BNALARIN

YANGINDAN
KORUNMASI
HAKKINDA
YNETMELK
Karar Says : 2009/15316
Ekli Binalarn Yangndan Korunmas Hakknda
Ynetmelikte Deiiklik Yaplmasna Dair Ynetmelikin
yrrle konulmas; Bayndrlk ve skn Bakanlnn
8/7/2009 tarihli ve 2313 sayl yazs zerine, 7126 sayl
Sivil Savunma Kanununun Ek 9 uncu maddesine gre,
Bakanlar Kurulunca 10/8/2009 tarihinde
kararlatrlmtr.
1- RG.26735-2007-Binalarn Yangndan Korunmas Hakknda Ynetmelik
2-
RG.27344-2009-Binalarn Yangndan Korunmas Hakknda Ynetmelikte Deiiklik Yaplmasna
Dair Ynetmelik
s.2
BRNC KISIM
Genel Hkmler, Binalarn Kullanm ve Tehlike Snflar
BRNC BLM
Ama, Kapsam, Dayanak ve Tanmlar
Kapsam
MADDE 2- (1) Bu Ynetmelik;
a) lkedeki her trl yap, bina, tesis ile ak ve kapal alan iletmelerinde alnacak yangn nleme
ve sndrme tedbirlerini,
b) Yangnn s, duman, zehirleyici gaz, boucu gaz ve panik sebebiyle can ve mal gvenlii
bakmndan yol aabilecei tehlikeleri en aza indirebilmek iin yap, bina, tesis ve iletmelerin
tasarm, yapm, kullanm, bakm ve iletim esaslarn,
kapsar.
(2) Karada ve suda, srekli veya geici, resm veya zel, yeralt veya yerst inaat ile bunlarn
ilve, deiiklik ve onarmlarn iine alan sabit ve hareketli tesisler bu Ynetmeliin uygulanmas
bakmndan yap saylr ve bu tesisler hakknda bu Ynetmelie gre ilem yaplr.
Tanmlar
MADDE 4- (1) Bu Ynetmeliin uygulanmasnda;
a) Acil durum: Afet olarak deerlendirilen olaylar ile dikkatsizlik, tedbirsizlik, ihmal, kast ve eitli
sebeplerle meydana getirilen olaylarn yol at hlleri,
) Acil durum asansr (tfaiye asansr): Binalarda bulunan, kullanm dorudan yangn
sndrme ve kurtarma ekiplerinin veya itfaiyenin denetimi altnda bulunan ve ek korunum
uygulanm olan zel asansr,
d) Ak arazi iletmesi: Tabiat artlarna ak olan ve otopark, tank sahalar, hurda sahalar,
kimyevi madde, kereste deposu, piknik alan ve turistik tesis gibi amalarla kullanlan muhtelif
byklkteki arazi iletmesini,
f) Apartman: inde bamsz mutfak ve banyoya sahip en az mesken bulunan binay,
g) Atrium: ki veya daha ok sayda katn iine ald, merdiven yuvas, asansr kuyusu, yryen
merdiven boluu veya su, elektrik, havalandrma, iklimlendirme, haberleme, tesisat bacalar ve
aftlar hari, st kapal geni ve yksek hacmi,
) Basnlandrma: Ka yollarndaki i hava basncn yapnn dier meknlarndaki basnca gre
daha yksek tutarak duman szntsn nleme yntemini,
h) Bina ykseklii: Binann kot ald noktadan saak seviyesine kadar olan mesafeyi veya imar
plannda ve bu Ynetmelikte ngrlen ykseklii,
) Bodrum kat: Demesinin st kotu, yapnn d duvarna bitiik zeminin en st kotuna gre 1.2
m'den daha aada olan kat,
s.3
i) kmaz koridor mesafesi: Mekn ierisinden meknn koridora balanan kapsna kadar olan
mesafe gz nne alnmakszn, kata, meknlarn bal olduu koridorun en uzak noktasndan
koridor boyunca bir ka veya iki ynde ka imknna sahip olunan noktaya kadar olan
mesafeyi,
j) Duman haznesi: inde dumann toplanmas amacyla tavanda tasarlanan hacmi,
k) Duman kontrol: Yangn hlinde duman ve scak gazlarn yap iindeki hareketini veya
yaylmn denetlemek iin alnan tedbirleri,
l) Duman perdesi: Ykselen dumann yanal yaylmn snrlamak amacyla tavanda sabit konumda,
uzaktan kapatlabilen veya bir alglayc uyarsyla kapanan, yangna kar dayankl blc
perdeyi,
m) Duman tahliyesi: Dumann yapnn dna kendiliinden kmasn veya mekanik yollarla
zorlamal olarak atlmasn,
n) Duman ynlendirme bacas: Yangn hlinde, dumanlarn istenilen yne ekilerek yangnn
genilemesini nlemeye ynelik bacalar,
o) EN: Avrupa standartlarn,
) Gvenlik blgesi: Binadan tahliye edilen ahslarn bina dnda gvenli olarak
bekleyebilecekleri blgeyi,
p) Islak borulu yamurlama sistemi: Borular srekli olarak su ile dolu durumda tutulan otomatik
sndrme sistemini,
r) lgili standart: Trk standartlarn, bu standartlarn olmamas hlinde Avrupa standartlarn,
Trk veya Avrupa standartlarnda dzenlenmeyen hususlarda, uluslararas geerlilii kabul edilen
standartlar,
s) Kademeli yatay tahliye: Kullanclarn yangndan uzaklaarak ayn kat seviyesinde yer alan
yangn geirimsiz komu kompartmana snmasn,
) Acil durum aydnlatmas: Olaan aydnlatma devrelerinin kesintiye uramas hlinde,
armatrn kendi gcyle veya ikinci bir enerji kaynandan beslenerek salanan aydnlatmay,
t) Ka (Yangn) merdiveni: Yangn hlinde ve dier acil hllerde binadaki insanlarn emniyetli ve
sratli olarak tahliyesi iin kullanlabilen, yangna kar korunumlu bir ekilde dzenlenen ve tabi
zemin seviyesinde gvenlikli bir alana alan merdiveni,
u) Ka uzakl: Herhangi bir katta bir mekn iinde durulabilen en uzak noktada bulunan bir
kullancnn kendisine en yakn kat kna kadar almak zorunda olduu yrme yolunun
uzunluunu,
) Ka yolu: Oda ve dier mstakil hacimlerden klar, katlardaki koridor ve benzeri geiler,
kat klar, zemin kata ulaan merdivenler ve bina son kna giden yollar dhil olmak zere
binann herhangi bir noktasndan yer seviyesindeki cadde veya sokaa kadar olan ve hibir ekilde
engellenmemi bulunan yolun tamamn,
v) Kamuya ak kullanm: Binann, herkesin giri ve kna ak olarak kullanlmasn,
s.4
y) Kamuya ak bina: Otel, sinema, tiyatro, hastane, lokanta, okul, yurt, lokal, iyeri, ak ve kapal
spor tesisleri, eitim ve dinlenme tesisi ve benzeri binalar,
z) Konut: Ticari ama gzetmeksizin bir veya birok insann i zaman dnda barnma, dinlenme
ve uyuma amacyla ikamet ettii, imar plannda bu amaca ayrlm olan yeri,
aa) Kullanc yk: Herhangi bir anda, bir binada veya binann esas alnan belirli bir blmnde
bulunma ihtimali olan toplam insan saysn,
bb) Kullanc yk katsays: Yaplarda kii bana den kullanm alannn metrekare cinsinden
m
2
/kii olarak ifadesini,
cc) Kuru boru sistemi: Normalde iinde su bulunmayan, yangn hlinde itfaiyenin zemin
seviyesinden su basabilecei boruyu,
) Kuru borulu yamurlama sistemi: alma ncesi, kontrol vanasndan sonraki boru hatt,
basnl hava veya inert gaz ile dolu durumda tutulan otomatik sndrme sistemini,
dd) Korunumlu koridor veya hol: Bitiik olduu meknlardan yangna kar dayankl yap
elemanlaryla ayrlmak suretiyle yangn etkilerinden korunmu koridoru veya hol,
ee) Korunumlu merdiven: Yangna kar dayankl bir malzeme ile evrili veya yangndan
etkilenmeyecek ekilde dzenlenen merdiveni,
ff) Mevcut yap: Bu Ynetmeliin yrrle girmesinden nce yap ruhsat alnp yapm devam
eden veya yapm tamamlanan yap, bina, tesis ve iletmeyi,
gg) Ortak merdiven: Birden ok sayda kullanm birimine hizmet veren ve ka merdiveni olarak
da kullanlabilen bina merdivenini,
) Sertifika: Herhangi bir ekipman, malzeme veya hizmet iin, Trk Standartlar Enstits veya
Trk Standartlar Enstits tarafndan kabul gren uluslararas bir onay kuruluu tarafndan test
edilerek verilen ve ilgili standartlara uygunluu gsteren belgeyi,
hh) Svlatrlm petrol gaz (LPG): Petrolden ve doalgazdan elde edilerek basn altnda
svlatrlan propan, btan ve izomerleri gibi hidrokarbonlar veya bunlarn karmn,
) Site: Herhangi bir ekilde evresinden ayrlan ortak kullanm alanlar, gvenlik tekilat ve
sistemleri ile ynetim btnl olan konut veya iyeri topluluunu,
ii) Son k: Bir yapdan ka salayan yolun yap dndaki yol ve cadde gibi gvenlikli bir alana
geit veren biti noktasn,
jj) Sulu boru sistemi: Srekli olarak su ile dolu durumda tutulan boruyu,
kk) Tek ynl ka mesafesi: Bir mekn iindeki kiilerin sadece tek bir ynde hareket ederek bir
ka veya alternatifli iki ynde ka imknna sahip olduu noktaya kadar olan mesafeyi,
ll) TS: Trk Standartlar Enstitsnce yrrle konulmu Trk standartlarn,
mm) Yamurlama (sprinkler) sistemi: Yangn sndrmek, soutmay salamak ve gelien yangn
itfaiye gelinceye kadar snrlamak amac ile kurulan ve su pskrtmesi yapan otomatik sistemi,
nn) Yangna kar dayanm (diren): Bir yap bileeninin veya elemannn yk tama, btnlk ve
s.5
yaltkanlk zelliklerini belirlenmi bir sre koruyarak yangna kar dayanmasn,
oo) Yangna tepki: Belirli artlar altnda bir rnn yangna maruz kaldnda gsterdii tepkiyi,
) Yangn blgesi (zonu): Yangn hlinde, uyar ve sndrme tedbirleri dier blmlerdeki
sistemlerden ayr olarak devreye giren blm,
pp) Yangn kesici: Bina iinde, yangnn ve dumann ilerlemesini ve yaylmasn belirlenmi bir sre
iin durduran, yatay veya dey konumlu eleman,
rr) Yangn duvar: ki bina arasnda veya ayn bina iinde farkl yangn ykne sahip hacimlerin
birbirinden ayrlmas gereken hllerde, yangnn ilerlemesini ve yaylmasn belirlenmi bir sre
iin durduran dey eleman,
ss) Yangn gvenlik hol: Ka merdivenlerine yangnn ve dumann geiini engellemek iin
yaplacak blm,
) Yangn kaps: Bir yapda kullanclar, hava veya nesneler iin dolam imkn salayan, kapal
tutulduunda duman, s ve alev geiine belirli bir sre direnecek nitelikteki kap, kapak veya
kepengi,
tt) Yangn kompartman: Bir bina ierisinde, tavan ve taban demesi dhil olmak zere, her yan
en az 60 dakika yangna kar dayankl yap elemanlar ile duman ve s geirmez alanlara ayrlm
blgeyi,
uu) Yangn perdesi: Korunmas gereken nesne, rn veya alt yapnn yangna kar korunmas veya
snn yatay veya dey olarak yaylmasn engellemek maksadyla kullanlan zel donanml
bariyerleri,
) Yangn tahliye projesi: Mimari proje zerinde, ka yollarnn, yangn merdivenlerinin, acil
durum asansrlerinin, yangn dolaplarnn, itfaiye su verme ve alma azlarnn ve yangn
pompalarnn yerlerinin renkli olarak iaretlendii projeyi,
vv) Yangn tr: Yanmakta olan maddeye gre;
1) A snf yangnlar: Odun, kmr, kt, ot, dokman ve plastik gibi yanc kat maddeler
yangnn,
2) B snf yangnlar: Benzin, benzol, makine yalar, laklar, yal boyalar, katran ve asfalt gibi yanc
sv maddeler yangnn,
3) C snf yangnlar: Metan, propan, btan, LPG, asetilen, havagaz ve hidrojen gibi yanc gaz
maddeler yangnn,
4) D snf yangnlar: Lityum, sodyum, potasyum, alminyum ve magnezyum gibi yanabilen hafif ve
aktif metaller ile radyoaktif maddeler gibi metaller yangnn,
yy) Yangn yk: Bir yap blmnn iinde bulunan yanc maddelerin ktleleri ile alt sl
deerleri arpmlar toplamnn, plandaki toplam alana blnmesi ile elde edilen ve MJ/m
2
olarak
ifade edilen bykl,
zz) Yap sahibi: Yap zerinde mlkiyet hakkna sahip olan gerek veya tzel kiiyi,
aaa) Yap sorumlular: Yapm ilerinde grev alan yap mteahhidi, proje mellifi, tasarmc,
s.6
antiye efi ve yap denetimi kuruluunu,
bbb) Yap ykseklii: Bodrum katlar, asma katlar ve at aras piyesler dhil olmak zere, yapnn
ina edilen btn katlarnn toplam yksekliini,
ccc) Yksek bina: Bina ykseklii 21.50 m'den, yap ykseklii 30.50 m'den fazla olan binalar,
ddd) Yksek tehlike: Yksek tehlike snfna giren maddelerin retildii, kullanld ve depoland
yerleri,
ifade eder.
KNC BLM
lkeler, Grevler, Yetkiler, Sorumluluklar ve Yasaklar
lkeler
MADDE 5- (1) Projeler, kanuni dzenlemeler yannda, yangna kar gvenlik bakmndan bu
Ynetmelikte ngrlen artlara uygun deil ise yap ruhsat verilmez. Yeni yaplan veya proje
tadilat ile kullanm amac deitirilen yaplarda bu Ynetmelikte ngrlen esaslara gre imalat
yaplmadnn tespiti hlinde, bu eksiklikler giderilinceye kadar binaya yap kullanma izin belgesi
veya alma ruhsat verilmez.
(2) Tasarmclar tarafndan, bu Ynetmelikte hakknda yeterli hkm bulunmayan hususlarda ve
metro, marina, helikopter pisti, tnel, stadyum, havaliman ve benzeri kullanm alanlarnn
yangndan korunmasnda Trk Standartlar, bu standartlarn olmamas hlinde ise Avrupa
Standartlar esas alnr. Trk veya Avrupa Standartlarnda dzenlenmeyen hususlarda, uluslararas
geerlilii kabul edilen standartlar da kullanlabilir.
(3) Bu Ynetmeliin uygulanmasnda proje ve yapm ile ilgili konularda tereddde dlen
hususlar hakknda Bayndrlk ve skn Bakanlnn, dier hususlar hakknda ise ileri
Bakanlnn uygulamaya esas olacak yazl gr alnarak bu grlere gre ilem yaplr.
Grev, yetki ve sorumluluk
MADDE 6- (1) Bu Ynetmelik hkmlerinin uygulanmasndan;
a) Yap ruhsat vermeye yetkili idareler,
b) Yatrmc kurulular,
c) Yap sahipleri,
) veren veya temsilcileri,
d) Tasarm ve uygulamada grevli mimar ve mhendisler ile uygulayc ykleniciler ve imalatlar,
e) Yap yaplmasnda ve kullanmnda grev alan mavir, danman, proje kontrol, yap denetimi
ve iletme yetkilileri,
grevli, yetkili ve sorumludur.
(2) Yangn sndrme ve alglama, duyuru ve acil aydnlatma gibi aktif yangn gvenlik
s.7
sistemlerinin yeterli olmamasndan; projenin eksik veya hatal olmas veya standartlara uygun
olmamas hlinde proje mellifleri ve yapmn eksik veya hatal olmas veya standartlara uygun
olmamas hlinde ise mteahhit veya yapmc firma sorumludur. Sistemin uygun almamas
iletmeden kaynaklanyor ise, iletmeci kurulu dorudan sorumlu olur. Yangn gvenlik
sistemlerinin yaptrlmasnn gerekli olduu yap sahibine yazl olarak bildirildii hlde, yap
sahibi tarafndan yaptrlmam veya standartlara uygun yaptrlmam ise, yap sahibi sorumlu
olur.
(3) Bu Ynetmelik hkmlerine uyulmamas sebebiyle meydana gelen yangn hasarlarndan
dolay;
a) Yap inasnda yer alan yap sahipleri, iveren ve iveren temsilcileri,
b) Tasarmda, uygulamada ve denetimde grevli mimar ve mhendisler,
c) Yap denetimi kurulular,
) Mteahhitler, imalatlar ve danmanlar,
kusurlarna gre sorumludur.
(4) Binalarn yangn alglama ve sndrme projeleri, tesisat projelerinden ayr olarak hazrlanr.
Bir kat alan 2000 m2'den fazla olan katlarn tahliye projeleri mimari projelerden ayr olarak
hazrlanr. Tahliye projeleri dier yaplarda mimari projelerde gsterilir. Projeler; ilgili belediye
itfaiye birimlerinin uygun gr alndktan sonra, ruhsat vermeye yetkili merciler tarafndan
onaylanarak uygulanr. Belediye itfaiye birimlerince, projelerde deiiklik veya ilve gerekli
grlmesi halinde, istenilen deiiklik veya ilvenin bu Ynetmeliin hangi maddesine istinaden
gerekli grldnn belirtilmesi mecburidir. Yorumlanmas gereken, aklk gerektiren veya
belirsiz olan konularda Bayndrlk ve skn Bakanlnn gr alndktan sonra ilem ve
uygulama yaplr.
(5) Yap ruhsat vermeye yetkili merciler; yangn sndrme, alglama ve tahliye projelerinin ve
uygulamalarnn bu Ynetmelik hkmlerine uygun olup olmadn denetler.
(6) Sigorta irketleri, yangna kar sigorta ettirme talebi aldklar binalarda, tesislerde ve
iletmelerde, bu Ynetmelik hkmlerine uyulup uyulmadn kontrol etmek mecburiyetindedir.
(7) Yangn gvenlii sistemlerinin tevik edilmesi iin, ilgili kanunlarda belirtilen vergi, resim ve
harlar hari olmak zere, kamu kurulularnca proje onay ve denetim hizmetlerinden hibir
ekilde vize, har ve benzeri ad altnda herhangi bir cret talep ve tahsil edilemez.
Genel sorumluluklar ve yasaklar
MADDE 7- (1) Herhangi bir yerde kontrol d ate yandnn veya duman ktnn grlmesi
hlinde, itfaiyeye haber verilir.
(2) Kamuya ak telefon ve cretli telefon kabinlerinin iine, karayollar ve otobanlarn ehir
dndaki uygun yerlerine, kamu binalarnn, sitelerin ve dier kurum ve kurululara ait binalarn
gvenlik ve kontrol sistemlerinin bulunduu yerlere, krmz zemin zerine fosforlu sar veya
beyaz renkte "YANGIN 110" yazlmas mecburidir.
(3) Yangna mdahaleyi kolaylatrmak bakmndan, itfaiye aralarnn yapya kolayca
yanamasn salamak zere, yaplarn ana giriine ve civarna park yasa konulmas ve bu
s.8
hususun trafik levha ve iaretleri ile gsterilmesi arttr.
(4) Toplam kapal kullanm alan 10000 m2'den byk imalathane, atlye, depo, otel, motel, salk,
toplanma ve eitim binalarnda, binaya ait yangn tahliye projeleri, bina giriinde ve yangn
srasnda itfaiyenin kolaylkla ulaabilecei bir yerde bulundurulur. Bu projelerde; binann ka
yollar, yangn merdivenleri, varsa itfaiye asansrleri, yangn dolaplar, itfaiye su verme azlar,
yangn pompalar ile jeneratrn yeri iaretlenir.
(5) Binada yangn kmas hlinde olaya mdahale eden acil durum ekipleri mahalli itfaiye tekilat
amirinin olay yerine gelmesinden itibaren onun emrine girerler ve ona her konuda yardm etmek
mecburiyetindedirler.
(6) Gerek bina acil durum ekiplerinin ve gerekse yangna mdahale eden itfaiye ekiplerinin grev
yaptklar srada, yetkili itfaiye amirince can ve mal gvenliini korumak zere verilecek olan karar
ve talimatlar, dier kamu grevlilerince ve yangn gvenlii sorumlularnca aynen yerine getirilir.
(7) Kamu grevlileri, bina kullanclar, bina grevlileri, gnll ekipler ve olay yerinde bulunan
herkes, itfaiye ekiplerinin grevlerini yerine getirmesine yardmc olur ve almalar gletirici
davranlardan kanr.
(8) Koru, park, bahe ve piknik yerlerinde ilgili kamu kurum ve kurulular ile ileticilere ve
vatandalara ocak yeri olarak ayrlm yerler dnda ate yakmak, atele ilgili iler yapmak ve anz
yakmak yasaktr. Kt, plastik ve naylon gibi kolay yanan maddeler ile kvlcml kllerin ve sigara
izmaritlerinin kapal meknlara, kap nlerine, ormanlk alanlara, otoban, cadde ve sokaklara
atlmas ve dklmesi yasaktr.
(9) Aralarn, sokak ve caddelerde yangn sndrme cihazlarnn kullanlmasn ve itfaiye
aralarnn geiini zorlatracak ekilde park edilmesi, itfaiye aralarna yol verilmemesi, yaya
kaldrmn aacak ekilde tabela ve afi aslmas, sergi alarak yolun kapatlmas ve dar sokaklara
ara park edilmesi gibi fiil ve hareketler yasaktr.
(10) Her trl binada, ak arazide, tesiste, sokakta, caddede, meydan ve alanda bulunan sabit ve
seyyar yangn sndrme tesisat ve cihazlarn kartrmak, bozmak, krmak skmek, iine kt ve
paavra gibi yabanc maddeler koymak veya bunlar kullanlmayacak hle getirmek veyahut bozuk
bir hlde tutmak, her ne suretle olursa olsun yangn musluklarnn nn kapatmak, bina nne ip
ekmek, tente asmak ve benzeri hareketler yapmak yasaktr. Yangn sndrc tesis ve malzeme,
amac dnda kullanlamaz.
(11) Ynetmeliin bu blmndeki maddelerinde yer alan yangn gvenlii, itfaiyeye yardm ve
yasaklar ile ilgili hususlarn uygulanmasndan; kamu yaplarnda binadaki en st amir, kat
mlkiyeti tesis etmi yaplarda yneticiler ve site yneticileri ve dier binalarda ise, bina malikleri
sorumludur.
NC BLM
Binalarn Kullanm Snflar
Kullanm snflar
MADDE 8- (1) Binalarn kullanm zelliklerine gre snflar aada belirtilmitir:
a) Konutlar,
s.9
b) Konaklama amal binalar,
c) Kurumsal binalar,
) Bro binalar,
d) Ticaret amal binalar,
e) Endstriyel yaplar,
f) Toplanma amal binalar,
g) Depolama amal tesisler,
) Yksek tehlikeli yerler,
h) Kark kullanm amal binalar.
(2) Binalarn kullanm snf ile ilgili olarak herhangi bir tereddt doduunda, Bayndrlk ve skn
Bakanlnn deerlendirmesine ve kararna uyulur.
Konutlar
MADDE 9- (1) Konutlar; bamsz blm saysna gre, en ok iki bamsz blm olan bir ve iki
ailelik evler ve veya daha ok bamsz blm bulunan apartmanlar olarak tasnif edilir.
Konaklama amal binalar
MADDE 10- (1) Konaklama amal binalar; konaklama hizmeti veya konaklama hizmeti ile birlikte
beslenme, elence, gsteri ve animasyon gibi hizmetlerden birinin veya birkann sunulduu
yerlerdir. Oteller, moteller, termal tesisler, tatil ky ve pansiyonlar, kampingler, renci yurtlar,
kamplar ve benzeri tesisler konaklama amal binalardandr.
Kurumsal binalar
MADDE 11- (1) Kurumsal binalar ve bu binalarn kullanm zellikleri aada belirtilmitir:
a) Eitim tesisleri: Eitim ve retim faaliyetlerinin yrtld yerlerdir. Eitim amal binalar;
ilkretim, ortaretim kurumlar ve yksek retim kurumlar dhil olmak zere, alt veya daha
fazla kii tarafndan gnde 4 saat veya daha fazla bir sre ile veya haftada 12 saatten fazla bir sre
ile eitim amac ile kullanlan binalar veya binalarn bu amala kullanlan blmlerini kapsar.
Anaokullar, kreler, ocuk kulpleri, zel eitim kurumlar, ilkretim okullar, ortaretim
kurumlar, dershaneler, ktphaneler, yetitirme yurtlar, yatl blge okullar, yksek retim
kurumlar ve benzeri yerler bu snfa girer.
b) Salk hizmeti amal binalar: Bedensel veya zihinsel bir hastaln veya yetersizliin tedavisinin
veya bakmnn yapld veyahut kk ocuklar, nekahet hlindeki kiiler veya bakma muhta
yallarn bakmlar iin kullanlan ve drt veya daha fazla kiinin yatrlabildii binalar veya
binalarn bu amala kullanlan blmlerini kapsar. Hastaneler, huzurevleri, ocuk bakm ve
rehabilitasyon merkezleri, dispanserler ve benzeri yerler bu snfa girer. Salk ocaklar, zel
klinikler, revirler, tehis ve tedavi merkezleri ve tbbi laboratuvarlar da bu snftan saylr.
c) Tutukevi, cezaevi ve slah evi binalar: Hrriyetleri kstlanm veya gvenlik sebebiyle
hareketleri snrlandrlm kiilerin barndrld binalardr. Ceza ve tutukevleri, nezarethaneler,
s.10
slah evleri ve benzeri yerler bu snfa girer.
Bro binalar
MADDE 12- (1) Bro binalar; ticaret amal binalarn kapsamna giren iler hari olmak zere, i
amac ile her trl bro hizmetlerinin yrtld, hesap ve kayt ilemlerinin ve benzeri
almalarn yapld binalardr. Bankalar, borsalar, kamu hizmet binalar, genel bro binalar,
doktor ve di hekimi muayenehaneleri gibi yerler bu binalardandr.
(2) Baka bir binann bnyesinde bro hizmetleri iin kullanlan blmler, ana binann kullanm
snflandrlmasna tabidir.
Ticaret amal binalar
MADDE 13- (1) Ticaret amal binalar; gda, giyim, salk ve dier ihtiya maddelerinin toptan ve
perakende olarak satld yerlerdir. Maazalar, dkknlar, marketler, spermarketler, toptanc
siteleri, sebze, meyve ve balk halleri, et borsalar, kapal arlar, pasajlar, tamirhaneler, yedek
para ve malzeme sat yerleri ile benzeri yerler ticaret amal binalardr.
(2) Ticari mallarn sat ile balantl olarak kullanlan ve ayn binann iinde bulunan bro, depo
ve hizmet amal blmler ticaret amal bina snfna girer. Esas olarak baka bir kullanm snfna
giren bir binada bulunan kk ticaret amal blmler, binann esas kullanm snflandrmasna
ilikin hkmlere tabi olur.
Endstriyel yaplar
MADDE 14- (1) Endstriyel yaplar; her eit rnn yapld fabrika ve ileme, montaj,
kartrma, temizleme, ykama, paketleme, depolama, datm ve onarm gibi ilemlere mahsus
bina ve yaplardr. Her trl fabrika, bkhaneler, amarhaneler, tekstil retim tesisleri, enerji
retim tesisleri, gda ileme tesisleri, dolum ve boaltm tesisleri, kuru temizleme tesisleri, maden
ileme tesisleri, rafineriler ve benzeri yerler bu snfa girer.
Toplanma amal binalar
MADDE 15- (1) Toplanma amal binalar; tren, ibadet, elence, yeme, ime, ulam ve ara
bekleme gibi sebeplerle, 50 veya daha fazla kiinin bir araya gelebildii btn binalar veya
bunlarn bu amala kullanlan blmlerini ifade eder. Toplanma amal binalar unlardr:
a) Yeme ve ime tesisleri: Beslenme ile ilgili hizmetlerin sunulduu ak ve kapal yerleri kapsar.
Kahvehaneler, ay baheleri, pastaneler, lokantalar, lokaller, frnlar, kafeterya ve benzeri yerler bu
snfa girer.
b) Elence yerleri: Elence hizmeti veren ak ve kapal yerleri kapsar. Sinemalar, tiyatrolar,
pavyonlar, gazinolar, tavernalar, barlar, kokteyl salonlar, gece kulpleri, diskotekler, dn ve
nikh salonlar ve benzeri yerler bu snfa girer.
c) Mzeler ve sergi yerleri: Sanat ve bilim eserlerinin muhafaza ve tehir edildii yerleri kapsar.
Mzeler, sergi yerleri, mzayede yerleri, fuarlar ve benzeri yerler bu snfa girer.
) badethaneler: badet yaplan alanlar ve benzeri yerleri kapsar. Camiler, kiliseler, sinagoglar ile
benzeri ibadet yerleri bu snfa girer.
d) Spor alanlar: Spor yaplan alanlar ve benzeri yerleri kapsar. Ak ve kapal spor alanlar ve
s.11
salonlar ile benzeri yerler bu snfa girer.
e) Terminal ve garlar: Kara ve demiryolu aralarnn yolcu ve yklerini indirip bindirdikleri
yerlerdir.
f) Hava alanlar: zerindeki her trl bina, tesis ve donanmlar dhil olmak zere, ksmen veya
tamamen uaklarn ini, kalk ve yer hareketlerini yaparken kullanabilmeleri iin yaplm
alanlardr.
g) Limanlar: Gemilerin barndklar, yk alp boalttklar ve yolcu indirip bindirdikleri yerlerdir.
(2) Herhangi bir binada toplanma amal olarak kullanlan, ancak 50'den az kiinin toplanmasna
uygun olan blmler, esas binann kullanm snflandrlmasna tabidir.
Depolama amal tesisler
MADDE 16- (1) Depolama amal tesisler; her trl mal, eya, rn, ara veya hayvann
depolanmas veya muhafazas iin kullanlan bina ve yaplar ifade eder. Depolama amal tesisler
unlardr:
a) Depolar: eitli mal, malzeme ve maddelerin gerektiinde kullanlmak zere muhafaza edildii
yerlerdir. Silolar, tank iftlikleri, basmevi depolar, antrepolar, ahrlar, ambarlar, eya emanet ve
muhafaza yerleri, arivler ve benzeri yerler bu snfa girer.
b) Otoparklar: Motorlu ulam ve tama aralarnn bekletildii ve muhafaza edildii yerlerdir.
Kapal ve ak otoparklar, bina otoparklar, oto galerileri, kapal taksi duraklar ve benzeri yerler bu
snfa girer.
(2) Bir binann ierisinde bulunan 50 m2'den kk depolama amal blmler esas binann bir
paras olarak kabul edilir.
Yksek tehlikeli yerler
MADDE 17- (1) Parlayc ve patlayc maddeler ile akaryaktlarn imal edildii, depoland,
doldurma-boaltma ve sat ilerinin yapld yerler yksek tehlikeli yerler olarak deerlendirilir.
Aada belirtilen yerler bu snfa girer.
a) Parlayc ve patlayc gazlarla ilgili yerler, LPG, doalgaz ve benzeri gazlarn depolama, tama,
doldurma-boaltma ve sat ilerinin yapld yerlerdir.
b) Patlayc maddelerle ilgili yerler, s ve basn tesiri ile kolay tutuabilen ve patlayabilen
maddelerin bulunduu yerlerdir. Mermi, barut, dinamit kapsl ve benzeri maddelerin imal ve
muhafaza edildii ve satld yerler bu yerlerdendir.
c) Yanc svlarla ilgili yerler, yanc svlarn retildii, depoland ve hizmete sunulduu sat
tesisleri ve benzeri yerlerdir.
Kark kullanm amal binalar
MADDE 18- (1) Bir binada iki veya daha fazla kullanm snflandrlmasna tabi olacak blmler
var ise ve bu blmler birbirinden, daha yksek tehlike snfna uygun bir yangn blmesi ile
ayrlamyor veya i ie olmas sebebiyle ayr korunma tedbirlerini uygulamak mmkn deil ise,
daha yksek koruma tedbirleri gerektiren snflandrmaya ilikin kurallar btn bina iin
s.12
uygulanr.
DRDNC BLM
Tehlike Snflandrmas
Bina tehlike snflandrmas
MADDE 19- (1) Bina veya bir blmnn tehlike snf, binann zelliklerine ve binada yrtlen
ilemin ve faaliyetlerin niteliine bal olarak belirlenir. Bir binann eitli blmlerinde deiik
tehlike snflarna sahip malzemeler bulunuyor ise, su ve pompa kapasitesi bina en yksek tehlike
snflandrmasna gre belirlenir.
(2) Binada veya bir blmnde sndrme sistemleri ve kompartman oluturulurken, tasarm
srasnda aadaki tehlike snflandrmas dikkate alnr:
a) Dk tehlikeli yerler: Dk yangn ykne ve yanabilirlie sahip malzemelerin bulunduu, en
az 30 dakika yangna dayankl ve tek bir kompartman alan 126 m
2
'den byk olmayan yerlerdir.
b) Orta tehlikeli yerler: Orta derecede yangn ykne ve yanabilirlie sahip yanc malzemelerin
bulunduu yerlerdir.
c) Yksek tehlikeli yerler: Yksek yangn ykne ve yanabilirlie sahip ve yangnn abucak
yaylarak bymesine sebep olacak malzemelerin bulunduu yerlerdir.
(3) Binada veya bir blmnde, sndrme sistemleri tasarmnda uyulacak bina tehlike
snflandrlmas ile ilgili olarak kullanlan alanlar, Ek-1/A, Ek-1/B ve Ek-1/C'de gsterilmitir.
KNC KISIM
Binalara likin Genel Yangn Gvenlii Hkmleri
BRNC BLM
Temel Hkmler
Binann inas
MADDE 20- (1) Bir bina, yangn kmas hlinde;
a) Binann yk tama kapasitesi belirli bir sre iin korunabilecek,
b) Yangnn ve dumann binann blmleri ierisinde genilemesi ve yaylmas
snrlandrlabilecek,
c) Yangnn civarndaki binalara sramas snrlandrlabilecek,
) Kullanclarn binay terk etmesine veya dier yollarla kurtarlmasna imkn verecek,
d) tfaiye ve kurtarma ekiplerinin emniyeti gz nne alnacak,
ekilde ina edilir.
Binalarn yerleimi
s.13
MADDE 21- (1) mar planlar yaplrken; konut, ticaret, sanayi ve organize sanayi gibi fonksiyon
blgeleri arasnda, yangn havuzlar ve su ikmal noktalarnn yapmna imkn verecek ekilde yeil
kuaklar ayrlmas mecburidir.
(2) mar planlarnn tasarmnda donat alanlar ile yerleim fonksiyonlar belirlenirken, bina
snflandrmalarndaki yangn tedbirleri esas alnr.
(3) Yeni planlanan alanlarda bitiik nizamda teekkl edecek imar adalarnn uzunluu 75 m'den
fazla olamaz. Uzunluu 75 m'den fazla olan bitiik nizam yap adalarnda, yangna kar gvenlie
ve eriim kontrolne ilikin dzenlemeler yaplr ve alnmas gereken tedbirler plan mellifi
tarafndan plan notunda belirtilir.
(4) Plan yapm ve revizyonlarnda, planlama alan ve nfus dikkate alnarak, 0.05 m/kii
zerinden itfaiye yerleri ayrlr.
Binaya ulam yollar
MADDE 22- (1) tfaiye aralarnn ehrin her binasna ulaabilmesi iin, ulam yollarnn
tamamnda itfaiye aralarnn engellenmeden gemesine yetecek genilikte yolun trafie ak
olmasna zen gsterilir. zellikle park edilmi aralar sebebiyle itfaiye aralarnn geiinin
engellenmemesi iin, 2918 sayl Karayollar Trafik Kanunu ve bu Kanun uyarnca karlan
ynetmeliklere gre, belediye trafik birimleri ile emniyet trafik ube mdrl, normal
zamanlarda yollar ak tutmakla ykmldr. Bunlar, yangn annda ulamn salanmas iin,
park edilmi aralara veya zel mlkiyete zarar vermeyecek tedbirleri alarak ulam yollarn ama
yetkisine sahiptirler.
(2) tfaiye aralarnn yaklaabildii son noktadan binann d cephesindeki herhangi bir noktasna
olan yatay uzaklk en ok 45 m olabilir.
(3) ulam yollar, herhangi bir binaya ana yoldan eriimi salayan yollardr. ulam yollarnda
olaan genilik en az 4 m ve kmaz sokak bulunmas hlinde en az 8 m olur. Dnemete i yarap
en az 11 m, d yarap en az 15 m, eim en ok % 6 ve dey kurp en az R=100 m yarapl olur.
Serbest ykseklik, en az 4 m ve tama yk 10 tonluk arka dingil yk dnlerek en az 15 ton
alnr.
(4) ulam yolundan binaya eriim iin gerekli al mesafe, o blgeye hizmet verecek itfaiyede
bulunan aralarn eriim imknlarndan daha uzak ise, itfaiye aracnn binaya yanamasna engel
olabilecek evre veya bahe duvarlar, itfaiye arac tarafndan kolaylkla yklabilecek ekilde zayf
olarak yaplr. Bu ekilde zayf olarak yaplan duvar blm, en az 8 m uzunluunda olur; kolayca
grnebilecek ekilde krmz apraz iaret konularak gsterilir ve nne ara park edilemez.
KNC BLM
Tayc Sistem Stabilitesi
Bina tayc sistemi stabilitesi
MADDE 23- (1) Bina tayc sisteminin yangn direncinin belirlenmesinde, yk tama kapasitesi,
btnl ve yaltm gz nne alnr.
(2) Bina tayc sistem ve elemanlarnn, gerek bir btn olarak ve gerekse her bir elemanyla, bir
yangnda insanlarn tahliyesi veya sndrme sresinde korunmalar iin yeterli bir zaman boyunca
stabil kalmalarn salayacak ekilde hesaplanarak boyutlandrlmas mecburidir.
s.14
(3) Yap elemanlar ile birleik olarak kullanlan mamuller dhil olmak zere, yap elemanlarnn
yangn karsndaki tepkileri ve direnleri iin ilgili ynetmelikler ve standartlar esas alnr.
(4) evreye yangn yayma tehlikesi olmayan ve yangn srasnda iindeki yanc maddeler elik
elemanlarnda 540
0
C zerinde bir scaklk artna sebep olmayacak btn elik yaplar, yangna
kar dayankl kabul edilir. Alan 5000 m2'den az olan tek katl yaplar hari olmak zere, dier
elik yaplarda, eliin scaktan uygun ekilde yaltlmas gerekir. Yaltm, yangna dayankl
pskrtme sva ile svama, yangna dayankl boya ile boyama, yangna dayankl malzemeler ile
evreyi sarma, kutuya alma ve ktlesel yaltm eklinde yaplabilir.
(5) Betonarme ve n gerilmeli betondan mamul tayc sistem elemanlarnda ilgili ynetmelik ve
standartlara uyulur. ok katl ve zellikle yatay yangn blmeli binalarda, sistem bir btn olarak
incelenir, eleman genlemelerinin kstland durumlarda doan ek zorlamalar gz nnde
tutulur. Betonarme veya betonarme-elik kompozit elemanlarn yangna kar dayankl olabilmesi
iin, iindeki elik profil veya donatnn en dta kalan ksmlar olan pas paynn, kolonlarda en az
4 cm ve demelerde en az 2.5 cm kalnlnda beton ile kaplanm olmas gerekir.
(6) Ahap elemanlarn yangn mukavemet hesaplar yanma hzna dayandrlr. Yanma hz 0.6 il
0.8 mm/dak kabul edilip; ahap elemann bu ekilde azalan en kesitiyle ve gvenlik katsays 1.00'e
eit alnarak, zerine gelen gerek yk tayabildii sre yangn mukavemet sresi kabul edilir.
En az 19 cm kalnlnda kagir tayc duvar, kemer, tonoz ve kubbeler, dier ynetmelik ve
standartlara uygun ina edilmi olmalar kaydyla, 4 saatten ksa sreli yangnlar iin ayr bir
kontrol gerektirmez.
NC BLM
Yangn Kompartmanlar, Duvarlar, Demeler, Cepheler ve atlar
Yangn kompartmanlar
MADDE 24- (1) Yangn kompartman duvar ve demelerinin yangna en az diren srelerine Ek-
3/B'de yer verilmitir.
(2) ki veya daha ok bina tarafndan ortak kullanlan duvarlar, kazan dairesi, otopark, ana elektrik
datm odalar, yap iindeki trafo merkezleri, orta gerilim merkezleri, jeneratr grubu odalar ve
benzeri yangn tehlikesi olan kapal alanlarn duvarlar ve demeleri kompartman duvar
zelliinde olur.
(3) ki veya daha ok binaya ait mterek duvarlar yangna dayankl duvar olarak ina edilir. kiz
evleri birbirinden ayran her duvar yangn duvar olarak ina edilir ve evler ayr binalar olarak
deerlendirilir.
(4) Bina ykseklii 21.50 m'den fazla olan konut harici binalarda ve bina ykseklii 30.50 m'den
fazla olan konut binalarnda atriumlu blm hari olmak zere, 21.50 m'den daha yukarda olan
katlarnda en ok 3 kat bir yangn kompartman olarak dzenlenir.
(5) Atriumlu blmlere, sadece dk ve orta tehlikeli snflar ieren kullanmlara sahip binalarda
msaade edilir. Atrium alannn hibir noktada 90 m2'den kk olmamas esastr. Alan 90
m2'den kk olan atrium boluklarnn evresi her katta en az 45 cm yksekliinde duman
perdesi ile evrelenir ve yamurlama sistemi ile korunan binalarda duman perdesinden 15 ila 30
cm uzaklkta, aralarndaki mesafe en ok 2 m olacak ekilde yamurlama bal yerletirilir.
Atriumlarda doal veya mekanik olarak duman kontrol yaplr.
s.15
(6) Binalarda olmas gereken en fazla kompartman alanna Ek-4'de yer verilmitir.
(7) Yangn kompartmanlarnn etkili olabilmesi iin, kompartman evreleyen elemanlarn
yangna dayankll birleme noktalarnda da srekli olur ve kompartmanlar arasnda yangna
dayanksz aklklar bulunamaz.
Yangn duvarlar
MADDE 25- (1) Bitiik nizam yaplar birbirinden ayran yangn duvarlar, yangna en az 90 dakika
dayankl olarak projelendirilir. Yangn duvarlarnn cephe ve atlarda gstermeleri gereken
zellikler ilgili maddelerde belirtilmitir.
(2) Yangn duvarlarnda delik ve boluk bulunamaz. Duvarlarda kap ve sabit k penceresi gibi
boluklardan kanmak mmkn deil ise, bunlarn en az yangn duvarnn direncinin yar sresi
kadar yangna kar dayankl olmas gerekir. Kaplarn kendiliinden kapanmas ve duman
szdrmaz zellikte olmas mecburidir. Bu tr yar mukavemetli boluklarn evresi her trl yanc
maddeden arndrlr. Su, elektrik, stma, havalandrma tesisatnn ve benzeri tesisatn yangn
duvarndan gemesi hlinde, tesisat evresi, aklk kalmayacak ekilde en az yangn duvar yangn
dayanm sresi kadar, yangn ve duman geiine kar yaltlr.
(3) Yksek binalarda, p, haberleme, evrak ve teknik donanm gibi, dey tesisat aft ve baca
duvarlarnn yangna en az 120 dakika ve kapaklarnn en az 90 dakika dayankl ve duman
szdrmaz olmas gerekir.
Demeler
MADDE 26- (1) Btn demelerin yangn duvar niteliinde olmas gerekir. Demelerin yangna
dayanm srelerine Ek-3/B'de yer verilmitir.
(2) Deme kaplamalar en az normal alevlenici, yksek binalarda ise en az zor alevlenici
malzemeden yaplr.
(3) Deme zerinde kolay alevlenen malzemeden s yaltm yaplmasna, zeri en az 2 cm
kalnlnda ap tabakas ile rtlmek art ile msaade edilir.
(4) Ayrk nizamda mstakil konutlar dndaki binalarn tavan kaplamalar ve asma tavanlarnn
malzemesinin en az zor alevlenici olmas gerekir.
(5) Su, elektrik, stma ve havalandrma tesisat ile benzeri tesisatlarn demeden gemesi
hlinde, tesisat evresi, aklk kalmayacak ekilde en az deme yangn dayanm sresi kadar,
yangn ve duman geiine kar yaltlr.
Cepheler
MADDE 27- (1) D cephelerin, yksek binalarda zor yanc malzemeden ve dier binalarda ise en
az zor alevlenici malzemeden olmas gerekir. Cephe elemanlar ile alevlerin geebilecei boluklar
bulunmayan demelerin kesitii yerler, alevlerin komu katlara atlamasn engelleyecek ekilde
deme yangn dayanmn salayacak sre kadar yaltlr. Alevlerin bir kattan dier bir kata
gemesini engellemek iin iki katn pencere gibi korumasz boluklar arasnda, deyde en az 100
cm yksekliinde yangna dayankl cephe elamanyla dolu yzey oluturulur veya cephe i
ksmna en ok 2 m aralklarla cepheye en fazla 1.5 m mesafede yamurlama balklar
yerletirilerek cephe otomatik yamurlama sistemi ile korunur.
s.16
atlar
MADDE 28- (1) atlarn inasnda;
a) atnn kmesi,
b) atdan yangnn girii ve at kaplamas yzeyinin tutumas,
c) atnn altnda ve iinde yangnn yaylmas,
) at kl zerindeki rzgr etkileri,
d) at klndan binaya yangnn gemesi,
e) Yangnn at kaplamasnn d yzeyi zerine veya katmanlarnn ierisine yaylmas ve alev
damlalarnn olumas,
f) Bitiik nizam binalarda, atlarda kan yangnn komu atya gemesi,
ihtimalleri gz nnde bulundurulur.
(2) at kaplamalarnn BROOF snf malzemelerden, at kaplamalar altnda yer alan yzeyin
veya yaltmn en az zor alevlenici malzemelerden olmas gerekir. Ancak, at kaplamas olarak
yanmaz malzemelerin kullanlmas durumunda zerine at kaplamas uygulanan yzeyin en az
normal alevlenen malzemelerden olmasna izin verilir.
(3) Yksek binalarda ve bitiik nizam yaplarda;
a) atlarn oturduklar demelerin yatay yangn kesici niteliinde,
b) at tayc sistemi ve at kaplamalarnn yanmaz malzemeden,
olmas gerekir.
DRDNC BLM
Binalarda Kullanlacak Yap Malzemeleri
Binalarda kullanlacak yap malzemeleri
MADDE 29- (1) Yap malzemeleri; bina ve dier inaat ileri de dhil olmak zere, btn yap
ilerinde kalc olarak kullanlmak amac ile retilen btn malzemeleri ifade eder.
(2) Yangna kar gvenlik bakmndan, kolay alevlenen yap malzemelerinin inaatta
kullanlmasna msaade edilmez. Kolay alevlenen yap malzemeleri, ancak, bir kompozit iinde
normal alevlenen malzemeye dntrlerek kullanlabilir.
(3) Duvarlarda i kaplamalar ile s ve ses yaltmlar; en az normal alevlenici, yksek binalarda ve
kapasitesi 100 kiiden fazla olan sinema, tiyatro, konferans ve dn salonu gibi yerlerde ise en az
zor alevlenici malzemeden yaplr. D kaplamalar, 2 kata kadar olan binalarda en az normal
alevlenici, yksek bina snfna girmeyen binalarda zor alevlenici ve yksek binalarda ise zor yanc
malzemeden yaplr.
(4) Yksek binalarda slak hacimlerden geen branman borular hari olmak zere, 70 mm'den
s.17
daha byk apl tesisat borularnn en az zor alevlenici malzemeden olmas gerekir.
(5) Yap malzemelerinin yangna tepki snflarnn belirlenmesinde ilgili ynetmelik ve standartlar
esas alnr.
(6) Malzemelerin yanclk snflarn gsteren tablolar aada belirtilmitir.
a) Ek-2/A'da deme malzemeleri hari olmak zere, yap malzemeleri iin yanclk snflar,
b) Ek-2/B'de deme malzemeleri iin yanclk snflar,
c) Ek-2/C'de yanclk snf A1 olan yap malzemeleri,
) Ek-2/'de TS EN 13501-1 ve TS EN 13501-5'e gre malzemelerin yanclk snflar.
(7) Yangna dayanm sembollerini ve srelerini gsteren tablolar aada belirtilmitir:
a) Ek-3/A'da yap elemanlarnn yangna dayanm sembolleri,
b) Ek-3/B'de yap elemanlarnn yangna dayanm sreleri,
c) Ek-3/C'de bina kullanm snflarna gre yangna dayanm sreleri.
NC KISIM
Ka Yollar, Ka Merdivenleri ve zel Durumlar
BRNC BLM
Genel Hkmler
Ka gvenlii esaslar
MADDE 30- (1) nsanlar tarafndan kullanlmak zere tasarlanan her yap, yangn veya dier acil
durumlarda kullanclarn hzla kalarn salayacak yeterli ka yollar ile donatlr. Ka yollar
ve dier tedbirler, yangn veya dier acil durumlarda can gvenliinin yalnzca tek bir tedbire
dayandrlmayaca biimde tasarlanr.
(2) Her yapnn, yangn veya dier acil durumlarda yapdan ka srasnda kullanclar, s, duman
veya panikten doan tehlikelerden koruyacak ekilde yaplmas, donatlmas, bakm grmesi ve
ilevini srdrmesi gerekir.
(3) Her yapda, btn kullanclara elverili ka imkn salayacak ekilde, yapnn kullanm
snfna, kullanc ykne, yangn korunum dzeyine, yapsna ve yksekliine uygun tip, say,
konum ve kapasitede ka yollar dzenlenir.
(4) Her yapnn iinde, yapnn kullanma girmesiyle her kesimden serbest ve engelsiz eriilebilen
ekilde ka yollarnn dzenlenmesi ve bakm altnda tutulmas gerekir. Herhangi bir yapnn
iinden serbest kalar engelleyecek ekilde klara veya kaplara kilit, srg ve benzeri
bileenler taklamaz. Zihinsel engelli, tutuklu veya slah edilenlerin barnd, yetkili personeli
srekli grev banda olan ve yangn veya dier acil durumlarda kullanclar nakledecek yeterli
imknlar bulunan yerlerde kilit kullanlmasna izin verilir.
(5) Her kn aka grnecek ekilde yaplmas, ayrca, ka gtren yolun, salkl her
s.18
kullancnn herhangi bir noktadan kaaca dorultuyu kolayca anlayabilecei biimde grnr
olmas gerekir. k nitelii tamayan herhangi bir kap veya bir ka gtren yol gerek kla
kartrlmayacak ekilde dzenlenir veya iaretlenir. Bir yangn hlinde veya herhangi bir acil
durumda, kullanclarn yanllkla kmaz alanlara girmemeleri ve kullanlan odalardan ve
meknlardan gemek zorunda kalmakszn bir ka veya klara dorudan erimeleri iin
gerekli tedbirler alnr.
KNC BLM
Ka Yollar
Ka Yollar
MADDE 31- (1) Ka yollar, bir yapnn herhangi bir noktasndan yer seviyesindeki caddeye
kadar olan devaml ve engellenmemi yolun tamamdr. Ka yollar kapsamna;
a) Oda ve dier bamsz meknlardan klar,
b) Her kattaki koridor ve benzeri geitler,
c) Kat klar,
) Zemin kata ulaan merdivenler,
d) Zemin katta merdiven azlarndan ayn katta yap son kna gtren yollar,
e) Son k,
dhildir.
(2) Asansrler ka yolu olarak kabul edilmez.
(3) Ka yollarnn belirlenmesinde yapnn kullanm snf, kullanc yk, kat alan, ka kadar
alnacak yol ve klarn kapasitesi esas alnr. Her katta, o katn kullanc ykne ve en uzun ka
uzaklna gre k imknlar salanr.
(4) Ka merdivenleri bodrum katlar dahil btn katlara hizmet verebilir.
(5) Deiik blmleri veya katlar, deiik tipte kullanmlar iin tasarlanan veya iinde ayn
zamanda deiik amal kullanmlarn srdrld yaplarda, yap btnne veya kat btnne
ilikin gerekler, en sk ka gerekleri olan kullanm tipi esas alnarak tespit edilir veya her bir yap
blmne ilikin gerekler ayr ayr belirlenir.
(6) Tuvaletler, soyunma odalar, depolar ve personel kantinleri gibi meknlar, holler ve koridorlar
gibi dier meknlara hizmet veren ancak dier meknlar ile ayn katta olduu hlde ayn zamanda
kullanlmayan meknlarn deme alanlar, yer aldklar katn kullanc yk hesaplanmalarnda
dikkate alnmayabilir.
(7) Bir kat gemeyen ak merdivenler ile bir kat inilerek veya klarak bina dna tahliyesi olan
kata ulalan yryen merdivenler ve rampalar, bina dna ulam noktasna veya korunmu ka
noktasna olan uzaklklar, tek ynde ve iki ynde korunmu ka yollarna olan ve Ek-5/B'de
belirtilen uzaklklara uygun olmak artyla, ikinci ka yolu olarak kabul edilir.
k kapasitesi ve ka uzakl
s.19
MADDE 32- (1) Kullanc yk katsays olarak, gerekli ka ve panik hesaplarnda kullanlmak
zere Ek-5/A'da belirtilen deerler esas alnr.
(2) k genilii iin, k kaplar, ka merdivenleri, koridorlar ve dier ka yollarnn
kapasiteleri 50 cm'lik genilik birim alnarak hesaplanr. Birim genilikten geen kii says bina
kullanm snflarna gre Ek-5/B'de gsterilmitir.
(3) Ka uzakl, kullanmsnfna gre Ek-5/B'de belirtilen deerlerden daha byk olamaz.
(4) Kullanlan bir mekn iindeki en uzak noktadan en yakn ka olan uzaklk, Ek-5/B'de
belirlenen snrlar aamaz.
(5) Odalara, koridorlara ve benzeri alt blmlere ayrlm byk alanl bir katta, direkt (ku uuu)
ka uzakl Ek-5/B'de izin verilen en ok ka uzaklnn 2/3'n amyor ise kabul edilir.
(6) Ka uzakl llecek en uzak nokta mekn iinde mekn evreleyen duvarlardan 40 cm
nde alnr.
(7)Yangna en az 60 dakika dayankl ve duman geii nlenmi yatay tahliye alan salanan
hastane gibi yerlerde ka uzakl, yatay tahliye alanna gtren koridorun k kapsna kadar
olan ldr. Her yatay tahliye alanndan en az bir korunumlu ka yoluna ulalmas gerekir.
(8) Zemin kattaki dkkn ve benzeri yerlerde kii says 50'nin altnda ve ka uzakl en uzak
noktadan d ortama alan kapya olan uzaklk 25 m'den az ise, bina dna tek k yeterli kabul
edilir.
Ka yolu says ve genilii
MADDE 33- (1) Toplam k genilii, 32 nci maddeye gre hesaplanan bir kattaki kullanm
alanlarndaki toplam kullanc saysnn birim genilikten geen kii saysna blm ile elde edilen
deerin 0.5 m ile arplmas ile bulunan deerden az olamaz. Hibir k veya ka merdiveni
veyahut dier ka yollar, hesaplanan bu deerlerden ve 80 cm'den daha dar genilikte ve toplam
kullanc says 50 kiiden fazla olan katlarda bir ka yolunun genilii 100 cm'den az olmayacak
ekilde k says bulunur. Ka yolu, bu zellii dnda, yapnn meknlarna hizmet veren
koridor ve hol olarak kullanlyor ise, 110 cm'den az genilikte olamaz.
(2) Yksek binalarda ka yollarnn ve merdivenlerin genilii 120 cm'den az olamaz.
(3) Genilii 200 cm'yi aan merdivenler, korkuluklar ile 100 cm'den az olmayan ve 160 cm'den
fazla olmayan paralara ayrlr. Ka yolu koridoru ykseklii 210 cm'den az olamaz.
(4) ki k gereken meknlarda, her bir kn toplam kullanc yknn en az yarsn
karlayacak genilikte olmas gerekir.
(5) Genilikler, temiz genilik olarak llr. Ka merdivenlerinde ve k kapsnda temiz
genilik aada belirtilen ekilde llr:
a) Ka merdivenlerinde temiz genilik hesaplanrken, kpetenin yapt kntnn 80 mm'si
temiz genilie dhil edilir.
b) k kapsnda; tek kanatl kapda temiz genilik, kap kasas veya lamba knts ile 90 derece
alm kanat yzeyi arasndaki ldr. Tek kanatl bir k kapsnn temiz genilii 80 cm'den az
ve 120 cm'den ok olamaz. ki kanatl kapda temiz genilik, her iki kanat 90 derece ak
s.20
durumdayken kanat yzeyleri arasndaki ldr.
(6) Btn klarn ve eriim yollarnn aada belirtilen artlara uygun olmas gerekir:
a) klarn ve eriim yollarnn aka grlebilir olmas veya konumlarnn simgeler ile
vurgulanmas ve her an kullanlabilmesi iin engellerden arndrlm hlde bulundurulmas
gerekir.
b) Bir yapda veya katlarnda bulunan her kullanc iin, dier kullanclarn kullanmnda olan
odalardan veya meknlardan gemek zorunda kalnmakszn, bir ka veya klara dorudan
eriim salanmas gerekir.
Yangn gvenlik hol
MADDE 34- (1) Yangn gvenlik holleri; ka merdivenlerine dumann geiinin engellenmesi,
sndrme ve kurtarma elemanlarnca kullanlmas ve gerektiinde engellilerin ve yarallarn
bekletilmesi iin yaplr. Hollerin, kullanclarn ka yolu iindeki hareketini engellemeyecek
ekilde tasarlanmas arttr.
(2) Yangn gvenlik hollerinin duvar, tavan ve tabannda hibir yanc malzeme kullanlamaz ve bu
hollerin, yangna en az 120 dakika dayankl duvar ve en az 90 dakika dayankl duman szdrmaz
kap ile dier blmlerden ayrlmas gerekir.
(3) Yangn gvenlik hollerinin taban alan, 3 m'den az, 6 m
2
'den fazla ve ka ynndeki boyutu
ise 1.8 m'den az olamaz.
(4) Acil durum asansr nnde yaplacak yangn gvenlik hol alan, 6 m
2'
den az, 10 m
2'
den ok
ve herhangi bir boyutu 2 m'den daha az olamaz.
(5) Demeye, asansr holnde k kapsna doru 1/200' amayacak bir eim verilir.
(6) Aksi belirtilmedike ka merdivenlerine, bir yangn gvenlik holnden veya kullanm
alanlarndan bir kap ile ayrlan hol, koridor veya lobiden geilerek ulalr.
(7) Acil durum asansr ile yap ykseklii 51.50 m'den fazla olan binalarda ka merdiveni
nne yangn gvenlik hol yaplmas zorunludur. Acil durum asansrnn yangn merdiveni
nndeki gvenlik holne almas gerekir.
(8) Yangn gvenlik hollerinin kullanmaya uygun ekilde bo bulundurulmasndan, bina veya
iyeri sahibi ve yneticileri sorumludur.
Ka yollar gerekleri
MADDE 35- (1) Btn yaplar iin bu Ksmda belirtilen imknlardan biri veya daha fazlas
kullanlarak ka yollar salanr. Yapnn kullanmda olduu srece zorunlu klarn kolayca
eriilebilir, kaplarn alabilecek durumda olmas ve nlerinde engelleyicilerin bulunmamas
gerekir.
Korunumlu i ka koridorlar ve geitler
MADDE 36- (1) Korunumlu i ka koridorlar ve geitler iin aada belirtilen artlar aranr:
a) Bir binada veya bina katnda, ka yolu olarak hizmet veren korunumlu koridorlarn veya
korunumlu hollerin yangna dayanm srelerinin Ek-3/B ve Ek-3/C'de belirtilen srelere uygun
s.21
olmas mecburidir.
b) ka koridorlarnn ve geitlerin aada belirtilen zelliklerde olmas gerekir.
1) Bir i ka koridoruna veya geidine alan k kaplarnn, ka merdivenlerine alan k
kaplarna edeer dzeyde yangna kar dayankl olmas ve otomatik olarak kendiliinden
kapatan dzenekler ile donatlmas mecburidir.
2) ka koridorunun en az genilii ve kapasitesi, 33 nc maddeye gre belirlenen deerlere
uygun olmak zorundadr.
3) Ka koridoru boyunca demede yaplacak drt basamaktan az kot farklar, en ok % 10
eimli rampalarla balanr. Bu rampalarn zemininin kaymay nleyen malzeme ile kaplanmas
arttr.
D ka geitleri
MADDE 37- (1) Ka yolu olarak, bir i koridor yerine d geit kullanlabilir. Ancak, d geide
bitiik yap d duvarnda dzenlenecek duvar boluklarna konulacak menfezlerin yanmaz
nitelikte olmas, boluun parapet st kotu ile deme bitmi kotu arasnda 1.8 m veya daha fazla
ykseklikte kalmas ve bu tr havalandrma boluklarnn bir ka merdivenine ait herhangi bir
duvar boluuna 3.0 m'den daha yakn olmamas arttr.
(2) Bir d geide alan k kapsnn, yangna kar 30 dakika dayankl olmas ve kendiliinden
kapatan dzenekler ile donatlmas gerekir.
NC BLM
Ka Merdivenleri
Ka merdivenleri
MADDE 38- (1) Yapnn ortak merdivenlerinin yangn ve dier acil hllerde kullanlabilecek
zellikte olanlar, ka merdiveni olarak kabul edilir.
(2) Ka merdivenleri, yangn ve dier acil hl tahliyelerinde kullanlan ka yollar btnnn
bir parasdr ve dier ka yollar elerinden bamsz tasarlanamazlar.
(3) Ka merdivenlerinin duvar, tavan ve tabannda hibir yanc malzeme kullanlamaz ve bu
merdivenler, yangna en az 120 dakika dayankl duvar ve en az 90 dakika dayankl duman
szdrmaz kap ile dier blmlerden ayrlr.
(4) Ka merdivenlerinin kullanma uygun ekilde bo bulundurulmasndan, bina veya iyeri
sahibi ve yneticileri sorumludur.
Acil k zorunluluu
MADDE 39- (1) Btn yaplarda, aksi belirtilmedike, en az 2 k tesis edilmesi ve klarn
korunmu olmas gerekir.
(2) k says, 33 nc madde esas alnarak belirlenecek saydan az olamaz. Aksi belirtilmedike,
25 kiinin ald yksek tehlikeli meknlar ile 50 kiinin ald her meknda en az 2 k
bulunmas arttr. Kii says 500 kiiyi geer ise en az 3 k ve 1000 kiiyi geer ise en az 4 k
bulunmak zorundadr.
s.22
(3) klarn birbirinden olabildiince uzakta olmas gerekir. Blnmemi tek meknlarda 2 k
gerekiyor ise klar arasndaki mesafe yamurlama sistemi bulunmad takdirde diyagonal
mesafenin 1/2'sinden ve yamurlama sistemi mevcut ise diyagonal mesafenin 1/3'nden az
olamaz.
(4) k mesafelerinin kapdan alnd bina kullanm snflarnda, bir koridor iindeki 2 ka
merdiveni arasndaki mesafe, yamurlama sistemi olmayan yaplarda koridor uzunluunun
yarsndan ve yamurlama sistemi olan yaplarda ise koridor uzunluunun 1/3'nden az olamaz.
Ka merdiveni yuvalarnn yeri ve dzenlenmesi
MADDE 40- (1) Yangn hangi noktada karsa ksn, o kotta btn insanlarn klarnn
salanmas iin ka yollarnn ve ka merdivenlerinin birbirlerinin alternatifi olacak ekilde
konumlandrlmas gerekir. Ka yollar ve ka merdivenleri, yan yana yaplamaz. Ka
merdivenine giri ile kat sahanlnn ayn kotta olmas gerekir. Genel merdivenlerden geilerek
ka merdivenine ulalamaz. Ka merdiveni yuvalarnn yerinin belirlenmesinde, en uzak ka
mesafesi ve kullanc yk esas alnr.
(2) Merdiven yuvalarnn yeri, binadaki insanlarn gvenlikle bina dna kalarn
kolaylatracak ekilde seilir. Ka merdivenlerinin, baladklar kottan k kotuna kadar
sreklilik gstermesi gerekir.
Ka merdiveni zellikleri
MADDE 41- (1) Ka merdivenlerinin kapasite ve say bakmndan en az yarsnn dorudan bina
dna almas gerekir.
(2) Ka merdiveninin, zemin dzeyindeki dar kn grlebildii ve engellenmedii hol,
koridor, fuaye, lobi gibi bir dolam alanna inmesi hlinde, ka merdiveninin indii nokta ile d
ak alan arasndaki uzaklk, ka merdiveni bir kattan daha fazla kata hizmet veriyor ise 10 m'yi
aamaz. Yamurlama sistemi olan yaplarda bu uzaklk en fazla 15 m olabilir. Da ak alann, ka
merdiveninin indii noktadan aka grlmesi ve gvenlikli bir ekilde dorudan eriilebilir
olmas gerekir. ka merdivenlerinden boalan kullanc ykn karlayacak yeterli genilikte
da ak kap bulunmas arttr.
(3) Ka merdivenlerinde her deme dzeyinde 17 basamaktan ok olmayan ve 4 basamaktan
az olmayan aralkla sahanlklar dzenlenir. Bina ykseklii 15.50 m'den veya bir kattaki kullanc
says 100 kiiden fazla olan binalarda dengelenmi ka merdivenlerine izin verilmez.
(4) Sahanln en az genilii ve uzunluu, merdivenin geniliinden az olamaz. Basamaklarn
kaymay nleyen malzemeden olmas arttr.
(5) Ka merdiveni sahanlna alan kaplar hibir zaman ka yolunun 1/3' nden fazlasn
daraltacak ekilde konumlandrlamaz.
(6) Merdivenlerde ba kurtarma yksekliinin, basamak zerinden en az 210 cm ve sahanlklar
aras kot farknn en ok 300 cm olmas gerekir.
(7) Herhangi bir ka merdiveninde basamak ykseklii 175 mm'den ok ve basamak genilii
250 mm'den az olamaz.
(8) Ka iin kullanlmasna izin verilen merdivenlerde, basaman kova hattndaki en dar
basamak genilii, konutlarda 100 mm'den ve dier yaplarda 125 mm' den az olamaz. Her ka
s.23
merdiveninin her iki yannda duvar, korkuluk veya kpete bulunmas gerekir.
(9) Ka merdiveni yuvasna ve yangn gvenlik holne elektrik ve mekanik tesisat aft kapaklar
alamaz, kombi kazan, iklimlendirme d nitesi, saya ve benzeri cihaz konulamaz.
D ka merdivenleri
MADDE 42- (1) Darda yaplan ak ka merdiveni, ilgili gereklere uyulmas artyla i ka
merdivenleri yerine kullanlabilir. D ka merdiveninin korunumlu yuva iinde bulunmas art
deildir.
(2) Ak d ka merdiveninin herhangi bir blmne, yanlardan yatay ve alttan dey uzaklk
olarak 3 m ierisinde merdivenin zelliklerinden daha az korunumlu kap ve pencere gibi duvar
boluu bulunamaz.
(3) Bina ykseklii 21.50 m'den fazla olan binalarda, bina dnda ak merdivenlere izin verilmez.
Dairesel merdiven
MADDE 43- (1) Dairesel merdivenler; yanmaz malzemeden yaplmalar ve en az 100 cm genilikte
olmalar hlinde, kullanc yk 25 kiiyi amayan herhangi bir kattan, ara kattan, veya
balkonlardan zorunlu k olarak hizmet verebilir. Belirtilen artlar salamayan dairesel
merdivenler, zorunlu k olarak kullanlamaz.
(2) Dairesel merdivenler 9.50 m'den daha yksek olamaz.
(3) Basaman kova merkezinden en fazla 50 cm uzaklktaki bas genilii 250 mm'den az olamaz.
(4) Basamak ykseklii 175 mm'den ok olamaz.
(5) Ba kurtarma ykseklii 2.50 m'den az olamaz.
Ka rampalar
MADDE 44- (1) ve d ka rampalar, aada belirtilen esaslara uygun olmak artyla, ka
merdivenleri yerine kullanlabilir:
a) Ka rampalarnn eimi % 10'dan daha dik olamaz. Ka rampalar dz kollu olur ve dorultu
deiiklikleri sadece sahanlklarda yaplr. Ancak, herhangi bir yerindeki eimi 1/12'den daha fazla
olmayan ka rampalar kavisli yaplabilir.
b) Btn ka rampalarnn balang ve biti dzeylerinde ve gerektiinde ara dzeylerde yatay
dzlklerin, yani sahanlklarn bulunmas gerekir. Ka rampalarna giri ve rampalardan k
iin kullanlan her kapda, yatay sahanlklar dzenlenir. Sahanln en az genilii ve uzunluu,
rampa geniliinden az olamaz. Ancak, dz kollu bir rampada sahanlk uzunluunun 1 m'den daha
byk olmas gerekmez.
c) Ka rampalarna, merdivenlere ilikin gereklere uygun biimde duvar, korkuluk veya
kpetelerin yaplmas mecburidir.
) Btn ka rampalarnda kaymay nleyen yzey kaplamalarnn kullanlmas arttr.
d) Ka rampalar, ka merdivenlerine ilikin gereklere uygun ekilde havalandrlr.
s.24
e) Ka yolu olarak yalnzca tek bir bodrum kata hizmet veren ka rampalarnn korunumlu yuva
iinde bulunmas gerekmez.
(2) Bir kat inilerek veya klarak dorudan bina dna ulalan ve eimi % 10'dan fazla olmayan
ara rampalar, ka rampas olarak kabul edilir.
Ka merdiveni havalandrmas
MADDE 45- (1) Btn korunmu ka merdivenlerinin, doal yolla veya Altnc Ksmdaki
gereklere uygun olarak mekanik yolla havalandrlmas veya basnlandrlmas gerekir. Ka
merdiveni ve kullanm alanlar, aydnlatma ve havalandrma amac ile ayn aydnl veya baca
boluunu paylaamaz.
Bodrum kat ka merdivenleri
MADDE 46- (1) Bir yapnn bodrum katna hizmet veren herhangi bir ka merdiveninin, ka
merdivenlerinde uyulmas gereken btn artlara uygun olmas gerekir.
(2) Normal kat merdiveninin devam ederek bodrum kata hizmet vermesi hlinde, aada
belirtilen esaslara uyulur:
a) Merdiven, bodrum katlar dhil 4 kattan ok kata hizmet veriyor ise, konutlar iin zel durumlar
hari olmak zere, bodrum katlarda merdivene giri iin yangn gvenlik hol dzenlenir.
b) Herhangi bir acil durumda st katlar terk eden kullanclarn bodrum kata inmelerini nlemek
iin, merdivenin zemin dzeyindeki sahanlnn bodrum merdiveninden kap veya benzeri bir
fiziki engel ile ayrlmas veya grlebilir uygun ynlendirme yaplmas gerekir.
Ka yolu kaplar
MADDE 47- (1) Ka yolu kaplarnn en az temiz genilii 80 cm'den ve ykseklii 200 cm'den az
olamaz. Ka yolu kaplarnda eik olmamas gerekir. Dnel kaplar ile turnikeler, k kaps
olarak kullanlamaz.
(2) Ka yolu kaplar kanatlarnn, kullanclarn hareketini engellememesi gerekir. Kullanc yk
50 kiiyi aan meknlardaki k kaplarnn ka ynne doru almas arttr. Ka yolu
kaplarnn el ile almas ve kilitli tutulmamas gerekir.
(3) Ka merdiveni ve yangn gvenlik hol kaplarnn; duman szdrmaz ve 4 kattan daha az kata
hizmet veriyor ise en az 60 dakika, bodrum katlara ve 4 kattan daha fazla kata hizmet veriyor ise
en az 90 dakika yangna kar dayankl olmas arttr. Kaplarn, kendiliinden kapatan dzenekler
ile donatlmas ve itfaiyecilerin veya grevlilerin gerektiinde dardan ieriye girmelerine imkn
salayacak ekilde olmas gerekir.
(4) Ka kapsnda, tek kanatl kapda temiz genilik, kap kasas veya lamba knts ile 90 derece
alm kanat yzeyi arasndaki ldr. Tek kanatl bir k kapsnn temiz genilii 80 cm'den az
ve 120 cm'den ok olamaz. ki kanatl kapda temiz genilik, her iki kanat 90 derece ak durumda
iken, kanat yzeyleri arasndaki ldr.
(5) Merdivenden tabii zemin seviyesinde gvenlikli bir alana alan btn ka yolu kaplar ile bir
kattaki kii saysnn 100' gemesi hlinde, ka merdiveni, ka koridoru ve yangn gvenlik
hol kaplar, ka ynnde kap kolu kullanlmadan alabilecek ekilde dzenlenir.
s.25
(6) Kaplarn en ok 110 N kuvvetle alabilecek ekilde tasarlanmas gerekir.
DRDNC BLM
Bina Kullanm Snflarna Gre zel Dzenlemeler
Konutlar
MADDE 48- (1) Bodrum katlar dhil 4 kat gemeyen konutlar ile tek evler, ikiz evler ve sra evler
gibi konutlarda, tek bir kullanma hizmet veren binalarda veya byle bir binann ayrlm bir
blmnde kalar, ka mesafesi aranmakszn normal merdivenlerle salanabilir. Bu
merdivenlerde baka herhangi bir zellik aranmaz.
(2) Birinci fkrada belirtilenler dndaki konutlarda, konut iindeki herhangi bir noktadan konut
k kapsna kadar olan uzakln 20 m'yi, yamurlama sistemi olan konutlarda 30 m'yi
gememesi gerekir. kiden ok ara kat bulunmayan apartman dairelerinde tek kap bulunmas
hlinde, bu kap st katta dzenlenemez. stteki katn deme alan, bu kat iin ayr bir k
salanmadka 70 m2'yi aamaz.
(3) Konut birimlerinden btn klarn, ka merdivenlerine veya gvenli bir ak alana
dorudan eriim imkn salayacak ekilde olmas gerekir.
(4) Ka uzakl, apartman dairelerinin kapsndan balanarak llr. Bir apartman dairesi iin
ayn kat dzeyinde iki kap gerektiinde, yalnzca tek dorultuda ka veya tek bir ka merdiveni
salanyor ise ka uzakl en uzaktaki kapdan balanarak ve iki ayr dorultuda ka imkn
salanabiliyor ise ka uzakl her bir kapdan balanarak llr.
(5) Ka mesafeleri uygun olmak artyla, binalarn sadece konut blmlerine hizmet veren ka
merdivenleri aadaki ekilde dzenlenir:
a) Yap ykseklii 21.50 m'nin altndaki konutlarda korunumsuz normal merdiven ka yolu
olarak kabul edilir ve ikinci k aranmaz.
b) Yap ykseklii 21.50 m'den fazla ve 30.50 m'den az olan konutlarda, en az 2 merdiven
dzenlenmesi, merdivenlerden en az birisinin korunumlu olmas ve her daireden 2 merdivene de
ulalmas gerekir.
c) Yap ykseklii 30.50 m'den fazla ve 51.50 m'den az olan konutlarda, birbirlerine alternatif, her
ikisi de korunumlu ve en az birinde yangn gvenlik hol dzenlenmi veya basnlandrma
uygulanm 2 ka merdiveni yaplmas mecburidir. Kattaki konutlarn her birinin iinden bir
yangn gvenlik holnden geilerek yangn merdivenine ulalyor ise binann genel merdiveninin
korunumlu olmas gerekli deildir.
) Yap ykseklii 51.50 m'den yksek olan konutlarda, birbirlerine alternatif ve yangn gvenlik
hol olan ve basnlandrlan en az 2 ka merdiveni yaplmas arttr.
(6) Konut yaplarnn farkl amala kullanlan bodrum katlarnda, konut ile ortak kullanlan ka
merdivenlerinin nne yangn gvenlik hol dzenlenmesi gerekir.
(7) Giri, k ve aftlar st katlardan 120 dakika yangna dayankl deme veya blme ile ayrlan
bodrum katlar, beinci fkrada belirtilen yap yksekliklerine dahil edilmez ve yangn gvenlik
tedbirleri bakmndan ayr deerlendirilir.
s.26
(8) at aras piyeslerden binann normal merdivenine veya korunumlu ka merdivenine
alternatif ka imkn salanmas durumunda, at aras piyes ykseklii beinci fkrada belirtilen
yap yksekliklerine dahil edilmez.
Salk yaplar
MADDE 49- (1) Salk yaplar kapsamnda olan, hastanelerde, yallar iin dinlenme ve bakm
evleri ve bedensel ve zihinsel engelliler iin olan bakm evlerinde aada belirtilen artlara uyulur:
a) Kullanc yk 15 kiiyi aan herhangi bir hasta yatak odas veya sit oda iin birbirinden uzakta
konulandrlm 2 kap bulunmas gerekir.
b) Hastanelerin ve bakmevlerinin 300 m2'den byk olan yatlan katlarnn her biri, en az yars
byklnde iki veya daha fazla yangn kompartmanna ayrlr veya korunumlu yatay tahliye
alanlar tekil edilir. Yatay tahliye alanlarnn hesaplanmasnda kullanc yk 2.8 m/kii olarak
dikkate alnr.
(2) Hastanelerde koridor genilikleri 2 m'den az olamaz.
Oteller, moteller ve yatakhaneler
MADDE 50- (1) Otellerin, motellerin ve dier binalarn yatakhane olarak kullanlan blmlerinin
aada belirtilen artlara uygun olmas gerekir:
a) Yatak odalar, i koridordan en az 60 dakika yangna kar dayankl bir duvar ile ayrlr. Toplam
yatak says 20'den fazla veya kat says ikiden fazla olan otellerde her katta en az 2 k salanr.
Yatak says 20'den az ve yap ykseklii 15.50 m'den az olan bina veya bloklarda ise, merdiven
korunumlu yapld veya basnlandrld takdirde, tek merdiven yeterli kabul edilir.
b) koridora alan kaplarn yangna kar en az 30 dakika dayankl olmas ve kendiliinden
kapatan dzenekler ile donatlmas gerekir.
c) koridorlar, bir d duvarda yer alan boluklar ile doal yolla havalandrlr veya mekanik
duman tahliyesi yaplr.
) Yatak odas koridoruna alan dier odalarn veya koridorun bir parasn oluturup kalar
tehlikeye sokabilecek dier meknlar iin, yatak odalaryla ayn dzeyde bir kompartman
zelliinin salanmas arttr.
(2) Bir d koridor ile eriilen otel yatak odalarnn aada belirtilen artlara uygun olmas gerekir.
a) Yatak odalarnn, yangna en az 60 dakika dayankl bir duvar ile d koridordan ayrlmas
gerekir. Ancak, parapet st kotu koridor bitmi deme st kotundan 1.1 m veya daha yukarda
konumlandrlan yanmaz malzemeden yaplm havalandrma boluklar iin bu art aranmaz.
b) D koridora alan kaplarn yangna kar en az 30 dakika dayankl olmas ve kendiliinden
kapatan dzenekler ile donatlmas gerekir.
c) D koridorlarda d ka geitlerine ilikin en az genilik, demede kot deiimleri, at
korunumu koridor d kenar boyunca korkuluk yaplmas ve benzeri artlara uyulmas gerekir.
(3) Otel yatak odasnda veya sit odada en uzak bir noktadan k kapsna kadar llen uzakln
15 m'yi amamas hlinde, tek ka kaps bulunmas yeterli kabul edilir. Ancak:
s.27
a) Otel yatak odasnda veya sit odada en uzak bir noktadan k kapsna kadar llen uzakln
15 m'yi amas hlinde, birbirinden uzakta konulandrlm en az 2 k kaps bulunmas gerekir.
b) Tamam yamurlama sistemi ile donatlm otellerin yatak odalarnda veya sit odalarnda, en
uzak bir noktadan kapya kadar llen uzakln 20 m'yi amamas gerekir.
(4) Ka uzakl, yatak odas veya sit odann k kapsndan balayarak bir ka merdivenine,
d ka geidine veya d ak alana alan k kapsna kadar olan ldr.
(5) Koridor boyunca yalnzca tek ynde ka imkn var ise, ka uzakl en uzaktaki yatak odas
k kapsndan itibaren llr. ki ynde ka salanabiliyor ise, ka uzakl her bir yatak
odasnn k kaplarndan llr.
(6) Doal veya mekanik yolla havalandrlmayan i koridorlar; yamurlama sistemi olan binalarda
45 m ve yamurlama sistemi bulunmayan binalarda 30 m aralklarla duman kesicileri ile
blmlendirilir ve buralarda aadaki artlara uyulur:
a) Duman kesicileri yangna en az 60 dakika dayankl olur. Blme iinde yer alan ka kaplarnn
yangna en az 60 dakika dayankl ve duman szdrmaz nitelikte olmas arttr. Duman kesicilerin,
koridoru kuatan duvar da dhil olmak zere, btn kat yksekliince tavana veya at rtsnn
altna kadar devam etmesi ve ara kesitleri skca kapatmas gerekir.
b) Duman kesicileri ile oluturulan blmelerin her birinden bir ka, ka merdivenine, d ka
geidine veya ka rampasna dorudan engelsiz eriim imkn salanmas gerekir.
c) Duman szdrmaz kaplara, caml kaplar hari olmak zere, alan her bir kanat yzey alannn en
az % 25'i deerinde net gr salayan cam paneller konulur.
) Duman szdrmaz kaplar tek veya ift kanatl olabilir. Ancak, kendiliinden kapatan dzenekler
ile donatlmas ve kanatlarn, iinde yer ald boluu btnyle kapatmas arttr. Kasalarn
duvar boluuna skca yerletirilmesi ve kanat ile deme arasndaki araln 4 mm'yi amamas
gerekir.
d) Duman szdrmaz kaplarn normal olarak kapal durumda tutulmas gerekir. Ancak, bu kaplar
alglama sistemi yolu ile alan elektro-manyetik veya elektro-mekanik dzenekler ile otomatik
olarak kapatlabiliyor ise ak durumda tutulabilir.
Toplanma amal binalar
MADDE 51- (1) Tiyatro, sinema, oditoryum, konser salonu ve bunlar gibi sabit koltuklu toplant
amal salonlarda iki koltuk sras arasndaki geitlerin aada belirtilen ekilde olmas gerekir:
a) Salonlarda ve balkonlarda kaplara veya k kaplarna gtren ve genilii koridor
geniliinden az olmayan ara dolam alanlarnn salanmas gerekir.
b) Koltuk sralarnn oluturduu kmeler arasnda dolam alanlarnn dzenlenmesi ve bir koltuk
sras iindeki koltuk saysnn Ek-6'da belirtilen artlara uygun olmas gerekir. Sra i gei temiz
genilii 30 cm'den az olamaz ve bu genilik srann arkasndan otomatik kalkan koltuklar dhil
olmak zere, dik durumdaki koltuun en yakn kntsna kadar yatay olarak llr. Sra i gei
geniliinin btn sra boyunca sabit tutulmas gerekir.
c) Ara dolam alanlarnda eim % 10'u amadka kot deiimlerinin zm iin basamak
yaplamaz.
s.28
) Ara dolam alanlarnda, basamaklarn eimi 30 dereceyi veya rampa eimi % 10'u at
takdirde, koltuklar yandan kuatan korkuluklarn yaplmas gerekir.
d) Ara dolam alanlarn oluturan basamaklarn ve rampalarn biti kaplamalarnda kaymay
nleyen malzemeler kullanlmas arttr.
e) Her bir basaman, genel aydnlatmann kesilmesi hlinde net olarak grlebilecek ekilde
klandrlmas gerekir.
(2) Kark kullanm amal binalarda, tiyatro, sinema veya konser salonlarnda gerekli klarn
saysnn ve kapasitesinin en az yarsnn, kendi kompartman kapsamnda dnlmesi gerekir.
Fabrika, imalathane, maaza, dkkn, depo, bro binalar ve ayakta tedavi merkezi,
imalathane, dkkn, depo ve bro binalar
MADDE 52- (1) Fabrika, imalathane, maaza, dkkn, depo, bro binalar ve ayakta tedavi
merkezlerinde en az 2 bamsz ka merdiveni veya baka klarn salanmas gerekir. Ancak,
a) Yap yksekliinin 21.50 m'den az olmas,
b) Bir kattaki kullanc saysnn 50 kiiden az olmas,
c) Btn katlarda en fazla ka uzaklnn Ek-5/B'deki uzaklklara uygun olmas,
) Yapmda yanmaz rnler kullanlm olmas,
d) malt ve depolamada kolay alevlenici ve parlayc maddelerin kullanlmamas,
artlarnn hepsinin birlikte gereklemesi hlinde tek ka merdiveni yeterli kabul edilir.
DRDNC KISIM
Bina Blmlerine ve Tesislerine likin Dzenlemeler
BRNC BLM
Bina Blmleri ve Tesisler
Bina blmleri ve tesisler
MADDE 53- (1) Binalarn yangn bakmndan kritik zellikler gsteren kazan daireleri, yakt
depolar, sobalar ve bacalar, snaklar, otoparklar, mutfaklar, atlar, asansrler, yldrmdan
korunma tesisat, transformatr ve jeneratr gibi ksmlarda alnacak tedbirler bu Ksmda
gsterilmitir.
(2) Birinci fkrada belirtilen yerlere yanc madde atlmas veya depolanmas yasaktr. Bu yerlerin
belirli aralklarla temizlenmesi art olup, bina sahibi veya yneticisi bunu salamakla mkelleftir.
KNC BLM
Kazan Daireleri
Kazan daireleri
s.29
MADDE 54- (1) Kazan dairelerinin ilgili Trk Standartlarna uygun olmas arttr.
(2) Kazan dairesi, binann dier ksmlarndan, yangna en az 120 dakika dayankl blmelerle
ayrlm olarak merkezi bir yerde ve btn hlinde bulunur. Bina dilatasyonu, kazan dairesinden
geemez.
(3) Kazan dairelerinde duman bacalarna ilave olarak temiz ve kirli hava bacalar yaptrlmas
arttr.
(4) Kazan dairesi kapsnn, ka merdivenine veya genel kullanm merdivenlerine dorudan
almamas ve mutlaka bir ortak hol veya koridora almas gerekir.
(5) Isl kapasiteleri 50 kW-350 kW arasnda olan kazan dairelerinde en az bir kap, deme alan
100 m
2
'nin zerindeki veya sl kapasitesi 350 kW'n zerindeki kazan dairelerinde en az 2 k
kaps olur. k kaplarnn olabildii kadar biribirinin ters ynnde yerletirilmesi, yangna en az
90 dakika dayankl, duman szdrmaz ve kendiliinden kapanabilecek zellikte olmas gerekir.
(6) Kazan dairesi tabanna sv yakt dklmemesi iin gerekli tedbir alnr ve dklen yaktn
kolayca boaltlaca bir kanal sistemi yaplr.
(7) Sv yaktl kazan dairesinde en az 0.25 m
3
hacminde uygun yerde betondan pis su ukuru
yaplr. Zemin sular uygun noktalardan bodrum szgeleri ile toplanarak pis su ukuruna aktlr
ve bu pis su ukuru kanalizasyona balanr. Kot dk ise, pis su ukuru pompa konularak
kanalizasyona balanr. Sv yakt akntlar yakt ayrcdan geirildikten sonra pis su ukuruna
aktlr ve kontroll bir ekilde kazan dairesinden uzaklatrlr.
(8) Kazan dairesinde en az 1 adet 6 kg'lk ok maksatl kuru kimyevi tozlu yangn sndrme cihaz
ve byk kazan dairelerinde en az 1 adet yangn dolab bulundurulur.
Doalgaz ve LPG tesisatl kazan daireleri
MADDE 55- (1) Kazan dairelerinde doalgaz ve LPG kullanlmas hlinde, bu madde ile Sekizinci
Ksmn ilgili hkmleri uygulanr. Kazan dairesinin doalgaz ve LPG tesisat, projesi, malzeme
seimi ve montaj ilgili standartlara ve gaz kurulularnn teknik artnamelerine uygun olarak
yaplr.
(2) Sayalarn kazan dairesi dna yerletirilmesi gerekir.
(3) Herhangi bir tehlike annda gaz kesecek olan ana kapama vanas ile elektrik akmn kesecek
ana devre kesici ve ana elektrik panosu, kazan dairesi dnda kolayca ulalabilecek bir yere
konulur. Gaz ana vanasnn yerini gsteren plaka, bina giriinde kolayca grlebilecek bir yere
aslr.
(4) Gaz kullanlan kapal blmlerde, gaz kaana kar doal veya mekanik havalandrma
salanmas gerekir.
(5) Kazan dairesinde doalgaz veya LPG kullanlmas hlinde, bu gazlar alglayacak gaz
alglayclarn kullanlmas arttr.
(6) Kazan dairesi topraklamas 21/8/2001 tarihli ve 24500 sayl Resmi Gazetede yaymlanan
Elektrik Tesislerinde Topraklamalar Ynetmeliine uygun ekilde yaplr.
(7) Kullanlan gazn zellii dikkate alnarak, aydnlatma ve ama-kapama anahtarlar ile panolar,
s.30
kapal tipte uygun yerlere tesis edilir.
(8) Kullanlan gazn zellii dikkate alnarak, tablolar, anahtarlar, prizler, borular gibi btn
elektrik tesisatnn ilgili ynetmeliklere ve Trk Standartlarna uygun olarak tasarlanmas ve tesis
edilmesi gerekir. Bu tesisat ve sistemlerde kullanlacak her trl cihaz ve kablolarn ilgili
standartlara uygun olmas gerekir.
(9) Doalgaz tesisatl kazan dairesi tavannn mmkn olduu kadar dz olmas ve gaz sznts
hlinde gazn birikecei ceplerin bulunmamas gerekir.
(10) LPG kullanlan kazan daireleri bodrum katta yaplamaz. Bodrumlarda LPG tpleri
bulundurulamaz.
(11) LPG kullanan s merkezlerinde, gaz alglaycnn ortamdaki gaz kaan alglayp uyarmas ile
devreye giren ve bina giriinde, otomatik emniyet vanas ve ani kapama vanas gibi gaz akn
kesen emniyet vanas bulunmas gerekir.
(12) Yetkili bir kurum tarafndan verilen kazan dairesi iletmecilii kursunu bitirdiine dair
sertifikas bulunmayan ahslar, kazan dairesini iletmek zere altrlamaz.
NC BLM
Yakt Depolar
Yakt depolar
MADDE 56- (1) Yakt depolar, yangna dayankl blmelerle korunmu bir hacme yerletirilir.
Yakt deposu ile kazan dairesinin yangna 120 dakika dayankl bir blme ile ayrlm olmas
gerekir. Depoda yeterli havalandrmann salanmas ve tank kapasitesinin en az te birini alacak
ekilde havuzlama yaplmas arttr. Yakt tanklar, ilgili Trk Standartlarna gre hesaplanr ve
yerletirilir.
(2) Akaryakt depolar; merdiven altna, merdiven boluuna, mutfaa, banyoya ve yatak odasna
konulamaz.
(3) Kalorifer yakt olarak kullanlan sv yaktlar; aada belirtilen ekilde ve miktarlarda
depolanabilir:
a) 1000 litreye kadar bodrumda ve varil iinde,
b) 3000 litreye kadar bodrumda ve szntsz sac kaplarda,
c) 40000 litreye kadar bina iinde bodrum katta, yangna 120 dakika dayankl kgir odada
szntsz tanklarda veya bina dnda szntsz yeralt ve yerst tanklarnda,
) 40000 litreye kadar bina iinde bodrum katta, yeralt tanklarnda veya bina dnda szntsz
yeralt ve yerst tanklarnda,
d) Stok ihtiyacnn 40000 litreden fazla olmas hlinde, yakt tanklar, binadan ayr, bamsz, tek
katl bir binaya yerletirilmi ve Sekizinci Ksmda belirtilen emniyet tedbirleri alnm ekilde.
(4) Akaryakt depolarnn metal blmleri, ilgili ynetmeliklere gre statik elektrie kar
topraklanr.
s.31
(5) Akaryakt yakan kat kaloriferinin yakt depolar daire iinde merdiven boluklarna ve mutfaa,
banyoya ve yatak odasna konulamaz. Bu depolar, bu Ynetmelikte belirtilen hususlara ve ilgili
standartlara uymak kaydyla, bodrumda en fazla 2000 litre hacminde yaplabilir. Gnlk yakt
deposu ise, en fazla 100 litre olmak zere, daire iinde kapal bir hacimde yaplabilir. Gnlk yakt
deposu sadece havalk ile atmosfere alr, tama borusu ana yakt deposuna balanr.
(6) Kat kaloriferi tesisat bulunan veya gazya kullanan binalarda, en az 1 adet 6 kg'lk kuru ABC
tozlu el yangn sndrme cihaz bulundurulmas arttr.
(7) Kmrlk; kazan dairesine bitiik, taban kotu el ile veya stoker ile ykleme ve boaltmaya
elverili olarak tesis edilir. Kmrn rahat tanabilmesi ve crufun kolay atlabilmesi gerekir.
Kmrlk alan 1.5 m kmr ykseklii esas alnarak hesaplanr.
DRDNC BLM
Mutfaklar, ay Ocaklar, Sobalar ve Bacalar
Mutfaklar ve ay ocaklar
MADDE 57- (1) Konutlar hari olmak zere, alveri merkezleri, yksek binalar iinde bulunan
mutfaklar ve yemek fabrikalar ile bir anda 100'den fazla kiiye hizmet veren mutfaklarn
davlumbazlarna otomatik sndrme sistemi yaplmas ve ocaklarda kullanlan gazn zelliklerine
gre gaz alglama, gaz kesme ve uyar tesisatnn kurulmas arttr.
(2) Mutfaklarn bodrumda olmas ve gaz kullanlmas hlinde, havalandrma sistemleri yaplr.
kinci bir k tesis edilmeksizin gaz kullanlmas yasaktr.
(3) Mutfak ve ay ocaklar binann dier ksmlarndan en az 120 dakika sreyle yangna dayankl
blmeler ile ayrlm biimde konumlandrlr. Blme olarak ahap ve dier kolay yanc maddeler
kullanlamaz.
(4) LPG kullanlan mutfaklarda, LPG tpleri bodrum katta bulundurulamaz. LPG kullanlan
mutfaklarn bodrum katta olmas hlinde; gaz alglaycnn ortamdaki gaz kaan alglayp
uyarmas ile devreye giren ve gaz akn kesen, otomatik emniyet vanas veya ani kapama vanas
gibi bir emniyet vanasnn ve havalandrmann bulunmas gerekir.
(5) Mutfaklarda doalgaz kullanlmas hlinde, 112 nci maddede belirtilen esaslara uyulmas
arttr.
Soba ve bacalar
MADDE 58- (1) Baca tesisatnn, ilgili Trk Standartlarndaki esaslara uygun olmas arttr. Her
kazan iin tercihan ayr bir baca kullanlr, soba ve ofben borular kazan bacalarna balanamaz.
(2) Kazan dairesi iin ayrca havalandrma bacas yaplr. Baca ekiinin azalmamas bakmndan,
bacalarn mmkn ise, komu yksek binalardan en az 6 m uzaklkta yaplmas ve ait olduu bina
mahyasnn en az 0.8 m zerine kadar karlmas gerekir.
(3) Kazana ait baca duvarlar 500
0
C scakla dayankl olan malzemeden yaplr ve yaplmasnda
delikli tula ve briket kullanlamaz.
(4) Scak baca gazlarnn yalad baca i yzeylerinin svanmamas hlinde, projelendirmede en
uygun derzlendirme biiminin seimi gibi tedbirler alnr. Baca duvarlarnn d yzeyleri uygun
s.32
ekilde svanr.
(5) Sv ve kat yaktl kazanlarn bacalarnn altnda bir kurum temizleme menfezi bulunmas ve
ylda en az iki defa yetkili kiilere temizlettirilmesi gerekir. Bacalarn temizliinden bina sahibi ve
yneticisi sorumludur.
(6) Istma arac olarak soba kullanlan yerlerde soba, tahta ve boyal ksmlara zarar vermeyecek
ekilde, altna metal kapl tabla, mermer veya benzeri malzeme konularak kurulur. Taban beton
ise, bu tedbirlerin alnmas mecburi deildir.
(7) Badadi duvardan boru geirmek mecburiyeti hasl olursa, duvarn yal boya veya ahap gibi
abuk yanc ksmna knk veya bz yerletirilir ve boru bu delikten geirilir.
(8) Odada baca yok ise soba borusu; sac konan pencereden karlp, saaktan 25 cm akta ve 50
cm yksekte ve ucunda apka kullanlarak kurulur. Borularn birletii yerler ember ile kapatlp,
bu emberden duvar ve tavana balanmak suretiyle, birbirinden ayrlmas ve devrilmesi nlenir.
(9) Kullanm srasnda soba kapaklar ak braklmaz, altnda ve yanlarnda odun, ra, kmr,
kibrit, benzin, gaz ve benzeri yanc ve parlayc madde bulundurulmaz. indeki ate, gerektiinde
kapakl mangala alnr. Sobann, kullanlmad mevsimde kaldrlmas gerekir. Sobann
kaldrlmad yerlerde, kapaklar almayacak ekilde telle balanr.
(10) Odun ve kmr gibi kat yaktlar ile yksek oranda is brakan sv yaktlar kullanld
takdirde, borular ayda bir, bacalar ise iki ayda bir temizlenir.
(11) Baca temizlii, mahallin itfaiye tekilat tarafndan yaplr. Ancak, bu konuda itfaiye
tekilatndan ald izin ile ve belediye encmeninin belirledii fiyat tarifesi zerinden faaliyet
gsteren zel firmalar var ise, temizlik onlara da yaptrlabilir.
(12) Doalgaz kullanlan kombi ve ofbenlerin bacalar ile cihazlar bacaya balayan borularn
paslanmaz elik ve birleme noktalarndaki kelepelerin szdrmaz olmas gerekir. Bacalarn
yapm, yllk bakm ve temizlii gaz datm irketlerinin belirleyecei uzman ve eitimli kiiler
tarafndan yaptrlr ve bu kiiler tarafndan bacalar ve temiz hava girileri kontrol edilir. Baca gaz
sensr olmayan cihazlarn kullanlmasna izin verilmez.
BENC BLM
Snaklar, Otoparklar ve atlar
Snaklar
MADDE 59- (1) lgili mevzuatna uygun olarak 100 m2'den byk olan snaklarda, Altnc Ksmn
kinci Blmne uygun duman tahliye sistemi kurulmas ve nc Ksmn kinci Blmnde
belirtilen esaslara uygun ve en az 2 kn salanmas mecburidir. Bu Ynetmelie gre alglama,
uyar ve sndrme sistemlerinin yaplmas mecburi olan binalarn snaklarnda, belirtilen bu
sistemlerin kurulmas arttr.
Otoparklarr
MADDE 60- (1) Motorlu ulam ve tama aralarnn park etmeleri iin kullanlan otoparklarn
ak otopark olarak kabul edilebilmesi iin, darya olan toplam ak alann, deme alannn %
5'inden fazla olmas gerekir. Aksi takdirde bu otoparklar kapal otopark kabul edilir. Ak
otoparklarda, darya olan aklklar iki cephede ise bunlarn karlkl iki cephede bulunmas ve
s.33
her bir akln gerekli toplam aklk alannn yarsndan byk olmas gerekir. Aklklarn
kuranglez eklinde bir bolua almas hlinde, sz konusu boluun geniliinin en az otopark
kat ykseklii kadar olmas ve kurangleze alan ilve her kat iin en az kat yksekliinin yars
kadar artrlmas gerekir. Alanlarnn toplam 600 m2'den byk olan kapal otoparklarda
otomatik yamurlama sistemi, yangn dolap sistemi ve itfaiye su alma azlar yaplmas
mecburidir.
(2) Toplam alan 2000 m2'yi aan kapal otoparklar iin mekanik duman tahliye sistemi yaplmas
arttr. Duman tahliye sisteminin binann dier blmlerine hizmet veren sistemlerden bamsz
olmas ve saatte en az 10 hava deiimi salamas gerekir.
(3) Aralarn asansr ile alnd kapal otoparklarda doal veya mekanik havalandrma sistemi
yaplmas arttr.
(4) LPG veya sktrlm doalgaz (CNG) yakt sistemli aralar kapal otoparklara giremez ve
alnmaz.
atlar
MADDE 61- (1) at aralarnda kolay alevlenici, parlayc ve patlayc madde bulundurulamaz.
(2) Istma, soutma, haberleme ve iletiim alc ve verici elektrikli cihazlarnn at arasna
yerletirilmesi gerektii takdirde, elektrikli cihazlar iin, yangna dayankl kablo kullanlmas ve
elik boru ierisinden geirilmesi gibi, yangna kar ilave tedbirler alnarak yetkili kiiler eliyle
ilgili ynetmeliklere uygun elektrik tesisat ekilebilir.
(3) at giri kaps devaml kapal ve kilitli tutulur. atya bina sahibi, yneticisi veya bina
yetkilisinin izni ile klabilir. at aralar periyodik olarak temizlenir.
ALTINCI BLM
Asansrler
Asansrlerin zellikleri
MADDE 62- (1) Asansr sistemleri, 31/1/2007 tarihli ve 26420 sayl Resm Gazete'de yaymlanan
Asansr Ynetmeliine (95/16/AT) ve 18/11/2008 tarihli ve 27058 sayl Resm Gazete'de
yaymlanan Asansr Bakm ve letme Ynetmeliine uygun olarak imal ve tesis edilir.
(2) Asansr kuyusu ve makina dairesi, yangna en az 60 dakika dayankl ve yanc olmayan
malzemeden yaplr.
(3) Ayn kuyu iinde 3'den fazla asansr kabini dzenlenemez. 4 asansr kabini dzenlendii
takdirde, ikierli gruplar hlinde aralar yangna 60 dakika dayankl bir malzeme ile ayrlr.
(4) Asansr kuyusunda en az 0.1 m
2
olmak zere kuyu alannn 0.025 kat kadar bir havalandrma
ve dumandan arndrma bacas bulundurulur veya kuyular basnlandrlr. Ayn anda bodrum
katlara da hizmet veren asansrlere, bodrum katlarda korunmu bir koridordan veya bir yangn
gvenlik holnden ulalmas gerekir. Asansrlerin kaplar, koridor, hol ve benzeri alanlar dnda
dorudan kullanm alanlarna alamaz.
(5) Yksek binalarda ve topluma ak yaplarda kullanlan asansrlerin aada belirtilen esaslara
uygun olmas gerekir:
s.34
a) Asansrlerin, yangn uyars aldklarnda kaplarn amadan dorultular ne olursa olsun
otomatik olarak acil k katna dnecek ve kaplar ak bekleyecek zellikte olmas gerekir.
Ancak, asansrlerin gerektiinde yetkililer tarafndan kullanlabilecek elektrikli sisteme sahip
olmas da gerekir.
b) Asansrlerin, yangn uyars alndnda, kat ve koridor arlarn kabul etmemesi gerekir.
c) Birinci ve ikinci derece deprem blgelerinde bulunan yksek binalarda, deprem sensrnden
uyar alarak asansrlerin deprem srasnda durabilecei en yakn kata gidip, kaplarn ap,
hareket etmeyecek tertibat ve programa sahip olmas gerekir.
(6) Asansr kaps, yangn merdiven yuvasna alamaz.
(7) Asansr kaplarnn yangna kar en az 30 dakika dayankl ve duman szdrmaz olmas, yap
ykseklii 51.50 m'den yksek binalarda yangna kar en az 60 dakika dayankl ve duman
szdrmaz olmas gerekir.
Acil durum asansr
MADDE 63- (1) Acil durum asansr; bir yap iinde yangna mdahale ekiplerinin ve bunlarn
kullandklar ekipmann st ve alt katlara makul bir emniyet tedbiri dhilinde hzl bir ekilde
tanmasn salamak, gerekli kurtarma ilemlerini yapmak ve ayn zamanda engelli insanlar
tahliye edilebilmek zere tesis edilir. Asansr, ayn zamanda normal artlarda binada bulunanlar
tarafndan da kullanlabilir. Ancak, bir yangn veya acil durumda, asansrn kontrol acil durum
ekiplerine geer.
(2) Yap ykseklii 51.50 m'den daha fazla olan yaplarda, en az 1 asansrn acil hllerde
kullanlmak zere acil durum asansr olarak dzenlenmesi arttr.
(3) Acil durum asansrleri nnde, ayn zamanda ka merdivenine de gei salayacak ekilde,
her katta 6 m
2
'den az, 10 m
2
'den ok ve herhangi bir boyutu 2 m'den az olmayacak yangn gvenlik
hol oluturulur.
(4) Acil durum asansrnn kabin alannn en az 1.8 m, hznn zemin kattan en st kata 1
dakikada eriecek hzda olmas ve enerji kesilmesi hlinde, otomatik olarak devreye girecek
zellikte ve 60 dakika alr durumda kalmasn salayacak bir acil durum jeneratrne bal
bulunmas gerekir.
(5) Acil durum asansrlerinin elektrik tesisatnn ve kablolarnn yangna kar en az 60 dakika
dayankl olmas ve asansr boluu iindeki tesisatn sudan etkilenmemesi gerekir.
(6) Acil durum asansrnn makina dairesi ayr olur ve asansr kuyusu basnlandrlr.
YEDNC BLM
Yldrmdan Korunma Tesisat, Transformatr ve Jeneratr
Yldrmdan korunma tesisat
MADDE 64- (1) Binalarn yldrm tehlikesine kar korunmas iin ilgili ynetmelik ve
standartlarn gereinin yerine getirilmesi arttr. Elektrik yknn yap veya yap iindeki dier
tesisat zerinde risk yaratmakszn topraa iletilebilecei yeterli balantnn salanmas ve bir
toprak sonlandrma a oluturulmas gerekir.
s.35
Transformatr
MADDE 65- (1) Transformatrn kurulaca odann btn duvarlar, taban ve tavan en az 120
dakika sreyle yangna dayanabilecek ekilde yaplr.
(2) Yal transformatr kullanlmas durumunda;
a) Ya toplama ukurunun yaplmas gerekir.
b) Transformatrn iinde bulunaca odann bina iinde konumlandrlmas hlinde; bir yangn
hlinde transformatrden kan dumanlarn ve scakln binadaki ka yollarna sirayet etmemesi
ve serbest hareketi engellememesi gerekir.
c) Uygun tipte otomatik yangn alglama ve sndrme sistemi yaplr.
(3) Ana elektrik odalarndan ve transformatr merkezlerinden temiz su, pis su, patlayc ve yanc
sv ve gaz tesisat donanm ve ekipmanlar geirilemez ve st kat mahallerinde slak hacim
dzenlenemez.
Jeneratr
MADDE 66- (1) Bir mahal ierisinde tesis edilen birincil veya ikincil enerji kayna olarak
jeneratr kullanlan btn bina ve yaplarda aadaki tedbirlerin alnmas arttr:
a) Jeneratrn kurulaca odann duvarlar, taban ve tavan en az 120 dakika sreyle yangna
dayanabilecek ekilde yaplr.
b) Jeneratrn iinde bulunaca odann bina iinde konumlandrlmas hlinde; bir yangn hlinde
kan dumanlarn ve scakln binadaki ka yollarna sirayet etmemesi ve serbest hareketi
engellememesi gerekir.
c) Jeneratrn ana yakt deposunun bulunaca yer iin, 56 nc maddede belirtilen artlara uyulur.
(2) Jeneratr odalarndan temiz su, pis su, patlayc ve yanc sv ve gaz tesisat donanm ve
ekipmanlar geirilemez ve st kat mahallerinde slak hacim dzenlenemez.
BENC KISIM
Elektrik Tesisat ve Sistemleri
BRNC BLM
Genel Hkmler
Elektrik tesisat ve sistemlerin zellikleri
MADDE 67- (1) Binalarda kurulan elektrik tesisatnn, ka yollar aydnlatmasnn ve yangn
alglama ve uyar sistemlerinin, yangn hlinde veya herhangi bir acil hlde, binada bulunanlara
zarar vermeyecek, panik kmasn nleyecek, binann emniyetli bir ekilde boaltlmasn
salayacak ve gvenli bir ortam oluturacak ekilde tasarlanmas, tesis edilmesi ve alr durumda
tutulmas gerekir.
(2) Her trl elektrik tesisatnn, ka yollar aydnlatmasnn, acil durum aydnlatma ve
ynlendirmesinin ve yangn alglama ve uyar sistemlerinin, ilgili tesisat ynetmeliklerine ve
s.36
standartlarna uygun olarak tasarlanmas ve tesis edilmesi arttr.
(3) Binalarda kurulacak elektrik tesisatnn, ka yollar aydnlatmasnn ve yangn alglama ve
uyar sistemlerinin tasarm ve uygulamas, ruhsat veren idarenin kontrol ve onayna tabidir.
Sistemlerin ve cihazlarn periyodik kontrol, test ve bakmlar, bina sahibi veya yneticisi ile
bunlarn yazl olarak sorumluluklarn devrettii bina yetkilisince yaptrlr.
KNC BLM
Tesisat
tesisat
MADDE 68- (1) Her trl binada elektrik i tesisat, koruma tehizat, ksa devre hesaplar, yaltm
malzemeleri, balant ve tespit elemanlar, uzatma kablolar, elektrik tesisat projeleri ve kuvvetli
akm tesisat; 4/11/1984 tarihli ve 18565 sayl Resmi Gazetede yaymlanan Elektrik Tesisleri
Ynetmeliine, 21/8/2001 tarihli ve 24500 sayl Resmi Gazetede yaymlanan Elektrik
Tesislerinde Topraklamalar Ynetmeliine, 30/11/2000 tarihli ve 24246 sayl Resmi Gazetede
yaymlanan Elektrik Kuvvetli Akm Tesisleri Ynetmeliine ve ilgili dier ynetmeliklere ve
standartlara uygun olarak tesis edilir.
(2) Yap ykseklii 51.50 m'den fazla olan binalarda aft iinde bus-bar sisteminin bulunmas
mecburidir.
Yangn blmelerinden geiler
MADDE 69- (1) Btn bina ve yaplarda elektrik tesisatnn bir yangn blmesinden dier bir
yangn blmesine yatay ve dey geilerinde yangn veya dumann veyahut her ikisinin birden
geiini engellemek zere, btn aklklarn yangn durdurucu har, yastk, panel ve benzeri
malzemelerle kapatlmas gerekir.
NC BLM
Acil Durum Aydnlatmas ve Ynlendirmesi
Acil durum aydnlatmas ve ynlendirmesi
MADDE 70- (1) Ka yollarnda, kullanclarn ka iin gerekli aydnlatmann salanm olmas
arttr. Acil durum aydnlatmas ve ynlendirmesi iin kullanlan aydnlatma nitelerinin normal
aydnlatma mevcutken aydnlatma yapmayan tipte seilmesi hlinde, normal ka yolu
aydnlatmas kesildiinde otomatik olarak devreye girecek ekilde tesis edilmesi gerekir.
Ka yollarnn aydnlatlmas
MADDE 71- (1) Btn ka yollarnn ve ka merdivenlerinin aydnlatlmas gerekir.
(2) Ka yollarnda aydnlatmann, bina veya yapda ka yollarnn kullanlmasnn gerekli
olaca btn zamanlarda srekli olarak yaplmas arttr. Aydnlatma bina veya yapnn genel
aydnlatma sistemine bal aydnlatma tesisat ile salanr ve doal aydnlatma yeterli kabul
edilmez.
Acil durum aydnlatmas sistemi
MADDE 72- (1) Acil durum aydnlatma sistemi; ehir ebekesi veya benzeri bir d elektrik
s.37
beslemesinin kesilmesi, yangn, deprem gibi sebeplerle bina veya yapnn elektrik enerjisinin
gvenlik maksadyla kesilmesi ve bir devre kesici veya sigortann almas sebebiyle normal
aydnlatmann kesilmesi hllerinde, otomatik olarak devreye girerek yeterli aydnlatma salayacak
ekilde dzenlenir.
(2) Btn ka yollarnda, toplanma iin kullanlan yerlerde, asansrde ve yryen
merdivenlerde, yksek risk oluturan hareketli makineler ve kimyevi maddeler bulunan atlye ve
laboratuvarlarda, elektrik datm ve jeneratr odalarnda, merkezi batarya nitesi odalarnda,
pompa istasyonlarnda, kapal otoparklarda, ilk yardm ve emniyet ekipmannn bulunduu
yerlerde, yangn uyar butonlarnn ve yangn dolaplarnn bulunduu blmler ile benzeri
blmlerde ve aada belirtilen binalarda, acil durum aydnlatmas yaplmas arttr:
a) Hastaneler ve huzur evlerinde ve eitim amal binalarda,
b) Kullanc yk 200'den fazla olan btn binalarda,
c) Zemin seviyesinin altnda 50 veya daha fazla kullancs olan binalarda,
) Penceresiz binalarda,
d) Otel, motel ve yatakhanelerde,
e) Yksek tehlikeli yerlerde,
f) Yksek binalarda.
(3) Acil durum aydnlatmasnn normal aydnlatmann kesilmesi hlinde en az 60 dakika sreyle
salanmas arttr. Acil durum alma sresinin kullanc yk 200'den fazla olduu takdirde en az
120 dakika olmas gerekir.
(4) Ka yollar zerinde aydnlatma nitesi seimi ve yerletirmesi, tabanlarda, demelerde ve
yrme yzeylerinde, ka yolunun merkez hatt zerindeki herhangi bir noktada acil durum
aydnlatma seviyesi en az 1 lux olacak ekilde yaplr. Acil durum alma sresi sonunda bu
aydnlatma seviyesinin herhangi bir noktada 0.5 lux'den daha dk bir seviyeye dmemesi
gerekir. En yksek ve en dk aydnlatma seviyesine sahip noktalar arasndaki aydnlatma
seviyesi oran 1/40'dan fazla olamaz.
(5) Acil durum aydnlatmas;
a) Kendi akmlatr, arj devresi, ebeke gerilimi denetleyicisi ve lamba src devresine sahip
bamsz aydnlatma armatrleri,
b) Bir merkezi akmlatr bataryasndan doru gerilim veya bir invertr devresi aracl ile
alternatif gerilim salayan bir merkezi batarya nitesinden beslenen aydnlatma armatrleri,
ile salanr.
(6) Normal aydnlatma maksadyla kullanlan aydnlatma armatrleri, acil durum dntrme
kitleri dorudan armatr muhafazasnn ierisinde veya hemen yaknnda monte edilerek ve
gerekli balantlar yaplarak bamsz acil durum aydnlatma armatrlerine dntrlebilir.
(7) Merkezi batarya veya jeneratrden beslenen acil aydnlatma sistemlerinde, merkezi nite ile
aydnlatma armatrleri arasndaki balantlar metal tesisat borular ierisinde veya mineral
s.38
izolasyonlu veyahut benzeri yangna dayankl kablolar ile yaplr. Kendi balarna acil durum
aydnlatmas yapabilen aydnlatma armatrlerine yaplacak ebeke gerilimi balantlar normal
aydnlatmada kullanlan tipte kablolarla yaplabilir.
(8) Birinci ve ikinci derece deprem blgelerinde, ka koridorlar ve merdivenlerindeki acil
aydnlatmann, kendi balarna alabilen bataryal acil aydnlatma armatrleri ile salanmas
gerekir.
Acil durum ynlendirmesi
MADDE 73- (1) Birden fazla k olan btn binalarda, kullanclarn klara kolaylkla
ulaabilmesi iin acil durum ynlendirmesi yaplr. Acil durum hlinde, bina ierisinde tahliye iin
kullanlacak olan klarn konumlar ve bina ierisindeki her bir noktadan planlanan k yolu
bina iindekilere gsterilmek zere, acil durum k iaretlerinin yerletirilmesi arttr.
(2) Ynlendirme iaretlerinin aydnlatmas 72 nci maddede belirtilen zelliklere sahip acil
aydnlatma niteleri ile dardan aydnlatma suretiyle yaplr veya bu aydnlatmada, ayn
zelliklere ve ieriden aydnlatlan iaretlere sahip acil durum ynlendirme niteleri kullanlr.
(3) Acil durum ynlendirmesinin normal aydnlatmann kesilmesi hlinde en az 60 dakika sreyle
salanmas gerekir. Kullanc yknn 200'den fazla olmas hlinde, acil durum ynlendirmesinin
alma sresinin en az 120 dakika olmas arttr.
(4) Ynlendirme iaretleri; yeil zemin zerine beyaz olarak, ilgili ynetmelik ve standartlara
uygun sembolleri ve normal zamanlarda kullanlacak klar iin "IKI", acil durumlarda
kullanlacak klar iin ise, "ACL IKI" yazsn ihtiva eder. Ynlendirme iaretlerinin her
noktadan grlebilecek ekilde ve iaret ykseklii 15 cm'den az olmamak zere, azami
grlebilirlik uzakl; dardan veya kenarndan aydnlatlan ynlendirme iaretleri iin iaret
boyut yksekliinin 100 katna, ieriden ve arkasndan aydnlatlan iaretlere sahip acil durum
ynlendirme niteleri iin iaret boyut yksekliinin 200 katna eit olan uzaklk olmas gerekir.
Bu uzaklktan daha uzak noktalardan eriim iin gerektii kadar ynlendirme iareti ilave edilir.
(5) Ynlendirme iaretleri, yerden 200 cm il 240 cm ykseklie yerletirilir.
(6) Ka yollarnda ynlendirme iaretleri dnda, ka yn ile ilgili tereddt ve karklk
yaratabilecek hibir kl iaret veya nesne bulundurulamaz.
(7) Ynlendirme iaretlerinin hem normal aydnlatma ve hem de acil durum aydnlatma hllerinde
ka yolu zerinde btn eriim noktalarndan grlebilir olmas gerekir. Dardan aydnlatlan
ynlendirme iaretleri aydnlatmasnn, grlebilen btn dorultularda en az 2 cd/m olmas ve
en az 0.5 deerinde bir kontrast oranna sahip bulunmas arttr.
DRDNC BLM
Yangn Alglama ve Uyar Sistemleri
Tasarm ilkeleri
MADDE 74- (1) Yangn uyar sistemi; yangn alglama, alarm verme, kontrol ve haberleme
fonksiyonlarn ihtiva eden komple bir sistemdir. Yangn alglama sisteminin ve paralarnn TS EN
54'e uygun olarak retilmesi, tasarlanmas, tesis edilmesi ve iletilmesi arttr.
(2) Yangn uyar sistemini oluturan btn kablolarn ve uzak kontrol ve denetim merkezlerine
s.39
iletiim maksadyla kullanlan btn hatlarn; kopukluk, ksa devre ve toprak kaa gibi arzalara
kar srekli olarak denetim altnda tutulmas gerekir.
(3) Yangn uyar sisteminin herhangi bir sebeple devre d kalmas hlinde, tekrar alr duruma
getirilinceye kadar korumasz kalan blgelerde ilave gvenlik personeli ile denetim yaplr ve
gerekli tedbir alnr.
Alglama ve uyar sistemi
MADDE 75- (1) Yangn alglama ve uyar sisteminin, el ile, otomatik olarak veya bir sndrme
sisteminden ald uyarlardan biri veya birka ile devreye girmesi gerekir.
(2) El ile yangn uyars, yangn uyar butonlar ile yaplr. Yangn uyar butonlar yangn ka
yollarnda tesis edilir. Yangn uyar butonlarnn, bir kattaki herhangi bir noktadan o kattaki
herhangi bir yangn uyar butonuna yatay eriim uzaklnn 60 m'yi gemeyecek ekilde
yerletirilmesi gerekir. Engelli veya yallarn bulunduu yerlerde bu mesafe azaltlabilir. Tm
yangn uyar butonlarnn grlebilir ve kolayca eriilebilir olmas gerekir. Yangn uyar butonlar,
yerden en az 110 cm ve en fazla 130 cm ykseklie yerletirilir. Aada belirtilen binalarda yangn
uyar butonlarnn kullanlmas mecburidir:
a) Konutlar hari, kat alan 400 m
2
'den fazla olan iki kat ile drt kat arasndaki btn binalarda,
b) Konutlar hari, kat says drtten fazla olan btn binalarda,
c) Konutlar dhil btn yksek binalarda.
(3) Yap ykseklii veya toplam kapal alan Ek-7'deki deerleri aan binalara otomatik yangn
alglama cihazlar tesis edilmesi mecburidir.
(4) Alglama sisteminin gerekli olduu ve fakat duman alglama cihazlarnn kullanmnn uygun
veya yeterli olmad mahallerde, sabit scaklk, scaklk art, alev veya baka uygun tip alglama
cihaz kullanlr.
(5) Ek-7'de belirtilen binalardaki btn mahallere, TS EN 54-14'e gre alglayclar yerletirilir.
Yangn annda normal baca nitelii olmayan, iinde yanmaya elverili madde bulunmayan ve
eriilmesi mmkn olmayan boluklara duman alglayc taklmas gerekli deildir.
(6) Btn alglama cihazlarnn periyodik testler ve bakmlar iin ulalabilir olmas gerekir.
(7) Binada otomatik yamurlama sistemi bulunuyor ise, yamurlama balnn almas hlinde
yangn uyar sisteminin otomatik alglama yapmas salanr. Bu amala, her bir zon hattna su ak
anahtarlar tesis edilir ve bu ak anahtarlarnn kontak klar yangn alarm sistemine giri
olarak balanr. Otomatik yamurlama sistemi olan yerler, otomatik scaklk alglayclar
donatlm gibi ilem grr. Bu mahallerde otomatik scaklk art alglayclarnn kullanlmas
mecburi deildir.
(8) Binada veya yapda otomatik veya el ile alan dier gazl, kuru kimyevi tozlu veya benzeri
sabit sndrme sistemi bulunuyor ise, bunlarn devreye girdiinin yangn alarm sistemi tarafndan
otomatik olarak alglanmas gerekir. Bunu salamak zere, sndrme sistemlerinden, sndrme
sisteminin devreye girdiini bildiren kontak klar yangn alarm sistemine giri olarak balanr.
Alarm verme
s.40
MADDE 76- (1) Bir yangn alglama ve uyar sisteminin devreye girmesi hlinde, sesli ve kl
olarak veya data iletiimi ile alarm verme;
a) Ana kontrol panelinde ve dier izleme noktalarndaki tali kontrol panellerinde veya tekrarlayc
panellerde sesli, kl veya alfa nmerik gstergeleri,
b) Binann kullanlan btn blmlerinde yaayanlar yangn veya benzeri bir acil durumdan
haberdar etmek iin sesli ve kl uyar cihazlar,
c) Binada bulunan yangn ve acil durum mcadele ekiplerinin uyarlmas ve itfaiyeye haber
verilmesi iin sesli ve kl uyar cihazlar ve direkt hatlar veya dier iletiim ortamlar zerinden
data iletiimi,
ile yaplr.
Yangn kontrol panelleri
MADDE 77- (1) Yangn kontrol panelleri ve tekrarlayc paneller aada belirtilen ekilde olur:
a) Kontrol ve tekrarlayc paneller, binann, tercihen zemin katnda veya kolay ulalabilir
blmnde ve srekli olarak grevli personel bulunan bir yerinde tesis edilir.
b) Yangn kontrol panelinin tesis edildii yerde personelin bulunamad zaman aralklar var ise
bu srelerde srekli personel bulunan ikinci bir mahalde veya daha fazla mahalde tekrarlayc
paneller tesis edilir.
Yamurlama sistemi alarm istasyonlar
MADDE 78- (1) Bir binada yamurlama sistemi ve otomatik alglama sistemi kurulmas hlinde,
yamurlama sistemi alarm istasyonlar ve ak anahtarlar yangn alarm sistemine balanr.
Yamurlama sisteminden gelen alarm uyarlar ayr bir blgesel izleme panelinde veya yangn
kontrol panelinde ayr blgesel alarm gstergeleri oluturularak izlenir. Hat kesme vanalarnn
izleme anahtarlarnn ve yamurlama sistemine ilikin dier arza kontaklarnn da ayn ekilde
yangn alarm sistemi tarafndan srekli olarak denetlenmesi gerekir.
Gazl sndrme sistemi alarm ve arza klar
Madde 79- (1) Bir binada gazl sndrme sistemi kurulmas hlinde, binada alglama ve uyar
sistemi var ise, sndrme sisteminin alarm ve arza klar, yangn alarm sistemine balanarak
ayr blgesel gstergelerle izlenir.
Duman kontrol ve basnlandrma sistemleri kontrol ve izlemeleri
MADDE 80- (1) Bir binada duman kontrol ve basnlandrma sistemleri kurulmas hlinde, bu
sistemler ile ilgili arza ve konum deitirme sinyalleri ayr bir blgesel izleme panelinde veya
yangn kontrol panelinde ayr blgesel durum ve arza gstergeleri oluturularak izlenir ve kontrol
edilir. Duman kontrol ve basnlandrma sistemlerinin el ile kontrolleri ayr bir kontrol panelinden
yaplabilecei gibi, yukarda belirtilen izleme panelleri ile birletirilerek yangn alarm sistemi
bnyesinde de gerekletirilebilir.
Sesli ve kl uyar cihazlar
MADDE 81- (1) Bir binann kullanlan btn blmlerinde yaayanlar yangndan veya benzeri
s.41
acil hllerden haberdar etme ilemleri, sesli ve kl uyar cihazlar ile gerekletirilir. Yangn uyar
butonunun mecburi olduu yerlerde uyar sistemi de mecburidir.
(2) Yangn alarm sinyali gecikmesiz olarak, yangn mcadele ekipleri ve yangna mdahale
konusunda eitilmi personele ulatrlmak artyla, yangn alarm sinyalinin gerekliinin
aratrlmasna imkn verecek ekilde bir n uyar sistemine izin verilir. Tehlikeli maddelerin
bulundurulduu veya ilendii endstriyel binalarda ve depolama amal yaplarda herhangi bir
yangn alglamasnn otomatik olarak bina tahliye uyar sistemlerini harekete geirmesi gerekir. Bu
bina ve yaplarda n uyar sistemine izin verilmez.
(3) Tahliye uyarlar, aada belirtilen istisnalar dnda, hem sesli ve hem de kl olarak yaplr:
a) itme engelli kiilerin bulunma ihtimali olmayan alanlarda kl uyar cihaz kullanlmas
mecburi deildir.
b) Salk hizmeti amal binalar iin ngrld takdirde sadece kl uyar cihazlar
kullanlmasna izin verilir.
(4) Tahliye uyar sistemlerinin, aada belirtilen istisnalar dnda, yapnn tamamnda devreye
girmesi gerekir:
a) Yaps itibaryla tamamnn birden boaltlmas mmkn olmayan binalarda, balangta sadece
yangndan etkilenen ve etkilenecek olan blgelerde uyar sistemleri devreye girer. Byle bir hlde,
binann dzenli bir ekilde boaltlabilmesi iin, uyar sistemi, dier blgelerde kademeli olarak
devreye sokulacak ekilde tesis edilir.
b) Yallk, fiziksel veya zihinsel yetersizlik ve benzeri sebeplerle kendi balarna dar
kamayacak kiiler bulunan binalarda, sadece bu kiilerin bakmlar ve binadan tahliyeleri ile
grevli personele yangn uyars verilmesine izin verilir.
(5) Sesli uyar cihazlar binann her yerinde, yerden 150 cm ykseklikte llecek ve ses seviyesi
ortalama ortam ses seviyesinin en az 15 dBA zerinde olacak ekilde yerletirilir. Uyuma maksatl
blmler ile banyo ve dularda, ses seviyesinin en az 75 dBA olmas gerekir. Sesli uyar
cihazlarnn 3 m uzaklkta en az 75 dBA ve en ok 120 dBA ses seviyesi elde edilecek zellikte
olmas arttr. Acil anons sistemi hoparlr olan hacimlerde ayrca siren sistemi konulmas gerekli
deildir.
(6) Sesli yangn uyar cihazlarnn seslerinin, binada baka amalarla kullanlan sesli uyarclardan
ayrt edilebilecek zellikte olmas gerekir.
(7) Aada belirtilen yerlerde, otomatik olarak yaynlanan ses mesajlar ve yangn merkezinden
mikrofonla yaynlanan canl ses mesajlar ile binada yaayanlarn tahliyesini veya bina ierisinde
yer deitirmelerini salayacak ekilde anons sistemleri kurulmas mecburidir:
a) Binadaki yatak says 200'den fazla olan otel, motel ve yatakhanelerde,
b) Yap inaat alan 5000 m2'den byk olan veya toplam kullanc says 1000 kiiyi aan topluma
ak binalarda, alveri merkezlerinde, spermarketlerde, endstri tesislerinde ve benzeri
binalarda,
c) Yap ykseklii 51.50 m'yi geen btn binalarda.
(8) Sesli ve kl uyar cihazlar, sadece yangn uyar sistemi ve dier acil durum uyarlar iin
s.42
kullanlr. Anons sistemleri ise, yangn uyar sistemi ve dier acil durum anonslar ncelik almak ve
otomatik olarak dier kullanm amalarn devre d brakmak artyla, genel anons ve fon mzii
yayn gibi baka amalar ile de kullanlabilir.
Acil durum kontrol sistemleri
MADDE 82- (1) Yangn hlinde otomatik olarak gerekli kontrol fonksiyonlarn yerine getirecek
acil durum kontrol sisteminin;
a) Yangn srasnda kapanmas gereken yangn kaplarn ve dier aklklar kapatma amal
cihazlar normal hlde ak durumda tutan elektromanyetik kap tutucu ve benzeri cihazlarnn
serbest braklmas,
b) Merdiven yuvalar ve asansr kuyular basnlandrma cihazlarnn devreye sokulmas,
c) Duman kontrol sistemlerinin ilemlerini yerine getirmesi,
) Acil durum aydnlatma kontrol ilemlerini gerekletirmesi,
d) Gvenlik ve benzeri sebeplerle kilitli tutulan kaplarn ve turnikelerin almas,
e) Asansrlerin yapl zelliklerine bal olarak yangn esnasnda kullanmnn engellenmesi veya
tahliye amacyla itfaiye veya eitilmi bina yangn mcadele ekipleri tarafndan kullanlmasnn
salanmas,
f) Mahalli itfaiye ile elektrik iletmesine, belediyeye, polise veya jandarmaya, kurum amirine, bina
sahibine ve gerekli grlen dier yerlere yangnn otomatik olarak haber verilmesi,
zellik ve fonksiyonlarna sahip olmas lazmdr.
(2) Acil durum kontrol ilemleri, yangn alarm sisteminin donanm ve yazlm btnl ierisinde
bulunan kontrol birimleri ile gerekletirilir. Kontrol edilen sistemin ve cihazlar ile ilikisi bulunan
gvenlik sistemlerinin, bina otomasyon sistemleri gibi dier sistemler tarafndan yaplabilecek her
trl kontrol ve kumanda ilemlerinin, yangn veya benzeri bir acil durumda yangn kontrol
panelinden yaplacak acil durum kontrol ilemlerini hibir ekilde engellememesi gerekir.
Kablolar
MADDE 83- (1) Bir yangn srasnda alr durumda kalmas gereken;
a) Yangn kontrol panellerinden, sesli ve kl uyar cihazlarna, sesli tahliye sistemi amplifikatr
ve hoparlrlerine ve acil durum kontrol cihazlarna giden sinyal ve besleme kablolarnn,
b) tfaiye ve yangn mcadele ekiplerine haber vermek iin kullanlan kablolarn bina ierisinde
kalan ksmlarnn,
c) Ana yangn kontrol paneli ile tali yangn kontrol panelleri ve tekrarlayc panellerin birbirleri
arasndaki haberleme ve besleme kablolarnn,
) Btn yangn kontrol panellerine ve tekrarlayc panellere enerji salayan besleme kablolarnn,
yangna kar en az 60 dakika dayanabilecek zellikte olmas arttr.
(2) Yangna kar dayankl olmas gereken kablolarn, ilgili standartlara uygun olarak deneye tabi
s.43
tutulmu ve sertifikal olmas gerekir.
(3) Bir yangnn alglanmasndan sonra uzun sre alr durumda kalmas gerekli olmayan yangn
uyar butonlarnda, alglayclarda ve yangn kontrol panelleri arasndaki kablolarda ve enerjisi
kesildiinde tehlikeli bir durum olumayan elektromanyetik kap tutuculara ve benzeri cihazlara
giden kablolarda yangna dayankllk zellii aranmayabilir.
(4) Yangn alarm sistemi kablolarnn, sistemin salkl ve gvenilir almasn salayacak ekilde
yangn alglama, kontrol ve uyar ekipman reticilerinin spesifikasyonlarna uygun tipte olmas ve
elektriksel grlt ve benzeri etkilerden korunacak ekilde, dier sistemlerden ve enerji tayan
kablolardan ayrlarak tesis edilmesi gerekir.
(5) Salk hizmeti amal binalarda, 100'den fazla kiinin bulunduu konaklama amal binalarda
ve kullanc says 1000'i geen toplanma amal binalarda her trl besleme ve datm kablolar
ve kablo muhafazalarnda kullanlan malzemelerin halojenden arndrlm ve yangna maruz
kaldnda herhangi bir zehirli gaz retmeyen zellikte olmas gerekir.
BENC BLM
Periyodik Testler, Bakm ve Denetim
Periyodik testler, bakm ve denetim
MADDE 84- (1) Bu Ynetmelikte ngrlen acil aydnlatma, ynlendirme ve yangn alglama ve
uyar sistemleri; bina sahibinin ve yneticinin veya bunlarn yazl olarak sorumluluklarn
devrettii bina yetkilisinin sorumluluu altnda, ilgili standartlarda belirtilen sistemin gerektirdii
periyodik kontrole, teste ve bakma tabi tutulur.
(2) Kabul ilemlerinde de, birinci fkrada belirtilen hususlara uyulur.
ALTINCI KISIM
Duman Kontrol Sistemleri
BRNC BLM
Genel Hkmler
Tasarm ilkeleri
MADDE 85- (1) Binalarda duman kontrol sistemi olarak yaplan basnlandrma, havalandrma ve
duman tahliye tesisatnn; binada bulunanlara zarar vermeyecek, panik kmasn nleyecek ve
binann emniyetli bir ekilde boaltlmasn salayacak gvenli bir ortam oluturacak ekilde
tasarlanmas, tesis edilmesi ve alr durumda tutulmas gerekir.
(2) Kurulmas gereken basnlandrma, havalandrma ve duman tahliye tesisatnn yerletirilmesi
ve kullanlacak tehizatn cinsi ve miktar, binann kullanm snfna, tehlike snfna, binada
bulunanlarn hareket kabiliyetine ve binada bulunan yangn nleme sistemlerinin zelliklerine
gre belirlenir.
(3) Her trl basnlandrma, havalandrma ve duman tahliye tesisatnn, ilgili ynetmeliklere ve
standartlara uygun olarak tasarlanmas, tesis edilmesi ve iletilmesi gerekir.
(4) Bu Ynetmelikte ngrlen her trl sistemin, cihazn ve ekipmann, montaj ve iletme
s.44
sresince performans ve alma sreklilii salanacak ekilde kabul testinin yaplmas, periyodik
kontrol, test ve bakma tabi tutulmas gerekir. Binalarda kurulacak basnlandrma, havalandrma
ve duman tahliye tesisat da, binann yangn sorumlusunun gzetiminde test ve bakma tabi
tutulur.
(5) Duman tahliyesinde kullanlacak fanlarn ve basnlandrma fanlarnn besleme kablolarnn
yangna en az 60 dakika dayankl olmas ve jeneratrden beslenecek ekilde tesis edilmesi gerekir.
KNC BLM
Duman Kontrol
Duman kontrolnn esaslar
MADDE 86- (1) Doal duman tahliyesi yaplabilecek yerlerde duman eki bacalar, duman
kesicileri ve duman blmeleri kullanlr. Mekanik duman kontrol sistemleri olarak iklimlendirme
sistemleri zel dzenlemeler yaplarak kullanlr veya ayr mekanik havalandrma veya duman
kontrol sistemleri kurulur.
(2) Duman tahliye azlar, daima ak olabilecei gibi, yangn srasnda otomatik olarak veya el ile
kolaylkla alabilen mekanik dzenler ile de altrlabilir. Bu tr mekanizmalarn srekli bakm
suretiyle iler durumda tutulmas mecburidir.
klimlendirme ve havalandrma tesisatnn duman kontrolnde kullanm
MADDE 87- (1) Yangn hlinde, mevcut iklimlendirme ve havalandrma tesisat duman kontrol
sistemi olarak da kullanlabilir. Bu durumda, bu Ynetmelikte mekanik duman kontrol sistemi iin
ngrlen btn artlar, iklimlendirme ve havalandrma sistemi iin de aranr.
(2) Mekanik duman kontrol sistemleri iin tesis edilen havalandrma ve tahliye kanallarnn elik,
alminyum ve benzeri malzemeden yaplm olmas gerekir.
(3) Btn mekanik havalandrma ve duman tahliye sisteminde kullanlacak kanallarn yeterli
sayda ask elemanlar ile balanmas arttr.
(4) Kanal kaplama malzemesinin, en azndan zor alevlenici malzemeden olmas gerekir.
(5) Havalandrma ve duman tahliye kanallarnn, ka merdivenlerinden ve yangn gvenlik
hollerinden gememesi asldr. Ancak, eitli sebeplerden dolay, kanaln bu blmlerden gemesi
hlinde, getii blmn yapsal olarak yangna dayanm sresi kadar yangna dayanacak bir
malzeme ile kaplanmas arttr.
(6) Ayn hava santrali ile birden fazla yangn kompartmannn havalandrlmas veya
iklimlendirilmesi yaplyor ise, yangn kompartmanlar aras geilerde, fleme ve emi
kanallarnda yangn damperi kullanlmas gerekir.
(7) Asma tavan aras ve ykseltilmi deme alt gibi mahallerin plenum olarak kullanlmas
hlinde; bu blmler ierisinden sadece mineral, alminyum veya bakr zrhl kablolar, rijit metal
borular ve sv szdrmaz esnek metal borular geirilebilir. Bilgisayar, televizyon, telefon ve i
haberleme sistemleri kablolarnn ve yangn korunum sistemi borular ile alevlenmeyen svlar
tayan yanmaz malzemeden borularn kullanlmasna izin verilir.
(8) Havalandrma ve duman tahliye kanallarnn yangn kompartman duvarlarn delmemesi
s.45
gerekir. Kanaln bir yangn kompartman duvarn veya katn gemesi hlinde, kanal zerine
yangn kompartman duvarn veya katn getii yerde yangn damperi konulmas gerekir.
Havalandrma kanal korunmu bir aft iinden geiyor ise, afta giri ve kta yangn damperi
kullanlmas arttr.
(9) Basnlandrma sisteminin kanallarnda yangn damperi kullanlmaz.
(10) Duman kontrol sistemi uzaktan el ile kumanda edilerek veya yangn alglama ve uyar sistemi
tarafndan otomatik olarak devreye sokulabilir.
(11) Yangnn yaylmasnda rol oynayan tesisat bacasnn ve kanallarnn, yangn kompartmanlar
hizasnda olmas ve kompartmann yangn dayanmn azaltmayacak ekilde yaltlmas gerekir.
Havalandrma kanal ve bacalarnn yangn kompartmanlarn amalarna zel detaylar dnda izin
verilmez. Hava kanallarnn, yanmaz malzemeden yaplmas veya yanmaz malzeme ile kaplanmas
arttr.
(12) Yap ykseklii 51.50 m'nin zerinde olan binalarn hol ve koridor gibi ortak alanlarnda
duman kontrol sistemi yaplmas mecburdir.
Kazan dairesi, jeneratr odas, mutfak, otoparklar ve tahl depolarnda duman kontrol
MADDE 88- (1) Dizel pompa ve acil durum jeneratrn altrabilmek iin mekanik
havalandrmann gerekli olduu yerlerde, bu blmlerin duman tahliye sistemlerinin; dier
blmlere hizmet veren sistemlerden bamsz olarak dizayn edilmesi, havann dorudan dardan
ve herhangi bir egzoz k noktasndan en az 5 m uzaktan alnmas ve mahallin egzoz knn da
dorudan darya ve herhangi bir hava giri noktasndan en az 5 m uzaa atlmas gerekir.
(2) Otel, restoran, kafeterya ve benzeri yerlerin mutfaklarndaki piirme alanlarnn mekanik egzoz
sisteminin; binann dier blmlerine hizmet veren sistemlerden bamsz olmas, egzoz
kanallarnn, korunmam yanabilir malzemelerden en az 50 cm aktan gemesi, egzozun
dorudan darya atlmas ve herhangi bir hava giri aklndan en az 5 m uzakta olmas gerekir.
Mutfak dndan geen egzoz kanalnn; getii blmn veya mutfak blmnn yapsal olarak
yangna dayanma sresi kadar bir malzeme ile kaplanmas, ayet kanal bir tula aft ierisinden
geiyor ise, aftn dier blmlerinden ve dier kanallardan veya servis elemanlarndan ayrlmas
arttr. Mutfak egzoz kanallarna yangn damperi konulamaz.
(3) Toplam alan 2000 m
2
'yi aan kazan dairelerinde, kapal otopark alanlarnda ve bodrum
katlardaki depolarda mekanik duman tahliye sistemi yaplmas mecburidir. Duman tahliye
sisteminin, binann dier blmlerine hizmet veren sistemlerden bamsz olmas ve saatte en az
10 defa hava deiimi salamas gerekir.
(4) Un, tahl, kepek, niasta ve eker gibi parlayc organik tozlar meydana getiren maddelerin
ilendii, imal veya depo edildii yerlerde, bu maddelerin tozlarnn toplanmasn nleyecek zel
havalandrma tertibat yaplmas mecburidir. Bu yerlerde soba, ocak ve benzeri ak ate kayna
bulundurulmas ve tedbir alnmakszn kaynak yaplmas yasaktr.
(5) Doalgaz, LPG veya tehlikeli maddeler ile allan yerlerde fanlarn ve havalandrma
motorlarnn patlama ve kvlcm gvenlikli (ex-proof) olmas gerekir. Kablo ve pano tesisatlarnn
da kvlcm gvenlikli olmas arttr.
NC BLM
Basnlandrma Sistemi
s.46
Basnlandrma sistemi
MADDE 89- (1) Konutlar hari olmak zere, btn binalarda, merdiven kovasnn ykseklii 30.50
m'den fazla ise, ka merdivenlerinin basnlandrlmas gerekir. Bodrum kata ve st katlara
hizmet veren ka merdiveni ayn yuvada olsa bile, zemin seviyesinde, yangna 120 dakika
dayankl ve duman szdrmaz bir duvar ile ayrlm ve ayr k dzenlenmi ise, merdiven yuvas
iin st katlarn ykseklii esas alnr.
(2) Bodrum kat says 4'den fazla olan binalarda bodrum kata hizmet veren ka merdivenleri
basnlandrlr.
(3) Yap ykseklii 51.50 m'den yksek olan konutlarn ka merdivenlerinin basnlandrlmas
arttr.
(4) Yangn annda acil durum asansr kuyularnn yangn etkisi altnda kalmamas iin acil durum
asansr kuyularnn basnlandrlmas gerekir.
(5) Basnlandrma sistemi alt zaman, btn kaplar kapal iken basnlandrlan merdiven
yuvas ile bina kullanm alanlar arasndaki basn farknn en az 50 Pa olmas arttr. Ak kap
durumu iin basn fark en az 15 Pa olmas gerekir.
(6) Basnlandrma sisteminin yangn gvenlik holne de yaplmas hlinde, merdiven tarafndaki
basncn yangn gvenlik hol tarafndaki basntan daha yksek olacak ekilde bir basn dalm
oluturulmas gerekir.
(7) Hem basnl havann ve hem de otomatik kap kapatcnn kap zerinde yaratt kuvveti
yenerek kapy amak iin kap koluna uygulanmas gereken kuvvetin 110 Newtonu gememesi
gerekir.
(8) Yangna mdahale srasnda basnlandrma sisteminin, ak bir kapdan basnlandrlm
alana duman giriini engelleyecek yeterlilikte hava hzn salayabilmesi gerekir. Hava hz,
birbirini takip eden iki katn kaplarnn ve dar tahliye kapsnn tam olarak ak olmas hli iin
salanr. Ortalama hz byklnn her bir kapnn tam ak hli iin en az 1 m/s olmas gerekir.
(9) En az 2 i kapnn ve 1 darya tahliye kapsnn ak olaca dnlerek, dier kapal
kaplardaki sznt alanlar da ilave edilerek dizayn yaplr ve bina kat saysna gre ak i kap
says artrlr.
(10) Basnlandrma havas miktarnn, sznt alanlarndan evreye olan hava aklarn
karlayacak mertebede olmas gerekir.
(11) Merdiven ierisinde meydana gelebilecek olan ar basn artlarn bertaraf etmek zere,
ar basn damperi ve frekans kontroll fan gibi sistemlerin yaplmas gerekir.
(12) Basnlandrma havasnn dorudan dardan alnmas ve egzoz k noktalarndan en az 5 m
uzakta olmas gerekir. Ykseklii 25 m'den fazla olan kapal merdivenlerin basnlandrlmasnda,
birden fazla noktadan fleme yaplr. ki noktadan fleme yaplmas hlinde, fleme yaplan
noktalar arasndaki yksekliin en az merdiven yksekliinin yars kadar olmas arttr. Yap
ykseklii 51.50 m'den fazla olan binalarda, her katta veya en ok her katta bir fleme yaplmas
gerekir.
(13) Basnlandrma fannn dardan hava emiine alglayc konulur; duman alglanmas hlinde,
fan otomatik olarak durdurulur.
s.47
(14) Basnlandrma sisteminin yangn alglama ve uyar sistemi tarafndan otomatik olarak
altrlmas gerekir.
(15) Basnlandrma fann el ile altrp durdurabilmek iin, bir ama kapatma anahtarnn
bulunmas gerekir.
(16) Ka merdivenlerinde basnlandrma yaplmam ise, merdiven blmnde alabilir
pencerenin veya merdivenin zerinde devaml havalandrmay salayacak tepe penceresinin
bulunmas arttr.
YEDNC KISIM
Yangn Sndrme Sistemleri
BRNC BLM
Genel Hkmler
Tasarm ilkeleri
MADDE 90- (1) Yangn sndrme sistemleri, bu Ynetmelik kapsamndaki btn yap ve binalar
ile tnel, liman, dok, metro ve ak arazi iletmeleri gibi yaplarda yangn ncesinde ve srasnda
kullanlan sabit sndrme tesisatdr. Binalarda kurulan yangn sndrme tesisatnn, binada
bulunanlara zarar vermeyecek, panik kmasn nleyecek ve yangn sndrecek ekilde
tasarlanmas, tesis edilmesi ve alr durumda tutulmas gerekir.
(2) Yangn sndrme sistemlerinin; her yapda meydana gelebilecek olan yangn sndrecek
kapasitede olmas ve yapnn ekonomik mr boyunca, otomatik veya el ile gereken hzda devreye
girerek fonksiyonunu yerine getirebilmesi gerekir.
(3) Kurulmas gereken sabit yangn sndrme sistemlerinin ve tesisatnn nitelikleri, kullanlacak
tehizatn cinsi, miktar ve yerletirilmeleri; binann ve binada bulunabilecek malzemelerin yangn
trne gre belirlenir. Sistemde kullanlacak btn ekipmann sertifikal olmas arttr.
(4) Her trl yangn sndrme sistemlerinin, ilgili ynetmeliklere ve standartlara uygun olarak
tasarlanmas, tesis edilmesi ve iletilmesi mecburidir.
(5) Binalarda kurulacak sndrme sistemlerinin tasarm ve uygulamas, yetkili merci tarafndan
kontrol edilir ve onaylanr. Periyodik kontrol, test ve bakm gerektiren sistemlerin ve cihazlarn
kontrol, testi ve bakm bina sahibi, yneticisi veya bunlarn yazl olarak sorumluluklarn
devrettii bina yetkilisince yaptrlr.
KNC BLM
Sulu Sndrme Sistemleri
Su basn ve debi deeri
MADDE 91- (1) Sabit boru tesisat, yangn dolaplar sistemi, hidrant sistemi ve yamurlama
sistemi gibi sulu sndrme sistemleri iin yaplm hidrolik hesaplar neticesinde gerekli olan su
basn ve debi deerleri, merkezi ebeke veya ehir ebekeleri tarafndan karlanamyor ise
yaplarda, kapasiteyi karlayacak yangn pompa istasyonu ve deposu oluturulmas gerekir.
Su depolar ve kaynaklar
s.48
MADDE 92- (1) Sistemde en az bir gvenilir su kayna bulunmas arttr.
(2) Sulu sndrme sistemleri iin kullanlacak su depolarnn yangn rezervi olarak ayrlm
blmlerinin baka amala kullanlmamas ve sadece sndrme sistemlerine hizmet verecek
ekilde dzenlenmesi gerekir.
(3) Sulu sndrme sistemleri tasarmnda 19 uncu maddedeki bina tehlike snflar dikkate alnr.
Su deposu hacmi, dk tehlike iin 30 dakika, orta tehlike iin 60 dakika ve yksek tehlike iin 90
dakika esas alnarak bulunur.
(4) Yamurlama sistemi, yangn dolab ve hidrant sistemi bulunan sulu sndrme sistemleri su
deposu hacmi, n hesap iin Ek-8/A tablosunda yer alan veriler esas alnarak veya beinci fkrada
belirtilen usule gre hesaplanabilir. Tablo kullanlrken ykseklik olarak yamurlama balnn
kullanld en st kod esas alnr. Su deposu hacmi hidrolik hesap yaplarak hesaplanr ise hidrolik
hesap metoduyla bulunan su deposu hacmi esas alnr.
(5) Su deposu hacmi n hesaplamas, Ek-8/B'ye gre hesaplanan yamurlama sistemi su debisine,
Ek-8/C'de belirtilen yangn dolab su debisi ve hidrant sistemi var ise hidrant debisi de ilave
edilerek, tehlike snfna gre nc fkrada belirtilen srenin arplmas ile
hesaplanabilir.
(6) Yapda sulu sndrme sistemi olarak sadece yangn dolaplar sistemi mevcut ise su kapasitesi,
TS EN 671-1 ve TS EN 671-2'ye uygun sistemlerde 94 nc maddede verilen tasarm debi
deerlerinin tehlike snflar iin bu maddenin nc fkrasnda verilen sreler ile arpm ile
hesaplanr. Kullanm alan yksek tehlike snf deilse ve yapda sadece yangn dolaplar sistemi
mevcutsa yangn dolaplar binann kullanm suyu sistemine balanabilir ve ayr bir sistem
istenmez.
(7) Yapda sadece evre hidrant sistemi bulunmas hlinde, su ihtiyac, en az 1900 l/dak debiyi 90
dakika sre ile karlayacak kapasitede olmak zere, bina tehlike snfna gre yaplacak hidrolik
hesaplar ile belirlenir.
Yangn pompalar
MADDE 93- (1) Yangn pompalar; sulu sndrme sistemlerine basnl su salayan, anma debi ve
anma basn deeri ile ifade edilen pompalardr. Pompalarn, kapal vana (sfr debi) basma
ykseklii anma basma ykseklii deerinin en fazla % 140' kadar olmas ve % 150 debideki
basma ykseklii anma basma yksekliinin % 65'inden daha kk olmamas gerekir. Bu tr
pompalar, istenen basn deerini karlamak artyla, anma debi deerlerinin % 130'u
kapasitedeki sistem talepleri iin kullanlabilir.
(2) Sistemde bir pompa kullanlmas hlinde, ayn kapasitede yedek pompa olmas gerekir. Birden
fazla pompa olmas hlinde, toplam kapasitenin en az % 50'si yedeklenmek artyla, yeterli sayda
yedek pompa kullanlr.
(3) Pompann evrilmesi, elektrik motoru yan sra iten yanmal motorlar veya trbinler ile
olabilir.
(4) Yedek dizel motor tahrikli pompa kullanlmad takdirde, yangn pompalarnn enerji
beslemesi gvenilir kaynaktan ve binann genel elektrik sisteminden bamsz olarak salanr.
(5) Yangn pompalarnn, otomatik hava boaltma valfi ve sirklasyon rahatlama valfi gibi yardmc
elemanlarnn bulunmas gerekir.
s.49
(6) Her pompann ayr bir kumanda panosu ve panonun da kilitli olmas gerekir. Elektrik kumanda
panosunun, faz hatasnn, faz sras hatasnn ve kumanda faz hatasnn bilgi klar ile donatlmas
gerekir. Pano ana giri devre kesicisine pano kilidi almadan eriilememesi gerekir.
(7) Her pompann ayr bir kumanda basn anahtarnn olmas gerekir. Basn anahtarlarnn;
kumanda panosunun iine yerletirilmi, su basncn boru balantsyla hisseden, su darbelerine
kar korumal, alt ve st deerler ayr ayr ve bamsz olarak ayarlanabilir ve ayarlandktan sonra
kilitlenebilir olmas arttr.
(8) Pompa kontrol basn kumandal; tam veya yar otomatik olabilir.
(9) Pompa odas veya pompa istasyonunda elektrik motor tahrikli pompalar iin +4 C ve dizel
motor tahrikli pompalar iin +10 C zerinde scakln srekli salanabilmesi iin uygun gereler
salanr.
(10) Pompa istasyonunda, servis, muayene ve ayar gerektiren cihazlarn alma alan etrafnda
acil aydnlatma salanmas arttr.
(11) Zemin yeterli bir drenaj iin eimli hazrlanarak suyun pompadan, srcden ve kontrol
panosu gibi kritik cihazlardan uzaklatrlmas salanr.
Sabit boru tesisat ve yangn dolaplar
MADDE 94- (1) Tesisatn amac, bina iinde yangn ile mcadelede gvenilir ve yeterli suyun
salanmasdr. Bunun iin, bina iinde itfaiye su alma hatt ve yangn dolaplar tesis edilir:
a) tfaiye su alma hatt; yangn ile mcadelede, itfaiye personeli ve eitilmi personel tarafndan
kullanlmak zere tesis edilir. tfaiye su alma hatt tesisinde aada belirtilen artlara uyulur:
1) Yksek binalar ile kat alan 1000 m2'den fazla olan alveri merkezlerinde, otoparklarda ve
benzeri yerlerde slak veya kuru sabit boru sistemi zerinde, itfaiye personelinin ve eitilmi
personelin kullanmna imkn salayan balant azlar braklmas ve bu balant azlarnn
ka merdiveni veya yangn gvenlik hol gibi korunmu meknlarda olmas arttr. Bir boyutu 60
m'yi geen katlarda yangn dolab ve itfaiye su alma az yaplmas gerekir.
2) Herhangi bir noktadan su alma azna olan mesafe 60 m'den fazla olamaz.
3) Sabit boru tesisat zerinde bulunan btn hortum balantlar, itfaiyenin kulland normlarda
storz tip 50 mm veya 65 mm apnda olur.
4) Balant azlarnn, binann yamurlama ve yangn dolaplar sistemine suyu salayan sabit
boru tesisatnda braklmas hlinde, bu balantlarn ana kolonlar zerinden dorudan yaplmas
gerekir.
b) Yangn dolaplar tesisat; bina iindeki kiilerin yakndaki kk bir yangn kontrol etmesini ve
sndrmesini salayabilmek zere, bina iine tesis edilen sabit bir tesisat ifade eder. Tesisat,
duvarlar zerine veya kabinler iine monte edilmi ve kalc olarak bir su temin tesisatna
balanm olan sabit birimlerden oluur. Yangn dolaplarnn tesisinde aadaki artlara uyulur:
1) Yksek binalar ile toplam kapal kullanm alan 1000 m2'den byk imalathane, atlye, depo,
konaklama, salk, toplanma amal ve eitim binalarnda, alanlarnn toplam 600 m2'den byk
olan kapal otoparklarda ve sl kapasitesi 350 kW'n zerindeki kazan dairelerinde yangn dolab
yaplmas mecburdir.
s.50
2) Yangn dolaplar, her katta ve yangn duvarlar ile ayrlm her blmde aralarndaki uzaklk 30
m'den fazla olmayacak ekilde dzenlenir. Yangn dolaplar mmkn olduu kadar koridor k
ve merdiven sahanl yaknna kolaylkla grlebilecek ekilde yerletirilir. Binann yamurlama
sistemi ile korunmas ve katlara itfaiye su alma az braklmas hlinde, yangn dolaplar, slak tip
yamurlama branman hattndan beslenebilir ve aralarndaki uzaklk 45 m'ye kadar karlabilir.
3) Hortumlarn sakland dolabn ve kabinlerin gerekli cihazlarn denmesine izin verecek
byklkte olmas arttr. Bunlarn yangn srasnda hortum ve cihazlarn kullanlmasn
zorlatrmayacak ekilde tasarlanmas ve sadece yangn sndrme amac iin kullanlmas gerekir.
4) Hortumlar serme ve balama gibi becerilere sahip eitilmi personeli veya itfaiye grevlisi
olmayan yaplarda, yuvarlak yar-sert hortumlu yangn dolaplarnn TS EN 671-1' e uygun olmas
arttr. Hortumun, yuvarlak yar-sert TS EN 694 normuna uygun, apnn 25 mm olmas,
uzunluunun 30 m'yi amamas ve lle (lans) kapama, pskrtme veya fskiye veyahut her n
birden yapabilmesi gerekir.
5) inde itfaiye su alma az olmayan yuvarlak yar-sert hortumlu yangn dolaplarnda tasarm
debisinin 100 l/dak ve tasarm basncnn 400 kPa olmas arttr. Lle giriindeki basncn 900
kPa' gemesi hlinde, basn drclerin kullanlmas gerekir.
6) Yetimi yangn sndrme grevlisi bulundurulmak mecburiyetinde olan yaplarda
kullanlabilecek yass hortumlu yangn dolaplarnn TS EN 671-2 standardna uygun olmas arttr.
Yass hortumun; anma apnn 50 mm'yi, uzunluunun 20 m'yi gememesi ve lle kapama,
pskrtme veya fskiye veyahut her n birden yapabilmesi gerekir. Dolap tasarm debisinin
400 l/dak ve tasarm basncnn en az 400 kPa olmas arttr. Lle giriindeki basncn 900 kPa'
gemesi hlinde, basn drc kullanlr.
7) Binalarda bulunan yangn dolaplarnn ve hortum makara sistemlerinin TS EN 671-3
standardnda belirtilen periyodik bakmlarnn, bina sahibi, ynetici veya sorumlu bina yetkilisi
tarafndan yaptrlmas mecburidir.
Hidrant sistemi
MADDE 95- (1) Yaplarn yangndan korunmasnda, ilk mdahalede sndrlemeyen yangnlara
dardan mdahale edebilmek iin mmkn olduunca yapnn veya binann btn evresini
kapsayacak ekilde tesis edilecek hidrant sistemi bnyesinde yerletirilecek hidrantlarn, itfaiye ve
aralarnn kolay yanaabilecei ve balant yapabilecei ekilde dzenlenmesi gerekir.
(2) Hidrant sistemi dizayn debisinin en az 1900 l/dak olmas arttr. Debi, binann tehlike snfna
gre artrlr. Hidrant knda 700 kPa basn olmas gerekir.
(3) Hidrantlar aras uzaklk ok riskli blgelerde 50 m, riskli blgelerde 100 m, orta riskli
blgelerde 125 m ve az riskli blgelerde 150 m alnr.
(4) Normal artlarda hidrantlar, korunan binalardan ortalama 5 il 15 m kadar uzaa yerletirilir.
(5) Hidrant sistemine suyu salayan boru donanmnda ring sistemi mevcut deil ise,
kullanlabilecek en dk borunun apnn 100 mm olmas ve hidrolik hesaba gre belirlenmesi
gerekir.
(6) Sistemde kullanlacak hidrantlarn, ilgili Trk Standartlarna uygun yerst yangn hidrant
olmas gerekir. Hidrant sisteminde, hidrant yenilenmesini ve bakm ilemlerinin yaplmasn
kolaylatracak uygun noktalarda ve yerlerde yeralt veya yerst veyahut hem yeralt ve hem de
s.51
yerst hat kesme vanalar temin ve tesis edilir.
(7) erisinde her trl kullanm alan bulunan ve genel yerleme alanlarndan ayr olarak
planlanan yerleim alanlarnda yaplacak binalarn taban alanlar toplamnn 5000 m2'den byk
olmas halinde d hidrant sistemi yaplmas mecburdir.
(8) Sorumluluk blgelerinde hizmette bulunan aralarn giremeyecei veya manevra
yapamayaca, ulam imkn olmayan yerleim mahalleri olan belediyeler, buralarda meydana
gelebilecek yangnlara etkili bir ekilde mdahale yaplabilmesi bakmndan, bu yerleim
yerlerinin uygun yerlerine yerst yangn hidrantlar veya pompa ile tehiz edilmi yeterli
kapasitede yangn havuzlar ve sarnlar yaptrmak mecburiyetindedir.
Yamurlama sistemi
MADDE 96- (1) Yamurlama sisteminin amac; yangna erken tepki verilmesinin salanmas ve
yangnn kontrol altna alnmas ve sndrlmesi iin belirli bir sre ierisinde tasarm alan
zerine belirlenen miktarda suyun boaltlmasdr. Yamurlama sistemi, ayn zamanda bina
iindekilere alarm verilmesi ve itfaiyenin arlmas gibi eitli acil durum fonksiyonlarn da aktif
hle getirebilir. Yamurlama sistemi; yamurlama balklar, borular, balant paralar ve asklar,
tesisat kontrol vanalar, alarm zilleri, ak gstergeleri, su pompalar ve acil durum g kayna gibi
elemanlardan meydana gelir. Yamurlama sistemi elamanlarnn TS EN 12259'a uygun olmas
arttr.
(2) Aada belirtilen yerlerde otomatik yamurlama sistemi kurulmas mecburidir:
a) Yap ykseklii 30.50 m'den fazla olan konut haricindeki btn binalarda,
b) Yap ykseklii 51.50 m'yi geen konutlarda,
c) Alanlarnn toplam 600 m2'den byk olan kapal otoparklarda ve 10'dan fazla aracn asansrle
alnd kapal otoparklarda,
) Birden fazla katl bir bina ierisindeki yatlan oda says 100' veya yatak says 200' geen
otellerde, yurtlarda, pansiyonlarda, misafirhanelerde ve yap ykseklii 21.50 m'den fazla olan
btn yatakl tesislerde,
d) Toplam alan 2000 m2'nin zerinde olan katl maazalarda, alveri, ticaret ve elence
yerlerinde,
e) Toplam alan 1000 m
2
'den fazla olan, kolay alevlenici ve parlayc madde retilen veya
bulundurulan yaplarda.
(3) Yanc malzeme iermeyen ve yanc malzeme depolanmayan slak hacimlere, yanc malzeme
ihtiva etmeyen ve yangna direnli yap elemanlar ile ayrlan yangn merdiveni yuvalarna,
asansr kuyusuna ve gazl, kuru toz, su sprey ve benzeri dier otomatik sndrme sistemleri ile
korunan mahallere yamurlama sistemi yaplmayabilir.
(4) Su ile genileyen veya reaksiyona girerek yangnn bymesine sebep olabilecek maddelerin
bulunduu mahallere yamurlama sistemi yaplmaz.
(5) Yamurlama sistemi tasarmnn TS EN 12845'e gre yaplmas gerekir. Yamurlama
balklarnn yerletirilmesi, kullanm alannn tehlike snf ve yamurlama balnn koruma
alan dikkate alnarak yaplr. Dk Tehlike ve Orta Tehlike-1 kullanm alanlarnda, bir adet
s.52
standart yamurlama bal en ok 21 m2 alan koruyacak ekilde yerletirilebilir.
(6) Birinci ve ikinci derece deprem blgelerinde, sismik hareketlere kar ana kolonlarn herhangi
bir yne srklenmemesi iin, drt yollu destek kullanlmas ve 65 mm ve daha byk nominal
apl borularn katlardan ana datm borularna balanmasnda esnek balantlar ile borularn
tavanlara tutturulmasnda iki yollu enlemesine ve boylamasna sabitleme ask elemanlar
kullanlarak borularn krlmasnn nlenmesi gerekir. Dilatasyon geilerinde her ynde
hareketi karlayacak detaylar uygulanr.
(7) Yamurlama sistemi ana besleme borusu birden fazla yangn zonuna hitap ediyor ise, her bir
zon veya kolon hattna ak anahtarlar, test ve drenaj vanas ve izleme anahtarl hat kesme vanas
konulur.
(8) Muhtemel kk apl yangnlarda yamurlama balnn patlamas veya birkann hasara
uramas hlinde, hemen deitirilir ve yangn gvenlik sisteminin srekliliini salamak iin 6
adetten az olmamak kaydyla sistemin byklne gre yeterli miktarda yedek yamurlama
bal ve baln deitirilmesi iin zel anahtarlar bulundurulur.
(9) Yamurlama sistemini besleyen borular zerinde kesme vanalar bulunur. Boru hatlarnda
bulunan vanalarn, blgesel kontrol vanalarnn ve su kayna ile yamurlama sistemi arasnda
bulunan btn vanalarn devaml ak kalmasn salayacak tedbirlerin alnmas gerekir.
(10) Sistemde basn drc vana kullanlmas hlinde, her bir basn drc vanann nne
ve arkasna 1'er adet manometre konulur.
tfaiye su verme balants
MADDE 97- (1) Yksek binalarda veya bina oturma alan 1000 m
2
'den byk binalarda veya
cephe genilii 75 m'yi aan binalarda, itfaiyenin sisteme dardan su basabilmesi iin, sulu yangn
sndrme sistemlerine en az 100 mm nominal apnda itfaiye su verme balants yaplmas
arttr. tfaiye su verme balantsnda 2 adet 65 mm storz tip rakor ve sistemde ek valf bulunur ve
ek valf ile itfaiye balants arasndaki borulardaki suyun otomatik olarak boalmasn salayacak
elemanlar konulur. tfaiye aralarnn balant azna ulama mesafesi 18 m'den fazla olamaz.
NC BLM
Kpkl, Gazl ve Kuru Tozlu Sabit Otomatik Sndrme Sistemleri
Kpkl, gazl ve kuru tozlu sabit otomatik sndrme sistemleri
MADDE 98- (1) Kpkl, gazl ve kuru tozlu sabit otomatik sndrme sistemleri; tesisin nitelik ve
ihtiyalarna bal olarak uygun, gncel, sertifikal ve ilgili standartlara gre tasarlanr.
(2) Suyun sndrme etkisinin yeterli grlmedii veya su ile reaksiyona girebilecek maddelerin
bulunduu, depoland ve retildii hacimlerde uygun tipte sndrme sistemi tesis edilir.
(3) Gazl yangn sndrme sistemlerinin tasarmnda TS ISO 14520 standard esas alnr. Her trl
gazl sndrme sistemleri kurulurken; otomatik gaz boaltm srasnda veya sistemin devreye
girdiini ileticiye ve mahalde alan personele bildiren ve kiilerin sndrme mahallini tahliye
etmesini salayacak olan sesli ve kl uyarlar temin ve tesis edilmek zorundadr.
(4) Gazl yangn sndrme sistemi uygulanacak hacimlerdeki, doal havalandrma amal
pencerede, kapda veya duvarda bulunan menfez ve varsa havalandrma bacalarnn yangn
s.53
alglama ve gaz boalm annda otomatik olarak kapanacak ekilde dizayn edilmesi gerekir.
(5) Halon alternatifi gazlar ile tasarm yaplm gazl yangn sndrme sistemlerinde kullanlan
sndrc gazn, ilgili standartlara gre belgelenmi uzun sreli kullanm geerliliinin olmas
gerekir.
DRDNC BLM
Tanabilir Sndrme Cihazlar
Tanabilir sndrme cihazlar
MADDE 99- (1) Tanabilir sndrme cihazlarnn tipi ve says, meknlarda var olan durum ve
risklere gre belirlenir. Buna gre
a) A snf yangn kmas muhtemel yerlerde, ncelikle ok maksatl kuru kimyevi tozlu veya sulu,
b) B snf yangn kmas muhtemel yerlerde, ncelikle kuru kimyevi tozlu, karbondioksitli veya
kpkl,
c) C snf yangn kmas muhtemel yerlerde, ncelikle kuru kimyevi tozlu veya karbondioksitli,
) D snf yangn kmas muhtemel yerlerde, ncelikle kuru metal tozlu,
sndrme cihazlar bulundurulur. Hastanelerde, huzurevlerinde, anaokullarnda ve benzeri
yerlerde sulu veya temiz gazl sndrme cihazlarnn tercih edilmesi gerekir.
(2) Dk tehlike snfnda her 500 m2, orta tehlike ve yksek tehlike snfnda her 250 m yap
inaat alan iin 1 adet olmak zere, uygun tipte 6 kg'lk kuru kimyev tozlu veya edeeri gazl
yangn sndrme cihazlar bulundurulmas gerekir.
(3) Otoparklarda, depolarda, tesisat dairelerinde ve benzeri yerlerde ayrca tekerlekli tip
sndrme cihaz bulundurulmas mecburidir.
(4) Sndrme cihazlar darya doru, gei boluklarnn yaknna ve dengeli datlarak,
grlebilecek ekilde iaretlenir ve her durumda kolayca girilebilir yerlere, yangn dolaplarnn
iine veya yaknna yerletirilir. Sndrme cihazlarna ulama mesafesi en fazla 25 m olur.
Sndrme cihazlarnn, kap arkasnda, yangn dolaplar hari kapal dolaplarda ve derin duvar
girintilerinde bulundurulmamas ve stma cihazlarnn stne veya yaknna konulmamas
gerekir. Ancak, herhangi bir sebeple sndrme cihazlarnn dorudan grnmesini engelleyen
yerlere konulmas halinde, yerlerinin uygun fosforlu iaretler ile gsterilmesi arttr.
(5) Tanabilir sndrme cihazlarnda sndrcnn duvara balant asma halkas duvardan
kolaylkla alnabilecek ekilde yerletirilir ve 4 kg'dan daha ar ve 12 kg'dan hafif olan cihazlarn
zeminden olan ykseklii yaklak 90 cm'yi amayacak ekilde montaj yaplr.
(6) Arabal yangn sndrme cihazlarnn TS EN 1866 ve dier tanabilir yangn sndrme
cihazlarnn TS 862 - EN 3 kalite belgeli olmas arttr.
(7) Yangn sndrme cihazlarnn periyodik kontrol ve bakm TS ISO 11602-2 standardna gre
yaplr. Sndrme cihazlarnn bakmn yapan reticinin veya servis firmalarnn dolum ve servis
yeterlilik belgesine sahip olmas gerekir. Servis veren firmalar, istenildiinde mterilerine
belgelerini gstermek zorundadr. Sndrme cihazlarnn standartlarda belirtilen hususlar
s.54
dorultusunda ylda bir kez yerinde genel kontrolleri yaplr ve drdnc yln sonunda iindeki
sndrme maddeleri yenilenerek hidrostatik testleri yaplr. Cihazlar dolum iin alndnda,
sndrme cihazlarnn bulunduklar yerleri tehlike altnda brakmamak iin, servisi yapan
firmalar, bakma aldklar yangn sndrme cihazlarnn yerine, aldklar sndrc cihazn
zelliinde ve ayn sayda kullanma hazr yangn sndrme cihazlarn geici olarak brakmak
zorundadr.
(8) Binalara konulacak yangn sndrme cihazlarnn cinsi, miktar ve yerlerinin belirlenmesi
konusunda, gerekirse mahalli itfaiye tekilatnn gr alnabilir.
BENC BLM
Periyodik Testler ve Bakm
Periyodik testler ve bakm
MADDE 100- (1) Bu Ynetmelikte ngrlen yangn sndrme sistemlerinin, bina sahibi,
yneticisi veya bunlarn yazl olarak sorumluluklarn devrettii bina yetkilisinin sorumluluu
altnda, ilgili standartlarda belirtilen sistemin gerektirdii periyodik kontrole, teste ve bakma tabi
tutulmas arttr.
SEKZNC KISIM
Tehlikeli Maddelerin Depolanmas ve Kullanlmas
BRNC BLM
Genel Hkmler
Tehlikeli maddeler ile ilgili olarak uygulanacak hkmler
MADDE 101- (1) Tehlikeli maddelerin depolanmas, doldurulmas, kullanlmas, retilmesi ve
sata sunulmas hakknda bu Ynetmelikte hkm bulunmayan hllerde ilgili mevzuat ve
standartlara uyulur.
Tehlikeli maddelerin snflandrlmas
MADDE 102- (1) Tehlikeli maddelerin snflar aada belirtilmitir:
a) Patlayc maddeler,
b) Parlayc ve patlayc gazlar,
c) Yanc svlar,
) Yanc kat maddeler,
d) Oksitleyici maddeler,
e) Zehirli ve irendirici maddeler,
f) Radyoaktif maddeler,
g) Dalayc maddeler,
s.55
) Dier tehlikeli maddeler.
Depolama hacimlerinin genel zellikleri
MADDE 103- (1) Tehlikeli maddelerin depoland ve retildii yerlerde aada belirtilen
hususlara uyulmas mecburidir:
a) Topluma ak yerlerde ve konutlarn altnda veya bitiiinde tehlikeli maddeler ile ilgili olarak
yaplan ilerin, ilgili standartlarda belirtilen artlara uygun olmas gerekir.
b) Parlayc ve patlayc maddeler retilen veya ilenen veya depolanan tek katl binalarda
duvarlarn yanmaz veya yangna 120 dakika dayankl olmas gerekir. ok katl binalarda ise,
binalarn en st katnda olmak artyla ilgili tzk ve ynetmeliklerde ngrlen lde bu
maddelerin retilmesine veya iletilmesine veya depolanmasna msaade edilir.
c) Herhangi bir amala tehlikeli madde bulundurulan yaplarda, tehlikeli maddenin miktarlarna ve
tehlike snfna bal olarak evre gvenlii salanr.
) Binaya ulam yollarnn srekli olarak ak tutulmas ve bu yollar zerine park yaplmamas
gerekir.
d) retimin ve tehlikeli maddenin zelliine gre binalarn tabanlarnn statik elektrii iletici
zellikte yaplmas ve kaplarn statik elektrie kar topraklanmas arttr.
e) Binalardaki giri ve k kaplarnn, pencerelerin, panjurlarn ve havalandrma kanallarnn
kapaklarnn basn karsnda darya doru almas ve tehlike annda bina iinde bulunanlarn
kolayca kaabilmelerini veya tahliye edilebilmelerini salayacak biimde yaplmas gerekir.
f) Binann pencerelerinde parmaklk veya kafes bulunamaz. Birden ok blm bulunan iyeri
binalarnda blmlerden her birinin, biri dorudan doruya darya, dieri ana koridora alan en
az 2 kapsnn bulunmas arttr. blmelerin, meydana gelebilecek en yksek basnca dayankl,
atlaksz dz yzeyli, yanmaz malzemeden yaplm, ak renkte boyanm veya badanalanm,
kolayca ykanabilir ekilde olmas gerekir. Hafif eimli yaplan tabanlar bir drenaj sistemiyle
beraber bir depoya veya dinlendirme kuyusuna balanr. Tehlikeli maddelere uygun zellikteki
atk su artma tesisleri de bu amala kullanlabilir.
g) Binalarn tavanlarnn ve tabanlarnn yanmaz, szdrmaz, arpma ile kvlcm karmaz ve kolay
temizlenir malzemeden, hafif eimli olarak, pencerelerin ise, byk paralar hlinde, etrafa
dalmayacak ve zarar vermeyecek telli cam veya krlmaz cam gibi maddelerden yaplmas
gerekir.
KNC BLM
Patlayc Maddeler
Patlayc maddeler
MADDE 104- (1) Bu Ynetmelie gre patlayc maddeler; srtme, darbe ve s etkisi altnda baka
bir maddenin katlmasna gerek olmadan hzla reaksiyona giren ve evreye zarar veren
maddelerdir.
(2) Kolay yanc, parlayc ve patlayc maddeler ile benzeri maddelerin depo ve sat yerleri
altnda, stnde ve bitiiinde, oteller, elence yerleri ve kahvehaneler gibi topluma ak yerler
s.56
bulunamaz.
(3) Av malzemesi satan iyerlerinin, mstakil ve tercihen tek katl binada bulunmas ve baka bir
iyeri veya mesken ile kapsnn veya balant penceresinin olmamas gerekir.
(4) Katlar farkl amalarla kullanlan ok katl binalarda veya pasajlarda av malzemesi
satlabilmesi iin; sat yerinin zemin katnda olmas, sokaktan dorudan giriinin bulunmas,
binann dier blmleri ile balantsnn bulunmamas ve duvarlar yangna en az 180 dakika
dayankl olmas arttr.
(5) Av barutu ve malzemesi sat yerlerinin ii uygun bir malzeme ile atee dayankl hle getirilir.
zel kasa ve elik dolaplar; arabal sistemde, bir kiinin kolayca yerini deitirebilecei ve yangn
hlinde ortamdan karp gvenlikli bir yere tayabilecei ekilde yaplr. Binalardaki giri ve k
kaplarnn, pencerelerin, panjurlarn ve havalandrma kanallarnn kapaklarnn basn karsnda
darya doru almas ve tehlike annda bina iinde bulunanlarn kolayca kaabilmelerini
salayacak biimde yaplmas arttr.
NC BLM
Parlayc ve Patlayc Gazlar
Genel
MADDE 105- (1) Bu Ynetmelie gre normal scaklk ve basn altnda buhar faznda bulunan
maddeler gaz olarak kabul edilir. Kritik scakl 10 C'n altnda olan gazlara basnl gazlar ve
kritik scakl 10 C'n zerinde olup mutlak buhar basnlar 50 C de 300 kPa' aan gazlar
svlatrlm gazlar olarak isimlendirilir. Her iki tip gaz bir zc iinde znm hlde ise,
basn altnda znm gazlar snfna girer.
(2) Gaz hlinde veya bir svda znm hlde veya svlatrlm hlde basnl gaz ihtiva eden
btn tplerin, iinde bulunan basnl gazn zelliklerine, tekniin gerektirdii esaslara ve ilgili
mevzuat ve standartlara uygun olarak yaplmas arttr.
(3) Her tpn dip tarafnn, yere demeyecek ekilde, belirli bir ykseklikte, emberle evirili
olmas ve LPG tpleri hari olmak zere, dier tplerin vana ve emniyet supaplarnn iinde
gazlarn birikmesini nleyecek ekilde havalandrma delikleri olan bir koruyucu baln
bulunmas gerekir.
(4) Tpler, hibir zaman izin verilenden fazla bir basnla ve tp zerinde belirtilen arln
zerinde basnl gaz ile doldurulamaz. Tplerin doldurulmadan nce ilgili mevzuata gre yeniden
doldurulmaya msait olup olmadna dikkat edilir, kritik scaklklar genel olarak evre
scaklndan fazla olan gazlarn konulduu tpler, tamamen doldurulmayarak tehlikeli basnlarn
meydana gelmesi nlenir. Basnl gazlarn doldurulduu tpler, ilgili mevzuatta belirtilen esaslar
dhilinde doldurulur ve dolum ncesinde ve sonrasnda arlk kontrolne tabi tutulur.
(5) Basnl gaz tplerinin depolanmasnda aada belirtilen artlara uyulmas mecburidir:
a) Dolu tplerin scaklk deimelerine, gne nlarna, radyasyon ssna ve neme kar
korunmas bakmndan ilgili standard hkmlerine uyulur.
b) Dolu tpler, iyerlerinde tehlike yaratmayacak miktarda depolanr. Tpler, yangna en az 120
dakika dayankl ayr binalarda veya blmelerde, radyatr ve benzeri s kaynaklarndan uzakta
bulundurulur ve tplerin devrilmemesi veya yuvarlanmamas iin gerekli tedbirler alnr.
s.57
c) Tpler, iinde bulunan gazn zelliine gre snflanarak depolanr ve bo tpler ayr bir yerde
toplanr.
) Tplerin depoland yerlerin, uygun havalandrma tertibatnn ve yeteri kadar kapsnn
bulunmas gerekir.
d) Yanc basnl gaz ihtiva eden tplerin depoland yerlerde ate ve ateli maddeler kullanma
yasa uygulanr.
e) Tplerin depoland yerlere ikaz levhalar konulur.
LPG tplerinin depolanmasna ilikin esaslar
MADDE 106- (1) LPG depolanacak binalarn;
a) Mstakil ve tek katl olmas,
b) Demesinin, tavann ve duvarlarnn yangna en az 120 dakika dayankl malzeme ile yaplmas,
c) atsnda hafif malzemeler kullanlmas,
) D duvarlarnda veya atsnda, her 3 m depo hacmi iin en az 0.2 m'lik krlmaz cam veya
benzeri hafif malzeme ile kaplanm bir boluk braklmas,
d) Depo kaplarnn yangna kar en az 90 dakika dayankl malzemeden yaplmas, arttr.
(2) Tplerin depolama mahallinde, ar scaklk artna ve insan veya ara trafiine maruz
kalmayacak ve fiziki hasar grmeyecek tarzda yerletirilmesi gerekir. Tp ierisindeki LPG'nin gaz
fazyla dorudan temas hlinde olmas iin, tplerin, emniyet valfleri LPG sv faz seviyesinden
yukarda olacak konumda, yana yatrlm veya ba aa durumda olmakszn dik olarak
depolanmas gerekir.
(3) Depolarda stma ve aydnlatma amac ile ak alevli cihazlar kullanlamaz.
(4) Depolarn deme hizasnda ve blme duvarlarnn tabana yakn ksmlarnda alp
kapanabilen havalandrma menfezleri bulundurulur.
(5) Doal havalandrma uygulanmas hlinde, d duvarlarn her 600 cm'si iin en az 1 adet menfez
bulunmas arttr. D duvar uzunluunun 600 cm'yi gemesi hlinde, menfez adeti ayn oranda
artrlr. Menfezlerin her birinin alannn en az 140 cm
2
ve menfezlerin toplam alannn, deme
alannn her metrekaresi iin en az 65 cm
2
olmas gerekir.
(6) Havalandrma fan ile yaplyor ise;
a) Patlama ve kvlcm gvenlikli (exproof) malzeme kullanlmas,
b) Havalandrma debisinin demenin her bir m
2
'si iin en az 0.3 m
3
/dak olmas,
c) Havalandrma k aznn dier binalardan en az 3 m uzaklkta bulunmas,
) Havalandrma kanalnn zeminden itibaren tespit edilmesi,
d) Kablo ve pano tesisatnn kvlcm gvenlikli olmas,
s.58
arttr.
(7) Depolarn demeleri tabii veya tesviye zemin seviyesinden aada olamaz. Demenin
doldurulmu durumda olmas ve havalandrlmas gerekir.
(8) Tpler, depolarn k kaplar ve merdiven boluklar yaknna konulamaz ve ka yollarn
engelleyecek ekilde depolanamaz.
(9) Tpler, vanalarnn zerinde emniyet tpas taklm olarak ve dolu tpler ise, vanalarnn
zerinde ilk kullanm kapa taklm olarak depolanr.
(10) Bo tpler tercihen akta depolanr. Bina iinde depolanacaklar ise, depolama miktarnn
hesaplanmasnda dolu tp gibi kabul edilir.
(11) Depo binalarnn elektrik sistemleri, ankastre olarak kvlcm ve ksa devre oluturmayan
zellikteki malzeme ile yaplr. Elektrik anahtarlarnn binann d yzeyinde ve zeminden 2 m
ykseklikte bulunmas ve aydnlatma armatrlerinin tavana monte edilmi olmas gerekir.
(12) Depolarda stma sadece merkezi sistem ile yaplr ve s merkezi darda olur. Tplerin
kalorifer radyatrlerinden en az 2 m uzaklkta bulundurulmas gerekir.
(13) zel olarak ina edilmi LPG datm depolarnda, tplere doldurulmu durumda en ok
10000 kg gaz bulundurulabilir. Bu binalarn okul ve cami gibi kamuya ak binalarn arsa
snrndan en az 25 m ve dier binalarn arsa snrndan en az 15 m uzaklkta bulunmas gerekir.
LPG ve ticari propan tpleri, birbiriyle karmayacak ekilde depolanr.
(14) Bina dnda LPG'nn tplere doldurulmu hlde depoland mahallin emniyet eridinin,
asgari emniyet uzaklklarnn Ek-9'daki gibi olmas arttr.
(15) Bina dndaki zel tp depolarnn bulunduu gvenlik sahas, tel it veya duvar ile evrilir ve
zerine ikaz levhalar konulur.
(16) Tp depolanmasnda kullanlan zel binalarn giriine ikaz levhalar konulur.
LPG'nin dkme olarak depolanmas
MADDE 107- (1) LPG'nn dkme olarak depoland yeralt ve yerst tanklarnn, binalara, bina
gruplarna, komu arsa snrna ve ana trafik yollarna veya demir yollarna olan uzaklklar ile
tanklarn birbirlerine olan uzaklklarnn Ek-10'da belirtilen ekilde olmas mecburidir.
(2) LPG'nn yerst tanklarnda dkme olarak depolanmas hlinde;
a) Dkme LPG depolama tanklar, ta veya beton bir zemin zerine oturtulmu olarak ve yanmaz
yapda ayaklar zerine tesis edilir.
b) Dkme LPG depolama tanklar, fuel-oil, benzin ve motorin gibi dier bir yanc sv depolanan
tanklar ile ayn havuzlama duvar ile evrilmi bir mahalde tesis edilemez ve bu duvarlardan en az
3 m uzaklkta kurulur.
c) Dkme LPG depolanacak yatay tanklar, genlemeye ve daralmaya imkn verecek destekler
zerine yerletirilir. Tanklarn temele veya ayaklara deen ksmlar, korozyona kar korunur.
(3) LPG'nn yeralt tanklarnda dkme olarak depolanmas hlinde;
s.59
a) Yeralt depolama tanklarnn en st yzeyinin toprak seviyesinden en az 300 mm aada
kalacak ekilde olmas arttr.
b) Yeralt depolama tanklarnn, motorlu aralarn trafik etkisine ve andrc fiziki etkilerin sz
konusu olduu yerlerde bu fiziki etkilere kar korunmu olmas gerekir.
c) Yeralt depolama tanklar ve yeralt boru donanm, toprak zellikleri dikkate alnarak
korozyona kar korunur.
) Toprak altna konulacak olan tanklar, yeralt su seviyelerine gre uygun bir ekilde tasarlanr.
LPG perakende sat yerleri
MADDE 108- (1) Perakende sat yerlerinde en ok 500 kg LPG bulundurulabilir. LPG bayilerine
ait zel depolar var ise, 750 kg daha LPG bulundurulabilir. Perakende sat yerlerinin kapal
mahallerinde ticari propan tp bulundurulamaz.
(2) Perakende sat yerleri, tercihen tek katl ahap olmayan binalarda, bunun mmkn olmamas
hlinde, ok katl ahap olmayan binalarn zemin katnda bulunabilir. Perakende sat yerlerinin
baka bir iyeri veya mesken ile kap veya pencere ile balantsnn bulunmamas gerekir.
(3) LPG perakende sat yerleri, i hanlar, oteller, elence yerleri, pansiyonlar ve kahvehaneler gibi
topluma ak yerler ile kolay yanc, parlayc ve patlayc maddeler ile benzeri maddelerin depo ve
sat yerleri altnda, stnde ve bitiiinde bulunamaz.
(4) Perakende sat yerlerinin itfaiye ve cankurtaran aralarnn kolayca girip kabilecekleri cadde
ve sokaklar zerinde olmas gerekir.
(5) Perakende sat yerleri bodrumlarda, zemin st asma katlarda veya halkn rahatlkla
tahliyesine imkn verecek genilikte k olmayan yerlerde tesis edilemez.
(6) Perakende sat yerleri en az 120 dakika yangna dayankl binalarda kurulur ve bir baka
iyeri veya konut ve benzeri yerlere ahap kap veya ahap veya madeni ereveli camekn blme
ile irtibatl olamaz. ayet blme gerekli ise en az 90 dakika yangna dayankl malzemeden
yaplmas arttr. Binalardaki giri ve k kaplarnn, pencerelerin ve panjurlarn-basn
karsnda darya doru almas ve tehlike annda bina iinde bulunanlarn kolayca
kaabilmelerini veya tahliye edilebilmelerini salayacak biimde yaplmas gerekir.
(7) zel bina ve odalarn atsnda ve sokak, cadde, bahe ve benzeri cephe duvarlarnda, kesit
alan kapal hacmin her 3 m
3
' iin en az 0.2 m
2
esasna gre hesaplanm patlama panelleri ina
edilir.
LPG tplerinin kullanlmas
MADDE 109- (1) Evlerde 2'den fazla LPG tp bulundurulamaz.
(2) LPG tpleri dik konumda bulundurulur. Tp ile ocak, ofben, kombi ve katalitik gibi cihazlar
arasnda hortum kullanlmas gerektiinde, en fazla 150 cm uzunluunda ve ilgili standartlara
uygun eksiz hortum kullanlr ve balantlar kelepe ile sklr.
(3) Tpler, mmknse balkonlarda bulundurulur. Kapal veya az havalanan bir yerde tp
bulundurulacak ise bu blmn havalandrlmas salanr.
s.60
(4) Tplerin konulduu yerin dorudan doruya gne nlarna maruz kalmamas ve
radyatrlerin, soba veya benzeri stclarn yaknna tp konulmamas gerekir.
(5) LPG kullanlan sanayi tipi byk mutfaklarda gaz kaan tespit eden ve sesli olarak uyaran
gaz uyar cihaznn bulundurulmas mecburidir.
(6) yeri veya topluma ak her trl binada zemin seviyesinin altnda kalan tam bodrum
katlarnda LPG tp bulundurulamaz.
(7) Tpler ve bunlarla birlikte kullanlan cihazlar, uyuma mahallerinde bulundurulamaz.
(8) Bina dndaki tplerden bina iindeki tesisata yaplacak balantlarn, elik ekme veya bakr
borular ile rakor kullanlmadan kaynakl olmas gerekir. Ana balant borusuna kolay grlen ve
kolay alan bir ana ama-kapama valfi taklr. Tesisat, duvar ierisinden geirilemez.
(9) LPG, tavlama ve kesme gibi ilemler iin kullanldnda, i sonulanr sonulanmaz tpler
depolama yerlerine kaldrlr.
(10) Sanayi tesisleri iersinde LPG kullanldnda, tpler bina iinde depolanacak ise; tesisten zel
blmelerle ayrlm, depolama kurallarna uygun, havalandrlmas salanan zel bir yere konulur.
(11) Tplerin deitirilmesinde gaz kaaklarnn kontrol iin bol kprtlm sabundan
faydalanlr ve ate ile kontrol yaplmaz. Ev tipi ve sanayi tipi tplerin deitirilmeleri, tpleri satan
bayilerin eitilmi elemanlar tarafndan ve bayilerin sorumluluu altnda yaplr.
(12) Kesme, kaynak ve tavlama gibi sya bal ilemler srasnda, oksijen tplerinin ve beraberinde
kullanlan LPG tplerinin balantlarnda alev tutucu emniyet valflerinin takl olmas gerekir.
LPG ikmal istasyonlar
MADDE 110- (1) LPG ikmal istasyonlarnda emniyet mesafeleri bakmndan Ek-13'te yer alan
uzaklklara, dier gvenlik tedbirleri bakmndan ise ilgili ynetmelik ve standartlara uyulur.
(2) LPG ikmal istasyonlarndaki tanklar yeraltnda tesis edilir.
(3) Dispenser ile trafik yolu arasnda giri-k ksm hari en az 50 cm yksekliinde sabit
korugan yaplr. Dispenser ve tank sahasna, yerden en fazla 20 cm yksekte, kvlcm gvenlikli
(Muhtemel Patlayc Ortam -ATEX- Belgeli, ex-proof), en az birer LPG alglaycs olan sesli veya
kl gaz dedektr ve alarm sistemi konulur. Gaz kaa olmas hlinde, alarm sisteminin tesisin
yangn sndrme ve aydnlatma sistemi haricinde btn elektriini kesebilmesi gerekir.
(4) Tankn evresi, tank d cidarnn en az 1 m uzandan itibaren en az 180 cm ykseklikte tel
rg veya tel it ile evirilir.
(5) Tank sahasnda ve dispenserin 5 m'den daha yaknnda herhangi bir kanal veya kanalizasyon
girii ve benzeri ukurluklar bulunamaz.
(6) Tanklarn 3 m yaknnda yanc madde bulundurulamaz ve bu uzaklktaki kolay tutuabilen
kuru ot ve benzeri maddelerle gerekli mcadele yaplr.
(7) Boru, vana, pompa, motor ve dispenser zerindeki btn topraklamalarn eksiksiz olmas ve
tanklara katodik koruma yaplmas gerekir.
(8) stasyon sahas ierisinde, apraz ve karlkl konumda, 2 adet spiral hortumlu yangn dolab
s.61
ve 1 adet sis lans bulundurulmas, bunlar iin en az 20 m kapasitede yangn suyu deposu tesis
edilmesi ve yangn dolaplarnn 700 kPa basnc olan pompa ile su deposuna balanmas
mecburidir.
LPG depolanmas ve ikmal istasyonlar ile ilgili gvenlik tedbirleri
MADDE 111- (1) LPG depolanmasnda ve ikmal istasyonlarnda aada belirtilen yangn gvenlik
tedbirlerinin alnmas mecburidir.
a) Genel tedbirler:
1) Tank etrafnda ukur zemin, foseptik ve benzerleri bulunamaz.
2) Yerst tanklar en az 3 m ve yeralt tanklar en az 1 m uzaklktan itibaren tel rg veya it ile
evrilir ve bu mesafeler ierisinde ot ve benzeri kolay yanabilir maddeler bulundurulmaz.
3) Tanklarn yaknndan veya stnden elektrik enerjisi nakil hatlar geemez. Anma gerilimi 0.6
il 10.5 kV olan nakil hattnn, dikey dorultudan her yandan 2 m uzaklkta ve anma gerilimi 10.5
kV'n zerinde olan nakil hattnn da, yatay dorultuda her ynden 7.5 m uzaklkta olmas gerekir.
4) Depolama alanlarnda, kabilecek yangnlar gvenlik sorumlularna uyar verecek bir alarm
sistemi olmas arttr.
5) Tank sahasna her ynden okunacak ekilde ikaz levhalar yerletirilmesi gerekir.
6) rtl tanklarn; toprak veya yanmaz nitelikte korozyona ve sya dayankl malzeme ile
veyahut dere kumu ile rtlmesi, rt kalnlnn en az 300 mm olmas, rtl ve toprakalt
tanklarda katodik koruma yaplmas arttr.
b) Alglama ve elektrik tesisat:
1) Depo ve tank sahasndaki elektrik tesisat, patlama ve kvlcm gvenlikli olarak projelendirilir.
2) Gaz kaaklarna kar patlama ve kvlcm gvenlikli gaz alglama sistemi (Muhtemel Patlayc
Ortam -ATEX- Belgeli, ex-proof) yaplr.
3) Gaz kapatma vanasnn alglama sistemine balanmas ve tehlike annda otomatik olarak
kapanmas; ayrca, gaz kapatma vanasnn, gaz kaa ve yangn hlinde uzaktan kapatlabilir
zellikte olmas gerekir.
4) Yangn veya gaz kaa gibi acil hllerde personeli ikaz etmek zere, sesli alarm sistemi
bulunmas mecburidir.
5) Yldrm tehlikesine kar ilgili ynetmeliklere ve standartlara uygun yldrmdan korunma
tesisat yaplr.
6) Yerst tank boru ve dispenserlerin topraklamalarnn uygun olmas, tank ve dispenser
blgesinde statik topraklama penseleri bulunmas gerekir.
c) Soutma ve sndrme sistemleri:
1) Depo ve tank alanlarnda TS 862-EN 3'e uygun en az 2 adet 12 kg'lk kuru kimyevi tozlu yangn
sndrme cihaz bulundurulur. Kapasitesi 10000 kg'dan fazla 100000 kg'dan az olan depolara, en
az 1 adet 12 kg'lk kuru kimyevi tozlu yangn sndrme cihaz ilave edilir. 100000 kg zerindeki
s.62
her 250000 kg iin ilave olarak 1 adet 12 kg'lk kuru kimyevi tozlu sndrme cihaz bulundurulur.
2) Toplam kapasitesi 10 m
3
'den daha byk depolarda ve yerst tanklarnda soutma iin
yamurlama sistemi bulunmas mecburidir. Projelendirmede, risk analizi sonularna gre, bir
yangn annda evresindeki en fazla tank etkileyebilecei kabul edilen yangna maruz tankn
toplam d yzey alan ile bu tanktan etkilenebilecek yakn evresindeki tanklarn yalnzca d
yzey alanlarnn 1/2'sinin toplamnn her m
2'
si iin 10 l/dak, tanklarn depolama alan ierisinde
birden fazla blgede gruplandrlmas hlinde, yine ayn esaslara gre bulunacak en byk tehlike
riski tayan grup tanklarn veya tank d yzey toplam alanlarnn her m
2'
si iin 10 l/dak veya tp
depolama, dolum tesisi platformu ve sundurma gibi alanlarnn her m
2
'si iin en az 10 l/dak su
debisi alnmas ve su deposunun bu debiyi en az 60 dakika karlayacak kapasitede olmas gerekir.
Hesaplanan su miktarn depolama tanklar zerine veya platform veya sundurma alanna uygun
ekilde databilecek yamurlama sistemi yaplmas arttr. Yamurlama sistemine ve yangn
musluklarna ihtiyaca uygun olarak suyu pompalayacak, birbirini yedekleyecek en az 2 pompa
bulundurulur ve bu pompalarn k basnc 700 kPa'dan az olamaz. Pompalarn altrlmasnn
otomatik veya uzaktan kumandal olmas ve bu sistemin haftada en az bir kere altrlarak
kontrol edilmesi gerekir. Pompalardan birisinin jeneratrden dorudan beslenmesi veya dizel
yangn pompas olmas arttr.
3) Tp depolama tesislerinde en az 2 adet yangn hidrant veya komple yangn dolab
bulundurulur. Yangn dolaplarnda itfaiye standartlarna uygun hortum ve lans bulundurulur.
4) Kapasitesi 100 m
3
'den fazla olan yerst tp depolama tesisleri ile tank ve dolum tesislerine
aprazlama olarak her birisi en az 1200 l/dak debide en az 2 adet sabit monitr yerletirilir.
) Bakm, eitim ve testler:
1) Statik topraklama lmleri, ylda en az 1 defa yetki belgeli uzman kii ve kurulular tarafndan
yaplr ve sonular dosyalanr. Yayl emniyet valflerinin hidrostatik testleri, 5 ylda bir yaplr.
Tanklarn hidrostatik testleri ise 10 ylda bir yaplr. Trk Standartlarnda ve Avrupa
Standartlarnda belirtilen hidrostatik test alternatifi olan test ve kontrol yntemleri de
uygulanabilir.
2) LPG satlmas, tanmas, kullanlmas ve denetlenmesi gibi iler ile direkt olarak ilgilenen
personelin tamamna LPG gvenlik tedbirleri, istasyonlardaki ilgililere ise, gaz kaa veya yangn
olduunda mdahalenin nasl yaplmas gerektii, gaz irketleri tarafndan uygulamal tatbikat ile
anlatlr. Nazari ve uygulamal eitimleri veren firmalar, bu eitime tabi tutulmu personele belge
verir.
Doalgaz kullanm esaslar
MADDE 112- (1) Doalgaz kullanm konusunda, doalgaz ile ilgili mevzuat ve standart
hkmlerine ve aada belirtilen hususlara uyulur.
a) Doalgazn kazan dairelerinde kullanlmas hlinde, kazan dairesinde bulunan ve enerjinin
alnaca enerji tablosunun, etanj tipi patlama ve kvlcm gvenlikli olmas, kumanda butonlarnn
pano n kapana monte edilmesi ve kapak almadan butonlar ile altrlmas ve kapatlmas
gerekir.
b) Kazan dairelerinde, muhtemel tehlikeler karsnda, kazan dairesine girilmesine gerek
olmakszn dardan kumanda edilerek elektriinin kesilmesini salayacak biimde ilave tesisat
yaplr.
s.63
c) Kazan dairelerinde aydnlatma sistemleri; tavandan en az 50 cm sarkacak ekilde veya st
havalandrma seviyesinin altnda kalacak ekilde veya yan duvarlara etanj tipi fluoresan veya
contal glop tipi armatrler ile yaplr ve tesisat antigron olarak tesis edilir.
) Is merkezlerinin giriinde 1 adet emniyet selonoid vanas bulunmas ve bu vanann en az 2 adet
patlama ve kvlcm gvenlikli kademe ayarl gaz sensrnden kumanda alarak almas gerekir.
Byk tketimli s merkezlerinde, entegre gaz alarm cihaz kullanlmas da gerekir.
d) Cebri havalandrma gereken yerlerde fan motorunun brlr kumanda sistemi ile paralel
almas ve fanda meydana gelebilecek arzalarda brlr otomatik olarak devre d kalacak
ekilde otomatik kontrol nitesi yaplmas gerekir. Hava kanalnda gerekli hava ak salanmayan
hllerde, elektrik enerjisini kesip brlr devre d brakmas iin, cebri hava kanalnda duyarl
sensr kullanlr. Brlr ve fan ayr ayr kontaktr termik grubu ile beslenir.
e) Kazan dairelerinde bulunan doalgaz tesisatnn veya balant elemanlarnn zerinde ve ok
yaknnda yanc maddeler bulundurulamaz.
f) Doalgaz kullanm meknlarnda herkesin grebilecei yerlere doalgaz ile ilgili olarak dikkat
edilecek hususlar belirten uyar levhalar aslr.
g) Herhangi bir gaz szntsnda veya yanma hadisesinde, gaz ak, kesme vanasndan otomatik
olarak durdurulur.
) Brlrlerde alev sezici ve alevin geri tepmesini nleyen armatrler kullanlr.
h) Bina servis kutusu, ilgili gaz kuruluunun acil ekiplerinin kolaylkla mdahale edebilecei
ekilde muhafaza edilir. Servis kutusu nne, mdahaleyi zorlatracak malzeme konulamaz ve
ara park edilmez.
) Bina ii tesisatn, gaz kesme tketim cihazlarnn ve bacalarn periyodik kontrolleri ve bakmlar
yetkili servislere yaptrlr.
i) Doalgaz kullanclarnn tesisatlarn tanmas, gaz kesme vanalarnn yerlerini renmesi ve
herhangi bir gaz kaa olduunda buna kar hareket tarzna dair bilgi sahibi olmas gerekir.
j) Birinci ve ikinci derece deprem blgelerinde bulunan otel ve motel gibi konaklama tesisleri,
toplanma amal binalar, salk, eitim, ticaret ve sanayi binalar ile yksek binalarn ana giriinde,
sarsnt olduunda gaz akn kesen tertibat, gaz datm irketi veya yetkili kld kurulu
tarafndan yaptrlr ve belediye gaz datm irketi tarafndan kontrol edilir. Gaz akn kesen
tertibat herhangi bir nedenle gaz akn kestii takdirde kesilen gazn tekrar almas iin bir bedel
talep edilemez.
DRDNC BLM
Yanc ve parlayc Svlar
Yanc ve parlayc svlar
MADDE 113- (1) Yanc ve parlayc svlar aadaki ekilde tanmlanr ve snflara ayrlr:
a) Yanc svlar, parlama noktas 37.8 C ve daha yksek olan svlardr. Yanc svlar aadaki alt
snflara ayrlr:
s.64
1) Snf II svlar: Parlama noktalar 37.8 C ve daha yksek ve 60 C'dan dk olan svlardr.
2) Snf IIIA svlar: Parlama noktalar 60 C ve daha yksek ve 93 C'dan dk olan svlardr.
3) Snf IIIB svlar: Parlama noktalar 93 C ve daha yksek olan svlardr.
b) Parlayc sv (Snf I), parlama noktas 37.8 C'n altnda ve 37.8 C'daki buhar basnc 276 kPa'
amayan svlar parlayc sv, yani, Snf I olarak kabul edilir. Snf I svlar, aadaki alt snflara
ayrlr:
1) Snf IA svlar: Parlama noktalar 22.8 C'dan ve kaynama noktalar 37.8 C'dan dk olan
svlardr.
2) Snf IB svlar: Parlama noktalar 22.8 C'dan dk ve kaynama noktalar 37.8 C ve daha
yksek olan svlardr.
3) Snf IC svlar: Parlama noktalar 22.8 C'dan yksek ve 37.8 C'dan dk olan svlardr.
(2) Parlama noktasnn zerinde stlan Snf II ve Snf IIIA svlar, Snf I olarak kabul edilir.
Bildirim ve izin mecburiyeti
MADDE 114- (1) Snf IIIA ve Snf IIIB svlar dnda olup depolama yerine gre depolanan
miktar Ek-11'de verilen deerleri aan yanc ve parlayc sv depolarnn, ilgili mevzuat uyarnca
bildirimi mecburidir. Depolanan miktarn, Ek-11'de verilen deerlerin st snrn amas veya
depolanan yerin farkl olmas hlinde, ayrca itfaiye tekilatndan izin alnmas arttr.
(2) Snf I ve Snf II snf svlarn doldurulduu kapal hacimlerde, saatte 200 litreden fazla dolum
yaplyor ve 1000 litreden fazla yanc sv bulunduruyor ise, itfaiye tekilatndan izin alnmas
mecburidir.
(3) Snf II, Snf IIIA ve Snf IIIB svlar, Snf I svlar ile beraber depolanyor ise, 5 litre Snf II ve
Snf IIIA, 1 litre Snf I svya edeer olarak alnr ve toplam miktar buna gre hesaplanr.
Azami depolama miktarlar ve depolama ekilleri
MADDE 115- (1) Koridorda, geilerde, merdiven sahanlnda, merdiven altnda, bodrumda,
herkesin girebilecei hol ve fuayelerde, ka yollarnda, allan yerlerde, lokanta ve kahvehane
gibi umuma ak yerlerde parlayc ve yanc sv depolanamaz.
(2) Dier kullanm alanlarndan yangna en az 90 dakika dayankl duvar ve demeler ile ayrlan
ve tali derecedeki ilemler yrtlen binalarda, depolama odasnda veya 200 C'de 10 dakika
yangna dayankl dolap ierisinde;
a) Snf IA svlar 100 litre orijinal kabnda,
b) Snf IB, Snf IC, Snf II ve Snf IIIA svlar, toplam 500 litre orijinal kabnda,
c) Snf IB, Snf IC, Snf II ve Snf IIIA svlar, toplam 2500 litre tanabilir tanklarda,
depolanabilir.
(3) Dier kullanm alanlarndan yangna en az 90 dakika dayankl duvar ve demeler ile ayrlan
perakende sat yerlerinde yanc ve parlayc svlar, 200 C'de 10 dakika yangna dayankl kabin
s.65
ve orijinal ambalaj iinde aada belirtilen miktarlar amamak artyla, beher m
2
taban alan iin
5 litre bulundurulabilir.
a) Snf IA svlar, en fazla 100 litre,
b) Snf IB, Snf IC, Snf II ve Snf IIIA svlar, toplam kapasite miktar orijinal kaplarnda en fazla
1000 litre,
c) Snf IIIB svlar, en fazla 2500 litre,
bulundurulabilir.
(4) Snf II ve Snf III yanc svlar dkme hlde bulunduruluyor ise, 119 uncu ve 120 nci
madde hkmleri uygulanr.
Tehlike blgelerinin tanmlar
MADDE 116- (1) lgili ynetmelik ve standartlara uygun olmak artyla, tehlike blgeleri e
ayrlr:
a) 0. Blge: Patlayc gaz-hava karmnn devaml surette veya uzun sre mevcut olduu boru ve
kap ileri gibi blgelerdir.
b) 1. Blge: Patlayc gaz-hava karmnn normal alma srasnda oluma ihtimalinin olduu
dolum borusu civar ve armatrler gibi blgelerdir.
c) 2. Blge: Patlayc gaz-hava karmnn normal alma srasnda oluma ihtimalinin olmad ve
fakat olmas hlinde yalnz ksa bir sre iin mevcut olduu, tanklarn yakn evresi gibi
blgelerdir.
Tehlike blgelerindeki snrlamalar
MADDE 117- (1) Tehlike blgelerindeki snrlamalar aada belirtildii ekilde olur:
a) 0. Tehlike Blgesinde, beklenen yksek iletme tehlikesi sebebiyle yalnz bu Blgede
kullanlmasna msaade edilmi ve var ise Trk Standartlar Enstits sertifikal veya uygunluk
belgeli olan cihazlarn kullanlmas mecburidir.
b) 1. Tehlike Blgesinde, yalnz patlama ve kvlcm gvenlikli cihaz ve sistemler kullanlr. Bu
blgeye tama aralarnn girmesine, ancak patlayc karmlarn olumasn nleyecek
tedbirlerin alnm olmas hlinde msaade edilir.
c) 2. Tehlike Blgesinde, sadece kvlcm oluturmayan ve buhar hava karmnn tutuma
scaklnn 4/5 scaklna erimeyen cihaz ve sistemler kullanlabilir. Bu Blgede basnl,
svlatrlm veya basn altnda znm gazlar, yanmayan ve sala zararl olmayan gazlar ve
sndrme cihazlar hari olmak zere, sadece yangna en az 120 dakika dayankl kapal
hacimlerde depolanabilir.
Depo binas iinde depolama
MADDE 118- (1) Yanc ve parlayc svlarn depoland depo binalar en az 120 dakika yangna
dayankl ekilde yaplr. Snf I parlayc svlarn depoland binalarn bodrum katnn
bulunmamas gerekir. Snf II svlar, bodrum katta depolanamazlar. Snf IIIA ve Snf IIIB svlar
bodrum katta depolanacaklar ise, depolanacak miktar 40000 litreyi geemez.
s.66
(2) Bir kapal hacimde beher ynda Ek-12/A'da belirtilen deerleri amamak kaydyla, en fazla 5
ayr yn oluturarak, her bir ynn birbirlerine olan mesafesi 3 m olmak zere parlayc sv
depolanabilir. Ayn hacimde eitli tehlike snflarna giren svlar birlikte depolanyor ise, toplam
depolanacak miktar, en yksek tehlike snfna gre alnr ve;
a) Snf IA + Snf IB/2
b) Snf IA + Snf IC/4
c) Snf IA + Snf II/12
) Snf IA + Snf IIIA/40
d) Snf IA + Snf IIIB/80
eklinde depolanr. Snf IA cinsinden depolanan toplam sv miktar, 12500 litreyi geemez.
(3) Yanc ve parlayc svlarn, bunlarn ilendii fabrika ve atlye binalarnda depolanmasna, Ek-
12/B'de belirtilen deerleri amamas ve ilemin yrtld alandan tecrit edilmi bir alan iinde
yer almas art ile izin verilir.
(4) Depo hacimleri 1. Tehlike Blgesidir. Depo hacminden darya alan kaplardan ve
pencerelerden ve dier aklklardan itibaren 5 m yarapndaki blge, demeden 0.8 m
ykseklie kadar 2. Tehlike Blgeleridir.
(5) Depo hacimlerine ii olmayanlarn girmesi yasaklanr ve uygun bir levha ile bu yasak belirtilir.
(6) Komu hacimlere boru geilerinin ve tavan deliklerinin yanc olmayan yap malzemeleri ile
buhar hava karm gemeyecek ekilde tkanmas mecburidir.
(7) Depo binalar, konutlara ve insanlarn bulunduu hacimlere bitiik olamaz.
(8) Demelerin depolanan sv iin geirgen olmamas ve yanc olmayan malzemeden yaplmas
gerekir. Dklen yanc svnn, atk su ukurlarna, kanallara, borulara ve boru ve tesisat
kanallarna szmas nlenir. Kaplar en az 120 dakika yangna dayankl olur.
(9) Depo hacimlerinin yeteri kadar havalandrlmas ve elektrik ile teknik kurallara uygun ekilde
aydnlatlmas gerekir. Doal ekim yetimiyor ise, deme dzeyinde etkili, saatte en az 6 hava
deiimi yapacak patlama ve kvlcm gvenlikli mekanik bir dzen kurulur.
Akta yerst depolama
MADDE 119- (1) Akta kurulan yerst tanklarnn meskun yerlerden ve kara ve demir
yollarndan uzakl Ek-12/C'de verilen esaslara gre belirlenir.
(2) Havuzlama:
a) Havuzlama hacmi, ayn byklkte tanklar kurulu ise bir tankn hacmine, eitli boylarda
tanklar var ise en byk tankn hacmine eit olur.
b) Havuzlama hacmi, tanabilir tanklarn toplam hacimlerinin % 75'ine veya en az en byk
tanabilir bir tankn hacmine eit olur.
c) Karma depolama yaplr ise, havuzlama hacmi, (a) ve (b) bentlerinde belirtilen esaslara gre
s.67
yaplan hacimlerin toplamna eit olur.
) Ham petrol ve karbonslfr depolandnda, havuzlama hacmi, toplam hacme eit alnr.
d) Ham petrol ve karbonslfr dndaki, Snf I, Snf II ve Snf III yanc svlar, toplam hacim Snf
IA parlayc cinsinden 12500 litreyi gemedii srece, tek havuzlama blgesinde depolanabilir.
e) Ham petrol veya karbonslfr iin, depolanan hacim 15000 m' ve havuzlama yzeyi 700 m'yi
gemedii srece, bir havuzlama blgesi yaplabilir.
f) (a) ve (b) bentlerinde belirtilen esaslar, snf, Snf I, Snf II ve Snf III svlar ile beraber
depolandnda da geerlidir.
g) Havuzlama blgesi hafriyat veya setler ile yaplabilir. Szdrmazl salayan folyo dnda btn
malzemenin yanmaz olmas ve cidarlarn yangn hlinde szdrmaz kalmas gerekir. Folyolar yanc
ise, yangna kar korunmas arttr.
) Tanklarn, yksekliklerinin 4/5'inden daha alak olan set ve duvarlardan en az 3 m uzaklkta
olmas gerekir. Bu konudaki lm, tank cidarndan yaplr.
h) Havuzlama hacimlerinin set ve duvar depolarndan boru geiyor ise, bunlarn szdrmaz ekilde
yerletirilmesi ve havuzlama hacminden su boaltma imkn bulunmas gerekir. Akntlarn
kapanabilir ve yanc svy ayrabilen dzen ile donatlmas arttr.
) Havuzlama hacmi iinde blmeler yaplm ise, bunlarn ykseklii d duvarlarn yksekliinin
4/5'inden daha az olamaz ve kanal var ise, stnn ak olmas gerekir. Bu amala kanal zerine
zgara konulabilir.
i) Havuzlama blgesinde, tanklar dnda yalnz armatr ve boru bulunabilir.
(3) Koruma blgesi:
a) Yerst tanklarnda yaplan depolamada, tanklarn evresinde koruyucu uzaklk braklmas
gerekir. Bu uzaklklar, Ek-12/C'de verilen deerlere gre belirlenir.
b) Depolama tanabilir kaplar ile yaplyor ise, uzaklklar Ek-12/D'de verilen deerlere uygun
olarak belirlenir. Uzaklklar, depolanan kap topluluunun d snrlarndan itibaren llr.
c) Koruyucu blge genilii tank cidarndan itibaren llr ve en az 2/3'nn havuzlama blgesi
dnda olmas gerekir. lmde, havuzlama duvarnn i kenarnn st esas alnr.
) Gerekli olan emniyet havuzlama blgesi dnda kurulu, yangna 120 dakika dayankl, tankn en
az 4/5'i yksekliinde bir duvar veya set ile salanyor ise; koruyucu blge, itfaiyenin gr
alnarak daha dar tutulabilir.
d) Koruyucu blgede depo iletmesinin yaplabilmesi iin gerekli olan tesis ve binalar, havuzlama
blgesi dnda olmak art ile kurulabilir.
(4) Tehlike blgeleri:
a) Aadaki maddelerde aksi belirtilmedii srece tank cidarndan itibaren 5 m'lik bir uzaklk,
zeminden 0.8 m yksekliine kadar 2. Tehlike Blgesidir.
b) Yanc svlar bir havuzlama blgesi iinde depolanm ise, bu blge havuz setinin st kenarnn
s.68
0.8 m stne kadar 1. Tehlike Blgesidir.
c) Yanc svlarn yerstnde akta depoland arazinin, genel trafik akna ak olmamas
gerekir.
) Depolama sahasna ii olmayanlarn giriinin yasaklanmas ve bu yasan uygun bir levha ile
gsterilmesi gerekir.
Depolama tanklar
MADDE 120- (1) Yeralt tanklarnda, yerst tanklarnda ve tanabilir kaplarn doldurulduu ve
boaltld yerlerde uyulmas mecburi olan hususlar bu maddede belirtilmitir:
(2) Yeralt tanklar:
a) Yeralt tank, yeraltna tamamen gml, zerindeki toprak tabakas en az 60 cm olan ve ayrca
st en az 10 cm'lik bir beton tabakas ile rtlen tank ifade eder. Yeralt tank zerinde ara
trafii olacak veya olma ihtimali var ise, zerinden geecek aralarn verecei zarar nlemek
zere, tankn zerinin en az 60 cm kalnlnda sktrlm dolgu malzemesi ile ve dolgunun
zerinin de 15 cm kalnlnda demir takviyeli beton plaka ile kapatlmas arttr. Beton plaka
kullanldnda, plakann yatay dzlemde her ynde, tankn oluturduu alann kenarlarndan en
az 50 cm tamas gerekir. Beton plaka ile zeri kapatlmayan tanklarn zerinden ara geiini
nlemek zere, tankn gml olduu alann etraf en az 180 cm yksekliinde tel rg ile evrilir.
b) Tanklarn meskun yerlere olan uzakl ile kendi aralarndaki uzaklk iin Ek-12/'deki deerler
esas alnr.
c) Yeralt tanklarnn ii, 0. Tehlike ve bakm ilerinin yapld kanal veya kapak blmesi, 1. Tehlike
Blgesidir.
) Yeralt tanklarnn beklenen mekanik etkilerde ve yangn hlinde szdrmaz kalabilmesi gerekir.
d) Korozyona dayankl olmayan malzemeden yaplm yeralt tanklar, korozyon tehlikesine kar,
dndan zedesiz ve zarar grmemi bir yaltm tabakas ile korunur.
e) Tanklarn kamuya ait boru ve dier ebekelerden en az 1 m uzakla yerletirilmesi gerekir.
f) Tankn, toprak doldurulmadan nce, en az 200 mm kalnlnda, yanmaz ve izolasyonuna etki
etmeyen bir tabaka ile rtlmesi arttr.
g) Tanklar tesis edilecekleri yerde imal edilmiyor ise, izolasyonun salaml ve yerletirilirken
salam kald, yetkili bir kii tarafndan tankn yerletirilmesi srasnda tespit edilir. Tanklarn
zedelenmeden, hazrlanan ukura yerletirilmeleri gerekir.
) Tanklarn kapatlmaz bir havalandrma borusunun bulunmas ve bu borunun doldurma
srasnda gaz skmasna meydan vermeyecek ebatta olmas arttr. Bu art, blmeli tanklarda her
blme iin geerlidir. Havalandrma borularnn kapal hacimlere almamas ve zeminden en az 4
m yksekte ak havaya kmas gerekir. Boru ular, yamur ve yabanc madde giriine kar
korunur.
(3) Yerst tanklar:
a) Yerst tanklarnn ii, 0. Tehlike Blgesidir.
s.69
b) Yerst tanklarnn beklenen mekanik etki ve yangn hlinde szdrmaz kalmas gerekir.
c) Tank cidarlar dtan korozyona maruz ve korozyona dayanksz malzemeden yaplm ise,
uygun ekilde bu etkilerden korunur.
) Tanklar iindeki sv sebebiyle ierden korozyona maruz ise, tanklarn ii de uygun ekilde
korunur.
d) Tanklar ve blmeli tanklarn her blmesi havalandrma borular ile donatlr.
e) Birka tank, ayr tehlikeli gruba ait svlar ihtiva etmiyor veya ilerindeki svlarn
karmalarndan tehlikeli bir reaksiyon beklenmiyor ise, ortak boru hatt zerinden
havalandrlabilir.
f) Her tank veya tank blmesinde, sv seviyesini gsteren bir dzen bulunur. Gsterge olarak cam
veya benzeri borular kullanlyor ise, bu borularn abuk kapatlabilir bir vana ile donatlmas ve
vanann yalnz lm iin almas gerekir.
g) Tankn sv hacmine balanan her boru bir vana ile kapatlr. Vanalar, kolay ulalr ve grlen
bir ekilde, tanka yakn olarak dzenlenir.
) Snf I, Snf II ve Snf III svlarn doldurulduu tanklar, elektrostatik yklemeye kar emniyete
alnr.
(4) Tanabilir kaplarn doldurulduu ve boaltld yerler:
a) Tanabilir veya ara st tanklarn doldurulup boaltld yerlerdeki tehizatta, tankn
elektrostatik yklenme tehlikesini nleyecek tedbirler alnr.
b) Dolum ve boaltm yaplan yerlerde, akan svnn yerst ve yeralt su kaynaklarna ve
kanalizasyona karmas nlenir.
c) Dolum yaplan yerlerin 15 m yarapa ve zeminden 0.8 m ykseklie kadar ve dolum azndan
itibaren 5 m yarapa ve azdan 3 m ykseklie kadar olan civar, 1. Tehlike Blgesidir.
) Boaltma yaplan yerlerden ve boaltma srasnda alan hava tahliye azndan (buhar
haznesinden) yanc buharlarn kabilecei aklklarn 5 m yarapa ve zeminden 0.8 m
ykseklie kadar olan civar, 2. Tehlike Blgesidir.
Akaryakt servis istasyonlar
MADDE 121- (1) Servis istasyonlar kurulurken bu Ynetmelikte yer almayan hususlar hakknda,
Karayollar Kenarnda Yaplacak ve Alacak Tesisler Hakknda Ynetmelik ve ilgili standart
hkmlerine uyulur.
(2) Servis istasyonlar kurulurken, Ek-13'de verilen uzaklklara uyulur ve yeterli havalandrma
salanr.
(3) kmal kolonlarnn ii, 1. Tehlike Blgesidir. Kolonlarn orta noktalarndan 1 m yarapl
evresi, kolon yksekliine kadar 2. Tehlike Blgesidir.
(4) Akaryakt istasyonlarnn dzenlenmesinde aada belirtilen esaslara uyulur:
a) Akaryakt servis istasyonlarnda, akaryakt, ancak 120 nci maddenin ikinci fkrasnda belirtilen
s.70
yeralt tanklarnda depolanabilir.
b) Tanklar, betonarme havuz ierisine yerletirilir. Tank bana 45000 litreyi gememek art ile,
bir istasyonda 250000 litre akaryakt depolanabilir.
c) Akaryakt servis istasyonunun tamam, merkezi ve gelimi bir topraklama sistemine balanr.
Topraklama hattndan bir seyyar u, dolum az muhafazas iine alnarak boaltm yapan
tankerlerin topraklanmasnda kullanlr.
) Enerji nakil hatlar ve yeralt kablolar ile ilgili hususlar hakknda, 30/11/2000 tarihli ve 24246
sayl Resmi Gazetede yaymlanan Elektrikli Kuvvetli Akm Tesisleri Ynetmelii hkmleri
uygulanr.
d) kmal kolonlar ve ikmal sistemleri, devrilmeye ve ara arpmalarna kar emniyete alnr.
Bunlar, zemin seviyesinin altna ve zellikle bodrumlara konulamaz.
e) kmal kolonunun 5 m yarapl evresinde, daha alt kotlardaki hacimlere giden kanal, boru ve
tesisat aklklarnn bulunmamas gerekir. Boru ve kablolarn getii kanallarda yanc buhar
karmlar meydana gelmesi, kum doldurulmas gibi yollarla nlenir.
f) Boaltma nitesi, depo dolduunda otomatik olarak kapanan bir vana ile donatlr veya vanann
ama kolunda sabitletirme dzeni bulunmamas gerekir.
g) stasyonda, her dispenser adasnn yannda ve her binann ierisinde, TS 862-EN 3'e uygun en az
1 adet 6 kg'lk kuru kimyevi tozlu, ilave olarak istasyon ierisinde farkl yerlerde ve fakat doldurma
azna 7 m'den yakn ve 25 m'den uzak olmayacak ekilde, asgari 89 B sndrme etkisi olan en az
2 adet 50 kg'lk kuru kimyevi tozlu tekerlekli yangn sndrme cihaz olmas arttr.
) stasyonda, yldrm tehlikesine kar ilgili ynetmeliklere ve standartlara uygun yldrmdan
korunma tesisat yaplr.
Genel olarak yangndan korunma ilemleri
MADDE 122- (1) Yanc svlarn depoland, doldurulduu ve nakledildii tesislerin, yeterli
yangn nleme sistemleri ile donatlmas, bu sistemlerin daima kullanma hazr olacak ekilde
tutulmas ve bakmlarnn yaplmas gerekir. Gerekli dzen, deponun durumuna gre sabit,
hareketli veya ksmen hareketli olabilir. Sndrc olarak, zellikle kpk, karbondioksit, kuru
kimyevi toz ve su kullanlabilir.
(2) Yamurlama tesisatnn, bir tank yangnnda, komu tankn snarak tutumasn ve
patlamasn nleyecek kapasitede olmas gerekir.
(3) Yanc svlarn naklinde kullanlan pompalar gibi cihazlarn, bir yangn hlinde hzl ve engelsiz
bir ekilde ulalabilecek bir yerden kontrol edilebilir olmas arttr. Bu art, dier snftaki svlar
ile beraberce depolanan snf IIIA ve Snf IIIB yanc svlar iin de geerlidir.
(4) Tanklar ve tanklar ile iletken ekilde balanm tesis blmleri, topraa kar bir gerilime sahip
olmayacak ekilde kurulur. Topraklama hatlarnn balant ular ve birleme noktalar, kolay
ulalabilecek ekilde dzenlenir ve gevemeye kar emniyete alnr. Bu hususta ayrca
topraklama ile ilgili ynetmelik hkmlerine uyulur.
(5) Tank ve bal blmleri, yalnz bana topraklayc hat olarak kullanlamaz. Topraklayc hat
malzemesi, tank ve borularda korozyon yapmayacak malzemeden seilir.
s.71
(6) Tanklarn dolumu srasnda, tanktan dar kan buharn, hava karmnn orada alanlara ve
bakalarna zarar vermeyecek ekilde ak havaya atlmas gerekir. Yapdan kaynaklanan
sebeplerle, bu karmn uygun bir yerden dar atlmas mmkn deil ise, karmn uygun bir
hortum veya boru hatt ile yanc svy boaltan tanka geri beslenmesi salanr.
Bu blmdeki hkmlerin uygulanmayaca alanlar
MADDE 123- (1) Bu Blmde yer alan hkmler;
a) Herhangi bir ticari veya endstriyel faaliyet iin yaplmayan, stma merkezi kazan daireleri ve
yakt depolar gibi depolama ve doldurma ileri hakknda,
b) Ara depolar, yer deitirebilen tesisler ve 300 litreye kadar depo hacmi olan sabit tesisler ile
sz konusu ara ve tesislerin ayrlmaz paras olan yakt kaplar hakknda,
c) letmelerde, herhangi bir yanc svnn, retimde ilenmesi veya rn veya ara rn olarak ksa
sre iin depolanmas hlinde,
uygulanmaz.
DOKUZUNCU KISIM
Yangn Gvenlii Sorumluluu, Ekipler, Eitim,
Denetim, birlii, denek ve Dzenlemeler
BRNC BLM
Yangn Gvenlii Sorumluluu
Yangn gvenlii sorumluluu
MADDE 124- (1) Yap, bina, tesis ve iletmelerde yangn gvenliinden; kamu ve zel kurum ve
kurulularda en byk amir, dier bina, tesis ve iletmelerde ise sahip veya yneticiler
sorumludur.
Yangn gvenlii sorumlusunun belirlenmesi
MADDE 125- (1) alma saatleri iinde grevli saysna ve binadaki en byk amirin takdirine
gre, binann her kat, blm veya tamam iin grevliler arasndan yangn gvenlii sorumlusu
seilir. Sorumlu, alma saatinin balangcndan bitimine kadar sorumlu olduu blmde, yangna
kar korunma nlemlerini kontrol etmek ve aldrmakla ykmldr. Kat mlkiyetine tabi olan
binalarda bu sorumluluu bina yneticisi stlenir.
(2) Kamu binalarnda bir gece bekisi veya gvenlik grevlisi bulunmas asldr. Gece bekisi
temin edilemeyen yerlerde,
a) Hizmetli says 2'den fazla deilse, durum en yakn polis veya jandarma karakoluna bir yazyla
bildirilir ve binann devriyeler tarafndan sk sk kontrol edilmesi salanr.
b) Hizmetli says 2'den fazla ise ve asl grev aksatlmadan yrtlebilecekse, hizmetliler srayla
gece nbeti tutarlar ve ertesi gn istirahat ederler. Nbet izni sebebiyle asl grevin aksamas sz
konusu ise ve hizmetli says 5'i gemiyor ise, (a) bendine gre hareket edilir.
s.72
c) Kamu binalarnda resm tatil ve bayram gnlerinde de hizmetlilerce srayla nbet tutulur.
Nbeti personele, fazla mesai creti denemedii takdirde nbet tuttuu saat kadar mesai
gnlerinde izin verilir.
KNC BLM
Ekiplerin Kuruluu, Grevleri ve alma Esaslar
Ekiplerin kuruluu
MADDE 126- (1) Yap ykseklii 30.50 m.'den fazla olan konut binalar ile iinde 50 kiiden fazla
insan bulunan konut d her trl yapda, binada, tesiste, iletmede ve iinde 200'den fazla kiinin
barnd sitelerde aadaki acil durum ekipleri oluturulur.
a) Sndrme ekibi,
b) Kurtarma ekibi,
c) Koruma ekibi,
) lk yardm ekibi.
(2) Birinci fkrada belirtilenler dndaki yap, bina, tesis ve iletmelerde ise; bina sahibinin,
yneticisinin veya amirinin uygun grecei tedbirler alnr.
(3) Ekipler, 136 nc madde uyarnca karlan i dzenlemeleri yrtmekle grevlendirilen amirin
belirleyecei ihtiyaca gre, en byk amirin onayyla kurulur. Sndrme ve kurtarma ekipleri en
az 3'er kiiden; koruma ve ilk yardm ekipleri ise, en az 2'er kiiden oluur. Kurumda sivil
savunma servisleri kurulmu ise, sz konusu ekiplerin grevleri bu servislerce yrtlr.
(4) Her ekipte bir ekip ba bulunur. Ekip ba, ayn zamanda i dzenlemeleri uygulamakla
grevli amirin yardmcsdr.
(5) Acil durum ekiplerinin grevleri ile isim ve adres listeleri bina iinde kolayca grlebilecek
yerlerde asl olarak bulundurulur.
Ekiplerin grevleri
MADDE 127- (1) Ekiplerin grevleri aada belirtilmitir.
a) Sndrme ekibi; binada kacak yangna derhal mdahale ederek yangnn genilemesine mani
olmak ve sndrmek,
b) Kurtarma ekibi; yangn ve dier acil durumlarda can ve mal kurtarma ilerini yapmak,
c) Koruma ekibi; kurtarma ekibince kurtarlan eya ve evrak korumak, yangn nedeniyle ortaya
kmas muhtemel panik ve kargaay nlemek,
) lk Yardm ekibi; yangn sebebiyle yaralanan veya hastalanan kiilere ilk yardm yapmak.
Ekiplerin alma esaslar
MADDE 128- (1) Acil durum ekiplerinin birbirleriyle ibirlii yapmalar ve karlkl
yardmlamada bulunmalar esastr.
s.73
(2) Ekiplerin yangn annda sevk ve idaresi, itfaiye gelinceye kadar i dzenlemeyi uygulamakla
grevli amir veya yardmclarna aittir. Bu sre iinde ekipler amirlerinden emir alrlar. tfaiye
gelince, bu ekipler derhal itfaiye amirinin emrine girerler.
(3) Bina sahibi ve yneticileri ile bina amirleri; ekiplerin, yaplarda meydana gelecek yangnlara
mdahale etmeleri ve kurtarma ilemlerini yrtmelerinde kullanmalar iin gereken malzemeleri
bulundurmak zorundadrlar. Yapnn byklne, kullanm amacna, mevcut koruma
sistemlerine ve oluturulan ekip zelliklerine gre, mahalli itfaiye tekilat ve sivil savunma
mdrlnn gr alnarak, gerekli ise gaz maskesi, teneffs cihaz, yedek hortum, lans,
hidrant anahtar ve benzeri malzemeler bulundurulur. Bulundurulacak malzemeler, itfaiye
tekilatnda kullanlan malzemelere uygun olmak zorundadr. Ara-gere ve malzemenin bakm ve
korunmas, i dzenlemeyi uygulamakla grevli amirin sorumluluu altnda grevliler tarafndan
yaplr.
(4) Yangn haberini alan acil durum ekipleri, kendilerine ait ara-gere ve malzemelerini alarak
derhal olay yerine hareket ederler. Olay yerinde;
a) Sndrme ekibi yangn yerinin altndaki, stndeki ve yanlarndaki odalarda gereken tertibat
alr, yangnn genilemesini nlemeye ve sndrmeye alrlar.
b) Kurtarma ekibi nce canllar kurtarr. Daha sonra yangnda ilk kurtarlacak evrak, dosya ve
dier eyay, olay yerinde bulunanlarn da yardm ile ve bro eflerinin nezareti altnda
mmknse uvallara ve torbalara koyarak boaltlmaya hazr hle getirir. uval ve torbalar, bina
yetkililerinin gerek grmesi hlinde binann henz yanma tehlikesi olmayan ksmlarna tanr.
Yanan binann genel olarak boaltlmasna olay yerine gelen itfaiye amirinin veya en byk mlki
amirin emriyle balanr.
c) Koruma ekibi boaltlan eya ve evrak, gvenlik gleri veya bina yetkililerinin gsterecei bir
yerde muhafaza altna alr ve yangn sndrldkten sonra o binann ilgililerine teslim eder.
) lk yardm ekibi yangnda yaralanan veya hastalananlar iin ilk yardm hizmeti verir.
(5) Yangndan haberdar olan bina sahibi, yneticisi, amiri ile acil durum ekipleri en seri ekilde
grev bana gelip, sndrme, kurtarma, koruma ve ilk yardm ilerini yrtmek zorundadr.
NC BLM
Eitim
Genel eitim
MADDE 129- (1) Acil durum ekiplerinin personeli; bina sahibi, yneticisi veya amirinin
sorumluluunda yangndan korunma, yangnn sndrlmesi, can ve mal kurtarma, ilk yardm
faaliyetleri, itfaiye ile ibirlii ve organizasyon salanmas konularnda, mahalli itfaiye ve sivil
savunma tekilatlarndan yararlanlarak eitilir ve yaplan tatbikatlar ile bilgi ve becerileri artrlr.
Ekip personeli ile binadaki dier grevliler, yangn sndrme alet ve malzemelerinin nasl
kullanlaca ve en ksa zamanda itfaiyeye nasl ulalaca konularnda tatbik eitimden geirilir.
Binada senede en az 1 kez sndrme ve tahliye tatbikat yaplr.
zel eitim
MADDE 130- (1) tfaiye eitim birimi bulunmayan belediye itfaiye tekilatlarnn ynetici
personelinin; genel yangn bilgileri, sivil savunma ve ilk yardm konularn ieren temel eitimleri
s.74
ileri Bakanl Sivil Savunma Genel Mdrl'nce yaplr. Bu personelin her trl eitim
giderleri, kurulularnca kendi btelerinden karlanr. Belediye itfaiye tekilatnn ynetici
personelinin teknik eitimleri ile dier personelin temel ve teknik eitimleri, kendi tekiltlarnca
yaptrlr.
(2) Bnyesinde zel itfaiye birimi bulunduran kamu kurum ve kurulular ve zel kurulular ile
dier yap, bina ve iletmelerde itfaiye birimi personelinin eitimi, kendi imknlar ile kendi
kurulularnca, gerekirse mahalli itfaiye ve sivil savunma tekilatndan yararlanlarak yaplr. Bu
kurulular, ilgili mevzuatna uygun ekilde yangn eitimi veren zel okul, kurs ve dershanelerden
eitim hizmeti alabilirler.
DRDNC BLM
Denetim
Denetim
MADDE 131- (1) Bu Ynetmelik hkmlerinin uygulanp uygulanmad aadaki ekilde
denetlenir:
a) zel yap, bina, tesis ve iletmeler, mahalli itfaiye tekilat ile bunlarn bal veya ilgili olduu
bakanlk ve kamu kurum ve kurulularnn mfettii, kontrolr veya denetim elemanlar
tarafndan denetlenir. Bina sahibi, yneticisi ve sorumlular denetim elemanlarnca binalarn arzu
edilen btn blmlerini ve tehizatn gstermek, istenilen bilgi ve belgeleri vermek zorundadr.
Denetim sonunda eksik bulunan ve giderilmesi istenilen aksaklklar ile talep edilen nlemlerin
ngrlen uygun sre ierisinde ilgililerce yerine getirilmesi mecburidir.
b) Kamu binalar, kurum amiri ve grevlendirecei kii veya heyet, mlki amir veya
grevlendirecei heyet, kurumun bal veya ilgili olduu bakanlk, mstearlk, genel mdrlk
veya bakanlk mfettileri veya kontrolrleri; hkmet konaklar ise, ileri Bakan adna Sivil
Savunma Genel Mdr veya grevlendirecei kii veya heyet ile mlkiye mfettileri tarafndan
denetlenir. Denetim yetkisini haiz kiiler, kurum, kurulu ve messeselerin denetim sonu
raporlarn; bal veya ilgili olduu bakanlk, mstearlk, genel mdrlk veya bakanlklarna
gnderir.
BENC BLM
birlii
birlii protokol
MADDE 132- (1) tfaiye tekilt bulunan belediyeler, kamu kurum ve kurulular ve zel
kurulular ile Trk Silahl Kuvvetleri, meydana gelebilecek yangnlarda karlkl yardmlama ve
ibirlii amacyla aralarnda protokol dzenler.
(2) Protokolde; personelin eitimi, bilgi deiimi, kullanlan ara, gere ve malzemenin standart
hle getirilmesi, mterek tatbikatlarn yaplmas ve muhtemel yangnlara mdahalenin hangi
artlarda yaplaca hususlar yer alr. Protokol dzenlenmeden evvel bu kurumlarn ve itfaiyelerin
sorumluluk blgelerinde dier itfaiyenin yardmn gerektirecek byklkte bir yangn meydana
gelirse, yardm talebini alan itfaiye tekilt kendi blgesinde meydana gelebilecek dier yangnlara
kar zafiyet yaratmamak kouluyla yardm isteyen itfaiyeye gerekli ve yeterli destei gndermek
zorundadr.
s.75
ALTINCI BLM
denek
denek
MADDE 133- (1) Kamuya ve zel sektre ait yap, bina, tesis ve iletmelerde; Bu Ynetmelikte
belirtilen sistem ve tesisatn yapm ile ara-gere ve malzemenin temini, bakm ve onarm iin
denek ayrlr. Binalarn yangndan korunmas iin yllk btelere konulan denek baka bir ama
iin kullanlamaz.
Kamuya ait yap, bina, tesis ve iletmelerde denek
MADDE 134- (1) Kamuya ait yap, bina, tesis ve iletmelerde yangnla mcadele iin gereken
giderler;
a) l ve ilelerdeki hkmet konaklar iin, ileri ve Maliye bakanlklarnn ilgili birimlerince
tespit edilerek Maliye Bakanl btesine konulan ve ileri Bakanl tarafndan belirlenen tahsis
ekline gre il emvaline gnderilen,
b) Genel bteye dhil dier idarelerin merkez ve tara rgtleri iin, ilgili bakanlk ve dairelerin
kendi btelerine konulan,
c) zel bteli idareler, iktisadi devlet teekklleri, dner sermayeli kurulular, zel kanun ile
kurulan teekkller, zel idare ve belediyeler iin kendi btelerine konulan,
denekler ile karlanr.
zel sektre ait yap, bina, tesis ve iletmelerde denek
MADDE 135- (1) Yangnla mcadele iin gerekli giderler bina sahibi, kat mlkiyetine tabi
binalarda kat malikleri ve bina yneticileri, dier zel kurum ve kurulularda iyeri sahipleri
tarafndan, tzel kiiliklerde ise ana sermayeden karlanr. Binalarn yangndan korunmas iin
sarf olunmas gerekli olan bu denekler baka bir amala kullanlamaz.
(2) Yangnla mcadele amacyla alnmas zorunlu olan mal ve hizmetlerde herhangi bir sebep ileri
srlerek kstlama yaplamaz.
(3) 95 inci maddenin sekizinci fkrasnda belirtilen tesislerin ncelikle yaplmas iin gerekli
denek belediye btesine konulur.
YEDNC BLM
Dzenleme
dzenlemelerin hazrlanmas
MADDE 136- (1) Bu Ynetmeliin uygulanmasn salamak zere belediyeler, kamu kurum ve
kurulular ve zel kurulular ile gerek ve tzel kiiler; bulunduklar yer, yap, bina, tesis ve
iletmelerin zelliklerini ve bu Ynetmelik hkmlerini dikkate alarak yangn nleme ve
sndrme konusunda i dzenlemelerde bulunurlar.
dzenlemelerin kapsam ve yrtlmesi
s.76
MADDE 137- (1) Yangn nleme ve sndrme konusundaki i dzenlemelerde; bu Ynetmelikte
yer alan hususlardan, acil durum ekiplerinin says, personelin ad ve grevleri, ihtiya duyulan
ara, gere ve malzemenin cinsi ve miktar, sndrme aralarnn kullanma usulleri, eitim ve
bakm hususlar, nbet hizmetleri ile gerek grlecek dier hususlar dzenlenir. Bina yerleimini,
bina i ulam yollarn, yangn blmelerini, yangn duvarlarn, yatay blmeleri, cepheleri,
sndrc sistemi, uyarc sistemi ve su besleme niteleri ile itfaiyeye yardmc olabilecek dier
hususlar gsterir pln ve krokiler bu dzenlemelere eklenir.
(2) Yangn nleme ve sndrme konusundaki i dzenlemeler yap, bina, tesis ve iletmenin sahibi,
yneticisi veya amiri tarafndan yrtlr.
ONUNCU KISIM
Mevcut Binalar Hakknda Uygulanacak Hkmler
BRNC BLM
Genel Hkmler
Mevcut yaplara ilikin uygulama
MADDE 138-(1) Mevcut yaplardan bu Ynetmeliin yrrle girmesinden sonra kullanm
amac deitirilerek, bedensel veya zihinsel bir hastaln veya yetersizliin tedavisinin veya
bakmnn yapld veyahut kk ocuklar, nekahet hlindeki kiiler veya bakma muhta
yallarn bakmlar iin kullanlan salk amal bina ve tesisler ile yatl salk kurulular,
anaokullar, kreler, ocuk kulpleri, ilkretim okullar, yetitirme yurtlar, elence yerleri ve
konaklama amal olarak kullanlacak bina ve tesisler ile tehlikeli maddelerin bulundurulaca
binalar dnda kalan mevcut yaplar hakknda bu Ksm hkmleri uygulanr.
(2) Mevcut yaplardan, 12/6/2002 tarihli ve 2002/4390 sayl Bakanlar Kurulu Karar ile
yrrle konulan Binalarn Yangndan Korunmas Hakknda Ynetmelie uygun yangn tedbirleri
alnm olan yaplarda, bu Ynetmelik hkmlerine gre ilave tedbir alnmamas asldr. Ancak,
yap sahibi isterse bu Ynetmelik hkmlerine gre ilave tedbirler alabilir.
Mevcut yaplardan kullanm amac deitirilenler hakknda uygulanacak hkmler
MADDE 139- (1) Mevcut yaplardan bu Ynetmeliin yrrle girmesinden sonra kullanm
amac deitirilenlerden 138 inci maddenin birinci fkrasnda saylanlar hakknda bu Ynetmeliin
dier ksmlarnda belirtilen hkmler uygulanr.
Mevcut yaplar hakknda uygulanmayacak hkmler
MADDE 140- (1) 112 nci maddenin birinci fkrasnn (j) bendi doalgaz tesisat yaplm mevcut
yaplarda uygulanmaz.
lave k ve ka merdiveni
MADDE 141- (1) Binada, ilave k gerekliliini veya ka merdivenlerinin yeniden dzenlenme
mecburiyetini gerektiren bir kullanm mevcut ise, binann btn gz nne alnarak, bina sahibi
veya kat malikleri tarafndan, binann tamam iin ilave k veya ka merdiveni yaptrlmas
arttr.
(2) Mevcut yaplarda ilve k veya ka merdiveni gerektiinde, muvafakat alnmas ve ilve kat
s.77
yaplmamas kaydyla komu parsel veya bina ile birlikte ortak zmler retilebilir.
Yamurlama sistemi, yangn dolab ve itfaiye su alma az
MADDE 142- (1) Bu Ynetmelik hkmlerine gre binaya yamurlama sistemi, yangn dolab veya
itfaiye su alma az gibi sistemlerin yaplmasnn art olduu hllerde, su girii ana hatt ve ana
kolonlar bina sahibi veya kat malikleri tarafndan yaptrlr.
Alglama veya uyar sistemi
MADDE 143- (1) Bu Ynetmelik hkmlerine gre binada alglama sistemi yaplmasnn art
olduu hllerde, alglama veya uyar sisteminin ana paneli binann tamamna hizmet verecek
ekilde, bina sahibi veya kat malikleri tarafndan yaptrlr.
Yetkili idareden gr alnmas
MADDE 144- (1) Bu Ksmda belirtilmeyen veya aklk bulunmayan hususlar hakknda, yap
ruhsat vermeye yetkili idarenin gr esas alnr ve alnmas gereken tedbirler bina sahibi veya
kat malikleri tarafndan yaptrlr.
KNC BLM
Mevcut Binalar in zel Hkmler
Bina tayc sisteminin stabilitesi
MADDE 145- (1) Mevcut yaplarda, bina tayc sisteminin stabilitesi ile ilgili olarak, 23 nc
maddenin drdnc fkras uygulanr.
Ka yollar
MADDE 146- (1) Hastane, otel, huzur evi, ilkretim okulu, yuva ve benzeri yerler dnda kalan
mevcut yaplarn ka yollar iin, 31 inci madde hkmleri esas olmak zere, bu maddede
belirtilen hususlar da kabul edilir.
(2) Mevcut yaplarda; birinci katta kullanc says 25 kiiden fazla olmamak artyla, bina dndaki
gvenlik blgesine ak, d zeminden en ok 4 m ykseklikte olup alabilir kanat genilii ve
ykseklii en az 70 cm olan pencereler, zaruri hllerde ka yolu olarak kabul edilir.
(3) Mevcut yaplarda, katta bulunan kullanc saysnn 50 kiiyi gememesi artyla, aada
belirtilen zellikteki klar, ikinci ka yolu olarak kabul edilir:
a) Bina ykseklii 30.50 m'den fazla olmayan binalarda, ka merdivenine bir pencereden
ulalmasna;
1) Pencere parapet seviyesinin deme seviyesinden 80 cm'den daha yksek olmamas,
2) Pencerenin temiz alr-kapanr ksmnn en az 70/140 cm boyutlarnda olmas,
3) Parapet seviyesine ulaacak ekilde basamak yaplmas,
4) Pencere geiinde kullanlan malzemelerin en az 30 dakika yangna dayankl malzemeden
yaplmas,
s.78
artlar birlikte mevcut olduu takdirde msaade edilir.
b) Ka merdivenine bir odadan geilerek ulalmasna; oda kapsnn kendiliinden kapanr
olmas ve kilitsiz tutulmas ve ka merdivenine ulalan odann kapsndan ka merdivenine
olan azami uzakln 9 m'yi gememesi hlinde msaade edilir. Bu odann duvarlarnn ve
kapsnn yangna en az 60 dakika dayankl ve kapnn duman szdrmaz zellikte olmas hlinde
ka uzakl bu odann kapsna kadar alnr.
c) Toplanma amal olarak kullanlmayan bir bodrum kat iin dier merdivene alternatif olmak
zere, bir merdiven ile ulalan, alr bir kenar en az 50 cm ve alr alan 0.4 m
2
'den az olmayan
pencereden geilerek zemin seviyesine ulalyor ise, bu pencere ikinci ka yolu kabul edilir.
) Zemin kat zerindeki birinci katn kullanc says 25 kiiden az ve kullanlan alann en uzak
noktasndan katn k kapsna olan uzaklk tek ynl ka mesafesini salyor ise, bu kata
hizmet veren merdivenin zemin kattan bamsz olmas ve giriinin mstakil dzenlenmesi art
ile, bu katn yksekliine baklmakszn tek k yeterli kabul edilir.
k kapasitesi ve ka uzakl
MADDE 147- (1) Mevcut yaplarda, k kapasitesi ve ka uzakl iin bu maddede belirtilen
hususlara uyulur.
(2) Kullanc yk katsays olarak, gerekli ka ve panik hesaplarnda kullanlmak zere Ek-
5/A'daki deerler esas alnr.
(3) Ka uzakl, kullanm snfna gre Ek-14'de verilen deerlerden daha byk olamaz. Oda,
koridor ve benzeri alt blmlere ayrlm byk alanl bir katta, odann en uzak bir noktasndan
odann k kapsna kadar llen uzakln 15 m'yi amamas artyla, ka uzakl, odann k
kapsndan balayarak bir ka merdivenine, ka geidine veya d ak alana alan k
kapsna kadar olan ldr.
(4) Binann sirklasyon merdivenleri korunumlu hle getirilmi ise ve aftlar yatayda korunmu
ise, ayrca katlarda kolay alevlenici ve parlayc madde kullanlmyor ve bulundurulmuyor ise, Ek-
14'de verilen ka uzaklklar 1/2 orannda artrlarak uygulanr.
(5) Bina ykseklii 30.50 m'yi gemeyen binalarda, birbirine alternatif 2 ka merdiveni
dzenlenmi ve bunlardan birisi korunumlu ise, iki ynl ka mesafesi uygulanr.
(6) Zemin kattaki dkknlarda ve benzeri yerlerde kullanc says 50'nin altnda ve en uzak
noktadan d ortama alan kapya kadar olan ka uzakl 25 m'den fazla deilse, bina dna tek
k yeterli kabul edilir.
Ka yolu says ve genilii
MADDE 148- (1) Mevcut yaplarda, ka yolu ile ka merdiveni says ve genilii iin aada
belirtilen hususlara uyulur.
a) Toplam ka yolu genilii, Ek-5/A'ya gre hesaplanan kattaki toplam kullanc saysnn 0.4 ile
arpm suretiyle santimetre olarak bulunur.
b) Ka merdiveninin genilii, dz kollu sahanlkl merdivende 60 cm'den veya dairesel
merdivende 70 cm'den daha az olamaz. Toplam kullanc says 60 kiiden fazla olan katlarda bu
genilik, dz kollu sahanlkl merdivenlerde 70 cm'den veya dairesel merdivenlerde 80 cm'den az
s.79
olamaz. Hastaneler, huzurevleri, anaokullar ve ilkretim okullarnda ise, sadece sahanlkl dz
kollu merdivenler dzenlenebilir ve bu merdivenin genilii 100 cm'den az olamaz.
c) Ka merdivenlerinde merdiven kolu duvarlar ile evrelenmi ise, temiz genilik, her iki duvarn
bitmi yzeyleri arasndaki ldr. Merdiven kolunun bir tarafnda duvar, dier tarafnda
korkuluk var ise, temiz genilik, duvarn bitmi yzeyi ile korkuluk i yzeyi arasndaki ldr.
Ka merdivenlerinde temiz genilik hesaplanrken, kpetenin yapt kntnn 80 mm'si temiz
genilie dhil edilir.
) Btn klarn ve eriim yollarnn, ak-seik grlebilir olmas veya konumlarnn simgeler
ile vurgulanmas ve her an kullanlabilmesi iin engellerden arndrlm durumda bulundurulmas
arttr.
Yangn gvenlik hol
MADDE 149- (1) Mevcut yaplarda, yangn gvenlik hol iin aada belirtilen hususlara uyulur.
a) Yap ykseklii 30.50 m'den fazla olan konut harici mevcut binalarda, lobi, koridor ve hol gibi bir
kullanm alanndan geilmeden ka merdivenine dorudan girildii takdirde merdiven iinde
basnlandrma yok ise yangn gvenlik hol bakmndan 34 nc madde uygulanr.
b) Mevcut binalarda ka merdiveni kaplarnn, parlayc madde iermeyen ve kullanm
alanlarndan kap ile ayrlan koridor, hol ve benzeri hacimlere almas hlinde, yangn gvenlik
hol yaplmas zorunlu deildir.
Acil k zorunluluu
MADDE 150- (1) Mevcut yaplarda, acil k zorunluluu iin aada belirtilen hususlara uyulur.
a) Mevcut yaplarda, 147 nci ve 148 inci maddeler esas alnarak her bir kn genilii 200 cm'yi
amayacak ekilde k says bulunur. Bir katta veya katn bir blmnde, hesaplanan deerden
az olmamak zere 25 kiinin ald yksek tehlikeli yerlerde ve 60 kiinin ald yerlerde en az
2 k, 600 kiinin ald yerlerde en az 3 k ve 1000 kiinin ald yerlerde en az 4 k
olmas arttr.
b) Kaplarn birbirinden olabildiince uzakta olmas gerekir. Blnmemi meknlarda kaplar
arasndaki mesafe, en uzun kegenin 1/3'nden, yamurlama sistemli yaplarda ise, 1/4'nden az
olamaz.
Ka merdiveni yuvalarnn yeri ve dzenlenmesi
MADDE 151- (1) Mevcut yaplarda, ka merdiveni yuvalarnn yeri ve dzenlenmesi iin aada
belirtilen hususlara uyulur.
a) Yangn hangi noktada karsa ksn, o katta btn insanlarn klarnn salanmas iin, dier
maddelerde belirtilen zel durumlar hari olmak zere, ka yollar ve ka merdivenleri
birbirlerinin alternatifi olacak ekilde konumlandrlr.
b) Ka merdivenlerinin tabii zemine kadar ulatrlmas esastr. Ka merdiveni, biti noktasnda
en az 1 m
2
'lik bir sahanlk yaplp bu noktadan aaya eimi 50 dereceden daha fazla olamayacak
ekilde mafsall bir merdiven ile tabii zemine indirilir. Ka merdiveninin tabii zemine indirilmesi
mmkn deil ise, yerden 3 m yukarda bitirilebilir. Ancak, eitim tesislerinde, salk hizmeti
amal binalarda, elence yerlerinde, kullanc says 50 kiiyi geen konaklama tesislerinde ve
s.80
kullanc says 100 kiiyi geen btn binalarda yangn merdiveninin tabii zemine kadar
indirilmesi arttr.
c) Toplanma amal ve kurumsal yaplar hari, bitiik nizamdaki yaplarn acil klarnn, soka
olmayan arka cepheye almasna, k noktasndan itibaren binann yksekliinden az olmamak
zere en az 15 m uzakta ak bir alan bulunmas hlinde izin verilir.
Ka merdiveninin zellikleri
MADDE 152- (1) Mevcut yaplarda ka merdivenlerinin aada belirtilen zelliklerde olmas
gerekir.
a) Aksi belirtilmedike, ka merdivenlerinde sahanlk olmas ve sahanln geniliinin ve
uzunluunun merdivenin geniliinden az olmamas gerekir.
b) Herhangi bir ka merdiveninde basamak ykseklii 18 cm'den ok ve basamak genilii 20
cm'den az olamaz. Basamaklarn kaymay nleyen malzemeden olmas arttr.
c) Merdivenlerde ba kurtarma ykseklii, basamak zerinden en az 210 cm olmaldr.
D ka merdivenleri
MADDE 153- (1) Mevcut yaplarda d ka merdivenlerine; herhangi bir blmne yanlardan
yatay uzaklk olarak 1.8 m ierisinde korunumsuz duvar boluu bulunmamak ve ka merdiveni
zelliklerine sahip olmak art ile, konutlarda 51.50 m ve dier yaplarda 30.50 m bina
yksekliine kadar izin verilir.
(2) Herhangi bir blmne yanlardan yatay uzaklk olarak 1.8 m ierisinde korunumsuz duvar
boluu bulunmas hlinde; btn katlarda bu mesafe iinde kalan boluklarn yangna en az 60
dakika dayankl malzemeye dntrlmesi veya ka merdiveninin bu boluklardan kacak
olan duman ve s gibi etkilerden korunmas iin yangna 60 dakika dayankl malzeme ile
korunumlu yuva ierisine alnmas gerekir.
Dairesel merdiven
MADDE 154- (1) Dairesel merdiven, kullanc says 100 kiiyi amayan herhangi bir kattan, ara
kattan veya balkonlardan zorunlu k olarak hizmet verebilir.
(2) Mevcut yaplarda dairesel merdivenlerin, yanmaz malzemeden yaplmas ve en az 70 cm
genilikte olmas gerekir. Dairesel merdivenin genilii, bir kattaki kullanc saysnn 60 kiiden
fazla olmas hlinde 80 cm'den az olamaz.
(3) Dairesel merdivenler, konutlarda 51.50 m'den ve dier yaplarda 30.50 m'den yksek olamaz.
(4) Basaman kova merkezinden 50 cm uzaklktaki basamak genilii 25 cm'den az ve basamak
ykseklii 175 mm'den fazla olamaz.
(5) D ka merdivenlerinin; korozyona kar korunmas, yeterli dayanm ve tama kapasitesine
sahip olmas ve acil durumlarda kullanlabilir olmas gerekir.
(6) Yatakl salk hizmeti amal binalarda, huzurevlerinde, anaokulu ve ilkretim okullarnda ve
bir kattaki kullanc says 50 kiiyi geen elence yerlerinde dairesel merdivene izin verilmez.
Ka merdiveni havalandrmas
s.81
MADDE 155- (1) Mevcut yaplarda, ykseklii 30.50 m'den fazla olan btn ka merdivenleri,
doal yolla veya Altnc Ksmdaki gereklere uygun olarak mekanik yolla havalandrlr veya
basnlandrlr.
(2) Ka merdiveni ile mutfak, banyo ve servis merdiveni gibi kullanm alanlar, aydnlatma ve
havalandrma amacyla ayn aydnl veya baca boluunu paylaamaz.
(3) Ykseklii 51.50 m'den fazla olan veya drtten ok bodrum kata hizmet veren ka
merdivenlerinin basnlandrlmas arttr.
Bodrum kat ka merdivenleri
MADDE 156- (1) Mevcut yaplarda, bodrum katlarda ka mesafesine baklmakszn;
a) Konutlar hari, bodrum katlardaki mutfaklarda gaz kullanlmas,
b) Topluma ak mekn olarak kullanlan bodrum katlarda kullanc saysnn 25 kiiyi, dorudan
dar k olan bodrum katlarda ise 50 kiiyi gemesi,
c) Birden ok katl bodrumlarda, imalat, retim ve depolama yaplmas,
hlinde alternatif ikinci k zorunludur.
(2) Bodrum kata hizmet veren herhangi bir ka merdiveninin, mevcut binalarda ka
merdivenleri iin aranan btn artlara uygun olmas gerekir.
(3) Acil durumda st katlar terk eden kullanclarn bodrum kata inmelerini nlemek iin,
merdivenin zemin dzeyindeki sahanl, bodrum merdiveninden kap veya benzeri bir fiziki engel
ile ayrlr veya grlebilir uygun ynlendirme yaplr.
Ka yolu kaplar
MADDE 157- (1) Mevcut yaplarda ka merdivenlerinin kaplarnn; yap ykseklii 30.50 m'den
az ise en az 60 dakika ve 30.50 m ve daha yksek yaplarda, en az 90 dakika yangna dayankl ve
duman szdrmaz zellikte olmas gerekir. Ka yolu kaplarnn genilii 70 cm'den ve ykseklii
190 cm'den az olamaz.
(2) Ka yolu kaplarnn kanatlarnn, kullanclarn hareketini engellememesi ve kullanc says
50 kiiyi aan meknlardaki k kaplarnn ka ynne doru almas arttr. Ka yolu
kaplarnn, el ile alabilmesi ve kilitli tutulmamas gerekir. Dnel kaplar ve turnikeler k kaps
olarak kullanlamaz.
(3) Kaplarn kendiliinden kapatr dzenekler ile donatlmas ve itfaiyeci veya grevlilerin
gerektiinde dardan ieriye girebilmelerine imkn salanmas gerekir.
(4) Merdivenden tabii zemin seviyesinde gvenlikli bir alana alan btn ka yolu kaplarnn ve
bir kattaki kullanc saysnn 100' gemesi hlinde ka merdiveni kaplarnn kap kolu
kullanlmadan, panik kollu veya benzeri bir dzenek ile alabilmesi gerekir. Kaplar en ok 110 N
kuvvetle alabilecek ekilde tasarlanr.
Konutlar
MADDE 158- (1) Mevcut konutlar iin, 48 inci madde aada belirtilen istisnalar ile uygulanr.
s.82
a) Yap ykseklii 30.50 m'nin altndaki mevcut konutlarda ikinci k aranmaz.
b) Yap ykseklii 30.50 m'den fazla ve 51.50 m'den az ise, binann ana merdiveninin korunmu
ka merdiveni zelliinde yaplmas hlinde bir merdiven yeterlidir. Korunmu merdiven i ka
merdiveni ise, bir yangn ihbar butonu ile aktive edilen veya alglama sisteminden otomatik aktive
olan basnlandrma sistemi yaplmas gerekir.
c) Yap ykseklii 51.50 m'den yksek olan konutlarda, birbirlerine alternatif en az birisi
korunmu 2 adet ka merdiveni gerekir. Korunmu ka merdiveni basnlandrlr.
(2) Binann ana merdiveni ayn zamanda bodrum katlara da hizmet veriyor ise ve bodrum katlarda
konut d kullanlan ve kolay alevlenici madde bulunan kullanm alanlar var ise, bodrum katlarda
merdivene girite yangn gvenlik hol dzenlemesi arttr.
Kullanm zelliklerine gre binalarda ka merdiveni ve klar
MADDE 159- (1) Fabrika, imalathane, maaza, dkkn, depo, bro binalar, ayakta tedavi
merkezleri, mze, sergi salonlar ve benzeri yerlerde en az 2 bamsz ka merdiveni veya baka
klarn salanmas gerekir. Ancak;
a) Yap yksekliinin 21.50 m'den az olmas,
b) Bir kattaki kullanc saysnn 50 kiiden az olmas,
c) Btn katlarda en fazla ka uzaklnn Ek-14'teki uzaklklara uygun olmas,
) Yapmda yanmaz rnler kullanlm olmas,
d) malat ve depolamada kolay alevlenici ve parlayc maddeler kullanlmamas,
artlarnn hepsinin birlikte gereklemesi hlinde tek ka merdiveni yeterlidir.
(2) Parlayc, patlayc, kolay alevlenici ve tehlikeli maddeler ile imalat, retim ve depolama
ilemlerinin yaplmad ve yap ykseklii 30.50 m'den fazla olmayan sanayi sitelerinde;
a) Sitenin d cephesinde dzenlenmi ve herhangi bir blmne yanlardan yatay uzaklk olarak
1.8 m ierisinde kap ve pencere gibi korunumsuz duvar boluu bulunmayan,
b) Birbirlerinden binann kegen uzunluunun en az yars kadar uzaklkta konumlandrlm ve
kullanc yk en youn bir kata gre hesaplanm genilie sahip,
i ve d ka merdivenleri ve d cephede dzenlenen ara rampalar, iki ynl ka mesafelerini
salamalar kaydyla ka merdiveni olarak kabul edilir.
Asansrler
MADDE 160- (1) Mevcut yaplarda asansrler iin bu maddede belirtilen hususlara uyulur.
(2) Asansr makine dairesinin yangna en az 60 dakika dayankl ve yanc olmayan malzemeden
yaplmas arttr.
(3) Asansr kuyusunda en az 0.1 m
2
olmak zere, kuyu alannn 0.025 kat kadar bir havalandrma
ve dumandan arndrma bacas bulundurulmas veya kuyularn basnlandrlmas gerekir.
s.83
(4) Bina ykseklii 30.50 m'den yksek konut harici btn binalarda ve 51.50 m'den yksek
konutlarda kullanlan asansrlerde aadaki esaslar aranr:
a) Asansrlerin, yangn uyars aldklarnda kaplarn amadan dorultular ne olursa olsun
otomatik olarak acil k katna dnmesi, kaplar ak beklemesi ve gerektiinde yetkililer
tarafndan kullanlabilecek elektriksel sisteme sahip olmas arttr.
b) Asansrlerin, yangn uyars aldklarnda kat ve koridor arlarn kabul etmemesi gerekir.
c) Birinci ve ikinci derece deprem blgelerinde bulunan yap ykseklii 51.50 m'den fazla olan
binalarda deprem sensr kullanlmas ve asansrlerin deprem srasnda en uygun kata gidip,
kaplarn ap, hareket etmeyecek tertibat ve programa sahip olmas zorunludur.
Alglama ve uyar sistemi
MADDE 161- (1) Mevcut yaplarda uyar sistemi iin 75 inci madde uygulanr.
(2) 75 inci maddenin alglama sistemine ilikin hkmleri, mevcut yaplardan konaklama amal
binalar, kurum binalar, bro binalar, maazalar, arlar ve toplanma amal yaplar hakknda da
uygulanr.
Kablolar
MADDE 162- (1) Mevcut binalarda, elektrik tesisat yenilenecek ise, 83 nc maddede belirtilen
zellikte kablolar kullanlr.
Basnlandrma sistemi
MADDE 163- (1) Mevcut binalarda;
a) Drtten fazla bodrum kata hizmet veren ka merdivenleri,
b) Merdiven kovasnn ykseklii 51.50 m'den fazla olan ka merdivenleri,
89 uncu maddede belirtilen esaslara gre basnlandrlr.
Sabit boru tesisat ve yangn dolaplar
MADDE 164- (1) Mevcut binalarda sabit boru tesisat ve yangn dolaplar hakknda, bu maddenin
ikinci fkras hkm de dikkate alnarak 94 nc madde hkmleri uygulanr.
(2) Yksek binalar ile toplam kapal kullanm alan 2000 m2'den byk imalathane, atlye, depo,
konaklama, salk ve toplanma amal binalar ile eitim binalarnda, alanlarnn toplam 1000
m2'den byk olan kapal otoparklarda ve sl kapasitesi 500 kW'n zerindeki kazan dairelerinde
yangn dolab yaplmas zorunludur.
Yamurlama sistemi
MADDE 165- (1) Mevcut binalarda yamurlama sistemi, 96 nc maddenin dier hkmleri sakl
kalmak artyla aadaki yerlerde uygulanr:
a) Bina ykseklii 30.50 m'den fazla olan konut ve bro haricindeki btn binalarda,
b) Yap ykseklii 51.50 m'yi geen bro binalarnda,
s.84
c) Toplam alan 1000 m2'den fazla olan kapal otoparklar ile 10'dan fazla aracn asansrle alnd
kapal otoparklarda,
) kiden fazla katl bir bina ierisindeki yatak says 200' geen otellerde, pansiyonlarda,
misafirhanelerde,
d) Birden fazla katl ve yap inaat alan 3000 m
2
'nin zerinde olan katl maazalarda, alveri,
elence ve toplanma yerlerinde,
e) Aksi belirtilmedike, birden fazla katl binalardaki, kolay alevlenen madde bulundurulan ve
toplam kapal alan, bodrum katlarda 2000 m2 ve dier katlarda 4000 m2'den fazla olan
depolarda.
tfaiye su verme balants
MADDE 166- (1) 97 nci madde hkmleri, mevcut binalardan, konut ve bro haricindeki yksek
binalar ile yangn dolab mecburiyeti bulunan ve bina kat alan 2000 m
2
'den byk olan binalarda
uygulanr.
Tehlikeli maddelerin depolanmas ve kullanlmas
MADDE 167- (1) Mevcut binalarda, tehlikeli maddelerin depolanmas ve kullanlmas konusunda
ilgili mevzuat hkmleri uygulanr.
(2) lgili mevzuatta dzenlenmeyen hususlar hakknda Sekizinci Ksmda yer alan hkmler
uygulanr.
(3) 121 inci madde, mevcut akaryakt istasyonlarnda, bir yeralt tank kapasitesi 10 m
3
' gemiyor
ise, pompann, nefesliin ve dolum aznn komu arsa ve yola olan mesafesi 5 m'den ve tank
cidarnn komu arsaya ve yola olan en yakn mesafesi 3 m'den az olmayacak ekilde uygulanr.
(4) Sekizinci Ksmda belirtilen ve bu Ynetmeliin yrrle girdii tarihten nce ilgili mevzuata
uygun ekilde yaplarak yap ve iletme ruhsat alm olan tehlikeli maddeler ile ilgili yerlerde,
asgari emniyet mesafeleri hari olmak zere, yangn gvenlii ile ilgili dier hususlar ve alnmas
gerekli tedbirler iin bu Ynetmelik esas alnr.
ONBRNC KISIM
Tarihi Yaplar
Tarihi Yap
MADDE 167/A - (1) Bu Ynetmeliin uygulanmasnda 21/7/1983 tarihli ve 2863 sayl Kltr ve
Tabiat Varlklarn Koruma Kanunu kapsamnda korunmas gerekli kltr varl olarak tescil
edilen yaplar tarihi yap olarak kabul edilir.
Tarihi yaplarda alnacak yangn tedbirlerinde uyulacak ilkeler
MADDE 167/B - (1) Tarihi yaplarda, yangna kar gvenlik tedbirleri alnrken;
a) Yaplacak tesisatlara ilikin olarak, Kltr ve Tabiat Varlklarn Koruma Kurulunun grnn
alnmas,
b) Alnacak yangn tedbirlerinde tarihi yapnn korunmasnn esas olmas ve alglama ve sndrme
s.85
tesisat gibi yangndan koruma tesisatlarnn yapnn zelliine uygun olarak, yapya fiziki ve grsel
bakmdan zarar vermeyecek ekilde kurulmas,
ilkeleri gzetilir.
Tarihi yaplara ilikin uygulama
MADDE 167/C - (1) Bu Ksmda aksi belirtilmedike, tarihi yaplarn yangndan korunmas
hakknda, bu Ynetmeliin Onuncu Ksm hkmleri uygulanr.
(2) Tayc kolonlar ve ana kirileri ahap olan tarihi binalarn zemin kat haricindeki katlar,
yatakl salk hizmeti, huzurevi, bakmevi, anaokulu, ilkretim okulu ve renci yurdu olarak
kullanlamaz.
(3) Tarihi yap dhilinde yaplacak tadilt veya tamiratlarda, yapnn aslna sadk kalmak
maksadyla yapnn inasnda kullanlm olan malzemelerin ayns veya benzeri kullanlabilir.
(4) Bir kattan fazla kat olan topluma ak tarihi yaplarda, tayc kolonlarn ahap olmas
durumunda ana tayclarn restorasyon srasnda yangna en az 90 dakika dayankl olacak
ekilde yaltlmas gerekir.
(5) Tarihi yaplardaki ka merdivenlerine, koridor, hol, lobi veya benzeri ortak hacimlerden
geilerek ulalmas hlinde yangn gvenlik hol zorunlu deildir.
(6) Merdivenlerden say olarak yarsnn korunmu olmas durumunda, yapnn yksekliine
baklmakszn, dier korunumsuz merdivenler ka yolu olarak kabul edilerek, iki ynde ka
mesafesi uygulanr ve dairesel merdivenler kabul edilir.
(7) Bir kattaki kullanc saysnn 100 kiiyi gemesi hlinde, ka kaplar panik kollu bir dzenek
ile ka dorultusunda alacak ekilde deitirilir veya yapnn kullanm srasnda bir grevli
bulundurulur.
(8) Tarihi yapnn ahap ksmlarnda kullanlan elektrik kablolarnn yangna en az 60 dakika
dayankl olmas ve elik boru ierisinden geirilmesi gerekir. Buat ve kasalarn yanmaz
malzemeden yaplmas arttr.
(9) Ahap yaplarda, ahap malzemenin korunmas veya boyanmas iin kolay yanc ve parlayc
zellii olan maddeler kullanlamaz.
(10) Tarihi yaplarda, ayr yangn kompartman oluturulmadan kolay alevlenici, parlayc ve
patlayc madde bulundurulamaz.
ONKNC KISIM
Son Hkmler
Ynetmelie aykrlk hlleri
MADDE 168- (1) Bu Ynetmelik hkmlerine aykr hareket edenler hakknda, aykr hareketin
su veya kabahat tekil etmesine gre 5237 sayl Trk Ceza Kanunu ve 5236 sayl Kabahatler
Kanunu hkmleri uyarnca ilem yaplr.
(2) lgili mevzuatta ngrlen dier yaptrmlar sakldr.
s.86
Yrrlkten kaldrlan ve uygulanmayacak hkmler
MADDE 169- (1) 12/6/2002 tarihli ve 2002/4390 sayl Bakanlar Kurulu karar ile yrrle
konulan Binalarn Yangndan Korunmas Hakknda Ynetmelik yrrlkten kaldrlmtr.
(2) Belediyeler de dahil olmak zere, kapsama dahil kurum ve kurulular, bu Ynetmeliin
yrrle girdii tarihten itibaren bu Ynetmelii uygulamak zorunda olup bu Ynetmelie aykr
veya bu Ynetmelikte ngrlen tedbirleri daha arlatran ve uygulanamaz hale getiren
dzenlemede bulunamazlar.
(3) Bu Ynetmeliin yaym tarihinden nce yrrle konulmu bulunan imar, yap, deprem ve
afet ile ilgili ynetmeliklerin, bu Ynetmelie aykr olan hkmleri uygulanmaz.
Mevcut binalar hakknda alnacak tedbirler ile ilgili yapm sresi
GEC MADDE 1- (1) Bu Ynetmeliin Onuncu Ksmnda belirtilen mevcut binalar iin yangna
kar alnmas gereken tedbirler, bina sahibi ve yneticisi ile kurum amirleri tarafndan 1 yl iinde
yerine getirilir. Bu sre ierisinde, alnacak tedbirlerin gerekli kld tesisatn yapmna
balanlm ise, yapm sresine bal olarak ilgili idare tarafndan 1 yl amamak zere yapm
sresi tannabilir.
Ynetmelie aykr dier mevzuat hkmlerinin uyumlatrlmas
GEC MADDE 2- (1) Bu Ynetmeliin yaym tarihinden nce yrrle konulmu bulunan imar,
yap, deprem ve afet ile ilgili ynetmeliklerin bu Ynetmelie aykr olan hkmleri, ilgili idarelerce
Ynetmeliin yaym tarihinden itibaren 1 yl iinde bu Ynetmelie uygun hle getirilir.
Yrrlk
MADDE 170- (1) ileri Bakanl ile Bayndrlk ve skn Bakanlnca mtereken hazrlanan bu
Ynetmelik yaym tarihinde yrrle girer.
Yrtme
MADDE 171- (1) Bu Ynetmelik hkmlerini Bakanlar Kurulu yrtr.
GEC MADDE 1- Binalarn Yangndan Korunmas Hakknda Ynetmelie uygun yangn tedbirleri
alnm olan mevcut yaplarda, bu Ynetmelik ile deitirilen hkmlere gre ilve tedbir
alnmasnn istenilmemesi asldr. Ancak, yap sahibi isterse bu Ynetmelik ile deitirilen
hkmlere gre ilve tedbirler alabilir.
s.87
EKLER
Ek-1
Bina Tehlike Snflandrmas
Ek-1/A - Dk Tehlike Kullanm Alanlar-
- Dk yangn ykne sahip, dk yanabilirlii olan ve yangna kar direnci en az 30 dakika olan 126 m
2
den byk blm olmayan
meknlar.
- Okullar ve dier eitim kurumlar (Belirli alanlar* )
- Brolar (Belirli alanlar* )
- Hapishaneler
* Kullanm alanlar, Ek-1/B ve Ek-1/C kapsamna girmeyen alanlar.
Ek-1/B - Orta Tehlike Kullanm Alanlar-
KULLANIM TR Orta Tehlike -1 Orta Tehlike -2 Orta Tehlike -3 Orta Tehlike -4
Cam ve Seramikler Cam fabrikalar
Kimyasallar imento ileri Fotoraf
laboratuvarlar,
fotoraf film
fabrikalar
Boyama ilemleri, sabun fabrikalar Mum ve balmumu
fabrikalar, kibrit
fabrikalar, boyahaneler
Mhendislik Metal levha retimi Otomotiv
fabrikalar,
tamirhaneleri
Elektronik fabrikalar, buzdolab ve
amar makinesi fabrikalar
Yiyecek ve ecekler Mezbahalar,
mandralar
Frnlar, biskvi,
ikolata, ekerleme
imalathaneleri, bira
fabrikalar
Hayvan yemi fabrikalar, meyve
kurutma, suyu karlm sebze ve orba
fabrikalar, eker imalathaneleri, tahl
deirmenleri
Alkol damtma
eitli Hastaneler, oteller,
konutlar, lokantalar,
ktphaneler (kitap
depolar hari),
okullar, brolar
Fizik
laboratuvarlar,
amarhaneler,
otoparklar, mzeler
Radyo ve televizyon yaynevleri, tren
istasyonlar, tesisat odalar
Sinemalar, tiyatrolar,
konser salonlar, ttn
fabrikalar
Kt Cilthaneler, mukavva fabrikalar, kt
fabrikalar, bask ileri ve matbaalar
Atk kt iletmeleri
Lastik ve Plastik Kablo fabrikalar, plastik dkm ve
plastik eya (kpk plastik hari),
kauuk eya fabrikalar, sentetik lif
(akrilik hari) fabrikalar, Vulkanize
fabrikalar
Halat fabrikalar
Dkknlar ve
Ofisler
Bilgisayara veri
ileme ofisleri (veri
saklama odalar,
hari)
Byk maazalar
Alveri merkezleri
Sergi salonlar
Tekstiller ve
Konfeksiyon
Deri eya fabrikalar Hal fabrikalar (kauuk ve kpk
plastik hari), kuma ve giysi
fabrikalar, fiber levha fabrikalar,
ayakkab imalathaneleri, triko (rg),
ev tekstili (bez) fabrikalar, yatak, ilte
fabrikalar (kpk plastik hari), dikim
ve dokuma atlyeleri, yn ve ynl
kuma atlyeleri
Pamuk iplikhanesi,
keten ve kenevir
hazrlama tesisleri
Kereste ve Tahta Ahap ileri fabrikalar, mobilya
fabrikalar (kpk plastikler hari),
mobilya maazalar, koltuk, kanepe ve
benzeri demelerinin (plastik kpk
hari) imalathaneleri
Odun tala fabrikalar,
yonga levha fabrikalar,
kontrplak levhalar
Orta Tehlike-1 ve Orta Tehlike-2 kullanm alanlarnda boyama ilemi ve benzeri yksek yangn ykne sahip alanlar var ise
kullanm alanlar Orta Tehlike-3 olarak deerlendirilir.
s.88
Ek-1/C - Yksek Tehlike Kullanm Alanlar
Yksek Tehlike -1 Yksek Tehlike -2 Yksek Tehlike -3 Yksek Tehlike -4
Demelik kuma ve muamba fabrikalar
kuma ve muamba yer demeleri imalat
Aydnlatma fiei fabrikalar Selloz nitrat
fabrikalar
Havai fiek
fabrikalar
Boya, renklendirici ( ahap renklendirici ve
koruyucular-pnoteks) ve vernik imalt
Plastik kpk ve snger imalathaneleri, lastik
kpk eyalar,
Yapay kauuk, reine, lamba isi ve
terebentin imalat
Katran damtma
Tala fabrikalar
Odun yn imalat
Otobs ambar, ykl kamyonlar ve vagonlar
Otobsler, yksz kamyonlar ve demiryolu
vagonlar iin depolar
Ek-2
Malzemelerin Yanclk Snflar
Ek-2/A - Yap Malzemeleri in Yanclk Snflar (Deme Malzemeleri Hari) (TS EN 13501-1e gre)
Yanclk Snf Tanm Sz Konusu Snfta
Belirlenmi Yap Malzemeleri
A1 A1 snf malzemeler, tam gelimi yangn da kapsayan yanmann herhangi bir
kademesinde yanmaya katkda bulunmazlar. Bu sebeple, otomatik olarak bu
malzemelerin daha aa snflar iin belirlenen btn zellikleri yeterince salad
kabul edilir.
Bkz. EK-2.c
A2 TS EN 13823e gre B snf iin belirlenen kriterleri salar. lave olarak, tam
gelimi yangn art altnda bu malzemeler yangn yk ve yangn gelimesine
nemli lde katkda bulunmamaldr.
B C snf iin belirlenen kriterlere ilave olarak daha ar artlar salar.
C D snf iin belirlenen kriterlere ilave olarak daha ar artlar salar. Ayrca tek alev
balkla yaplan termal atak karsnda yanal alev yaylmas snrl bir oranda
kalmaldr.
D E Snf kriterlerini salayan ve nemli lde alev yaylmas olmayan kk bir alev
ata karsnda uzun bir sre diren gsteren malzemeler. lave olarak, yeterince
tutulmu ve snrl s aa karan tek yanan cisimle yaplan sl atak artlarna
dayankl olmaldr.
E nemli lde alev yaylmas olmayan kk bir alev ata karsnda ksa bir sre
diren gsteren malzemeler.
F Yangn performans tayin edilmemi ve A1, A2, B, C, D, E snflarndan biri olarak
snflandrlmayan malzemeler.
Duman Oluumu in lave Snflandrmalar
s3 Duman retimi asndan herhangi snrlama olmayan
s2 Duman retiminin art hz yannda toplam duman retimi de snrlandrlm olan
s1 s2den daha ar kriterleri salayan
Yanma Damlalar/Tanecikleri in lave Snflandrmalar
d2 Snrlama yok
d1 Belirlenen bir sreden daha uzun srede yanma damlalar/tanecikleri olmamal
d0 Yanma damlalar/tanecikleri olumamal
Ek-2/B - Deme Malzemeleri in Yanclk Snflar (TS EN 13501-1e gre)
Yanclk Snf Tanm
A1
fl
A1 snf malzemeler, tam gelimi yangn da kapsayan yanmann herhangi bir kademesinde yanmaya katkda
bulunmaz. Bu sebeple, otomatik olarak bu malzemelerin daha aa snflar iin belirlenen btn zellikleri yeterince
salad kabl edilir.
A2
fl
Is aks ile ilgili olarak snf B
fl
iin belirlenen zellikler iin yeterlidir. lave olarak, tam gelimi bir yangn art
altnda, bu malzemeler yangn yk ve yangn gelimesine nemli lde katkda bulunmamaldr.
B
fl
Snf C
fl
olarak, fakat daha ar artlar.
C
fl
Snf D
fl
olarak, fakat daha ar artlar.
D
fl
Snf E
fl
iin yeterli ve ilave olarak bir s aks atana belirli bir sre dayankl olan malzemeler.
E
fl
Kk bir aleve dayankl olan malzemeler.
F
fl
Yangn performans tayin edilmemi ve A1
fl
, A2
fl
, B
fl
, C
fl
, D
fl
, E
fl
snflarndan biri olarak snflandrlmayan
malzemeler.
Duman oluumu iin ilave snflandrmalar
s2 Snrlama yok.
s1 Toplam duman oluumu snrlandrlm.
s.89
Ek-2/C - Yanclk Snf A1 Olan Yap Malzemeleri
(Test Edilmeye Gerek Olmadan Yanclk Snf A1 ve A1
fl
Olarak Deerlendirilen Malzemeler)
Malzeme Notlar
Genlemi kil, genlemi perlit ve genlemi
vermiklit, mineral yn, seller cam
Beton Hazr kartrlm beton ve prekast betonarme ngerilmeli ve n sktrmal malzemeler
Beton (integral s yaltml olan agregalar
hari youn ve hafif ) mineral agregalar)
Katk maddeleri ve ilaveler (rnein: PFA), pigmetler ve dier malzemeleri ierebilir.
Prekast birimleri de kapsar.
Gaz (gzenekli) beton niteler imento ve/veya kire gibi su bazl balayclarn ince maddeler (silisli maddeler, PFA,
uucu frn crufu) ve gzenek reten maddeler ile birlemesiyle retilen birimler. Prekast
birimleri de kapsar.
imento, elyafl (telcikli) imento ve kire,
yksek frn crufu/toz uucu kl (PFA) ve
mineral agregalar
Demir, elik ve paslanmaz elik, bakr ve
bakr alamlar , inko ve inko alamlar,
alminyum ve alminyum alamlar, kurun
Tamamen ayr bir formda olmamak zere (ekilsiz)
Al ve al bazl svalar Katk maddeleri (geciktiriciler, dolgu maddeleri, lifler, pigmentler, hidrate olmu kire,
hava ve su tutucular ve plastikletiriciler), youn agrega (rnein: doal veya krma kum)
veya hafif agregalar (rnein: perlit veya vermikulit) ierebilir.
norganik balayc elemanlar olan harlar
Dzeltme/svama harlar ve bir veya birden fazla inorganik balaycya dayanan aplar,
rnein: imento, kire, duvar imentosu ve al.
Killi malzemeler
Kilden ve kum, yakt veya dier katk maddeleri ieren veya iermeyen dier killi
maddelerden yaplm birimleri, tulalar, karolar, deme karolar ve mine birimlerini
(rnein: baca tulalar) kapsar.
Kalsiyum silikat birimler
Kire ve doal silisli maddelerden (kum, silisli akl veya kaya veya bunlardan yaplm
karmlar) yaplm birimler, renklendirici pigmentler ierebilir.
Doalta ve arduvaz birimler Doal talardan (magmatik, tortul veya metamorfik kayalar) veya arduvazlardan elde
edilmi ilenmi veya ilenmemi elemanlar.
Al birimler
Agregalar, doldurucular, lifler ve dier katk maddeleriyle birleen ve pigmentlerle
renklendirilebilen kalsiyum slfat ve sudan oluan birimleri ve bloklar kapsar.
imento mozaik Karo mozaikleri ve yerinde dkme yer demelerini kapsar.
Cam Is ile glendirilmi, kimyasal olarak katlatrlm, lamine ve telli cam.
Cam seramik Billur ve artk cam ieren cam seramikler.
Seramik Toz preslenmi ve kalptan karlm malzemeleri kapsar, srlanm veya
srlanmam.
Genel Notlar:
Malzemeler eer test edilmeden A1 ve A1
fl
snf olarak deerlendiriliyor ise, yukardaki malzemelerden sadece bir veya birkandan
olumaldr. Yukardaki malzemelerden bir veya birka yaptrlarak elde edilen malzemeler de, yaptrc madde arlk veya hacim
olarak (hangisi daha dk deerde ise) % 0.l' i gemedii taktirde, A1 ve A1
fl
snf olarak kabul edilirler.
Bir veya birden fazla organik katman olan, veya homojen olarak dalmayan (yaptrc dnda) organik madde ieren, panel
malzemeler (rn: izolasyon malzemeleri) listenin dnda braklmtr.
Yukardaki malzemelerden birinin inorganik bir katman ile kaplanmas ile oluan malzemeler (rn: kaplanm metal malzemeler) de test
edilmeksizin A1 ve A1
fl
snf olarak kabul edilebilir.
Tablodaki malzemelerden hibirisinin, bnyesinde arlk veya hacim olarak (hangisi daha dk deerde ise), % 1.0dan fazla homojen
dalml organik madde iermesine izin verilmez.
s.90
Ek-2/ - Yap Malzemelerinin Ts En 13501-1e Gre Yanclk Snflar -
Demeler Dndaki Yap Malzemeleri in Yanclk Snflar
Malzemenin Yanclk zellii TS EN 13501-1
(2)
Hi Yanmaz A1
Zor Yanc A2 - s1, d0
Zor Alevlenici
B, C - s1, d0
A2 - s2, d0
A2, B, C - s3, d0
A2, B,C - s1, d1
A2, B,C - s1, d2
(En Az) A2, B, C - s3, d2
Normal Alevlenici
D - s1, d0
D - s2, d0
D - s3, d0
E
D - s1, d2
D - s2, d2
D - s3, d2
(En Az) E - d2
Kolay Alevlenici F
Deme Malzemeleri in Yanclk Snflar
Malzemenin Yanclk zellii TS EN 13501-1e gre
(2)
Hi Yanmaz A1
FL
Zor Yanc A2
FL
- s1
Zor Alevlenici B
FL
- s1
(En Az) C
FL
- s1
Normal Alevlenici
A2
FL
- s2
B
FL
- s2
C
FL
- s2
D
FL
- s1
D
FL
- s2
(En Az) E
FL
Kolay Alevlenici F
FL
at kaplamalar in Yanclk Snflar
Malzemenin Yanclk zellii TS EN 13501-5e gre
(2)
D Alev Yaylmna Dayankl B
ROOF
Yanclk Snf B
ROOF
at kaplamas malzemeleri
Test edilmesine gerek olmadan D yangn performans zelliklerinin tm gereklerini karlayan B
ROOF
at kaplamas terimi, at
tekilinde en st tabakay oluturan rn tanmlamak iin kullanlr.
Arduvazlar: Doal arduvazlar, suni arduvazlar Ek-2/C snrlamalarna uygun
Kiremitler: Ta, beton, kil, seramik veya elik at
kiremitleri
Ek-2/C snrlamalarna uygun.
Herhangi d kaplamasnn inorganik olmas veya PCS (Brt Kalori Deeri)
4MJ/m
2
veya ktlesinin 200 g/m olmas
imento esasl elyafl levhalar: Dz ve profilli
tabakalar, arduvazlar
Ek-2/C snrlamalarna uygun
veya PCS (Brt Kalori Deeri) 4MJ/m2 olmas
Profilli metal tabakalar: Alminyum, alminyum
alam, bakr, bakr alam, inko, inko alam,
kaplanmam elik, paslanmaz elik, galvanize elik,
halka sac kaplanm elik, vitrifiye emaye elik
Kalnlk 0.4 mm, herhangi bir d kaplamasnn inorganik olmas veya PCS (Brt
Kalori Deeri) 4MJ/m
2
veya ktlesinin 200 g/m olmas
Yass metal tabakalar: Alminyum, alminyum
alam, bakr, bakr alam, inko, inko alam,
kaplanmam elik, paslanmaz elik, galvanize elik,
halka sac kaplanm elik, vitrifiye emaye elik
Kalnlk 0,4 mm, herhangi d kaplamasnn inorganik olmas veya PCS (Brt
Kalori Deeri) 4.0 MJ/m veya ktlesinin 200 g/m olmas gerekir.)
Normal kullanmda yan stunda listelenen inorganik
rtlerle tamamen kaplanmas amalanan
malzemeler
En az 50 mm kalnlnda veya 80 kg/m
2
ktlede gevek serimli akl (agrega
bykl en az 4 mm en fazla 32 mm),
En az 30 mm kalnlnda kum/imento ap, en az 40 mm kalnlnda dkme suni ta
veya mineral altyzeyler
(1)
Bu tablolar, TS EN 13501-1e gre malzemelerin yanclk snflarn gstermektedir. TS 1263de verilmi olan yanclk snflarna sahip
yap malzemelerinin, TS EN 13501-1de verilen yanclk snflarna denklii iin, sz konusu yap malzemelerinin TSE EN 13501-1de
belirtilmi olan ilgili snfa ait test standardlar artlarn salamas gerekir.
(2)
Yap Malzemeleri Ynetmelii (89/106/EEC) kapsamnda, Avrupa Birlii Komisyonunun ilgili kararlar ile ortaya konulmu,
uyumlatrlm standardlara tabi yap malzemelerinin uyacaklar Avrupa Snflardr.
s.91
Ek-3 - Yangna Dayanm (Diren) Sembolleri ve Sreleri
Ek-3/A - Yap Elemanlarnn Yangna Dayanm (Diren) Sembolleri
R Yk tama kapasitesi
E Btnlk
I Yaltm
W Inm yayma
M Mekanik dayanm
C Kendiliinden kapanma
S Duman sznts
P veya PH Gcn sreklilii veya sinyal verilmesi (alarm)
G sli yangn direnci
K Yangn kar koruma yetenei
D Sabit scaklk altnda dayankllk sresi
DH Standard zaman-scaklk erisi altnda dayankllk sresi
F Glendirilmi duman ve s havalandrclarnn ilerlii
B Doal, duman ve s havalandrclarnn ilerlii
Ek - 3/B - Yap Elemanlarnn Yangna Dayanm (Diren) Sreleri
Yap Eleman Yangn Dayanm Sresi (dak) Etkilenen Yzey
1. Tayc Sistem (ereve, kiri veya kolon) R Bkz. EK-3c Etkilenen yzeyler
2. Yk Tayc Duvar (Aadaki maddelerde de
aklanmayan duvar)
R Bkz. EK-3c Ayr ayr her bir yzey
3. Demeler
a) ki katl konutun ikinci katnda (garaj veya
bodrum kat st hari)
REI 30
Alt yzeyden
b) Bir dkkn ve stndeki kat arasnda REI 60 veya Bkz. EK-3c (hangisi daha
bykse)
c) Kompartman demeleri dahil her trl dier
demeler
REI Bkz. EK-3c
d) Bodrum kat ile zemin kat aras deme REI 90 veya Bkz. EK-3c (hangisi daha
bykse)
4. atlar
a) Ka yolu tekil eden her blm REI 30 Alt yzeyden
b) Deme grevi yapan her trl at REI Bkz. EK-3c
c) Dtan yangna maruz kalan atlar (Yk tayc
deil)
EI Bkz. EK-3c D yzeyden
5. D Duvarlar
a) Parsel snrn herhangi bir noktasna 2 m.den
daha yakn her blm
REI Bkz. EK-3c Ayr ayr her bir yzey
b) Parsel snrdan 2 m. veya daha uzak olan her
blm
REI Bkz. EK-3c Binann i yzeyden
6. Yangn Kompartman Duvarlar
(Bina iindeki farkl kullanm ilevlerini birbirinden
ayranlar)
REI 60 veya Bkz. EK-3c (hangisi daha
bykse)
Ayr ayr her bir yzey
7. Yangn Kompartman Duvarlar (6 numarada
belirtilenler dndakiler)
REI Bkz. EK-3c Ayr ayr her bir yzey
8. Korunumlu aftlar
(Korunumlu yangn merdiveni yuvalar ve acil durum
asansr kuyular hari)
REI 120 Ayr ayr her bir yzey
9. Korunumlu Yangn Merdiveni Yuvalar, Acil Durum
Asansr Kuyular ve Yangn Gvenlik Hol
a) Binann geri kalanndan ayran duvar REI 120 Binaya bakan yzey
b) Yangn merdiveni yuvas, acil durum asansr
kuyusu ve yangn gvenlik holn birbirinden ayran
duvar
REI 60 Ayr ayr her bir yzey
10. Yangn Kesici EI 30 Ayr ayr her bir yzey
11. Asma Tavan EI 30 Alt taraftan
s.92
Ek - 3/C Bina Kullanm Snflarna Gre Yangna Dayanm (Diren) Sreleri
Bina Kullanm Snflar
Yap Elemanlarnn Yangna Dayanm Sreleri (dak)
Bodrum Katlar
(1)
(stndeki deme dahil) Giri veya st Katlar
Bodrum Kat(larn) Derinlii*(m) Bina Ykseklii (m)
10 mden
Fazla
10 Mden
Az
5 Mden
Az
21,50 Mden
Az
30,50 Mden
Az
30,50 mden
Fazla
1. Konutlar
a) Bir ve ki
Ailelik Evler
--- 30
(2)
30 60 --- ---
b) Apartmanlar 90 60 30
(2)
60 90 120
2. Konaklama Amal Binalar
- yamurlama sistemi yok 90 60 60 60 90 zin verilmez
- yamurlama sistemli 60 60 30
(2)
60 60 120
(3)
3. Kurumsal Binalar
- yamurlama sistemi yok 90 60 60 60 90 zin verilmez
- yamurlama sistemli 90 60 30
(2)
60 90 120
(3)
4. Bro Binalar
- yamurlama sistemi yok 90 60 30
(2)
60 90 zin verilmez
- yamurlama sistemli 60 60 30
(2)
30
(2)
60 120
(3)
5. Ticaret Amal Binalar
- yamurlama sistemi yok 90 60 60 60 90 zin verilmez
- yamurlama sistemli 60 60 30
(2)
30
(2)
60 120
(3)
6. Endstriyel Yaplar
- yamurlama sistemi yok 120 90 60 90 120 zin verilmez
- yamurlama sistemli 90 60 30
(2)
60 90 120
(3)
7. Toplanma Amal Binalar
- yamurlama sistemi yok 90 60 60 60 90 zin verilmez
- yamurlama sistemli 60 60 30
(2)
60 60 120
(3)
8. Depolama Amal Tesisler
a) Depolar
- yamurlama sistemi yok 120 90 60 90 120 zin verilmez
- yamurlama sistemli 90 60 30
(2)
60 90 120
(3)
b) Otopark
- ak otoparklar --- --- 15
(2) (4)
15
(2) (4)
15
(2) (4)
60
- dier otoparklar 90 60 30
(2)
60 90 120
(3)
* Binann en alt bodrum kat demesi ile zemin kat demesi arasndaki mesafe.
(1) Bir bodrumun stndeki deme (veya birden fazla bodrum var ise en stteki bodrumun stndeki deme), eer giri ve st katlar iin
olan yangna dayanm sreleri daha fazla ise o hkmleri salamaldr.
(2) Binalar ayran yangn kompartman duvarlar iin en az 60 dakikaya ykseltilir.
(3) Tayc sistemin bir blmn tekil etmeyen elemanlar iin 90 dakikaya drlebilir.
(4) Acil ka oluturan elemanlar iin 30 dakikaya ykseltilir.
Ek-4 - Binalarda En Fazla Kompartman Alanlar
A- Bina Kullanm Snflar B- En fazla Kompartman Alan (m
2
)
C- 1 D- Konutlar E- snrsz
F- 2 G- Konaklama H- 4000
(1)
- 3 J- Kurumsal Binalar K- Salk hizmeti amal binalar L- 1500
(1)
M- Eitim tesisleri N- 6000
(2)
O- 4 P- Bro Binalar
Q- 8000
(1)
R- 5 S- Ticaret Amal Binalar
(4)
T- 2000
(2)
U- 6
V- Toplanma Amal
Binalar
W- Yeme ime
X- 4000
(2)
Y- Elence
Z- Mzeler ve sergi yerleri
AA- Dier toplanma amal binalar BB-6000
(2)
CC- 7 DD- Endstriyel
Yaplar
EE- Orta Tehlike-3 ve st (Bkz. Ek-1) FF- 6000
(2)
GG- Orta Tehlike-1 ve Orta Tehlike-2 (Bkz. Ek-1) HH- 15000
(3)
- 8 JJ- a) Depolar
KK-
LL- Orta Tehlike-3 ve st (Bkz. Ek-1) MM- 1000
(2)
NN- Orta Tehlike-1 ve Orta Tehlike-2 (Bkz. Ek-1) OO- 5000
(3)
PP- b) Kapal Otoparklar QQ- Snrlama yok
NOT :
(1) Binalarda uygun yangn kontrol sistemleri (otomatik alglama, yamurlama sistemi, duman tahliye sistemi ve benzeri) yaplm ise
kompartman alan 2 katna karlabilir.
(2) Binalarda uygun yangn kontrol sistemleri (otomatik alglama, yamurlama sistemi, duman tahliye sistemi ve benzeri) yaplm ise
kompartman alan snrszdr.
s.93
(3) Bina tek katl ise snrlama yoktur. Binalarda uygun yangn kontrol sistemleri (otomatik alglama, yamurlama sistemi, duman tahliye
sistemi ve benzeri) yaplm ise kompartman alan snrszdr.
RR-(4) Sebze ve meyve halleri, balk halleri, et borsalar, metal yedek para bulunan yerler ile benzeri yerler hari.
Ek - 5/A Kullanc Yk Katsays Tablosu
Kullanm Alan m
2
/kii
1 Konferans salonu, ok amal salonlar (balo vs), lokanta, kantin, bekleme salonlar, konser salonlar, sinema ve tiyatro
salonlar, topluma ak stdyo, dn salonu vb. 1.5
2 Dans salonlar, bar, gece kulpleri ve benzeri yerler Oturulan ksmlar iin 1.0
Ayakta durulan ksmlar iin 0.5
3 Sergi alanlar, stdyolar (film, radyo, televizyon, kayt) 1.5
4 Terminallerin yolcu geli gidi bekleme salonlar 3
5 Derslikler, bilgisayar odalar, seminer salonlar 1.5
6 Resepsiyon alanlar, bekleme alanlar, atrium zemini 3
7 ok amal spor tesisleri 3
8 Spermarketler, maazalar, dkknlar 5
9 Sanat galerileri, mzeler, atlyeler 5
10 Fitnes merkezleri, aerobik salonlar, okuma salonlar 5
11 Ofisler, dernek merkezleri, halk ktphaneleri 10
12 renci yatak odalar 10
13 Paketleme yerleri, fabrika retim alanlar 10
14 Hastane yatak odalar, hemire odalar 20
15 Mutfaklar, amarhaneler 10
16 Otel yatak odalar 20
17 Hastane laboratuarlar, eczaneler 20
18 Muayenehane, renci laboratuarlar 5
19 Depolar, ambarlar, makina daireleri 30
20 Otoparklar 30
Kullanc yk; gerekli ka ve panik hesaplarnda kullanlmak zere 1, 2, 3 ve 4. satrlarda yeralan kullanm alanlarnda net alana, dier
satrlarda yeralan kullanm alanlar iin brt alana gre hesaplanr. Kii says belirli olan mahallerde, yukardaki deerlere gre hesaplanan
deerden az olmamak zere, belirtilen kii says esas alnr.
Ek - 5/B klara Gtren En Uzun Ka Uzaklklar ve Birim Genilikleri
KULLANIM SINIFI
Tek yn
En ok uzaklk (m)
ki yn
En ok uzaklk (m)
Birim Genilik in Kii
Says
kmaz Koridor
En ok
Uzaklk(m)
Y
a

m
u
r
l
a
m
a

S
i
s
t
e
m
i

y
o
k
Y
a

m
u
r
l
a
m
a

S
i
s
t
e
m
l
i
Y
a

m
u
r
l
a
m
a

S
i
s
t
e
m
i

y
o
k
Y
a

m
u
r
l
a
m
a

S
i
s
t
e
m
l
i
Kap
Aklklarnda
K
a

M
e
r
d
i
v
e
n
l
e
r
i
n
d
e
R
a
m
p
a
l
a
r

v
e
K
o
r
i
d
o
r
l
a
r
d
a
Koridorlar
D

a
r

K
a
p

D
i

e
r

K
a
p

l
a
r

v
e
K
o
r
i
d
o
r

K
a
p

l
a
r

Y
a

m
u
r
l
a
m
a

S
i
s
t
e
m
i

y
o
k
Y
a

m
u
r
l
a
m
a

S
i
s
t
e
m
l
i
Yksek Tehlikeli Yerler 10 20 20 35 50 40 30 50 10 20
Endstr Amal Yaplar
(1)
15 25 30 60 100 80 60 100 15 20
Yurtlar, Yatakhaneler 15 30 45 75 50 40 30 50 15 20
Maazalar, Dkknlar, Marketler 15 25 45 60 100 80 60 100 15 20
Bro Binalar 15 30 45 75 100 80 60 100 15 20
Otoparklar ve Depolar 15 25 45 60 100 80 60 100 15 20
Okul ve Eitim Yaplar 15 30 45 75 100 80 60 100 15 20
Toplanma Amal Binalar 15 25 45 60 100 80 60 100 15 20
Hastaneler, Huzurevleri 15 25 30 45 30 30 15 30 15 20
Oteller, Pansiyonlar 15 20 30 45 50 40 30 50 15 20
Apartmanlar 15 30 30 75 50 40 30 50 15 20

(1)
Kolay alevlenici malzeme retimi yapmayan endstriyel amal yaplarda tek ve iki ynl uzaklk orannda artrlabilir.
Not: Ka mesafeleri iin, d ka geitlerinde yamurlama sistemli binalardaki, ak otoparklarda ise yamurlama sistemli
otopark ka mesafeleri esas alnr.
s.94
Ek-6 - Bir Sra indeki Koltuk Says
SIRA GENL
BR SIRADAK EN OK KOLTUK SAYISI
k Yolu Bir Yanda k Yolu ki Yanda
300-324 mm 7 14
325-349 mm 8 16
350-374 mm 9 18
375-399 mm 10 20
400-424 mm 11 22
425-449 mm 11 24
450-474 mm 12 26
475-499 mm 12 28
500 mmve zeri Ka yolu ile snrl
Ek-7 - Otomatik Alglama Sistemi Gereken Binalar
Yap Ykseklii (m) Bina toplam kapal alan (m
2
)
1. Konutlar >51,50 -
2. Konaklama Amal Binalar >6,50 >1000
3. Kurum Binalar Eitim Tesisleri >21,50 >5000
Yatakl Salk Tesisleri >6,50 >1000
Ayakta tedavi ve dier salk
tesisleri
>21,50 >2000
4. Bro Binalar >30,50 >5000
5.Ticaret Amal Binalar
(1)
> 12,50 >2000
6.Endstriyel Amal Yaplar
(2)
>21,50 >7500
7.Toplanma Amal
Binalar
Yeme ime >12,50 >2000
Elence >12,50 >2000
Mze ve sergi alanlar >6,50 >5000
Terminaller > 6,50 >5000
8. Depolar >6,50 >5000
9. Yksek Tehlikeli Yerler >6,50 >1000
(1)
Sebze ve meyve halleri, balk halleri, et borsalar, metal yedek para bulunan yerler ile benzeri yangn riski olmayan yerler hari.
(2)
Metal ileme ve montaj vb yangn riski olmayan yerler hari.
Ek-8 - Yamurlama Sisteminde Su Deposu En Az Hacmi
Ek-8/A - Yamurlama Sistemi, Yangn Dolab ve Hidrant Tasarm n Hesab in Su Deposu En Az Hacmi-
SS-
TT- Grup
UU- h (m): en alttaki ve en stteki
yamurlama balklar arasndaki ykseklik
VV- Su deposu en az hacmi
WW- (m
3
)
XX- Dk Tehlike - Islak veya n uyarl YY- h 15
ZZ- 15 < h 30
AAA- 30 < h 45
BBB-
CCC- 9
DDD- 10
EEE- 11
FFF- Orta Tehlike-1 - Islak veya n uyarl GGG- h 15
HHH- 15 < h 30
- 30 < h 45
JJJ-
KKK- 55
LLL- 70
MMM- 80
NNN- Orta Tehlike-1 Kuru veya alternatif
OOO- Orta Tehlike-2 - Islak veya n uyarl
PPP- h 15
QQQ- 15 < h 30
RRR- 30 < h 45
SSS-
TTT- 105
UUU- 125
VVV- 140
WWW- Orta Tehlike-2 - Kuru veya alternatif
XXX- Orta Tehlike-3 - Islak veya n uyarl
YYY- h 15
ZZZ- 15 < h 30
AAAA- 30 < h 45
BBBB-
CCCC- 135
DDDD- 160
EEEE- 185
FFFF- Orta Tehlike-3 - Kuru veya alternatif
GGGG- Orta Tehlike-4 - Islak veya n uyarl
HHHH- h 15
- 15 < h 30
JJJJ- 30 < h 45
KKKK-
LLLL- 160
MMMM-185
NNNN- 200
OOOO- Orta Tehlike-4 - Kuru veya alternatif PPPP- Hidrolik Hesap kullanlr
QQQQ- Yksek Tehlike RRRR- Hidrolik Hesap kullanlr
s.95
Ek-8/B - Yamurlama Sisteminde Tasarm Younluklar -
Tehlike snf
Tasarm younluu
(mm/dak)
Koruma Alan (m
2
)
Islak veya n Etkili Kuru veya Deiken
Dk Tehlike 2,25 84 Orta Tehlike-1 kullanlr
Orta Tehlike-1 5,0 72 90
Orta Tehlike-2 5,0 144 180
Orta Tehlike-3 5,0 216 270
Orta Tehlike-4 5,0 360 Yksek Tehlike-1 kullanlr
Yksek Tehlike-1 7,7 260 325
Yksek Tehlike-2 10,0 260 325
Yksek Tehlike-3 12,5 260 325
Yksek Tehlike-4 Youn su
NOT: Depolama alanlar ve farkl zellikteki kullanm alanlar iin TS EN 12845 esas alnr.
Ek-8/C - Yangn Dolaplar ve Hidrant Sistemi in lve Edilecek Su htiyalar -
Bina Tehlike Snf
lave Edilecek Yangn Dolab Debisi
(litre/dak)
lave Edilecek Hidrant Debisi
(litre/dak)
Sre
(dak)
Dk tehlike 100 400 30
Orta Tehlike-1-2 100 400 60
Orta Tehlike-3-4 100 1000 60
Yksek Tehlike 200 1500 90
Ek-9 LPG Tplerinin Bina Dnda Depolanmasnda Asgari Emniyet Uzaklklar
Depolanan Toplam LPG Miktar
(kg)
Bina, Bina Gruplar Ve Komu
Arsa Snr (m)
Cadde, Kaldrm, Okul, Cami, Hastahane Ve
Kamuya Ak Dier Yerlere (m)
0 1250 0 3
1251 2700 3 6
2701 4500 6 12
4501 den fazla 8 15
Ek-10 Dkme LPG Tanklar Asgari Emniyet Uzaklklar -
Beher Tankn Su Hacmi
m
Yer alt Tanklar
(m)
Yerst Tanklar
(m)
Tanklarn Birbirinden Uzakl
(m)
0.5den az 3 3 0
0.5- 3.0 3 3 1
3.1- 10 5 7.5 1
10.1- 50 7.5 10 1
50.1-120 10 15 1.5
120.1-250 15 23 Birbirine komu tanklarn aplarnn
toplamnn 250.1- 600 15 38
600.1- 1200 15 61
1200.1- 5000 15 91
5000den byk 15 122
Not:
a) Yeralt tanklar iin emniyet uzaklklar tank emniyet valf ve dolum azndan llr. Bu durumda yeralt tanknn herhangi
bir ksmnn binaya ve zerinde bina yaplabilecek arsa snrna uzakl 3m den az olmaz.
b)Yerst tanklar iin emniyet uzaklklar tankn d yzeyinden llr.
Aadaki (c) ve (d) notlar sadece yerst tanklar iin geerlidir.
c) Tankn komu arsa snrna veya ana trafik yoluna snr olan blgesine, en az 1,5 m yksekliinde betonarme ve edeeri
malzemeden yangna 4 saat dayankl duvar yaplmas hlinde, tabloda belirtilen mesafeler 1/3 orannda azaltlr.
d) Yukarda belirtilen duvara ilave olarak tankn yar ap seviyesinden itibaren yere bakan alt yzeyine, ayaklar da dahil olmak
zere, yangna dayankl malzeme ile 2 saat s ve yangna kar yaltm yaplmas halinde, (c) maddesine gre belirlenen yeni
emniyet mesafeleri 1/2 orannda azaltlr.
s.96
Ek-11 Yanc ve Parlayc Svlarn Depolama Yerine Gre Depolama Miktarlar
Depolama Yeri
Miktar (litre)
Snf IA Snf IB, Snf IC, Snf II
Zemin Seviyesi Ve stndeki Depo Hacimleri 20 60 100 300
Akta Kurulu Depolar 20 200 40 600
Ek-12 - Yanc ve Parlayc Svlarn Depolanmas
Ek-12/A - Yanc ve Parlayc Svlarn Depo Binas inde Depolanmas
Yanc ve Parlayc Sv Snf Orijinal Depolama Kaplarnda Toplam
Miktar
Tanabilir Depolama Tanklarnda Toplam
Miktar
Toplam Kap Hacmi (litre) Toplam Tank Hacmi (litre)
IA 2,500 -
IB 5,000 7,500
IC 10,000 5,000
II 30,000 40,000
IIIA 100,000 150,000
IIIB 200,000 300,000
Ek-12/B - Yanc ve Parlayc Svlarn Bina inde Depolanmas
(1)
En fazla Depolama
Alan (m2)
Msaade edilebilir miktar
(litre/ Deme Alan m
2
)
Yangna dayankllk
(dakika)
Yangn korunumu
(2)
15 70 60 YOK
15 175 60 VAR
50 140 120 YOK
50 350 120 VAR
(1)
Yanc ve parlayc svlarn ilendii fabrika ve atlye binalarnda ilemin yrtld alandan tecrit edilmi bir alandr.

(2)
Yangn korunumu, yamurlama sistemi, karbondioksit, kuru kimyevi toz veya dier uygun bir sistem ile salanr. Snf IA
Snf IB sv toplam miktar Ek-12/Adaki deerini amaz.
Ek-12/C - Akta Kurulu Yerst Tanklar ile lgili Asgari Emniyet Mesafeleri
Tank Hacmi (Litre)
Komu arsa snrna, ana
trafik yollarna veya
demir yollarna
uzaklklar
(metre)
Tesise ait idari
binalara uzaklklar
(metre)
Tanklarn Birbirinden Uzakl
(metre)
1.000 veya daha az 1.5 1.5
10013000 3.0 1.5 1
3.00145.000 5.0 1.5 1
45.001115.000 7.0 1.5 1.5
115.001190.000 10.0 3.0
Birbirine komu tanklarn
aplarnn toplamnn
190.001- 375.000 15.0 5.0
375.0011.900.000 25.0 7,5
1.900.0013.750.000 30.0 10.0
3.750.001- 7.550.000 40.0 15.0
7.550.00111.375.000 50.0 17.5
11.375.001 veya daha fazla 55.0 20.0
Mesafeler tank d cidarlarndan llen en ksa mesafedir.
Tank tesis sahasnda dklen svlarn kolayca biriktirilecei havuzlama sistemi yaptrlr.
Tanklarn tamam yamur, drenaj ve kanalizasyon sisteminden ayr olarak bir kanal sistemi ile ve uygun bir eimle bu havuz
sistemine balanr.
s.97
Ek-12/ - Yeralt Tanklar ile lgili Asgari Emniyet Mesafeleri
Mesafeler Tank d cidarlarndan llen en ksa mesafedir
Ek-12/D - Tanabilir Kaplar ile Depolamada Koruyucu Blge Genilii
Depolanan Hacim Koruyucu Blge Genilii
10-30 m 10 m.
30-100 m 20 m.
200 mden byk 30 m.
Ek-13 - Akaryakt Servis stasyonlarnda Asgari Emniyet Mesafeleri (m)

A
k
a
r
y
a
k

t

T
a
n
k

Y
e
r
a
l
t

(
1
)
A
k
a
r
y
a
k

t
P
o
m
p
a
s

A
d
a
s

T
a
n
k
H
a
v
a
l
a
n
.
B
o
r
u
s
u
T
a
n
k
D
o
l
d
u
r
m
a

A

d
a
r
i
B
i
n
a
(
2
)
K
o
m

u

A
r
s
a
S

K
a
r
a
y
o
l
u
(

e
h
i
r
i

i
)
S

K
a
r
a
y
o
l
u
(

e
h
i
r
l
e
r
a
r
a
s

)
A
r
s
a

S

T
o
p
l
u
m
a
A

k
Y
e
r
l
e
r
(
3
)
H
a
s
t
a
n
e

O
k
u
l

A
r
s
a
S

Akaryakt Tank
Yeralt
0,5 2 7,5 5 15 25 50
Akaryakt Pompas
(Dispenser) Adas
0 6 6 6 6 7,5 6 6 25 50
Tank Havalandrma
Borusu
0 6 1 5 5 3 6 25 50
Tank Doldurma
Az
0 6 1 5 5 5 6 25 50
(1) Tank d cidarlarndan llen en ksa mesafedir.
(2) stasyonun idari, ticari ve sosyal faaliyetlerinin yrtld, istasyona ait makine ve donanmlarn bakmlarnn yapld, istasyonun
ihtiyac olan, elektrik, basnl hava ve su temin nitelerinin bulunduu yaplardan meydana gelen idari brolarda bodrum kat bulunamaz.
Bu Ynetmeliin yrrle girdii tarihten nce ina edilmi istasyonlarda bodrum kat mevcut ise bodrum kat girii ve bodrum katn
herhangi bir akl havalandrma borusu k ucu, doldurma az, tank ve datm birimleri ile aksi cephede (girii arkadan) olmas ve
girite eik ve eikten sonra darya doru bir meyil bulunmas arttr.
(3) Topluma ak yerler: Konaklama, tren, ibadet, elence, yeme, ime, ulam, ara bekleme, al-veri gibi sebeplerle 50 veya daha fazla
kiinin bir araya gelebildii btn binalar veya bunlarn bu amala kullanlan blmlerini kapsar.
NOT:
a) Topluma ak yerler ile hastane ve okul arsa snrna olan mesafeler mevcut akaryakt istasyonlar iin % 60 azaltlr. stasyonda sadece
motorin tank olmas hlinde, bu mesafeler yeni istasyonlarda % 50 azaltlabilir.
b) Akaryakt istasyonlarnda, binalarn pencere, kap, klima, aydnlatma sistemi gibi herhangi bir akl olmayan cephesine 0 metre olabilir.
Nefeslik az, at veya elemanlarndan en az 3,6 m yksekte olmal ve toplam ykseklik 9 myi amamaldr.
Tank Hacmi (Litre) Yeralt Tanklarnn Komu Arsa Snrna, Ana Trafik
Yollarna Veya Demir Yollarna Uzaklklar (metre)
Tanklarn Birbirinden Uzakl (metre)
500 veya daha az 0 0
5003000 3.0 1.0
3.00110.000 5.0 1.0
10.00150.000 7.5 1.0
50.001120.000 10.0 1.5
120.001- 250.000 15.0
Birbirine komu tanklarn aplarnn
toplamnn
250.001600.000 15.0
600.0011.200.000 15.0
1.200.001- 5.000.000 15.0
5.000.000 den byk 15.0
s.98
Ek-14 - klara Gtren En Uzun Ka Uzaklklar
KULLANIM SINIFI
Tek Yn En ok Uzaklk (m) ki Yn En ok Uzaklk (m)
Yamurlama Sistemi
Yok Yamurlama Sistemli
Yamurlama
Sistemi Yok Yamurlama Sistemli
Yksek Tehlikeli Yerler 10 20 20 35
Endstriyel Amal Yaplar
(1)
15 25 30 60
Yurtlar, Yatakhaneler 15 30 45 75
Maazalar, Dkknlar, Marketler 15 25 45 60
Bro Binalar 15 30 45 75
Otoparklar ve Depolar
(1)
15 25 45 60
Okul ve Eitim Yaplar 15 30 45 75
Toplanma Amal Binalar 15 25 45 60
Hastaneler, Huzurevleri 15 25 30 45
Oteller, Pansiyonlar 15 20 30 45
Apartmanlar 15 30 30 75
(1)
Kolay alevlenici malzeme retimi yapmayan endstriyel tesislerde uzaklk en ok 2 katna kadar artrlabilir.