You are on page 1of 59

jrefrmtif*sifeD,mzdk&rfESpfvnfpmapmif

tzGifUpum; 1
uAsm
♦ 'Dae&mudkvmcJU *Refrdk;tdrf 2
♦ aeUopfrsm;odkU ππ 3
♦ yef;yGifUapolrsm; [,f&D 4
♦ &pforfrJUc&D;(1) a&cg; 5
♦ vGrf;vdkYomaqG; Toxic 6
♦ t½HI;vnfjyef a0opf 7
♦ rkom;jzLodkY wrf;csif; *Refrdk;tdrf 26
♦ pG,fawmf&dyfordkif; Av(pufrSk) 53
umwGef; 8
aqmif;yg;
♦ tif*sifeD,mwdkU\wGufcsufrIaemufuG,frSm
armifvlat; 9
♦ tD*spfyd&rpfqdkwm [def;nD 14
♦ Pnuematic rdwfquf wm,myGav; 17
♦ FUEL CONSUMPTION a'geom; 27
♦ The Roots of Naval Architecture a&aMumif;Adokumynm\Zpfjrpfudk
wl;azmfjcif; KoSanGyi 29
♦ jrefrmEdkifiH\jrpfwGif;oGm;tjrefc&D;onfwifoabFm'DZdkif;ESifUywfouf
aom designer wpfa,mufodoifUonfUtcsufrsm;
Silence 33
ÚmPfprf; Ko Saw (rk'Hk) 12
&opmwrf;i,f
♦ ausmufwHk;a&TUolrsm; papagyi 17
0w¬Kwdk
♦ vl atmifjidrf;(xdefawm) 21
♦ rsuf&nf ae 42
pmajymif
♦ ayoD;&Gmjyefvmwkef;u Nee J 31
"mwfykHO,smOfi,f aemufqufwGJ

www.myanmarengineer.org
jrefrmtif*sifeD,mzdk&rfESpfvnfpmapmif 1

J
jrefr mtif* sife D, mzdk &rf[m pwifw nfa xmifw Jh
2008 arv 1 &ufaeYuae tckqdk&if 2009 arv 1
&ufaeY a&muf&SdcJhjyDjzpfvdkY wpfESpfwdwdjynfhajrmufvmcJhygjyD/

vGefcJhwJheSpfu 'DaeYav;rSmyJ zdk&rfudk pwifcJhygw,f/


enf;ynmudkOD;wnfwJh zdk&rfav;jzpfvdkU vnf&if;ywf&if;
todynmwdk;yGm;ap&ef &nf&G,fNyD; wnfaxmifcJUjcif;yg..
oifESifU oifUoli,fcsif;awG enf;ynm? tawGUtBuHK? A[k
okwawGzvS,f&mae&mwpfck pdwftyef;ajzp&m ae&mwpfck
vnf;jzpfygw,f/

zdk&rfudk0if&if; todynmwpfckck &chJr,fqdk&if uRef


awmfwdkUMudK;yrf;&usKd;eyfygw,f/ jrefrmtif*sifeD,mzdk&rf[m
oifh&Jhzdk&rfyg/ oifhzdk&rftwGuf ulnDtm;jznfhay;cJhwJhoifhudk
zdk&rfav;udk,fpm;aus;Zl;wifygw,f ...

zdk&rfav; wpfESpfjynfhoGm;wJh trSwfw&taeeJYESpf


ywfvnf pmapmifav;udkxkwfvdkufygw,f.. 'Dpmapmifav;
rSmokw? &orsKd;pHkyg0ifEdkifap&ef ußGefawmfwdkYtaeeJY twwf
Ed k i f q H k ; Mud K ;pm;xm;ygw,f . . pmzwf o l o if h t aeeJ Y
'Dpmapmifav;udk auseyfESpf ouf vdrfhr ,fv dkY arQmfvif h
rdygw,f/ ESpfywfvnfpmapmifjzpfajrmufa&;twGuf tzuf
zufrS MudK;pm;yg0ifay;cJhaom toif;0ifrsm;tm; txl;
aus;Zl;wifygw,f/ twwfedkifqkH; okw?&opHkvifatmif
MudK;pm;xm;Muayr,fh vdktyfcsufrsm;&Sdygu em;vnfvuf
cHay;r,fvdkh ,kHMunfygw,f/

oihftwGuf wpHkw&m tusKd;&SdcJhw,fqdk&if 'Dpmapmif


av;udk oifholi,fcsif;twGufvnf; rQa0vdkufyg..

aemufqHk;taeeJY zdk&rfudk tcsdefay; vma&mufvnf


ywfol? avhvmol? rQa0ol oifhudkvnf;aus;Zl;wifygw,f/
oifhzdk&rfav; aumif;onfxufaumif;vmatmif qufvuf
MudK;pm;&if; a&SYqufavQmufvSrf;Mu&atmif ...

jrefrmtif*sifeD,mzdk&rf oifhzdk&rf
a&cg;

www.myanmarengineer.org
jrefrmtif*sifeD,mzdk&rfESpfvnfpmapmif 2
uAsm

'Dae&mudkvmcJh
c&D;wpfaxmufem;
vnfywfp&m u@pHkw,f/

'Dae&mudkvmcJh
a&SUc&D;qufzdkY
ESif;tyfr,fh cGeftm;awG&Sdw,f/
'Dae&mudkvmcJh
'Dae&mudkvmcJh t&m&mudk &dkif;yif;zdkY
b0&xm;udk armif;ESifzdkY pdkif;jyif;xm;wJh olawG&Sdw,f/
avmifpmawG rQa0xm;w,f/

'Dae&mudkvmcJh 'Dae&mudkvmcJh
avmu&JU aumif;uifjyifqDudk rod rjrif rcifMuayr,fh
,HkMunfcsufeJY ysHoef;aewJholawG&Sdw,f/ wpfOD;ay: wpfOD; wefzdk;xm;rI
rQww,f/
'Dae&mudkvmcJh
ESvHk;om;eJY pdkufysdK;xm;wJhyef;awG&JU 'Dae&mudkvmcJh
tjzLa&mifppfwJh cHpm;rIudk &r,f/ a'opHawmfcsdefawG b,fvdkuGJuGJ
'Dae&mudkvmcJh 24 em&D 0efaqmifrIawG
arQmfvifhcsufawG tcuftvuf a0jzmzdkY wajy;nDw,f/
Link awG tvG,fwul &SmEdkifw,f/
'Dae&mudkvmcJh
'Dae&mudkvmcJh taoG;tom; umvm rcGJjcm;xm;zl;
rpkdufysdK;&ao;wJh ESif;qDcif;awGqD tedrfhtjrifh ynm pnf;wm;
&J&J0Hh0Hh avQmufvSrf;aewJh olawG &Sdw,f/ rxm;zl;
udk,fpD tdyfrufudk &GufMudK;wyf
'Dae&mudkvmcJh Global jrpfxJ twlwl arQmvGifhzdkY
ig;rQm;zdkY roifay;Edkifayr,fh ppfrSefwJh cspfjcif;awGeJY
ig;rQm;azmf oli,fcsif;awG &Sdw,f/ oli,fcsif;awG &Sdw,f/
'Dae&mudkvmcJh
t&m&mudk &dkif;yif;zdkY
pdkif;jyif;xm;wJh olawG&Sdw,f/

www.myanmarengineer.org
jrefrmtif*sifeD,mzdk&rfESpfvnfpmapmif 3
uAsm

tdyfarmusraeMueJUAsm .......
urÇmMuD;awmifjym;oGm;jyD

twkawGwdkufpm;jydKus
tppfqdkrSwifusefr,f

emcsif&ifemvdkufprf;yg
emusifjcif;[m wGef;tm;wpfrsKd;

emusifaewJh &ifbwfawG
emusifaewJh OD;aESmufawG
emusifaewJh wGJvufawG

wdkha&SUuc&D;
ae0ifjyD;wdkif;qkH;wmr[kwf
vuG,fvdkh Mu,ftm;rudk;avmuf&if
qDrD;cGufeJUvif;Mur,f/

www.myanmarengineer.org
jrefrmtif*sifeD,mzdk&rfESpfvnfpmapmif 4

tdyfrufeef;awmf?wdrfaiGUay:rSm
pHaysmfap&ef?igwdkUzefqif;
awmifyHjzefU0ifU?rdk;,HjrifUrSm
wvTifUvTifvl?wHcGefxlr,f
tylpGrf;tif? tuRrf;0ifap
vrf;xGifajratmuf?a&vdkaESmufum
rdk;azmufajrvQdK;?od'd¨rsdK;eJU
wefckd;awGjy?vufwGJMupdkU
a0rQcHpm;?igwdkUtm;jzifU
yef;rsm;udkvnf;yGifUaprnf/

www.myanmarengineer.org
jrefrmtif*sifeD,mzdk&rfESpfvnfpmapmif 5
uAsm

uRefawmf yef;awGeJYvIyfEkd;vmw,f.
touf&Sif&yfwnfrIwJh
aumif;uifrSm wdrfvdyfjzLawG jrif&w,f
vTwfwifxm;wJh iSufjzLwpfaumif
c&D;tprSmyJ
awmifyHanmif;vdkY em;cdk&m&SmaeavmufjyD.

jyify ya,m*ygyJ
jrLrIdkif;awG EIwfqufvmMu
ESif;&nfqGwf nwpfnudk
ihgarGU&matmufrSm
acgufodrf;xm;csifw,f

bmaMumifhrsm; olwdkUvmrSm
rodcJhwmvJ
wa&GUa&GU wdk;uyfvmMu
&SmazGwm r&yJ
tvGrf;awG wjzdKifjzKdif&Gmcs
av;bufav;wef rsufESmjyifawG
zdESdyfMu
uRefawmf tom;usawmhrJh qJqJ
tvif;a&mifu vmbfpm;cJhygw,f
uRefawmh rsuf0ef;rSm teufa&mifawG
jrifae&wkef;..

b0zefwD;&Sif
uRefawmhtwGuf
prf;a&pD;oHESifh jrufcif;pDrf;awG
,lvmay;yg jzwfcsvdkufw,f
aumif;uifMuD; ta&mifpGef;xif;vdkU uRefawmfu tjidK;MuD;vScsnfvm;vdkU
enf;enf;avmufjzpfjzpf t,lcH0ifw,f
qkH;ray;cJhyg.. oluawmh vkyf&kd;vkyfpOfwJh
'&GwfwdkufyJqufoGm;r,f
jzpfrvmcJhygbl; rdk;ay:rSm tjyma&mifvGifwJhtxd
uHMur®mu tJ'DrSm uRefawmhrsufvkH;awG
uRefawmh ajcESpfacsmif;udk wnfjidrfoGm;rSmyg......

www.myanmarengineer.org
jrefrmtif*sifeD,mzdk&rfESpfvnfpmapmif 6
uAsm

vGrf;oufnSmajcG ? z,fraoGbl;?
vGrf;a0axmifaomif;? usef&pfaESmif;aomf?
vGrf;aumif;ap&ef ? 'D0oefwGif;?
vGr;f'Pfay;jyD ? aEGyef;csDvnf;?
vGr;f&nfvJhvJh ? olypfcJhvQif?
vGrf;wJhtonf;? tkHYykef;uJGum?
vGrf;qJygav?? ajzrajybl;?
vGrf;acaomuH ? vGrf;rD;vQHwuf?
vGrf;[efpkvkdY ? jyHK;rl&kdUeJY?
vGrf;qdkY idkatmif? &ifylavmifvkdY?
vGr;farmifeJYa0; ? aqG;jyDav;/ /

www.myanmarengineer.org
jrefrmtif*sifeD,mzdk&rfESpfvnfpmapmif 7
uAsm

pGefUcJhwJh terf;awGu
a0;aevnf; arT;aeqJyg..
vSnfhxGufcJh ayr,fh
ajcvSrf;awG&JU
OD;wnf&mu rif;qDrSm..
twdwfrSm qdkayr,fh
csef&pfwJh tcspfawGu
aEG;aeqJyg...
oGm;cJhwJh c&D;....
jyefrvmawmhbl; qdkjyD;
vrf;qHk;blwmtrnfu
rif;emrnf yg...
tpm;xdk;zdkU rqdkxm;eJU
pm;wJhtcgawmif cspfolUtMudKufygrS
em;wJhtcgawmif cspfolUt&dyfawG&SdwJhae&m
oHk;wJha&arT;awmif cspfolU&eHYxHkvTrf;rS
jyHK;wJhtcgawmif cspfolU"mwfyHkav;a&ShcsjyHK;
ukefukefajymr,fuGm.....
tdyfwJhtcgawmif tdrfrufxJrSm cspfoleJYawGUzdkU
tjrJqkawmif;wwfwJh udk,fhtcspf......
arhaysmufzdkU rif;qkawmif;aeawmh ...
cspft,lcH pmav; ...
wdwfwdwfav;yJ odrf;xm;awmhr,f
rsuf&nfacsmif;av; eHab;rSmuG,f...

www.myanmarengineer.org
jrefrmtif*sifeD,mzdk&rfESpfvnfpmapmif 8
umwGef;

www.myanmarengineer.org
jrefrmtif*sifeD,mzdk&rfESpfvnfpmapmif 9

tif*sifeD,mwpfa,mufjzpfvm&if twGuftcsuf aqmif;yg;


(Calculation) eJYuif;onf[lír&Sday/ausmif; ay;vmwJhtajctaeawG&SdEdkifygw,f/ wpfcgwpf
om;b0uae vkyfief;cGiftxd wGufcsufrIESifU &HrSm vufoifh cHEdkifwJh&vm'fjzpfaeaomfvnf;
rywfoufír&/ bmjzpfvdkUwGufcsuf&ygovJ/ rnfrQ,HkMunfEdkifzG,f&Sdí rnfrQwdusrI&Sdonfudk
&nf& G,fa omvk y fi ef; (Project) rsm;twGuf ajymzd k Y cuf c J a eygvd r f h r nf / wenf ; tm;jzif h
arQmfrSef;&vm'f (Result) eJUvdktyf&if ukefusp tif*sifeD,mqdkif&mvkyfief;cGifrsm;wGif rwdusrI
&dwfwdkUudkygodEdkifzdkUtjyif owfrSwftcsdefwpfck aygif ; rsm;pG m yg0if a eayonf / xd k Y aMumif h
twGif;tusdK;tjrwfrnfrQ&EdkifaMumif; cefUrSef;& yif,HkMunfudk;pm;zG,f tajzjzpfrjzpfudk qef;ppf
jcif;jzifU xdkvkyfief;rsm;onf tNrJwappD;yGm;
tajcjyKaeíjzpfonf/ &eftrSm;oDtdk&D (Error theory) udktoHk;jyK
odkYjzpfí tif*sifeD,mwpfa,muftzdkY rdrd Mu&onf/ (rSwfcsuf/ pma&;oltaeeJY Error
wGufcsuf&aom&vm'ftajzudk wm0efcHbdkUvdktyf
vmayonf/bm tif*sifeD,mwdkY\wGufcsufrI aemufuG,frSm
jzpfvdkUygovJ/
&vm'fu dk rSe fu efr I& Sd r&Sd oH k; oyfz dk Uvdk tyfí jzpf armifvlat;
onf/'Dae&mrSmwGufcsufrI&vm'feJU vkyfief;cGif [laoma0g[m&udk “trSm;” [líroHk;csifyg/
&vm'f[lí ESpfrsdK;cGJjcm;vdkygonf/ vufawGUe,f
y,fwGifwGufcsufrIrS &&Sdvmaomudef;*Pef;rsm; rwdusrI[kom &nf&G,fvdkygonf/ Inaccu-
u cdkifvHkwdusaeaomfvnf; vkyfief;cGif&vm'f racy (odkY) Imprecision oabmudkaqmifí
rSmrlum; ajymif;jyefjzpfaewwfíjzpfonf/ jzpfonf/
Oyrm-wHwm;wpfqif;aqmufz dkU 'DZd kif;
a&;qGJpOf owfrSwft&nftaoG;rSDatmif wGuf (u) enf;vrf;rsm;\rwdusrI - Error of
csufcJUaomfvnf; aqmufNyD;aomtcgwGifum;
rsm;rMumrD toHk;jyK&efroifUawmfonfU taet Methods
xm;a&mufoGm;a&aom jzpfpOfrsm; wu,fawmh ocsFmynmrSm
Mum;od a e&íyif w nf ; /t"d u t vufawGUe,f
toHk;jyKaeMuwJh enf;vrf;aygif;rsm;
aMumif;&if;rSm wGufcsufrIrSefvifUu y,fwGifwGufcsufrIrS
pm;vkyfief;cGifrSm vdktyfonfUowf &&Sdvmaomudef;*Pef; pGm (azmfjrLvmrsm;) [mwduspGmjzpf
rSwfpHEIef; twdkif;toHk;rjyKMuíyif rsm; u cdkifvHkwdus aewJh trSefwu,fjzpfpOfawGeJY eD;pyf
jzpf y gonf / od k U aomf , if ; rS m aeaomfvnf; vkyfief; rIenf;vSygw,f/teD;pyfqHk; ,lq
vlyk*d¾KvfwpfOD;csif;? odkUwnf;r[kwf cGif&vm'f rSmrlum; &wmawG (Assume)? tajctae
tzGJUtpnf;wpfckcsif;pD&JU udk,fusifU ajymif;jyefjzpfaewwfí
w&m;?od u ©m ?todp d wf " mwf w dk UESi f U jzpfonf t& uefYowfcsufawG (Const
wdkuf½dkufywfoufaeygonf/ acwf raints)? rjzpfrae xnfYoGif;pOf;
wpfacwf\ o&kyfudk vnf;xif[yfaeonf/ pm;&wJh tcsuftvufawG (Factors) [m
odkYaomf 4if;eJYywfoufí ajymvdkjcif;r[kwf/
ocsFmwGufcsufrIudk teD;pyfqHk; tajzudkom
wG u f c suf r I t yd k i f ; ud k o m wif j yvd k y gonf /
wGufcsufrIrS &&Sdvmaom &vm'fudk vufcHEdkif xkwfay;Edkifygvdrfhr,f/ Newton method
wJ h & v'f u d k rjzpf r aeqef ; ppf z d k Y r S m tvG e f eJYwGufcsufvdkY&wJhtajz[m Eular method
ta&;MuD;vSonfh vkyfief;pOfjzpfonf/ uRef u &wJhtajzeJY xyfwlrusEdkifygbl;/ usnf
awmf w d k Y vk y f i ef ; wpf c k c k t wG u f v d k t yf w J h
wGufcsufrI wpfck[m rjzpfEdkifwJh &vm'fawGudk qefoGm;EIef;udk azmfjy&mrSm Air resistance

www.myanmarengineer.org
jrefrmtif*sifeD,mzdk&rfESpfvnfpmapmif 10

udkoknvdkY Assume vkyfvdkuf&w,f/ e,l


wef&Jh F=ma qdkwJh azmfjycsuf[m oHvdkufpuf (550)rjynfhygbl;/ urÇmvHk;w,f vdkYajym ayr,f
uGif;twGif;rrSefbl;/ Mwd*Hwpfck&Jh twGif; axmifh hvnf; tDauGwmeJYavmif*sDusK tuGmta0;awG
(3)ck a ygif ; vm'f ( 180)'D * &D [ m abmvH k ; rwlMuygbl;/ av,mOfwpfpD;udk pOf;pm;wJhtcg
vd k r suf E S m jyif r S m t"d y Ü m ,f r &S d b l ; / pwJ h vlwpfa,mufysrf;rQtav;csdef (85) uDvdkqdk&if
uefYowfxm;wJh abmifawGudk odxm;zdkYvdktyf tm&So m;awG twGu fe nf ;enf ;uG m[aeOD; rSmyg/
ygw,f/ ,aeUacwfrSm puf½HkBuD;BuD;rm;rm;wnf a&qlrSwfukd (100)'D*&DpifwD ESifhtMurf;zsif;
aqmufr,fqdk&if ywf0ef;usifxdef;odrf;a&;qdkwJU owfrSwfMuaomfvnf; Atmosphere pres-
tcsuf (Factor) udkrjzpfraexnfUoGif;pOf;pm; surerSmrS rSefuefwmudk owdcsyfzdkY vdktyfyg
&rSmjzpfw,f/ odkUjzpfí txufygocFsmenf;vrf; onf/
rsm;udktoHk;jyKwJUtcg Statistic
vufawGUe,f (C) eD;pyfwefzdk;\rwdusrI -
enf;vrf;u&wJU udef;*Pef; awGeJU
y,fwGifwGufcsufrIrS
EdIif;,SOfoHk;oyfzdkU tvGefta&;BuD;vS &&Sdvmaomudef;*Pef; Error of rounding
ygonf/ rsm; u cdkifvHkwdus udef ;*Pef;awG& JUwefbdk;udk,lMuwJ U
aeaomfvnf; vkyfief; tcgq,f v D p d w f ? &mvD p d w f p ojzif U
(c) wjcm;aomrwdusrIrsm; - Re- cGif&vm'f rSmrlum;
sidual error ajymif;jyefjzpfaewwfí 'órae&mawGudkvdktyfovdk,lMu&
jzpfonf wJUtwGufjzpfygw,f/ Oyrm-[k,l
'DtkyfpkrSmygwmu ocsFmqdkif&mvkyf Edkifovdk?
xHk;vkyfenf;xJu wcsdKUaomed,mrawGrSmudku
ud e f ; *Pef ; awG & J h w ef z d k ; ud k ,l M uwJ h t cg
wdusatmifwGufcsufí r&jcif;jzpfonf/Oyrm-
q,fvDpdwf? &mvDpdwfpojzifh 'órae&mawGudk
qd kw JU azmfj rLvmrSm tqHk ;xd wG uf &efr nf od kU rQ
vdktyfovdk,lMu&wJhtwGuf jzpfygw,f/ Oyrm
rjzpfEdkifbJ owfrSwfqifUuJudef;vHk; ta&twGuf
- [k,lEdkifovdk? \wefzdk;udkvnf; vdktyf
rSm &yf&efvdktyfaeonf/or0g,rqdkifrSm wef;
ovdk 'órjzwf,lMuwm awGYEdkifygw,f/
pD apmifU aewJ U vl wef; &S nf (vlt a&twGu fu dk )
wG u f c suf w J U jzpf w ef p G r f ; azmf j ycsuf (i) tjzpftysufrsm;\rwdusrI - Error of
(Probability) udkMunfUyg/'DazmfjycsufrSm In- process
finity xdwGufcsufzdkU rjzpfEdkifaMumif;awGU&rSm
rnfonfhwGufcsuf rIwGifrqdkay;xm;
yg/
csufrsm;&SdpjrJjzpfonf/ Given data awGudku
(*) ueOD;rwdusrI - Initial error wdu srI r&SdygvQif ¤if;jzpfpOf udk wGufcsuf
&rS & &S d a om ud e f ; *Pef ; rsm;rS m wd u s
wGufcsufrIjzpfpOfawGrSm yg0ifwJh Pa- rI a wmf a wmf u d k e nf ; ygvd r f h r nf / od k Y jzpf í
wd u saomay;xm;csuf r sm;r&S d b J , H k M unf
ra me ters a wGe J Y y wfo ufa e y gw, f/ avmuf z G , f & vm'f r &Ed k i f a Mumif ; ynm&S i f r sm;
¤if ; wd k Y & J h o abm obm0ud k u teD ; pyf q H k ; uajymcJ U Muonf / txuf y gtcsuf r sm;ud k
,lxm;&vdkYjzpfygw,f/ Oyrmajym&&if 550 Munf hv Qify if vk yf ief; wpfc ku dk wG uf csufo nf U
ZmwfedygwfvdkUajym&ayr,fUvnf; wu,fawmU tqifUaygif;rsm;pGmrSm rwdusrIaygif;rsm;pGmyg0if

www.myanmarengineer.org
jrefrmtif*sifeD,mzdk&rfESpfvnfpmapmif 11

aeonfudkjiif;r&ay/ xdktcg wdusrItwGuf


(Precision) xnf Y oG i f ; pOf ; pm;&ef r S m
txl;yifta&;MuD;vSonf/ wdusrI&Sd&eftwGuf rdrdwdkU&nfrSef;wJU
tif*sifeD,mqdkif&mwm0efwpf&yfrSm vufcHEdkif t&nftaoG;udkxdyg;
zG,f &SdaomyrmP (Acceptable region) vmwJU
ES i f h azmf j yjcif ; yif j zpf o nf / xd k y rm- rnfonfUvTrf;rdk;rIudkrS
rcH,loifUay/
Ponf ,HkMunfudk;pm;EdkifrI (Reliability)
rnfrQ&SdaMumif;jzpfwefpGrf; (Probability) ESifh
azmf j yjcif ; jzpf o nf / tqd k y gjzpf w ef p G r f ;
udkwwfEdkiforQtjrifhrm;qHk;? (0g) vufcHEdkif 'Dtwdkif;wGufvdkufvdkU 'Dtajz&w,fqdk
zG,fyrmPajymif;vJrI (Range changes) udk onfrSmausmif;oifcef;pmtqifUwGif usefcJUygNyD/
wwfEdkiforQ tenf;qHk;jzpfatmif jyKvkyf&ef tif*sifeD,mwpfa,muftzdkUrSm &&SdvmwJU tajz
rS m uRrf ; usif t if * sif e D , mwpf a ,muf \ twGuf vufcHEdkifaom twdkif;twmtwGif;&Sd
t&nftcsif;[kqdk&ygrnf/
qdkygpdkY - rD;oD;wpfvHk; &Jh wGufcsuf r&Sd ,HkMunfpdwfcs&rI&Sdr&Sd qef;ppfzdkUtvGefta&;
rIrS&&SdvmwJh Running hours udk em&D BuD; vSygonf/NyD;vQif¤if;wdkUtwGuf udk,fwkdi f
(3000) [k razmfjybJ ( )em&Dazmfjyjcif;onf wm0efcH&ay;onf/ vkyfief;cGifvkyfudkif&müvnf;
wGu fc sufr Iuay;wJ U twdki f; tqif Utwef; rD
vdkvm;tajzwpfcktwGuf Range changes
udkazmfjyjcif;jzpfonf/ (2950 rS 3050 xd) t&nftao;rD wnfaqmufMu&rnfjzpf onf/
qd ka om tawmtwG i f; wefz d k; ud ka zmfjyonf/ rdrdwdkU&nfrSef;wJU t&nftaoG;udkxdyg; vmwJU
tu,fí ¤if;rD;oD;\oufwrf;udk ( ) jzpfatmif rnfonfUvTrf;rdk;rIudkrS rcH,loifUay/ tif*sifeD
vky fE dk i fvQi f y dk r dk t usdK; oufa &m uf wdk U\ xkw fukef onf a&&Snfv kyfief;rsm;om
rI&Sdrnfjzpfonf/ jzpf onfU twGu f t&nf taoG ;rjynf UrSDygvQif
tif*sifeD,mvkyfief;udk Professional owfrSwfumvxd oufwrf;cHrnf r[kwfay;/
vkyfvmaomtcg wefzdk;wpfckudkazmfjyrnfqdkvQif xdktcg jynfolUb@mudktusdK;rJU jzKef;wD;&m
'órae&mawGutp wd wd usus azmfjy&ef
a&mufayrnf/ xdkUaMumifU Oya't& ta&;,lcH&
vdktyfygonf/ Oyrmay;&&if (0.7) ESifh (0.70)
wd k Y onf y if v Qif oabmobm0rwl y gay/ rI rsm; &Sd vmEd ki fy gonf / od kU jzpfa omaMumifU
jzpfwefpGrf;ay:rlwnfívnf; trSm;t,Gif;cHEdkifrI t"GefU&Snf wnfwHUEdkifaom wDxGifzefwD;cJUaom
twdkif;twm (Error range) awGvnf; vuf&mrsm;tjzpf odu©m&SdpGmordkif;ajc&m usefEdkif
uGmjcm;ygonf/ vkyfief;wpffck\ vsmxm;csufudk &efrSm rdrdwdkUwGufcsufoHk;oyfrIwdkUu tajccHt
twd r f ; tapmif ; cH E d k i f r I j zpf w ef p G r f ; udk aMumif;&if;yifjzpfygawmUonf/ /
&SdonfqdkMuygpdkY/qdkwJh azmfjrLvmoHk;jyD; wGuf
csuf & if q d k j yD ; &&S dr S m jzpfw ,f / Ed I i f ; &wef z d k; &J h
twdrf;tapmif;cHEdkifwJh oabmyg/ wu,fvdkYom
jzpfwefpGrf;udk vdkYazmfjycJh r,fqdk&if EdIif;q& armifvlat;
wefzdk;&Jh qdkwJh Range ay;rSmjzpfygw,f/
txl;owdjyKzG,fyif jzpf\/

www.myanmarengineer.org
jrefrmtif*sifeD,mzdk&rfESpfvnfpmapmif 12
aqmif;yg;
ÚmPfprf;

Ko Saw (rk'Hk)

ukv or*¾ twG i f; a&;rI; csKyfwm0ef,l


xm;wJh befu Dr Ge f; wpfa ,muf urÇmvH k;yH kp Hi ,f
t½kyfav;wpfckeJU tvkyf½Iyfaeygw,f/ befuD
rGef;tvkyf½Iyf&jcif;taMumif;uawmU 'Dvdkyg-

yHkrSmawGU&wJh “ s ” uawmh tydkif; 1 &JU ra-


dius jzpfygw,f/ “ r ” uawmh tydkif; 2 &JU
radius jzpfygw,f/ “ b ” uawmh tydkif;
1 &JU rsufESmjyiftus,f jzpfygw,f/ “ b ” [m
“ r ” &JU tangent line jzpfygw,f/ “ H H
urmÇ v H k; ud k txuf u yH k r Sm jyxm;wJ h t wd k i f ; ” uawmh ESpfckvHk;eJYoufqdki fwJh tjrifhjzpf
tjrif h w l n D w J h (tjyma&mif j c,f r I e f ; xm;wJ h ) ygw,f/“ r ” eJY “ s ” Mum;uaxmifhudk
tpdw ftyd kif;av;ESpfckydkif;xm;r,f/ tjyma&mif
( β ) vdkYowfrSwfygr,f/ 'gqdk&if θ = β
jc,fxm;wJh tpdwf t ydki f; ESp fc kudk nmbuf
yHkrSmjyxm;wJhtwkdif; tydkif; 1 eJY tydkif; 2 vdkY jzpfoGm;ygjyD/ “ b ” [m “ r ” &JU tangent
owfrSwfygr,f/ tydkif; 2 &JUrsufESmjyif{&d,m[m line jzpfwJhtwGuf axmifh l [m 90-θ eJY
tjrifh “ H ” &SdwJh cylinder wpfck&JU nDygw,f/ tJ'gaMumifh a = θ jzpfygw,f/
rsufESmjyif{&d,meJY wlnDw,f vdkY ,lqygr,f/ 'gqdk tJ'DMwd*HESpfck[m similar triangle
befuDrGef;odcsifwmu b,ftydkif;&JU rsufESmjyif jzpfoGm;ygjyD/ similar triangle tem;awG&JU
{&d,mu ydkrsm;rvJ/ b,ftydkif;&JU rsufESmjyif tcsdK;[mwlnDw,fqdkwJh *kPfowÅdt& atmuf
{&d,mu enf;aervJ/ uJ.. .. ußGefawmfwdkY 0dkif;
0ef;pOf;pm;ay;vdkuf&atmiftay:uyHkudk 'Dvdkav;
xyfjznfUqGJxm;ay;w,f/

www.myanmarengineer.org
jrefrmtif*sifeD,mzdk&rfESpfvnfpmapmif 13

Cylinder &JU surface area jzpfatmif aqmif;yg;


equation awGudk 2π eJY ajrSmufvdkufwJhtcg
surface area ESpfc k[m wl nDa ewmudk
awGY&Sd&rSmjzpfygw,f/ tJ'gaMumifh tydkif;(1)&JU
surface area eJY tydkif;(2)&JU surface area
[mwlnDygw,f/

tJ'D uae bmudkodEdkifovJqdkawmh sphere


wpfc k& JU rnfo nf ht pd wf tydkif;u surface
area rqdk oleJY tjrifhcsif;wlnD ? radius ukvor*¾ twGif;a&;rI;csKyf
csif;wlnDwJh Cylinder &JU surface area eJY wm0ef,lxm;wJUbefuDrGef;
twlwlygyJ/ 'gqdk&if tjrifhwl ? radius wlwJh wpfa,muf urÇmvHk;yHkpHi,f
t&kyfav;wpfckeJUtvkyf&Iyf
Cylinder wpfck&JU surface area eJY aeygw,f/befuDrGef;
sphere wpfck&JU surface area wljyDaygh/ tvkyf½Iyf&jcif; taMumif;
uawmU 'Dvdkyg-

Ko Saw (rk'Hk)

Ref: Michael Starbird, Ph.D. Professor


of Mathematics , The University of Texas
at Austin :
Lecture 8 , Circles, Pyramids, Cones and
Spheres

www.myanmarengineer.org
jrefrmtif*sifeD,mzdk&rfESpfvnfpmapmif 14

tD*spfyd&rpfqdkwm *locFsKdif;awGr[kwfyJ Antenna


awGrsm;jzpfaervm; ¿
tydwfa wGjzpfNyD; t"dy Üg,fr&Sdjzpfae&wmvJ/
“tD*spfy d& rpfa wG& JUvQdKU0Sufc sufa wGxyfr &SdE dki f tacgif; awGudk zGifhvdkufwJhtcg bmaMumifUbmrS
awmh ygbl;”vdkY antenna system ydkif; eJY- r&SdbJjzpfjzpfa e&wmvJ/ tp&SdwJ Uar;cGe f; aygif;
ajrmufr sm;pGm eJ Y& S K yfa xG; aecJh& ygw,f/ 'gud k
ywfowfNyD; discover vkyfaewJh
&k&Sm;EkdifiH Research institute &JUtzGJU0if
&k&Sm;odyÜHynm&Sif tef'&,f,d b,fbD;pfuD u wpfOD; jzpfwJh tef' &,f,d b,fbD;pfuD u
tcdkiftrmtwnfjyKajymqdkvkduf ygw,f/ tajz&SmcJhygw,f/
olu 'Dyd&rpfawGudk
ody fM uD; us,f c rf ; em;
NyD;a&S;usvSwJU tD*spf pyramidal an-
yd&rpfawG[m tvGef tenna awG
a0;vHvSwJU tmum &,fvdkYac:a0: orkwf
oquf o G , f a &;rsm; ygw,f/ ol u py-
twG u f & nf & G , f x m; ramidal antenna
ygw,f vdk U tef' awG[m &Sdae&Hkouf
&,f, db ,f bD;pfu Du oufwifr[kwfbJ ,
oufaojyoGm;yg aeUacwf acwfrSDwJU
w,f/'D tjrif&Iaxmif U
[mtopfr [k wf ygbl; /t&if Ut http://www.pois.ru/tayna.htm parabolic antenna awG&JU
&ifawGwkef;u vnf;'DvdkpOf;pm; transmitter , receiver
awG;ac:oGm;MuwmawG&SdcJUayr,fU tef'&,f,du awGxJr Sm&SdwJh parameter awGa wmfa wmf
awmUody ÜH& SKaxmif huae atmifa tmifjrif jrif rsm;rsm; eJY qifw la ewmud ka wG U&Sd cJh ygw,f /
&Si f ; vif; jyEd ki fc J hy gw,f/ tqd k y gMurf ; awG uae 'Dtjyif tD*spfyd&rpfawG&JUtwGif;wnfaqmufrSK
a,bk,svufcHxm;wJUtwdkif;?'grSr[kwf guide system awG ypönf;awGudk omref satellite
awG&JUajymMum;csufawGtwdkif;? 'grSr[kwf tD*spf wnf a qmuf y H k eJ Y ES K d i f ; ,S O f j ycJ h y gw,f /
rd& dk; zvmMum;zl;em;0?ajymMuqdkMuwmav;awG ordk if; ynm&Si fr sm; em;rvnfE dki fjzpf aewJh
twdkif;tD*spfudkoGm;a&mufvnfywfzl;olawG om yd & rpf t wG i f ; rS m &S d w J h tcef ; zG J U pnf ; yH k a wG ?
rubJ oGm;a&mufr vnfywfzl;olawGyg bm &k y f t avmif ; rsm; xnf h a om tacgif ; awG
aMumifU'Dyd&rpfawGudk aqmufvky fcJUMuovJqdk bk&m;ausmif;aqmifawGeJU wjcm;psmyeESifUqdkif
wmodNyD;jzpfygw,f/ tD*spfzm&dkbk&ifawG&JUtkwf*l
ocsØKif;awGqdkwm b,folUar;ar; odygw,f/ 'g wJU awG[m wu,fyJ waveguide awG? an-
ayr,f UtwG if; wnfa qmuf yHk awG &JU vQdK U0Su fc suf tenna stub awG ?cavity resonator awG ?
awGudkb,folursm; b,fvdkbmeJU bmaMumifU filter awG ? microwave frequency
qd kw mrsdK;&Si f;jycJ UMuvdk Uvm;/ord ki f;ynm&Si fa wG twGuftoHk;jyKwJh element awG &JUt&G,ftpm;
aum?tawG; tac:ynm&Si fa wGr smyg rodc sif oabmw&m;eJYuGufwdusaewmudk oufaojycJU
a,mifaqmifae&wJUvQdKU0SufcsufawGtrsm;BuD;yg/ ygw,f/ 'Dae&mrSm tD*spf a&S;a[mif;yd&rpf awG
Oyrm-yd&rpftxJu opfudkif;rsm;vdkcGJjzmoGm;wJh eJY &SdorQ parabolic antenna awG[m prin-
wpfcsdKUvdIif*lawG&JUtqHk; rSmbmaMumifhbmrSr&SdbJ cipal t&bmrQuGmjcm;csufr&Sd awmUwmudkawGU

www.myanmarengineer.org
jrefrmtif*sifeD,mzdk&rfESpfvnfpmapmif 15

&ygw,f/'Da&S;a[mif; yd&rpfawGrSm electric


power?cable?wier pwmawGryg&SdbJ tmum
orSm a&GUvsm;aewJh object awGudk&SmazGEdkifcJU
vd r fU r,f / radioelement wpfc kr Sr ygbJ
electro magnetic wave vQyf p pf
oHvdkufvIdif;awGudk toHtjzpf ajymif;vJay;
Ed ki fc Jhvd rf hr ,f vd kY &k &S m; odyÜ Hy nm&S if tef'
&,f,db,fbD;pfuDu oufaojyoGm;cJUygw,f/
'Dyd&rpfawG [m interplanetary com- "odyfBuD;us,fcrf;em;
munication awG&JUtpdwf tydkif;jzpfw,fvdkY NyD;a&S;usvSwJU tD*spf
ol,HkMunf xm;ygw,f/wjcm;j*d Kvf wpfckck yd&rpfawG[m tvGef
ay:rSmvnf; 'DaumifeJY tjyeftvSefqufoG,f a0;vHvSwJU tmum
Edkif wJUckvdkrsdK;tpdwftydkif;awG&SdvdrfUr,f/ rm;pf oqufoG,fa&;rsm;
N*d K vf xuf r eD ; wJ h tmumoxJ u wpf twGuf&nf&G,fxm;
ygw,fvdkU
ae&m&meJYcsdwfqufvkdY&wJh antenna wpfckudk
tef'&,f ,db,fbD;pfuD
xl;cßGefxufjrufvSwJhtif*sifeD,m wpfa,mufu u oufaojyoGm;yg
wdwdususwGufcsufwnfaqmufxm;wmrsdK;yJwJh/
ol uawmh ck vd ka wG U&Sd csuf ud wd wd usus w,f "
wG u f c suf x k w f a zmf ouf a ojyoG m ;ygw,f /
ußGefawmfhtaeeJYuawmh &k&Sm;*sme,fwpfckxJu
pdwf0ifpm; p&maumif;wmav;udk azmfjy&Hkouf
oufy g/ pmzwfolr sm; vGwfvyfpGm oabm
xm;uGJvGJEdkifcGifh &Sdygw,fcifAsm/

[def;nD

www.myanmarengineer.org
jrefrmtif*sifeD,mzdk&rfESpfvnfpmapmif 16

ausmufwHk;a&TUolrsm;

aqmif;&JU &eHUav;awG wdwfqdwfvdkU ...aEGOD;&JU .. ESKwfqufaw;oHeJU twl ....jrefrmjynfu


vlwdkif;&JUpdwfawGxJrSm tyifuvnf;r&Sd ....rD;uvnf;rvmeJU ..a&uvnf;raocsm..'DaEGudkjzwfoef;zdkU &ifarmae
MujyD;…. tjrJajymaeMu jypfwifpum;oHawGae&mwdkif;rSmyJUwifaewm q,fpkESpfawmifruawmhygbl;/ vltrsm;
pkowdrxm;rdwmu vlwdkif;rSmvnf; wm0ef&Sdw,fqdkwmygyJ/ t"duuawmU wdkif;jynf&JU wdk;wufrIenf;wmaMumifU
vli,fawGtwGuf wdk;wufr,fUtcGifUtvrf;?wdk;wufrIeJU tnDxdkufwefwJU cHpm;cGifU&&SdzdkU.. pojzifUtrsm;BuD;vkyfzdkU
vdktyfaeygw,f/ txl;ojzifU tvkyfcGifxJrSm udk,feJUoufqdkifaomynm&yfESifUtnD xdkufwefaomae&m&aeonfU
vlvwfydkif;0ef;usifvli,fawGrSm ydkNyD;wm0ef&Sdovdk ydkNyD;vnf;xda&mufapEdkifwJU tusdK;jyKrIawGjzpfay:ap&ef vkyf
aqmifEdkifygw,f/ uyf&ufrsdK;qufvli,fydkif;awG&JUvdktyfcsufawGudk em;vnfcHpm;vrf;nTefulnDay;Edik fovdk txuf
ydkif;vlMuD;awGqDu ynm,lEdkifNyD;? vli,fawG&JU vdktyfrIav;awGuv dk nf;ulnDay;Edkifatmif wdkufwGef;Edkifygw,f/
'DvdkvkyfcJUr,fqdk&ifawmif aemufrsdK;qufwpfcktxd tenf;qHk;tcsdefay;ygrS vrf;aMumif;wpfckay:tajccsrdrSmyg/
NyD;rS a&SUudkqufavQmufMu&rSmyg/ tckqdkae&mtawmfrsm;rsm;rSm udk,fUae&meJUudk,fwnfNrJbdkU.. wdk;wufzdkUbJtm&Hk
pdkufaeNyD; .. .. udk,fUvlrsdK;? aemufrsdK;qufopfrsm;twGuf sharing vkyfzdkUwGJac:zdkUqdw k mu &Sdawmifudk,feJU trdsK;
ruif; .. .. aus;Zl;ruif;wmrsdK;avmufygyJ/ wpfcsdKUuawmUvkyfcsifygw,f.. 'gayr,fUvkyfwJUolenf;aeawmU vkyf
vJrxl;ygbl;aygU/ 'gvJqifajcay;enf;wpfrsdK;yg/ rSwfrSwf&& oli,fcsif;pD;yGm;a&;orm;wpfa,mufeJU tJU'Dt
aMumif;ajymjzpfwkef;u oluvufcHygw,f/'gayr,fU olUudkvlwpfa,mufuar;bl;w,fwJU/ vlta,muf 100&SdwJU
txJrSm 90 u &l;NyD; 10 a,mufur&l;wJU tajctaerSm &l;wJU 90 usefwJU 10 a,mufudk t&l;ygvdkU0dkif;ajym&if
aumif;wJU10 a,mufu tvkdufoifU t&l;okdif;u&rSmygyJ/ 'gu pD;yGm;a&;ydkif; policy ydkif;rSmawmh ywfoufcsif
ywfoufvdrfUr,f/.. wwfEdkifoa&GU sharing vkyfwm ..vufwGJac:wJh ae&mawGrSmawmUrqdkifygbl;/
wu,fwrf;omqdk&if tJU'DvdkvlrsdK;awG[m ajymcJUwJU “vkyfcsifygw,f..'gayr,fhvkyfwJholawGenf;aeawmh
vkyfvJrxl;ygbl;aygh ” qdkNyD;qifajcay;aewJUvlrsdK;awGyg/ udk,fwdkifudku vlaumif;jzpf&&JUom;eJU trsm;&l;wmudk
vdkufa&mcsaewm[m oludk,fwdkifu udk,fusdK;MunfUNyD; usef 91 a,mufajrmuf t&l;pm&if;0ifaewmyg/ ußGefawmf
vnf; oli,fcsif;udk tckajymcJo h vdk jyef&Sif;jyjyD; ....q&mazjrifh&JU chicken soup bmomjyefpmtkyfxJu
real story av;wpfcktaMumif;ajymjyvdkufygw,f/'Dvdkyg... “olwdkY EdkifiHrSmyifv,furf;ajc a&wuf
jyD;jyefuswJhtcg Mu,fig;av;awG wifusefaeavh&Sdygw,f/aemufa&rwufrjcif; wa&Gha&GheJYyJ aoMu&ygw,f/
yifv,furf;ajcwpfavQmufqdkwmh taumif oef;csD&Sdygw,f/wpfaeY vlwpfa,mufvrf;avQmuf&if; urf;ajcrSm
Mu,f ig;awG vd ku faumuf jyD;yifv ,f xJ jyefjypfaewmawGY ygw,f /'geJYy J olu a[h vl ...'Davmuf oef;eJY
csD&SdwJhtaumifawGudk u,fzdkY cifAsm;wpfa,mufwnf;eJY bmxl;rSmvJvkdY ar;ygw,f/bmjyefajymvJqdkawmh
[kwfygw,f tukefvHk;twGufawmhrxl;bl; ...Mu,fig;wpfaumifudkudkifjyD; yifv,fxJjypfvdkuf&if; avmavm
q,fawmh 'DwpfaumiftwGuf awmhx;l oGm;jyDwJh ”.....uJ usGefawmfwkYd a&m wpfaumif xl;oGm;vnf;wefzdk;&SdwJh
t&mrsdK;av;awG rvkyfoifhbl;vm;/ußGefawmftawGYtMuHKt& trsm;pkuae&m&zdkU aoaocsmcsmwGJac:cH &wmrsdK;
awGr&cJhyJ udk,fhtm;udk,fudk;jyD; wufvm&wm rsm;awmhjyefjyD; vufwGJwm rsdK;vkyf zdkUowdrxm; rdMubl;/.. udk,fu
tJ'Dvdk vufwJGtac:rcH&bl;qkd&if olrsm;udkvnf;ulnDzdkU pdwf0ifpm;MurSmyg/ 'gaMumifh udk,fhwkef;ur&ayr,fh
ud k,f upjyD; wGJ ac:zd kU ..olw dk Uuvnf ; tjcm;olrsm;ukd jyefw GJ ac:zd kU ynmay; zdk Uvd ky gr,f/'grS yJ ..
wpfa,muf wpfvufeJUa&SY qufedkifr,fvdkUxifygw,f/...tm;vHk;udkvnf; 'Dvdkpdwfxm; jyD;ulnDaz;rajymjyMur,fvdkY
wdkufwGef;&if; tkww f pfcsyfoJwpfyGifh taeeJU 'Dtjrifav;udktqHk;owfvdkufygw,f/

www.myanmarengineer.org
jrefrmtif*sifeD,mzdk&rfESpfvnfpmapmif 17

Pneumatic rdwfquf
wm,myGav;

jrefrmtif*sifeD,mzdk&rfwpfESpfjynfhtxdef; w,f /jyxm;wJY oauF wawG udk vufa wG YA m;awG


trSwf taeeJY pmapmifxkwfzdkU&Sdw,fqdkNyD; pmrl taeeJYrjrifbl;vdkY&Sd&ifem;vnfzdkYcufcJygw,f/
awGzdwfac:ae awmawGUawmU rtm;wJUMum;u vufa wG UeJU wG Jr do Gm ;&ifa wmUt&rf; vG ,f
a&;csifpdwfuayguf vmw,f/bma&;&ifaumif; ulw,fqdkwmodomvmrSmyg/ tJU'DawmUpm&Guf
rvJ pOf;pm;awmUtif*sifeD,mzdk&rfqdkwJU twdkif; ay:rSmyJ rsufpdeJUjrifomatmifBudK;pm;NyD;a&;oGm;
enf;ynmydki f; eJUywfoufwma&; r,fqdkNyD;'D ygUr,f/Pneumatic rSm Actuator vdkYac:
acgif;pOfudka&G;vdkufygw,f/ wJY aemufqHk; trSefwu,f tvkyfvkyfapwJY
t&m 0w¬K[m(rsm;aomtm;jzifh)Cylinder yg/
pmapmif xkwfzdkY&Sdw,fqdkNyD;pmrlawG zdwfac: ae
wmawGYawmh rtm;wJY Mum;u a&;csifpdwf tJ'D Cylinder udkt0iftxGuf vkyfcdkif;jcif;
uayguf vmw,f? bma&; &ifa umif; rvJp Of; tm;jzifhwHcg;awGtzGifhtydwfvkyfEdkifw,f? Gate
pm;awmh tif*sifeD,mzdk&rfqdkwJYtwdkif; enf;ynm awGtzGifhtyd wf?ypön f;awGudk wGe f;EdkifqGJEdki fw,f?
ydkif;eJYywfouf wma&;r,fqdkNyD; 'Dacgif;pOf OmPf&Sd&ifOmPf&SdovdktoHk;jyKEdkifw,fayghAsm/
ud ka &G ;vdk ufygw,f /bmvd kYa&G; jzpf vJ qd ka wmUum Pneumatic cylinder udkawm hvlwdkif;
wm rSmtvkyfvkyfaewhJ oli,fcsif;wpfa,muf? jrifbl;MurSmyg? jrifbl;&ifBus car topfawG&JU
olupuf&HkwckrSm Electrician vkyfwm?tJrSm wHcg;awGrSm tzGifUtydwfvkyfzdkUwGJxm;wJU cyl-
Pneumatic machineawGy suf NyDqd k& ifol inder awG&Sdygw,f Bus car pD;&ifavUvm
rvky fwwfa wmUbl; / tJ' gpmtky fa wGa vUvm
MunfUvdkU&ygw,f/atmufrSm Double acting
awmUvJodyfem;rvnfwmeJU uRefawmfUudkvlNydef;
em;vnfa vmuf wJ U txdtajccHo abmw&m; cylinder yHkMurf;av;qGJjyxm;ygw,f/
av;udka&;NyD;pmwdkufuaeydkUay;ygqdkwmeJU olUqD
ydkUay;zdkUa&;&if;wvufpxJa&;jzpfoGm;wmaygUAsm?
wu,fawmU Pneumatic vdkYac:wJY avzd
tm;oHk; NyD; t&m0w¬KawGudk tvky fvkyfapwJY
bmom&yf[m Mechanical bmom&yfyg/tJ'D
t&m0w¬ KawG ud kw du spGm tvky fv ky fE dk ifz dk Yb ,f vd k A and B [mavt0iftxGuftaygufawGyg/
tm&HkcHr,f? b,fvdkxdef;csKyfr,fqdk wmudkwGuf A uae compress air 0ifvdkY& Sd& if
csufwmuawmh Mechatronics bmom&JY pvif'gxJu Piston a&SUudka&GUNyD; Piston
tpdwftydkif;wckaygh/wcsdKUvli,fawG Pneu- eJYqufxm;wJY Rod [mta&SUudkxGufoGm;ygr,f/
matic qdk&if Mechatronics eJY yJwGJjrif
aevdk UBudK wif& Si f; jy&jcif; jzpfy gw,f/ 'Da e&mrSm
awmUrd w f q uf w J U twd k i f ; yJ Pneumatic
bmom&yfu dk pwifa vYvmr,fh ol? avYvm
aeaomfvnf;tajccHudkem;rvnf ao;wJYolawG
wGuf&nf&G,fygw,f/ t"dutcuftcJuawmh
pmawGYeJYvufawGYwGJrjrifEdkifjcif;jzpfr,fvdkUxifyg

www.myanmarengineer.org
jrefrmtif*sifeD,mzdk&rfESpfvnfpmapmif 18

Piston ta&SUydkif;rSm&SdwJYavawG[m B uae odEdkifNyD; odEdkifNyD; 3ydkif;qdk&if 3 position


jyifyudkxGufoGm;&ygr,f/ tu,fí B tayguf vd k Y od & ygr,f / axmif h r S e f p wk * H [ mAm;twG i f ;
ydwfaecJY&if A uaeb,favmufwGef;wGef; Pis rSmygwJY piston udkudk,fpm;NyKygw,f/jrSm;wH
ton a&T UrSm r[k wf b l; qdk wmud ka wmh od NyD; [mpiston ud k u ef Y vef Y jzwf a zmuf x m;wJ Y
om;jzpf&ygr,f/tJ'DvdkyJ A udkzGifhxm;NyD; B avvrf;aMumif;jzpfNyD; T [mavvrf;aMumif;
uae compress air ay;vdkuf&if Piston ydwfa ew,f qdk w JY oauF w jzpfy gw,f/ jyify
aemuf ud ka &TU NyD; rod txJu dk jyef0 ify gr,f / ud k x k w f x m;NyD ; eH y gwf w yf x m;wJ Y Line
Double acting vdkYbmvdkYac:vJqdk &ift0if a v; a wG ua wm h way vd kYa c :wJ YA m ;
udk,fxnfrSm&SdwJYjyify avydkufeJY quf oG,fEdkif
a&mxGufa&mudk compress air eJYxdef;csKyf Edkif wJYavaygufawGjzpfygw,f/atmufuyHk[m 2^2
vdkYyg/wu,fvdkY A wpfaygufxJygNyD; pvif'g way pushbutton valve (normally
t0if u d k Spring action eJ Y toH k ; NyK close) position jzpfygw,f/ b,fbufuyHk
xm;&ifawmholYudk Single acting cylinder [myH kr Se ft ajctaerSm 1 ESi fh 2 [mydw f
vd kY ac:ygw,f/ B taygufr ygayr,fhAir aeNyD;nmbufyHkuawmh pushbutton udkESdyf
equalizer twGuftayguf ao;wpfayguf vdkufwJYtcgrSm piston twGif;&S davayguf
yg&if y g?ryg&if Piston design ud k [mjyify 1 ESifh 2 taygufeJYwpfwef;xJ ae&m
wbufo Gm ; yHkp Hvky f xm;&ygr,f/ Valve udka&mufoGm;NyD; 1 eJh 2 tquftoG,f&oGm;
awGtaMumif;qufygr,f/ Pneumatic valve ygw,f/ cvkwfudk jyefvTwfvdkuf&ifawmh rlv
ydwfaewJYtajctaeudk jyefa&mufatmif py&defcH
awGrSm way and position xm;ygw,f / oauFw Munfhawmhom em;
qdkNyD;ac:a0:Muygw,f/Oyrm- 3^2 qdkwJYo r vnfa o; wJY ol twG uf& Iy fw,f xi f&
auFwrSma&SUu 3 [m valve wm?wu,ft vkyf vkyf yH ku s pring return
rSmygwJYavvrf;aMumif;(avayguf) ygwJY a&yef;cvkwf tvkyfvkyfyHkeJYtwlwl
t&nftwGufjzpfNyD; aemufu 2 [mposition ygyJ? ESdyfvdkuf&ifa&yef;ua&xGufr,f?tJvdkyJ 1
vhdk ac:wJYAm;twGif;rSmygwJY Piston &JYa&GU Edkif taygufrSm air source eJYqufxm;NyD; ESdyf
wJYta e txm;-O yrm b,fe JYnmtjye f vdkuf&if 2 uaeavxGufygr,f/tJ'Dawmh 2^2
tvSefa&TUEdkifw,fqdk&if 2 position ayghAsm/ way valve eJY single acting cylinder
ac:&ifawmh 3way 2 position vdkYrac:yJ 3 2 wpf c k u d ka tmuf uyH k twd k i f ; quf o G , f M unf h
way valve vdkYyJac:ygw,f/tJvdkyJ 2 2 way, &atmifyg/
5 2 way, 5 3 way qdkNyD;trsdK;rsdK; &Sdygw,f/
oauFwtaeeJUjy&ifa wmU axmifhr Se fp wk* Hy Hk
udkt&G,fwl2 ydkif;ydkif;xm;&if 2 position vdkY

www.myanmarengineer.org
jrefrmtif*sifeD,mzdk&rfESpfvnfpmapmif 19

Pushbutton udkESdyfvdkuf&ifav[m 1 uae 2 pvif'gtwGif;&SdCompress air udkcvkwf B


ud k j zwf N yD ; pvif ' gxJ 0 if w maMumif h piston &JU 2 udkjzwfNyD; 1 uaeavxJudkpGefYxkwfygr,f/
a&SUudk a&TUygr,f/cvkwfudkvTwfvdkufwJU tcsdef cktwdkif;qdkpvif'gt0iftxGufudkcvkwf2vHk;oHk;
bmjzpfr vJ Munf U&atmif py&de f& JU ueft m; ae&ygw,f/cvkwfwvHk;xJeJU t0iftxGufxdef;
eJ Uaemufudkjyef0ifr vm;.. r0ifygbl; ?bmvdkUvJ csifw,fAsm/tay:u 2^2 way valveae&mrSm
qdkawmU qvif'g twGif;u compress air 3^2 way valve u ajymif;oHk;Munfhwmaygh/
jyefxGufp&mvrf;aMumif;r&SdvdkYyg/ yH k t wd k i f ; qd k & if y H k r S e f t aetxm;rS m bm;[m
air source 1 udkydwfxm;NyD; exhaust 3 [m
2 eJY quf oG ,f aeygr,f /cvkw fu dk ESdy fvd kuf wJ Y
tcg 1 (air source) eJY 2 (cylinder in-
put) vrf;aMumif;yGifhoGm;NyD; 3 (exhaust)
ydwfoGm;wJYtwGuf qvif'ga&SUukd xGufoGm;
ygr,f / cvk w f u d k j yef vT w f v d k u f & if b m;
[mrlvyHkpHtwdkif; jyefa&mufoGm;wJYtwGuf 2
xJu compress air [m 3 uaejzwfNyD;
avxJ udkpGefYxkwfcH&wJYtwGuf pvif'g rlv
twdkif;jyef0ifygr,f/tJ'Dawmh qvif'gtNrJxGuf
aeapcsif&ifcvkwfudktNrJESdyfxm;zdkUvdktyfygw,f/
aemuf y d k i f ; rS m yd k N yD ; acwf r S D v mwJ Y p epf a wG ? tvd k
tavsmuftxdef;pepfawG?(sequential con-
trol)vdkYac:wJYwpfckNyD;&ifwpfck tvdkavsmufvkyf
tJ ' D a wmh y H k t wd k i f ; qd k & if p vif ' g[mtxG u f aqmifoG m;apwJUpepfa wGudk wnfa qmufwJU
yJ&SdNyD;b,f awmhrS jyef0ifEdkifrSmr[kwfygbl;/tJ'g tcgrSm bm;cvkwfawG[m qvif'gudkwdkuf½dkuf
udkjyef0ifapzdkYatmufuyHktwdkif;aemufxyf 2^2 rxdef;csKyfawmUbJ qvif'gwpfvHk; twGufoD;
way valve wvHk ;ud k exhaust air oefU 5/2 way odkYr[kwf 5/3 way valve
twGufxnfhay;&ygr,f/ yHktwdkif; qdk&if cvkwf wpfvHk;pDcHNyD;tJ'D 5/2 way okdhr[kwf 5/3
A udkESdyfvkdufygu qvif'gxGufygr,f/ qvif way valve udkrS electrical solenoid
'gjyef0ifcsif&ifawmBudkESdyf &ygr,f/ 'grSom

tm;jzifhaomf vnf;aumif;? pneumatic


valve rsm;jzifh aomfvnf;aumif; xdef;csKyf
vmMuygw,f/

www.myanmarengineer.org
jrefrmtif*sifeD,mzdk&rfESpfvnfpmapmif 20

yHkuawmh 5/2 way pneumatic control qvif'gudkjyef0ifapcsif&ifawmh Pushbutton


valve jzpfygw,f/olYrSm valve twGif;&Sd pis R udkESdyf&ygr,f/'grS 5/2 way valve posi-
ton position a&TUzdkYudkjyifyrSaemufxyf com tion [mtay:rS m jyxm;wJ Y rl v yH k t wd k i f ;
press air oufa&mufay;zdkYvdkygw,f/tJ'Dawmh jyefa&TUoGm;NyD; compress air [m B1
2 position twGufaemufxyfavayguf2ayguf udkoufa &mufNyD; A1 uav[m 5 uae
tydkxyfygvmygw,f/ yHkrSm A eJU B [mbm;&JU jyify ud kp Ge fY xk wf r Sm jzpfwJ YtwG uf p vif' gjyef0 if
Position a&TUzdkUtwGuf toHk;jyK&r,fUtayguf oGm;ygr,f/'Davmufqdk&if Pneumatic valve
awGyg/yHk[m normal position odkYr[kwf B awGeJY pvif'gtvkyfvkyfyHktajccHoabmw&m;udk
em;vnfavmufr,fxifygw,f/
bufuae compress air oufa&mufxm;wJY tay:uyHkawG em;vnfo Gm;&ifa emuf xyf
taetxm;yg/A bufuae compress air wjcm;yHka wGu dkvnf; qufp yfp Of; pm;NyD;awmhe m;
jyefay;vdkufr,fqdk&ifawmhyHk2 twdkif;Position vnfEdkifygw,f/Pneumatic machine awG
ajymif;oGm;ygr,f/ [morm&dk;us electrical machine awGeJY
uJ…ck 5/2 way valve wpfvHk;cHNyD; EI di f; ,S Of& if yg0goHk ;pGJ rI avQmhenf ;jcif ;?puf&JU pGr f;
double acting cylinder wvHk; udk aqmi&nf ydk rdk aumif; rGe fj cif; ?ydk rdk wd uswJ UtusdK ;
xdef;csKyfMunfh&atmif?5/2 way valve posi- oufa&mufrI &&Sdjcif;wdkUaMumifU aemufydkif;rSm
tion ajymif;zdkYtwGuf A and B udk 3/2 way Pneumatic machine ydkrdkaumif;rGefjcif;?ydkrdk
valve 2vHk;eJYxdef;csKyfjcif;jzifh Cylinder udk wduswJU tusdK;oufa&mufrI&&Sdjcif;wdkUaMumifU
vdktyfovdk t0iftxGuf jyKvkyfEdkifygw,f/ aemufydkif;rSmPneumatic machine awG
atmufuyHku dka vhvmMunfh &atmif …yHkr Sm bm; udkp uf&Hktvkyf&HkawGrSmajymif;vJtoHk;jyKvmMuyg
tm;vHk;&JU 1 awGudk w,f/ tusdK ;oufa &mufrI& Sd ovdk puf awG ud ki f
wG,f&mrSm tEÅ&m,fuif;&Sif;a&; udkvJowdxm;
zdkUvdkygw,fayghqpGmudkifwG,f&ifjzpfEdkifwJYtusdK;
qufu nyfr,f? jywfr ,f? usdK;r,f?tJU'DoHk;rsdK;
wpfckr[kwfwpfckaocsmygw,f/ bmbJjzpfjzpf
aygU?jrefrmjynfvdkvQyfppfpGrf;tifcsdKUwJUwJU EdkifiH
rSmaemiftcg Pneumatic machine awG
udkwdk;wufoHk;pGJvmawmUr,fqdkwmuawmU ajr
BuD; vuf c wfr vGJa ygUAsm../'Da qmif; yg;rSwqifh
Pneumatic system taMumif;oifMum;ay;
cJU Muaom Tech rSq &mOD; wifx Ge f; atmif?
SingaporeITE ausmif;rSq&m Mr. Phil-
lip Ton udk,fwdkifroifcJU&aomfvnf; pmtkyf
rsm;zwfí oifMum;cJU&aom q&mOD;wifUa0wdkU
tm;txl;aus;Zl;wif&SdaMumif;ajymMu;vdkygw,f/
aqmif;yg;a&;jzpfatmifwdkufwGef;ay;aom jrefrm
tif*sifeD,mzdk&rfrS udkarmifqef; tm;vJaus;Zl;
wif&Sdygw,f/
wm,myGav;

www.myanmarengineer.org
jrefrmtif*sifeD,mzdk&rfESpfvnfpmapmif 21

raeUu &GmwJh rdk;aMumifhvm; rod??


tdyf&mx Nywif;aygufbufuae Munfhvdkufawmh tNyifbuf
vrf;wpfavsSmuf vloGm; vlvm u enf;NyD;? vrf;ray:u a&tdkifav;
awGqDu tvif;Nyefaewmudkawmif Nrifae&w,fvdkU pdwfxJxifoGm;rdw,f/ reufwdkif;xNyD;
tvkyfoGm;&wmvnf; Mumawmh pdwfuvnf; odyfrygcsifawmh/ tvkyfqdkwm uvnf;
vkyfrS xrif;u pm;&wmrsdK;r[kwfvm;/ tm;wif;NyD; x&aygif;uvnf; wu,fawmh rsm;vSNyD/
trMuD;&Sdwkef;uawmh olu rdk;vif;wmeJU tcef;udk redk;rcsif; acgufaeMu/ rdk;vif;wkdif; treJU
&efNzpf&wmuvnf; wpfvkyf/ NyefawG;Munfh&if ußGefawmfudku qdk;vGef;ygw,fav/
'Dt&G,fa&mufaerS udk,fhbmom 0D&d, tm;enf; wmudk tNypfrwifbJ vmedk;wJh trudk tNypfvdkU
xifrdwmudk/ aMomf udk,fhtrSm;udk odwJh tcsdefus tru vlUavmuxJrSm r&Sdawmhbl;av/

www.myanmarengineer.org
jrefrmtif*sifeD,mzdk&rfESpfvnfpmapmif 22

tJ'D wkef;u tarh rsufeSm udk ußGefawmf wpfcgrSrarhedkif um;uvnf;'DaeUrSb,fvdkNzpfNyD;MumaerSef;udkrodatmif


atmifyg/ wu,fawmh tr aus;Zl;awGu ußGefawmf ygyJ/ pdwfuavmaeawmh ab;u&yfaewJh cyfacsmacsm
tay: trsm;MuD;yg/ rSwfrSwf&&tJ'Dwkef;u ußGefawmfwdkU aumifrav;udkawmif rsufpd u ra&mufcsifovdkvdk&,f/
nDti,fav;u 3 eSpfom;t&G,f/ trMuD;tdyfaewm wpfcsufvSnfhMunfhvdkufawmh oluvnf; ußGefawmfhudk
xifw,fwJh tudkMuD;wJh? 'Daeawmh tapmMuD; vm oufNyif;av; csNyD; NyHK;Nyaeav&JU/ yg;pyfuvnf;
atmfedk;rJhol r&Sdawmhbl;wJh/ [kwfygw,fav? tJ'DaeU “um; u awmfawmfMumwmyJ aemf tudk” wJh/ Munfh&
xJu reufqdk udk,fhbmom tm;wif;xNyD;? pdwfavav wmawmh awmfawmfav; vnfr,fhyHkav;As/ 0wfxm;wm
eJU tvkyfoGm;cJhwm 10 ESpfawmif&Sdaygh/ uvnf; uky®PD 0wfpHkvdkvdk bmvdkvdkeJU?qHyifuawmh
bmawGvdrf;xm;w,fawmhrodbl;? teHUav;u awmf
[dkawG; 'DawG;eJU em&D EDI;pufu oHk;cgawmif&Sdayhg Nrnf awmf,OfwJh teHUav;/ ußGefawmfolUudk Munfhaewkef;?
wm/xrSNzpfawmhr,fav? 'Dvtvkyfaemufuswm ESpfcg olupum;paNymw,f? “tudku golden brother
&SdNyD/ oHk;cgqdk vc tNzwfu cH&OD;rSmqdkawmhrNzpfacsbl; uky®PD u edkifiHwum aps;uGuf&SmazGa&; Xme &JU
av? rsufeSm tNrefopf? &Hk;t0wftpm;vJ? laptop av;
'k'g&dkufwm vm;” wJh/ ußGefawmfxifwm enf;awmif
aumufqGJNyD; rDzdkacsmifbuf aNy;&wmaygh/ taruawmh
oGm; ovdkygbJ? oGuf&Hkwifru awmfawmfvnf; pyfpk
olUom;pm;zdkUjyifxm;wm pHkyg&JU? vufzuf&nf av;
r,fhyHk av;yJ/ vSwJh rdef;uav;awG
wpfusdKufarmhNyD;?aygifrkefUav; udkuf?
aMumufp&m aumif;wm wu,f [kwf
taryg;udkerf;NyD;? “oGm;NyD tara&” avmufw,f vdkU udk,fhbmom usdwf
vdkU yg;pyfuvnf;atmf? vufu pdwfuavmaeawmh
awG;aerdao;w,f/
vnf; eufuwkdif udk tay:qGJwifNyD; ab;u&yfaewJh cyfacsmacsm
“r[kwfygbl; vlrSm;aeNyD” vdkU aNymNyD;
um;*dwf&Sd&mudk aNy;&wmaygh/tar aumifrav;udkawmif rsufpd
ußGefawmfpum;udk Nzwfvdkufw,f/ 'gay
uawmh olUtom; taMumif; odyHkyg
yJ? rsufeSmu NyKH;NyHK;eJU?wpfcgwpfav
u ra&mufcsifovdkvdk&,f/ r,fh olu r&? “tudkUMunfh&wm t&rf;
us udk,fhudkudk,fvnf; tm;r&? &,f &if;eSD;wJh vlwpfa,mufvdkyJ” wJh?cuf
vJ&,fcsifyg&JU? rdef;r vdkcsifwmvJ acsjyD? ußGefawmfxifwm rrSm;bl;qdk&if
r&Sufweff;0efcH&r,ff? reufqkd&if eSdk;r,fhol vdkwmvnf; 'D a umif r av;rS m tenf;qHk; awmh toufMuD;wJh cspfol
wpfydkif;aygh/ taruawmh a N y m y g & J U ESpfa,mufavmufawmh tenf;qHk;&Sd&r,f/ aNymyHkudku
“'Dt&G,fa&mufaeNyD rdef;r&Smawmh” wJh?b,f&rvJ taz bmwJh? “tudku bmrSvnf;NyefraNymbl;”wJh? csGJaewJh
wlom;qdkawmh? “tara& tarudk vkyfaußG;vdkU r0ao; &kyfudku tNrifuwfovdkvdk cspfp&mav;/
vdkUyg? aemufawmh ,lrSmyg” aygh? wu,fuMudKufr,fh
oludk r&Sdwmav/ ußGefawmfvnf; bmqufvkyf&rSef;rodcsdefrSmwif “0kef; ”
qdkwJh toHwpfckvrf;tv,favmufbufu Mum;vdkuf&
awG;vdkUaumif;wkef; rdk;av;u eJeJ&Gm ovdk Nzpfvmw,f w,f/ aumifrav;vnf; trav; qkdNyD;? toHMum;&m
xifyg&JU? rSwfwdkif ab;u trdk;av; atmufudk vlawG udk rsSufESmvGJS oGm;av&JU? ußGefawmfvnf; awmfao;[Jh
wdk;vmMuav&JU? um;uvnf; tvkyfaemufusrSmygqkdrS qdkNyD; oufNyif;csekdifawmhrvdkygbJ/ 'gayr,fh uHw&m;
a&mufrvmao;/ ußGefawmfwdkU tdrfa&Shu vrf; av;cG u ußGefawmfbufrygovdkygbJ? aumifrav; ußGefawmf
qHkqdkawmh reufydkif;qdk &kH;oGm;&Hk;vm awmfawmfrsm;wwf bufNyefvSnfhvmygw,f/ NyD;awmh “tudk um;wdkufwm
wm aeUwdkif;vdkvdkyif/ ußGefawmf pdwftysufqHk;u um; xifw,f” wJh/ ußGefawmfvnf; bmaNym&rSef;rod/ twl
vm&if wdk;wufwmudkav/ tm;vHk; &Hk;aemufusrSm pdk; wl&yfaeolcsif; twlwl olut&ifodaeawmhvnf; pyfpk
wmuawmh trSefyJav/ 'gayr,fh wdk;wufvdkU MumwJh wmxuf awmh ydkw,fvdkUyJ pdwfxJu rSwfvdkufrdygw,f?
tcdsefu ydkawmifMumaeygao;w,f/ wpfcgwpfav vSnfhMunfhvdkufawmh olr&Sdawmh? olae&mrSm uav;r
awmhvnf; aNratmuf&xm;eJU oGm;&wm pdwfcs&NyD;? av; wpfa,mufeJUolUtarvdkU ,lq&wJh trMuD; wpf
pdwfcsrf;omw,fqdkwm olrsm;aNymvdkUawmh Mum;zl;yg&JU/ a,muf? [dkcyfacsmacsm av; vufu vGwfr,f usef&Hk
aNratmif&xm;vrf; aqmufaewmvnf;awmfawmfMum &Sdao;? tJ'D trMuD; avu ydk&Snfovdkyif?
aygh? 4-5 eSpfawmifNzpfawmhr,f xifyg&JU/ bmwJh
Mum;wm? ußGefawmfwdkU NrdKU&JUaNratmuf a&vrf;aMum “armifav; um;u cav;wpfa,mufudk wdkufvdkufwm
awGu wGufxm;wmxufydkqdk;vmw,fqdkvm;? bmvm;?
xifw,fwJh? armifav;Nrifvdkufvm;” wJh
arQmf&wmudk pdwfr&Snf wwfwJh ußGefawmfhtwGufawmh
wu,fhudk pdwfnpfp&myg/

www.myanmarengineer.org
jrefrmtif*sifeD,mzdk&rfESpfvnfpmapmif 23

b,fvdkvkyfNrifrSmvJvdkU/ twlwl&yfaewmudk/olwdkUrdef;r “[kwfw,f?[kwfw,f? pnfyifuky®PDawG aNym?raNym


awGyJ pyfuvnf;pkygh/ [dkem;Nzpfvnf; olwdkUodcsif? csifbl;? tdrfrSm rD;rvmwm?rD;zdkacsmifrSm *ufpf ysufae
'Dem;Nzpfvnf; olwdkU odcsifeJU? pdwfxJu tJ'DvdkawG;&if; wm 4 &uf&Sdawmhr,f? zkef;qufawmhvnf; vmNyifay;
cyfqwfqwfav; NyefaNymrdvdkufygw,f/ yghr,feJU?tckxdrvmbl;? vpOfaMu;usawmh yHkrSefay;&
“tif;[kwfrSmayghAsm? 'Dem;ucPcP ,mOfcsif;wdkufrI? w,f?”
um;uvludkwdkufrI Nzpfw,fAs? qdkif;bkwfMuD;awGUw,f aMomf ... olUrSmvnf; cHpm;csuf &SdwmyJudkvdkUawmh awG;
r[kwfvm; [dk;rSm? Nrefrmvdkaum? t*Fvdyf vdkaum a&; vdkufygw,f?olaNymvdkufrSpnfyifuky®PDawGtay: pdwf
xm;wm?bmwJh?owdxm;armif;?,mOfwdkufrI b,favmuf u awmfawmf a'goxGufrdyg&JU?ußGefawmfvnf; awmf
qdkwm a&;xm;wm? ” awmf qdk;wJUpnfyifuky®PDawG vdkU yg;pyfuvnf; qdk&if;
ußGefawmf tJvdk aNymvdkufawmh? olUorD; av; u? ab;Munfhvdkufawmh [dkom;trd r&Sdawmh? ußGefawmhf
tr,f vlMunfhawmh 10 eSpfawmif &Sdr,f rxif? olU- tawG;uvnf; uGefU NrL;w,fav? r[kwfrvG Ja&m
tar twk d if ; yJ eS k w f u vnf ; oG u f y gh ? bmwJ h 'Dta':MuD; a,muFsm;u pnfyifuky®PDu rdkhvdkUvm;
olaNymwm“vrf;udk rMunfhbJ ul;wmudk arar&” wJU? rodbl;vdkU? tlaMumifaMumif tawG;&,fyg? olrsm;udk
“tJ'Daumifav;u awmfawmfayghqwmyJ”wJh“olUrdb raumif;awG;wm rvkyfaumif;ygbl;vdkU udk,fhukdudk,f
Nyefxdef;xm;vdkuf&w,f?
awGu rqkH;rbl;vm; rodbl; aemf arar” wJh ußGefawmfawG;vdkU rqHk;cifrSmbJ? ab;u touf 40
tr,foluyJ aNym&w,f&S dao;? vlMunfhawmh om t&G,f? pwdkifabmif;bDeJU tdwfudk vufarmif;rSm usus
uav;&,f? olUtarxuf omr,fh yHkyJvdkU pdwfxJu ee ydkufxm;wJh vlwpfa,mufu ußGefawmhfudkaNymwm
awG;rdyg&JU/ ußGefawmf awG;vdkUrS rqHk;ao;? tarvkyf vm;? olUbmom aNymwmvm;awmhrod? olaNymwmu
olu ußGefawmfhudk qufar;w,f?
“r[kwfbl;As? rD;ydGKifhqdkwm wpfcgwpfavawmh ysuf
“armifav; b,fvdkNrifvJ? um;u rSm;wmvm;? wwfwmyJ?t"duu um,uH&SifawG yJAs? uav;u
uav;u rSm;wmvm;” uav;rdkhvdkUum;&Sif;NyDqdkNyD; ul;wm udpör&Sdbl;? armif;wJh
cufayghAsm? a&SUaevm;? &Jvm;awmh rod? wpfckckawmh olrSm tNypf&SdwmAs? cifAsm; pOf;pm;Munfh? owdeJU armif;
wpfckckyJ? ußGefawmfrS rNrif&wm b,fvdkvkyfodrvJ aygh? 'gvlul;rsOf;Mum; &SdwJh ae&myJav? r[kwfbl;vm;?
tr&,fvdkU NyefaNym,HkrSwpfyg; bmwwfedkfifrSmvJvdkU t&Sdefukd avQmh?ab;b,fnmMunfh? 'Dvkdarmif;&rSm?t"du
av/ tJ ußGefawmfwdkU aNymoHudk Mum;oGm;vdkU xif&JU? w&m;cHu um;armif;wJh olAs”
ußGefawmfhab;em;u ykqdk;udk wdkwdk0wfNyD;? aumfvmu- olaNywmvJ [kwfawmh [kwfygh? 'DvlrSm t"du wm0ef
wkef;eJU touf 50 0ef;usif vlwpfa,mufu0ifaNym &SdwmyJ? 'Davmuf &Hk;wufcsdef vl&lyfaewmudk owdeJU
av&JU? rarmif;bl;? vlawGu olwdkU tvsifvdkwmyJ odwmudk;?
“r[kwfbl;As? tJ'g pnfyifuky®PDawGrSm tNypf&SdwmAs? tckawmh uav;wpfa,muf b0qHk;&Smaygh? owdowd?
cifAsm;wdkU awGUw,fr[kwfvm;?vrf;ul;wJUrD;ydGKifhuysuf tJ'gaMumifh bk&m;u a[mwm bmvkyfvkyf owdav;
aew,f ?rD ;ydG Kif hysuf wmudkcsuf csif ;Nyif &rS mAs yd kuf qH ygrS? w&m;&vG,fwmwJU? oGm;owd?vm owd?ae owd?
us ,lNyD; ? udk,fhtvkyfusawmh aocsmrvkyfbl; tv xdkif owd? pm; owd?rSefvdkufav vdkU pOf;pm;aewkef;?
um;aumifawG?olwdkUaMumifh tem*gwf&JU Mu,fyGifhav; tckevlab;u olU oli,fcsif; vm;rod? bPftapmifh
wpfyGifh aMuG&SmNyD” vdkvdk ,leDazmif;eJU yk*¾dKvfu pum;qufav&JU? 'Dvl
ol0ifaNymvdkufawmhrS [dkom;trdvnf; yg;pyfydwf Munfh&wm um;yGJpm;vdkvdk bmvdkvdkeJU? um;taMumif;
oGm;av&JU? 'DvlaNymwmvnf; [kwfw,fvkUd pdwfxJ aumif;aumif; odwJh avoHeJU?
awG;rdyg&JU?rD;ydGKifhaMumifhNzpfrSmvdkU? “um;u pvGef; 85 armf',fAs? ußGefawmfNrifvdkufw,f?
tJ'Dvlvnf; ußGefawmfhudk aNym&wm tm;r&vdkUxifyg&JU? 'Dvl b&dwfaygufNyD; xdef;r& NzpfoGm;wmAs? olUa&SUu
olUnmbufu vlwpfa,mufukdvnf; qufaNymaeav rmpD;'D; uGufaysmuf udk wkdufrdrSmpdk;NyD; twif;nmbuf
&JU? bmqufaNymaewmvJawmh ußGefawmfvnf; rMum; udk csdK;vdkufwm? wpfu,fvdkUrsm; olU nmbufu zdkU'f
awmh? 'DvlUMunfh&wm tpdk;&0efxrf;awmh aocsmw,fAs? *wkef; 90 armf',fom a&SUudk enf;enf;a&mufae&if?
ausmif;q&mvm;?txufwef;pma&; vm;? wpfckckawmh um;csif;wdkufrSmAs?vrf;ul ;vmwJhcav;udkwdkufrSmr[kwf
Nzpfr,fvdkU ußGefawmfawG;Munfhaerdao;w,f? bl;?trSefu Asm? um;qdkwm reuf tNyifxGufawmhr,f
tJcufwmu ußGefawmfh nmbufvSrf;vSrf;u tzGm;MuD; qdk&if? qD?a&?av?0kdif? b&dwf tukefppf&wmAs?'Dvl
uvnf; [dkvlaNymwmudk axmufcHwJh taeeJU ußGefawmf Munfh&wm um;ompD;wm? um;taMumif;vnf; odyHk
Mum;atmif vSrf;atmfav&JU? ray:ygbl;Asm? olaocsm rppfawmh? uav;wpfa,muf
touf&SKH;aygh”

www.myanmarengineer.org
jrefrmtif*sifeD,mzdk&rfESpfvnfpmapmif 24

olaNymwmvnf;[kwfawmh[kwfom;?olaNymvdkufrSaemuf rif;wdkUvdkab;xdkifbkaNymawGaMumifh ekdifiH rwdk;wufwm?


2 vavmufqdk um;0,fpD;rvdkU ydkufqHpk xm;wmav; oGm; ulnDMu”
awmif wNcm;rSm okH;&awmhrvdk? um;taMumif;odrS um; [dkuf? olaNymvdkufrS &p&mr&Sdawmh?ußGefawmfhaMumifh edkifiH
pD;&r,fqdkawmh? tif; um;taMumif;avhvm NyD;rS 0,f rwdk;wufwmwJh?trav; pGyfpJG csufuvJ? udk,fh taz
wmaumif;r,fxifyg&JU vdkUawmif rqDrqdkif awG;rdvdkuf t&G,f u aNymawmhvnf; em;axmif&rSmaygh?ußGefawmhf
ao;&JU? um;taMumif; avhvmbdkU uvnf; b,fvdkvkyf ab;u aemuf awmfMuD;awGvJrsufeSm av;awG atmuf
&ygh?olaNymwmbmwJh qD?a&?av?0dkif?b&dwf rkd;vif;wmeJU csNyD;? wpfa,mufudk wpfa,mufMunfhaeMuav&JU? oGm;
ppf? ynm&Sdpum; em;0rSm xm;qdkovdk? pmtkyfxJa&;rSwf &ifaumif;rvm;? tvkyfaemufus aerS Nzifh? rNzpfao;yg
rvdkU MuH&kH&Sdao; aemufzufu taemufwdkif;0wfpHk pwdkif bl;avvdkU awGa0aewkef;? tcke vlMuD; ab;u olZeD;
usus0wfxm;wJh tif*sifeD,m vkdvdk vlu aNymvdkufvdUk vdkU xif&wJh ta':MuD; aNymvdkufrSbJ qkH;Nzwffcsufu
olzufpdwfua&mufoGm;av&JU?oltNrifu enf;enf;awmh ckdifrmoGm;awmhw,f?
xl;qef; aeav&JU? “oGm;MunfhMuav om;wdkU&JU? tarwdkUu aq;&HkrSm
“cifAsm;wdkUaNymwmu vwfwavmNyóem udk taNz&Sm q&m0efeJU &ufcsdef;aum?tcsdefyg booking vkyfxm;vdkU
wmAs? wu,fawmh cifAsm;wdkU aocsm Munfh?vrf;u omaygh? r[kwf&if b,faevdrfhrvJ?ol rsm; 'ku©
av;cGqHk? NyD;awmh rDwm 100 avmuf ausmfvdkuf&if a&mufaewm udk ulnDwm aumif;wJhvkyf&yfyguG,f?
vrf;Nzwf awGu&Sdao;? 'Dvkdem;rSm rD;ydGKifhysufvdkU uawmh om"k?om"k”
traffic jam uawmh Nzpfvkduf r,fh Nzpfcsif;?tJ'Dawmh
ol w d k U usawmh booking vk y f x m;vd k U wJ h ?
t&ifvdkNyD; olU xufigarmif;?wdkufNyDaygh? wu,f w,fvnf;wwfekdifw,f? tvdkvdk ae&if; tukodkvf 0i-
awmh'Dem;rSmukef;ausmfwHwm;aqmuf oifhwm Mumaygh? fygw,favvdkU rawG;awmhygbl;vkdU qkH;NzwfNyD;? uJ
[dkbuf yef;NcH em; uae? tck ußGefawmfwdkU &yfaewJh b,f o l r S roG m ;vnf ; igoG m ;r,f [ J h qd k N yD ;
ae&m txd ukef;ausmfwHwm; aqmufvdkuf?NyD;&if 2 xyf ol&Jaumif;wkdUxkH; eSvHk;rlvdkh rvSrf;rurf;u um;wkdufwJh
t0dkif;ywf um;vrf;aqmufvdkuf?tay:u wpfvrf;oGm;? ae&m udk csDwuf&awmhwmaygh? pdwfxJuawmh om"kav;
atmuffu wpfvrf;oGm;?'grSr[kwfvJ tay:eJUatmufudk ac:wm awmif oHk;cg rac:bl; qdkNyD; ykxkZOfwdkU xkH;pH
crossing vkyfvkduf?aemufxyf 'Dvdkrsm; b,fawmh rS twkdif; pdwfu qdk;csifao;udk;?
rNzpfawmhbl; pdwfcsAsm” tJ ußGefawmf tJ'Dae&mudk oGm;awmh rsufeSmcsif;qdkifu
vmaewJhvlu ar;ao;w,f? “cifAsm; oGm;MunfhrvdkU
'Dvl aNymwmvnf; [kwfwmyJav?bmvdkU'Dvlvdk NrdKUawmf
tkyfcsKyfa&; tzGJU u rpOf;pm;wmvJ rod?'grSr[kwf 'Dvl vm;”wJh?ußGefawmfuvnf; acgif;ndwfNyvdkufw,f? ol
uyJ w&kwfodkif;um; awGxJuvdk vlrodatmif aewJh u qufNyD;?“[dkrSm q&m0efrav; wpfa,muf Munfhay;
vlpGrf;aumif;MuD;vm;? pOf;pm;ayr,fh aqmufvkyfc aps; aew,fAs? aq;&Hkum;uAsm? tckxdudk ra&mufao;bl;?
MuD; vdkU aum rNzpfekdifbl;vm;? wu,fyJ rodwmvm;? ac:xm;wm Mumaygh? aNymoHMum;wm awmh uav;u
'DvlaNymvdkufrS vm;ar;cGef;awG tck 100 avmuf acgif; aoavmuf&Hkawmh rNzpfbl;wJh?aoG;xGuf wmrsm;awmh
xJ avQmmufaNy;aeav&JU? ußGefawmf pdwfxJvnf; 'Dvl aq;&Hkum; NrefNrefvmrS NzpfrSmAs?” olu qufNyD;
tif*sifeD,m awmh NzpfrSmaocsmw,f vdkU? awmfawmf “tvum; tmrcHukr®PDawG Asm? ydkuf qHus,lNyD;? 'Dvkd
vnf; pOf;pm; wwfwJh vlvdkU csD;rGrf; r,f MuHao; rsm;us&if b,f a wmh r S t csd e f r S D ra&muf b l ; ?
ußGefawmhfa&SUu touf 60 ausmfavmuf tazt&G,f NyD;&iftaMumif; Nycsuf rsdK;pHkeJU?
OD;av;MuD; u atmfvkdufrS vefUNyD; tlaMumifaMumif Nzpf vl t ouf w pf a csmif ; qd k w m wef z d k ; MuD ; w,f As?
oGm;rdw,f? 'DvlMuD; yHkpHMunfh&wm? vlNref?pdwfNref yHkpH olwdkUvmwm aemufusvdkU aowmb,fESpfa,muf
MuD;eJU? uGrf;awG0g; aewmvm; bmvm;awmhrod? yg;pyf avmuf &SdNyDvJawmif rodbl;? tvum;? ao&if
u yGpdyGpd eJU vkyfaewmawmh Nrifae&w,f/ t0DpdrSm csdK;uyfr,fh olawG”

olvnf;aNym&if;qdk&if; rSwfwdkifqDudk taNy;tvTm;


“rif;wdkU bmaaumifawGwkef;? wpfa,mufwpfaygufeJU? oGm;aeav&JU? 'DvlU Munfh&wm ulnDcsifpdwfawmh&Sdyg&JU
[dkrSm uav;u touf&Sd&if&SdOD;rSm? oGm;ulnDMuygvm;? olrSmvnf; ta&;MuD; tvkyfawmh &SdyHkyJav? tif;av
aq;&Hkum; ac:oifhac:?wwfodwJh olu a&S;OD;olemNyK olaNymwmvnf; [kwfwmyJav?aq;&Hkum;awG aemufus
enf;eJU NyKpkxm;? 'gawGvkyf&rSm? [dkvlraumif;aMumif;? w,f? aemufusw,fvdkU &Hk;uvlawG aNymoHom Mum;
'Dvl raumif;aMumif;yJJ avukefcH xdkifaNymaew,f? zl;wm? tckawmh wu,fNzpfaewmudk;? aMomf rvG,fygh

www.myanmarengineer.org
jrefrmtif*sifeD,mzdk&rfESpfvnfpmapmif 25

vm;aemfvdkU pdwfu awG;&if; ußGefawmfvnf;cyfNrefNref


av; a&SmufoGm;rdw,f? vrf;wpfzuf a&mufvdkU vltkyf
MuD; &Sd&mudk ul;r,fvkyfaewkef; ußGefawmhf zkef;NrnfoH u
ay:vmvdkU Munfhvdkufawmh tar?
taru ta&;taMumif;qdk [dkrSm'DrSmu vkyfwwfvGef;
vdkU? bmrSmODf;r,f rodbl; vkdU pdwfuawG;&if; “aNymAs
bmwkef;”vdkU cyfqwfqwfav;xl;rdvdkufygw,f? tar
aNymwJhpum;udk Mum;vdkuf&awmh ußGefawmhf acgif;awG
xlNyD;? rD;awmufMuD; wpfck [yfvdkufovdk? &kwfw&uf
aMumifoGm;ovdk? b,fvdkrSef;rodbJ ußGefawmf twif; ußGefawmfbmvky
vrf;udk NzwffaNy;rdvdkufw,fvdkh xifvdkufw,f?puúefUydkif;
cbifAsm;wdkUawGaufaevJ?
twGif;rSm rdkhvkdU ußGefawmfudk,f ußGefawmf bmNzpfoGm;
rSef;awmifrodvdkufygbl;? um;awG b&dwftkyfoH vnf;
Mum;vdkufrd&JU? 'gayr,fh tar aNymvdkufwJh mv k yf ae
atmfypfvkdufcvsifrJ vdkU m
“om;? tckum;*dwfrSmyJvm;wJh? om;nDav;ydkufqH,lNyD;?
vrf;[dkbuf u qdkifrSm acsmuvuf oGm;0,fwm tckxd
Nyefrvmao;vdkU?um;wdkufoHawGvnf; Mum;vdkU pdwfyl
dyg&JU/
vdkUwJh? wpfcsuf MunfhNyD; nDav;udkawGU&if tdrfNyef
vTSwfvdku”f wJh
ußGefawmf vltkyfMuD;xJ twif;wdk;0ifoGm;awmh tcke
ußGefawmhfab;uaysmufoGm;wJh aumifrav;&JUaygifay:
rSm touf 12 eSpfavmuft&G,f cav;wpfa,muf vSJ
vdkU? 'gPf&mu rNyif;ayr,fh? aNcaxmufudk xdxm;awmh
emvdkUxifw,f cav;crsmatmfaeav&JU? aumifrav;
uawmh aNymygw,f? pdwfrylygeJUwJU?cav;u uHaumif;
w,fwJh? aNcaxmufeJeJxdwmwJh? cav;u vefUoGm;awmh
wkefaewmwJh?aq;&Hkum;a&mufawmhrSmygwJh? ußGefawmf
nDav;r[kwfvdkU awmfao;w,f[Jh qdkNyD; pdwfxJu
awmh oufNyif;csrdyg&JU?aemufawmhrS pOf;pm;&if; tvkdvdk
rsuf&nfawG pD;usvmwmudk ußGefawmfowd NyKrdygw,f?
rD;ydGKifhvm;? um;vm;? um;orm;vm;?vrf;vm;?owdvm;
bm;vm;?nmvm;vJ ußGefawmf rodcsifawmh? igbmvdkU
oufNyif;csvdkufrdwmvJvdkU udk,fhudkudk,fNyefar; aerd
w,f? ighnDav; r[kwfvdkU csvdkufwmvm;? uav;u
raoedkifvdkUvm;? trSefawmh udk,fhaoG;om;r[kwfvdkU
csvdkufrdwJh oufNyif;qdkwm odaeNyD;om;yg?udk,fhuku d dk,f
vnf; &Sufrdyg&JU/ twÅqdkwm qef;Mu,fom;&,fyg?
'Duav;ae&mrSm nDav;qdk&ifaum? olUtudk ae&mrSm
ußGefawmfqdk&ifaum?'grSr[kwf tckevlawGom 'Duav;
tudkawG?tazawG?tarawG?bdk;bGm; awGqd k&ifaum
b,fvdk oufNyif;awG csMurSmvJ?
tcke q&m0efrav;uawmh cav;udkayGUxm;av&JU?
ußGefawmfbmvkyfaevJ? cifAsm;wdkUawGaum bmvkyfaevJ
vdkU atmfypfvkdufcsifrdyg&JU/

oli,fcsif;wpfa,mufudk *kPfNyKí
atmifNiDrf; (xdefawm)

www.myanmarengineer.org
jrefrmtif*sifeD,mzdk&rfESpfvnfpmapmif 26
uAsm

i,fi,fwkef;u araru ajymcJhw,f


xrif;qDqrf; a&Tvifyef;udk
zdk;vrif;BuD;u qufocJhw,fwJh
ewfoufaMuG rif;orD;av;tjzpf
(udk,fhudkudk,f)
b0ifrsm;awmif jrifhcJhao;
Eke,fwJhtawG;awGtm;vHk;
"gwfcGJcef;rSm tajz&SmMunfh
&dk;om;jcif;awGyJ MuGif;usefw,f………..

Munfpm;wwfwJh avmua&,mOfaMumrSm
jzLpifjcif; udk &GufMudK;wyfwJhavSi,f&,f
qdyfurf;awG wpfckNyD; wpfck qkduf-
NyD;vmcsdefrSmawmh
[efaqmifjcif;awG zHk;vGrf;cH&&if;
MudK;wdkifrSm &Guftm;
avsmhvmavovm…………..

'DvdkeJY
Mu,fawGaMuG wdrfawGvGifh
em&Drsm;pGm &moDrsm;pGm jzwfoef;
b0&JU "gwfcGJcef;tajzawGvJ
ajymif;vJvmcJhrSm aocsmw,f…………

t&m&mudk csdefom;udkuf vufcHvm&wJhtcg


White Liar udk em;vnf wwfvmcHwmyg rwlnDawmh tajzawGtwGuf
b0rD;tdrfudk xGef;vif;zdkY rESajrmrdayr,fh
roifMum;bJ wwfajrmufvmcJhwJh ynm wjznf;jznf;
vufcHvdkuf&Hkomaygh pdwf"gwfawG &ifhoefvmrS
'gayr,fh wpfcgu araraNymcJhwJh
tawG;awGxJ aumif;uifu rkom;jzLjzLudk
tHkYrdIif;&Da0aewkef;yJ……….
vGrf;wwfvmcJhw,f………….
rwlnDawmh tajzawGtwGuf
rESajrmrdayr,fh
wjznf;jznf;

www.myanmarengineer.org
jrefrmtif*sifeD,mzdk&rfESpfvnfpmapmif 27

tJ'D&nfrSe;f csufawGjzpfajrmufzdkY[m cufcJr,fqdkwmrSefayr,fh “vkdvQifMuHq enf;vrf;&”


qdkwJhpum;yHktwdkif; MudK;yrf;tm;xkwfvQif &nfrSef;csufudk rvGJ{uefa&muf&Sdr,fvdkY ,HkMunf&ygaMumif;
….
FUEL CONSUMPTION

av,mOfawGay:aygufvmwm passenger jzpfygw,f/


tcktcsdefrSmqdk&if ESpfaygif;wpf&mausmfoGm;ygjyD/ qDukefusrI[m wpfESpf
xuf w pf E S p f a vsmUenf ;
tpueOD;rSm av,mOfawGudk eJY armif;ESif vmwmudkawGU&Sd&rSmjzpfygw,f/ 1960 ckESpfu
ygw,f/ aemufydkif;rSmawmh jet engine awG c&D ; onf w pf a ,muf t wG u f 10 km
ay:vmjyD; wGifwGifus,fus,ftoHk;jyKvmMuyg tuGmta0;udk qD 0.6 liter ukefuscJU
w,f/ bmvd kU wG if wGifu s,f us,f oH k;&ovJ qd k ygw,f / ,ck t csd e f r S m awmh c&D ; onf w pf
a wm Uy d kjr e f vd k Uy gy J/ p ro p el le r e JY a,muftwGuf 10 km tuGmta0;udk qD 0.2
av,mOfudkarmif;ESif&if maximum speed liter yJ ukefusygw,f/ 'ghtjyif Airbus
u 500 km per hour ywf0ef;usif A330 udk Volvo V70 um;trsdK;tpm;eJY
EdIif;,SOfMunfhygw,f/
avmuf y J y sH o ef ; Ed k i f y gw,f / Jet aircraft
uawmh olYxufydkjrefygw,f/850-900 km
per hour avmufysHoef;Edkifygw,f/ usm;MuD;
awmh ajc&mMuD; qdkwJhpum;twdkif;ygyJ/speed
ydkjrefawmh qDydkukefygw,f/ qDukefusrIoufom
atmif tif*sifeD,mrsm;u MudK;pm;Muygw,f/
wpfESpfxufwpfESpf BudK;pm;rIawGatmifjrifwmudk
atmufyg*&yfzf rSmawGUEdkifygw,f

*&yf &J U x-axis uawmh ck ES pf ouú& mZfudk


udk,fpm;jyKygw,f/ y-axis uawmh qDukefusrI
(fuel consumption) udk udk,fpm;jyKygw,f/
azmfjyxm;wJh unit uawmh Liter/10km/

www.myanmarengineer.org
jrefrmtif*sifeD,mzdk&rfESpfvnfpmapmif 28

txufrSmjrif&wJh *&yfzftwdkif; c&D;onfwpf


a,muftwGuf 10 km tuGmta0;udk um; eJY
av,mOf?qDukefusrIEdIif;,SOfwJhtcg av,mOf&JU
qD p m;EI e f; u um;eJ Y, S O f & if 26% avsmh
enf;aewmudk awGY&rSmjzpfygw,f/ Calcula-
tion uawmh av,mOfrSm median load
(75% full) udk tajccHxm;jyD; um;rSmawmh
driver &JU load udkyg,lwGufxm;ygw,f/
acwfopfav,mOfwpfpif;u xGufay:vmwJU ql
nHrI(noise)[m acwfay:tjref&xm;u xGuf
ay:vmwJh qlnHrIeJY EIdif;,SOf&if xuf0ufcefY
avsmhenf;ygw,f/ Advisory Council of
Aeronautics Research in Europe
(ACARE) u 2020 ck E S p f t wG u f
&nfrSef;csufuawmh atmufygtwdkif;jzpfygw,f/
- Fuel consumption and carbon
dioxide emissions to fall by 50 per
cent
- Noise to fall by 50 per cent
- Nitric oxide emissions to fall
by 80 per cent
tJ ' D & nf r S e f ; csuf a wG j zpf a jrmuf z d k Y [m cuf c J
r,fqdkwmrSefayr,fh “vkdvQifMuHq enf;vrf;&”
qd k w J h p um;yH k t wd k i f ; Mud K ;yrf ; tm;xk w f v Qif
&nf r S e f ; csuf u d k rvG J { uef a &muf &S d r ,f
vdkY ,HkMunf&ygaMumif; ….
a'geom;

Ref: Henrik Norberg , Volvo Aero and


Airbus , AERO ENVIRONMENT ( A
MAGAZINE ABOUT AVIATION AND
THE ENVIRONMENT FROM VOLVO

www.myanmarengineer.org
jrefrmtif*sifeD,mzdk&rfESpfvnfpmapmif 29

]] pufrIawmfvSefa&;aemufydkif;rSm a&aMumif;Adokumynm[mvnf;
wdk;wufvmcJhrSm ,HkrSm;zG,fr&Sdyg}}

The Roots of Naval Architecture


a&aMumif;Adokumynm\Zpfjrpfudk wl;azmfjcif;
Ko San Gyi

Naval architecture qd kwJ hy nm&yf[ m (the father of naval architec-


yD;&l;awmifwef;uae pwifarG;zGm;vmw,fqdk&if ture) aESm if; vl wd kY rSw fc suf jyKcJh &ygw,f /
tuk e f t H h M ooif h uk e f r vm;yJ / wu,f y g/ tJ v d k r S w f c suf j yK&wJ h aemuf t aMumif ; &if ;
ol Y wpf o uf wpf u dk ,f oabFm wpfp D; awmif r S
wpfckuvnf; oabFmwpfpD; twGuf touf
raqmufcJhzl;wJh jyifopfeu©wfynm&Sif Pierre
Bouguer [m olY&Jh olawoepmwrf;jzpfwJh wrQta&;MuD;vSwJh Stability twGuf,aeU
Traité du navire, de sa construction wdkif the only surviving theory jzpfwJh
et de ses mouvemens (Treatise of the Metacenter qdkwJha0g[m&udk wDxGiftoHk;jyK
Ship, Its Construction and Move- azmfxkwfcJhvdkYygyJ/ tJ'Daemufydkif;rSm oabFmynm
ments) rSm pwiftoHk;jyKcJhygw,f/ jyifopf [m rsm;pGmzGYHjzdK;wdk;wufcJhygw,f/
odyÜHtu,f'rD&Jhokawoevkyf ief;jzpfwJh urÇm-
MuD;&Jh t&G,ftpm;eJYyHko@mefudkodEdkif&eftwGuf Pierre Bouguer udka&aMumif;Adokum
vwÅDwG'f'D*&DoHk;rsdK;eJY wdkif;wm&ef yD&l;awmif zcif BuD; vdkU*k PfjyKcJUwJUtaMumif ;eJUywfoufvdkU
wef;rSm tajccsaepOf (1735-1744) twGif; apm'uwufp&m&SdEdkifygw,f/ bmvdkUvJqdkawmU
txufy gpmwrf; udky g jyKpkc Jhwmyg/ 1746
ol U taMumif ; ud k a rG ; &yf a jr jyif o pf E d k i f i H z G m ;
a&mufrS w&m;0ifxkwfa0jzefYcsDcJhw,f vdkYrSwf
om;&ygw,f/ awmifwef;ay:rSm oabFmynm Naval architects trsm;pk a wmif r S
tkwfjrpfwpfckcscJUwm[m tHUzG,fwpfckuawmU ol Ye mrnf ud k rMum;cJh zl; Muvd kY ygyJ/ wcsdK Uu
trSefygyJ/ tmcD r D ; 'D ; ud k a&aMumif ; ynmzcif M uD ; vd k Y
tJ' Dr wdki fcifu oabFm eJYy wfoufvdkY
txif&SdcJhMuygw,f/ Fluid xJrSm t&m0w¬K
pmtkyfawG&SdcJhayr,fh Ship constructors
wpfckepfjrKyfrI*kPfowÅd Buoyancy law udk
awGtwGuf tm;udk;jyK avmufzG,f&m r&SdcJhygbl;/
oabFmynm&yfrSm,loHk;cJhMuwmyg/ Newton’s
jyD;awmh ynm&yfeJYywfoufvdkY olYavmuf Syn-
Law udke ,fy,ftoD; oD;u,loHk;MuovdkrsdK;
thesis rjzpfwJhtwGuf Pierre Bouguer &Jh
jzpf y gw,f / oabF m Ad o k u mtwG u f Pierre
Traité du navire pmtkyf[m Naval ar-
Bouguer &Jh Traité du navire pmtkyf[m
chitecture ynm&yftwGuf yxrqHk;aom
enf ; ynmtqef q H k ; pmtk y f j zpf c J h y gw,f / Complete set of principles that gov-
&mpkE Sp fwpfc kp mrQ oabFm wnfa qmufo lwd kU erned scientific naval architec-
twG u f o r® m usrf ; pmozG , f t m;ud k ; tm;xm; ture vdkYqdk&avmufatmif Hydrostatics,
jyKcJ h & ygw,f / od k Y aMumif h r d k Y vnf ; Pierre Hydrodynamics, Stability wd k Y ud k
Bouguer udk a&aMumif;AdokumzcifMuD;&,fvdkY tus,f & S i f ; jyjyD ; Ship constructors

www.myanmarengineer.org
jrefrmtif*sifeD,mzdk&rfESpfvnfpmapmif 30

awGtwGuftvGef taxmuf tuljyKwJU ocFsm


wG uf csuf rIa wG yg yg0ifc JU ygw,f /,aeYa cwf
Naval architecture twGuf
pHjyKudk;um;pmtkyfjzpfwJh Principle of Naval
Architecture pmtkyf&Jh Format [m Traité
du navire pmtk y f t wd k i f ; &S d a ewmud k u
tJ ' D p mtk y f & J h MoZmt&S d e f t 0gud k xif
[yfaeygw,f/
Pierre Bouguer eJYy wfo uf jyD;
rSwfom;zG,faemufwpfcku 1727 rSm jyifopf
tu,f'rDu usif;ywJh “oabFmay:rSm &Gufwdkif
udkb,fae&mrSm taumif;qHk;ae&mcsoifUovJ}}
qdkwJUNydKifyGJrSm yxrae&m&&SdcJUjcif;yg/ 'kwd,ae
&mudk&&SdcJUoluawmU ynm&SifawGtwGufae&m “oabFmay:rSm &Gufwdkif
usOf ; ajrmif ; wJ h t rd a jrqG p f Z mvef E d k i f i H u udkb,fae&mrSm
tjyD;wdkifxGufcGmcJhjyD; &lyaA'q&m&mxl;twGuf taumif;qHk;ae&mcsoifUovJ}}
& k & S m ;p d e f Y yDwmpy wf o dy ÜH tu,f ' r Dudk qdkwJUNydKifyGJrSm
pa&mufwJhE SpfrSm0ifjydKifcJhwJh touf(20)t&G,f yxrae&m&&SdcJUjcif;yg
ocFsmynm&Sif Euler yJjzpfygw,f/
Naval architecture udk Profes-
sional Adokumynm&yftjzpfpwif avhvm pufrIawmfvSefa&;aemufydkif;rSm a&aMumif;Adok
wJhpmtkyfudk 1610 uwnf;u ay:wl*DEdkifiHom; umynm[mvnf; wdk;wufvmcJUrSm ,HkrSm;zG,f
ocsFmynm&Sifvnf;jzpf? tif*sifeD,m wpfa,muf r&Sdyg/ Naval architecture
vnf;jzpfwJh João Baptista Lavanha &Jh ynm&yfp wifarG;zGm ;cJhyHk? a0g[m&ay:ayguf
vmyH k u d k tMurf ; zsif ; wif j yjyD ; aemuf r S m
rxkwfa0jzpfwJhpmtkyfvdkYqdkygw,f/ 'Dynm&yf&JU atmufrSmqifhyGm;aewJh a0g[m&
pmtky ftrnfuawmh “Livro primeiro t"dyÜm,fawGudk uGJuGJjym;jym;em;vnf Edkifatmif
de arquitectura naval” (First Book of azmfjyvdkufygw,f/
Naval Architecture) jzpfygw,f/ tJ'D Ko San Gyi
pmtkyfrSm tckvdk&Sif;jycJhygw,f/ Naval Ar-
chitecture is that which with certain
rules teaches the building of ships,
in which one can navigate well and
conveniently. tJ'Dpmtkyfudk (20) &mpk
a&mufrSom;xkwfa0cJhwmyg/ 1700 jynfh0ef;usif
ESpfrsm;a&mufrS 'Da0g[m&udk Oa&myEdkifiHrsm;rSm
us,fus,fjyefYjyefYoHk; pGJvmcJhygw,f/

www.myanmarengineer.org
jrefrmtif*sifeD,mzdk&rfESpfvnfpmapmif 31

ayoD;&Gmjyefvmwkef;u
Nee J

&Gmu ayoD;ayghAsm ... 'DaumifeJh usKyfeJhqdk i,fi,fuacGvdSrfhzuf? ykpGefvkH;eSdkufzuf ...


usKyfu (4) wef;rSmwzkef;zkef;usayr,fh 'Daumifu pmawmfoAs ... wuúodkvfrSm pmoGm;oifjyD; aEG&moDus
&Gmjyefvmw,f ... tr,f oaumifhom;u waoG;warG;AsKdh?tom;qdkazG;Ovdkh? a&obifrsufrSefawG?
a0gueJ&SL; awGeJh ...
naeusrSolhtdrfoGm; eIwfquf&if; pum;pjrDajymjzpfcJhygoAsm ...

“[aumif ayoD; ... waoG;warG; vlawmifrSm;ouGm ... rif;u tckbGJh&&if bmtvkyfvkyfrSmwkef; ”


“usKyfu tif*sifeD,m vkyfrSm ... udk&ifcsufMuD; & ... ”
“[m ... 'gqdkrdkufwmayghuGm? rif; jrKdhrSmaewkef; bmawGawGhcJhao;vJuG”
“jrdKhrSmuawmhAsm ... acwfrDwmudk;As ... ae&mwum technology awGujrifhawmh tm;vkH;tqifajywmaygh”
“tJ'g bmMuD;vJuG? wufacguf&ifavmMuD; w,f ... [kwfvm; ”
“udk&ifu vkyfjyDAsm ... technology qdkwm enf;ynmtopftqef;awGudkajymwmAs ... vlawG bmyJvkyfcsif
vkyfcsif tJ'D enf;ynmawGeJhvkyfvdkuf&if jzpfw,fAs ... ”
“ [m ... qef;ouGm ... raemr,ywÅjrm;vdkyJxifw,faemf tJ'D[mawGu ... ”
“tckqdk&if vlawGMum;rSm internet &Jhu@wGifus,fvmwmeJhtrQ urÇmteSHhb,fae&mu udpöyJjzpfjzpfodedkif
vmjyDAs”
“bm&,f ... tdrfomteuf u urÇmteSHhrSm&Sdw,f ... [kwfvm;”
“usKyfajymwm internet ygudk&if&m ... usKyfqdk&if internet uwqifh abmvkH;yGJMunhf&wm awmfawmfMudKuf
w,fAs? 'Daehnudk abmyGJ&Sdw,f? odw,fr[kwfvm;? Gerrard wdkh? Torreswdkhav ... ”
“[muGm ... *sm&pf wdkh awmt&ufaomufwmrsm; bmqef;vdkhv”J
“udk&ifuvJAsm ... usKyfajymwJhemrnfawGu t*FvefrSm abmvkH;uefaewJh abmvkH;orm;awGygAs ”
“aMomf tJvdkvm; ... apmapmuajymrSayghuG? t[D;? t*Fvef udkoGm;p&mrvdkbJ Munfh&wmayghaemf ... ”
“'gayghAs ... “click” av; wpfcsufeSdyfvdkufwmeJh urÇmteSHhb,fae&m bmjzpfaevJ odedkifvmjyDav ...”
“'gqdk rif;jrdKhuaejyD; 'dkh&GmrSmbmjzpfaevJ Munfhvdkh&vm;uG ... ”
“[m ... 'gawmhb,f&rvJAs ... ”
“'Dtwdkif;qdk rif;tdrfomeufMuD;u b,faumif;rvJuG? q&mawmfa[mwJh ewfrsufpu d rSydkaumif;wmaygh”
“udk&ifu pum;uyfjyDAsm ... usKyfajymwJh internet rSmu [dk;t&if eSpf&maxmifavmufu tcsuftvufawG
vnf; &Smvdkh&w,fAs ... ordkif;aMumif;tjzpftysufawG? &kyf&SifawG?oDcsif;awG ... trsm;MuD;yJAs ... ”
“'grsm;uGm ... &GmOD;ausmif;u yd#uwfwdkufxJrSmvnf; trsm;MuD;&Sdygw,fuG? bkef;MuD;ausmif;rdkhvdkh &kyf&Sif?
oDcsif;awGr&Sdwmyg ... ”
“'gayr,fh technology aMumifhvlawG pdwfoGm;wdkif;udk,fyg? vkyfcsiforQvG,fuloGm;wmudkawmh
udk&ifjiif;vdkhr&bl;r[kwfvm; ... ”
“ig u rif;ajymwJh technology udkjrifudkrjrifzl;bl; [aumif& ... em;vnfatmifaocsmajymOD;”
“udk&if avay:ysHcsif&if technology udkokH;jyD;aqmufxm;wJh av,mOfeJhysHvdkh&w,fAsm?
yifv,fMuD;udkjzwful;csif&if technology aMumifhjzpfvmwJh oabFmawGpD;jyD; ul;vdkh&w,f Asm ...
b,fae&mudkoGm;csifoGm;csif jrefedkiforQtjrefqkH;a&mufedkifjyDAsm ... tJ'gqdk&Sif;vm;”

www.myanmarengineer.org
jrefrmtif*sifeD,mzdk&rfESpfvnfpmapmif 32

“'grsm;uGm avay:ysHcsif&if "mwfvkH;ikHjyD; aygifykwfvdkufrSmaygh? "mwfvkH;eJha&ay:vrf;avQmufvdkhawmif


&wmudk ... rif;&Jh technology MuD;u udk,fazsmufvdkh&vdkhvm;? "mwfvkH;atmif&ifudk,fawmifazsmufvdkh&ao;
... ta[;a[;”
“vlawGb,favmuftxd tqifajyovJqdk&if xrif;csuf&ifvnf; &GmrSmvdkhqefaq;? rD;zdkab;,yfcwf
aep&mrvdkbl;As? rice cooker av;xJqefaq;jyD;xnfhxm;vdkuf&kHyJ?olh[molcsufay;wm? t0wfavQmf
csif&ifvnf; udk,fwdkifavQmfp&mrvdkbl;? t0wfavQmfpufxJrSm qyfjymrIefhav;xnfh cvkyfedSyfvdkuf&kHyJ ...
avQmfjyD;om;? a&nSpfjyD;om;tqifhoifhjyefxGufvmwm”
“uJuGm ... bdk;awmf"mwfvkH;u bmvkyfcsifvkyfcsif pdwfxJu w vdkuf&kHyJarmif ... tukeftjyD;tpD;jzpfw,f”
“technology aMumifh vay:udkvlawGa&mufedkifwmAs ... tck t*Fgj*dK[f udkygvlawGodrf;ydkufawmhrSm ... ”
“at; ... "mwfvkH;&Sdae&if pMu0VmteSHh b,foGm;csifoGm;csifa&mufw,fAsm ... rif; technology MuD;u
wdkh"mwfvkH;avmuf rpHGygbl;armif&m ... ”
“udk&if eJh ajym&wmtqifudkrajybl;Asm ... awmfjyD? rajymawmhbl;”

ayoD;wpfa,muf aqmifhMuD;atmifhMuD;eJh xGufoGm;av&JhAsm ... usKyfu olhtwGufrsm;taxmuftuljzpfrvm;


vdkhapwemeJh ajymrdwmyg ...
usKyfajymwmbmrsm;rSm;oGm;ygvdrfhaemf ...

Nee J

www.myanmarengineer.org
jrefrmtif*sifeD,mzdk&rfESpfvnfpmapmif 33

NrefrmedkifiH{/f NrpfwGif;oGm; tNrefc&D;onfwif oabFm


'DZdkif;ESifh ywfoufaom designer wpfa,mufodoifhonfh
tcsufrsm; Silence
ußGefawmfwdkUNrefrmedkifiH[m NrpfawGaygrsm;wJh edkifiHawGxJu wpfedkifiHNzpfygw,f/vGefcJhaom
ESpfaygif;rsm;pGm uwnf;u NrefrmvlrsdK;awG[m 'DNrpfawGudk toHk;NyKNyD; toufarG; cJhMuygw,f/
NrpfwGif;oGm; a&aMumif;ydkUaqmifa&; vkyfief;[mvnf; 'DNrpfawGaygrSm taNccHNyD; zGifhNzdK;wdk;wuf
vmcJhygw,f/ c&D;oGm;vkyfief;? ukefpnf o,faqmifa&;vkyfief;awG[mvnf; 'DNrpfawGaygrSm taNccHNyD;
wdk;wufvmygw,f/ NrefrmedkifiH NrpfwGif;oGm;vmedkifwJh tuGmta0;[m 12.800 uDvdkrDwm cefU&SdNyD;
t"du tm;Nzifh {&m0wD eJU csif;wGif;NrpfawG [medkifiH&JU ta&;ygwJh NrpfawG Nzpfwnf&Sdaeygw,f/
{&m0wD NrpfwGif; c&D;onfeJUukefpnfo,faqmifrI vkyfief;awG[m 19 &mpkukefupcJhygw,f/
yxrqHk; NrpfwGif;oGm; uky®PD Irrawaddy Flontilla [m 1865 ckESpfrSm pwifwnfaxmif
cJhygw,f/1930 rSm tJ'D uky®PD ydkif c&D;onfwif oabFm 10 pif;cefU &SdcJhNyD; wpfESpfudk c&D;onf 9
odef; avmufudk onfaqmifay;edkifcJhygw,f/ 'kwd, urÇmppf umvrSm taNctae trsdK;rsdK;aMumifh
uky®PD ysufqD;ovdk NzpfcJhNyD; oabFm ta&twGufvnf; ododomom enf;vm;cJhygw,f/ 1962 ckESpf
ta&muf wHcg;ydwf pD;yGm;a&; aMumifh ukr®PD &kyfodrf;cJh&NyD; {&m0wDNrpfwGif; oabFm ukrÜPD
wpfcsdKUvnf;uG,faysmufcJh&ygw,f/
1980 ywf0ef;usif avmufwGif NrpfwGif;oGm; c&D;oGm; vkyfief; awGvnf; Nyefvnf
wdk;wufvmw,fvdkU qdkvdkU&ygw,f/ Orient Express Trains & Cruise? Barani Cruise
Travel Group pwJh uky®PD awG&if;ESD; NrSyfESH vmwmudk awGU&ygw,f/ tckvuf&Sd tcsdef &&SdwJh
pm&if ; awG t & {&m0wD Nrpf w G i f ; rS m oabF m aygif ; 50 eD ; yg;avmuf oG m ;vm
aeygw,f/ ,ckvuf&SdNrefrmedkifiHrSm oGm;vmaewJh c&D;onfwif oabFm wpfcsdKU atmufu Z,m;(1)
rSm wifNyxm;ygw,f/ vuf&SdaNy;qGJaewJh oabFmawGudk Munfhvdkuf&if c&D;onf ta&twGuf 150
xuf txufr&Sdao;ovdk speed tm;Nzifhvnf; a&rdkif 12 rdkifxuf ydkNrefwJh oabFm r&Sdao;wmudk
awGU&rSmyg/ bmudk NyaeovJqdk&if tem*wf NrpfwGif;oGm; oabFmawG[m c&D;onfta&twGuf
rsm;NyD;? speed ydkNrefwJh oabFmawG aqmufzkdh txl;vdktyfaew,fqdkwmudk ygyJ/

Z,m; (1) - {&m0wD NrpfwGif;aNy;qGJaeaom oabFm tcsdKU{/f main dimensions rsm;


Name of ship Date of issue and owner Length (m) Breadth(m)
Draught(m) Speed (knots) Type of engine Power (kilowatt)
Numbers of passenger
M.V.Myat Yadna Yarrow Co.Ltd,Scotland 62 9.8 1.2 10
120
RV Mekong Pandaw 2003 60 11 1.5 12 Isuzu809.6 150
RV Pandaw II 2001 55 10 1 11.5 Caterpillars 515.2 120

www.myanmarengineer.org
jrefrmtif*sifeD,mzdk&rfESpfvnfpmapmif 34
RV Tonel Pandaw 2002 55 10 1 13 Cummins Engines
580.8 120
RV Pandaw IV 2005 55 10 1 9.5 Cummins Engines 5 8 0 . 8
120
Delta Queen 45.5 8.5 1.5 9.5 85
Pandaw 40 10.5 1.7 10.5 Dorman Engines368 64

{&m0wD Nrpf&JU oabFm oGm;vmedkifwJh navigational length vm 2000 uDvdkrDwm? csif;wGif;Nrpf


[m 837 uDvdkrDwm&Sdygw,f/ atmufu yHk (1) rSm Nrefrm edkifiHwGif; c&D;onfwifoGmvmcJhwJh a&vrf;?
um;vrf;?rD;&xm;vrf;awGtvkduf 2003-2004 ckeSpftxd udk wifNyxm;ygw,f/
yHk (1) -ESpftvdkuf c&D;onf yrmPeSifh a&vrf;?ukefvrf; taNctae

&xm;vrf; eJU um;vrf; c&D;[m vuf&Sd tcsdefrSm a&vrf;c&D;xuf rsm;aewmudk awGU&rSmyg? 'g
[mbmudkNyaevJqdkawmh NrpfwGif;oGm; a&;vrf; c&D;onf ydkUaqmifa&; vkyfief;MuD;wpfckvkH; trsm;MuD;
NrSifhwifzkdh vdktyfaew,f qdkwmygyJ/

1/ tNrefoGm; oabFm
tNrefoGm; oabFmqdkwmudk &Sif;NybdkU vdkr,fxifygw,f/ IMO «1» &JU criteria t&
tNrefoGm; oabFm qdkwmudk atmufu azmfNrLvmeJU Nyqdkygw,f/
(1)
0.1667
V  3.7V
max

V qdkwm volume displacement (m3) Nzpfygw,f/ tJ'D parameter &JU txuf&SdwJh


oabFmudk tNrefoGm; oabFmvdkU rSwf,l&rSmNzpfygw,f/ tNrefoGm; oabFmawG[m oabFmyHkpH?
trsdK;tpm;? pwmawGay: rlwnfNyD; uGJNym;Ncm;em;rIawG &Sdygw,f/ tMurf;zsOf;tm;Nzifh tNrefoGm;
oabFmawGudk atmufygtwdkif; cGJNcm; MunfhfvdkYygw,f/
'gawG[m tMurf;zsOf; azmfNycsufomNzpfNyD; tNcm;yHkpHrsdK;pHkvnf; &Sdedkifao;ygw,f/ tNrefoGm;
oabFmawG&JU orkdif;aMumif;udk awmh 'Dae&mrSm razmfNyawmhygbl;? t"du azmfNycsifwmuawmh tNref
oGm; oabFmawG&JU c&D;onfwif u@ rSm ta&;ygyHkudkyg/

www.myanmarengineer.org
jrefrmtif*sifeD,mzdk&rfESpfvnfpmapmif 34
yHk(2)- yHkpHrsdK;pHkNzifh tNrefoGm; oabFm trsdK;rsdK;

'gawG[m tMurf;zsOf; azmfNycsufomNzpfNyD; tNcm;yHkpHrsdK;pHkvnf; &Sdedkifao;ygw,f/ tNrefoGm;


oabFmawG&JU orkdif;aMumif;udk awmh 'Dae&mrSm razmfNyawmhygbl;? t"du azmfNycsifwmuawmh tNref
oGm; oabFmawG&JU c&D;onfwif uP rSm ta&;ygyHkudkyg/ wu,fawmh 16 &mpkavmufu pNyD;
tNrefoGm; c&D;onfwif oabFmawG[m urÇmay:u ekdifiH toD;oD;rSm pwif acwfpm;vmw,fvdkU
qdkygw,f/19 &mpk eJU 20 &mpk twGif;rSm awmh oabFmwnfaqmufa&; vkyfief;awG[m w[kefwdk;
Nrif h wuf vmcJh NyD; tNrefo Gm ; c&D; onfw if oabF m vky fi ef; awG [mvnf; od od o mom
wdk;wufvmcJhygw,f/ 1990 eJU 1997 ckESpf twGif;rSmqdk&if tNrefoGm; c&D;onfwif oabFm yrmP
[m tNcm;oabFm awGxuf 43 % awmif wkd;wufvmcJhygw,f «2».tNrefoGm; c&D;onfwif
oabFmwdk;wufvmrIeJU twl? pD;ESif;wJh c&D;onf ta&twGuf[mvnf; 50% txd
wdk;wufvmygw,f/ 1990 rS ,ckvuf&Sd tcdsef txd urÇmay:rSm aqmufvkyfcJhwJh tNrefoGm;
c&D;onfwif oabFm trsdK;tpm;eJU 4if;wdkU&JU yrmP udk atmufrSmazmfNyxm;ygw,f«3»/

yHk(3)- (1990-2007) txd wnfaqmufcJhaom tNrefoGm; oabFm trsdK;rdsK;

c&D;onf wif oabFmawG&JU c&D;onfwifaqmifedkifrI tvdkuf pm&if;udk Munfh&ifvnf; 50 rS 200?


200 rS 350 wGif;wifaqmifwJh oabFmyrmP[m ododomom uGm[rIr&Sdwmudk awGU&rSm Nzpfygw,f/
350 OD;a&eJU txuf wifaqmifedkifwJh oabFmaqmufvkyfrI yrmPuawmh 10 % avmufom
&Sdw,fvdkU rSwfwrf;rsm; t&awGU&Sd&ygw,f/ 4if;yrmPawGudkvnf; atmufuyHkrSm wifNyxm;
ygw,f«3»/

www.myanmarengineer.org
jrefrmtif*sifeD,mzdk&rfESpfvnfpmapmif 35
yHk(4)- c&D;ta&;twGuftvdkuf 2007 txd wnfaqmufcJhaom tNrefoGm;oabFmrsm;

txufrSm azmfNycJhwJh oabFm trdsK;tpm; awGeJU 4if;wdkU&JU aqmufvkyfrI yrmPudk MunfhNcif;tm;Nzifh


tMurfzsOf; aNymedkifwmuawmh tNrefoGm; c&D;onfwif oabFm aqmufvkyfr,fqdk&if monohull?
catamaran ferry eJU hydrofoil oabFm trsdK;tpm;awGudk t"dua&G;cs,foifhNyD;?
c&D;onfwifaqmifrI yrmPtm;Nzifh 100 - 250 Mum; avmufudk a&G;cs,f oifhygw,f/ 'Dvdk
trsdK;tpm;awG[m urÇmrSm aqmufvkyfrItrsm;qHk;NzpfNyD;? atmifNrifpGm aNy;qGJedkifrI taumif;qHk;
Nzpfw,fqdkwm udk awGU&rSmyg/

2/ Nrefrm ekdifiH NrpfwGif;oGm; tNrefoabFmrsm; twGuf external design problems


NrefrmedkifiH&Sd NrpfawGrSm armif;ESif;rnfh tNrefoGm;oabFmawGtwGuf 'DZdkif;vkyf&mrSm xnfhoGif;
pOf;pm;&r,fhtcsuf wpfcsdKUudkwifNycsifygw,f/ wu,fawmh NrefrmedkifiH&Sd NrpfawGrSm a&pl;t&rf;udk
edrhfaewmudk awGU&rSmyg/ edk0ifbmveJUarvawG twGif;rSmqdk&if {&m0wD Nrpf&JU a&pl;[m ododomom
udk usqif;wwfNyD; navigational length [m vnf; 10% avmuftxd usqif;wwfygw,f/
atmufuZ,m;rSm {&m0wDNrpf&JU &efukefeJU rEÅav;tMum; aEG&moDtedrfhqHk; a&pl;udk azmfNyxm;yg
w,f«4»/

Z,m;(2) - {&m0wD Nrpf{/f a&pl;uefUowfcsuf taNctae


Navigational length Yangon – Hinthada Hinthada – Pyay Pyay - Man-
dalay
Restricted depth 4m 3.7 m 2.5 m
wu,fawmh tJavmufedrfhaewJh a&teuf rSm ( FnL>0.6) avmuf&SdwJh oabFmwpfpif; armif;zkhd
qdkwm ship design ynm&yf twGuf pdefac:rIMuD; wpfckvdkU aNym&ifrrSm;ygbl;/ tJ'DvdktaNctaerSm
tNrefoGm;oabFmwpfpif; armif;r,fqdk&if wave barrier aMumifh wave formation eJU wave
resistance [m ododomom wufvmNyD;vdkcsifwJh speed udk&zkdUqdkwm rvG,fwJh udpövnf;
Nzpfygw,f/atmufuyHkrSmawmh a&wdrfwJh NrpfawGrSm resistance aNymif;vJrIudk Nyxm;ygw,f
h/T  /
[m a&teuf tuefUtowfr&SdwJh ae&mrSm NzpfaewJh resistance NzpfNyD; usefwJh ESpfckuawmh
a&wdrfwJh h/T 

www.myanmarengineer.org
jrefrmtif*sifeD,mzdk&rfESpfvnfpmapmif 36

taNctaerSm Nzpfay:aewJh resistance curve Nzpfygw,f/ yHkrSmodomapwmuawmh a&wdrfrSm


qdk&if resistace[m ododomom MuD;udkrsm;aewmudkyg/ wpfcsdKUspeed awGrSmqdk&if resistance
hump awGudk Nzpfay:apygw,f/ tJ'DtcsdefawGrSmqdk&if rvkdtyfbJ engine power awGudk ESpfq
avmufokH;&wwfygw,f«5»/

yHk(5)- shallow water wGif resistance curve aNymif;vJrI Nzpfay:aeyHk

'hgtNyif speed eJU a& teufwdrfrI aMumifh growing effect eJU trim [mvnf; ododomom
wdk;vmrSmygbJ/ wu,fawmh a&teuf[m oabFm&JU resistance? lifting force eJU trim mo-
ment awGudk ododomomudk oufa&mufaew,fqdkwm awGU&rSmyg/ 'ghtNyif critical speed udk
a&mufvmwmeJU speed aMumifh oabFm&JU acgif;ydkif;rSm pressure wufvmNyD;? aemufydkif; bufrSm
pressure u usvmygw,f/ 4if;pressure aMumihf trim at stern udk wdk;apNyD;? resistance udk
vnf;wufapwmNzpfygw,f/ 'ghtNyif interaction between hull and propeller udkvnf;
aNymif;vJ apygw,f/ a&wdrfNrpfaMumif;awG&JU critial speed udkawmh atmufyg equation eJU
wdkif;wm ekdifygw,f/

vcrit  gh
- g gravitational force (9.81 m^s), h – water depth (m).
Critical speed rSm vdSKif;[m omrefxuf ydkMuD;NyD; power t&rf;oHk;&um vkdtyfwJh speed
uvnf; a&mufzkdhcufcJygw,f/ critical speed ukd ausmfNzpfNyD; supercritical speed region
udk a&mufcgeD;rSmvJ speed aMumifh oabFm tay: oufa&mufaewJh hydrodynamic forces awG
[maNymif;vJvmygw,f/ 'gaMumifh supercritical zone rSm armif;rJUoabFmawG[m oifhawmfwJh
hull lines awGeJU oifhawmfwJh principal dimensions? installed power awGvdktyfygw,f/

www.myanmarengineer.org
jrefrmtif*sifeD,mzdk&rfESpfvnfpmapmif 37
a&wdrfawGrSmarmif;ESifrJU oabFmawG&JU speed zoneawGudk atmufrSmazmfNyxm;ygw,f/'D diagram
[m Nrpf&JUa&pl;teuf h eUJ oabFm&JUtvsSm; L ay: rlwnfNyD; ? aqmufvkyfr,fh oabFm&JU length
froude numberudk azmfNyxm;Ncif;Nzpfygw,f/ tNrefoGm; NrpfwGif;oGm; oabFmwdkif;twGuf 'D dia-
gram ay:rlwnfNyD; rdrdaqmufvkyfrnfh oabFm speed udk a&G;cs,f&rSmNzpfygw,f«6».

yHk(6)- Speed zones: I – subcritical; II– supercritical; III – unfavorable super-


critical

wpfcsdefwnf; rSmbJodoifhwmu a&teufudkvkdufNyD; speed uefUowfcsufukdyg/ oabFmarmif;


olaum? designer uyg vdkufem&rnfh speed udk atmufu equation eJU azmfNyxm;ygw,f/ a&
teufudkvdkufNyD; 4if; speed xufausmf rarmif;oifhovkd? design vnf;rvkyfoifhygbl;/

(3) vlim  0.55 gh

yxrqHk; taeeJU a&wdrfwJh NrpfawGrSm high speed ship wpfpif;udk design vkyfr,fqdk&if pOf;pm;
&rSmuawmh a&Murf;NyifeJU oabFm Keel Mum; tuGm;ta0;yJ Nzpfygw,f/
The relative under keel clearance of the vessel is defined as:

E  
(4) 0

where – Ē minimum under-keel clearance of the vessel in operation,(m)


– Ē0 under keel clearance of the vessel when stopping,(m).
qdk&if under-keel clearance of the vessel in operation [m depth of water
while stopping eJU nDaerSNzpfNyD;? qdk&ifawmh oabFm[m Murf;NyifeJUxdaew,fvdkUqdkygw,f/ de-
signer wpfa,muf[m twwfedkifqHk; under keel clearance udkrsm;rsm;xm;zkdhvkdtyfygw,f/

www.myanmarengineer.org
jrefrmtif*sifeD,mzdk&rfESpfvnfpmapmif 38
tJ'gaMumifh NrpfwGif;oGm; oabFmawG&JUa&pl;udk pOfpm;r,fqdk&if t"dutm;Nzifh atmufygOya'o udk
vkdufem&yghr,f/
(5) T  hlim  
hlim - qdkwm Nrpf&JU limitation water depth Nzpfygw,f/
NrpfwGif;oGm; oabFmawG&JU Free board height eJU superstructure height
[mvnf;armif; ESifr,fh ae&may:rlwnfNyD; pOf;pm;&r,fh tcsufwpfcktNzpf yg0ifygw,f/ 4if; pa-
rameter awG[m a&vrf;aMumif;rSm&SdwJh oHwm;awG&JU tNrifh? NrpfawG tay:uoG,fwef;xm;wJh
vsSyfppf MudK;awG tay:rlwnfNyD; xnfhoGif; pOf;pm;&r,fh tcsufawGtNzpfyg0ifygw,f/ 'hgtNyif
NrpfusOf;awG&JU tus,fudk vdkufNyD;awmhvnf; oabFm&JUt"du parameter wpfckNzpfwJh breadth
(B) [mvnf; uefUowfcsuf wpfcktaeeJU yg0ifygw,f? 'gudkvnf; designer u udk,fhaqmufr,fh
a&vrf;aMumif; taNc taeay: rlwnfNyD; pOf;pm; oifhygw,f/

atmufuyHkrSmoHwm;wpfck&JU tNrihfeJUtus,fudk vdkufNyD;pOf;pm;&r,fh parameter awGudkNyxm;


ygw,f/
yHk(7)- oHwm;wpfcktm; oabFm vGyfvyfpGm armif;ESif;edkif&ef

oabFmwpfpif; oHwm;wpfpif;udk Nzpf&mrSm design point of view rSm tpOfaNypGm Nzwfoef;edkif&ef


atmufygtwdkif; qHk;Nzwf&rSmNzpfygw,f/

(6) Н м  h  ( Н с  Т )  Н с

vSdKif;xaewJh NrpftwGif; rSm qdk&if hB


(7) Н с   0.1
2

www.myanmarengineer.org
jrefrmtif*sifeD,mzdk&rfESpfvnfpmapmif 39

hB - qdkwm vdSKif;&JU tNrifh (meter) Nzpfygw,f/


'ghtNyif rdrd armif;ESifrJh NrpfaMumif;eJU? ywf0efusifudkvnf; xnfhoGif;pOf;pm; zkdhvdkygw,f?
qdkvdkwmu a&;pDEIef; yrmP? a&pDaMumif;eJUtwl opfwkH;pwnfh rmausmwJh t&mawGarsmygvmrI?
&moDOwktvdkuf avwdkufeSef; taNctae? vdSKif;yrmP? 0J*,uf wdkU&JU taNctaepwnfh tcsufawG
udk designer wpfa,muf[m xnfhoGif;pOf;pm; zkdUtxl;vdktyfygw,f/

3/ NrpfwGif;tNrefoGm; oabFmrsm;twGuf internal design problems


a&wdrfoGm; tNrefoGm; oabFmawG&JU t"du Nyomemuawmh vdktyfwJh speed udk
r&Ncif;ygbJ/ vkdtyfwJh speed udk &zkdhtwGuf vdktyfwJh hull form trsdK;tpm;? parameter awG
udk *&kwpdkuf a&G;cs,fzkdUvdktyfygw,f/ Oyrmtm;Nzifh monohull wpfpif;udk pOf;pm;r,fqdk&if
udk,fxnf&JU aemufykdif; transom stern udkt"duxm; design vkyfzkdUvdkygw,f/ transom
plate udk tenf;i,f 3-4 'D*&D avmuapmif;Ncif;tm;Nzifh resistance udk 15% avmufavsSmhus
apygw,f/ wpfcsdefwnf;rSmyJ growing effect udkvnf; xnfhoGif;pOfpm;oifhygw,f/ optimize
NzpfwJh design wpfck&zdkUtwGuf compromise vkyfoifhwmawG[m designer tay:rSm
rlwnfaeygw,f/
Hull form yHkpHudka&G;cs,fwJh tcsdefrSmvnf; construction point of view uvnf;
pOfpm;NyD; a&G;cs,foifhygw,f/ NrpfwGif;oabFmawGtwGuf twwfedkifqHk; light weight udkavsSmhcs
edkifzkdhvnf;vdkygw,f/ construction material udkayghedkiforQ ayghatmifpOf;pm;NyD; ship dis-
placement udk avsmhcsedkiforQavsSmhcs&ygr,f/ NrpfwGif;oGm; oabFmawGtwGuf free board
height [mrsm;zdkh rvkdovdk? superstructure udkvnf; twwfedkifqHk; ayghatmifpOf;pm;oifhyg
w,f/
rnfhonfh design rqdk external design eJU udkufnDzdkU qdk&ifvdktyfwJh experiment
vkyfudk vkyfoifhygw,f/ first step t& tmvHk;eJUudkufnDrI&SdwJh hull form wpfck&vmNyD qdkay
r,fhvnf; model aqmufum test tank udk toHk;NyKNyD;vdktyfwJh experiment awGvkyfudkvkyf
oifhygw,f/ b,favmufNynfhpHkwJhFormula awGNzpfNzpf test tank result avmuf rSefuefrI
r&SdNcif;aMumifhNzpfygw,f/ aemufxyfta&;MuD;wJh tcsufuawmh propeller a&G;cs,frI tydkif;yg/
t&rf;udk a&teuf wdrfwJhae&mawGrSm design vkyf&awmhr,f qdk&if designer wpfa,muf[m
b,fvdk propeller rsdK;udka&G;rvJ qdkwmygbJ/ propeller wpfckvHk; a&xJrSm&SdaerS omvsSif effec-
tive tNynfh&rSmyg/ wu,fvdkU a&teuf 1.5 rDwm avmuf&SdwJh NrpfqdkygpdkU/ &Sd&r,fh propeller di-
ameter [m yg/ tJ'gqdk&if oabFma&pl;eJU waterbed tuGmta0;[m propeller wpfck effec-
tive Nzpfzkdh twGuf vHkavmufrI&Sdekdifyghrvm;/ 'hgtNyif t&rf;udk speed NrefvmwJh tcsdefrSm oabFm
[m tenf;i,f aemufudkxdkifvmr,fqdk&if vdktyfwJh force udk&zkdh wyfqifxm;wJh propeller u
effective Nzpfzkdh vdkygw,f/ &dk;&dk; blade propeller awG roHk;bJ water jet propeller awG

www.myanmarengineer.org
jrefrmtif*sifeD,mzdk&rfESpfvnfpmapmif 40
oHk;r,fqdk&if 'DNyomemu aNz&Sif;edkifoavmuf&Sdygw,f/ 'gayr,fhvnf; water jet propeller
wpfck[m ol&JU effective power tNynfh&zkdUqdk&iftenf;qHk; knots avmuf&Sdzkdhvkdygw,f/ qdkvdk
wmu wpfem&Drkdif 20 ausmf armif;aewJh tcsdefrSom effective NzpfrSmNzpfNyD; olUxufavsSmhenf;wJh
speed rSmqdk&if vdktyfoavmuf effective rNzpfNyefygbl;/txufrSm aNymcJhovdkyJ designer
wpfa,muf[m optimum design wpfckudk&zkdh compromise vkyfzkdUvJ vdktyfygw,f/ xyfNyD;
wifNycsifwmuawmh 'DvdkrsdK;omrefxuf rwlwJh condition awGrSm propeller [mvnf;t&rf;
ta&;MuD;wJh ae&muyg0ifygw,f/'gaMumifh propeller udkvnf; oD;oefU design vkyfNyD; propel-
ler test awGrSm prf;oyfNyD;rSom oHk;oifhygw,f/
aemufxyf a&wdrftNrefoGm;oabFm aqmufvkyf&mrSm r&SdrNzpf xnfhoGif;pOf;pm;&r,f htcsuf
awGuawmh External wave impact of high-speed vessels on environment
Nzpfygw,f/ speed NrefvmwmeJUtrsS oabFmuaevdSKif;awG xGufvmygw,f/tJ'D ship-generated
waves awGaMumifh ab;emrSm oGm;vmaewJh oabFmtao;awG? avSawG? barges awG? udk arSmuf
apNyD;? Nrpfuef;eH&HawG? a&umwmawGudk ysufqD;apygw,f/ 'gUtNyif t&rf;MuD;rm;wJh ship-
generated waves aMumifh urf;aNcrSmxdkifaewJh vlawGudkyg aoapedkifwJhtxd Nzpfwwfygw,f/tJ'D
waves awG[m oabFm&JU energy aMumifhNzpfvmwmNzpfNyD; ¤if;udkatmufygtwdkif; wGufcsufedkif
ygw,f/
(8) h 2
E  g w
8

where - total energy of wave, - wave height, - wavelength, - density of


water and - gravitational force.
teD;pyfqHk; 4if; energy udk atmufygtwdkif; wGufcsufedkifygw,f/
(9) 2 2
E  1960h 
w

where - wave period.


Mathematically Munfhr,fqdk&if 4if; energy [m propulsion power eJU oufqdkif
rI&Sdygw,f/ qkdvdkwmu
RVs
P 
(10) s 

where – R total resistance of high speed ships, Vs - ship speed,  - propul-


sive effi- ciency. tJ'Dawmh design process twGif;rSm de- signer [m
designed speed rSmyJ power udk enf;edkiforQenf;atmif vkyfoifhygw,f/ power enf;avav?
energy udkvnf; avsSmhcsEdkifav Nzpfygw,f/ 'hgtNyif design process twGif; model test udk
toHk;NyKNyD;Nzpfap? experimental results awGuNzpfapoabFmuxGufwJh vdSKif;udkwdkif;wm oifh
ygw,f/

www.myanmarengineer.org
jrefrmtif*sifeD,mzdk&rfESpfvnfpmapmif 41
/qdkvdkwm u designed speed wpfckrSm &SdaewJh oabFmu xGufvmwJh vSdKif;udk 10 rDwm?20 rDwm?
30 rDwm ponfNzifh trSwfrsm;xm;NyD; vdSKif;tNrifheJUvdSKif; speed udkwdkif;wmoifhygw,f/ rdrd de-
sign vkyfr,fh oabFm trsdK;tpm;? armif;r,fh ae&m a'oudk vkdufNyD;? 4if; vdSKif;tNrifhudk wGufcsuf-
NyD;? criteria wpfck taeeJU design process rSmxnfhoGif; pOf;pm; &ygr,f/ oabFmuxGufr,fh
vdSKif;tNrifhonf 4if;oabFm Nzpfoef;oGm;onfh ae&mrS 20 rDwmtuGmwGif 0.3 rDwmtNrifhxuf
rMuD;oifhygbl;/

ed*Hk;
txufrSm azmfNycJhwmawGuawmh NrefrmedkifiH&JU NrpfwGif;oGm; c&D;onfwif oabFm
wnfaqmufa&; twGuf b,fvdk oabFmrdsK;awG vkdtyfaew,f qdkwmeJU 4if; oabFmawG
aqmufr,fqdk&if vdktyfr,fh design criteria awGNzpfygw,f/ wu,fawmh oabFmwpfpif;udk de-
sign vkyfw,fqdkwm vG,fulwJhudpö r[kwfygbl;/ txufrSm azmfNycJhwmawG[m tenf;i,fomNzpfNyD;
aemufxyf trsm;MuD; xnfhoGif;pOfpm;bdkU vkdtyfygw,f/

Silence

usrf;udk;pm&if;
1. IMO High-Speed Craft Code (1995). London.
2. Logachev S.I., Chugunov V.V. (2001) The shipbuilding of the world:
current state and prospects razvitiya.-SPb.: Shipbuilding. (Мировое
судостроение).
3. Yin Htun, Ye Thet Htun, Phyo Zaw Hein(2008) Design problems of
high speed passenger ships in Union of Myanmar, Super FAST’ 2008, July 2-
4, 2008, Saint-Petersburg, Russia.
4. Than. C (2004) ; Symposium and Publication on Maritime & Water-
ways Kuala Lumpur,October, Malaysia.
5. Pechenok.A.B.(2006) Mathematical modeling for flow of ship hull at
shallow water.Moscow.
6. Basin.A.M, Velednitskiy.I.O, Lyahovitskiy.A.G. (1976) Ship Hydrody-
namics in shallow water, sudostroenie, L, 320p. (Гидродинамика судов на
мелководье).

www.myanmarengineer.org
jrefrmtif*sifeD,mzdk&rfESpfvnfpmapmif 42

“ wpf eJY wpf aygif;&if b,favmuf&vJ”


“ ... ”
ußGefawmhf &Jh tHhMoMunfh ... yg;pyfta[mif;om; ...
“ig ar;aew,fav ... wpf eJY wpf aygif;&if b,favmuf&vJ ... vdkY ... ”

tm;vkH;&Jh a0g ueJ&,foHawG ... ußGefawmhrsufeSmwpfckvkH; xlylNyD;


rsufvkH;awGa00g;vmw,f...
twef;om;awGudk vSnfhMunfhvdkufawmh tm;vkH;u ußGefawmf eJY q&m udkyJpdkufMunfh
aeMuw,f ... olwdkYtMunfhawGu t&,f&qkH;jyufvkH;wpfck rsufpda&SUrSm awGYae&ovdk ...

www.myanmarengineer.org
jrefrmtif*sifeD,mzdk&rfESpfvnfpmapmif 43

vG,ftdwfudkqGJ,l ... twef;udkausmcdkif;NyD; “ uJ ... ar;cGef;&Sd&if ar;Muyg ... ”


ußGefawmf tajy;wydkif;xGufvmcJhw,f ... q&m &Jh “ jrefrmausmif;om;awG ar;cGef;ar;yg ... rar;bJ
rmefrJoH? ausmif;om;wpfcsKdU &Jh rMum;wMum; xdkifaeMuwm em;vnfvdkYvm; ... vkH;0rodvdkuf
avSmifoHawG aemufrSmusefcJhw,f ...
vdkYvm; ...”
ußGefawmhfrsuf0ef;rSm ... rsuf&nfawG
pD;usaeNyD ... / ceJYwJhwJh toH qdkwmodayr,fh ußGefawmfwdkYwpk
NidrfaevdkufMuw,f ... MuKHcJh&wmrsm;vdkY rqef;
awmhbl;av ...
************** “pmoifcsdefrSm aocsmvdkufem;raxmifvdkY ar;p&m
r&Sdwmrsm;vm; ... ”
“rif; ... ” tJ'Dpum;tqkH;rSmawmh ußGefawmfwdkY tcsif;csif;
ußGefawmfvSnfhMunfhvdkufawmh rsufrSef txl rsufpypfvdkufrdMuw,f ... ußGefawmf rwfwwf&yf
Mum;xJu rsufvkH;wpfpkH? AD,uferfav; “cGef;” vdkufNyD; oifykef;qD vrf;avQmuf xGufvmvdkuf
w,f ... apmapmuußGefawmf em;rvnfvdkufwJh
“ig wdkYtm;vkH;twlwlygyJ“rif;” ae&mawG u d k v uf e J Y a xmuf j yNyD ; twwf E d k i f q k H ;
aemufxyfa&mufvmwJh toH0J0Jav; ... pum;oHudkyDatmif *½kpdkufvdkY ar;cGef;awG ar;
w½kwfausmif;om; “0l” vdkufygw,f ...
tJ'DaemufrSm ußGefawmfhjrefrmoli,fcsif;wpk ...
tm;vkH;ußGefawmhfab;rSm ... q&mu ußGef awmh av,l avod rf ;udk *½kp dk uf
... wdwfqdwf ... em;axmifNyD; ußGefawmhwpfa,mufxJudk aemuf
wpfacguf&Sif;jyw,f ... cufwmu 'Dwpfcgvnf;
ußGefawmfwdkYtm;vkH;odxm;NyD;om; ... 'DEdkifiHrSm ußGefawmfolYavoHudk rzrf;rdjyefbl; ... aMumif
vlenf;pkuvGJvdkY b,folrS t*Fvdyfpm? t*Fvdyf Munf h a ewJ h ußG e f a wmf h u d k e m;vnf w J h q &mu
pum; udkrokH;Mubl; qdkwm/ twef;xJrSm &SdorQ tJ'Dae&mav;udkyJ xyfajymjyw,f ... ußGefawmh
vlawGtm;vkH; ... q&m a&m ausmif;om;awG rsufvkH;awG awmufy rvmwJhaemuf q&mu
twGuf ygt*F vd yf pum;qdkwm b,fvd krS ud k twef;om;awGzufudk vSnfhNyD; wpfckckajymvdkuf
tokH;ruswJh t&mwpfck /rdcifpum;eJY oif,lae w,f ...
&wJh Zmwdom;awGtwGuf bmtcuftcJrS r&Sd ausmif ;om;tcsKdUqD u rckd;rcefY&,foH tcsKdU
ayr,fh ußGefawmfwdkYvdk EdkifiHjcm; ausmif;om;awG xGufvmw,f ...
twGuf bmompum; qdkwm t&rf;odomwJht q&mu acgif;wpfcsufcgvdkufNyD; ... “wpf eJY wpf
[efYtwm;aygh .../ aygif;&if b,favmuf&vJ” wJh ...
qdkvdkwmuawmh uMuD;cacG; jyefoifygawmh -
cPtwGif;jzpfysufoGm;ayr,fh ußGefawmhtm½kHrSm qdkwJhoabmyJaygh ...
'DaeYtjzpftysufu wpfoufpmpGJaeawmhrSm ...
“cGef;” &Jhpum;udkMum;rS ußGefawmfowdjyef0if
q&m u oDtdk&D udk&Sif;jyNyD; Oyrm ykpäm wpfyk'f
vmw,f ...
wGufjyoGm;w,f ... *Pef;awGtultnDeJY ykpämudk
ajc&mjyefaumufvdkY &ayr,fh ... oDtdk&D taMumif; “'DoDtdk&Du 'kwd,eSpfwef;rSm oifcJhNyD;om;”
acgif;xJrSm wpfvkH;rS rusefcJhbl; .../ wJh ... ußGefawmfwdkYu master oif½dk;twGufvm
wufaewJholawGav ...

**************
www.myanmarengineer.org
jrefrmtif*sifeD,mzdk&rfESpfvnfpmapmif 44

'óeduaA' tcsdef ... “oifwmaygh? 'gaMumifhigvdkufra&;wmaygh/


rif;vnf;odr,fxifaewm? pmtkyfawG rzwfbl;
xk H;pHtwdkif ;yJ ... q&mr&J hpum;awGu&m;a& vm; ...”
vTwf ... ußGefawmfwdkYu oifykef;udkai;Munfh?
a&;oGm;orQ vdkuful;? wlwmawGvnf;&Sd? rjrif “zwfygw,f? 'gayr,fh 'DvdkpmtkyfrsKd;awGu
&vdkY ab;uoli,fcsif;qDtMunfhrSm zsufypfvdkuf tvG,fwul&SmvdkYr&bl;”
wmvnf;&Sd ... “t&iftywfu oifoGm;wmu uGefjzL;&Syf &Jh
ol wdk Ya usmif ;om;awG uawmh zkef ;eJY*drf ;aqmhwJh thinking awGav ... tJ'gvnf; igoifzl;w,f?
oleJY?umwGef;qGJaewJholeJY ...ausmif;ol udkpae aemufwywfus&ifawmh b,folvmrvJrodbl;”
wJholeJY ...

ausmif;utjyefvrf;rSm “cGef;” eJYtwlwl jyefcJh “cGef;” uawmh ayghayghyg;yg; ajymaew,f ...


w,f ... ußGefawmh pdwfxJrSmawmh touf&SL&wmr0 awmh
“igh udk'DaeYoifwJh pmtkyfiSm;ygOD;” qdkawmh ovdkyJ ... “ig 'D AD,uferf aumifavmufrS rod&
“ig'DaeY vufcsmrvdkufjzpfbl;? ighEdkifiHrSmwkef;u aumif;vm; ... ” qdkwJh pdwfeJh udk,fhudk,fudk jyef
oifwmeJYtwlwlyJrdkYvdkY ... ighrSmtJ'Dwkef;u pmtkyf &Sufaerdwm ...
ygcJhawmh AD,uferfvdkjyefzwf½kHyJ ... “rif;” em;r tcef; jyefa&mufawmh vG,ftdwf udkypfcsNyD;
vnfvdkYvm;? um;(vf)ruf(pf) udk “rif;” odr,f internet xJrSm Karl Marx pmvkH; ½kdufxnfhNyD;
xifaewm ... ” &Smw,f ... awGYorQ web page tukef vdkufzwf
“'DaeYoifoGm;wm um;(vf)ruf(pf)(Karl Marx) w,f? oli,fcsif;awG a&mufvmwJhtxd ...
taMumif;vm;”
“bmawG 'Davmufawmifzwfae&ovJ ”
“olY&Jh tpGef;xGufwefzdk;oDtdk&D av ...”
“(Karl Marx) taMumif; 'DaeYoifoGm;wm
em;rvnfvdkY ... ”
“ [if ... 'gqdkigodwmaygh? 'gayr,fh um;(vf)
ruf(pf) qdkwJhtoHudk olxGufoGm;wm ighem;xJrSm “ [if ... 'DaeYoifoGm;wm (Karl Marx) vm;?
igvnf;bmoifoGm;rSef; rodvdkufbl;?pum;vkH;
rzrf;rdbl; ... ” awGu t&rf ;cufw,f? rMuKHzl;wJh topf awG
“tJ'D oDtdk&D qdk&ifem;vnfvm;?odoavmufajym csnfhyJ ...”
jyMunfhav ... ” “[kwfygh? “cGef;”uawmh oifzl;w,f ajymw,f?
“um;(vf)ruf(pf)u t&if;&SifawGacgif;ykHjzwfwJh tJ'Dpmtkyf vnf; ,lcJhw,f wJh? AD,uferf vdk
taMumif;udk oufaojyoGm;wJh oDtdk&Dav ... a&;xm;wm qdkawmh olYtwGufvG,fwmaygh”
'Dxuftao;pdwfawmh rodbl; ... ”
“'gqdk rif;odxm;wm philosophy r[kwfbl;?
history udkodxm;wm ... 'DaeYoifoGm;wmu tJ'D
oDtdk&Dudk vufawGhe,fy,ftwGuf apply vkyfjy
edkifzdkh ol b,fuaepOf;pm;rdw,f?b,fvdkcsOf;uyf “ig 'D AD,uferfaumifavmufrS
jyoGm;w,f qdkwmawG? olY&Jh idea udk ajymoGm;
wm ... ”
rod&aumif;vm; ... ”
“ rif; wdkYqDrSma&m tJ'Dtwdkif;oifovm;”

www.myanmarengineer.org
jrefrmtif*sifeD,mzdk&rfESpfvnfpmapmif 45

“[kwfvm;? jrefrmvdka&;xm;wmvnf; &Sdr,f “first year wkef;uaygh? rif;urajzvdkufbl;vm;?


xifw,f? &SmMunfh&atmifav” arhoGm;vdkYvm;”
“b,frSm a&;xm;vdkYvJ? oDtdk&Dydkif;awGa&m pkH&Jh
“bmvdkY arh&rSmvJ?'gavmufawmh aumif;aumif;
vm;” MuD;odwmaygh? tJ'Dvdk tar;cH&wkef;u ig wpf
“MEF udk rif;rodao;bl;vm;? Myanmar a,mufxJr[kwfbl;? igwdkYjrefrmausmif;om;awG
5a,mufavmuf&Sdr,f? q&m ar;vdkufwm u
Engineer Forum av ... engineering ynm
pum;MuHKvdkYyg? oifcef;pmeJYrqdkifbl;? olwpfckck
udk pdwf0ifpm;wJhvl? avhvmvdkufpm;wJhvl?vkyf
ief;cGifxJuvlawG tJ'DrSm trsm;MuD;? rif;odcsif ar;vdkufw,fqdkwmodw,f? “okn? okn” vdkY
ajymaewmudkvnf;odw,f? 'gayr,fh bmudkar;
wm awGvnf; pkHrSmaygh ... ”
aerSef;rodbl;? integrate qdkwJhpum;vkH;tpm;
ußGefawmfvdkcsifaewm tJ'gyJ ... olwdkYbmompum;eJY ar;wm? rif;
ußGefawmfhtwGuf txda&mufqkH; 'Dvdk information awG odwJhtwdkif; okn qdk&ifudk
vdktyfcsuf? 'Dvdk information udkomrdcifbmompum;eJY *½kpdkuf p&mutrsm;om;? igwdkY
awGudkom rdcifbmompum;eJY vG,fvifhwul&SmazGEdkif roduvnf; integrate vkyfcdkif;rSef;
vG,fvifhwul &SmazG Edkifr,f bl;? oifykef;ay:rSm *Pef;eJY
r,fqdk&if b,fEdkifiHu a&;jyvdkuf&ifawmh 'dkif;ueJajzcs
qdk&if b,fEdkifiHuausmif;om;
udk ußGefawmfwdkY c,ar;jref; ausmif;om;udk ußGefawmf vdkufrSmaygh ...”
aep&m vdkOD;rSmvJ .../ wdkY c,ar;jref;aep&m
vdkOD;rSmvJ .../ “ tJ'Dawmh bmjzpfoGm;ao;vJ”
“t[J ... ajymawmhygbl;?&Suf p&m
************** MuD; ... pum;vkH;topfawG xyfod&wm aygh
uGm ...”

'gayr,fh jrefrmausmif;om;awG nHhw,fvdkYawmh


zdk&rfav;eJY tvG,fwul tom;usoGm;ygw,f? b,folrSvufrcHMubl; ...?
toif;0ifawGu azmfa&GMuw,f? a&;xm;orQ a e m uf wp f a , m uf u ol Y & J h uk d ,f a wG Y ud k
xJrSm vdkufzwfMunfhawmh wpfa,muf tay: 'Dvdkajymjyw,f ...?
wpf a ,muf t&rf ; ul nD Muwm awG Y & w,f ?
wpf a ,muf r od wpf a ,muf u 0if a jz&S i f ;
ay;oGm;MuwJh ar;cGef;awG trsm;MuD;yJ ... “igwdkY qDr Sm pmar;yGJa jzykHu rif;odwJ htwdkif;
wpfa,mufcsif;a&SUxGufNyD; q&mhpm;yGJrSm rJuswJh
MEF rSm oli,fcsif;topfawGvnf; &vmw,f?
ar;cGef ;udk ajz&wm? q&mcGifhjyK&if jyKoavmuf
olwdkYvnf; ußGefawmhvdk EdkifiH&yfjcm;rSm EdkifiHjcm; udk ,fhtajzrrSefrcsif ; xyf umxyfum jyefajz
bmompum; eJY ynmoif,laeMuolawG ... cGifh&Sdw,f ...”
“igha&SUrSmajzoGm;wm olwdkYvlrsKd; ausmif;om;
“rif; MuKH&wm awmfao;wmaygh ... igjzpfzl;wm wpfa,muf ... 2acgufwdwdjyefajzaewm?atmif
odcsifvm; ” rSwf ray;ao;bl;? q&mu 5rdepfpDtcsdefay;NyD;
“ajymjyav” jyefpOf;pm;cGifhay;w,f?”
“zero udk integrate vkyf&if b,favmuf&vJ”
“constant &wmaygh”

www.myanmarengineer.org
jrefrmtif*sifeD,mzdk&rfESpfvnfpmapmif 46

“ightvSnfhrSm ar;cGef;3ck ar;zdkYusw,f? yxr? engineering eJY ywfouforQ ar*sm? rdkifem


'kwd, ar;cGef;awG olauseyfatmifajzEdkifw,f? bmom&yf awG? qufEG,faeorQ A[kokwawG?
aemufqkH;wpfcGef; ar;awmh owday;w,f? tck pmwrf;? pmapmif? aqmif;yg;awG tm;vkH;u
ar;r,fhar;cGef;ucufw,f - wJh? pOf;pm;r,f qdk tcrJh ... tvG,fwul&,ltokH;cs½kHygyJ .../ tcsKdU
&if5rdepfab;rSmxGufNyD;pOf;pm;cGifh&Sdw,f - aygh? tcaMu;aiGeJY 0,f,l&wJh software awG? oDcsif;?
ar;cGef;udk Mum;NyD;wJhtcsdef tJ'Doabmw&m;udk ½kyf&SifawGtm;vkH ; udk vuf0 ,f& Sdaeola wGu
igu aumif ;aumif ;oabmaygufxm;NyD;om; jrefrmtcsif;csif ; udk ,fc sif ;pmpd wfe JY rQa0ay;
qdkawmh pOf;pm;csdefr,lbJ csufcsif;jyefajzay; Muw,f? tm;vkH;udk wpfae&mxJrSm pkpnf;ay;
vdkufEdkifw,f ...” xm;ovdk jzpfaevdkh ußGefawmfwdkYtwGufuawmh
&wemodkufBuD;ygyJ ? NyD;awmh engineer avmu
“tJ'Dtajzudk q&mb,favmufawmif oabmus &Jh wefzdk;rjzwfEdkifwJh tawGYtMuKHawG? vkyfief;cGif
oGm;vJ qdkawmh rsufeSmusufudkarmhMunfh? vuf eJY tcGifhtvrf;awG ...
eSpfzufvkH;rdk;ay:ajr§mufNyD; auseyfoHBuD;eJY &,f
tJ'Dae&mav;tcsKdUudk oGm;a&mufzwf½I rd&if;u
w,f ... NyD;awmhrS ighykckH;udkvmykwfNyD; “aumif; Dr.kNOw eJYawGYcJh&wmyg ...?
vdkufwJhOD;aESmuf” vdkYcsD;usL;w,f ... ”
“igwd kYjzwf oef;cJhwJ h ynma&;uolwd kYxifxm; “System wpfckjzpfvmzdkY input, processing,
oavmufedrfhwmrSwfvdkYuGm ... concept rdoGm;NyD output awGvdktyfwm odxm;&r,f? b,favmuf
qdk&if ajzzdkY bmcufOD;rSmvJ ... ” ½IyfaxG;aewJh system yJjzpfjzpf tJ'Dtcsuf(3)
ckeJYyJ zGJYpnf;xm;w,f?
zdk&rfxJrSmu ynmwif&SmvdkY&wmr[kwfbJ tjcm; system &Jh principle awGjzpfMuwJh integrity
okw? &o ydkif;awGyg qnf;yl;cGifh&apygw,f? (pHEIef; udkufnDrI)? complexity (½IyfaxG;rI)?
BudKufwm,l½kHyJ? ukd,fhrSm&Sdwm? ukd,fodwm xJu organization (zJGYpnf;wnfaqmuf yH k) awG
vnf; csefxm;ay;r,fqdk&if aemufvltwGuf taMumif; avhvmMunfhMu&atmif ... ”
tqifajyapwmaygh ..../
“Mathematical model qdkwm tajccHtusqkH;
system awGxJuwpfckaygh ... b,fvdk design
************** yJjzpfjzpf Mathematical model uae qyGm;
wnfaqmufwJh tpOftvm t&rf;udkxGef;um;
aemufydkif; engineering rSmu computer, aecJhNyD ... wnfaqmufzdkY ('grSr[kwf) pl;prf;
internet qdkwmawG rygrjzpfta&;ygaeNyDav ...
avhvmzd kY &nf&G ,f xm;wJh 0w¬Kwpfck twGuf
ußGefawmfwdkY jrefrmausmif;om;awGacwfeJYrsufajc vufawGYydkif;? oDtdk&Dydkif;awGuae yHhydk;ay;EdkifzdkY?
rjywfbJ trDvdkufzdkYqdk&if tJ'Dtpdwftydkif;awGeJY 'grS r[kwf wu,fhvufawGY ay:aygufrvm
rxd awG Yvd kYud kr&ygbl;? ußGef awmhtwGuf awmh ao;cif prf;oyfrI trsKd;rsKd;jyKzdkY mathematical
a&iwfwkef;a&wGif;xJusovdkygyJ ... ußGefawmf model awGu tokH;0ifaew,f ... ”
pdwft0ifpm;qkH;u computer yg? software,
hardware ydkif;awGa&m? application ydkif;a&m? “system eJY sub-system awG taMumif;ajymMu
programming ydkif;a&m 0goemygwJhtjyif 'D ygpdkY ... system udk human body vdkYoabmxm;
zdk&rfxJrSm web designing ydkif;? networking vdkufr,fqdk&if sub-system qdkwm vufawG?
ydkif;awG? hacking ydkif;awGudkyg avhvmcGifh ajcaxmuf awG? OD;aESmufawG ... vdkY oabmxm;

www.myanmarengineer.org
jrefrmtif*sifeD,mzdk&rfESpfvnfpmapmif 47

vdkufvdkY&w,f?systemBuD;wpfckudk sub-system “MEF udk b,fvdka&mufvm&ovJ vdkYar;awmh


aygif;rsm;pGmaygif;pkNyD; wnfaqmufxm;wmyg...” ac:wJhol&SdvdkYa&mufvmwmaygh ... om; vdk cspf&
wJh wynfhwpfa,mufu 'D site &Jhvdyfpmay;NyD;
ußGefawmf ywf0ef;usifudkw'*Farh oGm;avmuf zdwfw,fav ... 'DrSma&;aewJholtrsm;pku vli,f
atmifaysmfoGm;w,f?NyD;awmh jrefrmtif*sifeD,m awG qdkawmh vkyfief;cGifxJu vlwpfa,muf
zdk&rf udkt&rf;cspfoGm;w,f? ußGefawmfausmif;rSm a,muf&Jh xdef;odrf;ay;wmrsKd; olujzpfapcsif
oifae&wm tJ'gawGaygh .../ tcufawGYaecJh&orQ w,f? ightwGuf u software vdkcsif&if zdk&rf
jrefrmvdk tckzwfcGifh&aeNyDav ... awG r&Sm;ygbl;? windows topftqef;awG?
aiGay;0,f&wJh toolsawG? plug-in awG ... tJ'g
awGvnf; ighvufwurf;rSm &Edkifygw,f ... igh
************** twGuf 'Dzdk&rfu jyef&wmu jrefrmhtaiGYtouf
wpfckxJyg ... jrefrmoDcsif;?jrefrm"mwfykH?jrefrmpm
ta&;tom;? jrefrmvlrsKd; awGeJY xdawGYcGifh ...
'gyJvdkcsifw,f? tJ'gu ightwGuf 'Dzdk&rfuae
ußGefawmf Dr.kNOw udk ausauseyfeyfMuD; jyefvdkcsifwJh tav;txm;qkH;t&m aygh ... ”
“q&m” vdkYac:vdkufw,f ... olYtaMumif;udk PM
awGuwqifh ar;jzpfw,f .../
ußGefawmfwdkY&Jh 'kwd,eSpfpmar;yGJawG eD;vmcJhNyD ...
vGefcJhwJh q,fpkeSpf(2)ckavmufwkef;u jrefrm tJ'Dpmar;yGJtwGuf ußGefawmfwdkY group xJu
jynf? &efukefpufrIwuúodkvf rSm q&mtjzpfeJh ausmif;om;awG assignment wpfckudk &ifqdkif&
tvkyfvkyfcJhwJhtaMumif;? tckawmh jrefrmjynf w,f ...? oabFmwpfpD;&Jh ukefusp&dwfudkwGufay;
jyifyrSm tvkyfvkyfaewJhtaMumif;?jrefrmjynfvkyf &rSm ... oabmw&m;a&m? wGufykHwGufenf;a&m
ief;cGif eJY jynfyvkyfief;cGif taMumif;? vlrsKd;awG? wlayr,fh wpfa,mufudk oabFm t&G,ftpm;
"avhp½kdufawGtaMumif;? NyD;awmh ... jynfya&muf wpfrsKd;pD? trsKd;tpm;wpfckpD ... tJ'gudk &ufowÅ
ynmqnf;yl;olrsm;eJY ywfoufNyD; olYt,ltq? wpfywftwGuf wpfqifhcsif;pD wifjyay;&r,f .../
olYtjrifawG ...
ppcsif ; &uf a wG r S m ußG e f a wmf r vd k u f E d k i f b l ; ?
“jrefrmausmif;om;awGudk nHhw,fvdkY wpfcgrS udef;aoawG? Assume ,l&r,fhae&mawG?edIif;,SOf
rawG;zl;bl; ... 'gayr,fh xdk;azmufxGufEdkif NyD;a&G;xkwf&r,fh ae&mawG ... pdwf"mwfawmif
avmufatmif awmfw,fvdkYvnf; rajym&Jbl; ... uscsif&Jh .../
trsm;pk[m - pnf;urf;aumif;w,f? BudK;pm;
&r,fhtcsdefrSm t&rf;BudK;pm;w,f? a&SUuwpfck Dr.kNOw udkyJ PM ydkYNyD;vSrf;ar;&awmhw,f?
vkyfjyvdkuf&ifvdkufvkyfEdkifw,f? wpfckyJ?qef;opf oluwpfckcsif;aocsm &Sif;jyay;w,f?
wJh pdwful; pdwfoef;ykdif;rSm tm;enf;w,f/olwdkY
awG;vdkuf&if abmifxJurxGufbl; ... olrsm;eJY “jrefrmvdkbmomjyef a&;ay;ae&wm rvG,fvdkY
rwlwJh engineer aumif;jzpfzdkY pdwful;topfawG pmtkyfxJu oufqdkifwJhpmrsufeSmawGudk scan
xkwfEdkifzdkYvdkw,f” zwfNyD;ydkYay;r,f” wJh ... olwifay;wJh English
vdkpm&GufawGaMumifh ykpämudk ußGefawmfwdkYtm;vkH;
tJ'Dpum;awGu ußGefawmfwdkYtwef;rSm q&m em;vnfcGifh&cJhw,f ...
tBudrfBudrfajymzl;wJhpum;awG ... olYtjrifeJY q&mh
tjrif xyfwlusaeovdk ußGefawmfvnf; tJ'D

www.myanmarengineer.org
jrefrmtif*sifeD,mzdk&rfESpfvnfpmapmif 48

'gayr,fh engineer yk pä mwpf yk 'f qdk wmodwJh prototype trsKd;rsKd;u result awGudk output
twdkif; ... tajz udkufnd§MunfhwJhtcsdefrSmvGJwmyJ?
awG tjzpfxkwfay;r,fh program wpfck
ußGefawmfwdkY wifay;wJh tajzpm&GufawGudk q&m
zefwD;jyEdkifzdkY ...
u wpfcsufMunfhvdkufwmeJY rSm;w,fvdkY csufcsif;
ajymw,f .../ b,fae&mudk jyefppfzdkYqdkwmyg
twdtus ajymekdifw,f? olajymwJhae&mrSmvnf; tJ'Dpmar;yGJtNyD; ausmif;ydwf&ufrSm MEF u
ußGefawmfwdkY wu,frSm;cJhMuw,f/ rSm;vdkYjyefjyef topicwdkif;udkpdwfBudKufarT aESmuf?programming
wGuf&wm &ufowÅ(7)ygwf eD;yg; ... tBudrfa& eJYywfoufwJh tips awG?Tutorials awG?e-books
20 eD;yg; &SdvmcsdefrSm ... ußGefawmf pdwfr&Snfcsif awG tm;vkH;udkzwf½Iavhvm ... tcsdefawGukefwm
awmhbl; ... jrefovdk ußGefawmf&Jh todynmuvnf; t&ifu
xufwdk;wufvmcJhw,f ...
'D calculator udkBudrfzefrsm;pGmeSdyf? &vmwmudk
a&;cs&wJhpm&GufawG tBudrfaygif;rsm;pGm qkwfjzJ ußGefawmh supervisor u prototype tjzpf
cJh& ... tJ'Dvrf;udk tzefzefavQmufaerSmvm; ... pmwrf;a[mif; tcsKd Uay;vmw,f? aemufqk H;eSpf
OmPfudkvTmokH;NyD; tJ'D yrmPudkavQmhcsrvm; .../ project twGuf erlemMunfhvdkY&atmifyg? oDtdk&D
ußGefawmf0goemygvGef;vdkY aeYawG? nawG rSm; ydkif; zwfzdkY pmtkyfemrnfawG trsm;MuD;ay;vdkuf
w,f? pmMunfhwdkufuiSm;vmcJhtNyD; pmtkyfykHMuD;
avmufatmif avhvmcJh&wJh programming [m
Mum;rSm ußGefawmfxdkifaerdw,f .../
'Dae&mrSmtH0ifcGifus jzpfaecJhw,f ...
pmwrf;a[mif;awGudk wpf&Gufcsif;vSef? bmrSef;
ußGefawmfhywf0ef;usifrSmu visual basic, .Net, rodao;wJh udef;*Pef;awG? b,fuvmrSef;rod
C++ ... bmyJvdkvdk jrefrmvdka&;xm;NyD;om; wJh Z,m;awG? *&yfawG ... aemufpmwrf;wpfapmif
pmtkyfawGtqifoifh ... ausmif;tm;&uf wpf&uf udk qufzwf?wlwlyJ?bmrSef;rodwJh calculations
rSm nrtdyfbJ vb program wpfck xdkifa&;ypf awG ... bmeJYoGm;wlaevJ qdkawmh eSpfukefcgeD;
vdkuf w,f ... input, output awGcsdefudkufzdkY wGufcJh&wJh assignment vdk ...
t&ifpDeD,mausmif;om;awG&Jh tajzawG&SdNyD;om;/
tdk ... acgif;xJrSm “vif; ” ueJ ...?'Dproject udk
Dr.kNOw udk PM ydkYNyD; ppfaq;ay;zdkY ajymMunfh vnf; tJ'Dwkef;uvkd ajz&Sif;ay;vdkufvdkY &w,f
vdkufw,f ... aemufnrSm PM jyefa&mufvm av ... vkHavmufwJh confidence tjynfh &Sdae
w,f ... NyD;om; ...
Input data tvkHtavmufxnfhay;vdkuf½kHeJY 'D
“rif;u wu,fawmfwJh jrefrmyJ” wJh .../ prototype trsKd;rsKd;u result awGudk output
awG tjzpf xk wf ay;r,fh program wpfck
tJ'D assignment udk ußGefawmfwdkY tm;vkH; zefwD;jyEdkifzdkY ...
taumif; qkH;trSwfawGeJY ausmfjzwfEdkifcJhMuw,f
av .../
Dr. kNOw qDudk PM ydkYNyD;ar;Munfhvdkufw,f/
ußGefawmh prototype pmwrf;a[mif;awG
************** taMumif;? tJ'DtxJuußGefawmfar;p&m&SdvmcJh&if

www.myanmarengineer.org
jrefrmtif*sifeD,mzdk&rfESpfvnfpmapmif 49

ajz&Sif;ay;Edkifrvm;? ußGefawmfu jrefrmpum;eJY pdwf0ifwpm; rsufvkH;awG[m auseyfrI&oGm;wJh


odcsifwmyg ... supervisor udkar;&if pum;vkH; rsufvkH;awGtjzpfajymif;oGm;w,f ...
topfawGeJY acgif;rl;&OD;r,f .../
“'Dvdk program rsKd;wpfckudk oifaxmufultjzpf
Dr.kNOw uajymw,f?“ig 'gawGwGufNyD;vc& &vmzdkY q&mwdkYBudK;pm;cJhzl;w,f? q&mwdkYXmeu
ynm&SifawG&,f? oDtdk&DXmeu ynm&SifawG&,f?
aewm” wJh ... “ar;csifwmrsm;&SdcJh&if tcsdefra&G; uG e f j yLwmXmeu ynm&S i f a wG & ,f vl a wG
yg” wJh ... trsm;MuD; okH;NyD; veJYcsDNyD; vkyfcJh&wJh program
rsKd;udk wynfhu wpfa,mufxnf; vkyfjyEdkifwm
0goem eJY ,SOfvmcJh&if b,folrqdktyifyef; rcsD;usL;bJraeEdkifbl;? tJ'DvdkvkyfjyEdkifwm EdkifiH
cHEdkifwm obm0? ußGefawmfh aeYawG? nawG &yfjcm;uvmwJh jrefrmausmif;om;wpfa ,muf
tm;vkH;udk tJ'D program project twGufykHatm jzpfaewm ydkNyD;tHhtm;oifhapw,f”
xm;vdkufw,f?
uGefjyLwma&SUrSm em&DeJYtrQ ...
aumfzDcGufaygif;rsm;pGm ... “wynfhwdkY jrefrmausmif;om;awG[m todynm
pyspfoD;cdkifaygif;rsm;pGm ... aemufudkvdkufaeMuNyD;
q&mwdkYvlrsKd; ausmif;om; awG
Dr. kNOw eJY tjyeftvSef pm wynfhwdkYjrefrmausmif;om; uawmh bGJYvufrSwf&Jhaemuf udkyJ
awGydkY? tar;tajzvkyfMu&if; awG[m todynmaemufudk vdkufaeMuw,f? olwdkYvnf;
a&S Uvl a wG& Jh pd wf ul ;awG udk wpfcsdefrSm 'grsKd;awGvkyfjyEdkifzdkY
ajc&mcHrdw,f ... vdkufaeMuNyD; q&mwdkYvlrsKd; arQmfvifhw,f ... ”
ausmif;om; awG uawmh
b , f vd k t & G ,f tp m ; q d k & if bGJYvufrSwf&JhaemufudkyJ
Supervisor &Jh tjyKH;rSm ußGe-
b,foHjym;udka&G;&r,f? oHjym; vdkufaeMuw,f? fawmfyifyef;cJhorQawG t&nfaysmf
trsKd;tpm;awG tvdkuf uGmjcm; qif;oGm;Muw,f ... oljyifcsif
wJh oHtrsKd;tpm;? txltyg;? wmawG udkajymjyw,f? aemuf
size udkvdkufNyD; b,fae&mrSm beam xm;&r,f? xyf vkyfvdkY&ao;wmawG?vkyfoifh
tJ'D beam &Jh ykHpHtaetxm; rsKd;pkH? T-beam wmav;awGudkvnf; xyfajym jyw,f ...
awG ? I-beam awG ... b,fae&m rS m
bmudka&G;&r,f qdkwJh standard awG .../ ausmif;utjyef naeudk auseyfjcif;rsm;pGmeJY
jzwfoef;EdkifcJhw,fav .../
Equation trsKd;rsKd; ...

L,B,t awGb,fae&mrSmta&;ygwm?coefficients **************


awGtpkH? vufwef;azmfjrLvmawG? assume awG?
neglectawG... stability ½Iaxmifh?pD;yGm;a&; tukef
tus ½Iaxmifh? vdktyfrI ½Iaxmifh? tuefYtowf Final Defend qdkwJhtcsdefudk a&mufvmcJhw,f ...
(limit) ½Iaxmifh ... ußGefawmfwdkY oli,fcsif;wpk tm;vkH;tqifoifh ...

½kyfvkH;ay:vmwJhtqifh - laptop av;,loGm;NyD; Poster awG uyf? projector awG tqifoifh?


ußGefawmfh supervisor qDta&muf ... ajymoGm;&r,fhpum;vkH;awGpDpOfNyD;om; ...

www.myanmarengineer.org
jrefrmtif*sifeD,mzdk&rfESpfvnfpmapmif 50

q&m?q&mrawGpkHpkHnDnD?“wpfeJYwpfaygif; b,f “wpf eJY wpf aygif; b,favmufvJ” vdkYar;cJhwJh


avmufvJ” vdkYar;cJhwJh q&ma&myJ? b,folrS0wf q & m r w f w y f x & y f w m j r i f v d k u f w , f ?
rvmwJh t0ga&mifukwftusDF eJYqdkawmh vlMum; olar;wJhar;cGef;u -
xJrSm ay:vGifaew,f ...
“rif; 'D project twGuf b,ftcsdefuwnf;u
ußG efawmh oli ,fcsif;awG wpfa ,mufNyD; wpf pNyD;jyifqifcJhovJ? oDtdk&Dydkif;eJYywfoufNyD; rif;&Jh
a,muf olwdkY&Jhpmwrf;eJYywfoufNyD; ajymjy oGm;? supervisor qDutultnD&cJhovm;” wJh? ykHrSef
ar;orQar;cGef;awGudk ajz&Sif;oGm;Muw,f ... defend rSm ar;avhr&SdwJhar;cGef;rsKd; ...
“ußGefawmf 'DeSpfeSpfpydkif;rSm pNyD;taumiftxnf
ußGefawmhtvSnfh -
toifhpDxm;NyD;om; pum;vk H;awG u&m;u azmfcJhwmyg? supervisor u trsm;MuD;ulnDcJh
ayr,f h t"d u ußG e f a wmh u d k u l n D c J h w m
a&vT w f o vd k a jymcsvd k u f w ,f ? projector jrefrmtif*sifeD,mzdk&rfu rd wfa qGwpf OD;jzpfy g
tul tnD eJY ußGefa wmh program av;u w,f?ußGefawmf olYudk ar;cGef;awG trsm;MuD;
0Hh0HhMuGm;MuGm; ...?
ar;cJh&ygw,ff” vdkY ajzay;vdkufw,f ...
ar;vmMuwJh ar;cGef;awGu ußGefawmhtwGuf cef;rxJu q&mawGtm;vkH; ußGefawmh project
odyfrcufcJawmhbl;? Dr.kNOw udk ußGefawmf ud kpd wf 0if pm;aeMuwm 0rf;omp&mjrif &w,f?
udk,fwdkifar;zl;NyD; olu ußGefawmhpdwfxJrSmpGJae ar;cG e f ; ar;p&m r&S d a wmh y gbl ; - vd k Y
avmufwJhtxd auseyfatmif jrefrmvdkajzay; tcef;tem;rSL;uaMunmvdkufNyD;wJh tcgrSmawmh
NyD;om; .../ tm;vkH;qDu vufckyfoHawG xGufay:vm Mu
w,f ... tJ'DyDwdudk ußGefawmfbmeJYrsm;vJEdkif
“ 'D program udk igwdkYbmompum;eJY okH;Edkif rSmvJ ...
ovdk? English vdkvnf; okH;ekdifwm rif;jyoGm;
w,f? rif;wdkY Zmwdbmompum;eJYaum okH;ekdif tpD t pOf a wG t m;vk H ; NyD ; qk H ; ? obmywd & J h
ygovm;” - qdkwJhar;cGef;rsKd; qdk&if vufawGYajz tqifhtwnfjyKrItNyD; tydwfrdefYcGef;ajymw,f ...
jyvdkuf&wm t&rf;udk auseyfp&m ...
“jrefrmausmif;om;awG&Jh pmoifeSpf atmifjrifpGm
“ rif; okH;oGm;wJh programming language NyD;qkH;oGm;ygNyD ... ausmif;om; tm;vkH;twGuf
awGudkawmh ig em;rvnfbl;? 'gayr,fh rule *kPf,l &r,fh aeYjzpfovdk ußGefawmfwdkYq&mrsm;
awG ? standard awGeJY wu,f ud kuf nD NyD; &Jh oif Mum;rIbuf uvnf; rarQmf vif hxm;wJh
wu,fudk wGufxkwfEdkifr,fqdkwm b,fvdkodEdkif atmifjrifrIrsKd; awG jrifawGYcJh&ygw,f .../
ausmif ; uoif Mum;ay;wJ h ynm&yf a wG tay:
rvJ” qdkwJhar;cGef;udk usawmh supervisor u
0ifajzay;oGm;w,f ... OmPfuG efY jrL;NyD; program wpf ck udk,fy dkif
zefwD ;jyoGm;Ed kif wJh ausmif ;om;av;twGuf u
“ußGefawmf aoaocsmcsm ppfaq;ay;cJhNyD;om;yg? awmh ußGef awmfwd kYtjrJ*k Pf ,l ae&rS m jzpfyg
ol trSm;awG? vdktyfcsufawG tm;vkH;jyifqifay; w,f .../ bmaMumifhvJqdk&if 'Dvdk project rsKd;
NyD;oGm;ygNyD? tck wifjyxm;wJh version rSm bm [m ausmif ; &J h o rd k i f ; aMumif ; wpf a vQmuf r S m
yxrqkH;ay:aygufcJhwJh project jzpfaevdkYygyJ ...
vGJacsmfrIrS r&Sdap&ygbl; ... ”
q&mrsm;pGm? ynm&Sifrsm;pGm yl;aygif;aqmif&GufrS
&J&ifhwJh tmrcHpum;awGu ußGefawmh&ifudk
ay:xGuf vmr,fh&vm'frsKd;udkEdkifiHjcm;ausmif ;om;
aEG;apygw,f .../
wpfa,mufu zefwD;jyvdkufwm wu,fhudk

www.myanmarengineer.org
jrefrmtif*sifeD,mzdk&rfESpfvnfpmapmif 51

tcrf;tem;tNyD; q&mhudk ußGefawmfvdkuf&Smw,f?


“*kPf,lygw,f” ... b,frSmrS&SmrawGY ... wjcm;q&mawGvnf; tvQKd?
yDowJh jrefrmpum;wpfcGef; ... ußGefawmh tvQKd jyefukefMuNyD ... aemufqkH;ußGefawmfvnf;
rsufvkH;awG 0dkif;puf? w'*F qGHYt ... jyefvmcJhw,f ...

ußGefawmf Mum;vdkuf&wJh jrefrmpum; eSpfcGef; &Jh


ya[Vdudk tajznd§ay;zdkY a&mufvmwmuawmh
r,kHEdkifp&mvdkY ajymEdkifygw,f?ol[m ußGefawmfwdkY w½kwfav; “0l”
ausmif;&Jh *kPfudkaqmifEdkif½kHwifrubJ olYEdkifiH&Jh “rif; twGuf q&m pma&;ay;vdkufw,f ... ” wJh
*kPfudkygaqmifoGm;Edkifw,fvdkYajymcsifygw,f... ” ½kH;okH; A4 pm&Gufay:rSm print xkwfxm;wJhpm ...
txJrSmu ykHeSdyfpmvkH;0dkif;0dkif;av;awG ...
ußGefawmfh&Jh 0rf;ajrmufrIudk bmeJYrsm;vJEdkifOD;
rSmvJ .../
“ 'D p mud k j ref r mvd k y J a&;csif y gw,f ? igh -
'g ußGefawmf apmifhpm;cJh&wJhaeY ...
ußGefawmftdyfrufxm;cJh&wJh tcsdefumvav; jrefrmpmvufa&;udk “rif;” zwfEdkifr,frxifvdkY
yg .../ ykHeSdyfpmvkH;eJYyJ ydkYay;vdkufwmyg ...

jrefrmtif*sifeD,m zdk&rf rSm Dr.kNOw vdkY rif;


odxm;wJhvl[m igygyJ ...
**************
pmoifcef;xJrSm rif;udkig apmfum;ovdkjzpfcJhwm
ußGefawmfwdkYtm;vkH;&Jh tqifhawGu excellence... owd&vdrfhOD;r,fvdkYxifygw,f? tJ'DtwGuf ig
yG J N yD ; wJ h t xd r f ; trS w f t jzpf ausmif ; om;awG vnf; udk,fhudk,fudk cGifhrvTwfEdkifatmif cHpm;cJh&
tm;vkH; pDwef;&yf? cef;rxJrSm&SdorQ q&mMuD;awG wmodapcsifygw,f ... rif;tay:ig taMuG;wpfck
u wpfa,mufcsif; vufqGJekwfquf .... tm;vkH; wifaew,f vdkY pdwfxJrSmpGJaecJhwm...
taysmfudk,fpD? udk,fvkyfEdkifcJhorQ twGuf *kPf,l
0rf;ajrmufrIu tm;vkH;qDrSm twdkif;om; ... wdkYtpuaeajymMu&atmif ...
rif;wdkY jrefrmjynfrSm igaeNyD;tvkyfvkyfcJhzl;w,f?
½kwfw&uf ußGefawmhrsufvkH;a&SUrSm ... ighZeD;u jrefrmjynfzGm; w½kwftrsKd;orD;wpf
t0ga&mif ukwftusFD wpfxnf ... jyKH;aewJh a,muf? xdkif;rSm usif;ycJhwJh pmwrf;zwfyGJwpfck
eIwfcrf;wpfpkH ... rSmwdkYeSpfa,mufawGYNyD; cspfolawGjzpfcJhMuw,f?
q&mu vufqGJEIwfquf½kHwifrubJ ußGefawmh ol&SdwJh ae&mudkvdkufoGm;zdkY qkH;jzwfNyD; engineer
udk qGJzufvdkufw,f ... jzpfNyD;umrS jrefrmpmudk ausmif;jyefwufNyD; oifcJh
wm? wdkif;jcm;bmompum;wpfckudk avhvm&wJh
“*kPf,lygw,f” ... tcuftcJudk igaumif;aumif;cHpm;zl;wmaygh ...
yDowJh jrefrmpum;wpfcGef; ... ußGefawmhrsufvkH; tJ'DtcuftcJawGtm;vkH;udk ausmfvTm;NyD; olYqD
awG 0dkif;puf? w'*F qGHYt ... ta&mufigoGm;EdkifcJhw,f ... tvkyftudkifwl?
q&mu jyKH;aeqJ ... Xmewl NyD;udk,fydkifrdom;pkav;wpfck ykdifqdkifcJh&
w,fqdkygawmh ...
“odyfawmfygw,f? atmifjrifygap”
pum;tqkH; q&mußGefawmhfudkausmfoGm;w,f ...
ußGefawmfhrSm tHhMowMuD; ...
tJ'Daemuf ighb0udk jrefrmwpfa,mufuyJ zsuf
qD;cJhw,f ... ig vlvdrfcHvdkuf&w,f? jrefrmvlrsKd;

www.myanmarengineer.org
jrefrmtif*sifeD,mzdk&rfESpfvnfpmapmif 52

awG tm;vkH;[m pdwfaumif;&Sdw,f vdkY,kHpm;xm; wcsdefrSm tJ'D Private Message aw-


cJhwJhtwGuf tJ'DvlvdrfudkvkH;0owdrxm;rdcJhbl; ... Gudkpkpnf;NyD; MEF rSm wifxm;ay;vdkufzdkY
pdwful;xm;w,f?
udk,fhZmwdr[kwfwJhtwGuf cHvdkuf½kHuvGJvdkY bmrS
rwwfEdkifcJhbl;? &Jpcef;rSm wdkifcsufzGifhzdkYawmif ig igajymp&m&SdwmawGawmh tm;vkH;ajymNyD;oGm;NyD ...
rvkyfwwfbl;av .../ tvkyfu vkyfazmfudkifzuf rif;vnf; cktcsdefrSm em;vnfoGm;avmufygNyD?
awGu ulnDvdkY tJ'Dvlvdrfudkzrf;rdNyD; aiGtcsdKUjyef
&ygw,f ... 'gayr,fh rdom;pkygac:NyD; ig jrefrm a&SUquf&r,fh b0rSm atmifjrifygap? vdktyfwm
jynfujyefcJhw,f? jrefrmjynf? jrefrmpm? jrefrm rsm;&SdcJhvdkY ulnDcGifhxyf&OD;r,f qdk&if ulnDzdkY
pum; tm;vkH;udk arhxm;cJhw,f ... tqifoifh&Sdaeygw,f ... wynfhav; ... ”
wuúodkvfrSm q&mtjzpf at;at;csrf;csrf; jyefae
cJh&NyD; tck ighwynfhawGxJrSm jrefrmausmif;om;
awG ygvmcJhw,f ... ighpdwfxJrSmu jrefrmrkef;wJh **************
pdwfpGJaeawmh rif;wdkYudkvnf; igtaumif; rjrif
EdkifcJhbl; ... supervisor tjzpf wm0efay;vdkYigeJY
twlpmwrf;jyKpk&wJh jrefrmausmif;om;av; wpf aemufqkH;pmaMumif;awGudkawmh ußGefawmf aumif;
a,muf&SdcJhzl;w,f igjrefrmpmwwfwmudk odwJh aumif; rjrifEdkifawmhbl; ...
wpfOD;wnf;aomausmif;om;aygh ... ol uyJ ußGefawmhrsufvkH;rSm rsuf&nfOawG wGJvJcdkae
jrefrmtif*sifeD,m zdk&rf eJYrdwfqufay;cJhwm ... MuNyD ...
'gayr,fh arharhaysmufaysmufyJ aecJhw,f? rif; wcsdefwkef;u &SufvGef;vdkY twef;xJu ajy;xGuf
udk apmfum;rdovdk jzpfwJhtcsdefxdaygh .../ vmcJhwJh csmwdwfav;wpfa,muf&Jh rsuf&nfrsKd;
awmh r[kwfbl; ...
tJ'DaeYnae tdrfjyefa&mufawmh igawmfawmf pdwf 'g ußGefawmf tuscsifqkH; rsuf&nfrsKd;yg ...
raumif;jzpfw,f ... rif; udk wpfckckjyefavsmfay;
&rSudk auseyfEdkifr,fhpdwfrsKd;ay:aew,f ... MEF reufvif;&if q&mhqDudkwpfacgufxyfoGm;r,f ...
rSm rif;&Sdr,fxifvdkY igoif&wJh oifcef;pmawG q&mha&SUrSmvnf; 'D vdk rsuf&nfr sKd; usOD;r,f
tm;vkH;udk jrefrmvdkjyefa&;NyD; wifay;cJhwmyg ... vdkYxifygw,f .../
igxifw,fav? tJ'g “rif;” wpfa,mufxJ aMomf ...
twGufwifrubJ igaumif;aumif;rqufqHcJhwJh reufjzef qdkwm ra0;awmhbl;av ... / /
jref r mausmif ; om;awG tm;vk H ; twG u f
txda&mufqkH; ay;qyfrIwpfck vdkYaygh ...
ae
' k w d , e S pf u k e f v d k Y r i f ; w d k Y g ro up
eJYcGJcJh&NyD;wJhaemuf ighpdwfxJrSm ayghyg;oGm;w,f?
taMuG;ausoGm; w,fvdkY ,lqvdkufwmudk; ...
tck jrefrmtif*sifeD,m zdk&rf rSmrif;ar;aeorQ
udkvnf; tJ'DaeYwpfaeYtwGuf jyefay;qyfw,f
vdkY ,lqNyD; rtm;wJhMum;u jyefajzay;cJhwmyg ...?
ar;cGef;awGar;aewm “rif;”vdkY'DaeYrS
odvdkufwm?

www.myanmarengineer.org
jrefrmtif*sifeD,mzdk&rfESpfvnfpmapmif 53

trSefa0;cJhayr,fh?
jyefawG;wdkif; &ifckef?
jrif½HkeJY &ifrSmaEG;?
tpOftvmrao;wJh trdpG,fawmf/

oifjrifq&mawGeJY?
tif*sifeD,m ynm&yfudk?
oifumwwfzdkY tpxGifcJh&m?
b0wcGif aESmif;twdwfu?
ausmif;&dyfrSmaysmf/
tjzpftysufawGpHk?
cPckdcJhtNyD;? ESpf&ufawGukefvGefvmawmh?
b0qkdwJhc&D;ESif&pOf? &*HkrGef ausmif;awmf&dyf[m?
&ifrStpOf emusifpGmyJ? tdyfrufyrm ocFg&vdk?
pmoif&m ausmif;awmfeJY? jrifvmorQ tukeftpifajymif;cJhvnf;?
taygif;tazmfwdkYudk cJGcGm&aomfvnf;? tpOfxm0& yHkjyifa[mif;eJY?
tjrJomrarhtpOftawG;ay:? ausmif;&Jh vu©Pm?
tarh&ifaoG;wazmf rsuf&nf0dkif;/ raESmif;cJh woufrSm?vufjzmvufjzmvGif?
qufumyif &SifoefOD;rSmyJ?xifusefwkef;yg
urÇmwnfr,fh?
jrefrmjynf&Jh wu,ftausmf?
rjy,faemftwdwfvdIif;awGeJY?
pG,fawmf&dyfordkif;/

www.myanmarengineer.org
aemufqufwJG (1)
jrefrmtif*sifeD,mzdk&rfESpfvnfpmapmif

Sign
Artist : Mr.Zaw

wpfaumifxJ iSuf
Artist : Chit tee

www.myanmarengineer.org
aemufqufwJG (2)
jrefrmtif*sifeD,mzdk&rfESpfvnfpmapmif

xD;tvS
Artist : nge

Forever
Artist : Mr.Zaw

www.myanmarengineer.org
aemufqufwJG (3)
jrefrmtif*sifeD,mzdk&rfESpfvnfpmapmif

a0vig;
Artist : Chit tee

Steering
Artist : nge

www.myanmarengineer.org

You might also like