Predavanje 2

Jevrejska i ranohrianska umetnost

1

Evropa i Bliski Istok u doba pozne antike

Dura-Europos, Sirija
256 n.e grad je osvojen od
Sasanidske Persije i
naputen

Dura-Europos, Sirija
Sinagoga
(45x25x23 ft)
ca. 245256

Enterijer sinagoge u Dura-Europos, Sirija, sa predstavama tema iz Starog Zaveta na zidovima,

ca. 245256.
Tempera on malteru. Rekonstrukcija sinagoge u National Museum, Damascus.

10

Pronalaenje bebe Mojsija, Sinagoga u Dura-Europos, Sirija, sa predstavama tema iz Starog Zaveta na zidovima,
ca. 245256.
Tempera on malteru. Rekonstrukcija, National Museum, Damascus.

11

Sinagoga u Dura-Europos, Sirija,

Nia za Toru sa predstavama menore, Hrama i
rtvovanja Isaka, ca. 245256.
Tempera on malteru. Reconstrukcija, National
Museum, Damascus.

13

10 c. p.n.e. Solomon gradi HRAM (Prvi hram) kao

mesto za ZAVETNI KOVEG (Arc of
Covenant)
586 p.n.e.

Vavilonski kralj Nebuchaknedzar II

osvaja Jerusalem, unitava Prvi Hram,
odnosi Zavetni koveg i proteruje
Jevreje

539 p.n.e.

Persijski kralj Cirus Veliki osvaja

Vavilon i dozvoljava Jevrejima da se
vrate u domovinu i da obnove HRAM
(Drugi Hram)

70 n.e.

Rimski imperator Titus rayara Drugi

Hram

Pogled na Zapadni zid (dole) sa Kupolom na steni

(gore), Jerusalem

Kua hrianske zajednice (Domus Ecclesiae), Dura-Europos, Sirija, ca. 240256.

18

Baptisterium (Krstionica), Dura Europos, Sirija

c. 240-256

19

Katakombe Sv. Sebastijana, presek sa prikazom nivoa u zemlji

RIM, Italija

21

Prisciline katakombe, Rim, Italija

22

 riba (grki)

Natpis na mermeru sa sidrom i ribom,

Katakombe Sv. Sebastiana, RIM, Italija.

Predstava ribe i hleba za Euharistiju,

Kripta Lucine,
Kalikstove Katakombe, Rim.

24

Dobri Pastir, pria o Joni i oransi, rani IV vek,

slikani plafon kubikuluma u katakombama Sv. Petra i Marcelina,
Rim, Italija.

27

Jovan 10:11.:
Ja sam dobri pastir. Dobri
pastir daje ivot za svoje
ovce.

Dobri Pastir, pria o Joni i

oransi, rani IV vek,
slikani plafon kubikuluma u
katakombama i Sv. Petra i
Marcelina, Rim, Italija.
28

Jona spaen

Orans

Filozof

Dobri Pastir

rtvovanje Isaka

Sarkofag sa filozfom, oransom i scenama iz Starog i Novog Zaveta

ca. 270.
Santa Maria Antiqua, Rim, Italija
Mermer, 5.45 X 2.2 m
33

Rimski novi:
Konstantin &
Labarum (standard)
sa Hrizmonom

Hrizmon
Hristov monogram
(Nika) pobeda

In hoc signo vinces

U ovom znaku e pobediti

Konstantin I
(306) 312-337

Medaljon, 315:
Konstantin sa Hrizmonom na lemu

313 Konstantine izdaje MILANSKI EDIKT:

..., i da je pravo da Hriani i svi drugi treba da imaju slobodu da usvoje svaku religiju koju vole; da bi Bog koji
boravi na nebu mogao doneti uspeh nama i svima koji su pod naom vlau.

313-320 Konstantin preduzima gradju 3 velike hrianske crkve u Rimu

Glavni brod

Boni brodovi

Narteks (Priprata)

Apsida

Transept

Boni brodovi
Fontana
(Fijale)

Atrium

45

46

Bazilika Svetog Petra (stara crkva Sv. Petra), Rim, Italija, zapoeta ca. 320.
Rekonstrukcija.

Glavni brod dugaak oko 91.5 m (300 ft)

Bazilika Svetog Petra (stari Sv. Petar), Rim, Italija, zapoeta ca. 320.
Rekonstrukcija.
48

Sv. Sabina, Rim: Eksterijer, pogled na apsidu

422-432.

49

Boni brodovi, glavni brod, trijumfalni luk, apsida (oltar)

Sta Sabina, Rim: Enterijer, glavni brod, pogled ka apsidi, 422-432.

Arkada, bazilikalni prozori

53

San Paolo fuori le mura (Sv. Pavle van zidova), Rim

Enteriejer, kasni 18-ti vek (unisten u pozaru 1823). (Pannini)

56

Adventus
Triumphus

San Paolo fuori le mura, Rekonstrukcija bazilike,

Pogled ka apsidi (oltaru)

Titusov trijumfalni lik, Rim, Italija,

posle 81 n.e.

Triumfalni luk

Svod apside
(polukalota)

Apsida

San Paolo fuori le mura,

Rekonstruisan u XIX v.,
Pogled ka apsidi (oltaru)

Kanan

Sodoma
Razilazak Avrama i Lota, glavni brod crkve Santa Maria Maggiore, Rim, Italija, 432440.
Mozaik, 1 m visok

63

Santa Costanza, Rim, Italija

ca. 337351.

65

Santa Costanza, Rim, Italija

ca. 337351.

66

Ambulatorium (deambulatorium) ophodni brod

68

Ambulatorijum (deambulatorijum) ophodni brod

Santa Costanza, svod iznad ambulatorijuma,

Rim, Italija
ca. 337351.

Santa Costanza, Svod ambulatorijuma: loza i puti koji prave vino, Rime, Italija
ca. 337351.

70

Santa Costanza, Svod ambulatorijuma: loza i puti koji prave vino, Rime, Italija
ca. 337351.

71

Artist: n/a
Title: Sarcophagus of Junius Bassus
Medium: Marble
Size: 4 X 8' (1.2 X 2.4 m)
Date: c. 359
Source/ Museum: Grottoes of Saint Peter, Vatican, Rome

Sarkofag Junija Basa, c. 359

Mermer, 1.2 X 2.4 m (4 X 8)
Grottoes of Saint Peter, Vatican, Rome

Sarkofag Junija Basa, c. 359

Mermer, 1.2 X 2.4 m (4 X 8)
Grottoes of Saint Peter, Vatican, Rome

Caelus (personifikacija neba) ispod Hristovog trona

Caelus primalni
bog neba,
u Rimu esto
izjednaavan sa
Jupiterom,
personifikacija
boanske sfere

76

Mauzolej Gale Placidie, Ravena, italija

c. 450

77

MOZAIK
Hrist kao dobri pastir, Mauzolej Gale Placidie, Luneta iznad ulaza, Ravena, italija
c. 450

Mauzolej Gale Placidie, Ravena, italija

c. 450

Matija - andjeo
Luka - bik

CODEX - knjiga

Marko - lav
Jovan - orao

80

Tirski purpur ( ili carski purpur),

(porphyra)
Ime boje koja se proizvodila u od sekreta
morskog pua, koji je poznat kao Murex
brandaris ili bodljikavi bojani-mureks.

purple dye murex or the spiny dye-murex

Hrist ispred Pilata,

Rossano Gospels, rani VI v.,
Tempera na purpurnom velumu, 28 X 26 cm.
Museo Diocesano dArte Sacra, Rossano.

82

Velum - pergament boljeg kvaliteta

Rebeka i Eliezer na izvoru, Vienna

Genesis (Beka Geneza), rani VI v.
Tempera, zlato i srebro na purpurnom
velumu, oko 31 X 23.5 cm.
sterreichische Nationalbibliothek,
Vienna.
83