Juiste bedrijf op de juiste plek

PRAKTIJKONDERZOEK

projecten innovatie team

Praktijkonderzoek
'Juiste bedrijf op de juiste plek'
Onderlinge hinder tussen bedrijven: meer dan een incident……?!

Projecten Innovatie Team (PIT)

Pettelaarpark 10
5216 PD 's-Hertogenbosch

www.pitbrabant.nl

Grontmij Nederland bv
Eindhoven, 3 februari 2006
Inhoudsopgave
Voorwoord Bijlagen

Samenvatting 5 Bijlage 1 37
Leden begeleidingsgroep, lijst van geïnterviewden
1 Inleiding 11 Bijlage 2 38
1.1 Aanleiding en achtergrond 11 Geselecteerde praktijkcases
1.2 Centrale vraagstelling en onderzoeksvragen 12 Bijlage 3 46
1.3 Signaalfunctie PIT, doelstelling en reikwijdte onderzoek 12 Brainstorm provincie Noord-Brabant (ambtelijk)
1.4 Gebruikte informatie in het onderzoek 13 Bijlage 4 47
1.5 Begeleiding onderzoek 13 Het provinciale klachtenmeldpunt (MIK)
1.6 Leeswijzer 13 Bijlage 5 49
2 Onderlinge hinder tussen bedrijven: meer dan een incident…..?!! 14 Lijst overloopproblematiek
2.1 Algemeen 14 Bijlage 6 49
2.2 Omvang van de onderlinge hinder 14 Informatie provincie Noord-Brabant
2.3 Aard van de onderlinge hinder 14 (handhaving, vergunningverlening, afvalbeheer)
2.4 Het effect van de onderlinge hinder 15 Bijlage 7 51
2.5 Conclusies 17 LISA Vestigingenregister: potentiële onderlinge
3 Actoren en hun rol in het ontstaan van onderlinge hinder 18 hindersituaties
3.1 Algemeen 18 Bijlage 8 58
3.2 Rijksoverheid 18 LISA Vestigingenregister: betrokken bedrijfstypen
3.3 Provincie 19 en aantal vestigingen
3.4 VNG, gemeenten en regio 20 Bijlage 9 59
3.5 Bedrijven 21 Workshop 10 november 2005: deelnemers en acties
3.6 Conclusies 22 Bijlage 10 61
4 Oplossingsrichtingen: actoren en instrumenten 23 Oplossingsrichtingen: actoren en instrumenten
4.1 Algemeen 23
4.2 Bestaand bedrijventerrein: oplossing ter plaatse 23
4.3 Bestaand bedrijventerrein: oplossing door verplaatsing 24
4.4 Nieuw bedrijventerrein: inpassing door segmentering/zonering 25
4.5 Nieuw bedrijventerrein: afzonderlijke terreinen 26
4.6 Conclusies en aanbevelingen 27
5 Economisch belang en wenkend perspectief 29
5.1 Algemeen 29
5.2 Economisch belang 29
5.3 Wenkend perspectief 31
5.4 Conclusies 32
6 Actiepuntenprogramma 33
6.1 Algemeen 33
6.2 Urgente actiepunten 33
6.3 Actiepunten per actor 34
6.4 Conclusies 35
2
Voorwoord
In de praktijk van bedrijventerreinen komt het Projecten Innovatie Team (PIT) voorbeelden
tegen van bedrijven, die qua milieucategorie bij elkaar gevestigd mogen zijn en die ook keurig
volgens de milieuregels werken, maar die in werkelijkheid elkaar overlast bezorgen. Dit komt
voor op bestaande, maar helaas ook op nieuwe bedrijventerreinen. PIT heeft onderzocht of er
sprake is van slechts een enkel incident, waarbij de publiciteit is opgezocht, of dat er meer aan
de hand is.

PIT heeft samen met mensen uit de praktijk, de bedrijven zelf, gemeenten, provincie, rijk en
intermediaire organisaties niet alleen stilgestaan bij het probleem, maar heeft vooral ook naar
mogelijke oplossingsrichtingen gekeken. Het was bijzonder om te ervaren dat ondernemers en
vertegenwoordigers van gemeenten en provincie, die bij de rechtbank tegenover elkaar staan,
nu in dialoog met elkaar spraken over oplossingen. Niet met de hakken in het zand, maar con-
structief en met respect voor elkaars belangen.

Dank aan iedereen die heeft meegewerkt aan interviews en gesprekken met Susan Groot Jebbink
van Grontmij, die voor PIT het onderzoek heeft uitgevoerd.
Dank ook aan allen, die aan de workshop hebben deelgenomen en hun inbreng hebben geleverd.
Dank tenslotte aan mensen die achter de schermen hebben meegewerkt door informatie voor
PIT te ontsluiten (GIS-systeem en MIK-punt).

PIT heeft tijdelijk de rol van probleemeigenaar op zich genomen. Om daadwerkelijk te komen
tot het 'juiste bedrijf op de juiste plek' bent ú nu aan zet. PIT reikt met dit rapport het estafette-
stokje over aan u, ondernemer en aan u, vertegenwoordiger van gemeente, provincie, rijk. Met
visie en met een portie lef heeft u met de voorstellen uit dit praktijkonderzoek, in combinatie
met fysieke ruimte en geld, de oplossingen binnen bereik.
Hiermee hopen wij bij te dragen aan een beter ondernemings- en vestigingsklimaat in Brabant
en aan optimale randvoorwaarden voor herstructurering van bedrijventerreinen.

Het PIT-bestuur

H. Boogers, voorzitter SER Brabant

J. Jorritsma, directeur NV BOM
P. Veelenturf, directielid Economie & Mobiliteit provincie Noord-Brabant (voorzitter PIT)

3
4
 Samenvatting
Samenvatting
0.1 Aanleiding en doel praktijkonderzoek

Aanleiding
Een industrieterrein moet een eigentijdse, functionele en concurrentieversterkende omgeving
bieden aan bedrijven. Bedrijven stellen hun eisen aan deze omgeving, waarbij het eigen
bedrijfsproces bepalend is. Het Projecten Innovatie Team (PIT) heeft gemerkt dat de huidige
systematiek (indeling in milieucategorieën) op hoofdlijnen goed werkt. Echter, PIT komt op
bedrijventerreinen helaas voorbeelden tegen van bedrijven, die qua milieucategorie bij elkaar
gevestigd mogen zijn, maar in werkelijkheid elkaar overlast bezorgen. Vaak gaat het om bedrijven
die naast elkaar terecht zijn gekomen nadat er enkele bedrijven verhuisd zijn en zich nieuwe
bedrijven vestigen tussen de al bestaande bedrijven. Echter, ook op nieuwe bedrijventerreinen
doet zich de situatie van onderlinge hinder tussen bedrijven voor.
PIT signaleerde deze situatie op verschillende Brabantse bedrijventerreinen en wilde dit graag,
met de betrokken actoren, verder onderzoeken.

Doel
Het doel van dit onderzoek is om erkenning van het probleem te krijgen bij de betrokken actoren
(signaalfunctie bij de probleemoplossende actoren) op basis van praktijkvoorbeelden.
Daarnaast bieden deze praktijkvoorbeelden inzicht in oplossingen (praktische handreikingen
zonder extra regelgeving) die betrokken actoren ter hand kunnen nemen. Vanuit hun verant-
woordelijkheid kunnen betrokken actoren aan de slag met het oplossen van de problematiek.

0.2 Omvang, aard en effect van onderlinge hinder

Omvang onderlinge hinder

Uit het praktijkonderzoek komt naar voren dat onderlinge hinder tussen bedrijven op een
bedrijventerrein meer is dan een incident. Bij de in dit praktijkonderzoek opgespoorde voor-
beelden is tenminste 30% van de Brabantse gemeenten betrokken.

Hindersoort
Uit de praktijkcases (hinder als gevolg van de dagelijkse bedrijfsvoering) komen
de volgende hindersoorten naar voren:
• geur en stof;
• bodem/water ( mogelijke beïnvloeding bodem-/grondwaterkwaliteit);
• trillingen;
• straling;
• afbreuk van imago (productrisico, visuele hinder).

5
 Als gevolg van storingen of incidenten en hieruit voortvloeiende klachten die zijn geregistreerd
in het provinciaal milieuklachtensysteem blijkt de groep lucht, geur en stof de meest voorkomen-
de hindersoort in het provinciaal milieuklachtensysteem, op afstand gevolgd door de hinder-
soort geluid.

Gevoelige combinaties
De analyse van grootste gemene delers aan hinderveroorzakers en gehinderden levert
de onderstaande lijst van gevoelige combinaties op.

Mogelijke hinderveroorzakers Mogelijke gehinderden

• afval- en recyclingsbedrijven (bijv. puinbrekers, auto-
demontagebedrijven, autoshredder, sorteerinrichtingen);
• metaalverwerkingsbedrijven;
• grondreinigingsbedrijven/saneringsbedrijven.
• VGM-bedrijven en farmaceutische industrie;
• bedrijven die werken met gevoelige apparatuur, laboratoria;
• bedrijven die ’schone’ machines/gevoelige apparatuur
vervaardigen;
• bedrijven die hechten aan beeldkwaliteit/uitstraling.

Effect onderlinge hinder

De effecten op het individuele bedrijf, als gevolg van onderlinge hinder, zijn:
• extra investeringen bij zowel het hinderveroorzakende bedrijf als het gehinderde bedrijf;
• stilleggen of terugbrengen van het productieproces (om hinder te voorkomen (hinderveroor-
zakende bedrijf) dan wel als gevolg van optredende hinder bij het gehinderde bedrijf);
• geen of zeer beperkte mogelijkheden voor groei en uitbreiding.
Bovendien frustreert onderlinge hinder de gewenste herstructurering van bedrijventerreinen.
De mechanismen die hieraan ten grondslag liggen zijn:
• ontbreken van segmentering;
• versnippering van bedrijven over meerdere locaties op één bedrijventerrein;
• onaantrekkelijk vestigingsklimaat;
• niet-uitgeefbare braakliggende (delen van) percelen;
• verstoorde relaties.

0.3 Actoren en hun rol in het ontstaan van onderlinge hinder

De verschillende actoren (rijksoverheid, provincie, gemeenten/regio en bedrijven) spelen elk

hun eigen rol in het ontstaan van onderlinge hinder tussen bedrijven.

Rijksoverheid
• instrumenten zijn toegespitst op hinder tussen verschillende functies in plaats van hinder
binnen één functie;
• wetgeving is te statisch toetsend en kan te weinig inspelen op nieuwe ontwikkelingen;
• het sectorale, economische beleid (’Actieplan Bedrijventerreinen’) onderkent onvoldoende
het ontstaan en het effect van onderlinge hinder tussen bedrijven.

6
Provincie
• het bedrijventerreinenbeleid is op een kwantitatieve behoefteraming met een eventuele uit-
splitsing naar milieucategorie gebaseerd in plaats van een kwalitatieve raming waarbij gekeken
is naar vestigingseisen en actieradii van bedrijfstypen;
• de provincie vervult nu nog veelal een toetsende rol (toetsingsplanologie: inbreng (passief)
achteraf). Echter, er wordt hard gewerkt aan een stimulerende, regierol (ontwikkelings-
planologie: inbreng (actief) vooraf).

VNG/gemeenten/regio
• VNG-uitgave ’Bedrijven en milieuzonering’ stelt de hoofdactiviteit (en daarbij sterk geleund
op bedrijfstype) centraal in plaats van de meest milieuhinderlijke activiteit. Bovendien is de
referentie ’rustige woonwijk’ niet geschikt voor het benoemen van hinder binnen de functie
’werken’ en biedt het onderscheid in milieucategorieën geen handvaten voor het voorkomen
van hinder tussen verschillende bedrijfstypen binnen dezelfde milieucategorie;
• geen of onvoldoende segmentering in het bestemmingsplan die, indien aanwezig, bij uitgifte
niet kan worden vastgehouden;
• niet-correcte toepassing van de VNG-uitgave ’Bedrijven en milieuzonering’ in planvorming
en uitgiftetraject;
• onvoldoende flexibiliteit (stringente fasering) of te weinig focus op segmentering
(alles kunnen vestigen binnen de gemeentegrenzen);
• (onbewust) weren van hinderveroorzakende bedrijven in plannen/uitgifte;
• onvoldoende kennis van het bedrijfsproces (om eventuele hinder te kunnen voorzien);
• onvoldoende of geen gerichte acquisitie om de gewenste bedrijven aan te trekken;
• geen of onvoldoende invloed op de invulling van een vertreklocatie op een bestaand
bedrijventerrein;
• geen regionale afstemming in planning en uitgifte van bedrijventerreinen.
Bedrijven (hinderveroorzakers/gehinderden)
• geen of onvoldoende check op de locatiekenmerken (ook beleidsmatig) bij de vestiging
op een nieuwe locatie;
• onvoldoende communicatie tussen bedrijven onderling, door brancheorganisaties,
intermediaire organisaties als de BZW, het MKB of parkmanagementorganisaties/
bedrijventerreinverenigingen;
• onvoldoende aandacht (weten te) vestigen op de positieve kant van hinderveroorzakende
bedrijven (vooral afvalverwerkende bedrijven) ter verbetering van het imago door branche-
organisaties, pers en (lokaal) overheidsbestuur;
• onvoldoende communicatie tussen bedrijven en overheid.

7
0.4 Oplossingsrichtingen: actoren en instrumenten

Bij het definiëren van de vier mogelijke oplossingsrichtingen voor onderlinge hinder tussen
bedrijven is onderscheid gemaakt in het voorkomen van knelpunten en het oplossen van reeds
ontstane knelpunten.

Oplossen van bestaande knelpunten (bestaand bedrijventerrein)

In de oplossingsrichting waarin het knelpunt op de huidige locatie wordt opgelost, zijn de
instrumenten gericht op de thema's communicatie en geld. Ook speelt een adequate handhaving
een belangrijke rol. Bedrijven kunnen, naast overleg, denken aan technische oplossingen of
aanpassingen in de bedrijfsvoering.
Bij de oplossingsrichting die uitgaat van het oplossen van een bestaand knelpunt door verplaat-
sing, is het aanbieden van alternatieve geschikte locaties het belangrijkste instrument. Hiervoor
is een goede regionale samenwerking nodig, waarbij de provincie een regierol vervult.
Deze regierol kan divers zijn: van aanpassing van het beleid (steekplan) tot het oppakken van
individuele herstructureringslocaties door de Brabantse Herstructureringsmaatschappij (BHB).

Voorkomen van knelpunten (nieuw bedrijventerrein)

De oplossingsrichtingen voor een nieuw bedrijventerrein gaan uit van de inpassing van
gehinderden en hinderveroorzakers door segmentering op een regulier terrein dan wel het ont-
wikkelen van afzonderlijke terreinen voor hinderveroorzakers. Bij beide oplossingsrichtingen
geldt dat de bestaande instrumenten (bestemmingsplan, beeldkwaliteitsplan, vergunningen)
voldoende basis bieden om de segmentering en beleidsdoelstellingen te verankeren. Cruciaal is
het uitgifte-traject en een regionale samenwerking, teneinde de voorgestane segmentering te
kunnen behouden bij het toenemen van de financiële druk bij een stagnerende uitgifte. Voor
de gewenste regionale samenwerking is het noodzakelijk dat de provincie, in haar regierol,
gemeenten bijeenbrengt, eventueel haar beleid aanpast aan de regionale afspraken en de
afspraken over regionale samenwerking (contractueel) vastlegt.
Naast de overheid hebben ook bedrijven een verantwoordelijkheid in het voorkomen van
onderlinge hinder en het behouden van de juiste combinatie van bedrijven. Goed overleg
tussen (buur)bedrijven en een check op beleid en voorwaarden bij vestiging (wat mag wel
en niet bij de buren) zijn daarbij belangrijke instrumenten.

0.5 Economisch belang en het wenkend perspectief

Betrokken bedrijfstypen en aantal vestigingen

Op basis van de in het LISA Vestigingenregister blijkt dat 8% (bijna 1200) van de geregistreerde
gevestigde bedrijven op een bedrijventerrein in Noord-Brabant in potentie een gevoelige combi-
natie kunnen vormen met andere bedrijven in hun omgeving. Hiervan kan 2% als hinderveroor-
zakend worden aangemerkt en 6% als hindergevoelig. Deze bedrijven herbergen samen circa
50.000 arbeidsplaatsen, oftewel bijna 20% van de werkgelegenheid van industriële activiteiten
die zijn gevestigd op een bedrijventerrein!

8
De bovengenoemde bedrijven liggen verspreid over de bedrijventerreinen in Noord-Brabant
en vormen daarmee op elk Brabants bedrijventerrein een potentieel knelpunt van onderlinge
hinder.
De analyse uit hoofdstuk 2 maakt duidelijk dat de aanwezigheid van een gevoelige combinatie
op een bedrijventerrein zowel effect heeft op de direct betrokken bedrijven als op het
bedrijventerrein en de overheid. Een gevoelige combinatie frustreert immers de gewenste
herstructurering van een bedrijventerrein, waardoor ook gemeente en provincie in hun
beleid worden belemmerd.

Economische waardeketen
De positie van de hinderveroorzakende bedrijven in de economische waardeketen is belangrijk
en een onmisbaar element in de maatschappij. Zo verwerken bedrijven uit de afvalbranche het
afval tot nieuwe secundaire (bouw)stoffen. Het mes snijdt hierbij aan twee kanten: enerzijds
wordt minder afval gestort of verbrand (80% wordt hergebruikt), anderzijds worden minder
primaire bouwstoffen voor laagwaardige toepassingen gebruikt. Met een jaarlijkse omzet van
circa 1 miljard euro lost de afvalbranche in Noord-Brabant een maatschappelijk probleem op.

Wenkend perspectief
De geschetste oplossingsrichtingen brengen diverse kansen met zich mee, zoals:
• verbeteren imago hinderveroorzakende bedrijven;
• verbeteren vestigingsklimaat voor bedrijven;
• mogelijkheden voor groei van bedrijven;
• behoud en groei werkgelegenheid;
• zorgvuldig ruimtegebruik;
• samenwerking tussen bedrijven onderling en tussen bedrijven en overheid;
• prikkelen en katalyseren van herstructureringsproces.

0.6 Actiepuntenprogramma

Het actiepuntenprogramma beschrijft per actor de uit te voeren actiepunten.

Hieruit zijn de volgende urgente actiepunten gedestilleerd:

A. Regionaal (grond)beleid en segmentering; regierol provincie gewenst

waarbij de volgende acties behoren:
• vaststellen themalocaties binnen gestelde kwantitatieve behoefte en
aanpassen provinciaal beleid;
• vormgeven regionaal uitgiftebeleid en uitgiftekader;
• communicatie gemeenten en regio's over resultaten praktijkonderzoek.
B. Aanpassen en juist gebruik VNG-uitgave ’Bedrijven en milieuzonering’

PIT draagt met deze actiepunten het stokje over aan betrokken actoren.

9
10
 Rapport
1 Inleiding
1.1 Aanleiding en achtergrond

Een industrieterrein moet een eigentijdse, functionele en con-

currentieversterkende omgeving bieden aan bedrijven.
Bedrijven hebben hierbij hun eigen wensen, zo merkt PIT,
waarbij vooral hun eigen bedrijfsproces bepalend is. De huidi-
ge systematiek (indeling in milieucategorieën) werkt op hoofd-
lijnen goed, maar in de praktijk van bedrijventerreinen komt
PIT helaas voorbeelden tegen van bedrijven, die qua milieu-
categorie bij elkaar gevestigd mogen zijn, maar in werkelijk-
heid elkaar overlast bezorgen. Het gaat dus niet om illegale
situaties, maar om legaal gevestigde bedrijven die elkaar soms
in de weg kunnen (gaan) zitten door (veranderingen in) het
productieproces of in de aard van de producten. Vaak gaat het
om bedrijven die naast elkaar terecht zijn gekomen nadat er
enkele bedrijven verhuisd zijn en zich nieuwe bedrijven vesti-
gen tussen de al bestaande bedrijven. Echter, ook op nieuwe
bedrijventerreinen doet zich deze situatie voor.
Naast de knelpunten die een ’foute’ combinatie van bedrijven
voor de direct betrokken bedrijven met zich mee kan brengen,
kan een ’foute’ combinatie mogelijk ook de kwaliteit en het
economisch functioneren van (delen van) het bedrijventerrein
beïnvloeden: het blokkeren van toekomstige ontwikkelingen
(herstructurering), het belemmeren van gewenste beleids-
matige ontwikkelingen (revitaliseren, herstructurering, park-
management, het tot stand brengen van de gewenste segmen-
tering van het bedrijventerrein) of onderlinge uitwisseling en
samenwerking tussen bedrijven in de weg staan.

Voorbeeld
Een puinbreker zal eisen stellen aan de moge-
lijkheden voor open opslag en faciliteiten voor
zwaar transport. Omdat het productieproces
geluid, trillingen en stof kan veroorzaken, is
een puinbreker niet gebaat bij bedrijven die
zich in de buurt vestigen die juist gevoelig zijn
hiervoor. De puinbreker wordt dan mogelijk
belemmerd in zijn mogelijkheden of moet boven-
matig investeren in preventieve maatregelen
(storingen zijn bovendien niet uit te sluiten).
Een puinbreker is meer gebaat bij bedrijven in
zijn directe omgeving, die dezelfde soort rand-
voorwaarden stellen. Ook tellen aspecten van
architectuur en landschap niet zwaar voor een
puinbreker. Deze eigenschappen en randvoor-
waarden hebben ook mogelijk gevolgen voor
de kwaliteit, segmentering en mogelijke her-
structurering van het bedrijventerrein.

11

Voorbeeld
Een bedrijf uit de voeding- en genotmiddelen- geen versterking voor het VGM-bedrijf.
industrie (VGM zal heel andere eisen stellen. Bezoekers moeten representatief kunnen
Vanwege het aspect voeding en voedselveilig- worden ontvangen.
heid speelt hygiëne een grote rol. Dit stelt eisen aan de bedrijfsomgeving.
Buurbedrijven, die aan het aspect hygiëne Maar ook dit VGM-bedrijf kan op haar beurt
afbreuk zouden kunnen doen (daadwerkelijk weer veroorzaker zijn van hinder zoals
of alleen al uit imagooverwegingen), vormen bijvoorbeeld geur of geluid.
PIT wil graag, met respect voor ieders belang, praktische
oplossingsrichtingen aanreiken voor het voorkomen of
oplossen van onderlinge hinder tussen bedrijven, zonder dat
hiervoor in beginsel extra regelgeving nodig is.
Daarnaast wil PIT gebruik maken van haar positie tussen
bedrijfsleven en overheid, om aan deze partijen een signaal af
te geven over de problematiek en de mogelijk noodzakelijke
meer fundamentele wijzigingen in de beleid(toepassings)prak-
tijk van de overheid en het (georganiseerde) bedrijfsleven.
Hiervoor is het noodzakelijk beter inzicht te verkrijgen in de
problematiek om de vinger op de zere plek te kunnen leggen.
Naast deze knelpunten, kan ook worden gekeken naar combi-
naties van bedrijven die elkaar juist (kunnen) versterken om
hier lering uit te trekken.
1.2 Centrale vraagstelling en onderzoeksvragen
Vanuit de hierboven geschetste problematiek kan de volgende
vraagstelling worden geformuleerd:
Hoe kunnen bedrijven ten opzichte van elkaar goed gepositioneerd
worden (juiste bedrijf op de juiste plek), zodat ze onderling zo min
mogelijk last hebben van elkaar, mogelijk elkaar juist kunnen
versterken en een bijdrage kunnen leveren aan de kwaliteit, het
functioneren en de segmentering van het bedrijventerrein?
De onderzoeksvragen die bij deze probleemstelling kunnen
worden gesteld, zijn:
1 Vormt het aspect 'onderlinge hinder' inderdaad een
probleem en zo ja, wat is de omvang, de vorm en het
effect van de hinder?
2 Wie zijn probleemeigenaren van deze onderlinge hinder
tussen bedrijven?
12
3 Welke oplossingsrichtingen zijn denkbaar?
a) Biedt het beter segmenteren van bedrijventerreinen, door
vooral te kijken naar de wensen van bedrijven vanuit hun
bedrijfsproces, kansen om te komen tot een betere concur-
rentiepositie, ruimtelijke efficiency, het voorkomen van hin-
der of suboptimale investeringen en optimaler benutten van
grondstoffen en energie? Zijn er segmenten die een apart
soort vestigingsklimaat nodig hebben?
b) In hoeverre bieden de huidige instrumenten van rijk, pro-
vincie en gemeenten voldoende waarborgen, dat de juiste
combinatie van bedrijven tot stand komt en vooral op termijn
gehandhaafd blijft?
c) Welke oplossingsmogelijkheden zijn er lokaal of regionaal
en waarom worden die niet benut?
d) Is het praktisch en reëel om te komen tot een nadere
segmentering van bedrijventerreinen (zonder te verzeilen
in meer regels, financiële haalbaarheid). Wegen de inspan-
ningen op tegen de winst?
e) Zijn bedrijven, wanneer ze zich thuis voelen in een
stabiele omgeving, meer bereid om te investeren in hun
bedrijfsomgeving?
1.3 Signaalfunctie PIT, doelstelling
en reikwijdte onderzoek
Signaalfunctie PIT
PIT heeft tijdelijk de rol van probleemeigenaar op zich geno-
men om de omvang van de optredende hinder dan wel het
niet benutten van kansen in beeld te brengen. PIT wil met
praktijkvoorbeelden onderbouwen hoe de situatie in de prak-
tijk ligt en aangeven hoe deze mogelijk praktisch kunnen wor-
den aangepakt.
Doelstelling
Het doel van dit onderzoek is om erkenning van het probleem
te krijgen bij de betrokken actoren (signaalfunctie bij de
probleemoplossende actoren), en om inzicht te verkrijgen
in oplossingen (praktische handreikingen zonder extra regel-
geving) die betrokken actoren ter hand kunnen nemen.
Vervolgens kunnen deze actoren, vanuit hun verantwoordelijk-
heid, aan de slag met het oplossen van de problematiek.
Enerzijds om knelpunten in een vroeg stadium te signaleren
en op die manier te kunnen voorkomen dan wel op te lossen
en anderzijds om kansen (beter) te benutten.
Reikwijdte
Het praktijkonderzoek richt zich op de aspecten van onderlinge
hinder tussen bedrijven op bedrijventerreinen. Hinder tussen
bedrijven en andersoortige functies (bijv. wonen, recreëren)
wordt in dit onderzoek buiten beschouwing gelaten.
1.4 Gebruikte informatie in het onderzoek
Om de vraagstelling uit paragraaf 1.2 te kunnen beantwoorden,
is een helder beeld van aard en omvang van de onderlinge hin-
der tussen bedrijven op de Brabantse bedrijventerreinen en de
betrokken actoren van belang. Voor het verkrijgen van dit
beeld is gebruik gemaakt van de volgende informatiebronnen:
• een zestal praktijkcases (afnemen interviews bij contact-
personen voor inventarisatie van knelpunten en oplossings-
richtingen);
• een brainstorm met medewerkers van provinciale diensten
(10 maart 2005);
• het provinciale klachtenmeldpunt (MIK-punt);
• de lijst van ’overloopproblematiek’;
• nadere informatie van de provincie (Vergunningverlening,
Handhaving, Afval(beheer) en Ruimtelijke Ordening);
• het LISA Vestigingenregister: potentiële onderlinge hinder-
situaties in Noord-Brabant (welk bedrijfstype levert in potentie
hinder op en welk bedrijfstype is in potentie hindergevoelig);
• een workshop met rijk, provincie, gemeente, bedrijven (hin-
derveroorzakers en gehinderden), Kamer van Koophandel,
SRE, BMF, NV REDE en parkmanagementorganisaties over
mogelijke oplossingsrichtingen (10 november 2005).
1.5 Begeleiding onderzoek
PIT heeft ervoor gekozen om bij de opzet en begeleiding van
het project de belanghebbende partijen direct actief te betrek-
ken. In de begeleidingsgroep (zie bijlage 1) is vanuit de over-
heid het rijk (ministerie van EZ) en de provincie Noord-
Brabant (milieu, ruimtelijke ordening en economische zaken)
vertegenwoordigd. Daarnaast wordt het georganiseerd
bedrijfsleven vertegenwoordigd door de Brabantse Samen-
werkende Kamers van Koophandel en hebben verder de
Brabantse Herstructureringsmaatschappij en de Brabantse
Milieufederatie zitting in de begeleidingsgroep.
De begeleidingsgroep heeft vanaf het begin van het project
een zeer actieve inbreng geleverd en is in totaal zes maal bij-
eengekomen.
1.6 Leeswijzer
Hoofdstuk 2 geeft inzicht in de omvang van de onderlinge
hinder tussen bedrijven, zowel voor de omvang, de aard als
het effect ervan. Vervolgens komen in hoofdstuk 3 de verschil-
lende actoren en hun rol in het ontstaan van onderlinge hin-
der aan de orde.
Hoofdstuk 4 beschrijft de vier oplossingsrichtingen, de in te
zetten instrumenten door betrokken actoren en het effect op
de actor. Ook geeft dit hoofdstuk inzicht in de veranderingen
die binnen de huidige beleidspraktijk nodig zijn om de
beschreven instrumenten door de actoren succesvol toe te
kunnen passen.
Vervolgens geeft hoofdstuk 5 een doorkijk naar het aantal
bedrijven dat in Noord-Brabant is gevestigd en in dit praktijk-
onderzoek als hindergevoelig of hinderveroorzakend is aange-
merkt en de economische betekenis van deze bedrijfstypen.
Ook geeft dit hoofdstuk inzicht in de kansen die kunnen ont-
staan bij het oplossen en voorkomen van de knelpunten van
onderlinge hinder, oftewel het wenkend perspectief.
Tenslotte is in hoofdstuk 6 het actiepuntenprogramma opge-
nomen waarmee PIT, vanuit haar signaalfunctie, het stokje wil
overdragen aan de betrokken actoren.
13
2 Onderlinge hinder tussen bedrijven: meer dan een incident…..?!!
2.1 Algemeen
Dit hoofdstuk geeft antwoord op de vraag hoe groot het pro-
bleem van onderlinge hinder tussen bedrijven in potentie is in
de provincie Noord-Brabant op basis van de geraadpleegde
informatiebronnen (zie § 1.4). Oftewel: ’Gaat het om enkele
incidenten of speelt er meer in Brabant?’. Het tweede deel van
dit hoofdstuk gaat in op de aard van de onderlinge hinder en
het effect daarvan op de individuele bedrijfsvoering en het
bedrijventerrein als geheel. Tenslotte zijn in § 2.5 de conclusies
nog eens samengevat weergegeven.
De opzet van het hoofdstuk is zodanig dat alleen de uitkom-
sten van het onderzoek zijn opgenomen. Voor nadere informa-
tie over de gehanteerde informatiebronnen wordt verwezen
naar de diverse bijlagen.
2.2 Omvang van de onderlinge hinder
In zijn algemeenheid kan worden gesteld dat onderlinge hinder
tussen bedrijven op veel plaatsen in Noord-Brabant voorkomt.
Op grond van de geanalyseerde praktijkcases (zie bijlage 2),
informatie uit het provinciaal klachtenmeldpunt (zie bijlage 4)
en medewerkers van de provincie (zie bijlage 6) zijn in dit
praktijkonderzoek 20 concrete voorbeelden opgespoord, waar-
bij tenminste 30% van de Brabantse gemeenten is betrokken.
De resultaten van de inventarisatie van cases en concreet
bekende gevallen is vervolgens aangevuld met een Brabant
brede inventarisatie van potentiële hindergevallen. Hiertoe is
het LISA Vestigingenregister geraadpleegd (zie bijlage 7). De
analyse van deze gegevens maakt duidelijk dat op elk bedrij-
venterrein in Noord-Brabant sprake is van potentieel gevoelige
combinaties van bedrijven. Nemen we hiervan de zogenaam-
de ’Top onderlinge hindersituaties’ dan blijkt op elk bedrijven-
terrein nog steeds sprake te zijn van één tot enkele potentieel
gevoelige combinaties.
Op basis van de 20 praktijkcases en de daarbij behorende
kaartbeelden van de ’Top onderlinge hindersituaties’ blijken
deze potentieel gevoelige combinaties in veel gevallen ook
daadwerkelijk onderlinge hinder tussen bedrijven op te leveren.
14
2.3 Aard van de onderlinge hinder
Hindersoort
De gehanteerde informatiebronnen geven ook inzicht in de
voorkomende hindersoorten, hinderbedrijven en gehinderden.
De hindersoort stof en geur alsmede hindersoorten als
bodem/water (mogelijke beïnvloeding bodem- en grondwater-
kwaliteit), trillingen (bijv. door verkeersbewegingen), straling
(beïnvloeding apparatuur) en afbreuk van het imago (product-
risico, visuele hinder) komen uit de praktijkcases naar voren.
Dit wordt ook door medewerkers van de provincie herkend.
Hierbij gaat het niet alleen om hinder als gevolg van storingen
of incidenten, maar ook om hinder die als gevolg van de dage-
lijkse, normale bedrijfsvoering van het hinderveroorzakende
bedrijf wordt ondervonden door het in de directe nabijheid
gelegen hindergevoelige bedrijf.
Het provinciale klachtenmeldpunt (zie ook bijlage 4) maakt
duidelijk dat bijna 70% van de geregistreerde klachten – veelal
als reactie op storingen of incidenten – van onderlinge hinder
tussen bedrijven is gerelateerd aan de hindersoort lucht, geur
en stof. De hindersoort geluid volgt op afstand met een aan-
deel van bijna 20% van de geregistreerde klachten.
Hinderveroorzakende en hindergevoelige bedrijven
Als grootste gemene deler van hinderveroorzakende bedrijven
komen uit het praktijkonderzoek de volgende sectoren naar
voren:
• afval- en recyclingsbedrijven (bijv. puinbrekers, auto-
demontagebedrijven, autoshredder, sorteerinrichtingen);
• metaalverwerkingsbedrijven;
• grondreinigingsbedrijven/saneringsbedrijven.
Naast deze ’top hinderveroorzakende bedrijven’ kunnen ook
destructiebedrijven, slachterijen, veevoederbedrijven alsmede
wezensvreemde elementen (zoals sportscholen, kartbanen/
recreatieve functies, scholen en gezondheidszorg) hinder naar
andere bedrijven veroorzaken.
De bedrijfssegmenten die gevoelig zijn voor onderlinge hinder
(de gehinderde bedrijven) betreffen in hoofdzaak:
• VGM-bedrijven en farmaceutische industrie;
• bedrijven die werken met gevoelige apparatuur, laboratoria;
 • bedrijven die ’schone’ machines/gevoelige apparatuur
vervaardigen.
Daarnaast dient te worden vermeld dat bedrijven die hechten
aan beeldkwaliteit/uitstraling en bedrijven met een kantoor-
gedeelte ook hindergevoelig zijn.
Op grond van de analyse van de grootste gemene delers aan
hinderveroorzakende bedrijven en gehinderde bedrijven kunnen
gevoelige combinaties worden gedestilleerd. In onderstaande
tabel zijn deze gevoelige combinaties weergegeven:
Mogelijke hinderveroorzakers Mogelijke gehinderden
• afval- en recyclingsbedrijven • VGM-bedrijven en farmaceutische industrie;
(bijv. puinbrekers, autodemontagebedrijven, • bedrijven die werken met gevoelige
autoshredder, sorteerinrichtingen); apparatuur, laboratoria;
• metaalverwerkingsbedrijven; • bedrijven die ’schone’ machines/
• grondreinigingsbedrijven/saneringsbedrijven. gevoelige apparatuur vervaardigen;
• bedrijven die hechten aan beeldkwaliteit/
uitstraling.
2.4 Het effect van de onderlinge hinder
Algemeen
In zijn algemeenheid kan worden gesteld dat onderlinge hinder
tussen bedrijven op veel plaatsen in Noord-Brabant voorkomt.
Deze onderlinge hinder is niet bevorderlijk voor het economisch
functioneren van de bedrijven (en daarmee de concurrentieposi-
tie van de bedrijven) en het bedrijventerrein als geheel.
Ten aanzien van de bedrijven kan worden opgemerkt dat dit
zowel geldt voor het bedrijf dat de hinder veroorzaakt als het
bedrijf dat de hinder ondervindt. Het oplossen van bestaande
knelpunten op bedrijventerreinen is wenselijk vanuit het func-
tioneren van de bedrijven en vanuit het streven naar een
goede kwaliteit van de bedrijfsomgeving (het bedrijventerrein).
Effect op het individuele bedrijf
De effecten op het individuele bedrijf, als gevolg van onder-
linge hinder, zijn:
• extra investeringen bij zowel het hinderveroorzakende
bedrijf als het gehinderde bedrijf;
• stilleggen of terugbrengen van het productieproces (om hin-
der te voorkomen (hinderveroorzakende bedrijf) dan wel als
gevolg van optredende hinder bij het gehinderde bedrijf);
• geen of zeer beperkte mogelijkheden voor groei en uitbreiding.
Ter illustratie van de bovengenoemde effecten volgen onder-
staand enkele voorbeelden uit de praktijkcases.
De extra investeringen bij het hinderbedrijf (aanpassen productie-
proces, overkapping ter voorkoming van overlast naar de buur-
bedrijven) komen (mede) voort uit strengere eisen die in de
milieuvergunning worden gesteld (eisen komen mede op basis
van klachten tot stand). Saillant detail hierbij is dat als gevolg
van de extra maatregelen die moeten worden genomen voor het
wegnemen van bepaalde hinder het bedrijf voor nieuwe proble-
men kan komen te staan. Zo leidt het aanbrengen van een over-
kapping ter voorkoming van geurhinder naar de omgeving tot
nadere eisen voor het binnenklimaat van de werknemers (lucht,
geluid) en daarmee tot aanvullende investeringen.
Het gehinderde bedrijf doet bijvoorbeeld extra investeringen
door het inzetten van een milieuadviseur (adviseert over milieu-
vergunning van hinderbedrijf en voeren van overleg met hinder-
bedrijf). Ook kan bij het gehinderde bedrijf sprake zijn van nega-
tieve effecten op de bedrijfsvoering omdat als gevolg van de
optredende hinder (geur) het personeel tijdelijk niet kan werken
of als gevolg van stof het buitenterrein en daarop aanwezige
materialen (geparkeerde auto's van personeel, te verkopen
auto's of gereedstaande producten voor verkoop/transport)
moet worden schoongemaakt.
Bij enkele cases zijn partijen verwikkeld in juridische procedures.
Deze procedures vormen feitelijk de graadmeters voor de onder-
liggende problematiek van onderlinge hinder. De knelpunten van
de onderlinge hinder zijn van een dergelijke aard dat bedrijven
zich genoodzaakt voelen om, als laatste middel, juridische proce-
dures aan te gaan. Deze procedures vergen inzet van tijd/capaci-
teit en geld (inhuren advocaten, proceskosten) van het bedrijf.
Effect op het bedrijventerrein
Naast het mogelijke effect op de individuele bedrijfsvoering
kan onderlinge hinder tussen bedrijven ook gevolgen hebben
voor het functioneren van het bedrijventerrein als geheel.
Samenvattend kan worden gesteld dat: onderlinge hinder tussen
bedrijven de gewenste herstructurering van bedrijventerreinen
belemmert.
Onderstaand is aangegeven welke mechanismen zorgen voor
het frustreren van de herstructureringsopgave.
Segmentering
Segmentering is in dit praktijkonderzoek gedefinieerd als het
indelen van bedrijventerreinen naar bedrijfsprocessen en -typen.
Segmentering kan plaatsvinden binnen één bedrijventerrein of
15
tussen bedrijventerreinen (zonder direct van themaparken te
spreken) binnen een regio (of andere geografische entiteit)
door afspraken tussen overheden.
Door het ontbreken van de bovengenoemde segmentering op
een bedrijventerrein dan wel tussen bedrijventerreinen in een
regio zijn er geen waarborgen aanwezig voor het toetsen van
het te vestigen type bedrijf (en bijhorende bedrijfsprocessen).
Hierdoor kunnen bedrijven zich naast elkaar vestigen die
elkaar overlast (kunnen) bezorgen. Als gevolg van deze onder-
linge hinder worden de ontwikkelingsmogelijkheden voor
beide bedrijfssegmenten beperkt: het bedrijf dat hinder veroor-
zaakt wordt in haar bedrijfsvoering belemmerd en krijgt in een
aantal gevallen met strengere eisen in de milieuvergunning te
maken. Dit leidt vervolgens weer tot extra investeringen op de
locatie, waardoor het bedrijf vanwege deze extra investeringen
nog sterker aan de locatie gebonden is. Anderzijds wordt het
gehinderde bedrijf mogelijk beperkt in haar bedrijfsvoering
(doen van extra investeringen) en kunnen clusters van gelijk-
soortige bedrijven niet worden gerealiseerd omdat de nieuw
aan te trekken bedrijven nauwelijks geïnteresseerd zijn vanwe-
ge de bestaande conflictsituatie.
Samenvattend kan worden gesteld dat de huidige ruimtelijke
ordeningssystematiek om te komen tot een indeling van
bedrijventerreinen middels milieucategorieën (VNG-uitgave,
Den Haag 2001) niet voorkomt dat bedrijven die elkaar over-
last kunnen bezorgen zich naast elkaar (mogen) vestigen.
Bovendien blijkt dat, door het ontbreken van een regionale
segmentering (regionale afstemming over de te vestigen
bedrijfstypen op de verschillende bedrijventerreinen), de kans
zeer reëel is dat voor bepaalde sectoren (hoogwaardig seg-
ment met lage milieuhinder) een overschot aan nieuwe loca-
ties ontstaat en voor de meer milieubelastende sectoren
geschikte vestigingslocatie ontbreken.
Versnippering
Voor een aantal bedrijventerreinen zijn inmiddels herstructure-
ringsplannen/toekomstvisies vastgesteld, waarbij deellocaties
met onderling conflicterende bedrijfsfuncties als te herstructu-
reren gebied zijn opgenomen. Hierbij kan worden opgemerkt
dat de zogenaamde hinderveroorzakers bij uitbreidingswensen
elders maar moeilijk of in het geheel niet aan een alternatieve
locatie komen. Dientengevolge is het bedrijf genoodzaakt om
de uitbreiding over meerdere, verspreid liggende (kleinere)
deellocaties te verdelen. Dit komt niet ten goede aan de
bedrijfsvoering. Bovendien leiden deze deellocaties weer tot
16
het verspreiden van de hinder over het bedrijventerrein, tot
extra transportbewegingen en raakt het bedrijf steeds sterker
gebonden aan de huidige locaties en is daarmee steeds moei-
lijker te verplaatsen.
Onaantrekkelijk vestigingsklimaat
Bedrijventerreinen waar sprake is van onderlinge hinder tus-
sen bedrijven en dientengevolge de onderlinge relaties sterk
zijn verstoord, vormen geen aantrekkelijke vestigingslocatie.
Door het ontbreken van een helder profiel van een bedrijven-
terrein zijn voor de bedrijven geen waarborgen geboden voor
de vestiging van nieuwe bedrijven die gelijksoortige eisen stel-
len aan het terrein.
Deze aspecten samen maken het bedrijventerrein weinig aan-
trekkelijk, er ontbreekt immers het voor een bedrijf zo belang-
rijke stabiele investeringsklimaat.
Niet-uitgeefbare braakliggende (delen van) percelen
Het beter benutten van de beschikbare ruimte op bestaande
bedrijventerreinen wordt bij onderlinge hinder tussen bedrijven
mogelijk belemmerd doordat tussengelegen (braakliggende)
kavels niet of nauwelijks (her)uitgeefbaar zijn. Immers het
bedrijf dat hinder ondervindt wil geen bedrijf naast zich dat de
aanwezige hinder mogelijk vergroot (het gehinderde bedrijf zal
bezwaarprocedures voeren bij bouw- en milieuvergunnings-
pocedures).
Anderzijds zal door de aanwezigheid van het hinderveroorza-
kende bedrijf slechts een beperkt aantal bedrijfssegmenten
geïnteresseerd zijn in vestiging, die mogelijk weer extra hinder
opleveren voor het hindergevoelige bedrijf.
Verstoorde relaties
De onderlinge hinder tussen bedrijven kunnen tot ernstig ver-
stoorde relaties tussen bedrijven leiden, wat niet ten goede
komt aan het tot stand brengen van samenwerkingsprojecten
in welke vorm dan ook op een bedrijventerrein. Hierbij is
immers een goed overleg tussen de verschillende op het
bedrijventerrein gevestigde bedrijven onontbeerlijk.
Bovenstaande mechanismen frustreren de zo gewenste her-
structureringsopgave. Bovendien komen kwaliteitsverbeterin-
gen in het openbaar gebied (revitalisering) die, naast het alge-
meen functioneren van het terrein en de verkeersveiligheid,
van groot belang worden geacht door bedrijven die hechten
aan uitstraling en beeldkwaliteit, niet geheel tot hun recht als
 in de directe nabijheid van deze bedrijven andere bedrijven
zijn gevestigd die vanuit hun bedrijfsactiviteiten geen belang
hechten aan de representativiteit van de omgeving waarin zij
gevestigd zijn.

2.5 Conclusies
1. Omvang onderlinge hinder
Onderlinge hinder tussen bedrijven op een bedrijventerrein
is meer dan een incident. Bij de in dit praktijkonderzoek
opgespoorde voorbeelden is tenminste 30% van de Brabantse
gemeenten betrokken.
2. Hindersoort
Uit de praktijkcases (hinder als gevolg van de dagelijkse
bedrijfsvoering) komen de volgende hindersoorten naar voren:
• stof en geur;
• bodem/water
(mogelijke beïnvloeding bodem-/grondwaterkwaliteit);
• trillingen;
• straling;
• afbreuk van imago (productrisico, visuele hinder).
Als gevolg van storingen of incidenten en hieruit voortvloeiende
klachten die zijn geregistreerd in het provinciaal milieuklachten-
systeem is de groep lucht, geur en stof de meest voorkomende
hindersoort, op afstand gevolgd door de hindersoort geluid.
3. Gevoelige combinaties
De analyse van grootste gemene delers aan hinderveroorzakers
en gehinderden levert de onderstaande lijst van gevoelige
combinaties op.
4. Effect onderlinge hinder
De effecten op het individuele bedrijf, als gevolg van
onderlinge hinder, zijn:
• extra investeringen bij zowel het hinderveroorzakende
bedrijf als het gehinderde bedrijf;
• stilleggen of terugbrengen van het productieproces (om hin-
der te voorkomen (hinderveroorzakende bedrijf) dan wel als
gevolg van optredende hinder bij het gehinderde bedrijf);
• geen of zeer beperkte mogelijkheden voor groei en uitbreiding.
Bovendien frustreert onderlinge hinder de gewenste herstruc-
turering van bedrijventerreinen. De mechanismen die hieraan
ten grondslag liggen zijn:
• ontbreken van segmentering;
• versnippering van bedrijven over meerdere locaties
op één bedrijventerrein;
• onaantrekkelijk vestigingsklimaat;
• niet-uitgeefbare braakliggende (delen van) percelen;
• verstoorde relaties.

Mogelijke hinderveroorzakers Mogelijke gehinderden

• afval- en recyclingsbedrijven
(bijv. puinbrekers, autodemontagebedrijven,
autoshredder, sorteerinrichtingen);
• metaalverwerkingsbedrijven;
• grondreinigingsbedrijven/saneringsbedrijven.
• VGM-bedrijven en farmaceutische industrie;
• bedrijven die werken met gevoelige
apparatuur, laboratoria;
• bedrijven die ’schone’ machines/
gevoelige apparatuur vervaardigen;
• bedrijven die hechten aan beeldkwaliteit/
uitstraling.

17
3 Actoren en hun rol in het ontstaan van onderlinge hinder
3.1 Algemeen
Dit hoofdstuk geeft inzicht in de verschillende actoren die een
rol spelen bij het ontstaan van onderlinge hinder tussen
bedrijven.
De directe probleemeigenaren zijn de betrokken bedrijven die
in hun ontwikkeling worden geschaad. Daarnaast liggen de
consequenties ook breder dan alleen bij deze individuele
bedrijven, immers gemeenten en provincie krijgen ook met
deze problemen te maken bij de herstructurering van bestaan-
de bedrijventerreinen (beter benutten van de beschikbare
ruimte op bestaande bedrijventerreinen), het (verder) tot
stand brengen van segmentering van bedrijventerreinen en
het realiseren van samenwerking tussen bedrijven.
Om tot een oplossing voor onderlinge hinder te komen
(hoofdstuk 4) is het van belang om ook inzicht te krijgen in de
oorzaak van de problemen en welke actoren hierbij een rol
spelen. Achtereenvolgens worden de volgende actoren onder-
scheiden: rijksoverheid, provincie, gemeenten/regio en bedrij-
ven (hinderveroorzakers, gehinderden). De conclusies zijn
opgenomen in § 3.6.
3.2 Rijksoverheid
De huidige wettelijke instrumenten voor het ruimtelijke orde-
ningsbeleid (WRO) en de Wet Milieubeheer zijn vooral toege-
spitst op het voorkomen van hinder tussen verschillende func-
ties (bijvoorbeeld werken versus wonen/recreëren). Over hin-
der binnen één functie, in dit geval werken c.q. bedrijvigheid,
worden geen handvaten geboden of wettelijke eisen gesteld.
Bovendien is wetgeving te statisch toetsend en kan daarmee
niet of nauwelijks inspelen op nieuwe ontwikkelingen. De
voornemens voor meer afstemming tussen de verschillende
geledingen van de overheid (RO, milieu, economische zaken
etc.) in de vorm van een omgevingsvergunning bieden pers-
pectief voor de toekomst.
De Nota Ruimte bevat de visie van het kabinet op de ruimtelijke
ontwikkeling van Nederland. Meer specifiek richt het kabinet
zich hierbij op vier algemene doelen: versterking van de inter-
18
nationale concurrentiepositie van Nederland, bevordering van
krachtige steden en een vitaal platteland, bevordering en ont-
wikkeling van belangrijke (inter)nationale ruimtelijke waarden,
en borging van de veiligheid. De nota benoemt als één van de
belangrijke uitgangspunten dat milieu- en veiligheidsaspecten
vroegtijdig, integraal en gebiedsgericht in de planvorming wor-
den betrokken. Een goede basiskwaliteit van de ruimtelijke
ontwikkeling in Nederland is essentieel. Zonering is daarbin-
nen een belangrijk aspect.
In aansluiting hierop heeft het kabinet voor het economisch
beleid in het ’Actieplan Bedrijventerreinen’ (Ministerie van
Economische Zaken, mei 2004) de generieke acties ’Meer
ruimte voor NIMBY-bedrijven’ en ’Betere zonering’ geformu-
leerd. Bij laatstgenoemde actie wordt aangegeven dat een
goede zonering voor burgers en bedrijven onderling van
belang is voor een optimaal ondernemings- en woonklimaat.
Nu staat de zonering regelmatig onder druk en het is in het
belang van burgers en bedrijven dat sprake is van een goede
zonering en dat de bevoegde gezagen deze handhaven.
In deze actie wordt het belang van zonering voor bedrijven
onderling onderkend. De ministeries van Economische Zaken
en Volkshuisvesting, Ruimtelijke Ordening en milieubeheer
(namens het rijk) participeren daarom ook in het traject ’ver-
nieuwing van het de VNG-uitgave Bedrijven en Milieuzonering"
(§ 3.4). Centraal in dat traject staat de ontwikkeling van een
vernieuwde methode voor milieuzonering, die bedrijven vol-
doende milieuruimte biedt en milieugevoelige bestemmingen
voldoende beschermt. De methode moet tevens geschikt zijn
voor functiemenging in stedelijk gebied. Het gaat om zonering
van bedrijven(-terreinen) en milieu-
categorisering van bedrijven.
De vernieuwing van de uitgave ’Bedrijven en milieuzonering’
is niet specifiek gericht op onderlinge hinder tussen bedrijven,
maar biedt wel openingen om dit aspect mee te nemen.
De eerstgenoemde actie uit het ’Actieplan Bedrijventerreinen’
heeft betrekking op de industrie die moeilijk is in te passen
(vanwege hinder, gevaar of beeldkwaliteit). De rijksoverheid
wil in de praktijk via een pilot leren hoe verschillende belang-
hebbenden op een constructieve manier kunnen samenwer-
king zodat oplossingen worden gevonden voor de vestiging
van deze NIMBY-bedrijven. Recent (januari 2006) is door de
provincie Gelderland het project ’Inpassing Zware industrie’
afgerond. In dit project is een duurzame aanpak ontwikkeld
voor het oplossen en voorkomen van probleemsituaties rond-
om zware industrie (in relatie tot de woonomgeving). Het
resultaat is een pakket aan beleidsmaatregelen op het gebied
van ruimte, milieu, de afstemming tussen ruimte en milieu,
economie en financiën. Ter illustratie van deze concrete maat-
regelen kunnen worden genoemd:
• het specifiek reserveren van ruimte voor zware bedrijven in
het streekplan 2005 door de provincie Gelderland;
• het reserveren van budget voor inpassing en verplaatsing
van zware bedrijven door de provincie Gelderland.
In het kader van het onderkennen en kennen van knelpunten
in wet- en regelgeving in algemene en brede zin heeft het
ministerie van Economische Zaken een meldpunt tegenstrijdi-
ge regels voor ondernemers en overheden ingesteld. Op deze
manier wil het ministerie proberen om de regeldruk te vermin-
deren. Dit geldt onder meer voor regelgeving die betrekking
heeft op bedrijventerreinen en milieu.
De beleidsnotitie ’Pieken in de Delta’ van het Ministerie van
Economische Zaken (juli 2004) beschrijft de economische
agenda van het kabinet voor zes gebieden in ons land. Met
deze agenda wil het kabinet bijdragen aan de ambitie om van
Nederland een concurrerende en dynamische economie te
maken. De provincie Noord-Brabant maakt in deze beleidsno-
titie onderdeel uit van twee gebieden: Zuidwest Nederland en
Zuidoost Nederland. Voor Zuidwest Nederland ligt de focus
op het nog beter profiteren van de strategische ligging tussen
de wereldhavens in Rotterdam en Antwerpen. In Zuidoost
Nederland ligt een opgave voor de (verdere) ontwikkeling van
hoogwaardige, kennisintensieve industrie. Een forse herstruc-
turering van bedrijventerreinen langs de A2-as dient een bij-
drage te leveren aan de oplossing van ruimtelijke knelpunten.
In deze beleidsnota is het aspect ’onderlinge hinder tussen
bedrijven’ niet specifiek opgenomen. Wel hecht de rijksover-
heid een groot belang aan de ontwikkeling van hoogwaardige,
kennisintensieve industrie. Deze bedrijfssector herbergt een
aantal bedrijfstypen (VGM-bedrijven, farmaceutische bedrij-
ven, bedrijven die werken met gevoelige apparatuur, laborato-
ria, hoogwaardige technologische bedrijven) die in dit praktijk-
onderzoek (zie § 2.3) als hindergevoelige bedrijven naar voren
komen. Om voor deze bedrijven een goed en stabiel onderne-
mingsklimaat te creëren, is het onderkennen van het aspect
onderlinge hinder van groot belang.
3.3 Provincie
Het vigerend streekplan en het toewijzen van nieuwe bedrijven-
terreinen gaat uit van een kwantitatieve benadering van het
aantal nieuw aan te leggen bedrijventerreinen. Bij deze kwanti-
tatieve benadering wordt een nader onderscheid aangebracht
tussen de vestiging van de verschillende milieucategorieën.
Een onderscheid naar bedrijfssectoren (en bedrijfsprocessen)
en daaraan gekoppelde wensen en eisen aan de vestigings-
locaties wordt daarbij niet gemaakt. Ook is in het provinciaal
beleid nauwelijks focus op verschillende typen bedrijventerrei-
nen die aan bepaalde segmenten (die elkaar goed verdragen)
een plek dienen te bieden.
Uit onderhavig praktijkonderzoek komt naar voren dat de wen-
sen en eisen aan een vestigingslocatie per bedrijfstype (binnen
éénzelfde milieucategorie) verschillend kunnen zijn. Het pro-
vinciaal beleid houdt momenteel nog geen rekening met deze
verschillen of overeenkomsten in eisen die aan vestigingsloca-
ties worden gesteld.
Naast de eisen en wensen aan de vestigingslocatie speelt de
actieradius van een bedrijfssector ook een belangrijke rol in
de zoektocht naar een geschikte vestigingslocatie. Zo blijkt uit
de interviews en de workshop bijvoorbeeld dat de actieradius
van (sloop- en bouw)afvalverwerkingsbedrijven circa 20 kilome-
ter (afstand van het bedrijf tot de bron van het afval) bedraagt1.
1 Deze informatie is afkomstig van de bedrijven die geïnterviewd zijn en bedrijven die op de workshop van
10 november 2005 aanwezig waren. In het BRO-rapport ’Ruimteproblematiek milieuhinderlijke bedrijven in
Zuid-Holland’ (januari 2001) wordt de hoge regionale afhankelijkheid van deze sector (als gevolg van
transportafstanden) ook genoemd. In een telefonisch onderhoud met de heer Donders (Vereniging van Afval-
bedrijven) blijkt een tweedeling te kunnen worden gemaakt inzake de regiogebondenheid van afvalverwerkende
bedrijven, waarbij voor beide onderscheiden typen markt bestaat:
a. afvalverwerkende bedrijven met een hoogwaardig eindproduct zijn nauwelijks regiogebonden, aangezien
een groot volume nodig is om de benodigde investeringen voor de hoogwaardige technische installaties
rendabel te maken. Bovendien kent de afzetmarkt een veelal landelijke spreiding;
b. afvalverwerkende bedrijven met een laagwaardig eindproduct zijn sterk regiogebonden, omdat het
concurrerend vermogen wordt bepaald door de afstand tot de afvalbron en de afstand tot de afzetmarkt.
Door de lagere investeringskosten zijn de benodigde afvalvolumes ook lager.
19
Deze actieradius stelt het afvalverwerkende bedrijf in staat om
op korte afstand van de bron het afval (met name bouw- en
sloopafval) te verwerken.
Het aantal nieuwe bedrijventerreinlocaties in de stedelijke en
landelijke regio's, zoals benoemd in het vigerend streekplan
en de regionale uitwerkingsplannen, geeft nog geen antwoord
op de vraag naar locaties voor bedrijven met een kleinere
actieradius. Op deze manier stagneert de herstructureringsop-
gave, omdat alternatieve geschikte locaties voor het uitplaat-
sen van bedrijven ontbreken.
Tenslotte vervult de provincie (gelijk aan de rijksoverheid) een
toetsende rol bij bestemmingsplannen. De provincie toetst
deze plannen aan haar eigen (streekplan)beleid. We zien dat
de praktijk van toetsingsplanologie (inbreng (passief) achter-
af) steeds meer wordt gecombineerd met ontwikkelingspla-
nologie (inbreng (actief) vooraf). Door de provincie wordt op
dit moment hard gewerkt aan ontwikkelingsplanologie, zoals
het voorbeeldproject West-Brabant. Een sterke combinatie van
toelatings- en ontwikkelingsplanologie lijkt hier perspectief te
bieden. In dit kader biedt de nieuwe Wet op de Ruimtelijke
Ordening wellicht ook nieuwe mogelijkheden voor de provin-
cie.
3.4 VNG, gemeenten en regio
Gemeenten zijn, met het opstellen van (bestemmings)plan-
nen voor nieuwe én bestaande bedrijventerreinen, de schakel
in het vertalen van het rijks- en provinciaal beleid. Ook zijn zij
veelal de uitgevende partij2 bij (nieuwe) bedrijventerreinen.
VNG-uitgave ’Bedrijven en milieuzonering’
Voor het opstellen of herzien van bestemmingsplannen voor-
ziet de VNG (Vereniging Nederlandse Gemeenten) met de uit-
gave ’Bedrijven en milieuzonering’ (het Groene Boekje) (Den
Haag, 2001) in een praktische handleiding voor de zonering
van bedrijven in verband met hinder of gezondheidsrisico's. In
deze handleiding worden de hindercategorieën geluid, stof,
geur, lucht en gevaar onderscheiden. Tevens zijn indices voor
2 Naast gemeenten kunnen ook private partijen als uitgevende partij bij
nieuwe dan wel bestaande bedrijventerreinen optreden. Voor hun rol als
uitgevende partij gelden dezelfde aandachtspunten zoals beschreven
voor de gemeente als uitgevende partij.
20
verkeer en visuele kwaliteit opgenomen. Op basis van de SBI-
code (Standaard Bedrijfs Indeling)en de hinder van een inrich-
ting wordt een minimale afstand aangegeven ten opzichte van
een rustige woonwijk. In de handleiding wordt aangegeven dat
afstanden bij andere omgevingstypen (bijv. een centrumge-
bied) lager kunnen uitvallen. De VNG-basiszoneringslijst (lijst
van bedrijfstypen en hun hinderaspecten) wordt gebruikt bij
het toetsen van bestemmingsplannen en de planning van
bedrijventerreinen. Uitspraken van de Raad van State geven
aan dat, indien in een bestemmingsplan wordt verwezen naar
handleiding en lijst, daar vervolgens slechts gemotiveerd van
kan worden afgeweken.
In het kader van de scope van dit praktijkonderzoek blijkt bij
de toepassing van de handleiding en lijst sprake te zijn van
een aantal knelpunten, te weten:
• gebrek aan maatwerk door het klakkeloos overnemen van de
lijst in bestemmingsplannen en ’blind’ gebruik van de lijst in
de uitgiftefase;
• zonering op basis van de hoofdactiviteit (of sterk geleund
op bedrijfstype) in plaats van de meest milieuhinderlijke
activiteit centraal te stellen;
• verschil tussen veronderstelde hinder en daadwerkelijke
hinder;
• de referentie ’rustige woonwijk’ is niet geschikt voor het
benoemen van hinder binnen de functie ’werken’;
• het onderscheid in milieucategorieën biedt geen handvatten
voor het voorkomen van hinder tussen verschillende
bedrijfstypen binnen dezelfde milieucategorie;
• er wordt geen rekening gehouden met cumulatie van hinder.
Eind 2005 is gestart met het project voor de actualisering van
de uitgave ’Bedrijven en milieuzonering’ (het Groene Boekje).
Het betreft een gezamenlijk initiatief van de ministeries van
Economische Zaken en Volkshuisvesting, Ruimtelijke Ordening
en milieubeheer, Stichting Natuur en Milieu en de VNG, waar-
bij laatstgenoemde organisatie de trekker van het project is.
Gemeentelijke en regionale uitvoeringspraktijk
Bij gemeenten (publiekrechtelijke taak) kunnen de volgende
oorzaken voor het ontstaan van onderlinge hinder worden
genoemd:
• in het bestemmingsplan is geen segmentering opgenomen
die rekening houdt met het voorkomen van onderlinge hin-
 der dan wel het benutten van kansen tussen bedrijven
(bedrijven worden onvoldoende betrokken bij de planvorming);
• niet-correct gebruik van de VNG-uitgave ’Bedrijven en
milieuzonering’ door het klakkeloos overnemen van de
VNG-lijst in bestemmingsplannen en een ’blind’ gebruik
van de lijst in de uitgiftefase;
• onvoldoende flexibiliteit (stringente fasering) of te weinig
focus op segmentering (we moeten alles kunnen vestigen)
in plannen om het juiste bedrijf op de juiste plek te kunnen
vestigen;
• in de plannen voor en de uitgifte van nieuwe bedrijventerrei-
nen is de aandacht meer gericht op ’schone’ bedrijvigheid
(bedrijven die hechten aan beeldkwaliteit) en worden hinder-
bedrijven geweerd.
De gemeente als uitgevende partij (privaatrechtelijke hande-
ling) kan ook een rol hebben in het ontstaan van onderlinge
hinder, te weten:
• de vooraf vastgestelde segmentering kan niet worden
nakomen in de gronduitgifte (bijvoorbeeld als gevolg van
een stagnerende gronduitgifte in combinatie met de rente-
last van de reeds gemaakte (verwervings)kosten);
• onvoldoende kennis van het bedrijfsproces van het te
vestigen bedrijf en daarmee niet de mogelijke consequenties
voor onderlinge hinder kunnen overzien;
• onvoldoende acquisitieve acties voor het aantrekken van de
gewenste bedrijven of het uitwisselen van gegadigden met
gemeenten in de regio;
• geen of onvoldoende invloed bij de invulling van een perceel
op een bestaand bedrijventerrein bij vertrek van het bedrijf.
De bovengenoemde punten zouden voor een deel kunnen
worden ondervangen door een goede regionale afstemming in
de ontwikkeling en uitgifte van bedrijventerreinen. Momenteel
is deze regionale, kwalitatieve afstemming in de uitgifte van
de diverse bedrijventerreinen (soort en moment van uitgifte)
alsmede de eventuele regionale verevening van kosten en
baten niet aanwezig.
3.5 Bedrijven
Voor bedrijven, zowel voor hinderveroorzakers als gehinder-
den, geldt vooral dat de oorzaak in het ontstaan van onder-
linge hinder ligt in het onvoldoende checken van de locatie-
kenmerken bij de vestiging op een nieuwe locatie. Bij de
keuze voor een nieuwe locatie spelen bereikbaarheid,
beschikbaarheid van personeel en afzetmarkt een belangrijke
rol. Bedrijven blijken zich voorafgaand aan de vestiging niet
of nauwelijks te oriënteren op hun (toekomstige) buurbedrij-
ven.
Verder is communicatie een zeer belangrijk aandachtspunt
voor de betrokken bedrijfstypen. Bedrijven organiseren zich
onvoldoende om de omvang van het probleem en het effect
van onderlinge hinder bij de andere betrokken actoren hel-
der te krijgen. Brancheorganisaties zouden hierbij uitstek
een rol in kunnen vervullen, dit gebeurt echter (nog) niet.
Oorzaak ligt mede in het grote aantal en de verscheidenheid
aan bedrijven binnen één branche en daardoor moeilijk te
verenigen zijn. Ook intermediaire organisaties als de BZW
(Brabant Zeeuwse Werkgeversvereniging), het MKB of park-
managementorganisatie/ bedrijventerreinvereniging vervul-
len deze communicatie- en lobbyrol niet of nog onvoldoen-
de. Zij verdiepen zich nog niet of nauwelijks in de aspecten
van onderlinge hinder tussen bedrijven. Ook blijkt een park-
managementorganisatie/bedrijventerreinvereniging hier
organisatorisch niet op te zijn ingericht of worden de priori-
teiten elders gelegd (bijv. collectieve inkoop).
Het negatieve imago waar veel hinderveroorzakende bedrij-
ven (vooral de afvalverwerkende bedrijven) mee te maken
hebben, vraagt ook om een herijking van het imago door de
branche-organisaties en de daarbij behorende interne en
externe communicatie. Echter, ook de pers en het (lokale)
overheidsbestuur hebben hierin een belangrijke rol.
Herhaaldelijk is gebleken dat ’goed nieuws’ (over de rol van
de afvalsector in de maatschappij en de bereikte innovaties),
aangereikt door de brancheorganisaties, niet worden opge-
pikt door de pers en het (lokale) overheidsbestuur. Vooral
calamiteiten en storingen blijken interessant.
Tenslotte verdiepen bedrijven zich onvoldoende in de
(on)mogelijkheden van de overheid, bijvoorbeeld door zelf
contact te leggen met de overheid.
21
3.6 Conclusies
De verschillende actoren spelen elk hun eigen rol en hebben
elk hun eigen rol in het ontstaan van onderlinge hinder tussen
bedrijven.
Rijksoverheid
• instrumenten zijn toegespitst op hinder tussen verschillende
functies in plaats van hinder binnen één functie;
• wetgeving is te statisch toetsend en kan te weinig inspelen
op nieuwe ontwikkelingen;
• het sectorale, economische beleid (’Actieplan Bedrijven-
terreinen’) onderkent onvoldoende het ontstaan en het
effect van onderlinge hinder tussen bedrijven.
Provincie
• het bedrijventerreinenbeleid is op een kwantitatieve behoefte-
raming met een eventuele uitsplitsing naar milieucategorie
gebaseerd in plaats van een kwalitatieve raming waarbij geke-
ken is naar vestigingseisen en actieradii van bedrijfstypen;
• de provincie vervult nu nog veelal een toetsende rol (toet-
singsplanologie: inbreng (passief) achteraf), echter er wordt
hard gewerkt aan een stimulerende, regierol (ontwikkelings-
planologie: inbreng (actief) vooraf).
VNG/gemeenten/regio
• VNG-uitgave ’Bedrijven en milieuzonering’ stelt de hoofd-
activiteit (en daarbij sterk geleund op bedrijfstype) centraal
in plaats van de meest milieuhinderlijke activiteit;
• bovendien is de referentie ’rustige woonwijk’ niet geschikt
voor het benoemen van hinder binnen de functie ’werken’
en biedt het onderscheid in milieucategorieën geen hand-
vatten voor het voorkomen van hinder tussen verschillende
bedrijfstypen binnen dezelfde milieucategorie;
22
• geen of onvoldoende segmentering in het bestemmings-
plan die, indien aanwezig, bij uitgifte niet kan worden vast-
gehouden;
• niet-correcte toepassing van de VNG-uitgave ’Bedrijven en
milieuzonering’ in planvorming en uitgiftetraject onvoldoende
flexibiliteit (stringente fasering) of te weinig focus op segmen-
tering (alles kunnen vestigen binnen de gemeentegrenzen);
• (onbewust) weren van hinderveroorzakende bedrijven
in plannen/uitgifte;
• onvoldoende kennis van het bedrijfsproces (om eventuele
hinder te kunnen voorzien);
• onvoldoende of geen gerichte acquisitie om de gewenste
bedrijven aan te trekken;
• geen of onvoldoende invloed op de invulling van een
vertreklocatie op een bestaand bedrijventerrein;
• geen regionale afstemming in planning en uitgifte van
bedrijventerreinen.
Bedrijven (hinderveroorzakers/gehinderden)
• geen of onvoldoende check op de locatiekenmerken (ook
beleidsmatig) bij de vestiging op een nieuwe locatie;
• onvoldoende communicatie tussen bedrijven onderling, door
brancheorganisaties, intermediaire organisaties als de BZW,
het MKB of parkmanagementorganisaties/bedrijventerrein-
verenigingen;
• onvoldoende aandacht (weten te) vestigen op de positieve
kant van hinderveroorzakende bedrijven (vooral afval-
verwerkende bedrijven) ter verbetering van het negatieve
imago door brancheorganisaties, pers en (lokaal) overheids-
bestuur;
• onvoldoende communicatie tussen bedrijven en overheid.
4 Oplossingsrichtingen: actoren en instrumenten
4.1 Algemeen
Uit hoofdstuk 3 blijkt dat de bedrijven en overheden (rijk,
provincie, regio en gemeenten) elk hun eigen aandeel hebben
in het ontstaan van onderlinge hinder tussen bedrijven.
Echter, de wijze waarop het probleem ingrijpt op het functio-
neren van de probleemeigenaar is verschillend (zie § 2.4):
een bedrijf voelt direct in zijn bedrijfsvoering (= geld) de pijn,
terwijl bij overheden de pijn veel minder direct ingrijpt (wen-
sen en beleidsvoornemens kunnen onvoldoende worden
gerealiseerd). Dit gegeven is zeer belangrijk bij het aanbieden
van oplossingen. Immers, zonder inzet van alle betrokken
pro-bleemeigenaren/-oplossers en respect voor ieders belang
is er geen oplossing voor deze problematiek. In dit hoofdstuk
wordt ingegaan op de oplossingsrichtingen en hun
actoren en instrumenten.
Bij het definiëren van mogelijke oplossingsrichtingen
voor onderlinge hinder tussen bedrijven kan onderscheid
gemaakt worden in het voorkomen van knelpunten en
het oplossen van reeds ontstane knelpunten. Zoals voor
elk soort knelpunt geldt, is het oplossen van bestaande
knelpunten vele malen moeilijker dan het voorkomen
van knelpunten (voorkomen is beter dan genezen).
Voor de mogelijke oplossingsrichtingen en hun actoren
en instrumenten wordt onderscheid gemaakt in een viertal
oplossingsrichtingen, te weten:
• bestaand bedrijventerrein (bestaand knelpunt):
oplossing ter plaatse;
• bestaand bedrijventerrein (bestaand knelpunt):
oplossing door verplaatsing;
• nieuw bedrijventerrein:
inpassing van gehinderden en hinderveroorzakers door
segmentering/zonering op een regulier terrein;
• nieuw bedrijventerrein:
afzonderlijke terreinen voor hinderveroorzakers.
Deze oplossingsrichtingen worden in de volgende paragrafen
(§ 4.2 tot en met § 4.5) behandeld. Tenslotte zijn in § 4.6 de
conclusies en aanbevelingen opgenomen.
4.2 Bestaand bedrijventerrein
(bestaand knelpunt): oplossing ter plaatse
Deze oplossingsrichting gaat uit van een oplossing ter plaatse
op een bestaand bedrijventerrein met een bestaand knelpunt
van onderlinge hinder. Zowel het gehinderde als het hinderver-
oorzakende bedrijf blijven op de bestaande locatie gehuisvest,
maar één van de bedrijven dan wel beide bedrijven nemen
maatregelen om de onderlinge hinder te verminderen dan wel
te voorkomen.
In onderstaande figuur is de oplossingsrichting ’bestaand
bedrijventerrein: oplossing ter plaatse’ nog eens verbeeld.
Bestaand bedrijventerrein: oplossing ter plaatse
gehinderde gehinderde gehinderde
De instrumenten die de actoren ter hand kunnen nemen in
deze oplossingsrichting spitsen zich vooral toe op de thema's
communicatie en geld.
Communicatie door overleg, dan wel mediation met de
betrokken partijen om op deze manier tot een redelijke oplos-
sing voor alle betrokkenen te komen. Dit overleg kan zowel
door de overheid als de bedrijven worden geïnitieerd. Geld
kan worden in gezet als beloning bij goed/gewenst gedrag,
veelal in de vorm van subsidies. Maar geld kan ook worden
ingezet als strafmiddel bij onjuist of ongewenst gedrag, veelal
in de vorm van geldboetes bij overtredingen.
Daarnaast is handhaven door het bevoegd gezag als instru-
ment onlosmakelijk verbonden met een oplossing op de
bestaande plek (zonder verplaatsing). Daarin past ook het
betrekken van mogelijke onderlinge hinder bij (revisie van)
milieuvergunningen. Bij een goede handhaving geldt ook dat
dient te worden gekeken naar de, weliswaar meer ingewikkel-
23
de, bedrijfsprocessen als geheel (en daarin aan te brengen ver-
beteringen) dan zich eenzijdig te richten op enkele losstaande,
meer eenvoudig op te merken, details (zerotolerance beleid).3
Goed handhaven betekent ook dat de achterliggende redenen
van milieueisen dienen te worden verteld, teneinde inzicht en
begrip bij bedrijven te verkrijgen over het ’waarom’. Ook het
aanreiken van oplossingen door de vergunningverlener/hand-
haver voor het bereiken van de vereiste milieudoelstellingen
hoort daarbij.
Bedrijven kunnen, naast het zeer belangrijke onderlinge over-
leg, mogelijk ook technische oplossingen of aanpassingen in de
bedrijfsvoering (in tijd) toepassen. Bij het toepassen van techni-
sche oplossingen zal de kosten-baten factor een belangrijke
rol spelen in het al dan niet kunnen en willen realiseren van de
oplossing. De overheid zou hieraan mogelijk een bijdrage kun-
nen leveren.
De instrumenten die de verschillende actoren ter hand kunnen
nemen zijn in bijlage 10 per actor (incl. het effect op de actor)
in tabelvorm weergegeven.
gehinderde
3 Deze vorm van handhaving is toegepast in de totstandkoming van de
samenwerking tussen twee bedrijven (leerverwerkingsbedrijf en bedrijf
dat gelatine vervaardigt) in Dongen. In deze samenwerking staat de
afstemming in processen en het doorvoeren van technologische verbete-
ringen in de bedrijfsprocessen centraal om klachten naar de omgeving
(bedrijven en bewoners) te verminderen en het imago van de bedrijven te
verbeteren.
24
4.3 Bestaand bedrijventerrein (bestaand knelpunt):
oplossing door verplaatsing
In deze oplossingsrichting wordt voor een bestaand bedrijven-
terrein, met een bestaand knelpunt van onderlinge hinder tus-
sen bedrijven, gezocht naar een oplossing door verplaatsing
van het gehinderde of het hinderveroorzakende bedrijf.
De nieuwe locatie voor het te verplaatsen bedrijf kan binnen
het bedrijventerrein in kwestie liggen, dan wel op een ander
bedrijventerrein (nieuw of bestaand). Deze oplossingsrichting
is in onderstaande figuur nog eens schematisch weergegeven.
Bestaand bedrijventerrein (bestaand knelpunt):
oplossing door verplaatsing
gehinderde
locatie B
locatie C
gehinderde
locatie A locatie A
gehinderde
elders binnen locatie A elders binnen locatie A
gehinderde
locatie A locatie A
De instrumenten die de verschillende actoren ter hand kunnen
nemen zijn in bijlage 10 per actor (incl. het effect op de actor)
in tabelvorm weergegeven.
Hieruit blijkt dat bij deze oplossingsrichting de instrumenten
kunnen worden verdeeld in instrumenten die het bestaande
knelpunt van onderlinge hinder (door verplaatsing) oplossen
en instrumenten die dienen te voorkomen dat dergelijke knel-
punten in de toekomst opnieuw ontstaan.
Bij de instrumenten die een bestaand knelpunt oplossen is het
aanbieden van alternatieve, geschikte locaties het belangrijkste
instrument. Immers, zonder deze locaties kan van verplaat-
sing geen sprake zijn, hoe graag ook gewenst door de bedrijven
zelf. Uit het praktijkonderzoek komt het ontbreken van derge-
lijke locaties ook als een belangrijk knelpunt naar voren. Waar
sprake is van de verplaatsing van een bedrijf naar een ander
bestaand bedrijventerrein binnen de (stedelijke) regio, blijkt
vaak dat het probleem zich opnieuw voordoet en de nieuwe
locatie geen goed alternatief is. Ook blijkt dat de nieuwe
regionale bedrijventerreinen niet altijd als alternatieve locatie
kunnen worden gezien, omdat deze terreinen zich buiten de
actieradius van het bedrijf bevinden (of zelfs in het werkveld
van een concurrent).
Voor het aanbieden van alternatieve, geschikte locaties is een
goede regionale samenwerking nodig, waarbij de provincie een
regierol vervult. Deze regierol kan divers zijn: van aanpassing
van het beleid (steekplan) tot het oppakken van individuele
herstructureringslocaties door de Brabantse Herstructurerings-
maatschappij (BHB).
Om verplaatsing van een bedrijf haalbaar te maken is het van
groot belang dat aangesloten wordt bij een nieuw investerings-
moment van het bedrijf. Daarbij is het ook van belang dat het
bedrijf de nieuwe locatie als een stap vooruit ziet en haar ves-
tigingscriteria kenbaar maakt, zodat de bereidheid om te ver-
plaatsen en daarin te investeren aanwezig is. Verder kan de
haalbaarheid mogelijk worden vergroot door de verevening
van de kosten te verbreden naar de plussen van locaties voor
woningbouw of kantoren binnen een gemeente of regio.
De instrumenten die een knelpunt op een bestaand bedrijven-
terrein in de toekomst dienen te voorkomen, zijn enerzijds al
bestaand (denk aan: handhaven, herziening bestemmings-
plan) en anderzijds nieuw of worden nog maar op beperkte
schaal toegepast. Het gaat daarbij bijvoorbeeld om het instel-
len van een (regionale) commissie nieuwvestiging en advies-
aanvraag. Deze commissie bepaalt of een bedrijf zich kan
vestigen op de vrijkomende vertreklocatie. Het Havenschap
Moerdijk heeft hier al positieve ervaringen mee opgedaan.
Deze commissie kan echter haar bevoegdheid alleen uitoefe-
nen als hierover privaatrechtelijk (bij gronduitgifte) afspraken
zijn gemaakt.
Op bestaande terreinen is dit nu nog veelal niet het geval en is
het verkrijgen van eigendom door de partij (gemeente, regio,
provincie) die de commissie nieuwvestiging wil inzetten van
evident belang. Hierbij zou ook vreemd kapitaal (bijv. beleggers)
kunnen worden aangetrokken.
4.4 Nieuw bedrijventerrein: inpassing van
gehinderden en hinderveroorzakers door
segmentering/zonering op regulier terrein
Voor het voorkomen van knelpunten van onderlinge hinder
op een nieuw bedrijventerrein is bij deze oplossingsrichting
gekozen voor het vestigen van gehinderden en hinderveroor-
zakers op één bedrijventerrein. Echter, de gehinderden en
hinderveroorzakers zijn door een goede segmentering en
zonering van het terrein ruimtelijk van elkaar gescheiden.
Bijkomend voordeel is dat een goede segmentering kan bijdra-
gen in het benutten van kansen tussen bedrijven (symbiose).
Tevens zijn bedrijven vooraf op de hoogte van de soort bedrij-
ven dat zich op het terrein (in hun omgeving) kan vestigen.
In onderstaande figuur is deze oplossingsrichting schematisch
weergegeven.
Nieuw bedrijventerrein:
inpassing van gehinderden en hinderveroorzakers
door segmentering/zonering op regulier terrein
gehinderde locatie A
gehinderde
gehinderde
De in deze oplossingsrichting voorgestelde segmentering en
zonering dient te worden verankerd in de huidige instrumen-
ten die overheden kunnen inzetten. Denk hierbij aan het
bestemmingsplan, het beeldkwaliteitsplan en de vergunningen.
Ook is het hierbij van belang dat de (te vernieuwen) VNG-uit-
gave ’Bedrijven en milieuzonering’ op een juiste wijze wordt
toegepast (als handreiking en niet als randvoorwaarde).
Cruciaal in het behouden van de voorgestelde segmentering is
het uitgiftetraject. Uit het praktijkonderzoek blijkt hoe lastig het
is om de voorgestane segmentering bij de gronduitgifte vast
25
te houden als de financiële druk toeneemt. Segmentering van
reguliere terreinen heeft alleen een kans van slagen als deze
financiële druk kan worden opgevangen, bijvoorbeeld door
regionale samenwerking (met een regierol van de provincie) en
verevening. Verevening kan plaatsvinden tussen bedrijven-
terreinen onderling, maar ook tussen verschillende nieuw-
bouwontwikkelingen (lees: woon- en kantoorlocaties) in de
regio. Voor de gewenste regionale samenwerking is het nood-
zakelijk en door betrokken partijen gewenst dat de provincie,
in de genoemde regierol, gemeenten bijeenbrengt, eventueel
haar beleid aanpast aan de regionale afspraken en de afspra-
ken over regionale samenwerking (contractueel) vastlegt. In
de regionale planningsoverleggen (provincie en gemeenten)
zijn de eerste aanzetten voor deze regionale afspraken
gedaan.
Anderzijds kan een gerichte acquisitie op de aan te trekken
bedrijven ook bijdragen aan het verkleinen van de financiële
druk. Verder is het van belang dat een grotere voorraad op
kortere termijn (zonder de totale voorraad te vergroten) met
een directe bestemming door de provincie wordt toegelaten.
Immers een grotere voorraad stelt de uitgevende partij beter
in staat om het juiste bedrijf op de juiste plek te kunnen vesti-
gen. Wel dient dan in ieder geval sprake te zijn van een goede
segmentering binnen of tussen bedrijventerreinen, een regio-
nale afstemming, een zorgvuldig en transparant uitgifteproces
en de garantie voor zorgvuldig ruimtegebruik op de lange ter-
mijn. De provincie zou haar toetsende rol kunnen verbreden
naar het uitgifteproces, om zo grip te kunnen houden op de
kwaliteit van bedrijventerreinen.
Ook bedrijven dienen zich bij vestiging goed op de hoogte te
stellen van de vestigingsvoorwaarden en (on)mogelijkheden
(bezint eer gij vestigt). Ook kunnen zij (bij voorkeur georgani-
seerd in een parkmanagementorganisatie) toezicht houden op
de naleving van het uitgiftekader en zonodig de uitgevende
partij hierop aanspreken.
In het uitgifteproces is het ook van belang om de vestigings-
procedure (afweging van de vestiging, afstemming bouw- en
milieuvergunning) integraal te laten verlopen. Door afstem-
ming tussen de verschillende (gemeentelijke) afdelingen
(milieu, RO, EZ) kan kwaliteit- en tijdwinst voor beide partijen
(bedrijf en overheid) worden gerealiseerd. Een (gemeentelijk)
uitgifteprotocol, waarin het uitgiftetraject zowel voor de amb-
telijke als bestuurlijke taken is vastgelegd, kan hier uitkomst
bieden.
26
Naast het uitgifteproces is het behouden van grip op een vertrek-
locatie minstens zo belangrijk. Hiervoor zijn verschillende
instrumenten denkbaar, zoals een eerste (terug)kooprecht
door de uitgevende partij.
De instrumenten die de verschillende actoren ter hand kunnen
nemen zijn in bijlage 10 per actor (incl. het effect op de actor)
in tabelvorm weergegeven.
4.5 Nieuw bedrijventerrein:
afzonderlijke terreinen voor hinderveroorzakers
Deze oplossingsrichting gaat uit van het voorkomen van knel-
punten van onderlinge hinder op een nieuw bedrijventerrein
door het aanwijzen van afzonderlijke bedrijventerreinen voor
hinderveroorzakende bedrijven. In deze oplossingsrichting
betreft het de segmentering naar bedrijfsprocessen en -typen
tussen bedrijventerreinen binnen een regio. Op regionaal
niveau vindt afstemming plaats over het aantal te ontwikkelen
bedrijventerreinen en de segmentering of het ’kleurenpalet’
van elk bedrijventerrein. Een en ander is in onderstaande
figuur nog eens schematisch verbeeld.
Nieuw bedrijventerrein:
afzonderlijke terreinen voor hinderveroorzakers
gehinderde locatie A locatie B locatie C
gehinderde
gehinderde
De instrumenten die de verschillende actoren ter hand kunnen
nemen zijn in bijlage 10 per actor (incl. het effect op de actor)
in tabelvorm weergegeven.
Hieruit blijkt dat bij deze oplossingsrichting de instrumenten
vergelijkbaar zijn met de instrumenten van de andere oplos-
singsrichting voor nieuwe terreinen (segmentering/zonering
op een regulier terrein).
Ook hier is regionale samenwerking van cruciaal belang, waarbij
een regierol voor de provincie is weggelegd. In deze regierol,
brengt de provincie gemeenten bijeen, past eventueel haar
beleid aan op de regionale afspraken en legt, in overleg met
de gemeenten, de afspraken over regionale samenwerking
(contractueel) vast. Zonder regionale samenwerking en ver-
evening zullen afzonderlijke bedrijventerreinen voor hinderver-
oorzakende bedrijven niet worden gerealiseerd, tenzij de pro-
vincie hiervoor haar aanwijzingsbevoegdheid zou willen inzet-
ten.
Het vigerend streekplan en de regionale uitwerkingsplannen
geven, met de voorgestelde nieuwe bedrijventerreinlocaties in
de stedelijke en landelijke regio's, op dit moment geen ant-
woord op de vraag naar locaties voor bedrijven met een regio-
nale actieradius of een afzonderlijk vestigingsklimaat. Bij het,
op korte termijn, aanwijzen van deze kleinere, afzonderlijke
terreinen kan mogelijk worden aangesloten bij bestaande ver-
storingen in het buitengebied.

4.6 Conclusies en aanbevelingen

In de bovenstaande paragrafen is aangegeven welke instru-
menten betrokken actoren ter hand kunnen nemen om
bestaande knelpunten op te lossen (bestaand bedrijventer-
rein) dan wel te voorkomen (nieuw bedrijventerrein). Echter,
wat betekenen deze oplossingsrichtingen nu feitelijk voor de
actoren bezien vanuit de huidig (beleids)praktijk? De beant-
woording van deze vraag maakt duidelijk op welke punten nog
actie nodig is.
Segmenteren en regionale samenwerking
De oplossingrichtingen voor nieuwe bedrijventerreinen gaan
uit van segmentering. Segmentering binnen één bedrijventer-
rein dan wel segmentering per bedrijventerrein in een regio
door op elk bedrijventerrein een bepaald segment (of een
combinatie van segmenten) te vestigen. Segmentering is een
oplossing om hinder te voorkomen en het beter benutten van
de beschikbare ruimte en kansen voor samenwerking tussen
bedrijven te creëren. Echter, het segmenteren van bedrijventer-
reinen kan niet zonder een goede regionale afstemming in
zowel beleid, planvorming (hoe, wat en wanneer) en financiële
middelen.
Deze regionale afstemming ontbreekt in de huidige (beleids)
praktijk en voor het tot stand brengen van deze regionale
afstemming wordt een regierol vanuit de provincie noodzake-
lijk geacht door betrokken actoren. In deze regierol, brengt de
provincie gemeenten bijeen, past eventueel haar beleid aan op
de regionale afspraken en legt, in overleg met de gemeenten,
de afspraken over regionale samenwerking (contractueel) vast.
Alternatieve locaties
Voor de sectoren afvalverwerking, recycling, metaalverwerking
en grondreiniging/sanering (de hinderveroorzakers) is een
apart vestigingsklimaat wenselijk. Dit zou door een goede seg-
mentering op nieuwe (regionale) bedrijventerreinen kunnen
worden gecreëerd. Echter, vanuit zorgvuldig ruimtegebruik
(beperken bufferzones) en de actieradius van de bedrijven in
deze segmenten is het wenselijk om afzonderlijke kleine terrei-
nen voor deze segmenten te creëren. Hierbij dient wel te wor-
den opgemerkt dat dergelijke terreinen alleen vanuit de keten-
benadering dienen te worden gerealiseerd: het naast elkaar
vestigen van complementaire bedrijven (concurrerende
bedrijfstypen naast elkaar is onwenselijk).

27
Het vigerend streekplan en de regionale uitwerkingsplannen
geven, met de voorgestelde nieuwe bedrijventerreinlocaties in
de stedelijke en landelijke regio's, op dit moment geen ant-
woord op de vraag naar locaties voor bedrijven met een regio-
nale actieradius of een afzonderlijk vestigingsklimaat. Bij het,
op korte termijn, aanwijzen van deze kleinere, afzonderlijke
terreinen kan mogelijk worden aangesloten bij bestaande ver-
storingen in het buitengebied.
Het instrumentenpalet
Een deel van de huidige instrumenten die rijk, provincie en
gemeenten kunnen inzetten (zoals VNG-uitgave (mits goed
toegepast), streekplan, (toetsen van) bestemmingsplan, beeld-
kwaliteitsplan, gronduitgiftebeleid) biedt voldoende waarbor-
gen voor het voorkomen van onderlinge hinder (vooral bij een
nieuw bedrijventerrein). Verder verdient het aanbeveling om
bij de voorgestane aanpassing van de VNG-uitgave ’Bedrijven
en milieuzonering’ de uitkomsten van dit praktijkonderzoek te
betrekken (stel de milieubelastende bedrijfsactiviteiten cen-
traal i.p.v. het bedrijfstype, benoem het aspect onderlinge hin-
der tussen bedrijven en geef handvaten (bijv. cursus) voor een
juist gebruik van de uitgave).
Het handhaven van de juiste combinatie van bedrijven op ter-
mijn vraagt om het inzetten van nieuwe instrumenten om grip
te kunnen houden op de vestiging van nieuwe bedrijven op
vertreklocaties. Het gaat daarbij om de volgende instrumenten:
• actief grondbeleid (aankoop strategische plekken en/of vrij-
komende kavels, eventueel met vreemd kapitaal (beleg-
gers/ontwikkelaars) en het toepassen van vervreemdings-
recht/kettingbedding/mandeligheid om eerste recht van
koop bij vertrek van een bedrijf op een bestaande kavel
mogelijk te maken);
• (regionale) commissie nieuwvestiging en adviesaanvraag:
commissie die bevoegd is en zeggenschap heeft om de ves-
tiging van een nieuw bedrijf op een bestaande locatie te
toetsen en al dan toe te staan;
• acquisitie op aan te trekken bedrijven op bestaande locatie.
28
Bedrijven
Naast de overheid hebben bedrijven ook een verantwoordelijk-
heid in het voorkomen van onderlinge hinder en het behouden
van de juiste combinatie van bedrijven. Goed overleg tussen
(buur)bedrijven en een check op beleid en voorwaarden bij
vestiging (wat mag wel en niet bij de buren) zijn daarbij
belangrijke instrumenten.
Verder is communicatie een zeer belangrijk aandachtspunt
voor de betrokken bedrijfstypen. Bedrijven zouden zich kun-
nen organiseren en gezamenlijk sterk kunnen maken om de
omvang van het probleem en het effect van onderlinge hinder
helder te krijgen. De diverse brancheorganisaties zouden hier
bij uitstek een rol in kunnen vervullen.
Maar ook intermediaire organisaties als de BZW, het MKB of
parkmanagementorganisaties / bedrijventerreinverenigingen
kunnen deze taak op zich nemen. Verder kunnen deze organi-
saties, de pers en het (lokaal) overheidsbestuur meer aan-
dacht vestigen op de positieve kant van hinderveroorzakende
bedrijven (maatschappelijk belang, economische waarde) ter
verbetering van het imago. Ook zouden bedrijven zich meer
kunnen verdiepen in de mogelijkheden van de overheid, onder
andere door zelf contact te leggen met de overheid.
Op basis van deze conclusies en aanbevelingen zijn de
actiepunten (hoofdstuk 6) benoemd.
5 Economisch belang en wenkend perspectief
5.1 Algemeen
De voorgaande hoofdstukken geven enerzijds inzicht in de
aard en de omvang van de onderlinge hinder en de rol van de
betrokken actoren in het ontstaan van onderlinge hinder.
Anderzijds worden ook oplossingsrichtingen geschetst met de
bijbehorende instrumenten die betrokken actoren ter hand
kunnen nemen om bestaande knelpunten op te lossen
(bestaand bedrijventerrein) dan wel te voorkomen (nieuw
bedrijventerrein). Maar alvorens over te gaan naar de acties in
hoofdstuk 6 is het goed om af te vragen wat deze inspannin-
gen opleveren, oftewel wat is het wenkend perspectief?
Dit hoofdstuk geeft een doorkijk naar het aantal bedrijven dat
in Noord-Brabant is gevestigd en in dit praktijkonderzoek als
hindergevoelig of hinderveroorzakend is aangemerkt en de
economische betekenis van deze bedrijfstypen. Ook geeft dit
hoofdstuk inzicht in de kansen die kunnen ontstaan bij het
oplossen en voorkomen van de knelpunten van onderlinge
hinder, oftewel het wenkend perspectief.
5.2 Economisch belang
Betrokken bedrijfstypen en aantal vestigingen
Op grond van de analyse van de grootste gemene delers aan
hinderveroorzakende bedrijven en gehinderde bedrijven zijn in
hoofdstuk 2 gevoelige combinaties gedestilleerd. In onder-
staande tabel zijn deze gevoelige combinaties nog eens weer-
gegeven.
Mogelijke hinderveroorzakers Mogelijke gehinderden
• afval- en recyclingsbedrijven • VGM-bedrijven en farmaceutische industrie;
(bijv. puinbrekers, autodemontagebedrijven, • bedrijven die werken met gevoelige
autoshredder, sorteerinrichtingen); apparatuur, laboratoria;
• metaalverwerkingsbedrijven; • bedrijven die ’schone’ machines/
• grondreinigingsbedrijven/saneringsbedrijven. gevoelige apparatuur vervaardigen;
• bedrijven die hechten aan beeldkwaliteit/
uitstraling.
Op basis van het LISA Vestigingenregister (Landelijk Informatie-
systeem van Arbeidsplaatsen en vestigingen)4 is voor een
aantal van de bedrijfstypen die in bovenstaande tabel zijn
opgenomen, nagegaan om hoeveel bedrijfsvestigingen het nu
eigenlijk gaat. In bijlage 8 zijn deze vestigingscijfers opgeno-
men.
Hieruit kan worden geconcludeerd dat van de 14.395 (met
277.643 banen) in het LISA Vestigingenregister opgenomen
industriële activiteiten die zijn gevestigd op een bedrijventer-
rein er 904 bedrijven (circa 6%) in potentie hindergevoelig
dan wel 271 bedrijven (2%) in potentie hinderveroorzakend
kunnen zijn. Dit betekent dat, van de geselecteerde bedrijfsty-
pen uit de top drie van gevoelige combinaties (het topje van
de ijsberg), bijna 1200 bedrijven (8%) een gevoelige combina-
tie kunnen vormen met ander bedrijven in hun omgeving.
Deze bedrijven herbergen samen circa 50.000 arbeidsplaat-
sen, oftewel bijna 20% van de werkgelegenheid van industriële
activiteiten die zijn gevestigd op een bedrijventerrein!
4 Dit register bevat een overzicht van alle in Noord-Brabant gevestigde
bedrijven (circa 124.000 bedrijven), zowel op bedrijventerreinen, in kernen
als in het buitengebied. Zie ook bijlage 8.
29
Het betreft hier enkel directe werkgelegenheid , indirecte werk-
gelegenheid (bijv . toeleverende bedrijven) is hier nog niet in
opgenomen. De bovengenoemde 1200 bedrijven liggen ver-
spreid over de bedrijventerreinen in Noord-Brabant. De kaart-
beelden in bijlage 7 tonen uitsneden van deze Brabantbrede
kaart van ’Top onderlinge hindersituaties’ en maken duidelijk
dat op elk bedrijventerrein in Noord-Brabant sprake is van
potentieel gevoelige combinaties van bedrijven, oftewel een
potentieel knelpunt van onderlinge hinder.
De analyse uit hoofdstuk 2 maakt duidelijk dat de aanwezig-
heid van een gevoelige combinatie op een bedrijventerrein
zowel effect heeft op de direct betrokken bedrijven, als op het
bedrijventerrein en de overheid. Een gevoelige combinatie
frustreert immers de gewenste herstructurering van een
bedrijventerrein, waardoor ook gemeente en provincie in hun
beleid worden belemmerd.
Economische waardeketen
De segmenten waarbinnen de hinderveroorzakers zich bevinden
(afvalverwerking, recycling, metaalverwerking en grondreiniging/
sanering) vervullen een onmisbare functie in de economische
waardeketen. Een schets van deze functie onderstreept nog
eens het belang van de in dit rapport aangedragen oplossings-
richtingen teneinde bedrijven een stabiel investeringsklimaat
te kunnen bieden.
Bedrijven uit de afvalbranche verwerken het afval tot nieuwe
secundaire (bouw)stoffen. Het mes snijdt hierbij aan twee kan-
ten: enerzijds wordt minder afval gestort of verbrand (80%
wordt hergebruikt), anderzijds worden minder primaire bouw-
stoffen voor laagwaardige toepassingen gebruikt.
Jaarlijks wordt door de afvalbranche in Nederland ruim 5 miljard
euro5 (waarvan circa 1 miljard in Noord-Brabant 6) omgezet. De
afvalbranche levert met deze omzet niet alleen een directe bij-
drage aan de economie, maar door het verwerken van afval
wordt ook een maatschappelijk probleem opgelost. Jaarlijks
wordt in Noord-Brabant ongeveer 10 miljoen ton afval geprodu-
ceerd. Van deze hoeveelheid wordt circa 80% hergebruikt. De
resterende 20% wordt gestort of verbrand. Door innovaties in
5 dhr. Donders, Vereniging van Afvalbedrijven
(telefonisch onderhoud d.d. 20-01-2006)
6 Milieuverslag 2004, Provincie Noord-Brabant
(vastgesteld op 27 september 2005)
30
de sector worden telkens weer nieuwe toepassingen voor afval
bedacht, waardoor de hoeveelheid te storten en te verbranden
afval nog steeds afneemt. Ook zal, door de toename van de ver-
brandingscapaciteit, in de toekomst nog minder worden gestort.
Indien de afvalverwerkende sector niet zou bestaan, zou al het
afval moeten worden gestort. Voor de provincie Noord-Brabant
betekent dit een negatieve waarde van 1,5 miljard euro. Naast
deze financiële negatieve waarde is storten vanuit mogelijk her-
gebruik en de milieubelasting ook ongewenst.
In het rapport ’Ruimte voor zware bedrijvigheid’ van Etin
(Tilburg, september 1999) wordt inzicht gegeven in het econo-
misch belang van zware bedrijven. Zware bedrijven zijn in het
Etin-onderzoek omschreven als bedrijven in milieucategorie 5
en 6. Daarin zijn de volgende segmenten vertegenwoordigd:
voedings- en genotmiddelenindustrie; overige industrie (bouw-
materialen); chemische, rubber- en kunststofindustrie; metaal-
industrie; delfstofwinning; voorbereiding recycling, openbare
nutsbedrijven; overige transport- en opslagbedrijven; andere
tertiaire diensten (milieudienstverlening, bodemsanering). Een
aantal van deze segmenten komt in onderhavig praktijkonderzoek
ook voor als hinderveroorzaker. Echter in het Etin-onderzoek is
uitgegaan van milieucategorie 5 en 6, terwijl in onderhavig
praktijkonderzoek ook naar voren komt dat een deel van deze
sectoren als milieucategorie 4 zijn gedefinieerd en daarmee in
het Etin-onderzoek (als gevolg van de definitie van zware
bedrijven) een deel van de sector wordt gemist.
De conclusies van het Etin-rapport over de economische
betekenis van zware bedrijven (uitgedrukt in werkgelegenheid
en bruto toegevoegde waarde) zijn:
• In totaal zijn er in Noord-Brabant bijna 200 zware bedrijven
gevestigd. De meeste van deze bedrijven zijn gevestigd in
West-Brabant (onder andere bedrijventerrein Moerdijk). In
totaal werken er zo'n 17.500 personen bij de zware bedrijven
in Noord-Brabant.
• Het economisch belang van zware bedrijvigheid is aanzien-
lijk groter dan men wellicht zou verwachten. Hoewel zware
bedrijvigheid maar 0,2% uitmaakt van de totale bedrijvig-
heid werkt er 2% van het totaal aantal werkzame personen
en is de bruto toegevoegde waarde tussen de 3,5 en 4% van
de totale bruto toegevoegde waarde van de provincie.
Deze toegevoegde waarde beslaat in totaal tussen de 3 en
3,5 miljard gulden (1,5 à 1,75 miljard euro) en deze cijfers
hebben sec betrekking op zware bedrijvigheid; de feitelijke
betekenis is dus veel groter.
5.3 Wenkend perspectief
Naast de positie van de hinderveroorzakende bedrijven in de
economische waardeketen zijn de voordelen die het oplossen
of het voorkomen van onderlinge hinder opleveren (het wen-
kend perspectief) van groot belang. Deze voordelen hebben
zowel betrekking op het individuele bedrijf als het bedrijven-
terrein als geheel, te weten:
• verbeteren imago hinderveroorzakende bedrijven;
• verbeteren vestigingsklimaat voor bedrijven;
• mogelijkheden voor groei van bedrijven;
• behoud en groei werkgelegenheid;
• zorgvuldig ruimtegebruik;
• samenwerking tussen bedrijven onderling en
tussen bedrijven en overheid;
• prikkelen en katalyseren van herstructureringsproces.
In het praktijkonderzoek is een aantal van deze voordelen
duidelijk naar voren gekomen. Bovendien blijkt dat het naast
elkaar vestigen van bedrijven die vergelijkbare eisen stellen
aan hun vestigingsklimaat een prima oplossing is, die in een
aantal gevallen zelfs tot samenwerking tussen bedrijven kan
leiden.
Voor bedrijven die gekenmerkt worden door helder definieer-
bare en vergelijkbare locatie-eisen en waarbij hoge uitgifte-
prijzen gemeengoed zijn, worden (door de markt) al specifieke
bedrijventerreinen of themaparken ontwikkeld. Denk daarbij
aan de Philipscampus, kantoorlocaties, science- en brainparks,
meubel- en autoboulevards.
Deze clustergedachte is in de vorm van een campus of thema-
park de meest extreme verschijningsvorm, maar bijvoorbeeld
een combinatie van VGM-bedrijven en logistieke bedrijven
blijkt in de praktijk ook een goede combinatie. Ze stellen geen
tegenstrijdige eisen of zelfs vergelijkbare productievoorwaar-
den en kunnen mogelijk tot samenwerking komen, bijvoor-
beeld de (gezamenlijke) exploitatie van een containerterminal
(Rietvelden-De Vutter, 's-Hertogenbosch).
Voorbeeld
Het Foodpark IABC (Breda) is een voorbeeld gerichte acquisitie (door het REWIN)
van een bedrijventerrein dat destijds is opge- gepleegd. Door het vertrek van de veiling
zet om gelijksoortige bedrijven (veilinggelieer- wordt momenteel gezocht naar een verbre-
de bedrijven, en als zodanig vastgelegd in het ding van de bestemming met bedrijven die
bestemmingsplan) naast elkaar te vestigen en vergelijkbare eisen stellen aan de vestigingslo-
mogelijk synergie te bereiken. Hiervoor is catie.
Voorbeeld
In Bergen op Zoom vestigt een drietal afval- op zoek naar verdere synergie en andere
verwerkende bedrijven zich op één locatie aan samenwerkingsvormen.
de Theodorushaven waarbij een (duurzame) Op andere delen van bedrijventerrein
recycling van allerlei producten centraal staat. Theodorushaven is reeds sprake van vergaan-
De gezamenlijke vestiging van de bedrijven de samenwerking door uitwisseling van
op één locatie is vanuit financiële overwegin- stoom en andere reststromen tussen bedrij-
gen geboren. Echter, de bedrijven gaan vanuit ven. Overleg tussen bedrijven heeft aan de
de gezamenlijke vestiging op één locatie nu al basis gestaan van deze samenwerking.
Voorbeeld
Op Industrieterrein Moerdijk is sprake van Shell (Moerdijk) gaat daarbij nog een stap
segmentering binnen een bedrijventerrein verder, door als eigenaar van de gronden zelf-
(chemiecluster, transportcluster, afvalcluster standig te kunnen beslissen of nieuw te vesti-
etc.) en het versterken van elk cluster, onder gen bedrijven op hun eigendom een toege-
meer door het toepassen van de ketenbenade- voegde waarde dan wel geen negatief effect
ring. Op het terrein is onder meer sprake van hebben op de reeds gevestigde bedrijven/
uitwisseling van CO2 tussen twee bedrijven. bedrijfsonderdelen.
Door het naast elkaar vestigen van bedrijven met vergelijk-
bare locatie-eisen kan het beheer en dienstenpakket van
parkmanagement ook op maat worden gemaakt voor het
bedrijventerrein. Bijvoorbeeld op Ekkersrijt (Son & Breugel)
wordt per deelgebied een specifiek beheerregime en kwaliteits-
niveau toegepast, passend bij de vestigings- en omgevings-
eisen van de gevestigde bedrijven.
31
5.4 Conclusies
Betrokken bedrijfstypen en aantal vestigingen
Op basis van de in het LISA Vestigingenregister blijkt dat 8%
(bijna 1200) van de geregistreerde gevestigde bedrijven op
een bedrijventerrein in Noord-Brabant in potentie een gevoeli-
ge combinatie kunnen vormen met andere bedrijven in hun
omgeving. Hiervan kan 2% als hinderveroorzakend worden
aangemerkt en 6% als hindergevoelig. Deze bedrijven herber-
gen samen circa 50.000 arbeidsplaatsen, oftewel bijna 20%
van de werkgelegenheid van industriële activiteiten die zijn
gevestigd op een bedrijventerrein! De bovengenoemde bedrij-
ven liggen verspreid over de bedrijventerreinen in Noord-
Brabant en vormen daarmee op elk Brabants bedrijventerrein
een potentieel knelpunt van onderlinge hinder.
De analyse uit hoofdstuk 2 maakt duidelijk dat de aanwezig-
heid van een gevoelige combinatie op een bedrijventerrein
zowel effect heeft op de direct betrokken bedrijven als op het
bedrijventerrein en de overheid. Een gevoelige combinatie
frustreert immers de gewenste herstructurering van een
bedrijventerrein, waardoor ook gemeente en provincie in hun
beleid worden belemmerd.
32
Economische waardeketen
De positie van de hinderveroorzakende bedrijven in de
economische waardeketen is belangrijk en een onmisbaar
element in de maatschappij. Zo verwerken bedrijven uit de
afvalbranche het afval tot nieuwe secundaire (bouw)stoffen.
Het mes snijdt hierbij aan twee kanten: enerzijds wordt
minder afval gestort of verbrand (80% wordt hergebruikt),
anderzijds worden minder primaire bouwstoffen voor laag-
waardige toepassingen gebruikt. Met een jaarlijkse omzet
van circa 1 miljard euro lost de afvalbranche in Noord-Brabant
een maatschappelijk probleem op.
Wenkend perspectief
De geschetste oplossingsrichtingen brengen diverse kansen
met zich mee, zoals:
• verbeteren imago hinderveroorzakende bedrijven;
• verbeteren vestigingsklimaat voor bedrijven;
• mogelijkheden voor groei van bedrijven;
• behoud en groei werkgelegenheid;
• zorgvuldig ruimtegebruik;
• samenwerking tussen bedrijven onderling en tussen
bedrijven en overheid;
• prikkelen en katalyseren van herstructureringsproces.
6 Actiepuntenprogramma
6.1 Algemeen
PIT geeft met dit rapport een signaal af over de omvang, aard en het effect
van onderlinge hinder tussen bedrijven. Ook zijn daarbij de mogelijke oplos-
singsrichtingen en de rol en verantwoordelijkheden van de verschillende
actoren geschetst. Uit een confrontatie van de oplossingsrichtingen en huidige
(beleids)praktijk (§ 4.6) signaleert PIT nog diverse discrepanties die dienen te
worden overbrugd door de verschillende actoren. In dit hoofdstuk geeft PIT
samen met de begeleidingsgroep aan op welke wijze (actiepuntenprogramma)
de signaalfunctie van dit onderzoek kan worden overdragen aan de betrokken
actoren. Uit de workshop van 10 november 2005 is naar voren gekomen dat
hiervoor bij de betrokken actoren voldoende draagvlak bestaat (zie bijlage 9).
In onderhavig hoofdstuk is het actiepuntenprogramma opgenomen, waarbij
in § 6.2 de urgente actiepunten zijn beschreven en § 6.3 het gehele actiepun-
tenprogramma omvat met een indeling per actor.
6.2 Urgente actiepunten
A. Regionaal (grond)beleid en segmentering: regierol provincie gewenst!
Het praktijkonderzoek maakt duidelijk dat betrokken actoren (gemeenten en
bedrijven) als eerste stap in het oplossen dan wel het voorkomen van knel-
punten van onderlinge hinder een regierol voor de provincie zien weggelegd.
In deze regierol dient een aantal acties te worden opgepakt, die onderstaand
zijn omschreven.
Actie Vaststellen themalocaties binnen gestelde kwantitatieve behoefte
en aanpassen provinciaal beleid
Omschrijving Het praktijkonderzoek constateert – en in de workshop is dit
bevestigd – dat beleid en praktijk uiteenlopen. De regionale bedrij-
venterreinen uit het vigerend streekplan sluiten niet aan op de actie-
radius van bedrijven. Binnen de gestelde kwantitatieve behoefte is
een herziening nodig van de wijze waarop deze behoefte wordt geac-
commodeerd. Hierbij dienen de volgende stappen in ieder geval te
worden doorlopen:
• vaststellen actieradius en verplaatsingsbehoefte hinderveroorzakers;
• vaststellen benodigde extra locaties (aard en aantal) en wijze van
segmenteren van reguliere bedrijventerreinen;
• benoemen en aanwijzen themalocaties;
• aanpassen provinciaal (streekplan)beleid.
In dit traject is nu al een eerste stap gezet met het plan van aanpak
’Ruimte voor Nimby-bedrijven’ (onderzoek provincie). Dit plan van
aanpak moet komen tot een gedragen plan van aanpak voor het vin-
den van oplossingen voor de problematiek van Nimby-bedrijven
(bedrijven die gemeenten niet binnen hun grenzen willen huisves-
ten). Het eindresultaat zal moeten bestaan uit een beknopte notitie
met concrete oplossingsrichtingen die worden gedragen door de
overheid en het betrokken bedrijfsleven.
Betrokken partijen BHB (uitvoerend), provincie (RO, Vergunningverlening),
gemeenten (waarbinnen de themalocaties zijn beoogd), BMF (zoek-
tocht geschikte locaties en genereren ruimtewinst), PIT
Trekker Provincie (EZ)
Ambitie Accommoderen van hinderveroorzakers op themalocaties die aan-
sluiten op de actieradius van bedrijven.
33
Actie Vormgeven regionaal grondbeleid en uitgiftekader
Omschrijving Vormgeven van regionaal grondbeleid en regionaal uitgifte-
kader om segmentering binnen en tussen bedrijventerreinen moge-
lijk te maken. Waar mogelijk verevenen van plussen en minnen
(tussen bedrijventerreinen onderling dan wel tussen woon-/kantoor-
locaties en bedrijventerreinen)
Betrokken partijen Provincie (EZ), regio's, gemeenten, KvK
Trekker Provincie (RO)
Ambitie Regionale samenwerking en grondbeleid teneinde segmentering
binnen en tussen bedrijventerreinen mogelijk te maken en financiële
druk in het uitgifteproces op een aanvaadbaar niveau te houden.
Actie Communicatie gemeenten en regio's
Omschrijving De gemeenten en regio's dienen op de hoogte te worden
gesteld van de resultaten van dit onderzoek. Ten eerste om kennis te
nemen van het aspect onderlinge hinder tussen bedrijven en ten
tweede om aan te geven wat gemeenten zelf nu al (met het toepas-
sen van de huidige instrumenten) kunnen doen aan het voorkomen
van onderlinge hinder. Dit kan bijvoorbeeld door:
• communicatie met gemeenten in de regionale planningsoverleggen
over deze problematiek;
• opstellen van een beleidsbrief over het omgaan met onderlinge
hinder tussen bedrijven.
Betrokken partijen Gemeenten, regio's, provincie (EZ, Vergunningverlening)
Trekker Provincie (RO)
Ambitie Gemeenten en regio's informeren en begeleiden in het toepassen
van instrumenten. Mogelijk bijkomend effect: in overleg met de
gemeenten ontstaat een nog beter inzicht in de omvang van de
problematiek van onderlinge hinder (versterken signaalfunctie)
B. Aanpassen en juist gebruik VNG-uitgave ’Bedrijven en Milieuzonering’
Omschrijving Eind 2005 is gestart met het project voor de actualisering van
de uitgave ’Bedrijven en milieuzonering’ (het Groene Boekje).
Bij deze actualisatie ook de uitkomsten van onderhavig praktijk-
onderzoek meenemen: bedrijfsactiviteiten centraal stellen i.p.v.
bedrijfstypen, inzicht geven in de gevoelige combinaties bij onder-
linge hinder tussen bedrijven en handvaten (bijv. cursus) bieden
voor een juist gebruik van de uitgave.
Betrokken partijen Ministerie VROM, Ministerie EZ, Stichting Natuur en Milieu
(PIT in klankbordgroep)
Trekker VNG
Ambitie VNG-uitgave Bedrijven en milieuzonering laten aansluiten bij de
praktijk (incl. een juist gebruik van de uitgave).
34
6.3 Actiepunten per actor
Bedrijven
Omschrijving Stimuleren van parkmanagement door bedrijven onderling en
bedrijven die nog niet deelnemen hiervoor interesseren.
Betrokken partijen Individuele bedrijven
–––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––
Omschrijving Lokaal, op bedrijventerreinen met elkaar (de buurbedrijven) in
gesprek gaan. Elkaar leren begrijpen, te waarderen, te respecten en te
accepteren. Daarbij positieve stappen met elkaar 'vieren' en commu-
niceren.
Betrokken partijen Individuele bedrijven
–––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––
Omschrijving De lokale overheid vragen om betrokken te raken bij het
opstellen van plannen voor nieuwe bedrijventerreinen.
Betrokken partijen Bedrijven in georganiseerd verband
–––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––
Omschrijving Organiseren lobby naar de provinciale en rijksoverheid teneinde
geld te kunnen generen voor het oplossen van concrete hindersituaties
Betrokken partijen Bedrijven (zowel VNO-NCW als brancheorganisaties)
Kamer van Koophandel
Omschrijving In dreigende of bestaande conflictsituaties bij onderlinge hinder
tussen bedrijven mediationrol vervullen
Betrokken partijen bedrijven
Ministerie EZ regio Zuid
Omschrijving Onderzoeken van de mogelijkheden voor extra gelden voor het
oplossen van de huidige knelpunten op basis van door de provincie
en gemeenten aangedragen knelpunten
Betrokken partijen Ministerie EZ
Provincie (EZ/RO)
Omschrijving Erkennen en uitvoeren regierol provincie en in die regierol uit-
voering geven aan:
• vaststellen themalocaties binnen gestelde kwantitatieve behoefte
en aanpassen provinciaal beleid;
• vormgeven regionaal uitgiftebeleid en uitgiftekader;
• communicatie gemeenten en regio's over resultaten praktijk-
onderzoek.
Betrokken partijen Regio's, gemeenten, BHB, BMF, provincie
(Vergunningverlening)
–––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––
Omschrijving In kaart brengen van knelpunten van onderlinge hinder tussen
bedrijven. Dit ter onderbouwing van de mogelijke aanpassing van het
streekplanbeleid en het genereren van aanvullende middelen in de
subsidieregelingen van het Rijk
Betrokken partijen gemeenten
Provincie (handhaving)
Omschrijving Handhaving moet beter en meer frequent
Betrokken partijen Provincie (Milieu, RO), gemeenten (dan wel regionale
milieudiensten)
–––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––
Omschrijving Structureel overleg tussen verschillende onderdelen
(EZ - Handhaving - Vergunningverlening - RO) over aanstaande en
bestaande knelpunten. Dit overleg zorgt voor een tijdige betrokken-
heid (voordat sprake is van escalatie) en samenwerking in mogelijke
oplossingen.
Betrokken partijen Provincie EZ, Vergunningverlening, RO
VNG (Ministerie EZ)
Omschrijving Aanpassing VNG-uitgave Bedrijven en Milieuzonering. Hierbij
bedrijfsactiviteiten centraal stellen i.p.v. bedrijfstypen, inzicht geven
in de gevoelige combinaties bij onderlinge hinder tussen bedrijven en
handvaten (bijv. cursus) bieden voor een juist gebruik van de uitgave
door lagere overheden.
Betrokken partijen Ministerie EZ, VROM, Provincie, PIT
Gemeenten
Omschrijving Aandragen van knelpunten van onderlinge hinder bij provincie
of Ministerie EZ (regio Zuid). Hierdoor ontstaat een nog beter inzicht
in de omvang van de problematiek én wordt een onderbouwing
gegeven voor de benodigde extra gelden voor het oplossen van deze
knelpunten
Betrokken partijen Gemeenten, Provincie (EZ), BHB, Ministerie EZ
–––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––––
Omschrijving Zodra gemeenten door de provincie op de hoogte zijn gesteld
van de resultaten van dit onderzoek kan de gemeente met het toepas-
sen van de huidige instrumenten (zoals aangegeven in de oplossings-
richtingen) al aan de slag met het voorkomen van onderlinge hinder.
Betrokken partijen Gemeenten, Provincie (RO)
6.4 Conclusies
PIT wil met dit rapport een signaal afgeven over de omvang, aard en het effect
van onderlinge hinder tussen bedrijven. Door het in beeld brengen van de
mogelijke oplossingsrichtingen en de rol en verantwoordelijkheden van de
betrokken actoren kan het stokje worden overgedragen.
Actiepunt A ’Erkennen en uitvoeren van regierol provincie’ en de daarbij beho-
rende acties, geven de inhoud van deze overdracht aan.
Daarnaast blijft nog een taak voor PIT weggelegd in haar rol als intermediair
tussen bedrijfsleven en overheid. Het gaat daarbij om het communiceren van
de resultaten van dit praktijkonderzoek naar de bedrijven en de actiepunten
die dienen te worden opgepakt door de bedrijven.
Tenslotte verdient het aanbeveling om de voortgang en de resultaten van het
actiepuntenprogramma te monitoren. Het monitoren zou twee maal per jaar met
de begeleidingsgroep kunnen plaatsvinden. PIT neemt hiervoor het initiatief.
35
36
 Bijlagen
Bijlage 1 Geïnterviewden (gekoppeld aan de geselecteerde praktijkcases)
• Piet Beltman,
projectleider DBO bedrijventerrein Saxe Gotha, Boxmeer
Leden begeleidingsgroep, lijst van geïnterviewden • Hans Bierens,
directeur Samenwerkingsverband De Rietvelden-De Vutter, 's-Hertogenbosch
Leden begeleidingsgroep • Jaap Couvée,
quality & environmental coördinator, Tetrapak Moerdijk BV, Moerdijk
BMF Nicole Schaffroth • Jack Droog,
BOM/BHB Marten Krikken general manager, ATM Moerdijk, Moerdijk
Ministerie EZ Marcel van Wijk / Kristie van Os (regio Zuid) • Willie Geurts,
Provincie (RO) Marijn Hofstee / Roel van Pelt directeur, Bowie, Boxtel
Provincie (EZ) Ardjan Stegehuis • Gert Koops,
Provincie (Ecologie) Ad Raams / Waldo Maaskant beleidsmedewerker milieu, gemeente Son & Breugel
SEOB/BSK Wouter Boon • Just Nuyens,
Teurlincx & Meijers BV, voorzitter bedrijvenvereniging, De Scheper, Oirschot
PIT Irma Verhoeven, Anke Mariën • Hans Overbeek,
Grontmij Susan Groot Jebbink wethouder Landbouw, milieu en sport, gemeente Son & Breugel
• Jacco Rentrop,
manager Milieu en Veiligheid, Havenschap Moerdijk, Moerdijk
• Wim Roerdinkholder,
facilitymanager, Rexroth Bosch Group, Boxtel
• Leo Sedée,
bedrijfscontactfunctionaris, gemeente 's-Hertogenbosch
• Caroline Smets,
afdelingshoofd Ruimte, Bouwen en Milieu gemeente Oirschot

Overige geïnterviewden
• Ted Berenschot (provincie Noord-Brabant)
• Alfons Bouwman (provincie Noord-Brabant)
• André Donders (Vereniging Afvalbeheer)
• Toon van den Eng (provincie Noord-Brabant)
• Karel Giessen (provincie Noord-Brabant)
• Helga van 't Hof (provincie Noord-Brabant)
• Dirk van der Kroef (provincie Noord-Brabant)
• Martien Romviel (provincie Noord-Brabant)
• Ruud Schoenaker (gemeente Breda)

Informatievoorziening
• René Govers (provincie Noord-Brabant)
• Jacco Peter Hooiveld (provincie Noord-Brabant)
• Paul van Moorsel (Kamer van Koophandel)

37
 Tabel B1.1 Potentiële praktijkcases
Bijlage 2 potentiële case veroorzaker potentiële hinder
metaal
profiel potentieel gehinderden

Geselecteerde praktijkcases Den Bosch, Rietvelden-de Vutter Metaalshredder,puin en zand, Voeding- en genotsector
(topproject) autoshredder, milieuoverslagstation
_____________________________________________________________________________________________
In het overleg met de begeleidingsgroep van 28 oktober 2004 zijn diverse Heeze, De Poortmannen Metaalverwerking, (ook betonproducent Gemengde bedrijven, max. cat. 3,
cases gepresenteerd waarin knelpunten (bedrijven die elkaar overlast gevestigd, die blijkbaar geen hinder profilering op kwaliteit
bezorgen) en kansen (bedrijven die elkaar versterken) aan de orde zijn. veroorzaakt)
_____________________________________________________________________________________________
In de tabel is een beknopt overzicht van deze cases opgenomen (de gese- Oss Metaalverwerking Farmaceutische/medische sector,
lecteerde cases zijn met gemarkeerd). VGM-bedrijven

afval, puinbreker

Boxtel, Ladonk Puinbreker, kolenzeverij VGM, Fijnmechanica

_____________________________________________________________________________________________
Boxmeer, Saxe Gotha Afvalrecycling VGM, fijnmechanica
_____________________________________________________________________________________________
Son (topproject) Afvalverwerking Technologisch hoogwaardige
bedrijven
_____________________________________________________________________________________________
Moerdijk (nieuw BT = topproject) Afvalverwerking, scheepsreiniging, Verpakkingsindustrie voor VGM
industriële reiniging
_____________________________________________________________________________________________
Breda, de Krogten-Noord (topproject) Open afvaloverslag Gemengde bedrijven
_____________________________________________________________________________________________
Deurne Verwerking van kabels, puinbreker VGM
_____________________________________________________________________________________________
Cuijk, Haven Overslag olie buurbedrijven (voeding)
_____________________________________________________________________________________________
Dongen Puinbreker Buurbedrijven?
_____________________________________________________________________________________________
Riel Puinbreker Buurbedrijven?
_____________________________________________________________________________________________
Krogten-Midden (Kalshoven) Verplaatsen van pallethandel uit Krogten
(topproject) Kalshoven n.a.v. vastgesteld profiel door
gemeente en bedrijven
_____________________________________________________________________________________________
Bergeijk, ‘t Stoom Voorkomen vestiging asfaltmengcentrale
naast VGM, farmaceutische sector,
textielsector

gevaar

Son (topproject) Opslag gevaarlijke stoffen Omliggende bedrijven met hoog

aantal werknemers

landelijk gebied

Schijndel Koppelingen rond bouw- en recyclings- gelegen aan rand van bebouwde
bedrijf en houtbedrijf. Bedrijf heeft kom op overgang naar landelijk
rondom kavel aarden wal gebied

38
potentiële case veroorzaker potentiële hinder profiel potentieel gehinderden
potentiële case veroorzaker potentiële hinder profiel potentieel gehinderden
autosloperij _____________________________________________________________________________________________
Cuijk, Haven Uitwisseling personeel Uitwisseling tussen bedrijven
_____________________________________________________________________________________________
Oirschot, de Scheper Milieustraat (gemeente Oirschot). Er Gemengde bedrijven, max cat.3,
Roosendaal, Borchwerf Gebruik restwarmte Verbrandingsoven en omliggende
bestaan vergevorderde plannen voor profilering op (beeld)kwaliteit
(topproject) functies (scholen, kantoren,
vestiging mestfabriek op De Scheper (juist ook op verzoek van gemeente)
_____________________________________________________________________________________________ woningen, bedrijven)
_____________________________________________________________________________________________
Oss Autoslopers/woonwagenkamp Farmaceutische en medische sec-
Dongen/ Lieshout Distrivaart Samenwerking tussen VGM
tor (Moleneind/Landweer) _____________________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________________
Dongen Leerverwerkingsbedrijf Bedrijf dat gelatine vervaardigt
Breda, de Krogten-Noord (topproject) Autoslopers Gemengde bedrijven
_____________________________________________________________________________________________ Samenwerking, afstemming en technolo- Samenwerking, afstemming en
Son (topproject) Autosloperij omliggende bedrijven gische verbeteringen in bedrijfsprocessen technologische verbeteringen in
_____________________________________________________________________________________________
om klachten naar de omgeving (bedrijven bedrijfsprocessen om klachten
Waalwijk, Haven (topproject) Garage, autosloperij omliggende bedrijven
_____________________________________________________________________________________________ en bewoners) te verminderen of zelfs te naar de omgeving (bedrijven en
Cuijk, Haven Naaldhoutbedrijf omliggende bedrijven voorkomen en het imago te verbeteren bewoners) te verminderen of zelfs
te voorkomen en het imago te
parkeren verbeteren
_____________________________________________________________________________________________
Bergen op Zoom, Theodorushaven Afvalwerkende bedrijven benutten dezelfde locatie
Schijndel Autospuiterij omliggende bedrijven _____________________________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________________________
Breda, IABC Foodpark Vestiging van gelijksoortige bedrijven (veilinggelieerde bedrijven)
Waalwijk, Haven (topproject) Bakkerij omliggende bedrijven _____________________________________________________________________________________________
Helmond, Varenschut Autodroom: samenwerking tussen autodealer, occasionhandelaar,
ruimtegebruik financiering- verzekerings- en leasebedrijf, schadehersteller, onderhoudsbedrijf,
installatiebedrijf voor alarm- en navigatiesystemen en een poetsbedrijf delen
Waalwijk, Haven (topproject) Eigenaars van braakliggende percelen Buurbedrijf met ruimtetekort ruimte en voorzieningen, maar werken voor eigen rekening en risico (en
_____________________________________________________________________________________________
mogelijk onderling uitleen van personeel)
Cuijk, De Beijerd-'t Riet Leegstand omliggende bedrijven
_____________________________________________________________________________________________
Cuijk, Haven VGM-bedrijf, vastgoedeigenaar VGM-bedrijf

wezensvreemd
Voor de keuze van de cases hebben de leden van de begeleidingsgroep
Cuijk, Haven Vrije markt Bedrijven de volgende aandachtspunten naar voren gebracht:
_____________________________________________________________________________________________ • de knelpunten dienen pregnant naar voren te komen;
Boxmeer Ziekenhuis Boxmeer Mogelijke verplaatsing van zieken- • verschillende invalshoeken bundelen in de cases (bijv. een technisch
huis naar nieuw bedrijventerrein probleem, een imagoprobleem, een 'wezensvreemd' probleem en een
Beugen-Zuid kans/goede mix);
_____________________________________________________________________________________________
Zundert Industrieterrein De Ambachten, VGM Buurbedrijven • aantal TOPprojecten meenemen;
• knelpunt en kans proberen te combineren in één of meerdere cases;
optimale combinaties, goede mix (kansen) • verschillende organisatievormen van het bedrijventerrein/bedrijfsleven
meenemen;
Moerdijk Chemische industrie en afvalverbranding/ Chemiecluster en grootschalige • zonering/segmentering van het bedrijventerrein als onderdeel van
slibverbranding afvalverwerking/energieopwekking het beleid voor dat terrein meenemen in één of meerdere cases;
_____________________________________________________________________________________________ • ook kleine bedrijven die niet op basis van een merknaam invloed
RIVU (topproject) Containerterminal en VGM Voeding- en genot en transport kunnen uitoefenen meenemen in een case.
en distributie
_____________________________________________________________________________________________
Veldhoven, de Run Verpakkingsindustrie: warmtekracht, Warmte producent naast warmte- Op basis van deze aandachtspunten en voorstellen vanuit de begeleidings-
energie naar de buren vragers op korte afstand groep zijn de zes praktijkcases geselecteerd, te weten:
_____________________________________________________________________________________________ • bedrijventerreinen Saxe Gotha en Beugen-zuid in Boxmeer;
AICD Voedingscluster
_____________________________________________________________________________________________ • bedrijventerreinen Rietvelden/de Vutter in ’s-Hertogenbosch;
DIC Non-ferrocluster • bedrijventerrein De Scheper in Oirschot;
_____________________________________________________________________________________________ • bedrijventerrein Moerdijk in Moerdijk;
Tilburg, Spinder-Zuid Ontwikkeling bedrijventerrein gekoppeld Afvalgerelateerde bedrijven, afval- • bedrijventerrein Ekkersrijt in Son/Eindhoven;
aan de bestaande stortlocatie Spinder verwerkende bedrijven
_____________________________________________________________________________________________ • bedrijventerrein Ladonk in Boxtel.
Son & Breugel, Ekkersrijt Uitwisseling personeel Vergelijkbare bedrijven op basis
(topproject) van kenmerken personeel
39
Werkwijze per case
Van de geselecteerde cases is een korte beschrijving gemaakt, die is uit-
gezet bij ecologie en ruimtelijke ordening van de provincie Noord-Brabant
in het kader van deskresearch. Ook heeft overleg plaatsgevonden met
Paul van Dijk van de MOLO-werkgroep.
Vervolgens is met de verschillende contactpersonen van genoemde
bedrijventerreinen contact gelegd om medewerking te verkrijgen aan het
onderzoek. Daarbij is zowel naar de betrokken bedrijven, gemeentelijke
overheid en intermediaire organisaties (parkmanagementorganisatie,
havenschap) gekeken.
Voor de verschillende praktijkcases zijn interviews gehouden (zie bijlage1).
40
Invloeden op het onderzoek
Veranderende projectomgeving
Het onderhavig onderzoek is uitgevoerd in een projectomgeving die
onderhevig is aan ontwikkeling en verandering. Zo kan de aanscherping
van beleidslijnen (bijv. streekplan, bestemmingsplan) en wet- en regelge-
ving (bijv. bodemkwaliteitsnormen, externe veiligheid, voedselveiligheid)
de vestigingslocatie van een bedrijf beïnvloeden en ook de bedrijfsvoe-
ring (of accenten daarin) doen veranderen. Dit komt mede voort uit het
wijzigen van de maatschappelijke agenda.
Denk bijvoorbeeld aan de aangescherpte eisen ten aanzien van voedsel-
veiligheid, de kritische houding van de consument en de toenemende
juridisering van de maatschappij.
Deze veranderingen kunnen knelpunten in de vestigingslocatie van een
bedrijf veroorzaken dan wel versterken, terwijl ten tijde van de vestiging
van een bedrijf deze knelpunten nog niet of in veel mindere mate aan-
wezig waren.
Anderzijds kunnen nieuw beleid en relevante wet- en regelgeving ook instru-
menten aanreiken die dergelijke knelpunten kunnen helpen voorkomen.
Aandachtspunten respons
Indien er tussen bedrijven op bedrijventerreinen hinder bestaat, zo blijkt
uit de onderzoeksresultaten, kan het voor een bedrijf moeilijk zijn om
hierover informatie vrij te geven. Bijvoorbeeld omdat er sprake is van een
juridisch conflict of omdat er onderhandelingen gaande zijn.
Daarnaast kan informatie belastend zijn voor de omliggende bedrijven.
Deze gevoeligheid leidt er toe dat bedrijven niet altijd het achterste van
hun tong laten zien.
Ook kan bepaalde informatie niet worden losgelaten vanwege de concur-
rentiepositie van een bedrijf of de relatie met investeringen van het moe-
derconcern. Het is dan ook van belang de nodige anonimiteit te kunnen
garanderen naar de bedrijven toe. Vanuit de hierboven aangegeven belan-
gen zal bij de verkregen informatie rekening moeten houden met de soci-
aal wenselijkheid van bepaalde antwoorden. Zo is het voor de hand lig-
gend dat een bedrijf de overheid in eerste instantie aan zal wijzen als de
probleemeigenaar en vice versa.
Schets van de cases

aard knelpunt/kans hinderveroorzaker/kans creëren gehinderde/kans benutten concrete hinder (en effecten) probleemeigenaren/actoren

Bedrijventerrein Beugen-Zuid

Bestemd voor bedrijven uit Land van Cuijk, categorie 2, 3 en 4, tot aan realisatie regionaal bedrijventerrein ook plaatsing van bedrijven groter dan 5.000 m2 mogelijk mits passend binnen kwaliteitsprofiel
___________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
vestiging ziekenhuis op • wezensvreemde functie op • bedrijvigheid wordt beperkt n.v.t. (moet nog worden gerealiseerd) • gemeente/ontwikkelaar:
locatie Beugen-Zuid bedrijventerrein • wat bij calamiteiten? bestemmingsplan, uitgifte,
• uitbreidingsruimte bedrijven verdwenen communicatie met bedrijven
• provincie: goedkeuring bestemmingsplan
• ziekenhuis: bewustwording gevolgen
vestiging
___________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
• vestiging gezondsheidscluster • aantrekken nieuwe bedrijvigheid n.v.t. (moet nog worden gerealiseerd) • gemeente/ontwikkelaar:
• toename werkgelegenheid bestemmingsplan, uitgifte,
acquisitie aan te trekken bedrijven

Bedrijventerrein Saxe Gotha, Boxmeer

Ruim 80 ha, er werken ongeveer 3.000 mensen, gemengd terrein tot en met categorie 4 (afvalrecyclingsbedrijven, autogarage, fabrikant (dier)geneesmiddelen, kaarsenfabriek, matrassenfabriek)
___________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
afvalrecyclingsbedrijf • open opslag, laden en lossen • visuele hinder, imago/uitstraling • opstoppingen openbare weg, • gemeente:
openbare weg beeldkwaliteit uitgifte, bouwvergunning
• afvalrecyclingsbedrijf: laden/lossen
op eigen terrein aanpassen aan
gewenste beeldkwaliteit
___________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
vestiging aardappelhandel achter • veel vrachtverkeer • fabrikant machines voor textiel- en • aantal verwachte vrachtautobewegingen • provincie: beleid landelijk gebied
fabrikant machines voor textiel- en • voedselveiligheid grafische industrie werkt met chroom: • gemeente: uitplaatsing bedrijf,
grafische industrie (uitplaatsing uit • hoort niet thuis op bedrijven terrein risico voeding gronduitgifte, communicatie met
de kern) (maar in agrarisch gebied), heeft geen bedrijven
toegevoegde waarde

Schets van de case Den Bosch: Rietvelden-De Vutter

Bedrijventerrein De Rietvelden-De Vutter (en Veemarktkade), ‘s-Hertogenbosch

Circa 260 ha groot, aanleg De Rietvelden en Veemarktkade eind jaren vijftig/begin jaren zestig, aanleg. De Vutter begin jaren zeventig, categorie 1 tot en met 5, ruim 400 bedrijven gevestigd (met een breed scala aan industrie
(o.a. VGM), handel, bouwnijverheid, transport & logistiek incl. containerterminal), zowel door weg, spoor en water ontsloten, sterke traditie in samenwerking tussen bedrijven, bestemmingsplan is begin jaren '90 aangepast
om bedrijven die risico's opleveren voor bodem en luchtverontreiniging te weren
Kans
___________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
Bundeling vervoersstromen • samenwerking tussen bedrijven • realisatie containerterminal n.v.t. • logistieke bedrijven
___________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
Segmentering van het terrein • leegstand: strategische aankopen • gewenste segmentering bereiken n.v.t. • aangrenzende bedrijven: aankoop terrein
voor eigen bedrijfsvoering
• gemeente: vormgeven segmentering
uit bestemmingsplan door aankoop
• provincie: inzet herstructurerings-
maatschappij

41
aard knelpunt/kans hinderveroorzaker/kans creëren gehinderde/kans benutten concrete hinder (en effecten) probleemeigenaren/actoren
___________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

Knelpunt
___________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
Plannen om afvalverwerkend bedrijf • past niet in profiel van VGM en T&D • risico verontreiniging grondwater, • nog nader te onderzoeken • gemeente: bestemmingsplan, aankoop
te vestigen op deel van vrijgekomen • risico verontreiniging, beeldkwaliteit, voedselveiligheid, productrisico, • vooralsnog potentiële hinder: grond en heruitgifte
locatie. Inmiddels heeft dit bedrijf imago geluidsruimte, visuele hinder, imago/ risico verontreiniging grondwater en • provincie: milieuvergunning, handhaving
een optie op een deel van de grond uitstraling bij VGM-bedrijven beeldkwaliteit
___________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
Wens/inspanningen om metaal- • past niet in profiel van VGM en T&L • risico verontreiniging grondwater, • nog nader te onderzoeken • overheid (gemeente, provincie):
verwerkend bedrijf naar elders te • risico verontreiniging, beeldkwaliteit, voedselveiligheid, productrisico, • vooralsnog potentiële hinder: bieden alternatieve locaties,
verplaatsen imago • geluidsruimte, visuele hinder, imago/ risico verontreiniging grondwater en aankoop gronden en heruitgifte
uitstraling bij VGM-bedrijven beeldkwaliteit • PMO: communicatie tussen overheid
en bedrijven katalyseren
• bedrijven: monitoren van bodem- en
grondwaterkwaliteit
___________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
Puinverwerkings- en zandopslagbedrijf, • stof, risico verontreiniging, beeldkwaliteit, • voedselveiligheid, verontreiniging nog nader te onderzoeken nog nader te onderzoeken
autoschredder, milieuoverslagstation imago grondwater, stofoverlast, geluidsruimte,
visuele hinder, imago/uitstraling bij
VGM-bedrijven en buurbedrijven
(bijv. plezierjachtenfabrikant)

Schets van de case Moerdijk: Moerdijk

Bedrijventerrein Moerdijk

Circa 2.600 ha groot (start eind jaren 60, categorie 1 tot en met 5/6, ruimt 375 bedrijven gevestigd, zowel door weg, spoor en water ontsloten, terrein is verdeeld in thematische deelparken, havenschap Moerdijk, BIM, com-
missie nieuwvestiging

Kans
___________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
chemiecluster, uitwisseling van CO2 • bij slibverwerking: komt CO2 vrij • kalkproducent, gebruikt warmte/CO2 n.v.t. • bedrijf met CO2-uitstoot
= kansen benutten • bedrijf met CO2-behoefte

Knelpunt
___________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
reiniging van bodemsaneringsgrond:
thermische reiniging gevestigd naast
VGM-bedrijf
• profiel afvalverwerking
• geur, luchtverontreiniging, imago/ • 20-tal klachten op jaarbasis
uitstraling • grondreinigingsbedrijf doet investeringen
om te voldoen aan geureisen in
Wm-vergunning (eisen komen mede
voort uit klachten VGM-bedrijf)
• VGM-bedrijf doet geen extra investeringen hoort er niet langer thuis), bewustwording
in luchtbehandelingssysteem
• milieucontouren grondreinigingsbedrijf
beperken uitgifte naastgelegen terrein:
zowel aard bedrijvigheid als ruimtegebruik
van de kavel (ruimtelijke consequenties)
• havenschap: bij uitgifte terrein
(echter toen werden dergelijke
problemen nog niet zo ervaren)
• gemeente en havenschap:
herziening bestemmingsplan (VGM-bedrijf
gevolgen
• bedrijven: aanpassing om hinder te
minimaliseren

42
Schets van de case Oirschot: De Scheper

aard knelpunt standpunt gemeente standpunt bedrijven concrete hinder (en effecten) probleemeigenaren/actoren
___________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
milieustraat • goed ingepast in groen • op zichtlocatie gevestigd, inbreuk • geen fysieke hinder, echter nooit begrepen • gemeente: bestemmingsplan, uitgifte
• achteraf bezien toch op andere, minder op kwaliteit waarom niet als zichtlocatie is benut grond
prominente plek vestigen • bedrijven: was bij planvorming bekend
dat milieustraat daar zou komen
___________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
mestfabriek • past op bedrijventerrein • angst voor geurhinder, visuele hinder, • nog onbekend, mestfabriek moet nog • gemeente: bestemmingsplan, uitgifte
afbreuk imago en beeldkwaliteit, worden gevestigd grond, bouwvergunning, communicatie
toename vrachtverkeer • gemeente zegt dat mestfabriek moet naar bedrijven
• van rand naar centrum van bedrijven- voldoen aan normen van geur en • provincie: beleid (mestfabriek op BT),
terrein bij ontwikkeling De Scheper II beeldkwaliteit milieuvergunning
• mestfabriek: bewustwording gevolgen
vestiging
___________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
zanddepot • is tijdelijk, daarna komt mestfabriek • afbreuk aan beeldkwaliteit bij entree terrein • beeldkwaliteit en stofoverlast bij entree • gemeente: eigenaar zanddepot
• tijdelijkheid is nu al sinds 1999 en aangrenzende bedrijven (tuin/private
(start uitgifte) buitenruimte bedrijven)
___________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
zendmast • als storingen optreden dan zal • angst voor straling bij gevoelige • nog onbekend wat optredend effect op • eigenaar zendmast
zendmast worden verwijderd apparatuur gevoelige apparatuur is (wordt nog gemeente: bestemmingsplan/ (aanleg)
nagegaan) (zendmast moet nog worden vergunning
geplaatst)

Schets van de case Son en Breugel/Eindhoven: Ekkersrijt

Kenmerken bedrijventerrein Ekkersrijt

• circa 250 hectare groot, stedelijke regio, 250 tot 300 bedrijven gehuisvest, met meer dan 10.000 werknemers
• categorie 1 t/m 5
• segmentering op bedrijventerrein: sciencepark, meubelplein, grootschalig transport & distributie, kleinschalig gemengd
• parkmanagementorganisatie, ondernemersvereniging, industrieschap op terrein actief
• masterplan Ekkersrijt: visie op de toekomst incl. actiepuntenplan

aard knelpunt (potentiële) hinder concrete hinder (en effecten) probleemeigenaren/actoren

___________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
afvalinzamelaar, puinbreker • trillingen, stof versus de op Ekkersrijt aanwezige • nog nader te onderzoeken • gemeenten Eindhoven en Son en Breugel, de regio:
laboratoria en hoogwaardige bedrijvigheid • brand ontstaan in 2004 geen regionale afstemming in beleid en lobby in
• verwerken van huishoudelijk afval, terwijl dit • 2 extra vrachtwagens per verkeerslichtcyclus noodzaak ontwikkeling Acht-noord, en beleid faalt
eigenlijk naar Acht-noord zou gaan (maar deze als men niet beschikt over de gronden in Acht-noord
locatie is nog niet gereed)
• kans op brandgevaar (m.n. in huishoudelijk afval)

komst nieuw bedrijf: handel in sloopafval, • trillingen, stof versus de op Ekkersrijt aanwezige • nog onbekend • industrieschap Ekkersrijt: aankoop grond mislukt
puin en stenen laboratoria en hoogwaardige bedrijvigheid • provincie: milieuvergunning
• aantal vervoersbewegingen over het bedrijventerrein
• wordt dit deelgebied afvalputje van de regio?

43
Schets van de case Boxtel: Ladonk

Kenmerken bedrijventerrein Ladonk

• circa 110 hectare groot, landelijke regio, circa 120 bedrijven gehuisvest, met circa 7.000 werknemers
• categorie 1 t/m 4
• kleinschalige en grootschalige bedrijven in de sectoren metaal, voeding- en genot, technologische bedrijven, afval bedrijven, handel
• parkmanagementorganisatie op terrein actief
• masterplan Ladonk: benoemen van kansen en mogelijkheden voor samenwerking en herstructurering

aard knelpunt (potentiële) hinder concrete hinder (en effecten) probleemeigenaren/actoren

___________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
kolen/zandhandel, afvalinzamelaar/zanddepot • stof en trillingen versus de op Ladonk aanwezige • stof op opgeslagen te verkopen goederen (waar- • bedrijven: hinderveroorzakers en gehinderden
technologische bedrijven en bedrijven die hechten onder auto's) en auto's van personeel op buiten-
aan uitstraling terrein
• aantasting beeldkwaliteit van representatieve
bedrijven in de omgeving

Uitkomsten interviews praktijkcases

De interviews met de verschillende contactpersonen van de cases hebben

een beeld van de aard en de omvang van de onderlinge hinder tussen
bedrijven opgeleverd. Onderstaand is per hindersoort de aard van de
concreet, optredende onderlinge hinder aangegeven.

Hindersoort- en effect (vanuit de cases naar voren gebracht)

hinderveroorzaker gehinderde mogelijke hindersoort optredende hinder

___________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
• wezensvreemd element • overige bedrijven • belemmeringen bedrijven (toegestane nog onbekend (nog te realiseren)
bedrijfstypen, eisen aan bedrijfsvoering)
__________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
• afvalrecyclingsbedrijf • VGM-bedrijf • stof, trillingen, productrisico (risico grondwater- • opstoppingen openbare weg (in 1 case)
• metaalverwerkend bedrijf • fabrikant machines VGM-sector verontreiniging), geluidsruimte, visuele hinder, aantal verkeersbewegingen
• puinverwerkingsbedrijf • T&L bedrijven, containerterminal verstoring segmentering • visuele hinder, imago
• autoschredder, milieustraat • potentiële hinder: productrisico (risico grondwater-
verontreiniging)
• gewenste segmentering krijgt onvoldoende vorm
__________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
• grond- en scheepsreinigingsbedrijf • VGM-bedrijf • geur • 20-tal klachten per jaar
• investeringen om aan eisen milieuvergunning
te voldoen
• milieucontouren beperken uitgifte omringende kavels
• nauwelijks extra investeringen VGM-bedrijf: in-huur
milieuadviseur
__________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
• zendmast • laboratoria, transformatorenbedrijf • straling, beïnvloeding apparatuur • onbekend
__________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
• mestfabriek • overige bedrijven • geur, visuele hinder, imago, toename vrachtverkeer • nog onbekend, mestfabriek moet nog worden gevestigd
__________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
• zanddepot • bedrijven (met name bij entree van het terrein) • stof, visuele hinder • stof, visuele hinder (niet in aantal klachten uitgedrukt)
__________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
• aan landelijk gebied gebonden bedrijf • overige bedrij-ven, specifiek fabrikant textiel- en • vrachtverkeer, voedselveiligheid • aantal verwachte vrachtautobewegingen
grafisch industrie

44
 De interviews met de verschillende contactpersonen van de cases hebben
naast inzicht in de hinder, ook inzicht opgeleverd in de mogelijkheden
voor samenwerking tussen bedrijven. Onderstaand is per type activiteit
de concreet, optredende samenwerkingskans aangegeven.

Samenwerkingskansen (vanuit de cases naar voren gebracht)

soort activiteit/bedrijf mogelijke kans optredend positief effect

_____________________________________________________________________________________________
• wezensvreemd element • aantrekken bedrijven t.b.v. clustering • nog onbekend (nog te realiseren)
_____________________________________________________________________________________________
• containerterminal • bundeling vervoersstromen • gebruik modaliteit water
• logistieke voordelen bedrijven
_____________________________________________________________________________________________
• CO2 producerend- en • uitwisseling van CO2 • vermindering uitstoot CO2
• CO2 verbruikend bedrijf • vermindering gebruik energie

45
Bijlage 3
Brainstorm Provincie Noord-Brabant (ambtelijk)
Algemeen
In de interviews werd diverse malen de (huidige en toekomstige) rol van de een rol kunnen hebben in indeling van bedrijventerreinen, mits de
provincie aangehaald. Om dit beeld ook vanuit de actor provincie helder te overheid hierin goed vertegenwoordigd is;
krijgen, is op 10 maart 2005 overleg gevoerd met medewerkers van de - grotere rol voor private partijen bij bedrijventerreinenbeheer;
provincie Noord-Brabant. - negatief imago van afvalbedrijven verbeteren of knelpunten voor-
De deelnemers aan dit overleg c.q. brainstorm waren: komen door deelgebied van een bedrijventerrein voor alleen afval-
Toon van den Eng (Handhaving), bedrijven te bestemmen.
Waldo Maaskant (Vergunningverlening) en
Ted Berenschot (Ruimtelijke Ordening).

Uikomsten brainstorm
Uit deze brainstorm met de provincie kunnen de volgende hoofdpunten
worden gedestilleerd:
• erkenning van het probleem: er is sprake van hinder tussen bedrijven
onderling;
• het is zinvol om vast te stellen welke hindersoorten er zijn, welk soort
bedrijven dit soort hinder in de regel veroorzaken en welk soort bedrij-
ven in de regel hinder ondervinden (met deze kennis kunnen nieuwe
knelpunten worden voorkomen door deze kennis te gebruiken bij bijv.
het opstellen van een bestemmingplan en het gronduitgiftebeleid en -
protocol);
• verschillende factoren bepalen het (ontstaan van het) probleem:
- wijze van gronduitgifte (en uitgevende instantie) en rentedruk;
- onvoldoende bestuurskracht op politieke druk;
- systeem van milieucategorieën te grof en te algemeen en is boven-
dien niet ingericht op onderlinge hinder tussen bedrijven;
- bij verplaatsing naar regionale bedrijventerreinen ontstaat probleem
met actieradius: de bedrijven denken vaak nog lokaal (vanuit oorsprong
van het bedrijf) terwijl de actieradius inmiddels regionaal is;
- bedrijven moeten zelf ook meer rekening houden met mogelijke
hinder van buurbedrijven wanneer ze zich oriënteren op een nieuwe
vestigingslocatie (eigen verantwoordelijkheid);
• de rol van de provincie zou vooral faciliterend en stimulerend moeten
zijn. In de ruimtelijke ordening liggen vooral mogelijkheden bij de
begeleiding van de bestemmingsplanprocedure. De voorgestelde aan-
wijzingsbevoegdheid kan niet goed worden toegepast: te zwaar instru-
ment maar vooral moeilijk juridisch houdbaar;
• de rol van de BHB (Brabantse Herstructureringsmaatschappij
Bedrijventerreinen) is toegespitst op inbreng van kennis en katalysator
(financiering onrendabele top, waarbij individuele bedrijfssteun uitge-
sloten is);
• eventuele oplossingsrichtingen:
- categorie-indeling methodiek ’Groene boekje’ wijzigen waarbij ook
rekening wordt gehouden met onderlinge hinder tussen bedrijven
(onderkennen soorten hinder en benoemen gevoelige combinaties
van bedrijftypen) en daarmee een basis voor nieuwe bestemmings-
plannen wordt gelegd;
- in belangen denken via onpartijdige partij: het parkmanagement zou
46
Bijlage 4
Het provinciale klachtenmeldpunt (MIK)
Algemeen
In het provinciale klachtenmeldpunt (MIK-punt) worden klachten van Bovenstaande is onder meer samengevat in onderstaande tabellen. Wanneer de klachten worden onderscheiden naar categorie en plaats-
burgers geregistreerd over hinder afkomstig van provinciale inrichtingen naam kan worden geconcludeerd dat:
(bedrijven met een milieuvergunningen waarbij de provincie bevoegd Globale categorisering klachten MIK-punt • de algemene klachten vooral zijn geuit in Klundert;
gezag is). Aangezien de registratie in principe burgernamen registreert, Categorie Aantal klachten • in de plaatsen Maarheeze en Zevenbergen de meeste klachten zijn geuit
worden bij klachten van medewerkers van bedrijven niet automatisch absoluut procentueel over geluid. Ook Klundert en Beek en Donk kennen klachten over geluid;
__________________________________________________________ • klachten over lucht/stank vooral aan de orde zijn in Bergen op Zoom
bedrijfsnamen genoteerd. Met de beperking in het achterhoofd is toch
Algemeen 61 5,3 % en Moerdijk. Andere plaatsen met klachten over lucht/stank zijn Oss
een selectie van door bedrijven aangegeven klachten gemaakt voor de
Lucht/stank 797 69,7 % en Son;
jaren 2002, 2003 en 2004.
Geluid 215 18,8 % • bodemklachten in een enigszins grotere mate spelen in ’s-Hertogen-
Verder is bij een klacht in het MIKpunt soms ook aangegeven of de defi-
Bodem 54 4,7 % bosch, Moerdijk, Heijningen, Hilvarenbeek, Roosendaal en Waalwijk;
nitieve veroorzaker bekend is. In dat geval is een klachtenonderzoek
Water 17 1,5 % • klachten over het aspect water op een beperkt aantal plaatsen zijn
beschikbaar. Dit onderzoek zou meer inzicht kunnen geven in de oorzaak
Totaal 1144 100,0 % geuit (uitschieters zijn hierbij niet te noemen).
van de hinder (storing of anderszins) en welke acties daarop zijn onder-
nomen. Vooralsnog zijn deze onderzoeken buiten beschouwing gelaten.
Algemene klachten gerelateerd aan plaatsen
De top 10 gecategoriseerde klachten MIK-punt Plaats Aantal klachten
Bij de analyses van het MIK-punt dient voorzichtig met eventuele conclu- _____________________________________
Categorie Aantal klachten
sies te worden omgegeaan, aangezien: Klundert 7
absoluut procentueel
• het MIKpunt alleen betrekking heeft op provinciale inrichtingen (klach- __________________________________________________________ Oss 3
ten die betrekking hebben op inrichtingen waarbij de gemeente Lucht/stank - overig 433 37,8 % Onbekend 36
bevoegd gezag is, worden door de gemeenten zelf dan wel door de Geluid - horeca/kantine 97 8,5 % Totaal 61
regionale milieudiensten geregistreerd); Geluid - industrie/bedrijf 81 7,1 %
• bedrijven niet snel klagen over buurbedrijven en daarmee de feitelijke Lucht/stank - kadaverlucht 70 6,1 % Geluidklachten gerelateerd aan plaatsen
situatie van het aantal hindersituaties veel hoger kan liggen dan uit de Lucht/stank - chemische lucht 66 5,8 % Plaats Aantal klachten
beschikbare gegevens naar voren komt; Lucht/stank - stof/zand 64 5,6 % _____________________________________
• klachten van bedrijven mogelijk betrekking kunnen hebben op de kan- Lucht/stank - gier/mest 50 4,4 % Maarheze 5
toorunits van de bedrijven die de hinder ervaren (en dus mogelijk min- Algemeen - overige 47 4,1 % Zevenbergen 5
der betrekking hebben op de aard van het bedrijf, oftewel het product). Lucht/stank - brand/rook 34 3,0 % Klundert 4
Lucht/stank - olie/benzine 31 2,7 % Beek en Donk 4
Analyse klachten MIK-punt Onbekend 180
Soort hinder Totaal 215
Bij het MIK-punt zijn in totaal circa 1150 klachten ontvangen in de gese- Voorkomen klachten gerelateerd aan locatie
lecteerde periode (2002 - 2004). De binnengekomen klachten zijn onder- De klachten in het MIK-punt zijn gekoppeld aan plaatsnamen. De meeste Klachten lucht/stank gerelateerd aan plaatsen
verdeeld naar de categorieën: algemeen, lucht/stank, geluid, bodem en klachten zijn afkomstig van bedrijven op de bedrijventerreinen in Bergen Plaats Aantal klachten
_____________________________________
water. Uit een analyse van deze klachten volgt dat: op Zoom en Moerdijk. Deze aantallen zijn enigszins geflatteerd, omdat Bergen op Zoom 90
• bijna tweederde van de klachten is gerelateerd aan lucht/stank; aan circa de helft van de klachten niet direct een plaatsnaam is gekop- Moerdijk 81
• bijna 50% van klachten over lucht/stank zijn geclassificeerd onder peld. Oss 55
‘lucht/stank - overig’, dat wil zeggen geen nadere specificatie van de Son 50
soort geur/stank die is waargenomen (bijv. brand, benzine, stof etc); Onbekend 296
• geluid op de tweede plaats komt bij de klachten; Klachten gerelateerd aan plaatsen Totaal 796
vooral geluid afkomstig van horeca/kantine en industrie/bedrijf het Plaats Aantal klachten
______________________________________
grootste aandeel in de klachten hebben;
Bergen op Zoom 92
• de klachten betrekkingen hebben op incidenten/verstoringen. D de Moerdijk 87
klachten worden niet continue gemeld, maar kennen een discontinue
Oss 60
karakter. Wel wordt in een aantal gevallen eenzelfde klacht een aantal
Son 52
maal per jaar gemeld.
Roosendaal 37
Onbekend 553

47
Bodemklachten gerelateerd aan plaatsen Verder zijn in het MIK-punt de vermoedelijke veroorzakers bekeken.
Plaats Aantal klachten Hieruit volgt dat verschillende soorten bedrijven hinder voor andere
_____________________________________
’s-Hertogenbosch 3 bedrijven veroorzaken. Te noemen zijn onder meer veevoederbedrijven,
Moerdijk 3 slachterijen/destructiebedrijven, asfaltproductiebedrijven en afvalstoffen-
Heijningen 2 verwerking.
Hilvarenbeek 2
Roosendaal 2 Vermoedelijke veroorzakers
Waalwijk 2 Bedrijf Plaats Aantal klachten
_____________________________________________________________
Onbekend 32 Industrieterrein Moerdijk (algemeen) Moerdijk 90
Totaal 54 Asfaltproductiebedrijf Bergen op Zoom 76
Destructiebedrijf Son 71
Slachterij Lith 60
Waterklachten gerelateerd aan plaatsen Afvalstoffenverwerking Moerdijk 50
Plaats Aantal klachten Veevoederbedrijf Oss 42
_____________________________________
Oosterhout 2 Vervaardiging van suiker Roosendaal 37
Onbekend 9 Veevoederbedrijf Ravenstein 30
Totaal 17 Afvalstoffenverwerking Best 25
Chemiebedrijf Moerdijk 22
Handels- en Transportbedrijf (kolenhandel) Boxtel 11
Profiel gehinderden Compostfabriek Zevenbergen 10
Waar klachten zijn, zijn gehinderden. Een belangrijke vraag is dan: ’Wie Recycling en afvalstoffenverwerking Nuland 10
zijn de gehinderden, en welke bedrijfsactiviteit wordt ter plaatse uitge-
voerd?’ Uit de in het het MIK-punt vermelde klachten blijken zo'n 18
bedrijven 10 maal of vaker een klacht te hebben ingediend. Tot deze Tenslotte zijn de gehinderden en de vermoedelijke veroorzakers aan
bedrijven behoren enkele chemische bedrijven, betonbedrijven, laborato- elkaar gekoppeld in deze analyse. De uitkomsten laten zien dat:
ria, boetieken, media-bedrijven en productiebedrijven. De 18 meest gehin- • een betoncentrale veel hinder (70 klachten) ondervindt van een asfalt-
derde bedrijven zijn met hun bedrijfsactiviteit in onderstaande tabel neer- productiemaatschappij (Bergen op Zoom);
gezet. Bovendien is aangegeven in welke plaats deze bedrijven zijn geves- • een cementproductiebedrijf heeft geklaagd over een afvalstoffenverwer-
tigd. Hieruit valt op te maken dat in Moerdijk regelmatig wordt geklaagd kingsbedrijf en over Industrieterrein Moerdijk (algemeen) (Moerdijk);
over hinder van andere bedrijven. • een chemiebedrijf klachten heeft ingediend over hinder van
Industrieterrein Moerdijk (10 maal geklaagd) (Moerdijk);
Gehinderden • een groothandel in bevestigingsmaterialen vooral hinder ondervindt
Bedrijf Plaats Aantal klachten van een afvalstoffenverwerkingsbedrijf (Best);
_____________________________________________________________ • een bedrijf in medische producten 31 maal heeft geklaagd over een
Verpakkingsindustrie voor voedingsmiddelen Moerdijk 80 veevoederbedrijf in Oss;
Witgoedservicebedrijf Lith 73 • een bedrijf in verpakkingen voor voedingsmiddelen klaagt over twee
Betoncentrale Bergen op Zoom 70 bedrijven: een afvalstoffenverwerkingsbedrijf en Industrieterrein
Mediabedrijf Son 44 Moerdijk (algemeen) (45 maal);
Bloemsierkunstbedrijf --- 40 • een managementadviesbureau klaagt vooral (20 maal) over een vee-
Modezaak --- 33 voederbedrijf (Ravenstein);
Managementadviesbureau Ravenstein 33 • een mediabedrijf veelvuldig heeft geklaagd over een destructiebedrijf
Vervaardigen medische producten Oss 31 (Son);
Chemiebedrijf Moerdijk 30 • een witgoedservicebedrijf 60 maal heeft geklaagd over een slachterij;
Cementproductiebedrijf Moerdijk 24 • een actiegroep 12 maal heeft geklaagd over een VGM-bedrijf
Reclame en productiebedrijf Kruisland 21 (Roosendaal).
Groothandel (bevestigingsmaterialen) Best 20
Tandtechnisch laboratorium Etten-Leur 20 Vergelijking MIK-punt en onderzochte praktijkcases
Actiegroepering Roosendaal 18 Bij een vergelijking met de vijf onderzochte praktijkcases komt de case
Modezaak --- 14 Moerdijk duidelijk naar voren. De case Ekkersrijt komt indirect naar voren
Chemiebedrijf Zevenbergen 13 vanuit het gehinderde bedrijf, echter het destructiebedrijf ligt niet op het
Bouwmarkt Roosendaal 12 bedrijventerrein maar in de omgeving van het bedrijventerrein (het gaat
Regionale Milieudienst Roosendaal 10 dus feitelijk om een andere hinderveroorzaker – gehinderde relatie).
48
Bijlage 5
Lijst Overloopproblematiek
Algemeen
De provincie Noord-Brabant hanteert in haar ruimtelijke ordeningsbeleid
(het streekplan en de aanvullende beleidsregel daarop) in beginsel dat
bedrijven gevestigd in het landelijk gebied met een omvang van meer
dan 5000 m2 bij voorkeur dienen te worden verplaatst naar de stedelijke
regio's. Door de provincie is in kaart gebracht om welke bedrijven het
gaat.
Analyse
Op basis van deze lijst kunnen de volgende opmerkingen worden
gemaakt:
• diverse soorten bedrijven in de bebouwde kom vormen veelal overlast
(met name geluid) voor de woonomgeving en vormen daarmee zowel
een milieuhygiënisch als beleidsmatig knelpunt;
• enkele puinbrekers/recyclingsbedrijven die zijn gevestigd in het buiten-
gebied willen op de huidige locatie blijven en de gemeente is daar
eveneens voorstander van;
• een aantal grote bedrijven in het landelijk gebied vormen geen milieu-
hygiënisch of fysiek knelpunt, het betreft op het eerste gezicht alleen
een beleidsmatig knelpunt;
• een aardappelhandel in Fijnaart wordt verplaatst naar het buiten-
gebied, terwijl in de praktijkcase Boxmeer juist sprake is van een
verplaatsing van een aardappelhandel naar een bedrijventerrein;
• de gemeente Zundert afvalverwerkers wil huisvesten, maar dat de
bedrijven hiervan geen voorstander zijn (de oorzaak daarvan komt
niet uit de gegevens van de lijst naar voren).
Bijlage 6
Informatie Provincie Noord-Brabant
(handhaving, vergunningverlening, afvalbeheer)
Algemeen
Aan medewerkers van de provincie (contactpersonen van de provinciale
hoofdinrichtingen bij Vergunningverlening en Handhaving) is de vraag
uitgezet of bij hen cases bekend zijn van onderlinge hinder tussen bedrij-
ven. Dit heeft, naaste enkele concrete cases, aanvullende informatie over
inzichten en beleidslijnen bij de provincie inzake puinbrekers en groen-
composteerders opgeleverd. Ook is van medewerkers van de provincie
Noord-Brabant informatie (hindersoort en actieradius) verkregen over
hinderveroorzakende bedrijven in de afvalbranche.
Concrete cases
Door de contactpersonen van de provinciale hoofdinrichtingen zijn de
volgende concrete cases naar voren gebracht:
• een VGM-bedrijf levert hinder op bij een leerverwerkingsbedrijf
(Dongen);
• een bedrijf inzake sanering van milieuverontreiniging in Waalwijk levert
hinder op bij omliggende bedrijven (onbekend is bij welk type bedrijven
de hinder wordt ondervonden);
• een aannemingsbedrijf (bouwafvalrecycling, opslag puin en zand)
levert hinder op bij de omliggende bedrijven (onbekend is bij welk type
bedrijven de hinder wordt ondervonden);
• een afvalrecyclingsbedrijf in Boxtel levert hinder op voor een omlig-
gend bedrijf dat pompen en compressoren vervaardigd.
De eerste driegenoemde cases zijn aanvullend op de reeds bekende en
deels onderzochte praktijkcases. De praktijkcase in Boxtel is reeds
bekend en als praktijkcase geselecteerd (zie bijlage 2)
Puinbrekers en groencomposteerbedrijven
Puinbrekers
Puinbrekers zijn in het verleden en nu nog steeds meerdere malen onder-
werp van discussie geweest in de Brabantse ruimtelijke ordening. Door
medewerkers van de provincie (Vergun-ningverlening, Handhaving) zijn
daarbij de volgende aandachtspunten naar voren gebracht:
• voor wat betreft puinbrekers gaat het vooral om fijn stof. Daarnaast
spelen geluid, trillingen en visuele hinder ook een rol;
• onderdeel van vaste jurisprudentie is, dat 'speciale gevoeligheid' van
een buurbedrijf geen reden is om een milieuvergunning te weigeren of
nadere eisen op te leggen (dus bijvoor-beeld bij trillingsgevoelige
apparatuur);
• de gehinderden bestaan uit bedrijven uit het VGM-segment en bedrijven
in het hoogwaardige technologiesegment. Het aspect imago speelt een
grote rol, ook voor bedrijven uit andere sectoren;
• over puinbrekers in het buitengebied bestaan relatief weinig
klachten/bezwaarprocedures. Waarschijnlijk omdat het buitengebied
relatief dunbevolkt is en omdat de puinbreker er al jaren zit;
• bij de medewerkers van de provincie zijn niet direct voorbeelden
49
 bekend waarbij bedrijven aantoonbaar additionele investeringen heb-
ben gedaan vanwege onderlinge hinder;
• in procedures met puinbrekers wordt niet gesproken over alternatieve
locaties. Wel zouden locaties in het buitengebied, nabij stortplaatsen
of rioolwaterzuiveringsinstallaties mogelijk geschikt kunnen zijn;
• binnen de provincie (Vergunningverlening, Handhaving) is voor zover
bekend geen overzicht beschikbaar van knelpunten op het gebied van
onderlinge hinder tussen bedrijven. De manier waarop knelpunten
naar voren komen, is wanneer er bij een revisievergunning of een nieu-
we milieuvergunning bezwaren en bedenkingen door andere bedrijven
worden ingediend. Via het MIK-punt komen vooral klachten naar aan-
leiding van incidenten/storingen naar voren; wel bestaat de indruk dat
de structurele onderstroom van onderlinge hinder tussen bedrijven tot
uiting komt in de bezwarenprocedures. Van deze procedures wordt
alleen het aantal bezwaren geregistreerd, niet van wie ze afkomstig zijn.
Groencomposteerbedrijven
Enkele jaren geleden is er specifiek voor groencomposteerbedrijven een
uitzondering gemaakt, zij hoeven niet naar het stedelijk gebied maar zijn
toegestaan in het buitengebied. Onderstaand een bloemlezing van de
aanleiding voor deze uitzondering in het provinciaal beleid, op basis van
een informatie van medewerkers van de provincie.
Eind jaren '80, begin jaren '90 was het gebruikelijk dat snoeiafval van
gemeentelijke plantsoenen op grote schaal lokaal werden opgeslagen,
zonder dat duidelijke afspraken bestonden over de verwerking of afvoer
van dit snoeiafval. Tegelijkertijd werd het composteren van groen steeds
meer een professionele bedrijfstak (veelal gestart als nevenactiviteit van
een loonwerkersbedrijf). En met de professionalisering van de groencom-
posteerbedrijven en de daarmee samenhangende groei van deze bedrij-
ven bleek dat niet altijd (meer) kon worden voldaan aan de minimale
afstandsmaat die volgens de Nederlandse Emissie Richtlijn tussen groen-
composteerbedrijf en woonbebouwing dient te bestaan.
In 1990 is, in het kader van de Rijn-Vellekoop-gelden, door de provincie
onderzocht op welke wijze deze knelpunten konden worden opgelost. Bij
het zoeken naar geschikte locaties voor nieuwvestiging van groencom-
posteerbedrijven bleken bedrijventerreinen geen mogelijkheden te bie-
den. De gemeenten met een lokale/regionale opvangfunctie (bepalen pla-
nologisch kader en uitgevende partij) boden alleen ruimte voor bedrijven
die konden voldoen aan de gewenste beeldkwaliteit. Grootschalige bedrij-
venterreinen of bovenregionale bedrijventerreinen boden evenmin soe-
laas. Redenen hiervoor zijn dat groencomposteerbedrijven enerzijds qua
omvang niet thuishoren op grootschalige bedrijventerreinen en ander-
zijds een bepaald verzorgingsgebied (= actieradius) hebben waardoor zij
in de regio dienen te worden gehuisvest (en daarmee een bovenlokaal
terrein als Moerdijk geen alternatief is).
In beginsel was de reactie vanuit RO binnen het provinciehuis dat groen- op) hinder door stof, geluid trillingen alsmede de kans op imagoscha-
composteerbedrijven toch thuishoren op een bedrijventerrein. Echter, de voor aangrenzende bedrijven en visuele hinder;
door groencomposteerbedrijven te beschouwen als een (oorspronkelijke) • puinbrekers zijn gebonden aan een bepaald verzorgingsgebied;
nevenactiviteit van loonwerkersbedrijven (en daarmee een aan landelijk • bij de vestiging van bandenschrotinrichtingen het aspect veiligheid
gebied gerelateerde functie hebben) is in overleg tussen de provinciale (blusbaarheid van eventueel ontstane branden) een belangrijk milieu-
diensten RO en Milieu gekomen tot een oplossing: zoek bij de vestiging hygiënisch aspect is;
van groencomposteerbedrijven aansluiting bij reeds bestaande verstorin- • composteerbedrijven worden gekenmerkt door een grote kans op het
gen in het landelijk gebied (denk bijvoorbeeld aan een rioolwaterzuive- ontstaan van geurhinder en geluidoverlast;
ring). • kunststofverwerkende bedrijven over het algemeen weinig overlast
Op grond van deze beleidslijn zijn diverse groencomposteerbedrijven (op voor hun omgeving veroorzaken en in minder mate het negatieve
eigen kosten) naar een nieuwe locatie in het buitengebied gegaan (bij- imago hebben dat zo kenmerkend is voor de afvalsector. Dit wordt
voorbeeld Blauwe Kei in Ravenstein). mede veroorzaakt door het feit dat verwerkingsprocessen meestal in
een bedrijfshal plaatsvinden en de bedrijven, enkele uitzonderingen
Hinder en bedrijven uit de afvalbranche daargelaten, naar buiten toe niet de uitstraling hebben van een afval-
Uit bureauonderzoek van de provincie Noord-Brabant inzake de vestiging verwerkend bedrijf.
van afvalbe- en ver-werkende bedrijven waarvoor de provincie bevoegd
gezag is, blijkt dat:
• een groot aantal van de afvalbe- en verwerkende bedrijven zich buiten
de stedelijke regio's bevindt (40 autodemontagebedrijven, 37 milieu-
straten, 18 sorteerinrichtingen, 17 puinbrekers, 17 op- en overslagin-
richtingen, 12 bandenschrotinrichtingen, 11 composteerinrichtingen en
10 kunststofverwerkende inrichtingen);
• van de bijna 100 autodemontagebedrijven in Noord-Brabant 40 bedrij-
ven in de landelijke regio zijn gevestigd, het totaal aantal van deze
bedrijven zal dalen, sprake blijft van een re-gionale spreidingsbehoefte
van dit soort bedrijven (particulieren willen in de omgeving hun auto-
wrak kwijt) en ondanks de professionalisering van de branche nog
steeds sprake is van een negatief imago;
• vestiging van autodemontagebedrijven op bedrijventerreinen zowel
binnen maar vooral buiten de eigen gemeente vaak tot grote weer-
stand leidt;
• het negatieve imago van autodemontagebedrijven voor een belangrijk
deel te maken heeft met het aspect visuele hinder, veroorzaakt door de
opslag van gedemonteerde autowrakken in de buitenlucht;
• van de circa 85 milieustraten zich 37 buiten de stedelijke regio bevin-
den;
• bij sorteerinrichtingen veelal sprake is van een combinatie met andere
activiteiten op afvalgebied en de bedrijven veelal een regionale gericht-
heid en verzorgingsgebied hebben;
• sorteerinrichtingen op bedrijventerreinen vrijwel voortdurend onder-
werp zijn van klachten (en soms ook bezwaren en beroep) vanwege
(de kans op) hinder door stof, geluid, trillin-gen alsmede de kans op
imagoschade voor aangrenzende bedrijven en visuele hinder. Met
name transportbewegingen met containers zijn hiervoor een belangrij-
ke oorzaak;
• puinbrekers op bedrijventerreinen vrijwel voortdurend onderwerp zijn
van klachten (en soms ook bezwaren en beroep) vanwege (de kans
50
Bijlage 7
LISA-bestand: potentiële onderlinge hindersituaties
Algemeen
De provincie Noord-Brabant beschikt over het zogenaamde LISA
Vestigingenregister (Landelijk Informatiesysteem van Arbeidsplaatsen en
vestigingen). Dit register bevat een overzicht van alle in Noord-Brabant
gevestigde bedrijven (circa 124.000 bedrijven), zowel op bedrijven-
terreinen, in kernen als in het buitengebied. Per bedrijf is onder meer
informatie beschikbaar over de aard van de bedrijfsactiviteiten (SBI/BIK-
code) en de milieucategorie. Aan bijna alle bedrijven zijn coördinaat-
gegevens gekoppeld (van circa 5.900 bedrijven - circa 5% - ontbreken
deze gegevens), zodat een weergave van de ligging van deze bedrijven in
de provincie Noord-Brabant met een GIS-systeem (Geografisch Informatie
Systeem) tot de mogelijkheden behoort.
Om op basis van de gegevens uit het LISA Vestigingenregister inzicht te
verkrijgen in potentieel gevoelige combinaties van bedrijven is inzicht
nodig in de hinder die een bedrijf mogelijk kan opleveren dan wel de hin-
der waarvoor een bedrijf in potentie gevoelig is. Daarvoor is op basis van
de Lijst van bedrijfstypen uit Bedrijven en milieuzonering van de VNG
(Den Haag, 2001) en de onderscheiden bedrijfstypen uit het LISA
Vestigingenregister een nieuwe lijst vervaardigd. Deze nieuwe lijst geeft
inzicht in het feit of een bedrijf mogelijk hinder veroorzaakt bij een ander
bedrijf (rood gemarkeerd), dan wel hinder kan ondervinden van een
ander bedrijf (groen gemarkeerd). In deze bijlage is deze lijst (potentiële
hinderlijst) opgenomen.
In overleg met de provincie Noord-Brabant (Jacco Peter Hooiveld) is het
LISA Vestigingenregister vervolgens gekoppeld aan de potentiële hinder-
lijst. Vervolgens is via GIS inzichtelijk gemaakt of potentiële onderlinge
hindersituaties op bedrijventerreinen in en in het buitengebied van
Noord-Brabant voorkomen (de bedrijven in de stedelijke gebieden die
niet op bedrijventerreinen zijn gevestigd, zijn buiten beschouwing gela-
ten).
De volgende overzichten zijn gemaakt:
• Brabant-brede kaart met daarop een overzicht van alle potentiële
onderlinge hindersituaties op bedrijventerreinen en in het buiten-
gebied;
• Brabant-brede kaart met daarop een overzicht van de potentiële onder-
linge hindersituaties van de onderstaande typen bedrijven (de zoge-
naamde ’Top onderlinge hindersituaties’);
Potentiële hinderveroorzakers:
- autosloperijen;
- groothandel in schroot, oude materialen en afvalstoffen;
- afvalinzamelingsbedrijven;
- afvalrecyclingsbedrijven;
- saneringsbedrijven (milieuverontreining);
- sloop- en grondverzetbedrijven
Potentiële gehinderden:
- VGM-bedrijven;
- groothandel in VGM;
- farmaceutische en medische bedrijven;
- vervaardiging van machines en apparaten.
• detailkaarten van Moerdijk, Boxtel en Oss (zowel voor het totaal van
potentiële onderlinge hindersituaties als van de ’Top onderlinge hin-
dersituaties’).
Bij deze kaarten dienen de volgende opmerkingen te worden gemaakt:
• van circa 5% van de bedrijven zijn geen coördinaatgegevens bekend,
zodat deze bedrijven (voor zover zij op bedrijventerreinen of in het
buitengebied zijn gevestigd) niet op het kaartbeeld zijn opgenomen;
• op basis van een analyse van de cases is gebleken dat de activiteiten
van sommige bedrijven op een andere wijze in het LISA Vestigingen-
register zijn geclassificeerd dan men op grond van de bekende
bedrijfsactiviteiten zou verwachten. Dit kan tot gevolg hebben dat een
beperkt aantal hinderveroorzakers dan wel gehinderden niet juist is
weergegeven.
51
 R id M ol enp a d K

Rij
de r t at
v an Cuij kst raa stra

va n

lo te

ks
os

Elzen
Dr. de
en s
uw
Ni e

w
He t K
Mezenlaan
l

eg
pe e

M er
De

Eikeng

ut
rw

efk
uw

Lijster
p ei

en bo
gaard
Ko ap Nie

Brouw
la t

Ho

Br ak

he
rsu

de
aa itte
t.U str l

im
De

Li er
en

aard
t

bes ga
S

al
ndstr aa

en

str

s
va n Ho

Meijer ij

erl aan
at

da
aar d

Oud e
a

u ij

a
Totaal Hinderveroorzakers en hindergevoelige bedrijven Kr

ng
Maasl
v
an

Clari sse n

sp a
en
An
Ra

Rozen
n

ard
d
M

Be rke
Ja

Du in

pa
Ke

na s
n

ole

tru

Hoog
erf

sts

straat
rnst r

ters
rks
De

ns

Pe
utw dreef

tra
De traat

tr

tr
Tonge
t
Ho Put ters
Boxtel: Ladonk rwi jks

gaard
kan

aat

aa

ra

s
rsestr Ois te

at
aa

s tr

heem
ij

Zu
aat an

at

D
Tonger en e rheesla

Po
t

aa
Be rik Ve
Kapelweg iaa Hend

pu
t
Pa
t rd ums
raa Mg

Pri

lier
uk

st oo
tra at
ie st r.B De Be

On

ns

e
n ek

Velda
ro

n la
ke
Provincie Noord-Brabant Ba

s Doelstraat

Be
rss

r Erasstr aat
Brugs

an
tra
uv el

rn
a t

ha
he

kke
lks

aat
Breukelsplein
Ka

rd

De Sp
! 70201

s tr
onsstraat

rstraa
Ma

rtstraat
Stati

sstr
rk A ch

Elis
t

aa
Rech ter
! 93012 te rs de straat

Brede

ins ter
t

Krui
Strij Maa strichtse

tra at
abeth Bas tr aa pt

t
t
eweg

eg

D r.van Helvoo
at

Oost erpad
on ks astra

ew

rodew
drik
be nd

at
51523 52466 st rin

afs
Br
d'Ekker !
Pale

a
Hob
!

str
e

en
ra
S p oors
! t raat uke

er

ng
ls e

eg
k
s t ra

ole
Ak

ns
at
traat

De
rd is

Pri

Bac
te ve

straat
Mon

Ho
hs
Ju

ef
at Da m

traa
H an
lia

in a
as th
ijls tra

na
of
! M

e lm

t
s tr

de ls
aa

Co up
!

Wilh
Pa
74207

tra at
va er

ra
80212 n Raap akk

lle

er ins
!
hof
Le B urg

De Linnen k e r
lw
eu Be

rlio zs
73101

eg
aan

ble
Grot C

D eb

Vi va
w

hop

tra at
a rtl

No

Pur
en e Beem F ellenoor d
De Do s tr M oz

or
2862 2942 d

tra
in
nde rs
!
aa t

ussy

ld ist

ce lls
d
Beem

Cor
stra
ne

at
!

Ja cob
Klei

ra at
stra

tra at
t

el lis
2521

at
!

at
la ttis

Rob
2753 2862

r aat
Sc ar

a
!
St

Ten ta els tr
Ka

at
!

traa
2924 2924 ste

Ro

ert S
!

at
e

D ie pe
3110

!!
74302 lla e lan

ion

De B lauwverv
51873 an

t
!
ds straa

B ee
80212 Brink Ap

sp

Be ne
t
t

ch
!

ns
!
50104 o

aa
str ll op

le

nb ro
F ra

um
in
ad

th ov
3550

! ! 51847222

luxl aa

anl aa
ckst

Sw
74402 2851 v an

e n rin
50204 51471
2811
! ! !

ee
Co

!! !
er

ra at
! !!74702
36121 o th t

n
!63123
! traa

linck
50205 51443

g
! straa

!
51522 ! 2851 t in on is

Lo
5181 1730 Alb
Do

laan
x

mm
52431

ve
! ! el

Puc
!
51876

ns
71405 o ord
! !7486

ad
2871
!
! ! n !92655 !

e
!
7222 De P

cini
we

enp
5115 ! ker

Colenh oef
74207 3320 ! 60242
! 50104!
pi er

a
g

m
rvelde

st ra
! 60242

O ss
1531 Have 74501

!
dreef
hoolse
!
!
n

at
52489 K oni jns laa
!
pa
! Euro
! ! 74701 ! 74125

De M
!
1754
! 52492 va

!
50104 51876 ! 2741 n r
Sa en u

ke
Stapel

ld er
! lm tb re

ou
str
2912
! 2912 aa H an Vorsenpo

Hemelrijk
51461 t De ria
la el
! ! xa
nd

!
52467 ! Ta

d ijk ! !
74401

!
gs
50104 ! 71101
n

i per
!
erli

!
Ge

2812

De Ku
!
51481
! 2224
! 3320
! 50104
!
85161 !
! Sc houwrooij
! !

at
!

tra
!

!
In du

s
se
60242 stri ! 90022

k
!
ewe
74205 !

oe
g 50104 DREIJ ERBOS

br
2811
!

u is
! 741437485
92323 ! !

Kr
!
74402 ! 74502
! La 9234250205
3720 d Liempds

! ! 5540
on eweg

Ein
Sche
!
epdo nkseweg 9001 k se

d
w

ho
eg
52465

ve
!
2416 Heeste rakker

ns
151165234
!
! ! !
! 51322

ew
!

!!
50104 52465

eg
!
7222
!
Roond Staarten 50104 50204 ! 151115132

! 51461
2922 ! 22223 50205

!
2852
! 2922 !
3210
eind
!
74125
!
Bos

!
2442
!
63301
!
51383 74152
51873
52499 ! 15131 !
! 51573
50104

m pde
51876 !
50104

! !

Kleinderlie
60242
traat
!
93022
!
Goo re s
!
5186
3150 9003 74401
!! !!!
!
! 60242
74141 92343 74143
51471

5050
! SE
BA
AN
UL
KE

93022

!
51878
! 92111
H ole e g
Eik E ve ew

Vo o rs
rb os

o ts
ch
irs
tra

O
ad
rk p

at
Ke Pa
rall e
lweg Zuid
Bo

sew eg KE UL
ela ar
sra

S EBA AN
Pinkst
nd

Arm
eho e
fst ra a t AN
Brede Heide E BA
KEULS
De Oorsprong

92625
!
Ram steeg
Pastoo
Ko r
r Man dersst ra

te He
ide
nstraat

a
Til m

at
Pastoor

Dorele
ijerswe g

Ein
d
G re

ho
ep Do rsv e

ve
l gel
!

ns
t
och

ew
5111
e

e
Spad

B
De

g
Eg
ish e uvel
Le nn
Ploeg

rst
Vo
De
e f
adre
A nn Ri gtpa
d

ek en
De Be
Hindergevoelige bedrijven Hinderveroorzakers
K em
pse
Milieucategorie Milieucategorie we
g
g

! !
we

! !
rtse
! ! ! ! ! ! K oe
v oo

eg
ew
1 2 3 4 5 -- 2 3 4 5
Mij lst raat

ts
pe

o
H er

ch
oe

in gs

irs
weg
nk

O
iste

12345 Type gehinderd bedrijf

u
Kn

67890 Type hinderend bedrijf 1:10.000

52
 R id M ol enp a d K

Rij
de r t at
v an Cuij kst raa stra

va n

lo te

ks
os

Elzen
Dr. de
en s
uw
Ni e

w
He t K
Mezenlaan
l

eg
pe e

M er
De

Eikeng
rw

ut
efk
uw

Lijster
p ei

en bo
gaard
Ko ap Nie

Brouw
la t

Ho

Br ak
rsu

he

de
aa itte
t.U str l

im
De

Li er
en

aard
t

bes ga
S

al
ndstr aa

en

str

s
va n Ho

Meijer

erl aan
at

da
aar d

Oud e
a

u ij

a
Top 3 Hinderveroorzakers en hindergevoelige bedrijven Kr

ng
Maasl
an

Clari sse n

sp a
en
An
Ra

Rozen
n

ard
d
M

Be rke
Ja

Du in

pa
Ke

na s
n

ole

tru

ijstraat
Hoog
erf

sts

rns

ters
De

rks
ns

Pe
utw dreef

tr
De traat

tr

tr
Tonge
t
Ho Put ters
Boxtel: Ladonk rwi jks

aa

gaard
t ra
kan

aa

aa

ra

s
rsestr Ois te

s tr

heem
ij

Zu
aat an

at

D
rheesla

at
Tonger en e

Po
Be

aa
Kapelweg iaa rik Ve
Hend

pu
t
Pa
at rd Mg ums

Pri

lier
uk
stra

st oo
tra at
nie
r.B De Be

On

ns

e
ek

Velda
ro

n la
ke
Provincie Noord-Brabant Ba

s Doelstraat

Be
rss

r Erasstr aat
Brugs

an
el tra

rn
uv a t

ha
he

kke
lks

aat
Breukelsplein
Ka

rd

De Sp
onsstraat

s tr
Ma

rstraa

rtstraat
Stati

sstr
!

rk A ch

Elis
Rech t

aa
ter
te rs de straat

Brede

ins ter
t

Krui
Strij Maa strichtse

tra at
!
abeth Bas tr aa pt

t
t
eweg

eg

D r.van Helvoo
at

Oost erpad
on ks astra

ew

rodew
drik
be nd

at
st rin

afs
Br
d'Ekker
Pale

a
Hob

str
e

en
ra
! S p oorst raat ! uke

er
!

ng
ls e

eg
k
s t ra

ole
Ak

ns
at
traat

De
rd is

Pri

Bac
te ve

straat
Mon

Ho
hs
Ju

ef
Da m

traa
H an
lia

in a
as th
of

na

e lm

t
s tr

de ls
!

aa

Co up
Wilh
Pa
!

tra at
va er

ra
n Raap akk

lle

er ins
hof
Le B urg

De Linnen k e r
lw
eu Be

rlio zs
!

eg
aan

ble
Grot C

D eb

Vi va
w

hop

tra at
a rtl

No

Pur
en e Beem F ellenoor d
De Do s tr d M oz

or

tra
in
nde rs aa t

ussy

ld ist

ce lls
d
Beem

Cor
stra
ne

at
Ja cob
Klei
!

ra at
t

stra

tra at
el lis
at

at
la ttis

Rob

r aat
Sc ar

a
St
Ka

Ten ta els tr

at

traa
!
ste

Ro
!

ert S
! 50104

at
e

D ie pe
lla e lan

ion

De B lauwverv
an

t
ds straa

B ee
Brink Ap

sp

Be ne
t

ch
ns
o

aa
! !
str ll op

le

nb ro
F ra

um
in
!
ad

th ov
!
!

luxl

anl aa
ckst

Sw
v an

e n rin
!

aa

ee
Co er

Co
!

ra at
o th t

n
! !

traa

linck
g
!
straa

le
!

on is
! !

nh
! !
in

Lo
!

Alb
!
!

Do

laan
x

mm
!

ef
ve
el

Puc
!
!

ns
o ord

ad
e
!
!
De P

cini
we
50104

enp
!

ker
! !
!

! 3320!
pi er

a
!

a
!

m
st ra
O ss
50104 !

!
dreef
lden hoolse an

at
ve K oni jns
H aver !

pala
Euro
!

!
!
!

Mijlstra
1531

De M
!
!

va
50104 ! !
n en r u
Sa

ke
Stapel

ld er
at
tb re
!
!
lm

ou
str
! 2912 aa
De
H la
an Vorsenpo

Hemelrijk
el
t ria
!
nd
xa
!

!
Ta
!

d ijk !

gs
! 50104
n

i per
!
erli

!
Ge

De Ku
!
!

3320
!
Sc houwrooij
!
!

! 50104

at
!

tra
!
!

In du

s
se
st ri ew !
90022

k
!
!

oe
eg
DREIJ ERBOS

br
!

u is
!

Kr
!
!

50104 !
La
9001 d Liempds

!
on eweg

Ein
Sche k
epdo nkseweg 3720 se
!

d
!
w

ho
eg

ve
Heeste rakker 1513251322

ns
! !
!

ew
!
!
!

eg
!3210
!

Roond Staarten
! 50104
!

50104 !
!
5132215132

!
!

eind
2442 !

!
!

!15131 ! 51573
!

Bos
!

51383 !

!
!
50104

m pde
!

! 50104

Kleinderlie
!
traat
Goo re s
!

!
!

!
! !
! !

9003 !
AN
BA
SE
UL
KE

H ole g
!

e
Eik E ve ew

Vo o rs
rb os

o ts
ch
irs
tra

O
d
pa

at
rk
Ke Pa
rall e
lweg Zuid
Bo

sew eg KE UL
ela ar
sra

S EBA AN
Pinkst
nd

Arm
eho e
fst ra a t AN
Brede Heide E BA
KEULS
De Oorsprong

Ram steeg
Pastoo
Ko r
r Man dersst ra

te He
ide
nstraat

a
Til m

at
Pastoor

Dorele
ijerswe g

Ein
d
G re

ho
ep Do rsv e

ve
l gel

ns
t
!

och

ew
e

e
Spad

B
De

g
!

Eg
uvel
ish e
Le nn
Ploeg

rst
Vo
De
e f
adre
A nn Ri gtpa
d

ek en
De Be
Hindergevoelige bedrijven Hinderveroorzakers
K em
pse
Milieucategorie Milieucategorie we
g
g

! !
we

! !
rtse
! ! ! ! ! ! K oe
v oo

eg
ew
1 2 3 4 5 -- 2 3 4 5
l

ts
pe

o
H er

ch
oe

in gs
weg

irs
nk

O
iste

12345 Type gehinderd bedrijf

u
Kn

67890 Type hinderend bedrijf 1:10.000

53
 !
1520
!!
1520
5540

2873

!!
2524

Totaal Hinderveroorzakers en hindergevoelige bedrijven

70204
Moerdijk !
1520

Provincie Noord-Brabant 1520

!
2466
21211 !!
! 3511 ! 2851
2710
! ! !63121
! 63401
! 5274
!
!

!
7482
! 63111 74701
! !45112
63401
60242 ! 2811
2875
!
!
2651
!

! 90022 63123
63402

!!
2811 !
63401
! 7482 63401
51522
!
! 51522 !
90022 ! 74876
! 2710
! 7414163123
63401 !
!
!63401 2811
!

2466
! !
63401
!
!
74205
63401
! 51873 ! 5182
!
! 2811 51875
5182

40001
! !

!
51522
1421

!!
!
3720 !

!
5122
3710

! ! 51913 45112 !
50103
!
!
50103

63111 ! ! ! ! 1740 !5182 51876

50202

!
!

!
90022

! ! 51522
60242 ! 5116 7121
74401
! 34201 !
51522

!
!
5551
! 90022
24141 ! 60242
!
60242

! 63112

!
51551

51551
! 50104 74502
55301
! ! !
! !!
! !! !
5186
60242 51878 51443 51462
2411

!
63402 74502 5139
51421
! !!!
! 74204
! 51424 !!
52496 5184 ! 74207
!

!
!

! !!
63112 74142

! !
51874 51876
2733 9003 67133

!! 63401 2912
90022 74501

!
50104
51913 90022
!! 74501
! 63112
!
63121 7511
! !
51573
2413 !
51913

63401
!
! 74141
! !
! ! 51551 !
!

!
51913 74151

!
60242
63401
93021 ! 3720
71342
! 71342
!
!
7482
51482
!
!! !74502
51913
!
!
60242 !
! 60242 51551
5186 5136 !!
63112 2811
! !
!
52633
60242

!74701
92611
! 7031 !!
74143
! 63401
60242 60242

!
!!
60242 ! 7140550104 5540 9003

! 2852 !!50104 !
!
!
7430267202
!
!
60242 ! 60242
!
! 51472! 5184! 74501!
2811 52503 7414350202
5211 !
60242
! !!! !
!!
! 51878 ! 80101
50104
51572
51913!
! ! 64122! !
51479
74402
2522 ! !
!
!! !!
! !
2524
295674204 2733
! 51432
2956
60242 !
63401

! !
2924
2811
!
2851
!60242 74874

!63401 ! 51873 !
! 74207
!
51911 2851

60242

!
63401 !
5139 !
5139!!
51311
!52503

60242 !
!
63401

2721 51571

!
60242
! ! 52493
60242
!
!
!
24141

!
Hindergevoelige bedrijven Hinderveroorzakers
Milieucategorie Milieucategorie 2924
!
! ! ! ! ! ! ! ! ! ! 50402
!
2924

!!
!
74502
1 2 3 4 5 -- 2 3 4 5 !

3512 !
70204
!!!
12345 Type gehinderd bedrijf 74124 50104

!
63401
!
!!
!

67890 Type hinderend bedrijf 1:22.500 2811

!
51873 2522

! 3512

!!
54
 ! 1520
!

Top 3 Hinderveroorzakers en hindergevoelige bedrijven !

Moerdijk !

Provincie Noord-Brabant ! 1520

!
!

! !
!

! 45112
!

!
!
90022
!

! !

!
!

90022 ! !

!
!

!
! !

3720

!
!

3710
!

! 50103 ! 50103
!
!

! 45112
! !

! !

!
!
!

90022
!

!
!

90022
!
!

! 50104
!
! ! !
!

!
!
!

!
!

!
5139
! !
!
! !
! ! !
!

!
!

2912
!

!
!
! !

9003

!
!

! 50104
!

! 51573 !
90022
!

90022
!

! !

!
!
! !
!

!
!

! 3720

!
!

! 5136
! !

! !
!

!
!
!
!

! !

! 50104
!

!
!

!
!
!

! 50104
!

!
!

!
! 9003

!
! !

! 50104
!
!

!
!
! !
51572 !

!
!
!
!
!

!
!
!
!

!
!
!
!
!
!

!
!
!

! 51311
!

5139
!

!
!

5139
!

!
!
! 51571 !
!

Hindergevoelige bedrijven Hinderveroorzakers

Milieucategorie Milieucategorie

! !
!

! ! ! ! ! ! ! ! ! !

1 2 3 4 5 -- 2 3 4 5 !
!

! 50104 !

12345 Type gehinderd bedrijf !

!

67890
!

Type hinderend bedrijf 1:22.500 !

55
 Valkstraat B erg d
e r e in
Faza
ntstra
at
Wals traat Roodb orststraat
riks t raat
ten straat Leeuwe

Vossen
Condorstraat
Zw alu

Havikstraat
Goud mijnst

La nd
Reige
raat Teug

Merelstr
Totaal Hinderveroorzakers en hindergevoelige bedrijven
enaars

bosstr
straat Eksterstraat
li e

ws tra

wee
e

rst raa
Lijs ter
rm
Ca

rstr
aall aan
Burg

at

aat
aat
Oss: Moleneind

aat-N
r
la a

laa n
urg De

Vijversingel
A de

B
Bo

van de
O ostwal

Nachteg
ur

oo rd
bonh Ko ekoekstraat
of 80423
!
Steenlaan
n de

n E lze
Dr va

Doelenstraat
Provincie Noord-Brabant
Sperwerstraat
!

Wouws
nlaan
Dr H er m
52624

traa
rla an Spoorlaan

t
74875 Sp oo
!
oglaan

an
Bo

s la
an
91335
! 50104 2852
!52501
51462 74152
74401
! ! !
! 50104 ! ! 5186

!
B ra
m va 80212
n de
n Be
rgh Gasstraat Parallelweg
!
2953
2922
Galliersweg
! Vo ss
eh ol

!
straa 7222 !
t 50104 15132
an

Ra
ad
hu
isla
2872
50203
52468 50103
!
! 50104 ! !

50104
!
1760 ! 63401
701260242 !
2224

50104
! ! Willa
ndstr
aat
74125 Etruskenweg
!5117 !
52499
52501 74124 ! !

! !85324 !! 55301
of 1751

!
rh
de
! 74501 7011!
Rid 65234 50104 7460
5540
! 67202 65234 7222 ! ! !
55101 745025184
74141 !
!
! 50104
502055050 51322 ! 74501
2811 ! !

7210 80102
74141
! !
Angele nweg
!
2822
! 92343
36121
!
!
M

!51878
1596

!
ole

!
50104
!
Ka

ns

92313 ! 2932
!
tra

74503
mp

!
! 80423 !
at
erf

! !
!
!
oe li
Z on

74876 50104
! aa
t
!!50104
e st

85161 52461
ne

74503 str 5182

! ch 51481 74501
!
ra a
b lo

Es
!
6321
!!
2452
!
n !
va
!! ! !
em

5184 ! 65234
ud er 74111 3614

! 3720!
65234

!
s tra

tho 2442 eg ! 51872 45111 74152

! !
We 85334 74152
nw 65234
! !
at

! 51462 ole 50204 2852 ! 9003

!
M 50104
!
74502
74114
! ! 74152 ! 71405 2670
!!
! 3611 52427
!74201 !
80212
!74208 71342 !
! 51482
Ch

74501 52624
!
50205 weg 50104
!
rys

2441 Friezen

! !
Gasstraat Oost !

!
!
an

3611 3230 !

!50104!
!
tstr

!
t 21211 2912 t
tra a

! !
aa
!
oe fs
!60242
aat

tr 2441
as 8041 2524 k enh
rali 80423
! 2811
! Pie
Flo
! !
at
!
7482
5186 !
85154
!
51412 ! 74152
! 2924
Da ne
nh oe
fstra

! 2840 !

!
74204
ho
f 52496
! !

Hunnen
en 74152 51443
Ser
in g 52427
!! ! 85131 !
!
!
!
51382 51572
! 9305
! 5223 !
!
85131
! !
! 51573
! !

an

Tubanten

Zeven
pad
51913 5186

iela
74401 3614
60242 !
!
92331
!

s tr
!
51913 !
51322
!

bergs
du
64122 ! 36122
!51322 ! 50103 !

In
! 85331
!
!
74121

weg
! 50104 5112 74152 71405
!

ew eg
2953
! 60242
!!

!!
! 2911

!
55303 !
t

91311 !
aa

!
! 5540 745022224 2924
str

!
5221
Nar

!
74152
! !
en

92343 Tr 74501
ts

2911
! 92313
cish

om
er
A st

52489
!
Ev

ps enw eg
at
!
a

2811 !

!
of

Viking
tra

!
tra
tr a 9304
ers

3230
5523 ! tra a !
a 1751

!
rs
Pa

2811
!
rs t 5540
!
lie t
te
tr
lm

aa t

ij

je 52624
str

Ru

An
! li! ls 85161 51421 60242 !
aa

Jo
!
65234
!
51422
!
de
t

Sa
s
e 8041 t 22223 eg

k se
n nw
!
r aa 7482 !
74123
ve
Co
!
Ro s tr 74141 51878 ata !

!! ! 7222

nw
z ith
! ! !
en B
!!51874
str W Kloosterstraat ! 74201 !

eg
!
de 52501

!
a Romeinenweg
at
!
itte 2862 51471 51411
tra ! 7210 74123 65234
at

W 2852
!
5145 2851
! !!! !
s W !

!
!
lia O Ka ille !

G ra
ud 51522
ah e re m 2524 36122 ! 7460
D lD ra at

Ga
t

afse
M Ba
a

aat-Zuid
o le oo ei st
tra

7230 7413

a t
re

llie
rm eH

tra
ns 2811
ns

nd
!

b aa
tra an uw

rsh
Nie

ks
sz of
ale

an str
an a st

eij
t

etla t
aa

n
aa
G

rg ri ra
Sp
la t 3615 65231 !

Landw eerstr
ts tr

en Ma at
n
Ko

!
2524

!
Va

ijs n
!52467 !
rtf

Kantsingel
n

!
Va
65234 74152
he

aa

Zw
oo

g at
we
str
G

!
r

s 51479 a
ts

ne ten istr
n

am
tra

Go He
Va

an
Va
at

rte
bd

Jo an Ko
Alm

!
O

ela
Ire

74876
n

rijk
! 5145
at
ne

on

Br
Va

tus a
!
a
tra

M 74207
laa

d est
ndsma
Ti

ss
n

Ne

60242 at
ra a

s tra
Hei
plein
n
Va

l 71101
t

e
ing
!
74702
Po H
elf rto
gs
!
Willibrordus

pu ri a 65234
!
li 50104 74151
ers ch gH
!!
Beatrixlaan str rto 92331 ! 50104
tr a !
Ha 50104 74205 !
at aa
73103 51322
!
t 74875

! !!
33102
! ! ! ! 60242

!!
74701 36121
51462 !
g
! we 2911 92724 ! ! 3611 50104
w eg

!
50104 !
Hoogheuvelst raat 2873 en
nk g 74401
!
52466
F ra we
en eg 65234
!
52632 !
! !74141
51876
!
5116
ng
ob
ard !
Ala
ne
nw
! !

n ha
rd la
an
aat !
Lo
! 74152 !
74207
! 60242
n Ber nstr 51322 5184 52624
la a at
ma B eu ke
orn
stra
! eg !
ra
n ds
E sd o ! 5261
!
nn e
nw
!

!
B De
Nieu

! 3614
52322
Tit
us
aa n
t !
we Hes

raa 74125 91336

inal rs st
e lm ge lk e g
ilh Vo pelw
e
W
!
che

! K oe

!
w eg

t
tra a !
Ie p

iklaan ns 51572
He ndr
W ille

ele
en

Ab 50104
stra

!
m III
Hes

5010451383
at

5186
!
Lin

!
Wil lem

at at
ch ew

La an

de

tra
Wille

e ns st ra
!
D

Bos
nst
rS

Wilg
eg
aa

m II La

raa

1822 51461
I Laan

!
lv

!
t

eg
Zw

Ka

ng el w
nasi en
a

an

ek
sta
ne

n Julia Gri
laa
nb

nje

an
e

3611
ria
rg

!
la a

nd
sn

Mo
gl

Emmalaan

60242
! UV
EL
aan HE

Ae
Julia nal IJS
elaan RU

ng

G ra
Heid
an

e lb
E
ITT

a fs
la

e rt
n W
en

olialaa

e ba
la a
Magn
in d

Hindergevoelige bedrijven iver t Hinderveroorzakers

an
rw

d e Ru
Vie

nla an S
Plat ane pa
rr
en
Milieucategorie Milieucategorie la a
n sla
an
r ik

! !
Do
La

! !
c fa
! ! ! ! ! ! la
Fo rsythia

an
Will
Meidoor

ib ro

1 2 3 4 5 -- 2 3 4 5
rd
laan

us

aa t
we
nlaa
laan

rs tr
g

nge
l a kk e an
enla
n

z en
Franck

rdsi Be rk
12345
Ru
wa
a Ha
Type gehinderd bedrijf
Cesar

an
Ac aci

n
Type hinderend bedrijf 1:7.500 urierlaa E
la

67890 La ik
en

en
dr
nn
alaan

J a sm ijnlaan e
De

ef
Bachlaan

56
 Valkstraat B erg d
e r e in
Faza
ntstra
at
Wals traat Roodb orststraat
riks t raat
Leeuwe
ten straat

Voss
Condorstraat
Zw alu

Havikstraat
Goud mijnst

La nd
Reige
raat Teug

enbos
Merelstr
Top 3 Hinderveroorzakers en hindergevoelige bedrijven
enaars
straat Eksterstraat
li e

ws tra

wee
e

rst raa
Lijs ter

straa
rm
Ca

rstr
aall aan
Burg

at
aat
Oss: Moleneind

aat-N
r
la a

laa n

t
urg De

Vijversingel
A de

B
Bo

van de
O ostwal

Nachteg
ur

oo rd
of
bonh Ko ekoekstraat
Steenlaan
n de

n E lze
Dr va
!

Doelenstraat
Provincie Noord-Brabant
Sperwerstraat

Wouws
!

nlaan
Dr H er m

traa
rla an Spoorlaan

t
Sp oo
oglaan

an
Bo

s
!

la
an

! 50104
!

! 50104!
!
!

B ra !

m va !

n de !
Galliersweg !
ol
n Be eh
rgh straa Gasstraat Parallelweg Vo ss
t !

an
isla ! 50103 ! 50104 !
!
! !

hu
!
51322 !

ad
!

Ra 15132
! 50104 ! Willa
ndstr
aat
Etruskenweg
50104 !
!

of
!

rh !

an
de rla
! !
!

Rid !
!
Sp
oo !

! ! !

! 50104
!
!

! !
50104 !
!

! 51322
!

!
Angele nweg
!
!
M

! 50104
!

!
ole
Ka

ns

!
1596 ! !
tra
mp

!
at

!
erf

!
oe
Z on

!
!
!
lie

! 50104
!
ne

!
!
50104
st

at
ra a
b lo

!
s tra !

ch !
em

s
t

! !

nE
!
!

va
!
9003

!
s tra

er eg
! 3720
!

!
!

oud nw
! 50104
!
at

th 2442 !
45111 !

We !
!
ole !

M !
!

weg
!
!
!

Friezen
!

! !
Ch

!
! !
!
rys

! !
Gasstraat Oost ! !
an

!3230
tstr

t
!
t
50104 tra a
aa
! 2912 50104 oe fs
!
aat

tr
as 2441 k enh
rali
! !

Pie
!

Flo at
!
!

! fstra
nh oe
! ! !
!
!

Da ne
!
!

f
!
!

ho
!

Hunnen
en
in g !

Ser
! 51382
!

!
! !

!
!
!
!
51572 !

Tuban
! 51573

an
!

Zeven
!

pad
!

iela
!
!

s tr
!

tenweg
! 51322

bergs
!

du
!
!
!

In
! !

! 50103
!
! !

ew eg
!

51322 50104 !

!
!
!
t

!
aa

!
!
!
!
str

2911
Nar

!
en

! !

Tr
ts
cish

!
!

om
er
A st

!
Ev

at ps enw eg
a
of

Viking
tra

tra ! !

tr a
ers

! 3230
a
rs
Pa

rs t !

lie
te
tr

!
lm

at
!
aa t

ij

je !
str

Ru

An tra
!
!
aa

!
ls
de

Jo
t

Sa
! !

s eg
!

e li t

k se
aa en w !

Ro o rn s tr ta v

nw
z ith Ba
! !

C !

! 50104
en W ! !

str Kloosterstraat

eg
! ! !! !

a de Romeinenweg
! !

at itte !

tra
at

W W ! !

s ! !

lia O !

Ka ille !

G ra
! !

ud
ah
! !

e re m ! !
! !

D lD ra at

Ga
t

afse
M Ba
a

aat-Zuid
o le oo ei st
tra

a t
re

llie
rm eH

tra
ns
ns

nd

b aa
tra an uw

rsh
Nie

ks
sz of
ale

an str
an at st

eij
t

etla
!
aa

n
aa
G

rg ri ra
Sp
la t

Landw eerstr
ts tr

en Ma at
n
Ko

!
Va

ijs
n
rtf

Kantsingel
n

Va
he

aa

Zw
! !
oo

at
!
str
G
r

s a
ts

ne g istr
n

am
tra

we He
Va

an
Va

ten
at

rte
bd

Jo an Go Ko
Alm
O

ela
!
Ire

rijk
at
ne

on

Br
Va

a tus a
tra

M
laa

d est
ndsma
Ti

!
ss
n

Ne

at
ra a

s tra
Hei
plein
n
Va

l
t

e
Po H
elf rto
gs
ing
! 50104 !

50104
Willibrordus

pu ri a
!

! 51322
li ers ch gH
Beatrixlaan str rto
!

tr a !

aa Ha
!

at t !

! 50104
!

! 33102
!
! !

g ! ! 50104 !
!

we
!
w eg

!
we
!
!

Hoogheuvelst raat
!

en 50104 !

nk g en
we 2911 lan
!
F ra en A
ard
!

ob
!
!
!

ng
!
!

Lo
!

Ber
n ha
rd la
an
aat !
! 51322
!
! !

la a
n nstr at
eu ke stra
ma B !

orn eg
!

n ds sd o
!

nw
nn e
!

ra E !

B De
Nieu

us
Tit
!
!

t
aa n
we Hes

raa
inal rs st
e lm ge lk e g
ilh Vo pelw
e
W
! 51572
che

!
K oe

!
w eg

t
tra a
Ie p

iklaan
!

He ndr ns
W ille

ele
en

Ab 50104
stra

w eg
m III

50104
Hes

at

ken
! 51383
Lin

Grie
Wil lem

at at
ch ew

La an

de

tra
Wille

e ns st ra
D

Bos
nst

50104
rS

Wilg
!
eg
aa

m II La

raa
I Laan
lv

!
t

!
Zw

Ka

ng el
nasi
a

an

sta
ne

n Julia
laa
nb

nje

an
e

ria
rg

la a

nd
sn

Mo
!
gl

Emmalaan

EL
!

UV
aan HE

Ae
Julia nal n IJS
Heidelaa RU

ng

G ra
an

e lb
E
ITT

a fs
la

e rt
n W
en

olialaa

e ba
la a
Magn
in d

Hindergevoelige bedrijven iver t Hinderveroorzakers

an
rw

d e Ru
Vie

nla an S
Plat ane pa
rr
en
Milieucategorie Milieucategorie la a
n sla
an
r ik

! !
Do
La

! !
c fa
! ! ! ! ! ! la
Fo rsythia

an
Will
Meidoor

ib ro

1 2 3 4 5 -- 2 3 4 5
rd
laan

us

aa t
we
nlaa
laan

rs tr
g

nge
l a kk e an
enla
n

z en
Franck

rdsi Be rk
12345
Ru
wa
a Ha
Type gehinderd bedrijf
Cesar

an
Ac aci

n
Type hinderend bedrijf 1:7.500 urierlaa E
la

67890 La ik
en

en
dr
nn
alaan

J a sm ijnlaan e
De

ef
Bachlaan

57
Bijlage 8
LISA Vestigingenregister:
betrokken bedrijfstypen en aantal vestigingen

Algemeen
Op grond van de analyse van de grootste gemene delers aan hinder- Op basis van de in het LISA Vestigingenregister (Landelijk
veroorzakende bedrijven en gehinderde bedrijven zijn in hoofdstuk 2 Informatiesysteem van Arbeidsplaatsen en vestigingen) is voor een
gevoelige combinaties gedestilleerd. In onder-staande tabel zijn deze aantal van de bedrijfstypen die in bovenstaande tabel zijn opgenomen,
gevoelige combinaties nog eens weergegeven. nagegaan om hoeveel bedrijfsvestigingen en arbeidsplaatsen het nu
eigenlijk gaat.
Mogelijke hinderveroorzakers Mogelijke gehinderden
• afval- en recyclingsbedrijven; • VGM-bedrijven en farmaceutische industrie;
(bijv. puinbrekers, autodemontagebedrijven, • bedrijven die werken met gevoelige
autoshredder, sorteerinrichtingen); apparatuur, laboratoria; Vestigingscijfers gevoelige combinaties
• metaalverwerkingsbedrijven; • bedrijven die ’schone’ machines/ SBI-code bedrijfstype aantal aantal gem. aantal
• grondreinigingsbedrijven/saneringsbedrijven. gevoelige apparatuur vervaardigen; bedrijven arbeids- arbeidsplaatsen
• bedrijven die hechten aan beeldkwaliteit/ plaatsen /bedrijf
uitstraling. Potentieel gehinderden
15,
51311 t/m 5139 VGM (incl. groothandel en excl. slachterijen 658 28.499 43
__________________________________________________________________________________________________________
2441/2442 Farmacie 13 6.553 504
__________________________________________________________________________________________________________
2911 t/m 2914, Bedrijven die werken met gevoelige apparatuur of
3210 t/m 3350 (gevoelige) apparatuur vervaardigen 233 10.996 47
__________________________________________________________________________________________________________
Subtotaal 904 46.048

Potentiële hinderveroorzakers
3710/3720 Voorbereiding tot recycling van (metaal)afval 43 534 12
__________________________________________________________________________________________________________
51571 Groothandel in autosloopmateriaal 35 130 4
__________________________________________________________________________________________________________
51572 Groothandel in ijzer- en staalschroot en oude non-ferrometalen 24 146 6
__________________________________________________________________________________________________________
51573 Groothandel in overige oude materialen en afvalstoffen 32 280 9
__________________________________________________________________________________________________________
90021 Afvalinzameling 21 1.231 59
__________________________________________________________________________________________________________
90022 Afvalbehandeling 27 768 28
__________________________________________________________________________________________________________
9003 Sanering van milieuverontreiniging 20 206 10
__________________________________________________________________________________________________________
45112 Grondverzet 51 402 9
__________________________________________________________________________________________________________
45111 Slopen van bouwwerken 18 178 19
__________________________________________________________________________________________________________
Subtotaal 271 3.875

58
Bijlage 9
Workshop 10 november 2005
deelnemers en acties
Deelnemerslijst Acties Rijk

Organisatie Naam In de workshop is gevraagd welke informatie de aanwezigen vanuit de Financiering

BMF Nicole Schaffroth workshop meenemen naar hun eigen organisatie. Van groot belang hier- • De € 20 miljoen uit de TOPPER-regeling is (te) beperkt. Op basis van
BMF Pepijn Klaassen bij is welke acties zij willen of kunnen nemen in hun eigen organisatie informatie over de omvang van de knelpunten (afkomstig van de
BOM Ad de Hoon om een bijdrage te leveren aan het oplossen van onderlinge hinder tus- (TOPPER)-gemeenten) zal het ministerie van EZ mogelijk meer
BOM Frans Hoekstra sen bedrijven op bestaande en/of nieuwe bedrijventerreinen. Per actor is middelen ter beschikking kunnen gaan stellen. Wellicht bieden de aard-
Bosch Rexroth Wim Roerdinkholder onderstaand een opsomming gegeven van door de aanwezigen zelf aan- gasbaten hier soelaas (als budget voor bedrijfsverplaatsing);
Bowie Afvalstoffen Recycling BV Willie Geurts gedragen acties. • Zijn er andere geldstromen te benutten, oftewel kunnen geldstromen
Duurzaam Bedrijven Overleg Land van Cuijk (anders) worden geoormerkt, bijvoorbeeld gerelateerd aan de heffings-
en Noord-Limburg Gerrit Roefs bron (denk aan afvalheffing) hiervoor ook subsidie onttrekken voor
Geberes Louis van der Kallen diezelfde branche (de afvalbranche in dit voorbeeld);
Gemeente Boxtel Miranda Wolf • Kan een met de reconstructiewet vergelijkbare regeling voor bedrijven
Gemeente Breda Peter Verheijden worden ingesteld (dus echt substantieel geld genereren voor het
gemeente Deurne Frank Arnoldussen oplossen en voorkomen van de knelpunten)? Hiervoor is wel een goed
Gemeente Eindhoven Henny Meulendijks georganiseerde lobby vanuit het bedrijfsleven nodig.
Gemeente Eindhoven Petra Engelen
Gemeente Moerdijk Maarten Mulder ACTIE: Ministerie EZ gaat op zoek naar extra gelden, maar heeft ter
Gemeente Roosendaal Kees Kools onderbouwing van de extra budgetten wel informatie van provincie en
Gemeente 's-Hertogenbosch Leo Sedée gemeenten nodig over knel-punten.
Grontmij Nederland bv Rick Dusée
Grontmij Nederland bv Susan Groot Jebbink Beleid en regelgeving
Huiskes Metaal BV Wim Kreté • Rijk moet omslag maken naar aandacht: bedrijven die belangrijke
Kamer van koophandel Oost-Brabant Paul van Moorsel maatschappelijke functie hebben verdienen aandacht voor hun
Kamer van Koophandel West-Brabant Gerard Sand problemen en hulp bij het aanreiken van oplossingen;
Milieuservice Brabant Tonny Wagenaars • BOM heeft taak in themagerichte locaties;
Ministerie EZ Marcel van Wijk • Aanpassing VNG-uitgave Bedrijven en Milieuzonering
Ministerie EZ, regio Zuid Kristie van Os (ACTIE: Ministerie EZ)
NV REDE Inge Naus - bedrijfsactiviteiten centraal stellen i.p.v. bedrijfstypen
PIT Wim Konz - blijft moeilijk knelpunten te benoemen (hiervoor is inzicht nodig
PIT Anke Mariën - brede werkgroep met praktisch gebruikers is nodig (éxperts'
PIT Irma Verhoeven betrekken), de workshop van het PIT is hiervan een goed voorbeeld;
Provincie Noord- Brabant (RO) Johan Teters • Voorkomen en weghalen tegenstrijdige regelgeving
Provincie Noord-Brabant (Ecologie) Ad Raams (ACTIE: Ministerie EZ en VROM).
Provincie Noord-Brabant (EZ) Michel Reinders
Provincie Noord-Brabant (RO) Sonja van Griethuijsen Tips (van de anderen)
Provincie Noord-Brabant (Vergunningverlening) Waldo Maaskant • Geef steun aan moeilijk te vestigen bedrijven (NIMBY-bedrijven)
Royal Cosun Ronald Kalwij • Laat KVK-structuur in tact: de Kamer is belangrijk in het kader van
Samenwerkingsverband RIVU, PM Boxtel Hans Bierens regionale stimulering en voorlichting (hierop moet niet worden
SER-Brabant/BSK Wouter Boon bezuinigd);
SRE Rob Harbers • Gemeente doet best om hoofd boven water te houden: gemeente-
fondsen gebruiken voor investering, maar anderzijds worden zij gekort
(o.a. door OZB-afschaffing). Hiervoor is ex-tra aandacht nodig van het
rijk.

59
Provincie
Bestuurlijk
• Probleem is in beeld gebracht. Nu is het tijd op het rapport onder de
aandacht van het bestuur te brengen. Ook dient hierbij te worden
gekeken naar een structuur voor regionale samenwerking om op
regionale schaal de gewenste oplossingen te kunnen bieden.
(ACTIE: EZ samen met RO)
Financieel
• Geld BHB gericht inzetten (Actie BHB)
Beleid en regelgeving
• Provincie (EZ) constateert dat beleid en praktijk uiteenlopen. Zo blij-
ken de regionale bedrijventerreinen zoals voorzien in het streekplan
niet aan te sluiten op de actieradius van bedrijven. Binnen de gestelde
kwantiteiten behoefte vraagt dit om een herziening van de wijze waar-
op deze behoefte wordt geaccommodeerd. De provincie zal in dit
kader samen met de BHB op zoek gaan naar deze benodigde extra
locaties (in de workshop is door de bedrijven gesproken over 20 nieu-
we locaties). Zo kan een opdracht aan de BOM worden gegevens om
themalocaties te benoemen in Noord-Brabant.
(ACTIE: EZ samen met RO en evt. andere disciplines);
• Oproep voor regionaal grondbeleid. Het Kempisch Bedrijvenpark kan
hiervoor als pilot dienen. Gemeenten hebben ondersteuning nodig
vanuit provincie.
• Handhaving schiet te kort, dit moet beter en meer frequent.
(ACTIE: Handhaving);
• Soepelere toepassing van regels streekplan;
• Niet 'over' bedrijven praten, maar 'met' bedrijven praten.
Faciliteren / organisatie
• Provincie kan mogelijk rol vervullen in mediation. In dat kader zal de
provincie (EZ) ook op zoek moeten gaan naar mogelijkheden om eer-
der bij een dergelijk proces betrokken te raken (voordat het escaleert).
Daarvoor zal er meer en betere afstemming tussen de verschillende
onderdelen (EZ - Handhaving- Vergunningverlening - RO) nodig zijn.
Dit overleg dient structureel van aard te zijn en niet op adhoc-basis per
project;
(ACTIE: EZ, RO, Vergunningverlening en Handhaving).
Tip
• Toets bij bestemmingsplannen goed op grondexploitatie en de wijze
waarop met eventuele winsten wordt omgegaan (komen de winsten
ten goede aan het bedrijventerrein of gaan die naar een ander onder-
deel van de gemeente);
• Niet 'over' bedrijven praten, maar 'met' bedrijven praten.
Gemeenten / regio
• In kaart brengen van knelpunten van onderlinge hinder op bedrijven-
terreinen. Dit ter onderbouwing van de mogelijke aanpassing van het
streekplanbeleid en het generenen van aanvullende middelen in de
subsidieregelingen van het Rijk (EZ);
(ACTIE: alle gemeenten).
• Oproep voor regionaal grondbeleid en regionaal uitgiftekader.
Gemeenten moeten gezamenlijk bedrijventerreinen ontwikkelen. Het
Kempisch Bedrijvenpark kan hiervoor als pilot dienen. Gemeenten
hebben ondersteuning/druk nodig vanuit provincie. In dit kader is het
goed om bedrijventererin Moerdijk vanuit haar organisatiestructuur te
analysen en de plus- en leerpunten mee te nemen bij de regionaal te
ontwikkelen bedrijventerreinen;
(ACTIE: regio bv SRE).
Tip
• Delen van bedrijventerreinen die voor categorie 4 en 5-bedrijven
bestemd zijn, dienen ook daadwerkelijk te worden ingevuld met deze
bedrijven (toezicht door provincie wenselijk of niet?);
• Betrek bedrijven bij de planvorming;
• Niet 'over' bedrijven praten, maar 'met' bedrijven praten.
60
Bedrijven
• Bedrijven dienen een goede lobby (zowel VNO-NCW als branche-
organisaties) te organiseren naar de provinciale en rijksoverheid ten-
einde geld te kunnen genereren voor het op-lossen van concrete
hindersituaties (vergelijk Agrarische lobby en Reconstructiewet).
Hierbij dient het algemeen belang te worden gescheiden van het
individueel belang, teneinde een goede lobby te kunnen organiseren;
• In het kader van deze lobby is het noodzaak om de toegevoegde waar-
de van bedrijfstypen (NIMBY-bedrijven) in Bruto Nationaal Produkt of
het aandeel in het functioneren van de economische samenleving
(denk aan afvalinzameling) te onderkennen/onderzoeken en te com-
municeren. Ook dient door de lobby het probleem in kaart te worden
gebracht;
• Belangen- en brancheorganisaties kunnen ook werken aan het verberen
van het imago van hun branche;
• Bedrijven dienen parkmanagement te stimuleren en bedrijven die nog
niet deelnemen hiervoor te interesseren;
• Lokaal, op bedrijventerreinen met elkaar (de buurbedrijven) in gesprek
gaan. En daarbij elkaar leren begrijpen, te waarderen , te respecteren
en te accepteren. Daarin positieve stappen met elkaar 'vieren' en com-
municeren;
• Bedrijven dienen bij de lokale overheid (gemeente, regio) aan te
dringen op betrokkenheid bij het opstellen van plannen voor nieuwe
bedrijventerreinen;
(ACTIE: alle bedrijven);
• Andersom redeneren: wat kan bedrijf aan hinder van andere bedrijven/
omgeving accepteren.
Overigen (Kamer van Koophandel, BMF, Parkmanagement)
Kamer van Koophandel
• In nieuwjaarsredes de uitkomsten van dit onderzoek aan de orde
stellen en daarbij de rol van de Kamer benoemen;
• Bijdrage leveren in regionaal grondbeleid;
• Mogelijk een rol in mediation;
(ACTIE: Kamer van Koophandel).
BMF
• BMF wil meedenken over structurele oplossingen: o.a. zoektocht
locaties (binnen de huidige ruimtebehoefte). Nieuwe sturingsmecha-
nismen voor segmentering kunnen mogelijk leiden tot ruimtewinst;
(ACTIE: BMF).
Parkmanagement
• Parkmanagement als bemiddelende rol (nog ruim voor het moment
dat mediation noodzakelijk is);
(ACTIE: alle parkmanagers).
 Bijlage 10
Oplossingsrichtingen: actoren en instrumenten
Bestaand bedrijventerrein (bestaand knelpunt) oplossing ter plaatse
Bestaand bedrijventerrein (bestaand knelpunt): oplossing ter plaatse
Actoren Instrument Effect op actor
Deze oplossingsrichting gaat voor een bestaand bedrijventerrein, met ___________________________________________________________________________
een bestaand knelpunt van onderlinge hinder, uit van een oplossing ter Rijksoverheid • draagvlak; • kostenverhogend (subsidie).
plaatse. Zowel het gehinderde als het hinderveroorzakende bedrijf blijven • subsidie (geld en kennis);
op de bestaande locatie gehuisvest, maar één van de bedrijven dan wel • overleg;
beide bedrijven nemen maatregelen om de onderlinge hinder te vermin- • mediation.
___________________________________________________________________________
deren dan wel te voorkomen.In onderstaande figuur is de oplossingsrich-
Provincie • draagvlak; • inzicht;
ting ’bestaand bedrijventerrein: oplossing ter plaatse’ nogmaals verbeeld.
• (revisie)milieuvergunning; • kostenvoordeel op lange
• beloning en straf; termijn (beloning en straf);
Bestaand bedrijventerrein: oplossing ter plaatse • handhaven; • kostenverhogend (subsidie);
• subsidie (geld en kennis); • samenwerking;
• overleg; • voorkomen (beleid).
gehinderde gehinderde gehinderde • mediation.
___________________________________________________________________________
Gemeenten - regio • draagvlak; • inzicht;
• (revisie)vergunningen • kostenvoordeel op lange
(bouw- en milieu); termijn (beloning en straf);
• beloning en straf; • samenwerking;
• handhaven; • kostenverhogend (subsidie).
• subsidie (geld en kennis);
• overleg;
• mediation.
___________________________________________________________________________
Voor de oplossingsrichting ’bestaand bedrijventerrein: oplossing ter
Bedrijven - • overleg; • maatschappelijk draagvlak;
plaatse’ zijn in de navolgende tabel per actor de mogelijk toe te passen
gehinderden • afspraken over bedrijfs- • verbetering imago/ uitstraling;
instrumenten en het effect op de actor weergegeven.
voering; • samenwerking;
• technische oplossingen. • verminderen hinder en behoud
van rendement.
___________________________________________________________________________
Bedrijven - • overleg; • maatschappelijk draagvlak;
hinderveroorzakers • procedure; • verbetering imago/ uitstraling;
• afspraken over bedrijfs- • samenwerking;
voering; • terugbrengen hinder en behoud
• technische oplossingen. van rendement.
___________________________________________________________________________
Parkmanagement- • intermediair (spreekt taal • sterkere positie organisatie.
organisaties/ van overheid en bedrijven).
Intermediaire
organisaties

61
 Bestaand bedrijventerrein (bestaand knelpunt): oplossing door verplaatsing Bestaand bedrijventerrein (bestaand knelpunt): oplossing door verplaatsing
Actoren Instrument Effect op actor
______________________________________________________________________________________
In deze oplossingsrichting wordt voor een bestaand bedrijventerrein, met Rijksoverheid • aanpassen VNG-uitgave Bedrijven & • meer samenhang;
een bestaand knelpunt van onderlinge hinder tussen bedrijven, gezocht milieuzonering (dichter bij praktijk • EZ moet bij aanpassen VNG-uitgave
naar een oplossing door verplaatsing van het gehinderde of het hinder- brengen); er op toezien dat belang bedrijven
veroorzakende bedrijf. De nieuwe locatie voor het te verplaatsen bedrijf
• subsidie voor bedrijfsverplaatsing wordt meegenomen.
kan binnen het bedrijventerrein in kwestie liggen, dan wel op een ander (koppelen aan investeringsmoment
bedrijventerrein (nieuw of bestaand). van het bedrijf);
Deze oplossingsrichting is in onderstaande figuur nog eens schematisch
• omgevingsvergunning VROM.
weergegeven. _____________________________________________________________________________________
Provincie • actief grondbeleid (aankoop strategische • samenwerking;
Bestaand bedrijventerrein (bestaand knelpunt): oplossing door verplaatsing plekken en/of vrijkomende kavels • erkenning behoefte van de sector en
eventueel aantrekken met vreemd geef gemeente belang bij ontvangst;
gehinderde kapitaal (beleggers/ontwikkelaars); • erkenning straal actieradius bedrijven;
locatie B
locatie C • betrekken van locaties voor woning- • meer sturen (streekplan, WRO,
bouw of kantoren (plussen en minnen actief grondbeleid);
verevenen) zowel binnen een gemeente • evt. kiezen voor landelijk gebied
gehinderde als regionaal); (aansluiten bij bestaande verstoringen);
• aanpassing beleid; • maatwerk;
gehinderde • aanbieden alternatieve locaties; • ruimtelijke kwaliteit.
locatie A locatie A
• handhaven;
• mediation;
• coördinerende rol in regionale afstem-
gehinderde ming in kwaliteit en kwantiteit;
elders binnen locatie A elders binnen locatie A • regionale oplossing (terrein van
gemeenten, provincie en bedrijven);
• aanwijzingsbevoegdheid (bijv. om
gehinderde NIMBY bedrijven te kunnen vestigen
op alternatieve locatie).
_____________________________________________________________________________________
Gemeenten - regio • handhaven; • samenwerking;
locatie A locatie A
• regionale samenwerking; • erken behoefte in eigen regio
• aanbieden alternatieve locaties; (oplossen maatschappelijk probleem);
• maatwerk; • ruimtelijke kwaliteit.
• mediation;
• visie op doorontwikkeling bedrijventerrein;
Voor de oplossingsrichting ’bestaand bedrijventerrein: oplossing door
• herziening bestemmingsplan (segmen-
verplaatsing’ zijn in de navolgende tabel per actor het toe te passen tering, staat van bedrijfsactiviteiten);
instrument en het effect op de actor weergegeven.
• opstellen beeldkwaliteitsplan
(integratie in welstandsnota);
• milieukwaliteitskaart
• (regionale) commissie nieuwvestiging
en adviesaanvraag;
• actief grondbeleid (aankoop strategische
plekken en/of vrijkomende kavels
eventueel aantrekken met vreemd
kapitaal (beleggers/ontwikkelaars),
vervreemdingsrecht);
• betrekken van locaties voor woningbouw
of kantoren (plussen en minnen
verevenen) zowel binnen een gemeente
als regionaal);
• acquisitie aan te trekken bedrijven op
herstructureringslocatie.

62
vervolg Bestaand bedrijventerrein (bestaand knelpunt): oplossing door verplaatsing Nieuw bedrijventerrein: inpassing van gehinderden en hinderveroorzakers door segmentering/
zonering op regulier terrein
Bedrijven - Actoren Instrument Effect op actor
• formuleren vestigingscriteria. • verbeteren rendement. ______________________________________________________________________________________
gehinderden Rijksoverheid • regelgeving aanpassen zodat oplossingen • EZ moet bij aanpassen VNG-uitgave
_____________________________________________________________________________________
Bedrijven - op lager niveau uitvoerbaar zijn; er op toezien dat belang bedrijven
• maatschappelijk belang eigen sector • maatschappelijk draagvlak;
hinderveroorzakers positioneren; • verbeteren rendement. • aanpassen VNG-uitgave Bedrijven & wordt meegenomen.
milieuzonering: stel bedrijfsactiviteiten
• formuleren vestigingscriteria.
_____________________________________________________________________________________ centraal i.p.v. bedrijfscategorie.
Parkmanagement- _____________________________________________________________________________________
• win-winsituatie creëren: mediation; • sterkere positie organisatie.
organisaties/ Provincie • extra locaties toestaan; • erkennen mankementen segmentering;
• intermediair (spreekt taal van overheid
Intermediaire en bedrijven). • segmentering voor de top hinder- • grotere voorraad met directe
organisaties bedrijven (stel prioriteit); bestemming toestaan;
• coördinerende rol in regionale afstem- • verkrijgen van inzicht in kwalitatieve
ming in kwaliteit en kwantiteit; vraag en aanbod;
• betrekken van locaties voor woning- • meedenken over maatwerk;
bouw of kantoren (plussen en minnen • ruimte geven aan invulling segmente-
verevenen) zowel binnen een gemeente ring (niet te stringent faseren in WRO-
Nieuw bedrijventerrein: inpassing van gehinderden en hinderveroorzakers als regionaal); instrument, maar fasering verankeren
door segmentering/zonering op regulier terrein • scherper handhaven; ook op uitgifte; in een zorgvuldige gronduitgifte);
• milieuvergunning (en afstemming met • voldoende tijd en geld vrijmaken
Voor het voorkomen van knelpunten van onderlinge hinder op een nieuw gemeente inzake bouwvergunning); voor handhaving.
bedrijventerrein is bij deze oplossingsrichting gekozen voor het vestigen • handhaven.
van gehinderden en hinderveroorzakers op één bedrijventerrein. Echter, _____________________________________________________________________________________
de gehinderden en hinderveroorzakers zijn door een goede segmentering Gemeenten - regio • segmenteren/clusteren in bestemmings- • toezicht op naleving van gestelde eisen
en zonering van het terrein ruimtelijk van elkaar gescheiden. Bijkomend plan (staat van bedrijfsactiviteiten); (beeldkwaliteitsplan, vergunningen);
voordeel is dat een goede segmentering kan bijdragen in het benutten • beeldkwaliteitsplan; • voldoende tijd en geld vrijmaken voor
van kansen tussen bedrijven (symbiose). • vergunningen (bouw- en milieu en handhaving;
In onderstaande figuur is deze oplossingsrichting schematisch weer- onderlinge afstemming); • consequent uitgiftebeleid (niet afwijken
gegeven. • gronduitgifte (protocol en criteria); onder politieke of financiële druk);
• differentiatie in grondprijs in relatie • regionaal denken;
Nieuw bedrijventerrein: inpassing van gehinderden en hinderveroorzakers door tot segmentering; • groter financieel risico;
segmentering/zonering op regulier terrein • fonds herstructurering in grond- • buiten traditionele kaders denken
exploitatie opnemen; (bijv. acquisitie bedrijven).
• acquisitie aan te trekken bedrijven;
gehinderde locatie A • eerste recht van koop door overheid
bij vertrek bedrijf (vervreemdingsrecht,
gehinderde kettingbeding, mandeligheid);
• handhaven;
• (regionale) commissie nieuwvestiging
en adviesaanvraag;
• segmentering op regionale schaal toe-
passen: regionaal denken en afspraken
gehinderde
maken (segmentering is niet zaligmakend)
• regionaal grondbeleid;
• betrekken van locaties voor woningbouw
of kantoren (plussen en minnen ver-
evenen) zowel binnen een gemeente
als regionaal).
_____________________________________________________________________________________
Bedrijven - • overleg met buurbedrijf en overheid; • treed naar buiten: communiceer;
Voor de oplossingsrichting ’nieuw bedrijventerrein: inpassing van gehinderden • kritische analyse bestemmingsplan • draagvlak;
gehinderden en hinderveroorzakers door segmentering/zonering op (wat mag wel en niet bij de buren?), • rendementsverbetering.
regulier terrein’ zijn in de navolgende tabel per actor het toe te passen check beleid en voorwaarden: bezint
instrument en het effect op de actor weergegeven. eer gij vestigt;
• overheid aanspreken op uitgiftekader.
63
vervolg Nieuw bedrijventerrein: inpassing van gehinderden en hinderveroorzakers door segmentering/ Nieuw bedrijventerrein: afzonderlijke terreinen voor hinderveroorzakers
zonering op regulier terrein Actoren Instrument Effect op actor
______________________________________________________________________________________
Rijksoverheid • aanpassen VNG-uitgave Bedrijven & • EZ moet bij aanpassen VNG-uitgave
Bedrijven - • kritische analyse bestemmingsplan • treed naar buiten: communiceer milieuzonering: stel bedrijfsactiviteiten er op toezien dat belang bedrijven
hinderveroorzakers (wat mag wel en niet bij de buren?), (maar ook binnen het bedrijf); centraal i.p.v. bedrijfscategorie; wordt meegenomen.
check beleid en voorwaarden: bezint • draagvlak; • groei faciliteren op bestaande bedrijven-
eer gij vestigt; • 'politieagent' spelen bij eigen personeel; terreinen;
• overleg met buurbedrijf en overheid; • visie ontwikkelen op indammen • maatschappelijke druk nodig;
• voorzieningen treffen; overlast; • politieke druk;
• controle gedrag/ bewustwording eigen • scherp naleven interne regels • geoormerkt geld.
personeel; (certificering); _____________________________________________________________________________________
• specifieke zone voor hinderveroorzakers • rendementsverbetering. Provincie • ruimte bij ontwikkeling houden; in • verkrijgen van inzicht in kwalitatieve
(in ketenbenadering). relatie tot bijvoorbeeld wonen; vraag en aanbod;
_____________________________________________________________________________________ • locaties aanwijzen/toestaan en rekening • verkennen en erkennen actieradius
Parkmanagement- • toezicht op naleving uitgiftekader en • reikwijdte van mogelijkheden voor houden met de actieradius van bedrijven; bedrijven;
organisaties/ uitgever aanspreken; toezicht en sancties vergroten. • milieuvergunning (en afstemming met • meedenken over maatwerk;
Intermediaire • bij dreigende conflicten overheid gemeente inzake bouwvergunning); • voldoende tijd en geld vrijmaken voor
organisaties betrekken; • handhaven; handhaving;
• intermediair (spreekt taal van overheid • geoormerkt geld; • meer sturen (streekplan, WRO,
en bedrijven). • coördinerende rol in regionale afstem- actief grondbeleid);
ming in kwaliteit en kwantiteit; • evt. kiezen voor landelijk gebied
• betrekken van locaties voor woningbouw (aansluiten bij bestaande verstoringen);
of kantoren (plussen en minnen ver- • buiten traditionele kaders denken
evenen) zowel binnen een gemeente (bijv. bij verevening met woningbouw).
Nieuw bedrijventerrein: afzonderlijke terreinen voor hinderveroorzakers
als regionaal);
• aanwijzingsbevoegdheid.
Deze oplossingsrichting gaat uit van het voorkomen van knelpunten van _____________________________________________________________________________________
onderlinge hinder op een nieuw bedrijventerrein door het aanwijzen van Gemeenten - regio • regionaal grondbedrijf; • regionaal denken;
afzonderlijke bedrijventerreinen voor hinderveroorzakende bedrijven. • PPS (ontwikkelaars betrekken); • toezicht op naleving van gestelde eisen
Een en nader is in onderstaande figuur nog eens schematisch verbeeld. • segmenteren/clusteren in bestemmings- (beeldkwaliteitsplan, vergunningen);
plan (staat van bedrijfsactiviteiten); • voldoende tijd en geld vrijmaken voor
Nieuw bedrijventerrein: afzonderlijke terreinen voor hinderveroorzakers • beeldkwaliteitsplan; handhaving;
• vergunningen (bouw- en milieu en • consequent uitgiftebeleid (niet afwijken
gehinderde locatie A locatie B locatie C onderlinge afstemming); onder politieke of financiële druk);
• gronduitgifte (protocol en criteria); • groter financieel risico;
gehinderde
• bedrijfsleven meer betrekken bij de • buiten traditionele kaders denken
planvorming en RO-procedure overleg (bijv. acquisitie bedrijven).
met bedrijven over thema’s en de ont-
wikkeling van een nieuw bedrijventerrein;
• fonds herstructurering in grond-
gehinderde exploitatie opnemen;
• acquisitie aan te trekken bedrijven;
• eerste recht van koop door overheid
bij vertrek bedrijf (vervreemdingsrecht,
kettingbeding, mandeligheid);
• handhaven;
• (regionale) commissie nieuwvestiging
en adviesaanvraag;
Voor de oplossingsrichting ’nieuw bedrijventerrein: afzonderlijke terreinen • segmentering op regionale schaal toe-
voor hinderveroorzakers’ zijn in navolgende tabel per actor het toe te passen: regionaal denken en afspraken
passen instrument en het effect op de actor weergegeven. maken (segmentering niet zaligmakend);
• betrekken van locaties voor woningbouw
of kantoren (plussen/minnen verevenen)
zowel binnen een gemeente als regionaal).

64
vervolg Nieuw bedrijventerrein: afzonderlijke terreinen voor hinderveroorzakers
Bedrijven - • ketenbenadering: complementaire • rendementsverbetering.
gehinderden bedrijven (concurrerende bedrijfstypen
naast elkaar is onwenselijk);
• kritische analyse bestemmingsplan
(wat mag wel en niet bij de buren?),
check beleid en voorwaarden: bezint
eer gij vestigt.
_____________________________________________________________________________________
Bedrijven - • ketenbenadering: complementaire • rendementsverbetering.
hinderveroorzakers bedrijven (concurrerende bedrijfstypen
naast elkaar is onwenselijk);
• kritische analyse bestemmingsplan
(wat mag wel en niet bij de buren?),
check beleid en voorwaarden: bezint
eer gij vestigt.
_____________________________________________________________________________________
Parkmanagement- • toezicht op naleving uitgiftekader en • reikwijdte van mogelijkheden voor
organisaties/ uitgever aanspreken; toezicht en sancties vergroten.
Intermediaire • bij dreigende conflicten overheid
organisaties betrekken;
• intermediair (spreekt taal van overheid
en bedrijven).

65