GEM SSTEM VE DEVRELER

Prof.Dr.Adnan Parlak

GEM SSTEM VE DEVRELER

Tatl Su Devresi (F/W)

Deniz Suyu Devresi(S/W)
Yalama Ya Devresi (L/O)
Yakt Devresi (F/O ve D/O)
Balast-Yangn Devresi
Hidrofor Devresi
Buhar Devresi
Basnl Hava Devresi

Prof.Dr.Adnan Parlak

Gemi Yard. Mak.

YT_GDF_Hafta 8

TATLI SU SOUTMA SSTEM (F/W)

SOUTMA DEVRELER
Ak soutma suyu devreleri
Kapal soutma suyu devreleri
-Konvansiyonel soutma sistemi
Tm kulerlerden deniz suyu dolamaktadr

-Merkezi soutma sistemi

Deniz suyunun dolat tek bir merkezi kuler vardr

Prof.Dr.Adnan Parlak

Gemi Yard. Mak.

YT_GDF_Hafta 8

SOUTMA SSTEM ELEMANLARI

Tanklar
Pompalar
Filtreler
Evaporatr
Soutucu
Termostat
n stc

Prof.Dr.Adnan Parlak

Gemi Yard. Mak.

YT_GDF_Hafta 8

Basitletirilmi bir Merkezi soutma sistemi

Prof.Dr.Adnan Parlak

Gemi Yard. Mak.

YT_GDF_Hafta 8

Klasik Soutma Suyu Devresi

GENLEME TANKI:
Klasik soutma suyu devresinde ana makine tatl su
ile soutulmakta, tm kulerler deniz suyu ile
soutulmaktadr.
Devrede dolaan suyun herhangi bir nedenle
eksilmesi durumunda eksilen suyu tamamlayan bir
tamamlama tank(genleme tank) bulunmaktadr.
Genleme tank pompa emi tarafyla itirakli olup
pompa giriinde daima pozitif bir basncn(Net Pozitif
Emme Yk-NPEY) olumasn da garanti altna alm
olur.
Bu tank ayn zamanda su kaaklarn ve soutma
suyuna gaz kaaklarn kontrol imkan da salar.

Prof.Dr.Adnan Parlak

Gemi Yard. Mak.

YT_GDF_Hafta 8

Klasik Soutma Suyu Devresi

POMPALAR:
Tatl su pompalar santrifj tip dikey
pompalardr.
Pompalar, soutucu akkann belirli basn ve
debide devre zerinde dolamasn salarlar.
Pompa kapasite ve gc, soutma ykne
gre belirlenir.

Prof.Dr.Adnan Parlak

Gemi Yard. Mak.

YT_GDF_Hafta 8

N ISITICI
N ISITICI
Souk ilk hareket esnasnda ani
basn art ve s girii nedeniyle
silindir,
piston
ve
kaver
malzemeleri
ar
termal
zorlanmalara maruz kalrlar.
n stclar, manevra ncesi ana
makine soutma suyunu stmak
suretiyle bu sorunu azaltarak
layner,
piston
yada
kaver
atlamasnn nne geerler.

Silindir k scaklnn yksek tutulmas TG sresi zerinde etkilidir! Bu

sensr araclyla kontrol edilerek sabit tutulmas nem arz eder!..
Hardenberg ve Hase in TG sresi iin nerdikleri ampirik forml:
0.63
1
1 21.2
(CA)
(0.36 0.22 S p) exp E A ~

RT 17,190 p 12.4

Burada T sktrma sonu dolgu scakln, p sktrma sonu silindir ii

basncn, S p ortalama piston hzn , EA aktivasyon enerjisini ifade etmektedir.

TG(ms)
3.0
84 0C

2.0

1.0

25

50

75

100

Silindir Soutma Suyu scakl

Prof.Dr.Adnan Parlak

Gemi Yard. Mak.

YT_GDF_Hafta 8

Ana makine Tatl Su Soutma

Sistemleri

Geminin limanda ksa sreli kalmas

durumunda
Silindir
gmleinin
korozif anmaya maruz kalmasn
nlemek
iin
scak
tutulmas
nemlidir. Bu ilem n stc
vastasyla gerekletirilir.

n stma iin buhar kullanlabilecei

gibi generatr dizeli soutma suyu ile
itirak ilemi yaplabilir.
Istc
iin
ayr
bir
pompa
kullanlacaksa pompa k ile stc
giriine
geri
dndrmez
valf
konulmaldr.

Prof.Dr.Adnan Parlak

Gemi Yard. Mak.

YT_GDF_Hafta 8

Ana makine Tatl Su Soutma

Sistemleri
Manevra ncesi ana makine scaklnn 60 0C de, gvde scaklnn ise 40
0C de tutulmas tavsiye edilmektedir.

Prof.Dr.Adnan Parlak

Gemi Yard. Mak.

YT_GDF_Hafta 8

Tatl Su reteci(Evaporatr)

Klasik Soutma Sistemi Deniz Suyu Devresi

Klasik Soutma Sistemi Deniz Suyu Devresi

Klasik deniz suyu devresi ara soutucu, yalama ya kuleri ve Ana makine
soutma(ceket) suyu kulerini takip eder.
Ceket soutma suyu kulerinden kan deniz suyu 3 yollu valften geerek
borda yoluyla denize pompalanr. Ancak souk deniz suyu olan blgelerde
deniz suyunu scak tutmak gerekebilir. Bu durumda deniz suyu kapal devre
olarak alr. Deniz suyunun scaklnn yksek kalmas salanr.
Deniz suyu pompasnda basncn negatif olmas kinistin filitresinin
tkandn gsterir.
Deniz suyu pompa k normalde 1.5 bar civardadr. Basncn ok
ykselmesi k devresi zerindeki kulerlerin tkandnn gstergesidir.

Klasik Deniz Suyu devresi

Deniz suyu pompalar deniz suyunu s yada derin su
kinistininden alrlar.
S su kinistini draft dk alanlarda(kanal veya
limanlarda) almal derin su kinistini kapanmaldr.
Derin su kinistini hem sancakta hemde iskelede olur.
S su ya sancak yada iskele tarafta olur.
Dalgal havalarda sadece s su kinistini devreye
alndnda pomalar hava yapabilir. Bu nedenle
seyirde derin su kinistini mutlaka ak olmaldr.

Klasik Deniz Suyu devresi

Ana Makine hava soutma kulerinden kan deniz
suyu tatl su reticine(evaporatr) gitmektedir.
Bu durumda, ara soutucudan kan suyun scakl
deniz suyundan daha yksek olaca iin evaporatre
gnderilen suyun buharlama hz artar.
Ana Makine deniz suyu pompalarndan birisi acil
durumlarda
sintineyi
tahliye
etmek
iin
kullanlmaktadr.

Piston soutma suyu kuleri olan klasik Soutma

Sistemi Deniz Suyu Devresi

Merkezi Soutma Sistemi

Prof.Dr.Adnan Parlak

Gemi Yard. Mak.

YT_GDF_Hafta 8

MERKEZ SOUTMA SSTEM DEVRELER

Deniz suyu devresi

Yksek scaklk devresi (Silindir soutma)
Dk scaklk devresi (Yalama ya, hava soutma)
Balangta HTFW ve LTFW devreleri ayr alr.
HTFW devresi scakl arttnda yollu valf alarak LTFW ve
HTFW itiraklenir.
LTFW scakl ykseldiinde soutma suyu tatl su kulerinden
geirilerek soutulur.

Prof.Dr.Adnan Parlak

Gemi Yard. Mak.

YT_GDF_Hafta 8

Ar Devirli Dizel Motorlarnda Merkezi

Soutma Sistemi

HT ve LT tatl su soutma devresi

Prof.Dr.Adnan Parlak

Gemi Yard. Mak.

YT_GDF_Hafta 8

Merkezi Soutma Sistemi

Merkezi soutma sisteminde dolaan deniz suyu devresi
olduka azald iin borulardan kaynaklanan (borunun
patlamas gibi) problemler minimum seviyeye der.
lk yatrm maliyetleri yksek olmakla birlikte iletme
maliyetleri dktr.
Sil. k scakl sensr araclyla kontrol edilerek sabit
tutulur.
Soutma suyu basnc 3 bar civarndadr.

Prof.Dr.Adnan Parlak

Gemi Yard. Mak.

YT_GDF_Hafta 8

Merkezi Soutma Sistemi

Soutma suyunun slah nemlidir. Devrede minerallerinden
arndrlm veya kondens (Distile) su kullanlmaldr.
Korozyon,amur ve kr oluumunun nne gemek iin
soutma suyu kontrolleri yaplmal ve uygun katklarla
(inhibitrler) su slah yaplmaldr.

ou korozyon nleyici katk maddelerinin ierisinde nitrat

bileeni olduu iin soutma devlerinde kullanlan borularn i
ksmlar galvanizli olmamaldr. Nitrat, galvaniz tabakadaki
inko ile reaksiyona girerek amur oluumuna neden olur.

Prof.Dr.Adnan Parlak

Gemi Yard. Mak.

YT_GDF_Hafta 8

Drt stroklu Ana Makineye ait Dk Scaklk

Soutma Sistemi

Drt stroklu Ana Makineye ait Dk Scaklk

Soutma Sistemi
Dk Scaklk devresi nce ana makine hava kuleri,
daha sonra ise yalama ya kulerinden geer.
Pompann bast su, bir devre yardmyla ana makine
devir drc dililer(reduction gear) ve pi
kontroll pervane iin kullanlan ya soutur.
Jeneratr dizellerin tatl su kulerleri yine bu devre
vastasyla soutulur.
Bir dier devre ise kazan fit suyu kondenserinde
dolaarak buharn youmasn salar.
Jeneratr dizellerinin soutma pompalar hareketini
motordan alrlar ve jeneratr dizeller iin ayr bir
genleme tank vardr.

MERKEZ SOUTMA SSTEM(Avantajlar)

Korozyon ve kirlilik riski azdr. (Deniz suyu kullanm
tek soutucuda olur. Daha ksa deniz suyu devresi
vardr.)
Bakm tutum daha kolay ve giderler daha azdr.
Makinenin souk ilk hareket problemi olmaz.
alrken makinenin durdurulma riski dktr.
Atk sdan yararlanlr.

Prof.Dr.Adnan Parlak

Gemi Yard. Mak.

YT_GDF_Hafta 8

MERKEZ SOUTMA SSTEM(Dezavantajlar)

lk kurulu giderleri yksektir.

lave pompa gereklidir

Prof.Dr.Adnan Parlak

Gemi Yard. Mak.

YT_GDF_Hafta 8

Merkezi Soutma Sistemi Deniz Suyu Devresi

Merkezi Soutma Sistemi Deniz Suyu Devresi

YALAMA YAI DEVRES

Yalama Ya Sistemi (L/O)

Prof.Dr.Adnan Parlak

Gemi Yard. Mak.

YT_GDF_Hafta 8

Kirli ya tk.

Prof.Dr.Adnan Parlak

Gemi Yard. Mak.

YT_GDF_Hafta 8

KROSET VE ANA YATAK YALAMA

Prof.Dr.Adnan Parlak

Gemi Yard. Mak.

YT_GDF_Hafta 8

lk hareket Devresi

Prof.Dr.Adnan Parlak

Gemi Yard. Mak.

YT_GDF_Hafta 8

lk hareket Devresi

lk Hareket Hava
Sistemi

lk hareket havas Sistemi

Radyal olarak yerletirilmi
valflerden oluur. Merkezdeki
kam
sras gelen pilot valfi
aarak ilk hareket valfine pilot
havay gnderir.
Pilot havann amac kaver
zerindeki ilk hareket valfinin
almasna kumanda eder.

lk Hareket Sistemleri
Gemi Dizel Makinelerinde ilk hareket basnl
hava ile gerekletirilir.
Patlama riskine ilk hareket havasnn
gnderildii
esnada
silindire
yakt
gnderilmez.
Ana makinenin ilk hareketi makine
dairesinden
olabildii gibi otomasyon
sistemleri yardmyla kpr stnde de
yaplabilmektedir.
Prof.Dr.Adnan Parlak

Gemi Yard. Mak.

YT_GDF_Hafta 8

Yakt sistemleri

Yakt Devresi

Prof.Dr.Adnan Parlak

Gemi Yard. Mak.

YT_GDF_Hafta 8

Yakt sistemleri

TANKLAR
POMPALAR
FLTRELER
SEPERATRLER
ISITICILAR
VSKOZMETRE

Prof.Dr.Adnan Parlak

Gemi Yard. Mak.

YT_GDF_Hafta 8

Dip Tank ve Yakt transfer sistemleri

Prof.Dr.Adnan Parlak

Gemi Yard. Mak.

YT_GDF_Hafta 8

Prof.Dr.Adnan Parlak

Gemi Yard. Mak.

YT_GDF_Hafta 8

Prof.Dr.Adnan Parlak

Gemi Yard. Mak.

YT_GDF_Hafta 8

Prof.Dr.Adnan Parlak

Gemi Yard. Mak.

YT_GDF_Hafta 8

Prof.Dr.Adnan Parlak

Gemi Yard. Mak.

YT_GDF_Hafta 8

Prof.Dr.Adnan Parlak

Gemi Yard. Mak.

YT_GDF_Hafta 8

Hidrofor Devresi

Prof.Dr.Adnan Parlak

Gemi Yard. Mak.

YT_GDF_Hafta 8

Baz Gemilerde HTFW devresi soutma suyu kuleri nadirde olsa klasik soutma
sistemlerinde olduu gibi deniz suyu ile soutulabilmektedir.