A TRK NYELVTAN ALAPJAI http://www.freewebs.

com/turkce/

Igk
Fnvi igenv (section 5.1, pg 25)
-mek - mak
grmek
ltni
Mdostjelek (sections 21.1-5, pp 135-139)

Tagads-- -me- vagy -mez A legtbb igeidnl tedd hozz a szthz: -megrmek = "ltni"
grmemek = "nem ltni"
Az ltalnos (vagy aorist) igeidnl: -mezGrrm. = "Ltok"
Grmzrm. = "Nem ltok"
Szenved -- -n- vagy -il- vagy -in Mgh-ra vgzd igetvek esetn: -nokumak = "olvasni",
okunmak = "olvasva lenni"
A mssalhangzkra vgzd tvek esetn, kivve az l-re vgzdeket: -ilvermek = "adni",
verilmek = "adva lenni"
Az l-re vgzd tvek esetn: -inbilmek = "tudni, ismerni",
bilinmek = "tudva lenni, tudott, ismerve lenni, ismert"
Mveltets-- -dir- / -t- / -it A legtbb ige esetn: -dirbilmek = "tudni",
bildirmek = "tudatni" or "bejelenteni"
Mgh-ra vgzdk: -tanlamak = "rteni",
anlatmak = "magyarzni, megrtetni"
Az -re vagy -re vgzdk: -itimek = "inni",
iirmek = "itatni"
Visszahat-- -ingiymek = "ruht hordani"
giyinmek = "felltzni"
giyindirmek = "felltztetni vki mst"
giyindirilmek = "vki felltztet"
giyindirildirmek = "knyszertve lenni, hogy valaki ms felltztessen"
Egymsra hat igk -- -i
grmek = "ltni"
grmek = "ltni egymst" or "trsalogni, beszlgetni"
grlmek = "beszlnek rla"
grtrmek = "rvenni hogy beszlgessen egymssal"
grtrlmek = "r van vve, hogy beszlgessen egymssal"

Az sszes igeid s md
G.L. Lewis' Turkish Grammar, 136 oldal (VIII,38).
1. Hagyjuk el a -mak-mek ragot hogy megkapjuk a sztvet.
grmek --> gr2. Tegyk hozz a mdostjeleket (ld. fentebb).
3. Vlasszuk ki az igeidt:
Igeid
Rag
Jelents
Most trtn esemny, folyamatban lv cselekvs, vagy a kzelmltban kezdett s most
-(i)yorJelen
is tart.
1

rok. Most, abban a pillanatban is, hogy beszlek.

ltalnos igazsgos, vagyis idtlenek.
-(i)rr vagyok. br nem felttlenl rok ebben a pillanatban.
(y)ecek Jvbeli cselekvse, meg fognak trtnni.
A jelenlegi llapotot mltbeli cselekvs okozta,
-mivagy:a beszl olyan esemnyrl szmol be, amit nem ltott, csak tudomsa van rla,
mi-mlt
hallotta..
-diMltban biztosan megtrtnt esemny.
di-mlt
Szksgessg -meli- Cselekvsek, emlyeknek meg kell vagy meg kellene trtnnik.
Ha ...
-seA nem egyszer-mdok segtsgvel, kifejez be nem teljeslt, remnytelen kvnsgokat
Feltteles
a mltban.
Nincs tnyllts, a dolgok megtrtnhetnek vagy megtrnhettek volna. Teljesthetetlen
-eKtmd
mltbeli kvnsgokat fejez ki.
4. Vlasszuk ki a mdot,megjegyzs: nem mindegyik igeid-md kombinci ltezik:
Md
Rag
Ragozsi minta
egyszer
I (leginkbb)
Mlt
-idiII
Feltteles
-iseII
Feltteles mlt
-idi- + -isiII
Hallott
-imiI
Hallott feltteles
-imi- + -iseII
5. Adjuk hozz a megfelel szemlyragokat:
-im
-iz
-m -k
-eyim
-elim
Type II
Type III
-sin
-siniz
-n -niz
-esin
-esiniz
Type I
[-dir]
-[dir]ler
- -ler
-e
-eler
Egyszer
Mlt
Feltteles
Feltteles mlt
Hallott
Hallott feltteles

-idi + II ise + I
-idi- + -ise- + II
-imi- + I
-imi- + -ise- + II
I
Jelen
-iyorlt. (aorist)
-irJv
-ecekmi-mlt
-midi-mlt
II
-----diSzksgessg
-------meliFeltteles
-------seKtmd
III
-------eA lehetsges igeid-md kombincik
ltalnos
(Aorist)
Jv

Nzznk pr pldamondatot a derviler el:

Egyszer
Mlt
Feltteles
Feltteles mlt Hallott
I
-idi + II
ise + I
-idi- + -ise- + II -imi- + I
Dervileri
Dervileri
Dervileri
Dervileri
Dervileri
Jelen gryorum.
gryordum. gryorsam, ... gryorduysam gryormuum.
iyorDerviseket
Derviseket
Ha derviseket , ...
Azt mondjk,
2

Hallott feltteles
-imi- + -ise- + II
Dervileri
gryormusam, ...
Ha, ahogy mondjk,

ltok (most)

lttam
(hosszan)

ltok (most) ... Ha derviseket

lttam, ...

Dervileri
grrdysem,
...
Ha rgen n
lttam
derviseket, ...
Dervileri
Dervileri
Dervileri
Dervileri
grecektiysem,
grecektim.
greceim.
greceksem, ... ...
Jv
gy volt, hogy
-ecek- Derviseket
ha derviseket gy volt, ha
derviseket
fogok ltni.
fogok ltni, ... derviseket
fogok ltni.
fogok ltni, ...
Dervileri
Dervileri
Dervileri
Dervileri
grm
grmm.
grmtm.
migrmsem, ... idiysem, ...
Azt mondjk, Azt mondjk,
mlt
Ha ltnk
Ha lttam
-milttam
rgen lttam
derviseket volna
derviseket.
n derviseket.
derviseket, ...
Dervileri
Dervileri
Dervileri
Dervileri
grd
grdydm.
grdm.
grdysem.
dysem, ...
di-mlt
Lttam n
-diLttam
Ha lttam n Ha lttam
rgen
derviseket.
derviseket volna
derviseket.
derviseket
Dervileri
Dervileri
grrdm.
lt.
grrm.
Rgen n
(aorist)
Derviseket
-irlttam
szoktam ltni.
derviseket.

Dervileri
grrsem, ...
Ha derviseket
ltok
(altalban), ...

Dervileri
Szksg
grmeliyim.
essg
Ltnom kell a
-meliderviseket.

Dervileri
grmeliydim.
--Ltnom kellett
a derviseket.

---

Dervileri
Felttel
grsem, ...
es
Ha lthatnk
-sederviseket

Dervileri
grseydim, ...
Ha lthattam --volna
derviseket, ...

---

Dervileri
greyim.
Ktm
Lehet, hogy
d
ksbb ltpm
-emajd a
derviseket.

Dervileri
greydim!
Brcsak lttam --volna a
derviseket!

Menjnk Konya-ba! d/t ! gitmek!

Egyszer
Mlt
I
-idi + II
Konya'ya
Konya'ya
gidiyorum.
gidiyordum.
Jelen
Konyaba
-iyorKonyaba
megyek.
mentem (foly.).
(most)
Konya'ya
Konya'ya
lt.
giderim.
giderdim.
(aorist)
Konyaba
Rgebben
-irjrok (lt.
eljrtam

---

Feltteles
ise + I

derviseket ltok
(most).

derviseket ltok
(most) ...

Dervileri
grrmm
Azt mondjk
szoktam ltni
derviseket.

Dervileri
grrmsem, ...
Azt mondjk, ha
derviseket szoktam
ltni ...

Dervileri
grecekmiim.
Azt mondjk,
derviseket fogok
ltni.

Dervileri
grecekmisem, ...
Ha, ahogy mondjk,
derviseket fogok
ltni...

Dervileri grm
Dervileri grm msem, ...
mm.
Ha, ahogy mondjk,
Azt mondjk, rgen lttam n rgen
lttam n derviseket. derviseket

---

Dervileri
grmeliymiim.
Azt mondjk,
ltnom kell a
derviseket.
Dervileri
grseymiim.
Azt mondjk,
brcsak ltnm a
derviseket

---

---

Dervileri
greymiim!
Azt mondjk,
--brcsak lttam volna
a derviseket!

Feltteles mlt hallott

-idi- + -ise- + II -imi- + I
Konya'ya
Konya'ya
Konya'ya
gidiyorduysam,
gidiyorsam, ...
gidiyormuum.
...
Ha Konyaba
Azt mondjk, most
Ha Konyaba
megyek, ...
Konyaba megyek.
mentem, ...
Konya'ya
Konya'ya
Konya'ya
gidersem, ... giderdiysem, ... gidermiim
Ha Konyaba Ha eljrtam
Konyaba jrok,
megyek
Konyaba, ...
mondjk (de
3

---

hallott feltteles
-imi- + -ise- + II
Konya'ya
gidiyormusam, ...
Ha Konyaba megyek
most, mondjk
Konya'ya
gidermisem, ...
Ha Konyba jrok,
mondjk,

csel.).

Jv
-ecek-

Konyaba.

Konya'ya
Konya'ya
gidecektim.
gideceim.
gy volt, hogy
Konyaba
Konyaba
fogok menni.
megyek.

Konya'ya
gitmiim.
mi-mlt
Azt mondjk,
-miKonyba
mentem.

di-mlt
-di-

Konya'ya
gittim.
Konyba
mentem.

(latalban),...
Konya'ya
gideceksem, ...
Ha Konyaba
fogok menni,
...

Konya'ya
gitmitim.
Azt mondjk,
elmentem
Konyba
(rgebben).

Konya'ya
gitmisem, ...
Ha elmennk
Konyba,

Konya'ya
gittiytim.
Elmentem
Konyba.

Konya'ya
gittiysem.
Ha elmennk
Konyba, ...

Konya'ya
Konya'ya
gitmeliydim.
szksge
gitmeliyim.
ssgKonyba
--Konyba kell
melikellett
mennem
mennem.
Konya'ya
Konya'ya
gitseytim, ...
gitsem, ...
Brcsak
Feltteles
Ha Konyba
---seelmentem
kellen
volna Konyba
mennem, ...
...
Konya'ya
Konya'ya
gideyim.
gideydim!
Ktmd Taln ksbb Brcsak
---eelmegyek
elmehettem
Konyba.
volna
(III)
Konyba!

nem vagyok biztos

benne)
Konya'ya
gidecektiysem, Konya'ya
...
gidecekmiim.
gy volt, ha
Konyba fogok
Konyaba fogok menni, mondjk.
menni, ...
Konya'ya
Konya'ya gitmi
gitmi idiysem,
imiim.
...
Azt mondjk,
Ha elmentem
elmentem
volna Konyba,
Konyba.
...
Konya'ya gitti
idiysem, ...
Ha elmentem --volna
Konyba...
Konya'ya
gitmeliymiim.
--Azt mondjk,
Konyba kell(ene)
mennem.

Konya'ya
gidecekmisem, ...
Ha konyba fogok
menni, mondjk,
Konya'ya gitmi
imisem, ...
Azt mondjk, ha
elmentem
Konyba

---

---

---

Konya'ya
gitseymiim.
Azt mondjk,
--brcsak elmennk
Konyba.

---

Konya'ya
gideymiim!
Azt mondjk,
--brcsak elmentem
volna Konyba!

- va / -ve (18.4, 120 old)

Lewis Thomas terminolgija szerint A legtbb trk szerint a "gle" jelentse nevettetni t vagy hadd
nevessen
-[y]a / e
glmek
nevetni
gle nevetve
Igenevek
Jelen
Aorist
Jv
mi-mlt
di-mlt

-en
-ir
-ecek
-mi
-dik

gren = ltvn (most)

grr = ltva (ltalban)
grecek = ami ltva lesz
grm = ltott
grlmedik = rendkvli, szokatlan (nem ltott)

Biztos mlt (section 5.3, pp 27-32)

Cselekvs, amely tnyleg vgbement a mltban.
-tim -tik
4

-tin -tiniz
-ti -tilar
Konya'da dervileri grdm.

Derviseket lttam Konyban.

mi - mlt
miti Mlt a mltban, rgmlt (G.L. Lewis sec 28)
Cselekvs amely a mltban tnyleg vgbement, nagyon rgen.
llt
llt krd
-mitim
-mitik
-mi miydim?
-mi
miydik?
-mitin
-mitiniz
-mi miydin?
-mi
miydiniz?
-miti
-milerdi
-mi miydi?
-mi miydiler?
Tagad
-memitim
-memitin
miydiniz?
-memiti
miydiler?

Tagad krd
-memitik
-memitiniz

-memi miydim?
-memi miydin?

-memi miydik?
-memi

-memilerdi

-memi miydi?

-memi

Konya'da dervileri
Konyban.
Konya'da dervileri
Konyban.
Konya'da dervileri
rgen?
Konya'da dervileri
Konyban?

grmtm.

Derviseket lttam rgen

grmemtm.

Nem lttam rgen derviseket

grm mydm.

Lttam n derviseket Konyban

grmem mydm.

Nem lttam rgen derviseket

mi-felteles mlt (G.L. Lewis p 123 sec 29a)

llt
-misem
-misen
-mise

-misek
-miseniz
-miseler

Konya'da dervileri grmsam, ....

Konyban

Ha lttam rgen derviseket

mi-bizonytalan mlt (G.L. Lewis p 124 sec 29c)

llt
-mimiim
-mimisin
-mimise

Klnll alak (gyakori)

-mi imiim
-mi imiek
-mi imisin
-mi imiiniz
-mi imise
-mi imiler

-mimisek
-mimiseniz
-mimiseler

Konya'da dervileri grmmm.

Konyban.
Konya'da dervileri grm mm.

Azt mondjk, lttam derviseket

mi-feltteles bizonytalan mlt (G.L. Lewis p 125 sec 29d)

-mi imisem
-mi imisen
-mi imise

-mi imisek
-mi imisiniz
-mi imiseler

Konya'da dervileri grm msem, ...

derviseket lttam konyban---

Ha azt mondjk,

mi-egyszer bizonytalan mlt (section 15.4, pp 100-101)

Valami felttelezheten megtrtnt a mltban, de a beszlnek nincs megfelel informcija rla ahhoz, hogy
megbzhatan jeolentsen rla. gy tnik, lehet, elkpzelhet, azt mondjk, bizonytalan, nem biztos, hogy;
felttelezheten megtrtnt valami (de nem vagyok benne elg biztos ahhoz, hogy a di mltat hasznljam)
llt
-miim
-misin
-mi

-miler

llt krd
-mi miyim?
-mi miyiz?
-mi misin?
-mi misiniz?
-mi mi?
-miler mi?

Tagad
-memiim
-memisin
-memi

-memiiz
-memisiniz
-memiler

Tagad krd
-memi miyim?
-memi miyiz?
-memi misin?
-memi misiniz?
-memi mi?
-memiler mi?

-miiz
-misiniz

Konya'da masalarda dans etmiim.

Azt mondjk az asztalon
tncoltam Konyban. (De nem emlkszem r, gy nem llthatom, hogy
tnyleg. Legkzelebb kevesebb rak!)
Konya'da masalarda dans etmemiim.
Valsznleg nem tncoltam az asztalon
Konyban.
Konya'da masalarda dans etmi miyim?
Tnyleg az asztalon tncoltam
Konyban? (nem emlkszem)
Konya'da masalarda dans etmemi miyim?
Tnyleg nem tncoltam az
asztalon Konyban?

Elbeszl mlt (section 15.5, pp 101-102)

Harmadik szemlyben hasznlatos jsgok s mesemondk ltal. Bizonytalan mlt + -dir
llt
llt krd
-miimdir
-miizdir
-midir miyim? -midir miyiz?
-misindir
-misinizdir
-midir misin? -midir misiniz?
-midir
-milerdir
-midir mi?
-milerdir mi?
Tagad
-memiimdir -memiizdir
-memisindir -memisinizdir
-memidir
-memilerdir

Tagad krd
-memidir miyim? -memidir miyiz?
-memidir misin? -memidir misiniz?
-memidir mi?
-memilerdir mi?

Konya'da
Konya'da
Konya'da
Konya'da

Derviseket ltott Konyban.

Derviseket lttak Konyban.
Nem ltott derviseket Konyban.
Nem lttak derviseket Konyban.

dervileri
dervileri
dervileri
dervileri

grmtr.
grmlerdir.
grmemitir.
grmemilerdir.

Folyamatos
Folyamatos mlt (section 18.1, pg 117-118, G.L. Lewis sec 18b)
-[i]yordum
-[i]yordun
-[i]yordu

-[i]yorduk
-[i]yordunuz
-[i]yorlard

Konya'da dervileri gryordum.

derviseket lttam Konyban.
Konya'da uflayordum.
mondtam.

Egyfolytban
Konyban egyfolytban uffot

Folyamatos jelen (section 18.1, pg 117-118, G.L. Lewis sec 18a)

llt

llt krd
6

-[i]yorum
-[i]yorsun
musunuz?
-[i]yor
[i]yor m?
Tagad
-miyorum
-miyorsun
musunuz?
-miyor

-[i]yoruz
-[i]yorsunuz

-[i]yor muyum?
-[i]yor musun?

-[i]yorlar

-[i]yor mu?

Tagad krd
-miyor muyum?
-miyor musun?

-miyoruz
-miyorsunuz
-miyorlar

-miyor mu?

Konya'da dervileri gryorum.

Konyban
Konya'da dervileri grmyorum.
derviseket Konyban.
Konya'da dervileri gryor muyum.
derviseket Konyban?
Konya'da dervileri grmyor muyum.
Konyban?

-[i]yor muyuz?
-[i]yor
-

-miyor muyuz?
-miyor
-miyor m?

Foylamatosan derviseket ltok

Nem ltok llandan
Ltok n egyfolytban
Nem ltok n derviseket

ltalnos (aorist)(G.L. Lewis sec 25)

ltalnos igazsgok, idtlen.
Most festek a folyamatost kell hasznlni
Fest vagyok vagy Festek (szoks) : Aorist.
Aorist mlt, vagy ltalnos mlt (section 12.1, pg 80, G.L. Lewis sec 28b) -- "Valaha..."
ltalnos llt mlt
-[i]rdim
-[i]rdik
-[i]rdin
-[i]rdiniz
miydiniz?
-[i]rdi
-[i]rlerdi
[i]rler miydi?
Tagad
-mezdim
miydik?
-mezdin
miydiniz?
-mezdi

llt krd
-[i]r miydim?
-[i]r miydin?

-[i]r miydik?
-[i]r

-[i]r miydi?

-mezdik

Tagadva krd
-mez miydim?

-mez

-mezdiniz

-mez miydin?

-mez

-mezlerdi

-mez miydi?

Konya'da dervileri grrdm.

Konyban (de mr nem)
Konya'da dervileri grmezdim.
Konyban
Konya'da dervileri grr mydm.
Konyban?
Konya'da dervileri grmez miydim.
Konyban?

-mezler miydi?

Valaha lttam derviseket

Valaha nem lttam derviseket
Valaha lttam derviseket
Valaha nem lttam derviseket

Aorist feltteles mlt, vagy ltalnos feltteles mlt(G.L. Lewis pg 119 sec 26d) -- "Ha valaha ..."
-[i]rdiysem
-[i]rdiysen
-[i]rdiyse

-[i]rdiysek
-[i]rdiyseniz
-[i]rdiyseler

Konya'da dervileri grrdysem, ...

Konyban

Ha valaha lttam derviseket

ltalnos jelen (section 11.2, pg 75-76, G.L. Lewis 26a)

llt

llt krd
7

-[i]rim
miyiz?
-[i]rsin
-[i]r
Tagad
-mem
-mezsin
misiniz?
-mez

-[i]riz

-[i]r miyim?

-[i]r

-[i]rsiniz
-[i]rler

-[i]r misin?
-[i]r mi?

-meyiz

Tagad krd
-mez miyim?
-mez miyiz?
-mez misin?
-mez

-mezsiniz
-mezler

-mez mi?

-[i]r misiniz?
-[i]rler mi?

-mezler mi?

Konya'da dervileri grrm.

ltalban derviseket ltok
Konyban.
Konya'da dervileri grmem.
Nem szoktam derviseket ltni
Konyban. Konya'da dervileri grr mym.
Szoktam derviseket
ltni Konyban?
Konya'da dervileri grmez miyim.
Nem szoktan derviseket ltni
Konyban?

ltalnos feltteles jelen (G.L. Lewis pg 119 sec 26c)

-[i]rsem
-[i]rsen
-[i]rse

-[i]rsek
-[i]rseniz
-[i]rlerse

Konya'da dervileri grrsem, ....

Ha derviseket ltok Konyban

Bizonytalan ltalnos jelen (G.L. Lewis pg 119 sec 26e)

-[i]rmiim
-[i]rmiin
-[i]rmi

-[i]rmiiz
-[i]rmisiniz
-[i]rlermi

Konya'da dervileri grrmm

ltni Konyban.

Azt mondjk, derviseket szoktam

Bizonytalan feltteles ltalnos jelen (G.L. Lewis pg 120 sec 26f)

-[i]r imisem
-[i]r imisen
-[i]r imi

-[i]r imiiz
-[i]r imisiniz
-[i]rler imiseler

Konya'da dervileri grr msem, ... Ha szoktam ltni derviseket

Konyban, mondjk

Jv
ltalnos vagy egyszer jv (section 12.2, pp 80-82, G.L. Lewis sec 22a)
llt
-(y)eceim
-(y)eceksin
-(y)ecektir
Tagad
-miyeceim
miyiz?
-miyeceksin
misiniz?
-miyecektir
mi?

-(y)eceiz
-(y)eceksiniz
-(y)ekeclerdir

Krd
-ecek miyim?
-ecek misin?
-ecek mi?

-miyeceiz

Tagad krd
-miyecek miyim? -miyecek

-miyeceksiniz

-miyecek misin? -miyecek

-miyeceklerdir

-miyecek mi?

-ecek miyiz?
-ecek misiniz?
-ecekler mi?

-miyecekler

Konya'da dervileri greceim. Derviseket fogok ltni Konyban.

8

Konya'da dervileri grmeyeyeceim. Nem fogok derviseket ltni

Konyban.
Konya'da dervileri grecek miyim. Fogok ltni derviseket Konyban?
Konya'da dervileri grmeyecek miyim. Nem fogok derviseket ltni
Konyban?
Mltbeli jv (G.L. Lewis pg 113 sec 22b) Ami a mltban jv idben volt. (G.L. Lewis sec 22b)
gy volt hogy ... fog (de nem biztos hogy meg is trtnt).
-(y)ecektim
-(y)ecektik
-(y)ecektin
-(y)ecektiniz
-(y)ecekti
-(y)ekeclerdi
Konya'da dervileri grecektim. gy volt, hogy derviseket fogok
ltni Konyban.
Filimi dervilerli grecektim, ama saat yetmidi.
gy volt, hogy megnzek egy dervises filmet, de nem volt r idm.
Feltteles jv (G.L. Lewis pg 113 sec 22c)
-(y)eceksem
-(y)eceksen
-(y)ecekse

-(y)eceksek
-(y)ecekseniz
-(y)ekecler

Konya'da dervileri greceksem, ...

Konyban

Ha derviseket fogok ltni

Mltbeli feltteles jv (G.L. Lewis pg 114 sec 22d)

-(y)ecek idiysem
-(y)ecek idiysen
-(y)ecek idiyse

-(y)ecek idiysek
-(y)ecek idiyniz
-(y)ecek idiyler

Konya'da dervileri grecek idiysem, ... Ha gy volt, hogy

derviseket fogok ltni Konyban(vagy: gy volt, hogy ha)
Bizonytalan jv (G.L. Lewis pg 114 sec 22e)
-(y)ecek imiim
-(y)ecek imisin
-(y)ecek imi

-(y)ecek imisiz
-(y)ecek imisiniz
-(y)ecek imiler

Konya'da dervileri grecek imiim.

ltni Konyban.. (gy tnik, lehet)

Azt mondjk, derviseket fogok

Feltteles bizonytalan jv (G.L. Lewis pg 114 sec 22f)

-(y)ecek imisem
-(y)ecek imisen
-(y)ecek imie

-(y)ecek imisek
-(y)ecek imiseniz
-(y)ecek imieler

Konya'da dervileri grecek imisem, ... Azt mondjk, ha derviseket

fogok ltni Konyban
II Jv, vagy si jv (G.L. Lewis pg 115 sec 23)
G.L. Lewis szerint csak a 3. Szemlyben fordul el, -as raggal , s csak tkozdskor hasznlatos.
Evin yklas!
Hogy dlne ssze a hzad!
Dervilarin bakaldras!
Br lzadnnak fel a derviseid!

Ltige (section 14.1, pp 93-96)

Mltid
llt
-[y]dim
-[y]din

-[y]dik
-[y]diniz
9

llt klnll
idim
idik
idin
idiniz

-[y]di

-[y]diler

idi

Tagad
deildim
deildin
deildi
idiler

deildik
deildiniz
deildiler

Tagad klnll
deil idim
deil idik
deil idin
deil idiniz
deil idi
deil

deil miydik?
deil miydiniz?

Tagad krd klnll

deil mi idin? deil mi idik?
deil mi idin? deil mi

deil miydiler?

deil mi idi?

Tagad krd
deil miydim?
deil miydin?
idiniz?
deil miydi?
idiler?

Dervitim.
Dervi idim.
Dervi miydim?
Dervi miyim?
Dervi deildim.
Dervi deil idim.
Dervi deil miydim?
Dervi deil mi idin?

idiler

deil mi

Dervis voltam.
- Dervis voltam?
- Nem voltam dervis.
- Nem voltam dervis?
- -

Feltteles mlt (G.L. Lewis pg 100 sec9, pg 104 sec 12d)

-[y]diysem
-[y]diysen
-[y]diyse

Klnll
idiysem
idiysen
idiyse

-[y]diysek
-[y]diyseniz
-[y]diyseler

idiysek
idiyseniz
idiyseler

Klnll tagad
deil idiysem
deil idiysek
deil idiysen
deil idiyseniz
deil idiyse
deil idiyseler
Dervi idiysem, ...
Dervi deil idiysem, ...

Ha dervis lettem volna, ...

Ha nem lettem volna dervis, ...

Bizonytalan mlt (G.L. Lewis pg 101 sec 10)

llt
-[y]miim
-[y]miin
-[y]mi

-[y]miiz
-[y]misiniz
-[y]miler

Klnll llt
imiim
imiiz
imiin
imisiniz
imi
imiler

Klnll tagad
deil imiim
deil imiiz
deil imiin
deil imisiniz
deil imi
deil imiler
Dervi imi
Dervi deil imi

Azt mondtk, dervis.

Azt mondtk, nem volt dervis.

Feltteles bizonytalan mlt (G.L. Lewis pg 102 sec 11, pg 104 sec 12f)
llt
-[y]misem
-[y]misen
-[y]mise

llt klnll
-[y]misek
-[y]miseniz
-[y]miseler

imisem
imisen
imise
10

imisek
imiseniz
imiseler

Tagad klnll
deil imisem
deil imisek
deil imisen
deil imiseniz
deil imise
deil imiseler
Dervi imise, ...
Dervi deil imise, ...

Ha elkpzelhet, hogy dervis volt

Ha elkpzelhet, hogy nem volt dervis

Jelen
llt
-[y]im
-sin
-dir

-[y]iz
-siniz
-dirler

Tagad
deilim
deilsin
deildir

deiliz
deilsiniz
deildirler

Derviim.
Dervi degilim.
Dervi miyim?
Dervi degil miyim?

Krd
miyim
misiniz
midir

miyiz
misin
midirler

Tagadva krd
deil miyim?
deil miyiz?
deil misin?
deil misiniz?
deil midir?
deil midirler?

Dervis vagyok.
Nem vagyok dervis.
Dervis vagyok?
Nem vagyok dervis?

Feltteles md (G.L. Lewis, pp 130-131)

-se jrul a thz. Mlt idben be nem teljeslt felttelet vagy remnytelen kvnsgot fejez ki. A bizonytalan
feltteles md nem tiszta felttelt vagy vgyat fejez ki.

Kpessg [tud, kpes, ...] (section 19.1, pp 123-126)

-(y)ebilmek
\-+--/
|
ragozott alakjai
Dervileri grebiliyorum.
Dervileri grebiliyordum.
Dervileri grebilecegim.

Derviseket ltok (kpes vagyok a ltsra).

Meg tudtam nzni a derviseket.
Meg fogom tudni nzni a derviseket.

"hat- het" or "taln" (section 20.2, pg 129-130, called "Optative-subjunctive", G.L. Lewis pg 1320135 sec
35-37)
Jelen idben:
1. szemlyben a beszlt nyelvben jvbeli tervre utal. Megcsinlom majd.
2. szemlyben Formlisan udvarias krs vagy felszlts:Krem tegye meg.
3. szemkyben Udvarias krds tudott dologrl. Bent van?
Mltidben teljesthetetlen kvnsgot fejez ki.
llt
Tagad
-[y]eyim -[y]elim
-meyeyim
-meyelim
-[y]esin -[y]esiniz
-meyesin
-meyesiniz
---[y]eler
-meye
-meyeler
A 3. sz. alak helyett a felszlt md harmadik sz. alakjt hasznljk. A mltidej alakot ritkn hasnljk,
helyette a feltteles md megfelel alakjait kell hasznlni.

Szksgessg [kell, szksg van...,kellene...] (section 20.3, pp 131-132)

Past Necessity (G.L. Lewis pp 125-126 sec 30a)
-meli + "ltige"
-meli idim
-meli idik
-meli idin
-meli idiniz

-meliydim
-meliydin
11

-meliydik
-meliydiniz

-meli idi

-meli idiler

-meliydi

Dervileri grmeliydim!
Dervileri grmeli idim!

-meliydiler

Ltnom kellett a derviseket!

- -

Jelenidej szksg (G.L. Lewis pg 126 sec 30b)

llt
-meliyim
-melisin
-meli
Dervileri
Dervileri
Dervileri
Dervileri

llt krd
-meli miyim?
-meli misin?
-meli mi?

-meliyiz
-melisiniz
-meliler

-meli miyiz?
-meli misiniz?
-meliler mi?

grmeliyim!
Ltnom kell a derviseket!
grmemeliyim!
Nem szabad ltnom a derviseket!
grmeli miyim?
Ltnom kell a derviseket?
grmemeli miyim? Nem szabad/nem kell ltnom derviseket?

Bizonytalan szksg (G.L. Lewis pg 126 sec 30c)

-meliymiim
-meliymiin
-meliymi

-meliymiiz
-meliymisiniz
-meliymiler

Dervileri grmeliymiim.
ltnom a derviseket.

Azt mondjk, ltnom kell / muszj

Felszlt md (section 7.4, pp 131-132)

A msodik szemly forma olyan, mint egy parancs.A harmadik szemly alak valaki msra vonatkoz
parancs. Hadd egyenek tortt. Egyenek tortt! A 2. sz. alak ktetlen vagy durva, egyik verzija az iget
maga, ragok nlkl.
-----[y]in
-[y]iniz
-sin
-sinler
Kebab yiyin!
Egyl kebabot! (csalsias, informlis, durva)
Kebab yiyiniz!
Egyen kebabot! (tsz, formlis, udvarias)
Kebablari yesinler!
Egyenek kebabot!
Dervi gibi frl f
frl dnnz!
Forogjon, mint egy dervis!

FORDTS: Baksa Tmea. 2004. http://tarkan.webdomain.hu/torok.html

12