You are on page 1of 83

FERI DAS I NFECTADAS

Por

FERIDAS
CRNICAS

Infeco Sistmica

SPSI S

SPSI S SEVERA

CHOQUE SPTI CO


MORTE


FERIDAS
AGUDAS

FERI DAS I NFECTADAS
Infeco Sistmica

SPSI S
I nfeco comprovada com pirexia ou hipotermia,
taquicardia, taquipneia e leucocitose ou leucopenia.


SPSI S SEVERA
Spsis e disfuno de multi-rgos

CHOQUE SPTI CO
Spsis e hipotenso apesar da ressuscitao adequada do volume circulante


MORTE
Tempo de Tratamento
(ambulatrio e internamento)
Custos do Tratamento
Feridas infectadas
Consequncias

Rotura das linhas de fora da ferida

Atraso na cicatrizao
Dor
Europa

N. de Operaes . 30.000.000/ano

N. de Feridas Cirrgicas Infectadas . 450.000 6.000.000

Custos estimados (S N S) .. 1,47 bilies 19,1 bilies


Leaper DJ, van Goor H, Reilly J, Petrosillo N, Torres AJ, Berger A. I nt Wound J 2004;1:247-273
Vivemos pacficamente com 1x10
14
microorganismos,
dentro e fra de ns.

Willians, 1978
Flora Microbiana Humana
Flora microbiana humana
Agentes Patognicos
BACTRIAS GRAM +
Stahylococcus aureus;
Staphylococcus epidermidis;
Streptococcus faecalis.

BACTRIAS GRAM -
Enterobactericeas:
Escherichia Coli;
Klebsiella;
Proteus;
Enterobacter;
Providencia;
Pseudomonas aeroginosa;
Serratia marcecens.
ANAERBIOS:
Bacterides;
Peptostreptococcus

FUNGOS

Factores bacterianos predisponentes

- A patogenicidade bacteriana

- A virulncia da bactria

- Capacidade de multiplicao bacteriana
FERI DAS I NFECTADAS
Hospedeiro Microorganismos
Mecanismos de defesa
FERI DAS no I NFECTADAS
Mecanismos de defesa do hospedeiro
I nflamao
Sistema imunitrio
Migrao
CAPILAR
BACTRIAS
FAGOCITOSE
Desgranulao
Bactria opsonizada
Sistema Imunitrio
Resposta Imunitria Humoral Resposta Imunitria Celular
Macrfago
Macrfago estimulado
Plasmcitos
Anticorpos
BI OFI LME
Camada protectora de exo-polissacardeos que envolve
as bactrias e as protege das agresses exteriores;
Foco protegido de infeco e de resistncia bacteriana
no leito da ferida;
Confere proteco bacteriana contra os efeitos de agentes
antimicrobianos locais (antibiticos e antisspticos).
Colonizao crtica / Infeco local
FERI DAS I NFECTADAS
lcera Venosa
Biofilme
Diagnstico
FERI DAS I NFECTADAS
Factores predisponentes

- Estado Geral do Doente.

- Etiologia da Ferida.

- Tipo de Ferida
FERI DAS I NFECTADAS
Factores predisponentes


Estado Geral do Doente.

FERI DAS I NFECTADAS
Risco de Infeco
Factores que debilitam o doente, alteram o sistema
imunolgico ou reduzem a perfuso tecidular:
1. Comorbilidades
- Diabetes mellitus,
- Doena imunolgica,
- Hipoxia por:
- Anemia;
- Doena arterial;
- Doena cardaca;
- Doena respiratria;
- Doena renal;
- Doena maligna;
- Artrite reumatide;
- Obesidade;
- M-nutrio.
FERI DAS I NFECTADAS
Risco de Infeco
Factores que debilitam o doente, que alteram o sistema
imunolgico ou reduzam a perfuso tecidular:

2.Hbitos Alcoolismo, Tabagismo, Alteraes do sono.

3.Medicamentos Corticides, Agentes Citotcicos, I munossupressores.

4.Factores psicossociais - I nternamento Hospitalar ou noutras instituies
- Falta de higiene pessoal;
- Escolha de estilo de vida pouco saudvel.
FERI DAS I NFECTADAS
Factores predisponentes

Etiologia da Ferida
FERI DAS I NFECTADAS
Feridas mais frequentes
Agudas
Cirrgicas

Crnicas
lceras vasculares
. venosas 70 80%
. arteriais 10 -15%
. mistas 10 15%

lceras de presso

lceras do P Diabtico
FERI DAS I NFECTADAS
Risco de Infeco
Caractersticas das Feridas:
Feridas agudas Feridas Crnicas
Cirurgia contaminada Tecido necrtico e corpos estranhos
Operao demorada Dimenses e Profundidade
Traumatismo c/ tratamento tardio Durao prolongada
Tecido necrtico e corpos estranhos Local de conspurcao fcil



Factores predisponentes

Tipo de Ferida
FERI DAS I NFECTADAS
Feridas Agudas
( Cirrgicas, Traumticas, Queimaduras)
Diagnstico
Infeco localizada
Sinais clssicos e sintomas
- Aumento ou nova Dor.
- Eritema e/ou calor local.
- Tumefaco.
- Exsudato purulento.
FERI DAS I NFECTADAS
FERI DAS I NFECTADAS
Extenso do eritema.
Linfangite.
Crepitao dos tecidos moles.
Deiscncia da ferida.
Infeco difusa
Feridas Agudas
( Cirrgicas, Traumticas, Queimaduras)
Diagnstico
Feridas Agudas
( Cirrgicas, Traumticas, Queimaduras)
Diagnstico
Queimaduras A Dor no sempre um sinal de infeco.

Feridas Profundas O endurecimento, a extenso da ferida, a leucocitose
inexplicvel ou os sinais de spsis podem ser sinais
de infeco de ferida profunda.
Doentes imunodeprimidos Sinais e sintomas podem estar modificados
e serem menos bvios.

FERI DAS I NFECTADAS
Feridas Crnicas
( lceras Venosas, lceras Arteriais, lceras de Presso, P Diabtico)
Diagnstico
Infeco localizada
Dor nova, aumentada ou alterada.
Cicatrizao atrasada ou interrompida.
Edema em volta da ferida.
Tecido de granulao sangrante ou frivel.
Descolorao do leito da ferida.
Exsudato aumentado ou alterado/purulento.
Endurecimento.
Cavitao.
Pontes no leito da ferida.
FERI DAS I NFECTADAS
Feridas Crnicas
( lceras venosas, lceras arteriais, lceras de presso, p dibtico)
Diagnstico
Infeco difusa
I nterrupo da cicatrizao.
Eritema, estendendo-se para alm
dos limites da ferida.
Crepitao, calor, endurecimento
ou descolorao, invadindo a rea
adjacente.
Linfangite.
Mal estar e deriorizao do estado
geral do doente.
FERI DAS I NFECTADAS
Critrios Comuns

Celulite.

Dor.

Atraso na cicatrizao.

Mau odor.

Deiscncia
FERI DAS I NFECTADAS
FERI DAS I NFECTADAS
Recidiva por infeco


Diagnstico Complementar

Feridas infectadas
Exames Complementares de Diagnstico

Anlises de sangue.

Anlise microbiana.

Exames imagiolgicos.
Feridas infectadas
Anlises de sangue:
Hemograma
M.J .M., O , 84 anos
Em 23/08/00:
Eritrcitos 2.760.000/mm
3
Hemoglobina 8.9 g/dl
V. G. ------------ 27 %

Leuccitos 12.100/mm
3
Neutrfilos 84 %
Linfcitos --- 9 %


Infeco Sistmica
SPSIS

I nfeco comprovada com pirexia ou hipotermia,
taquicardia, taquipneia e leucocitose ou leucopenia.


Feridas infectadas
Anlises de sangue:
Hemograma

Hemocultura*

* - Utilizar sistemas de vcuo
Feridas infectadas
Anlise microbiana.
Como colher?
Zaragatoa

1. Humedecer com Soluo Fisiolgica a
extremidade da zaragatoa.
N.B. O pior produto aquele que se
encontra numa zaragatoa seca.

2. Aps levantar o penso, limpar a Ferida
com gua Estril ou Soluo Fisiolgica.

Anlise microbiana



Esfregao com zaragatoa Tcnica de Levine *
* Tcnica de Levine A zaragatoa rodada em 1cm
2

Feridas infectadas
Feridas infectadas
Anlise microbiana
Onde colher?

A qualidade da amostra muito importante para o
diagnstico microbiano.

A zaragatoa deve ser feita na zona especfica onde se
suspeita haver infeco.

Anlise microbiana






Feridas infectadas
A requisio deve indicar:
1. O nome, a idade e o sexo do doente;
2. A data e a hora da colheita
3. A origem e a natureza do produto colhido.
4. O diagnstico provvel.
5. Teraputica antimicrobiana a decorrer ou j feita.
Anlise microbiana

2. Aspirao com seringa esterilizada com agulha de
baixo calibre:
- Ps.
- Exsudato purulento.
- Cavidades fechadas (Abcessos).
Feridas infectadas
Feridas infectadas
Anlise microbiana

3. Bipsia da Ferida


Feridas infectadas
Feridas infectadas
Anlise microbiana

Quando colher?



Feridas infectadas
Anlise microbiana
I ndicaes
1. Feridas agudas com sinais de infeco.*
2. Feridas crnicas com sinais de infeco sistmica*

*- Nos doentes com spsis devem ser feitas hemoculturas e de
outros locais possveis de infeco.

I nt Wound J , Vol 5, Suppl 3:2-4, 2008
Feridas infectadas
Anlise microbiana
Indicaes
3. Feridas crnicas que no respondem ou se agravam
apesar do tratamento antimicrobiano apropriado.
4. Quando existem protocolos locais de vigilncia em
relao determinao de resistncia bacteriana.


I nt Wound J , Vol 5, Suppl 3:2-4, 2008
Feridas infectadas
Anlise microbiana.

Para onde colher?


Feridas infectadas
Exames Complementares de Diagnstico

Exames radiolgicos.
Feridas I nfectadas
Diagnstico
Exames Imagiolgicos:
Ecotomografia
Tomografia Axial Computorizada
Outros exames (fistulografia)
Feridas infectadas
Feridas infectadas
Exames Complementares de Diagnstico
Exames radiolgicos.
Infeco piognica

Bactrias mais frequentes - GRAM + Estafilococos e Estreptococos
GRAM - Pseudomonas e Escherichia Coli

Estafilococos - Ps amarelo cremoso.
Estreptococos Ps fluido amarelo acinzentado.
Pseudomonas - Ps de cheiro adocicado azul esverdeado.
Escherichia Coli Ps de cheiro fecaloide e de cor acastanhada.
.

Tratamento
FERI DAS I NFECTADAS
Tratamento
Equipa multidisciplinar:

Mdico

Enfermeiro

Microbiologista
Tratamento
FERI DAS I NFECTADAS
Objectivos

Medidas gerais.

Optimizar a resposta do Doente.

Reduo do nmero de microorganismos.
Tratamento
FERI DAS I NFECTADAS
Medidas gerais

- Tratar quaisquer sintomas:
a) - Dor
b) - Febre.

- Educar o doente.

- Procurar envolver o doente no plano de tratamento.

- Assegurar suporte psicossocial.
Tratamento
FERI DAS I NFECTADAS
Optimizar a resposta do Hospedeiro:

1. Tratar as comorbilidades.

2. Minimizar ou eliminar os factores de risco de infeco.

3. Optimizar o estado nutricional e a hidratao.

4. Procurar e tratar outros locais de infeco.
Tratamento
FERI DAS I NFECTADAS
Reduzir o nmero de bactrias:
1. Prevenir outras infeces ou infeces cruzadas.

2. Facilitar a drenagem da Ferida, se necessrio.

3. Optimisar o leito da ferida.

4. Teraputica antimicrobiana:
Antissptico tpico +Antibiticos sistmicos
Feridas I nfectadas
Tratamento
Reduzir o nmero de bactrias:
1. Facilitar a drenagem da Ferida.

2. Prevenir outras infeces. :
a) Controlar a infeco.
b) Proteco da ferida com penso adequado.

3. Prevenir as infeces cruzadas.

4. Optimisar o leito da ferida.

5. Teraputica antimicrobiana
Feridas I nfectadas
Tratamento
Infeco cruzada
Via Exogna
Doentes entre si
Doentes e Pessoal de Sade
Pessoal de Sade e Doentes
Pessoal de Sade
Visitantes e Doentes
Feridas I nfectadas
Feridas I nfectadas
Fonte Vias de propagao Porta de entrada
Contacto directo

Mos

Lavagem correcta das mos.

Uso adequado de luvas
Infeco cruzada
Feridas I nfectadas
Feridas I nfectadas
Tratamento
Reduzir o nmero de bactrias:

4. Optimisar o leito da ferida:
- Desbridar a ferida.
- Controlar o exsudato em excesso.
- Limpar apropriadamente a ferida.
- Controlar o mau odor.
- Aumentar a frequncia de mudana do penso.

Feridas I nfectadas
Tratamento
5. Teraputica antimicrobiana

1. Antisspticos.

2. Antibiticos.
Feridas infectadas
Tratamento
Teraputica antimicrobiana

1. Antisspticos.


Feridas I nfectadas
Teraputica antimicrobiana
1. Antisspticos

So usados topicamente e so agentes no-selectivos
que inibem a multiplicao ou matam microrganismos.

Podem ter efeitos txicos nas clulas humanas.

O desenvolvimento de resistncia pouco habitual.
INFECo e Feridas
Antisspticos
Espectro de actividade antimicrobiana in vitro
Antisspticos
Actividade in vitro da I-PVP a 10%, a 7.5% e da Clorexidina a 0.05%
lcera Venosa
Biofilme
Limpeza local
1. - Inicial com:
- Soluo Aquosa Iodopovidona a 10%
ou
- Soluo Aquosa de Undicilenamidopropil betaina a 0,1%
e Polihexamida a 0,1%. ( Prontosan)
2. - Colocao de compressas embebidas num destes antisspticos
durante 15 minutos.
3. - Nova limpeza com Soluo Fisiolgica.
1. Antisspticos
TRATAMENTO LOCAL
Pensos com prata associada.
Pensos com iodo.
Pensos com mel.
Pensos com PoliHexaMetilBiguanidina (PHMB)
Gram + Gram- Fungos Endosporos Vrus


Mel +++ +++ +++ 0 0


Prata +++ +++ + - +


Larvas +++ ++ - - -
INFECo e Feridas
Outros Antimicrobianos de Uso Tpico
Antisspticos
Indicaes
1. Para prevenir a infeco ou recorrncia de infeco em doentes de grande risco:
- Doentes com diarreia;
- Queimados;
- Doentes imunodeprimidos;
- Feridas que no cicatrizam em doentes com estado geral inaltervel ou com doenas
sistmicas.

2. Para tratar infeco localizada ou invasiva.
Em combinao
com antibiticos sistmicos.
3. Feridas infectadas com sintomas sistmicos.
Feridas I nfectadas
Antisspticos
Diluio ?

Perda de eficcia.

Inactivao total ou parcial por matria orgnica.

Seleco de estirpes bacterianas resistentes.
INFECo e Feridas

Antisspticos
Interrupo do tratamento

1. Quando se resolvem os sinais da infeco.

2. Quando a ferida comea a cicatrizar.

3. Se o doente tiver uma reaco adversa.
Feridas I nfectadas
Tratamento
Teraputica antimicrobiana

2. Antibiticos.



Feridas I nfectadas
Antibiticos
- O uso indiscriminado de antibiticos tem contribuido para o
desenvolvimento de estirpes de bactrias resistentes:

- Staphylococcus aureus methicilino-resistentes;
- Staphylococcus aureus Vancomicina-resistentes;
- Pseudomonas multi-droga resistente;
- Acinobacter multi-droga resistente.

- Emergncia de infeces associadas ao tratamento:

- Clostridium difficile associada a diarreia.


Penicilina
Cefalosporina
Aminoglicosdeo

Tetraciclina

Polimixina
Rifampicina

cido Nalidxico

Sulfamidas, Furantonas
Trimetropim

Feridas I nfectadas
Aco dos Antibiticos
GRUPO ALVO ACO
Tratamento com Antibiticos
Linhas de orientao
Susceptibilidade do antibitico a uma estirpe bacteriana
patognica conhecida ou suspeita de existir.

Em relao ao doente:
- Existncia de alergias;
- I nteraces potenciais com medicamentos do doente;
- Comorbilidades;
- Capacidade e aderncia ao tratamento;
Linhas de orientao para infeces de feridas especficas.

Gravidade da infeco Grau de disseminao, sintomas sistmicos

Custo/eficcia e inoquidade.
Feridas I nfectadas
Antibiticos Sistmicos
Indicaes


Profilaxia onde o risco de Infeco da Ferida alto Cirurgia.


Disseminao ou infeco sistmica motivada pela ferida.


Quando as culturas mostram Streptococcus B-hemoltico, mesmo na falta
de sinais de infeco.
Feridas I nfectadas
Feridas I nfectadas
Antibiticos Sistmicos
Indicaes para reviso

Ausncia de melhoria dos sintomas sistmicos e dos sinais locais:
- Reavaliar o doente.
- Reanalisar a ferida.
- Repetir a anlise microbiolgica e o teste de sensibilidade antimicrobiana.
- Mudar o antibitico.

Se o doente tiver uma reaco adversa ao antibitico prescrito.

Descontinuidade ?
Erisipela
Bactria Estreptococo beta-hemoltico
As bactrias introduzem-se por uma fissura na pele e espalham-se
rapidamente pela derme, tecido celular subcutneo e pelo sistema
linftico.

Erisipela

Erisipela
Complicao

You might also like