Idecad Statik 7 Kitap PDF

Bu kitap, ideCAD Statik 7 programnn kullanm ile ilgili aklamalar iermektedir.
Kullanm hakk,
ideYAPI Ltd. ti. ile yaplan anlamalar dorultusunda kazanlr. Programa ait dokmanlarn (el kitab,
CD, disket vb.) izinsiz olarak kopyalanmas, oaltlmas, oklu lisans anlamalar dnda, birden fazla
bilgisayarda kullanlmas yasaktr. Bu kitabn ierii haberli/habersiz yalnz ideYAPI Ltd. ti. Tarafndan
deitirilebilir. Bu kitap, Microsoft Word 2010 ile hazrlanmtr.
Kitapta kullanlan, Windows ve Microsoft Word, Microsoft Corporation isim ve ticari markalardr.
Bu kitabn basm hakk, 5846 sayl Fikir Ve Sanat Eserleri Koruma Kanunu'nca gvence altna
alnmtr.

Austos 2013 (Ver 7.020)

ideYAPI BLGSAYAR DESTEKL TASARIM
MHENDSLK DANIMANLIK TAAH. LTD. T.
www.idecad.com.tr

Haim can Cad. Tuta Plaza No :7
Kat : 12 D: 19 16220
Osmangazi/BURSA
Tel : (0 224) 220 67 17
Faks : (0 224) 223 13 71

Piyale Paa Bulvar
Famas Plaza B - Blok Kat:5
Okmeydan 34384
ili/stanbul

Tel : (0212) 220 55 00
Faks : (0212) 210 53 00

I
NDEKLER
Blm 1 Balarken ____________________________________________________________________ 1
Programn altrlmas ve lk Ekran ______________________________________________________ 1
Kullanc Etkileimi ____________________________________________________________________ 1
Ara yz ____________________________________________________________________________ 1
Men ______________________________________________________________________________ 2
Toolbarlar ve konlar __________________________________________________________________ 3
Ksa Yollar __________________________________________________________________________ 3
Bilgi Satr ___________________________________________________________________________ 5
Obje Bilgilerininin Gsterilmesi __________________________________________________________ 6
Mesaj Satr _________________________________________________________________________ 6
Diyaloglar __________________________________________________________________________ 7
Pencereler __________________________________________________________________________ 7
Kat Pencereleri ______________________________________________________________________ 7
Grn, Perspektif ve Aksonometrik Perspektif Pencereleri __________________________________ 9
Kesit ve Grn Pencereleri __________________________________________________________ 15
2B Pencereler ______________________________________________________________________ 19
allan Pencereyi Deitirmek (Pencere Semek) _________________________________________ 20
Blm 2 Programn zelletirilmesi ____________________________________________________ 23
Toolbar , Men zelletirme ve Ksa Yol Tanmlama ________________________________________ 23
Obje Niteliklerinin zelletirilmesi ______________________________________________________ 25
Genel Ayarlar ______________________________________________________________________ 26
Grnt Konfigrasyonu ______________________________________________________________ 30
Blm 3 Temel Konular _______________________________________________________________ 31
Obje Seimi ________________________________________________________________________ 31
Komut ve Bilgi Girii _________________________________________________________________ 35
Komut Satr _______________________________________________________________________ 37
lek _____________________________________________________________________________ 38
Girdi Birimleri ______________________________________________________________________ 38
Orijin ve Koordinat Kutusu ____________________________________________________________ 40
Kutupsal zleme _____________________________________________________________________ 44
Dinamik Giri ______________________________________________________________________ 45
izim Snr ________________________________________________________________________ 46
Izgara Sistemi_______________________________________________________________________ 47
Yardmc Izgara izgileri ______________________________________________________________ 50
Dm Noktas ve Obje ______________________________________________________________ 51
Obje Bamllk _____________________________________________________________________ 56
Dm Noktas lemleri ______________________________________________________________ 57
Kat ve Kat Tanmlar _________________________________________________________________ 62
Zum ve Grnt lemleri _____________________________________________________________ 63
Plan lek Ayarlar __________________________________________________________________ 65
Katman ___________________________________________________________________________ 67
indekiler
II
Objelerin Katlardaki Grnrl _______________________________________________________ 70
Obje Kontur izimi __________________________________________________________________ 72
Statik le Uyumlu Yap _________________________________________________________________ 73
Yapy Dndr ______________________________________________________________________ 74
Blm 4 izim Teknikleri ______________________________________________________________ 75
Obje Yardmc Toolbarlar _____________________________________________________________ 75
Obje Ayarlar Diyaloglar ______________________________________________________________ 75
Geometri kon Destei _______________________________________________________________ 77
Mimari Plan-Kalp Plan _______________________________________________________________ 78
Vazgeme Metotlar __________________________________________________________________ 79
mleler ___________________________________________________________________________ 80
Blm 5 Destek Komutlar ____________________________________________________________ 83
Dik Metodu ________________________________________________________________________ 83
Dik Referans _______________________________________________________________________ 84
Paralel Referans _____________________________________________________________________ 84
En Yakn Nokta _____________________________________________________________________ 85
Orta Nokta ________________________________________________________________________ 86
Lokal Nokta Tanmla _________________________________________________________________ 86
Lokal Koordinat Sistemi Tanmla ________________________________________________________ 86
Obje Bul ___________________________________________________________________________ 87
Planda Bul _________________________________________________________________________ 87
Perspektifte Bul _____________________________________________________________________ 87
Nesne Ekle _________________________________________________________________________ 88
Blm 6 ideCAD Statik Objeleri ________________________________________________________ 89
Aks _______________________________________________________________________________ 89
Kolon ____________________________________________________________________________ 101
Kolon Bal _______________________________________________________________________ 136
Kiri _____________________________________________________________________________ 141
Perdeler __________________________________________________________________________ 172
Deme __________________________________________________________________________ 196
Deme Kenar ____________________________________________________________________ 246
Radye Deme _____________________________________________________________________ 250
Kazk Temel _______________________________________________________________________ 272
Tekil Temel _______________________________________________________________________ 278
Srekli Temel ______________________________________________________________________ 289
Ba Kirii _________________________________________________________________________ 302
Kubbe ___________________________________________________________________________ 312
Tonoz ___________________________________________________________________________ 320
Merdiven _________________________________________________________________________ 328
Havuz ____________________________________________________________________________ 358
stinat Duvar ______________________________________________________________________ 369
Kuyu Temel _______________________________________________________________________ 377
III
Arazi ____________________________________________________________________________ 385
Tarama __________________________________________________________________________ 395
llendirme _____________________________________________________________________ 408
Ktphane ________________________________________________________________________ 429
Yaz _____________________________________________________________________________ 435
izgi ____________________________________________________________________________ 439
Eri _____________________________________________________________________________ 443
ember __________________________________________________________________________ 447
Yay _____________________________________________________________________________ 449
Elips ve Eliptik ekiller _______________________________________________________________ 452
Resim ____________________________________________________________________________ 456
Revizyon Bulutu ____________________________________________________________________ 458
Kontur izgileri ____________________________________________________________________ 459
Blm 7 Analiz _____________________________________________________________________ 461
Analiz eleri _____________________________________________________________________ 461
Statik Arayz Yardmclar ____________________________________________________________ 461
Statik Materyaller __________________________________________________________________ 464
Statik Kesit Byklkleri ve Tanmlar ___________________________________________________ 468
Analiz ncesi Ayarlar _______________________________________________________________ 472
Yk Bilgilerinin Tanmlanmas _________________________________________________________ 489
Ykleme Durumlar _________________________________________________________________ 505
Yaylar, Rijit Balantlar, Snm Elemanlar _______________________________________________ 512
Deprem zolatrleri ________________________________________________________________ 514
Dorusal Performans Analizi __________________________________________________________ 516
Riskli Bina Analizi ___________________________________________________________________ 527
Zaman Tanm Alannda Hesap (Time History) ____________________________________________ 531
Yap Etkileimli zm ______________________________________________________________ 535
Euler Burkulma Analizi ______________________________________________________________ 536
Aamal inaat hesab ________________________________________________________________ 537
Is Ykleri Hesab ___________________________________________________________________ 540
Tayc Sisteme likin Genel Bilgiler ____________________________________________________ 543
Koordinat Sistemi __________________________________________________________________ 543
Elemanlarnn Teorik Noktalar ________________________________________________________ 549
Kolon ve Perde Boyutlar ____________________________________________________________ 552
Kiri Boyutlar _____________________________________________________________________ 555
Deme Boyutlar __________________________________________________________________ 559
Yk Bilgileri _______________________________________________________________________ 562
Dey Ykler ______________________________________________________________________ 562
Yatay Ykler ______________________________________________________________________ 566
Malzeme Bilgileri ___________________________________________________________________ 581
Yap Gvenlii _____________________________________________________________________ 581
Malzeme Karakteristikleri ____________________________________________________________ 582
Rijitlik ve Ktle Merkezleri ___________________________________________________________ 586
Analiz+Betonarme _________________________________________________________________ 586
indekiler
IV
Deme Analizi ____________________________________________________________________ 587
Temel Analizi ______________________________________________________________________ 587
3B erevenin Grafik Olarak ncelenmesi ________________________________________________ 587
Blm 8 Kopyalama _________________________________________________________________ 599
Kopyalama lemleri _________________________________________________________________ 599
Kopyalama Teknikleri _______________________________________________________________ 604
Blm 9 Proje_______________________________________________________________________ 607
Kaydetme lemleri _________________________________________________________________ 607
Ykleme lemleri __________________________________________________________________ 615
Yazdrma/izdirme lemleri __________________________________________________________ 620
Blm 10 Betonarme ________________________________________________________________ 625
Deme Donatlar __________________________________________________________________ 625
Hasr Donatl Deme ______________________________________________________________ 629
Kiri Betonarme ____________________________________________________________________ 632
Nervr Betonarme _________________________________________________________________ 639
Kaset Betonarme ___________________________________________________________________ 641
Kolon Betonarme ___________________________________________________________________ 643
Kolon Bal ve Zmbalama ___________________________________________________________ 651
Perde Betonarme___________________________________________________________________ 652
Srekli Temel Betonarme ____________________________________________________________ 657
Tekil Temel Betonarme ______________________________________________________________ 660
Ba Kirii Betonarme ________________________________________________________________ 663
Radye Demesi Betonarme __________________________________________________________ 663
stinat Duvar Betonarme _____________________________________________________________ 666
Kuyu Temel Betonarme ______________________________________________________________ 666
Merdiven Betonarme ________________________________________________________________ 666
Filtre Olanaklar ____________________________________________________________________ 667
Blm 11 izim _____________________________________________________________________ 671
izim zellikleri ___________________________________________________________________ 671
Kalp Plan_________________________________________________________________________ 674
Kolon Aplikasyon Plan _______________________________________________________________ 674
Perde Detaylar ____________________________________________________________________ 675
Kolon Dey Almlar _______________________________________________________________ 677
Kiri Almlar _____________________________________________________________________ 678
Nervr Almlar ___________________________________________________________________ 678
Kaset Almlar ____________________________________________________________________ 678
Temel Aplikasyon Plan ______________________________________________________________ 679
Srekli Temel Almlar ______________________________________________________________ 679
Tekil Temel Detaylar _______________________________________________________________ 679
Ba Kirii Almlar__________________________________________________________________ 679
Kolon-Kiri Birleim Yatay Kesiti _______________________________________________________ 680
stinat Duvar izimleri ______________________________________________________________ 680
V
Kuyu Temel izimleri _______________________________________________________________ 680
Merdiven izimleri _________________________________________________________________ 680
Kalp/Temel Plan Kesiti ______________________________________________________________ 681
izim Optimizasyonu _______________________________________________________________ 685
Ters Sehim Tablosu _________________________________________________________________ 685
Benzer Katlarn Kiri Alm __________________________________________________________ 686
Etriye iz ________________________________________________________________________ 687
iroz iz _________________________________________________________________________ 688
Blm 12 3-B Grn ve Perspektif ___________________________________________________ 689
Kesit ve Grn ___________________________________________________________________ 689
Materyaller _______________________________________________________________________ 705
3B Perspektif ve Kat Modelleme ______________________________________________________ 709
Blm 13 2-Boyut ___________________________________________________________________ 719
2B Obje (lkel Obje) lemleri _________________________________________________________ 719
2B izimleri _______________________________________________________________________ 725
Pafta Dizayn ______________________________________________________________________ 728
Blm 14 Metrajlar ve Hesap ktlar _________________________________________________ 733
Raporlar __________________________________________________________________________ 733
Hesap ktlar _____________________________________________________________________ 735
ideCAD Rapor Programn Kullanmak ___________________________________________________ 737
A2-A3 Tr Dzensizliklerin Kontrol __________________________________________________ 741
Detaylandrlm Yap Metraj__________________________________________________________ 744
Blm 15 Programn 2007 Deprem Ynetmeliine Uyumluluu ___________________________ 773
2.3. Dzensiz Binalar ________________________________________________________________ 773
2.4. Elastik Deprem Yklerinin Tanmlanmas:Spektral vme Katsays __________________________ 773
2.5. Elastik Deprem Yklerinin Azaltlmas:Deprem Yk Azaltma Katsays _____________________ 773
2.6. Hesap Ynteminin Seilmesi ______________________________________________________ 774
2.7. Edeer Deprem Yk Yntemi ___________________________________________________ 774
2.8. Mod Birletirme Yntemi _________________________________________________________ 775
2.9. Zaman Tanm Alannda Hesap Yntemleri ____________________________________________ 776
2.10. Yer Deitirmelerin Snrlandrlmas, kinci Mertebe Etkileri ve Deprem Derzleri ____________ 776
2.13. Deprem Hesap Raporlarna likin Kurallar __________________________________________ 776
3.1. Kapsam _______________________________________________________________________ 776
3.2. Genel Kurallar _________________________________________________________________ 776
3.3. Sneklik Dzeyi Yksek Kolonlar ___________________________________________________ 777
3.4. Sneklik Dzeyi Yksek Kiriler ____________________________________________________ 777
3.5. Sneklik Dzeyi Yksek ereve sistemlerinde Kolon-Kiri Birleim Blgeleri ________________ 778
3.6. Sneklik Dzeyi Yksek Perdeler ___________________________________________________ 778
3.7. Sneklik Dzeyi Normal Kolonlar __________________________________________________ 778
3.8. Sneklik Dzeyi Normal Kiriler ___________________________________________________ 778
3.9. Sneklik Dzeyi Normal ereve Sistemlerinde Kolon-Kiri Birleim Blgeleri _______________ 779
3.10. Sneklik Dzeyi Normal Perdeler _________________________________________________ 779
3.13. Betonarme Uygulama Projesi izimlerine likin Kurallar _______________________________ 779
indekiler
VI
7.2. Binalardan Bilgilerin Toplanmas ____________________________________________________ 779
7.3. Yap Elemanlar Hasar Snrlar ve Hasar Blgeleri ______________________________________ 779
7.4. Deprem Hesabna likin lke ve Kurallar _____________________________________________ 779
7.5. Depremde Bina Performansnn Dorusal Hesap Yntemleri le Belirlenmesi _________________ 780
7.6.11 Betonarme Tayc Sistem Elemanlarnn Kesme kapasiteleri _________________________ 780
7.7. Bina Deprem Performansnn Belirlenmesi ____________________________________________ 781
7.8. Binalar in Hedeflenen Performans Dzeyleri _________________________________________ 781
Dzensizlikler in Programda Yaplabilecek lemler _______________________________________ 781
ndeks _______________________________________________________________________________ i

1
Blm 1 Balarken
Programn altrlmas ve lk Ekran
Program bilgisayarnza kurulduktan sonra programn almas iin program donanm (dongle) usb
portuna taklmaldr. Birden fazla programn kilidi kullanlyorsa, kilitlerin hepsi usb portuna taklabilir.
Program masa stnden veya Balat/Program klasrnden tklanarak altrlr.
Program altrld anda Proje A ve Yeni Proje komutlar aktif, dierleri aktif deildir. Program ilk
kez altrldnda kullanc ya yeni bir projeye balar ya da mevcut bir projeyi aar. Yeni proje amak
iin Yeni Proje ikonu tklanr. Yeni proje diyalogu alr.
Yeni Proje diyalogunda, proje ayarlarn belirleyen seenek bulunmaktadr.
Son ayarlar kullanarak balat: Bu seenek iaretlenirse, program bir nceki aamada alan projenin
ayarlarn yeni projede aktif hale getirir. Bu seenek altnda ayrca En son kullanlan materyaller ve
En son kullanlan bileik materyaller eklinde iki seenek daha mevcuttur. Bu seenekler
iaretlenirse, bir nceki aamada alan projenin materyalleri ve bileik materyalleri yeni projede aktif
hale gelir.
Varsaylan kullanarak balat(Ayarlar ilk hale getir): aretlenirse, program varsaylan(default) ayarlarla
yeni bir proje aar.
ablon kullanarak balat: aretlenirse program, hazrda bulanan proje ablonlarndan birini seerek
yeni bir proje aar. Yeni projenin ayar olarak kullanlmak istenen ablon, sol tu ile tklanr.
Uygun bir seenek seilerek A butonu tklanr. Bylece programda dier komutlar da aktif duruma
gelir.
Daha nce bir proje kaydetmi olabilirsiniz. O projeyi yklemek iin Proje A ikonu tklanr. Proje
Ykle diyalogunda gerekirse klasr deitirilir. Alacak proje tklanr. n grnt satr aktif ise
projenin grnts diyalogda izlenir. A butonu tklanarak seilen proje alabilir.
Program altrldnda en son kayt edilen proje otomatik alyorsa, projenin almas,
Ayarlar/Genel Ayarlar diyalogunda yer alan Alta Son Projeyi Ykle seeneine baldr. Bu
seenek iaretli ise, son kayt edilen proje, program altrldnda yukarda bahsedildii gibi otomatik
alr. Son kayt edilen projenin, balangta otomatik yklenmesi istenmiyorsa, bu seenein iareti
kaldrlr. Bu durumda kullancnn Proje/A ile projeyi amas gerekecektir.
Bunlara ek olarak, programda allan son drt proje, proje mens altnda tutulur. Proje
mensnden ilgili projenin adnn yer ald satr tklanarak ilgili proje alabilir.
Kullanc Etkileimi
Ara yz
Program altrldnda karmza gelen ekrana programn ara yz diyeceiz. Ekrann en st
ksmnda programn Balk ubuu (Title Bar) yer alr. Buras, program adnn ve zerinde allan
projenin yazl olduu satrdr. Bunun hemen altnda menler yer alr. Programdaki komutlar
Giri
2
menlerde yer alr. Menlerin altnda ve ekrann sol tarafnda toolbarlar bulunur. Toolbarlar,
komutlara tek tklamada ulamay salayan komut ikonlarndan oluur.
Varsaylan ayarlarla yeni bir proje aldnda ekranda zemin kat plan penceresi, bu pencerenin
sanda, perspektif penceresi ve yap aac yer alr. Burada bilgi girileri kat plan penceresinde yaplr.
Kat plannda girilen boyutlu objeler e zamanl olarak grnt pencerelerinde grntlenirler.
Ekrandaki grnt dzeni iin programda farkl seenekler mevcuttur. Farkl grnt
konfigrasyonlar iin Grnt/Grnt Konfigrasyonu satrn tklayn. Alan diyalogdan farkl bir
konfigrasyon sein. Tamam butonuna tklayarak diyalogdan ktnzda grnt konfigrasyonu
deiecektir.
Herhangi bir grnty tam ekran olarak grmek isterseniz, ilgili grntnn sa st kesindeki ok
eklindeki butona tklayn. lgili grnt ekran kaplayacaktr. Tekrar nceki duruma dnmek iin sa
st kedeki butona tekrar tklayn.
Grnt pencerelerindeki grnty deitirmek de mmkndr. Bunun iin, ilgili pencere zerinde
farenin sa tuu tklanr. Alan mendeki Grnt Deitir alt mensnden alt, st, sol, sa, n, arka
seeneklerinden biri tklanr. Yine ayn yerdeki Aksonometrik Grntler alt mensnden tanml bir
aksonometrik grnt seilebilir. lgili satr tklandktan sonra ilgili pencere seilen grnty gsterir.
Men
Menler, komutlarn belirli bir mantk erevesinde gruplara ayrlp listelendii blmdr.
Men balklar, ilgili mennn ierdii komutlar hakknda fikir verir. rnein; aks, kolon kiri, izgi vb.
obje izim komutlar iz mensnde, ta, dndr, fillet, trim, obje zellikleri vb. projede baz
deiiklikler yapmak iin kullanlan komutlar Deitir mensnde yer alr.

Menlerdeki komutlar altrmak iin; fare imleci men satrna gtrlr ve farenin sol tuu tklanr.
Fare imleci men zerinde kaydrlr. stenilen komut satr zerine gelindiinde sol tu tklanr.
Yukarda da deinildii gibi, menlerdeki komutlar belirli bir mantk erevesinde gruplandrlmlardr.
Fakat, kullanc isterse bu dzeni kendi istekleri dorultusunda deitirebilir. ideYAPI menleri
zelletirilebilir menlerdir. Aralar/zelletir altndan zelletir tklanarak zelletirme ilemi
yaplabilir.
Giri
3
Toolbarlar ve konlar
kon, komutu temsil eden simgedir. Toolbarlar ise, zerinde ikonlarn yer ald ara ubuklardr.
Toolbarlar kullancnn komutlara eriiminde kolaylk salar. Menlerde komut aramak yerine,
komutlara toolbardan tek tklama ile ulamak nemli zaman tasarrufu ve almada akclk salar.

Programdaki toolbarlar, Sabit Toolbarlar ve Yzer Toolbarlar olmak zere iki ksma ayrlabilir. Sabit
toolbarlar ekran kenarlarnda srekli olarak yer alrlar. Bu toolbarlarda programda sk kullanlan komut
ikonlar yer alr. Yzer toolbarlar, baz komutlar aktif iken ekranda beliren, ilgili komut modundan
kldnda tekrar kaybolan toolbarlardr. Bu toolbarlarda, ilgili mod ile ilikili komutlar yer alr.
rnein; kiri izim modu aktif iken ekrana gelen Kiri toolbarnda, Srekli Kiri, Erisel Kiri ve Kiri
Ayarlar gibi komut ikonlar yer alr.
Toolbarlar ve ikonlar, programda kullanlma sklklarna ve komutlarn birbirleri ile olan ilikilerine gre
dzenlenmilerdir. Ancak bunlar kullanc tarafndan zelletirilebilir. Kullanc istedii ikonlar
toolbarlara ekleyip kartabilir, programa yeni toolbarlar ilave edebilir, toolbarlar ap kapatabilir.
Toolbarlar zelletirmek iin Aralar/zelletir/zelletir tklanr.
rnek komutlar ve ikonlar:
Komut kon
Proje Kaydet

Aks

Yeni Proje

Ksa Yollar
Ksa yollar, komutlarn klavye ile altrlmasn salar. rnein Ctrl ve W tuuna ayn anda baslrsa
Zoom Pencere komutu iletilir.
Klavyenin varsaylan ksa yol tular aadaki gibidir:
Komut Ksa Yolu
Analiz+Betonarme F9
izdir Ctrl + P
Giri
4
En Yakn Nokta F6
Geri Al Ctrl + Z
Hepsini Se Ctrl + A
Hibirini Seme Ctrl + D
Hzl izim modu Ctrl + H
leri Al Ctrl + Y
Mimari Plan/ Kap plan Shift + Tab
Kopyala Ctrl + C
Obje zellikleri Ctrl + E
Orta Nokta F5
nceki Pencere Alt + Down(Aa Ok)
Proje Ykle Ctrl + O
Projeyi Kaydet Ctrl + S
Seimi Kaydet Ctrl+Shift+C
Seimi Hatrla Ctrl+Shift+V
Sil Delete
Sonraki Pencere Alt + Up(Yukar ok)
Tam Ekran F8
Tm katlarda se Crtl + B
Yaptr Ctrl + V
Yardm F1
Yeni Proje Ctrl + N
Giri
5
Yeniden Olutur F4
Zoom Yaknla +
Zoom Uzakla -
Zoom izim Ctrl + X
Zoom Pencere Crtl + W
Kullanc, ksa yol tularn zelletirme ile istedii ekilde ayarlayabilir.

Bilgi Satr
Bilgi satr programn sol alt kesindedir.
Fare imleci obje zerine geldiinde, obje ile ilgili bilgiler burada kullancya iletilir. Bu bilgiler, obje
geometrik zellikleri ve obje isimleridir. Baz rnekler:
Obje Ad Bilgi Satr rnek
Aks Ad/Orijine Olan Uzaklk 1 120 , 2 100 , A 350 vb
Duvar Genilik/ykseklik 20/230
Kap/Pencere Ad Genilik/Ykseklik P1 120/150
Kolon Ad 1.boyut/2.boyut S1 50/25, S10 25/70
Kiri Ad Genilik/Ykseklik Duvar Yk K10 25/50 325
Bilgi Satr
Giri
6
Panel Ad Genilik/Uzunluk P1 25/550
Tekil Temel Ad 1.boyut/2.boyut/Kalnlk T3 200/150/30
Srekli Temel Ad Genilik/Ykseklik/Ampatman genilii TK1 60/80/120
Mahal Mahal Ad (Mahal ad verilmemise Mahal) Salon, Parke, Mahal
Deme Ad Ykseklik Zati Yk Hareketli Yk D1 d=12 G=450 Q=200
Kullanc imlecin obje zerinde olduunu, objeyi seebileceini ve obje ile ilgili ilem yapabileceini bilgi
satrndan anlar.
Obje Bilgilerininin Gsterilmesi
Fare imleci, obje zerine geldiinde, obje ile ilgili bilgiler bir kutu ile kullancya gsterilir. Bu bilgiler,
obje geometrik zellikleri ve obje isimleridir.
Mesaj Satr
Programn alt ksmnda bulunur. Yaplan ilem ilgili bilgiler kullancya bu satrda iletilir.

Mesaj satrnda yazlan bilgileri iki gruba ayrabiliriz.
Komutlarn iletilmesi srasnda ne ilem yaplaca bilgisi;
Ktphanenin yerletirilecei noktay belirleyin. gibi.
Uyarlar;
Balang ve biti noktalar ayn olamaz gibi.
Mesaj Satr
Giri
7
Diyaloglar
Diyaloglar; parametreleri, bilgileri ve seenekleri ekrana getiren aralardr. Kullanc, parametreleri ve
seenekleri diyaloglarda izleyebilir ve/veya deitirebilir. Diyaloglarda parametrelerin snflandrld
sekmeler vardr. Diyaloglarda bir parametreye ulamak iin nce diyalog alr, sonra sekme tklanr.
Aada Ayarlar/Obje Ayarlar/Aks Ayarlar diyalogu grlmektedir.

Diyalogtan karken imlecin son geldii konum sizin iin nemli olabilir. Bu olanak bir seenek ile
kullancya braklmtr. Son kullanlan sekmeyi hatrla (Ayarlar/Genel Ayarlar) seenei iaretli deilse,
diyaloglara her girite ilk sekme aktif hale gelir. Son sekmeyi hatrla (Ayarlar/Genel Ayarlar) seenei
iaretli ise, diyaloglarda her zaman son tklanan sekme aktiftir.
Pencereler
Pencereler:
-Kat pencereleri
-Kesit ve grn pencereleri
- Grn, Perspektif ve Aksonometrik Perspektif Pencereleri
-2 boyut pencereleri
olarak snflandrlabilir. Kullanc pencereleri kullanarak proje zerindeki hakimiyetini arttrr.
Kat Pencereleri
Kat pencereleri objelerin tanmlanp, objeler zerinde her trl deiikliklerin yaplabildii
pencerelerdir. Program altrlp, yeni proje aldnda zemin kat olarak adlandrlm bir kat
penceresi otomatik oluur. Kullanc dier kat pencerelerini Ayarlar/Kat Genel Ayarlar diyalogunda
oluturur. Projenin herhangi bir aamasnda kullanc istedii kadar kat ekleyebilir veya kartabilir. Bu
pencereleri zemin kat, bodrum kat, 1. Kat vb gibi mimari terimlerle adlandrabilir. Bir projede binann
kat says kadar kat penceresi bulunur. Kat Genel Ayarlar diyalogunda Aa Ekle, Yukar Ekle butonlar
ile yeni katlar alr. A butonu ile imlecin bulunduu kat alr. Sil butonu ile imlecin bulunduu kat
silinir. 0 (sfr) no'lu kat mastr kat olduu iin silinemez. Kot ve ykseklik ilikisi mastr kat referans
alnarak ayarlanr. Tamam butonu ile diyalogdan klr.
Giri
8
Kat pencereleri arasndaki iliki program tarafndan otomatik olarak ayarlanr. Katlarn yksekliklerini
veya kotlarn kullanc projenin herhangi bir aamasnda Kat Genel Ayarlar diyalogunda deitirebilir.
Kat veya kot deitirildiinde kolon ykseklikleri, kiri ve statik deme kotlar otomatik olarak
dzenlenir. Kat pencerelerinin alma alan sonsuzdur. Projeye balarken kullanc izim Snrlar
komutuyla binann plan grntsn kapsayan bir izim alan (pafta) tanmlamas almay kolaylatrr.
Bunun iin, Ayarlar/Genel Ayarlar/Izgara ve Snrlar tklanr. izim Snrlar alannda bulunan parametreler
unlardr.
Sol Alt Ke X ve Y : Paftann sol alt kesinin koordinatlardr.
Sa st Ke X ve Y : Paftann sa st kesinin koordinatlardr.
Kat pencerelerinde otomatik katman ynetimi vardr. Her bir kat penceresi, her bir katn plann
temsil eder. Kat iinde bulunulduu dnlrse plana iki ekilde baklabilir.
stten alta doru bak; baka bir deyile mimari bak, bu programda mimari plan modu olarak
adlandrlr.
Alttan ste doru bak baka bir deyile statik bak, bu programda kalp plan modu olarak
adlandrlr.
Kullanc mimari plandan, kalp planna veya kalp planndan mimari plana klavyeden Shift + Tab tuuna
basarak veya toolbardan Mimari Plan/Kalp Plan ikonunu tklayarak geebilir. Mimari veya kalp plan
modundayken baz objeler grnr, bazlar grnmez, baz objeler ise silik izgilerle grnr.
Mimari plan modundayken kiriler, statik demeler grnmedii gibi grnmeyen objelere ait
komutlar da aktif deildir. Buna karlk, mimari plana ait btn objeler grnr. Temeller dahil btn
mimari objeler mimari plan modundayken tanmlanabilir.
Kalp plan modundayken kiri ve statik demeleri tanmlayabilirsiniz. Katn ve st katn duvarlar silik
izgilerle grnr. Kalp plan modundayken duvarlar, kirileri tanmlamak iin referans olurlar.
st ve alt kat objelerin dier katlardaki grnrlk durumu, Ayarlar/Objelerin Katlardaki Grnrl
diyalogunda belirlenir. Bu diyalogda, st katn, alt katn ve iinde bulunulan katn iindeki objelerin
plandaki grnm renkleri ve hangi izgi tipinde izilecei ayarlanr.
Baz objelere ait komutlar hem mimari plan modunda hem de kalp plan modunda aktiftir.
Kat Tavan
Kat Taban
1. Kat
Kalp Plan Modu
Mimari Plan Modu
Giri
9
Grn, Perspektif ve Aksonometrik Perspektif Pencereleri
3-Boyutlu kat pencereleri seilen grnt konfigrasyonuna gre eitli ksmlardan oluur. Bu
ksmlara pencere iinde pencere de diyebiliriz. Bu pencereleri drt ana gruba ayrabiliriz:
Plan pencereleri
Grn pencereleri
Perspektif pencereleri
Aksonometrik Perspektif pencereleri
Plan Pencereleri
Plan pencereleri her trl veri giriinin zerinde yapld pencerelerdir. Her trl 3-boyutlu (duvar,
kiri, ktphane, deme, mahal vs.) ve 2-boyutlu (izgi, ember, yay vs.) obje veri girii bu
pencerelerden yaplabilir, izilen objelerin zellikleri deitirilebilir. Veri girilerinde kullanlan mimari
mod/kalp plan modu mant Kat Pencereleri bal altnda anlatlmtr.
Grn Pencereleri
Kat pencereleri iinde yer alan grn pencereleri, izilen projeyi n, arka, sol, sa cephelerden ve
st ve alttan kubak grntlemek iin kullanlr.
izim alanna girilen her trl 3-boyutlu obje ayn anda grn pencerelerinde de (ilgili bak
asndan grnyorsa) grntlenir. Bu pencerelerde bulunan objeleri Tel ereve, Sakl izgi ve
Kat Model grnt teknikleri ile grmek mmkndr.
Tel ereve grnt tekniinde grntler sadece izgiler eklinde grntlenirler. Sakl izgi seilirse,
grntye giren obje yzeyleri, ilgili obje ayarlarnda seilen obje izim renkleri ile doldurulurlar. Kat
model seilmesi halinde, grntye giren objeler, ilgili objelere atanm materyal dokular ile
doldurulurlar. Objelere materyal atanmamsa, objeler kendi izgi renkleri ile kat grnt haline
getirilirler.
Grntleme tekniini deitirmek iin;
lgili grn penceresi zerinde farenin sa tuunu tklayn.
Alan mende fare imlecini Detay Dzeyi satr zerine getirin.
Burada alan alt menden Tel ereve, Sakl izgi ya da Kat satrlarndan istediinizi farenin sol
tuu ile tklayn. lgili grnt penceresi seilen detay dzeyine gelecektir.
Bu teknik dnda, kat model grntleme ayarlar istenirse kullanc tarafndan belirli
parametrelere mdahale edilmek sureti ile ayarlanabilir. Byle bir ayarlama yapmak istiyorsanz;
Burada alan alt menden leri Ayarlar satrn farenin sol tuu ile tklayn.
Karnza gelen Render Ayarlar diyalogunda gerekli deiiklikleri yapn ve Tamam butonunu
tklayarak diyalogdan kn.
Giri
10
Render Ayarlar diyalogundaki parametrelerle ilgili aklamalar bu kitapta 3B Perspektif ve Kat
Modelleme / Perspektif - Grn Pencereleri ve Grnt Konfigrasyonu bal altnda bulabilirsiniz.
Grn pencerelerinin sa st kesinde buton bulunur. Bu butonlardan;
En sadaki (ok iaretli) farenin sol tuu ile tklanrsa, ilgili grn penceresi ekrann tamamn
kaplar. Ayn buton tekrar tklandnda grn penceresi eski byklk ve pozisyonuna geri
dner.
Ortadaki buton tklanrsa, buton zerindeki N harfi 1e dnr. Bir daha tklannca 1 rakam
tekrar N harfine dnr. Buton zerinde N harfi varsa, ilgili grn penceresinde projedeki
tm katlar grntlenir. Eer buton zerinde 1 rakam varsa, ilgili grn penceresi sadece ilgili
kat gsterir.
Soldaki buton ilgili pencerede sadece seilen objeleri ya da tm objeleri grntlemek iin
kullanlr. Default olarak bu butonun zerinde A harfi grlr. Buton farenin sol tuu ile
tklandnda zerindeki harf Sye dnr. Butonun zerinde A harfi varken, planda girilmi tm
3-boyutlu objeler ilgili pencerede grlr. Sadece belirli objeler seilip, sadece bu objelerin
grntlenmesi isteniyorsa ilgili objeler plan ya da dier pencerelerden seilir ve buton tklanr.
lgili grn penceresinde seili olmayan objeler gizlenir ve sadece seili objeler grntlenir.
Seili obje yoksa hibir obje grntlenmez.
Grn pencerelerindeki grntleri direk olarak yazcya/iziciye gndermek mmkn deildir.
Ancak buradaki grnlerin vektrel izimleri oluturularak, bunlarn izim ktsn almak
mmkndr. Grnleri vektr izime dntrmek iin;
Alan mende Vektr izimi Olutur satrn tklayn. Vektr izim Olutur diyalogu karnza
gelecektir.
Buradan Tamam butonunu tklayn.
Yeni bir 2-boyutlu pencere alacak ve ilgili grn penceresindeki grn burada vektrel
olarak oluturulacaktr. Bu izime iki boyutlu olarak mdahale edebilir, izim ktsn alabilirsiniz.
Vektr izimi olutur diyalogunda,
Kesit listesi : Tanmlanm kesit izgileri burada listelenir. stenilen kesit izgisi sol tu ile seilir. lem
seilen kesit izgisine uygulanacaktr.
Kesit ile trimle : Bu seenek iaretli ise seilen kesit hatt ile kesilen objeler, vektr izimde kesilen
yzeyleri ile gsterilirler. Objeyi yzeylerini keserek 3 boyutlu vektrel izim almak istiyorsanz, bu
seenei iaretleyin. Aksi durumda iaretlemeyin.
Kesit ynn deitir : Seilen kesit hattnn bak ynn deitirmek iin iaretleyin. Seenek iaretli
ise kesit hattnn n arka, arkas n; sa sol, solu sa olarak kullanlacaktr.
izgi rengi : Oluturulacak vektr izimde kesilmeyen objelerin izgi rengini belirler.
izgi rengi (kesilenler) : Oluturulacak vektr iziminde kesilen objelerin izim rengini belirler.
Objeleri blokla: aretli ise objeler kendi ierisinde blok olarak hazrlanrlar. aretlenmezse tm
objeler tek tek izgi olarak hazrlanrlar.
Giri
11
Grn pencereleri herhangi bir anda baka bir grn, plan, perspektif ya da aksonometrik
perspektif penceresine dntrlebilir. Bunun iin;
Alan mende fare imlecini Grnt Deitir satr zerine getirin.
Burada alan alt menden istediiniz grnt tipi zerine farenin sol tuu ile tklayn. lgili
grn penceresi deiecektir.
Perspektif Pencereleri
Kat pencereleri iinde yer alan perspektif pencereleri, izilen projeyi herhangi bir bak asndan 3-
boyutlu olarak grntlemek iin kullanlr.
asndan grnyorsa) grntlenir. Bu pencerelerde bulunan objeleri Tel ereve, Sakl izgi, Siyah
Beyaz Sakl izgi, Kat Model, Kenar izgili Kat Model ve 3B ereve grnt teknikleri ile grmek
mmkndr.
Tel ereve grnt tekniinde grntler sadece izgiler eklinde grntlenirler. Sakl izgi seilirse,
grntye giren obje yzeyleri, ilgili obje ayarlarnda seilen obje izim renkleri ile doldurulurlar. Siyah
beyaz sakl izgi seilirse, d konturlar siyah izgilerle izilip ileri beyaza boyanr. Kat model
seilmesi halinde, grntye giren objeler, ilgili objelere atanm materyal dokular ile doldurulurlar.
Objelere materyal atanmamsa, objeler kendi izgi renkleri ile kat grnt haline getirilirler. Kenar
izgili kat model seilmesi halinde, grntye giren objelerin, d izgileri siyahla izilir ve ilgili objelere
atanm materyal dokular ile doldurulurlar. Objelere materyal atanmamsa, objeler kendi izgi
renkleri ile kat grnt haline getirilirler. 3B ereve seeneinde ise oluturmu olduunuz sistemin
statik modeli ekranda grlr.
Burada alan menden Tel ereve, Sakl izgi, Siyah Beyaz Sakl izgi, Kat Model, Kenar
izgili Kat Model ya da 3B ereve satrlarndan istediinizi farenin sol tuu ile tklayn. lgili
grnt penceresi seilen detay dzeyine gelecektir.
dner.
kat gsterir.
grntelenmesi isteniyorsa ilgili objeler plan ya da dier pencerelerden seilir ve buton tklanr.
Giri
12
Perspektif pencerelerinde yap modelini, farkl bak alarndan bakarak incelemek mmkndr.
nteraktif Kamera ve Uu Modu komutlar bu amala gelitirilmitir.
nteraktif Kamera komutu ile perspektif grnty incelemek iin;
lgili perspektif penceresi zerinde farenin sa tuunu tklayn.
Alan menden nteraktif Kamera satrn tklayn. Fare imleci el haline dnecektir.
Perspektif penceresi zerinde farenin sol tuunu tklayp basl tutarak imleci hareket ettirin.
Perspektif dnecek, bak as deiecektir.
Farenin sa tuunu tklayp basl tutarak imleci yukar aa hareket ettirin. mlecin yukar doru
hareketinde grnt yaknlaacak, aa doru hareketinde uzaklaacaktr.
Farenin sol tuunu basl tutup, ayn zamanda klavyeden Ctrl tuunu da basl tutar ve fare imlecini
saa-sola hareket ettirirseniz, grnt saasola kayacaktr. Bu durumda imleci yukar-aa
hareket ettirirseniz grnt ileri-geri kayacaktr.
Farenin sa tuunu basl tutup, ayn zamanda klavyeden Ctrl tuunu da basl tutar ve fare
imlecini yukar-aa hareket ettirirseniz, grnt yukar-aa kayacaktr.
nteraktif Kamera modundan kmak iin ilgili perspektif penceresi zerinde fareyi ift tklayn ya
da klavyeden Esc tuuna basn.
Uu Modu komutu ile perspektif grnty incelemek iin;
lgili perspektif penceresi izerinde farenin sa tuunu tklayn.
Alan menden Uu Modu satrn tklayn. Fare imleci kaybolacaktr.
Fareyi hareket ettirin. Perspektif grnt fare hareketine bal olarak deiecektir.
Bu srada klavyeden sa ve sol ok tularn kullanarak grnty saa-sola, Page Up ve Page
Down tularn kullanarak da yukar-aa kaydrabilirsiniz. Yukar ve aa ok tular ile de
grnty yaklatrp uzaklatrabilirsiniz. Hareket hzn klavyeden ve + tularna basarak
ayarlayabilirsiniz. tuuna bastnzda hareket yavalayacak, + tuuna bastnzda hareket
hzlanacaktr. Bilgi satrnda da hareket hznn ne olduu yazlacaktr.
Uu modundan kmak iin fareyi ift tklayn ya da klavyeden Esc tuuna basn.
Perspektif pencerelerindeki grntleri direk olarak yazcya/iziciye gndermek mmkn deildir.
Ancak buradaki perspektiflerin vektrel izimleri oluturularak, bunlarn izim ktsn almak
mmkndr. Perspektifleri vektr izime dntrmek iin;
Alan mende Vektr izimi Olutur satrn tklayn. Vektr izim Olutur diyalou karnza
Giri
13
gelecektir.
Perspektif pencereleri herhangi bir anda grn, plan ya da aksonometrik perspektif penceresine
dntrlebilir. Bunun iin;
Projede eitli noktalara kameralar yerletirilip, bu kameralardan da perspektif grntleri incelemek
mmkndr.
Perspektif penceresi zerinde bo bir alanda farenin sa tuuna basn. Alan menden Kamera
olutur satrn tklayn, kamera oluturulacaktr.
Perspektif penceresinde bo bir alanda farenin sa tuuna basn. Alan mende fare imlecini
Varsaylan Grn satr zerine srkleyin.
Burada alan alt mende tanml kameralarn da isimleri grlecektir. stediiniz kamera satrn
tklayn. lgili pencereye seilen kamera bak asndan perspektif grnt gelecektir.
Kamera perspektiflerinde de yukarda anlatld gibi nteraktif Kamera ya da Uu Modu komutlar ile
kamera bak asn deitirerek perspektifi inceleyebilir, ayn ekilde vektr izim de
oluturabilirsiniz.

Aksonometrik Perspektif Pencereleri
Perspektif pencereleri yapy boyutlu olarak incelemek iin gelitirilmi pencerelerdir. Bu
pencerelerdeki grntlerin vektrel izimini oluturup ktsn almak da mmkndr. Ancak
perspektif pencerelerinden oluturulacak vektr ktlarnda bak ynn ve lei belirlemek
zordur. Bu amala programda Aksonometrik Perspektif Pencereleri gelitirilmitir.
Aksonometrik perspektif pencerelerine gemek iin;
Herhangi bir pencere zerinde farenin sa tuunu tklayn.
Alan mende fare imlecini Aksonometrik Grntler satr zerine srkleyin.
Alan alt menden istediiniz aksonometrik perspektif satrn tklayn. lgili pencere seilen
aksonometrik grntye geecektir.
Giri
14
Programda Gneydou, Kuzeybat, Monometrik Taban vs. gibi standart aksonometrik grntler
mevcuttur. Ancak kullanc isterse yeni aksonometrik grntler de tanmlayabilir ya da mevcut
aksonometrik grntlere mdahale edip istedii deiiklikleri yapabilir. Bu ilemler iin;
Herhangi bir aksonometrik perspektif penceresi zerinde farenin sa tuunu tklayn.
Alan menden Aksonometrik Grnt Ayarla satrn tklayn.
Alan diyalogda gerekli deiiklikleri yapn ve tamam butonunu tklayarak diyalogdan kn.
Diyalogda yer alan parametreler unlardr:
n Ayarlar: Tanml aksonometrik grntler bu tabloda listelenir. Listeye yeni aksonometrik
grntler ekleyebilir ya da mevcut grnt tiplerini listeden kartabilirsiniz.
Yeni grnt eklemek iin n ayarlar kutusunun iinde farenin sa tuunu tklayn ve alan menden
Ekle satrn tklayn. Yeni bir satr alacaktr. Uygun bir isim girin ve parametreleri ayarlayn. lgili
grntnn sa tu mensnde yer almasn istiyorsanz, popup stunundaki kutucuu iaretleyin.
Herhangi bir grnty listeden silmek iin ilgili grnt ad zerinde farenin sa tuunu tklayn ve
alan menden sil satrn tklayn.
Orijinallere Geri Dn: Varsaylan aksonometrik grnt tiplerini n grnt listesine ekler.
Normal: Bu buton basl iken grntnn bak asna mdahale edebilirsiniz. Farenin sol tuunu basl
tutarak imleci sadaki koordinat n grnt penceresi zerinde kaydrn. Buradaki koordinat sistemi
ve ilgili grnt penceresindeki aksonometrik grnt dnecektir. Bak asn aadaki X, Y ve Z
kutucuklarna derece cinsinden a deeri girerek de ayarlayabilirsiniz.
Serbest izgi: Bu buton basl iken grntnn leine mdahale edebilirsiniz. mleci sadaki
koordinat n grnt penceresi zerine getirin. X/Y/Z koordinat eksenlerinden birinin zerine farenin
sol tuunu tklayn ve tuu basl tutarak imleci srkleyin. lgili koordinat ekseninin ve ilgili penceredeki
objelerin lei deiecektir. lek ve bak asn aadaki X, Y, Z a (derece) ve lek
kutucuklarna deer girerek de ayarlayabilirsiniz.
lek: lgili aksonometrik grnt penceresindeki objelerin X, Y ve Z ynndeki lek deerlerini
girin. rnein; grnt penceresinde 4x4x4 boyutlarnda kp eklinde bir obje olsun. X iin 1, Y iin
0.5, Z iin 2 girelim. Bu ayarlamadan sonra ilgili aksonometrik grnt penceresinden vektr izim
alalm ve boyutlar lelim. X boyutu 4 , Y boyutu 2 , Z boyutu da 8 olacaktr.
A: Grntnn X, Y ve Z alar (derece).
Sfrla: Varsaylan a ve lek deerlerini geri yklemek iin tklayn.
Sa el sistemi: Sa el sistemi alar ile almak iin iaretleyin.
Aksonometrik Perspektif pencerelerindeki grntleri direkt olarak yazcya/iziciye gndermek
mmkn deildir. Ancak buradaki perspektiflerin vektrel izimleri oluturularak, bunlarn lekli
olarak izim ktsn almak mmkndr. Vektr izime dntrmek iin;
gelecektir.
Giri
15
Aksonometrik Perspektif pencereleri herhangi bir anda grn, plan ya da perspektif penceresine
Alan mende fare imlecini Varsaylan Grn satr zerine getirin.
Kesit ve Grn Pencereleri
Kesit ve grn pencerelerinde projenin kesit ve grnleri grntlenir. Kesit hatt zerindeki
objeler kesilen, bak dorultusundaki dier objeler ise grnendir.
Kesit izmek iin iz/Kesit satr veya toolbardan Kesit ikonu tklanr. Kullanc iki nokta tklayarak kesit
hattn izer. Bu anda imle yukar aa ynde kaydrlarak kesit hatt krkl izilebilir. Kesit hattnn
bak yn iin, nce klavyeden enter tuuna baslr, sonra baklacak yne doru imle kaydrlr ve
tklanr. Bu aamada Kesit Ayarlar diyalogu alr. Kesit Ayarlar diyalogunda bulunan parametreler
unlardr.

Genel Ayarlar Sekmesi
Giri
16
Kesit Ad: Kesit penceresini sol st kesinde grnr. Kesit buraya yazlan terimle listelenir. Sol Yan
Grn, A-A Kesiti, Arka Cephe gibi terimler yazlabilir.
Kesit Tanm: Kesitin hatt izgisinin balangcnda ve bitiinde yazlan ve planda grnen addr. 1, 2, A,
a vb
Aktif Kat Al: Seildiinde sadece allan kata ait objelerin kesit ve grn alnr. Seilmezse tm
projeye ait objelerin kesit ve grn alnr.
Tm Projeyi Al: Seildiinde tm proje ait objelerin kesit ve grn alnr. Seilmezse sadece allan
kata ait objelerin kesit ve grn alnr.
Kesit Hattn iz: aretlenirse planda kesitin getii yeri belirleyen izgi grnr. Kesit hattnn
zellikleri Plan sekmesinde ayarlanabilir.
Kesilecek Objeler: Seilen objelerin kesiti alnr. Obje seilmezse, ve o obje tanmlanmsa, objenin
kesitteki yeri bo braklr ve arkasnda kalan dier objeler grnr. Bu seenek deneysel kesitlerde
kullancya projeyi daha salkl inceleme imkan verebilir. Bir kesit alndnda, katn statik demesiyle,
st katn mimari demesi st ste binebilir. Bu durumda kesit alrken mahal iaretlenmezse
demeler st ste akmaz. Kesite girecek objelerin listesi aadaki gibidir.
Kesilecek objeler
Duvarlar
Kolonlar
Kiriler
Mahaller
Demeler
Radye temeller
atlar
Ktphaneler
Temeller
Sadece Seilen Objeleri Al: Projede objeler seildikten sonra, bu seenek aktif hale getirilirse, sadece
seilen objelerin kesiti alnr. Obje seilmezse ve yine de bu seenek iaretlenirse ekrana uyar gelir.
Objeleri Blokla: Seenek iaretli ise, kesit oluturulduunda her bir obje kendi iinde bloklanr ve btn
olarak seilebilir. Blok olarak kesit olutuunuzda obje parala ile bloklar ihtiyacnza gre
paralayabilirsiniz. Seenek iaretlenmezse, her obje kendi iinde izgilere ayrlr.
Plan Sekmesi
Kesit izgisinin plandaki grnts ayarlanr. Kesit izgisinin izgi tipi ve rengi, kesit adnn yaz tipi,
ykseklii ve rengi, kesit hattnn ucuna konulan imlecin ekli ve rengi belirlenir.
Yaz Tipi: Kesit hattnn balang ve bitiminde yazlan yaznn -Kesit Tanm(iz/Kesit/Genel Ayarlar)
satrnda tanmlanabilir- yaz tipidir. Yaz tipi (Arial yazsnn stnde) tklandnda Yaz Tipi Ayarlar
Giri
17
diyalogu alr. Bu diyalogda listelenen true type yaz tiplerinden biri seilir. Seilen yaz tipinin n
grnts rnek kutusunda izlenebilir. Kaln, italik, izgi ortada ve alt izgili efektleri iaretlenerek
kullanlabilir.
Yaz Tipi Ykseklik: Kesit hattnn balang ve bitiminde yazlan -Kesit Tanm(iz/Kesit/Genel Ayarlar)
satrnda tanmlanabilir- yaznn yksekliidir.
mle: Kesitin bak ynn belirleyen ekildir. Kesit imleci, planda kesit hattnn ucunda izilir.
Ykseklik:Kesit imlecinin bykln belirler. mlecin tepe noktasnn kesit hattna olan mesafesidir.
Ykseklik bydke/kldke kesit hattna olan mesafe ve imle boyutlar belirli bir oranda
bytlr/kltlr.
Yaz Kotu:Kesit hattnn balang ve bitiminde yazlan -Kesit Tanm(iz/Kesit/Genel Ayarlar) satrnda
tanmlanabilir- yaznn kesit hattna olan mesafesidir. Sfr deeri ile yaz kesit izgisiyle ayn hizadadr.
Deer bydke yaz, kesit hattnn bak ynne doru kesitten uzaklar.
izgi Tipi: Kesit hattnn plandaki grnts iin kullanlan izgi tipleridir. izgi tiplerinin grntleri
aada tablo halinde verilmitir. Uygun izgi tipi sol tu ile seilir.
izgi Tipi Grnts
Continuous

Border

Border

Border2

Border4

Center
Center

Center2

Center4

Dashdot
Dashdot

Dashdot2

Dashdot4

Dashed Dashed

Dashed2

Dashed4

Giri
18
Dot Dot

Dot2

Dot4

Hidden Hidden

Hidden2

Hidden4

Phantom Phantom

Phantom2

Phantom4

Kesit Rengi: Kesit hattnn rengidir. Renk semek iin, renk butonu farenin sol tuu ile tklanr ve sol tu
baslyken, alan renk paletinde fare srklenir. Uygun renk zerinde farenin sol tuu braklr.
Yaz Rengi: Kesit hattnn balang ve bitiminde yazlan yaznn rengidir. Renk semek iin, renk
butonu farenin sol tuu ile tklanr ve sol tu baslyken, alan renk paletinde fare srklenir. Uygun
renk zerinde farenin sol tuu braklr.
Kesit Sekmesi
Kesilenler: Kesit hattnn zerinde bulunan objeler kesilen objelerdir. Kesilenler parametresiyle, kesilen
objelerin d kenarlarnn rengi ayarlanr. Objenin rengi planda ne olursa olsun, kesit penceresinde,
kesilen ksmlar, kesilenler rengi ile grnecektir. Renk semek iin, renk butonu farenin sol tuu ile
tklanr ve sol tu baslyken, alan renk paletinde fare srklenir. Uygun renk zerinde farenin sol
tuu braklr. Bu diyalogda Duvarlar, atlar, Temeller, Kap/Pencereler, Beton, Temeller ve bunlarn
dnda kalan dier objeler iin kesilenler rengi ayr tanmlanabilir.
Grnenler: Kesit hattnn bak ynnde kesit hatt zerinde kalmayan ksmlar, grnenlerdir.
Grnenler parametresiyle bu ksmlarn rengi ayarlanr. Objenin rengi planda ne olursa olsun, kesit
penceresinde, grnen ksmlar, grnenler rengi ile grnecektir. Renk semek iin, renk butonu
farenin sol tuu ile tklanr ve sol tu baslyken, alan renk paletinde fare srklenir. Uygun renk
zerinde farenin sol tuu braklr.
Grnenler Uzak: Belirli bir uzaklktan itibaren grnen objelerin rengi ve uzaklk deeridir. Bu
seenek daha uzakta bulunan objelerin grnen rengini farkllatrmak iin kullanlr. rnein
Grnenler Uzak deeri 10 metre ise, 10 metreye kadar Grnenler rengi, 10 metreden sonra
Grnenler Uzak rengi kullanlr. Renk semek iin, renk butonu farenin sol tuu ile tklanr ve sol tu
Grnenler kap/pencere: Belirli bir uzaklktan itibaren grnen kap/pencerenin rengi ve uzaklk
deeridir. Bu seenek daha uzakta bulunan kap/pencerenin grnen rengini farkllatrmak iin
Giri
19
kullanlr. rnein Grnenler Uzak deeri 10 metre ise, 10 metreye kadar Grnenler rengi, 10
metreden sonra Grnenler kap/pencere rengi kullanlr. Renk semek iin, renk butonu farenin sol
tuu ile tklanr ve sol tu baslyken, alan renk paletinde fare srklenir. Uygun renk zerinde farenin
sol tuu braklr.
Beton Taramas: Beton konstrksiyonu taramasnn rengidir. Beton konstrksiyonunu oluturan
elemanlar kesilen statik demeler ve kirilerdir. Tarama bu elemanlarn iine yaplr. Diyalogun alt
ksmnda bulunan Tarama/Beton seenei iaretli ise kullanlacaktr. Renk semek iin, renk butonu
farenin sol tuu ile tklanr ve sol tu baslyken, alan renk paletinde fare srklenir. Uygun renk
zerinde farenin sol tuu braklr.
Duvar Taramas: Duvar taramasnn rengidir. Diyalogun alt ksmnda bulunan Tarama/Duvarlar seenei
iaretli ise kullanlacaktr. Renk semek iin, renk butonu farenin sol tuu ile tklanr ve sol tu
at Taramas: at taramasnn rengidir. Diyalogun alt ksmnda bulunan Tarama/atlar seenei
iaretli ise kullanlacaktr. Renk semek iin, renk butonu farenin sol tuu ile tklanr ve sol tu
Temel Taramas: Temel taramasnn rengidir. Diyalogun alt ksmnda bulunan Tarama/Temeller
seenei iaretli ise kullanlacaktr. Renk semek iin, renk butonu farenin sol tuu ile tklanr ve sol tu
Vektr: STY uzantl dosyalarn bulunduu kutucuk tklanr, liste aldktan sonra dosya tklanr. Seilen
dosya vektr tarama iin kullanlacak dosyadr. Beton ksmlar, duvarlar, temeller ve atlar her biri
iin ayr seim yaplabilir.
Bitmap: Varsaylan bitmap taramann n grntsdr. Kutucuk tklanr, Tarama Seenekleri diyalogu
alr. stenilen tarama sol tu ile tklanr. Taramann n grnts Aktif Tarama kutusunda belirir.
Tamam butonu tklanarak Tarama Seenekleri diyalogundan klr. Seilen tarama bitmap tarama iin
kullanlacaktr. Beton ksmlar, duvarlar, temeller ve atlar her biri iin ayr seim yaplabilir.
Kullanc, istedii sayda kesit hatt izebilir. Kesit hatlarn grntlemek iin Aralar/Kesit Grntle
satr tklanr. Kesit Grntle diyalogu alr. Bu diyalogda izilmi kesit hatlarnn adlar bulunmaktadr.
lem yaplmak istenen kesit hatt tklanr. Deitir butonu ile kesit hattnn yukarda anlatlan zellikleri
deitirilebilir. Sil butonu ile kesit hatt silinir. Grntle butonu tklandnda 3B objeler paralel
projeksiyonla 2B izgilere ve taramalara dntrlrler. Kesit ayr bir pencerede (kesit grn,
penceresi) grntlenir.
2B Pencereler
3B objelerin paralanp 2B objelere dntrld pencerelerdir. atlar, ktphaneler, duvarlar gibi
btn 3B objeler, i d llendirme gibi akll objeler, izgilere, taramalara ve basit yazlara
dntrlrler.
Aralar/2B izim Olutur komutuyla 2B pencerelerini oluturabilirsiniz. Proje izdirilmeden nce
gerekebilecek son dzeltmeler bu pencerelerde yaplabilir. 2B pencereleri proje modellerinin
oluturulduu ortamdan tamamen bamsz pencerelerdir. Bunun yannda 2B pencerelerle kat
pencereleri ve kesit pencereleri arasnda Kopyala ve Yaptr komutlar kullanlarak bilgi aktarm
yaplabilir.
2B pencereleri istediiniz anda ve istediiniz sayda kullanabilirsiniz.
Giri
20
Aralar/2B izim Olutur satr tklandnda 2B izim Oluturma diyalogu alr. Bu diyalogda
Oluturma Seenekleri bulunmaktadr.
Seilmi Objeler: Sadece seilen objelerin 2 boyuta aktarlmasn salar.
Kesit izgileri: Kat penceresinde Kesit komutu ile tanmlanm kesit izgilerinin de 2 boyuta
aktarlmasn salar. aretlenmezse kesit izgileri aktarlmaz. Aktarlma sonucunda, kesit izgileri, izgi
objesine dntrlr.
Katlar aras grnen obje izimleri: Ayarlar/Objelerin Katlardaki Grnrl diyalogunda ayarlanabilen
izgilerin 2 boyuta aktarlp aktarlmayacan belirleyen parametredir. aretlenirse, bu izgiler 2
boyuta aktarlr. aretlenmezse aktarlmaz.
Taramalar Parala: aretlenirse, kullanc tanml ve parametrik tarama objeleri izgi objelerine
dntrlerek 2 boyuta aktarlr. aretlenmezse tarama objeleri tarama objesi olarak 2 boyuta
aktarlr. Bitmap tarama objeleri her koulda bitmap tarama objesi olarak 2 boyuta aktarlr.
Ktphaneleri Parala: aretlenirse, ktphane objeleri izgi objelerine dntrlerek 2 boyuta
aktarlr. aretlenmezse ktphane objeleri ktphane objeleri olarak 2 boyuta aktarlr.
Merdivenleri Parala: aretlenirse, merdiven objeleri izgi objelerine dntrlerek 2 boyuta
aktarlr. aretlenmezse merdiven objeleri merdiven objeleri olarak 2 boyuta aktarlr.
Biimli yazy parala: aretlenirse, biimli yaz komutuyla yazlan yazlar yaz objelerine
dntrlerek 2 boyuta aktarlr. aretlenmezse biimli yaz komutu ile yazlan yazlar biimli yaz
olarak aktarlr.
Proje/Yeni 2B Penceresi komutuyla bo 2B penceresi oluturabilir ve bu pencerede 2 boyutlu izimler
yapabilirsiniz.
allan Pencereyi Deitirmek (Pencere Semek)
Ekrann altnda bulunan mesaj satrnda sa klik yapn.
Mevcut btn pencereler listelenir.
Listeden istediiniz pencereyi farenin sol tuu ile tklayarak sein. Setiiniz pencere kapal ise
pencere otomatik alacaktr.
Ya da;
Pencere/izim satrn tklayn.
Mevcut pencereler kategorilerine gre sekmelere ayrlmtr. Kat planlar, 2B Pencereler,
Kesitler, Paftalar vb. Hangi kategoriye ait pencereyi semek istiyorsanz, o kategoriye ait
sekmeyi tklayn. Listeden istediiniz pencerenin stnde farenin sol tuunu ift tklayn. Pencere
alacaktr.
Listede herhangi bir pencere zerinde farenin sa tuuna basn. Bir men alacaktr. Bu mende,
Adlandr , A ve Sil komutlar bulunmaktadr. Adlandr komutu, pencerenin adnn
deitirilmesini salar. Ayn ilemi pencere yazsnn stnde tek tklama ile de yapabilirsiniz.
A, pencereyi ne getirir(aar). Sil, pencereyi siler. (Silme ilemini geril almak mmkn
deildir. Eer bir pencere silinirse, o pencerede tanmlanm btn objeler de silinirler).
Giri
21
Bir obje izerken(obje modundayken) baka bir pencere setiniz ve ilem yaptnz. Herhangi bir anda
pencereye tekrar geri dndnzde obje modu devam edecektir ve bylece izime kaldnz yerden
devam edebilirsiniz.
Pencere/nceki Pencere satr tklanrsa, program bir nceki pencereyi seer. Ayrca klavyeden Alt ve
Down(Alt ok tuu) tularna ayn anda baslrsa nceki pencere seilir.
Pencere/Sonraki Pencere satr tklanrsa, program bir sonraki pencereyi seer. Ayrca klavyeden Alt ve
Up(st ok tuu) tularna ayn anda baslrsa sonraki pencere seilir.

Giri
22

23
Blm 2 Programn zelletirilmesi
Toolbar , Men zelletirme ve Ksa Yol Tanmlama
Kullanc zelletirme ile kendi dzenini programa yanstabilir. Toolbarlar ve menleri istedii gibi
dzenler. Yeni toolbar oluturabilir, ikon ekleyebilir veya kartabilir. Menlere komut ekleyebilir veya
kartabilir.
zelletirme ilemi zelletirme diyalogunda yaplr. Kullanc zelletirme diyalogunu iki ekilde
aabilir.
Aralar/zelletir/zelletir tklar veya
Herhangi bir toolbarn zerinde farenin sa tuuna basar. Alan menden zelletir satrn tklar.

Diyalogda sekme bulunmaktadr.
Komutlar
Komutlar sekmesinde, kategoride komutlar men dzeninde listelenmitir. Bu kategorilerde de, ilgili
menye ait komutlar bulunmaktadr. Ayrca tm komutlarn listelendii Tm Komutlar kategorisi de
bulunmaktadr.
Seilen kategoriye gre sa tarafta dmeler (ikonlar) otomatik deimektedir. konlar tklandnda
Tanmlama blmnde ikonun ne olduu ve ne i yapt yazar.
Toolbarlar
Programn zelletirilmesi
24
Toolbarlar bu sekmede listelenir. Listede baz toolbarlar iaretlidir. aretli olan toolbarlar programda
grnr. Aksi durumda grnmez.
Ayrca programda otomatik toolbar ynetimi de vardr. allan komuta gre baz toolbarlar
otomatik grnr, bazlar grnmez. rnein duvar modunda iken Duvar toolbar program
tarafndan alr. Moddan ktktan sonra kapatlr.
Kullanc toolbarlar istedii zaman aar istedii zaman kapatr.
Yeni butonu ile yeni toolbarlar oluturulabilir.
Sil butonu ile toolbar silebilir.
Sfrla butonu ile default bir toolbar zerinde yaplan deiiklikler iptal edilebilir. lk haline getirilir.
Hepsini Sfrla butonu ile default toolbarlar zerinde yaplan btn deiikler iptal edilirler. lk haline
getirilirler.
Meny Sfrla butonu ile mende yaplan btn deiiklikler iptal edilir. lk haline getirilir.
Kullanc yeni bir toolbar tanmlamak iin Yeni butonunu tklar ve bir isim verir. Toolbar nce ikonsuz
oluturulur. Kullanc komutlar sekmesine geer. Kategori seer. Kategoriye gre listelenen
dmelerden(ikonlardan) istedii ikonu srkleyip, yeni toolbara brakr. Ayn ilemi dier komutlar
iin de yapabilir.
konlar mevcut toolbarlara veya menlere de srklenip braklabilir.
zelletirme diyalogu akken ikon veya men zerinde farenin sa tuuna baslrsa bir men alr.
Bu mende u komutlar bulunmaktadr.
Sil: Tklanan komutu menden veya toolbardan kartr.
Resim: Toolbarda komutun ikon olarak grnmesini salar.
Yaz: Toolbarda veya mende komutun yaz olarak grnmesini salar.
Resim ve Yaz: Toolbarda veya mende komutlarn hem yaz olarak hem de ikon olarak grnmesini
salar.
Yeni Grup Balat: Menye veya toolbara ayrc koyar.
Toolbarlar sekmesinde Yardmlar Gster iaretli ise toolbarda bir sre herhangi bir ikonun
zerinde beklenince oluan yardm grlebilecektir.
Toolbarlar tamak iin toolbar srkleyip istediiniz yere brakn. Toolbarn kenarlarn ekitirerek
toolbar farkl boyutlara getirebilirsiniz.
zelletir diyalogunda herhangi bir komut farenin orta tuuna atanabilir. Baka bir deyile, farenin
orta tuunu kullanarak, herhangi bir komutu altrabilirsiniz. Herhangi bir komut farenin orta tuuna
atanmak istenirse;
zelletir diyalogunda, atama yapmak istediiniz komutun ikonunu dmeler blmnden sein.
Fareye ata butonunu tklayn.
zelletir diyalogunu kapatn ve farenin orta tuuna basn. Atadnz komut alacaktr
Ksa yol tanmlama
25
Ksa yol tanmlama sekmesinde tm komutlarn listesi ekrana getirilir. Kullanc istedii komutu seer
ve klavyeden atamak istedii tu veya tulara basar. Atanan ksa yol tuunun baka komutla akp
akmad bilgisini program kullancya iletir. Ksa yol tuu akmas varsa, akan komutlara ait ksa
yol tular deitirilebilir. zelletir ksa yol tular diyalogunda bulunan Sfrla butonu ksa yollar
varsaylan durumuna dndrr. Sil butonu is atanan bir ksa yolu iptal eder.
Obje Niteliklerinin zelletirilmesi
Programda kullanlan objeler kalnlk, ykseklik, renk, tarama, yaz tipi, yzey dokusu vb. nitelikler
tarlar. Objeler bu niteliklerini ilgili obje ayarlarndan alrlar.
Obje ayar diyaloglarna girilip herhangi bir deiiklik yaplmazsa, yeni izilen objelerde programdaki
var olan ayarlar kullanlr. Programda ilk defa allyorsa bu ayarlar programn varsaylan (default)
ayarlardr. Eer programda daha nce allmsa, yeni proje aldnda en son kaydedilen projede
kullanlan ayarlar default olarak kullanlacaktr. Byle bir durumda programn varsaylan (default)
ayarlarna geri dnlmek istenirse;
Ayarlar/Ayarlar lk Haline Getir satr tklanr.
Ayarlar ilk haline gelecek. Emin misiniz? sorusu ekrana gelir.
Tamam butonu tklanrsa ayarlar program default ayarlarna dnr.
izilecek objelerin niteliklerini istenilen biimde ayarlamak iin, ilgili objenin ayarlarna girmek gerekir.
Ayar diyaloglarn aan komutlar Ayarlar mensnde yer alr. rnein; aks ayarlarn deitirmek iin:
Ayarlar/Obje Ayarlar/Aks Ayarlar tklanr. Aks Ayarlar diyalogu ekrana gelir.
Diyalog zerinde istenilen deiiklikler yaplr.
Tamam butonu tklanarak diyalogdan klr. Bundan sonra izilecek akslar iin yeni ayarlar
kullanlr.
Diyalogdaki parametreler hakknda aklayc bilgiler almak iin, klavyeden F1 tuuna basn. Yardm
metinleri ekrannza gelicektir.
Obje ayarlarna girmenin bir baka yolu da;
Toolbardan obje ikonu tklandnda, ekranda obje ile ilgili dier komutlar ieren toolbar gelir.
Bu toolbardan obje ayarlar butonu tklanr. Obje ayarlar diyalogu ekrana gelir.
Yukarda aks iin yaplan ilemler, dier objeler iin de benzer biimde yaplr. Bu ekilde yaplan
ayarlar, yeni izilecek objeler iin geerlidir. Mevcut (daha nce izilmi) objelerin zellikleri
deimez.
Bir projedeki mevcut objelerin de ayarlarn deitirmek mmkndr. Mevcut bir objenin ayarlarn
deitirmek iin;
Deitir/Obje zellikleri tklanr.
Deien fare imleci, deitirilecek obje zerine getirilir. Farenin sol tuu tklandnda, ilgili obje
ayarlar diyalogu ekrana gelir.
Burada yaplmak istenen deiiklikler yaplr.
26
Tamam butonu farenin sol tuu ile tklanarak diyalog kapatlr. lgili objenin zelliklerinin deitii
grlr.
Birden fazla objenin zelikleri ayn anda deitirilmek istenirse; objeler farenin sol tuu ile tklanarak
seilir. izim alanndaki tm ayn tip objeler ayn anda deitirilmek istenirse, obje seim ilemi daha
pratik bir biimde yaplabilir. rnein, tm akslar deitirilmek isteniyorsa;
iz/Objeler/Aks/Aks satr veya Aks ikonu tklanr.
Hemen ardndan Dzen/Hepsini Se tklanr. izim alanndaki tm akslar seilmi olur.
Objeler seildikten sonra Deitir/Obje zellikleri tklanr.
Alan Ayarlar diyalogunda gerekli deiiklikler yaplr.
Tamam butonu tklanarak diyalogdan klr. Gncellenen ortak nitelikler seilen btn objelere
uygulanr.
Farkl tip objeler seilip Deitir/Obje zellikleri tklanrsa, bu objeye ait ayar diyalogu ekrana gelir. Bu
diyalogda deiiklikler yaplp tamam butonu tklandktan sonra, ilgili diyalog kapanr tekrar
Deitir/Obje zellikleri komutu tklanrsa seilmi baka bir obje ya da objelere ait diyalog ekrana
gelir. Her obje tipi iin ayarlar ayr yaplr.
Genel Ayarlar
Genel Ayarlar diyalogu, programn genel durumuna ait zelliklerin zelletirildii diyalogdur. Bu
diyalogda dm noktas atlama faktrnden, birimlere, zgara ayarlarndan izim snrlarna kadar bir
ok seenek ayarlanabilir. Genel Ayarlar diyaloguna, Ayarlar mens altnda Genel Ayarlar satr
tklanarak altrlr. Bu diyalogda bulunan seeneklerin aklamalar yledir:
Genel ayarlar sekmesi
Renkler blm:
Seilmi: Seilmi objelerin zerinde, seildiini gstermek amacyla izler oluturulur. Bu seenekte,
bu izlerin rengi ayarlanr. Hangi renk ayarlandysa, obje seildiinde, o renge brnr.
Arka plan: alma dzleminin rengi ayarlanr.
Otomatik kayt : Programn belirtilen aralkta, projenin otomatik yedeini almas iin kullanlr. lemi
aktif hale getirmek iim Otomatik kayt satrn iaretleyin ve Arala dakika cinsinden bir deer girin.
Proje, alma srasnda otomatik olarak diske kayt edilecektir. Projenin kayt edilecei klasr,
program klasr altnda autosave klasrdr. Projeyi, daha nce kayt etmiseniz, verdiiniz isimle
kayt edilir. Henz isim verilmediyse, isimsiz adyla kayt edilir.
Kolon akslarn iz : Duvar izim hattn, kolon majr ynn ve kirilerin izim hattn gsteren
izginin rengi ayarlanr. Seenek iaretlenirse, bu hat planda gsterilir. aretlenmezse gsterilmez.
Mahal alan hesab : Mahal yerletirilirken, mahal iinde duvar, merdiven veya kolon objesi varsa, mahal
alan hesaplanrken, bu objelerin alanlarnn toplamn, mahal toplam alanndan kartlmas ilemi iin
kullanlr.
Kolonlar dikkate al iaretliyse, MahalAlanNet = MahalAlan MahalindekiKolonlarnAlan
Merdivenleri dikkate al iaretliyse, MahalAlanNet = MahalAlan MahalindekiMerdivenlerinAlan
27
Duvar iaretliyse, MahalAlanNet = MahallAlan MahalindekiDuvalarnAlan
Seeneklerin biri veya birka ayn anda iaretlenebilir.
Kayt ederken yedekle (*.bak): Programn, kayt ilemi srasnda, kayt edilen projenin bir nceki
halinin yedeini otomatik oluturmas iin kullanlr. Seenei aktif hale getirerek, projeyi kayt ilemi
srasnda projenin bir nceki halinin bak uzantl bir kopyasn oluturursunuz. Eer projeyi kayt
ettiiniz andaki almanzn hatal olduunu dnyorsanz, projenin kayt edilmemi nceki haline
".bak" dosyasn aarak ulaabilirsiniz.
Bak dosyasn amak iin,
Proje/A tklayn.
Dosya tipleri satrndan Yedeklenmi projeler (*.bak) seeneini sein.
Tamam butonunu tklayn.
Yedek dosyas alacaktr.
Alan yedek dosyasn farkl isimde kayt etmeniz ve yeni bu oluan proje ile almay srdrmeniz
daha doru olacaktr.
Proje/Farkl Kaydet tklayn.
Dosya ismi verin
Son sekmeyi hatrla : Diyaloglarda, zellikleri ayarlamak iin eitli sekmeleri setiniz ve ktnz.
Tekrar ayn diyaloga girdiinizde, diyalogu, diyalogdan ktnz pozisyonda grmek istiyorsanz, bu
seenei iaretleyin. rnein, kiri ayarlarn an ve ileri ayarlar sekmesini tklayn. Tamam butonunu
tklayarak diyalogdan kn. Son kullanlan sekmeyi hatrla seenei iaretli ise kiri ayarlarna
girdiinizde, ileri ayarlar sekmesini karnzda bulacaksnz.
Alta son projeyi ykle: aretlenirse, son allan proje, program aldnda otomatik olarak
yklenir. aretlenmezse yklenmez.
Sa tu men gster: Bu seenek iaretli ise sa men, farenin sa tuuna basld zaman alr. Fareyi
herhangi bir objenin zerine getiriniz. Farenin sa tuuna basnz. O obje ile ilgili, en ok kullanlan
komutlarn listesi alacaktr. Bylece her defasnda, menlere ve ikonlara fareyi kaydrarak zaman
kaybetmezsiniz. izim alannda bo bir yeri sa tula tkladnzda, zum ilemleri gibi objelerden
bamsz komutlarn listesine ulaabilirsiniz. Seenek iaretli deilse, farenin sa tuu komut tekrar
olarak alacaktr. izim yaparken ctrl tuuna basl tutarak farenin sa tua basarsanz, bu seenein
ilevine gre tersinin almasn salarsnz. rnein, seenek iaretli olsun. izim srasnda ctrl tuuna
basl tutarak farenin sa tuuna bastnz komut tekrar alr.
mport ederken zel karakterleri tercme et: Text import ile yazy arrken, text dosyasnda
kullanlan Trke karakterlerin, Trke olarak ekrana gelmesi isteniyorsa, iaretlenir.
Obje bilgilerini fare zerinde gster: aretli ise, fare obje zerine getirilip bir sre bekletildiinde,
program obje ile ilgili bilgileri ekranda bir kutu ierisinde gsterir.
Ayarlar btn izim pencerelere uygula: altnz izim penceresinde objeler iin yaptnz
ayarlarn o anda ak olan dier pencereler iin de geerli olmasn istiyorsanz, yazy iaretleyin.
28
OpenGl donanm hzlandrcsn kullan: Ekran kart, OpenGL destekli deilse ya da 3Boyutlu
grntde sorunlar yaanyorsa bu seenein iareti kaldrlarak sorun alabilir. Programda en iyi
performans nvidia destekli ekran kartlarnda alnabilmektedir.
3Boyut izim modunu aktif hale getir: Data giri srasnda objelerin nasl grnecei planda gsterilir.
Ayn ekilde bu seenek iaretli olursa data giri srasnda objeler 3Boyutlu perspektifte de gsterilir.
aretlenmezse sadece planda gsterilir. Bu seenek iaretli olsun olmasn 3 boyutta data girii her
zaman aktiftir. Sadece data giri aamasnda iz gsterilmez.
3Boyuttta ilkel objeleri gster: aretlendiinde 3 boyutlu grntlerde izgi, ember, yaz gibi objeler
gsterilir.
3B'de antialias zelliini aktif hale getir : aretlenirse perspektif pencerelerde kenarlar daha keskin ve
net grnr. Bu zellik ekran kart performansna gre kullanlabilir. Yetersiz kalan ekran kartnda
sistem yavalayabilecektir.
izim sekmesi
Dm noktalarn gster : Dm noktalarnn planda grnp grnmemesini salar. aretlenirse,
dm noktalar planda grnr, iaretlenmezse grnmez.
Yarap : Dm noktalarnn gsterildii durumda, planda grnen apnn ayar bu satrda yaplr.
Birimi pikseldir.
Renk : Dm noktalarnn gsterildii durumda, planda grnen renginin burada yaplr.
Yakalama duyarll blm:
D.N. Atlama faktr : D.N. (Dm noktas) seimi srasnda, tklama ileminin ne kadar uzaa
yaplabilecei ayarlanr. Farenin imleci, dm noktas yaknndayken d.n. atlama faktr evresinde
bulunuyorsa, dm noktasn sol tuu tklayarak seebilirsiniz. mle dm noktas zerine
getirildiinde, imlecin ekli deiir. Bu durumda dm noktas seilebilir. (birimi pikseldir)
Seme uzakl: Obje seimi srasnda, tklama ileminin ne kadar uzaa yaplabilinecei ayarlanr.
Farenin imleci, objenin seme uzakl ayar evresinde bulunuyorsa, objeyi seebilirsiniz. Burada
girilen deer ayrca seme zorluunu/kolayln etkiler. (birimi pikseldir) Obje Seimi; izim srasnda
oluturduunuz her bir eleman(kiri, kolon, deme v.b), obje olarak adlandrlr. Objeler zerinde
deiiklik yapmak istendiinde, farenin imleci obje zerine getirilir ve sol tu ile tklanr. Bu ileme
obje seimi denir.
Kilitlenme ayarlar blm:
Izgaraya kilitlen: mlecin zgara izgilerinin kesiim noktalarn yakalamas iin kullanlr. Kilitleme
olana iin satr iaretleyin.
Dm noktas kilitlen: mlecin dm noktalarna atlamas(yakalamas) iin kullanlr. Kilitleme olana
satr iaretleyin.
Izgaray dm noktas gibi yakala: Obje modunda iken imlecin zgara noktalarn yakalamasn
istiyorsanz iaretleyin.
Dik (ortho) aktif: Dik modunu amak isterseniz iaretleyin. Dik modu, objelerin 0 ve 90 derecede
izilmesi iin kolaylk salar.
29
Hzl izim modu: aretli deil ise hzl izim modu kapaldr. Bu durumda program tarafndan
isimlendirilen objelerin isimlerini, izim annda deitirebilirsiniz. Hzl izim modu akken(iaret
kaldrlrsa), program tarafndan isimlendirilen objelerin isimlerini, izim annda deitiremezsiniz.
Bunun amac, obje isimleri nemsizse veya obje isimlendir ile daha sonra objeler isimlendirilecekse,
daha az i yapmaktr. izim annda Ctrl ve H tularna birlikte basarak da hzl izim modunu ap,
kapatabilirsiniz. Hzl izim modunun ak veya kapal olduunu, alt satrda kullancya iletilir.
Srekli izim modu : Bu seenek iaretli ise komut uygulandnda, program komutu sonlandrmaz.
Ayn komut ierisinde ilem yapmanz bekler. Komut ancak ESC tuuna basldnda sonlanr. Satr
iaretli deilse, komut uygulandnda program komuttan kar ve tekrar komutu altrmanz bekler.
Obje yaptrrken koordinat al: Yaptrrken, bloklanan objelerin, kopyalarken sahip olduu
koordinatlarna gre mi yerletirilecei ya da kullancnn ekstra koordinatlar m verecei (iaretli ise)
ayarlanr.
Genel geometri kontrol : Otomatik olarak genel geometri kontrol yaplmas iin iaretleyin. izim
yaparken karlalabilecek olas hatalar(geometrik hatalar) annda nlemek iin satrn iaretli kalmas
nerilir.
Otomatik kontur objesi izimi : Ktphane, merdiven gibi boyutlu objeleri, daha hzl alabilmek
amacyla(byk projelerde izimin yenilemesi srasnda zaman kaybn nlemek iin), sadece drtgen
bir ereve haline otomatik dntrme ilemidir. Bu ilem sonucunda objeler, perspektif
penceresinde, tama dndrme ilemleri srasnda detaylar gsterilmeden drtgen bir kutu eklinde
gsterilirler.
Kolon ve perdelerin yatay boyutunu nce yaz : Bu seenek iaretlendiinde kalp, kolon aplikasyon,
rapor gibi kolon ve perde adlarnn yazld yerlerde, kolon ve perde boyutlarnn x eksenine paralel
boyutu nce yazlr. rnein yatayda 25 dikeyde 60 cm olan bir kolon tanmlayacak olalm. Program
olanaklar itibariye bu kolonu dndrerek istediimiz gibi tanmlayabiliriz. Bu seenek iaretlediinde,
tanm nasl yaplrsa yaplsn kolon boyutlar 25/60 ekilde yazlacaktr. Seenek iaretlenmediinde ise
kolon boyutlar tanmlama srasnda oluturulduu ekilde yazlacaktr.
Izgara ve Snrlar Sekmesi
Detaylar iin kitapta Izgara Sistemi ve izim Snrlar balklarn inceleyiniz.
Aks snr : Aks snr izgisinin izim alannda grnp grnmemesini istiyorsanz, iaretleyin. Aks
snr, izilen akslarn aks ekran zerindeki snrn belirler.
Kontur izgileri : Detaylar iin kitapta Kontur izgileri baln inceleyiniz.
Yardmc izgiler : Detaylar iin kitapta Yardmc Izgara izgileri baln inceleyiniz.
Girdi Birimleri Sekmesi
Detaylar iin kitapta Girdi Birimleri baln inceleyiniz.
Kutupsal zleme Sekmesi
Detaylar iin kitapta Girdi Birimleri baln inceleyiniz.
30
Grnt Konfigrasyonu
alma ekrann blmlere ayran Grnt konfigrasyonu Grnt mens altndan ekrana
getirilir. Grnt konfigrasyonu diyalogunda hangi ekran ekli ile allmak isteniyorsa, o seenek
iaretlenir.

Grnt mensnden Grnt Konfigrasyonu satrn tklayn.
Alan diyalogda almak istediiniz ekran sein.
Tm katlara uygulamak iin Tm katlara uygula seeneini iaretleyin.
Yeni projelerde setiiniz ekran kullanabilmek iin Varsaylan olarak ata seeneini iaretleyin.
Tamam butonunu tklayn ve diyalogu kapatn.
Varsaylan olarak ata : Seilen konfigrasyonu baka projelerde uygulamak zere kayt eder. Yeni
proje aldnda seilen konfigrasyon geerli olur.
Tm katlara uygula : Seilen konfigrasyon mevcut projede tanmlanm dier katlarda da uygulanr.
Zaten ayarlanm grnt konfigrasyonunu, grnt konfigrasyonu ayarlarna girmeden dier
katlara uygulayabilmek iin; Grnt mensnden Geerli konfigrasyonu tm katlara uygula
satrn tklayn.

31
Blm 3 Temel Konular
Obje Seimi
izim alanna izeceiniz her eleman (aks, kolon, duvar, kiri, izgi, ember vb.) obje olarak
adlandrlr. Objeleri silmek, tamak, dndrmek, zelliklerini deitirmek gibi ilemler iin ncelikle
ilgili objeleri semek gerekir. Bu ileme de Obje Seimi ad verilir.
Programda obje seme ilemi iin eitli yntemler mevcuttur:
Farenin sol tuu ile seim: Fare seilecek obje zerine getirilir ve farenin sol tuu tklanr. lgili obje
seilmi olur.
Obje seimi srasnda, tklama ileminin objenin ne kadar uzana tklanarak yaplabilecei Seme
Uzakl(Ayarlar/Genel Ayarlar/Genel Ayarlar) kutucuuna deer girilerek ayarlanabilir. Varsaylan deer
5 pikseldir. Fare imleci, objenin seme uzakl menzilinde bulunuyorsa, fare tklandnda obje seilir.
Seme uzaklna girilen deer bydke obje daha uzak mesafeden seilebilir. Deer kldke,
seim yapmak iin imleci, objeye daha fazla yaklamak gerekecektir. Ekrann sol alt kesindeki bilgi
kutusunda seilmek istenen objenin ad grnr. Bu anda imle seme uzakl menzilindedir. Bu
aamada farenin sol tuu tklanrsa, obje seilecektir.
Pencere(Window) seim: izim alannda bo bir noktaya farenin sol tuu ile tklanr. Fare
srklendiinde bir erevenin de fare ile birlikte hareket ettii grlr. Seilecek objeler bu ereve
iine alnr ve farenin sol tuu tekrar tklanr. Tamam ereve iinde kalan objeler seilecektir.
Crossing(Geili) seim: izim alannda bo bir noktaya farenin sol tuu ile tklanr. Fare
srklendiinde bir erevenin de fare ile birlikte hareket ettii grlr. Seilecek objeler bu ereve
iine alnr ya da ereve tarafndan kestirilir (ereve izgisi objelere temas eder). Klavyeden shift
Obje zerine fare ile tkla Obje seildi
Seilecek objeleri ereve iine al Objeler seildi
Temel Konular
32
tuu basl tutularak fare kaydrlr. Farenin sol tuu tekrar tklanr. erevenin dokunduu ve tamam
ereve iinde kalan btn objeler seilmi olur.
Klavyeden shift ve alt tuuna beraber baslr, geili seim yaplrsa, bu seimden sonra btn seimler
geili seim modunda yaplr. Tekrar seim modunu eski haline getirmek iin seim yaparken Alt
tuuna baslmas yeterlidir.
Hepsini se: Dzen/Hepsini Se satr ya da toolbardan Hepsini Se ikonu tklanr. Ayrca klavyeden Ctrl
ve A tularna birlikte basarak da Hepsini Se komutu altrlabilir. Komut tek bana tklanrsa ilgili
alma penceresinde, katman kilitli ya da kapal objeler dndaki btn objeler seilir.
Hepsini se komutu ile birok obje ierisinden sadece ayn tr objeleri semek de mmkndr.
Bunun iin;
nce izim mensnden ya da toolbardan ilgili obje izim komutu tklanr (aks, duvar, kiri vb.).
Ardndan Dzen/Hepsini Se komutu tklanr. izim mensnden hangi obje tklandysa, sadece o
objeler (aks ise akslar, kolon ise kolonlar vb.) seilir.
Seilen objeler ekranda renk deitirir. Programda varsaylan seilmi obje rengi mavidir. Kullanc
isterse, seilmi obje rengini deitirebilir. Bunun iin;
Ayarlar/Genel Ayarlar satr tklanr.
Alan Genel Ayarlar diyalogunda, Genel Ayarlar sekmesinde Renkler blmnden, Seilmi
satrnn karsndaki renk kutucuu farenin sol tuu ile tklanr.
Tu basl tutularak, alan renk paleti zerinde fare kaydrlr. stenilen rengin zerine gelindiinde
tu serbest braklr.
Tamam butonu tklanp diyalogdan kldnda seilen renk yeni seilmi obje rengi olarak atanr.
Bir objeyi semek iin zerine tkladnzda, eer objenin rengi deimiyorsa (obje seilmiyorsa),
bunun bir sebebi olabilir. lgili objenin katman kilitlidir. Kilidi amak iin;
Ayarlar/Katman Ayarlar satrn ya da toolbardan Katman Ayarlar ikonunu tklayn.
Alan Katman Ayarlar diyalogunda, ilgili objenin karsndaki kilit simgesinin zerine farenin sol
tuu ile bir kez tklayn. Kilit alacaktr.
Tamam butonuna tklayp diyalogdan kn. Objenin zerine tkladnzda obje seilecektir.
Seilecek objeler erevenin iinde
kalsn ya da ereve ile kesisin.
Objeler seildi
Temel Konular
33
Obje seimi zoom ilemlerinde de ie yarar. Zoom Seim komutu obje seimi ile birlikte kullanlr.
izim alannda yaklalmak istenen objeler yukarda anlatlan yntemler kullanlarak seilir.
Grnt/Zoom Seim satr tklandnda program seilen objeleri ekrana yaknlatrr.
Seili objelerin seimini iptal etmek iin, yukarda anlatlan Farenin sol tuu ile seim, pencere seim,
Crosing seim ilemleri seili objelere tekrar uygulanr. rnein; seili bir objenin zerine farenin sol
tuu ile tklandnda, objenin seimi iptal olur (obje, seilmi obje renginden tekrar kendi rengine geri
dner).
Objeleri pencere seimle seilmi durumunu iptal etmek iin Ctrl tuuna basl tutulur. Ctrl tuu
baslylen seili objeler pencere ierisine alnrsa seilmilii ortadan kalkar.
Hepsini se komutunun tersi olarak da programda Hibirini Seme komutu mevcuttur. Hibirini
Seme komutu da Hepsini se komutu mantyla alr. Dzen/Hibirini Seme satr ya da toolbardan
Hibirini Seme butonu tklanr. Ayrca klavyeden Ctrl ve D tularna birlikte baslarak da Hibirini
Seme komutu altrlabilir. Komut tek bana tklanrsa ilgili alma penceresindeki seili btn
objelerin seimi iptal olur.
Hibirini Seme komutu ile seili birok obje ierisinden sadece ayn tr objelerin seimini iptal etmek
de mmkndr. Bunun iin;
nce izim mensnden ya da toolbardan ilgili obje izim komutu tklanr (aks, duvar, kiri vb.).
Ardndan hibirini seme komutu tklanr. izim mensnden hangi obje tklandysa, sadece o
objelerin (aks ise akslar, kolon ise kolonlar vb.) seimi iptal olur.
Bir nceki seimi tekrar semek iin Dzen/Son Seim satr tklanr. Bu komut ile seim yaplarak
zerinde allan objeler tek seferde tekrar seilebilir.
Katlar arasnda ayn koordinatta bulunan bir objeyi tm katlarda tek seferde semek iin Tm katlarda
se komutu kullanlr. zellikle kolon vb elemanlarda bu komut olduka kullanldr.
Objeyi ilgili katta sein.
Objenin stnde farenin sa tuuna basn.
Tm katlarda se satrn tklayn veya farenin sa tuuna basmadan nce klavyeden Ctrl+B
tuularna ayn anda basarak ayn ilemi yapabilirsiniz.
Kalp Plan Modu ile Mimari Plan Modu arasndaki geilerde objelerdeki seilmilik durumu iptal olur.
Baka bir deyile, bir modda seilen objelerdeki seim, dier moda geildiinde iptal olur. Tekrar ayn
moda geri dnldnde daha nce seilmi objelerin tmnn seilmemi durumda geldii grlr.
Kalp plan modu bulunduunuz katn tavann, mimari plan modu da bulunduunuz katn tabann ifade
eder. Kiri, statik deme vb. statik objeler kalp plan modunda, duvar, kap-pencere, mahal, temel
vb. mimari objeler mimari plan modunda girilir. Aks, kolon vb. her iki moda ait objeler, her iki modda
da girilebilir. Ksacas, kat tavannda yer alan objeler kalp plan modunda, kat tabannda yer alan
objeler mimari plan modunda girilir. Modlar aras gei Aralar/Mimari Plan/Kalp Plan Modu satr
tklanarak, toolbardan Mimari Plan/Kalp Plan butonu tklanarak ya da klavyeden Shift+Tab tuuna
baslarak yaplabilir.
Proje yaparken herhangi bir objeyi bulup semek iin Obje Bul komutu kullanlr.
Temel Konular
34
Dzen/Obje Bul satrn tklayn.
Objenin ad satrna objenin planda grnen adn yazn.(S10, K104 vs)
Bul butonunu tklayn.
Program objeye yaklaacaktr. Se butonunu tklayn. Obje seilecektir.
Esc tuuna basarak diyalogdan kn.
Programda belirli objeleri seip bunlar hafzaya alabilirsiniz. Daha sonra herhangi bir anda hafzaya
alnan bu objeleri tek komutla semek mmkndr. Bu ilem Seimi Kaydet ve Seimi Hatrla
komutlar ile mmkn olur.
izim alannda istediiniz objeleri yukarda anlatlan yntemlerle sein.
Dzen/Seim Gruplar/Seimi Kaydet satrn tklayn. Seili objeler bellee alnacaktr.
Projenin daha sonraki aamalarnda bu objeleri tekrar seili duruma getirmek isterseniz
Dzen/Seim Gruplar/Seimi Hatrla satrn tklayn. Daha nce seimi kaydedilen objeler
seilecektir.
Seimi Kaydet komutu ile bellee alnan seimler, geici, ksa vadeli seimler olarak nitelendirilebilir.
nk Seimi Kaydet komutunun her kullanmnda eski seimler bellekten atlr ve yeni seimler
bellee alnr. Ancak programda kalc seim gruplar oluturmak ve bunlar proje ile birlikte muhafaza
etmek mmkndr. Bu zellik zellikle byk, komplike projelerde olduka kullanldr.
Seim Grubu oluturmak iin;
ncelikle oluturulacak seim grubuna dahil olacak objeleri sein.
Dzen/Seim Gruplar/Grup Listesi satrn tklayn.
Grup Seimi diyalogu ekrana gelecektir. Burada Grup Olutur butonunu tklayn.
Alan diyalog satrna oluturulacak seim grubu iin bir isim girin ve Tamam butonunu tklayn.
izim alannda nceden seilmi bulunan objeler oluturulan gruba dahil olacak ve grup ismi
mevcut gruplar listesinde yerini alacaktr.
Oluturulan seim gruplarndaki objeleri projenin herhangi bir aamasnda kolayca semek iin;
Dzen/Seim Gruplar/Grup Listesi satrn tklayn.
Alan Grup Listesi diyalogu Mevcut Gruplar listesinden semek istediiniz seim grubunu farenin
sol tuu ile tklayn.
Se butonunu tkladnzda ilgili gruba dahil olan btn objeler izim alannda seili duruma
gelecektir. Bu ekilde birden fazla grubu tklayp Se butonuna tklayarak artarda seebilirsiniz.
Seilmi bir grubu semekten vazgeerseniz, mevcut gruplar listesinden ilgili grup isminin zerine
farenin sol tuu ile tklayn.
Hemen ardndan Seme butonunu tklayn. lgili grup objelerindeki seim kalkacaktr.
Herhangi bir seim grubunu iptal etmek isterseniz, mevcut grup listesinden ilgili grup ismini tklayn ve
Grup Sil butonunu tklayn. lgili seim grubu mevcut gruplar listesinden silinecektir.
Temel Konular
35
Komut ve Bilgi Girii
Program ii komutla yapar. i hangi koullarda yapacan, bilgi giriiyle anlar. Komut ve bilgi girii iin
kullanlan aralar klavye ve faredir. Sa el ile fare kullanlrken, sol el ile klavye kullanlr. Fare ile bir
tklama ya da bir i yaplrken, klavyeden shift, ctrl, F5, F6 vb tular gerektiinde sol el ile baslr.
Programda komutlar mende veya toolbarda bulunmaktadr. Toolbardan komut altrmak iin,
farenin imleci, toolbarda komutu temsil eden ikon zerine getirilir ve sol tu tklanr.
Menden komut altrmak iin;
Farenin imleci komutun bulunduu men zerine getirilir ve sol tu tklanr.
Men alr ve komut tklanr.
Eer komut bir alt mendeyse nce alt men tklanr, alt men alr ve komut tklanr.
Ayn anda Mesaj Satrnda, komut altrlrken ne yaplmas gerektii adm adm kullancya iletilir.
Komut sresince bu mesajlar izleyerek komut ileyii hakknda yardm alnabilir.
Komutlar altrlrken komutla ilgilisi olmayan btn objeler program tarafndan kapatlr. Bu sayede
komutun iletilmesi srasnda hangi objelerin kullanlmas gerektii kolaylkla grlr. rnein, d
llendirme yaparken sadece d llendirmeyi ilgilendiren duvar ve kolon gibi objeler aktiftir, dier
tm objeler inaktiftir (silik durumda grnrler). Bylece hatal obje seimleri program tarafndan
engellenmi olur.
Programda komut altrmann baka bir yolu da sa tu meny kullanmaktr. Bu zellik,
Ayarlar/Genel Ayarlar/Genel Ayarlar(Sa Tu ile Men Gster) satr iaretli ise geerlidir. Farenin sa
tuu tklandnda en ok kullanlan komutlarn listelendii men alacaktr. Komutu altrmak iin
imle komut zerine getirilir ve sol tu tklanr. Eer bir obje seilir ve zerinde sa tu tklanrsa,
seilen objeye ait zel komutlar sa tu mende listelenecektir.
Ayarlar/Genel Ayarlar/Genel Ayarlar(Sa Tu ile Men Gster) satr iaretli deilse, sa tu men aktif
deildir. Baka bir deyile farenin sa tuuna basmak sa meny amaz ama komut tekrar yapar. Bu
durumda Ctrl tuu ile birlikte farenin sa tuuna basmak sa tu meny aktif hale getirir.

Temel Konular
36
Komut tekrar, en son kullanlan komutu, menye veya toolbara gerek kalmadan iletmektir. Komut
tekrar drt farkl metotla kullanlabilir.
Klavyeden enter tuuna basmak
Ayarlar/Genel Ayarlar(Sa Tu ile Men Gster) iaretliyken klavyeden Ctrl tuu ile birlikte farenin
sa tuuna basmak
Ayarlar/Genel Ayarlar/Genel Ayarlar(Sa Tu ile Men Gster) iaretli deilken farenin sa tuuna
basmak
Sa tu mende Son Komutu Tekrarla satrn tklamak.
Srekli izim Modu olana ile, bir komuttan kmadan, seri biimde obje tanmlanr. Bu seenek
iaretli ise komut uygulandnda, program komutu sonlandrmaz. Ayn komut ierisinde ilem
yapmanz bekler. Komut ancak ESC tuuna basldnda sonlanr. Satr iaretli deilse, komut
uygulandnda program komuttan kar ve tekrar komutu altrmanz bekler.
Srekli izim Modu seeneini aktif/inaktif yapmak iin,
Ayarlar/Genel Ayarlar satrn tklayn.
izim sekmesinde bulunan Srekli izim Modu satrn tklayn.
Satr iaretli ise iaret kalkacak, srekli izim modu iptal edilecektir. Satr iaretli deilse,
iaretlenecek, Srekli izim Modu aktif hale gelecektir.
rnein kullanc Aks komutunu altrmak istesin;
Toolbardan Aks ikonu tklanr.
Mesaj Satrnda, Aksn ilk noktasn verin mesaj belirecektir.
izim alannda bir nokta tklandnda mesaj satrndaki yaz, Aksn ikinci noktasn verin
eklinde deiecektir.
izim alannda bir nokta daha tklandnda, aks oluacaktr. Komutun alma sreci ve admlar
mesaj satryla kullancnn her an karsndadr.
Obje seimi gerektiren komutlarda komutu altrmak iin bir veya birden fazla objeye ihtiya vardr.
Bu komutlarn altrlma mant komut altrlr - obje seilir veya obje seilir - komut altrlr
eklindedir. rnein;
nce Deitir/Obje zellikleri tklanr, sonra obje seilir.
Ya da;
nce obje/objeler seilir sonra Deitir/ Obje zellikleri komutu altrlr.
Duvar, kiri, kolon vb. komutlarda, komut altrmak iin obje seimi gerekmez. Bu komutlarda izim
alan tklanr ve obje oluturulur.
Bir komut altrrken baka bir komut tklanrsa, allan komut iptal olur ve tklanan komut aktif
hale gelir.
Bunun yannda baz komutlar ilk allan komutlar iptal etmez. Bu komutlar, ara komut gibi alrlar.
Bir komut altrlrken, ara bir komut altrlrsa, allan ilk komut iptal olmadan, ara komut aktif
Temel Konular
37
olur , komut bittikten sonra ilk komut kald yerden devam eder. Zoom Pencere, Kaydr, Lokal
Nokta Tanmla, Paralel ve Dik Referans gibi komutlar ara komutlardr.
Komut Satr
Program ii komutla yapar. i hangi koullarda yapacan, bilgi giriiyle anlar. Komut ve bilgi girii iin
kullanlan aralar klavye ve faredir. Sa el ile fare kullanlrken, sol el ile klavye kullanlr. Fare ile bir
tklama ya da bir i yaplrken, klavyeden shift, ctrl, F5, F6 vb tular gerektiinde sol el ile baslr.
Bunun olanaklarn yannda baz komutlar iin komut satr aktif hale getirilmitir.

Komut satrnda komut yazlarak komut altrlr.
Komut satr seeneklidir. Kapatlabilir ya da alabilir. Komut satr program bilgi giri ekrann altnda
bulunur.
Komut satrn kapatp amak iin herhangi bir toolbar zerinde sa tua basn ve komut satr yazsn
aktif ya da pasif hale getirin.

Komut satr belirli komutlar iin aktiftir ve program klasr ierisinde var olan "idecadalias.txt
dosyasnn tanmldr. idecadalias.txt dosyasn aarak komut satr komutlarn deitirebilirsiniz.
Dosya ieriinde; rnein izgi iin; ;Aklamas line, l
Komut ad = Line Ksaltlm komut ad = l olarak dizayn edilmitir.
idecadalias.txt ierisinde l'yi deitirdiinizde Line komutuna ilikin ksaltlm komutu deitirmi
olursunuz.

Temel Konular
38

lek
Projede alma gerek boyutta yaplr. Tanmlanan bir objenin boyutlar gerek boyutlardr. 1
metrelik bir obje 1birim olarak kullanlr.
Mimarinin geleneksel lei olan 1/50, 1/100, 1/200 vs deerleri projenin izdirilmesi (yazcya veya
iziciye gnderilmesi) aamasnda verilir. lek deeri, Proje/izdir/lek satrnda tanmlanr.
Projede kullanlan yaz ykseklikleri ve obje yazlarnn objeye gre konumlar ise, varsaylan (default)
1/50 leine gre ayarlanmtr. Proje 1/50 leinden farkl bir lekte izdirilecekse, bu ayarlar
deitirilmelidir. rnein 1/100 lekte yaplacak bir projenin organizasyonu iin yaz ykseklikleri
varsaylan deere gre 2 kat bytlmelidir.
lek organizasyonu iin proje ayarlarn proje banda yapmak, yaplan her bir ayar diske
kaydetmek mmkndr. 1/100 iin ayr bir ayar, 1/200 iin ayr bir ayar yaplabilir. 1/50 lekte
proje iin varsaylan deerler kullanlr.
Girdi Birimleri
Programda data girimi srasnda hangi birimin kullanlaca Ayarlar/Genel Ayarlar diyalogunda Girdi
Birimleri sekmesinde belirlenir. Bu diyalogda seilen birim, btn diyaloglarda ,koordinatlarda ve
llendirmelerde etkili olur. Girdi birimleri, koordinat sisteminde, llendirme vb tm mimari
elerde etkindir.

Temel Konular
39
Girdi Birimleri sekmesi tklanr.
Temel Birimler:
Metre: aretlenirse, btn birimler metre olur. Diyaloglardaki deikenler, koordinatlar,
llendirmeler metre cinsinden tanmlanr.
Santimetre: aretlenirse, btn birimler santimetre olur. Diyaloglardaki deikenler, koordinatlar,
llendirmeler santimetre cinsinden tanmlanr.
Milimetre: aretlenirse, btn birimler milimetre olur. Diyaloglardaki deikenler, koordinatlar,
llendirmeler milimetre cinsinden tanmlanr.
Fit ve kesirli in: aretlenirse, btn birimler fit ve kesirli in olur. Diyaloglardaki deikenler,
koordinatlar, llendirmeler bu birimde tanmlanr. Birim format rnein 15 '-10 3/4 " eklindedir.
Fit ve ondalk basamakl in: aretlenirse, btn birimler fit ve ondalk basamakl in olur.
Diyaloglardaki deikenler, koordinatlar, llendirmeler bu birimde tanmlanr. Birim format
rnein 15 '- 10.7"eklindedir.
Ondalk basamakl fit: aretlenirse, btn birimler ondalk basamakl fit olur. Diyaloglardaki
deikenler, koordinatlar, llendirmeler bu birimde tanmlanr. Birim format rnein 15.89'
eklindedir.
Kesirli in: aretlenirse, btn birimler kesirli in olur. Diyaloglardaki deikenler, koordinatlar,
llendirmeler bu birimde tanmlanr. Birim format rnein 1901/2 " eklindedir.
Ondalk basamakl in: aretlenirse, btn birimler ondalk basamakl in olur. Diyaloglardaki
deikenler, koordinatlar, llendirmeler bu birimde tanmlanr. Birim format rnein 190.7"
eklindedir.
Biim:
Hane says: Virglden sonra ka hane gsterileceini belirler. Listeden istenilen say seilir. rnein 2
seilirse, birimler virglden sonra iki hane eklinde gsterilecektir. 0 seilirse birimlerin virglden
sonras gsterilmeyecektir.
Kesirler: Kesirli in formatnda yaplacak llendirmenin hangi hassasiyette gsterileceini belirler.
Listede, 1/2, , 1/8, 1/16, 1/32, 1/34 hassasiyetine kadar seenekler bulunmaktadr. Kesir yok
seilirse, birimler kesirsiz grnr.
Ayrca, baz objelerin ayarlarnda da -rnein kap/pencere ve llendirme ayarlar- Birimler
sekmesi mevcuttur. Burada yaplan ayar, sz konusu obje iin kullanr. Kap/pencerede kullanlan
ller, i, d, kesit kot, plan kot llendirmeleri burada belirlenen formatta yaplr.
Kap/Pencere iin;
Ayarlar/Obje Ayarlar/Kap-Pencere Ayarlar satr tklanr.
Birimler sekmesi tklanr.
llendirme iin(rnein i llendirme);
Ayarlar/llendirme/ llendirme satr tklanr.
Temel Konular
40
Birimler sekmesi tklanr.
Birimler sekmesindeki parametreler yukarda aklanan parametrelerle ayndr. lave olarak Biim
alannda aadaki parametreler mevcuttur.
Yuvarlama aral: Metre, santimetre ya da milimetre olarak yaplacak llendirmenin yuvarlama
araln belirler. Yuvarlama yok seilirse, llendirme tam deerinde yaplr. Aralk bydke
llendirme seilen aralk kadar yuvarlanr.
Sfr birimi gster: aretli deilse, soldaki sfr ve noktay llendirmede gstermez. rnein 0.20
deerini, 20 olarak llendirir. aretli ise 0.20 deeri 0.20 olarak llendirilir.
Kk kesir yazs: Kesirli in format seildiinde, kesir ksmnn byk/kk gsterilmesini belirler.
aretli ise kesir tam saynn biraz stnde ve kk, iareti deilse kesir tam saynn yannda ayn
byklkte gsterilir.
Sfr fiti gster: 0 fitli llendirmede (1 fitten kk l deerinde) 0n gsterilip gsterilmeyeceini
belirler. rnein iaretli deilse, 0' - 15" deerinde bir ly -15" olarak gsterir. aretli ise 0'-15"
eklinde gsterir.
0-1 aralnda sfr ini gster: rnein 8'-0 1/6 " deerine sahip bir llendirme in ksm 0-1
aralndadr. Seenek iaretli deilse 8'-0 1/6 " deeri 8'- olarak gsterilecektir. Baka bir deyile 0-1
aralndaki in deerleri gsterilmeyecektir.
Mutlak sfr ini gster: nin kesin sfr olduu llendirme deerinde sfr inin gsterilip
gsterilmeyeceini belirler. rnein tam 10' deerinde bir llendirme, eer bu seenek iaretli ise,
10'-0" eklinde gsterilecektir. aretli deilse 10"- eklinde gsterilecektir.
Ayrca herhangi bir diyalogta alrken saysal alanlarn birimleri istenildii ekilde deitirilebilir. lgili
satr stnde farenin sa tuu tklanr. Bylece satr stnde birimleri gsteren bir men alr.
Menden arzu edilen birim seilir.
Orijin ve Koordinat Kutusu
Orijin(0,0) ekrann sol alt kesinde, daire ile gsterilen noktadr. Bu noktaya gre tanmlanan
koordinatlar global koordinatlardr. Orijinden geen yatay eksen x, dikey eksen y eksenidir. Plana dik
eksen ise Z eksenidir.

Koordinat sistemi, X (apsis), Y (ordinat), Z(kot), A(a), L (uzunluk) parametreleriyle kullanlr. Bu
parametrelerin kullanld ara koordinat kutusudur. mle hareket ettike koordinat kutusu zerinde
y
0,0
x
+
+
Temel Konular
41
bulunan deerler de deiir. mlecin koordinat bilgileri koordinat kutusunda izlenebilir. Koordinat
kutusu zerindeki X, x ekseni koordinat bilgisinin Y, y ekseni koordinat bilgisinin, Z kot bilgisinin, L
uzunluk bilgisinin, A ise a bilgisinin tanmlanmasnda kullanlr.
.
X, Y, L, Z deerleri metre, santimetre, milimetre, fit ve in cinsinden kullanlabilir. Bunun iin;
Ayarlar/Genel Ayarlar tklanr.
Alan diyalogda Girdi Birimleri sekmesi tklanr.Kategori listesi alr. Temel Birimler, blmnde
birim seilir.
Tamam butonu tklanarak diyalogdan klr.
Koordinat kutusuna yazlacak bilgiler, girdi birimi olarak seilen birim cinsinden tanmlanr. A
parametresi ise adr ve birimi derece cinsinden girilir.
Koordinat kutusuna deer girmek iin ya klavyeden X, Y, L ve A tular kullanlr ya da fare ile bu
kutucuklar tklanr. mle kutucukta iken, bilgi yazlr ve klavyeden enter tuuna baslr. Enter tuuna
basldktan sonra satr krmz renge brnr. Artk girilen deer kilitlenmitir. mle hareket ettike
kilitlenmeyen deerler deiecek, kilitlenen deerler ise sabit kalacaktr. Bu mantkla X ve Y, A ve L
satrlar ayn anda kullanlabilir.
Kolon, tekil temel gibi objeler uzunluk bilgisi gerektirmez. Bu objeler tanmlanrken tek nokta tklanr.
Bunun yannda izgi, duvar, kiri gibi objeler uzunluklar olduu iin iki nokta ile tanmlanabilir. alma
X1,Y1
y
0,0
x
Uzunluu olan herhangi bir objenin dzlemdeki konumu
X2,Y2
A1
L1
Temel Konular
42
alan ierisinde ilem yaplacak her nokta koordinat sistemi ile tanmlanabilir. Uzunluu olan bir objeyi
tanmlamak iin, ya balang ve biti noktasnn koordinat deerleri bilinmeli veya bir noktasnn
koordinat deeri, uzunluu ve as bilinmelidir.
Yukardaki ekilde (X1 ,Y1) , (X2, Y2) srasyla objenin sol ve sa ularnn koordinatlar, L1 uzunluu,
A1 ise asdr.
nce obje tklanr. mle obje moduna geer.
Obje modundayken X tuuna baslr, X1 deeri girilir, enter tuuna baslr.
Y tuuna baslr, Y1 deeri girilir ve enter tuuna baslr.
izim alannda hangi nokta tklanrsa, imle koordinat kutusundaki deerlere kilitlenecektir ve
girilen deerlerin belirledii noktaya atlayacaktr.
Bu anda program ikinci noktann yerinin belirlenmesini bekleyecektir. mle hareket ettike
objenin sanal grnts de imlece bal olarak deiecektir.
X tuuna baslr, X2 girilir, enter tuuna baslr.
Y tuuna baslr, Y2 deeri girilir, enter tuuna baslr.
izim alan tklanr.
Obje belirtilen koordinatlarda oluacaktr.
Esc tuuna baslarak moddan klr. Obje izimi tamamlanr.
stenirse, 2. nokta tanmlanrken x, y satrlarn kullanmak yerine A ve L satrlar da kullanlabilir.
Klavyeden A tuuna baslr ve A1 deeri girilir.
Enter tuuna baslarak program girilen deere kilitlenir.
L tuuna baslr ve L1 deeri girilir.
Enter tuuna baslr.
izim alan tklanarak ilem tamamlanr. Obje izimini sona erdirmek iin Esc tuuna baslr.
Temel Konular
43
stteki ekilde (X1,Y1) objenin koordinatlardr.
nce obje tklanr. mle obje moduna geer.
Bu anda izim alannda hangi nokta tklanrsa tklansn, imle koordinat kutusuna kilitlenecektir ve
girilen deerlerin belirledii noktaya atlayacaktr. Obje izimini sonlandrmak iin farenin sol tuu
tklanr veya Enter tuuna baslr. ESC tuu ile moddan klr.
Uzunluu olmayan bir obje dzlemde belirli bir ayla tanmlanabilir.
nce ilgili obje komutu tklanr. mle obje moduna geer.
Bu anda izim alannda hangi nokta tklanrsa tklansn, imle koordinat kutusuna kilitlenecektir ve
girilen deerlerin belirledii noktaya atlayacaktr .
Bu aamada A tuuna baslr. A deeri girilir ve enter tuuna baslr. Bu anda izim alannda hangi
nokta tklanrsa tklansn, obje ayla oluacaktr.
ESC tuuna baslarak moddan klr.
Koordinat kutusunda yazlan koordinat deerleri aksi belirtilmedike global orijin noktasna gredir.
Kullanc projenin herhangi bir aamasnda istedii zaman lokal koordinatlara gre alabilir. Lokal
koordinatlara gre almak demek, orijin noktasn izim alannda istenilen noktaya tamak demektir.
Bu ilem sayesinde byk koordinat deerleriyle uralmaz. Baka bir deyile orijin istenilen bir nokta
olabilir ve koordinat kutusuna yazlan X ve Y koordinatlar bu noktaya gre girilebilir.
y
0,0
x
Uzunluu olmayan herhangi bir objenin dzlemdeki konumu
X1,Y1
Temel Konular
44
Lokal orijin tanmlamak iin Lokal Nokta Tanmla komutu kullanlr. Koordinat bilgisi girilmeden nce
Aralar/Yakalama/Lokal Nokta Tanmla komutu altrlr ve uygun bir nokta tklanr. Daha sonra
belirlenen lokal orijin noktasna gre koordinat deerleri girilir.
Lokal nokta tanmlandnda program, koordinat kutusunda X ve Y nndeki kutucuklara iaret koyar.
Bu iaret lokal koordinatlarda alldn belirten iarettir. aret var olduka girilen koordinat
deerleri lokal deerlerdir. aret yoksa global koordinatlara gre allyor demektir. Kullanc istedii
anda bu iaretleri kaldrabilir ve iaretleyebilir. aretleri kaldrmak veya tekrar iaretlemek iin
klavyeden G tuu kullanlabilir. Lokal Nokta Tanmla komutu ile tanmlanan lokal koordinatlarn apsis
ve ordinatlar 0 ve 90 derecedir.
Lokal koordinatlar sistemi herhangi bir ada da tanmlanabilir. Baka bir deyile, lokal koordinatlarn
apsis ve ordinatlar herhangi bir ada tanmlanabilir. Bu tanmlama iin, Lokal Koordinat Sistemi Tanmla
ve Lokal Koordinat Sistemi Etkinletir komutlar kullanlr.
Aralar/Yaklama/Lokal Koordinat Sistemi Tanmla satr ya da toolbardan Lokal Koordinat Sistemi
Tanmla ikonu tklanr.
Program lokal koordinat sisteminin apsisini tanmlanmasn bekler.
ki nokta tklanarak apsis tanmlanr. Lokal koordinat sisteminin apsisi belirli bir ada tanmlanmak
isteniyorsa 1.nokta tklanr ve koordinat kutusunda A satrna a deeri girilir ve klavyeden Enter
tuuna baslr. 2. nokta tklanr, bylece lokal koordinat sisteminin apsisi tanmlanm olur.
Ordinat ise apsise diktir.
lem sonlandnda lokal koordinat sistemi otomatik olarak etkin duruma geer.
Aralar/Yakalama/Lokal Koordinat Sistemi Etkinletir satr ya da toolbardan Lokal Koordinat Sistemi
Etkinletir ikonu tklanrsa, lokal koordinat iptal edilir ve tekrar global koordinatlara dnlr.
Herhangi bir aamada Lokal Koordinat Sistemi Etkinletir komutu tekrar tklanrsa, son
tanmlanm lokal koordinat sistemi kullanr.
Kutupsal zleme
Kutupsal izleme Genel Ayarlar diyalogunda Kutupsal zleme sekmesinde tanmlanan ann katlarnda
izim yaplmasn salar. Kutupsal izleme aktifse, herhangi bir izim komutunda, ilk nokta verildikten
sonra imle hareket ettirildiinde imle tanmlanan alara atlar.
Temel Konular
45

Kutupsal izleme sekmesini tklayn.
Kutupsal izleme seeneini iaretleyin.
Atm asn ve lave alar dzenleyin.
Kutupsal izleme ak : Kutupsal izleme modunu aktif hale getirir. Herhangi bir izim komutunda, ilk
nokta verildikten sonra imle hareket ettirildiinde imle tanmlanan alara atlar.
Artm as : Girilen a deeri kadar bir artla imlecin atlayaca alar belirler. rnein artm as 30
verildiinde kutupsal izleme 0, 30, 60, 90,120.150 vs alar iin alr.
lave alar : Artm as dnda ek alar iin kutupsal izlemeyi aktif hale getirir. Kutupsal izleme ilave
alar iin de aktif hale gelir.
Dinamik Giri
Dinamik giri, obje girerken koordinat kutusunu kullanmadan ayn anda a ve uzunluk bilgilerinin de
girilmesini salar.
Temel Konular
46

Dinamik girii amak iin;
Kutupsal izleme sekmesini tklayn.
Dinamik giri seeneini iaretleyin.
Dinamik giri temel zellii uzunluk ve a bilgilerini objeyi tanmlama aamasnda annda
girebilmektir. lem srasnda klavyeden TAB tuu uzunluk-a deerlerinin girilmesini salar.
Dinamik giri olana ile rnein 500 cm uzunluunda 60 derece asnda bir izgi izelim.
izgi komutunu tklayn ve izim alann tklayarak izginin ilk noktasn verin.
Klavyeden 500 yazn. Uzunluk deeri 500 olacaktr. (Girdi birimi metre ise 0.5 yazn)
Klavyeden TAB tuuna basn. mle A kutucuuna gelecektir.
A deeri olarak 60 yazn.
Sol tuu tklayn ve izgi oluacaktr.
izim Snr
izim snr, bir izim penceresinin ekranda grntlenecek alann tarif eden deerlerdir. Projenin
taban alan-pafta- izim snr ile tanmlanr. izim snrlar, orijin (0,0) noktasna gre girilen iki nokta
koordinat ile belirlenir. Orijin(0,0) ekrann sol alt kesinde, daire ile gsterilen noktadr. Bu noktaya
Temel Konular
47
gre tanmlanan koordinatlar global koordinatlardr. Orijinden geen yatay eksen x, dikey eksen y
eksenidir.

izim snrlarn tanmlamak iin;
Ayarlar/Genel Ayarlar tklanr. Alan diyalogda, Izgara ve Snrlar sekmesi tklanr. Sol Alt Ke ve
Sa st Ke iin X ve Y koordinat bilgileri girilir. Koordinat bilgileri arasnda kalan alan izim
snrdr.
Girilen izim snr ayarlarnn projedeki btn pencerelere uygulanmas isteniyorsa, Genel Ayarlar
sekmesine geilir. Dyalogda bulunan Ayarlar btn izim pencerelerine uygula satr iaretlenir.
Girilen izim snrlarnn sadece allan pencere iin geerli olmas isteniyorsa iaret konmaz.
Tamam butonunu tklanarak diyalogdan klr. Tariflenen izim snrlarnn kapsad alan
grmek iin Grnt/Zoom Hepsi tklanr.
izim snrlarn doru tanmlamak, ekranda izimin tmn kolayca grmek asndan nemlidir. Bir
projedeki btn izim paftalar iin ayr ayr izim snr ayar yaplp, izimlerin daha dzenli olarak
ekrana gelmesi salanabilir. izim snrlar geliigzel braklrsa, bir pencere ilk aldnda izim
ksmen ya da ilgisiz bir zum faktrnde grlr.
izim snrlar gerektii gibi ayarlanrsa, izim alrken de ie yarar. Proje/izdir tklandnda izici
Ayarlar diyalogu alr. Burada, izim alan blmnden Limitler tklanarak, izim snrlarnda
tanmlanan alann iinde kalan izimlerin iziciye gnderilmesi salanr.
Izgara Sistemi
Izgara sistemi, yatay x ve dey y eksenlerinden balayarak, bu eksenlere paralel, eit aralklarla izilen
yatay ve dey izgilerden oluur. Bu izgiler sanal izgilerdir. Baka bir deyile, bu izgiler ktlarda
izilmez. Varsaylan ayarlarla yeni bir proje aldnda beyaz zemin zerinde gri izgilerle izilmi bir
zgara sistemi grlr.
y
0,0
x
+
+
Temel Konular
48
Projenin herhangi bir aamasnda zgara alp kapatlabilir. Izgara izgilerinin rengi, x ve y aralklar
ayarlanabilir. Izgara kesiim noktalarna atlanarak izimler gerekletirilebilir.
Izgaray kapatp amak iin;
Izgara izgilerini gster(Ayarlar/Genel Ayarlar/Izgara ve Snrlar) parametresinin nndeki kutucuun
zerine farenin sol tuu ile tklanarak iaret kaldrlr.
Tamam butonu tklanp diyalogdan klr. Izgara kapatlacak, izim alannda grnmeyecektir.
Ayn ekilde Izgara izgilerini gster(Ayarlar/Genel Ayarlar/Izgara ve Snrlar) parametresi
iaretlenirse zgara yine alacaktr.
Izgara izgilerinin rengini deitirmek iin;
Alan diyalogda, Izgara ve Snrlar sekmesinde Izgara Ayarlar blmnde renk kutucuu farenin
sol tuu ile tklanr.
Tu basl tutularak, imle alan renk paleti zerinde srklenir. stenilen rengin zerine
gelindiinde tu braklr. Renk kutucuunun seilen rengi ald grlr.
Tamam butonu tklanp diyalogdan kldnda zgara rengi deiecektir.
Izgara aralklarn deitirmek iin;
Alan diyalogda, Izgara ve Snrlar sekmesine geilir. Izgara Ayarlar blmnden X aralk ve Y
aralk satrlarna X , Y, Z aralklar iin istenilen deerler yazlr. Bu deerler birbiriyle ayn
olabilecei gibi, birbirinden farkl da olabilir.
Tamam butonu tklanp diyalogdan kldnda zgara sistemi, girilen yeni deerlere gre
oluturulacaktr.
Izgara ayarlarnn projedeki btn pencerelere uygulanmas isteniyorsa, Genel Ayarlar sekmesine
Temel Konular
49
geilir diyalogdaki Ayarlar btn izim pencerelerine uygula satr iaretlenir. Girilen zgara
ayarlarnn sadece allan pencere iin geerli olmas isteniyorsa iaret konmaz.
Izgaraya atlama (kilitlenme);
Alan diyalogda, izim sekmesinde Kilitlenme Ayarlar blmnde Izgaraya kilitlen yazsnn
nndeki kutucuk farenin sol tuu ile tklanarak iaretlenir.
Tamam butonu tklanarak diyalogdan klr. Bu aamadan sonra, izim alannda herhangi bir ilem
yaplmak istenildiinde fare imleci sadece zgara kesiim noktalarna atlayacaktr.
Izgaraya atlama modu, toolbarda bulunan Izgaraya Kilitlen ikonu tklanarak da aktif ya da inaktif
duruma getirilebilir.
Izgaraya kilitlenme aktif iken imle sadece zgara kesiim noktalarn yakalayabilir. Bu durumda zgara
kesiim noktalar dndaki noktalarda herhangi bir ilem yapmak mmkn deildir. Ancak hem zgara
kesiimlerini yakalamak, ayn zamanda dier noktalarda da ilem yapabilmek iin gelitirilmi dier bir
zellik daha vardr. Bu zellik, zgaray dm noktas gibi yakalama zelliidir. Bu durumda imle obje
modundayken zgara kesiimleri zerine getirildiinde, dm noktas zerine getirilmi gibi zgara
kesiim noktasn yakalar. Bununla beraber obje dm noktalar ve izim alanndaki dier noktalarda
da ilem yapmak mmkndr.
Programn default (varsaylan) ayarlarnda zgaray dm noktas gibi yakalama modu aktiftir. Bu
modu kapatmak ya da kapal ise amak iin;
izim sekmesi tklanr. Izgaray dm noktas gibi yakala satrnn nndeki kutu farenin sol tuu
ile tklanr.
Kutucuk iaretli ise iaret kalkacak, iaretli deil ise iaretlenecektir. Modun aktif olmas iin
kutucuun iaretli olmas gerekir.
Tamam butonunu tklanarak diyalogdan klr.
Aks sistemini kullanlarak aralklar ve alar deien her trl zgara sistemi oluturulabilir.
Aks izmek iin;
iz/Objeler/Aks/Aks veya toolbardan Aks ikonu tklanr.
Fare imleci aks izimine hazrdr. Klavyeden Boluk tuuna baslarak imle yatay, dey ve serbest
(al) aks izim pozisyonlarna getirilebilir.
Yatay aks izmek iin(Sfr Derece);
mle klavyeden Boluk tuuna baslarak yatay pozisyona getirilir.
izim alanndan yatay aksn geecei bir nokta farenin sol tuu ile tklanr. Aks oluacaktr.
izilen akstan belli bir mesafede ve bu aksa paralel yeni akslar oluturmak iin;
iz/Objeler/Aks/Aks veya toolbardan Aks ikonu tklanr.
Alan Aks toolbarndaki aks ofset toolboxuna teleme mesafesi girilir ve hemen yanndaki Aks
Temel Konular
50
Ofset ikonu tklanr.

Mevcut aksa paralel ve girilen deer kadar mesafede yeni bir aks oluur.
Ayn ilem tekrarlandnda oluacak olan nc aksn mesafesi ikinci aks baz alnarak belirlenir.
Baka bir deyile mesafe son izilen aksa gre belirlenir.
stenilen bir aksa gre mesafe vermek iin nce ilgili aks seilir.
Daha sonra aks ofset ilemi uygulanr. Ofset mesafesi (+) ya da (-) olarak verilebilir. Bu,
oluturulacak aksn bak ynne gre hangi tarafa doru oluturulacan belirler.
Dey aks izmek iin(90 derece);
mle klavyeden Boluk tuuna baslarak dey pozisyona getirilir.
izim alanndan dey aksn geecei bir nokta farenin sol tuu ile tklanr. Aks oluacaktr.
Yatay aks izimi iin yukarda anlatlan durumlar, dey aks iziminde de geerlidir.
Serbest (al) aks izmek iin;
mle klavyeden Boluk tuuna baslarak serbest (eik) pozisyona getirilir.
izim alanndan eik aksn geecei iki nokta farenin sol tuu ile tklanr. Aks oluacaktr.
Eik aks izebilmek iin iki nokta koordinat, ya da bir nokta, bir de eim (a) bilmek gerekir. Nokta
koordinatlar ve a Koordinat Kutusu kullanlarak girilebilir. Yukarda anlatlan aks ofset ilemleri eik
akslar iin de geerlidir.
Yatay, dey ve eik akslar izildikten sonra, bu akslarn birbirlerini kestikleri noktalarda dm
noktalar oluur. te bu dm noktalar zgara vazifesi grr. Toolbardan D.N. Kilitlen ikonu
tklanarak dm noktasna kilitlenme aktif hale getirilirse, fare imleci aks kesiim noktalarndaki bu
dm noktalarna atlar. Bu ekilde izimler kolayca oluturulabilir. Akslarla oluturulmu zgarann
baka bir avantaj da, zgara sistemindeki herhangi bir aks tanrsa, bu aksa bal dier objeler de aksa
baml olarak hareket ederler. Fakat aks silerseniz aks zerindeki objeler silinmez. Baka bir deyile,
akslar zgara olarak kullanldktan sonra istenirse silinebilir. Bu zgara sistemi kullanlarak oluturulan
elemanlarda herhangi bir deiiklik olmaz.
Yardmc Izgara izgileri
Ana zgara izgilerini eit paraya blen yardmc zgara izgileri ile almak olasdr. Izgara sistemi,
yatay x ve dey y eksenlerinden balayarak, bu eksenlere paralel, eit aralklarla izilen yatay ve dey
izgilerden oluur. Yardmc zgara izgileri de anazgara izgilerin arasn blen sanal izgilerdir.
Temel Konular
51
Yardmc zgara izgilerini kapatp amak iin;
Yardmc izgiler(Ayarlar/Genel Ayarlar/Izgara ve Snrlar) parametresinin nndeki kutucuun
zerine farenin sol tuu ile tklanarak iaret konur.
Blm saysna yardmc zgar izgilerinin ka blmden oluaca bilgisi girilir.
Tamam butonu tklanp diyalogdan klr.
Ayn ekilde Yardmc izgiler(Ayarlar/Genel Ayarlar/Izgara ve Snrlar) parametresinin iareti
kaldrlrsa yardmc zgara izgileri kapatlacaktr.
Yardmc zgara izgilerinin rengini deitirmek iin;
Alan diyalogda, Izgara ve Snrlar sekmesinde Yarmc izgiler blmnde renk kutucuu
farenin sol tuu ile tklanr.
Tu basl tutularak, imle alan renk paleti zerinde srklenir. stenilen rengin zerine
gelindiinde tu braklr. Renk kutucuunun seilen rengi ald grlr.
Tamam butonu tklanp diyalogdan kldnda zgara rengi deiecektir.
Dm Noktas ve Obje
Dm noktalar ksaca, objelerin geometrik bilgilerinin sakland koordinatlardr. Objeler dm
noktalarna bamldr. Dm noktalar izim ekrannda kk daire ekilde gzkr. Bu kutucuklarn
bykln ve rengini ayarlamak mmkndr.
Temel Konular
52

Ayarlar/Genel Ayarlar satr tklanarak Genel Ayarlar diyalogu alr.
Burada, izim sekmesinde, D.N. Ayarlar blmnden Yarap hanesine istenilen deer yazlarak
dm noktas yarap ayarlanabilir. Varsaylan deer 1 pikseldir.
Dm noktas rengini deitirmek iin renk kutucuuna farenin sol tuu ile tklanr. Tu basl
tutularak, imle alan renk paleti zerinde kaydrlr. stenilen rengin zerine gelindiinde tu
braklr. Renk kutusu seilen renge dnecektir.
Bu ayarlardan sonra tamam butonu tklanp diyalogdan kldnda, izim alannda dm
noktalar yeni ayarlarla gzkecektir.
Dm noktalarnn ekranda grnmesi iin,
izim sekmesinde, D.N. Ayarlar blmnden Dm noktalarn gster satrnn nndeki
kutucua farenin sol tuu ile tklanarak iaret konur.
Tamam butonu tklanp diyalogdan kldnda dm noktalar grnr hale gelecektir. Dm
noktalarnn ekranda grnmesi istenmiyorsa, Dm noktalarn gster kutucuundaki iaret
kaldrlr.
Dm noktalar ile ilgili ilemler yaplrken, dm noktalarn yakalamak nemlidir. mlecin dm
noktalarn tam olarak yakalamasn salamak iin dm noktasna atlama modu kullanlr. Dm
noktalarna atlama modu toolbardan D.N. Kilitlen butonu farenin sol tuu ile tklanarak aktif/inaktif hale
getirilebilir. Dm noktasna kilitlenme aktif iken, fare imleci dm noktalarna yaklatrldnda,
imlecin iaretinin deitii grlr. Bu, imlecin dm noktasn yakaladn gsterir.
Izgaraya kilitlenme aktif iken imle sadece zgara kesiim noktalarn yakalayabilir. Bu durumda zgara
kesiim noktalar dndaki noktalarda herhangi bir ilem yapmak mmkn deildir. Ancak hem zgara
kesiimlerini yakalamak, ayn zamanda dier noktalarda da ilem yapabilmek iin gelitirilmi dier bir
zellik daha vardr. Bu zellik, zgaray dm noktas gibi yakalama zelliidir. Bu durumda imle obje
modundayken zgara kesiimleri zerine getirildiinde, dm noktas zerine getirilmi gibi zgara
Temel Konular
53
kesiim noktasn yakalar. Ancak obje dm noktalar ve izim alanndaki btn noktalarda da ilem
yapmak mmkndr.
Program default (varsaylan) ayarlarnda zgaray dm noktas gibi yakalama modu aktiftir. Bu modu
kapatmak ya da kapal ise amak iin;
Burada, izim sekmesinde, Kilitlenme ayarlar blmnde Izgaray dm noktas gibi yakala
satrnn nndeki kutucuu farenin sol tuu ile tklayn.
Kutucuk iaretli ise iaret kalkacak, iaretli deil ise iaretlenecektir. Modun aktif olmas iin
kutucuun iaretli olmas gerekir.
Tamam butonunu tklayarak diyalogdan kn.
Dm noktasn yakalama mesafesinin de ayar yaplabilir;
Ayarlar/Genel Ayarlar tklanarak Genel Ayarlar sekmesine girilir.
Burada, Yakalama duyarll blmndeki D.N. atlama faktr hanesine istenilen deer girilir.
Girilen deer bydke, imle dm noktalarn daha uzak mesafeden yakalar.
Tamam butonu tklanp diyalogdan kldnda girilen yeni deer geerli olur. mle dm
noktasna girilen D.N. atlama faktr orannda yaklat anda iareti deiir ve dm noktasn
yakalar.
Programdaki btn objelerde, objelerin trne gre bir ya da daha fazla dm noktas vardr.
Dm noktas koordinatlar deitirildiinde, bu dm noktalarna bal objelerin de koordinatlar
deiir, ya da objeler dm noktasna baml olarak ekil deitirirler.
Tek dm noktal objelerde (rnein kolon), objenin tamam bu dm noktasna bal olduu iin,
dm noktas tand zaman obje de tanr.
ki ve daha fazla dm noktas bulunan objelerde (kiri, duvar, izgi , yay, at yzeyi vs.), tek dm
noktas tand zaman, objelerin ekli deiir. Bu tip objelerin tmn tamak iin, tm dm
noktalarnn birlikte tanmas gerekir.
Dm noktas tamak iin;
Deitir/Dm Noktas Ta tklanr. mlecin ekli deiir.
Tanacak dm noktalar farenin sol tuu ile tklanarak seilir. Seilen dm noktalar
belirginleir.
Tanacak dm noktalar seildikten sonra farenin sa tuu tklanr. mle farkl bir grnm
Dm Noktas
Dm Noktas
Kolon
Panel
Panel
Temel Konular
54
alr.
Bir dm noktas ya da izim alannda herhangi bir nokta farenin sol tuu ile tklanarak referans
nokta olarak belirlenir.
Fare hareket ettirildiinde seilen dm noktalar hareket edecek, bu dm noktalarna bal
objeler de yer ya da ekil deitireceklerdir.
ki ya da daha fazla dm noktas st ste aktrldnda tek dm noktas halini alr. Bunun
sonucu olarak bu dm noktalarna bal objeler de birbirlerine baml hale gelirler. Dm noktas
tandnda buna bal objeler de tanr ya da yer deitirirler.
Baz durumlarda ayn dm noktasna baml objeleri birbirinden bamsz hale getirmek gerekebilir.
Bunun iin deiik yntemler kullanlabilir. Bunlardan bir tanesi Ta komutunu kullanmaktr. lgili
objeyi tamak iin;
Deitir/Ta satr ya da toolbardan Ta ikonu tklanr.
mle objenin zerine gtrlp farenin sol tuu ile tklanarak seilir.
Farenin sa tuu tklanr.
izim alannda herhangi bir nokta farenin sol tuu ile tklanp fare hareket ettirilir. Fare ile birlikte
seilen objenin de hareket ettii grlr.
izim alanna ikinci kez sol tula tklandnda tama ilemi tamamlanm olur. Tanan obje ortak
dm noktasndan ayrlm olur.
Bir obje iaretlenip dm noktas tklanarak dm noktas tanabilir.
Obje tklanarak seilir.
mle, objenin dm noktas zerine gtrlr ve sol tu ile tklanr.
mle hareket ettirildike, dm noktasnn da yer deitii grlr.
Dm noktas istenilen noktaya gtrlr ve sol tu tekrar tklanr.
Dier bir yntem ise U Noktas Edit komutunu kullanmaktr. Bu yntem sadece duvar, kiri, panel,
srekli temel ve ba kirii objelerinde geerlidir.
Deitir/Obje Edit/ U Noktas Edit satr tklanr.
Fare imleci ilgili objenin ortak dm noktasndan ayrlmak istenen ucu zerine gtrlr ve
farenin sol tuu tklanr.
Fare hareket ettirildiinde ilgili ucun da fare ile birlikte hareket ettii, objenin de buna baml
olarak ekil deitirdii grlr.
izim alanna ikinci kez sol tu ile tklandnda ilem tamamlanr. Sol tu yerine sa tu tklanarak
ilem iptal de edilebilir.
Birden fazla dm noktas barndran objeleri ya da birok objeden oluan sistemleri dndrmek iin
dm noktas dndr komutu kullanlabilir.
Deitir/Dm Noktas Dndr satr veya toolbardan Dm Noktas Dndr ikonu tklanr.
Dndrlecek objelere ait dm noktalarnn tm seilir. ( Seme ilemi noktalar zerine
Temel Konular
55
gidilip farenin sol tuu ile tek tek tklanarak yaplabilir. Dm noktalarn semenin baka bir yolu
da window seimdir. izim alannda bo bir noktaya farenin sol tuu ile tklanr. Fare
srklendiinde bir erevenin de fare ile birlikte hareket ettii grlr. Seilecek dm
noktalar bu ereve iine alnr ve farenin sol tuu tekrar tklanr. ereve iinde kalan noktalarn
seildii grlr.)
Farenin sa tuu tklanr. mlecin ekli deiecektir.
Dndrme eksenini belirlemek iin, farenin sol tuu ile iki nokta tklanr. Tklanan ilk nokta
dndrme merkezidir. Seilen dm noktalarna bal objeler bu merkeze gre dnecektir.
kinci nokta tklandktan sonra fare hareket ettirildiinde, seilen dm noktalarna bal
objelerin, belirlenen merkeze gre dndkleri grlr.
Farenin sol tuu ile izim alanna bir kez daha tklanrsa, dm noktas dndrme ilemi
tamamlanr.
Akslarn, merdivenlerin ve ktphanelerin dm noktalar yoktur. Bu yzden dm noktas ta ve
dm noktas dndr komutlar bu objelerde almaz. Bu objeleri tamak iin Deitir/Ta,
dndrmek iin de Deitir/Dndr komutlarn kullanmak gerekir.
Akslar birbirleri ile kesitiklerinde, kesiim noktalarnda dm noktalar oluur. Dm noktalarna
atlama zellii kullanlarak, bu dm noktalar bir zgara sistemi gibi kullanlabilir. Bu zellik izimleri
olutururken byk kolaylk salar. Herhangi bir aks tandnda ya da dndrldnde, ilgili aksn
dier akslarla kesitii dm noktalarnn yeri deiir. Bu dm noktalarna bal objeler de aksa
baml olarak hareket ederler. Eer aks dier akslarla kesiemeyecei bir yere tanrsa, dm
noktalar eski yerlerinde kalr.
Kolonlar tek dm noktas bulunan elemanlardr. Bu yzden dm noktas dndr komutu
kolonlarda etkili olmaz. Kolonlar dndrlmek istendiinde, dndr komutunu kullanmak yerinde
olur. Kolonlara farkl kelerinden kiri, duvar, panel vb. balanmak istendiinde, kolonun dm
noktas dndaki keleri yakalamak gerekebilir. Bu aamada Gelimi Yakalama modu devreye girer.
Aralar/Yakalama/Gelimi Yakalama satr veya toolbardan Gelimi Yakalama ikonu tklanarak, gelimi
yakalama modu aktif duruma getirilir. Bu durumda fare imleci kolon kelerine yaklatrldnda,
imlecin OK iaretini ald grlr. Bu, imlecin kolonun kesini yakalad anlamna gelir. Bu yntemle
kolonlarn her kesinden istenilen dorultuda kiri, duvar, panel vb. elemanlar izmek mmkndr.
izgi, ember, yay gibi ilkel objelerin birbirleri ile kesitikleri noktalarda dm noktalar olumaz. Bu
sebepten dolay, bu tip kesiim noktalarn Gelimi Yakalama modu ile yakalamak mmkndr

lkel obje
kesiimleri
ember
izgi
izgi izgi
Temel Konular
56
Obje Bamllk
ideYAPI programlar, obje baml programlardr. Programa veri girileri obje baznda yaplr. Bu
balamda, izim ekranna izilen her izim obje olarak adlandrlr. Bu objeler akll objelerdir ve birok
zellii ilerinde barndrrlar. rnein, izim alanna izilecek bir duvar sadece iki duvar izgisi, iki sva
izgisi ve bir de duvar taramasndan oluan bir obje deildir. Bu duvarn kalnl, ykseklii, hatta birim
arl vardr. boyutlu grnts, istenilen yerinden kesilerek kesiti alnabilir.
Objelerde dm noktas mant vardr. Dm noktalar objelerin geometrik bilgilerinin sakland
koordinatlardr. Objeler dm noktalarna bamldr. ideYAPI programlarndaki btn objelerde,
objelerin trne gre bir ya da daha fazla dm noktas vardr. Dm noktas koordinatlar
deitirildiinde, bu dm noktalarna bal objelerin de koordinatlar deiir, ya da objeler dm
noktasna baml olarak ekil deitirirler.
dm noktas tand zaman obje de tanr. ki ve daha fazla dm noktas bulunan objelerde
(kiri, duvar, izgi , yay, at yzeyi vs.), tek dm noktas tand zaman, objelerin ekli deiir. Bu
tip objelerin tmn tamak iin, tm dm noktalarnn birlikte tanmas gerekir.
rnek olarak;
Duvarlarla kare eklinde bir poligon oluturun. Duvarlarn uzunluklar 5 m, kalnlklar 20 cm
olsun.
Kapal alana mahal oluturun. Mimari demenin alan m2 cinsinden hesaplanp mahal iine
yazlacaktr.
Duvar kelerine 40x40 cm boyutlarnda keye yanak kolonlar yerletirin. Kolonlar mahal
iine doru di yapsn.
Kolonlar yerletirdikten sonra mahalin m2 si de deiecektir.
Duvarlardan bir tanesini sein. Deitir/Obje zellikleri satrn tklayn.
Alan Duvar Ayarlar diyalogunda, kalnlk satrna 0.4 yazn.
Tamam butonunu tklayp diyalogdan kn. Semi olduunuz duvarn kalnl 20 cm iken 40 cm
olacak, ayn zamanda, mahal alan da deiecektir.
iz/llendirme/Kot llendirme satrn tklayn.
Fare imlecini duvarlardan birinin zerine getirin ve farenin sol tuunu tklayn.
Duvarn zerine duvar kotu yazlacaktr.
Ayn duvar farenin sol tuu ile tklayp sein.
Toolbardan Obje zellikleri ikonunu tklayn.
Karnza gelen duvar ayarlar diyalogundan duvar ykseklii deerini deitirin.
Tamam butonunu tklayp diyalogu kapatn. Kot deeri deiecektir.
Temel Konular
57
rnekler oaltlabilir:
iz/llendirme/D llendirme satrn tklayn.
Duvarlardan bir tanesini farenin sol tuu ile tklayn. Farenin sa tuunu tklayn.
Sol tu ile duvarn d tarafnda herhangi bir noktay tklayn. D llendirme oluacaktr.
imdi, Ayarlar/Obje Ayarlar/Kap/Pencere Ayarlar satrn tklayn.
Alan diyalogdan pencere sein. Tamam butonunu tklayp diyalogdan kn.
iz/Objeler/Kap/Pencere satrn tklayn.
Fare imlecini llendirme yaplm duvarn sa ya da sol ucunun stne getirin. Sol tklayn.
Pencere duvara yerletirilecektir.
llere bakn. ller kendini yenileyecektir.
Devam edersek;
Deitir/Dm Noktas Ta satrn tklayn.
Fare imlecini llendirilmi ve pencere yerletirilmi duvarn ucundaki kolonlardan birinin
dm noktas zerine getirin ve sol tuu tklayn.
Farenin sa tuunu bir kez tklayp seilen dm noktas zerine gelin ve tekrar sol tuu tklayn.
Fareyi srkleyin. Fare ile birlikte kolonun hareket ettii ve duvarlarn da uzunluk ve
dorultularnn dm noktasna baml olarak hareket ettii grlecektir.
izim alannda herhangi bir noktay sol tu ile tklayn. Dm noktasna hareketine baml btn
objeler gncellenecektir.
Obje bamll ile ilgili rnekler oaltlabilir. Obje bamll sayesinde, eer bir objede yaplan
deiiklik baka objeleri de etkiliyorsa, bu etkiler program tarafndan otomatik olarak dier objelere
de yanstlr. Kullanc tarafndan ek iler yaplmasna gerek yoktur.
Dm Noktas lemleri
Dm noktalar objelerin koordinat bilgilerinin sakland noktalardr. Objeler dm noktalarna
bamldr. Dm noktas koordinatlar deitirildiinde objeler de buna bal olarak deiirler.
Dm noktalar ekranda gzkmyorsa, dm noktalarnn ekranda grnmesi iin;
Dm Noktas
Dm Noktas
Kolon
Duvar
Panel
Temel Konular
58
izim sekmesinde, Dm noktalarn gster satrnn nndeki kutucua farenin sol tuu ile
tklanarak iaret konur.
Tamam butonu tklanp diyalogdan kldnda dm noktalar grnr hale gelecektir. Dm
noktalarnn ekranda grnmesi istenmiyorsa, Dm noktalarn gster kutucuundaki iaret
kaldrlr.
Dm noktalarnn ekrandaki bykln ve rengini ayarlamak iin;
izim sekmesi tklanr.
D.N. Ayarlar blmnden Yarap hanesine istenilen deer yazlarak dm noktas yarap
ayarlanabilir. Varsaylan deer 1pikseldir.
Dm noktas rengini deitirmek iin renk kutucuuna farenin sol tuu ile tklanr. Tu basl
tutularak, imle alan renk paleti zerinde kaydrlr. stenilen rengin zerine gelindiinde tu
braklr. Renk kutusu seilen renge dnecektir.
Tamam butonu tklanp diyalogdan kldnda, izim alannda dm noktalar yeni ayarlarla
gzkecektir.
Dm noktalar ile ilgili ilemler yaplrken, dm noktalarn yakalamak nemlidir. mlecin dm
noktalarn tam olarak yakalamasn salamak iin dm noktasna atlama modu kullanlr. Dm
noktalarna atlama modu toolbardan D.N. Kilitlen ikonu farenin sol tuu ile tklanarak aktif/inaktif hale
getirilebilir. Dm noktasna kilitlenme aktif iken, fare imleci dm noktalarna yaklatrldnda,
imlecin ekli deiir. Bu, imlecin dm noktasn yakaladn gsterir.
Dm noktasn yakalama mesafesinin de ayar yaplabilir.
Ayarlar/Genel Ayarlar tklanarak Genel Ayarlar diyaloguna girilir.
Genel Ayarlar sekmesi tklanr.
Burada, Yakalama duyarll blmndeki D.N. Atlama Faktr hanesine istenilen deer girilir.
Girilen deer bydke, imle dm noktalarn daha uzak mesafeden yakalar.
Tamam butonu tklanp diyalogdan kldnda girilen yeni deer geerli olur. mle dm
noktasna girilen D.N. Atlama Faktr orannda yaklat anda ekil deitirir ve dm noktasn
yakalar.
ideYAPI programlarndaki btn objelerde, objelerin trne gre bir ya da daha fazla dm noktas
vardr. Dm noktas koordinatlar deitirildiinde, bu dm noktalarna bal objelerin de
koordinatlar deiir ya da objeler dm noktasna baml olarak ekil deitirirler.
dm noktas tand zaman obje de tanr. ki ve daha fazla dm noktas bulunan objelerde
(kiri, duvar, izgi , yay, at yzeyi vs.), tek dm noktas tand zaman, objelerin ekli deiir.
Bu tip objelerin tmn tamak iin, tm dm noktalarnn birlikte tanmas gerekir.
Dm noktas tamak iin;
Deitir/Dm Noktas Ta tklanr. mlecin ekli deiir.
Temel Konular
59
Tanacak dm noktalar farenin sol tuu ile tklanarak seilir. Seilen dm noktalarnn rengi
deiir.
Tanacak dm noktalar seildikten sonra farenin sa tuu tklanr. mle farkl bir grnm
alr.
Bir dm noktas ya da izim alannda herhangi bir nokta farenin sol tuu ile tklanarak referans
nokta olarak belirlenir.
Fare hareket ettirildiinde seilen dm noktalar hareket edecek, bu dm noktalarna bal
objeler de yer ya da ekil deitireceklerdir.
Bu esnada referans nokta iin koordinat bilgisi girilebilir. Klavyeden X tuuna baslr. mle
koordinat kutusundaki X hanesine girer. X koordinat deeri girilir ve enter tuuna baslr. Y
koordinat iin de ayn ilem tekrarlanr. izim alannn herhangi bir yerine tklandnda, referans
nokta girilen koordinatlara yerleir. Ayn ekilde, klavyeden L tuu ile mesafe ve A tuu ile de a
vermek mmkndr.

Baz durumlarda ayn dm noktasna baml objeleri birbirinden bamsz hale getirmek gerekebilir.
Bunun iin deiik yntemler kullanlabilir. Bunlardan bir tanesi Ta komutunu kullanmaktr.
lgili objeyi tamak iin;
Deitir/Ta komutu tklanr.
mle objenin zerine gtrlp farenin sol tuu ile tklanarak seilir.
Farenin sa tuu tklanr.
izim alannda herhangi bir nokta farenin sol tuu ile tklanp fare hareket ettirilir. Fare ile birlikte
seilen objenin de hareket ettii grlr.
izim alanna ikinci kez sol tula tklandnda tama ilemi tamamlanm olur. Tanan obje ortak
dm noktasndan ayrlm olur.
Dier bir yntem ise U Noktas Edit komutunu kullanmaktr. Bu yntem sadece duvar, kiri, panel,
srekli temel ve ba kirii objelerinde geerlidir.
Birbirine bal bu duvarlardan bir
tanesini Ta komutu ile tayn
Tanan
duvar
Tanm
duvar
Tanan duvar, bal bulunduu dm
noktalarndan kopacaktr
Temel Konular
60
Deitir/Obje Edit/U Noktas Edit tklanr.
Fare imleci ilgili objenin ortak dm noktasndan ayrlmak istenen ucu zerine gtrlr ve
farenin sol tuu tklanr.
Fare hareket ettirildiinde ilgili ucun da fare ile birlikte hareket ettii, objenin de buna baml
olarak ekil deitirdii grlr.
izim alanna ikinci kez sol tu ile tklandnda ilem tamamlanr. Sol tu yerine sa tu tklanarak
ilem iptal de edilebilir.
U Noktas Edit komutu ile birlikte dik modu da kullanlmak istenirse, dik modunun almad, u
noktas deitirilen objenin x ya da y eksenlerine paralel gitmedii grlr. Diklii salayabilmek iin
Lokal Nokta tanmla komutu kullanlmaldr.
Deitir/Obje Edit/U Noktas Edit tklanr.
mle, deitirilecek obje ucu zerine getirilip farenin sol tuu tklanr.
Bu aamada Aralar/Yakalama/Lokal Nokta Tanmla satr tklanr.
mle, u noktas deitirilen objenin dier ucundaki dm noktas zerine gtrlr. mle ekil
deitirince farenin sol tuu ile tklanr.
Klavyeden shift tuu basl tutularak ya da toolbardaki dik butonu tklanarak dik modu aktif hale
getirilirse, modun alt grlr.
Birden fazla dm noktas barndran objeleri ya da birok objeden oluan sistemleri dndrmek iin
dm noktas dndr komutu kullanlabilir.
Deitir/Dm Noktas Dndr satr tklanr.
Dndrlecek objelere ait dm noktalarnn tm seilir. ( Seme ilemi noktalar zerine
gidilip farenin sol tuu ile tek tek tklanarak yaplabilir. Dm noktalarn semenin baka bir yolu
da window seimdir. izim alannda bo bir noktaya farenin sol tuu ile tklanr. Fare
srklendiinde bir erevenin de fare ile birlikte hareket ettii grlr. Seilecek dm
noktalar bu ereve iine alnr ve farenin sol tuu tekrar tklanr. ereve iinde kalan noktalarn
seildii grlr.)
U Noktas Edit komutu ile ekildeki
duvarn st ucunu tayn
Duvarn tanan ucu bal bulunduu
noktadan ayrlacaktr
Temel Konular
61
Farenin sa tuu tklanr. mlecin ekli deiecektir.
Dndrme eksenini belirlemek iin, farenin sol tuu ile iki nokta tklanr. Tklanan ilk nokta
dndrme merkezidir. Seilen dm noktalarna bal objeler bu merkeze gre dnecektir.
kinci nokta tklandktan sonra fare hareket ettirildiinde, seilen dm noktalarna bal
objelerin, belirlenen merkeze gre dndkleri grlr.
Farenin sol tuu ile izim alanna bir kez daha tklanrsa, dm noktas dndrme ilemi
tamamlanr.
Dm noktas dndrrken dnme as nmerik olarak derece cinsinden verilebilir. Ay global ya
da lokal koordinatlara gre vermek mmkndr.
Deitir/Dm Noktas Dndr tklanr.
Dndrlecek dm noktalar farenin sol tuu ile seilir ve sa tu tklanr. Farenin sol tuu ile
dndrme ekseninin birinci ve ikinci noktalar tklanarak seilir (Lokal ve global a arasndaki
farkn alglanabilmesi iin eik bir eksen seilmelidir).
Klavyeden A tuuna baslr. mle Koordinat kutusundaki A hanesine girer.
stenilen a deeri (derece) buraya yazlr ve enter tuuna baslr. A bu deere kilitlenir,
kutucuk krmzya dnr.
izim alannda fare hareket ettirildiinde, seilen dndrme ekseninin yataya gre bu ada
kilitlendii grlr. Bu global dnme asdr.
Dnme ekseninin mevcut pozisyonuna gre, girilen a deeri kadar dnmesi isteniyorsa,
klavyeden boluk tuuna baslr. Bu durumda girilen a deeri eksenin mevcut asna ilave edilir
ve eksen bu pozisyona getirilir. Bu lokal dnme asdr.
Farenin sol tuu tklanarak ilem tamamlanr.
Akslarn dm noktalar yoktur. Bu yzden dm noktas ta ve dm noktas dndr komutlar
akslarda almaz. Akslar tamak iin Deitir/Ta, dndrmek iin de Deitir/Dndr komutlarn
kullanmak gerekir.
Akslar birbirleri ile kesitiklerinde, kesiim noktalarnda dm noktalar oluur. Dm noktalarna
atlama zellii kullanlarak, bu dm noktalar bir zgara sistemi gibi kullanlabilir. Bu zellik izimleri
olutururken byk kolaylk salar. Herhangi bir aks tandnda ya da dndrldnde, ilgili aksn
dier akslarla kesitii dm noktalarnn yeri deiir. Bu dm noktalarna bal objeler de aksa
baml olarak hareket ederler. Eer aks dier akslarla kesiemeyecei bir yere tanrsa, dm
noktalar eski yerlerinde kalr.
Kolonlar tek dm noktas bulunan elemanlardr. Bu yzden dm noktas dndr komutu
kolonlarda etkili olmaz. Kolonlar dndrlmek istendiinde, dndr komutunu kullanmak yerinde
olur. Kolonlara farkl kelerinden kiri, duvar, panel vb. balanmak istendiinde, kolonun dm
noktas dndaki keleri yakalamak gerekebilir. Bu aamada Gelimi Yakalama modu devreye girer.
Aralar/Yakalama/Gelimi Yakalama satr veya toolbardan Gelimi Yakalama ikonu tklanarak, gelimi
yakalama modu aktif duruma getirilir. Bu durumda fare imleci kolon kelerine yaklatrldnda,
imlecin ekil deitirdii grlr. Bu, imlecin kolonun kesini yakalad anlamna gelir. Bu yntemle
kolonlarn her kesinden istenilen dorultuda kiri, duvar, panel vb. elemanlar izmek mmkndr.
Temel Konular
62
Kat ve Kat Tanmlar
ideYAPI programlarnda kat bilgileri ayr pencerelerde yer alr. Bir projede kat says kadar kat
penceresi bulunur. Yeni bir proje aldnda, ekrana mastr kat penceresi gelir. Bu katn ad Zemin
Kat, taban kotu sfr, ykseklii 3.3 metredir.

Projeye yeni katlar ilave edilmek istendiinde ya da mevcut katlarn ykseklik, kot ve isim bilgileri
deitirilmek istendiinde;
Ayarlar/Kat Genel Ayarlar tklanr.
Kat Genel Ayarlar diyalogu ekrana gelir. Burada grlen proje ad, projenin sakland dosya ad
ile kartrlmamaldr. Proje kaydederken verilen proje dosya ad ile ilgisi yoktur.
Yukar Ekle butonu farenin sol tuu ile tklandnda stde bulunulan katn zerine bir kat
eklenir.
Aa ekle butonu tklanrsa aktif katn altna kat eklenir. Bu ekilde projeye istenildii kadar kat
alabilir.
Yeni eklenen katlarn kat ykseklii, Yeni kat ykseklii blmnde tanmlanabilir. Varsaylan
ykseklik iaretlendiinde, alan katlarn ykseklii varsaylan ykseklik satr yannda
tanmlanabilen deer kadar alnr. Son katla ayn satr iaretlenirse, alan katlarn ykseklii en
son alan kat ile ayn alnr.
Mevcut bir kat silmek iin ilgili kat satr farenin sol tuu ile tklanarak seilir ve Sil butonu tklanr.
Ekrana Bu ilemi iptal edemezsiniz. Devam etmek istiyor musunuz ? uyars gelir. Soru
onaylanrsa seilen kat silinir. Kat silerken dikkatli olunmaldr. nk silinen katta girilmi veriler
varsa, katla birlikte bu veriler de silinecektir. Bu ilemin geri dn yoktur. Mastr kat (sfr
numaral kat) silinemez.
Tamam butonu tklanarak diyalogdan klr.
Projeye kat ilave ettike program bu katlara otomatik olarak isim, kot ve ykseklik verir. Yukar kat
eklendike kat isimleri 1. Kat, 2. Kat, 3. Kat eklinde artar. Aa eklenen kat isimleri de 1. Bodrum, 2.
Bodrum, 3. Bodrum eklinde arttrlr. Alan her kata varsaylan ykseklik kadar ykseklik deeri
Temel Konular
63
verilir. Kat kotlar da mastr kat (sfr numaral kat) taban kotu sfr kabul edilerek dzenlenir.
Otomatik olarak dzenlenen bu isim, kat ykseklii ve kat kotlar kullanc tarafndan deitirilebilir.
mle deitirilmek istenen kutucuun zerine getirilir ve farenin sol tuu tklanr. Eski isim ya da deer
silinir ve yeni deer yazlr. Kat ykseklikleri ya da herhangi bir katn kotu deitirildiinde, dier kotlar
da bu deiiklikle balantl olarak otomatik olarak dzenlenir. Kot deerleri katlarn taban kotlarn
ifade eder.
Kat pencerelerine girilecek objeler, katta bulunduklar yere gre ksma ayrlabilir.
Kat tabannda yer alan objeler (duvar, temel, mahal, kap-pencere vb.),
Kat tavannda yer alan objeler (kiri, deme vb.),
Hem taban hem de tavanda yer alan objeler (kolon, aks vb.).
Programda kat taban Mimari Plan Modu, kat tavan da Kalp Plan Modu olarak adlandrlr. Kat
tabannda yer alan objeler mimari plan modunda girilebilir. Bu objeleri kalp plan modunda girmek
mmkn deildir. Bu durumun tersi kat tavan objeleri iin geerlidir. Kolon, aks, izgi gibi objeler ise
her iki izim modunda da girilebilir. Mimari Plan Modunda iken Kalp Plan Moduna gemek iin
Aralar/Mimari Plan/Kalp Plan satr tklanr. Bu ilem, klavyeden Shift+Tab tuuna baslarak da
yaplabilir.
Zum ve Grnt lemleri
Proje yaparken, projenin eitli aamalarnda grnty projenin belirli blmlerine yaklatrmak,
projenin tmn ya da bir ksmn grmek (grnty bytme/kltme), yaplan eitli silme,
kopyalama vb. gibi ilemlerden sonra grntde meydana gelebilecek bozulmalarn gidermek iin
yaplan ilemlerin tm grnt ilemleri olarak adlandrlr.
Grnt ile ilgili komutlar programda grnt mens altnda toplanmtr. Bunlar Yeniden Olutur,
Zoom komutlar, Grnt Kaydrma komutlar, izim Ayarlar ve Proje Takip Penceresi komutlardr.
Bunun dnda grnt ilemlerinde klavyedeki ok tular, (+) ve (-) tular, ayrca yatay ve dey
kaydrma ubuklar da etkin rol stlenirler.
Projenin herhangi bir aamasnda yaplabilecek obje silme, iki objeyi birbirine balama gibi ilemler
sonucunda ekrandaki objelerin grnmnde baz kalntlar grlebilir. Bu durumu dzeltmek iin
Grnt/Yeniden Olutur tklanr. Yeniden olutur komutu btn objeleri yeni batan gzden geirip
olmalar gerektii gibi ekrana getirir.
Programda grnty bytmek, kltmek, izimin istenilen blmlerine yaklamak iin kullanlan
zoom komutlar vardr.
Zum komutlar izimin herhangi bir blm merkez kabul ederek o merkeze doru yaklamak veya
uzaklamak iin kullanlr.
Grnt/Zoom tklanr. Fare imleci byte ve el eklini alr.
Faresinin sol tuu basl tutularak, izimin herhangi bir noktasnda fare ileri hareket ettirilirse,
noktaya yaklalr, fare geriye hareket ettirilirse noktadan uzaklalr.
Klavyeden ESC tuuna baslrsa zoom modundan klr.
Zoom Pencere komutu izimin herhangi bir blmne yaklamak iin kullanlr.
Temel Konular
64
Grnt/Zoom Pencere tklanr. Fare imleci byte eklini alr.
Ekranda yaklalmak istenen blgeye yakn bir noktaya, farenin sol tuu ile tklanr.
Fare hareket ettirilerek, yaklalmak istenen blge ereve iine alnr ve farenin sol tuu ikinci
kez tklanr. ereve iine alnan alan ekran kaplar.
Zoom Snrlar komutu, ekran izim alannda izilen objelerin tm ekranda grnecek ekilde
dzenler. Grnt/Zoom Snrlar tkland anda, izim alanndaki objelerin tm ekranda grnr.
Ayrca farenin sol tuu ile bo bir alanda ift tklama yaplrsa zoom snrlar komutu altrlr.
Grnt/Zoom Hepsi, izim snrlar ile tariflenen alan ekrana getirir. izim snrlarn deitirmek iin;
Ayarlar/Genel Ayarlar/Izgara ve Snrlar/izim Snrlar tklanr.
Alan diyalogda sol alt ke ve sa st ke koordinat bilgileri girilir.
Tamam butonu tklanp diyalogdan klr.
Grnt/Zoom Geri tklandnda, ekran bir nceki grnt durumuna geri dner.
Zoom Seim komutu ise seilen objelere yaklamaya yarar. Yaklalmak istenen objeler seilir.
Grnt/Zoom Seim tklannca ekrann sadece seilen objelerin tmn gsterecek ekilde
dzenlendii grlr.
Zum ilemlerini klavyenin nmerik ksmndaki (+) ve (-) tular ile dinamik olarak yapmak da
mmkndr. (+) tuu izime yaklatrr, (-) tuu ise uzaklatrr. Bunun yannda Zoom Yakla ve
Zoom Uzakla komutlar da ayn ilevi grr. Grnt/Zoom In tklanrsa, grnt yaknlar,
Grnt/Zoom Out tklanrsa grnt uzaklar.
Ayrca farenin orta tekerlii ileri geri oynatlarak grnt yaknlatrlp, uzaklatrlabilir.
Zoom faktrn deitirmeden izim alann kaydrmak, izimin baka ksmlarn ekranda grmek iin
Kaydr komutu kullanlr.
Grnt/Kaydr tklanr.
izim alannn herhangi bir noktasna farenin sol tuu ile tklanr.
izim Ekran izim Ekran
Yaklalmak istenilen alan
pencere iine alnr
Pencere iine alnan alan ekran
kaplar
Temel Konular
65
Tu basl tutularak fare istenilen yne doru kaydrlr. Grnt de fare ile birlikte kayar.
Kaydr modundan kmak iin klavyeden Esc tuuna baslr. Ya da farenin sa tuu tklanr ve
alan menden ptal satr tklanr.
Kaydrma ilemi u tulu farelerde orta tu kullanlarak da yaplabilir. Hangi bir noktada farenin orta
tuu basl tutulup fare kaydrlrsa grnt de kaydrlm olur.
Kaydrma ilemi klavyeden yukar, aa, saa ve sola ok tular kullanlarak da gerekletirilebilir.
stenilen yn tuuna basmak yeterlidir. Bunun yannda grnty kaydrmak iin menden Sola, Saa,
Yukar, Aaya Kaydr komutlar kullanlr.
Grnt/Dikey Kaydr/Yukar Kaydr tklanrsa grnt bir adm yukarya doru kayar.
Grnt/Dikey Kaydr/Aa Kaydr tklanrsa grnt bir adm aaya doru kayar.
Grnt/Dikey Kaydr/Sola Kaydr tklanrsa grnt bir adm sola kayar.
Grnt/Dikey Kaydr/Saa Kaydr tklanrsa grnt bir adm saa kayar.
Kaydrma yapmak iin kullanlabilecek bir baka ara da Proje Takip Penceresidir.
Grnt/Proje Takip Penceresi tklandnda Proje Takip Penceresi ekrana gelir. Aktif penceredeki
mevcut btn izimler proje takip penceresinde grlr.
Buradaki ereve farenin sa tuu zerinde basl tutulup kaydrldnda, aktif izim
penceresindeki grntnn de ezamanl olarak kayd grlr.
de Yap programlarnda intelli fare de alr. ntelli farenin zerindeki dmeler dndrlerek
grnt kaydrlabilir.
Grnt ilemleri iinde yer alan bir baka komut da izim Detaylar komutudur.
Toolbardan Katman ikonunu tklayn. Katman Ayarlar diyalogu ekrana gelir.
izim Detaylar sekmesini tklayn.
Obje ve objenin alt elemanlarnn hiyerarik dzendeki listesi alacaktr.
Elemanlarn nndeki kutucuklar farenin sol tuu ile tklanr. OK iaretleri kalktnda izimde
grnmez, OK iareti kalkmadnda eleman izimde grnr.
Plan lek Ayarlar
Objelerin uzunluklarn, belirli bir lekte grebilmek iin kullanlr. Plan lek Ayarlar diyalogunda
lek deitirildiinde, program izime otomatik zum yapar. Obje uzunluu cetvelle monitr
zerinden lldnde, cetvelde, tanmlanan lek orannda deer okunur. rnein Plan lek
Ayar 1/50 yaplrsa, 10 metrelik bir obje, cetvelle monitr zerinde lldnde 20 cm. okunur. Bu
diyalogda tanmlanan lek sadece grnt zerinde etkilidir, kt alndnda geerli deildir. kt
lei izdir diyalogunda tanmlanr. Plan lek Ayarlarnda tanmlanan lek ise sadece
monitr(grnt) zerinde etkilidir.
Plan lek ayarlarn deitirmek iin,
Grnt/Plan lek Ayarlar satn tklayn. Ya da Programn sa alt kesinde bulunan lek
deerini ift tklayn.
Temel Konular
66
Plan lek Diyalogu alacaktr.

lek: Aa ok butonu tkannca 20, 50, 100 , 200, 500 saylarn gsteren liste alr. izim seilen
rakama gre leklenecektir. rnein lek deeri 50 seilirse, grnt lei 1/50 olacaktr. Tamam
butonuna tklanp diyalogdan klrsa hangi lein geerli olduu programn sa alt kesinde
belirtilir. lek deerinin yannda ise, hangi zum faktrnde bu lein geerli olduu bilgisi verilir.
Kullanc zum yapmad srece izimler 1/50 lekli, %100 zum faktrnde grnecektir. %100
zum faktrnde olmas demek, obje uzunluklarnn 1/50 teknii ile tam anlamyla llebilmesi
demektir. Herhangi bir anda zum yapldnda ise zum lei doal olarak deiecektir. Aadaki
resimde grnt lei 1/50, zum faktr ise %98dir. Dolaysyla izimler 1/50 tekniine gre %98
farkla llebilecektir.

Tip , Yatay Uzunluk: Hangi tip monitr kullanld burada belirlenir. Listede 19 ve 21 in monitrler
ile zel Monitr seenekleri bulunmaktadr. Bu 19 ve 21 in monitrlerden biri seildiinde Yatay
Uzunluk parametresi otomatik olarak deitirilecektir. Monitrn yatay uzunluu, Yatay Uzunluk
parametresinde gsterilen deere uymuyorsa ya da baka bir monitr tipi kullanlyorsa , listeden zel
Monitr seeneini seilir. zel monitr seildiinde Yatay uzunluk parametresi aktif hale gelecektir.
Monitrn grnt ksmnn yatay uzunluu cetvelle llerek bulunan deer Yatay Uzunluk
parametresi olarak girilir.
Katman, ksaca obje kmesi diye tanmlanabilir. Katman mantnn temelinde objeleri gruplara
ayrmak yatar. Her katmanda belirli objeler bulunur. Bu objeler projenin paralardr. Katmanlar st
ste aktrldnda proje ortaya kar. Katman mant ile projeyi ynetmek, denetlemek, olas
hatalara kar nlem almak daha kolaydr. Katman kapal objeler izim ekrannda grnmezler.
zerinde allacak katmanlar ak tutulup, dier katmanlar kapatlarak, sadece istenilen katmanlar
zerinde allabilir. Bu durumda, projede mevcut dier katmanlara ait objelerin sebep olabilecei
karklklar nlenmi olur.
Temel Konular
67
Katman
Katman ap kapatmak iin;
Ayarlar/Katman Ayarlar tklanr. Katman Ayarlar diyalogu ekrana gelir.
Buradaki Katman Ayarlar sekmesinde kapatlmak istenen katmann karsndaki, ak stununda
yer alan kutucuktaki iaret farenin sol tuu ile tklanarak kaldrlr.
Btn katmanlar kapatlp sadece bir ya da birka katman ak braklacaksa, buradaki Hepsini
Kapat butonunu kullanmak yerinde olur. Hepsini Kapat butonu farenin sol tuu ile tklanrsa, ak
durumdaki btn katmanlar kapatlr. Bunun ardndan ak kalmas istenen katman kutucuklar
yine sol tu ile tklanarak iaretlenir.
Ayn ekilde, kapal olan tm katmanlar amak iin de Hepsini A butonu kullanlabilir.
Tamam butonu tklanp diyalogdan kldnda, katman ayarlar diyalogundaki ak stunu iaretli
braklan katmanlar ekranda grnr. Dier katmanlar ekranda grnmez.

Katman Ayarlar diyaloguna girmeden de katman ap kapatmak mmkndr. Bu ilem toolbarda
bulunan katman listesinden yaplabilir.

Toolbardaki katman kutusunun sandaki aa ok butonu farenin sol tuu ile tklanarak katman
listesi alr.
Kapatlacak katmann nndeki iaret farenin sol tuu ile tklanarak kaldrlr.
Temel Konular
68
izim alan tklanp izime dnldnde ilgili katman kapanr. Kapal bir katman da ayn
yntemle alabilir.
izim alannda bulunan ayn katmana objeleri bir seferde kapatmak ve ya amak iin;
Deitir/Katmanlar mensnden Katmanlar Sakla/Gster satr tklanr.
Amak veya kapatmak istenen obje tklanr.
Baz durumlarda, baz objelerin ekranda grnmesi, fakat bu objelere yanllkla mdahale etmemek
iin bunlara mdahalenin engellenmesi istenebilir. Bu i iin Katman Kilitleme kullanlr. Kilitlenen
katmanlardaki objeler ekranda grnr, fakat bu objelere hibir ekilde mdahale edilemez. Katman
kilitlemek iin;
Ayarlar/Katman Ayarlar tklanr. Katman ayarlar diyalogu ekrana gelir.
Kilitlenmek istenen katmann karsndaki, kilitli stununda yer alan kilit simgesi farenin sol tuu ile
tklanr. Kilit simgesinin kapanp krmzya dnt grlr.
Btn katmanlar kilitlenip sadece bir ya da birka katman ak braklacaksa, buradaki Hepsini
Kilitle butonunu kullanmak yerinde olur. Hepsini Kilitle butonu farenin sol tuu ile tklanrsa, ak
durumdaki btn katmanlar kilitlenir. Bunun ardndan ak kalmas istenen katman kutucuklar
yine sol tu ile tklanarak kilitler alr.
Ayn ekilde, kilitli olan tm katmanlar amak iin de Hepsini z butonu kullanlabilir.
Tamam butonu tklanp diyalogdan kldnda ekranda tm katmanlar grnr. Ancak katman
kilitlenen objelere mdahale edilemez. Bu objelere tekrar mdahale edilmek istendiinde, ayn
yntemle katman amak gerekir.
Katman kilitleme ilemi katman ayarlarna girilmeden de yaplabilir. Bunun iin toolbarda bulunan
katman listesi kullanlr.

Toolbardaki katman kutusuun sandaki aa ok butonu farenin sol tuu ile tklanarak katman
listesi alr.
Kilitlenecek katmann nndeki kilit simgesi farenin sol tuu ile tklanr. Simge krmz renge
dnr.
izim alan tklanp izime dnldnde ilgili katman kilitlenmi olur.
izim alannda bulunan ayn katmana ait objeleri bir seferde kitlemek veya kilidi zmek iin;
Deitir/Katmanlar mensnden Katmanlar Kilitle/z satr tklanr.
Kilitlenmesi veya zlmesi istenen obje tklanr.
ideYAPI programlarnda her obje kendi adn tayan ayr bir katmanda yer alr. rnein; kolonlar
kolon katmannda, taramalar tarama katmanndadr. Bunlar default katmanlardr ve btn objeler
Temel Konular
69
izilirken otomatik olarak bu katmanlara dahil edilirler. Ancak objeler mutlaka default katmanlarnda
bulunmak zorunda deildirler. Objeler izilmeden nce ya da izildikten sonra farkl katmanlara dahil
edilebilirler. Bu katmanlar mevcut dier katmanlar olabilecei gibi, yeni isimlerle yeni katmanlar da
yaratmak mmkndr.
Bir objeyi kendi katmanndan farkl bir katmanda izmek iin;
lgili Obje (rn. Kolon) izilir.
Toolbardaki Katman Toolboxunda ilgili objenin katman grlr. Buradaki aa ok butonu
farenin sol tuu ile tklanr.
Alan katman listesinden istenilen katman seilir.
Bu aamadan sonra izilecek bu tip objeler (burada duvarlar) hep seilen katmanda izilecektir.
Tekrar objenin kendi katmanna dnlmek istendiinde ayn ilem tekrarlanmal, objenin kendi
katman seilmelidir.
Mevcut bir objenin katmann deitirmek iin;
lgili obje seilir.
Deitir/Katmanlar/Obje Katman Deitir tklanr.
Alan diyalogdan yeni bir katman farenin sol tuu ile tklanarak seilir.
Tamam butonu tklanp diyalogdan kldnda seilen objenin katman deiir.
Birden fazla ve farkl objeler seilip bu ilem uygulanarak, bu objelerin tm bir seferde ayn katmana
alnabilir. Bu yntemle, alternatif proje izimlerini ayn pafta zerinde, farkl katmanlarda saklamak
mmkndr.
Bu amaca ynelik bir tr katman mant olarak, programda Eskiz Modu olarak isimlendirilen bir tr
katman mevcuttur.
Aralar/Eskiz Modu tklandnda eskiz moduna geilir. Eskiz modunda proje arka planda gri renk
tonunda grnr. Burada ilkel objeler kullanlarak (izgi, ember, yay, eri,yaz) proje zerinde eitli
eskizler izilebilir, alternatif fikirler retilebilir. izilen ilkel objelerin ekranda daha belirgin grnmesi
iin izgilere kalnlk verilebilir. Kalnlk verilecek izgi ya da eriler seilir.
Alan ilkel obje ayarlar diyalogundan yeni izgi kalnl seilir.
Tamam butonu tklanp diyalogdan kldnda izgi kalnlklarnn deitii grlr.
Eskiz modunda izilen her ey eskiz katmannda yer alr. Eskiz modundan kldnda eskiz katman
kapanr ve bu izimler ekranda grnmez. Eskiz modundan kmak iin yine Aralar/Eskiz Modu
tklanmaldr.
Programda mevcut katmanlar dnda yeni, kullanc tanml katmanlar da yaratlabilir.
Ayarlar/Katman Ayarlar tklanr.
Alan katman ayarlar diyalogunda Yeni butonu farenin sol tuu ile tklanr. Katman listesinin
sonuna Yeni Katman 1 ismi ile yeni bir katmann ilave edildii grlr.
Temel Konular
70
Katman ad zerine sol tu ile tklanp, klavyeden katman iin isim yazlr.
Tamam butonu tklanarak diyalogdan klrsa yeni katman programa ilave edilmi olur.
Mevcut bir katman silmek iin de ayn diyalogdan Sil butonunu tklamak gerekir.
Katman ayarlar diyalogundaki dier bir sekme de, baz katmanlarn kendi iindeki alt katmanlarnn
kontrol edildii izim Detaylar sekmesidir. Alt katmanlar bulunan katmanlarn izimde grnmesi
istenmeyen alt katmanlar buradan kapatlabilir.
rnein izimlerde Kolon taramalar istenmiyorsa;
Ayarlar/Katman Ayarlar satrn tklayn.
Alan Katman Ayarlar diyalogunda izim Detaylar sekmesini tklayarak bu sekmeye gein.
Katmanlar ve alt katmanlar listesi karnza gelecektir.
Burada, Kolon katman altndaki Kolon Taramas satrnn nndeki kutucuu farenin sol tuu ile
tklayarak, kutucuktaki iareti kaldrn. Tamam butonunu tklayarak diyalogdan kn.
izim alannda mevcut bulunan ve bundan sonra tanmlayacanz kap/pencere objelerinin isim
etiketleri artk ekranda grnmeyecek ve izim ktlarnda baslmayacaktr.
Objelerin Katlardaki Grnrl
Objelerin katlardaki grnrl ile yap elemanlarnn bulunduu yerden farkl kotlardaki ve
katlardaki objelerin izgi tiplerini ve renklerini ve allan katta gsterilip gsterilmeyeceini
belirlersiniz.
Mimari modunda iken mimari ve statik objelerin bir alt ve/veya bir st kattaki izlerini planda
gsterilebilirsiniz. Benzer ekilde kalp plan modunda iken mimari ve statik objelerin bir alt ve/veya
bir st kattaki izlerini planda gsterebilirsiniz.
Temel Konular
71

Mimari Mod/ Statik Objeler
st Kat Gster: Mimari modda iken bir st katn statik objelerinin izlerini iaretli ise gsterir.
Aktif Kat Gster: Mimari modda iken ayn katn statik objelerinin izlerini iaretli ise gsterir.
Alt Kat Gster: Mimari modda iken bir alt katn statik objelerinin izlerini iaretli ise gsterir.
Mimari Mod/Mimari Objeler
st Kat Gster: Mimari modda iken bir st katn mimari objelerinin izlerini iaretli ise gsterir.
Alt Kat Gster: Mimari modda iken bir alt katn mimari objelerinin izlerini iaretli ise gsterir.
Statik Mod/ Statik Objeler
st Kat Gster: Kalp plan modunda iken bir st katn statik objelerinin izlerini iaretli ise gsterir.
Alt Kat Gster: Kalp plan modunda iken bir alt katn statik objelerinin izlerini iaretli ise gsterir.
Statik Mod /Mimari Objeler
st Kat Gster: Kalp plan modunda iken bir st katn mimari objelerinin izlerini iaretli ise gsterir.
Aktif Kat Gster: Kalp plan modunda iken ayn katn mimari objelerinin izlerini iaretli ise gsterir.
Alt Kat Gster: Kalp plan modunda iken bir alt katn mimari objelerinin izlerini iaretli ise gsterir.
Renk: Obje izlerinin planda hangi renkte grnecei belirlenir. Renk kutucuu zerine farenin sol
tuunu tklayn. Tuu basl tutarak imleci alan renk paleti zerinde kaydrn. stediiniz renk zerine
Temel Konular
72
geldiinizde tuu brakn. Renk kutucuu setiiniz renge dnecektir. Kutucuk zerine klavyeden
shift tuunu basl tutarak tklarsanz, ilgili renk iin kalem numaras, dolays ile kalem kalnl
seebilirsiniz.
izgi Tipi: Obje izlerinin planda hangi izgi tipinde grnecei belirlenir. Aa ok butonuna
tkladnzda programdaki mevcut izgi tipleri listesi alr. Buradan istediiniz izgi tipini farenin sol
tuu ile tklayarak sein.
Obje Kontur izimi
Ktphane, merdiven gibi boyutlu objeler ile bloklanm 2 boyutlu objeleri, daha hzl alabilmek
amacyla(byk projelerde izimin yenilenmesi srasnda zaman kaybn nlemek iin), sadece drtgen
bir ereve haline dntrme ilemidir. Bu ilem sonucunda objeler, planda detaylar gsterilmeden
drtgen bir kutu eklinde gsterilirler.
Bu ilem tek bir obje zerinde yaplabilmesini salayan komut, Kontur Objelerini Se komutudur. Ayrca
Tm Kontur Objelerini Se komutuyla da allan izim penceresindeki objeleri tek bir komutla kontur
objesi haline getirmek mmkndr.
Kontur obje haline getirilmi bir objeyi gerek grntsne dndrmek iin, Kontur Objelerini ptal Et,
bir seferde tm objeleri gerek grntsne dndrmek iin ise, Tm Kontur Objelerini ptal Et
komutu kullanlr.
Objeleri tek tek d kontur haline getirmek iin:
Grnt/Obje Kontur izimi/Kontur Objelerini Se satrn tklayn.
Merdiven, ktphane ya da blok objesini sein.
Farenin sa tuuna basn.
lemi iptal etmek iin;
Objeleri tek tek d kontur haline getirmek iin:
Grnt/Obje Kontur izimi/Kontur Objelerini ptal Et satrn tklayn.
Kontur izgisi haline getirilmi objeyi tklayn.
izim penceresinde bulunan kontur izimi haline gelebilecek tm objeleri bir seferde, kontur izimi
haline getirmek iin:
Grnt/Obje Kontur izimi/Tm Kontur Objelerini Se satrn tklayn.
lem otomatik yaplacaktr.
lemi bir seferde iptal etmek iin
Grnt/Obje Kontur izimi/Tm Kontur Objelerini ptal Et satrn tklayn.
lem otomatik yaplacaktr.
Temel Konular
73
Statik le Uyumlu Yap
Statik ile uyumlu yap komutu, ideCAD Mimari programyla yaplm bir projenin katmanlarn statik
programa gre otomatik dzenler. Program ak olan baz katmanlar otomatik kapatr, baz
katmanlar ise otomatik aar.
Projeyi ykleyin.
Deitir mensnden Statik le Uyumlu yap satrn tklayn.
Kapatlan Katmanlar
Arazi
at
at Boluu
at Yzeyi
Duvar
Giydirme Cephe
Ik / Kamera
Kap / Pencere
Korkuluk
Ktphane
Mahal
Mahal Boluu
Mahal Kenar
Profil Objesi
Sve
Geometrik Obje
D Cephe Kaplamas
Katman/izim Detaylar sekmesinde alan alt katmanlar:
Kolon Ad
Kolon llendirme
Kolon Bal Ad
Kolon Bal Boyutu
Kiri Taramas
Kiri Ad
Temel Konular
74
Kiri llendirme
Panel Taramas
Panel Ad
Panel Boyutu
Ba Kirii llendirme
Srekli Temel Ad
Srekli Temel Boyutu
Tekil Temel Ad
Tekil Temel llendirme
Havuz Duvar Ad
Havuz Konsol Deme Ad
Havuz Yzey Ad
Katman/izim Detaylar sekmesinde kapatlan alt katmanlar:
Kolon Svas
Deme Ayarlarnda ise Yazlar sekmesinde Deme Bilgi Yazs Aktif yaplr.
Yapy Dndr
Yap dndr komutu ile verilen bir a deeri ile sol alt ke baz alnarak yap dndrlr.
Deitir mensnden Yapy Dndr satrn tklayn.
Yap Dndr diyalogu alacaktr.
A deerini verin ve Tamam butonunu tklayn.

75
Blm 4 izim Teknikleri
Obje Yardmc Toolbarlar
iz mensnden ya da toolbardan herhangi bir obje izim komutu tklandnda, bu obje ile ilgili dier
komut butonlarn ieren yardmc toolbar ekrana gelir. Fare imleci bu toolbarda bulunan ikonlarn
zerine getirilip bir mddet bekletildiinde, ilgili ikonun hangi komut olduunu belirten yardm yazs
ekranda belirir. Bu yardmlara balon yardm denir.
konlar zerinde beklendiinde balon yardmlar ortaya kmyorsa;
Aralar/zelletir/zelletir tklayn. zelletir diyalou ekrana gelir. Bu diyalogda Seenekler
sekmesini tklayn.
Buradaki Aklamalar Gster yazsnn nndeki kutucuklar iaretleyin.
Tamam butonu tklanr ve diyalogdan klr.
Fare imleci toolbarlardaki ikonlarn zerine getirilip beklendiinde, ikonlarn hangi komut ikonu
olduunu belirten balon yardmlar grntlenir.
Yardmc toolbarlardaki ikonlar tklanarak, gerekli komutlara menlere girmeden ulalr. Bu da arama
sresini ve tklama saysn azaltaca iin, zamandan nemli tasarruf salar. Bu sayede programn
renim sreci de ksalr.
Aadaki tabloda, obje modunda ekrana gelen toolbarlarndan bazlar grlmektedir:
Obje Ad Toolbar
Aks

Kiri

Merdiven

Obje Ayarlar Diyaloglar
Programda kullanlan objeler, kalnlk, ykseklik, genilik ve eitli parametrik ayarlarn programda
mevcut ayarlardan alrlar. Bu ayarlar, programn default ayarlar olabilecei gibi, programda en son
allp kaydedilen projeye ait ayarlar da olabilir. Programda en son kaydedilen projeye ait ayarlardan
programn default ayarlarna geri dnlmek istenirse;
Ayarlar/Ayarlar lk Haline Getir tklanr.
Ekrana gelen Ayarlar, ilk haline gelecek. Emin misiniz? sorusuna, Evet butonu tklanarak yant
izim Teknikleri
76
verildiinde, programn default ayarlar geri yklenir. Baka bir deyile, programdaki tm ayarlar
ilk haline dner.
Yeni bir projede, proje ayarlarn belirleyen seenek bulunmaktadr. Bu seenekler Yeni Proje
komutu tklandnda ekrana gelir.
hale gelir.
yeni bir proje aar.
ablon kullanarak balat: aretlenirse, hazrda bulanan proje ablonlarndan birini seerek yeni bir
proje alr. Drt adet klasrde drt tane ablon bulunmaktadr. Seilen ablona gre obje ayarlar
ayarlanacaktr.
Obje zellikleri, kullanc tarafndan da deitirilebilir. Objeler izilmeden nce ya da izildikten sonra
kullanc obje zelliklerini istedii gibi ayarlayabilir.
Obje zelliklerini, objeleri izmeden nce ayarlamak iin;
Ayarlar mensnden zellikleri deitirilmek istenen obje ayarlar satr tklanr.
lgili obje ayar diyalogu ekrana gelir.
Burada arzu edilen deiiklikler yaplr.
Tamam butonu farenin sol tuu ile tklanp diyalog kapatlr. Yaplan ayarlar bundan sonra
izilecek bu tip objelerde geerli olur. Daha nce izilen objelerin zellikleri deimez.
Mevcut objelerin zelliklerini deitirmek iin;
Deien fare imleci, deitirilecek obje zerine getirilir. Farenin sol tuu tklandnda, ilgili obje
ayarlar diyalogu ekrana gelir.
Burada yaplmak istenen deiiklikler yapldktan sonra, tamam butonu farenin sol tuu ile
tklanarak diyalog kapatlr. lgili objenin zelliklerinin deitii grlr.
Birden fazla objenin zelikleri ayn anda deitirilmek istenirse;
Objeler farenin sol tuu ile tklanarak seilir.
izim alanndaki tm ayn tip objeler ayn anda deitirilmek istenirse, obje seim ilemi daha
pratik bir biimde yaplabilir. rnein; tm kiriler deitirilmek isteniyorsa, iz/Objeler/Kiri
tklanr. Hemen ardndan Dzen/Hepsini Se tklanr. izim alanndaki tm kiriler seilmi olur.
Objeler seildikten sonra Deitir/Obje zellikleri tklanr.
Alan ayarlar diyalogunda gerekli deiiklikler yaplr ve tamam butonu tklanarak diyalogdan
klr. Gncellenen ortak nitelikler seilen btn objelere uygulanr.
izim Teknikleri
77
Farkl tip objeler seilip Deitir/Obje zellikleri tklanrsa, bu objelere ait ayar diyaloglar sra ile
ekrana gelir. Bir diyalogda deiiklikler yaplp tamam butonu tklandktan sonra, ilgili diyalog kapanr
ve seilmi baka bir obje ya da objelere ait diyalog ekrana gelir. Her obje tipi iin ayarlar ayr ayr
yaplr.
Obje ayarlarna girip burada arzu edilen ayarlar yapmak bazen olduka zaman alc bir itir. zellikle
kap-pencere yerletirirken bu i skc bir hal alabilir. Byle bir durumda, yeni izilecek objelerde
kullanlmak istenen ayarlar, eer projede mevcut olan objelerden herhangi birinin ayarlar ise, ayarlar
mevcut objelerden gncelleme olana vardr. Mevcut bir objeden ayar gncellemek iin;
Deitir/Objeden Ayarlar Al tklanr.
Deien fare imleci ayarlarn gncellenecei obje zerine srklenir ve sol tu tklanr. Bu
ilemden sonra izilecek bu tr objeler, bu objenin ayarlar ile izilecektir.
izilmi bir objenin ayarlarn izilmi baka bir objede kullanabilmek iin;
Deitir/Objeden Ayarlar Al satrn ya da toolbardan Objeden Ayarlar Al ikonunu tklayn.
Ayarlarn gncellenecei obje zerine farenin sol tuu ile tklayn.
Deitir/Objeye Ayarlar Ver satrn ya da toolbardan Objeye Ayarlar Ver ikonunu tklayn.
Ayarlarn uygulanaca objeler zerine tklayn.
Obje ayarlarnn yapld ayar diyaloglar, baz objeler iin bir, baz objeler iin de birden fazla sekme
ierir (Genel Ayarlar, leri Ayarlar, Etiket Ayarlar, Birimler vs.).

Bu sekmelerden her biri tklandnda, objenin farkl grup parametrelerini ieren diyaloglar ekrana
gelir. Programn bu diyaloglarda son kullanlan sekmeyi hatrlama zellii vardr. Baka bir deyile,
herhangi bir diyalogdan klrken, diyalog hangi sekmede kalmsa, bu diyalog tekrar aldnda yine
ayn sekmede alacaktr.
Bu zellik Ayarlar/Genel Ayarlar diyalogunda Genel Ayarlar sekmesinde deitirilebilir.
Alan Genel Ayarlar diyalogunda Son kullanlan sekmeyi hatrla satrnn iareti kaldrlr veya
iaretlenir.
Geometri kon Destei
iz mensnden herhangi bir obje izim ikonu tklandnda, program tklanan objenin izim
moduna geer. Bununla birlikte, ilgili objenin adn tayan bir yzer toolbar da ekranda belirir. lgili
objelerin tanmlanmasnda deiik yntemler kullanmak gerekiyorsa, objeyi bu yntemlerle izim
yapmay salayacak komutun ikonlar bu toolbarda yer alr. Bu olana geometri ikon destei diye
adlandryoruz. Programda her objenin kendine zg geometri ikon destei mevcuttur.

izim Teknikleri
78
rnein Merdiven komutu tklandnda alan toolbarda, merdiven objesi ile igili dier komutlar
bulunur. Geometri ikon destei sayesinde, menlerde gezinmeye gerek kalmadan, birbiri ile ilikili
komutlara kolayca ulalr. Bu olanak kullancya ok nemli zaman tasarrufu ve program renme
kolayl salar.
Mimari Plan-Kalp Plan
ideYAPI programlar pencere mant ile allr. Pencereler, kat pencereleri ve izim pencereleri
olmak zere iki ksma ayrlr.
Kat pencereleri boyutlu pencerelerdir. Duvar, kolon, kiri, deme vb. boyutlu objeler sadece
bu pencerelerde girilebilir. Kat pencerelerine girilen objeler katlar, kat pencereleri de st ste
gelerek binann tamamn olutururlar. Bu pencerelerde kesit, grn ve 3-Boyutlu grnt almak
mmkndr.
Kat pencereleri iki ksmda incelenebilir. Herhangi bir kattaki objelerin bir ksm katn tabannda, bir
ksm katn tavannda, bir ksm da hem tabannda hem de tavannda yer alr. ideYAPI programlarnda
bilgi girileri bu taban-tavan mant ile yaplr. Buna gre her kat penceresinin bir tavan, bir de taban
vardr. Kat tavan Kalp Plan Modu, kat taban da Mimari Plan Modu olarak adlandrlr.
Duvar, kap-pencere, temel objeleri vs. gibi objeler kat tabannda yer alr. Bu yzden, bu objeler
sadece Mimari Plan Modunda izilebilir. Kalp Plan Modunda iken, bu objelere ait komutlar inaktif
olurlar. Kiri, deme vb. objeler ise kat tavannda yer alrlar. Mimari plan modu objelerinin tersine,
bu objeler de Mimari Plan Modu aktif iken, inaktif olurlar. Aks, kolon vb. objeler ise her iki modda da
izilebilirler. nk bu objeler hem kat tavan, hem de kat tabannda mevcuttur.
Modlar aras gei yapmak iin;
Aralar/(Mimari Plan/Kalp Plan) tklanr.
Komut tkland srada Mimari Plan Modunda bulunuluyorsa, Kalp Plan Moduna, Kalp Plan
Modunda bulunuluyorsa, Mimari Plan Moduna geilir.
Ayn ilem klavyeden Shift+Tab tuuna baslarak, ya da toolbardan Mimari Plan/Kalp Plan ikonu
tklanarak da yaplabilir.
Kat Tavan
Kat Taban
1. Kat
Kalp Plan Modu
Mimari Plan Modu
izim Teknikleri
79
Bir katn kalp plan, bir st katn mimar plann tayacak olan sistemdir. Bu yzden, kalp plannda
girilecek kiri ve demelerin, bir st katn mimari plan ile uyum iinde olmas gerekir. Programda bu
ii kolaylatrc nemli bir zellik mevcuttur. Bir katta girilen duvarlar, bu katn altnda yer alan katn
kalp plan modunda, silik sanal izgiler olarak grnr. Dm noktasna kilitlenme aktif ise, fare
imleci bu duvarlarn dm noktalarna da atlar. Bu imkan sayesinde kalp planlar sratle ve hatasz bir
biimde oluturulabilir.
Farkl moddaki bir objenin nasl grnecei Objelerin Katlardaki Grnrl diyalogunda tanmlanr.
Ayarlar/Objelerin Katlardaki Grnrl satr tklanr.
Alan grnm ayarlar yaplr.
izim pencereleri iki boyutlu pencerelerdir. Kat pencerelerindeki Kalp Plan/Mimari Plan mant bu
pencerelerde geerli deildir. Bu pencerelerde sadece ilkel obje (izgi, ember, yay, eri vb.) izimleri
ve bu objelerle ilgili (fillet, chamfer, trim, uzat vb.) ilemler yaplabilir. boyutlu obje izim komutlar
ve bunlarla ilgili dier komutlar bu pencerelerde aktif deildir.
izim pencerelerinden kopyalanan objeler kat pencerelerine yaptrlabilir, fakat kat pencerelerinden
kopyalanan objeler izim pencerelerine yaptrlamaz. Bununla birlikte, izim penceresinden, baka
bir izim penceresine kopyalama yaplabileceinden, 3 boyuttaki objeler 2 boyuta aktarlarak,
allmak istenen 2 boyut izim penceresine yaptrlabilir. Kesit, grn, plan ve alm pencereleri,
izim penceresi snfna girerler.
Yeni izim penceresi amak iin Proje/Yeni 2B Penceresi tklanr. Alan 2-boyutlu izim penceresinde
2-boyutlu ilkel objeler (izgi, ember, yay, eri vs.) kullanlarak izimler yaplabilir.
Vazgeme Metotlar
Mod, komutlarn altrld andr. rnein, kullanc toolbardan kolon ikonunu tklar. mle ekil
deitirir ve artk kolon izimi gerekleecektir. Kullanc kolon modundadr denir.

Komut altrldnda, komuttan vazgemek ya da moddan kmak iin eitli yntemler vardr.
Yntemlerden her biri ihtiyaca gre seilir ve kullanlr.
Klavyeden Esc tuuna baslrsa, hangi aamada olursa olsun komut iptal olur.
Sa Tu Men Gster (Ayarlar/Genel Ayarlar/Genel Ayarlar) aktifse, moddayken farenin sa tuuna
baslr, kan menden iptal satr tklanrsa, komut iptal olur.
Sa Tu Men Gster (Ayarlar/Genel Ayarlar/Genel Ayarlar) aktif deilse, farenin sa butonuna
baslrsa komut iptal olur.
Sa Tu Men Gster (Ayarlar/Genel Ayarlar/Genel Ayarlar) aktifse, moddayken klavyeden Ctrl
tuu baslyken farenin sa tuuna baslrsa komut iptal olur.
Sa Tu Men Gster (Ayarlar/Genel Ayarlar/Genel Ayarlar) aktif deilse, moddayken klavyeden
Ctrl tuu baslyken, farenin sa tuuna baslr, kan menden iptal satr tklanrsa, komut iptal
izim Teknikleri
80
olur.
Moddayken baka bir komut altrlrsa komut iptal olur. Bununla beraber modun herhangi bir
aamasnda iken baz komutlar altrlrsa, komut iptal olmaz. nce o komut iletilir, sonra mod
kald yerden devam eder. Komutu iptal etmeyen komutlar unlardr: Zoom Pencere, Zoom
Geri, Zoom izim, Zoom Hepsi, Lokal Nokta, Dik Referans, Paralel Referans, Izgara Kilitleme,
Dik, Dm Noktas Kilitlenme, Kaydr, Gelimi Yakalama, En Yakn Nokta, Orta Nokta, U
nokta, Kesiim, Hepsini Sei Hibirini Seme, Seimi Ters evir ve zelletir
Srekli tklama gerektiren modlarda lokal undo son tklamay geri alr. rnein duvar tanmlarken
srayla 1. nokta, 2. nokta tklanr ve 1.duvar oluur. Mod devam eder. 2. duvarn 2.noktas tklanr ve
2. duvar oluur. Mod devam eder. 3.duvarn 2.noktas tklanr. Bu aamada toolbardan Lokal Undo
veya Dzen/Lokal Undo tklanrsa 3.duvarn 2. noktas iptal olur fakat mod devam eder. Mod 3.
Duvarn 2. Noktasnn tklanmasn bekler.
mleler
Programda alrken fare imleci eitli ekillere girer. Fare imlecinin ekli programdaki aktif modun
bir gstergesidir.
mle modda iken (aks, kolon, kiri vb. obje izim modlar, ya da ta, dndr, dm noktas ta vb.),
dm noktalarna atlama zellii vardr. Modda olmasna ramen imle dm noktalarna
atlamyorsa, dm noktasna kilitlenme inaktiftir. Aktif duruma getirmek iin toolbardaki Dm
Noktalarna Kilitlen ikonu farenin sol tuu ile tklanr.
mle herhangi bir dm noktasna yaklatrldnda ekli deiir. Bu, imlecin dm noktasn tam
olarak yakaladnn gstergesidir.
Izgaraya dm noktas gibi yakala(Ayarlar/Genel Ayarlar/izim/Kilitleme Ayarlar) seenei iaretli ise,
imle hem dm noktalarn (toolbarda Dm Noktalarna Kilitlen baslyken) hem de zgaray dm
noktas gibi yakalar. aretli deilse imle, sadece dm noktalarna yakalar.
Hibir mod aktif deilse, imle bo durumdadr. Bo imle hibir biimde dm noktalarna
kilitlenmez.
Baz komutlar, birka aamal komutlardr (ta, dndr, betonarme hesap aks vb.). Bu tr komutlarn
farkl aamalarnda imle de farkl ekiller alr.
mlecin ekillerinden bazlar, aadaki tabloda rnek olarak verilmitir:

Komut mle Komut mle
Bo

Deme

Dm Noktas
Yakalama

izgi

Duvar

Kap-Pencere

Kiri

Izgara kesiimi
yakalama

izim Teknikleri
81
Kolon

Zoom Pencere

izim Teknikleri
82

83
Blm 5 Destek Komutlar
Dik Metodu
Obje izerken, objelerin X ya da Y dorultusunda (dik) izilmesini salamak iin dik modu kullanlr.
Dik modu aktif iken objeler yalnz 0 ya da 90 derece alarda izilebilirler.
Alan Genel Ayarlar diyalogunda, izim sekmesi tklanr.
Dik (ortho) satrnn nndeki kutucuk farenin sol tuu ile tklanarak iaretlenir.
Tamam butonu tklanp diyalogdan kldnda dik modu aktif hale gelir. Dik modu toolbardan
Dik ikonu tklanarak da alp kapatlabilir.
Dik modunu kullanmann baka bir yolu da klavyeden shift tuuna basmaktr. Shift tuu basl tutularak
obje izimleri yaplrsa, objeler dik, yani yatay ya da dey izilecektir. Tu brakldnda dik modu da
inaktif olacaktr.
Shift tuunun baka bir zellii de izimlerde gnye vazifesi grmesidir. izilen bir obje (duvar, kiri,
izgi vb.) herhangi bir noktann hizasnda son bulacaksa, obje izilirken shift tuu basl tutulur ve fare
imleci ilgili nokta zerine kaydrlr. mle ekli deitiinde farenin sol tuu tklanr. izilen obje tam
bu nokta hizasnda sonlanr.
Objeleri izim alannda dik olarak izmek ya da izim alanna dik olarak yerletirmek iin, dik modu
yerine koordinat kutusu da kullanlabilir.
Obje izimi srasnda klavyeden A tuuna baslr. mle koordinat kutusundaki A hanesine girer.
Buraya, amaca gre 0 ya da 90 yazlr. Girilen deerler derece cinsinden a deerleridir. Enter
tuuna basldnda kutucuk krmzya dnr.
Fare izim alan zerinde kaydrlarak izilen objenin yn belirlenir ve sol tu tklanr. Obje dik
olarak izilir.
Duvar izimine bala
Sunu basl tutarak imleci
mevcut duvarn dm
noktasna yaklatr. OK
iaretini grnce tkla
Duvar dm
noktas hizasna
kadar izilecektir
Destek Komutlar
84
Dik Referans
izilecek objenin, mevcut bir objeye ya da iki nokta verilerek tariflenen dorultuya dik olarak
izilmesini salamak iin dik referans kullanlr. Referans belirlemek iin;
Toolbardan Dik Referans ikonu tklanr. Fare imlecinin ekli deiir.
mle referans olarak alnacak obje zerine kaydrlr ve sol tu tklanr. Tklanan obje seilecek ve
referans obje olarak atanacaktr. Bu aamadan sonra izilecek objeler belirlenen referans objenin
dorultusuna dik olarak izilir.
Referans olarak obje semek yerine, referans dorultu da belirlenebilir.
Dik Referans ikonu tklanr.
izim alan zerinde referans olarak belirlenecek dorultunun birinci noktas, farenin sol tuu ile
tklanr.
Bu aamada a verilmek istenirse, klavyeden A tuuna baslr. mle koordinat kutusundaki A
hanesine girer. Buraya istenen a deeri (derece) girilir ve entera baslr. Kutucuk krmzya
dnerek girilen a deerine kilitlenir.
izim alannda farenin sol tuu tklanarak ikinci nokta belirlenir. Bundan sonra izilecek objeler
belirlenen referans dorultuya dik olarak izilir.
Dik referans iptal etmek iin, toolbardaki Dik Referans butonu ikinci kez tklanr.
Paralel Referans
izilecek objenin, mevcut bir objeye ya da iki nokta verilerek tariflenen dorultuya paralel olarak
izilmesini salamak iin paralel referans kullanlr. Referans belirlemek iin;
Toolbardan Referans/Paralel referans ikonu tklanr. Fare imlecinin ekli deiir.
Dik referans olarak
obje se
izilecek objeler, sadece
referans objeye dik ynde
izilebilir (ok ynnde).
ki nokta
tklayarak
referans
dorultusu belirle
izilecek objeler
sadece referans
dorultuya dik
ynde izilebilir
(ok ynnde)
Destek Komutlar
85
mle referans olarak alnacak obje zerine kaydrlr ve sol tu tklanr. Tklanan obje seilecek ve
referans obje olarak atanacaktr. Bu aamadan sonra izilecek objeler belirlenen referans objenin
dorultusuna paralel olarak izilir.

Referans olarak obje semek yerine, referans dorultu da belirlenebilir.
Toolbardan Paralel Referans ikonu tklanr. Fare imlecinin ekli deiir.
izim alan zerinde referans olarak belirlenecek dorultunun birinci noktas, farenin sol tuu ile
tklanr.
Bu aamada a verilmek istenirse, klavyeden A tuuna baslr. mle koordinat kutusundaki A
hanesine girer. Buraya istenen a deeri (derece) girilir ve entera baslr. Kutucuk krmzya
dnerek girilen a deerine kilitlenir.
izim alannda farenin sol tuu tklanarak ikinci nokta belirlenir. Bundan sonra izilecek objeler
belirlenen referans dorultuya paralel olarak izilir.
Paralel referans iptal etmek iin toolbardaki Paralel Referans butonu ikinci kez tklanr.

En Yakn Nokta
En yakn nokta modu, izim alannda izgi, ember, yay, bezier, nurbs gibi ilkel objelerin herhangi bir
noktasndan yakalanmasn salar.
En yakn Nokta modu, Aralar/Yakalama/En Yakn Nokta satr tklanarak ya da klavyeden F6 tuuna
baslarak aktif ya da inaktif duruma getirilir.
lkel obje birleimleri oluturulurken En Yakn Nokta modu aktif hale getirilirse, objelerin birbirlerine
balantlar kolayca yaplr. Eer objelere tam ortadan balant yaplacaksa, En Yakn Nokta modu
yerine Orta Nokta modu kullanlabilir. Orta Nokta modu aktif iken imle objeleri orta noktalarndan
yakalar.
En Yakn Nokta modu, iki boyutlu izim pencerelerinde llendirme yaparken de ie yarar.
Klavyeden F6 tuuna baslarak En Yakn Nokta aktif yaplr.
iz/llendirme/Serbest llendirme tklanr.
Paralel referans
olarak obje se
izilecek objeler, sadece
referans objeye paralel
ynde izilebilir (ok
ynnde)
ki nokta
tklayarak referans
dorultu belirle
izilecek objeler
sadece referans
dorultuya paralel
ynde izilebilir (ok
ynnde)
Destek Komutlar
86
Fare imleci llendirilecek izgiler zerine gtrlerek sol tu tklanr. mle izgileri tam
yakalar.
Bu ekilde llendirme noktalar tklandktan sonra farenin sa tuu tklanr. Sol tu ile izim
alannda iki nokta tklanarak llendirme hatt belirlenir.
Orta Nokta
Orta nokta modu, objeler tklandnda, imlecin objeyi tam ortasndan yakalamasn salar.
Aralar/Yakalama/Orta Nokta tklandnda orta nokta modu aktif hale gelir. Klavyeden F5 tuuna
baslarak da orta nokta komutu aktif ya da inaktif duruma getirilir.
Orta nokta aktif iken objelerin zerinde tklandnda, fare imleci objenin orta noktasn otomatik
bulur ve sol tu tklandnda imle objenin ortasna atlar.
Lokal Nokta Tanmla
Lokal orijin tanmlamak iin Lokal Nokta Tanmla komutu kullanlr. Koordinat bilgisi girilmeden nce
Aralar/Yakalama/Lokal Nokta Tanmla komutu altrlr ve uygun bir nokta tklanr. Daha sonra
belirlenen lokal orijin noktasna gre koordinat deerleri girilir.
Lokal nokta tanmlandnda program, koordinat kutusunda X ve Y nndeki kutucuklara iaret koyar.
Bu iaret lokal koordinatlarda alldn belirten iarettir. aret var olduka girilen koordinat
deerleri lokal deerlerdir. aret yoksa global koordinatlara gre allyor demektir. Kullanc istedii
anda bu iaretleri kaldrabilir ve iaretleyebilir. aretleri kaldrmak veya tekrar iaretlemek iin
klavyeden G tuu kullanlabilir. Lokal Nokta Tanmla komutu ile tanmlanan lokal koordinatlarn apsis
ve ordinatlar 0 ve 90 derecedir.
Lokal Koordinat Sistemi Tanmla
Lokal koordinatlar sistemi herhangi bir ada da tanmlanabilir. Baka bir deyile, lokal koordinatlarn
apsis ve ordinatlar herhangi bir ada tanmlanabilir. Bu tanmlama iin, Lokal Koordinat Sistemi Tanmla
ve Lokal Koordinat Sistemi Etkinletir komutlar kullanlr.
Aralar/Yaklama/Lokal Koordinat Sistemi Tanmla satr ya da toolbardan Lokal Koordinat Tanmla
ikonu tklanr.
Program lokal koordinat sisteminin apsisini tanmlanmasn bekler.
ki nokta tklanarak apsis tanmlanr. Lokal koordinat sisteminin apsisi belirli bir ada tanmlanmak
Destek Komutlar
87
isteniyorsa 1.nokta tklanr ve koordinat kutusunda A satrna a deeri girilir ve klavyeden Enter
tuuna baslr. 2. nokta tklanr, bylece lokal koordinat sisteminin apsisi tanmlanm olur.
Ordinat ise apsise diktir.
lem sonlandnda lokal koordinat sistemi otomatik olarak etkin duruma geer.
Aralar/Yakalama/Lokal Koordinat Sistemi Etkinletir satr ya da toolbardan Lokal Koordinat Sistemi
Etkinletir ikonu tklanrsa, lokal koordinat iptal edilir ve tekrar global koordinatlara dnlr.
Herhangi bir aamada Lokal Koordinat Sistemi Etkinletir komutu tekrar tklanrsa, son
tanmlanm lokal koordinat sistemi kullanr.
Obje Bul
Proje yaparken herhangi bir objeyi bulup semek iin Obje Bul komutu kullanlr.

Dzen/Obje Bul satrn tklayn.
Objenin ad satrna objenin planda grnen adn yazn.(S10, K104 vs)
Bul butonunu tklayn.
Program objeye zum yapacaktr. Se butonunu tklayn. Obje seilecektir.
Esc tuuna basarak diyalogdan kn.
Planda Bul
Planda Bul komutu 3 boyutlu perspektifte var olan bir objeyi planda bulur ve ekran o objeye
yaknlatrr. Perspektif grntde alrken objenin planda nerede olduunu gsterir.
3 boyutlu perspektif grntde bir obje sein.
Alan menden Planda Bul satrn tklayn.
Perspektifte Bul
Perspektifte Bul komutu plan grnnde var olan bir objeyi, perspektifte bulur ve ekran o objeye
yaknlatrr. Planda alrken objenin 3 boyutlu perspektif grntde nerede olduunu gsterir.
Planda bir obje sein.
Alan menden Perspektif Bul satrn tklayn.
Destek Komutlar
88
Nesne Ekle
Nesne Ekle komutuyla, baka bir programn dosyas projeye eklenebilir. Baka bir deyile, ses,
grnt, herhangi bir dokman(word, excel, pdf), izim dosyas vb baka programlara ait almalar
proje ierisine alnabilir.
lemi yapmak iin:
Dzen/Nesne Ekle satrn tklayn.
izim alannda bir nokta tklayn.
mleci hareket ettirin. Oluan drtgenin ikinci noktasn verin.
Nesne Ekle diyalogu alacaktr.
rnein bir listeden WordPad Dokman satrn sein.
WordPad program alacaktr. Bu programda ya bir dosya an ya da herhangi bir metin
oluturun.
WordPad programnda k tkladnzda, WordPad kapanacak, proje ierisinde simge
grnecektir. Bu simge eklenen WordPad dosyasdr.
Eklenen nesnenin ieriini deitirmek veya ieriini incelemek iin:
Yerletirilmi nesneyi tklayn.
Farenin sa tuuna basn. Nesne Edit satrn tklayn.
Nesneyi deitirebileceiniz, nesneye ait program alacaktr.
Gerekli deiiklikleri yapp, nesneye ait programdan kn.

89
Blm 6 ideCAD Statik Objeleri
Aks
Aks izim Yardmclar
Aks toolbar
iz/Objeler/Aks/Aks satr ya da toolbardan Aks ikonu tklandnda Aks Toolbar aa kar. Aks
Toolbarnn zerinde, aksla ilgili sk kullanlan dier komutlara tek tklama ile eriim salayan komut
ikonlar bulunur.

Aks toolbarndaki komut ikonlar soldan saa srasyla unlardr:
Aks ikonu. Tklandnda fare imlecinin ekli deiir ve aks izimine hazr hale gelir.
Yay Aks ikonu. Tklandnda fare imleci yay aks izimine hazr hale gelir.
3 Noktadan Yay Aks ikonu. Tklandnda fare imleci 3 Noktadan Yay Aks izimine hazr hale gelir.
Aks Ofset ikonu. Bir akstan belli bir mesafede yeni aks ve akslar retmek iin kullanlr. Bu ikon
tklandnda, en son izilen ya da seili akstan, aks ofset kutucuunda yazl deer (m) kadar mesafeye
yeni bir aks izilir.
Aks izim Tipini Deitir ikonu. Yatay, dey ve serbest aks izim modlar arasnda gei yapmak iin
kullanlr. Klavyeden Boluk tuu bu ikon yerine kullanlabilir.
Aks Etiketi Ta ikonu. Aks ad ile dairesini bir yerden baka bir yere tar. Geometrik anlamda
birbirine yakn olup da i ie geen aks dailerini dzenlemek iin kullanlabilir.
Aks Ayarlar ikonu. Tklanrsa Aks Ayarlar diyalogu alr. Alan diyalogda izilecek akslarn eitli
zellikleri ayarlanabilir.
Aks klavye destekleri
iz/Objeler/Aks/Aks ya da toolbardan Aks ikonu tklandnda fare imlecinin ekli deiir. Bu ekil yatay
aks, dey aks ve serbest (al) aks izimi durumlar iin farkldr. Yatay, dey ve serbest aks izim
modlar arasnda gei yapmak iin klavyeden Boluk tuu kullanlr. Klavyeden boluk tuuna
basldnda fare imlecinin deitii grlr.
Hzl izim modu ak ise Ctrl+H tularna baslarak alp kapatlabilir program aks isimlerini
otomatik olarak arttrr. Ancak, hzl izim modu kapatlrsa, aks izimi esnasnda aksa istenilen isim
girilebilir. Hzl izim modu aktif ise yatay ve dey akslar tek tklamada izilir. Hzl izim modu inaktif
ise ilk tklamadan sonra program aks ismi girmenizi bekler. stenilen isim klavye kullanlarak girilir.
Girilmezse program aksa sradaki ismi otomatik olarak verecektir. kinci kez tklandnda aks izilir.
Serbest (al) aks izimi esnasnda klavye kullanlabilir. Bu tip akslara koordinat noktas, uzunluk ya da
a verilmek istendiinde koordinat kutusu kullanlr. Koordinat kutusundaki X kutucuuna X
ideCAD Statik Objeleri
90
koordinat deeri, Y kutucuuna Y koordinat deeri, L kutucuuna uzunluk deeri (m), A kutucuuna
da a deeri (derece) girilir. Bu kutucuklara fare ile zerine tklanarak girilebilecei gibi, klavyeden X,
Y, L ve A tularna baslarak da girilebilir.
Aks ofset komutu ile aks retilirken, enter tuu ie yarar. lk aks ofset, aks ofset tuu ile yapldktan
sonra, aks ofset kutucuuna deer yazlp enter tuuna basldnda aks ofset komutu alr ve
belirtilen mesafeye aks izilir. Tekrar enter tuuna basldnda, tekrar aks ofset moduna girilir ve
ilem tekrarlanr. Bu yntemle akslar ok seri bir biimde retilebilir.
Aks ayarlar
Ayarlar/Obje Ayarlar/Aks Ayarlar veya toolbardan Aks ikonu tkladktan sonra alan Aks
toolbarndan Ayarlar ikonunu tklayn.
Aks Ayarlar diyalogu ekrana gelecektir.
Aks ayarlar diyalogunda istediiniz deiiklikleri yapn.
Yaplan ayarlara gre aks izimi gerekletirin.
Aks ayarlar diyalogu srasyla Genel Ayarlar, Etiket Ayarlar, Bilgi Yazs ve Birimler olmak zere drt
sekmeden oluur. Bu sekmelerin her birinde akslarla ilgili, kullanc tarafndan deitirilebilir
parametreler mevcuttur.

Bu parametrelerle ilgili aklayc bilgiler programda Bu Nedir? yardm (Whats This? Help) olarak
mevcuttur. Yardm aa karmak iin Klavyeden F1 tuuna basn.
91
Genel Ayarlar Sekmesi:
Aks Ad ve Eki: Aksn ad, aksn planda daire ierisinde grnen addr. Eki satrna girilen karakter ise
aks adnn sonuna eklenir. rnein: ek olarak 1 girilirse A aks A1, B aks B1, 1 aks 11 olarak
isimlendirilir. Bu parametre projeye ara akslar ilave edilirken kullanlabilir (B ile C akslar arasna yeni
bir aks ilave ederken B1 ya da B aks gibi).
Aks Snrna Uzat. Satr iaretlenirse, aks uzunluklar program tarafndan otomatik olarak dzenlenir.
Burada etkili parametreler Kontur izgisi ve Aks snr parametreleridir. Kontur izgisini kesen
akslarn ular, kontur izgisine gre belirlenen aks snrna kadar uzatlr.
Kontur izgisini ayarlamak iin Deitir/Obje Edit/Aks/Kontur izgileri ya da Deitir/Obje Edit/Aks/Kontur
Hesapla komutlar(kontur hesapla sa tu menden de altrlabilir), aks snrn ayarlamak iin de
Deitir/Obje Edit/Aks/Aks Snr komutu kullanlr. Aks snrna uzat seenei iaretlenmezse aks tarifi
serbest (al) aks komutu ile yaplmal, aks uzunluu koordinat kutusu yardm ile kullanc tarafndan
verilmelidir. Buradaki dier iki parametre de Sol delta ve Sa delta parametreleridir. Bu
parametreler aksn, sol ya da sa ucunu uzatmak veya ksaltmak iin kullanlr. Girilen say negatif veya
pozitif olabilir. Negatif deer, aksn ilgili ucunun ksalacan, pozitif deer ise uzayacan belirtir.
izgi Tipleri: Kontur ii ve kontur d izgi tipi parametreleri ile aksn kontur iinde ve dnda kalan
ksmlar iin ayr ayr izgi tipleri ve izgi renkleri atanabilir. izgi tipi semek iin;
izgi tipi kutusunun sa ksmndaki aa ok tuu farenin sol tuu ile tklanr.
Alan izgi tipleri listesinden istenen izgi tipi farenin sol tuu ile tklanarak seilir.
lgili izginin rengini belirlemek iin;
Renk kutusu farenin sol tuu ile tklanp tu basl tutularak alan renk paleti zerinde kaydrlr.
stenen rengin zerine gelindiinde tu braklr. Renk kutucuu seilen renge dnr.
Shift tuu ile birlikte tklanrsa, ilgili rengin kalem kalnl ayarlanabilir.
Kontur ii izgileri iz seenei iaretlenirse aks kontur iinde, kontur ii izgi tipi zellikleriyle
izilir. Aksi takdirde aksn kontur iindeki ksm izilmez.
Eik akslar kontur dnda dzletir :Eik girilen akslarda kontur dnda kalan ksmn dz izilmesini
salar.
Etiket Ayarlar Sekmesi:
Etiket Yarap: Aks etiket dairesinin yarap girilir.
Etiket Ykseklii: Etiket yaz yksekliidir. Otomatik etiket ykseklii iaretli ise etiket daire yarapna
gre program tarafndan otomatik olarak belirlenir. sim yazs ift karakterli olduu zaman etiket
ykseklii otomatik olarak yarya drlr. Otomatik etiket ykseklii iaretlenmezse program etiket
yksekliine mdahale etmez. Bu durumda yazlarn etiket dairesi dna tap tamad kullanc
tarafndan kontrol edilmelidir.
Etiket Rengi: Aks dairesinin rengidir. Farenin sol tuu ile tklanp tu basl tutularak alan renk paleti
zerinde kaydrlr. stenen rengin zerine gelindiinde tu braklr. Renk kutucuu seilen renge
dnr. Shift tuu ile birlikte tklanrsa, ilgili rengin kalem kalnl ayarlanabilir.
92
Yaz Rengi: Aks isim yazsnn rengidir. Farenin sol tuu ile tklanp tu basl tutularak alan renk paleti
dnr. Shift tuu ile birlikte tklanrsa, ilgili rengin kalem kalnl ayarlanabilir. Bu parametrenin
hemen altndaki buton tklandnda Yaz Tipi Ayarlar diyalogu ekrana gelir. Buradan aks isim yaz
tipi ayarlanabilir.
Sol etiket var, sa etiket var: Etiketler, akslarn sol ve sa ularnda yer alan etiket dairesi ve isim
yazsndan oluur. Aks ularndan herhangi birinde etiket istenmiyorsa, ilgili kutucuktaki iaret
kaldrlr. Kutucuklarn ikisi de bo braklrsa izilecek akslar etiketsiz olur.
Sol ve Sa Etiket Yeri: Aks etiketlerinin aks ularna gre X ve Y koordinatlardr. Burada kullanlan
koordinat bilgileri lokal koordinat bilgileridir. Aksn ilgili ucu orijin noktas, aksn dorultusu da X
ekseni olarak kabul edilir. Girilen koordinat bilgileri aks etiket dairesinin merkez noktasnn, aks ucuna
(lokal orijin noktas) gre koordinatlarn belirtir.
Otomatik Etiket Ykseklii: Satr iaretli ise, aks dairesinin ierisine yazlan yazlar aks dairesine
smyorsa yaz otomatik olarak kltlr. Bu durumda etiket yksekliine mdahale edilemez. Satr
iaretli deilse , Etiket Yarap ve Etiket Yksekliine ayr ayr mdahale edilebilir.
Yatay Yaz: Bu kutucuk iaretlenirse, aks isim yazlar her zaman yatay X eksenine paralel olacaktr.
aretlenmezse, isim yazlar aksn kendi dorultusunda yazlr.
Bilgi Yazs Sekmesi:
Bilgi Yazs Var(Orijine uzaklk): Bilgi yazs, yatay ve dey akslarn sol ularnda yer alan, aksn global
X ya da Y ekseninden mesafesini gsteren yazdr. Seenek iaretlenirse bilgi yazs aks zerinde yer
alr. Aksn global eksene gre konumuna bal olarak bilgi yazs negatif ya da pozitif olabilir. Eik
akslarda bilgi yazs hibir zaman yazlmaz.
Uzaklk: Bilgi yazsnn aks ucundan mesafesi. Bilgi yazsnn aks zerindeki konumunu belirler.
Ykseklik: Bilgi yazsnn ykseklii. Bilgi yazsnn boyutunu belirler.
Yaz Rengi: Yaz rengi kutucuu farenin sol tuu ile tklanp tu basl tutularak alan renk paleti
dnr. Shift tuu ile birlikte tklanrsa, ilgili rengin kalem kalnl ayarlanabilir. Bu parametrenin
hemen altndaki buton tklandnda Yaz Tipi Ayarlar diyalogu ekrana gelir. Buradan bilgi yazsnn
yaz tipi ayarlanabilir.
Birimler Sekmesi:
Aks bilgi yazsnn birimini ve formatn belirler.
A
Uzaklk
1250
Bilgi yazs
93
Temel Birimler:
Metre: aretlenirse, bilgi yazsnn birimi metre olur.
Santimetre: aretlenirse, bilgi yazsnn birimi santimetre olur.
Milimetre: aretlenirse, bilgi yazsnn birimi milimetre olur.
Fit ve kesirli in: aretlenirse, bilgi yazsnn birimi fit ve kesirli in olur. Birim format rnein 15 '-10
3/4 " eklindedir.
Fit ve ondalk basamakl in: aretlenirse, bilgi yazsnn birimi fit ve ondalk basamakl in olur. Birim
format rnein 15 '- 10.7"eklindedir.
Ondalk basamakl fit: aretlenirse, bilgi yazsnn birimi ondalk basamakl fit olur. Birim format
rnein 15.89' eklindedir.
Kesirli in: aretlenirse, bilgi yazsnn birimi kesirli in olur. Birim format rnein 1901/2 "
eklindedir.
Ondalk basamakl in: aretlenirse, bilgi yazsnn birimi ondalk basamakl in olur. Birim format
rnein 190.7" eklindedir.
Biim:
seilirse, birimler virglden sonra iki hane eklinde gsterilecektir. 0 seilirse birimlerin, virglden
Listede, 1/2, , 1/8, 1/16, 1/32, 1/34 hassasiyetine kadar seenekler bulunmaktadr. Kesir yok
seilirse, birimler kesirsiz grnr.
byklkte gsterilir.
belirler. rnein iaretli deilse, 0' - 15" deerinde bir ly -15" olarak gsterir. aretli ise 0'-15"
eklinde gsterir.
0-1 aralnda sfr ini gster: rnein 8'-0 1/6 " deerine sahip bir llendirme in ksm 0-1
Mutlak sfr ini gster: nin kesin sfr olduu llendirme deerinde sfr inin gsterilip
94
Bulunduu mod
ideCAD Statik programnda kat planlarnda iki mod bulunur. Mimari Plan modu kat tabann, Kalp
Plan modu kat tavann belirtir. Akslar hem kalp plan izimlerinde, hem de mimari plan izimlerinde
gerekli objelerdir. Bu sebeple akslar her iki modda da gzkr ve aks izimi her iki modda da
yaplabilir. Akslarn hangi modda izildii nemli deildir.
Modlar aras gei klavyeden shift+tab tuuna baslarak ya da Aralar/Mimari Plan-Kalp Plan modu
tklanarak salanr.
Aks izimi
Aks (yatay-dey-eik)
Aks izmenin en kolay yolu, akslar ekranda grafik olarak, fare ve klavye yardm ile izmektir. Aks
izmek iin:
iz/Objeler/Aks/Aks satrn ya da toolbardan Aks ikonunu farenin sol tuu ile tklayn.
Fare imlecinin ekli deiecektir. mle aks izimine hazrdr.
izim alannn herhangi bir yerine farenin sol tuu ile tklayn. Bu ilem, aksn 1. noktasn
belirleyecektir. Noktann koordinatlarn girmek isterseniz, koordinat kutusunu kullanabilirsiniz.
Bunun iin tklamay yapmadan nce klavyeden X tuuna basn. mle koordinat kutusundaki X
hanesine girecektir. Buraya X koordinat deerini girin ve enter tuuna basn. X kutucuu girilen
koordinat deerine kilitlenecek, krmz renge dnecektir. Y koordinatn girmek iin klavyeden
Y tuuna basn ve ayn ekilde deeri girip enter tuuna basn. Bu ilemlerden sonra farenin sol
tuu ile izim alannn herhangi bir yerini tkladnzda, imle belirlemi olduunuz noktaya
gidecek ve aks izimine balayacaktr.
Aksn 2. noktasn belirlemek iin, tekrar izim alann tklayn. kinci noktay belirlerken de
yukarda anlatld ekilde koordinat bilgisi girebilirsiniz. Buna ilaveten, eer elinizde koordinat
bilgisi yerine a bilgisi varsa, a da girebilirsiniz. A girmek iin klavyeden A tuuna basn. mle
koordinat kutusundaki A hanesine gidecektir. Buraya a deerini (derece) girin ve enter tuuna
basn. izilmekte olan aksn dorultusu, girilen a deerine kilitlenecektir. Farenin sol tuunu
tkladnzda aks izilecektir. (Hzl izim modu aksa)
Ctrl tuu basl tutularak H tuuna baslrsa Hzl izim Modu kapatlr veya alr. Kapal veya ak
olduu, alt satrda kullancya iletilir. Hzl izim modu kapal ise program sizden aksn adn
onaylamanz ister. Bu durumda, aksn adn ister deitirirsiniz, ister enter tuuna basarak mevcut aks
ismini kullanrsnz. Bu alternatife gre son maddeyi tekrar dzenleyelim. Aksn adn deitirin enter
tuuna basn veya aksn ad deimeyecekse enter tuuna basn. Aks izilecektir.
Aks ayarlarndan Aks snrna uzat seenei iaretli deilse, program aks uzunluunu belirleme
ilemini de kullancya brakr. Bu durumda aksn ikinci noktas belirlenmeden nce klavyeden L tuuna
baslr. Koordinat kutusundaki L hanesine aksn uzunluk deeri girilir ve enter tuuna baslr. Bylece
aksn uzunluu da belirlenir ve aksn ikinci noktas tklanr.
Yukarda anlatlan aks izimi serbest (al) aks izim yntemidir. ideCAD Statik programnda yatay ve
dey aks izimi iin kolaylklar mevcuttur. iz/Objeler/Aks/Aks tklanp aks komutu altrldnda
klavyeden boluk tuuna baslarak ya da aa kan aks yardmc toolbarndan Aks izim Tipini Deitir
95
ikonu tklanarak fare imleci yatay ve dey serbest aks izimi pozisyonlarna getirilebilir. Bu durumda
izim alannda tek bir nokta tklandnda, imlecin pozisyonuna gre bu noktadan geen yatay ya da
dey aks izilir. Burada dikkat edilmesi gereken husus, Aks snrna uzat(Ayarlar/Obje Ayarlar/Aks
Ayarlar) seeneinin iaretli olmasdr. Bu seenek iaretli ise aks, belirlenen aks snrlarna gre
otomatik olarak izilir. aretli deilse aks ksa bir para olarak izilir.
Yay eklinde erisel aks izimi
Erisel aks izimi iki yntemle yaplabilir. Bunlardan birisi Yay Aks, dieri de 3 Noktadan Yay Aks
komutunu kullanmaktr.
Yay Aks komutu kullanarak erisel aks izimi iin:
iz/Objeler/Aks/Yay Aks satrn veya Aks ikonunu tkladktan sonra aa kan yardmc toolbardan
Yay Aks ikonunu tklayn.
izim alannda bir noktaya tklayn. Bu nokta izeceiniz aks yaynn merkez noktas olacaktr.
Fareyi srkleyerek yayn yarapna ve balang noktasna karar verin ve ikinci bir noktay
tklayn. Bu ilem srasnda yarap belirlerken koordinat kutusunu da kullanabilirsiniz. kinci
tklamay yapmadan nce klavyeden L tuuna basn. Yarap deerini girin ve enter tuuna basn.
Fareyi srklediinizde imle merkezden girilen deer kadar gidecek ve izim alannda bir
ember grnts oluacaktr. Farenin sol tuunu tklayn ve aks izimine balayn.
Fareyi saat akrebinin tersi ynnde srkleyin ve aksn bitecei nokta zerine geldiinizde sol
tuu tklayn. Yay aksnz izilecektir.
3 Noktadan Yay Aks komutunu kullanarak erisel aks izimi iin:
iz/Objeler/Aks/3 Noktadan Yay Aks satrn veya Aks ikonunu tkladktan sonra aa kan
yardmc toolbardan 3 Noktadan Yay Aks ikonunu tklayn.
F
F
2
2
Yay Aks
rnekleri
Yatay Aks
imleci
Dey Aks
imleci
Serbest Aks imleci
96
izim alannda aksn balang ve biti noktalarn farenin sol tuu ile tklayarak belirleyin.
Fareyi srklediinizde aksn sanal grnts fare hareketine bal olarak hareket eder. nc
noktay da farenin sol tuu ile tklayp belirlediinizde aks oluur.
Aks ofset
Aks Ofset, daha nce izilmi bir akstan belirli bir mesafede, o aksa paralel yeni bir aks tretmek iin
gelitirilmitir. Bu yntemle aks ara mesafeleri girilerek projedeki akslar ok seri bir biimde
retilebilir. ki ekilde kullanlabilir.
En son izilen akstan teleyerek;
iz/Objeler/Aks/Aks satrn veya Aks ikonunu tklayn.
Aks yardmc toolbar ekrana gelecektir.
Aks toolbar zerindeki Aks Ofset toolboxuna istediiniz mesafeyi girin. Girilen deer pozitif ya da
negatif olabilir. Deerin pozitif ya da negatif olmas izilecek aksn mevcut aksn hangi tarafna
doru teleneceini belirtir. rnein; referans alnan aks yatay bir aks ise ve aks ofset mesafesi
pozitif ise, yeni aks mevcut aksn st tarafna izilir. Mesafe negatif girilirse, yeni aks mevcut aksn
alt tarafna izilir.
Aks Ofset ikonunu tklayn.
Aks izilecektir. (Hzl izim modu kapal ise aksn adn deitirin veya enter tuuna baslarak
varsaylan ad onaylayn)
lemi tekrarlamak iin enter tuuna basn.
Aks Ofset kutusuna yeni deer girin.
Aks Ofset ikonunu tklayn.
En son izilen akstan, girilen deer kadar mesafede yeni bir aks izilecektir.
Yukarda anlatlan yntem akslar sral olarak girilirken ok pratik bir yntemdir. Ancak mevcut aks
sisteminin arasna yeni akslar ilave etmek de gerekebilir. Bu durumda mevcut akslardan herhangi
birine gre mesafe verilmesi gerekir. Bunun iin:
Referans olarak alacanz aks farenin sol tuu ile tklanarak sein.
Yukardaki anlatlan admlar uygulayn.
Yeni izdiiniz aksn mesafesi setiiniz aksa gre ayarlanacaktr.
Aks snr
Aks Snr, aks kenar (kontur izgisinin getii hat) ile aks etiketi (aks balonu) arasndaki mesafeyi
tanmlar. Aks Snr sayesinde izilen akslarn uzunluklar program tarafndan otomatik olarak ayarlanr.
Aks uzunluklarnn aks snrna gre otomatik olarak ayarlanmas iin, ilgili akslar iin aks ayarlarnda
Aks snrna uzat seeneinin iaretlenmi olmas gerekir. Programn default ayarlarnda bu seenek
iaretlidir.
97
Aks snr, kontur izgisine gre tanmlanr. Kontur izgisi deitirildii zaman aks snr da deiir.
Bunun sonucu olarak, aks snrna baml olan akslarn uzunluklar da deiir.

Aks snrn ayarlamak iin:
Deitir/Obje Edit/Aks Snr satrn tklayn.
Karnza Aks Snr Ayarlar diyalogu gelecektir.
Bu pencerede sol, sa, alt ve st aks snr mesafelerini girin. Bu mesafeler birbirinden farkl
olabilir.
Aks snr deiecektir.
Aks snr izgisinin ekranda gzkp gzkmemesi kullancnn seime baldr. Aks snr izgisini
ekranda grntlemek iin;
Genel Ayarlar diyalogu ekrana gelecektir.
Izgara ve snrlar sekmesinde Aks Snr satrn tklayn. nnde iaret varsa iaret kalkacaktr.
aret yoksa iaretlenecektir.
aretleyip, Tamam butonunu tklayn. izim alannda aks snr izgisi grnecektir.
Aks snr izgisinin ekranda gzkp gzkmemesinin izimlere herhangi bir etkisi yoktur. Ekranda
grnse bile yazc/izici ktlarnda izilmeyecektir.
A
A
C
C
1
1
Aks snr
Kontur izgisi
Aks snrna uzat
aktif
Aks snrna uzat
aktif deil
Aks snr
98
Aks izim teknikleri
Aks ta
Akslar tamak iin ta komutu kullanlr. Herhangi bir aks tamak iin:
Deitir/Ta satrn tklayn.
Fare imlecini tanacak aks zerine getirin ve sol tu ile tklayarak sein .
Aks seili hale geldikten (mavi renge dntkten) sonra, farenin sa tuunu tklayn. Fare
imlecinin ekli deiecektir.
Tekrar sol tuu tklayn ve fareyi izim alan zerinde kaydrn. Bu aamada aks istenilen
mesafeye tamak iin koordinat kutusundan uzunluk girebilirsiniz. Klavyeden L tuunu tklayn.
mle koordinat kutusu zerindeki L kutucuuna girer. Buraya aksn tanaca mesafeyi yazn ve
klavyeden enter tuuna basn.
Fareyi izim alannda aks tamak istediiniz yne kaydrn. Bu aamada klavyeden shift tuunu
basl tutarak fare imlecinin dik olarak hareket etmesini salayabilirsiniz. Aks belirlediiniz mesafe
kadar hareket edecek, bu mesafe snrlarnn dna kmayacaktr.
Aks istenilen yere getirilince farenin sol tuunu tklayn. Bylece aks tanacaktr.
Akslarn tanmas, bunlara bal objelerin durumunu da etkiler. Bir aks tannca, bu aksn dier
akslarla kesitii noktalar deiir. Akslarn kesiim noktalarnda bulunan dm noktalar da, yeni
kesiim noktalarna tanr. Bu dm noktalar ile birlikte, bunlara bal objeler de tanr, uzar veya
ekil deitirirler.
rnein; Tanan bir aksn zerindeki kolonlar, kiriler, duvarlar ve bu duvarlar zerindeki kap-
pencereler de aksla birlikte tanr. Bu duvar ve kirilere bal dier duvar ve kiriler uzar ya da ksalr,
deme ve mahaller byr ya da klr, mahallerin alanlar otomatik olarak gncellenir, i ve d
llendirmeler varsa bunlar da otomatik olarak gncellenir.
Aks kesiimlerinde yer almayan dm noktalar akslarn hareketinden etkilenmezler. Bu noktalarn da
aksla birlikte hareketini salamak iin, dm noktasndan geen ikinci bir aks izilerek tanacak aksla
kesitirilmelidir.
Tanan aks, tand yerde artk daha nce kesitii akslarla kesimiyorsa, bu aks zerindeki dm
noktalarna bal objeler, aksn tanmasndan etkilenmezler. Ancak daha sonra kontur izgileri
bytlp aksn nceden kesitii akslarla yeniden kesimesi salanrsa, Grnt/Yeniden Olutur
tklanr tklanmaz, aks tanmadan nce bu aks kesiimlerinde bulunan dm noktalar otomatik
olarak aks kesiimlerine tanrlar.
Aks etiketini (dairesini) ta
Akslarn pozisyonu birbirine yakn olduunda aks daireleri st ste denk gelebilir ve planda karklk
oluturabilir. Bu durumu gidermek iin aks dairesini ve yazsn baka bir konuma tamak
isteyebilirsiniz. Bunu iin Aks Etiketini Ta komutunu kullanabilirsiniz.
Toolbardan Aks ikonunu tklayn.
Aks Etiketini Ta ikonunu tklayn.
99
lgili aksa yaknlan ve aks dairesini tklayn.
Farenin imlecini srkleyerek aks dairesini dileiniz pozisyona getirin ve farenin sol tuunu tekrar
tklayn.
Aks dndr
Akslar dndrmek iin dndr komutu kullanlr. Herhangi bir aks dndrmek iin:
Deitir/Dndr ya da toolbardan Dndr ikonunu tklayn.
Fare imlecini dndrlecek aks zerine getirin ve sol tuu tklayarak dndrlecek aks sein.
Aks seili hale geldikten (mavi renge dntkten) sonra, farenin sa tuunu tklayn. Fare
imlecinin ekli deiir.
Farenin sol tuu ile dndrme merkez noktasn tklayn. Bu aks zerinde uygun bir nokta olabilir.
Fareyi srkleyerek dndrme kolunu belirlemek iin ikinci bir nokta tklayn. En son tklanan bu
iki nokta dndrme ekseni belirler. Fare srklendiinde, seilen aks belirlenen merkeze gre
dner. Bu aamada aks istenilen lde dndrmek iin koordinat kutusundan a girilebilir. A
girmek iin klavyeden A tuuna basn.
mle koordinat kutusundaki A kutucuuna girecektir. Buraya istediiniz a deerini (derece)
yazn ve enter tuuna basn.
izim alan zerinde fareyi hareket ettirdiinizde aks girdiiniz a kadar dnecektir. Bu dnme
global koordinat sistemine gre olacaktr. rnein; A koordinat kutusuna girdiimiz a 45
derece olsun. Bu durumda aksn eski as iptal olacak ve aks planda 45 derece aya gelecektir.
Bu aamada klavyeden boluk tuuna baslarak fare hareket ettirilirse, aks as deiecektir.
Boluk tuuna basldktan sonra a lokal olarak alglanr. Baka bir deyile girilen a deeri aksn
mevcut asna eklenir ve bu a aksn yeni as olur. rnein; aksn mevcut as 20 derece ise ve
koordinat kutusuna girilen deer 45 derece ise, aksn yeni as 20+45=65 derece olacaktr.
Aks istenilen pozisyona geldiinde farenin sol tuunu tklayarak dndrme ilemini tamamlayn.
Akslarn hareketi, bunlara bal objelerin durumunu da etkiler. Bir aks dndrlnce, bu aksn dier
akslarla kesitii noktalar deiir. Akslarn kesiim noktalarnda bulunan dm noktalar da, yeni
kesiim noktalarna tanr. Bu dm noktalar ile birlikte, bunlara bal objeler de tanr, uzar veya
ekil deitirirler.
aksla birlikte hareketini salamak iin, dm noktasndan geen ikinci bir aks izilerek dndrlecek
aksla kesitirilmelidir.
Dndrlen aks, dndrld yerde artk daha nce kesitii akslarla kesimiyorsa, bu aks
zerindeki dm noktalarna bal objeler, aksn dndrlmesinden etkilenmezler. Ancak daha sonra
kontur izgileri bytlp aksn nceden kesitii akslarla yeniden kesimesi salanrsa,
Grnt/Yeniden Olutur tklanr tklanmaz, aks tanmadan nce bu aks kesiimlerinde bulunan dm
noktalar otomatik olarak aks kesiimlerine tanrlar.
100
Aks-Kontur izgisi ilikisi
ideCAD Statik programnda akslar izilirken, aks uzunluklar otomatik olarak belirlenir (Aks Ayarlar
diyalogu, Genel Ayarlar sekmesinden Aks snrna uzat seenei iaretli ise). Aks uzunluunu
belirleyen parametreler Aks Snr ve Kontur izgileridir. Deitir/Obje Edit/Aks/Aks Snr
tklandnda Aks Snr Ayarlar diyalogu ekrana gelir. Bu diyalogdan aks snrnn kontur izgisi sol, sa,
alt ve st noktalarna gre mesafeleri belirlenir. Aks snr kontur izgisine baldr. Kontur izgisi
deitirildiinde aks snr da deiir ve aks uzunluklar da buna bal olarak deiir.
Aks snr dna izilen akslarn uzunluklar otomatik olarak belirlenmez. Aks snr dna serbest (al)
aks komutu ile izilen akslarn uzunluu koordinat kutusu yardmyla kullanc tarafndan belirlenebilir.
Yatay ve dey aks izim komutlaryla izilen akslarn uzunluunu belirlemek ise mmkn deildir.
Bunlar standart uzunlukta ksa akslar olarak izilirler. Aks snr dna taan akslarn uzunluklarnn
program tarafndan otomatik olarak ayarlanmasn salamak iin kontur izgisi bu akslar da kapsayacak
biimde bytlmelidir. Kontur izgisini deitirmek iin:
Deitir/Obje Edit/Aks/Kontur izgileri tklanr.
Fare imlecinin ekli kontur izgisi izim moduna geer.
izim alannda istenilen noktalar farenin sol tuu ile tklanarak kapal bir poligon oluturulur.
Oluturulan kapal poligon yeni kontur poligonudur.
Dik al (dikdrtgen ya da karesel) kontur poligonu oluturabilmek iin fare imlecinin zgaraya
kilitlenme zelliinden faydalanlabilir. mlecin zgaraya kilitlenmesi iin Genel Ayarlar diyalogunda,
izim sekmesinde, kilitlenme ksmndaki Izgaraya Kilitlen kutucuunun iaretlenmesi yeterlidir. Bu
durumda fare imleci izim alanna tklandnda sadece zgara kesiim noktalarna atlayacaktr.
Kontur izgilerini tam yap snrlarna gre ayarlamaya almayn. Balangta kontur izgisini projenizi
tamamen iine alacak ekilde yaklak olarak ayarlayn. Aks, duvar, kolon, kiri, mahal vb. bilgi
girilerini yaptktan sonra sa tu mensnden Kontur Hesapla satrn tklayn. Program kontur
izgilerini tm katlarda yap snrlarna gre ayarlayacak, sonu olarak aks uzunluklar da otomatik
olarak ayarlanm olacaktr.
Akslarn llendirilmesi
Aksla d llendirme ile llendirilir. Akslar llendirmek iin llendirme ayarlarnda bulunan
Aks seeneini iaretlemek ve d llendirme yapmak yeterli olacaktr.
Akslar llendirmek iin;
Ayarlar/llendirme/llendirme Ayarlar satrn tklayn.
llendirme Ayarlar diyalogu alacaktr.
llendirme izgileri blmnde bulunan Aks satrn iaretleyin.
Sistemde daha nceden tanml deilse akslar tanmlayn.
Duvar, kiri, panel veya srekli temel iin d llendirme yapn.
D llendirmede akslar da llendirilecektir.
101
Akslarla zgara oluturmak
Yatay, dey ve eik akslar izildikten sonra, bu akslarn birbirlerini kestikleri noktalarda dm
noktalar oluur. te bu dm noktalar zgara vazifesi grr. Toolbardan D.N. Kilitlen butonu
tklanarak dm noktasna kilitlenme aktif hale getirilirse, fare imleci aks kesiim noktalarndaki bu
dm noktalarna atlar. Bu ekilde izimler kolayca oluturulabilir.
Akslarla oluturulmu zgarann baka bir avantaj da, zgara sistemindeki herhangi bir aks tanrsa, bu
aksa bal dier objeler de aksa baml olarak hareket ederler. Fakat aks silerseniz aks zerindeki
objeler silinmez. Baka bir deyile, akslar zgara olarak kullanldktan sonra istenirse silinebilir. Bu
zgara sistemi kullanlarak oluturulan elemanlarda herhangi bir deiiklik olmaz.
Aksn dier objelerle ilikisi
Akslarda yaplabilecek tama, dndrme gibi deiiklikler, bu akslarla ilikisi bulunan dier objeleri de
etkiler.
Akslar kesitirildiinde, kesiim noktalarnda dm noktalar oluur. Bu dm noktalarna bal
objeler ve bu objelere baml dier objeler, akslarn tanmas ya da dndrlmesinden etkilenirler.
Aks tandnda, dier akslarla kesiim noktalar deiir. Bu kesiim noktalarna bal objeler de bu
dm noktalar ile birlikte hareket ederler. Aks kesiim noktalarna bal olmayan dm noktalar,
akslarn hareketinden etkilenmez. Akslarn silinmesi halinde de dier objeler bundan etkilenmezler.
aksla birlikte hareketini salamak iin, dm noktasndan geen ikinci bir aks izilerek tanacak aksla
kesitirilmelidir.
Tanan aks, tand yerde artk daha nce kesitii akslarla kesimiyorsa, bu aks zerindeki dm
noktalarna bal objeler, aksn tanmasndan etkilenmezler. Ancak daha sonra kontur izgileri
bytlp aksn nceden kesitii akslarla yeniden kesimesi salanrsa, Grnt/Yeniden Olutur
tklanr tklanmaz, aks tanmadan nce bu aks kesiimlerinde bulunan dm noktalar otomatik
olarak aks kesiimlerine tanrlar.
Kolon
Kolon izim yardmclar
Kolon toolbar
Kolon toolbar iz/Objeler/Kolon (Dikdrtgen Kolon/Daire Kolon/Poligon Kolon) tklannca ekrana gelir.
Kolon toolbarnn zerinde, kolonlarla ilgili eitli komutlarn ikonlar yer alr. Bu ikonlar tklanarak
komutlara menlerde gezinmeden, tek tklamada ulalr.

Kolon toolbarndaki komut ikonlar soldan saa srasyla unlardr:
Dikdrtgen Kolon ikonu. Dikdrtgen kolon komutunu altrr. Kolon boyutlar Kolon Boyut
kutucuklarndan girilebilir.
102
Daire Kolon ikonu. Daire kolon komutunu altrr.
Poligon Kolon ikonu. Poligon kolon komutunu altrr. Poligon kolon ayarlarnda seili bulunan
poligon kolonu izer. stenilen poligon kolonu izmek iin nce poligon kolon ayarlarna girilip, ilgili
kolon buradan seilmeli, ya da poligon kolon ktphanesinde byle bir kolon bulunmuyorsa, poligon
kolon ayarlarnda izilip, poligon kolon ktphanesine eklenmelidir.
Kolon Bal ikonu. Kolon bal izer. Kolon bal kirisiz demeli sistemlerde kullanlan bir
elemandr.
Varsaylan Kaklkl Kolon ikonu. Kolon ayarlar diyalogundaki mevcut kaklk deerlerine gre kolon
izer. Kolon modundayken klavyeden 1 tuuna basarak da altrlabilir.
Kenara Yanak Kolon ikonu. Kolon ayarlarna girmeden, kenara yanak dikdrtgen kolon tariflemek
iin kullanlr. Kolon dm noktas kolonun sol kenarnn orta noktasnda yer alr. Dier kenara
yanak kolon iin, kolonun boyutlarn ters girmek gerekir. (rnein; 50/25 yerine 25/50). Kolon
modundayken klavyeden 2 tuuna basarak da altrlabilir.
Keye Yanak Kolon ikonu. Kolon ayarlarna girmeden, keden tanml dikdrtgen kolon tariflemek
iin kullanlr. Default olarak kolon dm noktas kolunun sol st kesinde yer alr. Kolon
modundayken klavyeden 3 tuuna basarak da altrlabilir.
Ortalanm Kolon ikonu. Ortalanm kolon iin kolaylk. Dm noktas kolonun tam ortasnda yer
alr. Kolon modundayken klavyeden 4 tuuna basarak da altrlabilir.
Simetri X ikonu. Tklandnda kolonun lokal X eksenine gre simetrisini alr. Ayn ilem klavyeden
boluk tuuna baslarak da yaplabilir.
Duvarlar Kolonlarla Bl ikonu. Basl pozisyonda ise, zerine kolon yerletirilen duvar, kiri, panel
objeleri, kolonun yerletirildii noktadan otomatik olarak ikiye blnr ve kolona balanr.
Kolonla Blnen Objeleri Otomatik Adlandr ikonu. Basl pozisyonda ise zerine kolon
yerletirildikten sonra blnen kiri ve panel objeleri otomatik olarak isimlendirilir.
Kolon boyut kutucuklar. Bu kutucuklara dikdrtgen kolon iin boyut deerleri girilir. izilecek
kolonun boyutlar kolon ayarlarna girmeden buradan ayarlanabilir. Kolon izilirken boyutlar planda
kolon sanal grntsnn olutuu ilk tklamadan sonra da deitirilebilir. Yaplan deiiklik annda
izime yansr.
Manto kenarn deitir ikonu. Glendirme projelerinde kolon elemanna manto yapar veya yaplan
bir mantonun kalnln deitirir.
Manto kenarn kaldr ikonu. Glendirme projelerinde, mantolanm kolon elemannn mantosunu
kaldrr.
Kolon Ayarlar ikonu. Kolon ayarlar diyalogunu aar. Bu diyalog kolonlarla ilgili parametreleri ierir.
Ayrca diyalog iinden poligon kolonlarla ilgili ilave parametreleri ieren Poligon Kolon Ayarlar
diyaloguna gei vardr.
Kolon klavye destekleri
Dikdrtgen ve poligon kolon iziminde boluk ve enter tular olduka ie yarar.
103
Dikdrtgen ve poligon kolon izilirken, klavyeden boluk tuuna baslrsa kolonun yn simetrik
olarak deiir. lk tklamadan sonra, fare hareket ettirildiinde kolon dm noktas etrafnda dner.
Boluk kullanlarak kolon istenilen konuma getirilir ve kolon ikinci bir tklama ile ya da enter tuuna
basldnda kolon izimi tamamlanr.
Kolon modundayken klavyeden 1, 2, 3, 4 tular srasyla, Varsaylan Kaklkl Kolon, Kenara Yanak
Kolon, Keye Yanak Kolon ve Ortalanm Kolon komutlarn aktif hale getirir.
Daire kolon izilirken kolon ap Kolon boyut kutucuunda ilk kutucukta girilir. Daire Kolon ikonu
tklandktan sonra daire kolonun merkezinin yer alaca nokta tklanr. Sanal daire grnts girilen
ap mesafesi kadardr. Fare hareket ettirildiinde kolon dm noktas etrafnda dner. Farenin sol
tuu tekrar tklandnda ya da enter tuuna basldnda daire kolon oluacaktr.
Kolon ayarlar diyalogu
Kolon ayarlar diyalogu, kolonlarla ilgili parametreleri ieren diyalogdur. Tek bana her trl kolon
parametresini iinde barndrmaz. Poligon ve daire kolonlarla ilgili bir ksm parametreler Poligon
Kolon Ayarlar diyalogundan ayarlanr. Bu sebeple Kolon Ayarlar diyalogunda, gerektiinde Poligon
Kolon Ayarlarna geii salayan Poligon kolon butonu mevcuttur.
Kolon ayarlarna mdahale etmek iin:
Ayarlar/Obje Ayarlar/Kolon Ayarlar veya kolon izimi aktif iken toolbarda oluan Kolon Ayarlar
ikonunu sol tu ile tklayn.
Kolon Ayarlar diyalogu ekrana gelecektir.
Kolon Ayarlar diyalogunda istediiniz ayarlar yapn.
Yaplan ayarlara gre kolon izimini gerekletirin.
Yaplan kolon ayarlar izilecek kolonlar iin geerlidir. Mevcut (izilmi kolonlarn ayarlarn
deitirmek de mmkndr. Bunun iin;
Ayarlar deitirilecek kolonlar farenin sol tuu ile tklanarak seildikten sonra Deitir/Obje
zellikleri tklanr.
Ekrana gelen Kolon Ayarlar diyalogunda istenen deiiklikler yaplr ve tamam butonu tklanarak
diyalog kapatlr.
Yaplan deiiklikler seilen kolonlara uygulanacaktr.
Kolon ayarlar diyalogu, Genel Ayarlar, Yazlar, Statik/Betonarme, Mantolama ve Yap
Bileenleri olmak zere drt sekmeden oluur.
Kolon Ad: Kolon numaras girilir. Program bu rakamn nne S harfi getirerek kolonu isimlendirir.
Kolonlar izildikten sonra istenirse farkl biimde de isimlendirilebilir. Mutlaka S harfi kullanma
zorunluluu yoktur.
Aktif Tarama: Kolon iin geerli olan tarama tipidir. Tarama zerine tklandnda Tarama Ayarlar
diyalogu alr. Bu diyalogdaki tarama tablosundan tarama tipi seilir, tarama ve arka plan renk
104
seimleri yaplr. Tamam butonu tklanarak kapatldnda aktif tarama kutucuu yaplan seimlere gre
ekillenip renklenir.
Renk: Kolon kenar izgilerinin rengidir. Farenin sol tuu ile tklanp tu basl tutularak alan renk
paleti zerinde kaydrlr. stenen rengin zerine gelindiinde tu braklr. Renk kutucuu seilen renge
Daire Kolon Nokta Says: Daire kolon ke noktas says girilir. Varsaylan deer 40tr. Girilebilecek
minimum deer 10dur. 10dan kk deer girilirse 10 olarak alnr. Tek say girilirse program +1
ilave eder. Baka bir deyile, rn. 11 girilirse, 12 olarak alnr.
izgi Tipi: Planda kolonu oluturan izginin izgi tipi seilir. Kutucuklarn sandaki aa ok butonlar
tklandnda izgi tipleri listesi alr. Bu listeden istenen izgi tipi farenin sol tuu ile tklanarak seilir.
Genilik/Ykseklik: Kolonun boyutlar girilir. Programda default olarak Genilik kolonun plandaki yatay
boyutunu (en), Ykseklik de plandaki dey boyutunu (boy) ifade eder. Kolonlar planda her trl
konumda (ada) bulunabilirler. Bu durumda boyutlardan hangisinin Genilik, hangisinin Ykseklik
olduunu anlamak iin, Ayarlar/Genel Ayarlar/Genel Ayarlar sekmesinden Kolon akslarn iz seenei
iaretlenir. Planda kolonlarn her birinin dm noktalarndan kan oklar belirir. Bu oklar ilgili kolonun
lokal +X ynn gsterir. Okun gsterdii yndeki kolon boyutu Genilik, buna dik olan kolon
boyutu da Yksekliktir.
Kaklk X/Kaklk Y: Dikdrtgen kolonlar iin X ve Y kaklklar girilir. Kaklklar kolonun sol st
kesine gre verilir. Kaklk X ve Y sfr olduu zaman, kolon dm noktas kolonun sol st
kesinde yer alr. X kakla pozitif (+) deer girildii zaman, kolon yatay olarak sola doru kayar.
Negatif (-) deer girilirse, saa doru kayar. Y kakla pozitif (+) deer girilirse kolon dey olarak
yukarya doru, negatif (-) deer girilirse aaya doru kayar. Girilen kaklk deerlerine gre kolon
dm noktas kolonun iinde ya da dnda yer alabilir. Ancak kolon dm noktasnn kolon iinde
kalmasnda fayda vardr. Kaklk girilirken koordinatlar lokal olarak dnlmelidir. Bir rnekle
aklarsak; Boyutlar X=0.5 Y=0.25 olarak girilen bir kolonun plandaki dorultusu ne olursa olsun,
kaklklar kolon ayarlarnda belirlenen bu boyutlara gre olacaktr. Buradaki durumda X ekseni 50/25
boyutlarndaki kolonun 50 cmlik st kenarndan, Y ekseni de 25 cm lik sol kenarndan geer.
Ayarlar/Genel Ayarlar/Genel Ayarlar sekmesinden Kolon akslarn iz seenei iaretlenirse, kolon
dm noktasna ok izilir. Okun gsterdii yn +X yndr. Kolon yerletirilirken dndrlrse,
koordinat takm da kolonla birlikte dner. Bu ekilde kolon kaklklarn ayarlamak son derece
kolaylar.
st Kot/Kot: st Kot ve Kot parametreleri kolonun st ve alt dm noktalarn ynetir. st Kot ve
Kot deerleri sfr olduu zaman, kolon alt dm noktas kat tabannda, st dm noktas kat
tavannda yer alr. Baka bir deyile kolon ykseklii kat yksekliine eittir. st Kot hanesine pozitif
(+) deer girilirse kolon st dm noktas girilen deer kadar yukarya kayar, kolon yukarya doru
uzar. Negatif deer girilirse kolon ksalr. Ayn ekilde Kot hanesine pozitif deer girilirse kolon dm
noktas girilen deer kadar yukarya doru kayar, dolays ile kolon ksalr. Negatif deer girilmesi
durumunda kolon alt dm noktas aaya kayaca iin, kolon boyu uzar. Kolonlara st Kot ve Kot
girilirken, katlar aras akmalar ya da sreksizlikleri nlemek iin dikkatli olunmaldr.
Eiklik: Kolon st ve alt dm noktalar arasndaki yatay mesafeyi belirler. Eik kolon tanmlamak iin
buraya deer girilir.
Byme Snrlar: Dikdrtgen kolonlarda kolon boyutlar deitirilirse, kolonun hangi ynlere doru
byyp klebilecei bu parametrelerle belirlenir. Kolonlar iaretli kutucuklarn belirttii ynler
dorultusunda byyp klebilir. Buradaki X, +X, -Y ve +Y ynleri kolona gre, lokal olarak
105
dnlmelidir. Ayarlar/Genel Ayarlar/ Genel Ayarlar sekmesindeki, Kolon akslarn iz seenei aktif
ise, planda kolonun dm noktasndan ok izilir. Bu ok ilgili kolonun lokal +X ynn gsterir.
Byme snrlar bu artlara gre belirlenmelidir.
Sva Var: Kolonlarda sva izilecekse iaretlenir. Bu seenek iaretliyse, kolon evresine Sva Kalnl
satrnda girilen deer kadar sva izilir. izilen svann rengi Sva Rengi satrnda ayarlanabilir. Kolon
duvar gibi baka sva atanabilen unsurlar birletiinde sva birleimleri otomatik yaplr ve
kesiimlerdeki fazla izgiler temizlenir. Svalar mimari objeler olduklar iin Kalp Plan modunda kolon
svalar izilmez.
Sva: Kolonlarn plandaki sva rengidir. Farenin sol tuu ile tklanp tu basl tutularak alan renk paleti
Sva Kalnl: Planda izilecek sva kalnl girilir. Sva seenei iaretlenirse geerli olur. Bu seenek
iaretlenmezse kolonlara sva izilmez. Kolon svalar sadece Mimari Plan modunda izilir. Svalar
mimari objeler olduklar iin Kalp Plan modunda kolon svalar izilmez.
Sva Rengi: Kolonun sva rengini, tkladnzda ekrana kan renk paletinden seebilirsiniz. Shift tuu ile
birlikte tklanrsa, ilgili rengin kalem kalnl ayarlanabilir. Burada girilen kalem kalnlk deeri sadece
pskrtmeli ploterlarda kullanlr.
izgi Tipi: Kolon svasnn planda grnen izginin izgi tipi ayarlanr. Dz, srekli, dz nokta vs izgi
tiplerinden biri listeden seilebilir.
Poligon Kolon: Bu buton tklanarak Poligon Kolon Ayarlar diyaloguna gei yaplabilir. Poligon Kolon
Ayarlar diyalogunda poligon kolonlarla ilgili parametreler ayarlanr. Geni aklama Poligon Kolon
Ayarlar diyalogu blmnde yaplmtr.
Materyal: Kolonlarn kat modelde zerine kaplanacak materyal seilir. Kolon seilen materyal ile
kaplanr ve kat modelde bu ekilde grntlenir. Farenin sol tuu ile aa ok butonu zerine tklanr.
Alan materyal listesinden uygun materyal seilir. Tanml materyal yoksa liste bo gelir. Materyal
ekleme ilemi Ayarlar/Materyaller satr tklanarak alan diyalogdan yaplr.
Gerek Doku Uzunluu: Doku uzunluu girilir. rnein; 1 metre girilirse seilen materyal dokusu
genilii 1 metre olarak alnr ve seilen obje zerine kaplanr. Dokunun kare eklinde olduu
dnlrse obje yzeyleri 1x1 ebadnda dokular yan yana dizilerek kaplanr.
Yazlar Sekmesi:
sim X/ sim Y: Kolon Ad yazsnn kolon sol st kesine gre X ve Y koordinatlar girilir. Yaz X
deeri pozitif girilirse isim yazs sola, negatif olursa saa kayar. Yaz Y deeri pozitif olursa isim yazs
yukarya, negatif olursa aaya kayar.
Boyut X/Boyut Y: Kolon Boyut yazsnn kolon sa st kesine gre X ve Y koordinatlar girilir. Boyut
X deeri pozitif olursa boyut yazs sola, negatif olursa saa kayar. Boyut Y deeri pozitif olursa boyut
yazs yukarya, negatif olursa aaya kayar.
smin Yeri: Kolon isminin kolona gre yazlaca konumu diyalogtaki ekle gre belirleyin. Program
kolon oluturulduunda seilen konuma gre ismi yerletirecektir.
Boyutun Yeri: Kolon boyutunun kolona gre yazlaca konumu diyalogtaki ekle gre belirleyin.
Program kolon oluturulduunda seilen konuma gre ismi yerletirecektir.
106
sim ve boyut birlikte: Kolon ad ve boyutunun birlikte yazlmasn istiyorsanz iaretleyin.
sim Ykseklik, Renk ve Yaz tipi: Kolon ad yazsnn ykseklii girilir. Renk kutusu farenin sol tuu ile
tklanp tu basl tutularak alan renk paleti zerinde kaydrlr. stenen rengin zerine gelindiinde tu
braklr. Renk kutucuu seilen renge dnr. Shift tuu ile birlikte tklanrsa, ilgili rengin kalem
kalnl ayarlanabilir. Hemen alttaki buton tklanrsa, Yaz Tipi Ayarlar diyalogu alr. Bu diyalogdan
Kolon Ad Yazs, yaz tipi ayarlanr. Kolon yazlar sadece Kalp Plan modunda grnr. Yazlar yatay
olarak yazlr.
Boyut Ykseklik, Renk ve Yaz tipi: Kolon boyut yazsnn ykseklii girilir. Renk kutusu farenin sol tuu
ile tklanp tu basl tutularak alan renk paleti zerinde kaydrlr. stenen rengin zerine gelindiinde
tu braklr. Renk kutucuu seilen renge dnr. Shift tuu ile birlikte tklanrsa, ilgili rengin kalem
Kolon Boyut Yazs, yaz tipi ayarlanr. Kolon yazlar sadece Kalp Plan modunda grnr. Yazlar
yatay olarak yazlr.
Statik/Betonarme Sekmesi:
Statik Materyal: Kolon elemannda kullanlacak statik materyali listeden sein. Statik materyal
betonarme eleman olarak Yap Aacnda Materyaller altnda tanmlanabilir.
Tanml kesit parametreleri: Elemann kesit ve geometrik zellikleri otomatik belirlenir ve bunlar
ynetmeliklere uygun deerlerdir. Bununla birlikte eleman kesit zelliklerini deitirmek isterseniz bu
satr iaretleyin ve ilgili deerleri programa verin. Program sfr braklan deerleri otomatik olarak
hesaplar, sfrdan farkl girileri, girilen deer kadar kabul eder.
2 aks atalet momenti : Eleman minr atalet momentidir. rnein 50/25 dikdrtgen bir kolonda 2 aks
atalet momenti 25.25.25.50 / 12 = olarak hesaplanr.
3 aks atalet momenti: Eleman majr atalet momentidir. rnein 50/25 dikdrtgen bir kolonda 3 aks
atalet momenti 50.50.50.25 / 12 olarak hesaplanr.
Burulma atalet momenti: Eleman burulma rijitliini tanmlayan atalet momentidir.
En kesit alan: Elemann kesit alan deeridir. rnein 50/25 dikdrtgen bir kolonda elemann en kesit
alan 50.25=625dir.
2 ynnde kesme alan: Eleman minr yndeki kesme alandr. 50/25 dikdrtgen bir kolonda
5/6.50.25 olarak alnr. Kesme alan= 5/6 . b . d
3 ynnde kesme alan: Eleman major yndeki kesme alandr. Kesme alan= 5/6 b d
Bu kolon konsol demeyi tayor: Kolon konsol bir demenin mesnedi ise bu seenek
iaretlenmelidir. Aksi durumda iaretlenmemelidir.
Donat korozyonu arpan: Yap performans analizinde kullanlan bir orandr. Bu satra yazlan oranla,
deprem ynetmeliinde belirtilen korozyon artlarna maruz kalm mevcut yaplarda, donatlarda
oluan ypranma, yapnn performans hesabnda dikkate alnabilir. Bu satrda tanmlanan deer,
elemanlar mevcut donat alanlaryla arplr ve arpm sonucunda bulunan deer donat alan olarak
dikkate alnr. YeniAlan=arpan*YeniAlan
Yetersiz kenetlenme boyu akma gerilmesi arpan: Elemanlarn elik akma gerilmesini azaltmak iin
kullanlr. Bu satra girilen deer, elemann elik akma deeri ile arplr.
YenielikAkmaDeeri=arpan*MevcutelikAkmaDeeri
107
Daire kolon etriye tipleri : Etriye seildiinde, daire kolonda sadece etriye dizayn yaplacaktr. Etriye -
iroz seildiinde, daire kolonda hem etriye dizayn yaplacak hem de dey donatlar iroz ile
birbirine balanacak demektir.
Alt u sarlma blgesi uzunluu : Kolon sarlma blgeleri deprem ynetliinde belirtilen hususlara gre
otomatik bulunur. Sarlma blgelerinde, etriye sklatrmas yaplr.
Program bulsun seenei iaretlendiinde ynetmelik koullarna otomatik dzenleme yaplr.
Ancak, rnein su basman perdeleri veya yksek duvarlarn baland kolonlar iin alt sarlma blgesi
uzunluunun farkl bir deerde dzenlenmesi istenebilir. Bu durumda Tanml satrnda deer girilerek
kolon alt uu sarlma blgesi istenilen uzunlukta oluturulabilir. Uzunluk deerini kolon boyunda
verirseniz, kolonda tamamyla etriye sklatrmas yapm olursunuz.

oklu etriye dizayn : aretlenirse program kolonda ift etriye dizayn yapabilir demektir. ift etriye
dizayn, kolonun boyutlarna ve dey donat saysna bal olarak otomatik belirlenir. Kolonda ift
etriye dizayn yaplmad durumlarda ynetmelik koullarna gre iroz dizayn yaplr.
Aplikasyonda daima dnda detaylandr : Seenek iaretlendiinde kolon, kolon aplikasyon plannda
yerinde detaylandrlmaz, bunun yerine kolon, llendirilmi plan grnts eklinde izilir. Detay
alm ise pafta kenarnda ayrca gsterilir.
Mantolama Sekmesi:
Mantolama materyali: Mantolam blgesine ait statik materali listeden sein.
Kalnlk: Glendirilecek kolonun mantolama kalnl girilir. Program burada yazlan deer kadar
mantolama kenar oluturur.
Renk: Mantolamann planda grnen rengi buradan belirlenir. Fare ile kutucuklar tklayarak tarama
seeneklerinden istediinizi sein.
Eksenel yk kontrolnde kullanlacak alan:
Deprem ynetmelii ve TS500'de belirtilen eksenel yk kontrollerinde kolon alan olarak hangi
blgenin dikkate alnacan belirleyen seeneklerdir. Mantolama yaplan kolon iin 3 seenek
belirtilmitir. Sadece manto ksmn kullan, Sadece ekirdek ksmn kullan, Tamamn kullan.
Deprem ynetmeliinde bu kontrol Ac>=Nd/(0.5fck), TS500'de ise Ac>= Nd/(0.9fcd) olarak
belirtilmitir. Bu kontrol, kullancnn belirledii alan iin programda otomatik yaplacaktr. Mantolama
yaplmayan kolonlar iin, bu seeneklerin geerlii yoktur.
Alt uta etriye sklatrmas var: Lineer olmayan performans analiz iin gerekli bir bilgidir. ncelenen
yapya ait mevcut kolonun alt ucunda etriye sklatrmas var ise iaretlenir. Yoksa iaretlenmez.
st uta etriye sklatrmas var: Lineer olmayan performans analiz iin gerekli bir bilgidir. ncelenen
yapya ait mevcut kolonun st ucunda etriye sklatrmas var ise iaretlenir. Yoksa iaretlenmez.
Is Parametreleri Sekmesi:
Tanml s parametreleri : aretlendiinde eleman baznda T1 ve T2 s yklemelerini aktif hale getirir.
Is fark (T1) = T1 yklemesinin s fark verilir.
108
Rijitlik azaltma faktrleri : lgili eleman iin s hesabnda kulllanlacak rijitlik azaltma faktrn verilir.
Rijitlik Azaltmas Sekmesi
Bu sekme, sadece kiriler seilip Obje zellikleri ile kiri ayarlar aldnda grnr. Bu sekmede
kiriler rijitllikleri, deprem, dey, rzgar ve toprak itkisi yklemeleri iin ayr ayr belirli bir apan
deeriyle azaltlabilir. Rijitlik azaltmas, eleman elastisite modl ya da atalet momenti baznda
seenekli olarak uygulanabilir.
Yaplan seime gre azaltma faktr verilir ve azaltma faktrnn elastisite modl m yoksa atalet
momenti iin mi uygulanacan belirtilir.
Yap Bileenleri Sekmesi:
Yap Bileenleri Ekle : Detayl yap bileenleri metraj iin tanmlanan yap malzemelerini objeye atar.
Yap bileenleri butonunu tklayn.
Bileen Seimi diyalogu alacaktr.
Bu diyalogda, sol tarafta bulunan listeden malzeme ile ilgili klasr tklayn. Kullanmak istediiniz
malzemeyi tklayn.
Sa tarafta bulunan parametreleri ayarlayn.
Tamam butonu tklayn. Bileen Seimi diyalogu kapanacaktr. Yap Bileenleri sekmesinde
malzeme ait zet bir satr grnecektir. Bir objeye birden fazla malzeme atamas yaplabilir.
Bileen seimi diyalogunda bulunan parametreler unlardr:
Kullanm blmnde ;
Deiiklik yok: Sz konusu obje iin atanacak malzemenin miktar, daha nce malzeme tanmnda
belirlendii byklkte kullanlmas istendii zaman iaretlenir.
Yzde oran: Bu satr, daha nce malzeme tanmnda belirlenen miktarn, ayn diyalogda bulunan
Deer 1 satrnda girilen deer kadar yzdesi ile kullanlmak istendii zaman iaretlenir. rnein,
malzeme miktar 70 ise, Deer 1 satrnda 40 yazyorsa, malzeme miktar %40*70 kadar
kullanlacak demektir.
Yeni tanml: Bu satr, daha nce malzeme tanmnda belirlenen miktarn yerine ayn diyalogda
bulunan Deer 1 satrnda girilen miktarn kullanlmas iin iaretlenir.
arpan: Bu satr, daha nce malzeme tanmnda belirlenen miktar ile ayn diyalogda bulunan Deer
1 satrnda girilen deerin arpmn sonucunda bulunan deerin miktar olarak kullanlmas iin
iaretlenir.
Kesirli : Bu satr, daha nce malzeme tanmnda belirlenen miktarn ayn diyalogda bulunan Deer 1
ve Deer 2 satrlarnda girilen deerlerin oluturduu kesir deeri kadar kullanlmas iin iaretlenir.
Deer 1 pay Deer 2 paydadr.
Oranla: Malzemenin hangi lee alana, evreye, uzunlua vs- , blgeye -yan alan, st, kenar vs-
oranlanaca belirlenir. Oranla liste kutusunun ierii ilem yaplan objeye ve malzemenin lsne
gre otomatik belirlenir. rnein kolon iin ilem yaplyorsa farkl bir liste, ktphane iin ilem
yaplyorsa farkl bir liste, hacim ise farkl bir liste, alan ise farkl bir liste oluacaktr.
109
Oranla listesinde kolon objesi ve malzeme lsne gre beliren satrlar unlardr.
Kolon
l Listede kan Aklama
Sabit Bamsz Kullanlan sabit l, miktar olarak aynen
Uzunluk Bamsz Malzeme tanmlanrken bulunan uzunluk
ls, uzunluk deeri olarak aynen
evre Malzeme tanmlanrken bulunan uzunluk
ls ile kolon evresi arplarak,
malzemenin uzunluu bulunacak
demektir.
Ykseklik Malzeme tanmlanrken bulunan uzunluk
ls ile kolonun ykseklii arplarak,
demektir.
Alan Bamsz Malzeme tanmlanrken bulunan alan
ls, malzemenin alan olarak aynen
Yan alan Malzeme tanmlanrken bulunan alan
ls, kolonun yan alanlarnn toplam
ile arplarak kullanlacak demektir.
En kesit alan Malzeme tanmlanrken bulunan alan
ls, kolonun en kesiti ile arplarak
Hacim Bamsz Malzeme tanmlanrken bulunan hacim
ls, malzemenin hacmi olarak aynen
Hacim Malzeme tanmlanrken bulunan hacim
ls ile kolon hacmi arplarak
Say Bamsz Malzeme tanmlanrken bulunan say
ls, malzeme says olarak aynen
110
Say Malzeme tanmlanrken bulunan say
Poligon Kolon ayarlar diyalogu
Poligon Kolon ayarlar, Poligon Kolon Ayarlar diyalogundan yaplr.
Ayarlar/Obje Ayarlar/Kolon Ayarlar tklanr, Kolon Ayarlar diyalogundan Poligon Kolon butonunu
tklanr.
Poligon Kolon Ayarlar Diyalogu ekrana gelecektir.
Poligon Kolon Ayarlar diyalogundaki pencere ve parametreler unlardr:
Tasarm Penceresi: Arka plan siyah renkli izim penceresidir. Poligon kolonun grnts izlenir.
Poligon kolon ekrannda yeni butonu tklanarak bir kolon oluturabilir veya daha nce oluturulmu
kolonlardan biri zerinde deiiklik yapabilirsiniz. Poligon kolonun her ke noktasnda bir dm
noktas olacak ekilde oluturmal ve kolonun sadece ke noktalarnn koordinatlarn girmelisiniz.
Kolon zerinde var olan bir dm noktasnn koordinatn deitirmek iin imlecinizi dm noktas
zerine getirip farenizin sol tuunu tklayn. Dm noktasn yakalam olursunuz. mlecinizi ekran
zerinde hareket ettirdiinizde dm noktas da hareket eder diyalog kutusundaki X ve Y kutularna
dm noktasnn yeni koordinatn yazp Uygula butonunu tklayn. Dm noktanz yeni koordinatna
tanm olur. Kolonun herhangi bir kenarnda yeni bir dm noktas oluturmak iin kolon kenar
zerinde ift tklayn. Tkladnz yerde yeni bir dm noktas oluur. Bu dm noktasn, istediiniz
yere tayabilirsiniz. Kolon zerindeki bir dm noktasn silmek iin imlecinizi sileceiniz dm
noktas zerine getirin. Farenizin sol tuunu tklayarak dm noktasn yakalayn. Bu dm noktasn,
en yakn dm noktalarndan birinin zerine gtrp tklayn. Bylece dm noktasn iptal etmi
olursunuz.
X/Y: Poligon kolon ke noktalar tanrken, X ve Y kutucuklarndan nokta koordinat girilebilir.
Koordinat deerleri girilip Uygula butonuna basldnda, ilgili dm noktas verilen koordinatlara
tanr. Minr aks asn kullan seenei iaretlenirse, girilecek deerler minr koordinat dzlemine
gre alnacaktr.
Orijin: Orijin butonu, poligon kolonun orijinini deitirmek iin kullanlr. Poligon kolon izime,
herhangi bir noktasndan tutularak yerletirilir. Bu nokta kolonun orijin noktasdr. nce Orijin
butonu tklanr. Ardndan tasarm penceresinde bir nokta tklanr. Tklanan nokta orijine tanr ve
kolon da buna gre yer deitirir. Baka bir deyile, kolon dm noktas tariflenen orijin noktasnda
yer alr. Kolonun dm noktas, kolon tanm noktasdr.
Minr Aks As: Poligon kolon, planda herhangi bir ada olabilir. Bu nedenle, poligon kolonu
tanmlarken, sz konusu ada bulunan bir koordinat sistemine gre ke noktalarn belirlemek byk
avantaj getirecektir. Minr aks as, bu koordinat sisteminin asn belirlemeye yarar. Minr aks as
kullan kutucuu iaretlenirse kullanlr. Koordinat takm ve zgara sistemi girilen a kadar saatin tersi
ynnde dndrlr. Girilecek X ve Y deerleri de bu sisteme gre dikkate alnr.
Kolon Ad: allan poligon kolonun ad. Sadece kullanc asndan anlam ifade eder. izimlerde
kullanlmaz. Poligon kolonu tanmlayacak bir isim ya da cmle girilebilir. Girilmesi zorunlu deildir.
111
Izgara: Tasarm penceresindeki zgara ile ilgili parametrelerdir. Ak kutusu iaretlenirse, tasarm
penceresinde zgara grntlenir. Kilitlen iaretlenirse, tasarm penceresinde imle zgara noktalarna
atlar. Bu sayede koordinat deerleri girilmeden, zgara noktalarna atlanarak poligon kolonlar kolayca
oluturulabilir. X ve Y veri kutularna, zgara X ve Y aralklar girilir. Minr aks as kullanlrsa, zgara
sistemi de bu a orannda dner.
Zoom: Byt ve Klt butonlar tasarm penceresindeki grnty byltp kltr. Snrlar
butonu, izim snrlar iindeki alan grntler. Zoom butonu tklanp imle tasarm penceresi zerine
srklendiinde, imlecin eklinin deitii grlr. Bu aamada tasarm penceresi zerine farenin sol
tuu ile tklanrsa, tklanan nokta belli bir oranda bytlr. Tasarm penceresi zerine tklamadan
ikinci defa zoom butonu tklanrsa, tasarm penceresinin orta noktasna gre grnt yaknlar.
Yeni: Yeni butonu tklandnda karnza bir diyalog gelir . Program yeni alacak kolon dosyas iin bir
isim ister. sim girilip Tamam butonu tklandnda tasarm penceresinde yeni bir kolon grnts
alr. Girilen isim de kolon isim listesinde yerini alr.
Kaydet: Tklandnda bir diyalog alr. Buraya bir isim girilip tamam butonu tklandnda tasarm
penceresinde grlen (aktif) kolon poligon kolon ktphanesine kaydedilir ve kolon isim listesinde
yerini alr. Kaydedilen kolon ktphaneden silinmedii srece btn projelerde tekrar kullanlabilir.
Sil: Tasarm ekrannda grnen, kolon listesinde seili (aktif) kolonu, poligon kolon ktphanesinden
siler. Tklandnda Kolonu gerekten silmek istiyor musunuz? sorusu ekrana gelir. Soruya evet
butonu tklanarak yant verilirse kolon silinir. Silinen kolonu tekrar geri getirmek mmkn deildir.
Uyar: Tasarm penceresinde yaplan zoom ilemleri ile ilgili uyarlar bu satrda verilir.
Bulunduu mod
Kolon hem mimari plan modunda hem de Kalp Plan modunda bulunur. Her iki modda da kolon
izilebilir ve grntlenir. Yalnz, kolon isim ve boyut yazlar sadece kalp plannda grntlenir.
Kolon svas ise yalnz mimari modda grnr.
Modlar aras gei klavyeden shift+tab tuuna baslarak yaplabilir.
Kolon izimi
Dikdrtgen kolon
Projelerde kullanlan en yaygn kolon tipi dikdrtgen ve kare kolonlardr. Bu tip kolonlar izmek iin
Dikdrtgen Kolon komutu kullanlr.
Dikdrtgen kolon izmek iin:
Toolbardan Kolon ikonunu veya iz/Objeler/Kolon/Dikdrtgen Kolon satrn tklayn.
mle, deiecektir.
izim alannn herhangi bir noktasna veya obje kesiim noktalarna farenin sol tuunu tklayn.
Kolonun grnts ekranda belirecektir.
Boluk tuuna basarak ya da kolon toolbarndan simetri X ikonunu tklayarak, kolonun simetrisini
alabilirsiniz.
112
Kolon toolbarndaki kaklk butonlarn kullanarak farkl kaklkta kolon tanmlayabilirsiniz.
Kolon toolbarnda, kolon boyutlarn deitirebilirsiniz.
izim alannda herhangi bir nokta tklandktan sonra, fareyi hareket ettirerek kolonu kendi
etrafnda dndrebilirsiniz.
Kolon uygun pozisyona geldikten sonra farenin sol tuuna tklayarak ya da Enter tuuna basarak
kolon izimini bitirin. Kolon izilecektir. (Hzl izim modu kapal ise kolonun adn deitirin veya
enter tuuna basarak varsaylan ad onaylayn)
Moddan kmak iin ESC tuuna basn.
izilen kolonun ayarlar, kolon ayarlarndaki mevcut ayarlar olacaktr. Kolon ayarlar kolon iziminden
nce deitirilebilecei gibi, kolon izildikten sonra da deitirilebilir. Kolon zelliklerini kolon
izilmeden nce ayarlamak iin Ayarlar/Obje Ayarlar/Kolon Ayarlar tklanmal, alan kolon ayarlar
diyalogunda gerekli deiiklikler yapldktan sonra kolon izimi gerekletirilmelidir.
izilmi bir kolonun zelliklerini sonradan deitirmek iin ilgili kolon seilip, Deitir/Obje zellikleri
butonu tklanarak kolon ayarlarna girilmelidir. Bu durumda kolon ayarlarnda yaplan deiiklikler
sadece seili kolon ya da kolonlar iin geerli olacaktr.
izilen kolonun boyutlar Obje zellikleri komutuyla ile kolon ayarlarna girilerek deitirilemez. Kolon
boyutu deitirmek iin, Deitir/Obje Edit/Kolon Boyutlar komutu kullanlr.
Dikdrtgen kolon- Kenara yanak
Kenara yanak kolon, kolonun st kenarn kenara akk izerken, sol kenar ortalar. Kolon dm
noktas kolon sol kenarnn ortasnda yer alr. Kolon dik olarak kesien iki aksn kesiim noktasna
yerletirildiinde, kolon ayarlarnda Ykseklik olarak verilen kenar akslardan biri ile akr, dieri
tarafndan ortalanr. Kenara Yanak Kolon komutu, bu tr kolonlarn Kolon Ayarlar diyaloguna girilip
kaklk ayar yapmadan kolayca izilebilmesi amacyla gelitirilmitir.
Kenara yanak kolon izmek iin:
Kolon toolbar ekrana gelecektir.
Kolon toolbarnda bulunan Kenara Yanak Kolon ikonunu tklayn. Klavyeden 2 tuuna basarak da
komutu altrabilirsiniz.
Kolon toolbarndaki kaklk butonlarn kullanarak bu izimden vazgeebilir farkl kaklkta kolon
tanmlayabilirsiniz.
113
Dikdrtgen kolon - Keye yanak
Keye yanak kolon, kolon ayarlarndaki kakl ne olursa olsun, kolon kenarlarn akslara
aktrarak izer. Kolon dm noktas kolon kesinde yer alr (balangta sol st ke). Akslar
kolonun ke noktasndan geer. Keye Yanak Kolon komutu, bu tr kolonlarn Kolon Ayarlar
diyaloguna girilip kaklk ayar yapmadan kolayca izilebilmesi amacyla gelitirilmitir.
Keye yanak kolon izmek iin:
Alan kolon toolbarndan Keye Yanak Kolon ikonunu tklayn. Klavyeden 3 tuuna basarak da
tanmlayabilirsiniz.
alabilirsiniz.
Dikdrtgen kolon Ortalanm
Ortalanm kolon, kolon ayarlarndaki kakl ne olursa olsun, kolonu ortalayarak izmeye yarar.
Kolon dm (yakalama) noktas, kolonun tam ortasnda yer alr. Akslar kolon orta noktasndan geer.
Ortalanm Kolon komutu, bu tr kolonlarn Kolon Ayarlarna girilip kaklk ayar yapmadan kolayca
izilebilmesi amacyla gelitirilmitir.
Alan Kolon toolbarndan Ortalanm Kolon ikonunu tklayn. Klavyeden 4 tuuna basarak da
114
tanmlayabilirsiniz.
Daire kolon
Daire kolon izimi, dikdrtgen kolon iziminden farkldr. Daire Kolon izmek iin:
iz/Objeler/Kolon/Daire Kolon veya toolbardan Kolon ikonunu tkladktan sonra alan kolon
toolbarndan Daire Kolon ikonunu tklayn.
mlecin ekli deiecektir.
Kolon boyut kutucuunda Kolon Eni satrna daire kolonun apn girin.
Kolon toolbarndaki kaklk butonlarn kullanarak farkl kaklkl daire kolon seebilirsiniz.
izim alannda herhangi bir yeri veya bir dm noktasn tklayn.
Sanal daire grnts girilen ap mesafesi kadardr.
Fare hareket ettirildiinde kolon dm noktas etrafnda dnecektir.
Farenin sol tuu tekrar tklandnda ya da enter tuuna basldnda daire kolon oluacaktr.
Oluan daire kolonun rengi, yzey dokusu vb. parametrelerini mevcut kolon ayarlarndan
alacaktr.
Poligon kolon
Poligon kolonlar, dikdrtgen ve daire kolon tanm dndaki kolonlardr. Poligon kolonlar L, T eklinde
olabilecei gibi, en genel, al formlarda da olabilirler. Bu tipteki kolonlarn ekli ncelikle poligon
kolon ayarlarnda belirlenir. Tariflenen kolonlar poligon kolon ktphanesine kaydedilir. Oluturulup
poligon kolon ktphanesine kaydedilen bu kolonlar daha sonra iz/Objeler/Kolon/Poligon Kolon
komutu ile projede kullanlr.
Poligon kolon izmek iin:
iz/Objeler/Kolon/Poligon Kolon veya toolbardan Kolon ikonunu tkladktan sonra alan kolon
toolbarndan Poligon Kolon ikonunu tklayn.
Bu aamada herhangi bir poligon kolon seili deilse, program poligon kolon ayarlarna girecek
sizden bir poligon kolon semenizi veya oluturmanz bekleyecektir. Poligon kolon setikten
sonra Tamam butonu ile Poligon Kolon ayarlar diyalogunu kapatn.
Farenin imleci deiecektir.
izim alannda poligon kolonu yerletirmek istediiniz noktaya farenin sol tuu ile tklayn.
115
Poligon kolonun, varsaylan grnts ekranda belirecektir.
alabilirsiniz.
Poligon kolona dntr
Poligon kolon izmek iin pratik yntemlerden biri de poligon kolona dntr komutudur. izgiyle
oluturulmu poligon kolon konturunu poligon kolona dntrr. Aadaki ekilde grlen poligon
kolonu Poligon Kolona Dntr ile oluturalm.

Toolbardan Dm Noktalarna Kilitlen ikonunu tklayarak dm noktasna atlamay iptal edin.
Toolbardan Srekli izgi ikonunu tklayn.
izim alannda herhangi bir yeri sol tu ile tklayn. izginin ilk noktas belirlenecektir.
Zoom Pencere ile tkladnz noktay bytn.
L tuuna basn. 0.60 yazp enter tuuna basn. L satr krmzya boyanacak ve imle 0.60a
kilitlenecektir.
Shift tuunu basl tutun ve imleci saa doru kaydrn ve sol tu ile tklayn. izginin ikinci noktas
belirlenecektir.
L tuuna basn ve 0.25 yazp enter tuuna basn. Shift tuunu basl tutun ve imleci yukarya doru
kaydrn. Sol tuu tklayn.
L tuuna basn ve 0.35 yazp enter tuuna basn. Shift tuunu basl tutun ve imleci sola doru
L tuuna basn ve 0.35 yazp enter tuuna basn. Shift tuunu basl tutun ve imleci yukarya doru
L tuuna basn ve 0.25 yazp enter tuuna basn. Shift tuunu basl tutun ve imleci sola doru
Toolbardan Dm Noktasna Atla butonunu tklayarak dm noktasna atlamay an.
25 35
25
35
116
lk baladnz noktaya imleci gtrn ve imle ekli deitirince sol tu ile tklayn. Moddan
kmak iin klavyeden Esc tuuna basn.
Oluturduunuz izgilerin hepsini sein.
Deitir/Dntr/Kapal Poligonu Poligon Kolona satrn tklayn. Poligon kolon oluacaktr.
Poligon kolonu kayt etmek iin, poligon kolonu sein.
Toolbardan Obje zellikleri ikonunu tklayn. Aa kan Poligon Kolon ayarlarnda Poligon Kolon
butonunu tklayn. Sakla butonunu tklayp, bir isim verin.
Yukarda anlatlan yntemle her trl poligon kolon kolayca oluturulabilir. Eik kenarl, yamuk ekilli
kolonlar olutururken kolaylk olmas amac ile nce kolonun yer alaca noktadan geen akslar izilir.
Akslar paralel ve dik referans olarak kullanlarak, alarla uramadan poligon kolonun plandaki ekli
izgilerle kolayca izilir. Ortaya kan kapal poligon, poligon kolona dntrlr.
Eik kolon
Programda eik kolon oluturmak iin:
Ayarlar/Obje Ayarlar/Kolon Ayarlar satrn tklayn.
Alan Kolon Ayarlar diyalogu, Genel Ayarlar sekmesinde Eiklik parametresine bir deer girin.
Burada girilecek deer kolon alt ve st noktalar arasndaki mesafeyi ifade eder.
Toolbardan Kolon ikonunu tklayn. mle kolon izim moduna geecektir.
mlecin ucundaki kolon n grnts ift kolon eklinde olacaktr. Bu grntlerden biri kolonun
altn, dieri kolonun stn gsterir.
izim alanna tklayn. mleci hareket ettirdiinizde eik kolon fare imlecinin hareketine bal
olarak dnecektir.
kinci bir tklama yaptnzda kolon yerleecektir.
Kolon Ayarlar diyaloguna tekrar girip buradaki Eiklik parametresini tekrar sfr girmediiniz srece
gireceiniz tm kolonlar (dikdrtgen, daire, poligon) eik kolon olacaktr.
Eiklik parametresi tanmlanm kolonlar iin ilgili kolonun ayarlarna sonradan girilerek deitirilemez.
Bu parametreyi mutlaka kolonlar tanmlamadan nce belirlemek gerekir.
Kolon mantolama
Kolon mantolama, kolonun tama gcnn arttrlmas iin kullanlan bir yntemdir. Kolonlarda oluan
hasar derecesine gre bir, iki, ya da drt taraftan mantolama yaplabilir. Mantolama, mevcut kolon
etrafna boyuna takviye donatsnn yerletirilmesi ve bu donatnn etriye ile sarlmas ve nihayetinde
mevcut kolonun evresinin beton dklerek kapatlmas ilemlerine denir. Kolonun mantolamas ile,
kolon enkesit alan artrlrken ayn zamanda donat yzdesi de bir miktar artrlm olunur.
Kolon mantolama izimleri programda kolon aplikasyonunda otomatik izilirler.
117
Manto kenarn deitir
Kolon mantolama programda Manto kenarn deitir komutu ile yaplr. Komut altrlr, kolonun
tklanan kenarna kalnlk deeri verilir ve komuttan kldnda program mantoyu tklanan kenar iin
oluturulur. Komut alrken kolon ortas tklanrsa, kolonun tm kenarlar iin tek bir kalnlk
verilebilir.
Toolbardan kolon ikonunu tklayn.
Manto kenarn deitir ikonunu tklayn.
Mantolama yapmak istediiniz kolonu herhangi bir kenarn veya kolonun ortasn tklayn.
Manto kalnl girin.
Tamam butonunu tklayn. Kolon mantosu oluacaktr.
Manto yaplm kolonun manto kalnln deitirmek iin de manto kenarn deitir komutu
kullanlr.
Manto kenarn kaldr
Manto yaplm kolonun mantosunu iptal etmek, Manto kenarn kaldr komutu kullanlr.
Toolbardan kolon ikonunu tklayn.
Manto kenarn kaldr ikonunu tklayn.
Mantolu kolonun herhangi bir kenarn veya kolonun ortasn tklayn.
Manto iptal edilecektir.
Kolon mantosu malzeme bilgileri ve pursantaj deerleri
Kolon mantosu ve ekirdek ksmn malzeme bilgileri proje genel ayarlarnda her biri iin ayrca
seilirler.
Ayarlar/Proje Genel Ayarlar satrn tklayn.
Srasyla beton ve elik snf sekmelerini tklayn ve srasyla kolon manto satrndan elik ve beton
snflarn listeden sein.
Kolon manto ksmnn betonarmesine ilikin minimum pursantaj deerleri kolon parametreleri
diyalogunda ayarlanabilir.
yarlar/Statik Materyaller satrn tklayn.
Kolon Mantolama satrnndaki kutucuu iaretleyip srasyla kolon manto stunundaki elik ve
beton snflarn listeden sein.
Kolon manto ksmnn betonarmesine ilikin minimum pursantaj deerleri kolon parametreleri
diyalogunda ayarlanabilir.
Betonarme/Parametreler/Kolon Parametreleri satrn tklayn.
Diyalogda mantolama yzdesi satrna istediiniz deeri girin.
118
Ayrca, ayn diyalogda "Minimum olarak kullan" seenei bulunmaktadr. Bu seenek iaretli deilse
program, mantolama yzdesi satrnda yazan pursantaj deeri kadar donaty mantoya koyar.
Minimum olarak kullan seenei iaretli ise, mantonun betonarme hesab yaplr ve hesap sonucuna
kan donat ile mantolama yzdesinde hesaplanan donat karlatrlr. Hangisi bykse o kadar
donar mantoya konur.
Kolon mantosu varken eksenel yk kontrol
Mhendis kolon mantosu oluturduunda ynetmeliklerde belirtilen eksenel yk kontrolleri srasnda
kullanlacak olan kolon alann kolon ayarlar diyalogunda belirtir. Deprem ynetmeliinde bu kontrol
Ac>=Nd/(0.5fck), TS500'de ise Ac>= Nd/(0.9fcd) olarak belirtilmitir.
Statik/Betonarme sekmesini tklayn.
Eksenel yk kontrolnde kullanlacak alan balndaki sadece manto olarak kullan, sadece
ekirdek ksmn kullan veya tamamn kullan seeneklerden projenize uygun olan iaretleyin.
Tamam butonunu tklayarak diyalogu kapatn.
Kolon izim teknikleri
Kolon boyutlar
Kolon Boyutlar komutu, seilen bir ve birden fazla kolonun boyutlarn tamamyla deitirme veya
belirli bir sayda attrmak veya belirli bir sayda azaltmak iin kullanlr. Dikdrtgen ve daire kolonlar
iin geerlidir. Herhangi bir kolonun boyutlarn bytmek ya da kltmek iin:
Kolon veya kolonlar sein.
Deitir/Obje Edit/Kolon/Kolon Boyutlar satrn ya da toolbardan Kolon Boyutlar ikonunu tklayn.
Uzun kenar dorultusu ve Ksa kenar dorultusu satrlarna istediiniz deeri girin. (rnein,
Uzun kenar dorultusu=50, Ksa kenar dorultusu =25 yazlrsa, kolon veya kolonlar 50/25 olur.
Uzun kenar dorultusu =+5, Ksa kenar dorultusu=-5 yazlrsa, kolonun veya kolonlarn uzun
kenar boyutu 5 artar, Ksa kenar boyutu 5 azalr) Eer setiiniz kolon ya da kolonlar daire
kolonsa Daire kolon yarap olarak (+) ya da (-) iareti ile birlikte ilave ya da karlacak deer ya
da iaretsiz yeni kolon yarap girin.
Bu diyalogdaki Kolonun Boyutlarn ters evir seenei iaretlenirse, seilen kolonlarn boyutlar ters
evrilir. Baka bir deyile, kolonun ksa kenar ile uzun kenar yer deitirir. Bu seenek dikdrtgen
kolonlar iin geerlidir.
Tm katlara uygula seenei iaretlenirse, yaplan boyut deiiklikleri seili kolonlar iin tm katlarda
uygulanr. Aksi durumda deiiklikler sadece kolonlarn seildii (aktif) katta geerli olur. Dier
katlardaki kolonlar deiiklie uramazlar.
Diyalogdan bir seferde hem kolon boyutlarn deitirmek, hem de kolon boyutlarn ters evirmek
mmkn deildir. Kolonun boyutlarn ters evir seenei iaretlenirse, boyut kutucuklarna yazlan
deerler geerli olmaz. Seilen kolonlarn sadece boyutlar ters evrilir.
119
Kolon trimle
Kolon Trimle komutu kolon kenarlarn deforme etmek iin kullanlr. Dikdrtgen ve poligon
kolonlarda geerlidir. Daire kolonlarda kullanlmaz. Bu yntemle poligon kolonlarn boyutlar da
rahatlkla deitirilebilir. Kolon trimle komutu ile trimlenen bir dikdrtgen kolon dikdrtgen kolon
zelliini kaybeder ve poligon kolon snfna girer. Kolon trimle komutunun kullanm aada
anlatlmtr:
Dikdrtgen kolon izin.
Deitir/Obje Edit/Kolon/Kolon Trimle satrn ya da toolbardan Kolon Trimle ikonunu tklayn.
Kolonu tklayn. Deforme edilecek (deitirilecek) kolon kenarn tklayn. Referans obje sein
(aks,kolon, duvar vb.)
Kolon Trimle Komutuna rnekler:
Soldaki ekli izin. Deitir/Obje Edit/Kolon/Kolon Trimle satrn ya da toolbardan Kolon Trimle ikonunu
tklayn.
S1 kolonunu tklayp sein ve kolonun sol kenarn tklayn.
Kirii tklayn. Sadaki ekil oluacaktr.
Poligon kolonlarn boyutlarn deitirmek iin:
Kolonun kenarn duvara
kadar uzatacaz.
S1
50/25
Kolon trimle
komutundan sonra
S1
50/25
120
ekli izin. Kolon trimle ikonunu tklayn.
S1 kolonunu tklayn. Kolon kenarn tklayn.
Aks tklayn. Poligon kolon aadaki ekilde grld gibi byyecektir.
Ayn yntemle poligon kolonlarn boyutlarn kltmek de mmkndr.
Kolona mesnetlenen konsol plak demeler
Balkon demeleri, sahanlklar gibi konsol davran gsteren plak demelerin bir kenar veya nemli
saylabilecek bir ksm kolona otuyorsa, , konsol demeyi tad bilgisi o kolonun ayarlarnda
tanmlanmaldr.
Kolonu sein.
Toolbardan obje zellikleri tklayn.
Kolon ayarlarnda statik/betonarme sekmesinde bu kolon konsol demeyi tayor seeneini
iaretleyin.
Tamam butonunu tklayn ve diyalogdan kn.
Kolonlarda sva
Kolon svalar kullancnn isteine bal olarak planda otomatik olarak izilir. Svalarn izilmesi iin:
Alan Kolon Ayarlar diyalogunda, Kolonlarda sva var seeneini iaretleyin.
Sva kalnl kutucuuna sva kalnlk deerini girin.
Tamam butonunu tklayp diyalogu kapatn.
Bu ilemi yaptktan sonra izeceiniz kolonlar sval olacaktr. Eer kolonlar svasz izdiyseniz;
Planda ilgili kolonlar sein ve Deitir/Obje zellikleri satrn ya da toolbardan Obje zellikleri
ikonunu tklayn. Kolon ayarlar diyalogu ekrana gelecektir.
S1
Aks
Bu kenar aksa
kadar uzatalm
S1
Aks
121
Kolonlarda sva var seeneini iaretleyin ve sva kalnl girin.
Tamam butonunu tklayp diyalogdan kn.
Setiiniz kolonlar svanacaktr.
Kolon svalar sadece Mimari Plan modunda izilir. Kalp Plan moduna geildiinde svalar gzkmez.
Kalp plan modu ve mimari plan modu aras gei klavyeden shift+tab tuuna baslarak salanr.
Salkl kolon-duvar bileimlerinde, kolon ve duvar svalarnn bir btnlk oluturmas, trimlemelerin
doru biimde yaplm olmas gerekir. Kolon duvar birleimlerinde kolon ve duvar svalar birbirini
tamamlamyorsa, bu birleimin hatal olduunun gstergesidir. Byle bir durumda bileimi kontrol
etmek iin;
Deitir/Dm Noktas Ta satrn tklayn.
Fare imlecini kolon dm noktas zerine getirin ve sol tuu tklayn. Kolon dm noktasnn
rengi deiecektir. Bu renk deiimi dm noktasnn seildiinin iaretidir.
Farenin sa tuunu tklayn ve setiiniz kolon dm noktas zerine getirerek sol tuu tekrar
tklayn.
Fareyi srklediinizde kolon da imlece bal olarak srklenecektir. Doru yaplm bir
bileimde kolona bal duvarlarn da kolonla birlikte hareket etmesi gerekir. Eer hareket
etmiyorlarsa duvarlar kolona bal deildir.
ESC tuuna basarak dm noktas tama ilemini iptal edin. Dm noktas ilk noktasna geri
dnecektir.
Birleimde balant problemi tespit edilirse, duvarlar kolona tekrar balanmaldr. Mevcut duvarlar
tekrar kolona balamak iin U Noktas Edit komutu kullanlabilir;
Deitir/Obje Edit/U Noktas Edit satrn veya toolbardan U Noktas Edit ikonunu tklayn.
Fare imlecini duvar zerinde, duvarn ilgili ucuna yakn bir noktaya getirin ve sol tuu tklayn.
Duvarn ucu yakalanacaktr.
mleci hareket ettirdiinizde duvar da imlele birlikte hareket edecektir. mleci kolon dm
noktas zerine ya da kolon zerinde duvar balamak istediiniz noktaya getirin ve farenin sol
tuunu tklayn.
Duvar, tkladnz noktadan kolona balanacaktr.
Kolona balanan dier duvarlar iin de ayn ilemi uygulayn.
Duvarlar kolona balandklar zaman, kolon ve duvar svalar da birbirleriyle btnleecektir.
Kolon alt ve st kotlar
Kolonlarn alt ve st noktalar bulunduu katn tabannda, bulunduu katn tavanndadr. Programda
kotlara mdahale edilmezse, kolon kat tabanndan kat tavanna kadar uzanr ve kolon ykseklii kat
yksekliine eittir. Baz durumlarda (kademeli yaplarda vs.), baz kolonlarn yksekliklerini kat
yksekliinden farkl yapmak gerekebilir. Bunun iin Kolon Ayarlar/Genel Ayarlar sekmesindeki st
Kot ve Kot kutucuklarna deerler girmek gerekir.
122
st Kot ve Kot parametreleri kolonun st ve alt dm noktalarn ynetir. st Kot ve Kot deerleri
sfr olduu zaman, kolon alt dm noktas kat tabannda, st dm noktas kat tavannda yer alr.
Baka bir deyile kolon ykseklii kat yksekliine eittir. st Kot hanesine pozitif (+) deer (metre)
girilirse kolon st dm noktas girilen deer kadar yukarya kayar, kolon yukarya doru uzar.
Negatif deer girilirse kolon ksalr. Ayn ekilde Kot hanesine pozitif deer girilirse kolon dm
noktas girilen deer kadar yukarya doru kayar, dolays ile kolon ksalr. Negatif deer girilmesi
durumunda kolon alt dm noktas aaya kayaca iin, kolon boyu uzar.
Kolonlara st Kot ve Kot girilirken, katlar aras akmalar ya da sreksizlikleri nlemek iin dikkatli
olunmaldr. rnein; zemin katta st kot deeri olarak 1 girildiyse, 1. Katta ayn kolon iin kot deeri
1 (m) olmaldr. 1. Kattaki kolonun kot deeri sfr braklrsa kolonlar akacaktr. Yan ekilde zemin
katta st kot deeri olarak -1 (m) girildiyse, 1. Katta ayn kolon iin kot deeri -1 (m) olmaldr. 1.
Kattaki kolonun kot deeri sfr braklrsa kolonlar sreksiz olacak, zemin ve 1. Kattaki kolonlar
arasnda 1 metrelik bir boluk olacaktr.
Kolon dm noktas ve gelimi yakalama
Kolonlar yaplar itibar ile planda tek dm noktasna sahiptirler. Kolon dm noktas, verilen kolon
kaklklarna gre kolonun herhangi bir noktasnda, hatta kolonun dnda olabilir. Kolonlarn katlar
aras sreklilii bakmndan, birbiri ile sreklilik arz eden kolonlarn dm noktas koordinatlar her
katta ayn olmaldr. Dm noktas koordinatlar farkl kolonlar srekli olmazlar. Kolon girii
yaplrken buna dikkat edilmelidir.
Kolonlara kiri, duvar vb. objeler balanrken genelde dm noktalar kullanlr. Baka bir deyile, fare
imlecinin dm noktalarn yakalama zellii kullanlarak objeler kolonlara dm noktalarndan
balanr. Fakat baz durumlarda kiri ya da duvarlarn kolona dm noktas dnda herhangi bir
noktadan ya da ke noktasndan balanmas gerekebilir.
Fare imlecinin dm noktalarn yakalamas iin toolbardan Dm Noktalarna Kilitlen ikonuna
basmak gerekir. Bu ikon basl durumda iken obje izim modlarnda fare imleci kolon dm
noktalarna yaklatrldnda OK iaretine dnecek, dm noktasn tam olarak yakalayacaktr.
Bylece kolon dm noktasna herhangi bir objeyi balama ilemi kolayca yaplacaktr.
Ancak imle kolonun dm noktas dndaki kelerini yakalamaz. Yakalamasn salamak iin
Aralar/Yakalama/Gelimi Yakalama satrn tklamak veya toolbardan Gelimi Yakalama ikonunu
tklamak gerekir. Gelimi Yakalama ikonu ile birlikte, Dm Noktalarna Kilitlen ikonu da basl
olmaldr. Gelimi Yakalama, Dm Noktalarna Kilitlen ile birlikte alr. Gelimi Yakalama aktif iken,
obje izim modunda imle kolon kelerine yaklatrldnda iaret deitirerek, kolon kelerini
yakalar. Bylelikle objeleri kolonun herhangi bir kesine balamak mmkn olur.
ekil 1de grld gibi S2 kolonuna X ynnde srekli olmayan iki kiri birlemektedir. Bu
sistemin nasl tarifleneceini uygulamal olarak inceleyelim.

123
Kolonlar girin. S1 ve S2 kolonun dm noktalar sol alt kede, S3 kolonun dm noktas sol
st kede bulunmaktadr. K1 kiriini girmek iin, kiri butonunu tklayn. Fareyi kaydrarak S1
kolonuna ait dm noktasnn zerinde gelin -imle deiecektir - ve sol tuu tklayn. S2
kolonuna ait dm noktasnn zerine gelin ve boluk tuuna basarak kirii alttan tanml yapn,
sol tuu tekrar tklayn. Moddan kmak iin klavyeden Esc tuuna basn.
K2 kiriini girmek iin, farenin sa tuunu tklayn. Sa tu mensnde, komut tekrarn sein.
Fareyi S2 kolonun sa st kesine gtrn ve klavyeden ctrl tuunu basl tutun. mle
deiecektir. Ctrl tuuna basarak gelimi yakalamay aktif hale getirdik. Sol tuu tklayn. Ctrl
tuunu brakn. Fareyi S3 kolonuna ait dm noktasnn zerine kaydrn, imle OK iaretini
alnca sol tuu tekrar tklayn.
Kiri-kolon birleimi kolonun herhangi bir noktasndan olabilir. ekil 2
Kolonlar girin. S1 dm noktas sol alt kede, S2 ve S3 kolonlarnn dm noktas sol st
kede bulunmaktadr.
K1 kiriini girmek iin, kiri butonunu tklayn. Fareyi kaydrarak S1 kolonuna ait dm
S1
50/25
S2
25/200
S3
50/25
K1 25/50
K2 25/50
ekil 1
S3
25/50
S2
300/25
S1
25/50
K
1

2
5
/
5
0

K
2

2
5
/
5
0

ekil 2
124
noktasnn zerinde gelin ve sol tuu tklayn. S2 kolonuna ait dm noktasnn zerine gelin ve
boluk tuuna basarak kirii stten tanml yapn, sol tuu tekrar tklayn. Moddan kmak iin
klavyeden Esc tuuna basn.
K2 kiriini girmek iin, farenin sa tuunu tklayn. S3 kolonuna ait dm noktasnn zerine
fareyi kaydrn, sol tuu tklayn. Fareyi aaya doru kaydrn ve klavyeden shift tuuna basl
tutun -dik modu aktif hale gelecektir, bylece dikey izebileceksiniz - S2 kolonun zerine gelince
sol tuu tekrar tklayn.
Moddan kmak iin Esc tuuna basn.
Poligon kolonun bir ok kesinde kiri-kolon birleimi olabilir. ekil3
Yukardaki ekilde grlen sistem iin, gelimi yakalama ile kolonlarn istediiniz kesini yakalayabilir,
kirileri kolonlara balayabilirsiniz.
Dikdrtgen kolonun kaklk ve boyutlarn deitirmek
Dikdrtgen kolon kaklklar kolon ayarlar diyalogundan ayarlanabilecei gibi Kolon Boyutlar
komutlar da kullanlabilir.
Dikdrtgen kolonlarn kakln kolon boyutlar komutu ile deitirmek iin:
Kakl deitirilecek kolon veya kolonlar sein.
Deitir/Obje Edit/Kolon/Kolon Boyutlar satrn tklayn.
Kaklk X veya Kaklk Y satrlarna istediiniz deeri girin.
Kolonun kakl dier katlarda uygulanacaksa alt ksmdaki katlar listesinde ilgili kat veya katlar
iaretleyin.
Dikdrtgen kolonlarn kakln kolon ayarlar ile deitirmek iin:
Kakl deitirilecek kolon farenin sol tuu ile tklanarak seilir.
Kolon seildikten sonra, Deitir/Obje zellikleri tklanr.
Kolon Ayarlar diyalou ekrana gelir.
Kaklk X ve Kaklk Y kutucuklarna X ve Y kaklklar girilir. Kaklklar kolonun sol st
kesinde yer alr. X kakla pozitif (+) deer girildii zaman, kolon yatay olarak sola doru
kayar. Negatif (-) deer girilirse, saa doru kayar.
Y kakla pozitif (+) deer girilirse kolon dey olarak yukarya doru, negatif (-) deer girilirse
aaya doru kayar. Birim metredir. Girilen kaklk deerlerine gre kolon dm noktas
S3
50/30
S2
S2
50/30
K1
25/50
K2
25/50
ekil 3
125
kolonun iinde ya da dnda yeralabilir. Ancak kolon dm noktasnn kolon iinde kalmasnda
fayda vardr. Kaklk girilirken koordinatlar lokal olarak dnlmelidir. Bir rnekle aklarsak;
Boyutlar X=0.5 Y=0.25 olarak girilen bir kolonun plandaki dorultusu ne olursa olsun,
kaklklar kolon ayarlarnda belirlenen bu boyutlara gre olacaktr. Buradaki durumda X ekseni
50/25 boyutlarndaki kolonun 50 cmlik st kenarndan, Y ekseni de 25 cmlik sol kenarndan
geer. Kolon yerletirilirken dndrlrse, koordinat takm da kolonla birlikte dner. Bu ekilde
kolon kaklklarn ayarlamak son derece kolaylar.
Tamam butonu tklanarak diyalog kapatlr. Girilen kaklklar seilen kolona uygulanr.
Kolon kakl iin girilen deerler lokal kolon eksenlerine gre uygulanr. Bu sayede kolon
kaklklarn ayarlamak son derece kolaydr. Ayarlar/Genel Ayarlar/Genel Ayarlar sekmesinden Kolon
Akslarn iz seenei iaretlenirse, planda kolon dm noktasndan bir ok izildii grlr. Bu ok
sadece ekranda grnr. Ak braklsa bile izimlerde kmaz. Ok kolonun lokal X eksenini, ok yn
de +X ynn ifade eder. Kolon kaklklar bu lokal koordinat takmna gre dnlmelidir.
Dikdrtgen kolonun boyutlarn kolon boyutlar komutu ile deitirmek iin:
Boyutu deitirilecek kolon(lar) farenin sol tuu ile tklanarak sein.
Uzun kenar dorultusu ve Ksa kenar dorultusu satrlarna istediiniz deeri girin. (rnein,
Uzun kenar dorultusu=50, Ksa kenar dorultusu=25 yazlrsa, kolon veya kolonlar 50/25 olur.
Uzun kenar dorultusu=+5, Ksa kenar dorultusu=-5 yazlrsa, kolonun veya uzun kenar
boyutu 5 artar, ksa kenar boyutu 5 azalr)
Kolonun kakl dier katlarda uygulanacaksa alt ksmdaki katlar listesinde ilgili kat veya katlar
iaretleyin.
Bu diyalogdaki Kolon boyutlarn ters evir seenei iaretlenirse, seilen kolonlarn boyutlar ters
evrilir. Baka bir deyile, kolonun ksa kenar ile uzun kenar yer deitirir. Bu seenek dikdrtgen
kolonlar iin geerlidir.
Dikdrtgen kolonlarn boyutlarn kolon ayarlar ile deitirmek iin:
Kolon Ayarlar diyalou ekrana gelir.
Genilik ve Ykseklik satrlarna istenilen deerler girilir.
Tamam butonu tklanarak diyalog kapatlr.
Girilen boyutlar seilen kolona uygulanr.
Daire kolonun kaklk ve boyutunu deitirmek
Daire kolon kakl kolon ayarlarndan deitirilir. Daire kolon kakln deitirmek iin;
126
Kolon Ayarlar diyalogu ekrana gelir.
Kaklk X ve Kaklk Y kutucuklarna X ve Y kaklklar girilir. Kaklklar kolonun sol alt
kesinde yer alr. X kakla pozitif (+) deer girildii zaman, kolon yatay olarak sola doru
kayar. Negatif (-) deer girilirse, saa doru kayar. Y kakla pozitif (+) deer girilirse kolon
yukarya doru, negatif (-) deer girilirse aaya doru kayar. Birim metredir. Girilen kaklk
deerlerine gre kolon dm noktas kolonun iinde ya da dnda yer alabilir. Ancak kolon
dm noktasnn kolon iinde kalmasnda fayda vardr.
Tamam butonu tklanarak diyalog kapatlr. Girilen kaklklar seilen kolona uygulanr.
Kolon boyutlar komutuyla da daire kolonun kakl deitirilebilir.
Kakl deitirilecek daire kolonlar farenin sol tuu ile tklayarak sein.
Kolon Boyutlar diyalogu ekrana gelecektir.
Kaklk X veya Kaklk Y satrlarna istediiniz kaklk deerini yazn. Yazlacak deerin nne
(+) ya da (-) iaretleri getirilirse, deer mevcut yarapa eklenir ya da mevcut yaraptan
kartlr.
Tamam butonunu tklayp diyalogu kapattnzda daire kolonun/kolonlarn kakl deiecektir.
Daire kolonun boyutu deitirilmek istendiinde kullanlacak komut Kolon Boyutlar komutudur.
Boyutu deitirilecek (bytlecek ya da kltlecek) daire kolonlar farenin sol tuu ile
tklayarak sein.
Kolon Boyutlar diyalogu ekrana gelecektir.
Daire kolon yarap kutucuuna yeni yarap deerini yazn. Yazlacak deerin nne (+) ya da
(-) iaretleri getirilirse, deer mevcut yarapa eklenir ya da mevcut yaraptan kartlr.
Tamam butonunu tklayp diyalogu kapattnzda daire kolonun/kolonlarn boyutu deiecektir.
Poligon kolonun kaklk ve boyutlarn deitirmek
Mevcut bir poligon kolonun kakl Poligon Kolon Ayarlarndan deitirilebilir. Bunun iin:
Kakl deitirilecek poligon kolonu farenin sol tuu ile tklanarak sein.
Deitir/Obje zellikleri satrn ya da toolbardan Obje zellikleri ikonunu tklayn.
Alan Kolon Ayarlar diyalogundan Poligon Kolon butonunu tklayn.
Poligon Kolon Ayarlar diyalogu ekrana gelecektir. Buradaki Tasarm Penceresinde seilen poligon
kolon grntlenecektir.
Orijin butonunu farenin sol tuu ile tklayn.
Tasarm penceresi zerinde poligon kolonun dm noktasn tamak istediiniz noktaya farenin
127
sol tuu ile tklayn. (Noktalar yakalamak iin kolaylk olmas asndan buradaki zgara aralklarn
istediiniz gibi ayarlayabilir, zgaraya kilitlenme zelliinden faydalanabilirsiniz)
Poligon kolonun kakl deiecektir.
Tamam butonuna tklayarak nce Poligon Kolon Ayarlar diyalogunu, sonra da Kolon Ayarlar
diyalogunu kapatn.
Planda poligon kolonun kakl deiecektir.
Poligon kolon boyutlarn deitirmek iin iki ayr yntem kullanlabilir. Bunlardan birincisi Poligon
Kolon Ayarlarndan deitirmek, dieri de Kolon Trimle komutunu kullanmaktr. Poligon kolon boyutunu
poligon kolon ayarlarndan deitirmek iin:
Boyutlar deitirilecek poligon kolonu farenin sol tuu ile tklayarak sein.
Deitir/Obje zellikleri satrn ya da toolbardan Obje zellikleri ikonunu tklayn.
Alan Kolon Ayarlar diyalogundan Poligon Kolon butonunu tklayn.
Poligon Kolon Ayarlar diyalogu ekrana gelecektir. Buradaki Tasarm Penceresinde seilen poligon
kolon grntlenecektir.
Poligon kolonun her ke noktasnda bir dm noktas bulunur. Kolon zerinde var olan bir
dm noktasnn koordinatn deitirmek iin imlecinizi dm noktas zerine getirip farenizin
sol tuunu tklayn. Dm noktasn yakalam olursunuz. mlecinizi ekran zerinde hareket
ettirdiinizde dm noktas da hareket eder diyalog kutusundaki X ve Y kutularna dm
noktasnn yeni koordinatn yazp Uygula butonunu tklayn. Dm noktanz yeni koordinatna
tanm olur. Kolonun herhangi bir kenarnda yeni bir dm noktas oluturmak iin kolon
kenar zerinde ift tklayn. Tkladnz yerde yeni bir dm noktas oluur. Bu dm
noktasn, istediiniz yere tayabilirsiniz. Kolon zerindeki bir dm noktasn silmek iin
imlecinizi sileceiniz dm noktas zerine getirin. Farenizin sol tuunu tklayarak dm
noktasn yakalayn. Bu dm noktasn, en yakn dm noktalarndan birinin zerine gtrp
tklayn. Bylece dm noktasn iptal etmi olursunuz. Poligon kolon ke noktalarn tayarak,
kolonun boyutlarn deitirin.
Tamam butonunu tklayarak nce Poligon Kolon Ayarlar, sonra da Kolon Ayarlar diyaloglarndan
kn.
Poligon kolonun boyutlar planda da deiecektir.
Poligon kolon boyutlarn deitirmenin dier bir yolu da, Kolon Trimle komutunu kullanmaktr. Bu
yntem yukarda anlatlan ynteme gre daha pratiktir.
Aralar/Yakalama/Gelimi Yakalama satrn tklayarak, Gelimi Yakalama modunu aktif hale
getirin.
iz/Objeler/Aks/Aks satrn tklayn. Poligon kolonun deitirilecek kenarnn ke noktalarn
tklayarak, bu kenarla akk bir aks izin.
Farenin sa tuunu tklayarak komut tekrar yapn.
Alan aks toolbarndaki aks ofset toolboxuna kolonun boyutuna ilave etmek istediiniz uzunluk
deerini girin (metre) ve Aks Ofset ikonunu tklayn. lk izdiiniz akstan, girdiiniz deer kadar
mesafeye bir aks izilecektir. izilen bu aks kolon kenarn bu aksa kadar uzatmak iin
128
kullanacaz.
Deitir/Obje Edit/Kolon/Kolon Trimle satrn tklayn.
Poligon kolonu tklayn.
Deitirilecek kolon kenarn (zerine akk aks izilen kenar) tklayn.
En son izilen aks (aks ofset ile izilen) tklayn.
Kolonun belirtilen kenar aksa gelecektir.
Kolon boyutu deitirildikten sonra, izilen yardmc akslar silebilirsiniz.
Yukardaki ilem aadaki ekil destei ile anlatlmtr:
ekli izin. Kolon trimle butonunu tklayn.
S1 kolonunu tklayn. Kolon kenarn tklayn.
Aks tklayn. Poligon kolon aadaki ekilde grld gibi byyecektir.
Ayn yntemle poligon kolonlarn boyutlarn kltmek de mmkndr.
Yarm daire (yay) eklinde poligon kolon tanmlamak
Programda yarm daire eklinde poligon kolon oluturmann bir ka yntemi bulunmaktadr.
iz/lkel Objeler/Yay/Yay/merkez-yarap-alar satrn tklayn.
izim alannda fare ile tklayarak yarm daireyi izin.
Toolbardan Ofset butonunu tklayn.
Ofset deeri olarak poligon kolonun kalnl kadar girin.
Yay sein ve ofset komutunu uygulayn. ie iki yay oluacaktr.
Toolbardan izgi ikonunu tklayn.
S1
Aks
Bu kenar aksa
kadar uzatalm
S1
Aks
129
Yaylarn ularn kapatn.
Yaylar ve izgileri sein.
Deitir/Dntr/Poligon Kolon satrn tklayn.
Aadaki yntem de kullanlabilir:
iz/lkel Objeler/Yay/Yay/merkez-yarap-alar satrn tklayn.
izim alannda fare ile tklayarak yarm daireyi izin.
Yay sein ve Deitir/Dntr/Kirie dntr (panele dntr ya da duvara dntr de olabilir)
satrn tklayn. Para saysn verin ve tamam butonu tklayn.
Kirie dntrmedeki ama, kiri dm noktalarn izgi ile dolaarak poligon kolonun eklini
oluturmaktr.
Gelimi yakalama modunu aktif hale getirin ve srekli izgi ikonunu tklayn. Kiriin evresini,
kirie dntrerek oluturduunuz her bir dm noktasn yakalayarak dolan.
Yay
Yay
Kiri
paralar
130
Kirie dntrerek oluturduunuz kirileri silin.
Yay silin. Sadece iziler kalacaktr. izgileri sein ve poligon kolana dntr satrn tklayn.

Sonu yukardaki gibi olacaktr. Kolonu, poligon kolon ayarlarnda saklayarak ktphanenize
ekleyebilirsiniz.
Yarm daire kolonu panel objesi olarak tanmlamak iin:
Yayla (merkez-yarap-alarla) yarm daireyi izin.
Yay sein ve panele dntr satrn tklayn. Para saysn verin ve tamam butonunu tklayn.
Kolonlar tek tek seerek isimlendirmek
Kolonlar izilirken program tarafndan otomatik olarak isimlendirilirler. Kolon isimleri standart olarak
S1, S2, S3... biiminde arttrlr. stenirse, kolon girilerine balanmadan nce kolon ayarlarna girilir ve
kolon numaras nceden ayarlanr. Bundan sonra kolonlar sral olarak girilirse yeniden isimlendirmeye
gerek kalmaz.
Yay
Kiri paralar ve
zerinde izgi var
Sadece
izgiler
var
Poligon Kolon
S1
131
Ancak kolonlar sral olarak girilmediyse ve isimler sraya sokulmak isteniyorsa;
Deitir/Obje Edit/Obje Adlandr satrn tklayn.
Alan diyalogda kullanlacak ilk kolon ismini girin. rnein, S1 (istee gre C1, K1 de olabilir.
Ancak kolonlar genelde S indisi ile gsterilirler.). Tamam butonu tklayp diyalogu kapatn.
Fare ile yeniden isimlendirilecek kolonlar, zerlerine tklayarak isimlendirme srasna gre sein.
Son kolon da seildikten sonra klavyeden Enter tuuna basn.
Kolonlar tklama srasna gre S1den balayarak isimlendirilir.
simlendirmeye istenen numaradan balanabilir. rnein; ilk isim olarak S12 verilirse, ilk tklanan kolon
S12, ikinci tklanan kolon S13 eklinde rakamlar arttrlarak isimlendirilir.
Kolonlar otomatik isimlendirmek
Kolonlar izilirken program tarafndan otomatik olarak isimlendirilirler. Kolon isimleri standart olarak
S1, S2, S3... biiminde arttrlr. stenirse, kolon girilerine balanmadan nce kolon ayarlarna girilir ve
kolon numaras nceden ayarlanr. Bundan sonra kolonlar sral olarak girilirse yeniden isimlendirmeye
gerek kalmaz.
Ancak kolonlar sral olarak girilmediyse ve isimler sraya sokulmak isteniyorsa;
Deitir/Obje Edit/Otomatik Adlandr satrn tklayn.
Otomatik Adlandrma Seenekleri diyalogu alacaktr. Bu diyalogta yapanz adlandrma
kriterlerine gre ilgili seenekleri iaretleyin. Tamam butonunu tklayn.
Kolonlar sein. (Hepsini Se komutunuyla kolonlarn hepsini seebilirsiniz.)
Alan diyalogda, Kolonlar sekmesinde, kullanlacak ilk kolon ismini girin. rnein, S1 (istee gre
C1, K1 de olabilir. Ancak kolonlar genelde S indisi ile gsterilirler.).
stee gre dier parametlerini verin ve Tamam butonu tklayp diyalogu kapatn.
Verdiiniz kriterlere gre kolonlar isimlendirilmitir.
simlendirmeye istenen numaradan balanabilir. rnein; ilk isim olarak S12 verilirse, ilk tklanan kolon
S12, ikinci tklanan kolon S13 eklinde rakamlar arttrlarak isimlendirilir.
Kolonda etriye sklatrma blgesi uzunluklar
Kolon sarlma blgeleri deprem ynetmeliinde belirtilen hususlara gre otomatik bulunur. Sarlma
blgelerinde ise etriye sklatrmas yaplr.
Kolon alt ve st ularnda oluturulan sarlma blgeleri uzunluu, en byk kolon boyutundan, 500
mm'den veya kolon temiz yksekliinin 1/6'sndan az olmayacak ekilde dzenlenir.
Bununla birlikte kolon sklatrma blgesi uzunluu manuel olarak da ayarlanabilir. zellikle su basman
perdelerinin baland veya ksm duvarlarn rld ksa kolonlarda, alt sklatrma blgesi uzunluu
istenilen bir deerde ayarlanabilir veya gerekirse kolonda tam sklatrma yaplabilir.
132

Kolon alt sklatrma uzunluu deerini deitirmek iin;
lgili kolonu veya kolonlar sein.
Kolonun stnde farenin sa tuunu tklayn ve alan mende zellikler satrn tklayn.
Kolon Ayalar diyalogu alacaktr. Statik/Betonarme sekmesini tklayn. Al u sarlma blgesi
uzunluu ksmnda, Program bulsun seenei iaretlendiinde ynetmelik koullarna otomatik
dzenleme yaplr.
Tanml sein ve deer girin.
Tamam tklayarak diyalogu kapatn.
Betonarmede kolonlara ilikin olumsuzluk uyarlar ve anlamlar
Analiz sonrasnda kolon betonarme diyalogunda kolon isminin olduu stunda baz uyarlar ksaltlm
simge halinde verilir. Bu uyarlar, ynetmelik asndan bir olumsuzluu bildirir.
Kolon betonarme diyalogunda verilen uyarlarn anlamlar unlardr.
B: Kolon-Kiri Birleim Kesme Gvenlii salamyor. Kiri genilii veya kolonun ilgili yndeki
boyutunu artrmak zm olabliir.
K: Kolon Orta Blgesi Kesme Gvenlii salamyor. Kolon boyutlar yetersiz gelmektedir.
E: Kolon Maksimum normal kuvvet kontrol salamyor. (Ndmax> 0.5Acfck) Kolon boyutlar yetersiz
gelmektedir.
M: Maksimum pursantaj deeri almtr. Kolon boyutlar yetersiz gelmektedir.
ab: Kolon TDY Madde 3.4.3.1'i salamyor demektir. Kolon ksa boyutunu arttrmak zm olabilir.
As(-) : Yetersiz donat durumu. Donat seiminde yeter byklkte donat ap iaretlenmemi olabilir.
Z: Kirisiz deme veya kiri radyede zmbalama dayanmn alyor. Plak kalnln arttrmak veya
balk pla tekil etmek zm olabilir.
Kolon Parametreleri
Betonarme hesabnda ve donat yerletirilmesi aamasnda programn hangi kriterlere uyacan
parametreler ile belirler. Programda Betonarme mens altnda bulunan parametrelerin varsaylan
deerleri, Trk Standartlarnda ve deprem ynetmeliinde belirtilen esaslara gre ayarlanmtr.

Betonarme mensn altnda, Parametreler satrn tklayarak elemanlarn listelendii alt meny
an.
Alt mende, parametrelerini deitirmek istediiniz elemann satrn tklayn.
133
Kolon parametreleri diyalogunda bulunan parametreler unlardr :

Beton rts
Kolon iindeki donatnn arlk merkezinden betonun d yzne olan mesafesidir.
Minimum Pursantaj (
min
)
Varsaylan deeri 0.01 dir. Kolona konulacak boyuna donatnn minimum deerini belirleyen orandr.
Kolonun brt alannn Minimum Pursantaj parametresi ile arpm minimum donat alann belirler.
Program kolona konulacak donaty bu alandan az olmayacak ekilde seer.
MinimumDonatAlan (cm2) =
min
* b * h
Programda, 25/60 boyutlarnda, Mxd=1.665 tm, Myd=7.214 tm, Nd=9.138 t. tesirlerine maruz
kolonda program kolonda donat alannn bulunmas,
Asmin =0.01 * 25 * 60 = 15 cm2 olarak bulunur.
Mxd=1.665 tm, Myd=7.214 tm, Nd=9.138 t. tesirlerinden hesaplanan donat,
Ashesap=8.068 cm2 (Malzeme C20 ve S220 iin)
Asmin>Ashesap olduundan kesite konulacak donat, As=15 cm2 dir. Bu alan ile donatnn ap ve
adedi belirlenir.
Maksimum Pursantaj (
max
)
Varsaylan deeri 0.03 dir. Kolona konulacak boyuna donatnn maksimum deerini belirleyen orandr.
Kolonun brt alannn Maksimum Pursantaj parametresiyle ile arpm maksimum donat alann
belirler. Program kolona konulmas gereken donaty, bu alan ile karlatrr. Kolona konulmas
gereken donat alan fazla ise, pursantaj deerini aan kolon iin kesit yetersiz uyars Kolon
Donatlar diyalogunda kullancya iletilir.
MaksimumDonatAlan (cm2) =
max
* b * h
Programda, 25/60 boyutlarnda, Mxd=4.008 tm, Myd=12.485 tm, Nd=20.176 t. tesirlerine maruz
kolonda program kolonda donat alannn bulunmas,
Asmin =0.01 * 25 * 60 = 15 cm2 olarak bulunur.
Asmax =0.03 * 25 * 60 = 45 cm2 olarak bulunur.
Mxd=4.008 tm, Myd=12.485 tm, Nd=20.176 t. tesirlerinden hesaplanan donat,
Ashesap=45.362 cm2 (Malzeme C20 ve S220 iin)
Ashesap> Asmin olduundan As=45.362 cm2 kullanlr.
h
b
134
As<Asmax olduundan bu kolon yetersizdir.
Minimum Etriye Aral
Birimi cm, varsaylan deeri ise 10 cm dir. Programda kolonun orta blgesine konulacak etriyenin
aral(so) bu parametrede belirtilen deerden az olmayacak ekilde seilir.
Deprem ynetmeliinde belirtilen etriye aral ile ilgili koullar, programda otomatik
uygulanmaktadr. Minimum Etriye Aral parametresine yazlan deer ancak deprem ynetmeliinden
daha olumsuz bir durum oluturursa kullanlr.
Deprem ynetmeliinde kolon orta blgesindeki etriye aral iin minimum koul so 50 mm
olarak verilmitir.
Maksimum Etriye Aral
Birimi cm, varsaylan deeri ise 20 cm dir. Programda kolonun orta blgesine konulacak etriyenin
aral(so) bu parametrede belirtilen deerden fazla olmayacak ekilde seilir.
uygulanmaktadr. Maksimum Etriye Aral parametresine yazlan deer ancak deprem
ynetmeliinden daha olumsuz bir durum oluturursa kullanlr.
Deprem ynetmeliinde kolon orta blgesindeki etriye aral iin verilen st snrlar unlardr.
so 200 mm
so bmin/2
Kolonun dier blgeleri iin(sarlma blgesi ve kuatlmam-kuatlm kiri blgesi) etriyenin
aralklaryla ilgili deprem ynetmeliinde verilen koullar programda otomatik uygulanmaktadr.
Kolon Blgesi Uzunluu
Kuatlmam Kolon-Kiri Birleim
Blgesi
Kolona balanan kiriin ykseklii kadar
Kolon Sarlma Blgesi bmax , ln/6, 500 mm
Kolon Orta Blgesi
Kolonun alt ve st ularnda tanmlanan sarlma blgeleri
arasnda kalan blge
Kuatlmam Kolon-Kiri Birleim
Blgesi
Kolona balanan kiriin ykseklii kadar
Kuatlmam Kolon-Kiri Birleim Blgesinde Etriye Aral Koullar
sj 100 mm.
Kolon Sarlma Blgesinde Etriye Aral Koullar
sc 200 mm.
135
sc bmin/2
Kuatlm Kolon-Kiri Birleim Blgesinde Etriye Aral Koullar
sj 150 mm.
Mantolama yzdesi
Yanda bulunan "Minimum kullan" seenei iaretlenmediyse program, bu satrda yazan pursantaj
deeri kadar donaty manto donats olarak kolona yerletirir.
Minimum olarak kullan
Bu seenek iaretli deilse program, "mantolama yzdesi" satrnda yazan pursantaj deeri kadar
donaty manto donats olarak kolona yerletirir. Seenek iaretli ise mantonun betonarme hesab
yaplr ve hesap sonucuna kan donat ile mantolama yzdesinde hesaplanan donat karlatrlr.
Hangisi bykse o donat miktar manto donats olarak kolona yerletirilir.
Kolon alt sarlma blgesi 1.5lb
aretlenmezse, deprem ynetmeliinde ekil 7.3'de ematik olarak gsterilen kolon sarlma
blgesindeki artlar dikkate alnr. a kolon sarlma blgesi uzunluu, bmax kolon boyutlarndan byk
olan, ln kolon temiz ykseklii ise, a>= bmax ; a>=ln/6 ve a>=50 cm olarak kontrol edilir ve
sarlma blgesi etriyeleri "a" kadar izilir. aretlenirse, kolon sarlma blgesi 1.5lb kadar hesaplanr ve
sarlma blgesi etriyeleri bu deer kadar izilir.
Kolonun dier objelerle ilikisi
Kolonlar planda tek dm noktas bulunan dey tayc elemanlardr. Duvarlar, kiriler ve paneller
kolonlara, kolonun herhangi bir noktasndan balanabilirler. Duvar ya da kiri kolona hangi
noktasndan balanm olursa olsun, balant noktas kolon dm noktasdr. Kolon dm noktas
Deitir/Dm Noktas Ta komutu ile tandnda, kolona bal duvar ve kirilerin kolonla birlikte
hareket etmesi gerekir. Eer hareket etmiyorlarsa, ilgili obje kolona bal deildir. Bu gibi bir durumda
Deitir/U Noktas Edit komutu ile balant yeniden yaplmaldr. nk balantlar salkl yaplmazsa
deme olutururken sorunlar yaanr. Demeler ve mahaller ya oluturulamaz ya da yanl
oluturulur. Duvar ve kiriler demelerin snrlarn belirledikleri iin hatal balantlar demelerde
de sorunlara yol aar. Ayn durum deme ve mahal kenarlar iin de geerlidir.
Kolon-duvar birleimlerinin doru yaplp yaplmad svalardan belli olur. Kolon ve duvar svalarnn
btnlk oluturmas, svalarn kolon ya da duvarlar izgilerini kesmemesi gerekir. Bunun salanmas
iin, kolonun duvarlarla birletii noktada bir dm noktasnn oluturulmas, bu dm noktasnn
kolon ve bu kolona birleen duvarlarn ortak dm noktas olmas gerekir. Tek para bir duvarn
zerine bir kolon yerletirilecekse, ncelikle duvar kolonun yerletirilecei noktadan iki paraya
blnmeli ve kolon bu noktaya yerletirilmelidir. Kolon toolbarnda bulunan Duvarlar Kolonlarla Bl
ikonu duvar blme iini otomatik yapmaktadr. Duvarlar Kolonlarla Bl ikonu baslyla(aktifse) kolon
duvar zerinde tanmlannca kolonun altnda kalan duvar otomatikman ikiye blnr ve kolon-duvar
kesiimi tam anlamyla yaplm olunur. Bylece kolon-duvar izgileri ve svalar otomatik temizlenir.
Bu ikon basl deilse(inaktifse) kolon duvarn zerinde tanmlannca, kolonun altnda kalan duvar
blnmeyecek ve sva-izgi kesiimleri temizlenmeyecektir. Bu durumda ya duvar yeniden iki para
olarak tanmlanmal ya da U Noktas Edit ile duvar ucu kolona balanmaldr. Duvarlar Kolonlarla Bl
seenei ancak zel durumlar iin inaktif hale getirilmelidir.
136
Kolonlarn deme (mahal) iine yapt kntlar (diler) mahalin alanndan dlr. rnein; kolon
boyutlar bytlr (dolaysyla kolon dii byrse) mahal alan klr.
Tekil temeller yalnzca kolon altna tanmlanabilen elemanlardr. Tekil temel izebilmek iin ncelikle
kolonlara ihtiya vardr. Herhangi bir kolon silindiinde de, kolon altna tanml tekil temel (varsa)
silinir. Program bu konuda kullancya uyar mesaj iletecektir.
Kolon Bal
Kolon bal izim yardmclar
Kolon bal toolbar
iz/Objeler/Kolon/Kolon Bal tklandnda Kolon Bal Toolbar ekrana gelir. Kolon bal toolbarnn
zerinde, kolon balklar ile ilgili eitli komutlarn ikonlar yer alr. Bu ikonlar tklanarak komutlara
menlerde gezinmeden, tek tklamada ulalr.

Kolon bal toolbar zerindeki komut ikonlar soldan saa srasyla unlardr.
Dikdrtgen Kolon ikonu. Kolon izim komutunu altrr. Kolon komutu ile birlikte kolon bal
toolbar da kapanr ve kolon toolbar ekrana gelir.
Varsaylan Kolon Bal ikonu. Kolon bal ayarlarndaki kaklk deerlerine gre kolon bal izer.
Moddayken klavyeden 1 tuu da bu komutu altrr.
Kenara Yanak Kolon Bal ikonu. Kolon bal ayarlarna girmeden, kenara yanak kolon bal
tariflemek iin kullanlr. Moddayken klavyeden 2 tuu da bu komutu altrr.
Keye Yanak Kolon Bal ikonu. Kolon bal ayarlarna girmeden, keye yanak kolon bal
tariflemek iin kullanlr. Moddayken klavyeden 3 tuu da bu komutu altrr.
Ortalanm Kolon Bal ikonu. Ortalanm kolon bal iin kolaylk. Moddayken klavyeden 4 tuu
da bu komutu altrr.
Boyutlar Ters evir ikonu. Kolon bal boyutlarn ters evirir.
Kolon Balk Genilii kutusu. Kolon bal genilik deeri kolon bal ayarlarna girilmeden buradan
girilebilir.
Kolon Balk Ykseklii kutusu. Kolon bal ykseklik deeri kolon bal ayarlarna girilmeden
buradan girilebilir .
Kolon Bal Ayarlar ikonu. Kolon Bal Ayarlar diyalogunu aar. Kolon bal ile ilgili eitli
parametreler buradan ayarlanabilir.
Kolon bal klavye destekleri
Kolon bal izimi esnasnda kolon bal yerletirmek iin fare ile kolon zerine ilk tklamay
yaptktan sonra klavyeden boluk tuuna baslarak kolon bal boyutlar ters evrilebilir. Ayrca kolon
137
bal modundayken 1, 2, 3, 4 tular srasyla, Varsaylan Kolon Bal, Kenara Yanak Kolon
Bal, Keye Yanak Kolon Bal, Ortalanm Kolon Bal komutlarn altrr.
Kolon bal ayarlar diyalogu
Kolon balklar ilgili parametreler Kolon Bal Ayarlar diyalogunda yer alr. Kolon bal iziminden
nce kolon bal ayarlarna girip, kolon bal parametrelerini kontrol etmek, yaplmas gereken
deiiklikler varsa bu deiiklikleri yapmakta fayda vardr. Fakat bu ihmal edilse bile, izilen kolon
balklarnn ayarlar daha sonra da deitirilebilir. Kolon bal zelliklerini ayarlamak iin:
Ayarlar/Obje Ayarlar/Kolon Bal Ayarlar satrn tklayn.
Kolon Bal Ayarlar diyalogu ekrana gelecektir.
Diyalogda istediiniz ayarlar yapn.
Tamam butonunu tklayarak diyalogu kapatn ve kolon bal izimini gerekletirin.
Kolon bal izimini gerekletirdikten sonra kolon balklarnn ayarlarn deitirmek isterseniz:
Ayarlarn deitirmek istediiniz kolon balklarn farenin sol tuu ile tklayarak sein.
Deitir/Obje zellikleri satrn tklayn.
Alan kolon bal ayarlar diyalogunda gerekli deiiklikleri yapn.
Tamam butonunu tklayp diyalogu kapatn. Yaptnz deiiklikler semi olduunuz kolon
balklarna yansyacaktr.
Kolon bal ayarlar diyalogu iki sekmeden oluur. Bunlar sras ile Genel Ayarlar, leri Ayarlar
sekmeleridir.
Genel Ayarlar sekmesi:
Balk ad: Kolon balnn ad. Kolon bal girilirken, kolon bal adnn sonundaki rakam birer
arttrlarak kolon bal ad otomatik oluturulur. Kolon bal tanmlandktan sonra kolon bal adn
deitirmek mmkndr.
Renk: Kolon bal kenar izgilerinin rengidir. Farenin sol tuu ile tklanp tu basl tutularak alan
renk paleti zerinde kaydrlr. stenen rengin zerine gelindiinde tu braklr. Renk kutucuu seilen
renge dnr. Sol tu shift tuu ile birlikte tklanrsa, ya da sa tu tklanrsa ilgili rengin kalem kalnl
ayarlanabilir.
Materyal: Kolon balklarnn kat modelde zerine kaplanacak materyal seilir. Kolon bal seilen
materyal ile kaplanr ve kat modelde bu ekilde grntlenir. Farenin sol tuu ile aa ok butonu
zerine tklanr. Alan materyal listesinden uygun materyal seilir. Tanml materyal yoksa liste bo
gelir. Materyal ekleme ilemi Ayarlar/Materyaller satr tklanarak alan diyalogdan yaplr.
Gerek Doku Uzunluu: Doku uzunluu girilir (metre). rnein; 1 girilirse seilen materyal dokusu
Kot: Kolon balnn st yzeyinin kat tavanna gre kotunu ifade eder. Negatif (-) ya da pozitif (+)
deer girilebilir.
138
Boyut X/Boyut Y: Kolon balnn boyutlar girilir . Programda default olarak Boyut X kolon balnn
plandaki yatay boyutunu (en), Boyut Y de plandaki dey boyutunu (boy) ifade eder. Kolon balklar
bal bulunduklar kolonlara baml olarak planda her trl konumda (ada) bulunabilirler.
Kaklk X/Kaklk Y: X ve Y kaklklar girilir. Kaklklar kolon balnn sol st kesine gre verilir.
Kaklk X ve Y sfr olduu zaman, kolon bal sol st ke noktas kolon dm noktas ile akr. X
kakla pozitif (+) deer girildii zaman, kolon bal yatay olarak sola doru kayar. Negatif (-) deer
girilirse, saa doru kayar. Y kakla pozitif (+) deer girilirse kolon bal dey olarak yukarya
doru, negatif (-) deer girilirse aaya doru kayar.
Ykseklik: Kolon balnn dey (z ynndeki) ykseklii.
Tabla ykseklii: Kolon bal zerine yerletirilecek yatay tablann ykseklii (kalnlk).
Tabla Boyut X/ Tabla Boyut Y: Tablann X ve Y ynlerinde kolon balna ilave edilecek boyutu.
rnein; kolon bal X boyutu 1.5 girilmise ve Tabla Boyut Xde 0.2 girilirse, Tablann X ynndeki
boyutu 1.5+0.2=1.7 metre olacaktr.
leri Ayarlar Sekmesi:
Ad Yazs Ykseklik: Kolon bal ad yazsnn ykseklii girilir. Renk kutusu farenin sol tuu ile tklanp
tu basl tutularak alan renk paleti zerinde kaydrlr. stenen rengin zerine gelindiinde tu
Kolon Bal Ad Yazs, yaz tipi ayarlanr. Yazlar yatay olarak yazlr.
Boyut Yazs Ykseklik: Kolon bal boyut yazsnn ykseklii girilir. Renk kutusu farenin sol tuu ile
Kolon Bal Boyut Yazs, yaz tipi ayarlanr. Yazlar yatay olarak yazlr.
Yaz X/Yaz Y: Kolon Bal Ad yazsnn kolon bal sol st kesine gre X ve Y koordinatlar girilir.
Yaz X deeri pozitif girilirse isim yazs sola, negatif olursa saa kayar. Yaz Y deeri pozitif olursa isim
yazs yukarya, negatif olursa aaya kayar.
Boyut X/Boyut Y: Kolon Bal Boyut yazsnn kolon bal sa st kesine gre X ve Y
koordinatlar girilir. Boyut X deeri pozitif olursa boyut yazs sola, negatif olursa saa kayar. Boyut Y
deeri pozitif olursa boyut yazs yukarya, negatif olursa aaya kayar.
Bulunduu mod
Kolon bal hem mimari plan modu, hem de kalp plan modunda girilebilir. Kalp plan modunda
girilen kolon balklar kolon st ucunda yer alr. Bu kolon balklar kirisiz (mantar) demeli
sistemlerde kullanlrlar. Mimari plan modunda girilen kolon balklar kolon alt ucunda yer alrlar.
Bunlar da kirisiz (mantar) radye temel sistemlerinde kullanlrlar.
Mimari Plan Modu/Kalp Plan Modu aras gei klavyeden Shift+Tab tularna birlikte baslarak
salanabilir.
139
Kolon bal izimi
Kolon bal
Kolon bal izebilmek iin ncelikle tanmlanm kolonlara ihtiya vardr. nce kolonlar izilir ve
kolon balklar bu kolonlar zerine yerletirilirler. Kolon bal iziminden nce Ayarlar/Obje
Ayarlar/Kolon Bal Ayarlar satrn tklayarak kolon bal ayarlar diyaloguna girmek ve izilecek
kolon bal ile ilgili ayarlar kontrol etmekte fayda vardr. Kolon bal izmek iin:
iz/Objeler/Kolon/Kolon Bal satrn tklayn.
Fare imlecini kolon baln yerletirmek istediiniz kolon zerine srkleyin ve farenin sol
tuunu tklayn.
Kolon bal X ve Y boyutlar birbirinden farkl ise bu aamada klavyeden boluk tuuna basarak
boyutlar ters evirebilirsiniz.
kinci defa farenin sol tuunu tkladnzda kolon bal yerleecektir.
Bu ekilde baka kolonlar zerine de kolon bal yerletirme ilemine devam edebilirsiniz.
Moddan kmak iin klavyeden Esc tuuna basn ya da farenin sa tuuna tklayp alan menden
iptal satrn tklayn.
Ortalanm kolon bal
Ortalanm kolon bal, kolonun kolon balnn tam ortasna oturduu durumdur. Kolon bal
ayarlarna girilip kaklk ayar yapmadan ortalanm kolon bal izme kolayl iin Ortalanm Kolon
Bal komutu gelitirilmitir. Ortalanm kolon bal izimi yapmak iin:
Alan Kolon Bal toolbarndan Ortalanm Kolon Bal ikonunu tklayn.
Fare imlecini kolon bal yerletirmek istediiniz kolonun zerine getirin ve tklayn.
Kolon balnn sanal grnts ekranda belirecektir. Bu aamada kolon bal toolbarndaki
kolon bal genilii ve kolon bal ykseklii kutucuklarndaki deerleri deitirmek sureti ile
izmekte olduunuz kolon balnn boyutlarn ayarlayabilirsiniz.
Klavyeden boluk tuuna basarak kolon balnn boyutlarn ters evirebilirsiniz. (Eni ve boyu
birbirine eit kolon balklarnda bu ilem geersizdir)
Kolon baln istediiniz duruma getirdikten sonra farenin sol tuunu ikinci kez tklayn. Hzl
izim modu aksa kolon bal izilecektir. (Hzl izim modu Ctrl+H tularna birlikte baslarak
alp kapatlabilir). Hzl izim modu kapalysa program sizden kolon bal adn onaylamanz
bekleyecektir. Kolon bal adn klavyeyi kullanarak deitirebilirsiniz. Farenin sol tuunu bir kez
daha tkladnzda kolon bal ortalanm olarak izilecektir.
Keye yanak kolon bal
Keye yanak kolon bal, kolonun tekil temelin kelerinden birine oturduu durumdur. Kolon
bal ayarlarna girilip kaklk ayar yapmadan keye yanak kolon bal izme kolayl iin Keye
Yanak Kolon Bal komutu gelitirilmitir. Keye yanak kolon bal izimi yapmak iin:
140
Alan Kolon Bal toolbarndan Keye Yanak Kolon Bal ikonunu tklayn.
daha tkladnzda kolon bal keye yanak olarak izilecektir.
Kenara yanak kolon bal
Kenara yanak kolon bal, kolonun kenarnn kolon balnn kenarlarndan birine, ilgili kenar
ortalayarak akt durumdur. Kolon bal ayarlarna girilip kaklk ayar yapmadan kenara yanak
kolon bal izme kolayl iin Kenara Yanak Kolon Bal komutu gelitirilmitir. Kenara yanak
kolon bal izimi iin:
Alan Kolon Bal toolbarndan Kenara Yanak Kolon Bal ikonunu tklayn.
daha tkladnzda kolon bal kenara yanak olarak izilecektir.
141
Kiri
Kiri izim yardmclar
Kiri toolbar
Kiri Toolbar, iz/Objeler/Kiri tklandnda ekrana gelir. Kiri toolbarnn zerinde, kirilerle ilgili eitli
komutlarn ikonlar yer alr. Bu ikonlar tklanarak komutlara menlerde gezinmeden, tek tklamada
ulalr.

Kiri toolbarndaki komut ikonlar soldan saa srasyla unlardr.
Kiri ikonu. Kiri komutunu altrr.
Erisel Kiri ikonu. Erisel formda kiri izer.
Yay Kiri ikonu. Yay formda kiri izer.
Dairesel Kiri ikonu. Dairesel formda kiri izer.
Srekli Yay kiri ikonu. Ard ardna, srekli formda yay kiri izer.
Kaklk ikonu. Kiriin bak ynne gre alttan, stten, ortadan tanmlamak iin kullanlr. Ayn ilem
klavyeden boluk tuuna baslarak da yaplabilir.
Kesiimlerle Bl ikonu. Basl ise, kiri-kiri, kiri-panel kesitiinde, kesien objelerin kesiim
noktalarndan otomatik olarak blnerek birbirlerine balanmalarn salar.
Blen Objeyi Otomatik Adlandr ikonu. Basl ise izilecek kiri objesi kestii objelerden paralara
ayrlr ve en soldaki paradan balanarak otomatik olarak isimlendirilir.
Blnen Objeleri Otomatik Adlandr ikonu. Basl ise kiri tarafndan blnen objeler otomatik olarak
adlandrlr.
Kolonlarla Blnen Objeleri Otomatik Adlandr ikonu. Basl ise kolon tarafndan blnen objeler
otomatik olarak adlandrlr.
Objelere Eim Ver ikonu. Kiri, deme ve kolon sistemini verilen a veya eime gre eer.
Kiri ikonu. Kiri Ayarlar diyalogun aar.
Kiri klavye destekleri
Kiri izimi esnasnda, kiriin ilk noktas izim alannda tklandktan sonra ekranda kiriin sanal bir
grnts oluur. Fare hareketine bal olarak bu sanal kiri grnts de ekil deitirir. Bu esnada
klavyeden Boluk tuuna baslarak izilmekte olan kiriin alttan, ortadan yada stten tanml olmas
salanabilir.
Kiri izerken koordinat kutusu kullanlarak kiriin balang/biti noktalarnn koordinatlar, kiri
uzunluu ya da kiriin plandaki as belirlenebilir. Koordinat kutusundaki X ve Y kutucuklarndan
142
nokta koordinatlar, L kutucuundan uzunluk, A kutucuundan a (derece) girilebilir. Bu kutucuklara
veri girmek iin fare ile tklamak yerine, ksaca klavyeden X, Y, L ve A tularna baslarak girilebilir.
Kiri ayarlar diyalogu
Kirilerle ilgili parametreler Kiri Ayarlar diyalogunda yer alr. Kiri iziminden nce kiri ayarlarna
girip, kiri parametrelerini kontrol etmek, yaplmas gereken deiiklikler varsa bu deiiklikleri
yapmakta fayda vardr. Fakat bu ihmal edilse bile, izilen kirilerin ayarlar daha sonra da deitirilebilir.
Kiri zelliklerini ayarlamak iin:
Mimari plandaysanz toolbardan Mimari Plan/Kalp Plan ikonunu tklayarak kalp plan moduna
gein.
Ayarlar/Obje Ayarlar/Kiri Ayarlar veya Kiri ikonunu tklandktan sonra ekrana gelen Kiri
Toolbarndan, Kiri Ayarlar butonunu tklayn.
Kiri Ayarlar diyalogu ekrana gelecektir.
Kiri Ayarlar diyalogunda istediiniz ayarlar yapn.
Tamam butonunu tklayarak diyalogu kapatn ve kiri izimini gerekletirin.
Kiri izimini gerekletirdikten sonra kirilerin ayarlarn deitirmek isterseniz:
Ayarlarn deitirmek istediiniz kirileri farenin sol tuu ile tklayarak sein.
Deitir/Obje zellikleri ikonunu tklayn.
Alan kiri ayarlar diyalogunda gerekli deiiklikleri yapn.
Tamam butonunu tklayp diyalogu kapatn. Yaptnz deiiklikler semi olduunuz kirilere
yansyacaktr.
Kiri ayarlar diyalogu yedi sekmeden oluur. Bunlar sras ile Genel Ayarlar, Yazlar ve Yaz Tipleri,
Statik/Betonarme, Donatlar, atlam Kesitler/Korozyon ve Yap Bileenleri sekmeleridir.

143
Kiri Ad: Buraya girilen rakamn nne K indisi getirilerek kiri ad oluturulur (K1, K15 gibi). Program
bu isimleri kirilerin izili srasna gre arttrr. Kiri isimleri kiriler izildikten sonra da deitirilebilir.
Deitirilen kiri isimleri K indisli olmak zorunda deildir. Herhangi bir isim kullanlabilir.
Genilik: Kiri genilii girilir. Kiri genilii, kiriin plandaki geniliini ifade eder. Sarkk kirilerde kiri
genilii kiri yksekliinden daha kk, yatk kirilerde ise daha byktr.
Ykseklik: Kiri ykseklii girilir. Kiri ykseklii kat tavanndan balayarak aaya doru kiriin
yksekliini belirler. Kiri ykseklii girilirken kat ykseklii ve alttaki duvar ykseklikleri gz nne
alnmaldr. Zira bu ykseklikler kullanc kontrolndedir. Program herhangi bir otomatik ayarlama
yapmaz.
Kot: Kiri st yznn kat tavanndan llen dey mesafesi (kotu). (+) ya da () deer olabilir. Ters
kiri iin (+), dk kiri iin () girilir.
Sa u kotu: Kiri sa ucu iin kot deeri girilir. Bu parametre eik kiri tariflemek iin kullanlr.
Aktif Tarama: Kiri iin geerli olan tarama tipidir. Tarama zerine tklandnda Tarama Ayarlar
diyalogu alr. Bu diyalogda, tarama tipleri tablosundan istenen tarama tipinin zerine farenin sol tuu
ile tklanarak tarama tipi seilir. Tarama rengi ve zemin rengi kutucuklarnn zerine farenin sol tuu ile
kalnl ayarlanabilir. Tamam butonu tklanarak diyalog kapatlr ve kiri ayarlar diyaloguna geri
dnlr. Aktif tarama kutucuunda seilen tarama tipi seilen renklerle grntlenir.
Renk: Kiri kenar izgilerinin rengidir. Farenin sol tuu ile tklanp tu basl tutularak alan renk paleti
dnr. Shift tuu ile birlikte tklanrsa, ilgili rengin kalem kalnl ayarlanabilir. Kalem kalnlklar
ekranda fark edilmez. izim kada izdirilirken geerlidir.
Alt/st/Orta/Tanml: Kiriin nereden tanml olacan belirleyen seeneklerdir. Kiriin iki ucundaki
dm noktalarn birletiren sanal kiri aks, bak ynne gre kiriin st kenar ile akacaksa st, alt
kenar ile akacaksa alt, kiriin tam ortasndan geecekse orta seenei iaretlenir. Sanal kiri aks
baka bir hattan geecekse Tanml seenei iaretlenir ve alttaki veri giri kutucuuna, kiri st
kenarna gre mesafe girilir. Verilen mesafe kiri kalnlndan fazla olmamaldr.
Materyal: Kirilerin kat modelde zerine kaplanacak materyal seilir. Kiri seilen materyal ile
Eri kiri nokta says : Erisel kiriin izim hassasiyetini belirler. Nokta says arttka erisel kiri daha
erisel oluur. Varsaylan deer uygun deerdir.
Yazlar Sekmesi:
144
Bu sekmede kiri isim ve boyut yazlarnn kiriin neresinde yer alaca belirlenir. Kiri isim ve boyut
yazlar birlikte ya da ayr yazdrlabilir, kiriin iinde ya da stnde yer alabilir. sim ve boyut yazlarnn
birlikte yazlmas iin sim ve Boyut Birlikte seeneinin iaretlenmesi gerekir.
sim X/Yaz Y: Kiri Ad yazsnn kiri sol st (yaz kiriin stndeyse) ya da alt kesine (yaz kiriin
iindeyse) gre X ve Y koordinatlar girilir. Yaz X deeri pozitif girilirse yaz kenardan saa doru,
negatif girilirse sola doru kayar. Yaz Y deeri pozitif olursa yaz yukarya, negatif olursa aaya kayar.
Burada belirtilen ynler bak ynne gre dnlmelidir. sim ve boyut birlikte yazdrlyorsa yazlar
bu koordinatlara gre yerletirilir.
Boyut X/Boyut Y: Kiri Boyutu yazsnn kiri sa st (yaz kiriin stndeyse) ya da alt kesine (yaz
kiriin iindeyse) gre X ve Y koordinatlar girilir. Boyut X deeri pozitif girilirse yaz kenardan sola
doru, negatif girilirse saa doru kayar. Yaz Y deeri pozitif olursa yaz yukarya, negatif olursa
aaya kayar. Burada belirtilen ynler bak ynne gre dnlmelidir. sim ve boyut birlikte
yazdrlyorsa kullanlmaz.
Yaz Tipleri Sekmesi:
Kiri Ad Ayarlar ve Kiri Boyutu Ayarlar eklinde iki ksma ayrlr. Kiri Ad Ayarlar blmndeki
parametreler kiri ad yazsn, Kiri Boyutu Ayarlar blmndeki parametreler de kiri boyutu yazsn
ynetir.
Ykseklik: Yaz ykseklii girilir .
Renk: Yaz rengi ayarlanr. Renk kutucuunun zerine farenin sol tuu ile tklanp, fare imleci alan
renk paleti zerinde kaydrlr. stenen rengin zerine gelindiinde tu serbest braklr. Renk kutucuu
seilen renge dnr. Renk kutucuu klavyeden shift tuu ile birlikte tklanrsa, ilgili rengin kalem
kalnl ayarlanabilir.
Yaz rengi satrnn hemen altndaki buton tklanrsa, Yaz Tipi Ayarlar diyalogu alr. Bu diyalogdan
yaz tipleri ayarlanr. Yaz tipi ve yaz efekti seilir. Seilen tip ve efekte gre rnek yaz rnek
penceresinde grlr. Tamam butonu tklanarak diyalog kapatlr ve kiri ayarlar diyaloguna geri
dnlr.
Statik Materyal: Kiri elemannda kullanlacak statik materyali listeden sein. Statik materyal
2 aks atalet momenti : Eleman minr atalet momentidir. Kiri elemanlarnda sfrdr.
3 aks atalet momenti: Eleman majr atalet momentidir. rnein 50/25 dikdrtgen bir kiriin 3 aks
atalet momenti 50.50.50.25 / 12 olarak hesaplanr. Deme bal kirilerde kiri atalet momenti
tablal kesit zelliklerine gre hesaplanr.
En kesit alan: Elemann kesit alan deeridir. rnein 50/25 dikdrtgen bir kiri elemann en kesit alan
50.25=625dir.
145
2 ynnde kesme alan: Eleman minr yndeki kesme alandr. 50/25 kirite 5/6.50.25 olarak alnr.
Kesme alan= 5/6 . b . d
d1: Kirilerde, sol mesnedin rijit kolunun mesafesidir. Program bu deeri otomatik hesaplamaktadr.
Aksi bir deerle allmayacaksa, sfr braklmaldr.
d2: Kirilerde, sa mesnedin rijit kolunun mesafesidir. Program bu deeri otomatik hesaplamaktadr.
Aksi bir deerle allmayacaksa, sfr braklmaldr.
Pilye As: Kiri pilyesinin ka derece ile krlaca girilir. Pilye, kolon yznden moment sfr noktasna
kadar getirilir ve buraya yazan deer kadar krlr.
Pilye/Toplam min: Kirite, aklktaki toplam donat alannn minimum yzde kann pilye olarak
dzenleneceini belirler. Bu deer, donat seiminde tanmlanabilinen dz ve pilye aplar ile analiz
ayarlarnda tanmlanabilinen "iki donat arasndaki minimum mesafe" , "donat marj" ve "Donat
seimine izin verilen kombinasyon aral" ile beraber kullanlr.
Pilye/Toplam max: Kirite, aklktaki toplam donat alannn maksimum yzde kann pilye olarak
dzenleneceini belirler. Bu deer, donat seiminde tanmlanabilinen dz ve pilye aplar ile analiz
ayarlarnda tanmlanabilinen "iki donat arasndaki minimum mesafe", "donat marj" ve "Donat
seimine izin verilen kombinasyon aral" ile beraber kullanlr.
Uygunluk ya da denge Burulmas: aretlendiinde kirilerdeki burulma kontrol uygunluk burulmas
durumuna gre kontrol edilir. Td=Tcr alnr. aretlenmediinde kiri denge burulmasna gre
kontrol edilir.
Tcr=Kesitin burulmada atlama dayanm
Td=Kontrolde kullanlan burulma momenti deeri
Uygunluk burulmas = Eer bir sistemde burulma momentinin bulunmas denge iin zorunlu
deilse, bu burulma uygunluk burulmasdr.
Seenek iaretli deilse kirilerdeki burulma kontrol denge burulmas durumuna gre kontrol edilir.
Td=Tdhesap
Tdhesap=Analiz sonrasnda bulunan en byk tasarm burulma momenti
Denge burulmas=Yap eleman ve sistemi dengeyi salamak iin burulma momentine gereksinimi
varsa, burulma denge burulmasdr.
Bu kiri konsol demeyi tayor: Kiri konsol bir demenin mesnedi ise bu seenek iaretlenmelidir.
Aksi durumda iaretlenmemelidir.
ift Etriye: Kirie ift kiri parametrelerinde tanmlanabilen etriye art dnda ift etriye isteniyorsa
tklanarak iaretlenir.
Pilyesiz dizayn: Seenek iaretlenirse kirilerde pilye dizayn yaplmaz. st ve alt dz donatlandrma
ile kiri donatlandrlr.
ift Pilye: Kirite ift pilye krlmas isteniyorsa bu seenek tklanarak iaretlenmelidir.
146
Duvar Yk: Listeden uygun duvar ykn seiniz. Listedeki duvar ykleri yk ktphanesinde
tanmlanm yklerdir. Bu deerlerden farkl bir deeri duvar yk olarak belirtmek isterseniz, listeden
kullanc tanml satrn sein ve uygun deeri verin. Deer, kiriin zerinde bulunan duvarn 1
metresindeki arl olarak tanmlanmaldr.
Buraya girilen deerlerin dikkate alnmas iin Proje Genel Ayarlarnda dier bal altnda kiri ykleri
grubunda bulunan "Kullanc Tanml Yk" seeneinin aktif hale getirilmesi gerekmektedir. Bu seenek
aktifse ve gerekten kiriin zerinde duvar bulunuyorsa, duvar yk satrna mutlaka deer girilmelidir.
Aksi durumda duvar ykleri sfr hesaplanr. Proje Genel ayarlarnda "ideCAD Mimari duvarlarndan
al" seenei aktif hale getirilirse, ideCAD Mimari programnda kiriin zerinde tanmlanm duvarn
arl program tarafndan otomatik olarak kirie verilir. ideCAD Mimari duvarlar kullanlacaksa,
Kullanc Tanml Yk seenei inaktif duruma getirilebilir.
ideCAD Mimari duvarlarndan al seenei ile Kullanc tanml yk seeneklerinin ikisi birden ayn
anda aktif hale getirilebilir. Bu durumda, ideCAD Mimari programnda kiriin zerinde tanmlanm
duvarn arl ile kullancnn tanmlad duvarn arl toplanarak kullanlr
Duvar yk deeri girilirken aadaki forml uygulanabilir:
Duvar Yk[kg/m]= Duvar Arl[kg/m
2
] x ( kat ykseklii[m] - st katn kiri ykseklii[m] )
Hareketli yk: Kiri zerinde tanmlabilecek ekstra ilave hareketli yktr. Kirie sistemin dnda ekstra
yk tanmlanacaksa kullanlabilir. Listeden uygun deeri seiniz. Listedeki ykler yk ktphanesinde
tanmlanm yklerdir. Bu deerlerden farkl bir deeri yk olarak belirtmek isterseniz, listeden
kullanc tanml satrn sein ve uygun deeri verin.
Is Parametreleri Sekmesi:
Tanml s parametreleri : aretlendiinde eleman baznda T1 ve T2 s yklemelerini aktif hale getirir.
Rijitlik azaltma faktrleri : lgili eleman iin s hesabnda kulllanlacak rijitlik azaltma faktrn verilir.
atlam Kesitler/Korozyon Sekmesi:
TDY 3.2.3 maddesini uygula : TDY 2007 Madde 3.2.3 gre tayc Sistem Hesabnda Kullanlacak
Kesit Rijitlikleri Blm 2'de verilen yntemlerle yaplacak tayc sistem hesabnda atlamam
kesite ait kesit rijitlikleri kullanlacaktr. Ancak, kendi dzlemleri iindeki perdelere saplanan kirilerde
ve ba kirili (boluklu) perdelerin ba kirilerinde atlam kesite ait deerler kullanlabilir.
Perdenin kendi dzleminde her iki taraftan balanan kirilerde bu seenek aktif hale getirilirse, kiriin
atlalet momenti %50 orannda otomatik olarak azaltrlr.
Komple sklatrma: Kirilerde etriye sklatrmas deprem ynetmelii koullarna gre yaplr.
Ynetmelie gre sklatrma blgesi, kolon yznden itibaren kiri derinliinin 2 kat kadar bir
mesafede oluturulur. Bu seenek iaretli ise, ynetmelik koullarna ve kiri uzunluuna baklmakszn
kirite komple etriye sklatrlmas yaplr.
Donat korozyonu arpan : Yap performans analizinde kullanlan bir orandr. Bu satra yazlan oranla,
147
dikkate alnr.
YeniMevcutAlan=arpan*MevcutAlan
Yetersiz bindirme ve kenetlenme arpan: Yap performans analizinde kullanlan bir orandr. Mevcut
yaplar iin kullanlr. Deprem ynetmeliinde tanmlanan yetersiz bindirme ve kenetlenme olan
elemanlarn elik akma gerilmesini azatmak iin kullanlr. Bu satra girilen deer, elemann elik akma
deeri ile arplr.
YeniFyk=arpan*MevcutFyk
Sol uta etriye sklatrmas var: Nonlineer performans analiz iin gerekli bir bilgidir. ncelenen yapya
ait sz konusu kiriin sol ucunda etriye sklatrmas var ise iaretlenir. Yoksa iaretlenmez.
Sa uta etriye sklatrmas var: Nonlineer performans analiz iin gerekli bir bilgidir. ncelenen yapya
ait sz konusu kirii sa ucunda etriye sklatrmas var ise iaretlenir. Yoksa iaretlenmez.
TS500 atlak Snr: Kiri elemanlarnn atlak kontrol iin hangi st snrn dikkate alnaca ilgili
seenek iaretlenerek belirlenir. st snr deerleri TS500de belirtilen deerlerdir.
TS500 Sehim Snrlar: Sehim kontrol st snrlarn veriniz. Deerler TS500'den alnmtr. "Sehim
denetle" seenei iaretlenirse, "sehim art sehim denetimi gerektirmeyen ykseklik koulu salansa"
da kirilerde ani ve zamana bal sehim denetimi yaplr.
Rijitlik Azaltmas Sekmesi
Bu sekme, sadece kiriler seilip Obje zellikleri ile kiri ayarlar aldnda grnr. Bu sekmede
kiriler rijitllikleri, deprem, dey, rzgar ve toprak itkisi yklemeleri iin ayr ayr belirli bir apan
deeriyle azaltlabilir. Rijitlik azaltmas, eleman elastisite modl ya da atalet momenti baznda
seenekli olarak uygulanabilir.
Yaplan seime gre azaltma faktr verilir ve azaltma faktrnn elastisite modl m yoksa atalet
momenti iin mi uygulanacan belirtilir.
Ksmi Rijitlik Sekmesi
Bu sekme, sadece kiriler seilip Obje zellikleri ile ayarlar arldnda grnr. Kiri sol ve sa
ularndaki serbestlik/ankastrelik durumunu deitirmek iin kullanlabilir. Ynetmelie uygun tasarm
iin normal durumlarda mdahale etme gerei olmayan bu parametrelere, gereksinim duyduunuzda
ilgili yndeki seenei iaretleyerek deitirebilirsiniz. i, elemann sol ucu, j elemann sa ucudur. Yay
deeri bydke ilgili u daha az deplasman yapacaktr. Deitirmek isteiniz parametrenin uygun
eksendeki deerlerine mdahale edebilirisiniz
Donatlar Sekmesi:
Kiri almlarnda, kiri donatlarnn komu kirie gei koullar bu sekmede dzenlenir. Kiri
donatlar kirilerin ereve sreklilik koullarna gre program tarafndan otomatik
dzenlenirler. Ancak belirli durumlar iin donat gei koullar aadaki parametrelerden
ayarlanabilir.
Donatlar sol uta kvr : Kiri srekli deilse donatlar ilgili mesnette gnye yaplarak izilirler. Kiri
srekli ise donatlar da srekli izilirler. Bu seenek kiri srekli olsa bile donatlarda gnye yaplmasn
salar. Donatlar sol kolon mesnetinde kolon iine kvrlrlar.
148
Sa uta kirii srekli kabul et : Kiri srekli ise, srekli kiriler otomatik olarak ayn srekli olurlar ve
bu seenek otomatik olarak iaretlidir. Eer seenek iptal edilirse, iptal edilen kiri srekli izilmez sa
uta komu kiriten kopartlr. rnein 2 aklkl srekli kiri sistemi dnelim. Normalde 1. aklk
iin "sa uta kirii srekli kabul et" seenei iaretlidir. Eer iaret kaldrlrsa, 1. ve 2. kiriler ayr
paralar olarak izilirler.
Sa uta ksmi donat geii yap : Srekli ama genilikleri farkl kiriler iin konulmu bu seenek,
donatlarn belirli bir orannn dier kirie geip gemeyeceini dzenler. Genilikleri farkl srekli iki
kirite, bu seenek iaretlenirse, kiri geniliklerinin blmnden bulunan oran kadar bir oran dikkate
alnarak donat geii dzenlenir. rnein 1.kiri 50, 2. kiri 25 cm geniliklerinde olsun. 25/50=0.5
oran bulunur. Donat adetleri, rnein dz donat adedi 4 olsun. 2 adet donat ksmi gei yapacak 2
adet donat ise gnye ile kesilecektir.
Donatlar sa uta kvr : Kiri srekli deilse donatlar ilgili mesnette gnye yaplarak izilirler. Kiri
srekli ise donatlar da srekli izilirler. Bu seenek kiri srekli olsa bile donatlarda gnye yaplmasn
salar. Donatlar sa kolon mesnetinde kolon iine kvrlrlar.
Dz donatlar sa uta komu kirile srekli iz : Srekli kirilerde dz donatlar mmkn olduunda 12
metre koulunu salayacak ekilde tek para dzenlenir. Ksacas alt mesnette ek yaplmadan geilir.
Bu seenek iaretli deilse dz donatlar, mesnette kesilerek yerletirilir.
apraz donat kullan : Rijit perdeler arasnda kalan ba kirilerinin donatlandrlmasna ynelik
seenektir. Seenek iaretlendiinde TDY Madde 3.6.8'sinde verilen donatlandrmaekli uygulanr.
malzemeyi tklayn.
Kullanm blmnde ;
149
iaretlenir.
Oranla listesinde kiri objesi ve malzeme lsne gre beliren satrlar unlardr.
Kiri
n uzunluk Malzeme tanmlanrken bulunan uzunluk
ls ile kiri bak ynne gre n
tarafnn uzunluu arplarak,
demektir.
Arka uzunluk Malzeme tanmlanrken bulunan uzunluk
ls ile kiri bak ynne gre arka
demektir.
Ortalama uzunluk Malzeme tanmlanrken bulunan uzunluk
ls ile kiriin n ve arka yzlerin
uzunluundan bulunan ortalama uzunluk
deeri arplarak, malzemenin uzunluu
bulunacak demektir.
150
Ortalama ykseklik Malzeme tanmlanrken bulunan uzunluk
ls ile kiriin sol ve sa ularnn
yksekliinin ortalamas alnarak bulunan
uzunluk deeri arplarak, malzemenin
uzunluu bulunacak demektir.
Kalnlk Malzeme tanmlanrken bulunan uzunluk
ls ile kiri kalnl arplarak,
demektir.
ls miktar olarak aynen kullanlacak
demektir.
n alan Malzeme tanmlanrken bulunan alan
ls ile, kiriin bak ynne gre n
tarafta kalan yzeyin alan arplarak
bulunacak deer, malzeme alan olarak
Arka alan Malzeme tanmlanrken bulunan alan
ls ile, kiriin bak ynne gre arka
tarafta kalan yzeyin alan ile arplarak
n ve arka alan Malzeme tanmlanrken bulunan alan
ls ile kiriin n ve arka alanlarnn
toplam arplarak bulunan deer,
malzeme alan olarak kullanlacak
demektir.
Balang alan Malzeme tanmlanrken bulunan alan
ls ile kiriin bak ynne gre sol
Biti alan Malzeme tanmlanrken bulunan alan
ls ile kiriin bak ynne gre sa
151
Balang ve biti alan Malzeme tanmlanrken bulunan alan
ls ile kiriin sol ve sa tarafta kalan
yzey alanlarnn toplam arplarak
bulunan deer, malzeme alan olarak
st alan Malzeme tanmlanrken bulunan alan
ls ile, kiriin stnde kalan yzeyin
alan arplarak bulunacak deer,
demektir.
Alt alan Malzeme tanmlanrken bulunan alan
ls ile, kiriin altnda kalan yzeyin
demektir.
st ve alt alan Malzeme tanmlanrken bulunan alan
ls ile kiriin st ve alt tarafnda kalan
ls ile, kiriin yanlarnda kalan
yzeylerin her biri arplarak bulunan
toplam deer, malzeme alan olarak
ls, hacim deeri olarak aynen
ls ile kiri hacmi arplarak
152
Bulunduu mod
Kiriler yalnz Kalp Plan modunda yani kat tavannda bulunur. Mimari Plan modundayken kiri izim
ve ayar komutlar inaktiftir. Aktif duruma gelmeleri iin klavyeden Shift+Tab tuuna basarak Kalp
Plan moduna gemek gerekir.
Kiri izimi
Kiri
Kiri izimi ekrandan grafik olarak gerekletirilir. Kiri izimine balanmadan nce kalp plan
modundayken Ayarlar/Obje Ayarlar/Kiri Ayarlar satrn tklayp kiri ayarlarna girmek, ayarlar kontrol
etmekte fayda vardr. Kiri izmek iin:
Kalp plan modunda deilseniz, klavyeden shift+tab tuuna basarak kalp plan moduna gein.
iz/Objeler/Kiri satrn veya toolbarda bulunan Kiri ikonunu farenin sol tuu ile tklayn.
Fare imlecini kolonun zerine getirin. mle ekil deitirince farenin sol tuunu tklayn.
Kiriin ilk noktasn belirledikten sonra, imleci ikinci kolon zerine getirin. mle ekil deitirince,
klavyeden boluk tuu ile kiriin izim hattn deitirebilirsiniz. Sol tuu tekrar tklayn.
Kiri izilecektir. Moddan kmak iin klavyeden ESC tuuna basn.
(Hzl izim modu kapal ise kiriin adn deitirin veya enter tuuna basarak varsaylan ad
onaylayn)
Kiriler boydan boya kolonlarn zerinden girilebilir. Bu durumda program kirileri kolonlarla otomatik
blecektir. Kiri toolbarnda bulunan Blen objeyi otomatik olarak adlandr ikonu basl ise kiriler
otomatik isimlendirilecektir. n aklkl bir sistemde n tklama yerine 2 tklama ile kiriler girilebilir.
Ayn aks zerinde birden fazla kolon tanmlayn.
Kiri ikonunu tklatn.
1.kolonu tklayn.
Son kolonu tklayn.
Kiri boydan boya girilecektir.
Tanmlanm mevcut bir kiriin zerinde kolon tanmlanabilir. Kolon unutulduunda kirii silmeden
kullanc yeni bir kolon tanmlayabilmektedir. Kiri toolbarnda bulunan Blnen objeyi otomatik
olarak adlandr ikonu basl ise kiriler otomatik isimlendirilecektir
Kiriler, stteki katn tayclardr. Bir st kattaki duvarlar izildiyse, kalp plan modunda bu duvarlar
silik izgiler halinde grnrler. Bu izgiler kirileri izerken byk kolaylk salarlar. Ayrca, dm
noktalarna kilitlenme aktif ise fare imleci bu duvarlarn dm noktalarn yakalar. Bu sayede kalp
plann oluturmak son derece kolaylar.
153
Erisel Kiri
Erisel Kiri ile fare ile tklanan her nokta arasna eri formda kiri tanm yaplabilir. Kolonlar arasnda
istenilen noktalar tklanarak eri formda kiri veya kiriler tanmlanabilir.
Erisel kiri tanmlayacanz iki kolon girin.
Kiri ikonunu tklayn. Alan Kiri toolbarndan Erisel Kiri ikonunu tklayn.
Bir kolonu tklayn. mleci hareket ettirerek isteiniz forma uyan erili verin ve sol tuu tekrar
tklayn.
Erisel form devam ettirilecekse ayn ekilde baka bir nokta tklayn.
Son olarak erisel kiriin balanaca kolonu tklayn.
Komutu bitirmek iin farenin sa tuuna basn.
Yay Kiri
Yay formunda kiri tanmlamak iin Yay Kiri komutu kullanlr.
Yay kiri tanmlayacanz iki kolon girin. ki kolonun tam ortasn belirleyin. O nokta yayn
merkezi olarak verilecek.
Kiri ikonunu tklayn. Alan Kiri toolbarndan Yay Kiri ikonunu tklayn.
Merkez olarak belirlediiniz noktay farenin sol tuu ile tklayn.
Fareyi hareket ettirdiinizde imle dairesel bir form alacaktr.
Yay kiri saat akrebinin tersi ynnde oluacaktr. Bu nedenle 1. nokta olarak vereceiniz kolon,
yayn ynn belirleyecektir. rnein yatay dzleme gre yay ste kalacaksa sa taraftaki
kolonu, altta kalacaksa sol taraftaki kolonu tklayacaksnz.
Tklama ileminden sonra fareyi srkleyin. kinci kolonun zerine gelince yay tamamlanacaktr.
Kolunun stnde sol tuu tklayn ve moddan kmak iin ESC tuuna basn.
Dairesel Kiri
Daire formunda kiri tanmlamak iin Dairesel Kiri komutu kullanlr. Komu bitirildiinde program,
daire kiri formundaki objeyi, 180 derecelik iki kiri eklinde dikkate alarak hesabn ve izimini yapar.
Dairesel kiri tanmlayacanz iki kolon girin. ki kolonun tam ortasn belirleyin. O nokta dairenin
merkezi olarak verilecek.
Kiri ikonunu tklayn. Alan Kiri toolbarndan Dairesel Kiri ikonunu tklayn.
Fareyi hareket ettirdiinizde imle dairesel bir form alacaktr. Form, girdiiniz kolonlara denk
gelecektir.
Farenin sol tuunu tkayn. Dairsel kiri oluacaktr.
154
Dairesel kiri zerinde birden fazla kolon varsa dairsel kirii ara noktalarda o kolonlara
mesnetleyemezsiniz. Her bir kolon arasnda srekli yay kiri komutu ile kirileri tanmlamalsnz.
Srekli Yay Kiri
Birden fazla noktay kullarak yay veya dairesel formda kiri tanmlamak iin Srekli Yay Kiri komutunu
kullanabilirsiniz.
Yay veya dairsel formu belirleyecek kolonlar tanmlayn.
Kiri ikonunu tklayn. Alan Kiri toolbarndan Srekli Yay Kiri ikonunu tklayn.
lk kolonu tkayn.
Fareyi srkleyin. Yay formu verecek ekilde ara nokta tklayn. Sisteminize gre birden fazla ara
nokta tklayabilirsiniz.
Yay kiriin dier kolona mesnetlendii konuma geldiinizde kolonu tklayn.
Bu ekilde yay formunu tamamlayn.
Son kolona geldiinizde farenin sa tuunu tklayn.
Eik kiri
Kirilerin iki ucu bulunur. Programda her iki uca ayr kot vermek mmkndr. Eik kiri tanm da bu
sayede gerekletirilir.
Ayarlar/Obje Ayarlar/Kiri Ayarlar diyalogu, Genel Ayarlar sekmesinde kot ille ilgili iki parametre
bulunur. Bunlardan Kot parametresi, (kat tavanna gre) kiri sol u kotunu, Sa u kotu parametresi
de kiri sa u kotunu ynetir. Buraya girilecek deerler metre cinsindendir ve negatif (-) ya da pozitif
(+) olabilir.
Bu parametre kutucuklarna gerekli deerler girilerek eik kiriler oluturulabilir. Kotlar kiriler
tanmlanmadan nce ayarlanabilecei gibi, kiriler izildikten sonra da ayarlanabilir.
Kiri izim teknikleri
Temel-Kiri Yn Belirle
Temel-Kiri Yn Belirle komutu, kirilerin ve srekli temel kirilerinin bak ynlerini deitirmek iin
kullanlr. Kiri bak yn, kiri yazlarnn ynlerinden anlalr. Kiri bak ynn deitirmek iin:
Deitir/Obje Edit/Kiri-Temel/Temel-Kiri Yn Belirle satrn tklayn.
Ynn deitirmek istediiniz kiriin nce sa ucuna, sonra da sol ucuna farenin sol tuu ile
tklayn.
Kiri yazlarnn, dolaysyla kiriin ters dndn greceksiniz.
155
Kiri ve temel ynleri mimari olarak nemli deildir. Ancak statik olarak sreklilik durumlar asndan
nemlidir.
U noktas edit (Kiri)
Kirilerin u noktalarn bulunduu yerden alp baka bir noktaya balamak iin U Noktas Edit komutu
kullanlr. Bu ilem mevcut kiri balantlarnda baz deiiklikler yapmak ya da hatal balantlar
dzeltmek iin kullanlr. Kiriin ucu baka bir objeye bal ise (kolon, kiri vs.), dm noktas bal
bulunduu obje ya da objelerle ortaktr. Kirii bu dm noktasndan koparmak iin U Noktas Edit
kullanmak gerekir. Kiri ucu baka bir objeye bal deilse, u noktasn tama ilemi Dm Noktas
Ta komutu ile de yaplabilir.
Herhangi bir kiriin u noktasn deitirmek iin:
Kiriin deitirmek istediiniz ucuna yakn bir yere farenin sol tuu ile tklayn.
Fare imlecini srklediinizde tklanan kiri ucu da imlele birlikte srklenecektir. mleci
istediiniz noktaya getirin ve farenin sol tuunu tklayn.
Kiriin ilgili ucu son tkladnz noktaya tanacaktr.
U noktas edit komutunu uygulamann baka bir yolu,
Kirii sein.
Fareyi kiriin ucunda bulunan dm noktasnn zerine getirin. mle ekil deitirecektir.
Farenin sol tuunu tklayn.
Fareyi hareket ettirdiinizde ilgili kiriin ucu da fare ile birlikte hareket edecektir. stediiniz
herhangi bir noktaya tklayn. Kiriin ucu tanacaktr. Kiriin ucunu bo bir noktaya
tayabileceiniz gibi, baka bir dm noktasyla da birletirebilirsiniz.
Ters kiri, dk kiri, ara kat kirii
ideCAD Statik programnda 3B bilgi girileri plan baznda yaplr. Kiriler de plan baznda grafik olarak
izilen objelerdir. Ters kiri, ara kat kirii, dk kiri gibi tanmlamalar kirilerin kotlar ile ilgili
tanmlamalardr. Bu tr kiriler normal kiri olarak izilir. izildikten sonra kiri ayarlarndan kotlar
deitirilir. Kiri kotunu deitirmek iin:
Kotunu deitirmek istediiniz kirii, farenin sol tuu ile stne tklayarak sein.
Alan Kiri Ayarlar diyalogu Genel Ayarlar sekmesinde deilse, tklayarak Genel Ayarlar
sekmesine gein.
Kiri kotu kutusuna istediiniz kot deerini girin. Bu deer pozitif (+) ya da negatif (-) olabilir.
Kiri st yzeyinin kat tavanndan dey mesafesini (kotunu ifade eder. Ters kiri isteniyorsa (+)
deer, dk kiri isteniyorsa (-) deer girilir.
Tamam butonunu tklayp diyalogu kapatn. lem tamamlanacaktr.
156
Kirilere kot verilirken bunlarn balantl olduu kolon, kiri vb. dier elemanlar da dnlmeli,
bunlarda da gereken ayarlar yaplmaldr. rnein; 50 cm yksekliinde bir kirii ters kiri yapacamz
dnelim. Kirie bal demenin ykseklii 12 cm olsun. Bu durumda kirie verebileceimiz
maksimum kot 38 cm olmaldr. Kirie 50 cm kot verirsek demenin kenar akta kalr, kirie
oturmaz.
Ara kat kirii izerken, planda iki kiri st ste izilir. ki kiriin st ste izilebilmeleri iin kotlarnn
farkl olmas gerekir. Bunun iin; ilk izilen kiriin yukarda anlatlan ekilde kotu deitirilir. Daha sonra
zerine bir kiri daha izilir. lk izilen kiriin kotlar deitirilmeden zerine yeni bir kiri izilmek
istenirse, program bu kiriin izimine izin vermeyecektir.
Basit (saplama) kiri
Basit kiri (saplama kiri) denilince, kirilere mesnetlenen kiriler anlalr. Kirilerin bir ya da her iki
ucu kolon ya da panel yerine kirie mesnetlenebilir.
Kiri ucunun kolon yerine kiri zerine oturduu durumlarda, kiriin kolona balanmasndan farkl
olarak programda dikkat edilmesi gereken baz hususlar, uyulmas gereken baz kurallar vardr. Basit
kiri tanmlamak iin:
ncelikle kiriin mesnetlenecei noktalar belirleyin. Bunun en kolay yolu bu noktalar akslar
izerek belirlemektir. Basit kiriin mesnetlenecei kiriler zerinden (yoksa) kirilere paralel
akslar izin. Daha sonra basit kiriin geecei hatt bir aksla belirleyin. izilen akslar mesnet
kiriler zerinde kesiecek, kesitikleri noktalarda dm noktalar oluacaktr. Bu sayede fare
imlecinin dm noktalarn yakalama zelliini kullanarak, bu noktalar kolayca yakalayacak ve
basit kiriinizi izebileceksiniz. Dm noktas oluturmak iin izdiiniz fazla (yardmc) akslar,
kirii izdikten sonra silebilirsiniz.
Kiri Toolbarnda bulunan Kesiimlerle Bl seeneini basl(aktif) hale getirin. Kiri ikonunu
tklayarak kiri komutunu altrn. Kiri toolbar kiri modundayken aa kar.
Mevcut kiriler zerinde akslarla belirlediiniz dm noktalarn fare ile yakalayp tklayarak kiri
izimini gerekletirin.
ESC tuuna basn. Kiri tanmlanmtr.
Basit kiriin mesnetlendii kirilerin zerinde, kiriin mesnetlendii noktadan itibaren kiri ad ve boyut
yazlar bir kez daha yazlacaktr. Bu, basit kiriin mesnetlendii kirie baarl bir ekilde balandnn
gstergesidir. Eer mesnet noktasndan itibaren kiri adnn bir kez daha yazldn grmyorsanz, bu
balantnn yaplamad anlamna gelir.
Basit kirilerde kiri toolbarnda bulunan Blnen Objeleri Otomatik Adlandr seeneini inaktif(ikon
basl halde deil) hale getirmek daha yararl olacaktr. Bu seenek inaktifken blnen kiri iki para
halinde ayn isimde oluturulacak, buna karn isimleri ayn olduu iin detay izimleri tek para olarak
oluturulacaktr. Blnen Objeleri Otomatik Adlandr seenei aktif ise(ikon basl halde) kiri yine iki
para oluturulacak, bununla birlikte kiri isimleri farkl olacak, kiri detay izimleri de blnen nokta
mesnet kabul edilerek oluturulacaktr. Basit kiri tanmlarken Blnen Objeleri Otomatik Adlandr
seeneini zel koullar oluursa, aktif hale getirebilirsiniz.
157
Kirii panele dntrmek
Projenin herhangi bir aamasnda projeci, stelik demesi tanmlanm kirileri, bodrum evre
perdeleri gibi iki kolon girilmi panellere dntrme ihtiyac hissedebilir. Bu ilem iin programda,
Kirii panele dntr komutu gelitirilmitir. Kirii panele dntr komutunu kullanmazsak,
kiriin yerine panel tanmlayabilmek iin mevcut demeyi ve kirii silmek zorunda kalrz. Halbuki
Kirii panele dntr komutu ile bunu tek seferde yapabilme olana vardr.
Panele dntrlecek kirii veya kirileri sein.
Farenin sa tuuna basn ve Panele Dntr satrn veya Deitir/Dntr/Kirii Panele satrn
tklayn.
Panel Ayarlar diyalogu alacaktr.
Gerekirse boyut veya betonarme malzeme zelliklerini deitirin.
Mevcut data girii bozulmadan kiri panele otomatik dntrlecektir.
Kiriin panele balanmas
Kiri panel objesine panel u noktalarndan balanyorsa, dm noktasndan balanmaldr. Kiri
ucunun panel zerine oturduu durumlarda dikkat edilecek baz noktalar vardr. Bu durumda:
ncelikle kiriin mesnetlenecei noktalar belirleyin. Bunun en kolay yolu bu noktalara akslar
izerek belirlemektir. Kiriin mesnetlenecei panel zerinden (yoksa) panele paralel aks izin.
Daha sonra kiriin geecei hatt bir aksla belirleyin. izilen akslar panel zerinde kesiecek,
kesitikleri noktada dm noktas oluacaktr. Bu sayede fare imlecinin dm noktalarn
yakalama zelliini kullanarak, bu noktalar kolayca yakalayacak ve kiriinizi izebileceksiniz.
Dm noktas oluturmak iin izdiiniz fazla (yardmc) akslar, kirii izdikten sonra
silebilirsiniz.
Kiri Toolbarnda bulunan Kesiimlerle Bl seeneini basl(aktif) hale getirin. Kiri ikonunu
tklayarak kiri komutunu altrn. Kiri toolbar kiri modundayken aa kar.
Mevcut panel zerinde akslarla belirlediiniz dm noktalarn fare ile yakalayn. kinci noktay da
tklayp kiri izimini gerekletirin.
ESC tuuna basn. Kiri tanmlanmtr.
Kiriin mesnetlendii panelin zerinde kiriin mesnetlendii noktadan itibaren panel ad ve boyut
yazlar bir kez daha yazlacaktr. Bu, kiriin mesnetlendii panele baarl bir ekilde balandnn
gstergesidir. Eer mesnet noktasndan itibaren panel adnn bir kez daha yazldn grmyorsanz,
bu balantnn yaplamad anlamna gelir.
Kiri toolbarnda bulunan Blnen objeleri Otomatik Adlandr seeneini inaktif(ikon basl halde deil)
hale getirmek daha yararl olacaktr. Bu seenek inaktifken blnen panel iki para halinde ayn isimde
oluturulacak, buna karn isimleri ayn olduu iin detay izimleri tek para olarak oluturulacaktr.
Blnen objeleri Otomatik Adlandr seenei aktif ise(ikon basl halde) panel yine iki para
oluturulacak, bununla birlikte panel isimleri farkl olacak, panel detay izimleri de blnen nokta
158
mesnet kabul edilerek oluturulacaktr. Panele kiri balarken Blnen objeleri Otomatik Adlandr
seeneini zel koullar oluursa, aktif hale getirebilirsiniz.
Deme kenarnn kirie, panele balanmas
Deme kenarlar, demelerin kirile ya da duvarla kapatlmayan kenarlarndaki snrlarn belirlemek
iin kullanlan objelerdir. Deme kenar kiri ya da panele balanrken dikkat edilmesi gereken baz
noktalar vardr.
Deme kenar kiri ya da panele u noktalarndan balanyorsa mutlaka dm noktasndan
balanmaldr. Gelimi yakalama modu aktif iken fare imleci kiri ve panel ularn dm noktas
bulunmayan kelerden de yakalar. Bu yzden gelimi yakalama aktif ise daha dikkatli olunmal ya da
kapatlmaldr.
Deme kenar kiri ya da panele u noktasndan deil de, zerindeki herhangi bir noktadan
balanacaksa, Deme Kenar Toolbarnda bulunan Kesiimlerle Bl seenei basl(aktif) hale
getirilmelidir.
Deme toolbarnda bulunan Blnen Objeleri Otomatik Adlandr seeneini inaktif(ikon basl halde
deil) hale getirmek daha yararl olacaktr. Bu seenek inaktifken blnen kiri ya da panel iki para
halinde ayn isimde oluturulacak, buna karn isimleri ayn olduu iin detay izimleri tek para olarak
oluturulacaktr. Blnen Objeleri Otomatik Adlandr seenei aktif ise(ikon basl halde) panel ya da
kiri yine iki para oluturulacak, bununla birlikte panel ya da kiri isimleri farkl olacak, panel ya da
kiriin detay izimleri de blnen nokta mesnet kabul edilerek oluturulacaktr.
Yukarda anlatlan kurallara uyulmazsa, daha sonra deme olutururken problemler yaanacak,
demeler ya olumayacak ya da hatal olarak oluacaklardr.
Konsol kiri
Konsol kiri deyince bir ucu kolon ya da panele mesnetli dier ucu bota kiri anlalr. Konsol kiriler
de dier kiriler gibi izilir. Konsol kiri izmek iin:
Mimari moddayken iz/Objeler/Kiri satrn ya da toolbardan Kiri ikonunu tklayn.
Konsol kiriin balanaca kolon zerine gelin ve kiriin balanaca noktay (kolon dm noktas
ya da kolon zerinde herhangi bir nokta) tklayn.
Fare imlecini kiriin izilecei yne doru kaydrn. Eer kiri yatay ya da dey ynde izilecekse
fareyi srklerken klavyeden Shift tuunu basl tutun. Shift tuu kiriin dik olarak izilmesini
salayacaktr.
Kiri bilinen bir ada ise, klavyeden A tuuna basn. mle koordinat kutusundaki A hanesine
girecektir. Buraya a deerini yazn (derece) ve klavyeden Enter tuuna basn. Fareyi izim alan
zerinde srklendiinde kiriin girilen a dorultusunda gittii grlecektir.
izilen kiriin uzunluunu belirlemek iin klavyeden L tuuna basn. mle koordinat kutusunda L
hanesine girecektir. Buraya uzunluk deerini girin ve klavyeden Enter tuuna basn. Fareyi
srklediinizde kiri girilen dorultuda girilen uzunluk kadar uzayacak, daha ileriye
gitmeyecektir.
Farenin sol tuunu tklayn. Konsol kiri izimi tamamlanacaktr.
159
Konsol kiri izerken dorultu ve uzunluklar koordinat kutusu ile belirlemek yerine akslardan da
faydalanlabilir. Kiriin bo ucunun bulunaca noktada nce iki aks kesitirilir. Daha sonra kolondan
balayp bu aks kesiim noktasnda biten konsol kiri izilir. Kiri izildikten sonra dm noktas
oluturmak iin izilen akslar eer projede gerekli deilse silinir.
Konsollar komutu
Analizi sonucunda kirilerin konsol olarak donatlp donatlmayaca otomatik olarak tespit edilir.
Bununla beraber, baz kirilere konsol olarak donatlandrmak veya konsol olarak donatlacak kirii
normal kiri olarak donatlandrmak isteyebilirsiniz. Bunun iin konsollar komutu kullanlr.
Deitir/Obje Edit/Kiri-Temel/Konsollar satrn tklayn.
Kirii tklayn. Diyalog alacaktr. Sol ucu bota konsol yaplacaksa sol konsol, sa ucu bota
konsol yaplacaksa sa konsol, program otomatik bulacaksa, program otomatik yazsn tklayn.
Tamam butonu stnde farenin sol tuu tklayp, diyalogu kapatn.
Kirii tekrar sein. Betonarme mensnden kiri donatlar satrn sein. Alan penceredeki
betonarme tuuna basn.
Betonarme sonunda konsol olmayan kiri, konsol kiri olarak grnyorsa:
Deitir/Obje Edit/Kiri-Temel/Konsollar tklayn. Kirii tklayn.
Konsol deil satrn tklayn.
Tamam butonu stnde farenin sol tuu tklayp, diyalogu kapatn.
Kirii tekrar sein. Betonarme mensnden Kiri Donatlar satrn sein. Alan diyalogda
Betonarme butonunu tklayn. Konsol kiriin betonarme hesab tekrar yapld.
Aln kirii
Aln kirii balkon kenarlarna konulan tayc olmayan ss kirileridir. Bu kiriler mimari programda
kullanlabilir. Fakat proje statik olarak zdrlecekse statik programda kullanlmamaldr.
Aln kirilerini balkonun ekline gre krma ya da yuvarlak olarak izmek mmkndr.
Kirilerin llendirilmesi
Kirilere de arzu edilirse i ve d llendirme yaplabilir.
Kirilere d llendirme yapmak iin,
llendirilecek kirileri farenin sol tuu ile zerlerine tklayarak sein.
Farenin sa tuunu tklayn.
llendirmenin hangi kirie paralel olmasn istiyorsanz, o kiriin karsna farenin sol tuu ile
tklayn. llendirme yaplacaktr.
Kirilere i llendirme yapmak iin;
160
iz/llendirme/ llendirme satrn tklayn.
Farenin sol tuu ile iki nokta tklayarak kirileri kesen bir llendirme hatt belirleyin.
Belirlediiniz hat zerinde i llendirme oluacaktr.
llendirme izim alannda herhangi bir ada olabilir. l hatt tanr ya da dndrlrse, ya da
kirilerde herhangi bir deiiklik olursa ller otomatik olarak gncellenir
Kirie mesnetlenen konsol plak demeler
saylabilecek bir ksm kirie otuyorsa, , konsol demeyi tad bilgisi o kiriin ayarlarnda
tanmlanmaldr.
Kirii sein.
Kiri ayarlarnda statik/betonarme sekmesinde Bu kiri konsol demeyi tayor seeneini
iaretleyin.
Kiri zerinde kolon tanmlamak
Kolon, kiri zerine 2 farkl ekilde oturabilir.
Kolon, kiriin herhangi bir noktasna oturabilir.
Kolonun oturduu kiriin bulunduu katta, kolon girilmez, buna karn kiri sanki kolon varm gibi iki
para halinde girilir. Bu iki parann baland dm noktasnn koordinat, kiri zerine oturan
kolonun dm noktasnn koordinat ile ayn olmaldr. Kolon, kolonun oturduu kiriin st katlarnda
ise kendi koordinatlarnda tanmlanr. 3 boyutlu tayc sistemde kolon-kiri birleimi ayn dm
noktas numaras ile numaralandrlm olduu grlmelidir.
Kolon konsol kiriin ucuna oturabilir.
Bu durum 1997 deprem ynetmeliinde yasaklanmtr. Bununla birlikle kullanc programda bu tr
bir veri girebilir.
Konsol kiriin bulunduu katta ve alt katlarda konsol kirie oturan kolon girilmez. Konsol kirie oturan
kolon, konsol kiriin bulunduu katn bir st katndan itibaren girilir. Bu datay girerken, kolonun
dm noktas ile konsol kiriin ucundaki dm noktasnn koordinatlar ayn olmaldr. 3 boyutlu
tayc sistemde kolon-konsol kiri birleimi ayn dm noktas numaras ile numaralandrlm olduu
grlmelidir.
Her iki durumda da hesap yaplp deprem ynetmelii genel raporu alndnda dzensizlik
durumlarnda B3 dzensizlii grlr. Program, B3 tr dzensizlik ile ilgili tm ynetmelik koullarn
otomatik uygular.
Kirie dntr
Yay objesini kullanp para says vererek dairsel formda kiriler tanmlanabilir. Bu yntemle
tanmlanan kirilerin betonarmesi ve izimi para says kadar kiri kabul edilerek yaplr.
161
Yay veya ember izin.
Kalp Plan moduna gein.
Yay veya emberi, imleci zerine getirerek farenin sol tuu ile sein.
Deitir/Dntr/Kirie Dntr satrn tklayn.
Karnza gelen kiri saysn verin satrna yay veya ember zerinde izilecek kiri saysn verin.
Program yay ya da emberi tek para kiri haline dntrmez. ember ya da yay zerine
burada vereceiniz sayda kiri paras yerletirir. Kiri says arttka, oluacak kiri de daire ya da
embere daha ok yaklar. rnein; bir emberi kirie dntryorsanz ve duvar saysn 8
verirseniz, sekizgen kiri elde edersiniz, kiri saysn 20 verirseniz yirmi keli kiri elde
edersiniz. Say arttka erisellik hassasiyeti artacaktr.
Yay veya ember kirie dnecektir.
Yay veya emberi kirie dntrmeden nce, kiri ayarlarnda, kiriin zelliklerini ayarlayabilirsiniz.
Oluan dairesel kiriin yn istediiniz gibi deilse Dzen/Geri Al ya da toolbardan Geri al ikonunu
tklayarak ilemi geri aln. Kiri ayarlarna girip Alt-st-Orta seimi yaptktan sonra kirie dntrme
ilemini tekrar uygulayn.
Kirie dntr ileminden sonra yay veya emberi silinmez. Kullanc isterse siler. Kolayca seip
silmek iin Shift+Tab tuuna basp Mimari Plan moduna gein. Burada yay ya da emberi kolayca
seip silin. Tekrar Tab tuuna basn ve kalp plan moduna geri dnn.
Kirilerde sehim kontrolleri
Kirilerde sehim kontrolleri ani ve zamana bal sehim deerleri olarak TS500de nerilen ynteme
gre yaplmaktadr.
Program, aksi belirtilmedii srece, sadece sehim hesab gerektirmeyen ykseklik koulu dnda kalan
kirilerin sehim hesaplarn ve kontrollerini yapar. lgili kiriin ayarlarnda Sehim artn her zaman
denetle seenei iaretlenirse, o kiri, ykseklik snrlarna baklmakszn sehim denetimlerine
sokulur.
TS500e gre sehim hesab gerektirmeyen ykseklik/aklk oranlar:
Basit mesnet = 1 / 10, Kenar aklk = 1 / 12, Aklk = 1 / 15, Konsol kiriler = 1 / 5
Bir kiriin sehim denetimini yksekliie bal kalmadan programa her koulda yaptrmak iin,
Kirii veya kirileri sein ve obje zelliklerine girin. Kiri Ayarlar diyalogu alacaktr.
atlam kesitler/Korozyon sekmesini tklayn.
Diyalogta bulunan Sehim artn her zaman denetle seeneinin nne iaret koyun.
TS500de gre sehim st snrlar kiriin bulunduu yere gre belirlenmitir. Programda varsaylan
olarak bu deerler, Ani sehim iin aklk/360, toplam sehim iin aklk/240 alnmaktadr. Ancak
duruma gre st snrlar deitirilebilir.
Programda sehim st snr koullarn deitirmek iin;
162
Konsol kiriin
mesnetlendii kiri
Konsol demenin
mesnetlendii kiri
Tburulma
Tburulma
Diyalogta bulunan TS500 Sehim snrlar blmnden ilgili snr koulunu sein. Tamam
butonunu tklayarak diyalogu kapatn.
Analiz sonucunda kiri, sehim st snrlarn aarda program sehim ile ilgili uyar verecektir. Kiri
raporu alnarak sehim ile ilgili hesap detaylar incelenebilir.
Kirilerde atlak kontrolleri
Programda atlak kontrolleri TS500de nerilen ynteme gre yaplmaktadr. atlak snr deeri
evre koulana gre deimektedir. Yapnn bulunduu ortama gre st snr deer, kiri ayarlar
diyalogunda deitirilebilir.
atlak kontrol st snrn deitirmek iin;
Diyalogta bulunan TS500 atlak snrlar blmnden ilgili snr koulunu sein. Tamam
butonunu tklayarak diyalogu kapatn.
Analiz sonucunda kiri, atlak st snrlarn aarda program, atlak ile ilgili uyar verecektir. Kiri
raporu alnarak atlak ile ilgili hesap detaylar incelenebilir.
Kirilerde burulma kontrolleri ve donatlar
Programda burulma kontrolleri ve gerektii durumlarda burulma donatlarnn hesab TS500e gre
yaplmaktadr. TS500de tanm yaplan denge ve uygunluk burulmas durumu programda seenek
olarak kullancya braklmtr. lgili kiriin hangi burulma davrann gstereceini belirleyen projeci,
163
kiri ayarlarnda ilgili seenei semelidir. Program varsaylan olarak kirileri, uygunluk burulmasna
gre kontrol etmektedir.
Uygunluk burulmas, eer bir sistemde burulma momentinin bulunmas denge iin zorunlu deilse, bu
burulma uygunluk burulmasdr.
Denge burulmas, yap eleman ve sistemi dengeyi salamak iin burulma momentine gereksinimi
varsa, burulma denge burulmasdr.
Kiriin burulma davrann programa belirtmek iin;
Diyalogta; eer kiri uygunluk burulmasna gre davranyorsa, Uygunluk burulmas denetimi
seeneini iaretleyin. Eer kiri denge burulmasna gre davranyorsa, seenein iaretini
kaldrn.
Uygunluk burulmas durumunda; Td=Tcr alnr.
Denge burulmas durumunda; Td=Tdhesap alnr.
Tcr=Kesitin burulmada atlama dayanm
Tdhesap=Analiz sonrasnda bulunan en byk tasarm burulma momenti
Analiz sonucunda kiri, burulma kontrolnden geer ve kiri TS500de verilen st snr aarsa
program, raporda ve betonarme diyalognda uyar verir. Gerekli grld durumlarda burulma
donatlar, ilave boyuna ve enine donat olarak kirie yerletiririlir.
Hesap detaylar kiri raporlarnda incelenebilir.
Ask donats hesab
Kiri kiri kesiimlerinde, program, ana kiriin mesnetinde gerektii durumlarda ask donats olarak
ilave etriye dzenlemesi yapar. Saplama kiriin kesme kuvvetinin dikkate alnd hesapta, tayan
kirite bulunan mevcut enine donatlarn dnda ek olarak ask donatlar otomatik olarak dizayn edilir.
Ask donats hesabnda, tayan kiriteki mevcut etriyelerin, ask donats olarak yerletirilecek etriye
alanndan dlp dlmeyecei projeci tarafndan ayarlanabilmektedir. Bunun iin;
Betonarme mensnden Kiri Parametreleri satrn tklayn.
Kiri Parametreleri diyalogu alacaktr.
Mevcut etriyeler dikkate alnacaksa, Ask donats hesabnda mevcut etriyeleri dikkate al
seeneini iaretleyin. Aksi durumda iareti kaldrn.
Analiz yaptnzda program, seiminize gre etriye dzenlemesini otomatik yapacaktr.
164
Gerekli etriye alan;
Ash= F / fywd ( h
1
/ h
2
)
F= Saplanan kiriin mesnet kuvveti. br taraftan saplanan baka bir kiri varsa, iki kiriin mesnet
kuvvetlerinin toplamdr.
fywd= Ask donats olarak kullancak etriye donatsnn akma dayanm
Ash= Ask donats alan
Kirilerde komple etriye sklatrmas
Kirilerde etriye sklatrmas deprem ynetmelii koullarna gre yaplr. Ynetmelie gre
sklatrma blgesi, kiri sol ve sa ucunda kolon yznden itibaren kiri derinliinin 2 kat kadar bir
mesafede oluturulur.
Bununla birlikte istenirse kirite komple etriye sklatrmas yaplabilir.

Kirilerde komple etriye sklatrmas yapmak iin;
Kiri ikonunu tklayn ve alan toolbardan zellikler ikonunu tklayn.
Kiri Ayarlar diyalogu ekrana gelecektir.
Etriye Parametreleri altnda bulunan Komple sklatrma seeneini iaretleyin.
b
w1
+ h
2

h
2

h
1

b
w1
F
165
TDY Madde 3.4.3.1 kontrolleri
Kiri almlarnda mesnet blgesinde, boyuna donatlarn mesnet ierisine uzatlma koullarn
dzenleyen Deprem Ynetmelii madde 3.4.3.1, programda seenek olarak konulmutur.
Madde 3.4.3.1 uygulanmas durumunda program, kirie mesnet olan kolonun geniliinin ve kiri
yksekliinin ynetmelikteki koullara uygun olup olmadn denetler, uygunsuzluk durumunda
projeci uyarlr ve mesnet iersine uzatlan boyuna ve ilave donatlarnn uzunluklar, belirtilen koula
gre otomatik dzenlenir.
Koul, projeci tarafdan uygulanmasa, boyuna donatlarn mesnet ierisindeki uzunluklar kiri
ykseklinden pas paylar karlarak bulunan uzunluk kadar dzenlenir.

Madde 3.4.3.1 koulunun uygulanmas ve hangi koullara gre uygulanaca ile ilgili parametri
gerekirse dzenlemek iin;
Betonarme mensnden Kiri Parametreleri satrn tklayn.
Kiri Parametreleri diyalogu alacaktr.
Eer koul uygulanacaksa TDY Madde 3.4.3.1 kontrol satrn iaretleyin. Uygulanmayacaksa
iareti kaldrn.
TDY Madde 3.4.3.1 kontrol satrn iaretledikten sonra gereki ise dier parametleri deitirin.
Normal durumlarda bu parametreleri deitirme gereklilii bulunamaktadr. Varsaylan deerler
ynetmelie uygun deerlerdir.
Tamam butonunu tklayarak diyalogtan kn.
Hesap sonucunda kiri almlarndaki donatlar setiiniz koullara gre dzenlecektir.
166
Betonarmede kirilere ilikin olumsuzluk uyarlar ve anlamlar
Analiz sonrasnda kiri betonarme diyalogunda kolon isminin olduu stunda baz uyarlar ksaltlm
K: Kiriin kesme gvenlii salamyor. Kiri boyutlarn arttrn.
M: Maksimum pursantaj deeri alyor. ro= As / [b.(h-pp)] > romax .
S: TS500 ani ve zamana bal sehim koullar salamyor. Kiri boyutlarn arttrn.
N: Nd<=0,1.Ac. fck koulu salanmyor. Kiri boyutlarn arttrn.
: TS500 atlak snrlar koullar alyor.
ab: TDY Madde 3.4.3.1'i salamyor demektir. Kiriin kendi ekseni dorultusunda sapland kolonun
ksa boyutunu arttrmak zm olabilir.
Br: TS500 burulma koulu alyor.
As(-) : Yetersiz donat durumu. Donat seiminde yeter byklkte donat ap iaretlenmemi
olabilir.
Kiri Parametreleri
an.
Kiri parametreleri diyalogunda bulunan parametreler unlardr :

Beton rts
Kiri iindeki ekme veya basn donatsnn arlk merkezinden betonun d yzne olan mesafesidir.
Minimum Aklk ekme Pursantaj
bw
d
h
167
Varsaylan deeri 0.003 dr. Kirite ekme blgesine konulacak minimum donaty belirleyen
parametredir. Bu parametre kirite aklnda alta ve kiri mesnedinde stte kullanlr. Donat hibir
koulda bu parametreyle belirlenen snrdan az olamaz.
Minimum donat, Asmin=MinekmePursantaj* bw * (h-d ) olarak hesaplanr. Ayrca,
fyd
fctd
8 . 0
min
> kouluna baklr.
Ashesap, hesap momentinden(en olumsuz kombinezondan hesaplanan momentten) bulunan donat
miktar olmak zere,
Asmin < Ashesap ise kesite konulacak donat miktar Ashesap,
Asmin>As hesap ise kesite konulacak donar miktar Asmin olmaktadr.
Programda, 25/50 boyutlarnda aklkta M=1.737 tm momente sahip, pas pay d=3 cm olan,
minimum aklk ekme pursantaj 0.003 olan bir kirie konulacak donatnn belirlenmesi,
M=1.737 tm iin kesitin betonarmesi yaplr. C20 ve S220 iin Ashesap=1.95 cm bulunur.
Minimum donat hesaplanr. Asmin=0.003*25*(50-3)=3.525 cm ve
Asmin= 0.8* 25*(50-3)*10.667/1910.03=5.24 cm.
Asmin>Ashesap olduundan kesite konulacak donat alan, As=5.24 cm dir.
Kirilerde mesnette stteki ekme blgesinde minimum donat oran iin, deprem ynetmeliinde
belirtilen ve aadaki bantda verilen koula mutlaka uyulmaktadr.
fyd
fctd
>
MinimumstteekmeDonatsAlan= bw * (h-h) *
olarak belirlenir.
Deprem ynetmeliinde belirtilen 1. ve 2. Derece deprem blgelerinde, tayc kirilerde mesnette
bulunan alttaki basn donats, ayn mesnedin stnde bulunan ekme donatsnn %50sinden daha az
olamaz. Ancak 3. ve 4. Deprem blgelerinde bu oran %30a indirilebilir maddesine programda
uyulmaktadr. Buna gre,
1. ve 2. Deprem blgelerinde,
MinimumAlttaBasnDonatsAlan=MesnettesttekiMevcutDonat/2
3. ve 4. Deprem blgelerinde,
MinimumAlttaBasnDonatsAlan=3* MesnettesttekiMevcutDonat/10
olacaktr.
Maksimum ekme Pursantaj
Varsaylan deeri 0.02 dir. Kirie konulacak ekme donatsnn(mesnette st donat, aklkta alt
donat) st snrn belirler. Donat hibir koulda bu parametreyle belirlenen snrdan fazla olamaz.
Fazla olmas durumunda program maksimum pursantajn fazla olduu kiri iin kesit yetersiz mesaj
verecektir.
168
Programda aklkta M=18.562 tm momentine sahip bir bw=25 H=50 cm boyutlarnda pas pay
d=3 cm olan kiriin C20 ve S220 malzemeleri iin donats As=18.562 cm bulunmutur. Bu kiriin
maksimum pursantaj kontrol aadaki gibi yaplr.
Kiri pursantaj hesaplanr. 027 . 0
) 3 50 ( 25
562 . 18
) ' (
=
=
h h bw
As
bulunur.
=0.027 > 0.02 olduu iin bu kirite kesit yetersizdir. Kiriin boyutlar yeterince bytlmelidir.
Not:
Deprem ynetmeliinde kiri maksimum pursantaj deeri 0.02 olarak verilmitir.
Kullanc programda bu parametreyi 0.02den byk tanmlasa bile, program
maksimum pursantaj deprem ynetmeliinin n grd 0.02 olarak
kullanacaktr. Kullanc bu parametreyi ancak 0.02 den kk bir tanmlayabilir.
ift Etriye in Min. B
Birimi cm, varsaylan deeri 40 cm. dir. Kiri genilii bu parametreyle karlatrlr. Kiri genilii bu
parametrede yazan minimum genilik deerini amad srece kiriler ift kollu bir etriye ile
donatlandrlrlar. Aksi durumda 2 tane ift kollu etriye ile donatlandrlrlar. Donatlandrma projede
bulunan tm kiriler iin yaplr.
Ayrca, Kiri Ayarlar diyalogunda Statik/Betonarme sekmesinde ift Etriye seenei iaretlenirse, ift
Etriye in Min B parametresine baklmadan o kiri ift etriye ile donatlandrlr. Baka bir deyile bu
ayar hangi kiri veya kiriler iin yapldysa sade o kiri ve kirilere ift etriye atlr.
Gvde Demiri in H
Birimi cm, varsaylan deeri 60 cm dir. Kiri ykseklii bu parametrede yazan deerden fazla ise
kirie gvde donats yerletirilir.
Minimum gvde donats alan,
Asgovde=0.001*b*(h-d') bantsndan hesaplanr. Bu donat, gvdenin iki yzene eit olarak, en az 10
mm apl ubuklardan ve ubuk aral 30 cm'yi gemeyecek ekilde dzenlenir.
Programda parametrede girilen deer ne olursa belirtilen gvde donatsnn dzenlenmesine ilikin
Deprem Ynetmeliinde belirtilen koullara mutlaka uyulur.
Deprem ynetmeliinde bu koul, kiri ykseklii, serbest akln nden fazla olmamaldr. Aksi
durumda kiri yksekliinin her iki yzne, kiri ykseklii boyunca gvde donats konulacaktr.
Toplam gvde donats alan, sa ve sol mesnet kesitlerinde st ve alt boyunca donat alanlar
toplamnn en bynn %30undan daha az olmayacaktr. Gvde donats ap 12 mm den az,
aral ise 300 mm den fazla olmayacaktr. Olarak belirtilmitir.
Bu durumda kiri ykseklii serbest aklnn nden fazla ise, deprem ynetmeliindeki koul,
deilse, bu parametrede belirtilen koul dikkate alnacaktr.
Kullanc, kirilere konulacak gvde donatlarnn apn Gvde ap parametresiyle
belirleyebilmektedir. Gvde ap parametresinin varsaylan deeri 12 mm dir ve deitirildii
takdirde, koullar ne olursa olsun deitirilen deer gvde donats ap olarak dikkate alnacaktr.
Varsaylan deerlerle kirie konulacak gvde donats saylar(Gvde Demiri in H=60; Gvde
ap=12, ln kiri serbest akl),
169
Koul
Kiri ykseklii (h)
61-90 cm iin
Kiri ykseklii (h)
91-119 cm iin
Kiri ykseklii (h)
>119 iin
hln/4 2|12 4|12 Her 30 cm de 4|12 ye ek 2|12
h<ln/4
Alan1 = SolMesnetMevcutstDonat + SolMesnetMevcutAltDonat
Alan2 = SaMesnetMevcutstDonat + SaMesnetMevcutAltDonat
Alan = alan1 ve alan2 den byk olan
GvdeDonatsAlan=0.3 * alan, aralk=en fazla 30 cm
SolMesnetMevcutstDonat, SolMesnetMevcutAltDonat, SaMesnetMevcutstDonat,
SaMesnetMevcutAltDonat deerleri Betonarme mensnde Kiri Betonarme diyalogunda Donat
alanlar sekmesinde verilmektedir.
Etriye Minimum Aral
Birimi cm, varsaylan deeri ise 5 cm dir. Programda kiri sarlma blgesine konulacak etriyenin
aral(sk) bu parametrede belirtilen deerden az olmayacak ekilde seilir.

uygulanmaktadr. Etriye Minimum Aral parametresine yazlan deer ancak deprem ynetmeliinden
daha olumsuz bir durum oluturursa kullanlr. Baka bir deile bu parametre 5 den az bir deer
verilse bile deprem ynetmeliinde minimum sk=5 olduundan her koulda sk=5 alnr. Deprem
ynetmeliinde kiri sarlma blgesindeki etriye iin belirtilen koullar unlardr.
sk 5, sk h/4, sk 8 | (|=en kk boyuna donat iin), sk 150 mm
Etriye Maksimum Aral
Birimi cm, varsaylan deeri ise 10 cm dir. Programda kiri sarlma blgesine konulacak etriyenin
aral(sk) bu parametrede belirtilen deerden fazla olmayacak ekilde seilir.
Kiri
sarlma
blgesi
=2h
h
5 sk
Kiri orta blgesi
(minimum enine donat
TS500e gre)
Kiri
sarlma
blgesi
=2h
170

uygulanmaktadr. Etriye Maksimum Aral parametresine yazlan deer ancak deprem
ynetmeliinden daha olumsuz bir durum oluturursa kullanlr. Deprem ynetmeliinde kiri sarlma
blgesindeki etriye iin belirtilen koullar unlardr.
sk h/4
sk 8 | (|=en kk boyuna donat iin)
sk 150 mm
Maksimum montaj + dz aral
Kiri genilii bu satrda yazlan deere blnr ve kirie konulacak minimum montaj veya dz donat
says bu deere gre belirlenir.
Kirie her koulda en iki adet 12lik dz ve montaj donats konulur. ift etriye durumlarnda veya 2
adetten fazla sayda donat getiren durumlar program dz ve montaj saysn olabildiince ayn adette
seer. rnein 4 adet montaj gerektiren bir kirite dz donat da 4 adet atlmaya allr.
MontajDonatSays=KiriGenilii / MaksimumMontaj+DzAral 2 adet montaj
Betonarme mens altnda Donat Seimi Diyalogunda Kiri-Ba Kirii sekmesinde kirite
kullanlabilecek montaj donatsnn ap belirlenebilir. Bu diyalogda montaj donats olarak 10luk ap
seilse dahi kirilere en az 12lik montaj donats atlr.
Programda yukardaki Montaj Maksimum Aral parametresi daha olumsuz bir durum oluturmad
srece, montaj donatsnn belirlenmesinde esas alnan koul deprem ynetmeliinde belirtilen
kouldur. Kiriin iki ucundaki mesnet st donatlarnn byk olannn en az tm kiri boyunca
srekli olarak devam ettirilmektedir. Baka bir deyile, kirite mesnette st donatlarnn byk
olannn en az montaj donats olarak atlmaktadr.
Bir kiri iin,
MontajDonatAlanByk=SolMesnetstDonats ile SaMesnetMevcutstDonats alanlarndan
byk olandr.
Kiri
sarlma
blgesi
=2h
h
5 sk
Kiri orta blgesi
(minimum enine donat
TS500e gre)
Kiri
sarlma
blgesi
=2h
171
MontajDonatAlan=MontajDonatAlanByk/4
MontajDonatAlan ndan montajn donatsnn adedi ve ap bulunur ve kirie atlr.
Gvde ap
Gvde ap parametresinin varsaylan deeri 12 mm dir. Kullanc, kirilere konulacak gvde
donatlarnn apn Gvde ap parametresiyle belirleyebilmektedir ve deitirildii takdirde, koullar
ne olursa olsun deitirilen deer gvde donats ap olarak dikkate alnacaktr.
Ask donat hesabnda mevcut etriyeleri dikkte al
Saplanan - tayan kirilerin mesnet blgesinde tekil edilecek olan ask donats hesab ile ilgili
seenektir. Program ask donats etriye olarak izilmektedir.
Ask donats alan:
Ash= ( F / fywd ) * (h1/h2)
Parametre iaretlenirse kirite etriye hesabndan bulunan etriyeler Ash deerinden karlr. Gerekirse
ask donats konur.
F: Saplanan kirilerin toplam mesnet kuvveti
fywd :Etriye akma dayanm
h1 : Saplanan kiriin gvde genilii
h2 : Tayan kiriin gvde genilii
TDY Madde 3.4.3.1 kontrol
TDY madde 3.4.3.1 kontrol yaplacaksa seenei iaretleyin. Bu kontrolle program, kenar kolonlarn
ierisine uzatlan kiri boyuna donatlarn yeterliliini kontrol eder. emada minimum koullar
yazlmtr. Bunlarn dnda yan tarafta "b" deeri iin farkl koullar verebilirsiniz. Mevcut deerler
ynetmeliine uygun deerlerdir ve gerekmedike deitirmenize gerek yoktur. Kontrol sonucuna
gre program, kurtarmayan elemanlar iin kolon ve kiri betonarme diyaloglarnda "ab" uyar
verecektir. Bu uyary dikkate alarak ilgili kolonun boyutunu deitirebilirsiniz. Koul ayrca kirite
kullanlan donat apnn bykl ile de alakaldr.
Etriye boyunun belirlenmesinde komu kiri donatlarn dikkate al
Kiri etriyesinin boyu hesaplanrken stte montaj ile allta dz donaty saracak ekilde yerletirilecei
dnlr. Bu seenek iaretlendiinde st montajla birlikte varsa komu kiriiten gelen dz
donatlarn da etriye iine girdii kabul edilir. Bunun sonucunda etriye boyu stte komu giriten
gelecek donatlar iin pay braklm olarak hesaplanr ve almda o ekilde izilir.
Kiriin dier objelerle ilikisi
Kiriler kolonlara kolonun herhangi bir noktasndan balanabilirler. Kiri kolon dm noktasna
balanacaksa dm noktasna kilitlenme modu ak olmaldr. Dm noktasna kilitlenme toolbardan
ikonu tklanarak alp kapatlabilir. Ak ise, obje izim modlarndaki fare imleci dm noktalarna
yaklatrldnda iaret deitirerek dm noktalarn yakalar.
172
Kiri kolon ke noktalarndan herhangi birine balanacaksa gelimi yakalama modunun almas
gerekir. Gelimi yakalama modu Aralar/Yakalama/Gelimi Yakalama ya da toolbardaki gelimi
yakalama ikonu tklanarak alp kapatlabilir. Gelimi yakalama modunun almas iin dm
noktalarna kilitlenme modunun da ak olmas gerekir.
Kiri kolonun herhangi bir noktasna balanacaksa, dm noktasna kilitlenme modu kapatlp kolon
zerine tklanarak kiri kolona balanabilir. Kiriin kolona balanp balanmadn kontrol etmek iin
dm noktas ta komutu kullanlabilir. Kolon dm noktas tandnda kolon ile birlikte kolona
bal kiri ucunun da tanmas gerekir. Eer kiri ucu olduu yerde kalyor, kolon ile birlikte hareket
etmiyorsa, bu kiriin kolona balanmadnn gstergesidir.
Kiri ykseklikleri verilirken duvar ykseklikleri de gz nne alnmaldr. rnein; kat ykseklii 2.80
m, duvar ykseklii de 2.20 m ise kiri ykseklii 0.60 m verilmelidir. Burada yaplacak hatalar planda
kendini gstermese de kesit ve perspektif grntde ortaya kacaklardr.
Panel zerine kiri tanmlanmak istenirse, panel dm noktalar zerine tklanarak kiri izilemez.
Program bunu kabul etmez. Bu durumda yaplabilecek iki ilem vardr:
Bunlardan birincisi nce paneli izmek. Ardndan kirii panele paralel olarak ve panelle ayn uzunlukta
baka bir yere izmek. Kirii izdikten sonra ta komutu ile panel zerine tamaktr.
Dier bir yntem ise, panel ve kiri iki kolon arasna tanmlanyorsa, paneli gelimi yakalama ile
kolonlarn i tarafndan i tarafna, kirii de kolon dm noktalarndan tariflemektir. Bu durumda
panel ve kiri dm noktalar akmayaca iin hem panel hem de kiri rahatlkla tariflenebilir.
Perdeler
Panel izim yardmclar
Panel toolbar
Panel toolbar, iz/Objeler/Panel tklandnda ekrana gelir. Panel toolbarnn zerinde yer alan ikonlara
tklayarak panellerle birlikte ska kullanlmas gerekebilen komutlara menlerde dolamadan ulama
imkan vardr.

Panel toolbarndaki komut ikonlar soldan saa srasyla unlardr.
Panel ikonu. Panel komutunu altrr.
Glendirme perdesi ikonu. Glendirme iin perde izer.
Kaklk ikonu. Panelin bak ynne gre alttan, stten, ortadan tanmlamak iin kullanlr. Ayn ilem
klavyeden boluk tuuna baslarak da yaplabilir.
Kesiimlerle Bl ikonu. Basl ise, kiri-kiri, kiri-panel kesitiinde, kesien objelerin kesiim
noktalarndan otomatik olarak blnerek birbirlerine balanmalarn salar.
Blen Objeyi Otomatik Adlandr ikonu. Basl ise izilecek panel objesi kestii objelerden paralara
ayrlr ve en soldaki paradan balanarak otomatik olarak isimlendirilir.
173
Blnen Objeleri Otomatik Adlandr ikonu. Basl ise panel tarafndan blnen objeler otomatik olarak
adlandrlr.
Kolonlarla Blnen Objeleri Otomatik Adlandr ikonu. Basl ise kolon tarafndan blnen objeler
Deprem zolatr Tanmla ikonu. Panellere deprem izolatr tanmlar.
Panel Ayarlar ikonu. Pane Ayarlar diyalogunu aar.
Panel klavye destekleri
Panel izimi esnasnda, panelin ilk noktas izim alannda tklandktan sonra ekranda panelin sanal bir
grnts oluur. Fare hareketine bal olarak bu sanal panel grnts de ekil deitirir. Bu esnada
klavyeden Boluk tuuna baslarak izilmekte olan panelin alttan, ortadan yada stten tanml olmas
salanabilir.
Panel izerken koordinat kutusu kullanlarak panelin balang/biti noktalarnn koordinatlar, panel
uzunluu ya da panelin plandaki as belirlenebilir. Koordinat kutusundaki X ve Y kutucuklarndan
nokta koordinatlar, L kutucuundan uzunluk, A kutucuundan a girilebilir. Bu kutucuklara veri
girmek iin fare ile tklamak yerine, ksaca klavyeden X, Y, L ve A tularna baslarak girilebilir.
Panel ayarlar diyalogu
Panel Ayarlar diyalogu panellerle ilgili parametrelerin bulunduu diyalogdur. izilen paneller panel
ayarlar diyalogunda verilen parametrelere gre izilirler. izilmi panellerin parametrelerinde
deiiklikler yaplmak istenirse obje zellikleri komutu ile ilgili panelin ayarlarna girilip, ayarlarda
deiiklikler yaplabilir.
Panel ayarlarn yapmak iin:
Ayarlar/Obje Ayarlar/Panel Ayarlar satrn tklayn.
Alan panel ayarlar diyalogunda istediiniz deiiklikleri yapn. Buradaki parametrelerle ilgili
aklamalar aada yaplmtr.
Tamam butonunu tklayp diyalogdan kn. Bu aamadan sonra izeceiniz paneller yaptnz
ayarlarla izilecektir.
Mevcut (nceden izilmi) panel ya da panellerin ayarlarn deitirmek iin:
Ayarlarn deitirmek istediiniz panel ya da panelleri farenin sol tuu ile tklayarak sein.
Alan panel ayarlar diyalogunda gerekli deiiklikleri yapn. (Eer birden fazla panel seildi ise,
seilen panellerin sadece deitirilen parametreleri deierek ortak olacak, ortak olmayan
parametreler deitirilmeyecektir. rnein; 20 ve 25 cm geniliinde paneller seilmi olsun.
Panel ayarlarnda ykseklik parametresi 2.5 yaplrsa bu panellerin ikisinin de ykseklikleri 2.5
metre olacak, genilikleri yine 20 ve 25 cm kalacaktr).
Tamam butonuna tklayp diyalogu kapattnzda, panellerin zellikleri deiecektir.
Panel Ayarlar diyalogunda srasyla Genel Ayarlar, Yazlar, Yaz Tipleri, Statik/Betonarme/Glendirme
ve Yap Bileenleri olmak zere alt sekme bulunur.
174

Panel Ad: Buraya girilen rakamn nne P indisi getirilerek panel ad oluturulur (P1, P15 gibi).
Program bu isimleri panellerin izili srasna gre arttrr. Panel isimleri paneller izildikten sonra da
deitirilebilir. Deitirilen panel isimleri P indisli olmak zorunda deildir. Herhangi bir isim
kullanlabilir.
Panel Genilii: Panel genilii girilir . Panel genilii, panelin plandaki geniliini ifade eder.
st Kot/Kot: st Kot ve Kot parametreleri panelin st ve alt dm noktalarn ynetir. st Kot ve
Kot deerleri sfr olduu zaman, panel alt dm noktas kat tabannda, st dm noktas kat
tavannda yer alr. Baka bir deyile panel ykseklii kat yksekliine eittir. st Kot hanesine pozitif
(+) deer girilirse panel st dm noktas girilen deer kadar yukarya kayar, panel yukarya doru
uzar. Negatif deer girilirse panel ksalr. Ayn ekilde Kot hanesine pozitif deer girilirse panel dm
noktas girilen deer kadar yukarya doru kayar, dolays ile panel ksalr. Negatif deer girilmesi
durumunda panel alt dm noktas aaya kayaca iin, panel boyu uzar. Panellerde st Kot ve Kot
girilirken, katlar aras akmalar ya da sreksizlikleri nlemek iin dikkatli olunmaldr.
Panel Rengi: Panel kenar izgilerinin rengidir. Farenin sol tuu ile tklanp tu basl tutularak alan renk
Aktif Tarama: Panel iin planda geerli olan tarama tipidir. Tarama zerine tklandnda Tarama
Ayarlar diyalogu alr. Bu diyalogda, tarama tipleri tablosundan istenen tarama tipinin zerine farenin
sol tuu ile tklanarak tarama tipi seilir. Tarama rengi ve zemin rengi kutucuklarnn zerine farenin
sol tuu ile tklanp tu basl tutularak alan renk paleti zerinde kaydrlr. stenen rengin zerine
gelindiinde tu braklr. Renk kutucuu seilen renge dnr. Shift tuu ile birlikte tklanrsa, ilgili
rengin kalem kalnl ayarlanabilir. Tamam butonu tklanarak diyalog kapatlr ve kiri ayarlar
diyaloguna geri dnlr. Aktif tarama kutucuunda seilen tarama tipi seilen renklerle grntlenir.
Alt/st/Orta/Tanml: Panelin nereden tanml olacan belirleyen seeneklerdir. Panelin iki ucundaki
dm noktalarn birletiren sanal panel aks, bak ynne gre panelin st kenar ile akacaksa st,
alt kenar ile akacaksa alt, panelin tam ortasndan geecekse orta seenei iaretlenir. Sanal panel
aks baka bir hattan geecekse Tanml seenei iaretlenir ve alttaki veri giri kutucuuna, panel st
kenarna gre mesafe girilir. Verilen mesafe panel kalnlndan fazla olmamaldr.
175
Materyal: Panellerin kat modelde zerine kaplanacak materyal seilir. Panel seilen materyal ile
ekleme ilemi Aralar/Materyaller satr tklanarak alan diyalogdan yaplr.
Yazlar Sekmesi:
Bu sekmede panel isim ve boyut yazlarnn panelin neresinde yer alaca belirlenir. Panel isim ve
boyut yazlar birlikte ya da ayr yazdrlabilir, panelin iinde ya da stnde yer alabilir. sim ve boyut
yazlarnn birlikte yazlmas iin sim ve Boyut Birlikte seeneinin iaretlenmesi gerekir.
sim X/sim Y: Panel Ad yazsnn panel sol st (yaz panelin stndeyse) ya da alt kesine (yaz
panelin iindeyse) gre X ve Y koordinatlar girilir. Yaz X deeri pozitif girilirse yaz kenardan saa
doru, negatif girilirse sola doru kayar. Yaz Y deeri pozitif olursa yaz yukarya, negatif olursa
yazdrlyorsa yazlar bu koordinatlara gre yerletirilir.
Boyut X/Boyut Y: Panel Boyutu yazsnn panel sa st (yaz panelin stndeyse) ya da alt kesine
(yaz panelin iindeyse) gre X ve Y koordinatlar girilir. Boyut X deeri pozitif girilirse yaz kenardan
sola doru, negatif girilirse saa doru kayar. Yaz Y deeri pozitif olursa yaz yukarya, negatif olursa
Panel Ad Ayarlar ve Panel Boyutu Ayarlar eklinde iki ksma ayrlr. Panel Ad Ayarlar blmndeki
parametreler panel ad yazsn, Panel Boyutu Ayarlar blmndeki parametreler de panel boyutu
yazsn ynetir.
Yaz rengi satrnn hemen altndaki buton tklanrsa, Yaz Tipi Ayarlar diyalogu alr. Bu diyalogdan yaz
tipleri ayarlanr. Yaz tipi ve yaz efekti seilir. Seilen tip ve efekte gre rnek yaz rnek
penceresinde grlr. Tamam butonu tklanarak diyalog kapatlr ve kiri ayarlar diyaloguna geri
dnlr.
Statik Materyal: Panel elemannda kullanlacak statik materyali listeden sein. Statik materyal
176
2 aks atalet momenti : Eleman minr atalet momentidir. .
3 aks atalet momenti: Eleman majr atalet momentidir.
En kesit alan: Elemann kesit alan deeridir.
2 ynnde kesme alan: Eleman minr yndeki kesme alandr. 50/25 kirite 5/6.50.25 olarak alnr.
Kesme alan= 5/6 . b . d
Kabul olarak modelle: Panel, sonlu elemanlar yntemi ile modellenecekse bu seenek iaretlenir. Bir
alttaki sonlu eleman genilii kullanlarak panel alara blnerek hesaplanacaktr. Seenek
iaretlenmezse panel tek para levha olarak modellenecektir.
Sonlu eleman genilii: Panel kabul olarak modellendiinde aktif hale gelir. Panelin sonlu eleman
zmnde kullanlacak en byk genilik deeri girilir.
Su basman/tm katlarda devam etmeyen panel: Girilmi bir panelin zellikleri akdnda aktif hale
gelir. Eer panel bir subasman perdesi ya da tm kat boyunca devam etmeyen bir panel ise bu
seenek iaretlenir. aretlendiinde ilgili perde, R katsays, alfas hesab ve B1 dzensizlii etki alanna
dahil edilmez.
Bu panel konsol demeyi tayor: Panel konsol bir demenin mesnedi ise bu seenek
iaretlenmelidir. Aksi durumda iaretlenmemelidir.
Alt uta etriye sklatrmas var: Glendirme projeleri iin dorusal performans analizinde dikkate
alnacak bir seenektir. Mevcut elemanda alt uta etriye sklatrmas yaplmsa bu seenek iaretlenir.
st uta etriye sklatrmas var: Glendirme projeleri iin dorusal performans analizinde dikkate
Donat korozyonu arpan : Yap performans analizinde kullanlan bir orandr. Bu satra yazlan oranla,
dikkate alnr. YeniMevcutAlan=arpan*MevcutAlan
elemanlarn elik akma gerilmesini azatmak iin kullanlr. Bu satra girilen deer, elemann elik akma
deeri ile arplr. YeniFyk=arpan*MevcutFyk
Donat Sekmesi:
Glendirme perdesi: Girilen panel glendirme perdesi ise, bu satr iaretlenmelidir.
Sol kolonu balk olarak kullan: Glendirme perdesinin solunda bulunan kolonu, programn perde
bal olarak kabul etmesi isteniyorsa seenek iaretlenir.
Sa kolonu balk olarak kullan: Glendirme perdesinin sanda bulunan kolonu, programn perde
177
Balant (Rot): Glendirme perdesini kolon ve kirie balayacak donatlarn uzunluk, aralk ve ap bu
grupta dzenlenir. lgili deerleri girin.
Balk donats :
Varsaylan deer 0.50'dir. Bu parametre; ynetmelik gerei perdede u donats dzenlenecekse,
perde u donats miktar iin toplam donat miktarna gre bir alt limit oluturur. Baka bir deyile u
donats miktar, ynetmelik koullarnn yannda, en az bu satra verilen oran kadar dzenlenenir.
Ynetmelie gre, Hw/lw > 2.0 olan perdelerin planda her iki ucuna perde u blgeleri oluturulur.
Perde u blgelerinin uzunluu lu, aadaki koullara gre dzenlenir. (Hw perdenin rijit bodrum
stnden llen toplam ykseklii)
Kritik perde ykseklii boyunca lu >= 2 bw ve lu >= 0.2 lw
Kritik perde ykseklii dnda lu >= bw ve lu >= 0.1 bw
Hw/lw <= 2 ise perdede u blgesi dzenlenmez. Lu=0'dr.
Deprem ynetmeliinde belirtilen u donat ile ilgili koullar, programda otomatik uygulanmaktadr.
U Donats/Toplam yazlan deer ancak deprem ynetmeliinden daha olumsuz bir durum
oluturursa kullanlr.
U donats miktaryla ile ilgili koullar:
Kritik perde ykseklii boyunca perde u donats
Asmin>= 0.001* bw*lw ve en az 4 fi 14
Kritik perde ykseklii dnda perde u donats
Asmin>= 0.002 bw lw ve en az 4 fi 14
Balk blgesi uzunluu :
Aksi belirtilmedii srece program, perde u blge uzunluklarn TDY'de belirtilen koullara gre
belirler. Bununla birlikte projeci, isterse balk blgesi uzunluunu, belirli deerlerde dzenleyebilir:
Program bulsun iaretlenirse, ilgili perde iin balk blgesi uzunluu TDY koullarna gre dzenlenir.
Kullanc bulsun iaretlenirse, ilgili perde iin sol ve/veya sa satrlarnda verilen uzunluk deerleri
kadar balk blgesi uzunluu dzenlenir.

izim Sekmesi:
Kolon aplikasyon plannda, perde elemann yerinde detaylandrlmas ile birlikte ayrca pafta kenarnda
da detay izilmesine ilikin seeneklerdir.
Detay blou iz : Seenek iaretlendiinde perdenin detay ereve iine alnarak ayrca pafta
kenarnda izilir.
178
Detay blou izme : Seenek iaretlendiinde perdenin detay sadece yerinde, akslarn bulunduu
konumda verilir.
Geometriye gre karar ver : Programn perdenin pozisyonuna ve evresinde bulunan dier
elemanlarn yaknlk / uzaklk durumuna gre otomatik karar vermesi salanr.
Aplikasyonda daima darda detaylandr : Perde pozisyonun ve evresinde bulunan dier elemanlarn
yaknlk / uzaklk durumuna gre ne olursa olsun detay almasn salar.
malzemeyi tklayn.
Kullanm blmnde ;
iaretlenir.
Oranla listesinde panel objesi ve malzeme lsne gre beliren satrlar unlardr.
179
Panel
ls ile panel bak ynne gre n
demektir.
ls ile panel bak ynne gre arka
demektir.
ls ile panelin n ve arka yzlerin
bulunacak demektir.
ls ile panelin sol ve sa ularnn
ls ile panel kalnl arplarak,
demektir.
demektir.
ls ile, panelin bak ynne gre n
180
ls ile, panelin bak ynne gre
arka tarafta kalan yzeyin alan ile
arplarak bulunacak deer, malzeme
alan olarak kullanlacak demektir.
ls ile panelin n ve arka alanlarnn
demektir.
ls ile panelin bak ynne gre sol
ls ile panelin bak ynne gre sa
ls ile panelin sol ve sa tarafta kalan
ls ile, panelin stnde kalan yzeyin
demektir.
ls ile, panelin altnda kalan yzeyin
demektir.
181
ls ile panelin st ve alt tarafnda
kalan yzey alanlarnn toplam arplarak
ls ile, panelin yanlarnda kalan
ls ile panel hacmi arplarak
Bulunduu mod
Paneller hem Mimari Plan modu, hem de Kalp Plan modunda bulunurlar. Panel izim komutu her iki
modda da aktiftir.
Panel izimi
Panel
Paneller, betonarme bodrum perdelerini izmek iin kullanlabilecei gibi kat perdelerini tanmlamak
iin de kullanlabilir. Panel izimini gerekletirmeden nce Ayarlar/Obje Ayarlar/Panel Ayarlar satrn
tklayp panel ayarlarna girerek panel izim parametreleri kontrol edilmelidir. Geri panel ayarlar
paneller izildikten sonra da Obje zellikleri komutu ile deitirilebilir fakat nceden ayarlar kontrol
etmekte fayda vardr. Panel izmek iin:
Toolbarda bulunan Panel ikonunu ya da iz/Objeler/Panel satrn farenin sol tu ile tklayn.
Fare imlecini izim alan zerinde panel izimini balatmak istediiniz nokta zerine getirin (bu
panelin balanaca bir kolon dm noktas ya da herhangi bir nokta olabilir). mle ekil
182
deitirince sol tu ile tklayn.
Panelin ilk noktasn belirledikten sonra, imleci ikinci noktann zerine getirin. mle ekil
deitirince, klavyeden boluk tuu ile panelin izim hattn deitirebilirsiniz. (Boluk panel
ayarlar diyalogundaki alt-st-orta seimini panel izimi esnasnda deitirmeye yarar). Farenin sol
tuunu tekrar tklayn.
Panel izim modundan (komutundan) kmak iin klavyeden Esc tuuna basn.
Panel izilecektir. (Hzl izim modu kapal ise panelin adn deitirin veya enter tuuna basarak
varsaylan ad onaylayn)
Paneller boydan boya kolonlarn zerinden girilebilir. Bu durumda program panelleri kolonlarla
otomatik blecektir. Panel toolbarnda bulunan Blen objeyi otomatik olarak adlandr ikonu
basl ise paneller otomatik isimlendirilecektir. n aklkl bir sistemde n tklama yerine 2 tklama ile
paneller girilebilir.
Ayn aks zerinde birden fazla kolon tanmlayn.
Panel ikonunu tklatn.
1.kolonu tklayn.
Son kolonu tklayn.
Panel boydan boya girilecektir.
Tanmlanm mevcut bir panelin zerinde kolon tanmlanabilir. Kolon unutulduunda paneli silmeden
kullanc yeni bir kolon tanmlayabilmektedir. Panel toolbarnda bulunan Blnen objeyi otomatik
olarak adlandr ikonu basl ise paneller otomatik isimlendirilecektir
Erisel Panel
Erisel panel ile fare ile tklanan her nokta arasna eri formda panel tanm yaplabilir. stenilen
noktalar tklanarak eri formda panel veya paneller tanmlanabilir. Ancak bu u an iin erisel perdelerin
betonarme ve izim anlamnda programda herhangi bir ilevi yoktur.
Panel ikonunu tklayn. Alan Panel toolbarndan Erisel Panel ikonunu tklayn.
Bir nokta tklayn. mleci hareket ettirerek isteiniz forma uyan erili verin ve sol tuu tekrar
tklayn.
Son olarak erisel panelin bitecei noktay tklayn.
Yay Panel
Yay formunda panel tanmlamak iin Yay Panel komutu kullanlr. Ancak bu u an iin erisel perdelerin
betonarme ve izim anlamnda programda herhangi bir ilevi yoktur.
Panel ikonunu tklayn. Alan Panel toolbarndan Yay Panel ikonunu tklayn.
183
Yay panel saat akrebinin tersi ynnde oluacaktr. Bu nedenle 1. nokta olarak vereceiniz
koordinat, yayn ynn belirleyecektir. rnein yatay dzleme gre yay ste kalacaksa sa
taraftaki noktay, altta kalacaksa sol taraftaki noktay tklayacaksnz.
Tklama ileminden sonra fareyi srkleyin. kinci noktann zerine gelince yay tamamlanacaktr.
Dairesel Panel
Daire formunda panel tanmlamak iin Dairesel Panel komutu kullanlr. Komu bitirildiinde program,
daire panel formundaki objeyi, 180 derecelik iki panel eklinde dikkate alacaktr. Ancak bu u an iin
erisel perdelerin betonarme ve izim anlamnda programda herhangi bir ilevi yoktur.
Panel ikonunu tklayn. Alan Panel toolbarndan Dairesel Panel ikonunu tklayn.
gelecektir.
Farenin sol tuunu tkayn. Dairsel panel oluacaktr.
Srekli Yay Panel
Birden fazla noktay kullarak yay veya dairesel formda panel tanmlamak iin Srekli Yay Panel
komutunu kullanabilirsiniz. Ancak bu u an iin erisel perdelerin betonarme ve izim anlamnda
programda herhangi bir ilevi yoktur.
Panel ikonunu tklayn. Alan Panel toolbarndan Srekli Yay Panel ikonunu tklayn.
lk noktay tkayn.
lemi bitirmek istediiniz koodinata gelerek yay formunu tamamlayn.
Glendirme perdesi
Glendirme projelerinde iki kolon arasnda, katlar arasda kiri zerinden kiri zerine girilebilen
perdelerdir.
Toolbarda bulunan Panel ikonunu tklayn. Alan toolbardan Glendirme Perdesi ikonunu
tklayn.
Fare imlecini izim alan zerinde glendirme perdesi izimini balatmak istediiniz nokta
zerine getirin (bu panelin balanaca bir kolon dm noktas ya da herhangi bir nokta olabilir).
184
mle ekil deitirince sol tu ile tklayn.
Perdenin ilk noktasn belirledikten sonra, imleci ikinci noktann zerine getirin. mle ekil
deitirince, klavyeden boluk tuu ile perdenin izim hattn deitirebilirsiniz. (Boluk panel
ayarlar diyalogundaki alt-st-orta seimini panel izimi esnasnda deitirmeye yarar). Farenin sol
tuunu tekrar tklayn.
Perde izim modundan (komutundan) kmak iin klavyeden Esc tuuna basn.
Perde izilecektir. (Hzl izim modu kapal ise perdenin adn deitirin veya enter tuuna
basarak varsaylan ad onaylayn)
Glendirme perdesinin solunda ve/veya sanda bulunan kolonlar balk olarak kullanmak iin;
Glendirme perdesini sein.
Farenin sol tuuna basn ve zellikler satrn tklayn.
Glendirme sekmesinde sol kolonu balk olarak kullan ve/veya sa kolonu balk olarak
kullan seeneklerini iaretleyin.
Panel izim teknikleri
U noktas edit (panel)
Panellerin u noktalarn bulunduu yerden alp baka bir noktaya balamak iin U Noktas Edit
komutu kullanlr. Bu ilem mevcut panel balantlarnda baz deiiklikler yapmak ya da hatal
balantlar dzeltmek iin kullanlr. Panelin ucu baka bir objeye bal ise (kolon, kiri vs.), dm
noktas bal bulunduu obje ya da objelerle ortaktr. Paneli bu dm noktasndan koparmak iin U
Noktas Edit komutunu kullanmak gerekir. Panel ucu baka bir objeye bal deilse, u noktasn tama
ilemi Dm Noktas Ta komutu ile de yaplabilir.
Herhangi bir panelin u noktasn deitirmek iin:
Panelin deitirmek istediiniz ucuna yakn bir yere farenin sol tuu ile tklayn.
Fare imlecini srklediinizde tklanan panel ucu da imlele birlikte srklenecektir. mleci
istediiniz noktaya getirin ve farenin sol tuunu tklayn.
Panelin ilgili ucu son tkladnz noktaya tanacaktr.
U noktas edit komutu, yukarda anlatld ekilde duvarlar ve kiriler iin de geerlidir.
Paneli sein.
Fareyi panelin ucunda bulunan dm noktasnn zerine getirin. mle ekil deitirecektir.
Fareyi hareket ettirdiinizde ilgili panelin ucu da fare ile birlikte hareket edecektir. stediiniz
185
herhangi bir noktaya tklayn. Kiriin ucu tanacaktr. Kiriin ucunu bo bir noktaya
Paneli kirie dntrmek
Projenin herhangi bir aamasnda projeci, kirileri, bodrum evre perdeleri gibi iki kolon girilmi ve
ayrca demesi tanmlanm panelleri kirie dntrme ihtiyac hissedebilir. Bu ilem iin programda,
Paneli kirie dntr komutu gelitirilmitir. Paneli kirie dntr komutunu kullanmadan,
panelin yerine kiri tanmlayabilmek iin mevcut demeyi ve paneli silmek zorunda kalrz. Halbuki
Paneli kirie dntr komutu ile bunu tek seferde yapabilme olana vardr.
Kirie dntrlecek paneli veya panelleri sein.
Farenin sa tuuna basn ve Kirie Dntr satrn veya Deitir/Dntr/Paneli Kirie satrn
tklayn.
Kiri Ayarlar diyalogu alacaktr.
Gerekirse boyut veya betonarme malzeme zelliklerini deitirin.
Mevcut paneller kirie otomatik olarak dntrlecektir.
Panele kiri ve deme kenar balamak
Kiri panel objesine panel u noktalarndan balanyorsa, dm noktasndan balanmaldr. Kiri
ucunun panel zerine oturduu durumlarda dikkat edilecek baz noktalar vardr. Bu durumda:
ncelikle kiriin ve deme kenarnn mesnetlenecei noktalar belirleyin. Bunun en kolay yolu
bu noktalar akslar izerek belirlemektir. Kiriin ve deme kenarnn mesnetlenecei panel
zerinden (yoksa) panele paralel aks izin. Daha sonra kiriin veya deme kenarnn geecei
hatt bir aksla belirleyin. izilen akslar panel zerinde kesiecek, kesitikleri noktada dm
noktas oluacaktr. Bu sayede fare imlecinin dm noktalarn yakalama zelliini kullanarak, bu
noktalar kolayca yakalayacak ve kiriinizi veya deme kenarn izebileceksiniz. Dm noktas
oluturmak iin izdiiniz fazla (yardmc) akslar, kirii veya deme kenarn izdikten sonra
silebilirsiniz.
Toolbarda bulunan Kesiimlerle Bl seeneini basl(aktif) hale getirin.
Mevcut panel zerinde akslarla belirlediiniz dm noktalarn fare ile yakalayn. kinci noktay
de tklayp kiri izimini gerekletirin.
ESC tuuna basn. izimi tamamlayn
Kiriin veya deme kenarnn mesnetlendii panelin zerinde kiriin veya deme kenarnn
mesnetlendii noktadan itibaren panel ad ve boyut yazlar bir kez daha yazlacaktr. Bu, kiriin veya
deme kenarnn mesnetlendii panele baarl bir ekilde balandnn gstergesidir. Eer mesnet
noktasndan itibaren panel adnn bir kez daha yazldn grmyorsanz, bu balantnn yaplamad
anlamna gelir.
Kiri veya deme toolbarnda bulunan Blnen objeleri Otomatik Adlandr seeneini inaktif(ikon basl
halde deil) hale getirmek daha yararl olacaktr. Bu seenek inaktifken blnen panel iki para halinde
ayn isimde oluturulacak, buna karn isimleri ayn olduu iin detay izimleri tek para olarak
186
oluturulacaktr. Blnen objeleri Otomatik Adlandr seenei aktif ise(ikon basl halde) panel yine iki
para oluturulacak, bununla birlikte panel isimleri farkl olacak, panel detay izimleri de blnen
nokta mesnet kabul edilerek oluturulacaktr. Panele kiri veya deme kenar balarken Blnen
objeleri Otomatik Adlandr seeneini zel koullar oluursa, aktif hale getirebilirsiniz.
Yukarda anlatlan kurallara uyulmazsa, daha sonra deme olutururken problemler yaanacak,
demeler ya olumayacak ya da hatal olarak oluacaklardr.
Perdeye mesnetlenen konsol plak demeler
saylabilecek bir ksm perdeye otuyorsa, konsol demeyi tad bilgisi o perdenin ayarlarnda
tanmlanmaldr.
Paneli sein.
Panel ayarlarnda statik/betonarme sekmesinde Bu perde konsol demeyi tayor seeneini
iaretleyin.
Panel stne kiri tanmlamak
Panel zerine kiri tanmlanmak iin panelin ve kiriin dey dzlemde akmamasn salayacak
ekilde kotunun ve yksekliinin ayarlanmas yeterlidir. nce panel kendi yksekliinde izilir. Sonra
kiri, panelin stne izilir.
Panelin ve kiriin ykseklikleri ve/veya kotlar akyorsa, program, panelin zerine kiri izilmesine
izin verilmez.
Asansr perdesi
Asansr perdeleri genelde U biiminde dzenlenen perdelerdir. U eklinde asansr perdesini
tanmlamann programda iki yolu vardr. Bunlardan birincisi U perdeyi poligon kolon olarak
tanmlamak, ikincisi de panel olarak tanmlamaktr.
Poligon kolon olarak tanmlamak iin:
Toolbardan Srekli izgi satrn tklayn.
izgilerle planda U eklinde kapal bir poligon oluturun. Poligonu olutururken izgileri dik
izmek iin toolbardan dik ikonunu tklayp izgilerin dik izilmesini salayn. izgilere uzunluk
vermek iin ise koordinat kutusundaki L kutucuunu kullann. izginin ilk noktasn izim alannda
tkladktan sonra klavyeden L tuuna basn. mlecin koordinat kutusundaki L kutucuuna girdiini
greceksiniz. Buraya uzunluk deerini girin ve enter tuuna basn. Kutucuk krmzya dnecek
ve girilen deere kilitlenecektir. Fareyi izim alannda izgiyi izmek istediiniz ynde srkleyin
ve sol tuunu tklayn. izgi izilecektir. Bu ekilde U eklinde kapal poligonu izin.
izdiiniz poligonun btn izgilerini fare ile zerlerine tklayarak ya da ereve iine alarak
sein.
Deitir/Dntr/Poligon Kolona satrn tklayn.
187
izgilerle belirlenen U eklindeki alan poligon kolona dnecektir. Bu U eklinde bir asansr
perdesidir.
Poligon kolon olarak oluturulan asansr perdesinin altna temel, tekil temel olarak tariflenebilir.
Perdelerin ak kalan tarafna kiri ya da duvar tariflenemez. nk U eklindeki eleman tek para
olarak modellenmitir. Bu bir ubuk elemandr ve kolon zerindeki her nokta ayn ubuun u
noktas, dolays ile ayn noktadr. Kiri ve duvarlarn da balang ve biti noktalar ayn olamayacana
gre, U eklinde poligon kolonun iki ucunu kiri ya da duvarla kapatmak mmkn deildir.
Asansr perdesi iin ikinci yntem de perde tanmlamada panel objesi kullanmaktr.
Toolbardan Panel satrn tklayn.
izim alannda U perdenin balayaca noktay farenin sol tuu ile tklayn. (Panellerin dik izilmesi
iin toolbardan Dik ikonunu tklayarak dik modunu an.)
Panele uzunluk vermek iin klavyeden L tuuna basn. mlecin koordinat kutusundaki L
kutucuuna girdiini greceksiniz. Buraya uzunluk deerini girin ve enter tuuna basn. Kutucuk
krmzya dnecek ve girilen deere kilitlenecektir. Fare imlecini paneli izmek istediiniz
ynde srkleyin ve sol tuu tklayarak paneli izin.
Dier iki kenarn izimini de ayn ekilde gerekletirin. Asansr perdesi izimini tamamlayn.
Panellerle oluturduunuz bu asansr perdesi para panelden oluur. Ak kalan taraf duvar ve kiri
ile kapatlabilir.
Panel ile oluturulan asansr perdesinin altna tekil temel tariflenemez. Bu durumda temeller srekli
temel olarak tariflenmelidir. Panel u noktalar arasna temel kirileri tariflenerek perde alt temelleri
oluturulur.
Rijit bodrum kat numaras
Bodrum katlarnda rijit evre(bodrum evre) perdelerinin bulunduu en st kat temsil eder. Bu
parametre programa Proje Genel Ayarlarnda girilir. Buraya girilen kat numaras hangi kattan
itibaren(girilen kat dahil) rijit bodrum alnacan belirler.
188
Yukarda altta 2 katta bodrum evre perdesi dizayn edilmi bir yapnn perspektif grnts
grnmektedir. Bu yapnn kat tanm programda Kat Genel Ayarlar diyalogunda mimari kotlar
kullanlarak aadaki ekilde yaplm olsun:
No sim Kot Ykseklik
2 2.Normal Kat 5.6 2.8
1 1.Normal kat 2.8 2.8
0* Zemin Kat 0 2.8
-1 1.Bodrum -2.8 2.8
-2 2.Bodrum -5.6 2.8
Bu rnekte bodrum evre perdesi -1 numaral katn tavanndan balad iin rijit bodrum numaras
deeri Proje Genel Ayarlarnda -1 olarak tanmlanr. -1 numaral katn tavan dahil olmak zere altta
kalan tm katlar rijit bodrum kat olarak dikkate alnacaktr. Ksacas, rijit bodrumun numaras Kat
Genel Ayarlar diyalogunda hangi kata denk geliyorsa, Proje Genel Ayarlar diyalogunda o numara
Toprak seviyesi
2.8
2.8
2.8
2.8
2.8
-5.6
-2.8
0.0
2.8
5.6
8.4

-1
1
2
-2
0
189
yazlr. Deprem ynetmelii kriterleri bu bildirime gre uygulanacaktr. Kat bilgileri raporunda hangi
katlarn rijit kat tanmna dahil edildii kontrol edilebilir. Bu raporda rijit kat tanm yaplm satrlarda
Hi stunu bo(yazsz) grnr. Sistemde rijit bodrum kat tanm yoksa, alttan olmayan bir katn
numaras rijit kat numaras satrna yazlr.
Panellerin llendirilmesi
Panellere de arzu edilirse i ve d llendirme yaplabilir.
Panellere d llendirme yapmak iin,
llendirilecek panelleri farenin sol tuu ile zerlerine tklayarak sein.
Farenin sa tuunu tklayn. llendirmenin hangi panele paralel olmasn istiyorsanz, o panelin
karsna farenin sol tuu ile tklayn. llendirme yaplacaktr.
Panelleri i llendirme yapmak iin;
Farenin sol tuu ile iki nokta tklayarak panelleri kesen bir llendirme hatt belirleyin.
llendirme izim alannda herhangi bir ada olabilir. l hatt tanr ya da dndrlrse, ya
da panellerde herhangi bir deiiklik olursa ller otomatik olarak gncellenir.
Panele dntr
Yay objesini kullanp para says vererek dairsel formda paneller tanmlanabilir. Bu yntemle
tanmlanan perdelerin betonarmesi ve izimi para says kadar panel kabul edilerek yaplr. Erisel ya
da dairesel paneller oluturmak iin Panele Dntr komutu kullanlr.
Yay veya ember izin.
Yay veya emberi, imleci zerine getirerek farenin sol tuu ile sein.
Deitir/Dntr/Erisel Objeyi Panele satrn tklayn.
Karnza gelen panel saysn verin satrna yay veya ember zerinde izilecek panel saysn
verin. Program yay ya da emberi tek para panel haline dntrmez. ember ya da yay
zerine burada vereceiniz sayda panel paras yerletirir. Panel says arttka, oluacak panel de
daire ya da embere daha ok yaklar. rnein; bir emberi panele dntryorsanz ve duvar
saysn 8 verirseniz, sekizgen panel elde edersiniz, panel saysn 20 verirseniz yirmi keli panel
elde edersiniz. Say arttka erisellik hassasiyeti artacaktr.
Yay veya ember panele dnecektir.
Yay veya emberi panele dntrmeden nce, panel ayarlarnda, panelin zelliklerini
ayarlayabilirsiniz. Oluan dairesel panelin yn istediiniz gibi deilse Dzen/Geri al ya da toolbardan
Geril Al ikonunu tklayarak ilemi geri aln. Panel ayarlarna girip Alt-st-Orta seimi yaptktan sonra
panele dntrme ilemini tekrar uygulayn.
190
Panele dntrme ileminden sonra panele dntrlen yay veya ember silinmez. Kullanc isterse
siler. Kolayca seip silmek iin toolbardan yay ikonunu tklayn. Ardndan Dzen/Hepsini Se ya da
toolbardan Hepsini Se ikonunu tklayn. izim alanndaki yay objeleri seilecektir. Klavyeden Delete
tuuna basp yaylar silebilirsiniz. Ayn ilemi emberler iin de yapabilirsiniz.
Panellerin kabuk olarak modellenmesi
Paneller tek levha kabul ile modellenecei gibi, sonlu elemanlara blnm kabul olarak da
modellenebilir. zelikle yap boyunca nemli boluklar ieren panellerin kabul olarak modellenmesi
ile daha hassas bir zm yaplabilir.
Panel verilen en byk genilik deeri ile otomatik olarak sonlu
elemanlara blnr. ki kolon arasna oturan panellerde kolon
panel balants, kolona denk gelen koordinatlarda son eleman says
kadar balant ubuklaryla salanr.
Panelleri kabuk olarak modellemek iin;
Panel ikonunu tkladktan sonra Panel Ayarlar ikonunu tklayn.
Panel Ayarlar diyogunda Statik/Betonarme sekmesini tklayn.
Kabuk olarak modelle seeneini iaretleyin.
Alt satrda gerekirse sonlu eleman geniliini deitirin.
Panellerde kap - pencere veya ksmi boluklar
Panelleri sonlu elemanlara ynetimine gre modelleyerek, panel zerinde
istenilen boyut ve ekilde boluk alabilir. Boluk amak iin programda
kap/pencere objesi kullanlr. Kap/pencere ktphanesinden istenilen tip ve ekilde obje seilerek
panele tanmlanr.
Panel objesi tanmlayn ve zelliklerine girerek kabuk olarak modelle seeneini iaretleyin.
Toolbardan Mimari plan/Kalp plan ikonunu tklayarak kalp plan modundan mimari plan moduna
gein.
Toolbarda Kap/Pencere ikonu aktif hale gelecektir. konu tklayn.
Kap/Pencere toolbardan Ayarlar ikonunu tklayn.
Kap/Pencere Ayarlar diyalogu alacaktr.
Diyalogta listeden istediiniz tipte bir obje sein ve Yerleim sekmesine geerek boyut ve kotlarla
ilgili parametrelerini ayarlayn.
mle kap/pencere grnmnde olacaktr. Toolbardan gerekirse Duvar ucundan uzaklk
deerine panel zerindeki konuma gre bir deer yazn.
mleci panel zerine getirin ve sol tu ile kap/pencereyi yerletirin.
191
3 boyutlu perspektifte atnz boluu izleyebilirsiniz.
Su basman perdeleri
Bina tabannda su pasman perdeleri tanmlamak iin, perde objesi kullanlr. Perde objesi ilgili katta
stten kot verilerek tanmlanr, kabuk olarak modellebir ve perde ayarlarnda subasman seenei
iaretlenir. Bylelikle ilgili perde, panel iin verilen sneklik koullar, kesme kuvveti kontrolleri ve B1
tr dzensizlikler gibi baz dzensizliklerden muaf tutulur.
Bir perdeyi su basman perdesi olarak tanmlamak iin;
Yapnn en alt katndayken su basman perdelerini olmas gerektii konumda tanmlayn.
Perdelerin zelliklerine girin. Genel Ayarlar sekmesinde st kot deerine, kat tavanna gre su
basman yksekliini belirleyecek ekilde bir deer girin.
Statik/Betonarme sekmesinde Su basman/tm katlarda devam etmeyen panel ve Kabuk olarak
modelle seeneklerini iaretleyin.
Tamam butonunu tklayn ve diyogu kapatn.
Tm yap boyunca devam etmeyen paneller
TDY ynetmeliinde, bir panelin sneklik koulu anlamnda R katsaysn belirlemesi ve toplam kesme
kontrolleri gibi kontrollere katlabilmesi iin tm yap boyunca ina edilmesi gereklilii bildirilmitir. Bu
manada, eer bir panel, tm yap boyunca tanml olmayacaksa, programa, o paneli st katta devam
etmeyen panel olarak bildirmek, ynetmelie daha uygun bir yaklam olacaktr.
Bunun iin;
st kata devam etmeyen perdelerin ayarlarna girin.
Perdelerin zelliklerine girin. Statik/Betonarme sekmesinde Su basman/tm katlarda devam
etmeyen panel seeneini iaretleyin.
Tamam butonunu tklayn ve diyogu kapatn.
Panel balk blgesi uzunluklar
Aksi belirtilmedii srece program, perde u blge uzunluklarn TDY'de belirtilen koullara gre
belirler. Bununla birlikte projeci, isterse balk blgesi uzunluunu belirli deerlerde dzenleyebilir.
TDY'ye gre, Hw/lw > 2.0 olan perdelerin planda her iki ucuna perde u blgeleri oluturulur. Perde
u blgelerinin uzunluu lu, aadaki koullara gre dzenlenir. (Hw perdenin rijit bodrum stnden
llen toplam ykseklii)
Kritik perde ykseklii boyunca lu 2 bw ve lu 0.2 lw
Kritik perde ykseklii dnda lu bw ve lu 0.1 bw
Hw/lw 2 ise perdede u blgesi dzenlenmez. Lu=0dr.
Programda, panel u blgeleri istenirse manuel olarak da dzenlenebilir.
Panel veya panelleri sein.
192
Toolbardan zellikler ikonunu tklayn.
Panel Ayarlar diyalogu alacaktr.
Donat sekmesini tklayn.
Balk donats ksmnda bulunan Balk blgesi uzunluu seenei grlecektir. Burada, Program
bulsun iaretlenirse, ilgili perde iin balk blgesi uzunluu yukarda sz edilen TDY koullarna
gre dzenlenir. Kullanc bulsun iaretlenirse, ilgiliperde iin sol ve/veya sa satrlarnda verilen
uzunluk deerleri kadar balk blgesi uzunluu dzenlenir.

Betonarmede panellere ilikin olumsuzluk uyarlar ve anlamlar
Panel betonarme diyalogunda verilen uyarlarn anlamlar unlardr.
K: Panelde kayma gvenlii salamyor. Panel kalnln arttrmak zm olabilir.
E: Maksimum normal kuvvet kontrol salamyor. Panel boyutlar yetersiz gelmektedir.
M: Maksimum pursantaj deeri almtr. Panel boyutlar yetersiz gelmektedir.
ab: TDY Madde 3.4.3.1'i salamyor demektir. Panel ksa boyutunu arttrmak zm olabilir.
As(-) : Yetersiz donat. Donat seiminde yeter byklkte donat ap iaretlenmemi olabilir.
Panel ve Perde Parametreleri
an.
Panel ve perde parametreleri diyalogunda bulunan parametreler unlardr :

193

Beton rts
Panel iindeki donatnn arlk merkezinden betonun d yzne olan mesafesidir.
Minimum Pursantaj ( min )
Varsaylan deeri 0.025 dir. Perdeye konulacak boyuna donatnn minimum deerini belirleyen
orandr. Perdenin brt alannn Minimum Pursantaj parametresi ile arpm minimum donat alann
belirler. Program perdeye konulacak donaty bu alandan az olmayacak ekilde seer.
MinimumDonatAlan=lw * bw * min
Maksimum Pursantaj (
max
)
Varsaylan deeri 0.03 dir. Perdeye konulacak boyuna donatnn maksimum deerini belirleyen
orandr. Perdenin brt alannn Maksimum Pursantaj parametresiyle ile arpm maksimum donat
alann belirler. Program perdeye konulmas gereken donaty, bu alan ile karlatrr. Perdeye
konulmas gereken donat alan fazla ise, pursantaj deerini aan perde iin kesit yetersiz uyars
Perde Donatlar diyalogunda kullancya iletilir.
MaksimumDonatAlan (cm2) =
max
* b * h
Minimum Enine Donat Aral
Birimi cm, varsaylan deeri ise 10 cm dir. Programda perdeye konulacak etriyenin aral(s) bu
parametrede belirtilen deerden az olmayacak ekilde seilir.
uygulanmaktadr. Minimum Etriye Aral parametresine yazlan deer ancak deprem ynetmeliinden
daha olumsuz bir durum oluturursa kullanlr.
Deprem ynetmeliinde kritik perde ykseklii boyunca etriye aral iin minimum koul 100 mm
s 50 mm ve s bw/2 olarak, kritik perde ykseklii dnda kalan ksm iin minimum koul s bw
ve s 200 mm olarak verilmitir.
Maksimum Enine Donat Aral
Birimi cm, varsaylan deeri ise 25 cm dir. Programda perdeye konulacak etriyenin aral(s) bu
parametrede belirtilen deerden fazla olmayacak ekilde seilir.
Perde U
bw
Perde Gvdesi Perde U
lw7bw
lu lgvde
lw
lu
a
194
uygulanmaktadr. Maksimum Etriye Aral parametresine yazlan deer ancak deprem
Deprem ynetmeliinde kritik perde ykseklii boyunca etriye aral iin verilen st snr deerler, so
100 mm ve so bw , kritik perde ykseklii dnda kalan ksm iin st snr so 200 mm ve so
bw olarak verilmitir.
U Donats/Toplam Donat (%)
Varsaylan deer 50dir. Bu parametre perdede u donats dzenlenecekse, perde u donatsnn,
perde ierisindeki toplam donatnn en az % kandan oluacan belirler.
Hw/lw > 2.0 olan perdelerin planda her iki ucuna perde u blgeleri oluturulur. Perde u
blgelerinin uzunluu lu, aadaki koullara gre dzenlenir. (Hw perdenin rijit bodrum stnden
Deprem ynetmeliinde belirtilen u donat ile ilgili koullar, programda otomatik uygulanmaktadr.
U Donats/Toplam yazlan deer ancak deprem ynetmeliinden daha olumsuz bir durum
oluturursa kullanlr.
U donats miktaryla ile ilgili koullar,
Kritik perde ykseklii boyunca perde u donats Asmin 0.001 bw lw ve en az 414
Kritik perde ykseklii dnda perde u donats Asmin 0.002 bw lw ve en az 414
U Donats/Toplam Donat (kullanc deitirebilir) %50
Minimum Donat Aral
Birimi cm, varsaylan deeri 10 cm dir. ki boyuna donat arasndaki minimum aral belirler.
Program perdeyi iki boyuna donat arasndaki araln bu parametrede yazlan deerden daha az kk
olmamasn salayacak ekilde donatlandrr.
Maksimum Donat Aral
Birimi cm, varsaylan deeri 25 cm dir. ki boyuna donat arasndaki maksimum aral belirler.
Program perdeyi iki boyuna donat arasndaki araln bu parametrede yazlan deerden daha fazla
olmamasn salayacak ekilde donatlandrr.
Deprem ynetmeliinde belirtilen donat aral ile ilgili koullar, programda otomatik
uygulanmaktadr. Maksimum Donat Aral parametresine yazlan deer ancak deprem
Deprem ynetmeliinde donat aral iin verilen st snr deer, 25 cm olarak verilmitir. Bu arta
ilaveten iki iroz aras mesafe en fazla 25
etriye
| olduundan iki donat arasndaki mesafe kontrol
edilirken bu koulda dikkate alnr.
195
Minimum U Pursantaj ( min u)
Varsaylan deer 0.001dir. Bu parametre perdede u donats dzenlenecekse, perde u donatsnn
minimum alann belirleyen orandr.
MinimumUDonatsAlan=lw * bw * min u
Hw/lw > 2.0 olan perdelerin planda her iki ucuna perde u blgeleri oluturulur. Perde u
blgelerinin uzunluu lu, aadaki koullara gre dzenlenir. (Hw perdenin rijit bodrum stnden
Deprem ynetmeliinde belirtilen u donats ile ilgili koullar, programda otomatik uygulanmaktadr.
Minimum U Pursantaj parametresinde yazlan deer ancak deprem ynetmeliinden daha olumsuz
bir durum oluturursa kullanlr.
U donats miktaryla ile ilgili koullar,
Kritik perde ykseklii boyunca perde u donats Asmin 0.001 bw lw ve en az 414
Kritik perde ykseklii dnda perde u donats Asmin 0.002 bw lw ve en az 414
Ayrca U Donats/Toplam Donat parametresi (kullanc deitirebilir) oran %50 kullanlr.
Minimum Gvde Pursantaj ( min gvde)
Varsaylan deer 0.0025dir. Bu parametre perde blgesine konulacak donatnn minimum orandr.
MinimumGvdeDonatsAlan= lgvde* bw* min gvde
Hw/lw > 2.0 olan perdelerde,
MinimumGvdeDonatsAlan= lw* bw* min gvde
Deprem ynetmeliinde belirtilen gvde donats ile ilgili koullar, programda otomatik
uygulanmaktadr. Minimum Gvde Pursantaj parametresinde yazlan deer ancak deprem
Minimum Boyut Oran
Varsaylan deer 7dir. Bir boyutu dier boyutunun en yedi kat olan dey tayc elemanlar perde
olarak kullanlacaktr.
lw / bw MinimumBoyutOran ise kolon, perdedir.
Deprem ynetmeliinde belirtilen minimum boyut oran ile ilgili koul, programda otomatik
uygulanmaktadr. Minimum Boyut Oran parametresinde yazlan deer ancak deprem
ynetmeliinden daha olumsuz bir durum oluturursa kullanlr. Deprem ynetmeliinde bu oran 7
olarak verilmektedir. Bu parametre ancak 7den byk deerlerde dikkate alnr.
Srtnme kesmesi hesab :
196
Srtnme kesmesi hesab iin kesme - srtnme katsays deeri, deiik durumlar iin tablodan
seilir.
Tabloda iaretlenerek seilen ve TS500'de tanmlanan Kesme -srtnme katsays deerleri unlardr :

Birdkm beton(monolotik) = 1.4
Przlendirilmi yzey = 1.0
Przlendirilmemi yzey = 0.6
Panelin dier objelerle ilikisi
Paneller kolonlar arasna iki kolonu birbirine balayacak biimde tariflenebilecei gibi, tek balarna da
kullanlabilir. Paneller kolonlara kolonun her noktasndan balanabilir.
Kiri, panel ve deme kenarlar panele gvde ksmndan balanrken Kesiimlerle Bl aktif deilse aktif
hale getirilmelidir. Aksi takdirde balant yaplmaz ve bu hata ileride deme tariflerken karnza
kar.
Herhangi bir panel silinince, bu panele bal demeler de silinir. Panel demelerin snrlarn
belirledii iin, snrlar silinen deme de silinir. Bu durum statik demeler iin geerlidir. Mimari
demelerin evresindeki paneller silinse bile panellerin altndaki duvarlar silinmedike, bunlar da
silinmezler.
Panel altna tekil temel tanmlanamaz. Panelin bir ucundan dier ucuna srekli temel kirii
tanmlanabilir.
Deme
Deme izim yardmclar
Deme toolbar
iz/Objeler/Deme/Deme ya da toolbardan Deme ikonu tklandnda Deme Toolbar ekrana
gelir. Deme toolbarndaki ikonlar tklanarak, menlerde komut aramadan tek tklamada deme ile
ilgili dier komutlara ulalabilir.

Deme toolbarnda yer alan komut ikonlar soldan saa srasyla unlardr:
197
Deme ikonu. Kalp plan modunda deme oluturmak iin kullanlr. kon tklanp snrlar kiri,
deme kenar ya da panellerle tariflenmi kapal bir alana farenin sol tuu ile tklanarak deme
oluturulur.
Duvar st Deme ikonu. Duvar zerine kiri girmeden deme yerletirebilmek iin kullanlr. Bu
objeyi kullanmak iin duvarlarla evrilmi bir alan tklamak yeterlidir.
Deme Boluu ikonu. Bu ikon tklandktan sonra mevcut bir deme zerinde kapal bir poligon
izilerek deme boluu (yrtk) alr.
Bant Kiri ikonu. Bant kiri, tnel kalp projelerinde bota kalan perde ularnda konstrktif atlmasna
imkan verir. Bant kiriler analizde kullanlmazlar.
Yay Bant Kiri ikonu. Yay formunda bant kiri tanmlar.
Kesiimlerle Bl ikonu. Deme kenar tklandnda aktif duruma geer. Basl ise, izilen deme
baka objelerle kesitiinde, kesien objelerin kesiim noktalarndan otomatik olarak blnerek
birbirlerine balanmalarn salar.
Blnen Objeleri Otomatik Adlandr ikonu. Deme kenar tklandnda aktif duruma geer. Basl ise
izilen deme kenar tarafndan blnen objeler otomatik olarak adlandrlr.
Deme Yazs Ta ikonu. Demeler zerindeki deme yaz bloklarn tamak iin kullanlr. kon
tklandktan sonra fare deme yazs zerine getirilir. Sol tu tklanp srklenir. Yaz da fare imleci ile
birlikte srklenir. stenen noktaya gelindiinde tekrar sol tu tklanarak yaz braklr.
Nervre Dntr ikonu. Demeleri nervrl demeye dntrr. ncesinde deme
tanmlamak gereklidir.
Kasede Dntr ikonu. Demeleri kaset demeye dntrr. ncesinde deme tanmlamak
gereklidir.
Betonarme Hesap Aks ikonu. Betonarme hesap akslarn izer.
Betonarme Aks Edit ikonu. Betonarme hesap akslarnn zelliklerini deitirir.
Betonarme Aks Sil ikonu Betonarme hesap akslarn deme stnden siler.
Deme Ofset ikonu. Duvar st deme tanmlandktan sonra deme evre izgisinin duvar
iindeki konumunu belirler. Duvar st Deme alann deitirir.
Objelere Eim Ver ikonu. Kiri, deme ve kolon sistemini verilen a veya eime gre eer.
Noktasal Deme Yk ikonu. Deme stnde sabit veya hareketli noktasal yk tanmlar.
izgisel Deme Yk ikonu. Deme stnde sabit veya hareketli yayl yk tanmlar.
Deme Ayarlar ikonu. Tklandnda Deme Ayarlar diyalogu alr. Deme, nervr ve kaset
parametreleri bu diyalogdan ayarlanr.
Deme Ayarlar
Deme Ayarlar diyalogu demelerle ilgili ayarlarn yapld diyalogdur. Kalp plan modunda iken
alan deme ayarlar diyalogunda statik demelerle ilgili parametreler yer alr.
198
Deme ayarlar demeler oluturulmadan nce yaplabilecei gibi, demeler oluturulduktan sonra
da yaplabilir. Demelerle ilgili ayarlara mdahale etmek iin:
Ayarlar/Obje Ayarlar/Deme Ayarlar satrn tklayn.
Alan deme ayarlar diyalogunda gerekli deiiklikleri yapn.
Tamam butonunu tklayp diyalogu kapatn. Bundan sonra izeceiniz demeler yaptnz
ayarlara gre izilecektir.
Mevcut bir demenin ayarlarn deitirmek iin:
Ayarlarn deitirmek istediiniz deme ya da demeleri zerlerine farenin sol tuu ile
tklayarak sein.
Deitir/Obje zellikleri satrn tklayn. Deme ayarlar diyalogu ekrana gelecektir.
Burada istediiniz deiiklikleri yapn ve tamam butonunu tklayarak diyalogdan kn.
Yaptnz deiiklikler semi olduunuz demelere uygulanacaktr. Demelerin birbirinden
farkl zellikleri varsa ve bunlara mdahale edilmediyse, bu zelliklerde herhangi bir deiiklik
olmayacaktr.

Deme Ad: Demenin addr. Buraya girilen rakamn nne D indisi getirilerek demenin ad
oluturulur ve planda deme zerine yazlr. Demenin izili srasna gre rakam artrlr (D1, D2,
199
D3.... gibi). Deme adlar istenirse sonradan Obje Adlandr komutu ile deitirilebilir. sim indisi D
indisi ile balamak zorunda deildir. Yeniden adlandrmada farkl indisler kullanlabilir.
Deme Rengi: Deme kenar izgilerinin rengi ayarlanr. Renk kutucuunun zerine farenin sol tuu
ile tklanp, fare imleci alan renk paleti zerinde kaydrlr. stenen rengin zerine gelindiinde tu
serbest braklr. Renk kutucuu seilen renge dnr. Renk kutucuu klavyeden shift tuu ile birlikte
tklanrsa, ilgili rengin kalem kalnl ayarlanabilir.
Deme As : Demenin tabanla yapt adr. (at demeler gibi). Eimli kotlar tam olarak
girilmi bir ereveye deme yerletirildiinde program, demenin tabanla yapt ay otomatik
belirler. Ancak istenirse farkl bir a da buraya girilebilir.
Eik demenin referans aksn iz : Tabanla sfr dereceden farkl as bulanan demelerin(eimli
demelerin) referans aksn planda gstermek iin kullanlr.
Deme Rengi: Deme adnn rengi ayarlanr. Renk kutucuunun zerine farenin sol tuu ile tklanp,
fare imleci alan renk paleti zerinde kaydrlr. stenen rengin zerine gelindiinde tu serbest
braklr. Renk kutucuu seilen renge dnr. Renk kutucuu klavyeden shift tuu ile birlikte
Kalnlk: Deme ykseklii girilir. Deme kat tavanndan balar ve verilen ykseklik kadar aaya
doru sarkar. Deme ykseklii artrlrsa, deme aaya doru kalnlar.
Kot: Deme kotu girilir. Kot sfr olduu zaman, deme st yzeyi kat tavan ile akr. Pozitif deer
girilirse deme kat tavanndan yukarya doru ykselir, negatif deer girilirse kat tavannn altna
der. Dk deme elde etmek iin negatif deer girilmelidir.
Materyal: Demelerin kat modelde zerine kaplanacak materyali seilir. Deme seilen materyal
ile kaplanr ve kat modelde bu ekilde grntlenir. Farenin sol tuu ile aa ok butonu zerine
tklanr. Alan materyal listesinden uygun materyal seilir. Tanml materyal yoksa liste bo gelir.
Materyal ekleme ilemi Ayarlar/Materyaller satr tklanarak alan diyalogdan yaplr.
Gerek Doku Uzunluu: Doku uzunluu girilir. rnein; 1 girilirse seilen materyal dokusu genilii 1
olarak alnr ve seilen obje zerine kaplanr. Dokunun kare eklinde olduu dnlrse obje
yzeyleri 1x1 ebadnda dokular yan yana dizilerek kaplanr.
Bileik materyal kullan: Bileik materyaller demenin kesitte farkl malzeme grnmnde
izilmesine olanak tanr. aretlenirse, Bileik Materyal editrnde tanmlanm materyallerin
kullanlmasn salar. Satr iaretlendikten sonra altta listede bulunan bileik materyallerden bir tanesi
farenin sol tuu ile seilir. Seilen bileik materyale gre demenin kesitteki grnmn deitirir.
Btn materyalleri ters evir: aretlenirse demede kullanlan materyaller ters evrilirler. Kesit
alndnda mahal kesit alannda stte grnen tarama altta, altta grnen tarama stte grnr.
Kaplama: Listeden kaplama yk iin uygun olan deeri seiniz. Listede kan deerler, deme yk
ktphanesinde tanmlanm deerlerdir ve sadece kaplama arlna gre hazrlanmlardr.
Demenin betonarme arl analiz srasnda otomatik eklenecektir. Listedeki bir deeri kullanmak
yerine baka bir deer kullanacaksanz, listeden "kullanc tanmly" sein ve bir deer girin. Nervr ve
kaset demelerde de beton arl analiz srasnda otomatik olarak eklenir.
Q: Listeden hareketli yk iin uygun olan deeri seiniz. Listede kan deerler, deme yk
ktphanesinde tanmlanm deerlerdir.Listedeki bir deeri kullanmak yerine baka bir deer
kullanacaksanz, listeden "kullanc tanmly" sein ve bir deer girin.
200
Yazlar Sekmesi:
Deme bilgi yazs: Deme adnn, yksekliinin ve yk bilgilerinin deme zerine yazlmas
isteniyorsa iaretlenir.
Daire ap: Deme etiket dairesi apn verin.
teleme X, Y: Deme dairesinin yerletirilen konumuna gre yatay ve dikey teleme mesafelerini
verin.
sim Rengi: Deme isim rengi. Renk semek iin farenin sol tuunu renk kutusu stne tklayn ve
basl tutarak alan renk paleti zerinde kaydrn. stediiniz rengin zerine geldiinizde brakn.
Parametre Rengi: Deme zerinde tanmlanan kaplama ve hareketli yk ile deme ykseklii
yazlarnn rengi ayarlanr. Renk kutucuunun zerine farenin sol tuu ile tklanp, fare imleci alan
Daire Rengi: Deme ad ile yksekliini iine alan dairenin rengi ayarlanr. Renk kutucuunun zerine
farenin sol tuu ile tklanp, fare imleci alan renk paleti zerinde kaydrlr. stenen rengin zerine
gelindiinde tu serbest braklr. Renk kutucuu seilen renge dnr. Renk kutucuu klavyeden shift
tuu ile birlikte tklanrsa, ilgili rengin kalem kalnl ayarlanabilir.
Yaz Yerleimi: Deme zerinde deme dairesinin konumu seilir.
Nervr Sekmesi:
Balang Di Genilii (D1): Referans kiriten ya da referans olarak verilen dorultu ekseninden,
balang nervr kiriinin (diinin) yzne kadar olan mesafe .
Nervr Di Aral (D2): ki nervr dii arasndaki temiz mesafe .
Kiri Genilii (W): Nervr dilerinin plandaki genilii.
Kiri Ykseklii (H): Nervr diinin ykseklii .
Nervr Rengi: Nervr kirilerinin plandaki izim rengidir. Renk kutucuunun zerine farenin sol tuu
tklanrsa, ilgili rengin kalem kalnl ayarlanabilir. Nervr rengi kalp plan izimlerinde geerli olduu
iin mimari olarak nem tamaz. Mimari projelerde nervr dileri sadece kesitlerde gsterilir. Bu
parametre kesitlerdeki nervr dii rengini etkilemez.
Kaset Sekmesi:
Burada 1.Kiriler blmndeki parametreler seilen birinci dorultudaki kaset kirilerini, 2.Kiriler
blmndeki parametreler de seilen ikinci dorultudaki kaset kirilerini ilgilendirir.
Balang Di Genilii (D1): lgili dorultudaki referans kiriten ya da referans olarak verilen dorultu
ekseninden, balang kaset kiriinin (diinin) yzne kadar olan mesafe.
Di Aral (D2): lgili dorultudaki iki kaset dii arasndaki temiz mesafe.
Kiri Genilii (W): lgili dorultudaki Kaset dilerinin plandaki genilii.
201
Kiri Ykseklii (H): Kaset kirilerinin ykseklii.
Kiri Rengi: Kaset kirilerinin plandaki izim rengidir. Renk kutucuunun zerine farenin sol tuu ile
tklanp, fare imleci alan renk paleti zerinde kaydrlr. stenen rengin zerine gelindiinde tu
tklanrsa, ilgili rengin kalem kalnl ayarlanabilir. Kaset rengi kalp plan izimlerinde geerli olduu
iin mimari olarak nem tamaz. Mimari projelerde kaset dileri sadece kesitlerde gsterilir. Bu
parametre kesitlerdeki kaset dii rengini etkilemez.
Statik Sekmesi:
Statik Materyal: Elemanda kullanlacak statik materyali listeden sein. Statik materyal betonarme
eleman olarak Yap Aacnda Materyaller altnda tanmlanabilir.
Sonlu elemanlar genilii : Deme hesabnda esas alnacak maksimum sonlu eleman geniliini girilir.
Program demeleri yamuk formda sonlu elemanlara blerek deme analizini yapar. Sonlu eleman
genilii, bu satra girilen deeri amamak kaydyla deme ekline gre otomatik ayarlanr.
Moment hesap aks: Deme momentlerinin 3 boyutlu grntde hangi eksene gre gsterileceini
belirleyen parametredir. Buraya girilen deer yatay x eksenine gre hesap asdr. Normalde global X
eksenine paralel olan bir demenin momentleri yatay ve dikey ynde gsterilir. Bu parametre
deitirilerek farkl eksenlere gre moment hesab 3 boyutlu grntde grlebilir. Bununla birlikte
bilindii zere deme betonarmesi iin programda betonarme hesap aks tanmlanr. Betonarme
hesap aklarnn bu parametre ile bir ilgisi bulunmamaktadr. Program betonarme hesabn deme
betonarme hesap akslarna gre yapar.
Betonarme hesap akslarn olutur: Deme yerletirildiinde deme betonarmesi iin demede
tanmlanmas gereken betonarme hesap akslarnn program tarafndan otomatik oluturulmas iin bu
seenek iaretlenebilir. Bu durumda tanmlanan her bir demede demenin tam ortasndan yatay ve
dikey iki adet betonarme hesap aks oluturulur. Seenek iaretlenmezse, kullanc deme
betonarmesi iin betonarme hesap aks komutunu kullanarak dilei ekilde ve sayda betonarme
hesap aks tanmlayabilir.
Betonarme hesap akslarn gster: Deme betonarmesinin yaplaca dorultuyu gsteren betonarme
hesap akslarnn deme zerlerinde gsterilmesi isteniyorsa iaretlenir. Bu gsterim sadece bilgi
amaldr ve kalp ve/veya donat planlarnda izilmez.
Rijit diyagram indeksi: Rijit diyaframlar gruplandrlandran numaradr. rnein tek rijit diyaframl
projelerde bu deer, tm demelerde 1'dir. Farkl rijit diyaframl sistemlerde, diyaframkar 2, 3 vb
ekilde indekslenecektir.
Rijit diyafram otomatik olutur: Seenek iaretlendiinde deme, rijit diyafram indeksine gre
belirlenen rjit diyagram sistemine dahil edilecektir. Ayn indeks numarasna sahip tm demeler ayn
rijit diyafram ierisinde olacaktr.
Rijit diyafram oluturma: Seenek iaretlendiinde deme, rijit tanml diyafram indeksi numarasnda
olsa bile,o rjit diyagram sistemine dahil edilemeyecektir. O demenin evresindeki kolonlar kattan
bamsz deplasman yapabilecektir. Deme var olsa bile rijit diyagrafa balamak istemediiniz
durumda iareleyiniz.
Balant ne olursa olsun rijit diyafram olutur: Seenek iaretlendiinde demenin pozisyonu ne
olursa olsun, rijit diyafram indeksinde yazan numaraya gre demeler, ayn rijit diyafram sistemi
202
ierisinde kabul edilecektir. rnein arada boluk olan iki kulleli sistemlerde bu seenee ihtiya
duyacaksnz.
Sehim Sekmesi:
TS500 Sehim snrlar: Sehim kontrol st snrlarn veriniz. Deerler TS500'den alnmtr. "Sehim
artn her zaman denetle" seenei iaretlenirse, "sehim art sehim denetimi gerektirmeyen ykseklik
koulu salansa" da kirilerde ani ve zamana bal sehim denetimi yaplr.
Hasr Donat Sekmesi:
Hasr donat kullan: Objede hazr donat tasarm yapmak iin seenei iaretleyin.
Otomatik tanml hasr donat: Analiz sonucunda hasr donat seimini programn yapt seim olarak
dizayn etmek istiyorsanz bu seenei iaretleyin. Program hesaba gre en uygun gelen hasr donaty
kullanacaktr.
Kullanc tanml hasr donat: Analiz sonucu ne olursa olsun, programn hasr donat olarak sizin
verdiiniz donatlar kullanmasn istiyorsanz, bu seenei iaretleyin. Ardndan, "Altta" ve "stte"
kullanlmak zere listeden hasr donatlar sein.
stte, Altta: Kullanc tanml hasr donat iin kesitin stnde ve altnda kullanlacak donaty sein.
malzemeyi tklayn.
Kullanm blmnde ;
iaretlenir.
203
Oranla listesinde deme objesi ve malzeme lsne gre beliren satrlar unlardr.
Deme
ls ile demenin evresi arplarak,
demektir.
demektir.
ls ile, demenin stnde kalan
yzeyin alan arplarak bulunacak deer,
demektir.
ls ile, demenin altnda kalan
demektir.
ls ile demenin st ve alt tarafnda
204
ls ile deme hacmi arplarak
Bant Kiri Ayarlar
Bant kirilerle ilgili parametreler Bant Kiri Ayarlar diyalounda yer alr.
Bant ad: Bant kiriin planda grnen addr. Herhangi bir isim kullanlabilir.
Renk: Bant kiri kenar izgilerinin rengidir. Farenin sol tuu ile tklanp tu basl tutularak alan renk
ekranda farkedilmez. izim, kda izdirilirken geerlidir.
izgi tipi : Bant kiri kenar izgilerinin izgi tipidir. Listeden izgi tipi seilir.
Boyut X/Boyut Y: Bant Kiri Boyutu yazsnn konumu belirler.
Renk : Bant kiri yazsnn yaz rengini belirler.
Yaz tipi : Bant kiri yazsnn yaz tipini belirler.
D bant : izilen bant kiriin d bant kirii olduunu belirler. D bant kiriler 45 cm olarak boyutlanr
ve donats 5fi14 olarak dzenlenir.
bant : izilen bant kiriin i bant kirii olduunu belirler. bant kiriler 30 cm olarak boyutlanr ve
donats 3fi14 olarak dzenlenir.
Kullanc tanml : Bant kiriin boyutunu ve donatsn dzenler. bant veya d bant seeneklerinden
birini kullanmak yerine bu seenei iaretleyerek boyut ve donaty kendiniz verebilirsiniz.
Genilik: izilen bant kiriin geniliidir.
Donat : izilen bant kiriin donatsdr.

205
Kaklk : Bant kiri izim hattnn stten, alttan veya ortadan girilecek ekilde pozisyonunu belirler.
Kirii izerken ayrca, klavyeden boluk tuuna basarak da konumu belirleyebilirsiniz.
Duvar st Deme Ayarlar
Duvar st deme Ayarlar diyalogu duvar st deme ile ilgili ayarlarn yapld diyalogdur. Kalp
plan modunda Deme komutundayken alan duvar st deme ayarlar diyalogunda mimari
demelerle (mahal) ilgili parametreler yer alr.
Duvar st deme ayarlar duvar st demeler oluturulmadan nce yaplabilecei gibi, duvar st
demeler oluturulduktan sonra da yaplabilir. Duvar st demelerle ilgili ayarlara mdahale etmek
iin:
Toolbardan Deme ikonunu tklayn.
Duvar st Deme ikonunu tklayn.
Alan Duvar st Deme Ayarlar diyalogunda gerekli deiiklikleri yapn.
Mevcut bir duvar st demenin ayarlarn deitirmek iin:
Ayarlarn deitirmek istediiniz duvar st deme ya da duvar st demelerin zerlerine
farenin sol tuu ile tklayarak sein.
Deitir/Obje zellikleri satrn tklayn. Duvar st deme ayarlar diyalogu ekrana gelecektir.
Yaptnz deiiklikler semi olduunuz Duvar st demelere uygulanacaktr. Duvar st
demelerin birbirinden farkl zellikleri varsa ve bunlara mdahale edilmediyse, bu zelliklerde
herhangi bir deiiklik olmayacaktr.
Duvar st Deme Ayarlar diyalogu, kalp plan modunda grntlenir. Genel Ayarlar, Yazlar ve
Birimler olmak zere iki sekmeden oluur.
Kalnlk: Deme kalnl girilir. Mahal kalnl, kat tabanndan yukarya doru llen deerdir. Mahal
kalnl artrlrsa, mahal yukarya doru kalnlar.
Kot: Dem kotu girilir . Kot sfr olduu zaman, deme alt yzeyi kat taban ile akr. Pozitif deer
girilirse deme kat tabanndan yukarya doru ykselir, negatif deer girilirse kat tabannn altna
der.
Renk: Deme kenar izgilerinin rengi ayarlanr. Renk kutucuunun zerine farenin sol tuu ile
Materyal: Demelerin kat modelde zerine kaplanacak materyal seilir. Deme seilen materyal
206
farenin sol tuu ile seilir. Seilen bileik materyal gre mahalin kesitteki grnmn deitirir.
Btn materyalleri ters evir: aretlenirse demede kullanlan materyaller ters evrilirler. Kesit
alndnda deme kesit alannda stte grnen tarama altta, altta grnen tarama stte grnr.
Yazlar Sekmesi:
Alan yazsn yaz: Deme etiketinin ve alannn deme zerine yazlmas isteniyorsa iaretlenir.
sim ve Boyut arasndaki mesafe: Deme zerine yazlan deme yaz blounda deme ad yazs ile
boyut yazs (alan) arasndaki uzaklk girilir .
Deme Ad: Buraya demenin ad girilir (salon, mutfak vs.). Deme ad, menden ya da toolbardan
direkt tklanarak deme ayarlarna girildiinde inaktif olur. Deme oluturulduktan sonra farenin sol
tuu ile tklanarak seilip Deitir/Obje zellikleri tklanarak deme ayarlarna girilirse, aktif olur.
Kutucua deme ad girilip tamam butonu tklanr ve diyalog kapatlr. Girilen deme ad planda ilgili
deme zerine yazlr.
Ad ykseklii: Deme zerine yazlan mahal isim yazsnn ykseklii.
Kaplama Ad: Deme kaplamasnn ad girilir (parke, seramik vb.). Her zaman aktiftir.
Boyut ykseklii: Deme zerine yazlan alan yazsnn ykseklii.
Yaz Rengi: lgili yaz rengi kutucuklarndan mahal ad ve boyut yazlarnn rengi ayr ayarlanr. Renk
kutucuunun zerine farenin sol tuu ile tklanp, fare imleci alan renk paleti zerinde kaydrlr.
stenen rengin zerine gelindiinde tu serbest braklr. Renk kutucuu seilen renge dnr. Renk
kutucuu klavyeden shift tuu ile birlikte tklanrsa, ilgili rengin kalem kalnl ayarlanabilir.
Yaz rengi satrnn hemen altndaki butonlar tklanrsa, Yaz Tipi Ayarlar diyalogu alr. Bu diyalogdan
penceresinde grlr. Tamam butonu tklanarak diyalog kapatlr ve mahal ayarlar diyaloguna geri
dnlr.
Birimler:
Demeyi ilgilendiren btn l deerlerinin birimini ve formatn belirler.
Metre: aretlenirse, btn birimler metre olur. Diyaloglardaki deikenler, koordinatlar,
llendirmeler metre cinsinden tanmlanr.
Santimetre: aretlenirse, btn birimler santimetre olur. Diyaloglardaki deikenler, koordinatlar,
llendirmeler santimetre cinsinden tanmlanr.
207
Milimetre: aretlenirse, btn birimler milimetre olur. Diyaloglardaki deikenler, koordinatlar,
llendirmeler milimetre cinsinden tanmlanr.
Fit: aretlenirse, btn birimler fit olur. Diyaloglardaki deikenler, koordinatlar, llendirmeler bu
birimde tanmlanr.
n: aretlenirse, btn birimler in olur. Diyaloglardaki deikenler, koordinatlar, llendirmeler bu
birimde tanmlanr.
seilirse, birimler virglden sonra iki hane eklinde gsterilecektir. 0 seilirse birimler, virglden
malzemeyi tklayn.
Kullanm blmnde ;
iaretlenir.
208
Oranla listesinde duvar st deme objesi ve malzeme lsne gre beliren satrlar unlardr.
Deme
demektir.
demektir.
demektir.
demektir.
209
Deme boluu ayarlar
Program, kalp plannda boluk evresine donat dzenlemesini otomatik yapar. Deme zerinde
boluk aldnda program, boluk kenarlarna, deme boluk ayarlarnda tanmlanabilen donatlar
yerletirir.

Deme boluunu deme zerinde mimari plana uygun ekilde tanmlayn.
Deme boluunu sein ve sa tu ile zelliklerini tkayn.
Deme Boluk Ayarlar diyalogu alacaktr.
Boluk donatlarn verin.
Deme analizi yapp kalp plan aldnzda girilen donat, boluk kenarnda altta ve stte izilecektir.
Deme boluk donatlar kalp plannda istenmiyorsa , Boluk donats satrnn iareti kaldrlmaldr.
Bulunduu mod
Demeler kalp plan modunda yer alr. Kalp plan ve mimari plan aras gei klavyeden Shift+Tab
tuuna baslarak ya da toolbardaki Kalp Plan Modu ikonu tklanarak yaplabilir.
Deme izimi
Deme
Deme oluturabilmek iin ncelikle deme snrlarnn belirlenmesi gerekir. Statik demelerin
snrlar kiriler, paneller ya da deme kenarlar ile belirlenir.
210
Demelerin snrlarn oluturan elemanlar birbirlerine hatasz olarak balanmal, alan tam olarak
kapatlmaldr. Bu aamada yaplacak hatalar demelerin oluturulamamas ya da hatal oluturulmas
sonucunu dourur.
Deme tanmlarken ncelikle kolon, kiri, panel, deme kenar gibi objeleri gerektii gibi tanmlayp,
demeleri en sona brakmak data giriini daha da kolaylatracaktr. Sz edilen bu objeler gerektii
gibi tanmlandktan sonra demeleri oluturmak son derece hzldr. Yine de programda herhangi bir
sra olmad gzden karlmamaldr.
Deme oluturmak iin:
Toolbardan Deme ikonunu tklayn. Fare imlecinin ekli deiecektir.
Fare imlecini deme oluturmak istediiniz kapal alan zerine srkleyin.
Farenin sol tuunu tklayn. Deme yaz blou izim alan zerinde belirecek ve deme
oluacaktr.
Deme yerletirirken klavyeden Ctrl tuunu basl tutarsanz, program sizden deme yaz
blounun yerini belirlemenizi bekleyecektir. Deme yaz blou demenin ortasna
yerletirilmeyecek, sizin belirleyeceiniz bir yere yerletirilecektir. Bu durumda fare imlecini
uygun bir yere srkleyerek sol tuu tklayn. Deme oluacaktr.
Baka demeler tanmlanacaksa, ayn ilemi o alan iin de yapn. Aksi durumda ESC tuuna basn
ve deme modundan kn.
Hzl izim modu kapalysa program sizden demeye bir isim vermenizi bekleyecektir.
Klavyeden deme ismi girin (isterseniz isim girmeyebilirsiniz) ve farenin sol tuunu tekrar
tklayn. Deme olacaktr. (Hzl izim modu klavyeden Ctrl+H tularna birlikte baslarak alp
kapatlr. Tulara basldnda ekrann en altndaki bilgi satrnda Hzl izim modu ak ya da
Hzl izim modu kapal ifadeleri grlr.)
Kiri, panel, deme kenar gibi objeler tariflenirken, bunlarn balant noktalarna zellikle dikkat
edilmelidir. Hatal balantlar deme oluturulmas esnasnda kendini hemen belli eder. Deme
oluturulamaz ya da hatal oluturulur.
Demenin oluturulamamas veya hatal olumas durumunda yaplabilecek kontroller unlardr:
Deme ayarlar diyaloguna girin (Ayarlar/Obje Ayarlar/Deme Ayarlar) ve deme kotunu
kontrol edin. Hata varsa dzeltin ve tamam butonunu tklayarak diyalogdan kn. Oluturulacak
deme evre kirilere dokunmaldr.
evre kirileri tek tek seip Deitir/Obje zellikleri satrn tklayarak ilgili kiriin ayarlarna girin
ve kiri kotlarn kontrol edin. Hata varsa dzeltin ve tamam butonunu tklayarak diyalogdan
kn.
Demenin d snrn oluturan poligonun kelerindeki dm noktalarn kontrol edin.
Deitir/Dm Noktas Ta satrn tklayn. Fare imlecini ke noktasnda yer alan dm noktas
zerine srkleyin ve deiince farenin sol tuunu tklayn. Sa tuu tklayp tekrar dm noktas
zerine gelin ve deiince tekrar sol tuu tklayn. Fareyi srkleyin. Fare hareketi ile birlikte
dm noktasna bal elemanlar da hareket edecektir. Hareket etmeyen eleman (kiri, kolon,
panel ve deme kenar) varsa, bu eleman dier elemanlara bal deildir. Klavyeden Esc tuuna
basarak dm noktas tamay iptal edin. Bu ekilde btn keleri kontrol edin. Dm
noktalarna bal olmadn tespit ettiiniz elemanlar ilgili noktalara balayn.
211
Deme oluturulduktan sonra farenin sol tuu ile zerine tklayarak demeyi sein. Bu ekilde
deme snrlarn ekranda net olarak grrsnz. Eer oluturulan deme bulunmas gereken
snrlarn dna tayorsa ya da snrlarn iini tam olarak kaplamyorsa, deme hatal olumutur.
Bunun sebebi yine ke noktalarndaki balant problemleridir. Yukarda anlatlan ekilde ke
noktalarn kontrol edin ve hatal balantlar dzeltin. Hatalar dzeltildikten sonra deme doru
olarak oluturulabilir.
Mahal olutururken problem yaamamak iin, kiri ve panellere saplama kiri ve deme kenar
balarken dikkatli olunmal, kiri ve deme kenar, baka bir kirie tanmlarken kiri toolbarnda
bulunan Kesiimlerle Bl seenei aktif hale (basl) getirilmelidir. (Kesiimlerle Bl, aksi belirtilmedii
srece programda aktif halde bulunmaktadr)
Kontur seerek deme olutur
Deme oluturabilmek iin ncelikle deme snrlarnn belirlenmesi gerekir. Statik demelerin
snrlar kiriler, paneller ya da deme kenarlar ile belirlenir. Snrlar belirlendikten sonra program
deme kenarlarn otomatik bulur.
Kontur seerek deme olutur komutu deme kenarlarn belirleme ilemini kullancya brakr.
Komut altrldktan sonra deme kenar olacak ilk eleman seilir ve seilme ilemi sonrasnda ise
komu kenarlar srasyla tklanr. lem bittiinde ise deme girii bitirilmi olunur.
Alan toolbardan Kontur seerek deme olutur ikonunu tklayn.
mlecinin ekli deiecektir.
Srayla deme kenarlarn tklayn.
Bant kiri
Bant kiri, tnel kalp projelerinde bota kalan perde ularnda konstrktif atlmasna imkan verir. Bant
kiriler analizde kullanlmazlar.
Alan toolbardan Bant Kiri ikonunu tklayn.
Fareyi hareket ettirerek, birinci noktay belirleyin ve farenin sol tuuna basn. Bant kiriin ilk
noktasn belirledikten sonra, imleci ikinci noktaya kaydrn. Bu arada, klavyeden space-bar tuu
ile kiriin izim hattn deitirebilirsiniz. Sol tuu tekrar tklayn.
Bant kiri izilecektir. Moddan kmak iin klavyeden ESC tuuna basn. )Hzl izim modu kapal
ise kiriin adn deitirin veya enter tuuna basarak varsaylan ad onaylayn)
Yay bant kiri
Yay formunda bant kiri tanmlamak iin Yay Bant Kiri komutu kullanlr.
Bant kiri, tnel kalp projelerinde bota kalan perde ularnda konstrktif atlmasna imkn verir.
Bant kiriler analizde kullanlmazlar.
212
Alan toolbardan Yay Bant Kiri ikonunu tklayn.
Fareyi hareket ettirerek, birinci noktay belirleyin ve farenin sol tuuna basn.
mleci hareket ettirerek isteiniz noktaya gelin ve sol tuu tekrar tklayn.
Fareyi hareket ettirdiinizde imle erisel bir form alacaktr ve 3. noktay tklaynca yay bant kiri
oluacaktr.
Moddan kmak iin klavyeden ESC tuuna basn.
Objelere eim ver
Objelere Eim Ver komutu ile eik sistem tanmladnzda kirilerin ve kolonlarn kotu da otomatik
deiir. Tanmlanan sistemi 3 boyutlu grntden takip edebilirsiniz.
Kotlar tanmlanmam tabanl yatay pozisyonda bir demeyi eik deme haline getirmek iin
Objelere Eim Ver komutu kullanlabilir.
Kirileri tanmlayn ve deme oluturun.
Deme ikonunu tkladktan sonra aa kan toolbarda Objelere Eim Ver ikonunu tklayn.
Eik deme olarak tanmlayacanz demeleri sein.
Farenin sa tuunu tekrar basn. Program "Deme bal objeleri de semek ister misiniz?"
sorusunu soracaktr.
Eim vermek isteinizi yn belirtmek zere srasyla iki nokta tklayn. Setiiniz nokta eim
dzleminin balangcn belirleyecektir.
lemden sonra Eim Seenekleri diyalogu alacaktr. Diyalogda eimle ilgili bilgileri verin.
Tamam butonunu tkladnzda eim oluacaktr.
Eim seenekleri diyalogunda bulunan parametreler unlardr :

213
Balang noktas : Eimin balayaca konumu iaret eder. Balang noktas blmnde verilen
deerler, eimin balangcnn hangi kottan balayacan gsterir.
Balang kotu : Sa seilen seviyeye gre balang kotunu verin.
Kat tavanna gre kot seilirse, verilen kot deeri, allan katn tabanndan alnr.
Kat tabanna gre kot seilirse, verilen kot deeri, allan katn tabanndan alnr.
Global kot seilirse, verilen kot deeri, allan katlardan bamsz olarak kat genelde tanmlanan sfr
kotundan alnr.
Kirisiz (mantar) deme
Deme kenar kullanarak kirisiz deme tanmlamak
Programda ideCAD 5.43 versiyonundan itibaren deme kenar kullanlarak kirisiz deme tanm
yaplabilmektedir. Bunun iin deme kenar
komutuyla kolonlar iine alacak ekilde kapal
bir kontur tanmlanr. Sonra deme
komutuyla istenilen kalnlkta deme
yerletirilir. Deme analizi yapldnda
kirisiz deme hesab da yaplm olunur.
Kirisiz deme hesabnda sadece dey
ykler dikkate alnr, yatay ykler hi bir
ekilde kirisiz deme hesabnda dikkate
alnmaz.
Deme yerletirildiinde deme ile birlikte her iki yn iin de birer adet betonarme hesap aks
oluturulmaktadr. Deme betonarmesi bu hesap akslar dikkate alnarak yaplmaktadr. Ancak
kullanc kirisiz demede oluan ekme ve basn blgelerini dikkate alarak birden fazla betonarme
hesap aks tanmlamas ve gerekirse donat adet, ap ve izimlerine mdahale etmesi yerinde olur.
Toolbardan Deme Kenar ikonunu tklayn.
Srayla noktalar vererek kolonlar iinde kalacak ekilde kirisiz deme eklini izin.
Deme ikonunu tklayn. Alan toolbardan Deme Ayarlar ikonunu tklayn. Deme
Ayarlar diyalogu alacaktr.
Diyalogda deme ykseklii, sabit ve hareketli yk deerini; bulunla birlikte gerekli grdnz
dier deiiklikleri yapn. Tamam butonunu tklayarak diyalogu kapatn.
Deme kenar ile belirlediiniz kapal alan tklayn. Program izdiiniz deme kanarn snr
kabul ederek demeyi oluturacaktr.
Deme analizi butonunu tklayn. Kirisiz demenin analizi de yaplacaktr.
Kirisiz demenin ekme ve basn blgeleri 3 boyutlu erevede kolaylkla incelenebilinir. Bunun
iin;
Perspektif grnt stnde farenin sa tuuna basn
Alan menden 3B ereve satrn tklayn.
214
Perspektif grnts tel ereve haline dnecek ve Sonular Grntleme diyalogu
alacaktr.
Deme Sonular satrn iaretleyin.
Tel ereve zerinde kirisiz demeye ait diyagram grnecektir. Kabuk Sonular blmnden
M11, M21 seenekleri ile srasyla asal ve dier yn istikametinde moment diyagramlar da
izilebilecektir.
Diyagramdaki renk deiimden ekme ve basn blgelerini grsel anlamda izleyebilir, fareyi de
diyagram zerinde gezdirerek nmerik deerlere de ulaabilirsiniz. Ayrca hangi rengin hangi nmerik
deere de denk geldii diyalogdan takip edilebilir.
AS1 ve AS2 ile srasyla asal ve minr yndeki donat alanlar grlebilir. st donat alanlar seenei
iaretlenirse, diyagramda demenin st blgesindeki donat miktarlar gsterilir. Seenek iaretli
deilse, alt blgelerdeki donat miktarlar gsterilir. Fareyi diyagram zerinde gezdirerek demeye ait
nmerik deerleri de grebilirsiniz. Ayrca hangi rengin hangi nmerik deere de denk geldii alttaki
renk paletinden takip edilebilir. Lokal akslar iz seenei iaretli ise, AS1 ve AS2 deerlerinin hangi
istikamete ait olduunu gsteren oklar deme zerinde izilir.
AS1 ve AS2 iaretliyken Mevcut donat alan satr tklanarak donat ap ve aralk tanmlanabilecek
satr aktif hale getirilir. Bu satra donat ve aralk deeri girilerek, grafikte e zamanl renk deiimi
gzlenir. Girilen donat miktarna yeterli alanlar krmz renge dntrlr. Bu ilem hem st donat
alanlar seenei tklanarak st blge iinde yaplr, hem seenek kaldrlarak alt blge iin yaplr. Bu
ekilde programda deme iin gerekli donat hem ekme hem de basn blgeleri iin belirlemi
olunur.
Gerekli incelemeden sonra kullanc programn izim olanaklarn kullanarak kalp plann hazrlayabilir.
Kirisiz demede programa zmbalama tahkikini yaptrmak
Kirisiz demede zmbalama tahkiki, deme analizi yapldnda otomatik yaplr. Sonular
Betonarme/Kolon Bal satrn tklanarak incelebilir, sonular deme raporunda baslr.
Deme boluu
Deme Boluu komutu oluturulmu demeler zerinde boluk amak, baka bir deyile
demeleri yrtmak iin kullanlr. Deme zerinde boluk amak iin:
iz/Objeler/Deme/Deme Boluu satrn tklayn.
Fare imlecini boluk amak istediiniz deme zerine getirin.
Deme boluu komutu ile alan Rota toolbarndan boluk formuna gre bir stil sein.

215
Farenin sol tuu ile deme zerine tklamak suretiyle boluk poligonunu oluturun.
Poligonu rahata izebilmek iin nceden akslarla poligon snrlarn belirleyebilir, aks
kesiimlerinde oluacak dm noktalar vastas ile boluk poligonunu kolayca izebilirsiniz.
lemi tamamladktan sonra akslar silebilirsiniz.
Oluturulan poligonu kesen bir kesen bir kesit alnrsa ya da perspektif penceresinde, izlenirse izilen
kapal poligonun demede boluk oluturduu grlr.
boluk aldnda program, stte ve altta varsaylan olarak 2 adet 12lik donat yerletirir. Projeci
dilerse bu donatlar deitirebilir ve izdirmeyebilir. Bunun iin;

Diyalogta donaty istediiniz donat olarak deitirin.
Deme analizi yapp kalp plan aldnzda girilen donat, boluk kenarnda altta ve stte
izilecektir.
Deme boluk donatlar kalp plannda izdirilmecekse, Boluk donats satrnn iareti
kaldrlmaldr.
Duvar st deme
Duvar st Deme ile duvarlarla tariflenmi bir alana kiri izmeden deme tanmlayabilirsiniz.
Tanmlanan bu deme, statik deme deil, mahal demesinin tavanda izilmi halidir. Bu
demenin hesab ideCAD Statik programnda yaplamaz. Hesap yapabilmek iin sistem
deitirilmeli, duvar st demeler silinerek, kirili plak tanm yaplmaldr.
Mahal demesini duvarn stnde tanmlamak isterseniz Duvar st Deme komutunu
kullanabilirsiniz.
Duvar st Deme tanmlamak iin:
Fare imlecini duvar st deme oluturmak istediiniz kapal alan zerine srkleyin. Farenin sol
tuunu tklayn. Duvar st deme yaz blou mahalin ortasnda belirecek ve deme
oluacaktr.
Duvar st deme yerletirirken klavyeden Ctrl tuunu basl tutarsanz, program sizden duvar
216
st deme yaz blounun yerini belirlemenizi bekleyecektir. Yaz blou demenin ortasna
uygun bir yere srkleyerek sol tuu tklayn. Mahal oluacaktr.
Baka duvar st demeler tanmlanacaksa, ayn ilemi o alan iin de yapn. Aksi durumda ESC
tuuna basn ve duvar st deme modundan kn.
Deme ofset
Deme Ofset komutu mahal tanmlandktan sonra mahal evre izgisinin duvar iindeki konumunu
belirler. Mahal alann deitirir.
Mahal yerletirildiinde, program, mahal snrn duvarn ierisinde oluturur. Deme ofset komutu
mahal snrn, sva iine, sva dna, duvar dna, duvar katmanl(bileik materyal tanml) ise, her bir
katmann snrna tar.
Duvarlarla kapal bir alan tanmlayn.
Duvar ikonu tklayn.
Duvar toolbarndan Deme Ofset ikonu tklayn.
Fare imlecini mahal snrn deitirmek istediiniz duvarn zerine getirin.
Snr belirledikten sonra farenin sol tuunu tklayn.
Mahal alan deiecek, alan deeri de gncellenecektir.
Deme Ofset komutu Duvar st Deme objesi iin de kullanlabilir.
Duvarlarla kapal bir alan tanmlayn.
Kalp plan moduna gein.
Deme ikonu tklayn.
Deme toolbarndan Duvar st Deme komutunu altrn.
Duvar st demeyi duvarlarn oluturduu alana oluturun.
Deme ikonu tklayn.
Deme Ofset ikonu tklayn.
Fare imlecini snrn deitirmek isteiniz duvarn zerine getirin.
Snr belirledikten sonra farenin sol tuunu tklayn.
Duvar st deme alan deiecek, alan deeri de gncellenecektir.
Nervrler (Dili Demeler)
Teorisi
Dili demeler sk kirilerden oluan deme sistemidir. Bu kiriler bir veya iki dorultuda ve arada
boluklar braklarak oluturulur. Bir dorultudaki demelerde yklerin di dorultusunda bunlara dik
kirilere iletildii kabul edilir. Bunun sonucu olarak, dilerle ayn dorultudaki kolonlar birletiren
217
kirilerin ykleri, dilerinkine benzer olarak ortaya kar ve bunlar da di yksekliinde oluturmak
mmkn olur. Ancak kolonlarla balantlarn salamak ve deprem gibi, yatay yklerden gelecek
etkileri karlamak iin genilikleri byk tutulur. Dilerin aralar bo olabilecei gibi, tayc olamayan
hafif bloklarla doldurularak dz bir tavan yzeyi de elde edilebilir.
Boyutlandrlmalarnda diler ayr ele alnrsa da, st plakla olan ilikilerinden dolay ykn tanmasnda
birbirine yardm ederler. Bu yardmn arttrlmas iin zellikle akl byk ve ykseklii fazla olan
dilerin, enine bir dile, momentin byk olduu aklk ortasndan balanmalar uygun olur.
Dili demelerde deme yknn akl kk olan kirilere iletilmesi dilerin dorultusunun
seiminde genellikle etkili olur. Buna gre dileri demenin uzun kenarna paralel semek uygun
der. Ancak, bir deme sisteminde dilerin dorultusunu deme gznden gzne deitirmek,
hem dilerin srekliliini salayamayacandan ve hem de mesnet tekil eden kirilerde gereksiz
burulma momenti ortaya kacandan uygun deildir. zellikle, balkon gibi konsollarda dilerin yk
tama dorultusunda bulunmas ve i ksma doru srekliliin salanmas nemlidir. Dilere paralel
kiriler, dey ykleri az kirilerdir. Buna karlk, genellikle kolonlar birletirdiklerinden, zellikle
yatay yklerin tanmasnda bir ereve oluturur ve daha ok zorlanrlar. Bu nedenle bu kirilerin
kesitleri deprem etkisi dnlerek dilerden daha byk seilmelidir.
Dili demelerin kesit etkilerinin bulunmas iin yaplacak statik hesaplar ve boyutlandrlmalar
kiriler gibi yaplr. Programda tipik diler olarak tanmladmz diler, hesapta kiri gibi kullanlacak
olan dilerdir. Kullanc nervr sistemini tanmlar. Dilerin geometrik zellikleri (diler arasndaki
aralk,di genilii ve ykseklii gibi), deme kalnl ve deme zerinde bulunan sabit ve hareketli
ykler bellidir.

Nervr dilerinin hesab iin kullanc Tipik Kiri Belirle komutuyla tipik bir di belirler. Her nervr
demesinde iki adet tipik di tanmlanabilir. Bylece L tipi gibi deiik geometriye sahip demelerde
farkl aklklar iin hesap yaplabilir. Tipik kirilerin hesab ve betonarmesi nervr hesabnn temelini
tekil eder.
ki komu nervrn tipik dileri ayn hizaya gelmezse diler srekli olmazlar. Bu nedenle diler
tanmlanrken dilerin aralklar birbirine denk gelecek ekilde seilmeli ve tipik diler sistem srekli ise
ayn hizaya gelecek ekilde seilmelidir. Dili demelerin hesab tipik kirilerin zlmesi ile yaplr.
izimler, tipik kirilerin almlar ve nervr demelerin kalp plannda gsterilmesi eklindedir.
Nervr zerinde kalan plakta stte dilere dik dorultuda datma donats yerletirilmelidir. Kullanc
datma donats izimi iin betonarme hesap akslarn yardmc unsur olarak kullanabilir. Dili
demelerde betonarme hesap aksnn hesap asndan bir ilevi yoktur. Sadece datma donats
izimi iin kullanlr.
Dili demelerde dilerle, dilerin mesnetlendii ereve kirileri arasnda zgara kesiim sz
konusudur. Bu kesiimlerde dey istikamette(z ekseni dorultunda) kesme kuvveti ve nervr srekli
Tipik di
218
ise y ekseni etrafnda eilme momenti hesaplanr. Sistemde bulunan dilerin kesme kuvvetleri, bu
dilerin mesnetlendii ereve kirilerine etki ettirilir. ereve kirilerinin nervr demesinden ald
ykler, dilerin kesme kuvvetleridir.

Yukardaki ekilde nervr dilerinin lokal eksenleri ve u kuvvetleri grlmektedir. Kuvvet ve
momentlerin yn sa el iaret kaidesine gre belirlenir.
Dili demeler bir kiri sistemi gibi de tanmlanabilirler. Bu sistemde her nervr dii bir kiri objesi ve
nervr dilerinin arasnda kalan plaklar ise deme (plak) objesi olarak girilir. 3 boyutlu analiz
yapldnda sistem bir btn olarak zlecektir. Yukarda anlatld gibi, ereve kirileri zerine
dilerin kesme kuvvetleri yk olarak etki ettirilmeyecek, ereve kirileri ve diler 3 boyutlu analiz
ierisinde rijitlikleri orannda kendi hakk olan tesirleri alacaktr.
Nervre dntr
Nervre Dntr komutu oluturulmu demeleri nervrl(tek dorultuda alan dili deme)
deme haline dntrmek iin gelitirilmitir. Nervre dntrmek iin ncelikle nervre
dntrlecek demelerin oluturulmu olmas gerekir. Nervrl deme oluturmak iin:
Deme oluturun.
Deme toolbarndan Nervre Dntr ikonu tklayn.
Nervre dntrlecek demeyi tklayn ve farenin sa tuuna basn.
Referans iin stne tklama sureti ile bir kiri sein ya da iki nokta tklayarak bir dorultu
belirleyin. Seilen kiriin dorultusu ya da iki nokta tklanarak belirlenen dorultu nervr
kirilerinin dorultusunu belirler.
Deme nervrl demeye dnecektir.
Nervr boyutlarn, deme ayarlarnda, nervr bal altnda ayarlayabilirsiniz.
izilen bir nervr iptal etmek iin:
Deme toolbarndan Nervre Dntr ikonunu tklayn.
Nervr tklayn. Nervr iptal olacak, sadece deme kalacaktr.
Mimari proje izimlerinde nervrl demeler sadece kesitlerde gsterilir. Nervr dilerini kesecek
ekilde kesit alndnda nervrler kesitte kar. Kesit penceresinde tarama kullanlarak, nervrler
arasndaki dolgular (asmolen deme sistemleri iin) gsterilebilir.
y
z
x
Di
y
tz
Di
My
219
Nervr olutururken tip nervrn kanc nervr olarak kabul edilecei nemlidir. Bunun iin nervr
oluturmadan nce deme ayarlarnda, nervr baln sein. Tipik nervr 1 ve Tipik nervr 2
satrlarna yerletirirken referans alnan yerden itibaren kanc nervr, hesap nervr olacaksa o
rakam girin.(Negatif veya pozitif deer olabilir, -1, 2 ,4 gibi.). Her nervr iin iki adet tip nervr
tanmlanabilir. Bu olanak aklklar deien ok kenarl nervrlerde(L tipi gibi), farkl aklklar iin
hesap yaptrlmasn ve izimin alnmasn salar. Tip nervrler, ayrt edilebilmesi iin, planda farkl
renkte izilir. Srekli nervrlerin, tip nervrleri de srekli olmak zorundadr. Baka bir deyile ayn
hizaya gelmelidir. Tip nervrleri, genel obje editle nervr tanmladktan sonra da belirleyebilirsiniz.
Tip nervr tanmlamann baka bir yolu ise, tipik kiri belirle komutunu kullanmaktr. Nervr
oluturduktan sonra, Deitir/Obje Edit/Deme/Tipik Kiri Belirle satrn tklayn. Nervr dilerini (2
tane) tklayn. Tek tipik kiri istiyorsanz, ayn nervr zerine iki kez tklayabilirsiniz.
Kasetler (ift Dorultuda alan Dili Demeler)
Teorisi
Kasetler, aklklarn byk ve yklerin ar olduu sistemlerde kullanlrlar. Ykler iki dorultudaki
dilerle paylatrlarak ereve kirilerine tanr. Kaset demelerde her iki dorultuda atlan diler
zgara bir kesiim oluturur. Dilerin aralar bo olabilecei gibi, tayc olamayan hafif bloklarla
doldurularak dz bir tavan yzeyi de elde edilebilir.
Kaset demelerin kesit etkilerinin bulunmas iin yaplacak statik hesaplar ve boyutlandrlmalar
kiriler gibi yaplr. Programda tipik diler olarak tanmladmz diler, hesapta kiri gibi kullanlacak
olan dilerdir. Kullanc kaset sistemini tanmlar. Dilerin geometrik zellikleri (diler arasndaki
aralk,di genilii ve ykseklii gibi), deme kalnl ve deme zerinde bulunan sabit ve hareketli
ykler bellidir.
Kaset dilerinin belirlenmesi iin kullanc Tipik Kiri Belirle komutuyla tipik di belirler. Her kaset
demesinde her ynde birer adet olmak zere iki adet tipik di tanmlanabilir. Tipik kirilerin hesab
ve betonarmesi kaset hesabnn temelini tekil eder.
ki komu kasetin tipik dileri ayn hizaya gelmezse diler srekli olmazlar. Bu nedenle diler
tanmlanrken dilerin aralklar birbirine denk gelecek ekilde seilmeli ve tipik diler sistem srekli ise
ayn hizaya gelecek ekilde belirlenmelidir. Dili demelerin hesab tipik kirilerin zlmesi ile
yaplr. izimler, tipik kirilerin almlar ve kaset demelerin kalp plannda gsterilmesi eklindedir.
Kaset zerinde kalan plakta iki ynde datma donats yerletirilmelidir. Kullanc datma donats
izimi iin betonarme hesap akslarn yardmc unsur olarak kullanabilir. Kaset demelerde
betonarme hesap aksnn hesap asndan bir ilevi yoktur. Sadece datma donats izimi iin
kullanlr.
Kaset demelerde dilerle, dilerin mesnetlendii ereve kirileri arasnda zgara kesiim sz
konusudur. Bu kesiimlerde dey istikamette(z ekseni dorultunda) kesme kuvveti ve kaset srekli
ise y ekseni etrafnda eilme momenti hesaplanr. Sistemde bulunan dilerin kesme kuvvetleri, bu
dilerin mesnetlendii ereve kirilerine etki ettirilir. ereve kirilerinin kaset demesinden ald
ykler, dilerin kesme kuvvetleridir.
220

Yukardaki ekilde kaset dilerinin lokal eksenleri ve u kuvvetleri grlmektedir. Kuvvet ve
momentlerin pozitif yn sa el iaret kaidesine gre belirlenir.
Dili demeler bir kiri sistemi gibi de tanmlanabilirler. Bu sistemde her kaset dii bir kiri objesi ve
kaset dilerinin arasnda kalan plaklar ise deme (plak) objesi olarak girilir. 3 boyutlu analiz
yapldnda sistem bir btn olarak zlecektir. Yukarda anlatld gibi, ereve kirileri zerine
dilerin kesme kuvvetleri yk olarak etki ettirilmeyecek, ereve kirileri ve diler 3 boyutlu analiz
ierisinde rijitlikleri orannda kendi hakk olan tesirleri alacaktr.
Kasede dntr
Kasede dntr komutu oluturulmu demeleri kaset deme(ift dorultuda alan dili deme)
haline dntrmek iin gelitirilmitir. Kasede dntrmek iin ncelikle kasede dntrlecek
demelerin oluturulmu olmas gerekir. Kaset deme oluturmak iin:
Deme oluturun.
Deme toolbarndan Kasede Dntr ikonunu tklayn.
Demeyi tklayn ve farenin sa tuuna basn.
1.Referans iin bir kirii zerine tklamak sureti ile sein ya da iki nokta tklayarak dorultu
belirleyin. Bu birinci kaset kirilerinin dorultusunu belirler.
2.Referans iin baka bir kirii zerine tklamak sureti ile sein ya da iki nokta tklayarak dorultu
belirleyin. Bu ikinci kaset kirilerinin dorultusunu belirler.
Kaset deme oluacaktr.
Kaset boyutlar, deme ayarlarnda, kaset sekmesinden ayarlanabilir.
izilen bir kaset demesini iptal etmek:
Kasete Dntr ikonunu tklayn.
Kaseti tklayn. Kaset iptal olacak, sadece deme kalacaktr.
Mimari proje izimlerinde kaset demeler sadece kesitlerde gsterilir. Kaset dilerini kesecek ekilde
kesit alndnda kasetler kesitte kar.
Kaseti olutururken tip kasetin kanc kaset olarak kabul edilecei nemlidir. Bunun iin kaset
oluturmadan nce deme ayarlarnda, kaset baln sein. Tipik kaset 1 ve Tipik kaset 2 satrlarna
yerletirirken referans alnan yerden itibaren kanc kaset, hesap kaseti olacaksa o rakam
girin.(Negatif veya pozitif deer olabilir, -1, 2 ,4 gibi.) Her kaset iin iki adet tip kaset(X ve Y
dorultusu iin) tanmlanabilir. Tip kasetlerin ayrt edilebilmesi iin, planda farkl renkte izilir. Srekli
kasetlerin, tip kasetleri de srekli olmak zorundadr. Baka bir deyile ayn hizaya gelmelidir.
221
Tip kasetleri, genel obje editle kaset tanmladktan sonra da belirleyebilirsiniz.
Tip kaset tanmlamann baka bir yolu ise, tipik kiri belirle komutunu kullanmaktr. Nervr
oluturduktan sonra, Deitir/Obje Edit/Deme/Tipik Kiri Belirle tklayn. Kaset dilerini tklayn. Her
iki yn iinde bu ilemi yapn.
Kaset analizi, betonarmesi ve donat seimi
Her kat iin Analiz mensnden Deme Analizi satr veya toolbardan Deme Analizi butonu
tklanr. Program kaset demesinin analizini, betonarmesini ve donat hesabn otomatik yapar. Tipik
di tanmlanmayan kaset demelerin analizi yaplmaz. Kaset zerinde kullanlan ykler aadaki gibi
hesaplanr.

Tipik diin zerine gelen ykler hesaplanr. Edeer g ve q olarak denklemi yazarsak,
EdeerG= DemeG*DemeAlan/ToplamNervrDUzunluu (t/m)
EdeerQ= DemeQ*DemeAlan/ToplamNervrDUzunluu (t/m)
Ykler belirlendikten sonra dilerin atalet momentleri ve ankastrelik tesirleri hesaplanr. Sistem sabit
ve hareketli ykler altnda zlerek, her bir diin solunda ve sanda sabit ve hareketli yklemelere
ait mesnet momentleri ve kesme kuvvetleri hesaplanr. Di srekli deilse, mesnet momenti sfrdr.
Donat hesabnda kullanlmak zere bu tesirler sabit ve hareketli yk katsaylaryla arplr ve mesnette
mesnet momenti ve kesme kuvveti ve aklkta aklk momenti bulunur.
Hesapta kullanlacak etkiler belirlendikten sonra, mesnet ve aklkta diin kalnl, pas pay, malzeme
bilgileri ve parametreleri kullanlarak tama gc yntemine gre betonarmesi yaplr. Di kesitinde
aklkta ift donat karsa ve maksimum pursantaj alrsa, kesit yetersiz mesaj kullancya iletilir.
Betonarme sonunda bulunan donat alanlar, parametrelerde belirlenen minimum donat artlar ile
karlatrlr. Aklkta donat seilir. Montaj ve mesnetlenme durumuna gre srekli dilerde komu
diten gelen donatlar da dikkate alnarak mesnetlerde ilave donatlar bulunur. Dilerde donat
seerken hangi donatlarn kullanlaca Betonarme mens altnda Donat Seimi diyalogunda
b
bw
h
e
hf
e
Tipik di
e/2 e/2
Tipik di
h
b
222
kullanc belirtilebilir. Sonular Betonarme/Kaset Donatlar satr tklanarak alan Kaset Betonarme
diyalogunda incelenebilir.
Kaset Demesi Hesap Sonularnn ncelenmesi
Diler Sekmesi
sim
Kaset demesinin planda grnen ismi ile tipik diin numarasdr. (D1,1, D1,2 D2,1 vb). Tipik di ayn
nervr demesinde 2 tane olabileceinden sim stununda ayn nervr dii birden fazla satrda
grnebilecektir. Her nervr dii diyalogda bir satr ifade etmektedir.
B
Nervr tipik diin geniliidir. Birimi cm. dir.
H
Nervr tipik diin yksekliidir. Birimi cm. dir.
Solst
Sol mesnette stte atlan ilave donatnn adedi ve apdr. zerinde ift tklama yaplrsa donatnn
ap ve adedi deitirilebilir. lave yoksa hcre botur.
SolAlt
Sol mesnette altta atlan ilave donatnn adedi ve apdr. zerinde ift tklama yaplrsa donatnn ap
ve adedi deitirilebilir. lave yoksa hcre botur.
Montaj
Kesitin stnde etriyeyi tutmas iin yerletirilen montaj donatsnn adedi ve apdr. Montaj donats
minimum 1.56 (2| 10) cm atlr.
Dz
Aklkta aklk momentinden veya parametrelerdeki minimum koullardan bulunan dz donatnn
adedi ve apdr. zerinde ift tklama yaplrsa donatnn ap ve adedi deitirilebilir.
Pilye
Aklkta aklk momentinden veya parametrelerdeki minimum koullardan bulunan pilyenin adedi ve
apdr. zerinde ift tklama yaplrsa donatnn ap ve adedi deitirilebilir. Pilyesiz dizayn iin,
Betonarme/Donat Seimi/Nervr-Kaset sekmesinde pilyede kullanlacak donatlarn iaretlerinin
kaldrlmas yeterlidir.
Sast
Sa mesnette stte atlan ilave donatnn adedi ve apdr. zerinde ift tklama yaplrsa donatnn
ap ve adedi deitirilebilir. lave yoksa hcre botur.
SaAlt
Sa mesnette altta atlan ilave donatnn adedi ve apdr. zerinde ift tklama yaplrsa donatnn ap
ve adedi deitirilebilir. lave yoksa hcre botur.
223
Etriye
Kaset diine konulacak etriyenin ap ve orta blge ve sklatrma blgesi araldr. Araln birimi cm
dir. Nervr dilerinde sklatrma yaplmad iin sklatrma blgesi iin verilen aralk deeri izimde
gsterilmez.
Etriye seiminde Nervr parametrelerinde tanmlanan maksimum ve minimum etriye aralklar
dikkate alnr.
Kuvvetler ve Donat Alanlar Sekmesi
Yk
Kaset analizi G sabit yklere ve Q hareketli yklere gre yaplr. Bu stunda u kuvvetlerinin hangi
yklemeye (G ve Q) ait olduu bilgisi verilir. G satrnda sabit yklemeden oluan u kuvvetleri, Q
satrnda hareketli yklemeden oluan u kuvvetleri izlenebilir.
V2i
Tipik diin sol ucunda oluan kesme kuvvetidir. Birimi tondur. G satrnda sabit ykten, Q satrnda
hareketli ykten oluan kesme kuvvetleri izlenebilir.
M3i
Tipik diin sol ucunda oluan momenttir. Birimi tm dir. G satrnda sabit ykten, Q satrnda hareketli
ykten oluan momentler izlenebilir.
V2j
Tipik diin sa ucunda oluan kesme kuvvetidir. Birimi tondur. G satrnda sabit ykten, Q satrnda
hareketli ykten oluan kesme kuvvetleri izlenebilir.
M3j
Tipik diin sa ucunda oluan momenttir. Birimi tm dir. G satrnda sabit ykten, Q satrnda hareketli
ykten oluan momentler izlenebilir.
Beton fck
Nervre ait betonun karakteristik basn dayanmdr. Proje Genel Ayarlar diyalogunda Beton
sekmesinde Deme iin seilen beton snfna gre belirlenmitir. Birimi kg/cm2 dir.
Beton fcd
Beton iin kullanlan karakteristik hesap basn dayanmdr. Proje Genel Ayarlar diyalogunda Beton
Snflar sekmesinde Deme iin seilen beton snfna gre belirlenmitir. Hesap dayanm, beton
karakteristik basn dayanmnn, Proje Genel Ayarlar diyalogunda Yk-Gvenlik sekmesinde
tanmlanabilen beton gvenlik katsaysna blmyle elde edilmitir. Birimi kg/cm2 dir.
Beton fctd
Beton karakteristik hesap ekme dayanmdr. Proje Genel Ayarlar diyalogunda Beton Snflar
sekmesinde Deme iin seilen beton snfna gre belirlenmitir. Hesap dayanm, beton
karakteristik ekme dayanmnn, Proje Genel Ayarlar diyalogunda Yk-Gvenlik sekmesinde
224
elik fyk
elik akma dayanmdr. Proje Genel Ayarlar diyalogunda elik Snflar sekmesinde Deme iin
seilen elik snfna gre belirlenmitir. Birimi kg/cm2 dir.
elik fyd
elik hesap dayanmdr. Proje Genel Ayarlar diyalogunda elik Snflar sekmesinde Deme iin
seilen elik snfna gre belirlenmitir. Hesap dayanm, elik akma dayanmnn, Proje Genel Ayarlar
diyalogunda Yk-Gvenlik sekmesinde tanmlanabilen elik gvenlik katsaysna blmyle elde
edilmitir. Birimi kg/cm2 dir.
Hesap Momentleri ve Donat Alanlar
Moment ve donat alanlar kaset diinde sol mesnette stte ve altta, sa mesnette stte ve altta ,
aklkta stte(montaj) ve altta(dz+pilye) olarak verilmektedir. Donat alanlar, HesaplananAs-
artname-Mevcut formatnda, hesap momentleri ise bu deerlerin altnda grlebilir. Hesap
momentleri yk katsaylaryla arplm olarak kullanlr. Donat hesaplar tama gcne gre yaplr.
nce sol mesnette, G yklemesine ait M3i momenti sabit yk katsaysyla, Q yklemesine ait M3i
momenti ise hareketli yk katsaysyla arplr, toplam alnr ve hesap momenti bulunur.
Sa mesnette, G yklemesine ait M3j momenti sabit yk katsaysyla, Q yklemesine ait M3j momenti
ise hareketli yk katsaysyla arplr ve toplam alnr hesap momenti bulunur.
Sol ve sa mesnette yk katsaylaryla arplm u kuvvetleri kullanlarak maksimum aklk momenti
hesaplanr.
Aklk momenti, malzeme ve kesit bilgileri kullanlarak donat alan bulunur. Donat alan ortada altta
bulunan Hesaplanan As hcresinde izlenebilir. Nervr kaset parametrelerinde yazan minimum
pursantaj deerleri de dikkate alnarak artname gerei konmas gereken donat alan hesaplanr.
artname gerei kesite konmas gereken donat alan ile hesap as karlatrlr. Donat alanlarndan
hangisi bykse ortada altta bulunan artname hcresinde o deer izlenir. Kesite konulacak donat
alan artname hcresinde yazan donat alandr. Bu donat alanna gre aklkta kesite konulacak
donatnn ap ve adedi seilir. Aklkta pilye kullanlacaksa, donat dz+pilye olarak belirlenir. Seilen
donatnn alan, ortada altta Mevcut hcresinde izlenir.
Aklkta stte kesite konulacak montaj donats belirlenir. Montaj donats ap donat seiminde
belirlenen aptr ve 2 tanedir. Aklkta stte kesite konmas
Mesnette stte mesnede ait hesap momenti, malzeme ve kesit bilgileri kullanlarak donat alan
bulunur. Donat alan solda ve sada bulunan Hesaplanan As hcresinde izlenebilir. Nervr kaset
parametrelerinde yazan minimum pursantaj deeri dikkate alnarak artname gerei konmas gereken
donat alan hesaplanr. artname gerei kesite konmas gereken donat alan ile hesap as karlatrlr.
Donat alanlarndan hangisi bykse hcresinde o deer izlenir. Kesite konulacak donat alan
artname hcresinde yazan donat alandr. Komu aklklardan ve kendi aklndan gelen montaj ve
pilyeler de dlerek donat alan yeterli deilse, ilave donat deeri bulunur ve ilave donatnn ap ve
adedi belirlenir. Mesnette bulunan toplam donat miktar Mevcut hcresinde izlenir.
Kasetlerde altta mesnette hesap momenti yoktur. Dolaysyla Hesaplanan As ve artname
hcreleri sfrdr. Mevcut hcresinde komu ve kendi aklndan gelen dz donatlarn toplam izlenir.
225
Deme izim teknikleri
Deme yazs ta
Demeler zerine yazlan yaz bloklar ta komutu ile tanamaz. Deme yazlarn tamak iin
Deme Yazs Ta komutu gelitirilmitir. Deme yazs tamak iin:
Deme oluturun.
Deme ikonunu tkladktan sonra aa kan toolbarda Deme Yazs Ta ikonunu tklayn.
Deme yazsn farenin sol tuu ile tklayn. Fare imlecini yazy deme zerinde tamak
istediiniz noktaya gtrn. Deme yaz blou da fare ile birlikte hareket edecektir.
Farenin sol tuunu tekrar tkladnzda deme yazs tanacaktr.
Biti noktas : Eimin bitecei konumu iaret eder. Biti noktas blmnde verilen deerler, eimin
hangi a veya eimle bitirileceini gsterir.
Biti kotu = Balang kotu + : Bu seenek iaretlendiinde, satra yazlan deer aktif olur ve bu
deer, eimin bitecei toplam kotu gsterir. Verilen deer Balang Kotu satrnda yazlan deer ile
toplanr ve biti kotunu belirlenir.
A : Bu seenek iaretlendiinde eim verilen a deeri ile belirlenir ve biti noktas bulunur.
Oran : Bu seenek iaretlendiinde eim, verilen yzde oran kadar oluturulur.
Deme ayarlarnda Eik deme asn deitirebilir veya yeni bir eim verebilirsiniz. Kolon ve kiri
ayarlarnda her bir objenin kotlarn dzenleyebilirsiniz. Ancak Objelere Eim Ver komutu bu ilemi
otomatik yapar.
Konsol deme
Deme tanmlamak iin ncelikle demenin snrlarn tanmlamak gerekir. Deme snrlar kalp
plan modunda kiri ve panellerle belirlenir. Balkon ve sahanlk gibi konsol demelerin tm
kenarlarnda kiri ya da paneller yer almaz. Bu tr deme snrlar deme kenar kullanlarak
tanmlanr. Konsol demenin kolon, panel ve/veya kirie mesnetlendii durumlarda, mesnetlenen
elemann ayarlarnda (kiri, panel ve/veya kolon) statik sekmesinde, Bu kiri, panel ve/veya kolon
konsol demeyi tayor seenei iaretlenmelidir.
Deme kenar kolonlar arasna iki kolonu birbirine balayacak biimde tariflenebilecei gibi, kiriten
kirie ve kiriten kolona da balanabilir. Deme kenar, ok aklkl, krklkl olabilir. Ke saysnda
snr yoktur. Deme kenarlar kolonlara kolonun her noktasndan balanabilir.
Deme kenarlar kirie gvde ksmndan balanrken Kesiimlerle Bl aktif deilse aktif hale
getirilmelidir. Aksi takdirde balant yaplmaz ve bu hata ileride kiri tariflerken karnza kar.
(Kesiimlerle Bl, aksi belirtilmedii srece programda aktif halde bulunmaktadr)
Herhangi bir deme kenar silinince, bu deme kenarna bal demeler de silinir. Deme kenar
demelerin snrlarn belirledii iin, snrlar silinen mahal de silinir.
226
Yay eklinde Konsol Deme
Kiri olmayan kenarlarda yay eklinde konsol deme oluturmak gerektiinde, yay objesi yardmc
obje olarak kullanlabilir.
Yay Deme Kenar ikonunu tklayn.
Yay panel saat akrebinin tersi ynnde oluacaktr. Bu nedenle 1. nokta olarak vereceiniz
koordinat, yayn ynn belirleyecektir. rnein yatay dzleme gre yay ste kalacaksasa
taraftaki noktay, altta kalacaksa sol taraftaki noktay tklayacaksnz.
Sol tuu tklayn ve moddan kmak iin ESC tuuna basn.
Deme komutunu kullarak konsol demeyi oluturun.
Hasr Donat Ayarlar
Hasr donat tipleri programda nceden hazrlanmtr. Bununla birlikte hasr donat ap ve aralklarn
projeci istei ekilde ayarlayabilir. Bunun iin Hasr Donat Ayarlar diyalogu kullanlr.
Hasr Donat Ayarlar diyalogunda yeni bir tip tanmlamak iin;
Betonarme mensnden Hasr Ayarlar satrn tklayn.
Alan Hasr Ayarlar diyalogunda Ekle butonunu tklayn. Ekle butonu mevcut listede yeni bir satr
aar.
Yeni satrda, Tipi, Boyu, Eni, Kesit Alan gibi stunlarda gerekli bilgileri girin.
Tamam butonunu tkayarak diyalogu kapatn.
Hasr Donat Ayarlar diyalogunda mevcut bir tipi silmek iin;
Alan Hasr Ayarlar diyalogunda Sil butonunu tklayn.
Hasr Donat Ayarlar diyalogunda tipleri programn varsaylan tipleri haline getirmek iin;
Alan Hasr Ayarlar diyalogunda Varsaylan butonunu tklayn.
227
Hasr Donat
Kirili kirisiz tm demeleri hasr donat ile donatlandrmak iin, deme ayarlarnda hasr donat
sekmesinde Hasr donat kullan seeneini iaretlemek yeterlidir. Seenekler arasnda otomatik hasr
donat seimi ya da manuel hasr donat kullanm bulunmaktadr.
Hasr donat iin;
Deme yerletirdikten sonra ilgili demeleri seerek veya deme yerleirmeden nce
deme ayarlarna ekrana getirin.
Deme Ayarlar diyalogunda Hasr Donat sekmesini tklayn.
Hasr Donat Kullan seeneini iaretleyin.
Seim blmnden otomatik ya da manuel hasr donat satrlarndan birini iaretleyin.
Manuel hasr donat semeniz durumunda stte ve Altta kullanlacak hasr donat tipini sein.
Deme analizinden sonra hasr donatlar Deme Betonarme diyalogunda grebilir, kalp plan alarak
hasr donatlar izdiribilirsiniz.
Dk deme
Dk deme, deme ayarlar diyalogundan ayarlanr. Deme kotu hanesine (-) deer girilerek
demeler drlr.
Deme kotunu ister deme tanmlamadan nce, ister deme tanmladktan sonra Obje zellikleri
komutu ile tanmlayabilirsiniz.
Fare imlecini kotu drlecek deme zerine srkleyin ve farenin sol tuunu tklayarak
demeyi sein.
Farenin sa tuunu tklayn ve alan menden zellikler satrn tklayn.
Alan Deme Ayarlar diyalogunda Kot deerini deitirin (rnein: -0.2 ya da 0.38 gibi.).
Tamam butonunu tklayarak diyalogdan ktnzda ilgili demenin kotu drlecektir.
Deme kotunun dt, perspektif pencerelerinde annda grntlenecektir.
Sahanlk demesi
Merdiven sahanl kalp plan modunda deme tariflenerek yaplr. Merdivenin etraf genellikle kiri
ya da panellerle evrilidir. Sahanlk demesi tarif edebilmek iin, sahanlk demesinin kiri ya da
panellerle belirlenmeyen snrlarn deme kenar ile belirlemek gerekir.
Ara sahanlk demesi tariflenirken nce kiri ve demeyi kat kotunda tariflemek, daha sonra obje
zellikleri yaparak kiri ve deme kotlarn drmek, yaplabilecek olas hatalar nlemek asndan
daha uygundur.
228
Saaklar
Saak demesi tanmlarken mahal objesini kullanmak yerine deme objesi kullanlmaldr. Bylece
deme kullanldnda, kesitte kiri ve demeden oluan beton konstrksiyonu bir btn olarak
grnecektir.
Saak demesi tariflerken dikkat edilecek baz hususlar vardr. Saak demesinin snrlarn
belirlemek iin epeevre deme kenarlar tariflendikten sonra, bu epeevre deme alann
kelerden apraz deme kenarlar ile blmek gerekir. Bu ilem yaplmazsa, tariflenecek tek
deme, deme kenarlar ile kapatlm alann tmn kaplar. Bu durumda bu deme ile mevcut
dier demeler akr. Sonu olarak istenenden farkl bir durum ortaya kar. Ancak, binay
epeevre saracak olan bu saak demesi birka ke noktasndan deme kenarlar ile paralara
blnr ve birka deme olarak tariflenirse, deme snrlar istenilen ekilde olur.
Mahaller ve demeler
Mahaller kat tabannda (mimari plan modunda) tanmlanrlar. Mahallerin zerine planda mahalin ad,
alan ve kaplamasnn ad yazlr. Mahali evreleyen duvarlarda mahal alann etkileyecek herhangi bir
deiiklik yaplmas durumunda, mahal zerindeki alan otomatik olarak gncellenir.
Demeler ise kat tavannda (kalp plan modunda) tariflenirler. Mimari projelerde demeler kesitler
iin nemlidir. Kesitlerde demeler kirilerle bir btnlk olutururlar. Mahaller ise, demelerin
zerinde kaplama izgisi olarak tanmlanabilirler alnrken kesite hem demeler hem de mahaller
dahil edilebilir. Kesite girilecek objeler seeneklidir. Demelerin veya mahallerin kesite girip
girmeyecei kullanc inisiyatifindedir. Kesite girilecek objeler
Kesit Grntle ikonu tklandktan sonra ekrana gelen Kesit Al diyalogundan Deitir butonu
tklanr.
Kesit diyalogu ekrana gelir.
Kesilecek Objelerden, istenilen seenein iareti kaldrlr veya iaret konur.
Tamam butonu tklanarak diyalogdan klr ve Kesit Al diyalogunda Grntle butonu tklanarak
kesit oluturulur.
Deme olutururken dikkat edilecek hususlar
Deme olutururken problem yaamamak iin baz hususlara dikkat edilmelidir. Bunlara dikkat
edilmezse deme oluturamama ve oluan demelerin hatal olmas, snrlardan dar tamas gibi
sorunlarla karlalr.
Deme snrlar kiri, panel ve deme kenarlar ile belirlenir. Kiriler, paneller ve deme kenarlar
tariflenirken bunlarn birbirlerine u noktalarndan yaplan balantlarnda, balant mutlaka dm
noktalarndan yaplmaldr. Balant yaplrken dm noktalarn tam aktrmak iin Dm
noktalarna kilitlen modunun ak olmas gerekir. Bu durumda, obje izim modunda iken imle dm
noktalarna yaklatrldnda ekil deitirir. Bu iaret imlecin dm noktasn tam olarak yakaladnn
gstergesidir.
Gelimi Yakalama, deme kenarlarn, panelleri ve kirileri, kolonlara balarken kullanlabilir. Bu
objeleri gelimi yakalamay kullanarak kolonlarn istediiniz kesine balayabilirsiniz. Balanty
kolonun zerinde herhangi bir noktadan da yapabilirsiniz.
229
Kiri ya da deme kenar, baka bir kiriin u noktalar dnda, orta ksmndan herhangi bir noktaya
balanyorsa, bu balant yaplmadan nce, kiri toolbarnda bulunan Kesiimlerle Bl modu aktif
duruma getirilmelidir. (Kesiimlerle Bl, aksi belirtilmedii srece programda aktif halde
bulunmaktadr). Aksi durumda kiri, panel veya deme kenar, kirile tam kesimez. Tam kesimeyen
kirilerin veya deme kenarlarnn oluturduu alanlarda deme tanmlanamaz ya da deme
konturu istenenden farkl ekilde oluur.
Demeye kot verirken, deme ayarlarnda verilen kotlara dikkat edilmelidir. Deme kotu (-) veya
(+) deerde olabilir. Kot evre kirilerinin ykseklii dna kmamaldr. Aksi takdirde deme,
kesitte, grnte ve perspektifte farkl bir konumda grlebilir.
Yukarda anlatlan hususlar nemlidir. Yaplacak hatalar, deme oluturamama ya da hatal deme
oluturma sonucunu dourur.
Demelerin dier objelerle ilikisi
Kiriler, paneller ve deme kenarlar demelerin snrlarn olutururlar. Deme snrlarn
tanmlayan bu elemanlardan herhangi biri silindiinde, ilgili demeler de silinir. Bu gibi durumlarda
program kullancy uyarr.
Deme Parametreleri
an.
Tek ve ift dorultuda alan plak demeler iin deitirilebilir parametreler unladr.

Beton rts
Radye Deme iindeki ekme donatsnn arlk merkezinden betonun d yzne olan mesafesidir.
Birimi cm dir.
Minimum Asal ekme Pursantaj
ift dorultuda alan plak demelerde, demenin ksa kenar dorultusundaki ekme pursantajdr.
Varsaylan deer 0.0025dir. Demenin aklnda, hesap sonucunda bulunan momentten donat
alan hesaplanr. Bu alan, ayrca Minimum ekme Pursantaj kullanlarak hesaplanan minimum donat
alanyla karlatrlr. Hangisi byk ise o alan kullanlr ve demenin ksa kenar dorultusuna o
alandan bulunan donat miktar atlr.
d
b
230
12 cm yksekliinde, pas pay 1.5 cm olan bir demenin ksa kenar dorultusunda hesapla bulunan
momenti 0.34 tm olsun. Bu demenin ksa kenar dorultusuna konulacak donat aadaki yntemle
hesaplanr.
100 cm geniliinde, 12 cm yksekliinde, 1.5 cm pas pay ve 0.27 tm iin donat alan hesaplanr.
(BS16 ve S220 iin As=1.71 cm)
Minimum donat, Asmin= b * (d-d) * MinekmePur= 100 * 10.5 * 0.0025 = 2.62 cm
Asmin > As olduundan kullanlacak donat miktar Asgereken=2.62 cm dir.
Minimum asal ekme pursantaj bydke kesite konulacak minimum donat miktar artar.
Minimum Dier ekme Pursantaj
ift dorultuda alan plak demelerde, demenin uzun kenar dorultusundaki ekme
pursantajdr. Varsaylan deer 0.0025dir. Demenin aklnda, hesap sonucunda bulunan
momentten donat alan hesaplanr. Bu alan, ayrca Minimum Dier ekme Pursantaj kullanlarak
hesaplanan minimum donat alanyla karlatrlr. Hangisi byk ise o alan kullanlr ve demenin
uzun kenar dorultusuna o alandan bulunan donat miktar atlr.
b=100 cm geniliinde, d=12 cm yksekliinde, d=1.5 cm pas pay ve M=0.42 tm iin donat alan
hesaplanr. (C20 ve S220 iin As=2.128 cm)
Minimum donat hesaplanr. Asmin= b * (d-d) * MinDierekmePur= 100 * (12 - 1.5) * 0.0025 =
2.62 cm
Asmin > As olduundan kullanlacak donat miktar Asgereken=2.62 cm dir.
Minimum dier ekme pursantaj bydke kesite konulacak minimum donat miktar artar.
Not:
Donat yerletirirken, iki dorultudaki donat st ste geldiinden, bir
dorultudaki faydal yksekliin(d-d) dierinden deiik olmas doaldr. Ancak
her iki dorultudaki faydal yksekliin ayn alnmasnda bir sakca yoktur. (Uur
Ersoy, Betonarme 2 Sy:34, Austos 1995)
Minimum Hurdi Pursantaj
Uzun kenar ksa kenarndan 2 kat daha fazla olan plak demelerde (Luzun/Lksa2), ksa kenar
dorultusundaki ekme pursantajdr. Varsaylan deer 0.0025dir. Demenin aklnda, hesap
sonucunda bulunan momentten donat alan hesaplanr. Bu alan, ayrca Minimum Hurdi Pursantaj
kullanlarak hesaplanan minimum donat alanyla karlatrlr. Hangisi byk ise o alan kullanlr ve
hurdi demenin ksa kenar dorultusuna o alandan bulunan donat miktar atlr.
Minimum donat, Asmin= b * (d-d) * MinHurdiPur
Minimum Hurdi Dier Pursantaj
Uzun kenar ksa kenarndan 2 kat daha fazla olan plak demelerde (Luzun/Lksa2), uzun kenar
Minimum donat, Asmin= b * (d-d) * MinHurdiDierPur
231
Minimum Donat Aral
Birimi cm dir. Plak demelerde donat seilirken, bu parametre dikkate alnr. ki donat arasndaki
mesafe minimum donat aralndan az kalrsa donat ap arttrlr. Varsaylan deer 10 cm dir.
Kullanc bu deeri deitirmedii srece iki donat arasndaki mesafenin 10 cm in altna dmesine
msaade edilmez.
Donat arttrmada kullanlabilecek donat aplar, Betonarme mens altnda bulunan Donat Seimi
diyalogunda bulunmaktadr. Bu diyalogda kullanc plak demeler iin hangi donatlarn kullanlacan
iaretler. Donat seimi bu diyalogda izin verilen aplar iin yaplr. rnein kullanc bu aplar, 8lik,
10luk olarak iaretlemi olsun. ki donat arasndaki minimum aralk nce 8lik, salamyorsa, sonra
10luk donat iin baklr. 10luk donat iin de iki donat arasndaki minimum donat aral yeterli
deilse, arttrlacak yeterli donat ap iaretlenmedii iin program eksik alan(eksikAs) uyars
verecektir. Bu durumda kullanlabilecek donat aplar, Donat Seimi diyalogunda yeterli sayda
iaretlenmelidir.
Programda, b=100 cm geniliinde, d=14 cm yksekliinde, d=1.5 cm pas pay ve M=1.919 tm
deerlerine sahip bir demede donat aralnn belirlenmesi. Parametrelerde iki donat arasndaki
minimum mesafe 10 cm.
Minimum donat hesaplanr. Asmin= b * (d-d) * MinekmePur= 100 * (14 - 1.5) * 0.0025 = 3.125
cm
As > Asmin olduundan kesite konulacak donat Asgereken=8.538 cm dir.
nce 8lik donat iin, seilen |8/6(8.38 cm), 6<10 olduundan, 10luk donatya geilir. 10luk
donat iin seilen |10/9(8.73 cm), 9<10 olduundan ap arttrlmaldr. Donat seimi 12lik donat
iin yaplr. Seilen donat |12/13(8.7 cm), 13>10 olduundan kullanlacak donat |12/13 (|12/13
dz + |12/13 pilye) dir.
Donat Seiminde sadece 8lik ve 10luk donat iaretlenmi olsayd, program 10luk donatdan fazla
donat atamayaca iin, program bu deme iin EksikAs uyars yapacakt.
Maksimum Donat Aral
Birimi cm, varsaylan deeri 20 cm dir. ki donat arasndaki mesafe bu parametrede yazlan deerden
fazla olamaz. Maksimum donat aral x*d parametresiyle birlikte kullanlr.
Maksimum donat aral x*d
Bu parametrenin varsaylan deeri 1.5 dir. Bu parametrede yazlan deer ile plak kalnl aplr.
Bulunan deer maksimum donat araldr ve iki donat arasndaki mesafe bu parametreden
hesaplanan deerden fazla olamaz.
Programda, b=100 cm geniliinde, d=12 cm yksekliinde, d=1.5 cm pas pay ve M=0.249 tm
deerlerine sahip bir demede donat aralnn belirlenmesi. Parametrelerde Maksimum Donat
aral 20 cm, Maksimum donat aral x*d deeri 1.5 olarak girilsin.
M=0.249 tm iin donat alan hesaplanr. C20 ve S220 iin As=1.07 cm
Minimum donat hesaplanr. Asmin= b * (d-d) * MinekmePur= 100 * (12 - 1.5) * 0.0025 = 2.625
cm
Asmin > As olduundan kesite konulacak donat Asgereken=2.625 cm dir.
232
Maksimum donat aral, 20 cm ve 1.5d=1.5*12=18 cm, iki donat arasndaki mesafe 18 cmi
geemez.
8lik donat iin baklrsa, seilen donat |8/18(2.79 cm2) (|8/36 dz + |8/36 pilye) dir.
lave Donat Minimum Donat Aral
Demelerde ilave donatlarn arasndaki minimum mesafeyi snrlayan parametredir. Plak
demelerde ilave donat seilirken, bu parametre dikkate alnr. ki ilave donat arasndaki mesafe
minimum donat aralndan az kalrsa donat ap arttrlr.
iaretler. Donat seimi bu diyalogda izin verilen aplar iin yaplr. rnein kullanc bu aplar, 8'lik,
10'luk olarak iaretlemi olsun. ki donat arasndaki minimum aralk nce 8'lik, salamyorsa, sonra
10'luk donat iin baklr. 10'luk donat iin de iki donat arasndaki minimum donat aral yeterli
deilse, arttrlacak yeterli donat ap iaretlenmedii iin program eksik alan (eksikAs) uyars
iaretlenmelidir
lave Donat Maksimum Donat Aral
Demelerde iki ilave donat arasndaki mesafeyi snrlayan parametredir. ki ilave donat arasndaki
mesafe burada yazlan deerden fazla seilmez. Maksimum donat aral x*d parametresiyle
karlatrlr ve kk olan kullanlr.
lave Maksimum donat aral x*d
Demelerde ilave donatlarn arasndaki maksimum mesafeyi snrlayan parametredir. Bu
parametrede yazlan deer ile plak kalnl aplr. Bulunan deer maksimum donat araldr ve iki
donat arasndaki mesafe bu parametreden hesaplanan deerden fazla seilmez.
Nervr Kaset Parametreleri
an.
Nervr-kaset parametreleri diyalogunda bulunan parametreler unlardr :

hf
bw
h
e
d
233
Beton rts
Nervr ve kaset dilerinin iindeki ekme veya basn donatsnn arlk merkezinden betonun d
yzne olan mesafesidir. Birimi cm dir.
Minimum ekme Pursantaj
Varsaylan deeri 0.003 dr. Nervr-Kaset diinde ekme blgesine konulacak minimum donaty
belirleyen parametredir. Nervr ve kaset dilerinde, bu parametre di aklnda alta, di mesnedinde
stte kullanlr. Donat hibir koulda bu parametreyle belirlenen snrdan az olamaz.
Minimum donat, Asmin=MinekmePursantaj* bw * (h-d ) > 1.56(2|10) olarak hesaplanr.
Ashesap, hesap momentinden(en olumsuz kombinezondan hesaplanan momentten) bulunan donat
miktar olmak zere,
Programda, 10/32 boyutlarnda aklkta M=1.12 tm momente sahip, pas pay d=1.5 cm olan,
minimum aklk ekme pursantaj 0.003 olan bir nervr diine konulacak donatnn belirlenmesi,
M=1.12 tm iin kesitin betonarmesi yaplr. C20 ve S220 iin Ashesap=2.02 cm bulunur.
Minimum donat hesaplanr. Asmin=0.003*10*(32-1.5)=0.915 cm
Ashesap > Asmin olduundan kesite konulacak donat alan, As=2.02 cm dir.
Varsaylan deeri 0.02 dir. Nervr-kaset diine konulacak ekme donatsnn(mesnette st donat,
aklkta alt donat) st snrn belirler. Donat hibir koulda bu parametreyle belirlenen snrdan fazla
olamaz. Fazla olmas durumunda program maksimum pursantajn fazla olduu nervr-kaset dii iin
kesit yetersiz mesaj verecektir.
Programda aklkta M=3.75 tm momentine sahip bir bw=10 H=32 cm boyutlarnda pas pay d=1.5
cm olan bir kaset diinin C20 ve S220 malzemeleri iin donats As= 8.52 cm bulunmutur. Bu diin
maksimum pursantaj kontrol aadaki gibi yaplr.
Kiri pursantaj hesaplanr. 027 . 0
) 5 . 1 32 ( 10
52 . 8
) ' (
=
=
h h bw
As
bulunur.
=0.027 > 0.02 olduu iin bu dite kesit yetersizdir. Diin boyutlar yeterince bytlmelidir.
Gvde Demiri in H
Birimi cm, varsaylan deeri 60 cm dir. Nervr-kaset diinin ykseklii bu parametrede yazan
deerden fazla ise die 2|10 gvde donats yerletirilir.
Minimum Etriye Aral
Birimi cm, varsaylan deeri ise 10 cm dir. Programda nervr-kaset diine konulacak etriyenin aral
bu parametrede belirtilen deerden az olmayacak ekilde seilir.
234
Birimi cm, varsaylan deeri ise 20 cm dir. Programda nervr-kaset diine konulacak etriyenin aral
bu parametrede belirtilen deerden fazla olmayacak ekilde seilir.
Birimi cm, varsaylan deeri 40 cm. dir. Nervr-kaset diinin genilii bu parametreyle karlatrlr.
Diin genilii bu parametrede yazan minimum genilik deerini amad srece diler ift kollu bir
etriye ile donatlandrlrlar. Aksi durumda 2 tane ift kollu etriye ile donatlandrlrlar.
Noktasal Deme Yk
Deme zerinde tekil yk tanmlamak iin kullanlr. Noktasal deme yknn yk deerlerini
Deme Yk Ayarnda tanmlayabilirsiniz.
iz/Noktasal Yk satrn tklayn.
Fare imlecini noktasal deme ykn yerletirmek istediiniz noktann zerine getirip tklayn.
Noktasal deme yknz izilecektir.
Not: Noktasal deme yk, nervr ve kaset demelerinde dikkate alnmaz.
izgisel Deme Yk
Deme zerinde izgisel yk (duvar, parapet vb.) tanmlamak iin kullanlr. izgisel deme yknn
yk deerlerini Deme Yk Ayarnda tanmlayabilirsiniz.
iz/Objeler/Deme/izgisel Deme Yk satrn tklayn.
Farenin sol tuu ile izgisel yknzn balang ve biti noktalarn tklayn.
Not: Noktasal deme yk, nervr ve kaset demelerinde dikkate alnmaz.
Betonarme Hesap Aks
Betonarme hesabnda kullanlacak momentleri belirlemek iin plaklar zerinde betonarme hesap aks
tanmlanr. Betonarme hesap akslar betonarme hesabnda hangi momentlerin kullanlacan belirler.
Bu nedenle betonarme hesap aksnn yeri nemlidir.
Betonarme hesap akslar, deme ayarlarnda Betonarme hesap akslarn olutur seenei aktifse,
deme oluturulurken, otomatik olarak her iki yn iin oluturulur. Bu seenek aktif deilse, deme
analizi yapmadan betonarme hesap akslar kullanc tarafndan tariflenmelidir. Deme hesap akslar
otomatik ya da manel, birden fazla ve al izilebilirler. Bu olanak sayesinde, zellikle yamuk kenarl
ve L tipi gibi aklklar deien demelerde istenilen sayda betonarme hesap aks geirilerek, her
deien aklk iin donat hesaplanabilir ve izdirilebilir.
Geometrisi drtgen olan plaklarda, momentler ounlukla demelerin ortalarnda maksimumdur. Bu
tr sistemlerde betonarme hesap aks demenin ortasndan geirilmesi emniyet asndan yararl
olacaktr. ok kenarl ve yamuk sistemlerde, deme seilip 3 boyutlu ereve kullanlarak demenin
ekme ve basn blgeleri her hesap aks iin ve/veya x,y ynleri iin incelenebilir. Olumsuz durum bu
ekilde belirlendikten sonra birden fazla betonarme hesap aks kullanlarak o deme iin en uygun
betonarme hesab yaplr. Betonarme hesap akslar ayn demede birden fazla olabilir ve kullanc
betonarme hesap akslarn tanmladka program her hesap aksn otomatik numaralandrr. Planda
235
betonarme hesap akslar plan zerinde numaras yazlm izgi eklinde grnecektir. rnein 4
adet hesap aks tanmlanan bir plakta srasyla 1,2,3,4 diye numaralanm hesap akslar grnecektir.
Program betonarme hesap aksnn getii hatta demenin sreklilik ve mesnetlenme durumlarn
otomatik alglar. Plak demenin kenarlarnda kiriler, perdeler, kolonlar olabilecei gibi, baz kenarlar
bota da olabilir. Plak kenarlarnda kolon ve perde ankastre mesnettir. Kenar kiri ise, mesnet plan
sreksiz olmas durumunda basit, srekli olmas durumunda ise ankastredir. Her plak kendi
mesnetlenme durumuna gre otomatik deerlendirilir. Plak demelerin mesnetlenmesinde
programda herhangi bir snr yoktur. Mesnetlenme karma, plak demesinin ke says da n tane
olabilir. ift ve tek dorultuda alan plaklar, balkon demeleri, sahanlklar, saaklar geometrisi ve
mesnetlenme ekli ne olursa olsun programda kolaylkla zlebilir.
Plaa betonarme hesap aks tanmlandnda program plan alma eklini ve alma ekline gre
plaa ne tip donat atlacan otomatik belirler. Bununla beraber kullanc zel durumlarda Betonarme
Hesap Aks Edit komutunu kullanarak plan alma ekline ve donat tipine mdahale edebilir.
Betonarme hesap akslarn oluturmak veya yenilerini eklemek iin,
Deme ayarlarnda Statik sekmesinde Betonarme hesap akslarn gster seeneini iaretleyin.
Bylece izilen betonarme hesap akslar, deme zerinde izlenebilecektir.
Demeleri oluturulduktan sonra, deme toolbarnda bulunan Betonarme hesap aks ikonunu
tklayn. Sreklilie dikkat ederek, demeleri sein. Mouseun sa tuuna basn.
Sol tuu tklayn. lk nokta oluacaktr. Mouse imlecini srkleyerek ikinci noktay tklayn. kinci
noktay verirken koordinat kutusunda a girebilirsiniz. 0 veya 90 derece ile izilecekse, koordinat
kutusunda 0 veya 90 derece a verilebilecei gibi, klavyeden shift tuuna basl tutularak bu alar
kolayca tariflenebilir.
Betonarme hesap aks bir deme iin farkl ynlerden en az birer adet tariflenmelidir.
Betonarme Hesap Aks Edit
Deme analizi sonucunda demenin alma ekli ve ne tip donat atlaca otomatik olarak tespit
edilir. Bununla beraber, betonarme hesap aks edit ile demenin alma ekli ve donat tipi
deitirilebilir.
Kullanc Deitir/Obje Edit/Deme/Betonarme Hesap Aks Edit komutunu altrp betonarme
hesap aks zerinde tkladnda karsna bir diyalog alr. Bu diyalogda, tklama yaplan Betonarme
Hesap Aksnn varsaylan alma ekli ve donat tipi iaretlenmitir. Kullanc zel durumlar iin bu
diyalogda varsaylan seimi deitirebilir.
Aks tipi sekmesi :
Donat tipi:
Dz+Pilye : Seildiinde, ilem yaplan donat aksnn dz ve pilyeden oluan donat tipi eklinde
dizayn edileceini belirtir. Donat dz ve pilye eklinde atlacaktr.
Alt dz donat: Seildiinde ilem yaplan donat aksnn altta dz donat olacan belirtir. Donat altta
bir tane dz donat eklinde atlacaktr.
Konsol donats: Konsol demeler iin kullanlacak donat tipidir. lem yaplan donat aksnn konsol
donats olarak dizayn edileceini belirtir.
236
stte dz donat: Seildiinde ilem yaplan donat aksnn stte dz donat olacan belirtir. Donat
stte bir tane dz donat eklinde atlacaktr.
Altta ve stte dz donat: Seildiinde, ilem yaplan donat aksnn altta ve stte dz donat tipi
eklinde dizayn edileceini belirtir. Donat altta ve stte birer dz donat eklinde atlacaktr.
Sol geerli mesafe: Kullanlan hesap aksnn solunda donatnn ka metrelik mesafeye yerletirileceini
belirler. Buraya yazlan deerin deitirilmesi deme donat adedini etkiler. rnein, geerli olduu
mesafe 345 cm, deme donats ise fi8/36 olsun. Donat adedi 345 cm/36=9.58; solda 10 adet 8'lik
donat kullanlacak demektir.
Sa geerli mesafe: Kullanlan hesap aksnn sanda donatnn ka metrelik mesafeye yerletirileceini
alma ekilleri:
Betonarme hesap aks dorultusunda belirlenen alma ekilleri ve donat tipleri unlardr.
alma ekli Aklamas Donat Tipi
ift yn ksa
Plak ift dorultuda alan bir plaktr ve
betonarme hesap aks plan ksa kenar
ynnde bulunmaktadr. (Luzun/Lksa<2)
Plaa varsaylan dz ve pilye atlr.
Ksa aklklarda istenirse sadece dz
donat veya stte altta dz eklinde
de atlabilir.
Tek yn ksa
Plak tek dorultuda alan bir plaktr ve
ynnde bulunmaktadr. (Luzun/Lksa2
veya balkon, sahanlk demesi)
Tek dorultuda alan plak deme
iin dz ve pilye atlr. Ksa
aklklarda istenirse sadece dz
donat da atlabilir.
Konsol plaklarda konsol donats
(ilave) atlr. Donat bo uca kadar
uzatlr.
ift yn uzun
betonarme hesap aks plan uzun kenar
Plaa dz ve pilye atlr. Ksa
de atlabilir.
Tek yn uzun
ve konsollarda dz donat (datma
donats) atlr.
Dz donat parametreleri sekmesi:
Aks tipi sekmesinde donat tipi olarak altta ve stte dz donat seilirse aktif hale gelir. Bu
sekmedeki parametreler altta ve stte konulacak dz donatlarn dizayn edilme koullarn deitirir.
237
Deme alt ve st blgesinin her biri iin:
Gerekli donaty hesapla: Seenek iaretlenirse, hesap sonucunda bulunan donat deeri kullanlr.
(Dizayn momentinden bulunan donat miktar minimum donat oranlaryla karlatrlr hangi bykse
o kullanlr).
stteki (veya alttaki) donaty aynen kullan: Demede bu parametre bu diyalogda alttaki donat
aynen kullan eklinde, radyede ise stteki donaty aynen kullan eklinde grlecektir. Demede
aklkta moment altta, radye demede ise aklkta moment sttedir. Bu seenek iaretlendiinde
deme iin alt donatnn ayns, stte; radye iin ise, st donatnn ayns altta kullanlacak demektir.
Verilen donaty kullan: aretlenirse, hesap sonucunda bulunan donat yerine bu satrda girilen donat
kullanlr. Program girilen donatnn yetmedii (momentin tepe yapt) blgelere ek olarak parasal
donat atar. En az minimum koullar salayan donat kullanlmaldr. (Verilen donat minimum donat
koulunu salamaldr).
Kvrm yap : aretlenirse, dz donat bata ve sonda kiri ierisine kvrlr. aretlenmezse donat
kvrlmadan braklr.
Geerli mesafe boyunca gerekli donaty hesapla: aretlenirse, donat aksnn geerli olduu mesafe
iinde kalan blgede maksimum momenti karlayacak ekilde donat hesab yaplr. aretlenmezde
sadece donat aks zerindeki momenti karlayacak donat hesab yaplr.
Deme betonarme hesap aks geometrisini deitir
Deme tanmlandnda program, yatay ve dikey ynde deme ortasn baz alarak iki tane hesap aks
tanmlar. Deme hesap aksnn solunda ve sanda, deme konturu boyunca hesap akslarnn geerli
olduu alma mesafe deerleri vardr. Betonarme hesap akslar birden fazla olabilecei gibi, deme
ortasnda olmak zorunda deildir ve sol ve sa tarafta farkl alma mesafeleri de olabilir.
Donat hesap aks geometrisini deitir komutu, deme hesap akslarnn konumu ve alma
mesafelerini yeniden dzenler.
Deme toolbarndan deme betonarm hesap aks ikonunu tklayn.
Deme zerinde bulunan hesap akslardan birini sein.
Hesap aksnn yeni konumu belirleyerek sol tuu tklayn.
lem tamamlanacaktr.
Hesap aks alma mesafeleri, Betonarme Hesap Aks Edit komutu ile de deitirilebilir.
Dz donat dizaynnda mesnet ilaveleri
Programda kirili ve kirisiz demeler iin alt ve ste dz donat dizayn yapldnda, mesnet
momentlerinin karlanmas iin ilave donat blgelerinin belirlenmesi ve dz donatnn durumuna
gre, mesnette ilave ap ve adedin belirlenmesi zorunluluu ortaya kmaktadr. Donat hesap aksnn
alt ve st dz olarak seilmesi durumunda, plak analizi sonucunda gerekli grlen mesnetlerde
program otomatik ilave blgeleri oluturur. Donat hesab ile ilave donatlarn ap ve adedini belirler.
Sonular Betonarme/Deme/lave Donatlar sekmesinde verilirler. Sekmede tabloda, ilave donatya ait
detay bilgiler, grafikte ise ilave donatnn hangi blgeye ait olduu bilgisi verilir. Mavi alanlar st ilave
donatlarnn blgelerini, krmz alanlar ise, alt ilave donatlarn blgelerini temsil ederler.
238
lave Sekmesi:
No: lavenin numaradr. Program tarafndan otomatik atanr.
Tip: lave donatnn alt donat m, st donat m olduu bilgisidir. Alt yazarsa ilave donat altta, st
yazarsa, ilave donat sttedir.
Konum x : lave donatsnn bulunduu blgenin global y eksenine olan mesafesidir.
Konum y : lave donatsnn bulunduu blgenin global x eksenine olan mesafesidir.
En : lave donatsnn bulunduu blgenin geniliidir.
Boy : lave donatsnn bulunduu blgenin yksekliidir.
Donat: lave donatsnn bulunduu blgeye konulacak olan ilave donatnn ap ve araldr.
Say: lave donatsnn bulunduu blgeye konulacak olan ilave donatnn saysdr.
Ger.As: lave donatnn bulunduu blgede hesap veya ynetmelik gerei konulmas gereken donat
miktardr.
Mevcut As: lave donatnn bulunduu blgeye konulmu donatnn miktardr.
Dizayn momenti: lave donatnn bulunduu blgede en byk donaty veren momenttir. (t/m)
Ykleme: Dizayn momentin hesapland en olumsuz ykleme ekli yazlr.
Grafik blmnde ise plan izimi bulunmaktadr. Plak zerinde ilave donat blgeleri gsterilir. stte
tablodan seilen ilave bu grafikte takip edilebilir.
Betonarme Hesap Aks Sil
Deitir/Obje Edit/Deme/ Betonarme Hesap Aks Sil satrn tklayn.
Mouseun imlecini betonarme hesap aksnn zerine gtrn ve sol tu ile tklayn.
Betonarme hesap aks silinecektir.
Deme para boylarnn izdirilmesi
Kalp plannda deme donatlarnn her bir kvrmn uzunluu ile birlikte donat toplam uzunluu
donatnn stne yazdrlabilir. Bunun iin,
izim mensnden herhangi bir izim tklayn.
leri Ayarlar sekmesinde "Donat uzunluklarn yaz seenei iaretleyin.
Kalp ya da temel aplikasyon plan aldnzda para boylar donat zerinde gsterilecektir.

239
Demelerde sehim kontrolleri
Demelerde sehim kontrolleri ani ve zamana bal sehim deerleri olarak TS500de nerilen
ynteme gre yaplmaktadr.
Program, aksi belirtilmedii srece, sadece
sehim hesab gerektirmeyen ykseklik koulu
dnda kalan demelerin sehim hesaplarn ve
kontrollerini yapar. lgili demenin ayarlarnda
Sehim artn her zaman denetle
seenei iaretlenirse, o deme, ykseklik
snrlarna baklmakszn sehim denetimlerine
sokulur.
TS500e gre sehim hesab gerektirmeyen
ykseklik/aklk oranlar unlardr:
Tek dorultuda alan demeler:
Basit mesnet = 1 / 20, Kenar aklk = 1 / 25, Aklk = 1 / 30, Konsollar= 1 / 10
ift dorultda alan demeler (ksa kenar akl baz alnr):
Basit mesnet = 1 / 25, Kenar aklk = 1 / 30, Aklk = 1 / 35
Dili demeler:
Basit mesnet = 1 / 20, Kenar aklk = 1 /12, Aklk = 1 / 150, Konsollar= 1 / 5
Bir demenin sehim denetimini yksekliie bal kalmadan programa her koulda yaptrmak iin,
Deme veya demeleri sein ve obje zelliklerine girin. Deme Ayarlar diyalogu alacaktr.
Sehim sekmesini tklayn.
Diyalogta bulunan Sehim artn her zaman denetle seeneinin nne iaret koyun.
TS500de gre sehim st snrlar kiriin bulunduu yere gre belirlenmitir. Programda varsaylan
olarak bu deerler, Ani sehim iin aklk/360, toplam sehim iin aklk/240 alnmaktadr. Ancak
duruma gre st snrlar deitirilebilir.
Programda sehim st snr koullarn deitirmek iin;
Demeyi veya demeleri sein ve obje zelliklerine girin. Deme Ayarlar diyalogu alacaktr.
Sehim sekmesini tklayn.
Diyalogta bulunan TS500 Sehim snrlar blmnden ilgili snr koulunu sein.
Analiz sonucunda deme, sehim st snrlarn aarda program sehim ile ilgili uyar verecektir.
Deme raporu alnarak sehim ile ilgili hesap detaylar incelenebilir.
240
Rijit diyaframlar
Demeler sonsuz rijit diyaframlardr ve programda deme ayarlarnda yaplan tanma gre farkl
diyaframlar ayn proje ierisinde tanmlanabilir.

ekilde rnek izimde grld zere, her bir deme sistemi kendi ierisinde rijit diyafram
oluturmaktadr. Programda deme tanm yaplrken rijit diyafram indeks numaralar sayesinde farkl
rijit diyaframlar ayn kat ierisinde tanmlanabilirler.
Program aralarnda eleman balants olmayan farkl ktlelerin rijit diyafram saysn otomatik
bulmaktadr. Bununla birlikte ortak ktlelerin olduu sistemlerde demeler girilirken deme
ayarlarnda rijit diyafram dzeni ile ilgili bilgiler dzenlenibilir Ayn diyafram ierisinde olan
demelerin diyafram numaras ayn verilir.
Deme ayarlarnda bulunan seenekler unlardr:

1
2
3
1 3
1
2
2
241
Rijit diyagram indeksi: Rijit diyaframlar gruplandrlandran numaradr. rnein tek rijit diyaframl
projelerde bu deer, tm demelerde 1'dir. Farkl rijit diyaframl sistemlerde, diyaframlar 2, 3 vb
ekilde indekslenecektir.
Rijit diyafram otomatik olutur: Seenek iaretlendiinde deme, rijit diyafram indeksine gre
belirlenen rjit diyafram sistemine dahil edilecektir. Ayn indeks numarasna sahip tm demeler ayn
rijit diyafram ierisinde olacaktr.
Rijit diyafram oluturma: Seenek iaretlendiinde deme, rijit tanml diyafram indeksi numarasnda
olsa bile,o rjit diyagram sistemine dahil edilemeyecektir. O demenin evresindeki kolonlar kattan
bamsz deplasman yapabilecektir. Deme var olsa bile rijit diyagrafa balamak istemediiniz
durumda iareleyiniz.
Balant ne olursa olsun rijit diyafram olutur: Seenek iaretlendiinde demenin pozisyonu ne
olursa olsun, rijit diyafram indeksinde yazan numaraya gre demeler, ayn rijit diyafram sistemi
ierisinde kabul edilecektir. rnein arada boluk olan iki kulleli sistemlerde bu seenee ihtiya
duyacaksnz.
Betonarmede deme, kaset ve nervrlere ilikin olumsuzluk uyarlar ve
anlamlar
Analiz sonrasnda deme, nervr ve kasey betonarme diyaloglarnda ismin olduu stunda baz
uyarlar ksaltlm simge halinde verilir. Bu uyarlar, ynetmelik asndan bir olumsuzluu bildirir.
Betonarme diyaloglarnda verilen uyarlarn anlamlar unlardr.
Demeler:
d: Deme ift donatl kesite almaktadr. Demelerde ift donatya izin vermiyoruz. Deme
kalnln arttrn.
Min: Deme TS500 minimum kalnlk kontroln salamyor. Deme kalnln arttrn.
S : Deme TS500 sehim koullarn salamyor. Deme kalnln arttrn.
Nervr ve kasetler:
M: Maksimum pursantaj deeri alyor. Di boyutlarn arttrn.
S: TS500 ani ve zamana bal sehim koullar salamyor. Di boyutlarn arttrn.
Min: TS500 minimum boyut koullarn salamyor.
Demelerin Analizi, Betonarmesi ve Donatlar
Deme analizinde kullanlacak ykler yayl, noktasal ve izgisel olabilir. Yk deerleri sabit yk(g) ve
hareketli yk(q) olarak tanmlanr. Ykler deme analizinde yk katsaylar ile arplarak kullanlrlar.
AnalizdeKullanlanToplamYk=SabitYkFaktr x g + HareketliYkFaktr x q
242
Betonarme hesap akslar tanmlandktan sonra her katta Analiz mensnden Deme Analizi satr
veya toolbardan Deme Analizi butonu tklanr. Program her betonarme hesap aks iin plan
analizini, betonarmesini ve donat hesabn otomatik yapar. Betonarme hesap aks geirilmeyen
demelerin betonarmesi ve donat hesab yaplmaz.
Analiz srasnda plan alma ekli ve donat tipi belirlenir. Betonarme hesap aks dorultusundaki
hesap momentleri belirlenir. Hesap momentleri belirlendikten sonra 1 m genilik iin, mesnet ve
aklkta plan hesap momenti, kalnl, pas pay, malzeme bilgileri ve parametreleri kullanlarak
tama gc yntemine gre betonarmesi yaplr. Plak kesitinde ift donat karsa, deme iin kesit
yetersiz mesaj kullancya iletilir. Betonarme sonunda bulunan donat alanlar, parametrelerde
belirlenen minimum donat artlar ile karlatrlr. Aklkta donat seilir. Mesnetlenme durumuna
gre srekli demelerde komu demeden gelen donatlar da dikkate alnarak mesnetlerde
demenin donatlar bulunur. Plakta donat seerken hangi donatlarn kullanlaca Betonarme
mens altnda Donat Seimi diyalogunda kullanc belirtilebilir. Sonular Betonarme/Deme satr
tklanarak alan Deme Betonarme diyalogunda incelenebilir.
Deme Hesap Sonularnn ncelenmesi
Deme Donatlar Demeler Sekmesi
Demeler betonarme hesap aksna gre listelenir. Bir demede birden fazla betonarme hesap aks
olabileceinden ayn betonarme hesap aks says kadar satrda listelenecektir.
Bu sekmede bulunan stunlarn aklamalar aadadr.
sim
Plan planda grnen ismidir. (D1, D2, D10 vb) Eksik donat durumunda plan ismi yerine As(-)!
yazs grnr.
No
Her bir plak iin otomatik olarak numaralan Betonarme hesap aksnn numarasdr.(1,2,3,4 vb) Ayn
plakta birden fazla hesap aks olabileceinden sim stununda ayn plak birden fazla satrda
grnebilecektir. Her betonarme aks numaras diyalogda bir satr ifade etmektedir.
Sol st ilave
lgili betonarme hesap aksnda sol mesnette hesaplanan ilave donatnn ap ve cm cinsinden araldr.
zerinde ift tklama yaplrsa donatnn ap ve aral deitirilebilir.
stte dz
lgili betonarme hesap aksnda stte hesaplanan dz donatnn ap ve cm cinsinden araldr.
Altta dz
lgili betonarme hesap aksnda altta hesaplanan dz donatnn ap ve cm cinsinden araldr. zerinde
ift tklama yaplrsa donatnn ap ve aral deitirilebilir.
243
Pilye
lgili betonarme hesap aksnda, aklkta hesaplanan donatnn ap ve cm cinsinden araldr. Donat
tipi dz+pilye seiliyse ise bu stunda yazan pilye ile dier pilyenin arasn ifade eder. zerinde ift
tklama yaplrsa donatnn ap ve aral deitirilebilir.
Sa st ilave
lgili betonarme hesap aksnda sa mesnette hesaplanan ilave donatnn ap ve cm cinsinden araldr.
Momentler ve Donat Alanlar Sekmesi
Bu sekmede momentler, donat alan deerleri ve malzeme karakteristik deerleri verilmektedir.
Bu sekmede bulunan notasyonlarn aklamalar aadadr.
Moment (Sol stte)
lgili betonarme hesap aksnda sol mesnettin st kesitindeki maksimum momenttir. lgili betonarme
hesap aksnn ne olduu bilgisi diyalogun balk yazsnda izlenebilir.
Moment (Aklk stte)
lgili betonarme hesap aksnn st kesitinde aklktaki maksimum momenttir. Aklktaki donat
hesabnda bu moment kullanlr. Birimi tmdir. lgili betonarme hesap aksnn ne olduu bilgisi
diyalogun balk yazsnda izlenebilir.
Moment (Aklk altta)
lgili betonarme hesap aksnn alt kesitinde aklktaki maksimum momenttir. Aklktaki donat
hesabnda bu moment kullanlr. Birimi tmdir. lgili betonarme hesap aksnn ne olduu bilgisi
diyalogun balk yazsnda izlenebilir.
Moment (Sa stte)
lgili betonarme hesap aksnda sa mesnettin st kesitindeki maksimum momenttir. lgili betonarme
hesap aksnn ne olduu bilgisi diyalogun balk yazsnda izlenebilir.
As(Hesaplanan) (Sol stte)
lgili betonarme hesap aksnn sol mesnedinin st kesitinde Moment (sol stte) satrnda yazan
momentten 1 metre genilik iin hesaplanan donat miktardr.
As(Hesaplanan) (Aklk stte)
lgili betonarme hesap aksnn st kesitinde Moment (aklk stte) satrnda yazan momentten 1
metre genilik iin hesaplanan donat miktardr.
244
As(Hesaplanan) (Aklk altta)
lgili betonarme hesap aksnn alt kesitinde Moment (aklk altta) satrnda yazan momentten 1
metre genilik iin hesaplanan donat miktardr.
As(Hesaplanan) (Sa stte)
lgili betonarme hesap aksnn sa mesnedinin st kesitinde Moment (sa stte) satrnda yazan
momentten 1 metre genilik iin hesaplanan donat miktardr.
As(Gereken) (Sol stte)
Betonarme hesap aksnn sol mesnedinin st kesitinde, momentten hesaplanan donat alan ile
artname gerei konmas gereken donat alanndan byk olandr. Birimi cm2dir.
As(Gereken) (Aklk stte)
Betonarme hesap aksnn st kesitinde, momentten hesaplanan donat alan ile artname gerei
konmas gereken donat alanndan byk olandr. Birimi cm2dir.
As(Gereken) (Aklk altta)
Betonarme hesap aksnn alt kesitinde, momentten hesaplanan donat alan ile artname gerei
konmas gereken donat alanndan byk olandr. Birimi cm2dir.
100 cm geniliinde, 12 cm yksekliinde, 1.5 cm pas pay ve moment 0.27 tm olsun.
Tama gc yntemine gre BS16 ve S220 malzemeleri iin As(hesaplanan) =1.71 cm olarak
bulunur.
Minimum donat, Asmin= b * (d-d) * MinekmePur= 100 * 10.5 * 0.0025 = 2.62 cm dir
Asmin > As olduundan kullanlacak donat miktar As(Gereken)=2.62 cm dir.
As(Gereken) (Sa stte)
Betonarme hesap aksnn sa mesnedinin st kesitinde, momentten hesaplanan donat alan ile
artname gerei konmas gereken donat alanndan byk olandr. Birimi cm2dir.
As(Mevcut) (Sol stte)
Betonarme hesap aksnn sol mesnedinde st kesitinde bulunan btn donatlarn(soldan ve sadan
gelen pilyeler ve ilave donatlar) miktardr. Birimi cm2dir.
As(Mevcut) (Aklk stte)
Betonarme hesap aksnn st kesitinde bulunan btn donatlarn(soldan ve sadan gelen pilyeler ve
ilave donatlar) miktardr. Birimi cm2dir.
rnein bu satrda 5.306 deeri olsun. Demeler sekmesine bakldnda bu mesnette ilave donat
8/20 ve sa komudan |8/36 pilye gelmekte, kendi pilyesi ise yine 8/36 olarak grlmektedir.
As(Mevcut) satrnda grnen deer, bu donatnn toplam olan 5.306 deeridir.
245
As(Mevcut) (Aklk altta)
Betonarme hesap aksnn alt kesitinde bulunan btn donatlarn(soldan ve sadan gelen pilyeler ve
ilave donatlar) miktardr. Birimi cm2dir.
rnein bu satrda 2.793 deeri olsun. Demeler sekmesine bakldnda orta stununda dz ve pilye
iin donat 8/36 deeri grlmektedir. As(Mevcut)- Max(Aklk) satrnda grnen deer, 8/36
dz + 8/36 pilyenin toplam olan 2.793 deeridir.
As(Mevcut) (Sa stte)
Betonarme hesap aksnn sa mesnedinde st kesitinde bulunan btn donatlarn(soldan ve sadan
gelen pilyeler ve ilave donatlar) miktardr. Birimi cm2dir.
Beton fck
Plaa ait betonun karakteristik basn dayanmdr. Proje Genel Ayarlar diyalogunda Beton
sekmesinde Deme iin seilen beton snfna gre belirlenmitir. Birimi kg/cm2 dir.
Beton fcd
Beton iin kullanlan karakteristik hesap basn dayanmdr. Proje Genel Ayarlar diyalogunda Beton
Snflar sekmesinde Deme iin seilen beton snfna gre belirlenmitir. Hesap dayanm, beton
karakteristik basn dayanmnn, Proje Genel Ayarlar diyalogunda Yk-Gvenlik sekmesinde
tanmlanabilen beton gvenlik katsaysna blmyle elde edilmitir. Birimi kg/cm2dir.
Beton fctd
Beton karakteristik hesap ekme dayanmdr. Proje Genel Ayarlar diyalogunda Beton Snflar
sekmesinde Deme iin seilen beton snfna gre belirlenmitir. Hesap dayanm, beton
karakteristik ekme dayanmnn, Proje Genel Ayarlar diyalogunda Yk-Gvenlik sekmesinde
elik fyk
elik akma dayanmdr. Proje Genel Ayarlar diyalogunda elik Snflar sekmesinde Deme iin
seilen elik snfna gre belirlenmitir. Birimi kg/cm2dir.
elik fyd
elik hesap dayanmdr. Proje Genel Ayarlar diyalogunda elik Snflar sekmesinde Deme iin
seilen elik snfna gre belirlenmitir. Hesap dayanm, elik akma dayanmnn, Proje Genel Ayarlar
diyalogunda Yk-Gvenlik sekmesinde tanmlanabilen elik gvenlik katsaysna blmyle elde
edilmitir. Birimi kg/cm2dir.
Moment diyagram
lgili hesap aks zerinde hesaplanan momentin diyagram izilir. stte ykleme kombinasyonu
blmnden dilediiniz yklemeyi seebilirsiniz.
lave Donatlar Sekmesi
246
N: lavenin numarasdr. Program tarafndan otomatik atanr.
miktardr.
Deme Kenar
Deme Kenar izim yardmclar
Deme Kenar toolbar
iz/Objeler/Deme Kenar/Deme Kenar ya da toolbardan Deme Kenar ikonu tklandnda Deme
Kenar toolbar ekrana gelir. Deme Kenar toolbarndaki ikonlar tklanarak, menlerde komut
aramadan tek tklamada deme ile ilgili dier komutlara ulalabilir.

Deme Kenar toolbarnda yer alan komutlar srasyla unlardr:
oluturulur.
Deme Kenar ikonu. Statik demelerin panel ya da kiri ile kapatlmayan kenarlar, deme kenar
ile kapatlmak zorundadr. nk deme oluturulabilmesi iin deme snrlarnn belirlenmesi
gerekir. Bu ikon tklanarak deme kenar izilir.
Erisel Deme Kenar ikonu. Erisel formda konsol ya da ucu bota deme tanmnda, bo kenarn
snrlarn belirlemek iin kullanlr.
247
Yay Deme Kenar ikonu. Yay formda konsol ya da ucu bota deme tanmnda, bo kenarn
snrlarn belirlemek iin kullanlr.
Dairesel Deme Kenar ikonu. Dairesel formda konsol ya da ucu bota deme tanmnda, bo
kenarn snrlarn belirlemek iin kullanlr.
Srekli Deme Kenar ikonu. Ard ardna, srekli formda deme kenar izer.
Deme Kenar ayarlar
Deme Kenar Ayarlar diyalogunda, deme kenarnn rengi, izgi tipi, planda grnen izgi kalnl
gibi grsel ayarlar ayarlanr.

Deme Kenar ayarlar deme kenarlar oluturulmadan nce yaplabilecei gibi, deme kenarlar
oluturulduktan sonra da yaplabilir. Deme kenarnn ayarlarna mdahale etmek iin:
Deme Kenar satr tkladktan sonra Ayarlar ikonunu tklayn.
Alan Deme Kenar Ayarlar diyalogunda gerekli deiiklikleri yapn.
Mevcut bir deme kenarnn ayarlarn deitirmek iin:
Ayarlarn deitirmek istediiniz deme kenarn ya da deme kenarlarnnn zerlerine farenin
sol tuu ile tklayarak sein.
Deitir/Obje zellikleri satrn tklayn. Deme Kenar Ayarlar diyalogu ekrana gelecektir.
olmayacaktr.
Diyalogta yer alan ayarlar unlardr:
Renk: Deme kenarnn rengi ayarlanr. Shift tuu ile birlikte tklanrsa, ilgili rengin kalem kalnl
ayarlanabilir. Burada girilen kalem kalnlk deeri sadece pskrtmeli ploterlarda kullanlr.
izgi Kalnl: Deme kenarnn kalnl ayarlanr. Burada verilen kalnlk sadece ekranda grnr.
Proje izdirildiinde, dikkate alnmaz. izicide dikkate alnacak kalem kalnln kalem kalnlklar
blmnden veya rengi kutucuunu shift tuu ile birlikte tklayarak yapabilirsiniz.
248
izgi Tipi: Deme kenarnn izgi tipi ayarlanr. (Srekli izgi, kesik kesik, izgi nokta izgi v.b.)
Bulunduu mod
Deme kenar hem statik hem de mimari planda izilebilir. Statik moda kullanlan deme kenar,
balkon, merdiven sahanlklar ya da kirisiz deme vb konstrksiyonlarda kiri ya da panel olmayan
kenarlar tamamlamak iin kullanlr. Mimari plan modunda ise, kirisiz radye deme veya kirili
radyelerde srekli temel olmayan kenarlarda kullanlr. Mimari programda ise mahallerin duvar
olmayan kenarnn kapatmak iin kullanlr.
Deme Kenar izimi
Deme kenar
Demelerin kenarlar kiri ya da panellerle evrilidir. Ancak baz durumlarda (balkonlar, merdiven
sahanlklar vs.) demelerin baz kenarlar bu elemanlarla kapatlmaz, botadr. Buna ramen deme
tanmlayabilmek iin deme snrlarnn bir ekilde tanmlanmas gerekir. Programnda bu i iin
deme kenarlar gelitirmitir. Deme kenarlar deme snr belirlemeye yarayan objelerdir.
Demelerin kiri ve panellerle tanmlanmayan snrlar deme kenar ile tanmlanr.
Deme kenar izmek iin:
mlecin ekli deiecektir.
izim alann farenin sol tuu ile tklayarak istediiniz kadar deme kenar izin.
Klavyeden Esc tuuna basarak deme kenar izimini sonlandrn.
Deme kenar kolonlar arasna iki kolonu birbirine balayacak biimde tariflenebilecei gibi, kiriten
kirie ve kiriten kolona da balanabilir. Deme kenar, ok aklkl, krklkl olabilir. Ke saysnda
snr yoktur. Deme kenarlar kolonlara kolonun her noktasndan balanabilir.
Deme kenarlar kirie gvde ksmndan balanrken Kesiimlerle Bl aktif deilse aktif hale
getirilmelidir. Aksi takdirde balant yaplmaz ve bu hata ileride kiri tariflerken karnza kar.
(Kesiimlerle Bl, aksi belirtilmedii srece programda aktif halde bulunmaktadr).
Herhangi bir deme kenar silinince, bu deme kenarna bal demeler de silinir.
Erisel Deme Kenar
Erisel deme kenar ile fare ile tklanan her nokta arasnda eri formda deme kenar tanm
yaplabilir. stenilen noktalar tklanarak eri formda konsol, ucu bota deme veya radye, kirisiz
deme veya kirisiz radye tanm yaplabilir.
Bir nokta tklayn. mleci hareket ettirerek isteiniz forma uyan erili verin ve sol tuu tekrar
tklayn.
Son olarak erisel deme kenarnn bitecei noktay tklayn.
249
Yay Deme Kenar
Yay formunda deme kenar tanmlamak iin Yay Deme Kenar komutu kullanlr.
Deme Kenar ikonunu tklayn. Alan Deme Kenar toolbarndan Yay Deme Kenar ikonunu
tklayn.
Yay deme kenar saat akrebinin tersi ynnde oluacaktr. Bu nedenle 1. nokta olarak
vereceiniz koordinat, yayn ynn belirleyecektir. rnein yatay dzleme gre yay ste
kalacaksa sa taraftaki noktay, altta kalacaksa sol taraftaki noktay tklayacaksnz.
Dairesel Deme Kenar
Daire formunda deme kenar tanmlamak iin Dairesel Deme Kenar komutu kullanlr.
Deme Kenar ikonunu tklayn. Alan Deme Kenar toolbarndan Dairesel Deme Kenar
ikonunu tklayn.
gelecektir.
Farenin sol tuunu tkayn. Dairsel panel oluacaktr.
Srekli Deme Kenar
Birden fazla noktay kullarak yay veya dairesel formda deme tanmlamak iin Srekli Deme Kenar
komutunu kullanabilirsiniz.
Deme Kenar ikonunu tklayn. Alan toolbarndan Srekli Deme Kenar ikonunu tklayn.
lk noktay tkayn.
lemi bitirmek istediiniz koodinata gelerek yay formunu tamamlayn.
250
Radye Deme
Deme izim yardmclar
Deme toolbar
iz/Objeler/Deme/Deme ya da toolbardan Deme ikonu tklandnda Deme Toolbar ekrana
gelir. Deme toolbarndaki ikonlar tklanarak, menlerde komut aramadan tek tklamada deme ile
ilgili dier komutlara ulalabilir.

Deme toolbarnda yer alan komut ikonlar soldan saa srasyla unlardr:
oluturulur.
Deme Boluu ikonu. Bu ikon tklandktan sonra mevcut bir deme zerinde kapal bir poligon
izilerek deme boluu (yrtk) alr.
Deme Kenar ikonu. Statik demelerin panel ya da kiri ile kapatlmayan kenarlar, deme kenar
ile kapatlmak zorundadr. nk deme oluturulabilmesi iin deme snrlarnn belirlenmesi
gerekir. Bu ikon tklanarak deme kenar izilir.
Deme Yazs Ta ikonu. Demeler zerindeki deme yaz bloklarn tamak iin kullanlr. kon
tklandktan sonra fare deme yazs zerine getirilir. Sol tu tklanp srklenir. Yaz da fare imleci ile
birlikte srklenir. stenen noktaya gelindiinde tekrar sol tu tklanarak yaz braklr.
Eimli Deme konu. Demeyi ve demeye bal kirileri belirli bir ayla eik ereve sistemi
haline getirir.
Deme Ayarlar ikonu. Tklandnda Deme Ayarlar diyalogu alr. Deme, nervr ve kaset
parametreleri bu diyalogdan ayarlanr.
Deme ayarlar
Deme Ayarlar diyalogu demelerle ilgili ayarlarn yapld diyalogdur. Kalp plan modunda iken
alan deme ayarlar diyalogunda statik demelerle ilgili parametreler yer alr.
Deme ayarlar demeler oluturulmadan nce yaplabilecei gibi, demeler oluturulduktan sonra
da yaplabilir. Demelerle ilgili ayarlara mdahale etmek iin:
iz/Objeler/Deme/Deme Ayarlar satrn tklayn.
Alan deme ayarlar diyalogunda gerekli deiiklikleri yapn.
Mevcut bir demenin ayarlarn deitirmek iin:
251
Ayarlarn deitirmek istediiniz deme ya da demelerin zerlerine farenin sol tuu ile
tklayarak sein.
Deitir/Obje zellikleri satrn tklayn. Deme ayarlar diyalogu ekrana gelecektir.
olmayacaktr.

Deme Ad: Demenin addr. Buraya girilen rakamn nne D indisi getirilerek demenin ad
oluturulur ve planda deme zerine yazlr. Demenin izili srasna gre rakam artrlr (RD1,
RD2, RD3.... gibi). Deme adlar istenirse sonradan Obje Adlandr komutu ile deitirilebilir. sim
indisi D indisi ile balamak zorunda deildir. Yeniden adlandrmada farkl indisler kullanlabilir.
Deme Rengi: Deme kenar izgilerinin rengi ayarlanr. Renk kutucuunun zerine farenin sol tuu
Kalnlk: Deme ykseklii girilir. Deme kat tabanndan balar ve verilen ykseklik kadar aaya
doru sarkar. Deme ykseklii artrlrsa, deme aaya doru kalnlar.
Kot: Deme kotu girilir. Kot sfr olduu zaman, deme st yzeyi kat taban ile akr. Pozitif deer
girilirse deme kat tabanndan yukarya doru ykselir, negatif deer girilirse kat tabannn altna
der. Dk deme elde etmek iin negatif deer girilmelidir.
Materyal: Demelerin kat modelde zerine kaplanacak materyali seilir. Deme seilen materyal
252
farenin sol tuu ile seilir. Seilen bileik materyale gre demenin kesitteki grnmn deitirir.
Bileik materyalleri ters evir: aretlenirse demede kullanlan materyaller ters evrilirler. Kesit
alndnda mahal kesit alannda stte grnen tarama altta, altta grnen tarama stte grnr.
Kaplama: Listeden kaplama yk iin uygun olan deeri seiniz. Listede kan deerler, deme yk
ktphanesinde tanmlanm deerlerdir ve sadece kaplama arlna gre hazrlanmlardr.
Demenin betonarme arl analiz srasnda otomatik eklenecektir. Listedeki bir deeri kullanmak
yerine baka bir deer kullanacaksanz, listeden "kullanc tanmly" sein ve bir deer girin. Nervr ve
kaset demelerde de beton arl analiz srasnda otomatik olarak eklenir.
Q: Listeden hareketli yk iin uygun olan deeri seiniz. Listede kan deerler, deme yk
ktphanesinde tanmlanm deerlerdir.Listedeki bir deeri kullanmak yerine baka bir deer
kullanacaksanz, listeden "kullanc tanmly" sein ve bir deer girin.
Nervr Sekmesi:
Radye demede ilevi yoktur.
Kaset Sekmesi:
Radye demede ilevi yoktur.
Statik Sekmesi:
Sonlu elemanlar genilii : Radye deme hesabnda esas alnacak maksimum sonlu eleman geniliini
girilir. Program demeleri yamuk formda sonlu elemanlara blerek radye deme analizini yapar.
Sonlu eleman genilii, bu satra girilen deeri amamak kaydyla radye deme ekline gre otomatik
ayarlanr.
Betonarme hesap akslarn olutur: Radye deme yerletirildiinde deme betonarmesi iin
demede tanmlanmas gereken betonarme hesap akslarnn program tarafndan otomatik
oluturulmas iin bu seenek iaretlenebilir. Bu durumda tanmlanan her bir demede demenin
tam ortasndan yatay ve dikey iki adet betonarme hesap aks oluturulur. Seenek iaretlenmezse,
kullanc deme betonarmesi iin betonarme hesap aks komutunu kullanarak dilei ekilde ve
sayda betonarme hesap aks tanmlayabilir.
Betonarme hesap akslarn gster: Radye deme betonarmesinin yaplaca dorultuyu gsteren
betonarme hesap akslarnn deme zerlerinde gsterilmesi isteniyorsa iaretlenir. Bu gsterim
sadece bilgi amaldr ve kalp ve/veya donat planlarnda izilmez.
Moment hesap as: Radye deme momentlerinin 3 boyutlu grntde hangi eksene gre
gsterileceini belirleyen parametredir. Buraya girilen deer yatay x eksenine gre hesap asdr.
Normalde global X eksenine paralel olan bir demenin momentleri yatay ve dikey ynde gsterilir.
253
Bu parametre deitirilerek farkl eksenlere gre moment hesab 3 boyutlu grntde grlebilir.
Bununla birlikte bilindii zere deme betonarmesi iin programda betonarme hesap aks tanmlanr.
Betonarme hesap aklarnn bu parametre ile bir ilgisi bulunmamaktadr. Program betonarme hesabn
deme betonarme hesap akslarna gre yapar.
ap: Sehpa donatsnn ap girilir.
Say: Sehpa donatsnn metrekaredeki says girilir.
Boyutlar: Sehpa donatsnn boyutlar girilir. Sehpa donatsnn ykseklii, deme yksekliinden pas
pay kartlarak bulunur. Ykseklie yazlacak negatif veya pozitif deer, programn hesaplad
ykseklik deerine eklenir.
Yatak katsays arpan: Ayarlarda tanmlanabilen yatay katsays deerini geerli radye deme iin
deitirme olanan verir. Yatay katsays deeri girilen oranla arplarak kullanlr. Bu olanak ile yatay
katsays her bir radye alan iin farkl bir deerde kabul edilebilir.
Hasr Donat Sekmesi:
Hasr donat kullan: Objede hazr donat tasarm yapmak iin seenei iaretleyin.
Otomatik tanml hasr donat: Analiz sonucunda hasr donat seimini programn yapt seim olarak
dizayn etmek istiyorsanz bu seenei iaretleyin. Program hesaba gre en uygun gelen hasr donaty
kullanacaktr.
Kullanc tanml hasr donat: Analiz sonucu ne olursa olsun, programn hasr donat olarak sizin
verdiiniz donatlar kullanmasn istiyorsanz, bu seenei iaretleyin. Ardndan, "Altta" ve "stte"
kullanlmak zere listeden hasr donatlar sein.
stte, Altta: Kullanc tanml hasr donat iin kesitin stnde ve altnda kullanlacak donaty sein.
malzemeyi tklayn.
Kullanm blmnde ;
254
iaretlenir.
Oranla listesinde radye deme objesi ve malzeme lsne gre beliren satrlar unlardr.
Deme
demektir.
demektir.
demektir.
255
demektir.
Bulunduu mod
Radye demeler mimari plan modunda yer alr. Kalp plan ve mimari plan aras gei klavyeden
Shift+Tab tuuna baslarak ya da toolbardaki Kalp Plan Modu ikonu tklanarak yaplabilir.
Radye Deme izimi
Radye deme (kirili)
Radye deme oluturabilmek iin ncelikle deme snrlarnn belirlenmesi gerekir. Radye
demelerin snrlar srekli temeller ya da deme kenarlar ile belirlenir. Srekli temeller tm
kolonlara her iki yne de birbiriyle balanmaldrlar.
Demelerin snrlarn oluturan elemanlar birbirlerine hatasz olarak balanmal, alan tam olarak
kapatlmaldr. Bu aamada yaplacak hatalar demelerin oluturulamamas ya da hatal oluturulmas
sonucunu dourur.
Radye deme oluturmak iin:
Mimari plan modunda toolbardan Deme ikonunu tklayn. Fare imlecinin ekli deiecektir.
Fare imlecini radye deme oluturmak istediiniz srekli temellerle evrilmi kapal alan zerine
srkleyin.
256
Farenin sol tuunu tklayn. Deme yaz blou izim alan zerinde belirecek ve deme
oluacaktr.
Deme yerletirirken klavyeden Ctrl tuunu basl tutarsanz, program sizden deme yaz
blounun yerini belirlemenizi bekleyecektir. Deme yaz blou demenin ortasna
uygun bir yere srkleyerek sol tuu tklayn. Deme oluacaktr.
Baka radye demeler tanmlanacaksa, ayn ilemi o alan iin de yapn. Aksi durumda ESC
tuuna basn ve deme modundan kn.
Hzl izim modu kapalysa program sizden demeye bir isim vermenizi bekleyecektir.
Klavyeden deme ismi girin (isterseniz isim girmeyebilirsiniz) ve farenin sol tuunu tekrar
tklayn. Deme olacaktr. (Hzl izim modu klavyeden Ctrl+H tularna birlikte baslarak alp
kapatlr. Tulara basldnda ekrann en altndaki bilgi satrnda Hzl izim modu ak ya da
Hzl izim modu kapal ifadeleri grlr.)
Srekli temel, deme kenar gibi objeler tariflenirken, bunlarn balant noktalarna zellikle dikkat
edilmelidir. Hatal balantlar deme oluturulmas esnasnda kendini hemen belli eder. Deme
oluturulamaz ya da hatal oluturulur.
Demenin oluturulamamas veya hatal olumas durumunda yaplabilecek kontroller unlardr:
Deme ayarlar diyaloguna girin (Ayarlar/Obje Ayarlar/Deme Ayarlar) ve deme kotunu
kontrol edin. Hata varsa dzeltin ve tamam butonunu tklayarak diyalogdan kn. Oluturulacak
deme evre temel kirilerine dokunmaldr.
evre temel kirileri tek tek seip Deitir/Obje zellikleri satrn tklayarak ilgili temel kirii
ayarlarna girin ve temel kiri kotlarn kontrol edin. Hata varsa dzeltin ve tamam butonunu
Demenin d snrn oluturan poligonun kelerindeki dm noktalarn kontrol edin.
Deitir/Dm Noktas Ta satrn tklayn. Fare imlecini ke noktasnda yer alan dm noktas
zerine srkleyin ve deiince farenin sol tuunu tklayn. Sa tuu tklayp tekrar dm noktas
zerine gelin ve deiince tekrar sol tuu tklayn. Fareyi srkleyin. Fare hareketi ile birlikte
dm noktasna bal elemanlar da hareket edecektir. Hareket etmeyen eleman (srekli temel,
kolon, panel ve deme kenar) varsa, bu eleman dier elemanlara bal deildir. Klavyeden Esc
tuuna basarak dm noktas tamay iptal edin. Bu ekilde btn keleri kontrol edin. Dm
noktalarna bal olmadn tespit ettiiniz elemanlar ilgili noktalara balayn.
Deme oluturulduktan sonra farenin sol tuu ile zerine tklayarak demeyi sein. Bu ekilde
deme snrlarn ekranda net olarak grrsnz. Eer oluturulan deme bulunmas gereken
snrlarn dna tayorsa ya da snrlarn iini tam olarak kaplamyorsa, deme hatal olumutur.
Bunun sebebi yine ke noktalarndaki balant problemleridir. Yukarda anlatlan ekilde ke
noktalarn kontrol edin ve hatal balantlar dzeltin. Hatalar dzeltildikten sonra deme doru
olarak oluturulabilir.
Deme olutururken problem yaamamak iin, srekli temele ve panellere saplama srekli temel ve
deme kenar balarken dikkatli olunmal, srekli temel ve deme kenar, baka bir srekli temele
tanmlarken temel toolbarnda bulunan Kesiimlerle Bl seenei aktif hale (basl) getirilmelidir.
(Kesiimlerle Bl, aksi belirtilmedii srece programda aktif halde bulunmaktadr)
257
Kirisiz (mantar) radye
Deme kenar kullanarak kirisiz radye tanmlamak
Programda ideCAD 5.43 versiyonundan sonra deme kenar kullanlarak kirisiz radye tanm
yaplabilmektedir. Bunun iin deme kenar komutuyla kolonlar iine alacak ekilde kapal bir kontur
tanmlanr. Sonra deme komutuyla istenilen kalnlkta deme yerletirilir. Temel analizi yapldnda
kirisiz radye hesab da yaplm olunur.
Radye demesi yerletirildiinde deme ile birlikte her iki yn iin de birer adet betonarme hesap
aks oluturulmaktadr. Deme betonarmesi bu hesap akslar dikkate alnarak yaplmaktadr. Deme
hesap aks zelliklerine girilerek donat yerletirme eklinin belirtilmesi gerekmektedir. Kirisiz radye
deme donatlar dz+pilye olarak yerletirilebilecei gibi; st dz, alt dz donat eklinde de
yerletirilebilir. Kullanc kirisiz demede oluan ekme ve basn blgelerini dikkate alarak isterse
birden fazla betonarme hesap aks da tanmlayabilir.
Srayla noktalar vererek kolonlar iinde kalacak ekilde kirisiz deme eklini izin.
Deme ikonunu tklayn. Alan toolbardan Deme Ayarlar ikonunu tklayn. Deme
Ayarlar diyalogu alacaktr.
Diyalogda deme ykseklii, sabit ve hareketli yk deerini; bulunla birlikte gerekli grdnz
dier deiiklikleri yapn. Tamam butonunu tklayarak diyalogu kapatn.
Deme kenar ile belirlediiniz kapal alan tklayn. Program izdiiniz deme kanarn snr
kabul ederek demeyi oluturacaktr.
Deme toolbarndan betonarme hesap aks edit ikonunu tklayn.
Betonarme hesap akslarn tklayn ve donat yerletirme dzenini gerek grdnz ekilde
deitirin. (Radye demeleri seip, betonarme hesap aks tklanrsa, deiiklik tm hesap akslar
iin tek seferde yaplm olunur).
Temel analizi butonunu tklayn. Radye demenin analizi yaplacaktr.
Kirisiz demenin ekme ve basn blgeleri 3 boyutlu erevede kolaylkla incelenebilinir. Bunun
iin;
Perspektif grnt stnde farenin sa tuuna basn
258
Alan menden 3B ereve satrn tklayn.
Perspektif grnts tel ereve haline dnecek ve Sonular Grntleme diyalogu
alacaktr.
Deme Sonular satrn iaretleyin.
Tel ereve zerinde kirisiz demeye ait diyagram grnecektir. Kabuk Sonular blmnden
M11, M21 seenekleri ile srasyla asal ve dier yn istikametinde moment diyagramlar da
izilebilecektir.
Diyagramdaki renk deiimden ekme ve basn blgelerini grsel anlamda izleyebilir, fareyi de
diyagram zerinde gezdirerek nmerik deerlere de ulaabilirsiniz. Ayrca hangi rengin hangi nmerik
deere de denk geldii diyalogdan takip edilebilir.
AS1 ve AS2 ile srasyla asal ve minr yndeki donat alanlar grlebilir. st donat alanlar seenei
iaretlenirse, diyagramda demenin st blgesindeki donat miktarlar gsterilir. Seenek iaretli
deilse, alt blgelerdeki donat miktarlar gsterilir. Fareyi diyagram zerinde gezdirerek demeye ait
nmerik deerleri de grebilirsiniz. Ayrca hangi rengin hangi nmerik deere de denk geldii yandaki
renk paletinden takip edilebilir. Lokal akslar iz seenei iaretli ise, AS1 ve AS2 deerlerinin hangi
istikamete ait olduunu gsteren oklar deme zerinde izilir.
ekilde programda deme iin gerekli donat hem ekme hem de basn blgeleri iin belirlemi
olunur.
Gerekli incelemeden sonra kullanc programn izim olanaklarn kullanarak kalp plann hazrlayabilir.
Kirisiz radye demede programa zmbalama tahkikini yaptrmak
Kirisiz radye demede zmbalama tahkiki, deme analizi yapldnda otomatik yaplr. Sonular
Betonarme/Kolon Bal satrn tklanarak incelebilir, sonular deme raporunda baslr.
Radye demesi boluu
Deme Boluu komutu oluturulmu demeler zerinde boluk amak, baka bir deyile
demeleri yrtmak iin kullanlr. Deme zerinde boluk amak iin:
iz/Objeler/Deme/Deme Boluu satrn tklayn.
Fare imlecini boluk amak istediiniz deme zerine getirin.
Deme boluu komutu ile alan Rota toolbarndan boluk formuna gre bir stil sein.
259

Farenin sol tuu ile deme zerine tklamak suretiyle boluk poligonunu oluturun.
Poligonu rahata izebilmek iin nceden akslarla poligon snrlarn belirleyebilir, aks
kesiimlerinde oluacak dm noktalar vastas ile boluk poligonunu kolayca izebilirsiniz.
lemi tamamladktan sonra akslar silebilirsiniz.
Oluturulan poligonu kesen bir kesen bir kesit alnrsa ya da perspektif penceresinde, izlenirse izilen
kapal poligonun demede boluk oluturduu grlr.
boluk aldnda program, stte ve altta varsaylan olarak 2 adet 12lik donat yerletirir. Projeci
dilerse bu donatlar deitirebilir ve izdirmeyebilir. Bunun iin;

Diyalogta donaty istediiniz donat olarak deitirin.
Deme analizi yapp kalp plan aldnzda girilen donat, boluk kenarnda altta ve stte
izilecektir.
Deme boluk donatlar kalp plannda izdirilmecekse, Boluk donats satrnn iareti
kaldrlmaldr.
Sehpa donatlar
Kirisiz radye deme izimlerinde, st dz donatlarn yukarda tutulmasn salayan sehpa donatlar
programda otomatik olarak atlmaktadr. Sehpa donatsnn parametreleri radye deme ayarlarnda
ayarlanabilmektedir.
Mimari modda deilseniz, toolbardan mimari kalp plan ikonunu tklayn.
260
Deme ikonunu tklayn. Toolbardan ayarlar ikonunu tklayn.
Statik sekmesini tkayn. Sehpa donats blmnde dilediiniz ayar yapn.

ap: Sehpa donatsnn ap girilir.
Say: Sehpa donatsnn metrekaredeki says girilir.
Boyutlar: Sehpa donatsnn boyutlar girilir. Sehpa donatsnn ykseklii, deme yksekliinden pas
pay kartlarak bulunur. Ykseklie yazlacak negatif veya pozitif deer, programn hesaplad
ykseklik deerine eklenir.
Sehpa donatlar, metraja otomatik yansmaktadr. Boyutlar ayn olan sehpa donatlarnn toplam,
farkl olanlar ise ayrca toplam olarak metrajda belirtilmektedir.
oklu elenik winkler yay yntemi
Kirisiz radye temellerde bu seenek ile aksi belirtilmedii srece tm zeminde ayn yatak katsays
kullanlr ve bu yatak katsays deeri analiz ayarlarnda Temel sekmesinde programa verilir. Yatak
katsays kesin belirlenebilir deerden ziyade, belli zemin gruplar iin yaklak deerler sz konusudur.
Bu balamda, mat temellerde, yatak katsaysn zemine yayacak bir yntemin kullanrl sz konusu
olacaktr. Program, Winkler Yay Yntemi ile yay deerlerini zemine yayacaktr. Bu yntemi kullanmak
iin, Analiz Ayarlarnda oklu Elenik Winkler Yay Yntemi seeneini iaretleyin.
261

Diyalogta ekilde verilen uzunluk ve yay faktrleri deerleri, Winkler Yntemi iin uygundur. Ancak
gerekirse deitirebilirsiniz. Uzunluk oranlarn alanlarn byklklerini belirleyecek ekilde, B blgesi
ve C faktrlerini ise A blgesi yay deerlerine gre birer oran olarak verin. Program bu deerleri
ortalamada Ko yatak katsaysna eitleyecek ekilde otomatik olarak dzenleyecektir.
W = Program tarafndan saptanan radye taban blgesinin eni
H = Program tarafndan saptanan radye taban blgesinin dier boyutu
db / W = Diyalogtan B blgesi genilii iin alnan oran
dc / W = Diyalogtan C blgesi genilii iin alnan oran
ydb= W . ( db / W)
hdb= H . (db / W)
ydc= W . ( dc / W)
hdc= H . (dc / W)
Aa = A blgesi alan deeri = (W ydb - ydc ). (H - hdb hdc)
Ba=B blgesi alan deeri = (W ydc).(H-hdc) - Aa
Ca=C blgesi alan deeri = W . H - Ba - Aa
Ko= Diyalogtan alnan Zemin Yatak Katsays deeri
Faktr_b= Diyalogtan alnan B blgesi faktr
Faktr_c = Diyalogtan alnan C blgesi faktr
Ortalama_Yatak_Katsays = ( Aa + Ba + Ca ) / (Aa+ Faktr_b . Ba + Faktr_c . Ca )
Ks(a) = Ortalama_Yatak_Katsays . Ko
Ks(b) = b_faktr . Ks(a)
Ks(c) = c_faktr . Ks(a)
262
Temel analizi sonrasnda her bir blge iin Ks(a), Ks(b) ve Ks(c) yatak katsaylar kullanlr.
Radye deme izim teknikleri
Deme yazs ta
Demeler zerine yazlan yaz bloklar ta komutu ile tanamaz. Deme yazlarn tamak iin
Deme Yazs Ta komutu gelitirilmitir. Deme yazs tamak iin:
Deme oluturun.
Deme ikonunu tkladktan sonra aa kan toolbarda Deme Yazs Ta ikonunu tklayn.
Deme yazsn farenin sol tuu ile tklayn. Fare imlecini yazy deme zerinde tamak
istediiniz noktaya gtrn. Deme yaz blou da fare ile birlikte hareket edecektir.
Farenin sol tuunu tekrar tkladnzda deme yazs tanacaktr.
Konsol radye deme
Deme tanmlamak iin ncelikle demenin snrlarn tanmlamak gerekir. Deme snrlar mimari
plan modunda srekli temel ve panellerle belirlenir. Konsol radye demelerin tm kenarlarnda
srekli temel ya da paneller yer almaz. Bu tr deme snrlar deme kenar kullanlarak tanmlanr.
Deme kenar kolonlar arasna iki kolonu birbirine balayacak biimde tariflenebilecei gibi, srekli
temelden temele ve srekli temelden kolona da balanabilir. Deme kenar, ok aklkl, krklkl
olabilir. Ke saysnda snr yoktur. Deme kenarlar kolonlara kolonun her noktasndan balanabilir.
Deme kenarlar srekli temele gvde ksmndan balanrken Kesiimlerle Bl aktif deilse aktif hale
getirilmelidir. Aksi takdirde balant yaplmaz ve bu hata ileride radye demesi tariflerken karnza
kar. (Kesiimlerle Bl, aksi belirtilmedii srece programda aktif halde bulunmaktadr)
Herhangi bir deme kenar silinince, bu deme kenarna bal demeler de silinir. Deme kenar
demelerin snrlarn belirledii iin, snrlar silinen mahal de silinir.
Dk radye deme
Dk radye deme, deme ayarlar diyalogundan ayarlanr. Deme kotu hanesine (-) deer
girilerek demeler drlr.
Deme kotunu ister deme tanmlamadan nce, ister deme tanmladktan sonra Obje zellikleri
komutu ile tanmlayabilirsiniz.
Fare imlecini kotu drlecek deme zerine srkleyin ve farenin sol tuunu tklayarak
demeyi sein.
Farenin sa tuunu tklayn ve alan menden zellikler satrn tklayn.
Alan Deme Ayarlar diyalogunda Kot deerini deitirin (rnein: -0.2 ya da 0.38 gibi.).
Tamam butonunu tklayarak diyalogdan ktnzda ilgili demenin kotu drlecektir.
Deme kotunun dt, perspektif pencerelerinde annda grntlenecektir.
263
Radye Demesi Parametreleri
an.
Radye deme parametreleri diyalogunda bulunan parametreler unlardr :

Beton rts
Radye demesi iindeki ekme donatsnn arlk merkezinden betonun d yzne olan mesafesidir.
Birimi cm dir.
Minimum Asal ekme Pursantaj
ift dorultuda alan radye demelerde, demenin ksa kenar dorultusundaki ekme
pursantajdr. Varsaylan deer 0.0025dir. Radye demesinin aklnda, hesap sonucunda bulunan
momentten donat alan hesaplanr. Bu alan, ayrca Minimum ekme Pursantaj kullanlarak hesaplanan
minimum donat alanyla karlatrlr. Hangisi byk ise o alan kullanlr ve demenin ksa kenar
dorultusuna o alandan bulunan donat miktar atlr.
Minimum Dier ekme Pursantaj
ift dorultuda alan radye demelerde, demenin uzun kenar dorultusundaki ekme
pursantajdr. Varsaylan deer 0.0025dir. Demenin aklnda, hesap sonucunda bulunan
momentten donat alan hesaplanr. Bu alan, ayrca Minimum Dier ekme Pursantaj kullanlarak
hesaplanan minimum donat alanyla karlatrlr. Hangisi byk ise o alan kullanlr ve demenin
uzun kenar dorultusuna o alandan bulunan donat miktar atlr.
Minimum Hurdi Pursantaj
Uzun kenar ksa kenarndan 2 kat daha fazla olan radye demelerde (Luzun/Lksa2), ksa kenar
Minimum donat, Asmin= b * (d-d) * MinHurdiPur
Minimum Hurdi Dier Pursantaj
d
d
b
264
Uzun kenar ksa kenarndan 2 kat daha fazla olan radye demelerde (Luzun/Lksa2), uzun kenar
Minimum donat, Asmin= b * (d-d) * MinHurdiDierPur
Minimum Donat Aral
Birimi cm dir. Radye demelerde donat seilirken, bu parametre dikkate alnr. ki donat arasndaki
mesafe minimum donat aralndan az kalrsa donat ap arttrlr. Varsaylan deer 10 cm dir.
Kullanc bu deeri deitirmedii srece iki donat arasndaki mesafenin 10 cm in altna dmesine
msaade edilmez.
iaretler. Donat seimi bu diyalogda izin verilen aplar iin yaplr. rnein kullanc bu aplar, sadece
12lik, 14lk olarak iaretlemi olsun. ki donat arasndaki minimum aralk nce 12lik, salamyorsa,
sonra 14lk donat iin baklr. 14lk donat iin de iki donat arasndaki minimum donat aral yeterli
deilse, arttrlacak yeterli donat ap iaretlenmedii iin program eksik alan(eksikAs) uyars
iaretlenmelidir.
Maksimum Donat Aral
Birimi cm, varsaylan deeri 20 cmdir. ki donat arasndaki mesafe bu parametrede yazlan deerden
fazla olamaz. Maksimum donat aral x*d parametresiyle birlikte kullanlr.
Maksimum donat aral x*d
Bu parametrenin varsaylan deeri 1.5 dir. Bu parametrede yazlan deer ile plak kalnl aplr.
Bulunan deer maksimum donat araldr ve iki donat arasndaki mesafe bu parametreden
hesaplanan deerden fazla olamaz.
lave Donat Minimum Donat Aral
Demelerde ilave donatlarn arasndaki minimum mesafeyi snrlayan parametredir. Plak
demelerde ilave donat seilirken, bu parametre dikkate alnr. ki ilave donat arasndaki mesafe
iaretler. Donat seimi bu diyalogda izin verilen aplar iin yaplr. rnein kullanc bu aplar, 8'lik,
10'luk olarak iaretlemi olsun. ki donat arasndaki minimum aralk nce 8'lik, salamyorsa, sonra
10'luk donat iin baklr. 10'luk donat iin de iki donat arasndaki minimum donat aral yeterli
deilse, arttrlacak yeterli donat ap iaretlenmedii iin program eksik alan (eksikAs) uyars
iaretlenmelidir
lave Donat Maksimum Donat Aral
265
Demelerde iki ilave donat arasndaki mesafeyi snrlayan parametredir. ki ilave donat arasndaki
mesafe burada yazlan deerden fazla seilmez. Maksimum donat aral x*d parametresiyle
karlatrlr ve kk olan kullanlr.
lave Maksimum donat aral x*d
Demelerde ilave donatlarn arasndaki maksimum mesafeyi snrlayan parametredir. Bu
parametrede yazlan deer ile plak kalnl aplr. Bulunan deer maksimum donat araldr ve iki
Radye demesi olutururken dikkat edilecek hususlar
Radye deme olutururken problem yaamamak iin baz hususlara dikkat edilmelidir. Bunlara dikkat
edilmezse deme oluturamama ve oluan demelerin hatal olmas, snrlardan dar tamas gibi
sorunlarla karlalr.
Radye deme snrlar srekli temel, panel ve deme kenarlar ile belirlenir. Srekli temeller,
paneller ve deme kenarlar tariflenirken bunlarn birbirlerine u noktalarndan yaplan
balantlarnda, balant mutlaka dm noktalarndan yaplmaldr. Balant yaplrken dm
noktalarn tam aktrmak iin Dm noktalarna kilitlen modunun ak olmas gerekir. Bu durumda,
obje izim modunda iken imle dm noktalarna yaklatrldnda ekil deitirir. Bu iaret imlecin
dm noktasn tam olarak yakaladnn gstergesidir.
Gelimi Yakalama, deme kenarlarn, panelleri ve srekli temelleri, kolonlara balarken kullanlabilir.
Bu objeleri gelimi yakalamay kullanarak kolonlarn istediiniz kesine balayabilirsiniz. Balanty
kolonun zerinde herhangi bir noktadan da yapabilirsiniz.
Srekli temel ya da deme kenar, baka bir srekli temelin u noktalar dnda, orta ksmndan
herhangi bir noktaya balanyorsa, bu balant yaplmadan nce, srekli temel toolbarnda bulunan
Kesiimlerle Bl modu aktif duruma getirilmelidir. (Kesiimlerle Bl, aksi belirtilmedii srece
programda aktif halde bulunmaktadr). Aksi durumda srekli temel, panel veya deme kenar, srekli
temelle tam kesimez. Tam kesimeyen srekli temellerin veya deme kenarlarnn oluturduu
alanlarda radye deme tanmlanamaz ya da radye deme konturu istenenden farkl ekilde oluur.
Demeye kot verirken, deme ayarlarnda verilen kotlara dikkat edilmelidir. Deme kotu (-) veya
(+) deerde olabilir. Kot evre srekli temellerin ykseklii dna kmamaldr. Aksi takdirde
deme, kesitte, grnte ve perspektifte farkl bir konumda grlebilir.
Yukarda anlatlan hususlar nemlidir. Yaplacak hatalar, deme oluturamama ya da hatal deme
oluturma sonucunu dourur.
Radye demelerin dier objelerle ilikisi
Srekli temeller ve deme kenarlar demelerin snrlarn olutururlar. Deme snrlarn
tanmlayan bu elemanlardan herhangi biri silindiinde, ilgili demeler de silinir. Bu gibi durumlarda
program kullancy uyarr.
Deme kenarlarndaki srekli temel ya da kolon boyutlarnda yaplacak herhangi bir deiiklik, eer
demeyi etkiliyorsa, otomatik olarak demeye yansr. Deme alan otomatik olarak gncellenir.
266
Noktasal Deme Yk
Radye deme zerinde tekil yk tariflemek iin kullanlr. Noktasal deme yknn yk deerlerini
Mouse imlecini noktasal deme ykn yerletirmek istediiniz noktann zerine getirip tklayn.
izgisel Deme Yk
Radye deme zerinde izgisel yk (duvar, parapet vb.) tariflemek iin kullanlr. izgisel deme
yknn yk deerlerini Deme Yk Ayarnda tanmlayabilirsiniz.
Mouseunuzla izgisel yknzn balang ve biti noktalarn tklayn.
izgisel deme yk girerken dikkat edilmesi gereken bir husus:
Betonarme Hesap Aks
Betonarme hesabnda kullanlacak momentleri belirlemek iin plaklar zerinde betonarme hesap aks
tanmlanr. Betonarme hesap akslar betonarme hesabnda hangi momentlerin kullanlacan belirler.
Bu nedenle betonarme hesap aksnn yeri nemlidir.
Betonarme hesap akslar, deme ayarlarnda Betonarme hesap akslarn olutur seenei aktifse,
deme oluturulurken, otomatik olarak her iki yn iin oluturulur. Bu seenek aktif deilse, deme
analizi yapmadan betonarme hesap akslar kullanc tarafndan tariflenmelidir. Deme hesap akslar
ister otomatik, ister manel izilsin, istenirse birden fazla ve al izilebilir. Bu olanak sayesinde,
zellikle yamuk kenarl ve L tipi gibi aklklar deien demelerde istenilen sayda betonarme hesap
aks geirilerek, her deien aklk iin donat hesaplanabilir ve izdirilebilir.
Geometrisi drtgen olan plaklarda, momentler ounlukla demelerin ortalarnda maksimumdur. Bu
tr sistemlerde betonarme hesap aks demenin ortasndan geirilmesi emniyet asndan yararl
olacaktr. ok kenarl ve yamuk sistemlerde, deme seilip 3 boyutlu ereve kullanlarak demenin
ekme ve basn blgeleri her hesap aks iin ve/veya x,y ynleri iin incelenebilir. Olumsuz durum bu
ekilde belirlendikten sonra birden fazla betonarme hesap aks kullanlarak o deme iin en uygun
betonarme hesab yaplr. Betonarme hesap akslar ayn demede birden fazla olabilir ve kullanc
betonarme hesap akslarn tanmladka program her hesap aksn otomatik numaralandrr. Planda
betonarme hesap akslar plan zerinde numaras yazlm izgi eklinde grnecektir. rnein 4
adet hesap aks tanmlanan bir plakta srasyla 1,2,3,4 diye numaralanm hesap akslar grnecektir.
Program betonarme hesap aksnn getii hatta demenin sreklilik ve mesnetlenme durumlarn
otomatik alglar. Plak demenin kenarlarnda srekli temeller, perdeler, kolonlar olabilecei gibi, baz
kenarlar bota da olabilir. Plak kenarlarnda kolon ve perde ankastre mesnettir. Kenar kiri ise,
mesnet plan sreksiz olmas durumunda basit, srekli olmas durumunda ise ankastredir. Her plak
kendi mesnetlenme durumuna gre otomatik deerlendirilir. Plak demelerin mesnetlenmesinde
programda herhangi bir snr yoktur. Mesnetlenme karma, plak demesinin ke says da n tane
olabilir. ift ve tek dorultuda alan plaklar, balkon demeleri, sahanlklar, saaklar geometrisi ve
mesnetlenme ekli ne olursa olsun programda kolaylkla zlebilir.
267
Plaa betonarme hesap aks tanmlandnda program plan alma eklini ve alma ekline gre
plaa ne tip donat atlacan otomatik belirler. Bununla beraber kullanc zel durumlarda Betonarme
Hesap Aks Edit komutunu kullanarak plan alma ekline ve donat tipine mdahale edebilir.
Betonarme hesap akslarn oluturmak veya yenilerini eklemek iin,
Deme ayarlarnda Statik sekmesinde Betonarme hesap akslarn gster seeneini iaretleyin.
Bylece izilen betonarme hesap akslar, deme zerinde izlenebilecektir.
Demeleri oluturulduktan sonra, deme toolbarnda bulunan Betonarme hesap aks ikonunu
tklayn. Sreklilie dikkat ederek, demeleri sein. Mouseun sa tuuna basn.
Sol tuu tklayn. lk nokta oluacaktr. Mouse imlecini srkleyerek ikinci noktay tklayn. kinci
noktay verirken koordinat kutusunda a girebilirsiniz. 0 veya 90 derece ile izilecekse, koordinat
kutusunda 0 veya 90 derece a verilebilecei gibi, klavyeden shift tuuna basl tutularak bu alar
kolayca tariflenebilir.
Betonarme hesap aks bir deme iin farkl ynlerden en az birer adet tariflenmelidir.
Betonarme Hesap Aks Edit
Deme analizi sonucunda demenin alma ekli ve ne tip donat atlaca otomatik olarak tespit
edilir. Bununla beraber, betonarme hesap aks edit ile demenin alma ekli ve donat tipi
deitirilebilir.
Kullanc Deitir/Obje Edit/Deme/Betonarme Hesap Aks Edit komutunu altrp betonarme
hesap aks zerinde tkladnda karsna bir diyalog alr. Bu diyalogda, tklama yaplan Betonarme
Hesap Aksnn varsaylan alma ekli ve donat tipi iaretlenmitir. Kullanc zel durumlar iin bu
diyalogda varsaylan seimi deitirebilir.
Aks tipi sekmesi :
Donat tipi:
Dz+Pilye : Seildiinde, ilem yaplan donat aksnn dz ve pilyeden oluan donat tipi eklinde
dizayn edileceini belirtir. Donat dz ve pilye eklinde atlacaktr.
Alt dz donat: Seildiinde ilem yaplan donat aksnn altta dz donat olacan belirtir. Donat stte
bir tane dz donat eklinde atlacaktr.
Konsol donats: Konsol demeler iin kullanlacak donat tipidir. lem yaplan donat aksnn konsol
donats olarak dizayn edileceini belirtir.
stte dz donat: Seildiinde ilem yaplan donat aksnn stte dz donat olacan belirtir. Donat
stte bir tane dz donat eklinde atlacaktr.
Altta ve stte dz donat: Seildiinde, ilem yaplan donat aksnn altta ve stte dz donat tipi
eklinde dizayn edileceini belirtir. Donat altta ve stte birer dz donat eklinde atlacaktr.
Sol geerli mesafe: Kullanlan hesap aksnn solunda donatnn ka metrelik mesafeye yerletirileceini
268
Sa geerli mesafe: Kullanlan hesap aksnn sanda donatnn ka metrelik mesafeye yerletirileceini
alma ekilleri:
Betonarme hesap aks dorultusunda belirlenen alma ekilleri ve donat tipleri unlardr.
alma ekli Aklamas Donat Tipi
ift yn ksa
Plaa varsaylan dz ve pilye atlr.
Ksa aklklarda istenirse sadece dz
de atlabilir.
Tek yn ksa
iin dz ve pilye atlr. Ksa
donat da atlabilir.
Konsol plaklarda konsol donats
(ilave) atlr. Donat bo uca kadar
uzatlr.
ift yn uzun
Plaa dz ve pilye atlr. Ksa
de atlabilir.
Tek yn uzun
ve konsollarda dz donat (datma
donats) atlr.
Dz donat parametreleri sekmesi:
Aks tipi sekmesinde donat tipi olarak altta ve stte dz donat seilirse aktif hale gelir. Bu
sekmedeki parametreler altta ve stte konulacak dz donatlarn dizayn edilme koullarn deitirir.
Deme alt ve st blgesinin her biri iin:
o kullanlr).
o kullanlr).
269
stteki (veya alttaki) donaty aynen kullan: Demede bu parametre bu diyalogda alttaki donat
aynen kullan eklinde, radyede ise stteki donaty aynen kullan eklinde grlecektir. Demede
aklkta moment altta, radye demede ise aklkta moment sttedir. Bu seenek iaretlendiinde
deme iin alt donatnn ayns, stte; radye iin ise, st donatnn ayns altta kullanlacak demektir.
Verilen donaty kullan: iaretlenirse, hesap sonucunda bulunan donat yerine bu satrda girilen donat
kullanlr. Program girilen donatnn yetmedii (momentin tepe yapt) blgelere ek olarak parasal
donat atar. En az minimum koullar salayan donat kullanlmaldr. (Verilen donat minimum donat
koulunu salamaldr).
Kvrm yap : aretlenirse, dz donat bata ve sonda kiri ierisine kvrlr. aretlenmezse donat
kvrlmadan braklr.
Geerli mesafe boyunca gerekli donaty hesapla: aretlenirse, donat aksnn geerli olduu mesafe
iinde kalan blgede maksimum momenti karlayacak ekilde donat hesab yaplr. aretlenmezde
sadece donat aks zerindeki momenti karlayacak donat hesab yaplr.
Deme betonarme hesap aks geometrisini deitir
Deme tanmlandnda program, yatay ve dikey ynde deme ortasn baz alarak iki tane hesap aks
tanmlar. Deme hesap aksnn solunda ve sanda, deme konturu boyunca hesap akslarnn geerli
olduu alma mesafe deerleri vardr. Betonarme hesap akslar birden fazla olabilecei gibi, deme
ortasnda olmak zorunda deildir ve sol ve sa tarafta farkl alma mesafeleri de olabilir.
Donat hesap aks geometrisini deitir komutu, deme hesap akslarnn konumu ve alma
mesafelerini yeniden dzenler.
Deme toolbarndan deme betonarme hesap aks ikonunu tklayn.
Deme zerinde bulunan hesap akslardan birini sein.
Hesap aksnn yeni konumu belirleyerek sol tuu tklayn.
lem tamamlanacaktr.
Hesap aks alma mesafeleri, Betonarme Hesap Aks Edit komutu ile de deitirilebilir.
Dz donat dizaynnda mesnet ilaveleri
Programda kirili ve kirisiz demeler iin alt ve ste dz donat dizayn yapldnda, mesnet
momentlerinin karlanmas iin ilave donat blgelerinin belirlenmesi ve dz donatnn durumuna
gre, mesnette ilave ap ve adedin belirlenmesi zorunluluu ortaya kmaktadr. Donat hesap aksnn
Sonular Betonarme/Deme/lave Donatlar sekmesinde verilirler. Sekmede tabloda, ilave donatya ait
detay bilgiler, grafikte ise ilave donatnn hangi blgeye ait olduu bilgisi verilir. Mavi alanlar st ilave
donatlarnn blgelerini, krmz alanlar ise, alt ilave donatlarn blgelerini temsil ederler.
lave Sekmesi:
No: lavenin numaradr. Program tarafndan otomatik atanr.
270
miktardr.
Betonarme Hesap Aks Sil
Deitir/Obje Edit/Deme/ Betonarme Hesap Aks Sil satrn tklayn.
Mouseun imlecini betonarme hesap aksnn zerine gtrn ve sol tu ile tklayn.
Betonarme hesap aks silinecektir.
Radye deme para boylarnn yazdrlmas
Temel aplikasyon plannda radye deme donatlarnn her bir kvrmn uzunluu ile birlikte donat
toplam uzunluu donatnn stne yazdrlabilir. Bunun iin,
izim mensnden herhangi bir izim tklayn.
leri Ayarlar sekmesinde "Donat uzunluklarn yaz seenei iaretleyin.
Kalp ya da temel aplikasyon plan aldnzda para boylar donat zerinde gsterilecektir.
Kademe yapan kirisiz radye plaklar
Kotlar birbiriden farkl kvrm yapan kirisiz radye plaklar programda tanmlamak iin, radye
demenin kotunu deitirmek gerekir. Farkl kotlardaki radye demelerin snrlar birbirine ortak
izilen deme kenarlaryla snrlandrlr. rnein yan yana iki radyenin ortasna tek bir deme kenar
tanmlanr, iki plan her birinin kotlar ayarlanr. Program iki radye arasndaki balanty otomatik
olarak dikey bir plakla salar.
271

Bu tarz kademeli radye sistemleri, zemin yap etkileimli zmle analiz yaplmaldr.
Ayarlar mensnden Analiz Ayarlar satrn tklayn.
Analiz Ayarlar diyalogu alacaktr.
Temel sekmesine gein.
Zemin yap etkileimi dikkate al seeneini iaretleyin.
Basit bir kademeli yap rnei yapacak olursak;
ki gzl bir sistem olacak ekilde kolon, kiri ve demeleri girin. Sadaki kolonlarn kotunu 1.5
metre olarak dzenleyin.
Mimari plan moduna gein.
Deme kenar ikonu tklayn.
ki gz birbirinden ayracak ekilde deme kenarlarn tanmlayn.
Radye deme ikonunu tklayn. Ayarlarnda kotu sfr verin.
Sol gze radye demeyi yerletirin.
Tekrar Radye Deme ikonunu tklayn.
Ayarlarnda kotu -1.5 metre verin. Sa gze yerletirin.
3 boyutlu grnty 3 boyutlu ereve olarak deitirin.
3 boyutlu ereveye getiniz zaman aa kan Sonular Grntleme toolbarnda Radye Deme
sonularn tklayn.
272
Analiz butonunu tklayarak yapnn analizini yapn.
3 boyutlu ereve radye sisteminin birbirine balandn gzlemleyebilirsiniz.
Betonarmede radyelere ilikin olumsuzluk uyarlar ve anlamlar
Analiz sonrasnda radye betonarme diyalogunda radyeisminin olduu stunda baz uyarlar ksaltlm
Radye betonarme diyalogunda verilen uyarlarn anlamlar unlardr.
d: Radye ift donatl kesite almaktadr. Radye plaklarda ift donatya izin vermiyoruz. Radye
kalnln arttrn.
Min: Radye TS500 minimum kalnlk kontroln salamyor. Deme kalnln arttrn.
S : Radye TS500 sehim koullarn salamyor. Deme kalnln arttrn.
Zg : Radye demede zemin emniyet deeri alyor. Zg > Zgemn.
Kazk Temel
Kazk temel izim yardmclar
Kazk temel toolbar
iz/Objeler/Kazk Temel satr veya toolbardan Kaz Temel ikonu tklandnda Kazk Temel toolbar
alr. Kazk Temel toolbarnda kazk temel tanmn salayan ikonlar bulunur.

Kazk temel toolbarnda yer alan komut ikonlar soldan saa srasyla unlardr:
akma kazk ikonu. Kazk objesi tanmlar.
Kazk yarap ikonu. Tanmlanacak kazk temelin yarap deeri.
Kazk ykseklii ikonu. Tanmlanacak kazk temelin bulunduu kattan aaya doru ykseklii.
Ayarlar ikonu. Kazk temel ayarlarn ekrana aar.
Kazk temel ayarlar
Kazk temel data girii ile ilgili ayarlar kazk temel ayarlarnda yaplr. izilen kazk temeller kendi
ayarlarnn bu diyalogtan alr. Mevcut(izilmi) kazk temellerin ayarlarn deitirmek iin Obje
zellikleri komutu ile bu diyaloga girilerek istenen kazk temeller iin istenen deiiklikler yaplabilir.
Kazk temelleri ayarlamak iin:
Ayarlar/Obje Ayarlar/Kazkl Ayarlar satrn veya toolbardan Kazk Temel ikonunu tkladktan sonra
alan Kazk Temel toolbarndan Ayarlar ikonunu tklayn.
273
Kazk Ayarlar diyalogu ekrana gelecektir.
Burada istediiniz parametrelerde istediiniz deiiklikleri yapn.
Yaptnz ayarlar bundan sonra izeceiniz kazk temeller iin geerli olacaktr.
Mevcut kazk temellerin ayarlarn deitirmek iin:
nce ayarlarn deitirmek istediiniz kazk temelleri fare ile zerlerine tklayarak sein.
Alan Kazk Temel Ayarlar diyalogunda gerekli deiiklikleri yapn ve Tamam butonunu tklayp
diyalogdan kn.
Yaptnz deiiklikler setiiniz kazk temellere uygulanacaktr.
Kazk Temel Ayarlar diyalogunda Genel Ayarlar ve leri Ayarlar olmak zere iki sekme bulunur. Bu
sekmeler zerinde yer alan parametreler aada aklanmtr.

Kazk Ad : Kazk objesinin adn verin. Bu ad, izim, rapor ve metrajda kullanlacak addr.
D ereve rengi : Kazk objesinin d ereve rengini verin. Renk paletini tklayarak istediiniz rengi
sein.
izgi tipi : Kazk objesinin izgi tipini listeden seerek belirleyin.
274
Yarap : Kazk objesinin yarap deeridir. Kazk objesi tanmlanrken verilen bu deer ayrca
diyalogta da deitirilebilir.
Nokta says : Dairesel bir obje olan kaz temelin izimdeki dairsellik zelliini keskinletiren noktas
deeridir. Deer arttka kazk temelin izimi daha fazla noktann birletirilmesi ile yaplr.
Ykseklik : Kazk objesinin ykseklik deeridir. Kazk objesi tanmlanrken verilen bu deer ayrca
diyalogta da deitirilebilir.
leri Ayarlar Sekmesi
Ad Yazs/Ykseklik: Kazk temel ad yazsnn plandaki ykseklii girilir . Yaz boyutunu belirler.
Ad Yazs/Yaz X-Yaz Y: Kazk Temel Ad yazsnn temel sol st kesine gre X ve Y koordinatlar
girilir. Yaz X deeri pozitif girilirse yaz keden sola doru, negatif girilirse saa doru kayar. Yaz Y
deeri pozitif olursa yaz yukarya, negatif olursa aaya kayar. Burada belirtilen ynler bak ynne
gre dnlmelidir.
Ad Yazs/Renk: Kazk temel ad yazsnn rengi ayarlanr. Renk kutucuunun zerine farenin sol tuu ile
penceresinde grlr. Tamam butonunu tklanarak diyalog kapatlr ve kiri ayarlar diyaloguna geri
dnlr.
Boyut Yazs/Ykseklik: Boyut yazsnn plandaki ykseklii girilir . Yaz boyutunu belirler.
Boyut Yazs /Boyut X-Boyut Y: Boyut yazsnn temel sol st kesine gre X ve Y koordinatlar girilir.
Yaz X deeri pozitif girilirse yaz keden saa doru, negatif girilirse sola doru kayar. Yaz Y deeri
pozitif olursa yaz yukarya, negatif olursa aaya kayar. Burada belirtilen ynler bak ynne gre
dnlmelidir.
Boyut Yazs /Renk: Boyut yazsnn rengi ayarlanr. Renk kutucuunun zerine farenin sol tuu ile
dnlr.
Materyal: Sa taraftaki ok iaretini tkladnzda mevcut materyal listesi alr. Kazk temel renderlerde
buradan seilecek materyalle kaplanarak grntlenir.
Gerek doku uzunluu: Doku uzunluu girilir. rnein; 1 metre girilirse seilen materyal dokusu
dnlrse obje yzeyleri 1x1 ebadnda dokular yanyana dizilerek kaplanr.
275
Bulunduu mod
Kazk temeller kat tabannda izildikleri iin Mimari Plan modunda yer alrlar. Kalp Plan modunda
iken kazk temeller gzkmez. Kalp plan modunda kazk temel izmek de mmkn deildir. Kazk
temel izim ve ayar komutlar kalp plan modunda iken inaktiftir. Klavyeden Shift + Tab tuuna
baslarak Mimari Plan moduna geilirse kazk temel izim ve ayar komutlar aktif duruma geer. lgili
katta izilmi kazk temeller varsa planda grntlenirler. Eer izili kazk temeller var olduu halde
gzkmyorsa, katman ayarlarna girilip tekil temel katman almaldr.
Kazk temel izimi
Kazk temel
Kazk temel, kirisiz radye temel ile birlikte tanmlanr. Sistemde nce kirisiz radye tanm yaplr
sonra kazk temeller yerletirilir. Analiz st yap etkileimli zmle yaplr.
Kazk temel izmeden nce Kazk Temel Ayarlar diyaloguna girerek kazk temelle ilgili varsaylan
ayarlar deitirebilirsiniz. Ayar deitirme ilemi kazk temel tanmlandktan sonra obje zellikleri ile
de yaplabilir.
Kazk temellerin yarap ve ykseklii kazk temel tanmlanrken yardmc toolbardan girilebilir. Kazk
temel yerletirildikten sonra obje zelliklerine girerek kazk temelin geometrik zellikleri
deitirilebilir.
Kazk temellerin hesap ile ilgili ayarlar Kazk Temel Parametreleri diyalogunda deitirilebilir. Varsaylan
deerler hesap iin uygundur ancak modelinize gre deiiklik yapmak isteyebilirsiniz. Kazk
parametreleri Betonarme/Parametreler mens altnda bulunmaktadr.
Kazk temel analizi iin zemin katmanlarnn tanmlanmas gereklidir. Zemin katmanlar Ayarlar/Zemin
Katmanlar satr tklanarak alan diyalog sayesinde tanmlanr. Zemin katmanlar eer analiz ncesinde
tanmlanmazsa program sizden analiz srasnda zemin katmanlarn tanmlamanz isteyecektir.
Kazk temel izmek iin;
Sisteminizde kirisiz radye tanm yapn.
Mimari plan modunda Kazk ikonunu tklayn. Fare imleci deierek kazk temel izimine hazr
hale gelecektir.
Yardmc toolbardan kazk temel yksekliini ve yarapn girin.
mleci kaydrarak istediin noktalarn stnde farenin sol tuunu tklayn.
lemi bitirdikten sonra ESC tuuna basarak kazk temel modundan kn.
Kazk temel izim teknikleri
Zemin katmanlar
Kazk temeller iin kazk temellerin inaa edilecei zemine ilikin zemin katmanlar tanmlamak
gerekir.
Ayarlar/Zemin katmanlar satrn tklayn.
276
Zemin katmanlar diyalogu alacaktr.
Diyalogta belirli ykseklik boyunca farkl katmanlar iin, her bir katmana ait zemin
parametrelerini vererek tanmlar yapn.
Tamam butonuna basarak diyalogu kapatn.
Kazk temel tanmlanm bir projede, zemin katmanlar analizden nce tanmlanmazsa program analiz
srasnda zemin katmanlar diyalogunu otomatik aacak ve projeciden katmanlar tanmlamasn
bekleyecektir.
Zemin Katman Ykseklii:
Kazk temel boyunca geerli olan zemin ykseklik deerlerini girin. Zemin katmanlarn st kotu kat
genel ayarlarnda girilen proje sfr kotudur ve sten alta doru tanmlanr.

Zemin katmanlar diyalogunda tanmlanacak deerler srasyla, Zemin ykseklii, Yatak katsays,
Dey yk faktr, Aderans katsays, Drenajsz Kesme Dayanm olarak verilmektedir.
Kazk temel parametreleri
Kazk temellerin hesab iil ilgili parametreleri Kazk Parametreleri diyalgunda bulunmaktadr. Kazk
parametreleri diyalogunda kazk tipi u kazklar veya srtnme kazklar olarak seilebilir.
Parametrelerde ayrca, Tama gc kapasite katsays ve gvenlik katsays deerleri verilir.
Kazk parametreleri amak iin, Betonarme/Parametreler/ Kazk Parametreleri satr tklanr.
277

Tama gc kapasite katsays (Nc)= Kazn tama gc kapasitesini hesaplamada kullanlan tama
kapasite katsays Nc, genel olarak 9 alnr.
Gvenlik katsays : zin verilen toplam tama gc kapasitesinin hesaplanmasnda kullanlan gvenlik
katsays, ar oturmalar engelleyecek byklkte seilmelidir.
Qa = Qu / GvenlikKatsays
Qu=Kazn nihai tama gc momenti
Qa=Kazn izin verilen(emniyetli) tama gc momenti
Yk aktarmna gre kazk tipi: Kazn u kazk m yoksa srtme kazk olarak m hesabnn yaplaca
bilgisini verin.
Kazk temel ve kirisiz radye temel ilikisi
Kazk temel tanmlamak iin nce kirisiz radye temel pla tanmlanr. Kiri radye plaklar iin kullanm
kitabnda kirisiz radye temel baln inceleyiniz.
Proje ayarlarnda tanmlanan zemin yatak katsays kazk temel dndaki temel sistemleri iin
kullanlmas, kazk temel tanm sonrasnda bu deerin sfrlanmas uygun olacaktr. Kazk temellerin
inaa edilecei zeminin parametleri, zemin katmanlar diyalogun tanmlanmas dolaysyla kazk
temellerin yatak katsays, analiz srasnda zemin katmanlar diyalogundan alnacaktr.
Kazk temellerin analiz sonular ve raporlar
Kazk temellerin analiz sonular kazk temel raporlarnda verilir. Kazk temellere ait hesap sonular
ve raporlar, Rapor mens altnda alnabilir.
Rapor mens altndan Kazk satrn tklayn.
Rapor program alacak ve analizini yaptnz kazk temellere ait bilgiler baslacaktr.
Page Up, Page Down tular ile raporun sayfalar arasnda doabilir, Yazdr komutu ile raporu
yazcya gnderebilirsiniz.
278
Tekil Temel
Tekil temel izim yardmclar
Tekil temel toolbar
iz/Objeler/Temeller/Tekil Temel satr veya toolbardan Tekil Temel ikonu tklandnda Tekil Temel
toolbar ekrana gelir. Tekil temel toolbarnda tekil temel iziminde gerekli komutlara eriimi
kolaylatran komut ikonlar bulunur. Bu komutlara menlerde komut aramadan tek tklamada
ulalabilir.

Tekil temel toolbarnda yer alan komut ikonlar soldan saa srasyla unlardr:
Varsaylan Tekil Temel ikonu. Tekil temel ayarlar diyalogundaki mevcut kaklk deerlerine gre tekil
temel izer. Klavyeden 1 tuuna basarak da komut altrlr.
Kenara Yanak Tekil Temel ikonu. Tekil temel ayarlarndan kaklk ayar yaplmadan kenara yanak
tekil temel izmek iindir. Kenara yanak tekil temelde kolon tekil temelin kenarna akk olarak
kenar ortalar. Klavyeden 2 tuuna basarak da komut altrlr.
Keye Yanak Tekil Temel ikonu. Tekil temel ayarlarndan kaklk ayar yaplmadan keye yanak
tekil temel izmek iindir. Keye yanak tekil temelde kolon tekil temelin kesinde yer alr.
Klavyeden 3 tuuna basarak da komut altrlr.
Ortalanm Tekil Temel ikonu. Tekil temel ayarlarna girip kaklk ayar yapmaya gerek kalmadan
kolonu ortalayan tekil temeller izmek iindir. Klavyeden 4 tuuna basarak da komut altrlr.
Boyutlar Ters evir ikonu. Tekil temel izimi esnasnda ilk tklamadan sonra tklanrsa, tekil temel
boyutlarn ters evirir.
Temel Eni kutucuu. Tekil temelin kolon X boyutuna paralel boyutu. Tekil temel izimi esnasnda ilk
tklamadan sonra boluk tuuna baslarak temel eni ile boyu deitirilebilir.
Temel Boyu kutucuu. Tekil temelin kolon Y boyutuna paralel boyutu. Tekil temel izimi esnasnda ilk
tklamadan sonra boluk tuuna baslarak temel boyu ile eni deitirilebilir.
Tekil Temel Ayarlar ikonu. Tekil Temel Ayarlar diyalogunu aar.
Tekil temel klavye destei
Tekil temel iziminde klavye destei olarak boluk tuu kullanlr.
Temel izimi esnasnda ilk tklamadan sonra klavyeden boluk tuuna baslrsa, temelin girilen en ve
boyu yer deitirir. rnein; boyutu 200/300 olarak verilmi temel 300/200 eklinde izilir. izim
esnasnda boluk tuuna basldnda bu ekranda gzlenir. Temelin eni ve boyu birbirine eitse ilevi
yoktur.
279
Keye ve kenara yanak ya da herhangi bir kaklktaki tekil temellerin izimi srasnda yine ilk
tklamadan fare hareket ettirilirse, kendi etrafnda dner. Fare hareket ettirildike temel kolon
etrafnda, kolon kenarlarna paralel ynde dnecektir. Bu ekilde temelin yn ayarlanr.
Temel izimi esnasnda klavyeden 1,2.3,4 tularna baslrsa, varsaylan tekil temel, kenara yanak
tekil temel, keye yanak tekil temel ve ortalanm tekil temel seimi yaplabilir.
Tekil temel ayarlar
Tekil temellerle ilgili ayarlar Tekil Temel Ayarlar diyalogundan yaplr. izilen tekil temeller ayarlarn
bu diyalogdan alrlar. Mevcut (izilmi) tekil temellerin ayarlarn deitirmek iin Obje zellikleri
komutu ile yine bu diyaloga girilerek istenen temeller iin istenen deiiklikler yaplabilir.
Tekil temelleri ayarlamak iin:
Ayarlar/Obje Ayarlar/Temel Ayarlar/Tekil Temel Ayarlar satrn veya toolbardan Tekil Temel
ikonunu tkladktan sonra alan Tekil Temel toolbarndan Ayarlar ikonunu tklayn.
Tekil Temel Ayarlar diyalogu ekrana gelecektir.
Yaptnz ayarlar bundan sonra izeceiniz tekil temeller iin geerli olacaktr.
Mevcut tekil temellerin ayarlarn deitirmek iin:
nce ayarlarn deitirmek istediiniz tekil temelleri fare ile zerlerine tklayarak sein.
Alan tekil temel Ayarlar diyalogunda gerekli deiiklikleri yapn ve tamam butonunu tklayp
diyalogdan kn.
Yaptnz deiiklikler setiiniz tekil temellere uygulanacaktr.
Tekil Temel Ayarlar diyalogunda Genel Ayarlar ve leri Ayarlar ve Yap Bileenleri olmak zere
sekme bulunur. Bu sekmeler zerinde yer alan parametreler aada aklanmtr.
280

Genel Ayarlar sekmesi:
Temel Ad: Tekil temelin addr. Buraya girilen rakamn nne T harfi getirilerek tekil temelin ad
oluturulur ve planda temel zerine yazlr. Temellerin izili srasna gre rakam artrlr (T1, T2,
T3.... gibi). Tekil temel adlar istenirse sonradan Obje Adlandr komutu ile deitirilebilir. sim indisi T
olmak zorunda deildir. Yeniden adlandrmada farkl indisler kullanlabilir.
D ereve Rengi: Tekil temel d konturunun (d izgilerinin) rengidir. Farenin sol tuu ile tklanp
kalnl ayarlanabilir. Kalem kalnlklar ekranda fark edilmez. izim kada izdirilirken geerlidir.
ereve Rengi: Kolon evresindeki erevenin rengidir. Farenin sol tuu ile tklanp tu basl
tutularak alan renk paleti zerinde kaydrlr. stenen rengin zerine gelindiinde tu braklr. Renk
kutucuu seilen renge dnr. Shift tuu ile birlikte tklanrsa, ilgili rengin kalem kalnl ayarlanabilir.
Kalem kalnlklar ekranda fark edilmez. izim kada izdirilirken geerlidir.
Balant izgisi Rengi: ereve ile d ereve ke noktalarn birbirine balayan izgilerin rengidir.
Farenin sol tuu ile tklanp tu basl tutularak alan renk paleti zerinde kaydrlr. stenen rengin
zerine gelindiinde tu braklr. Renk kutucuu seilen renge dnr. Shift tuu ile birlikte tklanrsa,
ilgili rengin kalem kalnl ayarlanabilir. Kalem kalnlklar ekranda fark edilmez. izim kada
izdirilirken geerlidir. Balant izgileri temel trapez kesitli ise (kenarda ykseklik ile kolon hizasnda
ykseklik birbirinden farkl ise) izilir. ki yksekliin birbirine eit olduu durumlarda temel
dikdrtgen kesitli olaca iin balant izgisi izilmez.
281
ereve Uzakl: Kolonun tekil temele oturduu yerde tekil temel zerinde kolonu evreleyen bir
ereve izdirilebilir. Bu kutucua erevenin kolon yznden mesafesi girilir. erevenin izilmesi
isteniyorsa ereve var seeneine iaret konur. Bu seenek iaretlenmezse ereve izilmez.
Boyut X: Tekil temelin, zerine oturan kolonun X boyutuna paralel boyutudur. Kolon X boyutu,
kolon aks ynndeki kolon boyutudur. Kolon aks kolon dm noktasndan izilen ok iaretidir.
Ayarlar/Genel Ayarlar/ Genel sekmesinden Kolon akslarn iz seenei iaretli ise ekranda kolon
zerinde gzkr.
Boyut Y: Tekil temelin, zerine oturan kolonun Y boyutuna paralel boyutudur. Kolon Y boyutu, kolon
aksna dik yndeki boyuttur.
Kaklk X: Tekil temelin kolon lokal X ekseni ynndeki kakldr. Kaklk X sfr olursa, tekil
temelin sol kenar kolonun sol kenar ile akr. Pozitif olursa, tekil temelin sol kenar kolon sol
kenarndan girilen deer kadar sola kayar. Negatif olursa, tekil temelin sol kenar, kolon sol
kenarndan girilen deer kadar saa kayar. Ynler kolon lokal eksenlerine gre dnlmelidir.
Kaklk Y: Tekil temelin kolon lokal Y ekseni ynndeki kakldr. Kaklk Y sfr olursa, tekil
temelin st kenar kolonun st kenar ile akr. Pozitif olursa, tekil temelin st kenar kolon st
kenarndan girilen deer kadar yukarya kayar. Negatif olursa, tekil temelin st kenar, kolon st
kenarndan girilen deer kadar aaya kayar. Ynler kolon lokal eksenlerine gre dnlmelidir.
Kenarda Ykseklik: Tekil temelin kenardaki dey (z ynndeki) yksekliidir. Trapez kesitli tekil
temeller yaplmak istenirse kenarda temel ykseklii kolon hizasndaki temel yksekliinden kk
olmaldr. Dikdrtgen kesitli tekil temeller iin kenarda ve kolon hizasndaki ykseklikler birbirine eit
olmaldr.
Kolon Kenarnda Ykseklik: Tekil temelin kolon yz hizasndaki dey (z ynndeki) yksekliidir.
Trapez kesitli tekil temeller yaplmak istenirse kolon hizasndaki temel ykseklii kenardaki temel
yksekliinden byk olmaldr. Dikdrtgen kesitli tekil temeller iin kenarda ve kolon hizasndaki
ykseklikler birbirine eit olmaldr.
Kot: Tekil temelin kat tabanna gre kotudur. Kot sfr olduu zaman tekil temelin st yzeyi kat
taban ile akktr. Kot hanesine negatif deer girilirse temel kat tabanndan aaya doru kayar.
Pozitif deerler temeli kat tabanndan yukarya doru kaydrr. Tekil temel kotu deitirilirse, temele
oturan kolon kotunun da buna gre deitirilmesi gerekir. Deitirilmezse kolon temele oturmaz.
Materyal: Temellerin kat modelde zerine kaplanacak materyal seilir. Temel seilen materyal ile
ekleme ilemi Aralar/Materyaller satr tklanarak alan diyalogdan yaplr.
leri Ayarlar sekmesi:
Ad Yazs/Ykseklik: Tekil temel ad yazsnn plandaki ykseklii girilir . Yaz boyutunu belirler.
282
Ad Yazs/Yaz X-Yaz Y: Tekil Temel Ad yazsnn panel sol st kesine gre X ve Y koordinatlar
girilir. Yaz X deeri pozitif girilirse yaz keden sola doru, negatif girilirse saa doru kayar. Yaz Y
deeri pozitif olursa yaz yukarya, negatif olursa aaya kayar. Burada belirtilen ynler bak ynne
gre dnlmelidir.
Ad Yazs/Renk: Tekil temel ad yazsnn rengi ayarlanr. Renk kutucuunun zerine farenin sol tuu ile
dnlr.
Boyut Yazs/Ykseklik: Boyut yazsnn plandaki ykseklii girilir . Yaz boyutunu belirler.
Boyut Yazs /Boyut X-Boyut Y: Boyut yazsnn panel sol st kesine gre X ve Y koordinatlar girilir.
Yaz X deeri pozitif girilirse yaz keden saa doru, negatif girilirse sola doru kayar. Yaz Y deeri
pozitif olursa yaz yukarya, negatif olursa aaya kayar. Burada belirtilen ynler bak ynne gre
dnlmelidir.
Boyut Yazs /Renk: Boyut yazsnn rengi ayarlanr. Renk kutucuunun zerine farenin sol tuu ile
dnlr.
malzemeyi tklayn.
Kullanm blmnde ;
283
iaretlenir.
Oranla listesinde tekil temel objesi ve malzeme lsne gre beliren satrlar unlardr.
Tekil Temel
ls ile tekil temelin evresi
arplarak, malzemenin uzunluu
bulunacak demektir.
ls ile tekil temelin ykseklii
bulunacak demektir.
demektir.
284
Bulunduu mod
Tekil temeller kat tabannda izildikleri iin Mimari Plan modunda yer alrlar. Kalp Plan modunda iken
tekil temeller gzkmez. Kalp plan modunda tekil temel izmek de mmkn deildir. Tekil temel
izim ve ayar komutlar kalp plan modunda iken inaktiftir. Klavyeden Shift + Tab tuuna baslarak
Mimari Plan moduna geilirse tekil temel izim ve ayar komutlar aktif duruma geer. lgili katta
izilmi tekil temeller varsa planda grntlenirler. Eer izili tekil temeller var olduu halde
gzkmyorsa, katman ayarlarna girilip tekil temel katman almaldr.
Tekil temel izimi
Tekil temel izimi
Tekil temel izimi yapmak iin n koul kolon izmektir. ncelikle kolonlarn izilmesi gerekir. nk
tekil temeller kolon altna tanmlanabilirler.
Tekil temel iziminden nce Tekil Temel Ayarlar diyaloguna girilip izilecek tekil temellerle ilgili
ayarlar kontrol etmek, deiiklikler yapmak gerekiyorsa bunlar yapmakta fayda vardr. Ayrca, tekil
temeller izildikten sonra da izilmi tekil temellerin ayarlarn deitirmek gerekir.
Tekil temelin plandaki Boyut X ve Boyut Y boyutlarnn altna tariflenecei kolonun boyutlarn iine
alacak byklkte olmasna dikkat edilmelidir. Kolonun herhangi bir boyutu tekil temel boyutlar dna
tayorsa tekil temel tariflenemez.
Tekil temel izmek iin:
ncelikle kolon izin.
Tekil Temel ikonunu tklayn. Fare imleci deierek tekil temel izimine hazr hale gelecektir.
mleci altna tekil temel izmek istediiniz kolonun zerine gtrn ve tklayn.
Tekil temelin sanal grnts ekranda belirecektir. Bu aamada tekil temel toolbarndaki temel
eni ve temel boyu kutucuklarndaki deerleri deitirmek sureti ile izmekte olduunuz tekil
285
temelin boyutlarn ayarlayabilirsiniz.
Klavyeden boluk tuuna basarak temelin boyutlarn ters evirebilirsiniz. (Eni ve boyu birbirine
eit tekil temellerde bu ilem anlamszdr)
Fareyi hareket ettirerek tekil temeli kolon etrafnda dndrebilirsiniz. (Ortalanm tekil
temellerde bu ilemin anlam yoktur)
Temeli istediiniz duruma getirdikten sonra farenin sol tuunu ikinci kez tklayn. Hzl izim
modu aksa tekil temel izilecektir. (Hzl izim modu Ctrl+H tularna birlikte baslarak alp
kapatlabilir). Hzl izim modu kapalysa program sizden tekil temel adn onaylamanz
bekleyecektir. Temelin adn klavyeyi kullanarak deitirebilirsiniz. Farenin sol tuunu bir kez
daha tkladnzda tekil temel izilecektir.
Ortalanm tekil temel
Ortalanm tekil temel, kolonun tekil temelin tam ortasna oturduu durumdur. Tekil temel ayarlarna
girilip kaklk ayar yapmadan ortalanm tekil temel izme kolayl iin Ortalanm Tekil Temel
komutu gelitirilmitir. Ortalanm tekil temel izimi yapmak iin:
Tekil Temel ikonunu tklayn.
Alan Tekil Temel toolbarndan Ortalanm Tekil Temel ikonunu tklayn.
Fare imlecini altna temel izmek istediiniz kolonun zerine getirin ve tklayn. Ya da klavyeden 4
tuuna basn.
eit tekil temellerde bu ilem geersizdir)
daha tkladnzda tekil temel ortalanm olarak izilecektir.
Keye yanak tekil temel
Keye yanak tekil temel, kolonun tekil temelin kelerinden birine oturduu durumdur. Tekil temel
ayarlarna girilip kaklk ayar yapmadan keye yanak tekil temel izme kolayl iin Keye Yanak
Tekil Temel komutu gelitirilmitir. Keye yanak tekil temel izimi yapmak iin:
Tekil Temel ikonunu tklayn.
Alan Tekil Temel toolbarndan Keye Yanak Tekil Temel ikonunu tklayn. Ya da klavyeden 3
tuuna basn.
Fare imlecini altna temel izmek istediiniz kolonun zerine getirin ve tklayn.
286
Fareyi hareket ettirerek tekil temeli kolon etrafnda dndrebilirsiniz.
daha tkladnzda tekil temel keye yanak olarak izilecektir.
Kenara yanak tekil temel
Kenara yanak tekil temel, kolonun kenarnn tekil temelin kenarlarndan birine, ilgili kenar
ortalayarak akt durumdur. Tekil temel ayarlarna girilip kaklk ayar yapmadan kenara yanak
tekil temel izme kolayl iin Kenara Yanak Tekil Temel komutu gelitirilmitir. Kenara yanak tekil
temel izimi iin:
iz/Tekil Temel satrn tklayn.
Alan Tekil Temel toolbarndan Kenara Yanak Tekil Temel ikonunu tklayn. Ya da klavyeden 2
tuuna basn.
Fare imlecini altna temel izmek istediiniz kolonun zerine getirin ve tklayn.
kapatlabilir). Hzl izim modu kapalysa program sizden tek,il temel adn onaylamanz
daha tkladnzda tekil temel kenara yanak olarak izilecektir.
Tekil temel izim teknikleri
Kenarda ve kolon kenarnda ykseklik
Tekil temellerin temel kenarndaki ve kolon hizasndaki kenarndaki, temelin kesit karakterini belirler.
Bu ykseklikler Tekil Temel ayarlar diyalogundan ayarlanr.
Kenarda ve kolon kenarnda ykseklik birbirine eitse, temel dikdrtgen kesitli olacaktr. Ayrca
plandaki temel iziminde tekil temel i ve d erevesini birletiren balant izgileri izilmeyecektir.
Trapez kesitli tekil temel elde etmek iin kenarda ve kolon hizasnda ykseklik deerleri birbirinden
farkl girilir. Kenarda yksekli kolon hizasnda ykseklikten kk olmaldr. Bu ekilde bir dzenleme
287
yaplrsa tekil temel plan iziminde i ve d ereve keleri balant izgileri ile birletirilir. Temel
kesiti trapez eklinde oluacaktr.
Kesitte ve planda tekil temeller
Mimari projelerde planda temeller izilmez. Temellerin kesitlerde gsterilmesi istenebilir. ideCAD
Statik programnda kesitler planda girilen 3-Boyutlu objelerden otomatik olarak retilir ve izilir. Bu
sebeple temelleri planda girmek gerekir.
Planda girilen tekil temellerin planda grntlenmemesi iin:
Ayarlar/Katman Ayarlar satr ya da toolbardan Katman Ayarlar ikonu tklanr.
Katman Ayarlar diyalogu ekrana gelir.
Tekil Temel satrndaki X iaretli kutucuun zerine farenin sol tuu ile tklanarak iaret kaldrlr.
Tamam butonu tklanarak diyalog kapatlr.
Plandaki tekil temeller, tekil temel katman kapatld iin grnmez.
Kesit alnmak istendiinde yukarda anlatlan ekilde katman ayarlar diyalogu alr. Bu defa Tekil
Temel satr, Ak stunundaki kutucuun zerine farenin sol tuu ile tklanarak kutucuk iaretlenir.
Tamam butonu tklanp diyalog kapatldnda tekil temel katman alr ve temeller planda grnrler.
Kesit grntleme esnasnda tekil temel katmannn ak olmas gerekir. Katman kapal objeler kesite
dahil edilmezler.
Tekil Temel Parametreleri
an.
Tekil parametreleri diyalogunda bulunan parametreler unlardr :

Pas pay
Tekil temel iindeki donatnn arlk merkezinden betonun d yzne olan mesafesidir.
bx
by
h
d
288
Minimum Pursantaj
Varsaylan deeri 0.002 dr. Tekil temelde konulacak minimum donaty belirleyen parametredir.
Donat hi bir koulda bu parametreyle belirlenen snrdan az olamaz.
X dorultusu minimum donat, Asminx=MinimumPursantaj * bx * (h-d ) olarak hesaplanr.
Y dorultusu minimum donat, Asminy=MinimumPursantaj * by * (h-d ) olarak hesaplanr.
Ashesap, hesap momentinden bulunan donat miktar olmak zere,
Asmin>Ashesap olduundan Asmin kullanlr. Tekil temel parametrelerinde verilen Minimum Donat
Aral, Maksimum Donat Aral ve Donat Seimi diyalogunda Tekil Temel sekmesinde verilen
donat parametreleri de kullanlarak kullanlacak donat ap ve aral belirlenir
Maksimum Donat Aral
Birimi cm, varsaylan deeri ise 25 cm dir. Programda tekil temele konulacak donatnn aral bu
Minimum Donat Aral
Birimi cm, varsaylan deeri ise 10 cm dir. Programda tekil temele konulacak donatnn aral bu
Hesapta Kolon Momentlerini Kullan
Varsaylan durumu iaretli olmasdr. aretli deilse temel hesabnda st yapdan gelen dey ve
deprem yklemelerinden oluan kolon tesirlerinden sadece normal kuvvetler dikkate alnrlar. Kolon
momentleri hesaba katlmazlar. Bu durumda, Tekil Temel raporunda Temele Gelen Kolon Ykleri
bal altnda Mx ve My deerlerinde bilgi yazmaz.
Hesapta Deprem Normal Kuvvetlerini Kullan
Varsaylan durumu iaretli olmasdr. aretli deilse temel hesabnda st yapdan gelen dey ve
deprem yklemelerinden oluan kolon tesirlerinden sadece dey normal kuvvetler dikkate alnrlar.
Deprem yklemelerinden oluan normal kuvvetler hesaba katlmazlar. Bu durumda, Tekil Temel
raporunda Temele Gelen Kolon Ykleri bal altnda EX1, EX2, EY1 ve EY2 stunlarnda N
deerlerinde bilgi yazmaz.
Tekil temelin dier objelerle ilikisi
Tekil temellerin direkt olarak baml olduklar objeler kolonlardr. Tekil temel tanmlayabilmek iin
ncelikle kolonlara ihtiya vardr. Kolon yoksa, tekil temel de izilemez.
Altna tekil temel tariflenmi bir kolon silinirse, kolonla birlikte tekil temel de silinir. Kolon farenin sol
tuu ile seilip, silmek iin klavyeden Delete tuuna basldnda S* kolonu silindiinde T* temeli de
silinecektir. S* kolonunu silmek istiyor musunuz? eklinde bir soru diyalogu gelir. Evet butonu
tklanrsa kolon ve tekil temel birlikte silinirler.
Altnda tekil temel bulunan kolonlarn boyutlar deitirilirken, kolon boyutlarnn tekil temel dna
kmamasna dikkat edilmelidir. Program boyut deiiklii ileminde bu koulu kontrol etmez.
289
Tekil temeller kat tabannda yer alrlar. Dolaysyla planda dier mimari objelerle (duvar, kap-pencere,
mahal, ktphane vs.) akrlar. Ancak mimari projelerde plan izimlerinde tekil temeller gsterilmez.
Tekil temellerin sadece kesitlerde gsterilmesi gerekir. Bu durumda plan izimi alnmadan nce
Katman Ayarlar diyalogundan tekil temel katman kapatlarak, tekil temellerin izimlerde kmamas
salanabilir.
Srekli Temel
Srekli temel izim yardmclar
Srekli temel toolbar
iz/Objeler/Temeller/Srekli Temel satr veya Srekli Temel ikonu tklandnda srekli temel toolbar
ekrana gelir. Srekli Temel toolbarnn zerinde Srekli Temel ikonu ve Srekli Temel Ayarlar ikonu
yer alr.

Srekli temel toolbarndaki komut ikonlar soldan saa srasyla unlardr:
Srekli Temel ikonu. Srekli temel kirii izim komutunu altrr. izim alan zerinde farenin sol
tuu tklanmak sureti ile srekli temel izimi yaplr.
Simetri X ikonu. lk tklama yaplp srekli temel izimine balandktan sonra tklanrsa, srekli temelin
eksenine gre simetrisini alr.
Kaklk ikonu. Srekli temelin tanm eksenini (alt-st-orta) deitirir. Ayn ilem klavyeden boluk
tuuna baslarak da yaplabilir.
Kesiimlerle Bl ikonu. Basl ise, izilen srekli temel baka objelerle kesitiinde, kesien objelerin
kesiim noktalarndan otomatik olarak blnerek birbirlerine balanmalarn salar.
Blen Objeyi Otomatik Adlandr ikonu. Basl ise izilecek srekli temel objesi kestii objelerden
paralara ayrlr ve en soldaki paradan balanarak otomatik olarak isimlendirilir.
Blnen Objeleri otomatik Adlandr ikonu. Basl ise izilen srekli temel tarafndan blnen objeler
Srekli Temel Ayarlar ikonu. Tklandnda Srekli Temel Ayarlar diyalogu ekrana gelir. Srekli temel
kirileri ile ilgili eitli parametreler burada ayarlanr. Yaplan ayarlar izilecek srekli temellere
uygulanr.
Srekli temel klavye destei
Srekli izimi esnasnda, srekli temelin ilk noktas izim alannda tklandktan sonra ekranda srekli
temelin sanal bir grnts oluur. Fare hareketine bal olarak bu sanal srekli temel grnts de
ekil deitirir. Bu esnada klavyeden Boluk tuuna baslarak ya da temel toolbarnda Kaklk ikonunu
tklayarak izilmekte olan srekli temelin alttan, ortadan ya da stten tanml olmas salanabilir. Alt-
st-orta tanmlamalar temel kiriine gredir. Ampatmanlar dikkate alnmaz. Alt ve st ampatmanlar
290
bulunan bir srekli temelin plan izimine bakldnda st ve alttaki izgiler ampatman izgileridir.
Ortadaki iki izgi temel kiriinin alt ve st izgileridir.
Srekli temel izerken koordinat kutusu kullanlarak temelin balang/biti noktalarnn koordinatlar,
temel uzunluu ya da temelin plandaki as belirlenebilir. Koordinat kutusundaki X ve Y
kutucuklarndan nokta koordinatlar (metre), L kutucuundan uzunluk, A kutucuundan a (derece)
girilebilir. Bu kutucuklara veri girmek iin fare ile tklamak yerine, ksaca klavyeden X, Y, L ve A
tularna baslarak girilebilir. zellikle konsol srekli temel izerken koordinat kutusu faydal olur.
Srekli temelleri kolonlara balarken klavyeden Ctrl tuuna baslarak kolon kelerini yakalamak
mmkn olur. Ctrl tuu basl tutulduu srece gelimi yakalama aktiftir.
Srekli temel ayarlar
Srekli temellerle ilgili parametreler Srekli Temel Ayarlar diyalogunda yer alr. Srekli temeller
izilirken, buradaki ayarlara gre oluturulurlar. Ayarlara mdahale edilmezse, izilen srekli temeller
programdaki default (varsaylan) ayarlara gre oluturulurlar.
izilecek srekli temellerin parametrelerini ayarlamak iin:
Ayarlar/Obje Ayarlar/Temel Ayarlar/Srekli Temel Ayarlar satrn ya da Srekli Temel ikonunu
tkladktan sonra aa kan temel toolbarndan Ayarlar ikonunu tklayn.
Srekli Temel Ayarlar diyalogu ekrana gelecektir.
Bu diyalogda istediiniz deiiklikleri yapn ve tamam butonunu tklayn.
Yaptnz ayarlarla srekli temel izimine balayabilirsiniz.
Mevcut srekli temellerin ayarlarn deitirmek iin:
Deitirmek istediiniz srekli temel ya da temelleri farenin sol tuu ile tklayarak sein.
Alan Srekli Temel Ayarlar diyalogunda istediiniz deiiklikleri yapn.
Yaptnz deiiklikler semi olduunuz temellere uygulanacaktr. Sadece deitirilen
parametreler seilen btn temellerde deitirilecektir. Temellerin birbirlerinden farkl zellikleri
(varsa) korunacaktr.
291

Temel Ad: Srekli temelin addr. Buraya girilen rakamn nne TK indisi getirilerek srekli temelin
ad oluturulur ve planda temel zerine yazlr. Temellerin izili srasna gre rakam artrlr (TK1,
TK2, TK3.... gibi). Srekli temel adlar istenirse sonradan Obje Adlandr komutu ile deitirilebilir. sim
indisi TK olmak zorunda deildir. Yeniden adlandrmada farkl indisler kullanlabilir.
izgi Rengi: Planda temel kirii snrlarn gsteren iteki iki izginin rengidir. Farenin sol tuu ile
kalnl ayarlanabilir. Kalem kalnlklar ekranda fark edilmez. izim kada izdirilirken geerlidir.
D izgi Rengi: Planda temel d izgilerinin rengidir. Bu izgiler ampatmanlar gsterir. Ampatman
genilii sfr alnrsa izilmezler. Farenin sol tuu ile tklanp tu basl tutularak alan renk paleti
Temel Kiri Genilii: Temel kiriinin plandaki genilii girilir. Planda temel kirii izgileri iteki pembe
renkli iki izgidir (default ayarlara gre). Diyalog zerindeki ekilde gsterilmitir.
Temel Kiri Ykseklii: Temel kiriinin ykseklii (z ynnde dey ykseklik). Diyalog zerindeki
ekilde gsterilmitir.
Kot: Temel kiriinin st yzeyinin kat tabanndan dey (z ynnde) mesafesi. Kot deeri sfr olursa
temel kirii st yzeyi kat taban ile akktr. Pozitif deer girilirse temel kat tabanndan yukarya
doru, negatif deer girilirse aaya doru hareket eder. Temel kotu deitirilirken, ilgili temel
zerine oturan kolonlarn kotlar da gz nnde bulundurulmal, gerekirse deitirilmelidir.
Alt/st/Orta/Tanml: Srekli temelin nereden tanml olacan belirleyen seeneklerdir. Srekli
temelin iki ucundaki dm noktalarn birletiren sanal temel aks, bak ynne gre temel kiriinin
292
st kenar ile akacaksa st, alt kenar ile akacaksa alt, temelin tam ortasndan geecekse orta
seenei iaretlenir. Sanal temel aks baka bir hattan geecekse Tanml seenei iaretlenir ve alttaki
veri giri kutucuuna, temel kirii st kenarna gre mesafe girilir. Verilen mesafe temel kirii
kalnlndan fazla olmamaldr. Temel kirii kenar izgileri en dtaki izgiler deildir. En dtaki izgiler
ampatman izgileridir. Orta ksmndaki iki izgi temel kirii izgileridir. Sanal temel aks ortadaki bu iki
izgi arasnda ya da bu izgilere akk olabilir. Bu izgiler dna kamaz.
st H1: Temel bak ynne gre st ampatmann d kenarnn dey (z ynndeki) ykseklii.
Diyalog zerindeki kesit emasnda gsterilmitir.
st H2: Temel bak ynne gre st ampatmann i kenarnn (temel kiri yz tarafndaki ampatman
kenarnn) dey (z ynndeki) ykseklii (metre). Diyalog zerindeki kesit emasnda gsterilmitir.
st Ampatman: Temel bak ynne gre st ampatmann plandaki genilii. st ampatman
kaldrmak iin bu deer sfr girilir. Yap snr durumlar gerei ampatmanlardan birini kaldrmak
gerekebilir.
Alt H1: Temel bak ynne gre st ampatmann d kenarnn dey (z ynndeki) ykseklii.
Diyalog zerindeki kesit emasnda gsterilmitir.
Alt H2: Temel bak ynne gre st ampatmann i kenarnn (temel kiri yz tarafndaki ampatman
kenarnn) dey (z ynndeki) ykseklii. Diyalog zerindeki kesit emasnda gsterilmitir.
Alt Ampatman: Temel bak ynne gre st ampatmann plandaki genilii. Alt ampatman kaldrmak
iin bu deer sfr girilir. Yap snr durumlar gerei ampatmanlardan birini kaldrmak gerekebilir.
H1 ve H2 deerleri birbirine eit olursa ampatmanlar dikdrtgen kesitli olur. Trapez kesitli temeller
isteniyorsa H1 deerleri H2 deerlerinden kk olmaldr.
Materyal: Temellerin kat modelde zerine kaplanacak materyal seilir. Temel seilen materyal ile
leri Ayarlar Sekmesi:
Yazlarla ilgili Temel Ad Ayarlar ve Temel Boyutu Ayarlar eklinde iki ksm vardr. Temel Ad
Ayarlar blmndeki parametreler temel ad yazsn, Temel Boyutu Ayarlar blmndeki
parametreler de temel boyutu yazsn ynetir.
Yaz X/Yaz Y: Temel Ad yazsnn temel kirii sol st (yaz temel kiriinin stndeyse) ya da alt
kesine (yaz temel kiriinin iindeyse) gre X ve Y koordinatlar girilir. Yaz X deeri pozitif girilirse
yaz kenardan saa doru, negatif girilirse sola doru kayar. Yaz Y deeri pozitif olursa yaz yukarya,
negatif olursa aaya kayar. Burada belirtilen ynler bak ynne gre dnlmelidir. sim ve boyut
birlikte yazdrlyorsa yazlar bu koordinatlara gre yerletirilir.
Boyut X/Boyut Y: Temel Kirii Boyutu yazsnn temel kirii sa st (yaz temel kiriinin stndeyse) ya
da alt kesine (yaz temel kiriinin iindeyse) gre X ve Y koordinatlar girilir. Boyut X deeri pozitif
girilirse yaz kenardan sola doru, negatif girilirse saa doru kayar. Yaz Y deeri pozitif olursa yaz
293
yukarya, negatif olursa aaya kayar. Burada belirtilen ynler bak ynne gre dnlmelidir. sim
ve boyut birlikte yazdrlyorsa kullanlmaz.
Yazlacak Yazlar seeneklerinden temel isim ve boyut yazlarnn temel kiriinin neresine yazlaca
seilir. sim ve boyut birlikte seenei iaretlenirse bu satrn altndaki seimler dikkate alnr ve
temel ad ve boyutu ayr yazlr. aretlenmezse stndeki seimler dikkate alnr, temel ad ve boyutu
birlikte yazlr.
Yaz Ykseklii: Yaz ykseklii girilir .
Yaz Rengi: Yaz rengi ayarlanr. Renk kutucuunun zerine farenin sol tuu ile tklanp, fare imleci
alan renk paleti zerinde kaydrlr. stenen rengin zerine gelindiinde tu serbest braklr. Renk
kutucuu seilen renge dnr. Renk kutucuu klavyeden shift tuu ile birlikte tklanrsa, ilgili rengin
kalem kalnl ayarlanabilir.
dnlr.
Statik Sekmesi:
Pilye as : Temel kirii pilyesinin ka derece ile krlaca girilir. Pilye, kolon yznden moment sfr
noktasna kadar getirilir ve buraya yazan deer kadar krlr.
Min pilye / Toplam : Srekli temel kiriinde, aklktaki toplam donat alannn minimum yzde kann
pilye olarak dzenleneceini belirler. Bu deer, donat seiminde tanmlanabilinen dz ve pilye aplar
ile proje genel ayarlarnda tanmlanabilinen "iki donat arasndaki minimum mesafe" , "donat marj" ve
"Donat seimine izin verilen kombinasyon aral" ile beraber kullanlr.
Max. pilye / toplam : Srekli temel kiriinde, aklktaki toplam donat alannn maksimum yzde
kann pilye olarak dzenleneceini belirler. Bu deer, donat seiminde tanmlanabilinen dz ve pilye
aplar ile proje genel ayarlarnda tanmlanabilinen "iki donat arasndaki minimum mesafe" , "donat
marj" ve "Donat seimine izin verilen kombinasyon aral" ile beraber kullanlr.
ift pilye : Temel kiriinde ift pilye krlmas isteniyorsa bu seenek iaretlenmelidir.
Donatlar : Bu blmde Montaj, Pilye, Dz, Gvde satrlar ve Sol, Birletir, Sa stunlar grlr. Ge:
lgili montaj, pilye ve dz donat ubuklarnn sreklilik arz eden mesnetlerde komu kirilere
gemesini istiyorsanz ge kutucuklarna iaret koyun. Birletir: ki taraftaki montaj, dz ya da gvde
donat ubuklarnn birletirilmesi iin birletir kutucuuna iaret koyun. Bu durumda donat ap ve
adetleri eit ise donatlar kesilmez birletirilir. Eit deil ise ap ve adetlere mdahale edip eitlediiniz
takdirde, donatlar birletirebilirsiniz.
294
malzemeyi tklayn.
Kullanm blmnde ;
iaretlenir.
Oranla listesinde srekli temel objesi ve malzeme lsne gre beliren satrlar unlardr.
Srekli Temel
ls ile srekli temelin n ve arka
yzlerin uzunluundan bulunan ortalama
295
ls ile srekli temelin kalnl
bulunacak demektir.
ls ile srekli temelin ykseklii
bulunacak demektir.
demektir.
ls ile srekli temelin hacmi
arplarak kullanlacak demektir.
Bulunduu mod
Srekli temeller kat tabannda izildikleri iin Mimari Plan modunda yer alrlar. Kalp Plan modunda
iken srekli temeller ekranda gzkmez. Kalp plan modunda srekli temel izmek de mmkn
deildir. Srekli temel izim ve ayar komutlar kalp plan modunda iken inaktiftir. Klavyeden Shift +
Tab tuuna baslarak Mimari Plan moduna geilirse srekli temel izim ve ayar komutlar aktif duruma
geer. lgili katta izilmi srekli temeller varsa planda grntlenirler. Eer izili srekli temeller var
olduu halde gzkmyorsa, katman ayarlarna girilip srekli temel katman almaldr.
296
Srekli temel izimi
Srekli temel
Srekli temel izimi ekranda fare yardm ile grafik olarak yaplr. Srekli temeller kolondan kolona
balanr.
Srekli temellerin zellikleri temel iziminden nce ya da sonra ayarlanabilir. Ancak, temel izimine
balamadan nce Srekli Temel Ayarlarna girip ayarlar kontrol etmek, yaplmas gereken deiiklikleri
yapmakta fayda vardr.
Srekli temel izmek iin:
iz/Srekli Temel satrn farenin sol tuu ile tklayn.
Temelin ilk ucunun bulunaca nokta zerine gelip (rnein kolon dm noktas) farenin sol
tuunu tklayn. Tklanan bu noktada temelin ilk noktas oluacaktr (kolon zerine tklandysa
temelin ilk ucu bu noktadan kolona balanacaktr).
Klavyeden boluk tuuna basarak ya da temel toolbarnda bulunan Kaklk ikonunu tklayarak
srekli temelin izim hattn deitirebilirsiniz. Boluk tuu srekli temel ayarlar diyalogundaki
Alt-st-Orta seenekleri aras geii salar.
Temelin ilk noktasn belirledikten sonra izim alannda temelin dier ucunun yer alaca nokta
zerine gelin ve farenin sol tuunu tklayn.
Temel izilecektir. (Hzl izim modu kapal ise srekli temelin adn deitirin veya enter tuuna
basarak varsaylan ad onaylayn)
Srekli temel izimini sonlandrmak iin klavyeden Esc tuuna basarak moddan kn.
Yukarda da belirtildii gibi srekli temeller genelde kolonlar birbirine balar. Baz durumlarda konsol
temel kirilerinin yaplmas gerekebilir. Konsol temeller bir ucu kolonda dier ucu bota bulunan temel
kirileridir. Bu tr temelleri izerken temel uzunluu koordinat kutusu kullanlarak belirlenebilir.
Srekli temel izim modunda iken kolon zerine tklanp temelin bir ucu kolona balandktan sonra
klavyeden L tuuna baslr. mle koordinat kutusundaki L hanesine girecektir. Buraya uzunluk girilir ve
enter tuuna baslr. Kutucuk krmz renge dnr ve girilen deere kilitlenir. Fare imleci temelin
uzanaca yne doru srklenir ve ikinci bir tklama ile temelin ikinci ucu da belirlenir ve temel izimi
tamamlanr. Ayn ekilde klavyeden A tuu ile koordinat kutusundaki A hanesine girmek ve buradan
temel as belirlemek de mmkndr.
Srekli temeller boydan boya kolonlarn zerinden girilebilir. Bu durumda program temelleri
kolonlarla otomatik blecektir. Srekli Temel toolbarnda bulunan Blen objeyi otomatik olarak
adlandr ikonu basl ise srekli temeller otomatik isimlendirilecektir. n aklkl bir sistemde n tklama
yerine 2 tklama ile srekli temel girilebilir.
Ayn aks zerimde birden fazla kolon tanmlayn.
iz/Srekli Temel satrn tklatn.
1.kolonu tklayn.
Son kolonu tklayn.
297
Temel boydan boya girilecektir.
Tanmlanm mevcut bir srekli temelin zerinde kolon tanmlanabilir. Kolon unutulduunda temeli
silmeden kullanc yeni bir kolon tanmlayabilmektedir. Srekli Temel toolbarnda bulunan Blnen
objeyi otomatik olarak adlandr ikonu basl ise temeller otomatik isimlendirilecektir
Srekli temel kaklklar
Srekli temel kaklklar komutu, mevcut bir srekli temelin dorultusunu ve sanal aksn deitirmek
iin kullanlr. Sanal temel aks temelin iki ucundaki dm noktalarn birbirine balayan dorudur.
Temel aksnn deimesi, srekli temelin kaklnn deimesi anlamna gelir.
Srekli temeller izdikten sonra srekli temel kaklklar komutu ile kaklk deitirmek iin:
Deitir/Obje Edit/Kiri-Temel/Srekli Temel Kaklklar satrn tklayn.
Fare imlecini kakln deitireceiniz temel kirii zerine srkleyin ve sol tuu tklayn. Temel
seilecektir.
Farenin sa tuunu tklayn. mlecin ekli deiecektir.
Farenin sol tuu ile iki nokta tklayarak temel sanal aksnn tanaca ekseni belirleyin.
Srekli temel belirlenen yeni eksen zerine tanacaktr.
Bu ekilde temel kakl deitirildiinde temelin deiir fakat dm noktalarnn yeri deimez.
yle ki; rnein iki ucundan kolonlara bal bir srekli temelin kakln srekli temel kaklklar
komutu ile deitirelim. Temel kolonlarn dna tansa ve kolonlarla balantsz gibi gzkse bile,
kolonla balants kopmayacaktr. Dm noktas ta komutu ile kolon dm noktas tanrsa,
srekli temelin ilgili ucunun da kolon hareketine bal olarak hareket ettii grlecektir.
Kiri - Temel yn belirt (srekli temel)
Kiri-Temel Yn Belirt komutu, kirilerin ve srekli temel kirilerinin bak ynlerini deitirmek iin
kullanlr. Srekli temel bak yn, temel yazlarnn ynlerinden anlalr. Srekli temel bak ynn
deitirmek iin:
Deitir/Obje Edit/Kiri-Temel/Kiri-Temel Yn Belirt satrn tklayn.
Ynn deitirmek istediiniz srekli temelin nce sa ucuna, sonra da sol ucuna farenin sol
tuu ile tklayn.
Srekli temel yazlarnn, dolaysyla srekli temelin ters dndn greceksiniz.
Kiri ve temel ynleri mimari olarak nemli deildir. Ancak statik olarak sreklilik durumlar asndan
nemlidir.
U noktas edit
Srekli temellerin u noktalarn bulunduu yerden alp baka bir noktaya balamak iin U Noktas
Edit komutu kullanlr. Bu ilem mevcut temel kirii balantlarnda baz deiiklikler yapmak ya da
hatal balantlar dzeltmek iin kullanlr. Temel kiriinin ucu kolona bal ise, dm noktas bal
bulunduu obje ya da objelerle ortaktr. Temeli bu dm noktasndan koparmak iin U Noktas Edit
298
kullanmak gerekir. Srekli temelin ucu baka bir objeye bal deilse, u noktasn tama ilemi Dm
Noktas Ta komutu ile de yaplabilir.
Herhangi bir temel kiriinin u noktasn deitirmek iin:
Deitir/Obje Edit U Noktas Edit satrn veya toolbardan U Noktas Edit ikonunu tklayn.
Srekli temelin deitirmek istediiniz ucuna yakn bir yere farenin sol tuu ile tklayn.
Fare imlecini srklediinizde tklanan temel kiriinin ucu da imlele birlikte srklenecektir.
mleci istediiniz noktaya getirin ve farenin sol tuunu tklayn.
Temelin ilgili ucu son tkladnz noktaya tanacaktr.
U Noktas Edit komutu, yukarda anlatld ekilde duvarlar ve kiriler iin de geerlidir.
Srekli Temeli sein.
Fareyi temelin ucunda bulunan dm noktasnn zerine getirin. mle ekil deitirecektir.
Fareyi hareket ettirdiinizde ilgili temelin ucu da fare ile birlikte hareket edecektir. stediiniz
herhangi bir noktaya tklayn. Temelin ucu tanacaktr. Temelin ucunu bo bir noktaya
Kesitte ve planda srekli temeller
Mimari projelerde planda temeller izilmez. Temellerin kesitlerde gsterilmesi istenebilir. ideCAD
Statik programnda kesitler planda girilen 3Boyutlu objelerden otomatik olarak retilir ve izilir. Bu
sebeple temelleri planda girmek gerekir.
Planda girilen srekli temellerin planda grntlenmemesi iin:
Ayarlar/Katman Ayarlar satrn veya toolbardan Katman Ayarlar ikonunu tklayn.
Katman Ayarlar diyalogu ekrana gelecektir.
Temel satrndaki X iaretli kutucuun zerine farenin sol tuu ile tklayarak iareti kaldrn.
Plandaki srekli temeller, temel katman kapatld iin grnmeyecektir.
Kesit alnmak istendiinde yukarda anlatlan ekilde katman ayarlar diyalogu alr. Bu defa Temel
satr, ak stunundaki kutucuun zerine farenin sol tuu ile tklanarak kutucuk iaretlenir. Tamam
butonu tklanp diyalog kapatldnda temel katman alr ve srekli temeller planda grnrler. Kesit
grntleme esnasnda Temel katmannn ak olmas gerekir. Katman kapal olursa srekli temeller
kesite dahil edilmezler.
Srekli temellerin llendirilmesi
Mimari uygulama projelerinde, srekli temellere de arzu edilirse i ve d llendirme yaplabilir.
Srekli temellere d llendirme yapmak iin,
299
llendirilecek srekli temelleri farenin sol tuu ile zerlerine tklayarak sein.
llendirmenin hangi srekli temele paralel olmasn istiyorsanz, o srekli temelin karsna
farenin sol tuu ile tklayn. llendirme yaplacaktr.
Srekli temellere i llendirme yapmak iin;
Farenin sol tuu ile iki nokta tklayarak srekli temelleri kesen bir llendirme hatt belirleyin.
llendirme izim alannda herhangi bir ada olabilir. l hatt tanr ya da dndrlrse, ya
da srekli temellerde herhangi bir deiiklik olursa ller otomatik olarak gncellenir.
Dilatasyonlu yaplarda srekli temeller
Dilasyonla birbirinden ayrlm yaplarda srekli temeller, birbirine yakn kolonlar ierisine alacak
ekilde tanmlanabilirler. Bu temellerin kapsad kolonlar rijit kollarla birbirine balanarak sisteme
otomatik dahil edilirler.

Srekli temeller dilasyon derzini kesecek ekilde aklk boyunca tanmlanaca gibi, dilatasyonla
ayrlan kolonlar, genilik boyunca da kapsayacak ekilde tanmlanabilirler.
Betonarmede srekli temellere ilikin olumsuzluk uyarlar ve anlamlar
Analiz sonrasnda srekli temel betonarme diyalogunda srekli temel isminin olduu stunda baz
uyarlar ksaltlm simge halinde verilir. Bu uyarlar, ynetmelik asndan bir olumsuzluu bildirir.
Srekli temel betonarme diyalogunda verilen uyarlarn anlamlar unlardr.
K: Kayma gvenlii salamyor. Temel boyutlarn arttrn.
Zg : Zemin eminiyet deeri alyor. Zg>Zgem.
300
Srekli Temel Parametreleri
an.
Srekli temel parametreleri diyalogunda bulunan parametreler unlardr :

Beton rts
Temel kirii iindeki donatnn arlk merkezinden betonun d yzne olan mesafesidir.
Minimum ekme Pursantaj
Varsaylan deeri 0.003 dr. Temel kiriinde ekme blgesine konulacak minimum donaty
belirleyen parametredir. Bu parametre temel kiriin aklnda alta ve temel kiriin mesnedinde stte
kullanlr. Donat hibir koulda bu parametreyle belirlenen snrdan az olamaz.
Minimum donat, Asmin=MinekmePursantaj* bw * (h-d ) ve
fyd
fctd
8 . 0
min
> kouluna baklr.
Minimum Etriye Aral
Birimi cm, varsaylan deeri ise 10 cm dir. Programda temel kiriine konulacak etriyenin aral bu
h
b
d
h
bw
h1
d
h1
a1 a2 bw a1 a2
b
301
Birimi cm, varsaylan deeri ise 20 cm dir. Programda temel kiriine konulacak etriyenin aral bu
Maksimum Tevzi Aral
Birimi cm, varsaylan deeri ise 20 cm dir. Programda temelin ampatmanna konulacak tevzi(datma)
donatsnn aral bu parametrede belirtilen deerden fazla olmayacak ekilde seilir.
Birimi cm, varsaylan deeri 40 cm. dir. Temel kiriinin genilii bu parametreyle karlatrlr.
Genilik bu parametrede yazan minimum genilik deerini amad srece temel kirii ift kollu bir
etriye ile donatlandrlrlar. Aksi durumda her 40 cm iine ift kollu etriye bir etriye alr.
Ampatman Minimum Donat Oran(
amp
)
Varsaylan deeri 0.002 dr. Srekli temelde ampatmana konulacak minimum donaty belirleyen
parametredir. Ampatman donats hi bir koulda bu parametreyle belirlenen snrdan az olamaz.
Minimum donat ampatman momentinden bulunan hesap donats ile karlatrlr. Byk olan
kullanlr.
Asmin = (h1-d) * 100 *
amp

AsMin>Ashesap ise Asmin, deilse, Ashesap kullanlr.
40 cm ampatman yksekliine sahip bir temelde ampatman hesabndan a kan moment 0.478
tm olsun. Ampatmana konulacak donat,
M=0.478 tm den kesit hesab Ashesap=0.375 tm (C20 ve S220)
Asmin= (40-5) * 100 * 0.002= 7 cm2
Asmin>Ashesap olduundan Asmin kullanlr. Srekli temel parametrelerinde verilen Ampatman
Minimum Donat Aral, Ampatman Maksimum Donat Aral ve Donat Seim diyalogunda
Ampatman Donats parametreleri de kullanlarak ampatmann donat ap ve aral belirlenir
7 cm2iin seilen donat |14/21 (7.33 cm2)
Ampatman Minimum Donat Aral
Birimi cm, varsaylan deeri ise 10 cm dir. Programda srekli temelde ampatmana konulacak
donatnn aral bu parametrede belirtilen deerden az olmayacak ekilde seilir.
Ampatman Maksimum Donat Aral
Birimi cm, varsaylan deeri ise 25 cm dir. Programda srekli temelde ampatmana konulacak
donatnn aral bu parametrede belirtilen deerden fazla olmayacak ekilde seilir.
Gvde Demiri in Minimum H
Birimi cm, varsaylan deeri 60 cm dir. Temel kiriin ykseklii bu parametrede yazan deerden fazla
ise temel kiriine gvde donats yerletirilir.
302
Bu donat, ykseklii 60-90 cm olan kirilerde iki yzde birer tane olmak zere en az bir ift, 90-120
cm olan kirilerde iki ift, her 30 cm ykseklik iin bir ift ilave edilerek atlr.
Maksimum Montaj Donat Aral
Birimi cm, varsaylan deeri 25 cm dir. Temel kiriinin genilii bu parametreye blnr ve kirie
konulacak minimum montaj says belirlenir. Temel kiriine her koulda en iki adet montaj donats
atlr.
MontajDonatSays=TemelKiriGenilii / MaksimumMontajAral 2 adet montaj
Betonarme mens altnda Donat Seimi Diyalogunda Srekli Temel sekmesinde temel kiriinde
kullanlabilecek montaj donatsnn ap belirlenebilir.
Hesapta Deprem Momentlerini Kullan
Varsaylan durumu iaretli olmasdr. Temel hesabnda st yapdan gelen dey (sabit ve hareketli)
yklemeden oluan kolon tesirleri dnda 4 adet deprem yklemelerinden oluan kolon tesirleri de
hesaba katlr ve en olumsuz kombinezona gre srekli temel hesaplar yaplr. aretli deilse, sadece
dey yklemeden oluan kolon momentleri hesaba katlrlar.
aretli ise, raporda Srekli Temel Donatlar raporunda Temele Gelen Kolon Ykleri bal altnda G
ve Q stunlar ile birlikte EX1, EX2, EY1 ve EY2 stunlarnda Mx, My, N satrlarnda sfrdan farkl
deerler grlr. Aksi durumda EX1, EX2, EY2 ve EY2 stunlarnda bilgi yazmaz.
Srekli temelin dier objelerle ilikisi
Srekli temeller kolonlara balanr. Bir dizideki ikiden fazla kolon altna srekli temel tariflenirken,
temellerin her kolona balanmas, temelin kolon altndan kolona tklanmadan geirilmemesi gerekir.
Temelin kolon altndan, kolona tklanmadan geirilmesi durumunda temel kolona balanmaz. Buna
dikkat edilmelidir.
Srekli temeller kat tabannda yer alrlar. Dolaysyla planda dier mimari objelerle (duvar, kap-
pencere, mahal, ktphane vs.) akrlar. Ancak mimari projelerde plan izimlerinde srekli temeller
gsterilmez. Srekli temellerin sadece kesitlerde gsterilmesi gerekir. Bu durumda plan izimi
alnmadan nce Ayarlar/Katman Ayarlarndan Temel katman kapatlarak, srekli temellerin izimlerde
kmamas salanabilir.
Ba Kirii
Ba kirii izim yardmclar
Kiri toolbar
Mimari plan modundayken, iz/Objeler/Kiri/Ba Kirii tklandnda toolbar ekrana gelir.

Ba Kirii ikonu. Ba kirii izim komutunu altrr.
303
Kaklk ikonu. Kiriin bak ynne gre alttan, stten, ortadan tanmlamak iin kullanlr. Ayn ilem
klavyeden space-bar tuuna baslarak da yaplabilir.
Ayarlar ikonu. Ba kirii ayarlarn aar.
Ba kirii klavye destekleri
Ba kirii izimi esnasnda, ba kiriin ilk noktas izim alannda tklandktan sonra ekranda ba kiriin
sanal bir grnts oluur. Fare hareketine bal olarak bu sanal ba kiri grnts de ekil deitirir.
Bu esnada klavyeden Boluk tuuna baslarak izilmekte olan ba kiriin alttan, ortadan yada stten
tanml olmas salanabilir.
Ba kirii izerken koordinat kutusu kullanlarak ba kiriin balang/biti noktalarnn koordinatlar,
ba kiri uzunluu ya da ba kiriin plandaki as belirlenebilir. Koordinat kutusundaki X ve Y
kutucuklarndan nokta koordinatlar, L kutucuundan uzunluk, A kutucuundan a girilebilir. Bu
kutucuklara veri girmek iin fare ile tklamak yerine, ksaca klavyeden X, Y, L ve A tularna baslarak
girilebilir.
Ba kiri ayarlar diyalogu
Kirilerle ilgili parametreler Ba Kirii Ayarlar diyalogunda yer alr. Ba kirii iziminden nce ba kirii
ayarlarna girip, ba kirii parametrelerini kontrol etmek, yaplmas gereken deiiklikler varsa bu
deiiklikleri yapmakta fayda vardr. Fakat bu ihmal edilse bile, izilen ba kirilerin ayarlar daha sonra
da deitirilebilir. Ba kirii zelliklerini ayarlamak iin:
Mimari plan modundayken Ayarlar/Obje Ayarlar/Ba Kirii Ayarlar veya Kiri ikonunu tklandktan
sonra ekrana gelen Kiri Toolbarndan, ba Kirii Ayarlar butonunu tklayn.
Ba Kirii Ayarlar diyalogu ekrana gelecektir.
Ba Kirii Ayarlar diyalogunda istediiniz ayarlar yapn.
Tamam butonunu tklayarak diyalogu kapatn ve ba kirii izimini gerekletirin.
Ba kirii izimini gerekletirdikten sonra ba kirilerinin ayarlarn deitirmek isterseniz:
Ayarlarn deitirmek istediiniz ba kirilerini farenin sol tuu ile tklayarak sein.
Deitir/Obje zellikleri ikonunu tklayn.
Alan ba kirii ayarlar diyalogunda gerekli deiiklikleri yapn.
Tamam butonunu tklayp diyalogu kapatn. Yaptnz deiiklikler semi olduunuz ba
kirilerine yansyacaktr.
304

Kiri Ad: Buraya girilen rakamn nne BK indisi getirilerek kiri ad oluturulur (BK1, BK15 gibi).
Program bu isimleri kirilerin izili srasna gre arttrr. Kiri isimleri kiriler izildikten sonra da
deitirilebilir. Deitirilen kiri isimleri K indisli olmak zorunda deildir. Herhangi bir isim
kullanlabilir.
Genilik: Kiri genilii girilir. Kiri genilii, kiriin plandaki geniliini ifade eder. Sarkk kirilerde kiri
genilii kiri yksekliinden daha kk, yatk kirilerde ise daha byktr.
Ykseklik: Kiri ykseklii girilir. Kiri ykseklii kat tavanndan balayarak aaya doru kiriin
yksekliini belirler. Kiri ykseklii girilirken kat ykseklii ve alttaki duvar ykseklikleri gz nne
alnmaldr. Zira bu ykseklikler kullanc kontrolndedir. Program herhangi bir otomatik ayarlama
yapmaz.
Kot: Kiri st yznn kat tabanndan llen dey mesafesi (kotu). (+) ya da () deer olabilir. Ters
kiri iin (+), dk kiri iin () girilir.
Renk: Kiri kenar izgilerinin rengidir. Farenin sol tuu ile tklanp tu basl tutularak alan renk paleti
Aktif Tarama: Kiri iin geerli olan tarama tipidir. Tarama zerine tklandnda Tarama Ayarlar
diyalogu alr. Bu diyalogda, tarama tipleri tablosundan istenen tarama tipinin zerine farenin sol tuu
ile tklanarak tarama tipi seilir. Tarama rengi ve zemin rengi kutucuklarnn zerine farenin sol tuu ile
kalnl ayarlanabilir. Tamam butonu tklanarak diyalog kapatlr ve kiri ayarlar diyaloguna geri
dnlr. Aktif tarama kutucuunda seilen tarama tipi seilen renklerle grntlenir.
Alt/st/Orta/Tanml: Kiriin nereden tanml olacan belirleyen seeneklerdir. Kiriin iki ucundaki
dm noktalarn birletiren sanal kiri aks, bak ynne gre kiriin st kenar ile akacaksa st, alt
kenar ile akacaksa alt, kiriin tam ortasndan geecekse orta seenei iaretlenir. Sanal kiri aks
305
baka bir hattan geecekse Tanml seenei iaretlenir ve alttaki veri giri kutucuuna, kiri st
kenarna gre mesafe (metre) girilir. Verilen mesafe kiri kalnlndan fazla olmamaldr.
Materyal: Kirilerin kat modelde zerine kaplanacak materyal seilir. Kiri seilen materyal ile
metre olarak alnr ve seilen obje zerine kaplanr. Dokunun kare eklinde olduu dnlrse obje
Konstrktif: Ba kiriinin konstrktif alnp alnmayaca belirlenir. aretli ise konstrktif alnr, deilse
hesaba katlr.
Yazlar Sekmesi:
Bu sekmede kiri isim ve boyut yazlarnn kiriin neresinde yer alaca belirlenir. Kiri isim ve boyut
yazlar birlikte ya da ayr yazdrlabilir, kiriin iinde ya da stnde yer alabilir. sim ve boyut yazlarnn
birlikte yazlmas iin sim ve Boyut Birlikte seeneinin iaretlenmesi gerekir.
sim X/Yaz Y: Kiri Ad yazsnn kiri sol st (yaz kiriin stndeyse) ya da alt kesine (yaz kiriin
iindeyse) gre X ve Y koordinatlar girilir. Yaz X deeri pozitif girilirse yaz kenardan saa doru,
negatif girilirse sola doru kayar. Yaz Y deeri pozitif olursa yaz yukarya, negatif olursa aaya kayar.
Burada belirtilen ynler bak ynne gre dnlmelidir. sim ve boyut birlikte yazdrlyorsa yazlar
bu koordinatlara gre yerletirilir.
Boyut X/Boyut Y: Kiri Boyutu yazsnn kiri sa st (yaz kiriin stndeyse) ya da alt kesine (yaz
kiriin iindeyse) gre X ve Y koordinatlar girilir. Boyut X deeri pozitif girilirse yaz kenardan sola
doru, negatif girilirse saa doru kayar. Yaz Y deeri pozitif olursa yaz yukarya, negatif olursa
Kiri Ad Ayarlar ve Kiri Boyutu Ayarlar eklinde iki ksma ayrlr. Kiri Ad Ayarlar blmndeki
parametreler kiri ad yazsn, Kiri Boyutu Ayarlar blmndeki parametreler de kiri boyutu yazsn
ynetir.
dnlr.
306
Statik Materyal: Kiri elemannda kullanlacak statik materyali listeden sein. Statik materyal
malzemeyi tklayn.
Kullanm blmnde ;
iaretlenir.
Oranla listesinde ba kirii objesi ve malzeme lsne gre beliren satrlar unlardr.
Kiri
307
demektir.
demektir.
bulunacak demektir.
demektir.
demektir.
308
demektir.
demektir.
demektir.
309
Bulunduu mod
Ba kirileri yalnz Mimari Plan modunda bulunur. Kalp Plan modundayken ba kirii izim ve ayar
komutlar inaktiftir. Aktif duruma gelmeleri iin klavyeden Shift+Tab tuuna basarak Mimari Plan
moduna gemek gerekir.
Ba Kirii izimi
Ba Kirii
Ba kirii izimi ekrandan grafik olarak gerekletirilir. Ba kirii izimine balanmadan nce mimari
plan modundayken Ayarlar/Obje Ayarlar/Ba Kirii Ayarlar satrn tklayp kiri ayarlarna girmek,
ayarlar kontrol etmekte fayda vardr. Ba kirii izmek iin:
Kalp plan modundaysanz, klavyeden shift+tab tuuna basarak mimari plan moduna gein.
iz/Objeler/Kiri/Ba Kirii satrn veya toolbarda bulunan Ba Kirii ikonunu farenin sol tuu ile
tklayn.
Fare imlecini kolonun zerine getirin. mle ekil deitirince farenin sol tuunu tklayn.
310
Kiriin ilk noktasn belirledikten sonra, imleci ikinci kolon zerine getirin. mle ekil deitirince,
klavyeden boluk tuu ile kiriin izim hattn deitirebilirsiniz. Sol tuu tekrar tklayn.
Kiri izilecektir. Moddan kmak iin klavyeden ESC tuuna basn.
(Hzl izim modu kapal ise kiriin adn deitirin veya enter tuuna basarak varsaylan ad
onaylayn)
Ba kiriin dier objelerle ilikisi
Ba kirileri kolonlara kolonun herhangi bir noktasndan balanabilirler. Kiri kolon dm noktasna
balanacaksa dm noktasna kilitlenme modu ak olmaldr. Dm noktasna kilitlenme toolbardan
ikonu tklanarak alp kapatlabilir. Ak ise, obje izim modlarndaki fare imleci dm noktalarna
yaklatrldnda iaret deitirerek dm noktalarn yakalar.
Ba kirii kolon ke noktalarndan herhangi birine balanacaksa gelimi yakalama modunun almas
gerekir. Gelimi yakalama modu Aralar/Yakalama/Gelimi Yakalama ya da toolbardaki ikonu
tklanarak alp kapatlabilir. Gelimi yakalama modunun almas iin dm noktalarna kilitlenme
modunun da ak olmas gerekir.
Ba kirii kolonun herhangi bir noktasna balanacaksa, dm noktasna kilitlenme modu kapatlp
kolon zerine tklanarak kiri kolona balanabilir. Ba kiriinin kolona balanp balanmadn kontrol
etmek iin dm noktas ta komutu kullanlabilir. Kolon dm noktas tandnda kolon ile birlikte
kolona bal ba kiri ucunun da tanmas gerekir. Eer ba kiri ucu olduu yerde kalyor, kolon ile
birlikte hareket etmiyorsa, bu kiriin kolona balanmadnn gstergesidir.
Ba Kirii Parametreleri
an.
Ba kirii parametreleri diyalogunda bulunan parametreler unlardr

Pas pay
bw
d
h
311
Ba kirii iindeki ekme veya basn donatsnn arlk merkezinden betonun d yzne olan
mesafesidir.
Minimum Aklk ekme Pursantaj
Varsaylan deeri 0.003 dr. Ba kiriinde ekme blgesine konulacak minimum donaty belirleyen
parametredir. Donat hibir koulda bu parametreyle belirlenen snrdan az olamaz.
Minimum donat, Asmin=MinekmePursantaj* bw * (h-d ) olarak hesaplanr.
Varsaylan deeri 0.02 dir. Ba kiriine konulacak ekme donatsnn st snrn belirler. Donat hibir
koulda bu parametreyle belirlenen snrdan fazla olamaz. Fazla olmas durumunda program
maksimum pursantajn fazla olduu ba kirii iin kesit yetersiz mesaj verecektir.
Birimi cm, varsaylan deeri 40 cm. dir. Ba kirii genilii bu parametreyle karlatrlr. Ba kirii
genilii bu parametrede yazan minimum genilik deerini amad srece ba kirileri ift kollu bir
etriye ile donatlandrlrlar. Aksi durumda 2 tane ift kollu etriye ile donatlandrlrlar.
Gvde Demiri in H
Birimi cm, varsaylan deeri 60 cm dir. Ba kiriinin ykseklii bu parametrede yazan deerden fazla
ise kirie gvde donats yerletirilir.
Minimum Etriye Aral
Birimi cm, varsaylan deeri ise 10 cm dir. Programda ba kiriine konulacak etriyenin aral bu
Birimi cm, varsaylan deeri ise 20 cm dir. Programda ba kiriine konulacak etriyenin aral bu
Montaj Maksimum Aral
levi yoktur
312
Kubbe
Kubbe izim yardmclar
Kubbe toolbar

Kubbe ikonu. Kubbe izer.
Yay Kubbe ikonu. Yay eklinde yarm, eyrek vb. kubbe izer.
3 Noktadan Yay Kubbe ikonu. 3 noktadan yay teknii ile yay kubbe (yarm, eyrek vb.) izer.
Kubbe - Tonoz Mesnetlerini Tanmla. Kubbe veya tonozun herhangi bir kenarn dnme ve/veya
telemeye tutulu hale getirir.
Kubbe toolbar zerindeki Kubbe Ykseklii kutucuuna kubbe ykseklik deeri girilebilir. Kubbe
ayarlar diyaloguna girmeye gerek kalmaz.
Ayarlar ikonu. Kubbe Ayarlar diyalogunu aar. Buradan kubbe parametrelerine mdahale edilebilir.
Kubbe ayarlar
Kubbe ile ilgili parametreler Kubbe Ayarlar diyalogundan ayarlanr. Bu ayarlar kubbe iziminden nce
ya da sonra yaplabilir. izilecek kubbelerle ilgili ayarlama yapmak iin:
Ayarlar/Obje Ayarlar/at/Kubbe Ayarlar satrn tklayn. Kubbe Ayarlar diyalogu ekrana gelecektir.
Burada gerekli dzenlemeleri yapn ve Tamam butonunu tklayn.
Diyalog kapanacaktr. Yaplan ayarlar izeceiniz kubbeler iin geerli olacaktr.
Mevcut kubbeler varsa, bunlar yaplan ayar deiikliklerinden etkilenmeyecektir. Mevcut kubbelerde
ayar deiiklii yapmak iin:
Deitirmek istediiniz kubbeyi farenin sol tuu ile tklayarak sein.
Farenin sa tuunu tklayn. Alan menden zellikler satrn tklayn.
Kubbe Ayarlar diyalogu alacaktr. Gerekli deiiklikleri yapn ve Tamam butonunu tklayn.
Diyalog kapanacaktr. Yaplan deiiklikler seilen kubbeye uygulanacaktr.
313

Genel Sekmesi:
Kubbe Parametreleri blmnde kubbe saann kat tabanndan kotu, kubbe ykseklii, kubbe
yarap, oluk genilii ve oluk ykseklii girilebilir. Kubbe yarap sadece obje zellikleri deitirilirken
(mevcut bir kubbenin ayarlarna mdahale edilirken) aktiftir ve deitirilebilir. Bu parametreler
diyalogda ekille aklanmtr.
Yine bu blmdeki saak tipinden biri seilir. Saak tipleri ekil ile gsterilmitir.
Yatay para says: Kubbenin ka yatay paradan (halka) oluturulacan belirler. Para says arttka
kubbe hatlar yuvarlaklar.
Dey para says: Kubbenin ka dey paradan (dilim) oluturulacan belirler. Para says arttka
kubbe hatlar yuvarlaklar.
Kalnlk: Kubbe kalnl girilir.
Materyaller-Renkler Sekmesi:
Renk: Renk kutucuunun zerine farenin sol tuu ile tklanp, fare imleci alan renk paleti zerinde
kaydrlr. stenen rengin zerine gelindiinde tu serbest braklr. Renk kutucuu seilen renge
dnr. Renk kutucuu klavyeden shift tuu ile birlikte tklanrsa, ilgili rengin kalem kalnl
ayarlanabilir.
Materyal: Kat modelde ilgili ksm zerine kaplanacak materyal seilir. lgili yzeyler seilen materyal
ile kaplanr ve Kat modellerde bu ekilde grntlenir. Farenin sol tuu ile aa ok butonu zerine
314
Statik Sekmesi:
Statik Materyal: Kubbe elemannda kullanlacak statik materyali listeden sein. Statik materyal
Sabit yk: Kubbenin kalnlktan oluan betonarme arl dndaki sabit d ykler girilir. (kg/m2)
Hareketli yk: Kubbenin hesabnda kullanlacak hareketli yk deeri girilir. (kg/m2)
Sonlu eleman genilii: Kabuk hesabnda esas alnacak maksimum sonlu eleman geniliini girilir.
Program kabuklar yamuk formda sonlu elemanlara blerek analizini yapar. Sonlu eleman genilii, bu
satra girilen deeri amamak kaydyla kabuk ekline gre otomatik ayarlanr.
malzemeyi tklayn.
malzemeye ait zet bir satr grnecektir. Bir objeye birden fazla malzeme atamas yaplabilir.
Kullanm blmnde ;
iaretlenir.
315
Bulunduu mod
Kubbe hem mimari hem de statik modda izilebilir ve grntlenir.
Kubbe izimi
Kubbe
Kubbe izmek iin gelitirilmitir. Bu komutla kubbe izmek, ember izmek kadar basittir. 3-Boyutlu
plan penceresinde izilir.
iz/Kubbe-Tonoz/Kubbe satrn tklayn.
izim alanna farenin sol tuu ile tklayarak kubbenin merkezini belirleyin.
Fareyi merkezden darya doru srkleyin. Kubbenin sanal grnts fare imleci ile birlikte
hareket edecektir.
Kubbe yarapn girmek iin klavyeden L tuuna basn. mle koordinat kutusundaki L
kutucuuna girecektir.
Buraya kubbe yarap (metre) girin ve klavyeden Enter tuuna basn. Kutucuk krmzya
dnecek, girilen uzunluk deerine kilitlenecektir. izim alanndaki kubbe grnts de bu
yarapa kilitlenecektir.
izim alann tklayn. Kubbe izilecektir.
Yay kubbe
Kubbe komutu ile dairesel kubbeler izilir. Tam daireyi tamamlamayan yarm kubbelerin izimi iin
Yay Kubbe komutu gelitirilmitir. Yay kubbe izmek iin:
iz/Kubbe-Tonoz/Yay Kubbe satrn tklayn.
izim alanna farenin sol tuu ile tklayarak kubbenin merkezini belirleyin.
Fareyi merkezden darya doru srkleyin. Kubbenin sanal grnts fare imleci ile birlikte
hareket edecektir.
Kubbe yarapn girmek iin klavyeden L tuuna basn. mle koordinat kutusundaki L
kutucuuna girecektir.
Buraya kubbe yarap (metre) girin ve klavyeden Enter tuuna basn. Kutucuk krmzya
dnecek, girilen uzunluk deerine kilitlenecektir. izim alanndaki kubbe grnts de bu
yarapa kilitlenecektir.
Fare imlecini saatin tersi ynnde hareket ettirin. Fare ile birlikte yay kubbenin de hareket ettii,
eklinin deitii grlecektir. Bu aamada a da girebilirsiniz. Klavyeden A tuuna basn. mle
koordinat kutusundaki A kutucuuna girecektir. A (global) deerini yazn (derece) ve Enter
tuuna basn. Fareyi hareket ettirdiinizde yayn girilen ada kald grlecektir.
izim alann tklayn. Yay kubbe izilecektir.
316
Kubbe statik hesaplar
Eksenler
Shell elemann eksenleri ve dm nokta numaralar ekilde gsterildii gibidir.

Shell eleman kuvvetlerinin ynleri ve anlamlar

317

M11, M22
1 ve 2 eksenlerinde oluan eilme momentleri
M12
Dzlemsel burulma momenti
V13, V23
Elemann yzeyine dik kesme kuvvetleri
F11, F22
lgili ynde, eleman dzlemi iindeki ekme kuvvetleri
F12
Eleman kesme kuvveti

Kubbe yk ve malzeme bilgilerinin tanmlanmas
Kubbe sabit ve hareketli ykleri, kubbe ayarlar diyalogunda statik sekmesinde tanmlanmaktadr.
Betonarme yk dndaki btn d ykler girilir.
Kubbenin beton ve elik snflar, proje genel ayarlar diyalogunda srasyla beton ve elik snf
sekmelerinde seilmektedir.
Kubbe mesnet koullarn tanmla
Kubbe hesabn yapmadan nce kubbe kenarlarnn mesnetleme zelliklerinin belirlenmesi gereklidir.
Kubbe toolbarnda bulunan "Kubbe mesnet koullarn belirle komutuyla kubbe kenarlarn dnme
ve/veya telemeye tutulu hale getirmek veya yar rijit diyafram kabul zmyle yapyla birlikte
zmek mmkndr.
Kesme kuvveleri, kat
dzleminde aadan
yukarya doru pozitiftir.
(ekilde gsterilmemitir.)

318
Kubbe ikonunu tklayn. Alan toolbardan Kubbe mesnetler koullarn tanmla ikonunu
tklayn.
Mesnet koullarn tanmla diyalogu alacaktr.
Mesnetlenme zelliini deitirmek istediiniz kubbe kenarn tklayn.
Mesnet tanmla diyalogunda istediiniz seenei iaretleyin. telemeye ankastre iaretlenirse,
seilen kenar analizde teleme yapmayacak demektir. Dnmeye ankastre iaretlenirse, seilen
kenar dnme yapmayacak demektir.

Yapdan bamsz zm iin mesnetleme koullar:
Tam rijit diyafram kabulyle zm yaplrsa kubbe yapdan ayr zlr. Bu durumda kubbe
kenarlarnn dnme ve teleme kstaslar ile mesnetleme koullar iki seenekler belirlenir. Kubbe
ykleri yapya ayrca verilmelidir.
telemeye nlenmi : Seilen kenar teleme yapamaz.
Dnmeye nlenmi : Seilen kenar dnme yapamaz.
Yap ile birlikte zm iin mesnetleme koullar:
Yar rijit diyafram kabulyle zm yaplrsa, yap - kubbe bir btn olarak birlikte zlrler. Bu
durumda kubbe kenarlarn bal olduu objeler diyalogda verilen seeneklerle belirlenir.
Kirilere, kolonlara, panellere, demelere, temellere bal : Kubbe kenarnn srasyla hangi objelere
bal kabul edileceini belirleyin.
Sabit mesnet : Kubbe kenar sabit mesnet olarak kabul edilir.
Mesnetleme uzakl : Kubbe kenarnn mesnette balanmas iin geerli olacak uzaklk miktarn
verin.
319
Kubbe ve tonoz parametreleri
Beton rts : Kubbe - tonoz ekme donatsnn arlk merkezinden betonun d yzne olan
mesafesidir.
Kubbe analizi
Yerletirilmi bir kubbenin analizini yapmak iin Kubbe ve Tonoz Analizi komutu kullanlr. Kubbe
yerletirildikten sonra Kubbe ve Tonoz Mesnetlerini Tanmla komutuyla kubbenin kenarlarnn
mesnetlenme koullar belirlenir. Kenarlar dnmeye ve/veya telemeye ankastre tanmlanabilir.
Kubbe analizi sonlu elemanlar yntemi ile yaplr. Sonlu elemanlar 4 dm noktal, 12 serbest
dereceli, yamuk plak elemanlardr. Varsaylan maksimum sonlu elemanlar genilii 0.25 metredir.
Sonlu eleman genilii, bu satra girilen deeri amamak kaydyla kabuk ekline gre otomatik
ayarlanr. Sistem zlr, kubbenin dm noktas deplasmanlar ve u kuvvetleri hesaplanr.
Kubbenin yk bilgeleri sabit ve hareketli yk deerleri olarak Kubbe Ayarlar diyalogunda Statik
sekmesinde kg/m2 cinsinden tanmlanr. Sabit yk deeri olarak kalnlktan oluan betonarme arl
dndaki arlklar tanmlanr.
Kubbe herhangi bir proje ierisinde tanmlanabilir fakat kubbenin ereve sistemiyle fiziksel bir
paylam yoktur. Kubbede oluan tesirler ereve sistemine aktarlmazlar.
Kubbe yerletirin.
Kubbe ayarlarnda sabit ve hareketli ykleri tanmlayn.
Kubbe toolbarndan Kubbe ve tonoz mesnetlerini tanmla ikonunu tklayn.
Srasyla kubbenin kenarlarn seerek, dnme ve/veya telemeye ankastre olup olmadn
belirleyin.
Toolbardan Kubbe ve tonoz analizi butonunu tklayn.
Kubbe analizi yaplm olacaktr.
Kubbe kuvvetlerinin ve donat alanlarnn incelenmesi
Kubbenin ekme ve basn blgeleri, deplasmanlar, donat miktarlar ve kuvvetleri 3 boyutlu
erevede incelenir. Bunun iin;
Perspektif grnt stnde farenin sa tuuna basn. Alan menden 3B ereve satrn
tklayn.
Perspektif grnts tel ereve haline dnecektir ve Sonular grntleme diyalogu
alacaktr.
Kubbe ve Tonoz Sonular satrn iaretleyin.3 boyutlu grntde kubbeye ait diyagram
grnecektir. AS1 ve AS2 iaretlenerek srasyla asal ve minr yndeki donat alanlar grlebilir.
st donat alanlar seenei iaretlenirse, diyagramda kabuun st blgesindeki donat miktarlar
gsterilir. Seenek iaretli deilse, alt blgelerdeki donat miktarlar gsterilir. Fareyi diyagram
zerinde gezdirerek kubbeye ait nmerik deerleri de grebilirsiniz. Ayrca hangi rengin hangi
nmerik deere de denk geldii yandaki renk paletinden takip edilebilir.
320
ekilde programda kubbe iin gerekli donat hem ekme hem de basn blgeleri iin belirlemi
olunur. Bu aamadan sonra kullanc programn izim olanaklarn ile kubbe donat izimini yapmaldr.
Kubbe ve Tonoz Parametreleri
Tonoz
Tonoz izim yardmclar
Tonoz toolbar

Tonoz ikonu. Tonoz izer.
Snr Tonoz ikonu. Snr tonoz izer.
Tonoz Mesnetlerini Tanmla. Tonozun herhangi bir kenarn dnme ve/veya telemeye tutulu hale
getirir.
Tonoz Ayarlar ikonu. Tonoz Ayarlar diyalogunu aar. Buradaki tonoz parametrelerine mdahale
edilebilir.
Tonoz ayarlar
Tonoz parametreleri Tonoz Ayarlar diyalogundan ayarlanr. Tonoz ayarlarna tonoz izilmeden nce
ya da izildikten sonra mdahale edilebilir. Tonoz Ayarlarna mdahale etmek iin:
Ayarlar/Obje Ayarlar/Kubbe-Tonoz/Tonoz Ayarlar satrn tklayn. Tonoz Ayarlar diyalogu ekrana
gelecektir.
Burada gerekli deiiklikleri yapn ve Tamam butonunu tklayn.
Yaplan ayarlar bundan sonra izilecek tonozlar iin geerli olacaktr. Mevcut tonozlarn ayarlarn
deitirmek iin:
Ayarlarn deitirmek istediiniz tonozu, zerine farenin sol tuu ile tklayarak sein.
Alan menden zellikler satrn tklayn. Tonoz Ayarlar diyalogu ekrana gelecektir.
Gerekli deiiklikleri yapn. Tamam butonunu tklayarak diyalogdan kn.
Bu ekilde yaplan deiiklikler seilen tonoz ya da tonozlara uygulanacaktr.
Tonoz Ayarlar diyalogu drt sekmeden oluur. Bunlar; Genel Ayarlar, Dokular, Statik, Yap
Bileenleri sekmeleridir.
321
Saak Tipi: ekil ile gsterilen saak tipinden biri seilir.
zel Boyut: Bu seenek iaretlenirse sadaki bilgi kutularna tonoz genilii ve tonoz ykseklii
girilebilir. Birim metredir.
Orijinal boyut: Bu seenek iaretlenirse, tonoz kesiti iin seilen izgi, yay vb. objelerin boyutlar
kullanlr.
Yn: Sa ya da sol seeneklerinden biri tklanarak seilir. Tonoz kalnlnn (Z ynnde) ie dorumu
yoksa da doru mu olaca belirlenir. Sol seilirse kalnlk da doru, sa seilirse ie doru verilir.
Kaklk: Tonozun plandaki kakl seilir. Sa, orta ve sol seenekleri tonoz aksnn nereden
geeceini (tonozun nereden tanml olacan belirler). Bak ynne gre sa stten tanml, ortadan
tanml, sol alttan tanml tonozu ifade eder. Alttan tanml tonozun ularndaki dm noktalar alt
kelerinde, stten tanml ise st kelerinde yer alr. Ortadan tanml tonozun dm noktalar
tonoz u kenarlarnn ortasnda bulunur.
Para Says: Yay ya da erisel tonozlar oluturulurken, bunlarn ka para halinde oluturulaca girilir.
Para says arttka tonoz hatlar yuvarlaklar. Para says tonoz girilmeden nce belirlenir. Mevcut
(izilmi) bir tonozun para saysn deitirmek mmkn deildir. Tonoz deitirilirken bu parametre
inaktif olur.
Kot: Tonozun en alt noktasnn kat tabanndan kotu girilir (metre).
Kalnlk: Tonoz kaplamasnn kalnl girilir (metre).
Dokular Sekmesi:
Bu sekmede tonoz alt ve st yzeyi iin renk ve materyal seilir. Taban yz alt yzey, ofset yz st
yzeydir.
Renk: Renk kutucuunun zerine farenin sol tuu ile tklanp, fare imleci alan renk paleti zerinde
kaydrlr. stenen rengin zerine gelindiinde tu serbest braklr. Renk kutucuu seilen renge
dnr. Renk kutucuu klavyeden shift tuu ile birlikte tklanrsa, ilgili rengin kalem kalnl
ayarlanabilir.
Materyal: Kat modelde ilgili ksm zerine kaplanacak materyal seilir. lgili yzeyler seilen materyal
ile kaplanr ve Kat modellerde bu ekilde grntlenir. Farenin sol tuu ile aa ok butonu zerine
Statik Sekesi:
Statik Materyal: Tonoz elemannda kullanlacak statik materyali listeden sein. Statik materyal
Sabit yk: Tonozun kalnlktan oluan betonarme arl dndaki sabit d ykler girilir. (kg/m2)
Hareketli yk: Tonozun hesabnda kullanlacak hareketli yk deeri girilir. (kg/m2)
322
malzemeyi tklayn.
Kullanm blmnde ;
iaretlenir.
Bulunduu mod
Tonoz hem mimari hem de statik modda izilebilir ve grntlenir.
323
Tonoz izimi
Tonoz
Tonoz kesiti yay, eri ya da dorusal ekillerde olabilir. Tonoz izmeden nce izim alanna yay, eri
ya da izgilerle tonoz kesitinin formu izilir. Bundan sonra tonoz izim ilemine geilir.
izgi, yay ya da eri komutlarn kullanarak izim alanna tonoz kesitinin eklini izin.
iz/Kubbe-Tonoz/Tonoz satrn tklayn.
izim alannda farenin sol tuu ile tklayarak kesit formunu belirlemek iin izmi olduunuz
izgileri, yay ya da eriyi sein.
Farenin sa tuunu tklayn mle deiecektir.
Farenin sol tuu ile izim alanna tklayn. Tklanan nokta tonozun balang noktas olacaktr.
Fare imlecini srkleyin. Tonoz fare imleci ile birlikte uzayacaktr. Klavyeden boluk tuuna
basarak tonozun altta, stten ya da ortadan tanml olmasn salayabilirsiniz. Tekrar sol tuu
tklayarak tonozun ikinci noktasn belirleyin. Tonoz izilecektir.
Fareyi srkleyip sol tuu tklayarak istediiniz sayda tonoz izin.
Tonoz izimini bitirmek iin farenin sa tuunu tklayn.
Snr tonoz
Snr tonoz, izim alannda drt nokta tklanarak gerekletirilir. Tonoz iziminde olduu gibi nce
izim alanna yay, eri ya da izgilerle tonoz kesitinin formu izilir. Daha sonra snr tonoz izimine
geilir.
iz/Tubbe-Tonoz/ Snr Tonoz satrn tklayn.
izim alannda farenin sol tuu ile tklayarak izgileri, yay ya da eriyi sein.
Farenin sa tuunu tklayn. mle deiecektir.
Farenin sol tuu ile izim alanna tklayn. Bu snr tonozun ilk noktasn belirleyecektir.
Srasyla iki, ve drdnc noktalar da farenin sol tuu ile tklayarak belirleyin.
Snr tonoz izimi tamamlanacaktr.
Tonoz statik hesaplar
Eksenler
324


325

M11, M22
M12
V13, V23
F11, F22
F12

Tonoz yk ve malzeme bilgilerinin tanmlanmas
Tonoz sabit ve hareketli ykleri, tonoz ayarlar diyalogunda statik sekmesinde tanmlanmaktadr.
Betonarme arl dndaki btn d ykler sabit yk olarak girilir.
Tonozun beton ve elik snflar, proje genel ayarlar diyalogunda srasyla beton ve elik snf
sekmelerinde seilmektedir.
Tonoz mesnet koullarn tanmla
Tonoz hesabn yapmadan nce tonoz kenarlarnn mesnetleme zelliklerinin belirlenmesi gereklidir.
Tonoz toolbarnda bulunan "Tonoz mesnet koullarn belirle komutuyla tonoz kenarlarn dnme
ve/veya telemeye tutulu hale getirmek veya yar rijit diyafram kabul zmyle yapyla birlikte
zmek mmkndr.
dzleminde aadan

326
Tonoz ikonunu tklayn. Alan toolbardan Tonoz mesnetler koullarn tanmla ikonunu
tklayn.
Mesnetlenme zelliini deitirmek istediiniz tonoz kenarn tklayn.
Mesnet tanmla diyalogunda istediiniz seenei iaretleyin. telemeye ankastre iaretlenirse,
seilen kenar analizde teleme yapmayacak demektir. Dnmeye ankastre iaretlenirse, seilen
kenar dnme yapmayacak demektir.

Tam rijit diyafram kabulyle zm yaplrsa tonoz yapdan ayr zlr. Bu durumda tonoz
kenarlarnn dnme ve teleme kstaslar ile mesnetleme koullar iki seenekler belirlenir. Tonoz
Yar rijit diyafram kabulyle zm yaplrsa, yap - tonoz bir btn olarak birlikte zlrler. Bu
durumda tonoz kenarlarn bal olduu objeler diyalogda verilen seeneklerle belirlenir.
Kirilere, kolonlara, panellere, demelere, temellere bal : Tonoz kenarnn srasyla hangi objelere
bal kabul edileceini belirleyin.
Sabit mesnet : Tonoz kenar sabit mesnet olarak kabul edilir.
Mesnetleme uzakl : Tonoz kenarnn mesnette balanmas iin geerli olacak uzaklk miktarn verin.
327
Kubbe ve tonoz parametreleri
Beton rts : Kubbe - tonoz ekme donatsnn arlk merkezinden betonun d yzne olan
mesafesidir.
Tonoz analizi
Yerletirilmi bir tonozun analizini yapmak iin Kubbe ve Tonoz Analizi komutu kullanlr. Tonoz
yerletirildikten sonra Tonoz Mesnetlerini Tanmla komutuyla tonozun kenarlarnn mesnetlenme
koullar belirlenir. Kenarlar dnmeye ve/veya telemeye ankastre tanmlanabilir ya da yap ile birlikte
zm seenekleri kullanarak kenarlar ilgili olduklar yap elemanlarna mesnetlenebilirler.
Tonoz analizi sonlu elemanlar yntemi ile yaplr. Sonlu elemanlar 4 dm noktal, 12 serbest
ayarlanr. Sistem zlr, Tonozun dm noktas deplasmanlar ve u kuvvetleri hesaplanr.
Tonozun yk bilgileri sabit ve hareketli yk deerleri olarak Tonoz Ayarlar diyalogunda Statik
sekmesinde kg/m2 cinsinden tanmlanr. Sabit yk deeri olarak kalnlktan oluan betonarme arl
dndaki arlklar tanmlanr.
Tonoz herhangi bir proje ierisinde tanmlanabilir. Tonoz yapdaki yerine yerletirilip mesnetlerini yap
ile birlikte zm seeneklerini kullanarak tanmlama durumunda tonoz yap ile etkileimli zlr,
tonozda oluan tesirler ereve sistemine aktarlrlar. Yapdan bamsz mesnetlenme seeneklerine
gre tanmlamanz durumunda tonoz yapdan bamsz olarak zlr, tonozda oluan tesirler ereve
sistemine aktarlmazlar.
Tonoz yerletirin.
Tonoz ayarlarnda sabit ve hareketli ykleri tanmlayn.
Tonoz toolbarndan Tonoz mesnetlerini tanmla ikonunu tklayn.
Srasyla tonozun kenarlarn seerek, mesnetlenme durumlarn belirleyin.
Toolbardan Kubbe ve tonoz analizi butonunu tklayn.
Tonoz analizi yaplm olacaktr.
Tonoz kuvvetlerinin ve donat alanlarnn incelenmesi
Tonozun ekme ve basn blgeleri, deplasmanlar, donat miktarlar ve kuvvetleri 3 boyutlu
tklayn.
alacaktr.
Kubbe ve Tonoz Sonular satrn iaretleyin.3 boyutlu grntde tonoza ait diyagram grnecektir.
AS1 ve AS2 iaretlenerek srasyla asal ve minr yndeki donat alanlar grlebilir. st donat
alanlar seenei iaretlenirse, diyagramda kabuun st blgesindeki donat miktarlar gsterilir.
Seenek iaretli deilse, alt blgelerdeki donat miktarlar gsterilir. Fareyi diyagram zerinde
328
gezdirerek kubbeye ait nmerik deerleri de grebilirsiniz. Ayrca hangi rengin hangi nmerik deere
de denk geldii yandaki renk paletinden takip edilebilir.
ekilde programda kubbe iin gerekli donat hem ekme hem de basn blgeleri iin belirlemi
olunur. Bu aamadan sonra kullanc programn izim olanaklarn ile tonoz donat izimini yapmaldr.
Merdiven
Merdiven izim yardmclar
Merdiven toolbar
Merdiven Toolbar zerinde merdiven ile ilgili komutlara tek tklamada ulamay salayan komut ikonlar
yer alr. Merdiven ikonu tklandnda merdiven toolbar ekrana gelir.

Merdiven toolbarnda yer alan komut ikonlar soldan saa srasyla unlardr:
Merdiven ikonu. Merdiven izim komutunu altrr. Daha nce arive kayt edilmi bir merdiveni
izim alanna yerletirir.
Yeni Merdiven Olutur ikonu. Rota komutu ile izilen bir alan kullanarak yeni bir merdiven oluturur.
Merdiven Alan Ekle ikonu. Mevcut bir merdivene sahanlk ve kvrml ksm gibi merdiven paralar
ekler.
Merdiven Deformasyonu ikonu. Merdiven deformasyonu modunu altrr.
Korkuluk Sakla/Gster ikonu. Korkuluk Sakla/Gster komutu merdiven korkuluklarn kapatp aar.
Korkuluk istenmeyen merdiven kenarlarnda korkuluklar bu komut kullanlarak kapatlr.
Korkuluk Says Edit ikonu. Korkuluk saysn deitirmek iin kullanlr.
Merdiven Mesnetlerini Tanmla ikonu. Merdivenin herhangi bir kenarn dnme ve/veya telemeye
tutulu hale getirir.
Merdiven Kaydet ikonu. izim alanndaki herhangi bir merdiveni merdiven ktphanesine ekler.
Merdiven ktphanesine kaydedilen merdiven baka projelerde tekrar kullanlabilir.
Yerletirme Noktas ikonu. mlecin merdiven objesini yakalama noktasn deitirir.
Simetri Y ikonu. Merdiven k ynn deitirir.
Merdiven Betonarme Hesap Aks. Merdiven sahanlk ve kollarnda betonarme hesabn yaplaca hatt
belirleyen bir aks tanmlar.
329
Merdiven Ayarlar ikonu. Merdiven Ayarlar diyalogunu aar. Merdiven parametreleri bu diyalogdan
ayarlanr.
Merdiven deformasyonu toolbar

Merdiven Deformasyonu ikonu. Merdiveni yakalama noktalarn aa kartr, yakalama noktalarn
yakalayarak merdiveni deforme eder.
Birincil Dm Noktas Ekle ikonu Mevcut bir merdivende yeni yakalama noktalar oluturur ve
merdiveni yakalama noktalarndan yakalayp deforme etmeye yarar.
Birincil Dm Noktas Sil ikonu. Birincil Dm Noktas Ekle ikonu ile oluturulan dm noktalarn
siler.
Merdiven Deformasyonunu ptal Et ikonu. Merdiven deformasyonu komutu ile yaplan deiiklikleri
geri alr.
kincil Merdiven Deformasyonu ikonu. kincil merdiven yakalama noktalarn hareket ettirerek
merdiveni deforme etmek iin kullanlr. k hatt ve merdiven korkuluklarn etkiler.
kincil Dm Noktas Ekle ikonu. Merdivende k hatt ve korkuluk zerinde yeni yakalama
noktalar (dm noktalar) oluturur
kinci Dm Noktas Sil ikonu. kincil Dm Noktas Ekle ikonu ile oluturulan dm noktalarn
siler.
kincil Merdiven Deformasyonunu ptal Et ikonu. kincil merdiven deformasyonu komutu ile yaplan
deiiklikleri iptal eder.
Merdiven klavye destei
Merdiven izimi esnasnda boluk tuu veya 1 tuu ile merdivenin yakalama noktas deitirilir.
Merdiven tklandktan sonra seili merdivenin sanal grnts ekranda belirir. Bu esnada boluk
tuuna baslrsa, imlecin merdiveni farkl noktalardan yakalad grlr. Art arda boluk tuuna
baslarak merdiven yakalama noktas deitirilebilir. Merdiven toolbarnda bulunan Y simetri ikonu
merdivenin simetrisini alr. Ayrca klavyeden 2 tuuna baslrsa merdivenin simetrisi alnabilir.
Merdiven ayarlar
Merdiven ktphanesi ve bu merdivenlerle ilgili parametreler Merdiven Ayarlar diyalogunda yer alr.
Ayarlar/Obje Ayarlar/Merdiven Ayarlar satrn tklayn.
Merdiven Ayarlar diyalogu ekrana gelecektir.
stediiniz merdiven, korkuluk ve kpete tiplerini sein ve gerekli parametrik ayarlamalar yapn.
Yaplan ayarlar bundan sonra izilecek merdivenler iin geerli olacaktr. Mevcut bir merdivenin
ayarlarn deitirmek iin:
330
Deitirmek istediiniz merdiveni farenin sol tuu ile tklayn. Merdiven seilecektir.
Merdiven zerinde farenin sa tuunu tklayn.
Alan menden zellikler satrn tklayn. Merdiven Ayarlar diyalogu karnza gelecektir.
Gerekli deiiklikleri yapn ve Tamam butonunu tklayn. Diyalog kapanacak, yaptnz
deiiklikler semi olduunuz merdivene uygulanacaktr.
Merdiven Ayarlar diyalogu iki farkl ekilde karmza kar. Ayarlar/Obje Ayarlar/Merdiven Ayarlar satr
tklandnda ekrana gelen Merdiven Ayarlar diyalogu ile mevcut merdiveni deitirmek iin zellikler
tklandnda alan Merdiven Ayarlar diyalogu arasnda farklar vardr. Bu diyaloglardan birincisinde
sekiz sekme bulunurken, ikincisinde on sekme bulunur. Diyaloglardaki parametrelerle ilgili aklamalar
aadadr:
Merdiven Tipleri Sekmesi:
Bu sekmede diyalogun sol tarafndaki pencerede Merdiven Ktphanesi yer alr. Merdivenler tiplerine
gre klasrler altnda dzenlenmitir. izilecek merdiven bu klasrler altndan seilir.
Seilen merdivenin plan grnts sa stte, boyutlu grnts de sa altta grntlenir. 3B
grnty yaklatrmak, uzaklatrmak, dndrmek mmkndr. Bu ekilde merdiven zellikleri
boyutlu olarak incelenebilir. Dier sekmelerde yaplacak parametre deiiklikleri annda buradaki 3B
grntye uygulanr.
Farenin sol tuu basl tutularak fare 3B grnt zerinde yukar-aa. Saa-sola hareket ettirilerek 3B
merdiven grnts dndrlr. Farenin sa tuu basl tutularak fare yukar-aa hareket ettirilirse,
3B merdiven yaklap uzaklar. Klavyeden Ctrl tuu ve farenin sol tuu basl tutularak fare 3B grnt
zerinde hareket ettirilirse merdiven X-Y dzleminde (zgara dzlemi), Ctrl tuu ve farenin sa tuu
basl tutularak hareket ettirilirse Y-Z dzleminde (zgara dzlemine dik dzlem) hareket eder.
Merdiven tanm satrnda merdiven iin yazlm tanm grlr. Bu satra kullanc mdahale edemez.
k ynn evir: aretlendiinde merdiven kollarnn k ynn deitirir. rnein soldan saa
kan bir merdiveni sadan sola kan merdiven yapar.
Parametreler-2B Grnt Sekmesi:
Bu sekme izim alannda mevcut bir merdivenin zelliklerine mdahale etmek zere merdiven
zelliklerine girildiinde ekrana gelir.
Sol tarafta merdiven genilii, uzunluu, korkuluk genilii, kalnl, ykseklii vb. parametrelerin listesi
grlr. Bu parametrelerin her birine mdahale edilebilir. Deerlerde yaplan deiiklikler annda ilgili
merdivene uygulanr.
Sa tarafta merdivenin 2B plan grnts grlr. Yaplan deiiklikler annda bu grntye de yansr.
3B Grnt Sekmesi:
Bu sekme mevcut bir merdivenin ayarlarn deitirmek zere merdiven ayarlarna girildiinde
mevcuttur. Burada merdivenin 3B grnts grlr. Farenin sol tuu basl tutularak fare 3B grnt
zerinde yukar-aa. Saa-sola hareket ettirilerek 3B merdiven grnts dndrlr. Farenin sa
tuu basl tutularak fare yukar-aa hareket ettirilirse, 3B merdiven yaklap uzaklar. Klavyeden Ctrl
tuu ve farenin sol tuu basl tutularak fare 3B grnt zerinde hareket ettirilirse merdiven X-Y
331
dzleminde (zgara dzlemi), Ctrl tuu ve farenin sa tuu basl tutularak hareket ettirilirse Y-Z
dzleminde (zgara dzlemine dik dzlem) hareket eder.
3B grntnn altnda yer alan komutlarla, 3B grnt zerinde merdiven korkuluklarnn yerleri
deitirilebilir, limon kirili merdivenlerin limon kirileri alp kapatlabilir.
Korkuluk Ta: Buton tklanr. Fare imleci 3B merdiven modeli zerinde tanmak istenen korkuluk
zerine getirilir. Farenin sol tuu tklanp basl tutularak fare hareket ettirilir. Fare ile birlikte ilgili
korkuluun da hareket ettii grlr. Korkuluk istenen pozisyona getirilince sol tu braklr.
Korkuluklar ilk haline getir: Korkuluk ta komutu ile yerleri deitirilen korkuluklar tekrar eski
yerlerine getirilmek istenirse bu buton tklanr. Korkuluklar eski yerlerine geri dner.
Limon Kiri Sakla: Limon kirili merdivenlerde herhangi bir limon kiriinin izilmemesi istenebilir. Bu
durumda ilgili limon kirilerini kaldrmak iin bu buton tklanr. lgili limon kirii farenin sol tuu ile
tklandnda, limon kiri kalkar (saklanr).
Btn Limon kirileri gster: Saklanan limon kirilerin tekrar gsterilmesi isteniyorsa bu buton tklanr.
Limon kiriler geri gelir.
Konstrksiyon Sekmesi:
Konstrksiyon Tipleri: Dz, krml, limon kirili ve rampa tipi merdiven sistemlerinden biri farenin sol
tuu ile tklanarak seilir.
Basamak Parametreleri: D1 basamak kaplamas knt uzunluu, D2 rht kaplamas kalnl, D3
basamak kaplamas kalnldr. Birimler metredir. Kaplama istenmiyorsa bu deerler sfr girilir.
Limon Kiri Parametreleri: LK1 ve LK2 limon kiri yksekliini tayin eder. ekil zerinde gsterilmitir.
Kalnlk parametresi de limon kiri kalnldr. Birim metredir.
Merdiven Kotu: Merdiven alt noktasnn kat tabanndan llen kotudur . Pozitif ya da negatif olabilir.
Korkuluk yzeyi says: Korkuluk yzey says, korkuluk dey yzey saysn (korkuluk kesitini)
belirler. Korkuluk yzey says 4 olursa, korkuluk kesiti karesel olur. Korkuluk yzey says arttrldka
korkuluk kesiti daireye yaklar.
No.lu basamaktan itibaren no.lar yazma: Buraya girilen basamak numarasndan sonraki basamaklar
merdiven zerinde numaralandrlmaz.
Kesit hattn iz: Merdiven zerine kesit hatt izilmesi isteniyorsa iaretlenir. Kesit hatt, planda
merdivenin grnen ve grnmeyen ksmlarn belirtmek iin merdiven zerine ift apraz izgi
eklinde izilen hattr.
1. ve 2. Kaplama izgisi: Planda merdiven zerinde kaplamalar gsteren izgilerin nasl izileceini
belirleyen parametrelerdir. Par1 ve Par2 merdivenin sa ve sol kenarndaki kaplama izgilerinin
uzunluklardr. Tam seenei seilirse kaplama izgisi merdivenin bir kenarndan dier kenarna kadar
izilir. Oransal seilirse girilen Par1 ve Par2 uzunluklarnn merdiven geniliine oranlarna gre izilir.
Sabit uzunluk seilirse Par1 ve Par2 uzunluklar kadar izilir.
Tanmlama: Merdiven tanm satrdr. Deitirilebilir. Ancak merdivene herhangi bir etkisi olmaz.
Sadece tanmlama deimi olur.
Alanlar Sekmesi:
332
Merdiven Alan: Kutucuun sandaki aa ok butonu tklandnda alan listesi alr. Buradaki her alan
bir merdiven kolunu temsil eder. Merdiven tek koldan ibaretse listede tek alan bulunur. Buradaki
parametreler her merdiven kolu iin (alan) ayr ayarlanr.
Basamaklar:
Bu blmde basamak ve rht saysn belirleyen parametreler yer alr. Yaplan seimlere ve girilen
deerlere gre ilgili alann basamak says, basamak genilii, rht says ve rht ykseklii otomatik
ayarlanr.
Basamak says belirleyici parametre: Bu seenek seilirse, sadaki kutucua ilgili alan (merdiven kolu)
iin istenen basamak says girilir. Kol uzunluu ve ykseklii bellidir ve girilen sayya gre basamak
genilii ve rht ykseklii otomatik olarak hesaplanr ve ilgili kutucuklara yazlr. Bu durumda basamak
genilii ve ykseklii deerlerine mdahale edilemez. Mdahale iin ilgili seenekler seilmelidir.
Fakat bu parametreler deitirilince de doal olarak basamak says deiecektir. nk kol uzunluk
ve ykseklii sabit olduuna gre bu parametreler birbirine bamldr.
Basamak ykseklii belirleyici parametre: Seenek iaretlenir ve sandaki kutucua istenen rht
ykseklii girilir. Girilen rht ykseklii sabit tutulur. Basamak genilii ve basamak says girilen
basamak yksekliine bal olarak belirlenir.
Basamak genilii belirleyici parametre: Seenek iaretlenir ve sandaki kutucua istenen basamak
genilii girilir. Bu durumda basamak genilii sabit tutularak rht ykseklii ve basamak says bu
deere bal olarak hesaplanr.
Son basamak st kot seviyesinde: Bu seenek iaretlenirse rht says basamak says belirleyici
parametre deeri kadar olur. rnein; basamak says belirleyici parametre 7 ise ilgili kolda 7 rht
olacaktr. Bu, basamak saysnn 6 olmas anlamna gelir. 7.inci basamak da vardr fakat bu basamak
sahanlk ya da merdivenin birletii deme kotundadr. Seenek iaretlenmezse rht says, basamak
says belirleyici parametre deerinden bir fazladr. Yani, basamak says belirleyici parametre 7 ise,
ilgili kolda 8 rht olacaktr. Bu durumda basamak says da 7 olacaktr. Son basamak sahanlktan bir rht
ykseklii kadar altta olacaktr.
lk/son basamakta kaplamaya gre ykseklik ayarlamas: Merdivende kaplama kullanlyorsa, rht
yksekliklerinin kaplama kalnlklar dikkate alnarak ayarlanmas iin uygun seenek iaretlenir.
Kaplamaya gre ykseklik ayarlamas baz kollarda ilk basamakta, baz kollarda da son basamakta
yaplr.
Dengeleme ve Standartlar:
Balangtaki dengelenmemi basamak adedi: Dnen merdivenlerde dengelemenin balayaca
basamak buradan belirlenir. rnein; 2 girilirse, balangtaki iki basamak iin dengeleme yaplmaz.
nc basamaktan itibaren dengelemeye balanr.
Bititeki dengelenmemi basamak adedi: Dnen merdivenlerde dengelemenin hangi basamakta
biteceini belirleyen parametredir. rnein; 2 girilirse dengeleme sondan nc basamakta bitirilir.
Son iki basamak iin dengeleme yaplmaz.
Minimum basamak genilii: Dengeleme yaplrken minimum basamak geniliinin ne kadar olabilecei
bu kutucua girilir (metre). Nonlineer dengeleme metodu seilirse mdahale edilebilir. Sabit ve lineer
dengeleme metotlar seildiinde kullanc mdahale edemez.
333
Dengeleme metodu olarak metot mevcuttur. Kullanc bunlardan istediini seebilir. Bunlar Sabit,
lineer ve Nonlineer dengeleme metotlardr. Dengelemeler seilen metoda gre yaplr ve annda
merdivenin 2B ve 3B grntlerine yansr. Bunlar ilgili sekmelerden izlenebilir.
A: Merdivenin eimidir (derece). Otomatik olarak hesaplanp bu kutucua yazlr. Kullanc mdahale
edemez. Merdiven kol uzunluu ve ykseklii, basamak ve rhta bal olarak deiir.
B+2R: Adm uzunluunu ifade eder. Birim metredir. Burada B basamak geniliini, R rht yksekliini
temsil eder. B ya da R deitiinde otomatik deiir.
B-R: Rahatl ifade eder. Birim metredir. B basamak genilii, R rht yksekliidir. B ya da R
deitiinde otomatik deiir.
B+R: Gvenlii ifade eder. Birim metredir. B basamak genilii, R rht yksekliidir. B ya da R
deitiinde otomatik deiir.
Basamak Numaralar:
Basamak numaralar ile ilgili parametrelerdir. Sola, saa ya da k hattna yanak seeneklerinden biri
seilerek, merdiven basamak numaralarnn basamaklarn neresine yazlacana karar verilir.
Bu seeneklerin sandaki yaz tipi butonu tklandnda Yaz Tipi Ayarlar diyalogu ekrana gelir. Bu
diyalogdan basamak yazlar iin yaz tipi ve yaz efekti seilir. Tamam butonu tklanarak diyalog
kapatlr. Butonun zerindeki yaz rnei seilen yaz tipi ve efektini yanstr.
X Ofset/Y Ofset: X ofset basamak yazlarn yatay olarak, Y Ofset de dey olarak kaydrmak iin
kullanlr. Deerler pozitif ya da negatif olabilir. Birim metredir.
A: Basamak yazlarnn as girilir. A sfr iken yazlar basamaklara paralel olurlar. Merdiven
dndrlrse yazlar da merdivenle birlikte dner. Ancak Global A seenei iaretlenirse global
alar dikkate alnr. Merdivenin as ne olursa olsun, yazlarn as burada yazlan a olacaktr. A
birimi derecedir.
Ykseklik: Basamak yazlarnn ykseklii (metre).
Kesit:
Kesit izgileri ile ilgili ayarlar bu blmde yaplr. D, L, 1, 2, ve 3 parametreleri ekil zerinde
gsterilmitir. Buna gre ilgili kutucuklara gerekli deerler girilir. D, L, 1 ve 3 parametrelerinin birimi
metre, 2 (a) parametresinin birimi derecedir.
Kesit hatt var kutucuu iaretlenirse ilgili merdiven alan (kolu) zerine kesit hatt girilen
parametrelere gre izilir. aretlenmezse kesit hatt izilmez.
Kesit izgisinde ok iz kutucuu iaretlenirse, kesit hattnda k hatt izgisinin ucuna ok izilir.
aretlenmezse izilmez.
Statik Sekmesi:
Alan ad: Merdiven blgesini gsteren adn grnd satrdr. Hangi alandaysak o alann statik
deerlerini deitiriyoruz demektir. leri ve geri ok tular ile bir nceki veya bir sonraki alanlara gei
yapabilirisiniz.
Sabit yk: Merdivenin kalnlktan oluan betonarme arl dndaki sabit d ykler girilir.
Hareketli yk: Merdiven hesabnda kullanlacak hareketli yk deeri girilir.
334
Statik Materyal: Merdiven elemannda kullanlacak statik materyali listeden sein. Statik materyal
Donatlar 3B'de gster: Merdiven analizi sonucunda hesaplanan donatlarn 3boyutta, kat model
grntsnde izilip izilmeyeceini dzenleyen seenektir. 3B perspektifte donatlar grmek
istiyorsanz seenei iaretleyin. Donatlar daha belirgin grebilmek iin merdiven yzey kaplamasnda
doku olarak kullanlan materyallere effaflk zellii verilebilir.
Grnm Sekmesi:
izgi Tipleri: Planda merdiveni oluturan izgiler iin ayr izgi tipi seilir. Kutucuklarn sandaki aa
ok butonlar tklandnda izgi tipleri listesi alr. Bu listeden istenen izgi tipi farenin sol tuu ile
tklanarak seilir. izgiler soldaki ekil zerinde krmz renkli rakamlarla numaralandrlmtr.
Renkler: Planda merdiveni oluturan izgiler iin ayr renk seilir. izgiler diyalogun solundaki ekil
zerinde mavi rakamlarla numaralandrlmtr. Renk kutucuunun zerine farenin sol tuu ile tklanp,
fare imleci alan renk paleti zerinde kaydrlr. stenen rengin zerine gelindiinde tu serbest
braklr. Renk kutucuu seilen renge dnr. Renk kutucuu klavyeden shift tuu ile birlikte
Etiket iz : aretlenirse merdiven zerinde rht says, basamak ykseklii ve genilii gsterilir.
aretlenmezse gsterilmez.
Toplam basamak numaralar : aretlemezse, rht says, basamak ykseklii ve genilii her kolda ayr
gsterilir. aretlenirse, toplam deerler gsterilir.
Etiket yaz tipi : Rht says, basamak ykseklik ve genilik yazsnn yaz tipi seilir.
Etiket rengi: Rht says, basamak ykseklik ve genilik yazsnn yaz rengi seilir.
Etiket ykseklii: Rht says, basamak ykseklik ve genilik yazsnn yaz ykseklii girilir.
Korkuluk Sekmesi:
Kpete Profilleri: Kpete listesinden bir kpete farenin sol tuu ile tklanarak seilir. Seilen kpete
kesiti, kpete ekrannda grntlenir.
Korkuluk Profilleri: Korkuluk listesinden bir korkuluk farenin sol tuu ile tklanarak seilir. Seilen
korkuluk grnts, korkuluk ekrannda grntlenir.
Birimler:
Temel Birimler: llendirmenin hangi birimde yaplaca belirtilir. llendirme metre, santimetre,
milimetre, fit ve kesirli in, fit ve ondalk basamakl in, ondalk basamakl fit, kesirli in, ondalk
basamakl in birimlerinden biriyle yaplabilir. rnein 4 metrelik bir mesafe santimetre seilirse 400,
milimetre seilirse 4000, fit ve kesirli in seilirse, 13 11 , fit ve ondalk basamakl in seilirse 13
1.5 , ondalk basamakl fit seilirse 13.12, kesirli in seilirse 157
1/2
, ondalk basamakl in
seilirse 155.5 eklinde gsterilecektir.
Hane says: Ondalk basamakl llendirme tipi seildiinde aktif hale gelir. llendirmenin
virglden sonra ka hane gsterileceini belirler. Sfr girilirse virglden sonra hane gsterilmez, 1
335
girilirse bir hane, 2 girilirse iki hane vb. gsterilir. Program lleri belirtilen hane saysna gre
yuvarlayarak yazar. Mimari projelerde genelde llendirme birimi metre ise iki hane, santimetre ise
bir hane dikkate alnr.
Kesirsiz ya da 1/64 hassasiyetine kadar kesirli llendirme yaplabilir.
byklkte gsterilir.
belirler. rnein iaretli deilse, 0' - 15" deerinde bir l -15" olarak gsterir. aretli ise 0'-15"
eklinde gsterir.
0-1 aralnda sfr in i gster: rnein 8'-0 1/6 " deerine sahip bir llendirme in ksm 0-1
Mutlak ini gster: nin mutlak sfr olduu llendirme deerinde sfr inin gsterilip
Materyaller Sekmesi:
Gvde dokusu, kaplama dokusu, kpete dokusu ve korkuluk dokusu ksmlarndan gvde, kaplama,
kpete ve korkuluklara ayr materyal atanr. lgili yzeyler seilen materyal ile kaplanr ve renderlerde
bu ekilde grntlenir. Farenin sol tuu ile aa ok butonu zerine tklanr. Alan materyal
listesinden uygun materyal seilir. Tanml materyal yoksa liste bo gelir. Materyal ekleme ilemi
Ayarlar/Materyaller satr tklanarak alan diyalogdan yaplr.
Gerek Doku Uzunluu: Doku uzunluu girilir (metre). rnein; 1 girilirse seilen materyal dokusu
malzemeyi tklayn.
336
seimi diyalogunda bulunan parametreler unlardr:
Kullanm blmnde ;
iaretlenir.

Oranla listesinde merdiven objesi ve malzeme lsne gre beliren satrlar unlardr:
Merdiven
337
k hatt uzunluu Malzeme tanmlanrken bulunan uzunluk
ls ile merdivenin k hatt uzunluu
bulunacak demektir.
ls, merdivenin st yzeyinin alan ile
Rht says Malzeme tanmlanrken bulunan say
ls, merdivenin rht says ile
Bulunduu mod
Merdiven hem mimari hem de statik izim modlarnda izilebilir. Klavyeden Shif+Tab tuuna baslarak
kalp plan modundan mimari plan moduna geilebilir.
Merdiven izimi
Merdiven
Merdiven izimi, merdiven ktphanesinde bulunan merdivenlerden uygun merdiven tipinin seilip
izim alanna yerletirilmesi sureti ile yaplr. Merdivenler eitli tiplerde hazrlanp ktphaneye atlm
3B parametrik objelerdir. Parametrelerine mdahale edilerek ve merdiven deformasyon komutlar
kullanlarak, mevcut merdiven tiplerinden yeni merdiven tipleri retmek de mmkndr.
Merdiven izmek iin:
Merdiven ikonunu tklayn.
Seilen merdivenin sanal grnts ekrana gelir. Aa kan toolbarda Merdiven Ayarlar ikonunu
338
tklayn.
Eer daha nce bir merdiven seilmediyse, seili merdiven bulunamad mesajn iletecektir.
Tamam butonuna basn.
Merdiven Ayarlar diyalogu karnza kacaktr.
Merdiven ayarlar diyalogunda merdiven tipleri sekmesinde snflandrlm klasrleri ift
tklayarak merdiven tiplerine ulaabilirsiniz.
Merdiveni sein. Gerekli ayarlar yapn. Bu diyalogda daha ayrntl bilgi almak iin klavyeden F1
tuuna basn yardm sayfas kacaktr.
Tamam butonunu tklayn. Diyalog kapanacak merdivenin izi grnecektir.
Bu arada klavyeden boluk tuuna basarsanz, merdivenin tutma noktasn deitirebilirsiniz.
Merdiven toolbarndan Y simetri ikonu tklarsanz merdivenin simetrisini alabilirsiniz.
izim alannda merdiveni yerletirmek istediiniz noktaya gtrn ve sol tu ile tklayn.
Fareyi hareket ettirdiinizde merdiven tklanan bu nokta etrafnda fare hareketine bal olarak
dnecektir. Farenin sol tuunu ikinci defa tklayn.
Merdiven oluacaktr.
Merdiven boyutlarn ve dier parametreleri ayarlamak iin:
Ayarlamak istediiniz merdiveni farenin sol tuu ile tklayarak sein.
mle merdiven zerinde iken farenin sa tuunu tklayn.
Alan menden zellikler satrn farenin sol tuu ile tklayn.
Merdiven ayarlar diyalogu alacaktr. Alan bu diyalog merdiven izmeden nce alan
merdiven ayarlar diyalogundan farkldr. Burada merdivenin boyutlarna, basamak genilii, rht
ykseklii gibi parametrelerine mdahale edebilirsiniz. (Merdiven ayarlarndaki parametrelerle
ilgili bilgiler Merdiven Ayarlar bal altnda anlatlmtr.) Gerekli deiiklikleri yapn ve Tamam
butonunu tklayn.
Yaptnz deiiklikler setiiniz merdivene uygulanacaktr.
Merdiven yerletirirken nce merdiveni izim alannda bo bir yere yerletirip ayarlarn yapmak, daha
sonra yerine tamak daha uygun olur. nk ktphaneden seeceiniz merdivenin boyutlar sizin
izmek istediiniz merdivenin boyutlarnda olmayabilir. Merdiven istenilen boyut ve zelliklere
getirildikten sonra geriye sadece merdiveni yerine tamak kalr. Merdiveni tamak iin:
Tanacak merdiveni farenin sol tuu ile tklayarak sein.
Aralar/Yakalama/Gelimi Yakalama satrn tklayn. Bu ekilde gelimi yakalama modu aktif hale
gelecektir. Gelimi yakalama aktif iken merdiveni ke noktalarndan rahata yakalayabilirsiniz.
Fare imlecini merdiveni yakalamak istediiniz ke noktas zerine srkleyin. mle OK iaretini
dnnce farenin sol tuunu tklayn.
339
Fareyi hareket ettirdiinizde merdiven de fare ile birlikte hareket edecektir.
Merdiveni yerletirmek istediiniz nokta zerine geldiinizde imle OK iaretine dnecektir.
Sol tuu tklayn. Merdiven yerleecektir.
Yeni bir merdiven oluturmak
Merdivenin yaps, sahanlk ve kvrml kol alanlarndan ve ayrca merdivenin k ynn gsteren
k hatt yn bilgilerinden oluur ve bu nedenle merdiven olutururken, programa, sahanlk m
yoksa kvrml kol mu olaca bilgisini ieren datalarn verilmesi ve bir de k hatt ynnn
belirtilmesi gerekir.
Programda, rota objesi ile srayla merdivenin ilgili alann belirleyen snr belirtilir ve yine rota objesi ile
merdivenin k hattn gsteren yn izilir. Rota objesi, merdiven alanna dntrlr ve sonra ilem
baka alanlarn oluturulmas ve kendine eklenmesi eklinde bir sra ile yaplr.
rnein bir sahanlkl, iki kollu U tipi bir merdiven oluturacak olalm:
Toolbardan Rota komutunu tklayn.
Merdivenin 1.kolonu belirten kapal alan koordinat bilgilerini girerek tanmlayn. Dikdrtgen bir
ekil tanmlayacaksnz.
Ardndan yine rota komutunu kullanarak dikdrtgen alann orta noktasnda, k ynn
gsteren dz bir izgi tanmlayn. 1. nokta altta, 2. nokta stte ise merdivenin k yn, alltan
ste doru olacaktr.

Toolbardan Merdiven ikonunu tklayn. Alan toolbardan Yeni Merdiven Olutur ikonunu tklayn.
Merdiven kolu d konturunu tklayn. Rota komutunu tekrar tklayn.
izdiimiz k hatt izgisini tklayn.
Merdiven alanlar diyalogu alacaktr. Diyalogta, merdiven kolu ile ilgili geometrik parametreleri
dzenleyin. Bu ksm merdivenin kolu olaca iin Tip, merdiven olarak seili kalacaktr.
1. merdiven kolu d konturu
k hattn belirten rota
340

Tamam butonunu tklayarak ilemi bitirin.
Merdivenin 1.kolu oluacaktr. 3Boyutlu grntde grnt izlenebilir.
Merdivenin sahanlk ksmn biraz nce oluturduumuz merdivenin koluna ekleyeceiz. Bu ilem iin
yine Rota objesini kullanacaz. Rota objesi ile sahanl gsteren bir kontur ve k hattn belirten bir
izgi izeceiz.
Sahanl kenar snrn koordinatlaryla izin.
Rota komutunu tekrar tklayn.
k hatt izgisini, 1.merdiven kolu k hattnn bittii noktadan balayarak, sahanl
ortalayarak izin.

Sahanlk kolu d konturu
1.aamada oluan kol
341
Toolbardan Merdiven ikonunu tklayn. Alan toolbardan Merdiven Alan Ekle ikonunu tklayn.
1.aamada oluturduunuz merdiven kolunu tklayn.
Sahanlk olarak izdiiniz d konturu tklayn.
2. ksm iin k hatt olarak izdiiniz rota objesini tklayn.
Merdiven alanlar diyalogu alacaktr. Bu ksm sahanlk olacandan Tip ksmndan, sahanlk
sein.
Bu aamada merdivenin 3. alann, sahanla balanan basamakl son ksmn oluturacaz.

3.ksm kenar snrn koordinatlaryla izin.
Rota komutunu tekrar tklayn.
k hatt izgisini, sahanla ait k hattnn bittii noktadan balayarak, 3.ksm ortalayarak
izin.
Toolbardan Merdiven ikonunu tklayn. Alan toolbardan Merdiven Alan Ekle ikonunu tklayn.
2.aamada oluturduunuz sahanl tklayn.
3. ksm iin izdiiniz d konturu tklayn.
3. ksm iin izdiiniz k hatt izgisini tklayn.
Merdiven alanlar diyalogu alacaktr. Bu ksm basamakl olacandan Tip ksmndan, merdiven
sein ve ilgil parametreleri ayarlayn.
3. kol d konturu
2.aamada oluan sahanlk
342
Merdiven oluacaktr.

Bu ekilde dzenlenen merdivenler baka projelerde de kullanmak amac ile kaydedilebilir. Merdiven
Kaydet komutu bu amala gelitirilmitir. Bu komutla izim alanndaki herhangi bir merdiven,
merdiven ktphanesine eklenebilir. Daha detayl aklama Merdiven Kaydet bal altnda mevcuttur.
Merdiven sahanl
Merdiven ktphanesinde bulunan merdivenlerin bazlar sahanlkl, bazlar da sahanlkszdr. Sahanlk
gerektiinde onu tanmlama ilemi deme kullanlarak yaplaca gibi, merdiven alan ekle komutu ile
herhangi bir merdivene sahanlk ekleyerek de tanmlama yaplabilir.
Mevcut merdivenlerden yeni merdiven tipleri tretme
ideCAD merdivenlerinde birincil ve ikincil deformasyon noktalar bulunur. Bu noktalar tanarak
mevcut merdivenlerden yeni tip merdivenler tretmek mmkndr. Deformasyon ilemi iin
Merdiven Deformasyonu ve kincil Merdiven Deformasyonu komutlar kullanlr. Deformasyon
yaplmasna olanak tanyan dm noktalar ise Birincil Dm Noktas Ekle ile kincil Dm Noktas
Ekle komutlaryla oluturulur. Bu komutlarn kullanm ile ilgili detayl bilgiler ilgili konu balklar altnda
verilmitir.
Deforme edilerek farkl ekilde dzenlenen merdivenler merdiven ktphanesine kaydedilebilir.
Merdiven ktphanesine kaydedilen merdivenler baka projelerde de kullanlabilir. Merdiven
kaydetmek iin Merdiven Kaydet komutu gelitirilmitir. Daha detayl aklama Merdiven Kaydet bal
altnda mevcuttur.
343
Merdiven izim teknikleri
Merdiven Edit
Merdiven zelliklerini deitirmek iin Merdiven Edit komutu gelitirilmitir. Bu komut ile merdivenin
ayarlarna girilip eitli parametrelerine mdahale edilebilir. Merdiven ayarlarnda yer alan
parametreler Merdiven Ayarlar bal altnda anlatlmtr. Merdiven Edit komutu ile merdiven
zelliklerini deitirmek iin:
Deitir/Obje Edit/Merdiven/Merdiven Edit satrn tklayn.
zelliklerini deitirmek istediiniz merdiven zerine farenin sol tuu ile tklayn.
Merdiven Ayarlar diyalogu ekrana gelecektir. Gerekli deiiklikleri yapn ve Tamam butonunu
Ayn ilemi farkl yntemlerle de yapabilirsiniz:
lgili merdiveni sein.
Merdiven Ayarlar diyalogu ekrana gelecektir.
Ya da;
Merdiveni farenin sol tuu ile tklayarak sein.
Alan menden zellikler satrn tklayn.
Merdiven Ayarlar diyalogu ekrana gelecektir. Gerekli deiiklikleri yapn ve Tamam butonunu
tklayarak diyalogdan kn. Yaplan deiiklikler merdivene uygulanacaktr.
Merdiven deformasyonu
Merdiven deformasyonu komutu, bir merdiveni belirli noktalarndan(birincil dm noktas) tutup
deforme ederek deiik merdiven ekilleri oluturmak iin kullanlr. Merdiven sadece deformasyon
noktalarndan deforme edilebilir. Bu deformasyon noktalar merdiven konturu zerinde yer alrlar.
Noktalarn yeri deitirildiinde, merdivenin ekli de buna bal olarak deiir.
Merdiven deformasyonu iin:
Deitir/Obje Edit/Merdiven/Merdiven Deformasyonu satrn tklayn.
izim alanndaki mevcut merdivenler zerinde, merdiveni deforme edebileceiniz noktalar
iaretlenecektir.
Fare imlecini tamak istediiniz nokta zerine getirin ve sol tuu tklayn.
Fareyi srkleyin. Tklanan nokta fare ile birlikte hareket edecektir. Tanan nokta ile birlikte
merdiven de deforme olacak, ekli deiecektir.
Farenin sol tuunu tklayn. lgili nokta tklanan yere tanacaktr.
344
Merdivenleri bu ekilde deforme ederek gerekli geometriye uydurmak mmkndr. Bu ilemi
yapmadan nce akslar kesitirerek deformasyon noktalarnn tanaca noktalar belirlemekte fayda
vardr. Merdiven deformasyon ilemi tamamlandktan sonra bu akslar silebilirsiniz.
Merdiven Deformasyonu komutu kullanlarak dzenlenen merdivenler baka projelerde de kullanmak
amac ile kaydedilebilir. Merdiven Kaydet komutu bu amala gelitirilmitir. Bu komutla izim
alanndaki herhangi bir merdiven, merdiven ktphanesine eklenebilir. Daha detayl aklama
Merdiven Kaydet bal altnda mevcuttur.
Birincil dm noktas ekle
Merdivende yeni yakalama noktalar (dm noktalar) oluturarak, dm noktas deformasyonu ile
merdiveninin deitirilmesini salar.
Toolbardan Merdiven ikonunu tklayn.
Merdiven toolbarndan Merdiven Deformasyonu ikonunu tklayn.
Merdiven Deformasyonu toolbarndan Birincil Dm Noktas Ekle ikonunu tklayn.
Fare imlecini izim alannda merdiven d kontunun zerinde uygun bir yere getirin ve sol tuu
tklayn.
Program tkladnz noktada yeni bir dm noktas oluturacaktr.
Birincil dm noktas sil
Merdiven zerinde Birinci Dm Noktas Ekle komutu ile oluturulan dm noktalarn silmek iin
kullanlr.
Merdiven Deformasyonu toolbarndan Birincil Dm Noktas Sil ikonunu tklayn.
Fare imlecini merdiven zerinde bulunan dm noktalarndan birinin zerine getirin.
Program tkladnz dm noktasn silecektir.
Merdiven daha nceden silinen dm noktas kullanlarak deforme edildiyse, dm noktas
silindiinde, deforme edilen nokta, ilk pozisyonuna otomatik olarak geri gelecektir.
Merdiven deformasyonunu iptal et
Merdiven Deformasyonu kullanarak deitirdiiniz merdiveni yine eski haline getirmek iin:
Deitir/Obje Edit/Merdiven/Merdiven Deformasyonunu ptal Et satrn tklayn.
Eski haline getirmek istediiniz merdiveni farenin sol tuu ile tklayn.
Merdiven deformasyonlar iptal olacak, merdiven nceki haline geri dnecektir.
345
kincil merdiven deformasyonu
kincil Merdiven Deformasyonu komutu da merdiven zerinde baz noktalar hareket ettirerek
merdivende farkl dzenlemelere gitmek iin kullanlr. kincil merdiven deformasyon noktalar
korkuluklar ve k hatt izgisi zerinde yer alr. Korkuluklar zerinde yer alan deformasyon
noktalarnn hareketi sadece korkuluklarn formunu etkiler. k hatt izgisi zerinde yer alan
noktalarn hareketi ise k hattn ve buna bal olarak basamak geniliklerini, merdiven
dengelemesini etkiler.
kincil merdiven deformasyonu iin:
Deitir/Obje Edit/Merdiven/kincil Merdiven Deformasyonu satrn tklayn.
izim alanndaki mevcut merdivenler zerinde, merdiveni deforme edebileceiniz noktalar
iaretlenecektir.
Fare imlecini tamak istediiniz nokta zerine getirin ve sol tuu tklayn.
Fareyi srkleyin. Tklanan nokta fare ile birlikte hareket edecektir. Tanan nokta ile birlikte bu
noktaya bal korkuluklar ya da k hatt da deforme olacaktr.
Farenin sol tuunu tklayn. lgili nokta tklanan yere tanacaktr.
Merdivenleri bu ekilde deforme ederek gerekli geometriye uydurmak mmkndr. Bu ilemi
yapmadan nce akslar kesitirerek deformasyon noktalarnn tanaca noktalar belirlemekte fayda
vardr. Merdiven deformasyon ilemi tamamlandktan sonra bu akslar silebilirsiniz.
Bu ekilde dzenlenen merdivenler baka projelerde de kullanmak amac ile kaydedilebilir. Merdiven
Kaydet komutu bu amala gelitirilmitir. Bu komutla izim alanndaki herhangi bir merdiven,
merdiven ktphanesine eklenebilir. Daha detayl aklama Merdiven Kaydet bal altnda mevcuttur.
kincil dm noktas ekle
Merdivende yeni yakalama noktalar (dm noktalar) oluturarak, dm noktas deformasyonu ile
merdiveninin deitirilmesini salar.
Merdiven Deformasyonu toolbarndan kincil Dm Noktas Ekle ikonunu tklayn.
Fare imlecini izim alannda merdiven zerinde(korkuluk ya da k hatt zerinde) uygun bir
yere getirin ve sol tuu tklayn.
Program tkladnz noktada yeni bir dm noktas oluturacaktr.
kincil dm noktas sil
Merdiven zerinde kincil Dm Noktas Ekle komutu ile oluturulan dm noktalarn silmek iin
kullanlr.
346
Merdiven Deformasyonu toolbarndan kincil Dm Noktas Sil ikonunu tklayn.
Fare imlecini merdiven zerinde bulunan dm noktalarndan birinin zerine getirin.
Program tkladnz dm noktasn silecektir.
Merdiven daha nceden silinen dm noktas kullanlarak deforme edildiyse, dm noktas
silindiinde, deforme edilen nokta, ilk pozisyonuna otomatik olarak geri gelecektir.
kincil merdiven deformasyonunu iptal et
kincil Merdiven Deformasyonu kullanlarak merdivende yaplan deiikliklerden vazgeilir, merdiven
tekrar eski haline dndrlmek istenirse, kincil Merdiven Deformasyonunu iptal Et komutu kullanlr.
Bunun iin:
Deitir/Obje Edit/Merdiven/kincil Merdiven Deformasyonunu ptal Et satrn tklayn.
Eski haline getirmek istediiniz merdiveni farenin sol tuu ile tklayn.
kincil Merdiven deformasyonlar iptal olacak, merdiven nceki haline geri dnecektir.
Korkuluk sakla / gster
Merdiven ktphanesinden alnan merdivenlerin her iki tarafnda da korkuluklar bulunur. Merdiven
izim alanna yerletirildikten sonra, korkuluk bulunmamas gereken merdiven kenarlarndaki
korkuluklar Korkuluk Sakla/Gster komutu kullanlarak kaldrlr. Korkuluklar saklamak iin:
Deitir/Obje Edit/Merdiven/Korkuluk Sakla/Gster satrn tklayn.
Fare imlecini kaldrmak istediiniz korkuluk zerine getirin ve sol tuu tklayn. Korkuluk
kalkacaktr.
Kaldrlan korkuluu tekrar izmek isterseniz merdiven kenarn tekrar tklayn. Korkuluk geri
gelecektir.
Korkuluk says edit
Korkuluk saylarn ayarlamak iin gelitirilmitir. izim alannda mevcut merdivenler zerindeki her
korkuluk dizisi iin ayr korkuluk saylar ayarlanabilir.
Deitir/Obje Edit/Merdiven/Korkuluk Says Edit satrn tklayn.
Merdiven zerinde korkuluk saysn deitirmek istediiniz korkuluk dizisi zerine farenin sol
tuu ile tklayn.
Alan diyalogda yeni korkuluk saysn girin ve Tamam butonunu tklayn. Korkuluk says
deiecektir.
Merdiven kaydet
Merdivenler izim alanna yerletirildikten sonra merdiven deformasyon komutlar ile deforme edilip,
geometrileri deitirilebilir veya roto objesi kullanlarak yeni bir merdiven oluturulabilir. Bu yntemle
geometrisi deitirilerek yeniden dzenlenen merdivenleri tekrar kullanabilmek iin, merdiven
ktphanesine kaydetmek mmkndr.
347
Bu ilem Merdiven Kaydet komutu kullanlarak yaplr. Merdiven kaydetmek iin:
Deitir/Obje Edit/Merdiven/Merdiven Kaydet satrn tklayn.
Kaydetmek istediiniz merdiveni farenin sol tuu ile tklayn.
Merdiven Kaydet diyalogu ekrana gelecektir. Merdiveninize bir dosya ismi verin ve uygun bir
klasr altna getikten sonra Tamam butonunu tklayn.
Yeni bir diyalog ekrana gelecektir. Burada merdiven iin uygun bir tanm yazn. Bu tanm
merdiven ayarlar diyalogundaki merdiven tanm satrnda gzkecektir. Merdiven seimi iin
merdiven dosyalarn tararken merdivenin tipi hakknda fikir verir.
Tamam butonunu tklayn. Merdiven kaydedilecektir.
Merdiven ktphanesine kaydedilen merdiven herhangi bir projede istenildii zaman kullanlabilir.
Merdiven kaydedilirken, merdivenin program klasr altndaki Stair klasr altna kaydedilmesine
dikkat edilmelidir. nk, merdiven ayarlarndan sadece bu klasr altndaki merdivenlere ulalabilir.
Merdiven ve merdiven parametreleri hakknda
Merdivenin karmak bir yaps vardr. Bu yapy oluturan parametrelere Merdiven Ayarlar diyalogu
altndan mdahale edilebilir. Merdivenin dengelenmesi, kullanc tarafndan girilen parametrelere gre
otomatik olarak yaplr. Dengelemenin doru yaplabilmesi iin, parametrelerin doru girilmesi
gerekir. Bu parametrelerin birbirlerine baml olduu da unutulmamaldr.
Merdivenin dengelenmesinde rol oynayan balca parametreler merdiven kol uzunluu, merdiven
ykseklii, rht ykseklii, basamak genilii, basamak says, balang ve bititeki dengelenmemi
basamak says olarak saylabilir. Bu parametrelerle ilgili detayl aklamalar Merdiven Ayarlar bal
altnda mevcuttur.
Merdiven kot ve ykseklikleri
Merdiven kot ve ykseklikleri kullanc tarafndan istenildii gibi ayarlanr. Bu ayarlama merdiven
ayarlar diyalogundan yaplr. Bu ilemleri merdiven izim alanna yerletirdikten sonra merdiven
ayarlarna girerek yapmak daha uygundur. Merdiven kotu merdiveni yerletirmeden nce de
ayarlanabilir fakat merdiven yksekliini ayarlamak ancak merdiven izildikten sonra mmkndr.
Farenin sol tuu ile merdiveni tklayarak sein.
Alan menden zellikler satrn tklayn. Merdiven Ayarlar diyalogu ekrana gelecektir.
Parametreler-2B Grnt sekmesinden merdiven ykseklii parametresini deitirin.
Konstrksiyon sekmesinden Kot parametresini deitirin. Kot ilgili kat tabanndan merdiven
tabanna kadar olan mesafedir. Bu deer negatif de olabilir.
348
Merdivenin dengelenmesi
Merdiven dengelemesi, kullanc tarafndan girilen ya da seilen parametrelere gre program
tarafndan otomatik olarak yaplr. Merdiven izim alanna yerletirildikten sonra seilip ayarlarna
girilerek dengeleme parametreleri deitirilebilir.
Farenin sol tuu ile merdiveni tklayarak sein.
Alan menden zellikler satrn tklayn. Merdiven Ayarlar diyalogu ekrana gelecektir.
Alanlar sekmesinden merdiven dengeleme parametrelerinde gerekli deiiklikleri yapn. ok
kollu merdivenlerde her merdiven kolu iin ilgili alan seilerek dengeleme parametreleri
ayarlanr.
Parametrelerle ilgili aklamalar aadadr:
Basamak says belirleyici parametre: Bu seenek seilirse, sadaki kutucua ilgili alan (merdiven kolu)
iin istenen basamak says girilir. Kol uzunluu ve ykseklii bellidir ve girilen sayya gre basamak
genilii ve rht ykseklii otomatik olarak hesaplanr ve ilgili kutucuklara yazlr. Bu durumda basamak
genilii ve ykseklii deerlerine mdahale edilemez. Mdahale iin ilgili seenekler seilmelidir.
Fakat bu parametreler deitirilince de doal olarak basamak says deiecektir. nk kol uzunluk
ve ykseklii sabit olduuna gre bu parametreler birbirine bamldr.
Basamak ykseklii belirleyici parametre: Seenek iaretlenir ve sandaki kutucua istenen rht
ykseklii girilir. Girilen rht ykseklii sabit tutulur. Basamak genilii ve basamak says girilen
basamak yksekliine bal olarak belirlenir.
Basamak genilii belirleyici parametre: Seenek iaretlenir ve sandaki kutucua istenen basamak
genilii girilir. Bu durumda basamak genilii sabit tutularak rht ykseklii ve basamak says bu
deere bal olarak hesaplanr.
Son basamak st kot seviyesinde: Bu seenek iaretlenirse rht says basamak says belirleyici
parametre deeri kadar olur. rnein; basamak says belirleyici parametre 7 ise ilgili kolda 7 rht
olacaktr. Bu, basamak saysnn 6 olmas anlamna gelir. 7.inci basamak da vardr fakat bu basamak
sahanlk ya da merdivenin birletii deme kotundadr. Seenek iaretlenmezse rht says, basamak
says belirleyici parametre deerinden bir fazladr. Yani, basamak says belirleyici parametre 7 ise,
ilgili kolda 8 rht olacaktr. Bu durumda basamak says da 7 olacaktr. Son basamak sahanlktan bir rht
ykseklii kadar altta olacaktr.
lk/son basamakta kaplamaya gre ykseklik ayarlamas: Merdivende kaplama kullanlyorsa, rht
yksekliklerinin kaplama kalnlklar dikkate alnarak ayarlanmas iin uygun seenek iaretlenir.
Kaplamaya gre ykseklik ayarlamas baz kollarda ilk basamakta, baz kollarda da son basamakta
yaplr.
Balangtaki dengelenmemi basamak adedi: Dnen merdivenlerde dengelemenin balayaca
basamak buradan belirlenir. rnein; 2 girilirse, balangtaki iki basamak iin dengeleme yaplmaz.
nc basamaktan itibaren dengelemeye balanr.
349
Bititeki dengelenmemi basamak adedi: Dnen merdivenlerde dengelemenin hangi basamakta
biteceini belirleyen parametredir. rnein; 2 girilirse dengeleme sondan nc basamakta bitirilir.
Son iki basamak iin dengeleme yaplmaz.
Minimum basamak genilii: Dengeleme yaplrken minimum basamak geniliinin ne kadar olabilecei
bu kutucua girilir (metre). Nonlineer dengeleme metodu seilirse mdahale edilebilir. Sabit ve lineer
dengeleme metotlar seildiinde kullanc mdahale edemez.
Dengeleme metodu olarak metot mevcuttur. Kullanc bunlardan istediini seebilir. Bunlar Sabit,
lineer ve nonlineer dengeleme metotlardr. Dengelemeler seilen metoda gre yaplr ve annda
merdivenin 2B ve 3B grntlerine yansr. Bunlar ilgili sekmelerden izlenebilir.
A: Merdivenin eimidir. Otomatik olarak hesaplanp bu kutucua yazlr. Kullanc mdahale edemez.
Merdiven kol uzunluu ve ykseklii, basamak ve rhta bal olarak deiir.
B+2R: Adm uzunluunu ifade eder. Burada B basamak geniliini, R rht yksekliini temsil eder. B ya
da R deitiinde otomatik deiir.
B-R: Rahatl ifade eder. B basamak genilii, R rht yksekliidir. B ya da R deitiinde otomatik
deiir.
B+R: Gvenlii ifade eder. B basamak genilii, R rht yksekliidir. B ya da R deitiinde otomatik
deiir.
Merdiven statik hesaplar
Merdiven mesnet koullarn belirle
Merdiven hesabn yapmadan nce merdiven kenarlarnn mesnetleme zelliklerinin belirlenmesi
gereklidir. Merdiven toolbarnda bulunan Merdiven mesnet koullarn belirle komutuyla
merdiven kenarlarn dnme ve/veya telemeye tutulu hale getirmek veya yar rijit diyafram kabul
zmyle yapyla birlikte zmek mmkndr.
Merdiven ikonunu tklayn. Alan toolbardan Merdiven mesnet koullarn tanmla ikonunu
tklayn.
Mesnetleme zelliini deitirmek istediiniz merdiven kenarn tklayn.
Mesnet tanmla diyalogunda istediiniz seenei iaretleyin.
350

Tam rijit diyafram kabulyle zm yaplrsa merdiven yapdan ayr zlr. Bu durumdamerdiven
kenarlarnn dnme ve teleme kstaslar ile mesnetleme koullar iki seenekler belirlenir. Merdiven
Yar rijit diyafram kabulyle zm yaplrsa, yap - merdiven bir btn olarak birlikte zlrler. Bu
durumda merdiven kenarlarn bal olduu objeler diyalogda verilen seeneklerle belirlenir.

Kirilere, kolonlara, panellere, demelere, temellere bal : Merdiven kenarnn srasyla hangi
objelere bal kabul edileceini belirleyin.
Sabit mesnet : Merdiven kenar sabit mesnet olarak kabul edilir.
Mesnetleme uzakl : Merdiven kenarnn mesnette balanmas iin geerli olacak uzaklk miktarn
verin.
Merdiven yk ve malzeme bilgilerinin tanmlanmas
Merdiven sabit ve hareketli ykleri, merdiven ayarlar diyalogunda statik sekmesinde
tanmlanmaktadr. Betonarme arl dndaki btn d ykler sabit yk olarak girilir.
Merdivenin beton ve elik snflar, ayn sekmede statik materyal listesinden seilir.
351
Merdiven betonarme hesap akslarnn tanmlanmas
Merdiven hesap, betonarme ve izim iin betonarme hesap aks tanmlanmaldr. Program merdiven
donat hesabn, hesap aksnn getii konumdaki u kuvveti bilgilenden yola karak yapar.
Merdiven betonarme hesap akslar, srekli olan alanlar kapsayacak sreklilikte tanmlanmaldr.
rnein, 3 kollu bir merdivende hesap akslar, sahanlk ile sol kolu tek hesap aks ve ayn mantkla
sahanlk ile dier kolu da kendi iinde tek hesap aks eklinde tanmlanmaldr. Bu ilem ile donatlar ve
merdiven kesitleri kendi sreklilii iersinde izilebilir. Hesap aks tanmlama srasnda birden fazla alan
seme olana vardr.
Bir merdivende betonarme hesap aks tanmlamak iin;
Alan Merdiven toolbardan Merdiven Betonarme Hesap Aks iz ikonu tklayn.
mleci merdiven zerine getirin.
Birbiriyle srekli olan alanlar srayla sein. Srekli olmayanlar seim dnda brakn.
Alanlarn ortasnda denk gelecek ekilde bir nokta verin.
mleci alanlara paralel dorultuda kaydrn ve ikinci noktay verin.
Hesap aks oluacaktr.
Ayn ekilde dier alanlarn hesap akslarn tanmlayn. Bu ilei merdivenin her yn iin
yapabilirsiniz.
Merdiven betonarme hesap aks tanmlanm bir merdiven analiz yapldnda merdivenin donatlar,
izimi ve raporlar otomatik olarak hazrlanacaktr.
Merdiven Betonarme Hesap Akslarnn Deitirilmesi
Merdivende tanmlanm betonarme hesap aksnnn zellikleri Merdiven Betonarme Hesap Aks
Deitir komutu ile deitirilir.
Alan Merdiven toolbardan Merdiven Betonarme Hesap Aks Deitir ikonu tklayn.
Daha nce merdiven zerinde tanmladnz hesap akslarndan birini tklayn.
Merdiven Betonarme Hesap Aks Parametreleri diyalogu alacaktr.
352

Kesit olutur: Seenek iaretlenirse merdiven iziminde, hesap aksn getii konumdan merdiven
kesiti hazrlanr. aretlenmezse kesit hazrlanmaz.
Sadece kendi alan iin: Merdiven hesap aksnn sadece tanmlanan alanda aktif olacan gsteren
seenektir. rnein kvrm-sahanl olan bir medivende, hesap aks hem kvrm hem sahanlk iin tek
seferde tanmlanabilir. Bu seenek iaretli deilse, donatlar her iki alanda srekli kabul edillecektir.
Seenek iaretlenirse, donatlar kendi alanlarda hesaplanacak ve izilecektir.
Merdiven betonarme hesap akslarnn silinmesi
Merdivende tanmlanm betonarme hesap akslarn silme ilemi Merdiven Betonarme Hesap Aksn
Sil komutu ile yaplr.
Alan Merdiven toolbardan Merdiven Betonarme Hesap Aksn Sil ikonu tklayn.
Daha nce merdiven zerinde tanmladnz hesap akslarndan birini tklayn.
Aks silinecektir.
353
Merdiven parametreleri

Beton rts : Donatnn arlk merkezinden betonun d yzne olan mesafesidir.
Minimum Asal ekme Pursantaj :ift dorultuda alan plaklarda, plan ksa kenar dorultusundaki
ekme pursantajdr.
Minimum Dier ekme Pursantaj : ift dorultuda alan plaklarda, plan uzun kenar
dorultusundaki ekme pursantajdr.
Minimum Hurdi Pursantaj : Uzun kenar ksa kenarndan 2 kat daha fazla olan plaklarda
(Luzun/Lksa2), ksa kenar dorultusundaki ekme pursantajdr.
Minimum Hurdi Dier Pursantaj : Uzun kenar ksa kenarndan 2 kat daha fazla olan plaklarda
(Luzun/Lksa2), uzun kenar dorultusundaki ekme pursantajdr.
Minimum Donat Aral : Donat seilirken, bu parametre dikkate alnr. ki donat arasndaki mesafe
Maksimum Donat Aral : ki donat arasndaki mesafe bu parametrede yazlan deerden fazla
olamaz. Maksimum donat aral x*d parametresiyle birlikte kullanlr.
Maksimum donat aral x*d : Bu parametrenin varsaylan deeri 1.5 dir. Bu parametrede yazlan
deer ile plak kalnl arplr. Bulunan deer maksimum donat araldr ve iki donat arasndaki
mesafe bu parametreden hesaplanan deerden fazla olamaz.
lave min. donat aral : lave donatlarn arasndaki minimum mesafeyi snrlayan parametredir. lave
donat seilirken, bu parametre dikkate alnr. ki ilave donat arasndaki mesafe minimum donat
aralndan az kalrsa donat ap arttrlr.
354
lave maks. donat aral : lave donat arasndaki mesafeyi snrlayan parametredir. ki ilave donat
arasndaki mesafe burada yazlan deerden fazla seilmez. Maksimum donat aral x*d
parametresiyle karlatrlr ve kk olan kullanlr.
lave min. donat aral x*d : lave donatlarn arasndaki maksimum mesafeyi snrlayan parametredir.
Bu parametrede yazlan deer ile plak kalnl aplr. Bulunan deer maksimum donat araldr ve iki
Merdiven analizi
Yerletirilmi bir merdivenin analizini yapmak iin Merdiven analizi komutu kullanlr. Merdiven
yerletirildikten sonra Merdiven Mesnetlerini Tanmla komutuyla merdivenin kenarlarnn
mesnetlenme koullar belirlenir. Kenarlar dnmeye ve/veya telemeye ankastre tanmlanabilir ya da
yap ile birlikte zm seenekleri kullanarak kenarlar ilgili olduklar yap elemanlarna
mesnetlenebilirler.
Merdiven analizi sonlu elemanlar yntemi ile yaplr. Sonlu elemanlar 4 dm noktal, 12 serbest
ayarlanr. Sistem zlr, merdivenin dm noktas deplasmanlar ve u kuvvetleri hesaplanr.
Merdiven yk bilgileri sabit ve hareketli yk deerleri olarak Merdiven Ayarlar diyalogunda
Statik/Betonarme sekmesinde tanmlanr. Sabit yk deeri olarak kalnlktan oluan betonarme
arl dndaki arlklar tanmlanr. Bunun iin yerletirilen merdiven seilir ve zelliklerine girilir.
Statik sekmesinde srasyla alanlar dolalarak ykler tanmlanr.
Merdiven herhangi bir proje ierisinde tanmlanabilir. Merdiven yapdaki yerine yerletirilip
mesnetlerini yap ile birlikte zm seeneklerini kullanarak tanmlama durumunda merdiven yap ile
etkileimli zlr, merdivende oluan tesirler ereve sistemine aktarlrlar. Yapdan bamsz
mesnetlenme seeneklerine gre tanmlamanz durumunda merdiven yapdan bamsz olarak
zlr, merdivende oluan tesirler ereve sistemine aktarlmazlar.
Merdiven yerletirin.
Merdiven ayarlarnda her bir alan iin sabit ve hareketli ykleri tanmlayn.
Merdiven toolbarndan Merdiven mesnetlerini tanmla ikonunu tklayn.
Srasyla merdiven kenarlarn seerek, mesnetlenme durumlarn belirleyin.
Merdiven betonarme hesap akslarn tanmlayn.
Toolbardan Merdiven analizi butonunu tklayn.
Merdiven analizi yaplm olacaktr.

355
Sonlu eleman kuvvetlerinin anlamlar ve kuvvet eksenleri
Eksenler


356

M11, M22
M12
V13, V23
F11, F22
F12

Merdiven betonarme sonularnn incelenmesi
Merdiven betonarme sonularn ekrandan incemek iin merdiven betonarmesi diyalogu kullanlr.
Betonarme mens altnda bulunan Merdiven satrn tklayn.
Merdiven Betonarmesi diyalogu alacaktr.
Bu diyalogta her bir merdivene ait her bir alann analiz sonular betonarmesi ve donatlar
grlebilir.
Donat deitirmek iin ilgili satrda ilgili donatnn zerinde ift tklanr.
dzleminde aadan

357
Merdiven raporlar
Hesap akslar tanmlanm ve analizi yaplm merdivene ait hesap kts raporlar, Rapor mens
altnda alnabilir.
Rapor mens altndan Merdiven Genel Raporu satrn tklayn.
Rapor program alacak ve sistemde analizini yaptnz merdiven veya merdivenlere ait bilgiler
baslacaktr.
Merdiven izimleri
Hesap akslar tanmlanm ve analizi yaplm merdivene ait izimler, izim mens altndan
hazrlanabilir.
izim mens altndan Merdiven izimleri satrn tklayn.
izim zelikleri diyalogu alacaktr. Bu diyalogta farkl bir durum varsa izimle ilgili ilgili
parametreleri deiirin.
Tamam butonunu tkladnzda merdiven izimi oluturulacaktr.
Merdiven kuvvetlerinin ve donat alanlarnn incelenmesi
Merdivenin ekme ve basn blgeleri, deplasmanlar, donat miktarlar ve kuvvetleri 3 boyutlu
tklayn.
alacaktr.
Sa alt kede Ykleme tklanarak listeden herhangi bir ykleme durumu seebilirsiniz. Merdiven
sonular iin1.4G+1.6Q yklemesi en olumsuz olacaktr.
ekilde programda kubbe iin gerekli donat hem ekme hem de basn blgeleri iin incelenmi
olunur.
358
Havuz
Havuz izim yardmclar
Havuz toolbar
Havuz Toolbar, toolbardan Havuz ikonu tklannca ekrana gelir. zerinde havuz izimini ve havuz
duvar ve deme zelliklerinin ayarlanmasn salayan komutlar mevcuttur.

Havuz toolbarndaki komutlar srasyla unlardr:
Havuz ikonu. izgi ya da Rota ile tanmlanm kapal bir alan Havuz objesine oluturur.
Havuz Yzeyi Eimi Dzenle ikonu. Havuz taban demesinin eimini dzenler.
Havuz Yzey zelliklerini Ayarla ikonu. Havuz taban demesinin zelliklerini dzenler.
Havuz Duvar zeliklerini Ayarla ikonu. Havuzu snrlayan duvarlarn zeliklerini dzenler.
Havuz Konsol Deme zelliklerini Ayarla ikonu. Havuzun st tarafnda havuz duvarlarna
mesnetlenmi deme ksmnn zelliklerini dzenler.
lkel Objeleri Sil ikonu. Havuz tanmlarken kullanlan izgi, rota vb objelerin havuz olutuktan sonra
silinip silinmeyecei seeneini ayarlar.
Ayarlar ikonu. Havuz objesinin genel zelliklerini ayarlar.
Havuz Ayarlar
Havuzlarla ilgili parametreler Havuz Ayarlar diyalogunda yer alr. Havuz parametrelerine mdahale
etmek iin:
Ayarlar/Obje Ayarlar/Havuz Ayarlar satrn tklayn. Havuz Ayarlar diyalogu ekrana gelecektir.
Bu diyalogdan havuzun grnm ve statik dizayn ile ilgili ayarlarn yapabilirsiniz. stediiniz
deiiklikleri yaptktan sonra Tamam butonunu tklayarak diyalogdan kn.
Yaptnz ayarlar izeceiniz havuzlar iin geerli olacaktr. Mevcut (izilmi) havuzlarn ayarlarn
deitirmek iin:
Fare imlecini zerinde deiiklik yapmak istediiniz havuzun zerine srkleyin ve farenin sol
tuunu tklayarak taramay sein.
Farenin sa tuunu tklayn ve alan menden zellikler satrn sol tu ile tklayn.
Alan Havuz Ayarlar diyalogunda ilgili deiiklikleri yapn.
Tamam butonunu tklayp diyalogu kapattnzda, seilen havuzun zelliklerinin deitii
grlecektir.
Havuz Ayarlar diyalogunda bulunan parametreler unlardr:
359

Kot: Havuzun yerden yksekliini (kotunu) girin. Sfr kat tabanyla havuz taban akktr.
Renk:Havuz izgilerinin rengini girin. Buton tkladnda alan diyalogtan istediniz rengi seebilirsiniz.
Grnmeyen duvarlarn izgi tipi: Havuz ierisinde arka planda kalan duvar izgilerin izgi tipini
listeden belirleyin.
Su: Kat model iin, suyun materyalini (dokusunu) alan listeden sein.
Gerek doku uzunluu: Doku uzunluu girilir. rnein; 1 girilirse seilen materyal dokusu genilii 1
birim olarak alnr ve seilen obje zerine kaplanr. Dokunun kare eklinde olduu dnlrse obje
yzeyleri 1x1 ebadnda dokular yanyana dizilerek kaplanr.
Staik Sekmesi:
Statik Materyal: Havuz hesabnda kullanlacak betonarme malzemeyi listeden sein. Statik materyal
Su birim arl: Suyun birim hacim arl girilir. Programn varsaylan deeri 1 t/m3e eittir ve
normal koullarda deitirmenize gerek yoktur.
Zemin birim arl: Havuzun oturduu zeminin birim hacim arln verin.
Yatak kaysays: Havuzun oturduu zeminin yatak katsaysn verin.
360
malzemeyi tklayn.
Kullanm blmnde ;
iaretlenir.
Havuz
361
alan Malzeme tanmlanrken bulunan alan
ls, havuzun i alanlar ile arplarak
D alan Malzeme tanmlanrken bulunan alan
ls, havuzun d alanlar ile arplarak
Deme alan Malzeme tanmlanrken bulunan alan
ls, havuzun deme alanlar ile
Duvar dahil alan Malzeme tanmlanrken bulunan alan
ls, duvarlar dahil edilerek bulunan
alan ile arplarak kullanlacak demektir.
Duvar hari alan Malzeme tanmlanrken bulunan alan
ls, duvarlar dahil edilmeyerek
bulunan alan ile arplarak kullanlacak
demektir.
Konsol deme alan Malzeme tanmlanrken bulunan alan
ls, havuzun duvarlarna oturan
konsol deme alan ile arplarak
Toplam alan Malzeme tanmlanrken bulunan alan
ls, havuzun alanlarnn toplamile
Su hacmi Malzeme tanmlanrken bulunan hacim
Beton hacmi Malzeme tanmlanrken bulunan hacim
ls, betonun hacmi olarak aynen
362
Bulunduu mod
Havuz yapdan bamszdr ve yapya herhangi bir etkisi aktarlmaz. Hem mimari hem de statik moda
herhangi bir katta tanmlanabilir.
Havuz izimi
Havuz
Programda, rota objesi ile havuzun evresini belirleyen snr belirtilir rota objesi, Havuz komutuyla
havuz objesine dntrlr.
Havuzun d konturunu belirleyecek ekilde kapal bir alan oluturun. Rota objesini kullanrken
dz bir hat seilebilecei gibi, erisel veya dairesel bir hatta kullanlabilir.
lem bittiinde, toolbardan Havuz ikonunu tklayn.
izdiiniz rota objesini sol tu ile tklayn.
Farenin sa tuuna basn ve ilemi bitirin.
Havuz objesi izilmi olacaktr.
Havuz, taban demesi, havuz duvarlar ve duvarlara oturan konsol deme elemanlarndan
olumaktadr. Bunlarn zellikleri, Havuz toolbarnda var olan ilgili komut altrlarak deitirilebilir.
Havuz yzeyi eimini dzenle
Havuz oluturulduktan sonra havuzun taban demesinin eimi ayarlanabilir. Bunun iin havuz
oluturulduktan sonra Havuz Yzeyi Eimini Dzenle komutu kullanlr.
Havuz oluturun.
Toolbardan Havuz ikonunu tkladktan sonra alan havuz toolbarndan Havuz Yzeyi Eimini
Dzenle ikonunu tklayn.
Farenin imlecini havuzun zerine getirin ve havuz demesini tklayn.
Program bu aamada, eim iin bir yn isteyecektir.
ki noktay dorultu belirleyecek ekilde havuz demesi zerinde srayla iki kez tklayn.
Havuz Yzeyi Eimi diyalogu alacaktr.
Bu diyalogta bulunan parametreleri projenize ait deerlere uyacak ekilde dzenleyin.
363

Derinlik fark: Bu diyalog almadan nce, imle ile belirtilen yn baz alarak havuz yzeyinin solu ile
sa arasndaki ykseklik farkn verin. Ykseklie gre yzey as otomatik deiecektir.
Yzey as: Yzey asn verirseniz ykseklik otomatik deiecektir. Eimin yn olarak, bu diyalog
almadan nce, imle ile belirtilen yn baz alnacaktr.
Planda eim as: Bu diyalog almadan nce imle ile belirtilen ekseni baz alnarak oluturulacak
eimi, a girerek belirleyin.
Havuz yzeyi zelliklerini ayarla
Havuz oluturulduktan sonra havuzun taban demesinin kalnlk, derinlik, eim, su seviyesi vb
zellikleri ayarlanabilir. Bunun iin havuz oluturulduktan sonra Havuz Yzeyi zelliklerini Ayarla
komutu kullanlr.
Havuz oluturun.
Toolbardan Havuz ikonunu tkladktan sonra alan havuz toolbarndan Havuz Yzeyi
zelliklerini Ayarla ikonunu tklayn.
Farenin imlecini havuzun zerine getirin ve havuz demesini tklayn.
Havuz Yzeyi Ayarlar diyalogu alacaktr.
364

zelikler Sekmesi:
Havuz demesi kalnl: Havuz taban demesinin kalnln verin.
Derinlik: Havuzun deme zerinden su yzeyine llen ykseklii verin.
Derinlik fark: Yzey asn belirleyen parametredir. Bu diyalog almadan nce, imle ile belirtilen
yn baz alarak havuz yzeyinin solu ile sa arasndaki ykseklik farkn verin. Ykseklie gre yzey
as otomatik deiecektir.
Planda eim as: Bu diyalog almadan nce imle ile belirtilen eksen baz alnarak oluturulacak eimi,
a girerek belirleyin.
Su seviyesi: Havuzun ierisinde dolacak suyun seviyesini belirtin.
Deme materyali : Havuz tabannn kat modelde gsterilecek grntsn listeden sein.
Su grnr: Kat modelde suyun grnmesini istiyorsanz iaretleyin. Aksi durumda iaretlemeyin.
Statik Sekmesi:
365
Moment hesap as - Otomatik ya da kullanc tanml deer: Otomatik seimde, ou durumda tercih
edilen seenektir. Ancak zel sistemlerde hesap asn istediiniz deerde verin.
Havuz duvar zelliklerini ayarla
Havuz oluturulduktan sonra havuzun kenarlarn snrlayan hazuz duvarlarnn kalnlk, kot, kaklk
vb zellikleri ayarlanabilir. Bunun iin havuz oluturulduktan sonra Havuz Duvar zelliklerini Ayarla
komutu kullanlr.
Havuz oluturun.
Toolbardan Havuz ikonunu tkladktan sonra alan havuz toolbarndan Havuz Duvar
Farenin imlecini havuzun zerine, herhangi bir duvara getirin ve havuz duvarn tklayn.
Havuz Duvar Ayarlar diyalogu alacaktr.

Duvar kalnl: zellikleri deitirilen havuz duvarnn kalnln verin.
st kot: Havuz duvarnn st kotunu verin. Havuz duvarlarnn ykseklii havuz ykseklii kadardr.
st kot deerine girilen deere gre havuz duvarnn ykseklii deiecektir. + veya - deer
verilebilir.
Sol st kot: Buraya girilen deerle havuz duvarnn sol st kenin yksekliini deitirir. Sisteminize
gre uygun bir deer verin. rnein , 200 cm yksekliinde bir duvarn sol st kotunu 25 verirseniz,
366
200'den 225'e giden taban sabit eimli bir duvar tanmlam olursunuz. Havuzun taban eimini
deitirmek iin ise "havuz yzeyi eimi dzenle" komutunu kullanabilirsiniz.
Sa st kot: Buraya girilen deerle havuz duvarnn sa st kenin yksekliini deitirir. Sisteminize
gre uygun bir deer verin. rnein , 200 cm yksekliinde bir duvarn sa st kotunu 25 verirseniz,
200'den 225'e giden taban sabit eimli bir duvar tanmlam olursunuz. Havuzun taban eimini
deitirmek iin ise "havuz yzeyi eimi dzenle" komutunu kullanabilirsiniz.
Yzey dokusu: Kat model iin, havuz duvarnn yan yzeylerine ait materyalini (dokusunu) alan
listeden sein.
st -alt yzey : Kat model iin, havuz duvarnn st ve alt yzeylerie ait materyallerini (dokularn)
alan listeden sein.
Kaklk: Havuz duvarnn plandaki kakln verin. st, orta alt ve herhagi bir tanmda girilen deere
gre duvarn plandaki konumu deiecektir.
Statik Sekmesi:
Zemin kotu: Havuz duvarnn zemine temas ettii taraftaki topran yksekliini belirleyen kottur.
Havuz konsol zelliklerini ayarla
Havuzun st tarafnda, havuz duvarlarna mesnetlenmi deme ksmnn zelliklerini dzenler.
Havuz oluturun.
Toolbardan Havuz ikonunu tkladktan sonra alan havuz toolbarndan Havuz Konsol
Farenin imlecini havuzun zerine, herhangi bir duvara getirin ve havuz duvarn tklayn.
Havuz Konsol Deme Ayarlar diyalogu alacaktr.
367

Genilik: Havuz konsol demesinin genilik deeridir.
Kalnlk: Havuz konsol demesinin kalnldir.
Materyal: Kat model iin, havuz duvarnn yan yzeylerine ait materyalini (dokusunu) alan listeden
sein.
Statik Sekmesi:
Hareketli Yk: Havuz konsol demesinde dikkate alnacak hareketli yk deeridir.

Havuz statik hesaplar
Havuz analizi
Havuz analizi sonlu elemanlar yntemi ile yaplr. Sonlu elemanlar 4 dm noktal, 12 serbest
ayarlanr. Sistem zlr, havuzun dm noktas deplasmanlar ve u kuvvetleri hesaplanr.
Havuz herhangi bir proje ierisinde tanmlanabilir fakat havuzun ereve sistemiyle fiziksel bir
paylam yoktur. Havuzda oluan tesirler ereve sistemine aktarlmazlar.
Havuz analizini yapmak iin;
Havuz tanmlayn.
368
zelliklerinde yk vb parametreleri tanmlayn.
Toolbardan Havuz Analizi butonunu tklayn.
Havuz analizini yapm olacaksnz.
Havuz sonlu eleman kuvvetlerinin anlamlar ve kuvvet eksenleri

M11, M22

M12

V13, V23

F11, F22
Havuz kuvvetlerinin ve donat alanlarnn 3B erevede incelenmesi
Havuz analizi sonucunda program, 3Boyutlu erevde havuz kuvvet ve donat alanlarnnn
incelenmesine olanak verir. nceleme sonucunda projeci, havuz kalp donat izim planlarn manuel
hazrlar.
Havuz ekme ve basn blgeleri, deplasmanlar, donat miktarlar ve kuvvetleri 3 boyutlu erevede
incelenir. Bunun iin;
Havuz analizi yaptktan sonra perspektif grnt stnde farenin sa tuuna basn. Alan
menden 3B ereve satrn tklayn.
369
alacaktr.
Havuz Sonular satrn iaretleyin. Kabuk sonular blmnden havuz zerinde
momentleri, kesme ve normal kuvvetleri ve merdivenin deplasmann gsteren seenekleri
iaretleyebilirsiniz.
Perspektifte sa alt kede ykleme ikonu tklanarak listeden herhangi bir ykleme durumu
seebilirsiniz. AS1 ve AS2 iaretliyken Mevcut donat alan satr tklanarak donat ap ve aralk
tanmlanabilecek satr aktif hale getirilir. Bu satra donat ve aralk deeri girilerek, grafikte e zamanl
renk deiimi gzlenir. Girilen donat miktarna yeterli alanlar krmz renge dntrlr. Bu ilem
hem st donat alanlar seenei tklanarak st blge iinde yaplr, hem seenek kaldrlarak alt
blge iin yaplr. Bu ekilde programda havuz iin gerekli donat hem ekme hem de basn blgeleri
iin belirlemi olunur. Bu aamadan sonra kullanc programn izim olanaklarn ile havuz donat
izimini yapmaldr.
stinat Duvar
stinat duvar izim yardmclar
stinat duvar toolbar
stinat Duvar toolbar, toolbardan stinat Duvar ikonu tklannca ekrana gelir. zerinde istinat duvar
izimi salayacak komutla birlikte, izilmesine yardmc olacak komutlar da bulunmaktadr.

Toolbardaki ikonlarn anlamlar soldan saa doru srasyla unlardr:
stinat Duvar ikonu. stinat duvar izer.
Kuyu Temel ikonu. Kuyu temel tanmlar.
Simetri X ikonu. izilen elemann simetrisini alr.
Kaklk ikonu. stinat duvarnn bak ynne gre alttan, stten, ortadan tanmlamakiin kullanlr.
Ayn ilem klavyeden boluk tuuna baslarak da yaplabilir.
Ayarlar ikonu. stinat duvar tanmlamadan nce geometrik ve statik parametrelerinidzenler.
stinat duvar ayarlar
stinat duvar ile ilgili parametreler stinat Duvar Ayarlar diyalogunda yer alr. lgili parametrelere
mdahale etmek iin:
stinat Duvar toolbarn ve sonra alan toolbardan Ayarlar ikonunu tklayn. stinat Duvar Ayarlar
diyalogu ekrana gelecektir.
Bu diyalogdan istinat duvarn grnmn, geometik ve statik parametreleri ile ilgili ayarlarn
370
yapabilirsiniz. stediiniz deiiklikleri yaptktan sonra Tamam butonunu tklayarak diyalogdan
kn.
Yaptnz ayarlar izeceiniz istinat duvarlar iin geerli olacaktr. Mevcut (izilmi) istinat duvarlarnn
ayarlarn deitirmek iin:
Fare imlecini zerinde deiiklik yapmak istediiniz havuzun zerine srkleyin ve farenin sol
Alan stinat Duvar Ayarlar diyalogunda ilgili deiiklikleri yapn.
Tamam butonunu tklayp diyalogu kapattnzda, seilen istinat duvarnn zelliklerinin deitii
grlecektir.
stinat Duvar Ayarlar diyalogunda bulunan parametreler unlardr:

stinat duvar ad: stinat duvarnn metrajda ve raporda grnecek adn girin.
Aktif tarama: stinat duvarnn rengini ve tarama tipini tklandnda alan pencereden sein.
stinat duvar rengi: stinat duvarnn rengini ve tarama tipini tklandnda alan pencereden sein.
izgi tipi: Listeden istinat duvarnn planda grnen izgi tipini belirleyin.
Materyal: Renderda kullanlmak zere elaman dokusu sein. Doku seilmezse, renderda istinat
duvarnn kendi rengi kullanlr.
371
Gerek doku uzunluu: Doku uzunluu girilir. rnein; 1 birim girilirse seilen materyal dokusu
genilii 1 birim olarak alnr ve seilen obje zerine kaplanr. Dokunun kare eklinde olduu
Kaklk: stinat duvarn nereden tanml olacan belirleyen seeneklerdir. stinat duvarn iki ucundaki
dm noktalarn birletiren sanal aks, bak ynne gre istinat duvarn st kenar ile akacaksa st,
alt kenar ile akacaksa alt, tam ortasndan geecekse orta seenei iaretlenir. Sanal kiri aks baka
bir hattan geecekse Tanml seenei iaretlenir ve alttaki veri giri kutucuuna, istinat duvarnn st
kenarna gre mesafe girilir.
Yap nem katsays: TDYe gre istinat duvar iin n grlen yap nem katsaysn giriniz.
Deprem azaltma katsays: TDYe gre istinat duvar iin deprem kuvveti hesabna kullanlacak azaltma
katsaysn giriniz.
Zemin birim hacim arl: stinat duvarnn oturduu zeminin birim hacim arln giriniz.
Zemin kayma direnci as: Zemin cinsine gre kayma direnci as deerini giriniz.
Zemin emniyet gerilmesi: Zemin cinsine gre zeminin tayabilcei en byk gerilme deerini giriniz.
Yatak kaysays: Zemin cinsine gre zeminin yatak katsays deerini giriniz.
Sursaj yk (aktif taraf): Varsa aktif taraftaki sursarj yk deerini giriniz.
Srtnme katsays: Zemin cinsine gre zeminin srtnme katsays deerini veriniz.
Statik materyal: stinat duvar hesap ve betonarmesinde kullanlacak betonarme malzemeyi listeden
sein.
Sonlu eleman genilii: Kabuk hesabnda kullanlmak zere programn seebilecei en byk sonlu
eleman genilii deerini verin.
Deprem blgesi: stinat duvarnn ina edilecei blge gre bir seim yapnz. Program etki yer ivmesini
bu seime gre otomatik alacaktr.
1.Deprem Blgesi Ao=0.40
Tanml Ao: Deprem ynetmeliinde deprem blgelerine gre belirtilen etkin yer ivmesi katsays
yerine kendi belirlediiniz deeri kullanmak iin bu satr iaretleyin ve kendi Ao deerini olarak uygun
deeri verin.
Boyutlar Sekmesi:
Boyutlar: Diyalogta yanda gsterilen izime gre boyutlar programa verilir.
Taban dii: Taban dii olacaksa seenek iaretlenir ve taban dii boyutlar girilir.
Zemin parametreleri: Aktif ve pasif taraftaki topran yksekliklerini ayarlayn. Ayrca aktif tarafta
bulunan topran istinat duvar ile yapt ay da tanmlayabilirsiniz. Aktif ve pasif taraftaki topran
yksekliklerini ayarlayn. Ayrca aktif tarafta bulunan topran istinat duvar ile yapt ay da
tanmlayabilirsiniz. Yaptnz deiikleri yandaki izimde annda izleyebilirsiniz.
372
malzemeyi tklayn.
Kullanm blmnde ;
iaretlenir.
stinat Duvar
373
Hacmi Malzeme tanmlanrken bulunan hacim
Bulunduu mod
stinat duvar yapdan bamszdr ve yapya herhangi bir etkisi aktarlmaz. Hem mimari hemde statik
moda herhangi bir katta tanmlanabilir.
stinat duvar izimi
stinat duvar
stinat duvar iki nokta tklanarak izilir ve ard ardna birden fazla nokta tklayarak srekli modta istinat
duvar izilebilir. stinat duvar izmeden nce ayarlarna girip, boyutlarn, statik hesaba ait parametleri
ve zemin ile ilgili seenekleri dzenlemek gerekir.
stinat duvar izmek iin;
Toolbardan stinat Duvar ikonunu tklayn. Alan toolbardan Ayarlar ikonunu tklayn.
stinat duvar ile ilgili seenekleri dzenleyin ve Tamam butonunu tklayarak diyalogu kapatn.
Fareyi uygun koordinata getirerek istinat duvarn 1. noktasn verin.
1. noktay tklamadan nce space-bar tuuna basarak istinat
duvarnn kakln ayarlayn.
Fareyi srekleyip, gerekirse koordinat kutusundan koordinat veya
uzunluk bilgilerini vererek 2.noktas tklayn.
stinat duvar izimi srecekse, ayn ekilde 3. noktay verin ve
konstrksyon tamamlannca ESC tuuna basarak komutu bitirin.
374
stinat duvar statik hesaplar, izimi ve raporlar
stinat duvar analizi
stinat duvar herhangi bir proje ierisinde tanmlanabilir fakat istinat duvarnn ereve sistemiyle
fiziksel bir paylam yoktur. Etkiler ereve sistemine aktarlmazlar.
stinat duvar analizini yapmak iin;
stinat duvar tanmlayn.
Toolbardan stinat Duvar Analizi butonunu tklayn.
stinat duvarn analizini yapm olacaksnz.
stinat duvar parametreleri

Beton rts: Donatnn arlk merkezinden betonun d yzne olan mesafesidir.
Devrilme gvenlii faktr : Depremli ve depremsiz durumlarna gre devrilme gvenlik katsaylarn
verin.
375
Kayma gvenlii faktr : Depremli ve depremsiz durumlarna gre kayma gvenlik katsaylarn verin.
Gme gvenlik faktr : Gme gvenlik faktrn verin.
Min. ekme donats pursantaj : ekme blgesinde, donat hesabnda kullanlacak minimum pursantaj
deerini verin. Girilen deer kesit alan ile arplr ve donat seimi kan sonutan az olmayacak
ekilde yaplr.
Min. ekme donats aral : ekme blgesinde, iki donat ubuu arasnda olabilecek en kk
mesafe deerini verin. Donat seiminde bu deer dikkate alnr.
Maks. ekme donats aral : ekme blgesinde, iki donat ubuu arasnda olabilecek en byk
Min. enine donat pursantaj : Yatay donatlarda kullanlmak zere, minimum pursantaj deerini verin.
Girilen deer kesit alan ile arplr ve donat seimi kan sonutan az olmayacak ekilde yaplr.
Min. enine donat aral : Yatay donatlarda kullanlmak zere, iki donat ubuu arasnda olabilecek
en kk mesafe deerini verin. Donat seiminde bu deer dikkate alnr.
Maks. enine donat pursantaj: Yatay donatlarda kullanlmak zere, iki donat ubuu arasnda
olabilecek en byk mesafe deerini verin. Donat seiminde bu deer dikkate alnr.
Min. basn donats pursantaj : Basn blgesinde, donat hesabnda kullanlacak minimum pursantaj
ekilde yaplr.
Min. ekme donats aral : Basn blgesinde, iki donat ubuu arasnda olabilecek en kk mesafe
deerini verin. Donat seiminde bu deer dikkate alnr.
Maks. ekme donats aral : Basn blgesinde, iki donat ubuu arasnda olabilecek en byk
stinat duvar betonarme sonularnn incelenmesi
stinat duvar betonarme sonularn ekrandan incemek iin istinat duvar betonarme diyalogu
kullanlr.
Betonarme mens altnda bulunan stinat Duvar satrn tklayn.
stinat Duvar Betonarme diyalogu alacaktr.
Diyalogta istinat duvar ile ilgili varsa olumsuzluk durumlar gsterirlir.
Ayrca diyalogta, her bir istinat duvarnn analiz sonular, donatlar ve tahkikleri listelenir.
stinat duvar izimleri
stinat duvarna ait izimler, izim mens altndan hazrlanabilir.
izim mens altndan stinat Duvar Almlar satrn tklayn.
376
parametreleri deiirin. Tamam butonunu tkladnzda istinat duvar izimi oluturulacaktr.

stinat duvar raporlar
stinat duvarna ait hesap kts raporlar, Rapor mens altnda alnabilir.
Rapor mens altndan stinat Duvar satrn tklayn.
Rapor program alacak ve sistemde analizini yaptnz istinat duvarlarna ait bilgiler baslacaktr.
377
Kuyu Temel
Kuyu temel izim yardmclar
Kuyu temel toolbar
iz/Objeler/Kuyu Temel satr veya toolbardan Kuyu Temel ikonu tklandnda Kuyu Temel toolbar
ekrana gelir. stinat temel toolbarnda kuyu temel tanm iin gerekli komut bulunur.

stinat Duvar ikonu. stinat duvar izer.
Kuyu Temel ikonu. Kuyu temel tanmlar.
Simetri X ikonu. izilen elemann simetrisini alr.
Kaklk ikonu. stinat duvarnn bak ynne gre alttan, stten, ortadan tanmlamak iin kullanlr.
Ayn ilem klavyeden boluk tuuna baslarak da yaplabilir.
Ayarlar ikonu. stinat duvar tanmlamadan nce geometrik ve statik parametrelerini dzenler.
Kuyu temel klavye destei
Kuyu temel izme annda klaveyden boluk (space - bar) tuuna ve 2ye baslrsa kuyu temel st, alt
veya ortadan izilerek temelin kakl deitirilir. 1tuu ise kuyu temelin simetrisini alr.
Kuyu temel ayarlar
Kuyu temelle ilgili ayarlar kuyu temel ayarlar diyalogunda yaplr. izilecek kuyu temel varsaylan
ayarlarn bu diyalogtan alr. Mevcut (izilmi) kuyu temelin ayarlar ayca obje zellikleri ile deitirilir.
Kuyu temel ayarlarna girmek iin;
Toolbardan Kuyu Temel ikonunu tkladktan sonra alan Kuyu Temel toolbarndan Ayarlar
ikonunu tklayn.
Kuyu Temel Ayarlar diyalogu ekrana gelecektir.
Yaptnz ayarlar bundan sonra izeceiniz kuyu temeller iin geerli olacaktr.
Mevcut kuyu temellerin ayarlarn deitirmek iin:
nce ayarlarn deitirmek istediiniz kuyu temelleri fare ile zerlerine tklayarak sein.
Alan kuyu temel ayarlar diyalogunda gerekli deiiklikleri yapn ve tamam butonunu tklayp
378
diyalogdan kn.
Yaptnz deiiklikler setiiniz kuyu temellere uygulanacaktr.
Kuyu Temel Ayarlar diyalogunda Genel Ayarlar, Boyutlar ve Yap Bileenleri olmak zere sekme
bulunur. Bu sekmeler zerinde yer alan parametreler aada aklanmtr.
Genel Ayarlar sekmesi.
Kuyu temel ad. Kuyu temelin metrajda ve raporda grnecek addr.
Aktif tarama: Kuyu temelin tarama eklidir. Tarama kutucuu tklandnda alan pencereden uygun
tarama tipi seilir.
Renk: Kuyu temelin planda ve 3 boyutlu modelde grnen rengidir. Renk kutucuu tklandnda
alan pencereden uygun renk seilir.
izgi tipi. Tklandnda alan listeden kuyu temel planda grnen izgisinin izgi tipi seilir.
Materyal: Kat modelde kullanlmak zere elaman dokusu sein. Doku seilmezse, kat modelde kuyu
temelin kendi rengi kullanlr.
Gerek doku uzunluu : Doku uzunluu girilir. rnein; uzunluk 1 metre girilirse seilen materyal
dokusu genilii 1 metre olarak alnr ve seilen obje zerine kaplanr. Dokunun kare eklinde olduu
Kaklk: Kuyu temelin nereden tanml olacan belirleyen seeneklerdir. Kuyu temelin iki ucundaki
dm noktalarn birletiren sanal aks, bak ynne gre kuyu temelin st kenar ile akacaksa st,
alt kenar ile akacaksa alt, tam ortasndan geecekse orta seenei iaretlenir. Sanal temel aks
379
baka bir hattan geecekse Tanml seenei iaretlenir ve alttaki veri giri kutucuuna, kuyu temelin
st kenarna gre mesafe girilir.
Yap nem katsays : TDY'e gre kuyu temel iin n grlen yap nem katsays girilir.
Deprem azaltma katsays : TDY'e gre kuyu temel iin deprem kuvveti hesabna kullanlacak azaltma
katsays girilir.
Zemin birim hacim arl : Kuyu temelin inaa edilecei zeminin birim hacim arl girilir.
Zemin kayma direnci as : Kuyu temelin inaa edilecei zeminin kayma direnci as deeri girilir.
Zemin emniyet gerilmesi : Kuyu temelin inaa edilecei zeminin zemin emniyet deeri girilir.
Sursaj yk(aktif taraf) : Aktif taraf sursaj yk girilir.
Srtnme katsays : Kuyu temelin inaa edilecei zeminin cinsine gre srtnme katsays deeri girilir.
Kohezyon : Zemin trne gre zeminin kohezyon deerini verin.
Statik materyal : Kuyu temel hesap ve betonarmesinde kullanlacak betonarme malzemeyi listeden
seilir.
Sonlu eleman genilii : Kabuk hesabnda kullanlmak zere programn seebilecei en byk sonlu
eleman genilii deerini verin.
Deprem blgesi: Kuyu temelin ina edilecei blge gre bir seim yapnz. Program etki yer ivmesini
bu seime gre otomatik alacaktr.
Tanml Ao: Deprem ynetmeliinde deprem blgelerine gre belirtilen etkin yer ivmesi katsays
yerine kendi belirlediiniz deeri kullanmak iin bu satr iaretleyin ve kendi Ao deerini olarak uygun
deeri verin.
Temel ile zemin arasndaki srtnmeyi ihmal et : aretlenirse zemin ile duvar arasnda oluan srtnme
durumu ihmal edilir.
Hesaplanm srtnme as deerini kullan : Srtnme as deerini girin veya hesapla bulunan deerini
kullann.
Kullanc tanml srtnme as : Srtnme as deerini girin veya hesapla bulunan deerini kullann.
Negatif zemin gerilmesi kontrol yap : aretlenirse hesap sonucunda negatif zemin gerilme olumas
halinde program kullancy uyarr. aretlenmezse negatif zemin gerilmesi hali ihmal edilir.
Yk kombinasyonu kontrol yap : TS 500 de verilen yk kombinasyonlar ayn zamanda koruyucu ve
devirici kuvvetlerin dengesi anlamna gelir. Kombinasyonlarn Bu dengeyi salamas istendii takdirde
bu kontroller yaptrlmaldr.
Kombinasyonlar :
380
0.9G + 1.6Hs (depremsiz) ve 0.9G + Hs + Hd (depremli)
G : Dey itki
Hs : Statik yatay itki
Hd : Dinamik yatay itki
Bu kombinasyonlara gre;
0.9 Mkoruyucu > 1.6 Mdevirici (depremsiz)
0.9Mkoruyucu > Mdevirici (depremli) kontrolleri vardr.
Ayn kontroller kaydrc kuvvetler iin de geerlidir. Seenek iaretlendiinde bu kontroller yaplr,
iaretlenmediinde kontroller yaplmaz.
Boyutlar Sekmesi
Temel genilii: Kuyu temelin genilii girilir.
Temel ykseklii : Kuyu temelin ykseklii girilir.
Kot : Kuyu temelin taban kotunu verin. Sfr deeri ile kuyu temel, global koordinat sisteminde z
ekseninde sfr noktasndadr.
Seviye says: Kuyu temelde kademe(seviye) saysn verin Vereceiniz sayya gre altta genilik
bilgilerini dzenleyin.
Seviye ykseklikleri: Her bir seviyenin ykseklik deerleri girilir.
Zemin ykseklii: Kuyu temelin toprak tarafnda kalan dolgu (zemin yksekii) verilir. Girilen deeri,
yandaki ekilde izleyebilirsiniz.
malzemeyi tklayn.
Yap Bileenleri Sekmesi diyalogunda bulunan parametreler unlardr:
Kullanm blmnde ;
381
iaretlenir.
Oranla listesinde kuyu temel objesi ve malzeme lsne gre beliren satrlar unlardr:
Kuyu Temel
Hacmi Malzeme tanmlanrken bulunan hacim
382
Bulunduu mod
Kuyu temel yapdan bamszdr ve yapya herhangi bir etkisi aktarlmaz. Hem mimari hemde statik
moda herhangi bir katta tanmlanabilir.
Kuyu temel izimi
Kuyu temel izimi
Kuyu temel iki nokta tklanarak izilir ve ard ardna birden fazla nokta tklayarak srekli modta kuyu
temel izilebilir. Kuyu temel izmeden nce ayarlarna girip, boyutlarn, statik hesaba ait parametleri
ve zemin ile ilgili seenekleri dzenlemek gerekir.
Kuyu temel izmek iin;
Toolbardan kuyu temel ikonunu tklayn. Alan toolbardan Ayarlar ikonunu tklayn. Kuyu temel
ile ilgili seenekleri dzenleyin ve Tamam butonunu tklayarak diyalogu kapatn.
Fareyi uygun koordinata getirerek kuyu temelin 1. noktasn verin. 1. noktay tklamadan nce
boluk (space-bar) tuuna basarak kuyu temelin kakln ayarlayn.
Fareyi srekleyip, gerekirse koordinat kutusundan koordinat veya uzunluk bilgilerini vererek
2.noktas tklayn.
Kuyu temel izimi srecekse, ayn ekilde 3. noktay verin ve konstrksyon tamamlannca ESC
tuuna basarak komutu bitirin.
383
Kuyu temel statik hesaplar, izimi ve raporlar
Kuyu temel parametreleri

Beton rts: Donatnn arlk merkezinden betonun d yzne olan mesafesidir.
Devrilme gvenlii faktr : Depremli ve depremsiz durumlarna gre devrilme gvenlik katsaylarn
verin.
Kayma gvenlii faktr : Depremli ve depremsiz durumlarna gre kayma gvenlik katsaylarn verin.
Gme gvenlik faktr : Gme gvenlik faktrn verin.
Min. ekme donats pursantaj : ekme blgesinde, donat hesabnda kullanlacak minimum pursantaj
ekilde yaplr.
Min. ekme donats aral : ekme blgesinde, iki donat ubuu arasnda olabilecek en kk
Maks. ekme donats aral : ekme blgesinde, iki donat ubuu arasnda olabilecek en byk
384
Min. enine donat pursantaj : Yatay donatlarda kullanlmak zere, minimum pursantaj deerini verin.
Girilen deer kesit alan ile arplr ve donat seimi kan sonutan az olmayacak ekilde yaplr.
Min. enine donat aral : Yatay donatlarda kullanlmak zere, iki donat ubuu arasnda olabilecek
en kk mesafe deerini verin. Donat seiminde bu deer dikkate alnr.
Maks. enine donat pursantaj: Yatay donatlarda kullanlmak zere, iki donat ubuu arasnda
olabilecek en byk mesafe deerini verin. Donat seiminde bu deer dikkate alnr.
Min. basn donats pursantaj : Basn blgesinde, donat hesabnda kullanlacak minimum pursantaj
ekilde yaplr.
Min. ekme donats aral : Basn blgesinde, iki donat ubuu arasnda olabilecek en kk mesafe
deerini verin. Donat seiminde bu deer dikkate alnr.
Maks. ekme donats aral : Basn blgesinde, iki donat ubuu arasnda olabilecek en byk
Kuyu temel analizi
Kuyu temel herhangi bir proje ierisinde tanmlanabilir fakat kuyu temellerin ereve sistemiyle
fiziksel bir paylam yoktur. Etkiler ereve sistemine aktarlmazlar.
Kuyu temel analizini yapmak iin;
Kuyu temel tanmlayn.
Toolbardan Kuyu Temel Analizi butonunu tklayn.
Kuyu temel analizini yapm olacaksnz.
Kuyu temel betonarme sonularnn incelenmesi
Kuyu temel betonarme sonularn ekrandan incemek iin istinat duvar betonarme diyalogu kullanlr.
Betonarme mens altnda bulunan Kuyu Temel satrn tklayn.
Kuyu Temel Betonarme diyalogu alacaktr.
Diyalogta kuyu temel ile ilgili varsa olumsuzluk durumlar gsterirlir.
Ayrca diyalogta, her bir kuyu temelin analiz sonular, donatlar ve tahkikleri listelenir.
Kuyu temel izimleri
Kuyu temele ait izimler, izim mens altndan hazrlanabilir.
izim mens altndan Kuyu Temel izimleri satrn tklayn.
385
parametreleri deitirin.
Tamam butonunu tkladnzda kuyu temel izimi oluturulacaktr.
Kuyu temel raporlar
Kuyu temellere hesap kts raporlar, Rapor mens altnda alnabilir.
Rapor mens altndan Kuyu Temel satrn tklayn.
Rapor program alacak ve sistemde analizini yaptnz kuyu temellere ait bilgiler baslacaktr.
Arazi
Arazi izim yardmclar
Arazi toolbar
Arazi toolbar, mimari plan modundayken Arazi ikonu tklannca alr. Arazi toolbar zerinde bulunan
yardmc ikonlar, arazi tanm iin kolaylk salar.

Arazi toolbar zerinde bulunan komutlar srasyla unlardr:
Arazi poligonu ikonu. Arazinin kenar izgilerini izerek bir ktle oluturur. kon tklandnda alan
rota toolbar sayesinde dz, erisel veya ok kenarl erisel kontur izmek mmkndr.
Kot noktas ikonu. Arazi zerinde tklanan noktada bir kot noktas oluturur ve ilgili kot deerini de
kot ls olarak ayrca gsterir.
Kot izgisi ikonu. Arazi zerinde izilen bir hat boyunca kot noktalar oluturur ve ilgili kot
deerlerini de kot lleri olarak ayrca gsterir.
Plato ikonu. Arazi zerinde plato oluturur.
Boluk ikonu. Arazide boluk aar.
Alt blge ikonu. Arazi de alt blge tanmlar.
Arazi ve alt blgeleri se ikonu. Araziyi ve ona bal olan tm objeleri seer.
Araziden kot al ikonu. Plato tanmlarken verilen noktalarn kotlarn arazi kotlarndan otomatik
alnmas salar.
Kot kutucuu. Arazi tanmlarken kot deeri bu kutucua girilir.
Ayarlar ikonu. Arazi objesinin ayarlarn yapar.
386
Arazi ayarlar
Arazi ile ilgili parametreler arazi ayarlar diyalogunda verilir.
Mimari plan modunda Ayarlar/Obje Ayarlar/Arazi Ayarlar satrn veya toolbardan Arazi ikonunu
tkladktan sonra alan yardmc toolbardan Ayarlar ikonunu tklayn. Arazi Ayarlar diyalogu ekrana
gelecektir.
Bu diyalogta grsel veya saysal eitli ayarlar yapn ve Tamam butonunu tklayarak diyalogu
kapatn.
Yaptnz ayarlar izeceiniz Arazi iin geerli olacaktr. Mevcut (izilmi) arazinin ayarlarn
deitirmek iin:
Fare imlecini zerinde deiiklik yapmak istediiniz arazi zerine srkleyin ve farenin sol tuunu
tklayarak araziyi sein.
Alan arazi ayarlar diyalogunda yapmak istediiniz deiiklikleri yapn.
Tamam butonunu tklayp diyalogu kapattnzda, verilen ayarlarn uyguland grlecektir.
Arazi Ayarlar diyalogundaki yer alan parametre ve deikenlerin aklamalar aada verilmitir.
Arazi detaylandrmas: Arazinin detay dzeyini belirleyen gstergedir. Soldan sa doru ekilen ibre ile
daha detayl bir arazi izimi olutursunuz. breyi, bilgisayarnzn donanm gcne gre en optimum
performans verecek bir dzeye getirebilirsiniz.
Arazi poligonu izgilerini kot izgileri olarak kullan : Ykseltisi farkl dm noktalar arasnda kalan
arazi izgilerinin eimlerini dorusallatrr.
Renk ve izgi Tipleri Sekmesi
Srasyla arazi poligonu, kot noktas, kot hatt, Plato, Boluk ve Alt Blge elemanlarnn renk ve izgi
tipleri listeye tklayarak belirlenir.
Arazi Materyalleri Sekmesi
Materyaller : Srasyla Arazi, Kesim Materyali, Zemin elemanlarnn materyal tipi tklandnda alan
listeden seilir.
387
Gerek doku uzunluu : Doku uzunluu girilir. rnein; 1 metre girilirse seilen materyal dokusu
A: Dokunun asn verilir. A deeri ile dokunun asn dzleminin ynne gre ayarlayabilirsiniz.
Alt Materyaller Sekmesi
Materyaller : Srasyla Plato, Boluk, Boluk Ksm, Alt Blge elemanlarnn materyal tipi tklandnda
alan listeden seilir.
A: Dokunun asn verilir. A deeri ile dokunun asn dzleminin ynne gre ayarlayabilirsiniz.
llendirme Sekmesi
Yaz dx : Kesit kot yazsnn kesit izgisi zerindeki yerini belirleyen x koordinatdr.
Yaz dy : Kesit kot yazsnn kesit izgisi zerindeki yerini belirleyen y koordinatdr.
Yaz ykseklii : Kot yazsnn yaz yksekliidir.
A: Kot yazsnn asdr.
Yaz tipi kutucuu : Tklandnda yaz tipi diyalagu alr. Diyalogta kot yazsnn yaz tipi seilir.
Kot gsterim ekli : Kot pozitif deerinin gsterim eklini sein.
Renkler : Kot yazs ve izgisinin renkleri ayarlanr. Ayrca kutucuk shift tuu ile birlikte tklanrsa, ilgili
rengin kalem kalnl ayarlanabilir. Burada girilen kalem kalnlk deeri sadece pskrtmeli ploterlarda
kullanlr.
Birimler:
1/2
388
byklkte gsterilir.
eklinde gsterir.
Bulunduu mod
Arazi objesi Mimari Plan modunda yer alr. Kalp Plan modunda iken araziler planda gzkmez.. Arazi
objesinin izim ve ayar komutlar kalp plan modunda iken inaktif durumda olduklarndan, arazi
izmek iin Shift + Tab tuuna baslarak Mimari Plan moduna geilmelidir.
Arazi izimi
Arazi
Arazi tanmlamak iin nce mimari moda geilir, mimari modunda arazi ikonu aktif hale gelir.
Arazi izmek iin;
Kalp plan modundaysanz toolbardan Mimari Plan / Kalp Plan ikonunu tklayn.
Toolbardan arazi ikonunu tklayn. Ekranda arazi toolbarnn yannda Rota Blmleri isimli bir
toolbar daha grnecektir.
Rota Blmleri toolbarnda dz, dairesel ve ok kenarl erisel kontur izmek iin kulanlan ikonlar
bulunur. Arazi tanmlarken ihtiyaca gre bu ikonlar kullanlr.
Arazinin kelerini izim ekrannda srasyla tklayn. Tklama ilemi annda toolbarda bulunan Kot
kutucuuna tkladnz noktann kotunu yazn.
Arazinin konturunu tanmlayp, baladnz noktaya geldiinizde program Arazi komutunu
bitirecek ve ayn zamanda Arazi objesi de oluturulmu olacaktr.
Kot Noktas
Arazi zerinde tklanan noktada bir kot noktas oluturur ve o noktann kot deerini de kot ls
olarak ayrca gsterir. Gerekli olduu durumlarda kot noktasnn zeliklerine girilerek o noktann hem
koordinatlar hem de kot deeri deitirilebilir.
389
Toolbardan Arazi ikonunu tklayn.
Alan Arazi toolbarndan Kot Noktas ikonunu tklayn. Kot kutucuuna noktann kotunu yazn.
Arazi zerinde bir nokta tklayn.
Kot noktas oluacaktr.
Tanmlanm kot noktasnn koordinatlarn, kotunu ve dier zelliklerini ayarlamak iin;
Kot noktasn sein.
Kot Noktas diyalogu alacaktr.
Bu diyalogta, nokta numaras, koordinatlar, kot, izgi tipi vb kot noktasnn zellikleri
bulunmaktadr.
Deiiklikleri yapn ve Tamam butonunu tklayarak diyalogu kapatn.
Kot izgisi
Arazi zerinde izilen bir hat boyunca kot noktalar oluturur ve ilgili kot deerlerini de kot lleri
olarak ayrca gsterir. Gerekli olduu durumlarda kot izgisinin zeliklerine girilerek hattn hem
koordinatlar hem de kot deerleri deitirilebilir.
Alan Arazi toolbarndan Kot izgisi ikonunu tklayn.
Kot izgisi tklandnda alan Rota Blmleri toolbarnda dz, dairesel ve ok kenarl erisel hat
izmek iin kullanlan ikonlar bulunur. Duruma gre uygun ikonu tklayn.
Arazi zerinde bir noktalar tklayn. Noktalarn verirken Kot kutucuuna noktalarn kotlarn
yazn.
Kot izgisi oluacaktr.
390
Tanmlanm kot izgisinin koordinatlarn, kotunu ve dier zelliklerini ayarlamak iin;
Kot izgisini sein.
Kot Deiiklii diyalogu alacaktr.
Bu diyalogta, nokta numaras, koordinatlar, kot, izgi tipi vb kot noktasnn zellikleri
bulunmaktadr.
Deiiklikleri yapn ve Tamam butonunu tklayarak diyalogu kapatn.
Plato
Plato arazi zerinde belirli kotlarda dzlkler tanmlar.
Toolbardan Arazi ikonunu tklayn. Alan arazi toolbarnda Plato ikonunu tklayn.
Ayrca ekranda arazi toolbarnn yannda Rota Blmleri isimli bir toolbar daha grnecektir.
bulunur. Plato tanmlarken ihtiyaca gre bu ikonlar kullanlr.
Fareyi daha nce tanmladnz arazinin stne getirin.
Platonun kelerini izim ekrannda srasyla tklayn. Tklama ilemi annda toolbarda bulunan Kot
kutucuuna tkladnz noktann kotunu yazn.
Platonun konturunu tanmlayp, baladnz noktaya geldiinizde ilem tamamlanm olacaktr.
Boluk (Arazi)
Tanml bir arazi veya arazi paras zerinde boluk aar.
Alan Arazi toolbarndan Boluk ikonunu tklayn.
Boluk tklandnda alan Rota Blmleri toolbarnda dz, dairesel ve ok kenarl erisel hat
izmek iin kullanlan ikonlar bulunur. Duruma gre uygun ikonu tklayn.
Arazi zerinde bir noktalar tklayn. Noktalarn verirken Kot kutucuuna noktalarn kotlarn
yazn.
Boluk oluacaktr.
Tanmlanm kot izgisinin koordinatlarn, kotunu ve dier zelliklerini ayarlamak iin;
Boluu sein.
Arazi Boluu diyalogu alacaktr.
391
Bu diyalogta, deiiklikleri yapn ve Tamam butonunu tklayarak diyalogu kapatn.

Alt blge
Alt Blge arazi zerinde arazi ekline uyan belirli yzeylerdir. Yol vb. elemanlar alt blge komutunu
kullanarak tanmlayabilirsiniz.
Toolbardan Arazi ikonunu tklayn. Alan arazi toolbarnda Alt Blge ikonunu tklayn.
Ayrca ekranda arazi toolbarnn yannda Rota Blmleri isimli bir toolbar daha grnecektir.
bulunur. Alt blge tanmlarken ihtiyaca gre bu ikonlar kullanlr.
Fareyi daha nce tanmladnz arazinin stne getirin.
Alt blge elemannn kelerini izim ekrannda srasyla tklayn.
Konturu tanmlayp, baladnz noktaya geldiinizde ilem tamamlanm olacaktr.
Arazi izim Teknikleri
Araziye kalnlk vermek
Arazi tanmlandktan sonra araziyi bir ktle olarak grebilmek ona kalnlk verebiliriz.

Araziyi tanmladktan sonra iaretleyin.
Toolbardan zellikler butonunu tklayn.
Araziyi ift tklayarak arazinin zelliklerine girin.
Alan diyalogta altta Zemin seeini iaretleyin.
Derinlik satr aktif hale gelecektir.
Derinlie arazi kalnlna uygun gelecek ekilde bir deer girin.
Ayn zamanda materyal ksmnda arazi iin uygun bulacanz bir materyal atayn.
Bu ilemden sonra arazi 3 boyut ekrannda bir ktle olarak grnecektir.
Arazi kotunu teleyerek deitirmek
Arazi izildiinde arazinin kotlar global taban kotlarna gre oluturulur. Bu durum arazi ayarlarnda
bulunanKot teleme satrnn sfr olup olmamasyla baldr.
Kot teleme deeri arazinin tm elerini global koordinat tabanna gre kotu teler. Bu deer sfr
verildiinde dm noktas kotlar global taban noktasna baz alnan yksekli deerlerini ifade eder.
Sfrdan farkl bir deer girildiinde kot deerleri girilen deer kadar rlatif telenir. rnein +5.00 m.
392
verilen teleme deeri sonunda, kotu +2.00 m olan ykselti deeri, +7.00; -1.00 olan ykselti deeri
ise +4.00 olarak hesaplanr.
Alan diyalogta altta Kot teleme satrna bir deer girin.
Uygun bir deer girin.
Arazi ve arazi elemanlarn zelliklerini deitirmek
izilmi bir arazinin zelikleri eleman ift tklandnda alan ayarlar diyalogunda deitirilir. Arazi
ierisinde plato, boluk, alt blge vb elemanlar tanmladka bu elemanlar sekme olarak arazi
ayarlarnda grnrler.
Ayrca her bir elemann kendi zellikleri kendisinin zelliklerine giriler deitirilebilir.
Bir arazi tanmlayn.
Araziyi sein ve sa klik zelikleri tklayn.
Arazi objesi alt elemanlarla birlikte ekrana gelecektir.
Arazi ve arazi elemanlarnn zelliklerinde bulunan deiken ve seeneklerin aklamalar unlardr:
Dm noktalarn kot deeri olarak dzenle : Araziyi oluturan tm noktalarn kot
deerlerini yan satrda girilen kot deerine getirir. Bu seenekle arazinin kotunu tek seferde
istediiniz dzeye getirebilirsiniz.
Kot deiiklii : Bu blmde araziyi oluturan noktalarnn listesi tablo olarak verilmitir. Tabloda
srasyla dm noktas numaralar, koordinatlar ve dm noktasnn etiketlendirme ayarlarnn
yaplaca bir seenek bulunur.
Nokta No : Arazinin ilgili dm noktasna verilen numaradr. Satr tklandnda, tklanan satra ait dm
noktas, yanda 3 boyutlu izleme ekrannda ayrca gsterilmektedir.
x : lgili satra ait dm noktasnn global koordinat takma gre verilen apsis bilgisidir.
y : lgili satra ait dm noktasnn global koordinat takma gre verilen ordinat bilgisidir.
z: lgili satra ait dm noktasnn global koordinat takma gre kotudur. Kot deerini girerek ilgili dm
noktasnn kotunu deitirebilirsiniz.
l : Arazi dm noktalarn gsteren etiket lsnn planda var olup olamayacan belirleyen
stundur. Tklandnda l ayarlar alr ve lye ait grsel seenekler dzenlenir.
Arazi detaylandrlmas: Arazinin detay dzeyini belirleyen gstergedir. Soldan sa doru ekilen ibre
ile daha detayl bir arazi izimi olutursunuz. breyi, dilgisayarnzn donanm gcne gre en optimum
performans verecek bir dzeye getirebilirsiniz.
Poligon kenarlarn kot izgileri olarak kullan : Ykseltisi farkl dm noktalar arasnda kalan arazi
izgilerinin eimlerini dorusallatrr.
393
Kot teleme : Global koordinat tabanna gre kotu teler. Bu deer sfr verildiinde dm noktas
kotlar global taban noktasna baz alnan yksekli deerlerini ifade eder. Sfrdan farkl bir deer
girildiinde kot deerleri girilen deer kadar rlatif telenir. rnein +5.00 m. verilen teleme deeri
sonunda, kotu +2.00 m olan ykselti deeri, +7.00; -1.00 olan ykselti deeri ise +4.00 olarak
hesaplanr.
izgi tipi : Arazi izgisinin planda grnen izgi tipini listeden sein.
Renk : Arazinin rengini tklandnda alacak olan renk paletinden sein.
Materyal : Arazinin materyal tipini listeden seebilirsiniz.
Kesim materyali : Arazi ile arazi boluu arasnda kalan kesitin materyalini listeden sein.
Zemin : Arazi objesiyle oluturulacak zeminin kalnl verilir.
E ykselti erileri ile arazi tanmlamak
Araziyi e ykselti erileri ile tanmlamak iin nce arazi komutu ile sfr kotunda arazi objesi
tanmlanr. Daha sonra Kot izgisi komutu kullanlarak e ykselti erileri izilir. Son aamada ise kot
izgilerinin zellliklerine girilerek e ykselti erilerinin kotlar alan diyalogta programa verilir.
Hafriyat hesab iin arazi paralarna hafriyat adm deeri vermek
Harfiyat hesab iin arazi ve arazi paralarna numara verilir. Numaras ayn olan arazi ve arazi
paralarnn harfiyatlar tek seferde toplam deer olarak, ayr ayr numalandrlan arazi veya arazi
paralarnn harfiyatlar ise ayr bir kalemler olarak hesaplanr ve gsterillir.
Alan diyalogta her bir para iin ayrca gsterilen Hafriyat Adm satrna deer verin.
Ayn deerde olan paralar ayn kalemnde farkl deerde olan paralar ayr bir kalemde hafriyat
hesabna dahil edileceklerdir. rnein arazi iin kendi iinde bir adm deeri ( rnein 1), tm
platolar kendi iinde bir adm (rnein 2) deeri, boluklar kendi iinde bir adm deeri(rnein
3), alt blgeler kendi iinde bir adm deeri(rnein 4) verebilir, hafriyat hesabnda bu ksmlar
ayr satrlar olarak izleme olanan kullanabilirisiniz.Tamam butonunu tklayarak diyalogu kapatn.
Hafriyat hesab
Arazi tanmlandktan sonra hafriyat hesab arazi objenin hafriyat sekmesinde yaplr.
ncelikle hafriyat hesab iin razi ve arazi paralarna numara verilir. Numaras ayn olan arazi ve arazi
paralarnn harfiyatlar tek seferde toplam deer olarak, ayr ayr numalandrlan arazi veya arazi
paralarnn harfiyatlar ise ayr bir kalemler olarak hesaplanr ve gsterillir.
Alan diyalogta her bir para iin ayrca gsterilen Hafriyat Adm satrna deer verin.
Ayn deerde olan paralar ayn kalemnde farkl deerde olan paralar ayr bir kalemde hafriyat
hesabna dahil edileceklerdir. rnein arazi iin kendi iinde bir adm deeri ( rnein 1), tm
platolar kendi iinde bir adm (rnein 2) deeri, boluklar kendi iinde bir adm deeri(rnein
3), alt blgeler kendi iinde bir adm deeri(rnein 4) verebilir, hafriyat hesabnda bu ksmlar
394
ayr satrlar olarak izleme olanan kullanabilirisiniz.Tamam butonunu tklayarak diyalogu kapatn.
Bu ilemden sonra Hafriyat sekmesinde Hafriyat seenei iaretlenerek hafriyat hesab yaplr.
Alan diyalogta Hafriyat sekmesini tklayn.
Hafriyat sekmesin Hafriyat satrn iaretleyin.
Diyalogta tabloda hafriyat deerleri grlecektir.
Harfiyat hesab sonucunda zemin hacmi sil hafriyat sonucunda araziden karlan toprak
miktarn, zemin hacmi ekle ise dolgu miktarn gsterir.
Arazi kot lleri ve ayarlar
Arazi tanmlandktan sonra arazi dm noktlarnda arazi kotlar gsterilir. Arazi kotlarnn
gsterilmesi veya gsterilmemesi seenee bal olmasnn yannda kotun ekli, kot izgisi ve yazsnn
rengi gibi grsel ayarlar arazi diyalogunda l sekmesinde ayarlanr.
Araziyi izmeden nce l zelliklerini ayarlamak iin;
Alan Arazi toolbarnda Ayarlar butonunu tklayn.
llendirme sekpmesini tklayn.
Varsaylan ayarlarn dnda deitirmek istediiniz zellikleri ayarlayn.
Araziyi izdikten sonra l zelliklerini ayarlamak iin;
Alan diyalogta llendirme sekmesini tklayn.
Uygun grdnz deiiklikleri yapn.
395
Tarama
Tarama izim yardmclar
Tarama toolbar
Tarama toolbar, toolbardan Tarama ikonu tklannca ekrana gelir. zerinde tarama seeneklerine ve
tarama ayarlarna tek tklamada ulamay salayan ikonlar mevcuttur.

Tarama toolbarndaki komut ikonlar soldan saa srasyla unlardr:
Parametrik tarama ikonu. Parametrik tarama izmek iin tklanr.
Tanml tarama ikonu. Tanml tarama izmek iin tklanr.
Bitmap tarama ikonu. Bitmap tarama izmek iin tklanr.
Tarama boluu ikonu. Tarama objesinde boluk amak iin kullanlr.
Kullanc tanml tarama olutur ikonu. izilen ilkel objelerden tarama stili oluturur.
Tarama Ayarlar ikonu. Tklandnda Tarama Ayarlar diyalogu alr. Buradan tarama tipi seilir ve
taramalarla ilgili eitli parametrelere mdahale edilebilir.
Otomatik Tarama konu. Tarama objesini mahal, deme, duvar st deme zerine ve ayrca
izgilerle oluturulmu (dm noktalar birletirilmi) kapal alana taramay kenarlarn dolamadan
otomatik yerletirmek iin kullanlr.
Tarama Boluu Bul ikonu. Otomatik tarama modundayken alr. Baslyken aktiftir ya da basl
deilken aktif deildir. Aktifse, izgilerle oluturulmu i ie kapal iki alandan dtaki alana tarama
olutururken, iteki alan boluk olarak brakr.
Kenarlarda izgi iz ikonu. Basl ise tarama oluturulduunda tarama evresinde otomatik izgi
oluturur. Basl deilse tarama evresinde izgi oluturmaz.
Tarama ayarlar
Taramalarla ilgili parametreler Tarama Ayarlar diyalounda yer alr. Tarama parametrelerine
mdahale etmek iin:
Ayarlar/Obje Ayarlar/Tarama Ayarlar satrn tklayn. Tarama Ayarlar diyalou ekrana
gelecektir.
Bu diyalogdan tarama tipi seimi yapabilir ya da eitli tarama parametrelerine mdahale
edebilirsiniz. stediiniz deiiklikleri yaptktan sonra Tamam butonunu tklayarak diyalogdan
kn.
Yaptnz ayarlar izeceiniz taramalar iin geerli olacaktr.
Mevcut (izilmi)taramalarn ayarlarn deitirmek iin:
396
Fare imlecini zerinde deiiklik yapmak istediiniz tarama zerine srkleyin ve farenin sol
Alan tarama ayarlar diyalounda setiiniz tarama tipi ile ilgili yapmak istediiniz deiiklikleri
yapn.
Tamam butonunu tklayp diyalou kapattnzda, seilen tarama zelliklerinin deitii
grlecektir.
Tarama Ayarlar diyaloundaki parametreler drt blm altnda toplanmtr. Bunlar, Genel,
Parametrik Tarama, Tanml Tarama ve Bitmap tarama blmleridir. Her blm altndaki
parametreler ilgili tarama tipine, Genel blmndeki parametreler tm tarama tiplerine etki eder.
Parametrik Tarama
Renk: Tarama rengini belirler. Renk kutucuu zerine farenin sol tuu ile tklanp basl tutularak fare
alan renk paleti zerinde kaydrlr. stenen rengin zerine gelindiinde tu braklr. Kutucuk seilen
renge dnr ve taramalar bu renkle izilirler. Klavyeden shift tuuna baslarak renk kutusu zerine
farenin sol tuu ile tklanrsa bir diyalog alr. Buradan ilgili renk iin kalem kalnl girilebilir. Bu
kalnlklar iziciden izim alnrken kullanlr.
Tarama as: Taramann as girilir (derece). Taramalar girilen eimde izilirler.
Ofset mesafesi: Ofset mesafesi taramay tarifli snrlar dna tarmak ya da tanml snrlardan ieriye
ekmek iin kullanlr. rnein; mahal zerine tariflenen taramalar duvar sva izgilerini ap duvar
izgisine kadar izilirler. Ancak bu kutuya sva kalnl negatif olarak girilirse (rn. Sva kalnl 2.5 cm
ise 0.025), tarama izgileri sva izgisinde sona erecektir.
Yatay a: Parametrik taramada iki grup izgi vardr. Birinci grup izgiler her zaman yatay (0 derece)
izilir. kinci grup izgiler buraya girilen a deerine gre izilirler. A 90 derece olduu zaman, yatay
ve dey izgiler birbirleri ile dik kesitirilerek parametrik tarama oluturulur. A deitirilince tarama
da bu aya gre oluturulur.
Yatay Tarama Aral: Yatay tarama izgileri arasndaki mesafe. Bu izgiler her zaman yatay olarak
izilir. Alar tarama as deitirilirse deiir.
Dikey Tarama Aral: Dikey tarama izgileri arasndaki mesafe (metre). Bu izgilerin yatay tarama
izgileri ile arasndaki a bu blmdeki a parametresi ile belirlenir.
Kullanc Tanml Tarama
Bu blmde tanml tarama ktphanesinde mevcut taramalarn bir listesi vardr. Listeden istenen
tarama farenin sol tuu ile tklanarak seilir. Sa tarafta seilen tarama grntlenir. Tanml tarama
ktphanesine yeni tarama tipleri eklenebilir. Bu ilem Programa Tanml Tarama Eklemek bal
altnda anlatlmtr.
397
Tarama as: Taramann as girilir (derece). Taramalar girilen eimde izilirler.
ise 0.025), tarama izgileri sva izgisinde sona erecektir.
Oran: Tanml taramann boyutunu ayarlamak iin kullanlr. 1 girilirse tarama zgn boyutlarnda
izilir. 1den kk deerler tarama boyutunu kltr, 1den byk deerler ise bytr.
Doku Tarama
Arka plan rengi: Bitmap taramann arka plan rengi seilir. Renk kutucuu zerine farenin sol tuu ile
tklanp basl tutularak fare alan renk paleti zerinde kaydrlr. stenen rengin zerine gelindiinde
tu braklr. Kutucuk seilen renge dnr.
ise 0.025), tarama
izgileri sva izgisinde sona erecektir. Tarama rnei zerine farenin sol tuu ile tklanrsa Tarama
Seenekleri diyalou alr. Buradaki bitmap tarama seenekleri listesinden istenen tarama tipi farenin
sol tuu ile tklanarak seilip Tamam butonuna tklanarak, bitmap tarama tipi deitirilir.
Bulunduu mod
Tarama her iki modda da izilebilir. Mimari plan modunda izilen taramalar mimari plan modunda,
kalp plan modunda izilen taramalar da kalp plan modunda grntlenirler.
Tarama izimi
Parametrik tarama
Belli aralklarla izilen izgilerin kesitirilmesi ile oluturulan tarama tipidir. Tarama Ayarlar
diyalogunda, bu iki izginin arasndaki mesafe, kendi aralarndaki a ve taramann global as
ayarlanabilir.
Tarama ekilde yaplr:
Mahal zerine;
Mahal oluturun.
iz/Tarama/Parametrik Tarama satrn tklayn.
Toolbardan Otomatik Tarama ikonunu tklayn.
398
Mahal zerine tklayn. Tarama oluacaktr.
Serbest Tarama;
izim alannda farenin sol tuu ile tklayarak kapal bir poligon oluturun.
Poligonu kapattnzda tarama oluacaktr.
izgilerle oluturulmu kapal alana;
izgilerle kapal alan oluturun.
Kapal alan iinde bir yer tklayn. Tarama oluacaktr.
Tanml tarama
Kullanc tanml tarama, eitli tarama ekillerinin kullanc tarafndan tanmlanmasna olanak veren
taramadr. Programda kullanma hazr bir ok tanml tarama mevcuttur. Bu tarama tipleri tarama
ayarlar diyalogundan seilip kullanlabilir. Kullanc bu tarama ktphanesine yeni tarama tipleri de
ekleyebilir.
Tarama ekilde yaplr:
Mahal zerine;
Mahal oluturun.
iz/Tarama/Tanml Tarama satrn tklayn.
Serbest Tarama;
iz/Tarama/Tanml Tarama satrn tklayn.
399
Bitmap tarama
Bitmap taramay ekilde kullanabilirsiniz:
Mahal zerine;
Mahal oluturun.
iz/Tarama/Bitmap Tarama satrn tklayn.
Serbest Tarama iin;
iz/Tarama/Bitmap Tarama satrn tklayn.
Serbest bitmap taramay grn ya da planlar zerinde boyama malzemesi olarak kullanabilirsiniz.
Tarama ve arka plan renkleri ile eitli kombinasyonlar oluturup, birok renk tonu elde edebilirsiniz.
Bu ekilde olduka renkli avam projeleri elde edebilirsiniz.
Tarama Boluu
Tarama boluu komutu oluturulmu taramalar zerinde boluk amak iin kullanlr. Tarama
zerinde boluk amak iin:
Tarama oluturun.
iz//Tarama/Tarama Boluu satrn tklayn.
Fare imlecini boluk amak istediiniz tarama zerine getirin. Farenin sol tuu ile tarama zerine
tklamak suretiyle boluk poligonunu oluturun. Poligonu rahata izebilmek iin nceden akslarla
poligon snrlarn belirleyebilir, aks kesiimlerinde oluacak dm noktalar vastas ile boluk
poligonunu kolayca izebilirsiniz. lemi tamamladktan sonra akslar silebilirsiniz.
lem bittiinde taramada boluk alacaktr.
400
Tarama izim teknikleri
Obje taramalar
Duvar, kolon, panel vb. obje taramalar ilgili obje ayar diyaloglarndan seilir. Bu objeler bitmap tarama
ile taranrlar. Objelere tarama atamak iin:
Ayarlar/Obje Ayarlar mensnden ilgili obje ayarlarna girin.
Alan diyalogda Aktif Tarama kutusunun zerine farenin sol tuu ile tklayn.
Tarama seenekleri diyalogu ekrana gelecektir. Bu diyalogdan tarama tipi, tarama rengi ve zemin
rengi seebilirsiniz. lgili objelerin taramasz olmasn istiyorsanz bo tarama tipini sein.
Tamam butonunu tklayarak diyaloglarn ikisini de kapattnzda, bu aamadan sonra izeceiniz
bu tip objeler, yeni belirlediiniz tarama zellikleri ile izilecektir.
Bu taramalar izimlere de yansr. izimlerde tarama istenmiyorsa, tarama seeneklerinden bo
tarama tipi seilmelidir.
Mahal taramas, tarama - ktphane ilikisi
Mimari proje zerinde mahal taramas tek tklama ile yaplr. Mahal taramas iin her tarama tipi de
kullanlabilir (parametrik, tanml ve bitmap tarama). Mahal zerine tarama tanmlamak iin:
Mahal tanmayn, zerine ktphane objesi yerletirin.
iz Tarama/(Parametrik/Tanml/Bitmap)Tarama satrlarndan birini tklayn.
Fare imlecini taranmasn istediiniz mahal zerine srkleyin ve farenin sol tuunu tklayn.
Mahali tklayn. Mahal taranacak, bununla birlikte ktphane taranmayacaktr.
Tefriin taranmamas iin gerekli koul ise, tefriin direk mahal zerine tariflenmesi gereidir. Tefri
eleman nce ilgili mahal dna yerletirilir, daha sonra mahal zerine tanrsa, yaplacak tarama bu
tefri zerini de kaplar.
Mahal taramas, tarama - kap/pencere ilikisi
Mahal zerine tarama tanmlandnda, tarama objesi kapnn al ynn gsteren yaya denk gelirse,
tarama bu yayda otomatik temizlenir. Baka deyile, kapnn al yay taranmaz.
Duvarlarla kapal alan oluturun.
Mahal yerletirin.
Al yay mahal zerine denk gelecek ekilde, duvara kap yerletirin.
Fare imlecini taranmasn istediiniz mahal zerine srkleyin ve farenin sol tuunu tklayn.
401
Mahali tklayn.
Mahal taranacak, bununla beraber al yay taranmayacaktr.
Serbest tarama
Tarama serbest olarak hem 3B hem de 2B pencerelerde eitli amalar iin kullanlabilir. Serbest
tarama izmek iin:
Taramak istediiniz alann ke noktalarn farenin sol tuu ile tklayarak kapal bir poligon
oluturun.
Oluturulan kapal poligonun ii taranacaktr.
Serbest tarama kullanlarak kesitlerde dolgu malzemelerini gstermek, avam projelerinde cepheler ve
planlar zerinde boyamalar yapmak mmkndr. Ayn byklkte alanlarn tekrar taranmas
gerekiyorsa, her seferinde ayn poligonu tekrar oluturmak gerekmez. Klonla komutu kullanlarak
taramalar oaltlabilir:
Deitir/Klonla satrn tklayn.
Fare imlecini oaltmak istediiniz tarama zerine getirin ve farenin sol tuunu tklayn. Tarama
seilecektir.
Sol tuu tklayarak baz nokta belirleyin.
Fareyi srklediinizde, taramann sanal grnts fare imleci ile birlikte hareket edecektir.
stediiniz noktaya geldiinizde sol tuu tklayn.
Taramann bir kopyas oluacaktr.
Fareyi hareket ettirip sol tuu tklayarak istediiniz sayda kopya yaratabilirsiniz. lemi bitirmek
istediinizde klavyeden Esc tuuna basn.
Dier bir oaltma yntemi de Kopyala/Yaptr yntemidir:
Dzen/Kopyala satrn tklayn.
Farenin sol tuu ile kopyalanacak tarama zerine tklayn.
Sol tu ile referans nokta belirleyin (taramann uygun bir ke noktas olabilir). Tarama hafzaya
kopyaland.
Dzen/Yaptr satrn tklayn.
Fareyi izim alannda uygun noktaya srkleyin ve sol tuu tklayn. Kopyaladnz taramann
ayns ilgili noktaya izilecektir.
Farenin sa tuunu tklayn. Alan menden Son Komutu Tekrarla satrn tklayarak oaltma
ilemine devam edebilirsiniz.
402
Otomatik Tarama
Tarama objesini mahal, deme, duvar st deme zerine ve ayrca izgilerle oluturulmu (dm
noktalar birletirilmi) kapal alana yerletirmek iin tklanr.
Tarama toolbarndan Otomatik Tarama ikonunu tklayn.
Taramak istediiniz alan, mahali ve/veya demeyi tklayn.
Tarama oluturulacaktr.
Tarama boluu bul
Tarama Boluu Bul komutu, izgilerle oluturulmu i ie kapal iki alandan dtaki alana tarama
olutururken, iteki alan boluk olarak braklmas iin kullanlr.
rnek verecek olursak;
Drtgen izgi komutu ile drtgen eklinde bir kapal alan oluturun.
Tekrar drtgen izgi komutu ile, ilk izdiiniz drtgen izgi ierisinde kalacak ekilde, 2. bir kapal
alan oluturun. (Ksacas i ie gemi iki drtgen izgi oluturun).
iz Tarama/(Parametrik/Tanml/Bitmap)Tarama satrlardan birini tklayn.
Tarama toolbarndan Otomatik Tarama ikonunu tklayn.
Tarama toolbarnda Tarama Boluu Bul ikonunu basl deilse, tklayarak basl hale getirin.
Oluturduunuz i ie iki alandan d ile i alan arasnda kalan blgede herhangi bir nokta tklayn.
Program taramay iteki alan boluk brakarak oluturacaktr.
Tarama referans noktas tanmla
Tarama objesini yerletirdikten sonra, taramann dengeleme eklini deitirir. Tarama ilk yapldnda,
taramann dengelemesi tarama yaplan alann sol alt noktas referans alnarak yaplr. Tarama Referans
Noktas Tanmla komutu ile taramann referans noktasnn yeri deitirilir. Referans noktasn
deitirilen taramann da dengelemesi yeni tanmlanan referans noktasna gre yeniden oluur.
Tarama oluturun.
Deitir/Obje Edit/Tarama Referans Noktas Tanmla satrn tklayn.
Oluturduunuz taramay tklayarak sein.
Bu aamada taramann sol alt kesinde + ekil belirecektir. Bu ekil mevcut taramann
referans noktasn gsteren ekildir.
Herhangi bir nokta tklayn.
Tkladnz noktaya gre taramann referans noktas deiecek, tarama dengelemesi de otomatik
yenilenecektir.
403
Kesit taramalar
Kesitlerde, kesilen duvarlar, beton ksmlar ve atlar kullancnn seimine bal olarak otomatik olarak
taranrlar. Bu seim kesit ayarlar diyalogundan ilgili tarama seeneklerini iaretleyip, tarama tipi
seilerek yaplr. Kesit ayarlar diyalogu plan zerinde kesit hatt belirlenirken ekrana gelir. Bu
diyalogdaki Kesit sekmesinde kullanc, Duvarlar tara, Beton ksmlar tara ve atlar tara
seeneklerinden istediklerini iaretler. Kesit, yaplan seimlere gre oluturulur.
Kesitlerdeki dolgu malzemesi gsterimleri serbest tarama ile yaplabilir. iz/Tarama satr altndan
istenen tarama komut satr tklanr. Taranmas istenen alann ke noktalar farenin sol tuu ile
tklanarak kapal poligon oluturulur. Oluturulan kapal poligonun ii taranr.
Yaplan taramalar klonla ya da kopyala/yaptr komutlar kullanlarak oaltlabilir. Detayl bilgi iin
bkz. Serbest Tarama.
Taramann kullanlabilecei dier alanlar
Bitmap tarama, avam projesi izerken plan ve cephelerde boyama malzemesi olarak kullanlabilir.
Bitmap taramalarn, tarama ve zemin renkleri ile farkl kombinasyonlar yaplarak eitli renk tonlar
elde etmek mmkndr.
Kullanc Tanml Tarama Olutur
ideCAD Statik programndaki mevcut tanml taramalara yeni tarama tipleri eklemek iin aadaki
ilemler yaplr.
En basit anlamda herhangi bir izgiyi taramaya dntrebilirsiniz.
Bir izgi izin.
iz/Tarama/Kullanc Tanml Tarama Olutur satrn tklayn.
Oluturduumuz ekli sein ve farenin sa butonunu tklayn.
Tanml Tarama diyalogu alacaktr. Bu diyalogta oluturduumuz taramann ngrntsn
izleyebilirsiniz.
Tarama ad satrna bir ad yazn.
Kaydet butonunu tklayn.
Taramay Kaydet diyalogu alacaktr. Bu diyalogta Hatch klasrne Dosya ad satrna bir dosya
ad vererek taramay diske kayt edin.
Ayarlar/Obje Ayarlar/Tarama Ayarlar diyalogunda oluturduunuz taramay bulabilirsiniz.
Daha detayl bir rnek verecek olursak:
Taramann tipik eklini belirleyen izimi izgilerle oluturacaz. Oluturacamz eklin genilii
ve ykseklii ayn olmas tercih edilebilir. Kare eklinde izilmeyen tipik eklin kullanlmas
sonucunda, taramada boluklar oluacaktr. Taramada boluklar olumas istenmiyorsa, tarama
tipinin boyutlarn ayn yaplmas tercih edilmelidir. Tipik tarama eklimiz rnein 50x50 cm
boyutunda drtgen + (art) ve evresinde ember olan bir ekil olsun.
Toolbardan Srekli izgi ikonunu tklayn.
404
Klavyeden x tuuna basn, sfra basn, enter tuuna basn.
Klavyeden y tuuna basn, sfra basn, enter tuuna basn.
izim alann tklayn. izginin ilk noktas orijin noktasnda oluacaktr.
Klavyeden x tuuna basn, 50 cm deerine karlk gelen deeri yazn (metre ile alyorsanz 0.50
vs) enter tuuna basn.
Klavyeden y tuuna basn, sfra basn, enter tuuna basn.
izim alann tklayn. izginin ikinci noktas oluacaktr. ESC tuu ile moddan kn.
Toolbardan tekrar Srekli izgi ikonunu tklayn.
Klavyeden x tuuna basn, 25 cm deerine karlk gelen deeri yazn enter tuuna basn.
Klavyeden y tuuna basn, -25 cm deerine karlk gelen deeri yazn enter tuuna basn.
izim alann tklayn. izginin ilk noktas oluacaktr.
Klavyeden x tuuna basn, 25 cm deerine karlk gelen deeri yazn, enter tuuna basn.
Klavyeden y tuuna basn, 25 cm deerine karlk gelen deeri yazn, enter tuuna basn.
izim alann tklayn. izginin ikinci noktas oluacaktr. ESC tuu ile moddan kn.
Toolbardan tekrar Srekli izgi ikonunu tklayn.
ember ikonunu tklayn
Klavyeden x tuuna basn, 25 cm deerine karlk gelen deeri yazn enter tuuna basn.
Klavyeden y tuuna basn, sfr yazn, enter tuuna basn.
izim alann tklayn. emberin merkezini belirlemi olacaksnz.
Klavyeden L tuuna basn, 25 cm deerine karlk gelen deeri yazn, enter tuuna basn.
izim alann tklayn. Bu ekilde + ve evresinde ember olan ekil olumu olacaktr.
ESC tuu ile moddan kn.
iz/Tarama/Kullanc Tanml Tarama Olutur satrn tklayn.
Oluturduumuz ekli sein.
Farenin sa butonunu tklayn.
Tanml Tarama diyalogu alacaktr. Bu diyalogda oluturduumuz taramann n grntsn
izleyebilirsiniz.
Tarama ad satrna bir ad yazn.
Kaydet butonunu tklayn.
Taramay Kaydet diyalogu alacaktr. Bu diyalogda Hatch klasrne Dosya ad satrna bir dosya
ad vererek taramay diske kayt edin.
Ayarlar/Obje Ayarlar/Tarama Ayarlar diyalogunda oluturduunuz taramay bulabilirsiniz.
405
Tanml tarama dosyasnn ierii
ideCAD Statik programndaki mevcut tanml taramalara makro ile yeni tarama tipleri eklemek de
mmkndr. Bu blmde bu ilemin nasl yaplaca bir rnekle anlatlacaktr.
Taramann kat zerinde tasarlanmas
Tanmlanacak taramann ncelikle kat zerinde tasarlanmasnda fayda vardr.
ideCAD Statik programnda tarama birim kare iine tariflenen karakteristik izgilerden oluur. Tarama
yaplan alana bu birim kareler srekli olarak yerletirilir ve tarama ortaya kar. Bu yzden,
oluturulmak istenen taramann karakteristik (tekrarlanan) ksm 1x1 kare iine izilmeli ve karenin sol
alt kesi orijin (0,0) noktas kabul edilerek izgilerin u noktas koordinatlar bu orijine gre
belirlenmelidir.
rnein, aada grlen tarama tipini programa ekleyelim.

Aada ekilde grld gibi taramann tekrarlayan ksm, birim kare iine izilir ve izgilerin
koordinat noktalar belirlenir.

Taramann makro olarak yazlmas
Bundan sonraki aama taramann makro olarak yazlmasdr. Bu ilem iin herhangi bir kelime ilemci
programn kullanabilirsiniz. Windows paketlerindeki Not Defteri (Notepad) program bu i iin
uygundur. Balat mens, Programlar\Donatlar altndan Not Defteri programn altrn.
Kolaylk olmas amac ile Programklasr\Hatch klasr altndan mevcut bir *.sty dosyasn ap,
zerinde gerekli deiiklikleri yaparak taramay eklemek daha uygun olacaktr.
Her tarama dosyasnn banda deimeyen balk satr yer alr.
406
IDEMIMAR_HATCH_FILE
kinci satr, tarama iin sizin vereceiniz isimdir. stediiniz ismi verebilirsiniz.
TARAMA1
Takip eden iki satrda varsaylan lek yazlr. Bu deer, ideCAD Statik program ierisinde, tarama
ayarlar diyalogundan deitirilebilir.
DEFAULT_SCALE
1
Bundan sonraki satrlarda izgiler tariflenir. Birinci satr izgi tanmlamas, takip eden nmerik satrlar
da srasyla izginin birinci ve ikinci noktalarnn x ve y koordinatlardr.
LINE
0.5
0
0.5
0.2
Her izgi iin ayn ilem tekrarlanr ve makro yazma ilemi tamamlanr.
Yukarda koordinatlar verilen taramann makrosu aada verilmitir.
IDEMIMAR_HATCH_FILE
TARAMA1
DEFAULT_SCALE
1
LINE
0.5
0
0.5
0.2
LINE
0
0.5
0.2
0.5
LINE
0.5
407
0.8
0.5
1
LINE
0.8
0.5
1
0.5
LINE
0.2
0.8
0.8
0.8
LINE
0.2
0.2
0.8
0.2
LINE
0.2
0.2
0.2
0.8
LINE
0.8
0.2
0.8
0.8
Bu dosyay Tarama1.sty ismini verin ve ideyap \ Hatch klasr altna kaydedin. Bylece tarama
programa eklenmi oldu.
408
ideCAD Statik programn altrn. Ayarlar/Obje Ayarlar/Tarama Ayarlar satrn tklayn. Tarama
Ayarlar diyalogu alacaktr. Tanmladnz taramay, Tanml Tarama ksmnda Tarama1.sty dosya
ad ile bulacaksnz.
Ayn karakteristik (tekrarlanan) taramay oluturan izgileri 0.5 x 0.5 kare iine izip koordinatlarn
buna gre belirlemi olsaydk (yukarda verilen makrodaki koordinat deerlerini ikiye blp girseydik)
elde edeceimiz tarama tipi aadaki gibi olacakt.

Bunun anlam, eer tarama birim kare zerinde tariflenirse, aralarda boluk olmaz. Aralara boluk
braklmas isteniyorsa, tarama birimden daha kk bir kare zerinde tariflenmelidir.
llendirme
llendirme izim yardmclar
llendirme toolbar
llendirme ikonu tklandnda llendirme Toolbar da ekrana gelir. Toolbar zerinde sk kullanlan
llendirme komutlarna tek tklamada ulam salayan ikonlar bulunur.

llendirme toolbarnda yer alan komut ikonlar soldan saa srasyla unlardr:
D llendirme ikonu. Tklandnda d llendirme komutu alr. D ller akll llerdir.
llendirilen duvarlar zerinde yaplacak herhangi bir deiiklik annda llere yansr.
llendirme ikonu. Tklandnda i llendirme komutu alr. ller de akll llerdir.
Yaplan deiikliklerde annda gncellenirler.
Serbest llendirme ikonu. Tklandnda serbest llendirme komutu alr.
Kesiim llendirme ikonu. Tklandnda kesiim llendirme komutu alr
Etiket ikonu. Etiket komutunu altrr. llendirme etiketi izilir.
Kot llendirme ikonu. Kot lleri akll llerdir. Mahal ve duvarlar zerine yerletirilen kotlar,
duvar, mahal kot ve yksekliklerinin deitirilmesi durumunda otomatik olarak gncellenirler.
Kesit Kot ikonu. Kesit Kot komutu, kesit ve grn pencerelerinde kot llendirme yapmak iin
kullanlr. Sadece 2B izim pencerelerinde aktiftir. llendirme konumu deitirildiinde otomatik
olarak gncellenir.
409
A llendirme ikonu. ki obje arasnda kalan ay llendirir.
ap llendirme ikonu. Daire veya yay ve yay veya daire aksla izilmi objeleri ap ya da arap
olarak llendirir.
llendirme Ayarlar ikonu. Tklandnda hangi llendirme tipi aktif ise (i, d, kesiim vs.) o
llendirme ile ilgili parametrelerin bulunduu llendirme ayarlar diyalogunu aar.
llendirme Ayarlar
llendirme Ayarlar diyalogundaki parametreler, d ve serbest llendirme ile ilgili parametrelerdir.
llendirme Ayarlar diyaloguna girip llendirme parametrelerini deitirmek iin:
Ayarlar/llendirme/llendirme Ayarlar satrn tklayn. llendirme Ayarlar diyalogu ekrana
gelecektir.
Gerekli deiiklikleri yapn. Tamam butonunu tklayarak diyalogdan kn.
Yaplan deiiklikler bundan sonra izilecek serbest ya da d llendirmelerde geerli olacaktr.
Mevcut (izilmi) serbest ya da d llendirmenin ayarlarnda deiiklik yapmak iin:
lgili llendirmeyi farenin sol tuu ile zerine tklayarak sein.
Alan menden zellikler satrn farenin sol tuu ile tklayn.
llendirme Ayarlar diyalogu ekrana gelecektir. Gerekli deiiklikleri yapn ve Tamam
butonunu tklayarak diyalogdan kn. Yaplan deiiklikler llere yansyacaktr.
llendirme Ayarlar diyalogunda yer alan parametreler aada aklanmtr:

llendirme Ayarlar:
410
Yaz: Bu blmde yaz ykseklii, yaznn izgiden yatay, dey mesafeleri ilgili kutulara girilir. Yaz tipi
butonu tklanrsa Yaz Tipi Ayarlar diyalogu alr. Bu diyalogdan llendirme yaz tipi ve zellikleri
ayarlanr.
Renkler: Bu blmde llendirme yazs, llendirme izgileri ve ayralarn rengi ayr belirlenebilir.
Renk kutucuklarnn zerine farenin sol tuu tklanp tu basl tutularak alan renk paleti zerinde
kaydrlr. stenen rengin zerine gelindiinde tu braklr. Renk kutucuu seilen renge dnr. Shift
llendirme izgileri: Bu blm yalnz Toplam seenei hari d llendirme iin geerlidir.
Buradaki seimlere gre d llendirme oluturulur. Toplam tm hatlarn toplam uzunluunu
verir. Akslar llendirme hatt zerine denk gelen akslarn llerini verir.
Duvarlar/Kiriler/Paneller seilen hattaki her duvar/kiri/panel parasnn uzunluklarn gsterir.
Kap/Pencere seilen hatta, duvarlar zerine yerletirilmi kap/pencerelerin orta noktalar
arasndaki mesafeleri gsterir. Kolonlar ise d llendirme hattnda seilen kolonlarn
uzunluklarn gsterir
Ofset Mesafesi: Objeye bal seenei iaretlenirse, llendirme hatt son seilen duvardan girilen
ofset mesafesi deeri kadar mesafeye izilir. Kutucuk iaretlenmezse, llendirme izim alannda fare
ile iki nokta tklamak suretiyle belirlenen hat zerine izilir.
Ayra: llendirmede kullanlabilecek iki ayra tipinden biri seilir.
lek deeri : llendirme hatt zerinde yazan gerek uzunluk deerleri, burada yazlan deerle
arplr ve arpm sonucunda bulunan deer l deeri olarak kullanlr. rnein, llendirme hatt
deerleri 120, 200, 350 olsun. lek deerine 2 yazlrsa, 120, 200, 250 uzunluklar, llendirme
hattnda, 240, 400, 700 eklinde yazlacaktr.
l tipi: Bu blmdeki parametreler, llendirme izgileri ile ilgili parametrelerdir. Bunlar diyalog
zerinde ekillerle gsterilmitir.
Mesafeler: l izgisinin detay uzunluk ayarlar yaplr. Diyalog zerinde ekillerde neyin neresini
ayarlad gsterilmitir.
Hat telenmesi: llendirme hatlar arasndaki mesafe girilir.
Aks lsnde kolonlar kullan : aretlenirse, d llendirmede, akslarn llendirdii hatta ayrca
kolonlar da llendirilir.
teki kesiimleri dikkate al: aretlenirse, d llendirmede, duvar/kiri/panellerin llendirildii
hatta duvar zerinde bulunan duvar-duvar, panel zerinde bulunan panel-panel veya panel-kiri, kiri
zerinde bulunan kiri-kiri veya panel-panel kesiimleri de ayrca gsterilir.
Kap/Pencere yksekliini yaz: aretlenirse, llendirme hattnda kap/pencere genilii l
deerinin zerinde, kap/pencere ykseklik deerini de yazar.
Svalar dikkate al: aretlenirse, duvar, i l izgisinde, duvar svasndan duvar svasna kadar genilik
alarak gsterir. aretlenmezse, duvar, duvar genilii kadar llendirir.
Toplam hatta iteki mesafeyi kullan: aretlenirse, i llendirmenin toplam hatt, duvarn dndan
dna izilir ve llendirme yaplr. aretlenmezse, i llendirmenin toplam hatt, duvarn iinden
iine izilir ve llendirme yaplr.
Birimler:
411
1/2
byklkte gsterilir.
eklinde gsterir.
Kot ayarlar
3B plan pencerelerine yerletirilen plan kot llerinin parametreleri, Kot llendirme Ayarlar
diyalogunda yer alr. Kot llendirme parametrelerine mdahale etmek iin:
Ayarlar/llendirme/Kot Ayarlar satrn tklayn.
Kot Ayarlar diyalogu ekrana gelecektir. Burada gerekli deiiklikleri yapn ve Tamam butonunu
tklayn.
Bu ekilde yapacanz ayarlar, izilecek kot lleri iin geerli olacaktr. Mevcut bir kotun ayarlarn
deitirmek iin:
Deiiklik yapmak istediiniz kotun zerine farenin sol tuu ile tklayn.
412
Gerekli deiiklikleri yapn. Tamam butonunu tklayarak diyalogu kapatn. Deiiklikler semi
olduunuz kota yansyacaktr.
Kot deeri, kot ayarlar diyalogundan deitirilemez. nk kot lleri akll llerdir ve zerinde
yer aldklar duvar, kiri, kolon, mahal ya da deme kotunu gsterirler. Duvar, deme ya da kat
ykseklik ve kotlarnda yaplacak herhangi bir deiiklik annda kot llerine yansr. Kot llendirme
obje zerinde tanmlanmazsa, kot deeri olarak kat kotunun deerini gsterir.
Kot deerinin deitirilmesi isteniyorsa, ilgili kot obje parala ile paralanp, Yaz Deitir komutu ile
deer deitirilebilir.
Deitir/Obje Parala satrn tklayn.
Deerini deitirmek istediiniz kot ls zerine farenin sol tuu ile tklayn.
Farenin sa tuunu tklayn. Kot ls paralanarak yaz, ember ve izgilere ayrlacaktr.
Deitir/Obje Edit/Yaz Deitir satrn tklayn.
Paralam olduunuz kot l bloundaki l yazsn farenin sol tuu ile tklayn.
Farenin sa tuunu tklayn. Yaz Deitir diyalogu ekrana gelecektir.
Yazy deitirin ve Tamam butonunu tklayn. Diyalog kapanacak ve yaz deiecektir.
Obje parala ile paralanan kot ls artk otomatik olarak kendini yenileme zelliini yitirir.
Deme, duvar, kolon, kiri ve kat ykseklik ve kotlarnda yaplacak deiikliklerden etkilenmez.

Kot Ayarlar diyalogundaki parametreler aada aklanmtr.
Etiket: Kot etiketi ile ilgili parametreler ekil zerinde gsterilmitir. A birimi derecedir.
413
Renk Ayarlar: Kot lsnn yaz ve etiket renkleri seilir. Renk kutucuklarnn zerine farenin sol
tuu tklanp tu basl tutularak alan renk paleti zerinde kaydrlr. stenen rengin zerine
rengin kalem kalnl ayarlanabilir.
Yaz: Yaz dx ve Yaz dx ve Yaz dy kutularna girilen deerler girilerek yaznn etikete gre yeri
ayarlanr.
Yaz Ykseklii: Kot yazsnn ykseklii ayarlanr.
Yaz tipi butonuna tklandnda yaz tipleri diyalogu alr. Buradan kot yazsnn yaz tipi ile ilgili
seimler yaplr ve tamam butonuna tklanr. Buton zerindeki rnek yaz yaplan seimlere gre
deiir. Etiket yazs bu yaz karakteri ile yazlr.
Mahal taban seviyesini yaz: aretlenirse, kot mahal zerine yerletirildiinde, kot deeri, mahal
ykseklii ile mahal kotu toplanarak gsterilir. aretlenmezse , sadece mahal ykseklii kot ykseklii
olarak gsterilir.
Global kot: Global kot iaretlenirse, kot llendirme deeri yap tabanna gre verilir. aretlenmezse
deer, kat tabanna gre verilir.
Birimler:
1/2
byklkte gsterilir.
eklinde gsterir.
414
Kesit kot ayarlar
Kesit kot ayarlar diyalogunda, kesit kot llendirme parametreleri yer alr. Kesit ve grnlerde
kullanlr. Kesit kot lleri sadece 2B pencerelerde aktiftir. Kesit pencereleri de 2B pencerelerdir. 3B
pencerelerde kesit kot ayarlarna girilemez. Kesit kot ayarlarna mdahale etmek iin:
Kesit penceresinde deilseniz, kesit penceresine gein.
Ayarlar/llendirme/Kesit Kot Ayarlar satrn tklayn. Kesit Kot Ayarlar diyalogu ekrana
gelecektir.
Burada gerekli deiiklikleri yapn. Tamam butonunu tklayarak diyalogdan kn.
Yaplan ayarlar izilecek kesit kot lleri iin geerli olacaktr. Mevcut bir kotun ayarlarn
deitirmek iin:
Deiiklik yapmak istediiniz kesit kot lsnn zerine farenin sol tuu ile tklayn.
Alan Kesit Kot Ayarlar diyalogunda gerekli deiiklikleri yapn. Tamam butonunu tklayarak
diyalogu kapatn. Deiiklikler semi olduunuz kesit kot lsne yansyacaktr.
Kot deeri, kesit kot ayarlar diyalogundan deitirilemez. nk kesit kot lleri akll llerdir ve
bulunduklar kotu gsterirler. l blou tandnda, kot ls de otomatik olarak bulunduu kota
gre deiir.
Kot deerinin deitirilmesi isteniyorsa, ilgili kot obje parala ile paralanp, Yaz Deitir komutu ile
deer deitirilebilir:
Obje parala ile paralanan kesit kot ls artk otomatik olarak kendini yenileme zelliini yitirir.
l blou tansa bile, kot deeri deimez.
Kesit Kot Ayarlar diyalogundaki parametreler aada aklanmtr:
415

Boyut Ayarlar: Kot etiketi ile ilgili parametreler ekil zerinde gsterilmitir. Deerler deitirilmek
sureti ile etiket boyutu ayarlanabilir.
Renk Ayarlar: Kesit Kot lsnn yaz ve etiket renkleri seilir. Renk kutucuklarnn zerine farenin
sol tuu tklanp tu basl tutularak alan renk paleti zerinde kaydrlr. stenen rengin zerine
Yaz Kaklklar: Yaz dx ve Yaz dx ve Yaz dy kutularna girilen deerler girilerek yaznn etikete gre
yeri ayarlanr.
Yaz Ykseklii: Kot yazsnn ykseklii ayarlanr.
Hane Says: llendirme yaplrken virglden sonra ka haneye kadar yazlaca bu kutucua girilir.
l deeri girilen hane saysna gre yuvarlanarak yazlr.
Yaz tipi butonuna tklandnda yaz tipleri diyalogu alr. Buradan kot yazsnn yaz tipi ile ilgili
seimler yaplr ve tamam butonuna tklanr. Buton zerindeki rnek yaz yaplan seimlere gre
deiir. Etiket yazs bu yaz karakteri ile yazlr.
Birimler:
1/2
416
byklkte gsterilir.
eklinde gsterir.
Kesiim llendirme ayarlar
Kesiim llendirme parametrelerine mdahale etmek iin:
Ayarlar/llendirme/llendirme Ayarlar satr tklandktan sonra alan llendirme
toolbarndan, Kesiim llendirme ikonunu tklayn.
llendirme Ayarlar diyalogu ekrana gelecektir. Burada gerekli deiiklikleri yapn.
Kesiim llendirme ayarlar, llendirmeyi yaplmadan nce yaplmaldr. Mevcut kesiim
llendirmelerin ayarlar deitirilemez.
Kesiim llendirme diyalogundaki parametreler aada aklanmtr.
llendirme yaz ykseklii, izgi ve ayra boyutlar ile ilgili parametreler diyalogda ekillerle
gsterilmitir. lgili kutucuklara deerler girilir (mm).
Hatlar aras mesafe: Toplam ve boyut hatlar llendirme hatlar arasndaki mesafedir (metre).
Hane says: Virglden sonraki hane says girilir. Genellikle llendirme birimi metre seilirse 2,
santimetre seilirse 1 girilir. Kullanc istedii deeri girebilir. llendirme ksuratlar girilen hane
saysna gre yazlr.
417
Yaz tipi: Buton tklandnda yaz tipi ayarlar diyalogu alr. Buradan yaz tipi ile ilgili seimler yaplp
tamam butonu tklanr. llendirmeler seilen yaz tipi ile yaplr.
llendirme birimi: Bu blmden kullanlacak llendirme birimi seilir.
Renkler: Kesiim llendirme yaz, llendirme hatt ve ayralar iin ayr renkler seilir. Renk
kutucuklarnn zerine farenin sol tuu tklanp tu basl tutularak alan renk paleti zerinde kaydrlr.
stenen rengin zerine gelindiinde tu braklr. Renk kutucuu seilen renge dnr. Shift tuu ile
birlikte tklanrsa, ilgili rengin kalem kalnl ayarlanabilir.
izilen Boyut Hatlar: Kesiim llendirmede iki llendirme hatt izdirilebilir. Bunlardan birisi
toplam, dieri detay l hattdr. izilmesi istenen boyut hattnn nndeki kutucuk tklanarak
iaretlenir.
Birimler:
1/2
byklkte gsterilir.
eklinde gsterir.
418

Etiket ayarlar
Etiket ayarlar etiket izilmeden nce ya da izildikten sonra deitirilebilir.
izilecek etiketler iin ayar yapmak iin:
Ayarlar/llendirme/Etiket Ayarlar satrn tklayn.
Etiket Ayarlar diyalogu ekrana gelecektir. Burada gerekli dzenlemeleri yapn.
Tamam butonunu tklayarak diyalogu kapatn. Bu aamadan sonra izeceiniz etiketlerde yapm
olduunuz ayarlar geerli olacaktr.
Mevcut etiketlerin ayarlarnda deiiklik yapmak istiyorsanz:
Ayarlarn deitirmek istediiniz etiket ya da etiketleri farenin sol tuu ile tklayarak sein.
Setiiniz etiketlerden birinin zerinde farenin sa tuunu tklayn.
Alan menden zellikler satrn tklayn. Etiket ayarlar diyalogu ekrana gelecektir.
Gerekli deiiklikleri yapn ve Tamam butonunu tklayn. Yaptnz deiiklikler seilen etiketlere
uygulanacaktr.
Etiket Ayarlar diyalogundaki parametreler aada aklanmtr:

izim Rengi/Yaz Rengi: Etiket ve etiket yazsnn rengi ayr seilebilir. Renk kutucuklarnn zerine
farenin sol tuu tklanp tu basl tutularak alan renk paleti zerinde kaydrlr. stenen rengin zerine
Yaz ykseklii: Etiket yazsnn ykseklii girilir (metre).
Yaz tipi butonu tklandnda Yaz Tipi Ayarlar diyalogu alr. Buradan Yaz Tipi ve efekti ile ilgili
seimler yaplr. Tamam butonu tklanarak diyalogdan kldnda etiket yaz tipi deitirilmi olur.
Etiket izgisi ucu: ekil ile gsterilen drt tip etiket ucundan biri seilir.
419
Etiket X ve Y: Etiket ucunun boyutlar girilir (metre). ekil ile gsterilmitir.
A llendirme ayarlar
A llendirme ayarlar ilemden nce ya da ilemden sonra deitirilebilir.
izilecek lnn ayarlarn yapmak iin:
llendirme toolbarn tkladktan sonra alan toolbardan A llendirme ikonunu tklayn.
Ayarlar ikonunu tklayn.
A llendirme Ayarlar diyalogu ekrana gelecektir. Burada gerekli dzenlemeleri yapn.
Tamam butonunu tklayarak diyalogu kapatn. Bu aamadan sonra yapacanz llendirmelerde
yapm olduunuz ayarlar geerli olacaktr.
Mevcut llendirmenin ayarlarnda deiiklik yapmak istiyorsanz:
Ayarlarn deitirmek istediiniz a llendirme izgisini farenin sol tuu ile tklayarak sein.
Setiiniz l izgisinin zerinde farenin sa tuunu tklayn.
Alan menden zellikler satrn tklayn. A llendirme Ayarlar diyalogu ekrana gelecektir.
Gerekli deiiklikleri yapn ve Tamam butonunu tklayn. Yaptnz deiiklikler seilen
llendirme objelerine uygulanacaktr.
A llendirme Ayarlar diyalogundaki parametreler aada aklanmtr:

A llendirme Ayarlar sekmesi:
ayarlanr.
420
Ok tipi: Bu blmde llendimede ileminde kullanlabilecek ok tipleri gsterilmitir. Uygun tipteki
ok sol tu ile seilir.
Yaz yn: llendirme deerinin konumu ayarlanr.
Ok bytme faktr: llendirme okunun bykln belirleyen arpan verilir.
Birimler sekmesi:
1/2
byklkte gsterilir.
eklinde gsterir.
ap llendirme ayarlar
ap llendirme ayarlar ilemden nce ya da ilemden sonra deitirilebilir.
421
izilecek lnn ayarlarn yapmak iin:
llendirme toolbarn tkladktan sonra alan toolbardan ap llendirme ikonunu tklayn.
Ayarlar ikonunu tklayn.
ap llendirme Ayarlar diyalogu ekrana gelecektir. Burada gerekli dzenlemeleri yapn.
Tamam butonunu tklayarak diyalogu kapatn. Bu aamadan sonra yapacanz llendirmelerde
yapm olduunuz ayarlar geerli olacaktr.
Mevcut llendirmenin ayarlarnda deiiklik yapmak istiyorsanz:
Ayarlarn deitirmek istediiniz a llendirme izgisini farenin sol tuu ile tklayarak sein.
Setiiniz l izgisinin zerinde farenin sa tuunu tklayn.
Alan menden zellikler satrn tklayn. ap llendirme Ayarlar diyalogu ekrana gelecektir.
Gerekli deiiklikleri yapn ve Tamam butonunu tklayn. Yaptnz deiiklikler seilen
llendirme objelerine uygulanacaktr.
ap llendirme Ayarlar diyalogundaki parametreler aada aklanmtr:

ap llendirme Ayarlar sekmesi:
ayarlanr.
422
nek: ap llendirmede kullanlacak simgeyi belirlenir.
Hesapla: ap llendirmenin yarapa gre mi yoksa apa gre mi yaplacan belirlenir.
Ok tipi: Bu blmde llendimede ileminde kullanlabilecek ok tipleri gsterilmitir. Uygun tipteki
ok sol tu ile seilir.
Ok bytme faktr: llendirme okunun bykln belirleyen arpan verilir.
Birimler sekmesi:
1/2
byklkte gsterilir.
eklinde gsterir.

423
Bulunduklar modlar
llendirme ve D llendirme sadece mimari plan modunda bulunur. Bunlar sadece mimari plan
modunda izilir ve grntlenirler. Kalp plan modundayken i ve d llendirme komutlar aktif
deildir.
Serbest llendirme, Kesiim llendirme, ap llendirme, A llendirme, Kot ve Etiket hem
kalp, hem de mimari plan modunda aktiftir. Bunlar her iki modda da kullanlabilir ve grntlenirler.
Kesit Kot komutu 3B izim pencerelerinde aktif deildir. Sadece 2B (kesit, grn pencereleri vs.)
izim pencerelerine geildii zaman aktif duruma gelir.
llendirme izimi
D llendirme
D llendirme yapmak iin D llendirme komutu kullanlr. Bu komut ile d llendirme
yapmak son derece pratiktir. Ayrca, yaplan llerin zellii, llerin akll ller olmasdr. ller
yapldktan sonra kirilerde yaplacak herhangi bir deiiklik annda llere yansr. Kullancnn lleri
yeniden dzenlemesine gerek kalmaz.
D llendirme yapmak iin:
llendirilecek kirileri farenin sol tuu ile zerlerine tklayarak sein.
llendirmenin hangi kirie paralel olmasn istiyorsanz, o kiriin karsna farenin sol tuu ile
tklayn. llendirme yaplacaktr.
llendirme
llendirme yapmak iin llendirme komutu kullanlr. Bu komut ile i llendirme yapmak
son derece pratiktir. Ayrca, yaplan llerin zellii, llerin akll ller olmasdr. ller
yapldktan sonra kirilerde yaplacak herhangi bir deiiklik annda llere yansr. Kullancnn lleri
yeniden dzenlemesine gerek kalmaz.
llendirme yapmak iin:
Farenin sol tuu ile iki nokta tklayarak kirileri kesen bir llendirme hatt belirleyin.
llendirme izim alannda herhangi bir ada olabilir. l hatt tanr ya da dndrlrse, ya da
kirilerde herhangi bir deiiklik olursa ller otomatik olarak gncellenir.
Serbest llendirme
Serbest llendirme, genel olarak her yerde kullanlabilecek, verilen noktalar arasn llendiren
llendirme tipidir. Serbest llendirme iin:
424
iz/llendirme/Serbest llendirme satrn tklayn.
Aralarn llendirmek istediiniz noktalar farenin sol tuu ile tklayarak iaretleyin. Akslar ya da
izgiler arasn llendiriyorsanz, izgi ya da akslar kolayca yakalamak iin En Yakn Nokta
modunu an. En Yakn Nokta klavyeden F6 tuuna baslarak alp kapatlabilir.
Noktalar iaretledikten sonra farenin sa tuunu tklayn.
Farenin sol tuu ile izim alannda iki nokta tklayarak llendirme hattn belirleyin. aretlenen
noktalar llendirilecektir.
llendirilen noktalarn yerinin deimesi serbest lleri etkilemez. Bu durumda yeniden
llendirme yapmak gerekir.
Kot llendirme
Kot llendirme, plan zerinde farkl kotlar belirtmek iin yaplr. Kot llendirme iin:
iz/llendirme/Kot llendirme satrn tklayn.
Plan penceresinde kotunu belirtmek istediiniz noktaya farenin sol tuu ile tklayn.
Kot izilecektir.
Kot lleri akll llerdir. zerinde bulunduu duvar, kolon, kiri, mahal ya da demenin kotu ya
da ykseklii deitirildiinde otomatik olarak gncellenirler. Kat ykseklii deitiinde, ya da baka
katlara kopyalandklarnda da otomatik olarak bulunduklar kot deerini gsterirler.
Kot deeri deitirilmek isteniyorsa, ilgili kot obje parala ile paralanp, Yaz Deitir komutu ile
deer deitirilebilir:
Obje parala ile paralanan kot ls artk otomatik olarak kendini yenileme zelliini yitirir.
Deme, duvar ve kat ykseklik ve kotlarnda yaplacak deiikliklerden etkilenmez.
Kesit kot
Kesit Kot komutu ile kesit ve grnlerde kat kotu vb. kotlar gstermek iin kullanlr. Bu komut
sadece kesit, grn vb. 2-boyutlu izim pencerelerinde kullanlabilir. 3-boyutlu izim pencerelerinde
aktif deildir.
Kesit kot llendirmesi yapmak iin:
iz/llendirme/Kesit Kot satrn tklayn.
425
Kesit ya da grn zerinde kot vermek istediiniz noktaya farenin sol tuu ile tklayn. Kot
simgesi tklanan noktada belirecektir.
Klavyeden boluk tuuna basarak etiketi saa doru kaydrabilirsiniz.
Etiketi sola doru kaydrmak istiyorsanz nce S tuuna basn. Daha sonra boluk tuuna basn.
Etiket sola doru kayacaktr.
Kot etiketi istediiniz pozisyona geldiinde farenin sol tuunu tklayn. lem tamamlanacaktr.
Kesit Kot lleri de akll llerdir. l tanrsa, gsterdii deer deiir. Deimemesini
istiyorsanz:
lgili kot zerine farenin sol tuu ile tklayn.
Farenin sa tuunu tklayn. Kesit kot l blou paralanacaktr. Bu durumda l tansa bile
deer deimeyecektir.
Obje parala komutu ile paralanm kesit kot deerini deitirmek isterseniz:
Kesit Kot yazs zerine farenin sol tuu ile tklayn.
Deeri deitirin ve Tamam butonunu tklayn.
Kesiim llendirme
Kesiim llendirme genellikle akslar aras llendirme iin kullanlr. Ancak uygun olan her yerde
kullanlabilir. Kesiim llendirme iki ekilde yaplabilir.
Noktalar iaretlenerek kesiim llendirme:
iz/llendirme/Kesiim llendirme satrn tklayn.
llendirilecek noktalar farenin sol tuu ile tklayarak iaretleyin.
Farenin sol tuu ile iki nokta tklayarak llendirme hattn belirleyin. llendirme yaplacaktr.
Aks ya da izgiler seilerek kesiim llendirme:
Farenin sol tuu ile aralarn llendireceiniz aks ya da izgileri sein.
iz/llendirme/Kesiim llendirme satrn tklayn.
Farenin sol tuu ile iki nokta tklayarak, iaretlenen izgi ya da akslar kesen llendirme hattn
belirleyin.
Kesiim llendirme, belirlenen hat zerinde yaplacaktr.
426
Kesiim llendirmeler objelere baml deildir. lgili aks ya da izgilerin aralklar deitirilirse
kendilerini gncellemezler. Byle bir durumda ller kullanc tarafndan yeniden dzenlenmelidir.
Etiket
Etiket izmek iin:
iz/llendirme/Etiket satrn tklayn.
izim alannda farenin sol tuu ile nokta tklayn. ki paral etiket izim alannda belirecek,
etiket yazs iin bir diyalog ekrana gelecektir.
Alan diyaloga yazy girin ve tamam butonunu tklayn. Etiket izilecektir.
Etiket izildikten sonra, etiket ayarlarna mdahale edilebilir. Bunun iin ilgili etiket zerinde farenin
sa tuu tklanr. Alan menden zellikler satr tklandnda Etiket Ayarlar diyalogu alr. Burada
istenen parametreler deitirilip Tamam butonuna baslr.
Ancak Etiket yazsn Etiket Ayarlarndan deitirmek mmkn deildir. Etiket yazs deitirilmek
istenirse ya etiket silinip tekrar izilir, ya da mevcut etiket Obje Parala ile paralanr. Paralanan
etiket blounun yazs Yaz Deitir komutu ile deitirilir. Adm adm izah etmek gerekirse:
Fare imlecini yazsn deitirmek istediiniz etiket zerine srkleyin ve nce sol tuu sonra da
sa tuu tklayn. Etiket blou yaz ve izgilere ayrlacaktr.
Etiket yazs zerinde farenin nce sol, sonra sa tuunu tklayn.
Alan Yaz Deitir diyalogunu yeni yazy girin ya da gerekli deiiklii yapn.
Tamam butonunu tklayarak diyalogdan kn. Yaz deiecektir.
Bu ekilde paralanp yazs deitirilen etiket tekrar blok haline getirilemez. Blok halinde olmad iin,
tanmak ya da dndrlmek istendiinde etiket tek tklamada seilemez. Etiketi oluturan yaz ve
izgi objelerinin her biri ayr seilmelidir.
A llendirme
A llendirme, iki obje arasnda kalan ann deerini hesaplar ve o ay, asal bir l izgisi
teknii ile planda gsterir.
Toolbardan llendirme ikonunu tklayn. Alan toolbardan A llendirme ikonunu tklayn.
Birbiriyle kesien veya kesiebilecek iki obje gereklidir.
Srayla 1. ve 2. objeyi tklayn.
mlecin ekli, asal lnn ekline dnecektir. Fareyi srkleyerek ann konumuna karar verin.
Srklenen miktara gre lnn bykl de deiecektir.
Sol tuu tklayarak llendirme ilemini bitirin.
427
ap llendirme
ap llendirme, daire, yay, ember eklindeki objelerin apn ya da yar apn hesaplar ve
hesaplad deeri ap llendirme teknii ile obje zerinde gsterir.
Yay ve ember vb objeler gereklidir. rnein Yay Aks tanmlanm olsun ve bunun yarapn
llendirelim.
Toolbardan llendirme ikonunu tklayn. Alan toolbardan ap llendirme ikonunu tklayn.
Yay aks sol tu ile tklayn.
mlecin ekli, ap lnn ekline dnecektir. Fareyi srkleyerek lnn yay stndeki
konumuna karar verin.
Sol tuu tklayn. mle ap ya da yar ap deeri ekline dnecektir. Fareyi srkleyerek ap ya
da yarap lsnn l hatt stndeki konumuna karar verin.
Sol tuu tklayn. llendirme yaplacaktr.
llendirme izim teknikleri
llendirmeye para ekle/kar
Mevcut bir llendirmeye, llendirmeyi silmeden yeni bir objeyi eklemek veya karmak iin para
ekle/kar komutu kullanlr. rnein bir duvar izdiniz ve d llendirme yaptnz. Ardndan yeni bir
duvar izdiniz. Bu duvar llendirmeye dahil etmek iin bu komutu kullanabilirsiniz. Para ekle kar
i ve d llendirmede aks, duvar, kiri, srekli temel objeleri iin kullanlabilir.
veya d llendirme yapn.
llendirmeyi sein.
Deitir/Obje Edit/llendirme/llendirmeye Para Ekle/kar veya llendirmenin zeride
iken farenin sa butonunu tkladktan sonra alan menden llendirme/llendirmeye Para
Ekle/kar satrn tklayn.
Seilebileceiniz objeler aktif, seemeyeceiniz objeler inaktif duruma gelecektir.
llendirmeye eklemek istediiniz herhangi bir objeyi(aks, duvar vs.) veya objeleri sein.
Farenin sa tuuna basn. Komut sonlanacak ve llendirme yenilenecektir.
llendirme yazlarn ta
llendirme zerindeki l yazlar ta komutu ile tanamaz. Bu ilem iin llendirme yazlarn
ta komutu kullanlr. Bu komut ile llendirme paralanmadan l yazlarnn yerleri
deitirilebilinir.
Deitir/Obje Edit/llendirme/llendirme yazs ta satrn tklayn.
Tamak istediiniz l yazsn tklayn.
Tamak istediiniz yeri tklayn.
428
l yazs bu ekilde tanacaktr.
Bir seferde ancak bir l yazs tanabilir.
llendirme yazsn gster/kapat
llendirmeye ait baz l yazlarnn grnmesi istenmiyorsa, bu komutla l yazlar kapatlabilir.
Kapatlan l yazlar ise yine bu komutla alabilir. Bu komut, llendirmenin patlatlp l
yazlarnn silinmesi yerine kullanlr.
Deitir/Obje Edit/llendirme/llendirme yazs gster/kapat satrn tklayn.
Kapatmak istediiniz l yazlarn srayla tklayn.
ESC tuu ile komuttan ktnzda, setiiniz l yazlar grnmeyecektir.
Kapatlan l yazlarn tekrar grnr hale getirmek iin;
Deitir/Obje Edit/llendirme/llendirme yazs gster/kapat satrn tklayn.
Daha nce kapatlm l yazlar, silik bir durumda ekranda belirecektir.
Grnmesini istediiniz l yazlarn srayla tklayn.
ESC tuu ile komuttan ktnzda, setiiniz l yazlar ekranda tekrar grnecektir.
llendirme yazlarn ilk haline getir
Bu komut, llendirme yazs ta ve llendirme yazs gster/kapat ile llendirme objesi
zerinde yaplan deiikleri bir seferde iptal etmek ve ilk oluturulduu duruma getirmek iin kullanlr.
Deitir/Obje Edit/llendirme/llendirme yazlarn ilk haline getir satrn tklayn.
llendirmeyi tklayn.
Uyar diyalogunda Evet butonunu tkladnzda llendirme ilk haline gelecektir.
llendirme leini deitirmek
Programda llendirme yapldnda l deerleri 1e 1 deerlerdir. Baka bir deile 1 birimlik bir
uzunluk 1 birim olarak grnr. llendirme lei ile l deerleri istenilen bir say kadar
byltlebilir veya kltlebilir
lemi yapmak iin,
Ayarlar/llendirme/llendirme Ayarlar satrn tklayn.
llendirme ayarlar diyalogunda lek satrna istediiniz deeri girin.
diyalogdan kn ve rnein bir d llendirme yapn.
llendirme bittiinde, llendirme deerleri, lek satrna girdiiniz deer ile arplm
durumda yazlacaktr.
Bu zellik, zellikle farkl leklerde hazrlanm izimlerin ayn paftada kullanlmas sonucunda oluan
lek farklln ortadan kaldrr.
429
Etiket yazsn deitir
Etiket llendirme ile yazlan yazlarn ieriini deitirmek iin bu komut kullanlr.
Deitir/Obje Edit/llendirme/Etiket yazs deiti satrn tklayn.
eriini deitirmek istediiniz etiket yazsn tklayn.
Alan diyalogda istediiniz yazy yazn.
Tamam butonunu tklayn. Yaz deiecektir.
Akll ller
llendirme, D llendirme, Kot ve Kesit Kot akll llerdir.
Duvar kalnlklar deitirildiinde, duvarlar ya da llendirme hatt tandnda, i llendirmeler
otomatik olarak gncellenirler.
Duvar uzunluklar, duvarlar zerindeki kap/pencere boyutlar deitiinde ya da kap/pencere silinip
eklendiinde d llendirmeler otomatik olarak gncellenir. Kullancnn lleri dzeltmesine ya da
yeniden llendirme yapmasna gerek kalmaz.
Kot lleri zerinde bulunduklar deme, duvar, kiri, kolon kot ya da ykseklii deitirilirse,
otomatik olarak gncellenir. Kat ykseklik ve kotlarnda yaplacak herhangi bir deiiklik de kot
llerini otomatik olarak etkiler. Bir kattan baka bir kata kopyalana kot ls otomatik olarak
kopyaland kotu gsterir.
Kesit kot lleri de tanrlarsa, otomatik olarak gncellenirler.
Akll ller, obje parala komutu ile patlatlrlarsa, akll l olmaktan karlar. 2Boyutlu ilkel obje
halini alrlar. Baka bir deyile, deiiklik durumunda gncellenmezler.
Serbest llendirme ve kesiim llendirmenin kendini gncelleme zellii yoktur.
Ktphane
Ktphane izim yardmclar
Ktphane toolbar
Ktphane Toolbar, Ktphane ikonu tklannca alr. Ktphane toolbar zerinde bulunan komut
ikonlar soldan saa srasyla unlardr:

Yerletirme Noktas ikonu. Tklandnda imlecin ktphane objesini yakalama noktasn deitirir.
Ktphane Ayarlar ikonu. Ktphane Ayarlar diyalogunu aar.
430
Ktphane klavye destei
izim alanna ktphane yerletirilirken, tklama yaplmadan nce boluk tuuna baslarak ya da
ktphane toolbarndan Yerletirme Noktas ikonunu tklayarak, imlecin ktphane objesini yakalama
noktalar deiir. Ayrca, ktphane yerletirilirken koordinat kutusu kullanlabilir. Klavyeden X ve Y
tular kullanlarak X ve Y koordinatlar, A tuu kullanlarak ktphanenin as belirlenebilir.
Ktphane yerletirilirken fare hareket ettirilirse, ktphane kendi etrafnda dner.
Ktphane ayarlar
Ayarlar/Obje Ayarlar/Ktphane Ayarlar tklandnda, Ktphane Ayarlar diyalogu alr. Bu diyalogdaki
tefri ktphanesinden tefri seilir ve bu tefrilerle ilgili parametreler ayarlanr. Ktphane Ayarlar
iin:
Ayarlar/Obje Ayarlar/Ktphane Ayarlar satrn tklayn. Ktphane Ayarlar diyalogu ekrana
gelecektir.
Diyalogdaki klasrler altndan obje sein. Parametreleri ayarlayn.
Tamam butonunu tklayarak diyalogdan kn. Seilen objeyi izmeye hazrsnz.
Tefri elemanlar, ktphane ayarlar diyalogunda toplanm, trlerine gre klasrler altnda
dzenlenmitir. Buradan herhangi bir tefri eleman seildiinde, diyalogun sa st kesinde ilgili
elemann plan grnts, bunun altnda da 3-boyutlu grnts grntlenir. Diyalogdaki
parametreler aadaki gibidir:
X uzunluk: Seilen elemann X boyutu (eni). Deitirilebilir.
Y uzunluk: Seilen elemann Y boyutu (boyu). Deitirilebilir.
Z uzunluk: Seilen elemann Z boyutu (ykseklii). Deitirilebilir.
Yzde kutucuklar kullanlarak ilgili boyut (X, Y, Z) yzde olarak da bytlp kltlebilir. Yzde ve
boyut hanelerindeki deerler birbirine bamldr. Bir hanedeki deer deiiklii dier haneleri de
etkiler. Ayn oran seenei iaretli ise, yzde oranlarndan herhangi biri deitirildiinde, dier yzde
haneleri ve buna bal olarak X, Y ve Z haneleri de deiir. Yzde hanesinde 100 yazyorsa, ktphane
orijinal boyutu ile izilir. 50 yazlrsa orijinal boyutunun yars, 200 yazyorsa orijinal boyutunun iki kat
byklnde izilir.
Ayn oran: Ktphanenin herhangi bir ynnde boyut deiiklii yapldnda, dier yndeki
boyutlarnda ayn oranda otomatik deitirilmesi iin kullanlr. rnein x uzunluu, 2 iken 4 yaplrsa,
bu seenek iaretliyse, y ve z uzunluklar da, 4/2=2 kat kadar otomatik deitirilir.
Taramay temizle: Ktphane tarama zerine yerletirildiinde, ktphanenin altnda kalan taramann
temizlenmesi(trimlenmesi) isteniyorsa bu seenek iaretlenir. Aksi durumda iaretlenmez.
Kot: Seilen elemann kat tabanndan llen kotu. Deitirilebilir.
A: Seilen elemann izim alanndaki as (derece). Tefri izilirken as fare ile birlikte deiir. Bu
aamada a deeri koordinat kutusundan girilebilir. Ancak eleman yerletirildikten sonra Obje
zellikleri ile ktphane ayarlarna girilip as buradan da deitirilebilir.
Renk: Ktphane objesinin plandaki izim rengi. Renk kutucuunun zerine farenin sol tuu tklanp
431
kalnl ayarlanabili0r.
Materyalleri 3B Gster: aretlenirse, sa taraftaki 3B ktphane grnts, ilgili ktphaneye atanm
dokularla kaplanm olarak grntlenir. lgili dokular ktphane objesine ideCAD Render
programnda atanmtr. Dokular deitirilmek istenirse, ktphane dosyas ideCAD Render
programnda alp yeni materyaller tanmlanmak sureti ile dokular deitirilebilir. Dokular ideCAD
Mimari programnda da deitirmek mmkndr. Materyal sekmesindeki ilk listede objenin deiik
materyallerle oluturulmu blmleri, ikinci listede ise bu blmde atanan materyaller grnmektedir.
Birinci listeden blm seilip, ikinci listeden materyal deitirildiinde, bu seenek aktifse, materyal
deiiklikleri 3B penceresinde izlenebilir. Ayarlar/Materyaller diyalogunda tanmlanm materyallerin
her biri istenirse, ktphane objesi iin kullanlabilir.
Materyal: Kutucuklarn sandaki aa ok butonlar tklandnda, ilgili ktphane iin mevcut
materyallerin listesi alr. Bu materyallerden herhangi biri fare ile tklanp seilebilir. Yeni materyaller
eklemek iin ilgili ktphane dosyas ideCAD Render programnda alp, yeni materyaller eklenmeli
ya da mevcut materyallerde deiiklik yaplmaldr.
malzemeyi tklayn.
Kullanm blmnde ;
iaretlenir.
432
Oranla listesinde ktphane objesi ve malzeme lsne gre beliren satrlar unlardr:
Ktphane
X boyu Malzeme tanmlanrken bulunan uzunluk
ls ile ktphanenin X boy deeri
bulunacak demektir.
Y boyu Malzeme tanmlanrken bulunan uzunluk
ls ile ktphanenin Y boy deeri
bulunacak demektir.
Z boyu Malzeme tanmlanrken bulunan uzunluk
ls ile ktphanenin Z boy deeri
bulunacak demektir.
ls, alan deeri olarak aynen
ls, say deeri olarak aynen
433
Bulunduu mod
Ktphane objeleri genellikle mimari plan modunda kullanlmalarna ramen, her iki modda da
izilebilirler. Mimari modda izilen ktphaneler mimari modda, kalp plan modunda izilen
ktphane objeleri kalp plan modunda grntlenirler. Ayrca 2B kesit ve grn pencerelerinde de
ktphane kullanlabilir.
Ktphane izimi
Ktphane (Tefri)
ideCAD Statik programnda tefri olarak, ktphanedeki tefri elemanlar kullanlr. Tefri elemanlar
ideCAD Render program kullanlarak oluturulmu elemanlardr. Tefri ktphanesi kullanclar
tarafndan yeni elemanlar eklenerek zenginletirilebilir.
Ktphane izmek iin:
Ktphane ikonunu tklayn.
Ktphane ayarlarnda seili ktphane dosyas varsa, ilgili tefri elemannn grnts fare
imlecinin ucunda belirecektir. Yoksa, Ktphane seilmemi. Bir tane sein uyars ekrana
gelecektir. Tamam butonu tklandnda Ktphane ayarlar diyalogu alacaktr. Buradan bir
ktphane sein ve tamam butonunu tklayn. Diyalog kapanacak, imle ktphane izimine hazr
hale gelecektir.
Bu aamada klavyeden boluk tuuna baslrsa, fare imlecinin ktphaneyi yakalama noktas
deiir. mlecin ktphane objesini farkl kelerinden, kenar ortalarndan yakalamas salanabilir.
Ktphaneyi yerletirmek istediiniz noktay farenin sol tuu ile tklayn. Bu ilemi yaparken
isterseniz koordinat kutusunu kullanabilir, X ve Y deerleri girerek, ktphane objesini istediiniz
koordinatlara yerletirebilirsiniz. Koordinat girmek iin klavyeden X tuuna basn. mle
koordinat kutusundaki X kutucuuna girecektir. Buraya X koordinatn girin ve enter tuuna
basn. Kutucuk krmz renge dnerek bu deere kilitlenecektir. Ayn ilemi klavyeden Y tuunu
tklayarak, Y koordinat girmek iin de yapn. izim alann tkladnzda imle koordinatlar
girilen noktaya atlayacaktr.
Fareyi hareket ettirdiinizde, ktphane objesi tklanan nokta etrafnda fare ile birlikte
dnecektir. Son tklamadan nce klavyeden shift tuuna basarak objenin X ya da Y eksenlerine
paralel olmasn salayabilirsiniz. sterseniz koordinat kutusundaki A kutucuundan a deeri girip
entere basarak ktphanenin istediiniz ada izilmesini salayabilirsiniz.
Farenin sol tuunu tklayn. Ktphane izimi tamamlanacaktr.
434
Ktphane izim teknikleri
Ktphane dndr, ta
izim alanna yerletirilmi ktphane objelerini tamak iin Ta komutu kullanlr.
Fare imlecini tanacak ktphane objesi zerine getirin ve sol tuu tklayarak sein.
Farenin nce sa tuunu, sonra sol tuunu tklayn.
Fareyi hareket ettirdiinizde ilgili ktphane objesi de fare imleci ile birlikte hareket edecektir.
Ktphaneyi tamak istediiniz noktaya farenin sol tuunu tklayn. Ktphane tanacaktr.
Bu ekilde birden fazla ktphane objesini seip ayn anda tayabilirsiniz.
Direkt olarak mahal zerine yerletirilen ktphaneler, zerine yerletirildikleri mahalle baml
olurlar. yle ki; ilgili mahal tarandnda ktphaneler taranmaz.
izim alanna yerletirilmi, mevcut bir ktphaneyi dndrmek iki ekilde mmkndr.
Ktphaneler ktphane ayarlarndan a deitirilerek ya da dndr komutu kullanlarak
dndrlebilir.
Ktphane ayarlar diyalogundan aya mdahale ederek dndrmek iin:
Dndrlecek ktphane objesi zerinde farenin sa tuunu tklayn.
Alan menden zellikler satrn tklayn. Ktphane ayarlar diyalogu ekrana gelecektir.
Buradan A kutucuuna istediiniz deeri girin. Gireceiniz a global a olarak dikkate
alnacaktr.
Tamam butonunu tklayarak diyalogdan kn. lgili obje girdiiniz ada dnecektir.
Dndr komutu ile ktphane objesi dndrmek iin:
Deitir/Dndr satrn tklayn.
Fare imlecini dndrmek istediiniz ktphane objesi zerine srkleyin ve sol tuu tklayarak
objeyi sein.
Sol tu ile iki nokta tklayarak dndrme eksenini belirleyin. Tklanan ilk nokta dndrme
merkezi olacak, obje bu merkeze gre dnecektir.
Fare hareket ettirildiinde obje dnecektir. Sol tuu tklayarak ilemi tamamlayn.
2B ve 3B ktphaneler
2-Boyutlu ktphane elemanlar sadece yerletirildikleri pencerede grntlenirler. Bunlar kesitlerde
dikkate alnamazlar. 3-Boyutlu grnt pencerelerinde de grntlenmezler. 3-Boyutlu ktphaneler,
2Boyuta aktarlnca 2-Boyutlu paralanarak 2-Boyutlu ilkel objeler haline gelirler.
435
3-Boyutlu ktphaneler kesitlerde dikkate alnabilir ve 3-Boyutlu grnt pencerelerinde
grntlenir.
Ktphanelerin kesitlerde kmas iin, kesit ayarlar diyalogundan, kesilecek objeler blmndeki
Ktphaneler seeneinin iaretlenmesi gerekir. Kesit Ayarlar diyalogu planda kesit hatt
belirlenirken ekrana gelir. Ayn diyaloga Kesit Al ikonu tklandktan sonra alan Kesit Al diyalogundan
Deitir butonu tklanarak da ulalabilir.
Ktphane-tarama ilikisi
Ktphane objesi tarama zerine direk yerletirilebilir. Tarama zerine yerletirilen ktphanelerin
taramay temizlemesi, ktphane ayarlarnda bulunan taramay temizle seeneinin aktif hale
getirilmesine baldr. Bu seenek iaretli ise, ktphane tarama zerine yerletirildiinde tarama
temizlenir, iaretli deilse temizlenmez.
Ktphaneye yeni elemanlar eklemek
ideCAD Statik programndaki tefri elemanlar ideCAD Render programnda oluturulmutur.
Kullanc isterse ideCAD Render programnda yeni tefri elemanlar hazrlayp, tefri ktphanesine
ekleyebilirler. ideCAD Render programna DXF, DWG ve 3DS formatnda dosyalar import etmek de
mmkndr. Bu formatlarda dier programlarda hazrlanm dosyalar ideCAD Render programna
import etmek ve buradan da ideCAD Statik tefri ktphanesine eklemek de mmkndr.
Yaz
Yaz izim teknikleri
Yaz toolbar
iz/Yaz tklandnda Yaz Toolbar da ekrana gelir. Yaz Toolbar zerinde Yaz komut ikonundan baka
Yaz mport ve Yaz Ayarlar komut ikonlar da bulunur. Bu ikonlar tklanarak ilgili komutlara menlere
gitmeden ulalr.

Yaz toolbarndaki komut ikonlar soldan saa srasyla unlardr:
Yaz ikonu. Yaz komutunu altrr. izim alanna yaz yazmak iin kullanlr.
Biimli Yaz ikonu. Yazy belirli formatta, sekme veya sutnlarla ayrlm dzende yazlmasna olanak
tanr.
Yaz mport ikonu. Text formatnda herhangi bir programda yazlm herhangi bir metni izim alanna
yaptrr.
Yaz Ayarlar ikonu. Yaz parametrelerinin bulunduu Yaz Ayarlar diyalogunu aar.
436
Yaz Ayarlar
izim alanna yazlan yaz objeleri zelliklerini Yaz Ayarlar diyalogundan alrlar. Yaz ayarlar yaz
yazlmadan nce ya da yazldktan sonra yaplabilir. Yazlacak yazlarla ilgili ayarlama yapmak iin:
Ayarlar/Obje Ayarlar/Yaz Ayarlar satrn tklayn.
Alan Yaz Objesi Ayarlar diyalogunda gerekli deiiklikleri yapn.
Yaplan ayarlar yazlacak yazlar iin geerli olacaktr. Mevcut yazlar bu deiiklikten etkilenmezler.
Mevcut yazlarn ayarlarnda deiiklik yapmak iin:
Ayarlarn deitirmek istediiniz yazlar farenin sol tuu ile tklayarak sein.
Setiiniz yazlardan birinin zerinde farenin sol tuunu tklayn.
Ekrana gelen Yaz Objesi Ayarlar diyalogunda gerekli deiiklikleri yapn ve Tamam butonunu
tklayn. Yaplan deiiklikler seilen yazlara uygulanacaktr.
Yaz Objesi Ayarlar diyalogunda yer alan parametreler unlardr:
Harf Ykseklii: Yaznn ykseklii girilir (metre).
Satr aras Ykseklii: ki yaz satr arasndaki mesafe girilir (metre).
Renk: Yaznn rengi seilir. Renk kutucuunun zerine farenin sol tuu ile tklanp, fare imleci alan
Yaz Tipi butonu: Yaz tipi butonu tklandnda Yaz Tipi Ayarlar diyalogu alr. Buradan Yaz Tipi ve
efekti ile ilgili seimler yaplr. Tamam butonu tklanarak diyalogdan kldnda etiket yaz tipi
deitirilmi olur.
Bulunduu mod
Yaz hem mimari plan modunda hem de kalp plan modunda yazlabilir. Bir modda yazlan yaz
objeleri dier modda da grntlenir. Yazlar 2-boyutlu objeler olduklar iin 2B izim pencerelerinde
de yazlabilirler.
Yaz izimi
Yaz
izim alanna yaz yazmak iin:
iz/ Yaz satrn tklayn.
izim alannn herhangi bir noktasna sol tu ile tklayn.
Fareyi yaz yazmak istediiniz yne doru srkleyin ve tekrar sol tuu tklayn. Bu ilem, yaznn
asn belirleyecektir.
437
Tekrar sol tuu tklayn. Fareyi yukar ya da aa srkleyin ve yaznn byklne karar verin.
(Koordinat kutusuna L deerine bilgi girip enter tuuna basarsanz, yaz yksekliini ayarlam
olursunuz)
Sol tuu tklayn.
Klavyeyi kullanarak yazy yazn.
Alt satra gemek iin bir defa enter tuuna basn.
Yazy sonlandrmak iin ise iki defa enter tuuna basn.
Yaznn rengini ve satr araln, ilkel obje renklerinden ayarlayn.
Yazlm bir yaznn yksekliini veya ieriini Yaz Deitir komutu ile yapabilirsiniz.
Biimli Yaz
Yazy belirli formatta, sekme veya sutnlarla ayrlm dzende yazlmasna olanak tanr.
iz/Biimli Yaz satrn tklayn.
izim alannn herhangi bir noktasna sol tu ile tklayn.
Fareyi yaz yazmak istediiniz yne doru srkleyin ve tekrar sol tuu tklayn. Bu ilem, yaznn
asn belirleyecektir.
lem bittiinde yaz yazabilceiniz bir diyalog ekrana gelecektir.
Diyalogtaki olanaklar kullanarak yazya istediiniz biimi vererek metni serbeste yazabilirsiniz.
Sekme satrnda sutnlar oluturabilir, yazya tablo grnmnde bir dzen verebilirsiniz.

Yaz mport
Yaz mport komutu herhangi bir programda yazlp TXT formatnda kaydedilmi bir metni izim
alanna yaptrmak iin kullanlr. Byle bir metni izim alanna tamak iin:
iz/Yaz mport satrn tklayn.
438
Alan pencereden import etmek istediiniz yaz dosyasn sein.
Metnin snrlar izim alannda belirecek, fare hareketine bal olarak hareket edecektir.
stediiniz noktay farenin sol tuu ile tklayn. Fare hareket ettirildiinde sanal metin grnts
tklanan nokta etrafnda dnecektir.
Metni istenen aya getirin. Bu ilemi yaparken koordinat kutusundan da faydalanabilirsiniz.
Klavyeden A tuunu tklayn ve metin iin a girin. Enter tuuna basp ay sabitleyin.
Farenin sol tuunu bir kez daha tkladnzda metin izim alannda grntlenecektir.
Dos ortamnda hazrlanm text dosyalarnn ieriinde Trke karakterleri karakterler varsa, import
etmeden nce Ayarlar/Genel Ayarlar/ mport ederken zel karakterleri tercme et satr iaretlenmelidir.
Bu satr iaretli deilse import ilemi sonunda Trke karakterler okunur durumda olmayacaktr.
Yaz mport komutu ile import edilen metnin yaz tipi ayarlar ve hatta ierii deitirilebilir, gerekli
dzeltmeler yaplabilir. Yaz ykseklii, satr aras ykseklii, yaz rengi ve yaz tipi parametreleri Yaz
Ayarlar diyalogundan deitirilir. Yaznn ieriini deitirmek iinse Yaz Deitir komutu kullanlr. Bu
komutlarn kullanm ile ilgili detaylar ilgili konu balklar altnda anlatlmtr.
Yaz izim teknikleri
Yaz deitir
izim alannda mevcut herhangi bir yaz blounun ieriinde deiiklik yapmak iin Yaz Deitir
komutu gelitirilmitir. Yaz deitirmek iin:
Deitirmek istediiniz yaz blou zerinde farenin nce sol sonra da sa tuunu tklayn.
Alan Yaz Deitir diyalogundan yaz metnini ve yaz yksekliini deitirebilirsiniz. Deiiklikleri
yapn ve Tamam butonunu tklayn.
Yaplan deiiklikler semi olduunuz yazya uygulanacaktr.
Mevcut yazlar baka projelerde kullanma
Projelerde sk kullanlan rutin yazlar olabilir. Bu yazlar her projede tekrar yazmak gerekmez. Bir kez
yazlan yazlar blok dosyalarna kaydedilerek baka projelerde de rahata kullanlabilir. Bu i iin
Dosyaya Kopyala ve Dosyadan Yaptr komutlar gelitirilmitir.
Mevcut yazlar blok olarak kaydetmek iin:
Proje/Dosyaya Kopyala satrn tklayn.
Kaydetmek istediiniz yaz ya da yazlar farenin sol tuu ile tklayarak sein.
Farenin sa tuunu tklayn. Fare imlecinin ekli deiecektir.
izim alannda bir noktay farenin sol tuu ile tklayn. Bu nokta seilen yaz blounun yakalama
noktas olacaktr.
439
Alan diyalogda bir dosya ismi verin ve kaydet butonunu tklayn.
Setiiniz yaz ya da yazlar verdiiniz isimle *.blk uzantl dosyaya kaydedilecektir.
Bu ekilde kaydettiiniz yazlar herhangi bir projede izim alanna yaptrmak iin:
Proje/Dosyadan Yaptr satrn tklayn.
Alan diyalogda ilgili klasr altndan .blk uzantl blok dosyasn farenin sol tuu ile tklayarak sein.
A butonunu tkladnzda diyalog kapanacak, yaz blounun sanal grnts ekrana gelecektir.
Fareyi yazy yerletirmek istediiniz noktaya srkleyin ve sol tuu tklayn. Yaz tklanan noktaya
yapacaktr.
Dxf, Dwg dosyalarnda yazlar
ideCAD Statik programndaki dosyalar DXF ve DWG formatlarnda kaydetmek mmkndr. DXF ve
DWG formatnda dosya export ederken fontlarn hangi tipte export edilecei kullanc tarafndan
seilir. Fontlar DXF ve DWG dosyalarna d izgi, AutoCAD standart fontu ya da Autocad R14 ve
zeri versiyonlarna True Type font olarak export edilebilir.
D izgi olarak aktar seenei seilirse, DXF ya da DWG dosyas aldnda yazlar deitirmek
mmkn olmaz. nk aktarma esnasnda yazlar izgilere dntrlr, yaz objesi olmaktan karlar.
AutoCAD standart fontu ya da True Type font olarak aktarlan fontlar deitirmek mmkndr.
izgi
izgi izim yardmclar
lkel objeler toolbar
lkel Objeler toolbar Srekli izgi ikonu tklandnda ekrana gelir. Toolbar zerinde ilkel obje
komutlarnn ikonlar yer alr.

lkel Objeler toolbarnda yer alan komut ikonlar soldan saa srasyla unlardr:
Tek izgi ikonu. Tek para izgi izer.
Srekli izgi ikonu. Srekli izgiler izer. Esc tuuna basldnda izgi izim modundan kar.
Drtgen izgi ikonu. Drtgen izgi iziminde kolaylk salar.
Rota ikonu. Dz, eri ve yay modunda srekli izgi forumda obje izer.
ember ikonu. ember izer.
Yay(Merkez-Yarap-Alar) ikonu. Merkez-yarap-alar teknii ile yay izer.
Yay 3-Noktadan ikonu. 3 noktadan yay teknii ile yay izer.
440
Elips Keler ikonu. ki ke noktas ile elips izer.
Elips Merkez-Keler ikonu. Bir merkez, bir ke noktas ile elips izer.
Elips Orta Nokta-Eksen ikonu. Orta noktadan karlan iki dikme ile elips izer.
Eliptik Yay-Keler ikonu. ki ke ve iki yay uzunluu ile eliptik yay izer.
Eliptik Yay-Merkez Keler ikonu. Bir merkez ve iki yay uzunluu ile eliptik yay izer.
Eliptik Yay Orta Nokta-Eksen ikonu. Orta noktadan karlan iki dikme ve iki yay uzunluu ile eliptik
yay izer.
lkel Obje Ayarlar ikonu. lkel Obje Ayarlar diyalogunu aar. izgi, ember, yay vb. ilkel obje
parametreleri ayarlanr.
lkel obje ayarlar
Programda izgi, ember, yay, eri vb. iki boyutlu objeler ilkel objeler olarak adlandrlr. Bu tr
objelerle ilgili parametreler lkel Obje Ayarlar diyalogu altnda toplanmtr. Bu parametreler btn
ilkel objeler iin ortak parametrelerdir.
izilecek izgilerle ilgili ayarlar iin:
Srekli izgi ikonunu tklayn.
Ekrana gelen izgi toolbarndan lkel Obje Ayarlar ikonunu tklayn.
lkel Obje Ayarlar diyalogu ekrana gelecektir.
Burada gerekli ayarlar yapn ve tamam butonunu tklayn.
Yaplan ayarlar izilecek izgiler iin geerli olacaktr. Mevcut izgilerin ayarlarnda deiiklik yapmak
iin:
Ayarlarn deitirmek istediiniz izgileri farenin sol tuu ile tklayarak sein.
Seilen izgilerden birinin zerinde farenin sa tuunu tklayn.
Gerekli deiiklikleri yapn ve Tamam butonunu tklayn. Diyalog kapanacak, yaplan deiiklikler
seilen izgilere uygulanacaktr.
lkel obje ayarlar diyalogunda yer alan parametreler unlardr:
izgi Rengi: lkel obje rengi seilir. Renk kutucuunun zerine farenin sol tuu ile tklanp, fare imleci
kalem kalnl ayarlanabilir
izgi Kalnl: izgi kalnl seilir. Kutucuun yanndaki aa ok butonu tklandnda kalnlk listesi
alr. stenen kalnlk farenin sol tuu ile listeden tklanarak belirlenir. Burada seilen kalnlk sadece
ekranda geerlidir. izim ktlarna etki etmez.
441
izgi Tipi: izgi tipi seilir. Kutucuun yanndaki aa ok butonu tklandnda izgi tipleri listesi alr.
stenen izgi tipi farenin sol tuu ile tklanarak seilir.
Bulunduu mod
izgi hem mimari plan modunda hem de kalp plan modunda izilebilir. Bir modda izilen izgi
objeleri dier modda da grntlenir. izgiler 2-boyutlu objeler olduklar iin 2B izim pencerelerinde
de izilebilirler.
izgi izimi
Tek izgi
Srekli izgi ikonunu tklatn
lkel Obje toolbarndan Tek izgi ikonunu tklayn.
izim alannda herhangi bir noktay farenin sol tuu ile tklayn. Bu izginin balang noktasdr.
Fareyi srkleyin ve sol tuu tklayarak izginin biti noktasn belirleyin.
izgi izilecektir. Baka obje izilmeyecekse, moddan kmak iin Esc tuuna basn
Srekli izgi
izim alannda herhangi bir noktay farenin sol tuu ile tklayn. Bu izginin balang noktasdr.
Fareyi srkleyin ve sol tuu tklayarak izginin biti noktasn belirleyin.
izgi izilecektir. Program izgi modundan kmayacak, ilk izilen izginin biti noktas balang
noktas kabul edilerek izgi izimine devam edilecektir.
Yeni noktalar tklayarak izgi izimine devam edin.
izgi izim modundan kmak iin klavyeden Esc tuuna basn. Program izgi modundan
kacaktr.
Drtgen izgi
Drtgen izgi komutu drtgen izgi iziminde kolaylk salar.
Srekli izgi ikonunu tklatn
Drtgen izgi ikonunu tklayn.
izim alannda herhangi bir noktay farenin sol tuu ile tklayn. Bu ilk izginin balang noktasdr.
Fareyi srkleyin ve sol tuu tklayarak izginin biti noktasn belirleyin. Noktay tklamadan nce
klavyeden A tuuna basarak koordinat kutusundan izginin eimini (derece), L tuuna basarak da
izginin uzunluunu (metre) girebilirsiniz.
izgi izilecektir.
442
Fareyi izdiiniz izgiye dik olarak srkleyin. izilen izginin iki ucundan, bu izgiye dik iki izgi
fare hareketine bal olarak hareket edecektir. Uzunluk vermek iin yine koordinat kutusunu
kullanabilirsiniz.
nc bir noktay farenin sol tuu ile tklayn. Drtgen izgi izimi tamamlanacaktr.
Rota
Rota objesi dz, eri ve yay modunda srekli izgi forumda obje izer. Rota objesi, Merdiven, havuz
gibi objeleri oluturmak iin kullanlan yardmc bir komuttur.

izgi toolbarndan veya toolbadan rota objesi komutunu tklayn.
Rota blmleri adnda yzer bir toolbar aklacaktr. Bu toolbarda dz, yay ve erisel formda rota
oluturmak iin butonlar bulunmaktadr.
izeceiniz ekle gre ilgili butonu tklayn.
lemi bitirmek iin ESC tuuna basn.
izgi izim teknikleri
lkel obje kesiimlerini yakalamak
izgi, ember ve yay objelerinin kesitikleri noktalarda dm noktalar olumaz. Bu yzden dm
noktas yakalama modu ak olsa bile fare imleci obje izim modunda bu kesiimleri yakalamaz. Bu tr
ilkel obje kesiimlerini tam olarak yakalamak iin Kesiim modu gelitirilmitir. Kesiim modunu aktif
hale getirmek iin:
Aralar/Yakalama/Kesiim satrn tklayn ya da klavyeden F8 tuuna basn.
Ekrann alt ksmndaki bilgi ubuunda Kesiim aktif yazs grlecek, kesiim modu aktif
duruma geecektir.
Kesiim modunu kapatmak iin tekrar Aralar/Yakalama/Kesiim satrn tklamak ya da klavyeden
F8 tuuna basmak yeterlidir.
Kesiim modu aktif duruma getirildikten sonra izgi izimi iki ilkel objenin kesitii noktadan
balatlabilir.
Fare imlecini ilkel obje kesiiminin zerine getirin.
Farenin sol tuunu tklayn. mle tam kesiimi yakalayacaktr.
443
kinci bir nokta tklayarak izgi izimini bitirin. izgi modundan kmak iin klavyeden Esc tuuna
basn.
Eri
Eri izim yardmclar
Eri ve Serbest izgi toolbarlar
iz/Eri alt mens altndan Nurbs, Kapal Nurbs, Bezier ve Kapal Bezier satrlarndan herhangi biri
tklannca Eri Toolbar ekrana gelir. Eri Toolbar zerinde yer alan komut ikonlar soldan saa srasyla
unlardr.

Bezier ikonu. Bezier erisi izim komutunu altrr.
Nurbs ikonu. Nurbs erisi izim komutunu altrr.
Kapal Bezier ikonu. Kapal Bezier erisi izim komutunu altrr.
Kapal Nurbs ikonu. Kapal Nurbs erisi izim komutunu altrr.
lkel Obje Ayarlar ikonu. lkel Obje Ayarlar diyalogunu aar.
iz/lkel Objeler/izgi/Serbest izgi satr tklannca Serbest izgi toolbar ekrana gelir. zerinde yer alan
ikonlar soldan saa srasyla unlardr:

Serbest izgi ikonu. Serbest izgi izimi komutunu altrr.
Tablet Basn Kullan ikonu. Touchscreen ekran kullanlyorsa aktif hale gelir.
lkel Obje Ayarlar ikonu. lkel Obje Ayarlar diyalogunu aar. izgi, ember, yay. eri vb. ilkel obje
parametreleri buradan ayarlanr.
lkel obje ayarlar
izilecek erilerle ilgili ayarlar iin:
Ayarlar/lkel Obje Ayarlar ikonunu tklayn.
444
Yaplan ayarlar izilecek eriler iin geerli olacaktr. Mevcut erilerin ayarlarnda deiiklik yapmak
iin:
Ayarlarn deitirmek istediiniz erileri farenin sol tuu ile tklayarak sein.
Seilen erilerden birinin zerinde farenin sa tuunu tklayn.
seilen erilere uygulanacaktr.
Bulunduu mod
Eriler hem mimari plan modunda hem de kalp plan modunda izilebilir. Bir modda izilen eri
objeleri dier modda da grntlenir. Eriler 2-boyutlu objeler olduklar iin 2B izim pencerelerinde
de izilebilirler.
Eri izimi
Bezier
iz/lkel Objeler/Eri/Bezier satrn tklayn.
izim alannda farenin sol tuu ile tklayarak istediiniz sayda nokta belirleyin.
Noktalar belirledike, noktalarn konumuna gre Bezier erisi de ekillenecektir.
Eri izimini bitirmek iin farenin sol tuunu ift tklayn.
Eriyi izdikten sonra zerinde herhangi bir ekil deiiklii yapmak isterseniz:
Fare imleci botayken deitirmek istediiniz eriyi farenin sol tuu ile zerine tklayarak sein.
mleci Bezier dm noktalarnn zerine getirin. mle ekil deitirince sol tuu tklayn. (mlecin
ekil deitirmesi dm noktasnn yakalandn gsterir. Noktalar yakalayabilmek iin Dm
Noktasna Kilitlen modunun ak olmas gerekir. Ak deilse toolbardan Dm Noktasna
Kilitlen ikonunu tklayarak an.)
445
Fare imlecini srkleyin. Dm noktas imlele birlikte hareket edecektir. stediiniz noktaya
geldiinizde sol tuu tklayarak ilemi tamamlayn.
Kapal bezier
iz/lkel Objeler/Eri/Kapal Bezier satrn tklayn.
Noktalar belirledike, noktalarn konumuna gre Kapal Bezier erisi de ekillenecektir.
mleci Kapal Bezier dm noktalarnn zerine getirin. mle ekil deitirince sol tuu tklayn.
(mlecin ekil deitirmesi dm noktasnn yakalandn gsterir. Noktalar yakalayabilmek iin
Dm Noktasna Kilitlen modunun ak olmas gerekir. Ak deilse toolbardan Dm Noktasna
Kilitlen ikonunu tklayarak an.)
Nurbs
iz/lkel Objeler/Eri/NURBS satrn tklayn.
Noktalar belirledike, noktalarn konumuna gre NURBS erisi de ekillenecektir.
mleci NURBS dm noktalarnn zerine getirin. mle ekil deitirince sol tuu tklayn.
(mlecin ekil deitirmesi noktann yakalandn gsterir. Noktalar yakalayabilmek iin Dm
Noktasna Kilitlen modunun ak olmas gerekir. Ak deilse toolbardan Dm Noktasna Kilitlen
ikonunu tklayarak an.)
Kapal nurbs
iz/lkel Objeler/Eri/Kapal NURBS satrn tklayn.
Noktalar belirledike, noktalarn konumuna gre Kapal NURBS erisi de ekillenecektir.
446
mleci Kapal NURBS dm noktalarnn zerine getirin. mle ekil deitirince sol tuu tklayn.
Serbest izgi
iz/lkel Objeler/izgi/Serbest izgi satrn tklayn.
izim alannda farenin sol tuunu tklayp basl tutarak fareyi srkleyin.
Kalemle yazar gibi serbest izgi izilecektir. Fareyi braktnzda izgi izimi bitecektir.
Moddan kmak iin klavyeden Esc tuuna basn.
Serbest izgi izildikten sonra zerinde herhangi bir ekil deiiklii yapmak mmkn deildir.
Eskiz modu
ideCAD Statik programnda projelerin arka plannda eskiz izimleri yapmak, notlar almak amac ile
eskiz modu gelitirilmitir.
Eskiz moduna gemek iin Aralar/Eskiz Modu satr tklanr ya da toolbardan Eskiz Modu ikonu tklanr.
Eskiz moduna geildiinde zerinde allan kat penceresindeki objeler (duvar, kolon vs.) ekranda
glge biiminde grlrler.
Alan Eskiz Toolbar zerinde serbest izgi, bezier, nurbs, kapal bezier, kapal nurbs, izgi, ember,
yay, yaz, etiket, etiket ayarlar, ilkel obje ayarlar ve eskiz modu ikonlar bulunur.

Bu ikonlar tklanmak suretiyle ilgili ilkel obje komutlarna kolayca ulalabilir, eskizler izilebilir, notlar
alnabilir. Toolbar zerindeki Eskiz ikonu tklandnda eskiz modu kapanr ve kat penceresine geri
dnlr. Kat penceresi zerinde eskiz modunda girilen objeler grnmez.
Eskiz modunda girilen objelerin eskiz modundan kldktan sonra grnmesi istenirse:
Ayarlar/Katman Ayarlar tklanr.
Alan Katman Ayarlar diyalogunda Eskiz satrnn karsndaki kutucuk farenin sol tuu ile
tklanarak iaretlenir.
Tamam butonu tklanarak diyalogdan klr. Eskiz modu objeleri kat plan zerinde
grntlenirler.
Eskiz modu hem 2B hem de 3B izim pencerelerinde kullanlabilir.
447
ember
ember izim yardmclar
lkel Objeler toolbar
ember ikonu tklannca lkel Objeler toolbar ekrana gelir.

Srekli izgi ikonu. Srekli izgiler izer.
yay izer.
lkel obje ayarlar
izilecek emberlerle ilgili ayarlar iin:
ember ikonunu tklayn.
Ekrana gelen lkel Obje toolbarndan lkel Obje Ayarlar ikonunu tklayn.
448
Yaplan ayarlar izilecek emberler iin geerli olacaktr. Mevcut emberlerin ayarlarnda deiiklik
yapmak iin:
Ayarlarn deitirmek istediiniz emberleri farenin sol tuu ile tklayarak sein.
Seilen emberlerden birinin zerinde farenin sa tuunu tklayn.
seilen emberlere uygulanacaktr.
Bulunduu mod
emberler hem mimari plan modunda hem de kalp plan modunda izilebilir. Bir modda izilen
ember objeleri dier modda da grntlenir. emberler 2-boyutlu objeler olduklar iin 2B izim
pencerelerinde de izilebilirler.
ember izimi
ember
ember izmek iin:
ember ikonunu tklayn.
izim alannda emberin merkezi olacak noktay farenin sol tuu ile tklayn.
Fareyi merkezden darya doru hareket ettirin. emberin grnts ekranda belirecektir.
emberin yarapna karar verin. Yarap nmerik olarak da girebilirsiniz. Bunun iin koordinat
kutusunu kullanabilirsiniz. (Klavyeden L tuuna basn. mle koordinat kutusundaki L kutucuuna
girecektir. Deeri yazn (metre) ve Enter tuuna basn. mle belirlenen daire merkezinden
itibaren girilen deere kilitlenecektir.)
Farenin sol tuunu bir kez daha tklayn. ember izilecektir.
emberi izdikten sonra yarapn deitirmek isterseniz:
449
Farenin sol tuu ile emberi tklayn. ember seilecektir.
Fare imlecini ember zerindeki dm noktas zerine getirin. mle ekil deitirince
dnnce tklayn. (mlecin ekil deitirmesi noktann yakalandn gsterir. Noktalar
yakalayabilmek iin Dm Noktasna Kilitlen modunun ak olmas gerekir. Ak deilse
toolbardan Dm Noktasna Kilitlen ikonunu tklayarak an.)
Fareyi hareket ettirdiinizde ember yarap da harekete bal olarak deiecektir. Farenin sol
tuunu tklayn. lem tamamlanacaktr.
Yay
Yay izim yardmclar
lkel Objeler Toolbar, iz/lkel Objeler/Yay alt mensnden 3-Noktadan ya da Merkez-Yarap-Alar
satrlarndan biri tklandnda ekrana gelir.

yay izer.
450
lkel obje ayarlar
izilecek yaylarla ilgili ayarlar iin:
Ayarlar/lkel Obje Ayarlar satrn tklayn.
Ekrana gelen Yay toolbarndan lkel Obje Ayarlar ikonunu tklayn.
Yaplan ayarlar izilecek yaylar iin geerli olacaktr. Mevcut yaylarn ayarlarnda deiiklik yapmak iin:
Ayarlarn deitirmek istediiniz yaylar farenin sol tuu ile tklayarak sein.
Seilen yaylardan birinin zerinde farenin sa tuunu tklayn.
seilen yaylara uygulanacaktr.
Bulunduu mod
Yaylar hem mimari plan modunda hem de kalp plan modunda izilebilir. Bir modda izilen yay
objeleri dier modda da grntlenir. Yaylar 2-boyutlu objeler olduklar iin 2B izim pencerelerinde
de izilebilirler.
Yay izimi
3-Noktadan
3-Noktadan Yay, programdaki iki yay izim tekniinden birisidir. Bu komutu kullanarak yay izmek iin:
451
iz/lkel Objeler/Yay/3-Noktadan satrn tklayn.
izim alannda farenin sol tuu ile herhangi bir nokta tklayn. Bu nokta izilecek yay parasnn ilk
ucu olacaktr.
Fareyi srkleyin ve sol tu ile tklayarak ikinci bir nokta belirleyin. BU nokta yayn ikinci ucu
olacaktr.
Fareyi hareket ettirdiinizde yay paras fareye bal olarak ekil deitirecektir.
Yay istediiniz duruma geldiinde sol tuu tklayn. Yay izimi tamamlanacaktr.
Yay izdikten sonra deitirmek isterseniz. Dm noktalarna mdahale edebilirsiniz. Yay zerinde
iki ularda, bir de orta ksmda olmak zere dm noktas bulunur.
Farenin sol tuu ile yay tklayn. Yay seilecektir.
Fare imlecini yay zerinde mdahale etmek istediiniz dm noktas zerine getirin. mle ekil
deitirince noktay tklayn. (mlecin ekil deitirmesi noktann yakalandn gsterir. Noktalar
Fareyi hareket ettirdiinizde tklanan nokta da fare ile birlikte hareket edecek, ya deiecektir.
Farenin sol tuunu tklayn. lem tamamlanacaktr.
Merkez-yarap-alar
Yay (Merkez-Yarap-Alar), programdaki iki yay izim tekniinden birisidir. Bu komutu kullanarak yay
izmek iin:
iz/lkel Objeler/Yay/ Merkez-Yarap-Alar satrn tklayn.
izim alannda farenin sol tuu ile herhangi bir nokta tklayn. Bu nokta izilecek yay parasnn
merkez noktasdr.
Fareyi srkleyin. Sanal bir ember grnts fare ile birlikte hareket edecektir. emberin
yarapna karar verin. Yarap nmerik olarak da girebilirsiniz. Bunun iin koordinat kutusunu
kullanabilirsiniz. (Klavyeden L tuuna basn. mle koordinat kutusundaki L kutucuuna girecektir.
Deeri yazn (metre) ve Enter tuuna basn. mle belirlenen daire merkezinden itibaren girilen
deere kilitlenecektir.)
Fare imlecini saatin akrebinin tersi ynde hareket ettirin. Yay fare imlecine bal olarak izilmeye
balanacaktr. Bu esnada koordinat kutusu kullanarak yay as girebilirsiniz. (Klavyeden A tuuna
basn. mle koordinat kutusundaki A kutucuuna girecektir. Deeri yazn (derece) ve Enter
tuuna basn. mle girdiiniz global a deerine kilitlenecektir.)
Farenin sol tuunu tklayn. Yay izilecektir.
Yay izdikten sonra deitirmek isterseniz. Dm noktalarna mdahale edebilirsiniz. Yay zerinde
iki ularda, bir de orta ksmda olmak zere dm noktas bulunur.
Farenin sol tuu ile yay tklayn. Yay seilecektir.
Fare imlecini yay zerinde mdahale etmek istediiniz dm noktas zerine getirin. mle ekil
452
Elips ve Eliptik ekiller
Elips izim yardmclar
lkel Objeler Toolbar, toolbardan Elips Keler ikonu tklandnda ekrana gelir.

yay izer.
Bulunduu mod
Elipsler hem mimari plan modunda hem de kalp plan modunda izilebilir. Bir modda izilen elips
objeleri dier modda da grntlenir. Elipsler 2-boyutlu objeler olduklar iin 2B izim pencerelerinde
de izilebilirler.
453
Elips izimi
Elips keler
ki ke noktas ile elips izer. Bu komutu kullanarak elips izmek iin:
Toolbardan Elips Keler ikonunu tklayn.
izim alannda farenin sol tuu ile herhangi bir nokta tklayn. Bu nokta izilecek elipsin ilk ucu
olacaktr.
Fareyi srkleyin ve sol tu ile tklayarak ikinci bir nokta belirleyin.
Elips izilecektir.
Komuttan kmak iin ESC tuuna basn.
Elipsi izdikten sonra deitirmek isterseniz, dm noktalarna mdahale edebilirsiniz. Elips zerinde
iki kenarda, bir de orta ksmda olmak zere dm noktas bulunur.
Farenin sol tuu ile elipsi tklayn. Elips seilecektir.
Fare imlecini elips zerinde mdahale etmek istediiniz dm noktas zerine getirin. mle ekil
Elips merkez - keler
Bir merkez, bir ke noktas ile elips izer. Bu komutu kullanarak elips izmek iin:
Alan toolbardan Elips Merkez-Keler ikonunu tklayn.
izim alannda farenin sol tuu ile herhangi bir nokta tklayn. Bu nokta izilecek elipsin merkezi
olacaktr.
Elips izilecektir.
454
Fareyi hareket ettirdiinizde tklanan nokta da fare ile birlikte hareket edecek, elips deiecektir.
Elips orta nokta - eksen
Orta noktadan karlan iki dikme ile elips izer. Bu komutu kullanarak elips izmek iin:
Alan toolbardan Elips Orta Nokta-Eksen ikonunu tklayn.
izim alannda farenin sol tuu ile herhangi bir nokta tklayn. Bu nokta izilecek elipsin merkezi
olacaktr.
Fareyi dier istikamette srkleyin, sol tu ile tklayarak nc bir nokta belirleyin.
Elips izilecektir.
Fareyi hareket ettirdiinizde tklanan nokta da fare ile birlikte hareket edecek, elips deiecektir.
Eliptik yay - keler
ki ke ve iki yay uzunluu ile eliptik yay izer. Bu komutu kullanarak eliptik yay izmek iin:
Alan toolbardan Eliptik Yay-Keler ikonunu tklayn.
izim alannda farenin sol tuu ile herhangi bir nokta tklayn. Bu nokta izilecek yayn 1.kesi
olacaktr.
Fareyi srkleyin ve sol tu ile tklayarak ikinci bir nokta belirleyin. Bu nokta izilecek yayn
2.kesi olacaktr
Fareyi tekrar srkleyin. Ekranda bir yay paras belirecektir. Yayn uzunluunu belirledikten
sonra sol tuu tklayn.
Fareyi ters istikamette srkleyin. Balang noktasndan dier istikamete bir yay paras daha
belirecektir. Yay paras uygun uzunlua gelince sol tuu tklayn.
Eliptik yay izilecektir.
455
Eliptik yay izdikten sonra deitirmek isterseniz, dm noktalarna mdahale edebilirsiniz. Yay
zerinde kenarda, bir de orta ksmda olmak zere drt dm noktas bulunur.
Fareyi hareket ettirdiinizde tklanan nokta da fare ile birlikte hareket edecek, eliptik yay
deiecektir. Farenin sol tuunu tklayn. lem tamamlanacaktr.
Eliptik yay merkez keler
Bir merkez ve iki yay uzunluu ile eliptik yay izer. Bu komutu kullanarak eliptik yay izmek iin:
Alan toolbardan Eliptik Yay Merkez-Keler ikonunu tklayn.
izim alannda farenin sol tuu ile herhangi bir nokta tklayn. Bu nokta izilecek yayn merkezi
olacaktr.
bykln belirleyecektir.
Fareyi tekrar srkleyin. Ekranda bir yay paras belirecektir. Yayn uzunluunu belirledikten
sonra sol tuu tklayn.
Fareyi ters istikamette srkleyin. Balang noktasndan dier istikamete bir yay paras daha
belirecektir. Yay paras uygun uzunlua gelince sol tuu tklayn.
Eliptik yay orta nokta Eksen
Orta noktadan karlan iki dikme ve iki yay uzunluu ile eliptik yay izer. Bu komutu kullanarak eliptik
yay izmek iin:
456
Alan toolbardan Eliptik Orta Nokta-Eksen ikonunu tklayn.
izim alannda farenin sol tuu ile herhangi bir nokta tklayn. Bu nokta izilecek yayn merkezi
olacaktr.
bykln belirleyecektir.
Fareyi tekrar srkleyin. Elipsin dier istikametteki bykln belirleyin ve sol tuu tklayn.
Fareyi srklediinizde ekranda bir yay paras belirecektir. Yayn uzunluunu belirledikten sonra
sol tuu tklayn.
Fareyi ters istikamette srkleyin. Dier istikamete bir yay paras daha belirecektir. Yay paras
uygun uzunlua gelince sol tuu tklayn.
Resim
Resim
Bitmapler resim dosyalardr. ideYAPI programlar kullanlarak ya da herhangi bir programda
oluturulmu bitmap dosyalar Bitmap komutu kullanlarak izim alanna yaptrlabilir. Program
*.bmp , *.jpg, *.jpeg, *.tiff , *.png, *.tga, *.sgi, *.pcx, *.psd, *.cut, *.afp, *.ico, *.cur, *.ani, *.pcd,
*.fpx, *.pbm, *.pgm, *.ppm, *.sct, *.ras, *.xpm, *.xwd, *.wfm, *.wpg formatlarn destekler. izim
alanna resim yaptrmak iin:
iz/Resim satrn tklayn.
Seili resim yoksa program sizi uyaracaktr. Tamam butonunu tkladnzda Bitmap Ayarlar
diyalogu alacaktr.
Bu diyalogdan n grnt alann ve ya Gz at butonunu tklayn. Alan Resim Ayarlar
diyalogundan bir resim dosyas sein ve Tamam butonunu tklayn.
Seilen resim n Grnt alannda grntlenecektir. Resim boyutlarn ayarlayn ve Tamam
butonunu tklayarak diyalogdan kn.
457
Fare imleci ile birlikte resim erevesi ekranda grntlenecektir.
Resmi yaptracanz noktay farenin sol tuu ile tklayn. Resim izim alanna yaptrlacaktr.
Yaptrlan resmin yeri ta komutu kullanlarak deitirilebilir. Ancak resim dndrlemez.
Bitmap Ayarlar diyalogundaki parametreler unlardr:
Genilik: Resmin izim alanndaki genilii.
Ykseklik: Resmin izim alanndaki ykseklii.
Ykseklik genilikle orantl: Kutucuk farenin sol tuu ile tklanarak iaretlenirse, resmin ykseklii
girilen genilie gre, resmin orijinal en/boy oranna uygun olarak ayarlanr.
A : Resmin derece cinsinden asdr. Resim dndrlmek istendiinde bu satra deer girilir.
Simetri: aretlenirse seili resmin simetrisi alnr.
Resmi projede kaydet : aretlenirse, resim proje ierisinde saklanr. Bu seenekle proje kayt
edildiinde, resmin d ortamda bulunmasna gerek kalmaz. Proje ierisinde saklanr. aretlenmezse ,
resim proje ierisinde saklanmaz. Program resmi, eklendii klasrde arar. Proje baka bilgisayara
gtrldnde, resim de beraberinde eklenen klasr adresinde gtrlmelidir.
Resimlerin izdirilmesi
Resim komutu kullanlarak izim alanna yaptrlan resimler izdir komutu ile izdirilebilir. Resimlerin
izim alanna yaptrlmas ile ilgili aklamalar Bitmap bal altndadr.
izim alanna yaptrlan resimler de dier objeler gibi izdir komutu kullanlarak izdirilir.
Proje/izdir satrn tklayn. izici Ayarlar diyalogu ekrana gelecektir.
Buradan Pencere Se butonunu tklayn.
Alan Pencere Seimi diyalogundan Se butonunu tklayn.
izim alannda izdirmek istediiniz resmin bir kesini farenin sol tuu ile tklayn.
Fare imlecini tkladnz kenin apraz kesine srkleyerek resmi pencere iine aln ve farenin
sol tuunu tekrar tklayn.
Pencere Seimi diyalogu tekrar karnza gelecektir. Tamam butonunu tklayarak diyalogu kapatn.
izici Ayarlar diyalogu ekrana gelecektir. lek sein.
Ayarlar butonunu tklayn. Karnza gelen diyalogda kat ynn, kat boyutunu ayarlayn,
izimin gnderilecei yazcy/iziciyi sein. Tamam butonunu tklayarak diyalogdan kn.
izimin n grntsn grmek iin n grntle ve Bas butonunu tklayn.
n grnt istediiniz gibi deilse Kapat butonunu tklayarak tekrar izici Ayarlar diyaloguna
dnn ve gerekli ayarlar yapn.
Tekrar n grntle ve Bas butonunu tklayn.
izdir butonunu tklayn.
458
Alan izdir diyalogunda gerekli ayarlar yaptktan sonra Tamam butonuna basn. Resim iziciye
gnderilecektir.
Revizyon Bulutu
Revizyon Bulutu Ayarlar
Toolbardan Revizyon Bulutu ikonunu tklayn.
Alan toolbardan Ayarlar ikonunu tklayn.
Revizyon Bulutu Ayarlar ekrana gelecektir.
Burada gerekli ayarlar yapn ve Tamam butonunu tklayn.

Renk:
Renk kutucuunun zerine farenin sol tuu ile tklanp, fare imleci alan renk paleti zerinde kaydrlr.
stenen rengin zerine gelindiinde tu serbest braklr. Renk kutucuu seilen renge dnr. Renk
kutucuu klavyeden shift tuu ile birlikte tklanrsa, ilgili rengin kalem kalnl ayarlanabilir
izgi Kalnl
izgi kalnl seilir. Kutucuun yanndaki aa ok butonu tklandnda kalnlk listesi alr. stenen
kalnlk farenin sol tuu ile listeden tklanarak belirlenir. Burada seilen kalnlk sadece ekranda
geerlidir. izim ktlarna etki etmez.
izgi Tipi
izgi tipi seilir. Kutucuun yanndaki aa ok butonu tklandnda izgi tipleri listesi alr. stenen
izgi tipi farenin sol tuu ile tklanarak seilir.
Kaligrafik izim teknii
Revizyon bulutunun izim tekniini belirler.
Revizyon Bulutu
Revizyon bulutu izmek iin;

459
Toolbardan Revizyon Bulutu ikonunu tklayn.
izim alannda farenin sol tuu ile herhangi bir nokta tklayn.
stediiniz ekli elde edinceye kadar fareyi srkleyin ve imleci baladnz noktaya gelin.
lem sonlanacaktr.
Kontur izgileri
Kontur izgileri
Kontur izgisi, poligonal bir alan tanmlar. Kenar izgileri, aks kenarn snrlar. Kontur izgisi
deitirildiinde, program, izilmi akslar yeni kontura gre tekrar oluturur.
Deitir/Obje Edit/Aks/Kontur izgileri satrn tklayn.
izim alannda ke noktalarn sol tu ile tklayarak belirleyin.
Poligonu kapatn (Birinci noktay tekrar tkladnzda poligon kapanacaktr).
Kontur izgisi tanmlanacaktr.
Kontur izgilerinin ekranda gzkp gzkmemesi seime baldr. Bunun iin;
Genel Ayarlar penceresi ekrana gelecektir.
Izgara ve Snrlar sekmesini tklayn.
izim Aks grubundan Kontur izgileri satrn tklayn. nnde iaret varsa iaret kalkacaktr. aret
yoksa iaretlenecektir.
areti kaldrp, Tamam butonunu tklarsanz, izim alannda kontur izgisi grnmez.
Kontur hesapla
Kontur Hesapla komutu, projenizdeki tm kontur izgilerini otomatik olarak dzenlenmesini salar.
lemi balatmak iin Deitir/Obje Edit/Aks/Kontur Hesapla veya sa tu menden Kontur Hesapla
satrn tklamanz yeterlidir. Tm katlardaki kontur izgileriniz boyutlu iziminizin snrlarna
ekilecektir.
Kontur izgilerinin ilevleri
Programda Aks snr kontur izgisine gre tanmlanr. Tanmlanan aks snrna bal olarak aks snrlar
otomatik olarak belirlenir. Akslar girilirken aks uzunluu girmeye gerek yoktur. Kontur izgisi
deitiinde aks snr otomatik olarak deitii iin aks uzunluklar da otomatik olarak ayarlanr.
Kullancnn aks uzunluklar ile uramasna gerek kalmaz.
Kullanc Aks uzunluklarn kontur izgilerinden bamsz yapmak, uzunluklar kendisi belirlemek
isterse, bu da mmkndr. Bunun iin Aks Ayarlar diyalogundaki Genel Ayarlar sekmesinden Aks
snrna uzat seeneindeki iaret kaldrlmaldr.
460

461
Blm 7 Analiz
Analiz eleri
Statik Arayz Yardmclar
Yapsal Aa Grnm ile almak
Yapya ait tm statik elerin aa yaps mant ile listelenmesidir. Statik materyaller, eleman
kesitleri, dm noktalar gibi tm statik bileenlere bu aa kullanlarak ulalabilir. Ayrca analiz
ayarlar, ykleme durumlar ve kombinasyonalar vb elementler yap aacnda listelenir.
Yapsal aa grnm iki sekmeden olumaktadr. lki Veri adn verdiimiz sekme, dieri ise Sonu
sekmesidir.
Veri sekmesinde yap elemanlarnn btm statik verileri klasrler halinde listelenir. Tm verilere bu
listeden ulap deitirmek veya bilgi edinmek olasdr.

Sonu sekmesinde analiz sonrasnda hesaplanan sonular listelenir. Gruplara ayrlm listede,
incelenmek istenen statik sonular seilir. Seime gre sonular, 3 boyutlu erevede gsterilir.
Bunlar, u kuvvet diyagramlar, deplasmanlar, donat alanlar vb her trl statik sonulardr.
Analiz
462

Eer ak deilse yap aacn amak iin herhangi bir men zerinde farenin sa tuunu tklayp alan
menden Yapsal Aa Grnm tklanr.
Ayrca Aralar/Grnt Konfgrasyonu komutu ile ulaabilinen diyalogta sa alta bulunan grnt tipini
seerek yapsal aa grnml dzene geilebilir.

Statik Birim Ayarlar
Statik hesap prosdr ve ve ktlar iin kullanlacak birimlerin ayarlar da ayrca yaplabilir. Birim
ayar yaplabilen byklkler unlardr:
Analiz
463

Bu diyalogta ayarlanan tm birimler statikle ilgili ksmlarda kullanlr.
Birim Ayarlar diyaloguna ulamak iin;
Yapsal Aa grnmnde bulunan Dizayn satr zerinde farenin sa tuuna basn.
Alan menden Dizayn Ayarlar satrn tklayn.
Dizayn Ayarlar diyalogunda istediiniz birim ayarlarn yapn.
Ayrca herhangi bir diyalogta alrken saysal alanlarn birimleri istenildii ekilde deitirilebilir. lgili
satr stnde farenin sa tuu tklanr. Bylece satr stnde birimleri gsteren bir men alr.
Menden arzu edilen birim seilir.
Analiz
464
Statik Materyaller
Betonarme malzeme tanmlamak
Betonarme yaplarn analizini, hesabn ve izimini yapan programn betonarme malzeme tanm, doal
olarak birinci ncelikle yer edinmitir. Bu balamda kiri, kolon, deme vb elemanlarn statik
malzemeleri, analizden nce mutlaka tanmlanmal ve elemanlara atanmaldr. Yine de programda yeni
bir proje atnzda, varsaylan olarak C20-S420 materyali betonarme elemanlara atanmaktadr. Eer
projeniz farkl bir betonarme malzeme tanm gerektiriyorsa o tanm bir projeci olarak programda
yapmalsnz.
Betonarme malzemenin tanm yapmak iin;
Yapsal Aa grnmnde bulunan Materyaller satr zerinde farenin sa tuuna basn.
Alan menden Yeni materyal ekle satrn tklayn.
Statik Materyal zellikleri diyalogu alacaktr.
Materyal tipi listesinden Beton sein
Seiminize gre diyalogta seimize zel deerler listelenecektir.

Beton karakteristik basn dayanm satrnda varsaylan olarak 20 grnecektir. Bu deer beton olarak
C20 snfn tanmlamaktadr. Gerekirse listeden baka bir seim yapn. Setiiniz beton tipine gre
beton karakteristik ekme dayanm, k1 sabiti, elastisite ve kayma modlleri otomatik olarak
deiecektir.
Donat seimini, eilme donats akma gerilmesi satrnda seeceksiniz. rnein 420 deeri S420
snfn tanmlamaktadr. Gerekirse listeden baka bir seim yapn.
Analiz
465
Etriye olarak etriye akma gerilmesini satrndan bir deer olarak seeceksiniz. Yine burada rnein
420 deeri S420 donat snfn tanmlamaktadr.
Beton ve elik snflarn deitirmek
Herhangi bir betonarme eleman tanmladnzda o elemana bir statik materyal atamalsnz. Projenin
herhangi bir aamasnda atadnz betonarme materyalleri bir nedenle deitirmek isteyebilirsiniz.
Uzun prosedr yeni bir statik materyal tanmlamak ve betonarme elemann ayarlarnda o materyali
atamaktr. Ancak Statik Materyaller komutunu bu ilemi kolaylatrc bir komut olarak kullanlmak
size zaman kazandracaktr.

Ayarlar mensnden Statik Materyaller satrn tklayn.
Statik Materyal Deitir diyalogu alacaktr.
Diyalogda programda var olan tm betonarme elemanlarn listesini greceksiniz.
lgili eleman iaretledikten sonra, alan listeden uygun beton, donat tipini ve etriye eidini
sein.
lemden sonra Tamam butonunu tklayarak diyalogu kapatn.
lemi yaptktan sonra program, setiiniz malzemeleri statik materyal olarak otomatik
tanmlayacaktr. Bu materyalleri yap aa yapsnda grebilir ve gerekirse zelliklerini de
deitirebilirsiniz.
Herhangi bir statik materyal tanm yapmak
Programda statik elemanlar iin en genel halde materyal tanm yaplabilir. Betonarme, elik gibi
belirgin materyallerin yannda, tanm annda ilgili parametreler de deitirilerek herhangi bir
dayanmda baka bir materyaller de tanmlanabilir.
Analiz
466

Statik materyal tanmlamak iin;
Materyal tipi listesinden Beton, elik ya da Dier tanmlarndan birini sein.
Seiminize gre diyalogda seimize zel deerler listelenecektir.
Projeci duruma gre gerekirse deerler deitirilebilir. Ancak normal durumlarda program
seilen malzeme tipine gre uygun deerleri otomatik olarak ekrana getirecektir.
Statik materyalleri arive kayt etmek
Tanmlanm veya tanmlanmakta olduunuz herhangi bir statik materyali daha sonra kullanlmak zere
diske kayt edip arivleyebilirsiniz.
Yapsal Aa grnmnde bulunan Materyaller satr altnda bulunan herhangi bir materyali
stnde ift tklayn.
Materyalin zellikleri diyalog olarak alacaktr.
Diyalogda Arive Ekle butonunu tklayn.
Arive Ekle diyalogu alacaktr. Bu diyalogda Mevcut ve Yeni olarak iki seenek ekrana gelecektir.
Yeni, arivde yeni bir kategori oluturur. Mevcut ise daha nce tanmlanm bir kategoriyi
semenize olarak tanr.
Yeni seerseniz bir kategori ismi verin.
Mevcut seerseniz var olan kategorilerden birini sein.
Analiz
467

Statik materyalleri arivden yklemek
Daha nce arive kayt edilmi statik materyalleri bir projeye dahil etmek iin Statik Materyal
zellikleri diyalogunda bulunan Arivden Ykle butonu kullanlr.

Diyalogda Arivden Ykle butonunu tklayn.
Materyal ktphanesi diyalogu alacaktr. Diyalogda kaytl herhangi bir materyali sein.
kinci stunda setiiniz materyalin deerleri ekrana gelecektir.
Analiz
468
Statik Kesit Byklkleri ve Tanmlar
Betonarme objelerin kesit zellikleri
Statik eleman kesit byklkleri ve geometrisi kiri, kolon, perde vb elemanlar iin otomatik bulunur.
rnein dikdrtgen bir kolonun atalet byklkleri, dikdrtgen bir kesit eklinde, herhangi bir kiriin
atalet byklkleri ise ilikide bulunduu demenin konumuna gre dikdrtgen veya tablal kesit
kabul ile tespit edilir. ki kolon bir kiri tanmlayp analiz yapldnda, sz konusunu elemanlarn statik
analizde dikkate alnacak kesitleri de zaten otomatik tanmlanm olunur.
Analiz sonrasnda projede kullanlan kesitler Yapsal Aa grnmnde Kesitler altnda izlenebilir.
En genel hali ile kesit tanmlamak
Betonarme elemanlarn statik kesit zelliklerinin program tarafndan otomatik bulunduundan sz
etmitik. Bununla birlikte bilindii zere programda elik objeler de bulunmakta ve bu objelerin data
girii de yaplabilmektedir. Dolaysyla elik objelerin kesitlerinin tanm da en genel hali yaplabilme
olamz da vardr. Kesit tanmndan nce statik materyalleri de tanmlamak gerekir ki, kesitin
malzeme zellii de bylelikle belirleyebilelim.
En genel hali ile kesit tanm yapmak iin;
Yapsal Aa grnmnde bulunan Kesitler satr zerinde farenin sa tuuna basn.
Alan menden Yeni kesit ekle satrn tklayn.
Kesit Ayarlar diyalogu alacaktr.
Ayarlar sekmesinde kesitin adn yazn ve materyalini sein.
Alt ksmda profil blmnden Tek listesinden projenize uygun kesit tipini sein.
Setiiniz tipin ekline gre, altta kesit byklklerini gsteren bir tablo kacaktr. Yan ksmda
da kesitin ekli plan grntsnde izilecektir.
Gerekirse kesit byklklerine mdahale edebilirsiniz.
Deerler sekmesini tklayn.
Bu sekmede setiiniz kesitin atalet ve alan bilgileri listelenecektir.
Kullanc tanml deerler seenei iaretlendiinde sz konusu deerler, deitirilebilir duruma
gelecektir.
Bu deerler zerinde allan kesitin uygun olan deerleridir. htiyaca gre yeni deerler de
tanmlanabilir.
Tanmladnz kesit, Yapsal Aa grnmnde Kesitler satr altnda listelenecektir.
Kapal poligondan kesit tanmlamak
Herhangi bir formda kesit tanmlamak iin kullanlan bu komut, izgiyle oluturulmu kapal bir alan
poligonal kesite dntrr.
Analiz
469
izgi ile kapal bir alan oluturun.
Deitir mensnde bulunan Dntr satrn an ve Kapal Poligonu Poligon Kesite satrn
tklayn.
Tanmladnz kesit, Yapsal Aa grnmnde Kesitler satr altnda listelenecektir.
Birleik bir kesit tanmlamak
elik objelerde kullanlmak zere nce tek bir kesit olarak tanmlanan kesitleri, kesitin ekline gre
programn belirleyecei bir yntemle birleik kesit haline getirmek ve elik objelerde kullanabilmek
mmkndr.
rnein iki L profili birleik kesit haline getirelim :
nce statik materyal tanm yapalm.
Yapsal Aa grnmnde bulunan Materyaller satr zerinde farenin sa tuuna basp, Yeni
Materyal Ekle satrn tklayn.
Statik Materyal zellikleri diyalogunda Materyal Tipini elik sein. Materyal adna da bir isim
verin. (rnein elik malzeme gibi)
Ayarlar sekmesinde kesitin adn yazn ve materyali az nce tanmladmz elik malzemesi
sein.
Profil tipi blmnden Tek profil listesini tklayn.
Listeden Eit Kollu L profil sein.
Tamam butonunu tklayarak diyalogu kapatn. Kesitler satrnda tanmladmz kesit
grnecektir.
Tekrar Yapsal Aa grnmnde bulunan Kesitler satr zerinde farenin sa tuuna basn.
Profil tipi blmnden Birleik seeneini sein.
Listeden Birleik Eit Kollu L sein. (Bu liste kullandnz profile gre deiiklik gsterecektir.)
Yntem listesinden rnein ki profil arka arkaya sein. (Bu liste kullandnz profile gre
deiiklik gsterecektir.)
Birleik Kesitler diyalogu alacaktr.
Analiz
470

Kullanc Tanml satr altnda, biraz nce tanmladmz profili sein.
Kesit Ayarlar diyaloguna geri dneceiz.
Tanmladnz birleik kesit, Yapsal Aa grnmnde Kesitler satr altnda listelenecektir.
Kesitleri arive kayt etmek
Programn bulduu otomatik kesitlerinden baka, tanmlanm veya tanmlanmakta olduunuz
herhangi bir statik kesiti daha sonra kullanlmak zere diske kayt edip arivleyebilirsiniz.
Yapsal Aa grnmnde bulunan Kesitler satr altnda bulunan herhangi bir kesitin stnde sa
tua basp, zelikler tklayn.
Kesit Ayarlar diyalog olarak alacaktr.
Diyalogda Arive Ekle butonunu tklayn.
Arive Ekle diyalogu alacaktr. Bu diyalogda Kesit ktphanesi ve Kategori olarak iki liste ekrana
gelecektir.
Kesit ktphanesinden mevcut bir tanm seebilir ya da kendiniz yeni bir tanm yapabilirsiniz.
Mevcut tanmlardan birini seerseniz , kategori listesinde ayrca Profiller listelenecektir. Uygun
profil tanmn sein.
Analiz
471

Kesitleri arinden yklemek
Daha nce arive kayt edilmi kesitleri bir projeye dahil etmek iin Kesit Ayarlar diyalogunda bulunan
Arivden Ykle butonu kullanlr.
Alan menden Yeni Kesit Ekle satrn tklayn.
Diyalogda Arivden Ykle butonunu tklayn.
Kesit ktphanesi diyalogu alacaktr. Diyalogda kaytl herhangi bir kesit sein.
kinci stunda setiiniz materyalin deerleri ve gr ekrana gelecektir.

Analiz
472
Analiz ncesi Ayarlar
Analiz ayarlar
Analiz ayarlar diyalogunda, ynetmelik seenekleri, yk gvenlik ile ilgili parametreler, temeli ve
yapnn genelini kapsayan kriterler belirtilir ve deitirilir. Analiz ayarlar diyalogunda btn
parametrelerin varsaylan deerleri vardr ve bu deerler, 1.deprem blgesi baz alnarak ynetmelie
uygun kriterlerle dzenlenmitir. Modelinizin yapsna ve durumuna gre bu ayarlar deitirmeniz
uygun olabilecektir. Bu diyalogdaki parametreleri bilmek ve modelinize uygun seenekleri semek siz
projecilerin sorumluluundadr.
Analiz ayarlar diyalogu ilk kez analiz yaptnzda ekrana otomatik olarak alr. Sonraki analizlerde
Analiz mens altndan Analiz Ayarlar satr tklanarak alabilir.
Analiz ayarlar diyalogunda yer olan seenekler unlardr:

Otomatik betonarme dizayn : Analiz sonrasnda yapnn betonarme dizaynnn programca yaplp
yaplmayacan dzenleyen parametredir. Normal koullarda, Trk Deprem Ynetmelii ve Trk
Analiz
473
Standartlarna uygun dizayn iin bu seenek iaretli kalmaldr. Bu seenekle program, kolon, kiri,
deme vb statik elemanlarn betonarme dizaynn en olumsuz ykleme durumlarna gre otomatik
yapar.
Deme analizi ve betonarme dizayn: aretlendiinde program, analiz srasnda sistemdeki kirili
kirisiz plaklarn ve dili demelerin analizlerini ve betonarmelerini de otomatik yapar. Ancak ereve
tasarm iin deme analizinin ve betonarmesinin yaplmas zorunlu deildir. Analiz sresinin ksal
nemliyse deme analizini daha sonra deme analizi butonu ile de yapabilirsiniz.
Temel analizi ve betonarme dizayn: aretlendiinde program, analiz srasnda sistemdeki tm
temellerin analizini de yapar. Yap temel etkileimli analiz yapmyorsanz, ereve tasarm iin temel
analizinin yaplmas zorunlu deildir. Analiz sresinin ksal nemliyse temel analizini en sonda temel
analizi butonu ile de yapabilirsiniz.
Yap elemanlar iin tepki spekturmu sonularn hesapla : Bu seenek iaretlenirse tepki
spekturumundan bulunan "respx" ve "respy" davran spekturum durumlar, yatay yklemeler olarak
ayrca sisteme etki ettirilirler. Eleman u kuvvetlerinin deerleri respx ve respy yklemeleri olarak
raporlarda ve betonarme diyaloglarnda incelenebilmek amacyla listelenir.
TDY Seenekleri Sekmesi
Ynetmelik kontrolleri : 3 boyutlu ereve analizi sresince modelin Trk Standartlar ve Deprem
Ynetmelii asndan denetlenip denetlenmeyeceini dzenleyen seenektir. Normal koullarda bu
seenei iaretlemelisiniz.
Edeer yatay ykleri rijit diyaframn merkezine uygula: Bu seenek iaretlenirse analiz sonucu
bulunan edeer yatay kat kuvvetleri, rijit diyaframn arlk merkezlerine eksantrisite dikkate alnarak
etki ettirilir. Bu seenek sadece TDY 1975e gre zm yapldnda etkin hale gelir.
Mod birletirme yntemi ile hesaplanan yatay ykleri rijit diyaframa uygula: Bu seenek iaretlenirse
mod birleitirme yntemi ile yatay kat kuvvetleri, rijit diyaframn arlk merkezlerine eksantrisite
dikkate alnarak etki ettirilir.
Diyaframda eksantrik moment yklemesi ile tepki spektrumu zmn kullan: Bu seenek
iaretlenirse, elemanlarn her biri iin hesaplanan tepki spektrumu ile dinamik analiz yaplr, kat
eksantrisiteleri ayr bir ykleme durumunda noktasal moment olarak dikkate alnr.
Rijit diyafram ktlelerini diyafram merkezinde younlatr: Seenek tepki spektrumu zmnde etkin
hale gelir. aretlenirse, dinamik analizde rijit diyaframa ait olan objelerin toplam ktlesi noktasal ktle
olarak rijit diyaframn arlk merkezinde etki ettirilir, iaretlenmezse her objenin ktlesi kendi
konumlarnda dikkate alnr.
Bina nem katsays: Bina nem katsays deeri, binann kullanm amacna gre deprem
ynetmeliinden okunur ve bu satra kullanc tarafndan yazlr. Hesap yntemi olarak, eski veya yeni
deprem ynetmelii seimine gre, buraya yazlan deer program tarafndan gerektii ekilde
kullanlr.
Yap tipi katsays X, Y: Yap tipi katsays deeri, bina sistemine gre eski deprem ynetmeliinden
okunur ve bu satra kullanc tarafndan yazlr. 1997 ve 2007 deprem ynetmeliine gre bu satrn
herhangi bir ilevi yoktur ve eski deprem ynetmeliine gre hesap yaplacaksa bu parametrenin
nemi vardr.
Analiz
474
Zemin hakim periyodu sn. (To): Zemin Hakim Periyodu deeri, zemin cinsine gre eski deprem
ynetmeliinden okunur ve bu satra kullanc tarafndan yazlr. 1997 ve 2007 deprem ynetmeliine
gre bu satrn herhangi bir ilevi yoktur ve eski deprem ynetmeliine gre hesap yaplacaksa bu
parametrenin nemi vardr.
Tayc sistem davran katsays (R) X: Tayc sistem davran katsays deeri, bina trne gre
1997 veya 2007 deprem ynetmeliinden okunur ve bu satra yazlr. Yazlabilecek deerler, yerinde
dkme betonarme binalar iin aada tablolatrlmtr.
1997 ynetmelii seilirse, R katsays x ve y yn iin ayn girilmelidir. 2007 deprem ynetmeliinde
X ve Y yn iin farkl R girilebilir.
Tayc sistem davran katsays (R) Y: Tayc sistem davran katsays deeri, bina trne gre
1997 veya 2007 deprem ynetmeliinden okunur ve bu satra yazlr. Yazlabilecek deerler, yerinde
dkme betonarme binalar iin aada tablolatrlmtr.
1997 ynetmelii seilirse, R katsays x ve y yn iin ayn girilmelidir. 2007 deprem ynetmeliinde
X ve Y yn iin farkl R girilebilir.
st rijit bodrum kat numaras: Bodrum katlarnda rijit evre(bodrum evre) perdelerinin bulunduu
en st kat temsil eder. Bu parametre programa Proje Genel Ayarlarnda girilir. Buraya girilen kat
numaras hangi kattan itibaren (girilen kat dahil) rijit bodrum alnacan belirler.
Analiz
475
Yukarda altta 2 katta bodrum evre perdesi dizayn edilmi bir yapnn perspektif grnts
grnmektedir. Bu yapnn kat tanm programda Kat Genel Ayarlar diyalogunda mimari kotlar
kullanlarak aadaki ekilde yaplm olsun:
No sim Kot Ykseklik
2 2.Normal Kat 5.6 2.8
1 1.Normal kat 2.8 2.8
0* Zemin Kat 0 2.8
-1 1.Bodrum -2.8 2.8
-2 2.Bodrum -5.6 2.8
Bu rnekte bodrum evre perdesi -1 numaral katn tavanndan balad iin rijit bodrum numaras
deeri Proje Genel Ayarlarnda -1 olarak tanmlanr. -1 numaral katn tavan dahil olmak zere altta
kalan tm katlar rijit bodrum kat olarak dikkate alnacaktr. Ksacas, rijit bodrumun numaras Kat
Genel Ayarlar diyalogunda hangi kata denk geliyorsa, Proje Genel Ayarlar diyalogunda o numara
Toprak seviyesi
2.8
2.8
2.8
2.8
2.8
-5.6
-2.8
0.0
2.8
5.6
8.4

-1
1
2
-2
0
Analiz
476
yazlr. Deprem ynetmelii kriterleri bu bildirime gre uygulanacaktr. Kat bilgileri raporunda hangi
katlarn rijit kat tanmna dahil edildii kontrol edilebilir. Bu raporda rijit kat tanm yaplm satrlarda
Hi stunu bo(yazsz) grnr. Sistemde rijit bodrum kat tanm yoksa, alttan olmayan bir katn
numaras rijit kat numaras satrna yazlr.
Deprem blgesi: Deprem blgesi, farenin sol tuu ile tklanarak diyalogdan seilir. Seilen deprem
blgesine gre program etkin yer ivmesini belirler. Etkin yer ivmeleri 1997 ve 2007 Deprem
Ynetmeliinde deprem blgesine gre aada belirtildii ekilde tablolatrlmtr.
Mhendis, yukarda belirtilen etkin yer ivmesi deerleri dnda, istedii bir deeri Tanml Ao
satrna yazarak programda kullanabilir.
Ynetmelik: Modelin hangi ynetmelie gre denetlenecei ilgili seenek iaretlenerek bilirtilir. Yeni
yaplar TDY 2007 ynetmeliine gre dizayn etmek gerekir.
Sneklik dzeyi x , y: Bina, sneklik dzeyi yksek olarak yaplacaksa, yksek, bina tasarm Sneklik
dzeyi normal olarak yaplacaksa, normal, sneklik dzeyi karma yaplacaksa, karma seenei
iaretlenir1997 ynetmelii seilirse, Sneklik x ve Sneklik Y ayn sneklikte seilmelidir. 2007
deprem ynetmeliinde X ve Y yn farkl sneklikte seilebilir.
Kolon kiri kesme gvenliinde konsol ve basit kirileri dikkate al: Bu seenek, kolon-kiri kesme
gvenlii kontrolnde basit ve konsol kirilerin dikatte alnp alnmayaca belirtir. aretlenirse, bir
kenar bo, dier kenar kolona oturan veya bir kenar kirie dier kenar kolona oturan kirilerin
kolon mesneti, kolon-kiri kesme gvenliine girer, iaretlenmezse bu elemanlar kontrole
sokulmazlar.
TDY 2.8.5 maddesini temellere uygula :TDY 2.8.5 maddesine gre Vtb<beta*Vt ise tm i
byklkler beta* Vt/Vtb oran kadar bytlecektir . Bytme ilemini st yap elemanlar iin
uygulanrken temeller iin programda seeneklidir. Seenek iaretlenirse bytme ilemi temellerde
de uygulanr, seenek iaretlenmezse uygulanmaz.
Snek yap maddelerini (2.5.2.3, 2.8.5 ve 3.5.2) rijit bodruma uygula: TDY'de uygulanmas ngrlen
2.5.2.3, 2.8.5 ve 3.5.2 maddelerinin rijit bodrum kat olarak belirtilen katlarda uygulanp
uygulanmayacan belirleyen seenektir. Seenek iaretlenirse sz konusu maddeler tm yapnn
elemanlarna uygulanr. Maddelerin rijit bodrum katlarnda uygulanmasn istemediiniz durumlarda
seenei iptal edebilirsiniz.
Sistem Seenekleri Sekmesi
Kabuklar : Sistemde bulunan demelerin, merdivenlerin, kubbeler ve tonozlarn hesaplarnda hangi
etkilerin dikkate alnaca belirtilir. Moment, kesme kuvveti ve normal kuvvetlerin hesaplanp
hesaplanmayaca ayr ayr seeneklerle projeciye braklmtr. Bu seenekler sitemi 3B ereveden
incelerken etkendir. Burada iaretlediiniz deerleri 3B erevcede inceleme ansnz vardr. Eer
iaretlemezseniz ereve modunda bu deerler hesaplanmad iin gsterilmezler.
Analiz
477
Aamal naat Hesab Sekmesi
Nonlineer inaat aamas hesab : Bu seenekte, her bir aamada gz nne alnacak kat saysn
verirsiniz.
rnein, 10 katl bir yap iin bu deeri 1 verirsek:
Zati ve z arlklarn var olduu aama iin adm says = 1.kat, 2.kat, 3.kat.....8.kat, 9.kat,
10.kat(10.aama); toplam 10 admda ykleme...
Duvar ve kaplama yklerin var olduu aama iin 10. aamada ykleme...
Hareketli yklerin var olduu aama 10.aamada ykleme...
Zati ve z arlklarn var olduu aama iin = 1 ve 2.kat, 3 ve 4.kat......,7 ve 8.kat, 9 ve
Hareketli yklerin var olduu aama 5. aamada ykleme...
Kat inaat sresi : Katlarn inaat sreleri ayn ise bu satrda, gn olarak katn inaat(yapm) sresini
girilir. rnein 10 katl binada gn saysn 10 verirseniz, her bir kat 10 gnlk sresinde inaa edilecek
demektir. Tm katlarn inaat sresi 10'ar gnden 100 gn olacak demektir. Katlarn inaat sreleri
farkl olacaksa, altsatrda bulunan "Katlarda farkl inaat sreleri kullan" seeneini iaretlenir.
lk katn(aamann) ykleme sresi : kinci kat inaatna balanmas iin geecek sre verilir.
Katlarda farkl aama sreleri kullan : Her bir katn inaat sreleri gn olarak verilir. Katlarn inaat
sreleri ayn olacaksa, bu satr iaretlemek yerine yukarda bulanan "Aama inaat sresi" satrn
kullanabilirsiniz.
Beton karakteristiinin zamana bal deiimi (CEB-FIB 90) : CEB-FIB 1990 ynetmeliinde belirtilen
esaslar kullanrlarak betonun zaman bal deiimi dikkate aslnmasn salayan seeneklerdir.
Zamana bal elastisite modul: naat yapm sresince betonun elastisite modlnn deimesinden
kaynaklanacak etkileri dikkate almak iin bu seenei iaretleyin.
CEB-FIB 1990'e gre elastisite modlnn zamana bal deiimi: Betonun 28 gnlk elastisite modl
iin;
Ec=Eco . (fcm/fcmo) ^ (1/3)
Eco=21500 N/mm2
fcmo=10 N/mm2
fcm = Betonun 28 gnlk karakteristik basn dayanm
28 gn dndaki yalarda betonun elastisite modln aadaki bantdan hesaplanabilir;
Ec(t)= Ec. e ^ [ s / 2 . ( 1 - ( 28 / ( t / t1 ) ^0.5) ]
Ec= 28 gnlk betonun elastisite modl
s = imento tipi katsays (yandaki satrda verilen)
Analiz
478
t = Betonun ya (gn)
t1 = 1 gn
Snme etkileri : naat yapm sresince snmeden doacak etkileri dikkate almak iin bu seenei
iaretleyin.
Rtre etkileri : naat yapm sresince rtreden doacak etkileri dikkate almak iin bu seenei
iaretleyin.
imento tipi katsays : CEB-FIB 1990 ynetmeliine gre betonun zamana bal dayanm
hesaplanrken kullanlan s (imento tipi) katsays deeridir.
abuk mukavemet kazanan yksek mukavemetli imentolar iin= 0.2
Normal ve abuk mukavemet kazanan imentolar iin = 0.25
Ge mukavemet kazanan imentolar iin = 0.38
Bal Nem RH (%) : Yapnn bulunduu ortamn neme ilikin yzde orann verin.
Rtre katsays (Bsc) : imento trne bal bir katsay olan Bsc, normal ve abuk mukavemet kazanan
imentolar iin 5, abuk mukavemet kazanan yksek mukavemetli imentolar iin 8 ve ge
mukavemet kazanan imentolar iin 4 alnabilir.
Rtre balang gn : Betonun sertlemesi iin beklenen sreyi verin.
Sperpoze l yklerin (duvar, kaplama vs) uygulanma sresi : Bu satrda, duvar ve kaplama yklerinin
var olduu aama iin geecek sreyi verin.
1. Zati ve z arlklarn var olduu aama ; aamadaki kat says hesap adm saysn belirler.
2. Duvar ve kaplama yklerinin var olduu aama ; tm katlar inaa edildikten sonra, duvar ve kaplama
yklerinin var olduu aama sonraki hesap admdr.
3. Hareketli yklerin var olduu aama; nihayetinde en son aama hareketli yklerin var olaca
aamadr ki, bu aama da son hesap admdr.
Son aamada hareketli ykleri uygula: Aamal inaat hesab admlar:
Bu seenek 3. aamann yaplp yaplmayacan belirler. 3. dizayn sonularna etki ettirilmez.
Sistemdeki hareketli ykler, dorusal statik analiz sonucunda bulunan tesirlerle dikkate alnr.
Hareketli yk katsays: Hareketli yklerin var olduu aamada uygulanacak hareketli yk katsays
verilir.
Hareketli yklerin uygunlanma sresi :
Analiz
479
Bu satrda, hareketli yklerinin var olduu aama iin geecek sre verilir.
atlam beton modeli kullanm : Rijitlik azaltmas iin uygun seenei iaretlenir.
Is Ykleri Sekmesi
Tm yap iin tek s farkn kullan : Tm yap iin ayn s farkn dikkate almak iin bu seenek
iaretlenir.
Is fark (T1) : T1 s yklemesinde esas alnacak s fark deerini verilir.
Is fark (T2) : T2 s yklemesinde esas alnacak s fark deerini verilir.
Her bir kat iin farkl s farkn dikkate al: Her bir kat iin ayr ayr s farklarn dikkate almak iin bu
satr tklanr ve T1 ve 2 sutnlarnda her bir kat iin T1 ve T2 yklemesi s deerleri verilir.
Is ykleri iin rijitlik azaltma faktrleri : Is hesabnda atlam eleman rijitliini belirleyen azatma
deeri verilir.
Elastisite modl deitir : aretlenirse, yan ksmda verilen azaltma katsays, elemann elastisite
modul ile arplr.
Ecr = x.Ec
Ec=Eleman elastisite modul
x=Azaltma faktr
Icr=atlam elemann elastisite modul
Atalet momenti deitir : aretlenirse, yan ksmda verilen azaltma katsays, elemann atalet momenti
ile arplr.
Icr = x.Ic
Ic=Eleman atalet momenti
x=Azaltma faktr
Icr=atlam kesit atalet momenti
Temel Zemin Sekmesi
Toprak birim arl: Toprak birim arl girilir. Kil= 2.10 t/m3 ; Bahe topra=1.70 t/m3 ; Kum
akl(nemli) iin=1.80 t/m3 ; Kum akl(ya) iin=2.0 t/m3 ; Anm kenarl selinti =1.90 t/m3 ;
Keskin kenarl krma ta =1.80 t/m3 deerleri girilebilir.
Yatak katsays: Zemin yatak katsays deeri girilir. Zemin trne gre ortalama yatak katsays (Ko
t/m3) deerleri unlardr:
Analiz
480
Balk; turba Ko<200 ; Kil,plastik Ko=500 ~ 1000; Kil, yar sert Ko=1000 ~ 1500; Kil, sert
Ko=1500 ~ 3000; Dolma toprak Ko=1000 ~ 2000; Kum, gevek Ko=1000 ~ 2000; Kum, orta sk
Ko=2000 ~ 5000; Kum, sk Ko=5000 ~ 10000; Kum-akl, sk Ko=10000 ~ 15000; Salam ist
Ko> 50000; Kaya Ko>200000
Zemin emniyet gerilmesi : Zemin cinsine gre belirlenen zemin emniyet gerilmesi deeri girilir. Zemin
raporuna gre belirlenir.
Deprem yklemeleri kullanldnda zemin emniyet gerilmesini artr : aretlenirse, deprem
ynetmelii 6.3.2.1 maddesine istinaden temel hesabnn depremli yaplmas durumunda girilen zemin
emniyet gerilmesi program tarafndan verilen deer kadar yzde attrlr ve temeller bu emniyet
gerilmesine gre kontrol edilirler. Bu deer maksimum %50 olabilir.
Temellerin zemin gerilmesini ortalamaya gre yap: aretli ise tm yklemelerden oluan zemin
gerilmelerinin ortalamalar alnarak, zemin gerilmesi kontrol yaplr.
Temellerin zemin emniyet kontrolnde deprem yklerini kullan: Temel analizi sonucunda zemin
emniyet kontrolnde deprem etkilerinin dikkate alnmas isteniyorsa iaretlenir. Bu durumda
G+Q+E, G+Q-E, 0.9G+E ve 0.9G-E deprem kombinasyonlar da zemin emniyet kontrolnde
dikkate alnm olunur.
Temellerde negatif zemin gerilmesi kontrol yap: Temel analizi sonucunda negatif zemin gerilmeleri
kabilir. Bu seenek iaretliyse, eer temelde negatif gerilme olumusa, program, hesap sonucunda
olumsuzluk mesaj verecektir.
Radye temellerin zemin emniyet kontroln ortalama gerilmeye gre yap: aretli ise, radye
demelerde tm yklemelerden oluan zemin gerilmelerinin ortalamalar alnarak, zemin gerilmesi
kontrol yaplr.
Kirisiz radyelerin zemin emniyet kontrolnde deprem yklerini kullan: Kirisiz radyede, temel analizi
sonucunda zemin emniyet kontrolnde deprem etkilerinin dikkate alnmas isteniyorsa iaretlenir. Bu
durumda G+Q+E, G+Q-E, 0.9G+E ve 0.9G-E deprem kombinasyonlar da zemin emniyet
kontrolnde dikkate alnm olur.
Radye temellerde negatif zemin gerilmesi kontrol yap: Temel analizi sonucunda negatif zemin
gerilmeleri kabilir. Bu seenek iaretliyse, eer temelde negatif gerilme olumusa, program, hesap
sonucunda olumsuzluk mesaj verecektir.
st yap etkileimli zm: aretlenirse temeller st yap ile birlikte etkileimli zlrler. Temel
kmelerinden oluan u kuvvetler st yapda dikkate alnr. aretlenmezse st yap ve temel ayr ayr
zlr. Tekil temeller ve kirili radyeler st yap etkileimli zme dahil deildir.
Mat temellerde oklu Elenik Winkler Yay yntemini kullan: Kirisiz radye temellerde bu seenek ile
aksi belirtilmedii srece tm zeminde ayn yatak katsays kullanlr ve bu yatak katsays deeri analiz
ayarlarnda Temel sekmesinde programa verilir. Yatak katsays kesin belirlenebilir deerden ziyade,
belli zemin gruplar iin yaklak der erler sz konusudur. Bu balamda, mat temellerde, yatak
katsaysn zemine yayacak bir yntemin kullanrl sz konusu olacaktr. Program, Winkler Yay
Yntemi ile yay deerlerini zemine yayacaktr. Bu yntemi kullanmak iin bu seenei iaretleyin.
Analiz
481

Diyalogta ekilde verilen uzunluk ve yay faktrleri deerleri, Winkler Yntemi iin uygundur. Ancak
gerekirse deitirebilirsiniz. Uzunluk oranlarn alanlarn byklklerini belirleyecek ekilde, B blgesi
ve C faktrlerini ise A blgesi yay deerlerine gre birer oran olarak verin. Program bu deerleri
ortalamada Ko yatak katsaysna eitleyecek ekilde otomatik olarak dzenleyecektir.
Radye temel - st yap balant yntemi : Kolon - perde yknn datlaca alan belirler. Dey
eleman radye balants rijit elemanlarla salanr. Bu blmde belirtilen seenee gre dey eleman
ve temel balant alan deiir.
Direk balant ile yk kolon perde genilii kadar bir alana verilir.
Balant blgesi byt ile verilen oran kadar bir alana yk dalm yaplr. Alan= oran * h
Yk Gvenlik Sekmesi
Zati yk faktr: Zati yklerin ne kadar arttrlacan belirleyen deer girilir. Bu deer tama gcne
gre 1.4'dr.
Hareketli yk faktr: Hareketli yklerin ne kadar arttrlacan belirleyen deer girilir. Bu deer
tama gcne gre 1.6'dr.
Ak hesab iin duvar birim arl: 2007 Deprem Ynetmeliinde B1 dzensizliinin belirlenmesinde
kullanlan Ak deerinin hesab iin gerekli duvar birim arl girilir. Bu satr Dier sekmesinde
belirlenebilen "kullanc tanml yayl ykten al" seenei aktif hale getirilirse kullanlr. Bununla beraber
sistemde ideCAD Mimari duvarlar varsa, zaten duvar tanml olduu iin bu deer kullanlmaz.
Alt kat Ak deerini stteki katla ayn kullan: Kirilere tanmlanan duvar ykleri allan katn duvarlarn
deil doal olarak bir st katn duvarlarn temsil etmektedir (Proje ideCAD Mimari programnda
yaplmamsa, nk ideCAD Mimari programnda her katta duvar ykleri duvar objesi ile
tanmlanabilmektedir). Bu sebeple projenin en alt kat iin, duvar arl girilemeyecektir.
Programda, kirilerin zerinde tanmlanan duvar arlklar kullanlarak B1 kontroln esas tekil eden
Ak deeri hesaplanr. En alt katta duvar deeri tanmlanamad iin Ak deerini doal olarak
belirsizdir. Bu seenek en alt kat iin Ak deerinin bir st katla ayn kullanlmasn salar. Seenek
iaretli ise en alt katn Ak deeri bir st katla ayn alnacaktr. Ak deerini bir st katla ayn alnmasn
istemiyorsanz, Analiz mens altndaki Kat parametreleri diyalogunda Ak deerini kendiniz
tanmlayabilirsiniz.
Analiz
482
Hesap donats tolerans (%): Donat seilirken seilen donatnn ne kadar eksik seilebileceini
belirleyen yzdedir. rnein 100 cm2 donat gerektiren bir kesite rnein %2 tolerans girildiyse,
donat 98 cm2 seilebilecek demektir. Tolerans en fazla %5 olabilir. rnein, tolerans %0 girilirse
seilen donat her zaman 100 cm2'den fazla olacaktr. Buraya girilen tolerans deeri, kesite
gerekenden daha az donat konulmasna sebebiyet verebilecektir. Bu yzden bu satra, sfrdan farkl
bir deer girerken kesite, gerekenden daha az donat konulaca gz nne alnmaldr.
Kesit kontrol tolerans (%) : Kesit tahkiki yaplrken kesit tahkikinin ne kadar bir toleransla
yaplacan belirler. rnein kirilerde kesme kuvveti kontrolnde, 100 ton st snr olsun. Kiri
kesme kuvveti ise, 102 ton olsun. Bu satra rnein %3 tolerans girildiyse, kesme kuvveti 102-
102*0,03= 98,94 ton olacak bu durumda kiri st snr 100 ton olduundan program kesit yetersiz
mesaj vermeyecektir. Buna karn tolerans %0 braklrsa kesit yetersiz kacaktr. Buraya girilen
tolerans deeri, kurtarmayan kesitleri kurtarabilir. Bu yzden bu satra, sfrdan farkl bir deer
girerken emniyetsiz ynde kalnaca gz nne alnmaldr. Tolerans en fazla %5 olabilir.
TS500 yeniden dalm maddesini uygula: aretlenirse, programda sistem zldkten sonra TS500
2000 basksnda belirtilen yeniden dalm maddesi sisteme uygulanr. aretlenmezse uygulanmaz.
Yeniden dalm maddesi, yapnn dorusal elastik davrand varsaymna dayal zmleme yaplan
sistemlerde mesnet momentlerini belirli bir oranda azaltmaya olanak verir. (TS500 madde 6.3.8) Buna
karn program aklk momentlerini de denge kounu salayacak ekilde yeniden hesaplar ve bunun
sonucunda aklk momentleri artar. Yeniden dalm programda sadece kirilerde dikkate alnr.
Mesnetlerde,
ro - ro' <= 0.4rob ise %15
0.4rob < ro - ro' <= 0.6rob ise %10 azaltma uygulanr.
ro= ekme donats oran
ro'= Basn donats oran
rob= Dengeli donat oran
Yeniden dalm uygulanmas seenei programa versiyon 5.500den ile eklenmitir. Versiyon 5.500de
yaplan projelerde, bu seenek iaretli ise, eski versiyonlara gre kiri mesnetlerinde daha az,
aklklarnda ise daha ok tasarm momenti kmas makuldr.
TS498 Hareketli Yk Azaltma Maddesini Uygula : aretlenirse TS498 Madde 13'de belirtilen Hareketli
Yk Azaltma koullar programda uygulanr. lgili maddeye gre; en az kattan fazla yk tayan yap
elemanlarnn hesaplanmasnda, her kat hareketli ykn toplanarak sonucun belirli kaideler iinde
azaltmas mmkndr. Azaltma miktarlar veya ona bal olarak eksiltme deerleri ynetmelikte,
konut, bro ve ihanlar iin farkl, hafif alma yaplan iyerleri, atlyeler, imalathaneler ve maazalar
iin ayr olarak izelge olarak verilmitir. Yapnn kullanm amacna gre ilgili seenek iaretlenir.

% eksiltme deeri :
a) Konutlarda, brolarda ve ihanlarnda %20'den %80'e kadar
b) Hafif alma yaplan iyeri, atlye, imalathane ve maazalarda %10'dan %40'a
kadar uygulanr.
Analiz
483
Glendirme Sekmesi
Analiz tipi: Dorusal performans analizinde deprem yknn edeer deprem yk yntemine gre
mi yoksa mod birletirme yntemine gre mi belirlenecei seilir.
Yapnn bilgi dzeyi : Deprem ynetmeliinde 7.2 Bilgi Toplanmas balnda tanmlanan koullara
gre yapnn bilgi dzeyi seilir. Bilgi dzeyi katsaylar;
Snrl - > 0.75
Orta -> 0.90
Kapsaml -> 1.00
Hedeflenen performans dzeyi : Glendirilecek binann hedeflenen performans dzeyini listeden
sein. Binann kullanm amacna gre belirlenmesi gereken performans dzeyleri deprem
ynetmeliinde Madde 7.8'de ve Tablo 7.7'de belirtilmitir. Seilen performans dzeyine gre yapnn
performans deerlendirmesi program tarafndan yaplacak ve rapor olarak hazrlanacaktr. Binann
performans deerlendirmesi, deprem ynetmelii Madde 7.7'de belirtilen esaslara gre yaplr.
Hedeflenen performans dzeyi iin deprem alma olaslklar : Glendirilecek binann hedeflenen
performans dzeyi iin deprem alma olasln listeden sein. Binann kullanm amacna gre
seilmesi gereken alma olasl ile ilgili bilgiler, deprem ynetmeliinde Madde 7.8'de ve Tablo
7.7'de belirtilmitir. aretlenen seenee gre yapnn performans deerlendirmesi program
tarafndan yaplacak ve raporlanacaktr.
Ynetmelie gre alma olaslklar ivme spektrum ordinat deerlerini belirler. Alma olas 50 ylda
%10 olan binann deprem hesabnda ivme spektrum ordinatlar madde 2.4'de belirtilen deerlerle
ayn alnr. Alma olasl 50 ylda %50 olan binann deprem hesabnda ivme spektrum ordinatlar,
madde 2.4'de belirtilen deerlerin yars alnr. Alma olasl 50 ylda %2 olan binann deprem
hesabnda ivme spektrum ordinatlar madde 2.4'de belirtilen deerlerin 1.5 kat alnr.
Gevrek elemanlar gme blgesinde say : Kesme ile krlan elemanlar deprem ynetmeliinde gevrek
eleman olarak tanmlanmtr. Ynetmelie gre gevrek elemanlar gen elemanlardr ve kesinlikle
glendirilmelidir. Gevrek elemanlar zaten glendireceiniz iin ,isterseniz bu seenei
iaretlemeyerek onlar yap performans hesabna katmayabilirsiniz. Bu durumda program ayrca
Analiz
484
glendirilecek elemanlar balnda gevrek elemanlar listeleyecektir. aretlerseniz, gevrek elemanlar
direk gme blgesinde deerlendirmeye katlacaktr.
Kirilerde tablay dikkate al:aretlenirse kiriin kesiti, tablal kesit olarak dikkate alnr ve tablada
bulunan demeye ait donatlar, kirilerin mevcut donat alanlarna katlr. aretlenmezse kiriin kesiti
dikdrtgen kesit olarak kabul edilir ve tablada bulunan dmeye ait donatlar, kirilerin mevcut donat
alanlarna katlmaz.
Kolon Vr hesabnda irozlar dikkate al : aretlenirse kolonda bulunan irozlar, kolon etriyesine ilave
edilerek kolon Vr hesabnda dikkate alnr. aretlenmezse alnmaz.
Analiz kapsam:
Glendirilmi ve glendirilmemi yapnn tam analizi : Seenek iaretlendiinde, datas girilmi,
mantolama ve/ya glendirme perdeleri ile glendirilmi yapnn, glendirilmi hali ile iki aama
eklinde performans analizi yaplr. Analiz sonrasnda istenirse glendirme semeli raporlarda, iki
halin karlatrmal sonular raporlanabilir.
Girilen haliyle yapnn performans analizi : Seenek iaretlendiinde, veri olarak hazrlanan yapnn
performans analizini yapar.
Dier Sekmesi
Rapor alrken uygunluk kontrol yap: Rapor alnrken ynetmelik asndan uygunluk koullar
listelenmek isteniyorsa, iaretlenir. Seenek iaretlenmezse, program, olumuzluk durumlarn raporun
banda projeciye bildirmeyecektir.
Alfam hesabnda perde momentleri toplamna kiri momentlerini de dahil et: 1997 deprem
ynetmeliine gre perde toplam momentinin bina tabannda oluan devrilme momentine oran
olarak belirten alfam deeri, perde toplam momentine kendi dzlemi ierisindeki kirilerin
momentleri de eklenerek hesaplanabilir. Bu duruma istinaden bu seenek iaretlenirse, kiri
momentleri toplam perde momentlerine eklenir ve sonu olarak alfam deerinin daha byk
kmasna sebebiyet verir. aretlenmezse perde momentlerine kiri momentleri eklenmez.
simler: Eleman isimlendirmenin nasl olaca seilir. Bu ksmda belirlenen seenek ile kat
parametrelerinde girilen kat indisi beraber kullanlr. rnek verilecek olursa, kat parametrelerinde
girilen kat indisi 1 olsun. simlendirme olarak da K101 seenei iaretlensin. S1 ismi S101 olarak
dikkate alnacaktr. Kat genel parametrelerinde indis girilmeseydi S01 olacakt. simlendirmede K1001
seenei iaretli ise, S1 ismi S1001 olarak dikkate alnacaktr. Kat genel parametrelerinde indis
girilmeseydi bu isimlendirme S001 eklinde olacakt.
Kiri ykleri: Duvar ykleri tanm yntemle yaplabilir. Bunlardan biri ideCAD Mimari programnda
tanmlanm duvarlar dikkate almak, ikincisi kiri ayarlarda tanmlanm duvar yklerini dikkate almak,
ncs ile her ikisini birden programa toplatarak kullandrmaktr. ideCAD Mimari programnda
duvarlar tanmlanmamsa ve projede bu seenek iaretliyse duvar ykleri sfr alnacaktr.
"Kullanc Tanml Yayl Ykten Al" seenei aktif ise, duvarlarn yk, Kiri Ayarlar diyalogunda Statik
sekmesinde tanmlanan duvar deeri dikkate alnarak hesaplanr. Bu seenek iaretlendiyse ideCAD
Mimari programnda duvar tanmlan olsa dahi, ideCAD Mimari duvarlar dikkate alnmaz, kiri
ayarlarnda tanmlanan duvar yk dikkate alnr. "ideCAD Mimari duvarlarndan al" seenei ile
Kullanc tanml yayl ykten al seeneklerinin ikisi birden ayn anda aktif hale getirilebilir. Bu
durumda, ideCAD Mimari programnda kiriin zerinde tanmlanm duvarn arl ile kullancnn
tanmlad duvarn arl toplanarak kullanlr.
Analiz
485
Genel betonarme parametreleri
Minimum donat aral: Donat seimi ekrannda tariflenebilen donat aplarnn, donat yerletirilmesi
srasnda nasl kullanlacan belirleyen parametrelerden biridir. Buraya yazan deerden kk aralkl
donat yerletirilmesi yaplmaz. Bu koul salanmad srece ap bir arttrlr.
Donat seimini iin izin verilen kombinasyon aral: Donat seimi srasnda, kullanlacak aplar
arasndaki fark belirleyen deerdir. rnein, kiriin dz ve pilye donats iin donat seiminde 12, 14,
16 ve 18'lik aplar iaretlenmi olsun. Bu satra 2 yazldysa, dz ve pilye aplar 12 ve 16 (veya 14 ve
18) olabilecek demektir.
Maksimum ilave says: Kiri betonarmesinde ilaveler iin maksimum snr belirleyen satrdr.
Betonarme srasnda bu satrda yazlan deer aldnda ap arttrlr. apn arttrlabilmesi iin, donat
seimde kullanlabilecek ap deerlerinin yeterli byklkte seilmesi kouldur. Son apta ise program
koyabildii kadar ilaveyi kesite yerletirir.
Minimum pilye alt kalan: Pilyenin krlp krlmamasn belirleyen deerdir. Kirilerde pilye moment sfr
noktasndan krlr. Krldktan sonra altta kalan para bu satrda yazan deerden kk ise pilye
krlmaz. Bu art bu sekmede bulunan L/2 satr iaretlenmezse uygulanr. L/2 satr iaretlenirse,
minimum pilye alt kalanda yazan deer ile, kiri uzunluunun yars karlatrlr ve hangi deer
bykse, o kullanlr.
Aralarnda a farkl kk kirileri srekli kabul et: Kiriler arasndaki a, belirtilen adan kk ise bu
kiriler srekli kiri olarak izilecektir. Bu deer 30 dereceden fazla olamaz.
Daha ksa donatlar birletir: Almlarda kullanlan dz, montaj ve gvde donatlarnn nasl
kesileceini belirleyen parametredir. Bu seenek iaretli deilse, donatlarnn adet ve aplarna
baklmakszn donatlar her mesnette kesilirler. Seenek iaretli ise, adet ve aplar ayn olan donatlar
bu satra yazlan deer kadar (varsaylan deer 12 metredir) birletirilirler. Donat 12 metreye
ulatnda en yakn mesnette kesilir. rnein drt aklkl bir kiri sistemi dnelim. Aklklar sras
ile - 4 m - 3.5m - 4 m - 5 m - olsun ve montaj donatlar da her kiri iin 2 adet 12lik donat olsun.
Donat maksimum boyu da bu satrda 12 m verilmi olsun. Seenek iaretli ise donat 3. mesnede
kadar uzatlacak (toplam 11.5 m<12 m olduundan), 3. mesnette kesilecek, drdnc kirite yeni bir
montaj donats atlacaktr. Satr iaretli deilse, donat uzunluuna baklmadan her bir kiri iin tek
donat atlacaktr.
Minimun donat bindirme boyu :
Donatnn bindirme boyunun en az ne kadar alnacan belirleyen seeneklerdir.
Fi * : Verilen arpan deerine gre bindirme boyu, donat apnn katna gre belirlenecektir.
Min. l : Verilen minimum uzunluk deerine gre bindirme boyu belirlenecektir.

Kolon/Perde ankaraj donats boyu:
Analiz
486
Kolon filizlerinin minimum uzunluunu belirleyen seenektir. lgili seeneklerin saland koul, temel
ve kolon filizlerine uygulanacaktr.

Lb * : Verilen arpana gre uzunluk, Lb'nin katna gre belirlenecektir. Lb, TS500'deki formlle
aklanan kenetleme uzunluudur.
* : Verilen arpana gre uzunluk, donat apnn katna gre belirlenecektir.
Min. l : Verilen minimum uzunluk deerine gre ankraj boyu belirlenecektir.
Donat Seimi
Programn betonarme elemanlarda kullanabilecei donat aplarn Donat Seimi diyalogunda
istediiniz ekilde dzenleyebilirsiniz. Her bir eleman iin, tek tek seimini yapacanz donat aplar,
en ekonomik sonucu verecek sekilde analiz sonrasnda elemanlara otomatik yerletirilirler.

Betonarme/ Donat Seimi satrn tklayn. Donat Seimi diyalogu alacaktr.
Bu diyalogda, Kiri, Kolon, Panel, Deme, Tekil Temel, Srekli Temel, Nervr elemanlarnn
betonarmelerin kullanlabilecek donat aplarn belirleyebilirsiniz. rnein, deme sekmesini
tklayn. Donat satr karndaki, 8, 10, 12, 14 ve 16 vs stunlarna ait kutular sol tu ile
iaretleyin, dier donatlarn iaretini kaldrn.
Betonarme sonucunda iaretli olan aplar kullanabilecek, iaretli olmayan aplar
kullanlmayacaktr.
Analiz
487
Tamam butonu tklayn. Donat seimi diyalogu kapanacaktr.
Parametreler
Parametreler sistemin betonarme hesabnda ve donat yerletirilmesi aamasnda programn hangi
kriterlere uyacan belirler. Programda Betonarme mens altnda bulunan parametrelerin varsaylan
Kullanc bu parametreleri deitirmedii srece varsaylan deerler kullanlr. Parametreleri bulunan
elemanlar srasyla unlardr:
Betonarme mensnde, Parametreler satrn tklayarak elemanlarn listelendii alt meny an.
Geometri Kontrol
Geometri kontrol, herhangi bir katta geometrik ve yerleim olarak problemli ve boyut olarak
ynetmelii aykr objelerin varln kontrol etmek iin kullanlr. Program, kontrol sonunda ekrana
sonular listeler ve sz konusu objeleri projecinin tercihlerine gre otomatik seer.
Toolbardan Geometri Kontrol ikonunu tklayn.
Ekrana gelen diyalogda, geometri kontrol yaplacak durumlar iaretleyin, kontroln tm katlar
iin yaplp yaplmayacan belirtin ve minimum obje uzunluunu girin( Sfr deeri uzunluk
kontrol yaplmayacak demektir).
Tamam butonunu tklayn. Program, problemli durumlarn bulunup bulunmadn bir diyalogla
bildirecek, varsa problemli objeleri listeleyecektir.

Minimum obje uzunluu:
Ksa duvarlar, ksa kiriler ve ksa srekli temellerin boylar min. obje uzunluu ile karlatrlacak ve
bu uzunluktan ksa objeler iaretlenecektir.
Analiz
488
Ksa objeler
aretlendiinde Minimum Obje Uzunluu satrnda girilen deerden daha kk aklkl objeler
varsa program bu objeleri listeler.
Hatal kiri/panel kesiimleri
Birbirini kesen ve statik olarak iliki olmayan kiri ve/veya paneller varsa says listelenir. Bu durum
kiriin ve/veya panelin, baka kirii ve/veya paneli pas gemesinden kaynaklanabilir.
Hatal Kolon/kiri-panel kesiimleri:
Birbirini kesen ve statik olarak ilikili olmayan kiri, panel ve kolonlar varsa listelenir. Bu durum kiriin
veya panelin kolonu pas gemesinden kaynaklanr.
Dey sreklilik
Kolon, panel gibi dey elemanlarn ara katlarda kesilmesi ve hatal temel oluturmas durumunu
kontrol eder. Kolonlarn ve panellerin kotlar ya da eleman kaklklar hatal verildiinde ortaya kar.
Ayn isimli objeler:
simleri ayn olan objeleri tespit eder. Ayn isimli objenin gerekliliini kontrol edin.
Yetersiz ve hatal hesap aks izilmi demeler:
Statik demelerde, hesap aks izilmedii ya da sadece bir ynde izildii durumlarda rapor edilir.
Deme kotlar:
Demelerin kirilerle ilikisini kontrol eder. rnein bir demenin kotu, hi bir kirie
balanmayacak ekilde verilirse bu hata ile karlalr.
Mesnetsiz kiriler
ki ucu bota kalan kirilerin kontrol yaplr. Kiri en az bir noktasndan baka bir elemana
balanmaldr.
Eimli demeleri denetle
at demeleri gibi eimli sistemlerde demelerin kurallara uygun girilip girilmediini kontrol eder.
Kaset ve nervr demeler
Kaset ve nervr demelerin zm iin gerekli olan hesap diinin varln ve kendi ierisindeki
sreklilik durumlarn kontrol eder.
Statik zellikleri kullanc tanml elemanlar
Kesit parametrelerine mdahale edilmi objeleri listeler.
Statik materyalleri hatal objeler
Statik materyal tanm yaplmam objeleri listeler.
Hatal ayla yerletirilmi olas objeler
Analiz
489
Kk al objeleri listeler. Bu objelerin alarnn projeye uygun olup olmadn kontrol edin.
Objelerin boyutlarn ynetmeliklere gre denetle
Seenek iaretlendiinde objelerin TDY 2007 ve TS500e gre uygunluu kontrol edilir. rnein
deme ykseklik kontrol TS500de verilen formle gre yaplr.
Hatal pencere yerleimi:
Pencerelerin duvarn iinde kalp kalmadnn kontrol yaplr.
Hatal kap yerleimi:
Kaplarn panel iinde kalp kalmadnn kontrol yaplr.

Yk Bilgilerinin Tanmlanmas
Yk ktphanesi
Deme ve kiri elemanlar iin, dzgn yayl, sabit veya hareketli ykleri, katman mant ile
tanmlayp ktphane olarak arivlemek ve istenilen anda herhangi bir projede kullanabilmek olasdr.
rnein bir demede kullanlan herhangi bir kaplama malzemelesinin tm katmanlarn, kendi
ykseklikleri ile tanmlayp, birim hacim arlklarn vererek kaplama malzemesinin toplam arl
programa hesaplatlabilir ve arive kayt edilebilir.
Yine kiri iin rnein bir duvar malzemenin svasn, kendi kalnln, aradaki yaltm malzemesinin
zelliini yk olarak belirtmek mmkndr.
Programda varsaylan olarak baz ykler tanmlanmtr. Var olandan baka, ihtiyacnza gre yeni yk
tanmlar yapabilirsiniz.
Programda yk ktphanesine erimek iin;
Ayarlar mensnden Yk Ktphanesi satrn tklayn.
Analiz
490
Yk ktphanesi diyalogu alacaktr.
Bu diyalogta deme ve kiri sabit ykleri ile hareketli ykleri belirten tablolar greceksiniz.
Deme yk ktphanesi

stteki tablo deme kaplama ksmnn toplam arln gsterir. Yk deeri stunu, altta tabloda
girilen detayl yk tanmlamasndan otomatik hesaplanr. rnein, karo kaplamasnn yk analizini
yapacak olalm. Bir alttaki tabloda karonun kalnl, birim arl; Har ykseklii, harcn birim arl,
tesviye betonu ve birim arl gibi karo kaplamasn oluturan tm bileenler tek tek tanmlanr. Tm
satrlarn toplam o katmann tm bileenleridir ve stteki tabloda grnen Yk deeri, tm
bileenlerin arlar toplamdr.
rnein listede bulunmayan mermer kaplamasnn tanmn yapacak olalm:
stteki tabloda bir satr an ve Yeni Deme Yk ismini, Mermer olarak deitirin.
Bir alttaki tabloya gein.
1. satrda mermerin kendisini tanmlayalm: Mermerin ad, mermer kalnl, birim arln girin.
Son satrda, bunlarn arpmnda bu katmann arl grlr.
2. satrda mermerin harcn tanmlayalm: Harcn ad, kalnl, birim arl girin. Son satrda,
bunlarn arpmnda bu katmann arl grlr.
Analiz
491
3. satrda mermerin tesviye harcn tanmlayalm:. Harcn ad, kalnl, birim arl girilir. Son
satrda, bunlarn arpmnda bu katmann arl grlr.
4. satrda tavan svasn tanmlayalm: Ad, kalnl, birim arl girilir. Son satrda, bunlarn
arpmnda bu katmann arl grlr.
Bu katmanlarn hepsi, mermer olarak steki tabloda, tek satrda grlr, toplam arl otomatik
olarak tm satrlarn toplam olarak grlr ve Deme tanmlarken kendi ayarlarnda deme yk
olarak seilebilir. Deme raporlarnda yk analizinde listelenir.
Kiri yk ktphanesi

steki tablo, kirilerde kullanlacak ykleri gsterir. Yk deeri stunu, alttaki tabloda girilen detayl
yk tanmlamasndan otomatik hesaplanr. rnein, 19 cm tula duvarn yk analizini yapacak olalm.
Deme yk ktphanesinde anlatldna benzer ekilde bir alttaki tabloda tulann kalnl, birim
arl, sva kalnl, svann birim arl gibi tula duvar oluturan tm katmanlar tek tek
tanmlayabilir. Bu tabloda da o arlklarn toplam deeri grnr.
Kiri tanmlarken kendi ayarlarnda, kiri duvar yk olarak burada tanmlanm yk deerleri
seilebilir. Ayrca ykler, yk analizi bal altnda raporlanr.
Analiz
492
Hareketli yk ktphanesi

Listede TS498'de gre daha nceden girilmi hareketli yk deerleri grlmektedir. Yeni butonunu
tklayarak kendiniz hareketli yk deeri tanm yapabilirsiniz. Deerler, demeler gibi hareketli yk
tanmlanan elemanlarn diyaloglarnda grlecektir.
Kirilerde Duvar Yklerinin Ayarlanmas
ideCAD Statik programnda kirilere duvar yk iki farkl durum iin tanmlanabilir.

ideCAD Mimari programnda izilmi mimari bir projeye ideCAD Statik programnda devam
etmek:
a) ideCAD Mimari programnda oluturulmu duvarlarn ykn otomatik olarak statikte kullanmak:
Bu durumda, duvarlar mimari proje zaten tariflenmitir. ideCAD Mimari duvarlarn kullanmak
istiyorsanz, proje genel ayarlarnda, dier sekmesinde bulunan ideCAD Mimari duvarlarndan al
seeneini iaretlemelisiniz. ideCAD Statik programnda mimaride girilmi duvar ykleri, kap/pencere
boluklar dlerek otomatik olarak dikkate alnacaktr.
Not: ideCAD Mimari programnda duvar tanmlarken duvarn hacim arl
girilebilmektedir.
b) ideCAD Mimari programnda oluturulmu duvarlarn ykn kullanmadan, kullanc tanml duvar
yk kullanmak:
Bu durumda, duvarlar mimari proje tariflenmesine karn ideCAD Mimari duvarlarnn yklerini
kullanmak istemiyorsunuz demektir. Bu koulda; proje genel ayarlarnda, dier sekmesinde bulunan
kullanc tanml yk seeneini iaretlemelisiniz. Projenizde oluturduunuz kirilere, duvar
yklerini, nmerik deer olarak girmelisiniz.
Analiz
493
Kiri ayarlarn tklayn.
Statik sekmesini tklayn.
Ykler ksmndan ilgili deeri girin.
c) Hem ideCAD Mimari programnda oluturulmu duvarlarn ykn, hem de kullanc tanml duvar
ykn kullanmak:
Baz zel koullarda ikisini birden kullanmak isteyebilirsiniz. Bu durumda, proje genel ayarlarnda,
dier sekmesinde bulunan ideCAD Mimari duvarlarndan al ile Kullanc tanml yk
seeneklerinin ikisini birden iaretlemelisiniz. ideCAD Statik programnda mimaride girilmi duvar
ykleri, kullanc tanml duvar ykleri ile toplanarak dikkate alnacaktr.
Paftaya izdirilmi mimari bir projenin datalarn ideCAD Statik programnda girmek:
Bu durumda, proje genel ayarlarnda, dier sekmesinde bulunan kullanc tanml yk seenei
iaretlenmelidir. Projenizde oluturduunuz kirilere, duvar yklerini, nmerik deer olarak
girmelisiniz.
Kiri ayarlarn tklayn.
Statik sekmesini tklayn.
Ykler ksmndan ilgili deeri girin.

Demelerde sabit ve hareketli yklerin tanmlanmas
Demelerin kaplama ve hareketli ykleri
Demelerin zerinde bulunan her trl malzemenin arl demeye kaplama yk olarak
tanmlanmaldr. Demeler tanmland anda ise kendisine ait beton arl kaplama ykne otomatik
eklenir. Bu bilgiler yk ktphanesinde girilip kullanlabilecei gibi deme ayarlarnda da 1 birim
uzunluundaki arlk olarak da direk yazlabilir.
Nervr ve kaset demelerde, kaplama arl, dolgu malzemesi arl ile toplanarak girilmelidir.
Nervr ve kaset dilerinin beton arl ise program tarafndan otomatik olarak eklenir.
Demelerde ve nervrlerde ykleri tanmlamak iin;
Ayarlar/Deme Ayarlar satrn tklayn.
Genel Ayarlar sekmesinde Ykler ksmn tklayarak ilgili deeri sein.
Analiz
494

izgisel deme yk
Deme zerinde izgisel yk (duvar, parapet vb.) tariflemek iin kullanlr. izgisel deme yknn
yk deerlerini Deme Yk ayarnda tanmlayabilirsiniz.
Farenin sol tuu ile izgisel yknzn balang ve biti noktalarn tklayn.
Noktasal deme yk
Deme zerinde tekil yk tariflemek iin kullanlr. Noktasal deme yknn yk deerlerini
Fare imlecini noktasal deme ykn yerletirmek istediiniz noktann zerine getirip tklayn.
Dzgn yayl yk ekle
Herhangi bir elemana d yk olarak dzgn formda yayl ykler tanmlanabilir. Tanmlama ilemi 3
boyutlu ereve zerinde ya da yapsal aa grnmde Elemanlar listesinde yaplabilir.
Deitir mensnden Eleman Yk Ekle satr altnda bulunan Dzgn Yk komutunu tklayn.
Kolon veya kiri elemann tklayn.
Dzgn Eleman Ykleri diyalogu alacaktr.
Diyalogdaki satrlar takip ederek deerleri tanmlayn.
Analiz
495

Deer (F): Ykn alan birimdeki deerini girin. Mevcut ykn zelliklerine bakyorsanz, o yk
deerini grrsnz. Duruma gre deitirebilirsiniz.
Sol uzaklk (L): Dey elemanlarda alt uca, yatay elemanlarda sol uca gre uzaklk deerini verin.
Mevcut ykn zelliklerine bakyorsanz, daha nce girilmi deeri grrsnz.
Sa uzaklk (R): Dey elemanlarda st uca, yatay elemanlarda sa uca gre uzaklk deerini verin.
Aklama: Mevcut ykn zelliklerine bakyorsanz, o ykn aklamas gsterilir. Duruma gre
deitirebilirsiniz. Yeni bir yk tanmlyorsanz, tanmlayacanz ykn aklamasn yazn.
Ykleme durumu: Mevcut ykn zelliklerine bakyorsanz, o ykn hangi ykleme durumu iin
geerli olduu gsterilir. Yeni bir yk ekliyorsanz, listeden tanmlayacanz ykn geerli olaca
ykleme durumunu sein. Eer sistemde ykleme durumlar tanml deilse, program sizden
tanmlamanz isteyecektir.
Koordinat sistemi: Girilen yk deerlerinin eleman lokal eksenlerine gre mi verildiini yoksa global
eksenlere gre mi verildiini belirtin.
Yn: Ykn hangi ynde geerli olduu bilgisini verin. X, Y, Z global koordinat sistemine gre, 1 ,2 3
lokal koordinat eksenini gre ykn ynn gsterir. G ise bu ykn sabit (dey) yk olduunu
gsterir.
Analiz
496

Global koordinat sistemine gre eksenler :
Z eksen dey eksen(kat dzlemine dik eksen) olmak zere art (+) yn yukar dorudur.
Sabit arlk G ise Z eksi(-) yndr.
X ekseni kat dzleminde soldan saa yn, art (+) yndr. Y ise kat dzleminde X eksenine dik
dier eksendir ve pozitif yn sa el kuralna gre belirlenir.
Lokal koordinat sistemine gre eksenler :
Plandaki bir kirie bakldnda kirie paralel eksen 1 aks , planda ona dik eksen 3 aks ve alma
dzlemine dik dey eksen 1 ekseni olarak dnlmelidir.
Kolonlarda ve perdelerde ise benzer ekilde kolonun gl dorultusunu gsteren 2 ekseni, zayf
dorultusunu gsteren aks 3 ekseni ve alma dzlemine dik dey eksen 1 ekseni olarak
dnlmelidir.
Z ekseninde yukarya doru art(+) yndr ve dier eksenlerinin ynleri sa el kuralna gre belirlenir.
Momentler kendi eksenini dndrr ve pozitif yn sa el kuralna gre belirlenir.
Trapez yk ekle
Kolon ve kirilere d yk olarak trapez yk tanmlanabilir. Tanmlama ilemi veri giri ekrann eleman
iin yaplr.
Deitir mensnden Eleman Yk Ekle satr altnda bulunan Trapez Yk komutunu
tklayn.
Genel Trapez Eleman Ykleri diyalogu alacaktr.
Analiz
497

Deer 1 , Deer 2, Deer 3, Deer 4, (V1, V2, V3, V4): Ykn alan birimdeki deerini girin.
Mevcut ykn zelliklerine bakyorsanz, o yk deerini grrsnz. Duruma gre deitirebilirsiniz.
Sol uzaklk 1, Sol uzaklk 2 (L1, L2 ): Dey elemanlarda alt uca, yatay elemanlarda sol uca gre
uzaklk deerlerini verin. Mevcut ykn zelliklerine bakyorsanz, daha nce girilmi deeri
grrsnz.
Sa uzaklk 1, Sa uzaklk 2 (R): Dey elemanlarda st uca, yatay elemanlarda sa uca gre
uzaklk deerlerinii verin. Mevcut ykn zelliklerine bakyorsanz, daha nce girilmi deeri
grrsnz.
gsterir.
Analiz
498

dnlmelidir.
Noktasal Yk Ekle
Herhangi bir elemana d yk olarak noktasal yk tanmlanabilir. Tanmlama ilemi 3 boyutlu ereve
zerinde ya da yapsal aa grnmde Elemanlar listesinde yaplabilir. Noktasal yk, kuvvet olarak
tanmlanabilecei gibi moment olarak da tanmlanabilir.
Deitir mensnden Eleman Yk Ekle satr altnda bulunan Noktasal Yk komutunu tklayn.
Analiz
499
Noktasal Eleman Ykleri diyalogu alacaktr.

Deer (F): Ykn alan birimdeki deerini girin. Mevcut ykn zelliklerine bakyorsanz, o yk
deerini grrsnz. Duruma gre deitirebilirsiniz.
Sol uzaklk (L): Dey elemanlarda alt uca, yatay elemanlarda sol uca gre uzaklk deerini verin.
Sa uzaklk (R): Dey elemanlarda st uca, yatay elemanlarda sa uca gre uzaklk deerini verin.
Tip: Tanmlanan yk momentse moment, kuvvetse kuvvet seeneini iaretleyin. Mevcut ykn
zelliklerine bakyorsanz, daha nce girilmi deeri grrsnz.
gsterir.
Analiz
500

dnlmelidir.
Panel Dey Yk
Panellere dey dorultuda yk eklenmek istediinde panel dey yk komutu kullanlr.
Analiz
501

Deitir mensnden Eleman Yk Ekle satr altnda bulunan Panel Dey Yk komutunu
tklayn.
Panel objesini tklayn.
Panel Dey Yk diyalogu alacaktr.
Deer 1 , Deer 2 : Ykn alan birimdeki deerini girin. Mevcut ykn zelliklerine bakyorsanz,
o yk deerini grrsnz. Duruma gre deitirebilirsiniz.
Sol uzaklk (L): Eleman sol ucuna gre uzaklk deerini verin. Mevcut ykn zelliklerine
bakyorsanz, daha nce girilmi deeri grrsnz.
Sa uzaklk (R): Eleman sa ucuna gre uzaklk deerini verin. Mevcut ykn zelliklerine
Panel Yatay Yk
Panellere yatay dorultuda yk eklenmek istediinde panel yatay yk komutu kullanlr.
Analiz
502

Deitir mensnden Eleman Yk Ekle satr altnda bulunan Panel Yatay Yk komutunu
tklayn.
Panel objesini tklayn.
Panel Yatay Yk diyalogu alacaktr.
Deer 1 , Deer 2 : Ykn alan birimdeki deerini girin. Mevcut ykn zelliklerine bakyorsanz,
o yk deerini grrsnz. Duruma gre deitirebilirsiniz.
Alt mesafe (L1): Eleman alt ucuna gre uzaklk deerini verin. Mevcut ykn zelliklerine
st uzaklk (L2): Eleman st ucuna gre uzaklk deerini verin. Mevcut ykn zelliklerine
Analiz
503
Eleman Yk Deitir

Eleman yk deitir komut ile daha nceden tanmlanm yklerin ierii deitirilir.
Deitir mensnden Eleman Yk Deitir satrn tklayn.
Daha ncesinde yk tanm yaptnz eleman tklayn.
Ykler diyalogu ekrana gelecektir.
Yk bilgileri : Tanml yklerin zet bilgileri grnr.
Eleman listesi : Ykn tanml olduu elemann ad grnr.
zellikler : mlecin bulunduu satrda grnen ykn ieriini aar.
Sil : mlecin bulunduu satrda grnen yk siler.
Hepsini sil : Listede bulunan tm ykleri siler.
Dm noktas yk ekle
Herhangi bir dm noktasna d yk olarak noktasal yk tanmlanabilir. Tanmlama ilemi 3 boyutlu
ereve zerinde ya da yapsal aa grnmde Dm Noktas listesinde yaplabilir. Noktasal yk,
kuvvet olarak tanmlanabilecei gibi moment olarak da tanmlanabilir.
3 boyutlu grnt zerinde sa tua basn ve alan menden 3 Boyutlu ereve satrn tklayn.
3 boyutlu ereve modu alacaktr.
Sonular Grntleme diyalogunda Dm Noktalar satn iaretleyerek dm noktalarnn 3
boyutlu erevede grnmesini salayn.
Herhangi bir dm noktas zerinde sa tua basn.
Alan menden Dm Noktas Yk Ekle satrn tklayn.
Dm Noktas Yk diyalogu alacaktr.
Analiz
504

Deer: Mevcut ykn zelliklerine bakyorsanz, o yk deerini grrsnz. Duruma gre
deitirebilirsiniz.Yeni bir dm noktas yk ekliyorsanz, yk deerini verin.
deitirebilirsiniz.Yeni bir dm noktas yk ekliyorsanz, tanmlayacanz ykn aklamasn yazn.
geerli olduu gsterilir. Duruma gre deitirebilirsiniz. Yeni bir dm noktas yk ekliyorsanz,
listeden tanmlayacanz ykn geerli olaca ykleme durumunu sein. Eer sistemde ykleme
durumlar tanml deilse, program sizden tanmlamanz isteyecektir.
Yk tipi: Tanmlanan yk momentse moment, kuvvetse kuvvet seeneini iaretleyin. Mevcut ykn
zelliklerine bakyorsanz, daha nce girilmi deeri grrsnz.
Yn: Ykn hangi ynde geerli olduu bilgisini verin. X, Y, Z yukardaki seime gre global ya da
lokal koordinat sistemine gre ynn, G ise bu ykn sabit(dey) yk olduunu gsterir.
Dm noktas deplasman ekle
Herhangi bir dm noktasna deplasman tanmlanabilir. Tanmlama ilemi 3 boyutlu ereve zerinde
ya da yapsal aa grnmde Dm Noktas listesinde yaplabilir. Dm noktas deplasman ekle
komutuyla dm noktasna hem teleme hem de dnme deeri verilebilir.

Analiz
505
3 boyutlu grnt zerinde sa tua basn ve alan menden 3 Boyutlu ereve satrn
tklayn.
3 boyutlu ereve modu alacaktr.
Sonular Grntleme diyalogunda Dm Noktalar satrn iaretleyerek dm
noktalarnn 3 boyutlu erevede grnmesini salayn.
Herhangi bir dm noktas zerinde sa tua basn.
Alan menden Dm Noktas Deplasman Ekle satrn tklayn.
Dm Noktas Deplasmanlar diyalogu alacaktr. Diyalogdaki satrlar takip ederek
deerleri tanmlayn ve Tamam butonunu tklayn.
Deplasman deerleri: allan birim cinsinden teleme veya derece cinsinden dnme deerlerini
verin.
Ykleme Durumlar
Dorusal statik analiz ykleme durumlar
Analiz yapldnda dorusal statik analiz durumlar program tarafndan otomatik eklenmektedir.
Bunlar srasyla, ktle merkezinde X ve Y yn iin iki tane yatay, ktle merkezinden %5 eksantrik 4
tane yatay, G ve Q olmak zere iki tane dey yklemelerdir. Bu yklemler Trk Deprem
Ynetmeliine uygun yklemelerdir ve ayrca tanmlama yaplmasna gerek yoktur. Eer sistemde
rzgar ve toprak ykleri tanmlandysa program o ykler iin de otomatik yk durumlar
oluturmaktadr.
Ykleme durumlar yapsal aa grnmde Analiz klasr altnda gsterilir.

Bunlarn dnda ekstra ykleme durumlarna ihtiya duyulduunda onlar programda tanmlamak
mmkndr.
Yapsal aa grnmnde Analiz klasrn an.
Analiz
506
Statik Analiz/Dorusal Statik Analiz altnda bulunan Ykleme Durumlar satr stnde sa tua
basn.
Alan mende Yeni Ykleme satrn tklayn.
Dorusal Statik Analiz Ykleme Durumu diyalogu alacaktr.
Bu diyalogtda bulunan bilgileri programa verin.

Ykleme ad: Ykleme durumunun ad girilir.
Aklama : Ykleme durumunu aklayan bir tanm yazlr.
Sabit ykleri kullan: Ykleme durumuna sabit veya hareketli yklerden gelen yklerin katlp
katlmayacan belirleyen seeneklerdir. Sabit ykleri kullan iaretlerseniz, ilgili yk durumuna duvar,
zati arlklar ve deme kaplama vb sabit olarak tanmlanm ykler de katlrlar. Deprem yklemesi
tanmlyorsanz bu seenei iaretlemeyin.
Hareketli ykleri kullan: Hareketli ykleri iaretlerseniz rnein deme zerinde tanml hareketli
ykler ilgili ykleme durumuna katlrlar. Deprem yklemesi tanmlyorsanz bu seenei
iaretlemeyin.
Dizaynda kullan: lgili ykleme durumunu kullanarak hesaplanan u kuvvetlerin betonarme dizaynnda
dikkate alnp alnmayaca bilgisidir. aretlenirse dikkate alnr.
Dorusal olmayan statik analiz ykleme durumlar
Dorusal olmayan statik analiz yapmak(nonlineer statik analiz) iin en bir tane az ykleme durumu
tanmlamak gerelir. Dorusal olmayan statik analiz ykleme durumu iin dorusal analiz ykleme
durumlarnn ncesinde tanmlanm olmas gereklidir. Herhangi bir sistemde analiz yaptnzda
program zaten dorusal analiz ykleme durumlarn otomatik oluturacaktr. Dorusal olmayan statik
analiz durumu tanmlamak iin;
Statik Analiz/Dorusal Olmayan Statik Analiz satr stnde sa tua basn.
Alan mende Yeni Dorusal Olmayan Analiz Durumu satrn tklayn.
Dorusal Olmayan Statik Analiz diyalogu alacaktr.
Bu diyalogda Ykleme Ad satrna bir aklama yazn.
Analiz
507
Yeni Satr Ekle butonunu tklayn.
Alan satrda, Ykleme Durumu stununda bir ykleme sein ve gerekirse faktre bir deer yazn.

Ykleme ad: Ykleme durumunun ad girilir.
Faktr ve Ykleme Durumu: Dorusal olmayan statik analiz iin hangi ykleme durumlarnn
kullanlacan belirtin. Bu tabloda satr amak iin yan tarafta bulunan Yeni Satr Ekle ikonunu tklayn.
Daha sonra tabloda, listeden ykleme durumlarn sein. Faktrn girin.
Dizaynda kullan: lgili ykleme durumunu kullanarak hesaplanan u kuvvetlerin betonarme dizaynnda
dikkate alnp alnmayaca bilgisidir. aretlenirse dikkate alnr
Modal analiz durumlar
Modal analiz durumlarnda modal analiz iin Mod Says, Yaknsama Deeri ve terasyon Says bilgileri
verilir. Herhangi bir sistemde analiz yaptnzda program otomatik olarak zaten modal analiz iin bir
tane modal analiz durumu oluturacaktr. Bununla birlikte projeci, gerekirse ekstra modal analiz
durumu tanmlayabilir.
Modal analiz ykleme durumlar yapsal aa grnmde Analiz klasr altnda gsterilir.
Modal analiz durumu tanmlamak iin;
Modal Analiz altnda Modal Analiz Durumlar satr stnde sa tua basn.
Alan mende Yeni Modal Analiz Durumu satrn tklayn.
Modal Analiz Durumu diyalogu alacaktr.
Analiz
508
Bu diyalogda istenilen bilgileri verin.

Durum ad : Bir tanm girin.
Mod says: Modal analizde dikkate alnacak mod saysn verin. Program mod yeterlilik kontroln
TDY'ne gre otomatik yapacaktr. Yeteriz durumda girilen say arttrlmaldr.
Yaknsama deeri: Modal analizde kullanlacak yaknsama deerini girin. Varsaylan deer uygundur.
terasyon says: Modal analizde kabul edilecek iterasyon saysn verin. Varsaylan deer uygundur.
Davran spektrumu fonksiyonu
Davran spektrum fonksiyonunda zemin snfna gre periyotlar belirlenen Spektrum Erisi tanm
yaplr. TDYe gre drt zemin grubuna hazrlanm spektrum erisi yannda projeci kendi spektrum
erisini de oluturma imkanna sahiptir. Herhangi bir sistemde ilk kez analiz yaptnzda program
projeciye spektrum fonksiyonu tanmlamasn isteyecektir. Bununla birlikte projeci, gerekirse daha
sonra ekstra spektrum fonksiyonu tanm yapabilir.

Fonksiyon ad: Bir tanm girilir.
Analiz
509
Spektrum arpan : Bu satra girilen oran ile ivme spektrum ordinatlar arplr. Deprem ynetmelii
madde 7.8.1'de mevcut binalarn deerlendirmesinde, 50 ylda alma olasl %50 olan binalarda ivme
spektrumu ordinatnn 0.5, %2 olan binalarda 1.5 kat olarak belirtilmitir. Yeni binalarda bu deer 1
alnmaldr.
Zemin snf: Spektrum erisini belirleyen yerel zemin snflar yapnzn oturduu zemine gre
belirleyin. Setiiniz zemin snfna gre spektrum erisi diyalogun sa tarafnda gsterilecektir.
Tanml : Dinamik hesapta kullanlacak ve yerel zemin snfna gre belirlenen spektrum karakteristik
periyotlar, deprem ynetmeliinde zemin cinsine gre belirlenen deerlerin dnda herhangi bir
tanmda da tariflenebilir. Bu satr iaretli ise TA ve TB satrlarna yazlan deerlerden elde edilen
deerlere gre spektrum erisi belirlenir.
Belirt: Deprem ynetmeliinde zemin cinsine gre belirlenen spektrum erisi dnda herhangi bir eri
tanmlamak iin kullanlr. Bu satr iaretleyip, Belirt butonuna basarak istediiniz tanm yapabilirsiniz.
Davran spektrum durumu
Programda analiz yapldnda davran spektrum durumu ynetmelie uygun olarak x ve y yn iin
otomatik oluturmaktadr ve normal koullarda bunlar deitirmenize gerek yoktur. Davran
spekturum durumunda snm oran, ynsel birletirme yntemi ve spektrum ivme katsayn deerleri
verilir.
Davran spektrum durumu yapsal aa grnmde Analiz klasr altnda gsterilir.

Durum ad : Bir tanm verilir.
Snm oran: Trk Deprem Ynetmeliinde elastik ivme spektrumu %5 snm oran iin
tanmlanmtr. 0.05 deeri uygundur.
Modal analiz durumu: Davran spektrum durumunun hangi modal durum iin uygulanaca seilir.
Analiz
510
Ynsel Birletirme Yntemi: Modal kombinasyon, her bir yer deitirme, kuvvet veya gerilme deeri
iin hareket ynne bal olarak tek bir deer retir. Bu ynlere ait deerlerle tek bir sonu retmek
amacyla belirli yntemler kullanlr ve birletirilir. Ynsel birletirme yntemi iin iki yntemden birini
seebilirsiniz.
SRSS ( Square Root of the Sum of Squares) Yntemi (Karelerin Toplamnn Kare Kk)
ABS (Absolute Sum) Yntemi (Mutlak Deerlerin Toplam)
Faktr: Ynsel birletirme ynteminde ABS (Absolute Sum) Yntemi (Mutlak Deerlerin Toplam)
seildiinde bir Faktr belirtmek gerekir. 0 ile 1 arasnda bir deer girilebilir.
Faktr=Girilen deer
R1, R2, R3 = Her yn iin modal kombinasyon deerleri
R1 + Faktr .( R2 + R3 )
R2 + Faktr .( R1 + R3 )
R3 + Faktr . ( R1 + R2 )
R= Spektral davran, R1, R2, R3'n en by
Girdi fonksiyonlar: Davran spektrumun fonksiyonunun ilgili yndeki arpann belirleyin. Programn
analiz srasnda belirledii deerler TDY 2007 ynetmeliine uygun deerlerdir ve aksini belirtmek
durumunda olmadnz srece bunlar deitirmenize gerek yoktur.
Faktr = g. Ao. I (Programda analiz yapldnda otomatik hesaplanr.)
Fonksiyon= Spektrum erisini belirten davran spektrum fonksiyonu (programda analiz yapldnda
otomatik oluturulur)
g= Yer ekimi ivmesi
Ao = Etkin yer ivmesi
I = Yap nem katsays
Kombinasyonlar
Programda analiz yapldnda kombinasyonlar ynetmelie uygun olarak otomatik tanmlanmaktadr.
TS500e gre oluturulan bu kombinasyonlar, eleman betonarmelerinde en olumsuz dizayn tespit
etmek iin kullanlrlar.
Kombinasyonlar yapsal aa grnmde Analiz klasr altnda gsterilirler.
Programn otomatik tanmlad kombinasyonlar dnda projeci, gerekirse kendi kombinasyonlarn da
tanmlama olanana sahiptir. Bunun iin;
Yapsal aa grnmnde, Analiz klasr altnda Kombinasyonlar satr stnde sa tua basn.
Alan menden Yeni Kombinasyon Ekle satrn tklayn.
Kombinasyon Ayarlar diyalogu satr alacaktr.
Diyalogda Kombinasyon Ad satrna bir tanm yazn.
Analiz
511
Alan satrda ykleme durumundan bir ykleme sein
Faktrde o yklemenin arpann verin.
Tekrar Yeni Satr Ekle butonunu tklayn.
Ykleme durumundan kombinasyonu tamamlamak istediiniz yklemeyi sein ve faktrn girin.

Kombinasyon ad: Bir tanm girin.
Ykleme durumu ve faktr: Her bir satrda kombinasyonu oluturacak yklemeyi sein ve arpann
verin.
Betonarme dizaynda kullan: Tabloda tanmlanan ykleme kombinasyona gre betonarme dizayn
yaplacaksa bu seenei iaretleyin. Bu seenek iaretlendiinde, herhangi bir betonarme elemann
dizayn tesirleri bu ykleme kombinasyondan hesaplanabilir.
Zemin gerilmesi kontrolnde kullan: Tabloda tanmlanan ykleme kombinasyonu temellerde zemin
emniyet gerilmesi kontrolnde kullanlacaksa bu seenei iaretleyin. aretlerseniz temel sisteminizin
en byk zemin gerilmesi bu kombinasyonla hesaplanabilir.
Analiz
512
Yaylar, Rijit Balantlar, Snm Elemanlar
Yaylar
Herhangi bir dm noktasna veya dm noktalar arasna yay eleman tanmlamak iin ilgili dm
noktalar seilerek Yeni Yay Ekle komutu kullanlr.
3 boyulu grntde sa tua basn ve alan menden 3 boyutlu ereve satrn tklayn.
Dm noktalarnn grnmesi iin Sonular grntleme ekrannda bulunan Dm
Noktalar satrn tklayn.
Dm noktas ya da dm noktalarn sein.
Herhangi birinin zerinde sa tua basn. Alan menden Yeni Yay Ekle satrn tklayn.
Yay diyalogu alacaktr.
Diyalogda gerekli deerleri girin.

Tanmlanan Yay elemanlar yapsal aa grnmnde Yay klasr altnda grlebilmektedir. Girilmi
yay elemann deerlerini deitirmek iin;
Yay klasr altnda bulunan yay elemann stnde sa tua basn.
zellikler satrn tklayn.
Girilmi bir yay eleman silmek iin;
Yay klasr altnda bulunan yay elemann stnde sa tua basn.
Sil satrn tklayn.
Snm elemanlar
Herhangi bir dm noktasna veya dm noktalar arasna snm eleman tanmlamak iin ilgili
dm noktalar seilerek Snm Eleman Ekle komutu kullanlr.
Analiz
513
Dm noktas ya da dm noktalarn sein.
Herhangi birinin zerinde sa tua basn. Alan menden Snm Eleman Ekle satrn tklayn.
Snm Eleman diyalogu alacaktr.
Diyalogda gerekli deerleri girin.

Tanmlanan Snm elemanlar yapsal aa grnmnde Snm Elemanlar klasr altnda
grlebilmektedir. Girilmi snm elemann deerlerini deitirmek iin;
Snm Elemanlar klasr altnda bulunan yay elemann stnde sa tua basn.
Girilmi bir snm eleman silmek iin;
Snm Elemanlar klasr altnda bulunan snm elemann stnde sa tua basn.
Sil satrn tklayn.
Rijit balantlar
Dm noktalar arasna rijit balant eleman tanmlamak iin ilgili dm noktalar seilerek Rijit
Balant Ekle komutu kullanlr.
Dm noktalarn sein.
Herhangi birinin zerinde sa tua basn. Alan menden Rjit Balant Ekle satrn tklayn.
Rijit Balant diyalogu alacaktr.
Analiz
514
Diyalogda rijit balantnn hangi yn iin tutulu olup olmad belirtin.

Tanmlanan Rjit balant elemanlar yapsal aa grnmnde Rijit Balantlar klasr altnda
grlebilmektedir. Girilmi bir rijit balant elemann deerlerini deitirmek iin;
Rijit Balantlar klasr altnda bulunan rijit balant elemann stnde sa tua basn.
Girilmi bir snm eleman silmek iin;
Rijit balantlar klasr altnda bulunan rijit balant elemann stnde sa tua basn.
Sil satrn tklayn.
Deprem zolatrleri
Deprem izalotr ayarlar
Deprem izolatr tipleri hesap deerleriyle birlikte bu diyalogda tanmlanr. Programda imalat olarak
hazr tipler varsaylan olarak tanmldr. Farkl izolatr tipleri iin yeni tanmlar yaplabilir veya mevcut
tipler deitirilebilir.

Yeni : Yeni bir tip tanmlar

Analiz
515
Sil : Mevcut satr siler.
Varsaylan : Programda hazr halde bulunan tipleri yeniden ykler.
Deprem izolatr tanmla
Deprem izolatrleri programda kolon ve panel elemanlarna tanmlanr. Kolon ve panel toolbarnda
deprem izolatr tanmla komutu bulunmaktadr. Toolbardan tklanarak komut altrlabilecei gibi,
kolon veya panel iaretlendikten sonra sa tu ile alan menden tklanarak da altrlabilir.
Kolon veya panel komutunu tklayn.
Toolbardan deprem izolatr tanmla ikonunu tklayn.
Kolon veya panel tklayn.
Deprem izolatr diyalogu ekrana gelecektir.
Listeden kullanmak istediiniz izolatr tipinden birini sein ve dier bilgileri olmas gerektii gibi
tanmlayn.

zolatr tanm : Elemanda izolatr tanm aktif hale getirmek iin bu seenei iaretleyin. Seenek
kaldrlrsa tanm elemana uygulanmayacaktr.
zolatr says : Elemanda kullanlacak izolatr saysn verin. Kolon gibi ubuk elemanlarda 1 yeterli
olabilecektir ancak panel gibi uzun elemanlarda iin say birden fazla olabilir. zolatr says eleman
uzunluuna gre elemana otomatik ortalanarak yerletirilir.
Pozisyon : zolatrin eleman iindeki konumu verilir. Alt seenei ile izolatr eleman alt ucunda,
tanml ile izolatr elemann ortasna doru belirli bir konuma yerletirilir. Tanml ile kot deeri verilir.
Analiz
516
Kot : zolatr, kolonun alt ucundan ste doru girilen deer kadar teler.

Dorusal Performans Analizi
Mevcut yap materyallerinin dzenlenmesi
Programda performans analizini yapacanz yapnn beton basn dayanm ve elik snfn yap
aacndaki materyaller klasrnden belirleyebilirsiniz.
Mevcut betonarme malzemenin tanmn yapmak iin;
Yapsal Aa grnmnde bulunan Materyaller klasrn an.
Mevcut olan materyale mdahale etmek iin materyal zerinde farenin sa tuuna basn ve alan
menden zellikler satrna tklayn.
Beton karakteristik basn dayanmn ve donat akma gerilmelerini mevcut proje verilerinize gre
dzenleyin.
Analiz
517

C20 snfn tanmlamaktadr. Gerekirse listeden baka bir seim yapn ya da liste olmayan bir deere
sahipseniz o deeri yazn. Setiiniz beton tipine gre beton karakteristik ekme dayanm, k
1
sabiti,
elastisite ve kayma modlleri otomatik olarak deiecektir.
Donat snfn, eilme donats akma gerilmesi satrnda seeceksiniz. rnein 420 deeri S420
snfn tanmlamaktadr. Gerekirse listeden baka bir seim yapn ya da liste olmayan bir deere
sahipseniz o deeri yazn.
Bina modelinin oluturulmas
Yapnn modellenmesinde izlenecek yntem, yeni bir bina modelinin oluturulmas ile ayn
mantktadr. Yap elemanlar baznda deimesi gereken hususlar olabilir. Aada srasyla bu hususlar
aklanmtr.
Kolonlar:
Mevcut yapnzn kolonlarnda yerinde yaplan inceleme sonucu tespit edilen donat korozyonu ve
bindirme boylar ile ilgili olumsuzluklar Kolon Ayarlarnda, Performans Analizi sekmesi altndaki
Analiz
518
Donat korozyonu arpan ve Yetersiz kenetlenme boyu akma gerilmesi arpan stunlarna mdahale
ederek dzenleyebilirsiniz.
elemanlarn mevcut donat alanlaryla arplr ve arpm sonucunda bulunan deer donat alan olarak
dikkate alnr.
YeniAlan=arpan*MevcutAlan
Yetersiz kenetlenme boyu akma gerilmesi arpan: Elemanlarn elik akma gerilmesini azaltmak iin
kullanlr. Bu satra girilen deer, elemann elik akma deeri ile arplr.
YenielikAkmaDeeri=arpan*MevcutelikAkmaDeeri
Ayrca mevcut kolonlarnzn etriye dzenlemelerine ilikin durumlar Kolon Ayarlar/Performans
Analizi sekmesinde yer alan Etriye sklatrmas var satrna mdahale ederek dzenleyebilirsiniz.
ncelenen yapya ait sz konusu kolonda etriye sklatrmas var ise seenek iaretlenir. Yoksa
iaretlenmez. Yine an diyalogdaki 7A.3 (Eksenel kuvvetlerinin st snr) maddesini uygula satrn
iaretlemeniz halinde ynetmeliin ilgili maddeside hesaplarda dikkate alnr.
Kiriler:
Mevcut yapnzn kirilerinde yerinde yaplan inceleme sonucu tespit edilen donat korozyonu ve
bindirme boylar ile ilgili olumsuzluklar Kiri Ayarlarnda, Performans Analizi sekmesi altndaki Donat
korozyonu arpan ve Yetersiz kenetlenme boyu akma gerilmesi arpan stunlarna mdahale ederek
dzenleyebilirsiniz.
Ayrca mevcut kirilerinizin etriye dzenlemelerine ilikin durumlar yine ayn yerde bulunan Etriye
sklatrmas var satrna mdahale ederek dzenleyebilirsiniz.
dikkate alnr.
elemanlarn elik akma gerilmesini azaltmak iin kullanlr. Bu satra girilen deer, elemann elik akma
deeri ile arplr.
Sol uta etriye sklatrmas var: Glendirme projelerinde performans analiz iin gerekli bir bilgidir.
ncelenen yapya ait sz konusu kiriin sol ucunda etriye sklatrmas var ise iaretlenir. Yoksa
iaretlenmez.
Sa uta etriye sklatrmas var: Glendirme projelerinde performans analiz iin gerekli bir bilgidir.
ncelenen yapya ait sz konusu kirii sa ucunda etriye sklatrmas var ise iaretlenir. Yoksa
iaretlenmez.
Analiz
519
Perdeler:
Mevcut yapnzn perdelerinde yerinde yaplan inceleme sonucu tespit edilen donat korozyonu ve
bindirme boylar ile ilgili olumsuzluklar Perde Ayarlarnda, Performans Analizi sekmesi altndaki
Donat korozyonu arpan ve Yetersiz kenetlenme boyu akma gerilmesi arpan stunlarna mdahale
ederek dzenleyebilirsiniz.
Ayrca mevcut perdelerinizin etriye dzenlemelerine ilikin durumlar yine ayn yerde bulunan Etriye
sklatrmas var satrna mdahale ederek dzenleyebilirsiniz. ncelenen yapya ait sz konusu perdede
etriye sklatrmas var ise seenek iaretlenir. Yoksa iaretlenmez. 7A.3 (Eksenel kuvvetlerinin st
snr) maddesini uygula satrn iaretlemeniz halinde ynetmeliin ilgili maddeside hesaplarda dikkate
alnr.
Alt uta etriye sklatrmas var: Glendirme projeleri iin dorusal performans analizinde dikkate
st uta etriye sklatrmas var: Glendirme projeleri iin dorusal performans analizinde dikkate
dikkate alnr.
elemanlarn elik akma gerilmesini azaltmak iin kullanlr. Bu satra girilen deer, elemann elik akma
deeri ile arplr.
Donatlarn dzenlenmesi
Yapnzn performansn deerlendirmeden nce dzenleme yaplmas gereken dier konu donatlarn
yerinde uygulanm haliyle programa tanmlanmasdr. Bunun iin Betonarme mens altnda bulunan
diyaloglardan ilgili elemanlarn donatlarna mdahale edebilirsiniz. Ayrca Analiz Ayarlar/Glendirme
diyalogunda yer alan pursantaj satrlarn kullanarak, betonarme menlerine veri girmeden de,
belirteceiniz pursantaj oranlarnda donatnn kesitlerde var olduunu dikkate alan bir hesap
yaptrabilirsiniz.
Kiri donatlarnn dzenlenmesi:
Betonarme/Kiri satrn tklaynz.
Alan diyalogda Kiriler sekmesini tklayn.
Diyalogun altnda bulunan Tm Katlar kutucuunu tklarsanz tek seferde btn kirilerinizi
grntleyebilirsiniz.
Bu diyalogda, mevcut yapnza gre kiri donatlarn dzenleyin.
Analiz
520
Kolon donatlarnn dzenlenmesi:
Betonarme/Kolon satrn tklaynz.
Alan diyalogda Kolonlar sekmesini tklayn.
Diyalogun altnda bulunan Tm Katlar kutucuunu tklarsanz tek seferde btn kolonlarnz
grntleyebilirsiniz.
Bu diyalogda, mevcut yapnza gre kolon donatlarn dzenleyin.
Perde donatlarnn dzenlenmesi:
Betonarme/Perde satrn tklaynz.
Alan diyalogda Perdeler sekmesini tklayn.
Diyalogun altnda bulunan Tm Katlar kutucuunu tklarsanz tek seferde btn perdelerinizi
grntleyebilirsiniz.
Bu diyalogda, mevcut yapnza gre perdelerin donatlarn dzenleyin.
Dzenlenen donatlarn sabitlenmesi
Donat dzenlenmesinde dikkat edilmesi gereken bir konu da donatlar dzenledikten sonra
diyaloglarda bulunan DS stununun iaretli olmasdr. ayet bu stun iaretli olmazsa ilgili elemana
girilen donatlarn sabitlenmedii anlamna gelir. Bir sonraki admda analiz yaptrdnzda
sabitlenmemi olan bu elemanlarn donatlar bulunan u kuvvetlere gre deiecektir.
Analiz
Mevcut binann modelleme ilemi eldeki verilere gre tamamlandktan sonra zemin tipini tanmlamak
ve programda yk kombinasyonlarnn otomatik oluturulmas iin bir kez analiz yaptrmak gerekir.
Analiz yaptrmak iin Analiz/Analiz+Betonarme satrn tklamanz yeterlidir.
Performans Analizi Ayarlarnn Dzenlenmesi
Programda ilk kez performans analizi yaptrmak iin Analiz/Dorusal Performans Analizi satrna
tkladnzda karnza Analiz Ayarlar/Glendirme diyalogu gelecektir.
Analiz
521

Analiz tipi: Dorusal performans analizinde deprem yknn edeer deprem yk yntemine gre
mi yoksa mod birletirme yntemine gre mi belirlenecei seilir.
Yapnn bilgi dzeyi: Deprem ynetmeliinde 7.2 Bilgi Toplanmas balnda tanmlanan koullara gre
yapnn bilgi dzeyi seilir. Bilgi dzeyi katsaylar;
Snrl - > 0.75
Orta -> 0.90
Kapsaml -> 1.00
Hedeflenen performans dzeyi: Glendirilecek binann hedeflenen performans dzeyini listeden
sein. Binann kullanm amacna gre belirlenmesi gereken performans dzeyleri deprem
ynetmeliinde Madde 7.8de ve Tablo 7.7de belirtilmitir. Seilen performans dzeyine gre
yapnn performans deerlendirmesi program tarafndan yaplacak ve rapor olarak hazrlanacaktr.
Binann performans deerlendirmesi, deprem ynetmelii Madde 7.7de belirtilen esaslara gre
yaplr.
Analiz
522
Hedeflenen performans dzeyi iin deprem alma olaslklar: Glendirilecek binann hedeflenen
performans dzeyi iin deprem alma olasln listeden sein. Binann kullanm amacna gre
seilmesi gereken alma olasl ile ilgili bilgiler, deprem ynetmeliinde Madde 7.8'de ve Tablo
7.7'de belirtilmitir. aretlenen seenee gre yapnn performans deerlendirmesi program
tarafndan yaplacak ve raporlanacaktr.
Ynetmelie gre alma olaslklar ivme spektrum ordinat deerlerini belirler. Alma olasl 50 ylda
%10 olan binann deprem hesabnda ivme spektrum ordinatlar madde 2.4'de belirtilen deerlerle
ayn alnr. Alma olasl 50 ylda %50 olan binann deprem hesabnda ivme spektrum ordinatlar,
madde 2.4de belirtilen deerlerin yars alnr. Alma olasl 50 ylda %2 olan binann deprem
hesabnda ivme spektrum ordinatlar madde 2.4de belirtilen deerlerin 1.5 kat alnr.
Gevrek elemanlar gme blgesinde say: Kesme ile krlan elemanlar deprem ynetmeliinde gevrek
eleman olarak tanmlanmtr. Ynetmelie gre gevrek elemanlar gen elemanlardr ve kesinlikle
glendirilmelidir. Gevrek elemanlar zaten glendireceiniz iin, isterseniz bu seenei
iaretlemeyerek onlar yap performans hesabna katmayabilirsiniz. Bu durumda program ayrca
glendirilecek elemanlar balnda gevrek elemanlar listeleyecektir. aretlerseniz, gevrek elemanlar
direk gme blgesinde deerlendirmeye katlacaktr.
Kirilerde tablay dikkate al: aretlenirse kiriin kesiti, tablal kesit olarak dikkate alnr ve tablada
dikdrtgen kesit olarak kabul edilir ve tablada bulunan demeye ait donatlar, kirilerin mevcut
donat alanlarna katlmaz.
Kiri kapasitelerini dey hesaba gre arttr: Seenek iaretlenirse, kiriler kapasite momentlerinin,
dey hesap sonrasnda hesaplanan kapasite momentlerinden kk olamayaca kabul edilir.
Kolon Vr hesabnda irozlar dikkate al: aretlenirse kolonda bulunan irozlar, kolon etriyesine ilave
Analiz kapsam:
Glendirilmi ve glendirilmemi yapnn tam analizi: Seenek iaretlendiinde, datas girilmi,
mantolama ve/veya glendirme perdeleri ile glendirilmi yapnn, mevcut ve glendirilmi hali ile
iki aama eklinde performans analizi yaplr. Analiz sonrasnda istenirse glendirme semeli
raporlarda, iki halin karlatrmal sonular raporlanabilir
Girilen haliyle yapnn performans analizi: Seenek iaretlendiinde, veri olarak hazrlanan yapnn
performans analizini yapar.
Tanml kiri pursantajlar: Seenek iaretlenirse kiri kapasite momentleri, verilen pursantaj deerleri
dikkate alnarak hesaplanr.
Tanml kolon pursantajlar: Seenek iaretlenirse kolon kapasite momentleri, verilen pursantaj
deerleri dikkate alnarak hesaplanr.
Tanml panel pursantajlar: Seenek iaretlenirse perde kapasite momentleri, verilen pursantaj
Donat gerekleme katsays: Donat gerekleme katsays girilmesi durumunda mevcut donat
alanlar (donat ister betonarme diyalounda girilmi olsun, ister tanml pursantaja gre hesaplanm
olsun) bu katsaylarla arplp kapasite hesaplar da bu deerlere gre yaplr.
Analiz
523
Alan bu diyalogda ilgili dzenlemeleri yaptktan sonra Tamam butonuna bastnzda program yapnn
performans analizini yapacaktr.
Dorusal Performans Analizi Raporlar
Programda performans analizi yapldktan sonra ekrana Glendirme Raporu Ayarlar gelecektir. Bu
ayarlardan istediiniz rapor tercihleri iaretlendikten sonra glendirme raporu programdan otomatik
olarak hazrlanacaktr.
Mevcut Yapnn Glendirilmesi
Yaplan performans analizi sonucunda yapnz istenilen performans dzeyini salamyorsa yapya eitli
yapsal elemanlar ekleyip istenilen minimum performans dzeyini yakalamaya almalsnz. Bu
elemanlar mimari plannza gre ya kolon mantolamas ya da glendirme perdesi olabilir.
Kolonlarn mantolanmas:
Mevcut kolonlarnz mantolamak iin;
- Kolon komutuna tklayn.
- Alan yardmc toolbardan Manto Kenar Deitir komutuna tklayn.
- Mantolamak istediiniz kolonun ilgili kenarna tklayn.
- Alan kutucua mantonun kalnln girip Tamam butonunu tklayn.
- Kolonun tm kenarlarn ayn anda mantolamak iin kolonun orta noktasna yaklan sanal grnts
oluunca tklayn.
Tanmlam olduunuz manto kenarn silmek iin;
- Kolon komutuna tklayn.
- Alan yardmc toolbardan Manto Kenar Kaldr komutuna tklayn.
- Mantosunu silmek istediiniz kolonun ilgili kenarna tklayn.
- Kolonun tm kenarlarndaki mantoyu ayn anda silmek iin kolonun orta noktasna yaklan sanal
grnts oluunca tklayn.
- Tanmlam olduunuz mantonun ayarlarn yapabilmek iin;
- Kolonu seip Obje zellikleri komutunu tklayn.
- Alan diyalogda Mantolama sekmesini tklayn.
Analiz
524

Projenize uygun ayarlar bu diyalogdan dzenleyebilirsiniz.
Glendirme Perdesi izimi:
Projenizde mimari adan kstlama mevcut deilse, glendirme eleman olarak glendirme
perdelerini de kullanabilirsiniz.
Programda glendirme perdesi tanmlayabilmek iin;
iz/Objeler/Panel/Glendirme Perdesi satrn tklaynz.
Fare imlecini izim alan zerinde glendirme perdesi izimini balatmak istediiniz nokta
zerine getirin (bu perdenin balanaca bir kolon dm noktas ya da herhangi bir nokta
olabilir). mle ekil deitirince sol tu ile tklayn.
Glendirme perdesinin ilk noktasn belirledikten sonra, imleci ikinci noktann zerine getirin.
mle ekil deitirince, klavyeden space-bar tuu ile panelin izim hattn deitirebilirsiniz.
(Space-bar panel ayarlar diyaloundaki alt-st-orta seimini panel izimi esnasnda deitirmeye
yarar). Farenin sol tuunu tekrar tklayn.
Glendirme perdesi izim modundan (komutundan) kmak iin klavyeden Esc tuuna basn.
Glendirme perdesi izilecektir.
Glendirme perdesi girerken dikkat etmeniz gereken bir husus, perdeniz eer mevcut bir kiriin
altnda olacaksa perdenizi girmeden nce perde ayarlar diyalounda perde st kot deerini kiri
ykseklii kadar negatif olarak girmelisiniz.
Girmi olduunuz glendirme perdelerinin ayarlarn dzenleyebilmek iin;
Ayarlarn dzenleyeceiniz perdeleri sein.
Toolbardan Obje zellikleri komutuna tklayn.
Alan diyalogda ilgili sekmelerden perde ayarlarnz yapn.
Analiz
525
Glendirme perdelerinin dier perdelerden fark Perde Ayarlar/Donat sekmesinde
Glendirme Perdesi seeneinin aktif olmasdr.

Donatlar sekmesinde olan ifadelerin aklamalar yledir;
Glendirme perdesi: Girilen panel glendirme perdesi ise, bu satr iaretlenmelidir.
Sol kolonu balk olarak kullan: Glendirme perdesinin solunda bulunan kolonu, programn perde
Sa kolonu balk olarak kullan: Glendirme perdesinin sanda bulunan kolonu, programn
perde bal olarak kabul etmesi isteniyorsa seenek iaretlenir.
Balant (Rot): Glendirme perdesini kolon ve kirie balayacak donatlarn uzunluk, aralk ve ap
bu grupta dzenlenir. lgili deerleri girin.
Kirilerin Glendirilmesi:
ideCAD Statik programnda kiri glendirmesine ynelik bir uygulama bulunmamaktadr. Ancak
Betonarme/Kiri diyalogunda, gevrek eleman statsndeki kirilerin etriye ap ve aralklar
dzenlenerek kiriin glendirildii varsaylabilir. lgili kiri dtan sarglama yaplacak ekilde mhendis
tarafndan detaylandrlabilir ve yerinde uygulanabilir.
Eklenen Glendirme Elemanlarnn Donatlandrlmas
Projede uygun yerlere glendirme elemanlar girildikten sonra donatlarnn belirlenebilmesi iin;
Analiz/Analiz+Betonarme komutu tklanr.
Statike gerekli olan donatlar elemanlara program tarafndan otomatik yerletirilir.
Donatlar gerekirse Betonarme diyaloglarnda deitirilebilir.
Analiz
526
Glendirilmi Yapnn Performans Analizi
Analizi yaplarak glendirme elemanlarnn da donats belirlenen modelde;
Analiz/Dorusal Performans Analizi komutu tklanr.
Analiz Ayarlar/Glendirme sekmesinde analiz kapsam olarak Glendirilmi ve
glendirilmemi yapnn tam analizi kutucuu iaretlenir.
Analiz sonucunda yap istenilen performans dzeyini salamyorsa ilave glendirme nlemleri
gzden geirilir.
Eer yapnz yaptnz deiikliklerle istenilen performans seviyesine ulamsa izim ilemlerine
geebilirsiniz.
izimlerin Hazrlanmas
Programda ilave edilen glendirme elemanlarnn izimleri izim mens altndaki balklardan
yaplabilmektedir.
Kolon Aplikasyon Plan:
Mantolama elemanlarnn ve glendirme perdelerinin aplikasyon planlarn almak iin;
izim/Kolon Aplikasyon Plan satrn tklayn.
Alan Kolon Aplikasyon Diyalounda aplikasyon plann almak istediiniz kat ya da katlar
iaretleyin.
Ayarlar butonunu tklayarak ayarlarnz dzenleyin.
Paftanzn durumuna gre Glendirmeyi Yerinde A ya da Glendirmeyi Darda A
butonlarndan birini tklayn.
Aplikasyon plannz oluturulacaktr.
Kolon Dey Almlar:
Mantolama yaptnz kolonlarn dey almlarn almak iin;
izim/Kolon Dey Almlar satrn tklayn.
Gelen diyalogda uygun ayarlar dzenleyin.
Tamam butonuna tklayn.
Mantolama yaptnz elemanlar ve dier kolonlarn dey almlar izdirilecektir.
Perde Detaylar:
Mevcut perdelerin detaylarn alabilmek iin;
izim/Perde Detaylar satrn tklayn.
Alan diyalogda ilgili ayarlar yapn.
Analiz
527
Perde detaylarnz izilecektir.
Programda perdelerle yaplan rot elemanlarnn detaylar otomatik olarak izilmemektedir. Rot
detaylarn programn 2 boyut zelliklerini kullanarak oluturabilirsiniz.

Riskli Bina Analizi
Mevcut yap materyallerinin dzenlenmesi
Programda performans analizini yapacanz yapnn beton basn dayanm ve elik snfn yap
aacndaki materyaller klasrnden belirleyebilirsiniz.
Mevcut betonarme malzemenin tanmn yapmak iin;
Yapsal Aa grnmnde bulunan Materyaller klasrn an.
Mevcut olan materyale mdahale etmek iin materyal zerinde farenin sa tuuna basn ve alan
menden zellikler satrna tklayn.
Beton karakteristik basn dayanmn ve donat akma gerilmelerini mevcut proje verilerinize gre
dzenleyin.
Analiz
528

C20 snfn tanmlamaktadr. Gerekirse listeden baka bir seim yapn ya da liste olmayan bir deere
sahipseniz o deeri yazn. Setiiniz beton tipine gre beton karakteristik ekme dayanm, k
1
sabiti,
elastisite ve kayma modlleri otomatik olarak deiecektir.
Donat snfn, Eilme donats akma gerilmesi satrnda sein. rnein 420 deeri S420 snfn
tanmlamaktadr. Gerekirse listeden baka bir seim yapn ya da liste olmayan bir deere sahipseniz o
deeri yazn.
Bina modelinin oluturulmas
Yapnn modellenmesinde izlenecek yntem, yeni bir bina modelinin oluturulmas ile ayn
mantktadr. Yap elemanlar baznda deimesi gereken hususlar olabilir. Aada srasyla bu hususlar
aklanmtr:
Kolonlar
Mevcut kolonlarnzn etriye dzenlemelerine ilikin durumlar Kolon Ayarlar/Performans Analizi
sekmesinde yer alan Etriye sklatrmas var satrlarna mdahale ederek dzenleyebilirsiniz. ncelenen
yapya ait sz konusu kolonda etriye sklatrmas var ise seenek iaretlenir. Yoksa iaretlenmez.
Analiz
529
Perdeler
Mevcut perdelerinizin etriye dzenlemelerine ilikin durumlar Perde Ayarlar/Performans Analizi
sekmesinde yer alan Etriye sklatrmas var satrlarna mdahale ederek dzenleyebilirsiniz. ncelenen
yapya ait sz konusu perdede etriye sklatrmas var ise seenek iaretlenir. Yoksa iaretlenmez.

Donatlarn dzenlenmesi
Yapnzn risk deerlendirmesinden nce dzenleme yaplmas gereken dier konu donatlarn yerinde
uygulanm haliyle programa tanmlanmasdr. Bunun iin Betonarme mens altnda bulunan
diyaloglardan ilgili elemanlarn donatlarna mdahale edebilirsiniz. Ayrca Riskli Bina Analizi
diyalogunda yer alan pursantaj satrlarn kullanarak, betonarme menlerine veri girmeden de,
belirteceiniz pursantaj oranlarnda donatnn kesitlerde var olduunu dikkate alan bir hesap
yaptrabilirsiniz.
Kiri donatlarnn dzenlenmesi
Betonarme/Kiri satrn tklaynz.
Alan diyalogda Kiriler sekmesini tklayn.
Diyalogun altnda bulunan Tm Katlar kutucuunu tklarsanz tek seferde btn kirilerinizi
grntleyebilirsiniz.
Bu diyalogda, mevcut yapnza gre kiri donatlarn dzenleyin.
Kolon donatlarnn dzenlenmesi
Betonarme/Kolon satrn tklaynz.
Alan diyalogda Kolonlar sekmesini tklayn.
Diyalogun altnda bulunan Tm Katlar kutucuunu tklarsanz tek seferde btn kolonlarnz
grntleyebilirsiniz.
Bu diyalogda, mevcut yapnza gre kolon donatlarn dzenleyin.
Perde donatlarnn dzenlenmesi
Betonarme/Perde satrn tklaynz.
Alan diyalogda Perdeler sekmesini tklayn.
Diyalogun altnda bulunan Tm Katlar kutucuunu tklarsanz tek seferde btn perdelerinizi
grntleyebilirsiniz.
Bu diyalogda, mevcut yapnza gre perde donatlarn dzenleyin.
Dzenlenen donatlarn sabitlenmesi
Donat dzenlenmesinde dikkat edilmesi gereken bir konu da donatlar dzenledikten sonra
diyaloglarda bulunan DS stununun iaretli olmasdr. ayet bu stun iaretli olmazsa ilgili elemana
girilen donatlarn sabitlenmedii anlamna gelir. Bir sonraki admda analiz yaptrdnzda
sabitlenmemi olan bu elemanlarn donatlar bulunan u kuvvetlere gre deiecektir.
Analiz
530
Analiz
Mevcut binann modelleme ilemi eldeki verilere gre tamamlandktan sonra zemin tipini tanmlamak
ve programda yk kombinasyonlarnn otomatik oluturulmas iin bir kez analiz yaptrmak gerekir.
Analiz yaptrmak iin Analiz/Analiz+Betonarme satrn tklamanz yeterlidir.
Riskli Bina Analizi Ayarlarnn Dzenlenmesi
Programda riskli bina analizi butonuna basldnda Riskli Bina Analizi diyalogu gelecektir.

Analiz tipi: Riskli bina analizinde deprem yknn edeer deprem yk yntemine gre mi yoksa
mod birletirme yntemine gre mi belirlenecei seilir.
Yapnn bilgi dzeyi: Riskli binalarn tespit edilmesine ynelik yaymlanan ynetmelikte Tablo 1den
elde edilir. Bilgi dzeyi katsaylar;
Minimum - > 0.90
Kapsaml -> 1.00
Kritik kat: Riskli binalarn tespit edilmesine ynelik yaymlanan ynetmelikte kapsam blmnde
tanmlanan kattr. Listeden kritik kat olarak kabul edilecek kat sein.
Kirilerde tablay dikkate al: aretlenirse kiriin kesiti, tablal kesit olarak dikkate alnr ve tablada
Analiz
531
dikdrtgen kesit olarak kabul edilir ve tablada bulunan demeye ait donatlar, kirilerin mevcut
donat alanlarna katlmaz.
Kiri kapasitelerini dey hesaba gre arttr: Seenek iaretlenirse, kiriler kapasite momentlerinin,
dey hesap sonrasnda hesaplanan kapasite momentlerinden kk olamayaca kabul edilir.
Kolon Vr hesabnda irozlar dikkate al: aretlenirse kolonda bulunan irozlar, kolon etriyesine ilave
Tanml kiri pursantajlar: Seenek iaretlenirse kiri kapasite momentleri, verilen pursantaj deerleri
dikkate alnarak hesaplanr.
Tanml kolon pursantajlar: Seenek iaretlenirse kolon kapasite momentleri, verilen pursantaj
Tanml panel pursantajlar: Seenek iaretlenirse perde kapasite momentleri, verilen pursantaj
Riskli Bina Analizi Raporlar
Programda performans analizi yapldktan sonra ekrana otomatik olarak Riskli Bina Analizi Raporu
gelecektir. Raporda kritik kattaki ve en byk greli telemenin olduu kattaki elemanlarn detayl
risk deerlendirmeleri baslr.

Zaman Tanm Alannda Hesap (Time History)
Zaman tanm alan fonksiyonlar
Zaman tanm alan fonksiyonu deprem kaytlarnn hz ve zaman grafii tanmlanmaldr. Program
klasrnde gemi dnemde meydana gelmi baz depremlerin ivme kaytlarn bulunmaktadr. Bu
ivme kaytlarn kullanarak zaman tanm alan fonksiyonu tanmlanabilecei gibi, projeci yapnn
durumuna gre ivme kaytlarn bilmek durumundadr.
Trk Deprem Ynetmeliine gre analizde kullanlmak zere en az adet deprem kayd
belirlenmelidir. vme kaytlarnn uymas gereken koullar deprem ynetmeliinin 2.9.1 blmnde
verilmitir. Bu koullar aadaki gibidir:
Kuvvetli yer hareketi sresi, binann doal titreim periyodunun 5 katndan ve 15 saniyeden daha
ksa olmayacaktr.
Deprem yer hareketlerinin sfr periyoda kar gelen spektral ivme deerlerinin ortalamas Ao. g
den daha kk olmayacaktr.
Her bir ivme kaydna gre %5 snm oran iin bulunan spektral ivme deerlerinin ortalamas,
gz nne alnan deprem dorultusundaki birinci (hakim) periyot T1e gre 0.2T1 ile 2T1
arasndaki periyotlar iin, ynetmelikte tasarm iin blm 2.4te tanmlanan spektrumun Sae(t)
elastik spektral ivmelerinin %90ndan daha az olmayacaktr.
Analiz
532

Zaman tanm alan fonksiyonu tanmlamak iin;
Yapsal aa grnmnde, Analiz/Zaman Tanm Alan Analizi altnda Zaman Tanm Alan
Fonksiyonlar satr stnde sa tua basn.
Alan menden Yeni Zaman Tanm Alan Fonksiyonu Ekle satrn tklayn.
Zaman Tanm Alan Fonksiyonu diyalogu alacaktr.
Fonksiyon Tipi listesinden Tanml sein.
Zaman Tanm Alan Belirle diyalogu alacaktr. Diyalogdaki mport butonunu tklayn.
Alan diyalogda Dosya A butonunu tklayn.
Bilgisayarnzda Program klasr altnda bulunan Time History ivme kaytlar klasrn bulun.
Tkladnzda ivme kaytlarnn listesini greceksiniz.
Klasrden rnein 17Agustos1999Kocaeli_EW.txt dosyasn sein ve a butonunu tklayn.
Tamam butonunu basp import yaptnz diyalogu kapatn.
Zaman Tanm Alan Belirle diyaloguna geri dneceksiniz. Diyalogda import ettiiniz erinin izimi
grebilirsiniz.
Tamam butonlarn tklayarak diyaloglar kapatn.
Tanml1 fonksiyonu yapsal aa grnmnde Zaman Tanm Alan Fonksiyon klasr altnda
grlecektir.
Analiz
533
Zaman tanm alan durumlar
Fonksiyon tanmlar yapldktan sonra her bir fonksiyon iin X ve Y ynnde analiz durumu
oluturulmaldr. Analiz durumu tanmnda temel olarak zaman aralklar, girdi fonksiyonlar tanmlar
ve Rayleigh snm oran bildirimi yer almaktadr.
Zaman tanm alan durumu tanmlamak iin;
nce bir nceki balkta anlatld zere, fonksiyonu tanmlayn.
Yapsal aa grnmnde, Analiz/Zaman Tanm Alan Analizi altnda Zaman Tanm Durumlar
satr stnde sa tua basn.
Alan menden Yeni Zaman Tanm Alan Durumu Ekle satrn tklayn.
Zaman Tanm Durumu Fonksiyonu diyalogu alacaktr.
Girdi Fonksiyonlar blmnde Yeni Satr Ekle butonunu tklayn.
Fonksiyon stununda Tanml1 grlecektir. Ykleme olarak rnein ivme DX i sein.
Faktr olarak Etkin yer ivmesi katsays Ao, Bina nem katsays (I) ve tayc davran katsays
(R) ve ivme kaydnn lekleme deerinin(Alfaa) hesaba katlmas gerekmektedir.
Faktr= Ao.I.Alfaa / R
Ktle katsays ve stiffness katsays deerlerini girin.
Dinamik analizde snm oran hesaba snm katsays ile yanstlmaktadr. Zaman tanm alannda
analizde ise rayleigh snm denklemi ile hesaba katlr. Denklem ktle ve rijitlik katsaylarndan
olumaktadr ve bu katsaylar yapya gre deimektedir.
Ktle katsays = a0= 2.i.i a1.i i
Rijitlik katsays= a1= (2.j.j 2.i.i)/( j j -i i )
, j = Yapnn ilk ve son periyot deerleridir.
i, j = Yapnn i ve jinci periyotlarnda snm oranlardr. %5 alnabilir.
i, j= Yapnn i ve jinci asal frekanslardr.
Zaman tanmlar blmmde Balang, Biti zamanlarn, her admdaki art, ara sonu
hesaplama adm deerlerini verin.
Analiz
534

Zaman tanm alan kombinasyonlarnn belirlenmesi
Programda analiz yapldnda deprem, dey ve varsa toprak ve rzgar yklemelerinin
kombinasyonlar ynetmelie uygun olarak otomatik tanmlanmaktadr. TS500e gre oluturulan bu
kombinasyonlar, eleman betonarmelerinde en olumsuz dizayn tespit etmek iin kullanlrlar.
Zaman tanm alannda analizin betonarme dizaynna en olumsuz ykleme kombinasyonlar sonucuyla
dikkate alnmas iin Kombinasyon tanmlar yaplmaldr. Kombinasyon tanmlar programa, yapsal
aa grnmnde Kombinasyonlar klasrnde tanmlanr.
Yapsal aa grnmnde, Analiz klasr altnda Kombinasyonlar satr stnde sa tua basn.
Alan menden Yeni Kombinasyon Ekle satrn tklayn.
Kombinasyon Ayarlar diyalogu satr alacaktr.
Diyalogda Kombinasyon Ad satrna bir tanm yazn.
Alan satrda ykleme durumundan bir Zaman Tanm Alan Durumu sein
Faktrde o yklemenin arpann verin.
Tekrar Yeni Satr Ekle butonunu tklayn.
Ykleme durumundan kombinasyonu tamamlamak istediiniz yklemeyi sein ve faktrn girin.
Analiz
535

Zaman tanm alan analizinin yaplmas
Zaman tanm alan fonksiyonu, durumu ve kombinayonlar tanmlandktan sonra zaman tanm alannda
analiz, Analiz + Betonarme butonu ile yaplr. Toolbardan Analiz + Betonarme butonunu tklayn.
Grafik fonksiyonlar gster
Zaman tanm alan analizi sonrasnda 3 boyutlu erevede herhangi bir elemann zaman tanm alanna
ait u kuvvetleri zamana bal olarak Grafik Fonksiyonlar Gster komutuyla incelenebilir.
Zaman tanm alan analizi yaptktan sonra 3 boyutlu grnt zerinde farenin sa tuuna basn.
Alan menden 3 boyutlu ereve sein.
Herhangi bir elemann stnde sa tua basn.
Alan menden Grafik Fonksiyonlar Gster satrn tklayn.
Grafik fonksiyonlar gsterimi diyalogu alacaktr.
Diyalogta ilgili elemann inlemek istediiniz u kuvvetini sein ve gerekirse bir zaman aral verin.
Diyalogun alt ksmnda setiiniz u kuvvete gre bir diyagram izilecektir.
Yap Etkileimli zm
Temel sistemlerin yap temel etkileimli zm
Yaplarn deprem ykleri hesabnda, kayma dalgasnn dk olduu zeminlere oturan yaplar iin,
zemin yap etkileimin dikkate alnmas deprem ynetmeliince zorunlu tutulmaktadr.
Program radye sistemler ve srekli temeller iin yap etkileimli zm tamamyla otomatik
yapmaktadr. Bunun iin yapnn tamam ile birlikte temel sistemi de tanmlanm olmaldr.
Yap-temel etkileimli zm yapmak iin;
Analiz
536
Temel-Zemin sekmesini tklayn.
Zemin yap etkileimi dikkate al seeneini iaretleyin.
Sistemi Analiz+Betonarme ile zdmzde yap temel etkileimli zm de yapm
olacaksnz.
Euler Burkulma Analizi
Euler burkulma durumu
Euler burkulma analizi yapmak iin nce Mod says, yaknsama deeri, terasyon says ve hangi
ykleme durumu iin analiz yaplaca bilgisinin verilecei bir durum tanm yaplr.
Euler analiz durumu tanmlamak iin;
Euler Burkulma Analizi satr altnda bulunan Euler Burkulma Durumlar satr stnde sa tua
basn.
Alan mende Yeni Euler Burkulma Durumlar satrn tklayn.
Euler Burkulma Analizi diyalogu alacaktr.
Bu diyalogda istenilen bilgileri verin.
Analiz
537

Durum ad : Bir tanm girin.
Mod says: Euler burkulma analizinde dikkate alnacak mod saysn verin.
Yaknsama deeri: Analizde kullanlacak yaknsama deerini girin. Varsaylan deer uygundur.
terasyon says: Analizde kabul edilecek iterasyon saysn verin. Varsaylan deer uygundur.
Girdiler: Ykleme durumu stunundan analizin hangi ykleme veya yklemeler iin yapcanz
belirleyin ve faktr girin. Yeni satr ekle ile yklemeleri ard arda duruma ekleyebilirsiniz.
Euler burkulma analizinin yaplmas
Euler burkulma durumu tanmlandktan sonra analizi Analiz + Betonarme butonu ile yaplr.
Toolbardan Analiz + Betonarme butonunu tklayn.
Aamal inaat hesab
Aamal inaat hesabn programa yaptrmak iin Analiz Ayarlar diyalagunda Aamal naat Hesab
sekmesinde Nonlineer inaat aamas hesab seeneini aktif hale getirip, ayn sekmede bulunan
parametreleri dzenlemek gerekir. Ardndan yapu analizi balatldnda aamal inaat hesab da
yaplm olur.
Analiz mensnden Analiz Ayarlar satrn tklayn.
Alan diyalogta Aamal naat Hesab sekmesini tklayn.
Sekmede, Noonlineer inaat aamas hesab seeneini iaretleyin.
Analiz
538
lgili parametreleri ayarlayn.
Analiz + betonarme butonu ile yapnn analizini yapn.
Analiz ayarlarnda aamal inaat hesab ile ilgili parametreler unlardr:
Nonlineer inaat aamas hesab : Bu seenekte, her bir aamada gz nne alnacak kat saysn
verirsiniz.
Zati ve z arlklarn var olduu aama iin adm says = 1.kat, 2.kat, 3.kat.....8.kat, 9.kat,
Hareketli yklerin var olduu aama 10.aamada ykleme...
Zati ve z arlklarn var olduu aama iin = 1 ve 2.kat, 3 ve 4.kat......,7 ve 8.kat, 9 ve
Hareketli yklerin var olduu aama 5. aamada ykleme...
Kat inaat sresi : Katlarn inaat sreleri ayn ise bu satrda, gn olarak katn inaat(yapm) sresini
girilir. rnein 10 katl binada gn saysn 10 verirseniz, her bir kat 10 gnlk sresinde inaa edilecek
demektir. Tm katlarn inaat sresi 10'ar gnden 100 gn olacak demektir. Katlarn inaat sreleri
farkl olacaksa, altsatrda bulunan "Katlarda farkl inaat sreleri kullan" seeneini iaretlenir.
lk katn(aamann) ykleme sresi : kinci kat inaatna balanmas iin geecek sre verilir.
Analiz
539
Katlarda farkl aama sreleri kullan : Her bir katn inaat sreleri gn olarak verilir. Katlarn inaat
sreleri ayn olacaksa, bu satr iaretlemek yerine yukarda bulanan "Aama inaat sresi" satrn
kullanabilirsiniz.
Beton karakteristiinin zamana bal deiimi (CEB-FIB 90) : CEB-FIB 1990 ynetmeliinde belirtilen
esaslar kullanrlarak betonun zaman bal deiimi dikkate aslnmasn salayan seeneklerdir.
Zamana bal elastisite modul: naat yapm sresince betonun elastisite modlnn deimesinden
kaynaklanacak etkileri dikkate almak iin bu seenei iaretleyin.
CEB-FIB 1990'e gre elastisite modlnn zamana bal deiimi: Betonun 28 gnlk elastisite modl
iin;
Ec=Eco . (fcm/fcmo) ^ (1/3)
Eco=21500 N/mm2
fcmo=10 N/mm2
fcm = Betonun 28 gnlk karakteristik basn dayanm
28 gn dndaki yalarda betonun elastisite modln aadaki bantdan hesaplanabilir;
Ec(t)= Ec. e ^ [ s / 2 . ( 1 - ( 28 / ( t / t1 ) ^0.5) ]
Ec= 28 gnlk betonun elastisite modl
s = imento tipi katsays (yandaki satrda verilen)
t = Betonun ya (gn)
t1 = 1 gn
Snme etkileri : naat yapm sresince snmeden doacak etkileri dikkate almak iin bu seenei
iaretleyin.
Rtre etkileri : naat yapm sresince rtreden doacak etkileri dikkate almak iin bu seenei
iaretleyin.
imento tipi katsays : CEB-FIB 1990 ynetmeliine gre betonun zamana bal dayanm
hesaplanrken kullanlan s (imento tipi) katsays deeridir.
abuk mukavemet kazanan yksek mukavemetli imentolar iin= 0.2
Normal ve abuk mukavemet kazanan imentolar iin = 0.25
Ge mukavemet kazanan imentolar iin = 0.38
Bal Nem RH (%) : Yapnn bulunduu ortamn neme ilikin yzde orann verin.
Rtre katsays (Bsc) : imento trne bal bir katsay olan Bsc, normal ve abuk mukavemet kazanan
imentolar iin 5, abuk mukavemet kazanan yksek mukavemetli imentolar iin 8 ve ge
mukavemet kazanan imentolar iin 4 alnabilir.
Rtre balang gn : Betonun sertlemesi iin beklenen sreyi verin.
Sperpoze l yklerin (duvar, kaplama vs) uygulanma sresi : Bu satrda, duvar ve kaplama yklerinin
var olduu aama iin geecek sreyi verin.
Analiz
540
Son aamada hareketli ykleri uygula: Aamal inaat hesab admlar:
Bu seenek 3. aamann yaplp yaplmayacan belirler. 3. dizayn sonularna etki ettirilmez.
Sistemdeki hareketli ykler, dorusal statik analiz sonucunda bulunan tesirlerle dikkate alnr.
Hareketli yk katsays: Hareketli yklerin var olduu aamada uygulanacak hareketli yk katsays
verilir.
Hareketli yklerin uygunlanma sresi :
Bu satrda, hareketli yklerinin var olduu aama iin geecek sre verilir.
atlam beton modeli kullanm : Rijitlik azaltmas iin uygun seenei iaretlenir..
Is Ykleri Hesab
Is ykleri kombinasyonlar
Is ykleri hesab iki adet s farknn s yklemeleri olarak dikkate alnmas ile yaplr. T1 ve T2 olarak
verilen s deerleri, T1 ve T2 yklemesi olarak kombinasyonlara etki ettirilirler.
TS500 gre s ykleri kombinasyonlar;
G + 1.2Q + 1.2 T1
ve
G + 1.2Q + 1.2 T2
eklinde uygulanr.
Analiz
541
Tm yap s farklar tanmlamak
Tm yap iin iki adet s fark deeri tanmlamak iin Analiz Ayarlar diyalogunda Is ykleri sekmesi
kullanlr.

Alan diyalogta Is Ykleri sekmesini tklayn.
Tm yap iin tek s farkn dikkate al seeneini iaretleyin.
T1 ve T2 olarak iki adet s fark deeri verin.
Kat baznda s farklar tanmlamak
Kat baznda iin iki adet s yklemesi tanmlamak iin Analiz Ayarlar diyalogunda Is ykleri sekmesi
kullanlr. Bu sekmede Her bir kat iin farkl s farkn dikkate al seenei iaretlenerek her bir kat iin
farkl s fark deerleri girilebilir.

Her bir kat iin farkl s farkn dikkate al seeneini iaretleyin.
Her bir kata ait T1 ve T2 deerlerini iki adet s fark deeri olarak verin.
Analiz
542
Eleman baznda s farklar tanmlamak
Eleman(kiri, kolon, panel) baznda iin iki adet s yklemesi tanmlamak iin nce elemanlar
tanmlanr, sonra zelliklerinde Is Parametreleri sekmesi alarak s fark deerleri verilir.

Kiri, perde veya kolon tanmlayn.
Elemanlar sein.
Elemanlarn ayarlarna ilikin diyalog alacaktr.
Diyalogta Is Parametreleri sekmesini tklayn.
T1 ve T2 deerlerini iki adet s fark deeri olarak verin.
Is ykleri iin rijitlik azaltma faktrleri tanmlamak
Is hesab iin kiri, kolon ve panel elemanlarna uygulanacak atlam eleman rijitliini belirleyen
azaltma deerleri verebilir.

Elastisite modl deitir : aretlenirse, yan ksmda verilen azaltma katsays, elemann elastisite
modul ile arplr.
Ecr = x.Ec
Ec=Eleman elastisite modul
Analiz
543
x=Azaltma faktr
Icr=atlam elemann elastisite modul
Atalet momenti deitir : aretlenirse, yan ksmda verilen azaltma katsays, elemann atalet momenti
ile arplr.
Icr = x.Ic
Ic=Eleman atalet momenti
x=Azaltma faktr
Icr=atlam kesit atalet momenti
Tayc Sisteme likin Genel Bilgiler
Koordinat Sistemi
Global koordinat sistemine gre eksenler
Z eksen dey eksen (kat dzlemine dik eksen) olmak zere art (+) yn yukar dorudur.
Sabit arlk G ise Z eksi(-) ynndedir.
X ekseni kat dzleminde soldan saa yn, art (+) yndr. Y ekseni ise kat dzleminde X
eksenine dik dier eksendir ve pozitif yn sa el kuralna gre belirlenir.

Elemanlar global eksenin herhangi bir noktasnda tanmlanabilir. Kullanc, eleman grd gibi
tanmlar. Program girilen elemanlar birbiriyle otomatik ilikilendirir. Eleman teorik dm noktalar
program ktlarnda her zaman global eksen takmna gre belirtilir. Proje (yap taban), eksen
takmnn herhangi bir noktasnda olabilir.
Analiz
544

Lokal koordinat sistemine gre eksenler ve u kuvvet ynleri
Kiriler
dzlemine dik dey eksen 1 ekseni olarak dnlmelidir. Sol u i, sa u ise j'dir.

Kolonlar ve perdeler
dnlmelidir. Alt u i, st u ise j'dir.
Analiz
545

Sabit arlk G ise 1 ekseni aa yndedir.
Kolonlarn ve panellerin majr aks ve as
Kolonlarn 3 ekseni tanm
Etrafnda byk atalet momenti veren eksendir.
Kolon 3 ekseninin dzlemdeki konumu
Cos, Sin deerleri kolonun 3 ekseninin konumunu verir. Cos ve Sin nndeki iaretler eksenin birim
emberdeki yerini gsterir ve Arccos veya arcsin deeri kolon 3 eksenin global eksenle yapt adr.
Yap Uzay ereve Elemanlar raporunda verilen Cos, Sin kolonun lokal y ekseninin konumunu
verir. Cos ve Sin nndeki iaretler eksenin birim emberdeki yerini gsterir ve Arccos veya arcsin
deeri kolon lokal y eksenin global eksenle yapt adr.

Analiz
546

rnekler :
Cos = 0 ve Sin =1 ise a 90 derecedir. Dolaysyla kolonun 3 ekseni aadaki gibidir.

Cos = 0.93969 ve Sin = 0.34202 ise a 20 derecedir. Dolaysyla kolonun y ekseni aadaki gibidir.
(Cos ve Sin deerleri pozitif olduu iin 3 ekseni 1. blgededir)

Cos = 1 ve Sin =0 ise a 90 derecedir. 3 ekseni yatay, 2 ekseni aaya dorudur.

Cos =0.939 ve Sin =-0.3420 ise, Cos pozitif, Sin negatif olduu iin 3 ekseni 4. blgededir. A 20
derecedir.
(- ; -) 3.blge
(- ; +) 2.blge
(+ ; +) 1.blge
(+ , -) 4.blge
Analiz
547

Kirilerin majr aks ve as
1 ekseni 1 ekseninin as kiriin plandaki konumunu verir.

Shell elemanlarn eksenleri

Analiz
548

M11, M22
M12
V13, V23
F11, F22
dzleminde aadan

Analiz
549
F12

Elemanlarnn Teorik Noktalar
Kolonlarn ve panellerin teorik noktalar
Dikdrtgen, daire kolonlar ve perdelerin teorik noktalar kendi arlk merkezleridir.

En genel hali ile poligon kolonlarn teorik noktalar
Poligon kolonlarn ekli ne olursa olsun program, poligon kolonlarn geometrik merkezini otomatik
hesaplar. Poligon kolonlarn teorik noktas ise kendi geometrik merkezleridir.
x
y
x
y
Analiz
550
Kolonun global eksene gre geometrik merkezinin el ile hesabnda poligon kolon iki paraya blnr.
Paralarn geometrik merkezlerinin global eksene olan uzaklklar nemlidir. Statik moment alnrsa,
x = Ex1(x0)=
60 . 0 * 30 . 0 30 . 0 * 70 . 1
30 . 2 * 60 . 0 * 30 . 0 15 . 2 * 30 . 0 * 70 . 1
+
+
= 2.19 metre
y = Ey1(y0)=
60 . 0 * 30 . 0 30 . 0 * 70 . 1
15 . 2 * 60 . 0 * 30 . 0 15 . 3 * 30 . 0 * 70 . 1
+
+
= 2.89 metre
olarak bulunur.
Kirilerin u noktalar
Kiriler, kolonlar ve panellerle birleebilir; bu durumda kiri u noktas kiri orta ekseninin kolonla
birletii noktalardr.

Kiriler, kirilerle ile birleebilir; bu durumda kiri u noktas, kiri orta eksenlerinin birletii
noktalardr.

Global Eksen Takm
y
0.6
2
0.30
0.3
0
x
2 m
2 m
Program kts
Ex1(x0) = 2.19 metre
Ey1(y0) = 2.89 metre
Sa u Sol u
Analiz
551

Kiriin ucu bota olabilir; bu durumda kiri u noktas, kiri orta ekseninin bittii noktadr.

Rijit kollar
Kirilerin, kolon ve panellere oturduu noktalar, kolon ve panellerin teorik dey eksenlerinin, yani
arlk merkezi eksenlerinin(G) bulunduu noktaya oturma mecburiyetleri yoktur. Kiriler, kolon ve
panelin en kesit geometrisi zerinde herhangi bir noktada oturabilirler. Bu durumda, kolon teorik
noktasndan itibaren kiri ucuna kadar olan mesafe rijit bir kol olarak kabul edilir. En genel haliyle
rijit kol aadaki gibidir.

Sol u Sa u
Sol u
Rijit kol
Rijit kol
G
G
Analiz
552

Kolon ve kiriler birbirleri ile hibir kurala bal kalmadan gelii gzel birleebilirler. Kolonlar herhangi
bir poligonal en kesite sahip olabilirler.

Kolon ve Perde Boyutlar
Kolon ve perdenin eni ve boyu
Kolon boyutlarn girerken deprem ynetmelii koullarna dikkat edilmelidir. Dikdrtgen kolonlarn
en kk boyutu 250 mmden ve en kesit alan 75 000 mm2 den daha az olamaz. Dairesel kolonun
ap en az 300 mm olmaldr.
Deprem ynetmeliinde perdeler, planda uzun kenarnn ksa kenarna oran en az yedi olan tayc
elemanlar olarak tanmlanmtr. Bu art salayan kolonlar, programda perde olarak kabul edilirler.
Perde kalnl, kat yksekliinin 1/15inden 200 mm den az olamaz. Kritik perde ykseklii boyunca
perde kalnl, kat yksekliinin 1/12sinden az olamaz.
Kullanc data girerken kolonlarn enini ve boyunu tanmlar. Kullanc kolonun eni ve boyu satrna istei
deerleri yazabilir. Bu aamada kullanc kolonu yerletirirken, kolon uzun kenarnn hangi dorultuyu
gsterdii nemlidir. rnein eni 50 boyu 25 seilen bir kolon ile, eni 25 boyu 50 seilen bir kolonun
uzun kenarlar planda ayn dorultuyu gsterecek ekilde yerletirildiinde statik olarak aralarnda
hibir fark olumaz.
Ey2
Ex1(x0)
Ey1(y0)
Ex2 G
G
K1
K2
K3
S1
K2
K1
S1
Analiz
553
Kolon boyutlarnn deitirilmesi
Kullanc kolon boyutlarn uzun ve ksa kenar dorultusu deerini vererek deitirir. Kolonun
dzlemdeki konumu ne olursa olsun program, kolon boyutlarn verilen deerlere gre otomatik
ayarlar. Ayn anda farkl alardaki kolonlarn boyutlar deitirilebilir.
Atalet momentleri
Kolonlara ait Imajor ve Iminr atalet momentleri ile Iburul burulma atalet momentleri kendi asal
eksenlerinde program tarafndan otomatik bulunur.
Kolon atalet momentleri Kolon Bilgisi ve Statik Sonular raporunda Iburul, Imajor, Iminr
stunlarnda cm
4
cinsinden baslmaktadr. Kullanc isterse, burulma atalet momentini
Betonarme/Parametre/Kolon Parametreleri diyalogun da Burulma rijitliini Dikkate Al seeneini iptal
ederek burulma rijitliini kolonlarda ihmal edebilir. Bu durumda Kolon Bilgisi ve Statik Sonular
raporunda Iburul burulma atalet momenti sfr olarak grnecektir.

3 ekseni atalet momenti = b h^3 / 12
2 ekseni atalet momenti = b ^3 h / 12
Poligon kolonlar ve daire kolonlar 3 ve 2 ekseni atalet momentleri
Poligon kolonlarn atalet momentleri ekli ne olursa olsun otomatik bulunmaktadr. Programda daire
kolonlar ise bir ok noktadan oluan poligon kolonlardr. Programda daire kolonlarn atalet momenti
poligon kolonlara uygulanan algoritma ile bulunmaktadr. Daire kolonlarn nokta says default 40dr
ve daire kolon tasarm iin yeterlidir.
r yarap olmak zere, 3 ve 2 aks atalet momentleri = 3,14 r ^ 4 / 4 olarak hesaplanabilir.
Burulma atalet momentleri
Dikdrtgen kolonlar iin burulma atalet momenti :

Dairesel kolonlar :
h
b
Minr aksn as
b = uzun kenar boyutu
h = ksa kenar boyutu
Analiz
554

Poligon kolonlar:
terasyon ile bulunmaktadr.
Kolon atalet momentlerinin deitirilmesi
Program kolon atalet momentlerini verilen en ve boy deerlerine gre otomatik hesaplamaktadr.
Bununla beraber zellikle glendirme projelerinde elemanlarn atalet momentlerinin deitirilmesi
istenebilir. Kolon atalet momentleri Kolon Ayarlar/Statik/Betonarme sekmesinde Tanml Kesit
parametreleri ksmnda tanmlanabilir.

2 aks atalet momenti : Eleman zayf yn atalet momentidir. rnein 50/25 dikdrtgen bir kolonda 2
aks atalet momenti 25.25.25.50 / 12 = 65104 cm4 olarak hesaplanr.
3 aks atalet momenti: Eleman majr atalet momentidir. rnein 50/25 dikdrtgen bir kolonda 3 aks
atalet momenti 50.50.50.25 / 12 =260416 cm4 olarak hesaplanr.
En kesit alan: Elemann kesit alan deeridir. rnein 50/25 dikdrtgen bir kolonda elemann en kesit
alan 50.25=625 cm2'dir.
Analiz
555
2 ynnde kesme alan: Eleman minr yndeki kesme alandr. 50/25 dikdrtgen bir kolonda
5/6.50.25 olarak alnr. Kesme alan= 5/6 . b . d
Kolon alanlar
Program kolon alanlarn verilen en ve boy deerlerine gre otomatik hesaplamaktadr.

Alan = A = b*h
Poligon kolonlarn alanlar ekli ne olursa olsun otomatik bulunmaktadr. Daire kolonlar ise bir ok
noktadan oluan poligon kolonlardr. Programda daire kolonlarn alan poligon kolonlara uygulanan
algoritma ile bulunmaktadr. Daire kolonlarn nokta says default 40dr ve daire 40dr ve daire kolon
tasarm iin yeterlidir. Bununla beraber data aamasnda nokta says Kolon Ayarlar diyalogunda
istenirse deitirilebilir.

El ile kontrolde iki dikdrtgen parasnn alan toplanabilir.
A= 0.3*2 + 0.3*0.3 = 0.69 m2
Daire kolonlarda r yarap olmak zere,
A=pi*r*r

Kolon alan deerlerinin deitirilmesi
zellikle glendirme projelerinde elemanlarn alan deerlerinin deitirilmesi istenebilir. Kolonun
alan deeri, Kolon Ayarlar/Statik/Betonarme sekmesinde Alan satrna girilir.
Kiri Boyutlar
Kiri genilii ve ykseklii
Kiri boyutlarn girerken deprem ynetmelii koullarna dikkat edilmelidir. Kiri gvde genilii en az
250 mm olmaldr. Gvde genilii, kiri ykseklii ile kiriin birletii kolonun kirie dik geniliinin
toplamn geemez. Kiri ykseklii deme kalnlnn 3 katndan ve 300 mm den daha az, kiri gvde
geniliinin 3.5 katndan fazla olamaz. Kiri ykseklii, serbest akln nden daha fazla olamaz.
h
b
Minr aksn as
b = uzun kenar boyutu
h = ksa kenar boyutu
0.30
Program kts

A= 0.69 m2
0.6
0.30
2
Analiz
556
Aksi durumda kiri gvdesinin her iki yzne, kiri ykseklii boyunca gvde donats
konulmaldr.(Program gvde donatsn otomatik hesaplamakta ve yerletirmektedir.) Toplam gvde
donats alan, sa ve sol kenar mesnetlerinde st ve alt boyuna donat alanlarnn toplamnn en
bynn %30undan daha az olmamaldr. Gvde donats ap 12 mmden az, aral ise 300 mm
den fazla olamaz.
Yukardaki koullar, kolonlara mafsall olarak balanan betonarme ya da n gerilmeli prefabrike
kiriler, ba kirili(boluklu) perdelerin ba kirileri ve ereve kirilerine kolon-kiri dm noktalar
dnda balanan ikincil kiriler iin geerli deildir.
Sehim kontrol gerektirmeyen ykseklik aklk cinsinden koullar
Basit Mesnetli Kenar Aklk aklk Konsol
Kiri 1/10 1/12 1/15 1/5
Kiri genilii ve ykseklii Kiri Ayarlar diyalogunda yukardaki koullar dikkate alnarak tanmlanr.
Kiri atalet momentleri
Kiri hesap akl
Kiri temiz akl kullanlr. (Ln)

Kiri temiz akl Kiri Donatlar diyalogunda Donat Alanlar sekmesinde Tem.Ack satrnda
izlenebilir. Ayrca Kiri Donatlar raporunda Ln stununda baslmaktadr.

Rijit kol
Rijit kol Ln
Analiz
557
Kiri tabla geniliinin bulunmas
Kiri tabla genilii Kiri Donatlar diyalogunda Donat Alanlar sekmesinde Tabla satrnda cm.
cinsinden izlenebilir. Ayrca Kiri Donatlar raporunda Kirilerin Hesap Sonular balnda Tabla
stununda baslmaktadr.
Kirilerin atalet momenti hesab
Program kirilerin atalet momentlerini kendi asal eksenlerinde otomatik hesaplar. Kiri kesitleri,
dikdrtgen veya tablal olabilir.

Kiri atalet momentleri Kiri Bilgisi ve Statik Sonular raporunda Imajor stununda c
4
m cinsinden
baslmaktadr.

25
50
Program kts

Imajor= 0.0026
El ile hesab;
Imajor = 1/12 * 25 * = 0.0026
72
25
12
38
Program kts

Imajor= 0.0041
b s bw+12 hf (simetrik kesit)
b s b1+6 hf (asimetrik kesit)
veya
b s bw+ an (simetrik kesit)
b s b1+ an (asimetrik kesit)

b1
b b
an
hf
bw bw
o iin u deerler kullanlabilir:
Tek aklkl basit mesnetli kiriler o=1
Srekli kiriler(kenar aklk) o=0.8
Srekli kiriler(orta aklk) o=0.6
Konsol kirilerde o=1.5

Simetrik kesitlerde,
b = bw + 1/5 lp

Simetrik olmayan kesitlerde,
b = b1 + 1/10 lp
lp = o ln
Analiz
558
El ile hesab;
Geometrik merkezin st kenara dik mesafesi,
y =
50 . 0 * 25 . 0 2 * 12 . 0 * 235 . 0
25 . 0 * 50 . 0 * 25 . 0 2 * 06 . 0 * 235 . 0 * 12 . 0
+
+
= 0.19 m
st kenardan geen eksene gre tm kesitin atalet momenti,
Iust = 1/3 * 0.235 *
3
12 . 0 * 2 + 1/3 * 0.25 *
3
5 . 0 = 0.0106
4
m
Paralel eksen teoremi, tm kesitin asal eksenine gre atalet momentini bulmak iin kullanlabilir.
Iust = Imajor + Alan *
2
y

Imajor = 0.0106 (0.25*0.5 + 0.235*0.12*2) *
2
19 . 0 = 0.0041
4
m bulunur.
Betonarme kitaplarnda tablal kirilerin atalet momentlerini hesaplamak iin tablolar verilmektedir. Bu
tablolar, tablal kiriin atalet momenti hesabn olduka kolaylatrmaktadr.
Burulma atalet momentleri
Simetrik tablal kesit iin burulma atalet momenti :

Yarm tablal kesit iin burulma atalet momenti :
b>=d
Analiz
559
25
12
38
Program kts

A= 0.18
72

Kiri alanlar
Program kiri alanlarn otomatik hesaplamaktadr. Kiri alan deerleri Kiri Bilgisi ve Statik Sonular
Kiri Bilgisi ve Statik Sonular raporunda A stununda m2 cinsinden baslmaktadr.

A = 0.72 * 0.12 + 0.25* 0.38 = 0.1817 m2
Kiri alanlarnn deitirilmesi

zellikle glendirme projelerinde elemanlarn alan deerlerinin deitirilmesi istenebilir. Kolonun
alan eeri, Kiri Ayarlar/Statik/Betonarme sekmesinde Alan satrna cinsinden tanmlanabilir.
Deme Boyutlar
Kirili demeler
ki dorultuda alan kirili demeler iin minimum deme kalnl aadaki bantdan
hesaplanabilir.
(
+
>
4
1
20
15
as
m
hf
sn
ve cm hf 8 > olmaldr.
500 cm
375 cm

Analiz
560
lsn = Demenin ksa kenar dorultuda serbest aklk (cm)
m= Uzun kenarn ksa kenara oran
as = Srekli olan kenarlarn toplam uzunluunun deme evresi uzunluuna oran
hf=375/(15+20/1.33) * [1-0.21/4] =11.82 cm. Deme kalnl en az 12 cm seilmelidir.
Sehim kontrol gerektirmeyen ykseklik aklk cinsinden koullar
Basit Mesnetli Kenar Aklk Aklk Konsol
ki dorultuda
alan deme
(kk aklk)
1/25 1/30 1/35 1/12
Tek dorultuda
alan deme
1/20 1/25 1/30 1/10
rnein 150 cm uzunluunda bir konsol deme en az 150/12 = 12.5 cm yksekliinde yaplrsa
sehim kontrol gerektirmez.
Tek dorultuda alan plaklar iin deme ykseklii en az 8 cm olmaldr. zerinden tat geen
demelerde kalnlk en az 12 cm olmaldr.
Deme ykseklii Deme Ayarlar diyalogunda Genel Ayarlar sekmesinde Ykseklik satrnda metre
cinsinden tanmlanr.
Deme ykseklikleri Deme Donatlar raporunda baslrlar.
Kirisiz demeler
Kirisiz demeler iin minimum deme kalnl aadaki bantdan belirlenen deerden ve 200 mm
den az olamaz.
30
t
hf
>
t =Deme uzun kenar akl (mm)
Tabla ve balk boyutlar iin uyulmas gereken n koullar aada verilmitir.

Analiz
561

Bir Dorultuda alan Dili Demeler (Nervrler)
Bir dorultuda alan dolgulu veya dolgusuz dili demelerde diler arasndaki mesafe serbest uzaklk
70 cm den fazla olmamaldr. Tablann en az serbest di aralnn 1/10u kalnlkta ve 5 cm den ince
olmamas gerekir. Di genilii de en az 10 cm olmaldr. Toplam di yksekliinin (plakla beraber)
serbest akla oran, basit mesnetli tek akl demelerde 1/20, srekli demelerde 1/25,
konsollarda ise 1/10 den az olamaz.
Bir dorultuda alan dili demelerin akl 4 metreden fazla ise, tayc dilere dik, ayn boyutta
ve ayn donatl olan enine diler dzenlenmelidir. Akln 4 metre ile 7 metre olduu durumlarda bir
enine di, akln 7 metreden byk olduu durumlarda ise iki enine di dzenlenmelidir.
Kullanc enine di koullarn kaset deme tanmlayarak yerine getirir.
Deme Ayarlar diyalogunda, Genel Ayarlar sekmesinde Ykseklik satrnda dili demelerin tabla
ykseklii, iki di arasndaki mesafe ve di ykseklii Nervr sekmesinde tanmlanr.
Dili demelerin boyutlar Nervr raporunda baslmaktadr.
ift Dorultuda alan Dili Demeler (Kasetler)
ift dorultuda alan dolgulu veya dolgusuz kaset demelerde diler arasndaki mesafe serbest
uzaklk 70 cm den fazla olmamaldr. Tablann en az serbest di aralnn 1/10u kalnlkta ve 5 cmden
ince olmamas gerekir. Di genilii de en az 10 cm olmaldr. Toplam di yksekliinin (plakla
beraber) serbest akla oran, basit mesnetli tek akl demelerde 1/20, srekli demelerde 1/25,
konsofllarda ise 1/10 den az olamaz.
ki dorultuda alan demeler iin minimum deme kalnl aadaki bantdan hesaplanabilir.
(
+
>
4
1
20
15
as
m
hf
sn
ve cm hf 8 > olmaldr.
lsn = Demenin ksa kenar dorultuda serbest aklk (cm)
m= Uzun kenarn ksa kenara oran
as = Srekli olan kenarlarn toplam uzunluunun deme evresi uzunluuna oran
hf>15
>l1/20
>30 cm
sl1/10 sl1/10
s0.4l1
to>1/2t
hf>15
sl1/10
s0.4l1
l1
Analiz
562
Deme Ayarlar diyalogunda, Genel Ayarlar sekmesinde Ykseklik satrnda kaset demelerin tabla
ykseklii, iki di arasndaki mesafe ve di ykseklii ise Kaset sekmesinde tanmlanr. Kaset
demelerin boyutlar Kaset raporunda baslmaktadr.
Yk Bilgileri
Dey Ykler
z arlktan oluan dey ykler
z arlklar, beton birim hacim arl ile eleman boyutlarnn arplmas sonucunda otomatik
hesaplanr. Beton birim hacim arl Proje Genel Ayarlar Yk Gvenlik sekmesinde Beton Birim
Hacim Arl deeri default 2.5 t/m
3
olarak verilmektedir. Kullanc bu deeri deitirebilir.
25/50 boyutlarnda, 2.8 yksekliinde bir kolonun z arlktan oluan dey yk,
t N
g
875 . 0 5 . 2 * 8 . 2 * 5 . 0 * 25 . 0 = = olarak otomatik hesaplanacaktr.
Kaplama ykleri
Demelerin zerinde bulunan her trl malzemenin arldr. Kullanc malzeme yklerini hesaplar
ve Deme Ayarlar diyalogunda Genel Ayarlar sekmesinde Kaplama G satrnda tanmlanr. Deme
z arlndan oluan yk bu deere katlmamaldr. Program deme z arln otomatik
hesaplamaktadr.
12 cm kalnlndaki parke bir demenin kaplama yk:
Ahap Parke 0.025 * 800 =20 kg/m2
Tesviye Betonu(3 cm.)0.030 * 2200 =66 kg/m2
Sva(2.5 cm) 0.025 * 2000 =50 kg/m2
Toplam =136 kg/m2
Kaplama G satrna 136 yazlr.
Deme yksekliinden oluan 0.12*2500 = 300 kg/m2 deeri yukardaki deere program tarafndan
otomatik olarak eklenir. Deme yerletirildiinde, ekranda deme G sabit yk 436 kg/m2 olarak
grnr.
Nervr ve kaset demelerde, kaplama arl, dolgu malzemesi arl ile toplanarak girilmelidir.
Nervr ve kaset dilerinin beton arl ise program tarafndan otomatik olarak eklenir.

Analiz
563
Nervr veya kaset deme yerletirildiinde yukardaki deere, 0.07*500=175 kg/m2 deme
kalnl deeri otomatik eklenir ve izim ekrannda G, 550 kg/m2 olarak grnr. Nervr analizi
sonunda geri kalan dilerin 0.1*0.25*2*2500 = 125 kg/m2 arl program tarafndan hesaplanr ve
toplam G deerine eklenir.

Duvar ykleri
Duvar ykleri tanm yntemle yaplabilir. Bunlardan biri ideCAD Mimari programnda tanmlanm
duvarlar dikkate almak, ikincisi kiri ayarlarda tanmlanm duvar yklerini dikkate almak, ncs ise
her ikisini birden programa toplatarak kullandrmaktr.
Proje Genel Ayarlarnda Dier sekmesinde ideCAD Mimari Duvarlarndan Al seenei aktif ise
duvar ykleri ideCAD Mimari programnda tanmlanm duvarlardan hesaplanr. Duvarn genilii,
ykseklii bellidir. Duvarlar kiriin zerinde herhangi bir konumda ve geometride olabilir. zerinde
kap/pencere boluklar olabilir.
ideCAD Mimari programnda
var du
= 1300 kg/m
3
default olarak verilmektedir. Bu deer kullanlan
tulaya gre deiebilmektedir. Kullanc bu deeri kullanaca duvar tipine gre deitirmelidir. Duvar
birim arln 1300 kg/m
3
olan, 0.20 m kalnlnda 2.30 m yksekliinde bir duvarn metresinin arl
1300*0.2*2.3=598 kg/m olarak hesaplanabilir.

10
40
10
40
100
25
7
25 cmlik sadece
dolgu tulas arl = 225 kg/m2
Karo mozaik = 50 kg/m2
Karo mozaik harc = 60 kg/m2
Sva = 40 kg/m2
Toplam = 375 kg/m2

Kullanc Deme ayarlarnda Kaplama G satrna 375 kg/m2
yazar.
h
duvar

kiri
h
d
Analiz
564
ekildeki kiriin duvardan oluan yk diyagram aadaki gibi olacaktr.

Duvarn zellikleri d=0.2 m, h=2.3 m, h= 1.4 m,
var du
= 1300 kg/m
3
olarak verilsin. Bu duvarn
balang noktasnn soldan mesafesi 3.5 m , kiri akl ise 7 m olsun. Kiriin sadece bu duvardan
oluan ankastrelik kesme kuvvetleri ve momentleri, kiri ykleri raporunda,
Vg1= 0.346 t Vg2= 1.209 t (kiriin sol ve sa ankastrelik kesme kuvvetleri)
Mg1= 0.663 tm Mg2=1.247 tm (kiriin sol ve sa ankastrelik momentler)
olarak izlenebilir. Kiri ykleri raporu Rapor mensnden alnabilir.
ideCAD Mimari programnda duvarlar tanmlanmamsa ve projede bu seenek iaretliyse duvar
ykleri sfr alnacaktr.
Proje Genel Ayarlarnda Dier sekmesinde Kullanc Tanml Yayl Ykten Al seenei aktif ise,
duvarlarn yk, Kiri Ayarlar diyalogunda Statik sekmesinde tanmlanan duvar deeri dikkate alnarak
hesaplanr. Bu seenek iaretlendiyse ideCAD Mimari programnda duvar tanmlan olsa dahi,
ideCAD Mimari duvarlar dikkate alnmaz, kiri ayarlarnda tanmlanan duvar yk dikkate alnr.
Duvar yk kg/m cinsinden edeer dzgn yayldr.
Duvar deeri girilirken aadaki forml uygulanabilir.
DuvarDeeri [kg/m] = DuvarArl [kg/m2] * (KatYkseklii [m] KiriYkseklii[m])
DuvarDeeri q olarak girilmi bir kiriin yk diyagram aadaki ekilde olacaktr.

Kiri duvar yknden oluan ankastrelik kesme kuvveti aadaki formlden hesaplanabilir. (q=
650kg/m, ln=7 m olsun)
q =
duvar
* d * h
q =
duvar
*d*(h-h)
q =
duvar
* d * h
kiri
q
kiri
Ln (temiz aklk)
Analiz
565
Vq1=Vq2 =
2
ln q
=
2
7 * 65 . 0
= 2.275 t (Sol ve sa ankastrelik kesme kuvveti)
Mg1=Mg2=
12
ln
2
q
=
12
7 * 7 * 65 . 0
= 2.654 tm (Sol ve sa ankastrelik momenti)
ideCAD Mimari duvarlarndan al seenei ile Kullanc tanml yayl ykten al seeneklerinin ikisi
birden ayn anda aktif hale getirilebilir. Bu durumda, ideCAD Mimari programnda kiriin zerinde
tanmlanm duvarn arl ile kullancnn tanmlad duvarn arl toplanarak kullanlr
Kiri Ykleri raporunda yukardaki deerler izlenebilir.
Deme Hareketli Ykleri
Deme(plak, nervr veya kaset) zerinde bulunabilecek kaplamann ve betonarme konstrksiyonun
dndaki insan, eya vb her trl yklerdir. eitli yap tipleri ve mahallerine gre hesapta
kullanlabilecek hareketli ykler adaki tabloda gsterilmitir.
Hareketli Ykler kg/m
2

at aras odalar 150
Zaman zaman kullanlan atlar (yatay veya 1/20 ye kadar eimli) 200
hastane odalar
200
Konut toleranslarnn kullanlmas ve ieklik bahe yaplmas (yatay veya 1/20 ye kadar
eimli)
350
Hastanelerin mutfaklarn muayene odalar, poliklinik odalar, snflar, yatakhaneler, amfiler 350
Konut merdivenleri (sahanlk ve merdiven girileri dahil) 350
Camiler 500
Tiyatro ve sinemalar 500
Maazalar 500
Toplant ve bekleme salonlar 500
Spor, dans ve sergi salonlar 500
Tribnler (Oturma yeri sabit olan) 500
Analiz
566
Lokantalar 500
Ktphaneler 500
Arivler 500
Hafif arlkl atlyeler 500
Byk mutfaklar kantinler 500
Mezbahalar 500
Frnlar 500
Bykba hayvan ahrlar 500
Balkonlar 10 m2ye kadar 500
Bro, hastane okul, tiyatro, sinema, ktphane ve depo benzeri genel yap koridorlar 500
Umumi ak yaplarda bro hastane okul, tiyatro, ktphane kitaplk vb merdivenler
(sahanlk ve merdiven girileri dahil)
500
Tribnler (Oturma yeri sabit olmayan) 750
Garajlar (Toplam arl 2.5 tona kadar olan aralar iin) 500
Hareketli ykler, Deme Ayarlar diyalogunda Genel Ayarlar sekmesinde Q satrnda kg/m2
cinsinden tanmlanr.
Yatay Ykler
Katn toplam sabit yklerinin hesaplanmas
Eleman z arlklarndan oluan ykler, kaplama ykleri, noktasal ve izgisel sabit ykler, deme
sabit yklerin ton cinsinden toplamdr. Katlara ait toplam sabit ykler, Analiz Kat Parametreleri
diyalogunda kat parametreleri sekmesinde G stununda grlebilir. Rapor mensnden Kat Genel
bilgileri raporunda raporlanr.

Analiz
567

Parametreleri diyalogunda kat parametreleri sekmesinde G stununda grlebilir. Rapor mensnden
Kat Genel bilgileri raporunda raporlanr.
Kolonlar 50/25 cm : Kiriler 25/50 cm : Tm kirilerde duvar 325 kg/m : deme d=12 cm: Beton
birim hacim arl=2.5 t/m3: Kat ykseklikleri 2.80 m
Kolonlar: En*Boy*BetonBirimArl*Ykseklik*Adet
Gkolon = 0.5*0.25*2.8*2.5*8=7 t
Kiriler: Genilik*Ykseklik*BetonBirimArl*TemizAklk*Adet
Gkiri=0.25*0.50*2.5*[(4-0.5)*2+(4.3-0.5-0.5)*2+(4.3-0.5-0.25)+(3.85-0.25-0.25)*2+(3.85-0.25-
0.5)+(3-0.25)*2]=10.14 t.
Demeler: DemeNetAlan*G
Gdeme=0.45*(3.75*3.35*+3.8*3.35+3.8*2.75)=16.084 t.
Duvarlar: DuvarArl*KiriTemizAkl*adet
Gduvar=0.325*[(4-0.5)*2+(4.3-0.5-0.5)*2+(4.3-0.5-0.25)+(3.85-0.25-0.25)*2+(3.85-0.25-
0.5)+(3-0.25)*2]=10.546 t.
Katn toplam sabit yk G=7+10.14+16.084=43.771 t. olarak hesaplanacaktr.
Katn toplam hareketli yklerinin hesaplanmas
Deme hareketli ykler, noktasal ve izgisel hareketli yklerin ton cinsinden toplamdr. Katlara ait
toplam hareketli ykler, Analiz Kat Parametreli diyalogunda kat parametreleri sekmesinde Q
stununda grlebilir. Rapor mensnden Kat Genel bilgileri raporunda raporlanr.
Yukardaki projenin bir katnn toplam hareketli yk;
Katn toplam hareketli yk Q=0.200*(3.75*3.35*+3.8*3.35)+0.350*3.8*2.75=8.716 t. olarak
hesaplanacaktr.
385
430
300
G
=
G=450
Q=200
400
G=450
Q=200
G=450
Q=350
Analiz
568
Deprem yklerinin hesaplanmas
Deprem ykleri programda x ve y yn olmak zere iki dorultuda hesaplanr. Kullanc deprem
yklerini edeer deprem ykleri gre mi veya dinamik yklere gre mi belirleyeceine Proje Genel
Ayarlar diyalogunda Deprem sekmesinde seer. Edeer deprem ykne gre hesap yapabilmek
Deprem Ynetmeliinde belirli kriterlere balanmtr.
Edeer deprem yknn uygulanabilecei binalar;
Deprem
Blgesi
Bina Tr Toplam Ykseklik Snr
1, 2
A1 tr burulma dzensizlii olmayan, varsa her bir katta
2 s
bi
q koulunu salayan binalar
Hn s 25 m
1, 2
A1 tr burulma dzensizlii olmayan, varsa her bir katta
2 s
bi
q koulunu salayan ve ayrca B2 tr dzensizlii
olmayan binalar
Hn s 60 m
3.4 Tm binalar Hn s 75 m
Yukardaki tanmlarn kapsamna girmeyen binalarda edeer deprem yk yntemi uygulanmaz.
Dinamik yklere gre hesap yaplmaldr. Ayrca hi bir koula bakmakszn tm binalar dinamik
yklere gre zlebilir. Zaten programda versiyon 4 den sonra edeer deprem yk yntemine
gre hesap yapma olana kaldrlmtr.
Deprem ykleri ister edeer yklere gre, ister dinamik yklere gre belirlensin rijitlik merkezi ile
ktle merkezinin arasndaki eksantriklie, dik dorultudaki en byk bina boyutunun %5i eklenerek
bulunan toplam d merkezlik kadar kaydrlarak dikkate alnr. Kaydrma yatay ynde sada ve solda,
dikey ynde ste ve alttadr. Bylece her iki yn iin 4 adet ykleme yaplr. Deprem
yklemelerinden oluan u kuvvetleri Betonarme diyaloglarnda ve Rapor mens altndan alnabilen
U Kuvvetleri raporunda E1, E2, E3 ve E4 deerlerinin karl olarak takip edilebilir.

Analiz
569

By Yr Ym e
x
05 . 0 + = Bx Xr Xm ey 05 . 0 + =

y
R=Rijitlik merkezi
M=Ktle merkezi
x
Y
r

Xr
R
M
Y
m

X
m
B
y

Bx
Deprem x
E1 yklemesi
(x yn + ex)
Deprem x
E2 yklemesi
(x yn - ex)
Deprem y
E3 yklemesi
(y yn + ey)
Deprem y
E4 yklemesi
(y yn - ey)
Analiz
570
Her bir yklemenin kuvvet deerleri, d merkezlii ve ykleme sonucunda oluan kat burulmalar,
Rapor mens altndan alnan Katlara Etkiyen Yatay Ykler raporunda takip edilebilir.
Deprem yklerinin sperpozisyonu
4 adet deprem yklemesinden hesaplanan eleman u kuvvetleri dey hesap sonucunda bulunan
eleman u kuvvetleriyle sperpoze edilir. Sperpoze edilmi u kuvvetler varsa rzgar ve toprak itkisi
yklemeleriyle karlatrlarak en olumsuz durum bulunur ve betonarme hesabnda kullanlr,
Sperpoze TS500 de tanmlanan katsaylara gre yaplrlar.
1.0 G + 1.0 Q + 1.0 E ve 1.0 G + 1.0 Q - 1.0 E veya;
1.4G + 1.6 Q veya,
0.9 G +1.0 E ve 0.9 G - E
Edeer deprem ykleri
Her bir katn kat arlklar hesaplanr.
wi=gi + n qi
gi: i. katn toplam sabit ykdr. Programda Kat Parametreleri diyalogunda G stununda listelenir.
(ton)
qi:i. katn toplam hareketli ykdr. Programda Kat Parametreleri diyalogunda Q stununda listelenir.
(ton)
n:Hareketli yk katlm katsays
Binann Kullanm Amac n
Depo, antrepo, vb 0.80
Okul, renci yurdu, spor tesisi, sinema, tiyatro, konser salonu, garaj, lokanta, maaza,
vb.
0.60
Konut, iyeri, otel, hastane, vb. 0.3
Endstri binalarnda; sabit ekipman arlklar iin (vin kaldrma ykleri kat alklar
hesabnda dikkate alnmayacaktr)
1
Binann toplam arl hesaplanr. Binann toplam arl her bir kata ait wilerin toplamdr.

=
=
N
i
wi W
1

Spektrum karakteristik periyotlar Proje Genel Ayarlar diyalogunda Dinamik Analiz sekmesinde zemin
snfna gre kullanc tarafndan seilir. Bu periyotlar spektrum erisini belirler.
1997 Deprem ynetmeliinde yerel zemin snflarna gre spektrum karakteristik periyotlar aadaki
gibi verilmitir.
Analiz
571
Yerel zemin snf
T
A
(saniye)
T
B
(saniye)
Z1 0.10 0.30
Z2 0.15 0.40
Z3 0.15 0.60
Z4 0.20 0.90
Yerel zemin snflar
Yerel Zemin
Snf
Tablo 12.1e Gre Zemin Grubu ve En st Zemin Tabakas Kalnl (h
1
)
Z1 (A) grubu zeminler
h
1
s 15 m olan (B) grubu zeminler
Z2 h
1
> 15 m olan (B) grubu zeminler
h
1
s 15 m olan (C) grubu zeminler
Z3 15 m < h
1
s 50 m olan (C) grubu zeminler
h
1
s 10 m olan (D) grubu zeminler
Z4 h
1
> 50 m olan (C) grubu zeminler
h
1
> 10 m olan (D) grubu zeminler
Zemin Gruplar
Zemin Grubu
Zemin Grubu
Tanm
Stand.
Penetr.
(N/30)
Relatif
Sklk
(%)
Serbest
Basn
Direnci
(kPa)
Kayma
Dalgas
Hz
(m/s)
(A)
Masif volkanik kayalar
ve ayrmam salam
metamorfik kayalar,
sert imentolu tortul
kayalar....
- - >1000 >1000
ok sk kum,
akl.........
>50 85-100 - >700
Sert kil ve siltli
kil...........
>32 - >400 >700
Analiz
572
(B)
Tf ve aglomera gibi
gevek volkanik
kayalar, sreksizlik
dzlemleri bulunan
ayrlm imentolu
tortul kayalar......
- - 500-1000 700-1000
Sk kum, akl............... 30-50 65-85 - 400-700
ok kat kil ve siltli
kil....
16-32 - 200-400 300-700
(C)
Yumuak sreksizlik
dzlemleri bulunan ok
ayrm metamorfik
kayalar ve imentolu
tortul
kayalar................
- - <500 400-700
Orta sk kum,
akl........
10-30 35-65 - 200-400
Kat kil ve siltli kil.......... 8-16 - 100-200 200-300
(D)
Yeralt su seviyesinin
yksek olduu
yumuak, kaln alvyon
tabakalar...
- - - <200
Gevek kum................. <10 <35 - <200
Yumuak kil, siltli kil...... <8 - <100 <200
Doal titreim periyodu Tr program tarafndan otomatik hesaplanr.
Spektrum katsaysnn hesabnda kullanlan spektrum erisi aadaki formlle tanmlanr.
0 s T s
A
T ise S(T) = 1 + 1.5 T /
A
T
A
T s T s
B
T ise S(T) = 2.5
(T s TB ) ise S(T) = 2.5 ( )
8 . 0
B
T kullanlr.
Formllerdeki T yerine, programda hesaplanan doal titreim periyodu Tr konularak spektrum
katsays S(Tr) hesaplanr.
Analiz
573
Spektral ivme katsays aadaki formlle hesaplanr.
A(T) = Ao I S(T)
S(T) yerine, programda hesaplanan S(Tr) konulur.
Formlde kullanlan Ao Etkin Yer vmesi Katsays deprem blgesine gre belirlenir.
Deprem Blgesi Ao
1 0.40
2 0.30
3 0.20
4 0.10

Bina nem katsays I, binann kullanm amac ve trne gre belirlenir.
Binann Kullanm Amac veya Tr I
1. Deprem sonras kullanm gereken binalar ve tehlikeli madde ieren binalar
a) Deprem sonrasnda hemen kullanlmas gerekli binalar:
(Hastaneler,dispanserler, salk ocaklar, itfaiye bina ve tesisleri, PTT ve dier haberleme
tesisleri, ulam istasyonlar ve terminalleri, enerji retim ve datm tesisleri; vilayet,
kaymakamlk ve belediye ynetim binalar, ilk yardm ve afet planlama istasyonlar)
b) Toksik, patlayc, parlayc, vb zellikleri olan maddelerin bulunduu veya depoland
binalar
1.5
2. nsanlarn uzun sreli ve youn olarak bulunduu ve deerli eyann sakland binalar
a) Okullar, dier eitim bina ve tesisleri, yurt ve yatakhaneler, askeri klalar, cezaevleri,
vb.
b) Mzeler
1.4
3. nsanlarn ksa sreli ve youn olarak bulunduu binalar
Spor tesisleri, sinema, tiyatro ve konser salonlar, vb.
1.2
4. Dier binalar
Yukardaki tanmlara girmeyen dier binalar (Konutlar, iyerleri, oteller, bina tr endstri
yaplar, vb)
1.0
Analiz
574
Deprem yk azaltma katsays Ra(T) aadaki formlle hesaplanr.
0 < T < T
A
ise Ra(T) = 1.5 + (R 1.5) T / T
A

T > T
A
ise Ra(T) = R alnr.
T programda hesaplanan doal titreim periyodu Tr ve R ise tayc sistem davran katsaysdr.
Toplam edeer deprem yk Vt aadaki formlle hesaplanr.
Vt = W A(T) / Ra(T) 0.10 Ao I W
>
N
H 25 m ise
N
F A = 0.07
1
T
t
V 2 . 0
t
V s
Katlara etkiyen yatay kuvvetler;
Fi = (Vt -
N
F A )
=
N
j
) wjHj (
wiHi
1

Formlyle hesaplanr.
Rijit evre perdelerinin bulunduu katlarda Fi,
Fi=Fbk=Ao I Wbk /1.5 formlyle hesaplanr. Wbk i.bodrum katn toplam arldr.
Vt
F
N
+AF
N

F
i

w
i

w
2

w
1

H
i

Hn

w
N

F
N
+AF
N

w
N

w
i
F
i

w
i

w
1

Vt
H
i

Hn

Fbk
Fbk=Ao I w
bk
/1.5
w
bk

Analiz
575

Kolonlar 50/25 cm : Kiriler 25/50 cm : Tm kirilerde duvar 325 kg/m : deme d=12 cm: Beton
birim hacim arl=2.5 t/m3: Kat ykseklikleri 2.80 m. : Zemin snf Z4 : R=8 : I=1
Sistemin edeer deprem yklerini, yukarda anlatlan yntemle hesaplayalm.
Kat Genel Ayarlar diyalogunda kat arlklar incelenebilmektedir.
Kat No G (t) Q (t) Hyk W=G + n Q (t)
2 43.771 8.716 0.3
46.3858
1 43.771 8.716 0.3
46.3858
Zemin 43.771 8.716 0.3 46.3858
1.Bodrum 72.473 8.716 0.3 75.0878
Toplam Arlk [W] (t)
(1.bodrum rijit kat olduundan hesaba
katlmaz)
139.1574

Bu projede Tr birinci doal titreim periyodu 0.26592 olarak hesaplanacaktr. Dinamik Analiz
raporunda bu deer baslmaktadr.
Z4 zemin snfnn karakteristik periyotlar yukardaki tablodan baklrsa, T
A
T =0.2 ;
B
T =0.9 olduu grlr. Tr=0.26592 ve
A
T =0.2 s Tr s
B
T =0.9 aralnda olduundan
S(Tr)=2.5 alnr.
430
G
=
G=450
Q=200
400
G=450
Q=200
G=450
Q=350
385
300
H
n
=
8
.
4

Analiz
576
Deprem yk azaltma katsays Ra(T) ise, Tr=0.26592 >
A
T =0.2 olduundan, R alnacaktr.
Ra(Tr)=8
Spektral ivme katsays A(T),
A(Tr) = Ao I S(Tr)=0.4 *1 *2.5 = 1 olarak bulunur.
Toplam edeer deprem yk,
Vt = W A(T) / Ra(T) = 139.1574 * 1 / 8 = 17.39 t.
Alt snr = 0.10 Ao I W = 0.1 * 0.4 * 1 * 139.15.74 =5.56 t olduundan,
Vt= 17.39 t bulunur.
2. kat yatay kuvveti = 17.39 *
4 . 8 * 39 . 46 6 . 5 * 39 . 46 8 . 2 * 39 . 46
4 . 8 * 39 . 46
+ +
=8.7 t
1.kat yatay kuvveti = 17.39 *
4 . 8 * 39 . 46 6 . 5 * 39 . 46 8 . 2 * 39 . 46
6 . 5 * 39 . 46
+ +
= 5.8 t.
Zemin yatay kuvveti = 17.39 *
4 . 8 * 39 . 46 6 . 5 * 39 . 46 8 . 2 * 39 . 46
8 . 2 * 39 . 46
+ +
= 2.9 t.
Bodrum kat yatay kuvveti = 0.4 * 1 * 75.0878 /1.5= 20.02 t. (Fi=Fbk=Ao I Wbk /1.5)

Dinamik deprem ykleri
Dinamik hesapta modal deerlerin tayininde kullanlan yntem Vianello Stodola metodudur. Bu
metotla tekil ktleli sistemlerin serbest titreim hesab kesin bir ekilde yaplabilir. nce, yapnn ilgili
deprem dorultusundaki yatay deplasman bileenlerine ait flexibilite matrisi kurulur. Daha sonra, kat
arlklarndan bina ktle matrisi elde edilir. Bu iki matristen ve balang karakteristik vektrnden
hareket edilerek, yaplan ardk yaklam hesaplar sonunda, her mod iin zel asal frekans ve
karakteristik vektrler bulunur. Elde edilen karakteristik vektrler belirli katsaylar yardmyla
8.7
5.8
2.9
20.02
Analiz
577
normalletirilir. Bylece, yapnn normalletirilmi serbest titreim modlar ve zel asal frekanslar ve
periyotlar tayin edilmi olur.
Modal sperpozisyon yntemi ile dinamik hesap yapld zaman genelde aadaki ilem sras
takip edilir:
Dinamik hesabn ka mod iin yaplaca saptanr.
Yap yatay rijitlik matrisi oluturulur. Bu matriste gerekli dzenlemeler yaplarak titremeyen
dey ve dnme deplasmanlar elimine edilmi olur. Bylece, binann kat demesi dzlemi
iinde birbirine dik iki yndeki titreimlerine kar gelen indirgenmi rijitlik matrisi elde edilir.
Arzu edilirse,binann titreimleri yatay dzlemde sadece bir yne etki ettirilebilir.
Kegen ktle matrisi oluturulur.
Bina iin, indirgenmi yatay rijitlik matrisi ve kegen ktle matrisi yardm ile gz nne alnan
her mod iin zel asal frekans hesaplanr.
terasyon yolu ile, karakteristik vektrler bulunur.
Normalletirmek iin gerekli blme kat saylar bulunur ve modlarn katk arpanlar hesaplanr.
Her mod iin maksimum davran spektral ivmeleri hesaplanr veya eriden okunur.
Her mod iin kat hizasna etkiyen modal ykler bulunur.
Her kat iin, iin Tam Karesel Birletirme (CQC Complete Quadratic Combination ) yolu ile
maksimum kat ykleri hesaplanr.
Dinamik deprem ykleri Dinamik analiz raporunda X ve Y yn Maksimum ykler bal Edeer
deprem ykleri ile birlikte baslr.
Rzgar ykleri
Rzgar ykleri programa x ve y yn olmak zere iki dorultuda tanmlanabilir. Rzgar kuvvetleri kat
dzleminde ve ktle merkezinde tanmlanrlar ve %5 eksantrisite dikkate alnarak 4 adet ykleme
yaplarak hesaba katlrlar. M yapnn ktle merkezi ve global koordinatlara gre x ekseni yatay
pozisyonda olmak zere, programda tanmlanan Rzgar x ve Rzgar y yatay kuvvetlerinin
pozisyonlar aadaki ekilde grlmektedir.

Kullanc x ve y dorultusundaki rzgar kuvvetlerini TS498de aklanan esaslara gre hesaplar ve Kat
Parametreleri diyalogunda tanmlar. Rzgar hesabndan bulunan u kuvvetleri, Betonarme
diyaloglarnda ve Rapor mens altndan alnabilen U Kuvvetleri raporunda W1, W2, W3 ve W4
Rzgar x
Rzgar y
M
Analiz
578
yklemesi olarak takip edilebilir. 4 adet rzgar yklemelerin kat planndaki konumlar aada
verilmitir.

Her bir yklemenin kuvvet deerleri, eksantristeleri ve ykleme sonucunda oluan kat burulmalar,
Rzgar yklerinin sperpozisyonu
4 adet rzgar yklemesinden hesaplanan eleman u kuvvetleri dey hesap sonucunda bulunan
eleman u kuvvetleriyle sperpoze edilir. Sperpoze edilmi u kuvvetler deprem ve varsa toprak
itkisi yklemeleriyle karlatrlarak en olumsuz durum bulunur ve betonarme hesabnda kullanlr,
Sperpoze TS500 de tanmlanan katsaylara gre yaplrlar.
1.0 G + 1.3 Q + 1.3 W ve 1.0 G + 1.3 Q - 1.3 W veya;
1.4G + 1.6 Q veya,
0.9 G +1.3 W ve 0.9 G -1.3 W
Toprak tkisinden Oluan Ykler
Toprak itkisi, yatay ve dey ynde iki adet olmak zere herhangi bir eksantrisite deeri verilerek Kat
Parametreleri diyalogunda tanmlanabilir. Toprak itkisinden oluan ykler, sistemde bulunan panellere
girilen yatay yk deil, kat dzlemine etkiyen, tm elemanlarn u kuvvetlerini belirleyen ve sabit
hareketli dey ykler ile deprem yklerinin sperpoze edilerek eleman betonarmelerine katks gz
Rzgar x
M
W1 yklemesi
(x yn +0.05)
Rzgar x
M
W2 yklemesi
(x yn -0.05)
Rzgar y
M
W3 yklemesi
(y yn +0.05)
Rzgar y
M
W4 yklemesi
(y yn -0.05)
Analiz
579
nne alnan bir yklemedir. Kat Parametreleri diyalogunda toprak itkisi tanmlamasnda kullanlan
parametreler unlardr.
Parametre Aklama
ToprakX1 (ton) X yn toprak itkisi 1.bileke kuvvetidir.
EksTx1 (metre) ToprakX1 kuvvetinin x eksenine dik mesafesidir.
ToprakX2 (ton) Varsa X yn toprak itkisi 2.bileke kuvvetidir.
EksTx2 (metre) ToprakX2 kuvvetinin x eksenine dik mesafesidir.
ToprakY1 (ton) Y yn toprak itkisi 1.bileke kuvvetidir.
EksTy1 (metre) ToprakY1 kuvvetinin y eksenine dik mesafesidir.
ToprakY2 (ton) Varsa Y yn toprak itkisi 2.bileke kuvvetidir.
EksTy2 (metre) ToprakY2 kuvvetinin y eksenine dik mesafesidir.

Analiz
580

Toprak itkisi hesabndan bulunan u kuvvetleri, Betonarme diyaloglarnda ve Rapor mens altndan
alnabilen U Kuvvetleri raporunda H1, H2, H3 ve H4 yklemesi olarak takip edilebilir.
Her bir yklemenin kuvvet deerleri, eksantrisiteleri ve ykleme sonucunda oluan kat burulmalar,
Toprak bileke yklerinin sperpozisyonu
4 adet toprak bileke kuvvetinden oluan eleman u kuvvetlerinin her biri dey hesap sonucuyla elde
edilen eleman u kuvvetleriyle sperpoze edilirler. Sperpoze edilmi u kuvvetler deprem ve varsa
rzgar yklemeleriyle karlatrlarak en olumsuz durum bulunur ve betonarme hesabnda kullanlr.
Toprak itkisinin TS500 de verilmi sperpoze katsaylar aadaki gibidir.
1.4 G + 1.6 Q + 1.6 H ve 1.4 G + 1.6 Q 1.6 H veya
0.9 G + 1.6 H ve 0.9 G 1.6 H
y
ToprakX1
H1 yklemesi
x
EksTx1
y
ToprakX2
Varsa H2 yklemesi
x
EksTx2
y
ToprakY1
H3 yklemesi
x
EksTy1
y
ToprakY2
Varsa H4 yklemesi
x
EksTy2
Analiz
581
Malzeme Bilgileri
Yap Gvenlii
Yapya etkiyen yklerin ve gerek dayanmnn hesaplardaki varsaylandan deiik olabilecei gz
nne bulundurularak, yk etkileri belirli bir katsay(yk faktrleri) ile bytr, dayanm (malzeme
katsays) ise kltlrler.
Yk gvenlik katsaylar
n grlen yk katsaylar ve dikkate alnmas gereken yk kombinezonlar aadaki gibidir.
Yalnz dey ykler iin;
1.4 G + 1.6 Q
Rzgar yknn sz konusu olduu durumlarda;
1.0 G + 1.3 Q + 1.3 W veya
1.4 G +1.6 Q veya
0.9 G + 1.3 W
Depremin sz konusu olduu durumlarda;
1.0 G + 1.0 Q + 1.0 E veya
1.4 G + 1.6 Q veya
0.9 G + 1.0 E
Yatay toprak basnc sz konusuysa;
1.4 G + 1.6 Q + 1.6 H veya
0.9 G + 1.6 H
Programda sabit ve hareketli yk katsaylar, Proje Genel Ayarlar diyalogunda Yk-Gvenlik
sekmesinde deitirilebilir. Dier yk katsaylarna mdahale edilemez.
Malzeme gvenlik katsaylar
Hesaplarda kullanlacak malzeme hesap dayanm, karakteristik malzeme dayanm belirli bir
malzeme katsaysna blnerek elde edilir.
Beton iin fcd =
mc
fck
(basn) ve fctd =
mc
fctk
(ekme)
elik iin fyd=
ms
fyk

Analiz
582
mc
(beton gvenlik katsays) yerinde dklen beton iin 1.5, n dkm iin ise 1.4 alnmaldr.
Betonda kalite denetiminin gerektii gibi yaplamayaca kukusu olan durumlarda
mc
=1.7 veya
daha byk alnmaldr.
Donat elii iin ise
ms
(elik gvenlik katsays)
ms
=1.15 alnmaldr.
Proje mensnde Proje Genel Ayarlar diyalogunda Yk-Gvenlik sekmesinde, bu katsaylara kullanc
mdahale edebilmektedir. Aksi belirtilmedii srece yk gvenlik katsaylar yukarda verilen
deerlerde kullanlrlar.
Malzeme Karakteristikleri
Beton karakteristik dayanmlar
Beton tanmlamas ve snflandrlmas basn dayanmna gre yaplr. Basn dayanm, taban ap 15
cm ve ykseklii 30 cm olan, suda 20C 2C scaklkta saklanm, 28 gnlk standart deney
silindirlerinden elde edilir.
Betonun ekme dayanm, eksenel ekme deneylerinden elde edilen deerlerdir. fctm deneylerden
elde edilecek ortalama ekme dayanm, fctk ise karakteristik ekme dayanmdr. Betonun
karakteristik ekme dayanm aadaki formlden hesaplanabilir.
fctk=1.1 fck (kg/cm)
fctk=0.35 fck (N/mm)
Karakteristik ekme dayanm, denenecek eksenel ekme numunelerin bu deerden dk olma
olasl %10 olan deerdir.
Beton karakteristik basn (fck) ve ekme(fctk) dayanmlar beton snflarna gre aada tablo olarak
verilmitir.
Beton
Dayanm
Beton Snf
fck, Beton Basn Dayanm
(kg/cm)
fctk, Beton ekme Dayanm
(kg/cm)
N
o
r
m
a
l

BS14 (C14) 140 13
BS16 (C16) 160 14
BS20 (C20) 200 16
BS25 (C25) 250 18
Y
k
s
e
k

BS30 (C30) 300 19
BS35 (C35) 350 21
Analiz
583
BS40 (C40) 400 22
BS45 (C44) 450 23
BS50 (C50) 500 25
Beton snfn, Proje mensnde Proje Genel Ayarlar diyalogunda beton Snflar sekmesinde seilir.
Program seilen beton snfna gre yukarda tabloda verilen deerleri kullanr.
Kullanc beton karakteristik basn ve ekme dayanmlarn kiri, kolon, perde objeleri iin kiri, kolon
ve perde ayarlarnda deitirebilir. Deitirilen deerler eleman adyla, Kolon/Kiri Bilgisi ve Statik
Sonular raporunda Kullanc Tanml Elemanlar bal altnda rapor edilirler.
Beton hesap basn ve ekme dayanm
Beton iin fcd =
mc
fck
(basn) ve fctd =
mc
fctk
(ekme)
mc
(beton gvenlik katsays) yerinde dklen beton iin 1.5, n dkm iin ise 1.4 alnmaldr.
Betonda kalite denetiminin gerektii gibi yaplamayaca kukusu olan durumlarda
mc
=1.7 veya
daha byk alnmaldr.
Proje mensnde Proje Genel Ayarlar diyalogunda Yk-Gvenlik sekmesinde, bu katsaylara
kullanc mdahale edebilmektedir. Aksi belirtilmedii srece yk gvenlik katsaylar yukarda
verilen deerlerde kullanlrlar.
Beton hesap basn (fcd) ve ekme(fctd) dayanmlar beton snflarna gre,
mc
=1.5 kullanlarak
aada tablo olarak verilmitir.
Beton Snf
fck, Beton
Basn dayanm
(kg/cm)
fctk, Beton ekme
Dayanm
(kg/cm)
fcd, Beton Hesap
Basn Dayanm
(kg/cm)
fctd, Beton
Hesap ekme
Dayanm
(kg/cm)
BS14 (C14) 140 13 99.333333333 8.666666667
BS16 (C16) 160 14 106.6666667 9. 333333333
BS20 (C20) 200 16 133.33333333 10.6666667
BS25 (C25) 250 18 166.6666667 12
BS30 (C30) 300 19 20 12.66666667
Analiz
584
BS35 (C35) 350 21 233.33333333 14
BS40 (C40) 400 22 266.6666667 14.6666667
BS45 (C44) 450 23 300 15.33333333333
BS50 (C50) 500 25 333.33333333 16.66666667
elik Akma Dayanm
Betonun ekme dayanm ok dk olduundan, kesitin ekme blgesindeki gerilmeleri karlamak
iin elik ubuklar yerletirilir. elik ekme ve basn altnda benzer zellikler gsteren bir
malzemedir. eliin gerilme-birim deformasyon zellikleri ekme deneylerinden elde edilir. Doal
setlikteki elikte belirli bir akma snr vardr. Bu snra ulancaya kadar gerilme ve birim uzama
arasndaki iliki dorusaldr. Akma snrna ulatktan sonra gerilme sabit kalrken, birim uzama artar.
Gerilmenin sabit kald bu ana akma sahanl denir. Akma sahanln bir pekleme davran izler.
Pekleme snrna ulaldnda, gerilme tekrar artmaya balar, kesit klr ve numune bu noktada
kopar.
eliin akma snrndaki gerilmesi akma gerilmesi veya akma dayanm olarak adlandrlr.
eliin snflandrlmas, minimum akma dayanmna ve imalat ekline gre yaplr.
elik Akma ve ekme dayanmlar elik snflarna gre aadaki tabloda verilmitir.
elik snfn, Proje mensnde Proje Genel Ayarlar diyalogunda elik Snflar sekmesinde seilir.
Program seilen elik snfna gre aada tabloda verilen deerleri kullanr.
Donat Snf
fyk, elik Akma Dayanm
(kg/cm)
S220 (BC I) 2200
S420 (BC III) 4200
S500(BC III) 5000
Kullanc elik akma dayanmlarn kiri, kolon, perde objeleri iin kiri, kolon ve perde ayarlarnda
gerekli grd takdirde deitirebilir. Deitirilen deerler eleman adyla, Kolon/Kiri Bilgisi ve Statik
Sonular raporunda Kullanc Tanml Elemanlar bal altnda rapor edilirler.
elik Hesap Dayanm
elik iin fyd=
ms
fyk

Analiz
585
Donat elii iin
ms
(elik gvenlik katsays)
ms
=1.15 alnmaldr.
Proje mensnde Proje Genel Ayarlar diyalogunda Yk-Gvenlik sekmesinde, bu katsaylara kullanc
mdahale edebilmektedir. Aksi belirtilmedii srece yk gvenlik katsaylar yukarda verilen
deerlerde kullanlrlar.
elik hesap dayanmlar elik snflarna gre, ms =1.15 kullanlarak aada tablo olarak verilmitir.
Donat Snf
fyk, elik Akma Dayanm
(kg/cm)
fyd, Hesap Dayanm
(kg/cm)
S220 (BC I) 2200 1913.043478
S420 (BC III) 4200 3652.173913
S500(BC III) 5000 4347.826087
Betonun Elastisite Modl
Normal arlktaki betonlar iin j gnlk betonun elastisite modl aadaki bantdan hesaplanr.
Ecj=10270 fckj + 140 000 (kg/cm)
Ecj=3250 fckj + 14 000 (N/mm)
Programda, aksi belirtilmedii srece 28 gnlk betonun elastisite modl kullanlr. Kullanc betonun
elastisite modln t/m cinsinden kiri, kolon, perde objeleri iin kiri, kolon ve perde ayarlarnda
gerekli grd takdirde deitirebilir. Deitirilen deerler eleman adyla, Kolon/Kiri Bilgisi ve Statik
Sonular raporunda Kullanc Tanml Elemanlar bal altnda rapor edilirler. 28 gnlk betonun
elastisite modl beton snfna gre tablosu aadadr.
Beton Snf
fck, Beton
Basn dayanm
(kg/cm)
Elastisite Modl
(kg/cm)
Elastisite Modl
(t/m)
BS14 (C14) 140 261516.2787 2615162.787
BS16 (C16) 160 269906.3663 2699063.663
BS20 (C20) 200 285239.7328 2852397.328
BS25 (C25) 250 302382.9578 3023829.578
BS30 (C30) 300 317881.6179 3178816.179
BS35 (C35) 350 332134.1068 3321341.068
Analiz
586
BS40 (C40) 400 345400 3454000
BS45 (C44) 450 357859.5993 3578595.993
BS50 (C50) 500 369644.1813 3696441.813
eliin Elastisite Modl
Programda aksi belirtilmedii srece, aada tabloda listelen elastisite modl deerleri kullanr.
Kullanc eliin elastisite modln t/m cinsinden kiri, kolon, perde objeleri iin kiri, kolon ve
perde ayarlarnda gerekli grd takdirde deitirebilir. Deitirilen deerler eleman adyla,
Kolon/Kiri Bilgisi ve Statik Sonular raporunda Kullanc Tanml Elemanlar bal altnda rapor
edilirler.
Donat Snf
eliin Elastisite
Modl (kg/cm)
eliin Elastisite
Modl (t/m)
S220 (BC I )
S420 (BC III)
S500 (BC III)
2.10
6
2.10
7

Rijitlik ve Ktle Merkezleri
Analiz yapldktan sonra program ekranda rijitlik ve ktle merkezlerini gsterir. Ktle merkezi KM,
rijitlik merkezi de RM simgeleri ile gsterilir.
Yk ve geometrik olarak tam simetrik projelerde rijitlik ve ktle merkezleri st ste akk olur.
Byle bir durumda rijitlik ve ktle merkezleri st ste akmyorsa, sistemin simetrisinde bir problem
var demektir. Sistem geometrisi ve ykleri tekrar gzden geirilip, simetriyi bozan durum ortadan
kaldrlmaldr.
Yap sistemlerinde rijitlik ve ktle merkezinin akmas istenen bir durumdur. Bu iki merkez st ste
akmyorsa bile, birbirlerine olabildiince yakn olmalarna zen gsterilmelidir.
Sistem geometrisinde yaplacak deiiklikler rijitlik merkezini etkiler. rnein; herhangi bir kolonun
boyutlarn deitirin ve Analiz+Betonarme yapn. Rijitlik merkezinin deitiini greceksiniz.
Sistem yklerinde yaplacak deiiklikler ise ktle merkezini etkiler. rnein; herhangi bir kiri
zerindeki duvar yk deerini deitirin ya da kolon veya kiriler zerine tekil (noktasal) yk
tanmlayn. Tekrar Analiz+Betonarme yapldnda ktle merkezi deiecektir.
Analiz+Betonarme
Analiz + Betonarme, temel dahil, deme analizi dndaki tm analizleri yapar. Analiz/ Analiz +
Betonarme satrn, ya da toolbardan Analiz + Betonarme butonunu tklayn veya F9 tuuna basn.
Karnza seenekli bir diyalog alacaktr.
Analiz
587
Analiz+Betonarme srasnda hangi analizlerin yaplmas gerektii Analiz Ayarlarnda seilebilir.
Analiz Ayarlar diyalogu alacaktr.
Diyalogta Genel Ayarlar sekmesinde bulunan satrlardan analizini yaptrmak istediiniz seenekleri
iaretleyin.

Deme Analizi
Analiz+Betonarme komutu ile deme analizi yaptrmadysanz, ilgili katta deme analizini Deme
Analizi butonu ile yaptrabilirsiniz.
Deme analizi ikonunu tklayn.
allan katta demeler sonlu elemanlar yntemine gre zlecek ve betonarme hesab
otomatik olarak yaplacaktr.
Pencere mensnden dier katlar seilerek, her bir katn deme analizini yaptrabilirsiniz.
Temel Analizi
Analiz/Temel Analizi satrn tklayn. Eer sistemde radye deme varsa, temel analizi nce yaplmal,
sonra, Analiz mensnden Radye Deme Analizi satr tklanmaldr. Analiz+Betonarme yapldysa,
temel analizi yaplmasna gerek yoktur.
3B erevenin Grafik Olarak ncelenmesi
Programda modellediiniz ve analizini yaptnz bir sistemdeki deformasyonlar, dnmeleri,
elemanlardaki kuvvet ve moment deiimlerini ereve zerinde grafik olarak grebilir, eitli yk
kombinasyonlarn yap davrannn hareketlerini izleyebilirsiniz. Bunu ister eleman ister kat isterseniz
de tm 3-boyutlu ereve baznda yapabilirsiniz.
Perspektif ve grn pencerelerinin tmnde animasyonlar yaplabilir. 3B ereve ve animasyon
aamasna gemeden nce analiz+betonarme komutunu tklayarak analiz yaptrmanz gerekir.
Analizden sonra;
Analiz
588
Fareyi perspektif penceresi zerine srkleyin ve sa tuunu tklayn.
Burada alan alt menden 3B ereve satrn tklayn.
Perspektif penceresindeki grnt 3B ereve grntsne dnecektir ve Sonular Grntleme
diyalogu ekrana gelecektir.
Sonular Grntleme diyalogu iki sekmeden oluur. Bu sekmeler srasyla Gster ile Seenekler
sekmeleridir.
Gster sekmesi altndaki iaretlediiniz balklara gre Seenekler sekmesinin alt balklar otomatik
olarak gncellenir.
Gster sekmesi:
Yap: Veri giriini yaptnz yapnn ereve modeli gsterilir.
Seenekler:
Dm noktalar: aretlenirse ereve sistemdeki tm dm noktalar isimleriyle birlikte gsterilir.
Lokal akslar: aretlenirse elemanlarn lokal akslar elemanlar zerinde gsterilir.
Eleman isimleri: aretlenirse elemanlarn yap aacnda elemanlar klasrne karlk gelen isimleri her
bir elemann zerinde gsterilir.
Diyaframlar iz: Bu seenek iaretlenirse analiz sonrasnda sistemde bulunan tm diyaframlar
incelenebilir. Seenek aktif hale getirildikten sonra altnda bulunan diyafram isimleri tklanarak
perspektif ekrannda tespit edilen diyaframlarn snrlar gzlemlenebilir.
Yklemeler: Mevcut yap elemanlarndaki tm yatay ve dey ykler bu seenek altnda incelenebilir.
Seenekler:
Birimleri gster: Grnt penceresinde grlen eleman yklerinin birimleri ile birlikte yazlmasn
istiyorsanz bu seenei iaretleyebilirsiniz.
Yk Tipleri:
Analiz
589
Yk tiplerini incelerken dikkat edilmesi gereken konu ilgili yk tipini setikten sonra Ykleme
Durumlar bal altnda ki yk durumunun da doru seilmesi gereklidir. Aksi taktirde incelenmek
istenilen ykler grnt penceresinde gsterilmeyecektir.
Dm noktas ykleri-Kullanc: Projenizde kullanc tarafndan dm noktalarna yk tanm
yaplmsa bu senei iaretleyip grnt penceresinden inceleyebilirsiniz.
Eleman ykleri-Kullanc: Sistemdeki ubuk elemanlara kullanc tarafndan girilmi ykler mevcut ise
incelemek iin bu seenek iaretlenmelidir.
Otomatik yatay ykler: Program tarafndan otomatik olarak hesaplanan (rn. deprem ykleri) ykleri
incelemek iin bu seenek iaretlenmelidir.
Zati ykler: Elemanlarn z arlklarndan oluan ykleri incelemek iin kullanlr.
Duvar ykleri: Kiri elemanlar zerine girilen duvar ykleri bu seenekten incelenir.
Deme ykleri-Noktasal: Demelerden kolonlara gelen ykler bu seenek atnda incelenebilir.
Deme ykleri-Eleman: Demelerden kirilere gelen ykler bu seenek altndan incelenir.
Deme ykleri-Kabuk: Demelerden kabuk elemanlara gelen ykler bu seenek altndan incelenir.
Ykleme Durumlar:
EX, EY: Depremden dolay x ve y eksenlerinde oluan kuvvetler gsterilir.
EX1, EY1, EX2, EY2: Depremden dolay x ve y eksenlerinde oluan kuvvetler %5 eksantirisite
uygulanm halleri gsterilir.
G: Sabit ykler gsterilir.
Q: Hareketli ykler gsterilir.
Deformasyon: Yapnn analiz sonucunda ilgili yklemeler sonras oluacak deformasyonlu hali
gsterilir. Hangi yk durumu incelenmek isteniyorsa grn penceresi altnda bulunan, kombinasyon
isim yazsnn altnda yer alan ikon tklanr. Alan diyalogdan ilgili yk kombinasyonu satr seilir.
Oynat butonuna baslarak animasyon grntlenebilir.
Seenekler:
Analiz
590
Bytme Faktr:
Otomatik: Otomatik ksm iaretlenirse programn uygun grd bytme faktr uygulanr. areti
kaldrlsa altnda yer alan kutucuk tklanarak istenilen faktr elle girilebilir.
ereve Sonular: ubuk elemanlarda oluan kesit tesirleri bu satrdan incelenebilir.
Seenekler:
ereve Sonular:
ubuk elemanlarda oluan normal kuvvet, kesme kuvveti ve moment deerlerini eleman lokal
akslarna gre inceleyebilirsiniz.
Birleik Kabuk Sonular: Kabuk olarak modellenen panel objelerinde oluan kesit tesirleri bu satr
iaretlenerek incelenebilir.
Seenekler:
Kabuk Seenekleri:
A: Panel objelerinde oluturulan sonlu eleman alarn grntlemek iin iaretleyebilirsiniz.
aretleri gster: Satr iaretlendiinde negatif tesirlerin olutuu blgeler krmz, pozitif tesirlerin
olutuu blgeler mavi olarak boyanr.
Yumuak tonlama: Renk tonlar arasnda gei yaplrken ara tonlar eklenip geiler yumuatlr.
Kabuk Sonular:
Analiz
591
M11, M22, M12: Belirtilen lokal eksenler dorultusunda sonlu elemanlarda oluan moment
deerleridir. Grnt penceresinin sa altnda bulunan ikon tklanarak istenilen yk kombinasyonuna
ait deerler grntlenebilir.
V13, T23: Belirtilen lokal eksenler dorultusunda elemanlarda oluan kesme kuvveti deerleridir.
Sonular grnt penceresinde grntleyemiyorsanz Analiz/Analiz Ayarlar/Sistem Seenekleri
ksmndan ilgili alanlar iaretleyip tekrar analiz yaptrmalsnz. Grnt penceresinin sa altnda
bulunan ikon tklanarak istenilen yk kombinasyonuna ait deerler grntlenebilir.
F11, F22, F12: Belirtilen lokal eksenler dorultusunda elemanlarda oluan normal kuvvet deerleridir.
As1, As2: As1 ve As2 iaretlenerek srasyla asal ve minr yndeki donat alanlar grlebilir. st
donat alanlar seenei iaretlenirse, diyagramda kabuun st blgesindeki donat miktarlar
zerinde gezdirerek panele ait nmerik deerleri de grebilirsiniz. Ayrca hangi rengin hangi nmerik
deere de denk geldii alttaki renk paletinden takip edilebilir.
Deme Sonular: Demelerde oluan kesit tesirleri ve deplasman deerleri bu satr iaretlenerek
incelenebilir.
Seenekler:
Kabuk Seenekleri:
Kabuk Sonular:
Analiz
592
Depl: Demede oluan deplasman deerleri grnt ekrannda gsterilir. Altta bulunan renk
skalasndan deplasman miktarlar okunabilir. Bytme faktr ksmndan Otomatik satrnn iareti
kaldrlarak kutucua istenilen bytme oran elle girilebilir. Grnt penceresinin sa altnda bulunan
ikon tklanarak istenilen yk kombinasyonuna ait deerler grntlenebilir.
Radye Deme Sonular: Radye demelerde oluan kesit tesirleri, deplasman ve zemin gerilmesi
deerleri bu satr iaretlenerek incelenebilir.
Seenekler:
Kabuk Seenekleri:
Kabuk Sonular:
Analiz
593
Depl: Radye demede oluan deplasman deerleri grnt ekrannda gsterilir. Altta bulunan renk
Zemin gerilmeleri: Radye deme oluan zemin gerilmelerinin deerleri grnt penceresinde
gsterilir. Fareyi diyagram zerinde gezdirerek panele ait nmerik deerleri de grebilirsiniz. Ayrca
hangi rengin hangi nmerik deere de denk geldii alttaki renk paletinden takip edilebilir. Grnt
penceresinin sa altnda bulunan ikon tklanarak istenilen yk kombinasyonuna ait deerler
grntlenebilir.
Zemin gerilmesi kontrol: Seilen yk kombinasyonundan dolay oluan zemin gerilmelerinin
Analiz/Analiz Ayarlar/Temel Zemin sekmesinde belirtilen zemin emniyet gerilmesini ap amad
gzlemlenebilir. Gerilmenin ald alanlar krmz renge almad alanlar yeil renge boyanr.
Havuz Sonular: Havuzlarda oluan kesit tesirleri ve deplasman deerleri bu satr iaretlenerek
incelenebilir.
Seenekler:
Kabuk Seenekleri:
Analiz
594
Kabuk Sonular:
Depl: Havuzda oluan deplasman deerleri grnt ekrannda gsterilir. Altta bulunan renk
Merdiven Sonular: Merdivende oluan kesit tesirleri ve deplasman deerleri bu satr iaretlenerek
incelenebilir.
Seenekler:
Kabuk Seenekleri:
Analiz
595
Kabuk Sonular:
Depl: Merdivende oluan deplasman deerleri grnt ekrannda gsterilir. Altta bulunan renk
Kubbe-Tonoz Sonular: Kubbe ve tonozlarda oluan kesit tesirleri ve deplasman deerleri bu satr
iaretlenerek incelenebilir.
Seenekler:
Kabuk Seenekleri:
Analiz
596
Kabuk Sonular:
Depl: Demede oluan deplasman deerleri grnt ekrannda gsterilir. Altta bulunan renk
Programdaki varsaylan ayarlarla tm ereve birlikte gzlenir. 3-B erevenin sadece belirli
elemanlarn incelemek istiyorsanz;
ereve zerinde ilgili elemanlar zerlerine farenin sol tuu ile tklayarak sein.
Perspektif penceresinin sa st kesindeki A butonunu (soldaki buton) tklayn. A butonu S
butonuna dnecek, pencerede sadece seilen elemanlar grntlenecektir. Bylece belirli
elemanlarn davrann kolayca izlemek mmkn olacaktr.
Perspektif pencerelerinin sa st kesinde buton bulunur. Bu butonlardan;
Analiz
597
dner.
kat gsterir.
Yap modelini, farkl bak alarndan bakarak inceleyebilirsiniz. Bunu animasyon esnasnda da yapmak
mmkndr. nteraktif Kamera ve Uu Modu komutlar bu amala gelitirilmitir.
lgili perspektif penceresi zerinde farenin sa tuunu tklayn. Alan menden nteraktif Kamera
satrn tklayn. Fare imleci el haline dnecektir.
lgili perspektif penceresi zerinde farenin sa tuunu tklayn. Alan menden Uu Modu
satrn tklayn. Fare imleci kaybolacaktr.
grnty yaklatrp uzaklatrabilirsiniz.
Analiz
598
Perspektif pencerelerindeki grntleri direk olarak yazcya/iziciye gndermek mmkn deildir.
gelecektir. Buradan Tamam butonunu tklayn.
Yeni bir 2-boyutlu pencere alacak ve ilgili grn penceresindeki grnt burada vektrel
Yap sisteminin yk, kuvvet ve deformasyonlar her trl grn ve perspektif penceresinde
izlenebilir. Yukarda anlatlan prosedr sol, sa, n, arka, alt, st ve aksonometrik perspektif
pencerelerinde de geerlidir.

599
Blm 8 Kopyalama
Kopyalama lemleri
Kat kopyala
Kat kopyalama bir kattaki objeleri dier kata kopyalar. Bu objeler sadece seilen objeler olabilecei
gibi, tm objelerde olabilir.
Kat kopyalama iin birden ok kata ihtiyacnz vardr. Kat genel ayarlarnda bu katlar tanmlayn
ve katlar an.
Dzen/Kat Kopyala satrn tklayn.
Alan diyalogda kopyalama yaplacak katlar iaretleyin, yaplmayacak iaretleri kaldrn. Ayrntl
bilgi iin, klavyeden F1 tuuna basn, yardm diyalou alacktr.
Tamam butonu stnde sol tu ile tkladnzda altnz kattaki objeler, dier katlara
kopyalanacaktr.
Kat kopyalama diyalogundaki parametreler unlardr:
Diyalogda bulunan liste Kat ve Kopyala stunlarndan oluur. Kat stununda projede aktif kat dndaki
mevcut katlar, kopyalama stununda ise bunlarn her biri iin kutucuklar mevcuttur. Kopyalama
yaplacak katlarn karsndaki kutucuklar iaretlenir, kopyalama yaplmayacak katlarn karsndaki
kutucuklardaki iaretler farenin sol tuu ile kutucuk zerine tklanarak kaldrlr.
Hepsini se butonu tklanrsa kopya stunundaki tm kutucuklar iaretlenir. Hibirini seme butonu
tklandnda ise tm kutucuklardaki iaretler kaldrlr.
Eski objeleri sil: Kopyala stununda iaret konmu katlardaki btn objelerin silinip, yerine
kopyalanacak kattaki objelerin yerletirilmesine olanak tanr. aretli ise, kopyalama ilemine maruz
kalan kattaki btn veriler silinir.
Yalnz aktif alma modu objelerini kopyala: aretlenmi ise mimari modda bulunuluyorsa, sadece
mimari modda grntlenen objeler, kalp plan modunda bulunuluyorsa sadece kalp plan modunda
grntlenen objeler kopyalanr. aretli deilse hem mimari hem de kalp plan objeleri kopyalanr.
Kontur izgilerini kopyala: aretlenmi ise, allan katn kontur izgisini, seilen katlara kopyalar.
Sadece seili objeleri kopyala: aretlenmi ise sadece seili objeler kopyalanacaktr. Objeler aktif katta
Kat Kopyala komutu altrlmadan nce iaretlenir.
Hepsini Se: Diyalogdaki tm katlar bir seferde seer.
Hibirini Seme: Diyalogdaki seili tm katlarn seimini kaldrr.
Kopyala ve yaptr
Programda istenen objeleri bir kattan dier bir kata ya da bir projeden dier bir projeye kopyalamak
mmkndr. Ayn proje iinde kopyalama yaplacaksa Kopyala ve Yaptr komutlar bu i iin
yeterlidir. Bir projeden dier bir projeye kopyalama yaplacaksa Dosyaya Kopyala ve Dosyadan
Yaptr komutlar kullanlr.
Kopyalama
600
Kopyalama yaplrken dikkat edilecek konu udur. 3-boyutlu kat pencerelerinden kopyalanan objeler
sadece 3-boyutlu kat pencerelerine yaptrlabilirler. Kopyalanan objelerin 3-boyutlu ya da 2-boyutlu
objeler olmas bu kural deitirmez. 2-boyutlu izim pencerelerinden kopyalanan objeler hem 2-
boyutlu, hem de 3-boyutlu pencerelere yaptrlabilirler.
Kopyala, Yaptr, Dosyaya Kopyala ve Dosyadan Yaptr komutlarnn kullanm aada anlatlmtr.
Kopyalama yapmak iin:
Dzen/Kopyala satrn farenin sol tuu ile tklayn.
Kopyalanacak objeleri sein.
Seilen objelerin kopyalanmas iin farenin sa tuuna basn.
Baz noktay farenin sol tuu ile belirleyin
Objeler bellee alnacaktr.
Yaptr ikiye ayrlr:
Kattan Kata Yaptr,
Kat Genel Ayarlarndan bir kat an. (1.kat olsun.)
Kopyalanacak objelerin bulunduu kat sein. (Zemin kat).
Dzen/Kopyala satrn farenin sol tuu ile tklayn.
Kopyalanacak objeleri sein. Objelerin seildiini zerlerinde beliren renkli iaret kutucuklarndan
anlayabilirsiniz.
Hedef kat tklayarak o pencereyi aktif hale getirin.
Dzen/Yaptr satrn sol tu ile tklayn.
Emin misiniz? sorusuna evet cevabn verdiinizde kat kopyalama gerekleir.
Genel ayarlardan obje yaptrrken koordinat al modu ak ise, kopyalama srasnda yeni
koordinatlar, Koordinat Kutusunu kullanarak veya izim alann tklayarak girebilirsiniz.
Kopyala komutunu klavyeden Ctrl+C tularn birlikte kullanarak da altrabilirsiniz.
Yaptr komutunu klavyeden Ctrl+V tularn birlikte kullanarak da altrabilirsiniz.
Kat inde Yaptr,
Genel ayarlardan obje yaptrrken koordinat al modunu an.
Dzen/Kopyala satrn sol tuu ile tklayn.
Dzen/Yaptr satrn sol tu ile tklayn.
Birinci noktay belirlemek iin izim alann sol tu ile tklayn.
Kopyalama
601
Fareyi srkleyerek sol tuu tekrar tklayn.
Objeler oaltlacaktr.
Dosyaya Kopyala:
Sol tu ile baz noktay verin.
Karnza Blok Kaydet penceresi gelecektir.
Dosya Ad satrna bir isim yazn(uzants BLK) ve Tamam butonunu tklayn.
Seilen objeler verdiiniz isimle BLK uzantl dosya altnda saklanacaktr.
Dosyadan Yaptr:
Karnza Blok Ykle penceresi gelecektir.
BLK uzantl dosyalardan birini ift tklayarak sein.
Emin misiniz? sorusuna evet cevabn verdiinizde blok yerletirme ilemi gerekleir.
Genel ayarlardan obje yaptrrken koordinat al modu ak ise, yaptrma srasnda yeni
Klonla
Klonla komutu pencere iinde (kat ya da izim penceresi) objeleri kopyalamak iin gelitirilmitir.
Klonla komutu kullanarak kopyalama yapmak iin:
Deitir/Klonla satrn tklayn.
Obje ya da objeleri sein. (rnein duvar)
Baz noktay belirlemek iin, farenin sol tuu ile istediiniz noktay tklayn.
Fareyi srkleyin ve tekrar sol tuu tklayn.
Obje klonlanacaktr.
Seri klonlamak iin farenin sol tuuna tekrar basabilirsiniz.
Obje oalt
allan izimde objeleri belirli aralkta ve sayda tretmek iin kullanlr.
Obje sein.
Deitir/Obje oalt satrn tklayn.
Kopyalama
602
Obje oaltma penceresi karnza gelecektir.
Gerekli ayarlar yapn.
Obje oaltlacaktr.
Obje oalt satrnn aktif olmas iin daha nceden obje veya objelerin seilmi olmas gereklidir.
Obje oalt diyalogundaki parametreler unlardr:
Obje says: Seilen obje ya da objelerden kaar adet retileceini bu kutucua yazlr.
X Aralk: retilecek obje ya da objelerin yatay yndeki teleme mesafesi girilir (metre). (X ynnde
oaltlmayacaksa sfr girilir)
Y Aralk: retilecek obje ya da objelerin dey yndeki teleme mesafesi girilir (metre). (Y ynnde
oaltlmayacaksa sfr girilir)
oaltma Tipi: Soldaki seenek seilirse iki obje arasndaki mesafe girilen X ve Y aral kadar olur.
Sadaki seenek seilirse X ve Y aralklar obje saysna blnr. ki obje aras mesafe bu deer kadar
olur. Baka bir deyile girilen obje says kadar obje girilen arala sdrlr.
Gelimi obje oalt
Gelimi obje oalt komutu objeleri belirli bir hat zerinde oaltmak iin gelitirilmitir. Bu oaltma
hatt izgi, ember, yay, ya da erilerden oluabilir.
Gelimi obje oaltma yapmak iin:
ncelikle oaltma hattn izgi, ember, yay, eri (ak ya da kapal Bezier, Nurbs) objeleri
izerek belirleyin. oaltma hatt sadece bir ember, izgi, yay olabilecei gibi bunlarn
kombinasyonundan da meydana gelebilir.
Deitir/Gelimi Obje oalt satrn tklayn.
izim alannda oaltmak istediiniz obje ya da objeleri farenin sol tuu ile tklayarak sein.
Farenin sol tuu ile tklayarak baz noktay verin. (Baz nokta herhangi bir nokta olabilecei gibi,
genellikle obje dm noktalarndan biri olarak verilir. Objeler bu nokta baz alnarak oaltlr.
Baz noktalar oaltma hatt zerinde yer alr.)
izim alannda ikinci bir noktay sol tu ile tklayarak taban yn belirleyin.
oaltma hattn oluturan obje ya da objeleri (izgi, ember, yay vs.) farenin sol tuu ile
tklayarak sein.
Seim bittikten sonra farenin sa tuunu tklayn. Gelimi Obje oaltma diyalogu ekrana
gelecektir.
Bu diyalogda gerekli ayarlar yapn ve Tamam butonunu tklayn. Objeler verilen parametrelere
ve seilen hatta gre oaltlacaktr.
Gelimi Obje oalt diyalogundaki parametreler unlardr:
Kopyalama
603
Uzaklk: Seilirse objeler buraya girilen aralk (metre) baz alnarak oaltlrlar. oaltlan iki objenin
baz noktalar arasndaki uzaklk, bu kutucua girilen mesafe kadar olur.
Adet: Seilirse objeler buraya girilen adet baz alnarak oaltlrlar. oaltma hatt zerine bu sayda
obje eit aralklarla yerletirilirler.
Objeleri dndr: aretlenirse, oaltlan objeler oaltma hattndaki eim deiikliklerine bal olarak
dndrlerek oaltlrlar.
Yol objelerini sil: aretlenirse objeler oaltldktan sonra referans oaltma hatt silinir.
aretlenmezse oaltma hatt silinmez.
Kontur kopyala ve kontur yaptr
Kontur Kopyala ve Kontur Yaptr komutlar bir kattaki kontur izgisini baka bir kata kopyalamak iin
gelitirilmitir.
Kontur kopyalamak iin:
Kontur izgisi tanmlayn.
Dzen/Kontur Kopyala satrn farenin sol tuu ile tklayn.
Kontur izgisi bellee alnacaktr.
Kontur Yaptrmak iin:
Kat Genel Ayarlarndan bir kat an. (Hedef kat)
Hedef kat tklayarak o pencereyi aktif hale getirin.
Dzen/Kontur Yaptr satrn sol tu ile tklayn. Kontur yaptr gerekleecektir.
Genel ayarlardan obje yaptrrken koordinat al modu ak ise, kopyalama srasnda yeni
koordinatlar girebilirsiniz.
Dosyaya kopyala
Oluturulan makro izimler, dosyada kaydedilerek istenildii zaman yeni almalarda kullanlabilir.
3-boyutlu kat pencerelerinden kopyalanan objeler sadece 3-boyutlu kat pencerelerine
yaptrlabilirler. Kopyalanan objelerin 3-boyutlu ya da 2-boyutlu objeler olmas bu kural deitirmez.
2-boyutlu izim pencerelerinden kopyalanan objeler hem 2-boyutlu, hem de 3-boyutlu pencerelere
yaptrlabilirler.
Dosyaya kopyalama yapmak iin:
Sol tu ile baz noktay verin.
Karnza Blok Kaydet penceresi gelecektir.
Kopyalama
604
Dosya Ad satrna bir isim yazn(uzants BLK) ve Tamam butonunu tklayn.
Seilen objeler verdiiniz isimle BLK uzantl dosya altnda saklanacaktr.
Dosyaya kopyaladnz bu objeleri Dosyadan Yaptr komutuyla tekrar kullanabilirsiniz.
Dosyadan yaptr
Dosyaya Kopyala komutuyla diske kaydedilen izim gruplar Dosyadan Yaptr komutuyla baka bir
izimde kullanlabilir.
Karnza Blok Ykle penceresi gelecektir.
BLK uzantl dosyalardan birini ift tklayarak sein.
Emin misiniz? sorusuna evet cevabn verdiinizde blok yerletirme ilemi gerekleir.
Genel ayarlardan obje yaptrrken koordinat al modu ak ise, yaptrma srasnda yeni
Arivleme
Projelerde sk, rutin olarak kullanlan objeler, dosyaya kopyalamak sureti ile arivlenebilir. Bu ekilde
oluturulacak obje bloklar projelerde dosyadan yaptrlarak kullanlabilir.
Projeler arivlenmek isteniyorsa, projenin bir kopyasn yedeklemek yeterli olacaktr. Projeyi ister .ide
formatnda ister .cde formatnda kaydedilerek arivlenebilirler. .cde format, sktrlm bir format
olduundan kayt edilen projeler .ide formatna gre diskte daha az yer tutarlar.
Herhangi bir projeyi .cde (Sktrlm dosya) formatnda kaydetmek iin, Sktrarak Kaydet komutu,
.ide formatnda kayt etmek iin Kaydet komutu kullanlr.
Kopyalama Teknikleri
Katlar aras kopyalama
Katlar aras kopyalama ilemleri iin Kat Kopyala ya da Kopyala-Yaptr komutlar kullanlabilir. Bu
komutlarn kullanlmas ile ilgili detaylar ilgili konu balklar altnda anlatlmtr.
Kat kopyalama yaplrken herhangi bir kata yanllkla istenmeyen kopyalama yaplrsa panie gerek
yoktur. lgili kat penceresi aktif hale getirilip Dzen/Geri Al satrn tklayn. Kopyalanan objeler geri
alnacak, varsa eski objeler geri gelecektir. Ancak yanl kopyalama yapldktan sonra proje kaydedilip
programdan klrsa, eski objeler geri alnamaz.
Bir projeden baka bir projeye kopyalama
Bir projeden baka bir projeye kopyalama yapmak iin Dosyaya Kopyala ve Dosyadan Yaptr
komutlar kullanlr. Bu komutlarn kullanm ilgili konu balklar altnda detayl olarak anlatlmtr.
Kopyalama
605
2B-3B pencereler aras kopyalama ilemleri
3-boyutlu kat pencerelerinden kopyalanan objeler sadece 3-boyutlu kat pencerelerine
yaptrlabilirler. Kopyalanan objelerin 3-boyutlu ya da 2-boyutlu objeler olmas bu kural deitirmez.
2-boyutlu izim pencerelerinden kopyalanan objeler hem 2-boyutlu, hem de 3-boyutlu pencerelere
yaptrlabilirler. 3 boyutlu izim pencerelerinde bulunan objeleri 2 boyut izim penceresine
kopyalayabilmek iin objeler nce, 2 boyuta aktarlmaldr, daha sonra 2 boyut -2 boyut arasnda
kopyalama yaplmaldr.
2B-2B pencereler aras kopyalama ilemleri
2 boyut penceresinde bulunan izimleri baka 2 boyut penceresine aktarmak iin, Kopyala ve Yaptr
komutlar kullanlr. Bir penceredeki objeler seilir ve Kopyala komutu ile bellee alnr. Daha sonra
objelerin yerletirilecei pencereye geilir. Yaptr komutu ile bellekteki objeler buraya yaptrlr.
Kopyalama ve yaptrma ilemleri Kopyala ve yaptr bal altnda adm adm anlatlmtr.

Kopyalama
606

607
Blm 9 Proje
Kaydetme lemleri
Projeyi kaydet
ideYAPI programlarnda oluturulan projeler 7 versiyonundan sonra IDE/ uzantl dosyalarda
saklanrlar. Program yeni proje aarken kullancdan proje ismi sormaz. Proje aldktan sonra ilk defa
kaydedilirken bir proje ismi ister. Proje, girilen bu isimle kaydedilir.
Proje kaydetmek iin:
Proje/ Kaydet satrn tklayn.
Proje ilk defa kaydediliyorsa Proje Kaydet diyalogu ekrana gelecektir.
Buradan istediiniz klasrn altna gein.
Dosya ad satrna proje dosyas iin bir isim yazn.
Tamam butonunu tklayn. Proje verdiiniz isimle kaydedilecektir.
Bundan sonraki aamalarda data girdike Proje/Kaydet satrn ya da toolbardaki Kaydet butonunu
tklayarak projeyi kaydedin. Proje dosyas her seferinde yeni girilen bilgilerle gncellenecektir.
Projeyi diskete kaydetmek istiyorsanz bunu program iinden yapmanz nerilmez. nce Hard diske
kaydedin. Daha sonra Windows altndan diskete kopyalayn. Disket zerinde almak hem daha fazla
zaman alr, hem de projenin diskete smad durumlarda program sizi uyarmaz.
Projeyi farkl kaydet
Projeyi farkl kaydet komutu genelde projenin bir kopyasn almak iin kullanlr. zerinde allan bir
proje farkl bir isimle, farkl bir yere kaydedilebilir. Mevcut proje dosyas mevcut ismi ile braklr ve
proje yeni bir kopya olarak farkl bir isimle ya da farkl bir klasr/dizin altna kaydedilebilir. Bu
ilemden sonra eski proje dosyas kapanr, yeni dosya zerinde allmaya devam edilir.
Projeyi farkl kaydetmek iin:
Proje/Farkl Kaydet satrn tklayn. Proje Kaydet penceresi ekrana gelecektir.
Projeyi mevcut proje dosyasnn bulunduu klasr altna kaydetmek istiyorsanz Proje ad satrna
farkl bir isim girin. Ayn isimle kaydetmek istiyorsanz baka bir klasre gein.
Projenin bir kopyas yaratlacaktr. zerinde allan bu proje olacaktr. nceki proje dosyas
kapatlacaktr.
Sktrarak kaydet
Projeyi arivlemek ve bykln azaltmak iin kullanlr. Sktrarak Kaydet komuyla kayt edilen
projeler sktrld iin Kaydet komutuyla kayt edilen (.ide6) projelere gre bykl daha az
olur.
Proje
608
Projeyi sktrarak kayt etmek iin:
Proje/Sktrarak Kaydet satrn tklayn. Proje Kaydet penceresi ekrana gelecektir.
Projeyi mevcut proje dosyasnn bulunduu klasr altna kaydetmek istiyorsanz Proje ad satrna
farkl bir isim girin. Ayn isimle kaydetmek istiyorsanz baka bir klasre gein.
Sktrlm proje .cde uzantl olarak kayt edilecektir.
SAP2000 programna data aktarmak
Projenizin herhangi bir aamasnda altnz modeli SAP2000 programna mdb formatnda veri
aktarm yapabilirsiniz.
Proje/Sap2000 Veri Taban Olarak Kaydet komutunu tklayn.
Dosya ad verin ve Tamam butonunu tklayn.
3DS export
ideCAD Statik programnda oluturulan projeler 3DS formatnda kaydedilebilir. Bunun iin 3ds export
komutu kullanlr.
Proje/Export/3DS satrn tklayn.
3DS Export diyalogu alacaktr.
Dosya ad satrna bir isim yazn.
DXF export
ideCAD Statik programnda oluturulan projeler DXF formatnda kaydedilebilir. Bunun iin DXF
export komutu kullanlr.
DXF olarak kaydetmek istediiniz kat ya da izim penceresine gein.
Proje/Export/DXF satrn tklayn.
Dxf Kaydet penceresi ekrana gelecektir.
Dosya Ad satrna bir isim yazn.
DWG/DXF Export Seenekleri diyalogu alacaktr. Bu diyalogda gerekli parametreleri ayarlayn.
DWG/DXF export seenekleri
Blok olarak kaydet: Objelerin blok(btn) olarak aktarlmas salanr. Cad ortamnda objeler blok
olarak karnza gelecektir.
Proje
609
Paralanm olarak kaydet: Objeleri oluturulan her bir izginin, ayr izgi objesi olarak aktarlmas
salanr.
2 boyutlu objeleri export et : Sadece 2 boyut objelerini export eder.
3 boyutlu objeleri export et : Sadece 3 boyutlu objeleri export eder.
2 ve 3 boyutlu objeleri export et: Tm objeleri export eder.
D izgi olarak aktar: izimde kullanlan true type fontlarn, vektrel fontlara dntrlrken, d
izgilere aktarlacan belirler. Tm fontlar izgi olarak hazrlanrlar.
AutoCAD standart fontu olarak aktar: izimde kullanlan true type fontlarn, vektrel fontlara
dntrlrken, AutoCAD standart fontu olarak aktarlacan belirler. (AutoCAD, AutoDesk
firmasnn tescilli markasdr.)
True type olarak aktar: AutoCAD R13 ve st versiyonlarna fontlar True Type olarak aktarlaca
belirlenir.
Yaz boylar klt : aretlendiinde yazlarn byklkleri AutoCAD programnn yaz byklerine
uyacak ekilde kltlr.
En yakn renklere dntr: Mevcut renkleri en yakn renklere dntrr.
Temel renklere dntr: Mevcut renkleri temel renklere dntrr
DWG export
ideCAD Statik programnda oluturulan projeler DWG formatnda kaydedilebilir. Bunun iin DWG
DWG olarak kaydetmek istediiniz kat ya da izim penceresine gein.
Proje/Export/DWG satrn tklayn.
Dwg Kaydet penceresi ekrana gelecektir.
Dosya Ad satrna bir isim yazn.
DWG/DXF Export Seenekleri diyalogu alacaktr. Bu diyalogda gerekli parametreleri ayarlayn.
DWG/DXF export seenekleri
Blok olarak kaydet: Objelerin blok(btn) olarak aktarlmas salanr. Cad ortamnda objeler blok
olarak karnza gelecektir.
Paralanm olarak kaydet: Objeleri oluturulan her bir izginin, ayr izgi objesi olarak aktarlmas
salanr.
2 boyutlu objeleri export et : Sadece 2 boyut objelerini export eder.
3 boyutlu objeleri export et : Sadece 3 boyutlu objeleri export eder.
2 ve 3 boyutlu objeleri export et: Tm objeleri export eder.
Proje
610
D izgi olarak aktar: izimde kullanlan true type fontlarn, vektrel fontlara dntrlrken, d
izgilere aktarlacan belirler. Tm fontlar izgi olarak hazrlanrlar.
AutoCAD standart fontu olarak aktar: izimde kullanlan true type fontlarn, vektrel fontlara
dntrlrken, AutoCAD standart fontu olarak aktarlacan belirler. (AutoCAD, AutoDesk
firmasnn tescilli markasdr.)
True type olarak aktar: AutoCAD R13 ve st versiyonlarna fontlar True Type olarak aktarlaca
belirlenir.
Yaz boylar klt : aretlendiinde yazlarn byklkleri AutoCAD programnn yaz byklerine
uyacak ekilde kltlr.
En yakn renklere dntr: Mevcut renkleri en yakn renklere dntrr.
Temel renklere dntr: Mevcut renkleri temel renklere dntrr
DWF export
ideCAD Statik programnda oluturulan projeler DWF formatnda kaydedilebilir. Bunun iin Dwf
Proje/Export/DWF satrn tklayn.
DWF Export diyalogu alacaktr.
VRML export
ideCAD Statik programnda oluturulan projeler VRML formatnda kaydedilebilir. Bunun iin Vrml
Proje/Export/WRML satrn tklayn.
VRML Export diyalogu alacaktr.
PDF Olarak Kaydet
Proje, izim, detay, alm ve 3 boyutlu proje datasnn pdf dosyas olarak aktarlmasn salayan PDF
Aktar komutu, Proje mens altnda bulunmaktadr.
PDF aktar komutu sayesinde;
ideCAD'e gerek duymadan projenin bakalar tarafndan incelenebilir.
3 boyutlu modelin aktarlmas sonucunda pdf dosyasnda 3 boyutlu olarak incelenebilir.
Tm proje pdf olarak yazabilir
Mimari veya kalp plan modu seimi ile izimler ayrca mimari ve statik katman olarak ayrlabilir.
Proje
611

Proje mensnden PDF Olarak Kaydet satrn tklayn.
PDF aktar diyalogu alacaktr.
Diyalogda bir dosya ad verin.
PDF aktarma ile ilgili seenekler belirecektir.
Seenekleri dzenledikten sonra Tamam butonunu tklayn.
izimler : PDF olarak aktarmak istediiniz izimleri sein.
Kat plan modu:
Hepsini aktar -> Statik ve mimari modunda bulunan elemanlara bakmakszn tm projeyi PDF olarak
aktarr.
Mimari tasarm aktar -> Sadece mimari modunda bulunan elemanlar aktarr.
Statik tasarm aktar -> Sadece statik modunda bulunan elemanlar aktarr.
Kesitler : Projede kesit hatt tanmlanmsa, kesitin getii konumdan elemanlar kesilerek kalan ksm 3
boyutlu veri eklinde pdf olarak ayrca aktarlr.
Kesit ynn deitir seenei ile kesilen ksm bak yn ters yne evrilerekdeitirilir. rnein
aadan yukarya baklarak hazrlanan grnt, yukardan aaya baklacak ekilde deitirilir.
Renk : Altta bulunan Materyal kutucuunda herhangi bir doku seilmediyse, kesitte kesilen ksmlar
renk kutucuunda seilen renk ile boyanr.
Materyal : Kesitte kesilen ksmlar matertal kutucuunda seilen doku ile kaplanr.
Proje
612
Ayarlar kaydet
izim ekrannzn ve iziminizde kullanacanz objelerin ayarlarn istediiniz gibi dzenleyebilir ve bu
ayarlar daha sonraki bir projede kullanmak zere saklayabilirsiniz.
Ayarlar/Ayarlar Kaydet satrn tklayn.
Karnza Ayarlar Kaydet penceresi gelecektir.
Dosya Ad satrna bir isim yazn (uzants SET).
Yaptnz btn ayarlar verdiiniz isim ile diskinize kayt edilecektir.
ablon projesi oluturmak
Programda ayar yaplm bo bir proje ablon olarak kayt edilebilir. ablonlar tipik projelerdir. Yeni
proje alrken, daha nce kayt edilmi herhangi bir ablon seilebilir. Proje alrken seilen ablonun
ayarlar yeni projede de aktif hale getirilir.
ablonlar, program klasrnde template klasr altnda saklanrlar. Template klasr altnda default
proje dosyas ve program kurulumu srasnda programn oluturduu klasrler vardr. Bu klasrlerden
birisi User klasrdr. Yeni bir ablon User klasrne kayt edilebilir. Bununla birlikte Windows
Gezgininizi kullanarak Template klasr ierinde ablonlar snflandracak baka klasrler de
aabilirsiniz.
Bir ablon projesi oluturmak iin:
ablon olarak kayt etmek istediiniz, ayarlar yaplm bir projedesiniz. Bu proje ayarn yaptnz
bir proje olabilir. Byle bir proje varsa, projeyi ykleyebilir kullanmayacaksanz datalarn
silebilirsiniz. Datay kullanmak isterseniz, ablonu bu ekilde de oluturabilirsiniz. Bu ekilde kayt
edilmi bir ablonu kullanarak atnz projede datalar da yklenecektir.
Proje/Farkl Kaydet satrn tklayn.
Proje kaydet diyalogu alacaktr. Bu diyalogda program klasr altnda bulunan template
klasrne gidin.
User klasrn ya da daha nce oluturduysanz, oluturduunuz klasr ift tklayn.
Dosya ad ksmna bir isim verin. Tamam butonunu tklayn. ablon proje oluacaktr.
ablon projesinin bir aklama yazs ve ikonu da oluturulabilir. ablon dosyasyla ayn isimde bir .txt
dosyas ile bir ikon(.ico) dosyas oluturulur ve ablon dosyasnn bulunduu klasre kopyalanr.
rnein ablon dosyasnn ad ablon.ide olsun, aklama yazs text formatnda, ablon.txt, ikon
dosyas ile resim formatnda ablon.ico olacaktr.
Proje
613
Ekran Grnts Kaydet
Program izim alannda belirlediiniz herhangi bir grnty resim(bmp, jpeg, tiff, png vs) olarak kayt
edebilirisiniz.
Ekran grnts kayt etmek iin:
Proje/Ekran Grnts Kaydet satrn tklayn.
Resim Kaydet diyalogu alacaktr.
Ekran : aretlenirse, allan izim penceresinde mevcut zoom faktrnn belirledii alann kayt
edilmesini salar.
izim Snrlar: aretlenirse, allan izim penceresinde bulunan tm izimleri kapsayan alann kayt
edilmesini salar.
Limitler : aretlenirse, Ayarlar//Genel Ayarlar/Izgara ve Snrlar/izim Snrlar blmnde belirtilen
koordinat deerlerin oluturduu alann kayt edilmesini salar.
Pafta: aretlenirse, pafta penceresinde bulunan btn izimlerin oluturduu alann kayt edilmesini
salar. Bu seenek pafta penceresi aktif haldeyken seilebilir.
Pencere : aretlenirse, Pencere Se butonu ile belirlenebilen alann kayt edilmesini salar. nce
Pencere Se butonu tklanr: Pencere Seimi diyalogunda Se butonu tklanr. Fare ile izim alannda iki
nokta belirlenir. Tamam butonu tklanarak Pencere Seimi diyaloguna geri dnlr. Pencere Seimi
diyalogunda Tamam butonu tklanr. Bu aamadan sonra Pencere seenei seilebilir.
Yukarda aklanan bilgilerin nda hangi grntnn kayt edilecei belirlendikten sonra Resim
Kaydet diyalogunda Tamam butonu tklayn.
Dosya Kaydet diyalogu alr. Altta Dosya Tipleri blmnde hangi formatta kayt edeceinizi
belirleyin.
Dosya Ad satrna bir isim yazn ve Tamam butonunu tklayn.
Otomatik kayt
Programda isterseniz otomatik kayt aktif hale getirebilirsiniz. Otomatik kayt, iziminizin diske
otomatik olarak kayt edilmesini salar.
Otomatik Kayt blmnde, Aktif satrn iaretleyin, Aralk satrna istediiniz deeri girin.
Yaplan kayt Autosave dizini altna eer iziminize bir isim vermemiseniz isimsiz.ide6 olarak bir isim
vermiseniz, verdiiniz proje ismi.ide6 olarak kayt edilir. Kayt verilen zaman aralklarnda periyodik
olarak tekrarlanr.
Proje
614
Proje yedei
Projenin otomatik olarak bir yedei oluturulabilir. Yedek proje dosyalar proje dosyas ile ayn ismi
tarlar ve proje dosyasnn bulunduu klasr altna kaydedilirler. Yalnz yedek proje dosyalarnn
uzantlar *.bak eklindedir.
Programn proje yedei oluturmas kullancnn seimine baldr. Yedek proje dosyas oluturulmasn
istiyorsanz:
Ayarlar/Genel Ayarlar satrn tklayn. Genel Ayarlar diyalogu ekrana gelecektir.
Kaydederken yedekle kutucuunu iaretleyin.
Kaydederken yedek al, programn, kayt ilemi srasnda, kayt edilen projenin bir nceki halinin
yedeini otomatik oluturmas iin kullanlr. Seenei aktif hale getirerek, projeyi kayt ilemi srasnda
projenin bir nceki halinin bak uzantl bir kopyasn oluturursunuz. Eer projeyi kayt ettiiniz andaki
almanzn hatal olduunu dnyorsanz, projenin kayt edilmemi nceki haline ".bak" dosyasn
aarak ulaabilirsiniz.
Bak dosyasn amak iin,
Proje/A tklayn.
Dosya tipleri satrndan Yedeklenmi projeler (*.bak) seeneini sein.
Yedek dosyas alacaktr.
Alan yedek dosyasn farkl isimde kayt etmeniz ve yeni bu oluan proje ile almay srdrmeniz
daha doru olacaktr.
Proje/Farkl Kaydet tklayn.
Dosya ismi verin.
Eski versiyon olarak kaydet
6.0012 versiyonundan sonra program, projeleri eski versiyon formatnda kayt edebilmektedir.
altnz bir projeyi eski bir versiyon formatnda kayt etmek iin;
Proje mensnden Eski Versiyon Olarak Kaydet satrn tklayn.
Listede yer alan versiyon numaralarndan birini sein.
Bir dosya ismi verin.
Proje
615
Rapor kaydet
ideCAD Rapor program ideCAD Statik program ile birlikte alan bir programdr. Aralar/Metraj
satr tklandnda ideCAD Rapor program alr. Duvar, i sva ve tavan svas metrajlar otomatik
olarak oluturulup bu programda grntlenir.
Raporu kaydetmek iin:
Dosya/Kaydet ya da Farkl Kaydet satrn tklayn.
Alan diyalogda dosya ad satrna rapor dosyas iin bir isim verin.
Tamam butonunu tklayn. Rapor dosya ad.rpt olarak kaydedilecektir.
Kaydedilen rapor, istenildii zaman ideCAD Rapor program altrlp tekrar alabilir.
Ykleme lemleri
Yeni proje
Program altrld anda Proje A ve Yeni Proje komutlar aktif, dierleri aktif deildir. Program ilk
kez altrldnda kullanc ya yeni bir projeye balar ya da mevcut bir projeyi aar. Yeni proje amak
iin Yeni Proje ikonu tklanr. Yeni proje diyalogu alr.
Yeni Proje diyalogunda, proje ayarlarn belirleyen seenek bulunmaktadr.
hale gelir.
yeni bir proje aar.
ablon kullanarak balat: aretlenirse, hazrda bulunan proje ablonlarndan birini seerek yeni bir
proje alr. Drt adet klasrde drt tane ablon bulunmaktadr. Yeni projenin ayar olarak kullanlmak
istenen ablon, sol tu ile tklanr.
Uygun bir seenek seilerek A butonu tklanr. Bylece programda yeni bir proje alm olur.

Proje a
Program ilk defa altryorsanz veya projeyi kapatmsanz;
Proje/A satrn tklayn.
Ekrana Proje Ykle penceresi gelecektir.
Bu pencerede daha nce kayt edilmi projelerden birini ift tklayn.
lgili proje alacaktr. Kat genel ayarlarndan varsa dier katlar da aabilirsiniz. Herhangi bir
Proje
616
projede alyorsanz ve bu projeyi kayt etmemiseniz program, projeyi kayt edip
etmeyeceinizi soracaktr. Soru iptal edilmezse, allan proje kapatlacak, yklenen proje
alacaktr.
3DS import
3ds dosyalar amak iin:
Proje/mport/3DS satrn tklayn.
mport Ayarlar diyalogu alacaktr.
Bu diyalogda gerekli parametreleri ayarlayn.
Tamam butonunu tklayn. Dosya alacaktr.
mport Ayarlar
Orijinal Boyutlar : mport edilen dosyann x, y, z dzlemindeki boyutlar izlenebilir.
Yeni Boyutlar : mport edilen dosyann x, y, z dzlemindeki boyutlar deitirilebilir.
Yzde: mport edilen dosyann x, y, x dzlemindeki boyutlarnn girilen yzde kadar bir oranla
deitirilmesi salar.
Ayn oran: aretlendiinde, import edilen dosyasnn Yeni Boyutlar blmndeki x, y, z
deerlerinden herhangi biri deitirildiinde, dier boyutlarnn da ayn oranda deimesi salanr.
Orijin : mport edilen dosyasnn orijinin izim alannda hangi koordinatlara import edilecei belirlenir.
Kameralar import et: mport edilen 3ds dosyasnn ieriinde kamera tanmlysa, bu kameralarn da
import edilip edilmeyecei belirlenir. aretliyse kameralar import edilir, iaretli deilse import
edilmez.
Ik kaynaklarn import et: mport edilen 3ds dosyasnn ieriinde k kayna tanmlysa, bu k
kaynaklarnn da import edilip edilmeyecei belirlenir. aretliyse kameralar import edilir, iaretli
deilse import edilmez.
Dxf import
DXF formatndaki dosyalar programa yklemek iin:
Proje/mport/DXF satrn tklayn.
Dxf Ykle diyalogu alacaktr.
DXF uzantl dosyalardan birini farenin sol tuu ile tklayn.
A butonunu tklayn. DWG/DXF mport Seenekleri diyalogu alacaktr.
Gerekli parametreleri ayarlayn. Tamam butonunu tklayn. Dosya alacaktr.
DXF/DWG mport Seenekleri
Renkler : mport edilen dosyadaki renklerin programda hangi renklerle kullanlaca seenei
belirlenir.
Proje
617
3 boyutlu objeleri import et: aretlenirse import edilen dosyadaki 3 boyutlu objeler de import edilir.
aretlenmezse, sadece 2 boyutlu objeler import edilir.
mport edilmi objeleri se: aretlenirse, import ilemi sonucunda, import edilen tm objeler
otomatik seilir.
mport edilmi objeleri blokla: aretlenirse, import edilen objeler tek bir blok objesi haline getirilir.
Dwg import
DWG formatndaki dosyalar programa yklemek iin:
Proje/mport/DWG satrn tklayn.
Dwg Ykle diyalogu alacaktr.
DWG uzantl dosyalardan birini farenin sol tuu ile tklayn.
A butonunu tklayn. DWG/DXF mport Seenekleri diyalogu alacaktr.
Gerekli parametreleri ayarlayn. Tamam butonunu tklayn. Dosya alacaktr.
DXF/DWG mport Seenekleri
Renkler : mport edilen dosyadaki renklerin programda hangi renklerle kullanlaca seenei
belirlenir.
3 boyutlu objeleri import et: aretlenirse import edilen dosyadaki 3 boyutlu objeler de import edilir.
aretlenmezse, sadece 2 boyutlu objeler import edilir.
mport edilmi objeleri se: aretlenirse, import ilemi sonucunda, import edilen tm objeler
otomatik seilir.
mport edilmi objeleri blokla: aretlenirse, import edilen objeler tek bir blok objesi haline getirilir.
2B mimari proje oku
2 boyutlu mimari proje oku modl ile ideCAD Statik, dxf/dwg olarak kayt edilmi bir izimde, kendi
katmanlarnda izilmi aks, kolon, kiri, panel ve deme izgilerini 3 boyutlu statik objelere
dntrr.
Aralar mensnen 2B Mimari Proje Oku satrn tklayn.
2B Mimari Oku diyalou alacaktr.

Diyalogda bulunan butonlarn soldan saa aklamalar srasyla u ekildedir:

Proje
618
izimi verilen lekleme kriterine gre lekler. nce leklenecek elemanlar seilir. Sonra farenin
sa tuuna baslr. leklemeye baz alnacak nokta seilir. Sonraki aamada "mevcut izimden uzaklk
deerini bildiiniz iki nokta" seilir. Bu noktalar gre yeni uzaklk deeri verilerek lekleme ilemi
tamamlanr.

Aks objesinin katmann belirler. Buton tklandnda bir diyalog alr. Bu diyalogda, okunan proje iin
hangi katmann (katmanlarn) aks olaca bilgisi listeden seilerek belirlenir. Bu ilemden sonra okunan
izimde sadece aks katman olacak izgiler ak kalr, dier izgiler kapatlr. Bu aamada aks olacak
izgiler izim alannda seilir ve "Bitir" butonu aks okuma ilemi tamamlanr.

Kolon objesinin katmann belirler. Buton tklandnda bir diyalog alr. Bu diyalogda, okunan proje
iin hangi katmann (katmanlarn) kolon olaca bilgisi listeden seilerek belirlenir. Bu ilemden sonra
okunan izimde sadece kolon katman olacak izgiler ak kalr, dier izgiler kapatlr. Bu aamada
kolon olacak izgiler izim alannda seilir ve "Bitir" butonu kolon okuma ilemi tamamlanr.

Perde objesinin katmann belirler. Buton tklandnda bir diyalog alr. Bu diyalogda, okunan proje
iin hangi katmann (katmanlarn) perde olaca bilgisi listeden seilerek belirlenir. Bu ilemden sonra
okunan izimde sadece perde katman olacak izgiler ak kalr, dier izgiler kapatlr. Bu aamada
perde olacak izgiler izim alannda seilir ve "Bitir" butonu perde okuma ilemi tamamlanr.

Duvar objesinin katmann belirler. Buton tklandnda bir diyalog alr. Bu diyalogda, okunan proje
iin hangi katmann (katmanlarn) duvar olaca bilgisi listeden seilerekbelirlenir. Bu ilemden sonra
okunan izimde sadece duvar katman olacak izgiler ak kalr, dier izgiler kapatlr. Bu aamada
duvar olacak izgiler izim alannda seilir ve "Bitir" butonu duvar okuma ilemi tamamlanr.

Kiri objesinin katmann belirler. Buton tklandnda bir diyalog alr. Bu diyalogda, okunan proje iin
hangi katmann (katmanlarn) kiri olaca bilgisi listeden seilerek belirlenir. Bu ilemden sonra
okunan izimde sadece kiri katman olacak izgiler ak kalr, dier izgiler kapatlr. Bu aamada kiri
olacak izgiler izim alannda seilir ve "Bitir" butonu kiri okuma ilemi tamamlanr.

Yaplan son ilemi geri alr.

Geri alnan son ilemi tekrar aktif hale getirir.

Katmanlarn listesini aar.
Proje
619
Ayarlar ykle
Daha nce kaydettiiniz ayarlar tekrar kullanabilirsiniz.
Proje/Ayarlar Ykle satrn tklayn.
Karnza Ayarlar Ykle diyalogu gelecektir.
Ayar dosyalarndan birini ift tklayn.(Ayar dosyalarnn uzants SET tir)
Yeni proje atnzda, bu dosyada bulunan ayarlar aktif hale gelecektir.
Proje yedeklerinin yklenmesi
Program tarafndan otomatik oluturulan proje yedekleri .BAK uzantl dosyalardr. BAK uzantl bir
proje dosyasn amak iin:
Proje/Ykle satrn tklayn. Proje Ykle diyalogu ekrana gelecektir.
Dosya tipi kutucuunun sa tarafndaki aa ok butonunu farenin sol tuu ile tklayn.
Alan listeden Yedek Dosyalar (*.bak) satrn tklayn.
*.bak uzantl dosyalar grntlenecektir. Farenin sol tuu ile amak istediiniz BAK dosyasn
sein.
A butonunu tklayn. Yedek proje alacaktr.
Kaydedilmi raporun yklenmesi
Daha nce kaydettiiniz bir metraj raporunu tekrar amak iin nce ideCAD Rapor programn
altrn. ideCAD Rapor program, ideYAPI program klasr altndaki iderpt.exe dosyasdr. ift
tklayarak altrn.
Buradan Dosya/A satrn tklayn.
Alan Rapor Dosyas A diyalogundan amak istediiniz rapor dosyasn sein ve A butonunu
tklayn.
Seilen rapor alacaktr.
Temel tesirlerini al
Farkl projelerin temellerini baka bir projeyle birletirmek iin "Temel tesirlerini al" komutu
kullanlabilir. Bu komutla rnein ayr zlm dilatasyonlu projelerin temelleri birlikte zlebilir.
Temel tesirleri birletirilecek proje akken, proje mensnden Temel Tesirleri Al satrn
tklayn.
Alan diyalogda ilem yaplacak projeyi ilgili klasrden sein.
A butonunu tklayn.
Ekranda seilen projenin kolon sistemi bir blok olarak grnecektir. Blou projede olmas
gerektii koordinata srkleyip farenin sol tuuna basn.
Proje
620
Blok yerleecektir.
Mevcut ve birletirilmi yap iin temel sistemi tanmlayn ve analiz yapn.
Temel blou ayarlar
Mevcut proje ierisine import edilen temel blounun zelliklerinin ayarlanr.

Renk : Bloun rengini tklaynca alan renk paletinden belirleyin.
Dosya ad : mport edilen proje dosyasnn grnr. Gzat butonunu tklayarak yeni bir proje import
edilebilir.
Aklama : lem yaplan blokla ilgili aklama yazs girilebilir.
Yazdrma/izdirme lemleri
Kalem kalnlklar ve renk ayarlar
Programda kalem kalnlklar ve renk ayarlar projenin herhangi bir aamasnda yaplabilir. izimlerde
10x12 byklndeki renk paleti zerinde bulunan 120 renk kullanlabilir. Bu renklerin her biri
kullanc tarafndan zelletirilebilir renklerdir. Ayrca yine kullanc tarafndan belirlenebilen 20 farkl
kalem kalnl kullanlabilir.
Kalem kalnlklar ve renkleri ayarlamak iin;
Ayarlar/Kalem & Renk Ayarlar satrn tklayn.
Kalem ve Renk Ayarlar diyalogu ekrana gelecektir.
Diyalogun sol tarafnda kalem numaralarn ve bu kalemlere karlk gelen kalem kalnlklarn
gsteren liste yer alr. Kalnlk stunundaki deerler milimetre cinsindendir ve deitirilebilir.
Deerleri deitirmek iin ilgili hcre zerine farenin sol tuu ile tklayn ve yeni deeri girin.
Kalem kalnlk listesinin sanda yer alan renk paleti 10x12 byklndedir. Her renk kutucuunun
altnda (1-P5), (12-P12) eklinde numaralar bulunur. Sol taraftaki numara (1, 12, 113 vs.) ilgili rengin
renk paleti zerindeki konumunu, sa taraftaki numara ise (P1, P11 vs.) ilgili renge atanm olan kalem
numarasn belirtir.
Kutucuklarn renkleri ve kalem numaralar kullanc tarafndan deitirilebilir. Renk deitirmek iin;
Rengini deitirmek istediiniz renk kutucuu zerinde farenin sol tuunu tklayn.
Proje
621
Alan renk diyalogunda istediiniz rengi belirleyin ve Tamam butonunu tklayarak diyalogu
kapatn.
lgili kutucuk seilen renge brnecektir. Ayn zamanda mevcut projede bu rengin kullanld
btn objelerin rengi de deiecektir. Renkli kt alnmas durumunda ilgili objeler yeni seilen
renkte baslacaktr.
Kalem numaras deitirmek iin;
Kalem numarasn deitirmek istediiniz renk kutucuu zerinde farenin sa tuunu tklayn.
Alan kalem numaralar diyalogunda yeni kalem numaras girin ve Tamam butonunu tklayarak
diyalogdan kn. lgili renge girilen kalem numaras atanacak, kutucuun altndaki kalem numaras
deiecektir.
Kalem kalnlklar diyalogunda girilecek kalem numaras 1-20 arasnda bir deer olmak zorundadr. Bu
araln dnda bir deer girilirse dikkate alnmaz ve mevcut kalem numaras korunur.
Kalem numaralar ve renkler obje ayar diyaloglarndan da seilebilir ancak kalem kalnl ve renk
deiiklii yaplamaz.
Obje ayar diyaloglarnda renk semek iin;
Renk seimini deitirmek istediiniz renk kutucuu zerinde farenin sol tuunu tklayn.
Tuu basl tutarak fare imlecini alan renk paleti zerinde srkleyin ve istediiniz rengin zerine
gelindiinde tuu serbest brakn.
Renk kutusu seilen renge brnecektir.
Seilen rengin kalem numarasn deitirmek iin;
Renk kutucuunun zerinde farenin sa tuunu tklayn.
Alan Kalem Numaralar diyalogunda 1-20 aralnda bir kalem numaras girin ve Tamam
butonunu tklayarak diyalogdan kn.
lgili rengin kalem numaras, dolaysyla kalem kalnl (seilen kalem farkl kalnlktaysa)
deiecektir.
Projeyi yazcya/iziciye gnderme
Programda kt alabilmeniz iin Printer veya plotternz destekleyen yazlm(driver) Windows
programna yklemelisiniz.
Proje/izdir satrn tklayn.
Karnza izici Ayarlar diyalogu gelecektir.
Bu pencerede gerekli ayarlar yapn.
n grntle ve Bas butonuna tklayn.
Karnza izimin n grnts gelecektir. (Eer bir yazc tanml deilse Sistemde Kurulu Yazc
bulunamad mesaj ekrana gelecektir.)
izdir butonunu tklayn.
Proje
622
iziminiz printer'a veya plottera gnderilecektir.
Pskrtmeli printer veya plotter kullanyorsanz, Kalem Kalnlklar butonunu tklayarak izgi
kalnlklarn ayarlayabilirsiniz. Kalemli plotter kullanyorsanz, kalem ayarlarn printer/plotter
ayarlarnda yapmalsnz.
izici Ayarlar diyalogunda bulunan parametreler unlardr:
izim Alan: Bu blmde izdirilecek alan belirlemek iin drt seenek vardr. Bunlar Ekran, izim
snrlar, Limitler ve Pencere seenekleridir. Ekran seenei seilirse izim alannn ekranda grnen
ksm, izim snrlar seilirse tanml izim snrlar iinde kalan ksm, limitler seilirse izimlerin
tamam izdirilir. Pencere seenei seilirse izdirilmek istenen alan ereve iine alnmak suretiyle
izdirilir (Bu seenein yanndaki Pencere Se butonu tklanr. Alan Pencere Se diyalogundan Se
butonu tklanr ve izdirilecek ksm ereve iine alnr. Tekrar pencere se diyalogu ekrana gelir.
Tamam butonu tklandktan sonra tekrar izici ayarlar diyalogu ekrana gelir.)
True Type Fontlar: i Dolu seenei seilirse yazlar ii dolu baslr. i Bo seenei seilirde yazlarn
sadece d hatlar baslr. leri doldurulmaz. Mrekkep tasarrufu salar.
Yerletirme ve lek: Kada gre lekle kutucuu iaretlenirse seilen izim alan seilen kada
sdrlr. Bu durumda lek satrna deer girilemez. Kada gre lekle kutucuu iaretlenmezse
lek satrna izim lei girilir. izim girilen lekte yaplr. Orijin X ve Orijin Y kutucuklar seilen
izimi izim alannda kaydrmak iindir. Bu deerler seilen izim alannn sol alt kesinin, kadn sol
alt kesine gre koordinatlardr. Buralara pozitif/negatif deerler (metre) girilerek izimin kat
zerindeki yerleimi ayarlanr.
Ayarlar butonu: Tklandnda bask ayarlar diyalogu alr. Bu diyalogdan yazc/izici, kat boyutu,
kat yn gibi parametreler ayarlanr.
Kalem Kalnlklar butonu: Tklandnda Kalem Kalnlklar diyalogu alr. Burada renk kutucuklarnn
zerine tklanarak her renk iin kalem kalnl verilir. Kalem kalnlklar kalemli iziciler dndaki yazc
ve izicilerde geerlidir. Kalemli iziciler iin kalem kalnlk ayarlar izicinin kendi srcsnden
yaplmaldr.
n grntle ve Bas butonu: Tklandnda izimin n grnts ekrana gelir. izdirmeden nce son
kontroller burada yaplr. Dzeltmeler gerekiyorsa Kapat butonu tklanarak tekrar izici ayarlarna geri
dnlr ve gerekli deiiklikler yaplr. n grnt istenilen ekle geldiinde izdir butonu tklanarak
izim iziciye gnderilir.
Tm Renkleri Siyah Yazdr: Paftadaki tm renklerin printer/plotter'dan siyah olarak baslmas iin
kullanlr. Bu seenek sayesinde renkli ploterlarda, izgileri gri tonlama yapmadan tam siyah izdirmek
mmkndr.
ideCAD Wrep
ideCAD Wrep, ideCAD Statik programnn olanaklar snrlandrlm cretsiz versiyonudur. ideCAD
Statik programnda yaplm projeler ideCAD Wrep programnda alp izdirilebilir. Projeler zerinde
dzeltmeler de yaplabilir. Ancak ideCAD Wrep programnda bilgi girileri snrlandrlmtr. Aks,
kolon, duvar vb. objeler tanmlanamaz. Burada sadece izgi, ember, yay vb. , programda ilkel obje
olarak adlandrlan objelerin izilmesine msaade edilir.
ideCAD Wrep programn altrmak iin donanm kilidi gerekmez. ideCAD Wrep herhangi bir
bilgisayara kurulup proje ktlar bu programla alnabilir.
Proje
623
Baka CAD programlar ile veri alverii
ideCAD Statik programnda oluturulan izimler DXF ve DWG formatlarnda kaydedilerek AutoCAD
ve dier izim ve mimari programlara aktarlabilir. Dier programlarda oluturulup DXF ya da DWG
formatnda kaydedilmi izimler de ideCAD Statikte alabilir. DXF ve DWG kaydetmek ya da
yklemek iin proje mens altndaki mport ve Export menleri altndaki komutlar kullanlr. Bu
komutlarn kullanm DXF mport, DWG mport, DXF Export ve DWG Export balklar altnda
anlatlmtr.
Prn/Plt dosyas olarak yazdrma
Projeyi izdirmek iin bir izici yoksa, izim prn/plt formatnda diske yazdrlabilir. Bu formattaki
dosyalar daha sonra ilgili iziciye direkt olarak gnderilebilir.
kt almak istediiniz izicinin srcsn (driver) kendi bilgisayarnza ykleyin. Projeyi
Yazcya/iziciye Gnderme bal altnda anlatld biimde ayarlar yapn. izdir komutu ile iziciye
gnderdiinizde karnza yazc ayarlar gelecektir. Burada dosyaya yazdr seeneini seerek izimi
dosyaya yazdrn. Bu dosyay diskete kopyalayn ve izicinin bal olduu bilgisayara gtrn. Dos
komut sistemine gein ve komut satrna copy dosyaadi lpt1 yazp enter tuuna basn. Paftanz
izilecektir.
Raporlarn yazdrlmas
Raporlar, rapor programnda rapor aldktan sonra Yazdr/Yazdr satr tklanarak yazcya gnderilir.
Yazc yoksa Dosyaya yazdr seenei seilir. Tamam butonu tklandnda program bir dosya ismi
girmenizi ister. Dosya ad girilip Tamam butonu tklandnda rapor girilen isimle *.prn uzantl olarak
diske kaydedilir. Bu dosya disket ya da network kanal ile yazcnn bal olduu bilgisayara kopyalanr.
Dos komut sistemine geilir ve komut satrna copy dosyaadi lpt1 yazp enter tuuna baslr. Rapor
yazdrlacaktr.

Proje
624

625
Blm 10 Betonarme
Deme Donatlar
Deme analiz, hesap ve betonarme sonular ile demeye ilikin olumsuzluk durumlar Deme
Betonarme diyalogunda gsterilir. Analizinden sonra Betonarme mensndeki Deme satrn
tkladnzda Deme Betonarme diyalou ekrana gelecektir.
Demede baz olumsuzluklar olutuunda deme adnn yannda olumsuzlukla ilgili terimler verilir.
(rnein D101(Min) vb).
Min: Deme, "TS500'e gre minimum kalnlk kontroln salamyor" demektir. Deme kalnln
arttrn.
d: Deme ift donatl kesite almaktadr. Demelerde ift donatya izin verilmediinden bu uyar
verilmektedir. Deme kalnln arttrn.
S : Deme, "TS500'e gre sehim koullarn salamyor" demektir. Deme kalnln arttrn.
As(-) : Demede yetersiz donat bulunmaktadr. Donat seiminde yeter byklkte donat ap
iaretlenmemi olabilir.
Demeler sekmesi
olabileceinden, demede mevcut olan hesap aks says kadar satrlabetonarme sonular
listelenecektir.
DS
Donat sabitleme stunudur. aretli ise donatlar sabitlenir. Deme donatlarnda deiiklik
yapldnda DS otomatik olarak iaretlenir ve deme betonarme yaplsa bile donatlar sabit kalr. DS
iaretli deilse analiz sonrasnda donatlar, donat seim koullarna gre tekrar belirlenir.
sim
Demenin planda grnen ismidir. (D1, D2, D10 vb) Olumsuzluk durumunda plan ismi yannda
olumsuzlukla ilgili terim eklenir. D101(Min) vb yazs grnr.
Kat
Demenin bulunduu katn addr.
N
Betonarme hesap aksnn numarasdr. (1,2,3,4 vb) Ayn plakta birden fazla betonarme hesap aks
olabileceinden hesap akslarnn numaralar N stunundan takip edilir.
Sol st ilave
lgili betonarme hesap aksnda, sol mesnet kesitinin stnde hesaplanan ilave donatsnn ap ve cm
cinsinden araldr. zerinde ift tklama yaplrsa donatnn ap ve aral deitirilebilir.
stte dz
Betonarme
626
lgili betonarme hesap aksnda, deme kesitinin stnde bulunan donatnn ap ve cm cinsinden
araldr. zerinde ift tklama yaplrsa donatnn ap ve aral deitirilebilir.
Pilye
lgili betonarme hesap aksnda, deme bulunan pilye donatsnn ap ve cm cinsinden araldr.
Altta dz
lgili betonarme hesap aksnda, deme kesitinin altnda bulunan donatnn ap ve cm cinsinden
araldr. zerinde ift tklama yaplrsa donatnn ap ve aral deitirilebilir.
Sa st ilave
lgili betonarme hesap aksnda, sa mesnet kesitinin stnde hesaplanan ilave donatsnn ap ve cm
---
Bu sekmede Shift tuu ile birden fazla satr seebilir, herhangi bir hcreye ift tklayarak deer girebilir
ve o deerin seili tm satrlar iin uygulanmasn olmasn salayabilirsiniz. Ctrl tuu ise arada kalan
satrlar tek tek seer.
Momentler Donat Alanlar sekmesi
Momentler Donat Alanlar sekmesinde, demelerin donat alan deerleri, malzeme bilgileri ve
moment diyagramlar verilmektedir. lgili betonarme hesap aksnn ne olduu bilgisi diyalogun balk
yazsnda belirtilmektedir.
Bu sekmede bulunan notasyonlarn aklamalar aadadr:
Moment ve donatlar blm :

Sol (stte)
lgili betonarme hesap aksnda demenin sol mesnetine ait kesitin st ksmn tanmlar.
Aklk (altta)
lgili betonarme hesap aksnda deme aklndaki kesitin alt ksmn tanmlar.
Sa (stte)
lgili betonarme hesap aksnda demenin sa mesnetine ait kesitin st ksmn tanmlar.
Betonarme
627
Moment
Kesitin ilgili ksmnda, betonarme hesapta esas alnan dizayn moment deeridir.
As
Dizayn momentinden 1 metre genilik iin bulunan donat deeridir.
As (Gereken)
Betonarme hesap aksnn solunda, momentten hesaplanan donat alan ile ynetmelik gerei konmas
gereken donat alanndan byk olandr.
Minimum donat deeri, Asmin= b * (d-d) * MinekmePursantaj
As (Mevcut)
Donat seimi sonras kesitte mevcut olan toplam donat miktardr. Momentler Donat Alanlar
sekmesinde, demelerin donat alan deerleri, malzeme bilgileri ve moment diyagramlar
verilmektedir. lgili betonarme hesap aksnn ne olduu bilgisi diyalogun balk yazsnda
belirtilmektedir.
Malzeme karakteristikleri blm :

Beton ve elik malzemenin dayanm deerleri listelenir.
Beton fck
Plaa ait betonun karakteristik basn dayanmdr.
Beton fcd
Beton iin kullanlan karakteristik hesap basn dayanmdr.
Beton fctd
Beton karakteristik hesap ekme dayanmdr.
elik fyk
elik akma dayanmdr.
elik fyd
Betonarme
628
elik hesap dayanmdr.
Moment diyagram blm :
lgili hesap aksnda, seilen ykleme durumuna gre moment diyagram gsterilir.
Kombinasyon listesinden istediiniz kombinasyonu seerek moment diyagramn inceleyebilirsiniz.
lave Donatlar sekmesi
Kirili ve kirisiz demeler iin alt ve ste dz donat dizayn yapldnda, tm deme sistemini
kapsayacak ekilde, ilave ap ve adedin belirlenmesi durumu ortaya kmaktadr. Donat hesap aksnn
program otomatik ilave blgeleri oluturur.
Donat hesab ile ilave donatlarn ap ve adedini belirler. Sonular tabloda listelenir.
Sekmede tabloda, ilave donatya ait detay bilgiler, grafikte ise ilave donatnn hangi blgeye ait olduu
bilgisi verilir. Mavi alanlar st ilave donat blgelerini, krmz alanlar ise, alt ilave donat blgelerini
temsil ederler.
lgili betonarme aks iin;
N
lavenin numaradr. Program tarafndan otomatik atanr.
Tip
lave donatnn alt donat m, st donat m olduu bilgisidir. Alt yazarsa ilave donat altta, st yazarsa,
ilave donat sttedir.
Konum x
lave donatsnn bulunduu blgenin global y eksenine olan mesafesidir.
Konum y
lave donatsnn bulunduu blgenin global x eksenine olan mesafesidir.
En
lave donatsnn bulunduu blgenin geniliidir.
Boy
lave donatsnn bulunduu blgenin yksekliidir.
Donat
lave donatsnn bulunduu blgeye konulacak olan ilave donatnn ap ve araldr.
Adet
lave donatsnn bulunduu blgeye konulacak olan ilave donatnn adedir.

Betonarme
629
Ger.As
lave donatnn bulunduu blgede hesap veya ynetmelik gerei konulmas gereken donat miktardr.
Mevcut As
lave donatnn bulunduu blgeye konulmu donatnn miktardr.
Dizayn momenti
lave donatnn bulunduu blgede en byk donaty veren momenttir. (t/m)
Ykleme
Dizayn momentin hesapland en olumsuz ykleme ekli yazlr.
---
Yataylar Gster
Demelerde yatay yndeki donatlar szerek ekrana getirir, dikey yndeki donatlar gizlenir.
Dikeyleri Gster
Demelerde dikey yndeki donatlar szerek ekrana getirir, yatay yndeki donatlar gizlenir.
Tm katlar
Demeleri tm kat boyunca ekranda listeler.
Se
Eleman data ekrannda seer.
<<
Bir nceki eleman bilgilerini ekrana getirir.
>>
Bir sonraki eleman bilgilerini ekrana getirir.
Filtre
Belirli koullar tanmlayarak sadece o koulu salayan elemanlar szmek iin kullanlr.
Hasr Donatl Deme
Hasr donat olarak dizayn edilmi demelerin ayrnt sonular bu diyalogda verilir.
(rnein D101(Min) vb).
Min: Deme, "TS500'e gre minimum kalnlk kontroln salamyor" demektir. Deme kalnln
arttrn.

Betonarme
630
d: Deme ift donatl kesite almaktadr. Demelerde ift donatya izin verilmediinden bu uyar
verilmektedir. Deme kalnln arttrn.
S : Deme, "TS500'e gre sehim koullarn salamyor" demektir. Deme kalnln arttrn.
As(-) : Demede yetersiz donat bulunmaktadr. Donat seiminde yeter byklkte donat ap
iaretlenmemi olabilir.
Alt hasr donatlar:
Deme kesitinin alt blgesine yerletirilen donatlarn ayrntl bilgileri verilir.
DS
Donat sabitleme stunudur. aretli ise donatlar sabitlenir. Deme donatlarnda deiiklik
sim
Demenin planda grnen ismidir. (D1, D2, D10 vb) Olumsuzluk durumunda plan ismi yannda
olumsuzlukla ilgili terim eklenir. D101(Min) vb yazs grnr.
Kat
Hasr
Deme kesitinin altna yerletirilen hasr tipidir.
M1
Demenin 1 ynnde, deme alt blgesinde bulunan, hasr donat seiminde esas alnan en byk
moment deeridir.
M2
Demenin dier ynnde, deme alt blgesinde bulunan, hasr donat seiminde esas alnan en
byk moment deeridir.
Hesap As1
1 ynnde M1 momenti kullanlarak hesaplanan donatnn alan cinsinden miktardr.
Ger. As1
1 ynnde ynetmelik gerei kesite konulmas gereken donatnn alan cinsinden miktardr.
Fazla As1
1 ynnde kesit iin seilen mevcut donat miktarnn, hesap As1 veya hesap As1 deerlerinden byk
olannn farkdr.
Hesap As2

Betonarme
631
M2 momenti kullanlarak hesaplanan donatnn alan cinsinden miktardr.
Ger. As2
2 ynnde ynetmelik gerei kesite konulmas gereken donatnn cinsinden miktardr.
Fazla As2
2 ynnde kesitte donat seimi sonrasnda kesitte bulunan fazla donat miktardr.
Tm katlar : aretlendiinde demeleri tm kat boyunca listeler. aretlenmediinde sadece alan
aktif katn demeleri listelenir.
Seili demelerin st hasr donatlarn gster :aretlenen herhangi bir deme veya demeler
grubu iin, demelerin stnde bulunan donatlar listeler. Aksi durumda tm demelerin listesi
verilir.
st hasr donatlar:
Deme kesitinin st blgesine yerletirilen donatlarn ayrntl bilgileri verilir.
Mesnet Ad
Demenin bal mesnet blgesinin ad yazlr.
Kat
Demeler
lgili mesnete bal demelerin adlar verilir.
Hasr
Mesnet blgesine yerleitirilen hasr donatnn addr.
Moment
lgili mesnette hasr donat hesabna baz alnan dizayn momentidir.
HesAs
Momentten bulunan donatnn alan cinsinden deeridir.
GerAs
Ynetmelik gerei mesnet blgesine konulmas gereken donatnn alan cinsinden deeridir.
FazlaAs
Donat seimi sonrasnda kesitte bulunan fazla donat miktardr.
---

Betonarme
632
Kiri Betonarme
Kirilerde analiz, hesap ve betonarme sonular ile kirilere ilikin olumsuzluk durumlar Kiri
Betonarme diyalogunda gsterilir. Analizinden sonra Betonarme mensndeki Kiri satrn
tkladnzda Kiri Betonarme diyalou ekrana gelecektir. Analiz sonrasnda kiri betonarme
diyalogunda kiri isminin olduu stunda baz uyarlar ksaltlm simge halinde verilir. Bu uyarlar,
ynetmelik asndan bir olumsuzluu bildirir.
K: Kiriin kesme gvenlii salamyor. Kiri boyutlarn arttrn.
M: Maksimum pursantaj deeri alyor. ro= As / [b.(h-pp)] > romax .
S: TS500 ani ve zamana bal sehim koullar salamyor. Kiri boyutlarn arttrn.
N: Nd<=0,1.Ac. fck koulu salanmyor. Kiri boyutlarn arttrn.
: TS500 atlak snrlar koullar alyor.
ab: TDY Madde 3.4.3.1'i salamyor demektir. Kiriin kendi ekseni dorultusunda sapland kolonun
ksa boyutunu arttrmak zm olabilir.
Br: TS500 burulma koulu alyor.
Kiriler sekmesi
Bu sekmede kiri boyut ve donatlarn listesi tablo olarak verilir.
DS
aretli ise donat sabitlenir. Kiri donatlarnda deiiklik yapldnda DS otomatik olarak iaretlenir ve
betonarme yapldnda kiri donats da sabit kalr. DS iaretli deilse, betonarme yapldnda, kiri
donatlar, donat seim koullarna gre tekrar belirlenir.
sim
Kiriin plandaki addr. (K1, K101, K10 vb) Olumsuzluk durumunda ismin yannda olumsuzlukla ilgili
terim eklenir. K101(M) gibi..
Kat
Kiriin bulunduu katn addr.
B, H
Kiriin srasyla genilii ve yksekliidir. B ve H hcrelerinde ift tklayarak boyutlar deitirme
imkannz vardr. Boyut deitirildiinde deitirilen boyutlara gre kiri donat hesab o kiri iin
yaplr.
Sol st
Kiriin sol mesnet kesitinin stnde bulunan donatnn adet ve ap cinsinden deeridir. Hcreyi ift
tklayarak deiiklik yapabilirsiniz.

Betonarme
633
Sol Alt
Kiriin sol mesnet kesitinin altnda bulunan donatnn adet ve ap cinsinden deeridir. Hcreyi ift
Montaj
Kiri montaj donatsnn adet ve ap cinsinden deeridir. Hcreyi ift tklayarak deiiklik yapabilirsiniz.
Pilye
Kiri pilye donatsnn adet ve ap cinsinden deeridir. Hcreyi ift tklayarak deiiklik yapabilirsiniz.
Dz
Kiri dz donatsnn adet ve ap cinsinden deeridir .Hcreyi ift tklayarak deiiklik yapabilirsiniz.
Sa st
Kiriin sa mesnet kesitinin stnde bulunan donatnn adet ve ap cinsinden deeridir. Hcreyi ift
Sa Alt
Kiriin sa mesnet kesitinin altnda bulunan donatnn adet ve ap cinsinden deeridir. Hcreyi ift
Enine
Kiri etriyesinin srasyla orta blge ve sklatrma blgesindeki ap ve araldr. Hcreyi ift tklayarak
deiiklik yapabilirsiniz.
Gvde
Kiri gvde donatsnn adet ve ap cinsinden deeridir. Hcreyi ift tklayarak deiiklik yapabilirsiniz.
---
Betonarme Konfigrasyonu sekmesi
Betonarme konfigrasyonu sekmesinde, kiri izimi grnr. Farenin sol tuunu basl tutarak izimi
saa-sola kaydrabilirsiniz.
Kiri adn belirten (K1 25/50 vs) kiri yazsn stnde sol tu tkladnzda, kiri donatlar gsteren bir
diyalog alr. Bu diyalogda kiriin donat ap ve/veya adetleri deitirilebilir.
Ayn ilem izim stnde bulunan herhangi bir donat yazs deeri stnde tklanarak da yaplabilir. Bu
durumda sadece tklanan donatnn deitirilecei diyalog alr.

Betonarme
634
Komu mesnetleri gncelle : Deitirilen donat komu kirile ortak kullanlan bir donat ise bu
seenek nemlidir. Seenek iaretlenirse komu mesnette bulunan donat da otomatik olarak
deitirilir.
Betonarme konfigrasyonunda, zellikle srekli kirilerin mesnetlerinde grnen yeil ve/veya krmz
daireler, kiri donatlarnn nerede kesileceini belirler. Eer daire yeil ise, donat bir sonraki akla
devam ettirilir. Daire krmz ise, donat mesnette kesilir. Daireler fare ile tklanarak, krmz ve/veya
yeil (donat geer/gemez) duruma getirilir. Donat kesim durumuna gre, donat dzenlemesi
otomatik yaplr, fazla ya da eksik donatlar, ekranda izlenebilir. Eksik donatlar krmz renkle
kullancya iletilir.
Gnye : Yeil ise donat gnye ile kesilecek demektir. Krmz ise donat dz olarak braklacak veya
komu kirie devam edecek demektir.
Ksm gei : Yeilde ksmi gei aktif, krmzda inaktifdir. Srekli ama genilikleri farkl kiriler iin
konulmu bu seenek, donatlarn belirli bir orannn dier kirie geip gemeyeceini dzenler.
Genilikleri farkl srekli iki kirite, bu seenek iaretlenirse, komu iki kiriin genilik deerlerinin
blmnden bulunan oran kadar bir oran dikkate alnarak donat geii dzenlenir. rnein 1.kiri 50,
2.kiri 25 cm geniliklerinde olsun. 25/50=0.5 oran bulunur. Donat adetleri, rnein dz donat
adedi 4 olsun. 2 adet donat ksmi gei yapacak 2 adet donat ise gnye ile kesilecek demektir.
Birletir : Kiri srekli ise, srekli kiriler otomatik olarak ayn sreklilikte olurlar ve donat maksimum
donat uzunluk deeri(12 metre) kadar srekli izilir. Dolaysyla bu seenek otomatik olarak yeildir.
Eer seenek iptal edilirse (krmzyaplrsa), iptal edilen kiri srekli izilmez, ortak mesnette komu
kiriten kopartlr.
Donat Alanlar sekmesi
Donatlar blm (mevcut-gereken-fazla)
Kiriin sol mesnetinde, st ve alt; ortada; aklk ve montaj; sa mesnette; st ve alt olmak zere
mevcut/gereken ve fazla eklinde donat alanlarnn toplam verilir. Hemen altnda ayrca, donat
hesabnn hangi ykleme kombinasyonundan yapld ve o kombinasyona ait moment deerleri de
yazlr.
Sol moment0= Kiri sol mesnetinde, moment sfr noktasnn, kiri sol ucuna olan mesafesidir. Deer
istenirse deitirilebilir. Kiri detaylarnda pilyenin krm mesafesi, buraya yazan deer kadar alnr.
Sa moment0= Kiri sa mesnetinde, moment sfr noktasnn, kiri sa ucuna olan mesafesidir. Deer
istenirse deitirilebilir. Kiri detaylarnda pilyenin krm mesafesi, buraya yazan deer kadar alnr.
Enine Donat Blm
Kiri enine donat hesabnda dikkate alnan deerler verilir.
Tasarm kesme kuv.
Etriye hesabnda kullanlan dizayn kesme kuvvetidir.
Sneklik dzeyi yksek kirilerde;

Betonarme
635
Ve = Vdy ( Mpi + Mpj ) / ln
Vd= Yk katsaylar ile arplm dey ykler ve depremin ortak etkisi altnda hesaplanan kesme
kuvvetidir.
Mpi, Mpj = Sol ve sa ucu tama gc momentleridir. Sneklik dzeyi normal kirilerde;
Vd deeri direk Ve olarak alnr.
Vmaks
Kesitin tayabilecei maksimum kesme kuvvetidir.
Vmaks= 0.22 fcd bw d
Ve <= Vmaks veya Ve<=Vr olmaldr, aksi durumda kesit yetersizdir. Program bu durumda sz
konusu kiri iin kesit yetersiz uyars verecektir.
Vcr
Eik atlamay oluturan kesme kuvvetidir.
Vcr=0.65 fctd bw d
Vc
Beton tarafndan tanan kesme kuvvetidir.
Ve - Vdy >= 0.5 Vd ise Vc=0 alnr.
Aksi durumda, Vc= 0.8 Vcr hesaplanr.
Vd=Yk katsaylaryla arplm dey ykler ve deprem yklerinin ortak etkisi altnda hesaplanan
kesme kuvvetidir.
Vr
Kesitin tayabilecei maksimum kesme kuvveti deeridir. Etriye hesabnda kullanlan dizayn kesme
kuvveti Ve'nin Vr'yi amasna izin verilmez.
Vr'nin hesabnda izlenen yol:
Vw= Kesme donatsnn kesme dayanmna katksdr.
Vw= (Asw/s) * fywd * d
Vr= Vc + Vw.
Pilyenin kesme kuvvetine katks hi zaman kesme hesabna katlmaz.
Ykleme
Ve deerini veren ykleme kombinasyonun addr.
U
Kesme hesabnn yapld mesnet... (sol ve ya sa)

Betonarme
636
asw/s
Kesme kuvveti hesab sonucunda sklatrma blgesi iin bulunan tek kollu etriyenin 1 metresindeki
alandr.
Ve hesaplanr.
Ve = Vdy ( Mpi + Mpj ) / ln
Ve>Vmaks veya Ve>Vr ise kesit yetersizdir.
Ve= (Asw/s)*fywd*d + 0.8 Vc formlnden Asw/s hesaplanr. S, 1 metre kabul edilir.
Ve - Vdy >= 0.5 Vd ise Vc=0 alnr.
Asw/s deerinin hi bir durumda 0.3(fctd/fywd)*bw deerinden kk olmasna izin verilmez.
Donat
Asw/s deerinden seilen etriye donatsdr. Srasyla etriyenin adedi, donat ap, orta ve sklatrma
blgesindeki aral eklinde gsterilir.
Dier Blm
Kirite, tabla ve temiz aklk deeri verilir.
Tabla
Kiri tabla deeridir. Dikdrtgen kesitlerde kiri genilii deeridir. (b)
Simetrik kesitlerde;
b = bw + 1/5 lp
Simetrik olmayan kesitlerde,
b = b1 + 1/10 lp
lp = a ln
a iin u deerler kullanlabilir:
Tek aklkl basit mesnetli kiriler a=1
Srekli kiriler(kenar aklk) a=0.8
Srekli kiriler(orta aklk) a=0.6
Konsol kirilerde a=1.5
st snrlar
b <= bw+12 hf (simetrik kesit)
b<= b1+6 hf (asimetrik kesit)
veya

Betonarme
637
b <= bw+ an (simetrik kesit)
b <= b1+ an (asimetrik kesit)
Tem. Ack.
Kiriin kolon iinden kolon iine, kiri baka bir kirie mesnetli ise kiri kenarndan kiri kenarna net
aklk deeridir.
Malzeme Karakteristikleri Blm :
Beton fck
Plaa ait betonun karakteristik basn dayanmdr.
Beton fcd
Beton iin kullanlan karakteristik hesap basn dayanmdr.
Beton fctd
Beton karakteristik hesap ekme dayanmdr.
elik fyk
elik akma dayanmdr.
elik fyd
elik hesap dayanmdr.
apraz Donat Blm
Ba kirilerinde, apraz donat dizayn ilgili bilgileri kontrol bilgilerini tablo olarak listeler. (TDY Madde
3.6.8)
Ln > 3hk ve V <=1.5 bw d fcd kontrolleri yaplr.
Asd = Vd / (2fydsin(y))
ln = Kiri temiz akl, hk = Kiri ykseklii
Vd=Yk katsaylaryla arplm dey ykler ve deprem yklerinin ortak etkisi altnda hesaplanan
kesme kuvveti
d= hk-paspay
fctd =Beton karakteristik hesap ekme dayanm
Sin(y) = apraz donat demetinin yatayla yapt a
Asd = Her bir apraz donat demetindeki toplam donat alan
apraz = apraz donat demetinin adedi ve ap
Etriye = apraz donat demetinin ap ve aralk cinsinden etriye deeri
Betonarme
638
Kuvvetler sekmesi
Kiriin ilgili yk kombinasyonlarnda hesaplanan u kuvvetleri deerleridir.
Yk: lgili ykleme veya yk kombinasyonlarnn addr.
i : Yatay elemanda elemann sol ucu, dey elemanda elemann alt ucudur.
j : Yatay elemanda elemann sa ucu, dey elemanda elemann st ucudur.
N : Elemann eksenel kuvvetidir
V2, V3: Elemann 2 ve 3 ynndeki kesme kuvvetleridir.
T: Elemann burulma momentidir.
M2: Elemann 2 (minr) ynndeki eilme momentidir.
M3: Elemann 3 (majr) ynndeki eilme momentidir.
Tasarm sonular : Analiz sonrasnda ynetmelik koullar uygulanm, bu nedenle deiime uram
ve dizayna giden u kuvvetlerini gsterir. Ayrca kullanlan deerler kalnlatrlarak gsterilir. U
kuvvetleri eleman lokal eksenlerinde hesaplanan deerlerdir.
Ham sonular : Analiz sonrasnda ynetmelik koullar uygulanmam ham u kuvvetlerini gsterir. U
kuvvetleri eleman lokal eksenlerindeki etkilerdir.
Global sonular : Analiz sonrasnda ynetmelik koullar uygulanmam u kuvvetlerin global
koordinatlardaki deerlerdir.
Global sonular izlerken: M deerleri, global koordinat eksen takmna gre ilgili eksen etrafndaki
momentleri, F deerleri ilgili eksen istikametindeki kuvvetleri belirtir.
Mr/Mdizayn : Kiri tama gc ve dizayn momenti deerleridir.
Mr (-)/Mr(+) : Kesitin ekme ve basn blgelerinde hesaplanan tama gc momentleridir.
As st : Kesitin st blmlerinde bulunan toplam donat alanlardr.
As alt : Kesitin alt blmlerinde bulunan toplam donat alanlardr.
Kayma gvenlii : Bu mesaj grdyseniz, kirite kesme kuvveti kontrolleri alyor demektir.
Sehim ayor : Bu mesaj grdyseniz, kirite sehim kontrol salamyor demektir.
Maksimum pursantaj ald : Bu mesaj grdyseniz, kirite maksimum pursantaj kontrol salamyor
demektir.
U kuvvet diyagramlar sekmesi
Ykleme durumu : Seilen kombinasyona gre moment diyagram verilir. Diyagramn grmek
istediiniz kombinasyonu veya ykleme durumunu listeden sein.
MAJR (1-2)
Majr dzlemde (1-2 dzlemi) oluan kuvvet ve momentlerdir. Plandaki bir kirie bakldnda kirie
paralel eksen 1 ekseni, kirie dik eksen 3 ekseni ve alma dzlemine dik dey eksen 2 ekseni olarak
dnlmelidir.
Betonarme
639
MAJR (1-3)
Majr dzlemde (1-3 dzlemi) oluan kuvvet ve momentlerdir. Plandaki bir kirie bakldnda kirie
paralel eksen 1 ekseni, kirie dik eksen 3 ekseni ve alma dzlemine dik dey eksen 2 ekseni olarak
dnlmelidir.
Sehim ve atlak sekmesi
Kirilerde sehim ve atlak kontrolleri TS500de nerilen ynteme gre yaplmaktadr. Bu sekmede
sehim ve atlak kontrollerinde kullanlan deerleri, sehim ve atlak sonularn ve sabit ve hareketli
yke bal sehim erisi gsterilmektedir.
Kiri = Sehim ve atlak kontrol sonularnn gsterildii kiriin addr.
Kontrol = Sehim ve atlak kontrolnn yaplp yaplmad bilgisidir.
Ln = Kiri temiz akldr.
Deltai g = Sabit yklere gre hesaplanan ani sehim deeridir.
Deltai q = Hareketli yklere gre hesaplanan ani sehim deeridir.
Lamda delta ig = Sabit yklere gre hesaplanan zamana bal sehim deeridir.
Delta t = Ani ve sehim deerleri kullanlarak hesaplanan toplam sehim deeridir.
(Delta t= Deltai g + Deltai q+ Lamda delta ig)
delta iq < l / 360 = Hareketli yklere gre hesaplanan ani sehim deerinin akla gre kontroldr.
Salamazsa sehim koulu alyor demektir. Program uyar verir.
Delta t < l/240 = Toplam sehim deerinin akla gre kontroldr. Salamazsa sehim koulu
alyor demektir. Program uyar verir.
Omega = Kirite oluan atlak deeri (TS500 forml 13.5)
Omega < omega max = zin verilen atlak snrna gre atlak deerinin kontroldr. Koul
salanmazsa program uyar verir.
Nervr Betonarme
Nervrlerde analiz, hesap ve betonarme sonular ile nervrlere ilikin olumsuzluk durumlar Nervr
Betonarme diyalogunda gsterilir. Analizinden sonra Betonarme mensndeki Nervr satrn
tkladnzda Nervr Betonarme diyalou ekrana gelecektir.
Analiz sonrasnda nervr betonarme diyalogunda nervr isminin olduu stunda baz uyarlar
ksaltlm simge halinde verilir. Bu uyarlar, ynetmelik asndan bir olumsuzluu bildirir.
S: TS500 ani ve zamana bal sehim koullar salanmyor. Di boyutlarn arttrn.
Betonarme
640
Diler sekmesi
Bu sekmede nervr boyut ve donatlarn listesi tablo olarak verilir.
DS
aretli ise donat sabitlenir. Di donatlarnda deiiklik yapldnda DS otomatik olarak iaretlenir ve
tekrar hesap yapldnda di donats sabit kalr.
sim
Diin plandaki addr. (D1, D101, D10 vb) Olumsuzluk durumunda ismin yannda olumsuzlukla ilgili
terim eklenir. D101(M) gibi... Her deme, tipik di says itibariyle listelenir.
Kat
Nervr diinin bulunduu katn addr.
B, H
Nervr diinin srasyla genilii ve yksekliidir. B ve H hcrelerinde ift tklayarak boyutlar
deitirme imkannz vardr. Boyut deitirildiinde deitirilen boyutlara gre di donat hesab o di
iin yaplr.
Sol st
Diin sol mesnet kesitinin stnde bulunan donatnn adet ve ap cinsinden deeridir. Hcreyi ift
Sol Alt
Diin sol mesnet kesitinin altnda bulunan donatnn adet ve ap cinsinden deeridir. Hcreyi ift
Montaj
Diin montaj donatsnn adet ve ap cinsinden deeridir. Hcreyi ift tklayarak deiiklik
yapabilirsiniz.
Pilye
Diin pilye donatsnn adet ve ap cinsinden deeridir. Hcreyi ift tklayarak deiiklik yapabilirsiniz.
Dz
Diin dz donatsnn adet ve ap cinsinden deeridir. Hcreyi ift tklayarak deiiklik yapabilirsiniz.
Sa st
Diin sa mesnet kesitinin stnde bulunan donatnn adet ve ap cinsinden deeridir. Hcreyi ift
Sa Alt
Diin sa mesnet kesitinin altnda bulunan donatnn adet ve ap cinsinden deeridir. Hcreyi ift

Betonarme
641
Enine
Di etriyesinin srasyla orta blge ve sklatrma blgesindeki ap ve araldr. Hcreyi ift tklayarak
---
Kuvvetler Donat Alanlar sekmesi
V2 : Elemann kuvvetidir.
Donatlar blm (mevcut-gereken-fazla)
Diin sol mesnetinde, st ve alt; ortada; aklk ve montaj; sa mesnette; st ve alt olmak zere
mevcut/gereken ve fazla eklinde donat alanlar toplam verilir. Hemen altnda ayrca, donat hesabnn
hangi ykleme kombinasyonundan yapld ve o kombinasyona ait moment deerleri de yazlr.
Beton fck: Plaa ait betonun karakteristik basn dayanmdr.
Beton fcd:Beton iin kullanlan karakteristik hesap basn dayanmdr.
Beton fctd: Beton karakteristik hesap ekme dayanmdr.
elik fyk: elik akma dayanmdr.
elik fyd: elik hesap dayanmdr.
---
Donat Hesap Makinesi: Seilen ap ve aralk iin donat miktarn alan cinsinden hesaplar.
Tm katlar :Demeleri tm kat boyunca ekranda listeler.
<< :Bir nceki eleman bilgilerini ekrana getirir.
>>: Bir sonraki eleman bilgilerini ekrana getirir.
Kaset Betonarme
Kasetlerde analiz, hesap ve betonarme sonular ile nervrlere ilikin olumsuzluk durumlar Nervr
Betonarme diyalogunda gsterilir. Analizinden sonra Betonarme mensndeki Nervr satrn
tkladnzda Nervr Betonarme diyalou ekrana gelecektir.
Betonarme
642
Analiz sonrasnda kaset betonarme diyalogunda kaset isminin olduu stunda baz uyarlar ksaltlm
S: TS500 ani ve zamana bal sehim koullar salanmyor. Di boyutlarn arttrn.
Diler sekmesi
Bu sekmede kaset boyut ve donatlarn listesi tablo olarak verilir.
DS
aretli ise donat sabitlenir. Di donatlarnda deiiklik yapldnda DS otomatik olarak iaretlenir ve
tekrar hesap yapldnda di donats sabit kalr.
sim
Diin plandaki addr. (D1, D101, D10 vb) Olumsuzluk durumunda ismin yannda olumsuzlukla ilgili
terim eklenir. D101(M) gibi... Her deme, tipik di says itibariyle listelenir.
Kat
Kaset diinin bulunduu katn addr.
B, H
Kaset diinin srasyla genilii ve yksekliidir. B ve H hcrelerinde ift tklayarak boyutlar deitirme
imkannz vardr. Boyut deitirildiinde deitirilen boyutlara gre di donat hesab o di iin yaplr.
Sol st
Diin sol mesnet kesitinin stnde bulunan donatnn adet ve ap cinsinden deeridir. Hcreyi ift
Sol Alt
Diin sol mesnet kesitinin altnda bulunan donatnn adet ve ap cinsinden deeridir. Hcreyi ift
Montaj
Diin montaj donatsnn adet ve ap cinsinden deeridir. Hcreyi ift tklayarak deiiklik
yapabilirsiniz.
Pilye
Diin pilye donatsnn adet ve ap cinsinden deeridir. Hcreyi ift tklayarak deiiklik yapabilirsiniz.
Dz
Diin dz donatsnn adet ve ap cinsinden deeridir. Hcreyi ift tklayarak deiiklik yapabilirsiniz.
Sa st
Betonarme
643
Diin sa mesnet kesitinin stnde bulunan donatnn adet ve ap cinsinden deeridir. Hcreyi ift
Sa Alt
Diin sa mesnet kesitinin altnda bulunan donatnn adet ve ap cinsinden deeridir. Hcreyi ift
Kolon Betonarme
Kolonlarda analiz, hesap ve betonarme sonular ile kolonlara ilikin olumsuzlukdurumlar Kolon
Betonarme diyalogunda gsterilir. Analizinden sonra Betonarme mensndeki Kolon satrn
tkladnzda Kolon Betonarme diyalou ekrana gelecektir.
B: Kolon-Kiri Birleim Kesme Gvenlii salamyor. Kiri genilii veya kolonun ilgili yndeki
boyutunu artrmak zm olabilir.
K: Kolon Orta Blgesi Kesme Gvenlii salamyor. Kolon boyutlar yetersiz gelmektedir.
E: Kolon Maksimum normal kuvvet kontrol salamyor. (Ndmax> 0.5Acfck) Kolon boyutlar yetersiz
gelmektedir.
M: Maksimum pursantaj deeri almtr. Kolon boyutlar yetersiz gelmektedir.
ab: Kolon TDY Madde 3.4.3.1'i salamyor demektir. Kolon kk boyutunu arttrmak zm olabilir.
Z: Kirisiz deme veya kiri radyede, zmbalama dayanmn alyor demektir. Plak kalnln
arttrmak veya balk pla tekil etmek zm olabilir.
Kolonlar sekmesi
Bu sekmede kolon boyut ve donatlarn listesi tablo olarak verilir.
DS
aretli ise donat sabitlenir. Kolon donatlarnda deiiklik yapldnda DS otomatik olarak iaretlenir
ve betonarme yapldnda kolon donats da sabit kalr. DS iaretli deilse, betonarme yapldnda,
kolon donatlar, donat seim koullarna gre tekrar belirlenir.
sim
Kolonun plandaki addr. (S1, S101, S10 vb) Olumsuzluk durumunda ismin yannda olumsuzlukla ilgili
terim eklenir. S101(M) gibi..
Kat
Kolonun bulunduu katn addr.

Betonarme
644
B, H
Kolonun boyutlardr.
Majr
Kolonun majr ynnde (y ekseni dorultusunda) yerletirilen donatnn ap ve adet olarak deeridir.
Minr
Kolonun minr ynnde (x ekseni dorultusunda) yerletirilen donatnn ap ve adet olarak deeridir.
Enine
Kolon etriyesinin srasyla etriye ap, orta, sklatrma ve birleim blgesi araldr.
Purs
Toplam boyuna donat miktarnn kolon alanna yzde orandr. (Purs = 100* ToplamAs/KolonAlan )
S.G.Pursantaj
Dizayn tesirlerden hesaplanan donat miktarnn kolon alanna yzde orandr. (S.G.Pursantaj= 100*
HesapAs/KolonAlan)
Zk
aretli ise kolon, deprem ynetmeliinde belirtilen madde 7.3.5, kolonlarn kirilerden gl olma
koulunu salanmyor demektir.
P
Bu seenei ile alfas orann bulurken herhangi bir kolonu perdeymi gibi kabul ederek, kolon kesme
kuvvetini perde kesme kuvveti olarak kullanlmasn salayabilirsiniz. zellikle kollar perde gibi olan
byk poligon kolonlarda bu seenei kullanmak isteyebilirsiniz.
---
Bu sekmede incelenen kolonun donat ve malzeme bilgileri, u kuvvetleri ile gl kolon ve kesme
kuvveti kontrolnde kullanlan deerler verilir.
N : Elemann eksenel kuvvetidir.
Betonarme
645
Donatlar Blm
Donatlar (hesaplanan - gereken -mevcut) : Srasyla; en olumsuz ykleme kombinasyondan bulunan
donat alan, ynetmelik ve minimum donat koullarna gre konmas gereken donat miktar ve kolon
iin nihai seilen donatnn toplam deeri verilir.
Dizayn : Kolon boyuna donat hesabnda kullanlan kombinasyonun addr.
M3 (majr) : Kolon boyuna donat hesabnda kullanlan kombinasyonunun 3 eksenindeki moment
deeridir.
M2 (minr) : Kolon boyuna donat hesabnda kullanlan kombinasyonunun 2 eksenindeki moment
deeridir.
F1 (eksenel): Kolon boyuna donat hesabnda kullanlan kombinasyonunun normal kuvvet deeridir.
Majr : Kolon majr ynnde yerletirilen donatnn adet ve ap cinsinden deeridir.
Minr : Kolon minr ynnde yerletirilen donatnn adet ve ap cinsinden deeridir.
Etriye : Kolon etriyesinin srasyla etriye ap, orta, sklatrma ve birleim blgesi araldr.
B, H : Kolonun boyutlardr.
B majr ve B minr : Kolon burkulma hesabndan bulunan kat baznda arttrma deerleridir.
(Mra + Mr) Majr : Gl kolon kontrol iin kolon majr ynnde (3 ekseninde), kolon stnde ve
altnda bulunan tama gc momentleri toplamdr.
1.2(Mri+Mrj) Majr : Gl kolon kontrol iin kolon majr ynnde (3 ekseninde) balanan
kirilerin, solda ve sada tama gc momentleri toplamdr.
(Mra + Mr) Minr : Gl kolon kontrol iin kolon minr ynnde (3 ekseninde), kolon stnde ve
altnda bulunan tama gc momentleri toplamdr. 1.2(Mri+Mrj) Minr : Gl kolon kontrol iin
kolon minr ynnde (3 ekseninde) balanan kirilerin, solda ve sada tama gc momentleri
toplamdr.
Gl kolon : G kolon kontrolnn salanp salanmad bilgisidir.
Betonarme
646
Beton fck :Plaa ait betonun karakteristik basn dayanmdr.
Beton fcd : Beton iin kullanlan karakteristik hesap basn dayanmdr.
Beton fctd : Beton karakteristik hesap ekme dayanmdr.
elik fyk : elik akma dayanmdr.
elik fyd : elik hesap dayanmdr.
Kolon Kesme Dayanm le lgili Blm
Major : Majr aks dorultusu
Minr : Minr aks dorultusu
Mha(i+1): Bir st kolonun alt ucunda TDY Blm 6'ya gre bulunan moment
Mh : Kolonun st ucunda TDY Blm 6'ya gre bulunan moment
Mha : Kolonun alt ucundaTDY Blm 6'ya gre bulunan moment
Mh(i-1): Bir alt kolonun st ucunda TDY Blm 6'ya gre bulunan moment
Mp st : Kolonun serbest yksekliinin st ucunda hesaplanan peklemeli tama gc momenti
Mp alt : Kolonun serbest yksekliinin alt ucunda hesaplanan peklemeli tama gc momenti
M : Kolonun serbest yksekliinin st ucunda, kolon kesme kuvvetinin hesabnda esas alnan moment
Ma : Kolonun serbest yksekliinin alt ucunda, kolon kesme kuvvetinin hesabnda esas alnan moment.
Ve : Kolon enine donat hesabna esas alnan kesme kuvveti.
Ve > Vr veya
Ve> 0.22 Aw fcd ise kolon kesme gvenlii salamyor demektir. Program uyar verir.
TDY Denklem 3.3 Kontrol sekmesi
Bu sekmede TDY'ye gre gl kolon kontrol ile ilgili ayrntl bilgiler verilir.
Major(+) : Major ynde kolon ve kirilerin, deprem + ynne gre hesaplanan tama gc
momentleridir.
Major(-) : Major ynde kolon ve kirilerin, deprem - ynne gre hesaplanan tama gc
momentleridir.
Minr(+) : Minr ynde kolon ve kirilerin, deprem + ynne gre hesaplanan tama gc
momentleridir.
Minr(-) : Minr ynde kolon ve kirilerin, deprem - ynne gre hesaplanan tama gc
momentleridir.
Mra, Mr : Kolonun srasyla alt ve st tama gc momentleridir.
Mri, Mrj : Kirilerin srasyla sol ve sa tama gc momentleridir.
Betonarme
647
(Mra + Mr) Majr : Gl kolon kontrol iin kolon majr ynnde (3 ekseninde), kolon stnde ve
1.2(Mri+Mrj) Majr : Gl kolon kontrol iin kolon majr ynnde (3 ekseninde) balanan
(Mra + Mr) Majr > 1.2(Mri+Mrj) Majr kontrolne baklr.
(Mra + Mr) Minr : Gl kolon kontrol iin kolon minr ynnde (3 ekseninde), kolon stnde ve
1.2(Mri+Mrj) Minr : Gl kolon kontrol iin kolon minr ynnde (3 ekseninde) balanan
(Mra + Mr) Minr > 1.2(Mri+Mrj) Minr kontrolne baklr.
Dm noktasna birleen kolonlarn her ikisinde de Nd 0.10 Ac fck olmas durumunda veya
Tek katl binalarda ve ok katl binalarn en st katndaki dm noktalarnda veya Kirilerin sapland
perdenin zayf dorultuda kolon gibi almas durumunda, yukardaki koulun salanmas zorunlu
deildir.
Bir alt satrda; Nd'in 0.1AcFck dan byk olup olmad grntlenir.
Nd = Kolon tama gc momentleri hesabnda, depremin yn ile uyumlu olarak bu momentleri en
kk yapan eksenel kuvveti
Ac = Kolonun brt enkesit alan
fck = Betonun karakteristik basn dayanm
Dm noktasna birleen kolonlarn birinde Nd 0.10 Ac fck olmas ve sistemde (Mra+Mr)
1.2( Mri + Mrj) koulunu salamayan kolonlarn olmas durumunda, gz nne alnan deprem
dorultusunda binann herhangi i inci bir katnda,
Alfai = Vis / Vik >= 0.70 koulu salanyorsa, ilgili katn alt ve/veya stndeki baz kolonlarda
(Mra+Mr) 1.2( Mri + Mrj) n salanmamasna izin verilir.
Nd 0.10 Ac fck koulunu salayan kolonlar (Mra+Mr) 1.2( Mri + Mrj) koulunu salamasa bile
Vis nin hesabnda kullanlabilir.
Vik = Binann iinci katndaki tm kolonlarda gz nne alnan deprem dorultusunda hesaplanan
kesme kuvvetlerinin toplamdr
Vis = Binann iinci katnda, (Mra+Mr) 1.2( Mri + Mrj) n hem alttaki hem de stteki dm
noktalarnda saland kolonlarda, gz nne alnan deprem dorultusunda hesaplanan kesme
kuvvetlerinin toplamdr
alfai = Vis / Vik >= 0.70 salanmas durumunda 0.70< alfai< 1 aralnda (Mra+Mr) 1.2( Mri +
Mrj) n hem alttaki, hem de stteki dm noktalarnda salad kolonlara etki eden eilme
momentleri ve kesme kuvvetleri 1/alfai oran ile arplarak arttrlr.
Herhangi bir katta Alfai = Vis / Vik >= 0.70 koulu salamyorsa, program uyar verir.
(Mra+Mr) 1.2( Mri + Mrj) koulunu salamayan kolonlar, Kolonlar sekmesinde ZK stununda
iaretlenir.
Betonarme
648
Alfai (E1), Alfai (E2), Alfai (E2), Alfai (E2) = Srasyla 4 deprem yklemesi iin alfai deerleridir.
Burkulma sekmesi
Kolon burkulma hesaplar ubat 2000 TS500 de aklanan Moment Bytme Yntemine gre
yaplmaktadr. Bu sekmede hesap ile ayrnt bilgiler verilmektedir.
Yanal teleme Bilgileri Blm :
Durayllk =1.5 di [toplam(Ndi/li)/vfi] <= 0.05
di =i'inci katn greli kat telemesi
toplam(Ndi/li) = Her bir kolonun tasarm eksenel kuvvetinin eksenden eksene llen kolon boyuna
blnmesinden elde edilen deerlerin toplam
vfi = i katndaki toplam kesme kuvveti
Yukardaki koul salanyorsa, o katta yeterli rijitlik bulunduu ve yanal telenmenin nlenmi olduu
varsaylr. Aksi durumda yanal telenmenin nlenmemi olduu varsaylr.
Burkulma hesab blm:
Hesapla ilgili ara deerler tablo eklinde listelenir.
Toplam Nd : Kattaki tm kolonlara etkiyen toplam eksenel yktr. ncelenen kolonu en elverisiz
yapan yk kombinasyonu dikkatte alnr.
Toplam Nkx : X yn iin kattaki tm kolonlarn burkulma yklerinin toplamdr.
Toplam Nky : Y yn iin kattaki tm kolonlarn burkulma yklerinin toplamdr.
Kat Beta X : X ynnde kat iin arttrma katsays
Kat Beta Y : Y ynnde kat iin arttrma katsays
U Kuvvet Diyagramlar sekmesi
Bu sekmede kolonun u kuvvet tesirleri majr ve minr ynde olmak zere seilen herhangi bir
ykleme durumuna gre verilir.
Kolon izimi : Kolonun plandaki grntsdr. Kolon lokal eksenleri numaralandrlarak kolon
zerinde gsterilmitir.
Ykleme durumu : Seilen kombinasyona gre moment diyagram verilir. Listeden kombinasyon veya
ykleme durumu seebilirsiniz.
Majr (1-2) : Majr dzlemde (1-2 dzleminde) oluan kuvvet ve momentlerdir. Eksen numaralar
kolon izimi blmnde verilmitir. Plandaki bir elemana bakldnda elamana paralel eksen 2 ekseni
(x ekseni), elemana dik eksen 3 ekseni (y ekseni) ve plana dik dey eksen 1 ekseni (z ekseni) olarak
dnlmelidir
dnlmelidir.
Plan as : Kolonun majr ekseninin(3 aksnn) plandaki asdr.
Betonarme
649
Asnn kosins : Plan asnn kosins deeridir.
Ann sins : Plan asnn sins deeridir.
Kapasite Diyagram sekmesi :
Bu sekmede seilen ykleme durumunda kolon kapasite diyagramlar gsterilir.
Majr : Kolonun 3 ekseni ynndeki kapasite diyagramdr.
Minr : Kolonun 2 ekseni ynndeki kapasite diyagramdr.
Ykleme durumu : Listeden herhangi bir ykleme kombinasyonu veya ykleme durumu seilir.
Resimde grnen sar alan, btn kombinasyonlarn N ve M deerlerinin snrlad alan belirtir. Mavi
izgi ile gsterilen eri ise eleman kapasitesini gsterir.
Resimde sar alan iersinde kalan mavi ve krmz noktalar (arp iaretleri) srasyla elemann alt ve st
dm noktalarn belirtir. Sonu olarak; sar alan mavi erinin ierisinde kalmaldr.
Etkileim Diyagram sekmesi
Kolon kapasite diyagramnn 3 boyutlu gsterimidir.
Farenin sol tuuna basl tutup hareket ettirerek grnty kendi etrafnda dndrebilirsiniz.
Fareyi sa tuuna basl tutup hareket ettirerek grnty yaknlatrp uzaklatrabilirsiniz.
Ctrl tuu ve ayn anda farenin sol tuuna basl tutup fareyi kaydrrsanz, grnty de kaydrrsnz.
Mavi izgi ile gsterilen eri eleman kapasitesini gsterir. Resimde eri ierisinde gsterilen mavi ve
krmz noktalar srasyla elemann alt ve st dm noktalarn belirtir.
Birleim Kesme Gvenlii sekmesi
Sneklik dzeyi yksek tasarm yaplan kolonlarda, TDY 2007 Madde 3.5.2'ye gre kontrol edilen
kolon-kiri birleim kesme gvenliine ilikin detaylar her bir kolon iin, tablo olarak bu ekranda
listelenir. Diyalogun altnda yer alan Bir nceki (<<) veya Bir Sonraki (>>) butonlarn tklayarak
projede bulunan kolonlarn birleim kesme gvenlii hesaplarna bakabilirsiniz.
Tabloda listelenen stunlarn anlamlar yledir:
Kolon : ncelenen kolonun planda grnen addr.
Yn : Yatay x ve dikey y olarak iki farkl yn belirtmek zere, her bir ynde %5 eksantriste ile
uygulanan deprem yklemeleri birer satr olarak grnr. EX1, EX2; x ekseni ynnde + ve - %5
eksantristeli deprem yklemelerini, EY1, EY2 ise; Y ekseni ynnde + ve - %5 eksantristeli deprem
yklemelerini belirtir. Kolon-kiri kesme gvenlii hesaplar 2 ynde, 4 deprem yklemesi iin yaplr
ve detaylar listelenir.
Kiriler : lgili ynde kolona bal olan kirilerin listesi verilir. rnein EX1, EX2 satrlarnda grnen
kiriler, x ynnde kolona bal olan kirilerdir. Srasyla 1. kiri kolonun solunda, 2. kiri ise kolonun
sanda bulunmaktadr. Benzer ekilde EY1 veya EY2 satrlarnda grnen kiriler, y ynnde kolona
bal olan kirilerdir ve srasyla 1. satrda bulunan kiri, kolonun altndan balanan, 2. satrda bulunan
kiri ise kolonun stnden balanan kirilerdir.
Betonarme
650
As1, As2 : Kiriin sol veya ularnda, baklan yne gre, kesitin altnda veya sttnde bulunan
donatlarn cm2 cinsinden deerleridir.
Vkol : Her bir yn ve ykleme iin ayr ayr olmak zere, kontrol yaplan birleimin stnde ve
altnda hesaplanan kolon kesme kuvvetlerinden kk olandr.
Ve : fyk elik akma dayanm olmak zere; Ve= 1.25fyk(As1 + As2) - Vkol formlnden hesaplanr.
Birleim : Kirilerin kolona drt taraftan birlemesi, her bir kiriin geniliinin kolon geniliinin
3/4'nden daha az olmamas durumunda birleim, kuatlm birleim, dier durumlarda ise birleim,
kuatlmam birleim olarak tanmlanr. Birleimin kuatlm veya kuatlmam olmas, birleimin
gvensizliini belirtmez, maksimum kesme kuvveti deeri Vmax'n hangi formlle bulunacan belirler.
bj : Kontroln yapld ynde, birleim blgesine saplanan kiriin, dey orta ekseninden itibaren
kolon kenarlarna olan uzaklklardan kk olannn iki katdr. (Baknz : TDY ekil 3.10)
h: Kontroln yapld yne paralel kolonun boyutudur.
Vmax: fcd, beton karakteristik hesap dayanm olmak zere;
Kuatlm birleimlerde -> Vmax=0.60.bj.fcd
Kuatlmam birleimlerde -> Vmax=0.45.bj.fcd
Ve<Vmax : Ve <= Vmax ise kolon kiri birleim kesme gvenlii salanyordur. Deilse
salanmyordur. Birleim gvensizse "arp (x)", gvenli ise "onay iareti" ilgili satrda grnecektir.
Donatlar sekmesi
Kolon ve kolona bal elemanlar iin 3 boyutlu donat iziminin gsterildii sekmedir. Farenin sol
tuuna basl tutup hareket ettirerek grnty kendi etrafnda dndrebilirsiniz. Fareyi sa tuuna
basl tutup hareket ettirerek grnty yaknlatrp uzaklatrabilirsiniz. Ctrl tuu ve ayn anda farenin
sol tuuna basl tutup fareyi kaydrrsanz, grnty de kaydrrsnz.
---
Donat Hesap Makinesi : Seilen ap ve aralk iin donat miktarn alan cinsinden hesaplar.
Mantolar gster : Glendirme projeleri iin manto uygulamas yaplm elemanlar listeler.
Se : Eleman data ekrannda seer.
Tm katlar : Kolonlar tm kat boyunca ekranda listeler.
<< : Bir nceki eleman bilgilerini ekrana getirir.
>> : Bir sonraki eleman bilgilerini ekrana getirir.
Filtre : Belirli koullar tanmlayarak sadece o koulu salayan elemanlar szmek iin kullanlr.
Betonarme : Eleman betonarmesini tekrar yapar. Betonarme ile donatya bal ynetmelik hesaplar
da tekrar yaplr. nemli deiikliklerde betonarme yerine yap analizini tekrarlamanz daha uygun
olabilir.
Betonarme
651
Kolon Bal ve Zmbalama
Plaa uygulanan kesme kuvveti, zmbalama alanna blnerek zmbalama gerilmesi, beton ekme
dayanm zmbalama alan ile arplarak zmbalama dayanm bulunur. Zmbalama alan, kolon
yznden d/2 uzaklnda oluan zmbalama evresinin faydal ykseklik (d) ile arplmas ile hesaplanr.
Faydal ykseklik, zmbalama tablas kullanlacaksa, deme ve zmbalama tablasnn ykseklii,
kullanlmayacaksa, sadece deme yksekliinden deme pas paynn kartlmasyla elde edilir.
Kolon Balklar sekmesi
sim : Kolon balnn plandaki addr.
XL : Kolon bal X boyutudur. Balk tanmlanmadysa kolon geniliidir.
YL : Kolon bal Y boyutudur. Balk tanmlanmadysa kolon geniliidir.
H : Balk tanmlandyda deer grnnr. Kolon bal yksekliidir. Balk tanml zmbalama
kontrolnde deilse deme/radye kalnl dikkate alnr.
Tabla H : Balk tanmlandyda kolon bal zerindeki yatay levhann kalnldr.
Zmbalama sekmesi
Vpr: Zmbalama dayanmdr.
Vpr= gama * fctd * Up * d *gama (gama=1 alnr)
Vpd: Zmbalama ykdr.
Vpd = N - p * (b+d)(h+d)
Alan: Zmbalama alandr.
Alan = (b+d)(h+d)
Up : Zmbalama evresidir.
Up=2(b+h+2d)
N1: Kolon balnn stnde bulunan (bir st kattaki) kolonun yk katsaylaryla arplm dey
kuvvetidir. st katta kolon yoksa sfr grnr.
N2: Kolon balna ait kolonun yk katsaylaryla arplm dey kuvvetidir
p(qsp): Yk katsaylaryla arplm toplam deme ykdr. (Radye demelerde zemin gerilmesi
deeridir)
---
h,b, zmbalama kontrolnn yapld kolon boyutlarn , kolon yznden d/2 uzaklnda oluan evre
Up ile gsterilirse,
Up= (h+ d) + (b+d) + (h+ d) + (b+d)
Zmbalama alan,

Betonarme
652
Alan= Up. d
Zmbalama dayanm Vpr, zmbalama alan ile beton ekme dayanmnn arpmndan bulunabilir.
Vpr=fctd . Up . d
Zmbalama yk Vpd,
Vpd = (N2 N1) Alan * p
Vpd > Vpr ise kolon zmbalama kontroln ayor demektir. Program raporlarda hata uyars
verecektir.
-----
Herhangi bir isim kutusu zerinde ift tklandnda, program ilgili kolon baln ekrana getirir. Tekrar
kolon balklar diyalouna dnmek iin diyalog balnn zerinde ift tklayn.
Buradaki boyutlar da deitirebilirsiniz. Deitirmek istediiniz boyut kutucuu zerinde ift tklayn.
Alan diyalogda yeni boyut deeri girin ve Tamam butonunu tklayn.
---
Temelde kontrol
aretli ise temele bal zmbalama kontroln ekrana getirir. aretli deilse, demeler iin yaplan
zmbalama kontrollerini ekrana getirir.
Tm katlar: Elemanlar tm kat boyunca ekranda listeler.
<<: Bir nceki eleman bilgilerini ekrana getirir.
>> Bir sonraki eleman bilgilerini ekrana getirir.
Perde Betonarme
Perdelerde analiz, hesap ve betonarme sonular ile kolonlara ilikin olumsuzluk durumlar Perde
Betonarme diyalogunda gsterilir. Analizinden sonra Betonarme mensndeki Perde satrn
tkladnzda Perde Betonarme diyalou ekrana gelecektir. Analiz sonrasnda kolon betonarme
diyalogunda kolon isminin olduu stunda baz uyarlar ksaltlm simge halinde verilir. Bu uyarlar,
ynetmelik asndan bir olumsuzluu bildirir.
K: Panelde kayma gvenlii salamyor. Panel kalnln arttrmak zm olabilir.
E: Maksimum normal kuvvet kontrol salamyor. Panel boyutlar yetersiz gelmektedir.
M: Maksimum pursantaj deeri almtr. Panel boyutlar yetersiz gelmektedir.
ab: TDY Madde 3.4.3.1'i salamyor demektir. Panel ksa boyutunu arttrmak zm olabilir.
Betonarme
653
Perdeler sekmesi
Bu sekmede perde boyut ve donatlarn listesi tablo olarak verilir.
DS: aretli ise donat sabitlenir. Perde donatlarnda deiiklik yapldnda DS otomatik olarak
iaretlenir ve betonarme yapldnda perde donats da sabit kalr. DS iaretli deilse, betonarme
yapldnda, perde donatlar, donat seim koullarna gre tekrar belirlenir. .
sim : Panelin plandaki addr. (P1, P101, P10 vb) Olumsuzluk durumunda ismin yannda olumsuzlukla
ilgili terim eklenir. P101(E) gibi..
B: Panelin geniliidir.
L: Panelin uzunluudur.
Sol: Sol blgeye ait donatnn adet ve ap olarak deeridir.
Orta: Orta blgeye ait donatnn adet ve ap olarak deeridir. Perde hasr donatl perde ise hcrede
hasr donat tipi yazar.
Sa: Sa blgeye ait donatnn adet ve ap olarak deeridir.
Yatay Gvde : Panel gvde blgesinin etriyesinin ap ve araldr.
Yatay Balk: Panel balk blgesinin etriyesinin ap ve araldr.
Purs: Panelin toplam pursantajdr.
S.g.Purs: Dizayn tesirlerden hesaplanan donat miktarnn perde alanna yzde orandr.
S.G.Pursantaj = 100* HesapAs/PerdeAlan
As : Panel kesitine konmas gereken toplam donat alandr.
Ger.As : Panel betonarme hesabnda bulunan donat alan ile artname gerei hesaplanan donat
lanndan byk olandr.
Fazla As: Perde bulunan fazla donat alandr.
Bu sekmede incelenen perdenin donat ve malzeme bilgileri, kesme kuvveti kontrolnde kullanlan
deerler verilir.
N : Elemann eksenel kuvvetidir

Betonarme
654
Donatlar Blm
Donatlar (hesaplanan - gereken -mevcut) : Srasyla; en olumsuz ykleme kombinasyondan bulunan
donat alan, ynetmelik ve minimum donat koullarna gre konmas gereken donat miktar ve perde
iin sol, orta ve sa blgelerinde nihai seilen donatnn toplam deerleri verilir.
Dizayn : Perde donat hesabnda kullanlan kombinasyonun addr.
M3 (majr) : Perde donat hesabnda kullanlan kombinasyonunun 3 eksenindeki moment deeridir.
M2 (minr) : Perde donat hesabnda kullanlan kombinasyonunun 2 eksenindeki moment deeridir.
F1 (eksenel): Perde donat hesabnda kullanlan kombinasyonunun normal kuvvet deeridir.
Beton fck: Plaa ait betonun karakteristik basn dayanmdr.
Kesme Gvenlii le lgili Blm
TDY'e gre kesme kuvveti kontrolne ilikin detay bilgiler baslr
Hw/Lw >2 olan sneklik dzeyi yksek perdelerde;
Ve =betav . Vd. [(Mp)t / (Md)t] olmak zere, betav=1.5 ancak deprem yklerinin tamamnn
perdelerle tand binalarda betav=1.0 alnr.
Hw :Perdenin yap boyunca toplam ykseklii
Lw : Perdenin plandaki uzunluu
(Mp)t : Perdenin taban kesitinde hesaplanan peklemeli moment kapasitesi
Betonarme
655
(Md)t: Perdenin taban kesitinde hesaplanan yk katsaylar ile arplm dey ykler ve deprem
yklerinin ortak etkisi altnda hesaplanan moment
Ve(R=2) : R=2'ye gre hesaplan bulunan kesme kuvveti deeri.
Ve ile Ve(R=2) hangisi kkse kesme kuvveti kontrolnde o Ve deeri kullanlr.
Vr: Perde kesitinin kesme dayanm
Ve>Vr ise perdede kesme gvenlii salamyor demektir.
Hw/Lw <= 2 olan sneklik dzeyi yksek perdelerde;
Ve deeri en olumsuz yk kombinasyondan hesaplanan deerdir.
2.5.2.3 arpan : Hw/Lw <= 2 olan perdelerde R katsaysna gre u kuvvetleri [3/(1+Hw/Lw)]
katsays kadar arttrlr. Ancak bu deer 2'den byk alnmaz.
2.5.2.3 arpan : Hw/Lw <= 2 olan perdelerde R katsaysna gre u kuvvetleri [3/(1+Hw/Lw)]
katsays kadar arttrlr. Ancak bu deer 2'den byk alnmaz.
TDY Denklem 3.3 Kontrol sekmesi
Bu sekmede TDY'ye gre perde uzun dorultusunda gl kolon kontrol ile ilgili ayrntl bilgiler
verilir.
Hw/Lw >2 olan sneklik dzeyi yksek perdelerde;
(Mra + Mr) Majr : Gl kolon kontrol iin perde uzun ynnde (3 ekseninde), perde stnde ve
1.2(Mri+Mrj) Majr : Gl kolon kontrol iin perde majr ynnde (3 ekseninde) balanan
(Mra + Mr) Majr > 1.2(Mri+Mrj) Majr kontrolne baklr. Salamazsa perde boyutlar arttrlr.
Dm noktasna birleen kolonlarn her ikisinde de Nd 0.10 Ac fck olmas durumunda veya
tek katl binalarda ve ok katl binalarn en st katndaki dm noktalarnda veya kirilerin sapland
perdenin zayf dorultuda kolon gibi almas durumunda, yukardaki koulun salanmas zorunlu
deildir.
Bir alt satrda; Nd'in 0.1AcFck dan byk olup olmad grntlenir.
Nd = Kolon tama gc momentleri hesabnda, depremin yn ile uyumlu olarak bu momentleri en
kk yapan eksenel kuvveti
Ac = Kolonun brt enkesit alan
fck = Betonun karakteristik basn dayanm
U Kuvvet Diyagramlar sekmesi
Bu sekmede kolonun u kuvvet tesirleri majr ve minr ynde olmak zere seilen herhangi bir
ykleme durumuna gre verilir.
Ykleme durumu : Seilen kombinasyona gre moment diyagram verilir. Listeden kombinasyon veya
ykleme durumu seebilirsiniz.
Betonarme
656
dnlmelidir
dnlmelidir.
Plan as : Kolonun majr ekseninin(3 aksnn) plandaki asdr.
Asnn kosins : Plan asnn kosins deeridir.
Ann sins : Plan asnn sins deeridir.
Kapasite Diyagram sekmesi :
Bu sekmede seilen ykleme durumunda perde kapasite diyagramlar gsterilir.
Majr : Kolonun 3 ekseni ynndeki kapasite diyagramdr.
Minr : Kolonun 2 ekseni ynndeki kapasite diyagramdr.
Resimde grnen sar alan, btn kombinasyonlarn N ve M deerlerinin snrlad alan belirtir. Mavi
izgi ile gsterilen eri ise eleman kapasitesini gsterir. Resimde sar alan iersinde kalan mavi ve
krmz noktalar (arp iaretleri) srasyla elemann alt ve st dm noktalarn belirtir. Sonu olarak;
sar alan mavi erinin ierisinde kalmaldr.
Etkileim Diyagram sekmesi
Perde kapasite diyagramnn 3 boyutlu gsterimidir.
Farenin sol tuuna basl tutup hareket ettirerek grnty kendi etrafnda dndrebilirsiniz. Fareyi
sa tuuna basl tutup hareket ettirerek grnty yaknlatrp uzaklatrabilirsiniz. Ctrl tuu ve ayn
anda farenin sol tuuna basl tutup fareyi kaydrrsanz, grnty de kaydrrsnz.
Mavi izgi ile gsterilen eri eleman kapasitesini gsterir.
Resimde eri ierisinde gsterilen mavi ve krmz noktalar srasyla elemann alt ve st dm
noktalarn belirtir.
Donatlar sekmesi
Pere ve perdeye bal elemanlar iin 3 boyutlu donat iziminin gsterildii sekmedir.
Farenin sol tuuna basl tutup hareket ettirerek grnty kendi etrafnda dndrebilirsiniz.
Fareyi sa tuuna basl tutup hareket ettirerek grnty yaknlatrp uzaklatrabilirsiniz.
Ctrl tuu ve ayn anda farenin sol tuuna basl tutup fareyi kaydrrsanz, grnty de kaydrrsnz.
Betonarme
657
Srekli Temel Betonarme
Srekli temellerin analiz, hesap ve betonarme sonular ile temel kirilerine ilikin olumsuzluk
durumlar Srekli Temel Betonarme diyalogunda gsterilir. Analizinden sonra Betonarme
mensndeki Srekli Temel satrn tkladnzda Srekli Temel Betonarme diyalou ekrana
gelecektir.
Analiz sonrasnda srekli temel betonarme diyalogunda temel isminin olduu stunda baz uyarlar
M: Maksimum pursantaj deeri alyor. Temel boyutlarn arttrn.
Temeller sekmesi
Bu sekmede srekli temel boyut ve donatlarn listesi tablo olarak verilir.
DS : Donat sabitleme stunudur. aretli ise donatlar sabitlenir. Temel donatlarnda deiiklik
yapldnda DS otomatik olarak iaretlenir ve analiz yaplsa bile donatlar sabit kalr. DS iaretli deilse
analiz sonrasnda donatlar, donat seim koullarna gre tekrar belirlenir.
sim: Temelin plandaki addr. (TK1, TK101, TK10 vb) Olumsuzluk durumunda ismin yannda
olumsuzlukla ilgili terim eklenir. TK101(Zg) gibi..
Balt : Srekli temelde bak ynne gre altta kalan ampatmann geniliidir.
B : Srekli temel kiriinin geniliidir.
Bst : Srekli temelde bak ynne gre stte kalan ampatmann geniliidir.
Sol st : Temel kiriinin sol mesnet kesitinin stnde bulunan donatnn adet ve ap cinsinden
deeridir. Hcreyi ift tklayarak deiiklik yapabilirsiniz.
Sol Alt : Temel kiriinin sol mesnet kesitinin altnda bulunan donatnn adet ve ap cinsinden deeridir.
Hcreyi ift tklayarak deiiklik yapabilirsiniz.
Montaj : Temel kiriinin montaj donatsnn adet ve ap cinsinden deeridir. Hcreyi ift tklayarak
Pilye : Temel kiriinin pilye donatsnn adet ve ap cinsinden deeridir. Hcreyi ift tklayarak
Dz : Temel kiriinin dz donatsnn adet ve ap cinsinden deeridir .Hcreyi ift tklayarak deiiklik
yapabilirsiniz.
Sa st : Temel kiriinin sa mesnet kesitinin stnde bulunan donatnn adet ve ap cinsinden
deeridir. Hcreyi ift tklayarak deiiklik yapabilirsiniz.
Sa Alt : Temel kiriinin sa mesnet kesitinin altnda bulunan donatnn adet ve ap cinsinden deeridir.
Hcreyi ift tklayarak deiiklik yapabilirsiniz.
Betonarme
658
Enine : Temel kiri etriyesinin srasyla orta blge ve sklatrma blgesindeki ap ve araldr. Hcreyi
ift tklayarak deiiklik yapabilirsiniz.
Gvde :Temel kiri gvde donatsnn adet ve ap cinsinden deeridir. Hcreyi ift tklayarak deiiklik
yapabilirsiniz.
Ampatman : Ampatmanda donatsnn ap ve aralk cinsinden deeridir.
MaxZGer. :Sabit, hareketli ve yatay ykleme kombinasyonlarndan bulunan maksimum zemin
gerilmesidir.
---
Betonarme Konfigrasyonu sekmesi
Farenin sol tuunu basl tutarak izimi saa-sola kaydrabilirsiniz. Kiri adn belirten (K1 25/50 vs) kiri
yazsn tkladnzda, kiri betonarmesi sonucunda seilmi donatlar gsteren bir diyalog alr. Bu
diyalogda donat ap ve/veya adetleri deitirilebilir. stenirse, herhangi bir donat yazs deeri de
tklanabilir. Bu durumda tklanan donat yaz deerinin deitirilebilecei bir diyalog alr.
Betonarme konfigrasyonunda, zellikle srekli kirilerin mesnetlerinde grnen yeil ve/veya krmz
daireler, kiri donatlarnn nerede kesileceini belirler. Eer daire yeil ise, donat bir sonraki akla
devam ettirilir (Donat maksimum uzunluk deeri yeterliyse. Bu deer default 12 metredir. Proje
Genel Ayarlar diyalogunda deitirilebilir). Daire krmz ise, donat mesnette kesilir. Daireler Fare ile
tklanarak, krmz ve/veya yeil(donat geer/gemez) duruma getirilir. Donat kesim durumuna gre,
donat dzenlemesi otomatik yaplr, fazla ya da eksik donatlar, ekranda izlenebilir. Eksik donatlar
krmz renkle kullancya iletilir.
Donat Alanlar sekmesi
Temel u kuvvetleri blm:
tz1: Temel kiriinin sol ucunda hesaplanan kesme kuvvetidir.
my1 : Temel kiriinin sol ucunda hesaplanan eilme momentidir.
mb1 : Temel kiriinin sol ucunda hesaplanan burulma momentidir.
tz2 : Temel kiriinin sa ucunda hesaplanan kesme kuvvetidir.
my2 : Temel kiriinin sa ucunda hesaplanan eilme momentidir.
mb2 : Temel kiriinin sa ucunda hesaplanan burulma momentidir.
Donatlar blm (mevcut-gereken-fazla) :
Temel kiriinin sol mesnetinde, st ve alt; ortada; aklk ve montaj; sa mesnette; st ve alt olmak
zere mevcut/gereken ve fazla eklinde donat alanlarnn toplam verilir. Hemen altnda ayrca, donat
hesabnn hangi ykleme kombinasyonundan yapld ve o kombinasyona ait moment deerleri de
yazlr.
Betonarme
659
Enine donat blm :
Vd : Etriye hesabnda kullanlan dizayn kesme kuvvetidir. Kiriin sol ucu ve sa ucu iin iki tane Vd
hesaplanr. Byk olan deer kullanlr. Kiri ucundaki, sabit, hareketli ve yatay yklemelerden bulunan
kesme kuvvetleri sperpoze edilerek iaretleri de gz nne alnarak, en byk enine donaty veren
kesme kuvveti hesaplanr.
Vmax : Kesitin tayabilecei maksimum kesme kuvvetidir.
Vmaks= 0.22 fcd bw d
Vcr : Eik atlamay oluturan kesme kuvvetidir.
Vcr=0.65 fctd bw d
Vc : Beton tarafndan tanan kesme kuvvetidir.
Vr : Kesitin tayabilecei maksimum kesme kuvveti deeridir. Etriye hesabnda kullanlan dizayn
kesme kuvveti Ve'nin Vr'yi amasna izin verilmez.
Vr'nin hesabnda izlenen yol:
Vw= Kesme donatsnn kesme dayanmna katksdr.
Vw= (Asw/s) * fywd * d
Vr= Vc + Vw.
Pilyenin kesme kuvvetine katks hi zaman kesme hesabna katlmaz.
Ykleme : Vd deerini veren ykleme kombinasyonun addr.
U : Kesme hesabnn yapld mesnet... (sol ve ya sa)
asw/s : Kesme kuvveti hesab sonucunda sklatrma blgesi iin bulunan tek kollu etriyenin 1
metresindeki alandr.
Vd= (Asw/s)*fywd*d + 0.8 Vc formlnden Asw/s hesaplanr. S, 1 metre kabul edilir. Asw/s
deerinin hi bir durumda 0.3(fctd/fywd)*bw deerinden kk olmasna izin verilmez.
Donat : Asw/s deerinden seilen etriye donatsdr. Srasyla etriyenin adedi, donat ap, orta ve
sklatrma blgesindeki aral eklinde gsterilir.
Beton fck : Plaa ait betonun karakteristik basn dayanmdr.
Ampatman ve Zemin Gerilmesi sekmesi
Betonarme
660
Ykleme kombinasyonunun seimine gre maksimum gerilmeden minimum gerilmeye kadar, btn
gerilme deerleri listelenir bu sekmede listelenir.
Listeden herhangi bir ykleme kombinasyonu sein.
Minimum zemin : Btn yklemelerden oluan minimum zemin gerilmesi deeridir.
Ortalama zemin : Btn yklemelerden oluan zemin gerilmelerin ortalamas deeridir.
Proje genel ayarlarnda yk-gvenlik sekmesinde ortalama gerilmeyi kullan seenei iaretli ise zemin
gerilmesi tahkiki bu deere gre yaplr.
Maksimum zemin : Btn yklemelerden oluan maksimum zemin gerilmesi deeridir.
Ampatman Blm
Moment : Ampatman betonarme hesabnda kullanlan moment deeridir.
As (hesap): Moment deerinden hesaplanan donat alan deeridir.
As (gereken) :artname gerei konmas gereken donat alandr.
As (mevcut) : Donat seimi sonrasnda ampatman kesitine konulan donat miktardr.
---
Tm katlar : Demeleri tm kat boyunca ekranda listeler.
olabilir.
Tekil Temel Betonarme
Tekil temellerin analiz, hesap ve betonarme sonular ile temellere ilikin olumsuzluk durumlar Tekil
Temel Betonarme diyalogunda gsterilir. Analizinden sonra Betonarme mensndeki Tekil Temel
satrn tkladnzda Tekil Temel Betonarme diyalou ekrana gelecektir.
Analiz sonrasnda tekil temel betonarme diyalogunda temel isminin olduu stunda baz uyarlar
M: Maksimum pursantaj deeri alyor. Temel boyutlarn arttrn.
Betonarme
661
DS : Donat sabitleme stunudur. aretli ise donatlar sabitlenir. Temel donatlarnda deiiklik
yapldnda DS otomatik olarak iaretlenir ve analiz yaplsa bile donatlar sabit kalr. DS iaretli deilse
analiz sonrasnda donatlar, donat seim koullarna gre tekrar belirlenir.
Ad : Tekil temelin plandaki addr.
XL, YL : Temelin boyutlardr.
Maj. Aks : Asal eksen dorultusunda donat adedi ve apdr.
Min. Aks : Tali eksen dorultusundaki donat adedi ve apdr.
Hkol : Kolon kenarndaki kesitin yksekliidir.
Hken : Temel kenardaki kesitin yksekliidir.
MaxZGer : Maksimum zemin gerilmesidir.
---
Momentler Donat alanlar sekmesi
Moment Donat Alanlar Blm :
Moment :Tekil temelin yatay ve dikey dorultusundaki dizayn momentleri gsterilir.
As (Hesaplanan) : Tekil temelin yatay ve dikey dorultusunda dizayn momentten hesaplanan donat
alanlardr.
As (Gereken) :Tekil temelin yatay ve dikey dorultusunda artname gerei konulmas gereken donat
alanlardr.
As (Mevcut) : Tekil temelin yatay ve dikey dorultusunda 1 metredeki mevcut donat alanlardr.
Zemin Gerilmeleri sekmesi
Ykleme kombinasyonunun seimine gre maksimum gerilmeden minimum gerilmeye kadar, btn
gerilme deerleri listelenir. Baz durumlarda tekil temelde kolon ortasnda zemin gerilmesi daha
byk kabilir. Bu durumda alt ksmda verilen maksimum zemin gerilmesi deerin burada
gremeyebilirsiniz.
Betonarme
662
Minimum zemin gerilmesi : Btn yklemelerden oluan minimum zemin gerilmesidir.
Maksimum zemin gerilmesi : Btn yklemelerden oluan maksimum zemin gerilmesidir.
Kayma Zmbalama sekmesi
Zmbalama Blm :
Vpr : Zmbalama dayanmdr. Vpr= gama * fctd * Up * d *gama (gama=1 alnr)
Vpd : Zmbalama ykdr. Vpd = N - gerilme * (b+d)(h+d)
Alan : Zmbalama alandr. Alan = (b+d)(h+d)
Up : Zmbalama evresidir. Up=2(b+h+2d)
N : Kolonun yk katsaylaryla arplm dey kuvvetidir. st katta kolon yoksa sfr grnr.
Gerilme : Zemin gerilmesi deeridir.
---
h,b, zmbalama kontrolnn yapld kolon boyutlarn , kolon yznden d/2 uzaklnda oluan evre
Up ile gsterilirse,
Up= (h+ d) + (b+d) + (h+ d) + (b+d)
Zmbalama alan,
Alan= Up. d
Zmbalama dayanm Vpr, zmbalama alan ile beton ekme dayanmnn arpmndan bulunabilir.
Vpr=fctd . Up . d
Zmbalama yk Vpd,
Vpd = (N2 N1) Alan * gerilme
Vpd > Vpr ise kolon zmbalama kontroln ayor demektir. Program raporlarda hata uyars
verecektir.
Kayma Blm
Vdx, Vdy : Srasyla yatay ve dikey dorultudaki dizayn kesme kuvvetidir.
Vcrx, Vcry : Srasyla yatay ve dikey dorultudaki eik atlamay oluturan kesme kuvvetidir.
---

Betonarme
663
olabilir.
Ba Kirii Betonarme
Ba kirilerde analiz, hesap ve betonarme sonular ile kirilere ilikin olumsuzluk durumlar Ba Kirii
Betonarme diyalogunda gsterilir. Analizinden sonra Betonarme mensndeki Ba Kirii satrn
tkladnzda Kiri Betonarme diyalou ekrana gelecektir.
sim : Ba kiriinin plandaki addr.
B, H : Ba kiriin srasyla genilii ve yksekliidir.
Montaj :Montaj donat adedi ve apdr.
Dz : Dz donat adedi ve apdr.
Etriye : Etriyesinin ap, orta blge ve sklatrma blgesi araldr.
Gvde : Gvde donats adedi ve apdr.
Nd : Ba kiriin eksenel kuvvetidir.
AsMev : Kesitte bulunan toplam donat miktardr.
AsGer : Hesap sonucunda kesite konulmas gereken donat miktardr.
AsFaz : Kesitte bulunan fazla donat miktardr.
---
Radye Demesi Betonarme
Radye deme analiz, hesap ve betonarme sonular ile radye demeye ilikin olumsuzluk durumlar
Radye Deme Betonarme diyalogunda gsterilir. Analizinden sonra Betonarme mensndeki Radye
Deme satrn tkladnzda Deme Betonarme diyalou ekrana gelecektir.
(rnein RD101(Min) vb).
d: Radye ift donatl kesite almaktadr. Radye plaklarda ift donatya izin vermiyoruz. Radye
kalnln arttrn.
Min: Radye TS500 minimum kalnlk kontroln salamyor. Deme kalnln arttrn.

Betonarme
664
S : Radye TS500 sehim koullarn salamyor. Deme kalnln arttrn.
Zg : Radye demede zemin emniyet deeri alyor. Zg > Zemn.
Demeler sekmesi
olabileceinden, demede mevcut olan hesap aks says kadar satrla betonarme sonular
listelenecektir.
DS: Donat sabitleme stunudur. aretli ise donatlar sabitlenir. Deme donatlarnda deiiklik
sim: Demenin planda grnen ismidir. (RD1, RD2, RD10 vb) Olumsuzluk durumunda plan ismi
yannda olumsuzlukla ilgili terim eklenir. R101(Min) vb yazs grnr.
Kat : Demenin bulunduu katn addr.
N : Betonarme hesap aksnn numarasdr. (1,2,3,4 vb) Ayn plakta birden fazla betonarme hesap aks
olabileceinden hesap akslarnn numaralar N stunundan takip edilir.
Sol st ilave : lgili betonarme hesap aksnda, sol mesnet kesitinin stnde hesaplanan ilave donatsnn
ap ve cm cinsinden araldr. zerinde ift tklama yaplrsa donatnn ap ve aral deitirilebilir.
stte dz : lgili betonarme hesap aksnda, deme kesitinin stnde bulunan donatnn ap ve cm
Pilye : lgili betonarme hesap aksnda, deme bulunan pilye donatsnn ap ve cm cinsinden araldr.
Altta dz : lgili betonarme hesap aksnda, deme kesitinin altnda bulunan donatnn ap ve cm
Sa st ilave : lgili betonarme hesap aksnda, sa mesnet kesitinin stnde hesaplanan ilave donatsnn
ap ve cm cinsinden araldr. zerinde ift tklama yaplrsa donatnn ap ve aral deitirilebilir.
---
Momentler Donat Alanlar sekmesi
Momentler Donat Alanlar sekmesinde, demelerin donat alan deerleri, malzeme bilgileri ve
moment diyagramlar verilmektedir. lgili betonarme hesap aksnn ne olduu bilgisi diyalogun balk
yazsnda belirtilmektedir.
Bu sekmede bulunan notasyonlarn aklamalar aadadr:
Moment ve donatlar blm :
Betonarme
665
Sol (stte) :lgili betonarme hesap aksnda demenin sol mesnetine ait kesitin st ksmn tanmlar.
Aklk (altta) : lgili betonarme hesap aksnda deme aklndaki kesitin alt ksmn tanmlar.
Sa (stte) : lgili betonarme hesap aksnda demenin sa mesnetine ait kesitin st ksmn tanmlar.
Moment : Kesitin ilgili ksmnda, betonarme hesapta esas alnan dizayn moment deeridir.
As : Dizayn momentinden 1 metre genilik iin bulunan donat deeridir.
As (Gereken) : Betonarme hesap aksnn solunda, momentten hesaplanan donat alan ile ynetmelik
gerei konmas gereken donat alanndan byk olandr.
As (Mevcut) : Donat seimi sonras kesitte mevcut olan toplam donat miktardr.
Malzeme karakteristikleri blm :
elik fyk :elik akma dayanmdr.
Moment diyagram blm :
lgili hesap aksnda, seilen ykleme durumuna gre moment diyagram gsterilir. Kombinasyon
listesinden istediiniz kombinasyonu seerek moment diyagramn inceleyebilirsiniz.
lave Donatlar sekmesi
Kirili ve kirisiz demeler iin alt ve ste dz donat dizayn yapldnda, tm deme sistemini
kapsayacak ekilde, ilave ap ve adedin belirlenmesi durumu ortaya kmaktadr. Donat hesap aksnn
Sonular tabloda listelenir.
Sekmede tabloda, ilave donatya ait detay bilgiler, grafikte ise ilave donatnn hangi blgeye ait olduu
bilgisi verilir. Mavi alanlar st ilave donat blgelerini, krmz alanlar ise, alt ilave donat blgelerini
temsil ederler.
lgili betonarme aks iin;
N : lavenin numaradr. Program tarafndan otomatik atanr.
Tip : lave donatnn alt donat m, st donat m olduu bilgisidir. Alt yazarsa ilave donat altta, st
Konum x :lave donatsnn bulunduu blgenin global y eksenine olan mesafesidir.
Betonarme
666
Donat : lave donatsnn bulunduu blgeye konulacak olan ilave donatnn ap ve araldr.
Adet : lave donatsnn bulunduu blgeye konulacak olan ilave donatnn adedir.
Ger.As : lave donatnn bulunduu blgede hesap veya ynetmelik gerei konulmas gereken
donat miktardr.
Dizayn momenti : lave donatnn bulunduu blgede en byk donaty veren momenttir. (t/m)
Ykleme : Dizayn momentin hesapland en olumsuz ykleme ekli yazlr.
---
Yataylar Gster : Demelerde yatay yndeki donatlar szerek ekrana getirir, dikey yndeki
donatlar gizlenir.
Dikeyleri Gster : Demelerde dikey yndeki donatlar szerek ekrana getirir, yatay yndeki
donatlar gizlenir.
Filtre :Belirli koullar tanmlayarak sadece o koulu salayan elemanlar szmek iin kullanlr.
stinat Duvar Betonarme
Hesap sonucunda istinat duvarnda seilen tm donatlarn listesi tablo olarak gsterilir. Donatlar
program tarafndan otomatik seilmitir. lgili donaty deitirmek iin hcre stnde ift tklayn.
Kuyu Temel Betonarme
Hesap sonucunda istinat duvarnda seilen tm donatlarn listesi tablo olarak gsterilir. Donatlar
program tarafndan otomatik seilmitir. lgili donaty deitirmek iin hcre stnde ift tklayn.
Merdiven Betonarme
Merdiven analiz, hesap ve betonarme sonular ile merdivene ilikin olumsuzluk durumlar Merdiven
Betonarme diyalogunda gsterilir. Analizinden sonra Betonarme mensndeki Merdiven satrn
tkladnzda Merdiven Betonarme diyalou ekrana gelecektir.
sim : Merdivenin olan grnen addr.
Kat: Mervidenin bulunduu katn addr.
Betonarme
667
N :Merdivende kvrml kol ve sahanlk blgeleri olmak zere ilgili blgelerde tanmlanan hesap
akslarnn numarasdr.
Sol ilv.: lgili hesap aksnda, sol mesnet kesitinin stnde hesaplanan ilave donatsnn ap ve cm
Altta dz : lgili hesap aksnda, kesitin altnda bulunan donatnn ap ve cm cinsinden araldr.
stte dz : lgili hesap aksnda, kesitin stnde bulunan donatnn ap ve cm cinsinden araldr.
Sa ilv. : lgili hesap aksnda, sal mesnet kesitinin stnde hesaplanan ilave donatsnn ap ve cm
Sol (stte) : lgili betonarme hesap aksnda demenin sol mesnetine ait kesitin st ksmn tanmlar.
Aklk (altta) : lgili betonarme hesap aksnda deme aklndaki kesitin alt ksmn tanmlar.
Sa (stte) : lgili betonarme hesap aksnda demenin sa mesnetine ait kesitin st ksmn tanmlar.
Moment : Kesitin ilgili ksmnda, betonarme hesapta esas alnan dizayn moment deeridir.
As (Hesaplanan) : Dizayn momentinden 1 metre genilik iin bulunan donat deeridir.
As (Gereken) : Betonarme hesap aksnn solunda, momentten hesaplanan donat alan ile ynetmelik
gerei konmas gereken donat alanndan byk olandr.
As (Mevcut) : Donat seimi sonras kesitte mevcut olan toplam donat miktardr.
Yk kombinasyonu : Dizayn momentin bulunduu kombinasyonun addr.
---
--
Tm katlar : Merdivenleri tm kat boyunca ekranda listeler.
Filtre Olanaklar
Kiri Donatlarnda Filtre
B (=) : Kiri genilii
H (=) : Kiri ykseklii
OLUMSUZ : Olumsuz kiriler
KULKON : Kullanc tanml konsol
SOLKON : Sol konsol
Betonarme
668
SAGKON : Sa konsol
VD(=) : Tasarm kesme kuvveti
PUR_ACK_ALT(=)PAA : Alt aklk pursantaj (1000 ile arplm deer yazlacak)
PUR_ACK_UST(=)PAU : st aklk pursantaj (1000 ile arplm deer yazlacak)
PUR_SOL_ALT(=)PLA : Sol alt pursantaj (1000 ile arplm deer yazlacak)
PUR_SOL_UST(=)PLU : Sol st pursantaj (1000 ile arplm deer yazlacak)
PUR_SAG_ALT(=)PRA : Sa alt pursantaj (1000 ile arplm deer yazlacak)
PUR_SAG_UST(=)PRU : Sa st pursantaj (1000 ile arplm deer yazlacak)
ADT_ACK_ALT(=)AAA : Aklk alt ksmdaki donat adedi
ADT_ACK_UST(=)AAU : Aklk st ksmdaki donat adedi
ADT_SOL_ALT(=)ALA : Sol alt ksmdaki donat adedi
ADT_SOL_UST(=)ALU : Sol st ksmdaki donat adedi
ADT_SAG_ALT(=)ARA : Sa alt ksmdaki donat adedi
ADT_SAG_UST(=)ARU: Sa st ksmdaki donat adedi
PLYE (=) : Pilye adedi
DUZ (=) : Dz adedi
ILV_SOL_UST(=)ILU : Sol st ilave donats adedi
ILV_SOL_ALT(=)ILA : Sol alt ilave donats adedi
ILV_SAG_UST(=)IRU : Sa st ilave donats adedi
ILV_SAG_ALT(=)IRA : Sa alt ilave donats adedi
MOM_ACK_ALT(>)MAA : Aklk alt momenti
MOM_ACK_UST(>)MAU : Aklk st momenti
MOM_SOL_ALT(>)MLA : Sol alt moment
MOM_SOL_UST(>)MLU : Sol st moment
MOM_SAG_ALT(>)MRA : Sa alt moment
MOM_SAG_UST(>)MRU : Sa st moment
EKSIKAS : Donats eksik kiriler
Srekli Temel Donatlarnda Filtre
B (=) : Temel kirii genilii
Betonarme
669
H (=) : Temel kirii ykseklii
OLUMSUZ : Olumsuz temel kirileri
KULKON : Kullanc tanml konsol
SOLKON : Sol konsol
SAGKON : Sa konsol
VD(=) : Tasarm kesme kuvveti
PUR_ACK_ALT(=)PAA : Alt aklk pursantaj (1000 ile arplm deer yazlacak)
PUR_ACK_UST(=)PAU : st aklk pursantaj (1000 ile arplm deer yazlacak)
PUR_SOL_ALT(=)PLA : Sol alt pursantaj (1000 ile arplm deer yazlacak)
PUR_SOL_UST(=)PLU : Sol st pursantaj (1000 ile arplm deer yazlacak)
PUR_SAG_ALT(=)PRA : Sa alt pursantaj (1000 ile arplm deer yazlacak)
PUR_SAG_UST(=)PRU : Sa st pursantaj (1000 ile arplm deer yazlacak)
ADT_ACK_ALT(=)AAA : Aklk alt ksmdaki donat adedi
ADT_ACK_UST(=)AAU : Aklk st ksmdaki donat adedi
ADT_SOL_ALT(=)ALA : Sol alt ksmdaki donat adedi
ADT_SOL_UST(=)ALU : Sol st ksmdaki donat adedi
ADT_SAG_ALT(=)ARA : Sa alt ksmdaki donat adedi
ADT_SAG_UST(=)ARU : Sa st ksmdaki donat adedi
PLYE (=) : Pilye adedi
DUZ (=) : Dz adedi
ILV_SOL_UST(=)ILU : Sol st ilave donats adedi
ILV_SOL_ALT(=)ILA : Sol alt ilave donats adedi
ILV_SAG_UST(=)IRU : Sa st ilave donats adedi
ILV_SAG_ALT(=)IRA : Sa alt ilave donats adedi
MOM_ACK_ALT(>)MAA : Aklk alt momenti
MOM_ACK_UST(>)MAU: Aklk st momenti
MOM_SOL_ALT(>)MLA : Sol alt moment
MOM_SOL_UST(>)MLU : Sol st moment
MOM_SAG_ALT(>)MRA : Sa alt moment
Betonarme
670
MOM_SAG_UST(>)MRU : Sa st moment
MAXZGER (>)ZG : Maksimum zemin gerilmesi
ZEMGER(>)ZEM : Ortalama zemin gerilmesi
Kolon Donatlarnda Filtre
OLUMSUZ : Olumsuz kolonlar
BRLEM : Birleimleri gvensiz kolonlar
ZYF (=) : Zayf kolonlar
PUR (=) : Pursantaj (1000 ile arplm deer yazlacak)
ACFCK(=) : Kolon u blgesi brt enkesit alan * Beton karakteristik silindir basn dayanm
B (=) : Kolon B boyutu
H (=) : Kolon H boyutu
KISA : Ksa kolonlar (Ksa kolon tanm kapsamna giren kolonlar)
VD : Tasarm kesme kuvveti
ASWS : Etriye alan
SGPUR(=) : Statike gerekli pursantaj (1000 ile arplm deer yazlacak)
USTMAF(=) : st ucu mafsal kolonlar
ALTMAF(=) : Alt ucu mafsal kolonlar

671
Blm 11 izim
izim zellikleri
izim mens altnda herhangi bir komutu tkladnzda ilgili elemann izimini hazrlarsnz. izim
hazrlanmadan nceki adma, ekrana izim zellikleri diyalogu alr. Bu diyalogda kalp, aplikasyon ve
almlara ynelik seenekler bulunmaktadr. izim zellikleri diyalogu her izimde ayn dzende alr
ancak ker izim kendisine zg seenekleri dikkate alacaktr.
izim mensn tklayn.
Herhangi bir izim tklayn.
izim zellikleri diyalogu ekrana gelecektir.

Genel Ayarlar Sekmesi :
Renkler blm:
Bu blmde srasyla donat yazs, donat izgisi, donat poz yazs, donat poz dairesi, toplam donat
uzunluu yazs, l yazs, l izgisi, obje ad, obje gvdesi, aks ad ve aks dairesi elamanlarnn
izim renkleri ayarlanabilir Renk paletindeki renk butonlar, shift tuu ile birlikte tklanrsa, ilgili rengin
kalem kalnl ayarlanabilir. Burada girilen kalem kalnlk deeri sadece pskrtmeli ploterlarda
kullanlr.
Ykseklikler blm:
Bu blmde srayla donat yazs, donat poz yazs, toplam donat uzunluu, l yazs, obje ad yazs,
aks ad yazs ykseklikleri ile iki donat ve donat ile yaz arasnda kalan mesafeler, ayrca yaz tipi
seimi yaplabilir.
Pafta Sekmesi:
Pafta genilii: Alt ksmda tariflenen standart pafta boyutlar da seilebildii gibi, herhangi bir pafta eni
deeri de girilebilir.
izim
672
Pafta ykseklii: Alt ksmda tariflenen standart pafta boyutlar da seilebildii gibi, herhangi bir pafta
boyu deeri de girilebilir.
lek: Almlar hangi lekte izilecekse o deer girilir.
Sol: Pafta snrnn aks snrndan sol tarafa olan uzakl girilir.
Sa: Pafta snrnn aks snrndan sa tarafa olan uzakl girilir.
st: Pafta snrnn aks snrndan st tarafa olan uzakl girilir.
Alt: Pafta snrnn aks snrndan alt tarafa olan uzakl girilir.
Snr izgisi rengi: ereve rengini, tkladnzda ekrana kan renk paletinden seebilirsiniz. Shift tuu
ile birlikte tklanrsa, ilgili rengin kalem kalnl ayarlanabilir. Burada girilen kalem kalnlk deeri sadece
pskrtmeli yazclarda kullanlr.
Yaz rengi Paftann altna yazlan yaznn rengini, tkladnzda ekrana kan renk paletinden
seebilirsiniz. Shift tuu ile birlikte tklanrsa, ilgili rengin kalem kalnl ayarlanabilir. Burada girilen
kalem kalnlk deeri sadece pskrtmeli yazclarda kullanlr.
leri Ayarlar Sekmesi
Sadece seili objeleri al: Sadece seilen objelerin alm alnmak isteniyorsa iaretlenir. Bu seenek ile
sadece seilen elemanlar izdirebilirsiniz.
Donat poz numaralarn iz. aretlenirse, izimlerde donatlarn poz numaralar gsterilir.
aretlenmezse gsterilmez.
irozlar dahil et: aretlenirse irozlara da poz numaras verilir.
Donat donat uzunluklarn yaz: aretlenirse, kalp plannda deme donatlarnn her bir kvrmn
uzunluu ile birlikte donat toplam uzunluu donatnn stne yazlr. aretlenmezse, sadece donatnn
toplam uzunluu donat zerine yazlr.
Donaty global numaralandr: Poz numaralarn tm proje iin yaplmas isteniyorsa iaretlenir. Aksi
durumda poz numaralar her bir pafta iin kendi iinde verilirler.
Bloklar isme gre dzenle:Almlarda, objeler paftaya yerletirme yaplrken eleman isimlerine gre
yerletirilmek isteniyorsa iaretlenir. iaretlenmezse, almlar paftann en ekonomik kullanlmas
ilkesine gre yerletirilir. sim dikkate alnmaz. simler kark olabilir. Obje isimleri; rnein kiriten
bahsediliyorsa, K101, K104 v.b. gibi isimleridir. Alm ise, kiri alm, temel alm, nervr alm
v.bdir.
Kolon dey almda kot ver: aretlenirse kolon dey alm izimlerinde kiri zerlerine ayrca kot
llendirmesi yaplr.
Temellerde st dz donaty kvr: aretlenirse, temel almnda dz donat, srekli olmayan mesnette
kiri iine kvrlarak izilir. aretlenmezse, dz donat srekli olmayan mesnette kvrlmadan braklr.
Moment0 noktasna gre olutur: Kirilerde, pilyelerin dey hesap moment sfr noktasna gre
krlarak izilmesi isteniyorsa iaretlenir. aretli deilse, pilyelerin krm yeri, mesnetten 30 cm veya
kiri yksekliinin yars kadardr.
izim
673
Perde detaynda dey kesit gster: aretlendiinde, perde almlarnda, deprem ynetmeliinde
madde 7.13.2.4 belirtildii gibi perdenin dey kesiti de izilir. Aksi durumda izilmez.
Kolon alt sarlma blgesi 1.5lb: aretlenmezse, deprem ynetmeliinde ekil 7.3'de ematik olarak
gsterilen kolon sarlma blgesindeki artlar dikkate alnr. a kolon sarlma blgesi uzunluu, bmax
kolon boyutlarndan byk olan, ln kolon temiz ykseklii ise, a>= bmax ; a>=ln/6 ve a>=50 cm
olarak kontrol edilir ve sarlma blgesi etriyeleri a kadar izilir. aretlenirse, kolon sarlma blgesi
1.5lb kadar hesaplanr ve sarlma blgesi etriyeleri bu deer kadar izilir.
Kolon dey almlarnda sadece majr aks: aretlenirse, kolon dey alm her bir kolon iin sadece
majr aks dorultusunda alnr. aretlenmezse, kolona saplanan her kiri dorultusunda alnr.
Almlarda ankraj boyu L/4: aretlenirse, komu akln 1/4' ve lb hesaplanr, almlarda montaj
ve pilyeler hangisi bykse komu akla o kadar uzatlr. aretlenmezse sadece lb kadar uzatlr. (lb
donat kilitlenme boyu. Lb hesab iin TS500'e baknz.)
izim optimizasyonunu altr: aretlenirse program izimlerdeki karklar gidermek iin baz
yazlarn yerlerini otomatik kaydrr.
Tm katlar: Tm katlarn izimlerini tek seferde hazrlar.
Bloklar aras mesafe: Bloklar aras minimum yatay mesafe girilir. Blok, donatlaryla, kesitleriyle ve
llendirmesiyle her bir almn kendisidir.
Satr aras ykseklii: Bloklar aras minimum dikey mesafe girilir. Blok, donatlaryla, kesitleriyle ve
llendirmesiyle her bir almn kendisidir.
Sradaki bloklar arasndaki ykseklik fark:Sradaki(dikey dorultuda) bulunan her bir bloun
maksimum ykseklik fark girilir. Yerletirilecek bloun ykseklii ile daha nce yerletirilmi bloun
ykseklii arasndaki fark, bu satra yazlan deerden kk ise yerleim yaplr. Byk ise yerleim
yaplmaz. Bir sonraki sraya braklr. Blok, donatlaryla, kesitleriyle ve llendirmesiyle her bir
almn kendisidir.
Tablo Ayarlar Sekmesi
Donat tablosu olutur: aretlenirse, donatlar tiplere ayrlr ve adedi, ap, boyu, tipi ve arlklarn
belirten bir tablo oluturularak donat metraj izimde gsterilir.
Demeler iin donat uzunluklar tablosu olutur: aretlenirse kalp ve temel aplikasyonlarda plak
donatlarnn her bir kvrmna ait parasnn uzunluklarn tiplere ayrarak gsteren tabloyu izimin
kenarnda oluturur.
Dier objeler iin donat tablosu uzunluklar olutur: aretlenirse her bir kvrmna ait parasnn
uzunluklarn tiplere ayrarak gsteren tabloyu izimin kenarnda oluturur.
Pafta baznda donat tablosu olutur : aretlenirse izimlerde birden fazla paftalarda, metraj her bir
paftadaki izim iin ayr ayr hazrlanp, son paftada toplam verilir. aretlenmezse, toplam metraj her
bir paftada gsterilir. rnein 3 paftalk bir kiri alm olsun. Seenek iaretli ise, 1. paftada sadece o
paftadaki kirilerin metraj, 2. paftada sadece 2.paftada bulunan kirilerin metraj, 3. paftada ise, 1. , 2.
ve 3. paftadaki bulunan tm kirilerin toplam metraj olarak verilir. Seenek iaretli deilse, 1., 2. ve 3.
paftalarda 1. ,2. ,3. paftadaki tm kiriler gsterilir.
Ters sehim tablosu: Kalp plan hazrlarken kiri ve demelerin toplam sehim deerlerini ekrana
getirir ve projecinin seimine gre tablo olarak izime yerletirir.
izim
674
Tablo, tablo yazs ve donat izimi renkleri: Renk paletinden istenilen renk ayar yaplabilir.
Kalp Plan
izim/Kalp Plan satrn tklayn.
Kalp plan yeni bir pencerede oluturulacaktr.
Kalp plannda, donatlar ve llendirme izgileri blok olarak dzenlenmitir. zellikle donat kalp
plannda donat tama ii fazlaca yaplabileceinden, bloklar tama ilemini olduka
kolaylatrmaktadr. Obje parala ile bloklar alt bloklarna ayrabilirsiniz. Alt bloklarda yine obje
parala ile izgi ve yazlara ayrlabilir.
Kolon Aplikasyon Plan
izim/Kolon Aplikasyon Plan satrn tklayn.
Kolon aplikasyon diyalogu alacaktr.
Diyalogdaki seeneklere gre dzenle yapn ve tamam butonunu tklayn. Kolon apliskasyon plan
hazrlanacaktr.

Kat seimi
Kolon aplikasyon plan almak istediiniz katlar iaretleyin.
Tek pencerede detaylandr
izim
675
aretlenen tm katlarn kolon aplikasyon planlar tek bir alma penceresinde hazrlanr. Seenek
iaretlenmezse her bir kat ayr alma pencerelerinde aplike edilir.
Tek paftada detaylandr
aretlenen tm katlarn kolon aplikasyon planlar tek bir pafta ierisine yerletirilir. Seenek
iaretlenmezse her kat ayr paftalar olarak aplike edilir.
Hepsini Se/Hibirini Seme
Katlarn tamann iaretler veya iareti olanlar iptal eder.
Ayarlar
izim zelliklerinin ayarlanabildii diyalogu aar.
Detaylar Yerinde A
Kolonlar aplike ederken onlar ayrca bytp yerinde detaylandrr.
Detaylar Dta A
Kolonlar aplike ederken onlar 1/50 plan grntsnde brakr ve detaylarn pafta kenarnda ayrca
hazrlar.
Tnel Kalp
Tnel kalp projelerinin aplikasyonlarn hazrlar.
Glendirmeyi Yerinde A
Glendirme projelerin aplikasyonlarn hazrlar. Bu seenek kolonlar aplike ederken onlar ayrca
bytp yerinde detaylandrr.
Glendirmeyi Dta A
Glendirme projelerin aplikasyonlarn hazrlar. Bu seenek kolonlar aplike ederken onlar 1/50 plan
grntsnde brakr ve detaylarn pafta kenarnda ayrca hazrlar.
Perde Detaylar
izim/Perde Detaylar satrn tklayn.
Perde Dey Alm Ayarlar diyalogu alacaktr.
Diyalogdaki seeneklere gre dzenle yapn ve tamam butonunu tklayn.
allan katn perdeleri, alm ayarlarnda belirtilen lek ve pafta boyutuna gre, otomatik olarak
dizayn edilecektir. Paftaya sma durumuna gre, bir ve birden ok perde detay penceresi
oluturabilir. lgili pencere, Pencere mens altnda bulunan listeden seilebilir.
Perde detaylarnda, perdeler, donatlar ve llendirme izgileri ile blok olarak dzenlenmitir. Obje
parala ile bloklar alt bloklarna ayrabilirsiniz. Alt bloklarda yine obje parala ile izgi ve yazlara
ayrlabilir.
izim
676

oklu kat
Perdelerin dey alm tm kat boyunca komple hazrlanr.
Tek kat
Perdelerin dey alm izimin hazrland kat baznda hazrlanr.
Benzer perdeleri katlar arasnda gruplandr
Katlar boyunca devam eden perdelerin donat ve boyutlar karlatrlr ve benzer olanlar kendi
ierisinde gruplanr ve tek bir detayda verilir.
Benzer perdeleri kat iinde gruplandr
Perdelerin donat ve boyutlar kat baznda karlatrlr ve benzer olanlar kendi ierisinde gruplanr ve
tek bir detayda verilir.
Plan izimi olutur
Perdenin plan bazndaki detay grnts dey almn yannda ayrca verilir.
Donatlar ematik iz
Perdelerin yatay ve dey donatlarnn tek tek izilmesi yerine, sadece donat ap ve aralk verilerek
izim oluturulur.
Sadece orta blgeyi ematik iz
Donatlar ematik iz seenei iaretliyken aktif olur. Perdelerde balk blgesi hari, perde orta
blgesinde bulunan yatay ve dey donatlar ematik izimle gsterilir.
Ayarlar

izim
677
Kolon Dey Almlar
izim/Kolon Dey Alm satrn tklayn. allan katn kolonlar, alm ayarlarnda belirtilen
lek ve pafta boyutuna gre, otomatik olarak dizayn edilecektir. Paftaya sma durumuna gre,
bir ve birden ok kolon dey alm penceresi oluturabilir. lgili pencere, Pencere mens
altnda bulunan listeden seilebilir.
Kolon dey almnda, tm kolon-kiri birleimleri, donatlar ve llendirme izgileri ile blok
olarak dzenlenmitir. Obje parala ile bloklar alt bloklarna ayrabilirsiniz. Alt bloklarda yine
obje parala ile izgi ve yazlara ayrlabilir.

oklu kat
Kolonlarn kolon dey almn tm kat boyunca hazrlar.
Tek kat
Kolonlarn kolon dey almn her bir kat iin ayr ayr dzenler.
Benzer kolonlar katlar arasnda gruplandr
Kolonlarn donat ve boyutlarni kat baznda karlatrlr ve benzer olanlar kendiierisinde gruplanr ve
tek bir detayda verilir.
Kolon kiri birleim detay olutur
Tek kat seenei iaretliyken aktif olur. Kolon almlarnda her bir detayn stnde ayrca kolon-kiri
birleim blgesi detayn da oluturur.

izim
678
Ayarlar
Kiri Almlar
izim/Kiri Almlar satrn tklayn.
izim zellikleri diyalogu alacaktr.
allan katn kirileri, alm ayarlarnda belirtilen lek ve pafta boyutuna gre, otomatik olarak
dizayn edilecektir. Paftaya sma durumuna gre, bir ve birden ok kiri alm penceresi
Kiri almlarnda, kiriler, donatlar ve llendirme izgileriyle blok olarak dzenlenmitir. zellikle
tama ii fazlaca yaplabileceinden, bloklar tama ilemini olduka kolaylatrmaktadr. Obje parala
ile bloklar alt bloklarna ayrabilirsiniz. Alt bloklarda yine obje parala ile izgi ve yazlara ayrlabilir.
Nervr Almlar
izim/Nervr Almlar satrn tklayn.
allan katn tip(nervr tanmlarken deme ayarlarnda oluturulan) nervrleri, alm
ayarlarnda belirtilen lek ve pafta boyutuna gre, otomatik olarak dizayn edilecektir. Paftaya
sma durumuna gre, bir ve birden ok nervr alm penceresi oluturabilir. lgili pencere,
Pencere mens altnda bulunan listeden seilebilir.
Nervr almlarnda, nervrler, donatlar ve llendirme izgileri ile blok olarak
dzenlenmitir. Obje parala ile bloklar alt bloklarna ayrabilirsiniz. Alt bloklarda yine obje
Kaset Almlar
izim/Kaset Almlar satrn tklayn.
allan katn tip(nervr tanmlarken deme ayarlarnda oluturulan) kasetleri, alm ayarlarnda
belirtilen lek ve pafta boyutuna gre, otomatik olarak dizayn edilecektir. Paftaya sma
durumuna gre, bir ve birden ok kaset alm penceresi oluturabilir. lgili pencere, Pencere
mens altnda bulunan listeden seilebilir.
Kaset almlarnda, kasetler, donatlar ve llendirme izgileri ile blok olarak dzenlenmitir.
Obje parala ile bloklar alt bloklarna ayrabilirsiniz. Alt bloklarda yine obje parala ile izgi ve
yazlara ayrlabilir.

izim
679
Temel Aplikasyon Plan
izim/Temel Aplikasyon Plan satrn tklayn.
Temel aplikasyon plannda, llendirme izgileri blok olarak dzenlenmitir. Obje parala ile
bloklar alt bloklarna ayrabilirsiniz. Alt bloklarda yine obje parala ile izgi ve yazlara ayrlabilir.
izimlerde 2 boyut editleme olanaklarn kullanarak deiiklik ve ilaveler yapabilirsiniz. (Ta,
klonla, simetri, dndr, ofset, Trim vb.)
Srekli Temel Almlar
izim/Temel Kiri Almlar satrn tklayn.
Temel kirileri, alm ayarlarnda belirtilen lek ve pafta boyutuna gre, otomatik olarak dizayn
edilecektir. Paftaya sma durumuna gre, bir ve birden ok temel kiri alm penceresi
Temel kiri almlarnda, kiriler, donatlar ve llendirme izgileri blok olarak dzenlenmitir.
zellikle tama ii fazlaca yaplabileceinden, bloklar tama ilemini olduka kolaylatrmaktadr.
yazlara ayrlabilir.
Tekil Temel Detaylar
izim/Tekil Temel Detay satrn tklayn.
Tekil temeller, alm ayarlarnda belirtilen lek ve pafta boyutuna gre, otomatik olarak dizayn
edilecektir. Paftaya sma durumuna gre, bir ve birden ok tekil temel detay penceresi
Tekil temel detaylarnda, temeller, donatlar ve llendirme izgileriyle blok olarak
dzenlenmitir. zellikle tama ii fazlaca yaplabileceinden, bloklar tama ilemini olduka
kolaylatrmaktadr. Obje parala ile bloklar alt bloklarna ayrabilirsiniz. Alt bloklarda yine obje
Ba Kirii Almlar
izim/Ba Kirii Almlar satrn tklayn.
izim
680
Ba kirileri, alm ayarlarnda belirtilen lek ve pafta boyutuna gre, otomatik olarak dizayn
edilecektir. Paftaya sma durumuna gre, bir ve birden ok temel kiri alm penceresi
Ba kirii almlarnda, kiriler, donatlar ve llendirme izgileriyle blok olarak dzenlenmitir.
zellikle tama ii fazlaca yaplabileceinden, bloklar tama ilemini olduka kolaylatrmaktadr.
yazlara ayrlabilir.
Kolon-Kiri Birleim Yatay Kesiti
izim/Kolon-Kiri Birleim Yatay kesici satrn tklayn.
allan katn kolon-kiri birleimleri, alm ayarlarnda belirtilen lek ve pafta boyutuna gre,
otomatik olarak dizayn edilecektir. Paftaya sma durumuna gre, bir ve birden alm penceresi
izimlerde, tm kolon-kiri birleimleri, blok olarak dzenlenmitir. Obje parala ile bloklar alt
bloklarna ayrabilirsiniz. Alt bloklarda yine obje parala ile izgi ve yazlara ayrlabilir.
stinat Duvar izimleri
izim mens altndan stinat Duvar Almlar satrn tklayn.
Tamam butonunu tkladnzda istinat duvar izimi oluturulacaktr.
Kuyu Temel izimleri
Kuyu temele ait izimler, izim mens altndan hazrlanabilir.
izim mens altndan Kuyu Temel izimleri satrn tklayn.
Tamam butonunu tkladnzda kuyu temel izimi oluturulacaktr.
Merdiven izimleri
Hesap akslar tanmlanm ve analizi yaplm merdivene ait izimler, izim mens altndan
hazrlanabilir.
izim mens altndan Merdiven izimleri satrn tklayn.
izim
681
Tamam butonunu tkladnzda merdiven izimi oluturulacaktr.
Kalp/Temel Plan Kesiti
Kalp plan kesiti kalp plan oluturulurken otomatik hazrlanaca gibi, kalp plan oluturduktan sonra
da kesit hatt geirilerek istenilen sayda oluturulabilir.
Kalp plan kesitinin kalp plan alrken otomatik oluturulmas, izim zellikleri diyalogunda
Kalp/temel plan kesiti seeneine baldr.

izim/Kalp Plan satrn tklayn.
leri Ayarlar sekmesini tklayn.
Kalp/temel plan kesiti olutur seeneini iaretleyin veya iaretini kaldrn.
Tamam butonu tkladnzda seiminize gre ilem yaplacaktr.
Kalp plan izimiyle, kalp plan kesitleri otomatik hazrlansa bile istenilen sayda ve dorultuda yeni
kesit hatlar tanmlanabilir. Kesit hatlarn kullanmak suretiyle kesitler, izimde istenilen bir konuma
yerletirilebilir. Kalp plan kesit hatlar kalp plan penceresinde kullanlr.
Bir Kalp plan aln.
izim mensnden Kalp/Temel plan kesiti satrn tklayn.
Kesit almak istediiniz konuma imleci gtrerek herhangi bir noktay farenin sol tuu ile
tklayn.Kesit hattnn ilk noktas belirecektir.
mleci belirli bir ada kaydrn. Yeterli mesafede sol tuu tekrar tklayn.
Bu aamada tekrar sol tuu tklayarak kademeli kesit hatt oluturabilirsiniz.
Kesit hatt izildikten sonra klavyeden Enter tuuna basn. (Farenin imleci gz halini alacaktr)
Kesit hattnn bak ynn belirlemek iin, kesit hattnn altna veya stne doru imleci kaydrn
ve sol tuu tklayn.
izim
682
Kesitin sanal grnts belirecektir. Sanal grnt, izilen kesit hattna dik dorultuda hareket
eder.
Sanal grnty uygun konuma getirin ve farenin sol tuunu tklayn.
Kesit oluacaktr.
Hazrlanan kesitlerin zellikleri kesit hatt zelliklerinde verilen bilgilerle belirlenir. Kesit zelliklerini
deitirmek iin;
Kalp plannda grnen kesit hatt izgisini iaretleyin.
Statik Kesit zellikleri diyalogu alacaktr.
Diyalogda istediiniz ayarlar yapn ve Tamam butonunu tklayn.
Yaplan deiikliin mevcut kesite aktarlmas iin kesitin yeniden yerletirilmesi gerekir. Bunun iin;
Kalp plannda grnen kesit hatt izgisini iaretleyin.
Hattn stnde farenin sa tuuna basn.
Alan menden Kesit Olutur satrn tklayn.
Kesitin sanal grnts belirecektir. Sanal grnt, izilen kesit hattna dik dorultuda hareket
eder.
Sanal grnty uygun konuma getirin ve farenin sol tuunu tklayn.
Kesit oluacaktr.
Bu aamalardan nce veya sonra eski kesiti silebilirsiniz.
Statik Kesit zelikleri diyalogunda bulunan seenekler unlardr:

izim
683

Kesit ad : Kesitin planda grnen addr. rnein 1 yazlrsa kesit hattnn balangcna ve bitiine 1
yazlr.
Tanm : Kesit iziminin altnda yazlan olan tanmdr. (A - A KEST vb) Tanm satr bo braklrsa,
Kesit ad satrnda yazan ad ile otomatik bir tanm oluturulur. rnein kesit ad satrnda 1 yazlrsa o
kesitin tanm otomatik olarak 1-1 KEST eklinde grlr. Tanm satrna herhangi bir tanm yazlrsa,
kesit izimi altnda yazlan o tanm gsterilir.
Yaz ykseklii : Kesit hattnn balang ve bitiinde yazlan kesit ad yazsnn yaz yksekliidir.
Yaz kotu : Kesit hattnn balang ve bitiinde yazlan kesit ad yazsnn kesit hattndan itibaren
uzakldr.
Ykseklik : Kesit hattnn balang ve bitiine konan yn iaretinin boyutudur. Yn iaretinin ne olaca
diyalogun altnda seenek olarak bulunmaktadr. Bu satra yazlan deer bydke iaretin ykseklii
de byr ve bylelikle iaret daha da byk izilir.
izgi rengi : Kesit hatt ve kesit izgisinin planda grnen rengidir. Kutucuk tklanarak renk paleti alr
ve listeden bir renk seilir.
Yaz rengi : Kesit hattnn balang ve bitiinde yazlan kesit ad yazsnn rengidir.Kutucuk tklanarak
renk paleti alr ve listeden bir renk seilir.
izgi tipi : Kesit hattnn izgi tipidir. Seilen tipe gre kesit hatt izilir.
Yaz tipi : Kesit hattnn balang ve bitiinde yazlan kesit ad yazsnn yaz tipidir. Yaz tipi kutucu
tklanarak yaz tipi diyalog alr. Diyalogda uygun yaz tipi seilir.
izim
684
mle tipi : Kesit hattnn balang ve bitiine konan yn iaretinin tipidir. Kullanlmak istenen iaret,
fare imleci onun stndeyken farenin sol tuunu tklamak suretiyle seilir.
Kesit Sekmesi

Kesilenlerin rengi : Kesilen objelerin rengini, tklandnda ekrana gelen renk paletinden sein.
Kesilenlerin taramas : Kesilen objelerin taramasn tklandnda alan tarama seeneklerinden birini
seerek belirleyin.
Grnenlerin rengi : Grnen objelerin rengini tklandnda alan renk paletinden sein.
Kesit ofset : Hazrlanan kesitin toplam yksekliini belirleyen deerdir. Deer bydke kesit
dzleminin ykseklii de artar.
Kesit izgi rengi : Kesit dzleminin bittii hizada, grnen objelerin kesimini gsteren izginin rengidir.
Tklandnda alan renk paletinden uygun rengi sein.
Akslar iz : Kesit dzlemini kesen akslarn kesitte gsterilip gsterilmeyeceini belirleyen seenektir.
Seenek iaretlendiinde akslar kesitte gsterilir.
Ofset : Kesitte gsterilen akslarn, aks daireleriyle, kesit dzlemi arasndaki kalan mesafeyi belirtir.
Deer bydke aks daireleri kesite daha uzak kalr.
Daire yarap : Kesitte gsterilen aks dairelerinin yarapdr. Aks daireleri aks isimlerini evreler.
Deer bydke aks daireleri de byr.
Yaz ykseklii : Kesitte gsterilen aks isimlerinin yaz yksekliidir. Deer bydke isimler daha
byk harfle yazlr. Hemen altta bulunan "otomatik yaz ykseklii" seenei iaretli ise, "Yaz
ykseklii" pasif olur ve aks yazlar aks dairelerinin iine otomatik sdrlr.
Otomatik yaz ykseklii : "Otomatik yaz ykseklii" seenei iaretli ise, hemen stte bulunan "Yaz
ykseklii" deeri inaktif olur ve aks yazlar aks dairelerinin iine otomatik sdrlr.
izgi rengi : Kesitte gsterilen aks dairelerinin izgi rengidir. Renk kutucuu tklandnda alan renk
paletinden uygun rengi sein.
Yaz rengi : Kesitte gsterilen aks yazlarnn yaz rengidir. Renk kutucuu tklandnda alan renk
paletinden uygun rengi sein.
izim
685
izgi tipi : Aks daireleri ile kesit dzlemi arasnda izilen izginin izgi tipidir. Listeden uygun izgi tipini
sein.
Yaz tipi : Kesitte gsterilen aks yazlarnn yaz tipidir. Yaz tipi kutucuu tklandnda alan yaz tipi
listesinden uygun yaz tipini sein.
Tm akslar iz : Seenek iaretlendiinde, veri girii srasnda tanmlanan tm akslar, kesitte kendi
konumlarnda gsterir.
Betonarme kesit akslarn iz : Seenek iaretlendiinde, veri girii srasnda tanmlanan ancak sadece
kolonlar kesen akslar, kesitte kendi konumlarnda gsterir.
Aks boyutlarn ilave et : Seenek iaretlenirse, kesitte gsterilen akslarn aralar llendirilir.
aretlenmezse llendirilmez.
izim Optimizasyonu
izimlerde st ste denk gelen yazlar otomatik olarak baka bir konuma kaydran izim
optimizasyonu, izim zellikleri diyalogunda iaretlenerek aktif hale getirilebilir.
izim optimizasyonu ile program, tm izimi otomatik olarak gzden geirir ve algoritmasna uygun
olarak baz yazlarn yerlerini kaydrr. izimde karklklar mmkn olduunca en aza indirir.
izim optimizasyonu iin:
izim mensnden herhangi bir izimi tklayn.
leri Ayarlar sekmesinde yer alan izim Optimizasyonu seeneini iaretleyin.
Tamam butonunu tklayarak izimi oluturun.
Program optimizasyonu altrarak izimi dzeltecektir.
Ters Sehim Tablosu
Kalp plannda kirilerin ve demelerin sehim deerlerini ters sehim tablosu yerletirmek
mmkndr. Program kalp plan hazrlarken kiri ve demelerin toplam sehim deerlerini ekrana
getirir ve projecinin seimine gre tablo olarak izime yerletirir.

izim mensnden herhangi bir izimi tklayn.
izim
686
Tablo Ayarlar sekmesinde yer alan Ters Sehim Tablosu seeneini iaretleyin.
Ters Sehim Tablosu seimi diyalogu alacaktr.
Tablodan ters sehim deeri olarak kabul edilecek kiri ve demeleri sein.
Program kalp plan paftasnda ayrca ters sehim tablosunu da hazrlayacaktr.
Benzer Katlarn Kiri Alm
Ayn yke ve geometriye sahip katlarn kiri almlarnnn farkl katlarda tekrar tekrar izdirilmesine
gerek yoktur. Bu zelliklere sahip katlardan birini asl kat kabul edip o katta almlar hazrlatmak
benzer katlarn donatlarn ise asl kat izimleri zerine yazdrmak projeciye pafta tasarrufu
salayabilecektir.
Benzer katlarn kiri almlar, montaj, ilave ve dz donatlar iin dzenlenir ve her bir donatnn
donat miktar kat adyla birlikte asl kat donatsnn yanna yazlr
Benzer katta alm dzenlemek iin;
Projenizde benzer katlar belirleyin.
izim mensnden Kiri Alm satrn tklayn.
Bu diyalogda, Benzer Katlar sekmesini tklayn.
Asl katn st satrnda benzer kat olarak asl kat adn sein.
Her bir kat iin bu ilemi yapn.
izim
687

Tamam butonunu tklayarak kiri almn aln.

Etriye iz
Program kolonlarda boyuna donatlarda deprem ynetmeliinde belirtilen standartlara gre otomatik
etriye ve iroz izer. Bununla beraber kullanc kendi inisiyatifini kullanarak etriye izimi yapabilir.

rnein yukardaki soldaki kolonda irozlar iptal edip, sadaki kolonda grld gibi etriye izelim,
Kolon aplikasyonda, kolonu obje parala ile paralayn.
irozlar silin.
iz mensnde donat alt mens altndaki etriye iz satrn tklayn.
Etriyenin balanmasn istediiniz(yukardaki izimde ortadaki donatlar) boyuna donat dairelerini
srayla tklayn. lk donaty tkladnzda etriye izilecektir.
izim
688
iroz iz
Program kolonlarda boyuna donatlarda deprem ynetmeliinde belirtilen standartlara gre otomatik
iroz izer. Bununla beraber kullanc iroz iz ile ihtiyaca gre -poligon kolonlarda bu ihtiya aa
kabilecektir- iroz ilavesi yapabilir.
Kolon aplikasyonda, kolonu obje parala ile paralayn
iz /Donat/iroz iz satrn tklayn.
Poligon kolon ierisinde iroz izmek istediiniz iki boyuna donatsn sol tu ile srayla tklayn.
irozun pozisyonunu deitirmek iin boluk tuuna basn.
izimi tamamlamak iin, farenin sol tuunu tklayn.

689
Blm 12 3-B Grn ve Perspektif
Kesit ve Grn
Kesit ve grn izim yardmclar
Kesit ve grn toolbar
Kesit ve grn toolbar, toolbardan Kesit Hatt ikonunu veya iz/Kesit komutu tklannca alr.

Kesit ve grn toolbarnda bulunan komutlar srasyla unlardr:
Kesit Hatt ikonu. Bir hat izer ve hattn getii konuma gre kesit hazrlar.
Grn Hatt ikonu. Bir hat izer ve hattn getii konuma gre grn hazrlar.
OK ikonu. Grn ve kesit hatt izme ilemini bitirir ve komutu bir sonraki aamaya getirir.
Ayarlar ikonu. Kesit ve grn hazrlanrken hangi parametre ve seeneklerin dikkate alnaca
ayarlanr.
Kesit ve grn ayalar
Kesit ve grn ayarlar diyalogunda kesit ve grn ile ilgili parametreler ve seenekleri ayarlanr.
Kesit ve grn ayarlarn ekrana getirmek iin;
Toolbardan Kesit Hatt ikonunu tklayn.
Alan toolbardan Ayarlar ikonunu tklayn.
Kesit ve grn ile ilgili ayarlar diyalogu ekrana gelecektir.
izilmi bir hattn ayarlarn armak iin;

izilmi kesit hattn ift tklayn veya hatt iaretleyip farenin sa tuuna bastktan sonra alan
mende zellikler satrn tklayn.
Ayarlar ekrana gelecektir.
izilmi kesit ve grn hatlarnn ayarlar, Kesit/Grn Listesi komutu kullanlarak da alabilir.
Toolbardan Kesit/Grn Listesi ikonunu tklayn.
Planda var olan tm kesit ve grn hatlarnn listesi grnecektir.
lgili hatt iaretleyin ve diyalogda bulunan zellikler butonunu tklayn.
3 Boyut, Grn ve Perspektif
690
Ayarlar ekrana gelecektir.
Genel Ayarlar Sekmesi :

Kesit ad : Kesitin veya grn hattnn planda grnen addr. rnein 1 yazlrsa hattn balangcna
ve bitiine 1 yazlr
Tanm : Kesit veya grn iziminin altnda yazlan olan tanmdr. (A - A KESTvb) Tanm satr bo
braklrsa, Kesit ad satrnda yazan ad ile otomatik bir tanm oluturulur. rnein kesit ad satrnda 1
yazlrsa o kesitin tanm otomatik olarak 1-1 KEST eklinde grlr. Tanm satrna herhangi bir
tanm yazlrsa, kesit veya grn izimi altnda yazlan o tanm gsterilir.
izgi rengi :Kesit veya grn hattnn planda grnen izgisinin rengidir. Renk kutusu tklandnda
alan renk paletinden uygun olan rengi seebilirsiniz.
izgi tipi :Kesit veya grn hattnn planda grnen izgisinin izgi tipidir. izgi tipi listesini
tklayarak uygun bir tip seebilirsiniz.
Kesit hattn iz : Seenek iaretli ise kesit veya grn hatt planda gsterilir. Seenein iareti
kaldrlrsa hattn kendisi izim plannda gsterilmez. Eer kesit hatt planda grnmez yaplrsa, artk
seilemez hale gelir. Hatt tekrar grlebilir ve seilebilir haline getirmek iin toolbardan
Kesit/Grn Listesi komutunu kullanmanz ve hattn zelliklerini o diyalogdan deitirmeniz gerekir.
Yaz ykseklii : Kesit veya grn hattnn balang ve bitiinde yazlan kesit ad yazsnn yaz
yksekliidir.
Yaz kotu : Kesit veya grn hattnn balang ve bitiinde yazlan kesit ad yazsnn kesit veya
grn hattndan itibaren uzakldr.
Yaz rengi : Kesit hattnn balang ve bitiinde yazlan kesit ad yazsnn rengidir. Kutucuk tklanarak
renk paleti alr ve listeden bir renk seilir.
691
Yaz tipi : Kesit veya grn hattnn balang ve bitiinde yazlan kesit veya grn ad yazsnn yaz
tipidir. Yaz tipi kutucu tklanarak yaz tipi diyalog alr. Diyalogda uygun yaz tipi seilir.
mle -> Ykseklik : Kesit veya grn hattnn balang ve bitiine konan yn iaretinin boyutudur.
Yn iaretinin ne olaca diyalogun altnda seenek olarak bulunmaktadr. Bu satra yazlan deer
bydke iaretin ykseklii de byr ve bylelikle iaret daha da byk izilir.
mle tipi :Kesit veya grn hattnn balang ve bitiine konan yn iaretinin tipidir. Kullanlmak
istenen iaret, fare imleci onun stndeyken farenin sol tuunu tklamak suretiyle seilir.
te kalan izgileri temizle ve izgi uzunluu: Bu seenek, kesit veya grn hattnn yap konturu
ierinde kalan ksmnn izilip izilmeyeceini dzenler. Seenek iaretli deilse, kesit ve grn hatt
yap konturu iinde de gsterilir. Seenek iaretli ise kesit hatt ancak izgi uzunluk deeri kadar yap
konturu iinde gsterilir.
Kesit Sekmesi

Bu diyalogda kesilen objelerin renkleri, tarama ekilleri ve kalem kalnl deerleri ayarlanr. Kesilen
objeler, Beton, duvar, kap/pencere, Kaplama, at, Temel, Arazi, Havuz ve Dier olmak zere farkl
obje tiplerine ayrlm olup, her tip iin kalnlk, renk ve tarama tipi dzenlemesi yaplabilir.
Tip: Kesite giren objelerin tiplere ayrlm listesidir.
Kalnlk : Kesilen objelerin kesit izgisi renk kutucuunda seilen renge gre belirlenir. Ayn zamanda
her rengin bir kalem kalnl bulunmaktadr. Kalnlk satrnda atanan rengin kalnlk deeri
grlmektedir.
Renk: Kesilen objenin obje tipine gre renkleri ayarlanabilir. Renk kutucuuna tklayarak bir renk
seilir. Rengin kalem kalnl ise, renk kutusu zerinde farenin sa tuuna baslarak belirlenir.
Tarama var : Seenek iaretlenirse kesilen objenin ii taranacak demektir. Seenek iaretli deilse
objenin ii taranmadan bo braklacak demektir.
692
Bileik materyal tarama seenekleri : Bu seenein etkin olabilmesi iin diyalogda yanda bulunan
Tarama Var seeneinin iaretli gereklidir.
Bileik taramalar kullan seenei iaretli ise, kesitte, duvar ve mahallere kendi ayarlarnda atanan
bileik materyaller etkin olur ve objeler kendi bileik materyali ile taranrlar.
Sadece izgileri iz seenei iaretli ise, duvar ve mahallere kendi ayarlarnda atanan bileik
materyallerin taramalar izilmez, sadece katman izgileri izilir.
Kesit taramalarn kullan seenei iaretli ise, diyalogda yanda bulunan tarama tipi etkin olur ve kesitte
objeler seilen tarama tipiyle taranrlar.
Sva : :Kesitte, objelerde sva olup olmayacan belirleyen seenektir.
Sva - > Renk : Kesitte gsterilecek svann rengidir. Renk kutucuu tklanarak renk paletinden bir
renk seilebilir.
Sva -> sva : Yapnn i tarafnda kalan svann kalnldr.
Sva -> D sva : Yapnn d cephesi tarafnda kalan svann kalnldr.
Nervr/kaset altlarn kapat : Dili demelerde, diler arasnda kalan boluun kesitte kapatlp
kapatlmayacan dzenler. Seenek iaretli ise, dilerin aras izgi ile kapatlr.
Grn Sekmesi

Kesit ve grnlerde grnte bulunan objeler, kesit ve grn dzleminden uzaklatka, farkl
seviye gruplarna ayrlarak, her farkl seviyede, obje ve obje gruplar olarak farkl renk ve kalem
numaras tanmlanmak suretiyle, farkl renklerde ve farkl kalem kalnlklaryla izilebilirler. Projede
seviye says, kalem kalnlklar ve renkler kullanc tarafndan dzenlenebilir.
Grn seviyeleri kalem listesi :1'den 9 kadar oluturulan kalem listesinde, kalem numaralarna gre
renk ve kalem kalnl ayarlanr. Renkler ve kalnlar: Grnte seviyelemeye giren objelerin renkleri
693
ve renk indekslerine bal kalem kalnlklar belirlenir. Renkler farenin sol tuuna baslr tutularak alan
renk paketinden seilir. Seilen renge bal olarak kalem kalnlklar ise renk kutusu zerinde farenin
sa tuuna baslarak veya Ayarlar/Kalem Kalnlklar diyalogunda dzenlerek ayarlanr. Seviyelemeye
giren objeler seilen renklere gre izilirler. izdirme aamasnda ise kalem kalnlklar dikkate alnr.
Seviye says : Kesit ve grnte dikkate alnan seviyelere atanacak kalem saysdr. Bu satrda girilen
deere gre seviyelerde uygulanacak renkler belirlenir. rnein 3 farkl seviyelemesi olan bir
grnte, seviye says 5 girilirse, 1. seviye 1.renkle; 2. seviye 2. renkle; 3.seviye 3. renkle; 4.seviye 4.
renkle; 5.seviye 5. renkle izilir... Seviye says 3 girilirse, 1.seviye 1.renkle; 2. seviye 2.renkle; 3., 4. ve
5. seviyeler 3.renkle izilirler... Seviye says 1 girilse, tm seviyeler 1.renkle izilir.
Obje tipleri: Grne girecek elemanlar, belirli seviyeye gre farkl renk ve kalemlerde izilebilecei
gibi, buna ilave olarak, ayn seviyede bulunan objeler de, tiplere ayrlm olup, onlar iin farkl renk ve
kalem kalnl dzenlenebilir. .Obje tipleri, listede grld zere belirtilmi olup, onlara ilk ve son
kalem kalnl verilerek farkl kalem kalnlklar uygulanabilir.
Tek kalem kullan ve lk seviye rengi: Bu seenek iaretli ise ilgili obje tipi iin kullanlacak kalem
kalnl, ilk seviye renginde verilen rengin kalem kalnl ile ayn olur. Seenek iaretli deilse, ilk
seviye rengi kutucuunda seilen rengin kalnl baz alnarak, seviye says satrnda verilen kalem says
kadar kalem kalnlk aral dikkate alnr. rnein Sve iin, ilk seviye rengi 1.kalem numarasnda
seilen renk ile ayn verilmi olunsun. Seviye says da rnein 3 olsun. Tek kalem kullan seenei
iaretli ise sve kalem kalnl, 1.kalem iin verilen kalnlk deeri kadar alnacaktr. Tek kalem iaretli
deilse, srayla 1., 2. ve 3, kalem numaralar iin verilen kalem kalnlk deerleri kullanlacaktr.
Seviyelerde kullanlacak kalem kalnlklar Seviyelerde kullanlan stununda ayrca gsterilmektedir.
at taramas : atlarn grnte taranp taranmayacan belirleyen seenektir. Seenek iaretli ise
at, tarama kutucuunda seilen tarama tipine gre taranr.
Seviyeleme Sekmesi

694
numaras tanmlanmak suretiyle, farkl renklerde ve farkl kalem kalnlklaryla izilebilirler. Bu
diyalogda seviyeleme ileminin hangi ynteme gre yaplaca belirlenir.
Seviyeleme yntemi: Projenize uygun olan seviyeleme tipini farenin sol tuu ile tklamak sretiyle
belirleyin.
Eit uzaklk: Grnen objenin derinlii, Grn sekmesinde verilen kalem sayna blnr ve renk ve
kalem kalnlklar grnte eit aralklarda deiir. Seviye bazl: Mevcut yap elemanlarnn kesit veya
grn hattna yakn ya da uzak olma konumlarna baklarak seviyeler otomatik hesaplanr.
Kullanc tanml : Ayarla butonu tklanmak sretiyle seviyeler, kullanc tarafndan proje stnde
iaretlenerek belirlenir.
Seviyeleri gster : Seviyelerin nereden getii n izleme ile kullancya gsterilir.
Kat Genel Ayalar Sekmesi

Kiri seviyeleri : Kesit ve grnte kiri izlerinin gsterilip gsterilmeyeceini belirleyen seenektir.
Seenek iaretlenirse kiriler, seilen izgi tipine ve rengine gre ve verilen uzunluk deeri gre
grnte gsterilir.
izgi rengi: Kiri izinin grnte izilecek rengidir. Renk kutucuu tklanarak alan renk paletinden
bir renk seilir.
izgi tipi : Kiri izinin grnte izilecek izgisinin tipidir. izgi tipi listesinden uygun bir tip seilir.
Kat seviye izgileri : Kat seviye izgilerini dzenleyen seeneklerdir. ekle gre verilen blgeleri
iaretlemek suretiyle kat izgilerinin grnte nasl gsterileceini belirleyin.
695
Yerleim: Seime gre kat seviye izgileri grnte gsterilir. Farenin sol tuunu tklayarak seiminizi
yapn.
Uzunluk : Kat seviye izgilerinin kesit veya grn dzleminden darya ne kadar uzunlukta
izileceini belirler.
izgi rengi : Kat seviye izgilerinin rengidir. Renk kutucuu tklanarak alan renkpaletinden bir renk
seilir.
izgi tipi : Kat seviye izgilerinin izgi tipidir. izgi tipi listesinden uygun bir tip seilir.
Kat seviye izgileri: Kesit veya grnte kat isimlerinin nasl gsterileceini gsteren seenekleridir.
Sol : Kesit veya grn dzleminin solunda kat isimlerini yazar.
Sa : Kesit veya grn dzleminin sanda kat isimlerini yazar.
Kotlar yaz : Kat izgileri stnde kat yksekliklerini kat saysna paralel olarak toplam deeriyle
gsterir.
aretileri ekle : Kat izgileri stnde kot iareti ekler.
Yaz ykselii : Kat isimleri yazlarnn yaz yksekliidir. Deer bydke yaznn boyutu da byr.
Yaz rengi : Kat isimleri yazlarnn yaz rengidir. Renk kutucuu tklanarak alan renk paletinden bir
renk seilir.
izgi rengi : Kat hizalarn gsteren izginin izgi tipidir. izgi tipi listesinden uygun bir tip seilir.
Yaz tipi : Kat isimleri yazlarn yaz tipidir.
Ek Seenekler Sekmesi

Kesit ad: Seenek iaretlenirse, kesit veya grn izimini altna kesitin veya grnn ad yazlr.
696
Yaz ykseklii : Kesit veya grnte yazlan kesit ad yazsnn yaz yksekliidir.
Yaz rengi : Kesit veya grnte yazlan kesit ad yazsnn rengidir.
Yaz tipi: Kesit veya grnte yazlan kesit ad yazsn yaz tipidir.
Sonek : Kesit ad yazsndan sonra yazlmasn istenen metindir.
Malzeme listeleri : Seenek iaretlenirse, kesite izilen elemanlara ait malzeme listesini kesitte
gsterir. Malzeme listesi allta yaz detaylar diyalogu tklanarak hazrlanabilir.
Yaz ykseklii : Malzeme yazlarnn yaz yksekliidir.
Yaz rengi : Malzeme yazlarnn yaz rengidir.
izgi rengi : Malzeme listesini iaret eden izgilerin izgi tipidir.
Yaz tipi : Malzeme yazlarnn yaz tipidir.
Yaz detaylar: Malzeme listesinin dzenlendii blmdr. Buton tklandnda Yaz Detaylar adyla bir
diyalog alr. Diyalogda, Beton, mahal dolgusu, nervrler, kasetler, sva, boluklar iin yaz girilebilir.
Girilen yazlar kesitte ilgili eleman iin oklar klarak gsterilir.
Mahal isimlerini yaz : Mahallerin isimlerini kesitte kendi konumlarnda gsterir. Mahal isimleri mahal
ayarlarnda tanmlanan mahaller iin dzenlenebilmektedir.
Yaz ykseklii : Mahal isim yazsnn yaz yksekliidir.
Yaz rengi : Mahal isim yazsnn yaz rengidir.
Kot lleri : Kesit ve grnte gsterilecek eleman kotlarn dzenler. ekle gre parametreleri
verin.
Sol : Kotlar, kesit veya grn iziminin solunda gsterir.
Sa : Kotlar, kesit veya grn iziminin sanda gsterir.
Uzaklk: Kot lsnn objeden uzakl verilir.
Ana hat : Kiri, kap/pencere ve detaylar iin 1. hatta kot ls dzenler.
kinci hat: Kap/pencere ve detaylar iin 1. hattn yazna 2. hatta kot ls dzenler.
Perspektif etkisi : Kesit ve grnte, arka arkaya kalan obje izgilerinin birbirine deip
demeyeceini girilen uzunluk deeri kadar dzenler.
Korkulukta: Seenek korkuluklar iin ayrlmtr. Uzaklk deerini verin.
Dikey izgilere uygula : Seenek iaretli ise perspektif etkisi ayrca dikey istikamette izilen kesit ve
grn izgileri iin de uygulanr.
Aks izgileri Sekmesi
697

Aks zellikleri : Aks sisteminin kesit/grn iziminde yerleimini belirler.
st seenei iaretli ise, kesit/grn dzleminde bulunan akslar, kesit/grn iziminin st
blgesinde gsterilir. (izimin stne alta verilen deer kadar uzatlr.)
Alt seenei iaretli ise, kesit/grn dzleminde bulunan akslar, kesit/grn iziminin alt
blgesinde gsterilir. (izimin altna alta verilen deer kadar uzatlr.)
Orta seenei iaretli ise, kesit/grn dzleminde bulunan akslar, kesit/grn izimi boyunca
devam ettirilir.
Yerleim : Kesit ve grnte izilen akslarn zellikleri ayarlanr.
Daire yarap : Kesit/grn iziminde gsterilen aks sisteminde, aks dairelerin bykln
belirleyen yarap deeridir.
Yaz ykseklii :Kesit/grn iziminde gsterilen aks sisteminde, aks daireleri ierisinde yazlan aks
isimlerinin yaz bykln belirleyen deerdir.
Otomatik yaz ykseklii : Otomatik yaz ykseklii iaretli ise, kesit/grn iziminde gsterilen aks
sisteminde, aks daireleri ierisinde kalan aks isimlerinin bykl, aks dairesi byklne gre
otomatik belirlenir, verilen yaz ykseklii dikkate alnmaz.
izgi rengi : Kesit/grn iziminde gsterilen aks sisteminde, aks izgilerinin rengini belirler.
Tklannca alan renk diyalogundan baka bir renk seebilirsiniz.
Yaz rengi : Kesit/grn iziminde gsterilen aks sisteminde, aks yazlarnn rengini belirler.
Tklannca alan renk diyalogundan baka bir renk seebilirsiniz.
izgi tipi : Kesit/grn iziminde gsterilen aks sisteminde, aks izgilerinin izgi tipini belirler.
Tklannca alan listeden baka bir tip seebilirsiniz.
698
Yaz tipi : Kesit/grn iziminde gsterilen aks sisteminde, aks yazlarnnn yaz tipini belirler.
Tklannca alan listeden baka bir tip seebilirsiniz.
Uzatma seenekleri: Son katta tanmlanm bir at varsa akslar, at snr kabul ederek at
kenarlarna kadar uzatlr. at yoksa duvar, kolon gibi objeler snr kabul edilir. izgilere uzat seenei
iaretli ise tm akslar, at veya duvar vb objelerin formuna gre uzatlr. Kontura uzat seenei iaretli
ise tm akslar, at veya duvar vb objelerin st noktasna gre bir hizaya kadar uzatlr. Bu
seeneklerin uygulanabilmesi iin "yerleim" seeneklerinden "orta" seeneinin iaretsiz olmas
gerekir.
Gsterim seenekleri, aks sistemi ierisinden hangi akslarn kesit/grn iziminde gsterileceini
belirler.
Tm akslar gster : Kesit/grn dzlemi ierisinde bulunan tm akslar gsterir.
Betonarme kesitinin akslarn gster : Kesit/grn dzlemi ierisinde bulunan ve kolon, kiri ve
perdelerin vb elemanlarn stnden geen ve betonarme konstrksyonunu belirleyen akslar
gsteririr.
Arazi Sekmesi

Kesit ve grnte, arazi objesinin kesit izgilerine ilikin, arazi arkasnda kalan izgilerin grnr veya
saklanr olma zellerini ve izgi tiplerini belirleyen sekmedir. ekle bakarak seenekleri belirleyin.
Sakl obje izgilerini iz: Arazi arkasnda kalan objelerin izgilerini seilen izgi tipiyle kesit veya
grnte izer.
Sakl arazi izgilerini iz : Arazi objesi arkasnda kalan arazi izgilerini seilen izgi tipiyle kesit ve
grnte izer.
izgi tipi : Sakl izgilerin izgi tipi listeden seilir.
699
Bu rengi kullan : Eer seenek iaretlenirse, sakl izgiler seilen renkte izilirler.
Kesit ve Grn izimi
Kesit
Kesit, ilem olarak grnle ayn algoritmay ifade etse de, ilem sonunda farkl bir grnty aa
karmaktadr. Kesit olarak ifade ettiimiz hat, bina iinden geirilen bir dzlemi belirler. Dzlem
iinde kalan tm kesilen, dzlemin nnde bulunan dier objeler ise grnn objeler olarak
deerlendirilir.
Program kesit ve grn aslnda otomatik olarak ayrmakla beraber, kesit alnmak isteniyorsa kesit,
grn alnyorsa grn hatt izmek gereklidir.
Kesit almak iin nce kesit katt izilir:
iz/Kesit satrn veya toolbardan Kesit Hatt ikonunu tklayn.
izim alannda iki nokta tklayarak kesit hattn belirleyin.
Klavyeden Enter tuuna basn.
Kesit ynn belirlemek iin tekrar izim alann tklayn. Kesit hattnn grntlenmesini
istediiniz tarafn tklayn.
Kesit hatt oluacaktr.
Kesit hatt bir obje olduundan seilip ayarlarna girilebilir. Kesit ayarlarnda, alnacak kesit iin
parametreler bulunmaktadr.
Kesiti grntlemek iin Kesit Listesi komutu kullanlabilecei gibi, kesit ayarlarnda bulunan Olutur
butonu da kullanlabilir.
izilen kesit hattn ift tklayn.
Kesit zellikleri alacaktr.
Olutur butonunu tklayn.
Kesit oluacaktr.
Grn
Grn, ilem olarak kesitle ayn algoritmay ifade etse de, ilem sonunda farkl bir grnt elde
edilecektir. Grn olarak ifade ettiimiz hat, bina dndan geirilen bir dzlemi belirler. Dzlem
nnde kalan tm objeler grn penceresinde bulunacak objelerdir
Program kesit ve grn aslnda otomatik olarak ayrmakla beraber, kesit alnmak isteniyorsa kesit,
grn alnyorsa grn hatt izmek gereklidir.
Grn almak iin nce grn hatt izilir:
iz/Kesit satrn veya toolbardan Kesit Hatt ikonunu tklayn.
Alan toolbardan Grn Hatt ikonunu tklayn.
700
izim alannda iki nokta tklayarak grn hattn belirleyin. n grn iin binann nnden,
arka grn iin binann arkasndan geirebilirsiniz.
izim alan zerinde kesit hattn tanmlayarak, binann bulunduu taraf tklayn. Grn hatt bir obje
olduundan seilip ayarlarna girilebilir. Grn ayarlarnda, alnacak grn iin parametreler
bulunmaktadr.
Grn grntlemek iin Kesit Listesi komutu kullanlabilecei gibi, grn ayarlarnda bulunan
Olutur butonu da kullanlabilir.
izilen grn hattn ift tklayn.
Grn zellikleri alacaktr.
Olutur butonunu tklayn.
Grn oluacaktr.
Kesit/Grn Listesi
Kesit/grn listesi, projede bulunan kesit ve grn hatlarn liste olarak ekrana getirir. Diyalogda
listelenen hatlarn zellikleri ayarlanabilir, silinebilir veya kesit/grn oluturma ilemi ile
kesit/grn izimi yaplabilir.

Olutur : mlecin stnde bulunduu kesit veya grn hazrlar ve 2 boyutlu pencere olarak projeye
ekler. Hazrlanan kesit/grn ekrana getirilir.
Seilenleri olutur : Seilen satrlara ait kesit ve grnleri srasyla hazrlar ve 2 boyutlu pencereler
olarak projeye ekler. Son hazrlanan kesit/grn ekrana getirilir.
701
Blok Olarak Olutur : mlecin stnde bulunduu kesit veya grn blok olarak alan katn iine
alr. Bu sayede veri ile kesit/grn birlikte grntlenebilir.
Blok asn kilitle : Seenek iaretli ise, blok oluturma ilemi srasnda, kesit veya grnn yerleimi,
kesit ve grn hattna paralel bir a ile yaplr. Seenek iaretlenmezse a serbesttir.
zellikler: mlecin stnde bulunduu kesit ve grnn zelliklerini aar. Alan diyalogda kesit ve
grnn parametre ve zellikleri ayarlanr.
Sil: mlecin stnde bulunduu kesit ve grn siler.
Kesit ve Grn izim Yardmclar
Malzeme Listeleri
Kesilen elemanlarn yapm malzemelerini bir liste olarak kesitte gstermek mmkndr. Bunun kesit
zelliklerinde dzenleme yaplr.

Malzeme listesi hazrlanacak kesit hattn ift tklayn.
Kesit/Grn zellikleri diyalogu alacaktr.
Ek Seenekler sekmesini tklayn.
Malzeme Listeleri blmnde Yaz Detaylar butonunu tklayn.
702

Yaz detaylar diyalogu alacaktr.
Diyalogda, beton, mahal dolgusu, nervrler, kasetler, sva, boluklar iin malzeme yazlarn
dzenleyin.
Diyalogda Kalnl ilave et seenei iaretlenirse, kesit yazsn yannda eleman kalnlklar da
otomatik ilave edilir. (Sva 2.5 cm gibi)
Tamam butonunu tklayarak Yaz Detaylar diyalounu kapatn.
lgili kesit oluturulduunda malzemeler, liste olarak gsterilecektir.
Kesit/Grnte Perspektif etkisi
Kesit veya grnte, arka arkaya gelen obje izgilerinin birbirine deip demeyeceini belirleyen
perspektif etkisi seenei kesit/grn zelliklerinde Ek Seenekler sekmesinde bulunmaktadr.
Verilen uzunluk deerine bal olarak birlein objeler arasnda bir miktar boluk braklr.
Kesit/grn hattn ift tklayn.
Perspektif etkisi seeneini iaretleyin.
703

Korkulukta: Seenek korkuluklar iin ayrlmtr. Uzaklk deerini verin.
Dikey izgilere uygula : Seenek iaretli ise perspektif etkisi ayrca dikey istikamette izilen kesit ve
grn izgileri iin de uygulanr.
Kesit ve grnte mahal isimlerinin yazlmas
Mahal isimleri mahal ayarlarnda tanmlanan mahaller iin dzenlenebilmektedir ve kesitte gsterilmesi
iin kesit zelliklerinde seenek olarak konulmutur. Seenek aktif hale getirilirse, mahallerin isimleri
kesitte kendi konumlarnda gsterilir.
Mahal isimlerini yaz seeneini iaretleyin.

Mahal isimlerini yaz : Mahallerin isimlerini kesitte kendi konumlarnda gsterir. Mahal isimleri mahal
ayarlarnda tanmlanan mahaller iin dzenlenebilmektedir.
Yaz ykseklii : Mahal isim yazsnn yaz yksekliidir.
Yaz rengi : Mahal isim yazsnn yaz rengidir.
Kesit/grnte seviyeleme ve renk ve kalem kalnlklar
numaras tanmlanmak suretiyle, farkl renklerde ve farkl kalem kalnlklaryla izilebilirler. Projede
seviye says, kalem kalnlklar ve renkler kullanc tarafndan dzenlenebilir.
704
Grn sekmesini tklayn.

Grn seviyeleri kalem listesi :1'den 9 kadar oluturulan kalem listesinde, kalem numaralarna gre
renk ve kalem kalnl ayarlanr.
Renkler ve kalnlar: Grnte seviyelemeye giren objelerin renkleri ve renk indekslerine bal kalem
kalnlklar belirlenir. Renkler farenin sol tuuna baslr tutularak alan renk paketinden seilir. Seilen
renge bal olarak kalem kalnlklar ise renk kutusu zerinde farenin sa tuuna baslarak veya
Ayarlar/Kalem Kalnlklar diyalogunda dzenlerek ayarlanr. Seviyelemeye giren objeler seilen
renklere gre izilirler. izdirme aamasnda ise kalem kalnlklar dikkate alnr.
Seviye says : Kesit ve grnte dikkate alnan seviyelere atanacak kalem saysdr. Bu satrda girilen
deere gre seviyelerde uygulanacak renkler belirlenir. rnein 3 farkl seviyelemesi olan bir
grnte, seviye says 5 girilirse, 1. seviye 1.renkle; 2. seviye 2. renkle; 3.seviye 3. renkle; 4.seviye 4.
renkle; 5.seviye 5. renkle izilir... Seviye says 3 girilirse, 1.seviye 1.renkle; 2. seviye 2.renkle; 3., 4. ve
5. seviyeler 3.renkle izilirler... Seviye says 1 girilse, tm seviyeler 1.renkle izilir.
Obje tipleri: Grne girecek elemanlar, belirli seviyeye gre farkl renk ve kalemlerde izilebilecei
gibi, buna ilave olarak, ayn seviyede bulunan objeler de, tiplere ayrlm olup, onlar iin farkl renk ve
kalem kalnl dzenlenebilir. .Obje tipleri, listede grld zere belirtilmi olup, onlara ilk ve son
kalem kalnl verilerek farkl kalem kalnlklar uygulanabilir.
Tek kalem kullan ve ilk seviye rengi: Bu seenek iaretli ise ilgili obje tipi iin kullanlacak kalem
kalnl, ilk seviye renginde verilen rengin kalem kalnl ile ayn olur. Seenek iaretli deilse, ilk
seviye rengi kutucuunda seilen rengin kalnl baz alnarak, seviye says satrnda verilen kalem says
kadar kalem kalnlk aral dikkate alnr. rnein Sve iin, ilk seviye rengi 1.kalem numarasnda
seilen renk ile ayn verilmi olunsun. Seviye says da rnein 3 olsun. Tek kalem kullan seenei
iaretli ise sve kalem kalnl, 1.kalem iin verilen kalnlk deeri kadar alnacaktr. Tek kalem iaretli
deilse, srayla 1., 2. ve 3, kalem numaralar iin verilen kalem kalnlk deerleri kullanlacaktr.
Seviyelerde kullanlacak kalem kalnlklar : Seviyelerde kullanlan stununda ayrca gsterilmektedir.
705
at taramas : atlarn grnte taranp taranmayacan belirleyen seenektir. Seenek iaretli ise
at, tarama kutucuunda seilen tarama tipine gre taranr.
Grnte dikkate alnacak seviyeleme dzeni: seviyeleme sekmesinde seilen ynteme gre
belirlenir.
Seviyeleme sekmesini tklayn.

Seviyeleme yntemi: Projenize uygun olan seviyeleme tipini farenin sol tuu ile tklamak sretiyle
belirleyin.
Eit uzaklk: Grnen objenin derinlii, Grn sekmesinde verilen kalem sayna blnr ve renk ve
kalem kalnlklar grnte eit aralklarda deiir.
Seviye bazl: Mevcut yap elemanlarnn kesit veya grn hattna yakn ya da uzak olma konumlarna
baklarak seviyeler otomatik hesaplanr.
Kullanc tanml : Ayarla butonu tklanmak sretiyle seviyeler, kullanc tarafndan proje stnde
iaretlenerek belirlenir.
Seviyeleri gster : Seviyelerin nereden getii n izleme ile kullancya gsterilir.
Materyaller
Bileik materyaller
Bileik materyaller, sva, duvar, ap, izolasyon tabakalar gibi farkl materyallerin bir grupta
toplanmasdr. Bileik materyal ile tanmlanm objeler, plan ve kesit dzleminde tanmlanm materyal
zellikleriyle izilirler. Bir obje zerinde pratikte olabilecek btn tabakalarn programda hangi izim
teknii ile izilecei kullanc tarafndan bileik materyal olarak tanmlanr ve bu bileik materyal
istenilen objeye obje ayarlar diyalogunda atanr.
706
Ayarlar/Bileik Materyaller satrn tklayn.
Bileik Materyaller diyalogu alacaktr. Bu diyalogda en solda materyalin grnm,ortada bileik
materyal listesi, sa da ise bileik materyal parametreleri bulunmaktadr.
Yeni bir bileik materyal tanmlamak iin Yeni Materyal butonunu tklayn.
Bileik materyaller listesinde Yeni Materyal isimli bir satr oluacaktr. Yeni Materyal ismi bu
aamada deitirebilir. Ayrca ayn anda Yeni Materyal satr altnda Bo Katman isimli bir katman
da oluturulmutur. Yeniden Adlandr butonunu tklayarak Bo Katman ismini deitirebilirsiniz.
Yeni Katman butonu ile baka katmanlar da oluturabilirsiniz. Katman oluturduka sa tarata
materyallerin grnm deiecektir. Her katman, bileik materyalin tabakasn temsil
etmektedir. Sa taraftaki parametreleri kullanarak katmann kalnln, rengini, tarama tipini
deitirebilirsiniz.
Katman tanmlama ilemi bitince Tamam butonunu tkayn ve diyalogdan kn. Tanmladnz
katman istediiniz objeye atayn.
Bileik materyalin herhangi bir objeye atanmas
Bileik materyal atamak istediiniz objenin ayarlar diyalogunu tklayn. (rnein Ayarlar/Duvar
Ayarlar)
Obje ayarlar diyalogunda Bileik Materyal Kullan satrn iaretleyin. Listeden kullanmak
istediiniz bileik materyali sein. Bileik materyal tanml deilse, Ayarlar/Bileik Materyaller
satrn tklayarak tanmlama yapabilirsiniz.
Bileik materyal editr diyalogu
Materyal kalnl: Tanmlanan bileik materyalin hangi kalnlkta oluturulduu bilgisi yazar.
Kalnlk : Oluturulan katmann kalnl bu satrda tanmlanr.
Kalnl sabitle : Herhangi bir ilevi yoktur.
Ana katman : Katmann durumunu belirler. Bileik materyal birden fazla katman tanmndan
oluabildii iin, bir katman ana katman olarak tanmlanr. Bileik materyal atanm objeler
kesitirildiinde kesiimler ana katmanlar baz alnarak yaplr. Normalde, ayn zellikte katmanlarla
birletirilmi objelerin kesiimleri ana katmana bal deildir. Baka bir deyile, her katman ayn ynde
denk geldii iin kesiim kendiliinden oluacaktr. Farkl zellikte katmanlar birletirildiinde ise,
kesiimin hangi katman baz alnarak yaplaca ana katmanla belirlenir. Kesiimlerde ana katmanlar
birbirlerine uzatlarak birletirilecektir. Dier katmanlar ise, objenin birletii noktada bitirilecektir.
Aktif tarama : Seilen katmann hangi taramada izilecei belirlenir. Tklanarak alan tarama
seenekleri diyalogunda istenilen tarama tipi seilir.
Tarama rengi : Seilen taramann hangi renkte izilecei belirlenir. Renk kutucuu zerine tklanp
alan renk paleti zerinde fare imleci srklenerek deitirilebilir.
Arka plan rengi : Taramann altnda kalan zeminin rengidir. Renk kutucuu zerine tklanp alan renk
paleti zerinde fare imleci srklenerek deitirilebilir.
707
Snr izgisi rengi: Taramann snrn belirleyen rengin izgisi ayarlanr. Renk kutucuu zerine tklanp
alan renk paleti zerinde fare imleci srklenerek deitirilebilir.
Yeni Materyal : Yeni bir materyal oluturmak istendiinde bu buton tklanr. Tklandnda sol tarafta
Bileik Materyal listesinde Yeni Materyal ve altnda Bo Katman satr alr.
Yeni Katman : Yeni bir katman almak istendiinde bu buton tklanr. Tklandnda sol tarafta, iaretli
materyalin altnda yeni birBo Katman satr alr.
Kopyala : Tklandnda iaretli olan satrn kopyasn oluturur.
Materyal Ykle: Tklandnda Bileik Materyal Listesi diyalogu alr. Bu diyalogda daha nceden
saklanm bileik materyallerin listesi bulunmaktadr. stenilen materyal seilip ve Tamam butonuna
tklandnda, materyal allan projeye yklenmi olur.
Materyal Kaydet: Tanmlanm bir materyali sonradan kullanlmak zere kayt etmeye yarar. Saklanm
bir materyal Materyal Ykle butonu ile yklenir.
Katman Kaydet : allan bir katman sonradan kullanlmak zere kayt etmek iin kullanlr.
Katman Ykle: Daha nce kayt edilmi bir katman yklemek iin kullanlr.
Yeniden Adlandr: allan bileik materyalin ya da katmann isminin deitirilmesi iin kullanlr.
Kaldr : Tanmlanm bir materyalin ya da katmann silinmesi iin kullanlr.
Materyal (yzey dokusu) tanm
Materyaller duvar, kolon deme vb. 3-boyutlu objelere atanarak, bu objelerin render ve kat model
grntlerindeki doku, transparanlk gibi zelliklerini belirlerler. Materyaller kullanc tarafndan
tanmlanr ve eitli objelere atanabilirler. Materyal tanmlamak iin:
Ayarlar/Materyaller satrn tklayn.
Alan Materyaller diyalogundan Olutur butonunu tklayn.
Materyal Editr diyalogu ekrana gelecektir.
Buradan parametreleri ayarlayn.
Se butonlar zerine tklandnda Yzey Dokular diyalogu ekrana gelir. Yzey dokusu seip
tamam butonuna tklayarak doku seimlerini yapn.
Materyal Ad satrna oluturulacak materyal iin uygun bir isim yazn.
Tamam butonunu tklayn. Materyal Editr diyalogu kapanacaktr.
Materyaller diyalogundaki materyal listesi ekranna tanmlanan materyalin ismi eklenecektir.
Tekrar Yarat butonunu tklayp Materyal Editr diyaloguna girerek yeni materyaller
tanmlayabilirsiniz.
Materyal listesinden mevcut bir materyali farenin sol tuu ile tklayarak seip, Deitir butonunu
tklayarak materyal editrne girebilir, buradan setiiniz materyalin zelliklerini
deitirebilirsiniz.
Tamam butonunu tklayn. Materyal diyalogu kapanacaktr.
708
Materyal diyalogu:
Olutur: Tklandnda Materyal Editr diyalogu alr. Buradan yeni materyal tanmlanr.
Deitir: nce materyal listesinden bir materyal seilir. Deitir butonu tklandnda materyal editr
alr. Buradan, seilen materyalin ayarlarnda deiiklikler yaplabilir.
Sil: Materyal listesinden materyal seilip tklandnda, seilen materyal silinir.
Kullanlmayan Materyalleri Sil: Tklandnda projede herhangi bir objede kullanlmam tm
materyalleri kaldrr.
Arivden Ykle: Daha nceden kayt edilmi materyalleri projeye ekler. Tklandnda alan diyalogda
shift ve/veya ctrl tuuna basarak birden fazla materyal tek seferde projeye alabilirsiniz.
Materyal Editr diyalogu:
evre rengi: Malzemenin kendi rengidir.
Yaylma rengi: Malzemenin k ald zamanki rengidir.
Spekler renk: Parlaklk rengidir.
Opasite ve yanstma
Parlaklk ve parlaklk iddetiyle, materyal tanmlanm objenin k aldndaki parlaklk deerleri
girilebilir. effaflk objelere geirgenlik yani arkasn gsterme zellii kazandrr. Deer 100 girilirse
materyal tamamen effaf grnecek ve altnda, arkasnda veya stndeki dier objeleri gsterecek,
kendi dokusu grnmeyecektir. 50 olduunda yar yarya alr. Yani arkasn gsterme zellii yarya
derken kendi dokusunu da gsterir. Yansma materyale etrafndaki objeleri yanstma zellii
kazandrr. Deer 100 olduunda materyal kaplanan obje tamamen ayna zelliinde olur. Aydnlanma
bu materyalin tanmland nesnelere k kayna zellii kazandrr. rnein bir kreye aydnlanma
deeri verilmi materyal kaplanr ve radiosity hesab yaplrsa k kayna zellii gsterir.
Doku1: nndeki kutucuk iaretli ise burada seili doku kullanlacaktr. aretli deilse renkler
ksmnda tanml renkler materyal olarak alnr.
Doku2: nndeki kutucuk iaretli iken se butonuna baslp bir doku seildiinde belirtilen oranlarda
doku 1le kararak materyali oluturacaktr.
Opaklk: Yzey dokusunun siyah ve beyaz olma durumuna gre opaklk zellii ayarlanr. Bu zellii
anlamak iin zeri yazl olan dokulardan birini sein. Opaklk deeri arttrldka siyah ksmlar
doku1de tanmlanan dokuyla kaplanrken beyaz ksmlarn effafl artacaktr. Dokularn hangi
ksmlarnn opak (siyah), hangi ksmlarn effaf (beyaz) olduunu anlamak iin herhangi bir boyama
programnda dokular ap grey scale olarak baklabilir.
Kabartma: Bu zellik dokularn derz, girinti kntlar gibi zelliklerini en iyi hale getirmek iin kullanlr.
Doku 1e dz bir doku tanmlayn. Kabartmaya derzli bir doku tanmlayn. Deeri 100 yapn ve render
aln. Dz doku zerinde, kabartmada seilen doku derzleri oluacaktr. Kabartma zelliini, doku1 ve
kabartmada ayn dokuyu seip doku kabartmalarn daha iyi vurgulayarak da kullanmak mmkndr.
Parlaklk: Objenin k alma durumuna gre aydnlanan blgesinde seilen doku grlr.
709
Yansma: Materyal kaplanan obje yada yzey, yansmada tanmlanan materyali de gsterir. Ayn
zamanda yansma deeri olarak girilen deer kadar yansma yapar. Deer 100 olduunda materyalini
de koruyarak ayna zellii gsterir. Deer 50 olduunda yanstma zellii yarya der. Not: Bu
yansmann opasite ve yanstma blmndeki yansmadan fark ayna zelliini alrken kendi materyalini
de korumasdr.
Kaydet: Oluturulan materyali materyal listesine ekler. Hem ideCAD Statikte hem ideCAD
Renderda istenilen projenin iinde materyal editrnden tekrar yklenmek suretiyle kullanlabilir.
Ykle: Kaydedilen materyaller, ykle butonun basarak materyal listesinden seilip kullanlabilir.
Ortam ve yaygn renk ayn olsun: aretli ise yaygn renge mdahale edilemez, ortam rengiyle ayn
renk alnr.
Seili objelere uygula: Seili objeler varken, bu seenek aktif hale getirilip tamam butonuna tklanrsa,
seili tm objelere materyal kaplanr.
Materyalin herhangi bir objeye atanmas
Materyal atamak istediiniz objenin ayarlar diyalogunu tklayn. (rnein Ayarlar/Duvar Ayarlar)
Obje ayarlar diyalogunda Materyal grn blmnde, duvarn her bir yzne ait listeden
kullanmak istediiniz materyali sein. Materyal tanml deilse, Ayarlar/Materyaller satrn
tklayarak tanmlama yapabilirsiniz.
Tamam butonunu tklayarak diyalogdan kn
3B Perspektif ve Kat Modelleme
Perspektif - Grn Pencereleri ve Grnt Konfigrasyonu
Perspektif ve grn pencereleri, planda izilen 3-boyutlu objelerin yaplan seime gre n, arka, sol,
sa, alt, st ve eitli ynlerden perspektif grntlerinin grntlendii pencerelerdir. Yaplan
grnt konfigrasyonuna gre bu pencereler plan penceresinin evresinde yer alrlar. Bu
pencerelerin sa st kesinde buton bulunur. Bu butonlardan;
dner.
kat gsterir.
710
Ekrandaki grnt konfigrasyonunu semek iin:
Grnt/Grnt Konfigrasyonu satrn tklayn.
Grnt Konfigrasyonu diyalogu ekrana gelecektir.
Buradaki mevcut konfigrasyonlardan birini sein ve Tamam butonunu tklayn.
Diyalog kapanacak, ekran seilen konfigrasyona gre dzenlenecektir.
Grnt ve perspektif pencereleri zerinde farenin sa tuu tklandnda alan mende Grnt
Deitir satr yer alr. Fare bu satrn zerine getirildiinde bir alt men alr. Bu men zerinde
eitli grn ve perspektif grntlere geii salayan komut satrlar vardr. Bunlar st, Alt, n,
Arka, Sa, Sol, Perspektif ve Aksonometrik grnlerdir. Aksonometrik satr altnda bir men daha
alr. Burada KuzeyDou, KuzeyBat, GneyDou ve GneyBat aksonometrik grnt vb seenekleri
yer alr. Aksonometrik Grnt Ayarlar satr tklanarak yeni aksonometrik grnt seenekleri ilave
edilebilir.
Yeni aksonometrik grnt seenekleri ilave etmek iin:
Grnt penceresi zerinde farenin sa tuunu tklayn.
Alan menden Grnt Deitir/Aksonometrik Grntler mensnden aksonometrik bir
grnt sein.
Aksonometrik Grnt penceresi zerinde farenin sa tuunu tklayn Aksonometrik Grnt
Ayarla satrn tklayn.
Aksonometrik Grnt Ayarlar diyalogunda bulunan aksonometrik tablo zerinde farenin sa
tuunu tklayn ve alan menden Ekle satrn tklayn.
Alan diyalogda yeni aksonometrik grnt iin bir isim girin dier parametreleri istediiniz gibi
ayarlayn. ve Tamam butonunu tklayn.
Yeni eklediiniz seenek sa tu mende yerini alacaktr.
Grnt pencerelerinde farenin sa tuu tklannca alan menden detay dzeyi de deitirilebilir. Sa
tu mendeki Detay Dzeyi alt mensnde Tel ereve, Sakl izgi ve Kat olmak zere trl
detay dzeyi vardr. lgili satrlar tklanarak penceredeki grnt deitirilebilir. Standart seenek
dnda, grntde daha ileri dzey deiiklikler yapmak da mmkndr. Bunun iin:
Grnt penceresi zerinde farenin sa tuunu tklayn.
Detay Dzeyi/leri Ayarlar satrn tklayn. Render Ayarlar diyalogu karnza gelecektir.
Burada gerekli deiiklikleri yapn ve Tamam butonunu tklayn. Yaptnz ayarlar ilgili grnt
penceresine uygulanacaktr.
Render Ayarlar diyalogundaki parametreler:
Sis var: aretlenirse sis etkisi dikkate alnr. Sis rengi, minimum sis uzakl ve maksimum sis uzakl
sisi etkileyen parametrelerdir.
Sis Rengi: Sis rengini semek iin, renk butonu farenin sol tuu ile tklanr ve sol tu baslyken, alan
renk paletinde fare srklenir. Uygun renk zerinde farenin sol tuu braklr.
711
Minimum Balang Uzakl ve Sis Biti Uzakl: Minimum sis uzakl deeri kameradan itibaren sisin
balad uzakl belirler. Minimum sis uzaklndan itibaren sis balar ve maksimum sis uzaklna
kadar devam eder. Maksimum sis uzakl deerinden daha uzakta bulunan objeler sisten dolay
grnmezler. Birimi metredir.
Glgelendirme: Dz ya da yumuak seeneklerinden biri seilir. Dz seilirse glge hatlar keskin
olur. Glgeler keskin izgilerle gsterilir. Yumuak seilirse, glge hatlar keskin (belirgin) deildir.
Glgelerin olumas iin k kayna tanmlamak gerekir.
Z Buffer Seenekleri: Dk bitli ekran kartlar kullanlyorsa, obje yzeylerinde boluklar oluabilir.
Normal standartlardaki ekran katlar iin Min. uzaklk ve max. uzaklk satrlarnda yazan varsaylan
deerler OpenGl render iin uygundur. Grntde problem varsa min uzaklk satrna grnty
bozmayan en byk deer, max. uzaklk satrna grnty bozmayan en kk deer girilir. Max
uzaklk, min uzaklktan kk olamaz.
Doku kaplama: Buradaki seeneklerden biri seilir. Yukardan aaya doru inildike grnt kalitesi
artar. Dier taraftan grnt kalitesinin ekran kart ile de ilgisi vardr.
Grntleme: Buradaki seenekten biri seilir. Perspektif seenei tel ereve grntsdr. Sakl
(hidden) bak ynne gre grnmeyen hatlarn sakland grntdr. Kat seenei seilirse
dokularla kapl kat modelleme yaplr.
Dier blmndeki parametrelerden Tm katlar gster seenei iaretlenirse, ilgili pencerede tm
katlar (yapnn tamam) grntlenir.
Grn Pencereleri
Kat pencereleri iinde yer alan grn pencereleri, izilen projeyi n, arka, sol, sa cephelerden ve
st ve alttan kubak grntlemek iin kullanlr.
asndan grnyorsa) grntlenir. Bu pencerelerdeki objeleri Tel ereve, Sakl izgi ve Kat
Model grnt teknikleri ile grmek mmkndr.
Tel ereve grnt tekniinde grntler sadece izgiler eklinde grntlenir. Sakl izgi seilirse,
grntye giren obje yzeyleri, ilgili obje ayarlarnda seilen obje izim renkleri ile doldurulur. Kat
doldurulurlar.
Minimum Balang
Uzakl
Sis Biti
Uzakl
Sis yok
Sis var.
Objeler sisli ortamda
grnr.
Objeler
youn sisten
dolay
grnmez
Kamera
712
dner.
kat gsterir.
Grn pencerelerindeki grntleri direkt olarak yazcya/iziciye gndermek mmkn deildir.
Ancak buradaki grnlerin vektrel izimleri oluturularak, bunlarn izim ktsn almak
mmkndr. Grnleri vektr izime dntrmek iin;
Alan mende Vektr izimi Olutur satrn tklayn. Vektr izimi Olutur diyalogu karnza
gelecektir.
Grn pencereleri herhangi bir anda baka bir grn, plan, perspektif ya da aksonometrik
perspektif penceresine dntrlebilir. Bunun iin;
713
Perspektif Pencereleri
Kat pencereleri iinde yer alan perspektif pencereleri, izilen projeyi herhangi bir bak asndan 3-
boyutlu olarak grntlemek iin kullanlr.
izim alanna girilen her trl 3-boyutlu obje ayn anda perspektif pencerelerinde de grntlenir. Bu
pencerelerdeki objeleri Tel ereve, Sakl izgi ve Kat Model grnt teknikleri ile grmek
mmkndr.
Tel ereve grnt tekniinde grntler sadece izgiler eklinde grntlenir. Sakl izgi seilirse,
grntye giren obje yzeyleri, ilgili obje ayarlarnda seilen obje izim renkleri ile doldurulur. Kat
doldurulurlar.
dner.
kat gsterir.
714
Perspektif pencerelerinde yap modelini, farkl bak alarndan bakarak incelemek mmkndr.
nteraktif Kamera ve Uu Modu komutlar bu amala gelitirilmitir.
Alan menden nteraktif Kamera satrn tklayn. Fare imleci el haline dnecektir.
Alan menden Uu Modu satrn tklayn. Fare imleci kaybolacaktr.
grnty yaklatrp uzaklatrabilirsiniz.
Perspektif pencerelerindeki grntleri direkt olarak yazcya/iziciye gndermek mmkn deildir.
gelecektir.
715
Perspektif pencereleri herhangi bir anda grn, plan ya da aksonometrik perspektif penceresine
Projede eitli noktalara kameralar yerletirilip, bu kameralardan da perspektif grntleri incelemek
mmkndr.
iz/Kamera komutu ile plan penceresinde kamera tanmladktan sonra herhangi bir pencere
zerinde farenin sa tuunu tklayn.
Alan mende fare imlecini Grnt deitir satr zerine srkleyin.
Burada alan alt mende tanml kameralarn da isimleri grlecektir. stediiniz kamera satrn
tklayn. lgili pencereye seilen kamera bak asndan perspektif grnt gelecektir.
Kamera perspektiflerinde de yukarda anlatld gibi nteraktif Kamera ya da Uu Modu komutlar ile
kamera bak asn deitirerek perspektifi inceleyebilir, ayn ekilde vektr izim de
oluturabilirsiniz.
Aksonometrik Perspektif Pencereleri
Perspektif pencereleri yapy boyutlu olarak incelemek iin gelitirilmi pencerelerdir. Bu
pencerelerdeki grntlerin vektrel izimini oluturup ktsn almak da mmkndr. Ancak
perspektif pencerelerinden oluturulacak vektr ktlarnda bak ynn ve lei belirlemek
zordur. Bu amala programda Aksonometrik Perspektif Pencereleri gelitirilmitir.
Aksonometrik Perspektif Penceresine gemek iin;
Herhangi bir pencere zerinde farenin sa tuunu tklayn.
Alan mende fare imlecini Grnt Deitir satr zerine srkleyin.
Burada alan alt mende imleci Aksonometrik Grntler satr zerine srkleyin.
Alan alt menden istediiniz aksonometrik perspektif satrn tklayn. lgili pencere seilen
aksonometrik grntye geecektir.
Programda Gneydou, Kuzeybat, Monometrik Taban vs. gibi standart aksonometrik grntler
mevcuttur. Ancak kullanc isterse yeni aksonometrik grntler de tanmlayabilir ya da mevcut
aksonometrik grntlere mdahale edip istedii deiiklikleri yapabilir. Bu ilemler iin;
Herhangi bir aksonometrik perspektif penceresi zerinde farenin sa tuunu tklayn.
Alan menden Aksonometrik Grnt Ayarla satrn tklayn.
Alan diyalogda gerekli deiiklikleri yapn ve tamam butonunu tklayarak diyalogdan kn.
716
Diyalogda yer alan parametreler unlardr:
n Ayarlar: Tanml aksonometrik grntler bu tabloda listelenir. Listeye yeni aksonometrik
grntler ekleyebilir ya da mevcut grnt tiplerini listeden kartabilirsiniz.
Yeni grnt eklemek iin bu pencere zerinde farenin sa tuunu tklayn ve alan menden Ekle
satrn tklayn. Yeni bir satr alacaktr. Uygun bir isim girin ve parametreleri ayarlayn. lgili
grntnn sa tu mensnde yer almasn istiyorsanz, popup stunundaki kutucuu iaretleyin.
Herhangi bir grnty listeden silmek iin ilgili grnt ad zerinde farenin sa tuunu tklayn ve
alan menden sil satrn tklayn.
Orijinallere Geri Dn: Varsaylan aksonometrik grnt tiplerini n grnt listesine ekler.
Normal: Bu buton basl iken grntnn bak asna mdahale edebilirsiniz. Farenin sol tuunu basl
tutarak imleci sadaki koordinat n grnt penceresi zerinde kaydrn. Buradaki koordinat sistemi
ve ilgili grnt penceresindeki aksonometrik grnt dnecektir. Bak asn aadaki X, Y ve Z
kutucuklarna derece cinsinden a deeri girerek de ayarlayabilirsiniz.
Serbest izgi: Bu buton basl iken grntnn leine mdahale edebilirsiniz. mleci sadaki
koordinat n grnt penceresi zerine getirin. X/Y/Z koordinat eksenlerinden birinin zerine farenin
sol tuunu tklayn ve tuu basl tutarak imleci srkleyin. lgili koordinat ekseninin ve ilgili penceredeki
objelerin lei deiecektir. lek ve bak asn aadaki X, Y, Z a (derece) ve lek
kutucuklarna deer girerek de ayarlayabilirsiniz.
lek: lgili aksonometrik grnt penceresindeki objelerin X, Y ve Z ynndeki lek deerlerini
girin. rnein; grnt penceresinde 4x4x4 boyutlarnda kp eklinde bir obje olsun. X iin 1, Y iin
0.5, Z iin 2 girelim. Bu ayarlamadan sonra ilgili aksonometrik grnt penceresinden vektr izim
alalm ve boyutlar lelim. X boyutu 4 metre, Y boyutu 2 metre, Z boyutu da 8 metre olacaktr.
A: Grntnn X, Y ve Z alar (derece).
Sfrla: Varsaylan a ve lek deerlerini geri yklemek iin tklayn.
Sa el sistemi: Sa el sistemi alar ile almak iin iaretleyin.
Aksonometrik Perspektif pencerelerindeki grntleri direkt olarak yazcya/iziciye gndermek
mmkn deildir. Ancak buradaki perspektiflerin vektrel izimleri oluturularak, bunlarn lekli
olarak izim ktsn almak mmkndr. Vektr izime dntrmek iin;
gelecektir.
Aksonometrik Perspektif pencereleri herhangi bir anda grn, plan ya da perspektif penceresine
717
Burada alan alt menden istediiniz grnt tipi zerine farenin sol tuu ile tklayn. lgili grn
penceresi deiecektir.

718

719
Blm 13 2-Boyut
2B Obje (lkel Obje) lemleri
lkel objeler
izgi, ember, yay, eri (nurbs, kapal nurbs, bezier, kapal bezier, serbest izgi), yaz objeleri
programda ilkel obje olarak adlandrlr. lkel objeler 2-boyutlu objelerdir. Hem 3-boyutlu kat
pencerelerinde, hem de 2-boyutlu izim pencerelerinde kullanlabilirler.
lkel objeler ayarlarn lkel Obje Ayarlar diyalogundan alrlar. Sadece yaz objesi Yaz Ayarlar
diyalogundan ayarlanr.
Blok yap
Seilen iki boyutlu objeleri bir obje haline getirir. Blok haline getirilen obje, tek tklama seilir, tanr.
2 boyutlu objeleri bloklamak iin;
Deitir/Blok Yap satrn tklayn.
Bloklanacak 2 boyutlu objeleri sein.
Farenin sol tuuna basn.
Bloklanan objeleri paralamak iin Obje Parala komutu kullanlr.
Obje parala
Bloklanm objeleri, ilkel objelere ayrr. Bunun yannda, baz 3 boyutlu objeler(ktphane, merdiven),
llendirme hatlar, kotlar, etiketler, statik izimler Obje Parala komutuyla izgi, yay, ember vs
objelerine ayrlabilir.
Deitir/Obje Parala komutunu tklayn.
Paralanabilen bir obje sein.(Merdiven, llendirme hatt vs)
Farenin sol tuuna basn.
Uzat
Uzat komutu, seilen bir izginin, belirlenen 2 boyutlu bir objenin (izgi, ember vb.) snrna -
dorultusu da olabilir- kadar uzatlmas iin kullanlr.
Kesit aln, 2 Boyuta aktarn veya birbirini kesmeyen ancak kesebilecek iki izgi izin.
Uzat ikonunu tklayn.
1. izgiyi tklayn.
Sa tuu tklayn.
2. izgi tklayn.
2. izgi 1. izgiye kadar uzatlacaktr.
2-Boyut
720
Trim
Trim komutu, izim alannda setiiniz 2 Boyutlu herhangi bir objenin (bu bir ember, kesien izgiler,
yay olabilir), bir kesme kenarndan itibaren kalan paralarn silmek iin kullanlr. Silinecek nesne,
seilen objenin iinde ya da dnda olabilir, ama ayn zamanda onunla kesimelidir. Trim ilemi,
silinecek nesnenin tamamn silmez; kesien izgilerin tam ksmlarn, kesime yerinden siler.
Kesit aln, 2 Boyuta aktarn veya birbirini kesen iki izgi izin.
Trim ikonunu tklayn.
1. izgiyi tklayn. Bu izgiden sonras kesilecek.
Sa tuu tklayn.
2. izgiyi tklayn. Tkladnz taraf silinecektir.
Ayn anda birden fazla izgiyi trimlemek:

Trim ikonunu tklayn.
Dik izgiyi sein. Farenin sa tuuna basn.
Sadaki paralel izgileri kesecek ekilde iki nokta vererek oklu trimi gerekletirin. Moddan
kmak iin Esc tuuna basn.

2-Boyut
721
Break
Break komutu, izim alannda setiiniz 2 Boyutlu herhangi bir objenin (izgi, ember, yay) belli bir
ksmn silmek iin kullanlr.
Kesit aln, 2 Boyuta aktarn veya bir izgi izin.
Break ikonu tklayn.
izgiye tklayn. mlecin ekli deiecektir.
izgi zerinde iki nokta iaretleyin. aretlenen iki nokta aras silinecektir.
Not: emberde seme ilemi saat akrebinin ynnde yaplrsa seilen iki nokta
arasnn dndaki izgi silinir.
lekle (Scale)
lekle komutu, 2 boyutlu objelerin (izgi, ember, yay) ekillerinin bykln deitirme olana
salar.
Kesit aln veya 2 boyuta aktarn.
Deitir/lkel Objeler/lekle/lekle satrn tklayn.
Deitirmek istediiniz objeleri sein.
Farenin sa tuuna basn. mlecin ekli deiecektir. Baz noktay verdikten sonra objeleri byltp
kltebilirsiniz.
lekle (referans), lekle komutuyla ayn ilevi yerine getirir. Farkl yan ise objelerin byltlp
kltme oranna nmerik olarak mdahale edebilmemizdir.
Kesit aln veya 2 boyuta aktarp izgi izin.
Deitir/lekle/lekle (Referans) satrn tklayn.
Deitirmek istediiniz objeleri sein.
Farenin sa tuuna basn. mlecin ekli deiecektir.
Farenin sol tuu ile tklayarak baz noktay verin.
Karnza gelen diyalogda mevcut lei girin (rnein 1) ve Tamam butonunu tklayn.
Ayn diyalog tekrar karnza gelecektir. stediiniz lei girin (rnein 2). Seilen objeler
leklenecektir. Verdiimiz rnee gre izim alannda uzunluu 1 metre olan bir izginin
uzunluu 2 metreye kacaktr. Eer ilk deer 2 ikinci deer 1 girilseydi, 1 metre olan bir izginin
uzunluu 0.5 metreye drlecekti.
Fillet
Fillet komutu, izim alannda setiiniz 2 Boyutlu iki doruyu, yaylar veya emberleri belirli bir
yarapta uygun bir yay kullanarak birletirir.
2-Boyut
722
Kesit aln, 2 Boyuta aktarn veya birbirini kesen iki izgi izin. (Birbirini kesmeyen fakat yayla
birletirilebilecek durumda olan iki izgide olabilir.)
Fillet ikonunu tklayn. kan toolbarda Ayarlar ikonunu tklayn.
Fillet ve Chamfer Ayarlar diyalogu alacaktr. Yarap satrna metre cinsinden Fillet ilemi
srasnda, birletirmede kullanlacak yayn yarapn girin ve Tamam butonunu tklayn.
1. izgiyi tklayn.
2. izgiyi tklayn.
izgiler girilen yarapta birleecektir.
Chamfer
Chamfer komutu, izim alannda setiiniz 2 Boyutlu iki doruyu kesime noktalarndan itibaren belli
bir miktar ksaltr ve ksalan ular yeni bir doru parasyla birletirilir.
Kesit aln, 2 Boyuta aktarn veya birbirini kesen iki izgi izin. (Birbirini kesmeyen fakat
birletirilebilecek durumda olan iki izgide olabilir.)
Chamfer ikonunu tklayn. kan toolbarda Ayarlar ikonunu tklayn.
Fillet ve Chamfer Ayarlar diyalogu alacaktr. 1. ve 2. uzaklk satrlarna metre cinsinden
tanmlanr. 1.uzaklk, chamfer ilemi srasnda, seilen ilk dorunun, kesime noktasndan itibaren
ne kadar ksalacan belirler. Kesime noktas, chamfer ilemi sonucunda, seilen iki dorunun
birletii noktadr. 2.uzaklk ise seilen ikinci dorunun, kesime noktasndan itibaren ne kadar
ksalacan belirler. Kesime noktas, chamfer ilemi sonucunda, seilen ikinci dorunun
birletii noktadr
1. izgiyi tklayn.
2. izgiyi tklayn.
izgiler baka bir izgi aracl ile birleecektir.
Simetri (mirror)
ideCAD Statik programnda hem 2-boyut hem de 3-boyutta simetri alnabilir. Simetrik projelerde
projenin bir taraf izildikten sonra dier taraf Simetri komutu kullanlarak kolayca oaltlabilir.
Simetri almak iin:
Simetri ikonunu tklayn.
Simetrisini alacanz objelerin silinmesini istiyorsanz ekrana gelen simetri toolbarndaki ikonun
basl olmasna dikkat edin. Basl deilse farenin sol tuu ile tklayarak basl hale getirin. Simetrisi
alnan objelerin silinmemesini istiyorsanz ikonun basl olmamasna dikkat edin.
Objeleri sein.
izim alann tklayarak, simetri ekseninin 1.noktasn verin.
2-Boyut
723
Tekrar tklayarak simetriyi sonlandrn. Esc tuu ile modu bitirin.
Ofset
Ofset ile, 2 boyutlu bir izim esinin (izgi, ember, yay) ie ya da da doru belli bir mesafede
paralelini alabilirsiniz.
Kesit aln veya 2 Boyuta aktarn veya izgi izin.
Ofset ikonunu tklayn.
Alan ofset toolbarndaki ofset mesafesi kutusuna ofset mesafesini (metre) girin.
Objeyi sein.
Ofset ynn belirlemek iin izim alann tklayn.
Bitirmek iin farenin sa tuuna basn.
Ta
Programda iki ve boyutlu tm objeler tanabilir.
Komuta menden Deitir/Ta komutuyla ulalabilir. Yada;
Tanacak obje yada objeler seilir. Herhangi bir obje zerindeyken sa tua baslr. Alan sa tu
menden ta komutu seilir.
Tama iin baz nokta sol tula seilerek verilir.
Objenin tanaca nokta sol tula tklanr.
Hzl Tama
Hzl tama, izim paftalarsn alan, tama ilemini kolaylatran bir komuttur. Hzl tama ile
bloklarn iinde kalan objeleri, bloklar paralamadan tanmasna olanak verir. Ayrca ta komutundaki
gibi bir refereans noktas vermeden objeyi tamasn salar.
izim mensnden bir rnein kiri alm aln.
Klavyeden M tuuna basn. Kiri almda yazlar ve donat izgileri ayn blok ierisindedir.
Bir yaznn stne gelin son tuu tklayn.
Yazy yeni konuma getirin tekrar sol tuu tkayn.
Blok hareket etmeden sadece yaz tanacaktr.
Teet
Tklanan bir noktadan, seilen yay veya embere teet izer.
Aralar/Yakalama/Teet satrn tklayn.
Yay veya emberi sein.
Teet izilecek noktay belirleyin.
2-Boyut
724
Tklanan noktadan seilen yay ya da embere teet izilecektir.
Alan ve evre
Noktalarla belirlenen kapal bir poligonun alann ve evresini m2 ve metre cinsinden hesaplar.
Aralar/Alan satrn tklayn.
Alan ve evresini lmek istediiniz alann ke noktalarn srayla tklayn.
Program tklanan noktalarn belirledii poligonun evresini ve alann hesaplayacaktr.
Uzaklk
Tklanan iki noktann birbirine olan yatay, dikey ve tklama dorultusundaki uzaklklar ile iki noktadan
geen dorunun asn hesaplar. Uzaklklar metre, a derece cinsindendir.
Aralar/Uzaklk satrn tklayn.
Srasyla 1 ve 2. noktalar tklayn.
Tklanan noktalarn uzaklk ve a bilgileri hesaplanacaktr.
A
Seilen iki obje arasndaki ay hesaplar. A birimi derecedir.
Aralar/A satrn tklayn.
Srasyla iki obje sein
Seilen iki obje arasndaki a deeri ve onu 180 dereceye balayan geni a deeri
hesaplanacaktr.
Hizala
Hizala komutu, bir eleman belirli bir objeyi referans alarak, o elemann dorultusuna gre dizer.
Hizala komutu tklandnda Hizala toolbar alr.

Hizala toolbarnda, hizalama ileminin hangi tarafta ve dorultuda olacan belirleyen ikonlar bulunur.
Sola hizala
Saa hizala
ste hizala
Alta hizala
izilen bir yola gre hizala
Seilen obje kenarna gre hizala
2-Boyut
725
En yakn noktaya hizala
Objenin merkezine hizala
Toolbardan Objeleri Hizala ikonunu tklayn.
Hizala toolbar alacaktr.
Toolbardan ileminize uygun gelen hizalama yntemini sein.
Hizalanacak objeyi veya objeleri sein.
Referans objeyi sein.
lem tamamlanacaktr.
Dat
Objeleri seilen datma yntemine gre eit olarak datr.
Datma yntemleri;
Dikey Dat
Yatay Dat
izilen Bir Yola Gre Dat
Seilen Objenin Kenarna Gre Dat
Hepsi birden komut olarak Dat toolbarnda bulunmaktadr.

Toolbardan Objeleri Dat ikonunu tklayn.
Hizala toolbar alacaktr.
Toolbardan ileminize uygun gelen datma yntemini sein.
Datlacak objeyi veya objeleri sein.
Referans objeyi sein.
2B izimleri
2B izim pencereleri
3B objelerin paralanp 2B objelere dntrld pencerelerdir. atlar, ktphaneler, duvarlar gibi
btn 3B objeler, i d llendirme gibi akll objeler, izgilere, taramalara ve basit yazlara
dntrlrler.
2 Boyut izim Olutur komutuyla 2B pencerelerini oluturabilirsiniz. Proje izdirilmeden nce
gerekebilecek son dzeltmeler bu pencerelerde yaplabilir. 2B pencereleri proje modellerinin
2-Boyut
726
oluturulduu ortamdan tamamen bamsz pencerelerdir. Bunun yannda 2B pencerelerle kat
pencereleri ve kesit pencereleri arasnda Kopyala komutu, Yaptr komutu ile bilgi aktarm yaplabilir.
2B pencereleri istediiniz anda ve istediiniz sayda kullanabilirsiniz.
Yeni 2B izim Penceresi komutuyla bo 2B penceresi oluturabilir ve bu pencerede 2 boyutlu izimler
yapabilirsiniz.
Kesit
Program kesit ve grn otomatik olarak ayrmaktadr. izilen hattn zerinden geen objeler
kesite, uzakta bulunan objeler grne girmektedir.
Kesit almak iin:
iz/Kesit satrn tklayn.
izim alannda iki nokta tklayarak kesit hattn belirleyin.
Kesit ynn belirlemek iin tekrar izim alann tklayn. Kesit hattnn grntlenmesini
istediiniz tarafn tklamalsnz.
Ekrana alan Kesit diyalogunda gerekli ayarlar yapn ve tamam butonunu tklayn.
Aralar/Kesit Grntle satrn tklayn ve ekrana gelen kesit diyalogundan Grntle butonunu
tklayn. Kesit izilecektir.
Pencere/Proje izimleri satn tklayarak Kesit penceresinden baka pencerelere gei
yapabilirsiniz.
Kesit penceresinde, kesit kot llendirme ile kotlar tanmlayabilirsiniz. Yine iki boyut komut
olanaklar (izgi, yaz, ofset, simetri, uzat vb.) ile kesit zerinde deiiklikler yapabilirsiniz. Kesiti
saklamak iin "genel izim dosyas" kaydet komutunu kullann.
Grn
Grn, kesit ile ayn eydir. Tek fark, grn isteniyorsa kesit hatt binann dndan geirilir. Bina
kesilmez.
Grn almak iin:
iz/Kesit satrn veya toolbardan Kesit ikonunu tklayn.
izim alannda iki nokta tklayarak kesit hattn belirleyin. Kesit hatt binay kesmemelidir.
rnein; n grn iin binann nnden, arka grn iin binann arkasndan geirilmelidir.
izim alan zerinde kesit hattn tanmlayarak, binann bulunduu taraf tklayn.
Ekrana alan Kesit diyalogunda gerekli ayarlar yapn ve tamam butonunu tklayn.
Aralar/Kesit Grntle satrn tklayn ve ekrana gelen kesit al diyalogundan Grntle butonunu
tklayn. Grn izilecektir.
2-Boyut
727
Pencere/Proje izimleri satn tklayarak Kesit penceresinden baka pencerelere gei
yapabilirsiniz.
Grn zerinde tm iki boyutlu izim olanaklarndan yararlanabilirsiniz. Kesit kot, serbest ve
kesiim llendirme kullanarak llendirmeleri yapabilirsiniz.
2B izim olutur
Kat planlarn izime gndermeden nce, izim zerinde baz son rtular yapmak gerekebilir. Bu
dzeltmeler 3-boyutlu kat penceresinde yaplamyorsa ilgili pencere iki boyuta aktarlabilir. ki boyuta
aktarmak, ilgili kat plannn iki boyutlu bir kopyasn karmaktr.
ki boyuta aktarmak iin:
ki boyuta aktarmak istediiniz izimin bulunduu kat penceresine gein.
Aralar/2B izim Olutur satrn tklayn. 2B izim Oluturma diyalogu alr. Bu diyalogda
Oluturma Seenekleri bulunmaktadr.
Yeni bir 2-boyutlu izim penceresi alacak, aktif kat planndaki izimler burada iki boyutlu olarak
oluturulacaktr.
Seilmi Objeler: Sadece seilen objelerin 2 boyuta aktarlmasn salar.
Kesit izgileri: Kat penceresinde Kesit komutu ile tanmlanm kesit izgilerinin de 2 boyuta
aktarlmasn salar. aretlenmezse kesit izgileri aktarlmaz. Aktarlma sonucunda, kesit izgileri, izgi
objesine dntrlr.
Katlar aras grnen obje izimleri: Ayarlar/Objelerin Katlardaki Grnrl diyalogunda ayarlanabilen
izgilerin 2 boyuta aktarlp aktarlmayacan belirleyen parametredir. aretlenirse, bu izgiler 2
boyuta aktarlr. aretlenmezse aktarlmaz.
Taramalar Parala: aretlenirse, kullanc tanml ve parametrik tarama objelerinin izgi objelerine
dntrlerek 2 boyuta aktarlr. aretlenmezse tarama objeleri tarama objesi olarak 2 boyuta
aktarlr. Bitmap tarama objeleri her koulda bitmap tarama objesi olarak 2 boyuta aktarlr.
Ktphaneleri Parala: aretlenirse, ktphane objeleri izgi objelerine dntrlerek 2 boyuta
aktarlr. aretlenmezse ktphane objeleri ktphane objeleri olarak 2 boyuta aktarlr.
Merdivenleri Parala: aretlenirse, merdiven objeleri izgi objelerine dntrlerek 2 boyuta
aktarlr. aretlenmezse merdiven objeleri merdiven objeleri olarak 2 boyuta aktarlr.
Proje/Yeni 2B Penceresi komutuyla bo 2B penceresi oluturabilir ve bu pencerede 2 boyutlu izimler
yapabilirsiniz.
ki boyuta aktarlan boyutlu objeler artk boyutlu obje olma zelliini yitirirler. rnein; kat
plannda tek bana bir obje olan bir duvar objesi iki boyuta aktarldnda iki duvar izgisi, iki duvar
svas izgisi ve duvar taramasndan oluur. izgiler ve tarama ayr iki boyutlu objelerdir. Bu izgilerin
ve taramann zelliklerine mdahale edilebilir.
ki boyutlu kesit ve grn pencereleri de tekrar iki boyuta aktarlabilir. Bu pencerelerde bulunan
kesiim llendirme, kesit kot llendirme gibi l bloklar yaz, izgi vb. bileenlerine ayrlrlar.
Kesit kot lleri akll l zelliini yitirirler.
2-Boyut
728
Vektr izim olutur
Grn, perspektif ve aksonometrik perspektif pencerelerindeki grntleri direkt olarak
yazcya/iziciye gndermek mmkn deildir. Ancak buradaki grnlerin vektrel izimleri
oluturularak, bunlarn izim ktsn almak mmkndr. Grn ve perspektifleri vektr izime
dntrmek iin;
lgili grn/perspektif penceresi zerinde farenin sa tuunu tklayn.
gelecektir.
Yeni bir 2-boyutlu pencere alacak ve ilgili grn/perspektif penceresindeki grn burada
vektrel olarak oluturulacaktr. Bu izime iki boyutlu olarak mdahale edebilir, izim ktsn
alabilirsiniz.
Vaziyet plan
Vaziyet plan oluturmak iin nce uygun kat plann iki boyuta aktarn. Daha sonra istediiniz kesit
pencerelerinden kesitleri kopyalayn ve bu plann uygun yerlerine yaptrn. Kopyala/Yaptr ilemleri
Kopyala ve yaptr bal altnda adm adm anlatlmtr.
Yaptracanz kesit pencerelerindeki kot llerini, kopyalama yapmadan nce Obje Parala
komutunu kullanarak ya da iki boyuta aktarmak sureti ile paralayn. Bu ilemi yapmazsanz akll kot
lleri vaziyet plan zerinde yaptrldklar yere gre kendilerini gncellerler. Kot lleri hatal
olur.
Pafta Dizayn
eitli izim pencerelerindeki 2b veya 3boyut izimleri bloklayp, tek bir paftada toplayabilmek iin,
programda pafta dizayn komutlar gelitirilmitir. Pafta dizayn iin, nce bir pafta oluturulur.
Herhangi bir izim penceresinden bloklanan obje ya da obje gruplar bu paftaya yerletirilir. Paftaya
yerletirilmi bu izimlerin kayna projenin herhangi bir aamasnda deimi olsalar dahi, blok
gncelleme komutuyla paftadaki bloklarda otomatik gncellenir.
Pafta dizayn ile her trl 2 boyut, 3 boyut izimler birletirilebilir, resim (bmp, jpg vs) eklenebilir.
Vaziyet planlar, kesitler, grnler, detaylar pafta dizayn ile bir paftada birletirilebilir.
Pafta dizayn ileminde kullanlabilecek komutlar aada anlatlmtr.
Yeni pafta olutur
Pafta dizayn iin, bo yeni bir pafta oluturur. Pafta oluturulurken pafta boyutlar, kenar izgileri,
kenar boluklar vs pafta ile ilgili ayarlar yaplr.
Pafta oluturmak iin;
Aralar mensnden Pafta Dizayn/Yeni Pafta Olutur satrn tklayn.
Pafta Ayarlar diyalogu alacaktr.
2-Boyut
729
Bu diyalogda gerekli ayarlar yapn.
Yeni bir pafta oluacaktr.
Pafta ayarlar
Kat boyutu
Kat seimi listesinden A, B, C, US format ve tip listesinden formatlara ait kat tipi seilir. Kat tipi
seildiinde Genilik ve Ykseklik satrlarnda seilen kadn boyutlar grnr. Herhangi bir boyutta
kat tanmlamak iin, Kat Seimi listesinden Serbest seilir ve Genilik, Ykseklik satrlarna kadn
genilik ve ykseklik deerleri girilir. Dikey ve Yatay seenekleriyle kadn pozisyonu belirlenebilir.
Kat Konturu
Kad gster: aretlenirse, kat izim alan zerinde beyaz zemin eklinde gsterilir. aretlenmezse
gsterilmez.
Kat kontur izgisi rengi: Kadn evresine izilen kat konturunun (kad snrlayan izginin) rengi
ayarlanr.
Kat kontur izgisi izgi tipi: Kadn evresine izilen kat konturunun (kad snrlayan izginin) izgi
tipi listeden seilir.
Snr izgisi:
st, Alt, Sol, Sa marj: Paftann iine izilecek drtgen izginin paftann kenarndan ne kadar boluk
braklaca bu satrlara girilen deerlerle belirlenir.
Gster: aretlenirse, pafta iinde izilen snr izgisi gsterilir. aretlenmezse gsterilmez.
Yazdr: aretlenirse, pafta iinde izilen snr izgisi yazcya/iziciye gnderilir. . aretlenmezse ktda
izilmez.
Snr izgisi rengi: Pafta iinde izilen snr izgisinin rengi ayarlanr.
Snr izgisi izgi tipi : Pafta iinde izilen snr izgisinin izgi tipi ayarlanr.
Pafta ad : Paftann ad girilir.
Pafta blou oluturma
Paftaya yerletirmek amacyla, herhangi bir izim penceresindeki izimi hafzaya ya da diske kayt
edilmesini salar. Pafta blou oluturulduktan sonra, bloun yerletirilecei paftada Pafta Blou Ekle
komutuyla blok yerletirilir. Pafta blou drt ayr komutla oluturulur.
Yeni Pafta Blou Tm izimler
allan izim penceresindeki izimlerin tamamn tek tklamayla blok haline getirir ve hafzaya ya da
diske kayt eder.
Aralar/Pafta Blou/Yeni Pafta Blou - Tm izimler satrn tklayn.
izim alannda herhangi bir nokta tklayn. Tkladnz nokta bloun yerletirme noktas olacaktr.
2-Boyut
730
Pafta Blok Ayarlar diyalogu alacaktr. Bu diyalogda, bir blok ad verin. lek belirleyin.
Arive kaydet satrn iaretli brakrsanz, blok diske kayt edilecektir.
Yeni Pafta Blou Drtgen
allan izim penceresinde, izilen bir drtgen erevenin iinde kalan objeleri keserek hafzaya ya
da diske kayt eder.
Aralar/Pafta Blou/Yeni Pafta Blou - Drtgen satrn tklayn.
izim alannda bloklamak istediiniz alann kesini tklayn.
Fareyi hareket ettirin. Drtgen izginin ikinci noktasn tklayn.
izim alannda herhangi bir noktay tklayn. Tkladnz nokta bloun yerletirme noktas
olacaktr.
Bloun evresini bir izgi ile belirtmek istiyorsanz, Kontur iz satrn iaretleyin. Kontur rengi ve
Kontur izgi tipi satrlarnda, bu izginin rengi ve izgi tipi ayarlanabilir.
Yeni Pafta Blou Poligon
allan izim penceresinde, izilen bir poligonun(4 den fazla kenin belirledii alann) iinde kalan
objeleri keserek hafzaya ya da diske kayt eder.
Aralar/Pafta Blou/Yeni Pafta Blou - Poligon satrn tklayn.
izim alannda bloklamak istediiniz alann kesinden birini tklayn.
Fareyi hareket ettirin. Srasyla dier noktalar tklayn. lk noktay tkladnzda, poligon
tamamlanm olacaktr.
olacaktr.
Yeni Pafta Blou ember
allan izim penceresinde, izilen bir emberin iinde kalan objeleri keserek hafzaya ya da diske
kayt eder.
2-Boyut
731
Aralar/Pafta Blou/Yeni Pafta Blou - ember satrn tklayn.
izim alann tklayn. Tkladnz nokta emberin merkezidir.
Fareyi hareket ettirin. emberin apn belirleyin ve tekrar tklayn.
olacaktr.
Pafta blou ayarlar
Pafta blou ayarlar diyalogunda, bloun lei, ad, arivlenip arivlenmeyecei gibi zellikleri
ayarlanr. Aralar/Pafta Blou/Yeni Pafta Blou Tm izimler, ember, Drtgen, Poligon komutlarndan
biri kullanlarak blok oluturulur. Blok oluturma ilemi aamasnn sonucunda Pafta Blou Ayarlar
alr.
Aralar/Pafta Blou/Yeni Pafta Blou Tm izimler, ember, Drtgen, Poligon satrlarndan birini
tklayn.
lemi bitirin.
Pafta Blou Ayarlar diyalogu alacaktr.
Pafta blou oluturma ve yerletirme ileminden sonra da pafta blou ayarlar deitirilebilir.
Yerletirilmi pafta bloundan birini sein.
Blok Ad: Bloklanan pafta blounun addr.
lek : Bloklanan pafta blounun leidir.
Kontur iz: aretlenirse, bloklanan pafta blounun evresinde bir izgi izilmesini salar.
Kontur rengi: Pafta blounun evresine izilen izginin rengi ayarlanr.
Kontur izgi tipi: Pafta blounun evresine izilen izginin izgi tipi ayarlanr.
Pafta blou ekle
Yeni Pafta Blou Olutur komutlaryla oluturulmu pafta bloklarn, izim alanna yerletirir.
Aralar/Pafta Dizayn/Pafta Blou Ekle satrn tklayn.
Pafta Bloklar diyalogu alacaktr.
2-Boyut
732
Bu diyalogda semek istediiniz blou ift tklayn.
Diyalog kapanacak, pafta blounun grnts imlete grnecektir.
izim alannda herhangi bir nokta tklayn ve blou yerletirin.
Pafta blou gncelle
Paftaya yerletirilmi pafta bloklarnn kaynak izimi projenin herhangi bir aamasnda deitiinde,
Pafta Blou Gncelle komutuyla yerletirilmi pafta bloklar otomatik gncellenir. Bir izimi pafta blou
olarak blokladnz ve izim alanna yerletirdiniz. izimi deitirdiniz. Deiikliklerin yerletirdiiniz
bu blokta etkili olmas iin Pafta Blou Gncelle komutunu kullannz.
2 boyutlu veya 3 boyutlu bir izim oluturunuz. (rnein duvar izebilirsiniz).
Aralar/Pafta Dizayn/Yeni Pafta Olutur komutuyla pafta tanmlayn.
rnek izimin olduu penceredeyken, Aralar/Pafta Dizayn/Yeni Pafta Blou Tm izimler
satrn tklayn ve izimi yukarda anlatld ekilde bloklayn.
Bir nceki aamada oluturduunuz paftadayken, Aralar/Pafta Dizayn/Pafta Blou Ekle satrn
tklayn ve blokladnz bu blou sein, izim alanna yerletirin.
rnek izimin olduu pencereye gein ve izdiiniz duvarlarda deiiklikler yapn. rnein duvar
geniliini deitirin, tayn vb.
Pafta penceresine gein.
Aralar/Pafta Dizayn/Pafta Blou Gncelle satrn tklayn.
Yerletirdiiniz blou tklayn ve farenin sa tuuna basn.
Pafta blou yaptnz deiikliklere gre otomatik yenilenecektir.

733
Blm 14 Metrajlar ve Hesap ktlar
Raporlar
Ynetmelik Ve Geometrik Uygunluk Kontrol
Proje genel ayarlarnda, rapor almadan nce projede ynetmelik ve geometrik uygunluk kontrol yap
seeneini aktif hale getirin. Rapor alnrken, varsa, program problemli durumlar listeleyecektir. Proje
geneldeki seenek iaretli deilse, liste grnmeyecek. Bununla beraber, seenek iaretli olsun
olmasn, projede problem olduunda bu problemler raporun ilk sayfasnda baslacak ve raporun her
sayfa balnda projede hatalarn tespit edildii baslacaktr.
Listedeki problemlerin zlmesi gereklidir. Liste aada aklanmtr.
Katlarn herhangi birinde 0.70ten kk alfai var, sistem rijitliini arttrn:
Herhangi katta gl kolonlara gelen kesme kuvvetinin tm kolonlara gelen kesme kuvvetine oran
%70'den kk olmas durumu. Kolonlarn boyutlar bytlecek. Deprem ynetmeliinde ilgili
madde 7.3.6
Projede kesiti yetersiz veya kurallara uymayan objeler var:
Betonarme mensnden kolon, kiri donatlarnda olumsuz elemanlar incelenecek, olumsuz koullar
kesit bytlerek ortadan kaldrlacak. (Kolon ve kirilerde filtreden sadece olumsuzlar listelenebilir).
Perde donatlarnda eksik As olup olmad kontrol edilecek. Temellerde zemin emniyeti olumsuz
kan tekil veya srekli temellerin varl kontrol edilecek.
Projede ni<0.60 olan zayf kat var, sistem rijitliini arttrn:
Herhangi bir kattaki etkili kesme alannn bir st kattaki etkili kesme alannn %60'ndan kk olma
durumudur. Kat parametrelerindeki dzensizlik balnda listelenen dzensizliklerden hangi katta B1
tr dzensizlik olduu tespit edilerek, sistemin rijitlii attrlacak. Deprem ynetmeliinde ilgili madde
6.3.2.4
Panel ihtiva etmeyen katlar var ve beton kalitesi olarak C16 kullanlm:
Sneklik dzeyi yksek seilmi sistemlerde perde ihtiva etmeyen katlar varsa kullanlmas zorunlu en
dk beton snf C20'dir. Proje genel ayarlarnda Beton Snf balndan deitirilebilir. Deprem
ynetmeliindeki ilgili madde 7.2.5.1
Dinamik hesaba katlan mod says yetersiz:
Proje Genel Ayarlarnda Dinamik balnda tanmlanabilen mod says, deprem ynetmeliinde madde
6.8.3.1'de belirtilen titreim modu saysndan az olamaz. Mod saysnn arttrn.
Greli telemesi ok yksek kat veya katlar var, sistem rijitliini arttrn:
Greli kat telemesi deprem ynetmeliinde, madde 6.10.1'de belirtilen deerlerin altnda kalmak
zorundadr. Bu sebeple sistem rijitlii attrlmaldr.
kinci mertebe gsterge deeri ok byk, sistem rijitliini arttrn:
Deprem ynetmeliinde madde 6.10.2.1'de ikinci mertebe etkileri snrlandrlmtr.
Metrajlar ve Hesap ktlar
734
Projede Edeer Deprem Yk Yntemi uygulanamaz. Ltfen dinamik analiz yapn:
Sistemde deprem ynetmelii tablo 6.6'da belirtilen koullar var. Proje genel ayarlarndan deprem
analizi yntemi olarak mod birletirme yntemi seilerek analiz tekrarlanacak.
Sistemde paneller var ve R katsays 7den byk:
Sistemde bodrum evre perdesi (deprem ynetmelii madde 6.7.2.4'de tanmlanan) dnda paneller
varsa, proje genel ayarlarndaki Sneklik dzeyi katsays 7 olacak.
R katsays 7, ve perde eilme momentlerinin toplam devrilme momentine oran 0.75ten byk:
R katsays madde 6.5.2.2 ye gre tekrar hesaplanacak. alfam katsays Deprem Ynetmelii Genel
Raporu , R katsaysnn seim nedeni bal altnda baslmaktadr. Hesaplanan Sneklik katsays proje
genel ayarlarnda girilecek ve tekrar analiz yaplacak.
Projede mevcut donats gerekenden az olan demeler var:
Projede eksik As'li demeler var. Betonarme mensnden deme donatlar satrn tklayn. Eksik
As'li demeleri gzden geirin. Donat ilave edin.
Projede mevcut donats gerekenden az olan kiriler var:
Projede eksik As'li kiriler var. Betonarme mensnden kiri donatlar satrn tklayn. Tm katlar
listeleyin ve filtreden eksik As'leri listeleyin. Donat ilave edin.
Projede mevcut donats gerekenden az olan kolonlar var:
Projede eksik As'li kolonlar var. Betonarme mensnden kolon donatlar satrn tklayn. Tm katlar
listeleyin ve fazlaAs stununda negatif deer olup olmadn kontrol edin. Donat ilave edin.
Projede mevcut donats gerekenden az olan srekli temeller var:
Projede eksik As'li srekli temeller var. Betonarme mensnden srekli temel donatlar satrn
tklayn. Donat alanlar blmde her bir temel iin fazlaAs blmnde negatif deer olup olmadn
kontrol edin. Donat ilave edin.
Projede mevcut donats gerekenden az olan tekil temeller var:
Projede eksik As'li tekil temeller var. Betonarme mensnden tekil temel donatlar satrn tklayn.
Donat alanlar blmde her bir temel iin fazlaAs blmnde negatif deer olup olmadn kontrol
edin. Donat ilave edin
Proje parametreleri deiti ve yk analizi yaplmad:
Yk analizi yaptrn.
Proje parametreleri deiti ve deprem kuvvetleri analizi yaplmad:
Deprem kuvvetleri analizi yaptrn.
Proje parametreleri deiti ve 3 boyutlu ereve analizi yaplmad:
3 boyutlu ereve analizi yaptrn.
Karma sistem seilmi ve perde eilme momentlerinin toplam devrilme momenti oran, 0.40tan
735
kk
Deprem ynetmelii 6.5.3.2 -a maddesinde sz edilen koul yerine getirilmiyor. (alfam<=0.40
olmal) Sistemdeki perde saysn veya perde uzunluklarn arttrn. (Deprem ynetmelii genel raporu
bastrarak, alfam deerinin hangi ynde kk kaldn grebilirsiniz. Kk kalan ynde perde ile ilgili
deiiklikleri yapabilirsiniz).
Karma sistem seilmi ve perde eilme momentlerinin toplam devrilme momenti oran, 2/3ten
kk
Deprem ynetmelii Madde 6.5.4.2 c koulu salanmyor.
Hesap ktlar
Rapor hazrlamak
Raporlar, bir projenin hesap ktlarnn belirli bir dzende A4 kadna formatnda hazrlanmas
ilemidir. Proje sresince, analizi yaplm bir yapnn herhangi bir raporu Rapor mens altndan alnr.
Rapor mens altnda, programda dokm yaplabilecek tm balklar bulunmaktadr. Bu raporlar tek
tek alnabilecei gibi Semeli Rapor komutuyla tek seferde de hazrlanabilir.
Rapor mens altndan ilgili bal tklayarak bir rapor alabilirisiniz. Rapor aldnzda ideCAD Statik,
ideCAD rapor programn otomatik altracak ve bu program sayesinde raporlar belirli sayfa
dzeniyle grntleyecektir.
Semeli raporlar
Semeli raporlar, hesap ktlar tek seferde alnmasn salar ve bununla birlikte hangi rapor
balklarnn hesap kts olarak dzenleneceini ayarlar.
Semeli raporlar diyalogunda programda alnabilecek tm raporlarn listesi grnr. Listede hesap
kts alnmak istenen balklara iaret konur, alnmak istemeyen balklar iaretlenmez. Ayrca Semeli
Raporlar diyalogunda projeye ve zemine ait bilgiler de dzenlenebilir ve firma logosunun da rapora
dahil edilmesi salanabilir.
Semeli rapora almak iin;
Rapor/Semeli Raporlar satrn tklayn. Alan diyalogda, rapor ile ilgili deiik seenekler
grlecektir.
Gerekli dzenlemeler aldktan sonra, Grntle butonu tkladnzda ideCAD Rapor program
alacaktr. Rapor, ideCAD Rapor program altnda sayfa sayfa grntlenecektir
Eleman baznda rapor almak
Rapor mens altnda listelenen Semeli Rapor ve Metraj satr dndaki btn satrlar, sadece ilgili
balklara gre rapor verir. rnein sadece kiri hesaplar alnacaksa, Rapor mensndeki Kiri
hesaplar satr tklanmaldr.
Semeli raporlar diyalogunda aktif kat, tm proje veya sadece seili elemanlar hazrlatacak seenekler
bulunmaktadr.
736
Herhangi bir eleman seip Rapor mensnden ilgili elemann raporu alndnda sadece seilen
elemann hesap ktlar rapor olarak dzenlenecektir.
Glendirme raporlar
Glendirme raporlar ile glendirme uygulamas iin kullanlabilecek raporlar listeler. Komut
altrldnda raporlarn listesi grnr. Listede hesap kts alnmak istenen balklara iaret konur.
Ayrca Glendirme Raporlar diyalogunda proje ve zemine ait bilgiler de dzenlenebilir ve firma
logosu da rapora dahil edilebilir.

Glendirme raporu almak iin;
Rapor/Glendirme Raporlar satrn tklayn. Alan diyalogda, rapor ile ilgili deiik seenekler
grlecektir.
Gerekli dzenlemeler aldktan sonra, Grntle butonu tkladnzda ideCAD Rapor program
alacaktr. Rapor, ideCAD Rapor program altnda sayfa sayfa grntlenecektir.
Raporu yazdrmak
Rapor, ideCAD Rapor program altnda sayfa sayfa grntlenecektir. Printer hazr ise, Yazdrma
mensnden Yazdr satrn tklayn. Tek, ift veya tm sayfalar seeneinden birini iaretleyin ve
Tamam butonunu tklayn. Printer Ayarlar diyalogunda Tamam butonunu tklayn. Proje ktlar
yazdrlacaktr.
737
ideCAD Rapor Programn Kullanmak
ideCAD Rapor program ideYAPI tarafndan gelitirilmi bir rapor oluturma ve yazdrma programdr.
ideCAD Rapor dosyalar *.rpt uzantldr. Oluturulan raporlar RPT uzants ile kaydedilir ve daha
sonra yine ideCAD Rapor programnda alabilir.
Program ierisinde herhangi bir rapor veya metraj alnmas ile otomatik alan ideCAD Rapor
program, ayrca program klasr altndan da direk alabilir. Ancak rapor hazrlama ilemi ancak
program ierisinden altrldnda yaplmaktadr.
ideCAD rapor programnn temel ilevi raporlar ekranda grntlemek ve onlar yazcya
gndermektir. Bununla birlikte kullanma ynelik baz kolaylklar da ideCAD Rapor programna
eklenmitir.
Raporlarda birim ayarlar
Hesap ktlarnn birimleri rapor program ierisnde ayarlanr.

Bir rapor aln.
Program ideCAD Rapor programn aacaktr.
Rapor program ierisinde toolbardan Birim Ayarlar ikonunu tklayn.
Birim seenekleri diyalogu ekrana gelecektir.
Listedeki byklklere gre birimleri ayarlayn.
Raporlara firma logosu eklemek
Program ktlarnda, firma logosunu da bastrabilme olana vardr. Firma logosu, rapor sayfalarnn
sa st kesinde gsterilecektir.
Firma logosu, rapor hazrlanmadan nce semeli raporlar diyalogunda rapor seilebilecei gibi, rapor
aldktan sonra rapor program iinde de seilebilir.
738
Semeli Raporlar diyalogunda:
Rapor/Semeli Raporlar satrn tklayn.
Statik Rapor Ayarlar diyalogu grlecektir.
Diyalogda Firma Logosu Seiniz yazn tklayn.
Resim Ykle diyalogu alacaktr. Bu diyalogda daha nce firma logosunu kayt ettiiniz klasre
gei yapn ve herhangi bir resim formatnda kayt ettiiniz firma logosunu sein.
A butonunu tklayn. Statik Rapor Ayarlar diyaloguna geri dneceksiniz.
Semeli raporlar diyalogunda setiiniz logonun n grnt gsterilecektir.
Rapor program ierisinde:
Bir rapor aln.
Rapor programnda Deitir mens altnda bulunan Firma Logosu Ekle satrn tklayn.
Resim Ykle diyalogu alacaktr. Bu diyalogda daha nce firma logosunu kayt ettiiniz klasre
gei yapn ve herhangi bir resim formatnda kayt ettiiniz firma logosunu sein.
A butonunu tklayn. Statik Rapor Ayarlar diyaloguna geri dneceksiniz.
Statik Rapor Ayarlar diyalogunda setiiniz logonun n grnt gsterilecektir.
Bu aamadan sonra her raporda firma logonuz da grlecektir.
Raporlarda firma logosu silmek
Rapor sayfalarn bana eklenen firma logosunu silmek iin:
Rapor program ierisinde:
Bir rapor aln.
Rapor programnda Deitir mens altnda bulunan Firma Logosu Sil satrn tklayn.
Raporlara resim eklemek
Rapor program ierisinde rapor sayfasnn herhangi bir satrna resim eklemek mmkndr.
Bir rapor aln.
Rapor programnda Ekle mens altnda bulunan Resim satrn tklayn.
Resim Ekle diyalogu alacaktr. Eklemek istediiniz resmi resmin bulunduu klasrden sein.
A butonunu tklayn.
Fare imlecini uygun satra gtrn sol tua basn.
Resim erevesi ekranda grntlenecektir. ereve tamamlandktan sonra tekrar sol tuu
739
tklayn.
Resim rapor alanna yaptrlacaktr.
Rapor sayfalarnn grnm
ideCAD Rapor program ierisinde sayfalar incelemek iin baz olanaklar gelitirilmitir:
Sayfa grnm:
Sayfalar bir ekran tek tek ya da bir ekranda ift ift grntleme seeneidir. Rapor program
ierisinde toolbardan Tek sayfa veye ift sayfa ikonlarn tklayarak ilemi gerekletirebilirsiniz.
Zoom lemleri:
Zoom ilemleri sayfay yaknlatrr veya uzaklatrr. Toolbardan Zoom In, Zoom Out veya Zoom Asl
Ebat ikonlarn tklayarak komutlar altrabilirsiniz. Ayrca klavyeden + ve - tular zum ilemini
gerekletirir.
Genilie uydur:
Sayfann grntsn ekrann geniliine uyacak ekilde yaknlatrr veya uzaklatrr. Rapor program
ierisinde, toolbardan ikonu tklayarak komutu altrabilirsiniz.
Ykseklie uydur:
Sayfann grntsn ekrann yksekliine uyacak ekilde yaknlatrr veya uzaklatrr. Rapor
program ierisinde, toolbardan ikonu tklayarak komutu altrabilirsiniz.
Yaz tipleri ve yaz byklkleri:
Raporlarn yaz tipleri ve ekilleri her balk ve bilgi iin ayrca ayarlanabilir. Rapor program ierisinde,
toolbardan Yaz Tipi ikonlarn tklayarak komutlar altrabilirsiniz.
Sayfa marjlar :
Raporda sayfa kenar boluklarnn byklklerini ayarlanabilir. Bunun Sayfa Kenarlar komutu kullanlr.
Rapor program ierisinde, toolbardan Sayfa Kenarlar ikonunu tklayarak komutlar altrabilirsiniz.
Sayfa numaras ayarlar:
Bir rapor hazrlandnda program, raporun sayfa numaralarn otomatik dzenler. Bununla birlikte
projeci, paporlarn sayfa numaralarn herhangi bir anda dzenleyebilir. Toolbardan Sayfa Numaralar
ikonunu tklayarak komutu altrabilirsiniz.
Sekmeler
Rapor program ierisinde Sekmeler ikonu tklandnda her sayfada sayfay blen izgiler grntlenir.
Bu izgiler tablolarn stun geniliklerini dzenler. Herhangi bir sekmeyi farenin sol tuu ile
ekitirdiinizde, sekme izgisinin denk geldii stunun da genilii deiir.
740
Raporda proje hata uyarlarn takip etmek
Rapor alndnda program, eer varsa, ynetmeliklere uygun olmayan durumlar listeler ve ayrca
rapor ierisinde ilgili elemanlarn yanna krmz renkte arp iaretleri yerletirir. Uygun olan
elemanlarn yanna ise yeil renkli Tamam iareti yerletirir.
Proje hatalar ilemi rapor ierisinde ynetmelik asndan uygunsuz elemanlara ulamak iin
gelitirilmitir. Bir rapor alndnda zaman rapor yzlerce sayfa tutabilir. Uygun olmayan elemanlar
kolayca grebilmek iin bu olanak kullanlabilir.
Rapor alndktan sonra hatalar srasyla ekrana getiren bu olanaklara, Proje Hatalar mensnden
ulald gibi, ayrca toolbardan da ulalabilir. Klavyeden de ksa yol tular ile kullanlabilir
Bir sonraki : mleci bir sonraki hataya gtrr. Ayrca F6 tuu.
Bir nceki : mleci bir nceki hataya gtrr. Ayrca F5 tuu
lk hata : mleci ilk hatann bulunduu konuma gtrr. Ayrca F7 tuu.
Son hata: mleci son hatann bulunduu konuma gtrr. Ayrca F8 tuu.
Raporlarda indeks sayfalar
Rapor alndnda sayfa dzeni ierisinde ktlar grnr. Rapor sayfalar kendi bal ierisinde
gruplandrlmtr. Her baln sayfas bellidir. Raporda indeks zellii balklar sayfa numaralar
eklinde grebilmeyi salar. ndeks sayfasnda her balk liste olarak gsterilir ve karsnda sayfa
numaras yazlr.
ndeks sayfasnda baln karsndaki sayfa numarasna tklanabilir. Tklama ilemi sonrasnda imle,
ilgili sayfaya otomatik gider.
Raporda indeks sayfasna ulamak iin
Rapor aln.
Rapor programnda toolbardan ndeks gster ikonunu tklayn.
Tekrar rapor iin toolbardan Rapor gster ikonunu tklayn.
Raporlar Pdf olarak kayt etmek
Raporlar Pdf uzantl dosya olara kayt etmek iin rapor program ierisinde farkl kaydet komutu
kullanlr.
Rapor aln.
Rapor program ierisinde Dosya/Farkl Kaydet satrn tklayn.
Alan diyalogdaki dosya tipi satr zerine farenin sol tuu ile tklayn ve alan listeden Pdf
Dokman (*.pdf) satrn sein.
Bir isim verin.
741
Raporlar Txt olarak kayt etmek
Oluturulan metraj raporlar, *.rpt formatnn yan sra *,txt formatnda da kaydedilebilirler. TXT
formatnda kaydedilen metraj rapor dosyalar TXT format okuyan programlar tarafndan alabilirler.
TXT formatnda kayt yaplrken her rapor sayfasn ayr kaydetmek gerekir. nk TXT kaydet
sadece aktif sayfay kaydeder.
TXT kaydetmek iin;
Dosya/Farkl Kaydet satrn tklayn.
Alan diyalogdaki dosya tipi satr zerine farenin sol tuu ile tklayn ve alan listeden Text
Dosyalar (*.txt) satrn sein.
Dosya ad satrna bir isim girin ve Kaydet butonunu tklayn. Diyalog kapanacak, aktif metraj
raporu sayfas *.txt uzantl olarak kaydedilecektir. Bu dosyay daha sonra TXT okuyabilen
herhangi bir programda aabilirsiniz (MS Excel, MS Word vb.).
A2-A3 Tr Dzensizliklerin Kontrol
A2-A3 Dzensizlii kontrol yapabilmek iin bir aks, bir de izgiye ihtiya vardr.
nce analiz yapn.
Projede A2-A3 dzensizlii kontrol yapacanz ksmn kesit zelliklerini belirlemek iin projenin o
blgesindeki kiri ve demeleri kesen bir izgi izin. izginin en zayf kesit zelliklerinin bulunduu
hattan gemesine dikkat edin.
izdiiniz izgiyi mouse' un sol tuu ile zerine tklayp sein.
Ayn ekilde bir aks sein. Seilen aks moment kolunun yerini belirler.
izgi ve aks setikten sonra Rapor/Deprem Ynetmelii/ A2-A3 Dzensizlii Kontrol satrn tklayn.
A2-A3 Dzensizlii Kontrol diyalou karnza gelecektir.
Delta deeri sfr girilirse, moment seilen aksn oluturduu hatta gre bulunur. Eer moment kolu
akstan belli bir mesafedeyse delta deeri olarak bu mesafeyi girin.
A2-A3 dzensizlii yaplacak kolonlar bak ynne gre aksn st ksmnda kalyorsa st, alt ksmnda
kalyorsa alt seeneini iaretleyin. Tamam butonunu tkladnzda program A2-A3 Dzensizlii
Raporunu oluturacaktr.
Daha sonra raporu yazdrn.
Bir rnek yapalm:
742

Sistemi girip, analiz yapalm.
1 aksn ve izgiyi seelim.
izgi ve aks setikten sonra Rapor/Deprem Ynetmelii/A2-A3 Dzensizlii Kontrol satrn tklayn.
A2-A3 Dzensizlii Kontrol diyalou karnza gelecektir.
Deltaya; rnein (-25 yazalm. Bu deer moment kolunu K8 ve K9 kirilerinin sa yzne
kaydracaktr.
Aks ynn Alt verelim. Bu ilem, A2-A3 dzensizlik kontrolnde S3 ve S6 kolonlarn dikkate
alacamz belirler.
743
Rapor oluacaktr.
Raporlarda baslan indisler ve anlamlar:
Simge Birimi Aklamas
D
o
r
u
l
t
u

v
e

K
o
n
u
m

o derece
A2-A3 dzensizlikte kullanlan aksn, global koordinat takmna gre
as.
x1, y1,
x2, y2
m
A2-A3 dzensizlikte kullanlan aksn global koordinat takmna gre
koordinatlar.
Sin o A2-A3 dzensizlikte kullanlan aksa ann sins.
Cos o A2-A3 dzensizlikte kullanlan aksa ann cosins
H
e
r

b
i
r

d
e
p
r
e
m

y
k
l
e
m
e
s
i
n
d
e

e m Moment kolunun uzunluudur.
txu t
inci katta x ekseni dorultusunda kolonun st ucuna etkiyen kesme
kuvvetidir
tyu t
iinci katta y ekseni dorultusunda kolonun st ucuna etkiyen kesme
kuvvetidir
txa t
(i+1)inci katta x ekseni dorultusunda kolonun alt ucuna etkiyen
kesme kuvvetidir
tya t
(i+1)inci katta y ekseni dorultusunda kolonun alt ucuna etkiyen
kesme kuvvetidir
Vux t = txu * sin (aksa_ait_a)
Vuy t = tyu * cos (aksa_ait_a)
Vax t = txa * sin (aksa_ait_a)
Vay t = tya * cos (aksa_ait_a)
Vu T = Vux + Vuy
Va t = Vax+Vay
V t = Va-Vu
M tm = V * e
D m Tahkikin yapld kesitin yksekliidir.
744
Simge Birimi Aklamas
B m Tahkikin yapld kesitin geniliidir.
W m Kesitin mukavemet momentidir.
fctd tf/m
Beton karakteristik hesap dayanm. (ekme) Hesap dayanm, beton
karakteristik ekme dayanmnn, statik ayarlarda tanmlanabilen beton
gvenlik katsaysna blmyle elde edilmitir.
Sigma t/m
= M/W
Bu deer fctd den kkse beton basn ekmesi yeterlidir mesaj
yazlr. Bykse yeterli deildir mesaj yazlr.
Td t Donatnn basn kuvvetidir
As cm Plan her iki yzne de konulacak donat miktardr.

Detaylandrlm Yap Metraj
Birimler
nce metraj oluturan malzemelerin byklklerini belirleyen birimler tanmlanr. Bunun iin;
Aralar/Yap Bileenleri Tasarla satrn tklayn.
Alan Kategori Ayarlar diyalogunda, sa tarafta bulunan Birim Olutur butonunu tklayn.
Sol tarafta Yeni Birim adyla bir satr oluacaktr. Sa tarafta ise yeni birime ait deitirilebilir
baka satrlar da oluacaktr. Bu birimin zellikleri bu satrlarda belirlenecektir.
Birim tanmnda ait satrlar;
Ad : Birimin ad yazlr. rnein birim metre ise, metre, metrekare ise m2 vb adlar verebilirsiniz.
Tip: Birim olarak tanmladmz bileenin hangi birimi temsil ettiini belirler. Listeden, boy, alan,
hacim, ktle, zaman, enerji, say seeneklerinden biri seilir. rnein alan seilirse, tanmladmz
birim, alan birimi olacaktr.
Dntrme oran: Tanmladmz birimin, satrn yannda yazan birimi baz alnarak hangi birime
dntrlecei bilgisi girilir. Tip satrnda listelenen her bykln default deerleri vardr. rnein,
tip satrnda boy bykl seildiinde, boy deeri default 1 metredir. Birim rnein santimetre
olarak kullanlacaksa, dntrme oranna 100 yazlarak birim santimetre haline getirilmi olunur.
Benzer ekilde, rnein tip satrnda alan bykl seildiinde, alan byklnn deeri default
metrekaredir. Birim, rnein kilometrekare olarak kullanlacaksa, dntrme satrna 0.0001 yazlr.
Tip listesinde bulunan byklklerin default birimleri unlardr:
Boy -> Metre
Alan -> Metrekare
745
Hacim -> Metrekp
Ktle -> Kilogram
Zaman -> Dakika
Enerji -> Jul
Para birimi -> Tanmlanan birim para birimi ise para birimi seilir.
Say
Genel
Malzemelerin tanm
Detaylandrlm metraj iin metrajda kullanlacak malzemelerin tanm yaplr. Malzemelerin ad, birimi
ve hangi bykl(hacim, uzunluk, alan vs) temsil ettii belirlenir.
Alan Kategori Ayarlar diyalogda, sa tarafta bulunan Malzeme Olutur butonunu tklayn.
Sol tarafta Yeni Malzeme adyla bir satr oluacaktr. Sa tarafta ise yeni malzemeye ait
deitirilebilir baka satrlar da oluacaktr.
Ad: Malzemenin ad girilir. (Boya, sva, beton vb)
Ksa tanm: Malzemenin tanm girilebilir.
Aklamas: Malzeme ile ilgili detayl bilgiler bu satra girilebilir.
Oranla: Malzemenin hangi lye oranlanaca seilir.
Oranla listesinde bulunan terimlerin aklamalar unlardr:
Sabit -> Malzeme birimsiz bir lde kullanlacak.
Uzunlua orantl -> Malzeme, uzunluk lsne orantlanarak kullanlacak (rnein tel, donat,
kpete vs).
Alana orantl -> Malzeme, alan lsne orantlanarak kullanlacak (rnein fayans, parke, i sva vs).
Hacme orantl -> Malzeme, hacim lsne orantlanarak kullanlacak (rnein beton, su vs).
Sayya orantl -> Malzeme adet olarak kullanlacak.
Miktar oran 1: Malzemenin diyalogda bir alt satrda tanmlanan birim 1 birimi itibariyle ne kadar
miktarda olduu bilgisi girilir.
Birim 1: Malzemenin diyalogda bir st satrda tanmlanan miktar oran 1 miktarn birimini belirler.
Listeden daha nce Birimler butonu ile tanmlanan birimlerden biri seilir.
Miktar oran 2: Malzemenin diyalogda bir altta tanmlanan birim 2 birimi itibariyle ne kadar miktarda,
Miktar oran 1 ierisinde bulunduu bilgisi girilir.
Birim 2: Malzemenin diyalogda bir st satrda tanmlanan miktar oran 2 miktarn birimini belirler.
Listeden daha nce Birimler butonu ile tanmlanan birimlerden biri seilir.
746
Birim maliyeti: Malzemenin birim maliyetinin deeri girilir.
Para birimi : Malzeme maliyet hesabnn hangi para birimiyle yaplaca belirlenir. Listeden daha nce
Birimler butonu ile tanmlanan para birimlerinden biri seilir.
Tanmlanan yap bileenlerin kayt edilmesi
Yap Bileenleri Tasarla ile tanmlanan bileenler yine ayn diyalogda, farkl zamanlarda kullanlmak
zere diske kayt edilir.
Alan Kategori Ayarlar diyalogda, sa tarafta bulunan Kaydet butonunu tklayn.
Bu diyalogda tanmlanan tm bileenler kayt edilecektir.
Kayt edilmi yap bileenlerin yklenmesi
Daha nceden kayt edilmi yap bileenlerini yklemek iin,
Alan Kategori Ayarlar diyalogda, sa tarafta bulunan Ykle butonunu tklayn.
Yap Bileenleri Ykle diyalogu alacaktr. Bu diyalogda, yklemek istediiniz klasr tklayn.
Tamam butonunu tkladnzda bileenler yklenecektir.
Kayt edilmi yap bileeni silmek istediinizde Yap Bileenleri Ykle diyalogunda Sil butonunu
tklayn.
Yap malzemelerin objelere atanmas
Yap Bileenleri Tasarla komutuyla tanmlanm malzemeleri objelere atama ilemi her objelerin
kendisine ait ayar diyalogunda , Yap Bileenleri sekmesinde, Yap Bileenleri Ekle butonu ile
yaplr.
Ayarlar mensnden malzeme atamas yapmak istediiniz objenin ayarna ilikin satr tklayn.
Obje ayarlar diyalogu alacaktr.
Yap Bileenleri sekmesini tklayn.
Yap Bileenleri Ekle butonunu tklayn. Bileen Seimi diyalogu alacaktr.
malzemeyi tklayn.
Programda malzeme atamas yaplabilen objeler unlardr:
Duvar, mahal, kap/pencere, kolon, kiri, panel, deme, duvar st deme, radye deme, srekli
temel, tekil temel, ba kirii, at, at yzeyi, merdiven, ktphane.
747
Kullanm blmnde ;
iaretlenir.
Oranla listesinde obje ve malzeme lsne gre beliren satrlar unlardr.
Ktphane
X boyu Malzeme tanmlanrken bulunan uzunluk
ls ile ktphanenin X boy deeri
bulunacak demektir.
Y boyu Malzeme tanmlanrken bulunan uzunluk
ls ile ktphanenin Y boy deeri
bulunacak demektir.
748
Z boyu Malzeme tanmlanrken bulunan uzunluk
ls ile ktphanenin Z boy deeri
bulunacak demektir.

at
ls ile atnn evresi arplarak,
demektir.
ls ile atnn kalnl arplarak,
demektir.
749
Alan Malzeme tanmlanrken bulunan alan
ls, atnn alan ile arplarak,
malzemenin alan bulunacak demektir.
Kenar says Malzeme tanmlanrken bulunan say
ls ile atnn kenar says arplarak
bulunan say deeri, malzemenin says
olarak kullanlacak demektir.

at Yzeyi
ls ile atnn evresi arplarak,
demektir.
ls ile atnn kalnl arplarak,
750
demektir.
ls, atnn alan ile arplarak,
malzemenin alan bulunacak demektir.
Kenar says Malzeme tanmlanrken bulunan say
ls ile atnn kenar says arplarak
malzemenin says bulunacak demektir.

Kolon
ls ile kolon evresi arplarak,
demektir.
ls ile kolonun ykseklii arplarak,
751
demektir.
ls, kolonun yan alanlarnn toplam
ile arplarak kullanlacak demektir.
En kesit alan Malzeme tanmlanrken bulunan alan
ls, kolonun en kesiti ile arplarak
ls ile kolon hacmi arplarak

Kap/pencere
Sabit Bamsz Malzeme tanmlanrken bulunan uzunluk
752
En Malzeme tanmlanrken bulunan uzunluk
ls ile kap/pencere eni arplarak,
demektir.
ls ile kap/pencerenin kalnl
bulunacak demektir.
demektir.
ls, kap/pencerenin alan ile
ls, malzemenin hacim miktar olarak
aynen kullanlacak demektir.
Al says Malzeme tanmlanrken bulunan say
ls al says(kap/pencerenin
yapsna gre program otomatik bulur)
ile arplarak al says miktar
bulunacak demektir.

Duvar
753
ls ile duvar bak ynne gre n
demektir.
ls ile duvar bak ynne gre arka
demektir.
ls ile duvarn n ve arka yzlerin
bulunacak demektir.
ls ile duvarn sol ve sa ularnn
ls ile duvar kalnl arplarak,
demektir.
demektir.
ls ile, duvarn bak ynne gre n
ls ile, duvarn bak ynne gre
754
ls ile duvarn n ve arka alanlarnn
demektir.
ls ile duvarn bak ynne gre sol
ls ile duvarn bak ynne gre sa
ls ile duvarn sol ve sa tarafnda
ls ile, duvarn stnde kalan yzeyin
demektir.
ls ile, duvarn altnda kalan yzeyin
demektir.
ls ile duvarn st ve alt tarafnda
ls ile, duvarn yanlarnda kalan
755
ls ile duvar hacmi arplarak

Merdiven
k hatt uzunluu Malzeme tanmlanrken bulunan uzunluk
ls ile merdivenin k hatt uzunluu
bulunacak demektir.
ls, merdivenin st yzeyinin alan ile
756
Rht says Malzeme tanmlanrken bulunan say
ls, merdivenin rht says ile

Kiri
demektir.
demektir.
757
bulunacak demektir.
demektir.
demektir.
demektir.
758
demektir.
demektir.
759
Panel
ls ile panel bak ynne gre n
demektir.
ls ile panel bak ynne gre arka
demektir.
ls ile panelin n ve arka yzlerin
bulunacak demektir.
ls ile panelin sol ve sa ularnn
ls ile panel kalnl arplarak,
demektir.
demektir.
ls ile, panelin bak ynne gre n
760
ls ile, panelin bak ynne gre
ls ile panelin n ve arka alanlarnn
demektir.
ls ile panelin bak ynne gre sol
ls ile panelin bak ynne gre sa
ls ile panelin sol ve sa tarafta kalan
ls ile, panelin stnde kalan yzeyin
demektir.
ls ile, panelin altnda kalan yzeyin
demektir.
761
ls ile panelin st ve alt tarafnda
ls ile, panelin yanlarnda kalan
ls ile panel hacmi arplarak

Mahal
762
ls ile mahalin evresi arplarak,
demektir.
demektir.
ls ile, mahalin stnde kalan yzeyin
demektir.
ls ile, mahalin altnda kalan yzeyin
demektir.
ls ile mahalin st ve alt tarafnda
ls ile mahal hacmi arplarak

Deme
763
demektir.
demektir.
demektir.
demektir.
764

Radye deme
demektir.
demektir.
demektir.
demektir.
765

Srekli Temel
ls ile sreli temelin n ve arka
yzlerin uzunluundan bulunan ortalama
ls ile srekli temelin kalnl
bulunacak demektir.
ls ile srekli temelin ykseklii
bulunacak demektir.
766
demektir.
ls ile srekli temelin hacmi

Tekil Temel
ls ile tekil temelin evresi
bulunacak demektir.
ls ile tekil temelin ykseklii
bulunacak demektir.
767
demektir.
Yap bileenleri metraj raporlar
Aralar/Hesaplar/Yap Bileenleri metrajn tklayn.
diyalogda , katlara gre grupla, yap bileenlere gre grupla satrlarndan birini sein.
Tamam butonunu tklayn. Rapor oluacaktr.
Maliyet raporlarnn hazrlanmas
Maliyet hesab iin para birimi, malzemenin birim maliyeti ve malzemede kullanlan materyalin miktar
tanmlanr. Bu aamadan sonra sz konusu malzeme objeye atanr ve yap bileenleri metrajnda
maliyet hesab seilerek rapor hazrlanr.
nce para birimi tanmlayalm;
Alan Kategori Ayarlar diyalogda, birimler klasrn tklayn.
Sa tarafta bulunan Birim Olutur butonunu tklayn.
baka satrlar da oluacaktr.
Ad satrna rnein Lira yazn.
Tip liste kutusundan Para birimi satrn iaretleyin. Dntrme oranise 1 kalsn.
Metrekare ve kg birimlerini tanmayalm:
768
baka satrlar da oluacaktr.
Ad satrna m2 yazn.
Tip liste kutusundan Alan satrn iaretleyin. Dntrme oranise 1 kalsn.
Sol tarafta Yeni Birim adyla bir satr oluacaktr.
Ad satrna kg yazn.
Tip liste kutusundan Ktle satrn iaretleyin. Dntrme oranise 1 kalsn.
Malzeme tanmayalm.
Materyaller klasrn tklayn.
Sa tarafta bulunan Malzeme Olutur butonunu tklayn.
Ad satrna rnein Boya yazn.
Oranla liste kutusundan Alana orantl sein.
Miktar oran 1, 1 kalsn.
Birim 1 liste kutusundan m2 sein.
Miktar oran 2, satrna 1 m2 alanda ka kg. boya gideceini yazn. (rnek 100 olsun)
Birim 1 liste kutusundan kg sein.
Para birimi liste kutusundan lira sein.
Bu bilgiler girildikten sonra altta 1 m2 iinde 0.25 m3 boya malzemesi ifadesi grlecektir. Birim
maliyeti satrna, bu miktarn maliyetini yazn. rnein 680 000 olsun.
Tamam butonunu tklayp, diyalogu kapatn.
Aralar/Hesaplar/Yap Bileenleri metrajn tklayn.
diyalogda , listeden Maliyet hesab satrn iaretleyin. Altta kullanlacak param birimini
iaretleyip liseden liray sein.
Tamam butonunu tklayn. Metraj raporu program alacak ekrana maliyet raporu alacaktr.
DIN227 standardna gre metraj oluturulmas
Aralar/Hesaplar/DIN227 standardna Gre Metraj satrn tklayn.
Metraj oluacaktr.
II BV standardna gre metraj oluturulmas
Aralar/Hesaplar/II BV standardna Gre Metraj satrn tklayn.
Alan diyalogda gerekli seenekleri iaretleyin.
769
Metraj oluacaktr.
Donat, kalp ve beton metraj
Metraj almak iin, Rapor/Metraj satrn tklayn.
Metraj, ideCAD Rapor program altnda sayfa sayfa grntlenecektir. Printer hazr ise, Yazdrma
mensnden Yazdr satrn tklayn. Tek, ift veya tm sayfalar seeneinden birini iaretleyin ve
Tamam butonunu tklayn. Printer Ayarlar diyalogunda Tamam butonunu tklayn. Proje ktlar
yazdrlacaktr.
Printer hazr ise, Yazdrma mensnden Yazdr satrn tklayn. Alan Yazdr diyalogunda,
Tamam butonunun stnde sol tu ile tklayn. Metraj yazdrlacaktr.
Dosya mensnden kaydet satrn tklayn. Dosya ad satrna bir dosya ad yazn ve Tamam
butonunun stnde sol tu ile tklayn. Metraj kayt edilecektir.
Rapor mensnden k satrn tklatn. Metraj kapanacaktr.
Printern deskjet veya laser olmas tercih edilmelidir. ktlar grafik basld iin, ineli printerlarda
verim alnamamaktadr. Ayrca printern Windows programna tantlmas gereklidir.
Oluturulan metraj raporlar, *.rpt formatnn yan sra *,txt formatnda da kaydedilebilirler. TXT
formatnda kaydedilen metraj rapor dosyalar TXT format okuyan programlar tarafndan alabilirler.
TXT formatnda kayt yaplrken her rapor sayfasn ayr kaydetmek gerekir. nk TXT kaydet
sadece aktif sayfay kaydeder.
TXT kaydetmek iin;
Dosya/Farkl Kaydet satrn tklayn.
Alan diyalogdaki dosya tipi satr zerine farenin sol tuu ile tklayn ve alan listeden Text
Dosyalar (*.txt) satrn sein.
Dosya ad satrna bir isim girin ve Kaydet butonunu tklayn. Diyalog kapanacak, aktif metraj
raporu sayfas *.txt uzantl olarak kaydedilecektir. Bu dosyay daha sonra TXT okuyabilen
herhangi bir programda aabilirsiniz (MS Excel, MS Word vb.).
Statik metrajlar AMP'ye aktar
Projenin kalp, donat ve beton metrajlarn AMP programna aktarmak iin;
Aralar mens altnda bulunan Hesaplar satrn tklayn.
Alan menden Statik Metrajlar AMP'ye Aktar satrn tklayn.
Bir dosya ad verin ve Tamam butonunu tklayn.

770
OSKA'dan ykle
Oska ile veri paylam iin Oska programnn ideCAD ile entegrasyon salayan srmnn
bilgisayarnzda kurulu olmas gereklidir. Oska program, C srcnde, E-oska klasr altnda
bulunmakta, ideCAD'de ise varsaylan olarak bu klasr olarak kabul edilmektedir.
Program baka bir klasre kuruluysa, ideCAD kurulum klasr altnda bulunan oska.ini dosyasnda
deiiklik yaplmaldr.
Oska.ini dosyasn rnein Notepad program ile atnzda dosyann ierii aadaki ekilde
grnecektir.
[OSKA_DB_IMPORT]
Value=C:\e-Oska\Oska_IdeCAD\oskaide.osx
[OSKA_EXPORT_FOLDER]
Value=C:\e-Oska\Oska_IdeCAD\
[OSKA_CONVERTER]
Value=OskaCAD.exe
Dosya ieriinde yazl olan "C:\e-Oska" hedef dizini Oska programnn kurulduu dizin ad olarak
deitirilmeli ve dosya da deitirilmi ekilde kayt edilmelidir.
Oska'dan ideCAD'e poz ykleme iki farkl durum iin yaplabilir. Kullancnn tanmlad zel Pozlar
ve Kurum Pozlar..
Oska'dan poz yklemek iin;
Aralar mensnden Yap Bileenleri Tasarla satrn tklayn.
Kategori Ayarlar diyalogu alacaktr.
Diyalogta bulunan OSKA'dan Ykle (zel Pozlar) veya OSKA'dan Ykle (Kurum Pozlar)
butonlarndan birini tklayn.
Oska veritaban (*.osx) sein.
Pozlar projede kullanlmak zere yklenecektir.
AMP'den ykle
AMP'den ideCAD'e yap bileeni yklemek iin;
Aralar mensnden Yap Bileenleri Tasarla satrn tklayn.
Kategori Ayarlar diyalogu alacaktr.
Diyalogta bulunan AMP'den Ykle butonunu tklayn.
AMP veritabannn bulunduu klasre gein ve mdb dosyasn ift tklayn.
Pozlar projede kullanlmak zere yklenecektir.
771
Yap bileenleri veritabann Oska'ya aktar
Oska ile veri paylam iin Oska programnn ideCAD ile entegrasyon salayan srmnn
bilgisayarnzda kurulu olmas gereklidir. Oska program, C srcnde, E-oska klasr altnda
bulunmakta, ideCAD'de ise varsaylan olarak bu klasr olarak kabul edilmektedir.
Program baka bir klasre kuruluysa, ideCAD kurulum klasr altnda bulunan oska.ini dosyasnda
deiiklik yaplmaldr.
Oska.ini dosyasn rnein Notepad program ile atnzda dosyann ierii aadaki ekilde
grnecektir.
[OSKA_DB_IMPORT]
Value=C:\e-Oska\Oska_IdeCAD\oskaide.osx
[OSKA_EXPORT_FOLDER]
Value=C:\e-Oska\Oska_IdeCAD\
[OSKA_CONVERTER]
Value=OskaCAD.exe
Dosya ieriinde yazl olan "C:\e-Oska" hedef dizini Oska programnn kurulduu dizin ad olarak
deitirilmeli ve dosya da deitirilmi ekilde kayt edilmelidir.
Projede bulunan yap bileenlerini Oska programna aktarmak iin;
Alan menden Yap Bileenleri Veritabann Oska'ya Aktar satrn tklayn.
Yap bileenleri veritabann AMP'ye aktar
Projede bulunan yap bileenlerini AMP programna aktarmak iin;
Alan menden Yap Bileenleri Veritabann AMP'ye Aktar satrn tklayn.

772

773
Blm 15 Programn 2007 Deprem Ynetmeliine Uyumluluu
Bu blmde bulunan bilgiler Ynetmelik ile birlikte kullanld zaman anlalr olmaktadr. Ayrca
ideCAD Statik ktlar ile incelenmesi faydal olur. Deprem Ynetmeliinde her madde gayet ak
ekilde ifade edilmitir. Bu yzden ok zet bir slup seilmitir.
2.3. Dzensiz Binalar
2.3.2.1 A1 ve B2 tr dzensizlikler otomatik olarak saptanmaktadr. A1 burulma dzensizlii
tm yatay yklemeler iin ara admlar ile birlikte ktlarda listelenir. B2 yumuak kat dzensizlii tm
yatay yklemeler iin ara admlar ile birlikte ktlarda listelenir.
2.3.2.2 Deprem kuvvetlerinin tayc sistem elemanlar arasnda gvenle aktarld kullanc
inisiyatifinde hesapla dorulanr. A2 ve A3 tr dzensizlikte dikkate alnan dey elemanlarn adlar ve
u kuvvetleri, ayrntl olarak tm yatay yklemeler iin ktlarda listelenir.
2.3.2.3 B1 Komu katlar aras rijitlik dzensizlii otomatik tahkik edilir. Hibir suretle nci<0.60
olmasna msaade edilmez. 0.6-0.8 aralnda tayc sistem katsays 1.25 ncimin deeri ile arplr.
2.3.2.4 B3 tr dzensizlii olan yaplarda;
a-) Otomatik kontrol yaplmaz.
b-) lgili dm noktasna bal tm kiri ve kolonlarn btn kesitlerinde tm yklemeler iin elde
edilen tm i kuvvetler %50 orannda otomatik arttrlr.
c-) Program byle bir data giriine msaade etmez. Dolaysyla uygulanmaz.
d-) Otomatik kontrol yaplmaz. Kullanc yapmamaldr.
2.4. Elastik Deprem Yklerinin Tanmlanmas:Spektral vme Katsays
2.4 Uygulanr.
2.4.1 Kullanc tabloda iaretler. Ayrca herhangi bir etkin yer ivme katsays girebilir.
2.4.2 Kullanc tablodan girer.
2.4.3.1 Uygulanr. Spektrum Karakteristik periyotlar tablodan iaretlenir. Ayrca kullanc tanml
periyotlar girilebilir.
2.4.3.2 Kullanc denetimindedir.
2.4.4 Kullanc kendi denetiminde tanml periyotlar girebilir.
2.5. Elastik Deprem Yklerinin Azaltlmas:Deprem Yk Azaltma
Katsays
2.5.1.1 Tayc sistem davran katsays kontrol yaplr.
2.5.1.2 Kullanc denetimindedir. Bir dorultuda yksek veya karma , buna dik dorultuda normal
olan sistemler normal kabul edilir.
2.5.1.3 Farkl R katsays tanmlanabilir. Kullanc denetimindedir.
Programn 2007 Deprem Ynetmeliine Uyumu
774
2.5.1.5 a,b,c durumlar kullanc denetimindedir. Uygun olmayan katsay seilirse kullanc uyarlr,
kullanlmas gereken R katsays belirtilir.
2.5.2.1 Sneklik dzeyi yksek boluksuz betonarme perdeler ile sneklik dzeyi yksek
betonarme erevelerin birlikte tasarland sistemlerde R katsays kontrol edilir. R=7 kullanlabilmesi
iin kesme kuvveti orannn %75'den daha fazla olup olmadna baklr. Fazla ise kullanc uyarlr.
2.5.2.2 Kesme kuvveti 0 .75 ile 1.0 aralnda da kontrol yaplarak kullanc uygun R katsaysn
girmeye zorlanr. R katsays deprem ynetmelii genel raporunda belirtilir.
2.5.2.3 Otomatik kontrol yaplr. Deerler ktlarda gsterilir.
2.5.3.1 Kesme kuvveti 0 .75den byk olup olmad kontrol edilerek kullanc uygun R katsaysn
girmeye zorlanr. R katsays deprem ynetmelii genel raporunda belirtilir. (Hn>25 koulu iin)
2.5.3.2 Otomatik kontrol yaplmaz. Kullanc denetimindedir.
2.5.4.1 Kullanc belirtir.
a-) Otomatik kontrol yaplr. Kesme kuvveti orannn 0.40dan kk olmasna izin
verilmez.
b-) Kesme kuvveti oran kontrol yaplr. 2/3den byk olmas durumunda kullancnn R
katsaysn deitirmesi iin uyarlr. R katsays deeri kullanc denetiminde diyalogda
tekrar girilip hesap yaptrlr.
c-) Kesme kuvveti oran 0.4, 2/3 aralnda olup olmad kontrol edilir ve kullanc uyarlr.
Uygun R katsays ktlarda nerilir. R katsays deeri kullanc denetiminde diyalogda
tekrar girilip hesap yaptrlr.
2.5.4.2 Uygulanr. Rijit kat tanm kullanc inisiyatifindedir.
2.5.5 Ana tayclar prefabrike ve elik olan binalar ideCAD Statik'in kapsam dndadr.
2.6. Hesap Ynteminin Seilmesi
2.7.1 Programda Mod Birletirme Yntemi ile hesap uygulanmaktadr. Edeer deprem yk
yntemi seilmesine izin verilmez.
2.6.2 Edeer deprem yk ynteminin uygulanmasna izin verilmez.
2.7. Edeer Deprem Yk Yntemi
ideCAD Statik 4ten itibaren bu yntem kaldrlmtr.Kullanc programda dinamik hesap yntemi
seer.
2.7.1.1 Uygulanr.
2.7.1.2 Uygulanr.
2.7.2.1 Uygulanr.
775
2.7.2.2 Uygulanr.
2.7.2.3 Uygulanr.
2.7.2.4 Uygulanr.
2.7.3.1 Uygulanr.
2.7.3.2 Kolon dm noktalarnn deplasmanlarn katn deplasmanlarndan ayrmak iin ideCAD
Statik programnda st serbest kolon tanm getirilmitir. Kullanc gereken kolonlar bu ekilde
tanmlamak zorundadr. Katta ka tane bamsz rijit diyafram varsa yap bu say kadar ayr ayr
hesaplanmaldr. Her hesapta ilgili rijit diyafram iinde olmayan kolonlar st serbest tanmlanmaldr.
Ancak yap bir defa da tm kolonlar itibariyle ve tek bir rijit diyafram olarak alp dey ykler
asndan emniyetli tarafta kalnmas salanmaldr.
2.7.3.3 Kullanc edeer hesap yk yntemi seemez. Dolaysyla bu durumun olumas olas
deildir.
2.7.4.1 Kullanc edeer hesap yk yntemi seemez. Program bina birinci doal periyodunu
dinamik hesap yaparak bulur.
2.7.4.2 Bina birinci doal periyodunu N>13 olan binalarda 0.1Nden byk alnmaz.
2.7.5 Otomatik uygulanr.
2.8. Mod Birletirme Yntemi
2.8 Her katta Kaydrlm ktle merkezlerinin her birinde birbirine dik dorultuda iki yatay
serbestlik derecesi ile dey eksen etrafnda dnme serbestlik derecesi gz nne alnr. Bu ama iin
nce Yap 3 boyutlu Stifness matrisi son deplasmanlar, Yukarda tanmlanan serbestlik dereceleri
olacak ekilde dzenlenir. Titreim yapmayan serbestlik derecelerine karlk gelen satr ve stunlar
elimine edilerek yalnz titreim yapan dorultular kapsayan indirgenmi Stifness matrisi bulunur.
Matris (3*kat adedi) *(3*kat adedi) boyutundadr. Matematik yntemle zel deerler ve zel
vektrler ve periyotlar hesaplanr. Her mod iin o moddaki deplasmanlarn katlm miktarn
karakterize eden katk arpanlar (katlm oran) hesaplanr. Bylece her modun etkin ktlesi bulunur.
vme spektrumu erisi ve her modun periyotu ve deprem yk azaltma katsaysndan yola klarak
Spa(Tr) hesaplanr. Her mod iin binaya etkiyen toplam tasarm yk deprem yk bulunur. Her
mod, her kat ve her serbestlik derecesi iin F kuvvetleri hesaplanr.
2.8.1 Uygulanr.
2.8.2.1 Uygulanr.
2.8.2.2 Kolon dm noktalarnn deplasmanlarn katn deplasmanlarndan ayrmak iin ideCAD
Statik'te st serbest kolon tanm getirilmitir. Kullanc gereken kolonlar bu ekilde tanmlamak
zorundadr. Katta ka tane bamsz rijit diyafram varsa yap bu say kadar ayr ayr hesaplanmaldr.
Her hesapta ilgili rijit diyafram iinde olmayan kolonlar st serbest tanmlanmaldr. Ancak yap bir
defa da tm kolonlar itibariyle ve tek bir rijit diyafram olarak alp dey ykler asndan emniyetli
tarafta kalnmas salanmaldr.
2.8.3.1 Titreim modu yeterlilik kontrol otomatik yaplr. Yetersiz mod says tespit edilirse
ktlarda belirtilir.
2.8.3.2 Uygulanr. ktlarda listelenir.
776
2.8.4.1 Hi bir durumda karelerin karekk yntemi kullanlmaz.
2.8.4.2 Her durumda maksimum mod katklarnn birletirilmesi iin Tam Karesel Birletirme
(CQC Complete Quadratic Combination ) Kural uygulanr. apraz Korelasyon Katsaylar Hesabnda
modal snm oran %5 alnr.
2.8.5 Uygulanr. Detaylaryla ktlarda gsterilir.
2.8.6 Uygulanr. Detaylaryla ktlarda gsterilir.
2.9. Zaman Tanm Alannda Hesap Yntemleri
2.9 Uygulanr.
2.10. Yer Deitirmelerin Snrlandrlmas, kinci Mertebe Etkileri ve
Deprem Derzleri
2.10.1.1 Uygulanr.
2.10.1.2 Uygulanr. Detaylaryla ktlarda listelenir. Verilen koullara uygun olmayan durum varsa
ktlarda belirtilir. Ancak yapsal olmayan (cephe elemanlar) gevrek elemanlarn kullanlabilirlik
kontrol yaplmaz.
2.10.2.1 Uygulanr.
2.10.2 .2 Uygulanr detaylaryla ktlarda listelenir.
2.10.3 Kullanc denetimindedir.
2.13. Deprem Hesap Raporlarna likin Kurallar
2.13.1 Uygulanr.
2.13.2 Uygulanr.
2.13.3 Uygulanr.
2.13.4 Uygulanr.
3.1. Kapsam
3.1.1 Uygulanr.
3.2. Genel Kurallar
3.2.1.1 Kullanc sneklik dzeyine karar verir. Program sneklik dzeyi yksek sistemler iin tm
koullar uygular.
3.2.1.2 Kullanc sneklik dzeyine karar verir. Program sneklik dzeyi normal sistemler iin tm
koullar uygular.
3.2.2 Uygulanr.
3.2.3 Otomatik uygulanr. Ayrca kullanc istedii gibi mdahale edebilir.
777
3.2.4 Kesit hesaplarnda Tama gc yntemi uygulanr.
3.2.5.1 Uygulanr. Kullanc inisiyatifindedir.
3.2.5.3 Otomatik kontrol yapmaz.
3.3. Sneklik Dzeyi Yksek Kolonlar
3.3.1.2 Uygulanr. Otomatik kontrol edilir.
3.3.3 Uygulanr. Kolon dey alm detaylarnda ayrntlaryla izilir.
3.3.4 Otomatik uygulanr. Tm kontroller yaplr. Kolon dey almlarnda detaylaryla izilir.
ktlarda detaylaryla listelenir.
3.3.6.1 Otomatik uygulanr.
3.3.6.3 Program asndan Denklem 3.4'n mutlaka salanmas gerekir. Salanmad takdirde
olumsuzluk ktlarda rapor edilir. Kullanc yap rijitliini arttrarak hesab tekrar eder.
3.3.7 Otomatik uygulanr. ktlarda detayl listelenir. Olumsuz durum ktda raporlanr.
3.3.8 Uygulanr. Dolgu duvarlarn ksa kolon oluturuduu durumarda kullancnn kolonu ksa
kolon olarak iaretlenmesi gerekir.
3.4. Sneklik Dzeyi Yksek Kiriler
3.4.1 Kullanc inisiyatifindedir.
778
3.4.5 Otomatik uygulanr. ktlarda detayl listelenir.
3.5. Sneklik Dzeyi Yksek ereve sistemlerinde Kolon-Kiri Birleim
Blgeleri
3.5 Otomatik uygulanr. Olumsuzluk olmas durumunda ktlarda bariz grnecek ekilde
GVENSZ yazlr.
3.6. Sneklik Dzeyi Yksek Perdeler
3.6.1.1 Dey tayc elemann perde olup olmad 1/7 oranna gre otomatik belirlenir. Perde
kalnl ile ilgili seim kullanc inisiyatifindedir.
3.6.1.2 Kullanc inisiyatifindedir. Kullanc kontrol eder.
3.6.1.3 Kullanc inisiyatifindedir. Kullanc kontrol eder.
3.6.2.1 U blgeleri otomatik tekil edilir. Perde kalnl ile ilgili seim kullanc inisiyatifindir.
3.6.2.2 Uygulanmaz. Kullanc perdenin %20 azalmasna msaade etmeden paral panel objeleri
ile model kurabilir.
3.6.2.3 Kullanc inisiyatifindedir.
3.6.2.4 Tanmlanan ekilde perde tekili yaplamaz.
3.6.3 Uygulanr.
3.6.6.2 Kontrol edilmez.
3.6.6.3 Kontrol edilir. ktlarda detaylaryla baslr. Kullanc uyarlr.
3.6.7.1 Otomatik kontrol edilir. Kullanc uyarlr. ktlarda detaylaryla baslr
3.6.7.2 Kullanc programa kontrol ettirebilir. ktsn alabilir.
3.6.8.2 Otomatik yaplmaz.
3.6.8.3 Yeniden dalm yaplmaz.
3.6.8.4 Kullanc isterse programa yaptrabilir.
3.7. Sneklik Dzeyi Normal Kolonlar
3.7 Uygulanr.
3.8. Sneklik Dzeyi Normal Kiriler
3.8 Uygulanr.
779
3.9. Sneklik Dzeyi Normal ereve Sistemlerinde Kolon-Kiri Birleim
Blgeleri
3.9 Uygulanr.
3.10. Sneklik Dzeyi Normal Perdeler
3.10 Uygulanr.
3.13. Betonarme Uygulama Projesi izimlerine likin Kurallar
3.13.1 Otomatik yazlr.
3.13.1.2 Otomatik yazlr.
3.13.1.3 Kanca kvrm detaylarn kullanc izebilir.
3.13.2.1 Otomatik izilir.
3.13.3 Otomatik izilir
7.2. Binalardan Bilgilerin Toplanmas
7.2 Toplanan bilgiler eleman baznda tanmlanabilmektedir. Korozyon oran girilebilmektedir.
ktlarda girilen bilgiler belirtilmektedir
7.2.16 Kullanc tablodan seer. ktlarda seilen dzey belirtilir.
7.3. Yap Elemanlar Hasar Snrlar ve Hasar Blgeleri
7.3 Eleman hasar blgeleri otomatik hesaplanr.
7.4. Deprem Hesabna likin lke ve Kurallar
7.4.1 Dorusal hesap yntemi kullanlmaktadr.
7.4.2 Uygulanr. Kullanc spektrum arpan tanmlayabilir. ktlarda gsterilir.
7.4.3 Uygulanr.
7.4.4 Uygulanr.
7.4.5 Kullanc programda girer.
7.4.6 Kullanc veriyi programda girer.
7.4.7 Uygulanr.
7.4.8 Uygulanr.
780
7.4.9 Kullanc tablodan seer. Seime gre otomatik uygulanr.
7.4.10 Uygulanr.
7.4.11 Uygulanr.
7.4.12 Uygulanr.
7.4.13 Uygulanr.
7.4.14 Kullanc inisiyatifinde dikkate alnr.
7.4.15 Bindirme boyu katsays girilebilir. Akma gerilmesi deeri bu deere gre otomatik
azaltlr. ktlarda baslr.
7.4.16 Kullanc inisiyatifinde dikkate alnr.
7.4.17 Uygulanr.
7.5. Depremde Bina Performansnn Dorusal Hesap Yntemleri le
Belirlenmesi
7.5 Deprem performans bu yntemle belirlenir.
7.5.1.1 Edeer deprem yk yntemi seilmise kat says, bina ykseklii ve nbi koullar kontrol
edilir. Kullanc uyarlr. Ra=1 alnr. ile arplr.
7.5.1.2 Mod birletirme ynetimi seilebilir. Ra=1 alnr.
7.5.2.1 Uygulanr.
7.5.2.2 Snek ve gevrek elemanlar otomatik belirlenir. a, b, c bentleri otomatik yaplr.
7.5.2.3 Uygulanr.
a-) zin verilmez.
b-) Uygulanr.
c-) Kullanc eleman baznda tablodan iaretler.
7.5.2.4 Uygulanmaz.
7.5.2.5 Uygulanr.
7.5.2.6 Kontrol edilir. Salamayan elemanlar ktlarda belli olacak ekilde listelenir.
7.5.3 Kontrol edilir. Salamayan elemanlar ktlarda belli olacak ekilde listelenir.
7.6.11 Betonarme Tayc Sistem Elemanlarnn Kesme kapasiteleri
7.6.11.1 Uygulanr.
7.6.11.2 Uygulanr.
781
7.7. Bina Deprem Performansnn Belirlenmesi
7.7 Otomatik belirlenir. Sonular ktlarda detayl baslr.
7.8. Binalar in Hedeflenen Performans Dzeyleri
7.8.1 Otomatik belirlenir. Sonular ktlarda detayl baslr. Kullanc spektrum arpan
tanmlayabilir. ktlarda gsterilir.
7.8.2 Kullanc program ktlarndan bakarak deerlendirebilir.
Dzensizlikler in Programda Yaplabilecek lemler
Dzensizlik nlem
Programda
Yaplan
A1 Burulma Dzensizlii
qbi > 1.2 ise, ek d merkezlik arttrlarak
edeer deprem yk yntemine gre hesap
yaplabilir.
Kullanc
ayarlarda dinamik
hesap yntemini
seer.
qbi > 2.0 dinamik hesap yaplmas zorunludur.
Dinamik analiz yaplrsa, qbi kouluna
baklmasna gerek yoktur.
A2 Deme Sreksizlik ve
A3 Planda knt
Dzensizlii
Deprem yknn demelerden kolon ve
perdelere iletildii hesapla gsterilir.
Kullanc
programa
kontrol
ettirebilir.
B1 Zayf Kat Dzensizlii
0.6<qci,min<0.8 ise, R katsays 1.25qci,min ile
arplr.
Otomatik yaplr.
0.6<qci,min olmasna izin verilmez.
Kullanc kolon ve
perde kesitlerinin
arttrmas
ynnde uyarlr.
B2 Yumuak Kat Dzensizlii Dinamik analiz yaplr.
Kullanc
ayarlarda dinamik
hesap yntemini
seer.
B3 Dey Sreksizlik
Dzensizlii
Kolon konsola oturamaz. Perde kirie
mesnetlenemez.
-
Kolon iki ucundan mesnetli kirie oturabilir.
kuvvetler %50
otomatik
arttrlr.
Perde iki ucundan kolona oturabilir.
Program dikkate
almaz. Kullanc
nlem almak
zorundadr.
782
Dzensizlik nlem
Programda
Yaplan
Greli kat telemesi
Greli kat telemesi 0.035 ve 0.02/R koulu
salanr.
Otomatik
kontrol edilir ve
koul
salanmazsa
sistem rijitliinin
arttrlmas iin
kullanc uyarlr.
kinci Mertebe Etkileri
kinci mertebe gsterge deerinin 0.12
koulunu salamas salanr.
Otomatik
kontrol edilir ve
koul
salanmazsa
sistem rijitliinin
arttrlmas iin
kullanc uyarlr.

i
ndeks

.
.3ds ......................................................................................................................................................... 608, 616
.bak ......................................................................................................................................................... 614, 619
.cde................................................................................................................................................................. 607
.dwf ................................................................................................................................................................ 610
.dwg ............................................................................................................................................... 608, 609, 617
.dxf ................................................................................................................................................................. 616
.ico.................................................................................................................................................................. 612
.ide ................................................................................................................................................................. 607
.set.......................................................................................................................................................... 612, 619
.vrml ............................................................................................................................................................... 610
2
2007 deprem ynetmelii .............................................................................................................................. 476
2B izim Olutur ........................................................................................................................................... 727
2B izim pencereleri ...................................................................................................................................... 725
2B ve 3B ktphaneler ................................................................................................................................... 434
2B-2B pencereler aras kopyalama ilemleri .................................................................................................. 605
2B-3B pencereler aras kopyalama ilemleri ................................................................................................... 605
2D Pencereler .................................................................................................................................................. 19
3
3 boyut izim modunu aktif hale getir .............................................................................................................. 28
3Boyuttta ilkel objeleri gster .......................................................................................................................... 28
3ds Export ...................................................................................................................................................... 608
3DS mport .................................................................................................................................................... 616
3-Noktadan .................................................................................................................................................... 450
6
6.13. Deprem Hesap Raporlarna likin Kurallar ........................................................................................... 776
7
7.4.Sneklik Dzeyi Kiriler ............................................................................................................................ 777
A
ab hatas ......................................................................................................................................................... 165
A .................................................................................................................................................................. 724
A llendirme ............................................................................................................................................ 426
A llendirme ayarlar ................................................................................................................................ 419
Al deme ................................................................................................................................................... 212
Almlarda ankraj boyu .................................................................................................................................. 673
Alta son projeyi ykle .............................................................................................................................. 1, 27
Aa yaps ...................................................................................................................................................... 461

ii
Ak hesab iin duvar birim arl ................................................................................................................... 481
Akll ller ................................................................................................................................................... 429
Aks ....................................................................................................................................................... 90, 96, 97
Aks (yatay-dey-eik) ..................................................................................................................................... 94
Aks ayarlar ...................................................................................................................................................... 90
Aks Ayarlar ...................................................................................................................................................... 90
Aks dairesini ta ............................................................................................................................................... 98
Aks dndr ...................................................................................................................................................... 99
Aks etiketini ta ............................................................................................................................................... 98
Aks klavye destekleri ....................................................................................................................................... 89
Aks ofset .......................................................................................................................................................... 96
Aks snr ........................................................................................................................................................... 96
Aks ta ............................................................................................................................................................. 98
Aks toolbar ...................................................................................................................................................... 89
Aksn dier objelerle ilikisi ............................................................................................................................ 101
Aks-Kontur izgisi ilikisi ................................................................................................................................ 100
Akslarn llendirilmesi ................................................................................................................................ 100
Akslarla zgara oluturmak ............................................................................................................................. 101
Aksonometrik Perspektif Pencereleri ...................................................................................................... 13, 715
Aktif Kat Gster .............................................................................................................................................. 71
Alan ................................................................................................................................................................ 724
Alfam hesabnda perde momentleri toplamna kiri momentlerini de dahil et ............................................... 484
Aln kirii ........................................................................................................................................................ 159
Alt blge ......................................................................................................................................................... 391
Alt dz donat ......................................................................................................................................... 235, 267
Alt kat Ak deerini stteki katla ayn kullan .................................................................................................... 481
Alt Kat Gster ................................................................................................................................................. 71
Altta ve stte dz donat ........................................................................................................................ 236, 267
AMP ............................................................................................................................................................... 769
Ampatman Maksimum Donat Aral ............................................................................................................ 301
Ampatman Minimum Donat Aral ............................................................................................................... 301
Ampatman Minimum Donat Oran ............................................................................................................... 301
AMP'den Ykle ............................................................................................................................................... 770
Analiz ayarlar ................................................................................................................................................. 472
Analiz ncesi ayarlar ....................................................................................................................................... 472
Analiz+Betonarme ........................................................................................................................................ 586
Ani sehim ....................................................................................................................................................... 239
Ao Etkin Yer vmesi Katsays ......................................................................................................................... 573
Aralarnda a farkl kk kirileri srekli kabul et ........................................................................................ 485
Arayz ................................................................................................................................................................ 1
Arazi ............................................................................................................................................................... 385
Arazi ayarlar .................................................................................................................................................. 386
Arazi izim Teknikleri ................................................................................................................................... 391
Arazi izimi.................................................................................................................................................... 388
Arazi kot lleri ve ayarlar .......................................................................................................................... 394
Arazi kotunu teleyerek deitirmek ............................................................................................................. 391
Arazi ve arazi elemanlarn zelliklerini deitirmek........................................................................................ 392
Araziye kalnlk vermek .................................................................................................................................. 391
Arka plan .......................................................................................................................................................... 26

iii
Arivleme ....................................................................................................................................................... 604
As(Gereken) Max(Aklk) ........................................................................................................................... 244
As(Gereken) Sol .................................................................................................................................. 244, 245
As(Hesaplanan) Max(Aklk) ....................................................................................................................... 244
Asansr perdesi .............................................................................................................................................. 186
Ask donats alan ........................................................................................................................................... 164
Ask donats hesab ........................................................................................................................................ 163
Ask donats hesabnda mevcut etriyeleri dikkate al ...................................................................................... 163
Aa Kaydr ...................................................................................................................................................... 65
Aamal naat Hesab ............................................................................................................................. 477, 537
Atalet momentleri .......................................................................................................................................... 553
Ayak ............................................................................................................... 387, 410, 413, 415, 417, 420, 422
Ayarlar btn izim pencerelere uygula .......................................................................................................... 27
Ayarlar kaydet ............................................................................................................................................... 612
Ayarlar ykle .................................................................................................................................................. 619
Ayn anda birden fazla izgiyi trimlemek......................................................................................................... 720
B
Ba Kirii Almlar ......................................................................................................................................... 679
Ba Kirii Betonarme ...................................................................................................................................... 663
Ba Kirii Donatlar ........................................................................................................................................ 663
Ba Kirii Parametreleri .................................................................................................................................. 310
Bant Kiri Ayarlar ........................................................................................................................................... 204
Basit (saplama) kiri ........................................................................................................................................ 156
Baka CAD programlar ile veri alverii ........................................................................................................ 623
Beton fcd ........................................................................................................................................................ 245
Beton fck ........................................................................................................................................................ 245
Beton fctd ....................................................................................................................................................... 245
Beton hesap basn ve ekme dayanm ......................................................................................................... 583
Beton karakteristik basn ve ekme dayanmlar ........................................................................................... 582
Beton metraj ................................................................................................................................................. 769
Beton snflar .................................................................................................................................................. 583
Beton Snflar ................................................................................................................................................. 583
Beton ve elik snflarn deitirmek .............................................................................................................. 465
Betonarme Hesap Aks ........................................................................................................... 234, 235, 266, 267
Betonarme Hesap Aks Edit ................................................................................................................... 235, 267
Betonarme Hesap Aks Sil ...................................................................................................................... 238, 270
Betonarme hesap akslarn gster .......................................................................................................... 235, 267
Betonarme malzeme tanmlamak ................................................................................................................... 464
Betonarme objelerin kesit zellikleri .............................................................................................................. 468
Betonarme Uygulama projesi izimlerine likin Kurallar .............................................................................. 779
Betonarmede deme, kaset ve nervrlere ilikin olumsuzluk uyarlar ve anlamlar ..................................... 241
Betonarmede kolonlara ilikin olumsuzluk uyarlar ve anlamlar .................................................................... 132
Betonarmede panellere ilikin olumsuzluk uyarlar ve anlamlar .................................................................... 192
Betonarmede radyelere ilikin olumsuzluk uyarlar ve anlamlar ................................................................... 272
Betonarmede srekli temellere ilikin olumsuzluk uyarlar ve anlamlar ........................................................ 299
Betonun Elastisite Modl .............................................................................................................................. 585
Bezier ............................................................................................................................................................. 444

iv
Bileen Seimi diyalogu ... 108, 148, 178, 202, 207, 253, 282, 294, 306, 314, 322, 336, 360, 372, 380, 431, 747
Bileik Materyal Editr Diyalogu .................................................................................................................. 706
Bileik materyalin herhangi bir objeye atanmas ..................................................................................... 706, 709
Bileik materyaller .......................................................................................................................................... 705
Bilgi Satr ........................................................................................................................................................... 5
Bina nem katsays ................................................................................................................................ 473, 573
Bir Dorultuda alan Dili Demelerin boyutlar ..................................................................................... 561
Bir projeden baka bir projeye kopyalama ..................................................................................................... 604
Birim Ayarlar ................................................................................................................................................. 462
Birimler .................................................................................................................................................... 38, 744
Birincil dm noktas ekle ............................................................................................................................ 344
Birincil dm noktas sil ................................................................................................................................ 344
Birleik bir kesit tanmlamak .......................................................................................................................... 469
Bitmap ............................................................................................................................................................ 456
Bitmap tarama ................................................................................................................................................ 399
Blok Oluturma .............................................................................................................................................. 729
Blok yap ......................................................................................................................................................... 719
Bloklar aras mesafe ....................................................................................................................................... 673
Bloklar isme gre dzenle ............................................................................................................................. 672
Bodrum evre perdeleri................................................................................................................................. 172
Boluk (Arazi)................................................................................................................................................. 390
Boluk donats ............................................................................................................................................... 214
Blen objeyi otomatik olarak adlandr............................................................................................ 152, 182, 296
Blnen objeleri Otomatik Adlandr ...................................................................................... 156, 157, 158, 185
Blnen objeyi otomatik olarak adlandr ........................................................................................ 152, 182, 297
Break.............................................................................................................................................................. 721
Bu kiri konsol demeyi tayor .................................................................................................................... 160
Bu kolon konsol demeyi tayor ................................................................................................................. 120
Bu perde konsol demeyi tayor ................................................................................................................. 186
Bulunduu mod94, 111, 152, 181, 209, 248, 255, 284, 295, 309, 337, 362, 388, 397, 433, 436, 441, 444, 448,
450, 452
Bulunduu mod (Deme kenar) .................................................................................................................. 248
Bulunduklar modlar ....................................................................................................................... 315, 322, 423
Burulma kontrolleri ve donats ...................................................................................................................... 162
C
Chamfer ......................................................................................................................................................... 722
Chamfer Ayarlar ............................................................................................................................................ 722
Crossing seim ................................................................................................................................................. 31

allan pencereyi deitirmek (Pencere semek) .......................................................................................... 20
alma ekilleri ve donat tipleri............................................................................................................ 236, 268
ap llendirme ........................................................................................................................................... 427
ap llendirme ayarlar .............................................................................................................................. 420
eliin Elastisite Modl ................................................................................................................................ 586
elik Akma Dayanm..................................................................................................................................... 584
elik fyd ......................................................................................................................................................... 245

v
elik fyk ......................................................................................................................................................... 245
elik Hesap Dayanm .................................................................................................................................... 584
elik Snflar ................................................................................................................................................... 584
ember .......................................................................................................................................................... 448
ereve rengi ................................................................................................................................................. 672
evre ............................................................................................................................................................. 724
evre rengi .................................................................................................................................................... 708
ift Dorultuda alan Dili Demelerin boyutlar ...................................................................................... 561
ift Etriye in Min. B ............................................................................................................. 168, 234, 301, 311
iroz iz ........................................................................................................................................................ 688
izgi toolbar .................................................................................................................................................. 439
izgilerle evrilmi alana tarama oluturmak ................................................................................................. 402
izgisel deme yk ..................................................................................................................................... 494
izgisel Deme Yk ........................................................................................................................... 234, 266
izim Detaylar .......................................................................................................................................... 65, 70
izim paftalarnn birletirilmesi ..................................................................................................................... 728
izim Snr ....................................................................................................................................................... 46
oklu elenik yay yntemi .............................................................................................................................. 260
D
D.N. Atlama faktr ......................................................................................................................................... 28
Dat ............................................................................................................................................................... 725
Daha ksa donatlar birletir ........................................................................................................................... 485
Daire kolon .................................................................................................................................................... 114
Daire kolonun kaklk ve boyutunu deitirmek ........................................................................................... 125
Dairesel deme boluu ............................................................................................................................... 214
Dairesel Deme Kenar ................................................................................................................................ 249
Dairesel Kiri .................................................................................................................................................. 153
Dairesel kiri (Kirie dntr) ....................................................................................................................... 160
Dairesel konsol deme ................................................................................................................................. 226
Dairesel Panel................................................................................................................................................. 183
Davran spektrum durumu ............................................................................................................................ 509
Davran spektrumu fonksiyonu ..................................................................................................................... 508
Denge burulmas .................................................................................................................................... 145, 163
Deprem blgesi .............................................................................................................................................. 476
Deprem izalotr ayarlar .............................................................................................................................. 514
Deprem zolatrleri ....................................................................................................................................... 514
Deprem izolatr tanmla .............................................................................................................................. 515
Deprem yklerinin hesaplanmas.................................................................................................................... 568
Deprem yklerinin sperpozisyonu ............................................................................................................... 570
Deprem Yk Azaltma Katsays ............................................................................................................ 574, 773
Derz ............................................................................................................................................................... 299
Detay Dzeyi ................................................................................................................................................. 713
Detaylandrlm Yap Metraj.......................................................................................................................... 744
DIN227 standartna gre metraj oluturulmas .............................................................................................. 768
D llendirme ............................................................................................................................................ 423
Dier objeler iin donat tablosu uzunluklar olutur ...................................................................................... 673
Dik Metodu ...................................................................................................................................................... 83

vi
Dik Referans .................................................................................................................................................... 84
Dikdrtgen kolon ........................................................................................................................................... 111
Dikdrtgen kolon - Keye yanak ............................................................................................................... 113
Dikdrtgen kolon Ortalanm ..................................................................................................................... 113
Dikdrtgen kolon- Kenara yanak ................................................................................................................. 112
Dikdrtgen kolonun kaklk ve boyutlarn deitirmek ................................................................................ 124
Dilastasyon ..................................................................................................................................................... 299
Dilatasyonlu yaplarda srekli temeller ........................................................................................................... 299
Dinamik deprem ykleri ................................................................................................................................ 576
Dinamik Giri ................................................................................................................................................... 45
Dili Demeler Teorisi ................................................................................................................................. 216
Diyaloglar ........................................................................................................................................................... 7
Doal titreim periyodu ................................................................................................................................. 572
Dorusal olmayan statik analiz ykleme durumlar ........................................................................................ 506
Dorusal statik analiz ykleme durumlar ...................................................................................................... 505
Doku2 ............................................................................................................................................................ 708
Donanm Kilidi ................................................................................................................................................... 1
Donat metraj ................................................................................................................................................ 769
Donat para uzunluklar tablosu olutur ........................................................................................................ 673
Donat poz numaralarn iz ........................................................................................................................... 672
Donat Seimi ................................................................................................................................................. 486
Donat seimini iin izin verilen kombinasyon aral ...................................................................................... 485
Donat tablosu olutur ................................................................................................................................... 673
Donat, kalp ve beton metraj........................................................................................................................ 769
Donaty global numaralandr ......................................................................................................................... 672
Dosyadan yaptr ........................................................................................................................................... 604
Dosyaya kopyala ............................................................................................................................................ 603
Drtgen izgi ................................................................................................................................................. 441
Deme ......................................................................................................... 209, 218, 220, 234, 235, 266, 267
Deme analizi ve betonarme dizayn ............................................................................................................ 473
Deme ayarlar ..................................................................................................................................... 197, 250
Deme boluu .................................................................................................................................... 214, 258
Deme Boyutlar .......................................................................................................................................... 559
Deme donat para boylarn yaz ................................................................................................................ 672
Deme Donatlar Demeler Sekmesi ................................................................................................ 242, 245
Deme Hareketli Ykleri ............................................................................................................................. 565
Deme Hesap Sonularnn ncelenmesi ...................................................................................................... 242
Deme kenar............................................................................................................................................... 248
Deme Kenar ayarlar.................................................................................................................................. 247
Deme Kenar izimi .................................................................................................................................... 248
Deme Kenar toolbar ................................................................................................................................. 246
Deme kenarnn kirie, panele balanmas .................................................................................................. 158
Deme Ofset ............................................................................................................................................... 216
Deme olutururken dikkat edilecek hususlar ..................................................................................... 228, 265
Deme toolbar .................................................................................................................................... 196, 250
Deme yazs ta .................................................................................................................................. 225, 262
Deme yk ktphanesi ............................................................................................................................... 490
Demelerde sabit ve hareketli yklerin tanmlanmas .................................................................................. 493
Demelerde sehim kontrolleri ..................................................................................................................... 239

vii
Demelerin Analizi, Betonarmesi ve Donatlar ............................................................................................ 241
Demelerin dier objelerle ilikisi ......................................................................................................... 229, 265
Demelerin kaplama ve hareketli ykleri ..................................................................................................... 493
Duvar ..................................................................................................................................................... 161, 189
Duvar st deme ........................................................................................................................................ 215
Duvar ykleri .................................................................................................................................................. 563
Duvarlar Kolonlarla Bl ................................................................................................................................. 135
Dm noktalarn gster ................................................................................................................................. 28
Dm Noktas Atlama Faktr....................................................................................................................... 53
Dm noktas deplasman ekle ..................................................................................................................... 504
Dm Noktas Dndr ................................................................................................................................... 54
Dm Noktas lemleri .................................................................................................................................. 57
Dm Noktas Kilitlen .................................................................................................................................... 52
Dm Noktas Ta ......................................................................................................................................... 53
Dm Noktas ve Obje .................................................................................................................................. 51
Dm noktas yk ekle ............................................................................................................................... 503
Dey Ykler .................................................................................................................................................. 562
Dk deme ....................................................................................................................................... 227, 262
Dz donat dizaynnda mesnet ilaveleri .................................................................................................. 237, 269
Dz+Pilye .............................................................................................................................................. 235, 267
Dzensiz Binalar ............................................................................................................................................. 773
Dzensizlikler in Programda lemler .......................................................................................................... 781
Dzgn yayl yk ekle .................................................................................................................................... 494
DWF export ................................................................................................................................................... 610
Dwg Export .................................................................................................................................................... 609
Dwg mport.................................................................................................................................................... 617
DWG/DXF Export Seenekleri .............................................................................................................. 608, 609
Dxf Export ..................................................................................................................................................... 608
Dxf mport ..................................................................................................................................................... 616
Dxf, Dwg dosyalarnda yazlar ........................................................................................................................ 439
E
Eik deme ................................................................................................................................................... 212
Eik kiri ......................................................................................................................................................... 154
Eik kolon ....................................................................................................................................................... 116
Eimli deme ................................................................................................................................................ 212
Eri ve Serbest izgi toolbarlar ..................................................................................................................... 443
Erisel deme boluu .................................................................................................................................. 214
Erisel Deme Kenar ................................................................................................................................... 248
Erisel Kiri ............................................................................................................................................. 153, 182
Elastik Deprem Yklerinin Azaltlmas:Deprem Yk Azaltma Katsays ........................................................ 773
Elastik Deprem Yklerinin Tanmlanmas:Spektral vme Katsays .................................................................. 773
Eleman baznda s farklar tanmlamak ........................................................................................................... 542
Eleman baznda rapor almak .......................................................................................................................... 735
Eleman Yk Deitir ..................................................................................................................................... 503
Elips merkez - keler ................................................................................................................................... 453
Elips keler ................................................................................................................................................... 453
Elips orta nokta - eksen .................................................................................................................................. 454

viii
Eliptik yay - keler ........................................................................................................................................ 454
Eliptik yay merkez keler .......................................................................................................................... 455
Eliptik yay orta nokta Eksen ........................................................................................................................ 455
En genel hali ile kesit tanmlamak ................................................................................................................... 468
En genel hali ile poligon kolonlarn teorik noktalar ........................................................................................ 549
En Yakn Nokta ................................................................................................................................................ 85
Eskiz modu .................................................................................................................................................... 446
Eskiz Modu ...................................................................................................................................................... 69
E ykselti erileri .......................................................................................................................................... 389
E ykselti erileri ile arazi tanmlamak .......................................................................................................... 393
Edeer deprem ykleri ......................................................................................................................... 570, 576
Edeer Deprem Yk Yntemi .................................................................................................................... 774
Etiket ............................................................................................................................................................. 426
Etiket ayarlar ................................................................................................................................................. 418
Etiket yazsn deitir ..................................................................................................................................... 429
Etkin yer ivmesi .............................................................................................................................................. 476
Etriye iz ....................................................................................................................................................... 687
Etriye Maksimum Aral ................................................................................................................................ 169
Etriye Minimum Aral .................................................................................................................................. 169
Euler Burkulma Analizi ................................................................................................................................... 536
Euler burkulma analizinin yaplmas ................................................................................................................ 537
Euler burkulma durumu ................................................................................................................................. 536
F
Fareye ata ........................................................................................................................................................ 24
Fillet ............................................................................................................................................................... 721
Fillet Ayarlar .................................................................................................................................................. 722
Fillet ve Chamfer Ayarlar .............................................................................................................................. 722
Filtre Olanaklar ............................................................................................................................................. 667
Fit .................................................................................................................. 387, 410, 413, 415, 417, 420, 422
G
Geili seim .................................................................................................................................................... 31
Gelimi obje oalt ....................................................................................................................................... 602
Gelimi Yakalama...................................................................................................................................... 55, 61
Genel Ayarlar ................................................................................................................................................... 26
Genel betonarme parametreleri .................................................................................................................... 485
Genel geometri kontrl ................................................................................................................................. 29
Genilie uydur: ............................................................................................................................................. 739
Geometri kon Destei .................................................................................................................................... 77
Geometri Kontrol ........................................................................................................................................ 487
Girdi Birimleri ............................................................................................................................................ 38, 40
Grnt ........................................................................................................................................................... 63
Grnt Deitir .............................................................................................................................. 15, 715, 716
Grnt Konfigrasyonu ................................................................................................................................ 709
Grn ................................................................................................................................................. 699, 726
Grn Pencereleri .................................................................................................................................. 9, 711
Grn, Perspektif ve Aksonometrik Perspektif Pencereleri........................................................................... 9

ix
Gvde ap .................................................................................................................................................... 171
Gvde Demiri in H ...................................................................................................................... 168, 233, 311
Gvde Demiri in Minimum H ...................................................................................................................... 301
Gvde donats ............................................................................................................................................... 556
Grafik fonksiyonlar gster ............................................................................................................................. 535
Guse ............................................................................................................................................................... 160
Glendirme perdesi ...................................................................................................................................... 183
H
Hafriyat hesab................................................................................................................................................ 393
Hafriyat hesab iin arazi paralarna hafriyat adm deeri vermek ................................................................. 393
Hareketli yk faktr ..................................................................................................................................... 481
Hareketli yk ktphanesi .............................................................................................................................. 492
Hasr Donat ................................................................................................................................................... 227
Hasr Donat Ayarlar ...................................................................................................................................... 226
Hasr Donatl Deme ................................................................................................................................... 629
Hasp ................................................................................................................................................................... 1
Hatlar aras mesafe ................................................................................................................................. 416, 673
Havuz ..................................................................................................................................................... 358, 362
Havuz analizi................................................................................................................................................... 367
Havuz Ayarlar ................................................................................................................................................ 358
Havuz izim yardmclar ................................................................................................................................ 358
Havuz izimi .................................................................................................................................................. 362
Havuz duvar zelliklerini ayarla ...................................................................................................................... 365
Havuz konsol zelliklerini ayarla .................................................................................................................... 366
Havuz kuvvetlerinin ve donat alanlarnn 3B erevede incelenmesi ............................................................. 368
Havuz sonlu eleman kuvvetlerinin anlamlar ve kuvvet eksenleri ................................................................... 368
Havuz statik hesaplar ..................................................................................................................................... 367
Havuz toolbar ................................................................................................................................................ 358
Havuz yzeyi eimini dzenle ........................................................................................................................ 362
Havuz yzeyi zelliklerini ayarla ..................................................................................................................... 363
Herhangi bir statik materyal tanm yapmak ................................................................................................... 465
Hesap ktlar ................................................................................................................................................. 735
Hesap donats tolerans ................................................................................................................................. 482
Hesap Momentleri ve Donat Alanlar ............................................................................................................ 224
Hesap Ynteminin Seilmesi .......................................................................................................................... 774
Hesapta Deprem Momentlerini Kullan........................................................................................................... 302
Hesapta Deprem Normal Kuvvetlerini Kullan ................................................................................................ 288
Hesapta Kolon Momentlerini Kullan............................................................................................................... 288
Hzl Tama .................................................................................................................................................... 723
Hizala ............................................................................................................................................................. 724
I
II BV standartna gre metraj oluturulmas ................................................................................................... 768
Is ykleri ........................................................................................................................................................ 479
Is Ykleri Hesab ............................................................................................................................................ 540
Is ykleri iin rijitlik azaltma faktrleri tanmlamak ........................................................................................ 542
Is ykleri kombinasyonlar ............................................................................................................................. 540

x
Izgara izgilerini gster ..................................................................................................................................... 48
Izgara Sistemi ................................................................................................................................................... 47
Izgaray dm noktas gibi yakala .................................................................................................................... 28
Izgaray dm noktas gibi yakalama ......................................................................................................... 49, 52

llendirme .............................................................................................................................................. 423
ideCAD Rapor programn kullanmak ............................................................................................................ 737
deCAD Wrep ................................................................................................................................................ 622
kincil dm noktas ekle .............................................................................................................................. 345
kincil dm noktas sil ................................................................................................................................. 345
kincil merdiven deformasyonu ...................................................................................................................... 345
kincil merdiven deformasyonunu iptal et ...................................................................................................... 346
lave Donat Maksimum Donat Aral ........................................................................................................... 232
lave Donat Maksimum donat aral x*d ...................................................................................................... 265
lave Donat Minimum Donat Aral ..................................................................................................... 232, 264
lave Maksimum donat aral x*d.................................................................................................................. 232
lkel obje ayarlar .................................................................................................................... 440, 443, 447, 450
lkel obje kesiimlerini yakalamak ................................................................................................................... 442
lkel objeler .................................................................................................................................................... 719
lkel objeler toolbar ....................................................................................................................................... 439
lkel Objeler toolbar ...................................................................................................................... 447, 449, 452
mleler ............................................................................................................................................................ 80
mport ederken zel karakterleri tercme et .......................................................................................... 27, 438
n .................................................................................................................. 387, 410, 413, 415, 417, 420, 422
nteraktif Kamera ........................................................................................................................................... 714
simler ............................................................................................................................................................ 484
stinat duvar................................................................................................................................................... 373
stinat Duvar .................................................................................................................................................. 369
stinat duvar analizi ........................................................................................................................................ 374
stinat duvar ayarlar ...................................................................................................................................... 369
stinat Duvar Betonarme ............................................................................................................................... 666
stinat duvar betonarme sonularnn incelenmesi......................................................................................... 375
stinat duvar izimleri .................................................................................................................................... 375
stinat duvar parametreleri ............................................................................................................................ 374
stinat duvar raporlar .................................................................................................................................... 376
stinat duvar statik hesaplar, izimi ve raporlar ............................................................................................ 374
stinat duvar toolbar ..................................................................................................................................... 369
J
Jpeg ................................................................................................................................................................ 456
K
Kabuk olarak modelle ............................................................................................................................ 190, 191
Kademe yapan kirisiz radye plaklar .............................................................................................................. 270
Kalem kalnlklar ............................................................................................................................................ 620
Kalp metraj ................................................................................................................................................... 769
Kalp Plan....................................................................................................................................................... 674

xi
Kalp Plan Kesiti ............................................................................................................................................. 681
Kalp/Temel Plan Kesiti .................................................................................................................................. 681
Kamera ........................................................................................................................................................... 715
Kapal bezier ................................................................................................................................................... 445
Kapal nurbs .................................................................................................................................................... 445
Kapal poligondan kesit tanmlamak ................................................................................................................ 468
Kaplama ykleri .............................................................................................................................................. 562
Kasede dntr ............................................................................................................................................ 220
Kaset Almlar ............................................................................................................................................... 678
Kaset analizi, betonarmesi ve donat seimi ................................................................................................... 221
Kaset Betonarme ............................................................................................................................................ 641
Kaset Demelerin boyutlar .......................................................................................................................... 561
Kaset Demesi Hesap Sonularnn ncelenmesi ........................................................................................... 222
Kasetler (ift Dorultuda alan Dili Demeler) ....................................................................................... 219
Kasetler Teorisi .............................................................................................................................................. 219
Kat baznda s farklar tanmlamak ................................................................................................................. 541
Kat kopyala ..................................................................................................................................................... 599
Kat Pencereleri ................................................................................................................................................... 7
Kat ve Kat Tanmlar ......................................................................................................................................... 62
Katn toplam hareketli yklerinin hesaplanmas .............................................................................................. 567
Katn toplam sabit yklerinin hesaplanmas .................................................................................................... 566
Katlar aras kopyalama .................................................................................................................................... 604
Katlara etkiyen yatay kuvvetler....................................................................................................................... 574
Katman ............................................................................................................................................................. 67
Katmanlar Kilitle/z....................................................................................................................................... 68
Katmanlar Sakla/Gster ................................................................................................................................... 68
Katmanl duvar, Tabakal duvar, Tabakal Malzeme, Tabakal Deme, ......................................................... 705
Kaydedilmi raporun yklenmesi .................................................................................................................... 619
Kaydr ............................................................................................................................................................... 64
Kaydrlm ktle merkezi ............................................................................................................................... 775
Kayt ederken yedekle (*.bak) .......................................................................................................................... 27
Kayt edilmi yap bileenlerin yklenmesi ...................................................................................................... 746
Kazk temel............................................................................................................................................. 272, 275
Kazk temel ayarlar ........................................................................................................................................ 272
Kazk temel izim teknikleri ........................................................................................................................... 275
Kazk temel izim yardmclar ........................................................................................................................ 272
Kazk temel izimi .......................................................................................................................................... 275
Kazk temel parametreleri .............................................................................................................................. 276
Kazk temel toolbar ....................................................................................................................................... 272
Kazk temel ve kirisiz radye temel ilikisi ...................................................................................................... 277
Kazk temellerin analiz sonular ve raporlar ................................................................................................. 277
Kenara yanak kolon bal ........................................................................................................................... 140
Kenara yanak tekil temel .............................................................................................................................. 286
Kenarda ve kolon kenarnda ykseklik ........................................................................................................... 286
Kesiim llendirme .................................................................................................................................... 425
Kesiim llendirme ayarlar ......................................................................................................................... 416
Kesiimlerle Bl ...................................................................................... 156, 157, 158, 185, 211, 225, 248, 256
Kesit ....................................................................................................................................................... 699, 726

xii
Kesit kontrol tolerans .................................................................................................................................. 482
Kesit kot ......................................................................................................................................................... 424
Kesit kot ayarlar ............................................................................................................................................ 414
Kesit olutur ................................................................................................................................................... 352
Kesit taramalar .............................................................................................................................................. 403
Kesit ve Grn ........................................................................................................................................... 689
Kesit ve Grn Pencereleri .......................................................................................................................... 15
Kesitleri arinden yklemek ........................................................................................................................... 471
Kesitleri arive kayt etmek ............................................................................................................................ 470
Kesitte ve planda srekli temeller .................................................................................................................. 298
Kesitte ve planda tekil temeller ...................................................................................................................... 287
Ksa Yollar .......................................................................................................................................................... 3
Kilit ..................................................................................................................................................................... 1
Kiri ........................................................................................................................................................ 152, 309
Kiri - Temel yn belirt (srekli temel) ........................................................................................................ 297
Kiri Almlar ................................................................................................................................................ 678
Kiri alanlar .................................................................................................................................................... 559
Kiri alanlarnn deitirilmesi ......................................................................................................................... 559
Kiri atalet momentleri .................................................................................................................................. 556
Kiri ayarlar diyalou ............................................................................................................................. 142, 303
Kiri boyutlar ................................................................................................................................................. 555
Kiri genilii ve ykseklii .............................................................................................................................. 555
Kiri hesap akl .......................................................................................................................................... 556
Kiri klavye destekleri ............................................................................................................................ 141, 303
Kiri Parametreleri ......................................................................................................................................... 166
Kiri sarlma blgesi ........................................................................................................................................ 169
Kiri tabla geniliinin bulunmas .................................................................................................................... 557
Kiri toolbar .......................................................................................................................................... 141, 302
Kiri zerinde kolon tanmlamak .................................................................................................................... 160
Kiri yk ktphanesi ..................................................................................................................................... 491
Kiri ykleri .................................................................................................................................................... 484
Kirie Dntr .............................................................................................................................................. 161
Kirie mesnetlenen konsol plak demeler .................................................................................................... 160
Kirii panele dntrmek ............................................................................................................................. 157
Kiriin dier objelerle ilikisi ................................................................................................................... 171, 310
Kiriin panele balanmas ............................................................................................................................... 157
Kiriler Sekmesi.............................................................................................................................................. 222
Kirilerde atlak kontrolleri ............................................................................................................................ 162
Kirilerde Duvar Yklerinin Ayarlanmas ........................................................................................................ 492
Kirilerde Sehim Kontrolleri ........................................................................................................................... 161
Kirilerin atalet momenti hesab ..................................................................................................................... 557
Kirilerin majr aks ve as ........................................................................................................................... 547
Kirilerin llendirilmesi ............................................................................................................................... 159
Kirilerin u noktalar ..................................................................................................................................... 550
Kirili demelerin boyutlar .......................................................................................................................... 559
Kirisiz (mantar) deme ............................................................................................................................... 213
Kirisiz (mantar) radye ................................................................................................................................... 257
Kirisiz demelerin boyutlar ........................................................................................................................ 560
Kirisiz radyelerin zemin emniyet kontrolnde deprem yklerini kullan ........................................................ 480

xiii
Klonla ............................................................................................................................................................. 601
Kolon .............................................................................................................................................. 103, 112, 113
Kolon akslarn iz ............................................................................................................................................. 26
Kolon alan deerlerinin deitirilmesi ............................................................................................................. 555
Kolon alanlar .................................................................................................................................................. 555
Kolon alt sarlma blgesi 1.5lb ........................................................................................................................ 673
Kolon alt ve st kotlar ................................................................................................................................... 121
Kolon Aplikasyon Plan ................................................................................................................................... 674
Kolon atalet momentlerinin deitirilmesi ...................................................................................................... 554
Kolon Ayarlar................................................................................................................................................. 103
Kolon ayarlar diyalogu ................................................................................................................................... 103
Kolon bal ................................................................................................................................................... 139
Kolon Bal ................................................................................................................................................... 136
Kolon bal ayarlar diyalou ......................................................................................................................... 137
Kolon bal klavye destekleri ........................................................................................................................ 136
Kolon bal toolbar ...................................................................................................................................... 136
Kolon Bal ve Zmbalama ............................................................................................................................ 651
Kolon Betonarme ........................................................................................................................................... 643
Kolon boyutlar ............................................................................................................................................... 118
Kolon boyutlarnn deitirilmesi .................................................................................................................... 553
Kolon Donatlar ............................................................................................................................................. 650
Kolon dm noktas ve gelimi yakalama .................................................................................................... 122
Kolon Dey Almlar ................................................................................................................................... 677
Kolon dey almlarnda sadece majr aks ................................................................................................... 673
Kolon filizleri: ................................................................................................................................................. 485
Kolon isimlendirmek ...................................................................................................................................... 130
Kolon kiri kesme gvenliinde konsol ve basit kirileri dikkate al: ................................................................ 476
Kolon klavye destekleri .................................................................................................................................. 102
Kolon mantolama ........................................................................................................................................... 116
Kolon mantosu malzeme bilgileri ve pursantaj deerleri ................................................................................ 117
Kolon mantosu varken eksenel yk kontrol ................................................................................................. 118
kolon orta blgesindeki etriye aral .............................................................................................................. 134
Kolon Parametreleri ....................................................................................................... 133, 192, 232, 263, 287
Kolon Sarlma Blgesinde Etriye Aral Koullar ........................................................................................... 134
Kolon toolbar ................................................................................................................................................ 101
Kolon trimle ................................................................................................................................................... 119
Kolon ve perdenin eni ve boyu ...................................................................................................................... 552
Kolona mesnetlenen konsol plak demeler .................................................................................................. 120
Kolon-Kiri Birleim Yatay Kesidi ................................................................................................................... 680
Kolonlarda sva ............................................................................................................................................... 120
Kolonlarn Kesme Gvenlii ........................................................................................................................... 777
Kolonlarn Kirilerden Daha Gl Olmas ..................................................................................................... 777
Kolonlarn ve panellerin teorik noktalar ........................................................................................................ 549
Kolonun dier objelerle ilikisi ........................................................................................................................ 135
Kolonun kirie oturmas ................................................................................................................................. 160
Kombinasyonlar .............................................................................................................................................. 510
Komut tekrar ................................................................................................................................................... 36
Komut ve Bilgi Girii ......................................................................................................................................... 35

xiv
Konsol donats ....................................................................................................................................... 235, 267
Konsol deme ...................................................................................................................... 160, 186, 225, 262
Konsol demeler .......................................................................................................................................... 120
Konsol kiri .................................................................................................................................................... 158
Konsol kirie oturan kolon ............................................................................................................................. 160
Konsollar komutu........................................................................................................................................... 159
Kontur izerek deme olutur ..................................................................................................................... 211
Kontur izgileri ............................................................................................................................................... 459
Kontur izgileri .............................................................................................................................................. 459
Kontur izgilerinin ilevleri ............................................................................................................................. 459
Kontur hesapla ............................................................................................................................................... 459
Kontur Kopyala .............................................................................................................................................. 603
Kontur kopyala ve kontur yaptr .................................................................................................................. 603
Kontur Objelerini ptal Et................................................................................................................................. 72
Kontur Objelerini Se ...................................................................................................................................... 72
Kopyala .......................................................................................................................................................... 603
Kopyala ve yaptr ......................................................................................................................................... 599
Korkuluk sakla / gster .................................................................................................................................. 346
Korkuluk says edit ........................................................................................................................................ 346
Kot ayarlar..................................................................................................................................................... 411
Kot izgisi ...................................................................................................................................................... 389
Kot Noktas .................................................................................................................................................... 388
Kot llendirme ........................................................................................................................................... 424
Keye Yanak Kolon .................................................................................................................................... 113
Keye yanak kolon bal .......................................................................................................................... 139
Keye yanak tekil temel ............................................................................................................................. 285
Kritik perde ykseklii ................................................................................................................................... 194
Kubbe .................................................................................................................................................... 312, 315
Kubbe analizi .................................................................................................................................................. 319
Kubbe ayarlar ................................................................................................................................................ 312
Kubbe kuvvetlerinin ve donat alanlarnn incelenmesi ................................................................................... 319
Kubbe ve tonoz parametreleri ............................................................................................................... 319, 327
Kubbe yk ve malzeme bilgilerinin tanmlanmas ........................................................................................... 317
Kullanc Tanml Tarama Olutur ................................................................................................................... 403
Kuatlm Kolon-Kiri Birleim Blgesinde Etriye Aral Koullar ....................................................................... 135
Kutupsal zleme ................................................................................................................................................ 44
Kuyu temel ..................................................................................................................................................... 377
Kuyu temel analizi .......................................................................................................................................... 384
Kuyu temel ayarlar ........................................................................................................................................ 377
Kuyu Temel Betonarme ................................................................................................................................. 666
Kuyu temel betonarme sonularnn incelenmesi ........................................................................................... 384
Kuyu temel izim yardmclar ........................................................................................................................ 377
Kuyu temel izimi........................................................................................................................................... 382
Kuyu temel izimleri ...................................................................................................................................... 384
Kuyu temel klavye destei.............................................................................................................................. 377
Kuyu temel raporlar ...................................................................................................................................... 385
Kuyu temel statik hesaplar, izimi ve raporlar .............................................................................................. 383
Kuyu temel toolbar ....................................................................................................................................... 377
Ktle katsays ................................................................................................................................................ 533

xv
Ktle merkezi ................................................................................................................................................. 586
Ktphane (Tefri) ......................................................................................................................................... 433
Ktphane ayarlar ......................................................................................................................................... 430
Ktphane dndr, ta .................................................................................................................................. 434
Ktphane toolbar ......................................................................................................................................... 429
Ktphane-tarama ilikisi ................................................................................................................................ 435
Ktphaneye yeni elemanlar eklemek ............................................................................................................ 435
L
Lokal Koordinat Sistemi Etkinletir ............................................................................................................ 44, 87
Lokal Koordinat Sistemi Tanmla ................................................................................................................ 44, 86
Lokal Nokta Tanmla ........................................................................................................................................ 86
M
M tuu ............................................................................................................................................................ 723
Madde 3.4.3.1 ................................................................................................................................................ 165
Mahal alan hesab .............................................................................................................................................. 26
Mahal Ofset .................................................................................................................................................... 216
Mahal taramas, tarama - kap/pencere ilikisi ................................................................................................ 400
Mahal taramas, tarama ktphane ilikisi ..................................................................................................... 400
Mahaller ve demeler ................................................................................................................................... 228
Maksimum ekme Pursantaj ................................................................................................................. 167, 233
Maksimum Donat Aral ....................................................................................................... 194, 231, 264, 288
Maksimum donat aral x*d .................................................................................................................. 231, 264
Maksimum Enine Donat Aral ..................................................................................................................... 193
Maksimum Etriye Aral......................................................................................................... 134, 233, 300, 311
Maksimum ilave says ..................................................................................................................................... 485
Maksimum Montaj Donat Aral ................................................................................................................... 302
Maksimum Pursantaj ...................................................................................................................... 133, 193, 311
Maksimum Tevzi Aral ................................................................................................................................. 301
Maliyet Raporlarnn Hazrlanmas .................................................................................................................. 767
Malzeme Bilgileri ............................................................................................................................................ 581
Malzeme gvenlik katsaylar .......................................................................................................................... 581
Malzeme Karakteristikleri .............................................................................................................................. 582
Malzemelerin Tanm ...................................................................................................................................... 745
Manto kenarn deitir ................................................................................................................................... 117
Manto kenarn kaldr...................................................................................................................................... 117
Mantolama ...................................................................................................................................................... 116
Mantolama yzdesi ......................................................................................................................................... 118
Materyal tanm ............................................................................................................................................... 707
Men .................................................................................................................................................................. 2
Merdiven ........................................................................................................................ 329, 337, 351, 356, 357
Merdiven Alan Ekle ....................................................................................................................................... 339
Merdiven analizi ............................................................................................................................................. 354
Merdiven ayarlar ............................................................................................................................................ 329
Merdiven Ayarlar ........................................................................................................................................... 329
Merdiven Betonarme ..................................................................................................................................... 666
Merdiven Betonarme Hesap Aks iz ............................................................................................................ 351

xvi
Merdiven Betonarme Hesap Aks Deitir ..................................................................................................... 351
Merdiven Betonarme Hesap Aksn Sil ........................................................................................................... 352
Merdiven Betonarme Hesap Akslarnn Deitirilmesi ................................................................................... 351
Merdiven betonarme hesap akslarnn silinmesi ............................................................................................. 352
Merdiven betonarme hesap akslarnn tanmlanmas ...................................................................................... 351
Merdiven betonarme sonularnn incelenmesi .............................................................................................. 356
Merdiven izimleri ......................................................................................................................................... 357
Merdiven izmek ........................................................................................................................................... 339
Merdiven deformasyonu ................................................................................................................................ 343
Merdiven deformasyonu toolbar ................................................................................................................... 329
Merdiven deformasyonunu iptal et ................................................................................................................ 344
Merdiven Edit ................................................................................................................................................ 343
Merdiven kaydet ............................................................................................................................................ 346
Merdiven klavye destei ................................................................................................................................. 329
Merdiven kot ve ykseklikleri ........................................................................................................................ 347
Merdiven kuvvetlerinin ve donat alanlarnn incelenmesi .............................................................................. 357
Merdiven mesnet koullarn belirle ............................................................................................................... 349
Merdiven parametreleri ................................................................................................................................. 353
Merdiven raporlar ......................................................................................................................................... 357
Merdiven sahanl .......................................................................................................................................... 342
Merdiven statik hesaplar ............................................................................................................................... 349
Merdiven toolbar .......................................................................................................................................... 328
Merdiven ve merdiven parametreleri hakknda ............................................................................................. 347
Merdiven yk ve malzeme bilgilerinin tanmlanmas ...................................................................................... 350
Merdivenin dengelenmesi .............................................................................................................................. 348
Merkez-yarap-alar .................................................................................................................................... 451
Mesaj Satr ......................................................................................................................................................... 6
Metraj .................................................................................................................................................... 744, 769
Mevcut merdivenlerden yeni merdiven tipleri tretme ................................................................................. 342
Mevcut yazlar baka projelerde kullanma ..................................................................................................... 438
Mimari Objeler ................................................................................................................................................ 71
Mimari Plan-Kalp Plan .................................................................................................................................... 78
Minimum Aklk ekme Pursantaj ............................................................................................... 166, 233, 311
Minimum Asal ekme Pursantaj ........................................................................................................... 229, 263
Minimum Boyut Oran ................................................................................................................................... 195
Minimum ekme Pursantaj ........................................................................................................................... 300
Minimum Dier ekme Pursantaj ......................................................................................................... 230, 263
Minimum donat aral ................................................................................................................................... 485
Minimum Donat Aral ......................................................................................................... 194, 231, 264, 288
Minimum Enine Donat Aral ....................................................................................................................... 193
Minimum Etriye Aral .......................................................................................................... 134, 233, 300, 311
Minimum Gvde Pursantaj ............................................................................................................................ 195
Minimum Hurdi Dier Pursantaj ........................................................................................................... 230, 263
Minimum Hurdi Pursantaj ..................................................................................................................... 230, 263
Minimum olarak kullan ................................................................................................................................... 118
Minimum pilye alt kalan ................................................................................................................................. 485
Minimum Pursantaj ........................................................................................................................ 133, 193, 288
Minimum U Pursantaj .................................................................................................................................. 195
Mod birleirme yntemi................................................................................................................................. 473

xvii
Mod Birletirme Yntemi ............................................................................................................................... 775
Modal analiz durumlar ................................................................................................................................... 507
Moment Max(Aklk) .......................................................................................................................... 243, 244
Moment0 noktasna gre olutur ................................................................................................................... 672
Momentler ve Donat Alanlar Sekmesi .......................................................................................................... 243
Montaj Maksimum Aral ............................................................................................................................... 170
N
Nervr Kaset Parametreleri ........................................................................................................................ 232
Nervr Almlar ............................................................................................................................................ 678
Nervr Betonarme ......................................................................................................................................... 639
Nervre dntr .......................................................................................................................................... 218
Nervrler (Dili Demeler) .......................................................................................................................... 216
Nervrlerin boyutlar ..................................................................................................................................... 561
Nesne Edit........................................................................................................................................................ 88
No .................................................................................................................................................................. 242
Noktasal deme yk ................................................................................................................................... 494
Noktasal Deme Yk ......................................................................................................................... 234, 266
Noktasal Yk Ekle .......................................................................................................................................... 498
Nonlineer inaat aamas hesab ............................................................................................................. 477, 538
Nurbs ............................................................................................................................................................. 445
O
Obje Adlandr ................................................................................................................................................. 130
Obje Aac ...................................................................................................................................................... 461
Obje Ayarlar Diyaloglar .................................................................................................................................. 75
Obje Bamllk ................................................................................................................................................. 56
Obje bilgilerini fare zerinde gster ................................................................................................................. 27
Obje Bilgilerini Fare zerinde Gster ................................................................................................................ 6
Obje Bilgilerinin Gsterilmesi ............................................................................................................................. 6
Obje Bul ..................................................................................................................................................... 33, 87
Obje oalt ..................................................................................................................................................... 601
Obje Katman Deitir ...................................................................................................................................... 69
Obje Kontur izimi .......................................................................................................................................... 72
Obje Niteliklerinin zelletirilmesi .................................................................................................................. 25
Obje Parala ................................................................................................... 412, 414, 424, 425, 426, 719, 728
Obje Seimi ...................................................................................................................................................... 31
Obje taramalar .............................................................................................................................................. 400
Obje yaptrrken koordinat al ......................................................................................................................... 29
Obje Yardmc Toolbarlar ................................................................................................................................ 75
Objelere eim ver .......................................................................................................................................... 212
Objelerin Katlardaki Grnrl .................................................................................................................... 70
Ofset .............................................................................................................................................................. 723
OpenGl donanm hzlandrcsn kullan ............................................................................................................. 28
Oranla listesi ................................... 109, 149, 178, 203, 208, 254, 283, 294, 306, 336, 360, 372, 381, 432, 747
Orijin ve Koordinat Kutusu .............................................................................................................................. 40
Orta Nokta....................................................................................................................................................... 86
Ortalanm Kolon ........................................................................................................................................... 113

xviii
Ortalanm kolon bal ................................................................................................................................. 139
Ortalanm tekil temel ................................................................................................................................... 285
OSKA ............................................................................................................................................................. 770
OSKA'dan Ykle ............................................................................................................................................. 770
Otomatik Adlandr ......................................................................................................................................... 131
Otomatik betonarme dizayn ......................................................................................................................... 472
Otomatik kayt ......................................................................................................................................... 26, 613
Otomatik kontur objesi izimi ......................................................................................................................... 29
Otomatik Tarama .......................................................................................................................................... 402

lek ............................................................................................................................................... 38, 428, 672
lekle (scale) ............................................................................................................................................... 721
llendirme Ayarlar .................................................................................................................................... 409
llendirme leini deitirmek ................................................................................................................ 428
llendirme toolbar .................................................................................................................................... 408
llendirme yazlarn ilk haline getir ........................................................................................................... 428
llendirme yazlarn ta ............................................................................................................................ 427
llendirme yazsn gster/kapat ................................................................................................................ 428
llendirmeye para ekle/kar ................................................................................................................... 427
nceki Pencere ............................................................................................................................................... 21
z arlktan oluan dey ykler................................................................................................................... 562
P
Pafta Ayarlar .................................................................................................................................................. 729
Pafta baznda donat tablosu olutur .............................................................................................................. 673
Pafta Blou ..................................................................................................................................................... 730
Pafta Blou Tm izimler ........................................................................................................................... 729
Pafta Blou Ayarlar ........................................................................................................................................ 731
Pafta Blou Drtgen ..................................................................................................................................... 730
Pafta Blou Ekle ............................................................................................................................................. 731
Pafta Blou Gncelle ...................................................................................................................................... 732
Pafta Blou Oluturma ................................................................................................................................... 729
Pafta Blou Poligon ...................................................................................................................................... 730
Pafta Dizayn .................................................................................................................................................. 728
Pafta Olutur .................................................................................................................................................. 728
Panel .............................................................................................................................................................. 181
Panel ayarlar diyalou .................................................................................................................................... 173
Panel balk blgesi uzunluklar ...................................................................................................................... 191
Panel Dey Yk .......................................................................................................................................... 500
Panel klavye destekleri ................................................................................................................................... 173
Panel toolbar ................................................................................................................................................. 172
Panel stne kiri tanmlamak ........................................................................................................................ 186
Panel Yatay Yk ........................................................................................................................................... 501
Panele dntr ............................................................................................................................................. 189
Panele Dntr ............................................................................................................................................ 190
Panele kiri ve deme kenar balamak ........................................................................................................ 185
Panelin dier objelerle ilikisi ......................................................................................................................... 196

xix
Paneller .......................................................................................................................................................... 172
Panellerde kap - pencere veya ksmi boluklar .............................................................................................. 190
Panellerin kabuk olarak modellenmesi ........................................................................................................... 190
Panellerin llendirilmesi .............................................................................................................................. 189
Paralel Referans ................................................................................................................................................ 84
Parametreler .................................................................................................................................................. 487
Parametrik tarama .......................................................................................................................................... 397
Parametrik Tarama ........................................................................................................................................ 397
Para boylarnn izdirilmesi ................................................................................................................... 238, 270
Pas pay................................................................................................................... 133, 193, 229, 263, 287, 300
Pdf .................................................................................................................................................................. 740
PDF Olarak Kaydet ........................................................................................................................................ 610
Pencere(Window) seim .................................................................................................................................. 31
Pencereler .......................................................................................................................................................... 7
Perde .............................................................................................................................................................. 172
Perde Betonarme ........................................................................................................................................... 652
Perde detaynda dey kesit gster ................................................................................................................ 673
Perde Detaylar .............................................................................................................................................. 675
Perdeye mesnetlenen konsol plak demeler ................................................................................................ 186
Perspektif - Grn Pencereleri ................................................................................................................... 709
Perspektif - Grn Pencereleri ve Grnt Konfigrasyonu ........................................................ 10, 712, 713
Perspektif Pencereleri .............................................................................................................................. 11, 713
Perspektifte Bul ................................................................................................................................................ 87
Plan lek Ayarlar ........................................................................................................................................... 65
Plan Pencereleri ................................................................................................................................................. 9
Planda Bul ......................................................................................................................................................... 87
Plato ............................................................................................................................................................... 390
Poligon kolon.................................................................................................................................................. 114
Poligon Kolon ................................................................................................................................................. 110
Poligon Kolon Ayarlar .................................................................................................................................... 110
Poligon Kolon ayarlar diyalou....................................................................................................................... 110
Poligon kolona dntr................................................................................................................................. 115
Poligon Kolonlarn Geometrik Merkezi .......................................................................................................... 549
Poligon kolonun kaklk ve boyutlarn deitirmek ....................................................................................... 126
Prn/Plt dosyas olarak yazdrma ...................................................................................................................... 623
Programn altrlmas ve lk Ekran .................................................................................................................. 1
Proje A.......................................................................................................................................................... 615
Proje izimleri ................................................................................................................................................. 20
Proje Takip Penceresi ...................................................................................................................................... 65
Proje yedei ................................................................................................................................................... 614
Proje yedeklerinin yklenmesi ........................................................................................................................ 619
Projeyi farkl kaydet ........................................................................................................................................ 607
Projeyi kaydederken yedek al ........................................................................................................................ 614
Projeyi kaydet................................................................................................................................................. 607
Projeyi yazcya/iziciye gnderme ................................................................................................................. 621
R
Radye deme (Kirili) .................................................................................................................................... 255

xx
Radye Demesi Betonarme .......................................................................................................................... 663
Radye temellerde negatif zemin gerilmesi kontrol yap ................................................................................ 480
Radye temellerin zemin emniyet kontroln ortalama gerilmeye gre yap ................................................... 480
Rapor alrken uygunluk kontrol yap ............................................................................................................. 484
Rapor hazrlamak ........................................................................................................................................... 735
Rapor kaydet .................................................................................................................................................. 615
Rapor sayfalarnn grnm .......................................................................................................................... 739
Raporda proje hata uyarlarn takip etmek .................................................................................................... 740
Raporlar ......................................................................................................................................................... 733
Raporlara firma logosu eklemek..................................................................................................................... 737
Raporlara resim eklemek ............................................................................................................................... 738
Raporlarda birim ayarlar ................................................................................................................................ 737
Raporlarda firma logosu silmek ...................................................................................................................... 738
Raporlarda indeks sayfalar ............................................................................................................................. 740
Raporlar Pdf olarak kayt etmek .................................................................................................................... 740
Raporlar Txt olarak kayt etmek ................................................................................................................... 741
Raporlarn yazdrlmas ................................................................................................................................... 623
Raporu yazdrmak .......................................................................................................................................... 736
Referans noktas ............................................................................................................................................. 402
Renk ayarlar .................................................................................................................................................. 620
Resim ............................................................................................................................................................. 456
Resimlerin izdirilmesi ................................................................................................................................... 457
Revizyon Bulutu ............................................................................................................................................. 458
Revizyon Bulutu Ayarlar ................................................................................................................................ 458
Rijit balantlar ................................................................................................................................................ 513
Rijit bodrum kat numaras ............................................................................................................................. 187
Rijit diyafram ktlelerini diyafram merkezinde younlatr ............................................................................. 473
Rijit diyaframlar .............................................................................................................................................. 240
Rijit kollar ....................................................................................................................................................... 551
Rijitlik katsays ............................................................................................................................................... 533
Rijitlik merkezi ............................................................................................................................................... 586
Rijitlik ve Ktle Merkezleri ............................................................................................................................. 586
Rota................................................................................................................................................ 214, 339, 442
Rtre etkileri .......................................................................................................................................... 478, 539
Rzgar ykleri ................................................................................................................................................ 577
Rzgar yklerinin sperpozisyonu .................................................................................................................. 578
S
Saaklar .......................................................................................................................................................... 228
Sadece ekirdek ksmn kullan ....................................................................................................................... 118
Sadece kendi alan iin .................................................................................................................................... 352
Sadece manto olarak kullan............................................................................................................................ 118
Sadece seili objeleri al................................................................................................................................... 672
Sa.................................................................................................................................................................. 243
Sa tu men gster ......................................................................................................................................... 27
Sa Tu Men Gster ....................................................................................................................................... 35
Saa Kaydr ....................................................................................................................................................... 65
Sahanlk demesi .......................................................................................................................................... 227
SAP2000 programna data aktarmak .............................................................................................................. 608

xxi
Saplama kiri tanm ........................................................................................................................................ 156
Sayfa grnm .............................................................................................................................................. 739
Sayfa marjlar .................................................................................................................................................. 739
Sayfa numaras ayarlar: .................................................................................................................................. 739
Seilmi ............................................................................................................................................................. 26
Seim gruplar ................................................................................................................................................... 34
Seim Gruplar .................................................................................................................................................. 34
Seimi Hatrla ................................................................................................................................................... 34
Seimi Kaydet ................................................................................................................................................... 34
Seme uzakl .................................................................................................................................................. 28
Semeli Raporlar ............................................................................................................................................ 735
Sehim.............................................................................................................................................. 239, 556, 560
Sehim artn her zaman denetle ............................................................................................................ 161, 239
Sekmeler ........................................................................................................................................................ 739
Serbest izgi ................................................................................................................................................... 446
Serbest llendirme ..................................................................................................................................... 423
Serbest tarama ............................................................................................................................................... 401
Sktrarak Kaydet .......................................................................................................................................... 607
Snr tonoz ...................................................................................................................................................... 323
Sradaki bloklar arasndaki ykseklik fark ....................................................................................................... 673
Simetri ............................................................................................................................................................ 722
Simetri (mirror) .............................................................................................................................................. 722
Sol .................................................................................................................................................................. 242
Sola Kaydr........................................................................................................................................................ 65
Son Komutu Tekrarla ....................................................................................................................................... 36
Son kullanlan sekmeyi hatrla ............................................................................................................................. 7
Son seim ......................................................................................................................................................... 33
Son sekmeyi hatrla........................................................................................................................................... 27
Sonlu eleman kuvvetlerinin anlamlar ve kuvvet eksenleri .............................................................................. 355
Sonraki Pencere ............................................................................................................................................... 21
Snm elemanlar ........................................................................................................................................... 512
Spektral vme Katsays ................................................................................................................................... 773
Spektrum karakteristik periyotlar .................................................................................................................. 570
Spektrum katsays .......................................................................................................................................... 572
Spekturm erisi .............................................................................................................................................. 572
Spekler renk ................................................................................................................................................. 708
Statik kesit byklkleri ve tanmlar .............................................................................................................. 468
Statik materyaller ........................................................................................................................................... 464
Statik materyalleri arivden yklemek ............................................................................................................ 467
Statik materyalleri arive kayt etmek ............................................................................................................. 466
Statik Metrajlar AMP'ye Aktar ....................................................................................................................... 769
Statik Objeler ................................................................................................................................................... 71
Su basman perdeleri ....................................................................................................................................... 191
Sneklik Dzeyi Normal ereve Sistemelerinde Kolon-Kiri Birleim Blgeleri .......................................... 779
Sneklik Dzeyi Normal Kiriler .................................................................................................................... 778
Sneklik Dzeyi Yksek ereve sistemlerinde Kolon-Kiri Birleim Blgeleri ............................................. 778
Sneklik Dzeyi Yksek Perdeler ................................................................................................................... 778
Sneklilik Dzeyi Yksek Kolonlar ................................................................................................................. 777

xxii
Snme etkileri ........................................................................................................................................ 478, 539
Srekli izgi .................................................................................................................................................... 441
Srekli izim modu........................................................................................................................................... 29
Srekli izim Modu ......................................................................................................................................... 36
Srekli Deme Kenar .................................................................................................................................. 249
Srekli temel .................................................................................................................................................. 296
Srekli Temel Almlar ................................................................................................................................. 679
Srekli temel ayarlar ..................................................................................................................................... 290
Srekli Temel Betonarme .............................................................................................................................. 657
Srekli temel kaklklar ................................................................................................................................ 297
Srekli temel klavye destei ........................................................................................................................... 289
Srekli temel toolbar ..................................................................................................................................... 289
Srekli temelin dier objelerle ilikisi ............................................................................................................. 302
Srekli temellerin llendirilmesi ................................................................................................................. 298
Srekli Yay Kiri ............................................................................................................................................. 154
Srekli Yay Panel ............................................................................................................................................ 183

ablon ........................................................................................................................................................ 1, 615
ablon projesi oluturmak .............................................................................................................................. 612
T
Tabaka ............................................................................................................................................................. 67
Tabla genilii ................................................................................................................................................. 557
Tamamn kullan ............................................................................................................................................. 118
Tanmlanan yap bileenlerin kayt edilmesi .................................................................................................... 746
Tanml tarama ............................................................................................................................................... 398
Tanml tarama dosyasnn ierii.................................................................................................................... 405
Tarama ................................................................................................................................... 395, 397, 398, 399
Tarama ktphanesine ilave yapmak ............................................................................................................ 403
Tarama ayarlar .............................................................................................................................................. 395
Tarama Boluu ............................................................................................................................................. 399
Tarama boluu bul ........................................................................................................................................ 402
Tarama referans noktas tanmla .................................................................................................................... 402
Tarama toolbar ............................................................................................................................................. 395
Taramann kullanlabilecei dier alanlar ........................................................................................................ 403
Ta ................................................................................................................................................................ 723
Tayc sistem davran .................................................................................................................................. 574
Tayc sistem davran katsays .................................................................................................................... 474
Tayc Sistemlerin Snflandrlmas ................................................................................................................ 776
TDY 2007 ...................................................................................................................................................... 476
TDY Madde 3.4.3.1 kontrolleri ...................................................................................................................... 165
Teet.............................................................................................................................................................. 723
Tek izgi ......................................................................................................................................................... 441
Tekil temel ayarlar ........................................................................................................................................ 279
Tekil Temel Betonarme ................................................................................................................................. 660
Tekil temel izimi ........................................................................................................................................... 284
Tekil Temel Detaylar .................................................................................................................................... 679

xxiii
Tekil temel klavye destei .............................................................................................................................. 278
Tekil Temel Parametreleri ............................................................................................................................. 287
Tekil temel toolbar ........................................................................................................................................ 278
Tekil temelin dier objelerle ilikisi ................................................................................................................ 288
Temel Analizi .................................................................................................................................................. 587
Temel analizi ve betonarme dizayn: .............................................................................................................. 473
Temel Aplikasyon Plan .................................................................................................................................. 679
Temel aplikasyon plan kesiti .......................................................................................................................... 681
Temel blou ayarlar ....................................................................................................................................... 620
Temel Kiri Almlar ..................................................................................................................................... 679
Temel sistemlerin yap temel etkileimli zm ........................................................................................... 535
Temel tesirlerini al .......................................................................................................................................... 619
Temel-Kiri Yn Belirle ................................................................................................................................ 154
Temellerde negatif zemin gerilmesi kontrol yap .......................................................................................... 480
Temellerde st dz donaty kvr ................................................................................................................... 672
Temellerin zemin emniyet kontrolnde deprem yklerini kullan ................................................................... 480
Temellerin zemin gerilmesini ortalamaya gre yap ........................................................................................ 480
Tepki spektrumu ............................................................................................................................................ 473
Tepki spekturumu .......................................................................................................................................... 473
Ters kiri, dk kiri, ara kat kirii ................................................................................................................ 155
Time history ................................................................................................................................................... 531
Tip .................................................................................................................................................................... 66
Tipik diler .............................................................................................................................................. 217, 219
Tipik Kiri Belirle ............................................................................................................................ 217, 219, 221
Tonoz ............................................................................................................................................................. 323
Tonoz analizi .................................................................................................................................................. 327
Tonoz ayarlar ................................................................................................................................................ 320
Tonoz izim yardmclar ................................................................................................................................ 320
Tonoz kuvvetlerinin ve donat alanlarnn incelenmesi ................................................................................... 327
Tonoz mesnet zelliklerinin ayarlanmas ................................................................................................ 317, 325
Tonoz statik hesaplar .................................................................................................................................... 323
Tonoz toolbar ............................................................................................................................................... 320
Toolbar , Men zelletirme ve Ksa Yol Tanmlama ...................................................................................... 23
Toolbarlar ve konlar .......................................................................................................................................... 3
Toplam edeer deprem yk ....................................................................................................................... 574
Toprak bileke yklerinin sperpozisyonu ..................................................................................................... 580
Toprak birim arl ....................................................................................................................................... 479
Toprak tkisinden Oluan Ykler .................................................................................................................... 578
Trapez yk ekle .............................................................................................................................................. 496
Trim ............................................................................................................................................................... 720
TS500 ............................................................................................................................................................. 239
TS500 atlak snrlar ...................................................................................................................................... 162
TS500 Sehim snrlar .............................................................................................................................. 162, 239
Tm katlarda se .............................................................................................................................................. 33
Tm Kontur Objelerini ptal Et ........................................................................................................................ 72
Tm Kontur Objerini Se ................................................................................................................................. 72
Tm yap boyunca devam etmeyen paneller .................................................................................................. 191
Tm yap s farklar tanmlamak ..................................................................................................................... 541

xxiv
Txt ................................................................................................................................................................. 741
U
U Donats/Toplam Donat (%) .................................................................................................................... 194
U noktas edit ............................................................................................................................................... 297
U noktas Edit ................................................................................................................................................. 54
U noktas edit (Kiri) .................................................................................................................................... 155
U noktas edit (panel) ................................................................................................................................... 184
Uu Modu .................................................................................................................................................... 714
Uygunluk burulmas ............................................................................................................................... 145, 163
Uzaklk ........................................................................................................................................................... 724
Uzat ............................................................................................................................................................... 719

st Kat Gster ................................................................................................................................................ 71
st rijit bodrum kat numaras ....................................................................................................................... 474
stte dz donat .................................................................................................................................... 236, 267
st serbest kolonlar ..................................................................................................................................... 775
V
Vazgeme Metodlar ........................................................................................................................................ 79
Vaziyet plan ................................................................................................................................................... 728
Vektr izim Olutur .................................................................................................................................... 728
Vektr izimi Olutur...................................................................................................................... 14, 714, 716
VRML export ................................................................................................................................................. 610
W
Winkler yay yntemi ...................................................................................................................................... 260
Y
Yap Bileenleri Metraj Raporlar .................................................................................................................... 767
Yap Bileenleri Veritabann AMP'ye Aktar .................................................................................................... 771
Yap Bileenleri Veritabann Oska'ya Aktar .................................................................................................... 771
Yap gvenlii ................................................................................................................................................. 581
Yap malzemelerin objelere atanmas ............................................................................................................. 746
Yap tipi katsays ............................................................................................................................................ 473
Yapsal Aa Grnm ................................................................................................................................. 461
Yaptr ........................................................................................................................................................... 600
Yapy Dndr .................................................................................................................................................. 74
Yardmc Izgara izgileri .................................................................................................................................. 50
Yarm daire (yay) eklinde poligon kolon tanmlamak .................................................................................... 128
Yatay uzunluk ................................................................................................................................................... 66
Yatay ve Dey Kaydrma ubuklar ................................................................................................................ 63
Yatay Ykler ................................................................................................................................................... 566
Yay Deme Kenar ....................................................................................................................................... 249
Yay Kiri ................................................................................................................................................. 153, 182
Yay kubbe ...................................................................................................................................................... 315
Yay eklinde erisel aks izimi .......................................................................................................................... 95

xxv
Yay eklinde Konsol Deme ......................................................................................................................... 226
Yaylma rengi .................................................................................................................................................. 708
Yaylar ............................................................................................................................................................. 512
Yaz ................................................................................................................................................................. 436
Yaz Ayarlar ................................................................................................................................................... 436
Yaz deitir .................................................................................................................................................... 438
Yaz Deitir ........................................................................................................... 412, 414, 424, 426, 437, 438
Yaz mport ..................................................................................................................................................... 437
Yaz toolbar ................................................................................................................................................... 435
Yedekle .......................................................................................................................................................... 614
Yeni Merdiven Olutur ................................................................................................................................... 339
Yeni merdiven oluturma ............................................................................................................................... 339
Yeni Pafta Blou Tm izimler ................................................................................................................... 729
Yeni Pafta Blou ember ............................................................................................................................. 730
Yeni Pafta Blou Drtgen ............................................................................................................................. 730
Yeni Pafta Blou Poligon ............................................................................................................................... 730
Yeni Pafta Olutur .......................................................................................................................................... 728
Yeni proje ....................................................................................................................................................... 615
Yeni Proje ........................................................................................................................................................... 1
Yeniden dalm .............................................................................................................................................. 482
Yeniden Olutur ............................................................................................................................................... 63
Yerdeitirmelerin Snrlandrlmas, kinci Mertebe Etkileri ve Deprem Derzleri .......................................... 776
Yma deme ................................................................................................................................................ 215
Yrtk donats ................................................................................................................................................. 214
Ynetmelik Ve Geometrik Uygunluk Kontrol .............................................................................................. 733
Yukar Kaydr .................................................................................................................................................... 65
Yk bilgilerinin tanmlanmas .......................................................................................................................... 489
Yk gvenlik katsaylar ................................................................................................................................... 581
Yk ktphanesi ............................................................................................................................................. 489
Ykleme durumlar ......................................................................................................................................... 505
Ykseklie uydur: ........................................................................................................................................... 739
Yzey dokusu ................................................................................................................................................. 707
Yzeyler ayrca seilip tanamaz .................................................................................................................... 723
Z
Zaman tanm alan analizinin yaplmas ........................................................................................................... 535
Zaman tanm alan durumlar .......................................................................................................................... 533
Zaman tanm alan fonksiyonlar ..................................................................................................................... 531
Zaman tanm alan kombinasyonlarnn belirlenmesi ...................................................................................... 534
Zaman Tanm Alannda Hesap........................................................................................................................ 531
Zaman Tanm Alannda Hesap Yntemleri ..................................................................................................... 776
Zamana bal sehim ........................................................................................................................................ 239
Zati yk faktr .............................................................................................................................................. 481
Zemin emniyet gerilmesi ................................................................................................................................ 480
Zemin hakim periyodu ................................................................................................................................... 474
Zemin katmanlar ........................................................................................................................................... 275
Zemin Yap Etkileimli zm ....................................................................................................................... 535
Zemin yatak katsays...................................................................................................................................... 479

xxvi
Zmbalama ............................................................................................................................................. 214, 258
Zmbalama tahkiki iin kolon bal ............................................................................................................... 136
Zoom ............................................................................................................................................................... 63
Zoom Geri ....................................................................................................................................................... 64
Zoom Hepsi ..................................................................................................................................................... 64
Zoom In ........................................................................................................................................................... 64
Zoom Out ........................................................................................................................................................ 64
Zoom Pencere ................................................................................................................................................. 63
Zoom Seim..................................................................................................................................................... 64
Zoom Snrlar ................................................................................................................................................... 64
Zum ................................................................................................................................................................. 63
Zum ve Grnt lemleri ................................................................................................................................ 63

Idecad Statik 7 Kitap PDF

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Idecad Statik 7 Kitap PDF

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

Bu kitap, ideCAD Statik 7 programnn kullanm ile ilgili aklamalar iermektedir.

You might also like