Professional Documents
Culture Documents
sarCevi
kulturul-saganmanaTleblo programa
kulturuli programebi da Temis ganviTareba.................................................................... 31
Tornike maxaraSvili saTemo kavSiri `nukriani~
Sejameba
saTemo ganviTarebis cenri uaxloesi sami weli kvlavac kaxeTis regionSi apirebs in
tensiur muSaobas. 2012 wlis bolos miznobrivi jgufebisa da adgilobrivi partniorebis
CarTulobiT igegmeba organizaciis strategiis (moqmedebda 2010-2012 ww.) gadaxedva da da
zusteba. am process win uswrebs or dRiani RonisZieba, kerZod kaxeTis regionSi momuSave
sazogadoebrivi organizaciebis sakoordinacio Sexvedra, romlis mizania: kaxeTis regionSi,
ganviTarebis programebze momuSave sazogadoebrivi organizaciebis mier saqmianobisa da ga
mocdilebis Sesaxeb informaciis gacvla. regionSi samoqmedo aqtivobebis susti da Zlieri
mxareebis Sesaxeb msjeloba da rekomendaciebis SemuSaveba.
ganxiluli startegiis garSemo muSaobas CDC 2013 wlidan ganagrZobs da ecdeba muSaoba
kaxeTis rvave municipalitetSi gaafarToos zemoT aRniSnuli Pprogramebis Sesabamisad.
imedia, warmodgenili masala mniSvnelovani iqneba dainteresebuli mkiTxvelisaTvis da an
gariSis es forma srulad warmoaCens saTemo ganviTarebis cenris mizans, amocanebs da bolo
ori wlis manZilze gaweul saqmianobas.
adgilobrivi SesaZleblobebisa
da Temis ganviTarebis programa
10
dafuZnebidan _ strategiamde
90-iani wlebis bolos saTemo organizaciis damfuZneblebi umuSevarTa im ojaxis wevre
bi viyaviT, romelsac maSindeli saqarTvelosa da gansakuTrebiT soflis mosaxleobis didi
nawili miekuTvneboda. yvela dRe gaWrili vaSliviT hgavda erTmaneTs. ar gvqonda deni, ra
dio da televizia. gazeTic sanTliT saZebari iyo da, ra Tqma unda, arc sazogadoebrivi or
ganizaciis Sesaxeb gvsmenoda raime, miT umetes ra roli SeiZleba eTamaSa mas demokratiuli
qveynis mSeneblobaSi.
rom ara `kavkasiuri saxli~, romlis gamoCenamac sofelSi (1999) erTgvari xalisi Semoita
na da didi imedebic gaaCina, kidev didxans mogviwevda aseT yofaSi cxovreba. misi ofisi yvela
asakis nukrianelisaTvis Tbil da myudro binad iqca. iq vgebulobdiT yvela siaxles, iq vec
nobodiT axal Jurnal-gazeTebs da is iyo TiTqos erTgvari xidi qalaqsa da sofels Soris.
2003 wlis Semodgomaze, `kavkasiuri saxlis nukrianis ofisSi SevxvdiT biologiur meur
neobaTa asociacia `elkanas warmomadgenlebs. maSin pirvelad gavigeT, rom SesaZlebelia,
sofelSi gaerTiandnen saerTo interesebis mqone adamianebi, romelTac aqvT sxvadasxva
problemis mogvarebis, arsebuli mdgomareobis gaumjobesebis survili. Tavidanve kargad
gvqonda gacnobierebuli, rom swored kerZo iniciativebis saSualebiT unda moxdes soflad
mcxovrebi mosaxleobis interesebis dacva, demokratiuli mmarTvelobis damkvidreba, mu
nicipalitetSi sxvadasxva procesis ganviTarebis xelSewyoba da sxva. yovelive amis ganx
orcielebaSi ki saTemo kavSiris arseboba dagvexmareboda, radgan registrirebul arasame
warmeo iuridiul pirs eqneboda Sesabamisi samarTlebrivi statusi da SeZlebda, oficialu
rad da meti uflebamosilebiT daecva sakuTari Temis interesebi.
saTanado gamocdilebis gareSe sakmaod swrafad davafuZneT saTemo organizacia `nukri
ani (2005 wlis Tebervali); Tavdapirvelad saTemo kavSiris ofisi nukrianis maSindeli sakre
bulos SenobaSi ganTavsda. 2007 wlidan ki `kavkasiuri saxlis mier garemontebuli soflis
sajaro skolis mesame sarTulze gadavediT; etapobrivad Cven gavxdiT `kavkasiuri saxlis
partniori organizacia; daviwyeT muSaoba erTobliv proeqtebze.
dRemde saTemo kavSirs ganxorcielebuli aqvs soflis interesebTan dakavSirebuli araer
Ti damoukidebeli proeqti; wlebis manZilze sxvadasxva Zlieri sazogadoebrivi organiza
ciis partnioria. Cven ZiriTadad `kavkasiur saxlTan~ da `elkanasTan~ vTanamSromlobdiT,
viyaviT CarTuli maT farToprofilian regionuli ganviTarebis programebSi, vswavlobdiT
da viZendiT axal unarebs, vagrovebdiT gamocdilebas.
paralelurad, 2007 wels sofelSi Camoyalibda saTemo kulturul-SemecnebiTi centri,
`saqarTvelos strategiuli kvlevebisa da ganviTarebis centri~ CSRDG-is soflis ganvi
Tarebis programis farglebSi. centris mizani gaxldaT soflis ganaTleba, informireba da
axalgazrdebis SemoqmedebiTi potencialis ganviTareba. saTemo kavSirisa da axalgazrduli
11
centris saerTo miznebisa da interesebidan gamomdinare, 2010 wlis ivlisSi es ori organiza
cia gaerTianda, ramac `nukrianis~ resursis gaZlierebas Seuwyo xeli.
organizaciis miRwevebi
organizaciis eqvswliani gamocdileba 2005 wlidan dRemde bevri ram Seicvala Cvens
qveyanaSi, sofelSi, Cvens ojaxebSi. Seicvala `saTemoc. CvenTan dasaqmebulma adamianebma
gaiares gadamzadebisa da profesiuli unarebis ganviTarebis treningebi. daixvewa muSao
bis Sida standarti, gaumjobesda organizaciis finansuri ganyofilebis muSaoba, Seiqmna
momavali muSaobisa da organizaciis ganviTarebis konceptualuri dokumentebi da, rac
mTavaria, organizaciam SeZlo damoukidebelad grantebis mopoveba da soflis saWiroe
bebidan gamomdinare proeqtebis ganxorcieleba.
gunduroba organizaciis efeqturi muSaobis erT-erTi winapiroba swored Sekruli
gundia. xalxuri andaza `marto kaci WamaSic braliao~, TiToeul Cvengans kargad aqvs gas
igrZeganebuli da zustad gvesmis gunduri muSaobis mniSvneloba organizaciis warmatebi
saTvis.
12
13
amaze Cven mudmivad vfiqrobT da vmsjelobT. migvaCnia, rom mosaxleoba jer ar aris mzad,
problema saerTo WrilSi dainaxos, mas mxolod sakuTari satkivari adardebs (xSirad gas
agebi mizezebis gamo) da ar esmis, rom saerTo problemebis mogvareba soflis SenarCunebas
niSnavs.
organizaciis gamowvevebi
sakuTari Senobis arqona es yvelaze mniSvnelovani gamowvevaa am etapze, radgan ara
prognozirebad garemoSi gviwevs yofna. nebismier dros SeiZleba dRis wesrigSi dadges
Senobis gayidvis sakiTxi. amitom migvaCnia, rom sakuTari Senoba organizaciis mdgradobis
erT-erTi da aucilebeli garanti iqneboda.
2009-2010 wlebSi organizacia sakmaod gamarTuli iyo, rac `kavkasiuri saxlis regionu
li proeqtebis damsaxurebaa. organizaciuli kultura, faqtobrivad, Camoyalibebuli iyo,
gamarTuli infrastruqtura (oTaxebi, darbazi) gvexmareboda soflis krebebis CatarebaSi.
mosaxleoba, unda iTqvas, rom xalisiT modioda im krebebze, sadac mas azrs ekiTxebodnen.
maTi monawileobiT daiwera organizaciis ganviTarebis xuTwliani strategiuli dokumenti,
Seiqmna erTwliani samoqmedo gegma da maTve vabarebdiT angariSs gaweuli muSaobis Sesaxeb.
ofisis Secvla (2011 w.), marTalia, didi dartyma iyo, magram erTgvarad gamocdac gamodga
axalfexadgmuli organizaciisTvis.
axali ofisis moZiebis sakiTxSi didi daxmareba gagviwia `saqarTvelos strategiuli kv
levebisa da ganviTarebis centrma~ CSRDG, maT gadmogvces soflis kulturis saxlSi gare
montebuli oTaxi saTanado infrastruqtura. `nukrianis saxelosnoebis~ gafarToebis
saWiroebidan gamomdinare, daviwyeT molaparakeba municipalitetis xelmZRvanelobasTan.
Secvlili infrastruqturis awyoba, gauTavebeli mimowera saxelmwifo Tu kerZo struq
turebTan, remonti, zamTris autaneli sicive da uwylobiT gamowveuli gausaZlisi yofa zaf
xulis 40-gradusian sicxeSi yvelaferi erTad Zalian bevri aRmoCnda, magram organizaciis
ZiriTadma gundma SeZlo misi mogvareba partniorebis daxmarebiT.
vfiqrobT, wlevandeli 2012 erTgvarad 2009-2011-Si dawyebuli saqmianobis gagrZelebis
weli iyo, radgan ZiriTadi problemebi ukve mogvarebulia. magram aq kidev erTi gamowvevis wi
naSe vdgavarT. es aris saxelmwifos mxridan soflad arsebuli kulturis saxlebis amuSavebis
mimarT naklebi interesi. es im dros, rodesac soflebSi arsebobs kulturis saxlis koor
dinatorebis saStato erTeulebi, raSic xelfasebi iwereba. im SemTxvevaSi, Tu es kulturis
saxlebi daibruneben Zvel funqcias, sofelSi Seiqmneba kulturis centrebi, sadac bevri ada
miani dasaqmdeba. saTemo ganviTarebis centrTan erTad vmuSaobT am mitovebuli Senobebis
gacocxlebis koncefciaze. pirveli mcdeloba, gaviazroT gamosavali Seqmnili viTarebi
dan, Sesulia publikaciaSi, statiis `soflis kulturis saxli rogorc saTemo ganaTlebis
resursi~ (ana margvelaSvili, magda cocxalaSvili) saxiT.*
Senoba, romelSic Cven oTxwliani ijariT vimyofebiT, kulturis saxlia. Tuki is gare
montdeba, saTemo kavSir `nukrians aqvs yvela SesaZlebloba (aparatura, ekrani, Ria scena
da sxv.), rom sruli datvirTviT aamuSaos kulturis saxli saganmanaTleblo Tu kulturuli
programebisa da saxelovnebo wreebis daxmarebiT. `nukrianis saxelosnoebi~ ki, gafarToebis
SemTxvevaSi, SeZlebs, bevrad meti adamiani daasaqmos. magram, Tu es Senoba gaiyideba, Cven Za
lian didi problemis winaSe aRmovCndebiT.
14
15
Sejameba
radganac Cveni organizacia municipalitetSi erTaderTi moqmedi saTemo organizaciaa,
romelic met-naklebad stabilurad muSaobs, miviCnevT, rom Cveni mizani marto nukrianis
farglebSi saqmianoba ar aris. Cvens Tavs vuyenebT amocanas, ise gavZlierdeT, rom munici
palitets gavuwioT saTanado daxmareba servisebiTa da konsultaciebiT. swored amitom
Cveni Zalisxmeva iqneba mTavari instrumenti am gamowvevis mosagvareblad. gvinda, saTemo ka
vSiri `nukriani gaxdes erTgvari xidi, Suamavali, xelisuflebas, sofelsa da qalaqs Soris
da, rac mTavaria, soflis aqtiuri adamianebisaTvis iqces im sivrced, sadac isini SeZleben
sakuTari Tavis realizebasa da damkvidrebas.
am yvelafrisTvis saWiroa Semdegi:
pirvel rigSi, municipalitetis masStabiT unda moxdes soflebis saWiroebaTa kvleva,
raTa kvlevis Sedegebze dayrdnobiT SemuSavdes TiToeul sofelTan individualuri mid
goma, radgan Temis ganviTarebis saWiroebebis Sefasebis procesi umniSvnelovanesi kompo
nentia, romelic aucilebelia dasaxuli miznebis misaRwevad.
soflebSi unda Seiqmnas sainiciativo jgufebi (Tundac nacnobobis doneze) sainicia
tivo jgufi da isic nacnobebze dayrdnobiT, Cveni gamocdilebidan gamomdinare, sakmaod
Sedegiania. `kavkasiuri saxlis nukrianSi Semosvlis periodSi organizaciis damfuZne
blebi sainiciativo jgufis wevrebi viyaviT, aqtiurad veswrebodiT maT mier organizebul
seminarebs, treningebs, romelic maSin Zalian ucxod gveCveneboda. am jgufis daxmarebiT
unda Catardes soflis krebebi saWiroebebis gamosavlenad.
soflis saWiroebebis mixedviT unda Catardes sxvadasxva saganmanaTleblo treningkursebi.
kulturuli RonisZiebebis organizeba saSualebas mogvcems, axalgazrdebi CavrToT am
saqmeSi, radgan soflis axalgazrdoba moklebulia aseT RonisZiebebs.
aucilebelia gamocdili organizaciebis daxmareba am saqmeSi.
Tuki soflad mcxovrebi moqalaqe CaTvlis, rom soflis problemuri sakiTxebis gadaWra
mxolod jgufuri muSaobiT aris SesaZlebeli, Sedegi miRweuli iqneba. motivaciis gazrdas
ki iniciativebi mohyveba. magram Temi individebisagan Sedgeba da amitom migvaCnia, rom unda
ganviTardes individi, raTa man SeZlos problemis danaxva, Seswavla da mogvarebis gzebis
Zieba, rac mas jgufuri moqmedebisaken ubiZgebs. es yvelaferi ki daexmareba maT sakuTari
SesaZleblobebis realizebaSi, rac, Tavis mxriv, gamoiwvevs moqalaqeTa gaaqtiurebas da Sem
degi gadawyvetilebis miRebisas moqalaqeTa CarTulobis donis gazrdas. am mxriv, zrdas
rulTa ganaTlebis asociaciis koncefciis da midgomebis gamoyeneba kargi SesaZleblobaa.
Tu TiToeuli moqalaqe aRWurvili iqneba im unarebiT, romlebic aucilebelia axal infor
maciul sazogadoebaSi cxovrebisa da saqmianobisTvis, maSin ufro gaadvildeba TemTan muS
aoba da adamianebis CarTva mdgradi ganviTarebis procesebSi.
16
SeniSvnebi:
koncefcia Seiqmna saTemo kavSiri nukrianis iniciativiT 2012 wels, proeqtis `soflis biblioTekis
modernizacia~ farglebSi, fondi `Ria sazogadoeba saqarTvelos~ mxardaWeriT.
avtorebi: ana margvelaSvili (saTemo ganviTarebis centri), magda cocxalaSvili (saqarTvelos
erovnuli muzeumi).
*
17
18
bolodroindeli kvlevebi,
19
rebis gamosworeba SesaZlebelia: mimaCnia, rom mosaxleobas ara aqvs sakmarisi informacia
arasamTavrobo organizaciebis saqmianobis Sesaxeb da amitom ndobac dabalia. darwmunebuli
var, aqtiuri moqalaqeebi, visac urTierToba aqvs arasamTavrobo seqtorTan, interesdebian
Cveni saqmianobiT da TviTonac erTvebian Cven mier ganxorcielebul proeqtebSi. amdenad,
maTi ndobac maRalia da imedic aqvT, rom urTierTTanadgomiT bevr sazogadoebrivad sa
sargeblo saqmes gavakeTebT.
mTavari problema is aris, rom adgilobrivi arasamTavrobo da saTemo organizaciebi sus
tadaa ganviTarebuli. xSirad organizacias erTi-ori adamiani warmoadgens da Tanac, usaxs
robis gamo, regionis arasamTavrobo seqtoris did nawils internetsa da komunikaciebzec
ar miuwvdeba xeli da, amdenad, mediisaTvis maTi saqmianobis Sesaxeb informaciis miwodeba
ver xerxdeba. soflad arsebobs saTemo jgufebi, romlebic Temis prioritetebze reagirebas
intensiurad axerxeben, magram Tavad Temi maT saqmianobas naklebad icnobs da bolomde ar en
doba. amgvar saTemo jgufebs, rogorc wesi, ar yofniT gamocdileba da resursi, sworad warm
arTon komunikacia sakuTar TemTan, miznobriv jgufTan. aRniSnuli ki garkveul gaucxoebas
da undoblobas iwvevs. mTavari mizezi, mosaxleobis arainformirebulobaa sazogadoebrivi,
saTemo organizaciebis rolisa da SesaZleblobebis Sesaxeb. am mxriv ufro mWidro komunika
ciaa saWiro adgilobriv sazogadoebasTan da mediasTan. am ukanasknelis roli gansakuTrebiT
mniSvnelovania. meore mxriv, Tavad mediis mxridan dgas sazogadoebrivi seqtoris Sesaxeb in
formaciis mopovebisa da gadacemis problemac, radgan adgilobrivi Jurnalistebi orien
tirebuli arian axali ambebis mopovebisa da miwodebis martiv sqemaze da naklebad mimarTaven
analizsa da diskusiebs. media dainteresebulia, sakuTari resursi mxolod sazogadoebisaT
vis sensitiur Tematikaze mimarTos da analizisTvis damatebiTi Zalisxmevis daxarjvis mo
tivi ar gaaCnia. aseTi Caketili wris arseboba, arasamTavrobo organizaciebs ubiZgebs media
sTan urTierTobis axali formebis Ziebisken.
mediis mier adgilobrivi sazogadoebrivi da saTemo iniciativebis Sesaxeb informaciis
miwodebis magaliTad SeiZleba moviyvanoT gazeT kaxeTis xmis specialuri yovelTviuri
CanarTi komuna, romelsac 2011 wlidan CDC afinansebs. CanarTi informacias awvdis adgi
lobriv mkiTxvels kaxeTis regionSi arsebuli sazogadoebrivi organizaciebis, maT Soris
saTemo organizaciebis siaxleebis, problemebisa da sxvadasxva saTemo iniciativis Sesaxeb.
yovelTviur CanarTSi sistematiurad Suqdeba kaxeTis regionSi mimdinare programebi, saTe
mo jgufebis aqtivobebi da gamowvevebi. Tumca sazogadoebrivi organizaciebis mimarT ndo
bis gazrdas ufro farTo masStabis muSaoba esaWiroeba. `kaxeTis xmis~ mkiTxveli dReisaTvis
2000-ia, gazeTi finansuri problebemis gamo meti tiraJiT ver gamoicema.
gazeTis mTavari redaqtori natalia ciskaraSvili ambobs, rom weliwad-naxevaria, rac
CanarTi gamoicema da ukve 20-ze meti adgilobrivi arasamTavrobo organizaciis saqmianoba
gaSuqda. informacia bevri saTemo organizaciis Sesaxeb pirvelad swored am gazeTis saSu
alebiT gaxda xelmisawvdomi da aman gazeTs damatebiTi mkiTxveli SesZina. informacia kax
eTis regionSi arsebuli saTemo organizaciebis Sesaxeb mediacentr kaxeTisa da gazeT kax
eTis xmis erTobliv veb-gverdze: www.kakhetinews.ge-zec Tavsdeba. gverds 9 Tvis manZilze
125000-ze meti mnaxveli hyavs.
samoqalaqo ganviTarebis institutis direqtor, Jurnalist ia anTaZis azriT, kargi ga
mosavali SeiZleba iyos regularuli Sexvedrebi adgilobrivi mediisa da arasamTavroebis
monawileobiT. gasul wels adgilobrivi media SevaxvedreT adgilobriv arasamTavrobo or
ganizaciebs da orive mxares vuxsnidiT, rom maT Zalian sWirdebaT erTmaneTi, rom isini arian
20
21
maia mamulaSvili
22
gamo maTi nawili iZulebulia, datovos mSobliuri Temi da axali SesaZleblobebis mosaZeb
nad sxvagan wavides. adgilze darCenilebs ki uwevT Semosavlis wyaros dausrulebeli Zieba.
viTarebas isic arTulebs, rom soflad ar arsebobs gasarTobi da kulturuli centrebi, sa
dac sakuTari Tavis realizebis saSualeba eqnebaT. Sedegad, soflebSi mcxovrebi axalgaz
rdebi ganwirulni arian, icxovron Caketil garemoSi, sadac pirovnuli ganviTarebis minim
aluri resursic ki ar arsebobs.
am realobidan gamomdinare, axalgazrdebis samoqalaqo CarTulobis uzrunvelyofa da
motivaciis amaRleba saTemo problemebis gadasawyvetad, sul ufro rTuli xdeba adgilo
brivi sazogadoebrivi organizaciebisaTvis, romlebic Tavadac mwiri saxsrebiT arseboben
da Temis problemebze reagirebisaTvis saWiro finansebi ar hyofniT. axalgazrdebis mobi
lizeba TemisaTvis aqtualur sakiTxebze saSualebas iZleva, erTi mxriv, gazardos maTi in
teresi aqtiuri samoqalaqo cxovrebis mimarT da, meore mxriv, uzrunvelyos adgilobrivi
sazogadoebrivi organizaciebis gaZliereba axalgazrda moxaliseTa resursebiT.
minda am sakiTxTan dakavSirebiT media centri kaxeTis mcire, magram, vfiqrob, saWiro
gamocdileba gagiziaroT:
axalgazrduli programebis ganxorcielebas swored organizaciis mwiri saxsrebiT ar
sebobam misca biZgi: organizacias ar hqonda dafinansebis stabiluri wyaro; enTuziazmiT
momuSave personalma gadawyvita, Tavis garSemo axalgazrda moxaliseTa gundi Semoekriba,
raTa Temis winaSe mdgari problemebi sazogadoebisTvis ufro metad gaecno da garkveuli
reagirebis meqanizmi Seeqmna. media centris ZiriTadi gundi Sedgeba Jurnalistebisagan,
romlebic paralelurad adgilobriv gazeTSi (`kaxeTis xma~) muSaoben. gundma sakuTari ga
mocdilebis safuZvelze sazogadoebis winaSe mdgari problemebi kargad gamokveTa da am
problemebze axalgazrdebis mxridan reagirebis gegma SeimuSava. aqtiur axalgazrdebs, rom
lebsac sakuTar TemSi garkveuli cvlilebebis miRwevis motivacia hqondaT, unda daerRviaT
erTferovneba da samoqalaqo aqtivoba gamoeCinaT. patiosani Sejibri unda Seefasebina sab
Wos, romlis SemadgenlobaSic adgilobrivi sazogadoebrivi organizaciebis liderebi Sevi
dnen.
am programis mTeli xibli is gaxldaT, rom yvela rgoli, romelic programaSi CaerTo,
momarTuli iyo axalgazrdebis motivaciis amaRlebaze, axalgazrdebi ki, Tavis mxriv, cdi
lobdnen, axali unarebi SeeZinaT da gamokveTil liderebad warmoCeniliyvnen. saboloo jam
Si mediacentris gundis mondomebam Sedegi gamoiRo da proeqtis mxardamWer sazogadoebriv
sabWoSi adgilobrivi municipalitetis, biznesis, mediisa da sajaro seqtoris warmomadgen
lebic CaerTvnen. ase daibada axalgazrda liderTa programa. mis sainformacio uzrunve
lyofaSi CaerTo damoukidebeli gazeTi kaxeTis xma. am Zalisxmevis Sedegad moxerxda gur
jaanis skolebis, universitetisa da kolejis aqtiuri studentebisgan gundis Sekreba.
axalgazrduli programis mTavari mimarTuleba iyo swrafi reagireba saTemo mniSvnelo
bis sakiTxebze. pirvelma aseTma iniciativam, qalaq gurjaanis axalgazrda moxaliseebis mier
Catarebulma dasufTavebis aqciam masStaburi saxe miiRo. mogvianebiT axalgazrdebma sxva
maTTvis mniSvnelovan Temebzec daiwyes proeqtebis momzadeba.
23
24
25
26
saTemo ganviTarebis centrisa da saTemo kavSiri nukrianis mier, 2011 w. agvistoSi, TuSeTSi,
27
28
kulturul-saganmanaTleblo
programa
29
30
Sesavali
winamdebare statiaSi ganxilulia, Tu ramdenad mniSvnelovania kulturuli RonisZiebebi
da ra sargebloba SeiZleba moutanon maT Tems misi ganviTarebis procesSi. am mxriv piradad
me da Cvens organizacias mravalwliani gamocdileba gvaqvs. amitom statiaSi swored nukria
nis da siRnaRis kulturuli ganviTarebis magaliTebia ganxiluli, Tumca vfiqrob, rom aR
werili meTodologiiT nebismier TemSi SeiZleba muSaoba da gamocdilebis gaziareba.
31
32
33
rekomendaciebi
saTemo organizacia `nukrianma~, romelic cdilobs Temis gamococxlebas, vfiqrob, unda
gaaaqtiuros mosaxleobasTan Sexvedrebi. kargi iqneba, Tu Catardeba gamokiTxva sxvadasxva
asakis adamianebTan, Tu rogor warmoudgeniaT kulturuli RonisZiebebi, raSi surT monaw
ileobis miReba. miaCniaT Tu ara, rom es RonisZiebebi dadebiT gavlenas axdens soflis mo
saxleobaze, Tvlian Tu ara, rom saTemo organizacia soflis keTildReobisTvis moqmedi or
ganizaciaa, an ramdenma procentma icis misi saqmianobis Sesaxeb.
34
SeniSvnebi:
* ix. aqve ia kiknaZis statia _ `socialuri mewarmeoba da Temis ganviTareba~.
35
36
Sesavali1
ukanaskneli oci wlis manZilze qveyana politikur da socialur transformacias ganic
dis, Sesabamisad, bevrma problemam iCina Tavi. informaciuli teqnologiebis swrafi ganvi
Tarebis Sedegad gamowveuli cvlilebebi axal realobas qmnis. am viTarebaSi bevri adamiani
acnobierebs, rom maT sWirdebaT siaxleebisa da informaciis swrafi miReba-gaanalizeba,
swavla, kvalifikaciis amaRleba an SromiTi bazris moTxovnebis Sesabamisad axali unarebis
aTviseba. am viTarebaSi, zrdasrulTa (araformaluri) ganaTlebis1 rolic met datvirTvasa
da mniSvnelobas iZens.
ekonomikuri krizisi, cvlilebebi socialur, politikur da kulturul instituciebSi,
dasaqmebis bazris restruqturizacia, teqnologiuri siaxleebi da gamowvevebi qmnian ekono
miuri, socialuri da kulturuli cvlilebebis fons, sadac, saqarTvelos bevrma moqalaqem
Tavi ufunqciod da ararealizebulad igrZno. dasaqmebis bazari mTels msoflioSi da maT
Soris saqarTveloSic, gamowvevebsa da unarebzea orientirebuli, igi swrafad cvalebadia:
Cndeba moTxovna damatebiT Cvevebsa da kompetenciebze, konkurentul garemoze, adaptirebi
sa da kreatiuli TanamSromlobis unarebze; Tanamedrove samyaroSi am garemoebebis gaTval
iswinebiT, gaizarda motivacia kvalifikaciis TiTqmis uwyvet amaRlebaze, araformalur da
saserTifikacio ganaTlebaze. Sesabamisad viTardeba saganmanaTleblo servisebi da resurse
bi, aris mcdeloba, dainteresebuli moqalaqeebisaTvis maqsimalurad xelmisawvdomi gaxdes
isini.
saqarTveloSi uamravi adamiania, formaluri ganaTlebis miRebis Semdeg rom aRaraferi
uswavlia da axla, arsebuli moTxovnebidan gamomdinare, sakuTari SesaZleblobebis real
izeba uWirs. SromiTi bazris isedac mwiri resursi miuwvdomelia pirTaTvis, romelTa un
arebi da kompetenciebi ver pasuxobs Tanamedrove gamowvevebs. aRniSnulis arqona aferxebs
TviTdasaqmebis procesebis ganviTarebasac (mag., mcire mewarmeoba an efeqturad dagegmili
saojaxo meurneoba).
regionis mosaxleobis nawils aqvs garkveuli gamocdileba, siaxleebis Seswavlisa da
kvalifikaciis amaRlebis survili, raTa daakmayofilos SromiT bazarze dRes arsebuli
standartebi; arian adamianebic, romelTac, garkveuli mizezebis gamo, ver miiRes ganaTleba
da verc erT profesias an xelobas ver floben, magram aqvT ojaxebi, undaT samuSao da sa
kuTari Tavis realizeba orive jgufs esaWiroeba miiRos saTanado damatebiTi (xSir Sem
TxvevaSi, Tundac araformaluri) ganaTleba, daeuflos im unarebs, romlis gareSec jer
jerobiT Tavis damkvidreba uWirs. swored aseTi jgufebis mxardasaWeradaa mowodebuli
zrdasrulTa ganaTlebis sistema: araformaluri ganaTlebis maqsimaluri xelmisawvdomo
bis gazrdis mizniT, zrdasrulTa ganaTlebis mimwodeblebs, erTmaneTis gamocdilebis ga
ziarebasTan erTad, pirvel rigSi, saxelmwifo, arasamTavrobo seqtorisa da biznesstruq
turebis mxardaWera sWirdebaT.
winamdebare dokumentSi ganvixilavT sofel nukrianis biblioTekisa da arasamTavrobo
organizacia saTemo kavSiri `nukrianis~ TanamSromlobis models rogorc araformaluri
saganmanaTleblo resursis (mimwodeblisa) municipalitetisa da, pirvel rigSi, soflis
cxovreblebisaTvis.
37
sofeli nukriani
sofel nukrianSi 1050 komlia, 2556 mcxovrebliT. soflis saerTo farTobia 14769 kv.m
(saxnav-saTesis CaTvliT). sofeli 11 kilometrzea gaWimuli. nukrianis centridan siRnaRa
mde 3 km-ia. sofelSi aris ori sajaro skola, sami sabavSvo baRi. ori biblioTeka: erTi sof
lis centrSi kulturis saxlis bazaze da meore, soflis dasawyisSi e.w. kaloebis ubanSi.
strategiulad mniSvnelovani, soflis centrSi, yofili kulturis saxlis SenobaSi ganlage
buli biblioTeka advilad misawvdomia ara mxolod sofel nukrianis umetesi ubnebisaTvis,
aramed aseve sof. zemo maRarosa da q. siRnaRisTvisac.
sofelSi 1999 wlidan muSaobda arasamTavrobo organizacia `kulturul urTierToba
Ta centri kavkasiuri saxli~; amJamad saqmianobas agrZelebs `kavkasiuri saxlis~ mier re
gionuli ganviTarebis programis bazaze dafuZnebuli arasamTavrobo organizacia saTemo
ganviTarebis cenri. 2005 wels sofelSi daarsda saTemo kavSiri `nukriani~, romelmac part
niorebTan `kavkasiuri saxli~, `elkana~, `dvv international~, `saqarTvelos zrdasrulTa gana
Tlebis asociacia~, `konsultaciisa da treningis centri~, `saqarTvelos strategiuli kv
levebisa da ganviTarebis centri~ TanamSromlobiT saTemo ganviTarebis araerTi programa
ganaxorciela, amis Sedegad, organizaciis ZiriTadma gundma SeZlo kvalifikaciis amaRleba
da pirovnuli zrda. dReisaTvis kavSiri `nukriani~ TiTqmis erTaderTi realurad moqmedi
(soflis doneze) saTemo organizaciaa siRnaRis municipalitetSi2, romelic muSaobs zrdas
rulTa ganaTlebisa da Semosavlis momtani saqmianobebis waxalisebisa da saTemo ganviTa
rebis mimarTulebiT.
38
39
soflis biblioTeka
gamokiTxulTa 67,3 %-ma icis sofelSi biblioTekis arsebobis Sesaxeb; 87,7 % Tvlis, rom
biblioTeka unda funqcionirebdes aucileblad6; 52,5 % miiCnevs, rom soflis biblioTekaSi
wignadi fondis ganaxleba ar xdeba.7 SekiTxvaze, wignis maRaziis arsebobis SemTxvevaSi, ra ti
pis wignebi unda iyidebodes iq 30 % asaxelebs mxatvrul literaturas, 27 % saskolo sax
elmZRvaneloebs, 21,6 % wignebs sasoflo-sameurneo Tematikaze, 18,2 % samecniero lit
eraturas, danarCeni sxvadasxvas.
soflidan migracia
gamokiTxulTa 51,3 % miiCnevs, rom sofelSi igrZnoba daberebis tendencia; 86,7 % Tvlis,
rom axalgazrdebi midian soflidan da migraciis mizezad 37 % miiCnevs samuSao adgilebis
ararsebobas / simcires, 28 % adgilze umaRlesi ganaTlebis miRebis SesaZleblobis arqo
nas, 21 % sakuTari Tavis realizebis SeuZleblobas da a.S. ZiriTadi mizezi mainc umuSevro
basa da ganaTlebis xelmiuwvdomlobasTan aris dakavSirebuli.
ganaTlebis xelmisawvdomoba
rac Seexeba 2006-2007 wlebSi gauqmebul ivane javaxiSvilis saxelobis Tbilisis saxelm
wifo universitetis siRnaRis filials, sadac 700-mde studenti swavlobda, gamokiTxulTa
85,3 % am faqts uaryofiTad afasebs; 57,3 % aRniSnavs, rom ver moaxerxebs ojaxis wevris raio
nis gareT saswavleblad gaSvebas da amasTan dakavSirebuli xarjebis dafarvas.
40
sazogadoebrivi organizacia
SekiTxvaze aris Tu ara sofelSi sazogadoebriv-saTemo organizacia, 59,4 %-ma dadebiTad
upasuxa. SekiTxvaze, Tu ras urCevdnen saTemo organizacias samomavlo saqmianobis dagegm
visas, 14 %-ma upasuxa: izrunos soflis klubis garemontebasa da baRis mowesrigebaze, 9,3
%-is survilia: Temis mobilizeba da mosaxleobis CarTulobis gazrda, 7 % - axalgazrduli
gasarTobi RonisZiebebis mowyoba, 4,7 % sofelSi mcire biznesis ganviTarebaze zrunva,
7 % moZebnos investori qarxnis an fabrikis asaSeneblad, 7 % bavSvebisaTvis parkebis da
skverebis mowyoba, 7 % nagavsayrelis problemis mogvareba, 4,7 % gzebis gayvana, 2,3 % in
vesticiebis mozidva da sxv.
SejamebisTvis SeiZleba iTqvas, rom soflad, erTi mxriv, arsebobs moTxovna:
1) damatebiT araformalur swavlebaze;
2) dasaqmebisa da mcire biznesis ganviTarebis mxardamWer proeqtebze8;
3) kulturis saxlis reabilitaciasa da saswavlo-gasarTobi profiliT muSaobaze;
meore mxriv ki, soflad funqcionirebs sazogadoebriv-saTemo organizacia sakmarisi
gamocdilebiTa da kontaqtebiT da arsebobs infrastruqtura soflis yofili kulturis
saxlis (iqve: soflis biblioTekis) saxiT; aRniSnuli institutebis TanamSromloba qmnis sak
maris wina pirobas imisaTvis, rom saTemo kavSirma `nukrianma~ kritikulad gaiazros saku
Tari SesaZleblobebi, soflis saWiroebebze muSaobis strategia, rogorc zrdasrulTa ga
naTlebis provaiderma da SeimuSaos samoqmedo gegma, soflis yofili kulturis saxlisa da
biblioTekis bazaze saTemo ganaTlebis centris formirebis Sesaxeb;
zemoTqmuli mosazreba SesaZloa gamyardes aRniSnuli gamokiTxvis Sedegebis, ukanaskne
li wlebis ganmavlobaSi saTemo kavSiri `nukrianis~ saqmianobisa da ganxorcielebuli pro
eqtebis analiziT; arsebuli viTareba cxadyofs, rom saTemo kavSir `nukrians~ aqvs unari
dainteresebul pirebs SesTavazos sxvadasxva saswavlo-saganmanaTleblo programa da aRniS
nuli servisi swored kulturis saxlis (mag., axlad garemontebuli biblioTekis) bazaze da
fuZndes.
41
42
43
44
45
Sejameba
zrdasrulTa ganaTlebis, specialobis Secvlis, kvalifikaciis amaRlebis, profesiuli
ganviTarebis mizniT proeqtebis mozidva da ganxorcieleba SesaZlebels xdis saqarTvelos
moqalaqeebis dasaqmebaSi mniSvnelovani wvlilis Setanas, regionis socialuri, kulturuli
da ekonomikuri ganviTarebisTvis xelSewyobas.
46
SeniSvnebi:
1. warmodgenili koncefcia/statia momzadebulia saTemo kavSiris nukriani proeqtis soflis
biblioTekis modernizacia farglebSi, fondis Ria sazogadoeba saqarTvelos finansuri mxardaWer
iT. ibeWdeba SemoklebiT.
2. `yvela saxis mizanmimarTuli formaluri da araformaluri swavleba. is xorcieldeba mudmivad
sicocxlis nebismier etapze codnis, kompetenciisa da unar-Cvevebis srulyofisaTvis. zrdasrul
Ta ganaTleba, iseve rogorc mTeli cxovrebis manZilze swavla, moicavs formaluri, araformaluri
da spontanuri swavlebis (araoficialuri ganaTlebis) yvela dones, romelTa saSualebiTac zrdas
rulebi aviTareben sakuTar unarebs, imdidreben codnas, imaRleben teqnikur da profesiul kvali
fikaciebs an iyeneben axali mimarTulebiT sakuTari (dasaqmeba, Semosavlebis zrda) da sazogadoebis
moTxovnebis dasakmayofileblad, socialuri gaucxoebis Tavidan asacileblad~. `TemTan muSaoba da
Temis ganviTareba~, damxmare saxelmZRvanelo, Tbilisi, 2012; saTemo ganviTarebis koalicia.
3. axlaxan siRnaRis municipalitetSi Seiqmna axalgazrduli sazogadoebrivi organizacia `wnoris
sainiciativo jgufi~;
4. I-li sarTuli: erTi oTaxi musikaluri skola; sami oTaxi derefniT biblioTeka; eqvsi oTaxi
derefniT (sami garemontebuli), kinoTeatris darbazi; salaro, foie, parteri, iarusi, scena, ori sag
rimioro (amJamad saxelosnoebi); II sarTuli: kulturis saxlis administracia: ori oTaxi sawyobiT
da derefniT, kinosaproeqcio; soflis sakrebulos administracia: Svidi oTaxi da derefani; saTemo
nukriani: ori oTaxi derefniT.
5. damatebiTi informacia sof. nukrianis kulturis saxlis da misi tradiciis Sesaxeb ix. aqve,
Tornike maxaraSvilis statia `kulturuli programebi da Temis ganviTareba~.
6. gamokiTxvis periodSi mimdinareobda diskusia soflis biblioTekebis gauqmebis da e.w. optimal
izaciis Sesaxeb.
7. bolo wlebis manZilze `kavkasiuri saxlis~ ZalisxmeviT biblioTekas 1400 axali wigni Seemata.
8. aRniSnuli tendencia naTlad gamoCnda CDC-is mier ganxorcielebuli proeqtis `biznesi star
tisTvis~ farglebSi gamocxadebuli konkursis mimarT gamovlenili interesiT: mxolod sof. nukri
anidan, sakmaod mcire sakonkurso periodis ganmavlobaSi, 45 ganacxadi Semovida (proeqti 2012 wels
daafinansa poloneTis sagareo saqmeTa saministrom).
47
48
49
50
Sesavali
dRes saqarTveloSi moqmedi sazogadoebrivi organizaciebi sul ufro metad iCenen ini
ciativas socialuri sawarmoebis Seqmnisa da maTi Semdgomi ganviTarebis xelSesawyobad.
amiT isini cdiloben, ukeTesad upasuxon TavianTi samizne jgufebis saWiroebebs socialuri
miznebis misaRwevad.
cneba, socialuri mewarmeoba, ukanaskneli 20 wlis manZilze sul ufro xSirad ismis. so
cialuri miznebis misaRwevad biznes midgomebis gamoyenebas xangrZlivi praqtika aqvs, magram
Tavad cneba axalia da misi ganmartebebic sxvadasxvanairi. socialuri mewarmeoba asocird
eba sazogadoebrivi organizaciebis mier maTi miznebis Sesabamisad gaweuli sxvadasxva saxis
ekonomikur saqmianobebTan, maT misiasa da miznebTan Sesabamisad.
gansxvavebiT Cveulebrivi, mxolod mogebaze orientirebuli sawarmosagan, socialur
sawarmos aqvs ormagi mizani: ekonomikuri da socialuri. aqedan umTavresi socialuria. eko
nomikuri mizani mxolod socialuri miznis miRwevis saSualebaa. amitom socialuri sawarmos
mogeba mxolod finansuri warmatebiT ar izomeba. gacilebiT mniSvnelovania misi wvlili so
cialuri problemis mogvarebaSi. socialuri sawarmo magaliTia imisa, Tu rogor SeiZleba
socialuri pasuxismgeblobisa da finansuri warmatebis Serwyma. socialuri sawarmo sazoga
doebriv seqtors axal gamowvevebs usaxavs, rom sazogadoebrivi problemebi inovaciuri bi
znes midgomebiT gadawyvitos.
socialuri mewarmeoba mravali formiT SeiZleba ganxorcieldes da sxvadasxva qveyanaSi
gansxvavebuli praqtika arsebobs.
51
2007 wels aRniSnuli programis farglebSi kavkasiuri saxlis iniciativiTa da dvv International-is finansuri mxardaWeriT sofel nukrianSi ganxorcielda proeqti qalTa xelgarji
lobis saxelosno. proeqtis farglebSi ocamde qalma Seiswavla xelsaqme (Wra-kerva, qvilTi,
nabdis Telva, qsova, abreSumis qaRaldis damzadeba, bunebrivi saRebavebiT Rebva, erovnuli
da Tanamedrove Tojinebis damzadeba, simindis fuCeCiT wvna, fardagis qsova); radgan pro
eqtis Sedegad ukve arsebobda sabaziso infrastruqtura, gaCnda idea, rom Seqmniliyo sax
elosnoebi, raTa xelobaSeswavlil qalebs dasaqmebis Sansi miscemodaT.
SemdgomSi `nukrianis saxelosnoebis~ bazaze Catarda damatebiTi saxelobo kursebi da
2008 wlidan dRemde saxelosnos wevrebma sofelSi mcxovreb asamde qalsa da skolis ufrosk
lasel moswavles ufasod Seaswavles sxvadasxva xeloba;
proeqtis dasrulebis Semdeg, 2009 wlidan, `kavkasiurma saxlma~ saxelosnoebis inventari,
produqcia, marketinguli niSani (logo) gadasca saTemo kavSir `nukrians~. amJamad saTemo ka
vSiri marTavs saxelosnoebs da uzrunvelyofs produqciis realizacias.
miRwevebi da gamowvevebi
aRsaniSnavia, rom saxelosnoebis Seqmna daemTxva siRnaRis reabilitaciis saxelmwifo
programas da nukrianis saxelosnoebis produqciam swrafad daimkvidra adgili siRnaRis ba
zarze, radgan 2011 wlamde siRnaRis municipalitetSi xalxuri rewvis sferoSi erTaderTi
warmatebiT moqmedi saxelosno nukrianis saxelosnoebi iyo. miuxedavad siRnaRis munici
palitetis soflebis didi tradiciisa xelosnobaSi, ar arsebobda adgilobrivi saxelosnoe
bi, romlebic siRnaRSi Camosul turistebs SesTavazebda xalxuri rewvis adgilobriv nawarms.
siRnaRSi kulturuli RonisZiebebis organizatorebs Tbilisidan CamohyavdaT xalxuri rew
vis ostatebi gamofena-gayidvebSi monawileobisaTvis. adgilobrivi mosaxleobis CarTuloba
da sargeblis miReba siRnaRSi mimdinare procesebidan, faqtobrivad, ar xdeboda.
2011 wlidan siRnaRis bazarze nukrianis saxelosnoebis gverdiT erT-erT Zlier
konkurentad gvevlineba nukrianSi axlad Camoyalibebuli saxelosno, romlis wevrebmac
2007 wlidan moyolebuli, araerTi xeloba Seiswavles kavkasiuri saxlis regionuli gan
yofilebis mier ganxorcielebuli proeqtebis farglebSi.
nukrianis saxelosnoebSi samwliani muSaobis Sedegad miiRes garkveuli codna da ga
mocdileba. nukrianis saxelosnoebis saxeliT sxvadasxva kulturul RonisZiebebSi, xalx
uri rewvis gamofenebsa da festivalebSi monawileobiT TandaTan moxda maTi gaZliereba da
pirovnuli realizacia, TviTSefasebis amaRleba. daubrundaT da ganuviTardaT sakuTari
Tavis rwmena. dRes isini ukve damoukideblad axdenen sakuTari produqciis realizacias,
rac TemSi momxdari TviTorganizebis saintereso magaliTad SeiZleba CaiTvalos. yovelive
es ki, saerTo jamSi, metyvelebs imaze, rom nukrianSi msgavsi saxelobo kursebis SeTavazeba da
SemdgomSi saxelosnoebis Seqmnis idea sakmaod perspeqtiuli da warmatebuli aRmoCnda, miR
weul iqna kavkasiuri saxlis regionuli ganyofilebis mier ganxorcielebuli proeqtebis
miznebi: xeli Seewyo Semosavlis momtani saqmianobebis ganviTarebisTvis, qalTa Temis gaaq
tiurebisa da maTi TviTdasaqmebisaTvis, aseve, siRnaRis turistuli potencialis gaumjobe
sebisTvis.
`nukrianis saxelosnoebi~ 2008 wlidan sistematurad iRebs mowvevebs da monawileobs
qveynis masStabiT gamarTul sxvadasxva gamofenasa da festivalSi. saxelosnoebis produqcia
ramdenjerme gaigzavna aSS-sa (san-tafes festivali) da germaniaSi (berlinis saSobao gamof
ena; festivali `mwvane kvireuli~).
saTemo kavSirisa da saxelosnoebis administracia gadamzadda sxvadasxva treiningis meS
veobiT (samewarmeo unar-Cvevebi, marketingi da piari, finansuri menejmenti, zogadi menej
menti, mcire biznesis marTva); 2009 wlidan `kavkasiuri saxlis~, xolo 2011 wlidan ukve CDC-is2
52
53
2007 weli
2008 weli
2009 weli
2010 weli
2011weli
2012 weli3
sul miRebuli
Semosavali
4901
lari
7204
lari
7853
lari
9243
lari
10757
lari
5500
lari
45457
lari
54
Sejameba
yovelive zemoTqmulidan gamomdinare, miuxedavad imisa, rom Cveni organizacia jer kidev
ganviTarebis stadiaSia, vfiqrobT, rom saTemo kavSirisa da saxelosnoebis precedenti
warmatebuli magaliTia, zrdasrulTa saxelobo swavlebis Sedegad saTemo mobilizeba-gan
viTarebisa da saTemo ganaTlebis centris Camoyalibebis perspeqtivis gaCenisa.
Cven mier moTxrobili nukrianis saxelosnoebis Seqmnisa da ganviTarebis istoria,
vfiqrobT, daexmareba damwyeb msgavs iniciativebs, aamaRlebs maT motivacias iswavlon ad
gilobrivi bazris moTxovnis Sesabamisad, daeuflon axal xelobas, moergon, fexi auwyon ar
sebul realobas, gaxdnen ufro TviTorganizebulni, Tavadac gaakeTon rame sakuTari eko
nomikuri mdgomareobis gaumjobesebisaTvis. migvaCnia, rom zrdasrulTa ganaTlebis roli
`nukrianis saxelosnoebis msgavsi socialuri sawarmos SeqmnaSi, Zalian mniSvnelovania Temis
ganviTarebisaTvis. is, TavisTavad, uwyobs xels municipalitetSi socialuri mdgomareobis
gaumjobesebas. Cven gjera, rom keTilsindisieri da mizanmimarTuli muSaobiT SesaZlebelia
kargi Sedegis miRweva.
samomavlod vgegmavT, ZiriTadi aqcenti gayidvebis gazrdaze gadavitanoT. amaSi did dax
marebas gviwevs CDC. 2012 wels saTemo ganviTarebis cenrma gamosca sareklamo produqciis
katalogi `xelnakeTebi kaxeTidan nukrianisa da nafareulis saxelosnoebi~, katalogi bi
znesseqtorSi gavrcelda saxelosnoebis produqciis popularizaciis mizniT. aseTi tipis
daxmareba Zalian mniSvnelovania, saxelosnoSi dasaqmebul qalebisaTvis, raTa maT Sromisa
gan miRebuli Sinagani da ekonomikuri kmayofileba hqondeT.
`nukrianis saxelosnoebis~, rogorc socialuri sawarmos, Semdgomi ganviTarebiT gviC
ndeba SesaZlebloba, SevqmnaT meti samuSao adgili soflad da ekonomiurad gavaZlieroT
siRaribis zRvarze myofi adamianebi; wvlili SevitanoT socialuri problemebis gadaWraSi;
mxari davuWiroT samoqalaqo sazogadoebas da monawileoba miviRoT qveynis ekonomikuri
ganviTarebis procesebSi.
SeniSvnebi:
1. saxalxo universitetTa germanuli asociacia.
2. 2010 wels `kavkasiurma saxlma~ regionuli ganviTarebis programis bazaze daafuZna damoukide
beli sazogadoebrivi organizacia saTemo ganviTarebis centri (CDC), romelmac ganagrZo muSaoba
saqarTvelos regionebSi da maT Soris, sof. nukrianSi.
3. 2012 wlis oqtombris monacemebiT; aqve unda aRiniSnos, rom saxelosnoebs ZiriTadi gayidvebi
winasaaxalwlo periodSi aqvs, maT Soris korporatiuli SekveTebi biznesseqtoris mxridan.
gamoyenebuli literatura:
socialuri mewarmeoba. saerTaSoriso gamocdileba aTi qveynis magaliTze. Tbilisi 2010; social
uri mewarmeobis regulireba saqarTvelos kanonmdeblobaSi. levan faniSvili, SoTa murRulia.
Tbilisi, 2010.
55
56
sofeli nafareuli
nafareuli yovelTvis Zlieri sofeli iyo. sofelSi muSaobda Rvinis qarxana, sakavSiro
daqvemdebarebaSi myofi eTerzeTebis fabrika, yvelis sawarmo, purkombnati, limonaTis qa
rxana, samSeneblo masalebis saamqro, avtoprofilaqtika, manqana-traqtorebis parki, mev
enaxeobis sabWoTa meurneoba, sabavSvo baga-baRi, skola, ori didi maRazia, kulturisa da
sayofacxovrebo momsaxurebis saxlebi da sxva. soflis mosaxleoba ZiriTadad muSa-mosam
saxureTagan Sedgeboda da sakarmidamo nakveTze naklebad iyo damokidebuli. amitom ojax
isTvis produqtsa da sxva saWiro saqonels ZiriTadad maRaziebsa da sakolmeurneo bazarSi
yidulobda. amitom 1980-90-ian wlebSi, roca sabWoTa kavSiri daingra da sistemuri cvlile
bebi moxda, sofels Zalian gauWirda. Mmosaxleoba ar iyo mzad axali gamowvevebisaTvis.
axalgazrdebisa da, zogadad, mosaxleobis didi nawili usaqmod darCa da drois did nawils
quCaSi, e.w. `birJebze~ atarebda. xalxs jer ar hqonda SeZenili is unarebi, rasac axali dro
moiTxovda da arc raime tipis samsaxuri arsebobda am problemis mosagvareblad.
kavSiri `nafareuli~
1999 wlidan, sofelSi muSaoba daiwyo arasamTavrobo organizacia `safarma~. maTi saqmi
anobis ZiriTadi sfero gaxldaT ojaxuri Zaladobis msxverplTa fsiqologiuri reabilita
cia da iuridiuli daxmareba. mogvianebiT, 2004 wels, `safaris~ mxardaWeriT dafuZnda kav
Siri `nafareuli~. organizaciis pirveli proeqti `Teqa da fardagi kaxeTSi~ fondma `Ria
sazogadoeba saqarTvelom~ daafinansa. proeqtis farglebSi 14-ma qalma Seiswavla xeloba.
ase Seiqmna `nafreulis saxelosnoebi~, romlis mTavari mizani iyo soflad mcxovrebi ax
algazrda qalebis gaaqtiureba, maTi ekonomikuri mdgomareobis gaumjobeseba da im unarCvevebis ganviTareba, romlebic xels Seuwyobda maTi TviTSefasebis amaRlebas ojaxsa da
sazogadoebaSi.
dasawyisSi saxelosnom warmatebiT daiwyo funqcionireba da kargadac yidda Tavis nawarms.
Tumca maleve gaCnda problemebic. dRevandeli gamocdilebis gaTvaliswinebiT, es iyo ti
piuri siZneleebi, romlebic soflad dafuZnebuli msgavsi tipis organizaciebs uCndebaT
xolme. iqneba es problemebi strategiul dagegmvaSi, Sida menejmentsa Tu gare samyarosTan
urTierTobaSi. Sedegad, saxelosnos TanamSromelTa ricxvi TandaTan Semcirda (umetesoba
sazRvargareT wavida samuSaod). iklo darCenilebis motivaciamac. 2007 wels ki, saxelosno
faqtobrivad daixura.
2010 wlidan SevecadeT, saxelosno xelaxla agvemuSavebina da gagvefarToebina, amjerad
ukve `kavkasiuri saxlis~, Semdeg ki saTemo ganviTarebis cenris mxardaWeriT. amisaTvis
sofelSi TiTqos situaciac momwifda. am periodSi `kavkasiurma saxlma~ gadmogvca minanqris
saxelosnosTvis saWiro inventari, aseve daafinansa qvilTis, kervisa da tixruli minanqris
Semswavleli kursebic. aman xeli Seuwyo saxelosnos axali wevrebiT Sevsebas da mis gamo
cocxlebas.
57
imisaTvis, rom saxelosno imave problemebis winaSe ar damdgariyo, rac 2007 wels wamoiWra,
da arsebuli situacia SegvenarCunebina, saWiro iyo, ufro aqtiurad gvezruna produqciis
gayidvaze. `kavkasiuri saxli~ sistematurad awyobda Cveni da Cveni partnioris, `nukrianis
saxelosnoebis~ produqciis gamofena-gayidvas, magram es sakmarisi ar gaxldaT. Cven miznad
davisaxeT saxelosnoebis Semosavlebis etapobrivi gazrda maTi momavali sicocxlisuna
rianobisTvis.
58
gavlena garemoze
rogorc zemoT aRvniSneT, 2010 wlidan ganaxlda saxelosnoebis muSaoba axali saswavlo
kursebiT da dRemde wliurad tardeba master-klasebi (CDC-is daxmarebiT); dReisaTvis na
fareulis saxelosnoebSi 13 qalia CarTuli; gayidvebis statistika ki Semdegia:
weli
sul
Semosuli
Tanxa/lari
2007
2008
2009
2010
2011
20121
3242
0
0
830
2862
4311
59
proeqtSi monawile (maT Soris maTTan, vinc ver miiRo dafinanseba) qalebTan gasaubrebam
dagvanaxa, rogori mniSvnelovania soflad msgavsi proeqtebis ganxorcieleba. monawileebi
amboben, rom miuxedavad saboloo Sedegisa, maT am tipis programaSi monawileoba daexmaraT,
zustad ganesazRvraT, Tu ra undaT, saidan SeiZleba daiwyon da ra Tanxa sWirdebaT amisTvis.
amboben, rom yovelTvis siamovnebiT miiReben monawileobas sxvadasxva treningebSi, romle
bic miznad biznes da marketinguli unarebis gaumjobesebas iTvaliswinebs.
samomavlo gegmebi
imisaTvis, rom kavSiri `nafareuli~ da `nafareulis saxelosnoebi~ ufro efeqturad muS
aobdes sofelSi, Temis interesebis sasikeTod, vgegmavT:
CavataroT mosaxleobis azris mokvleva, Tu ra saxis saqmianobas elian organizaciisa
gan da rogori proeqtebis ganxorcielebas isurvebdnen sofelSi;
SevimuSaoT nafareulis saxelosnoebis bizens strategia; q. Telavis reabilitaciis
dasrulebis Semdeg, xelaxla vizrunoT TelavSi maRaziis gaxsnaze, raTa adgilobriv ba
zarze swored adgilobrivi warmoebis suvenirebi iyidebodes;. SesaZlebelia fiqri nafa
reulisa da nukrianis saxelosnoebis erToblivi gayidvebis strategiasa da sadistribu
cio qselis awyobaze;
vizrunoT organizaciis ganviTarebaze, infrastruqturis gaumjobesebaze; gamarTu
li infrastruqtura SesaZleblobas mogvcems, gavafarTooT saxelosnoebis mimarTule
bebi, meti qali davasaqmoT; Senobis sakiTxis mogvareba ki, saxelosnoebis uwyveti muSao
bis winapi robaa.
organizaciam unda imuSaos mcire biznesis (start up) ganviTarebis wamaxalisebeli pro
eqtebis ganxorcielebaze;
SevimuSaoT saganmanaTleblo servisebi, maT Soris saxelosnoebis bazaze da SevTav
azoT soflis mcxovreblebs, rom maT SeZlon pirovnuli unarebis ganviTareba mcire me
warmeobis sferoSi;
Sejameba
zemoT Tqmulidan gamomdinare, SegviZlia vTqvaT, rom soflad ganviTarebis procesebis
xelSewyobisaTvis, Semosavlis momtani saqmianobebis mxardaWera efeqturi meTodia. Semosav
lis momtani saqmianobisa da mcire biznesis ganviTareba, garda imisa, rom calkeuli ojaxebis
ekonomikur mdgomareobas aumjobesebs, pozitiurad aisaxeba soflis Temis gaaqtiurebazec.
dasaqmebuli, maRali motivaciis mqone adamianebi, metad erTvebian sxvadasxva aqtivobebSi,
romlebic soflis cxovrebis gamravalferovnebasa da soflis ganviTarebas uwyobs xels.
kavSiri `nafareulis~ da `nafareulis saxelosnoebis~ momavali ganviTarebisTvis mniS
vnelovani iqneba isic, Tu Cveni tipis saxelosnoebis muSaobiT biznes seqtoric dainteres
deba. am seqtoris SekveTebidan miRebuli damatebiTi Semosavali saxelosnoebis sicoc
xlisunarianobas Seuwyobda xels. ramdenadac saxelosnoebSi Semosuli Tanxa mTlianad so
60
SeniSvnebi:
1. 2012 wlis gayidvebis monacemebi, mocemulia seqtembris mdgomareobiT; CDC 2012 wels gegmavs
Caataros tradiciuli saSobao gamofena-gayidva TbilisSi; vvaraudobT, rom wlevandeli gayidvebi
dagegmili RonisZiebebis meSveobiT 5000 laramde gaizrdeba.
61
`biznesi startisTvis~
tato xundaZe
62
Sesavali
sxvadasxva kvlevebis mixedviT, ojaxuri Zaladobis maCvenebliT saqarTveloSi kaxeTis re
gioni pirvel adgilzea.1 am dargis specialistebi aseT viTarebas mravali argumentiT xsnian.
raoden paradoqsulic ar unda iyos, eqspertTa nawili miiCnevs, rom ojaxSi qalebis mimarT
Zaladoba ganpirobebulia imiT, rom isini bevrad ukeTesad axerxeben arsebul mZime garemo
pirobebTan adaptaciasa da sakuTari Tavis realizacias, vidre mamakacebi. specialistebis
mosazrebiT, mamakacTa umuSevrobis done kaxeTis regionSi sakmaod maRalia, rac Tavis mxriv
iwvevs maT frustracias. es ki TavisTavad, zrdis ojaxSi Zaladobis risks. damatebiTi faqto
ria alkoholizmis gaxSirebac.
swored amis gaTvaliswinebiT, sakmaod didi xani vfiqrobdiT iseT proeqtze, romelic
xels uwyobs qalebis gaZlierebas (empowerment) da maT dasaqmebas start-up-ebis dafinansebis
saSualebiT. winamdebare statiaSi, aRwerilia proeqtis biznesi startisTvis miznebi da
ZiriTadi aqtivobebi. statia aseve moicavs avtoris dakvirvebebsa da STabeWdilebebs pro
eqtis ganxorcielebis procesSi. dasawyisSi organizaciis SigniT mimdinareobda diskusia
imaze, arsebuli saWiroebebis gaTvaliswinebiT, ramdenad relevanturi iyo aseTi tipis pro
eqtis ganxorcieleba. arsebobda iseTi mosazrebac, rom am etapze umjobesi iqneboda, Tu
proeqti uzrunvelyofda Sesabamis samizne TemebSi qalebisa da mamakacebisTvis Tanabari
SesaZleblobebis gaCenas. es Tvalsazrisi gamyarebuli iyo argumentiT, rom mxolod qalebis
dasaqmeba iyo diskriminaciuli, meore mxriv ki, aseT midgomas SeeZlo xeli Seewyo samizne
TemebSi ojaxuri Zaladobis zrdisTvis.
ramdenadac saTemo ganviTarebis cenris erT-erT programul mizans Semosavlis mom
tani saqmianobis xelSewyoba warmoadgens, gadavwyviteT, CavrTuliyaviT proeqtSi biznesi
startisTvis, Tumca zemoT CamoTvlili mosazrebebis gaTvaliswinebiT, kerZod, interven
ciis efeqtianobis misaRwevad, proeqtis pirdapir beneficiarebad davtoveT qalebi samizne
Temebidan, magram proeqtis menejmentma sxvadasxva tipis informirebis strategiebis gamoy
enebiT moaxerxa is, rom proeqtis farglebSi dafinansebulma qalbatonebma uzrunvelyves
sakuTari ojaxis wevrebis (maT Soris, mamakacebis) maqsimaluri CarTuloba, rac Cveni azriT,
kargi saSualebaa intergenderuli dialogis wasaxaliseblad da dabali TviTaqtualizaciiT
gamowveuli ojaxuri Zaladobis faqtebis prevenciisTvis.
proeqtis amocanebi:
proeqti miznad isaxavs qalebis mewarmeobis xelis Sewyobasa da TviTdasaqmebas kaxeTis
regionSi (ufro konkretulad, sofel nukriansa da nafareulSi, q. gurjaanSi). proeqtis
miznebisa da Sedegebis miRweva daexmareba mcire da saSualo biznesis ganviTarebas da axali
samuSao adgilebis Seqmnas regionSi.
proeqtis mizani:
kaxeTis regionSi 60 qalis gadamzadeba (kvalifikaciis amaRleba) sakuTari biznesis
dawyebisa da marTvisaTvis.
sul cota 20 qalisTvis mcire grantis micema, sakuTari biznesis dasawyebad.
5 konsultantisTvis kvalifikaciis gazrda biznes konsultaciis sferoSi.
63
proeqti sapilotoa, radgan msgavsi tipis iniciativebi (mcire biznesis ganviTarebis wax
alisebisaTvis) CDC-s aqamde ar ganuxorcielebia. igi grZeldeba 8 Tvis ganmavlobaSi.
64
SeniSvnebi:
1. ojaxuri Zaladobis sagangaSo statistika kaxeTSi, 31 marti 2011
http://ick.ge/ka/articles/5352-2011-03-31-07-29-41.html
2. dawvrilebiTi informaciisTvis ix. TandarTuli cxrili.
65
,,
,
3000
,, : ,
/
2980
3000
2900
2500
: , ,
2975
3000
:
,
:
3000
: ,
2620
2400
: ,
2500
:
,
3000
2600
1165
2785
:
,
1284
2945
:
, ,
2900
2995
3000
2396
2970
2730
66
67
balansi 2011
31
2011
6
7
8
30 902
167 109
1 612
199 623
4 186
1 866
6 051
205 674
10
195 494
6 051
10 180
205 674
68
4 129
31.12.2011
11
157 149
157 149
(91 772)
(27 879)
(442)
23 229
60 285
69
70
-
24
,
(,
, )
,
.
BfdW
140 040
,
. 10
,
.
OSGF
5959
. ,
;
23 .
107368
71
72