Professional Documents
Culture Documents
BLG
Yusuf Has Hacip
A
BSMLLAHRRAHMANRRAHM
A2
hamdu sras minnet ve k gdi tengri azze ve
2 celleka kim ululuk idisi tkel kudgtlng padjah turur
3 yirli kkli yaratan kamu tnlnglarka ruzi birgen neni
4 kim tiledi erse kld yime neni tilese klur yefalu llahu ma ye
5 ve yahkumu ma yurid tak sansz selam durud halk
6 larda yigi yalavalarda drntsi ulu savs myhammedi
7 mutafa ze bolsun tak ma anng ileri aziz arlng a
8 habeler ze nzvanu llah aleyhm ecmcin bu kitab yav
9 lak aziz turur ein hukemalaruung emsalleri birle bezen-
10 mi maein ylemalarnng erlar birle araste klnm tu-
11 rur bu kitabn okgl bu beytlerni malum klngl kitab-
12 dn yak azizrak turur n man lmleri ve hakim-
13 leri kamu ttfak boldlar kim menk vlayetinde kamu
14 trkistan illerinde bura han tilinee trk iyatinee bu ki-
15 tabdn yakrak hergiz kim erse tanif klmad bu kitab
16 kayu padjahka ya kayu jklimka tegdi erse gayet uzlu
17 kndn nhayettin kee krklglkindin ol illerning hakim-
18 leri alimleri kabul klp tegme biri bir trl at lakab
19 urdlar nllar edebn lmuluk atadlar man meljkining
20 hykemalar ayin lmemlekeo tidiler meenklglar zinetu l
21 umera tip aydlar iranliar ahnameol tnrki atamlar ba-
22 zlar ma pendname.i muluk timiler turanlnglar kutadu bi
23 lig tip aymlar bu kitabn tanif klngl balasauu mev
2
4 ludlug perhiz idisi er turur emna bu kitabn kagar ilin
2
5 de tkel klp merjk meijki tava bura lan skinge
26
kigrmi turur meljk bura han ma an arlap ululap
2
7 z ha haciblkn anga bir yarukam turur anng n
2
8 yusuf ulug ha hacib tip at av ajunda yaylm turur
2
9 bu aziz kitab trt ulu ar ul ze bna klnm turur
30 bir adl ikini devlet ni akl trtnei kanaat yana
31 tegme biringe trke bir at birmi turur adilka kn to-
32 d ilig at birip padah ornnga tutm turur devletka ay
33 told at birip vezir ornnga kodm turur aklka gdl
34 mi at birip vezirning ol yvinde tutm turur kanaatka
35 odurm at birip vezirning karnda tip aym turur ta-
36 k anlar ara mynazara suali cevab keer teg szler sz-
37 lemi turur okglning kngti alp myannfn edg dua
38 birle yad klsun tip
B
1 uan bir bayat ol kamuda oza k hamdu gdi angar ok seza
2 ulugiuk idisi ugan z lcelal
yaratan trtgen me kadr kemal
3 ay yir kk idisi halayk bile ruzin anutm yigil sen kle
4 saksz bingli kamuka ruzi yitrr kamugn ma yimez zi
5 an kodmaz hergiz kamu tnlgng yitrr irr tz sanlgng
6 neteg kim tiledi me bold kamu kimi kim tilese klur ol ulu
7 durud ol drmi ngslka selam yine ileringe selam hem ulam
8 muhammed yalava halayk ba kamug baralarka ol ol kz ka
9 yime bu kitab ol idi k aziz biligligke bolay biligdin tengiz
lo bezenmi arlng biligler bile kal kim kr k) kanat tile
11 kuuu bara.sngn Inngler sozi lizip yinley kanu tp tzi
12 bu merjk meljki manlar begi biliglig ukulug ajunda yigi
13 kamu bu kitabn alp zlemi hazine iinde urup kizlemi
14 birindin biringe miralar kalp adniarka birmez zinge alp
15 asgl turur bu yok ol hi yas k trkler ukmaz munng mani.s
6 kitabdn eitgen bilr u an okngan bitigen ukumaz mun
17 elig kz tutar kr kitab szleri ikign ajunda iter ileri
8 manlar hakimi bu ein yurngs tz bara aym munng yaks
19 bu merjk ilinde kamu turk n mun teg kitab yok ajunda adn
20 kitab kadrini me biliglig bilir ukusuz kiidin adn ne kelir
21 ay tegme kiike kitab birmeg apang dostung erse imin bolmagru
22 neteg kim biligsiz bilmez mun ukulug ukupan kzetr an
23 bu bura han vakjt ire an yime han tilinee bu aym mun
24 mun teg kitabn kim aym oza kidin me kim aygay mun teg uza
25 kim erse mun teg iterm kan itigli bar erse ger men an
26 kayu kend ulu ordu kang ying kitabka ngin at atamlara
C5
27 ol iining bgsi hakimi turup at urm ol ilning tre krp
28 niler edebu lmuluk tip ayar maniar enisu lmemalk atar
29 bu merjk inde uluglar mun zinetu lumera tiyrler kni
A 6
30 iranlgia ahname tirler mungar turanl kutadu bilig tip ukar
31 ne trlg bu szler ngin tildeki kigrmi mungar kr kamug ildeki
32 yime bu kitabka at urm ulu bayat yarlkasu ol edg kulu
33 ay ol bu kitabka kabul bolduk bu tkler tilinde aceb krdki
34 yine bu kjlab kr kanungka yarar meliklerke artuk ilig kend tutar
35 kim ol ma bu mylkni tutngl kayu kereklig angar bj hakimler ayu
36 melikler koru ma esbab tze bu tertib eat emangt ze
37 bu mulkning harab bekas nedin ya mulket kalur barur adr
38 yime bu erig sn er at ma kamng neg teg tirilg yir bulu yoling
39 munng tertibin me kitabda aa adrm drrni kamuDi see
40 yana berk bu mi.ukni tutugl kii yaraglg erenke buyurd ii
41 kereklig ukulug birisi ongay yulaka neg teg ag kld ay
42 budunnng hak bar meljkler ze meljkning hak ma budundn tze
43 yine bu raiyyet kdezg an melik me knzetse teni me can
C6
44 kayu ol meljk kim tok klun urular dinde erig tzgni
45 ayur kr neg teg iting hile bu duman erigin snguka tile
46 meljkke neg teg iting kerek zi teg budunlar knlg kerek
47 bu yanglg meljkni budunlar sever yzini kngy tip adnlar iver
48 kut bar yakn tip tapu kluka kimini yautup yrak kovuka
49 bir ana bekitip yakn tutun bu kutsuz yavuz tip yrak sangun
50 yana bir sjyaset ban kesgke ikini fjraset kngl birgke
A7
51 ukulug biliglig tonga alp yrek hazine tolulap aktu kerek
52 rayyetka bolsa k takati kamu i iinde bulur rahati
53 bu ka harfkna men kumaru sanga kodundum untma dua kl manga
54 baka kr kitabn bu tirgen kii hunerlng er ermi kiiler ba
55 bu trlg fazayl ukular bile araste ol ermi yorm kle
56 btnlk me hymet bu zuhdl ze saknuk biliglig anglg oza
57 iy bu tengi turngla kuz ordu ili tp al nesebdin yorm tili
58 bu togm ilindin kp bargran kitabn koupan tkel klan
59 barusn bitimi yetrmi njzam bu kaar ilinde koulm temam
60 melikning nginde okm mun bu tava kara bugra hanlar han
C7
61 arlam artuk k hjleti kalemning hak tip uku hvrmeti
62 bu ha hacib atn tegrmie munga mun bu zinge yautm yana
63 bu mni n kr arlar an yusyf ha hacib tip ayurlar kni
64 yana bu kitabnng beyann ayur bu trt nik erifler zele klur
65 birisi me dl ol knilik ze ikini bu devlet kut jkbal tze
66 ni hjngd ol ululuk bile trtnei kanat ve afyet bile
67 bu tegme biringe at urm ngin bu yanglg atn atami kidin
68 adjlka kn tod ilig tip atar an kr meljklik kurrSa tutar
69 bu ay told devlet atanur kni vezirlik yiringe tutar kr mun
70 hingdka atad bu ol gdlmi mun ma vezirning ol tip timi
71 kanatka odurm at birr mungar ma vezirning yauk tiyr
72 munng hkmeti kr bu trt neng ze kitabn tketmi bularn tze
73 arabea tejike kitablar k bizin<f tilimizee bu yum uku
74 biliglig bilr ol munng hurmeti ukulug ukar ol bilig kymeti
75 bu trke koular tzettim sanga okrda umtma dua kl manga
76 barur men ajundn eit sen zngk jbngt all ma al kzng
77 lahi sen k sen tz yarlka ruzi kl kamu muminlarka lka
C
FHRST(eserin bu ksm kitapta)
D
metin
B i3 BlSMt LLAH RRAHMANl RRAHlM
TENGRl AZZE VE CELLE GDlSlN AYUR
1 bayat at birle szg baladm trtgen igidgen kergen idim
2 k gdi birle tmen ming sena uan bir bayatka angar yok fena
3 yagz yir yal kk k ay birle tn trtti haJayk d dlek bu kn
4 tiledi trtti bu bolm karnu bir k bol tidi bold kolmi kamu
5 kamu bara muuglug trtimii mug yok idi bir angar yok ii
6 ay erklig uan meng mungsuz bayat yaramaz seningdin adnka bu at
7 ululuk sanga ol bedklk sanga seningdin edn yok sanga tu tenge
8 aya bir birikmez sanga bir adn kamu anuda sen sen ngdn kidn
9 sakka katlmaz sening birliking tznengke yetli bu erkligliking
o siziksiz bir k sen ay meng au katlmaz karlmaz sakgka sau
A 11
11 ay i ta biligli ay hakku lyakin kzmde yrak sen knglke yakn
12 barng belglg sen kn ay teg yaruk neteglikke yetg kril gde yok
13 ne ersedin ermez sening birliking ne erseleng sen trttng sening
14 kamu sen trttng ne erseleng yokadur irig erse sen k sen tirig
B14
15 trtgen barnga trlmi tanuk trimi iki bir tanuk anuk
6 anng okag yok azu mengzegi neteglikke yetmez halayk gi
17 yormaz ne yatmaz udmaz odug ne mengzeg ne yangza ktrmez bodu
B16
18 kidin ongdn ermez ne soldn ongun ne astn ne stn ne otn oruu
19 orun ol trtti orun yok ingar anngsz orun yok btn bol mungar
20 ay srka yokn ay knglke ediz tanuk ol sanga bara ungt bediz
21 tttng tmen ming bu sansz tuig yaz ta terafiz ktki opr ying
22 yal kk bezeding tmen yulduzun kara tn yaruttung yaruk kndzn
23 uul yorl tnl nee tirilg seningdin bulup bir nge
24 ediz ta altn seraka tegi tz bara munglu sanga ay idi
25 aya birke btmi tiling birle g kngl btti eksiz amul tutl g
26 neteglikke kirme kdezgil kngl barnga btn boll amrul amul
27 kal kanaka kirme tutgl zngkal kanasz bil uzatma szng
C14
28 ay mungsuz dim sen bu munglu kulu suyurkap kergil yazukn kamug
B 15
29 Sangar ok sgndm umnm sanga mungadm yirimde elig tut manga
30 sevg sav birle kopurl mini elig tutta kl knilik kni
31 tz trt iinge tmen ming selam tegrgil kesksz tuta ulam
32 ulug knde krkit olarnng yzin elig tutta kll edg szin
A 12
33 sini erdkng teg gmez zm sini senmet ggil kesildi szm
U. YALAVA LEYH} SSELAM GDSlN AYUR
34 sevg sav dt barsak idi budnnda talus kiide kedi
35 yula erdi halkka karangku tni yarukluk yadt yarutt sni
36 ok ol erdi bayattn sanga sen tr kni yolka kirding tonga
37 atasn arasn yulu kld ol tilek ummet erdi eyu birdi yol
38 Knin yimedi kr tnn yatmad sini kold rabda adn kolmad
39 Sini kold tn kn bu emgek bile an g sen emdi sevinin tile
40 kamug kadus erdi ummet n kutulmak tiler erdi rahat n
41 atada anada barsak bolup tiler erdi tut bayattu kolup
42 bayat rahmeti erdi halk ze kln silig erdi klk tze
43 tzn erdi alak kln silig uvutlu barsak ak kit elig
44 yz yir yal kkte erdi ks angar birdi tengri arlk k
45 ba erdi ngdn kamu baka kidin bold tama kamu savka
46 kngl badm emdi anung yolnga sevip szi tuttum btp kavlnga
47 ilahi kdezgil mening knglmi sevg sav birle kopur kopum
48 kyamette krkit tolun teg yzin elig tutta kl lahi zin
UI. Al3 TRT SAHABB.NlNg GDlSN AYUR
49 anng trt ii ol avngu krp kingei bular erdi birle turup
50 iki kadn erdi kdeg iki bular erdi drm budunda iki
51 atik erdi anu kamuda oza bayatka btgli kngl til tze
52 yulug kld mal teni cann yalava sevini tiledi kni
53 basa faruk erdi kii drm tili kngli bir teg budun kdrmi
54 bu erdi basut kni dinka kk eri at yzindin kiterdi ek
55 basa uman erdi uvutlu silig kiide drmi ak king elig
B 17
56 fida kld barn nengin hem zin yalava angar birdi iki kzn
57 ali erdi munda basak talu kr ersig yreklig mengesi tolu
C 16
58 ak erdi elgi yreki tedk biligg saknuk kr at bedk
59 bular erdi din hem eriat kki bular ydti kafir munafk yki
60 bu trt i manga trt tadu teg turur tzlse tadu n tiriglik bolur
61 meningdin bularka kn ming selam tegrgil idim sen kesksz ulam
62 olarn meningdin sevindr tu ulu knde kll elig tutta
IV.
YARUK YAZ FALIN ULU BURA HAN GDSN AYUR
63 toardn ese keldi ngdn yili ajun itgke at utmah yol
64 yaz yir ypar told kafur kitip bezenmek tiler dnya krkin itip
65 irinig kii srdi yazk esin yaruk yaz yana kurd devlet yasn
66 yak yand bongay yana ornnga balk kudrukndn koz burnnga
67 kurm yalar tonand yal bezendi yipn al sarg kk kzl
68 yaz yir yal torku yzke bad htay ark yadt tava edi
69 yaz ta kr opr tendi yadp itindi kol ka kk al kedip
70 tmen t iekier yazld kle ypar told kafur ajun yd be
71 aba yili kopt karanfjl ydn ajun bara btr ypar burd kin
72 kaz rdek kuu kl kalkng tud kaklayu kaynar yokaru kod
73 kayus kopar kr kayus konakayus eapar kr kayu suv ieer
74 kki turna kkte nn yangkular tizilmi titir teg uar yilkngr
75 Ular ku nin tzdi nder iin silig kz okr teg kngl birmiin
76 nin tti keklik kler kalura kzl agz kan teg ka kap kara
77 kara eumguk tti sta tumukn ni oglau kz ni teg yakn
78 iekkte sandvae ter ming un okr ur bri tnn hem knn
79 elik klmiz oynar iekler ze sun muyak anar yorr tip keze
80 kalk ka tgdi kzi ya saar iek yazd yz kr kler katurar
8 bu dte ajun z zinge bakp kvenip sevinip edinge bakp
82 ilet manga at dnya szin
ayu krmedingm bu hakan yzin
83 udr erding erse tur a emdi kz eitmeding erse eit minde sz
li 19
84 tnen yda ber tul erdim tulas bu tul ton suelup rng kedtim as
85 bezendim begim bold hakan ulug tndm munu kolsa canm yulug
86 bult kkngdi urd uevbet tu yan yanad tartt hakan tug
87 biri knda kt sunup il tutar biri ksi av ajunka yeter
88 ajun tutt tava ulu bura han kutadsu at birs iki cihan
89 ay din zzi devletka nair muin ay milletka tac ay eriatka din
90 bayat birdi bara tilemi tilek bayat ok bolu birs arka ylek
91 ay dnya cenali ululukka krk ay mulketka nur ay yayg kutka rk
92 bolu budi evren iliy birdi taht tuta birs tengri bu taht birle baht
93 ajun tnd ornap bu hakan ze ann dt dnya tanguklar tze
94 esirdin keligli kalk kular kayu ray-i hindi kayu kayar
95 ger atn ndep nin trtp kvene birle avnur sevinke tuup
96 bu trlg iek yirde muna bediz yaz ta kr opr yal kk mengiz
97 kayus yd birle tapnur tapu kayu krk mngiz bile at kapu
98 kayus elig sund ttsg tutar kayu bvking kin ajun yd kopar
H20
99 Kayus togardn tutar ming tanguk kayus batardn tapug anuk
Al5 D
100 Tapugka kelip kut kapugda turur kapugda turugl tapugda turur
101 bu yanglg topugka itindi ajun ya boyn egdi ktrdi zn
102 ajunda av bard hakan ksi krmejeli kzlerde kitti us
103 ajun inke tegdi tzldi tr tr birle atn kopurd r
104 ak suretin kim kreyin tise kelip krs hakan yzini usa
105 cefasz vefalg tilese kutun yzi kr klnc vefa ol btn
o6 as kolsa bara yny yasszn ber kel tapug kl kngl bir sn
107 tzn klk alak barsak kngl kreyin tise kel nun kr amul
108 ay edg kln al edg uru ajun kalmasun sizingsiz kuru
109 bayat birdi devngt ay terken kut anng kri klu okp ming at
110 idi kiki sz ol meelde kelir ata orn at oulka kalr
111 ata orn kald at ma bile adn ma tak bolsu ming ming ula
112 talu neng tanguk tutt ming ming elig munu kl tanguk kutadu bilig
113 olarnng tanguk kelir hem barr mening bu tanguk bold meng kalr
114 nee tirse dnya tker alknur bitise kalr sz ajun tezginr
115 kitabka bitindi bu hakan at bu at meng kald ay terken kut
116 ya rab ste devlet tkel kl tilek kamug ite boll sen arka ylek
117 severin esen tut yasn kt sevinin tolu tut saknn kotur
118 yaga tursu yamur yazlsu iek kurmu yngatn salnsu kjek
119 bolu birs evren tu evril kod bolsu duman ba kavrlu
120 yaz yir bakr bolmana kzl ya otta iek nmegine yal
121 Tirilsni terken kut ming kutun yalnsun krmez karak otun
122 tak ma neg erse arzu tilek bayat ok bolu birs arka ylek
123 sevinin avnn kvenin ili aasu yaasun lukman yl
V. YT YULDUZ ON K KEKNt AYUR
124 bayat at birle szg baladm trtgen igidgen kergen idim
125 trtti tilek teg tz alemyarutt ajunka kng hem ayng
126 yaratt kr evren tu evrilr anng birle tezgine yime tezginr
127 yal kk yaratt ze yulduz kara tn ttti yaruk kndzi
B22
128 bu kkteki yulduz bu ana bezek bir ana kulavuz bir ana yezek
129 bir ana yarutm halaykka ol bir ana kulavuz bulur yitse yol
130 kayus rngk kayus kod kayus yarukrak kayu eksdi
A16
131 bularda eng stn sekentir yorr iki yl sekiz ay bir evde kalr
132 anngda basa bold ikine ongay bir evde kalr on adn iki ay
133 ni krd keldi kksn yorr kayuka bu baksa yaarm kuru
134 yak bold trline yarutt ajun yaksa yarutur baksa zn
135 sevg yz urund biinei sevit seve bakt erse sen zni avt
136 basa keldi arzu tilek arzular kayuka yagusa angar z ular
137 bularda eng altn bu yalk yor yak birle utru baksa tolr
138 on iki kek ol bularda adn kayu iki evlig kayu birke in
139 koz yazk yulduz basa ud kelir erentir kuk birle sanu yorr
140 kr arslan bile kon buday ba basa lg bold eadan ya ii
eksdi ] Aa2 gkfdi (satr altnda ar. harfl. fing ) || 131 bularda . . . gorr ] A ng asdan sekendiz ( satr altnda ar. harfl.
zihal ) y. 84 seken tir y. ll 132 . oriaay ] A kelti ikline onffay ( satr altnda ar. harfl. mufteri) |1 133 kilrd n ] AS kared (aatr
altnda ar. harfl. merrih) kksin Be krud . . . )] 134
141 Basa keldi olak kmek hem balk bular togd erse yarad kalk
142 i yazk yulduz i yayk bil i kzki yulduz i kk bil
B23
143 i ot i .suv ingi bold yil i bold toprak ajun bold il
144 bularda birisi binnge yag yaka yag dt kesti o
145 karnaz yaglar yaral iin knimez yalar ktrdi in
146 itigli bayatn itti birdi z ite birdi tzdi yaraturd lz
147 basa aydun emdi munu yalngukng arlk bold bili g uku
VI.
YALNGUK Ol.ANI ARLK Bll.lC UKU BlRLE ERDKlN AYUR
148 Trtti drdi se yalngukug angar birdi erdem bilig g ukug
149 Kngl birdi hem me yortt tilig uvut birdi klk hem kln silig
150 bilig birdi yalnguk beddi bu kn uku budi tr yazld tgn
151 bayat kimke birse uku g bilig k edglkke uzatt elig
152 biligni bedk bil ukun ulubu iki bedtr drmi kulu
153 bu szke tanuk munu keldi sz bu szni eitgil szng munda z
154 uku kayda bolsa ululuk bulur bilig kimde bolsa bedklk alur
155 ukulug ukar ol biliglig bilir biligli ukul tilekke tegir
156 bilig manisi bil neg tir bilig bilig bilse tr yrar erde ig
157 biligsiz kii bara iglig bolur gig emlemese kii terk lr
158 yor ay biligsiz igingni ota biligsiz otn sen ay bilge kuta
159 uku ol burunduk an yetse er tilekke tegir ol tmen arzu yir
160 uku bolsa erke kr as k bilig bilse tr bolur er ks
6 uku birle ile kamu i kdgbilig birle bekle bu bulm dg
Vll. TlL RKDEMlN MUNlN ASllN YASIN AYUR
162 ukuka biligke bu tlma til yarutta erni york tilni bil
163 kiig til arlar bulur kut kii kiig til uuzlar banr er ba
164 til arslan turur kr iikte yatur aya evlig er sak bangn yiyr
165 tilin emgemi er neg tir eit bu sz ike tutl znge i t
166 mini emgetr til idi k telim bam kesmesni keseyin tilim
167 szngni kdezgil bang barmasun tilingni kdezgil tiing snmasun
B25
168 biliglig bilig birdi tilke bg aya til idisi kdezgil bag
169 esenlik tilese sening bu zng tilingde karma yaragsz szng
170 bilip szlese sz biligke sanur biligsiz szi z ban yiyr
171 k szde artuk asg krmedim yana szlemite as tulmadm
172 k szleme sz birer szle az tmen sz tgnin bu bir szde yaz
173 kii sz bile kopt bold melik k sz bang yirke kld klik
174 k szlese yangad tir bilig yana szlemese an tir tilig
175 kal munda erse york utru ur york utru ursa kiig yoklatur
176 tilig ked kdezgil kdezildi ba szngni ksurl uzatld ya
177 til asg telim bar yas ma k ara gdilr til ara ming sk
178 kal mundag erse bilip szle sz szng bolsu kzsz karauka kz
179 biligsiz karau turur belglg yor ay biligsiz bilig al lg
180 togul lr kr kalr belg sz szng edg szle zng lgsz
A18
181 ki neng bile er karmaz zi bir edg kln bir edg szi
182 kii togd ldi szi kald kr zi bard yaluguk at kald kr
183 tiriglik tilese zng lneg klnng szng edg tut ay bg
184 tilig gdm ana ara sktkm tilekim sz erdi sanga yrdkm
185 kamug szni ysa uku taplamaz kerek szni szler kii kizlemez
186 szm ogluma szledim men tolnga oul minde altn manga ne tenge
187 sanga szledim men szm ay ogul sanga birdi bu pend zm ay ogul
88 km kalsa altun meningdin sauga an tutmagl sen bu szke tcuge
189 km ike tutsa tker alknur szm ike tutsa km kazanur
190 kiidin kiike kurnaru sz ol kunaru szg tutsa as yz ol
191 bu knn tgne kaing ay bilge bg
zm uzrin aysa yime eymen
KtTAB DS Z UZRlN AYUR
192 tilekim sz erdi ay bilge bg kidin keldei ke zm szig
193 uku keldi utu ayur btr kr szng bolsa yangluk sanga bola kor
194 budun tili yavlak sini szlegey kii klk kirt etingni yigey
195 baka krdm erse yinik bold yk zm ayd szle szng bar tk
196 neglk tise sen ayayn sanga eitgil szmni ay ersig tonga
197 bu yalnguk at bold yangIuk n bu yangluk uruld bu yalnguk n
198 yanglmaz kii ku ayu bir manga yanglm tmen ming ayayn sanga
199 biliglig idi az biligsiz k ukusuz k bil ukulug ks
200 biligsiz biligligke bold ya biligsiz biligligke kld o
201 kiide kii adruk bar telim bu adruk biligdin ayur bu tilim
202 biligligke szledim u bu szm biligsiz tilini bilmez zm
203 biligsiz bile hi szm yok mening ay bilge zm u tapu sening
204 szm szlemike sanga eymen zm uzri kold sanga u munu
205 szg szledei azar hem yazar ukulug eitse ongarur tzer
206 burunduklug ol sz tive burn teg barur kana yetse titir boyn teg
207 bilip szledei kii bar k an bildei er manga ked ks
208 kamu edglkler bilig asg1 ol bilig birle buld mesel kkke yol
209 bilig birle szle kamug szni sen biligin bedk bl kamug zni sen
210 yal kktin indi yagz yirke sz szi bile yalnguk ar kld z
B28
211 kngli tpsz tengiz teg turur bilig yin sau tpinde yatur
212 tengizdin karmasa yin kii kerek yin bolsun kerek say ta
213 yaz yir katndak altun ta ol kal ksa begle banda tu ol
214 biliglig karmasa bilgin tilin yarutmaz anng bilgi yatsa yln
215 ukul biligli idi edg neng kal bulsa ilet uup kkke teng
216 neg tir eitgil bu il kend begi ukuka biligke yetrmi gi
217 ajun tutuka er ukulug kerek budun basguka g kerek hem yrek
218 uku birle tutt ajun tutu bilig birle bast budun basu
219 ajunka apa inmiinde ber ukulug uru keldi edg tr
220 kayu dte erse bu knde burun biligligke tegdi bedkrek orun
221 uku birle aslu kii artak bilig birle szlr budun bulgak
222 bu ikin itmese kodl bilig klngka tegrgil sen tr elig
223 bg bilge begler budunka ba klng birle itmi biligsiz ii
224 ajun tutuka er uku bilse ked budun basuka er bilig bilse ked
225 bu iki birikse bolur er tkel tkel er ajunu temam yir tkel
226 apang iki ajun kolur erse sen ot edglk ol klur erse sen
227 kal edg bolmak tilese zng yor edglk kl kesildi szng
228 kii nng bolmaz bu meng at ann meng kald bu edg at
229 zng meng ermez atng meng ol atng meng bolsa zng meng ol
IX.
EDGLK KILMAK GDlSlN asg LAKN AYUK
230 kal bolsa elging budunka uzun kamu edglk kl klnn szn
231 yigillik kaar ol tiriglik uar bu t tesr ajundn zng terk keer
232 tiriglikni mn kl asg edglk yarn bolga edg yig kedglk
233 neg tir eitgil kii edgsi yorp tn tokgl ahr lgsi
234 ajunda ne yanglg eren togd kr bir ana yord yana ldi kr
235 kerek beg kerek kul ne edg isiz zi ldi erse at kald iz
236 sanga tegdi emdi kezigee orun kamu edglk kl sen edg burun
237 tirig lg ahu teng ying kii lse edgn kr at tirig
238 iki trlg at ol bu tilde yorr bir edg bir isiz ajunda kalr
B30
239 isizke sk edg gdi bulu zngke baka kr kayusn kolur
240 zng edg bolsa atng gdilig kal bolsa isiz sk ay silig
241 sklg nelk bold zahhak otun nelk gdi buld feridun kutun
242 biri edg erdi an gdiler biri isiz erdi an sktiler
243 isizm sanga yig azu edgm skm kolur sen azu gdim
244 kayusn tilese drgil birin isiz edg bol.sa knme yarn
245 mungar mengzetr sz snam kii snam kii bildi il kn ii
246 kii edg atn kr alk bulur atkm isiz lse kar oulur
247 nee me snadm isiz klu kite bard knde zldi ki
248 nee krdm erse isizler ii ozu bolmad ay biligg kii
249 sizlik ot ol ot kyrgen bolur yolnda keig yok tlgen bolu
250 kr tursa bizde oza baru kara tut ya begler ajun tutu
251 Bularda kayu buld erse bilig olar urm d kn ajunka elig
252 bilig kimde erse ajun begleri tr edg urm kii yigleri
253 bu kn me kim edg atansa kii olar bold anu ol edg ba
B31
254 bg beg kirn erse biligke yaku hiligig kiig km zke yakn
255 elig urm ike bakp ilemi bilig ike tutm budun balam
256 ilin itmi tr bayunu kara kara baylkn klm zke tura
257 at edg bolm atanm ak ak lse at tirig tip uk
258 lrin bilip klnu zke itig bitip kodm atn tirigke bitig
259 bu kn kim oksa olarg hiluangar tgnr ancln edg kelir
260 neg bar ajunda biligde ks biligsiz tise erke krksz sk
261 neg tir eitgil biliglig kii ajunda snayu yetilmi ya
262 biligsizke trde orun bolsa kr bu tr ilke sand ilig buld tr
263 kal bilgeke tegse ilde orun ol il bold trde tak ked burun
264 biligke turur bu arlk kamu ajunka kerek tr kerek il kapu
265 iki trlg ol kr bu al kii biri beg biri bilge yalnguk ba
266 anngda naru bara ylk san tilese mun tut tilese an
267 sen emdi kayu sen manga ay aa ikide biri bol nete kaa
268 klng ald biri budmug tzer kalem ald biri york yol szer
269 olardn kalu keldi edg tr kumaru turur tegse koprur r
270 lgdin tirigke kumau sz ol kumaru szg tutsa as yz ol
271 biligsiz kaau turur beiglgay kzsz karau bilig al lg
272 kii krki sz ol bu sz k telim yor edg szlg kiig g tilim
273 mesel keldi trke mungar mengzetr an szledim men munu yangzatur
274 uku krki til ol bu til krki sz kii krki yz ol bu yz krki kz
275 tili birle yalnguk szi szlenr szi yak bolsa yzi suvlanur
276 kr barsa emdi bu Trk begleri ajun beglerinde bular yigleri
277 bu trk beglerinde at belglg tonga alp er erdi kut belglg
278 bedk bilgi birle k erdemi biliglig ukulug budun kdrmi
279 ne drm ne kdrm ne ersig eren ajunda tetig er yidi bu cihan
280 tejikler ayur an efrasiyab bu efrasyab tutt iller talap
281 idi artuk erdem kerek g bilig ajun tutuka tr sunsa elig
282 tejiker bitigde bitimi mun
bitigde yok erse kim ukay an
A20
283 idi yak aym azglg kr er
azlg eren berk tgnler yazar
284 ming erdem kerek bu cihan tutguka kr arslan kerek bu kulan basuka
B33
285 ajunka erdem keek ming tmen ann tutsa il kn kiterse tuman
286 klng ursa bngsa ya boynn tr birle tzse ili budnn
X. BLG UKU RKDEMtN asg N AYLJR
287 tilekim sz erdi ay bilge bg ukuug biligig zm szleg
288 uku ol yula teg karangku tni bilig ol yarukluk yarutt sini
289 ukuun agar ol biligin bedr bu iki bile er arlk krr
290 mungar btmese kr bu nuin revan uku kzi bule yarutt cjhan
291 tr tz yontt bayud budun atn edg kld ol edg dn
292 mangar tegdi munda biliglig szi tamudn yrar tip tamuluk zi
293 kiig oglanng kr ukuka ulam ya yetmegine yormaz klam
294 ukulug kii kr karsa munar uku kitti tip hem kalem me tnar
295 kal tilve ursa kr lse kii lm yok angar hem birilmez ii
296 neglk tise sen ukusuz turur ukusuz kiiler lgsz tutur
297 ukuka turur bu arlk itig ukusuz kiei bir avueea tetig
298 kr barsa yak ayur bu szg ukusuz biligsiz bedtmez zg
B 34
299 kr barsa bara urur bu kedk ukulug biliglig kr al ked k
300 uku bolsa al bolur bolsa ebilig bolsa beglik klur klsa er
301 kimingde uku bolsa al bolur kayuda bilig bolsa beglik bulur
302 yaz yir ze yahguk ogl elig ktrdi kamugka yetrdi bilig
303 uku birle al atanur kii bilig birle begler iter il ii
304 tmen ming t erdem k gdiler uku birle klm n gdiler
305 Uku azn azlanma asg k bilig azn azlanma erke ks
306 bu trt neng azn azka tutma neg bg szlemi sz eitg g
307 bu trtte biri ot birisi ya ni ig ol kr tiriglik a
308 basas bilig ol bularda biri bu trt neng uuz tutma yksek tri
309 bu tegme biri as yas lelim kayus birim teg kayus alm
310 bilig kinya teg ol neng irkl turur uku ordus ol neng gl turur
311 yparl biligli teng i bir yang tutup kizlese bolmaz zde ngi
312 ypar kizlese sen yd belgrer bilig kizlese sen tilig lgler
A2l
313 bilig baylk ol bir gay bolusuz tegip or tevlig an algusuz
314 kien ol kiike bilig hem uku kienlig yaraszka barmaz k
B.t5
315 sevkrek atn er kienlig tutar kereklig atn kr kdezlig tutar
316 kienlig kngmez kereke yorr tual yramaz tileke barr
317 Uku ol sanga edg andlg ada bilig ol sanga ked barsak kada
318 biligsizke bilgi kln ya adn bolmasa tap bu iki o
319 mungar mengzet keldi trke meel okgl mun sen kngl gke al
320 ukulug kiike ii tap uku biligsiz kiike at tap sk
321 biligligke bilgi tkel ton a ol biligsiz kln yavuz kolda ol
322 ukulug ked er vke zdin yrat biliglig beg er buma edg kl at
323 bu iki bile ike yakma ive kal yaksa kldng tiriglik yava
324 knlg bolur tut vke ii yazuklu bolur ite busa kii
325 amulluk kerek erke klk ongay rglk kerek begke tosa kn ay
326 tznlk kerek hem siliglik kerek ukulug keek hem biliglig kerek
327 ukulug kerek ked drse kiig biliglig kerek ked btrse iig
328 yaralg yaraszn titr krp kereklig kereksizni kirt sorup
329 adrsa drse see bilse z kamug i iinde yitig tutsa kz
330 Bolur tr iler btn hem bg biliglig kiiler bg yir ag
331 tilekke tegir ol bu yanglg kii ikig ajunda itiglig ii
332 buaklk bile erke vke yavuz bu iki bile tut emger et z
333 eitgil neg tir bg bilge tengbu sz ike tutl aya kzu eng
334 bu bolsa yalnguk biligsiz bolur kal vke kelse ukusuz klur
335 bulk yavuz erke tr bilig otunluk klur busa klk silig
336 eitgil neg tir biliglig kii biliglig szi n sevg can tu
337 bu bir ka nem ol kr kiike yavuz mun bilse yalnguk lkar et z
338 bularda birisi bu til yalan munngda basas szg kyan
339 ni tak bir bor ie seve siziksiz bu er bold birtem yava
340 tak biri erke bu arkuk kln bu arkuk klnlka bolmaz sevin
341 yana bir angsz bu klk otun kiiler evinde bu koprur ttn
342 Yana bir tili il bu vkelig ultur kiig skse asa tilig
343 bu ka neng birikse bings ze anngdn yrar ol duk kut teze
344 bolu birmez evren ba tezginr anng birle klk yang tezginr
B37
345 Yor edglk kl ay edg kii itiglig bolur tut edg ii
A 22
346 neg tir eit emdi klk silig snayu tegip ilke sunm elig
347 karmaz bu edg nee yllasa isizlik edikmez nee edlese
348 ya ksga isiz knn karr uzun yalg edg knesz yorr
349 tilekin bulur edg knde yang isizning kninge ming artar mung
XI.
KTAB ATI YRGN YME AVUEALIKIN AYUR
350 kitab at urdum kutadu bilig kutadsu okglka tutsu elig
351 szm szledim men bitidim bitig sunup iki ajunn tutu elig
352 kii iki ajunn tutsa kutun kutadmi bolur bu szm n btn
353 bu kn tod i tidim sz ba yrgin ayayn ay edg kii
354 basa aydm emdi bu ay toldn aungdn yaruyur duk kut kni
355 bu kn togd tigli tr ol kni bu ay told tigli kut ol kr an
356 basa aydm emdi kr gdlmiig uku at ol bu bedtr kiig
357 anngda basas bu odurm ol mun kbet tip zri yrmi ol
358 bu trt neng ze szledim men szgoksa alay yitig kl kzg
359 sevinin yongl ay edg yigit szmni yava klma kngln eit
360 katglan yanglma knilik yoln yigitlik yava klma asn aln
361 ks tut yigitlik keer sinde terk kaar bu tiriglik nee tutsa berk
362 seningde bar erken yigitlik ki yava klma taat tapu kl tu
363 kser men yigitlikke knr zm knm as yok keser men szm
364 kiming krkta kese tiriglik yl esenleti erke yigitlik tili
365 tegrdi manga elgin elig yam kuu kld kuzun tsi teg bam
366 okr emdi altm mangar kel tiy busu bolmasa bardm emdi naru
367 kiming ya altm tketse sak tatg bard andn yay bold k
368 otuz ymn yandru ald elig neg klay altm tegrse elig
A23
369 neg kldm erki elig men sanga nelk trdg emdi bu ke manga
370 tatg erdi bara yigitlik iim au kld emdi manga yir am
371 bodum erdi ok teg kngl erdi ya kngl klu ok teg bodum bold ya
372 Yigitlik neg yd erse manga karlk kelip ald kelgey sanga
373 aya ergi kel mini erglp yl ay tutun boldum emgek bile
374 kngensiz klndi mangumaz adak tnerdi yarumaz krgli karak
375 tatg bard ti kurusak ot yrad meningdin yigitlik at
376 odungl ay kkein lmke anun bu kemi knngke st kl nn
377 keip bard d kn yavalk bile bu kalm knng birle uzrng tile
378 ay mungsuz idim meng tut tmg lmke trttng bu sansz tirig
379 tiler men seningdin du am bu szn tirig tutgl ana yam kl uzun
380 seningdin kolup k bu sz baladm tkel kluka k sen k bir idim
381 tilim tnma ggil yaratgln yaragszn mindin yratgln
382 drdi trtti yartt kngl kni yol ze tutt knglm amul
383 Karangkuda erdim yarutt tnm tnerikte erdim togurd knm
384 azp ygrr erdin ayu birdi yol kyer erdim otka kdezmese ol
385 drdi adrd ktrdi mini azuklar yolndn kiterdi mini
386 kngl bezedi yarukluk bile tilimni bezedi tanukluk bile
B40
387 kngl birdi kz hem uku g bilig aa birdi szm yortt tilig
388 habib sav yol mini yettei ol ok sav bolsu elig tutta
389 bu bara idim fazl erdi kamu arlad minteg tapusuz kulu
390 munng eukri emdi neteg teyin tirig bolsa zm yln hem ayn
391 lahi bilr sen bu acjzlkm sangar ok aar men mungum hem takm
392 klumaz ma krng sanga men bing meningdin ekur kl sanga sen sra
393 Kni yol ze tz tuta bir mini suulma meningdin bu iman ton
394 tenimdin karda mening bu canm ehadet bile kesgl ahr luum
395 zm kalsa yalnguz kara yir katn mangar dl anda k rahmetin
396 tapusuz kulung men yazukum k zng fazl birle ker ay ks
397 kamug mumnng sen tz yarlka yarnk bekadn bu kn kl Ijka
XU. SZ BAI KN TOD LlG ZE
398 uku tgnr kr bilig bildrr yay dnya klkn sanga ukturur
399 bu irsel yay klk kunga ajun kln kz ol krse ya uzun
400 ara klk kz teg kln silig sevitr sunup tutsa birmez elig
401 seviglini sevmez keyik teg kaar kanglka yapur adakn kuar
402 ara krse ygrr bezenip udu ara krmedk teg klur yir kodu
403 ara krse evrer yana terk yzin avaglar nee tutsa birmez zin
404 k begr kartt karmaz zi telim beg kerdi kesitmez szi
405 beg erdi ajunda bg bilge ba bu beglik zele uzun bold ya
406 bu kn tod erdi at belglg ajunda avkm kuh belglg
407 kln kni erdi klk ongay tili n btn hem kzi kngli bay
408 biligg beg erdi ukulug odug isizke ot erdi yaka yodu
409 yana kr kvez erdi klk kni kninge ktrdi bu klk an
410 bu yangug beg erdi bu blg ze tirildi yord klmn tze
411 siyaset klur erdi himmet bile bu himmet yaraur mrvvet bile
412 mungar mengzet keldi air szi oksa alay okgl kzi
413 kerek erke himmet mrvvet tengi yavuz yuneng andn yrasa ngi
414 kiilikke himmet mrvvet kerek kii kadri himmet mrvvet yang
415 bu kn togd ilig bu klk bile yarud ajunka kn ay teg yala
416 ukulug kim erse oktt an biliglig kim erse bedtti an
417 yumtt angar bek ajun drmi ukulug biliglig budun kdrmi
418 zi itti tzdi kr il kn ii tak ma tiler erdi drm kii
419 zinge basut klsa i balasa zi tnsa ana ol i ilese
420 mungadp ayur bir kn oldrup zi bedk i bu beglik ii hem szi
421 ba arg kp ol krse ii k k ini szgen ukulug ks
422 klumaz zm bu kamu il iin manga er kerek tir bilir i ban
423 kerek tir manga emdi drm kii ukulug biliglig kiiler ba
vvet J AZ myrvef l mrvvet yaug ] Aga mungi nenggi BH m. yang 15 f/arud . . . yala ] Az yarutt acunu kun aydeg kale
Bl4 yarud . .. . oktu ] Ai2 k. grzc ( tashih edilmi ) o. Bi5 . .. okld 1 bediiiti ] Bg
424 Barsak btn n kln kni tili kngli tz bolsa bilse mun
425 klu birse erdi mening ielerun kr barsa erdi iim talarm
426 neg tir eit bu snam kii banda kermi yetrmi ya
427 basut kerek erke yanglar ukulug biliglig bg ililer
428 basut kerek bara ini bilir bilip ilese er tilekke tegir
429 basut telim bolsa beg emgemez ii bara itlr tr artamaz
430 basut kerek bara ite bilin bu beglik iinge tak kp kln
431 basut tilep bulmad kr ilig tegrdi zi bara ike eligr
B43
432 tegir bold knde kr emgek k erej kolsa emgek tegir ol l
433 kr barsa yak ayur u bu sz snap szlegi duk kutlu z
434 erej kolsa emgek tuta barr sevine kolsa kadu tuta yorr
435 nee er bedse ba arg bedr nee ba bedse bedk brk kedr
436 ilig kz kulak tutt ilde kamug ald angar bara beklig kapu
437 yaraszn bogd eligde urup isizig yratt ilindin srp
438 bu saklk bile kr ilin balad kut knde artt r yoklad
439 kamu yirde erke bu saklk kerek bu beglik iinge tak sak kerek
440 bu saklk odugluk bu il iinge tz asg bold uzun yanga
441 mungar mengzey keldi air tili bu air tili bold szke ul
442 oduluk bu saklkn gdi eren usallk bile ldi er ming tmen
443 usal bolma saklan kamu ite sen bu saklk bile iki ajun tilen
444 kii imini kr usallk klur ya yetse ngdn usallar lr
445 neg tir eit bu ajun tutm er tkel saklap tr yag utm er
. . fuit ] BQ kz ( z noktasz ) k. iut(t) ll 437 bod . . . urup ] Ag ykt ilni ) ya u. Bg 6. ( noktasz ) . . . | isizig . . . ilindin ]
Ag Sig l/ l/rat(t)t i. || 438 baladl ] Ao saklat l kut ... goklad ] Ai9 kad
446 ilig kolsa saklan ajun kiei bu saklk err hem eriat ii
447 usal er teger kz usahn udr usal bolma saklan ay klk kadr
448 ilig saklk kld ilke asg bu as bile bold ilde tatg
B44
449 ilin itti tzdi bayud budun bri koy bile suvlad ol dn
450 sevigli sevinin an gdiler yalan etip boyun egdiler
451 kayu snu keldi tiledi kik kayu keldi pti iligke iik
452 neg tir eit emdi kngli odu szi kr iek teg tmen t bodug
453 bu beglik luluk idi edg nengyork kni erse ay kzu eng
454 idi edg beglik tak edgrek tr ol an tz yortgu kerek
C17
455 ne kutlug bolur d budunka kni begi edg bolsa yorsa kni
456 ne kutlu kut ol erke edg at bu edg at bard meng kut
457 Ne edg bolur beg ol edg kii kiilik bile itse il kn ii
458 tz ilke tegdi ilig edgsi ajunka yadld bu av ksi
459 dua artt ilde kr edg at beddi kninge at hem kut
460 ajun budn etip an arzulap ava yglu keldi angar z ulap
461 ajunka bad kr tkel kut kur koz birle katlp yord bri
XUI.
AY TOLDI KUN TOD LlG TAPUNGA KELMN AYUR
462 bir ay told ath er erdi tetig eitti bu eavng itindi itig
463 yigit erdi olan kln amul ukulug biliglig hem glg kngl
464 yzi krklg erdi krp kz kamar szi yumak erdi tili tz tamar
465 kamug trlg erdem tkel grenip yorr erdi erdem eligke alp
466 zinge bakp ayd men me bu kn tmen erdemim birle ilde burun
467 negke yorr men bu y rde kurug iligke barayn klayn tapug
468 iligke tusulsun bu erdemlerm ansun mening kits emgeklerim
469 ukulug biliglig beg ermi amul tiler ermi erdem idilerin ol
470 uku kadrini hem ukulug bilr bilig satsa bilge biliglig alr
471 szin ayd air mungar mengzet tili lafz birle angar yangzatu
472 bilig kymetini biliglig blir ukuka arlk biligdin kelir
473 neg bilge tilve bilig kedrini
bilig kayda bulsa biliglig alr
474 bu ay told itti kr at ton tolum ayur kndngyin tapuka yolum
475 zinge kerekin itindi itig iligke yz urd bu bilge tetig
476 yana ayd mundn barur men turup ilig tapinga bu zm yz urup
477 ariblk yirinde kerek bolga nera bu elgim tarusa sarg kla eng
478 idi ked katg bu ariblk ii ariblkta yanglur talu er ba
479 siziksiz kerek bola altun km zm ileteyin tise men k
480 neg tir eit emdi bilgi tengiz szin yangzatur krse kzgu mengiz
481 kim erse tapuka kingyin tise iki neng kerek bil sz aydm kese
482 tiriglik kerek bir tu igsizin tapnsa kyksz yarutsa yzin
483 tak bir sav allun kerek ay tetig an iletip itse zke itig
484 anngda basala yarar bu tapu mun bilse bolmaz bu beklig kapu
485 ktrdi sav altun km neng tavar ayur z mungadsa manga bu yarar
C19
486 evindin turup kt keldi ber bir ana yoryu bir ana turu
487 kelip tegdi ilig turur orduka gi kngli kolm tilek arzuka
488 kirip kend iinde tiledi tn tn bulmad kr tarud ajun
489 mungadt muyanlkta tti barp kee yatt anda tnedi serip
490 neg tir eitgil ukulug bilip sanga szledi sz biligdin alp
491 idi ters bolur kr bilimez kii kaln yat ara kirse yalnguz ba
492 idi sarp bolur bu yang kelgi bilii yok erse mungadsa tu
493 bilimez kiiler karau san karagu york yazsa skme an
494 kii kirmedk ilke kirse kal kelin teg bolur er an teg tili
495 yatng yarlkagl ir bir yig
meg edg tutl ay bilge bg
496 yatng edg tutsa yarur er kzi meg edg tutsa yadld szi
497 kiike kerek tegme yirde bili bili birle itlr kamug trlg i
498 bu ay told ana yord bu yang ariblk sakn sarg kld eng
499 biliti yime ol kiiler bile otag tutt zke yarud kle
500 yime tutt i tu yakn kld z uluka kiigke auk tutt yz
501 Bu ay told zke kr itti ieig adat kingeti bir atlg kiig
502 ada tutt ay told edg kii ksemie at erdi edg ii
503 angar at ay told kngli szi ne ermi tileki kim ermi zi
C 20
504 yirindin bu ilke nelk kelmiin ayu birdi bara zi bilmiin
505 iligke yakn ha hacib erdi bir ay ersig ilig bile szke sr
506 ksemi angar bard bir kn turup szin szledi szke ul tp urup
507 aytt bu hacib szin yetrngk tileki ne ermi tak btrngk
508 ksemi ayu birdi bara szin ne erdi tileki kim ermi zin
HACB CEVABI KSEMlKE
B 48
509 hacib ayd anu manga kelsni kreyin an men mini krsni
510 yana ukturayn iligke bu sz kayu kn krng kaan kelg z
KSEMl SZ AY TOLDIKA
511 ksemi turup kt andn yana kelip ayd ay told tod kne
512 yor bar bili emdi hacib bile tileking neg erse andn tile
513 sini krs bils eits szng tileking ne erse tilin ay zng
514 angar szledim men szngni nee tak minde yigrek sen ayl aa
515 idi yak aym tili kngli tz kr barsa yetr kni k bu sz
516 kii szler k kr kiining szi kiide barsak z ike zi
517 nee ked kii bolsa zke yakn zinde barsak bolurmu sakn
518 barsak tilese zngke zng zngde barsak yok ol kes szng
519 tonn kedti ay told turd r ksemi bile kt bard naru
520 kapugka tegip tti kirdi yorp kr ald hacib kiisi kelip
521 ksem kirip tut yandru kp alp kirdi hacib taparu okp
A2
B49
522 kr ald hacib orun hirdi tr isig szledi sz tilin yak kr
HACtB SLJ ALl AY TOLDIKA
523 aytt hacib emdi knglng neteg kelip kayda ttnng ne ornung neteg
524 biliing ne barmu ada ya kada krgli ne barmu yig ig a
525 yana ma aytt tileking ne ol neg i klur sen kereking ne ol
AY TOLDI CEVABI HAClBKA
526 bu ay told ayd ay hacib kut eittim bu kn togd ilig at
527 eittim yraktn anng avn biligin ukun silig savn
528 zm arzulad anng tapginga tapngal keldim anng kapinga
529 tilek bu iligke tapnsa zm yara krse lyacb tnse szm
530 krp sevdi hacib bu ay toldn tilinde yortt kamu gdini
531 yzi krki klk kln zi kamug yak krdi tili uz szi
532 idi sevdi kngln an toplad ilig topnga bu yaraay tidi
533 neg tir eitgil sevitmi kii sevitse kii kr mn erdem ba
534 kimi sevse ayb kr erdem bolur kimi sevmese erdem ktem bolur
535 bu szke tanuk munu keldi sz okgl mun sen aya edg z
538 kngl kimni sevse mn erdem bolur kamu tetrsi ong kokuz tolur
537 kngl kimni sevse kamu sevg krr kzke ursa krnmez bolur
HACB CEVABI AY TOLDIKA
C22
538 yanut birdi hacib kr ay toldka ayur emdi ivme manga tur baka
B50
539 men anu ayayn iligke szng ne ermi tileking kim ermi zng
540 sini bils tr yzng krsni uuz tutmasun ar tutsun
541 sanga men kereking baka tnnga men kamu ileringni seve kla men
542 k edg szler tilin szledi iing itge men tip katg kur bad
543 bu yangl bolur bu kii edgsi kii edgsi ol budun ydgsi
544 neg tir eitgil budun balar er kamu ini yetr krp iler er
545 kiming devleti ba ktrse r kamu edg klu budunka tr
546 kiming elgi bolsa budunka uzun silig bolu klk kln tzn
547 york bolsa kiming budunka szi sig tutgu til sz me kodk zi
548 yayg ol bu devlet iter hem buzar ne irsel turur terk irikse tezer
539 B 15te bu beyit u ekildedir ( kng. beyit 510):
eng anu iligke ayagn ba sz kagu kn korUngu kaan kelg z
549 bu kutka nanna usa edg kl bu kn munda erse yarn anda bil
550 bu kutka kvenme ay kut bulu keligli turur kut yana baru
551 ay devlet idisi bu devlet bile turayn tise tur sen edg tile
552 sanga tegse beglik ululuk oka kiiglik anuk tut rng bolguka
553 yana ayd hacib sen emdi yor sevinin tirilgil bading kut kur
554 sen az ivme iler dinge tapug di kelse alur bu beklig kapu
555 yime yak aym biliglig szi biliglig szi krse barn tzi
556 kayu ike ivse uzar ki kalur ive klm iler knlg bolur
557 dinge kdezg iig ivmeg kamu i dinde bolur ay bg
558 eitti bu ay told bara szg ayur serneyin men tutayn zg
559 mini krdi hacib szm tnglad yarag kr tursu vakt di
560 kayu dte hacib tilese mini ol dte keleyin tidi sz kni
561 turup kt ay told andn yana evinge kelip kirdi yazd tona
AY TOLDI CEVABI HACtBKA
562 hacib krdi ay told klk yang erende adnsg kiide ngi
563 ayur krmiim yok bu yanglg kii biliglig ukulug budunda ba
564 bu munda kiiler bolur idi kz bu kz kzlk kld kz at kz
565 kayu neng kz erse u ol neng ks ks neng tilep bulmaz emger k
566 bu mundag kiiler iligke kerek iligke kerek neng kr ilke kerek
567 kamugka tusulur kr erdemlig er bu erdem bile er tilek arzu yir
568 di bold hacib iligke szin aa ayd ay told klk tzin
569 ayu birdi klkn kln yangn sayu birdi bilgin uku tengin
ILG CEVABI HAClBKA
570 eitti ilig ayd keldr kan kayuda turur bir kreyin an
571 tiler erdim emdi bu yangl kiig udu barsa klsa bu beglik iig
572 tilek bara buldum bu ol bir szm bu yangl kiike mungadur zm
573 yor bar okl an sen manga tapuka krndr ay ersig tonga
574 turup kt hacib kapuka tegip bir olan ygrtti tilin sz dp
575 bu olan ygrdi tegrdi szi tonn kedti turd sevinin zi
576 atn mindi keldi kapuka tp yorp utru hacib okd tuup
577 arlad hacib orun birdi tr edeb birle ay told oldurd kr
578 hacib kirdi ilig tapa yz urup iligke tndi adakn turup
LlG CEVABI HACtBKA
579 ilig ayd nde manga kusni kreyin an men mini krsni
580 hacib kt ayd ay ay told tur tapuka krngil kutung bad ku
XIV.
AY TOLDI KUN TOD LlG TAPUINC A KRNMtN AYUR
581 bu ay told kirdi krndi skp ald ilig kngli ol yz krnp
582 ykndi iligke kr at szin sitti szi hem sevitti zin
LG SUALl AY TOLDIKA
583 ilig ayd kim sen neg ol atng kayudn kelir sen neg ol yatng
584 amulluk bile at ay told til siliglik bile z szin ayd bil
585 amulluk siliglik uku klk ol ukusuz kiiler karnu ylk ol
586 mungar mengzet ayd air bu beyt iing tse ivme abr birle ayt
587 ive kirme ike abr kil serin ive klm iler kni yarn
588 kamug ite ivme scrin z tutun serinse bulur kui bu beglik kurn
AY TOLDI CEVABI iLtGKE
589 bu ay fold ayd ay ilig kut tapu birle ho bold kulluk at
590 atm kul tapu kr ornum kapu klnm knilik me klkm tapug
591 sanga keldim orap uzun yol yorp tilekke bu kn tegdim arzum kanp
592 tilekim bu ol sen mini yirmedin tapuka yakn tut manga irmedin
593 eitti bu sz kr sevindi ilig tilek teg bululd snad eng
ILG CEVABl AY TOLDIKA
594 ilig ayd ay told krdm sini sevitti bu krkng bu klking nni
595 tapn z ourlug barsaklkn kapuda asungl manga bol yakn
596 meningdin ag bolsu sindin tapu tapu bolsa tr aar kut kapug
597 bu knde naru sen kylma tapn tapnsa ter beg tapu hakn
AY TOLDl CEVABI tLGKE
598 yir pti kr ay told ayd ilig yarutsa kzin birdi devlet elig
B54
599 tapnmak n keldim evdin turup uzun yol yondm sanga yz urup
600 bayat birs k bu tapu kluka kdezs sangar z tapu yazguka
601 turup kt sevn kapuka kle gi kngli alp yarud yula
602 neg tir eit bu kutun kopm er kut birle arzu tilek bulm er
603 kle baksa begler kiike kzn gi kngli tirlr kvenr zn
604 yaruk tutsa begler kiike yzi yarur er kzi hem yarayur szi
605 kimi tutsa begler zinge yakn kamu neng yaknlk klur kr bakn
606 kut ol beg yakn bolsa kutka kii tilekin bulur bara itlr ii
607 tapnd bu ay told anda naru tapuda kylmad erte turu
608 knn turd turgak tnn yatakn tapnd kyksz barsaklkn
609 ilike kir hem ka tngid ilig edg kzn baka tngidi
610 tapu arturu bard knde yang arlad ilig kninge ngi
611 tapu birle begler arlar kulu tapu singse bold kiig z ulu
612 tapu kl tapu birle kul beg bolur tapu singmegine tilek kim bulur
613 eit emdi bilge szi ne tiyr szin yangzatur szke yinke ayur
B55
614 tegimsiz tapu birle trke tegir yarasz yaransa kr ilke tegir
615 tapngu kyksz tapu klu tapu singse tr tilekke tegir
616 bu ay told knde yetrdi tapug ilig me ag birle at kapu
617 kninge r bard ngngk bolu kokuz bold kadu sevini tolu
618 tapuka sindi bu ay told ked ilig me and yar artt ed
A32
619 kamu trlg ike snad ilig tilek teg tkel buld tapnur eng
XV. AY TOLDI ILGKE Zt DEVLET ERDKtN AYUR
620 ilig bir kn oldrup zi yalnguzun okp kirdi ay told sevnr zn
621 kirip turd ay told utru r ilig imledi kelgil oldur ber
622 kard topk kodt ay told kr an yastanp tr oldurd kr
623 aytt ilig tegme trlg bilig yanut birdi ay told at tilig
624 sevindi ilig kr yarutt yzin an krdi ay told yumd kzin
625 szin kesti ilig hi ndemedi kzu yumd ay told hi amad
626 yana ayt kirdi ilig z szin yanut birdi ay told tgdi yzin
627 baka krdi ilig kamu trlgn tkel buld bilgi uku gn
628 seve bakt ilig avtt zin bu ay told terkin evrdi yzin
ILIG SZI AY TOLDIKA
629 ilig but artuk karartt mengiz. ayur ay iveklik kiike isiz
630 yangld bu tte mening bu zm neg teg aayn kiike szm
631 neg tir eitgil biliglig tilin ive klm iler kni yln
632 ive klm iler nee yig bolur ive bm an yise ig bolur
633 iveklik turur bara yangluk ba amulluk turur bara edg ii
634 iveklik bu erdi sini bilmedin yakn tuttum zke lapndumadn
635 kayu erse begler tapu kuln tapnduru tr ansa yoln
636 buru tapuda snagu kr arlasa tr ktrg r
AY TOLDI SLJ ALt tLtGKE
637 bu ay told ayd ay ilig kut negke bua erki told ot
638 yazukum ne erki bilmez zm ayu birs evre eits szm
639 bar erse yazukum kna erk sanga yok erse yzngni karartma manga
640 neg tir eitgil uku mengzet kyas marni birle angar yangzatu
641 tapu yanglsa oktu kerek negke yanglm aytgu kerek
642 yazuk bar erse knau tutup yok erse ming edgr avtu kerek
LG CEVABI AY TOLDIKA
643 yana ok buup ayd ilig szi ayur ay biligsiz kii munduz
644 zgke baka kr kim erding manga kayudn kelir bu fuzulluk sanga
645 tapulu tise men zng tap yok tusulug tise men yana asg yok
646 tapusuz arlap andm sim orun birdim erse basndng mini
Cas
647 topk yastadng emdi oldunguka ne oldru yiri bu ma kngln uka
A33
648 sanga szledim men szng tngladm kzng yumdung erse zm tangladm
649 kerdm yana szledim sz sanga nelk yz evrdng ayu bir manga
650 eitmezm erding bgdin bu sz yakn bolsa begke kdezg ked z
651 ayu birmedim atang ya anang ay olum begingke zng kma teng
652 tutuzmadmu kr sanga hil bang basnma begingni kdezgil bang
653 bu begler ot ol otka barma yauk kal bardng erse kyrmek anuk
654 usal bolma begler kyer ot turur kyer otka yaksa angar yut turur
655 baka krse begler kyer ot san basnsa zer ba sorar z kan
656 baka tursa artuk ann korku tur kal korkmasa sen kn korktur
XVI.
B58 AY TOLDI tLtGKE DEVLET FATIN AYUR
657 kle ayd ay told ukh zm ayttng mun sen eitgil szm
658 ukup kldm emdi bu ilerni men kerek erdi sen me mun uksa sen
659 munu men me emdi sanga keldkm mening klkm erdi bu krkittkm
660 orun birding anu men oldurmadm orun yok manga sen mun uk tidim
661 topk yirde urdum bu sz berkit zm yangzagn sanga krkit
C26
662 neteg kim orunsuz topk yuvlunur am teg me devlet zm yolunur
663 seve baktu erse kzm ymdkm sanga krkitr men neg erdkm
664 bu kn men me devlet karagu san manga kim ilinse tutar men an
665 yana szleding sen yime snledun seve bakting crse yzm kizledim
666 zm krkitr z klnn sanga ayur klkm irsel inanma manga
667 neg tir eit emdi trke meel banda kermi bu kkn sakal
668 kvenme kv kutka kutlu kii nanma zng kutka atlg kii
669 akar suv york til bu kut turmad ajun tezginrler yorp tnmad
B59
670 nansz turur kut vefasz yay yorrda uar terk adak tay
1UG SLJALl AY TOLDIKA
671 lig ayd uktum ald szng yazuk uzri koldung kutuld zng
672 manga ayl emdi ne ol erdeming bedk szledi sz bu ktem tiling
AY TOLDI CEVABI 1UGKE
673 bu ay told ayd kr erdem k meningdin tegir tegse erke l
674 klnm ongay krse yam kiig kamu beg bedkke meningdin keig
675 yzm krki krklg ne klkm silig tilemi tilekke yetrdm eng
676 zm kayda bolsa kamu arzular mening birle ygrr manga z ular
677 erej minde emgek meningdin tezer sevine minde sakn manga yol azar
678 manga znese kim zelip lr manga kim boyun egse arzu bulur
679 urayn tigi zi ursukar basayn tigi zi basskar
680 mungar mengzet keldi emdi bu sz mun etip uksu biliglig ked z
681 bu kut kayda bolsa boyun bir yara kal znese kutka kadun kre
682 bu kut kelse yalnguk kutadur kni tmen arzu birle talulap yir a
ILG SLPAL AY TOLDIKA
683 ilig ayd uktum bu erdemlering mnng barmu ayl bileyin sening
AY TOLDI CEVABI iLlGKE
684 bu ay told ayd manga yas klur mnm yok velikin kiiler ayur
B60
685 mnm bu mini yalnguk irsel tiy ayglap yorrlar kiike ayu
686 mn ermez manga kr bu irsellikim yang neng talular ma zke bekim
687 kamug eski nengler irinig bolur irinig yki kr yirinig bolur
688 yang neng bolurda bu eski nerek talu neng bolurda yavuz ne kerek
689 yangda bolur krse bara tatg tatgn tilep er kr emger kat
A38
690 yayg tip skerler bu klkm n manga mn ururlar bu atm n
691 mungar mengzet ayd alp er auk anng manisi kr bu szke tanuk
692 trmi neng erse yokalu turur trtgli halk ne kolsa klur
693 tiriglik tidkng bu yil teg keer kaar tutsa bolmaz an kim bulur
694 kvenme bu kutka kelir hem barr nanma bu devlet birr hem ahr
C28
695 yayg ermez erse bu devlet zi ne edg neng erdi bu kut ay koz
696 kelip barmaz erse bu devlet yana tnermegey erdi yarum kne
iLlG SLPAL AY TOLDIKA
697 ilig ayd uktum bu irselliking irip kitg yirde bolurmu beking
AY TOLDI CEVABI tLlGKE
698 bu ay told ayd mening bu zm keyik teg turur klk kestim szm
699 mini terk bulumaz tilegli seve kal bulsa tutmaz klur terk yava
A39
700 mini bulda er tutup beklese kaumaz men andn sz aydm kese
3 tidkiuS; ... keer ] Aa5 gedkng s
71
te
8 k. Bg t. bu yl teg keer C.w
t
t>u lcierr | tatsa .. bolmaz ] Bg fise (yetse ? ) bolmas ll
694 kvenme ... heml Ays e buu . . . terk Cl7 kuvenme ... | hirr J Age berir || 695 yayl ... erse J Ag? . srze C y. irmez irse |
ne . . . koz 1 Ag? e kluk neng grti buu . .. yyzi C rifna irdi ... || 696 barmaz ... devlet ] Agg b. srze buu kui kn Bi2 barmas
nfrmrgey erdi ] AZS tunermegey grfi Cg t irdi
K7
iLlG SLPALt AY TOLDIKA
701 ilig ayd ayl bu berking kayu neg teg kien ol sini berkleg
AY TOLDI CEVABI iLtGKE
702 bu ay told ayd manga berk kien bu bir ka neng ol kr bingyin nian
703 mini bulu klk alak kerek kngl kodk til szde yumak kerek
704 zini kdezse ay ertmese yavuz yuneng ike yakn turmasa
705 tengi birle tutsa tirilmi nengin york tzse klk kln yangn
706 zinde uluka tapu klsa z zinde kiigke sig tutsa sz
707 kiig satamasa kvezlik bile bastmasa zde kiigke kle
708 yavalk bile borka ba sokmasa yavalkka bola nengin samasa
88
709 oyunka katlmasa elgin tilin knilik ze tutsa klk yangn
710 yayg kut kieni bu nengler turur bu yanglg basa kutn kamaz kalur
711 bu szke tanuk bu air szi bu a ir szi szke katt tuz
712 keyik san devlet kiike tezig kal kelse bekle tua hem tizig
713 tuta bilse devlet tezmez turur kal tezse tegroez yana terk kezig
LG CEVABI AY TOLDIKA
714 ilig ayd uktum aya kut sini kat sevdim erdi irer sen mini
715 yayglk yok erse bu irselliking ne edg i erdi sening kelmeking
716 velikin yayg sen zng bi-vefa vefa krkitr sen klur sen cefa
717 anada atada barsak bolup ayada tutar sen kler yz urup
718 ara krmedk teg yz evrer zng adnsg bolur bara klkng szng
719 tirer sen yumtsa saar sen kamu okr sen yz ursa yapar sen kapu
AY TOLDI CEVABI iLlGKE
720 bu ay told ayd ay ilig kut mnm erdemim bara aydm at
721 mini kim bulup berk tutayn tise ayu birdim ol nereni tutsun usa
722 manga urmasa rk mini tutat keyik teg kaar men kim ol yettei
723 neg tir eitgil snam kar snam karlar szi sz kur
724 kelir kut tuta bilmese sen barr birr neng yiy bilmese sen alr
725 yayg kutn bulsa idi bekr tut kal beklemese yana bard bt
726 kutadm kii kr saknm kerek kamu tengsiz itin yram kerek
727 arg bolsa zi yorsa kni munng ba munda biling mun
iLtG SUALt AY TOLDIKA
C30
728 ilig ayd uktum mnng erdeming bu ay told atng ne ol bu sening
729 neg ol munng manisi ay manga bileyin ukayn bteyin sanga
AY TOLDI CEVABI 1UGKE
730 bu ay told ayd mening atm bg mengzetr ayka bu klkm
731 bu ay tosa anu idi az toar kninge bedyr yokaru aar
732 tolun bolsa tolsa ajunka yarur ajun halk andn yarukluk bulur
733 tket bolsa kr ay bu asa ediz yana irl tngir kiter krk mengiz
734 yarukluk eksr yana yok bolur toar kee azn yana ok tolur
735 mening bu zm me bu yanglg turur ara bar bolur ma ara yok bolur
736 nee yuneng zke yz ursa zm baru krki artar keser men szm
737 bayusa bedse yadlsa av kiter men anngdn kiter yz suv
738 yana salur andn tirilmi nengi ski teg bolur yandru klk yats
739 mungar mengzet keldi air szi bu air szi ol biligsiz kzi
91
740 kelir kut kiike at avlanur yang ay teg artar yaruk tolur
741 yayg tilve devlet kngl bamal tolun teg bu devlet yana irilr
742 tak bir bu mani ayayn sanga eitgil an sen munu bt manga
743 bu ay orn bold evi mnkalib orunsuz bolur mnkalib neng klp
C31
744 bu ay burc sertan bu ev evrilr evi evrilr hem zi evrilr
745 kayu evke kirse bu ay terk kar kar n terk yatarn ykar
B64
746 mening me zm kr angar okad ara klkm ildi ara yoklad
747 kelir men barr men yorr men burun ajunu kezer men manga yok orun
748 bu mani n atm ay told tip atad biliglig szin yinke yip
749 munu men me devlet mnm erdemim ayu birdim emdi igim hem emim
750 aa szledim sz manga emdi bt dayn tise d kal tutsa tut
LtG CEVABI AY TOLDIKA
751 ilig ayd bara eittim szngyarutt szng hem yarad zng
752 tiler erdim emdi sini teg kii bayat birdi arzu ay erde ba
753 bayat kimke birse tilek arzus anng kri bold yanut klgus
754 bu knde naru bu zm tnmadn munng kri klu kerek irmedin
755 neg tir eit emdi bilge tetigzi bard kodt bizinge bitig
756 kr kl ay njmet idisi unur kr klsa nimet bayat arturur
757 bu ni met idisi untur zin munng kri klsa evrmez yzin
C32
758 az edgke artuk k ykri kl k bolsa nimet anng kadri bil
759 kr klsa nimet biri on bolur biri on bolup kr evi neng tolur
B65
A41
760 ilig birdi alk kor ay toldka ayur tnle kndz manga tur baka
761 telim neng tavar birdi gdi k arlad birdi kr altun km
762 angar szledi szni bara ilig anngdn tiledi kamu g biligr
763 kr ay told ma bu arlk bulup tapnd bln n barsak bolup
764 bir ana yond snad iligkamudn tkel buld bulm eng
XVU.
KN TOD LtG AY TOLDIKA DlL FATIN AYUR
765 ilig bir kn oldrup zi yalnguzun evin kld hali irikti zn
766 okd kr ay toldka kld yol bu ay told kirdi kavueturd kol
767 ilig tr turd adakn r ilig szlemedi bir ana turu
768 bakp krdi ilig kzin imledi iaret bile kelgil oldur tidi
769 bu ay told oldurd akru amul kzin yirke tikti yarutt kngl
770 iligke baka krdi yaru kzin ka kzi tgmi atm yzin
771 km kursi urm ze oldurur bu kursi adak adr turur
772 bedk bir bngekig eligde tutar solndn uragun ongndn eker
773 an krdi erse bu ay told n katg korkh zke kod ald tn
LG SLTALl AY TOLDIKA
774 bir ana turup ba ktrdi ilig bu ay toldka ayd tepret tilig
775 nelk szlemez sen an teg bolup mini munda yalnguz bu yanglg bulup
AY TOLDI CEVABI tLlGKE
776 bu ay told ayd ay ilig kut mening szlegke zm yok at
777 adnsg krr men bu kn klk itig angar eymenr men ay bilge tetig
778 karaka bilig bfrdi bilgi auk buar dte beglerke barma yauk
779 tak yak aym biliglig bg buar dte begler bolur ot au
780 kal bolsa begler buup vkelig yakn turma anda ay klk silig
781 buar bolsa begler kelip vkesi yrak turl anda tegrgey yas
782 mungar mengzet keldi emdi bu sz knglke alngl kdezgil ked z
783 buar dte beglerke barma yaguk kal barding erse uuzluk anuk
784 kr arslanka okar bu begler zi buursa keser ba ay bilgi yaruk
tLG SLJAL AY TOLDIKA
785 ilig ayd keldr mangra ay szng negni tangrkad emdi zng
AY TOLDI CEVABI LGKE
786 bu ay told ayd tangm bu mening km kursi ornung ne ol bu sening
787 bu oldru ne kursi yiri ol sanga bu mani ukayn ayu bir manga
788 ikini eligde ne ol bu bngek mun ma zm yetr bilg kerek
789 ni ongungdn neg ol eker solungdn uraun ne ol bu sangar
790 baka krdm erse zng vkelig mun krdm erse yitrdm bilig
791 bu yanglg krp bu zm eymenip tg tnmez men tilimni yazp
XVUI.
KN TODI iLlG AY TOLDIKA ADtL FATI NETEG ERDUKlN AYUR
792 ilig ayd uktum szng belglep aayn szmni sanga lglep
793 sini men okdm eg anuk kn arlk bile birdim ol kn orun
794 bu tang tangsuk iler manga krkitip buurdung mini sen iing berkitip
795 krp butum erse ilendi zng serildim sanga men tgldi yzng
796 sen aydng manga kut men bilgil mini sanga ukturu kldm ukl mun
797 neg klmiingn sen adra see yora birding uktum kamun aa
798 kerdm men anda sening yzrngi arladm tr ol erdem tengi
799 bu kn me mening bu zm klklarn sanga krkitr bara erdemlerin
800 munu men me krgil knilik tr tr klklar bu baka tur kr
801 bu kursi zele z oldurduk adak ol kr ay knglm tok
B68
802 kamu adaklng emitmez bolur eg turur tz kamtmaz bolur
803 kal adakta emitse biri ikisi kamtar uar ol eri
C35
804 kamu adaklg kni tz turur kal bolsa trt kr bir egri bolur
805 kayu neng tz erse kamu uz ol kamu uz kr barsa klk tz ol
806 kayu neng emitse kr egri bolur kamu egriler isiz urg bulur
807 kayu tz emitse turumaz ter kayu neng kni bolsa tmez serer
808 mening klkm ol kr emitmez kni kni eg bolsa knilik kni
809 knilik zele keser men iig adrmaz men begsig ya kuls kiig
810 bu bgde bieek kim eligde turur bgl kesigli turur ay unur
811 biek teg bar men keser men iig uzatmaz men da vi kll kiig
812 eker ol kii bir angar k tegip tr busa mindin kapuka kelip
813 eker teg siy barr ol kii sevinlig bolur anda yazlur ka
814 uraun yime ol kiiler ier zi kkey erse knidin kaar
815 manga kelse tt tr birse men uraun ier teg ar krse men
816 bu kam tgki bu krkszlkm kemi kelirke bu yzszlkm
B69
817 kerek olum erse yakn ya yauk kerek barkn erse keigli konuk
818 trde ikig manga bir san keserde adn bulmaay ol mini
819 bu beglik ul kr knilik turur kni bolsa begler tiriglik bolur
820 mungar mengzet szler glg kii kim glg szin tutsa itlr ii
A43
821 knilik ze bold beglik ul bu beglik kki ol knilik yol
822 tr klsa ilke kni bolsa beg tilek arzu bulay bu kolsa kal
AY TOLDI SUALt tLlGKE
823 yana ayd ay told ilig kut nelk bold kn tod ilig at
iLlG CEVABI AY TOLDIKA
824 ilig ayd bilge mening klkm krp mengzet urd bu atm
825 kng kr irilmez tolu ok turur yarukluk bir teg talu ok turur
826 mening me klnm angar okad knilik bile told eksmedi
A34
827 ikini togar kn yarur bu ajun tz halkka tegrr yokalmaz zn
828 mening me trm bu yokalmaz zm kamu halkka bir teg ne klkm szm
829 ni bu kn tosa yirke isig iek yazlur anda tmen ming tsig
830 kayu ilke tegse mening bu trm ol il bara itlr ta erse korum
831 toar kn arg ya angsz timez kamuka yarukluk birr eksmez
B 70
832 mening me klnm bu ol belglg tzke tegir bara mindin lg
833 yana ma bu kn burc gabt turur bu sabit tidkm tpi berk bolur
834 bu kn burc arslan burc tepremez evi tepremezi n artamaz
835 mening klkm kr yime bir yangn zm tegrlmez yarukta ngin
AY TOLDI SLPALl ILGKE
836 bu ay told ayd ay ilig kut aasu ajun il yadlsu at
837 mening me zm bu uzun yol yonp sanga keldi emgep hem artuk arp
838 bu klking bu erdemlering bar n ksep keldip emdi tapuka kn
839 ayu bir manga sen neteg tapnayn sevining kayu ol an tutnayn
840 tapu beg taps ze bolmasa yaramaz bu tap nee emgese
841 neg tir eitgil la atlg tapuun bedmi kii kutlu
842 tapnsa tapu beginge kal katg tutu begler sevini yol
843 bu begler taps ze kl tapug begi taplasa tap at kapu
844 tapu tapug bilse trke tegir tapug bilmese trdin ilke kelir
B71
845 begin ked sevindrse tapnur kul ald bu kulka arlk yol
ILIG CEVABI AY TOLDIKA
846 ilig ayd uktum men emdi szng sevinim tile ked kdezgil zng
847 sanga men ayayn yaraszlarg yaraszka yakma yorgl arg
848 zm taplamaz neng biri yalgan ol munngda basas bu k klan ol
849 suk erse kln yg erse zi ivek erse klk uvutsuz kzi
850 bu erse ite yime vkelig yava erse bong ya kyan elig
A35
851 bu yangl kiiler yaramaz manga ayu birdim emdi auklu sanga
852 yarayn tise sen manga belglg bu ka neng zngdin yrat ay klg
853 yakn bola sen knde tr manga arlk ag anga mindin sanga
AY TOLDI SLJALl LlGKE
854 bu ay told ayd eittim mun tak bir szm bar ayu bir an
855 bu edg kayu ol neteg ol zi neg teg bolur eds klk tzi
B72 tLlG CEVABI AY TOLDIKA
856 ilig ayd edg bu klk yang tusulur bolur halkka asg ngi
857 tz halkka bara klur edglk yana minnet urmaz kiike klk
858 z asn tilemez kiike asg birr ol asgdn bu kolmaz yang
AY TOLDI SUALt tLGKE
859 yana ayd ay told uktum bu sz tak bir tilekimni aytur bu z
860 manga ay knilik kayu ol kni anng birle yalnguk yarutsa kni
861 kayun ayurlar knilik yol neg teg bolur bu knilik ul
ILIG CEVABI AY TOLDIKA
862 ilig ayd krgil kni er zi tili kngli birle biriker szi
863 ta teg ii ol ii teg ta bu yangl bolur ol kni n kii
864 knglin karsa ayada urup yorsa uyadmasa yalnguk krp
865 knilik kerek erke kopsa kutun knilik at ol kiilik btn
866 kz ermez bu yalnguk kiilik kz ol az ermez bu yalnguk knilik az ol
867 mungar mengzet ayd air bu sz sanga szledi emdi krgil bu z
868 yongl bu yalnguk idi k k kni n btn er manga ked ks
869 kz ermez kii kr kiilik kz ol kni n kiilerni gdi uku
AY TOLDI SLPALl LGKE
870 yana ayd ay told ilig kut manga asu emdi bu sz bk kat
871 bu edg kiiler bolurmu isiz isiz me ururmu kr edgke iz
ILG CEVABI AY TOLDIKA
872 ilig ayd edg iki trlg ol munngda biri n tutar edg yol
873 bir edg bolur kr nuadn loup yorr ol kni n kr edy bolup
874 tak biri edg kr tgne bolur isizke katlsa ol isiz klur
875 iki trlg ol kr bu isiz yime ikigni bir tip isizke sama
876 toga isiz ol kr munngda biri bu er lmegine armaz kiri
877 tak biri tgne bolur bu isiz ii edg bolsa tzer bu ma iz
878 toga edgdin tut edg kelir ajun budn andn asglar alr
879 toa isiz erse angar yok ot ajunka bela ol budunka yut
880 muraar mengrzet ayd trke mesel eitgil mun sen ukup zke al
881 rng st bile kirse edg klk lm tutmana evrmez york
882 tadu birle katlp trmi kln lm buzmana buzulmaz erin
883 karnda trmi kln gretig yaz yir katnda kiter ay tetig
884 kal edgke bolsa isiz ii isiz bold klk ol isiz tu
885 isiz me katlsa kr edg bile kamu edglkke bu buld yula
886 tak bir sebeb kr bu edg isiz yaknlk yolndn tzer tzse iz
887 begi edg bolsa budun bara tz bolur klk edg yorklar uz
888 yakn tutsa begler kr edg kiig isiz bara edg klur ol iig
889 isizler yakn bolsa begler tapa uzad isiz elgi ilke tpe
890 isiz ba ktrse kr edg yiter bu edg elig bulsa isiz kiter
891 kah edg bolsa bu begler kutun kamu edg bold karas btn
892 bu begler isiz bolmana isiz ol ilde sevinin kzartmaz mengz
893 ne edg tr urd begler begi isizke bu kn berge zindan yigi
894 kal edg bolsa budun bas kamu edg bold anng iisi
895 apang edg bolsa bu begler zn bayur budn bara kr itlr ajun
AY TOLDI SLPAL LGKE
896 yana ayd ay toldr uktum mun ilig yarlkad bu szler kni
107
897 bu edgg bilir ol kii edg tip aslg errin mun klgu tip
898 sever bara yalnguk tiler arzular an koldalar nelk buldlar
tLlG CEVABI AY TOLDIKA
899 ilig ayd edg talu neng turur talu nereni tut talular kolur
900 kayu neng talu bolsa drm ar anu klmak bara zke ar
901 isizlik uuz ol an klda yavuz i uuz ol isiz bolda
902 kayu neng uuz bolsa yirde yatur a euz ar bold trde yatur
903 bu edg a teg ar agguka yavuz neng ini ol uuz buluka
B76
904 mungar mengzet szledi kr uku ukulug szi tutsa as k
A37
905 ag teg bu edg aumaz kii tegip tegme yalnguk klumaz ii
9o6 Ar neng kamug ar kluka klumaz bu ini biligsiz bu
A37 B76 C108
AY TOLDI SLPAL tLlGKE
907 bu ay told ayd ay ilig kut bu gdi bile muna edg at
908 mni barmu yalnguk an szleg ukulug ukarmu bilirm neg
1UG CEVABI AY TOLDIKA
909 ilig ayd edg tu gdilr mni bu isizler ara savlanur
910 yaknlk klur er kiike tu yavuz bolmasa klmaz edg ii
911 bu sata basnak n edgni isizler yonp kr yarutmaz kni
912 kim edg tiler erse edg klur basnak ya sataka bakmaz bolur
913 kim erse bu knlk tilese sevine isizlik klur ol yarn yir sakn
914 bu edg tilegli neg tir eit kamu edglk kl zngke i it
B77
915 Yas ermez bu edg bu knlk sanga yarn bolga asgng bu kn bt munga
916 asg krnr erse isizlik bu kn yarn yas klur anda ukl gn
917 bu edg ong ol kr isizlik bu sol solungdm tamu orn utmah ong ol
918 nee me erejlense isiz bu kn kne birle emger yarnk knn
919 nee satga erse bu edg kii knmez yarn anda itlr ii
920 hakikat mun bil ay ay told sen knesz men edg atn lse men
921 ne edg sz aym kni er tili kni er tili urd szke ul
922 kim edgg yingr erse isiz bolup tiler men ay edg sini men kolup
923 ay edg sangar kim todar ay manga ber kelgil emdi men a men sanga
924 nee sata erse bu edg kii tap men bolayn bu edg ii
925 isizlik bile erse beglik manga kerekmez bu beglik kodur men sanga
1 10
926 kii klk isiz krr men kzn ereji az ol kr kni uzun
927 mungar mengzet ayd a ir bu sz oksa alay yiti kl bu kz
928 kayu edg knr kr edg n atkm isiz ahr knr kn
929 isiz klsa isiz yanut kne usa edglk kl isizke n
930 neg teg geyin bu isiz kiig neg teg tileyin bu isiz g
931 otunluk bvalk yavalk kanu isizler kln bolur ay ulu
932 bela mihnet emgek knn st isizlik yanut bolur ay yigit
933 kal sevmeyin kr bu edg kiig kal gmeyin men bu edg iig
934 aklk kiilik as edglk bu edg kiidin kelir belglg
935 bu edg kii bara i edgsi bu edg i ol bara i edgsi
936 iing edg bolsa neg kolsa kol i edg kerek ol zng bulsa yol
111
937 Erej arzu ni met kvenin avn bu edg yanut bolur bu sevin
938 ilig ayd ay told ukl bu sz aytm szngke yanut kld z
AY TOLDI CEVABI tLGKE
939 yir pti kr ay told turd r ayur ay duk kut ay edg tr
940 ajun erki buldung uzun bolsu ya erej edg birle esen bolsu ba
941 buzulmasu beglik bedklk bile avnn tirilgil sevinin kle
942 ululuk bile bul k ilke erk bu erk birle beglik ul bolsu berk
943 aka kels arzu kurmaz bolup kapu tutsu devlet karmaz bolup
944 sevine bara yumg sanga kelsni sakn birle duman szp lsni
945 seza ol sanga kim tapnsa tapu sezaka tapnsa aar kut kapu
B79
946 neg tir eitgil tapu klm er tapu birle arzu tilek bulm er
947 tapu klma klsa sezaka tapn seza beg bilir ol tapu hakn
948 tapnma tapnsa ak tap kl ak evi altun km kapg bil
949 saranka tapnma ay tapnur kii tiriglik yava bolga isiz ba
950 zinge esirker saran z nengin kiike kaan birge ayl tengin
951 szin kesti ay told kt turup evinge yz urd sevinlig bolup
952 kyksz tapu kld anda naru tni yatt yatakta kndz r
953 hakikat tapnd barsaklkn ilig tutt knde zinge yakn
954 yime keti dler bir ana bu yangbu ay told tapun kzl kld eng
XIX.
AY TOLDI LtGKE TlL ERDEMlN SZ ASlLARIN AYUR
955 ilig bir kn ay toldn ndedi orun birdi oldur tiy imledi
956 bu ay told oldurd akru silig kzin yirke tikti bektti tilig
ILG SLJALl AY TOLIKA
C37
957 d ay told szle szng nelk k turur sen ne bold zng
B80
AY TOLDI CEVABI LtGKE
958 bu ay told ayd ay begler begi kul beg yzin krse yitrr gi
959 ilig yarlkamaz neg szleyin aytmazda anu neg tneyin
960 biliglig szin sen eit zneme aytmazda anu szng szleme
961 kiig kim oksa kereklep tilep ol ok szleg anu szni ulap
962 aytmazda anu szg szlese kni szledi kim ay ylk tise
963 tak tilve munduz kii bu bilin aytmad beglerke asa tilin
964 kzl til klur ksga yal sini esenlik tilese katg ba an
1 I t
965 neg tir eitgil zin ksan er esen tirlr inn zin basan er
966 kara ba yas kzl til turur nee ba yidi bu tak ma yiyr
967 bangn tilese tilingni kdez tiling tegme knde bangn yanur
1LlG CEVABI AY TOLDIKA
968 ilig ayd uktum szngni tkel tirig szlemese idi k myhal
969 meger iki trlg kii ol bilin birisi biligsiz birisi an
970 an kend berklig tili szlemez biligsiz tili ol szin kizlemez
971 biligsiz tili tut berklig kerek biliglig kii tilke erklig kerek
C38
972 biliglig szi yirke suv teg turur aktsa suvu yirde nimet nr
973 biliglig kiining sav eksmez akngl szk yul suv eksmez
1 Ib
B81
A44
974 yk im osuglug bolur bilgeler kar suv kayuda adak tepseler
975 biligsiz kii kngli kum teg turur gz kirse tolmaz ap ot yem nr
AY TOLDI CEVABI iLlGKE
976 yana ayd ay told ilig ukar bu til yas tegse tiriglik tker
977 tirig bolsa yalnguk kal szlemez kerekligni szler kii kizlemez
978 aytu kerek sz kii szlese aytmasa szni kat kizlese
979 aytmakhk erkek turur ay ilig cevab tii ol yetrse bilig
980 tiike bir erkek bolur kr eri anngdn toar tosa iki ur
ILIG SlPALt AY TOLDIKA
981 ilig ayd uktum szng bara n aytu szm bar tak bir adn
982 bu til yasn aydng eittim an anng as barmu ayu bir kni
983 bu til yasnga korksa emdi zng yatu kala bara asglg szng
AY TOLDI CEVABI LlGKE
984 bu ay told ayd sz as telim kal szley bilse u bu tilim
985 yava sz biligsiz tilindin kar biligsiz kiig bilge ylk atar
986 kara klk tengsiz yava szlegen yava sz turur bu kara ba yigen
987 yava szlese sz nee yas klur eger szley bilse as bolur
988 kara karn todsa kr ud teg yatur yava szke avnur zin semritr
989 yise todsa yatsa bu ylk turur bu ylk tidkm bu klk turur
990 biliglig kiiler et z yavrtur bilig birle avnur cann semritr
991 et z lgi bara bouzdn kirr bu can lgi n sz kulaktn kirr
992 bilig belgsi kr iki neng turur bu iki bile er kzl etig urur
993 biri til turur kr birisi boguz bu iki basa tutsa as gz
994 biliglig boguz tilke erklig kerek bouz til kdezgen biliglig kerek
iLtG SLJALt AY TOLDIKA
995 ilig ayd uktum bu sz belglg sz al nee ol neg ol lg
996 kayudn kar sz kayuka barr mun ma ayu bir manga ay bilir
997 nee szlemeg nee szleg neg tir biliglig ukulug bg
B83 AY TOLDI CEVABI iLlGKE
998 bu ay told ayd sz orn sr ol sz lgi on ol szlegsi bir ol
999 biri szleg ol tokuz td td sz tpi al bara ydg
1UG SUALl AY TOLDIKA
1000 yana ayd ilig sz as nee yas ma nee ol manga ay aa
AY TOLDI CEVABI iLlGKE
C40
1001 bu ay told ayd sz as ulu yirine trse bedtr kulug
1002 sz as bile kr yaz yirdeki yal kkke yoklar bolur trdeki
1003 kal szley bilmese til szg yal kkte erse kr indrr zg
ILIG SLPALl AY TOLDIKA
1004 yana ayd sznng ki nee az ma nee ol manga ay aa
AY TOLDI CEVABI iLlGKE
1005 bu ay told ayd k sz ol ol aytmad szlep irikse kngl
1006 bu az sz ol ol kim aytmka z cevab birse szke yanut klsa sz
1007 mungar mengzet ayd air szin tilin sz bile tzdi at yzin
1008 szg yak szle idi saknu z ayttukta szle yana terkin z
1009 k sz eitgil telim szleme uku birle szle bilig birle tz
ILIG SLPALl AY TOLDIKA
1010 ilig ayd uktum bu szni yime tak bir szm bar sen ay kizleme
1011 kimingdin eitg kerek sz n szor kimke ayu manga ay mun
AY TOLDI CEVABI iLlGKE
C41 B85 A45
1012 bu ay told ayd szg bilgedin eitg biligsizke aysa kidin
1013 uludn eit kereklig szg kiigke ayu birg tutsa zg
1014 k tnglagu sz birer szleg manga munda ayd biliglig bg
1015 k sezley bilge bolmaz kii k et bilge bulur tr ba
1016 an bolsa yalnguk bilir hem biligtungu bolsa tegmez biligke elig
LG SUALt AY TOLDIKA
1017 yana ayd iligr ukuld bu sz tak bir szm bar an aysun z
1018 tilig km tutu azu szlese szg asamu yig azu kizlese
AY TOLDI CEVABI LtGKE
1019 bu ay told ayd eits ilig tilin szlemese kalur bu bilig
1020 tilig skse bolmaz telim ggsi szg ggsi bar yime skgsi
1021 kamu teprenigli bu sansz kaln tanukluk birr bir bayatg tilin
1022 trtti tmen ming halayklarg tili birle tengrig gerler arg
1023 et zlg kiike kereki bu ol birisi tilin sz birisi kngl
1024 kngl til trtti kni sz n szi egri bolsa kyer ol kn
1025 kni szlese sz kr as k kal szlese egri bara sk
1026 kni szler erse tiling tepres szng egri erse zng kizles
1027 tilin szlemese an tir kii k szlese at yangak ba
1028 kiide uuz kii yangak kiide ar kii ol ak
1029 bu szler eitti sevindi ilig kzin kkke tikti ktrdi elig
1030 bayatka kr kld gdi k ayur ay idim sen barsak ks
1031 kamug edglk tegdi sindin manga tapusuz kulung men yazuklu sanga
1032 tilekimni birding kamu arzular erej dnya devlet k edgler
1033 bu ukru neg teg tey z zn munng kri sen kl sanga ay tzn
1034 szin kesti at a kaznak ledi k neng aylar hak
1035 arlad ilig bu ay toldn ag birdi elgin tilin gdini
1036 vezirlik angar birdi tama aya tug kvrgi birle birdi kuyag
1037 kamu ilke kld kr elgi uzun boyun egdi duman kiterdi zn
1038 bu ay told sord kamu i kdg kvene kld zke bu bulm dg
1039 bayud budun hem itildi ili iligke dua kld budn tili
B8i
1040 kutuld budun kitti emgekleri kuz birle katlp yord bri
1041 itildi ili hem tzldi tr ilig devleti bold knde r
1042 yord bir ana bu yanglg kutun tzldi ili budn bara btn
1043 telim artt ilde yang kend ulu ilig kaznak told altun km
C43
1044 sevindi ilig inke tegdi zi ajunda yadld kr at szi
KUT KIVILKIN DEVLET iRSELLlKlN AYUR
A 46 B88
1045 tkel buld ay told arzu tilek kv kut kanp ykt arka ylek
1046 yime yak aym biliglig bg tkel bolsa nimet bulumaz yig
1047 tak munda yigrek bilig szlemi tkel bolsa nimet tker ya timi
1048 idi yak aym biliglig szi bu bilge szi ol biligsiz kzi
1049 inigli aar ol agh iner yarul tunar ol yongl tnar
1050 ne kim iler erse tkelin kder tkegli tkese inike yanar
1051 bu ay told buld tilekin tkel tketti tiriglig turu kald mal
1052 yana irl kirdi bu tolm ay kadr kka yand yarum yay
1053 yarak tadular kart iin kendi biri tutt bast in
C44
1054 tadu tegrldi a bold yig ar bold kngli kat tutt ig
1055 tadu artad kr ki eksdi kal teg kni bod egildi kod
1056 tutup ald yirke ar ig kelip tekke kirip yatt munglu ulp
1057 ota tirildi tamur krdiler ol ig kem ne ermi ayu birdiler
1058 kayu ayd kan tutm emdi mun aa birg ekek aktu kan
1059 kayu ayd trm irg kerek zi katm emdi boutu kerek
1060 kayus sok itti katt clab kayu kld birdi kereklig erab
1061 ot em kalmad kr nee kldlar yarak ne erse an birdiler
1062 asg klmad knde artt igi korad ki knde yitti gi
1063 neg tir eitgil saknuk kii saknuk kii ol kiiler ba
1064 kerek kat elie kerek tiryak it kerek matrdus kat ya urn git
1065 Kerek tut ota kerek erse kam lglike hegiz asg klmaz em
1066 usal bolmagl ay tirig bolda tirig boldung erse zng ldei
1067 bu ay told halin eitti ilig lm tutgak ig tegrmi elig
1068 ilig aytu keldi bu ay toldn kelip krdi ilig yatur halini
1LlG SLTALI AY TOLDIKA
1069 aytt ilig emdi knglng neteg neg ol iging emdi udkung neteg
AY TOLDI CEVABI LGKE
1070 bu ay told ayd ay ilig kut mini tutt ol ig angar yok ot
1071 tolu erdi aym irildi tolu talu erdi klkm barr bu talu
1072 sevinin togar erdi tom knm knm batalr teg yarumaz tnm
1073 kvenelik tiriglik ktrdi zin yayg dnya mindin evrdi yzin
C45
1074 sevin arzu nimet turu kalalr sakn kadu mihnet manga kelgelir
1075 munu adrlur men seningdin bu kn ulyu barr men knn mungun
1076 neg tir eitgil bg il begi budun balau kiide yigi
1077 ne edg neng erdi bu devlet kelip yana barmaz erse tileke yelip
1078 ne yak neng erdi bu beglik ii lm tutmaz erse yorsa kii
1079 ne krklg kn erdi yigitlik kni karlk yok erse yonsa kni
LlG CEVABI AY TOLDIKA
1080 ilig ayd ay told kodgl bu sz bu sz szlemegil aya kngli tz
1081 kii bara igler kr edgzi bolur sanga yalnguz ermez bu ig ay unur
1082 nelk tilde krksz yorr bu szng nelk knglngi artatur sen zng
A47
B90
1083 sanga emdi avnp yorr erdi z manga titg teg sen adn bold sz
1084 bayat edg klgay bu sz szleme tgn urma otun mening knglme
AY TOLDI CEVABI 1UGKE
1085 bu ay told ayd ay ilig kut bu igke emi yok tileme ot
1086 kayu kim toar erse lg kerek kayu neng aar erse ilg kerek
1087 aka ini ol edizke batg sevinke sakn ol agka tatg
1088 yana ma sanga aydm u bu szm klnm yay tip ne irsel zm
1089 mening klkm aydm erdi sanga kngl bamau erding emdi manga
1090 barr men mungar sen sizik tutmal toul kim lmez tise btmegil
1091 nansz time emdi skme mini nan klmaa dnya koda sini
1092 cefa kld tip sen ilenme manga meningde cefac bu dnya sanga
1093 usanma lr sen meningde basa nanma bu dnyaka btme usa
B9l
1094 arladng erdi tapusuz mini tapu yetrmedim ay ilig kan
1095 tilek arzun ermez mening lmekim bu kn bolm ermez kelip barmakm
1096 zel barr men z erksiz bolup kutulu yirim yok tiriglik bulup
1097 yok erdim trtti igidti mini kiig olan erdim bedtti mini
1098 yalng yzlg erdim btrdi sakal kara kuzun erdim kuu kld eal
1099 bodum erdi ok teg egildi bodum tiriglik tkedi yetildi dm
1100 yine yak aym bg bilgi king eitgil mun sen aya kzu eng
1101 kayu baka kirse kuu krt kuu teg rng klu knglin kii
1102 kiming egri bolsa kni tal bod kni klu knglin yetildi di
1103 rng bold erse kara sa sakal anungu busuge lmke tkel
1104 mungar mengzet ayd air bu sz eitgil mun sen aya edg z
1105 kara sa rngi lmdin yumu klur ol tirigke tiriglik ks
1106 t nimet yiding me tiriglik yiding lm yir sini sen usanma k
ILIG CEVABI AY TOLDIKA
1107 ilig ayd ay told ivme serinig ol bu yazuklarka yul yarn
1108 lr erdi erse kamug iglegen kii kalmaay erdi ruzi yigen
1109 bayat edg klay bu igdin sini knglng krme sen ine yat kni
1110 Dua kld ilig kr at tilig ifa kold rabdn ktrdi elig
1111 turup kt andn saknn tgk kelip kangka kirdi kngli tk
1112 ayka ledi k neng tavar asg klamu tip saknd angar
1113 asg kld erse lmke km km klay erdi er zke yulu
1114 lmke yulu kld erse kii yulup lmegey erdi ili ba
A48
1115 bu ay toldning kr igi arud umnsz bolup candn elgin yud
1116 kndi ayur ay tiriglik isiz yavalkka dtm isiz krk bediz
1117 tiriglik kerdm usallk bile yigitlikni dtm yavalk bile
1118 kngmi kngk erdi u bu zm ecel tutt iltr ne as szm
1119 ajun mal tirdi zm suklukun kalr neng barr men bu kn yoklukun
C48
1120 elig til uzun kldm erdi k lm keldi tutt tnm kst u
1121 bu yangl kndi k yglad kni lmke as klmad
1122 ne munglu turur bu apa olan tilek teg bulumaz tiriglik kni
1123 tilek bulsa bolmaz tiriglik yig tirig bolsa bulmaz tilek ay bg
1124 az edke tegse untur zin yal kkte stn yortur szin
1125 arlkka tegse kvez kr bolur lm tutsa udlur knn lr
1126 yise todsa klk bolur burau kal karn asa bilip yir au
1127 saknka szar kr erejke ingr severin bulur bulsa terkin yingr
1128 kndi bu ay told tnd ulug ayur men yitrdm knilik yolu
1129 nelk tirdim erdi bu altun km nelk klmadm men gayka l
1130 nelk kodtum erki bu edg ig nelk sktm erki yazuksuz kiig
1131 burun dum erdi kamu edglgasg klay erdi yarn belglg
1132 neg asg bar bu knm bu kn lm tutt kesti bu sz birle n
1133 neg tir eitgil yiti kzlg er kiike barsak kni szlg er
1134 tz tn tokrka lm bir kapu kirr bu kapuka yongl kamu
1135 neg ol tiriglik neg ol lm kayudn kelir men kayuka yolum
C49
1136 nelk todum erki yana lgeli nelk kldm erki st krgeli
1137 ajunda lmdin katgrak kayu toul kii ldi mundag ayu
1138 mungar mengzet ayd air szi munng manisi uksa alur kzi
B94
1139 neg bar ajunda lmdin katg lmg saknsa kiter ming tatg
1140 lm bir tengiz ol uyok tpi baka krse yetr tpi yok bat
1141 lmni biligli usansa zn lm tutsa as bulunmaz szn
1142 erejlerke avnp usal bolu lm tutsa odlur yetilmez ki
1143 k nengke todmaz kzi suk kii ecel tutsa knr itmez ii
1144 yay kutka avnp kvenr kr er yaz yir katnda yrekin yingr
1145 sevinelerke avnp k klgi stka anungu aya lgi
13Z
1146 neg tir eitgil ukulug bilir bu sz ike tutsa kr as alr
1147 yarnlk orun edg kolsa zn isiz klmasun bu iki ajun
1148 isiz klmal sen ay klk tzn bu kn edg kll klnm szn
1149 bu ay told knp k yglad kni bu yirde as klmad
1150 ayka ledi kr altun km kadalarka kld kumaru k
1151 kzin kkke tikti ayur ay idim seningde adn men idi bilmedim
1152 trttng igidting bedttg mini sening fazlng erdi bilir men mun
1153 sanga tapnur erdi mening bu zm munuk ecel tutt kesti szm
1154 kutulu yirim yok yitrdm bilig sening rahmeting tutsu emdi elig
1155 otunluk bile kldm isiz k tznlk bile sen ker ay ks
133
1156 yavalkta keti tiriglik isiz sre dtm d kn bu beglik isiz
1157 szin kesti ana saknd turup aktt kzn ya kr oln krp
XXI.
AY TOLDI OL GDLMtKE PEND BlRMlN AYUR
1158 bir k ogl erdi bu ay toldnng kiig erdi yae u ol olnng
1159 at erdi gdlmi al arg yzi krklg erdi me klk ar
1160 okd bu oln zinge yakn tutup kuet kzde aktt akn
1161 ayur emdi olum barr men munu sanga kald ornum bar neng unu
1162 sen erding manga kz yaruk tkel barr men seningdin esen edg kal
1163 yime yak aym bu trk buyruk krr kz yaruk oul kz ok
1164 oul kz sakn bu tpsz tengiz oul kz sarg kld kzu mengiz
1165 kiming bold erse ogul kz kisi neg teg kelir ol kiining us
1166 ogul kzda tr ata yir etin oul kz atamaz atas atn
1167 bu ay told ayd eit ay oul szmni untma manga tut kngl
1168 mini kr ata erdim emdi sanga atm erdi ay told bak kr manga
1169 tirigliki told bu ay toldnng knn ulr kr asg yok anng
1170 sig bu tiriglik a bu lm anund kan emdi kau yolum
1171 avndm bu dnyaka knglm birip vefa klmad kr meningdin irip
1172 mini ard dnya okd seve kngl birdim erse irikti ive
1173 cefa kld dnya kard bu kut sini armasun munu szke bt
1174 kereklig iim bara yirde kodup kereksizni kldm havaka udup
1175 tpi yil keer teg tiriglik keip assz ulr men zmke ap
1176 orunun ya maln itilmez iim elig tutta yok bu kn bir kiim
1177 neg tir eitgil odulm kii lmg ukup yetr bilmi kii
1178 bg bilgi kitti lmg krp ukulug gi yitti gsz bolup
1179 ne yavlak neng ol bu lm tarmak ne yavlak err bu kiig urmak
1180 itiglig sarayg buzugl lm kamu yumlar sagl ln
1181 mungar mengzet ayd i r aygu okgl mun sen aya bilgi
B97
1182 neg bar ajunda angar hilesiz neg hile bar kim angar aresiz
1183 kamu nengke hile itig are bar meger bu lmke lm hilesiz
GDLMt SLJALl AY TOLDIKA
A50
1184 eitti oul kr atas szin til at ataka evrdi yzin
1185 ayur ay atam bir szm bar sanga an aytayn men ayu bir manga
1186 bu dnya iinde tirilding k bilig bilding erdem okdng uku
1187 aytting eitting yime gren snayu tirilding kamun kr
1188 neg erse barmu lmke tg an utru tutgl ay bilge tetig
1189 eger hile ang yok erse adn kamu neng hazine legil barn
1190 hazine bu neng bola baka yulu esen bol yana bola altun km
1191 neg tir eitgil kzi tok kii tuz etmek idisi ak er ba
1192 le neng kiike yitr hem ir sini neng kergey sen an ker
1193 esenlik kerek erke neng eksmez tiriglik kerek kuka meng eksmez
1194 tirig bolsa yalnguk tileki anuk et z ba esen bolsa arzu yaguk
AY TOLDI CEVABI GDLMtKE
1195 yanut birdi ay told ayd oul eitgil szmni bu itin tngl
1196 lmke as klmaz altun km lmg tdumaz bilig ya uku
1197 lmg tdar erse dnya nengi bolup lmegey erdi begler begi
1198 hakimlerke hikmet asg klmad bglerke bilgi elig tutmad
1199 lmke as kld erse ot em ota turu kalgray erdi ulam
1200 lm yz klur erdi erse krp ar savlar kalay erdi turup
1201 togul tirigler lmke san lmke togul tirig kim kan
1202 tn ol bu dnya keligli keer yigen yil bke teg yir erken aar
GDLMl CEVABI AY TOLDIKA
1203 eitti kr gdlmi ayd ata idi ked ukulm lmg yete
1204 neglk usandng tiriglik dp negke ilenr sen emdi ulp
1205 nelk tirding erdi bu kalu nenging negke lemeding angu nenging
1206 tirilse usal bolsa yalnguk zn kns zuige ilens szn
1207 bu kn knp asg neg ay ata ban yirke alsa ulp ming kata
AY TOLDI CEVABI GDLMlKE
1208 bu ay told ayd ay olum eit mini kr usanma yarnlk i it
1209 usallk mini alkt knr zm odungl usal bolma krklg yzm
1210 togul nee tod lg n nee barmasa iltr ahr kn
1211 lgli kii bara dke tutu yetilse di kr mangtmaz butu
1212 mungar mengzet ayd air tili tkel sz turur bu ukulsa kal
1213 kamu nengke vakt ol kni belglg nefes tn tokrka san belglg
1214 yl ay kn keer teg tiriglik keer keer kn kergey sini belglg
1215 yana ayd ay told kr ay oul ne halin barr men mini kr odul
1216 sen k sen saknm barr men mungun kiiglikte minsiz kalu sen bu kn
1217 neg teg bolur sen meningde kidin mening yok saknm munngda adn
1218 ata emgeki bolsa ol ze ol ogl bilir tr klk yang tze
1219 ksa tutsa ogln kr edg bolur atas anas yarungu bolur
1220 kal ksta bolmasa ol oul yava bold sen ol ouldn tngl
BIOO
1221 Ata bolsa bilge tetig ksa tutu tut emi bu itig
1222 neg tir eitgil oullu kii banda kermi yetilmi ya
1223 kiming olau bolsa ol kz angar yglagu bold munglu zi
1224 kiigde ata dsa oln yava oguldn yazuk yok atadn cefa
1225 ogul kz isiz bolsa klk yang ol isiz ata kld dt ong
1226 ksa tutsa oln ata gret ulu bolsa sevnr oul kz yet
1227 oulug ksa tut ata bolu sanga klmesni kidin kelgi
1228 ogul kzka gretg erdem bilig bu erdem bile bolsu klk silig
GDLMl CEVABI AY TOLDIKA
1229 yanut birdi gdlmi ayd ata sening kadung yip kyer men tte
1230 seningde kidin men tirig turmayn sening kadularng kzn krmeyin
1231 sening canng bir barsak idi manga birs kadun mini kodmad
1232 kal birmez erse yetilse ecel bitilmi bolur bu ecelke ezel
1233 neng kadgurar sen neng bu st bayat hukmi keldi stn at
1234 kal dnya devlet kalr n st klsa klma bu bolmaz kn
1235 kal bu t nimet kalrka yime zng ylar erse yor yglama
1236 telim dnya yigli seningde oza kodup bard bara bu nk ze
1237 bilir erding emdi cefa ajun cefa klgusn sen usandng zn
1238 kamu dnya bolsa biregke tz kalr dnya lgi tegir iki bz
1239 tiriglik n knr erse zng kn tut ygla kurtma kzng
1240 yana yangu ermez kermi knng neg kldng erse anund tnng
1241 manga erse emdi bu kadu sakn sakn klma kll sen emdi sevin
1242 trtlmi erdilig trgli lr trgli lr ol trtgen kalur
C56
1243 atam erding artuk barsak ak seningde barsak trtgen tak
1244 sini ol trtti sanga birdi kut manga birmegeym munu szke bt
A52
1245 Uuzka arlk anngdn tegir kiigke ululuk ol dsa kelir
1246 mungar mengzeyr krse glg szi bu glg szi ol kr gsz kzi
1247 aziz ol aziz kim azizlarka iz anngdn tegir iz aziz emdi kz
1248 uuzka ar ol kiigke ulu yavuzka yleki bedkke ediz
1249 eitti kr ay told ol szin ktrdi elig kkke tikti kzin
1250 bayatka kr kld artuk k bayat birmiinge oulka uku
AY TOLDI CEVABI GDLMlKE
1251 ayur oluma bold knglm btn bayat fazl birle tirilgil kutun
1252 n aym ukulug kr bar bu sz anng manisi bil yiti kl bu kz
1253 bayat kimke birse uku g bilig kamu arzularka yetildi elig
zeyr .. oglg ] Ag .. . ffgli BU mengzefu ... | ol ... ogsiz J BH
246dan sonra daha u beyit gelmektedir (kng. beyit 1397 not):
bu oglg sozini gung birle uk
anng birle suzgil kamu bulganak k A da ayrca iangt edilmemi ; B de eizgiler ve C de av satrda sir
1254 kiming klk edg kln ongay tilek buld bara yarutt kn ay
1255 kamu edgke mn bu edg kln kln edg bolsa bolur ming sevin
1256 bu ay told elgin ktrdi yana bayatng k gdi kld sena
C57
1257 ayur ay idim sen trttng tzg yimi birle igdr sen sansz zg
1258 trttng mini sen ktrdng kutun yazuklu kulung men tapusuz otun
1259 idi edg tuttung bu dke teg kamu arzu birding bu dnya yigi
1260 tz arzu nfmet tkel men yidim sevinlig men sindin ay edg idim
1261 manga tegdi hukmng barur men munu bir k olum erdi kodur men unu
1262 ata erdim emdi lr bu ata idim sen tirig sen angar bir kuta
1263 erejke yakn tut yrak tut bela ikign ajunda mun sen yula
1264 isizdin kdezgil ula edgke mungadturmagl sen yig kedgke
1265 kngldin bir kld edg dua ay edg dua sen belan ya
1266 neg tir eitgil saknuk kii saknuk kii ol kiiler ba
1267 bayat kimke klsa nayet basut ikig ajunda bu er buld kut
1268 kayu kulka bolsa bayattn ylek bu buld ikign ajunda tilek
1269 bayat fazl bolsa kim erze ze kamug arzu nimetke tegdi tze
1270 mungar mengzet ayd glig kii kim glg szi tutsa itlr ii
1271 kdezildi kimni kdezse idi tilek buld nimet talusn yidi
1272 kayu kul bayatka nansa turup bela kadu kapn zinge tud
1273 yana ayd ay told uk ay oul lmg untma y tur odul
1274 nanma tiriglikke yil teg Keer usanma bu dnyadn z terk ker
1275 bayatka tutuzdum sini men kat tilese kdezgey yitrgey tat
1276 munu adrlur men seningdin bu kn knn st birle yglap gn
1277 meningde kidin sen neg klung ayayn eitgil ukulm tengi
XXU. AY TOLDI OL GDLMKE TLEMllN AYUR
B104
1278 kngl til kni tut bayatka tapn usanma yarnlk iingni itin
1279 kamug edg isiz bayat hukmi bil bayatka nangl anng tap kl
1280 neg kim kereking anngdn tile anngda adn yok sanga k bile
1281 ar tut neg erse yarlglarn ar kla tengri bu kn hem yarn
1282 yorkng kni tut yanglma zng kngl til kiig tut bedtme szng
1283 tirildim bir ana barr men sakn neg kld dnya manga kr bakn
1284 zng otka atma bu dnya n kii nengin alma keme kn
1285 tirig bildi bu z yiy bilmedi knm keti knp asg klmad
1286 sanga kald malm manga bold yk erej birle yip yat sevine birle bk
1287 tuta bilse tap bu tirilmi nenging ikign ajunda kzangay enging
1288 tuta bilmese sen adn muna nengsanga yetmegey kr sarg kla eng
1289 kni bol btnlk bile tut kln knilik iinde turur bu sevin
1290 neg tir eit bu kni klkl er bu iki ajunu kni klkl yir
1291 erejlig tilese kii z knin knilik iinde tileg emin
1292 zng bay bolayn tise belglg knilikte buld bu baylar lg
1293 bedklk tilese budunka ulu zngke auk tut knilik yolu
A54
1301 C60
1294 ongay bolsa yalnguk kln kni ikign ajunda yaruyur kni
1295 yana ayd ay told olum eit zng edg birle tamudn kit
1296 kamu edglk kl isizdin yra kamug edg kelgey sen oldur tura
1297 isiz ike yakma sanga kla kor isizlik ylan ol sini tikge kr
1298 iki yzlg erke szng szleme yadlay szng sr algay yime
1299 evingke yautma uak kiig btn ilke yaday krp bilmiig
1300 snam btlmi kiig tut katg sanga teggey andn tmen ming tatg
1301 szg bara tngla yime btme terk kngl srr ama kat kizle berk
1302 kiig tepsemegil yime ime song bu iki klnl bulur tut mung
1294 ongay ... kln ] Ai5 oggoy ... Ba . . yalnguk ya { y nol . .. yangluk ... 1 ikign . . . yarayur ] Affi ikeg acunta garudur
Ba ik ( noktasz; r den sonraki u satr stnde eklenmi ) C7 . .. yaruyur ] emdi | zumf .. . tamudn ] Aae . . tamutn ( satr
altnda uyg. harfl. sz birle ozni tamudn ll 1296 edglk ... isizdin ] Az7 etg klgl 84 yra (y noktasz ) || 1297 isiz ] A gsiz l
isizlik . .. tkge ] A fc i up Cn ... tike
1303 tiig bola dma yapa tut kapu tiidin tegir erke tengsiz kamu
1304 yat evke dma karma tiig katlmazda anu snagl kiig
1305 kln edg tut nengke kadurmagl kln edg bolsa kelir neng tigil
1306 mungar mengzer emdi bu szni eit bu sz ike tutl zngke i it
1307 neng neng kiike kerek edg yang kerek bolsa bulay kamu edg neng
1308 isizke neglk kerek neng tavar nee kirse bolay ay birle teng
1309 uvutsuz kiidin yrak tur teze meningdin ming alk uvutlu ze
1310 kamu ite ivme serin z buka serimlig kiiler tegir arzuka
1311 kayu ite bolsa york utru tut york utru tutsa sanga rge kut
bu beyit 1304ten sonra geliyor ; fakat sonradan her iki satr stnde kaddem szleri yazlarak sra dorulanmtr | tiig bola
] Ag gfig ag | fifidn . .. kamug ] Ag kifitin . . . B.j z tegir grke eksiz iamug
bu beyit 1303ten nce geliyor f kng. beyit 1303 not ) | tiate ... tisiy ~l
1312 tilingni kdezgil kzngni kdez bouzung kdezgil halal yigil az
1313 budun munka bolsa yrak tur saa kara bulaknga katlma kaa
1314 tilingde yormasu begler szi meger edglkte adn ay koz
1315 kii yas kolma zng klma yas nee edglk kl heva arzu bas
1316 kayu ike kirse kiingn kr k krmese i bolur erke kor
1317 kal kelse vkeng katglan serin serimlig kiining sevini yarn
1318 neg tir eitgil seringen kii serinse iter er buzulm ii
C61
1319 serinse kii z tilekin tapar serip turda er rng ku tutar
B107
1320 kal tegse emgek ya kadu sakn serinse kelir tr kayra sevin
1321 apang irse devlet yapulsa kapu serinse yana ii itlr kamug
1322 seringil serinmek eren klk ol serinse bulur er mesel kkke yol
1<H hos/uzuna ... tsil ~l Ag bogazn ... yegil ( nce glt yazlm
dnya erdemin asg:n yasn haber birr odurm gdlmike dnyanng mnin ayblarm ayur gdlmi odurmka fani
dnya birle baki ukbi kazangusn ayur
odurm iligke pend bitip dmi n ayur ilig odurmka ikine yol bitig dmn ayur gdlmi odurm birle ikine
mynazara klmn ayur beglerke tapnmak trsin tokusn ayur kapudak er at birle neg teg tirilgsin ayur kara budun birle
neg teg katlusn ayur aleviler birle neteg katlusn ayur lm adamlar birie katlmakn ayur yime otalar muazzjmler
mubbjrler muneccjmler airier tangelar igdiiler uzlar gaylar birle katlmak neg teg kerekin kerekmezin ayur
evlik almak oul kz igidmekni ayur elig asraklarg neteg tutgusn ayur aka okmak hem baru barmausn ayur
1323 lmg untma anuk tur sakn zngni untma tbngke bakn
1324 kalnka katlsa sen bekle szng kiiler evinde kdezgil kzng
1325 kirike kr sen k kl nenging szng szlemegil meger z tenging
1326 tilingde karma bu yalan szg bu yalan szn er uuzlar zg
1327 kada yak yaukka yaknlk ula uluka kiigke sevg bol kle
1328 tuz etmekni king tut kiike yitr kii ayb krse sen ama yitr
1329 tapugka irig bol bayatka tapn yazuktn yrak tur zngni sakn
1330 bolu birse devlet kvezlenmegil usa edglk kl isiz klmal
1331 avnma bu dnyaka erter barr nanma bu devletka terkin karr
1332 tayanma tiriglikke t teg keer kvenme kv kutka ku teg uar
1333 tiriglik yava klma edg kln keer kn iinde kereking aln
1334 bor ime fesadka katlma yra zina klma fask atanma kara
1335 bu iki klktn duk kut kaar ol erke aylk yoln aar
C62
1336 neg tir eitgil snam kii snam kiiler bilir i ba
1337 bor ime zinaka katlma hazer bu iki aylk tonn keder
B108
1338 bu bordn kopar ming yazukka yrek zinadn kaar kut yzngke sudar
1339 szin kesti ay told ayd oul untma sanga sz kereki bu ol
1340 tkel szledim men munga btse sen sevin eksmegey szm tutsa sen
1341 sanga szledim sz kumaru at untma bu szler knglke biti
1334 A542 ve Bl056da bu beyt br az farkl olarak tekrarlanmt 1297 ve 1335 not ) ; ayn srada bulunan C en dek beyit se
1337. beytin bk.) | 6o7 . . gra ] AQ bor ( satr altnda ar. hartl. ferab ) A 542 ... ay kylma yor B 1058 b.. otunka If. yor |
zina .. kara ] AO sna (s
XXUI.
AY TOLDI KN TOD iLlGKE KUMARU BlTlG BlTlMllN AYUR
1342 bitig bile kold kad tetig bayat at birle bitidi bitig
1343 bayat at birle szg balad trtgen igidgen kergen idi
1344 trtti tmen ming bu sansz tirig tirilg birr kodmaz an bing
1345 yortur kamuka tilemi tilek kerek bolmaz anda kr arka ylek
1346 tilese trtr bolur kolm tilep bold bara anng klm
1347 lmke trtti bu sansz konum tirig bara lg angar yok lm
1348 sevg savka ming meningdin selam tegrsn bayatm kesksz ulam
1349 tz ileringe yime k adn tegrsn selamm idim kesmedin
.. ayur ] AS a. t. vezir ( satr stnde yazlm) eligke ... Bg ... bah a. t. vezir ilifke ...
... tetig ] AO tovad brle k. kaat yidig Bfl btigfnie ald bu kad bitsf U lt41 sz 1 B? szin l toriHpen ... idi 1 Am
fnrpdapn ifi R
1350 uzun ki yaagl ay ilig kut k il aagl bu beglik at
B109
1351 Atm erdi ay told klkm tolu irildi toluluk tker z l
A56
1352 lm tutgak keldi tutt katg kutulu yirim yok kiterdi tat
1353 mini edg tuttung andng k sanga tapnumadn barr bu z u
1354 bu edg yanut kumaru bitig bitip kodtum emdi sanga. ay tetig
1355 bu dnya iinge i erdim bile iingni yorttm knilik bile
1356 munu emdi artuk barsaklkn bitip kodtum t sav kumaru okn
1357 neg tir eitgil barsak kii barsaklk ol kr kiilik ba
1358 barsak kiining szi tut sav bu sz sav sanga bola devlet av
1359 barsak kii ol kiide n barsak szi tut bedtgey sini
1360 ay ilig munu men barsak sanga szm ieke tutl ay ersig tonga
1361 lm utru keldi kndi zm as klmad bu knm szm
1362 kerek bold emdi bu klm tapugr kne bold klm isizlik kamu
1363 yatu kald tirmi bu altun km manga tegdi sak anngdn l
1364 ulr men knp asg yok kne idim rahmetinde adn yokumun
1365 bu kn men barr men munu erksizin yarn sen kelir sen udu eksizin
1366 lm tutmaz erken odun ay ilig iingni itingil yetrgil bilig
1367 bela k yirinde sen edg kln budunu sevindrgil elgin tilin
1368 esenlik dinde sen edg titr tavar neng barnda le hem yitr
1369 neg tir eitgil kni szlg er kiigde odunm yiti kzlg er
1370 lm kelmez erken lmke itin tiriglik dinde tapu kl tapn
1371 lm kelse tutsa kne as yok nee me ulsa kara yir katn
1372 ay iliy katglan meningde kidin yava klma d kn tapuda adn
1373 sini armasun dnya devlet bile kamu i iinde knilik tile
1374 tr tz yortl budunka kni knng edg bolay knilik kni
1375 zng otka atma bu dnya n hava boyn bigil et zke n
1376 bu dnya begi sen anga bolma kul sini kodmaz erken an kodu tul
1377 kvezlenme artuk ktrme kngl nan klu ermez bu dnya tngl
1378 yakn tut zngke kii edgsi isizdin yrak tur tokgay yas
1379 kii suknga birmegil sen iing vefasz kiike yitrme ang
A57 38o C65
1380 tapuka irig bol yazukta tdn sanga tegg ermez tapuda adn
Blll
1381 lmg untma avgar yok tolum busudn kar teg kar bu lm
1382 nee kasa ahr lm tutus nee kalsa ahr lm yetgsi
1383 lmke usanma kngl tut tirig nee ki tirilse teng ying
1384 kan kim kutuld lmdin kap kan kim aund dindin keip
1385 idi yak szler bilig yangzatu bu d kn tirigliklerig mengzet
1386 apa olan krse ark san rg turu bolmaz rgler kan
1387 ata arkasmdn toulsa ogul ana karn menzil ka aylk amul
1388 anasnda tosa atansa at musafjr bolup mindi dlek at
1389 kni bir mangm ol tni bir mangm iletr lmke kurtur engim
1390 ajun bir tn ol grng bir tn bu tn kopursa tn ol ajun
1391 kder ol ajunda sanga iki yol bu iki yolungda kayu erki yol
1392 yolung onga kelse itildi iing kal sola kelse ulp al bang
1393 tangla err dnya ilig kut tarsa orar er tirilg ot
1394 neg ekse yirke yana ol nr neg birse evre an ok alur
1395 kii nengi alma yime tkme kan bu iki yazukka ulr ksa can
B112
1396 bu t teg tiriglik keer belgsz kerek beg kerek kul barr kelgsz
1397 kan t san bold kemi knng knete adn yok bu kalm knng
1398 neg tir eitgil odunm kii odunmta kidin knm kii
1399 tng teg kerdng tiriglik odu kan asg krkit manga bir bodu
1400 knngni kerdng tilek arzuka tiriglik tkedi kne ol yodu
1401 usanma tiriglikke artuk sakn tiriglik lmke idi k yakn
1402 saran bolma ilig ak bol ak kalr meng lmez aklk at
1403 er at s bu nengke kvenme k as klmagay s bu altun km
1395 nengi .. . yime ] Ag ... yana Cn mal a. yana [ yazukka ] Ag yazukdn ll 1396 belgsz ] Ay b. ( sz l ) | bes; .. .
kelgsz J B k
IfnicruVTIy U 1tQ7 nlrim/ff
1404 yulu klma zni adnlar n suyurka zngni kyrme kn
1405 seningde ozak ajun begleri ajun kodt bard yatur kr gri
1406 sanga ma anunm turur bu lm dinge kder ay yarum knm
1407 neg tir eit dnya aybn bilip sanga szlegi ukutn alp
1408 ag suv teg ol kr bu dnya nengi nee ise kanmaz limez tili
1409 klike teg ol kr bu dnya tonga ederse kaar kasa yapur sanga
1410 sak ol kr barsa dnya ii tutayn tiy sunsa yitrr kii
1411 ay ilig katglan zng edg bol begi edg bolsa budun edg ol
1412 budun koy san ol begi koyes barsak kerek koyka koy kteisi
1413 kapugda tirildi kaln a bri ay ilig koyu ked kdezip yor
1414 bu bolma ite sen vke ygn bu bolsa begler buzar belikin
1415 irig szlemegil kiike tilin irig til ot ol kr kyer teg yaln
1416 rg bol amul bol tzn bol silig kamu edglkke tegrgil elig
1417 yz utru turur bu uzun yol sefer ukulug bu yolka azuk ked iter
1418 g saray kang itme ay ilig kut anund sanga ev kara yir kat
1419 ediz king bedizlig saraying kalp karangku yir evde yatur sen ulp
1420 neng kene urur sen bu altun km sanga teggsi ol iki bz l
1421 mungar mengzet ayd a ir tili bu air szi kr aar sz yol
1422 usal yalnguk ol k neng tirer yigke tegirm saknmaz birer
1423 bayusa tileki bulunsa tkel tketr tiriglik uup can yrar
1424 avnma erejke kvenme ay beg avnng kvening udtay u teg
1425 tiriglik yava klma dnya n keigli turur bola emgek kn
1426 a uz tenr zng oglau kara yir teng turur ay bg
1427 avnu sevgler bile avnur z kara yir katnda yap yatu tz
1428 yaylmaz yonga keveldin tp edersiz yga ming munglu bolup
1429 bularn sakngl lmke itin knme yarn bu kara yir katn
1430 kamu ike tevfik bayattn tile bayat birge eksiz sanga k bile
1431 neg kelse tapla kr edg isiz boyun bir kazaka kni tut az
1432 zng kolsa iki ajun begliki bu bi ike yakma bu ol yigliki
1433 haramka katlma yime klma k kii kan tkme ham klma
1434 bor ime fesaddn yrak tur teze bu ka neng yorr tut begk buza
1435 zng meng beglik tilese tu tr kl budundn klngil ki
1436 budunka ba sen ay ilig bu kn budunu kdezgil odu tur gn
1437 ulu yk boyunka ydrdi ilig usal bolma saklan ay klk si.ig
1438 et z ar u srgen havaka bulun bulun bolma bolsa zngni yulun
1439 kermi tirig ik tpi bold yil bu kalm tiriglik nee birge il
1440 yava klma emdi bu kalm knng zngdin artl yazukung mnng
B 115
1441 vefa klu ermez bu dnya bilin keer dnyada z azukung aln
1442 neg tir eitgil saknuk kii saknuk kii ol ajunda ba
1443 bu ajun tn ol sen ark san tnde nee bola ark kni
1435 e7gu ] BO ve Cn mengg l tr ... kotrgil ] AIB tas . . . k badanka kofrgil Cn . . . kiteryil ll 1436 butiunu ] AZ
budunag ( v< boyunka ydrdi ] Bi2 yudrdang boyhnka
143 Cde bu beyit iki salr zerin yazlnng ( satrlarn sonundal kat ) || 1439 ipi ... yil ] Aa7 boy bolf bl ( h ? ) BU . . . gl l
birge il Bu b. l Cs b. l ( hangkeli ) || 1440 znsdin .. . mnnf 1 Bi5
l
ermes . . . s
1444 saray ol ajun kr bu kazanyiri neg bulsa munda naru d yor
1445 zng kg mundn kng anu d kerekligni all kereksizni td
1446 munu men barur men mini kr odun katglan zngke at edg kodun
1447 neg tir eitgil lgli tirig lrde birip bard t sav eng
1448 lgli tirigke birr pend tilin eitgil an sen knglke aln
1449 ayur ay tirig sen usanma odun usandm knn yatur men yln
1450 ay ilig bu beglik uzun kolsa sen ka i kl ka i kod klur erse sen
1451 tr kl katglan bolup klma k tapu kl bayatka anng kap ku
1452 ikini usal bolma sak tur odu sanga tegmesn bir mfaca yodug
e bu bevit iki satr zerin vazlms 1 nl uiri Aoo rJ nmm hfl
1453 iki dte klma kayu erse i hava vke kelse serip ksu ti
1454 bu ka neng kdezgil kdezildi il uzun tura beglik sanga birge il
1455 kamu edgieng ar tut ktr isizlerni tutma ilingdin kotur
1456 isiz ngdi urma tr edg ur knng edg bolay kutung baa kur
1457 neg tir eitgil ay bilge klg bu szdin ktrgil zngke lg
1458 tr edg ur ay tr birgi turu ldi isiz tr uru
1459 isiz ngdi urma ay ili bg isiz bolsa bolmaz ajunu yig
1460 isiz ngdi ursa zi z din isiz kodt atn zinde kidin
1461 kim erse urup kodsa edg tr ann tikti atn adakn r
1462 zngni yanglma ay ilig bakn tpngni untma y tur sakn
104
1463 isiz klk tutma ay elgi uzun isiz klk ultur ikign ajun
1464 uzun bold elging budunka yakn fususun keer bu tiriglik bakn
1465 keigli turur dnya keti sakn keligli lm utru keldi sakn
1466 mini kr meningdin ktr t erig knme yann sen bu kn sen tirig
1467 kii lse andn kumaru kalr munuk kumarum sanga ay bilir
1468 severim sen erding ay ilig manga asg lg kumarumn kodtum sanga
1469 asglg kumaru kiike sz ol kumaru szg tutsa asg yz ol
1470 munu sz bitip kodtum emdi n untma bu szni untma mini
1471 nee ki yaap z tirig tursa sen lm bold ahr yan krse sen
1472 siziksiz lm bir kn ahr kelir tirilmi bu canlg cann alalr
1473 okg kelrke anungu kerek uzun yol yorrka iting kerek
1474 lmdin kutulu yar yok bilin lmke itingil kereking aln
1475 neg tir eitgil gi yetmi er lmg lrde oza ukm er
1476 kezige kelir bu lmnng kur lmke zng n anuklap yor
B 117
1477 km kur bau munu men tiy lm tutt erse zldi kur
1478 ay ilig munu men tedim hakng tkel kldm emdi barsaklkng
1479 bayat birs tevfk kamug edgke kutadsu bu edg yig kedgke
1480 esenin tirilgil k yl yaa sevinin avnn k il aa
1481 barsaklk erdi mening bu szm esen kal selamet ay krklg yzm
A 60
1482 munu men banr men ay ilig kut turu kald olum bu barm ot
1483 bayatka tutuzdum mun yalvara tilese kdezgey kyer ot ara
1484 sanga hacetim bu kr bir mun sre dma bolay yavalar san
1485 kamu nengke tengri klur ol sebeb kamu edg isiz angar z lep
1486 ogul kz sebebi ata ol ana kln artasa ya itilse yana
1487 munu men atas lr men bu kn kiig kald olum yetim gszn
1488 bar erse kal bu tapu hak sebeb bol mun edg yolka ok
1489 kr dma gretgil erdem bilig bilig erdemin bulsu ilke elig
1490 itils kln tzls york tusulsu tapuka alnsu alk
1491 yava dma bola ya tut ksa ya tutsa olan bulur kut basa
1492 neg tir eitgil kan kklemi snam ukup hem bilip szlemi
1493 kiig erken gret oulka bilig kiigde bilig bilse ktrr elig
1494 ayama oul kzka berge yitr oul kzka berge bilig gretr
1495 kiiglikte bilse oul kz neni karp lmegine untmaz an
1496 tketti bitig trdi bad tutup alp olnga birdi elgin sunup
1497 ayur bu bitig tut yitrme oul iligke tegrgil kumarum bu ol
1498 bitigim oksun szm tutsun lmke anunsun iin itsni
1499 ulu tnd tr oulka baka ayur sen mun uk knike yaka
1500 yana ald oln konnga kua pp yglad brn yan saa
1501 ayur ay oul krdng emdi mini ne halin barr men untma mun
1502 sanga ma siziksiz bu d kelg ol usal bolma ahr zng lg ol
1503 kereklig szg men tutuzdum sanga szmni untma dua kl manga
C 1
1504 kal ilig dlep tilese sini york tz tapu kl basnma an
1505 yava bolma bola ygrme zn kni bol silig bol klnn szn
1506 kie yatsa ki yat yana erte tur yatp erte kopan kutn arturur
1507 bayat yarlgn sen ar tut ar iligke tapu kl isingil bar
1508 isizke yauma yrak tur teze yor edglk kl york yol tze
1509 szngni kdezgil selamet yor zngni kdezgil esenin kar
1510 szin kesti oln kuup yglad ulnd yana ol kneler yidi
1511 ayur ay nansz ajun bi-vefa nelk kldng emdi manga sen cefa
1512 t ni met bile bu igidmi zm kirr bu kara yirke krklg yzm
1513 anadn neteg todum erse bu kn anng teg barr men yalngn mungun
1514 neg tir eitgil lgli k er lmke knp ulgl bek er
. . ki ] AW kee g. ke | kopgan .. . arturur ] Aas turtl kudun arda fur >6 dan sonra daha u beyit gelmektedir :
apang kopmaz grze gsng arg ile
cL /f/rtZz /* AL ; L* L.7.
1515 karndn kardng karnka kirr ekerdin igidting ylanka birr
1516 isizim yigitlik tiriglik isiz knn sgt birle grke kirr
1517 st kodt ay lold yetp gin kumaru ledi kiike nengin
1518 bahil kold bara kadalarka ol tiler bold can yal kkke yol
1519 kzin kkke tikti ktrdi elig ehadet bile kesti teprer tilig
1520 yaruk can zldi tnerdi kni bayat ah birle kesildi tn
1521 edizlik tiledi szk can turu uup bard can kald kalbd kuru
1522 bolup tomaduk teg yitip bard can ajunda at kald belg nian
1523 neg tir eit emdi kngli kni usallk usndn odunm kni
1524 et znng evi ol bedizlig eving szk can evi ol bediz teg tening
1525 kuru kald kalbd uup barsa can bayat bildi kana barr erse can
1526 ediz bold orn ay kutlug kuta tengise kod inse bold yuta
1527 ikide biri bold eksiz lg tirildi lmsz uzun menglg
1528 ne munglug turur krse yalnguk zi yorrda yatar eti keslr szi
1529 kayudn kelir erki kana banr kayuda turur erki kayda yonr
1530 biligli bilirm neg tir neg ukuglu ukarmu neg tir bg
1531 biligli bayat ol bilir bu iig ukul uan ol ukar bu iig
1532 ara bir ar kr yorr belgsz ara kz krrde bolur belgsz
1533 idi ksa zlg bu yalnguk zi sakn uzun hem bedk til szi
1534 kr barsa yalnguk bu erksizlikin nelk muna yavlak ktrdi egin
1535 iki knlk erter ajunug bulup nelk kerdi kgsin kaya teg bolup
1536 neg tir eitgil odunm kii lmg ukup yolka knmi kii
171
1537 ne tengsiz lm sen ay yavlak lm tusulmaz sanga itse tk ming tolum
B l2l
1538 tzke tegir sen kutulmaz biri isiz edg nengke sen k sen tor
1539 kerek erdi bilge tirilse kutun kamu lsn erdi biligsiz otun
1540 isiz edg kalmaz nee tz lr ulu ya kiig tut kara yir bolur
1541 lmke keig yok tirig bolda nece ki tirilse lm keldei
1542 ne yak ayur bu budun balar er biligin ukuun iin ler er
1543 ne edg i erdi lm bolmasa ne krklg i crdi kii lmese
A 62
1544 erejke tegrdi mini bu lm lm ol buzugl tpm hem ulum
1545 lrke tang ermez togul lr togusl lr kr kara yir bolur
1546 kii isiz ermez kiilik isiz eren isiz ermez knilik isiz
1547 bu kunga kln bu ol ngdisi kerek ngdi tutl kerek tngdisi
XXIV. KN TOD LG GDLMlNl OKIMIIN AYUR
1548 bu ay told yasn kerdi ilig okp oglnga birdi t sav eng
1549 ayur ay oul klma artuk sakn sakn kese ahr tpinde sevine
1550 sanga tegmedi bu sakn yalnguzun manga tegdi kadu saknlar uzun
122
1551 knglni krme zngni avt baka tur manga z tapuka ivit
1552 atang ldi erse ata men sanga atalk klayn ogul bol manga
GDLM CEVABI LGKE
1553 yir pti kr gdlmi ayd ilig uzun ki yaagl aayu ilig
1554 men igdi kulung men tapu seningyulu bolsu canm iligke mening
1555 atam can bold iligke yulu yulug klsu tengri sanga bu kulu
1556 kard atas bitigin ogul iligke tndi kr akru amul
1557 ilig ald at okd bitig szin ukt ayd isiz ay tetig
C 73
1558 ayur ay barsak kiide burun kapuum kurttng kor itting orun
1559 tirigle tapndng teding hakm lrde mungadp yiding hem amm
1560 hakngn teymedim men sening bayat ok tesn sening haklarng
1561 neteg kim sevinlig men sindin bu kn bayat birsni ming sevining kutun
1562 szin kesti ilig kzi ya saa turup kt andn sakng kua
1563 evinge kelip kirdi kngli tk kapu yapt ka kn saknn tgk
1564 bu ay toldning kld ol yog gayka ledi km hem ag
1565 kerdi yime k ata kadusn yakn kld zke kii edgsin
B 123
1566 ata pendi tutt yord kni kut knde artt yarud kni
1567 neg tir eit emdi glg kii banda kermi bilir il ii
1558 karttn . .. orun ] Aa Kodartung kurdttng o. BS kurt{t)ing l U 1559 tapmdng ] Bg tapundang l lrde . . . gamm ] Ai7
olerte munyad tn hem tenim |i 1560 bayaf . . . fesn ] Ag b. olf gde su Bo yanayok . ll is6l . sindin ] Ai9 . . . sentin BH
sevnelgme s. l birsni . .. sevining ] Ai9 bersi : ....;.. _n. ;lp ) sevncn || 152 andn ] Bi2 krgil ( sonraddn hak
1568 ala pendini sen kat tut katg kutadgay knng birge knde tatg
1569 atangn anangn sevindr tapn yanut birge tapung tmen ming asg
1570 ilig me katland anda naru kninge uru bard edg tr
1571 bayud budun hem itildi ili iligke dua kld budn tili
1572 ilig bir kn oldurd yalnguz zn kemiti kitab tr bakt uzun
1573 tgldi gi kng yetlmedi tiledi aytu kii bulmad
1574 saknd kr ay told erdemleri ayur ay djnga ol erde eri
1575 kapu krki erdi manga edg i budun as erdi angar tegse i
1576 kuru kald orn irildi iim irkler btrg kan bir kiim
1577 yana saknu ald kr gdlmiig ayur men untm men edg ig
1578 lrde ol ay told oln manga tutuzd an men unttm tanga
1579 ata ldi erse oul bar tirig birisin yitrdm tutayn bing
A 63
1580 kii dt terkin kr gdlmiig okd zuige bekitti iig
XXV.
GDLMl KN TODI iLtG TAPUNGA KRUNMlN AYUR
B 124
1581 yorp kirdi gdlmi utru turup iligke krndi sevinlig bolup
ILlG SUALt GDLMlKE
1582 ilig krdi terkin okd an aytt neg kld dlek sini
1583 neg teg keer bu keigli knngknim yorr sen ya egri yolung
1584 neg kld dlek atangda kidin sevinem birr ya sakn kadgudn
GDLM CEVABI LtGKE
1585 tndi bu gdlmi ilig kut uzun ki tirils yadlsu at
1586 yrak boldum ilig tapunda ta inglendi dlek manga tgdi ka
1587 bte bold ilig yzin krmedim sakn kadu birle yonp klmedim
1588 bu kn edlep ilig mini ndedi umnlgka devlet manga kur bad
1589 ilig yarlgn eitti zm knm edg bold yarud kzm
1590 ilig tegme trlg aytt bilig tndi bu gdlmi at tilig
XXVI.
GDLM KN TOD LG TAPUNGA KlRMtN AYUR
1591 ilig ayd munda naru ay oul manga tapnu turl krme kngl
1592 atang tap bar erdi artuk telim teymedim bard kald birim
1593 teg kerek men bu haklar sanga kiiler tili bolmasa bir manga
1594 neg tir eitgil ue ordu begi bilip szlemi szke yetrp gi
1595 kii emgek dsa sanga belglg untma ol emgekni bolma lg
1596 kiilikni kodma ay al kii kiilik klu tur kiike tu
1597 kimng emgeki kirse kimke birer yanutn k kl sen tr angar
1598 kii emgekini bilmez kii tkel ud bolur bu ay ili ba
1599 yor ud atanma kiilik kla kiike kii bol kiilik bile
1600 kiilik n at urund kii kiilik bile at ktrdi kii
GDLMl CEVABI LGKE
1601 yir pti kr gdlmi ayd ilig ilig kz yarutsa manga bold ig
1602 tapu kulung men begim sen ulu ulu beg arlar tapu kulu
1603 tilese ar tut tilese uuz yulu kldm emdi sanga men bu z
1604 turup kt akru kapuka kelip bir ana yorp bard evke tegip
1605 kurn bad gdlmi anda naru kyksz tapug kld ilde turu
1606 tapnd kie tangda tepremedi tnin yatt yatak a anda yidi
1607 ilig knglinge sgd erse tapu elig birdi devlet ald kapu
1608 neg tir eit bu tapu klu tapu birle devlet atn mingi
1609 ay begler sevini tilegli kii kamu beg tileki ze kl ii
1610 begi taplamaz ini klsa kul ilene zke klu serilse kal
1611 kal klsa begler tapsz tapu yava kld tapm tiriglik kamu
1612 yakn tutt ilig kr gdlmiig tre ayu birdi tegme iig
1613 yana bir kn oldrup mungadt ilig ayur ay diriga yitrdm eng
1614 kapuda kaln bod tirildi tolu kan bir iimke yaragl talu
1615 iim bara snd yok ol bildei kan bir barsak iim klda
1616 neg tir eitgil snam kii snap edg isizni bilmi kii
1617 tilese bulur bara arzu kii tilek teg kii bulmaz edg ba
A 64
1618 bu bod sn yongl kara ba kaln kii tip nangu kii yok bilin
1619 kiide kereki yarahs ol yarap hem tusulup yongls ol
1620 neg tu eitgil bu i r ayu szg ma ni birle tizip kodu
1621 yongl krr men yarals yok yaral bulunsa yorgls yok
C 17
1622 kaln bod kara ba yongl telim telinde tilese tusuls yok
1623 yana ayd ilig meselde kelir urulu kii lse ur kalr
1624 neg ekse yirke yana ol nr ogul tosa klk ataka yanur
1625 bu ay told ogl ala yurn ol ata barsa orn oul orn ol
1626 ata bard orn kurug hem kokuz kokuz toluka krdm oln ked uz
1627 edleyin men bu bolsun kii kii bolm asn tusulay tu
1628 boluglu krr men yarau mun kiiglikte tatn adn yok mni
1629 idi yak aym la atl budunda bedki kii kutiug
1630 elig ursa begler kimi edlese yaku ba bolur bu beginde basa
1631 kimi tutsa begler zuige yakn yaud tileki kereki bakn
1632 kle baksa begler kiike turup anga yglu tirlr er at yz urup
1633 ilig ayd emdi manga are yok mun edlese men kii bolu ok
1634 temi bolayn atas hakn klayn kiilik barsaklkn
1635 bu ay told tapg telim erdi kr kiilik klayn anng yang kr
C 78
1636 kiilik tidkm bolur edglk bu edg bolur ol yig kedglk
1637 kii al edgg untmaz bolur kii ur knglin emitmez bolur
1638 neg tir eitgil avnga szi avnga szin tut untma koz
1639 bu edg klu tur ay edg kii karmaz bolur edg meng ya
1640 bu edg karmaz yime opramaz ya ked uzun ol at artamaz
B 128
1641 aulad ilig kr gdlmiig angar ayd edg isiz z iig
1642 and ilig kr ktrdi r bolu birdi evren yumtt tr
1643 ongard tr hem toku i tapuald tapudn tilemi kapug
1644 mni bold edem szi bold sz ilig turd erse angar at kz
1645 ilig ayd emdi tilemi iim tz itl bargay iim hem tam
1646 Yleki bar erdi munung belglg
ann edledim kldm a lg
1647 munu bold emdi tilek teg kii tak bolgus bar yetilse ya
1648 ulu bolu olan ne ersig togan kiigde bolur bara belg nian
1649 mungar mengzer emdi bu beytig ok uka barsa mani algay tak
1650 kamu bolu nengke bolur belg teng kiigde bedgine ol bolu teng
1651 yimi yig ni met iekinde kr kamug nengke yangzag mun bilg teng
1652 tapnd bu gdlmi utru turup kylmad tangda kie d bolup
1653 kiterdi zindin yarasz muhal tusuid kamu trlg ike tkel
1654 kutuld ilig kitti emgekleri budun asg artt yenip ykleri
LlG SVALl GDLMlKE
1655 ilig ndedi bir kn gdlmiigangar szledi sz ukup bilmiig
1656 lig ayd emdi eit ay oul
sz aytur zm sen manga tut kngl
1657 ayu bir kiike tusulur
kayu kayu ol tusus manga ay sayn
GDLMl CEVABI tUGKR
1658 yanut birdi gdlmi ayd ay beg bilig ordus ay kiilerde yig
B 129
1659 kiike tusulu ikig ajun kln edgsi ol ay klk tzn
1660 ikini uvut ol ni kni bu neng bile er bulur kut kni
1661 kln edg bolsa kamug halk seve klk kni bolsa trke aar
1662 uvut ol tdl kamu tegsizig uvutsuzluk ke idi tegsiz ig
1663 tak bir siliglik kln kni ikig ajunda kutadur kui
1664 knilik uvut hem bu edg kln egn birikse bu buld sevin
C 80
LG SUAL GDLMKE
1665 yana ayd ilig eittim bu sz tusulmaz kayu ol kiike yavuz
GDIMLM CEVABI LGKE
1666 Yanut birdi gdlmi ayd ilig bglep bu szke yetrs bilig
1667 kiike tusulmaz tkel yas klur bu neng turur kr ay ili unur
1668 biri arkuk erse bu klk yavuz tak biri yalgan tzer erse sz
1669 tak bir saran ol kiide ili bu neng eg biligsiz tili
1670 kiming bolsa arkuk kln otun ii bara tetr bolur tosa kn
1671 avksa kim erse bu yalan tilin sav bard yalnguk ara sen bilin
1672 saranhkta inga neg bar adn tirer neng yiymez kalr neng kidin
1673 neg tir sitgil saranng bilig ay eruy ay mungiug ay tgmi elig
1674 tirig bilding altun yiy bilmedingbu altun ygp bir nelk birmeding
. . iligke ] Aa o. cuvubt iligike
... ilig ] Ai3 berti ... Bg .. . bv sz l bglep . . . bilig ] Ai3 beglep ?) eifs ilig bilge z |1 1667 yas klur] BO neng ol l bu ..
nTiur] rdim edg oul |[ l668 arkuk . .. klk J AB ardak grze klk ol BH nda /aman ) ... Cg . . . klk ol | biri ... sz J Alg . . .
turur sozni e yazlm ) z Cfi birsi u u
1675 ay dnya tirip sen yiymez kii yigi anund anuk tut a
1676 ol neng kiming bolsa keldi kut bu neng kiming bolsa yitti at
LG SLPALl GDLMlKE
1677 yana ayd ilig eittim mun tak bir szm bar ayu bir an
C 81
1678 anadnmu bilge toar bu kii azu grenrm yetilse ya
GDLMl CEVABI LlGKE
1679 yanut birdi gdlmi ilig kut bilig hem uku ol bu erdem at
68o biligsiz togar ol turu grenr bilig bilse tr kamu i nr
68 anadn toul biligsiz toar bilig grenr tr trke agar
1682 uku ol an yalnguk grenmedi tadu birle katlp trtr idi
1683 ukuta adn bara erdemlerig kii grenr tr yetlr bilig
1684 Sevindi ilig kr eit bu sz ayur z tilekini buld bu z
1685 atasn yitrdm munuk oul ata orn tutt bulup edg yol
1686 bayatka nkur klu emdi k budunka tr kl edg l
1687 barsak krr men bu gdlmiig btnlk bile kld bara iig
1688 angar ma bu kn klgu edg yanut ol edg yanutn bu bulsu anut
1689 neg t eitgil kii drmi kii drmi hem budun kdrmi
1690 kiilik klurka kiilik anut kiilik tengine tr kl yanut
1691 vefaka vefa ol kiilik hak vefa kl kii bol atngn bedt
1692 kninge arlad ilig an kamug ilke told kr at ni
1693 budunda bedk bold belg nian ajunda av bard edg du an
1694 ulu bold i tu ara belglg bedk bold begler ara bu klg
1695 kngl til kiig tutt klk ongay yarat kamugbirle keti kn ay
1696 kngl kodk tutt tilin sz sig budunu isitti tag hem iig
1697 ada kolda erde tutund kaln ada kolda ol erke arka bilin
1698 kiming bolsa kolda ada telim anng arkas bek kaya ol yaln
1699 kiming arkas bolsa klg bolur bu klg kii kutka tplg bolur
1700 ne edg bolur kutka kodk kngl ne krklg bolur bilge bolsa amul
1701 yime yak aym bu glg kii kim glg szin tutsa itlr ii
B 132
1702 kiming birle devlet yarasa kelip kngl kodk tutgu kiiglik klp
1703 kelir erse devlet kiike kle tutup berklegsi kiiglik bile
1704 kt teg bolur kut tpi hem tzi kngl kodks ol anng yldz
1705 ne edg bolur kodk alak kii ne krklg bulur knde itlr ii
1706 ulusg kvez kr kii ol tur kninge kod ol kvezlik kur
1707 kamuka yaraur bu kut ursa yz ukulugka artuk yaraur ked uz
1708 mungar mengzer emdi bu beytig ok okl uka bar ay elgi ak
1709 biligsizke devlet yarasa kelip biliggke artuk yaraur bi.ip
1710 biligsiz bile tursa devlet kal biliglig bile tura tplg erip
1711 biligsiz bedk bolsa devlet bile biliglig bedkrek k av at bile
1712 biligsizke devlet kelir erse kut turumaz bu devlet anng birle bt
1713 munuk bu szke tanuk keldi sz okgl mun sen aya kngli tz
1714 kelir kut kiike aular an singer ol arlk yorsa kni
1715 bolumsuzka devlet kel birse kul iter devletin ol kermez kni
1716 snad kr ilig bu gdlmiig knilik ze buld bara iig
1717 arlad ana ktrdi r uuzlad ana yavuzrak kr
1718 arlk dinde kiig sermedi uuzluk dinde tapu kesmedi
1719 iligke yg bold kngli btp a kaznak birdi edg tutup
1720 emanet ydrdi boyunka ulug emanet yder erke canm yulu
1721 iin srdi gdlmi artuk kni kninge yakn tutt ilig an
1722 aa adra tutt kamug ilerin sakl bitip kodt bara barn
1723 kdezdi nengin ked zin saklad tapnd kayra kyk klmad
1724 neg tir eitgil yetilmi ya tiriglikte kzrak btn n kii
1725 ar neng kiike bu altun km zin tutu er kmte ks
1726 Kmke ilinmegli yalnguk btn tegir n tkel bu ajunka kutun
1727 biliglig bilig birdi bilgin kre kni n kii bolsa kzke sng
1728 tak mundd yigrek ayur kr uku barsakka can birse ermez k
1729 kni tip ayurlar kayu ol kni knilik klgl emanet kni
1730 erende kayu ol tkel irteg kni erse klk an er tig
1731 kiide kayu ol kii ggsi ak ggsi ol saran skgsi
1732 apa oglann krse munglu tig btn kn tirer neng bulumaz yig
1733 kayu ygr tnmaz ajun tezginr kayu can yuluglar tengizke kirr
1734 kayu tag kazar krse tplr kaya kayu yir kulalayu ygrr yadag
1735 kayu art aar kr gzler keer kayu yir kazar suv kududa ier
1736 kayus erigde kl baldu yir kayus turada yuluda karr
1737 kayu or tevlig karak kunuk kuyus basm lti kruk
1738 bu emgek nee boz egni n tirer neng yimez lse emger kn
1739 bu bara biligsiz kii klk ol biligsiz kiiler tkel ylk ol
1740 bayatka btgli biliglig kii tegrmi dinde tkel yir a
C8S
1741 neg tir eitgil ukulug amul yorgl tngl kdezisi ol
1742 kerek yat kerek dnya tezgin ygr neg erse ksmet sanga ol tegr
1743 kngl til kni tut ay bilge bg sanga eksmegey dinde yig
1744 hu baylk tilese ajun edgsi knilik bile ol anng bulgus
1745 tak bir ajunu bulayn tise knilik btunlk bile kol usa
1746 yime yak aym gi yetrni er knik bile bu ajun tutm er
1747 Bu dnyada baylk tilese zng kni bol knilik ze tut szng
1748 tak bir ajunu tutayn tise knilik bile tut kngl til zng
1749 ay ilig kr bar kiiler kni ne krklg keer ol yorsa kni
1750 knilik btnlk bile kl bu i kiilik bile kl kamu trlg i
1751 kopurd kut knde gdlmiig sav ayd budunka eitti kiig
1752 ilig me snad kamug trlgn btnlk bile buld bakt gn
1753 btn buld ilig kr gdlmii siziksiz kni tip neg klm
1754 neg tir eit emdi bilge ge biligsiz ukup emdi boynung ege
1755 kr baru begler topue kuhn tapnduru kuln snayu uln
1756 beginge yaraglg krnse kul angar tr agu arlk yol
C 86
1757 tileke bolur i tapu bedr tapu bedse beg at bedr
1758 idi yak aym bu yama begi kamu ike bi gi yetilmi gi
1759 aya beg iig i biliglike bir yaragl kni tz yorglka bir
1760 kayu beg yaraszka birse ii yarasz zi kld klmaz kii
1761 bayat kimni erse ktrse kutun angar ii birr yaraglg btn
B 136.
1762 ktrmini ilmek tilese yana angar ii birr yarutmaz kne
1763 yeter ol biligsiz barr bu otun ii bara buzlur kopar kk ttn
1764 arlad ilig kr gdlmiig nand angar birdi yum iig
1765 kamu ilke kld kr elgi uzun uzun bold elgi york til szn
1766 ayag birdi tamga at stem kedt arlad aru tkel bold kut
1767 k edg yarlg tmen edg sz ilig yarlkad yakn bold z
194
1768 Kapugdak er at kiig ya ulug tanguk tutt bara klp can yulu
1769 kamug ii bara krndi kelip tapu tozu birle neng artut klp
1770 uru bard gdlmi edg tr agnlad tegme kiisin kr
1771 budundn ktrdi kamu k basn zindin kiterdi yarasz kln
1772 tzldi tr hem itildi ili ilig inke tegdi bekip il ul
1773 sevigli telim bold sevmez ya ilin kodt kat szldi to
1774 kutuld ilig kld inin sevin yetildi tirigk bu buld avn
1775 bu yanglg asglar biligdin kelir ukulug biliglig siligdin kelir
1776 kal gmeg ol ukulug kiig neteg yirmeg bu ukusuz iig
1777 ukulug ii bara lglg ol biligsiz ii bara telglg ol
1778 ne edg yaraur ukulugka kut ya edg klnlg biligligke bt
1779 neg tir eitgil la beg szi szi ma nisi ol szngke tzi
1780 biligsizke devlet kelr erse kut budun bara buzlur bolur ilke yut
1781 ukulugka tegse adn begliki ilin inke tegrr bu bir szke bt
1782 ilig inke tegdi yarud kni bayatka kr kld gdi an
1783 kzin kkke tikti ktrdi elig ayur ay idim sen birigli bilig
1784 bilig birding ilke elig birding erk knilik ze tut kngl bolsu berk
1778 ne edg ] Ays neg me Ba yimc ( yerir.e n ile i noktasz hiligligke J B2 ne ( n noktasz ) e. kln ol bilig erke ]] 1779
rega ... la Hfifgil na Ba A f ef bu Cg nig ... | sti .. . fzi ] AZB sgsng . . Bg ... o/ biligsiz lczi Cg szng ma nisi ol . .
Bte 1779dan sonra daha u beyit gelroektedir :
di yaks szler bu fajr <l7 ukulsa faf ypar teg yd D 0 r 11 k Ada ayrca iangt edilmemi; Bde eizgler ve Cde ay
1785 sen k bir manga k kamu edgke elig asraklar ykin ydgke
1786 gayka ledi k neng tavar kngl tzdi rabka kamugdn sngar
1787 tirildi bu yanglg sevinin kn ay tz il karas tkel bold bay
1788 kii drmi kr bu yanglg bolur isizim bu yanglg kiiler lr
1789 mengilig budun kim bu yanglg begi mengelig beg ol kolsa budn yigi
1790 isiz edgler lse toprak bolur nee bolsa toprak kr at kalur
LG SLPALt GDLMKE
1791 ilig bir kn oldurd yalnguz zi bu gdlmiig ndep ayd szi
1792 ayur ay gdlmi bak emdi manga atang engeki kirmedi bir sanga
1793 atang ldi kaldng sen olan kiig kiigke bedktin bolur yol keig
kamu ] Asa sink ber mangga .. . BH senk . . . nee Ci6 senk A 1
1794 atang gretmedi erdem bilig tegmedi mindin yime k elig
1795 neteg met yumtt bu erdem sanga ayu birgil emdi mun sen manga
GDLM CEVABI LtGKE
1796 yanut birdi gdlmi ayd ilig uzun ki yaasu bu steng elig
1797 bayat kimke birse nayet lg tilekke tegir bold atlg klg
1798 mungar mengzet ayd trke mesel banda kermi bu kkn sakal
1799 bayat fazl birle bedr ol kii tilekin bulur knde itlr ii
1800 bayat birmiin halk tdumaz kn yaz yir yal kk tirilse n
B 139
1801 bayattn kerek bara ike ylek ann bulsa tr kii z tilek
1802 yana ma ay ilig ata alkii oulka tegir ol sevini tu
C 89
1803 atam kld erdi kr edg dua du birle tegdim bu yirke aa
1804 iligni sebeb kld erklig idim bu erdem biligdin turu kalmadm
1805 Elig urd ilig mini edledi
bolu birdi evren zm yoklad
1806 Kle baksa begler kimi edlese
ava yglur arzu kerek ol yise
1807 Kii kngli ba ol yaargu suv
bu begler szi birle edg sav
1808 Kayu bagka tegse suv eksmedin
iek yazlur anda tmen t ydn
1809 Begi yarlg bolsa edg sze
kul kngli ykser yazar ka gze
1810 Kal bolmasa edg yarlg tilin
yaarm iekler kurr terk bilin
1811 Bayat fazl kolgu kerek kul kamu
bayat fazl bolsa ald kapu
1812 Mungar mengzet ayd air bu sz
mun ukgl emdi aya edg z
1813 Bayat fazl birle arlar kulug
bilig kag alur ongarur yolu
1814 bilig bilse knde kutadur kni
nee me kiig erse bolur ulu
ILIG SVALl GDOLMlKK
1815 yana ayd ilig ay gdlmie bilig bilgiler neteg bilmie
1816 kii grenipm bour ol bg azu tadu birle toarmu tig
GDLMl CEVABI LtGKE
1817 yanut birdi gdlmi at tilin ayur men urayn bu szke uln
1818 trtrde birse bayat g kngl tkel maye buld biligke ogul
B 140
1819 kninge tengedr turu glenr negni tilese bilr grenr
1820 biligke tegir tr bilge bolur bu bilgi bile as ilke tolur
1821 trtr dinde kngl birnese tekke tegmez bu anda basa
1822 tak bir sebeb kolsa olan bilig kiigde tegrg biligke elig
1823 kiig olan erken bilig grenr ulu bolsa tr tilekke tegr
1824 bilig erdem edg kln ya klk kii grenr tr tzlr york
1825 bilig tut ya erdem kii grenr meger bu uku ol tadudn nr
1826 mungar mengzet keldi trke meel okl mun sen asg zke al
1827 kii grenr bilgi artar k nee grenip uksa bolmaz uku
1828 bayattn err bu uku bolus tadu birle kirse bolur belgsi
1829 bayattn ata ol uku belglg ukutn bulur er ming edg lg
1830 kiide ulurak ukulug kii uku bold erke ming erdem ba
1831 ukusuz kiini kii timeg nee szlese sz yime btmegl
ILG SLPALt GDLMKE
1832 yana ayd ilig eittim bu sz tak bir szm bar aytu bu z
1833 ukuu adrting biligde ngi neg teg turur ay szngnng ong
1834 neg ol uku orn kayda turur kayudn kopar kopsa kayda barur
GDLMI CEVABI iLlGKE
1835 yanut birdi gdlmi ayd uku ar neng turur ol kiike ks
1836 uku orn stn mengede turur ar neng n orn bata err
1837 kien ol kiike uku belglg kln kni ol ii lglg
A 71
1838 barsak bayat kr drmi kuln kiedi uku birle klkn tilin
1839 ukusuz lg ol ukulug tirig uku muna tenglig adrtlar eng
1840 karartku ev ol bu kii tn san uku bir yula teg yarutur an
1841 ukutn kelr kr kamu edglk biligin bedr er bolur belglk
1842 bu iki bile bold yalnguk ulug bu ikin ongarur knilik yolu
1843 biligin seildi kii ylkdn biligde bedkrek neg bar adn
1844 mungar mengzet szledi kr uku uku ike tutsa kr as k
202
1845 kii ylk birle adrt bilig bilig birle yalnguk ktrdi elig
1846 yor ylk bolma bilig bil uku bilig birle szle york tut tilig
ILIG SU ALl GDLMlKE
1847 yana ayd ilig tak bir szm err bu ayur men ay krklg yzm
1848 manga ayl emdi uku sureti neg teg bolur ol yrgi at
1849 yzi krki klk kln ne ol ya kur bod sn avn ne ol
XXVU. GDLMl LlGKE UKU UNGTN AYUR
1850 yanut birdi gdlmi ayd uku kln kni kr kveni k
1851 yzi krki krkl ne ya kiig kamu edglkke anngdn keig
1852 rg hem silig ol ne klk amul kamug teprenrke barsak kngl
1853 kayuka elig ursa itl barr kayuka szi tegse yetl barr
1854 isig yzlg ol kr kamuka sevg kiilerke andn aslar lg
1855 yiti kzlg ol kr bakii yrak kayu ike tegse bekitr adak
1856 nee bulanuk ike tegse szer nee ters tgn erse baksa yazar
1857 bakar soldn ongdn hem ngdn kidin kamu i yaran bilir hem din
1858 kaglg yeter ol uulng tutar snukug sapar ol buzuku iter
1859 ukusuz kndi ayur ay uku seningsiz mungadur men artuk k
C 93
1860 manga tegmedi bir seningdin lg seningsiz kii kngli bold lg
B 143
1861 yula ol uku kr karauka kz lg tenke can ol an tilke sz
1862 ukulug ukuka ayur ay iim ne edg iim sen itigli iim
1853 clig ifl ] AS ilg urza sdlSr B? . . . iflur Cg ilig ... | yetl ] Cg yitl (i eizgisi sonradan eklenmi )
1854 C de bu beyit iki satr zerin yazlm | isig yzlg ] AU sg y i.sig y. (satr altnda krk ) | lGg] Bg lfr ( satr altnda
tiger )
iftrr Cn