Bir kuun beyni bir bezelyenin yars kadar ardr.

Bir bebein beyni elma kadar ardr.

7 yanda bir ocuun beyni bir patates kadar ardr.

Bir yetikinin beyni balkaba kadar ardr.

0-4 AY BEBEKLER N BEYN GELTRC AKTVTELER

* Bebeinize hafif rahatlatc masajlar yapn.
* Gerinme hareketleri yaptrn
* Bebeinizi tarken ya da altn deitirirken
onunla konuun. Yaptnz her eyi ona
anlatn. Konutuunuz dili ve nasl
konutuunuzu bu yolla renecektir.
Cmlelerin sonunda biraz duraklayarak ona
konuma ve sohbet rnekleri vermi olursunuz.
* Baz anne babalar heyecanl bir ekilde
yksek perdeden konuurlar. Bu beyni uyarr ve
dil becerilerini daha hzl renmelerini salar
* Bebeinize ark syleyin. Ayn arklarn tekrar edilmesi sayesinde tahmin
edebilmeyi renir.
* Bebeinize basit resimli kitaplar gsterin. Parlak renkli olmal ve bir sayfada
iki veya objeden fazlas bulunmamal.
* Ce-e oyunlar bebeinize nesnelerin srekliliini retecektir ve sizi
gremese bile orada olduunuzu bilecektir.
* Yz ifadelerini ve bebek seslerini taklit edin. Bu ekilde evresini
etkileyebileceini renecektir.
* Duyma altrmalar yapmak iin bir ngrak aln ve bir yannda veya
arkasnda sallayn. Nesnenin nerede olduunu bulmak iin odaklanmaya
balayacaktr.
* Dokunmas iin pek ok farkl ey verin. Farkl kuma ve dokumalar
kefetmesini salayn.
* Srt st yattnda oyuncaklar yznden 30-45 cm yukar asn. Bylece
gzleri ile nesneye odaklanmay renecektir ve bu bir sre elenmesini
salayacaktr.
* Bebeiniz bydke el rpma oyunlar ve hareketli arklar elenceli
olacaktr.
* evredeki hayvanlar iaret edin ve isimlerini syleyin. Bebekler bazen, henz
isimleri syleyemeseler de sesleri karmaya balarlar.
* Bazen bebeklere bunlar fazla gelebilir. Her gn kk bir sessiz zaman
ayrmak iyi olacaktr. Oday biraz karartn, sallanabileceiniz bir yere oturun,
yumuak bir ark mrldann veya sadece sessizce oturun. Bu birlikte geveme
zaman her ikinize de sakinleme tekniklerini retecektir.

* Temiz hava almak iin bebeinizi yrylere gtrn ve onu yeni ortamlarla
karlatrn.
* Bebeinize tekerlemeler ve ninniler syleyin.
* Bebeinize onu sevdiinizi syleyin, bunun ne anlama geldiini yaknda
renecektir ve size karlk vermesi ok uzun srmeyecektir.

4 - 6 AY BEBEKLER N BEYN GELTRC AKTVTELER

* Bebeinizi kucaklayn ve sevgi dolu szler syleyin.
* Bebeinizle sk sk konuun. Konuurken gzlerine bakn.
* Bebeinizi ismi ile arn.
* Bebeinize obje resimleri gsterin, bu yalarda bebekler dnyay kefederken
daha ok grme duyusunu kullanr.
* Bebeinizin gr alan iinde ilgin obje veya oyuncaklar hareket ettirin.
Hareket onun ilgisini ekecektir.
* El ve ayak parmaklar ile oynayn, zelllikle say sayarken.
* Onun yznz elleri ile aratrmasna izin verin.
* Tekerleme ve ninniler syleyin. Bebekler tekrardan holanrlar.
* Farkl eyler grebilmesi iin bebeinizi yrye karn ve grdnz
eyleri ona anlatn.
* Bebeinizi aynann nne gtrp yznde deiik blgeleri gsterin.
* Abartl mimikler yapn, elenceli sesler karn.
* Bebeinizin oyuncaklar ve dier objeleri eline almasna ve yere atmasna izin
verin. Bu, onun farkl sesleri, dme kavramn ve ellerini kontrol etmesini
renmesini salar.
* Tahta kaklar veya baka basit aletlerle ritmik sesler karn. Bebeinizi de
yapmas iin cesaretlendirin.
* Bir kutunun iine sallaynca ses karacak malzemeler koyun. Bunlarn iinde
ne olduunu sorun ve objenin adn sylerken bebeinizin dokunmasna izzin
verin.

6 - 12 AY BEBEKLER N BEYN GELTRC AKTVTELER

* Bebeinizi sk sk kucaklarn ve ona sevgi dolu szler syleyin.
* Evde yaptnz ilerle ilgili onunla konuun. Ne yaptnz ve neden
yaptnz anlatn.
* Ninni ve tekerlemeler syleyin, mzik dinletin. Mzik matematik, dil ve dier
beceriler ile ilgili alanlar uyarr.
* Kpleri st ste dizip devirin. "Alt" ve "st" kavramlarn anlamas iin ona ne
yaptnz anlatn.
* Bebeinizi aynann nnde tutun ve yznn blmlerini ona gsterin.
* Neden sonu ilikisini anlatn. rnein elektrik dmesine baslnca k alr
veya musluu anca su akar gibi. 9-12 aylk olduunda gzetim altndayken
bunlar denetin.
* Bebeinizin baka ocuklarla bir araya gelmesini salayn.
* Bir kabn iinde top yuvarlayn.
* Hrtl sesler karan objeleri buruturun, bu tip sesler bebeinizin houna
gidecektir.
* Kutu, tencere, plastik kap gibi malzemelerle oynayn. Kk objeleri
byklerin iine yerletirin, kapaklarn kapatn.

* Dergi ve gazetelerden insan ve obje resimleri gsterin. Bylece resimlerin
gerek objeleri temsil ettiini ve hepsinin birer ad olduunu renir.
* Beraber topu ileri geri yuvarlayn.
* Bir objeyi havlu altna saklayarak bulmasn salayn. Bylece "altnda"
kavramn retmi olursunuz.
* Bebeinize deiik ve yeni yerler gezdirin ve grdklerinizi anlatn.
* Adn syleyerek bir objeyi bebeinize verin ve geri vermesini isteyin.
* En sevdii oyuncaklar saklayp nerede olduunu bulmasn isteyin.
* Bebeinize kat ve kalem verip, neler yapabileceini gsterin.
* Ellerinizi rpn ve onun taklit etmesini isteyin.

12 - 24 AY BEBEKLER N BEYN GELTRC AKTVTELER

* ocuunuzla konuun. Karlkl diyalog zekasn gelitirmenin en basit ve en
etkili yoludur.

* Her gn mutlaka kitap okuyun.

* Her eyi sayn ve her eyin ismini syleyin.

* Gnde 1 saaten fazla televizyon seyrettirmeyin.

* Kendi kendine yemek yemesini ve bardaktan su imesini zendirin. Bylece
gven ve bamszlk duygular kazanacaktr.

* Beraber ark ve tekerlemeler syleyin.

* Dardaki her trl aktiviteyi beraber yapn. Markete gitmek gibi mesela.
Grdklerinizi ve yaptnz eyleri anlatn.

* Eyalarn renklerini syleyin.

* ocuunuza bir kutu vererek kapan amas, kapatmas, iine objeler
doldurmas ve boaltmasn salayn.
* Ak, kapal, ieride ve darda kavramlarn retin. Bunun iin basit
kutulardan faydalanabilirsiniz.
* Byk motor becerilerini gelitirecek aktiviteler yapn. rnein; merdiven inip
kmak. Bu st ve alt kavramlarnn gelimesine de yardmc olur.
* Bu yataki ocuklar henz beraber oynamay ve paylamay bilmeselerde
etraflarnda ocuk olmasndan holanrlar.
* Ona iine bir eyler doldurup odada gezdirebilecei, hatta iine girip
oturabilecei bir kutu veya sepet verin.

2 YA BEBEKLER N BEYN GELTRC AKTVTELER

* Her gn mutlaka kitap okuyun. Okuma bittiinde hikaye ile ilgili basit sorular
sorun. Bu onun dinleme ve anlama becerilerini gelitirir.
* ocuunuzu size kitap okumas iin cesaretlendirin.
* Gnde bir saatten az televizyon seyrettirin.
lerini kendi yapmas iin cesaretlendirin. Bu onun bamszlk ve
kendine gven duygularn gelitirir.
* Ev eyalarnn renklerini syleyin.
* Dier ocuklarla bir arada olabilecei aktiviteler planlayn.
* Beraber boya kalemleri ile resim yapn.
* Tuvalet eitimine balayn. ncelikle otura gsterin fakat acele
etmeyin. ocuunuz bu beceriyi kendi admlar ile renecektir.
* ocuunuzu ktphane, mze, lokanta, park, denizkenar ve hayvanat
bahesi gibi yerlere gtrn.

3 - 4 YA BEBEKLER N BEYN GELTRC AKTVTELER

* ocuunuzun hayal gcn ve yaratcln destekleyen oyuncaklar
tercih edin. Evinizde elinizin altnda bulunan pek ok eyadan, farkl
oyuncaklar yaratmasn, yeni kullanm ekilleri ortaya karmasn
destekleyin.
* Gnlk aktiviteleriniz srasnda neler yaptnz ocuunuza anlatn.
Elinize aldnz veya grdnz herhangi bir eyann rengi, ekli ve
says hakknda bilgi verin.
* ocuunuza mutlaka okuyun. ocuunuz okuduunuz sayfadaki harf
ve kelimeleri renme istei gsterirse, bu istee cevap verin.
* Gnlk ev ilerine onu da dahil edin. Masa kurmak, bulak ykamak,
amar toplamak, toz almak gibi ev ilerine dahil olmak ocuunuzun
bir yandan yeni kelimeler renmesine, say sayma ve gruplamasna
yardmc olurken, dier yandan direktifleri dinleme ve uygulama
konusunda gelimesine de destek verir.
* ocuunuzla birlikte dar kn; yeni yerler kefedin. Otobs veya tren
yolculuklar yapn.Mze, ktphane ve hayvanat bahesi gibi yerleri
gezin.
* Beraber mzik dinleyin.
* ocuunuzun matematik renmesi iin puanl oyunlar oynayn.
Kplerle oynamak da derinlik, genilik, uzunluk ve ykseklik
kavramlarn retir.
* ocuunuzun kurduu oyunlara dahil olun. Bebek, kukla, oyuncak ev
gibi objelerle hayali oyunlar kurmasn destekleyin.
* Gazete ve dergilerden resimler keserek ve bunlar gruplayarak oynayn.
Resimleri kartrp, uyumsuz olanlar bulmaya aln. Mesela bisiklete
binen bir kpek gibi.
* Hava durumu hakknda konuun. rnein bulutlarn farkl renk ve
ekilde olmasyla yamurun yamasnn tahmin edilebilecei gibi.
* Zaman, uzunluk ve arlk kavramlarndan bahsedin. Ya, ev adresi,
telefon numaras, boyu ve kilosu konusunda bilgi verin.

SALIKLI BR BEYN N GEREKL BEYN N KT OLAN
OLANLAR. EYER









MEYVE, SU, HAREKET,
GLMEK, SEVG, UYKU, BALIK,
TEMZ HAVA, KUCAKLAMAK,
OKUMA
SGARA, YALI YYECEKLER
GE YATMAK, OK TV
OK BLGSAYAR OYUNU
OYNAMAK, OK FAZLA AZ
TMEK, OK FAZLA YALNIZ
KALMAK
ZLEMEK,
AR



Bahameddin KARAKSE
Rehberlik ve Aratrma Merkezi
Mdr

OCUUNUZUN RENMESN ARTIRMANIN
50 YOLU

FARK ANNE VE BABADIR

ocuunuzun eitimindeki en nemli faktr sizin aktif katknzdr. George Powerda
bizim grdmz fark ailelerin yarattdr. Bu yzden ocuunuzun eitimine daha ok
katkda bulunmanz salayacak bu 50 neriyi yaynlyoruz.

Bu anlalmas ve uygulanmas kolay aktiviteler, iyi davranlar (Good Behaviour)
kitabnn yazarlar ve ocuk eitimi, retimi konularnda uzman olan Drs. Stephen Marianne
Garber ve Robyn Freedman Spizman tarafndan gelitirildi.

Bunu ocuunuz ve sizin iin yararl ve tevik edici bulacanz umuyoruz.

1.ocuunuzla Konuun: ocuklar ilk alt ylda hayatlarnn geri kalannda
reneceklerinden daha fazlasn renirler. Bebeinizle ne yaptnz, nereye gittiiniz ve ne
grdnz hakknda konuun. Bebeiniz bunun karsnda sadece tanmsz sesler
karacaktr, fakat onun sizin kelimelerinize ve cmlelerinize ihtiyac vardr.

2. Soru Sormaya Cesaretlendirin: Merak renme
konusunda ocuklarn motive olduunu gsteren en doal iarettir.
lgiyi yksek tutmak iin, ocuunuzun sorularn cevaplandrn ve
daha fazla soru sormalar iin onlar cesaretlendirin.

3. Yetikin Kelimeleri Kullann: Konumalarnzn
dzeyini drmeyin. Kelimelerinizin % 50sini kendi kullandnz
kelimelerden sein. Yeni kelimeleri olaylarn iinde, ocuunuzla o olay
yaarken tarif edin. Daha sonra ocuunuzun onu nasl algladn ve kullandn dinleyin.

4. Okul Zaman ocuklarnza Dzenli Bir Yatma Saati
Ayarlayn: ocuklarn okulda ellerinden gelenin en iyisini yapmalar iin ok fazla uykuya
ihtiyalar vardr. ocuunuzun yatma saatine karar vermek iin, geceleri ka saat uyuduktan
sonra mutlu ve dakik olarak uyandn belirleyin. Okula gitmek iin kalkmas gerektii
saatten geriye doru sayarak yatmas gereken saati bu ekilde bulabilirsiniz.

5. Yatakta Uyuma Saati : Belirli aktiviteleri ieren uyku saati etkinlikleri
dzenleyen, belirli bir zaman dilimini okumaya, birka dakikanz da kapatmadan nce
anne yada babayla gnlk olaylar hakknda konumaya ayrn. Hem bu yolla okumay
sevdirecek, hem anne babayla iletiim yollarn ak tutacak, hem de ocuunuzun daha kolay
dinlenmesini salam olacaksnz.

6. Planlayn ve Organize Edin: zel projeler, raporlar ve testler iin bir
takvim iaretleyin. ocuunuza bir grev verin, ve bu grevi baarabilmesi iin ona yardm
edin, her grev iin takvimde tamamlama tarihini iaretleyin. Tamamladnda ocuunuzu
tebrik edin, dllendirin.

7.Planlarnz Paylan: Dzenli olarak yaptnz aile toplantlarnda,
ocuunuza model rolnde bir ebeveyn olarak kendi planlarnzdan bahsedin. Planl olunduu
takdirde her iinizi zamannda nasl bitirdiinizi anlatn. ocuunuza ders dnda extra


aktiviteler planlamas iin yardmc olun ve ders alma proramnn aralarna aile
toplantlar koyun.

8. Kitap Okuma Saatlerinin Kaydn Tutun: Yatay eksende
haftann gnlerinin yazl olduu bur grafik tutarak ocuunuzu okuma
konusunda motive edebilirsiniz. ocuunuzun en sevdii kitaptan her akam
ka sayfa okuyaca konusunda hedef belirlemesini salayn ve grafii nasl
iaretlemesin gerektiini retin. Bu ekilde her gn okuduu sayfa saysnn
arttn greceksiniz ve daha da nemlisi ocuunuza bu ilerlemesinden
dolay vdnz zaman yzndeki lty sizde fark edeceksiniz.

9. Problemlerine Yardmc Olun (Sorunlaryla lgilenin):
ocuunuzun okulda srekli tekrar eden bir problemi olduunda, ocuunuzun retmeniyle
konuun ve problemi zmek iin planlar yapn. Buna ramen sorun hl devam ediyorsa,
zlmemise ilerlemesine engel olan belirli bir renme problemi olup olmadn anlamak
iin bir test uygulayn.

10. Dinlenme Metodlarn retin: Eer ocuunuz snav olurken
panikliyorsa, ona kk bir dinlenme, rahatlama teknii retin. nce, karnndan yava ve
rahat nefes almasn syleyin. Daha sonra, nefesini verirken fsltyla D--N-L-E-N demesini
syleyin. ocuunuza gerginlii ve vesveseleri arttnda bu yeni metodu uygulamas iin
cesaretlendirin. Bunu ayn zamanda siz de uygulayabilirsiniz.

11. Snavlarda Kendine Gvenmesi Gerektiinin Tahidatn
Yapn: Baz ocuklar herhangi bir snava tam olarak hazr olduklarn hissetmek iin ar
alma ihtiyac duyarlar. Eer sizin ocuunuzda bu kategorideki ocuklardan biriyse, snav
gnnden gnlerce nce tekrar etmesini salayan, makul bir ders plan hazrlamasna
yardmc olun. ocuunuzun kendine gvenini kuvvetlendirecek uygulama snavlarna
girmesini salayn.

12. Aratr, Sor, Oku, Anlat, Tekrar et Metodunu alma
Arac Olarak Kullann: Saysal szel veya herhangi bir ders ile alakal bir konuya
almaya balamadan nce, ocuunuza nce o konunun genel olarak ne hakknda olduunu
anlamas iin aratrmas gerektiini, daha sonra konudaki balklar hakknda kendi kendine
sorular retmesi gerektiini, bir sonraki amada bu sorulara verilen cevaplar okumasn, daha
sonra verilen bu cevaplar kendi kendine anlatmasn ve en son olarak da btn rendiklerini
tekrar etmesi gerektiini retin veya salayn.

13. Yazy Resmetmeyi (Grselletirmeyi) retin: Yazm (imla)
becerilerini gelitirmek iin, ocuunuza harflere, ekillere, kelimenin sesine ve sonrada
onunla ilgili bir imge (resim) oluturmas gerektiini retin. ocuunuza gzlerini
kapatmasn ve kelimeyi zihninde grmeye almasn syleyin daha sonra grd o
kelimeyi yazmasn ve en sonra da orijinal kelimeyle ayn olup olmadn kontrol etmesini
syleyin ve retin. Yazm hatas yapmayan insanlar herhangi bir kelimeyi yazarken sadece o
kelimenin sesine bakmazlar, kelimeyi yazarken onun doru yazldn bilirler. nk
yazdklar kelime zihinlerinde izdikleri kelimeyle ayndr.

14. Kendi Kendine Olumlu Konumalar Yapmasn retin:
ocuunuzun paniklemesine sebep olan dncelerden kendi kendine olumlu konumalar
yaparak etkilenmekten kurtulabileceini retin. Mesela; Eer acele etmezsem, cevab
hatrlayabilirim. Bunu yapabilirim. Ben bu konuya almtm. Byle bir yntem korkuya
engel olacak ve allan konuyu hatrlamak iin bir yol aacaktr.



15. Hatrlatmay Kolaylatracak Nesneler ve Benzetmeler
Kullann: Bir kelime, bir cmle ve hatta bir resim hatrlamay kolaylatrabilir. Mesela;
ocuunuzun bir listeyi hatrlamas gerektii zamanlarda, listedeki her kelimenin harflerinden
anlamsz cmleler yaptrabilirsiniz.

16. Bilgiyi Kontrol Etme: Yaplan dikkatsizlikleri asgariye indirmek iin
ocuunuza kendi iini kontrol etmesini retin. Yapt bir imla hatasn, noktalama iaretleri
ile ilgili bir yanl ve benzeri, yine kendisinin dzeltmesini ona retin. Yapt dzeltmeler
iin adn yazp imzalamasn isteyin.

17. Doru Olann Altn izin: ocuunuzun yapt ile gurur duymasn
salayn. En iyi yapt altrmay veya herhangi bir almay daire iine aldrn. Hibir
zaman yapt ile tatmin olmayan ve yaptklarn daima kk gren, huzursuz olan ocuklar
iin kimsenin kusursuz olmayaca gereini onlara anlatn bunun nemini vurgulayn.

18. devin nemini retin: Ders yl banda
retmenlerinizle grn. dev ve test gnlerine ilikin bilgi sahibi
olun. Hatta devler iin bir kk deftere verilen devlerin yazlmasn
isteyin. Bylece ocuunuz bugn dev yok veya dev yapmay
unuttum gibi ifadelere ba vurmasna frsat vermemi olacaksnz.
alan, devini zamannda bitiren ocuklara oyun oynama ve TV
seyretme izni vererek onlar dllendirmek de gerekir.

19. Olumlu Olana, yiye, Gzele Kymet Verin:
ocuunuzun nemini kontrol ettiinizde, nce doru olann altn izin Veavv, 10
problemin 10nu da doru! Sonra da ocuunuza son altrmalara bir daha gz atmasn
nerin. ocuunuzun daha dikkatli bir kii olmasn salayn. Bylece ocuunuzun
anlayn gelitirmi olursunuz.

20. retmeniyle Konuun: Ev devi, ocuun gndz rendiini
pekitirmeli, renciyi korkutmamaldr. Eer ocuk bir dev zerinde saatlerini harcyorsa,
yapmakta glk ekiyorsa, retmeniyle konuun nk bu noktada sknt ekiyorsa bu,
nefreti dourur ve ocuu renmeye kapatr.

21. Televizyon zleme Vaktini Snrlayn: ocuunuzun her hafta ka
saatini TV nnde geireceine karar verin. TV rehberinden, proramlar ve showlar
ocuunuzun nceden semesini salayn. Uygun zamanlarda tekrar izletmek iin zel
proramlar kaydedin.

22. Aile Olarak Ylda TVden Uzak Kalmay Planlaynz: Ylda bir
hafta TV izlemeyin. Bu sre daha zevkli ilerin yaplmasna ve yeni eylerin renilmesine
vesile olabilir.

23. ocuunuzla Beraber TV zleyin: Programn ieriini ocuunuza
aklayn. ocuklarn gerek ve hayali ayrt etmelerine yardmc olun. Reklamlar tartn ki
ocuunuz bilinli bir tketici olabilsin.

24. Beraber Okuyun: Btn ailenin ayn anda katlabilecei bir okuma saati
ayarlayn. ocuklar, anne-babalarn okurken grmeye ihtiya duyarlar. Sylediimi yap,


ifadesinin Yaptm yap kadar etkili olmadn unutmayn. Okuma kelime daarcn
arttracaktr ve sohbetleri zevkli hale getirecektir.

25. retici Oyunlar Oynayn: Bekleme zamanlarnda ve dier bo
vakitlerde, ocuunuzun dnmesini harekete geirmek iin aklnzda bir oyun hazr olsun,
Twenty Quetions (20 soru), Categories (snflar) ve I Spy (casusluk yaparm) snflandrma
becerilerini ve yntemini retir. En erken yalardan balayarak, ocuunuzun aletlerin
alma eklini, kavramlar ve evresindeki nesnelerin zelliklerini anlamasnn nasl
gelitiini gzlemleyin.

26. Mantkl Hedefler Belirleyin: Bir ocuk iin Cden Aya derece atlamak
imkansz gibi grnr. Her seferinde ocuunuzun her gece almas iin destekleyin ve
gsterdii aba iin her gn onu tebrik edin. Gelimeyi greceksiniz.

27. Sorular Cevaplayn: renme, saat 3te bitmez. Sorular, renme
deneyimine evirin. Eer ocuunuzun sorularnn cevabn bilmiyorsanz bir kaynak kitaba
ba vurun. Bir gezi planladnzda, nce biraz ev devi yapn. Beraber gideceiniz yerin
tarihini aratrn. Grlmeye deer yerlerin listesini yapn ve bu yerin neden nemli olduunu
bulun.

28. Matematii Gereki Yapn: ocuunuz, gerek yaam durumlarn
yanstan kelime problemine sahip olduunda, gerek aralar kullann. Oturma odanz admla
ln. Belli bir hzla gidilirse, bykannenin odasna gitmenin ne kadar sreceini
hesaplayn. Matematii gerek hayatta ilikilendirmek, ocuunuzun renme iin ilkeleri ve
sebepleri anlamasn kolaylatrr.

29. yi Bir Dinleyici Olun: ocuunuzun, size her gn okumasn salayn.
Onu sadece yanl okuduu kelimeleri dzeltmek iin dinlemeyin. Birbiriyle balantl
kavramlar hakknda, o durumda karakterlerin baka neler yapm olabilecei hakknda, daha
sonra ne olabilecei hakknda konuun. ocuunuzun, benzer temalarda okumu olduu
hikayeleri hatrlamasn ve onlar karlatrmasn salayn.

30. Okumaya Erken Balayn: inde kelime veya kavramlarn olmad
kitaplarla balayp, resimli ve metinli kitaplara gein. Bu tr kitaplar yllarca ocuunuza
geceleyin okumaktasnz. ocuunuza kitap okumak, salayabildiiniz en nemli renme
deneyimlerinden bir tanesidir.

31. Dnyada Olup Bitenden Haberdar Edin: Dnyada meydana gelen
olaylar aklayarak ve onlarn da fikirlerini alarak ocuklar yetikinlerin sohbetlerine dahil
edin. Eer ocuklarnz kendi yorumlarnn nemsendiini fark ederlerse haberlere daha ok
dikkat edeceklerdir. Fakat olaylar aklarken ocuun seviyesine uygunluunu dikkate
almalsnz.

32. Kitaplar Sevdirin: Tatil ya da doum gn listelerine de kitap ilave etmeyi
unutmayn. ocuunuzu koleksiyonuna balarken en iyi satan bir kitab hediye ederek
artn. Karikatr kitaplarn, magazinleri ve gazeteleri ihmal etmeyin. Eer ocuunuz
okurken keyif alaca eyleri bulabilirse daha ok okuyacaktr.

33. Referans Kitaplar Bulundurun: Her evde yetikin bir de renci iin
szlk, bir atlas ve bir ansiklopedi bulunmal ki ocuklar ihtiyalar olduunda rahatlkla
aratrma yapabilsinler. Bir ansiklopedi gerek bir bilgi kaynadr. Tm kaynaklar nasl


kullanabileceini ocuunuza gsterin. Karlat sorunlar bu referans kitaplarndan
aratrrken ona elik edin.

34. Ktphaneyi Sk Sk Ziyaret Edin: Her ocuun bir ktphane kart
olabilir ve de olmaldr. Kart iin bavuru yapmak kayda deer bir aamadr. Kitap kullanm
ve aratrma kurallarn aklayn ve dzenli olarak ktphaneye gidin. Ayrca, ocuunuzu
ktphane kitaplarn zel bir yere koymas iin tevik edin. Bylelikle kitap teslim
zamanlarnda aksama olmayacaktr.

35. Yaz Yazma Malzemesi Bulundurun: ocuk harfleri doru yazma
yeteneini gelitirmeden ok nce bir kalem tutup basit iaretler yapabilmektedir. Herzaman,
silinebilir renkli kalemler ve eitli yaz malzemelerini hazr bulundurun. ocua eitli
ortamlar yaratarak destek olun. rnein, yapay bir snf ortam yada restoran ortam
hazrlayn. ocuunuzu ksa teekkr mesajlar ve hikayeler yazmaya tevik edin.

36. Okulda Yaptklarndan Haberdar Olun: Yardmnz gerektiinde
ocuunuzun okul devleriyle ilgilenin. ocuunuza okulda o gn ne yaptn sormay
alkanlk haline getirin. Ona gn boyunca bana gelen en iyi ve en kt eyin ne olduunu
sorun. ocuklar gerekten ilgilendiinizi fark ettiinde mutlaka sizinle paylaacaklardr.

37. z Yetenek Gelitirin: ocuunuzun okuldaki baarlarn dile getirerek
yada onda olumlu sonular yaratan almalar kefederek ocuunuzun ilgi ve beceri alann
gelitirin. Baarl olduu bir alan buluncaya kadar ona sanat, resim, mzik, dans, spor gibi
ura alanlar salayn. ocuunuzda hounuza giden eylerin bir listesini yapn ve
ocuunuzun da listeye eklemeler yapmasn salayn.

38. Birlikte Sesli Okuyun: ocuunuz okumaya baladktan sonra ona kitap
okumay srdrn. iir ve klasiklere de yer verin ve ocuunuza okutturun. Sizin ocuunuza
okuduunuz kitaplarn ou daha sonralar en sevilen ve tekrar tekrar okunan kitaplar
arasnda yer alr.

39. Okul lerinde stekli Olun: ocuunun gittii okulun faaliyetlerini
destekleyen velilerden olun. zel durumlarda okulda bulunacak telefon konumalarnda
bulunarak okula yardmc olun. ocuklar anne ve babalarn okulda grmekten ok
holanrlar. Ayrca okulun sizin yardmnza ihtiyac var.

40. retmenlerle Konuun: ocuunuzun retmeniyle grmek iin bir
sorun kmasn beklemeyin. Diyalou ilk gnlerden balatn ve devan ettirin. Okulun ve
retmenlerin yaptn takdir etmek, bunu onlara hissettirmek ok nemlidir. Ufak bir
teekkr pek ok yol aldrr. retmenlerin de olumlu tepkilere ihtiyac vardr.

41. Konumay Geniletin: Kk ocuklar konumaya balad zaman
onlara ba sallayarak yada tek kelimelik cevap vermeyin. ocuunuzun kelime daarcn
geniletin ve onlar dnmeye sevk edecek cevaplar verin. Sonralar, ocuunuzun
uzun cmleler kurmasna ve dncelerini detaylaryla aklamasna
yardmc olun.

42. ak Pratik Yaptrn: Mkemmellik ama deildir.
Byklerle kurulan en kk bir diyalog, oyunlarda rol alma gibi
faaliyetler ocuunuzun pratik yapmasn salayacaktr.





43. Her Gn Matematikle Uran: atallar saydrarak, kurabiyeleri
toplatarak, malzemelerin llerini verdirerek, termostat ayarlatarak vb. ocuunuza
matematiin nemini sezdirin.

44. Okul Takip izelgesi Tutun:ocuunuzun her yl almasn gsteren
bir izelge belirleyin ve bylece onun neleri retmekte olduunu anlayabilirsiniz. Bu ekilde
sk sk tekrarlad hatalar yada dikkatsizlikleri saptayarak gerektii zaman bu izelgenin size
yardmc olmasn salayabilirsiniz.

45. Okul almalarn Saklayn: ocuunuz okulda olamadnda ev
devlerini gz ard etmeyin. ocuunuzun devlerini dzenlemesinin nemli bir yeri vardr.
Bu ocuunuzun almalarn sakl tutmasna ve hergn snfta olanlarn nemli olduunun
sizin tarafnzdan bilinmesine yardmc olacaktr.

46. Ev devi Plan Yapn: ocuunuza devlerini yapmas iin iyi bir k ve
aydnlatma salayn. Dzenli bir zaman ayarlayn. ocuunuzun yapt devleri zamannda
ve doru biimde vn.
47. renmede Baary retin: ocuunuzun ilgisini daima
konumacnn yzne olmasn, konumacnn sorusunda ne kastettii ve konumac konuma
bitiinde ne dediini gzden geirmeyi retin.

48. Yeri Olmayan Eyalar Engel Olun: Kitap ve kitap antalar iin bir
yer dizayn edin. ocuunuza tereddt etmeyi, kendini grmeyi ev veya okuldan nce, ve
devi, kitap, gzlk, le yemei ve kot gibi unutulacak eyleri hatrlamay retin.

49. Ynetimi Takip Edin: Ynetimlerin nasl takip edileceinin renilmesi,
hem okul hem de evdeki baar iin ok nemlidir. Bu baarnn gelimesine yardm etmek
iin, yntem vermeden nce ocuunuzla gz gze gelin, o zaman iinde bir ksm yntemleri
verin ve uygulamaya balamadan nce tekrar ettirin.

50. Model renme: ocuklar, ebeveynlerinin yaptklarn grerek renirler.
ocuunuza snfa katlmay, eitici gsterilmeyi ve okumay bizzat kendiniz gsteriniz.









ocuklar okula ilk baladklar dnemlerde dev yapmakta problem
yaayabilirler. nk bu onlar iin yeni bir grevdir. devlerini nasl
yapacaklarn, bilgiye nasl ulaacaklarn bilemeyebilirler.
Okuldan geldikten sonra bir de devle uramak skc
gelebilir. Bu nedenle ailelerin ocuklarna nasl ders
yapacaklarn renmeleri konusunda yardm etmeleri
faydaldr. Ancak yardm etmek ocuklar yorulduunda
onlarn yerine ocuklarn devini yapmak deil, nasl
yapmas gerektii konusunda bilgilendirmek, szle nasl
bakacan, bilgiye nasl ulaacan renmesini salamak,
bunlar kendi yapabilecek hale gelene kadar ynlendirici
olmaktr.
Anne-babalar ocuk bunlar rendike aamal olarak dev
yapma sorumluluunu tamamen ocuun kendisine brakmal ve
anlamad, zorland ve ne yapacan bilemedii durumlarda ona yardma hazr
olduu mesajn vermelidirler.
Fazla yardm edilen ocuklar sorumluluk alma alkanln kazanamaz ve
sorumluluklarnn bakalarnn zerine ykma davrann alkanlk haline
getirebilirler. Yardm veren kii yanlarnda olmadnda baaramayacaklar hissine
kaplp, abuk vazgeen, yapamadklarnda alayan, problem karan ocuklar haline
gelebilirler.
Hi yardm etmemek ocukta zorluklar karsnda desteksiz kalabilecei
duygusunu uyandrr. Bu da hayatnn baka alanlarnda da gvensiz ve korkak
tavrlarn temelini atabilir.
Ev devleri bir ok aile iin benzer skntlar anlamna gelmektedir. ou ocuk
neden dev yapmas gerektiini anlayamaz ve devlerden kurtulmann
yollarn arar. ocuklarn bir trl dev yapmaya
balayamamas, devlerini yazmay unutmalar, dev iin
gerekli eyalar bulamamalar, eitli bahanelerle dev
yapmay ertelemeleri, bitmedi yapamyorum diye alamalar
pek de yabancs olduumuz durumlar deildir.
Baz renciler ev devlerini yapma konusunda isteksiz
olabilirler. Baz ocuklarn gznde ev devleri her gece
sknt ve stres yaratan bir durumdur. dev yaparlarsa
zamanlarn hep buna harcam olurlar, yapmazlarsa
kendilerini sulu hissederler. retmenleri tarafndan
azarlanr, snfta utandrlr ve evde aile ii tartmalara neden olur.
Aile iinde kzgnlklar, ksknlkler, karlkl olumsuz duygulara sebep olur.
Anne-babalar bu sorunla nasl ba etmeli? Anne-babalar ocuklarnn devi
yapmalarn direkt olarak kendi sorunu imi gibi ne karmamaldr. Ev devi ocua
sorun karnca ana-babann en etkili arac etkin dinlemedir. ocuunu sakin bir
ekilde dinlemeli, duygularn aa karmasna frsat vermelidir. Anne-babalar
ocuklarn duygularn paylamaya almaldrlar. yle ki, seni duyuyorum,
duygularn anlyorum, onlar kabul ediyorum, sana bu sorunla ba etmende ve kendi
zmn bulmanda yardm etmek istiyorum...

ocuk sosyal yaamnda hibir sorumluluk almyor, ondan beklenen vazifeleri
yalnz bana yapamyorsa dev sorumluluunu da alamayacaktr. ocuklara devler
dnda da yana uygun sorumluluklar verilmelidir. Organize olmay, dzenli olmay
renmesine yardm okul hayat balamadan ok daha nce balamaldr.
Sknt sadece dev yapmakla ilgili deil, snfta dersi takip etmeyle ilgiliyse ya da
belirli derslerin devlerinde sknt oluyorsa bu zorlanmalarn kaynan bulmaya
almak, retmeniyle grmek ve renme sreleri ya da dikkatle ilgili bir
problem olup olmadn anlamaya almak gerekir. ocuklara dev yapma
alkanln kazandrmann sabr ve zaman istediini unutmamak gerekir.

Ev devleri deerlidir ama ocuunuzun bedensel, zihinsel ve duygusal
saln destekleme ve gelitirme abalarnzdan vazgemeyin. Ev devleri kadar
ocuunuzun hobileri olmas spordan ve sanattan zevk almas nemlidir.
Ebeveynler ou zaman kendileri hatrlatmadan ocuklarn dev yapmadklarn,
ocuklarn devlerini batan savma yaptklarndan ikyet ederler.

Ebeveynin bu ikyetlerinin kayna yine kendilerinin olumsuz
davranlarndan kaynaklanyor olabilir. Mesela ocuun unuttuu devini onun
yerine telefonla reniyorsa ya da aratrma ve proje devlerini anne-baba ocuun
yerine yapmaya kalkyorsa ocuk dev yapma sorumluluunu kendi zerine almaz.
Bunu ailenin sorumluluu gibi dnr ve her defasnda onlarn hatrlatma ve
yardmna ihtiya duyar.

Srekli devlerini yapp yapmad sorgulanan
ocukta "Nasl olsa ben hatrlamasam da annem-
babam hatrlatr." dncesi oluur ve siz
sylemeden, hatrlatmadan dev yapmaz.
Ebeveynin devlerini yaparken her zaman
ocuun yannda olmas ocukta alkanlk haline
gelirse ocuk, onlar olmadan devlerini yapmaz.
Anne-babann devleri kontrol ederken sk
dzeltmeler yapmas, srekli eletirilerde bulunup
sk sk mdahale etmesi eklinde mkemmellik
beklentisi, ocuun dev zerinde zenerek
yapaym diye gereinden fazla oyalanp vakit
kaybetmesine neden olur. Anne-baba eve gelir
gelmez, dinlenmeden dev yapmas konusunda
ocua srekli uyarlarda bulunursa ocuk dev
yapmaktan sour.

DEV YAPMA OCUKTA NASIL ALIKANLIK
HALNE GETRLR?

* ocuunuza dev ortam hazrlayn. ocuun
devlerini ne zaman yapaca, ne kadar srecei ve nerede yapaca belli
olursa ocuk devlerini yapmada enge davranmaz. Bu nedenle
ocuunuzun yana ve ihtiyacna uygun bir alma programn okulun ilk
gnlerinden itibaren oluturun. Bunu yaparken dinlenme sreleri ierikleri
masada oturma sresi ve ksa molalarla ilgili ocuunuzun da fikrini aln.
Ev devi iin her gn dzenli dev saati oluturmasn salayn.
* ocuunuza alabilmesi iin uygun ortam salamaya aln. Srekli ayn
yerde almas konsantrasyonu artracandan, en uygun yeri birlikte
belirleyin. Ortamn sessiz ve dzenli olmasna dikkat edin.
* ocuun dev yapma zamannda TV vs. ak olmamasna dikkat edin.
* Eer ocuunuz devlerini zensiz sadece gstermelik yapyorsa dev iin
belirli bir sre belirlemek bu yanl alkanlktan onu kurtarabilir.
* "ocua "Ne abuk bitirdin?", "Hadi abuk odana ge devlerini kontrol et."
eklinde srekli uyarlarda bulunmak deve kar soukluk duymasna neden
olur.
*Eer ocuk devinin tmn yapmakta zorlanyorsa, o zaman devi kk
paralara ayrn. rnein, otuz problemi yapmas yerine be problemi z,
bana getir bana gster deyin ve mutfaa yada salona gidin. ocuk be
problemi zp getirdiinde, abasndan dolay onu vn. imdi be tane
daha yap, sonra bana gster deyin.

* dev iin gerekli malzemeleri nceden
ocuunuzla birlikte temin edin, devden nce
masada hazr bulunmasn salayn.
* ocuunuz yapt devleri okula gtrmede sk
sk unutkanlk yayorsa odasnda "dev koyma
kesi" oluturun. Akamdan devlerini oraya
brakma ve sabahtan oradan alma alkanln
zamanla kazanacaktr.
*Zamannda tamamlanan devin ardndan, birlikte
yapmaktan holandnz ortak bir faaliyeti
gerekletirin. (satran oynamak, film izlemek gibi)
* Siz olmadan devlerini yapmyorsa, devlerini
nasl yapaca konusunda nce yol gsterin, kendi bana yapmas iin sre
belirleyin.
* Asla onun yerine devlerini siz yapmayn.
* ocuk devlerini kastl olarak yapmyorsa bu durumun nedeni ailenin
ocuu yeterince motive edememesi ve ocuktaki zgven eksiklii olabilir.
ocuk, "Zaten devlerimi yapsam da ailemin istedii baary
yakalayamyorum." eklinde dnp devleriyle uramayabilir.
*ocuunuzun ev devini deerlendirmek sizin greviniz deildir. Sadece bir
hata grdnzde uyarn. Fakat bu yzden onunla mcadeleye girmeyin. ocuun
okula dzeltilmemi haliyle devi gtrmesine izin verin. retmen, ocuun nerede
sorun yaadn bilmek ister. Eer siz ocuu hep dzeltilmi devle gnderirseniz,
retmen ocuu olduundan daha farkl bir ekilde tanm ve yanltlm olacaktr.
* dev yapmadnda ocua hakaret, aalayc szlerle ceza vermeyin.
* Anne-babann ocua glmsemesi, onun
abasn vmesi ocuk iin en byk
dldr. Bu yzden devleri maddi bir dle
balamayn.
* ocuklar en iyi oyunla renirler.
devlerin iine biraz oyun katn.
* devin ne yarar salad her defasnda
ocuklara anlatlp dev yapmaya motive
olmalar salanmaldr.

dev ne kazandrr?
devlerini dzenli yapan ocuklar
yapmayanlara gre okul hayatnda her
zaman daha baarl olur. dev baarda
istikrarl olmay yani baarnn her zaman devam etmesini salar.
devlerle ocuun ne kadar renip renmedii tespit edilir.
renilenlerin tekrarnn yaplmasn salar, unutmay engeller.
ocua zaman planlamas yapmasn retir.
Sorumluluk duygusunun gelimesini ve balad ii bitirme alkanln ocuk, dev
sayesinde kazanr.



Bahameddin KARAKSE
Rehberlik ve Aratrma Merkezi Mdr






Yzyllardr hem bilim adamlarnn hem de birok insann ilgisini
eken bir konu; ikizlik. Ayn karn paylamak ve ayn anda dnyaya
gzlerini amakla balayp, sonra ok uzun seneler kimsenin
anlayamayaca kadar zel bir ba ile balanan iki insan...
kizlerin doumuyla, zellikle anne ve babaya den grevler
vardr. Bunlar temel ihtiyalar karlandktan sonra, ocuklarn ayr
birer birey olduklarn anlamalar ve bunu gz nnde bulundurarak
onlar yetitirmeleridir. Ancak bu yolla evreleri tarafndan onlara
yklenmeye allan aynlk kavram biraz olsun krlabilmektedir.
kizleri kesinlikle tek bir birey olarak dnmemeli ve buna gre
davranmamalyz. Onlarn ayr ayr birer birey olduunu kabul etmeli
onlara da bunu kabul ettirmeliyiz. Bunun iin temelde basit ancak
bireysellemeye yardmc olacak aadaki bir ka kk ama ok nemli
bireyselletirme nerilerine dikkat etmeliyiz.

Onlara birbirini artrmayan tamamen ayr isimler verin
Onlarn kendi kyafetleri olmasn salayn ve ayn giyimlerini mmkn olduunca engelleyin. Eer
ayn eylere sahipseler de ayr gnlerde giymelerini salayn.
Kyafetlerini ayrn. Eyalarn ayr dolaplara yerletirin bylece giysilerini kendileri semeye
baladklarnda neyin kime ait olduunu kolayca bilebilsinler.
Kendi oyuncaklar olmasn salayn. Eer herey her ikisine de ait olursa bu onlarn birbirlerini ayr
dnmelerini salar.
Onlara ikizler demektense isimleri ile hitap edin ve dierlerinin de byle yapmasn salayn.
Doum gnleri iin iki ayr kk pasta hazrlayn ve doum gn arksn da iki kez syleyin.
Onlara ayr hediyeler verin ve verdirin.
Evde babann bir ocuk annenin de dier ocuk ile ilgilenmesinden kann. lginizi ve zamannz her
ikisine eit olarak blmeye aln.
Ayn ocuu hep ayn aile byne brakmaktan kann. Eer bir mddet ikizlerden ayr
kalacaksanz onlar ayr ayr aile byklerinin yanna brakn. Bylece onlara ayr yaamalar konusunda
deneyim kazandrn.
Ayr zamanlarda her ikisini de tek olarak gezmeye ya da alverie gtrn. Bylece onlarn tek
bana ilgi grme ihtiyalarn karlayn.
dl ve ceza konusunda kendinizi fazla adil olmaya zorlamayn. Birine kzdysanz dierine de
kzmak zorunda olduunuzu dnmeyin.
Bebekliklerinden itibaren ayr ayr albm hazrlayarak her birine verdiiniz zel nemi pekitirin.
Bydklerinde bu onlar iin ok zel bir armaan olacaktr.

Adalet ve Eitlik; kiz ocuk sahibi olmak ebeveynlik becerilerinin
snanmas iin zorlu bir snav gibidir. lgiyi, sevgiyi paylatrmak,
ihtiyalar karlamak, ebeveynler farknda olmadan bir eitlik
girdabna kaplm bulurlar kendilerini. Alnan hediyeler, kyafetler,
hatta sa kesim modelleri bile ayn olduunda eitlii salamak ve
rekabet ile ba etmek daha kolay gibi grnr. Eit davranmak
ikizlerin ayr birer birey olduklarn kabul etmenin nndeki en byk
engellerden biri haline gelebilir. kizlerden her biri, ayr bir birey
olarak farkl ilgi ve kiilik zelliklerine sahiptir. Kardelerin farkl
zamanlarda farkl ihtiyalar vardr ve hayat her zaman herkese eit olanaklar sunmaz. Bu nedenle ikizlere
ayn/eit davranmaya almak aslnda adil deildir. kizlerden biri zlmesin diye dierinin baarlarna
yeterince ilgi gstermemek, ya da ayn anda ikisine birden kzmak ikizlerin kiilik ve gven geliimini
olumsuz etkileyebilir. Adil olmak hak edene hak ettii ekilde davranmak, ya da hak ettii frsatlar
sunmaktr. Tabi ki bu ikizlerden birini nemsememek, geri planda kalmasna neden olmak demek deildir.
Tam tersi her ikisinin bireysel zelliklerini tanmak ve bu zelliklerine gre gelitirebilecekleri becerileri
desteklemek demektir. kizler arasnda kardelerden biri bazen dierinin baarlarnn glgesinde kalabilir,
rekabete girmek istemedii iin ikizinin olduu ortamlarda geri ekilmeyi tercih edebilir, ya da
kt/yaramaz ikiz etiketlemesini kabul ederek bunu pekitirmeye odaklanabilir. Anne-babalar iin zor olan
bu gibi durumlarda dengeyi salamaktr. Ama dengeyi salamann yolu ikizlere tek bir btn gibi davranmak,
ya da onlar birbirleriyle kyaslayarak ayn olmalarn beklemek deildir. kizler sz konusu olduunda anne-
baba ya da evredeki yetikinler farknda olmadan ya da olarak ikizleri birbirleriyle kyaslarlar, bunun en
byk nedeni ikizlerin birbirinin ayns olmas eklindeki yanl dnceden kaynaklanr. kizler her birey gibi
birbirlerinden farkl geliim zellikleri gsterirler. Biri dierinden daha hzl olabilir. Kardeler arasnda da
kyaslama olduka sk rastlanr ancak sz konusu ikizler olduunda her ne kadar anne-baba bu tuzaa
dmemeye alsa da ikizler arasnda karlatrma kanlmaz gibidir. Anne-baba olarak kyaslama
yapmasalar da ikizler kendilerini ikizleri ile kyaslarlar. nk daha aynada kendilerinin farkna varmadan
nce aslnda ikizinin varlnn farkna varmtr. Tek yumurta ikizlerinde bu durum daha da karmak hale
gelebilir. Ama aratrmalar anne-babalarn en ok ift yumurta ikizlerini birbirleriyle kyasladklarn
gstermektedir. Okula balamayla birlikte evdeki kyaslamaya bir de okul ortamndaki kyaslama eklenebilir.
kizleri birbirlerine gre deil genel ya dnemi geliim zelliklerine gre deerlendirmek, becerilerinin
gelimesi iin bu ynde desteklemek daha verimli olacaktr.
Rekabet ve Kskanlk; kizler daha domadan nce paylamak zorundadrlar. Tek doan ocuklardan ok
nce rekabet, kskanlk, paylamak hayatlarnn bir paras olur. kiz kardeler hayatlarnn ilk gnnden
itibaren temel ihtiyalarnn karlanmas, anne-babann ilgisi ve sevgisi iin rekabet iine girebilirler. Her
karde bir dierini kskanr, ancak ikizlerin durumu biraz daha karktr. zellikle birinin dierinden daha
baarl olmas, n plana kmas durumunda ya da bir ikizin zel gereksinimleri olduunda rekabet ve
kskanlk artar.
Yaplan aratrmalarda ikizlerinin birbirleriyle en ok fiziksel geliim, baarl olma ve yetikinler tarafndan
beenilme alanlarnda rekabet yaadklar belirtilmitir. zellikle okula baladktan sonra bir ikizin dierinden
daha abuk okumay renmesi, daha yksek notlar almas farknda olmadan hem anne-babann hem de
retmenlerin ikizleri kyaslamasna ve dolaysyla da ikizler aras rekabetin artmasna neden olabilir. Rekabet
ve kskanlk gnlk hayatn parasdr, ancak ikizlerin bu duygularla nasl ba edecei, nasl tepkiler
verecekleri byk lde anne-babann ve dier yetikinlerin tepkileri ile ilgilidir.

kizlerin hem kendileri hem de bakalar tarafndan bir iftten ok ayr ayr birer birey olarak alglanmas
olduka zor olabilir, bu yzden anne-babann bu konuda dikkatli olmas ve aba gstermesi nemlidir.
Birlikte ok vakit geirmek, bir btnn iki yarsym, birbirinin yerine geebilirlermi gibi davranmak
ikizlerin bireysellemesini zorlatran etkenler olabilir.

Ksa sreliine de olsa ikiz ocuklarn birbirlerinden ayr kalmalar her birinin anne\baba, yetikin ya da bir
baka ocukla direkt olarak birebir iliki kurmasna frsat salar. Ayrca dil ve kiilik geliimleri bakmndan
da zaman zaman ayr kalmalar gerekir. nk genellikle ikiz ocuklardan birinin dierine oranla daha da
dnk ve konukan olduu durumlarda atak bir ekilde ilikiyi balatp, ynlendirebilecei iin grece olarak
daha ie dnk olan ocuun daha da ok ie dnmesine neden olur. Fakat eer ocuklarnz fiziksel olarak
ayrmada zorlanyorsanz ve bu durum ocuklarnzda kaygya neden oluyorsa ok srarc olmamanz gerekir.
Sadece fiziksel ayrlklar deildir nemli olan eer her bir ocuunuz ile de bireysel iliki kuruyorsanz yine
onlarn kimlik geliimlerini desteklemi olursunuz. Eer siz ocuklarnz birbirlerinden farkl bireyler olarak
grp o dorultuda iliki kurarsanz ocuklarda kendilerini farkl bireyler olarak alglamay renirler.

Tm ocuklar iin nem tayan okul ncesi eitim, ikizler iin daha byk nem tamaktadr. Anne ve
babalarn okul ncesi eitim almaya karar vermelerinin birka tane ana sebebi vardr. Bunlarn banda
ilkokula balamadan ocuklarn d dnyayla tanmas, birbirlerinden baka ocuklarla da iletiim kurmalar
gereklilii ve grup ortamlarna uyum salamay renmeleridir. kizlerin doduklar andan itibaren
halihazrda olan bir oyun arkadalar, yaramazlk iin su ortaklar olsa da bu durumun ou zaman bir
dezavantaj olduu, iki kiilik
kendilerine zel bir dnya yarattklar bunun sonucunda da d dnya ile iletiim kurmalarnda dier ocuklara
oranla ge kaldklar grlmtr. Bir dier nemli sebep, ikizler genellikle kendi aralarnda bir dil gelitirip
sadece ikisinin anlayabilecei uydurma kelimeler ve iaretlerle anlaarak bu konuda yatlarndan geri
kalabilirler. Bu durum ilkokula baladklarnda ciddi bir sknt yaratacandan okul ncesi eitim onlarn dil
becerilerinin gelimesi iin byk bir adm olacaktr. Ayrca bireysel ve zel deneyimler yaamalar, onlarn
tek bir canl deil de iki ayr birey olduklarn anlamalar asndan da nemlidir. Onlar hep birlikte grmeye
alm olan aile ve sosyal evrelerinde genellikle adlaryla arlmalar yerine ikizler olarak tanmlanan bu
ocuklar, ikayeti olduklar ve kimlik geliimlerini engelleyecek durumlardan kurtulup bireysellemeye
balayacaklardr. Bir dier nemli faktr de evde yaanan gereklerdir. ocuklara bakan kii veya anne iin
de ayn yata yksek enerjili iki ocua bakmak hi kolay olmadndan okul ncesi eitim ounlukla
zorunluluk halini almaktadr.
Birok okulda ikiz ocuklarn ayrlmas ya da ayn snfta okumas konusunda kesin bir kstas yoktur. Baz
okullar gerekli karar almak iin kendi gzlem ve anketlerini kullanrken bazlar da sadece velinin isteine
gre hareket edebilirler. Okul rehberlikleri gerekli almalar yaptktan sonra ikizlerden birinin ok baskn
olmas veya birinin dierini zellikle sosyal alanda kstlamas durumunda ocuklarn bamszlklarn
gelitirmek amacyla ayrlmalarna karar verebilir. Bu durum aileye de anlatlarak onlardan da onay alnd
takdirde snflar
ayrlr. Balangta hem evdeki gvenli ortamdan ayrlmak hem de ikizini baka snfta brakmak onlara zor
gelse de zamanla alacaklar bu durum ileriki yllar iin iyi bir yatrm olmaktadr. Eitim hayatnn ilk
yllarnda alnan bu karardan dnmek zor olduundan anne ve babalarn dikkat etmesi gereken en nemli
nokta,
ocuklarnn ister ayn snfta ister baka snflarda okurken ayr kimlikler kazanmasna yardmc olmalarna
zen gstermeleridir.
Unutulmamaldr ki, hayat her zaman ikisine beklediklerini ayn anda sunamayacandan onlarn erkenden
bireysel olarak sorun zme becerilerinin ve kendilerine zel arkada edinme ve gruplara dahil olma
yeteneklerinin gelimesi gidecekleri okulda alacaklar eitimden nce anne ve babann ocuklar yetitirme
tutumlarna baldr.

kizlerin bireysellemesi konusu daha ok okul dnemi ile birlikte gndeme gelir. Ayr okullar, snflar m
olmal yoksa ikizleri bir arada m tutmal anne-babalarn sk sorduklar sorulardandr. Bu soruya genel olarak
ikizlerin bireysel zelliklerini dikkate alarak ve bireysellemelerine frsat tanmak adna ayr okullara ya da
snflara vermek eklinde cevap verilebilir. Buradaki en nemli nokta ikizlerin doduklar andan itibaren hatta
doumdan nce de ayr birer birey olduklarn hatrlamak, bebeklik ve ocukluk dnemlerinde bu ekilde
yetitirilmelerine aba gstermektir. Okul dneminde snflar ayrmak tek bana bireysellemek iin yeterli
ve etkili bir zm olmayacaktr. Hatta eer okul ncesi dnem dahil youn olarak bir arada olan,
birbirlerinde hi ayrlmam olan ikizleri bir anda okula baladklarnda ayrmak ileri daha da zorlatrabilir.
Eer ocuklarn ayn snfta renim yaamlarna devam etmek gibi bir dilekleri de varsa onlar ayrmak
konusunda srarc olunmamas gerekir. Anaokuluna balayan bir ocuk iin aileden ayrlma ve okul yaamna
alma kendi bana zor bir deneyimdir. Bir de bu zor deneyime ikizinden de ayrlma eklenecek olursa bu
ocuk iin olduka zor bir duruma dnr. Eer ikiz ocuklar zamanndan nce birbirlerinden ayrlrlarsa
dierinin nerede ve nasl olduu zerine kayg duymaya balarlar. Bu durumda onlarn konsantre olmalarn
salkl bir ekilde sosyallemelerini ruh salklarn tehlikeye sokabilir. Ayn yada ayr okulda/snfta olma
karar verilirken ocuklarn ayrlmaya hazr bulunuluk dzeyleri dikkate alnmal ve okul ncesi dneme
kadar olan geliim dnemlerinde de zgven ve bamsz hareket etme becerileri desteklenmelidir.
kizlerden birinin dierini ynettii, basklad, yerine konutuu durumlarda ikizleri birbirinden ayrmak
kiilik geliimi iin gereklidir. Bunun yan sra ikizinin baarl olduu alanlara, etkinliklere katlmamay
tercih eden, geri ekilen ikizin kendini gstermesi iin uygun frsatlara sahip olaca ve destek alabilecei
ortamlarn sunulmas nemlidir. kizler arasnda rekabetin ok youn ve ykc olduu durumlar da ikizleri
iin farkl ortamlarda eitim almak yararl olabilir. kizler arasnda rekabet olsa da genel olarak ikizler
arasnda bulunan zel bir ba, iliki, d dnyaya kar birlikte bir grup oluturmalarna neden olabilir. kili bir
grup olarak baka kimseye ihtiyalar yokmu gibi davranabilirler, bu da sosyal ve duygusal geliimleri
zerinde olumsuz etkilere neden olacaktr. Bununla birlikte bir arada olduklarnda ykc davranlarda
bulunan ikizlere de farkl ortamlar sunmak etkili olabilir.
kizlerin bireysellemesini desteklemek adna ilgi alanlarn tamamen birbirinden ayr olmasn beklemek de
sorun yaratabilir. kizler ayn etkinliklere katlmak isteyebilirler, her ikisinin de yzmeden, ya da futboldan
holanmas olduka normaldir. Bu gibi durumlarda farkllama adna ocuklarn etkinliklerini deitirmelerini
beklemek uygun olmayabilir. Sonu olarak ikizler okul ncesi ya da ilkretim kurumuna balarken ayr okul
ya da snf karar ikizlerin zellikleri, anne-babann gzlemleri ve eitimcilerin nerileri dikkate alnarak
verilmelidir.
Kaynaka: www.dbe.com.tr ,www.guncedanismanlik.net , www.sheturk.com

Bahameddin KARAKSE
Rehberlik ve Aratrma Merkezi Mdr


NTERNET OYUN VE OCUK
Yetikinler iin olduu kadar ocuklar iin de byk
bir elence, iletiim ve eitim kayna olan Internet'in
kullanm ve eriimi son yllarda lkemizde hzla
yaygnlamaktadr. Internet, dnyay kefetme, renme
asndan mkemmel bir ortamdr. Ancak, Internet
kullanmnn ocuklar iin yaratt riskler de mutlaka
aklda tutulmaldr. Yasal olmayan, iddet ve cinsellik
ieren sitelere kolay eriim, tehlikeli insanlarla iletiim,
oyunlara ar bamllk bata gelen riskler arasndadr.
Uyuturucu ve terr gibi yasal olmayan yollara destek
arayanlar Internet'i propaganda arac olarak
kullanmaktadr. Yaplan aratrmalar birok ocuun
Internet'te kandrldn ve istismarla karlatn
gstermektedir.

ocuklarn Internet'te karlaabilecei risklerden en nemlisi sakncal
ierii olan cinsel ierikli sitelere girmeleri ve erikinlerin cinsel tekliflerine
maruz kalmalardr. Kimlik ve kiilik geliimini henz tamamlamam olan ocuk ve
ergenlerin cinsellikle ilgili yayn ve bilgileri internette doru ekilde
renememeleri, sanal yolla cinsel tacize uramalar, onlarn ruhlarnda ve
beyinlerinde tamiri zor hasarlara yol amaktadr. Internet'in salad snrsz
zgrlk ve snrlar ama zellii nedeniyle de bu tip istismarn nlenmesi
olduka zor olmaktadr. Gnmzde 25 milyondan fazla ocuk Internet'te
saatlerce srf yapmakta ve her drt ocuktan biri cinsel ierikli sitelere
girmektedir.

Bu olumsuz etkilere maruz kalan ocuk ve ergenler, kar cinsi ve cinsellii
doru tanyamamakta, kar cinsle ilikide gvensizlik ve kayg tamakta ve
hepsinden nemlisi ileriki dnemlerde sapknca eilimlere ynelmektedirler.
Gelime andaki ocuklar iin internetin doru kullanlmamas sonucunda ise, dil
geliimlerinde ve sosyal ilikilerde zayflama grlebilir. Okul andaki
ocuklarda, derslerde baarszlk, depresyon, hareketsiz kalma sonucunda boyun,
srt ve ba arlar, iddet eilimli saldrgan davranlar grlebilir.

ocuklarmz nternet'te Nasl Gvende Olur?

Aile ve Sosyal Aratrmalar Genel Mdrl, ''nternette Gvenlik
Kampanyas'' erevesinde, internetteki zararl ierikli siteler, internetin
sunduu teknolojik olanaklar, internet bamll ve korunma yntemleri hakknda
bilgi veren bir kitapk hazrlad.
nterneti, ''Bir taraftan, scak evinizden kmadan birok iinizi yapan bir
uak, dier yandan ise evinizin bir kesinde canavarlar barndran tehlikeli
bir silah'' olarak tanmlayan kitapkta, faydal bir internet kullanm iin
ebeveynlere u neriler yapld:
lgi ekici ve elenceli web sitelerini ocuunuzla beraber bulmaya aln.
nterneti kefetmeye ynelik bu olumlu tavr, gelecekte internetle ilgili
ocuun yaayaca olumlu ya da olumsuz deneyimleri paylaabilmeniz iin bir
frsat olacak.
nternet balants olan bilgisayar ve oyun aygtlarn tm ailenin kulland bir
odaya ya da merkezi bir konuma yerletirin.
ocuunuzun kiisel hibir ipucu iermeyen ve hibir kiisel anlam temsil
etmeyen bir rumuz ya da e-posta adresi semesine yardmc olun.
ocuunuzla evde internet kullanmnn koullar hakknda anlan.
ocuunuzu kiisel bilgilerini aklarken dikkatli olmas gerektii konusunda
uyarn.
ocuunuzu internetteki kaynaklar hakknda daha eletirel olmalar iin eitin
Yasa d olduunu dndnz online materyalleri yetkililere bildirin.
ocuklarnzn internet kullanm alkanlklarn renin. Mzik indirme, online
oyunlar, Messenger gibi ne tr internet
aktivitelerine katldklarn bilin.
nternetin iyi yanlarnn, kt yanlarndan daha
baskn olduunu daima aklnzda bulundurun.
Spame engel olun. Bir spam filtreleme yazlm
ile ocuklarnz rahatsz edici mesajlar
almalarna engel olun.
ocuklarnza kendilerinin veya ailelerinin
fotoraflarn hi bir zaman internette
tantklar kiilere gndermemelerini ve
tanmadklar kiilerle diyaloga girmemeyi
retin
ocuklarnzla internette yaptklarn konuun.

Internetin karanlk yznden ocuklar koruyabilmek iin ebeveynlere
byk grevler dmektedir. ocuklarn bilgisayarda yapt ilemlerin izlenmesi,
girdii sitelerin takip edilmesi, Chat logolarnn (sohbet kaytlarnn) kontrol
edilmesi, ebeveynlerin mutlaka yapmas gereken grevlerinin banda yer
almaldr.

talyada nternet, ocuk, Risk, Alglama isimli bir aratrma yaplm
ve 8 ila 13 ya arasndaki 5.000 ocuk ile 500 ebeveyn ve retmenin katld
aratrmadan u sonular elde edilmitir.

1. ocuklarn byk bir ounluu sohbet odalar, haber gruplar ve dier
interaktif servisler gibi, yabanclarla iletiim kurabilecekleri ortamlar
dzenli olarak ziyaret etmekte.
2. Aratrma kapsamndaki ocuklar cinsellikle ilgili konulara ilgi duyuyor
3. Ebeveynlerin %47si ocuklarnn internette ziyaret ettii siteleri
nadiren denetliyor
4. ocuklarn %27si tmyle denetimsiz internette dolaabiliyor
5. ocuklarn %34 Internet kullanm prensipleri konusunda byklerinden
hibir bilgi ve neri almam
6. retmenlerin ounluu Internete nasl yaklalmas gerektii
konusunda emin deil. Bilgi teknolojilerini kullanma ve retme
yeteneklerini gelitirmeleri gerekiyor

nternet zerinde yaplan bu tr aratrmalar, internetin kontrolsz
kullanlamayacak kadar ciddi ve istismara ak bir konu olduunu gstermektedir..

DDET EREN BLGSAYAR OYUNLARI:

Hayatmzn olmazsa olmazlar,
listesinin banda bilgisayarlar
gelmektedir. Bilgisayarlar pek ok
alanda ileri kolaylatrmann yan sra,
oyunlarla elence arac olarak da
kullanlmaktadr. Ancak uzmanlar,
iddet ieren bilgisayar oyunlarnn,
ocuklar daha saldrgan, daha
saygsz ve hantal hale getirdii
konusunda aileleri uyarmaktadrlar.
Son yllarda birok psikologa gre, bilgisayar oyunu bamll tedavi edilmesi
gereken bir sorun olarak grlmektedir. Bamllk yaratan oyunlara ilginin
giderek artmas dikkate alndnda, bu konuya daha fazla nem verilmesi
gerektii aka grlmektedir.

Amerika Birleik Devletlerinin bakenti Washingtonda bulunan Ulusal
Medya ve Aile Enstits, bamllk yaratan bilgisayar oyunlarnn ocuklar
zerindeki olumsuz etkileriyle ilgili arpc bir rapor hazrlad.

Rapora gre bata ABD olmak zere aileler, bilgisayar oyunlarndaki iddet
konusunda ne kadar endielenseler de, meselenin ciddiyetini kavramaktan ok
uzak.
Enstitnn her yl dzenli olarak yaynlad rapora gre, bamllk yaratan
oyunlar, ocuklar daha saldrgan, saygsz ve hantal hale getirdiini ortaya
koymaktadr. Rapor, ierdikleri iddet ve cinsellik nedeniyle 10 oyun konusunda
aileleri ayrca uyaryor. Uzmanlar, oyunlarn zerinde, alclar uyaran yazlar
bulunduunu ancak ailelerin bunlar ok fazla nemsemediine dikkat ekiyorlar.

ocuklarmz bilgisayar oyunlar karsnda zaman kavramn yitiriyorlarsa,
bazen btn gnn getiini dahi fark edemiyorlarsa, yemek yemeyi, okul
sorumluluklarn erteliyorlarsa, tehlike iindeler diyebiliriz. Ailenin abasna
ramen sorun hala zlemiyorsa, mutlaka bir uzmana bavurulmaldr.

Bilgisayar oyunlarnda ocuklar, senaryosu dnlm bir dnyada, figran
olarak rol alyorlar. Burada dikkat edilmesi gereken nokta; ocuun oyun dnyasn
sadece bilgisayar oyunlarnn oluturmamasdr. ocuun, geliimini destekleyen
ailecek yaplacak alternatif faaliyetler oyun dnyasnda yaant zenginlii
oluturur.
Yaplan aratrmalara gre iddet ve saldrganla ynelik davranlar
yaamn ilk yllarnda kazanlmaktadr. Bilgisayar oyunlarna bamllk; zamanla
hastalk haline dnmektedir. iddet ieren bilgisayar oyunlarnda her trl
ldrme,paralama ve yok etme rneklerinin dolu olduu dnldnde,
ocuklarmzn ne kadar byk tehlike iinde olduunu kestirmek zor deil.


Sonu olarak ocuklarmzn ve genlerimizin harikalar yaratmalarna frsat
salayabilecek teknoloji ve onun bir rn olan bilgisayarlar, nasl kullanmalar
gerektii konusunda ocuk ve genlerimizi doru
ynlendirmezsek, bu teknoloji bir gn bizim kbusumuz
olacaktr. Bu konuda en byk grev ailelere
dmektedir. iddet ieren bu tr oyunlarn
ocuumuzun ruhsal yapsna ve kiiliine zarar
vereceini dnyorsak, gerekli nlemleri almalyz.
Gerekirse ocuumuzun bilgisayar kullanmn iki saati
gemeyecek ekilde snrlamalyz. Bilgisayarda
hangi oyunlarn ykl olduunu kontrol
etmeliyiz. ocuklarmz nternet ve bilgisayarn
zararl etkilerinden korumak btn ebeveynlerin
ve ocuklara model olan btn yetikinlerin grevidir.
Unutmayalm ki yetikinler ve siz ebeveynler sorumluluklarnz doru bir ekilde
yerine getirirseniz mutlu ve salkl nesiller yetitirebilirsiniz.

Kaynaka
1. www.pdrforum.net
2. Sosyal Pediatri Gnleri "Basn Yaynda ocuk Sal Sempozyumu", 24 Ocak 2007, Bildiri zetleri
3. Aile ve Sosyal Aratrmalar Genel Mdrl ''nternette Gvenlik Kampanyas''
kitap


Hazrlayan
Sava SESL


KAYSER SALIK MESLEK LSES
2009 SBS
1. YERLETRME SONUCU
PUAN DURUMU
TAVAN PUANIMIZ=439,002
TABAN VE TAVAN PUAN
HEMRELK Karma-404,510- 439,002
ANESTEZ Karma-405,733- 432,636
ACL TIP Karma-401,539- 429,388
LABARATUVAR-Karma-399,948- 416,940
TIBB SKRTRLK-Karma-395,917- 402,208
SINIFLAR
9 10 11 12
ALANLAR
BLMLERMZ
E K E K E K E K
Acil Tp 7 17 1610 16 10 9 19
Anestezi 5 19 1412 14 11 6 18
Labaratuvar 11 13 1311 0 0 0 0
Hemirelik 3 22 1888 17 85 0 0
T.Sekreterlik 7 15 0 0 11 16 3 19

KAYSER SALIK MESLEK LSES
statistiki Bilgiler
Derslik says 20
Laboratuvar says 4
Sunu ve projeksiyon
odas
5
Biliim Tek. Snf 1
Konferans salonu 1
Ynetici Says 6
retmen Says 90
Rehberlik Servisi 1
Dier grevliler 3
renci Says 535
Lojman Durumu Yok
Kantin Var
renci Yurdu Yok

K
A
Y
S
E
R

S
A

L
I
K

M
E
S
L
E
K

L

S
E
S

-
2
0
0
9



KAYSER
SALIK MESLEK LSES
OKUL LETM BLGLER
Okul Mdr
Nuri AKPINAR
ADRES
EHT NAZIM BEY MAHALLES
REMENL CADDES ORTAOKUL
SOKAK NO:1
MELKGAZ/KAYSER
TEL
0352 2313179 0352 2228870
FAX
0352 2313179
E-POSTA 963512@meb.k12.tr
kayserimelikgazisml@meb.gov.tr
WEB Adresi http://kayserisml.meb.k12.tr
Rehber retmen
Ergl SIRKINTI
ergul380@gmail.com




BLMLERMZ
Acil Tp Teknisyenlii
Acil Tp Teknisyenlii blmnde; bireyi, aileyi,
toplumu kazalardan koruyarak toplumun her
kesimindeki kiilerin bedenen ruhen ve sosyal ynden
kazaya uramas halinde tbbn gerektirdii bilgi ve
becerilerle onlara ilk yardm bakm planlanmas,
uygulanmas konularnda teorik ve uygulamal eitim
verilmektedir.
Bu blm mezunlar; zel ve resmi salk
kurum ve kurulularnda "Acil Tp Teknisyeni"
nvan ile alrlar. altklar alanlar; Yatakl
Tedavi Kurumlarnn Acil Servisleri, 112 Hzr Acil
stasyonu, 112 Komuta Kontrol Merkezleri, zel
Ambulans Hizmetleri vb. birimlerde grev alabilirler.
Anestezi Teknisyenlii
Anestezi Teknisyenlii blmnde; Anesteziyoloji
mtehasss bir hekim kontrol altnda hastalarn,
cerrahi mdahale srasnda anestetik maddeleri
teknie gre uygulayarak uyutulmas konularnda
teorik ve uygulamal eitim verilmektedir.
Bu blm mezunlar; zel ve resmi salk kurum ve
kurulularnda Anestezi Teknisyeni olarak alrlar.
altklar alanlar; Yatakl Tedavi Kurumlarnn
Ameliyathane ve Ameliyathaneye bal birimlerinde
grev alabilirler.
Hemirelik;
Hemirelik blmnde; toplumun her
kesimindeki kiilerin bedenen, ruhen ve sosyal
bakmdan salnn bozulmas halinde, tbbin
gerektirdii bilgi ve becerilerle hasta bakm
hizmetleri, uygulanmas, takip edilmesi,
deerlendirilmesi ve salk eitimi konularnda teorik
ve uygulamal eitim verilmektedir.
Bu blm mezunlar; zel ve resmi salk kurum ve
kurulularnda "Hemire" unvan ile alrlar.
altklar alanlar; Yatakl ve Yataksz Tedavi
Kurumlar, Yal Bakm Merkezleri gibi kurumlarda
grev alabilirler.



Tbb Sekreterlik;
Tbbi sekreterlik blmnde; Tbbi istatistiklerle
ilgili verilerin derlenmesi , istatistiki bilgilerin
bilimsel metodlarla analiz edilerek ilgili birimlere
rapor edilmesi ve tbbi nitelerdeki haberleme ve
yazma hizmetlerinin yrtlmesi konularnda
teorik ve uygulamal eitim verilmektedir. Bu
blm mezunlar; zel ve resmi salk kurum ve
kurulularnda Tbbi Sekreter olarak alrlar.
altklar alanlar; Yatakl ve Yataksz Tedavi
Kurumlarnn Sekreterlik Hizmetlerinde, Bilgi ilem
Merkezlerinde, Ariv, vb. birimlerde grev
alabilirler.
Laboratuvar Teknisyenlii
Laboratuar Teknisyenlii blmnde; salk
kurumlar bnyesinde eitli laboratuvarlarda,
halkn saln korumak ve tehis ile tedavisine k
tutmak amacyla, her eit ara-gere ve cihazlar
kullanarak teknik seviyedeki laboratuvar tetkik ve
analizlerin yaplmas konularnda teorik ve
uygulamal eitim verilmektedir.
Bu blm mezunlar; zel ve resmi salk
kurum ve kurulularnda Laboratuvar Teknisyeni
olarak alrlar. altklar alanlar; Yatakl ve
Yataksz tedavi kurumlarnn laboratuvarlarnda,
zel laboratuvarlarda vb. laboratuvarlarda grev
alabilirler.

2
0
0
8
-
2
0
0
9





R
E
H
B
E
R
L

K

S
E
R
V

v
e

O
G
Y
E


-

O
K
U
L

T
A
N
I
T
I
M

E
K

R
L

L
E

H
A
Z
I
R
L
A
N
M
I

T
I
R
.

OKUL FOBS
Sevgi de var olmak m? Sevgi de yok olmak m?

yi niyetli ve yardmsever bir arkadamla bir gn doada gezinirken, kozasndan
kmaya abalayan bir kelebek grdk. Kelebek kozann lifleri arasndan syrlmaya
alyordu. Arkadam hemen kelebein imdadna kotu. Dikkatlice kozann liflerini
syrd. Kozay aralad ve kelebein fazla abalamadan kozadan kmasn salad.
Ancak kelebek kozadan kolaylkla ktysa da, biraz rpnd ve uamad. Yardmsever
arkadamn gz ard ettii gerek uydu: kanatlar ancak kozadan kma abalar ile
glenir ve uua hazrlanr. Kelebek kendini kurtarama abalaryla aslnda kaslarn
gelitirmekte, kendini ayakta tutacak, gl klacak, umaya hazrlayacak hareketleri
abalaryla renmekteydi. Arkadam iini kolaylatrarak kelebein glenmesine
engel olmutu. Kelebek hibir zaman zgrl tanmad. Hibir zaman gerekten
yaamad. Psikiyatr Ruth Sanford

ocuklarda kuvvetli bir endie nedeniyle okula gitmek istememe ve
gitmeme durumu; okul reddi ya da okul fobisi olarak adlandrlmaktadr.
Zihinsel, ruhsal ve sosyal ynden okula balamaya hazr olan ou ocukta,
okulun ilk gnlerinde alama, okula gitmek istememe, anneden ayrlamama
gibi davranlarn grlmesi doal bir durumdur.
Dier fobilerde olduu gibi,okula girdikten sonra oluan
korkularda da kaltmsal ve yapsal etkenlerden ok,psikolojik
yaantlarn daha nemli bir yer tuttuu grlr.
Okul fobisi olan ocuk grnte nedensiz olarak okula gitmekten
korkmaktadr. Ancak bu korkuyu oluturan baz temel etkenler vardr. Bunlarn banda
yaygn bir basknn egemen olduu aile ortam saylabilir. Okul fobisi olan ocuklarn
yaamlarnn daha nceki yllarnda anneleri tarafndan ar zen iinde bytldkleri grlr. Bu
tr annelerin srekli olarak ocuklarn memnun ederek onlarn sevgilerini kazanma abas iinde olduklar, tm
gereksinimlerini karladklar ve koruduklar dikkatimizi eker. Bu anneler ocuklarnn bedensel
rahatszlklaryla yakndan ilgilidirler. Psikolojik ve fizyolojik olarak ocuklaryla yakn olma gereksinimi
duyarlar. Bu anneler, ocuklarn anaokullarna gndermekten kandklar gibi, arkadalarnn evine bile oyun
oynamak zere gndermekten kanrlar.
te yaamn ilk yllarndaki bu tr bir anne-ocuk ilikisi ocuun okula balad srada nemli bir engel
oluturur. Annelerin bu koruyucu ve baskl ortamdan bir an olsun uzak kalmam bu ocuklarn yabanc bir
evrede ve tanmadklar insanlarla birlikte gnlerini geirmeleri onlar son derece huzursuz klar.

Anne Babaya Bal Nedenler
Korkularn byk ounluu temel htiyalarn karlanmamasndan ya da
karlanmayaca endiesinden kaynaklanr. Bunlarn iinde bir ocuk iin en byk
korku anne babadan ayr dmek ve terk edilmektir. htiyalarn karlayan, gven,
korunma ve ait olma duygusu salayan ana babasnn kendisini brakp gitme olasl
ocuu tedirgin eder ve korku verir.
Anne ve babayla scak ilikilerin kazandrd gven hissi ile ocuk kendi kendisine
kararlar verecek, hareketlerini kendi hedefleri dorultusunda planlayacak olgunlua
gelir. Ancak ailede anne baba geimsizlii ve iddet ortam olduu iin ocuklara
gerekli sevgi gsterilemiyor ve tayabilecekleri yeterli sorumluluklar verilemiyorsa
zgven eksikliiyle beraber korkular ortaya kabilir.
ocuk, anne babasnn yokluunda kendisine ya da anne babasna bir ey olacandan korktuu iin okula
gitmek istemeyebilir.
Anne babann kendilerine ve ocuklarna bir ey olaca konusunda youn kayg duymas, zellikle de annenin
ocuunun okula balamasna ilikin endielerini yanstmas ocukta okula kar korku oluturabilmektedir.
Boanma, yeni bir kardein doumu, tanma, maddi sorunlar, hastalk, yakn birinin lm gibi stres yaratan
olaylardan birinin ya da bir kann olmas okul korkusunda etkili olmaktadr. Okul korkusunda ou zaman asl
korkulan ey okul deil anneden ayrlmaktr. Boanma, annenin hastalanmas, karde doumu gibi annenin
ilgisini zorunlu olarak azaltan, ocuk iin anneden ayrlma saylabilecek her trl olay sorunu
tetikleyebilmektedir.
Korkunun nemli nedenlerinden bir dieri anne babann ar koruyucu tutumudur. Ar koruyucu ve kollayc
tutumda, ocuk srekli olarak "aman dersin, hasta olursun, ocuklara sokulma dverler, sen karya
geemezsin dur ben geireyim" gibi uyarlar duyar. ocuk adm atsa yannda biri vardr ve yardma hazrdr. Bu
tutum ocukta her an her yerde tehlikelerle kar karya olduu inanc oluturur. zgrl bu denli kstlanm
ocuk neyin tehlikeli, neyin tehlikesiz olduunu renme frsat bulamaz.
Toplumumuzda korkutma bir eit eitim ve disiplin arac olarak kullanlmaktadr. Anne babann "Artk annen
(baban) olmayacam", "Annesiz (babasz) kal da gr", "Beni byle zersen lrm, sen de annesiz kalrsn" ya
da "Seni sokaa atacam" gibi korkutmalar ocuun bilinaltna terkedilme korkusu yerletirebilir. Terk edilip
yalnz kalma endiesi de, yaamn sona ermesine duyulan endieyle birleerek ocukta psikolojik sorunlarn
olumasna zemin hazrlayabilir.

Okula Bal Nedenler
Okul, ocuklarn birbirleriyle sosyal ilikiler kurmalarna olanak salayan bir yerdir.
Snfta arkadalaryla konuan, teneffslerde de oyun oynayan ocuk ait olma hissini
tadar. Bu beklendii gibi gitmez ve ocuun hi arkada olmazsa, yaad izolasyon
ocuu zer. Bu durumdan kanmak iin de okula gitmek istemez.
Okul baarszl okul korkusunun nemli nedenlerinden biridir. ocuklar dk
performanslarndan utanrlar ve alay edilmekten kanmak iin okula gitmek
istemeyebilirler
Performans endiesi olan ocuklar iin okuldan korkma bir snavda 5 yerine 4 almak gibi
kk nedenlerle balayabilir. Baz ocuklar yeterli olma konusunda ok endieli olduklar iin
kk bir baarszl bile kaldramazlar.
Okul korkusu, dikkat eksiklii ve hiperaktivite bozukluu olan ocuklarda da grlr. Bu ocuklar snf dzeyini
yakalamak iin srekli abaladklarndan baarszlk korkusu yaarlar.

Bunlarn dnda;

Duyarsz, srekli emir veren bir retmen ya da baka bir okul personeli, ocuun kendini tedirgin hissettii
snf ii oturma dzeni, ocuun sesli okuma, snf nnde ders anlatma ya da beden eitimi gibi
gerekletirmekte glk ektii etkinlikleri yapmaya zorlanmas, iddetin ve belirsizliin hkm srd kt
bir okul ortam, Okulda ya da okul yolunda fiziksel olarak tehdit edici bir yerin ya da kiilerin olmas okul
korkusuna yol aabilmektedir.


Okul Fobisi Yaayan ocua Nasl Yardmc Olabilirsiniz ?

Anne Babaya neriler
Bu sorunu yaayan baka ailelerle konuun, neler yaadklarn ve
sorunun zm iin ne yaptklarn renin.
ocuunuza okula gitmenin avantajlarn vurgulayn; okulda yeni
arkadalar edinebileceini, arkadalar ile ok keyifli vakit geirebileceini,
elenirken yeni eyler renebileceini anlatn.
Kendi ocukluunuzda okula ilk balangta yaadnz kayglar
ve pozitif deneyimleri paylan.
Onu asla bir ey yapmaya zorlamayn, sabrl davrann.
ocuunuza okul konusunda bir ocuk yks okuyun; kk bir
ocuun okul deneyimlerini renmek ocuunuzu yreklendirecektir.
lk gnlerde ocuunuzu okulunda ziyaret edin, retmeniyle tantrn.
ocuun korkular beden diliyle ifade ettiini unutmayn (karn ars gibi), fizik sal ile ilgili temel
kontrolleri yaparak (atei lmek gibi) ona gven verin, sal yerinde ise ocuunuzu okula gtrn.
ocuunuzla okula gitme oyunu oynayn, evinizde bir snf rnei yapmasn salayn, okula
hazrlanmasna yardm edin.
ocuu sizden ayr gvenli ortamlarda vakit geirmeye tevik edin. Arkadalk ve oyun alkanlklarn
gelitirme konusunda destekleyin.
Korkular hakknda konumaya tevik edin. Onu yattrn ve gn boyunca nerelerde olacanz, okulda
acil bir durum olduunda ocuklarla kimin ilgileneceini ve korkular olduunda okulda kimlerle konuabilecei
hakknda bilgi veriniz.
Okula dzenli devam etmesi konusunda srarl olun. rnein yaknmaya devam etseler de giyinmesine,
servisine binmesine ve okula kadar yrmesine yardm edin. Muhalefet etmeye devam etseler de snfa girmesine
elik etmek, srasna yerletirmek ve ardndan hemen snftan kmak gibi konularda srar edin.
retmene neriler
Annelerin de okula gelmeleri ve ocuk kendini rahat hissedinceye kadar, ksa bir sre snfta oturmalar
salanabilir.
ocuun okuldan uzak kalmamasna aba harcanmaldr. Snfa girmiyorsa bile belli bir sre
retmenler odasnda ya da okul bahesinde durabilir.
zendirme giriimleriyle birlikte ocuun gerekirse nce bir saat, sonra yarm gn ve daha sonra da tam
gn okula gelmesi salanabilir.
ocuun okulda kendini terkedilmi ve yalnz hissetmesine yol
aacak davranlardan kanlmaldr.
ocuun kaygs anlayla karlanmal, "numara yapyorsun"
gibi szler sylenmemelidir. nk ocuk gerekten kayg duyuyor
olabilir.
Okul korkusu olan ocuk, snf ii almalara katlmaya
zorlanmadan kolaylkla stesinden gelebilecei grevleri almas iin
yreklendirilmelidir
retmenler snfta scak bir ortam yaratarak endie ve korku
olasln azaltabilirler. Snf retmenleri scak bir ortam yaratma ve
rencilerin okula kar duyduklar korkularn stesinden gelme konusunda genelde baarldr.
retmen arkadalk kurmada glk ektii iin okula gitmek istemeyen ocuklar arkada edinme
veya potansiyel dlanmalarla baetme konusunda ynlendirebilir.
retmen, derste ve teneffslerde, alay ve korkutmay engellemelidir. Alay ve korkutma gzle
grlmeyecek eyler deildir. Dikkatli bir retmen bunu hemen farkeder. ocuk alaya alndnda, retmen
sadece ona gven ve destek salamakla kalmamal, bunu yapan renciyle de ilgilenilmelidir. Daha sonra
intikam alnmasna kar da tetikte olmaldr.
ocuklarda baarszlk korkusunun geliip bunun okul korkusu olarak genellenmesinde, renci
baarszln kendi baarszl olarak gren ve baary sadece yksek notlara gre deerlendiren retmen
tutumlar da yatmaktadr. Bu inantaki retmenler baary deerlendirme ekillerini yeniden gzden
geirmelidirler.
retmenin ocuklara verdii tepkiler (kimisiyle konuarak, kimisinin omzuna dokunarak) ocuklarn
okula uyum salamalarn kolaylatrr. Deneyimli bir retmen ilk gnn sonunda hangi ocuun konumaya
ihtiya duyduunu, hangisinin hazr oluncaya kadar yalnz braklmas gerektiini bilir.
ocuun, ailesini, nce gnde iki kere sonra bir kere aramasna izin verin. Daha sonrada bu ayrcal
ortadan kaldrn.
Psikolojik Danmana neriler:
rencilerin okula devam konusunda dikkatli olunmaldr. Devamszlk yapan rencilerin devamszlk
nedenini belirlemeli, sorun okul korkusundan kaynaklanyorsa buna ynelik gerekli almalar yapmaldr.
Okul korkusu yaayan ocuun ailesi ve retmeniyle grerek gerekli dzenlemelerin yaplmasna
rehberlik edilebilir.
Okul ve eitim sreciyle ilgili ailelere bilgi verilebilir. Okulun gvenilir bir ortama sahip olduunu ve
ocuun okulda emin ellerde olduunu bilen aile rahatlar. Ailenin rahat olmas ok nemlidir. nk ailenin
yaad korku ve kayg ocua ok kolay gemektedir.
Okula hazrlk toplantlar yapmak yararl olabilir. Bu toplantlarla birlikte hem anne babalara hem
ocuklara ynelik sosyal etkinlikler dzenlenebilir (tanma ay vb.). Bu tr almalarla ocuklarn okula
almas kolaylar.
Anne babalara normal ve endie verici ayrlma zorluklar hakknda bilgi verilebilir. En etkili nasl veda
etmeleri gerektiini reterek ocua ve ailesine ayrlma zorluklarnn stesinden gelmede yardmc olunabilir.
Bahameddin KARAKSE
Rehberlik ve Aratrma Merkezi Mdr

ZL ALDI HAYD SINIFLARA!

Uzun bir dinlenme molasndan sonra
yine ziller ald ve snflar doldurma zaman
geldi. Pek ok renci iin uzunca bir
tatilden sonra tekrar okula uyum salamak
zor olsa gerek. Yaz tatili boyunca deien
uyku saatleri ve oyun zamanlar yaknda
bitiyor. Anne baba ve tm renciler iin
daha planl zaman dilimleri balyor. Buna
bal olarak rencilerin birounda eitli
Sendrom belirtileri bu dnemde grlebilir.
Bunlardan bazlar; isteksizlik, uyku
dzeninde bozulma, huzursuzluk, alnganlk, sinirlilik, olur olmaz her eye alama, ba
ve karn arlar, mide bulants, kusma gibi fiziksel ama aslnda psikolojik kaynakl
rahatszlklar ve itahszlk olarak syleyebiliriz.
Okula yeni balayanlar iin yeni bir balang yeni bir kprtdr okul. Yeni
arkadalar, kalem, defter, kitap btn bunlar bir balangtr yllarca srecek eitim
hayatna. Korkuyla kark bir merak alr ana babalar ve mini mini ocuklar. lk
retmen, ilk ders, hepsi zihinlere kaznverir birden.
Okulla tanklklar eskiye dayanan renciler iin ise tatil sresince
grlemeyen arkadalara ve retmenlere tatil anlarn anlatma zaman gelmitir.
Aslnda ne ok ey ifade eder bizim iin okul.
Bir eitim dnemi boyunca devler snavlar ve derslerle geen zamann
sonunda tatil hem renciler hem de retmenler iin dinlenme ve kendilerini
yenileme frsatdr. Okul etkinliklerinden uzak, zihnimizi dinlendirme ve hobilerimize
daha fazla zaman ayrma ansna sahip olabiliriz. Tatili gerekten verimli bir ekilde
geirmisek, yeni eitim ylna ruhsal ve fiziksel olarak daha hazr balarz. Fakat
yine de iyi bir tatilden sonra okula adaptasyonda baz sorunlar yaamamz kanlmaz
olabilir.
Bunlar yle sralanabilir.
Alkanlk sorunlar; Tatil sresince yeme, ime, uyuma vb ihtiyalarmzla
ilgili alkanlklar okul dnemindekinden farkl olabilir.
Zaman kullanm sorunlar; eitli aktiviteler ve ihtiyalarmz iin ayrdmz
sreler ve bu sreleri kullanma biimimiz farkl olabilir.
Organize olma ve konsantrasyon sorunlar; daha geni bir zamanda dikkat
younluumuz ve bizden beklenilenleri gerekletirme gcmz daha kstl
zamanlara oranla farkl olabilir.
Farkl uralar edinme ;tatil sresince holandmz birden fazla etkinlikle
uraabiliriz fakat okul dneminde ilgilerimizi nceliklere gre sralamamz
gerekebilir.

Eitim dnemi tatil zamanna oranla daha kstl etkinliklerle geirilecek olsa bile
tatil sonras okula uyumu kolaylatrmak, derslere ve kendi zel hobilerimize
zaman ayrmak iin unlara dikkat etmeliyiz.
Tatil bitti ve artk dinlenmek iin bol zaman yok o halde var olan zaman
yeterince dinlenebileceimiz ekilde yeniden planlamalyz.
Okullarn almasna bir hafta kala, uyuma ve uyanma saatlerinin erkene
ekilmesi uygun olabilir.
Tatil sresince kendi isteimiz dorultusunda eitlendirdiimiz bo zaman
etkinliklerimizi en ok holandmz birka
etkinlikle farkl zamanlara datarak
snrlandrmalyz.
Yeni eitim yl iin kendinize ait ksa orta ve
uzun dnemli hedefler belirleyiniz.
Belirlediiniz hedefler sizin neden almanz
gerektii konusunda yol gsterici olacaktr.
Yeni eitim yl renciler iin yeni dersler ve
daha renilecek yeni konular anlamna
gelmektedir. O halde fazla zaman
kaybetmeden yeni derslerinize almak iin
balangta ok youn olmayan ama yava yava
younluu artan bir alma program
hazrlanmaldr.
Hazrladnz programn sizi hedeflerinize ulatracak bir ara olduunu
unutmaynz ve mmkn olduunca bu programa sadk kalnz.
Sadece okul etkinlikleriyle megul olmak belli bir zaman sonra sizlerde
bkknlk ve ylgnlk yaratabilir. Bu nedenle alma programnzda dinlenme
ve hobileriniz iin zaman ayrmay unutmaynz.
Yeme-ime,uyku vb ihtiyalarnz belli saatlerde karlamay alkanlk
haline getiriniz.rn hergn ayn saate uyumaya zen gstermek gibi.Ayrca
ders etkinliklerinizi de mmkn olduunca ayn zaman dilimlerine
getirmeye dikkat ediniz.Unutmayn vcudunuzun da bir metabolik saati
vardr.siz her gn belli saatlerde neyle megul olursanz vcudunuz bu
dzene uyacaktr.
Okul da geen zamann sizin iin daha zevkli hale gelmesini istiyorsanz
okulda mutlaka ilgi ve yeteneklerinize uygun bir sosyal kulbe ve etkinlie
katlnz.

Sayn veliler unutmaynz!
ocuunuz okul ve snf ortamna uyum salayamyorsa, dersi dinlemekte ve
isteklerini ertelemekte zorlanyorsa, arkadalaryla sorunlar yayorsa ve
ilgili retmenlerle ibirlii yaplmasna ramen sorun devam ediyor ise,
mutlaka bir uzmandan yardm alnmas nerilir.
Sava SESL
Psikolojik Danman