , .
,
. 2013 1795- .
33,27 2.

. 1009
, . 1242

. I-
1325 .
1335
,

. 1338
.
1405-1408 -
.
.
, 1526 ,
.
1991 ,
,
1335 .
2000 (: http://en.wikipedia.org/wiki/Visegrad)


,

. , ,
,
,
.
. 2010

. ,

197

kulturis administrireba komunalur doneze ungreTSi - qalaq viSegradis magaliTze



.
( . :
, )
:


.
15 30
.

,
, ,
. .


, .


.
.
,

( . : ).

,
,
. ,
(Mathias Rex Community Center and
Town Library) 3 ,
. ,
, .
,
.
. , , .
, :

198

rita baqraZe


,
. :

( ,
,
, . );

( )
. 2014
1140 (3,65 /);

( ).

, ,
.

.
.
, .
, , ,
.

,

.
5 3 2 . -
. .

.
, , .
6 .

.
7 4 3

199

kulturis administrireba komunalur doneze ungreTSi - qalaq viSegradis magaliTze

.
.

.



. ,

. ,
,
.
.
,
.
. ,
.
, ,
, , , .
,
. , ,
. ,
, ,
, . ,
,
.
,
,
.
,
.
. . .
,
. -
, 30 .
, .
: http://www.
palotajatekok.hu/docs/English.pdf

200

rita baqraZe

.. .
5-10- . -
. 30 .
, ,
, ,
, .
, , ,
, .
.
:


: 50
. .
,

. , ,
,
,
.
:
, .
.
.
: ,
.
, , ,
.

201


15-25 ,
, , .

. ,
.
, .
,
.
, .
, 2000 ,
,
.
, , .
: http://www.visegrad.hu/kozerdekuadatok ( ).

202

adgilobrivi TviTmarTveloba da kulturis politika: SvedeTis magaliTi


daviT gogiSvili

-
, , .
450 -
.
9 600 , 90% ,
(Statistics Sweden, 2014).
1940- ,
.
,
.
.
.
- .
-
(), (), ()
.
.


. 20
290 . ,
,
.
()
.
1.
,
. 50
.
(),

2 . ,
,
,

1 2014 .
2 () .

203

adgilobrivi TviTmarTveloba da kulturis politika: SvedeTis magaliTi

3
.
, ,
.
.
, ,
,
.

(., ,
..). ,

4. , ,
, .
,
.
.
,

, ,
. , ,
; ; .
.

.
,
,
( 10% 20% 5).

, .

3
.
4 .
5 . ,
, . ,
.
, , , . ,
. ,
, .

204

daviT gogiSvili

1. ( + )
1970-2004 (Swedish Association of Local Authorities, 2013, p. 15).


,
. ,
.
,
.
.
,
,
.
1960
,
.
.
, ,
. 2008 ,
65
. 22%
6
.
7
.
.
6 ,
,
.
7 .

205

adgilobrivi TviTmarTveloba da kulturis politika: SvedeTis magaliTi

, .
,
(.,
, ).
,
, ()
.
, ,
,
.
.



, ,
, , 19201970 1974 .
, , ,

. ,
1991 .

- 1950-1960-
.
( , ,
..).

,
-
.
,
, 1974 , . , 1973 2000
8
16 , .

( ) ,
.

206

daviT gogiSvili

1222950000

45

411890000

15

2746410000

40

1. (Harding, 2014, . 29)


,

. , ,
, , 45%-. ,
,
, ,
, .



,
, .
, , , ,
.
, , ,
(new media).
( ) ,

.
,
. ,
,
. :
1. (,
, ) ,

. ,
1 (267 ).



;
2.
. ,

207

adgilobrivi TviTmarTveloba da kulturis politika: SvedeTis magaliTi


.
.
;
3. ,
, . 2009
,
,
;
4.
, 8. 2009
.
5.

. .
, ,
.

, ,
. ,
,
.
. ,

9.
, , .


,
.
,
. .
,
,
.
.
, , ,
.
,
8 - .
9 ( ) .

208

daviT gogiSvili

, ,
,

. 1974
,
. , 2009
10.
:


, (
)
;

, ,
;

11 ;


(Government Offices of Sweden, 2014).


,
, .
,
, ,
.
.
( ),
, ( ).

. ,
, .
.
2009
,
.

10

.
( , ,
..) .
11 ,
.
.

209

adgilobrivi TviTmarTveloba da kulturis politika: SvedeTis magaliTi

,
,
,

. ,

.
. ,
.

.
. , ,
.
, .


.

.
,
.


.

,
, .


, ,
,

.

.
,
, , (
) .
,
. 15
.

210

daviT gogiSvili

. 2009


(Government Offices of Sweden, 2014, . 2).

, 12
13. ,
, 14, ,
, , .
,
.
40%- .
,
(
, .).
-
,
. ,
,
.
2009

(Harding, 2014).
,

15.

,

. 16
, 100
(Harding, 2014).
, , .

.

12 40 .
13 , ( ) ,
/ , , ,
.
.
14
40 .
15 , 1996
- .

211

adgilobrivi TviTmarTveloba da kulturis politika: SvedeTis magaliTi

, 1994
,
60 .
, ,
. 2009
3
.
.
,
.
(., ),
,


. ( 2.) ,
2009

(Harding, 2014, . 24).

1949

1960

1966

1990

1988

1991

1996

2009

2. (Harding, 2014, . 24).



,
.

(, ,
, .).

212

daviT gogiSvili

1997 ,
16.
,
,
. (,
) ,
,
( )
.

, .
:
,
, .
,
. , , ,

(KannChristensen, 2011, . 39).
2014 , .
,
,
.
,
. 2014
1 (Regeringskansliet, 2014).

.


(Kann-Christensen, 2011)17.

.

18. ,
(, )
. ,
, .
16 , .
17 ,
.
18 .
- (.,
) .

213

adgilobrivi TviTmarTveloba da kulturis politika: SvedeTis magaliTi


.

. ,
.
90% .
19. ,

.

1954 ,

, (,
..). ,
,
.
,
.
.
.

.
.
, ,
. ,
,
, .

20. 175
.
,
.
, ,
.
,
.
.
, ,
19
.
20 2004
. 230 .
, , .
(The Association of Swedish Museums (Riksfrbundet Sveriges museer), 2014).

214

daviT gogiSvili

21 . ,
,

. ,
, (
, ..), .
,

, . ,
,
.
( ) , .
.

.

,
. ,
2009 ,
( ) ,
,

.
2011 150 (17
) ,
.

.
( , ..) .
,
(., ).

,
,
.
, ,
, .

21 . ,
,
.

215

adgilobrivi TviTmarTveloba da kulturis politika: SvedeTis magaliTi

,
( ), ,
.


,
,
.
,
.
,
,
, , .

,
.
,
.

216

kulturis politika germaniaSi


qristine lisau

16 ,
, . ,
( ) ,
.

, . 2001
/ ,
. -,
,
,
,
.
, , , ,
.
( )
.
, ,
,
,
,
.
.
,
, .
, 20 ,
. 200-
,
1976 .
:
1. (., , , )
, //
;
2.
- (., , ,

);
3. ( ,

217

kulturis politika germaniaSi

, ,
);
4. (.,
,
.).
,

.

/

. . ,
, ,
, . ,
( ,
)
. , ,
. . ,
,
.
,
, , ,
. ,
. , (600 000 )
(. 40 )
500 ,
, , , , ,
, . ,
.
,
,
Open Doors,
,
.


(, , , )
( ,
)
( )
(

218

qristine lisau

, , ) .
,

, / .
. , 60 000
.
, 10 000
. ,
. 350 000
,
.



70- ..
.
, ,
, .
,
,
.

,
. , ,
, .
.

, ,
. , ,
,

.
, 1961 ,
,
2007 .
, ,
. , ,
, , -
.

219

kulturis politika germaniaSi


:
, , ,
. , ,
. ,
., . ,
, ( )
. , ,
, , /,
, .
(.,
),

.
.

,
, ,
( ) .
, ,
.
. ,

.
. ,
,
1950- , 1990-. ,
,
-.

, ,
, :
, .
,
, 2000- . , ,
, , .

, , ., ,

220

qristine lisau

. ,
- .
20
. ,
. ,
.
.


.
, - ,
.
,
, , ,
, ., .
,
. 56
35 , 50 000-
.
,
.
23
. , ,
. ,

.
,
.

,
(INTHEGA 375 ,
).
.
,
() ,
,
,
.

221

kulturis politika germaniaSi



. ,
.
, , .
,
,
. ,
.
.
, ,
, .

. ILEK- (
) EFRE- (
) , .. .

,
.
,
,
.
.
, ,
, -.

.


, .

,
, ,
. , (11000
) 15
,
.
/
.
2810 ,
44,8 %- .

222

qristine lisau

, 14% .
, - ,
.
, .
,
.
.


2007 ,
8,5 , 1,67
%- . (43%) (44%)
. , (36,3%)
, 18,6% 5,5%
. . 40%- (14,6%),
(4,7%), (5,6%). 11,1%
,
,
, .
(/) ,
, ,
,
80%- . ,
.
, .
, ,
, (ELER).
EFRE-
. , ,
( ).
.
, ,
.

223

proeqti `siRnaRi kulturisaTvis~ xorcieldeba aRmosavleT-dasavleTis


marTvis institutis (EWMI) programis - saqarTveloSi sajaro politikis,
advokatirebisa da samoqalaqo sazogadoebis ganviTareba (G-PAC) farglebSi.
proeqtis ganxorcieleba SesaZlebeli gaxda amerikis xalxis gulisxmieri mxardaWeris Sedegad, amerikis SeerTebuli Statebis saerTaSoriso ganviTarebis saagentos (USAID) dafinasebiT.
The project Signagi for Culture is implemented in the framework of The East-West Management
Institutes (EWMI) Policy, Advocacy, and Civil Society Development in Georgia (G-PAC) Program, funded
by United States Agency for International Development (USAID). The brochure/study is made possible
by the generous support of the American people through the USAID.

224

You might also like