08.04.

2006
SA MH.FAK.ELK-ELN. MH.BL.
SAYISAL ANALZ VZE SINAV SORULARI ve ZMLER

S1) f1 ( x, y) = 2 sin x + 2e y -1

f 2 ( x , y) = x 2 + x y 3 y 2
denklem sisteminde, x (0) = 0 ; y (0) = 0 balang koullar altnda;

ri.
co

a) denklem sistemini Newton Raphson yaklamn kullanarak birinci iterasyon adm sonundaki x (1) ve

y (1) deerlerini elle hesaplayarak bulunuz.

b) denklem sistemini Gauss-Seidel yaklamn kullanarak birinci iterasyon adm sonundaki x (1) ve

tla

y (1) deerlerini elle hesaplayarak bulunuz.

Not: Yukardaki zmlerde hibir MATLAB komutu kullanlmadan kitabnzda verilen algoritmadaki hesaplar
elle gerekletirilecektir.

i 3 (t)

m
de
r

E=10 volt

i 2 (t )

sn
o

i1 ( t )

ekil 1
S2) ekil 1'de verilen devrede A, B, C elemanlar lineer olmayan direnlerdir. Bu direnlere ilikin tanm
bantlar ise aada verilmitir:

v A = 2i13 + 4

v A : A direncine ilikin u gerilimi

i1 : A direncine ilikin akm

v B = 2i 23 + 1

v B : B direncine ilikin u gerilimi

i 2 : B direncine ilikin akm

v C = 2i 33 + 2

.e
e

v C : C direncine ilikin u gerilimi

i3 : C direncine ilikin akm
i1 , i 2 ve i 3 akmlarn bulunuz.

S3) Karenin, dikdrtgenin ve yamuun alanlarn hesaplayan bir program yazlacaktr. Kullancya ilk olarak
'kare,
dikdortgen
ve
yamuktan
hangisinin
alanini
hesaplamak
istiyorsunuz?' diye sorulacak, kullanc klavye ile 'kare' yazdnda, kullancdan karenin bir kenar
uzunluunu girmesi istenecektir. Eer ekil dikdortgen ise ' kisa kenari girin ' ve ' simdi de
uzun kenari girin ' ifadesi kullancya yneltilecektir. Eer ekil yamuk ise ' alt kenari
girin ' , ' ust kenari girin ' ve ' yuksekligi girin ' ifadesi kullancya yneltilecektir. Her
bir ilemden sonra (istenen ekle gre) 'karenin alan=' vb. ifadeleri takiben hesaplanan alann
deeri kullancya bildirilecektir. Tm ilemler bittikten sonra kullancya 'baka alan hesabi
yaptirmak istiyormusunuz?' sorusu yneltilecek, eer cevap 'evet' ise programn bandaki
ilemler tekrar yaplacak 'hayir' ise bandan beri yaplan tm alan hesaplamalarnn says kullancya
bildirilerek program sona erdirilecektir.

08.04.2006
Cevap 1) a) x (0) = 0 ; y (0) = 0
A= f1(0) ( x (0) , y (0) ) = 2 sin x (0) + 2e y(0) -1=2*0+2*1-1=1

B= f 2 (0) ( x (0) , y (0) ) = ( x (0) ) 2 + x (0) ( y (0) )3 y (0) 2 =-2

tla

ri.
co

A 1
J ( x (0) , y (0) )X (0) = F( x (0) , y (0) ) = =
B 2
f1

f1

(0)

y y = x ( 0) 2 cos( x (0) )
x x = x (0)
2e y

= 2 2
J=
=

2
1 1

f
f
2
2
2x (0) + 1 3y (0) 1
x x = x (0) y y = y (0)

0 0.25 0.5 1
X (1) = X (0) + X (0) = X (1) = X (0) J 1 * F( x (0) , y (0) ) =

0 0.25 0.5 2
0.75
X (1) =

1.25

b) Gauss Seidal yntemi lineer olmayan denklem sistemlerine uygulanamaz.

sn
o

Cevap 2) Verilen devreye Kirchhoff gerilim ve akm yasas uygulanr ise;

10 = 2i13 ( t ) + 4 + 2i 2 3 ( t ) + 1

v B ( t ) = 2i 23 ( t ) + 1 = 2i33 ( t ) + 2 = v C ( t )
i1 ( t ) = i 2 ( t ) + i 3 ( t )

m
de
r

>> x0=[0,0,0];
>> [xdeger,fonkdeger,kontrol]=fsolve('vize_2006',x0)

('enter')
('enter')

.e
e

Optimization terminated: first-order optimality is less than

options.TolFun.
xdeger =
1.2447
0.8298
0.4149
fonkdeger =
1.0e-012 *
0.6661
-0.3407
-0.0011
kontrol =
1

function F=vize_2006(X)
F=[2*X(1)^3+2*X(2)^3-5;
2*(X(2)^3)-2*X(3)^3-1;
X(1)-X(2)-X(3)];

Cevap 3)

sayac=0;
syms h e devam
devam=e;
while devam==e
disp('kare, dikdortgen ve yamuktan hangisinin
alanini hesaplamak istiyorsunuz?');
A=input('kare ise "k",dikdortgen ise "d", yamuk
ise "y" yaziniz','s');
sayac=sayac+1;
if A=='k'
kenar=input('kare nin bir kenarinin uzunlugunu giriniz');

08.04.2006

tla

ri.
co

disp('kare nin alani')

Alan=kenar^2
elseif A=='d'
kenar1=input('dikdortgenin kisa kenarinin uzunlugunu giriniz');
kenar2=input('dikdortgenin uzun kenarinin uzunlugunu giriniz');
disp('dikdortgenin nin alani')
Alan=kenar1*kenar2
elseif A=='y'
alt=input('yamugun alt taban uzunlugunu giriniz');
ust=input('yamugun ust kenar uzunlugunu giriniz');
yukseklik=input('yamugun yuksekligini giriniz');
disp('yamugun alani')
Alan=(alt+ust)*yukseklik/2
end
disp('baska alan hesabi yapmak istiyormusunuz?')
devam=input('evet ise "e",hayir ise "h" yaziniz','s');
if devam==h
disp('hesaplanan alan sayisi')
sayac
else
end

.e
e

m
de
r

sn
o

end

SAYISAL ANALZ YAZ OKULU VZE SINAV SORULARI

(17/07/2006)

Soru 1)

L
V(t)

i(t)

ekil 1

ri.
co

I max

i(t)

ekil 2

tla

ekil 1de verilen devreye ilikin yk akm ekil 2de izilmitir. i(t) akmna ilikin genel ifade aada
gsterilmitir;
V
i(t)= m sin(2 * * f * t ) + Ae t / Amper
Z
2 * * 50 * L
) ; = L / R sn ; Z=|R+j*2* *50*L| ohm; f=50 Hz; t=0:0.00001:20* 103 sn
= tan 1(
R

sn
o

1 T2
1 T
i ( t )dt ; I ort =
i( t )dt
T t =0
T t =0
Verilen devrede L ve R deeri deitike, ekil 2de grlen k noktasnn yeri saa veya sola doru yatay olarak
kaymakta, I max deeri, i(t) akmnn etkin ve ortalama deerleri deimektedir. Aada verilen 3 farkl Vm , R,
L ve A deer setleri iin i(t) akmnn ortalama, etkin ve maksimum deerlerini hesaplayan bir m dosyas
oluturunuz.

m
de
r

V ( t ) = Vm sin( 2 * * 50 * t ) Volt; I etkin =

Vm=[240*sqrt(2) 230*sqrt(2) 210*sqrt(2)]; R=[10 9 8]; L=[0.1 0.12 0.14]; A=[9.81 9 9]; 3 ayr deney seti

Not: Oluturulacak m dosyas adet alt programa dallanacaktr. Bu alt programlarda akmn ortalama, etkin ve
maksimum deerleri hesaplanacak ve ana programa dnlerek program almaya devam edecektir.
Vm = 240 * sqrt (2); R = 10; L = 0.1; A = 9.81 deerleri 1. deney setini oluturmaktadr.
nemli not: Akm T=20 msnden nce de sfr olabilir (k noktas) ,bu durumda k noktas ile T arasnda
akm sfr deerini alr.

.e
e

Not: k deerini bulmak iin find komutundan faydalanmanz nerilir zira sfr geite akmn sfr olduu
t an tnin adm hassasiyeti nedeni ile bulunamayabilir.

Soru 2) Soru 1de verilen 1. deney seti iin i(t) akmnn deerlerini kullanarak i(t) akmnn 14.dereceden bir
V
polinom eklinde denklemini oluturunuz. Ksaca, i(t)= m sin(2 * * f * t ) + Ae t / formunda deil,
Z

i( t ) = as14 + bs13 + cs12 + ds11 + ..... + ks + m

formunda elde edilecektir (a,b,c,d,,k,m bulunacak). Her iki
eri de ayn eksen takm zerine izdirilerek eriler kontrol edilecektir.

Soru 3) Soru 1de verilen 3. deney seti iin elde edilen i(t) akm erisinin altnda kalan alan hesaplaynz.
Soru 4) Soru 1de verilen t aralnda, 2. deney seti deerleri iin ele edilen i(t) akmn bilgisayara en ksa
srede tantarak izdirecek bir m dosyas yaznz. (Yani, yazacanz m dosyasnn bana tic sonuna toc
konulduunda, sizin elde edeceiniz elapsed time deerinden daha kk bir t deeri matlab ortamnda
elde edilemesin).
Snav sresi 80 dakikadr. Notlar aktr.
Not baremi: 1-40

2-20

3-20

4-20

SAYISAL ANALZ YAZ OKULU VZE SINAV CEVAPLARI

sn
o

tla

ri.
co

Cevap 1)
Vm=[240*sqrt(2) 230*sqrt(2) 210*sqrt(2)];
R=[10 9 8]; L=[0.1 0.12 0.14]; A=[9.81 9 9];
fi=atan(2*pi*50*L./R);
Z=abs(R+j*2*pi*50*L);
to=L./R
t=0:0.00001:20*10^-3;
for k=1:3
akim=(Vm(k)/Z(k))*sin(2*pi*50*t-fi(k))+A(k)*exp(-t./to(k));
figure(k)
plot(t,akim)
sec1=(akim>=0);
ff=sec1.*akim;
ortalama(k)=ortbul(ff)
etkin(k)=etkinbul(ff)
maksimum(k)=maksbul(ff)
end

.e
e

m
de
r

Cevap 2)
Vm=[240*sqrt(2)]; R=[10]; L=[0.1]; A=[9.81];
fi=atan(2*pi*50*L./R);
Z=abs(R+j*2*pi*50*L);
to=L/R
t=0:0.0001:20*10^-3;
akim=(Vm/Z)*sin(2*pi*50*t-fi)+A*exp(-t./to);
sec1=(akim>=0);
ff=sec1.*akim;
a=polyfit(t,ff,15) % 15.dereceden denklem uyduruluyor
plot(t,ff)
hold on
c=polyval(a,t)
plot(t,c)

Cevap 3)
Vm=[210*sqrt(2)]; R=[8]; L=[0.14]; A=[9];
fi=atan(2*pi*50*L./R);
Z=abs(R+j*2*pi*50*L);
to=L/R
t=0:0.0001:20*10^-3;
akim=(Vm/Z)*sin(2*pi*50*t-fi)+A*exp(-t./to);
sec1=(akim>=0);
ff=sec1.*akim;
alan=trapz(t,ff)
Cevap 4)
tic
Vm=[210*sqrt(2)]; R=[8];
fi=atan(2*pi*50*L./R);
Z=abs(R+j*2*pi*50*L);

L=[0.14];

A=[9];

.e
e

m
de
r

sn
o

tla

ri.
co

to=L/R
t=0:0.0001:20*10^-3;
akim=(Vm/Z)*sin(2*pi*50*t-fi)+A*exp(-t./to);
sec1=(akim>=0);
ff=sec1.*akim;
toc

Uur Arifolu

08.04.2007
SA MH.FAK.ELK-ELN. MH.BL.
SAYISAL ANALZ VZE SINAV SORULARI

E1 = 10V

L=2H

VL ( t )

S1)

ekil 1

VL ( t ) = Vson + (Vilk Vson )e t / ifadesi ile

ri.
co

ekil 1de verilen devrede bobinin ular arasndaki gerilim deeri,

deimektedir. Vson = 0, Vilk = 10V, = L / R = 2 / 1 = 2 sn olduuna gre ve t=0 annda A anahtar kapatldna gre; (tm
klar yalnzca matlab komutlar ile yaparak); a) VL ( t ) geriliminin deiimini, t=0:0.0001:10 saniye komutu yardm ile
izdiriniz, b) Eer bobinin iki ucu arasna t=0:10 saniye aralndaki bobin geriliminin ortalama deerini len bir voltmetre
balanrsa, voltmetrenin hangi deeri gstereceini bulan matlab programn yaznz, c) t=4 sn sonunda VL ( t = 4) deerini

f) VL,etkin =

tla

bulunuz. d) t=0:10 saniye aralnda bobin geriliminin alabilecei maksimum gerilim deerini bulan matlab komutu retiniz.
e) VL ( t ) nin 9 Volt dan 3 Volt a kadar dmesi ka saniye srmtr?.

1T
2
VL ( t ) * dt olduuna gre, bobinin ular arasndaki gerilimin etkin deerini T=10 sn alarak hesaplaynz.
T0
( 0)

sn
o

S2) f ( x ) = 2 sin x + 3e x 1 lineer olmayan denkleminin x=[0 2*pi] aralndaki kkn x

= 0 balang koulu altnda

(Newton Raphson yaklamn kullanarak) ikinci iterasyon adm sonundaki x (3) deerlerini elle hesaplayarak bulunuz (tm
hesaplamalar elle yaplacak matlab komutu kullanlmayacaktr).kinci iterasyon sonunda aranlan kke ulalmakta m dr,
nedenini aklaynz? (epsilon =0.001) alnz.
S3) ekil 2'de verilen devrede A, B, C elemanlar lineer olmayan direnlerdir. Bu direnlere ilikin tanm bantlar ise
aada verilmitir:
D

v A : A direncine ilikin u gerilimi

m
de
r

v A = 3i13 2

i1 : A direncine ilikin akm

v B = 2i 2 2 + 1

v B : B direncine ilikin u gerilimi

i1 ( t )

B
C

E=10 volt

i 2 : B direncine ilikin akm

vC = 4i33 3

v C : C direncine ilikin u gerilimi

i 2 (t )

i 3 (t)

i3 : C direncine ilikin akm

ekil 2

.e
e

i1 , i 2 ve i 3 akmlarn bulunuz.Yol gsterme: ki bamsz gze Kirchhoff gerilim yasas ve D noktasna Kirchhoff akm yasas
uygulayarak elde ettiiniz adet denkleme matlab komutu (fsolve) uygulaynz. x0=[0.1 0 0] Amper alnz.

S4) x=[1,2,3,4,5,..] sfrdan byk tam saylar temsil etsin. i; xin i. elemann gstermek art ile;
n
xi

n
n 1
i
=
1
( xi +
)
n i =1 x i
i =1
<= 1000
n 1

i =1 x i !
ifadesini salayan n deerini ve bu n deeri iin yukardaki ifadenin sol tarafnn ald deeri bulan bir matlab program
yaznz.

S5)

t=0:0.0001:0.02;
egri=10*sin(2*pi*50*t);

Yukarda yazlan program satrlarnn altna yle program satrlar daha ilave
ediniz ki, program altrldnda yanda grlen ve deerleri gsterilen hem
dz ve hem de kesikli sinzoidal dalga ele gesin.
Snav sresi 90 dakikadr. Snavda kitap ve notlar aktr. Bunlar masa stnde ve stste
toplu olarak bulunacaktr. Barem: 20 /10 /20 /25/ 25. Sorular rencide kalacaktr.

Uur Arifolu

08.04.2007

Cevap 1)

m
de
r

sn
o

tla

ri.
co

t=0:0.0001:10;
L=2; R=1; to=L/R;
V_L_t=10*exp(-t/to);
plot(t,V_L_t) % sorunun a kk bitti
V_L_ort=mean(V_L_t) %sorunun b kk bitti
V_L_4saniye=10*exp(-4/to) %sorunun c kk bitti
max_V_L_t=max(V_L_t) %sorunun d kk bitti
u=find(V_L_t<=9 & V_L_t>=3);
talt=t(u(1)); tust=t(u(end)); fark=tust-talt % sorunun e kk bitti
V_L_etkin=sqrt(mean(V_L_t.^2)) % sorunun f kk bitti

Yukarda verilen matlab satrlarnn uygulanmas sonucunda elde edilen sonu deerleri aada verilmitir;
>>

V_L_ort =

.e
e

1.986554577767227
V_L_4saniye =
1.353352832366127
max_V_L_t =
10
fark =
2.197100000000000
V_L_etkin =
3.162269127110304
>>

f (x i )
yazlrsa;
Cevap 2) (9.11) eitliinden; x i+1 = x i
f ' (x i )
i=1 iin
x1 = 0; (ilk koul)
f ( x 1 ) = 2 * sin( x 1 ) + 3 * e x1 = 3
f ' ( x 1 ) = 2 * cos( x 1 ) 3 * e x1 = 2 3 = 1
f (x i )
f (x1 )
3
x i+1 = x i
= 0
=3
x 2 = x1
'
'

1
f (x i )
f ( x1 )
f (x 2 )
x
x
x3 = x 2
; f ( x 2 ) = 2 * sin( x 2 ) + 3 * e 2 = 0.431 ; f ' ( x 2 ) = 2 * cos( x 2 ) 3 * e 2 = 2.129
'
f (x 2 )
x3 = x 2

f (x 2 )
f ' (x 2 )

= 3

0.431
= 3.202 x 3 x 2 = 3 3.202 <= epsilon olmad iin iterasyon devam eder.
2.129

Uur Arifolu

08.04.2007

Cevap 3) ekil 2de sol gze Kirchhohh gerilim yasas uygulanrsa;

vA + vB E = 0

ve ekil 2de sol gze Kirchhohh gerilim yasas uygulanrsa;

vC + vB E = 0

i1 + i 3 i 2 = 0

ri.
co

ve ekil 2de D noktasna Kirchhohh akm yasas uygulanrsa;

elde edilir. Elde edilen 3 adet eitlik lineer olmayan denklem ierdiinden fsolve komutu kullanlarak zlebilir;
>> x0=[0.1 0 0];

>> [x,fonkdeger,kontrol]=fsolve(nonlineer,x0)

tla

Yukardaki command window satrlarnda altrlan alt program satrlar ise aada verilmitir:

sn
o

function F= nonlineer(X)
A=3*X(1)^3-2;
B=2*X(2)^2+1;
C=4*X(3)^3-3;
E=20;
F=[A+B-E;
% sol gze KGY uyguland
B+C-E;
% sa gze KGY uyguland
X(1)-X(2)+X(3)]; % D noktasna KAY uyguland

Yukarda verilen program satrlarnn uygulanmas sonucunda elde edilen deerler aada verilmitir:

m
de
r

>>
x =

.e
e

1.344072792110124
2.618746818692541
1.274674026582416
fonkdeger =
1.0e-012 *
0.035527136788005
0.170530256582424
-0.000222044604925
kontrol =
1 % sonucun doru olduunu belirtiyor
Cevap 4)

n=0;
ttoplam=0;
ort=0;
tcarp=0;
toplam=0;
sonuc=0;
while sonuc <= 1000
n=n+1;
toplam=toplam+n;
ttoplam=ttoplam+1/n;
ort=toplam/n;
tcarp=tcarp+1/prod(1:n);
cevap=sonuc; % bir nceki admdaki sonuc degeri hafzaya alnyor
sonuc=(toplam+ort)*ttoplam/tcarp
end
cevap
n-1

nemli aklama: Yukardaki satrlarda nin son deerinde sonu, 1000i getiinde program almaya devam edecektir, zira
nin sondan bir nceki deeri iin sonuc deeri 1000in altnda kaldndan program almaya devam ederek ni bir
artracaktr. Fakat nin bu artnda sonuc, yeni iterasyon sonrasnda 1000i geecektir ve bu durumda programn n koulu
salanmam olur. Bu nedenle 1000 saysn geen ilk sonuc deerinde n deeri 1 azaltlarak bir nceki sonuc deeri gerek

Uur Arifolu

08.04.2007

sonuc olarak yazdrlmaldr. Sonucun bir nceki iterasyondaki deeri cevap olarak hafzada tutulduu iin aranan sonu deeri
cevap adl deiken olacaktr. Aranan iterasyon says ise n-1 olacaktr.

.e
e

m
de
r

sn
o

tla

ri.
co

t=0:0.0001:0.02;
egri=10*sin(2*pi*50*t);
egri1=egri+15;
hold on
plot(t,egri1,'--')
axis([0 0.02 0 30])
aa=length(t);
for k=1:aa
if egri1(k)>=22
egri1(k)=22;
elseif egri1(k)<=7
egri1(k)=7;
end
end
plot(t,egri1)
title('krplm ve yukar telenmi sins dalgas')
grid on

Cevap 5)

14/07/2008

U.Arifolu

SA.MH.FAK.ELK-ELN.MH.BL.
SAYISAL ANALZ YAZ OKULU VZE SINAV SORULARI
Soru 1)
xt^3 +yt^2 + zt+w polinom deerinin hesaplanmas
x=1; y=1; z=1; w=1; t=0;
while x~=0 | y~=0 | z~=0 | w~=0 | t~=0
x = input('yeni bir x katsaysn gir: ');
y = input('yeni bir y katsaysn gir: ');
z = input('yeni bir z katsaysn gir: ');
w = input('yeni bir w deerini gir: ');
t = input('yeni bir t deerini gir: ');
if imag(t)~=0,
't deeri karmak say olduundan dolay iterasyon sona erdi'
break
end
polinom = x*t^3 + y*t^2 + z*t+w;
'polinomun deeri'
disp(polinom)

tla

ri.
co

end

sn
o

if imag(t)==0,
' x=y=z=t=0 olduundan dolay program sona erdi '
end

Yukarda verilen programn iaret ak diyagramn if (baklava eklinde) ve uygula (dikdrtgen eklinde)
bloklar ile karnz.

m
de
r

NOT: while ile gsterilen bir iaret ak blou olmadn hatrlaynz.

Soru 2) A = ( 2 + 3 ) + 3 * ( 2 + 2 ) + 5 * ( 3 + 3 ) + 7 * ( 4 + 4 ) + ......
2
3
2
3
2
3
1.terim

2.terim

3.terim

4.terim ..

.e
e

Yukarda A saysnn seri karl verilmitir. Seri almn toplamn 1.00339dan byk yapan ilk terim
saysn ve bu terim iin A deerini bulan MATLAB programn yaznz. Format olarak long komutu
kullanlacaktr.

Soru 3)

Bir silindirik kabua ilikin; A ( yarap), B (d yarap), delta (younluu), r (bulunulan

noktann silindir merkezinden olan uzakln) gstermektedir. Silindirik kabukta silindir
merkezinden r kadar uzaklktaki bir noktaya ilikin yerekimsel potansiyel deerleri;

2 * pi * delta * (B 2 A 2 ),
r<A

1
Vr = 2 * pi * delta * (B 2 r 2 ) 4 * pi * delta * A 3 /(3 * r ),
3

4
*
pi
*
delta
* (B 2 A 3 ) /(3 * r ), r > B

ArB

ifadesi ile hesaplanmaktadr. Yukarda da grld gibi rnin eitli deerleri iin Vr formlleri
deimektedir. yle bir MATLAB program yaznz ki; r=0:0.01:10, A=3; B=8; delta=1.2
deerleri iin r=[0:10] aralnda potansiyel deiimini ( V = f (r ) ) izdirsin.

14/07/2008

U.Arifolu

Soru 4)

a) f1 = x1 + 3 ln x1 x 22 = 0
f 2 = 2x 12 x 1 x 2 5x 1 + 1 = 0

Yukarda verilen denklem sisteminde x1(0) = 1 ; x (20) = 1 olarak verilmektedir. x 1 ve x 2

ri.
co

deerlerini bulan ve bunlarn doruluunu kontrol eden matlab programn yaznz.

b) Yukarda verilen denklem sistemine ilikin (verilen ilk koullar kullanarak) Jacobien matrisinin
ilk iterasyon sonundaki deerini elle hesaplaynz.(matlab komutu kullanlmayacak)

Barem: 1-30

2-20

3-20

tla

c) Yukarda verilen iki yzeyi x 1 = [1;4] , x 2 = [1;4] aralklarnda 0.1 hassasiyetle alta alta
izdiren matlab programn yaznz.

4-30

.e
e

m
de
r

Snav sresi 80 dakikadr

sn
o

Notlar aktr (masa zerinde dank olmayacaktr

Baarlar Dilerim
Prof.Dr.Uur Arifolu

14/07/2008

U.Arifolu

zmler
Cevap 1)

BALA

y=0

z=0

x=0

w=0

tla

ri.
co

x=1; y=1; z=1; t=0

sn
o

disp (polinom)

polinom = xt 3 + yt 2 + zt + w

m
de
r

x = input('yeni bir x katsaysn gir: ');

imag(t)=0

x=y=z=t=0
olduu iin
iterasyon
sona erdi

y = input('yeni bir y katsaysn gir: ');

z = input('yeni bir z katsaysn gir: ');

.e
e

w = input('yeni bir w katsaysn gir: ');

t = input('yeni bir t katsaysn gir: ');

imag(t)
~=

E
t deeri karmak
olduu iin iterasyon
sona erdi

DUR

t=0

14/07/2008

U.Arifolu

Cevap 3)

ri.
co

clear all
format long
A=0;
k=0;
while A<1.00339
m=2*k+1;
k=k+1;
A=A+(1/m)*((1/2)^(k)+(1/3)^(k));
end
'A nn deeri'
A
'terim says'
k

Cevap 2)

m
de
r

sn
o

tla

A=3;
B=8;
delta=1.2;
r=0:0.01:10;
for k=1:length(r)
if r(k)<A
v(k)=2*pi*delta*(B^2-A^2);
elseif A<=r(k) & r(k)<=B
v(k)=2*pi*delta*(B^2-(1/3)*r(k)^2)-4*pi*delta*A^3/(3*r(k));
elseif r(k)>B
v(k)=4*pi*delta*(B^2-A^3)/(3*r(k));
end
end
plot(r,v)
Cevap 4) a)
>> x0=[1;1];
>>[x, fonksiyondegeri, kontrol, ozellik]=fsolve('yazokulu_2008',x0)
Yukarda kullanlan yazokulu_2008.m adl altprogram aada verilmitir:

.e
e

function G= yazokulu_2008(X)
G(1)=X(1)+3*log(X(1))-X(2)^2;
G(2)=2*X(1)^2-X(1)*X(2)-5*X(1)+1;

f1
= 2x 2 ;
x 2
f
f
J (2,1) = 2 = 4x 1 x 2 5 ; J (2,2) = 2 = x 1
x 1
x 2

1
b) J (1,1) = x = 1 + 3 / x 1 ;
1

J (1,2) =

J (1,1) J (1,2)
(jacobien matris)
J (2,1) J (2,2)

J=

(0 )

J ( 0) (1,1) J ( 0) (1,2) 4 2
=
= ( 0)

(0)
J (2,1) J (2,2) 2 1

c) [X Y]=meshgrid(1:0.1:4, 1:0.1:4);
f1=X+3*log(X)-Y.^2; subplot(2,1,1),surf(X,Y,f1);
title('surf komutu f1(x,y) yzey cizimi');
xlabel('x');ylabel('y');zlabel('z');
f2=2*X.^2-X.*Y-5-X+1; subplot(2,1,2);surf(X,Y,f2);
title('surf komutu ile f2(x,y) yzey cizimi'),
xlabel('x');ylabel('y'),zlabel('z');

Uur Arifolu

30.03.2008
SA. MH. FAK. ELK-ELN. MH. BL. SAYISAL ANALZ VZE SINAV SORULARI

tla

ri.
co

S1)

ekil 1
ekil 1de i k ( t ) akmnn t=0:0.001:1

saniye aralndaki deiimi verilmitir. i k ( t ) akm iki ayr fonksiyondan

sn
o

meydana gelmektedir: f 1x = 9 x 2 + 10 ; f 2 x = 6 x + 4 . Akmn periyodu T=1 sn. alnacaktr.

a) i k ( t ) akmnn ortalamasn bulan matlab program yaznz. (T=1 sn)

b) i k ( t ) akmn ortalama deerinin akmn ani deerinden kk olduu zaman diliminin alt ( t alt ) ve st ( t ust ) deerlerini bulan
matlab program yaznz.

1T
2
i k ( t ) * dt olduuna gre, akmn etkin deerini T=1 sn iin hesaplayan matlab program yaznz
T0

m
de
r

c) I k , etkin =

(tm soru iin yazdnz program satrlarnn sa tarafna a kk bitti, b kk bitti, c kk bitti ifadeleri koyarak tm soruyu tek
bir program iinde de zebilirsiniz)
S2) a) f ( x ) = 3x 3 e 2 x lineer olmayan denkleminin kkn x (0) = 1 balang koulu altnda (Newton Raphson yaklamn
kullanarak) ikinci iterasyon adm sonundaki x (3) deerlerini elle hesaplayarak bulunuz (tm hesaplamalar elle yaplacak,
matlab komutu kullanlmayacaktr). kinci iterasyon sonunda aranlan kke ulalmakta m dr, nedenini aklaynz?
(iterasyon durdurma tolerans olan epsilon deerini 0.001 alnz.)

.e
e

b) Yukarda bulduunuz f(x) erisi deerlerini kullanarak f_x3 adl nc dereceden bir eri uydurunuz. Her iki
eriyi ayn eksen takm zerine izdiriniz. Bu izimde x=[-3:0.01:3] kullanlacaktr.

4*E
[cos( 1 )-cos( 2 )+cos( 3 )] = 127.32 V

4*E
[cos(3 1 )-cos(3 2 )+cos(3 3 )] = 0 V
3*
4*E
[cos(5 1 )-cos(5 2 )+cos(5 3 )] = 0 V
5
Yukarda verilen adet lineer olmayan denklemi fsolve komutu yardm ile znz. x0 = [0.3 0.4 0.5] alnz.

S3)

S4) 4 x1 6 x 2 = 8
3x1 + 4 x 2 = 4
x1 (0) = 1; x 2 (0) = 2; ilk koular altnda

a) Basit (jacobi) iterasyonu ile ikinci iterasyon sonundaki x1 (2) ve x 2 (2) deerlerini bulunuz.
b) Gauss-Seidal iterasyonu ile ikinci iterasyon sonundaki x1 (2) ve x 2 (2) deerlerini bulunuz. Her iki ktaki sonular tablo halinde
yan yana veriniz. (Tm hesaplamalar elle yaplacak, matlab komutu kullanlmayacaktr). kinci iterasyon sonunda aranlan kke
ulalmakta m dr? (epsilon =0.001) alnz.

Uur Arifolu
S5)

30.03.2008

d x1 1 2 x1 1
=
+ u(t )
dt x 2 3 4 x 2 2

durum denkleminin homojen zmnde yer alan;

x1
c
a
= C1 e 1t + C 2 e 2 t ;

x
b

d
2 hom

1 , 2 ,a, b, c, d deerlerini bulan matlab programn yaznz.

ri.
co

S6) ekil 2de verilen algoritmay matlab komutlar kullanarak gerekletiriniz. Eer program kendi mant iinde kendiliinden
bitmez ise iter 50yi anca program duracaktr.
m=2,
n=0
iter=0

Hayr

m< n m

tla

n = n + 0.1
m = m - 0.1
iter = iter +1

sn
o

Evet

n = n + 0.2
m = m - 0.2
iter = iter +1

t = m+ n m

Evet

m
de
r

t >1.95

Hayr

Yazdr
t
m
n
iter

.e
e

DUR

ekil 2

Tm cevaplarda derste gelinen yere kadar retilen matlab komutlar kullanlacak daha sonra
retilecek konu ve komutlar kullanlmayacaktr. Aksi durumda ilgili cevaptan not verilmeyecektir.

Snav sresi 100 dakikadr. Soru katlar rencide kalacaktr.

Ders notlar aktr ve masa stnde dank olarak bulunmayacaktr.

Not baremi: 1-5/5/5

2-10/10

3-10

4-10/10

5-10

6-25

Uur Arifolu

30.03.2008
ZMLER

i=1 iin
x (0) = 1 (ilk koul)

f ( x (o) ) = 3 * ( x (o) )3 e 2*x

(o )

f (x i )

(o)

ri.
co

= -5.7781

x (1) = x (o)

f ( x (o) )
'

f (x

(o)

= 1

4.3891
= 0.2404
5.7781

m
de
r

f ' (x i )

yazlrsa;

f ' (x i )

= -4.3891

f ' ( x (o) ) = 9 * x ( (o) ) 2 2 * e 2* x

x i+1 = x i

f (x i )

sn
o

Cevap 2) a) (9.11) eitliinden; x i+1 = x i

tla

t=[0:0.001:1];
ik_t=zeros(1,length(t));
for k=1:length(t)
if t(k)<=0.549
ik_t(k)=-9*t(k)^2+10;
else
ik_t(k)=6*t(k)+4;
end
end
ort=mean(ik_t) % a sikki cozuldu
u=find(ort < ik_t);
tbas=t(u(1))
tson=t(u(end)) % b sikki cozuldu
Ietkin=sqrt(mean(ik_t.^2)) % c sikki cozuldu

Cevap 1)

x (1) x (0) = 0.2404 1 = 0.7596 0.001 art salanmad iin iterasyon devam etmelidir.

i=2 iin

x ( 2) = x (1)

f ( x (1) )

f ' ( x (1) )

f ( x (1) ) = 3 * ( x (1) )3 e 2* x

(1)

= -1.5757

f ' ( x (1) ) = 9 * x ( (1) ) 2 2 * e 2*x

'

(1)

.e
e

f (x

(1)

x ( 2) = x (1)

f (x

(1)

= -2.7146

=-0.3401

x ( 2) x (1) = 0.3401 0.2404 = 0.5805 0.001 art salanmad iin iterasyon devam etmelidir.

b) clear all

x=[-3:0.01:3];
f_x=3*x.^3-exp(-2*x)+2;
hold on
plot(x,f_x)
a=polyfit(x,f_x,3); 3 dereceden egri uyduruluyor (polinom olarak)
b=polyval(a,x); % 3.dereceden egrinin degerleri bulunuyor
plot(x,b,'k--')

Cevap 3) >> x0=[0.3 0.4 0.5]

>> [x ,fonkdeger,kontrol]=fsolve(sayisal2008_3,x0) ;

function A = sayisal2008_3(x) % yukarida kullanilan alt program dosyasi

A=[cos(x(1))-cos(x(2))+cos(x(3))-0.5;
cos(3*x(1))-cos(3*x(2))+cos(3*x(3));
cos(5*x(1))-cos(5*x(2))+cos(5*x(3))];

Uur Arifolu

30.03.2008

Cevap 4)
a) Birinci iterasyon
8 + 6 * x (20)
4

=5

(1)

x1 =

( 0)

(1)

x2 =

4 3 * x1
4

= 0.25

ri.
co

x1(1) x1(0) = 5 1 = 4 0.001

ve

x 2 (1) x 2 (0) = 0.25 2 = 0.25 0.001

artlar salanmad iin iterasyon devam etmelidir.

kinci iterasyon
(1)

8 + 6*x2
4

= 2.3750

(1)

( 2)

x2 =

4 3 * x1
4

tla

( 2)

x1

= -2.75

ve

sn
o

x1(2) x1(1) = 2.3750 5 = 2.625 0.001

x 2 ( 2) x 2 (1) = 2.74 0.25 = 2.99 0.001
b) Birinci iterasyon
(1)

8 + 6 * x (20)
4
4 3 * x1(1)

=5

m
de
r

x1 =

artlar salanmad iin iterasyon devam etmelidir.

(1)

x2 =

= -2.75

x1(1) x1(0) = 5 1 = 4 0.001

ve

x 2 (1) x 2 (0) = 2.75 2 = 4.75 0.001 artlar salanmad iin iterasyon devam etmelidir.
kinci iterasyon
( 2)

8 + 6 * x (21)

= -2.125

.e
e

x1

( 2)

x2 =

4 3 * x1( 2)
4

= 2.5938

ve

x 2 ( 2) x 2 (1) = 2.5938 (2.125 = 4.7188 0.001 artlar salanmad iin iterasyon devam etmelidir.

x1(2) x1(1) = 2.125 5 = 7.125 0.001

Cevap 5) >> A=[1 2;3 4];

>> [Q,d] =eig(A)
Yukardaki sonulara gre;
x1
Q(1,2) d ( 2, 2)*t
Q(1,1) d (1,1)*t
= C1
+ C2

e
e
x
Q
(
2
,
1
)

Q(2,2)
2 hom

Cevap 6)

t=0;m=2;n=0;
for iter=1:50
while m >= n^m

olacaktr.

Uur Arifolu

.e
e

m
de
r

ri.
co

sn
o

tla

n=n+0.1; m=m-0.1; iter=iter+1;

end
t=m+n^m;
if t>1.95
n = n + 0.2;
m = m - 0.2;
iter = iter +1;
else
break
end
end
m
n
iter
t

30.03.2008

Uur Arifolu

6.03.20098
SA. MH. FAK. ELK-ELN. MH. BL. SAYISAL ANALZ VZE SINAV SORULARI

if

vp

vs

vs ( t ) (V)

in = 0
N

+
ip = 0

vn

+
-

10

vo

ri.
co

Rs

is

ekil 1
S1)

t (sn )

ekil 2

1 t
ekil 1de verilen ideal OPAMP devresinde v o ( t ) =
vs ( t ) * dt eitlii geerlidir. Devre giriine ekil 2deki iaret
R sC 0

tla

uygulandnda v o ( t ) deiimini bulan ve bunu vs (t ) ile ayn pencereye (subplot ile) alt alta izdiren (stte Vs olacak) matlab
programn yaznz ( R s =2 ohm,C=3 farad). t=0:0.01:4 alnz.
S2) a) ekil 2de verilen iaret bir doru akm voltmetresine uygulandnda okunan gerilim deerini ( Vda ) ve alternatif akm

sn
o

voltmetresine uygulandnda okunan gerilim ( Vaa ) deerini bulan matlab programn yaznz. t=0:0.01:4 alnz
b) ekil 2de verilen gerilim deiimi C=3 farad lk bir kapasitenin ularna uygulandnda kapasiteden akan akmn zamana bal
deiimini izdiren matlab programn yaznz. Saysal matlab komutlar kullanmak art ile derste retilen istediiniz yaklam
kullanabilirsiniz. T=0:0.01:4 alnz.
c) ekil 2de verilen eriyi en az hata ile bir parabole benzeterek, bu paraboln denklemini bulunuz (vektr olarak). Bu parabol
[0 4] sn aralnda t ekseni ile arasndaki alan hesaplatarak ekil 2de verilen gerek alandan farkn bulduran matlab programn
yaznz. t=0:0.01:4 alnz. Tm ilemleri matlab komutlar ile yapnz. (a,b,c klarn tek bir program iinde yazabilirsiniz)
S3) ekil 3de verilen devrede Newton-Raphson yntemini kullanarak, i a , i b ve i c akmlarnn ilk iterasyon sonundaki deerlerini

.e
e

m
de
r

bulunuz ve ilk iterasyon sonunda yaknsama salanp salanamadn test ediniz. v a = 2i a ; v b = 3i b ; v c = 2i c2 + 5

(Grld gibi c direnci lineer bir diren deildir). Hesap kolayl asndan jacobian matrisin ilk iterasyondaki ters matris
deerini ones(3,3) alabilirsiniz. X=[ i a ; i b ; i c ], X o =[2.3; 1.8; 0.4]. Bu sorunun zmnde matlab komutlar kullanlmayacak,
tm ilemler hesap makinas kullanlarak yaplacaktr. epsilon=0.001

ekil 3
S4) i1 (t) ve i 2 ( t ) akmlar bir elektrik devresinin iki farkl dal akmdr. i1 akm yolu zerine konacak sigortann ama akm 13 A ve
i 2 akm yolu zerine konacak sigortann ama akm ise 9A dir. Bu iki akmn yollar zerinde bulunan sigortalarn devreyi

ap amadn kontrol ederek, bu akm deerleri ilk aldnda i1 (veya i2) akmnn sigortas t= sn de
atmtr ya da sigorta akm deerleri hi almadnda ise i1(veya i2) akmnn sigortas atmamtr
yazsn command window ortamna yazan bir matlab program yaznz. ki farkl daldan akan akmlarn zamana bal deiimleri
aada verilmitir:
i1 (t)= 10.29sin((250t)-1.262)+9.81 e 100 t ; i 2 ( t ) = 3t 3 3t 2 + 7 t + 6 ;
t=0:0001:2 alnz. Not: 1.262 radyan dr.
S5) ekil 3de a eleman X L =2 ohm (bobin), b eleman X C = 2 ohm (kapasite), c eleman ise R= 4 ohm (diren) olsun. E nin
yerine v( t ) = 220 2 sin( wt / 3) olan bir kaynak yerletiriniz. Devre srekli halde alyorken; a) a elemannn ularna
balanacak aa voltmetresinin lt deeri, b) c koluna bal aa ampermetresinin lt deeri, c) Devrenin cos g faktr
deerini (endktif mi, kapasitif mi, omik mi olduu belirtilecektir), d) Kaynaktan ekilen P (aktif g) ve Q (reaktif g) deerini
bulan bir matlab program yaznz. Tm soru iin tek bir program yazp, her bir satrn yanna % iareti ile yaplan ilemi de
yazabilirsiniz. Hibir ilem el ile yaplmayacak hepsi matlab komutu kullanlarak yaplacaktr.

Tm cevaplarda derste gelinen yere kadar retilen matlab komutlar kullanlacak daha sonra
retilecek konu ve komutlar kullanlmayacaktr. Aksi durumda ilgili cevaptan not verilmeyecektir.
Snav sresi 110 dakikadr. Soru katlar rencide kalacaktr.
Ders notlar aktr ve masa stnde dank olarak bulunmayacaktr.
Not baremi: 1-20
2- 5/5/5 3- 20
4-20
5- 5/5/5/10

Uur Arifolu

6.03.20098

ri.
co

tla

% doru akm voltmetresi

% alternatif akm voltmetresi

sn
o

Cevap 2) a) t=0:0.01:4;
a1=length(t);
Vs=zeros(1,a1);
for k=1:a1
if t(k)<=2
Vs(k)=5*t(k);
else
Vs(k)=10;
end
end
mean(Vs)
sqrt(mean(Vs.^2))

b) C=3;
akimC=C*diff(Vs)./diff(t);
plot(t(2:end),akimC,k),xlabel(t),ylabel(iC),grid

m
de
r

c) a=polyfit(t,Vs,2);
y=polyval(a,t);
a1=trapz(t,y);
a2=trapz(t,Vs);
a1-a2 % fark alan

Cevap 3) ekil 3 de verilen devreye KAY ve KGY uygulandnda;

f 2*ia+3*ib-10=0 ; g 2*ic 2 -3*ib+5=0 ; h - ia+ib+ic=0
eitlikleri elde edilir. X=[ i a ; i b ; i c ] iin jacobian matris;

f
ib
g
ib
h
ib

f
ic
g

ic
h
ic

.e
e

f
ia
g
J=
ib
h
ib

J=
[ 2
3
[ 0 -3
[ -1 1

ZMLER
Cevap 1) clear all
t=0:0.01:4; Rs=2; C=3;
a1=length(t);
Vs=zeros(1,a1);
for k=1:a1
if t(k)<=2
Vs(k)=5*t(k);
else
Vs(k)=10;
end
end
Vo=(-1/(Rs*C))*cumtrapz(t,Vs);
subplot(211),plot(t,Vs,'k'),xlabel('t'),ylabel('Vs'),grid,
subplot(212),plot(t,Vo,'k'),xlabel('t'),ylabel('Vo'),grid

0 ]
4*ic ]
1 ]

elde edilir.

f
f
.

(
o
)
(
o
)
(
o
)
ic ic = ic (1)
ia ia =ia ia ib = ib
ia ia (o)

f (ia (o) , ib (o) , ic (o)

g

g
g
ib (1) ib (o)

g(ia (o) , ib (o) , ic (o) = ia ia =ia ( o ) ib ib = ib ( o ) ic ic =ic ( o )

(o ) (o ) ( o )
.
h (ia , ib , ic

(1)
(o )
h
h
h
ic ic
ia

ia = ia ( o ) ib ib =ib ( o ) ic ic = ic ( o )

Uur Arifolu

6.03.20098

4 * ic ib (1) 1.8

.
(1)
1
1 ic 0.4

ia (1) 2.3
-1
3
0
2

(
1

)
3
4 * ic

ib 1.8
0

* 0.08 =

.
0.1

(
1
)

1
1
1

ic 0.4

ia (1) 2.3
1
1
1

0 (1)

1
1
1

ib
1
.
8

* 0.08 =

0.1 (1)

1
1
1

ic 0.4

(
1
)
(
1
)
ia 2.3
ia

0.18

ib (1) 1.8
ib (1) 2.3 + 0.18 2.38

= 1.8 + 0.18 = 1.98
0.18 =

.
. 0.4 + 0.18 0.58
0.18

(1)
(1)
ic 0.4
ic

ia (1) ia (o)

2.38 2.3 0.08

ib (1) ib (o) 1.98 1.8 0.1 epsilon
=
> epsilon olduu iin ikinci iterasyona geilecektir.
=
=

.
.

epsilon

(1)
(o )
ic ic 0.58 0.4 0.18

m
de
r

sn
o

tla

ri.
co

3
3

2
0

= 0

0
.
08

0.1

(1)

0 ia 2.3

.e
e

Cevap 4) t=0:0.0001:4;
akim1=10.29*sin(2*pi*50*t-1.262)+9.81*exp(-100*t);
a=find(akim1>=13); % akimin 13A i aan ilk deeri aratrlyor
if length(a)>=1
tacma1=t(a(1));
disp('i1 akimi sigortasi'),disp(tacma1),disp('saniyede atmistir')
else
disp('i1 akimi sigortasi atmamistir')
end
akim2=-3*t.^3-3*t.^2+7*t+6;
b=find(akim2>=9);
if length(b)>=1
tacma2=t(b(1)); % akimin 9A yi aan ilk deeri aratrlyor
disp('i2 akimi sigortasi'),disp(tacma2),disp('saniyede atmistir')
else
disp('i2 akimi sigortasi atmamistir')
end
Cevap 5) Za=2*exp(j*pi/2); Zb=2*exp(-j*pi/2); Zc=4; V=220*exp(-j*pi/3);Zbc=Zb*Zc/(Zb+Zc);
Va=V*Za/(Za+Zbc); % (gerilim blc ifadesi) a eleman gerilim fazoru
Vc=V-Va;
% c eleman gerilimi (fazr)
Va=abs(V*Za/(Za+Zbc)) % a eleman aa voltmetre deeri
Ic=abs(Vc/Zc) % c elemanna bal aa ampermetre deeri
Zes=Za+Zbc;
% devre empedans
fi=angle(Zes); % devre empedansnn fi as bulunuyor
if fi>0
cos(fi),disp('devre endktiftir')
elseif fi<0
cos(fi),disp('devre kapasitiftir')
elseif fi==0
cos(fi),disp('devre omiktir')
end
S=V*(conj(V)/conj(Zes)); P=real(S) %aktif g deeri
Q=imag(S) % reaktif g deeri

U.Arifolu

(21/07/2009)

SAYISAL ANALZ YAZ OKULU VZE SINAV SORULARI

Soru 2)

d
dt

ri.
co

Soru 1) y=sin(wt) fonksiyonunun wt=0:pi aralndaki alann, hazr alan hesaplatan matlab komutlar
(trapz,quad vb) kullanmakszn, yazacanz program satrlar ile ve yamuklar yntemi
mantn kullanarak hesaplatn. Programn for komutu kullanlarak yaplacak yazmnda,
entegral adm araln wt =pi/1000 aln.

Vc ( t ) 5 2 Vc ( t ) 2

=
+ u ( t ) ; u(t): birim basak fonkiyonu

i L ( t ) 4 1 i L ( t ) 1

dVC (k ) VC (k ) VC (k 1)
dVC (k + 1) VC (k + 1) VC (k )
=
veya
=
dt (k )
t (k ) t (k 1)
dt (k + 1)
t (k + 1) t (k )
di L (k ) i L (k ) i L (k 1)
di L (k + 1) i L (k + 1) i L (k )
=
veya
=
dt (k )
t (k ) t (k 1)
dt (k + 1)
t (k + 1) t (k )
olduu hatrlansn. Programda boyut tamas problemine dikkat edin!

Soru 3) z=sin(x)*cos(y)

sn
o

Yol gsterme:

tla

Yukarda verilen durum denkleminde Vc (0) = 1V ; i L (0) = 2A olduuna gre t=0:0.001:2 saniye
aralnda VC ( t ) ve i L ( t ) deiimlerini, yazacanz program satrlar yardm ile, alt alta izdiriniz.
Programda ode, lsim vb. hazr matlab komutlar kullanlmayacaktr. Programn for komutu
kullanlarak yaplacak yazmnda, aadaki yol gsterme mantn kullann:

m
de
r

fonksiyonunun x [0,4] ve y [ 2,1] aralnda maksimum olduu ( x , y, z) koordinatlarn

ve minimum olduu ( x , y, z) koordinatlarn bulan matlab program yaznz.

Soru 4) Seri RL devresinde, iki adet R diren, bir adet bobin baldr. Bu devre I k ( t ) = 2 * e 0.5t Amper
deerinde bir akm kayna ile beslenmektedir. R1 = 0.2 ohm , R 2 = 0.4 ohm , L= 3 H. R1 direncinin

.e
e

tayabilecei ani g; PR1 ( t ) = 34W , R 2 direncinin tayabilecei ani g; PR 2 ( t ) = 30W ,

L selfinin tayabilecei ani g ise PL ( t ) = 50W olarak verilmektedir. Devrede akmn akmaya
balad an t=0 sn kabul edilirse, hangi elemann en nce zarar greceini ve zarar grme zamann
saniye olarak hesaplayan bir matlab program yaznz. t=0:0.001:2 alnz.
(NOT: Ani g = P(t)= i(t)*v(t))

Soru 5) A, 6000*6000 boyutunda bir matristir. Bu matris iine bir kod say saklanmtr. Bu kod
saynn stndeki say, altndaki say, solundaki say ve sandaki say ayn olduunda, bunlarn
ortasnda kalan say kod olduuna gre, yazacanz program ile bu kod sayy bulunuz.
Aklama: kodun matris iinde nerelere yazlamayacana dikkat ediniz.

Snav sresi 80 dakikadr.

Kaynak serbesttir. Masa stnde dank olmayacaktr.
Tm sorular eit arlkldr.
Baarlar dilerim

U.Arifolu

dVC (k + 1) VC (k + 1) VC (k )
=
= 5VC (k ) + 2i L (k ) + 2
dt (k + 1)
t (k + 1) t (k )
VC (k + 1) VC (k )
= 5VC (k ) + 2i L (k ) + 2
t (k + 1) t (k )
**************************************************
VC (k + 1) = (5VC (k ) + 2i L (k ) + 2) * ( t (k + 1) t (k )) + VC (k )
**************************************************

tla

2)

ri.
co

1) t=0:pi/1000:pi;
alan=0;
y=sin(t);
for k=1:length(t)-1
alan=alan+0.5*(y(k+1)+y(k))*(t(k+1)-t(k));
end
alan % ayn sonucu bilgisayarnzda trapz komutu ile deneyiniz!

ZM

sn
o

1. eitlik

m
de
r

di L (k + 1) i L (k + 1) i L (k )
=
= 4VC (k ) + i L (k ) + 1
dt (k + 1)
t (k + 1) t (k )
i L (k + 1) i L (k )
= 4VC (k ) + i L (k ) + 1
t (k + 1) t (k )
**************************************************
i L (k + 1) = (4VC (k ) + i L (k ) + 1) * ( t (k + 1) t (k )) + i L (k )
**************************************************

2. eitlik

Aada yazlan programda

VC = x
iL = y
alnacaktr.

.e
e

Yukarda verilen iki adet eitlik yardm ile aadaki program oluturularak istenilen k deerleri
izdirilmektedir.

clc
t=0:0.001:2;
x=zeros(length(t));
y=zeros(length(t));
a=length(t);
x(1)=1; y(1)=2;
for k=1:a-1 % adan 1 karlmaz ise x(k+1)ve y(k+1)de boyut hatas verir
x(k+1)=(5*x(k)+2*y(k)+2)*(t(k+1)-t(k))+x(k); % 1.eitlik
y(k+1)=(4*x(k)+y(k)+1)*(t(k+1)-t(k))+y(k);
% 2.eitlik
end
Vct=x;
iLt=y;
subplot(211),plot(t,Vct),subplot(212),plot(t,iLt)

3) clc
clear all
x=0:.1:4;y=-2:.1:1;[X,Y]=meshgrid(x,y);Z=sin(X).*cos(Y);
grid,mesh(X,Y,Z); % bu satr ve altndaki satr gerekli deil
xlabel('X'),ylabel('Y'),zlabel('Z');

U.Arifolu

ri.
co

% hesaplama balyor
disp('Zmax')
Zmax=max(max(Z)) % Z matrisinin en byk eleman bulunuyor
[satirZ, sutunZ]=find(Z==max(max(Z))) % Zmax'n adresi bulunuyor
Xmax=X(satirZ,sutunZ) % Zmax adresindeki X deeri bulunuyor=Xmax
Ymax=Y(satirZ,sutunZ) % Zmax adresindeki Y deeri bulunuyor=Ymax
%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%
disp('Zmin')
Zmin=max(min(Z)) % Z matrisinin en kk eleman bulunuyor
[satirZ, sutunZ]=find(Z==min(min(Z))) % Zmin'in adresi bulunuyor
Xmin=X(satirZ,sutunZ) % Zmin adresindeki X deeri bulunuyor=Xmin
Ymin=Y(satirZ,sutunZ) % Zmin adresindeki Y deeri bulunuyor=Ymin

tla

Not: Bulduunuz sonular bilgisayarnzda elde edeceiniz ekil zerinde kontrol ediniz.

.e
e

m
de
r

sn
o

4) t=0:0.001:2;
t1=0:0.001:(2-0.001); % trev alnrken boyut 1 klecek
R1=0.2; R2=0.4; L=3;
akim1=2*exp(0.5*t);
akim=2*exp(0.5*t1);
VR1t= R1*akim;
VR2t= R2*akim;
VLt=L*diff(akim1)./diff(t);
PR1t=akim.*VR1t;
PR2t=akim.*VR2t;
PLt=akim.*VLt;
for k=1:length(t1);
if PR1t(k)>= 34
disp('R1 direnci')
disp(t(k)),disp('saniyede zarar grd')
break
elseif PR2t(k)>= 30
disp('R2 direnci')
disp(t(k)),disp('saniyede zarar grd')
break
elseif PLt(k)>= 50
disp('L selfi')
disp(t(k)),disp('saniyede zarar grd')
break
end
end

5) A=[....] % 6000*6000 boyutunda iinde kod saklanan bir matris girildi

for k=2:6000-1 % satr 1 den balayamaz zira kodunda stnde bir say olmal
for m=2:6000-1 % stn 6000 olamaz zira stnde bir say olmal
if A(k-1,m)==A(k+1,m) & A(k,m-1)==A(k,m+1) & A(k-1,m)==A(k,m+1)
kod=A(k,m)
else
end
end
end

Uur Arifolu

31.03.2010

ekil 1
S1)

ri.
co

SA. MH. FAK. ELK-ELN. MH. BL. SAYISAL ANALZ VZE SINAV SORULARI

R
R
R
R
ekil 1de verilen (Dijital-analog evirici-DAC) devresinde, v o = ( f v1 + f v 2 + f v3 + f v 4 )
R1
R2
R3
R4
eitlii geerlidir. R f = 5k, R1 = 5k, R 2 = 10k, R 3 = 20k, R 4 = 40k deerini almaktadr. Giri ularna uygulanan giri ikili (binary)
kod deerleri

[v1v2 v3v 4 ] ; [0000] , [0001] , [0010] , [0011] , [0100] , [0101]

iin

v o k ucunda elde edilen analog gerilim

tla

deerlerini izdiren bir matlab program yaznz. Not: Giri terminallerinden, t=0 iin ilk v vektrlerinin tm elemanlar, t=1 iin ikinci v
vektrnn tm elemanlar t=5 iin son v vektrnn tm elemanlar eklinde ikili kodlar uygulanmaktadr. izim t=0:1:5 sn iin
yaplacaktr. Her bir binary vektrnn ilk eleman v1 ,ikincisi v 2 ,ncs v3 ,drdncs v 4 deerini gsterir.

sn
o

a11
c11 c12 .. c1n

a
c 21 c 22 ... c 2n
21
S2) A =
; B = [b11 b12 ... b1n ] ; C=A*B C =
..
..
..
..
..

a m1
c m1 c m 2 .. c mn

olduuna gre, elemanlar bilinen (command window ortamnda tanml) A ve B vektrlerinin, arpmlarndan elde edilen C matrisinin
elemanlarn yalnzca i ie for dngleri yardm ile bulan bir matlab programn yaznz.

m
de
r

S3)

ekil 2

.e
e

dv ( t )
ilikisi geerlidir. R f = 6k , C=1 F . v s ( t ) = 5 * sin(2 * pi * 50 * t )
ekil 2de verilen trev alc devrede v o ( t ) = R f C s
dt
alnz. t=0 : 0.00001 : 6 iin i o ( t ) deiimini bulunuz. subplot komutu yardm ile v s ( t ), v o ( t ) ve i o ( t ) deiimlerini alt alta izdiren
matlab programn yaznz. Not: OPAMP, k gerilimi besleme gerilimini atnda k krpan bir zellie sahiptir, unutmaynz.
Besleme gerilimi verilen devre iin +8 V ile -8 V arasndadr.

S4) ekil 3de gsterilen s(t) konum erisinin t= 0: 0.001: 0.2 saniye aralnda sahip olduu tm minimum noktalarn deer ve zamann bulan
matlab programn yaznz. s(t)= 20+(sin(2*pi*50*t))*20*exp(-4*t) metre

ekil 3
birinci _ terim
S5) (1 + x ) r = 1 +

}
rx

ikinci _ terim

nc _ terim

64748 6447448 n.terim

}
r (r 1) 2 r (r 1)(r 2) 3
+
x +
x + .... (Maclaurin serisi)
2!
3!

yle bir matlab program yaznz ki; klavye ile girilen x ve r deerleri iin serinin kanc terimimin bu eitlii saladn ve bu eitliin
deerini bulsun. Not: x 1 rasyonel say, ve r: pozitif sayma saysdr.

Tm cevaplarda derste gelinen yere kadar retilen matlab komutlar kullanlacak daha sonra retilecek konu ve
komutlar kullanlmayacaktr. Aksi durumda ilgili cevaptan not verilmeyecektir.
Yalnzca kitap aktr. Snav sresi 110 dakikadr. Soru katlar rencide kalacaktr. Cevaplar web sitemde ilan edilecektir.

Uur Arifolu

31.03.2010

ZMLER

ri.
co

t=0:1:5;
vo=zeros(1,6);
Rf=5; R=[5 10 20 40];
A=[0 0 0 0;0 0 0 1;0 0 1 0;0 0 1 1;0 1 0 0;0 1 0 1];
for m=1:1:6
for n=1:4
vo(m)=vo(m)+A(m,n)*Rf/R(n);
end
end
plot(t,-vo)

Cevap 1)

Cevap 2)

tla

A=rand(5,1),B=rand(1,6)
C=zeros(5,6);
for m=1:5
for n=1:6
C(m,n)=C(m,n)+A(m,1)*B(1,n); % A ve B vektr olduundan sadaki C(m,n)
% kaldrlsa da program doru sonu verecektir
end
end
C

sn
o

Cevap 3)

Cevap 4)

m
de
r

[w,t] = gensig('sin',0.02,0.06,0.00001);
L=10*10^-3;
vs=5*w; subplot(311),plot(t,vs,'k-')
vo=(-6000*1*10^-6)*diff(vs)./diff(t);
for k=1:length(t)-1
if vo(k)>=8
vo(k)=8;
end
if vo(k)<=-8
vo(k)=-8;
end
end
subplot(312),plot(t(1:end-1),vo)
io=(1/L)*cumtrapz(t(1:end-1),vo);subplot(313),plot(t(1:end-1),io)

.e
e

t=0:0.0001:0.2;
s=20+(sin(2*pi*50*t)).*(20*exp(-4*t));
plot(t,s)
turev=diff(s)./diff(t); % trev alnyor
td=t(2:length(t));
% boyutu (n-1) dir (geri fark alnyor)
carpim=turev(1:length(turev)-1).*turev(2:length(turev));
% iki erinin arpmnn iaret deitirdii yerler bulunuyor
a=find(carpim<0); %kritik zamanlarn sra numaralar
say=0;
for m=1:length(a)
s(a(m)); % kritik_ykseklikler (tm max. ve min. noktalar)
td(a(m)); % tm kritik zamanlar
if s(a(m))<20 % max ve min deerler ayklanyor
say=say+1; % sadece uygun olanlar saylyor
disp(say),disp('inci minimum noktaya'),
disp(s(a(m))),disp('metrede')
disp(td(a(m))),disp('saniyede ulalmaktadr')
end
end
Not: ekle bakldnda 20 metrenin stndeki kritik noktalar max.,altndakiler
ise min.oluyor.

Uur Arifolu

31.03.2010

Cevap 5)

.e
e

m
de
r

sn
o

tla

ri.
co

clc
clear all
x=input('mutlak deeri 1e eit veya 1den bir kk rasyonel say giriniz')
r=input('pozitif bir sayma says giriniz')
disp('elde edilecek say deeri'),
A1=(1+x)^r
A=1;
for k=1:r
A=A+factorial(r)*(x^k)/(factorial(r-k)*factorial(k));
end
disp('elde edilen say deeri')
A
disp('terim says')
k

U.Arifolu

(22/07/2011)
SA. MH. FAK. ELK. ELN. MH. BL.
SAYISAL ANALZ YAZ OKULU VZE SINAV SORULARI

Soru 1) Bir elektrik devresinde i(t) devre akm deney ile llerek ar snml formda elde edilmitir.

Akm denklemi ise; i(t ) 50 A1e 2 t A 2 e 5t olarak verilmektedir. llerek bulunan i(t) akmnn

ri.
co

0.2 sn.de ald deeri kullanarak, i(t) akm ifadesinde yer alan A1 ve A 2 katsaylarn bulan bir
matlab yazlm bulunuz. Dng durdurma toleransn 0.001 alnz. Her iki katsaynn, 36 dan kk
pozitif tam say olduu bilinmektedir. ( i(t) akmnn deney lm sonular akim adl vektr iinde
saklanmaktadr).

tla

Soru 2) i( t ) 50 3e 2t 6e 5t
akm ifadesi t=0:0.01:5 aralnda deimektedir. i(t) erisine en yakn (en az hata ile
uyduracanz) 3., 4.,5. Mertebeden polinomlardan hangisinin daha doru olduunu yazdran (disp
komutu kullanarak) bir matlab program yaznz. Uydurulan bu en uygun polinom ile i(t) erisini
ayn eksen zerine st ste izdiriniz.

em
de
r

sn
o

Soru 3)

ekil 1

a)

ekil 1de verilen eri entegral alc bir OPAMPn giriine uygulanmaktadr. OPAMP kna C=0.1 F
deerinde bir kapasite paralel balandna gre, kapasite akm deiimini (tercih ettiiniz bir yaklam
ile) bulunuz. OPAMP girii, OPAMP k ve kapasite akmn ayr figure pencerelerinde
izdiriniz. Yatay eksen saniyedir. t=0.01 sn alnz.

b) Kapasiteye paralel olarak balanan ve rms deer len bir voltmetre ka volt gsterir.

w
.e

Soru 4) f (t ) 3 sin(t 0.5) 4e 20 t 18e 3t

fonksiyonunun belirledii rota zerinde uan bir uan, rotann ald tm kritik deerler (eer, bkm,
max, , min. noktalar) iinde yer alan en byk kritik deer ile en kk kritik deer arasndaki
mesafeyi ka saniyede aldn gsteren bir matlab yazlm yaznz. t=1:0.01:6; alnz.

Not baremi:

1- 25

2-25

3- 12.5/12.5

4- 25

Snav sresi 90 dakikadr.

Yalnzca kitap aktr. Eski snav soru ve zmleri dahil her trl not kapaldr.
zmler abis de ilan edilecektir.

U.Arifolu

(22/07/2011)
CEVAPLAR

sn
o

2)

tla

ri.
co

1)
% aadaki deger, akim adl lm sonularnn 0.2 sn. deki deerini bulmaktadr.
deger=50+3*exp(-2*0.2)+6*exp(-5*0.2);% bu fonksiyonu bilmiyoruz
% ama ald tm deerleri (ltmz iin) biliyoruz
top=0;
for k=0:35
for m=0:35
top=50+k*exp(-2*0.2)+m*exp(-5*0.2);
if abs(top-deger)<0.001
A1=k
A2=m
break
else
end
end
end
% program altnda 3 ve 6 katsaylarn bulmaldr.

w
.e

em
de
r

clear all
t=0:0.01:5;
deger=50+3*exp(-2*t)+6*exp(-5*t);
%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%
a=polyfit(t,deger,3);
a1=polyval(a,t);
hata1=deger-a1;
OKH1=mean(hata1.^2);
KOKH3=sqrt(OKH1)
%%%%%%%%%%%%%%%%%%
b=polyfit(t,deger,4);
b1=polyval(b,t);
hata2=deger-b1;
OKH2=mean(hata2.^2);
KOKH4=sqrt(OKH2)
%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%
c=polyfit(t,deger,5);
c1=polyval(c,t);
hata3=deger-c1;
OKH3=mean(hata3.^2);
KOKH5=sqrt(OKH3)
%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%
%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%
if KOKH5>KOKH3 & KOKH5>KOKH4
disp('5. mertebeden eri uydurma en iyisidir')
hold on, plot(t,deger),plot(t,c1)
elseif KOKH4>KOKH5 & KOKH4>KOKH3
disp('4. mertebeden eri uydurma en iyisidir')
hold on, plot(t,deger),plot(t,b1)
elseif KOKH3>KOKH5 & KOKH3>KOKH4
disp('3. mertebeden eri uydurma en iyisidir')
hold on, plot(t,deger),plot(t,c1)
end
3)
clear all
t=0:0.01:10;
gerilim=zeros(1,length(t));

U.Arifolu

(22/07/2011)

sn
o

tla

ri.
co

for k=1:length(t)
if t(k)<=1
gerilim(k)=10;
elseif 1.5<= t(k) & 3>=t(k)
gerilim(k)=10;
elseif 4<= t(k) & 5>=t(k)
gerilim(k)=10;
elseif 5<= t(k) & 6>=t(k)
gerilim(k)=-10;
elseif 6.5<= t(k) & 8>=t(k)
gerilim(k)=-10;
elseif 9<= t(k) & 10>=t(k)
gerilim(k)=-10;
end
end
figure(1)
plot(t,gerilim),grid on,title('opamp girii')
cikis=cumtrapz(t,gerilim);
figure(2)
plot(t,cikis),grid on,title('opamp k')
C=0.1;
akim=C*diff(gerilim)./diff(t);
figure(3)
plot(t(2:end),akim),grid on,title('kapasite akm') % geri fark yntemi ile
voltmetre= sqrt(mean(cikis.^2))

em
de
r

4)
clc
t=1:0.01:6;
m=-4*exp(-20*t)+18*exp(-3*t)+3*sin(t-0.5);
tt=diff(m)./diff(t);
v=tt(1:end-1);
k=tt(2:end);
s=v.*k;
a=find(s<0);
plot(t,m)
t(max(a));
t(min(a));
farkt=t(max(a))-t(min(a))

w
.e

5)

U.Arifolu

12/07/2012
SA. MH. FAK. ELK. ELN. MH. BLM
SAYISAL ANALZ YAZ OKULU VZE SINAV SORULARI

(VAr)-Volt Amper Reaktif

S Vetkin * I etkin P 2 Q 2
olduuna gre, herhangi bir deikenin etkin deeri ise;

A etkin

1T
2
A( t ) dt
T0

(Q; reaktif gc gstermektedir)

tla

olduuna gre, kompleks g;

S kompleks P jQ (kompleks g)

ri.
co

Soru 1) Bir elektrikli cihazn ularndaki ani gerilim deeri (v(t)) ve iinden geen ani akm (i(t)) deeri bir periyod (T) boyunca
llmtr. Bu deerler matlab command window ortamna; v=[] ve akim=[..] vektrleri olarak
kaydedilmitir. Wattmetrenin lt deer;
(watt)
( ) ( )
olduuna gre, cihazn grnr gc;

forml ile hesaplandndan, bu cihaza ilikin kompleks g fazrn izdiren matlab program satrlarn yaznz.

.
Soru 3)

sn
o

Soru 2) A=[ -2 3 4; -130 1 -2; 200 10 2];

matrisinde tm deerler polinom katsays olduuna gre, birinci satr ile birinci stun dan elde edilen ikinci dereceden
iki adet erinin kesiip kesimediini kontrol eden, kesiiyorlar ise ekrana "birinci eriler kesimektedir" yazdran,aksi
halde ekrana "birinci eriler kesimemektedir" yazdran ve bu ilemi her satr ve stun iin de tekrarlayan matlab
program yaznz. Not: ki eri kesimiyor ise kesiim deerleri kompleks say olur. Kesiim var ise "iki" noktada
olabilecei gibi "tek" noktada da olabilir.

em
de
r

f(t )
A
B

t (sn)

15

w
.e

Yukarda verilen f(t) deiiminin [0 15] sn aralnda ald deerler F adl vektr iinde matlab ortamnda
tanmlanmtr. F vektrnn eleman says 1000 dir. 1000 adet deer [0 15] sn aralnda llmtr. A>C>D>B
olduuna gre;
a) f(t) deiimine ilikin A, B, C, D deerlerini bulan matlab programn yaznz.
b) t(A), t(B), t(C), t(D) deerlerini sn olarak bulan matlab programn yaznz.
not: f(t) deiiminin B,C ve D deerlerini [0 15] sn aralnda birden ok kere alabileceini unutmaynz.
Soru 4) a) Sfr (dahil) ile 1000 (dahil) saylar arasnda rasgele 10000 adet tam say reten bir matlab program yaznz.
b) Eleman deerleri birbirlerinden farkl reel 100 elemanl bir say dizisinin en byk deerli 10 ve en kk deerli 8
adet elemann silerek geri kalan dizi elemanlarnn orta deerini bulan matlab programn yaznz.

Soru 5) Kutupsal gsterimden yaralanarak; z=z+(1/z) dnmnn |z|=1 emberini x-ekseni zerindeki hangi [a b] aralna
resmettiini bulunuz.

NEML NOT: Blm 8'kadar retilen matlab komutlar kullanlacaktr. Aksi halde ilgili cevap iin puan
verilmeyecektir.

Not baremi:

1- 20

2- 20

3- 20

4- 20 5-20

Snav sresi 90 dakikadr.

Yalnzca kitap aktr. Eski snav soru ve zmleri dahil her trl not kapaldr.
zmler Obis de ilan edilecektir.

U.Arifolu

12/07/2012
CEVAPLAR

1)

ri.
co

v=[ ]; akim=[ ];
P=mean(v.*akim);
Vetkin=sqrt(mean(v.^2));
akimetkin=sqrt(mean(akim.^2));
S=Vetkin*akimetkin;
Q=sqrt(S^2-P^2);
Skompleks=P+j*Q;
compass(Skompleks)

em
de
r

sn
o

tla

2) A=[ -2 3 4; -130 1 -2; 200 10 2];

for k=1:3
M=roots([A(k,:)-A(:,k)']); % kkler ka tane
if length(M)==1 % kk says 1 tane ise
if imag(M(1))~=0
disp(k),disp(' inci doru kesimemektedir')
else
disp(k),disp(' inci doru kesimektedir')
end
elseif length(M)==2 % kk says 2 tane ise
if imag(M(1))~=0 || imag(M(2))~=0
disp(k),disp(' inci doru kesimemektedir')
else
disp(k),disp(' inci doru kesimektedir')
end
end
end
3)

F=[..]; % 1000 adet lm eleman barndrmaktadr

t=linspace(0,15,1000);
[A b] = max(F);
% A deeri bulundu

w
.e

F1=F(b:end);
t_A=t(b);
[B c] = min(F1);
F2=F(b+c:end);
t_B=t(b+c-1);
[C d] = max(F2);
t_C=t(b+c+d-1);
[D e] = min(F2);
t_D=t(b+c+e-1);

% t(A) deeri bulundu

% B deeri bulundu
%
%
%
%
%

t(B) deeri bulundu

C deeri bulundu
t(C) deeri bulundu
D deeri bulundu
t(D) deeri bulundu

4) a) for k=1:10000
a=0 ;b=1000;
A1=min(a:b);
A2=b-a;
s2=round(A1+rand*A2)
end
b) A=[ ..];
% 100 elemanl vektr
B= sort(A,'descend'); % Bykten ke sralama yapld
M=[B(11:end-8)];
aranan_deger=median(M);

5) z=x+iy;

x
y
i( y
) 2x
z=z+(1/z) = x+iy +(1/(x+iy)= x 2
2
2
x y
x y2

"z=2x" sonucu bize yeni dnmde eski dnmn x deer aralnn 2 kat aralk alnmas gerektiini sylemektedir. Buna
gre |z|=1 emberinde x aral [-1 1] olduuna gre yeni dnmde bu aralk 2 katna karlmal dier bir ifade ile [-2 2]
olmaldr.

U.Arifolu - G.etinel

28.03.2012
SA. MH. FAK. ELK-ELN. MH. BL. SAYISAL ANALZ VZE SINAV SORULARI

S1) Bir A matrisinde bir "a" saysnn stndeki ve solundaki say eit ise "a" saysn bulun. Daha sonra ayn matriste bir "b" saysnn sa
tarafndaki say ile alt tarafndaki say eit ise "b" saysn bulun. Daha sonra "a" ve "b" saylarn kk kabul eden polinomu t=0:0.01:5
aralnda izdirin. Eer aranlan artlarda bir "a" veya bir "b" says bulunamyor ise ekrana "bu problem zlemez" ifadesini yazdrn.

ri.
co

S2) Wattmetre; gc llecek cihazn ani akm ile ani geriliminin (gerilim ve akmn sins formunda olmasna ihtiya yoktur) arpmnn bir
periyot boyunca ortalamasn alr. Reaktif g len VAr metre ise, sins formundaki akm ve gerilimin etkin deerleri ile gerilim ve akm
arasndaki faz farknn sins deerinin arplmas ile elde edilir (Q=V*I*sin V * I * (v i ) ). Bir ykn ektii akmn bir periyot
boyunca llen ani deerleri "akim" adl vektre, ykn ular arasndaki gerilimin ani deerleri ise "gerilim" adl vektre kaydedildiine
gre (akm ve gerilim deiiminin sinzoidal olduu kabul ile), a) bu ykn ularna bal wattmetre, b) VAr metrenin lecei deerleri
bulan matlab programn yaznz. Not: t=0:0.000001:0.02 alnz (bir periyot). "Faz fark", ani deerlerden yola klarak elde
edilecektir, ezbere faz fark yazlmayacaktr. ( a) 5 puan, b) 15 puan).

sn
o

tla

S3) ekil 1'de verilen grnty; plot, length, linspace, hold on, text komutlarn kullanarak izdiren matlab programn yaznz.

ekil 1

em
de
r

Tm cevaplarda derste gelinen yere kadar retilen matlab komutlar kullanlacak daha sonra retilecek konu ve
komutlar kullanlmayacaktr. Aksi durumda ilgili cevaptan not verilmeyecektir.
Yalnzca kitap aktr. Snav sresi 110 dakikadr. Soru katlar rencide kalacaktr. Cevaplar Obis sistemde ilan edilecektir.

ZMLER

clear all
a=[]; b=[];
A=[ 7 0 3 1 2
6 1 5 5 9
0 2 3 2 1
0 1 0 1 6];
[m n]=size(A);
for k=2:m % a; 1. satrda olamaz
for r=2:n % a; 1.stunda olamaz
if A(k,r-1)==A(k-1,r)
a=A(k,r);
end
end
end
for w=1:m-1 % b; m. satrda olamaz
for h=1:n-1 % b; m. stunda olamaz
if A(w+1,h)==A(w,h+1)
b=A(w,h);
end
end
end
if length(a)~=0 && length(b)~=0 % aramada A matrisinde a veya b olmayabilir
y=poly([a b]);
t=0:0.01:5;
x=polyval(y,t);
plot(t,x)
else
disp('problemin zm yoktur')

w
.e

Cevap 1)

end

U.Arifolu - G.etinel
Cevap 2)
t=0:0.000001:0.02;
akim=10*sin(2*pi*50*t);
gerilim=20*sin(2*pi*50*t-pi/3);
P=mean(akim.*gerilim) % aktif g llyor
aa=find(akim==max(akim));
bb=find(gerilim==max(gerilim));

28.03.2012

Cevap 3)

w
.e

em
de
r

sn
o

tla

clear all
hold on
x=0:0.1:5;
y=linspace(0,5,length(x));
plot(x,y)
u=5:0.1:13;
w=linspace(5,5,length(u));
plot(u,w)
t=8:0.1:13;
k=linspace(0,5,length(t));
plot(t,k)
m=0:0.1:8;
n=linspace(0,0,length(m));
plot(m,n)
text(0.4,0.3,'A(0,0)'),text(8.4,0.3,'B(0,8)')
text(5,4.8,'C(5,5)'),text(11,4.8,'D(13,5)')

ri.
co

t1=t(aa); % gerilimin tepe deeri ile akmn tepe deeri arasndaki farktan
t2=t(bb); % faz fark (saniye olarak) bulunmaya allyor
fazfarki=(t2-t1)% saniye
f=1/0.02; % frekans bulunuyor
fazfarki=fazfarki*2*pi*f;% faz fark sn den radyana evriliyor
akimrms=sqrt(mean(akim.^2)); % akmn etkin deeri
gerilimrms=sqrt(mean(gerilim.^2)); % gerilimin etkin deeri
Q=akimrms*gerilimrms*sin(fazfarki) % reaktif g llyor

U.Arifolu - .zkan

11.04.2013

SA. MH. FAK. ELK-ELN. MH. BL.

SAYISAL ANALZ VZE SINAV SORULARI

S2) Bir elektrik devresinde kapasite iinden geen akmn zamana bal deiimi;

tla

( )

ri.
co

S1) Elimizde 500 adet (a,b) olarak verilmi noktalar bulunmaktadr. Bu ikiliden ilki zaman, ikincisi ise akmn o t anndaki ani
deerini gstermektedir. 500 adet "a" deeri zaman adl vektre, 500 adet "b" deeri ise akim adl vektre atansn ve bunlar
matlab workspace ortamnda saklansn.
a) akim deiiminin lineer (dorusal) olup olmadn aratran matlab kodlarn yaznz. (Lineer denklemin bir tek eimi,
lineer olmayan denklemin ise bir ok eimi vardr). (15 puan)
b) akim in doru akm m yoksa alternatif akm m olduunu aratran kodlar yaznz. (Deiken doru akm olabileceini
unutmaynz!). Sonu hangi tip akm ise disp komutu ile ekrana yazdrlacaktr. (Tm elemanlar eksi ya da tm elemanlar
art olan doru akm da olabileceini unutmaynz). (15 puan)

denklemi ile verilmektedir. Kapasitenin "kapasitans" deeri C= 2 Farad olduuna gre, t=0:0.001:3 sn aralnda;

sn
o

)
a) Kapasite geriliminin zamana bal deiimini izdiren matlab kodlarn yaznz. ( (
)
b) Kapasitenin ular arasna balanan doru gerilim voltmetresinin gsterecei deeri bulan matlab kodlarn yaznz.
c) Kapasitenin ular arasna balanan alternatif gerilim voltmetresinin gsterecei deeri bulan matlab kodlarn yaznz.
d) Kapasite akmnn en dk deerini ald "t" annda kapasite geriliminin ald ani deeri bulan matlab kodlarn yaznz.
( )) en yksek olduu deeri ve bu deere ulald "t" ann
e) Kapasitenin harcad ani g deerinin (p(t)= ( )
bulunuz.
( )
Not:
(Yukardaki tm ilemler verilen zaman aral boyunca yaplacaktr) (Her k 5 puan)
( )

em
de
r

S3) En fazla 4. dereceden olan polinomlarn katsaylar input komutu ile klavye yardm ile girilecek ve bunlar bir matrisin
elemanlar olarak alt alta kaydedilecektir (4. dereceden bir polinomun "5" adet katsay ierecei hatrlansn). lk polinomn
katsaylar matrisin ilk satrna,son polinomun katsaylar matrisin son satrna kaydedilecektir. Program, en fazla 10 adet polinom
katsaylarn kaydedecek, bunun stndeki polinom taleplerini kabul etmeyecek ve nedeni ekrana yaz ile kullancya bildirecektir.
Polinomun tm katsaylar (drdnc derecenin katsaysndan balayarak en de doru) klavye ile girilecektir (polinom
drdnc dereceden deilse bu katsay sfr girilecektir). rnein; ekranda u soru grlecektir: 1. polinomun 1. katsaysn
giriniz, ........, 1. polinomun 5. katsaysn giriniz, ..... ,6. polinomun 3. katsaysn giriniz,....(vb). Ka adet polinomun
kaydedilecei kullancya ekranda sorulacak, eer bu say 10 dan byk ise ekrana "en fazla 10 adet polinom tantlabilir" uyar
yazs gelecek ve 10 adet siparii alnm gibi program almaya balayacaktr. Bu say 10'a eit veya kk olmaldr. Kullanc,
girilecek olan polinomun 4. dereceden yksek olmamas konusunda ekrandan uyarlacak, eer bu uyar yerine getirilmez ise
"error" komutu ile program durdurulacak ve ekrana "gerekli uyarya uymadnz iin program durdurulmutur "
4

yazdrlacaktr. Oluturulacak matrisin rnein (1,1) eleman: 1. polinomum 4. derece ( t ) katsays olacak, (1,5) eleman: 1.
0

w
.e

polinomum sabit katsays ( t ) olacak, matrisin (2,3) eleman: 2. polinomum 2. derece ( t ) katsays olacak, matrisin (10,1)
eleman: 10. polinomum 4. derece katsays olacaktr. Yazlacak matlab kodlarnda son satr elde edilen matrisi ekrana
yazdracaktr.
Not: Matris elemanlarnda, satrlarda sa tarafa doru gidildike, polinomun daha dk dereceli katsaylarnn grlecei
unutulmamaldr. (25 puan)

S4) z=64i eitliinin 3. dereceden kklerini bulunuz ve x-y koordinat sisteminde yerlerini gsteriniz. (10 puan)

S5)

ilikisinin tayin ettii blgeyi x-y koordinat sisteminde elde ediniz. (10 puan)

Tm cevaplarda derste gelinen yere kadar retilen matlab komutlar kullanlacak daha sonra retilecek konu ve
komutlar kullanlmayacaktr. Aksi durumda ilgili cevaptan not verilmeyecektir.
Yalnzca kitap aktr. Snav sresi 110 dakikadr. Soru katlar rencide kalacaktr. Cevaplar Obis sisteminde ilan edilecektir.

U.Arifolu - .zkan

11.04.2013

zaman =[0 1 2 3 4 5 6]; % saylar rnek olarak verilmitir

akim = [2 4 6 8 10 12 14];% saylar rnek olarak verilmitir
boyut=length(zaman);
say=1;
for k=2:boyut
egim(k-1)=(akim(k)-akim(k-1))/(zaman(k)-zaman(k-1));
end
for kk=2:boyut-1
if egim(kk)== egim(kk-1); % eimlerin eitlii kontrol ediliyor
say=say+1;
else
end
end
if say == boyut-1
disp('deiim lineerdir')
else
disp('deiim lineer deildir')
end

b) sayda=0;

2) clc

em
de
r

sn
o

saydam=0;
for k=1:boyut
if akim(k)>=0
sayda=sayda+1;
elseif akim(k)<=0
saydam=saydam+1;
end
end
if sayda == boyut || saydam == boyut
disp('akm; doru akmdr')
else
disp('akim; alternatif akmdr')
end

tla

ri.
co

1) a)

ZMLER

w
.e

clear all
C=2;
t=0:0.001:3;
T=t(end);
kapakim=1.041*t.^4-8.231*t.^3+23.52*t.^2-27.84*t+9.459;
% -14*exp(-t)+24*exp(2*t);
a=[1.041 -8.231 23.52 -27.84 9.459];
b=(1/C)*polyint(a);
kapgerilim=b(1)*t.^5+b(2)*t.^4+b(3)*t.^3+b(4)*t.^2+b(5)*t+b(6); % kapasite gerilimi
a) plot(t,kapgerilim) % kapasite gerilimi izdiriliyor
b)kapgerort=mean(kapgerilim);
disp('doru gerilim voltmetresi')
disp(kapgerort)
c) kapgeretkin=sqrt(mean(kapgerilim.^2));
disp('alternatif gerilim voltmetresi')
disp(kapgeretkin)
d) [s1 s2]=min(kapakim);
disp('akmn minimum olduu t annda kapasite gerilim deeri')
disp(kapgerilim(s2))
e) aniguc=kapakim.*kapgerilim;
[anigucmax s4]=max(aniguc);
disp('ani gcn max olduu deer')
disp(anigucmax)
disp('ani gcn max olduu zaman')
disp(t(s4))

U.Arifolu - .zkan
3)

11.04.2013

tla

ri.
co

polsay=input('ka adet polinom tantlacak? ' );

if polsay>10
disp('en fazla 10 adet polinom tantlabilir')
polsay=10;
else
end
warning('en fazla 4.dereceden polinom girilebilir aksi halde program
durdurulacaktr')
for k=1:polsay
disp(k), disp('inci polinomun en yksek derecesini giriniz')
a1=input(' ');
if a1>4
error('gerekli uyarya uymadnz iin program durdurulmutur')
else
end
disp(' ')
disp('4. dereceden balayarak katsaylar giriniz'),disp(' ')
for kk=5:-1:1
disp(kk-1), disp('inci derecenin katsaysn giriniz'),disp(' ')
matris(k,6-kk)=input(' ');
end
end

4.

| |

( )

)];

em
de
r

sn
o

matris

w
.e

k=0,1,2

)]

U.Arifolu - .zkan

(
(

Merkezi (1,1); rad. olan daire denklemi

w
.e

em
de
r

sn
o

tla

Merkezi (2,2); rad. 2 olan daire denklemi

(
(

ri.
co

5.

11.04.2013