Ahmed Ariften Leyl Erbile Mektuplar

1 9 5 4 -1 9 5 9

-ve 1977de son bir mektup-

jtr*.

(s*

/!/

J'e^C*

a -i
-

A*

..

V -iV'* *- y o i

/Vt

t
f ...

y*i.

f+ ttitr i

Je*t.'st

A.O < 4 f4/f l / f .

'/sjOK

**?&

#J*4

c / ^ / / }*l 4+**

<*

ba.

&'- ,

y-** *-f~* s f ifOU%^

irf*t/i^r
i& it/ ttr -

**- ^'g1* ****$ / *

^ hc*~yt

{ fC fu r -.

2L.

^ iiU ,

*tsL=,

k *r

i*,* i J?ff a/e, e

(:

L L:

.*Zi*>t^f

f -;

f / ,

jU < k M -<f*re bi

koJt
iSOSfy&n,

iffyjEt#*
4 /

/^)4

Genel Yayn: 2828

TRK EDEBYATI
LEYIM LEYLM
AHMED ARFTEN LEYL ERBtLE MEKTUPLAR
TRKYE BANKASI KLTR YAYINLARI,

2011

Sertifika No: 29619

EDTR

RKEN KIZILER
GRSEL YNETMEN

BROL BAYRAM
DZELT

ADLZC
HACERER
GRAFK TASARIM UYGULAMA

TRKYE I BANKASI KLTR YAYINLARI

I . BASIM: EYLL 2O I3, STANBUL
XIV. BASIM: UBAT ZO1 4 , STANBUL

ISBN 978-605-360-930-8
BASKI

YAYLACK MATBAACILIK
ITROS YOLU FATH SANAY STES NO: 12 A 9 7 -Z 0 3
TOPKAPI STANBUL
( o z z ) 6 1 2 58 60
SERTFKA NO: 1 1 9 3 1

Bu kitabn tm yayn haklar sakldr.

Tantm amacyla, kaynak gstermek artyla yaplacak ksa alntlar dnda
gerek metin, gerek grsel malzeme hibir yolla yaynevinden izin alnmadan
oaltlamaz, yaymlanamaz ve datlamaz.
TRKYE BANKASI KLTR YAYINLARI
STKLAL CADDES, MEELK SOKAK NO: 2/4 BEYOLU

Tel. (0212) 252 39 91

Fax. (0212) 252 39 95
www.iskultnr.com.tr

34433 STANBUL

leylim leylim
ahmed ariften
leyl erbile mektuplar
1 9 5 4 -1 9 5 9
- ve 1 9 7 7 de son bir mektup -

TRKYE ^ BANKASI
K lt r Y aynlar

indekiler

Terk Etmeyen Sevda-Ahmed Ariften Leyl Erbile

Ak Mektuplar......................................................... vii
Hasretinden Prangalar Eskittim / Ahmed Arifin
Hayatndan Bir Kesit............................................ xv
195 4

..............................................................................1

195 5

........................................................................41

195 6

....................................................... 107

195 7

............................................................... 167

1959........................ ................................ ....................... 191

Son Mektup 1 9 7 7 ............ ....... ....................................205
Szlk.. ........ .............. ......._........... ............................ 208

Terk etmeyen sevda

Ahmed Ariften Leyl ErbiPe
Ak Mektuplar

Gitmek,
Gzlerinde gitmek srgne,
Yatmak,
Gzlerinde yatmak zindan.
Gzlerin hani?*
gzleri olumun,,, gzleri,,, gzlerinde bulurdum
can tlsmm,,, gzleri hani,,,**

Mektup, mektubu yazan ve gnderen ile mektu

bu alan ve okuyan arasndaki gizlidir. Bu iki kiinin
arasndaki giz silinemeyecek/deitirilemeyecek bir
biimde kda aktarlm, sz uamayp akl kal
mtr. Tam da bu ynyle kaleme alnd ann
gereklii zaman tarafndan andrlamadan, tm
tazelii iinde korumaya alnmtr. Adeta fosilleen
duygular/dnceler yllar sonra sakland yerden
Ahmed Arif, Hasretinden Prangalar Eskittim 40. Yl zel Basm,
Metis Yaynlar, 2008, s. 58.
* * Leyl Erbil, Bal Ejderha, Bankas Kltr Yaynlar, 2012, s.13.
*

vii

karlp okunduunda, o mektubu arkeolojik bir

almann en gvenilir buluntusu haline getirir. Hele
ki bu buluntular bir airden kalmsa, o airin iirinin
Rosetta ta ortaya km demektir.
Ahmed Arifin Leyl Erbile gnderdii mektuplar
dan oluan bu kitap, edebiyat tarihilerimize kukusuz
nemli bilgiler sunmay vadediyor. Yazldklar dnemin
entelektel ve yayn ortamn, Ahmed Arifin srgn
gnlerini, yaad siyasi basky, isel dnyasn ve en
ok da akm tm plaklyla ortaya koyuyor.
Mektuplarn yaymlan yks
Leyl Erbil yaynevimizin davetini kabul ederek
yazarlarmz arasna katld gnlerde Kalan'n son
dzenlemeleriyle urayordu. Be yl ncesi. Bir sohbe
timizde Ahmed Arifle uzun yllar mektuplatklarndan
sz etmiti. Ve bu mektuplar alma masasnn alt
rafnda yllardr bekliyordu. Pembe karton bir dos
yann iinde, ou zarflaryla korunmu mektuplar...
Ktlar oktan sararm, kat izleri derinlemi de olsa
hl rahata okunabiliyorlard. Ahmed Arif boluk
brakmakszn kullanmt sayfalar. ounda derke
narlarla kalan yerleri de doldurmutu. Erbil ailesi bu
mektuplarn gnderildii diyarn koullarn bilerek,
saygyla, vefayla muhafaza etmiti onlar.
Yaync refleksiyle Leyl Hanm ikna etmeye al
tk, bunlar kesinlikle ortaya kmalyd, Hasretinden
Prangalar Eskittim, Cemal Sreyaya M ektuplar ve
Refik Durbam hazrlad Ahm ed Arif Anlatyor:
Kalbim Dinamit Kuyusu dnda Ahmed Ariften geriye
kalan yazl bir ey yoktu.
viii

Leyl Hanm o yllarda istemiyordu yaymlan

masn, Ben ldkten son ra... dncesi hkimdi.
Ahmed Arifin ailesini incitmekten ya da Leyl Erbil
bu byk airin akyla gndeme gelmek istiyor
dedikodularndan ekindiini de sylemiti. Evet,
krktk k bir Ahmed Arif yazmt bu mektup
lar, akna karlk bulma umuduyla ya da hayata
tutunabilme gdsyle... Leyl Hanm bu mektupla
malarda dostluk snrn izmi ve bu snr gn ge
tike derinletirmiti. Ahmed Arifin de bu konumu
kabullendii mektuplardan anlalyor.
Bu arada Kalan yaymland ve yaynevi olarak bir
tantm kokteyli dzenledik. Ahmed Arifin olu Filin
ta nal da davet ettik. Leyl Hanm onunla tan
may ok istiyordu. Bu bulumayla gzel bir yaknlk
kuruldu ve Filintaya mektuplardan sz edildi. Leyl
Hanm, nal ailesinin yaklamn nemsiyordu.
Filinta tm itenliiyle Siz ve babam edebiyatmzn
en deerli ahsiyetlerindensiniz, elbette ki bu mektup
lar yaymlanmal... dedi. Bir baka konu da Leyl
Hanmm gnderdii mektuplarn akbetiydi. Filinta
arivlerinde bu mektuplara rastlamadn syledi.
Ahmed Ariften geriye, yaymlanmam yazl bir ey
kalmamt.
Sonra Leyl Hanm Kalandan doma T uhaf Bir
E rk ek i yazmaya balad. Kitabn bitmesine yakn
Ahmedin mektuplarn yaym lam ak istiyorum
artk deyiverdi. Hatta o gnlerde kendisiyle yaplan
rportajlarda bu mektuplardan sz etti ve yaymla
nacan duyurdu. Son grmemizde zaman kalma

dn ve lmeden kitab grmek istediini iddetle

haykrmt. Sonra salk durumu iyice ciddileti ve ne
yazk ki bu kitab gremeden aramzdan ayrld.
Mektuplar yayma hazrlarken birka paragraf da
olsa bir Sunu yazmasn istemitim. Mektuplar
orada dururken benden ne yazmam istiyorsun? ok
gerekliyse editrm olarak sen yaz bir eyler diye
kt. Gc yoktu ya da gerekten gereksiz gryor
du, bunu tahmin etmek g. Bu yazy kaleme almak
bana dt...
Kitaplatrrken...
Leyl Hanm bu m ektuplar neden yaymlamak
istedi? Onun amacn duraksamadan yazabilirim:
Geree ballk. Ayn zamanda yalnzca halkna
inanm, bunun iin byk bedeller demi ve deeri
yeterince bilinmemi bu byk airin unutulmamas
iin bir abayd bu mektuplar. Tek bir iir kitaby
la yalnzca edebiyat tarihine deil, siyasi tarihimize
de mal olmu Ahmed Arifin, aydn olarak yaad
aclar (Trk Siyasi Tarihinin ikence grme reko
runu kracak kadar zulm grmeme budur sebep!;
s .l3 7 deki mektubundan) onu ok etkilemiti. Sren
davalar, hakknda verilen srgn karar, te yanda
byyp serpilen iirleri. Ahmed A rifin yaamn
dan nemli bir kesit sunuyordu bu mektuplar ve
yaymlanmalyd. Elbette ki bu amacn glgeleyecek
dedikodulardan ekiniyordu Leyl Hanm, ama vaz
gemedi.
Leyl H anm n yazd mektuplara ne oldu? Bu
ak kendi karln yaratabilmi miydi? Leyl Hanm

bu soruyu yantlamt: H ayr, benim tarafmda

ak yoktu, yalnzca dostluk vard. zellikle 1955
ylndan sonra yazlan mektuplardan da anlalyor ki
Ahmed Arif bu byk akta yalnz kalmt. Eksiksiz
bir yayn yapabilmek amacyla Ahmed Arifin ailesiy
le grldn yukarda belirtmitim. Ne yazk ki
Leyl Hanmn mektuplar bulunamad.
M ektuplar metinlerde geen olaylarn ve gelimele
rin izlenebilmesi iin tarih srasyla verildi. Kimi tarih
siz mektuplar da -Birlikte karacaklar ve Ahmed
Arifin Suskun adn verdii kitapla ilgili yazmalar,
Ahmed Arifin Leyl Erbili bir dergiye abone yapma
abas ve ald karlk, Birbirlerine gnderdikleri
hediyelerin, kazak, kahve, kuma, vd.nin akbetigibi sreklilik gsteren konularn yardmyla srala
madaki yerlerini aldlar.
M etinlerde geen adlar hakknda aklamalara yer
verilmedi. Bugn artk yaamayan kiilerle ilgili kimi
leri incitici olabilecek szler nedeniyle Leyl Hanm
byle bir koul ne srmt. Yaync olarak biz de
benzer bir kaygyla mektuplarda geen kimi kiilerin
adlarn ba harflerini koruyarak, kalan harfleri ise
noktalarla belirterek verdik. Ayn uygulama metinler
deki hakaret ieren szcklerde de uyguland (Ahmed
Arif de s. 15, 74 ve 101deki mektuplarda kendi nok
talarn koymutu). Buradaki ama kukusuz okura
bulmaca zdrmek deil, Ahmed Arifin mektuplar
na eksiksiz bir biimde yer verebilmeyi mmkn kl
makt. Bu hususlar dnda yazm yanllar da dahil
atlarna sadk kaldk. Dikkatli okurun gznden

kamayacak ikilikler (Ahmet/Ahmed, Leylim/Leyhm,

Sait-Said, vd.) olduu gibi korundu.
Mektuplardaki kimi gizler...
1 9 5 4 -5 5 yllarnda Leyl Erbil ve Ahmed Arif
birlikte yaymlayacaklar bir iir kitab zerinde al
yorlar. Ahmed Arif kitaba Suskun adn vermeyi
neriyor.
6 Eyll 1 9 5 5 tarihli mektupta Ahmed Arifin
Krdn Gelini adl bir roman kaleme ald aktarl
m. Krdn Gelini diye bir roman yazdm. Baktm
ok trajik. Yrttm, attm. Yeniden daha bir aydnlk
anlatma varncaya yazcam. (s.95)
Pek de srpriz olmayan bir bilgi de Ahmed Arifin
yazlarna uygulanan sansr. Kendi szleriyle akta
ralm: Forum , bu say da bok etti. Yazm ben tan
yamadm. Drtte kesilmi. Sence bir sakncas
yoksa, bir mektupla soruver. stersen takma adla sor
ve yle de: (Ahmetin daha nceki yazlaryla uyu
muyor. Acaba sansrde fazla m hovardalk ettiniz?)
(s.131)
Ahmed Arif ilk iir kitabn Leyl Hanma adaya
can u szlerle dile getiriyor: Sevgili canm, ola
anst bir aksilik olursa, kitabm sana kalsn. Adm
Uy Havar yahut Suskun koymakta serbestsin. Asl
demek istemediim bir ey var, ama mecburum artk.
Her hal ve artta kitabm sana ithaf ediyorum .
(s.95)
1990 ylnda Refik Durban kendisiyle yapt
uzun syleide Ahmed Arif edebiyatlarn mektupla

rnn yaymlanmasyla ilgili olarak unlar sylemi:

[...] Belki halk iin, okuyucu iin gerekli deil ama,
edebiyat tarihileri iin, eletirmenler iin gerekli
olabilir. Trkiyede henz bu gelenek yok. Ama bir
gn o da olur. Mesela Victor Hugonun sevgilisine
yazd, Baudelairein hizmetisine yazd mektuplar
Fransada ok deerli belgeler olarak sunuluyor. Elbet
bir milletin kltr onlar da. Bu szlerin klavuzlu
unda sunuyoruz Ahmed Arifin Leyl Erbile yazd
mektuplar.
Rken Kzler
Austos, 2013

Refik Durba, A hm ed A rif A nlatyor: Kalbim Dinamit Kuyusu, Cem

Yaynevi, 1990, s.25-26.
xiii

Hasretinden Prangalar Eskittim

Ahmed Arifin Leyl Erbil'e yazd mektuplar kitaplatrrken

airin ailesini, doup byd memleketi, iktidara ve dnemin
edebiyat gruplarna kar verdii sava anlatan bir biyografinin
kitapta yer almasnn elzem olduunu dndk. Tam da bu
amacmza uygun deinmelerden ve Ahmed Arifin en sevilmi
kimi iirlerinin dize dize, kelime kelime incelemelerinden oluan
aadaki almay Haluk Oraln iir Hikyeleri adl kitabn
dan almay uygun bulduk... iirlerin deiim hikyeleriyle deil,
Ahmed Arifin tam da mektuplamalarn srd yllardaki yaam
koullarn paylaabilmek iin Ahmed Arifin hikyesiyle ilgilendik
ve bu blm okura sunuyoruz.

Anadolunun airidir Ahmed Arif... Hasretin, sev

dann, dalarn ve umudun airi. Tek kitab imdiye
kadar 60 bask yaptna gre halkn airi de diyebiliriz.
Ahmed Arif 21 Nisan 1 9 2 7 de D iyarbakrda
doar. Annesi Sre Hanm ok kk yata kaybe
der, babas Arif Hikmet Beyin dier ei Arife Hanm
tarafndan bytlr. Savata svari baavuu olan
Arif Hikmet daha sonra Harranda vekleten kayma

Haluk Oral, iir H ikyeleri, Trkiye t Bankas Kltr Yaynlar,

2010, s. 33-47.
XV

kamlk ve Siverekte nahiye mdrl grevlerinde

bulunur, Ahmed Arifin ocukluu buralarda geer ve
ilkokulu da Siverekte bitirir. Daha sonra ortaokulu
okumas iin Urfaya yerleirler. iire ilgisi bu yllar
da balar, en sevdii air Faruk Nafizdir. Ortaokulu
bitirince babasnn Diyarbakrda okumasn uygun
grmemesi zerine Afyon Lisesine yatl olarak gn
derilir. Bu seimde aabeyinin sparta Ortaokulunda
retmen olmas en nemli etkendir.
Ahmed Arif, edebiyat bilgisini artrmak iin iyi
bir ortam bulur Afyon Lisesinde. Yllar sonra, Refik
Durbaa yle anlatacaktr o gnleri:
Edebiyat Hocamz Gndz Aknc idi. Gndz Aknc byk
bir anst bizim iin. Aknc, ders kitaplarndan ok roman okutur
du bize. Lisede ben Andr Malrauxu, Max Berri [Weber olmal],
Dostoyevskiyi, Tolstoyu, Gustava Flaubert!, zellikle de Emile
Zolay okudum hep. Gndz Hoca bir karar aldrmt retmen
ler Kurulunda. Her ocuk gece mtalaalarnda roman okuyabilir
diye. Nbeti hocalar karmazlard. Ama roman okuyanlar mut
laka zet karrd.*

Sevdii airler listesi daha zengindir artk: Cahit

Klebi, Ahmet Muhip, Behet N ecatigil, Ahmet
Hamdi Tanpnar ve Nzm Hikmet. Bir yandan bu
ustalar okurken, bir yandan da kendi iirini arar.
1 9 4 0 ta Sem e iirler D em eti adl dergide Neyzen
Tevfikin iiriyle ayn sayfada baslr iiri. On lira da
telif alr. Bu para babasnn gnderdii aylk harln
iki katdr.
*

Refik Durba, A hm ed A rif A nlatyor: Kalbim Dinamit Kuyusu, Cem

Yaynevi, stanbul 1990, s.21.
XVI

Liseyi bitirince askere gider. 1 9 4 7 de terhis olur.

Ayn yln sonbaharnda Ankara niversitesi Dil
Tarih Corafya Fakltesi Felsefe Blmne kaydo
lur. deolojik tercihini de niversite reniminin ilk
ylnda yapar: Trkiye Genler Derneinin yesi
dir. Dernektekilerin bir ksm, ayn zamanda, illegal
Trkiye Komnist Partisine de yedir. Dernekteki
yakn arkadalarndan biri de Nusret Hzrn doktora
rencisi olan Melahat Trksaldr. Bir gn Ahmed
Arifin Komintern yesi talyan Togliatti iin yaz
d bir iir Melahatn evinde bulunur. Yine Refik
Durbaa anlattna gre, henz tamamlanmam
olan bu iir kahvede otururken cebinden alnm,
oaltlarak arkadann evine konmu ve arama yap
maya gelen grevliler tarafndan, radyonun arkasn
da, elle konulmu gibi bulunmutur.
Ahmed Arif polise giderek iiri kendisinin yazd
n syler, ifadesi alnarak serbest braklr.
Dernek yneticileri mahkemeye karlarak tutuk
lanrlar. Daha sonra yaplan kongrede dernek kendini
feshetme karar alr. Sadece Ahmed Arif dernein
devamndan yana oy kullanmtr.
Bu arada, bir yandan da iirleri deiik dergilerde
yaynlanmaktadr. Fakat daha bir dizesi bile yaym
lanmam bir iiri yznden polisler alrlar onu: Otuz
Kurun.
iire konu olan olay 28 Temmuz 1943te 32 ky
lnn (biri kz olduu iin serbest braklmtr) ran
snr yaknlarnda zalpta kuruna dizilmeleridir.
Bu olay yllar sonra Meclise getirilmi ve sorumlu
lar yarglanmtr. Ahmed Arif btn dayatmalara

ramen bu iiri okumaz polise. Refik Durbaa iiri

Salim engile verdiini ve onun da Seilmi Hikyeler
dergisinde yaymladn anlatr . Ama Ziya eker,
yle yazar:
Biz aratrmamzda Otuz Kurunla Seilmi Hikayelerde
deil, 15 Eyll 1952 tarihli Beraber dergisinde karlatk. Orada
r iirin bir blm yaymlanmt. Bu da, 'Yokuun dibinden bir
tavan kalkt,' dizesiyle balayan ve kitapta ikinci bekte yer alan
parayd.

iirin tamam ancak 1968de Soyut dergisinin 36.

saysnda yaymlanr.
Ahmed Arif 1951de tutuklanr, ok aclar ektik
ten sonra serbest kalr, fakat 1952de yeniden tutukla
nacaktr. Ceza yasasnn 141 ve 142inci maddelerine
aykr hareketten yarglanr ve iki yl hapse ve sekiz ay
Urfada kamu gzetimi altnda bulundurulma cezas
na mahkm olur. Zaten 38 aylk tutuklu olan Ahmed
Arif, Ziya ekerin yazdna gre 1 9 5 5 te hapisten
kar (Ylmaz Odabann Everest Yaynlarndan
kan H asretinden Prangalar Eskittim iin yazd
Ahmed Arif biyografisinde tahliye tarihi 7 Ekim 1954
olarak verilir). Ahmed Arif mahkemeye bavura
rak, kamu gzetimi altnda bulundurulma cezasnn
Urfadan Diyarbakra deitirilmesini salar. Bir yl
sonra yeniden Ankaraya dner. renimine devam
etmesi mmkn deildir. Polis devaml peinde oldu

Refik Durba, Ahmed A rif Anlatyor: Kalbim Dinamit Kuyusu, Cem

Yaynevi, stanbul 1990, s.31.
* * Ziya eker, Ahmed A rif ve iirini Besleyen Kaynaklar, rn Yaynlar,
Ankara, 1997, s.45.

xviii

u iin, kendisinin veya arkadalarnn onun iin bul

duu ilerden de ksa bir sre sonra ayrlmak zorunda
kalr. 1 9 5 6 dan sonra M edeniyet, nc ve Halk
gazetelerinde dzeltmen, sekreter ve yazileri mdr
olarak alr.
1967de Aynur Hanmla evlenir. ki bebek kaybet
tikten sonra zlemle bekledii olu Filinta 12 Aralk
1972de dnyaya gelir. Evladna Filinta adn koymas
pek ok eyi anlatr. Zeynep Oralla yapt syleide
yle der:
Yaammda en byk sevinci baba olduum gn duydum.
nanr msnz, tam iki yl olumun nfus kdn cebimde ta
dm. Cebimdeki sanki dnyann en zengin czdanyd. Olum
olmutu. Olum, Dnyann en gzel gvercini... Dnyann en
gl silah." (Edebiyatmzdan On nsan Bin Yaam, Ahmed
Arif)

H asretinden Prangalar Eskittim in yks

Ahmed Arifin kitab iin dnd ilk ad deil
dir bu. Bakn nasl anlatyor Refik Durbaa:
Bunu anlatmak doru mu bilmiyorum. ok kiisel bir ey.
ok duygusal. Artk an olmu. Kitabmn adn ben 'Drt Yanm
Put Zulas' koymutum. Ama sevgili kardeim Ali zouz buna
engel oldu. Bana Kitabna byle bir ad koymaya hakkn yok
dedi. Seni 15 yanda ocuklar, kzlar taparcasna seviyorlar.
Sen bununla ola ki burjuvazinin tuzaklarn sylyorsun. Ama u
da var, o ocuklara sayg duymalsn. Hatta bu ad bir iirine bile
verme, msra olarak kalsn.
Dndm, Aliye hak verdim. Madem yle, kitabmn ad
Hasretinden Prangalar Eskittim olsun dedim.

xix

unu da syleyeyim, balangta eskittim deildi,

rttmd o szck. Yani 'Hasretinden Prangalar rttm.
Fakat rttm szcn sevmedim. Her ne kadar dorusu
rttm de olsa sevemedim. Bir de bu szckte tane
geliyor ya arka arkaya, kulam trmalad. kulam, yani
gnlm trmalad. Her airin bir de yreinde kula vardr. Onu
trmalad ite. Mzik ve anlam bakmndan daha gsz buldum.
O nedenle eskittim dedim.*

Bu aklama Ahmed Arifin iiri zerine pek ok

ipucu verir. Kitabn ilk basks 1 9 6 8 in Kasmnda
Bilgi Yaynevinden kar. Uzun ve sancl bir yks
vardr bu basknn. Kitabn neden ge yaymland
sorusunu yle yantlar Ahmed Arif:
Kitabn ge kmas benim tembelliimden, nem vermeyiimden.
Ben bu konuda hl biraz amatrm. Hi profesyonel olamadm.
iir nce bir gzellik duygusudur. Bu gzellik duygusunu kurtar
mak, onu anlatmak, onu yaratmak. Ondan sonra elbet bir konusu var
dr. Adamna gre, kilosuna gre, ne bileyim merebine gre. Kimisi
gider firavunlar anlatr, kimisi gncel olaylar verir. Kimisi sradan,
herkesin yazabilecei, szm ona ak iirleri yazar.
Adn vermeyeyim. Birisine iirleri verdim. Kitap kacak, ama iki
yl bekletti. Her yere gitti o kitap. Biliyorum. En son evket Sreyyann
sansrnden geti. Ama olumlu rapor geldi.
Bunlar yle bir ey ki btn Trkiye duyuyor, anlatyor, en son ben
duyuyorum. Yaynclar, editrler, alacak ey, rntgen gibi biliyorlar
birbirlerini...**
Refik Durba, Ahmed A rif Anlatyor, Cem Yaynevi, stanbul 1990,
s.82.
** Ziya eker, Ahm ed A rif ve iirini Besleyen Kaynaklar, rn Yaynlar,
Ankara, 1997, s.63.

XX

Ahmed Arifin adn vermeyeyim dedii kii Bilgi

Yaynevinin sahibi Ahmet Kfldr. Bu isim Cemal
Sreyaya yazd mektuplarda da geer sk sk.
Gnel Altnta, 1 9 6 8 in Nisannda Soyut dergi
sinde Otuz Kurun1un ilk defa tamamnn basl
mas dolaysyla yazd makalede, Ahmet Kfly
ziyarete gittiini ve kitabn yaymlanmasnn neden
geciktiini sorduunu anlatr. Kflnn gerekesi
Yaz Kuruludur. Ahmed A rifin pek de dikkat
li okumad kitap szlemesinde iki yl yeni bask
yaplamayacana dair bir madde vardr, yaplmaz
da. Szlemenin bitiminde Kfl ikinci bask yapmak
istese de Ahmed Arif kabul etmez. 7 0 li yllarn ban
da Erdal z, Ahmed A rifi Cem Yaynevinin kuru
cusu Ouz Akkanla tantrr. Kitabn ikinci basks
1 9 7 1 de Cem Yaynevinden kar. Sonras malum:
Arka arkaya yaplan basmlar... Yaynevi otuz ylda
43 basksn yapar Hasretinden Prangalar Eskittimin.
Ylmaz Gneyin 1974te evirdii Arkada filmin
de bir kitap sahnesi vardr. Ylmaz Gney, Melike
Demiraa okumasn tavsiye ederek bir iir kitab
verir: Hasretinden Prangalar Eskittim. Bu sahne belki
de kitap iin yaplan tek reklam olarak kabul edilebilir.
Ahmed Arif iirine hep namusu gzyle bakt.
Yllarca damtt iirlerini dostlarna okudu yalnz
ca. Herhalde yeterince damtamadm dnerek de
yaymlanmasn hep erteledi. Belki de olu, yllardr
bekledii olu onun iin yaymlanmas gereken son
iirdi.

Pimanlm
1990 yaznda Cahit Klebiyi ziyaret ettiimde,
Akam Ahmed Arifle yemek yiyeceim bize katl
demiti. stanbul otobsne yetimem gerektiini sy
ledim, Umarm bir dahaki geliimde diye ekledim.
Maalesef Bir dahaki olmad. Ahmed Arifi 2 Hazi
ran 1991de kaybettik.
Haluk Oral

X X II

AA'K/lgf.

t .
'fouOLvv
<ru>.

1954

".:

**

r w

* r?

S 4* Cm'J-S

i* ,
~ .r ,

**<

a> ^

- -

' i " " ' - i-

* <c

*H*^

*< .*1

.. '"'

**
* **-

"'

''Ss

2i, ,-~^-..,ui^.
*.
W
'V- fi
Ji < , ^

$"~*SC
' A**
*X' <z

*"*.,

*.

; S s .

^*

*-

' - ^>'--
^t*-*.

^ *-<

- s - c * ; :

*.4

* - , ; " r ^ - ,X '!* W

f
^*.
' *r .

-,,

***:; ^ ^

''^e-y^. ^

r '"V C- -

T ~+ 0^

i^.V, . ^

. ^ A'~>

t'

, ..

**~*r. +r"~~~*~sr
<*'"**Ky^
'*!?>* ***'**4*^
^ ;* .

*t y ~

-< '
-*>.
>*

^ O,,
vi*
...' ^ Vjfo

"'V ,

^v

y - ''

v -tx**

'

< w ,

*'*'-*, < ' ~~

A-U.

e- s-T "

* ********
***+*"+ t.

/v<^j

5 Mays 1954
Bismil
Leyl, Zalim Leyl!
Bu, benimki drdnc. Oysaki senden bir tek mek
tup aldm. O bell ve korkun ilk mektubun, yani 4-1,
ben malubum... Ben, belki yazamazdm da, melnkolim ve serseriliim tutar da yazamaz, bo verirdimse,
sen yazacak, bu olan, ld m kald m? diye sen
arayacaktm, deil mi?
Bari bu suskunluun sebepli ve hayrl olsa ve bana
bu kadar kahrdan sonra, parltl iirler gndersen.
yle olacak elbette. Sen, osun nk. O, ir, dost, en
sevgili ve en karde... Baka trl olamaz...
Mektuplarm almyor musun yoksa? Hep de taah
htl gnderiyorum. Geen gn cotum , annene
bayram kart ile hrmetlerimi gnderdim, ellerinden
ptm, syledi mi?
Bin yl, bahar ire mrn srsn,
Seni douran ana.

Benim Lmboda baladm iir, ne oldu biliyor

musun? Hem de birdenbire ve yar gece. imdi elli
msrdan ok. Daha bitmedi. Ah, seninle beraberken
bitebilir ancak! Elbette ki senin hariklde zevk ve
anlay sansrnden geecek. Pasajlar hep yeil diye
bitiyor. Benim ve senin ne varsa, ikiz ruhumuzda ne
3

varsa her biri birer hafif parltl tala, kompozisyona

giriyor. Kahrn, bulunmaz ve yaratlamaz gzelliin,
dost ve kahraman ve rlplak samimiliin, bykl
n, namlularn yivlerinde fkran gller, birer nilfer
dizisi olmu prangalar. Spartaksn bukas, kol
balar. Ksr kadnn anne oluu ve ok uzak, kimselersiz bir yldzda inleyen bir stradivarius. Dnya ar
larnn en kk meyhanesi. Ve biz, milyarlarca, akn,
yalann, alakln, kahramanln; kaplar, kapaklar,
ku uurmaz uzaklklar ve ayrlklaryla, kahrolas
yasaklaryla, bu acayip kaos karanlnda, biz ikimiz!
ki mthi hasret, iki para can... Ve canmda o lm
namussuzu... Btn bunlar, abstrait iir haysiyetine
halel getirmeden ileyebiliyorum. Bana bu kudreti
verdiin, beni ben ettiin iin sana teekkr etmek,
galiba pek resm kaar. Hatt ben, zppelik diyorum
buna. Ben, senin iin, ancak her eyimi, btn mevcut
kymet hkmlerini ve canm fed etmekle belki biraz
hafiflemi olurum. Yine de demi, karlk vermi
olamam... Bu, hem ok ac, hem de aheser bir ruh
hali. Kimselere mecbur olmadm, olmam da. Yiitliim
ve rivayet olunan erkekliim, bundandr... Ama senin
mecburun olmak, beni hi mi hi kltmyor. Aksine
yceltiyorsun, NSAN ediyorsun, yaatyorsun...
Sus kimseler duymasn,
Duymasn, lrm ha.
Aydm yar gecede,
Yeil bir yamur sonra.
Yayor,
Yeil.

 t m t /*r

cuy ***

uysnotj/*' o/urtirtn ti

fy-t/rsn y * * " J**ca &

f / * f t '/

6' r

'%
Ch

yo ta m v r J 0*1 r t*. .

i/ a f/ y e r ,

/u,V.
& - e f t / ^ u / / * f / / fA r r m f
S U J m u s ' & / iri rlOAl /*J/* ' ' ,

Yivlerinde yeil gller fkrm

Susmu, btn namlular.
Susmu da, susmu derya
Dnya, ml-ml

Soj/nui o/oo, Su^^iuj Ucryat

o'yOLJ rr?/f//srJ/Jr/
0^X4/ /ttr t &.///J ,
t/y/a^ jv e./r'*-//' fasr-t/serej *
A/i/r 4&4/rv snacaSj /r
f/e'ne/err ere-/a.//r
V t ie.r-//} .

no/yer-^

Uykular, gelin.
Ylan, su getirdi yavru sereye
Ksr kadn, mavi bir kz dourdu,
Memeleri bereketli
Ve serin.
Sayor,
Yeil...

:t

Daha, ayr pasaj var. Kompozisyonun btn

iinde ok salam ve ok yeni durular var. Nedense
bu iiri ok seviyorum. Suskunu kullanmama izin
verir misin; onsuz edemiyorum. Bir ey daha soraca
m, finl benim karakterimde ac ve melnkolik bir
bohemde bitiyor. Bitiyor ama korkuyorum sen been
mezsin diye. Nasl bitireyim, umutlu mu, sevdal m,
yoksa alamakl m? Bana yol gster ve mutlaka yaz.
Kitabmzn ad Suskun olsun mu?
Bir de K ara diye bir kompozisyon var. Hayli
etin ve karanlk. imdilik altm-yetmi msra kadar
var. Her ikisini de iyice bitirmeden gndermek istemi
yorum.
_

/C'stra J
\/e

Jrarct

-'or-CK s n e r t e
r e t c/fr-, .
Te* o

Scx -J-6+U. .
o6l

C&r* t*

c t c f / e .r / n c t j /
&<~e ,
0 'IC C *

e Ze/~ s e r A.//'?; s/jra./izrrn ce .

)e
j ces/cf't ka-r-u y
J-O.y y/f/f
.

/ / (* * /

a c fe r/s T y f itZ f J f

arpm,
Perian etmi
Kara st, kara sevdayla seni.
Ve kara memelerinde dilerin si
Karadr, upuzun yattn gece.

Ve kan tadnda bir konca

,
'

ezer erbetini msralarnca.

De be, aslan karam,
De, yiit karam.
Hangi kaderin yazs
Zorlu yazs,
Belnda...
Vurmu,
Demirlerin apraz glgesi,
Alnna, galip ve serin.
Knyen izileli ka yldz utu,
Ka ayva sarard, ka kz seviti.
Gelmemi kimselerin...
De be, aslan karam,
De, yiit karam.
Hangi zehirin meltemi,
Saran meltemi
Hlyanda...
Hakikatli dostun muydu,
Can koyduun ustan myd,
Bir uyumaz hasmn myd?
Ooofl de, bunlar olsun muydu.
De be, aslan karam
De, yiit karam.
Hangi kahpenin haneri,
Sakl haneri,
Yaranda...

Affet, fazlaya katm. Ama sen halden anlarsn. ir

adam, ayrlkta, o namussuz ayrlkta, firakl iirler

........

's/tjr mu s .'

**

...............
<//? C-Cr/>rCt 2L
^ o l / / / * o Je/-/>? .

.-
A
,> v- >
V- <-*+.. *

A c re

a y u.ot

S a r -a ^ c ^ y

a f

>..'3
.J

oye.s* c2*/e./*' ctf yz/t/rz e/c^v

0 & ./,nQ. ,-y * J f / / ^ ; & / e r / ' i ./
' )tS-CLs/ot-rt C O t r U r T ij
, y / e / S O trC K r n .

<* - *

' *

/ t %f f

...

S' ,

- v

*'VA^A?

H <Z'f a '
rr>e / /e m /
v5 <Zrt?tr? m & /fe /7>r
/ / y 4* s f * c t .
, < t///
c/as /<js* s w j / c/ l
Z^? i t y i O T t l f i T t / s S a * m s y / , f
Q // o y v m a . Z
A cL f/r/r7 s rts y s/t p

./ a

jV f t4 * r - > A * / i / n t / y c / &

>e. >e, est/r ;&&>&r>j

'
c-)^ y/^" /tce/~<?<m
h/aO<pr' a Afes>'<* AO/}c?er/\
S

A t z s r c e * '* ,

cl

( ' i z ^ c r / j c/< z \ , ^ v.

&<//* ^
.

% S/V

yS*/6fy ** U f/tm .
O y^/ / k

ir /r /* r
eJ u rrt .

^,

a
_ / J e - -

y a p a r.

e* + * * * * J - J v *

< 5 W *V *

W * n J O t* , e *

ffe

* y r/ /f *

aS*.

c K ty /a ~

n U i y r / r y /rt\ y e

So*tf,/ /
</<*/(**"* '

//aa-tr K. Z;rr-
/urr a/s o, **/c* t ,*9 OdC^/^o^ est Gvyct/j f <e*
Slfcfy
/y^Jtw f
fy * * '/ !# ? ,.
tfo t* ro t

y m

y a c z q f t y j fk rt,
f ie *

&

^ 2 /

y / / # & / & * - cj &

epe*c*4 .... |

^c* r a t

t
e tn rttm

. te ,* * * . &m*r

S & s tG t y c n & r - s m ,

gfa.4at 4'C. 'f &**$*

r&t^A
...&*/Or*f...
**>&.... J'&sfS .

> a + tn

/% > # * < * &

t f ( 7 / f ^ t'

ty S

/jVV/4v rC Sr< 3 y ? & r f s v

S&*?*'S9 . *17'-

m . , 'i;

vazmaz da ne yapar. Benim aziz Leylm, sevgili belm.

Ya sen olmasan, ben ne bok yerim, neye yararm?
Mnsz bir otomatismein, mnsz bir fiziin, kahro
las boluunda, ben garip, ben duyan, ben yirmi drt
saatte, yirmi drt bin para olan, ne yapardm?
Gzlerinden perim. O gzel burnuna yldzlarca
pck... Bana yaz! Ben daha buradaym. Eer Diyar
bakra yazdysan, annem alr, amadan bana gnde
rir. Ben giderken sana yazarm. Kendine iyi bak. Bir
daha hibir ana dourmaz seni. Bir daha hibir cihan
bulamaz seni. Tekrar perim.
Senin.
[mza]

[Tarihsiz]
Leylim,
Nicesin gene? Beyninde mi, yreinde mi, baka bir
yerinde mi, nerendeyse o NAT ynn yaratan doku
lar pmek isterim. Evrende seni zler, seni isterim.
Bakaca hi. Ne taktm, ne de vurulacam bir nen
yok. Seni. Sade seni.
Ben iyiyim. O i...lerden henz bir haber kmad.
Beklettiklerine gre, sonu iyi sanrm. yi olmasa da
takmam. Her dilediklerini yapsnlar. sterlerse sinirle
rimi, etlerimi, kemiklerimi, adm, sanm, cmbzlarla
tek tek alsnlar. Unuttum. Korkmay, saknmay. SEN
ALAMAZLAR BENDEN. Tlsm bu ite. Ayakta, fr
tna gibi beni tutan bu.
Kalem tutan ellerine kurban olurum. Yaz Ahmet
kuluna iki satrck.
Ha! bilen tuttum. Tula yapyorum. Ekmek k
yor. Sonbahara -olmazsa ilkbahara- kitabmz mutlak
karcam. Abstrait resimlerini biriktir. Desenlerin
varsa yitirme. Kitabmza alrz. Ne diyon?
Kulluum, divneliimle ellerini, gzlerini perim.
pyorum ama doyamyorum. Mutluluk ya da cehen
nem bu galiba. Sana doymak, korkun ahmaklk olur.
Hadi gel...
[mza]

15 Mays 1954
Ankara
Leyl, Canm,
Kayb, berbat ve sessizim... Sessiz ve dolu: Allahtan
ki sen varsn. Yoksa hlim korkuntu.
Buras bir ky! Yaknlarmn btn srar ve gay
retine ramen, hemen anneme gideceim. Pazartesiye
trendeyim. Eve gidince senin mektubunu bulmalym.
Anneme ilk sorum o olacak zaten.
Sen naslsn mrm? Son telefonda cann sktm
m? Ben artk annenden korkmuyorum. Aksine onu,
kendi annemmi gibi seviyorum. Buna ne dersin?
Hnca hm msr doluyum. Kara ve yeil fon, hep
sinde hkim. Biraz kendime geleyim, mendillerine,
blzlarma, yastna msrlar serpeyim. Ha?
Fotorafndaki halbuki...yi hl anlayabilmi
deilim. Anlatr msn?
Btn bunlar, beyhude biliyorum. aheser olan,
benim uakla oraya gelebilmemdir. Allah kahretsin,
bu hastalk, bu rezaletler ve bu aile mecburiyetleri...
Ne yapsam?
Gzlerinden perim cnm. En ok da burnundan.
Glme, ciddi sylyorum.
Yar paran
[imza]

22 Mays 1954
Bismil
Leylm, Merhametsiz mrm,
Suskun, uzanm, seni yayorum. Hastalm gra
fikte birdenbire ykseldi. Doktorsuz, eczanesiz, shhyesiz, Allahn bels bir kydeyim. Aileme, gzleri
grmez olmu anama yalan sylyorum. Hastalm
anlatamyorum. 140 liraya 5 kii geiniyorlar. Ben de
cabas... Bu korkun kaos iinde sen, yeil ve derin
huzur, kafamdasn. Kurtuluumu, her eyimi, dnyay
sevmemi sana baladm, sana borluyum. Asl peygam
ber olan sensin. Yeryznde gnahsz tek insan sensin.
Ve ben, orada yannda kalmam gerekirken, eek gibi
buraya geldim. Belm da buldum. Oh olsun!
Cmm, ben Saidi senden ok nce tandm... ir
sin, deh gizleyen bir ir. Korkun zntlere kapl
man, bundandr. Ben Saidi sevdim... Sanrm, Sait de
arkada ve artist olarak yalnz beni sevebildi. Bu, onun
szdr. Ve ben onu 10 yllk bir acayip merhabalar
ve gecelerden sonra tokatladm. Haydara da syledim,
imdi de sylyorum, piman deilim. Onu bundan
sonra da seveceim. Ve onu, bence malm baz tarafla
rndan tr bundan sonra da gayr nsan bulacam.
12

1.

2.

//*>

e. </&*. +*} v*4.>~A**srU:*iiSiz <^>+ ' ' s .

/ * * * / * / ,/ ,* f r / , 'A / &
S )* / * -,* * '
.

&/.-HVJ

* < * * > ;* .

* 4 .+

4 if :

s* e * 4 * ,. ...

*/

Jt-* y

S # ,t

.ot/** m**

-?A*/

A y x.X f/+ t

/& j-//s

'

c : - 0 4 . r - z y -t *./*>.

. &.'/**,
** .

/+ #

S * W

* '

A/--3!j,tK

c~

t f a y + y ., r tV -~ 4 ' t * .
# '4 r jr J * 4 ? -+ b

^ * + 4 , *

C f if J c

yi

49* 4*/t .f*.

vt

</,*. M * *
/ < * / * * * * * 4 * * ,' .
</< *.**/

"< * ? *

/~*8.4&

*4ti*' &***.. .

r'/tctt.

K*ryt>/,<** r

O tf t,'4 / & /& * * *

r- ete.** -y

/Sttyji'a-** afa j e j / t ( K - * ,
-4S,-<,?,

, 4 + 4; .

J i / /. -

fe rf* -* *

S f X ./ y i
>-t

* . ,V

<fe*e S rd * * t

''*

V(-

^4

4t's~ i A ' r .

/& /i* 4 ,y

v r f * j,; :

/#9yjp<*Af # * r

y t !'

a'fx 4 * ,/J* . : .

/ / jf t *

e ,r

h * * * -, a / . W , * .
#*>'-< y < " i .
V*

4 ,^ j,

a, ,>a~* <x y o r / # 4 y Cy # r "* .

ya r/u z

n * e 4 4jt /*

t *Cz *

/>#*,' 4 i. 4*. . '/ t / . '.

A*

4 ,

H i - /4 tr* f/ a * f* 4 tt~

Jt

,_

J* * / * / ,'

6 v y t a * 4*A*4+~.

4t>*r-<x

V f it ?A t ait-M.

<=* V S * t & ~

4 - iy * ? y # / -* -/ . j3/jst*ix-l sy'/t'#*.

<-JC .?*<*//.,-

*S>4<*

\ o t,,S '* ''* ,

/*sf

* ;* 4 & * + Se*/~4X

8yn

M a/ ,
*/

'3 *
> '.

/ - . a m ; -A -v c .

& *"

r * ~ :y t *

*..,

;" , < * . a

i r

/ " - * *

'> ' -

r.

,./

/ j *

/_/ y

i.,

/> sf i \ ,

* v

/* > * *

/.j./.-nr.j, j <,,,.
.,
y-eZ/jr,**. -> i i' t ^

/ * .* * / . J - - - 1 .
<:-**.* ^4. y-i^X *!*.,f

'Pa.- v , w , ^

_______

a ^

'

V r .^
.*.

J '

A - .,V

{& ** S4<se/t*f4 ^

.-

<*-

' *-

<.

'-rt*s,y,r, ^ rt

-J i . .

....-C-,
^
V- -

./M

/ . K
./,Jrs~?r7< '
''
^
*'**/''-*.
*V--
.
/r.C.
*'
jCc>/aT .. t? *, AfeV'-. /y; '
/
s. ;f r h

'* *'
v*u*u-,~i ># iiv 'H
,>

HZ*

s ' " ***4+

*'*'***+ y 0 ,
---- -------- ^~>*> w .

i* * : <4/>'*%i . / / *

y,s

*6

* *

'* '* / <

Bu ite, yani lmnde, senin hibir -am a hibirgnahn, kusurun ve hatn yok. Onu, cemiyetimizin
rezil ve talam kaytszl, sarl, korkakl,
berbat araplar, her biri korkun birer zehir olan ark
yemekleri ldrd. Trkiyede vasati ya 2 8 dir. Dn
o 50 yl yaad. Yine de iyi. Son gnlerde onu ayakta
tutan bendim. vnme eklinde anlalr diye sana
13

daha nce sylemedim. Benim sert ve frtnal hayatm

genliimin pervasz tahamml, inanr msn ona
umut ve evk veriyordu. O ki mthi hasis ve egoistti.
Ama bana Dlger Balm, aslanm, canavar olmadm
deil mi? dedii zaman bonkr, insan ve babayd. Bu
yzden beni hatrlayamadna, unuttuuna, hafza
snn kuyusunda gecelerce aratrp bulduktan sonra
zr dileyiine hi kzmadm. Btn bunlar seni avut
maz biliyorum. Ama bak ruhum, sevgilim, bana inan.
Kimselere inanma. Senin hibir kusurun ve kabahatin
yok. Onu sevdinse bu, senin bykln, hatt dnya
kadnlk tarihinin aheser bir olaydr. nk, ciddi
sylyorum inan bana, hibir kadn onu sevemezdi.
Ve eer sen, kendi deyiminle madden onun olsaydn,
insanlndan tiksinirdin. Ben eminim asl o zaman
onu tabanca veya bakla ldrrdn. Bu dediklerime
kzma, beni anla biraz. Bunu bana 1946da sevgilisi
Emine anlattnda ben de inanmamtm. Son gnler
de Sait de itiraf etti. tiraf deil bir nevi savunmayd.
Kadn anlamyorum, anlayamam diyordu. Kzma,
yalvarrm zlme Leyl... Sen ki affetmekte say bile
getin. Kzma bana ne olur...
Pam-pamdan son kmzda ben sarho, mest ve
ocuk... Susmutum... Hatrlar msn? Sylyorum:
Al beni yar canm, al... Uakla m gelirsin, rzgrla
m, bak bak da gr, asl lmek isteyen benim. Niye
mi? Ah nasl anlataym... Bir de irim ha! Hibir bok
deilim... Sensizlik, ayrlk, lmden ok daha rezil,
ok daha ssz, mnsz ve bo... ac... Sana ktil, sana
uursuz diyenin azna sarm -affedersin-. Sen de o
serserilerin, katillerin, iren zppelerin dedikodular

14

na kaplp yanl dncelere varma. Kendine kfret

me, kendini zme, asl hakszlk, irkinlik ve cinayet
budur.
Sakn ha! Sakn, e mi? Sonra beni ldrrsn,
unutma... Yazma, vazge her eyden, seversen diye
dnyorum diyorsun. Yavrum, nazlm, bunu nasl
yazdn bana? Dnyorsun ha. Acaba seni benden
baka seven oldu m u? Sevmek kelimesini soy, rl
plak karna al da yle dn. Yazma! Sevme! ne
demek? Beni, zorla di, bo, mnsz, kendi kendine
ihanet eden bir serseri haline getirmei nasl dne
bildin?
Az ok bildiin erefli, sert ve ac bir mazim var
(Hal, yani imdiki zaman seninle balar). nan cnm,
sana rastladm an, seni tandm an, hepsi bana bo
grnd. Bo ve ocuksu. Yine bildiin gibi bir artistik
istidadm var. Otorite geinenler varsn deh desinler
bana, dehnn da gemiini sk...im dedirtme. Sen ki o
kadar yiit, o kadar kuvvetlisin. Ve bana Sus kim
seler duymasn verdin, nasl oluyor da byle yanl
davranyorsun?
Katn diyorsun. Seni brakp kamadm. O
kadar eek, egoist ve korkak mym? Kara haber, bile
ti aldktan sonra ulat. Kendi korkun artlarmdan,
aresizliimden, kahrolas paraszlmdan, yine sana
gvenerek muvakkaten katm. Hayr, itildim, kopa
rldm. Bunda senin de srarn oldu... Sen sordun, sana
yalan syledim, param var cnm dedim. Ah, sana syleyemedim. Gnere de sylenmez bu. Baban, annen
yahut da sen, bana bir bahevanlk, kapclk veya
asansrclk olsun bulabilirdiniz. Ah, razydm. Her

15

eylere razydm. Ama sana syleyemedim. Affet beni

mrm benim. Senin yannda olmann, sana merhaba,
naslsn demenin, her an bir arzunu beklemenin sonsuz
saadetini, sonsuz hazzn, bylece eekliimden, yara
ladm. Yine affet, baka trl kalamazdm. Kendi ba
ma bulacam i, tavizler, alalmalar karl olacakt
ki buna sen ok kzardn. Belki de beni ldrrdn.
Km, korkun dhim, sevgilim, senin istediin
gibi de olsam, kaytsz artsz klen de olsam, daima
asl sen beni affedeceksin. Affetmeye al. Cihan
insanlar iinde, en gzel, en iyi ve en namuslu sensin.
Buna inan. Ahmet Arif, byle syler... Dorudur...
Haktr... Lyktr... Sana yakn, sana lyk ve hele hele
senin olmay dnebilmek bile bir cesarettir. Yrek
ister. Bu dediklerim insan olana, erkek olanadr tabii.
nsandan mahrum bir cehennem karanlnda, nasl
da bulduk birbirimizi... Km, sevgilim, imzas
martdan scak, uan uzak martlardan daha sevimli,
imzas uan ku, kendisi NSAN sevgilim. Kyma bana,
sensiz edemiyorum. Sence zerre kadar bir deerim
varsa, iler tutar bir tarafm kalmsa, gel kyma bana
ve korkuyorum deme. Otur yaz, her gn, her gece
bana yaz. Kavuuncaya kadar. Sonra yazdklarmz
okur, gler yahut rperir, birbirimize gemi olsun
deriz. Yahut da, ah asl bu, gel beni kendin al, gtr.
Bugnler yalnz bama gelecek kudrette deilim. Hem
madden hem de mnen bu byle. Allah kahretsin bu
aczimi. Gvendiin biri de yok ki onu gnderesin.
Syle ne bok yiyeyim? Bu, senin halin, byle devam
ederse, benim de gnlerim sayl demektir. Mektubu
nu sabah aldm. imdi akam. Daha bir ey yemedim.

16

Szde cgaray brakmaa niyetliydim. Bugnk, inan

bana unuttum kanc paket. Evde bir lm sktu
var. Sual sormaa korkuyorlar. Ah bir sprsalar da seni
anlatsam... Ah bu rezil dnya seni tamsa, seni rense,
seni anlasa... Kurbann olurum Leylim, kendini zme,
bou bouna haksz yere kendini zme, kurtar kendini.
Bak, yannda ben varm. Seninle olduktan sonra yapa
mayacam ne vardr? nce kendine inan, kendini sev,
sonra bana bel ver, bana yaslan, bak yaaman nasl
asl cevherini gsterecek. zme hi kendini, lrm
sonra. lmek, hibir ey deil. Sen byle canl, scak,
dost, aziz ve en gzeli sevgiliyken lmek, ac da olsa
katlanlr. Ama senin bu bedbin halini grmek... te
mesele burada. Artk tek msr yazamam, bir satr
uyku uyuyamam. Yerin dibine batsn hepsi. Ne bok
yemee sana iki yl daha nce rastlayamadm. Ben ki
2 9 yandaym. Ama binlerce yldr seni aryor, hasre
tini ekiyorum. Beni affet ve di bulma. Hi olmazsa,
beer bulduunu syle. ISTIRABINI ANLIYOR ve
kahroluyorum. irsin, hislerinde fazla derine indin.
Biraz daha skin ol. Gnere git, Mrv-vet Ablana
git, annene git... Ah asl Ahmet Arif nam bedbaht
kuluna git... Ah, yar canm. Byle kendine hakszlk
etme, bana kyma! Ben ki deil yalvarmak, kimselere
rica bile etmedim. Bak, sana nasl yalvaryorum. Bu,
senin, hibir peygambere, hibir kahramana ksmet
olmayan byklnden... Gzelliinden... Kutlu ve
saygya lyk oluundandr. Yoksa, yalvarrm inan,
kompliman, teselli vesaire deildir. Dediim gibi,
beni brakma. Yoksa bam belya sokarm diye asl
ben korkuyorum. Gerek olan u ki benim arkamdan

17

alaman deil istemek, dnmek bile ldrtyor beni.

Sallanan cesedimin glgesine bakp dnmek ister
misin? Ben hastalm yeneceim, nk sen varsn.
Yine de hastalm, aresizliimi affet. Sevgimi her
kese dat diyorsun. Hi kimseye datamam! Gzle
rinden vazgeilmez mrm. Yar canm, al beni. ok
bekleme. Hemen yaz ya da hemen gel.
Senin, ancak senin...
Senin, yalnz senin...
[mza]
/U*

A*#*.

' $***

y e t '"t

-*>.

vM/'-) /f -6/+

&&/--0
S t i//* j7 *

< y re*4

/**'(**$

t?4 /

Av*oyu

4*. &</?&.

.in fut#jt*j*8t *&y t *>ittf* r * tfa-m dt*- .

a; , '

<Xj t/ * ** * A t

M e j/./

$&//{*'C<!J4 dk'.*/*>

>*X4m*M4. S
'

:-**'&* ?***

Ar****M/

/*'**#*>/Sf/A f,iA i'4r/V<! $aJ?t/O?*'* .

&* &6/4tyk
*/$ *J?/

vvt />//&

0///-9.
" V.

(P&t* J t *

****** tf& ./M n.rtge'"*'*

/i* e .>

r 4jm/tAHur*m* /W**f
&*/' b-rmlsnfit . y^jdt
%**yr-*/sr> .

*/,' >

/$&* h*>t& **#>#* $*>**

. i//*-* *Ct 6*-srf&f"**

d/g+rt**. UZe kJvMf*. dg-*/$-<**x**S

. <*4~Gm^ ,.
ye*i t^4mtj^U. fJsJb .

**&ri*9C*t.
& ti:-}/. 4>4*/&*** .

*5*//

a**<f<<* J-***/*...

-.2

18

6 Haziran 1954
Bismil
Leylm, Karde ocuk!
Bu kadar da ok oldu. Ne oluyorsun yahu? Gelince
bir temiz slatcam seni. Kendine gel! Sen, zntye,
kahra lyk veya mstahak deilsin. Yaaman, asl
senin yaaman lzm. Hi kimse, yaamay senin kadar
hak edemez. Anladn m? Sen, yle birisin ite. Bunu
belle, buna inan. endeki altn yrek, altn da lf m, o
cnm yrek, kimselerde yoktur. Seni, gzel eden, dost
eden, dayanlmaz eden yine sensin. Bunu da ren.
Ve hibir kahraman, hibir aziz, hibir hergele, sana
azp veremez! Azb, sen kendin icat ediyorsun. Beni
de byle berbat ediyorsun.
Dn sana bir mektup gnderdim. Allah kahretsin,
kardeim taahhtl yaptramam. inde para para
iir serpintileri de vard. Aman, alp almadn hemen
bildir. Ve bana yaz canm.
Yaz, sever misin, kzar msn, kfr m edersin,
neylersen eyle ama bana yaz. Beni ykacandan falan
korkma. Ve beni korkutma. Bana yazmayacaksn da
kimlere yazacaksn. Dn, stanbula gelme umudum
olm asa, oktan kendime kyardm. Bilirsin, lm
benim iin ok nemsiz bir ey deilse de bu hususta

19

sabkalym da! lrm ha! Ne gzel yayorduk be!

Nasl da yaatrsn. Ka bin kere syleyeyim, yle yaa
tan, yle sevdirensin ki... Seni tanmak, seni bir kerecik
bile grmek, milyarla yl yaamaktan daha dolu, daha
hazl ve daha deerlidir. Ama kime bu szler, anlayana
tabii. Seni anlamak, seni sevmek mhim ve aziz bir
itir. Zor da deil halbki, ama NSAN olmak lzm.
Nerede beklediim iirlerin? Hep kulama, kalbi
me ve beynime fsldayacaksn da ben mi yazacam?
Geri bu, deme ire nasip deil ama, asl seninkiler
mhim. Buna da inan, bunu da bil, e mi? Sonra ben,
byle istiyorum. Ben, isteyince yapmaz msn? Biraz da
bunun iin, bu sebeple yazmalsn. Alncaya, sende de
yaratcln altn kaplar, btn kanatlarn amcaya
kadar. Sonras ne benim ne de senin elinde. Sonras,
alp gtrr... Yalnzl, riyay, canavar azgnl,
o namussuz lm, ykar, tarumr eder. Kadeh hi
boalmaz, rya hi bitmez (gerekleir nk), genli
in ve gzelliin, cihanlar durduka devam eder...
Bu, beinci mektubum. Yine 5-1 malubum. Benim
de malup olmam mukaddermi meer. Niye yazm
yorsun hayatm? Canevim, en aziz, en sevgili ve en bir
tanem? Bu, sen deilsin. Kendini topla, yine sen
ol. Hemen geleyim mi? Sana ah, bir eyler yapabilsem,
btn derdim bu imdi. ahs dertlerimi, hastalm
hep unuttum, bir kenara attm. Ablacm! Oturup
alayaym m yani? Senden ayr, alanamaz da! Hemi
vallah, hemi billah bu byle. Sensiz, To be or not
to be bile olamaz, dnlemez! Nefes alnr sanlr
ama nefes deildir. Sensiz iilemez, yalnz kalnamaz,
dvlemez. Sensiz ancak bu kafa, taa arplr. Ms

20

tahaktr... Yoksa Kenyalarda, svelerde misin? Aman

Allahm! Geberdiim, bittiim gndr...
Ben, hl buradaym. Bismilde. Annemler evi
onarmak iin Diyarbakra gittiler. Ben de senin mek
tuplarn, salk haberlerini bekliyorum. Ay sonunda
belki giderim. Hep, yaz diyorum ama hi yazmyorsun.
Basarm kalay ha! Bir kere bir iki tokad hak ettin,
grrsn bak salarn nasl kknden koparcam.
Seni gidi inat, seni! Kendine kymakla, kendinden
kamakla iyi halt m ediyorsun, sanki.
Gzlerinden, burnunun, st dudana den fark
edilmez incecik glgesinden perim canm. perim
mrm. Yaa!
Senin, yine senin.
[mza]

21

[Tarihsiz]
Leyl
nce sana byle bir kda yazdm iin zr
dilerim.
Bu akam birok defa balayp sonunu getiremedi
im bir hikyeyi tamamlamaya altm. Fakat nafile,
insan akln bir eye verdi mi kurtulamyor ondan.
Daima dnmekle ve daima da ayn eyi dnmek
le insan akn bir fikri-igl olduunu kabul ediyor.
Sonra ben Leyl mtemadiyen iddetli bir arzu ile bir
tatmin edilmemezlik iinde bir eyler istiyorum. Bunun
gibi, yani bu tatminsizlik gibi bir de ifade edemeyi var
ki bu insan bitiriyor, harap ediyor. ok defa yazdkla
rm yrtyorum, ok defa bu, bedbinlikten ve mitsiz
likten oluyor. Fakat yine de ite yayoruz ve ac iinde
bile olsa bu bize bir haz veriyor ve yaamay istiyo
ruz. Ne kadar lm fevkalde bir facia gibi veya ne
bileyim bir felket gibi kabul etmesek de lmek veya
sevdiklerimizden ayr olmak istemiyoruz. ok zaman
olmutur Leyl, u memleketten gitmeyi dnmm
dr. Amma daima bunu yapamammdr. lk seferler
daima bir imknszlk vard, bunlar mani idi... Son
zamanlar imknlar olmutur amma kendim bu mace
raya atlamammdr. Belki eminim ki ayrlk veya
uzak olu mhim deil de asl onu dnmek ve bir

22

daha hi dnlmeyeceim ve geride kalanlar insann

bir daha gremeyeceini dnmesi ok feci bir ey.
Bazen o n yayorum Leylm o zaman tylerim
diken diken oluyor. Bazen yle dnyorum da
buna cesaret edemiyorum. Bir o dnmemek ve dostlar
Leylm ve asl seni bir daha grmemek... Ve asl seni
grmemeyi dnmek insan deli ediyor. Seni belki bir
ay grmesem ne bileyim seni 3 ay, bir sene grmesem
bu insana koymaz da bu bir yasak olursa ve hi dn
memek karnca ie, ok ac oluyor Leyl. Amma diye
ceksin ki, Biz birbirimize o kadar almamtk ki.
yle deil halbuki Leyl, almamtk amma,
ala bilirdik ve alacaktk... Netekim verdiin dost
kalma sznde durursan ve ben de burada kaldka
alacaz da... Sonra Leyl bazen neler dnyorum
bilsen, btn bu balardan kurtulup baka yerlere
kamak, ocukken ryalarm alan scak iklimlere
doru umak istiyorum... Amma yine de biliyorum ki
Leylm, bu imknsz.
ocukken ne iyiydi Leyl, 5 arkadatk biz. Bu
yekn zaman zaman deiirdi. Ekseriya kalrdk.
Btn gnlerimiz, Antalya kylarnn o scak ve hatt-
istiva iklimi bizi cenup beldelerine ektike, hayaller
kurmakla geerdi. Neler dnmez, cenup denizlerinde
ne irin adalara sahip olmazdk. Bu hayaller hakikat
olsayd ve sa bir de Robenson olsayd eminim ki ks
kanlndan atlard.
Ama btn bunlar cemiyet iine girmeden, sosyoloji
okumadan evvelki zamanda idi. Sonra cemiyet iinde
alan insanlar, almayan insanlar, alar, toklan,
mesut olanlar, mustaripleri grdk, byk, kk

23

ehirlerde gzlerinde mit parlayan., bazen dizlerinde

derman kalmayan insanlar grdk.. Hikyeler dinle
dik Leyl.. Kan kusanlarn hikyelerini, altn kusan
larn hikyelerini ve daha neler grdk Leyl, daha
neler dinledik bu ehirde. Kitaplarda okuduklarmz
da caba.
Ne olursa olsun Leyl bunlar mhim deil artk
benim iin. Benim iin yalnz sen mhimsin. Bana kim
ne derse desin hatta bir kza bu kadar ehemmiyet ve
kymet verdim diye bana kzanlar bile olsa, aldrma
yacam ama sen ister dostum ol ister sevgilim, yeter
ki hayatmda ol. Sen Leyl bana geldike sana ihti
yacm olacak. Senden baka hibir isteim yok. Sen
Leyl bana her eyi, her eyi unutturabilirsin. Seni, bu
muazzam aka lyk grdke ben, her eyi yenebilirim
Leyl...
Dn ki hayatta tek bamaym ve sen istersen
hayatma senden baka hibir kimse giremez.
Btn hal byleyken senden katiyen Leylm hayat
hakknda tavsiye veya ne bileyim nasihat gibi bir ey
de istemiyorum. Bana kar alkan yalnz dosta bile
olsa, bu, bir merhametten domasn... En nihayet iki
arkada olalm amma bana acmana raz olamam.
Senden zaten hl byleyken [...]*

Bu mektup Leyl Erbilin arivinde eksik olarak bulunmutur.

11 Eyll 1954
Leyl,
Dn gece seni aradm, telefonla. be gn nce de
aramtm. Hemen bir ses, sanrm anneninki Anka
raya gittiler efendim dedi. Af dileyip kapattm. Ama
dn yle olmad. Epey arca bir zlgta uradm.
Buras Leylnn evi deil. Babasnn evidir. filn
eklinde hayli kzgnca terslendim. Kadncaz bir
bakma hakl. Ama bu ite de benim, aresizliimden
gayri hibir kabahatim yok. Seni aradmsa, herhl
buna ihtiya duydum.
Sahiden Ankaraya m gittin? Bu mektubum bil
mem eline deecek mi. Bu arada bana yazmalydn.
Bir haber. Hepsi bu kadar. Ben, bir eve bir de irket
adresine iki mektup attm. Telefondaki o fkeli sesin
sahibi hanmefendinin mektubu sana verebileceini
sanmyorum. tekini de alp almadn kestiremedim,
alsaydm yazardn. te byle dnmee alyorum.
Bugnler, senden bir haber bekliyorum. Saln,
iyiliini ve huzurunu bildiren bir haber. Bana gelince,
imdilik hibir ey sorma. Hi de rahat deilim.
Selm sana, altn yrekli dostum benim.
Sevgiyle.
[mza]

25

C*iey/a.

!, 'c^Ct^ta.^.
y 3 - r

- 4

J a k ib - t.

J t i ,Oyu*>

ce.//+* yt
iyL.<ut f f * A ,

c**~ M~~& y j f u~*j>. At

uzdi*-, /di MitM. af> <Um*~j * t ,Mm~ e-i*

, 2.

fr< +~.am k sbi~. si*. - u ftc***/*. ofMA ** b . Ji/t

tyii Jt
J ..:,.

/ y / iA

. $*m/ jP***~+<*A U*y<x

J& U

y y ------ ** ( ... <4 ? . Jtu M tt u m .

/ tt

UjOMM. ruA** .sJ*A*>d

.M&aJt. *

JuJ $*4*. <*''JSU

A4** H. Jt&ttic*.

~+

MX.-J4. yb*)t.*KtU[ J>U a'**/&*

Z*y^JU>i*CM~>-, (/O* fit

/t*a* **"( Mm-~*

!e j*

-U

Z) , ( ^~< a*f& &>** M

f><

.pti*yS4. Xu*

****.. fc.r..s&*Aa. bky tii'LL^ (&~*eiA$ j i .

e*r>kt*rb~ fatiu*-

t y 'o

* vf d u

<M

*4

~-J n

-*.4

Jk.

i y * s *

h n JLdtiM* &Un

,?/%&,yJu&., - i d j i S &ua. 2<u *M

mj Uuu?a>*>tM. jf A r fttn

flr lftm

*A A
-cfthiX *' '' "J'

fJ T tt f j t f ] d ) s ^ * w

oLf>u.

^Jy/-jjr;j...4r*(*. .dt ^/aug j-U.<

f~t&2.. ^OfOJL^m- ***
M*. di .tdiy^ .....frfM.iM<~ A .. JLifJU*.

Jbutvdt V*+t

wy M * tWfc

Pm*?

JL., /t

..'fti..

J&f t& &* ,-rtit.u- **ei jvukrtAJk.- ut

...d&*A0l4Hf&A4h . Jdttyr^f M<..LiA ^tfc4^^o<ae

,-yAX'T< jv- ,., Jfe-M ^

i ytX-

...... D JU m . .M C m Jt.. -fU ~ . . ** y

sg&x<*W fi4\ /fjte&,

i^ -A

/buws*

,u

^
> * * * . J ->t*

jfy fjb m M **-,, * *

^tJtdhf

30 Eyll 1954
D iyarbakr
Leyl, Canm,
Bir zalimlik, kallee ve gizli bir oyun oynanyor:
kimizi, sahiden, kltmek iin. Bunu, cellt ya da
ikence uzman yapar. Ad insana kan kimse yapa
maz. Nevzata yazdm iki mektubu alp okumak,
senin iin g olmasa gerek. Onu gren, konuan iki
dostun da bu kk zahmeti baarabilirler. Nevzat,
yle bir ey sylememitir. Beni korumak veya seni
kltmek igdsne kaplsa bile bunu yapmaz! Asl,
o mektubu okuduktan sonra sana nasl inandm,
nasl yklamaz bir dostluk kurduumuza gvendiimi
anlayacaktn. (Bende yle scak ve insan bir mektubu
var ki, bunu yazan biri asla hakaret edemez), (Hem
ayet ona k isem, bu sadece ikimizi ilgilendirir),
[Durum dediin gibiyse, kazanlm bir cevheri kay
bettim demektir, bunun da sorumlusu ben sen vs.) gibi
cmlelerden baka seninle ilgili ve hele seni klte
cek ya da kendini savunmada, gadre uram, tahrik
edilmi olarak gsterecek tek kelime yoktur. Dediim
gibi, al oku. Aksi halde sana haber ulatran, laf ta
yanlar, istersen anlamaa al. O, seni harcamadn
sylediin erkekse sana bir trl, bakasna bir baka
trl kansn ifade ediyor... Yeryznde hibir ahs

27

ve hibir deerden, kuvvetten, seni veya baka birini

sevdiimden tr, ne korkarm ne de zr dilerim.
Puta dediim ey de bu nevi bencil, karanlk ve
kskan davranlardr. Hayret! Hi farkna varama
dn m? Bende ematizm, sekterlik, kabiliyetsizliini
hretli prensip perhizleriyle rtbas etmek gibi, bir
alay iyi insanda bulunan budalalklardan eser var
m? Bunu yz yze konuunca daha belirli anlatrm.
Yazamam, anla. u kadarn hatrlataym ki, Gneri
baz yaknlarna kar nasl korudum bilirsin. Kendisi
de bilir. Koruma deil, bir gerei, bilmeyenlere, krce
inananlara, aydnlk ve ak retmee altm... Senin
bana hakaret ettiini, daha dorusu iln aklarmdan
usanp, bana hakaret etmek mecburiyetinde kaldn,
arkadam [...]* naklen duymu. ocuk, senden bahse
derken adn bile vermiyor, bir yerinde adn sylemi.
Senin ona (bana yazdn mektupla) kfretmeni ayp
larm. Nezih ve hele senden bahis alnca terbiyeli ve
ksa konuuyor. Neyse. Sen nasl inandm, gvendi
im gibi ktnsa, o da yledir. Beni aldatmaz.
Prensip arkadam zmek gerekten beni dn
drr. Bu meselelerde bencil olmaa gelmez. Ama
dediim gibi ona yazdm ki (eer arada bir iln ak
varsa bu, sadece ikimizi ilgilendirir); (zmekten kor
kan) bir adam bunu yazar m Leyl? Gryorsun ki o
kadar budala deilim.
Ben sadece, byle scak bir mektubu yazan bir
insan hakaret edemez diye yazdm. Bundan senin
mektubunu bir sevda mektubu gibi gsterdiim man
s kar m? kmazsa, byle byle diye sana lf
*

Mektuptan okunamarrutr.

28

getirmek ya da icat etmek, de bakaym nedir? Benim

bulacam sfatlar iren ve korkun olur, sen bul,
belki dorusu da budur.
Btn bu densizliklerden tr m beni aylarca,
yalnzla mahkm ettin? Nasl kandn, nasl dne
medin ki (gerekten ikimiz de birbirimizi ok iyi tand
mz halde) bu hallere dmemize sebep oldun. Adet
benden pheleniyor gibi bir havan var. Sana yadrg,
irkin ve ayp bir hava... Nasl bu havaya girebiliyor
sun? Hangi kahpe tuza, seni byle akn, benden
phelenecek kadar kararsz, hale drd?
Hi sere gibi olmadm! Ustura gibiyim. Ama
milyonlardan biri olduum doruysa utanmam. Hari
ka ocuk, mstesna adam gibi sfatlar oldum olas
dndm! nemli olan ne olduun ve oluu iinde
nerelere kadar varabileceini kestirebilmekti.
Bana byle sylenmen haksz ve yanl. Kadnca
bir dnce bu, ki sen holanmazsn... Sana provo
kasyonlara kaplma demekte isabet etmiim. Gene
sylyorum, dikkatli ol. Mnasebetlerimizde ikimizi
yapayalnz dn, bakalarn kartrma.
[mza]

29

2 Ekim 1954
Diyarbakr
Leylck,
Bazlar yledir, okumazlar, cidd dnemezler.
Gene de aydn olmaktan vazgeemezler. Htt aydn
kii olduklar iin kendilerinde mutlu bir baht, gizli de
olsa, bir mstesnalk bulurlar. Bu, bir toplum derdidir.
Ferdi bunlardan tr ayplamak pek doru ve yerinde
olmaz. Bilirsin ki insan, muhitiyle doru orantl geli
ir, rnekleir vs. imdi bunlar niye yazyorum deil
mi? Aramzda ve etrafmzda yleleri var ki, onlarsz
edemeyiz demeyeyim de, rahata mnasebetlerimizle
yle bir tiryklik peyda etmiizdir ki kopamayz.
Kopmak da yanl ve zararl. Bunlar bylece kabullenmeliyiz, az ok kendimizde de bu haller vardr. Bu
tiplerin belirli vasflarndan biri boluk, ne yapacan
bilmemezlik, elence ya da bir i uydurma gayretidir.
Dedikodu cads bunlarn alt uurunda tezgh kurmu
tur. Bir hamallar, bir de bilginler dedikodu yapmaz.
leri, gerekten buna ne vakit brakr ne de msaade
eder. Kimselere hor bakyorsam, gzlerim kr olsun.
Sevdiim, sevdiktir gene. Ama seninle aramz bu hale
getirenleri affedemem. Tahminlerim yzde yz sh
hatli olmayabilir. nallah aldanyorumdur ve btn
kabahat bendedir. Bylesi daha kolay halledilir nk,

30

ama sana yazdm gibi, kimseye hakkmda ya da

hakkmzda konumak, gevezelik yapmak imknn
bol keseden balama. Yahu bana yazmaa, hasta
m, l mym, halimi sormaa tenezzl etmeyen
veya enen bir kimse, ne hak ve cesaretle hl arka
dalarmla, sevdiklerimle oturup beni konuur? Bu tek
tarafl hrriyet hangi din, hangi mezhep, hangi cihanda
varm? Yani bu deerli kimseyi tanmakla piman m
olaym? Ben, askerde, hapiste, tmarhanede, okullarda
bir alay deerli, hnerli veya hnersiz insan tandm
ama hibirinden pimanlk duymadm. lle, rahatsz
edilmek istemiyorsam, bu iin sonunda zararl kacak
olan ben deilimdir. Beklemesini, dayanmasn bilen
biriyim, ama ok ayp ve yazk olur. nallah buna
mecbur olmam.
Kafan iirmeyeyim. u u u kimseyle konu,
filn filnla konuma da diyemem. Ne terbiyemiz ne
de insanlmz ve dostluumuz bu seviyeye dmez.
Ancak artk senin de bir kesin karar alman gerek.
Hatt geciktin bile. Bir hal aresi bul da ne yaparsan
yap. Ben kendi dncemi bundan nceki mektubum
da yazdm, tekrar etmeyeceim...
Gelelim ikimize. atm ne bilir misin? Tonla zeki,
budala, norml, sapk u veya bu trl erkekle, kadnla
tankln, ahbapln oldu. Hepsinin densizliini, zaaf
larn hatt ihanetini affettin, onlar ayplamadn, hrpa
lamadn. phesiz bu deerli bir vasfn senin, gelgelelim,
mahut mektuplarn biarelikleri bir yana, sana yukardakilerin yaptklarnn hibirini ne yaptm ne de yelten
dim. Hl byleyken hl sorgu sul yamurunla kark
irkin sfatlar ve benzetmelerle beni zmee uraman

31

niye? Baka biri belki bu zel davran ve muameleden

iftihar pay karabilir. Ama ben karamam. Aksine
kendime kzyorum. De bana, budala mym yoksa zek
zehriyle belda m? Hi phesiz, dostluk ya da yaknl
mzn deta benzersiz ve tek oluu, zel ve ok itinal
davranlar ister. Ama bu cehennem kvlcm, hasta ve
bencil pflemelerle byle ikide bir snmek tehlikesi
geirecek mi? Bence ve benim ynmden bu imknsz.
Sana da gven ve sevgim, gerekten, matematiin deil,
iirin diliyle SONSUZ... Ama. Bir ama var, psikolojik
yapnn zorunluluu olan etkilenmeden endie ede
yim mi? Uzun szn ksas, ne kadar seversen sev, hangi
mecburiyetle gidersen git, sevdiin ya da gittiin kimseyi
laf dnp dolap Ahmet Arif hikyesine dklnce,
susturacak msn? Bunu rica ediyorum. ok ar bir
klfet mi acaba? zlemin azna kilit vurmak da zor,
susturamasan bile, dalga geebilir, ciddiye almayabilir
sin. Bunu yap bari.
Bak, ben bir hal aresi buldum. Uygun buluyorsan
sen de byle yap. Ben, senin hakknda senden gayri hi
kimsenin (ama hi kimse!) dediklerine inanmayacam,
kulak asmayacam. Farkndaysan imdiye kadar da,
belki hiss olarak, byle davrandm. Hi kimsenin, seni
kltc hareket ya da szlerine msaade etmeyeceim!
Brakalm artk bu timsah sofras, katil drltlar.
Senin deyiminle Bunlar bitti artk ve bulduk birbiri
mizi. Sahi, nasl oldu bu yahu? Ah, ok zalimlik ettin,
ok... Demek, seni o kadar zm, krmm ki buna
mecbur oldun... Gryorsun ya, nce otokritik! Bitti
deil mi, sevgili dost? Benim yiit, benim bahsz kar
deim. Bir daha byle ocuk hastalklar yok! Sen

32

varsn. Bildiim, yaadm ve vndm sen (yahu,

sen ahlk mecburiyetten, Gnere okuyorsun, peki o
sana okudu mu, okuyor mu? unu niye dnmedin,
okusayd btn bunlar olmayacakt, biliyor musun?)
Leyl, ben burada ehirdeyim. Bir mddet, ben de it
hali altm. Bir elbise yaptryorum imdi! Ne yapar
sn, plak gezilmiyor. Bir i umudum daha var. u
mahkemem bir bitsin de daha da kesin olacak. Yani,
Ekim iinde ya burada kalacam ya da oraya gelece
ime dair bir mecbur karar verebileceim.
Dorusu, bu k kyamette (Alplerden nce bizim
Drdnc Orduya; Sphan dana kar dt) hi de
gelmek istemiyorum. Galiba ihtiyarlyorum, sefaleti
artk hatr saylr bir dman olarak dnyorum.
Eskiden pek takmazdm... Ama bundan, senden ka
tm, seni grmekten ekindiim mansn karma.
ok, belki de en ok bunu istiyorum. Ama insano
lu ve hele benim gibi bir deli ir her istediine, her
zaman nail olamyor.
yi bir ir olmak yolundaym sanyorum. Sen de
durulup olan biteni ve olup bitirilmee allanlar
anlayarak, sakince, Leylca dnebilecek havaya
bir giriver de yazdklarm gndereyim. Ha, anlama
mz unutmu deilim. htiyarlayacak olsam bile, seni
bekleyeceim. Ancak bir dergiye bir iir gnderdim.
Tabii senden hi haber alamazken. Sonra sanat basm
evrelerindeki dostlarmda baz iirlerim var. Olur a,
onlar da frsatn bulup yaynlarlar. Bunlar sznde
durmamazlk saymazsn herhalde? Asl olan kitaptr.
O da sensiz kmayacak. Artk kendine gel de yazmaa
bala.

33

//<-&*.<***

-f4.'&>-i,
t .4^1 -*+*** /?**-tyf*&*t-
^
St*-f-6^4A,.
. #.*.#t**, cr<****&<* -

(2?/^ <*.*

<*

C 1'^rtl f^r*
--T **f +
//A

<:t* *^-+
_ _ J

C y .e , f * .

/ *<

,-yftk. **,<,m.A+t,f ...

,

-i'-#~ fJSA. M j / ' f * .

y t 4 u . f t '

'*$44* * ' * * ,

Mz.tJt .&Uay + vAy/jA ^ 4+.L%.'~>'~*'y*A.~~*+. ? Xp.*dfS 4A*~+Z-~*+A*M*

*/*

"i^t *<,

...

,'*

/fiU- fi'4t*~* C-^r+Z*pix^ A*~*Ot~,^

u ^ m sC *
C tJ jA

& -* -* '% -

+*
*
&

- * * * * -StkA. K A * U * +

AH^4, |vU*.U ,5i.

(ig!..U 9 ftU-u

u* j ^j**<k

.<.a m J c

^ y t^ L i

&*/ &t4 "* & L >&xj-*

j Y f j . /-*****<**. -& U '* * ~ &

-~ *pax*~~*~ ^ js**

^J.iUjJU,

* -U je y , t a .

Xp*-A
Y & J ,

vyJiJt tiftff) C~*M& tJ*, 7/ -M*4

\
S*->*
.fj*W</-n .

/*.f&tAJU~+ . /?'*

<M<A~0n&yi>Ain-*.

d*~*tA. ear**+~~t ? /}aA*t

,rr>*A 4

i i t f, m//e. */$&*** , a * 4. **u^-j~*

s**ysx

L*s/&'&r* -VJt*U dc*J.-**<a(

^ ^ < 4 ^ *^

-*'* <&l*L~+ ?

V V ~ **'*"* f ^'^>c

^ J u a t s*zx , 'y t f

i/ -|iaA~^*

-tr-fl*

Ruhum,
Msr ekiyorum,
Haberin olsun.
arlarn en kk meyhanesi bu,
Salar yzmde, karde, ocuksu.
Ah, canmda o lm namussuzu...
Ahmedinin ii, ilk rast gidiyor,
ilktir dost elinin hanersizlii.
Alyor,
Yeil.

34

Bu para, Suskunun son blmdr. Bilmem

sana biraz bir eyler anlatabiliyor mu? Sondan nc
msr!
Yahu, hl ay msn? Yoksa yeniden ay m
oldun? Sana ne, diyeceksin belki... Bak, bir daha mek
tubuna tarih atmazsan, dininden imanndan balarm.
Bu kadar da perianlk olmaz...
unu da bir iyi belle: Benim iin ok mhim olan,
sana k olmak veya k olmadm barp yr
tnmak deildir. Aslolan, seni krmamak, zmemek,
kaybetmemektir. Anladn m canm? Daha kfi gr
mediin izahlar, aklamasn istediin hususlar varsa
yaz. M ektubunu hemen bekliyorum. Gzlerinden
perim. (Gzlerini pemeyeceim birine yazmak,
mektup atmaktan tiksinirim. Bunu da bylece kabul
edeceksin.)
M u h ase b e ren eceim . N e y d i
G n e rin o adam ? A d n u n uttum ,
o k a b u k lu ite! B elki on u n gib i zengin
olurum !

[mza]

21 Ekim [?]
Canm,
Ne gzel kzsn sen! Ne yiit dost. Tam ktlemiken, yakksz naneler dnrken kar gelirsin.
Yalancsn da. Kurban olaym o huyuna. Kendin
zgn, bezginken, bana yle grnmezsin. Yk, yk
dediin bunlar ite canm. Durup dururken, mzik,
dler, serseri firar duyular ve gnlk kahrolas bir
alay u bu varken, kalkp bi de beni ekip evirmek.
Ulan sa msn ne? Severim oysa onu ama senin haln
baka. steyince daniska gzel de yazyosun. Kokunu,
sesini, nefesinin tkrk karan serinliini duydum
deta. Atma! diycen ya, inan yle ite. Her seferinde
bir hal olur bana. Nedir bu endeki, sen daha iyi bilir
sin. Biliyorum hnzr olann biriyim. tlik ettiim de
oluyor. Derken aklma dersin, utanr, ezilirim. Ama
gnn birinde seni de dinlemiycem galiba. Cann
cehenneme! desene be! Hep ene bunlar!
Aslolan patlamak, kendini yemektir. Yahut da tam
tersi, hell haram gzetmeden siftinmek, kpekler gibi
dzmektir. phesiz haysiyetle ilgisiz bir dnya bu.
Ama galiba mezarmza sadece haysiyeti gtreceiz.
f be! Anarist miyim ne?
En iyisi sana imdat etmektir. zlemektir seni, gebe
resiye. Ses etmektir, haykrmak Leyl! bir tenha
saatte geceler yar. mrmz elimsiz, ksa. aba
36

mz korkun ama. Ayaklarmz bastmz topran,

kokladmz havann, unun bunun en ibne, en akla
gelmez derdini dert edinmek. Kendimizi duymaya,
yaamaya ynelmek bile yasak. Neden Mr. Haunter
yahut Abdullah olu Durmu iin yasak ve ayp deil
bunlar? Bir mr sren perhiz, direnme, zorlama.
Korkun itiler yaratyoruz oysa. Eer senin deyiminle
demeli di mi ya ise eh pek zararl bir sahtekrlk
saylmaz. Bir anlamda da lm abuklatrmak ama.
Ne senin o dayanlmaz srarn, ne byk umutlarn o
nefs bys, lm, sen varsn, elin, san, ksrn
var diye takmadm deitiremez. Belki ok zel bir
davran ama, ben ancak byle dayanyorum namus
suza. Sen varken de kolay yklmam i...ye. Ama bir
yandan da ikiniz birden aklma geliyorsunuz. te o
zaman dellenicem diyorum. Alacak, gtrecek naslsa
her eyi. Ama seni veremem. Alamaz da.
ldrcam Leyl, nerden atk bu bahsi. Gemiini
s...yim Ahmet Arifin. Herhal seni grmem yakndr.
Gzlerinden hasret ile bi dolu - bi viran perim canm.
Ha, rastladn, okunabilecek, dergi filan olursa
iletiver anam.
[mza]

37

9 Aralk 1954
Diyarbakr
Azizim Leyl,
Ne olursa olsun, sebeplerini sayp dkmeyecek ve
mazeretler ileri srmee yeltenmeyeceim. Gerek
olan, sana ve Gnere kar davran ve dncelerim
de haylice yanl ve irkin denecek durumlarmn var
olduudur.
Bir mertebe saylrsa, imdi bu sezgi ve yarg sevi
yesine varm bulunuyorum. Ne kadar ierlemi,
krlm ya da rahatsz edilmi olursan ol, artk byle
dnebilen Ahmed i lnceye haksz ve mnasebet
siz bulamazsn. Sebebi de benim bu hamlemden ok,
senin kendi izah ve anlay sistemin, pek az da srm
olsa, arkadalmzn iyi gnleri hakkndaki -duygu
demeyeyim- intihalarndr.
Mistik deil, dehetli gerek bir azaptaym. Bir sonu
gelecek elbet. ki azbmdan biri ve ar basan olman,
benim iin hi de iyi bir ey deil. Ancak, insanolunun
en alak ve en affedilmez duygusu olan UMUTSUZLUKa dmemek, ona yenilmemek gibi bir eilime
tutkun olduumdan kendimi lesiye mahkm ve aypl
tutamam. Hem bu, benim hakkmdr da. Bu satrlar
senin beni affetmen ya da bz sebeplere balayp

38

balaman iin yazmadm da bilmelisin canm.

Mhim deil bu. Daha mhimi ve gzeli, krldn
hususlarda seni, sakince ve aydnlk dndrebilmektir. Derdim bu ite. Bunu konuarak daha abuk
anlatrdm. Senin de yardmn olurdu. Bilirsin, iirden
gayrisini yazmay pek beceremiyorum. Ne var ki,
seninle konuabilmem ihtimali olduka uzak. -Tele
fonda boyumun lsn ve azmn paym aldm!Gazetede okuduysan bilirsin, burada beklemee ya da
srtmee daha bir eyyam mecburum ve daha sonra
da sekiz aylk bir kalebentliim var. Sa salim onu da
savuturabilirsem ancak o zaman seninle kar karya
gelebilmek haylini kurabileceim.
Bu, ne egosantrik ne de romanesk bir ey. Gerek
ve imdi deta mukaddes olan zihn kaygm u: SANA
ANLATABLMEK.
Nedense aklma hep lm geliyor. Byle ne krk ne
de anlalmam gitmek istemiyorum. Dostluumuz ki
korkuntu. Ve yaanmaa deer. Bugnk feci haline
ramen, birbirimizi tanma hususunda pahasz bir
deerdedir. Deiik duygu ve vakalarla dolu olmasna
ve kendisinin hrn zalimliine ramen olan bitenimizi
de ayn ekilde [...]* atmak mmkn. Bugnler ona da
yazmak istiyorum. Neyse imdi yeri deil, seni ilgilen
dirmiyor, cann skmayaym...
Ha, srgne gitmeden -bugnler- bir mektubunu
alrsam, sevinmem diyemem elbet! Bu da lf m, ua
rm belki! Ama yazmazsan, ne diyeyim... Yar yarya
da olsa kendimi bir sorununu ahlk mecburiyeti
yerine getirmee alm sayyorum. Kendi kendini
*

Mektuptan okunamamtr.

39

tatm in! diyeceksin. O harikulade zekna diyeceim

yok. D oru da olsa, beer olm aktan uzak deil. Daha
dorusu erkek yaratlmann hazin bir yn.
N a slsn diyem edim . arkdaki gibi tutm ad
yzm deil. Bilmem ki artk hl hatr sul etmeme
msaade edecekler mi hanm efendi? Tabii iyi ve dileince yaayabilmeni can gnlden istediimi sylem e
me lzm yok. Bakaca dnemem, buna m ecburum .
O Japon ressam gibi, ben de, cihann btn doktorlar
senin leceini syleseler inanmam. Onlara budala
lar derim. Selm canm.
[mza]

40

1 9 5 5

41

13 Nisan 1955
Diyarbakr
Leylim,
Teekkr ederim. Beni d ettin. Mektuplar -iki
mizin de- maalesef bazen kayboluyor. alyor i...ler
neylersin. Dn telefon ettim sana, annen ve bir erkek
-belki baban- kt. Kapamak zorunda kaldm. Seni
dnyaya getirenlerle dvemem. Tamsalar, bilseler
beni ne olurdu!
Bana saly arambaya balayan gece 1825 numa
raya telefon et. Saat 18den 21e kadar beklerim seni.
Bugn telgraf da ekeceim sana. Sana daha emin bir
adres veriyorum. Gene de eve yazarsan iadeli taahht
l yaz. O zaman kaybedemezler. Evleneceksin demek?
Herhal ocuu sevdin! nallah mesut olursun canm.
Ama mstakbel kocan bana yazdna kzmayacak
cinstendir inallah. Yoksa seni kaybetmek, sesini duymamaktansa gebereyim daha iyi olur.
Maystan itibaren dergileri kolla! Yazabileceim
artk. Sen de gnder bana, yaynlayaym. Gner ne
lemde? Niye yazmyor? Ama bir gn dver, burnunu
krarm onun syle kendisine! Ksa kesiyorum affet.
Yatyorum.
Selm biricik dostum.
Ankaraya gidince hemen
yaz. Eve yazdklarm eline
demiyor. Sen de salam
bir adres ver. E mi canm?

Eski Kasaplarda Necmeddin Karaka eliyle Ahmed

nal a.
[mza]

43

Diyarbakr.
20 Nisan 1955
Sevgili Leyl,
Bir eve bir de SASeye mektup yazdm. Geri benim
ki de hakszlk ama meraktan kendimi alamyorum.
Tel de ektim. Telefon edersin diye bekledim. Neyse,
bu kadar yeter.
Son mektubun geleli hayli iyiletim. Elim kalem
bile tutuyor! Beni imdilik en ok zen senin hastal
n ve yazmayn, tembellik ya da bo veriin. Nasl
etsem bilmem ki? Geim derdim olmasa nerede olsan
gelir, seni bulur, yanndan ayrlmaz, asl cevherini
kullanabilmen konusunda sana yardm ederdim. Bili
yor musun, genliimi dolduran ve hl da kesin bir
sonuca balanmayan btn teki bell dalgalarm
bir tarafa brakabilirim gibime geliyor. Sana faydal
olabileceksem, deer bence... Korkum, ikinci evlili
inde daha da gevemen, kendini o korkun kader
cehennemine, istidatlarnn ba dmanna brakman
ihtimlidir. Ara sra aklma geliyorsa da sama! diye
baryorum. Byle olabilecek biri olsaydn zaten beni
bu kadar ilgilendirmemen gerekirdi. Htt tanmazdk bile deil mi? Gene de sana baz ikazlarda bulu
nacam: Bana, yazmaa, sanat asla brakmamaya ve
ben geberesiye, ikimizin kopmamasna alacana
sz vermelisin. Senin o mert ve byk namus szle

44

rinden olmal bu. Anlatabildim mi? Sade kendin iin

deil, benim hayatm ve kaderim iin de tayin edici rol
bakmndan ok nemli olan bu konuda dnmeni
ve bana hemen bildirmeni istiyorum. ok bir ey de
deil! Tabii senin iin! Biraz gayret, biraz da anlamaa
almak, yeter.
Nasl oldun canm? Btn hastalklarn, dertlerini,
bana sat! Yahut bana ykle... Demek iyi dostlarn
yok artk oralarda? Bo ver, siktir et o yreksizleri,
yaamayanlar... Sen onlarn hibirine muhta deil
sin. Aksine daha nceleri dost sandklarn olduysa,
sen onlara erdemler, ruh zenginlii ve o mthi dnya
sevgisini verdin.
Bana hemen yaz. Nasl bir sszlktaym bilemez
sin. Sen de olmasan Ulan Ahmet, sahtekrn birisin,
dileince olmadktan sonra ne bok yemee bu hayat
sryorsun? diyip icabna bakacam. Hi byle
hareketsiz kalmamtm. Ama o zaman da sen yoktun
i dnyamda, tanmamtk...
ster bildiin adrese, istersen geen mektupta verdi
im adrese yaz. Aslna bakarsan, adm yazman kfi,
gelir bulur beni. Kk yer, hretim de yaygn. Ama
gene de baz mektuplarmz kayboluyor! Aldrma, hi
bkma yazmaktan. Taahhtl olursa, kaybolmazlar.
Gene sylyorum. Bana yaz. Kendini, neler yaa
dn, aclarn, sevilerini yaz. Ankaraya gidince de
ilk iin bana yazmak olmal. Unutur, kayglarna dalp
gidersen, korkun bir ey yapm olursun. Tasavvur
edemeyecein kadar korkun...
Selm canm, gzlerinden...
[mza]

45

23 Nisan 1955
Diyarbakr
Canm,
Mektubun geldi. ok teekkr ederim. Dn sana
iir gnderdim. Biri, kabul edersen, dn hediyen
olsun. Orada olsaydm stanbulun btn iekile
rini angaje eder, binecein trene ayr bir iek katar
takardm! Ne palavra! Deil mi? Ama bilirsin, senin
iin yapamayacam (hi olmazsa canm veririm ya)
bir ey yoktur...
Ne iyi kzsn be! Gner de sahiden adam seermi,
dost seermi. Seni bana dost eden de bin yaasn.
Kocan, bir hazine, bir cevahir dnyas aldnn far
knda m acaba? Yok, mesele yzne ya da etine vurul
maksa, buna uramayacak babayiit yoktur zaten...
Leylim, ben daha buralkta bir eyyam srteceim.
imi ne zaman bitireceklerini ben de bilmiyorum! Bu,
daha ok dnyann gidiine bal. Herhal, iyi oluruz,
kurtuluruz.
lk iim, o zaman, sana komak olacak. Ne kadar
zledim bilemezsin. Hep, aklmda ve hulyamdasn.
Yalnzlm bir dolduruyorsun ki sana m, seni yara
tana m teekkr edeyim bilmiyorum.
Ben it hali, gn ldryorum. Bir tek kardeimden
gayr anlayanm yok burada. tesi hepsi yad.

46

Sanat yazarlara, konu ve materyal gnderiyo

rum. lhan Tarusa Kml adl bir bcek hakknda
bir roman yahut senaryo olabilecek apta bir taslak
gnderdim. Telgrafla Fevkalde! Acele mahall bil
giler ve teferruat gnder diyor. Bugnler bununla
urayorum. Benim yayn imknm pek kt olduu
iin, bylecene geinmee gayret ediyorum. Hem
sanata hizmet hem de be kuru sebeplenmek gibi
bir zorunluu geitirmee alyorum, senin anlycan!
Ankaraya hemen gelmem doru deil. Dmanm
ok! Adm unutulsun biraz, ortalk yatsn bir hele,
dediim gibi sana gelirim... Daha daha naslsn aheser
dost? Hatrlyor musun, yzn aklmda tutamycam
diye korktuumu sylemitim bir kere. Hlbki nasl
yanlmm! Hasta hfzama aklmsn deta.
Elim erse, ayam tutsa, seni btn cihann gre
bilecei bir kuleye karr ve barrdm: te, insan
buna derler! Byle olmaa aln! ki milyar be yz
milyon dem evldnn seni tanmalarn, renmeleri
ni istiyorum, anlyor musun?
Ulan, bu evlenme dalgan amma da kyak be! Vay
anasn! Desene, herifi arptn! Hanmm, Ankaral
olucak gayr! Hemeri olduk. Bana da bizim dost ev
relerde Ankaral Ahmed derlerdi bir vakitler. Oysa
drdnc ordu dedikleri Douda domuum... Neyse
ne, iyi olur inallah!
Bo vakitlerinde yazmaya, hi olmazsa Nerudadan
tercmeler yapmaa al. Ve bana gnder. Ama Allah
akna, syle kocan sana bir stilo alsn. Ve tlbentten
beter ktlara yazma! Otuzumdan sonra bana kalig
rafi ettleri yaptrma.

47

Eeeey, H a y d a r , o terifat nzrm , sr lordunu

kime devrettin? Y oksa G ner e mi? A m an Allahm !
N e de iyi olur ya! Y a teki? H aberi var m? Haydar
b iliyorsa btn stanbul b iliy ord u r. Belki N u h un
G em isinde zel seanslar bile tertiplemilerdir. Leyla
gelin o lu y o r diye!
D em ek Gner, V ildan boad! Bu da bir saadettir,
hani ben de Gner den boanm ak gibi bir acy yaa
mak isterdim dorusu. Ben Gner in bu hallerini hor
grm yorum , olaan bir psikoloji. Belki de kzn hakk
var, kendisini arpacak ya da divaneye evirecek bir
erkekle karlamad. Byle bir erkek de her anadan
dom az. G zlerinden perim karde!

48

XSXMXXXJDit
S U S K t? N
Sus, k ik seler duydasn.
Duyaasn, l ria ha
Aydm ya r ecede.
Yeil b ir yamuT sonra...
Yakyor y e il.
Sn uzak, isim siz ve kim selersiz,
0 ocuk yld zd a duyuyomusun ?
Bir Stradivarius in le r kendi kendine.
Yay, rein e si, kcpr'.ls y e il.
One bendim diyor ve sonra benim
Sizgrdr saran gkyzlerini.
Bilinen, bilinmeyen s s z lk la r
lmsz, gzel ve marur.
Tenisi, tylerimi sarmada imdi
Kendi riz g riy le vurgun.
Saryor y e il.
Biya, btn ektiklerim
fiya kahrm, riya zindan.
Naslda y l l a r buldu
Bir asra boyu macera.
Bilmezler n asl aradk b irb irim izi
ik i k&y? hasret, i k i para can.
atlad yiiregi akmak tann.
Ayor gk kuaklarnn serin liin de
alardr boulmu b ir su.
Ayor y e il.
Yivlerinde y e il ll e r f k r i ,
Susmu, b tn namlular.
Susmu da, susmu deniz.
Btnya m l-m l, uykular derin.
Ylan su g e tird i yavru sereye.
K sr kadn mavi b ir kz dourdu
Kemeleri b erek etli ve serin.
Sayor y e il.
Aydm k i yar gece,
Keran, ocuk kitaplarnda irk in b ir resim
Ve Szar, b ir isim, harabelerde...
Ama yzk ka sanki
Koca Kartaca.
Hani k ib r it suyu verm ilerdi stne,
Bak n a sl a ly o r y i i t
Kara gklerin altnda.
A lyor y e il.
Vurur dalardan dalardan.
Atmacamn alkara. yaln glgesi.
Ku vurmaz, tavan almaz arsa d ip d iri
Kpek b a lk la ry d nasibi.
Bak Tiber, s a y g l, suskun.
Bak n il fe r x x x c i x i d iz is i z in c ir i.
Bunlar bukas, k olbalardr.
Cihann il k umudu, ilk s e v g ilis i,
lk y i i t erkei Spartakusun.
Susyj^lr y e il.
Ju, kimseler duymasn.
Duymasn, lrm ha.
Aym em yar gece,
Seni bulmuam sonra.
Seni kaburgamn a ltn paras.
Seni dilerinde elma kokusu.
Bir daha hangi ana dourur b iz i ?
Ruhua*
Msr ekiyorum, haberin olsun.
arlarn en kk meyhanesi bu.
Salar yzmde, karde, ocuksu.
Ah. derimin altnda o lm namussuzu.
Ahmedin'in i i ilk rasgidiyor,
lk t ir dost e lin in h a n e rs iz lig i.. .
Alyor y e il.

Aaan Asan H ey..

Grdler.
Yedi cihan.
b, cin, Kaf dann artndakiler.
K tlk da. kiram da olsa
Grdler, analar neler dourur.
Anan, aaan, hey.. .
Dnyalar vardr, ditmmig, ---- G ^ C v O C -O f
Bir su damlasnda, b ir k il ucunda.
Meyvalar vardr, eyvalar.
Aac, omas yok.
Sana vurgun, sana dost.
Beride K a b il'in murdar baltas,
Ve kan d eiraealeri, kader kahpesi.
Beride borazanclar, nfmi o put lUn,
Hazr, zilzurna keyfinden
Hazr, r z n veraee
Y i itle r vurulduka.
Ve timsahlar neden yavrusunu yer ?
Akarsu durulduka.
Cad, yalan hamurunu da-da yourur
Aman, asan, hey,, .
Bu zindan, bu krgn, bu can pazar.
Macerfi d e il.
Yaaaak, sade yaaak "
Yosun, solucan h arcdr,
yle aar ki urfcd.
Susa?, gnesiz de kalsa, koparlsa da.
avk, bulut gllerimden daha b ir suna
Baha b ir burcu-burcudur.
Bu zida, bu krgn, bu can pazar.
MacerS, d e i l .

Sard, topramn a ltn sabrdr,

0 sert, erkek hzndr, lthza banda
Cgara d eil.
Ve sevdii, uykusunda b a rr
Aman, astan, hey.. .
Meltemi* b ir tad ustura az.
B iri, kz *e e si, tlsm .
Yaaurun b ir damlas szln kfUr,
Bir damlas ak.
Senin uykularn hayn, dlerin karde,
Duyarsm, anlayp e z la r * s n k i?
Gece, saasan yollarn da rtizg&r kncayadek,
M srlar*, karde-karde a r r
Anan, asan, hey.. .
Ser&bm b ir b o i s u vardr,
Ufkun, sradan sonu.
Uarn, kaarn b ir sonu vardr,
Senin s o B U n yok.
Mandalarn, kavaklarn pazar olur,
Senin pazarn olamaz.

Sensiz nar atlaaaz, bebek g desez,

Beni byle ir, divne etmez
K zn erkez gsti.
Senin yzUr. suyu hUre tinedir
Budalara, cev iz le re yryen
Kara topran ak sdii.
Bir bilsen, kin lere tasa, kedersin,
Duyarms), utanp aarBisn ki ?
Bir bilsen, kard eleri ne can ouklar.
Ve bilsen, n asl vurur beni bu duvar.
Akam-akaa, kara sevda a rr
Aaan, asan, Hey.. .

UMKCAkAliIGB.

Arr-r., yr.lr.zladi.
Mavi va y e $ il.
A nrCr,
Tvun .. . i, iM s i , fcii: bi.rrak.
Vs. i i i - .clr i ,ks h j .. t i k i , i l . ..
C l ^ K . r i

?s .>.<k,

"i

k:

, r! , 0

r ; ;',i a .

t ;-,i

as

Ci __. .T !,r .: i
'7 it or i , t o . c ' o ii.il,
Cc{ i -o i ) , i m i.' ! i (-il.
Af-il i , irlp.tffl 13, Vf.j.jJjtfst's.
Durcarulacz ,
or&z skimi.
mek.
Gzltriide. imek, Bj-giBi.

BajrJk,

6eririe VRrttuk, cm tlssiin s,

OEerii h3i ?
Cwiau.B e ia e in * bi r- efen idin Ki,:
Ere cefcil, sevci^iiis pJ-;f:.r geceyi-;
ktLE. c e ll t , ka.euK,. .
fiu}*k,
peslrrir.* Jy^it;:,?<^Rgi:;fer,, .
Sueiiel:,
C62iri*xl< !.-:t r i , te tte g : g i t i .

C t'z id ir J j r i "

18 M ays 1955
Diyarbakr
Leyl,
A nkaraya gelmi olm alsn herhal. Bundan nce
de sana -A n k a ra y a - yazdm . Eline gem edi anlalan.
Yahut muhteem balaynda beni hatrlayabilmene fr
sat bulam adn. Deil evlilik, insan dncesinin ulaa
bildii btn kavramlarn stnde, biz hep birbirimizi
grecek, duyacaz. Dostluum uzun uzun m rl -h i
olmazsa biz dnyam z brakp gid in ceye- oluu, bun
dan...
Sana hep kendim den aaym derim. O ysa elim tut
maz, dilim varmaz. N e zaman bu dne kaplsam,
aklma hep senden am ak gelir. Kimselere kar byle
deilim , bilirsin ne hergele as olduum u. H oum a
gidiyor bu. Daha dorusu hoa gitmekten baka, bas
kn, ayrlnmaz bir tutku. Seni anlatabilm ek... Kime
ama? Bu b ok dzenin, bu drt boyut zindann, kinat,
sonsuzluk flan dedikleri bu lm l akalar kaos unun
nesine, neresine anlatmak?
Oysa seni dnmek, bu kokm u erdemlerin ok
uzanda. Onlarla hibir iliii, sebeplilii yok. Belki
de m u tlu lu k bu. Beni su stu rabildiin e, yerim de
akl bir ta gibi tutabildiine gre de deer olarak
dnlmesi zorunlu bir hl.

53

Naslsn canm ? Kanszln, allah kahretsin, y or

gunluun gem edi mi daha? Bana kalrsa yanl bir
kandasn. Aklna ziyandr yle eyler. Sen yorulm a
yacak, usanm ayacak, l n ceye gen kalacak ender
yaratlan kzlardansn. Eski, yiit haline gelebilmelisin.
Y oksa beni, bu msr, hele yr, bu asi tutku kim
avutabilecek. O gn, hi gelm eyecek. A m a gelirse,
ya a m a la rn , u m u tlan m alarn sah iden bir anlam
kalmazsa, haber et bana suskunlua beraber gidelim.
Benden nce byle bir yolculua kamazsn zaten. Son
tramvay karsam bile, imansz, rahipsiz, merasimsiz,
gelir sana ularm ilk durakta. zerimde knyemsi
hibir ey bulunmamal. Bir garip ld diyeler -
gnden sonra duyalar - Souk su ile yuyalar - yle
garip bencileyin. N e gzel demi! Yunm u, arnm,
katksz, riyasz seviler iri K oca Yunus!
Bak nerelere aldn gtrdn... Utanmal, kfretmeli, kendim i ldrm eliyim ; bu uzak, mnsz ve k or
kun dnleri sana nasl yanatrabildim diye... Sen ki
bir yaama ant olabilirsin. A ffet bu ant laf souk,
yakk almad. Dur bakalm , bir kelime bulmalym.
Y aam a ryas! Bu sefer tu ttu rabildim . R ya! N e
gzel. H em de kalem den akan bu sz kadar gerek...
Evet, naslsn canm ? D nyam z iyiye, nispi de olsa
beraberlie, ho gr rl e d o ru hzland. Seninle
bir sofrada iirden, evrenleri dar bulan yreklerimiz
den, yalana, kt-haram sularn iin-iin akmasna,
budalaca korkulara kar, ou zaman bizi de yoran,
um utsuzlandran abam zdan ap, arplacak myz
dersin? arplm ak dedim de aklm a geldi. Birinde
Gner, Vildan, ben ve teki, K uzu da ekiyorduk. Ay,

54

raz saf airlerin vd kadar nefis, deniz efsnev

rr gelin gibi pul pul, l ld. Birden Gner, iir
itiyorum dedi. Ben form um da deildim , aksilendim,
rarda m ezesiz yuvarladm . Gner de kabadaylk
- arna dkt ii, barda doldurup dikti. K orkun
rakt bana. O an, ne istersem on a yapabileceim i,
kaytsz artsz teslim olduunu anladm. Bu da ayr
bir sarholuk! Baladm tabii iire. Bilmem daha nce
m iattm m sana? iir bitinceye gzlerini aam ad.
Ama o son bl m de em rettim , at. A lyordu ! N e
Kerim, ne garsonlar, ne de K uzunun duvarlar m r
lerinde byle ey grm em ilerdi. H i elletmedim kim
seye, rahat braktk, doyasya alad. O zaman Vildan
Hanm arpldn dedi. O ysa arplan bendim . Kim
senin haberi y ok ! M elodram artistiymiiz de haberimiz
okmu meer! Bu halimizi sen o k iyi bilirsin...
Daha neler canm ? yisin, hosun deil m i? iir
Sanatm aldn m? Bu say bir iirim olacakt galiba.

Daha bizim buralara gelm edi de bilm iyorum .

Annemler geliyor. M ektuplarn eski adrese yazabi
lirsin artk, kaybolm az.
G zlerin den perim . K oca n a , varsa, ev halkna
sayglar.
[mza]

55

LS

A < A C S
H g
<
l) H
CKX 3

3 -iA p a p H A
h
<? g a !^ta
jt
<03
h- a
3

05.

^ K h;
C
> sh cri
(i 33 p A SS p
3 3 H* p 3 <
i M x
<ia 3 C p c+ ^ 3 , i _
h o- s *= c* H
-P H - 3 O 3
3* H* 3 i. -T
N a
a a

O H - O -* H i o d- a. =
A
H H 2T & p c

a o

5
3 O- P W x H T 3
at H - 03 - *~i p
g H - <1 -* i
A *2 H ** 3 i j ) 3 r <
H M P O H- J5 N
H (I H H 3

t*r s o* p
o
o i

f'T'<<a

er h 1 p P

a
-<s <
<
3
p
?1 S
O
et
3
W
*
D
(I
P
A Cb **
s

c- k c
o - o o
# 3 ?1 O H
+*-*

H- P
** 3
H- p

3 A

P <> a H- nr HJ 3

H- H -0 P
N H* 3
* 0*0*5 3 O
H - H- O* A
*-* 3 A **
M

*^3*
A
-J
3*
p

O $ M3 >o **

3 h, p
0> H *o

*1r

H N P
N H - HCc

CftC 0> Q*

*N1IH - HK- |
3H
M 3
H
3 30

o*

H - f)

H
3
H

>

O. 3 p
3 5t O
1DO JS
3M a
35 V1 JD C^- B

P 03 3 g* 3 N H
H - C <*

P
3

MV & p 3 O K*
H- C A *r p h
B d- c+<0O
tJCC+ C&
P P W H*

>
r
K
p H-<
0 P H <
3 NHH
P
3 a
P 3 : *r P o : **
** C P * K H
p

^ B^
4 p <* p
*-* N 3
P * *
*H1<!
h->
il

P.
o:
*-{
03

o tb *?
<o< C
9 h- c H- C ^
M ^ <
c
t-* i
P
p *-* O c+ O
ctP fl P N
< 3 H 3 (*
3 P P N P 3*
HOH- pi
0
A
<
3
H

H3 O
H
0? C*5<

{>0) to * a CJ* ^ * M
3 P H H- e
H

*-J h-'

crCt H* a

M p
4 O*H
*1

HAH

c p> o a P o-*o ^ * "3

A
3 3**< A 0 P P H-03 ***
en p h - c* n P H P
H>
A hj p *
p O
P
3
02 & X

3
H
p; a-M*PVfjV* 50 2L
- <

MO ^
3 C *
2 1Ct- pcr
p H-1
P O-

05 H*

H 3
3 I

o
Cb

O
i
c

h- *r

Cl

03
M
3

HHM
3 3 P

<
P
*

P *

M
P
H
H

c
K
ac
i*
<
>
w

<<

'

*~

* - *

"r ?y > '

'

[Tarihsiz]

<r * f > y

-vp-r&a

A
^ *

< cr. 2? C < *O tC c

c c S: h- i w
s ->*1 *1 H0
c c
o s
o*
$

J
L
fi fi v C p CL
A 3

i* 23

" &**-<' *~i ie^ y ' e Z p sv /

< S-

&a*
P H
M^

si c* I1

0 H* 3 p

? o j*< a,

C 3 *
* H*

H t fa JDH- >~
t h oj e
HH-I ?
33 t j 5 r
H-C3 * '
H2 - 1

Namus iisiy im yani, yrek i i s i ,

Korkusuz, p a z a r lk s z . Mil elenmemi
He salkm bir bak

OKffi<tdbK2<
P
3 (I d- !I
05 H - a N H* A c+ P

[Tarihsiz]
D ost,
Bunu da alnca gidersin herhal. Bir gitmeden bir de
gider gitmez yaz. H i sevmem byle olm ay. Y oksun,
garipsi, yenik. Bugnler byleyim ama. Bir lszlk
ya da idrk bulankl bu. Senin oradan gn, bir
yeni ayrlkm gibi k oyu yor bana. O ysa ha orada, ha
daha telerde olmuun. Bunun bir ayr nitelii olm a
mal, ayrlk ayrlktr ite. Gel gr ki deil yle. K oyu
yor, eziyor, bir hal ediyor. Ben bunu, seninle gnbegn
daha bir dolm ak, daha bir senden olm akla zm lyorum. Kendim i her dinleyiimde seni iim de bulmakla.
Bu b y le m idir? Ltfen z m le bana. D ellenicem
Leylim. Bir dellensem gerisi nem siz belki. Am a bunun
sans korkun. Byle ey olabilir mi? Bir canda iki can
yaamak. M utlak bir z m yolu var bunun. Anlat
bana. Senden bir eyler um m ak... Umutlarn en olmaz
da bu belki. Samaladm gene.
En gzeli, en kestirmesi seni olduun gibi yaamak
oysa. Byle benzersiz ve paha biilm ez bir dostlua
beni lyk grd iin T anrya teekkr etmek. Athe
oluum un nem i yok bunda. Bir Tanr yaratrz olur
biter. Daha dorusu kranlarm sana sunmalym.
Benim etli, kem ikli, kim i sonsuz yiitlikte kim i de
yetersizliin o kahrolas acsnda srp giden Tanrm.

58

H em Tanr olm ak mutlu, gzel, istenilir bir nen deil

pek. Kyamete kadar seyirci kalmak eytann bile daya
naca ey deil.
Naslsn diye sorabilirim kr sana. Yzm tutu
yor hele! NASILSIN?
zledim diyebiliyorum ya, yeter bana. Evet Z L E
D M SEN. H astalklar, m usibetler, uzak kalsnlar
sana. Y erin e, ne ek ecek sen ben ek eyim . Y erine,
ne bel bulacaksa beni bulsun. K adalar beni alsn.
Kurban baan. Baan dn m . Kadan alm . C m le
dnyalklar senin ayann dim an a kurban ederem. Bir havan, bir tutumun var ki b- hayata bile
deimem. Yiit, rahat, dobrasn. Beni hi krmadn.
Umut, yaama sebebi, zulm e dayatm a yetisi oldun
bana. SENSZ E D E M E M . Bunu bir eksiklik sayanlar
olabilir. T akm am kim seyi. Sensiz edem iyorsam bu
bana ancak ycelik, haysiyet verir. Dnyaya geldiime
piman deilem! Seni tandm nk. nsanlarn yar
dan ounun beyinleri, oralar alnmsa dnyamz - o
gzelim aklmza z a ra r- putluklarla doluysa, koym az
bu bana. nk sen varsn. Sen tek bana, cihann
?tn haksz, canavarca dzenine kar beni ayakta
tutabiliyorsun. Benim soyum dan insanlarn yaad
mddete, K enyadan Kam atkaya sen yaanacaksn.
Bana senin adm lmezletirmek der. im bu benim.
Sense lm ezlie bile glmseyecek kadar benzersiz ve
ycesin. Cannn her milimetre karesine varncaya, bir
canl imgeni gkyzlerinde gezdirm ek geer iimden,
i

Ulan dnya insanlar, ulan ibneler, bakn ite bu Ley-

ldr!) diye barrdm hem. Otuz yanda byle o cu k

su dler kurm am yadrgam a. O lu n u m ya! Sahi

59

olun olsaydm bir dn! Sz ho gelir sana ama

beni dourduuna piman olurdun o da baka! tlere
kpeklere ana olaydm . Seni douracam a bir batman
ta douraydm da her gn srtmda tayaydm diye
ilenir bizim buraln analar. Sen ne derdin kim bilir?
Bir aya karakolda bir aya mapuslarda bir olan.
Tem bel hem de. Serseri hem de. i gc sevmek, yan
mak ve yanmak. Am a ben gene seni sevecektim, gene
sana yanacaktm. Her ne hal ise neyin dersen oyum .
O lum de, delim de, divanem de. H st o ra d a n ! de,
de olu de. stersen bir de yava gel olum , yasak
blge v a r! de.
H a geen m ektu bu n da bir burjuva k ok m a ym
burnuna diyorsun. Yanl o . N e kokarsan k ok. ster
sarmsak ister chat noir! Ben sana lm sz, lm l,
deiir, deimez niteliklerinle m ecburum . tesi yok
bunun. Kambur, czzam da olsan (tvbe tvbe!) benim
iin ayn gl tazeliindesin. Beni idama da gtrsen,
d n p yzne piman bakam am . imdi bunca hen
gm eden sonra naslsn Leylim ? Cann skyorsam
haber et. Paldr kldr bir herifim. ou zaman ka
yaparken g z karrm. A ffet, yazm dalyor... Ha,
Uy H avar stanbul da epey grlt koparm . Yalan
deilse milletin azndaym. M apusaneden de m ek
tup aldm dn. O nlar da bir hayli arplmlar Uy
H avar a. Beni asl ilgilendiren senin kamlarn elbet.
iirimi benim kadar anlayan bir tek sen varsn. Sanki
kendin yazmsn gibi rahat ve isabetli konuursun.
A bidin de byleydi ya, hepsinde deil. Deinm em izde
etkisi y ok deil bu niteliinin. Am a sen dilsiz, lal da
olsaydn, sar da olsaydn sonu deimezdi bence.

60

Bir eyyam da sana Lalikom diye seslenicem. Benim

dilsizciim diye anlam verilebilir. A m a bu bir nlem
dir daha o k . Sevili, yangn bir nlem. N e Trke,
ne Krte ne de Zazacadr. Bu dilin bileiminden
doan bir nlem bu. Lal, Trkedir. Lalik ya da lalo
Krte. O m eki Zazacaya kaar. Ya ite byle Lali
k om ! Ses et, konu, sev, payla bir hal et ama. Kk
dilin yerindedir inallah. Kurban olur, ob a n dururum
dillerine senin.
Binecein trenlerin solu u tkenm esin. A yan
attn yerler deprem grm esin. Denizler uslu, vapur
lar yollu olsun. Ferman et rzgr beni de alp oralara
atsn.
M utlu ol. Allah beni kahretsin. G zlerinden p e
rim. Ellerinden perim . perim kz perim . perim
olu perim .
[mza]

61

17 Haziran 1955
Diyarbakr
Leyl, Dost,
Ne lemdesin? Mektubun gelmez oldu. Hi deilse
bir bir buuk aydan beri bu byle. Sa salim olduuna
gre -salndan haberim var ama salimliini bile
mem- ya gene kayboldu mektuplar yahut da... Yahut
da ne bileyim, karanla tabanca skar gibi yorumlarda
bulunamam ki. mzana nasl sevindim bilsen! Senin
el yazn! Kalender, sde ve aceleci el yazn. Belki de
ierledin bana ama sahiden orada olup olmadn
ve mektubu alp alamayacan endieyle dnyor
dum. Bak, ben akmam bu inceliklerden, balaynda
geline dostlar ve yaknlar yazarlar m, yazmazlar m
bilmem! Ama bildiim en nemli ey, senin deyiminle
kopmamak, kaybetmemektir seni. Alamadm gitti u
evliliine. Krk kocaya da varsan -tbe tbe- benim
iin deimez, usanlmaz ve yaanmas cihan deer
dostsun sen. Kocan m, sevdiin adam m her neyse,
bunu bilmeli. Sen demitin, namuslu ocuk, diye...
Nasl, sevebildin mi Ankaray? Dorusu meraktan atlycam! Seni, Yeniehir hanfendileriyle kabul gnleri
yahut partilerde dlyorum da! Hani o drt drtlk
grnen -aman allah!- hanm kzlar, cici anneler, lolo
gelinlerle! Atyorum di mi? Kim bilir yalnzlktan ne
haldesin. Yahut yalnzl zledin. Bu kincisi -neden62

se- daha bir aklma yatyor. Belki canm istiyor da

ondan.
Ben ka gndr yataktaym. nemli deil, bacam
tutulmu. Sen de olmasan zindan zledim diycem. Ne
bu be?
Hemen bir satr yazver canm. Resim iinde de un
serdin ipe gene. Neyse, sa ol da, gerisini nasl olsa bir
hal ederiz.
Selam eder, gzlerinden perim.
[mza]

63

24 Haziran 1955
Diyarbakr
Leylcm
Merhaba. Ankaradan attn ilk mektubuna hemen
cevap yazmtm. ki de iir sardm araya, aldn herhl.
imdi mektubun stne daha bir dnebiliyorum.
-Sk sk mektubunu okuyorum, houma gidiyor. Din
ve umutlu oluyorum. Ne bileyim, tiryakilik diyeceim
ama yle de deil. Hibir ekilde bakaca, giderile
meyecek bir susamam var, ite onu gideriyor, saryor
beni.- Son denemen zerinde dndm. Sencileyin
usta bir aire akl verecek yetide deilim elbet. Bana
kalrsa iirde konuturduun tipi onun azndan deil,
doruca senin kendi azndan konutursan daha
baarl olur. Aslnda bu esprili yapt senin stilin deil.
Gene de baarl olabilir. Oktay Rifat bu alanda epey
ene ald: Byk beyin ad Hdr - Kendisi banka
da mdr - Sabah sabah masa banda - Veznedarn
Merrefi dnr- Belki iir deil ama ustaca bir
neter. Tabii sen stelik irsin. Esprinin yanna iiri,
o anlatlmaz tlsm katabilirsin. Talamaya giden ama
hi de ta kokmayan bir eit destan yazcan galiba.
Anlat o hanm. Uzun uzun, evini, evresini, eleri
ni, sann yahut akimn ksalna ramen, yaayan,
sevilebilen ynlerini, sonra da geiver o meseleye

64

(bacana, gsne, orasna) -aheser kzsn be! Her

zaman demez miyim?- ve en son atver o beyefendinin
koynuna yahut Hiltona. Belki uzar, cann skmasn,
sabrl ol, gzel bir iir vereceksin sonunda. spanyol
airleri yapt bunu. Bizde ilk rnei sen vericen galiba.
De be Leylim, seni grm! (Greyim demektir bizim
buralarn Trkesinde). Bu kadarlk bilgilik yeter.
Gelelim. Gelelim gene Leylya. Demek hep uyuyor
sun? Ankara yledir, hele sizin semt. Geri Shhiye
ve Ulustan daha yksektedir ama gene de ardr
uykusu. Ben ncesuyun ve Dikmenin uykusunu sever
dim. Gn atar atmaz insan uyanr, yatamaz oralarda.
Akam serininde kver dolamaa. ankayaya doru
yr, alr, dinlenirsin. stersen git Sabahat Ablayla
tan. Bir selm akarsn, nce benden taraf yana
n persin, sonra A ....ten yana hatr sual eylersin.
Kabaday, Osmanl kardr. Sever seni, deli divanen
olur. -Gnerce deil!- yle bile olsa ne nemi var.
Biliyor musun, ok dndm bunu, hemen hemen
biricik dostlarm nedense A ....ten sonra tandm.
Bir kzgnlm yok budalaya ama bana yle geliyor
ki sevmiyorum o olan. Galiba ierliyorum da ona.
Herhl bir hneri, ne bileyim inandrc, aldatc bir
taraf var herifin.
Leventtekilerle aran nasl? Huriye Hanm sevinmi
tir. Hi deilse benim telefon facialarmdan kurtuldu!
Yzn grmedim ama seviyorum onu. Oysa Lazlara
pek yanamam, souk, mri, kalle bir suratlar var.
Ben Laz deil miyim? diye kar hcuma geme!
Son zamanlar aramz dzelmiti evdekilerle. Anan m
ablan myd bilmem, pek bir kibr cevapladlar. Benim

65

de aristokratlm stmdeydi hani. Dn, btn

mkleme Rahatsz ettim, mersi hanfendiciim gibi
szlerle geti. Ve telefon memurlar -kar, kz, herifnerdeyse tebrik edeceklerdi beni. Eski mklemelere
gre, hep kavga dinlemee hazrlanyorlar, beni de bir
eit serseri, deli yahut onursuzun biri sayyorlard.
Tabii sonunda hava dzelince bunu bir eit zafer say
dlar. Gzlerinde byyverdim birden. Oysa btn
keramet endeydi. Ne bilsinler! Ben de hi bozuntuya
vermedim, attm paray, makbuzu ve stn almadan
hafif bir selmla ktm. O gn bugndr yolda selm
lyorlar beni! Burjuvaln da elendirici ynleri yok
deil... Ey daha daha nasllar Erbil Hanfendi? u fakir,
u garip, u hasreti kullarna bir emirleri -ltuflar,
keremleri- yok mudur? Ben senin mecburunum bakaca yokum - yasak iirimdir her hlin ayr - isya
nn seviyorum gen, gzel, cesur... Erken yazdm
bir iir bu. Sende var di mi? nsan bz erken de yaz
yor demek. Son ve daha nce gnderdiklerim hakkn
da hi konumadn. Ben eletirmeci falan s..lemem.
Ama biliyorsun senin konumana nem veririm. Btn
mrmzce beraber yazabilelim hi deilse. nsano
lunun -hele bizim gibilerin- kaderi bir garip. Her iste
diine istedii anda kavuamyor. Oysa btn abala
rmzn altnda yatan bu galiba. Bu hakl ve karanlk
su. Hakl ve hayn. Sarsan birisin benim gibi. Bari
gnderebildiklerimi saklayabilsen. Ne bileyim, sende
kalsn istiyorum. Sada solda tonla iirim yitti gitti,
...ler, iki--be tarafl alan haymlar, namussuzlar
iinde gitti genliim. Piman deilim. Bir daha dn
yaya gelsem ayn hayat, daha bir ustaca ve korkusuz

66

yaarm. Ama bu sefer seni tanmakta gecikmem! lk

iim o olur. Gneri de adam ederiz, eekler gibi adam
olmaa raz olur. Typ gelicem galiba oralara, sana.
Bu sonbaharda bize af kyor galiba. Gvenilir bir
kaynaktan aldm haberi ama belli olmaz. Altm bu
taktiklere, bu yoklamalara. Reaksiyona tehis koymak
iin byle gzel havadisler uydurulur ok zaman. Bir
bakma da kar yolu yok bu iin. Mecburlar yaka
mz brakmaya. nsan dmann ya ldrr yahut
da onunla karde olur. Bizi de dman saydklarna
gre... Oysa ki budalalar, bu topra kimseler benim
gibi sevemez! Uy Havar yeniden oku. Korkarm
nikh telndan stanbulda unuttun onlar. Belki de
yittiler. Huriye Hanm bi gzel cam silmitir onlarla!
Ya! te byle Erbil Hanm... Nitsin, neylesin fukara
Ahmet. Garibigit (Kimsesiz genlere byle derler bizde)
ocuk. u anda kim bilir napyorsun sen. Belki aydan
lktan bardaa o gzelim tavankanm aktaryorsun.
Belki uykudasn, belki gezmede. Yahut da temiz, duru
ve hazl bir banyodasn. Ban, diin armasn, iin
bir garip burkulmasn da, nerede olursan ol! Yeter ki
yaa. Bir eyyam da byle gesin bakalm. Bir derdin,
bir dar gnn olunca yazver, ar beni. Elim ayam
tutar, seninin saknmam da bir kt cam. Biliyorum
btn bunlar olmayacak. Bir kere sen daha kuvvet
li, daha yiitsin benden. Sonra kimseye de minnet
etmezsin. Ne inat, ne hayn kafan var bilirim. Bilirim
bilirim de gene de gevezelik ederim, mzmzlanrm.
Ulan, o resim iini niye serdin? Ben de gelir ipaklk
yaparm! Baka da i kalmad sahi. Nereye bavursam
sanki alnmda bir tabel varm gibi, okuyor herifler

67

gemiimi. rkyorlar, zr diliyorlar, ellerini ovu

turuyorlar. Hakl zavalllar. Asl benimki beyhde bir
aba, bunun byle olacan ok nceden bildiim
halde gene de budalalk edip rahatsz ediyorum bia
releri. Gene de iyi saylrm. Memleketimiz ekonomik
konjonktrn ta gbeinde. Herhl iyi ve ferah gnle
re kavuuruz. Burada oluk ocuk, ana baba, kar kz
alan aileler tandm. Akama kadar gnein altnda
kavruluyorlar. Bir para ekmek iin. Ne yapsnlar. Bir
byklk, bir saygl yaay bulurum bunlarda. Sessiz,
bilisiz ve alakgnll, gene de seviiyor, dvyor,
mapus yatyor, ocuk douruyorlar. arklar trkleri
de bir gzel. Hele yr, zalim yr , dnyann en usta
iri bile g dker byle msr. Bu halk -kadn erkek
mnasebetlerindeki dinsel yasaklar, snf farklar, sr
gnler, gurbetler vs.- yre zalim diye seslenir. Ne
biliyorsa ondan renmi, hayatnn ald ynde o
yrin tayin edici rol nemlidir. Yr, bir niversitedir
onun iin deta. Hele yr, zalim yr.
Y sen naslsn canm? Anlat biraz. zledim seni.
Nasl, son gnderdiim iki para? Sevebildin mi? Sevemedinse yaz e mi. Gzlerinden bs eyler Arif kulun.
[mza]

68

29 Haziran 1955
Sevgili Canm,
Galiba, tek kar yol sana durup dinlenmeden yaz
mak. Ho, btn iim, seni dnmek ya! Bu bok soyu
alkanlklar, treler, gnah sevap ve ayplar klelii
olmasa... Btn tedirginliimiz bundan. Bundan,
yzn hayalledike azmn aclamas. iirimdeki
korkun rpn, doymazlm ve lesiye beni terk
etmeyecek hilik... Tanrlarn beni kandrabilmelerini isterdim yahut lmn anlaml bir nen olmasn.
Oldum olas idealist deilim. Materyalist felsefe ok
eyler verdi ama doyurmu, kandrm deil beni. Ya
sen olmasaydn! Bsbtn iren bulacaktm evreni.
Samalamyorum ya? Seninle, yzyllarn hayvan tesi
tutukluuna ve donan insan dncesine bir can, bir
haysiyet verebiliriz gibime geliyor. Yalansz, riyasz,
karsz bir haysiyet. Belki mrmz yetmez baarma
ya, hi deilse en zekilere ve tenelere duyurabiliriz.
imdi birileri olsa Bo ver bu iri laflar, yaayalm
derdi. Yaamak, burnunu, kulaklarn, gzlerini ve
oralarn unutarak yaamas mmkn m bizim gibi
lerin? Ben btn bu -belki de mnsz- i skntlarn
dan senin var olduunu hatrlayarak syrlyorum. Bir
pnar, bir da suyu gibi dinlendiriyor, kandryorsun.
Bu bakmdan gelmi gemi demoullar iinde p-

69

hesiz en ansl durumdaym. Nasl kvanyor, gizliden

gizli seviniyorum bilsen... Kimseler yaayamad bunu
diyorum. Krlm, balta yemi ve sesi kuyularda
boulmu biriyim, doru. Ama seni tanyorum. Kim
selerin tanyamayaca, belki kabataslak bakp iinden
geirecei seni... Ne dersin, dnmenin ilmini alyor
muyum acep? Sen psikolojiyi benden iyi biliyorsun.
-Daha dorusu benim bi bok bildiim yok .- Bu bahiste
de gene en doru sen dnrsn. Bildiim ve cesaretle
syleyebileceim tek ey, abstrait olarak DNCEyi
bile sensiz ele alamadmdr. Dnceyi ve evreni. Hi
de dar bir gr deil bu. Aksine ufkum, dehetli geni
liyor. Bilmem bu halime ne dersin dostum?
Salna, kocandan memnun olmana ok sevini
yorum lkin tembelliine ve bana ok ge yazmana
gitgide ierliyorum ha! Sana kzlmaz oysa. Krlnmaz.
Belki de krgnlm kendime. Seni ve evreni rahat
sz edebileceimi aklma getirmeden, paldr kldr
mektup yazm bir intihardr belki de. dm kopu
yor Leyl. Seni krarm, zerim yahut bunlara sebep
olurum diye. Ben ki dnyada -gelmi gemi- be
kiiden gayrsna sayg duymadm. Dost, dost diye
hayaline geldiim - Dost ise evirmi yzn benden Hani dost uruna can ba verenler? - Evvel kekitmezdi
gzn benden , mthi bir trk bu. airi de ok
ekmi anlalan. Bak, yaam, dvm, yenilmi,
kelle vermi gitmiler. Trkleri kalm. Bizler insan
olalm, sevielim, ktlklerin kkn kurutalm diye,
kalm trkler.
Sana mutlaka geleceim. Ne bok yerse yesin kt
ler, geleceim. Pusuda frsat kolluyorum imdi. Bir

70

an bile yalnz, skntl kalmana dayanamam. Palavra

tabiriyle erefli, gerek anlamyla yegne zevkli ve
vazgeemeyeceim bir duyu bu. Buna da ne dersin?
diyeceim.
Oturup yazsana bana. Bo vaktin ok. Yazmak
tan sklyorsan, telefonunu ver de konuur sorarm
hi deilse. Hem Ne yaparsan yap, istersen kfret
ama senin iin aklma bile getiremeyeceim eyleri
dnme diyorsun, hem de ayda ylda bir mektubu
reva grmyorsun Ahmet kuluna! Bir zaman bu
merhamet diye dellendim. Sonra sana bunu yak
trmann namussuzluk olacan dnerek tiksin
dim bu duyudan. Sahiden bz ok eeke ihtimaller
geirmiim aklmdan. Affet canm. Senden daha mert
ve daha erkek kim geldi ki bu dnyaya. Uzaklktan,
ayrlktan ve kt gnlerimin okluundan, anlalan.
Affet e mi? imde tutamam, senin hakknda ac bir
dncem olursa. Sylemesem sana zehirlenirim. yi
ve gzel dnleri de. Zaten, senden gayr gzel dn
olur mu ki.
Hiltonoman hanmlarla naslsn? Kendisi yatmay
gze ald ama yatlacak gibi mi acep? Ho benim bu
taraklarda bezim yok, otel komisyoncusu deilim,
zengin hi deil. Gene de hayalim iledi ite. Ne dost,
ne gzel, ne lnecek kzsn be! Bu bok hengmede, bu
deliler, aptallar, eekzadeler ve ksrlklara ramen sen
varsn. Sen yayorsun. Veyl onlara ki seni tanmadan
lp gitmiler! Veyl! Hl da tanmayanlara.
Gzlerinden perim canm. Hemen yaz.
[mza]

71

7 Temmuz 1955
Leylim,
Geldi mektubun. Teekkr ederim. Ka gndr
-azmn kenarnda tembel bir cgara- yatp gkle
ri seyrediyorum. Evle ksmtm, mektubun geldi
diye bartk. Bu akam galiba karde biraz kafa
ekicez. Tam imdi elime gemeli Aytek! H Seher
Hanmdan, a..sn s...rim. Daha nce ne diye anlatma
dn bana, boksrl filn skmez bende, o da bilir.
Canm benim, u ceza hukukunu mapusta ren
dim. Avukat putlara muhta olmamak iin. Keke
renmez olaydm. Biliyorsun ben ilkinde beraat
ettim, sonuncuda gn yedim. Srgnm de var, sekiz
ay Urfada. Ama karara itiraz ettim, temyiz layiham
yazp gnderdim. Politik bakmdan bir ht bu. tiraz
etmeseydim imdiye srgnm bitmi, kurtulmutum.
Ama o zaman da suu kabul etmi saylrdm. Bilmem
anlatabildim mi? imdi de bekletiyorlar. Zannederim
Cenevre Konferansndan sonra -yani be on gnbenim ve arkadalarn durumu daha bir aydnlanr.
Sen olmasan, olmasaydn, bunlara dayanmak iten
bile deil. Sde u son patrtda sinirlerim bozuldu,
hastanelik oldum o kadar. Kii, kabiliyetine ve haysi
yet duygusuna gre ac eker, sevin duyar. lmedim.
Son szm de sylemi deilim, deiliz. Sen sa ol.
Sen sa ol, sklma ve zlme. Zten yaptmz ne ki?

72

Kimsenin karnnda al, ayanda yalnl ve srtnda

plakl kalmasn diye mrmzden bir para ver
mek. Hepsi bu. Oysa bunu hac nenem de bilir! Saitin
dedii belki daha doru. Ona gre ben ve Gner, kendi
alarmzdan, kaybettiimiz aristokrasi rahatlmzn
intikamn alyormuuz. Gnerin yaptklar bir eit,
benimki de baka eit bir hrpalamak, sarsmakm
bu dzeni. Pek yabana atlr fikir deil galiba. Benim
iki sefer Avrupa imtihanm kazandm halde gn
derilmemem epey kudurtmutu beni. Ama asl sebep,
Saitin kendisinde de, bizim ayr kumatan oluumuz.
Basbadelmevt teki hrs bundan canm. deal anla
myla atmayacamz hibir toplum yok bu evrende.
Baka eit olsayd sanat olamazdk gibime geliyor.
rnein bu dnyada senden -bulunmaz ya haydi ve
sen gibisinden gayri diyelim- evet senden gayri kim
seleri alklayamam. Sencileyin sevemem. Tattm,
yaadm baka duyular, inanlar da var ama seninki
gibi yzde yz, yzde milyar kere milyar katksz ve
candan deil. Kendi ynnden yle ama kardan
yahut evreden yle deil. lk sen malp ettin beni.
Ayaklarm yere bast, ufkum, evren bir ald. Yazabi
liyor, peimden gen istidatlar gtrebiliyorsam, hep
bundan. Bir de beni iirme, bir bok deilim diye
sklmadan kendine atnyorsun. Sen bir bok olmaz
san, ben hibir bok olmam, anladn m? Kz m, kadn
m, olan m yok evremde. Dolu. Ama hepsi de beni
iirmek, bir iki msra daha vermem iin konsantre
etmekten, bazlar da eski dostluklar, delikanllm
zn ba dndren atakln eelemekten ileri gidemi
yor. Biliyorum, ufak para deilim ben. Byk oyunlar

73

iin yaratlmm. Ya hep, ya hi. Ya hep karsa

benden gayri herkesler -hi deilse nispi de olsa- rahat
bir nefes alacak, insan olduuna pimanlk duymaya
cak. Ya hi karsa yanacak olan sde benim. Belki
bir de kendimden koparamadklarm. Ve seni, canmn
gizlisindeki candan aziz saknr, dnrm. Gven
Memedine. nallah seni hi zmez. Ama ben nerede
yalnz ve acl kalsan yannda olucam. Sen bana hi
kimselerin veremediini verdin. Beni ben ettin. Net
sem, neylesem bunu deyemem. Can ne ki? Ben bu
can ok attm kpeklere. Trnaklar m dersin, taban
lar m dersin, hayalar m dersin. Hepsi geti. Etim
zehir gibi gene. Kemiklerim hl ocuk. Salarma
tek tek aklar dadand! Houma gidiyor. Ustalayor,
daha bir ac, daha bir erkek oluyorum gitgide. Her
ey kalakald suskun - Bir can tketirsin - Bir can
gzlersin devam et Leylim. Sarho ettin, arptn beni.
Kskanyorum bu msrlarm. Sana her vakit demeli
miyim, byk irsin? abuk tamamla gnder bana.
Hergelelik etme, bekletme. Bu kadarc bile korkun.
Ne var ki bir iki drtlk daha denirsen s..tik anasn
dnya edebiyatnn, greyim seni. Biraz da taklaym
sana! Kim bu gzlediin can? Vay anam vay! Yandn
Ahmed Arif. Yandn gvur a... gibi!
Gzm nru, efendim, sana biraz kahve gndere
ceim. Gazetede okudum. Ankarada bulmak zormu.
Bilirim seversin kahveyi. Fatmanm kavurur, tr
yahut eker. Sen kendi elceizinle piirir iersin.
Yahut iersiniz Memedinle. Belki de buna ihtiyac
nz yok, imknlarnz elverili. Ama benim aklmdan
byle geiyor. Ltfen kabul et canm. Bakaca -ipe

74

sapa gelip gelmemesi nemli deil- bir emrin, istein

olunca ilk beni sesle. Beni ar. Geri Huriye Hanm
mr boyunca yannda yrende srtnen serserileri
temizledi ama kr sprgesi bana demedi. Amma
da hkerekli kar be! Nerdeyse i i yiycekti beni.
mr bol olsun.
Leylcm, resim iinde alarga geiyorsun. Bilmem
benim srarm da galiba mnasebetsiz kayor. Kabil
olsa bir duvar byklnde yzn ereveletip
odama asmak geiyor iimden. Anlamyorum ki bu zor
bir i de deil seninin. Varsa var, yoksa be dakika
urar ektirirsin zenin altmdakinde. Rahat deilim,
anlyor musun? Doru drst sana benzeyen bir res
min olunca rahatlycam, nefes alcam gibime geliyor.
Bilmem ki, skar oldum galiba, affet.
Dediin gibi bir eyyam daha bekleyeyim. Aslnda
oraya gelmemde kanun hibir mahzur yok. Ama bili
yorsun beni bililtizam buralara attlar. Srgn yerimin
Urfa oluu da sebepsiz deil. Herkesinki Ankara, stan
bul. Bir benimki byle uzak. Onlara gre ben korkun
ve bel biriymiim. Oralarda bulunmam doru olmaz
m. Aptallar! Halbki bu sefer srf sana yakn, elinin
altnda olmak iin istiyorum bunu. Dnyann btn
ehirleri onlarn olsun, tek sana yakn olaym. Bitse, son
bulsa, kolay kolay yaklaamazlar bana. Ama imdi elle
rinde koz var, bir tertip, bir komplo, haydi yallah ieri!
Gnaltay, Hrriyet adnda bir parti kuruyor.
Cumhuriyet Bayramnda kacaklar ortaya sanrm,
yetmi kadar aydn grl ve liberal milletvekili de
katlyor bu ie. imdilik bir ilgim yok elbette. Bakalm
ne diyecekler bir kere. Hayrl olurlar inallah.

75

Kestanecilik fena i deil! Tabii onlarn dediklerine

uysam, servet de hazr, an da hret de. kr, namus
ve haysiyet duygumu yitirmedim. Alktan lmenin de
bir eref olduu anlar vardr. M eyhanede 35 kuruu bir
araya getiremeyenler imdi gazete patronu, matbaa ve
apartman sahibi oldular. Ama lnceye kadar benimle
yz yze gelmekten kanacak, kendi kendilerini yiyip
bitirecekler. N e uruna? Ben gene meyhaneye girdiim
akam, garsonlarn yz yacak, patron kadehini alp
masama gelecek. Varsa dn para vereceim ona, gidip
kumara yatracak o gece. Tccar, bankeri, usu busu
gelir ama kim seden, hatt alacakl olduundan bile
istemez, benden ister! Kk eyler bunlar ama houma
gider. Tabii beslemelerin itikleri de burunlarndan gele
cek o akam. Sen sa ol, sen zlme, senin bir skldn
an olm asn yeter dedik ya! Basbadelm evt in anla
yamadn yerlerini ltfen belirt. Sanrm pek o kadar
karanlk deil. Beyaz ay deyimi malm! ncil, Tevrat
ve Kurandaki evren, cennet ve cehennem kavramlar
nn tekmil arm yetileriyle bir protestosu. ana, ete,
aka doym azlk. Kirlerimizin, eeke ahmaklmzn
rknlne ramen bir yerlerimizde kmlayp yatan
insan tarafmzn, btn evrende baskn ve sz sahibi
olmas hulys. Bu huly gereklese de benim doym az
lm. Evreni yeniden kendi ellerimle -K zm n yasaksz
ayva tad n d a- yaratmak hncm. Tabii Beethoven ve
Stradivarius ustalar katmadan edemedim. Onlar da ok
ekti. Ayn duyular ve zlemlerle gittiler. Sen hari, say
gy sde bunlara duydum. Gzlerinden perim. abuk
yaz. Hasta dyorum.
[mza]

76

B A S B A D j 1 K E V

-Yetinmek eehennetH bi r a d d rz^smem she rin de.. .

rinei boyla.cdar. ta en uzaa,
er Biliminde enlem aralarnn.;
-ilk in i >. utaKsakta piman, arna
ivercin ve yan
la kiaeede tek s z kalnayncaya,
>5 <1* e l l e r i iz o y it ik diis,
'azterei Maherinde
trbeyaz oyumdan asla,
iyamet sabah et-can a.. .
'ed nsiz dillenin krlere sungu,
3eyin dokularnda yosunlar
-agiBk, y e i l..
iz, zoru, en koyar.,
ile z l ik t e n elir yada bilmekler
. rlar, trnaklar b ir rnek uzar,
JileririC gl saklar e i l i r . . .
Is ben, ' 'O L ' dediin a lt n c finden,
msr, hele yr bu a s tatku,
atlatp liaburfraffli boy verinceye
Titai bin a karasz sular Us tinde,
; U kez daha yetmi bin
Si SI! diye dilerim i tUkUrdUm.
klannda akrepler eziltnier.e
Sordun, haram, i t kan.
-yr y e tti cm ertliin,
Tekunsam dellenicem,
; jsarua aklum dende,
stelik bilmek g ib i korkun b ir ayptaym
Ts_u, ilk ld r a n ...
J-r Sr'ur bo{:azlana ejder hum-humu.
Be hm a rcla rn ,
ceher.nen fcpllarn tutmu drt b a lla rn ,
ir tym b ile kpratmyacak
Cmein uncaz,
rin d il uraaya doyamad
!a oauz bamda biten i,
- ly&se t sabah et-can a .. .
1ir-zindan, ban dnmesin,
kork, r.e er.
yamet sabah et-cana
.V
Irdcmlerin boksoyu avuntularr
j
StHr. kavramlarn y i t t i i srt,
-lk Bethowen dorulacak a rsz , gflle,
U.: Stradivarius usta gerecek yay,
> kznm yasaksz ayva tadmda
l*:sz, gzyasz, k ir iz ,
S!) NMEZ ynratcam dnyay...
Ah t

"

fe-'
.;

m E 1

16 Temmuz 1955
Canm Kardeim,
Mektubumu ve kahveyi aldn sanyorum. Bilmem
ki, hora geti mi. O serserinin adresini bilsem ona da
gnderirdim. Ama sanrm onun ihtiyac yok. Park
Otelde istedii zkkmn dik lsn bulmak, onun iin
iten bile deil. Neyse, ksa keseyim.
Biliyor musun, gazetede Ankarada scaktan lenler
olduunu okuduka yreim hop hop ediyor! Sonra da
kzyorum kendime. Sana lm kimseler yaktramaz.
Bir kere daha yazmtm. Ama almadn o mektubu.
O kt gnlerde anlalan annen yrtt att. Ha, hani
nsanln Hali ndeki inli ressam gibi. Dnyann
en inanlr doktorlar -tbe tbe- leceini syleseler,
inanmam onlara! Yalan sylerler! Duyunun bu yerleri
ne varmm. Hem senin kara haberini alncaya kadar
yaamak benim harcm olamaz ki di mi? Ne kadar
materyalist olursam olaym, seninle ilgilerimde ve hele
bu eit metafizik olmaa tene dnlerde, ister iste
mez mistik oluyorum. Ho ama! seviyorum da.
Bu sra fena deilim. Kz kardeimi everdik. Bu da
ayr bir hikye. Hatt roman olmaa msait. Enitem,
serserilik gnlerinde tuttuum, kurtardm, sonra da
kazk yediim bir olan. Piman, ezilmi, gelip sarld.
Kz kafeslemi ama bilmezmi benim bacm olduunu.

78

Biraz da korkmular -vururum filn diye- oysa kuzu

gibi olduumu bilmezler. Tabii bo verdim, ald kz.
Enayiliine doymasn, bulunmaz Hint kuma sanki...
Eve bu sra epey kar-kz gelir oldu. Anam -seninkinden be beterdir- bir iki dmen evirdi ama tersledim.
Gzel kzlar ama, ben bir tuhafm hl. Bilirsin flrt
ten, dalga gemekten, elin eksik eteini aldatmaktan
holanmam. Hani t doydu, Haydar kald diye bir
lf var, o hesap ite. Sonu bok kmazsa elenceli
gnler diyeceim. Dn yemekte anneme Beethoven
gelse istese kzn verir miydin? diye sordum. Kim
bu herif? dedi. Alktan len bir mzik peygamberi
dedim. nce tbe ekti sonra kfretti anam. Kardele
rime sordum, kzlar yalandan, erkekler can gnlden
Evet dediler! Galiba erkekler hayale, romantizme
daha dkn oluyor. Kz ksm peinci, realist! Hakl
bir ey. Bir dostluk delisi, bir garip air, byle ehli
namus ve eli aya dzgn bir hatuncazla evlendi mi
boku yediinin resmidir. Bernard Shaw hakl; kad
nn analk igds sonunda btn deer yarglarna
baskn kyor. Analk gene neyse. imdikilerde bir de
burjuvazinin o iren atafatna bir ihtiras var ki bunu
sen daha geende yazdydn.
Bo ver bunlara. Hep seni hayalliyorum. Korkun...
Nasl yanmdasn bilemezsin. Dicle ye inerim sen,
komuya giderim sen, taba tuttuumda, buzu krd
mda, uzak yakn gzel bir hanm grdmde sen.
En ok da msr ekerken... stanbuldan aryorlar,
kfrettim, sevmiyorum stanbulu, dedim. Sahi, bir iki
andan gayri beni balayacak bir yn yok. Anlara
gelince, zaten yaamam onlara borluyum. Onlarsz

edemeyeceim besbelli. Aydm yar gecede. phesiz

namuslu ocuklar ama beni byle bi tevir sevmeleri
ni istemiyorum. Sknt veriyor. nsan ya muhtalk,
mecburluk olmadan sevmeli yahut da benim senin
gibi amansz, vurgun... Yoksa sinirleri kuvvetli, zeks
stn, namus damar tkanmam herkesler sevilmee
hak kazanr. Berbat bir ey olur gibime geliyor. Dn
ki bylesi eyler yasa, tre olmaa da ok msait
karakterde. Aman Allah!
Naslsn? diye sormak, syleyecek sz olmad
ndan vakit kazanmak istemekmi. Hi dnmedim.
stelik sana syleyecek szmn olmamas felket
olur benimin. Gene de sorabilirim di mi canm? yi
sin, mutlusun ve gzel. Elbette, senden gzeli olamaz.
Hi deilse sen varken bu imknsz. Skysa yaratsn
bakiym! De bana, doru deil mi? De bana, aar
mym? Bir bakma cihann en mutlu herifiyim. Seni
tanyabilmek, merhaban almak, yle bankerlerin,
burunlar Kaf dandan su ien aput, teneke kral
larnn stesinden gelecei ey deil. Bz bz Ulan
Arif, mhimsin be! diye kendimi iirdiim oluyor.
Peinden de basyorum kfr. Hassiktir lan diyo
rum. Mhimlik, byklk, yaamaya yzde yz hak
kazanmlk hep Leylda. Dilenci gibi ireniyorum
sonra kendimden. De bana, yalan mym? Hep istek
lerimi sorarsn. Bense senden ne isteyebilirim? yle
verdin, yle bodun ki, sersemliim hi gemez. arp
kalmm ortada. Ama gndermedin hl. Biliyosun
tabii. Yok, mok, eskiler var onlar da bana benzemiyor
diycen. Vur be! atlycam. Vur ki kurtulaym... Sen,
ayni sen olsun. Rtusuz... Galiba bir izgi, bir iz de

80

vard sol yznde. Yoksa kartryor muyum dersin?

Bir Yksel vard ok eskiden. Ben eek gibi ktm
Melihaya. br de bana baltayd. Daha dorusu
ok gen ve ok gzel, oynadamn biriydi. te onun
yznde vard yle bir iz. Nerden hatrladm bunlar
bilmem. Meliha inadm inat diye hl kocaya varmaz.
Yksel de bir asker ocukla kam diye duydum.
Uakta hl sylenir macermz. Tabii, ya 19. Yer
den alp gkte yediimiz zamanlar. Bir seferinde treni
durdurdum. Babas kz karyor Ktahyaya. Yedik
para cezasn ama, ayn trende biz de gittik! Hibir
sz duymuyorum. Ya ihtiyarladm yahut ak deilmi
o, deli genlik, kendini adam sanma kuruntusuymu.
Neye kzyorum biliyor musun? Seni tanyabilmek iin
30 yl dalga getiime. Gene de kr! Ha?
Sana memleketimin naml karpuzlarndan gnder
mek istiyorum. Posta ekemez! Mnasip biri gelirse
onunla gnderirim. Ama sizin Yeniehir evlerinde
bizim karpuzlar kesecek bak varmola? Palalar, satr
larla keseriz biz. En k 20 kg. eker.
Gzlerinden PERM. Umudum postalarda, vay
beni! Beni!
[mza]

81

16 Temmuz 1955
Canm Leylim,
imdi geldi mektubun. Temin de ben yazdydm
sana! Tabii bunu yazmak da bana dt gene. Hani
mektubunu almadm sanmayasn diye. Edepsiz
deyimler ve kfrlerle seni zdmn farkndaym,
affet. Mmkn mertebe uygun ve nezih bir dil kullan
maya alciym bundan byle. Ama ne de olsa yllar
yl bknlk yapm biriyim. Kolay yontulucam m
dersin?
Hanm m, baka tlerin varsa kulak vereyim.
Ama u ana bac lfn bir daha azna alma! Seninkiler bunlarn yannda zemzemle ykanm saylr. Bilmez
gibi bir de sevgiden bahsediyorsun. Keke conomie
politique yanlsayd da burjuva ailesinde sevgi den
bir zerre bulunsayd. Para ve hormon, i salg bezleri
dnda hibir etkin kuvvetten bahsedilemez... Bak
iki gzm, bz drst taraflarm ve kimseye fenalk
yapmamak prensibim olmasayd, Byron iin syle
nen, rivayet edilen hl bamdan geebilirdi! Namus
lu, kapal bkiresi bu be! Geri yann var hesap et.
Freudun korkun isabetini daha bir anlyorum. Sen ne
havadasn kzm? Orospulara sayg duyuum, yatmak
gerektiinde azptan kahroluum bundan. Sana Lamboda anlatmtm galiba. Bu bahis bu kadar. Gelelim

82

u zeky kullanma iine! Neyi tamamlayaym canm?

Pek anlamadm, affet. Okulu mu, kendimi mi, vatan
ilerini mi? Aydnlatrsan cevaplarm herhal.
Ey, hanmm demek yle ha? Sevgilim diye fiyaka
satcam di mi? Kim bilir, belki de fotomontajla kendi
sretimi de ekleyip patetik manzaralar da uydururum.
Mdem senin aklna gelmi, olur mu olur! Sanrm
bende burnunu, dudan sarkttn bir pozun olduu
nun farkndasn. imdiye dek bana bir ey gelmedi,
bilmem bundan sonra belki. Daha da vulgarize edebi
liriz konuyu. antaj filn ha? En iyisi dediin gibi beni
dorarm etmen! Ama bu sra pek tavsiye etmem.
Hem devlet baba beni ucuza vermez bugnler, hem de
yeni ihtikrla mcadele kanunlar sk. Eek etinden
pastrma yapmak suuyla yarglanrsn sonra. yle
ya, doramak kolay -ben fitim buna Leyl- sonra
ne yapcan? Gnn birinde naslsa ya dorancam ya
yaklcam. Keke elinden olsa. aka yeter. lm bile
getirsen gzelsin mrm. nan bana, btn yreimle
sylyorum bunu. Barabilirim de. Ne var? Gene mi
tekiler le mukayese beni? Maallah sevgilim! ok
mltefitsin... Korkun vuruyorsun. Hem eldivensiz.
Vur canm. Aalk olsa bile houma gidiyor bu
hlim. Ben senin mecburunum - bakaca yokum.
Leylcm, dokunsan dellenicem , delirmek mas
tarndan halk az -gelecek zaman- delireceim, deli
olacam anlamnda ama daha ok katilik, mutlaklk
kokan bir msr.
Ne Sr un boazlanm ejder hum-humu nda
Sr malm srafil adl melein lleri uyandr
mak iin ald boru. Korkun bir ses karrm!

83

 Hum-humu deyimine gelince bunu ocuk yahut

bebek dilinden uydurdum. Homurtusu demek.
Ama bilmem ki daha sevimli galiba di mi? Sak dal,
sap anlamnda kullanlan bir kelime. Stradivarius a
gelince bir iki efsanesi var, yazmaa demez. Ancak,
adam, Edison ayarnda bir usta. Yapt ii dnyada
en iyi o yapyor. Hem dn, leli yzyllar geti,
kimseler tutamad onu. Bir marangoz deil o! Esnaf
deil. Kemana o srrna erilmez sesi vermek, sanr
msn sadece el hneri olsun? Yrei yanarda gibi
bir ihtiyard ve gzleri kr. Mzikte ustayd diyemem,
elimde vesika yok, ama seste ve kemann atarken
kulland geometri yahut mimaride rakipsiz bir deha!
Elbette para iin keman yapmad. Para iin olsayd,
atlye, fabrika kurar, boyuna keman srerdi piyasaya.
Mutlaka bir zoru, bir yaras vard. Bir ak, belki de bir
keder? Ama dnya yklasya lmeyecek mkemmellik
te kemanlar verebildi. Gryorsun ki daha ok onun
hakknda kendi dnlerimle konuuyorum. Kyamet
gn kemann yayn germek ii de onun hakk! Ne
gzel, ne korkun gerer kim bilir. Yreini ellerine
verebilmi bir usta. htiyar bir Alp kyls.
Her ey kalakald suskun un yeri yok diyorsun
sende. Tam benim hlim be! aka deil aheser bir
drtlk canm. Gargaraya getirme, sverim ha. Hem
seni salarndan tutup bir gzel dvmeliyim. Bir odun
cuyu getirsen, alt ayda Behet Kemal seviyesinde bir
air karrm ondan. Sende stelik byk air soyun
dan, mayasndan ok eyler var. Ama bu tembelliin,
ykkn brakvermen kendini? Evlilik mi? Bir bakma
da haklsn. Kimselere bir ey demek iin deil, kendi

84

susuzluumuz, yangmlmz iin yazyoruz. kimiz de

yle. S..tir et. Kime ne be!
Benim her iirimde varsn ve olacaksn. Ama dn
yann en dehet iiri bile sen olamaz. Bunu yaamak
gerek. En asl gerek bu ite.
Hasretle canm. perim.
[mza]

85

26 Temmuz 1955
Canm,
Astn bizi! yice. Hep dnrdm bu bama gele
cekleri. nanamazdm. Gene de inanmyorum. Senin
iin, sana yaktramayacam hibir eye, iki milyar
insan jri olup yargya varsa gene inanmam. Vetomu
kullanrm! Ne gzel ey, sana inanmak! Bunu bir
anlatabilsem. Kzp atnmayacan bilsem sadece
sana inanmak diyecem. Ama paparan yemekten kor
kuyorum. Korkunsun be... Az kald ama, sonbahara
oradaym sanrm. Gitgide iyi gnlere girer gibiyiz.
Al sana havadis: N .....nian takm. Fransz uyruk
lu Arap-talyan melezi bir hanmla. Allah bir yastkta
kocatsn! ..... ile V ....., yz liradan o iteymiler.
Beni ilgilendirmez elbet. Hem ben ancak on liralna
kabiliyorum -affedersin- o da param olunca tabii.
Bence yz lira da pek pahal deil. Canm su kaba
nn kilosu drt lirayken, akn iki saati yahut gecesi
yz lira olursa buna pahallk denmez... Ha, Nevzat,
Haydar ve Gnerle aray iyice bozmu -tuhaf ama o kabil insanlarla hi ilgisi yokmu. Ne beni ne de
seni ilgilendirmez ama ne de olsa tandmz, vaktiyle
dostluk ettiimiz kimseler. Gene de affn rica ederim.
Senin iin kaleme aldm mektuplarda senden ayr bir
tek kelime bile bulunmamal. Yad kayor di mi? ok

86

skedim seni. skedim, bizim dou dialektinde zle

dim demektir. Neyini, nereni, hangi halini desem ki?
Sesini skedim rnein. Yzn, eytan ocuk gl
n, fkeni, yeryzn ve kaskat canm stan varl
n. kr varsn. Oturup naslsn diye aabilir insan.
Sevinebilir, vnebilir, alayabilir insan. Ne tuzsuz
eydi u dnya be. Geldin, buldun, enlendirdin, insan
ettin beni. Yemeyip-imeyip, yatmayp-uyumayp, seni
anlatmal bu yrek. Senden bir ricada bulunucam ama
en iyisi imdilik susmak. Mdem sen sznde dur
madn ben de srpriz yapcam! artcam seni! Hem
bylesi eyler gevezelie gelmez, tad kaar sonra...
Gene de deyemem. Bylesi daha gzel. Sana mahkm
kalmak gzel. Gzlerinden perim. N olur yaz.
[mza]

87

[Tarihsiz]
Sevgili Leyl,
Eyicene bir dellendim. Sonra mektubun geldi. Beni
byle alkanlklara bulaman fena. stelik bitkinim.
Damla enerji yok. Allah kahretsin. Salt senden haber
aldmda yaadm, yaamam gerektiini duyuyo
rum.
Cnm dostum, hikye ve iirlerini bekliyorlar,
bekliyorum. Sana dergiden gelen mektubu iletiyorum.
Eyicene inanasn diye. Sayende o dergi de biraz kalite
ye, zevke ve gzellie kavusun. Benim hibir derginin
bana ya da kuyruuna geeceim yok! Sade, senin
iin her say birka sayfa salayabilirim diye umutlanmtm. Netekim umudum boa kmad. Bana
gelince, iki sayda bir, birka katledilmi msrm
yaynlamakla vicdan rahatszlklarn dindirmek ya
da iyilik yapm olmak dncesiyle gn geirirler.
Ayrca o derginin sahibi mi ney, spanak a.. Hayri
yenin biri ite! Bu kadar yryor! Giderek daha bir
ayklanacan, gelieceini umalm. Buna alalm
canm. Sanatn asl g taraf bu. Bir barsak tccarn
dan fark olmayan, editrler, dergicibalar. Kvr zvr
idare etmek. Faydal ve namuslu klmak. O derginin
sana ihtiyac var. Kendini kmseyim deme! Dilersen
bana gnder ben ileteyim, dilersen doruca kendileri

88

ne gnder. Vedad Beyin eline getikten sonra, sonu

ayndr. Sade ge kalyorsun. Hi deilse kasm saysn
da imzan olmal. Seiver birini, gnder bana. abuk
yaynlatrm herhal. Gerisini yava yava temize eker
gnderirsin. Anladn m? u sra bundan nemli hibir
iin olmamal. De, benim aziz kzm.
Gelelim benim halma! Ne diye yazmayacakmn
benimle? Demek konumamz olacak, tahmin ediyo
rum. Sen konuucan, ben susucam, en sonunda da
ldrcam. Acdan, umut krklndan, evrenin sszl
ndan. Syle yalan m?
Btn erdemlere tiksintim var. Ne diye nce, her
nenlerden nce, KENDMZ olamayalm? Bu binler
ce yllk bir yalan, bir karlkl aldatmalar, riyadan,
kardan baka bir bok olmayan bir korkaklar disip
lini. (Kuvvetle duyarm. Kurduun oyunda bu temi
ilediine inancm var.)
Yoksa merhamet sana da m bulat? Bana acunaktansa, beni sol mememin altndan baklaman tercih
ederim. kimizin de kaybetmeyecei, yavanlamayaca
tek yol bu. Ama ne ya! Benimle konuacaklarn var
m, lkin yazman olamazm. Bakaca bir yoruma
nacap varaym? Ben de can atyorum, seni grmee.
Yar canm oralarda. Ne var ki iin pratiinde teki
insanoullarndan, aresizlerden bir farkm yok. Bir
trl iki ucunu, iki yakam bir araya getiremedim.
Urayorum. Hi deilse lmm bu yolda olsun.
Evine yazdm mektuplarn bzlarn alamadn
anlalyor. Kaderim benim. Hakl ama! Yoksa Neziheye yazp attn ve zarfn zerine ehir adn yaz
maa endiin mektubun devri lemini anlatmtm

89

sana, almamsn. Vatanmz kent kent dolanp gelmi

mektup. Ne gzel ama! Unuttum, zarf sana gndere
cektim. Neler neler yazmlar stne. Non figratif!..
Kahve iin zntn yersiz. Geri burada da kayplara
kark ama, Urfadan sana gnderebileceimi umuyo
rum. Daha oralarda var. Eh, memleketim ite, seviyor
sayyorlar beni, her ne dense! Bu ufak angaryalar, hal
km honut ediyor. Senin kabullenmen, dudaklarn
fincana dedirmen de beni mutlulandryor. Hepsi bu!
Utanmadan bir sene yetecek kadar var diye yalan
atyorsun bir de. O nasl kahve imekmi yle? Haber
salaym Urfaya, iletsinler sana, ya da bana gnderir
ler, ben iletirim.
Sen naslsn canm? Elin, yzn, havan braktm
gibi mi? Korkun skemiem seni. Bu o kadar gerek,
o kadar elle tutulur bir duygu ki, yaamas deme yii
din harc deil, sana minnettarm. Teekkr ederim.
Ben de bir an nce ileri bitirmee urayorum.
Zulum biraz tavsasn da sana bir kou gelirim. Ka
gn, ka saat srer mutluluum, gzaydnm bilemem.
Bildiim, tesi uurum. Dnya deiiklii. Siktir et,
demez dnmene, zlmene. Gzlerimi ptn
bir gerek mi? Onlarn dudaklarna lyk olmas iin,
ne yapaym bilmem ki, korkun azaptaym. ylesine,
hlya, kutsal ve uzaksn ki... Allah kahretsin beni.
[mza]

90

[Tarihsiz]
Canm Leylm.
Bu sra yazmaz oldun gene. Haberin var m, benimin nce sen gelirsin. Hepsi, iiri, dn, kavgas,
hepsi senden sonra gelir. Bundan tr nice olduunu
otur yaz kzm. S..tir et tesini. Hibir ura, hibir
umut, seni dnebilmek, seni anlayp sevmek, yzne
bakabilmek kadar dolu, anlaml ve yaanmaya deer
olamaz.
Benim durumumda tahmin edecein gibi bir yeni
lik yok. Boyuna balon uuruyorlar. Yalan haberlerle
sinirlerimi bozmaa urarlar. Gayr hibirine inanmycam. sterse dost olsun syleyen.
Salt sana inanyorum. Kvancm, gururum senden
canm. Ne gzel ey senden gayrisini tanmamak, tak
mamak!
Gzlerini, ellerini perim. stanbula gidince yaz
e mi? Ya da adres ver. yi izinler, iyi tatiller sevgili
canm.
[mza]

91

12 Austos 1955
Leylim Canm,
Nasl bir cehennemdeyim bilsen. Cidd ekilde sa
lndan endiedeyim. Gitgide ide fixe halini almaa
balyor. Bir boklar yerim herhal. Ses et, buradaym
de, ne dersen de, sa olduun bileyim tek.
Hayattan, candan da tatl dostluklar vardr. ok
yaadm bylesini. Ne bileyim -affet- felek denedi de
bizi, namuslu ktk. Neyse. Diyeceim seninki bylesi
de deil, seninki artsz ve mutlak lmm de istese,
esirgemem bilirsin. Biraz kzcan ya hadi onu da diye
yim; inan en ok istediim de bu. Bu dnyada saygde
er ve sevgili milyonlarca insan var bilirim. Hepsine de
canm kurban. Ama seni kendimle bile bir tutamyo
rum. Bir dostluk ve sevi peygamberi gibi, iimde ln
ceye snmeyecek bir ate yaktn. Hani milttan nce,
sonra diye bir deyim var ya! Kzmasan, kfretmesen,
Leyldan nce , Leyldan sonra diye balatcam
takvimimi. Yahu bencileyin ele avuca smaz bir ser
seriyi adam ettin be. Az ey mi sanyorsun bunu. Bu
kerteye gelindikten sonra, kesip atman, sama da olsa
mektuplarma alarga gemen bilmem ne derece doru.
Nedir seni zorlayan? Isszln, rkn uzakln neye?
Ben varm sevgili dost. Ben, canm kardeim. Bensiz
zlmene dayanamayacak kadar da egoistim. uyum,

92

buyum her neyse ama ne duyarsan -sana nefretten

gayr- beraber duyuyorum enlen, bil bunu.
Otur da iki satrck bir ey yaz Ahmet kuluna. Sav
ruk, derbeder yazn, yiit, lnecek kadar yiit sesini
zledim canm. Ne bileyim belki kabak tad veriyorum
artk. Usandn, bezdin, sabrn tkettinse, hani ben
yle uzun mddet sevilecek, katlanlacak bir bok dei
lim, yaz da af dileyip boynumu kraym canm.
Gnahna girmeyeyim, belki Memedinden bunlar.
Ama ok sama bir ey olur, bu sefer ben kzarm. Bil
diim tek ey, sen ne istersen onun olacadr. u halde
an asl senden btn bunlar.
Benim, senin iin deilse de NSANLARIMIZ iin
mutlu gnlerin eiindeyiz. Biraz bunu da dn dos
tum. Avuntu ne de olsa. Bu sonbahar belki de kitab
mz karrz.
Bir derdin, bir beln olmaya sakn? Gelir Allahn
arrm sebep olann. Yazasn ha! Hibir gizlin, hibir
sakln olamaz benden. Yoksa hakaret etmi olursun
bana. Seni hasret ile perim. Yiit kzm benim. Mert
ve kahraman kardeim. Hasret ile.
[mza]

93

6 Eyll 1955

Merhaba,
Yeniden sana yazabilmek... Yar mest, yar uykulu
bir haldeyim ki anlatamam. Epey kt gnlerim oldu
dost. Teferruat ile cann skmaym. Siktir et! Biraz
kan aldrdk sade! yiceyim Leyl. Hatt seni, dostlarn
benzersiz ve bulunmaz dostunu dndke, ejderha
gibi olduumu duyuyorum. Ulan ne var sende be? Yeni
bir tedavi ekli mi buldum yoksa? Her ne hal ise, seni
dnmek iyi geliyor bana. Bu anlamda egoist miyim,
karc mym dersin? u insanolu ok bok yaratk be.
Kendimi ett etmek, phecilie gtrd beni. yi de
oldu. Refulman namna ne varsa hepsini silkip atabil
mek yetisine vardm... Bir senden phe edemem sade.
Byk eeklik yapm olurum di mi?
Ey, ne haldesin canm? in gcn, misafirlerin
yormasn seni. Hibiri, hibiri bilemez kim olduunu.
Onlara otuz yl felsefe ve insanlk tarihi retmeli
yim ki deerini anlayabilsinler. Ne gzel olur ama!
Karnda bir rkek, bir saygl, bir aptal dururlar. Biz
de basarz kahkahay. Ben kendi hesabma aptallarn
ahym ya, o da baka bahis.
Enitemle iyisin tabii? Seninle iyi olam ayacak
kocann da... Ama ne ya! O A.... iti hi aklmdan k
myor. Nasl oldu da temizlemedim bilmiyorum... ey,

94

haylidir mektubun gelmiyor. Bir bokluk mu var gene?

Bir rahat, bir dolu mektubunu ne zaman alcam acep?
Postaclara hara vermekten usandm. imdi bir kutum
var: (111). Habire gidip yokluyorum. inden sen kcanm gibi, ho ve ocuksu bir duyu ile...
Sevgili canm, olaanst bir aksilik olursa, kitabm
sana kalsn. Adn Uy Havar yahut Suskun koy
makta serbestsin. Asl demek istemediim bir ey var,
ama mecburum artk. Her hl ve artta kitabm sana
ithaf ediyorum. Srprizle karna kmak daha gzel
olurdu ama bizler artk hayatn bu eit tatllklarndan
faydalanamayacak kadar baltalandk. Acnn fazlas,
daha dorusu bu kadar mnsz skl, uyuturuyor,
kurutuyor... Tabii sa kalrsam beraberce yayn yapa
rz. O zaman inisiyatifi sana brakacam sanma!
imdi ithafta ne yazacam dnp duruyorum.
Sana brakaym en iyisi! u mahut hlbuki gibi bir
ey zrvalarsn mutlak! Eh, devrandr bu. ok srmez,
bakarsn bizim rzgr, yr ya kulum! der. Ha?
Krdn Gelini diye bir roman yazdm. Baktm
ok trajik. Yrttm, attm. Yeniden daha bir aydnlk
anlatma varncaya yazcam. Gene de u bizim olan
larn roman diye piyasaya srdklerinden ok gzeldi.
Zaten ben l olarak, mukayese birimi olarak, kendi
edebiyatmzdan kimseyi gz nne almyorum. Bu
memlekette, edebiyat adyla yenen boklarn, ilenen
fikir cinayetlerinin hesabn mutlaka sorucaz. Sormak,
sormaa yeti kazanmak iin de yazmak gerek.
Ya sen nicesin mrmn var? Sensiz ne olur, ne
olabilir, onu unutmamalym oysa. Her admdan, her
dnden, her dten nce seni karma alr, bakar,

95

sorarm, bunu bilir miydin? Bakaca dvemem ki.

Yenilmemenin tlsm...
Hasret ile gzlerini peyim. Oras yle ya, bu hasret
byle biter mi?
P.K. 111
[mza]

96

[Tarihsiz]

Leylim,
ktn en sonu kutudan! Ama ne k... Bam,
srtm sancl, yle bir uraym demitim. yi etmiim.
nce az dolusu kalay bastm sana. undan: Ne aff
be? Hangi gemi kabahatlerimiz? Bu tek tarafl bir
cezalandrma yahut hkmetme, ferman etme siste
midir. Kabahatli yahut kusurlu olacam hi aklma
gelmez. Alt taraf insanolunun rahatl -mutluluu
da d eil!- konusunda bzlarndan farkl yahut dei
ik dnlere eilmiim. Hepsi bu! Asl kabahat yahut
hat, bana fanatik bir lidermiim gibi lzumsuz ikence
yapan ahmaklarda. byle olunca baz evrelerin bir
taktik ve propaganda unsuru olarak bunu ilemelerine
elbette engel olamam. Bunlarn hepsi benim dmda
yetilerimden uzak, kendi balarna buyruk olaylar...
Yani sana szntl, dert mektuplar yazyorum diye
mi beni byle ele alyorsun? M erak etme, af dilemek
yahut af beklemek diye bir kavramla bantm olacak
sa eer bu sadece sana kar olacaktr. Ben lm gr
dm kzm -burnumun dibindeydi, birinde alm gidi
yordu beni- ne stmaya ne de karn arsna fit olamam
gayri! Ha, tam Yeniehir az Cenevre Konferans
bitti diyorsun. Maalesef daha bitmedi. Ekimde ok
hareketli toplantlara ahit olucaz. Bir NSAN olarak
utanyor, eziliyorum ama maalesef iki milyar insann
97

kaderi, bugn kendilerine byk sfatn yaktran

drt devletin sorumlularnn anlamasna bal. Yahut
tam zddna C. Chaplinin dedii gibi dnyay anneler,
airler ve retmenler ynetseydi, kimseler szlanmazd! Ama o da bencileyin hayalci. Nerede o cici anneler,
namuslu, bilimci retmenler, yiit airler? Belki 2000
ylndan sonra... Ah be!
Gelelim bize. Bir sayfa ukallk yaptma sebep
olduun iin, cezan kendin ver. Sen, ben iin her
eyden evvel kendi kendimize dayanabilmek yetisi.
Anadan, kocadan, tabiattan, sanattan, dosttan nce
diyorsun. Sade bir itirazm var buna. Hepsi kolay
ancak dosttan dediinin iinde sen de var m olucan?
Buna dayanamam ben. Az yapmyorum Leyl. Senin
mecburun ve mahkmun olduum bir gerek. Ne seni,
ne kimseleri zorladm yok... Olamaz da... Sen bunu
yk ve zor telkki ediyorsun. Bir diyeceim yok.
Abstraid anlamda bunun bir entelektel anlama tad
da vardr. Sevgide vermek vardr Leyl. Vermek.
Ve bunu anlam ak... Yoksa senin sorduun gibi ne
yalnzlk, ne merhamet, ne iki acnn itii... Salt huyun,
suyun da nemi yok. Bu dediklerinin hepsi deiebi
len, yerine, evresine, uygarlk ve hayat davranlarna
gre trl grnler ve etkiler uyaran nenlerdir. Biraz
Allah olsam, Allah biz insanoullarna aka yapyor
diycem. Sahi, aka gibi. yi anlatamadm canm. Bu
vermek bahsini UNUTAMADIIMda bulucan.
Skmazsa yeniden bir oku... Eh mektubunu satr satr
cevaplayaym bari! Sanatsever hanmm benim! ticen,
imdikliycen, yazmam iin beni tevik edicen tabii!
Bak canm , doru. Sana ulam adan, kavumadan

98

da bz iyi m srlar yakaladm oluyordu. Senden

sonra yahut seninle daha bir air oldum. Bu da doru.
Ancak ben bu meseleyi senin ortaya koyduun gibi
koyamyorum. nce iir deil benim iin. nce sen.
Bu senin iine 60 kilon, kan, gzn, tenin, gen
liin, merhabamz, sustuumuzda aramzda, masada,
havada olan o isimsiz kesiklik, sonra senin o bulun
maz yiit kalbin, hilesiz dokun... Hepsi, hepsi girer.
Herhangi bir kadndan u veya bu yolla alabileceim
eyler iin senin ne merhametini ne de nefretini tahrik
etmek eekliine yahut zavalllna dmem. Gner
s..ti a..m, canma okudu zaten. Kabahat onda deil
benim inklap damarmn baskn gelmesinde. Halbki yanl. Bu ile ne diye kartrdm inklapl
bilmem ki... Neyse anasn eek kovalasn kaderin.
yiyim... Seni tanyabilmek, sana rastlamak bile byk
mutluluktur, insan olana. Kald ki bu kadarlkla da
kalmad, durmad benim ansm, telere ta derinlere
ald ban... Ne gzelsin can! ensin mutlak, Pir Sultan
Abdal dedemin Hey dost! dedii. airler airidir o.
Doru syler. Hani dost uruna can, ba verenler?
ve Dost, dost diye hayalna yeldiim, yeldiim / Dost
ise evirmi yzn benden... Ne acl erbet imi
be! Okuduka, aklma dtke tylerim diken diken
oluyor. Ama nm kalm pirimin... Halkm onun asl
dna gler! hbar eden asld, kendisi krklara kart
derler. Ayn SA M esihin armh hikyesi. Ha, u
insan tesi kavramnda yahut deyiminde de yanln
var sanrm. una NSANCA demek asl yaamak iste
diimizin kendisi deil mi? Bir dn bakalm. nsan
bizsek, bizden tesi niye?

99

Bak canm, zentili kamasn, benim dayanmam,

daha az ac duymam, eytann bilmem ne ...itii bir
kede ynla bel ve skntya kar daha dik daha
ftursuz durabilmemi, her eyden her eyden nce
yaamann anlamn yitirmememi istiyorsan eer, bana
durup dinlenmeden yazmalsn. Hi deilse cevaplamalsn mektuplarm. Bir ey iste de gndereyim, zevk
aliyim ben de diyorsun ya, canm benim istediklerimi
ka sefer yazdm. Sen hep skaladn. Yahut -A nlaya
myorum ulan serseri- gndermek istemedin. Kuku,
kocaman kuku diye bama kaktn da aslnda senin
bu umursamaz hallerinden geliyor. Ben kahveyi zevk
duyuyorum diye mi gnderdim it? Sknt ekmeyesin,
doya doya iesin diye gnderdim. Madem varm,
bolmu, bir daha byle bok yemem, affet. Hem ne diye
ezilecekmisin? Utanmyor musun bana byle seslen
mee? Yoluna canmz koyduumuz byle lf etsin,
sonra da garib Ahmet dayansn bakalm ha?
Al sana bir iri kelm daha: Ahmet Arif kimseden
bir ey istemedi. stemeyecek de. Ama senden isteyebi
lirim. Senden kolay yahut g eyler de isteyebilirim.
Daha dorusu sktm vakitler, canm dardayken
sana el verebilirim. Senin hanersiz elin... M sr aklna
geldi mi? Ha, Lambo oray kundurac dkkn yapm!
Bu bir kyamet almetidir! Bilir misin, Lambo Tbbiye
sondan ayrlm, iirle uram biridir? Kundurac!
Para m? br sanat hi de az para getirmiyordu.
Neyse siktir et. Ha, ne diyorduk, istemek! Bir kere
sinde drt be gn hibir ey yemedim. Bir tuhaftm
da dostlara da amadm. Biri fark etmi, evden epey
paras gelen ve bursiyer olan bir arkadaa am, ki

100

ekseriya arap parasn ben derdim o itin, o da bana

-sigaray usturuplu, cebinden tek karp yakarak ve
yzme savurarak- yahu ne yiyip iiyosun bugn
ler? diye sorunca Annenizin a....m diyivermiim.
Btn faklteye yayd hergeleler. Bir iki yl millet
birbirine bylece cevap verdi. Bense o akam parala
nnca, kumarda, ne kadar dilenci buldumsa gtrdm
Yeil Fya, sokmaz istemezler, rezlet kardk, zorla
oturttum herifleri, bir haylisi de kat. Deli sanmlar
beni. Vay anasn, nerden hatrladm bunu be! Katr
unutmutum.
Demek Memedin gznn iine bakp duruyor,
orackta. Her eyin de tamam! Gz olann gz k
sn. Elbette sen mutlulua lyksn. Hem senin yzne
bakan hibir dert grmez. Meselenin bu tarafndan atf
nazar eylenirse bu ite krl olan daha ok Memet! yi
ocuktur herhal, yoksa sen sevemezdin.
Eh Kzm Leyl kendi kendinle yetinmek, dnya
nn br addr demek ha? Bunun ucu Narsiste olma
a kadar varr. Ama ok gzel dalga geiyorsun benlen! Houma gitti. Nasl sevindim bilsen. Baya neeli
sin, nasl sevinmem. Takl bana. Hosun. mrmde
ilk defa zdeyie zendim. Onda da gelip senin gibi bir
zekya, yadan kayan bir pehlivana attm. Bak ama
ben yetinmeyi abstrait anlamda kullandm. Duruk
luk, doymuluk, bizleri yahut dnyamz eskitmez mi?
lmden daha duruk ne var rnein? Ama insanolu
gzel lmler getirmitir. Jean Darcn, Pulitzerin,
Seyyit Nesimnin lm bir yanyla korkun yzkara
s ama bir yanyla da sonsuz gzel. Hele bir Kara Haydarolu var, hatrladka yreim cehennem kesilir.

101

Naima da Vacibl izale bir nevcivn yegit idi diye

yazar. Yani ldrlmesi, yok edilmesi gereken bir yeni
yetimi yiit! Bir de benim hemerim Comar Blkba var. imdi trbesini ziyaret ederler. Evliya elebi
Maceras hl dostn- dostndr der. Nefes alacak
bir rahatla erersek beraber yazarz destnlarn. Erer
sek deil tabii, erersem demem gerek!
imdi iki gzm, 40 yl cevap almasan benden,
gene yaz lafna gelince bunu herhangi bir laf sayma
ma msaade et. Dpedz beni katleylemek, zehretmek
tir bu. Ne bok yemee yaycakmm byle o vakit?
Eh, hep iir g. Bz byle kritik devrelerim yahut
mevsimim oluyor. Ama btn mesele anahtar yahut
nc msry iyi oturtmakta. Yrin bahesi tarumr
diye bugn baladm, kolay yrmeyecek. Baka yar
buuklar da var, bitince iletirim... Elbette ki nce sen!
Nem var ki baka! Ha, neyini mi merak ederim? Sere
parmandaki tyden, kulak memendeki tatarck s
rna, dlerine, esnemene, pdk terlikle mutfaktan
kna kadar nen varsa!
Gzlerini perim. Ama gene yarmm.
P.K. 111 D.Bakr
[mza]

102

23 Eyll 1955

Merhaba,
Bu ara yazamadm, bala! Ama kim bilir, belki de
honutsun bu hlden. yle ya mektuplarma kzmaa
baladn sylyordun geende! Bilmem ki hi deil
se isteyerek yapacam bir ey deil bu. Tabii en hafif
deyimiyle byle. Yoksa, seni krmak, bence lmn
-lm de ne k i?- eekliin br addr. Hangi etkiler
yahut ne mene irilerdir seni byle konuturan, bilmi
yorum. Dostluumuzu, Dostuz ite, iyi sa olman
isterim, hr olasn isterim diye orap lastiini karp
komodininin zerine kor gibi yahut ne bileyim sofra
ya tuzluk brakr gibi ppadak ortaya srmen, zd
beni. Belki de sadece yalnzlktan bu. Belki benden
bir kuku. Hani ne olur, ne olmaz ileride senin ben
bu ite yokum demek kararnda olduun bir boku
yiyebilmem ihtimlinden. Hani u erkeke dedikleri
nen! Dobra dobra ve pein. Ama sen ki benim yaama
umudumsun ve bunu bilirsin. Ne lzum vard bu stra
tejiye canm? Hele o septik ve her adm banda bir
mayn gmlym gibi rkek felsefen! Niye canm,
niye? karlar ve kusurlar konusunda insanolunun
yalanc suratm ele al tarzn doru. Ama ikimiz iin
yanl bu iki gzm. Ne sen ne de ben onlar deiliz.
Onlardan nenler de yok bizde. Hi deilse birbirimizle

103

konuurken, birbirimizi dnrken yok. Dostluk,

avcumuza scack bir ku gibi konmu bir kere. Ama
bunda benim ykm daha arm ne kar? Ya ben
bundan honutsam? Ya senin sade var olman bile beni
saadetten ldrtacak tatta bir gerekse? Olur mu yle
ey canm benim, olur mu sende yle yalan grntler?
Delirdin mi be!
lk karlatm zda ne haldeydim biliyorsun.
Haner stne haner yemi, ihanetin ve satlmann
zehriyle insanlktan umudumu kesmitim. Beni ken
dime sen getirdin. Daha da telere alp gtrdn. O
zamana kadar kimselere deilse bile geceleri yalnzca
dnrken -hayatm dan gurur duyarak- kendimce
vndm olurdu. Seninle bu vnme yitti. Tabii
bir ey oldu. Asl senin vlmee, yaanmaa deer
olduunu anladm. Sen de yle diyorsun ya, -hani u
kravat alrkenki psikoloji- demeli deriz diyorsun.
Doru canm demeli. Bunu btn varlmda, ilikle
rimden gelen bir sarslmayla duyuyorum. Elbette ayn
duyuyu senden beklemek kstahlnda deilim. Bu
noktada aydnlanman, kendine mesele karmamam
isterim. Neydi o szlerin yahu? Tepem att.
Ve gene elbette ne sen ne de ben, sradan srden
biri deiliz. Ben niin hrsz deilim? kiyzl, karc,
antajc, korkak, rahat niin olamycam? Ve sen niye
bir banknot kpnn metresi, elencesi deilsin? Fizik
yapn, yle her Havva kzma nasip olmayacak gzel
likte. Ama niye deilsin ite? Niye u tuz ekmek, incik
boncuk, yarn kaygs olmayan yumuak bir yatak ve
hatt u her seferinde 20-25 dakika sren et zevkinin
en son haddi, seni dnmekten ekip alamyor? lm
104

yahut demeli deriz yzde yz yaama konusunda

yoruluncaya metafizik yapyorsun, sevdiin msralar
var, sevdiin insanlar oldu, (hani hatrlar msn Arthur
M illerin filmini, ben, sen ve Gner, mz de alad
mzn farknda deildik) anlarn, duyularn u, bu...
Hepsinden gzeli ve en beteri dnyay deitirebilmek,
insanoluna kendini tantmak, onu aalk olmaktan
ve aresizlikten kurtarmak ak, yetisi... Zekn canm
ve tek kelimeyle: SEN...
Geende bir mezar grdm. Yekpre bir mezar
kapa. Kck! Belli ki altnda bir ocuk yatyor.
Nasl, bilsen, gidip kucaklamak, pmek geldi iimden.
Oturdum, okadm, sevdim ta. Belli yapan adam
ak evk ile alp yapm, kendinden ok ey katm
taa. Kim bilir hangi sevilerle vard o ustala. yle
bir yalnzl var ki Leyla, binlerce mezarn iinde,
irili ufakl, iekli, parmaklkl mezarlarn arasnda,
Ben buradaym diyor deta. Bir ara alarlar diye
korktum da! Ha, baktm yanmda bir kyl tredi,
merhabalatk, mezara tutulduumu hissetmi olacak,
ocuk dedi. Ne kadar ok seviyormu yah u
dedi. Seven kim? Babas m, anas m, ta ustas m
anlayamadm. Ama o gzellik kyly de arpmt.
Bense anlamaz sanmtm! Kimse bunu yapan, byk
bir hayat yaam bence. Kskandm onu. Edisonu,
Bedrettini, Spartaks kskandm gibi kskandm.
Yzde yz yaamak dediim bu, canm... Tabii ks
kandm onlarn ne eserleri ne de kendileri! Klsik
deyimle ruhlarn kskanyorum. Yaamaya haysiyetli
bir anlam kazandran abalarn...

105

Benim iler, yle byle sevgilim ... Bu sra k t

ye gidiyor. Belli olm az am a bir ihtim l bu, belki hi
g rem iycem seni. B elki sana y a z a m ay aca m , seni
aram ak tan ekineceim, saknacam bir yerlere gt
r rler. H ibir ey yapam am , A llah kahretsin, stelik
anlarm da o lacaklar. N idelim kardeiim ? Belki de
bir kede iimi b itirirler! A m a bunlarn hepsi ne de
olsa ihtim l. Ben, son kerteye k ad ar seni dnp avu
nacam . Belki de ark sylerim ! Bu sefer ok k u vvet
liyim . Sade k u vvetli deil, kafaca ve yreke korkun
zenginim de. Seni tanm ak, ne yaln bir kaderm i! Hi
deilse bu sefer hayatm mnsz bulm ayacam . Tabii
en gzeli um udu kesm em ektir. Sa kalrsam , grecek
gnler va r Leyl. A sl yaanm aa deer, arsz, riysz, h a rik u l d e g nler. A rsz dedim , bu benim
kendim iin bir hayli g am a ne ziyan var? Bir benim
arm n ne nem i olab ilir ki.
u anda yap yaln z b ir dalg an n stnde bo bir
konserve kutusundan farkszsam da, senden kopm ann
im knszln daha b ir akla d u yu yo ru m . zerim e
T o ro sla r yklm sanki. yle d u yu yoru m ite. yle
kesin ve kudretli.
G zlerin d en , gzlerinden perim -B ir um udum
sen d e- A n ly o r m u su n ? H a, sahi bu sende va r m?
Y oksa gndereyim . u krk yl ne zam an k rk saate
indiricen? Hemen yaz, h ak ik at m ektup beklem ektir!
P atlam ak , kendi ken d in i b itirm ek , geberm ektir. V e
b u n lar u gnlerim in b r addr. peyim canm ...
[mza]

106

1 9 5 6

) js /
*J..y
- ~ . f r , ., .

>? . ------ <4*.

/'*''* " r-y-yA J-,'/ ,
/tfSrty
W ;,^ ysA^at.* '
**' -^w -*
: /4,V
aC^f. t ,0Z
* * y ,^
/. / ', *
.

J rp t

4 Ocak 1956

Sevgili Canm,
Geldi. Mektubun, kitap ve bir dergi. Sa ol,
perim seni. stediin gibi, hemen iir gndermei nasl
isterdim bilsen. Dank, henz toparlayamadm. Sa
lam msralar yakaladm sanyorum. Bu hali, bilhassa
kendinde, bir ksrlk, bir tkenme sayman asla kabul
edemiycem. Say sanatnn belirli zelliidir bu. Biz (ve
hele sen!) ne makine ne de hamalz! Sayca okluu da
bir stnlk sayanlara kulak asma. Araan az tadyla
anlacak tek msralar yoktur onlarn.
Beni asl zen yaaym hor grrcesine kendini
savruklua vermendir. Aslnda yalnzlk duymayan,
can sknts ekmeyen sade hayvanlardr! abamz,
gcmz, lklerimiz nece byk olursa olsun, bir her
eyden yoksun, bir acl anlarmz olacaktr. Sen erefli
ve haysiyetli bir kzsn. Balolara, elentilere gitmekle
hibir ey kaybetmezsin canm. Hint fakirleri gibi ile
doldurman nce ben istemem. Hem unutma, ben-sen
ve bizim soyumuzdan olanlar dkn, bilisiz ve g
sz insanlar dnp birer mnzev olacak deiliz.
Aksine her insann yaamadan doya doya pay almasn
isteriz. Hal byleyken baloya gidiini bir kabahatmi
gibi nme srmeni anlamadm. Seni bylece daha m
az severim sandn. Sekter olmadm hi. Kesin snrlar

109

da takmam. Senin en az Barbara Hutton kulu kadar

imknl olmam istiyorum! Kocan seviyorsan hi mese
le yok demektir. Hepsi vz gelmeli sana. te byle!
Sonra yle ahret sorularn var ki! En ok sevdiim
msran rnein! Ban iin, o gzel, o hasret kaldm
Tanrnn en gzel yaps iin, sevmediim msran yok!
nan canm, Ahmet Arif sana hibir zaman yalan sy
lemez. Byk airsin. Yandm, yandm ite sana
lmsz bir msrn. Her ey kalakald suskun. im
diki halim bu sevgilim. eitli sebepleri var. Korkun
bir sarsnt geirdim. Mektupla anlatamam. Bir yanm
prl prl, bir yanm birden yklverdi. ok kt bir
haber aldm nk. nanamyorum bir trl. Meer
nelerin uruna atmm bu cam da haberim yokmu.
Bok yoluna gidecekmiim nerdeyse! Sonra ev duru
mum da berbat. Allah kimseyi vey anal, cahil anal
yapmasn. Bunlar kk eyler ya, koyuyor. Allahtan
ki sen varsn. Seni sade, bir dost, bir sevgili, bir can
param olduun iin deil; beni, bu garip ve tedir
gin can, yaama tutkusuna umuttan, aktan, lm
unutturan gzelim sevdalardan yana o aziz duyulara,
dnlere smsk balayan bir dnya olarak seviyo
rum. ncil gibi, Tevrat gibisin Leylim. Hilesiz, ark ve
duru. Cihanda hibir kimse, dostunu, kardeini, sevgi
lisini -acsn, lksn, eilimini, benim seni sevdiim
gibi sevememitir. Sen aklma gelende bam dnyor.
Hepsini, putluklar, kklkleri, iren bencillikleri
unutuyor, bo veriyorum. Beynimi, kalbimi doyuru
yorsun. Derimin altnda stan sensin beni. Sen dm
de olduka korkacam, yenileceim hibir zorbalk
olamaz. Namussuzluk, o.....dll olamaz. Hepsinin

110

hakkndan gelirim. lsem bile, mutlu ve yiite olur

bu i... aknm, beni byle yarattn iin sana nasl
teekkr edeyim bilemiyorum Leyl. Klen olmak ne
byklkm meer! Ban iin, bir daha yaratlmas
imknsz gzlerin iin, bana rahat, bana anlalr bir
mektup. Delinim. Ayrlk korkun.
[mza]

111

14 ubat 1956
Leyl Usta,
Ellerinden perem, naslsan? Bir mektubuna, sen
kokan bir habere nelerimi balamam ki!
Karak uyutmu, sarmtr seni. Byledir herhal.
Bakaca dnemiyorum. Bir Fransa d, bir Paris
dalgas varsa da sanmam. Dviz koparabilecek kadar
sosyete olamazsn!
Gene de cehennemin hangi zulasnda olsan, bana
bir el, bir ck ! edersin diye umutlandm. Hatt umu
dum gurura kadar varr ara sra. Senin olmak, byle
korkun-gzel ve kendi kendine yeter bir itir. Budala
mym, de bana. Yzn, sesini bir zledim ki sorma.
En ok da burnunu. aka deil. Nezleysen bir kda
silin de gnder ben de olaym. Hasretim souklara,
bellarna... Bak hele, elin hanmna, lemin aile
kadnna neler yazyorum! Duyan, zrdeli diycek,
yledir. Delinim. Hemi btn belalar, hemi de btn
sevdalar, bilir. (Galiba msr drdm!) Delin, divnenim ite. Ulan madara herif, ulan hergele, madem
halin bu, ek gel! dersin belki. Yakn, o boku da yiycem... Yokum. Varsam, sensin ya da... Hibir kararm
yok. Dnlerim, duyularm nnde bir barikatsn ki,
hi mn vermez. Ne olucaksam seninle ya da senden
sonra olucam, anlatabildim mi ki? rnein boazm
daki lokmada, yudumladm suda, arnladm kal
n

drmdasm. Allah gibisin, p diye bitiverirsin iimde.

Zevkli mi bilmem, sen syle. Hep senin anlamn, var
ln, hayalin peinde srklenmek. Bildiim bir ey,
gerekten yaadm seninle duymamdr. Kimine gre
kahraman, kimine gre sinin biriyim. Bunlar yanl ya
da greci yarglar... Neyim ben Leyl? lgilendirdiim
olur mu seni? (Sende bir kucak mal - Benim mlkm
yalnz sakal - Kollarnda bilezik - Benimkiler kelepelik.) Nerden de aklma drdn bunu. Bizim ingene
Nailin iiri. On yldr aklmda yoktu. Yanl ama. Sen
yle deilsin. Dostuz enlen.
Biliyorum ierledin. H aklsn da. Hibir sebep,
sana yazmamay gerektiremez. Bir ruh hali de canm
ve affet.
Bana iirlerinin yayn msaadesini verir misin?
Hem tez elden imzan da belirt. Leyls Leyl ama,
Bilgin mi, Er bil mi, ey mi (!) ne? Kzdraym biraz
seni! Yannda olsam bununla da yetinmezdim, san
boynuna dolar, biraz nefesini keserdim. Kim bilir,
ksacktr belki de! O karayel haval, karanlk rzgrl
salarn kestirip olan ocuklara dnmsndr. Gina
m ne? te o. Yahut EXSTENTALST tra! Anka
rada ok di mi onlardan?
Candan aziz, iki gzm, Leylcm, UY HAV AR
kt. Kaynak'ta. ki msr yanl. S..miler anasn
iirin. Sende var ya, nemli deil tesi. ubat saysn
da yaynland. Dergilerde dedikodusu olursa haber et
bana.
airler Yapra'na yazmak ister misin? Yahut ben
byle bir ricada bulunaym senden. Msaade et de
bendekileri gndereyim. Sonra kendin gndermek iste

113

mezsen gene benim yolumdan iletirsin. Bu bahsi hemen

cevapla. Naz maz istemem. Ben seviyorum. Sevince de
aldanmam, gzel iirler hepsi de.
Ha, Varlk1m yarma sonunu grdn m? Aman
mn Heyle UNUTAMADIIM katmtm. Tabii
kk jrinin insaf (daha dorusu insafszlk ve
namussuzluk) barajn bile aam adk. Trk iirini,
edebiyatn bu fikir p....... lerinin, bu o..... kardan beter
heriflerin tekelinden ekip almalyz. Bor bize bu. Ha,
beraber yazarz o dergide istersen. Hani beenmezsin
belki diye sylyorum bunu. Benim birka tanem orda
zaten. Frsatn bulunca dayamcam seninkilere diyor
ocuk. Eksik olmasn, iyidir, dosttur. Hem okuyucu
biraz R grsn be!
Anladn m sevgili ustam, mrmn sebebi, bu
mektubumu al eline, sorularn hepsini cevaplandr.
Bylelikle beni de eli aya dzgn bir mektuba kavu
turmu olursun! Ama yle yar sayfas abstrait resim
olmasn! anaklarna, mleklerine eyvallah. Ve fr
ana, onu tutan ellere canm kurban. Ama o Salvador
Dali putunu sevemiyorum. Olunca Picasso gibi olma
l. Allah gibi herif. Olunca senin gibi olmal, Leyl gibi.
Korkarm, Memedin piyanosunu da resimlerle donat
tn! Sahi ne lemdesiniz Sayn Erbiller? Sana ne ulan
hrpo de! Ne stne vazife, senin de! De olu de. De
kzm. Canm dostum. u an, yannda olmay dnyaya
bin yllna yeniden gelmee deimem. Gzlerinden
perim. mdat!
Fermn senin elbette.
P.K. 111
[mza]
114

29 ubat 1956

Leylim,
Yok haber. Senlik, bir zehir meltem... Ne ok
tutkun, muhtacm oysa. ok domuz, ok hayn, ok
namussuz olmalym ki seni byle lhza banda bera
berlie -zorla da olsa- iteliyorum.
Oysa sen, mutlak sensin... Sarho gibiyim galiba.
Anlamsz kayor szlerim. Anasl, senden hemen
haber ummam sebep buna. UMMAK, eviremez oku
yolundan. Belli, yenilgiyi tanmak istemeyen, ocuksu
ya da peygamberce dayatan benim. Ya da budalaca,
scakln bir trl yitiremeyen hayata...
Sevgili canm, yolcusun anlyorum, yatak, hal kilim
(mble diye nelerin var bilmiyorum. Bir yudum ac
kahvene, elinden elinden bir tas suya hasretim) saracak
deilsin ya! Memedin byle ilere seni zorlamas zebanilik olur. Belki, valiz, boha toplamak, ved ziyaretle
rine gitmek gibi nemli (!) uralarn var. Gelenekler,
ekmek zkkmnn gerektirdii (namussuz bir toplum
dzeninin) zorunlu isizlikleri var... Souk var... Senin
biyolojik, psikolojik, fizyolojik (kurban olduum) hal
lerin var... Var kz var!
stn ya da yksek msaadenle bendeleri de var m
acep? Ben hakir kullar... imdi Gner olsayd basar
dm zlgt. Severek, bir yanlar, bir bilinmez yerleri

115

yklarak kfretmek nedir bilir misin? Korkun ac

lktadr. Gene de vazgeilmez bir havas vardr. Sana
atamamak neden? Belki de buna da sebep Gner.
Ya da benim karm akark bahtm. Tutunacak dal
kalmayanlarn zorunlu ihtimam... stne titriyorum
senin. Krsam, boku yediim, anlam sz kaldm ,
otlatm gn!.. Ama bu da tam deil. Daha isimsiz,
renkleri, glerinin yeterlilii belirsiz tutkular da var.
air olmak, oka da bu ite... O zalim anan m, kalbi
ni denizlerin dargn sszlnda yalanm makinelerin
rutin tik-taklarna kaptran baban m, seni nasl ve
nerenden alp sevdiini bilmediim kocan m, her neyse
kim bilmiyorum asl gereini anlayan. Sevgililerin, sev
gilin de olmutur, bir vakitler... Galiba hibiri... Yahut
ben ok kendini bir ey sanan, megalomann biriyim...
Sen... sen... ve sen... Berberlerin aynasnda, s..tirici
sinema plklarnda, gazete manetlerinde. Pilavn tal
lokmas ya da arabn su kat alan yudumunda.
Sen... sen... ve sen... Gner olsa tartaklar paylardm
dedim. Belki bunda hakkn var. Ya da Gner buna ses
edemez. Kimseler sevmedi onu. Bir ben. Ya da sade
ben... Ama sana nitsem ki. Belli bir ey, yukarda say
dm ilgililerin ya da yaknlarndan ok daha eninim.
ok daha endeyim. Dnyay, dnya eden de bu belki.
Bellisiz kaybolmuluk... Gitme desem, (Hassiktir lan!)
gidiyoruz diycen elbet! Hem ben ne bok yemee gitme
diyecekmiim. Bundan daha enayice laf olmaz hani!
Bildiim ya da gitgide aklmn kestii bir ey: Acmak,
acda yitmek benim kaderim... Yok sonu... stelik baz
eyler bildiimi sanmak doyumsuzluundaym.

116

Herhal, insanolu iin duygun bir yeterlii olan her

evren paras iin, en koygun, en azapl ceza, senden
ayr dmektir... Hele buna kendi -szde isteiylesebep olmak yok mu! Gzlerinden perim canm,
salklar, saadetler! Klsik temenni ya da rpnmalar
bunlar. Affet... Bilisizim, syle yapaym, yapm ak
yolunda dnlemese de... Yaz canm. Deliyim.
[mza]

117

5 Mart 1956

Canm Benim,
Bilir misin, canm dediimde iimden canmn
kp sana kotuunu duyarm hep. Gezegenlerin en
gzel kzsn. Haydi bir kelime uyduralm. br yl
dzlara da duraan diyelim. Duraanlarn da en
gzel kzsn... Kaderimiz bir tuhafsa, mrmz dolu
bir kadeh gibi sindire sindire iemediysek, gnah
boynumuza deil. Bu kara gnlerin de bir sonu var.
Ne sonu, dibini bulduk be! Benim zntm, canava
rn diinin sklmesi iinde bir eyyam alkonulmam!
Hepsi bu... Hikyemi nasl tam bilmezmiin? Senden
sakl bir eyim olabileceini dnemezsin. Byk bir
kfr olur bu bana. Sade mektupla anlatmak iste
mediim -ban artrlar, can skc saatlerin belki
de gnlerin o lu r- bir iki nemsiz nokta var. ark
Kahvesinde anlatacak gibi oldum, Gner istemezlik
etti, hatrlarsn. Neyse, bir daha aka da lf da olsa,
dostluk mu, acaba deil mi gibi sorular getirmeni
zntyle dinleyebilirim ancak. Ya ne ulan? Kim bilir
-senin ynnden- bir tecesss, bir deiiklik, biraz da
valyelik ve merhamet. Ha? Bunlarn sevimizi bugne
getirmeleri de bir gerek ama. Benim ynmdense -ka
defa syliycem bunu be- SENden gayr tm erdem ve
nimetlerin gzmde bir p kadar bile deerli olama118

ydr. Her neysem, air, usta, mahpus, srgn, acemi,

yiit ya da korkak, SENinle deerlendirebilirim. SEV
YORSAM, sen olduun iindir. UTANIYORSAM,
senden utanabilirim ancak. YTSEM, seninle yiit
olunur elbet. Korkuyorsam, sensizliin korkusudur bu.
Daha ne canm kzm? Diine zar, boynuna ter olasm
gelir. Gn yirmi drt saat seni dnmek. Ne yce, ne
sonsuz bir duyu bu, bilir misin ki? Leith motive mi ne
ite gvurca bir sz var bilmem yabanc dili -Z aza,
Krt, Arap dillerini iir gibi bilirim ya hergelelik hou
ma gidiyor olm al!- onun gibi bir nen. Hayatmn en
koyu ve belirli izgisi, motifi, sregidecek tad SENSN
canm. nallah anlatabildim!
lml bir dnyada olduumuza gre zel ya da
toplumsal sorunlarmz, sevap ya da gnahlarmz da
olacak elbet. Krk yllk Gner diyorsun rnein! Beni
zalim bulamazsn Leylim. Kinci ya da kaprisli hi bula
mazsn. st ste hapisler, can derdi ve tmarhaneler
geiren topu topu 28 yanda bir garibigitten ne bek
leyebilirdin o zaman? Yani 1954 M aysnda! KARAy
UNUTAMADIIMI yeniden oku istersen. Ben bu def
teri kapand biliyorum Leylim! Ac m, mutluluk mu,
kader mi, inanlmaz bir ilk olgu mu, sevda, dostluk,
ayrlk m her neyse alnmda senin yazn var:
Bilmi,
Btn bellar,
Knsz bak, kara mavzer, kan pusu.
Ve insan dnn o en orospu
0 en ayp frengili yemii
ldrtlm uranyum.

119

M** t*9- J>*f*4r &<!**'e* *** <otU' g e*y

V >W

Ojrv'

0 e#*
//e/*r

Q/S~Sf

i **

Mm** f**TO

/>r+**jaS/' y+****\rs
y*/s^r* ,

*3*' /-t*'**/*- /
*f<otjr*f yet* , a/*^t ** * -
fittjcA'*',
, 4 -tty . . ,
t f/4

k^gy,

A ft*r*f v t ftt

i t j / M v a / r

^
V"

j h + m t n /m * ~ ^

4 * * t /*% -t/,

UM:

I
$>k i t r e , i

^
j f t jS t * t

Jto J TAvf/Lr ,
U ,?/ *<*,

4 w

/f^
S*s
^<*(84^^
O&/> e/s*'**.***,-~++*?/&

y ,

Bilmi,
Bilsinler!
Sana nasl yandm...
Dalar, dalar, hey...
ite kan tutmu korsanlar,
Haramla beslenmi, azgn,
Dzmece peygamberler ve babular
Ve hadm ve karc ynlarna kar
ite bir kez daha bu can bendeyken
Delin divnenim ite.

Elinin tersiyle kesip atar m sn ya da m erham etli

bir erdem , bir yum uak igdyle sadece susar msn,
bilm ek isterim . Bilinm ez, Freud Baba bile bilem edi,
her kadnda bir K leop atra dam ar vard r. H er erkekte
de bir Sezar ahm akl... G aliba zdeyiiliim tuttu
gene. ou zam an sam alarm oysa. Sam alam ak bir
zorunluk. Sevmem o kusursuz, o evliya grnl kii

120

leri. lerinde cehennem i uurum lar olduuna kalbm

basarm . Sahtedirler m utlak. A ksi halde bir dam arlar,
erkeklik ya da diilik bezleri krelm i, ilemez... air
ettin beni. Buna alnm ak olm az elbet. A m a nerdeyse
filo z o f ya p sikanalist yapcan beni. D nyay stm e
gldrm ee h akkn y o k ! H a, yu k a rd a bir m srda
K an p usu diye bir imge getiriyorum . Bir eyyam dr
buna tutuldum . G aliba kitabm a ad yapcam , ne d er
sin? K ita p ii benim o ra la ra gelm em e b ak ar. G erisi
k o lay. Elbet, usta bir air o lu yoru m giderek. Bunda
da sahte bir tevazu gsterm eyi anlam yorum . ouna
nem verd i im y o k , nk iirden a n la d k larn d an
gvenli deilim ; am a ayp demesi usta diye ad, k itap
lar km sanatlarn hepsi, benden b ekliyorlar iiri.
Bunu yazark en inan ki iim ezildi, utandm senden.
vnm ek gibi bir ey bu. A slnda senden gayr hibir
nen vgye lyk deil bu dnyada. Evet, affet beni
canm . V e korkusuz yazm aya bak.
A nglosakson iirinin bugnk nlleri (S. Spender,
T.S. Eliot, A uden vs.) ne iteler bilir misin? H om osek
selliin bugnnden ta Buda zam anndaki H int dn
yasna k ad ar giden eitli grntleri zerinde. Tabii
araya Kilise ve Din kaosunu sokm ay da ihm al etm i
yo rla r. Bunun bir sanat felsefesi ya da iir tutum u olup
olam ayacan tartm ak yersiz bence. Bence erkek ya
da kadn iki insan kim i zam an zoru n lu lu ktan kim in
de de anlk zapt edilmez bir istekten tr seviirler.
Y a ta rla r. A k tifi, pasifi yok bunun. Z evki var. V e tede
hakl haksz bir alay yasak lar, lnetler... G zel ya da
arzulad bir o lan la, bir kzla y atan airler, gzel
bir iir de verebilir. A m a bir ya da on iir. Hepsi bu!

121

Bunu bir ekol, bir r saym ak ahm aklk bence. Ne

yapacan bilem eyi, aknlk... ngiltere gibi ya da
k ar m, olan m -h e le ngiltered e - yo k yahu, yatver
gitsin ite... Y u k arya slavlara gelince ya yo k ya da
biz duyam adk adlarn airlerinin. Hem olsa da bize
ne? Biz T rke syleiriz. T rk iirinden sorum luyuz.
A n latab ild im mi Sevgili Leyl? K o rk u yu at iinden,
yazm aktan ekinme. Bir zayf, bir orta derken en o k k a
lsn o tu rtu verirsin bir de. Bu i bu k ad ar im dilik.
B ana Yeni Ufuklar'm m a rt saysn b u lab ilirsen
gnder. stanbula gidince de Y aar K em ali bul. De
ki A hm et a.... s..ecek senin. ekinm e syle. Byle
k f rlerim e a lk tr o. M em n u n o lu r, k ah ve iirir
sana. Evcek gidin o n la ra , zppeleeceini sanm am
onun. Biraz m egalom anisi vard r ya hemen hem en her
sanatda o lu y o r bu... H a, kz kardeim N uran gelip
grecekti seni. Basit, fu kara bir kzdr. Seversin. Bir
kusuru v a r sade: ok erdem li, ok sessiz.
Seni lesiye perim canm . N erde o lm ! T anr
bana kepazelik lm ler sundu hep.
[mza]

122

24 Nisan 1956
ok Aziz ve Biricik D ost!
H ibir ey so rm ayaym en iyisi. dm k o p u yo r,
hastasn diye. Bundan gayr nece n em li sebep o lu r
sa olsun dzeltiriz. O narrz. H ayli zldm . Bu da l f
m, delirm edim se adam deilim ! Bilmem yld rm tele
de ierledin mi. Buna bir nm ayi anlam verm e Leyl.
K a b il o lsa , o ra d a o lu p o lm ad n bilsem kendim
gelir, sorardm . Seni dnm ekten kendim i alk oyam am ya! B urada yeniden sebeplerini, bantlarm zn
d erin in i-d ib ini dem em e gerek yo k . A m a bakasna
-an lam sz d em eyeyim - tu h a f an lam l gelebilir benim
seni le siye m e ra k la n m . Sad e, b a k a sn d a n , bu
m erakilerden bize ne? Hele bana ne?
H a, stan b u la gitm isindir diye evin adresine de
bir m ektup attydm . ade kartnd a enite beyin imzas
var!
Y ahu, ya ben biarenin, divanenin biriyim ya da sen
ok serseri bir kzsn! K oskoca dnyada kap kap seni
arycam hani. Sen de c k ! diye bir keden beni
artrsn elbet.
Y oksa ocuun filn m var? H a? Hani hi amam.
Bizim kzlar, dn bir bugn iki evlendiler de ikisinin
de bebeleri v a r imdi. Belki sen de AN N E oldun gayri.
nceleri istem iyordun. im diki du yu larn, arzularm
nereden bilecem? Gerei u ki senin bebein olursa,

123

o k gzel b ir bebek o lu r. yle - A lla h sah ip lerin e

ba lasn - ecinni taifesi gibilerden olm az!
Bu kad arlk yeter. N erdeyse atlycam hrsm dan.
U lan, ok zalim oldun bu sralar be. Hem de unuttun
dnya detlerini. Bu k ad ar, sorm azln, um ursam az
ln bu k a d ar kim de v a r? Bir drznn ya da bir
ulunun adn ver de eh diyeyim : M erebi b u !
Sana en kestirm esi, zindan ara r oldum . Bu en k t
sdr canm . Bundan tesi uursuzluktur. Saptm adr.
Hi km ayaydm , imdiye lm tm . Bir bakm a k u r
tulurdum belki. A m a kaderim ok gzel, ansm ok
iyi benim. Seni tanm adan lm ek neye yarard ?
Forum u takip ed iyor m usun? A rad a bir yazlarm
k y o r. S o k ra te s in l m zerin e bir m ek tu b u m
y a y n la n d . E ksikti am a beenm eyen k alm ad . H er
bakm dan rah atlk gerek yazm ak iin. Y ok sa m utla
ka bir aksayan yn o lu yor. Bu nm zdeki sayda da
bir ya da iki yazm olacak sanrm . A m a sudan eyler
bir bakm a. Sade evreye d uyu rulm as g erek iyor da
ondan. Y oksa yeni bir nane deil. As. Tem yiz Sav
cl benim cezalanm am istemi! Baka ey u m m uyor
dum zaten. Sade gzel ve nam uslu bir dnyann hemen
eiindeyiz. Bunu b iliyo ru m . K van yo ru m . K endim
iin bir deiiklik olm asa da seviniyorum . Bakalm bu
sefer de A m erik aya jest yapm ak uruna bizleri ya k a
cak lar m? Benim kanm a gre artk yeryznde bunu
kim se yu tm az. Biz T rk in k l p la r da en flasyo n
paras gibi gem ez olduk artk ! Ho bu haksz bir
durum da deil ya! H ani hepim iz birden yarm adam
etm eyiz gibime gelir. H er ne hal ise, sana bu m ahkem e
konusunda bir arkadam n yazd m ektubu gnderi-

124

ye

aC ' y U

U^~ -i <5-,

'"
i

'- y

^
-------/
j>/</

v < - '.

*//*r*-~-3 ptu

JA

s*v s. r , , '

^/_

i^^ej///
^
^

,t ^ ,,^

i M<

>A<

'
y

__

Sz*JL~

/ V '*

, ^

*-* ^

- ^ u _ ^

./ / \.<
y
*
y** /
r y ./,
*
* J y- / S
-/

r ^ y "j f
v'/

/\

>

y o ru m '. D ayakla, ikenceyle insanlktan karlm bir

yiit. Tam yedi yl gn yedi. Sa karsa sevinirim . Evet
benim aklm pek erm ez bu kanun dalgalarna. plak
kafam la dnr, savunurum ben!
*

Sz geen m ektup bulunam am tr.

125

Bu iki yldan bu yana ise, btn bu vr zvr!

unuttum. SEN VARSIN. Ya da ben sade bu iki yld
bu yana BENim.
Ellerinden kana kana perim. Memedine selm.]
Yetti inatln, bir ses et gayr.
AhmedinJ
Derkenar: Ha bahsettiim arkadamn dedikleri karsa, |
seni grebilmem mth gleir. Sa bile kalamam canm, i
Sekiz ay bu! Dile kolay. Bense hemen senin oralara umak
isterim. Gecikmeye gelmez. Yaz hemen.
Alp gtrrler
Gitmem diyemem.
Bir tenhada drt bir yanm tutarlar.
Boynumu yedi yerden krar atarlar.

126

26 Nisan 1956

Canm,
M ektubun geldi. Beni nasl mutlularsn bilmem
haberin var m? Sana alabildiine dknlm, sus
mak, beni yantlamamak inadna sebep olamaz. Ya
aklna yle estiinden ya da yanl izlediinden, bula
bula bu NAT kavramn buldum. Kavramlarla bu
uran niye? diyceksin. Ne kadar vurdumduymaz,
ne kadar gnbirlik yaantc davranrsak davranalm;
onlar olmadan hibir zme varamayz da ondan!
zm... Bu da ayr bir kavram. Bence seninki -senin
bile tanyam ayacan bir k l a- bir ayr grne
brnm bir GURUR. Yoksa NAT deil. Bu konu
da asl nemli olansa mektuplarmn, tutkunluumun
sana usant verip vermediidir. Bunu bana bildirmeni
istiyorum. Sen drst ve yiit bir kzsn. Nevzat ve
Sait, senin mit verip vazgeen tipte bir kz oldu
unu iddia ederlerdi. Yanlmyorsam ilk gnden beri
byle bir hl grmedim sende. Sende hibir irkinlie
tahammlm yok. Bunun etkisi bu belki. Ama mit
niye? stein, hrsn, idealimizin ocuu deil midir
mit? Aslnda ne kadar zavall bir kaytarma! Asl gzel
olan, erefli ve yaanmaa deer olan, arzulanma ve
arzulamann devam etmesi, bitmeyesiye hzlandr.
Seni arzuluyorsam, lesiye ve iren yalan dzenlerin,

127

yasaklarn hmn takmyorsam bu bana eref verir.

Hem biyolojik hem de psikolojik olarak hayat ancak
bylelikle aleldelikten kurtuluyor. Ayn bunun gibi
sen de beni bu devaml itiler ve altlar, doymazlklar
dzeninde tutabildiinden tr kutsallk ve erdemli
lik, gzellik adna ne ycelikler varsa bunlara ermisin
demektir. Bunlar endedir ya da... HAYAT bakaca
nasl gzel klabiliriz? Halbki mesele bu da deil.
Aslnda benim senden hi kopamaym, sensiz dnya
y hafif buluumdur btn mesele! Ama dediim gibi,
sevmediin, tiksindiin an yaz bana. kimiz de SADAKAdan nefret ederiz. kimiz de si, tedirgin ve yalnzz.
Beni hi beklemediim bir vakitte alp gtrrler
diye adresini bir an nce renmek istedim. Seni mek
tupla da olsa pmek byk ey. Daha bir sreli ve can
tadnda hem. Btn o byk yazarlar, biyolojistler
aldanm. Ayrlk ve zaman bende sana ait hibir n
ldremiyor, silemiyor. Ya da ben acayip bir yaratl
taym. Eh istemiyorsan, sknt kaplyorsa iini, rastgelsem de rahatsz etmem seni canm. Katlanveririm
aclara, srgnlere, yapayalnz lmlere. Btn i...lik
bu lm kavramnda. Sen byk bir insansn, srden-sradan deilsin. SIKINTIn da bu lm putunun
kulaktozumuzda pssz n n ediinde. Bir kez gel
miken dnyaya neden dileimce, duyularm, dnlerimce yaamayaym? diyorsun. En hakl ve en gzel
felsefe bu aslnda. Ama ok erken gelmiiz ite! Bizden
daha erken gelenler de var. SA, BUDA, Konfys,
SAFO, SPARTAKS vs. Bunlar vakitsiz gelen cennet
habercileri. Sade u var ki -onlara benzemi olmak iin
deil!- bir dzene girecekse bu namussuz hengme,

128

senin ve senin gibilerin varl ile olacaktr bu. Senin

iin pek bir karl olmasa da dnyann dier insanlar
iin byk bir kar. Yzde yz cennet veremeyiz. Ama
bokluklar, haksz ve canavar tutkulu budalalklar
yle bir trpleriz. Gide gide bizden sonrakiler daha
bir NSAN ve YALANSIZ bir hayat yaarlar elbet. Ne
bizden sonrakiler be, biz yaycaz! Ellerimizle devredicez onlara. Bylece can skntn bir nebze defedersin
hem. Ah yanmda olsan. Ban kaycak vaktin olmaz.
Uyumaa hasret kalrsn. yle ak yle evk ile sarlr
sn hayata. Sen ki hayatn ve akn yaratcs olan nadir
bir insansn. Sana hep Kiyonun kars Dr. M aydan
bahsederim ya. Ona bir arkada yle yazmt unutmadysam: Eskiden sabahlar canm ie gitmeyi hi
istemezdi. lme gider gibi giderdim. imdiyse ii
brakp yemee, uykuya gitmemeyi ne kadar isterdim.
Tabii adamna, gereine ya da yutturmacasna gre
deiir bu. Ama mutlaka kendini ipe ekmez, can
sklanlarn hepsi. Seninle dnyay, kasaba kasaba, ky
ky dolanmak isterdim. Her gn bir ya daha genle
ir, ocuklardn! Yalan deil, olacak bu. Gvenim
tam. Sade u kara gnlerimi bir abuk atlataym. Eh
bu gnlk dersimiz bu kadar. Bala beni. kasca
huyumu yok edersin bir gn elbet!
nadn bitince yazver. Anlat. Dedikoduya hasret
kaldm be. stanbul havadislerin, Yeniehir gzlemlerin
yok mu hi?
Hibir dn, hibir erek senin kadar beni ilgilen
dirmedi. Beni arpmad. Silkin, kendine geliver bir.
Ben giderim, geberirim, ktlerim. nemli deil bu.
Sade unu unutma: Doyulmaz ve vazgeilmez gzellik

129

te, sarholukta hayatlar vardr. Ac bile olsalar onlar

yaamak sana ve senin soyundan kimselere vergidir.
Tanrnn, tabiatn ya da kendi varlnn sana bala
d bu byk ans tepme. Hor grme.
Seni cehennem bir hasretle perim.
Ahmet
[mza]

130

[Tarihsiz]

Derkenar: Ha, ablann doacak bebesine birka ad salk

vereyim: Asl, Leyl, Zeliha, Ferhat, M urat, Firar...
Forum, bu say da bok etti. Yazm ben tanyamadm.
Drtte kesilmi. Sence bir sakncas yoksa, bir mektup
la soruver. stersen takma adla sor ve yle de: (Ahmetin
daha nceki yazlaryla uyumuyor. Acaba sansrde fazla
m hovardalk ettiniz?)

Sevgili Can,
nce ablana hayrl uurlu bir kurtulu dilerim.
Bebesi dnyamza ho gelsin, anal babal bysn.
Sana gelince, ne zamandan beri kuzlayacak hanm
lar koruma dernei ya da hizmeti bulma kurulu
genel bakan olduunu bilmiyorsam su benim deil!
Sahi merak eder misin beni? Bak canm, bylesi bir
ilgiye kurban olurum. Beni ejderha klmaa, o bildiin
delibozuk karaolan diriltmee yeter. Ama martma
beni, sonra veremeyecein nenler de istemee kalkar,
cann skarm diye dm kopuyor. Seni Tanrlatr
mak sorununa gelince, diyeceim u: nsanolu Tan
rsn da br icatlar gibi kendisi bulduuna gre
elbette kusursuz bir buluya ermi saylmaz. Halbki

131

sen, kusursuzluun bir yana, pratik olman gibi bir de

stnln var! Sonra zulum etmee kalksan, kah
retmee kalksan, bana edersin bunlar, kimseye deil.
Keke gerek olayd o dediin. Seni Tanr gibi deil,
Tanr kavramn Leyl gibi seviyorum. Yoksa korkun
bir ey olurdu. mrmce; kyamete dek elimi bile
dediremeyeceim Tanry neylerim ben? Sevgili, avu
katmn benim gibilerini sevdii sans yalandr. Sade
beni severdi! Hatt akl banda oklar onunla dp
kalkmam ho grmemilerdir. O biim derler ama
ben takmam. Deinme konularm ve eklini kendim
ynettikten sonra ne korkacakmm? Sonra zevkli bir
ocuktu. Cebimizde metelik yokken, Karpite ahne
masalar donatacak bir spekltr dehs vard! Bu
konuda yazacak bir eyim yok. Ha, ulan o da erkezdir. Bilirsin it itin kuyruunu inemez. Korkarm
yand senin paralar! Caaaamm benim, durumumda
meraklanacak bir hal yok. Gz, daha dorusu kordon
altndaym. Bu da deneylerimin verdii kanya gre
iyi saylam ayacak olgularn yaklatna bir belirti.
Atlatabilir, bu canma kast pusuyu aktrmadan yarabilirsem, seni bir kez grebilirim. Kk yer, imknlar
bana glmez, gece yollar bana uymaz, affeder misin?
Hani, pisipisine ldrlmem iin frsat, bahane vermek
istemiyorum. Bunu can kaygs ya da senden vazgeerlik diye yorumlarsan, al haneri vur srtma daha iyi
edersin. Ayn byle canm. Ayn bu... Pusatlarm tan
ladm. Kadife pantolon, yn kuak, bir de M elhatn
harbiye zindannda rd krmz ponponlu beremi
hazr ettim. eceim suyu varsa ierim, hangi Anadolu
kalesi olursa olsun. Benim hesabmca devlet babadan

132

epey gn alacaklym ya belli olmaz. Adn, bin yllk

kalelerin kulelerine, mazgallarn zerzemilerine (zir-
zeminden uydurulmu bir yerli deyim. Yeralt-bodrum
anlamna gelir) ve yeniden vurulacaksam, prangala
rn gllelerine yazarm. Siz kadnlar bu duyuyu bilir
misiniz? Spartaks, Samson, bizim Urfal Nazif, senin
Ahmet kulun, byle masallara ryalara has -ncesiz ve
sonrasz-' bir memeden emzirilirler. Ban pnar, ayak
larn gl olsun! Ne istersem senden isterim. Bakasna
ne tenezzl eder ne de dnp bakarm. in rahat etti
mi? Korkun olan, uradm kahpe harc zulum deil,
ne de kanm mahzenlere aktmak. Korkun olan, s.,
tirici denecek kadar bir mrlk dnyada sana hasret
gitmem, senden uzak tutulmamdr. Niceleri giyotin
lere, ate ynlarna, yrtc hayvanlara verilmedi mi?
Onlar da duyan, arzulayan, seven bir yrek bir ten
tayorlard. imdinin ya da gelecein insanlar, glsn
-kaygsz uykulara varsn- iini, yaamasn, dnyada
ki anlam ve yerini sevebilsin diye benim ac ekmem,
yandan, ahtapottan farksz zebaniler elinde can
vermem gerekiyorsa, hay hay! Bu erefi verecek ansn
ok cmert olduunu sanyorum. Deil mi? Hem beni
pek martmaya gelmez! Kaar gelirim. Bana dert
olurum. Kocan da haydutlara yataklk ettiin iin seni
bir gzel dver! Ve sonra eye telefon edip beni yallaaah kodese! Ha?.. Senden kyamete dek srecek bir
pck alaym, dur. Dayanr msn?
[mza]

133

2 Mays 1956
Leylim,
Dn aceleyle yazdm sana. Herhal aldn. O avu
kat iini nemsedim de, doru drst yazamadm.
Mektubumun danklm bala. BR KEZ DAHA
SYLEYEYM, S....YE HBR BAKIMDAN H
BR ALANDA GVENME... Hlbuki ne ho ocuk
tur benim iin. Ka kereler elimden tutmu, yedirmi
iirmi, barndrmtr beni. Bu byle. nallah sana
haynlk etmez. Ederse yand. Bilir beni.
imdi gzel dostum, lm-mapusu bir yana bra
kalm. nceden nlenemez bunlar. Nerde incelirse
orada kopsun. Hem seni sevmek, lmlere, zulmlere
panzehirdir. Nasl dayanm a kudreti verirsin bana
bilemezsin. Seni anlatabilmek seni - iyi ocuklara,
kahramanlara. - Seni anlatabilmek seni - namussuza,
yaamayana, kahpe yalana.
Konstantin Simonovun bir iiri var. Sava iinde,
emirle yazlm derler. Ama air adamm dorusu.
Hi sm arlam aya benzemiyor. Korkun. BEKLE
BEN - DNERM BEN diyor. Gerisini evirmeyi
baaramadm. ok kaybediyor. Kyametin solda sfr
kald ana baba gnlerinde bir milletin btn genleri
bu iirle katlandlar acya. lk o zaman -sakal kma
m bir bacakszdm- air olmann gerekten en az
srsne bereket o marealler kadar gerekli olduunu

134

 anladm. Sonra ans bile ldrtan u son yllar. Sonra

karanln, alnma apraz den demir parmaklklarn,
ayak bileklerimi kesen falaka iplerinin, patlam -clk
y ara- tabanlarmn, trnak kerpetenleri, hayalarm,
kasklarm boan AMERKAN KEMENDnin eiin
de, yemyeil bir sabah bahesi gibi SEN. En korkun
cu, insann kendi sinirlerinin ihanetidir. Kulaklarm,
gzlerim, hafzam hep elbirlik etmi, aldatyorlard
beni. atda dem eken gvercinlerin ve kumrularn
sesini hep NSAN NLTS diye yorumluyordum. 131
gn hi gne ya da gndz aydnl grmedim. Sade
yalnzlk, sade terr, sade alk, uykusuz, cgarasz...
Bir yreim salamd bir de namus damarm. En sonu
ldrdm. Sonrasn biliyorsun. SEN GELDN. Kim
selere kendi adma kinim, nefretim yok. Sade insan
olunun niin bu kadar alaldn, niin bu kadar
budala olduunu hl anlayamadm a yanyorum.
Tesellim, umudum sendeyse bunda benim bir gnahm
yok. Senin o benzersiz gzel yzn -sol yanan izik
li- btn irinli, frengili, iten pazarlkl, hayn yzleri
unutturur. Onlar yoktur.
Senin o anlatlmas imknsz, dayanlmaz gzlerin,
btn kr, a, i, alak ve yere bakan gzleri bir
kalemde kaldrr atar dnyadan. Hani geen gn ek
tirip attn rk di paras var ya, ite ona, kurban
etmeyeceim tek kadn -ister Grace Kelly olsun ister
M argarett!- yoktur... Sabah gzlerimi sana aarm.
Akam, uykularm senden alrm. Nereye, ne yana
dnsem karmda mutluluun o hariklade ba dn
mesini bulurum. Byleyken gene de kretmem halime,
hergelelik, agzllk eder, seni zerim. Aklma gel

135

mez ki seni usandrr, sana gna getirtirim. Sana dert,

sana arlk, sana sknt olurum. Nemsin be? Sevgili,
dost, yr, arkada... Hepsi. En ok da en ilk de Leylsn bana. Bir umudum, dnya gzm, dikili aacmsn.
Uan kuum, akan suyumsun. Seni anlatabilmek seni.
Ben cehennem arklarndan kurtuldum, yorum
kapama gzlerini...
Leylcm, kitap iine gelince ben hl seninle
birlik kmak umudundaym. Sensiz adm bile atmak
istemez canm. Bana kzma -ve anla ltfen.
Yazan genlerin ou -sa olsunlar- seviyorlar,
aryorlar beni. Bu kadarl bile yetiyor bana. Hi
deilse yeni kuak, Orhan Veli ve glgelerinin deil,
benim yolumdan gidiyorlar. lerinde ok umutlular
da var. Bakalm u nmzdeki saylarda Pazar Pos
tas ve airler Yapra'nda bir eyler olacak galiba.
Forum'dan da umutluyum. Mert bir havas var. Geri
yanl yazlar ok ama gene de en oturmu dergi o.
Benim admla yaz yaynlamasna gelince, ya iler tav
sad, dnya dzelmeye yneldi, ya da sahiden yiitler,
takmyorlar basky, terr... Hem bu i de bir tuhaf!
Bir arkadam, senin gibi ngiliz filolojisinden yl
gn yedi, imdi yedek subay! Ordu bir ey demiyor,
kolaylk gsteriyor, beride rnein ben bankalarda bile
alamyorum. Hlbki muhasebem de var! Bir kr
dv! Ne ba ne k belli. Bakalm sonumuz nereye
varr. Ha, iki gzm, Enverin mektubunu iyice anlar
sn diye gnderdim sana. Hl bilmiyorum diyorsun.
Ksacas parti dalgasndan yargladlar. Sivil ar ceza
da beraat ettim. Hem de drt tane savc deiti benim
yzmden. Herifleri srdler. Gene de beraat ettim

j
!
'

ite! Sonra asker mahkemeye verildim. Anlayacan

bir kuzudan iki post kardlar. dareci yahut elebac
olarak yargladlar, on iki yldan balyordu cezam.
Sonra Allah acd herhal, polis olduunu syleyen en
nemli ahit bile benim hakkmda bsbtn vicdan
szca konumad, bu sefer YE olarak -tam manasyla
delilsiz, sebep gsterilmeden ve kafadan bir hkmlegn yedim. Hepsi bu. Utanlacak hibir bok yemedim,
yemem de! Ama polise sorarsan ben bir canavarm.
nk yzlerine tkrdm, tenhada yakalayp eek
sudan gelinceye kadar dvdm, rvet, dviz kaak
l ve randevuevi ilettiklerini bildiimi, bunlar er
ge yazacam syledim. Birinin dilerini dktm,
birini merdivenden atmak iin frlattm. Kolu krld.
Hepsi bu ite. Hakszla, hakarete dayanamyorum.
Trk Siyas Tarihinin ikence grme rekorunu kra
cak kadar zulm grmeme budur sebep! Ama hepsi,
heeepppsssiiii seni bulduumdan beri bo, mansz ve
yazk. Seni sevmenin bykl bam dndryor.
Kalbim atlayacak handiyse. nnde diz ker, nce
parmaklarn, avularn, sonra sonra, hngr hngr,
yzn, salarn perim.
Senin
[mza]

19 Mays 1956

Sevgili Leyl,
Nettin anam? in gcn nicedir? Gene astn beni
bu sralar. Ben de skmaa baladm ya. Elimde deil.
Sensiz tad yok evrenimin. Btn gnlerimi hemen
hemen seninle konuarak geiriyorum. Bir yargya
m varcam, sana danyorum. ok gzel bir ey bu.
Yaamam anlaml klan bu. Herhal o azizler, evliya
lar, salar da Tanrlaryla byle konuurdu. Bir terte
miz skn, riyadan, zulmden, isel murdarlktan bir
uzaklk... Bu yzden mi ne? ok tehlikeli konularda
bile -bazlarnn zorunlu sayd- tedbirli dv hor
gryorum. Beni o ortaa yiitlerine gtryorsun.
Forum.n okudun mu bilmem. Tabii senin dnlerin
kesin bir nemde benim iin. Sana gvenmediim
hibir konu yok! O hayn zekna anlatamayacam
bir hayranlk duyuyorum. Ben megaloman sanlacak
kadar kendimi bir eyler sanrdm oysa. Biraz da mar
tlmadm deil! Oysa senin rlplak meseleleri ortaya
koyuunla benim terletici uram nispetlenemez bile.
Seninki bir deli uan su, bir Niagara. Benimkiyse u
bizim Allahlk terkos musluklarndan herhangi biri!
Mth zledim seni. App kaldm da bu. Yahu
ben mrmde hibir kavram zerinde yarm saatten
fazla uramadm. Ya hep kolay iler att bana, ya

138

da her naslsa sktrdm ite. Ama imdi. Dnyann

en tkenmez mutluluundaym. Ne yana dnsem sen.
Elimi neye uzatsam yalnz deilim.
Yazver bana canm. Ne emredersin?
[mza]

[Tarihsiz]

Sevgili Leyl,
Gazetelerde A nkarann ok soukladn, k
geldiini okudum. Sahi tp etmeyesin. Nasl endi
eliyim bilemezsin. Mektup ve hikye-iirlerinin gecik
mesini bakaca yorumlayamyorum, tez elden salna
dair bilgi ver canm.
Bkp usanmak bilmeden iirini, hikyeni bekli
yorum. De benim, sevgili canm. Kasmda mutlak
imzanla bir kmal dergi. Ondan sonra da her say!
Senin Uraszn yaynlad sayda Sabor diye
bir iir vard. te onun airinden bir mektup aldm.
Sana iletiyorum. Maksadm hakknda yaynlar olmu,
haberim yok. Sen de herhal bir sebebe gre beni haber
siz kodun. Ltfen SHDnin bana cevap verdii, svp
sayd saysn ilet. Ne demiler bilmiyorum. Sade
C..n alalabileceini ummam. tekiyse zaten anadan
doma hi ve budala.
Gzlerinden perim.
[mza]

140

f
[

[Tarihsiz]

Leylim,
Merhaba canm. Mektubun gecikti gene. Belki de
ne yazacan kestiremiyorsun! Oysa adn yazman
yeter. Grnce iim aydnlanyor. Yzme avk geli
yor.
Sana istediin -okuyam adn- say dergiyi gn
derdim. Dnlerini, duyularn hrsla merak ederim.
Bir daha da her nne gelen lman yazy beenmezsin
inallah! S.H.D.deki polemiin cevab yaynlanacak.
Sana gndermitim hani kopyasn. Sade son ksmn
yaynlamak istemiyor ocuk. Mektubunu sana gnde
riyorum. Grrsen syle, avurt zavurt tmesinler yle,
bir daha sefere yle yazarm ki insan iine kamaz
lar. Deil mapus, srgn hlim, benim cesedim bile
eyvallah etmez onlara. Dne kadar kmdan ayrlm
yorlard, ne oldu da byle burunlar kemik balad?
Mapusanenin evresinde Ahmeti gremezsem l
rm ! diye drt dnerken, ona ne yapmas gerektiini,
bensiz de hayatnn anlaml ve namuslu olabileceini
gsteren, benim tmarhane art harap kafamd gene!
Hem lem yzlercesi bir aradayken kendi tek bama
ta odada prangalyken!
Affet canm, vnyorum sanma. Sana kar byk
terbiyesizlik olur bu. Ama oldum olas nankrle tik
sinti duyarm. Bak teki ineklere cevap bile vermedim.
141

ahsiyetsiz ve budala onlar. Bana yklenmekle hakla

rndaki sanlar temizlemek istiyorlar. Ucuz tarafndan
hem n hem de ekmek garantisi salamaa abalyor
lar. Nidelim, herkes insan olamaz ki. Benim durumum yle sallantda ite! Bekliyorum. Sinir harbi bu.
Gayr kaarlandm. Hibir zulum kr etmez.
Ellerinden, gzlerinden hasret ile perim. Bana Y.
Ufuklar bulursan ilet. Ha, gnderdiin S.H.D.yi
almadm henz. Nedense dergiler yitiyor baz.
Nicesin, yaz bana glm. Hasretim yazna. Hasre
tim yzne.
Kulun
[mza]

142

|
S
j
j

[Tarihsiz]

Sevgili Leyl,
Demin bir mektup attm postaya. imdi de senin
mektubun elimde. Hemen cevaplyorum: Babann
hastalna ok zldm. ki bin, on bin, ne olursa
olsun, satn savn. yiletirin adamcaz. Senin baban
bu! Benim ynmden bir cihan eder. Sa esen olsun.
C ..m zrvalarn daha nce okudum. Eek herif,
ne yaptnn farknda deil. Ben bir provokasyonu,
gen iirimize verilmek istenen namussuzca bir yn
durduruyorum. O ise hl ben sen kavgasnda. Dost,
bir zamanlar karde gibi yaknm olmayayd s..erdim
anasn. Ona cevabm airler Yapranda, vereceim.
Kopyasn sana gnderiyorum. Sende kalsn.
Ne demek? Sana gndereyim de sen de S....e bastrabilesin? Yoksa sendekileri yrtp attn m? S....
hakknda bilgi: Yazlar bir yerlere gnderir, nceden
tetkik ettirir, sonra ya basar ya basmaz! Senin anlaya
can u bu akma kayan genleri bir eit satn alarak
resm makamlarn istedii tipte -hi deilse zararszbir sanat klna sokar.
Benimle mnasebeti: Tevkifimden nce iki iirimi
bast, parasn ieriye gnderdi. ktmda M ayada
bana kitabm basmak istediini syledi. Sade A.....
vastasyla bz artlar ileri kotu. Beraat etmeliymi
im. Ya da polisten referans almalymm. Ben sanat
ymm, kvr zvr iler bana yakmazm! Bundan
143

daha iren, daha namussuz ne var acaba Leyl? Ha,

paray pein verirmi, iiri ister basar, ister basmazm.
Ama ben o iiri baka yerde asla basamazmm! Senin
anlayacan sanki bir kral. Tebaas olmam iin beni
tornadan geirecek. Bir de A..... baslr! demezse,
iirim yaynlanamazm. iir blmnn edeb yargc
oymu. Bunlarn hepsi gerek Leyl. Tek kelime yalan
ya da yanl yok. stelik, senin iftira, dedikodu da olsa
bir N.....M .... durumuna dmeni istemem. Bak ld
rrm o herifi, adi sutan gider aslrm. Sana diye
ceim bu kadar. Mnasebetlerinde o p...la resm kal.
Hele fikir, u bu konularnda sakn konuma. Benimle
mnasebetini de bilmesin daha iyi. rnein oturup bir
bardak arabn isen, ikinci gn tede beride metre
sim diye caka satar. Neyse bunlar zel haller. Sana
akl verecek durumum yok.
Bu akam bir haber aldm: Tevkifim gn meselesiy
mi. Benim iin bir yenilik deil. Sen yaz bana. Ne ola
cama gelince: Elbet, bu sefer de -ncekilerden daha
bir sert- ayakta, dimdik ve suskunum. Yeneceim.
Ve beklersen, zulamdaki btn itilerim, bilincimin
tm aydnl ve kanmn gen ssyla sana geleceim.
eninim. Yoksa, hibir ey olmak istemiyorum. Bir
oklarnn almak iin, neleri varsa verip de gene ola
mayacaklar bir ey olabilirim oysa. Ama eninim. Ve
sen, itmez, terslemezsen bu bana yeter. Sarl bana. Seni
beraberimde gtryorum zindana. Artk myor,
korkmuyorum. perim canm.
[tmza]

144

[Tarihsiz]

Leylcm,
Gene suskunluklara, iyi saatte olsunlara kartn!
yledir kfir dnya. Biraz erincimiz, biraz gnlk
gecelik can avuntumuz oldu mu, unutuveririz dostu,
cam. Uzaktakini. Dalarla, deli sularla, yasaklar, pis
ve ku beyinli katil adam larla, senden ayr deni.
Nicesin? Can tlsmnn bu tek kelimede gizlendiini
duyarm. Nicesin?
Mektuplarm aldm sanrm. Bir eve bir de iyerine
yazdm. Geen hafta biraz da kahve gnderdim. Gayr
burada da bulmak gleti ama ben bulabilecek hal
deyim henz. Sade postanede glk karyorlar, zor
bel, it hali gnderdim ite. Seni deil kahvesiz, hibir
nensiz kom ak istemem. Deliririm be! Ama altk
tmarhaneye de. Bi de senin yoluna yataym istersen?
Y. Ufuklardan yaz geldi. Seni 20 say abone kay
detmiler. H ikyelerini bekliyorlarm. Vedat Bey,
sahiden efendi bir adam. Dergicilerimizin hibiriyle
llemeyecek kadar da namuslu ve nesnel. Ne var ki
o da tek bana dergiye hkim deil. Yoksa ok daha
iyi kabilir o dergi. Bilsen nasl sevindim. iirlerini,
hikyelerini namuslu bir dergide okumak beni mutlu
klar canm. Bu konuda beni yarm brakmayacana
inanyorum. Hazr olanlar hemen bana gnder. Ya
da bana gndermek istemezsen, doruca Yeni Ufuk145

lar a ilet gitsin. Sade benim de haberim olsun ki takip

edeyim, ilgileneyim. Bu iyi bir frsat canm. Dilediin
yerde yazm ana engel olamam elbet, ama o (puro
sabunu, banka, gripin, bilmem ne ilnlar arasnda) ne
idn ok iyi bildiim dergiden ok daha haysiyet
sahibi bir dergi bu.
Bilmem beni affeder misin? Sanatna karyorum
nk. nan kendi iirimi bu kadar nemsediim yok.
Evrenin seninle ilgili olmayan hibir neni beni sarm
yor zaten.

/ry

Gzlerinden, gzlerinden perim

Bir umudum sende
Anlyor musun?

te byle hayatm. Gn olur yce kitaplarn zrlts

dinmeyen telefonlarn da olur. lk admlarn gvenle,
sevdayla, evrende tek banaymn gibi o korkulu yal
nzlkla atmalsn. ekinme ve rkme, kimseleri takma
sakn! Yanndaym.
imdi burada gzel bir afak. Gene uykusuz, mut
suz, tedirginim. Sana yazmak, yazmak, yazmak istiyo
rum... Seni btn afaklarda, evrenlerin o ssz ihanet
saatinde perim. Ve sen geersin iimden. Bitmek
bilmezsin.
[mza]

146

18 Ekim 1956

Sevgili Canm,
Geen mektubumla hikyeni gndermei unutmu
um. Affet. Bakalm ne diyeceksin? Elbette hariklde
yazyorsun. Benim yaptm , be kelim elik bir
dzeltme. Virglne bile dokunmaa gelemem yoksa.
Ustam deil misin? Ve sen daha demincek - yllar da
gese demincek - Bklanm dal gibi ayr dtm mrmn sebebi, ustam, sevgilim...
Ben imdi Uy Geline alyorum. Hemen hemen
bitiyor. Yalnz iyice snamadm msrlar var, onlar
aykladktan sonra ileteyim canm.
Sen ne haldasn? yor musun? Sana bastk,
kpk sucuu ve nuska gndereceim. Bunlar bizim
yerli k erezleridir. zm suyundan yaparz. En
iyileri Siverekte yaplr. O raya, kirvelerime smar
ladm. Bilir miydin, btn Siverek kirvemdir benim.
Ve btn memleketim stme titrer oldu. Ha desem,
mebus seerler hani! Bu yzden dman, geri kuvvetler
nerdeyse paralayacak beni. Ama taktm yok. Sade
hakkmda efsaneler uyduruyor iki taraf da. Buna kz
yorum ite.
Kahven hazr, bir miktar. Kiloyu tamamlayp ileti
rim canm. Evrenimde senden gayr hibir nenler yok,
bilmeni mutlak isterim.
Hasretle.
[mza]

147

19 Ekim 1956

Sevgili Leyl,
Bankada falan altm yok. Bok yemi sana sy
leyen! Ayrca senden -hele senden!- ne diye saklycakmm bunu? Utanman gerek bana bunu sormaktan.
Sonra da adm alngana karrsnz! Sevdam,
yaama haysiyetimi savunmann ad alnganlk oluyor.
Doru, alnganm.
Serbest muhasebeyle ekmek karyorum. Bu yaz bir
tula fabrikasn iflastan kurtarmak iin kendimi ala
bildiine smrttm. Aylk gelirim 150-200 arasnda
oynuyor. Daha soracaklarn varsa syle de cevaplaya
ym... Ufuklara seni abone kaydettirmemin kzlacak
yn ne? Onlar utansnlar. Sana gndermeleri iin
yazdm. Dalga getiler. Ben de parasyla deil mi
bu gibilerden bir jest olsun diye senin abone cretini
dedim. Ayrca hikyeni basmalar iin rica etmisem,
bu rica dnyamzda det olan bir haldir. Senin iin bir
zellik taknmalarn sylemi deilim yoksa. Hikye
lerin deerden yoksun olsa, bunu yzne kar syler
ve bu ynnle hi ilgilenmezdim. Eeey baka ne anla
ma gelir bu takndn tavr? Yok ille beni zmek isti
yorsan, bunu dpedz yapsan daha iyi olur. Bundan
sonra kendin gnder doruca Ufuklar a. Sade unu
aklnda tut: Sanatlar zel bir tasnifle ikiye ayrlr:
1. Yazdklar dergi vsden ereflenenler. 2. Yazdklar
148

dergilere eref verenler. te sen bu ikinci guruptansn.

Ve daha epey zaman s..tirici, densiz, erden pten
imzalarla ayn dergilerde yazacaksn. Onlar gururla
nacak. Sen gurur vereceksin. Dergiyi sattran, okurlara
k gnlerini iple ektiren sensin. Anladn m han
mm? Ne i... yaps bir dzende srttmz anlatabilsem sana. Bahsettiim heriflerin yrei balgam hok
kasndan beterdir. Ne mene budala olurlarsa olsunlar,
biz onlar kullanamayz. nk ipleri bizim elimizde
deil. Bizim elimize gese, zaten bu halleri kalmaz!
Ekmeklerini, eilimlerini bu yoldan kurtaryorlar.
Yoksa benim ou zaman kapatlan dergilerde
yazmam bir tesadf deil! Yaatmazlar. Ya bunlar
gibi satn alnr ya da susturulurlar. Adlarn saylarm
unuttum diyesim gelir. Ka dergi batt bu yolda.
Mdem seni krdm, mdem istemiyorsun, bildiin
beendiin yere yaz canm. Yeter ki pimanlk duyma
ve bana kfretme sonra. Bu sylediklerimin acln
dan tr beni affet canm. Diyebilirim ki harf-harf,
hece-hece yazdklarmn hesabn vermi, bu uurda
rsteki demir gibi dvlm, ezilmiim. Bu ite yan
lrsam dnya bana gler! Gln olmaksa, aalk bir
hal. Bize gre deil sevgili Leyl! Kyamet kadar yanl
hareketim var. Ama sorumunu kavradm iin, sadece
znel aclar verdi bana. Bu da bir deer, bir kazan,
inan. Ne C..a ne tekine cevap vermeye gelmez, doru
sylyorsun. Sana uyacam. Burada benzersiz akll,
benzersiz dorusun. Benimki de C..a verdiim emein
boa gitmesi znts. Ama onu da attm artk. Y...sn
g.....bakaym. be yl sonra erefli bir insan olduu
nu kendisi de unutacak. P..., kk burjuva.
149

Bana bak, yazlarm filan yok. Dzyaz benim iin

uzunluk ksalk meselesi sade. Ne mene nemli olursa
olsun bir saatin iinde yazar atarm. iirse iimde uyur.
Sen gibi, iimde byr. Beyzadeler ne halt ederse etsin,
sen bir yana, halen bu toprakta air benim. Buna inan
masam, gerekliini bilmesem, gider herhangi sradan
bir herif gibi, zengin olmann, aalk ilerde uzman
olmann yoluna bakardm... Senden gayr yetili, yetkili
kimsem de yok iirde. Bunu da iyicene aklna koy.
Oraya geliim de ne bileyim, bildiin gibi ite! Bir
kez polisten yakam kurtarm deilim. Kanun! Bu da
bi maskaralk, bi dmen. Kanun yalnz biz fukaralar
iin var. O da cezalandrrken sade! Beraat etmiim,
kim takar! Ho benim de onlar taktm yok. Gece de
tenhada bo gezmiyorum ahdettim beni br dnyaya
yalnz gnderemezler. Ne de olsa ekya kan tayo
ruz!
Kalyor, seni grmek. Bu grmek, grmek deyimi
senin. Bi tuhaf, bi tedirgin. Bana yle geliyor ki sen
beni grmek istemiyorsun. te oraya gelmeme engel
ya da sebep olan asl bu. Gelicem, kahveni, cgaram
iicem, sonra da iyi akamlar, iyi geceler, sayn bayan,
sayn bay deyip boynumu krp gidicem; otele ya da bir
gecekondu yatana. Allah kahretsin, bunu dndk
e geberesiye tiksiniyorum dnyadan. Ama gerek bu.
Senin bunu deitirmeye arzun yok. Benim de bunu
istemeye hakkm yok! Gelenei, yasay, alklar byle
oturtmusunuz bir kez. yle ya Tanr hazretleri bana
soracak deildi herhal. lm, bir kurtarc saydm
anlar, bunlar. Bu kadar azp neye? Ne halkmn sevgi
si, ne grev, sorumluluk duygusu buna baskn gelemi

150

yor. Senden de umudu kestim. Ne umudu be! Hakkm

yokken, umut neye?
Kazak gelmedi henz. nallah yitmitir, alnm
tr. Ne halt etmeye gnderirsin? Senin Yeni Ufuklara
abone olacak paran var da benim pitpazarndan bi
fanila alacak param yok mu sanki? Hem diyelim ki
yok, dnya lem kazakl m hep? Srtma gazete yer
letirir yle snrm. Zindanlarnz, tabutluklarnz,
a-susuz-uykusuz brakmalarnz, Amerikan kementle
riniz ldremedi; brakn da Allahn souklar, klar
ldrsn beni.
Yaz, yaz, yaz! dersin. Kime? Dalara talara seslensem dile gelir, cevaplard beni. Sana yazabilmek bence
ereflerin ve anslarn en ulusu. Ama senin cevap ver
memen, sktma, smrdme, hakszlk, anlay
szlk ettiim sansna gtrd beni. Dn krk ylda
bir -ne krk yl, mrde, evren misafirliinde- elle
tutabildiim kadar gerek bir duyuya, bir seviye vara
ym. Sonra da bana bunu balayan kalkp zeyim,
skntdan patlayacak hale getireyim! Seni zorlamak
niye? Eoluluk deil de ne bu? Sonunda sabrn
tardm ite. Dvnmek neyi zmler? Ne dvnmek
ne de dnmek, hayat deitirmiyor. Hayat, kendi
icadmz faklar, prangalar zorlamak, paralamakla
deitirebiliriz. Yoksa daha iki bin yl keiler kadar
bile mutlu, haysiyetli bir hayata kavuamayz. Sen
dorusun, sen haklsn: Herhal ilerdedir - yaanacak
gnlerin en gzelleri.
PERM.
[mza]

151

21 Ekim 1956

Sevgili ve Aziz bir tane Leyl,

lettiin kaza aldm. ki ellerinden perim. Bun
dan nce yazdm mektup iin affn dilerim. Bz
ok ekilmez, ok irret oluyorum. Bu gerek. Bir an
kendimi gebertmeyi aklettim. Sde bunun da saygsz
lk, senin deerini bilmezlik olacan anladm, caydm.
Yoksa keke o boku da yese miydim? Ha? ster istemez
seviyesiz bir sulim olacak sana: Kaza ne diye gn
derdin, -be kahve tanesi sana bir yk, bir minnet mi
oldu yoksa? Haydi bas kalay imdi slleme!
Aklna dar gelirliim filn dmesin. Biz Neziheyle
birlik nafaka-boaz (kr boaz!) derdini zmleyip
gidiyoruz. Ayrca alz fukarala. Lksmz, byk
hlyalarmz yok. Kendime bir de elbise yaptm. Kar
na adam klnda kmak isterim. Senden ok, senin
evrendekilere bu gerek!
Herhal ylbandan nce sana geleceim. Sonrasn
dnmek, niteliklerime aykr. Seni dnya gzyle
bir greyim, yeter diyorum. Bir de kopmak var oysa!
imdiden bunu kurmak, dellendirir beni.
Nicesin, dilemin? (Bu Krte bir deyimdir. Tam
evirisi olamaz. Kalbim, yreim anlam na gelir).
rsen souklan, hastaysan mikroplar bana ilet.
Kadan alm, baan dnm, vah kezeb! Bana yap
tramayacan hibir nen olamaz. Unutma. Bizim o
biim i de uzad gitti. Bu kadar da grlm deil.
Ne atarlar ne satarlar. Bir koz, bir Acem klc gibi (iki
152

azldr) kullanmay tasarlyorlar herhal. Kanksa

dm. Bilim ve insan olma namusundan gayr bir kar
dnmyorum. Devler dize gelsin, tapnlanlar alal
sn isterse, senin Ahmedin dmeyecek, yklmayacak.
Bana gven canm. Sana, senin yzn suyu hrmetine
katlandm, dayattm bu dnya adl gezegene
lyk olucam. Ve dnyamzn kocaman barna senin
adn, cehennem ateinden harflerle yazacam. Dante
Alighieri de asn ite!
SANRIy ezber edeyim mi? Yastmn altnda
duruyor. Gece yatmadan okuyorum. Ayn sen! Kokun,
havan, hznn (buna ierliycen ama hznn ite!),
benzersiz yiitliin, yastmn altnda... Btn yazdk
larn gnder bana, daktilo edeyim canm. Sana iletirim
hepsini. SANRIdaki dzeltiler (daha dorusu burun
sokmalar) iin hl azptaym. Beeneceim, karamayacam tek sanat, tek yazarsn. Kyamyorum.
Ne var ki o kadar kartk ki birbirimize, tereddtsz
her yazdna imzam atabilirim. Hzm burdan aldm.
Benim de btn yazdklarm enindir. Kabul etmeni
dilerim. Zaten bundan byle senin imzanla yayn yap
maa karar verdim. Takma ad sevmiyorum. Tabii sana
gndermeden, kendiliimden yapmam bunu. Kabul
edeceine ve azn sk tutacana inanyorum.
Bu konuda tez elden bir karara var. Sanrm dn
yada ilk olacak bu! Elbet yle olacak! Kimse bizim
gibi sevemez, dayatamaz. Bu dediim, sanat bbnda
sade. Yoksa politik yazlarda deil seni belya sokmak,
btn bellarn, kadalarm kendim yklenmek isterim.
ki ellerinden perim. Yaz, ruhum.
[mza]

153

i v

s \,

*f*/ ***"* /^-~.>./'***- JlcJr-/_-^ y / :4 ^ { ,

/*S 6<*<L>Ar+r<-~ rA s .

w" L t# -$**f:
r . W<ifc.
* < * * '. A . x.

~ -t i, >/

-A

i,v

W .

. ,. **
!**
*/Xv /a
W**,- L /jT -0'? '4* S,/*rf.ji ^4,'/
* ff ~
- .. - i
^
''* "i-*"
r ^ :
M j?*^d*x^ 4 ^
^
^z, 'J,
,//,,^
V* ~**A-. ,v
4

s . / * t j , . -

/// - "

r**- -

*-

~
r-C
. ,J*U -jyA r * h u / i* . ^. f .- f ^ z ,yt
/ Z rZT:'^
r ,...'*.
4
A*w ~,/w, ,/ ^ M ~l S r *' Y" y

/.*-*-.

v,.
F 7 .:j* z /Sfcwv* ,y JfcS - .}., /,-, . , ^ e n -,

. t ,i

d*(* i**tdiyd*a, JM&-. /, / 4>v- . **"

tA-1*J%4* *** *4fc#JLv - !'
v /*
J0+S-* (*sx* b*,,/. ' %-<
> S Sw
' '- ^~
^ -#W
',
m - j, t-stA/,- *', y*>4:ji $&/,*.
fa ,t,t* & A V ,
-., - i V

Ji-.-

.s-

'*'*

..<

? . r # l l l f 4 r j [ t Mlm

'

y ///

/ * < r ' 4 .

.^ f

. .,

. :.

;' . '

J ^ r's*' t *

yU

- ->

'

-~tfist.,^, K. *s&*r *

fZrJk,. //.**?/V#

'
^

>/*... ,

2 4 Ekim 1 9 5 6
Leylim
M ektubuna teekkr ederim. SANRIdaki burun
sokm alardan tr senden af dilemitim. Bana ok
ac veriyor. O dirsek szn sen de unutmusun.
yi hatrlyorum , dergiye gnderdiim kopyada, ekle
dim. Y alak lara ilimedim, sevdim hatt. mmeti
Muhammed yerine Burjuvay uygun buldum. Sahi,
154

yanlyorsun, aslnda M uham m edin kendi kars bile

bir tccar, bir i adam yd. Sonra M slmanlkta
kadna zel bir tavr taknlmaz. Bizim Anadolu ky
lerinde retenler, i gc sahipleri ounluk kadndr.
Erkekler ya kumar oynar ya da oban durur. Sonra
b u rju va y ekonom i-politik terim i olarak k u llan
madm. Hikyenin ak beni ona gtrd, daha bir
yaygn, dnya mal bir terim diye kullandm. Senin
burjuvalkla ilgin yok. lle bir sfat, bilimsel bir karteks
terim i uydurm ak gerekiyorsa sen namuslu aydn
snfna, gavurcasyla p rog resist sanat snfna
girersin. Yaay tarzna gelince, merak etme en iddia
l, en halk hkmetlerin, sefir ya da konsolos-kavas
karlar, seni geride brakan bir zenti ve lkstedirler.
Kendi hakkmda bir hkme varmycam. Sen ne dersen
kabulm. Kulun deil miyim?
Eldemira iin Salma salna gelir. kagelir ekli
daha kuvvetli, daha oklu. M sr bu! Sinnn sevgilisi
bahsinde kabahat senin. On bir diye yazyla yazm a
msn. Sonra On bir yal eksik bir deyim. On bir
yandaki On birindeki demen gerekirdi. Yoksa
adamn on bir tane sevgilisi varm gibi bir anlama
varm ak zorunda brakyorsun, okuru. Bu sbyancnn
sevgilisiyle birlik hallerini bamsz bir hikye olarak
ilemen daha uygun bence. imdi, bu postayla dergi
ye dzeltme notunu gnderiyorum . Bakalm devrn
neyler? nallah benim iirlerim gibi kafas gz yark
yaynlam azlar. oktandr yazm yor Vedat Bey! Can
isterse, adam sen de.
Bana bak, Ahmet kulun sevgilisi, benim hem pa
larm olmaz! Dostlarm ve dmanlarm olur benim.
K irve de bir sosyal alkanlktr. Hani var ya fahr
155

hemeri, fahr hukuk doktoru, ona benzer ama iten,

gnlden bir batr. Fahr akraba diycem ya kar
deten daha yakm tutarlar kirveyi. rnein evin kaan
gen gelini ya da kz, kaynodan, amcalardan, kay
natadan kaar ama kirveden kamaz. ocuk snnet
edilirken kimin kucanda oturursa o kii ile ocuun
ailesi kirve olurlar. lkel, derebeylik kalnts bir kurum
bu. Ama zorunlu. Dostluu, sevimeyi yle rsv
etmiler ki, ister istemez bu trden bululara varm
halkm. Sevgi, eref gsterisidir kirvelik.
M ebusluk kim biz kim, hanmm? Ne haddime
benim. Tefe gerilemeyen gtn, davula germe! diye
bir sz var. O hesap, Ahmet kulun sultan, ben ok
hayallerim, ok dlerim ya ylesini deil! Hayalmda
dmde sen varsn sade. Sana kul olmak, brahim
Peygamber gibi 7 yl, 14 yl oban durmak var!
Bir aka, bir ti benimki. Ciddiye aldn, suratma
aldn sen de. Saol, kulluundan yoksun brakma
beni, dilin daha ac, daha keskin olsun.
Kazan stmde! Daha soumad buralar. Hou
ma gidiyor gene, sl tutuyorsun beni. Bu toprak,
peygamberler topra. Kolay soumaz. Bizler de yle
kolay snmalara, at diye souyup donmalara tene
deiliz. Nerenden vuraym seni? Bu zulum neye kulu
na? yorsa, burnunu, kulan peyim.
[mza]

156

[Tarihsiz]

Canm Leylm,
Gecikmemi bala. ki haftadr yatyorum. Gece
leri ateim ykseliyor. Bir eit grip herhal. Yenerim.
alacak ey, buraya da kar dt! Hem daha zm,
pastrma kurutma gnlerinde. Ama geici olmal bu.
Kepazelik olur yoksa. Kimsenin evinde bir dal odun
yok henz.
Ben de sklmaa, skntdan patlamaa mecburum.
yle bok iler var bamda nk. Seni sevmek, ekip
alyor, kurtaryor beni. Bara bara dalara talara
vurup, seni sevmenin korkun yeterliini anlatmalym
bu aptallara.
The Four Posterin iyiliine eletiriler okudum.
Demek on para etmez! Sen iyisinin nasl olacam bilir
sin. Sade u eletirmeci ineklerinin bi boktan aktklar
yok ite. Hi deilse bu gerek bir yol daha kesinleti.
Hem ben Muhsini de ok iirme buluyorum. Allah
kahretsin, imesin de npsn herif?
Ha, mrm, Ufuklar'dan hi haber yok. Batt m
ne? Bi yol da baka bi kanaldan, doruca Vedat Beyin
kendisine sorucam. Sanrm bz yazdklarm onun
eline varmyor. Bu da bok meselelerden biri. Cieri
be para etmez yaratklar, yolunu bulmu, dergici,
ynetici ya da ahbap oluvermiler ite. Bense eyim

157

gibi doru dikine gitmekten usanmadm, uslanmadm ;

henz!
me! Nolacaksa olsun. Tanrnn ve ilkel alarn
btn karlar, buzullar, sklp gelsin. me canm!
lrm. r gibi olan neren, nen varsa per per pe
rim. Akan ya da tkanan burnun bile mesin, onu da
perim. Bir bakma ya ok ilkelim ya da kolayn bul
muum. u: Ben myorum bu k. Kazan srtm,
canm, sevdn evrenimi sarmken byle nasl rm?
Karacada klam, Esenboa ya da Etimesgutta s
sfrn altnda habire alm yrm. Koymuyor bana.
Ben bir kez yeceim, o da son olacak. dm kopa
ran ya da beni byle yarm, istemsiz, senin deyiminle
alngan, kuragan eden de bu. Sensiz edememek var
ya? te bunun aksine mecbur ya da mahkm olmak
korkusu. Biliyorum evham diyeceksin, avunduracak
sn. Ama meselem bu. Eeke belki de, seni sevmei
bile zehretmi oluyorum de mi ya? Sensiz edememek
bir dolu ak ve yaam cihan. Ya, sensiz edebilmee
mahkm eder misin beni? Biliyorum bu da namuslu
bir soru deil. Seni ykmlemek neye? Hi bu kadar
aresiz kalmamtm. Gz gre gre Allahn gnleri
geer, ben eekler gibi senden uzak, gl yzne hasret,
o tiksindiim bolar, anlamszlar gibi yaar giderim.
Hi bu kadar aresiz, hi bu kadar zulumlu...
Sen beni affet canm. zdysem, sktysam gene,
divneliime, tutkunluuma ver. Ve dalma, skl
ma, zlme sakn. me! M utlak iyidir, gzeldir
nmz. Hasretler canm. perim. Yaz, yaz, yaz ite!
Beklerem.
Kulun
[mza]
158

[Tarihsiz]

Leylim benim*,
Mektubuna nasl hasrettim bilir miydin? Giderek
ktlyorum. Atei dremediler. Bu sra bir de sz
lar peyda oldu. Srtm, bam, dilerim atlycak sanki.
kamyorum. Posta gnleri faytonla gidip kutuyu
yokluyorum sade. O da sen yazarsn diye. tekileri
taktm yok. SANRI iin affn dilerim. Bir daha
byle bok yemem. Sade aldrmazlk etme, otur tek
tek yanllklar kar, gnder. Eek gibi dzeltmeye
mecburlar. Bunu sen istemesen bile benim iin yap.
M utlak yapmalsn. Benim bu hastalm olmasa ken
dim yapardm.
Yeni hikyeni de bitirir bitirmez gnder canm.
Hatt dilersen Hsama gnder. Ama S....e selm ver
meni bile istemiyorum. Anlyor musun? Forum a ben
de yazdydm, Cahid Sdk iin. Ama s..miler a..sim
yaznn gene! Bu ....leri napmal bilmem ki? Sistemli
sabotaj yapyorlar yazlarmda. Ne var ki iyi bir ders
oldu gene. Nerde kald zppeler, airsever, Cahidsever
sahteler? dleri boklarna karr tabii. Ama ahbap
meclislerinde ilerilik, dostseverlikten de vazgemezler.
Forum bu say burada imdiden tkendi. Bu da ayr
rezalet tabii! Bunlar s..tir et de yazdklarma ne diye
*

Bu mektup Leyl Erbilin arivinde eksik olarak bulunmutur.

159

cevap vermediini anlat istersen. Bizim de cevaplayamayacamz ey olabilir mi?

Deimek bahsinde seni yalnz brakacam sanma.
Kafam dilediin hala getirebilirsin. Sade yreimi
deitiremem. Senin sevdan yreimin yadr. Bun
dan gayr ne istersen iste benden. Bitmemi bir iirimde
kesip attn trnaa - kurban olurum. diyorum. Bil
mem bir fikir verir mi bu sana. Hastala, mikroplara
senin hayalnla dayatyorum. Fizyolojik bir yap olarak
teki insanlardan bir ayrmm yok. Lkin dnya dnya
olal kimselerin benim gibi sevdiini ve sevebileceini
sanmyorum. nandm en kesin gerek bu canm.
Beni ben eden de bu. Bakaca yokum. Gliba nallar
dikicem! Hayli sarsldm. Tam sana geleyim diyodum
oysa. yi ki gelmemiim. Orada bu hal bama geleydi
seni de perian eder, zerdim.
Evlilik dertlerin, zorunluklar, grevlerin, yklen
diin nenler asl beni ldryor. ten ayrlma canm.
Hem byle daha iyi, daha haysiyetli srdrrsn
yaamam. Sanatna da bir ziyan dokunmaz. Aksine
aclk, sertlik verir. stemek bahsine gelince iinden
gelmedike kaygsz, minnetsiz olmadka deil kocan
dan, dostundan hatt kendinden bile isteme! Bizim
soyumuz, damarmz, ne bileyim, yreimiz bir baka,
bir kendine zgedir ite. Tadmz da bu ya! Ama ben
den iste hayatm. Neyim var ki senin olmadk zaten.
Ha, gururum incinir diye bir meselem yok seninle!
[mza]

160

[Tarihsiz]
Sevgili Leyl
Bir mektubun geldi. stanbul dn yazmsn,
Nezihenin adna. k msn bencileyin ne? ehir
adn yazmamsn, Silivri-stanbul-Fatih-Bandrma vs.
dolap durmu. Sonunda kim bilmise bilmi, buraya
gnderivermi mektubu. Canm dostum, durumumda
bir yenilik yok. Varsa ben bilmiyorum. Malm a bu
bizim ilere Rufaler karr!
Dn sana bir kg. kahve daha ilettim. Herhal bu
mektubumla birlik onu da alrsn. Hibir eyini le
siye tekelime almak istemem. Ve sen istesen de sana
svemem. u dnya mal ya da dnya nmeti olarak
be kahve danesi verebilmisem bu ancak bana znt
getirir. Bir yreim var ki -Omirostan miras kaldn
sanyorum - hep seninin vuracak. Sevgimi, delindivanenliimi kabul et canm. Bir nenlerim yok nk.
nallah dviz alamazsn! Sevmiyorum, uzaklara git
meni. Karanlkta kalan bebeler gibi, korkuyorum, sen
uzakken. Gitme! Ama ubata kadar neler olur, neler!
Hasretle perim seni.
Kulun
[mza]
Dergilerden ne haber?

161

31 Aralk 1956

Leylim,
Mektubunla da baladn krmaa beni. Vurmaa
beni. Bi bakma bu da gerekli. Biri gerek sana, provasz
vurasn, krasn diye. Beni setiine iyi ettin. Katla
nrm. zmem seni, yantlayp ileden karmam hi
deilse. Bak canm, her ikisine de bir saygszlm, bir
zel sevisizliim yok ama beni Saidle, Nevzatla bir
tutman gene de -aalanm a demeyeyim- sradan
biri gibi tutulma sayyorum. Bunu, SENN yapman
asl, ykar beni. Yoksa bakalar bana ulaamaz ki
aalatsnlar ya da yceltsinler.
Tm dzensizliin sulusu sen deilsin. Utanma
dan, sklmadan, salt kendine ait olmadn dn
meden nasl sylersin bunu sen? Bir sulu varsa ya
da bir sevisiz-skmtl hava varsa bu daha ok senin
evrenden sabah akam katldn biteviyelik ve kor
kun yalnzlndan. Yalnzln olsun paylamaa
uratm ve galiba biraz baardm da. Ama sen inadna
ters anlamlara vardka, bundan byle sana yazmaa
da korkarm. Bir be dakkack bile asl yaraya dokun
madn, dokundurmak istemedin. Korktun. nanszl
n da alrm diye korktun. nsan barndaki engerei
byle skp atam az. Boyuna katn benden. Hep
seni yataa atmay kurduumu, tertiplediimi sanp

162

katn. Oysa bunu deil seninle, kerhane karsyla bile

kar tarafn en az benim kadar arzu duymas halin
de yaptm biliyordun. Koca, okyanus yreklilerin
kaldrabilecei koca bir SEVDAYI, diyelim bir saatlik
et-ter-ac-di-dil-dudak alveriiyle skp atmann
mmkn olduunu nasl dnebiliyorsun hl? i
byle tuttuka da bir zme varacan ummam.
Ve korkuyorum. Korkum u: Annenin, ablann iste
dii tipte bir kadn olma yolunda hzla gidiyorsun.
Sana LMden NTIHARdan sk sk amamn asl
sebebi bu sevgilim. Sen bunu istemez, bundan tiksi
nirsin geri. Ama yaayn buna gtrmee uygun
bir eilimde. O zaman da bana lmek der. Ben
hocalk ettim Leylim. Yreksizlere, ikiyzl-iki kii
likli hastalara bile hocalk ettim. Bir muhasebe ya da
bilano meselesi olarak ele alnrsa sonu krl oldu.
Bu ara kendimde de ykntlar olmad diyemem. Ama
seni -bir l bulamyor, bir birim yaratamyorumyle tuttum, yle sevdim ki benim artlarmda pek
az adamn yaayabilecei bir hayat, frlatp atmak
riskini gze aldm. Hl da yleyim. Buna deersin
canm benim. Gelgelelim iini oyan o KORKU, o
bakalarna benzemek, o tiksindiin nenlere bulamak
korkusu, seni de beni de ykp gtrecee benzer.
Verem oluyordum, yalnzlktan geberiyordum diye
sebepler buldun bana. Belki bunlarn da bir etkisi oldu
ama asl sebep senin yaamay kolay, hi deilse en az
zahmet verici ynnden ele almak istein. O gnler,
yannda olmadm, olamadm asla affetmiycem.
Bu da benim gerek anlamyla tek ve korkun SUum
ite. Bunu da gene karm olmana, dolaysyla seninle

163

yatmak arzuma yoracaksn ama yersiz ve sama. nce

senin kurtulman, dnya adl ayvay dileince dilemen
vard ortada. Sonra da, benim arzum ya da hrsm ne
olursa olsun, sana deer, sana denk sorgusuz sualsiz,
beyninden, dlerinden, yalnzlndan taa taaklarna
kadar sevebilecein erkei araman, bulman gelirdi.
Tek sulu benim bunda da. Geberesi, kopasca bamn
arsna dtm. Sen de az samalamadn o sra. Beni
ortala kepaze etmee bile kalktn. Vay dnya ... Vay
... Beerydi gene her yaptn.
Seni seviyosam, senin yerini herkeslerden bakaca
ayrmsam diye balayan bir blm var mektubunda.
Gereksiz bunlar canm benim, gereksiz ve doyumsuz.
Beni sevmediini sylemek ne diye zer seni? Bu da
bir gerek. Sevgiyi yaratmak gerek. Bunda da bazan
tek ynl urama, verme, lm gze alma, sonu
vermiyor. ster istemez ii bir talih meselesi olarak
ben oktan kabullendim. zme, zorlama kendini. Beni
hi sevmedin. Gene de benim yanmda ve ben yokken
benim hayalimle kaldnda olduun gibi kal. rtn
melere, gstermeliklere bavurmadan, rlplak kala
bilmek arzunu gene ve sadece ben mmkn klarm. Bu
da bana gurur ve kskanlk veriyor. Seni kskanyorum
da. Ama Memedin yerine koynuna ben gireyim diye
kskanmyorum. Affet biraz acma var bu duyumda.
Seni kendimden bir para, kendi canm bildiim iin ks
kandm. Yitik sandm. Syle yittin mi? Syle! Yitebilir
misin? Bir mr bir korkun yrek dayatmas vereyim
ben, sonra da kendimi, canmdan derin sakl seni sra
dan birinin gnlk yaayna salt bir ortak bulaym?
Syle bu musun sen? lm, gebermeyi dnmeyip de

164

ne halt edeyim? Hayr, iinden yle gelmedi, bir tecr

be, bir tahlil -zl bir tahlil- yapyordun sen. Zalim.
Said, sende bir yaknlk, korkusuz, ikilsiz, aldanmasz
yatlabilecek bir kadn gryordu. Nevzatsa hi sevme
di, etine buduna, harikulade benzersiz yzne ve biraz
da ileri grnen davranlarna meyil verdi. Memleke
timde iinden bir eyler yapmak, kendini bir eylere
vermek isteyen, ama bir tarafyla bok makinesi bu
dzene bal kalan, ondan kopamayan iki entelektel
tipi bunlar. Beer ve olaandr bu da. Ben onlar kadar
okuyabilmek frsatna eremedim. Dil de bilmem. Nem
varsa ahs kabiliyet ve yrek bakalna borluyum.
imdi sana byk bir laf edeyim: ster dost, ister arka
da, ister sradan bir tan ve ister bir sevgili say. Ara da
bul bakaym benim gibisini. Ah benim karayazm. Ah
benim vurgunluum. Sana yle de, bir kadn olduunu
dnerek, hatt bunu srarla byle arzu ederek de
bakabilmemin yasa neden? Sana aslmadka, seni sk
madka, tiksindirmedike, bunun beer olmayan yn
ne? Yok istiyorsan, bunun sahiden bir kurtulu oldu
una inanyorsan, kesip ataym oram canm... Zaten
arzumca kullanam yorum ! H a, benim bir kadnm
vard, bahsetmitim, ARZU. Geldiimi duymu, haber
salm, gittim. Salmasayd da gidecektim. Yattk. Allah
kahretsin, hngr hngr alad sonunda. Kendisini
sevmiyormuum, bu yzden kendimi veremiyormuum.
Doru. Sevmiyorum deil. Ben Martin Carol da olsa
yatamam gayri. Bu bahis yeter, affet.
Evet canm sevgilim, derdim-dinim-meselem bu
ite. Ne diye derinlemesine, usuz-bucaksz-dipsiz bir
SEVDAy ikide bir Fethi Beyle falanca hanmn yahut

165

Memet Beyle sabk metresinin fizyolojik kusma-kusturma eylemi gibi ele alrsn? Niye? Niye? Hatt ve
hatt M emet Beyin halihazr hanm yla haftada u
kadar saat, kendi kendilerini bi eit aldatma, uykuya
varm ak iin zorunlu bir yorulm aya varm a eylemi ne?
Bunsuz AK olmaz da ondan! diyceksin belki. Eh
nidelim hanmm, ben sana barma ta basarm deyip
kesmemi m iydim ? Ne kad ar, ne kad ar syledim .
aresiz, kompleks haline getirmek iin elinden geleni
yapyorsun. Beni de kendini de sulu yapp kcan
sonunda. nancn bununla yitecekse, imdiden lmeyi
tercih ederim. Sen nasl inanlarn yitirebilirsin? nan,
gven, beraberlie sarlm a konusunda, zindan ve
tmarhane art ben gibi bir ykntya rnek olan, beni
kurtaran SEN! nancn yittiyse, hl nereme, neyime
yazyorsun benim? Seni seviyor, seviyor, seviyorum.
Kz, kpr, itele ve kus hatt dilersen. SEVYORUM.
Bakaca da yokum. Yahut bakaca da var isem, seni
sevdiim iin, senin yzn suyu hrmetinedir.
Sana, Ylm azn mektubunu iletiyorum. (Bir dost,
belki de tek dostum , galiba bu ocuklar sade sana
deil, her aire byle mektuplar yazyorlar dedi) diye
senin kanaatini yazmtm ona. sim vermek detim
olm adndan -send e bozuluyor bu d etim - lhan
B erki, A ttil sanp veritirm i. G aliba lhan Berk
uydurmu. ocuun yazd yok ona. Sakn bunu sana
vnm ek, alm satmak iin gnderiyorum sanma.
Mahvedersin beni. Bilirsin mektuplarm hep seninle
doldurm ak isterim. Baka neyim var bu dnyada, sen
syle sevgili? Ben de senin gzlerinden perim.
[mza]

166

1 9 5 7

4 Ocak 1957
Cehennem

Leylim Canm,
Nicesin? zledim, ardmdan kapy kapadn an
zlem yapmt canma, ar zledim seni. Hayr
mrm, Almanyaya gidemeyiine inan senin kadar
zldm. Gitseydin de zlr, geberesiye dellenirdim
belki. Bu byle ite! Seni zen, seni vuran bir nen,
bir olm azlk, beni nasl sevindirebilir? nanman,
aksz-karasz inanman istiyorum buna. Her demo
lu kadar deil belki, fakat en peygamber, en fedai,
en kendini aanlar kadar bende de bencillik, kar
igds var elbet. Evet doru dediin, domuz beni!
bekleyen, uman, seni dnen beni! Ama bunu seni
zmek, seni ykmak, seni tekilerle bir tutmak paha
sna yapamam asla. Geberirim de gene yapamam. Sen
bende namusa, yree, gerek ve yzde yz yaayan
bir haysiyete kartn. Daha dorusu bunlara yeni ve
asl bir anlam verdin bende. Seni gzel seni! nat
seni! Kei yavrusu seni! ekirgem seni! Hep srayan
ekirgem. Hep sra e mi? Hi dme canm. Sam
kzla boya. Rakn yudumla, ykn ak. Yaaman,
var olmandr beni tutan. Sana Krt yeili, filizimsi bir
yeil ynl buldum. Daha dorusu adam gnderdim,
getirttim! En iyisi olacak elbet benim alabileceim,
169

sana alabileceim. Efltun ve ak kahverengileri de "

var, sevmedim, hem onlar rk olur. Unuttuun,
terklediin yeiPi sevmeni istiyorum. Bir de al kuak
donanrsn onun stne. Bulabilirsem ben gndereyim
onu da. Sade pilot ansz hastaland. Gribe yakalanm.
Gittim grdm. Ben grip geirmitim mapusta. 28 gn
baygn yatmtm gya! Gene de bulat bana. imdi j
ty dalar gibi bir kar dyor. Ovamz kar altnda, j
Dilerse kar yerine kor yasn, Yeilini ileteceim sana.
ansl olduuna inan, 5 metrelik para imknszd bu
ite. Hep 4 metrelik olur. Seninki 5 metre canm. nce
scak suya bir batrrsn, ektii kadar eker. Sonra
tler, bikiye geersin. Unutma, mutlak suya al!
Aksi halde hi kirletmemen gerekir. Evet, bu hafta
herifi diriltir, gnderirim sana yeilini. Ulan, akndan
kebap olduuma yanmam, bir de grip oldum be! Sal
nezleni de Ahmetine! Gelen, senden gelsin yeter ki! Az
mutluluk mu, bulunur eref mi seni sevmek?
Gzlerinden perim canm.
Sevda,sevda,sevd, sevda.
Kulun
[mza]

170

8 Ocak 1957
Cehennem

Leylim,
Korkun bir k bu. Kar diz boyu. Donmu, pusuda
bir kar. Havada sis, havada cam tozu gibi pis ve yap
kan bir nem. Adamakll da gribim var. Kendimi salveremem! Bilirim, bu da bir dman. Doa, u ncesiz
ve sonrasz dmanmz... Kendimi salversem hesabm
tamam! Sen, nce sen, sadece sen kurtaryorsun beni.
Sana yr, sana kul olabilmenin ne mene zorlu ve yce
bir yn var bir ben bilirim. Tapnmaa deer ban
iin ve kesenkes mert olan yaantm iin yemin edeyim
diyorum ama aramzda buna lzm yok diyceksin.
Evet canm uyankken arasz her lhza beynimde, yre
imde ve yalnzlmdasn. Uykularmdaysa ryalarm
salt sana adanm. Psikanalistliin tutmasn gene! Ama
yaadmdan daha kesin bir gerek bu; ryalarmda
senden ve enle ilgili nenlerden gayr hibir nen yok.
Bunu da ben kendim kurmu, dzenlemi olamam ya!
Ryalarmda da gene kulun, biricik sevdalmn. En
gzel ve en alacak yn de bu galiba. Hani byle
uurlu rya nasl olur? deme. nan bana. Rya geri,
beraberiz ya da yanndaym, seviyor, dvyor, tar
tyoruz. Aslnda da ok rya olan yzn, btn
znellii, benzersiz ayrntlaryla uykularm a hayat

171

veriyor. Seviyor ve hi kesileceini sanmyorum bu

ryalarn. Sen ne dersin buna?
Bilirim seninin birka dakikalk analitik bir dn
me meselesi bu. zer atarsn. i ya da ii neyse,
d de o olur insann diye bir de kesinlie varrsn.
Oysa, bunlar yazmaa enmediime gre bu halim
den sevin ya da mutuluk duyman istiyorum herhal.
Adsz, bellisiz, ansz bastran arzular, kaplm alar
vardr. Bu benimki de byle bir istem. Ama sen hep
acmaya, iradesizlie yorarsn da arada bir tartma
bels daha yaratm olmayaym diye sana sylemek
de istemiyordum.
Bu kadar mmknsz, aresizi, dnya, dnya
olal byle benzersiz ve tek olan, grlm m ki
sevdmn? Gene de bildiin ve belki de atn halde,
sklyor, usanyorsun, sevdiimi sylememden. Beni
vurduun ve galiba lm yaralar atn ynm de bu
ite. Bense anlatmak, kafana, yreine, derinin altn
da dolaan asl lmsz rzgrna ilemek istiyorum:
yle seviyorum ki stne yr sevemem. yle seviyo
rum ki senden gayri hibir nen, hibir kavram olamaz,
tutamaz beni. Seni, bugne dek sevdiim, i-dert edin
diim, hibir kimseye, hibir dnceye benzetemem.
Seni, senden gayr hibir nenle lemem, mukayese
edemem ve sana yalan syleyemem. Seni, sana ramen
hibir eyleme zorlayamam. Arzum ne olursa olsun,
dilerse ecele derman olsun, seni, salt kendim iin, senin
-diyelim istemeyerek katldn- yreinde yaam a
yan bir duyuya gtremem. Yenilgiyi nceden kabul
etmi sayma beni. Yaratmada yenilgi olamaz. Yara
tlan olmadka yaratandan bahsedilemez nk!

172

Burada o mthi karanlk gelip uracma oturuyor.

Utanyorum. Seni sevebilmek yetisindeyim. Utancm,
karamsarlktan utancm, bundan canm. (imdi sras
gelmiken syleyeyim, senden izin istiyorum, lmek
iin.) Ama bu sana dpedz saygszlk, affet. Asln
da bunu daha bir sona, kitabmzdan ve pek yakn
olmas gereken nisbeten iyi gnlerden sonraya, ama
hemen sonraya! brakmm. Bunda da bi gzel, bi
doyulmaz tat var ki senden gelir yalm. Seninle dolu,
seninle acl, seninle aylmayasya sarho, lmeliyim.
Yahut bitiim, sonum byle olmal.
Sen gene yazmam akta, umursamamakta, tnmam akta ve lhavle demekte devam et. Sahi, ille
istiyorsan ve sana bir hayr olacaksa, sence gerek
se, bundan byle H YAZMAYAYIM. Biliyorum
MKNSIZ bu. Ama doaya da Tanrya da, milyarla
yaayan, milyarlarca len insanoullarna gre de bu
imdiki yaantm, sevdn da imknsz.
Bir imknsz srp gidebiliyorum. Onu da gze
alrm canm. Yeter ki sana bir hayr dokunsun. Zorla
beni sevmeni, bana acman istemediim gibi; gene
zorla bana katlanm an da istemiyorum. Anlaman,
duyman umarm canm.
Ynln aldn m? lettim. Bir aksilik olm a
dysa aldn sanrm . Kulunun fukaralna ver ve
ltfen kabul et. Kabul edeceine hem de sevinle hem
de minnetsiz kuanacana inanmasam iletmezdim
zaten... Hayat bir tarafyla ne kadar rezil; son iki hafta
iinde 13 + 5 + 8 = 26 delikanl ldrld, bu ite.
Ama bunlar zmesin seni. Ekmek uruna lyorlar.
Yoksa sen scak, sen yumuak giyinesin diye deil.

173

Senin scak durman, senin esenliin, senin mutluluun

salt benim meselemdir ve imnla, yrekle sylyorum:
SALT BENM MESELEM. karsz, tepeden trnaa
gerek, pervasz hem. Gzlerini perim, yahut bir halt
edemem!
Kulun
[mza]

174

15 Ocak 1957

Leylim,
M ektubunu geri gndermemi bala. A nlay
gstereceini umarm. Drt sayfalk hakaretine cevap
vermee ne elim varr ne de yreim.
Sade akln kurcalayan, sama kanlarnn bir ksm
n dzeltmek isterim. Dzeltebilirsem sevin duyucam.
1. Gstermelik ya da gsterici bir huyum, ei
limim hi olmad. Olamaz da.
2. lle de hakaret etmek zorundaysan, buna beni
semen yanl olur. evrende olsun, hayatn boyunca
olsun buna hak kazananlar ok elbet! Ama tandn
btn erkekler (!) iinde sraya girsem, aalanmam,
alay edilmem iin, en sonuncu olmam gerekir.
3. Deinmemizi kesmek niyetinde, zorundaysan
bunu sana yakacak bir ekilde yapabilirsin. Seni
kuruntulardan kurtarmak iin katlanmayacam bir
ac olamaz. stiyorsan nen varsa bende hepsini geri
vereyim.
4. Mektuplarm inadna sdan almana, o canm
zekndan beklenmeyecek bir umursamazlk gsterme
ne kahroluyorum. Daha ne kadar kendinden kaacak
sn? Resmine senden -ok sevdiim- bir drtlk yaz
dm. imden yle geldi. Seni gene seninle anlataym
dedim. Bundan gayr bir dncem yoktu. Ve tutup
sana gnderdim. ok sevdiini sylediin Sait gibi
175

meyhanelerde una buna gsterip caka satmadm. Ama

Sait, okul gezilerinde, edebiyat matinelerinde kzlarla
ektirdii resimlerle de vnrd! Onu kmayamam,
mayas yleydi. Ben beer derken, daha ok evre
den edinilen alkanlklar anlatmak isterim.
5. Namusluca yaz... deyiin de bi tuhaf! Sanki
hayatmda namusluca gemeyen, yaanmayan bir
an varm gibi. Anlataym ya, bu bayat bir nen. Daha
nce anlamtk bu konuda. Mektuplarm Haydara
gstermen ya da ona, sana neler yazdm sylemen
meselesi. Bu konuda dnme canm.
6. Geri gnderdiim bu mektubundan da anlala
ca gibi, senin ne beni ne de iirimi sevecein, tuta
can yok. Bu ynden, ne yaptm, ne ziftlendiimi,
ne yazdm sorman salt bir nezaket ya da sayfa dol
durmak meselesi olarak alyorum. Ve byle olunca da
cevap veresim gelmez.
7. Gzlerinin rahatszlna -k ah ro la ym - ok
zldm. Gerekirse kendi gzlerimi sana vermekten
asla ekinmeyeceime, bundan bahtiyarlk duyaca
ma inan canm ve ltfen bu halimi bir 16 ya kaprisi
sayma, inadna dejenere etmek huyundan vazge.
8. Kuman parasn diye samalamaktan utan
malsn. Kocann kazancnn yerinde oluu, bana haka
ret etmene, ufack anlar bol keseden sadaka ya da
cretle deme isteine gtrecek miydi seni? Belki
-y a da korkarm - son defa gzlerinden pyorum.
Sade, mezara kadar gtreceim tek sevdsn. Bunu
unutmaman istiyorum.
Senin
[mza]
176

27 Ocak 1957

Canm Leylim,
Yantn, son mektubuma yantn, bekliyordum.
Bekliycem de. Korkarm telefon ediime de kzdn.
Sanrm u sralar vurduum baboluk, nedensizlik
halini sen de sevmiyorsun. Ama inadn, bir gurur, bir
kendine yedirmezlik tutkusuna gtrdnn farkndasn. Buysa seni ve beni ykma gtrr. Seni ve beni
sade. lm hasretle deilse de muhakemeyle isteyi
imin sebebi bu. Kararl, kesinsen syle de ben iimi
bitireyim. Boktan dnler diye dnmeden, anla
ytan inadna kaarsan bana zulmetmi olursun. Sana
vurulmusam, beynimin, yreimin ve etimin srp
gittii trkde senin adn, senin -doyulmas imknsz- gzel tadm bulmusam, bunda ikimizin ya da iki
mizden birinin, ayp olan, yersiz olan, tabu olan yn
ne? Ltfen beni bu konuda ikna etmeni istiyorum.
Varsa byle bir ynmz, beraberce onaralm ya da
gerekiyorsa ben kendimi yakaym. Sen yle yanl bir
izekten tutuyorsun ki ii ister istemez lmden gayr
arem kalm yor benim. rnein lks diyorsun,
ar diyorsun, sana tutkunluumu, sana kul, sana
yr oluumu bana, byklme, kahramanlma,
o canm geleceime yaktramyorsun. Oysa byle
tutulacak, daha da ilenecek iyi ya da deerli nitelikle177

rim varsa benim (Neredeyse beni de inandrcan!) buna

sen de ortak, sen de emeki olduun zaman nem veri
rim ben. Kendini ne diye hep bir kenara atyorsun. Salt
beni yle kurmak, ylece seyretmek ne kadar doru?
Zek, yrek ve sevd yetisi bakmndan, tandm,
beraber dvtm, duyduum, okuduum, yzlerini
hi grmeden cancier olduum kimselerin HEPSN
DEN STN olan sen, daha nice bir kendinde yetisizlik, (s..tirici kar koca deinmelerinin olaan sonucu)
eziklik, ykmlar vehmedeceksin? Bunlar haydi haydi
be dakikada silkip atmak seninin iten bile deilken!
Sana tam, eksiksiz mutluluk mu vaat ediyorum? Bylesi bir dnyada buna yzde yz EVET demeyi ister
dim. Ama yzde doksan evet diyebilirim. Bu, herifini
brak ya da al bohan d ardma gidelim! demek
deildir. Bunlarsz da -sence artsa- bir zme varrz
enlen sevgilim. Duymamay, istememeyi, gln aln
dan eliin mavisine dek hayatn her kertesinde en
leylim en gzel solunuyu (alatdan buldum bunu!),
solunmamay anlamyorum. nadn niye canm? Bana
satr satr yantla bunlar. M utlak yantla. stersen bir
de alaturka sorum ykleyeyim sana, yantlamazsan
lrm.
Bir de u iir hakknda fikrini akla. Ben phe
deyim nk, bu yzden tam bitireceim sra, takld.
Senin zevkine brakyorum, nasl istersen yle olacak.
(Leylim leylim dnyamzn yars
al-yeil bahar
Yars kar ikene

178

(
*

y/.
ye*.'/ Jfo. i,a
A aertL .^

Mapusanede eme
Yandan akar kene

........)

Kar ikeneyi kar olanda ve sonraki uyaklar da

ona gre akar olanda, sarar olanda vs. diye dei
tireyim mi yoksa olduu gibi brakaym m? Uzun,
destan gibi bir iir bu, tamamn yazmadan olmaz ama
bu dediim bahsin stesinden gelirsin sen. abucak
yantla da iiri yetitireyim sana. Gelip kendi azm
dan sana okumay ne kadar isterdim! Geleyim mi ha?
Seviyorum bu iiri. Hepsinden gzel oldu. Sana al
yor. Tadyla, havasyla, sana. yle msralar, blmler
var ki -megalomani olm asn!- evrime, insanolunun
korkun hzna ramen, benden gayrisi yazamycak.
Meer sen yazasn. Ona diyeceim yok.
Hasretle, akla perim canm. Ynln eline vard
m? Merak ediyorum. Vardysa beendin mi? Tabii sen
zengin karssn, senin pek lyn deil ama sevdiim,
kapldm gzel nenlerin, gzel giysilerin hepsini sana
almak gelir iimden. siz, meteliksiz, bam belday
179

ken de bu byle ite. Bana darlma canm, elimde olsa

en derin, en karanlk, en zincirlenmi arzularn tek tek
yerine getirirdim. Getireceim, getirmeliyim.
Haydi yaz bana.
Kulun
[mza]

180

[Tarihsiz]

Sevgili Canm,
Mektubunu almyaydm ldracaktm. Sana, git
tike daha vuruluyorum. Sonum bu gidile korkun.
Senden her mektup alm da deta devleiyorum.
Kudretim sonsuzlayor. Maalesef durumum hakknda
kesin bir bilgi edinemedim. Ama ii salladklarna gre
hafif bir ceza verileceini tahmin ediyorum. Herhal
bu nmzdeki hafta sonuna gelip fermanm elime
verirler. Hibir korkum yok gayr. Yendim. Seni d
nebilmenin bykl ve tad, hibir zulma, hibir
lme ba emez. eninim... Bakaca yokum. Forum.
iin ok iyi ettin. nallah yaynlarlar. Sahiden saygm
bykt onlara. Ama aldanabilirim de! Sen demek
Bozokun ne p... olduunu bilmiyorsun? Yaynlamaz
elbette! Salime gelince, merhaba etmene bile gnlm
raz deil. Sakn ha!
Oktay, airler Yapranda ben benzettim. Oku
dun mu bilmem. t yese kudurur yazdklarm. Ama
anlayana tabii! Ha, baka bir dergide bana cevap verir
se bildir canm. nk buraya sadece Yeditepe ve Var
lk geliyor. Gayr memursun. Bo vaktin ok demektir!
Bana hi deilse her uak gn yaz mrm. in hayrl
uurlu olsun. imdilik bir skntm yok. Olursa yaza
rm. Senden zge kimim var ki benim bu namussuz
181

evrende? Sahiden, celsunlu -yiit, pervasz- bir kzsn.

Sana yr olmaa alacam. Sana lyk, sana denk
olabilmek... te ben, benim dnyadaki fonksiyonum.
Leylim - Leylim... Ha, C.... S....la zel bir anlamazl
n yoksa takmaa demez. Biarenin, hastann biri
o. S..tir et gitsin. Ho ii bu benim lmle ele alnca
takacan hibir deer yok edebiyatmzda. Ama
baz mecbur ediyorlar insan. M eydan bo bulmular,
bilgi bilgi savurup duruyorlar. Bilmem ne szn
duyduklarnda korkudan klot deitirmek zorunda
kalanlar, bakyorum ileri, inklp gibi szleri
azlarndan drm yorlar. Benim yediim sopa
nn binde birini yeselerdi beyler bugn resmen faist
kesilirlerdi oysa. Bu iler byle canm. Kimi parsacs,
davulcusudur bu iin, kimi de fedasi, adsz kahram a
n... Seni per, per, per, perim.
r

T**-

c/ZarOtr*l

t*/ + .

c t

...

Tam bo yan bu diyorum celldn.

Tam bam cehennem gibi gzelken.
Aklm a dyorsun.
Ellerim ark...

Senin

182

*>

i i i i M3I Ha1 3
oI s3
N -H 3
a

H * 0 3 t- ' H
3 H

-H

a j 3o 3h 3 S3 ^ -o CO 3 H
H H C
3 Oo
k>H
X> -ria H3H
.q
3
+
*
3
o
TJ>H
P 3 ^ > > 0 3 3 N ' H
T3 H:34 OHT>3>T

3
! fi3 S:Ofl ^ , 30) J2>
3?
h
b
y i*)<HM& ^ 3 3

.._a- .

7 .2 .1 9 5 7

W 3 H :0 o
J H H J
S
3

O
H
- HV
W
tXi
a^ oa
vn
<31$
fat f3
-H

-H
5
H N C

>
>> X
3 3 S3
CO Pm <

a
3
ri

3 a H
f
. .
O >>O -H
d
-H
id ri U U
t+ 3 >>-H
a) CQ 3 a
a A > J 'J > T3

>J >5 O
H
05-H
J3 3
t
>^o4+
a><.y
t t*
.
N
h t
|>> ,
S ft* i-d
X 3
X :3
3 ' 3 C +5 H N ^
t o :3
>jkhd
3^
r
H

O :3 .^3 O H 3
P , .O 3

* rl
3
>
4 -oS3 :0a -O3 oH;>> P-S3 cSCt* >sr U*
a
H A
H
33
S
t
)
H
+J
'H
k G H rH 10 H 2> 3 O .*CD
r-{3 HR H O HO HT3
(>
H
$K
yT
1J)
T3 M H
3 . 3
S3 H
H
O - 3 -H S
N H 3
3 S -P -H
ri ~ry >i H
3 y O
S3 3 3 S3 H H >> a
a
3
>-H O 3 3 >> K -H 2
e s 4
H H P t* t
4
s a H H :3 a
H H ^ S3 H O S3 a
S
S3 tO 3 >s a
N - :o >> 3 S 3

a
-p H
S3 'Pt S3 N M- H 3 T3
si

^4 h o -h >

a
H H
fcj
?>
s
W
>
h

H
a 3 h g a a S3a
B^fiS^S-WS^

183

27 Mart 1957

Leylim Canm,
Mektubuna atm. Beklemiyordum nk. Hak
szla kar nice dellendiimi bilirsin. Senin, hele
senin, bana kar haksz yollar tutacan nasl hayal
ederdim?
Sana gzel bir anta getirmitim. ki aydr gnder
mei yediremiyordum kendime. Sebebi de senin bunu,
yazmay salamak iin bahane sayacan sans. O
hale koydun beni. Hergele!
zmire gidiin, gidi haberin, sarst beni. Bu hep
byle mi gider bilmem. Seninle ilgili her haber yrei
mi hoplatr.
M utlu deilsin. Yalan da beceremeyecek kadar
yiitsin, duyarlsn. Bir iine yaramadm imdiye dein.
Hep yannda, yaknnda olmay ne kadar istediimi
de bilirsin. Ama bu nce kocana, ondan da bulaarak
sana sknt getiriyor. Geri bu skntya beni de kat
mak zorundayz. Ne var ki kendi ynmden arada sen
olduka dayanrm ben.
Biz daha ktayz. zmire gitmeden seni bir kez
daha grmek arzusuyla deliriyorum. Belki bugnler
gelirim. Belki deil, nolursa olsun, gelirim. Mektup
yazma canm. Elime varmaz.
Gzlerinden hasretle perim. Memede sevgiler.
[mza]
184

[Tarihsiz]

Leylim, yar canm.

Eve gelmeden gidip mektubunu aldm. Ne kadar
anssz adam olduumu bir kez daha anladm. Ne
olurdu o namussuz odac mektubu bir gn ge atma
sayd! Ama birinci cgarasndan gnde soudu
una gre, benim burada bu gecikme ii iin hayf
lanmam da bouna! Mektupta yazdna, anlattna,
orada yz yze iken ne diye hi dokunmadn, dokundurtmadn? Bu kadar baarl maske kullanamazsn
(Bu deyim iin beni affet, dilersen sv). Sevilmenin,
hele enince sevilmenin, dellenesi, geberesi gzellii
ni bilmez deilim... Ama sen de biliyorsun, buna hi
cesaretim olmad benim. Belki de atavik bir alt-duyu
kalnts. M aara devrinden kalma bir erkeksilik. Bi
eit bozum olmak ihtimalini nlemek zre konulan
(kadndan sevgi dilenilmez, istenmez, kadn alnr vs.)
slogan. Bense, gene skmayaym, gna getirmeyeyim,
salt sevdim. tesini dnmedim, dnemedim Ley
lim. Bir kez daha dinle, kafam da, yreim de senin
uruna canm. Ve nolursun bunu ar bulma. Hele
bunu her kiilere bol keseden ihsanlar datma ek
linde asla dnme. Yzne kar, e dost (!), ellem
iinde de syledim bunu: Seni hibir dost, byk,
kk, yat, hibir sevdiim, hibir tuttuumla bir
tutamam. Bunu yaparsam, namussuz, alak sayarm
kendimi.
185

Yaammn a canm deyimine lyk olmasn ne

kadar isterdim Leyl. Asl sen, bol keseden vermi
oluyorsun bu deyiminle. Yaamm, hele bundan byle,
zntl, melnkolik, aulu canm. Ne korkun ie
dtm of! Seni zorlayamam, istemediin, sevmedi
in beraberlie, aka aramam, kendin de ne tek
banayken, ne de m ilyarla insanolunun bir-yrek,
bir-dilek, ard trkdeyken, bu yarmlm, bu
lmden gayr aresi olmayan vurgunluumu duymamazlktan gelemem. Bunu beer bir hal sayman
isterim. Dorusu da budur canm.
Bir de bi dnn dzeltmek isterim: Sana kullu
umu, air olma kaprisine verip, iki de bir sana bu
lzm, lzm dedin. Orada, ellem iinde, dzelteme
dim. Eer meseleyi salt byle alyosan, acma ig
dsne bal bir sempati demeyeyim de bir hogrr
le saplanm olursun. Sanrm byle olman sen de
istemezsin. Sonra ii kolayndan alp, Oyun bunlarn
hepsi Ahmedim deyip, zmsz, ynsz brakman
da yanl canm. Yanl deyimini hafifseme Leylim,
azplar, yeri bellisiz (adsz ve kayp) i yaralar, hep bu
yanllardan.
Oradayken sana saygszlm ya da saygszlk ba
langc saylacak yeltenilerim oldu mu canm? imdilik
bunlar dnebilecek, doru bir zme varacak yeti
de deilim. Eer olduysa, olmusa, affet, affet, affet...
Kimselerin evinde bir lokma yemezdim Leylim.
Arkada olsun, dost olsun, bu huyumdan illallah
demitir. A lnganlklar ok bi eit gurur, minnet
etmemek, alktan szlp gitmek bahasna da olsa,
tuzuna paym katmadm bir sofraya oturmamak

186

tutkum var. Sende byle olmad canm. Hibir rahat

szlk duymadan oturdum sofrana, yan bana hem
de! Senin tekilerle bir tutulamayacana bir delil say
bunu istersen. Uyurken azap ektiimi inkr gelemem.
Bu konuda da senin yanl bir kann belirtmek
isterim: Sandn gibi kskan ya da geri bir adam hi
olmam, hi olmazdm. Gzmn nnde kocan da
olsa birinin koynuna girmen ya da ban dizine yatr
man sevindirmeli miydi beni? Bana kalrsa bilhassa,
bendeki tutkuyu krmak, beni bir ynmden -en zayf
ynmden- ykmak testleriydi bunlar. phesiz byle
de olsa bu sebepten seni knayamam canm. Beride
bir de senin beni alkoymann, misafir etmenin, dost
grntl dmanlarca dedikodulara, una buna sebep
olacam dndke daha bir ldrasya seviyorum
seni. Hi yenilmeyeceiz, takm ayacaz. Srlara,
kurbaa beyinli salon heriflerine, namussuza, yaa
mayana, kahpe yalana -sen istersen o d a- tkrp
geeceiz.
Sana, trende gelirken kurduum birka iirin iskele
tini mi vereyim bilmem? En iyisi onlardan birer ikier
msra alaym buraya. lmcl, doyamam, krgn bir
havada oluumu bala. Naz ya da serzeni yapmyo
rum: Buna biraz da sen sebepsin mrm.

.. ( A___
.y /
fA. >*- - i*.

'' '
-

iy i

187

j\/f <U^%
&'''/*<*-*Cl <*svLL>.a /

Cu**

/>,<* af i -. / ytiir.n ct, ,/v

vrisM ;J '
;rJutL*
(C? & * e <= o _ y > a y ^ ,

lif.

'fa g

^jL t> ^J.' IL

___*

t*.

/^,4^.Za( aou^
$e.(*.n>t *. Pufa^,
>*r Ct^atra* s*.
r a
;

i s trjtt*v*s;*
T

at*,,

/*,* ku^/ar .

,=.< ^f4i

b&r* t arC*. t

. <7a_
/ O* _

--------o ^ . _

/ o ,

L ^

J,v>.-.

sff: i.., o -.Vb4 .

^erbtrr f

>r yC

i 'j dj.

'tKjat f k y in. >foLSjb /'*t

jJU'P t " P ' b t*4l/ <*>1i k^of*-^ . ifc*r msii ' V tui

<^M* - M a-^sde <

c t.

JIU.. *

' ff ttLLz* bor

>O'Ccr.

'( ~ * .

or-'lojc -

t*Ux ia u i^ 0Jt

t * fit k>r j Q.y' Y * ' oix^ ' " * ? ' * * ^ *

. A/.

Canm benim taslak tabii bunlar. Yorulm azsan,

seversen, beraberce yazalm. Tamamla beni. iirimde
olsun tamamla.
G ayrik birbirimizden sakl bir ynmz yok. Bu
sebep, rahat, duyduun, tasarlayabildiin, dledi
in gibi anlat bana kendini. K orkm a, zmem seni.
Memede de bir teekkr borluyum galiba. Ne de olsa
eve o da ortak. Ama ben sana geldim. Neyse bildiin,
istediin gibi yap.
Rzgr yarandan, meinden, yalanc topuzlu san
dan perim canm. Bekletme.
[mza]

189

1 9 5 9

V
XM-rta 4*jraanmx
Ot>*t K u; &
'>r fcrfc fil, k>r* stet
Imym'.ma, ke:>m\S

Unuui

Vfc*Uk< m
KurfUnUr: a u m iiin aSHtt
kaa

rx-i-!ylr liii.mjni yh*r n'n4a

Alr yareftm-

akmyk yr.tu
*!*!>

lrMti:n

Tawi to* v*o hti itmm w**!,

um jevu.h
L eyi; Uytum 4 ts> w u cn y r ;

A-yc*<J sft*r

Yan kur atovu

i>wW'JtnkanUj c*nt**.ss^bb

O
b*yvtiU&M<*? ttgen*
K\~:imxm khfrrrit, v kro as Jssralxr

V* ote yangw-tlcr

fl *Mwt k tn k u w kar

T.fta Hta^uR cetseanrm gsi gUj*p*ea

Afclneft ajayomur;
IT.cn ank

R
itois bRRCafttr
Kfiri hnr*r kar raw San hobi

Ve i r a J^i^an o e* *v*eu
O ^ y p IrmgiV jm a-

t'.iU
BJto
d*miaot TSnuKa

21 Mart 1959

Leylim Canm,
Mektubunu hemen yantlam ay ok isterdim. Ne
var ki bam beldayd. stelik bana verdiin ii iyi
kt bir sona erdirmeden yazmak da gelmedi iim
den. Tahmin edebilecein belirli evrelerin ve kiilerin
btn edepsizlik ve kalleliine ramen srgn iini iyi
saylacak bir sona vardrdm. Karar dn kt. Burada
kalyorum. KRPni de bugn ele geirdim. Yerden
ge hakkn var kfretmekte. Tanmyordum o ev
reyi, sayende heriflerle merref olduk. Pek gzm
tutmad. Ancak hikyenin bir sayfas eksik. Bala
gzelim, gene aslacam bulup verirlerse ne l, ver
mezlerse bu kadarlyla yetin, itlerle uraacak gcm
kalmam.
Dedikodu yapm olmayaym ya, muhterem arka
dalarn seni kocandan boadlar, ne boamas hatt
bir yabancya metres edip terki diyar da ettirdiler! Ne
desem bo, o herifleri gene de ho tutar, evinde konuk
eder, arlarsn. Hikyeni istediim zat da yekten senin
homoseksel olduunu anlatmaya kalkt. Tersledim.
Tanr msnz? diye sorunca Yooo, en yaknlarn
dan yle duyuyorum dedi. En yaknlarn, gzelim!
Kim bilecek, benden daha yaknn olamayacan?
193

M ektup yazmayma alnm gibisin. Bu duygunda

iten olduuna inanabilsem sevinir, kvanr, sonra da
kanl katiller gibi ocana der, balaman isterdim.
Balkona frlatlm olan bir mektubumdan bahsedi
yorsun. Kim frlatm bilmiyorum. Postac m, yoksa
evden biri mi? Neyse, cann pek skkn belli. Hikyeni,
o bitip tkenmez kendi kendini yemeni, kanksadm
dellenm elerini, tu ta ra k la rn okudum . Sevemedim.
Sonu belki sevdirirdi. O da yok.
Yazar msn bilmiyorum? Yazm ayacan sanyo
rum ya gene de soruyorum. Yazarsan sevinirim. LEY
LM LEYLM yaynland. (iirimizin Cum huriyeti
- YENLER cilt 2) diye bir antoloji kt. Bulursan al.
Kel kafam la bir de resim oturtm ular. Ama iirlerin
padiahm da koymular. ayr iir daha var. Sevdi
in iirler civanm... Geen ylbanda stanbuldaydm.
G nerle, A yhanla (Bambino) bir gece geirdik. Bir
lem... Ayhan imdi burada. O huyunu terklemi
szde. Pek iyi eyler s ylem iyo rla r hakknda. Ne
yapsn fukara? Aytek de bildiin mesleini epey geli
tirmi, byk dmenler evirmek sevdasnda. Konu
m uyorum onunla. Sana saygszlk edenlerin cmlesini
irenmeden anam yorum ... M em ede selm ederim.
perim seni canm. Emrin olursa, esirgeme e mi?
[mza]

194

...
e.s> nJ#>',

*
fcae.lt*.

k & A JL ~ 4 u /o U x< jl& . -M *U

Ve.

keUuOL rrM *U rirtU A. d /f fe r /* Cifi

fca.ra.cbr /.puturt (/a/ftp/rt .x c e , . ,

T c /e t . Q.h O-ifirir

bayou*

k/-i/>e. .

,%<x/t/c/'l #cui/ets',

/'fn/e t

S t*. SUs- r </tr/cr >r>^ t/tt/stf2 /f ay,y} .

5**/&<" M > u / - / e t r ^ s n
, / " X / 7 fbc/'tc/at i>Sr- \e~teK
/*
*
^
t. A & r j t r J > e r > s > ; m e t r ^ t / t r / ^ C M . . . .

D&

ar/a t*r-etr*t

f//jp//' <trar-a*n .
/rJ.-I f ! -afi/rSrt r&ZfSSt
%0r i/ tyaxrft

/}e/f> ate f
CkstOtUct-n c tn f"**

3 //v a ru / U.^typuti, fSfr

4t>V

p e c * pKrSCtn*/ kstburfttteit t f

j(tz. k k m

f)6 Jta/ ey ferm i

Z / iy / r t
//#rSr>

J>e

,
JVSc/it, fArtfrrl

/t * t /

S /U r /* t/e/i,
cfly

ae&trf>o<

...

&*/

e , y > 'f /S l & r a f o

/Jit ftf>i f>M3./y~ /." P * r / '

M *-vi d < * y * r ' t

S e .//t* ', o/a. ?

Vttrsnof ^

4t*t/r/ertn
(/ / > s> u

k **yn

yOfirZ

p tr / y j

<a *

^'/jpesS t

S tr/rt .

U / / e/ ; / f ///i*

Ktl-f ayrJU* snr&re/,^ /tA e &ti. S*A/' T*' .

pe/mtM i :^ t r /o r /n .

/) >e.y sn /<*.*

//Ctsjy' X-Asrs *1 ,-r*f//rrt*

S&f'drei *v>&//&**/1
// /y * * > e /e t P

..

//ar4/4*//f

elu j

C M 't
J3tr~ < jp < S f* ? a rl
( S t f t o f i/ s /e ^

u j/c t^ f r * y * / r

A J tr > tr > m / y i f t 9
b u ,1 / r (9/ r e t n s * t f j / e / o .

<& m?, tdj/a Atr^^r^

3 e , y / f / / A a tr& m
A /a s p , 'a 4 ^3 * r tS *

.
J r e e - e * '' t

S e t t i/ , A a * t ei r - s '
y er*-,s * t/ tx

9 ___ j-

Nasl, Leyl? K aram sevdin mi? Bunda dier iir

lerimde bulunmayan, bir hayli yeni deyi ve imajlar
var. Stl barut, dme yaplrken kullanlan bir
boyadr. St ve barut kartrlarak yaplr. Bunun gibi,
daha sana yabanc gelen sfat ya da deyimler varsa, yaz
da sor. Kara imaj beni bir hayli baskya almt. Bu
iirde onu bol-bol, sebil, kullandm. Bilmem tekrarlar
batyor mu? Bu hususu yaz, e mi.
Sana bir ufak iir daha! U zunlarn yazabilecek
halde deilim, affet. Ve bunun ad yok, vard ama
iptal ettim. Yeni bir ad koyacamdan eskisinin hkm
yoktur!

196

X/?{**-c"7 ytt/tf

a/.

M * * ! t/e y e s / / .
k e ttr c / s l,
k r ia / / ,

_,

/ & * '/ tr t t * /

-e r t-O

'/ '/ /

tyiittro/s** aet/etr/' t* A/>*

f?ea.A i-'s>{/e ?.'/**&
i/a/nrS/, y
o 'x / e r J r tfZ -Q

/ a / -1 <* -

>

A / iI/ 0 r*: J .

petSfr/r* &/*/: ?
*Tcr >& er s>a/-/ &$., </*//,
* C a f / / 9 e>yro

A /e c / ^ j p / .

Oit/ tt a/a mai/ -' Aaf/W a x. c ^

jjt/s-</*>/</&&z fifiij,
JSfl/^ a/"' . . .
S x /* r ; * a * .
& t*

'

t y / y f '* * ' .
.

fjz/erW * **"*<*-.
f*rp exst/
C*~>r~>"> f ;* / * '' * /*

&/' C " " S*t'n

A~ c/ ep / s***/~ '* a ~ - ' f c * / *

S,//?<* ee//^

- -

pZ./*r,S* a/*r~, M f
$ / J * T / ,

* v,
,

:
, / _

ft/er/*> /t* ?
# * / e~ * , +~ /** //' - ' V * '* * * *tU*

(ff*,

1*A - #**.
A - * - *'* *** * *
s*/*/L,

, i y/-a .

Ha, bak, bu iirleri ahlki mecburiyetlerinin kana

lna almaman rica ederim. M ademki ilam ak deil,
u halde bakasna okumamak seni vicdanen rahatsz
etmez! Kzma, e mi canm! Buna aksine sevin. aka
yapabilecek, sana tak lacak kad ar ruh zindeliine
kavutum. Ah, sen. Sen ok iyi ocuksun...
Bekletme, hemen yaz. Her saniyen dolu da olsa
bana yazm aya al. Bak, tem bellie, savsatm aya
vurursan, benden hibir ey bekleme. Bencil bir duygu
ama kusurumu affet, bu, byle.
[mza]

198

[Tarihsiz]

0
V tfO lm a z

/ e y A m

3 t '.o o y

e.!im

ft</j-as,na. nom not

f '7

t r ; T " * w ~

A*'> <Vr^ _
^ c aj/ J? T r ' "
2

r-* ~

*~:ZsZrc- -

5*"" <>*
/ A
/> ** <5*'
- i*
' - V ^ e ^ v ^aAw._ ^
M-

rm< /-/h/f-'

Leylim,
Naslsn canm? Gzlerinden perim.
Kulun
[mza]

199

[Tarihsiz]
35 KURUN DESTAHIndan p a r a la r :

I-

SK

3u d a Mengene d a d r
Drdnc orduda Vanda.
Bu da n ea ru t yavrusudur
Drdc orduda ieraruda k a r .
B ir yann ig tu ta r , Kafkas ufkudur.

B ir yann seccade, acem lkdr.

o ra k la rd a b u z u lla r n s a lk m ,
F ir a r i g v e r c in le r su b a la rn d a
Ve k a ra ca 3arl8, k e k lik ta k m .. .
Y i it lik inkfor g e lia a e z
Tek~tek d te y e n ilm em iler
B ia y l l a r a s bu y m
Bura u a .
Gel, h ab eri nerden verek,
Turna srs d e il bu
Gkte y l d z burcu d e il
Otuz ku ru n lu yrek,
Otuz-i au p n a r
AkaaS, g l olsrn bu dada.
Yokuund ib in d e b ir tavan k a lk t .
S r t a la - a k r ,
Kars stbejfaz
S arih , i k i - c a n l b ir da# ta v a n ,
r i-a g z M 4 y le z a v a l l
Tvbeye g e t i r i r in s a n i,
ten h ayd , ten h ayd v a k t la r .
Kusursuz, r l p l a k b ir a f a k t .
B a k t o tu silten b i r i
jiK)dtxxkmli*xxxxurutM Karnnda a l n a r boluu,
S a -s a k a l uzam
Yakasnda b it
B a k t k o lla r a v u ru l
Cehennem y r e k li b i r y i i t ,

Bir garip tavana

Bir g e rile re .

BUg$ n a z l f i l i n t a s a k ln a
Y a s t a lt n d a kskn.
Dt Antep o vasn d a g e t i r d i i ta y

S eresi aavi boncuklu

A lm ada aktm a, topuk beyaz,

E kin i hovarda, k v ra k ,
Doru seg lftv i k s r a .
N asl u a u f'la rd Hzat s*
ia d i byle a r e s iz ve b a l
Byle ark a sn d a b ir k a ra namlu b ulan ssyay
S m n a b ilird i y t t c lt ile r e .
Bu d a la r, dost d a la r
K adrini b i l i r
B v e l-a lla h bu e l l e r utandrm az ad^t .
Yanan c g a ra n m kln,
UUnelerde a t a l- a t a l t r y a n
Engerein d i l i n i ,

i l k a ta d a uuran u sta e l l i r i .
Bu g zler b ir kez b ile a faka baa*.i,
bekleyen b oazlarn k iy a s e tin i
K arl, yumuack h y a n e tin i
Bingl a rd btn uurm alarn
nceden b ile n g z le ri.
5 e l haberi nerden verek
H Iafs* v u ru la c a k t
Bmir, e s ir d i.
Kolu t e r f iy e li, omzu r tb e li
Ve yrei d en ird i a r t t a k ile r in .

Vurun ula, vurun.

Ben kolay lme*.
Bu ulu, bu kurun tketmez beni.
B a b a n gzlerini verdi Ura BBde
Ve kardan
nazl selv i.
mrne doysuulf dag paras.
B urlara, te p e le re , m in arelere,

Kirve,hsm a ire t ocuklar

ISicura ettikde.
B yk lar yeni terletti* daha
Beni Sk daya* Masif
Y akkl, hafif, i y i svari
Vurun kartla demi
Basma g i dr.

Ye aha $ ald ra a tn ,
5V u r u ls u u a .
S n r n k u y t u l u k b i r b o a z n d a
V a k t ls r d E * b i r sa b a h c a a a z n d a
T a ta n k a n l , upu zu n.

Surulattm.
D i t i g e c e le r d .e n k a r a
m xalriax7* i* lx ix j r hayra yoran kaa*,
C an m a l r l a r , e c e l s i n ,
s d r kitaplara.

ifre buyumu M paa

VurulMuuE hi yargaz, sorgusuz.
Kirve, h a lle r ia i ayn byle yaz
IUb bif k i a s e n i n emri olaaa*
Rivayet s a n lr belki
Gl feaeler deil
Doa-doa kurunu
Parampara azada ki.
h i

/yfa/l $ odbet /
<JL,.U i/O vjcJvC* .
t.
y

A B .. 3?.

(* i

[Tarihsiz]

Sevgili Leyl,
Sesin sedan kesik gene! Gnlerinin, saatlerinin bu
mertebe doluluuna gpta ediyorum. Herhal aldn, bu
sra ok yazdm sana. Beni skalaman neyse, hikyele
rini geciktirmen korkun. Yoksa temelli bozutuk mu?
Her postada uarcasna umutluyum. Kutuya koa
rak gidiyorum. Ve hep eli bo, boynu bkk, ii ezik
dnyorum. Bu artlar iinde iyilememe imkn yok.
yilemek yle dursun, gn gnden bozuyor, paralize
oluyorum. Dn sabah sana kfrl bir sayfa karala
dm, zarfladm, pulladm. Sonra kyamadm postaya
vermee, kendimden utandm. Yrttm attm. Beni
affeder misin?
Nen var? Anlat, yaz bana. Senden yana hibir
zulum beni ykmaz, inan canm.
Gzlerinden, ellerinden, perim.
Kulun-klen
[mza]

202

[Tarihsiz]

Leyl,
Sevmeyi, neleri nice ya da nasl sevmeyi, (nedenli
ya zrva da olsa) sana retmek, kabul ettirmek gibi
bir abam olamaz elbet. Bu her eyden nce sana
saygszlk, seni nemsemezlik olur. Gelgelelim -bu
benim kara bahtmdr- sana kul, sana divne olmann
arln sevmediini sylyorsun. Bir doz, bir
ayar meselesinden ok, bir eit acmakl tersleme! Bu
bahiste yerden ge haklsn. Zaten sen asla haksz
dmeyeceksin. Ne var ki hayatm, sebep gsterme
ya da deliller zerinde dnmekle getii halde, bu
bahiste kafamdan ok yreimi verdim sana. Ver
dim yanl galiba! Mesele vermekle bitmezmi meer.
Kabul ettirmek, yzm dnnce bir kenara lelade
fazladan ve hurda bir nen gibi attrmamak varm.
rettin, sa ol. Ne diye byle scak, byle dost, byle
hayr denilemeyecek bir havadasn? S..tir ekme
nin bu endeki eidini bin yl yaasam renemezdim.
Zaaf hibirimiz sevmeyiz diyorsun. i kelime
oyununa dkm olm ayaym . Sevmek de bir zaaf
deil mi? Hatt nice stnlklerin, nice erdem saylan
olgularn, alt yz zaafa varmaz m? Seni sevmeyim
de, nemli ya da nemsiz, kendi cehennemimde seninle
dayatmaym da ne yapaym Leyl? Bama hangi ata

203

dkeyim? Bunlar sana sorulacak nenler deil. Benimki

de aresizlik, hay gebereydim!
Elbet nasl istersen yle olacak... plesi her nen
lerin sende, yerli yerinde, duruyor. Z orla, tek ynl
(kendi mblaal duyarlm la -send en !-) m ektup
larda bile pemem elbet. Affet demee korkuyorum ,
kzarsn diye... Sana, orala gelmek mi canm? Ne
mene kfredersen et yahut nasl ilgisiz olursan ol, u
anda sadece lmek istiyorum. Gebermek. Tek kar yol
bu. yle ki cansz bir gvdeden gayr hibir nen, hibir
iz, hatt hibir an brakmadan gebermek. Senin ban
iin yemin ederim bu byle.
Derkenar: Sana krgn, sana dargn, alnm da deilim.
Btn kahrm kendime. Sakn zlme. Y alvarrm zlme.

[mza]

204

SON M EKTU P
1 9 7 7

/rA

^ */
4- ,

**., , ^ , y.
V<",~ *^otv

o,

***, /**** *C i 4/ (/

...

C\>A,

/**- , V - v ' ^ ' * ../

r-V j;
/'l-<1
/V
'**, /','C
'
-

/O/.

j/
' '/-< 7 V,. /=-</
* 4,
7^4 , A"' . ^
''<>

i/'0'*

r **. ,

* , -

^t'., / ' _ ./
,. * <>/ / "'^ v x4Q X '- ^ J ^ -
i /
<c*.

j?

/T

15 M ays 1977
Ankara
Leylim,
ngiltereye gittiini gazetede okudum. Bu neden
le -dn zamanm bilmediimden- sana teekkrde
geciktim. Eski Sevgiliyi roman boyutlarnda ele ala
bilirdin. Gene de ok gzel. Adn bana dansaydn,
Eski yerine lmsz ya da Sonsuz olmasn
isterdim. Uygunu, yak budur nk. Neyse, bu
konuda frsat bulunca konuuruz. Yahut yazrz.
Sana Dr. smail Beikinin imzal kitabm gnderi
yorum. lgilenir, yararlanrsn. Bakaca ne desem?
Filinta, beini sryor. Bazen boynu bkk ve sonsuz
mahzun, bazen imek gibi akp grleyen bir ocuk.
Fato ablasn ve seni per. Ben de gzellik, salk ve
mutluluunun sonsuz olmasn dilerim. Fatoun gz
lerinden perim. Selm ve sevgiler.
[mza]

207

SZLK

Abstrait: Fr.; soyut

Afer: Beyaz, bembeyaz
Bililtizam: Bile bile, bilerek ve isteyerek.
Cenup: Gney.
Czlam ekmek: Brakp gitmek
Fak: Tuzak.
Firakl: zntl, dokunakl.
Hatt- istiva: Ekvator.
Hempa: Arkada, ayakta, omuzda.
Hkerekli: Gsterili
Idee fixe: Saplant
htikar: Vurgunculuk
Kalebentlik: ehrin kale snrlarnn dna kmamaya
hkm giyen sulu durumunda olmak.
Kavas: Elilik veya konsolosluklarda grev yapan
hizmetli.
Kekitmek: Karmak, saptrmak
Koygun: Dokunakl, etkili, ili, ackl.
Lahza: An.
Muvakkaten: Geici olarak.
Mltefit: ltifat eden (kimse).
Refulman: Bilinten bilindna bastrma.
Say: alma, emek sarf etme.
Siftinmek: Ylklk ederek sokulmak, yanamak.

208

Ahmed Arifin Leyl Erbile

gnderdii mektuplar
yazldklar dnemin
entelektel ve yayn ortamn,
Ahmed Arifin srgn
gnlerini, yaad siyasi
basky, isel dnyasn ve en
ok da akn tm plaklyla
ortaya koyuyor.

r .-*/ tm not

<* Aou'ijL &*- ofe.

jc<xr-fe~t ota
S*y/*yJk

i*/ '*

j -* oit

/vi k-oUr-^

Sin,

fautat

X t n

?* 09 - o/a.

J\ . ^-J* f'^ rf . -u
7- Trf/
/o ..x ~ i/ o i

.- W

u L m

786053 609308

A/

4,~/,

J4*y/'A #

ycw # JXj'fe 0G*J

**

/M e/c t y / * >,*, a,*/*.

l4l

t .' c .
4 &*** - ^*4

tC-*-1

<*i</ / - .

,-f Sj'^ && ?

tptS.

t>t*y?4/'- t

Qc&-/,

* * f- 4

y i - "

KD V d a hil fiyat

14 TL

y * - * .

tf.V ^oL--.~'

*_ J3t.

f 'V
...