Professional Documents
Culture Documents
zurab kiknaZe
165
166
zurab kiknaZe
167
SeniSvna 1.
SesaZlebelia msvlepelTa poziciis sxvagvari inerpretaciac,
Tumca es iqneba adamianuri TvalTaxedva. msvlepelni anu uTasoni,
rogorc barbarosni, upiratesoben brZolaSi kulturiT ganazebul
adamianebze, romlebic adamianuri wesebiT iqcevian: Caimuxleben, iaraRs
gverdze dadeben, raTa xeli gaiTavisuflon Tasis asaRebad an peSvis
Sesaqmnelad, rom wyali adamianurad Sesvan. maT omis pirobebSic ar
aviwydebaT es wesi. magram maTi iaraRi Tundac erTi wamiTac
upatronod devs miwaze, rasac msvlepeli ar dauSvebs: iaraRi xelSi
CabRujuli aqvs da svleps wyals. mxolod aseTni imarjveben.
SeniSvna 2.
diogene sinopelis cxovrebaSi konceptualur mniSvnelobas
iZens ZaRlis Tema, rac, erTi mxriv, ganpirobebulia im skolis
saxelwodebis etimologiiT, romlis saukeTeso warmomadgeneli Tavad
iyo. SesaZloa, kynikos ar ikiTxebodes, rogorc `ZaRluri~ da sruliad
sxva Sinaarsi Caido masSi, roca es termini Seiqmna, magram aravis,
TviT diogenesac, es ar gausaCivrebia, piriqiT, daeTanxma, ZaRli rom
uwodes, da aitaca da ZaRli Tavisi cxovrebis stilis simbolod
aqcia. da Tumca igi ambobda, rom mas surs, araTu hgavdes ZaRls,
aramed iyos ZaRli, yovelgvari simbolizmis gareSe, mainc mTeli
misi cxovreba da misi yoveli saqcieli simboluri iyo. misma
konkretulma realurma saqmianobam, monetebis yalbismqmnelobam,
`faseulobaTa gadafasebis~ simboluri saxe miiRo. adamiani ZaRlad
gadafasda. kulturuli cxovrebis pirobiTobas (romelic Tavisi
bunebiT simboluria) ZaRluri cxovrebis pirobiToba Seunacvla.
adamianobaze uari iTqva adamianisve saxeliT. roca aleqsandre
makedonelis sityvebs `me didi mefe aleqsandre var~, man miugo me
ki ZaRli diogene varo~, es adamianobis gamowveva iyo isev da isev
adamianobis poziciidan. is ambobs amiT, rom me ZaRli var da
srulyofilad vasruleb ZaRlobas, ara ise, rogorc Tqven adamianebi
_ adamianobas. roca Zvali gadaugdes, rogorc ZaRls, man ZaRliviT
daaSarda Zvals [diogene:228]. es epataJi iyo, romelic TavisTavad
simboluri saqcielia da qcevis am simbolizmSi sinopeli diogene
Zveli aRTqmis winaswarmetyvelebs gvagonebs, romlebic xalxis
darwmunebas, roca sityva aRar Wrida, igavur-simboluri qceviT
cdilobdnen.
diogene amayad uwodebs Tavs `upolisos~ (berZn. apolis), rac
gulisxmobs berZnul polisSi istoriulad dagrovebul yvela im
168
zurab kiknaZe
169
III
ar unda iyos moulodneli, aramed sruliad kanonzomieri, Tu
romelime sakralur sazogadoebaSi Tasi adamianis simbolod
Segvxvdeba. indur religiur-ritualur, kerZod, dharmul teqstebSi
patra (~WurWeli~) marTal adamians, romelic imsaxurebs wyalobas,
xolo apatra (`uWurWlo~) _ codvils gulisxmobs, romelsac ara
aqvs mowyalebis gamoTxovis ufleba. orgzis SobilTa sazogadoebidan
gaZevebis (mokveTis) anu apatras mdgomareobaSi gadayvanis ceremoniali
Seicavs gasaZevebelisTvis uwmiduri wyliT savse WurWlis gadacemis
rituals. Tass gadmoayiraveben imis niSnad, rom adamians warTmeuli
aqvs misiT sargeblobis ufleba (TasiT wylis Sesma). roca codva
gamosyidulia, adamians aZleven WurWels wmida wyliT da igi
ubrundeba patras mdgomareobas [romanovi].
IV
ideebis nimuSad Tasis cnebis motana dasawyisSi moyvanil
anegdotSi SemTxveviTad ar CaiTvleba, Tu gavayolebT Tvals Tasis
biografias msoflio `anegdotebSi~, magram amjerad elinuri
msoflioTi vifarglebiT. marTalia, peSvi pragmatul-utilitaruli
TvalsazrisiT mainc asrulebs masze dakisrebul movalobas, da,
SesaZloa, ukeTesadac, ramdenadac adamiani bunebasTan siaxlovis
wyurviliT amjobinebs mis gamoyenebas da upiratesobas aZlevs mas
Tasis, rogorc xelovnuri xelsawyos, winaSe. es Cvens ganuSorebel
gamocdilebaSia. `peSvi movrkale TasiviT~ ambobs poeti (al. abaSeli)
da Cvenc araerTxel Segviqmnia am mizniT peSvi.
Tu diogenma Tasis gadagdebiT, Camoixsna adamianuri kulturis
tvirTi da ukanaskneli kavSiri gawyvita kulturul kacobriobasTan,
rogorsac misi qveyana warmoadgenda, ukacriel kunZulze gariyul
mis Tanamemamules filoktetes, gvelisgan dageslils, ukurnebeli
WrilobiT gawamebuls, romlis yivili cas swvdeboda, eyo Zala, rom
am kavSiris SesanarCuneblad xisgan Tasi gamoeCorkna (sofokle,
`filoktete~, 35-37).
orad-ori nivTi, rac aRmoaCines mis gamoqvabulSi, es iyo Tasi
da `kves-abedi~, romelTa xilvaze odisevsma warmoTqva fraza, romelic
SeiZleba gavigoT ase: `sul es aris misi nagrovebi (Tesaurisma)~?
an ase: `sul es aris mTeli misi ganZi~ (Tesaurisma)? arc erTi
gageba ironias moklebuli ar aris. ironia im adamianisa, romlis
170
zurab kiknaZe
171
172
zurab kiknaZe
173
174
zurab kiknaZe
175
VII
roca Tasze vlaparakobT, ver gaveqceviT qristianul dasavleTSi
ganTqmul graalis Tass. Tu Tasoba Tavis mwvervals graalis TasSi
aRwevs, is sxvagvarad aRwevs, vidre Tasi yabaxisa an Tasi, rogorc
delfos sakulto xelsawyo. graalis Tasi aris Ziebis saganic da
maZieblis jildoc erTdroulad. Tu Tasis mxridan, misi poziciidan
SevxedavT, igi igi elis Tavis rCeuls: Ziebis dasawyisi arCevaa,
radgan mxolod rCeulTa xvedria Zieba da povna, rogorc jildo.
Tasi irCevs mas, vinc misi xilvis da mopovebis pirobebs akmayofilebs.
asea Tu ise, graalis Zieba srulyofilebis gzaze svlaa.
mociqulTa ricxvis Tanaziari mefe arturis is Tormeti
raindi, romelic mrgvali magidis (Tasis da, Tundac, samfexis
konfiguracias rom imeorebs) irgvliv aris Semokrebili, qristes
mociqulTa msgavsad, Tanabarni arian, amitomac am magidas ara aqvs
arc saTave, sadac maT Soris ukeTesi daikavebda adgils, da arc
bolo, sadac maT Soris udaresi dajdeboda. es Tormetic imave
Tvisebisaa, rac Svidi elinur TqmulebaSi, sadac aseve arsebobs
mrgvali magida, magram misi arseboba virtualuria, ufro droJamul
ganzomilebaSi myofobs uxilavad, vidre sivrculSi da, amrigad,
ufro magidis ideas _ magidobas gamoxatavs, ris saxilveladac
platonis TqmiT gonebis Tvalia aucilebeli. iseve, rogorc elinur
TqmulebaSi, aqac Tasi TiToeulis wilxvedrili unda iyos: TiToeuli
maTgani unda eziaros am Tasidan mas Semdeg, rac srulyofis gzas
gaivlis. qriste, romelsac xelT upyria barZimi (legendebSi graalis
Tasad wodebuli), Tanabrad aziarebs mociqulebs, rig-rigobiT rom
eaxlebian mas, erT mxares eqvsi, meore mxares eqvsi, rogorc mociqulTa
ziarebis xati gvisuraTebs (es scena gansxvavdeba ukanaskneli serobis
aRwerisgan). graalis legendis Sinagani logika karnaxobs narativis
ganviTarebas: TiToeulma am Tormetidan Tav-Tavisi unikaluri gza
unda gaiaros srulyofisken, raTa TiToeuli Tavis gzis bolodan
dabrundes mrgval magidasTan, sadac mas magidis SuagulSi dasvenebuli
safarvelaxdili Tasi, rogorc jildo RvawlisTvis, daxvdeba.
SeniSvna 1
magram legendis Tanaxmad, mefe arturs Tormetze gacilebiT
meti saxelovani raindi hyavda Tavis karze da metoqeoba maT Soris
iseTi mwvave iyo, rom man daamzadebina mrgvali magida, raTa
acilebuliyo dava imis Taobaze, Tu vin unda mjdariyo saTaveSi.
176
zurab kiknaZe
177
kavendiSi 1983: Cavendish R. King Arthur and the Grail, Granada Publishing,
1983.
kiknaZe 1996: kiknaZe z. qarTuli miTologia I, jvari da saymo,
quTaisi, 1996.
romanovi 1980: . .
(
), 3, 1980.
qegl 1960: qarTuli enis ganmartebiTi leqsikoni, T. VI, Tb., 1960.
haidegeri 1992: haidegeri m. dasabami xelovnebis qmnilebisa,
germanulidan Targmna giorgi baramiZem, `goni~, Tb., 1992.
Zurab Kiknadze