Provincie Limburg Kantorenmonitor 2013

Kantorenmonitor
Limburg
2013
De Limburgse kantorenmarkt in beeld
Colofon
Provincie Limburg
Postbus 5700
6202 MA Maastricht
Tel.:
+31 (0)43 389 99 99
Fax.:
+31 (0)43 361 80 99
E-mail: postbus@prvlimburg.nl
Internet: www.limburg.nl
Limburglaan 10
6229 GA Maastricht
drs. R.J.P.J.B. Creemers
Provincie Limburg, afd. Economische Zaken
Etil BV
Postbus 1016
6201 BA Maastricht
Tel.:
+31 (0)43 350 62 80
Fax.:
+31 (0)43 350 62 81
E-mail: info@etil.nl
Internet: www.etil.nl
Wilhelminasingel 68C
6221 BK Maastricht
Roger Vaessens
Etil, Ruimtelijke Economie & Vastgoed (RE&V)
Bronverantwoording:
BAG
WOZ-monitor Limburg
VRL
BOG-monitor Limburg
(Basisregistratie Adressen en Gebouwen)

(monitor Waarde Onroerend Zaken)
(Vestigingenregister Limburg)
(monitor Bedrijfsonroerendgoed)
Publicatiedatum:
16 juli 2014
VOORWOORD
De Provincie Limburg heeft in het kader van haar ruimtelijk -economische regiefunctie de taak om
de programmering en planning van kantoren en kantoorlocaties te sturen. De benodigde
beleidslijnen wil de provincie uitvoeren in samenspraak met de vijf belangrijkste Limburgse
kantorensteden, te weten: Venlo, Roermond, Sittard-Geleen, Heerlen en Maastricht. Daartoe is
inzicht nodig in de kantorenvoorraad in Limburg en welke ontwikkelingen in die voorraad optreden .
Naast inzicht in de aanbodzijde is het voor een totaalbeeld van het functioneren van de
kantorenmarkt ook noodzakelijk dit met de marktdynamiek aan de vraagzijde te completeren. Dit is
in deze monitor gedaan aan de hand van opnamecijfers, zijnde gegevens over het afsluiten van
koop- en huurcontracten in bestaande bouw dan wel nieuwbouw.
De basisgegevens voor het monitoren van de kantorenvoorraad in Limburg zijn samengebracht in
de 'Kantorenmonitor Limburg'. Deze monitor is in het voorjaar van 2013 voor het eerst
samengesteld. In het kader van de monitor is, naast deze rapportage, ook een kantorendatabase
samengesteld; het 'Kantorenregister Limburg'. Dit voorraadregister betreft een compleet bestand
van het kantoorvastgoed op adresniveau in Limburg. Naast informatie over de omvang van de
kantorenvoorraad, is ook informatie over de voorraadontwikkeling, leegstand, marktdynamiek
(vraag/aanbod),
vestigingskenmerken en kantoorwerkgelegenheid in de monitor opgenomen en in
de voorliggende rapportage geanalyseerd, beeldend ondersteund met grafieken en tabellen. Op
basis van deze monitorrapportage is een jaarlijkse herijking en vergelijking van de Limburgse
kantorenmarkt mogelijk.
Het kantorenregister is tot stand gekomen op basis van het door Etil ontwikkelde "Centraal
Vastgoedregister Limburg" (CVR). In dat centrale register zijn alle 625.000 vastgoedobjecten in
Limburg geregistreerd, op basis waarvan in het kantorenregister ruim 3.700 kantoorobjecten zijn
gedefinieerd. Het CVR is samengesteld op basis van van vier bronregisters. Het betreft daarbij de
landelijke BAG (Basisregistratie Adressen en Gebouwen) en drie door Etil ontwikkelde inhoudelijke
provinciale monitors: de WOZ-monitor (monitor gemeentelijke WOZ-informatie), het Vestigingenregister Limburg (bedrijven- en werkgelegenheidsregister) en de BOG-monitor (aanbodmonitor
zakelijk vastgoed). Deze bronnen vormen niet alleen de input voor de afbakening en
gegevensinhoud van het kantorenregister, maar liggen ook ten grondslag aan de voorliggende
monitorrapportage. Hierdoor wordt niet alleen inzicht gegeven in de grootschalige kantorenmarkt ,
maar ook in de kleinschalige kantorenmarkt (midden- en kleinbedrijf). Daarbij wordt ook gebruik
gemaakt van de provinciale monitor werklocaties (REBIS) en de Etil-monitor 'Centrumgebieden in
Kaart' (CiK), zodat een gentegreerd en compleet beeld van de provinciale kantorenmarkt geschetst
kan worden.
De rapportage 'Kantorenmonitor Limburg' is op een korte en bondige wijze vorm gegeven, waarbij
wordt ingegaan op de kantorenvoorraad in de provincie en in de vijf Limburgse kantoorsteden en de
te onderscheiden kantorenlocaties in het bijzonder.
A.M.G. Beurskens
Gedeputeerde Economie en Grondbedrijf
Provincie Limburg
Etil; Kantorenmonitor Limburg 2013
INHOUD
VOORWOORD
INHOUDSOPGAVE
SAMENVATTING
INLEIDING
Rapportage Kantorenvastgoed Limburg
Kantorenregister Limburg
9
9
9
KANTORENVOORRAAD
Provinciale kantorenvoorraad
Kantoorsteden
Kantoorlocaties
Indicatieve leegstand
11
12
14
15
16
NIEUWBOUW EN SLOOP
Nieuwbouw
Sloop
19
20
21
AANBOD VAN KANTOORRUIMTE

Aanbodontwikkeling
Samenstelling
Kantoorsteden
Kantoorlocaties
Vraagprijzen
23
24
25
26
27
28
VRAAG NAAR KANTOORRUIMTE

Vraagontwikkeling
Samenstelling
Kantoorsteden
Kantoorlocaties
29
30
31
32
33
KANTOREN; BEDRIJVEN EN WERKGELEGENHEID

Kantoorvestigingen
Werkgelegenheid in kantoren
35
36
37
PLANNEN
Provinciale planomvang
Kantoorsteden
Kantoorlocaties
39
40
41
42
BIJLAGEN
Bijlage 1: Kantorenvoorraad regio's en gemeenten
Bijlage 2: Kantoorsteden en kantoorlocaties
Bijlage 3: Kantoorparken
Bijlage 4: Plannen
Bijlage 5: Bronregisters
Bijlage 6: Onderzoeksverantwoording
43
44
45
46
47
48
49
SAMENVATTING
De Limburgse kantorenmarkt; 'de rode lijn'
Hoewel in Limburg een aantal grotere landelijke kantoorgebruikers (zoals CBS, APG en Vodafone)
zijn gevestigd, is de Limburgse kantorenmarkt vooral regionaal van aard. De kantorenmarkt is
grotendeels geconcentreerd in de vijf "kantoorsteden": Maastricht, Heerlen, Sittard-Geleen, Venlo
en Roermond. Van de in totaal 2,7 mln vierkante meter kantoorruimte in Limburg is 68% hier te
vinden. De kantorenmarkt in de rest van Limburg is voor het overgrote deel lokaal van aard. De
regionale (en lokale) aard van de Limburgse kantorenmarkt uit zich ook in het feit dat een groot deel
van de kantorenvoorraad kleinschalig van aard is; driekwart van de kantoorobjecten heeft een
omvang van minder dan 500 m vvo. De Limburgse kantorenmarkt wordt dan ook grotendeels
bepaald door het midden- en kleinbedrijf. Dit is ook in de vraag naar kantoorruimte te zien; zo lag
ruim driekwart van de vraag vorig jaar onder 500 m vvo.
Na jaren van voorspoed is de laatste jaren sprake van een vastgoedcrisis, welke zich ook op de
kantorenmarkt uit. Alhoewel de kantorenmarkt landelijk gezien met name in de Randstad is
geconcentreerd, heeft de (vastgoed)crisis ook invloed op de Limburgse kantorenmarkt. In de jaren
negentig en in het eerste decennium van de 21ste eeuw werden gemiddeld jaarlijks bijna 60
kantoorobjecten, oftewel 48.000 m vvo aan de kantorenvoorraad toegevoegd. In deze periode was
in Limburg, zoals ook landelijk, sprake van een snel groeiende kantorenmarkt. Ter vergelijking in de
periode 1960-1990 werden jaarlijks gemiddeld circa 40 kantoorobjecten (31.000 m vvo) aan de
markt toegevoegd. In de afgelopen jaren is de nieuwbouw echter nagenoeg tot stilstand gekomen .
Zo werd in in 2012 en ook in 2013 'slechts' 20.000 m vvo aan de kantorenvoorraad toegevoegd. De
vastgoedcrisis uit zich ook in de snel toenemende leegstand. Eind 2013 staat ruim 402.000 m vvo
leeg in Limburg oftewel bijna 15% van de totale kantoorruimte. Dit is een verdubbeling sinds het
begin van de crisis in 2008 en een toename van 14% ten opzichte van 2012. Deels is de leegstand
incourant, zo wordt meer dan de helft van de op de Limburgse kantorenmarkt aangeboden
kantoorruimte al langer dan twee jaar aangeboden. In 2008 was dit nog eenderde deel. De
verwachting is dan ook dat dit percentage de komende jaren nog verder zal toenemen en zodoende
ook de incourantheid van een deel van de aangeboden kantoorruimte. Voor dit deel van de
kantorenmarkt is in de komende jaren een transformatieopgave nagenoeg onvermijdelijk. De
vastgoedcrisis uit zich tenslotte ook bij de kantoorgebruikers. Alhoewel het aantal kantoorgebruikers
nog wel toe neemt, was in 2012 (gegevens over 2013 komen eind 2014 beschikbaar) sprake van
een verdere afname van de werkgelegenheid bij deze bedrijven van 2.800 kantoorbanen, oftewel
een procentuele afname van 2,6% (2011: -1.500 banen, -1,5%).
De conclusie is dan ook gerechtvaardigd dat het niet alleen met de landelijke kantorensector, maar
dat het ook met de Limburgse kantorensector niet goed gaat. Programmatische sturing van de
kantorenmarkt is noodzakelijk. De Provincie Limburg en de vijf Limburgse kantorensteden nemen
gezamenlijk verantwoordelijkheid om meer richting te geven aan de Limburgse kantorenmarkt. De
kantorenmonitor biedt een basis voor het vormgeven en eventueel bijstellen van een provinciaal en
regionaal kantorenbeleid. De belangrijkste conclusies over de Limburgse kantorenmarkt zijn
hieronder per onderdeel beknopt weergegeven, waarbij wordt ingegaan op de stand van zaken per
31-12-2013 en de ontwikkelingen in 2013.
Kantorenvoorraad
Limburg telde eind vorig jaar ruim 3.700 kantoorobjecten met een omvang van 2,7 miljoen
vierkante meter verhuurbare vloeroppervlakte (vvo). Het betreft de voorraad aan kantoorrruimte
van die vastgoedobjecten die als hoofdfunctie een kantoorfunctie hebben. Kantoorruimten in
andersoortig vastgoed is zodoende in de kantorenvoorraad buiten beschouwing gelaten. Het
overgrote deel van de kantoorobjecten (75%), bestaat uit kleinschalige kantoren (< 500m). Het
grootste deel van de verhuurbare vloeropppervlakte betreft echter grootschalig aanbod, groter
dan 500 m (78%).
Een groot deel van het Limburgse kantoorvastgoed, bijna 1,9 miljoen m vvo, is te vinden in de
vijf Limburgse kantoorsteden die de Limburgse kantorenmarkt domineren (Maastricht, Heerlen,
Sittard-Geleen, Venlo en Roermond). Ruim tweederde van het kantorenvastgoed in Limburg is
er geconcentreerd. Maastricht en Heerlen steken boven de overige gemeenten uit, hier is
respectievelijk 21 en 17% van de Limburgse kantorenvoorraad te vinden. Deze gemeenten
worden op afstand gevolg door Sittard-Geleen, Venlo en Roermond met ieder 10% van het
kantooroppervlak in Limburg binnen hun gemeentegrenzen.
In Limburg worden verschillende soorten kantoorlocaties onderscheiden, te weten; stadscentra,
stationsgebieden en kantoorparken. Circa 22% van het aantal kantoorobjecten en 37% van het
Limburgse kantorenmetrage bevindt zich op een van deze formele kantoorlocaties. De
grootschalige voorraad is grotendeels hier te vinden. Zo is bijna een kwart van de provinciale
kantorenvoorraad, 659.000 m vvo, te vinden op de kantoorparken. Qua aantal kantoorobjecten
bevindt zich echter 80% buiten een van de formele kantoorlocaties. Het betreft veelal de kleinere
kantoorobjecten. Verder opvallend is het grote aandeel kantoorobjecten en -meters op
bedrijventerreinen.
Om de leegstand 'indicatief' in beeld te kunnen brengen, wordt uitgegaan van die objecten die in
het kader van de 'Kantorenmonitor Limburg' als kantoorobjecten zijn gedefinieerd en die op de
markt voor verhuur/verkoop worden aangeboden. Op te merken is dat het een deel betreft van
de aangeboden kantoorruimten. Een deel van de aangeboden kantoorruimten wordt namelijk
aangeboden in andersoortig vastgoed, bijvoorbeeld kantoorruimte in logistiek vastgoed en /of
fabriekspanden. Circa 20% van de kantoorruimte is in niet-kantoorvastgoed te vinden.
Daarnaast bestaat er ook verborgen leegstand; dat wil zeggen niet in gebruik zijnde
kantorenvastgoed dat niet op de markt wordt aangeboden en daardoor ook niet 'officieel' bekend
is. Zo is een deel van het kantorenvastgoed van APG in Heerlen en het DSM in Sittard
momenteel niet in gebuik. Het betreft zodoende een indicatieve leegstand. Deze indicatieve
leegstand bedroeg eind 2013 bijna 15%. Dat wil zeggen dat 15% van de in Limburg aanwezige
kantoorvloeroppervlakte (vvo) werd aangeboden. Dat is een toename met 13% oftewel 47.600
m ten opzichte van een jaar eerder. Indien wordt gekeken naar de vijf Limburgse
kantoorsteden, staat relatief veel kantoorvastgoed leeg in Roermond (18%) en Maastricht
(17%). Opmerkelijk is het hoge leegstandspercentage in Kerkrade (29%). Dit is grotendeels te
verklaren doordat op de Rodaboulevard in het verleden grootschalig kantoorvastgoed is
gerealiseerd, dat sinds de oplevering leeg staat. In bijna alle gemeenten met enige
kantorenomvang (> 50.000 m) is het afgelopen jaar de indicatieve leegstand toegenomen.
Nieuwbouw en sloop
In 2013 is ruim 20.000 m vvo aan nieuw kantoorvastgoed opgeleverd; dit is gelijk aan een
toename van de kantorenvoorraad van 0,8%. Het betrof met name eigenbouw. Zo heeft Enexis
twee nieuwe regiokantoren gerealiseerd (Maastricht en Venlo), heeft Lanxess een nieuw
hoofdkantoor op de Chemelot Campus gerealiseerd en is in de gemeente Voerendaal een nieuw
gemeentekantoor opgeleverd. Ook zijn twee grote kantoorobjecten ten behoeve van de markt in
2013 opgeleverd. Zo is in Venlo de voormalige Nedinsco fabriek gerestaureerd en herbestemd ,
waarbij naast kantoorruimten ten behoeve van mediabedrijven en de gemeente Venlo ook
appartementen zijn gerealiseerd. Het tweede kantoorobject betrof in de gemeente Beek een
kantoorobject op de kantorenzone van de luchthaven Maastricht- Aachen Airport.
Daarentegen is bijna 3.000 m vvo vorig jaar gesloopt; hetgeen een afname van 0,1% betekent.
De sloop betrof een tweetal kantoorobjecten in Venlo
(Kazerneterrein) en Sittard
(Stadswegske).
Per saldo is de kantorenvooraad in Limburg in 2013, als gevolg van nieuwbouw en sloop, met
bijna
18.000 m vvo toegenomen, hetgeen gelijk is aan groei van 0,7%. Daarmee is de
voorraadtoename in 2013 iets groter dan in 2012 (+15.000 m).
Aanbod kantoorruimte
Eind 2013 werden 820 kantoorobjecten met 465.000 m aan verhuurbare vloeroppervlakte (vvo)
aangeboden. Het aanbod is daarmee met 21.000 m toegenomen (+4,6%), hetgeen minder is
dan in 2012 (+7,4%). Ondanks een afnemende groei van het kantorenaanbod is het aanbod
sinds begin van deze meting in 2005 meer dan verdubbeld.
Het grootste deel van de aangeboden kantoorruimten is te vinden bij vastgoedobjecten tussen
100 en 500 m vvo. Iets meer dan de helft van het aanbod valt in deze grootteklasse. Dit komt
overigens overeen met het aandeel in de voorraad als geheel.
Een groot deel van de aangeboden kantoorruimten staat al langer te huur /koop; zo wordt meer
dan de helft van het aanbod al langer dan twee jaar aangeboden. Het is de vraag of deze
vastgoedobjecten nog aansluiten bij de behoefte van de kantoorgebruiker. Een groot deel van
het aangeboden kantoorvastgoed stamt namelijk van voor 1980.
De gemiddelde vraagprijs in 2013 voor kantoorruimte bedroeg 109. Daarmee is de vraagprijs
ten opzichte van een jaar eerder gelijk gebleven (- 1). De vraagprijs in Maastricht ligt met
131 beduidend hoger dan in de overige kantoorsteden waar de prijs tussen 100 en 105 ligt.
Vraag naar kantoorruimte
In 2013 werden 328 kantoorruimten met 122.000 m aan verhuurbare vloeroppervlakte (vvo)
door de markt opgenomen. De opname in 2013 is daarmee lager dan in 2012 (-11,3%). Het
aantal verhuurde/verkochte kantoorruimten lag echter wel duidelijk hoger dan een jaar eerder; in
2013 werd 22,8% meer objecten door de markt opgenomen dan het jaar er voor. Dus werden
vooral kleinere eenheden opgenomen, geheel passend in de trend van minder vierkante meters
kantooroppervlakte per werknemer.
Het grootste deel van de opgenomen kantoorruimten betrof kantoorruimten tussen 100 en 500
m vvo. Circa 55% van de opname viel in 2013 in deze grootteklasse. Dit komt overigens
overeen met de samenstelling van de voorraad en aanbod. Het spreekt voor zich dat het
grootste deel van de opname plaats vond in de vijf kantoorsteden. Zo werd vorig jaar in
Maastricht 22.800 m kantoorruimte opgenomen. Op de tweede en derde plaats stonden vorig
jaar de gemeenten Venlo en Sittard-Geleen, met respectievelijk 20.000 en 13.600 m vvo.
Kantoren; bedrijven en werkgelegenheid
In januari 2013 bevonden zich in Limburg bijna 4.800 vestigingen in de ruim 3.700 kantoorobjecten. Dit is iets meer dan het jaar er voor (+0,7%). Ruim 19% van de kantoorvestigingen in
Limburg is in Maastricht te vinden. Deze gemeente is dan ook d kantorenstad in Limburg.
Bij bedrijven die zijn gevestigd in een kantoorpand zijn in 2013 bijna 100.000 personen
werkzaam. Dus 20% van de totale werkgelegenheid in Limburg is te beschouwen als
zogenaamde "kantoorwerkgelegenheid".
De werkgelegenheid in de Limburgse kantoren is in 2012 met circa 2.800 arbeidsplaatsen
afgenomen, hetgeen gelijk is aan een afname van 2,6%. Vooral in Noord-Limburg en de
Westelijke Mijnstreek, en in iets mindere mate Midden-Limburg, nam die werkgelegenheid
relatief sterk af. In de regio Maastricht & Mergelland nam de werkgelegenheid daarentegen juist
iets toe.
Plannen
De Limburgse planomvang aan kantoorruimte bedraagt eind 2013 ruim 139.000 m bvo,
verdeeld over 30 plannen. Op te merken is dat het hier meer of minder concrete plannen betreft
en zodoende dus niet om in bestemmingsplannen vastgelegde planmogelijkheden.
Meer dan de helft hiervan, bijna 73.000 m bvo (54%), is te vinden in een van de vijf Limburgse
kantoorsteden. Een groot deel van de planomvang is in Maastricht te vinden (20.000 m). Bij de
overige vier kantoorsteden ligt dit tussen 10.000 en 20.000 m. De gemeente met de grootste
planomvang is echter de gemeente Weert; hier is circa 36.000 m aan kantoorruimte gepland.
Ook in de gemeente Beek is overigens sprake van een grote planomvang (20.000 m).
Circa de helft van deze plannen is te vinden op een van de formele kantoorlocaties. Zo is eind
2013 circa 27%, oftewel 37.000 m bvo, te vinden op een kantoorpark en 22% (31.000 m bvo)
in een stationsgebied in Limburg.
De planomvang betreft naast plannen voor de markt overigens ook plannen voor eigenbouw.
bestaan er plannen voor nieuwe gemeentekantoren in Weert en Venlo (beiden eind 2013
aanbouw). Het gemeentekantoor in Weert is overigens in het voorjaar van 2014 opgeleverd
in gebruik genomen. Het stadskantoor in Venlo is nog in aanbouw en wordt naar verwachting
de loop van 2015 opgeleverd.
Zo
in
en
in
De verwachting is dan ook dat de nieuwbouwomvang in 2014 en 2015 minimaal op een gelijk
niveau zal uitkomen als gevolg van de realisatie van een aantal grootschalige kantoorobjecten
(eigenbouw; waaronder de stadskantoren Weert en Venlo). De vraag zal blijven bestaan, wat te
doen met de achterblijvende lege kantoorruimte. De realisatie ten behoeve van de private markt
zal de komende jaren naar verwachting beperkt in omvang blijven.
Inleiding
Rapportage Kantorenmonitor Limburg
'Kantorenmonitor Limburg' is de jaarlijkse monitorrapportage die ingaat op de ontwikkelingen op

de Limburgse kantorenmarkt. De rapportage 'Kantorenmonitor Limburg 2013' gaat in op de stand
van zaken per 31-12-2013 en de ontwikkelingen in 2013. De monitor is vorig jaar voor het eerst
uitgevoerd. De voorliggende monitor betreft zodoende een eerste actualisatie. De monitorresultaten
zijn in de voorliggende rapportage geanalyseerd. Daarbij wordt bijzondere aandacht besteed aan de
vijf Limburgse kantoorsteden; Maastricht, Heerlen, Sittard-Geleen, Venlo en Roermond.
De basisgegevens zijn afkomstig van het "Centraal Vastgoedregister Limburg" (CVR Limburg). Dit
zogenaamde basisregister is door Etil opgebouwd op basis van een viertal seperate registraties, te
weten: de WOZ-monitor Limburg (Wet Onroerende Zaken), de BAG (Basisregistratie Adressen en
Gebouwen), de BOG-monitor Limburg (BedrijfsOnroerenGoed) en het VRL (Vestigingenregister
Limburg). Op basis hiervan is de kantorenmarkt afgebakend (Kantorenregister Limburg), welke als
basis dient voor de kantorenmonitor en de voorliggende rapportage.
Het kantorenregister Limburg
De basis van de monitor vormt het 'CVR' en het daarvan afgeleide 'Kantorenregister Limburg'. In dit
register is aan de hand van de bovengenoemde vier bronregisters het kantorenvastgoed in Limburg
op adresniveau afgebakend, waarbij de inhoudelijke gegevens uit de vier seperate registers in het
kantorenregister zijn opgenomen. Zo zijn voor ieder kantoorobject gegevens over het bouwjaar, de
leegstand, de bruto en verhuurbare vloeroppervlakte (bvo en vvo in m), de locatie, het gebruik
(bedrijfsvestigingen), de werkgelegenheidsomvang en het aanbod bekend. Het kantorenregister is
daarmee d bron voor informatie over het Limburgse kantorenvastgoed.
In het register is ook de ligging van de kantoorobjecten nader afgebakend. Daarbij is gebruik
gemaakt van geografische afbakeningen zoals deze worden gehanteerd in tweetal andere monitors :
REBIS en Centrumgebieden in Kaart (CiK). REBIS is de provinciale monitor betreffende de
werklocaties in Limburg. In opdracht van de Provincie Limburg brengt Etil sinds 1978 in
samenwerking met terreinbeheerders de ontwikkelingen op de Limburgse werklocaties in beeld .
Daarbij gaat het om bedrijventerreinen en stedelijke dienstenterreinen (grootschalige retail- en
kantoorparken). In deze monitor worden alle terreinen op kavelniveau op kaart geregistreerd en
gemonitord. Naast de ligging op bedrijventerreinen en kantoorparken is ook de ligging in
stadscentra en stationsgebieden relevant. Hiervoor is gebruik gemaakt van het door Etil ontwikkelde
geografisch informatiesysteem 'Centrumgebieden in Kaart' (CiK). Hierin zijn de stadscentra en
stationsgebieden afgebakend. De stadscentra betreffen de centra van de zeven stedelijke
gemeenten in Limburg (Maastricht, Heerlen, Sittard, Venlo, Roermond, Weert en Venray). Bij de
stationsgebieden wordt uitgegaan van de gebieden rondom stations met een intercity aansluiting
(Maastricht, Heerlen, Sittard, Roermond, Venlo en Weert).
In de rapportage zijn de cijfers zo veel mogelijk uitgesplitst voor de vijf kantoorsteden, te weten :
Maastricht, Heerlen, Sittard-Geleen, Roermond en Venlo. Dit zijn gemeenten in Limburg met een
(boven-)regionale kantoorfunctie.
10
1
Kantorenmonitor Limburg
kantorenvoorraad
Omvang kantorenvoorraad in Limburg
Limburg telde eind vorig jaar ruim 3.700 kantoorobjecten met een omvang van ruim 2,7 miljoen
vierkante meter verhuurbare vloeroppervlakte (vvo). Een groot deel van het Limburgse
kantoorvastgoed, bijna 1,9 miljoen m vvo, is te vinden in de vijf Limburgse kantoorsteden die de
Limburgse kantorenmarkt domineren (Maastricht, Heerlen, Sittard-Geleen, Venlo en Roermond).
Meer als tweederde van het kantorenvastgoed in Limburg is er geconcentreerd. Maastricht en
Heerlen steken boven de overige gemeenten uit, hier is respectievelijk 21 en 17% van de
Limburgse kantorenvoorraad (vvo) te vinden. Deze gemeenten worden op afstand gevolg door
Venlo, Sittard-Geleen en Roermond die ieder 10% van het kantooroppervlak in Limburg binnen hun
gemeentegrenzen hebben.
In Limburg worden verschillende soorten kantoorlocaties onderscheiden, te weten; stadscentra,
stationsgebieden en kantoorparken. Circa 20% van het aantal kantoorbjecten en 37% van het
Limburgse kantorenmetrage bevindt zich op een van deze formele kantoorlocaties.
De
grootschalige voorraad is grotendeels hier te vinden. Zo is bijna eenkwart van de provinciale
kantorenvoorraad, 659.000 m vvo, te vinden op de kantoorparken. Deze kantoorparken zijn met
name gelegen in een van de vijf Limburgse kantoorsteden. Vooral in Maastricht (Randwyck:
129.000 m, Ceramique: 98.000 m) en Heerlen (Zeswegen: 80.000 m, ABP Heerlen: 72.000 m)
bevinden zich grootschalige kantoorparken. Qua aantal kantoorobjecten bevindt zich echter 80%
buiten een van de formele kantoorlocaties. Het betreft veelal de kleinere kantoorobjecten. Verder
opvallend is het grote aandeel kantoorobjecten op bedrijventerreinen.
Om de leegstand 'indicatief' in beeld te kunnen brengen, wordt uitgegaan van de vastgoedobjecten

die in het kader van de 'Kantorenmonitor Limburg' als kantoorobjecten zijn gedefinieerd en die op
de markt voor verhuur/verkoop worden aangeboden. Op te merken is dat het grootste deel betreft
van de aangeboden kantoorruimten. Een deel van de aangeboden kantoorruimten wordt namelijk
aangeboden in andersoortig vastgoed, bijvoorbeeld kantoorruimte in logistiek vastgoed en /of
fabriekspanden. Dit betreft circa 20% van de aangeboden kantoorruimte. Daarnaast staat niet alle
aangeboden kantoorruimte daadwerkelijk leeg, maar komt pas op afzienbare termijn vrij. Ook wordt
niet alle leegstaande kantoorvastgoed op de markt aangeboden (verborgen leegstand). Zeker bij
grotere bedrijven kan het voorkomen dat een deel van het vastgoed leeg staat. Zo is bij de kantoren
van het APG in Heerlen en van DSM in Sittard een deel van het kantoorvastgoed niet in gebruik en
wordt ook niet op de markt aangeboden. Per saldo is de schatting dat de leegstand eerder wordt
onderschat dan overschat. Het betreft zodoende een indicatieve leegstand.
De indicatieve leegstand bedroeg eind 2013 bijna 15%. Dat wil zeggen dat 15% van de in Limburg
aanwezige kantoorvloeroppervlakte (vvo) werd aangeboden. Dat is een toename met 13% oftewel
47.600 m ten opzichte van een jaar eerder. Indien in het bijzonder wordt gekeken naar de vijf
Limburgse kantoorsteden, staat relatief veel kantoorvastgoed leeg in de gemeenten Roermond
(18%) en Maastricht (17%). Opmerkelijk is het hoge leegstandspercentage in de gemeente
Kerkrade (29%). Dit is grotendeels te verklaren doordat op de Rodaboulevard in het verleden
grootschalig kantoorvastgoed is gerealiseerd, dat sinds de oplevering leeg staat. Ook in de
gemeenten Roerdalen en Meerssen is de leegstand relatief hoog; de omvang van het
kantoorvastgoed is echter in deze gemeenten in absolute zin beperkt. In bijna alle gemeenten met
enige kantorenomvang (> 50.000 m) is het afgelopen jaar de indicatieve leegstand met 1 tot 2%
toegenomen.
11
Kantorenvoorraad
provinciale kantorenvoorraad
Kantorenvoorraad naar regio, aantal objecten
Kantorenvoorraad naar regio, vvo in m
Aantal
In %
Noord-Limburg
785
21%
Midden-Limburg
853
23%
2.088
56%
Zuid-Limburg
Zuid-Limburg
waarvan:
VVO
In %
Noord-Limburg
500.660
18%
Midden-Limburg
498.710
18%
1.735.390
63%
waarvan:
Westelijke Mijnstreek
576
15%
418.380
15%
Parkstad Limburg
715
19%
Parkstad Limburg
669.490
24%
Maastricht en Mergelland
797
21%
647.520
24%
1.638
44%
Anders
999.370
37%
3.726
100%
2.734.760
100%
Anders
Totaal
Totaal
vvo = verhuurbare vloeroppervlakte
Kantorenvoorraad naar grootteklasse vvo, aantal objecten

Aantal
Klein
Groot
In %
VVO
In %
< 50 m
208
6%
7.240
0%
50-100 m
523
14%
38.890
1%
100-250 m
1.225
33%
198.520
7%
250-500 m
714
19%
250.710
9%
2.670
72%
495.360
18%
500-1.000 m
476
13%
332.890
12%
1.000-2.500 m
336
9%
533.020
19%
Subtotaal
812
22%
865.910
32%
2.500-5.000 m
166
4%
559.460
20%
5.000-10.000 m
49
1%
325.370
12%
10.000 m e.m.
29
1%
488.650
18%
244
7%
1.373.490
50%
3.726
100%
2.734.760
100%
Subtotaal
Middel
verhuurbare vloeroppervlakte (vvo) in m
Subtotaal
Totaal
Kantorenvoorraad naar grootteklasse vvo,

aantal objecten
< 500 m
71,7%
500-1.000 m
12,8%
1.000-2.500 m
9,0%
2.500-5.000 m
4,5%
5.000-10.000 m
1,3%
10.000 m e.m.
0,8%
Totaal:
100,0%
Kantorenvoorraad naar grootteklasse vvo,

vvo in m
< 500 m
18,1%
500-1.000 m
12,2%
1.000-2.500 m
19,5%
2.500-5.000 m
20,5%
5.000-10.000 m 11,9%
10.000 m e.m.
17,9%
Totaal:
100,0%
12
Kantorenvoorraad
provinciale kantorenvoorraad
Kantorenvoorraad naar bouwjaar, aantal objecten
Kantorenvoorraad naar bouwjaar, vvo in m
Aantal
In %
< 1945
VVO
In %
1.353
36%
< 1945
513.970
19%
1945-1960
283
8%
1945-1960
109.800
4%
1960-1970
364
10%
1960-1970
223.890
8%
1970-1980
414
11%
1970-1980
317.550
12%
1980-1990
380
10%
1980-1990
451.180
16%
1990-2000
467
13%
1990-2000
524.810
19%
2000-2010
411
11%
2000-2010
501.590
18%
48
1%
2010 en jonger
78.740
3%
0%
Onbekend
13.230
0%
3.726
100%
2.734.760
100%
2010 en jonger
Onbekend
Totaal
Totaal
Kantorenvoorraad naar bouwjaar,

aantal objecten
Kantorenvoorraad naar bouwjaar,

vvo in m
< 1945
36,3%
1945-1960
7,6%
1960-1970
9,8%
1970-1980
11,1%
1980-1990
10,2%
1990-2000
12,5%
2000-2010
11,0%
2010 en jonger
1,3%
Onbekend
0,2%
Totaal:
100,0%
< 1945
18,8%
1945-1960
4,0%
1960-1970
8,2%
1970-1980
11,6%
1980-1990
16,5%
1990-2000
19,2%
2000-2010
18,3%
2010 en jonger
2,9%
Onbekend
0,5%
Totaal:
100,0%
Top 15 gemeenten kantorenvoorraad

Gemeente
Regio
Aantal
VVO
Maastricht
Heerlen
Maastricht & Mergelland
559
574.540
Parkstad Limburg
375
468.380
Venlo
Noord-Limburg
388
285.410
Sittard-Geleen
403
276.170
Roermond
Midden-Limburg
329
260.590
Weert
Midden-Limburg
174
96.650
Kerkrade
Parkstad Limburg
123
92.550
Beek
86
87.280
Venray
Noord-Limburg
132
83.830
Landgraaf
Parkstad Limburg
67
51.530
Leudal
Midden-Limburg
98
45.850
Horst aan de Maas
Noord-Limburg
73
43.060
Stein
47
42.700
Echt-Susteren
Midden-Limburg
106
39.880
Peel en Maas
Noord-Limburg
83
39.400
13
Kantorenvoorraad
kantoorsteden
Kantoorsteden en overige gemeenten
Kantoorsteden en overige gemeenten
Aantal
In %
VVO in m
In %
Maastricht
559
15%
Sittard-Geleen
403
11%
Maastricht
574.540
21%
Heerlen
468.380
Venlo
388
17%
10%
Venlo
285.410
Heerlen
10%
375
10%
Sittard-Geleen
276.170
Roermond
10%
329
9%
Roermond
260.590
10%
Overige gemeenten
1.672
45%
Overige gemeenten
869.670
32%
Totaal
3.726
100%
2.734.760
100%
Totaal
Kantoorsteden, vvo in m
Kantoorsteden versus overige gemeenten

Maastricht
Heerlen
32%
Venlo
68%
Sittard-Geleen
Roermond
0
100.000
200.000
300.000
400.000
500.000
600.000
Kantoorsteden
Overige gemeenten
Kantoorsteden en overige gemeenten naar grootteklasse vvo, aandeel objecten in %

Klein:
Middel:
< 500 m
500-2.500 m
Groot:
Maastricht
74%
17%
8%
Heerlen
68%
25%
7%
Sittard-Geleen
77%
18%
5%
Venlo
70%
25%
5%
Roermond
71%
22%
7%
Overige gemeenten
78%
19%
3%
Totaal
75%
20%
5%
2.500 m e.m.
Aandeel Kantoorsteden in de regionale kantorenvoorraad

Venlo
Roermond
Noord-Limburg
Midden-Limburg
..
Sittard-Geleen
...
Heerlen
....
Parkstad Limburg
Maastricht
0%
10%
20%
30%
40%
50%
.....
60%
70%
80%
90%

100%
14
Kantorenvoorraad
kantoorlocaties
Kantoorlocaties en overige locaties
Kantoorlocaties en overige locaties

Aantal
In %
Stadscentra
387
10%
Stationsgebieden
183
5%
Kantoorparken
182
5%
Bedrijventerreinen
VVO in m
In %
Stadscentra
218.990
8%
Stationsgebieden
145.880
5%
Kantorenparken
659.850
24%
438.350
16%
432
12%
Bedrijventerreinen
Overige locaties
2.542
68%
Overige locaties
1.271.690
47%
Totaal
3.726
100%
Totaal
2.734.760
100%
Stadscentra; het betreft de stadscentra van de zeven stedelijke gemeenten in Limburg: Maastricht, Heerlen, Sittard-Geleen, Roermond, Venlo, Weert en Venray.
Stationsgebieden: het betreft locaties bij stations met een Intercity aansluiting, te weten: Heerlen, Maastricht, Sittard, Roermond, Venlo en Weert.
Kantoorlocaties in de kantoorsteden, aandeel vvo in %

10%
9%
4%
9%
5%
24%
14%
9%
9%
4%
49%
3%
0%
43%
Stadscentra
8%
8%
20%
Stationsgebieden
40%
Kantoorparken
Sittard-Geleen
40%
22%
30%
Heerlen
48%
28%
11%
Maastricht
30%
21%
15%
10%
35%
Venlo
44%
50%
60%
Bedrijventerreinen
70%
80%
Roermond
90%
100%
Overige locaties
Kantoorlocaties in kantoorsteden, vvo in m

Maastricht
Heerlen
Sittard-Geleen
Venlo
Roermond
Stadscentrum
59.550
43.860
11.220
40.800
23.010
Stationsgebied
50.110
21.720
8.380
25.530
38.900
Kantoorparken
245.430
227.330
65.640
23.770
28.840
21.130
35.480
57.590
79.920
56.310
Overige locaties
198.320
140.000
133.340
115.390
113.540
Totaal
574.540
468.380
276.170
285.410
260.590
Bedrijventerreinen
Top 10 kantoorparken, vvo in m

Randwyck (SD)
Ceramique (SD)
Zeswegen (SD)
ABP Heerlen (SD)
Kantorenpark Sittard (SD)
Kantorenboulevard Heerlen (SD)
Kantorenzone Luchthaven (SD)
Centrum Noord (SD)
Geusselt (SD)
Buitenop (SD)
0
20.000
40.000
60.000
80.000
100.000
120.000
140.000
15
Kantorenvoorraad
Indicatieve leegstand naar regio
2012
2013
VVO in m
In %
Noord-Limburg
60.060
12,6%
68.560
13,7%
Midden-Limburg
71.980
14,2%
77.000
15,4%
222.330
12,9%
256.410
14,8%
Zuid-Limburg
VVO in m
In %
waarvan:
47.930
11,3%
61.210
14,6%
Parkstad Limburg
80.330
12,3%
88.470
13,2%
94.080
14,5%
106.730
16,5%
132.040
354.370
13,4%
13,1%
401.970
14,7%
Anders
Totaal
J2
Indicatieve leegstand: betreft het aanbod op de kantorenmarkt van kantoorvastgoed (per 1 januari 2013), zijnde
vastgoedobjecten die in het kader van de voorliggende kantorenmonitor als kantoorvastgoed zijn gedefinieerd.
Leegstandspercentage: op basis van verhuurbare vloeroppervlakte
Indicatief leegstandspercentage kantoorsteden

15,3
17,3
11,1
11,7
15,3
Venlo
15,4
17,0
18,2
11,3
31-12-2012
12,0
16,2
16,0
12,9 12,7
Middel
12,3
13,1
8,0
4,0
2,0
0,0
20,0
Stadscentra
Kantoorparken
Overige locaties
Stationsgebieden
Bedrijventerreinen
31-12-2013
31-12-2012
31-12-2013
verhuurbare vloeroppervlakte (vvo) in m
Aantal
In %
VVO
In %
< 50 m
59
10%
35.490
9%
50-100 m
37
6%
8.200
2%
100-250 m
136
23%
21.990
5%
250-500 m
118
20%
44.110
11%
Subtotaal
350
60%
109.790
27%
93
16%
53.490
13%
28%
500-1.000 m
1.000-2.500 m
86
15%
111.480
179
31%
164.970
41%
2.500-5.000 m
38
6%
73.610
18%
5.000-10.000
m
10.000
m e.m.
17
3%
41.330
10%
0%
12.280
3%
Subtotaal
57
10%
127.210
32%
586
100%
401.970
100%
Subtotaal
Groot
12,7
13,2
10,0
Indicatieve leegstand naar grootteklasse vvo, aantal objecten
Klein
15,3
15,1
14,0
6,0
Roermond
Overige gemeenten
13,1
8,0
22,0
16,0
12,0
Sittard-Geleen
13,9
4,0
Maastricht
Heerlen
13,0
0,0
Indicatief leegstandspercentage kantoorlocaties

18,0
Totaal
16
Kantorenvoorraad
Indicatieve leegstand naar bouwjaar, aantal objecten
Indicatieve leegstand naar bouwjaar, vvo in m
Aantal
In %
< 1945
VVO
In %
160
27%
< 1945
69.340
17%
1945-1960
39
7%
1945-1960
21.360
5%
1960-1970
57
10%
1960-1970
30.870
8%
1970-1980
54
9%
1970-1980
33.010
8%
1980-1990
68
12%
1980-1990
61.540
15%
1990-2000
83
14%
1990-2000
73.370
18%
2000-2010
100
17%
2000-2010
79.010
20%
1%
2010 en jonger
8.360
2%
19
3%
Onbekend
586
100%
2010 en jonger
Onbekend
Totaal
Totaal
25.120
6%
401.970
100%
Indicatieve leegstand naar bouwjaar,

aantal objecten
Indicatieve leegstand naar bouwjaar,

vvo in m
< 1945
27,3%
1945-1960
6,7%
1960-1970
9,7%
1970-1980
9,2%
1980-1990
11,6%
1990-2000
14,2%
2000-2010
17,1%
2010 en jonger
1,0%
Onbekend
3,2%
Totaal:
100,0%
< 1945
17,2%
1945-1960
5,3%
1960-1970
7,7%
1970-1980
8,2%
1980-1990
15,3%
1990-2000
18,3%
2000-2010
19,7%
2010 en jonger
2,1%
Onbekend
6,2%
Totaal:
100,0%
Top 15 gemeenten; indicatieve leegstand, m vvo en leegstandspercentage

Gemeente
Regio
VVO
Leegstandspercentage
Maastricht
Heerlen
99.543
17,3%
Parkstad Limburg
54.884
11,7%
Roermond
Midden-Limburg
47.459
18,2%
Venlo
Noord-Limburg
43.863
15,4%
Sittard-Geleen
42.178
15,3%
Kerkrade
Parkstad Limburg
26.515
28,6%
Weert
Midden-Limburg
14.227
14,7%
Beek
13.990
16,0%
Venray
Noord-Limburg
13.221
15,8%
Leudal
Midden-Limburg
5.179
11,3%
Stein
4.942
11,6%
Peel en Maas
Noord-Limburg
4.692
11,9%
Echt-Susteren
Midden-Limburg
3.847
9,6%
Landgraaf
Parkstad Limburg
3.340
6,5%
Roerdalen
Midden-Limburg
3.328
21,8%
17
18
2
nieuwbouw en sloop
Op basis van nieuwbouw- en sloopgegevens blijkt dat in Limburg in 2013 de mutatiegraad iets is
afgenomen. De mutatiegraad (nieuwbouw en sloop ten opzichte van de kantorenvoorraad) bedroeg
in 2012 bijna 1,0%; in 2013 is dit percentage afgenomen tot 0,8%. De komende jaren zal blijken in
hoeverre deze percentages representatief zijn en of deze als hoog of laag te beoordelen zijn. Dit
geldt overigens ook voor de nieuwbouw- en sloopomvang in absolute zin.
Zo is in 2013 ruim 20.000 m vvo aan kantoorvastgoed opgeleverd; dit is nagenoeg gelijk aan de
nieuwbouwomvang in 2012. Hierdoor is de kantorenvoorraad met 0,8% toegenomen. Het betrof met
name eigenbouw. Zo heeft Enexis twee nieuwe regiokantoren gerealiseerd (Maastricht en Venlo),
heeft Lanxess een nieuw hoofdkantoor op de Chemelot Campus gerealiseerd en is in de gemeente
Voerendaal een nieuw gemeentekantoor opgeleverd. Ook zijn twee grote kantoorobjecten ten
behoeve van de markt in 2013 opgeleverd. Zo is in Venlo de voormalige Nedinsco fabriek
gerestaureerd en herbestemd, waarbij naast kantoorruimten ten behoeve van mediabedrijven en de
gemeente Venlo ook appartementen zijn gerealiseerd. Het tweede kantoorobject betrof in de
gemeente Beek een kantoorobject op de kantorenzone van de luchthaven Maastricht -Aachen
Airport.
Daarentegen is bijna 3.000 m vvo vorig jaar gesloopt; hetgeen een afname van 0,1% betekent. De
sloop betrof een tweetal kantoorobjecten in Venlo (Kazerneterrein) en Sittard (Stadswegske).
Per saldo is de kantorenvooraad in Limburg in 2013, als gevolg van nieuwbouw en sloop, met bijna
18.000 m vvo toegenomen, hetgeen gelijk is aan groei van 0,7%. Daarmee is de voorraadtoename
in 2013 iets groter dan in 2012.
19
Nieuwbouw en sloop
nieuwbouw
Nieuwbouw kantoorvastgoed in 2013, naar regio

Aantal
VVO in m
Aandeel in %
in % voorraad
Aantal
VVO
Aantal
VVO
Noord-Limburg
7.740
44%
38%
0,5%
1,5%
Midden-Limburg
0%
0%
0,0%
0,0%
Zuid-Limburg
12.710
56%
62%
0,2%
0,7%
5.760
33%
28%
0,5%
1,4%
Parkstad Limburg
1.870
11%
9%
0,1%
0,3%
5.080
11%
25%
0,1%
0,8%
Anders
7.740
44%
38%
0,2%
0,8%
20.450
100%
100%
0,2%
0,7%
waarvan:
Totaal
Nieuwbouw kantoorvastgoed in 2013,

kantoorsteden (vvo in m)
Nieuwbouw kantoorvastgoed in 2013,

kantoorsteden versus overige gemeenten
21%
3.250
7.740
5.080
79%
Venlo
7.740 48,2%
Maastricht
5.080 31,6%
Sittard-Geleen 3.250 20,2%
Heerlen
0
0,0%
Roermond
0
0,0%
Totaal:
16.070 100,0%
Kantoorsteden
Overige gemeenten
Nieuwbouw kantoorvastgoed in 2013, naar kantoorlocatie

Aantal
VVO in m
Aandeel in %
in % voorraad
Aantal
VVO
Aantal
VVO
Stadscentra
3.140
33%
15%
0,8%
1,4%
Stationsgebieden
220
11%
1%
0,5%
0,2%
Kantoorparken
5.530
22%
27%
1,1%
0,8%
Bedrijventerreinen
9.680
22%
47%
0,5%
2,2%
Overige locaties
1.870
11%
9%
0,0%
0,1%
Totaal
20.450
100%
100%
0,2%
0,7%
Nieuwbouw kantoorvastgoed in 2013, kantoorobjecten vanaf 500 m vvo

5.080
4.600
Venlo, Heierkerkweg 3
3.030
Geleen, Urmonderbaan 24
2.750
Venlo, Nedinsco Fabriek
2.500
Beek, Amerikalaan 90
1.870
0
1.000
Maastricht, Willem Alexanderweg 80
Voerendaal, Raadhuisplein 1
2.000
3.000
4.000
5.000
6.000
20
Nieuwbouw en sloop
sloop
Sloop kantoorvastgoed in 2013, naar regio

Aantal
VVO in m
Aandeel in %
in % voorraad
Aantal
VVO
Aantal
VVO
Noord-Limburg
1.100
20%
38%
0,1%
0,2%
Midden-Limburg
60
20%
2%
0,1%
0,0%
Zuid-Limburg
1.720
60%
60%
0,1%
0,1%
1.470
20%
51%
0,2%
0,3%
Parkstad Limburg
250
40%
9%
0,3%
0,0%
0%
0%
0,0%
0,0%
Anders
1.160
40%
40%
0,1%
0,1%
2.880
100%
100%
0,1%
0,1%
waarvan:
Totaal
Sloop kantoorvastgoed in 2013,

kantoorsteden (vvo in m)
Sloop kantoorvastgoed in 2013,

kantoorsteden versus overige gemeenten
11%
1.100
1.470
89%
Sittard-Geleen 1.470 57,2%

Venlo
1.100 42,8%
Maastricht
0
0,0%
Heerlen
0
0,0%
Roermond
0
0,0%
Totaal:
2.570 100,0%
Kantoorsteden
Overige gemeenten
Sloop kantoorvastgoed in 2013, naar kantoorlocatie

Aantal
VVO in m
Aandeel in %
in % voorraad
Aantal
VVO
Aantal
VVO
Stadscentra
0%
0%
0,0%
0,0%
Stationsgebieden
0%
0%
0,0%
0,0%
Kantoorparken
1.100
20%
38%
0,5%
0,2%
Bedrijventerreinen
0%
0%
0,0%
0,0%
Overige locaties
1.780
80%
62%
0,2%
0,1%
Totaal
2.880
100%
100%
0,1%
0,1%
Sloop kantoorvastgoed in 2013, kantoorobjecten vanaf 500 m vvo
1.470
1.100
200
400
600
800
1.000
Sittard Stadswegske 11
Venlo Garnizoenweg 15
1.200
1.400
1.600
21
22
3
aanbod van kantoorruimte

Dit hoofdstuk besteedt aandacht aan het aanbod van kantoorruimte in Limburg; dat wil zeggen het
te koop c.q. te huur staand deel van de kantorenvoorraad. De gegevens zijn afkomstig uit de
BOG-monitor Limburg van Etil. In deze monitor wordt het aanbod en opname van bedrijfsvastgoed
ieder kwartaal gevolgd. Op te merken is dat het aanbod het totaal aan aangeboden kantoorruimte
betreft, inclusief het aanbod van kantoorruimten in niet -kantoorvastgoed (bijvoorbeeld kantoorruimten in vastgoedobjecten ten behoeve van logistiek, handel of industrie).
Eind 2013 werden 820 objecten met 465.000 m aan verhuurbare kantoorvloeroppervlakte (vvo)
aangeboden. Het aanbod is daarmee met 21.000 m toegenomen (+4,6%), hetgeen minder is dan
in 2012 (+7,4%). Ondanks een afnemende groei van het kantorenaanbod is het aanbod sinds begin
van deze meting in 2005 meer dan verdubbeld.
Het grootste deel van de aangeboden kantoorruimten is te vinden bij vastgoedobjecten tussen 100
en 500 m vvo. Iets meer dan de helft van het aanbod valt in deze grootteklasse. Dit komt overigens
overeen met het aandeel in de voorraad als geheel. Het spreekt voor zich dat de meeste
aangeboden kantoorruimten te vinden zijn in de vijf kantoorsteden. Zo wordt in Maastricht ruim
105.000 m aan kantoorruimte aangeboden, hetgeen gelijk is aan 23% van het provinciale aanbod.
In de tweede kantorenstad in Limburg, Heerlen, werd eind 2013 circa 61.000 m vvo aan
kantoorruimte aangeboden. In de vijf Limburgse kantoorsteden is in totaal meer dan tweederde van
het provinciale kantorenaanbod geconcentreerd.
Een groot deel van de aangeboden kantoorruimten staat al langer te huur /koop; zo wordt circa 45%
van het aanbod al langer dan twee jaar aangeboden. Het is de vraag of deze vastgoedobjecten nog
aansluiten bij de behoefte van de kantoorgebruiker. Een groot deel van het aangeboden
kantoorvastgoed stamt namelijk van voor 1980.
De gemiddelde vraagprijs in 2013 voor kantoorruimte bedroeg 109. Daarmee is de vraagprijs ten
opzichte van een jaar eerder gelijk gebleven (- 1). De vraagprijs in Maastricht ligt met 131
beduidend hoger dan in de overige kantoorsteden waar de prijs tussen 100 en 105 ligt. Ook
tussen de verschillende kantoorlocaties zijn er prijsverschillen te zien. Zo ligt de vraagprijs van
kantoorruimte op bedrijventerreinen in Limburg gemiddeld bij 95 in kantoorparken en in
stationsgebieden respectievelijk bij 126 en 122.
23
Aanbod van kantoorruimte
aanbodontwikkeling
Aanbodontwikkeling, aantal objecten
Aanbodontwikkeling vanaf 2005, aantal objecten

850
Aantal
per 31 dec
2009
629
2010
650
2011
735
2012
800
2013
820
Verandering
Abs
.
In %
21
3,3%
85
13,1%
65
8,8%
20
2,5%
800
750
700
650
600
550
500
450
400
1 jan 2005
Aanbodontwikkeling, VVO in m
31 dec 2013
Aanbodontwikkeling vanaf 2005, VVO in m

480.000
VVO
per 31 dec
354.030
2009
2010
358.850
2011
413.900
2012
444.630
2013
465.220
Verandering
440.000
Abs
.
In %
4.820
1,4%
55.050
15,3%
30.730
7,4%
280.000
20.590
4,6%
240.000
400.000
360.000
320.000
200.000
1 jan 2005
31 dec 2013
Aanbod- versus opname-ontwikkeling vanaf 2005, vvo in m

500.000
400.000
300.000
200.000
100.000
2005
Aanbod
2013
Opname
24
samenstelling
Aanbod naar grootteklasse per 31 dec 2013

Klasse
in m
Aantal objecten
Abs.
VVO-totaal in m
In %
Abs.
In %
0%
<50
32
4%
1.070
50-100
79
10%
5.750
1%
100-250
267
33%
44.320
10%
250-500
165
20%
58.650
13%
500-1.000
127
15%
91.490
20%
1.000-2.500
93
11%
144.970
31%
> 2.500
31
4%
118.980
26%
Onbekend
26
3%
0%
820
100%
465.220
100%
Totaal
Aanbod naar regio per 31 dec 2013

Aantal
objecten
VVO
in m
Abs.
In %
Abs.
In %
Noord-Limburg
183
22%
87.320
19%
Midden-Limburg
206
25%
94.850
20%
Zuid-Limburg
431
53%
283.060
61%
142
17%
71.630
15%
Parkstad Limburg
142
17%
100.000
21%
147
18%
111.430
24%
Anders
389
47%
182.170
39%
820
100%
465.220
100%
waarvan:
Totaal
Aanbod: VVO in m
naar startjaar aanbod per 31 dec 2013
Top 15 aanbod gemeenten per 31 dec 2013

VVO
in m
Maastricht
105.440
Heerlen
60.750
Venlo
54.340
Roermond
53.400
Sittard-Geleen
49.060
Kerkrade
24.000
Weert
20.200
Venray
17.420
Beek
15.590
Echt-Susteren
7.120
Leudal
6.450
Stein
5.790
Peel en Maas
5.540
Landgraaf
5.170
Brunssum
4.360
2014
40.725
8,8%
2013
125.830 27,0%
2012
88.795 19,1%
2011
71.174 15,3%
2010
28.601
6,1%
2009
42.541
9,1%
2008
24.278
5,2%
2007
17.158
3,7%
2006
9.369
2,0%
2005
6.201
1,3%
2004
9.809
2,1%
2003
742
0,2%
Totaal: 465.223 100,0%
25
kantoorsteden
Aanbod kantoorsteden, per 31 dec 2013
Aantal
objecten
VVO
in m
Abs.
In %
Abs.
119
15%
105.440
23%
79
10%
60.750
13%
Sittard-Geleen
110
13%
49.060
11%
Venlo
106
13%
54.340
12%
Maastricht
Heerlen
Roermond
In %
79
10%
53.400
11%
Overige gemeenten
327
40%
142.230
31%
Totaal
820
100%
465.220
100%
Aanbodontwikkeling kantoorsteden, vanaf januari 2005

160.000
140.000
120.000
100.000
80.000
60.000
40.000
20.000
Maastricht
Roermond
Heerlen
Overige gemeenten
Sittard-Geleen
Venlo
26
kantoorlocaties
Aanbod kantoorlocaties, per 31 dec 2013
Aantal
objecten
Abs.
VVO
in m
In %
Abs.
In %
Stadscentra
76
9%
32.150
7%
Stationsgebieden
48
6%
27.790
6%
21%
73
9%
98.610
Bedrijventerreinen
Kantoorparken
179
22%
113.040
24%
Overige locaties
444
54%
193.640
42%
Totaal
820
100%
465.220
100%
Stadscentra; het betreft de stadscentra van de zeven stedelijke gemeenten in Limburg: Maastricht, Heerlen, Sittard-Geleen, Roermond, Venlo, Weert en Venray).
Aanbodontwikkeling kantoorlocaties, vanaf januari 2005

240.000
200.000
160.000
120.000
80.000
40.000
Stadscentra
Overige locaties
Stationsgebieden
Kantoorparken
Bedrijventerreinen
27
vraagprijzen
De gemiddelde prijs (=vraagprijs) per m verhuurbaar vloeroppervlak is exclusief BTW, servicekosten, goodwill en
overnamekosten. Uitgegaan wordt van het totale verhuurbare oppervlak. Bij de berekening van de gemiddelde prijs worden
objecten waarvan de oppervlakte en/of prijs niet bekend is, niet meegenomen. Het gemiddelde wordt vastgesteld op basis
van het huidige aanbod en de transacties die gedurende n jaar voorafgaand aan de peildatum hebben plaatsgevonden .
Op te merken is dat het prijsniveau niet alleen afhankelijk is van marktomstandigheden, maar ook van de kwaliteit en
locatie van het aanbod. Indien de prijs wordt berekend op basis van een beperkt aantal objecten, kunnen daardoor grote
schommelingen ontstaan en is de representativiteit beperkt.
Gemiddelde huurprijs per m in
Gemiddelde huurprijs per m in

31 dec 2013
31 dec 2012
Limburg
Limburg
110
109
De gemiddelde huurprijs in Limburg is

berekend op basis van 816 objecten.
De gemiddelde huurprijs in Limburg is

berekend op basis van 718 objecten.
Gemiddelde huurprijs per m in , 31 dec 2013, regio's

105
Noord-Limburg
101
Midden-Limburg
101
102
Parkstad Limburg
129
0
20
40
60
80
100
120

140
Gemiddelde huurprijs per m in , 31 dec 2013, kantoorsteden

131
105
Heerlen
101
Sittard-Geleen
107
Venlo
107
Roermond
97
0
20
40
60
80
Maastricht
Overige gemeenten
100
120
140
Gemiddelde huurprijs per m in , 31 dec 2013, kantoorlocaties

114
Stadscentra
122
126
95
20
40
60
80
Kantoorparken
Bedrijventerreinen
103
0
Stationsgebieden
100
Overige locaties
120
140
28
4
vraag naar kantoorruimte

In dit hoofdstuk wordt ingegaan op de vraagzijde van de kantorenmarkt ofwel de opname van
kantoorruimten in Limburg door bedrijven en instellingen. Evenals de aanbodgegevens zijn de
opnamegegevens afkomstig uit de BOG-monitor Limburg.
In 2013 werden 328 kantoorruimten met 122.000 m aan verhuurbare vloeroppervlakte (vvo) door
de markt opgenomen. De opname in 2013 is daarmee lager dan in 2012 (-11,3%). Het aantal
verhuurde/verkochte kantoorruimten lag echter wel duidelijk hoger dan een jaar eerder; in 2013
werd 22,8% meer objecten door de markt opgenomen dan het jaar er voor. Dus werden vooral
kleinere eenheden opgenomen, geheel passend in de trend van minder vierkante meters
kantooroppervlakte per werknemer.
Het grootste deel van de opgenomen kantoorruimten betrof kantoorruimten tussen 100 en 500 m
vvo. Circa 55% van de opname viel in 2013 in deze grootteklasse. Dit komt overigens overeen met
de samenstelling van de voorraad en aanbod. Het spreekt voor zich dat het grootste deel van de
opname plaats vond in de vijf kantoorsteden. Zo werd vorig jaar in Maastricht 22.800 m
kantoorruimte opgenomen. Op de tweede en derde plaats stonden vorig jaar de gemeenten Venlo
en Sittard-Geleen, met respectievelijk 20.000 en 13.600 m vvo.
29
vraagontwikkeling
Opname per kwartaal, aantal objecten
Opname per jaar, aantal objecten

Aantal
objecten
2010
120
Verandering
Abs
.
In %
61
25,0%
-38
-12,5%
61
22,8%
244
2011
305
2012
267
2013
328
100
80
60
40
20
1e kw 2005
Opname per kwartaal, VVO in m
Opname per jaar, VVO in m

VVO
in m
2010
108.450
2011
146.140
2012
137.070
2013
121.570
4e kw 2013
60.000
Verandering
Abs
.
In %
37.690
34,8%
-9.070
-6,2%
-15.500
-11,3%
50.000
40.000
30.000
20.000
10.000
1e kw 2005
4e kw 2013
Opname van bestaand kantoorvastgoed versus nieuwbouw per kwartaal, VVO in m

60.000
50.000
40.000
30.000
20.000
10.000
0
4e kw 2013
1e kw 2005
Anders
bestaand vastgoed
nieuwbouw
30
samenstelling
Opname naar grootteklasse in 2013

Klasse
in m
Aantal objecten
Abs.
In %
VVO-totaal in m
Abs.
In %
<50
20
6%
600
0%
50-100
47
14%
3.570
3%
100-250
117
36%
19.120
16%
250-500
63
19%
21.820
18%
500-1.000
44
13%
31.390
26%
1.000-2.500
23
7%
34.030
28%
1%
11.050
9%
11
3%
0%
328
100%
121.570
100%
> 2.500
Onbekend
Totaal
Opname in 2013 naar regio

Aantal
objecten
VVO
in m
Abs.
In %
Abs.
In %
Noord-Limburg
87
27%
32.430
27%
Midden-Limburg
66
20%
20.020
16%
175
53%
69.130
57%
61
19%
17.050
14%
Parkstad Limburg
47
14%
26.170
22%
67
20%
25.920
21%
153
47%
52.440
43%
328
100%
121.570
100%
Zuid-Limburg
waarvan:
Anders
Totaal
Top 15 gemeenten, opname in 2013
Opname in 2013
VVO in m naar startjaar aanbod
VVO
in m
Maastricht
Venlo
Sittard-Geleen
Heerlen
Weert
Nuth
Roermond
Kerkrade
Venray
Peel en Maas
Echt-Susteren
Landgraaf
Valkenburg
Horst aan de Maas
Stein
22.810
20.040
13.550
11.990
6.550
6.160
5.850
4.610
4.400
3.360
3.250
2.210
2.140
2.140
1.990
2013
24.373 20,0%
2012
39.899 32,8%
2011
24.564 20,2%
2010
11.337
9,3%
2009
6.631
5,5%
2008
5.429
4,5%
2007
2.346
1,9%
2006
927
0,8%
2005
1.975
1,6%
2004
1.222
1,0%
2003
2.871
2,4%
Totaal: 121.574 100,0%
31
kantoorsteden
Opname kantoorsteden in 2013
Aantal
objecten
VVO
in m
Abs.
In %
Abs.
In %
Maastricht
57
17%
22.810
19%
Heerlen
25
8%
11.990
10%
Sittard-Geleen
49
15%
13.550
11%
Venlo
47
14%
20.040
16%
23
7%
5.850
5%
Overige gemeenten
Roermond
127
39%
47.330
39%
Totaal
328
100%
121.570
100%
Opname kantoorsteden vanaf 2005 (per jaar)

50.000
40.000
30.000
20.000
10.000
0
Maastricht
Heerlen
Sittard-Geleen
Venlo
Roermond
Overige gemeenten
32
kantoorlocaties
Opname kantoorlocaties in 2013
Aantal
objecten
VVO
in m
Abs.
In %
Abs.
In %
Stadscentra
34
10%
10.260
8%
Stationsgebieden
19
6%
6.030
5%
Kantoorparken
20
6%
15.560
13%
22%
Bedrijventerreinen
47
14%
26.710
Overige locaties
208
63%
63.010
52%
Totaal
328
100%
121.570
100%
Stadscentra; het betreft de stadscentra van de zeven stedelijke gemeenten in Limburg: Maastricht, Heerlen, Sittard-Geleen, Roermond, Venlo, Weert en Venray).
Opname kantoorlocaties vanaf 2005 (per jaar)

70.000
60.000
50.000
40.000
30.000
20.000
10.000
0
Stadscentra
Stationsgebieden
Kantoorparken
Bedrijventerreinen
Overige locaties
33
34
5
kantoren; bedrijven en
werkgelegenheid
Om uitspraken te kunnen doen over de Limburgse kantoreneconomie wordt gebruik gemaakt van
gegevens uit het Vestigingenregister Limburg (VRL) dat Etil sinds begin jaren negentig beheert. Dit
register volgt de ontwikkelingen van het Limburgse bedrijfsleven. In dit register worden van ruim
82.000 geregistreerde Limburgse vestigingen van bedrijven en instellingen onder andere vastgoed en werkgelegenheidsontwikkelingen in beeld gebracht.
Kantoorvestigingen
In januari 2013 bevonden zich in Limburg circa 4.800 kantoorvestigingen in de ruim 3.700
kantoorobjecten. Dit is iets meer dan het jaar er voor (+0,7%). Ruim 19% van de kantoorvestigingen
in Limburg is in Maastricht te vinden. Deze gemeente is dan ook d kantorenstad in Limburg.
In totaal is 6% van de bedrijfsvestigingen in Limburg gevestigd in een kantoorpand. Indien nader
wordt ingegaan op de afzonderlijke economische sectoren, blijkt dat dit percentage met name bij de
overheid (52%) en bij financile instellingen (36%) hoog is. Op te merken is dat veel van de
bedrijven in de zakelijke dienstverlening ('slechts' 12% van deze bedrijven zijn gevestigd in een
kantoorpand) kleine bedrijven of zelfs eenmanszaken zijn, die vanuit een thuissituatie opereren en
dus in een woning zijn gevestigd.
Werkgelegenheid in de Limburgse kantoren
Bij bedrijven die zijn gevestigd in een kantoorpand zijn in 2013 bijna 100.000 personen werkzaam.
Daarmee betreft 20% van de totale werkgelegenheid in Limburg de zogenaamde "kantoorwerkgelegenheid". Indien nader wordt ingegaan op de afzonderlijke economische sectoren, blijkt dat
dit percentage met name bij bij financile instellingen (87%) en de overheid (80%) hoog is.
Ruim 20% van die werkgelegenheid is in Heerlen te vinden. Dit komt met name doordat in deze
gemeente een aantal grote kantoorgebruikers zijn gevestigd, zoals het CBS, DSM en APG .
Maastricht staat met 19% op een tweede plaats, gevolgd door Sittard-Geleen met bijna 12%.
De werkgelegenheid in de Limburgse kantoren is in 2012 met circa 2.800 arbeidsplaatsen
afgenomen, hetgeen gelijk is aan een afname van 2,6%. Vooral in Noord-Limburg en de Westelijke
Mijnstreek, en in iets mindere mate Midden-Limburg, nam die werkgelegenheid relatief sterk af. In
de regio Maastricht & Mergelland nam de werkgelegenheid daarentegen juist iets toe.
35
Kantoreneconomie
kantoorvestigingen
Kantoorvestigingen, naar regio

2012
2013
Aandeel in %
Ontwikkeling 2012-2013
Abs.
In %
Noord-Limburg
971
972
20%
0,1%
Midden-Limburg
902
904
19%
0,2%
2.850
2.878
61%
28
1,0%
761
781
16%
20
2,6%
Parkstad Limburg
928
931
20%
0,3%
1.161
1.166
25%
0,4%
Anders
1.873
1.876
39%
0,2%
4.723
4.754
100%
31
0,7%
Zuid-Limburg
waarvan:
Totaal
Kantoorvestigingen: het betreft vestigingen van bedrijven en instellingen op basis van het Vestigingenregister Limburg (VRL) die gevestigd zijn in vastgoedobjecten
zoals die in de voorliggende kantorenmonitor als kantoorobjecten zijn gedefinieerd.
Kantoorvestigingen, naar kantoorstad
Kantoorvestigingen, naar soort locatie
354
920
383
1.865
484
558
2.713
502
384
525
820
Maastricht
19,4%
Heerlen
11,7%
Sittard-Geleen
10,6%
Venlo
11,0%
Roermond
8,1%
Overige gemeenten
39,2%
Totaal:
100,0%
Stadscentra
7,4%
Stationsgebieden
8,1%
Kantoorparken
10,2%
Bedrijventerreinen
17,2%
Overige locaties
57,1%
Totaal:
100,0%
Kantoorvestigingen, naar economische sector
Landbouw
Industrie
Bouwnijverheid
Groothandel
Detailhandel
Vervoer en opslag
Horeca
Informatie en communicatie
Financile instellingen
Zakelijke dienstverlening
Overheid
Onderwijs
Gezondheids- en welzijnszorg
Cultuur, sport en recreatie
Overige dienstverlening
Totaal
Kantorenlocatiecofficient
Aantal
vestigingen
Aandeel
in %
Kantoorvastgoed
Overig
vastgoed
16
202
166
322
79
101
28
332
401
2.067
142
128
576
71
123
4.754
0%
4%
3%
7%
2%
2%
1%
7%
8%
43%
3%
3%
12%
1%
3%
100%
0%
5%
2%
5%
1%
5%
1%
11%
36%
12%
52%
4%
7%
2%
2%
6%
100%
95%
98%
95%
99%
95%
99%
89%
64%
88%
48%
96%
93%
98%
98%
94%
Kantorenlocatiecofficient = aantal vestigingen (per sector) dat gevestigd is in een kantoorpand c.q. vastgoed dat in het kader van de 'Kantorenmonitor Limburg' als
kantoor is gedefinieerd
36
Kantoreneconomie
werkgelegenheid in kantoren
Werkgelegenheid in kantoren, naar regio

2012
2013
Aandeel in %
Ontwikkeling 2012-2013
Abs.
In %
Noord-Limburg
17.050
16.060
16%
-990
-5,8%
Midden-Limburg
18.570
17.760
18%
-810
-4,3%
Zuid-Limburg
66.700
65.740
66%
-960
-1,0%
waarvan:
18.880
17.810
18%
-1.070
-5,7%
Parkstad Limburg
26.970
26.540
27%
-430
-1,6%
20.850
21.390
21%
540
2,6%
Anders
35.620
33.820
34%
-1.800
-5,1%
102.320
99.560
100%
-2.760
-2,6%
Totaal
Kantoorwerkgelegenheid: aantal werkzame personen (fulltime, parttime en uitzendkrachten) die werkzaam zijn bij of vanuit vestigingen van bedrijven en instellingen
op basis van het Vestigingenregister Limburg (VRL) die gevestigd zijn in vastgoedobjecten zoals die in de voorliggende kantorenmonitor als kantoorobjecten zijn
gedefinieerd.
Werkgelegenheid in kantoren, naar kantoorstad
29.680
Werkgelegenheid in kantoren, naar soort locatie
7.000
5.140
19.010
42.060
23.520
20.100
10.260
8.290 11.740
Maastricht
19,2%
Heerlen
20,3%
Sittard-Geleen
11,8%
Venlo
8,4%
Roermond
10,4%
Overige gemeenten
30,0%
Totaal:
100,0%
21.360
Werkgelegenheid in kantoren, naar economische sector
Landbouw
Industrie
Bouwnijverheid
Groothandel
Detailhandel
Vervoer en opslag
Horeca
Informatie en communicatie
Financile instellingen
Zakelijke dienstverlening
Overheid
Onderwijs
Gezondheids- en welzijnszorg
Cultuur, sport en recreatie
Overige dienstverlening
Totaal
Stadscentra
7,1%
Stationsgebieden
5,2%
Kantoorparken
23,7%
Bedrijventerreinen
21,6%
Overige locaties
42,5%
Totaal:
100,0%
Kantorenwerkgelegenheidscofficient
Aantal
werkzame personen
Aandeel
in %
Kantoorvastgoed
Overig
vastgoed
500
9.400
3.170
2.800
540
4.030
190
5.380
9.080
21.460
21.330
2.110
18.280
340
950
99.560
1%
9%
3%
3%
1%
4%
0%
5%
9%
22%
21%
2%
18%
0%
1%
100%
3%
12%
14%
8%
1%
14%
1%
54%
87%
40%
80%
6%
19%
3%
8%
19%
97%
88%
86%
92%
99%
86%
99%
46%
13%
60%
20%
94%
81%
97%
92%
81%
Kantorenwerkgelegenheidscofficient = aantal werkzame personen (per sector) dat werkzaam is in of vanuit een kantoorpand c.q. vastgoed dat in het kader van de
'Kantorenmonitor Limburg' als kantoor is gedefinieerd
37
38
6
plannen
Om uitspraken te kunnen doen over de aanwezige planomvang in Limburg is in het voorjaar van
2013 voor het eerst een planenquete onder de Limburgse gemeenten uitgevoerd. Op basis van de
uitkomsten uit deze enqute blijkt dat de Limburgse planomvang aan kantoorruimte momenteel
circa 139.000 m bvo bedraagt, verdeeld over 30 plannen. Op te merken is dat het hier om meer of
minder concrete plannen betreft en zodoende niet om in bestemmingsplannen vastgelegde
plancapaciteiten. In de planomvang zijn zowel plannen opgenomen betreffende toevoegingen
(nieuwbouwplannen) alsook onttrekkingen (sloopplannen). Zo is bijvoorbeeld de planomvang in het
stadscentrum van Heerlen negatief als gevolg van sloopplannen in het Schinkelkwartier. Indien niet
anders aangegeven heeft de planomvang betrekking op de netto toevoeging (toevoegingen minus
onttrekkingen). In de plannen zijn overigens niet alleen nieuwbouw- en sloopplannen opgenomen ,
maar ook grootschalige herontwikkelingsplannen (bijvoorbeeld de transformatie van de voormalige
Nedinscofabriek in Venlo naar woningen en kantoorruimten ).
Meer dan de helft hiervan, bijna 73.000 m bvo (54%), is te vinden in een van de vijf Limburgse
kantoorsteden. Een groot deel van de planomvang is in Maastricht te vinden (20.000 m). De
planomvang bij de overige vier kantoorsteden ligt tussen 10.000 en 20.000 m. De gemeente met de
grootste planomvang is echter de gemeente Weert; hier zijn circa 36.000 m aan kantoorruimte
gepland. Ook in de gemeente Beek is overigens sprake van een grote planvoorraad (20.000 m).
Circa de helft van de planomvang bevindt zich op een van deze formele kantoorlocaties. Zo is eind
2013 circa 27%, oftewel 37.000 m bvo, te vinden op een kantoorpark en 22% (31.000 m bvo) in
een stationgebied in Limburg. Opvallend is dat de plannen op de kantoorparken met name zijn
gelegen buiten de vijf kantoorsteden; namelijk in Weert en Beek. De planomvang betreft naast
plannen voor de markt overigens ook plannen voor eigenbouw. Zo bestaan er plannen voor nieuwe
stadskantoren in Weert en Venlo. Het stadskantoor in Weert is overigens begin 2014 opgeleverd.
Ook het in de voorliggende monitor opgenomen plan betreffende het regionaal adviescentrum van
de Rabobank in Sittard is begin 2014 in gebruik genomen. Voor de volledige planlijst per eind 2013
in Limburg zie bijlage vier.
De verwachting is dan ook dat de nieuwbouwomvang in 2014 en 2015 minimaal op een gelijk
niveau zal uitkomen als gevolg van de realisatie van een aantal grootschalige kantoorobjecten
(eigenbouw; waaronder de stadskantoren Weert en Venlo). De vraag zal blijven bestaan, wat te
doen met de achterblijvende lege kantoorruimte. De realisatie ten behoeve van de private markt zal
de komende jaren naar verwachting beperkt in omvang blijven.
39
Plannnen
provinciale planomvang
Plannen naar regio, aantal objecten
Plannen naar regio, bvo in m

Aantal
In %
17%
Noord-Limburg
BVO
in m
In %
Noord-Limburg
22.900
16%
49.500
35%
67.000
48%
30%
Midden-Limburg
16
53%
Zuid-Limburg
44%
35.600
53%
Parkstad Limburg
38%
Parkstad Limburg
11.200
17%
19%
20.200
30%
30
100%
139.400
100%
Midden-Limburg
Zuid-Limburg
waarvan:
waarvan:
Totaal
Totaal
bvo = bruto vloeroppervlakte
Geplande toevoegingen
Geplande onttrekkingen
Aantal
BVO
in m
28
151.300
151.300
Nieuwbouw
28
Totaal
Nieuwbouw
naar bestemmingsplanfase
BVO in m
Aantal
BVO
in m
Sloop
-11.400
Overige onttrekkingen
-600
Totaal
-12.000
Nieuwbouw
BVO in m
onherroepelijk
77,9%
vastgesteld
12,7%
ontwerp
0,0%
ideefase
9,3%
onbekend
0,0%
Totaal:
100,0%
Nieuwbouw
BVO in m
In aanbouw
26,1%
niet in aanbouw 73,9%
Totaal:
100,0%
eigenbouw
16,6%
multi tennant 83,4%
Totaal:
100,0%
Top 10 kantoorplannen (BVO in m)

Weert; Kantoortoren Kampershoek 2.0
Roermond; Kantorencomplex Stationspark
Venlo; Stadskantoor gemeente Venlo
Beek; De 3 Musketiers
Weert; Stadskantoor gemeente Weert
Maastricht; A2 Traverse - Poortgebouw Noord
Maastricht; A2 Traverse - Poortgebouw Zuid
Sittard-Geleen; Afbouw stadion
Heerlen; Maankwartier
Weert; Porta 3+4
0
2.000
4.000
6.000
8.000
10.000
12.000
14.000
16.000
40
Plannen
kantoorsteden
Plannen; kantoorsteden en overige gemeenten
Plannen; kantoorsteden en overige gemeenten
Aantal
In %
Maastricht
10%
Sittard-Geleen
7%
Venlo
3%
Heerlen
20%
Roermond
3%
Overige gemeenten
17
57%
Totaal
30
100%
BVO in m
In %
Maastricht
20.200
14%
Heerlen
11.200
8%
Venlo
13.500
10%
Sittard-Geleen
15.800
11%
Roermond
14.000
10%
Overige gemeenten
Totaal
64.700
46%
139.400
100%
Plannen; kantoorsteden, BVO in m
Plannen; kantoorsteden
versus overige gemeenten
Maastricht
Sittard-Geleen
46%
Roermond
54%
Venlo
Heerlen
0
4.000
8.000
12.000
16.000
20.000
24.000
Kantoorsteden
Overige gemeenten
Plannen; kantoorsteden en overige gemeenten naar grootteklasse vvo, aandeel objecten in %
Maastricht
Klein:
Middel:
< 500 m
500-2.500 m
Groot:
2.500 m e.m.
0%
33%
17%
17%
67%
Sittard-Geleen
0%
0%
100%
Venlo
0%
0%
100%
Roermond
0%
0%
100%
Overige gemeenten
12%
29%
59%
Totaal
10%
23%
67%
Heerlen
67%
Plannen; aandeel kantoorsteden in de regionale planvoorraad

Venlo
Roermond
Noord-Limburg
Midden-Limburg
..
Sittard-Geleen
...
Heerlen
Parkstad Limburg
Maastricht
0%
10%
20%
30%
40%
50%
60%
70%
80%
90%
100%
41
Plannen
kantoorlocaties
Plannen; kantoorlocaties en overige locaties
Plannen; kantoorlocaties en overige locaties
Aantal
In %
VVO in m
In %
Stadscentra
7%
Stadscentra
-4.400
-3%
Stationsgebieden
10%
Stationsgebieden
30.930
22%
Kantoorparken
10
33%
Kantorenparken
37.140
27%
Bedrijventerreinen
20%
Bedrijventerreinen
26.340
19%
Overige locaties
30%
Overige locaties
49.360
35%
30
100%
139.360
100%
Totaal
Totaal
In de planomvang zijn zowel plannen opgenomen betreffende toevoegingen (nieuwbouwplannen) alsook onttrekkingen (sloopplannen). Zo is bijvoorbeeld de
planomvang in het stadscentrum van Heerlen negatief als gevolg van sloopplannen in het Schinkelkwartier.
Plannen; kantoorlocaties in de kantoorsteden, aandeel vvo in %

11%
-22%
89%
22%
38%
19%
57%
-100%
-80%
Bedrijventerreinen
Kantoorparken
-60%
Overige locaties
-40%
-20%
0%
Stadscentra
20%
Maastricht
Heerlen
43%
Sittard-Geleen
100%
Venlo
100%
Roermond
40%
60%
80%
100%
Stationsgebieden
Plannen; kantoorlocaties in kantoorsteden, vvo in m

Maastricht
Heerlen
Sittard-Geleen
Venlo
Stadscentrum
-4.400
Stationsgebied
7.500
14.000
Kantoorparken
Roermond
3.800
6.820
2.150
4.300
Overige locaties
18.000
9.000
13.500
Totaal
20.150
11.200
15.820
13.500
14.000
Bedrijventerreinen
Plannen; Top 10 kantoorparken, vvo in m
Kantorenzone Luchthaven
Centrum Noord
Coriopolis (SD)
2.000
4.000
6.000
8.000
10.000
12.000
14.000
16.000
42
Kantorenmonitor
Limburg
bijlagen
43
Bijlage 1 Kantorenvoorraad regio's en gemeenten
Kantorenvoorraad en indicatieve leegstand; regio's en gemeente, per 31-12-2013

Regio
Gemeente
Noord-Limburg
Kantorenvoorraad
vvo in m
Leegstand
vvo in m
Leegstand
in % voorraad
Venray
83.830
13.220
15,8%
Gennep
14.480
2.270
15,7%
285.410
43.860
15,4%
Peel en Maas
39.400
4.690
11,9%
Beesel
18.130
1.690
9,3%
Mook en Middelaar
9.990
690
6,9%
Bergen
6.370
430
6,7%
43.060
1.710
4,0%
500.660
68.560
13,7%
Venlo
Horst aan de Maas

Totaal
Midden-Limburg
Roerdalen
15.270
3.330
21,8%
Roermond
260.590
47.460
18,2%
Weert
96.650
14.230
14,7%
Leudal
45.850
5.180
11,3%
Echt-Susteren
39.880
3.850
9,6%
Nederweert
16.150
1.210
7,5%
Maasgouw
24.330
1.750
7,2%
498.710
77.000
15,4%
Totaal
Beek
87.280
13.990
16,0%
276.170
42.180
15,3%
Stein
42.700
4.940
11,6%
Schinnen
12.240
100
0,8%
418.380
61.210
14,6%
Kerkrade
92.550
26.520
28,6%
Heerlen
468.380
54.880
11,7%
Brunssum
18.640
2.090
11,2%
Landgraaf
51.530
3.340
6,5%
Nuth
17.190
950
5,5%
Voerendaal
9.080
330
3,6%
Simpelveld
6.650
210
3,2%
Onderbanken
5.460
150
2,7%
669.490
88.470
13,2%
Sittard-Geleen
Totaal
Parkstad Limburg
Totaal
Meerssen
15.550
2.860
18,4%
Maastricht
574.540
99.540
17,3%
Eijsden-Margraten
14.370
1.540
10,7%
Valkenburg aan de Geul
18.330
1.770
9,7%
Vaals
10.050
740
7,4%
Gulpen-Wittem
14.690
270
1,9%
647.520
106.730
16,5%
1.735.390
256.410
14,8%
999.370
145.560
14,6%
2.734.760
401.970
14,7%
Totaal
Zuid-Limburg
Anders
Totaal Limburg
Leegstand = indicatieve leegstand c .q. aanbod kantoorruimte in vastgoedobjecten die in het kader van de 'Kantorenmonitor Limburg' als
kantoorvastgoed zijn gedefinieerd. Op te merken is dat het een deel betreft van de aangeboden kantoorruimten. Een deel van de aangeboden
kantoorruimten wordt namelijk aangeboden in andersoortig vastgoed, bijvoorbeeld kantoorruimte in logistiek vastgoed en/of fabriekspanden.
VVO = Verhuurbare vloeroppervlakte
44
Bijlage 2 Kantoorsteden en kantoorlocaties
Kantorenvoorraad en indicatieve leegstand; kantoorsteden en kantorenlocaties, per 31-12-2013

Regio
Gemeente
Maastricht
Kantorenvoorraad
vvo in m
Leegstand
vvo in m
Stadscentrum
59.550
6.540
11,0%
Stationsgebied
50.110
7.650
15,3%
Kantoorparken
245.430
49.040
20,0%
21.130
1.620
7,7%
Overige locaties
198.320
34.690
17,5%
Totaal
574.540
99.540
17,3%
Stadscentrum
43.860
4.160
9,5%
Stationsgebied
21.720
2.550
11,7%
Kantoorparken
227.330
14.960
6,6%
35.480
16.050
45,2%
Overige locaties
140.000
17.180
12,3%
Totaal
468.380
54.880
11,7%
Bedrijventerreinen
Heerlen
Bedrijventerreinen
Sittard-Geleen
Venlo
Roermond
Stadscentrum
11.220
1.470
13,1%
Stationsgebied
8.380
2.880
34,4%
Kantoorparken
65.640
6.760
10,3%
Bedrijventerreinen
57.590
16.230
28,2%
Overige locaties
133.340
14.840
11,1%
Totaal
276.170
42.180
15,3%
Stadscentrum
40.800
5.460
13,4%
Stationsgebied
25.530
7.200
28,2%
Kantoorparken
23.770
2.390
10,1%
Bedrijventerreinen
79.920
15.240
19,1%
Overige locaties
115.390
13.570
11,8%
Totaal
285.410
43.860
15,4%
18,5%
Stadscentrum
23.010
4.260
Stationsgebied
38.900
3.370
8,7%
Kantoorparken
28.840
6.360
22,1%
Bedrijventerreinen
Overige gemeenten
Leegstand
in % voorraad
56.310
18.040
32,0%
Overige locaties
113.540
15.440
13,6%
Totaal
260.590
47.460
18,2%
Stadscentrum
40.550
5.910
14,6%
Stationsgebied
1.240
0,0%
Kantoorparken
68.850
7.550
11,0%
Bedrijventerreinen
187.930
29.440
15,7%
Overige locaties
571.100
71.140
12,5%
Totaal
869.670
114.040
13,1%
2.734.760
401.970
14,7%
Totaal Limburg
Indicatieve leegstand = aanbod kantoorruimte in vastgoedobjecten die in het kader van de 'Kantorenmonitor Limburg' als kantoorvastgoed zijn
gedefinieerd. Op te merken is dat het een deel betreft van de aangeboden kantoorruimten. Een deel van de aangeboden kantoorruimten wordt
namelijk aangeboden in andersoortig vastgoed, bijvoorbeeld kantoorruimte in logistiek vastgoed en/of fabriekspanden.
45
Bijlage 3 Kantoorparken
Kantorenvoorraad en indicatieve leegstand; kantoorparken, per 31-12-2013

Regio
Gemeente
Kantoorpark
NoordLimburg
Venlo
MiddenLimburg
Roermond
Weert
Kantorenvoorraad
vvo in m
Leegstand
vvo in m
Leegstand
in % voorraad
Kantorenpark Noorderpoort (SD)
13.720
2.390
17,4%
Kazerneterrein Blerick (SD)
10.050
0,0%
Totaal
23.770
2.390
10,1%
Buitenop (SD)
17.930
5.710
31,8%
Slachthuistraat (SD)
10.910
660
6,0%
Totaal
28.840
6.360
22,1%
Centrum Noord
31.340
1.940
6,2%
Totaal
31.340
1.940
6,2%
Zuid-Limburg:
Westelijke
Mijnstreek
Beek
Sittard-Geleen
Parkstad
Limburg
Heerlen
Kantorenzone Luchthaven
37.500
5.620
15,0%
Totaal
37.500
5.620
15,0%
5.940
0,0%
59.700
6.760
11,3%
Totaal
65.640
6.760
10,3%
Chemelot Campus
ABP Heerlen (SD)
71.850
0,0%
Coriopolis (SD)
16.690
1.680
10,1%
Kantorenboulevard Heerlen (SD)
45.800
11.330
24,7%
Onderwijsboulevard Heerlen (SD)
13.220
400
3,0%
Zeswegen (SD)
79.770
1.550
1,9%
227.330
14.960
6,6%
Ceramique (SD)
98.120
22.980
23,4%
Geusselt (SD)
18.730
4.930
26,3%
Randwyck (SD)
128.580
21.130
16,4%
Totaal
245.430
49.040
20,0%
Totaal
Maastricht en
Mergelland
Maastricht
Leegstand = indicatieve leegstand c .q. aanbod kantoorruimte in vastgoedobjecten die in het kader van de 'Kantorenmonitor Limburg' als
kantoorobject is gedefinieerd. Op te merken is dat het een deel betreft van de aangeboden kantoorruimten. Een deel van de aangeboden
kantoorruimten wordt namelijk aangeboden in andersoortig vastgoed, bijvoorbeeld kantoorruimte in logistiek vastgoed en/of fabriekspanden.
46
Bijlage 4 Plannen
Plannen, per 31-12-2013 (planlijst)

Regio
Gemeente
Locatie
Plannaam
BVO
in m
NoordLimburg
Peel en Maas
Overige locaties
Ringovenpark kantoren
6.000
Uitbreiding Gemeentekantoor
1.500
Stadskantoor gemeente Venlo
13.500
7.500
Totaal
Venlo
Overige locaties
13.500
Totaal
Venray
Overige locaties
Akkerweg (kantoor)
De Laathof
Leudal
Overige locaties
BMV Ell (v.m. Rabobankgebouw)
Stationsgebied
Kantorencomplex Stationspark
Kantoorparken
14.000
14.000
Totaal
Weert
-600
-570
Totaal
Roermond
400
1.930
Totaal
MiddenLimburg
1.500
Porta 1
3.000
Porta 3+4
7.000
Schoutlaan 22
800
Schoutlaan 26
1.400
Stationsgebied
Stadskantoor gemeente Weert
9.400
Bedrijventerreinen
Kantoortoren Kampershoek 2.0
14.400
36.030
Totaal
Zuid-Limburg:
Westelijke
Mijnstreek
Beek
Kantoorparken
Bedrijventerreinen
De 3 Musketiers
Green Office
3.400
Europalaan 22
3.000
Vliegveldweg 52
2.500
19.800
Totaal
Sittard-Geleen
Kantoorparken
Adviescentrum Rabobank WM
Overige locaties
Afbouw stadion
Heerlen
Maastricht
TwinPort fase 4-5-7
Stationsgebied
Maankwartier
Stadscentrum
Schinkelkwadrant-Zuid
Bedrijventerreinen
Rutherford
1.300
WTC Heerlen-Aachen - uitbreiding
3.000
3.800
7.500
-4.400
11.200
Bedrijventerreinen
Belvedere PDV fase 2+3
2.200
Overige locaties
A2 Traverse - Poortgebouw Noord
9.000
A2 Traverse - Poortgebouw Zuid
9.000
Totaal
9.000
Kantoorparken
Totaal
Maastricht &
Mergelland
6.800
15.820
Totaal
Parkstad
Limburg
10.900
20.150
47
Bijlage 5 Bronregisters
Om de Limburgse kantorenmarkt (vanaf adresniveau) in beeld te brengen, heeft Etil gebruik gemaakt van het door haar
ontwikkelde "Centraal Vastgoedregister Limburg" (het zognaamde CVR Limburg). Dit vastgoedregister bevat circa 625.000
vastgoedobjecten in Limburg met een groot aantal kenmerken. Dit centrale register is op basis van een viertal
bronbestanden samengesteld. Afzonderlijk geven de registers namelijk kwalitatief onvoldoende informatie om de
kantorenvoorraad en de dynamiek daarbinnen in beeld te brengen. Door een combinatie van deze registers is echter een
kwalitatief verantwoord basisbestand samen te stellen. Het betreft de volgende vier registers:
-
BAG (Basisregistratie Adressen en Gebouwen)

WOZ (Waarde onroerend Zaken)
BOG (BOG-monitor Limburg)
VRL (Vestigingenregister Limburg)
Op basis van dit centrale basisbestand is vervolgens het Kantorenregister Limburg samengesteld, waarbij een intensieve
controle heeft plaatsgevonden ten aanzien van enerzijds de afbakening van de kantorenvoorraad en anderzijds
oppervlaktegegevens; de bruto vloeroppervlakte (bvo) en de de verhuurbare vloeroppervlakte (vvo).
BAG (Basisregistratie Adressen en Gebouwen)

De BAG is een landelijk openbare registratie waarin basisgegevens van alle gebouwen en adressen in Nederland zijn
verzameld. De BAG is een belangrijk onderdeel van het landelijke stelsel van basisregistraties. De BAG biedt inzicht in alle
vastgoedobjecten in Nederland en bevat een adressenbestand van heel Nederland. De BAG is vastgelegd in een wettelijke
regeling, waarin onder andere kwaliteitsborging en privacybescherming zijn vastgelegd. Ook zijn de taken en
bevoegdheden van de betrokken partijen in de wet omschreven. Gemeenten realiseren de opbouw en het beheer van de
BAG; het Ministerie van I&M is verantwoordelijk voor de wet en de realisatie van de landelijke voorziening. Alle organisaties
met een publieke taak zijn vanaf 1 juli 2011 verplicht tot afname van de gegevens uit de BAG en hebben een
terugmeldplicht als zij op eventuele fouten in de gegevens stuiten. Hoewel weliswaar enkele vastgoedkenmerken (functie,
bouwjaar, oppervlakte) in de BAG zijn opgenomen, is het doel van de BAG niet de registratie van vastgoedkenmerken ,
maar dient het als basisbestand voor adressen en gebouwen.
WOZ (WOZ-monitor Limburg)

De WOZ-monitor is in 2008 door Etil ontwikkeld op basis van gemeentelijke WOZ -gegevens . In deze monitor worden op
adresniveau een groot aantal kenmerken van het Limburgse vastgoed op basis van de gemeentelijke WOZ -registraties
(Waardering Onroerende Zaken) gemonitord. Sinds een aantal jaren is de WOZ-monitor gentegreerd in de Woonmonitor
Limburg die Etil in opdracht van de Provincie Limburg jaarlijks uitvoert c .q. actualiseert. Op basis van de monitor wordt in
het kader van dit onderzoek de woningvoorraad in beeld gebracht. In de monitor zijn echter naast woningen ook
bedrijfsobjecten opgenomen, waaronder kantoorobjecten. De gegevens worden via de intergemeentelijke organisatie
DataLand of direct door gemeenten ter beschikking gesteld. DataLand verzorgt in opdracht van een groot aantal
Nederlandse gemeenten de distributie van WOZ -gegevens. Op te merken is dat geen exacte peildatum aan te geven is. De
gegevens van DataLand worden twee maal per jaar door de gemeenten geactualiseerd. In het kader van de WOZ -monitor
worden voor de Woonmonitor Limburg n maal per jaar (einde van het jaar) de WOZ-gegevens voor de Limburgse
gemeenten aangeleverd. Deze gegevens worden door Etil bewerkt en aangevuld. Zo worden de adreskenmerken met de
gemiddelde WOZ-waarde (gemiddelde per postcode en type object) gekoppeld, zodat een vastgoedbestand ontstaat .
Daarnaast wordt op basis van het Geografische Basisregister van Etil het bestand gelinkt aan verschillende
ruimtelijk-administratieve
schaalniveaus
(buurten/wijken,
bedrijventerreinen,
winkelgebieden,
gemeenten,
WGR/COROPregios, woonregios). Ten slotte worden de leegstandsgegevens van woningen die direct afkomstig zijn van de afzonderlijke
Limburgse gemeenten jaarlijks door Etil in het bestand gentegreerd ( onderdeel van de Woonmonitor Limburg).
BOG (BOG-monitor Limburg)

In de BOG-monitor Limburg van Etil (BedrijfsOnroerendGoed monitor) wordt het aanbod (te huur of te koop staand
bedrijfsvastgoed) en de opname daarvan door de markt op de Limburgse vastgoedmarkt geregistreerd. Deze monitor is in
2003 door Etil ontwikkeld en wordt door Etil sindsdien ieder kwartaal geactualiseerd. De monitor volgt de ontwikkelingen op
de vastgoedmarkt in Limburg, waarbij onderscheid wordt gemaakt tussen winkel -, kantoor en bedrijfsobjecten. Bij circa 200
bronnen, met name (bedrijfs)makelaars, wordt per kwartaal het aanbod gecontroleerd en geactualiseerd. De BOG -monitor
is onderdeel van het Vestigingenregister Limburg (VRL), waar de ontwikkelingen bij Limburgse bedrijven en instellingen op
het gebied van werkgelegenheid en ruimtegebruik worden gevolgd. In de BOG -monitor worden diverse gegevens
geregistreerd, zoals; aanbod, transacties, verhuurbaar oppervlak, soort oppervlak, aanbieder, adres, vastgoedtype, (vraag)
prijzen en aanbodduur. Daarbij worden verschillende ruimtelijke niveaus onderscheiden. Zo is de monitor gekoppeld met
het Geografisch Basisregister van Etil, waardoor ook informatie beschikbaar is voor bijvoorbeeld de verschillende
vestigingsmilieus (bedrijventerreinen, stedelijke diensten-terreinen en winkelgebieden). Ook worden in het kader van de
monitor plannen geregistreerd. De monitor wordt vier keer per jaar, aan het begin van ieder kwartaal, geactualiseerd.
VRL (Vestigingenregister Limburg)

In het Vestigingenregister Limburg (VRL) van Etil zijn alle vestigingen van bedrijven en instellingen in Limburg op
adresniveau geregistreerd en worden deze doorlopend op maandelijkse basis geactualiseerd. Daarnaast wordt jaarlijks de
werkgelegenheid geactualiseerd en het vestigingenbestand gecontroleerd door middel van een werk -gelegenheidsenqute,
met als peildatum 1 april (vanaf 2013 per 1 januari). Op te merken is dat de BAG en de BOG-monitor in het VRL-systeem
zijn gentegreerd, zodat het VRL niet alleen als werkgelegenheidsregister dient, maar veel meer als ruimtelijk -economisch
bedrijfsregister voor Limburg.
48
Bijlage 6 Onderzoeksverantwoording
Zowel de aanbod- alsook de vraagzijde zijn door de combinatie van de vier eerder genoemde bronregisters (zie bijlage 4) in
beeld gebracht. Daarbij heeft Etil de volgende onderzoeksaanpak ontwikkeld, waarbij zeven stappen zijn doorlopen:
-
Stap 1: Afbakeningen en definities

Stap 2: Samenstellen basisbestand
Stap 3: Basiscontrole vastgoedfunctie
Stap 4: Handmatige functiecontrole
Stap 5: Oppervlaktegegevens
Stap 6: Kantorenregister Limburg
Stap 7: Analyse en rapportage
Basis voor de monitor vormt het voorraadbestand c .q. kantorenregister ten aanzien van kantoorobjecten
(resultaat van stap 1-6). Op basis hiervan is de Limburgse kantorenmarkt in beeld gebracht (resultaat van stap 7).
in
Limburg
Stap 1: Afbakeningen en definities
Voordat het kantorenregister en de daaraan verbonden rapportage samengesteld kan worden, zijn eerst de relevante
definities en afbakeningen vastgesteld. Daarbij is enerzijds de kantorensector op basis van SBI -codes (Standaard
Bedrijfsindeling CBS) afgebakend en anderzijds de verschillende vestigingsmilieus c .q. kantoorlocaties afgebakend. Bij
deze laatste afbakening is gebruik gemaakt van de afbakeningen zoals deze in REBIS (www.rebislimburg.nl) alsook in CiK
(Centrumgebieden in Kaart) zijn vastgesteld.
Sectorale afbakening
Etil gebruikt van oudsher in het kader van het Vestigingenregister Limburg (zie bijlage 4) voor de omschrijving van de
economische activiteit de zogenaamde SBI-codering van het CBS. Voor het indelen van de economie in categorien wordt
gebruik gemaakt van de standaardbedrijfsindeling (5-cijferige coderingssysteem) van het Centraal Bureau voor de Statistiek
(CBS). De gehanteerde SBI2008 is gebaseerd op een Europees systeem, Nomenclature gnrale des Activits
conomique dans les Communauts Europennes (NACE) die een door de Verenigde Naties gehanteerde codering (ISIC)
als basis kent. Dit betekent dat statistieken op basis van SBI2008 vergelijkbaar zijn met internationale statistieken op basis
van NACE of ISIC (International Standard Industrial Classification). In de kantorenmonitor is de term economische
activiteit toegespitst op kantooractiviteiten. Daarbij is de hoofdactiviteit van een vestiging bepalend. Op te merken is dat in
een kantoorobject ook bedrijven die niet direct in een kantoorbranche vallen, gevestigd kunnen zijn. Het betreft daarbij
ondersteunde diensten ten behoeve van de hoofdactiviteit van een bedrijf. Als voorbeeld is het hoofdkantoor van DSM in
Heerlen te noemen. DSM is op basis van de SBI2008 als chemisch industrieel bedrijf in het Vestigingenregister Limburg
geregistreerd, waarbij het hoofdkantoor als kantoorobject in het kantorenregister is opgenomen.
Vestiging
Onder een vestiging wordt in het kader van het Vestigingenregister Limburg (VRL) c.q. detailhandelsmonitor verstaan: Een
locatie van een onderneming, instelling of zelfstandige beroepsbeoefenaar; dat wil zeggen elke fabriek, werkplaats, winkel
of andere bedrijfsruimte, dan wel elk complex daarvan, waarin of van waaruit een economische activiteit, andere
(niet-economische) activiteit of zelfstandig (vrij) beroep ter verkrijging van inkomsten wordt uitgeoefend.
Werkgelegenheid
Onder werkzame personen (WP) worden verstaan: meewerkende eigenaren (directie, bedrijfshoofden) en meewerkende
gezinsleden, zelfstandige beroepsbeoefenaren, werknemers in loondienst, personen op bedrijfsscholen en thuiswerk (st)ers
voor zover zij voorkomen op de loonlijst van de vestiging, op-/afroepkrachten voor zover feitelijk werkzaam op de vestiging .
Het VRL maakt onderscheid in fulltime, parttime werkgelegenheid en uitzendkrachten. Onder fulltime werkgelegenheid
worden geteld alle werkzame personen die 12 uur of meer per week bij de vestiging werkzaam zijn. Parttimers zijn dus
minder dan 12 uur per week werkzaam. Uitzendkrachten worden geregistreerd bij de inlenende bedrijven /instellingen als
uitzendkracht als fulltime of parttime werkzame persoon. In de voorliggende rapportage wordt onder werkgelegenheid het
totaal aantal arbeidsplaatsen verstaan (het totaal van fulltime, parttime en uitzendkrachten).
Verhuurbare vloeroppervlakte (vvo) kantoorobject
Onder verhuurbare vloeroppervlakte wordt verstaan: Het totaal van de verhuurbare (bedrijfs-)vloeroppervlakte van een
kantoorobject in vierkante meters. Het is zodoende de optelsom van kantoorruimten, inclusief eventueel aan de
kantoorfunctie verbonden productie -, magazijnruimten en overige ruimten van een kantoorobject die bedrijfsmatig worden
gebruikt.
Vraagprijs
De vraagprijs betreft de gemiddelde huurprijs per vierkante meter. De gemiddelde vraagprijs wordt berekend op basis van
het actuele aanbod en de transacties in de afgelopen vier kwartalen. Op te merken is dat de vraagprijs niet hetzelfde hoeft
te zijn als de daadwerkelijk overeengekomen huurprijs. Deze is echter veelal niet bekebnd, zodat in de analyses uitgegaan
wordt van de vraagprijs.
49
Kantoorlocaties
Bij de indeling in kantoorlocaties wordt op basis van de provinciale monitor werklocaties (REBIS) ten aanzien van
bedrijventerreinen en stedelijke dienstenterreinen en het Etil informatieproduct
'Centrumgebieden in Kaart' (CiK)
onderscheid
gemaakt
tussen
centrumgebieden
(stadscentra,
ondersteundende
centra,
kernverzorgende
centra) ,
stationsgebieden, stedelijke dienstenterreinen (kantoor- en retailparken) en bedrijventerreinen (stedelijke bedrijventerreinen,
logistiek- / industrile bedrijventerreinen en bedrijventerreinen landelijk gebied). Voor centrum- en stationsgebieden wordt
gebruik gemaakt van de CiK-afbakening van Etil. Voor bedrijventerreinen en stedelijke dienstenterreinen wordt aangesloten
bij de REBIS-afbakening c.q. het provinciale beleid ten aanzien van bedrijventerreinen en stedelijke dienstenterreinen. De
volgende kantoorlocaties worden onderscheiden:
Stadscentra
Centra van de stedelijke POL-regios in Limburg. In Limburg worden zeven stadscentra onderscheiden (centra van
Maastricht, Heerlen, Sittard-Geleen, Roermond, Venlo, Weert en Venray).
Stationsgebieden
Het betreft afzonderlijk afgebakende delen van centrumgebieden in de nabijheid van intercity -stations (alleen in
Maastricht, Heerlen, Sittard-Geleen, Roermond, Venloen en Weert zijn stationsgebieden afgebakend ).
Kantoorparken
Het betreft planmatig aangelegde terreinen met een nadruk op kantoren. Deze terreinen betreffen de in het kader van
de provinciale monitor werklocaties REBIS afgebakende stedelijke dienstenterreinen (K).
Bedrijventerreinen:
Bij bedrijventerreinen wordt de afbakening gehanteerd zoals deze in het kader van de provinciale monitor werklocaties
REBIS is vastgelegd (zie ook: www.rebislimburg.nl).
Overige locaties:
Ondersteunende centra: Het betreft stadsdeelcentra, wijken buurtwinkelcentra in de stedelijke gebieden.
Kernverzorgende centra: Het betreft winkelgebieden in de verschillende dorpscentra in het landelijk gebied.
Solitaire locaties: Het betreft verspreid en solitair liggende locaties.
Objecten / aantal kantoren
De meeteenheid ten aanzien van (het aantal) kantoren zijn de (adres)objecten zoals deze in het CVR (Centraal
Vastgoedregister) zijn geregistreerd als verblijfsobjecten. De BAG /WOZ is hierbij maatgevend. Etil heeft aanvullend een in
het voorjaar van 2014 een extra aanvullende controle uitgevoerd, waarbij een correctie heeft plaatsgevonden indien twee
objecten onderdeel vormen van n bedrijfsvestiging en ten aanzien van grootschalige kantoorverzamelgebouwen .
Kantoorverzamelgebouwen worden in de monitor als n object worden beschouwd. Het aantal objecten kan zodoende
beschouwd worden als het aantal kantoorpanden.
Plancapaciteiten
De informatie over plancapaciteiten is op basis van een planqute onder alle Limburgse gemeenten inzichtelijk gemaakt .
Daarbij betreft het meer of minder concrete plannen die op het moment van meting bekend zijn en zodoende niet om in
bestemmingsplannen vastgelegde planmogelijkheden.
Stap 2: Basisbestand
Startpunt is de BAG (Basisregistratie Adressen en Gebouwen, zie bijlage 4). Op te merken is dat de BAG nog enkele
kinderziektes vertoont en nog niet 100% volledig is. In het kader van de kantorenmonitor is de BAG aangevuld met actieve
adressen (adressen met een bedrijfsvestiging) uit het Vestigingenregister Limburg die (nog) niet in de BAG zijn
opgenomen. Het resultaat is een basisbestand van het totale vastgoed in Limburg, op basis waarvan in de vervolgstappen
de kantorenvoorraad bepaald wordt.
Stap 3: Basiscontrole vastgoedfunctie

Belangrijk gegeven is dat de BAG omtrent vastgoedfunctie en vloeroppervlakte niet bruikbaar is zonder extra controle en
bewerking. Dit, terwijl juist een juiste afbakening en de omvang van het vastgoed (vierkante meters vloeroppervlakte)
cruciaal zijn voor een kwalitatief verantwoord kantorenregister c .q. -monitor. In de BAG is sprake van zogenaamde
gebruiksdoelen die zijn afgeleid uit de bouwkundige gebruiksfunctie conform de categorisering van het Bouwbesluit 2003
zoals deze in de bouwvergunning als zodanig is aangemerkt. Het gebruiksdoel in de BAG is zodoende niet gelijk aan de
planologische bestemming of het feitelijk gebruik. De basiscontrole van de vastgoedfunctie (afbakening kantoorobjecten)
heeft plaatsgevonden op basis van een vergelijking van vier bronregisters; BAG, WOZ, BOG, VRL (zie bijlage 4 voor een
nadere beschrijving). Door deze vier bestanden aan elkaar te koppelen, is inzicht verkregen welke van de vier bronnen een
vastgoedobject als kantoorobject definieert. Voor kantoorobjecten die alleen door de BAG en /of WOZ als kantoorobject
werden gecategoriseerd, is vervolgens een nadere (handmatige) controle uitgevoerd.
Stap 4: Handmatige controle vastgoedfunctie

De handmatige controle is uitgevoerd op basis van beschikbare additionele bronnen (Vestigingenregister Limburg,
luchtfotos, streetview, internetresearch). In het kantorenregister is overigens per adres een opmerkingenveld opgenomen
met de resultaten van deze controle. In dit veld is informatie opgenomen indien een adres onderdeel is van een ander
adres; bijvoorbeeld: Akerstraat 39 en Akerstraat 41 = Onderdeel Akerstraat 39-41). Deze informatie is namelijk relevant
voor de bepaling van het aantal kantoorobjecten. Er zijn ruim 3.000 objecten in deze fase gecontroleerd op de functie als
winkelobject.
50
Stap 5: Oppervlaktegegevens
Ten aanzien van de oppervlaktegegevens is in eerste instantie gebruik gemaakt van de geregistreerde oppervlakte gegevens in de WOZ-monitor. Hiervoor is gekozen, omdat de in de BAG opgenomen oppervlaktegegevens veelal niet
correct is. Uitgaande van de bruto vloeroppervlakte (bvo) van een vastgoedobject is vervolgens de verhuurbare
vloeroppervlakte (vvo) berekend. Deze gegevens zijn vervolgens gecontroleerd en eventueel gecorrigeerd met gegevens
omtrent de verhuurbare vloeroppervlaktezoals deze in het Vestigingenregister Limburg en de BOG -monitor Limburg zijn
geregistreerd.
Stap 6: Kantorenregister Limburg

Resultaat van de bovengenoemde onderzoeksfasen (1-5) is het 'Kantorenregister Limburg'. In dit register zijn een groot
aantal inhoudelijke gegevens en kenmerken van de Limburgse kantoorobjecten (op adresniveau) opgenomen, zoals:
Adres (straatnaam - huisnummer - huisletter - huisnummertoevoeging - postcode - plaatsnaam)
Objectstatus (niet gerealiseerd verblijfsobject, plaats aangewezen, verblijfsobject buiten gebruik,
verblijfsobject
gevormd, verblijfsobject in gebruik, verblijfsobject in gebruik, verblijfsobject ingetrokken)
Pandstatus (bouw gestart, bouwvergunning verleend, niet gerealiseerd pand, pand buiten gebruik, pand gesloopt ,
pand in gebruik, sloopvergunning verleend)
Gebiedseenheden (regio, gemeente, wijk/buurt, winkellocatie, REBIS/CiK-terreinnaam)
Oppervlakte (bruto vloeroppervlakte, verhuurbare vloeroppervlakte in vierkante meters)
Leegstandsindicator (object wordt op de markt aangeboden)
Benuttingsindicator (object is in gebruik door een vestiging)
Werkgelegenheidsindicator (aantal werkzame personen die op of vanuit het object werkzaam is)
X/Y-cordinaten
Bouwjaar
Op basis van gegevens uit dit register in combinatie met gegevens uit de BOG -monitor-Limburg, het Vestigingenregister
Limburg en de door Etil samengestelde mutatiebestanden ten aanzien van toevoegingen en onttrekkingen (nieuwbouw en
sloop) van kantoorobjecten is de voorliggende rapportage samengesteld.
51

Provincie Limburg Kantorenmonitor 2013

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Provincie Limburg Kantorenmonitor 2013

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

Kantorenmonitor

De Limburgse kantorenmarkt in beeld

(Basisregistratie Adressen en Gebouwen)

Etil; Kantorenmonitor Limburg 2013

Etil; Kantorenmonitor Limburg 2013

AANBOD VAN KANTOORRUIMTE

VRAAG NAAR KANTOORRUIMTE

KANTOREN; BEDRIJVEN EN WERKGELEGENHEID

Etil; Kantorenmonitor Limburg 2013

Etil; Kantorenmonitor Limburg 2013

Etil; Kantorenmonitor Limburg 2013

Etil; Kantorenmonitor Limburg 2013

Vraag naar kantoorruimte

Kantoren; bedrijven en werkgelegenheid

Etil; Kantorenmonitor Limburg 2013

Etil; Kantorenmonitor Limburg 2013

'Kantorenmonitor Limburg' is de jaarlijkse monitorrapportage die ingaat op de ontwikkelingen op

Het kantorenregister Limburg

Etil; Kantorenmonitor Limburg 2013

Etil; Kantorenmonitor Limburg 2013

Om de leegstand 'indicatief' in beeld te kunnen brengen, wordt uitgegaan van de vastgoedobjecten

Etil; Kantorenmonitor Limburg 2013

Kantorenvoorraad naar regio, aantal objecten

Kantorenvoorraad naar regio, vvo in m

vvo = verhuurbare vloeroppervlakte

Kantorenvoorraad naar grootteklasse vvo, aantal objecten

verhuurbare vloeroppervlakte (vvo) in m

Kantorenvoorraad naar grootteklasse vvo,

Etil; Kantorenmonitor Limburg 2013

Kantorenvoorraad naar grootteklasse vvo,

Kantorenvoorraad naar bouwjaar, aantal objecten

Kantorenvoorraad naar bouwjaar, vvo in m

vvo = verhuurbare vloeroppervlakte

Kantorenvoorraad naar bouwjaar,

Kantorenvoorraad naar bouwjaar,

Top 15 gemeenten kantorenvoorraad

Maastricht & Mergelland

Horst aan de Maas

Etil; Kantorenmonitor Limburg 2013

Kantoorsteden en overige gemeenten

Kantoorsteden en overige gemeenten

Kantoorsteden versus overige gemeenten

Kantoorsteden en overige gemeenten naar grootteklasse vvo, aandeel objecten in %

Aandeel Kantoorsteden in de regionale kantorenvoorraad

Etil; Kantorenmonitor Limburg 2013

Maastricht & Mergelland

Kantoorlocaties en overige locaties

Kantoorlocaties en overige locaties

Kantoorlocaties in de kantoorsteden, aandeel vvo in %

Kantoorlocaties in kantoorsteden, vvo in m

Top 10 kantoorparken, vvo in m

Etil; Kantorenmonitor Limburg 2013

Indicatief leegstandspercentage kantoorsteden

verhuurbare vloeroppervlakte (vvo) in m

Indicatieve leegstand naar grootteklasse vvo, aantal objecten

Indicatief leegstandspercentage kantoorlocaties

Etil; Kantorenmonitor Limburg 2013

Indicatieve leegstand naar bouwjaar, aantal objecten

Indicatieve leegstand naar bouwjaar, vvo in m

vvo = verhuurbare vloeroppervlakte

Indicatieve leegstand naar bouwjaar,

Indicatieve leegstand naar bouwjaar,

Top 15 gemeenten; indicatieve leegstand, m vvo en leegstandspercentage

Maastricht & Mergelland