You are on page 1of 74



gamosca saTemo ganviTarebis centrma (CDC), proeqtis `Semosavlis momtani saq


mianobebisa da regionuli ganviTarebis xelSewyoba kulturul-saganmanaTleblo
programebis daxmarebiT~ farglebSi, Diakonisches Werk der EKD, Bread for the World,
Germany finansuri mxardaWeriT;
statiebSi gamoTqmuli mosazrebebi asaxvs mxolod avtorTa Sexedulebas da
SesaZloa ar gamoxatavdes saTemo ganviTarebis centris da damfinanseblis
pozicias.

proeqtis jgufi: ana margvelaSvili, qeTevan gogoberiSvili, nato gelaSvili


stili da koreqtura: ana WabaSvili, rusudan kaiSauri, leila sixaruliZe
ydis dizaini: nino andriaSvili
dakabadoneba: nikoloz gelaSvili
foto: ana margvelaSvili

saTemo ganviTarebis centri

sarCevi

saTemo ganviTarebis centri............................................................................................................ 5


ana margvelaSvili, saTemo ganviTarebis centri

adgilobrivi SesaZleblobebisa da Temis ganviTarebis programa


saTemo kavSiri SesaZlebloba da gamowvevebi nukrianis magaliTze.................. 11
maia biZinaSvili saTemo kavSiri `nukriani~

sazogadoebrivi organizaciebi da adgilobrivi media................................................. 19


maia mamulaSvili media centri kaxeTi

axalgazrda moxaliseebi Temis ganviTarebisaTvis......................................................... 23


maia mamulaSvili media centri kaxeTi

axalgazrduli sazafxulo banaki TuSeTSi........................................................................... 27


maka xaziuri media centri kaxeTi

kulturul-saganmanaTleblo programa
kulturuli programebi da Temis ganviTareba.................................................................... 31
Tornike maxaraSvili saTemo kavSiri `nukriani~

soflis kulturis saxli rogorc saTemo ganaTlebis resursi............................... 37


ana margvelaSvili saTemo ganviTarebis centri
magda cocxalaSvili saqarTvelos erovnuli muzeumi

Semosavlis momtani saqmianobebis mxardaWeris programa


socialuri sawarmo da Temis ganviTareba
`nukrianis saxelosnoebis~ gamocdileba................................................................................ 51
ia kiknaZe saTemo kavSiri `nukriani~

Semosavlis momtani saqmianoba, rogorc Temis ganviTarebis


SesaZlebloba `nafareulis saxelosnoebis~ gamocdileba............................................ 57
maia nacvliSvili kavSiri `nafareuli~

`biznesi startisTvis~ qalTa TviTdasaqmebis xelSewyoba.......................................... 63


tato xundaZe saTemo ganviTarebis centri

saTemo ganviTarebis centri


ana margvelaSvili

saTemo ganviTarebis centrs 2012 wlis dekemberSi ori weli usruldeba.

organizacia 2010 wels


`kavkasiurma saxlma~ daafuZna regionuli ganviTarebis programis bazaze, romelic 1999 wli
dan muSaobda kaxeTis regionSi.
saTemo ganviTarebis cenrismTavarimizaniasaqarTvelos regionebisa da soflebis
saerTo kulturul da socialur sivrceSi integraciis xelSewyoba, adgilebze adamian
ebis cxovrebis xarisxis gaumjobesebaze zrunva; CveniazriT, am mimarTulebiT stabiluri
Sedegebis miRweva SesaZlebelia sakuTar pasuxismgeblobasa da aqtiur samoqalaqo cnobiere
baze dafuZnebuli Temis ganviTarebis xelSewyobiT.
CDC-is survilia, saqarTvelos regionebSi Temi ufro aqtiurad CaerTos sakuTari
ganviTarebis procesSi, gamoxatavdes met samoqalaqo aqtivobas da solidarobas, es ki
SesaZlebelia, Tu adgilobrivi mosaxleobis aqtiurobisa da ganaTlebis done amaRldeba.
gvjera, rom regionebsa da soflebSi zrdasrulTa ganaTlebisa da kulturis programebis
amoqmedebiT xels SevuwyobT ukeTesi adamianuri kapitalis Seqmnas, adgilze arsebuli samo
qalaqo jgufebis da saganmanaTleblo, kulturuli organizaciebis gaZlierebas, raTa maT
ufro efeqturad iRvawon sakuTari Temis ganviTarebisTvis.
Tqvens winaSe warmodgenili publikacia organizaciis orwliani muSaobis erTgvari Se
jamebaa. gadavwyviteT SemogTavazoT Tematuri statiebis krebuli, romlebSic Cveni part
niorebi uSualod gviziareben sakuTar gamocdilebas, mogviTxroben im miRwevebisa da prob
lemebis Sesaxeb, rac muSaobis, saTemo ganviTarebis procesSi hqondaT. avtorebi cdiloben,
gaaanalizon TavianTi organizaciebis da saqmianobis Zlieri da susti mxareebi, raTa moiZeb
nos gzebi mdgradi ganviTarebisTvis.
saTemo ganviTarebis centri ramdenime strategiuli mimarTulebiT muSaobs, esenia:

adgilobrivi SesaZleblobebisa da Temis ganviTarebis programa


programis amocanaa, erTi mxriv, kaxeTis regionis municipalitetebSi adgilobrivi
warmomadgenlobiTi jgufebis: sazogadoebrivi da saTemo organizaciebis, sainiciativo
jgufebis, media-organizaciebis organizaciuli ganviTarebis xelSewyoba; meore mxriv ki
konkretul TemTan muSaoba da sxvadasxva aqtivobebis inicireba Temis, soflis ganviTa
rebis xelSesawyobad.
aRniSnuli mimarTulebiT CDC 2011-2012 wlebSi muSaobda sam adgilobriv sazogadoebrivsaTemo organizaciasTan:
siRnaRis municipaliteti saTemo kavSiri `nukriani~ (www.nukriani.ge);
gurjaanis municipaliteti `media centri kaxeTi~ da gazeTi `kaxeTis xma~
(www.kakhetinews.ge);
Telavis municipaliteti kavSiri `nafareuli~ (www.naphareuli.ge).

organizaciebis ganviTarebis saWiroebebidan gamomdinare, midgoma da samuSao strategia


individualuri da TiToeul organizaciaze morgebuli iyo.
aRniSnul periodSi partniori organizaciebis warmomadgenlebs CautardaT araerTi kon
sultacia da treningi; gaewiaT praqtikuli daxmareba sxvadasxva RonisZiebis dagegmvasa da
damatebiTi fondebis moZiebaSi. tardeboda erToblivi Sexvedrebi, sadac aRniSnuli orga
nizaciebi ukeT ecnobodnen erTmaneTs, iziarebdnen gamocdilebas da qseluri muSobisTvis
emzadebodnen.
programis farglebSi organizaciebi mcire institucionalur daxmarebasac iRebdnen,
rac maTi uwyveti muSaobis sawindari gaxldaT. samive samizne organizaciam gaaumjobesa fi
nansuri ganyofilebis muSaoba, gadavida buRalteriis warmoebis Tanamedrove standartze,
rac maT saqmianobas ufro gamWvirvales xdis. gamWvirvaloba da angariSvaldebuleba aris
erT-erTi mTavari amocana maTTvis. am etapze Cveni partniorebi met-naklebi warmatebiT ax
orcieleben finansebis damoukideblad marTvas.
warmodgenil publikaciaSi, saTemo kavSiri `nukrianis~ warmomadgeneli, maia biZinaSvili
gviziarebs Tavisi organizaciis gamocdilebas, miRwevebsa da gamowvevebs; `media centri
kaxeTis~ warmomadgeneli maia mamulaSvilis statia asaxavs sazogadoebrivi organizaciebi
sa da adgilobrivi mediis TanamSromlobis praqtikas: urTierTobis aspeqtebs, sirTuleebs,
miRwevebs da warmoadgens aseve rekomendaciebs, romelTa gaTvaliswinebas saTemo ganviTa
rebis cenri Tavis samomavlo saqmianobaSi aucileblad Seecdeba.
adgilobrivi SesaZleblobebisa da Temis ganviTarebis, samoqalaqo aqtivobebis proces
Si didi mniSvneloba eniWeba axalgazrdebis, moxaliseebis rols; am mimarTulebiT CDC-ma
pirveli nabijebi ukve gadadga 2011-2012 wlebSi; mag., axalgazrduli sazafxulo banaki an
axalgazrda moxaliseTa gunduri muSaobis xelSewyoba q. gurjaanSi. damatebiTi informacia
SegiZliaT moiZioT `media centri kaxeTis~ TanamSromlebis maka xaziurisa da maia mamulaSvi
lis statiebSi.

kulturul-saganmanaTleblo dawesebulebebisa da servisebis ganviTarebis programa


vfiqrobT, rom kulturul-saganmanaTleblo RonisZiebebs didi mniSvneloba aqvs adami
anTa socializaciisTvis. mosaxleobis didi nawilis CarTva raRaca tipis erTian procesSi,
saSualebas iZleva inertuli Temi da soflis Camkvdari kulturuli cxovreba cota xniT
mainc gamococxldes. erTobliv RonisZiebaSi mosaxleobis monawileoba xels uwyobs `saer
To saqmis~ didi xnis win atrofirebuli grZnobis reanimacias, es ki mniSvnelovani safuZve
lia zogadad moqalaqeobisa da samoqalaqo sazogadoebis formirebisaTvis. ase rom, aseTi
RonisZiebebis, rogorc socialuri, ise ekonomikuri mniSvneloba, vfiqrobT, didia.
programis amocanaa kaxeTis regionis adgilobrivi kulturul-saganmanaTleblo orga
nizaciebis (maT Soris saxl-muzeumebi, kulturis saxlebi da sxv.) ganviTarebis xelSewyoba,
raTa maT uwyveti kulturul-saganmanaTleblo servisebi SesTavazon sakuTar Tems.
am mxriv ukve tradiciad iqca yovelwliuri `xalxuri rewvis, kulinariisa da Semoqmedebis
festivali~ sofel nukrianSi. aRniSnul festivals soflisTvis garda kulturuli cxovre

bis gamravalferovnebisa, ekonomikuri sargebelic moaqvs da Sesabamisad, soflis ganwyobac


festivalis mimarT pozitiuria. 2012 wels festivali ukve meoTxed Catarda.
wlis bolos igegmeba q. gurjaanSi fotogamofenis organizeba, romelic damTvaliereb
lebs qalaqis ganviTarebis istorias aCvenebs. igegmeba aseve fotogamofena `Zveli da axali
Telavi~ sajaro leqciiT kulturuli memkvidreobis Sesaxeb.
sofel nukrianis kulturuli cxovrebis tradiciasa da Temis ganviTarebaSi misi gavle
nis mniSvnelobaze Tavis mosazrebebs gviziarebs saTemo kavSiri `nukrianis~ kulturis mene
jeri Tornike maxaraSvili. aqve naxavT am organizaciis dakveTiT SemuSavebul dokuments:
`kulturis saxli rogorc saTemo ganaTlebis resursi~; miuxedavad imisa, rom koncefci
aSi mxolod nukrianis modelia gaanalizebuli, vfiqrobT, igi daexmareba nebismier saTemo
organizacias da sofels, sadac jer kidev SemorCenilia sasoflo biblioTeka an kulturis
saxli;

Semosavlis momtani saqmianobebis mxardaWeris programa


samizne TemebSi Semosavlebis generirebis mizniT mcire sawarmoebis ideis popularizacia
da adgilebze maTi ganviTarebis xelSewyoba, xalxuri rewvis saxelosnoebis Seqmnis waxal
iseba, `nukrianis saxelosnoebis~ gamocdilebis ganzogadebiT moxda da CDC-is erT-erT
strategiul mimarTulebad Camoyalibda; am programis meSveobiT vcdilobT dasaqmebisa da
TviTdasaqmebis xelSewyobas sofelSi zrdasrulTa saxelobo ganaTlebisa da mcire biznesis
ganviTarebis mxardaWeriT. migvaCnia, rom zrdasrulTa mudmivi gadamzadeba da Tanamedrove
gamowvevebTan adaptireba, amcirebs siRaribis risks.

2011-2012 wlebSi saTemo ganviTarebis cenri or socialur sawarmosTan nukrianisa da


nafareulis saxelosnoebTan TanamSromlobda, qalTa dasaqmebisa da soflad Semosavlis
momtani saqmianobebis mxardaWeris mizniT.
saTemo ganviTarebis cenri sistematurad utarebda konsultaciebs (marketingi, xarisxi
da sxva) am saxelosnoebs, saWiroebis SemTxvevaSi gaTvaliswinebuli iyo dizaineris konsul
taciebic; orive soflis saxelosnoebis muSaobaSi, ZiriTadad, qalebi arian CarTulni. maT
Tvis (15-20 monawile) Catarda wamaxalisebeli saswavlo treningebi (mcire biznesis marTva,
marketingis strategia da sxva), gamocdilebis gaziarebis mizniT saswavlo turi erevanSi.
aRniSnuli saxelosnoebisTvis ori wlis manZilze moewyo eqvsi gamofena-gayidva, ramac xeli
Seuwyo saxelosnoebis Semosavlebis zrdas. gayidvebis gaumjobeseba ki pirdapir aisaxeba
saxelosnoebis organizaciul ganviTarebasa da mdgradobaze, masSi CarTuli qalebis SromiT
kmayofilebaze. saxelosnoebis brunva wlidan wlamde mzardi an stabiluria da, vfiqrobT,
es CDC-sa da partniori saxelosnoebis sworad dagegmili sakomunikacio da marketinguli
strategiis Sedegicaa.
2012 wels proeqtis `Semosavlis momtani saqmianobebisa da regionuli ganviTarebis
mxardaWera kulturul-saganmanaTleblo programebis daxmarebiT~ farglebSi cdc gamosca
publikacia-katalogi `xelnakeTebi kaxeTidan nukrianis da nafareulis saxelosnoebi~.
katalogi darigda biznesseqtorSi, SekveTebis gazrdis da korporatiuli socialuri pasux
ismgeblobis ganviTarebis xelSewyobis mizniT.

amave programuli mimarTulebis farglebSi, aRsaniSnavia aseve proeqti `biznesi star


tisTvis~, romelic samizne municipalitetebsa da soflebSi (q. gurjaani, sof. nukriani da
sof. nafareuli) xorcieldeba da, romlis farglebSic Ria konkursis wesiT SerCeulma 60 qa
lma gaiara specialuri momzadeba biznesis safuZvlebSi. maT gaewiaT daxmareba da konsul
taciebi biznes-gegmebis SedgenaSi da sabolood damoukidebelma Jiurim SearCia da daafi
nansa 23 biznes-idea. amis Sedegad daregistrirda 23 axali mikro biznesi da qalebi mudmivi
konsultaciebisa da monitoringis fonze kvlav ganagrZoben mcire biznesis warmarTvasa da
ganviTarebas.
Temis ganviTarebis saqmeSi socialuri sawarmoebis da Semosavlis momtani saqmianobebis
rolze, Tavis mosazrebas gviziareben `nukrianis saxelosnoebis~ marketingis menejeri ia
kiknaZe, kavSiri `nafareulis~ damfuZnebeli maia nacvliSvili da CDC-is programis menejeri
tato xundaZe.

Sejameba
saTemo ganviTarebis cenri uaxloesi sami weli kvlavac kaxeTis regionSi apirebs in
tensiur muSaobas. 2012 wlis bolos miznobrivi jgufebisa da adgilobrivi partniorebis
CarTulobiT igegmeba organizaciis strategiis (moqmedebda 2010-2012 ww.) gadaxedva da da
zusteba. am process win uswrebs or dRiani RonisZieba, kerZod kaxeTis regionSi momuSave
sazogadoebrivi organizaciebis sakoordinacio Sexvedra, romlis mizania: kaxeTis regionSi,
ganviTarebis programebze momuSave sazogadoebrivi organizaciebis mier saqmianobisa da ga
mocdilebis Sesaxeb informaciis gacvla. regionSi samoqmedo aqtivobebis susti da Zlieri
mxareebis Sesaxeb msjeloba da rekomendaciebis SemuSaveba.
ganxiluli startegiis garSemo muSaobas CDC 2013 wlidan ganagrZobs da ecdeba muSaoba
kaxeTis rvave municipalitetSi gaafarToos zemoT aRniSnuli Pprogramebis Sesabamisad.
imedia, warmodgenili masala mniSvnelovani iqneba dainteresebuli mkiTxvelisaTvis da an
gariSis es forma srulad warmoaCens saTemo ganviTarebis cenris mizans, amocanebs da bolo
ori wlis manZilze gaweul saqmianobas.

adgilobrivi SesaZleblobebisa
da Temis ganviTarebis programa

saTemo kavSiri _ SesaZlebloba da gamowvevebi nukrianis magaliTze


maia biZinaSvili

10

`adamianebis winaSe mravali problema dgas, romelTa gadaWrac koleqtiuri qmedebiTaa


SesaZlebeli. saTanado codnis gareSe isini umweobisa da daucvelobis grZnobas ganicdian.~
edvin hamiltoni
`zrdasrulTa ganaTleba Temis ganviTarebisaTvis~

dafuZnebidan _ strategiamde
90-iani wlebis bolos saTemo organizaciis damfuZneblebi umuSevarTa im ojaxis wevre
bi viyaviT, romelsac maSindeli saqarTvelosa da gansakuTrebiT soflis mosaxleobis didi
nawili miekuTvneboda. yvela dRe gaWrili vaSliviT hgavda erTmaneTs. ar gvqonda deni, ra
dio da televizia. gazeTic sanTliT saZebari iyo da, ra Tqma unda, arc sazogadoebrivi or
ganizaciis Sesaxeb gvsmenoda raime, miT umetes ra roli SeiZleba eTamaSa mas demokratiuli
qveynis mSeneblobaSi.
rom ara `kavkasiuri saxli~, romlis gamoCenamac sofelSi (1999) erTgvari xalisi Semoita
na da didi imedebic gaaCina, kidev didxans mogviwevda aseT yofaSi cxovreba. misi ofisi yvela
asakis nukrianelisaTvis Tbil da myudro binad iqca. iq vgebulobdiT yvela siaxles, iq vec
nobodiT axal Jurnal-gazeTebs da is iyo TiTqos erTgvari xidi qalaqsa da sofels Soris.
2003 wlis Semodgomaze, `kavkasiuri saxlis nukrianis ofisSi SevxvdiT biologiur meur
neobaTa asociacia `elkanas warmomadgenlebs. maSin pirvelad gavigeT, rom SesaZlebelia,
sofelSi gaerTiandnen saerTo interesebis mqone adamianebi, romelTac aqvT sxvadasxva
problemis mogvarebis, arsebuli mdgomareobis gaumjobesebis survili. Tavidanve kargad
gvqonda gacnobierebuli, rom swored kerZo iniciativebis saSualebiT unda moxdes soflad
mcxovrebi mosaxleobis interesebis dacva, demokratiuli mmarTvelobis damkvidreba, mu
nicipalitetSi sxvadasxva procesis ganviTarebis xelSewyoba da sxva. yovelive amis ganx
orcielebaSi ki saTemo kavSiris arseboba dagvexmareboda, radgan registrirebul arasame
warmeo iuridiul pirs eqneboda Sesabamisi samarTlebrivi statusi da SeZlebda, oficialu
rad da meti uflebamosilebiT daecva sakuTari Temis interesebi.
saTanado gamocdilebis gareSe sakmaod swrafad davafuZneT saTemo organizacia `nukri
ani (2005 wlis Tebervali); Tavdapirvelad saTemo kavSiris ofisi nukrianis maSindeli sakre
bulos SenobaSi ganTavsda. 2007 wlidan ki `kavkasiuri saxlis mier garemontebuli soflis
sajaro skolis mesame sarTulze gadavediT; etapobrivad Cven gavxdiT `kavkasiuri saxlis
partniori organizacia; daviwyeT muSaoba erTobliv proeqtebze.
dRemde saTemo kavSirs ganxorcielebuli aqvs soflis interesebTan dakavSirebuli araer
Ti damoukidebeli proeqti; wlebis manZilze sxvadasxva Zlieri sazogadoebrivi organiza
ciis partnioria. Cven ZiriTadad `kavkasiur saxlTan~ da `elkanasTan~ vTanamSromlobdiT,
viyaviT CarTuli maT farToprofilian regionuli ganviTarebis programebSi, vswavlobdiT
da viZendiT axal unarebs, vagrovebdiT gamocdilebas.
paralelurad, 2007 wels sofelSi Camoyalibda saTemo kulturul-SemecnebiTi centri,
`saqarTvelos strategiuli kvlevebisa da ganviTarebis centri~ CSRDG-is soflis ganvi
Tarebis programis farglebSi. centris mizani gaxldaT soflis ganaTleba, informireba da
axalgazrdebis SemoqmedebiTi potencialis ganviTareba. saTemo kavSirisa da axalgazrduli

11

centris saerTo miznebisa da interesebidan gamomdinare, 2010 wlis ivlisSi es ori organiza
cia gaerTianda, ramac `nukrianis~ resursis gaZlierebas Seuwyo xeli.

kavSiri `nukrianis~ ganviTarebis strategia


2010 wels `kavkasiuri saxlis~ regionuli programis `samoqalaqo sazogadoeba da adgi
lobrivi xelisufleba kaxeTis regionis ganviTarebisaTvis~ farglebSi kavSir `nukrians~
SesaZlebloba mieca, gamocdili konsultantebis daxmarebiT SeemuSavebina organizaciis
strategiuli ganviTarebis dokumenti da xuTwliani samoqmedo gegma. ganisazRvra organiza
ciis mizani, misia, samuSao programebi da meTodologia:
saTemo kavSiri `nukrianis~ mTavari mizania, xeli Seuwyos samoqalaqo solidarobaze da
fuZnebuli aqtiuri Temis ganviTarebas sof. nukrianSi. Cven gvinda, rom nukriani iyos ada
mianuri da materialur-teqnikuri resursebiT mdidari, srulyofili infrastruqturis
mqone, ekologiurad sufTa, ekonomikurad ganviTarebuli, soflis meurneobis gaumjobeseb
uli teqnologiebiT aRWurvili, aRdgenili da movlili kulturuli tradiciebis turistu
li sofeli, romelic Tavisi ganaTlebuli da maRalkvalificiuri kadrebiT CarTuli iqneba
regionuli ganviTarebis procesebSi.
kavSiri `nukrianis~ misiaa, wvlili Seitanos nukrianis Temis keTildReobis gaumjobesebis
saqmeSi, xeli Seuwyos aqtiuri samoqalaqo kulturis danergvas. am mizniT saTemo kavSiri Te
mis interesebsa da saWiroebebze dafuZnebiT SeimuSavebs da axorcielebs sxvadasxva ganviTa
rebis programas da Temis mobilizebiT cdilobs gamovlenili problemebis gadaWras.
ganviTarebis ZiriTad mimarTulebebs gansazRvravs Semdegi programebi:
kulturul-saganmanaTleblo;
dasaqmebisa da TviTdasaqmebis xelSewyoba;
Temis interesebis dacva;
saTemo kavSiris organizaciuli ganviTareba.

organizaciis miRwevebi
organizaciis eqvswliani gamocdileba 2005 wlidan dRemde bevri ram Seicvala Cvens
qveyanaSi, sofelSi, Cvens ojaxebSi. Seicvala `saTemoc. CvenTan dasaqmebulma adamianebma
gaiares gadamzadebisa da profesiuli unarebis ganviTarebis treningebi. daixvewa muSao
bis Sida standarti, gaumjobesda organizaciis finansuri ganyofilebis muSaoba, Seiqmna
momavali muSaobisa da organizaciis ganviTarebis konceptualuri dokumentebi da, rac
mTavaria, organizaciam SeZlo damoukidebelad grantebis mopoveba da soflis saWiroe
bebidan gamomdinare proeqtebis ganxorcieleba.
gunduroba organizaciis efeqturi muSaobis erT-erTi winapiroba swored Sekruli
gundia. xalxuri andaza `marto kaci WamaSic braliao~, TiToeul Cvengans kargad aqvs gas
igrZeganebuli da zustad gvesmis gunduri muSaobis mniSvneloba organizaciis warmatebi
saTvis.

12

Sedegze orientirebuli programebi Cven mier ganxorcielebuli yvela proeqti stra


tegiuli gegmis programebzea awyobili. maT SemuSavebaSi TiTqmis yvela asakis da pro
fesiis nukrianeli monawileobda da maTi azri maqsimalurad aris gaTvaliswinebuli am
dokumentSi. Sesabamisad, imedi gvaqvs, mosaxleoba Cvens saqmianobas ukeT gaiTavisebs da
ndobas gamogvicxadebs.
socialuri sawarmo `nukrianis saxelosnoebi~ am sawarmos masSi dasaqmebuli qalebi
saTvis ekonomikuri da socialuri mniSvneloba aqvs, saTemo kavSirisaTvis ki igi aris fi
nansuri garanti, radgan saxelosnoebidan miRebuli mciredi SemosavlebiTac SesaZlebe
li xdeba sakuTari programuli prioritetebis ganxorcieleba.
xalxuri rewvis, kulinariisa da Semoqmedebis festivali am festivalma dasabami misca
saTemo kavSiris cnobadobas, Seiqmna safestivalo jgufi, gvaqvs teqnika da mcire finan
sebis SemTxvevaSic, festivalis Catareba, Tundac mcire masStabiT, SesaZlebeli iqneba.
marTalia, dRemde mas CDC afinansebs, magram adgilze mis organizebas safestivalo jgu
fi axorcielebs.
gamarTuli sabuRaltro aRricxva Cven ara marto miRwevad, aramed saamayodac migvaC
nia, rom gvaqvs aseTi gamarTuli da gamWvirvale buRalteria.
profesiuli kadrebi 6 wlis ganmavlobaSi TiToeulma wevrma gaiara yvela saWiro
treningi, rac organizaciis gamarTul muSaobas sWirdeba. samuSaos gadanawilebis SemTx
vevaSi, yvela pirnaTlad asrulebs dakisrebul movaleobas, rac maT profesionalizmze
metyvelebs.
Zlieri partniorebi Tbilisidan iseT organizaciebTan TanamSromloba, rogorebi
caa: saTemo ganviTarebis cenri, `kavkasiuri saxli, `elkana, `konsultaciisa da trenin
gis centri~, CSRDG, romlebic organizacias partniorebad scnoben, CvenTvis namdvilad
didi miRwevaa.
sakvanZo kompetenciebis trening-kursisa da gadamzadebuli trenerebis arseboba in
formaciul sazogadoebasa da swrafad cvalebad garemoSi am programis arseboba da tre
nerebis yola, aris miRwevac da saSualebac, rom organizacias hqondes Semosavali. `saTe
mos~ wevrebi trenerebad CTC-s mier 2010 wlidan gvamzadeben.
finansebis akumulirebis sxvadasxva wyaroebi proeqtebi, saxelosnos Semosavlebi, fa
siani wreebi, kulturuli RonisZiebebidan Semosuli Tanxebi yvela erTad organizaciis
mdgrad ganviTarebas uwyobs xels. Tumca, stabilurobisTvis jer kidev bevria samuSao.
gamWvirvaloba da angariSvaldebuleba strategiuli dokumentis SemuSavebis proces
ma ufro dagvaaxlova nukrianis mosaxleobasTan. yoveli wlis gazafxulze vatarebT sof
lis krebas, vcdilobT, maqsimalurad dawvrilebiT vuamboT mosaxleobas, ra gavakeTeT
erTi wlis manZilze. maTi azris gaTvaliswinebiT, vgegmavT samuSao aqtivobebs.
magram TemTan muSaoba mxolod miRweva da warmateba ar aris. amas Tan axlavs uamravi dab
rkoleba, radgan mosaxleoba, Tu mas sakuTar problemas uceb ar mougvareb, naklebad gen
doba, is jer ar aris mzad saerTo problemis dasanaxad. amitomac xSirad adamianebi Cven mier
inicirebul aqtivobebSi ar erTvebian. miaCniaT, rom imaSi, rasac Cven vakeTebT, xelfass gvix
dian da amitom movaleebi varT, magaliTad, davasufTaoT soflis centri.

13

amaze Cven mudmivad vfiqrobT da vmsjelobT. migvaCnia, rom mosaxleoba jer ar aris mzad,
problema saerTo WrilSi dainaxos, mas mxolod sakuTari satkivari adardebs (xSirad gas
agebi mizezebis gamo) da ar esmis, rom saerTo problemebis mogvareba soflis SenarCunebas
niSnavs.

organizaciis gamowvevebi
sakuTari Senobis arqona es yvelaze mniSvnelovani gamowvevaa am etapze, radgan ara
prognozirebad garemoSi gviwevs yofna. nebismier dros SeiZleba dRis wesrigSi dadges
Senobis gayidvis sakiTxi. amitom migvaCnia, rom sakuTari Senoba organizaciis mdgradobis
erT-erTi da aucilebeli garanti iqneboda.
2009-2010 wlebSi organizacia sakmaod gamarTuli iyo, rac `kavkasiuri saxlis regionu
li proeqtebis damsaxurebaa. organizaciuli kultura, faqtobrivad, Camoyalibebuli iyo,
gamarTuli infrastruqtura (oTaxebi, darbazi) gvexmareboda soflis krebebis CatarebaSi.
mosaxleoba, unda iTqvas, rom xalisiT modioda im krebebze, sadac mas azrs ekiTxebodnen.
maTi monawileobiT daiwera organizaciis ganviTarebis xuTwliani strategiuli dokumenti,
Seiqmna erTwliani samoqmedo gegma da maTve vabarebdiT angariSs gaweuli muSaobis Sesaxeb.
ofisis Secvla (2011 w.), marTalia, didi dartyma iyo, magram erTgvarad gamocdac gamodga
axalfexadgmuli organizaciisTvis.
axali ofisis moZiebis sakiTxSi didi daxmareba gagviwia `saqarTvelos strategiuli kv
levebisa da ganviTarebis centrma~ CSRDG, maT gadmogvces soflis kulturis saxlSi gare
montebuli oTaxi saTanado infrastruqtura. `nukrianis saxelosnoebis~ gafarToebis
saWiroebidan gamomdinare, daviwyeT molaparakeba municipalitetis xelmZRvanelobasTan.
Secvlili infrastruqturis awyoba, gauTavebeli mimowera saxelmwifo Tu kerZo struq
turebTan, remonti, zamTris autaneli sicive da uwylobiT gamowveuli gausaZlisi yofa zaf
xulis 40-gradusian sicxeSi yvelaferi erTad Zalian bevri aRmoCnda, magram organizaciis
ZiriTadma gundma SeZlo misi mogvareba partniorebis daxmarebiT.
vfiqrobT, wlevandeli 2012 erTgvarad 2009-2011-Si dawyebuli saqmianobis gagrZelebis
weli iyo, radgan ZiriTadi problemebi ukve mogvarebulia. magram aq kidev erTi gamowvevis wi
naSe vdgavarT. es aris saxelmwifos mxridan soflad arsebuli kulturis saxlebis amuSavebis
mimarT naklebi interesi. es im dros, rodesac soflebSi arsebobs kulturis saxlis koor
dinatorebis saStato erTeulebi, raSic xelfasebi iwereba. im SemTxvevaSi, Tu es kulturis
saxlebi daibruneben Zvel funqcias, sofelSi Seiqmneba kulturis centrebi, sadac bevri ada
miani dasaqmdeba. saTemo ganviTarebis centrTan erTad vmuSaobT am mitovebuli Senobebis
gacocxlebis koncefciaze. pirveli mcdeloba, gaviazroT gamosavali Seqmnili viTarebi
dan, Sesulia publikaciaSi, statiis `soflis kulturis saxli rogorc saTemo ganaTlebis
resursi~ (ana margvelaSvili, magda cocxalaSvili) saxiT.*
Senoba, romelSic Cven oTxwliani ijariT vimyofebiT, kulturis saxlia. Tuki is gare
montdeba, saTemo kavSir `nukrians aqvs yvela SesaZlebloba (aparatura, ekrani, Ria scena
da sxv.), rom sruli datvirTviT aamuSaos kulturis saxli saganmanaTleblo Tu kulturuli
programebisa da saxelovnebo wreebis daxmarebiT. `nukrianis saxelosnoebi~ ki, gafarToebis
SemTxvevaSi, SeZlebs, bevrad meti adamiani daasaqmos. magram, Tu es Senoba gaiyideba, Cven Za
lian didi problemis winaSe aRmovCndebiT.

14

finansuri mdgradoba organizaciis finansuri mdgradobis miRweva sazogadoebrivi


organizaciebis erT-erTi umTavresi amocanaa. radgan CvenTan adgilobriv xelisufle
bas, adgilobriv bizness arasamTavrobo seqtoris mxardasaWerad ara aqvT finansuri baza,
amitom mudmivad fondebze varT damokidebuli. mdgradoba, erTgvarad, miRwevacaa da
gamowvevac, radgan organizaciis zrda sul ufro met dafinansebas moiTxovs.
Cvennairi patara organizaciisaTvis Zalian Znelia damoukideblad iseTi grantis mop
oveba, romelic dagvexmareba institucionalur ganviTarebaSi, garkveuli droiT ZiriTadi
gundis SenarCunebasa da Senobis sakiTxis mogvarebaSi.
zemoTqmulidan gamomdinare, saTemo kavSiri `nukriani, miuxedavad Tavisi 6-7-wliani ar
sebobisa, didi gamowvevebis winaSe dgas. finansuri mdgradobis miRweva organizaciis erTerTi umTavresi amocanaa. finansuri mdgradobis ZiriTadi garanti aris `saxelosnoebi~. gay
idvebidan Semosavlis arqonis SemTxvevaSi, organizacia ver SeZlebs ofisis qirisa da komu
naluri gadasaxadebis gadaxdasac ki. Sesabamisad, Cveni partnioris CDC-is Zalisxmeva Cven
Tan erTad mimarTulia saxelosnoebis ganviTarebaze, marketinguli qselis gaumjobesebaze,
raTa saxelosnoebis wliuri brunva maqsimalurad gaizardos.

saTemo organizacia `nukrianis~ perspeqtiva


CvenTvis Zalze mniSvnelovani da faseulia organizaciis saqmianobis gagrZeleba. amas misi
mdgradobis safuZvlad miviCnevT. is servisebi, romlebic organizacias aqvs, anu Semosavlis
momtani saqmianobebi: saxelobo kursebi, saswavlo treningi, kompiuteruli teqnologiis
saswavlo kursi, sasceno teqnika, Ria scena da, rac mTavaria, festivalis Catarebis didi ga
mocdileba, saxelosnoebis arseboba, aris is aqtivi, romelic im SemTxvevaSic ki, Tu garedan
dafinanseba droebiT ver movipoveT, mogvcems saSualebas, SevinarCunoT organizaciis sta
bilurobis Tundac yvelaze dabali niSnuli.
isic problemaa, rom municipalitetSi ar gvyavs Tanamoazreebi: siRnaRis municipaliteti
albaT erTaderTi raionia kaxeTis regionSi, sadac, faqtobrivad, araTu saTemo organizacia,
aramed moqmedi arasamTavrobo organizaciebic cotaa: Temi `qedeli, romelsac mkacrad
gansazRvruli beneficiarebi hyavs unarSezRuduli bavSvebis saxiT, invalidi bavSvebis mSo
belTa uflebebis damcveli organizacia wnorSi da axlad Seqmnili wnoris axalgazrduli
sainiciativo jgufi, TiTze CamosaTvlelia. aseTi organizaciebis ararseboba ramdenime faq
toriT aris gamowveuli: erT-erTi ZiriTadi faqtori mosaxleobis monawileobis motivaciis
simcire da mimReblobaa. aseve, informaciis nakleboba. mosaxleobam ar icis, rom arsebobs
iseTi meqanizmebi, romlebic iZleva saSualebas, problemebi sakuTri ZalisxmeviT da TviT
organizebiT mogvardes.
siRnaRi albaT erTaderTi raionia kaxeTis regionSi, sadac ar gamodis gazeTi, ar aris
televizia. mezobel sofelSi ra xdeba, ar viciT. arada, es Zalian mniSvnelovania mosaxleo
bis motivaciis asamaRleblad. xalxi Zalian gaucxoebuli da sakuTar TavSia Caketili (poli
tikuri kulturisa da samoqalaqo cnobierebis done dabalia). axalgazrdebi ganaTlebis
miRebis Semdeg, ZiriTadad, qalaqSi rCebian da aqtiuri adamianebis ricxvi soflad Zalian
cotaa.
susti kavSiri samTavrobo da arasamTavrobo seqtorebs Soris samTavrobo struqtura
arasamTavrobo organizaciis saxiT opozicias xedavs da amitom aqvs masTan distanciuri
damokidebuleba. miuxedavad imisa, rom vcdilobT, mudmivad saqmis kursSi CavayenoT adgi

15

lobrivi mmarTveloba (werilobiTi mimowera, piradi Sexvedrebi Tu RonisZiebebze mowveva),


mainc Cveni urTierToba piradulia da ara institucionaluri.

Sejameba
radganac Cveni organizacia municipalitetSi erTaderTi moqmedi saTemo organizaciaa,
romelic met-naklebad stabilurad muSaobs, miviCnevT, rom Cveni mizani marto nukrianis
farglebSi saqmianoba ar aris. Cvens Tavs vuyenebT amocanas, ise gavZlierdeT, rom munici
palitets gavuwioT saTanado daxmareba servisebiTa da konsultaciebiT. swored amitom
Cveni Zalisxmeva iqneba mTavari instrumenti am gamowvevis mosagvareblad. gvinda, saTemo ka
vSiri `nukriani gaxdes erTgvari xidi, Suamavali, xelisuflebas, sofelsa da qalaqs Soris
da, rac mTavaria, soflis aqtiuri adamianebisaTvis iqces im sivrced, sadac isini SeZleben
sakuTari Tavis realizebasa da damkvidrebas.
am yvelafrisTvis saWiroa Semdegi:
pirvel rigSi, municipalitetis masStabiT unda moxdes soflebis saWiroebaTa kvleva,
raTa kvlevis Sedegebze dayrdnobiT SemuSavdes TiToeul sofelTan individualuri mid
goma, radgan Temis ganviTarebis saWiroebebis Sefasebis procesi umniSvnelovanesi kompo
nentia, romelic aucilebelia dasaxuli miznebis misaRwevad.
soflebSi unda Seiqmnas sainiciativo jgufebi (Tundac nacnobobis doneze) sainicia
tivo jgufi da isic nacnobebze dayrdnobiT, Cveni gamocdilebidan gamomdinare, sakmaod
Sedegiania. `kavkasiuri saxlis nukrianSi Semosvlis periodSi organizaciis damfuZne
blebi sainiciativo jgufis wevrebi viyaviT, aqtiurad veswrebodiT maT mier organizebul
seminarebs, treningebs, romelic maSin Zalian ucxod gveCveneboda. am jgufis daxmarebiT
unda Catardes soflis krebebi saWiroebebis gamosavlenad.
soflis saWiroebebis mixedviT unda Catardes sxvadasxva saganmanaTleblo treningkursebi.
kulturuli RonisZiebebis organizeba saSualebas mogvcems, axalgazrdebi CavrToT am
saqmeSi, radgan soflis axalgazrdoba moklebulia aseT RonisZiebebs.
aucilebelia gamocdili organizaciebis daxmareba am saqmeSi.
Tuki soflad mcxovrebi moqalaqe CaTvlis, rom soflis problemuri sakiTxebis gadaWra
mxolod jgufuri muSaobiT aris SesaZlebeli, Sedegi miRweuli iqneba. motivaciis gazrdas
ki iniciativebi mohyveba. magram Temi individebisagan Sedgeba da amitom migvaCnia, rom unda
ganviTardes individi, raTa man SeZlos problemis danaxva, Seswavla da mogvarebis gzebis
Zieba, rac mas jgufuri moqmedebisaken ubiZgebs. es yvelaferi ki daexmareba maT sakuTari
SesaZleblobebis realizebaSi, rac, Tavis mxriv, gamoiwvevs moqalaqeTa gaaqtiurebas da Sem
degi gadawyvetilebis miRebisas moqalaqeTa CarTulobis donis gazrdas. am mxriv, zrdas
rulTa ganaTlebis asociaciis koncefciis da midgomebis gamoyeneba kargi SesaZleblobaa.
Tu TiToeuli moqalaqe aRWurvili iqneba im unarebiT, romlebic aucilebelia axal infor
maciul sazogadoebaSi cxovrebisa da saqmianobisTvis, maSin ufro gaadvildeba TemTan muS
aoba da adamianebis CarTva mdgradi ganviTarebis procesebSi.

16

im saTemo jgufebma, romlebic axala iwyeben saqmianobas, unda gaiTvaliswinon, Tu ra xan


grZlivia es procesi damoukideblad, Zlieri partnioris gareSe, soflis doneze muSaobis
dasawyebad. sxvisi gamocdilebis gaziareba da qseluri TanamSromlobis awyoba qveynis, re
gionisa da Tundac municipalitetis masStabiT ki, xels Seuwyobs am procesis daCqarebas.
swored es iqneba Cveni amocana da Cvens partniorebTan erTad vecdebiT, nabij-nabij kidev
mravaljer gaviaroT is gza, romelic ukve gamocdilia, raTa SevZloT municipalitetis
masStabiT mosaxleobis organizeba da Semdeg maTTan erTad movaxdinoT gavlena adgilobri
vi mmarTvelobis im gadawyvetilebebze, romlebic Cveni soflebis ganviTarebas exeba.

`adgilobrivi TviTmmarTveloba da umaRlesi mTavroba arc erTi da igivea,


arc urTierTis mokamaTe da mocileni arian. erTsa da imave qveyanaSi,
erTsa da imave saxelmwifoSi, orniv mSvidobianad Tavsdebian
da urTierTis saxeirod moqmedeben.
ilia WavWavaZe

SeniSvnebi:
koncefcia Seiqmna saTemo kavSiri nukrianis iniciativiT 2012 wels, proeqtis `soflis biblioTekis
modernizacia~ farglebSi, fondi `Ria sazogadoeba saqarTvelos~ mxardaWeriT.
avtorebi: ana margvelaSvili (saTemo ganviTarebis centri), magda cocxalaSvili (saqarTvelos
erovnuli muzeumi).
*

17

sazogadoebrivi organizaciebi da adgilobrivi media


maia mamulaSvili

18

bolodroindeli kvlevebi,

romlebic sxvadasxva adgilobrivma Tu saerTaSoriso orga


nizaciebma Caatares, cxadyofs, rom sazogadoeba arasamTavrobo organizaciebs naklebad
endoba. kvlevis aseTi Sedegebis mizezi SeiZleba iyos mraval faqtorTa erToblioba. anali
tikosTa azriT, erT-erTi problema isaa, rom media, romelic sazogadoebaSi mimdinare pro
cesebs yvelaze aqtiurad unda aSuqebdes, e.w. mesame seqtoris saqmianobas naklebad an TiTq
mis sul ar uTmobs yuradRebas. adgilobrivi media saTemo problemebis ganxilvaSi gadamw
yvet rols unda asrulebdes. magram kaxeTis regionSi arsebuli media saSualebebi, SeiZleba
iTqvas, rom sazogadoebrivi organizaciebis saqmianobis Sesaxeb mosaxleobas TiTqmis ara
nair informacias ar awvdian.
moqalaqeebis TqmiT, isini imitom ar endobian sazogadoebriv organizaciebs, rom ver xe
daven, ra daniSnuleba aqvT maT. SesaZloa, undoblobis mizezi isic iyos, rom xSirad sazoga
doebrivi organizaciebis saqmianoba ar Tanxvdeba mosaxleobis survilebsa da moTxovnebs.
TinaTin safaraSvili, diasaxlisi: ar vendobi, radgan ar aqtiuroben. me vin ras mekiTxeba.
amboben, aqtiuri moqalaqe unda iyoo da es ras Semmatebs? arasamTavrobo organizaciam
iseTi saqme unda gaakeTos, rom Rirdes maT Sexvedrebze siaruli~.
lia afriaSvili, pedagogi: droulad unda mogvawodon xolme informacia da Sexvedrebi
moawyon CvenTan. kargi iqneba, iseTi saqme gaakeTon, rac xalxs daexmareba. mTavaria, saqme
da ara yvirili da sxvadasxva organizaciebSi sirbili. xalxma realurad unda dainaxos
arasamTavrobo organizaciebis roli da mxolod amis Semdeg gaizrdeba maTdami ndoba.
jemal nadiraSvili, mevenaxe: ar vendobi, radgan mimaCnia, rom xalxisTvis arafers akeTe
ben, yvela Tavis keTildReobaze fiqrobs. Cemi azriT, maTi saqmianoba iseTi Sedegis mom
tani unda iyos, rom xalxma dainaxos da ndoba gauCndes.
nani maniJaSvili, ekonomisti: vendobi arasamTavrobo organizaciebs, bevr karg saqmes
akeTeben Tavisi SesaZleblobis farglebSi.

Tavad arasamTavrobo organizaciebis warmomadgenlebi fiqroben, rom maT mimarT mo


saxleobis amgvari undoblobis mizezi, SesaZloa, mosaxleobis arasaTanado informireba iyos
sazogadoebrivi organizaciebis saqmianobis Sesaxeb da zogadad, naklovani komunikacia.
lagodexSi arsebuli saqarTvelos samoqalaqo ganviTarebis asociaciis ekonomist
mamuka iskandaraSvilis azriT, ndobis amaRlebas orive mxaris, rogorc arasamTavrobo
organizaciebis, ise sazogadoebis, meti aqtiuroba Seuwyobs xels: `arasamTavrobo orga
nizaciebis mimarT undoblobas, Cveni azriT, ganapirobebs is, rom sazogadoeba ver xedavs
samoqalaqo seqtoris rols qveynis ganviTarebaSi. samoqalaqo seqtori asrulebs mediato
ris rols sazogadoebasa da xelisuflebas Soris da, SeiZleba, undobloba arasamTavrobo
organizaciebis mizeziTac iyos gamowveuli. es problema ufro masStaburia da ramdenime
sityviT ver gamoixateba. Cven migvaCnia, rom, rogorc sazogadoeba, ise arasamTavrobo or
ganizaciebic unda gaaqtiurdnen am TvalsazrisiT, imisaTvis, rom ufro swrafad mivaRwioT
socialur keTildReobas da qveyana ufro swrafad wavides win.
arasamTavrobo organizacia `samarTliani arCevnebisa da demokratiis saerTaSoriso
sazogadoebis~ kaxeTis regionuli ofisis xelmZRvanel nana deviZis TqmiT, mosaxleobaSi
arasamTavrobo organizaciebis ndobis dabal dones informaciis nakleboba iwvevs da viTa

19

rebis gamosworeba SesaZlebelia: mimaCnia, rom mosaxleobas ara aqvs sakmarisi informacia
arasamTavrobo organizaciebis saqmianobis Sesaxeb da amitom ndobac dabalia. darwmunebuli
var, aqtiuri moqalaqeebi, visac urTierToba aqvs arasamTavrobo seqtorTan, interesdebian
Cveni saqmianobiT da TviTonac erTvebian Cven mier ganxorcielebul proeqtebSi. amdenad,
maTi ndobac maRalia da imedic aqvT, rom urTierTTanadgomiT bevr sazogadoebrivad sa
sargeblo saqmes gavakeTebT.
mTavari problema is aris, rom adgilobrivi arasamTavrobo da saTemo organizaciebi sus
tadaa ganviTarebuli. xSirad organizacias erTi-ori adamiani warmoadgens da Tanac, usaxs
robis gamo, regionis arasamTavrobo seqtoris did nawils internetsa da komunikaciebzec
ar miuwvdeba xeli da, amdenad, mediisaTvis maTi saqmianobis Sesaxeb informaciis miwodeba
ver xerxdeba. soflad arsebobs saTemo jgufebi, romlebic Temis prioritetebze reagirebas
intensiurad axerxeben, magram Tavad Temi maT saqmianobas naklebad icnobs da bolomde ar en
doba. amgvar saTemo jgufebs, rogorc wesi, ar yofniT gamocdileba da resursi, sworad warm
arTon komunikacia sakuTar TemTan, miznobriv jgufTan. aRniSnuli ki garkveul gaucxoebas
da undoblobas iwvevs. mTavari mizezi, mosaxleobis arainformirebulobaa sazogadoebrivi,
saTemo organizaciebis rolisa da SesaZleblobebis Sesaxeb. am mxriv ufro mWidro komunika
ciaa saWiro adgilobriv sazogadoebasTan da mediasTan. am ukanasknelis roli gansakuTrebiT
mniSvnelovania. meore mxriv, Tavad mediis mxridan dgas sazogadoebrivi seqtoris Sesaxeb in
formaciis mopovebisa da gadacemis problemac, radgan adgilobrivi Jurnalistebi orien
tirebuli arian axali ambebis mopovebisa da miwodebis martiv sqemaze da naklebad mimarTaven
analizsa da diskusiebs. media dainteresebulia, sakuTari resursi mxolod sazogadoebisaT
vis sensitiur Tematikaze mimarTos da analizisTvis damatebiTi Zalisxmevis daxarjvis mo
tivi ar gaaCnia. aseTi Caketili wris arseboba, arasamTavrobo organizaciebs ubiZgebs media
sTan urTierTobis axali formebis Ziebisken.
mediis mier adgilobrivi sazogadoebrivi da saTemo iniciativebis Sesaxeb informaciis
miwodebis magaliTad SeiZleba moviyvanoT gazeT kaxeTis xmis specialuri yovelTviuri
CanarTi komuna, romelsac 2011 wlidan CDC afinansebs. CanarTi informacias awvdis adgi
lobriv mkiTxvels kaxeTis regionSi arsebuli sazogadoebrivi organizaciebis, maT Soris
saTemo organizaciebis siaxleebis, problemebisa da sxvadasxva saTemo iniciativis Sesaxeb.
yovelTviur CanarTSi sistematiurad Suqdeba kaxeTis regionSi mimdinare programebi, saTe
mo jgufebis aqtivobebi da gamowvevebi. Tumca sazogadoebrivi organizaciebis mimarT ndo
bis gazrdas ufro farTo masStabis muSaoba esaWiroeba. `kaxeTis xmis~ mkiTxveli dReisaTvis
2000-ia, gazeTi finansuri problebemis gamo meti tiraJiT ver gamoicema.
gazeTis mTavari redaqtori natalia ciskaraSvili ambobs, rom weliwad-naxevaria, rac
CanarTi gamoicema da ukve 20-ze meti adgilobrivi arasamTavrobo organizaciis saqmianoba
gaSuqda. informacia bevri saTemo organizaciis Sesaxeb pirvelad swored am gazeTis saSu
alebiT gaxda xelmisawvdomi da aman gazeTs damatebiTi mkiTxveli SesZina. informacia kax
eTis regionSi arsebuli saTemo organizaciebis Sesaxeb mediacentr kaxeTisa da gazeT kax
eTis xmis erTobliv veb-gverdze: www.kakhetinews.ge-zec Tavsdeba. gverds 9 Tvis manZilze
125000-ze meti mnaxveli hyavs.
samoqalaqo ganviTarebis institutis direqtor, Jurnalist ia anTaZis azriT, kargi ga
mosavali SeiZleba iyos regularuli Sexvedrebi adgilobrivi mediisa da arasamTavroebis
monawileobiT. gasul wels adgilobrivi media SevaxvedreT adgilobriv arasamTavrobo or
ganizaciebs da orive mxares vuxsnidiT, rom maT Zalian sWirdebaT erTmaneTi, rom isini arian

20

strategiuli partniorebi da erTmaneTi unda gaaZlieron. zogjer xdeba, rom arasamTavrobo


organizaciam raRac gaakeTa, magram ara aqvs fuli Tavisi aqtivobis gasapiareblad, gazeTma
da televiziam ki unda icodnen, rom isini maTi strategiuli partniorebi arian da yovel
gvari anazRaurebis gareSe unda gaavrcelon informacia imis Sesaxeb, rasac arasamTavrobo
seqtori akeTebs. meore mxriv, televiziebi da gazeTebic sayveduroben arasamTavrobo or
ganizaciebs, rom isini proeqtebis weris dros ar cdiloben, gaaZlieron mediaorganizaciebi
da garkveuli Tanxa gaiTvaliswinon TavianTi saqmianobis sainformacio uzrunvelyofisT
vis. amitom, vfiqrob, rom es ori seqtori sul unda zrunavdes erTmaneTis gasaZliereblad.
kargia, Tuki aris am mizniT Cadebuli fuli, Tu arada, maT anazRaurebis gareSec unda iTanam
Sromlon.
im qalaqebSi, sadac arasamTavrobo seqtori Zlieria, cxadia, maTi cnobadoba SedarebiT
maRalia. mag., gurjaanSi, sadac arasamTavrobo organizaciebi sustia, Zlieri adgilobrivi
mediis miuxedavad, informacia mwiria. TelavSi ki, piriqiT, samoqalaqo organizaciebi aqti
uria, media ki naklebad. media da arasamTavrobo seqtori mWidrod TanamSromloben iq, sa
dac es orive segmenti Zlieria, erTmaneTis Sesaxeb bevri ician, mosaxleobis mxridan ndobac
maRalia da sazogadoeba pativs scems maT. da Tuki am ori seqtoridan romelime maTgani ar
arsebobs, iq, cxadia, ndobac dabalia.
gazeT `speqtris damfuZnebeli maia yalabegaSvilic miiCnevs, rom ama Tu im proeqtis
gansaxorcieleblad arasamTavrobo da mediaorganizaciebi erToblivad unda muSaobdnen:
rodesac mediasaSualebebi saTemo organizaciebis mier ganxorcielebuli proeqtebis Ses
axeb masalas uSveben, es, erTi mxriv, sareklamo saqmianobad iTvleba da albaT amitomaa, rom
maTi saqmianobis gaSuqeba Zalian mcire adgils ikavebs. Zalze sasargeblo iqneba, Tu media
saTemo organizaciebis proeqtebis SefasebasTan erTad CaerTveba dagegmis procesSi da ara
mxolod proeqtis dasrulebis Semdeg. vfiqrob, ar aris swori midgoma, roca saTemo orga
nizaciebi adgilobriv xelisuflebasTan erTad ganaxorcieleben proeqts, Jurnalistebi ki
mxolod maSin midian da aSuqeben. media saSualebebi unda monawileobdnen proeqtis dagegm
vis procesSic, mimdinareobisas da monitoringis drosac.~
telekompania `gurjaanis aRmasrulebeli direqtori levan aleqsiSvilis azriT, arasam
Tavrobo seqtori Tavad unda gaaqtiurdes: regionebSi gacilebiT unda gaZlierdes mesame
seqtori. es, pirvel rigSi, mediisTvis aris mniSvnelovani. televiziis kari yovelTvis Riaa
arasamTavrobo da saTemo organizaciebisTvis. Cven mzad varT, rom am seqtorma miawvdinos
xma adgilobriv mosaxleobas, rac pirvel rigSi, damokidebulia arasamTavrobo da saTemo
organizaciebis aqtiurobis sixSireze. da ndobac amaRldeba.
imisaTvis, rom sazogadoebrivi organizaciebis mimarT ndoba gaizardos, unda gaumjobes
des komunikacia, erTi mxriv, adgilobriv mediasa da arasamTavrobo organizaciebs Soris da,
meore mxriv, arasamTavroebsa da miznobriv jgufebs, mosaxleobas Soris.
erTi mxriv, sazogadoebrivma organizaciebma sistematurad unda iTanamSromlon media
saSualebebTan, regularulad miawodon informacia Jurnalistebs TavianTi proeqtebis mim
dinareobis Sesaxeb da es iqneba sazogadoebis informirebis mTavari resursi da, meore mxriv,
adgilobrivma mediam sazogadoebas mudmivad unda gaacnos samoqalaqo seqtoris mier ganx
orcielebuli aqtivobebi, gaaSuqos is kritikulad, raTa xeli Seuwyos Ria diskusias sazoga
doebis farTo CarTulobiT.

21

axalgazrda moxaliseebi Temis ganviTarebisaTvis

maia mamulaSvili

22

axalgazrdebis yofa adgilobriv TemebSi arcTu saxarbieloa. umuSevrobis maRali donis

gamo maTi nawili iZulebulia, datovos mSobliuri Temi da axali SesaZleblobebis mosaZeb
nad sxvagan wavides. adgilze darCenilebs ki uwevT Semosavlis wyaros dausrulebeli Zieba.
viTarebas isic arTulebs, rom soflad ar arsebobs gasarTobi da kulturuli centrebi, sa
dac sakuTari Tavis realizebis saSualeba eqnebaT. Sedegad, soflebSi mcxovrebi axalgaz
rdebi ganwirulni arian, icxovron Caketil garemoSi, sadac pirovnuli ganviTarebis minim
aluri resursic ki ar arsebobs.
am realobidan gamomdinare, axalgazrdebis samoqalaqo CarTulobis uzrunvelyofa da
motivaciis amaRleba saTemo problemebis gadasawyvetad, sul ufro rTuli xdeba adgilo
brivi sazogadoebrivi organizaciebisaTvis, romlebic Tavadac mwiri saxsrebiT arseboben
da Temis problemebze reagirebisaTvis saWiro finansebi ar hyofniT. axalgazrdebis mobi
lizeba TemisaTvis aqtualur sakiTxebze saSualebas iZleva, erTi mxriv, gazardos maTi in
teresi aqtiuri samoqalaqo cxovrebis mimarT da, meore mxriv, uzrunvelyos adgilobrivi
sazogadoebrivi organizaciebis gaZliereba axalgazrda moxaliseTa resursebiT.
minda am sakiTxTan dakavSirebiT media centri kaxeTis mcire, magram, vfiqrob, saWiro
gamocdileba gagiziaroT:
axalgazrduli programebis ganxorcielebas swored organizaciis mwiri saxsrebiT ar
sebobam misca biZgi: organizacias ar hqonda dafinansebis stabiluri wyaro; enTuziazmiT
momuSave personalma gadawyvita, Tavis garSemo axalgazrda moxaliseTa gundi Semoekriba,
raTa Temis winaSe mdgari problemebi sazogadoebisTvis ufro metad gaecno da garkveuli
reagirebis meqanizmi Seeqmna. media centris ZiriTadi gundi Sedgeba Jurnalistebisagan,
romlebic paralelurad adgilobriv gazeTSi (`kaxeTis xma~) muSaoben. gundma sakuTari ga
mocdilebis safuZvelze sazogadoebis winaSe mdgari problemebi kargad gamokveTa da am
problemebze axalgazrdebis mxridan reagirebis gegma SeimuSava. aqtiur axalgazrdebs, rom
lebsac sakuTar TemSi garkveuli cvlilebebis miRwevis motivacia hqondaT, unda daerRviaT
erTferovneba da samoqalaqo aqtivoba gamoeCinaT. patiosani Sejibri unda Seefasebina sab
Wos, romlis SemadgenlobaSic adgilobrivi sazogadoebrivi organizaciebis liderebi Sevi
dnen.
am programis mTeli xibli is gaxldaT, rom yvela rgoli, romelic programaSi CaerTo,
momarTuli iyo axalgazrdebis motivaciis amaRlebaze, axalgazrdebi ki, Tavis mxriv, cdi
lobdnen, axali unarebi SeeZinaT da gamokveTil liderebad warmoCeniliyvnen. saboloo jam
Si mediacentris gundis mondomebam Sedegi gamoiRo da proeqtis mxardamWer sazogadoebriv
sabWoSi adgilobrivi municipalitetis, biznesis, mediisa da sajaro seqtoris warmomadgen
lebic CaerTvnen. ase daibada axalgazrda liderTa programa. mis sainformacio uzrunve
lyofaSi CaerTo damoukidebeli gazeTi kaxeTis xma. am Zalisxmevis Sedegad moxerxda gur
jaanis skolebis, universitetisa da kolejis aqtiuri studentebisgan gundis Sekreba.
axalgazrduli programis mTavari mimarTuleba iyo swrafi reagireba saTemo mniSvnelo
bis sakiTxebze. pirvelma aseTma iniciativam, qalaq gurjaanis axalgazrda moxaliseebis mier
Catarebulma dasufTavebis aqciam masStaburi saxe miiRo. mogvianebiT axalgazrdebma sxva
maTTvis mniSvnelovan Temebzec daiwyes proeqtebis momzadeba.

23

axalgazrda liderTa programa warmatebuli gamodga gazeT kaxeTis xmisaTvis. gaizar


da axalgazrda mkiTxvelTa wre. 2008 wlis Semodgomaze qalaq amsterdamSi, pirvelad qarTul
gamocemebs Soris, kaxeTis xmas ergo msoflio presis asociaciis axalgazrda mkiTxvelTa
prizi.
enTuziazmiT dawyebuli saqmianoba warmatebuli aRmoCnda Tavad axalgazrda moxalisee
bisaTvis, romelTagan yvelaze aqtiurebi, adgilobrivi biznesisa da municipalitetis gamge
obis pirvelma pirebma daasaCuqres. programis dasrulebis Semdeg xuT axalgazrdas gadaeca
kompiuteri, oTxma maTganma ki jildod wliuri saswavlo stipendia miiRo.
warmatebuli programebis miuxedavad, media centri kvlav Zveli problemebis, adamianuri
resursebis simcirisa da stabiluri dafinansebis arqonis winaSe dgas: 2010 wlidan kavka
siur saxlTan, xolo 2011 wlidan CDC-Tan TanamSromlobam media centris ganviTarebas mniS
vnelovani Sedegi moutana. evrokavSiris mier dafinansebuli proeqtis farglebSi centrma
gurjaanSi gaxsna mobiluri kinoklubi. kinoklubis Camoyalibebam mediacentrs saSualeba
misca, samoqalaqo diskusiisa da kulturuli TavSeyris adgilad qceuliyo. 2011-2012 wlebSi
media centris mier gamarTul RonisZiebebs 1200-ze meti axalgazrda daeswro, proeqt kino
klubis farglebSi municipalitetis 5 sofelsa da qalaq gurjaanSi 37 dukumenturi filmis
Cveneba da 18 sadiskusio ganxilva moewyo.
2011 wlis ivlisidan moqmedebs media centris veb-gverdi: www.kakhetinews.ge, romelsac
saqarTvelos masStabiT sakmaod STambeWdavi raodenobis momxmarebeli hyavs (am dromde
125000 momxmarebeli gazeT kaxeTis xmis mier momzadebul 1000-ze met statiasa da axal am
bebs gaecno).
saTemo ganviTarebis cenris mier mxardaWerili proeqtis Semosavlebis momtani saqmi
anobebisa da regionuli ganviTarebis xelSewyoba kulturul-saganmanaTleblo programebis
meSveobiT (damfinansebeli germanuli organizacia puri msoflios) farglebSi media cen
tr kaxeTis axalgazrdulma programebma gansakuTrebuli mniSvneloba SeiZina.
Tu aqamde axalgazrduli programebi arasistemurad xorcieldeboda, 2012 wlidan saTemo
ganviTarebis cenrTan partniorobiT amoqmedda axalgazrda moxaliseTa programa. amjerad
igi zogadi prioritetebiT ki ar Semoifargla, aramed TemisaTvis (q. gurjaani) mniSvnelovani
da, amave dros, konkretuli problemis garSemo gaiSala. qalaqi gurjaani, sadac 70000-ze
meti adamiani cxovrobs, kulturuli dasvenebis keris gareSea darCenili. qalaqis kultur
isa da dasvenebis yofili tye-parki, sadac aT heqtarze gaSenebulia unikaluri jiSis xeebi,
gaZarculi da mitovebulia. axalgazrda moxaliseebma parkis dasufTavebis, sainformacio
kampaniis Catarebisa da RonisZiebebis valdebuleba ikisres. mniSvnelovania, rom amJamad
moxaliseTa programa mTlianad sakuTar prioritetad acxadebs tye-parkis movla-patrono
bas da municipalitetis sakrebulos problemis gadaWris sakuTar xedvebs: sakrebulom min
imaluri danaxarjebiT parkis erT nawilSi dasasvenebli skamebi da ganaTeba unda daamon
taJos. moxaliseebi sainformacio kampaniis Catarebas da RonisZiebebis mowyobis pirobas
iZlevian. programa 2012 wlis bolomde gagrZeldeba da media centri imeds itovebs, rom am
etapze gegmis saxiT arsebul programas, organizaciis garSemo Semokrebili axalgazrdebi
etapobrivad ganaviTareben; gaumjobesdeba maTi pirovnuli unarebic. am mimarTulebiT sain
tereso saswavlo programebi Cautarda aRniSnul jgufs, kerZod, saTemo kavSiri ,,nukrianis
wevrebma maT pirovnuli kompetenciebis orsafexuriani treningi SesTavazes.

24

2012 wels q. gurjaanSi axalgazrda moxaliseebis jgufis mier Semdegi RonisZiebebi


Catarda:
dokumenturi filmebis Cveneba kino klubSi;
sadiskusio Sexvedrebi (inkluziuri ganaTlebis, bavSvTa uflebebis, axalgazrdebisa da
kulturis sferoSi arsebuli problemebis garSemo);
dasufTavebis aqciebi qalaqis tye-parkSi;
sainformacio kampania sufTa garemo gurjaanis tye-parkis problemebis sazogadoe
brivi mxardaWerisaTvis;
trening-seminarebi moxaliseoba da advokatireba;
aqcia stiqiiT dazaralebuli mosaxleobis dasaxmareblad;
aqcia-koncerti stiqiiT dazaralebuli axalgazrdebisaTvis.
amJamad media centris moxaliseTa jgufi 30 axalgazrdas iTvlis, romlebic Tavad gegma
ven sxvadasxva tipis RonisZiebebs da sazogadoebriv problemebsa da gamowvevebze SeZlebis
dagvarad reagireben.
media centris mTavari mimarTulebaa, gaaZlieros moxaliseobrivi mxardaWera da uzrun
velyos mdgradi samoqalaqo servisebis miwodeba samizne jgufebisaTvis, risTvisac axalgaz
rda moxaliseTa programa mTavar resurss warmoadgens.
sabolood, axalgazrda moxaliseTa programis Sedegia, adgilobrivi TemisaTvis mniS
vnelovan problemebze sazogadoebis reagirebis miRweva, rac municipalitetis mosaxleobas
samoqalaqo aqtivobisaken ubiZgebs. Sedegis miRwevadobis gza, Cveni azriT, organizaciuli
strategiis sworad gansazRvris garda, kargad motivirebuli gundis Semokreba da miznis
garSemo mkafio amocanebis gadaWris uzrunvelyofa SeiZleba gaxdes.

25

axalgazrduli sazafxulo banaki TuSeTSi


maka xaziuri

26

saTemo ganviTarebis centrisa da saTemo kavSiri nukrianis mier, 2011 w. agvistoSi, TuSeTSi,

omaloSi moewyo axalgazrduli sazafxulo banaki. proeqtis 30 monawile warmodgenili iyo


kaxeTis regionis sami municipalitetidan: Telavis, gurjaanisa da siRnaRis arasamTavrobo
organizaciebis warmomadgenlebi, municipaluri kulturis da axalgazrduli samsaxurebis
TanamSromlebi da aqtivistebi.
sazafxulo banakis organizebis idea Tavdapirvelad saTemo kavSirma `nukrianma~ wamoay
ena. nawilobrivi dafinanseba saqarTvelos zrdasrulTa ganaTlebis asociaciisagan moipova.
proeqts SeuerTda saTemo ganviTarebis cenri da Tavis mxriv ganavrco igi. sabolood pro
eqti ganxorcielda fondi `Ria sazogadoeba saqarTvelos~, germanuli organizacia `puri
msofliosTvis~ da saqarTvelos zrdasrulTa ganaTlebis asociaciis mxardaWeriT.
aRniSnuli proeqtis idea warmoiSva banakis mesveur organizaciebsa da Sesabamis munici
palitetebs Soris bolo dros arsebuli urTierTobebidan gamomdinare. `kulturul urT
ierTobaTa centri kavkasiuri saxlis~ mier 2010-2011 wlebSi ganxorcielebul proeqtSi
`samoqalaqo sazogadoeba da adgilobrivi xelisufleba kaxeTis regionis ganviTarebisaT
vis~ (mxardamWeri: evrokavSiri) CarTulebi iyvnen Telavis, gurjaanis da siRnaRis munici
palitetebis kulturis samsaxuris warmomadgenlebi da Sesabamisi municipalitetidan TiTo
arasamTavrobo organizacia: kavSiri `nafareuli~, media centri kaxeTi da saTemo kavSiri
`nukriani~; swored aRniSnuli organizaciebis warmomadgenlebis monawileoba gadawyda Tu
SeTis sazafxulo banakSi da ramdenadac samuSao programa axalgazrdebze iyo gaTvlili, imi
saTvis, rom ar Sewyvetiliyo TanamSromloba municipalur samsaxurebTan, banakSi municipal
uri axalgazrduli centrebis TanamSromlebi da aqtivistebic iyvnen CarTulebi;
proeqtis mTavari mizani iyo arasamTavrobo organizaciebis SesaZleblobebis ganviTare
ba, adgilobriv arasamTavrobo da municipalur stuqturebs Soris TanamSromlobis gaZliere
ba da regionSi mimdinare samoqalaqo procesebSi axalgazrdebis CarTulobis mxardaWera.
axalgazrduli sazafxulo banakis monawileebi awyobdnen rogorc gasvliT turebs Tu
SeTis daculi teritoriebis dasaTvaliereblad da ekoaqciebs vizitorTa saxlis mimdebare
teritoriaze, aseve trening-konsultaciebs monawile organizaciebisaTvis proeqtebis wer
aSi, RonisZiebebis dagegmavasa da qselur muSaobasTan dakavSirebiT.
gegmis mixedviT ufro meti Teoriuli treningi iyo dagegmili, Tumca miznobrivi jgufebis
interesebidan gamomdinare, zogierTi treningi konkretuli, samuSao jgufis interesebze
morgebuli konsultaciebiT Canacvlda; samuSao jgufebi dakompleqtda municipalitetebis
mixedviT; banakis dasrulebisas mzad iyo sami saintereso saproeqto idea, kaxeTis regionis
sam sxvadasxva municipalitetSi:
1. media centrma kaxeTma gadawyvita axalgazrdebis mobilizeba gurjaanis tye-parkis
garSemo. kerZod, dasufTavebis aqciebis Catareba da adgilobriv municipalitetTan tyeparkis SenarCunebasa da movlaze advokatirebis kampaniis warmarTva; aRniSnuli ideis ganx
orcieleba, media centrma etapobrivad daiwyo kidec 2011-2012 wlebSi CDC-is mxardaWeriT.
2. kavSirma `nafareulma~ Telavis municipalitetis kulturis samsaxurTan erTad erTo
blivi gamofenis Catareba dagegma; gamofenaze warmodgenili iqneba nafareulis saxelosnoe
bis produqcia da fotoebi Temaze: `Zveli da axali Telavi~. gamofenis Catareba 2013 wlis
ianvarSi igegmeba.

27

3. kavSiri `nukrianis~ idea iyo siRnaRis municipalitetis axalgazrduli organizaciis


wevrebTan erTad, siRnaRis kulturisa da dasvenebis parkis dasufTaveba da aRdgena. etapo
brivad advokatirebis kampaniis dawyeba biujetirebis procesis dros am adgilze kempingis
mosawyobad. magram TanamSromloba TviTmmarTvelobasa da samuSao jgufs Soris ar Sedga:
rogorc gairkva, parkis adgilebi sakuTrebaSi gadasacemad iyo mzad. amitom im etapze muS
aoba SeCerda, Tumca dRis wesrigidan es sakiTxi ar moxsnila.

proeqtebze muSaobis dros jgufebi maqsimalurad detalurad ganixilavdnen yvela Teo


riul masalas; TiToeul jgufTan muSaobda sxvadasxva treneri; organizatorebis azriT,
programa SesaZloa ufro datvirTuli da intensiuri yofiliyo saswavlo treningebis Tval
sazrisiT, Tumca eqskursiebisa da laSqrobebis simravle ar iZleoda metis gakeTebis saSu
alebas;
saTemo ganviTarebis cenri Tavis axlandel sam partnior organizaciasTan TanamSromlo
bas agrZelebs; amJamad organizacia `puri msofliosTvis~ dafinansebiT axorcielebs kom
pleqsuri ganviTarebis proeqts `Semosavlebis momtani saqmianobebisa da regionuli ganvi
Tarebis xelSewyoba kulturul-saganmanaTleblo programebis meSveobiT~, romelic 2012
wlis bolomde gagrZeldeba;
Tavad sazafxulo banakis monawileebi, poziturad afaseben banakis programas da aRsan
iSnavia, rom monawileTa Soris urTierTobebi dRemde grZeldeba. es iyo erTgvari pirveli
nabiji regionSi qseluri muSaobis ganviTarebisaTvis; banakis monawileebis nawili, Semdgom
periodSi saTemo ganviTarebis cenri sxva RonisZiebebSi CaerTo. swored aRniSnulma proeqt
ma misca biZgi cdc-s, samomavlod ufro struqturulad emuSava axalgazrdebis sakiTxebze
kaxeTis regionSi.

28

kulturul-saganmanaTleblo
programa

29

kulturuli programebi da Temis ganviTareba


Tornike maxaraSvili

30

Sesavali
winamdebare statiaSi ganxilulia, Tu ramdenad mniSvnelovania kulturuli RonisZiebebi
da ra sargebloba SeiZleba moutanon maT Tems misi ganviTarebis procesSi. am mxriv piradad
me da Cvens organizacias mravalwliani gamocdileba gvaqvs. amitom statiaSi swored nukria
nis da siRnaRis kulturuli ganviTarebis magaliTebia ganxiluli, Tumca vfiqrob, rom aR
werili meTodologiiT nebismier TemSi SeiZleba muSaoba da gamocdilebis gaziareba.

sofelSi kulturuli RonisZiebebis tradicia, istoria da dRevandeli viTareba


nukrianSi organizebuli kulturul-masobrivi da sportuli RonisZiebebi imarTebo
da gasuli saukunis ocdaaTiani wlebidan. 1930 wels sofelSi aaSenes orsarTuliani Seno
ba, sadac ganTavsda skola, klubi da biblioTeka. amis aRsaniSnavad gaimarTa soflis didi
zeimi kulturuli da sportuli programebiT, romelsac uwodes ,,grandiozuli saRamo. es
iyo klubis mier pirveli masobrivi RonisZieba, romelic tradiciad damkvidrda da wlebis
ganmavlobaSi nel-nela farTovdeboda da ixveweboda. misi programa moicavda mcire Teat
ralur warmodgenebs, xalxuri Semoqmedebis koncerts, mxatvrul kiTxvas; agreTve sportul
RonisZiebebs: ubnebs Soris Sejibrs fexburTSi, qarTul WidaobaSi, laxtSi, frenburTSi,
WadrakSi, cxenosnobaSi. Tumca cxenosnoba, tradiciulad, or maiss imarTeboda Zelicxov
lis taZris mimdebare moedanze da masSi raionis sxva soflebidanac iRebdnen monawileobas.
aq isini erTmaneTs ejibrebodnen jiriTis nairsaxeobebSi.
Tavdapirvelad klubSi Camoyalibda dramatuli da Wadrakis moyvarulTa wre, Seiqmna
cekvis ansambli. dramwre muSaobda skolis bazaze. idgmeboda sabavSvo speqtaklebi, lit
eraturuli kompoziciebi, tardeboda saaxalwlo da sxva kulturuli RonisZiebebi. Wadra
kis wreSi gaerTianebuli iyvnen sxvadasxva asakis msurvelebi. zafxulobiT turnirebi tar
deboda klubis ezoSi. ormocdaaTiani wlebis dasawyisSi klubSi daamontaJes kinoaparati,
sofelSi Semovida kino. saRamos kinoseansebis garda, bavSvebisaTvis SabaT-kviras, dRis saa
TebSi ewyoboda kinoCveneba. klubSi agreTve marTavdnen warmodgenebs Tbilisis cnobili
Teatrebis, cirkisa da, mogvianebiT, estradis msaxiobebi. isini nukrianSi oTxmocdaaTiani
wlebis dasawyisamde Camodiodnen. Teatris moyvarulTa asaki nel-nela gaizarda da Seiqmna
samoyvarulo Teatri. speqtaklebi idgmeboda rogorc nukrianSi, aseve mezobel soflebSic,
sadac amis SesaZlebloba iyo. Teatraluri dasis Semadgenloba droTa ganmavlobaSi icvle
boda, wevrTa raodenoba izrdeboda an mcirdeboda. iyo periodebi, rodesac Teatris moyvar
ulTa simciris gamo sruliad wyvetda dasi arsebobas, an mxolod mcire RonisZiebebiT Semoi
fargleboda misi programa. ramdenjerme iyo mcdeloba, ufros TaobaSi Seqmniliyo xalxuri
simReris ansambli, Tumca mcire xnis arsebobis Semdeg igi wyvetda muSaobas.
1972 wels sofelSi aSenda axali orsarTuliani Senoba, romelsac mieniWa kulturis sax
lis statusi. Senobis erT nawilSi ganTavsebuli iyo kolmeurneobis kantora, meoreSi kul
turis saxli, oTaxebi wreobrivi muSaobisTvis, oTxmoci kvadratuli metri sceniT, 380-ad
giliani parteriTa da loJiT, romelic kinoTeatris funqciasac asrulebda. droTa ganmav
lobaSi kulturis saxlma ufro meti datvirTviT daiwyo muSaoba, damontaJda im droisaTvis
SedarebiT axali teqnikuri saSualebebi, TandaTan gaizarda moTxovnileba wreebze. aRdga
dramatuli wre, Seiqmna saxalxo Teatri, romelic monawileobas iRebda daTvalierebebsa

31

da sxvadasxva respublikur Tu sakavSiro festivalebSi. Teatrma 1982 wlamde iarseba. amis


Semdeg, mxolod skolis moswavleTa bazaze idgmeboda speqtaklebi, literaturuli kom
poziciebi da sxv. 1988 wels, sofelSi pirvelad Camoyalibda vokalur-instrumentuli ans
ambli imedi, romelSic VII-X klasis moswavleebi gaerTiandnen. koncertebi imarTeboda ro
gorc siRnaRis, aseve mezobeli raionebis kulturis saxlebSi. ansamblma 1992 wlamde iarseba.
oTxi wlis Semdeg, 1996 wels kvlav aRdga da 2000 wels daiSala. 2001 wels isev Camoyalibda,
amjerad bavSvTa vokaluri ansambli cisartyela VI-X klasis bazaze da 2004 wlamde iarseba.
1972 wlidan 2004 wlamde sxvadasxva dros kulturis saxlSi muSaobda Semdegi wreebi da
jgufebi:
xalxuri simReris ansambli;
qoreografiuli ansambli;
vokalur-instrumentuli ansambli;
xalxur sakravTa ansambli;
gitaraze dakvris Semswavleli wre;
dramatuli wre;
Wra-kervis wre;
saeqTno wre;
Wadrakis moyvarulTa wre;
sportuli wreebi (mklavWidi, Widaoba, krivi, Zalosnoba).
tradiciad damkvidrebuli ,,grandiozuli saRamo yovel wels, zafxulobiT, agvistos
Sua ricxvebSi tardeboda. mis xarjebs, ZiriTadad, nukrianis kolmeurneoba afinansebda. am
denad, misi programuli mravalferovnebis Sesaqmnelad problemebi TiTqmis ar arsebobda.
mosaxleobis moTxovniT iwvevdnen sxvadasxva ansamblebs sakoncerto programaSi monawile
obisTvis, wesdeboda prizebi sportul RonisZiebebSi gamarjvebulTaTvis. soflis axalgaz
rdoba TviTon iyo am RonisZiebebis monawile da damxmare. bolo grandiozuli saRamo 1997
wels Catarda.
1995 wels Senobas dauzianda saxuravi. kulturis saxlma sakuTari ZalebiT ramdenjerme
SeakeTa, magram uSedegod. Senoba safuZvlian remonts saWiroebda. droTa ganmavlobaSi Seno
bis erTi nawili, kerZod, darbazis mxare avariul mdgomareobaSi aRmoCnda da SigniT Sesvla
SeuZlebeli gaxda. kulturis saxli TandaTan funqcias kargavda da 2004 wlidan TiTqmis Sew
yvita muSaoba.
ramdenadac zemoT CamoTvlili RonisZiebebi da soflis kulturuli programa yovelT
vis finansurad aramomgebiani iyo, sabWoTa kavSiris daSlas am procesis SeCerebac mohyva.
1999-2009 wlebSi sofelSi sxvadasxva kulturuli tradiciis aRdgenis iniciativa sazoga
doebrivma organizaciebma itvirTes. 1999 wels nukrianSi muSaoba daiwyo kulturul urTier
TobaTa centrma kavkasiurma saxlma, romelic soflis miviwyebuli tradiciebis aRdgenazec
zrunavda. igi sakuTari ZalebiT atarebda sxvadasxva kulturul, sportul RonisZiebebs,
Tematur konkursebs; gaxsna Wadrakis, xalxur sakravTa da ucxo enebis Semswavleli wreebi.

32

2004-2007 wlebSi kavkasiurma saxlma ganaxorciela proeqti gadavarCinoT Cveni sofe


li, romlis farglebSic aRdga dramwre da Seiqmna sabavSvo Teatri, kvlav ganagrZo muSaoba
bavSvTa vokalurma ansamblma, Seiqmna qoreografiuli ansambli, gafarTovda wreebi. yvela
es aqtivoba proeqtis farglebSi iyo dafinansebuli; Tumca dafinansebis SeCerebis Semdeg
wreebma ver SeZles damoukideblad arseboba.
mogvianebiT saTemo ganviTarebis cenris mier ganxorcielebuli proeqtis mimdinareobis
periodSi, Tormetwliani pauzis Semdeg, pirvelad Catarda farTo masobrivi dResaswauli
xalxuri rewvis, Semoqmedebisa da kulinariis festivali nukriani 2009. amiT safuZveli
Caeyara grandiozuli saRamos tradiciis aRdgenas. festivali 2012 wels ukve meoTxed Cat
arda. wlidan wlamde festivalis Catarebis xarjebi mcirdeba, radgan `kavkasiuri saxlis~,
CDC-isa da aseve kavSir `nukrianis~ ZalisxmeviT da sxvadasxva fondebis, maT Soris fondebis
`puri msofliosTvis~ (BfdW) da `Ria sazogadoeba saqarTvelos~ finansuri mxardaWeriT
SesaZlebeli gaxda safestivalo teqnikis SeZena, romelsac kavSiri `nukriani~ gankargavs.
dagvigrovda gamocdilebac da imedi gvaqvs, festivali sofelSi tradiciad iqceva. im SemTx
vevaSic ki, Tuki mTlianad Sewydeba garedan dafinanseba, kavSiri `nukriani~ sakuTari aRWur
vilobiTa da resursebiT SeZlebs `grandiozuli saRamos~ tradiciis gagrZelebas. safesti
valo programas amdidrebs `nukrianis saxelosnoebis~* produqtis xalxuri rewvis gamof
ena, romelic manamde ar arsebobda da bolo wlebSi sakmaod ganviTarda sofelSi.

kulturuli RonisZiebebis mniSvneloba soflisTvis


kulturuli programebi Temis gamococxlebas, gaaqtiurebas da, gansakuTrebiT, axalgaz
rdobis mobilizebas uwyobs xels. soflis kulturuli cxovrebis aRorZineba ar unda iyos
Temis mxolod erTi nawilisTvis mniSvnelovani. axalgazrdoba sofelSi mimdinare sxvadasxva
movlenebSi aqtiurad unda CaerTos da Tavad unda Seuwyos xeli kulturuli programebis
ganxorcielebas.
zogadad, tradiciad mkvidrdeba xalxis wiaRSi Seqmnili Semoqmedeba Tu sxva ritualuri
adaT-wesebi, romlebsac gasarTobTan erTad aRmzrdelobiT-SemecnebiTi daniSnuleba da es
Tetikuri mxareca aqvs; swored cxovrebis kulturuli mxaris Seneleba iwvevs sazogadoebis
gansakuTrebiT axalgazrdobis modunebas da inertulobas, uinteresobas ara mxolod kul
turis, aramed sazogadoebrivi cxovrebis nebismieri movlenisadmi. maSin, roca kulturuli
RonisZiebebi soflis cxovrebis mniSvnelovan nawils warmoadgenda, mosaxleoba, sakuTari
SesaZleblobebis farglebSi, aqtiurad iyo CarTuli, gansakuTrebiT masobrivi RonisZie
bebis momzadebaSi. masStabebiT es RonisZiebebi scildeboda raions. aq Tavs iyridnen Semo
qmedebiTi jgufebi mezobeli raionebidan, agreTve kvebisa da sxvadasxva saxis savaWro obi
eqtebi, radgan RonisZiebebi sakmaod xalxmravali iyo (800-1000 kaci).
rogorc ukve aRvniSne, bolo RonisZieba Catarda 1997 wels da aRdga 2009 wels. es dro
sakmarisi aRmoCnda imisTvis, rom tradicia miviwyebuliyo, Tumca pirvelive festivali metnaklebad warmatebuli iyo monawileTaTvis: maT garkveuli ekonomiuri sargebeli miiRes.
swored aman misca stimuli am adamianebs, Semdgom festivalebSi ufro aqtiurad mieRoT
monawileoba. isini mixvdnen, rom am saxis dResaswaulebi saukeTeso saSualebaa maT mier war
moebuli nebismieri produqciis gamofena-realizaciisa.

33

sofelSi Suaxnis asakis enTuziastebis povna TiTqmis SeuZlebelia yofiTi da socialuri


problemebis gamo. axalgazrdebis im nawilisTvis ki, vinc zustad 12-wliani pauzis period
Si gaizarda, festivali tradicias ar warmoadgens, ver moiazreben sakuTar Tavs, rogorc
monawileebi, Semsruleblebi. maTTvis es mxolod sanaxaobaa, gasarTobi saSualeba. 1930-ani
wlebidan, tradiciad qceuli RonisZiebebis inercia sakmaod didi iyo, radgan misi ganviTa
rebis procesSi mzardi Taobebi uwyvet jaWvs warmoadgendnen, rogorc Tavad procesebSi
monawile Taobebi. maT Tvalwin iqmneboda da viTardeboda soflis kulturuli cxovreba.
rogorc zemoT aRvniSne, soflis, ufro zustad, Temis garkveuli nawili aqtiurobs. isi
ni, vinc TavianTi monawileobiT festivalis komponents warmoadgendnen SedarebiT aqtiurni
arian momzadebis periodSi. es is nawilia, vinc pirveli festivalidan miiRo sargebeli da
vinc maT Semdeg festivalebze miemata. eseni ZiriTadad Suaxnis xalxia. garda amisa, maTi mo
tivacia imdenad gaizarda, rom siRnaRSi gamarTul SabaT-kviris RonisZiebebSi da sezonurad
gamarTul yvela festivalSi iReben monawileobas. gazafxulidan Semodgomamde siRnaRSi
damTvalierebelTa raodenoba matulobs, es RonisZiebebic swored aqeTkenaa mimarTuli da
amdenad maT sakmaod didxans eZlevaT saSualeba, rom gamofinon TavianTi produqcia. fes
tivalSi da sxva RonisZiebebSi monawile axalgazrdebis erTi nawili, romelic ZiriTadad
ufrosklaseli moswavleebisgan Sedgeba, is Tobaa, vinc sxvadsxva wreze dadioda, axlac da
dis da sakmao enTuziazmiTac. danarCenebi, jerjerobiT mxolod mayureblis rols ikaveben.
Tumca survili amgvari RonisZiebebis arsebobisa aqvT.
aRsaniSnavia, rom Tuki 2009-2011 wlebSi soflis festivals ZiriTadad Tbilisidan Camo
sulebi stumrobdnen, wels damswreTa didi nawili swored soflis mosaxleoba iyo. imisaT
vis rom festivali mdgradi da sargeblis (maT Soris ekonomikuri) momtani iyos erTi mxriv
swored Camosuli stumrebis simravlea saWiro (SedarebiT maRali msyidvelobiTunarianobis
gamo, rac pirdapir aisaxeba festivalze soflis mcxovrebTa mier gamotanili produqtis
gayidvebze da maT kmayofilebas iwvevs), xolo, meore mxriv, soflis mcxovreblebis, axalga
zrdebis monawileoba da CarTuloba, radgan festivali pirvel rigSi swored maTTvis tar
deba.
amdenad, am oTxi wlis ganmavlobaSi, kus nabijiT, magram mainc gamococxlda Temis mcire
nawili, rasac ver CavTvliT Temis gaaqtiurebad, Tumca procesi nela, magram raodenobrivi
da kmayofilebis mzardi maCvenebliT mimdinareobs.

rekomendaciebi
saTemo organizacia `nukrianma~, romelic cdilobs Temis gamococxlebas, vfiqrob, unda
gaaaqtiuros mosaxleobasTan Sexvedrebi. kargi iqneba, Tu Catardeba gamokiTxva sxvadasxva
asakis adamianebTan, Tu rogor warmoudgeniaT kulturuli RonisZiebebi, raSi surT monaw
ileobis miReba. miaCniaT Tu ara, rom es RonisZiebebi dadebiT gavlenas axdens soflis mo
saxleobaze, Tvlian Tu ara, rom saTemo organizacia soflis keTildReobisTvis moqmedi or
ganizaciaa, an ramdenma procentma icis misi saqmianobis Sesaxeb.

34

festivali farTomasStabiani RonisZiebaa, rac mraval komponents moicavs. amitom


gamokiTxvis Sedegad SeiZleba iseTi SemoTavazebebi miviRoT, riTac festivali gamraval
ferovndeba da monawileTa raodenoba gaizrdeba. es iqneba imis wina piroba, rom SemdegSi
monawileebi garkveul Tanxas gadaixdian, rac festivalis xarjebs nawilobriv mainc dafa
ravs.
kargi iqneba axalgazrdebisTvis raime sakonkurso RonisZiebis SerCeva, sadac isini Tun
dac mizerul prizebs miiReben. es iqneba waxaliseba da biZgi maTi CarTulobis gasazrdelad.
2009 wlidan ganaxlebulma RonisZiebebma dadebiTad imoqmeda soflis kulturuli
cxovrebis aRdgenaze. saTemo organizaciis muSaobis tempi mosaxleobis gaaqtiurebasTan er
Tad etapobrivad gaizrdeba. saWiroa kidev garkveuli dro, radgan 12 weli sakmao aRmoCnda
imisTvis, rom sofelSi im periodSi arsebuli socialuri problemebis gamo kulturuli
cxovrebis moTxovnileba Sesustebuliyo. imisaTvis, rom soflad Zveli dResaswaulis aRd
gena sruli masStabiT moxdes, saTemo kavSirs kidev bevri muSaoba mouwevs, Tumca migvaCnia
rom `xalxuri rewvis, kulinariisa da Semoqmedebis festivali~ pozitiurad gamoacocxlebs
soflis cxovrebas da kargad exmianeba siRnaRis municipalitetis, turistuli ganviTarebis
saerTo konteqsts. saTemo kavSiris zogadi misiaa soflad sxvadasxva ganviTarebis procesis
da Semosavlebis zrdis xelSewyoba. nukrianis festivali ki kargad pasuxobs am amocanas da
Tavisi wvlili Seaqvs sasoflo ganviTarebis saqmeSi.

SeniSvnebi:
* ix. aqve ia kiknaZis statia _ `socialuri mewarmeoba da Temis ganviTareba~.

35

soflis kulturis saxli _ rogorc saTemo ganaTlebis resursi


ana margvelaSvili
magda cocxalaSvili

36

Sesavali1
ukanaskneli oci wlis manZilze qveyana politikur da socialur transformacias ganic
dis, Sesabamisad, bevrma problemam iCina Tavi. informaciuli teqnologiebis swrafi ganvi
Tarebis Sedegad gamowveuli cvlilebebi axal realobas qmnis. am viTarebaSi bevri adamiani
acnobierebs, rom maT sWirdebaT siaxleebisa da informaciis swrafi miReba-gaanalizeba,
swavla, kvalifikaciis amaRleba an SromiTi bazris moTxovnebis Sesabamisad axali unarebis
aTviseba. am viTarebaSi, zrdasrulTa (araformaluri) ganaTlebis1 rolic met datvirTvasa
da mniSvnelobas iZens.
ekonomikuri krizisi, cvlilebebi socialur, politikur da kulturul instituciebSi,
dasaqmebis bazris restruqturizacia, teqnologiuri siaxleebi da gamowvevebi qmnian ekono
miuri, socialuri da kulturuli cvlilebebis fons, sadac, saqarTvelos bevrma moqalaqem
Tavi ufunqciod da ararealizebulad igrZno. dasaqmebis bazari mTels msoflioSi da maT
Soris saqarTveloSic, gamowvevebsa da unarebzea orientirebuli, igi swrafad cvalebadia:
Cndeba moTxovna damatebiT Cvevebsa da kompetenciebze, konkurentul garemoze, adaptirebi
sa da kreatiuli TanamSromlobis unarebze; Tanamedrove samyaroSi am garemoebebis gaTval
iswinebiT, gaizarda motivacia kvalifikaciis TiTqmis uwyvet amaRlebaze, araformalur da
saserTifikacio ganaTlebaze. Sesabamisad viTardeba saganmanaTleblo servisebi da resurse
bi, aris mcdeloba, dainteresebuli moqalaqeebisaTvis maqsimalurad xelmisawvdomi gaxdes
isini.
saqarTveloSi uamravi adamiania, formaluri ganaTlebis miRebis Semdeg rom aRaraferi
uswavlia da axla, arsebuli moTxovnebidan gamomdinare, sakuTari SesaZleblobebis real
izeba uWirs. SromiTi bazris isedac mwiri resursi miuwvdomelia pirTaTvis, romelTa un
arebi da kompetenciebi ver pasuxobs Tanamedrove gamowvevebs. aRniSnulis arqona aferxebs
TviTdasaqmebis procesebis ganviTarebasac (mag., mcire mewarmeoba an efeqturad dagegmili
saojaxo meurneoba).
regionis mosaxleobis nawils aqvs garkveuli gamocdileba, siaxleebis Seswavlisa da
kvalifikaciis amaRlebis survili, raTa daakmayofilos SromiT bazarze dRes arsebuli
standartebi; arian adamianebic, romelTac, garkveuli mizezebis gamo, ver miiRes ganaTleba
da verc erT profesias an xelobas ver floben, magram aqvT ojaxebi, undaT samuSao da sa
kuTari Tavis realizeba orive jgufs esaWiroeba miiRos saTanado damatebiTi (xSir Sem
TxvevaSi, Tundac araformaluri) ganaTleba, daeuflos im unarebs, romlis gareSec jer
jerobiT Tavis damkvidreba uWirs. swored aseTi jgufebis mxardasaWeradaa mowodebuli
zrdasrulTa ganaTlebis sistema: araformaluri ganaTlebis maqsimaluri xelmisawvdomo
bis gazrdis mizniT, zrdasrulTa ganaTlebis mimwodeblebs, erTmaneTis gamocdilebis ga
ziarebasTan erTad, pirvel rigSi, saxelmwifo, arasamTavrobo seqtorisa da biznesstruq
turebis mxardaWera sWirdebaT.
winamdebare dokumentSi ganvixilavT sofel nukrianis biblioTekisa da arasamTavrobo
organizacia saTemo kavSiri `nukrianis~ TanamSromlobis models rogorc araformaluri
saganmanaTleblo resursis (mimwodeblisa) municipalitetisa da, pirvel rigSi, soflis
cxovreblebisaTvis.

37

sofeli nukriani
sofel nukrianSi 1050 komlia, 2556 mcxovrebliT. soflis saerTo farTobia 14769 kv.m
(saxnav-saTesis CaTvliT). sofeli 11 kilometrzea gaWimuli. nukrianis centridan siRnaRa
mde 3 km-ia. sofelSi aris ori sajaro skola, sami sabavSvo baRi. ori biblioTeka: erTi sof
lis centrSi kulturis saxlis bazaze da meore, soflis dasawyisSi e.w. kaloebis ubanSi.
strategiulad mniSvnelovani, soflis centrSi, yofili kulturis saxlis SenobaSi ganlage
buli biblioTeka advilad misawvdomia ara mxolod sofel nukrianis umetesi ubnebisaTvis,
aramed aseve sof. zemo maRarosa da q. siRnaRisTvisac.
sofelSi 1999 wlidan muSaobda arasamTavrobo organizacia `kulturul urTierToba
Ta centri kavkasiuri saxli~; amJamad saqmianobas agrZelebs `kavkasiuri saxlis~ mier re
gionuli ganviTarebis programis bazaze dafuZnebuli arasamTavrobo organizacia saTemo
ganviTarebis cenri. 2005 wels sofelSi daarsda saTemo kavSiri `nukriani~, romelmac part
niorebTan `kavkasiuri saxli~, `elkana~, `dvv international~, `saqarTvelos zrdasrulTa gana
Tlebis asociacia~, `konsultaciisa da treningis centri~, `saqarTvelos strategiuli kv
levebisa da ganviTarebis centri~ TanamSromlobiT saTemo ganviTarebis araerTi programa
ganaxorciela, amis Sedegad, organizaciis ZiriTadma gundma SeZlo kvalifikaciis amaRleba
da pirovnuli zrda. dReisaTvis kavSiri `nukriani~ TiTqmis erTaderTi realurad moqmedi
(soflis doneze) saTemo organizaciaa siRnaRis municipalitetSi2, romelic muSaobs zrdas
rulTa ganaTlebisa da Semosavlis momtani saqmianobebis waxalisebisa da saTemo ganviTa
rebis mimarTulebiT.

kulturis saxlis preistoria da dRevandeli viTareba


nukrianis kulturis saxli aSenda 1972 wels. orsarTuliani Senoba ganTavsebulia sof
lis centrSi 1250 kv.metrze; aqvs sardafebi da 20 oTaxi3.
kulturis saxlSi, sxvadasxva dros, funqcionirebda Semdegi wreebi da jgufebi:

saxalxo Teatri, xalxuri simReris, qoreografiuli, vokalur-instrumentuli, xalxur


sakravTa ansamblebi, gitaraze dakvris Semswavleli; dramatuli, Wra-kervis, saeqTno, Wadra
kis moyvarulTa, sportuli wreebi (mklavWidi, Widaoba, krivi, Zalosnoba).
kulturis saxlSi warmodgenebs marTavdnen agreTve Tbilisis saxelmwifo Teatrebisa
da estradis msaxiobebi, suxiSvilebis saxelmwifo qoreografiuli ansambli. imarTeboda
sacirko warmodgenebi. SemoqmedebiTi ansamblebi stumrobdnen municipalitetis soflebsa
da mezobel raionebs. yovel weliwads, zafxulobiT, kulturis saxli marTavda tradiciul
dResaswauls grandiozul saRamos, romlis programaSic Sedioda: TviTmoqmedi ansamblebis
koncertebi, Sejibrebebi fexburTSi, qarTul WidaobaSi, laxtSi; ewyoboda kulinariuli
kuTxeebi. nukrianis kulturis saxls hqonda kinoaparatura da zafxulobiT imarTeboda ki
noCvenebebi. bolo wlebSi (2002-2004 wlebSi) zafxulobiT imarTeboda diskoTekebi, romelic
soflis axalgazrdobis erTaderT gasarTob saSualebas warmoadgenda.4
sabWoTa periodSi kulturis saxli da iq moqmedi samoyvarulo-saswavlo kursebi sax
elmwifo dotaciaze iyo. 90-iani wlebis dasawyisidan etapobrivad daiwyo Senobis funqciisa
da infrastruqturis moSla. amJamad Senobas dazianebuli aqvs saxuravis 90 % da saswrafo
SekeTebas saWiroebs; ganadgurebulia Teatris darbazi, zogadad mTeli Senoba gasaremon
tebelia.

38

dReisaTvis SenobaSi ganTavsebulia:


soflis teritoriuli organo mas amJamad e.w. `kulturis saxlSi uWiravs 100 kv.m.
farTi, magram soflis centrSi aSenebulia `soflis saxli, sadac uaxloes momavalSi ga
dava es samsaxuri. `soflis saxlis~ SenobaSi ganTavsdeba iusticiis saxlis momsaxurebis
biuroc.
soflis biblioTeka ukavia 3 oTaxi vrceli derefniT, romelic 2011 wels garemontda
saTemo kavSiri `nukrianis~ mier, fond `Ria sazogadoeba saqarTvelos~ finansuri mx
ardaWeriT, proeqt `soflis biblioTekis modernizaciis~ farglebSi; biblioTekis wig
nadi fondi Seadgens 25 768 wigns, `kulturul urTierToba centrma kavkasiurma saxl
ma~ sxvadasxva dros biblioTekas gadasca 1400 wigni. mowyobilia samkiTxvelo, romelic
saWiroebis SemTxvevaSi gamoiyeneba mcire krebebisa da RonisZiebebisaTvis; saTemo kav
Siri `nukriani~ biblioTekis oTaxebSi atarebs sxvadasxva trenings;
saTemo organizacia nukriani mas ijariT aqvs aRebuli ori samuSao oTaxi Senobis
meore sarTulze; organizacias sWirdeba gafarToeba, aqvs damatebiTi farTis aTvisebis
SesaZlebloba;
`nukrianis saxelosnoebi~ Senobis pirvel sarTulze mas ukavia 2 oTaxi derefniTa
da sveli wertiliT; saxelosnoebic saWiroeben gaafarToebas, aqvT damatabiTi farTis
miznobrivad datvirTvis SesaZlebloba;
musikaluri skola skolas (22 moswavle), romelic municipaluri biujetidan
finansdeba, ukavia kulturis saxlis 3 oTaxi.
kulturis saxlis Senoba siRnaRis municipalitetis balanszea; Tavad dawesebuleba iu
ridiulad gauqmebuli ar aris, yovelwliurad biujetiT gaTvaliswinebulia kulturis sax
lis adgilobrivi koordinatoris Stati. programulad SenobaSi araferi xdeba da, Senobis
mdgomareobidan gamomdinare, es gasagebicaa; Tumca swori menejmentis pirobebSi, Senobis
etapobrivi aRdgena da funqciuri datvirTva SesaZlebeli unda iyos.

soflad arsebuli moTxovna araformalur ganaTlebaze da miwodebis resursi


araformaluri ganaTlebis miRebis saSualeba siRnaRis municipalitetSi ar arsebobs.
2010 wels `kulturul urTierToba centri kavkasiuri saxlis~ proeqtis `siRnaRis
municipalitetis turistuli potencialis ganviTarebis mxardaWera~ farglebSi, siRnaRis
municipalitetis ramdenime sofelSi saTemo kavSir `nukrianis~ monawileobiT Catarda far
Toprofiliani saWiroebebis situaciuri kvleva. sofel nukrianSi gamoikiTxa 150 respoden
ti da kvlevis Sedegad ramdenime saintereso faqtori gamoikveTa:
sxvadasxva sakiTxTan dakavSirebiT SekiTxvebze:
soflad gasarTobi adgilebi
ra gasarTobi saSualebebi arsebobs sofelSi? gamokiTxulTa 83,7%-ma miuTiTa soflis
birJa;
romel gasarTob saSualebas isurvebdiT Tqvens sofelSi? gamokiTxulTa 27,4 % asaxe
lebs kinos, 23,3 % soflis klubs, 20,8 % Teatrs.

39

soflis biblioTeka
gamokiTxulTa 67,3 %-ma icis sofelSi biblioTekis arsebobis Sesaxeb; 87,7 % Tvlis, rom
biblioTeka unda funqcionirebdes aucileblad6; 52,5 % miiCnevs, rom soflis biblioTekaSi
wignadi fondis ganaxleba ar xdeba.7 SekiTxvaze, wignis maRaziis arsebobis SemTxvevaSi, ra ti
pis wignebi unda iyidebodes iq 30 % asaxelebs mxatvrul literaturas, 27 % saskolo sax
elmZRvaneloebs, 21,6 % wignebs sasoflo-sameurneo Tematikaze, 18,2 % samecniero lit
eraturas, danarCeni sxvadasxvas.

soflidan migracia
gamokiTxulTa 51,3 % miiCnevs, rom sofelSi igrZnoba daberebis tendencia; 86,7 % Tvlis,
rom axalgazrdebi midian soflidan da migraciis mizezad 37 % miiCnevs samuSao adgilebis
ararsebobas / simcires, 28 % adgilze umaRlesi ganaTlebis miRebis SesaZleblobis arqo
nas, 21 % sakuTari Tavis realizebis SeuZleblobas da a.S. ZiriTadi mizezi mainc umuSevro
basa da ganaTlebis xelmiuwvdomlobasTan aris dakavSirebuli.

ganaTlebis xelmisawvdomoba
rac Seexeba 2006-2007 wlebSi gauqmebul ivane javaxiSvilis saxelobis Tbilisis saxelm
wifo universitetis siRnaRis filials, sadac 700-mde studenti swavlobda, gamokiTxulTa
85,3 % am faqts uaryofiTad afasebs; 57,3 % aRniSnavs, rom ver moaxerxebs ojaxis wevris raio
nis gareT saswavleblad gaSvebas da amasTan dakavSirebuli xarjebis dafarvas.

araformaluri saswavlo-saxelobo wreebi


SekiTxvaze arsebobda Tu ara Tqvens sofelSi raime tradiciuli xeloba, gamokiTxulTa
60,6 % dadebiTad pasuxobs, 79 % miiCnevs rom tradiciuli xelobebi sofelSi dResac Senar
Cunebulia, Tumca TandaTan ikargeba, radgan 57 % azriT, axalgazrdebi aRar swavloben am xe
lobas (durgloba, qsova, meTuneoba, samWedlo saqme, kalatozoba); 95 % gamoTqvams survils
saxelobo swavlebis SemoRebis Sesaxeb, kerZod amuSavdes kursebi:
samkervalo 17, 6 %
sadurglo (xeze Wra) 13,7 %
samWedlo 13,7 %
qsovis 11,8 %
manqanebis SekeTebis 9,8 %
samSeneblo saqmis 3,9 %
gobelenis qsovis 3,9 %
Teqaze muSaobis 3,9 %
parikmaxeris 2 %
sakonditro 2 %
eleqtrobis 2 %
matylis damuSavebis 2 %
mewaReobis 2 %

40

sazogadoebrivi organizacia
SekiTxvaze aris Tu ara sofelSi sazogadoebriv-saTemo organizacia, 59,4 %-ma dadebiTad
upasuxa. SekiTxvaze, Tu ras urCevdnen saTemo organizacias samomavlo saqmianobis dagegm
visas, 14 %-ma upasuxa: izrunos soflis klubis garemontebasa da baRis mowesrigebaze, 9,3
%-is survilia: Temis mobilizeba da mosaxleobis CarTulobis gazrda, 7 % - axalgazrduli
gasarTobi RonisZiebebis mowyoba, 4,7 % sofelSi mcire biznesis ganviTarebaze zrunva,
7 % moZebnos investori qarxnis an fabrikis asaSeneblad, 7 % bavSvebisaTvis parkebis da
skverebis mowyoba, 7 % nagavsayrelis problemis mogvareba, 4,7 % gzebis gayvana, 2,3 % in
vesticiebis mozidva da sxv.
SejamebisTvis SeiZleba iTqvas, rom soflad, erTi mxriv, arsebobs moTxovna:
1) damatebiT araformalur swavlebaze;
2) dasaqmebisa da mcire biznesis ganviTarebis mxardamWer proeqtebze8;
3) kulturis saxlis reabilitaciasa da saswavlo-gasarTobi profiliT muSaobaze;
meore mxriv ki, soflad funqcionirebs sazogadoebriv-saTemo organizacia sakmarisi
gamocdilebiTa da kontaqtebiT da arsebobs infrastruqtura soflis yofili kulturis
saxlis (iqve: soflis biblioTekis) saxiT; aRniSnuli institutebis TanamSromloba qmnis sak
maris wina pirobas imisaTvis, rom saTemo kavSirma `nukrianma~ kritikulad gaiazros saku
Tari SesaZleblobebi, soflis saWiroebebze muSaobis strategia, rogorc zrdasrulTa ga
naTlebis provaiderma da SeimuSaos samoqmedo gegma, soflis yofili kulturis saxlisa da
biblioTekis bazaze saTemo ganaTlebis centris formirebis Sesaxeb;
zemoTqmuli mosazreba SesaZloa gamyardes aRniSnuli gamokiTxvis Sedegebis, ukanaskne
li wlebis ganmavlobaSi saTemo kavSiri `nukrianis~ saqmianobisa da ganxorcielebuli pro
eqtebis analiziT; arsebuli viTareba cxadyofs, rom saTemo kavSir `nukrians~ aqvs unari
dainteresebul pirebs SesTavazos sxvadasxva saswavlo-saganmanaTleblo programa da aRniS
nuli servisi swored kulturis saxlis (mag., axlad garemontebuli biblioTekis) bazaze da
fuZndes.

saTemo kavSiri `nukriani~


saTemo kavSiri `nukriani~ 2005 wels Seiqmna. misi mTavari mizania, xeli Seuwyos samoqa
laqo solidarobaze dafuZnebuli aqtiuri Temis ganviTarebas. kavSiris survilia, nukriani
iyos adamianuri da materialur-teqnikuri resursebiT mdidari, srulyofili infrastruq
turis mqone, ekologiurad sufTa, ekonomikurad ganviTarebuli, soflis meurneobis gaum
jobesebuli teqnologiebiT aRWurvili, aRdgenili da movlili, kulturuli tradiciebis
turistuli sofeli, romelic CarTuli iqneba regionuli ganviTarebis procesebSi, Tavisi
ganaTlebuli da maRalkvalificiuri kadrebiT.
kavSiri `nukrianis~ misiaa, wvlili Seitanos nukrianis Temis keTildReobis gaumjobesebis
saqmeSi, xeli Seuwyos aqtiuri samoqalaqo kulturis danergvas. am mizniT, saTemo kavSiri Te
mis interesebsa da saWiroebebze dafuZnebiT SeimuSavebs da axorcielebs sxvadasxva ganviTa
rebis programas da Temis mobilizebiT cdilobs gamovlenili problemebis gadaWras.

41

muSaobis procesSi organizacia efuZneba Semdeg mTavar Rirebulebebsa da principebs:


ganaTleba, rogorc Temis ganviTarebis mTavari sakiTxi;
soflis interesebis uzenaesoba da dacva;
samoqalaqo solidaroba;
soflis SenarCunebuli da movlili kulturuli tradiciebi;
samoqalaqo monawileoba;
garemos dacva, rogorc samoqalaqo pasuxismgebloba.

kavSiri `nukrianis~ trening-modulebi da gamocdileba


2007 wels saTemo kavSiri `nukrianis ZiriTadi partnioris, `kavkasiuri saxlis~, CDC-is
regionuli ganviTarebis programis farglebSi, sofel nukrianSi sxvadasxva xeloba (xalxuri
rewva) Seiswavla 15-mde qalma da amis Sedegad, kavSiri `nukrianis~ bazaze dafuZnda `nukri
anis saxelosnoebi~. 2008 wels `nukrianis saxelosnoebi~ infrastruqturiTa da sasaqonlo
niSniT samarTavad gadaeca kavSir `nukrians~. mas Semdeg partniorebis daxmarebiT grZeldeba
saxelosnoebisa da zogadad, organizaciis mdgrad ganviTarebaze orientirebuli qmedebebi.
2009 wels kavSiri nukriani gaxda `saqarTvelos zrdasrulTa ganaTlebis asociaciis~
wevri;
2008-2011 wlebSi organizaciam daiwyo proeqtebis damoukideblad ganxorcieleba da Ta
visi saqmianobisaTvis saTanado resursebis moZieba.
2010 wels konsultaciisa da treningis centris xelSewyobiT, kavSiri `nukrianis~ wevreb
ma gaiares trenerebis mosamzadebeli treningi saswavlo kursisTvis `zogadi kompetenciebi~;
dReisaTvis kavSiri `nukrianis~ wevrebma aRniSnuli trening-kursi ukve araerTxel Caatares
sxvadasxva asakobriv jgufebTan, maT Soris siRnaRis municipalitetis dakveTiT;
2012 wels, CDC-is proeqt `biznesi startisTvis~ farglebSi kavSiri `nukrianis~ orma
trenerma Seiswavla damatebiTi moduli `mcire biznesis dagegmva~ da Caatara samodelo
treningebi; maT aseve konsultaciebi Cautares sof. nukrianSi, nafareulsa da q. gurjaanSi
mcxovreb qalebs, biznes-gegmebis Sedgenis sakiTxebSi;
kavSiri `nukriani~ warmatebiT axorcielebs trening-moduls `kulturuli RonisZie
bebis dagegmva da Catareba~;
organizaciis bazaze periodulad funqcionirebda kompiuteris Semswavleli kursebi
soflis mcxovreblebisaTvis; rig SemTxvevaSi, kursebi iyo fasiani da miuxedavad amisa,
sofelSi gamoCndnen dainteresebuli pirebi.
nukrianis saxelosnoebis bazaze ki xelobis Semswavleli kursebi daintersebuli
pirebisaTvis.
kavSirma `nukrianma~ aseve organizeba gaukeTa treningebs sxvadasxva miznobrivi jgu
febisaTvis:
1. proeqtis ciklis marTva municipalitetis kulturul-saganmanaTleblo dargis mu
Sakebisa da soflis axalgazrdebisTvis;
2. moxaliseTa marTva igive auditoriisTvis;
3. moTxrobebifaseulobiTiganaTlebisaTvisdawyebiTklasebSi skolis moswavleebis,
mSoblebisa da dainteresebuli pirebisTvis.

42

soflis kulturis saxli, rogorc saTemo ganaTlebis centri


bolo wlebSi sofel nukrianSi nukrianis saTemo kavSiris da saxelosnoebis saqmianobisas
dafiqsirda pozitiuri Sedegi swavlis msurvelTa ricxvis zrda, rac saTemo ganaTlebis
centris arsebobis SemTxvevaSi, SesaZloa gaxdes biZgi TanasoflelebisaTvis, CaerTon Se
Tavazebuli araformaluri ganaTlebis treningebSi, miiRon saWiro konsultaciebi, gaium
jobeson pirovnuli kompetenciebi da unarebi, wamoiwyon axali saqme, ufro aqtiurad Caer
Ton soflis ganviTarebis procesebSi.
rogorc zemoTac aRiniSna, ukve ramdenime welia saTemo kavSiri nukrianis ofisi da
nukrianis saxelosnoebi ganTavsebulia kulturis saxlis SenobaSi. 2012 wels organizaciam,
`fondi Ria sazogadoeba saqarTvelos~ mxardaWeriT ganaxorciela proeqti `sofel nukri
anis biblioTekis modernizacia~, romlis farglebSic garemontda kulturis saxlSi gan
Tavsebuli soflis biblioTeka, moewyo samkiTxvelo da satreningo darbazebi, organizacia
aRiWurva saWiro teqnikiT.
Tuki saTemo kavSiri `nukriani~ imuSavebs kulturis saxlis biblioTekis bazaze saTemo
ganaTlebis centris modelis formirebisaTvis, saWiroa saqmianobebi etapobrivad dageg
mos:

A. Senobis SenarCuneba-reabilitaciasTan dakavSirebuli sakiTxebis mogvareba


soflis teritoriuli organos sxva SenobaSi gadasvlis gamo, Senoba didi albaTobiT
daeqvemdebareba pirobiT gayidvas (funqciis SenarCunebiT); aRniSnuli faqti garkveu
li safrTxis qveS ayenebs saTemo kavSiri nukrianis da nukrianis saxelosnoebis ofisis
sakiTxs; Tavad organizacias aqvs SesaZlebloba, mixedos da upatronos Senobas, moaxdinos
misi etapobrivi reabilitacia da funqciuri datvirTva saTemo (araformaluri, zrdasrul
Ta) ganaTlebis mimarTulebiT. Tumca organizacias ara aqvs finansuri resursi, gamoisyidos
Senoba. arsebuli mdgomareoba, kerZod, Senobis SesaZlo gasxviseba, arTulebs organizaciis
mier samomavlo programebis dagegmvis process, radgan mas ara aqvs aRniSnul farTSi darCe
nis garantia.
`nukrianis saxelosnoebs~ (saTemo kavSiri `nukrianis~ SemadgenlobaSi moqmedi social
uri sawarmo, romelic imave SenobaSia ganTavsebuli) Seswevs unari, aiTvisos meti farTi, sax
elosnoebis muSaobas daamatos, rogorc soflis qalebis dasaqmebaze orientirebuli, aseve
komerciuli saxis axali mimarTulebebi9.

SesaZlo konkretuli nabijebi


1. soflis mcxovreblebis daintereseba kulturis saxlis gadaxurvisa da misi soflisaTvis SesanarCuneblad: mizanSewonili iqneboda soflis (saubno) krebebis organizeba: zoga
dad, mosaxleobis informireba, kulturis saxlis da maT Soris, biblioTekis SenarCunebis
mniSvnelobaze; xelmowerebis Segroveba; mosaxleobasTan erTad msjeloba e.w. kulturis
saxlis biblioTekis funqciuri datvirTvis Taobaze;
2. intensiuri muSaoba adgilobriv xelisuflebasTan Senobis ijariT aRebis Taobaze,
funqciis SenarCunebisa da infrastruqturis ganviTarebis pirobiT; SesaZlebelia advoka

43

tirebis kampaniis warmarTva, xelmowerebis Segroveba, raTa adgilobrivi xelisuflebis fi


nansuri TanamonawileobiT moxdes Tundac Senobis saxuravis aRdgena; soflis biujetirebis
saxelmwifo programaSi aRniSnuli sakiTxis win wamoweva.
3. soflis CarTuloba: SesaZloa, aRniSnuli Temis mimarT mosaxleobis mgrZnobelo
bis gazrdaze pozitiurad imoqmedos sofelTan dakavSirebuli istoriuli fotogamofe
nis mowyobam10: gamoCenili nukrianelebi, Zveli fotoebis koleqcia, represiebis periodis
kvleva, istoriebis Cawera; e.w. soflis arqivis Seqmna (rac samomavlod SeiZleba mcire `muzeu
mad~ gadaiqces) swored kulturis saxlis bazaze; aRniSnuli RonisZiebebi, vfiqrobT, soflis
mcxovreblebSi gazrdida kulturis saxlis mimarT `TanamesakuTris~ SegrZnebas.
4. Teatris yofili darbazi: Senobis sakiTxis dadebiTad gadawyvetis SemTxvevaSi, saTe
mo kavSir `nukrians~ SeuZlia SeimuSavos strategia Teatris yofili darbazis sakonferen
cio darbazad gadakeTebisaTvis; SesaZloa, amgvari gardaqmna gaxdes damatebiTi Semosavlis
wyaro, rac Tavad Senobis Senaxvas moxmardeboda.
5. fondebis moZieba saWiro iqneba: intensiuri muSaoba fondebis moZiebis TvalsazrisiT.
Senobis etapobrivi garemontebis da funqciuri datvirTvis mizniT, Senobis sakiTxis dadeb
iTad gadawyvetis SemTxvevaSi, Sida infrastruqturis gaumjobeseba da Senobis mraval
funqciuri kulturul-saganmanaTleblo koncefciis SemuSaveba; donorebTan wardgenil
sxvadasxva operaciul proeqtebSi Senobis ganaxlebisaTvis saWiro resursebis etapobrivi
gaTvaliswineba. am mimarTulebiT fandraizingis strategiis dagegmva.

B. treningebi, konsultaciebi, saswavlo modulebi, meTodologia


saTemo ganaTlebis centris saqmianoba, ZiriTadad, mosaxleobisa da adgilobrivi Sromi
Ti bazris saWiroebebze unda iyos orientirebuli dainteresebul mxareebTan TanamSrom
lobiT da garemo faqtorebis gaTvaliswinebiT xorcieldebodes.
iseve, rogorc nebismier proeqtsa Tu inovacias, zrdasrulTa ganaTlebis programebs
sWirdeba safuZvliani dagegmva: problemis (saWiroebebis, SesaZleblobebis) analizi, swav
lebis miznebisa da amocanebis gansazRvra, mosalodneli Sedegebis da maTi gazomvis indi
katorebis dadgena, droSi gawelili saqmianobebis, Sefasebebis da monitoringis gegmebis
SemuSaveba. Sesabamisad, mniSvnelovania aRniSnuli programis SemuSavebaze pasuxismgebeli
TanamSromlebis adekvaturi codniTa da kvalifikaciiT aRWurva.

SesaZlo konkretuli nabijebi


1. monacemTa baza: pirvel etapze SesaZlebelia momzaddes municipalitetis teritoriaze
arsebuli SromiTi resursis mcire monacemTa baza (mosaxleobis da maT Soris umuSevrebis
raodenoba, asaki, ganaTleba, kvalifikacia, daintereseba da sxva).11 SesaZloa, municipalite
tis masStabiT SromiTi bazris mcire mokvleva (romel sferoebSia ganviTarebuli adgilo
brivi biznesi, ra kvalifikaciis kadrebi esaWiroeba saxelmwifo da kerZo seqtors da sxva).
2. saWiroebebis kvleva: soflis masStabiT araformaluri gamokiTxvis Catareba, raTa gan
isazRvros mosaxleobis moTxovna saswavlo komponentebze (treningebze, konsultaciebze);
3. muSaoba detalur saganmanaTleblo programaze: saTemo kavSirma, gamovlenili moT
xovnisa da saWiroebebis gaTvaliswinebiT, unda gaweros araformaluri swavlebis detaluri
programa: treningebi, modulebi.

44

4. kvalifikaciis amaRleba: saTemo kavSiri `nukrianis~ trenerebma, gamovlenili saWiro


ebebis Sesabamisad, unda aimaRlon kvalifikacia da unarebi, SeimuSaon da danergon axali
trening-sakonsultacio servisebi; am mimarTulebiT SesaZlebelia iTanamSromlon partnior
organizaciebTan; SeimuSaon erToblivi proeqtebi da pirvel etapze programis dawyebisaT
vis moipovon gare dafinanseba.
5. biblioTeka-samkiTxvelo: wignadi samkiTxvelo fondebis gamdidreba soflis mosaxle
obisaTvis saWiro literaturiT, ucxoenovani literaturis, maT Soris video-audio fon
dis Sevseba dainteresebuli axalgazrdebisaTvis12; aseve, mniSvnelovania, biblioTekaSi iyos
soflis meurneobis dargobrivi literatura.
6. dargobrivi servisebi: mniSvnelovania, daigegmos sakonsultacio programebi soflis
meurneobasa an sxva dargebSi TviTdasaqmebulTaTvis13. soflis meurneobis ama Tu im dargSi
dasaqmebulTa codnisa da unar-Cvevebis ganviTareba metad Seuwyobda xels efeqturi meur
neobebis ganviTarebas da pozitiurad aisaxeboda ama Tu im dargSi TviTdasaqmebuli ojaxebis
mdgomareobaze; dargobrivi konsultacia-treningebis programa saTemo kavSirma nukrianma
calke unda gaweros. yuradRebis gamaxvilebas moiTxovs momsaxurebis, servisis da turizmis
sferoc. SesaZlebelia, organizaciam Tanasoflelebs gauwios sagadasaxado konsultaciebi.
7. sxvadasxva: garda amisa, gansxvavebuli asakobrivi jgufebisa da socialuri fenebisaT
vis SesaZlebelia, SeTavazebul iqnas iseTi RonisZiebebi (saleqcio kursebi), romlebic em
saxureba mxolod zogad ganaTlebas, ama Tu im adamianis piradi inteleqtualuri interesi
sa Tu hobis dakmayofilebas Semdeg sferoebSi: xelovnebis istoria, musika, Teatri, kino,
msoflio kulturis sxvadasxva aspeqtebi da a.S. moawyos literaturuli saRamoebi, filmis
Cvenebebi da sxv.

saswavlo kursebis, treningebis, saleqcio kursebis,


konsultaciebis miwodeba SesaZloa ganxorcieldes:
uSualod saTemo kavSir `nukrianis~ mier kompetenciis farglebSi;
partnior organizaciebTan TanamSromlobiT erToblivi saganmanaTleblo
programebis ganxorcielebiT;
sajaro an kerZo saswavlo dawesebulebebis meSveobiT da municipalitetis xelSewyo
biT, xolo finansuri mxardaWra saxelmwifosgan, biznesis, saerTaSoriso Tu adgilo
brivi arasamTavrobo organizaciebidan modiodes.

C. nukrianis saxelosnoebis resursi


nukrianis saxelosnoebi dafuZnda 2007 wels proeqtis `gadavarCinoT Cveni sofeli~
farglebSi `kavkasiuri saxlis~ iniciativiTa da organizacia `puri msofliosTvis~ (BfdW) da
dvv international-is finansuri mxardaWeriT. meti informacia saxelosnoebis Sesaxeb ix. aqve ia
kiknaZis statia socialuri sawarmo da Temis ganviTareba `nukrianis saxelosnoebis~ gamoc
dileba.
1. saxelosnoebis gafarToeba: kulturis saxlis Senobis sakiTxis dadebiTad gadawyvetis
SemTxvevaSi, rekomendirebulia `nukrianis saxelosnoebis~ farTis gazrda. aseve damatebiTi
saxelobo mimarTulebebis danergva da ganviTareba, rac xels Seuwyobda ufro meti adamianis
CarTvas xalxuri rewvis saxelosnoebSi, xelobis Seswavlasa da TviTdasaqmebaSi.

45

2. kvleva: SesaZlebelia, Catardes kvleva qiziyisaTvis damaxasiaTebeli xalxuri rewvisa


da xelobebis Sesaswavlad da daigegmos programebi maTi Semdgomi ganaxlebisa da danergvis
mimarTulebiT;
3. saxelobo swavleba: saTemo kavSirma `nukrianma~ aucileblad unda gamoiyenos `nukria
nis saxelosnoebis~ tradicia Tu gamocdileba da soflis mcxovreblebs garkveuli periodu
lobiT SesTavazos sxvadasxva saxelobo kursebi.
4. konsultaciebi: saganmanaTleblo centris bazaze SeiZleba ewyobodes konsultaciebi
zrdasrulTaTvis, raTa maT, sakuTari SesaZleblobebidan gamomdinare, sworad SearCion _
treningis kursi, damatebiTi xeloba da miiRon is codna, rac realurad waadgebaT.

mimdinare saqmianobebis dros mniSvnelovania Semdegi faqtorebis gaTvaliswineba:


TanamSromlobis gaRrmaveba: organizacia, romelic imuSavebs saTemo ganaTlebis cen
tris ganviTarebaze, upirveles yovlisa, unda zrunavdes adgilobriv TviTmmarTvelobasTan
TanamSromlobis gaRrmavebaze. aseve, Seecados iTanamSromlos biznesis seqtorTan, poten
ciur damsaqmeblebTan, profesiul organizaciebsa da asociaciebTan, dagegmil saqmianoba
Si, Teoriuli da praqtikuli problemebis mogvarebaSi, dafinansebis moZiebis, mniSvnelovani
gadawyvetilebebis miRebis procesSi maTi aqtiuri CarTviT. mniSvnelovania komunikacia Tem
Tan, soflis mosaxleobasTan, raTa dagegmvis procesSi adekvaturad aisaxos Temis saWiroe
bebi.
sainformacio uzrunvelyofa. gansakuTrebuli yuradReba unda mieqces sazogadoebis
(soflis mcxovreblebis) informirebas. unda mimdinareobdes aqtiuri sainformacio kampa
nia, rogorc soflis saTemo ganaTlebis centris saqmianobis mniSvnelobis, dadebiTi mxaree
bis da mosalodneli Sedegebis Sesaxeb, aseve zrdasrulTa ganaTlebis programebis Sesaxeb.
informaciis gavrceleba SesaZlebelia moxdes sxvadasxva sainformacio Sexvedrebis, sem
inarebis, sainformacio broSurebis, lifletebis damzadebiTa da gavrcelebiT.
dafinanseba. saTemo ganaTlebis centrma sawyis etapze unda moagvaros zrdasrulTa gana
Tlebis programebisTvis saWiro Tanxebis moZieba, saxelmwifo da kerZo investiciebis, spon
sorebisa da saerTaSoriso donorebis mozidva.
administrireba. soflis saTemo ganaTlebis centrma unda uzrunvelyos zrdasrulTa
ganaTlebis programebis organizaciuli mxare. SesaZloa, saorganizacio da konceptualuri
sakiTxebi erToblivad ramdenime moqmedma arasamTavrobo organizaciam (agreTve TviTmmarT
velobam) TanamSromlobis safuZvelze, funqciebis Sesabamisi gadanawilebiT moagvaros.

Sejameba
zrdasrulTa ganaTlebis, specialobis Secvlis, kvalifikaciis amaRlebis, profesiuli
ganviTarebis mizniT proeqtebis mozidva da ganxorcieleba SesaZlebels xdis saqarTvelos
moqalaqeebis dasaqmebaSi mniSvnelovani wvlilis Setanas, regionis socialuri, kulturuli
da ekonomikuri ganviTarebisTvis xelSewyobas.

46

im SemTxvevaSic ki, rodesac zrdasrulTa ganaTlebis RonisZiebebi konkretul ekonomi


kur miznebs ver aRwevs, mainc qmnis sazogadoebriv sikeTesa da Rirebulebebs, ganaxlebul
adamianur da socialur kapitals: waaxalisebs adamianebs, daubrundnen sazogadoebas, aqti
urad CaerTon sazogadoebriv cxovrebaSi da Tavi igrZnon mis ganuyofel nawilad.
Seqmnili mdgomareobis gaTvaliswinebiT, upirveles yovlisa, mniSvnelovania, moxdes yo
fili kulturis saxlis da Sesabamisad, biblioTekis SenarCuneba, etapobrivi reabilitacia
da Semdgom misi funqciebis gafarToeba. es SesaZlebeli gaxdeba Senobis/biblioTekis bazaze
saTemo ganaTlebis centris ganviTarebiT. igi samomavlod biZgs miscems kulturis saxlSi
axali saganmanaTleblo-kulturuli resursebis Seqmnas, riTac soflis mosaxleobas gansx
vavebul saganmanaTleblo-kulturul servisebs SesTavazebs.
zrdasrulTa ganaTlebisa da swavlis SesaZleblobebis misaRebad SemuSavebuli da SeTava
zebuli unda iqnes programebi adamianTa farTo speqtris pirovnuli da profesiuli ganvi
TarebisaTvis, sazogadoebisa da regionis socialuri, kulturuli da ekonomikuri winsv
lisTvis.

SeniSvnebi:
1. warmodgenili koncefcia/statia momzadebulia saTemo kavSiris nukriani proeqtis soflis
biblioTekis modernizacia farglebSi, fondis Ria sazogadoeba saqarTvelos finansuri mxardaWer
iT. ibeWdeba SemoklebiT.
2. `yvela saxis mizanmimarTuli formaluri da araformaluri swavleba. is xorcieldeba mudmivad
sicocxlis nebismier etapze codnis, kompetenciisa da unar-Cvevebis srulyofisaTvis. zrdasrul
Ta ganaTleba, iseve rogorc mTeli cxovrebis manZilze swavla, moicavs formaluri, araformaluri
da spontanuri swavlebis (araoficialuri ganaTlebis) yvela dones, romelTa saSualebiTac zrdas
rulebi aviTareben sakuTar unarebs, imdidreben codnas, imaRleben teqnikur da profesiul kvali
fikaciebs an iyeneben axali mimarTulebiT sakuTari (dasaqmeba, Semosavlebis zrda) da sazogadoebis
moTxovnebis dasakmayofileblad, socialuri gaucxoebis Tavidan asacileblad~. `TemTan muSaoba da
Temis ganviTareba~, damxmare saxelmZRvanelo, Tbilisi, 2012; saTemo ganviTarebis koalicia.
3. axlaxan siRnaRis municipalitetSi Seiqmna axalgazrduli sazogadoebrivi organizacia `wnoris
sainiciativo jgufi~;
4. I-li sarTuli: erTi oTaxi musikaluri skola; sami oTaxi derefniT biblioTeka; eqvsi oTaxi
derefniT (sami garemontebuli), kinoTeatris darbazi; salaro, foie, parteri, iarusi, scena, ori sag
rimioro (amJamad saxelosnoebi); II sarTuli: kulturis saxlis administracia: ori oTaxi sawyobiT
da derefniT, kinosaproeqcio; soflis sakrebulos administracia: Svidi oTaxi da derefani; saTemo
nukriani: ori oTaxi derefniT.
5. damatebiTi informacia sof. nukrianis kulturis saxlis da misi tradiciis Sesaxeb ix. aqve,
Tornike maxaraSvilis statia `kulturuli programebi da Temis ganviTareba~.
6. gamokiTxvis periodSi mimdinareobda diskusia soflis biblioTekebis gauqmebis da e.w. optimal
izaciis Sesaxeb.
7. bolo wlebis manZilze `kavkasiuri saxlis~ ZalisxmeviT biblioTekas 1400 axali wigni Seemata.
8. aRniSnuli tendencia naTlad gamoCnda CDC-is mier ganxorcielebuli proeqtis `biznesi star
tisTvis~ farglebSi gamocxadebuli konkursis mimarT gamovlenili interesiT: mxolod sof. nukri
anidan, sakmaod mcire sakonkurso periodis ganmavlobaSi, 45 ganacxadi Semovida (proeqti 2012 wels
daafinansa poloneTis sagareo saqmeTa saministrom).

47

9. magaliTad: turizmis ganviTarebis kuTxiT, SesaZlebelia `saxelosnoebma~ Camomsvlelebs da


dainteresebul pirebs SesTavazos saxelobo kursebi; damatebiT gaxsnas keramikis, xis mxatvruli da
muSavebis saxelosnoebi;
10. ojaxebidan moiZion SemorCenili fotoebi, sadac asaxulia kulturis saxlis uwindeli cxovre
ba da miRwevebi.
11. SesaZlebelia, momzaddes mcire anketa da moxaliseebma etapobrivad Seavson igi mosaxleobaSi.
12. aRniSnul sivrceSi damatebiT SeiZleba ewyobodes wignebis prezentacia, avtorebis mowveva,
literaturuli saRamoebis mowyoba, kviraSi erTxel skolamdeli da dawyebiTi klasebis bavSvebi
saTvis literaturis kiTxva, sasurvelia, aRniSnul aqtivobebSi moxaliseebad morigeobiT CarTuli
iyvnen mSoblebi da sxva).
13. mefutkreoba, mesaqonleoba, mcenareTa dacvis saSualebebi, bunebriv saRebavebSi Rebva da
sxva.

48

soflad Semosavlis momtani


saqmianobebis mxardaWeris programa

49

socialuri mewarmeoba da Temis ganviTareba


nukrianis saxelosnoebis gamocdileba
ia kiknaZe

50

Sesavali
dRes saqarTveloSi moqmedi sazogadoebrivi organizaciebi sul ufro metad iCenen ini
ciativas socialuri sawarmoebis Seqmnisa da maTi Semdgomi ganviTarebis xelSesawyobad.
amiT isini cdiloben, ukeTesad upasuxon TavianTi samizne jgufebis saWiroebebs socialuri
miznebis misaRwevad.
cneba, socialuri mewarmeoba, ukanaskneli 20 wlis manZilze sul ufro xSirad ismis. so
cialuri miznebis misaRwevad biznes midgomebis gamoyenebas xangrZlivi praqtika aqvs, magram
Tavad cneba axalia da misi ganmartebebic sxvadasxvanairi. socialuri mewarmeoba asocird
eba sazogadoebrivi organizaciebis mier maTi miznebis Sesabamisad gaweuli sxvadasxva saxis
ekonomikur saqmianobebTan, maT misiasa da miznebTan Sesabamisad.
gansxvavebiT Cveulebrivi, mxolod mogebaze orientirebuli sawarmosagan, socialur
sawarmos aqvs ormagi mizani: ekonomikuri da socialuri. aqedan umTavresi socialuria. eko
nomikuri mizani mxolod socialuri miznis miRwevis saSualebaa. amitom socialuri sawarmos
mogeba mxolod finansuri warmatebiT ar izomeba. gacilebiT mniSvnelovania misi wvlili so
cialuri problemis mogvarebaSi. socialuri sawarmo magaliTia imisa, Tu rogor SeiZleba
socialuri pasuxismgeblobisa da finansuri warmatebis Serwyma. socialuri sawarmo sazoga
doebriv seqtors axal gamowvevebs usaxavs, rom sazogadoebrivi problemebi inovaciuri bi
znes midgomebiT gadawyvitos.
socialuri mewarmeoba mravali formiT SeiZleba ganxorcieldes da sxvadasxva qveyanaSi
gansxvavebuli praqtika arsebobs.

`nukrianis saxelosnoebi~ preistoria


rogorc zemoT aRiniSna, dRes saqarTveloSi socialuri sawarmoebis Seqmnisa da ganviTa
rebis Tema metad aqtualuria. Tumca, rodesac nukrianis saxelosnoebi Seiqmna, nukrianSi
Tavad terminic ki aravis hqonda gagonili. misi istoria iwyeba 2003-2005 wlebidan. es iyo
umZimesi periodi soflis mosaxleobisaTvis, gansakuTrebiT qalebisTvis, romelTac elemen
taruli sayofacxovrebo pirobebic ki ar gaaCndaT. ar iyo deni, gazi, sasmeli wyali da wlo
biT umuSevrebs eqmnebodaT fsiqologiuri problemebi. ar arsebobda saxelmwifo social
uri uzrunvelyofis sistema.
swored am periodSi `kulturul urTierTobaTa centri kavkasiuri saxli iyo erTader
Ti organizacia (is 1999 wlidan Semovida nukrianSi), romelmac soflis (nukrianis) ganviTa
rebisTvis misi mosaxleobis (gansakuTrebiT bavSvebisa da qalebis) ganaTlebis xelSewyobis,
soflidan axalgazrdaTa migraciis SeZlebisdagvarad SeCerebis mizniT araerTi proeqti
ganaxorciela. etapobrivad, `kavkasiuri saxlis~ daxmarebiT, sofelSi saerTaSoriso orga
nizaciebmac daiwyes ganviTarebis programebis ganxorcieleba.
2003-2005 wlebSi `kavkasiuri saxlisa~ da dvv International-is1 mxardaWeriT sofel nukri
anSi mcxovrebma ramdenime qalma gaiara samkervalo kursebi TbilisSi. xolo organizacia
World Vision-ma kavkasiuri saxlis nukrianis filials gadasca eqvsi sakeravi manqana.
2005 wels Seiqmna kavSiri saTemo organizacia `nukriani da igi kavkasiuri saxlis mTa
vari partniori gaxda siRnaRis municipalitetSi.
2006 wlidan sofel nukrianSi germanuli organizaciis, Diakonisches Werk der EKD, BfdW,
mxardaWeriT kavkasiurma saxlma ganaxorciela proeqti gadavarCinoT Cveni sofeli. pro
eqti mravalprofiliani iyo da sxva mimarTulebebTan erTad iTvaliswinebda axalgazrdebi
sa da zrdasrulebisaTvis sxvadasxva saswavlo-saganmanaTleblo, maT Soris saxelobo swav
lebis programebs, aseve, sofelSi Semosavlis momtani kerZo iniciativebis mxardaWeras.

51

2007 wels aRniSnuli programis farglebSi kavkasiuri saxlis iniciativiTa da dvv International-is finansuri mxardaWeriT sofel nukrianSi ganxorcielda proeqti qalTa xelgarji
lobis saxelosno. proeqtis farglebSi ocamde qalma Seiswavla xelsaqme (Wra-kerva, qvilTi,
nabdis Telva, qsova, abreSumis qaRaldis damzadeba, bunebrivi saRebavebiT Rebva, erovnuli
da Tanamedrove Tojinebis damzadeba, simindis fuCeCiT wvna, fardagis qsova); radgan pro
eqtis Sedegad ukve arsebobda sabaziso infrastruqtura, gaCnda idea, rom Seqmniliyo sax
elosnoebi, raTa xelobaSeswavlil qalebs dasaqmebis Sansi miscemodaT.
SemdgomSi `nukrianis saxelosnoebis~ bazaze Catarda damatebiTi saxelobo kursebi da
2008 wlidan dRemde saxelosnos wevrebma sofelSi mcxovreb asamde qalsa da skolis ufrosk
lasel moswavles ufasod Seaswavles sxvadasxva xeloba;
proeqtis dasrulebis Semdeg, 2009 wlidan, `kavkasiurma saxlma~ saxelosnoebis inventari,
produqcia, marketinguli niSani (logo) gadasca saTemo kavSir `nukrians~. amJamad saTemo ka
vSiri marTavs saxelosnoebs da uzrunvelyofs produqciis realizacias.

miRwevebi da gamowvevebi
aRsaniSnavia, rom saxelosnoebis Seqmna daemTxva siRnaRis reabilitaciis saxelmwifo
programas da nukrianis saxelosnoebis produqciam swrafad daimkvidra adgili siRnaRis ba
zarze, radgan 2011 wlamde siRnaRis municipalitetSi xalxuri rewvis sferoSi erTaderTi
warmatebiT moqmedi saxelosno nukrianis saxelosnoebi iyo. miuxedavad siRnaRis munici
palitetis soflebis didi tradiciisa xelosnobaSi, ar arsebobda adgilobrivi saxelosnoe
bi, romlebic siRnaRSi Camosul turistebs SesTavazebda xalxuri rewvis adgilobriv nawarms.
siRnaRSi kulturuli RonisZiebebis organizatorebs Tbilisidan CamohyavdaT xalxuri rew
vis ostatebi gamofena-gayidvebSi monawileobisaTvis. adgilobrivi mosaxleobis CarTuloba
da sargeblis miReba siRnaRSi mimdinare procesebidan, faqtobrivad, ar xdeboda.
2011 wlidan siRnaRis bazarze nukrianis saxelosnoebis gverdiT erT-erT Zlier
konkurentad gvevlineba nukrianSi axlad Camoyalibebuli saxelosno, romlis wevrebmac
2007 wlidan moyolebuli, araerTi xeloba Seiswavles kavkasiuri saxlis regionuli gan
yofilebis mier ganxorcielebuli proeqtebis farglebSi.
nukrianis saxelosnoebSi samwliani muSaobis Sedegad miiRes garkveuli codna da ga
mocdileba. nukrianis saxelosnoebis saxeliT sxvadasxva kulturul RonisZiebebSi, xalx
uri rewvis gamofenebsa da festivalebSi monawileobiT TandaTan moxda maTi gaZliereba da
pirovnuli realizacia, TviTSefasebis amaRleba. daubrundaT da ganuviTardaT sakuTari
Tavis rwmena. dRes isini ukve damoukideblad axdenen sakuTari produqciis realizacias,
rac TemSi momxdari TviTorganizebis saintereso magaliTad SeiZleba CaiTvalos. yovelive
es ki, saerTo jamSi, metyvelebs imaze, rom nukrianSi msgavsi saxelobo kursebis SeTavazeba da
SemdgomSi saxelosnoebis Seqmnis idea sakmaod perspeqtiuli da warmatebuli aRmoCnda, miR
weul iqna kavkasiuri saxlis regionuli ganyofilebis mier ganxorcielebuli proeqtebis
miznebi: xeli Seewyo Semosavlis momtani saqmianobebis ganviTarebisTvis, qalTa Temis gaaq
tiurebisa da maTi TviTdasaqmebisaTvis, aseve, siRnaRis turistuli potencialis gaumjobe
sebisTvis.
`nukrianis saxelosnoebi~ 2008 wlidan sistematurad iRebs mowvevebs da monawileobs
qveynis masStabiT gamarTul sxvadasxva gamofenasa da festivalSi. saxelosnoebis produqcia
ramdenjerme gaigzavna aSS-sa (san-tafes festivali) da germaniaSi (berlinis saSobao gamof
ena; festivali `mwvane kvireuli~).
saTemo kavSirisa da saxelosnoebis administracia gadamzadda sxvadasxva treiningis meS
veobiT (samewarmeo unar-Cvevebi, marketingi da piari, finansuri menejmenti, zogadi menej
menti, mcire biznesis marTva); 2009 wlidan `kavkasiuri saxlis~, xolo 2011 wlidan ukve CDC-is2

52

sxvadasxva proeqtis farglebSi, grZeldeba saTemo kavSirisa da saxelosnoebis menejmentisa


da finansuri ganyofilebis gaZlierebisaken mimarTuli saqmianobebi; saTemo kavSirisa da
saxelosnoebis ganviTarebis istoria ganixileba, rogorc soflad Semosavlis momtani saqmi
anobebis waxalisebiT qalTa Temis gaaqtiurebis erT-erTi kargi modeli.
saTemo organizacia `nukrianma~ 2010 wels, zrdasrulTa asociaciis xelSewyobiT gan
axorciela proeqti, romlis farglebSic gadaiRo filmi `Cven vswavlobT. is kaxeTis Svid
municipalitetSi aCvena organizaciam; filmi miznad isaxavda `nukrianis saxelosnoebis~
warmatebuli magaliTiT, zrdasrulTa ganaTlebis sferos popularizacias kaxeTis regionSi
(gansakuTrebiT saxelmwifo struqturebis warmomadgenlebis winaSe).
filmis saxiT Seiqmna saCvenebeli masala, romelic sxvadasxva sofelSi, Temis wevrebis,
nukrianis saxelosnoebis msgavsi, damwyebi socialuri sawarmoebis motivacias zrdis.
filmi xazs usvams zrdasrulTa ganaTlebis sferos mniSvnelobas, adamianis uflebas, iswav
los nebismier asakSi, TviTorganizebis mniSvnelobas Tanamedrove samyaroSi, rogorc gamo
savals garkveuli viTarebidan da erT-erT alterantivas dasaqmebisTvis.
2010 wels SemuSavda saxelosnoebis biznes-gegma.
pirvel etapze saxelosnoebSi warmoebuli produqcia gaTvlili iyo ZiriTadad turiste
bze. naklebad iTvaliswinebda adgilobrivi bazris moTxovnebs (soflis mcxovrebTaTvis
saxelosnoebSi warmoebuli produqcia naklebad saintereso da xelmisawvdomi iyo). bazarze
gazrdili konkurenciis sapasuxod, saxelosnoebis Semdgomi ganviTarebisa da stabilurobi
saTvis, maTi gafarToebisa da Sesabamisad, ufro meti qalis CarTulobisTvis, aseve, munici
palitetis mosaxleobaSi, saTemo organizaciisa da saxelosnoebis produqciis populariza
ciisaTvis saWiro gaxda garkveuli cvlilebebis ganxorcieleba: axali xelobis Seswavla, axa
li produqtis Seqmna, romelic gamiznuli iqneboda bazris ufro farTo segmentze. am miznis
misaRwevad saTemo organizaciam 2010- 2011 wlebSi ganaxorciela ori proeqti:
saTemo kavSiri `nukriani~ saxelosnoebis ganviTarebisTvis, romelic dafinansda saqa
rTvelos strategiuli kvlevebisa da ganviTarebis centris mier. proeqtis farglebSi
moxda saxelosnoebis aRWurva modernizebuli sakeravi manqanebiT da saxelosnoebis ba
zaze Catarda saswavlo kursi, romelic miznad isaxavda soflis aTi axalgazrdisaTvis
kervis sabazo unar-Cvevebis gamomuSavebas.
2011 wels CDC-is mimdinare proeqtis farglebSi Semosavlebis momtani saqmianobebisa
da regionuli ganviTarebis xelSewyoba kulturul-saganmanaTleblo programebis meS
veobiT saxelosnoebma SeiZina saqsovi dazgebi. amave wels, dazgebis asamuSaveblad da
saxelosnoSi axali segmentis damatebis mizniT, ganxorcielda proeqti saxelosnoebis
ganviTarebis xelSewyoba, romelic daafinansa fondma Ria sazogadoeba saqarTvelom.
proeqtis farglebSi SeZenili saqsovi masalis gamoyenebiT Catarda dazgebze qsovis Sem
swavleli kursi. xeloba Seiswavla rva adamianma, romelTagan sami saxelosnos axali wevr
ia. maTgan erTi uSualod dasaqmda saxelosnoSi. garda amisa, soflis mcxovrebTaTvis qso
vis saxelosnos Seqmna metad xelsayreli aRmoCnda. isini xSirad modian saxelosnoSi da
iZenen sxvadasxva saxis naqsov produqcias.
2011 wels saTemo ganviTarebis cenrma saxelosnoebs uyida samRebro saqmis dawyebisa da
ganviTarebisaTvis saWiro inventari. 2012 wlis zafxulSi Catarda Rebvis kursi. bunebriv da
qimiur saRebavebSi matylisa da Salis Zafis SeRebva Seiswavla saxelosnos wevrma xuTma qa
lma da soflad mcxovrebma orma axalgazrdam, romelTagan erTi saxelosnoSi dasaqmda.
aRsaniSnavia, rom saxelosnoSi damzadebul produqcias warmoebaSi dasaqmebuli qalebi
Tavadve yidian. maT monawileobas gayidvebSi upiratesoba gaaCnia: eZlevaT saSualeba gamoav
linon myidvelTa moTxovnilebebi. isini awvdian klients maTTvis saWiro da saintereso in

53

formacias ama Tu im nawarmze (damzadebis teqnologia, masala, dekoratiuli mxare da sxv.).


amavdroulad zrunaven imaze, rom myidvels sasurveli azri Seeqmnas saxelosnoebis Sesaxeb,
damyardes urTierToba, keTilganwyoba.
yovelive zemoTqmuli warmatebiT rom xorcieldebodes, garkveuli codnisa da unar
Cvevebis qonaa saWiro. am mizniT, 2012 wels saxelosnos wevr qalebs, CDC-is daxmarebiT, Cau
tardaT treningebi Temaze: marketingi da marketinguli RonisZiebebi, efeqturi momsaxureba
da gayidvebi, mcire biznesis marTva, reklama da brendingi da sxva. aseve, amave wlis zafxulSi,
saxelosnos wevrebisTvis daigegma da ganxorcielda saswavlo turi erevanSi, sadac moinax
ules msgavsi tipis sawarmoebi. daaTvalieres xelnakeTi suvenirebis maRaziebi, estumrnen
gamofena-gayidvebs. es turi maTTvis pirveli iyo da, rogorc Tavad aRniSnaven, Zalian sain
tereso da wamaxalisebeli. gaecnen ucxo qveynis eTnografias, naxes, Tu ra saxis suvenirebi
mzaddeba tradiciuli ornamentebisa da gamocdilebis gaTvaliswinebiT, rogoria gamofenagayidvebis kultura da sxva.
saxelosnoebis nawarmis gayidvebis gaumjobesebis mizniT CDC-m 2011-2012 wlebSi Caatara
ramdenime gamofena-gayidva. msgavsi tipis RonisZiebebi didad uwyobs xels socialuri sawar
mos organizaciul ganviTarebasa da saxelosnoSi dasaqmebuli qalebis Sromisgan miRebul
kmayofilebas.

saxelosnos gayidvebis statistika 2007w-dan 2011w-mde aseTia:


mTliani
Semosavali
gayidvebidan

2007 weli

2008 weli

2009 weli

2010 weli

2011weli

2012 weli3

sul miRebuli
Semosavali

4901
lari

7204
lari

7853
lari

9243
lari

10757
lari

5500
lari

45457
lari

`nukrianis saxelosnoebis~ ZiriTadi gayidvebi 2007-2011 wlebSi xdeboda `kavkasiuri


saxlisa~ da saTemo ganviTarebis cenris mier organizebul gamofena-gayidvebsa da festi
valebze. aRniSnul wlebSi gamofenebze (gansakuTrebiT ukve tradiciad qceul saSobao ba
zrobaze `kavkasiur saxlSi~) mxolod `nukrianis saxelosnoebi~ monawileobda. 2010 wlidan
gamofenebze monawileobs aseve Cveni partniori `nafareulis saxelosnoebic~. Semosavali
Sesabamisad ukve am or saxelosnos Soris nawildeba, rac aisaxa kidec nukrianis (kleba) da
nafareulis (zrda) saxelosnoebis 2012 wlis gayidvebze.

`nukrianis saxelosnoebis~ gavlena Temze


rogorc zemoT aRvniSneT, `nukrianis saxelosnoebi~ `kavkasiurma saxlma~ daafuZna so
flad Semosavlis momtani saqmianobebis waxalisebis mizniT da SeiZleba iTqvas, rom es ini
ciativa, Temis mobilizaciis TvalsazrisiT, erT-erTi efeqturi magaliTi aRmoCnda.
yvelas kargad moexseneba, rom dRes sofelSi qalebis umetesoba umuSevaria. amis gamo,
cxadia, eqmnebaT fsiqologiuri problemebic. sxvaze damokidebuleba uqmniT uuflebobis
gancdas. yovelive es iwvevs imas, rom sazogadoebriv cxovrebaSi maTi CarTuloba Zalian da
balia. gansakuTrebiT mZime mdgomareobaSi arian saSualo asakis umuSevari qalebi, romelT
ac dasaqmebis perspeqtiva ar gaaCniaT, jer arc pensia eZlevaT da ver Rebuloben saxelmwifo
socialur daxmarebas. isini Tavs mitovebulebad da ufunqciod darCenilebad miiCneven.
swored aseT socialur jgufs miekuTvnebodnen is qalebi, romelTaTvisac nukrianis sax
elosnoebi dasaqmebis erTaderT realur perspeqtivad iqca. dRes saTemo kavSir nukrianis
socialur sawarmoSi dasaqmebuli qalebis wliuri Semosavali saxelosnoebidan, saSualod,
2000 lars aRwevs, zogjer aRemateba kidec. soflis pirobebSi, aRniSnuli Tanxa sakmaod da
makmayofilebel Semosavlad iTvleba.

54

qalebi, romlebic dasaqmdnen saxelosnoSi, sagrZnoblad gaaqtiurdnen da mzad arian


imuSaon Temis saWiroebebis Sesabamisad (isini aqtiurad monawileoben sxvadasxva RonisZie
baSi, erTvebian saTemo organizaciis mier mowyobil dasufTavebisa da gamwvanebis aqciebSi).
amdenad, saxelosnoebma, rogorc socialurma sawarmom, ekonomikuri efeqtis garda, mniS
vnelovani mobilizatoris funqciac SeiZina.
amave dros, saxelosnoebi iqca damatebiT stimulad saTemo kavSiris ganviTarebisaTvis.
saTemo kavSiris dRis wesrigSi dadga Semdegi sakiTxebi: saxelosnoebis marTvisTvis kadrebis
momzadeba; marketingisa da biznes-sakiTxebis Seswavla; finansuri ganyofilebisa da buRal
teriis gaZliereba; saxelosnoebis biznes-gegmis SemuSaveba; dizaineris mier saxelosnoebi
sTvis swarmoo xazis SemuSaveba.

Sejameba
yovelive zemoTqmulidan gamomdinare, miuxedavad imisa, rom Cveni organizacia jer kidev
ganviTarebis stadiaSia, vfiqrobT, rom saTemo kavSirisa da saxelosnoebis precedenti
warmatebuli magaliTia, zrdasrulTa saxelobo swavlebis Sedegad saTemo mobilizeba-gan
viTarebisa da saTemo ganaTlebis centris Camoyalibebis perspeqtivis gaCenisa.
Cven mier moTxrobili nukrianis saxelosnoebis Seqmnisa da ganviTarebis istoria,
vfiqrobT, daexmareba damwyeb msgavs iniciativebs, aamaRlebs maT motivacias iswavlon ad
gilobrivi bazris moTxovnis Sesabamisad, daeuflon axal xelobas, moergon, fexi auwyon ar
sebul realobas, gaxdnen ufro TviTorganizebulni, Tavadac gaakeTon rame sakuTari eko
nomikuri mdgomareobis gaumjobesebisaTvis. migvaCnia, rom zrdasrulTa ganaTlebis roli
`nukrianis saxelosnoebis msgavsi socialuri sawarmos SeqmnaSi, Zalian mniSvnelovania Temis
ganviTarebisaTvis. is, TavisTavad, uwyobs xels municipalitetSi socialuri mdgomareobis
gaumjobesebas. Cven gjera, rom keTilsindisieri da mizanmimarTuli muSaobiT SesaZlebelia
kargi Sedegis miRweva.
samomavlod vgegmavT, ZiriTadi aqcenti gayidvebis gazrdaze gadavitanoT. amaSi did dax
marebas gviwevs CDC. 2012 wels saTemo ganviTarebis cenrma gamosca sareklamo produqciis
katalogi `xelnakeTebi kaxeTidan nukrianisa da nafareulis saxelosnoebi~, katalogi bi
znesseqtorSi gavrcelda saxelosnoebis produqciis popularizaciis mizniT. aseTi tipis
daxmareba Zalian mniSvnelovania, saxelosnoSi dasaqmebul qalebisaTvis, raTa maT Sromisa
gan miRebuli Sinagani da ekonomikuri kmayofileba hqondeT.
`nukrianis saxelosnoebis~, rogorc socialuri sawarmos, Semdgomi ganviTarebiT gviC
ndeba SesaZlebloba, SevqmnaT meti samuSao adgili soflad da ekonomiurad gavaZlieroT
siRaribis zRvarze myofi adamianebi; wvlili SevitanoT socialuri problemebis gadaWraSi;
mxari davuWiroT samoqalaqo sazogadoebas da monawileoba miviRoT qveynis ekonomikuri
ganviTarebis procesebSi.
SeniSvnebi:
1. saxalxo universitetTa germanuli asociacia.
2. 2010 wels `kavkasiurma saxlma~ regionuli ganviTarebis programis bazaze daafuZna damoukide
beli sazogadoebrivi organizacia saTemo ganviTarebis centri (CDC), romelmac ganagrZo muSaoba
saqarTvelos regionebSi da maT Soris, sof. nukrianSi.
3. 2012 wlis oqtombris monacemebiT; aqve unda aRiniSnos, rom saxelosnoebs ZiriTadi gayidvebi
winasaaxalwlo periodSi aqvs, maT Soris korporatiuli SekveTebi biznesseqtoris mxridan.

gamoyenebuli literatura:
socialuri mewarmeoba. saerTaSoriso gamocdileba aTi qveynis magaliTze. Tbilisi 2010; social
uri mewarmeobis regulireba saqarTvelos kanonmdeblobaSi. levan faniSvili, SoTa murRulia.
Tbilisi, 2010.

55

Semosavlis momtani saqmianoba, rogorc Temis ganviTarebis SesaZlebloba


nafareulis saxelosnoebis gamocdileba
maia nacvliSvili

56

am statiaSi ganxilulia, Tu ra gavlena SeiZleba hqondes Semosavlis momtani saqmianobebis wax

alisebas soflisa da, zogadad regionis ganviTarebisaTvis. Sevecdebi, gavaanalizo sofelSi


amJamad mimdinare ganviTarebis procesebi. Cemi mosazrebebi damyarebulia sofel nafareulSi
arsebuli kavSir `nafareulisa~ da `nafareulis saxelosnoebis~ gamocdilebaze.

sofeli nafareuli
nafareuli yovelTvis Zlieri sofeli iyo. sofelSi muSaobda Rvinis qarxana, sakavSiro
daqvemdebarebaSi myofi eTerzeTebis fabrika, yvelis sawarmo, purkombnati, limonaTis qa
rxana, samSeneblo masalebis saamqro, avtoprofilaqtika, manqana-traqtorebis parki, mev
enaxeobis sabWoTa meurneoba, sabavSvo baga-baRi, skola, ori didi maRazia, kulturisa da
sayofacxovrebo momsaxurebis saxlebi da sxva. soflis mosaxleoba ZiriTadad muSa-mosam
saxureTagan Sedgeboda da sakarmidamo nakveTze naklebad iyo damokidebuli. amitom ojax
isTvis produqtsa da sxva saWiro saqonels ZiriTadad maRaziebsa da sakolmeurneo bazarSi
yidulobda. amitom 1980-90-ian wlebSi, roca sabWoTa kavSiri daingra da sistemuri cvlile
bebi moxda, sofels Zalian gauWirda. Mmosaxleoba ar iyo mzad axali gamowvevebisaTvis.
axalgazrdebisa da, zogadad, mosaxleobis didi nawili usaqmod darCa da drois did nawils
quCaSi, e.w. `birJebze~ atarebda. xalxs jer ar hqonda SeZenili is unarebi, rasac axali dro
moiTxovda da arc raime tipis samsaxuri arsebobda am problemis mosagvareblad.

kavSiri `nafareuli~
1999 wlidan, sofelSi muSaoba daiwyo arasamTavrobo organizacia `safarma~. maTi saqmi
anobis ZiriTadi sfero gaxldaT ojaxuri Zaladobis msxverplTa fsiqologiuri reabilita
cia da iuridiuli daxmareba. mogvianebiT, 2004 wels, `safaris~ mxardaWeriT dafuZnda kav
Siri `nafareuli~. organizaciis pirveli proeqti `Teqa da fardagi kaxeTSi~ fondma `Ria
sazogadoeba saqarTvelom~ daafinansa. proeqtis farglebSi 14-ma qalma Seiswavla xeloba.
ase Seiqmna `nafreulis saxelosnoebi~, romlis mTavari mizani iyo soflad mcxovrebi ax
algazrda qalebis gaaqtiureba, maTi ekonomikuri mdgomareobis gaumjobeseba da im unarCvevebis ganviTareba, romlebic xels Seuwyobda maTi TviTSefasebis amaRlebas ojaxsa da
sazogadoebaSi.
dasawyisSi saxelosnom warmatebiT daiwyo funqcionireba da kargadac yidda Tavis nawarms.
Tumca maleve gaCnda problemebic. dRevandeli gamocdilebis gaTvaliswinebiT, es iyo ti
piuri siZneleebi, romlebic soflad dafuZnebuli msgavsi tipis organizaciebs uCndebaT
xolme. iqneba es problemebi strategiul dagegmvaSi, Sida menejmentsa Tu gare samyarosTan
urTierTobaSi. Sedegad, saxelosnos TanamSromelTa ricxvi TandaTan Semcirda (umetesoba
sazRvargareT wavida samuSaod). iklo darCenilebis motivaciamac. 2007 wels ki, saxelosno
faqtobrivad daixura.
2010 wlidan SevecadeT, saxelosno xelaxla agvemuSavebina da gagvefarToebina, amjerad
ukve `kavkasiuri saxlis~, Semdeg ki saTemo ganviTarebis cenris mxardaWeriT. amisaTvis
sofelSi TiTqos situaciac momwifda. am periodSi `kavkasiurma saxlma~ gadmogvca minanqris
saxelosnosTvis saWiro inventari, aseve daafinansa qvilTis, kervisa da tixruli minanqris
Semswavleli kursebic. aman xeli Seuwyo saxelosnos axali wevrebiT Sevsebas da mis gamo
cocxlebas.

57

imisaTvis, rom saxelosno imave problemebis winaSe ar damdgariyo, rac 2007 wels wamoiWra,
da arsebuli situacia SegvenarCunebina, saWiro iyo, ufro aqtiurad gvezruna produqciis
gayidvaze. `kavkasiuri saxli~ sistematurad awyobda Cveni da Cveni partnioris, `nukrianis
saxelosnoebis~ produqciis gamofena-gayidvas, magram es sakmarisi ar gaxldaT. Cven miznad
davisaxeT saxelosnoebis Semosavlebis etapobrivi gazrda maTi momavali sicocxlisuna
rianobisTvis.

dReisaTvis Cveni mTavari amocanaa:


1. saxelosnoebSi dasaqmebul qalebs kmayofileba mohgvaros sakuTarma Sromam;
2. saxelosnoebma SeZlon sakuTari Tavis dafinanseba, Tundac masalisa da komunaluri
xarjebis dafarva;
3. SevimuSavoT nafareulis saxelosnoebis ganviTarebis biznes-strategia;
garda zemoTqmulisa, kavSir `nafareuls~ 2010 wels SesaZlebloba mieca, `kavkasiuri sax
lis~ kidev erTi regionuli proeqtis `samoqalaqo sazogadoeba da adgilobrivi xelisufle
ba kaxeTis regionis ganviTarebisaTvis~ partniori gamxdariyo. proeqtma, romelSic samTav
robo da arasamTavrobo seqtori erTad muSaobda, bevri kargi idea warmoSva. Cven SevZeliT,
gvemuSava organizaciis strategiuli ganviTarebis gegmaze, romelSic saxelosnoebis ganvi
Tarebis komponenti ganisazRvra, rogorc erT-erTi prioriteti; garda amisa, saxelosnoebSi
SevimuSaveT axali sawarmoo xazi, `Telavuri suveniri~, romlis produqciac warmatebiT iy
ideba. TelavSi suvenirebis arseboba marto Cveni saxelosnosTvis ar aRmoCnda mniSvnelovani
dainteresda adgilobrivi xelisuflebac da Telavis municipalitetisa da, kerZod, misi
kulturis samsaxuris mxardaWeriT TelavSi gamoiyo farTi saxelosnos maRaziisaTvis, ma
gram am dros daiwyo Telavis reabilitacia da igi remontisTvis daixura.

ZiriTadi gamowvevebi kavSiri `nafareulisa~ da `nafareulis saxelosnoebisaTvis~


amJamad `nafareulis saxelosnoebis~ winaSe ramdenime ZiriTadi problema dgas:
1. adamianuri resursis simcire jerjerobiT organizacias ara aqvs saSualeba daasaqmos
adamiani, romelic izrunebda produqciis xarisxis gazrdaze, gayidvebze, waradgenda sax
elosnoebs mesame pirebTan da ecdeboda q. TelavSi produqciis distribuciis qselis awyo
bas;
2. infrastruqtura nafareulis saxelosnoebs (Teqis, qvilTis da minanqris saxelosnoe
bi) dReisaTvis ara aqvs erTiani farTi, sadac ganTavsdeboda da muSaobis uwyveti procesis
uzrunvelyofa iqneboda SesaZlebeli. (uwyvetoba saWiroa produqciis xarisxis gaumjobe
sebisaTvis);
3. gayidvebis strategia saxelosnos gayidvebi arasistematiur saxes atarebs; ZiriTadi
bazari Cveni partniori organizaciis saTemo ganviTarebis cenris mier organizebuli gamof
ena-gayidvebia; Tumca imisaTvis rom saxelosnoebma SeZlos sruli datvirTviT muSaoba,
saWiroa gayidvebis axleburi strategiis SemuSaveba;

58

gavlena garemoze
rogorc zemoT aRvniSneT, 2010 wlidan ganaxlda saxelosnoebis muSaoba axali saswavlo
kursebiT da dRemde wliurad tardeba master-klasebi (CDC-is daxmarebiT); dReisaTvis na
fareulis saxelosnoebSi 13 qalia CarTuli; gayidvebis statistika ki Semdegia:
weli

sul
Semosuli

Tanxa/lari

2007
2008
2009
2010
2011
20121

3242
0
0
830
2862
4311

aRniSnuli adasturebs, Tu ramdenad mniSvnelovani iyo iseTi gamoucdeli da patara or


ganizaciisaTvis, rogoric `nafareulia~ Zlieri patrnioris daxmareba. saxelosnos produq
ciis gayidvebis gazrdam aamaRla dasaqmebuli qalebis motivacia, Tumca im mxriv, rom isini
kavSir `nafareulis~ saqmianobebSic CaerTon da organizaciis ganviTarebas Seuwyon xeli,
jer kidev bevria gasakeTebeli.
organizaciis da saxelosnoebis muSaobis ganaxlebas Sedegad sxva proeqtebic mohyva;
unda aRiniSnos organizacia World Vision-is roli: 2010 wels World Vision-ma Tavisi wvlili Sei
tana saxelosnoebis muSaobis ganaxlebaSi. maTi daxmarebiT SeviZineT sakeravi manqanebi da sa
muSao masala. es organizacia sofelSi 2009 wlidan muSaobs. 2012 wels gasces biznes grantebi
mefutkreobis ganviTarebisaTvis da am programis farglebSi dafinansda 10 proeqti. garda
amisa, soflis mosaxleobis nawilisTvis Caatares trening-seminarebi soflis meurneobis sx
vadasxva dargSi.
World Vision-is muSaobam sofelSi dadebiTi roli iTamaSa mcire biznesisadmi mosaxleobis
dainteresebis kuTxiT da erTgvari safuZveli Seqmna samomavlod am tipis proeqtebis efeq
turobisaTvis. 2012 wels saTemo ganviTarebis cenrma da polonurma organizacia `asociacia
B4-m~ poloneTis sagareo saqmeTa saministros daxmarebiT daiwyo proeqtis `biznesi star
tisTvis~ ganxorcieleba. proeqti miznad isaxavda soflad mcxovrebi umuSevari qalebisaT
vis saTando biznesunarebis ganviTarebas da grantebis gacemas, mcire biznesis dasawyebad.
manamde World Vision-is mier ganxorcielebulma msgavsma aqtivobam soflad gazarda ndo
bis faqtori aseTi tipis proeqtebis da arasamTavrobo organizaciebis mimarT. proeqtis
`biznesi startisTvis~ farglebSi gansakuTrebuli aqtivobiT gamoirCeodnen is adamianebi,
vinc manamde World Vision-is proeqtebSi an treningebSi iRebdnen monawileobas, amiT, TiTqos
sofelSi winaswari samuSaoebi Catarebuli iyo. aqedan gamomdinare, qarTul-polonur pro
eqtSi CarTvis msurvelebis aqtiuroba Zalian maRali iyo, aplikacia Seavso nafareulis mkvi
drma 52 monawilem, treningebze daSvebuli iyo 32 da Sesabamisad saproeqto ganacxadi dawera
32 qalma. sabolood sofelSi dafinansda 9 biznes-proeqti.

59

proeqtSi monawile (maT Soris maTTan, vinc ver miiRo dafinanseba) qalebTan gasaubrebam
dagvanaxa, rogori mniSvnelovania soflad msgavsi proeqtebis ganxorcieleba. monawileebi
amboben, rom miuxedavad saboloo Sedegisa, maT am tipis programaSi monawileoba daexmaraT,
zustad ganesazRvraT, Tu ra undaT, saidan SeiZleba daiwyon da ra Tanxa sWirdebaT amisTvis.
amboben, rom yovelTvis siamovnebiT miiReben monawileobas sxvadasxva treningebSi, romle
bic miznad biznes da marketinguli unarebis gaumjobesebas iTvaliswinebs.

samomavlo gegmebi
imisaTvis, rom kavSiri `nafareuli~ da `nafareulis saxelosnoebi~ ufro efeqturad muS
aobdes sofelSi, Temis interesebis sasikeTod, vgegmavT:
CavataroT mosaxleobis azris mokvleva, Tu ra saxis saqmianobas elian organizaciisa
gan da rogori proeqtebis ganxorcielebas isurvebdnen sofelSi;
SevimuSaoT nafareulis saxelosnoebis bizens strategia; q. Telavis reabilitaciis
dasrulebis Semdeg, xelaxla vizrunoT TelavSi maRaziis gaxsnaze, raTa adgilobriv ba
zarze swored adgilobrivi warmoebis suvenirebi iyidebodes;. SesaZlebelia fiqri nafa
reulisa da nukrianis saxelosnoebis erToblivi gayidvebis strategiasa da sadistribu
cio qselis awyobaze;
vizrunoT organizaciis ganviTarebaze, infrastruqturis gaumjobesebaze; gamarTu
li infrastruqtura SesaZleblobas mogvcems, gavafarTooT saxelosnoebis mimarTule
bebi, meti qali davasaqmoT; Senobis sakiTxis mogvareba ki, saxelosnoebis uwyveti muSao
bis winapi robaa.
organizaciam unda imuSaos mcire biznesis (start up) ganviTarebis wamaxalisebeli pro
eqtebis ganxorcielebaze;
SevimuSaoT saganmanaTleblo servisebi, maT Soris saxelosnoebis bazaze da SevTav
azoT soflis mcxovreblebs, rom maT SeZlon pirovnuli unarebis ganviTareba mcire me
warmeobis sferoSi;

Sejameba
zemoT Tqmulidan gamomdinare, SegviZlia vTqvaT, rom soflad ganviTarebis procesebis
xelSewyobisaTvis, Semosavlis momtani saqmianobebis mxardaWera efeqturi meTodia. Semosav
lis momtani saqmianobisa da mcire biznesis ganviTareba, garda imisa, rom calkeuli ojaxebis
ekonomikur mdgomareobas aumjobesebs, pozitiurad aisaxeba soflis Temis gaaqtiurebazec.
dasaqmebuli, maRali motivaciis mqone adamianebi, metad erTvebian sxvadasxva aqtivobebSi,
romlebic soflis cxovrebis gamravalferovnebasa da soflis ganviTarebas uwyobs xels.
kavSiri `nafareulis~ da `nafareulis saxelosnoebis~ momavali ganviTarebisTvis mniS
vnelovani iqneba isic, Tu Cveni tipis saxelosnoebis muSaobiT biznes seqtoric dainteres
deba. am seqtoris SekveTebidan miRebuli damatebiTi Semosavali saxelosnoebis sicoc
xlisunarianobas Seuwyobda xels. ramdenadac saxelosnoebSi Semosuli Tanxa mTlianad so

60

cialur miznebs xmardeba da ar nawildeba mogebis saxiT damfuZneblebs Soris damatebiTi


Tanxis gaCena SesaZleblobas miscemda kavSir `nafareuls~, sxva socialur programebzec
efiqra soflis sasikeTod. vfiqrobT, msgavsi TanamSromloba qveyanaSi socialuri pasux
ismgeblobis kulturis danergvis mniSvnelovani magaliTic iqneboda.

SeniSvnebi:
1. 2012 wlis gayidvebis monacemebi, mocemulia seqtembris mdgomareobiT; CDC 2012 wels gegmavs
Caataros tradiciuli saSobao gamofena-gayidva TbilisSi; vvaraudobT, rom wlevandeli gayidvebi
dagegmili RonisZiebebis meSveobiT 5000 laramde gaizrdeba.

61

`biznesi startisTvis~
tato xundaZe

62

Sesavali
sxvadasxva kvlevebis mixedviT, ojaxuri Zaladobis maCvenebliT saqarTveloSi kaxeTis re
gioni pirvel adgilzea.1 am dargis specialistebi aseT viTarebas mravali argumentiT xsnian.
raoden paradoqsulic ar unda iyos, eqspertTa nawili miiCnevs, rom ojaxSi qalebis mimarT
Zaladoba ganpirobebulia imiT, rom isini bevrad ukeTesad axerxeben arsebul mZime garemo
pirobebTan adaptaciasa da sakuTari Tavis realizacias, vidre mamakacebi. specialistebis
mosazrebiT, mamakacTa umuSevrobis done kaxeTis regionSi sakmaod maRalia, rac Tavis mxriv
iwvevs maT frustracias. es ki TavisTavad, zrdis ojaxSi Zaladobis risks. damatebiTi faqto
ria alkoholizmis gaxSirebac.
swored amis gaTvaliswinebiT, sakmaod didi xani vfiqrobdiT iseT proeqtze, romelic
xels uwyobs qalebis gaZlierebas (empowerment) da maT dasaqmebas start-up-ebis dafinansebis
saSualebiT. winamdebare statiaSi, aRwerilia proeqtis biznesi startisTvis miznebi da
ZiriTadi aqtivobebi. statia aseve moicavs avtoris dakvirvebebsa da STabeWdilebebs pro
eqtis ganxorcielebis procesSi. dasawyisSi organizaciis SigniT mimdinareobda diskusia
imaze, arsebuli saWiroebebis gaTvaliswinebiT, ramdenad relevanturi iyo aseTi tipis pro
eqtis ganxorcieleba. arsebobda iseTi mosazrebac, rom am etapze umjobesi iqneboda, Tu
proeqti uzrunvelyofda Sesabamis samizne TemebSi qalebisa da mamakacebisTvis Tanabari
SesaZleblobebis gaCenas. es Tvalsazrisi gamyarebuli iyo argumentiT, rom mxolod qalebis
dasaqmeba iyo diskriminaciuli, meore mxriv ki, aseT midgomas SeeZlo xeli Seewyo samizne
TemebSi ojaxuri Zaladobis zrdisTvis.
ramdenadac saTemo ganviTarebis cenris erT-erT programul mizans Semosavlis mom
tani saqmianobis xelSewyoba warmoadgens, gadavwyviteT, CavrTuliyaviT proeqtSi biznesi
startisTvis, Tumca zemoT CamoTvlili mosazrebebis gaTvaliswinebiT, kerZod, interven
ciis efeqtianobis misaRwevad, proeqtis pirdapir beneficiarebad davtoveT qalebi samizne
Temebidan, magram proeqtis menejmentma sxvadasxva tipis informirebis strategiebis gamoy
enebiT moaxerxa is, rom proeqtis farglebSi dafinansebulma qalbatonebma uzrunvelyves
sakuTari ojaxis wevrebis (maT Soris, mamakacebis) maqsimaluri CarTuloba, rac Cveni azriT,
kargi saSualebaa intergenderuli dialogis wasaxaliseblad da dabali TviTaqtualizaciiT
gamowveuli ojaxuri Zaladobis faqtebis prevenciisTvis.

proeqtis amocanebi:
proeqti miznad isaxavs qalebis mewarmeobis xelis Sewyobasa da TviTdasaqmebas kaxeTis
regionSi (ufro konkretulad, sofel nukriansa da nafareulSi, q. gurjaanSi). proeqtis
miznebisa da Sedegebis miRweva daexmareba mcire da saSualo biznesis ganviTarebas da axali
samuSao adgilebis Seqmnas regionSi.

proeqtis mizani:
kaxeTis regionSi 60 qalis gadamzadeba (kvalifikaciis amaRleba) sakuTari biznesis
dawyebisa da marTvisaTvis.
sul cota 20 qalisTvis mcire grantis micema, sakuTari biznesis dasawyebad.
5 konsultantisTvis kvalifikaciis gazrda biznes konsultaciis sferoSi.

63

proeqti sapilotoa, radgan msgavsi tipis iniciativebi (mcire biznesis ganviTarebis wax
alisebisaTvis) CDC-s aqamde ar ganuxorcielebia. igi grZeldeba 8 Tvis ganmavlobaSi.

proeqtis Semsruleblebi, donori da beneficiarebi


proeqti xorcieldeba poloneTis sagareo saqmeTa saministros mxardaWeriT. proeqts
hyavs ori implementatori: polonuri arasamTavrobo organizacia B4 da CDC. aqve unda aRin
iSnos, rom proeqtSi aqtiurad arian CarTulni da proeqts partniorobas uweven Semdegi or
ganizaciebi: saTemo kavSiri nukriani, saTemo kavSiri nafareuli da `media centri kaxeTi.
sagulisxmoa is faqti, rom ara maTi aqtiuri CarTuloba proeqtSi, SeuZlebeli iqneboda pro
eqtis miznebis saTanado doneze ganxorcieleba. amitomac, Semdgom etapze vgegmavT, movaxdi
noT maTi inkorporireba, rac iTvaliswinebs proeqtis partniorobidan, proeqtis Semsrule
blobamde tranzicias.
proeqtis saboloo beneficiari aris 60 dausaqmebeli qali, romlebsac Tavis mxriv sur
vili aqvT daiwyon sakuTari biznesi. proeqtis arapirdapiri beneficiari aris adgilze pro
eqtis ganmaxorcielebeli organizacia CDC, romelic proeqtSi monawileobiT miiRebs Ses
abamis gamocdilebas da codnas mcire biznesis xelSemwyobi proeqtebis Sesaxeb.

proeqtis ZiriTadi aqtivobebi da treningebi


proeqtis erT-erTi aqtivoba gulisxmobs 60 adgilobrivi qalisTvis treningis Catarebas
biznesis dasawyebad da samarTvad. aseve proeqtis farglebSi gaicema 20 mcire granti TviT
dasaqmebisa da axali biznesebis xelSewyobisTvis. proeqtis aqtivobebi exmareba adgilobri
vi qalebis profesiul aqtivizacias da axali samuSao adgilebis Seqmnas. SerCeulma qalba
tonebma gaiares Tematuri treningi, romelic moicavda Semdeg sakiTxebs: ekonomikuri saqmi
anobis wamowyebisa da warmoebis umTavresi samarTlebrivi aspeqtebi, eknomikuri saqmianobis
organizaciul-samarTlebrivi formis SerCeva da misi daregistrireba, buRalteriisa da
sagadasaxado samarTlis, marketingisa da menejmentis ZiriTadi sakiTxebi, biznes gegmis Sed
gena da a.S. garda amisa, proeqtis monawileebs hqondaT SesaZlebloba, proeqtis mTeli cik
lis ganmavlobaSi Sesabamisi eqspertebisgan mieRoT konsultaciebi konkretul sakiTxebze,
exeboda es biznesis wamowyebasa Tu mis gaSlas.
nacvlad gaTvaliswinebuli 20-isa, dafinanseba miiRo 23-ma qalbatonma. sakonkursod
Semotanili, Sesabamisad dafinansebuli biznesebi SesaZlebelia pirobiTad daiyos sam jgu
fad: momsaxurebis sfero (servisi), turizmi da soflis meurneoba. es ganpirobebuli iyo,
erTi mxriv, samizne Temebis garemo pirobebis gaTvaliswinebiT, meore mxriv ki sagranto
Tanxis SezRudulobidan gamomdinare. dafinansebuli biznesebidan, TvalsaCinoebisTvis aR
saniSnavia: sakonditro biznesi, silamazis saloni, mefutkreoba, mesaqonleoba, sasaTbure
meurneoba, saojaxo sastumro, satbore meurneoba da a.S.2
am etapze sakmaod rTulia, isaubro proeqtis warmateba-warumateblobaze, radgan biznesgegmebi mxolod Tvenaxevaria, rac xorcieldeba. Tumca, SesaZlebelia gamoiyos is ZiriTadi
tendenciebi da siZneleebi, romelic proeqtis ganvlili etapebis ganmavlobaSi dafiqsir
da. am mxriv gansakuTrebiT aRsaniSnavia, proeqtis beneficiarebis zogadi momzadebis done.
radgan grantis beneficiarebis umetesoba diasaxlisia da ZiriTadad ojaxuri saqmianobiT

64

aris dakavebuli, maT sakmaod gauWirdaT muSaoba treningebisa da konsultaciebis periodSi.


xSir SemTxvevaSi, saxeze iyo ZiriTadi kompetenciebis nakleboba, ramac sakmaod gaarTula
biznes gegmebis SemuSavebis procesi. samomavlod, msgavsi proeqtebis gagrZelebis SemTx
vevaSi, mizanSewonili iqneba Tu, monawileebisTvis Caideba ZiriTadi kompetenciebis kursi,
uSualod, Tematur treningamde. es mniSvnelovnad gazrdis Tematuri treningisa da Semdgo
mi konsultaciebis efeqturobas.
sagulisxmoa is faqtic, rom monawileebi maTi biznes ideebisTvis gankuTvnil sagranto
resurss, Tavdapirvelad uyurebdnen, rogorc erTjerad daxmarebas, romelic erTi konkre
tuli weliwadis ganmavlobaSi miscemda maT Semosavals. es midgoma, aisaxa zogierTi biznes
gegmis Sinaarszec. CDC Semdgomi intervenciis SemTxvevaSi am kuTxiT mniSvnelovani iqneba Tu
Tematuri treningebis dros yuradReba gamaxvildeba adgilobriv da saerTaSoriso warmate
bul gamocdilebaze, rac, Tavis mxriv, moaxdens beneficiarebis stimulirebas da maT Zalisx
mevas mimarTavs biznesis mdgradobisken.
mesame da SeiZleba ufro zogadi problema, romelic dadga proeqtis ganxorcielebis
dros, exeboda saqarTveloSi am sferos eqspertizis sistematizacias. gasuli ori aTwleu
lis ganmavlobaSi, sxvadasxva arasamTavrobo organizaciis mier xorcieldeboda proeqtebi
start-up-ebis komponentiT. Tumca dRemde, saTanadod ar gaazrebula dagrovili gamocdileba.
dRemde ar gaanalizebula, Tu aris aseTi tipis proeqtebi morgebuli saqarTveloSi arse
bul socialur-ekonomikur garemos da dRemde daxarjuli resursebi ramdenadaa Sedegebis
tolfasi. amitomac, aseTi tipis proeqtebis ganxorcieleba, zogadi analizis gareSe, hgavs
Tvalaxveuli adamianis moZraobas sivrceSi. Sesabamisi Sedegebis misaRebad aucilebelia, mo
mavalSi gakeTdes saerTaSoriso da adgilobrivi gamocdilebis analizi da SemuSavdes reko
mendaciebi, romelic racionalursa da efeqturs gaxdis arasamTavrobo seqtoris CarTu
lobas am mimarTulebiT. msgavs kvleviT saqmianobas CDC 2013-2014 wlebSi gegmavs partnior
organizaciebTan erTad.
miuxedavad zemoT CamoTvlili problemebisa, SeiZleba iTqvas, rom proeqtma biznesi
startisTvis, aTeulobiT qalbatons daaZlevina uimedobisa da ususurobis gancda, gan
pirobebuli mravalwliani ojaxuri izolaciiT. rogorc proeqtis erT-erTma monawilem,
Tamar mirianaSvilma aRniSna, sakuTari saqmis wamowyebiT man SeZlo daeTrguna mravalwliani
gaucxoeba sazogadoebisgan da sakuTar SesaZleblobebSi darwmunebuliyo. swored misi so
cialuri mxare xdis proeqts uaRresad mniSvnelovans. Tumca, rogorc zemoT aRiniSna, Sem
dgomi saqmianobisas aucilebelia CamoTvlili problemebis gaTvaliswineba, raTa proeqtis
socialuri mxare iyos ekonomikuri sargeblianobisa da mdgradi Semosavlianobis komponen
tis tolfasi.

SeniSvnebi:
1. ojaxuri Zaladobis sagangaSo statistika kaxeTSi, 31 marti 2011
http://ick.ge/ka/articles/5352-2011-03-31-07-29-41.html
2. dawvrilebiTi informaciisTvis ix. TandarTuli cxrili.

65

,,
,

3000

,, : ,

/

2980

3000

2900

2500

: , ,

2975

3000

:
,

:

3000

: ,

2620

2400

: ,

2500

:
,

3000

2600

1165

2785

:
,

1284

2945

:
, ,

2900

2995

3000

2396

2970

2730

66

finansuri angariSi 2011

67

balansi 2011

31
2011

6
7
8

30 902
167 109
1 612
199 623

4 186
1 866

6 051

205 674

10

195 494

6 051

10 180

205 674

68

4 129

mogeba-zaralis angariSi 2011

31.12.2011

11

157 149
157 149

(91 772)
(27 879)
(442)

23 229

60 285

69

70

2011-2012 wlebSi ganxorcielebuli proeqtebi




-

24

,
(,
, )

,



.

BfdW

140 040

,





. 10

,

.

OSGF

5959


. ,





;
23 .

107368

71

2011-2012 wlebis gamocemebi

72

You might also like