Mirzecan Mededov

(XIX. yüzyıl)

19. yüzyıl âşiklanndandır. Karabağ'm Çanakçı malarında, sevgilisinin vefasızlığı, yalnızlık, dert
köyünde doğmuş olan Mededov, Ermeni asıllı ve bu dertlere derman bulamama gibi konulan iş-
olup, Âşık Peri'nin çağdaşıdır. Ermeni asıllı ol- lemiştir:
masına rağmen Azeri Türkçesi'yle çok sayıda şiir
söylemiştir. Müjganmla tökdün qanım,
Uzun yıllar Tiflis'de Şark dilleri tercümanlığı Apardm din ü imanım,
yapan Mirzecan devrinin ünlü kişileriyle dost- Sene qurban şirin canım,
luklar kurmuş; bu arada klâsik Azerbaycan me- Derdlere dayanan yarım.
deniyeti, kültürü ve edebiyatı ile yakından il-
gilenmiştir. Edebî sanatları ustalıkla kullanan Mededov,
Mededov, şiirlerinin çoğunu çağdaşı Aşık Azerbaycan âşık şiirindeki çok sayıda Ermeni asıllı
Peri'ye ithaf etmiş, gazel şeklinde söylediği şiirinde şairlerin önde geleni erindendir.
Aşık Peri'ye tutkunluğunu dile getirmiştir.
Geraylı, koşma ve gazel türleinde şiirler yazıp Kaynak:
söyleyen Mededov; koşmalarıyla ün salmıştır. Koş- Azerbaycan Aşıqlan ve El Şairleri I, Bakı 1983, 229-240.

a) Geraylılar

CANIM

Nece dozsun1 bu dertlere, Yox vefa, hergiz6, hemdemde7,

Menim bu bîçare canım. Günüm pis keçecek qemde,
Veteninden, yar yanından, Tamam el söhbetde, demde,
Olubdu avara canım. Sen oldun bîkarara8, canım.

Ebes2 yerden çekme aman, Mirzecan'ı etme heves,

Sağlığına gelmez güman Bu dünyadan te'mini9 kes,
Ne tebib var, ne de derman, Qoymurlar çekesen nefes,
Sen teki4 bîmara5 canım. Dönübsen divara canım.

1. tahammül etsin, katlansın, dayansın 2. boş, saçma 3. sanma, zan, şüphe; ümit 4. gibi, kadar 5. hastaya 6. hiç, asla,
katiyen, hiçbir zaman 7. aynı zamanda bulunma; sadık, arkadaş, sevgili 8. kararsız 9. güvenlik hissi verme,
sağlamlaştırma: elde etmeni, elini, tamahını
b) Goşmalar
AŞIQ PERİ'YE
Ehd ü peymanmı1 meğer unutdun,
Nece deyim peri, bîilqar2 sene.
Qedrini bilenin qedrin bilmedin,
Yoxdu menden qeyri bir qemxar3 sene.
Ses verende seni sesleyen bizik,
Arada reqibi4 pisleyen5 bizik,
Seni qonçe kimi besleyen bizik,
Heyif6 hemdem7 olar, axır8 xar9 sene.
Eşitdim, tapıbsan10 bir hemdem, Peri,
O hemdem deyüdir, artar qem, Peri,
Felek kimi etme sen sitem, Peri,
Eser etmez meğer, ah u zar11 sene.
Qedrini bilenin, qedrin bilmedin,
Rehme gelib12, didem13 yaşın sümedin,
Yolun çox gözledim, axır gelmedin,
Yoxdu inncn'4 bele e'tibar sene.
Eşq ile etmişik biz sene dilek,
Teecübem15 senden, bunu bilmemek,
Ne xandı, ne paşa ne sen gören bey,
Mirzecan'dı, yalnız intizar16 sene.
1. söz vermem, ahdini, yeminini 2. sözünde
durmayan 3. gam yiyen, gam yüklü, kederli, tasalı
4. rakibi 5. kötüleyen, ayıplayan 6. yazık 7. aynı
zamanda bulunma; sadık, arkadaş, sevgili 8. son,
nihayet 9. diken 10. bulmuşsun 11. ağlama, inleme
12. acıyıp 13. gözüm 14. bundan 15. şaşma, hayrette
kalma 16. bekleme, bekleyiş
GÖZLERİN
Dağıdır huşumu1, alır canımı,
Her baxanda o mestane2 gözlerin.
Çekibdi üstüme, xençer-i xunriz3,
Batacaqdı qızıl qane gözlerin.
Bilirem, bilibdi qemin illetin,
Qoy çekmesin heç şadlıgm, minnetin,
Çünki bilmiş ağlamağın, lezzetin,
Qoy ağlasın, yane yane gözlerin.
Bulunmaz menûmçün, bir yahşi hemdem4
Erzimi yetire yare demadem5
Birce baxa men, gözdn yaş tökem
Belke ola derdm gana gözlerin.
Eylersen axırda sen meni Sen'an,
Dönerem dinimden, ger versen ferman,
Bilirsen edecek canını qurban,
Baxsa eğer Mirzecan'a gözlerin.
1. aklımı 2. sarhoş 3. kan döken, kan dökücü 4. aynı
zamanda bulunTia; sadık, arkadaş, sevgili 5. daima, her
vakit, sık sık.
BENÖFŞE
Sen, boynu burulu varıb yanma,
Söyle derd-i dilim1 yara, Benöfşe,
Bir gördü, axırda2 qıldı sernigun3,
Erz eylersen, o xunhara4 Benöfşe.
Aparsalar5 seni, yar otağına6,
Qafil olma, bax sen, sol u sağma,
Üz sürtüb zülfüne, de qulagma,
Salmasın aşiqi nara7, Benöfşe.
Neylesin men kimi feqir endelib8,
Sen gozel benöfşe9, olgilen hebib10,
Eğer sen de mene, olasan reqibn,
Görüm, günün keçsin qara, Benöfşe,
Bundan artıq yoxdu, sene bir cavab,
Layiq deyil, etmek, aşiqe ezab,
İstersen edesen dünyada sevab,
Ele Mirzecan'a çare, Benöfşe.
1. gönül derdim 2. sonunda, sonda 3. baş aşağı
olmuş, ters dönmüş; talihsiz 4. kan içen, kan döken
zalime 5. götürseler, alıp gitseler 6. çadırına, evine,
odasına 7. ateşe 8. bülbül 9. menekşe 10. sevgili
11. rakip