Turkcetumu PDF

2014
kpss
y
e
n
i

k
o
n
u
l
a
r
l
a
y
e
n
i

s
o
r
u
l
a
r
l
a
y
e
n
i

s
n
a
v

s
i
s
t
e
m
i
n
e

g
r
e

h
a
z
r
l
a
n
m
r
trke
akc
ayrntl
gncel
konu anlatmlar
rnekler
yorumlar
uyarlar
pratik bilgiler
sym tarznda zgn sorular
ve aklamalar
2
0
1
3
kp
s
s
d
e
soru
85
szel akl yrtme
dil bilgisi
yazm kurallar
Editr: Sava DOAN
KPSS Trke
ISBN 978-605-364-523-8
Kitapta yer alan blmlerin tm sorumluluu yazarna aittir.

Pegem Akademi
Bu kitabn basm, yayn ve sat haklar
Pegem Akademi Yay. Et. Dan. Hizm. Tic. Ltd. ti.ne aittir.
Anlan kuruluun izni alnmadan kitabn tm ya da blmleri,
kapak tasarm; mekanik, elektronik, fotokopi, manyetik, kayt
ya da baka yntemlerle oaltlamaz, baslamaz, datlamaz.
Bu kitap T.C. Kltr Bakanl bandrol ile satlmaktadr.
Okuyucularmzn bandrol olmayan kitaplar hakknda
yaynevimize bilgi vermesini ve bandrolsz yaynlar
satn almamasn diliyoruz.
Bu kitapta yer alan gemi yllarda SYM'nin yapm olduu snavlardaki IKMI
SORULAR'n her hakk SYM'ye aittir. Hangi amala olursa olsun, tamamnn veya bir
ksmnn kopya edilmesi, fotoraflarnn ekilmesi, herhangi bir yolla oaltlmas ya da
kullanlmas, yaymlanmas SYM'nin yazl izni olmadan yaplamaz. Pegem Akademi
Yaynclk telif creti deyerek bu izni almtr.
16. Bask: Eyll 2013, Ankara
Yayn-Proje Ynetmeni: Ayegl Erolu
Dizgi-Grafik Tasarm: Ahmet Resul Kaymak
Kapak Tasaram: Grsel Avc
Bask: Tuna Matbaaclk A..
(Ankara-0312-278 34 84)
Bask: Tuna Matbaaclk Sanayi ve Ticaret A..
Bahekap Mahallesi 2460. Sokak No: 7
amaz/ANKARA
(0312-278 34 84)
Yaync Sertifika No: 14749
Matbaa Sertifika No: 16102
letiim
Karanfil 2 Sokak No: 45 Kzlay / ANKARA
Yaynevi: 0312 430 67 50 - 430 67 51
Yaynevi Belge: 0312 435 44 60
Datm: 0312 434 54 24 - 434 54 08
Datm Belge: 0312 431 37 38
Hazrlk Kurslar: 0312 419 05 60
E-ileti: pegem@pegem.net
Deerli Adaylar;
Bu kitap; Kamu Personeli Seme Snav (KPSS) Genel Yetenek Testinde
nemli bir arl bulunan Szel Akl Yrtme, Dil Bilgisi ve Yazm Kurallar
kapsamndaki 30 sorunun pratik ve hatasz bir ekilde zm hedeflenerek hazrlanmtr.
Kitap, sorulmu ve sorulmas olas sorularn titizlikle incelenmesiyle hazrlanm olup;
Szel Akl Yrtme kapsamndaki;
Szckte Anlam,
Cmlede Anlam,
Paragraf ve Anlatm Biimleri,
Szel Mantk,
Dil Bilgisi kapsamndaki;
Ses Bilgisi,
Yap Bilgisi,
Szck Bilgisi,
Cmle Bilgisi,
Anlatm Bozukluklar ve
Yazm Kurallar kapsamndaki
Noktalama aretleri,
Yazm Kurallar
blmlerinden olumaktadr.
Konularn snav formatna uygun ve soru zmn kolaylatracak bir ekilde, ak ve anlalr bir
dille ifade edilmesine; bilgilerin resim, ekil, ema, kavram haritalar, tablo, grafik ve etkinliklerle
somutlatrlmasna zen gsterilmitir.
Her nitenin sonunda;
bulmaca,
zml testler,
cevapl testler ve
km sorulara
yer verilmitir.
Bu kitabn hazrlanmasnda yardm, destek ve katklarn esirgemeyen meslektalarma,
PEGEM AKADEM yaynevi ve dershanesi alanlarna ve rencilerime teekkr bir bor bilirim.
Bu kitap, uzun bir birikimin ve youn bir emein rndr. Kitapla ilgili gr ve nerileriniz
bu rnn niteliini daha da arttracaktr. Deerli gr ve nerilerinizi ltfen bizimle
pegem@pegem.net araclyla paylanz.
Kitabn almalarnzda yararl olmasn temenni eder, KPSSde ve meslek hayatnzda baarlar
dilerim.
Sava Doan
SUNU
NDEKLER
1. BLM Szckte Anlam
Szcn Anlam zellikleri .............................................................................. 3
Gerek Anlam .............................................................................................. 4
Mecaz Anlam ............................................................................................... 4
Terim (Terimsel) Anlam ................................................................................ 7
Mecaza Dayal Sz Sanatlar ........................................................................... 8
Benzetme (Tebih) ....................................................................................... 8
Eretileme (stiare) ....................................................................................... 8
Kiiletirme (Tehis) ................................................................................... 10
Kinaye (Deinmece) .................................................................................. 11
Mecaz- Mrsel (Ad Aktarmas) ................................................................. 11
Dokundurma (Tariz) ................................................................................... 12
Mbalaa (Abartma) .................................................................................. 12
Dolaylama .................................................................................................. 13
Gzel Adlandrma ...................................................................................... 13
Szckler Arasndaki Anlam likileri .............................................................. 14
E - Yakn Anlaml Szckler ..................................................................... 14
Kart (Zt) Anlaml Szckler .................................................................... 15
E Sesli (Seste) Szckler ....................................................................... 15
Somut - Soyut Anlaml Szckler .............................................................. 16
Nitel-Nicel Anlaml Szckler ..................................................................... 17
Genel-zel likili Szckler ...................................................................... 17
Yansma Szckler .................................................................................... 18
Kalplam Sz bekleri ............................................................................... 19
kilemeler .................................................................................................... 19
Pekitirmeler .............................................................................................. 20
Deyimler ..................................................................................................... 20
Ataszleri ................................................................................................... 22
Kalplamam Sz bekleri .......................................................................... 25
Bulmaca.......................................................................................................... 27
zml Test .................................................................................................. 28
Cevapl Test .................................................................................................... 33
km Sorular ................................................................................................ 36
vi PEGEM AKADEM
2. BLM Cmlede Anlam
Cmlenin Yorumu ........................................................................................... 45
Cmlenin letisi ........................................................................................... 45
Cmlede Vurgu .......................................................................................... 46
E - Yakn Anlaml Cmleler ...................................................................... 46
Anlamca elien Cmleler ......................................................................... 47
Cmle Analizi (Cmle Deerlendirme) ...................................................... 48
Anlamlarna Gre Cmleler ............................................................................ 50
Olumlu Cmleler ........................................................................................ 50
Olumsuz Cmleler ..................................................................................... 50
Soru Cmleleri ........................................................................................... 51
nlem Cmleleri ........................................................................................ 52
Emir Cmleleri ........................................................................................... 52
erdii Duygu, Dnce ve Duruma Gre Cmleler ..................................... 53
karm ...................................................................................................... 53
Kanksama ................................................................................................. 53
Saptama ..................................................................................................... 54
Beenme - Takdir ....................................................................................... 54
Yaknma - Sitem ......................................................................................... 55
Pimanlk ................................................................................................... 55
n Yarg ..................................................................................................... 56
Tahmin - Olaslk ........................................................................................ 56
Varsaym .................................................................................................... 57
arma ...................................................................................................... 57
Kuku ......................................................................................................... 58
Uyar .......................................................................................................... 58
neri .......................................................................................................... 59
Anlatm zelliklerine Gre Cmleler .............................................................. 60
znel ve Nesnel Anlatm ........................................................................... 60
Neden (Gereke) Bildiren Cmleler ........................................................... 61
Ama Bildiren Cmleler ............................................................................. 62
Koul (art) Cmleleri ................................................................................ 63
Tanm Cmleleri ......................................................................................... 63
Karlatrma Cmleleri .............................................................................. 64
erik ve slup (Biem) Bildiren Cmleler .................................................. 64
Dorudan Anlatm Cmleleri ...................................................................... 65
Dolayl Anlatm Cmleleri ........................................................................... 65
Cmlenin Yaps ............................................................................................. 67
Cmle Tamamlama .................................................................................... 67
Cmle Oluturma ....................................................................................... 67
Bulmaca.......................................................................................................... 69
zml Test .................................................................................................. 71
Cevapl Test .................................................................................................... 76
km Sorular ................................................................................................ 79
vii PEGEM AKADEM
3. BLM Paragrafta Anlam
Paragraf Sorularnn Genel zellikleri ve Soru zmnde
Dikkat Edilecek Hususlar ........................................................................... 91
Paragrafn Yaps ............................................................................................ 91
Paragrafn Blmleri .................................................................................. 91
Paragrafn Yapsyla lgili Soru Tipleri ........................................................ 93
Paragrafn erii ............................................................................................ 97
Konu ........................................................................................................... 97
Ana Dnce ............................................................................................. 97
Yardmc Dnceler .................................................................................. 98
Paragrafta Anlatm zellikleri ......................................................................... 99
Anlatm Biimleri ........................................................................................ 99
Aklayc Anlatm .................................................................................. 99
Tartmac Anlatm ................................................................................. 99
Betimleyici Anlatm ................................................................................ 99
ykleyici Anlatm (ykleme) ............................................................. 100
Dnceyi Gelitirme Yollar ........................................................................... 101
Tanmlama ................................................................................................. 101
Karlatrma .............................................................................................. 101
rnekleme ................................................................................................. 101
Tank Gsterme (Alntlama) ...................................................................... 101
Soru Sorma ................................................................................................ 102
Saysal Verilerden Yararlanma ................................................................... 102
Duyulardan Yararlanma ............................................................................. 102
Kiiletirme ................................................................................................. 102
Benzetme ................................................................................................... 103
Paraya Dayal Sorular................................................................................... 105
Anlatm Nitelikleri ............................................................................................ 107
zgnlk .................................................................................................... 107
zllk (Younluk) ..................................................................................... 108
Yalnlk (Sadelik) ........................................................................................ 108
Akclk ....................................................................................................... 108
Srkleyicilik .............................................................................................. 108
Aklk ........................................................................................................ 108
Duruluk ....................................................................................................... 108
Tutarllk ..................................................................................................... 108
Bulmaca.......................................................................................................... 110
zml Test .................................................................................................. 111
Cevapl Test .................................................................................................... 117
km Sorular ................................................................................................ 121
viii PEGEM AKADEM
4. BLM Szel Mantk
Szel Mantk .................................................................................................. 147
Mantkla lgili Temel Kavramlar ................................................................. 147
Szel Mantk Sorularnn Kapsam ........................................................... 147
Szel Mantk Sorular Hakknda ............................................................... 147
Soru zmnde Yararlanlabilecek Yntemler ............................................ 148
Simgeler Kullanma .................................................................................... 148
Tablo Oluturma ........................................................................................ 149
Szel Mantk Soru Tipleri ve rnek zmleri .............................................. 150
Sralama Sorular ...................................................................................... 150
karm Sorular ........................................................................................ 151
ifreleme Sorular ..................................................................................... 153
Yer Yn Konum Bildiren Sorular ......................................................... 155
Eletirme ................................................................................................. 158
Tablo Yorumlama Sorular ......................................................................... 160
Karma Sorular ........................................................................................... 161
zml Test ................................................................................................. 165
Cevapl Test ................................................................................................... 171
km Soru ve Aklamas ........................................................................... 175
5. BLM Ses Bilgisi
Sesler ............................................................................................................ 179
nl Harfler ve nl Uyumlar .................................................................. 179
nsz Sesler ............................................................................................. 180
Ses Olaylar ................................................................................................... 180
Sert Sessizlerin Yumuamas ................................................................... 180
nsz Benzemesi (Sertleme) ................................................................ 181
Ses Dmesi ............................................................................................. 182
Ses Tremesi ............................................................................................ 182
Ulama ........................................................................................................ 184
Dudak nszlerinin Benzemesi .............................................................. 185
nl Daralmas ......................................................................................... 185
Bulmaca......................................................................................................... 186
zml Test ................................................................................................. 187
Cevapl Test ................................................................................................... 192
km Soru ve Aklamalar ......................................................................... 195
ix PEGEM AKADEM
6. BLM Yap Bilgisi
Kkler .............................................................................................................199
Ekler ...............................................................................................................200
Yapm Ekleri ...............................................................................................200
ekim Ekleri ...............................................................................................201
Yaplarna Gre Szckler ..............................................................................202
Bulmaca .......................................................................................................................204
zml Test ..................................................................................................205
Cevapl Test ....................................................................................................209
km Soru ve Aklamas ............................................................................212
7. BLM Szck Bilgisi
sim (Ad) ......................................................................................................... 215
Varlklarn Trne Gre simler .................................................................. 215
Varlklarn Saylarna Gre simler ............................................................. 215
smin Hlleri ............................................................................................... 216
sim Tamlamalar ........................................................................................ 217
Zamir (Adl) ..................................................................................................... 218
Zamir eitleri ............................................................................................ 218
Sfat (n Ad)................................................................................................... 220
Niteleme Sfatlar ....................................................................................... 221
Belirtme Sfatlar ........................................................................................ 221
Zarf (Belirte) .................................................................................................. 223
Durum Zarflar ............................................................................................ 223
Yer-Yn Zarflar .......................................................................................... 223
Zaman Zarflar ........................................................................................... 223
l-Miktar Zarflar .................................................................................... 224
Soru Zarflar ............................................................................................... 224
Edat (lge) ..................................................................................................... 225
Bala............................................................................................................. 226
nlem ............................................................................................................. 227
Fiiler (Eylemler) .............................................................................................. 227
ekimli Fiiller .............................................................................................. 227
Fiillerde Kip ................................................................................................ 227
Fiillerde Kii ................................................................................................ 230
Fiillerde Olumsuzluk ................................................................................... 231
Fiillerde Anlam (Zaman) Kaymas .............................................................. 231
Fiillerde at ............................................................................................... 232
x PEGEM AKADEM
Fiilimsiler ......................................................................................................... 235
Yardmc Fiiller ................................................................................................ 236
Ek-Fiil (Ek-Eylem) ........................................................................................... 237
Bulmaca.......................................................................................................... 238
zml Test .................................................................................................. 239
Cevapl Test .................................................................................................... 244
km Sorular ................................................................................................ 247
8. BLM Cmle Bilgisi
Cmle Trleri .................................................................................................. 255
Yklemlerine Gre Cmleler ...................................................................... 255
ge Diziliine Gre Cmleler ..................................................................... 255
Yaplarna Gre Cmleler .......................................................................... 258
Cmlenin geleri ............................................................................................ 259
Yklem ....................................................................................................... 259
zne .......................................................................................................... 260
Nesne ......................................................................................................... 260
Dolayl Tmle ........................................................................................... 261
Zarf Tmleci ............................................................................................... 261
Edat Tmleci .............................................................................................. 262
Bulmaca.......................................................................................................... 263
zml Test .................................................................................................. 265
Cevapl Test .................................................................................................... 270
km Sorular ................................................................................................ 273
9. BLM Yazm Kurallar
Byk Harflerin Kullanld Yerler .................................................................279
Ksaltmalarn Yazm .......................................................................................284
Saylarn Yazlm ............................................................................................285
Deyimlerin ve kilemelerin Yazlm .................................................................286
Birleik Kelimelerin Yazl .............................................................................287
Bitiik Yazlan Birleik Kelimeler ................................................................287
Ayr Yazlan Birleik Kelimeler ...................................................................289
Bala Olan Ne... Nenin Yazm..........................................................294
Soru Eki M, Mi, Mu, Mnn Yazm ....................................................294
Hece Yaps ve Satr Sonunda Kelimelerin Blnmesi ..........................294
ken Szcnn Yazm ................................................................... 295
lenin Ek Olarak Yazm Yazl ......................................................... 295
Ek Fiil Olan di, mi, senin Yazm .................................................... 295
Pekitirmeli Sfatlarn Yazl ............................................................... 295
xi PEGEM AKADEM
Yabanc zel Adlarn Yazm ......................................................................... 296
Ses Olaylaryla lgili Yazm Kurallar .............................................................. 296
Yazm Kartrlan Baz Szckler ................................................................ 299
Bulmaca......................................................................................................... 300
zml Test ................................................................................................. 301
Cevapl Test ................................................................................................... 306
km Sorular ............................................................................................... 309
10. BLM Noktalama aretleri
Nokta ( . ) ...................................................................................................... 315
Virgl ( , ) ...................................................................................................... 316
Noktal Virgl ( ; ) ........................................................................................... 318
ki Nokta ( : ) .................................................................................................. 319
Nokta ( ... ) ............................................................................................... 320
Soru areti ( ? ) ............................................................................................. 321
nlem areti ( ! ) ........................................................................................... 322
Ksa izgi ( - ) ................................................................................................ 323
Uzun izgi () ................................................................................................ 323
Trnak areti ( ) ......................................................................................... 324
Parantez ( ) .................................................................................................... 325
Kesme areti ( ) .......................................................................................... 326
Bulmaca......................................................................................................... 330
zml Test ................................................................................................. 331
Cevapl Test ................................................................................................... 336
km Sorular ............................................................................................... 339
11. BLM Anlatm Bozukluklar
Anlama Dayal Anlatm Bozukluklar ................................................................345
Gereksiz Ek ve Szck Kullanm ................................................................345
Anlamca elien Szcklerin Bir Arada Kullanm ......................................346
Yanl Ek ve Szck Kullanm ....................................................................346
Szcn Yanl Yerde Kullanm ................................................................347
Deyim-Atasz Yanllar .............................................................................348
Anlam Belirsizlii ..........................................................................................349
Mantk Hatalar .............................................................................................349
Dil Bilgisine Dayal Anlatm Bozukluklar ..........................................................350
Fiil ve Yklem Yanllar ...............................................................................350
zne - Yklem Uyumazl ........................................................................351
zne Eksiklii ..............................................................................................352
xii PEGEM AKADEM
at Uyumazl ..........................................................................................353
Nesne Eksiklii .............................................................................................353
Dolayl Tmle Eksiklii ...............................................................................354
Edat Tmleci Eksiklii ..................................................................................355
Tamlama Yanllar .......................................................................................355
Bulmaca............................................................................................................357
zml Test ....................................................................................................358
Cevapl Test ......................................................................................................363
km Sorular ..................................................................................................366
Genel Yetenekte
40
MATEMATK
PEGEM AKADEM SORULARI SYM SORULARI
2013
TRKE
1. Bazlar, hikye kahramann, yazarn kendisi sanr.
Edebiyat ii oyunlar, metinler aras gndermeleri,
yazarn kurduu alt metin ilikilerini grmez. Oysa
iyi bir okurun gz, metnin altn kazar; dierlerinin
baklarysa satrlar zerinden kendi ezberlerinin
boluuna akp gider.
Bu parada geen metnin altn kazma szyle,
metne ynelik olarak anlatlmak istenen aada-
kilerden hangisidir?
A) rtl anlamlar bulmaya alma
B) Baka metinlerle karlatrma
C) Yazlanlarn gerekliini aratrma
D) n yarglardan syrlarak okuma
E) Kusurlu ynlerini ortaya koyma
12. drt saat boyunca, gereksiz hibir jest yapmadan
alabilirdi. Ona Bu kadar uzun sre ayakta kalmak
sizi yormuyor mu? diye sormutum bir keresinde.
Ban sallayarak Hayr! alrken bedenimi kapnn
dnda brakrm; tpk Mslmanlarn camiye girme-
den ayakkablarn karmas gibi.
Bu parada Picassonun bedenimi kapnn
dnda brakrm szyle vurgulamak istedii
aadakilerden hangisidir?
A) Kendi dncelerini esere yanstmamas
B) Sanatsal kayg tamas
C) Kendini tamamen resme vermesi
D) Sorunlarn unutmas
E) nsanlarla olan ban koparmas
Genel Yetenek Genel Kltr Soru Bankas
Test - 1 / 12. Soru
1. Anton ehovun genlik dneminde yazd 38 hika-
yeyi bir araya getiren Yeni Bulunmu Hikayelerde,
ehov a 38 yazar ve evirmenin baka bir dilin
kprsnden ehova varma abalarnn edebiyat or-
tammzda ilgiyle karlanacan umuyoruz. ehovu
zamannda ne kavuturan bu hikayelerde, bir byk
yazarn geliim izgisini izliyoruz. Sekide yer alan
baz hikayeler, Evet, bu ehov! dedirtecek nitelikte;
bazlar ise ilerde ehov olacak muzip bir gen yazar
tantyor.
Bu parada ehova varma abalar szyle
aadakilerden hangisi anlatlmak istenmitir?
A) ehovun baarlarn sergileme
B) ehova kar minnet borcunu deme
C) ehovla ilgili dncelerini aktarma
D) ehovu anlama ve tanmaya alma
E) ehovun eserlerini retme
Test - 1 / 3. Soru
TRKE
2013
2. Hemen her anne babann, ocuk kanallarn yer yer
bebek bakcs gibi - gz nne aldmzda o-
cuklar televizyon izleme - uzaklatrmann zorluu
daha iyi anlalr.
Bu cmlede bo braklan yerlere aadakilerden
hangileri getirilmelidir?
A) nemsediini - bamllndan
B) kullandn - alkanlndan
C) bulunduu - sorunundan
D) dndn - amacndan
E) benimsediini - eiliminden
11. 9. yzyl Arap hekimlerinden Razi, Badat Has-
tanesinin bahekimi iken suieinin bilinen ilk
tanmn kesin ve ak bir ekilde ----. Bu kefe dn-
yann en kapsaml ansiklopedilerinden biri olan Ana
Britannica Ansiklopedisinin 1911 basksnda da ----.
hangileri getirilebilir?
A) anlamaya alr - sz edilmektedir
B) ortaya koyar - yer verilmektedir
C) insanlara anlatr - yazlmaktadr
D) grmeye balar - dikkat ekilmektedir
E) ele alr - ilgi ekilmektedir
Test - 3 / 11. Soru
2. Bilinmeyen eylere ve yerlere merak ---- en eski a-
lardan beri insanln tabii bir duygusuydu; nk ilk
alarda, dnyann ok kk bir ---- tannyordu.
A) olumas - topra
B) gsterilmesi - yeri
C) uyanmas - ktas
D) duyulmas - blm
E) yaplmas - ksm
5000 Genel Yetenek Genel Kltr Soru Bankas
Test 4 / 16.Soru
3. nternet ile pazarlama, i dnyasna birok ---- sa-
lad. Bunlardan en nemlisi de internetin en ucuz
ekilde en byk kitlelere ---- bir ortam oluturmasdr.
A) destek - ulaabilecek
B) anlam - duyurulacak
C) imkan - sat yaplabilecek
D) gelime - destek olacak
E) g - tantlabilecek
Test 4 / 17. Soru
MATEMATK
2013
TRKE
3.
I. Ayrca, sinema salonunda bulunan kiilerin
reklam balaynca televizyonda olduu gibi
kanal deitirme, baka ilerle megul olma gibi
anslar bulunmamaktadr.
II. Sinema, bir reklam ortam olarak televizyonla
benzemektedir.
III. Bu durum, izleyicilerin beyaz perdedeki reklam-
lar bandan sonuna dein izlemesini zorunlu
klmakta ve reklamn etkisini daha da ykselt-
mektedir.
IV. nk sinema salonlarnn sahip olduklar dev
ekranlar, gelimi ses donanmlar, izleyiciler
zerinde reklamlar olduka etkili klmaktadr.
V. Ancak, sinemada yaymlanan reklamlar, izleyici-
lerin ilgisini ekmede televizyondan daha baar-
ldr.
Yukardaki numaralandrlm cmleler anlaml bir
btn oluturacak biimde sralandnda hangisi
sonuncu cmle olur?
A) I B) II C) III D) IV E) V
I. Bu, son derece tehlikeli bir saplantdr.
II. Trkiyede yeni nesiller, kendilerinden ncekilerin
yaptklarn inkar ederek yeni ve ada olabile-
ceklerini sanyorlar.
III. Salkl bir kltr, sanat ve edebiyat hayat, an-
cak devamllkla mmkndr.
IV. Oysa biz hep yeniden balyoruz.
V. Bu devamllkla kalclk mmkndr.
Yukardaki numaralanm cmleler anlaml bir
btn oluturacak biimde sralandnda batan
ikinci cmle hangisi olur?
Lisans Mezunlar in Konu Anlatml Kitap
Sayfa 95 / rnek Soru
I. Onunla btn dnyay batan baa dolaabilir.
II. Ama insan mutlu edecek bir alet icat etmek
mmkn deildir.
III. Birok insan matematiin yasalarn bilebilir.
IV. Fakat ou insan yaam yneten yasalar anla-
maz.
V. Bir insan uak da yapabilir.
Yukarda numaralanm cmlelerin anlaml bir
paragraf oluturacak sralamas aadakilerden
hangisidir?
A) V I II IV III
B) V II I IV III
C) III IV V I II
D) III V IV I II
E) III II V IV I
TRKE
2013
4.
I. Szckleri ustalkla kullanma yeteneiyle n
salm arkadalarmz olmutur.
II. Kullandklar dille ok skc konular bile
zel bir renge brndrebildikleri iin onlarn
e-postalarn veya telefon mesajlarn da keyifle
okuruz.
III. rnein, nl ek yazar Franz Kafka, gndzle-
ri sigorta memuru olarak alan biriymi.
IV. Her gn aramzda grdmz bu insanlarn
nemli bir yazar olabileceini aklmza getirme-
yiz.
V. Onun arkadalar da ierdii ince mizah ve zarif
slubu nedeniyle, yazd rapor ve tutanaklar
sabrszlkla beklermi.
Yukardaki numaralandrlm cmlelerin anlaml
bir btn oluturabilmesi iin hangileri yer dei-
tirmelidir?
A) I ile II B) I ile V C) II ile III
D) III ile IV E) IV ile V
5. Vens ve Dnya, Gne sisteminde birbirine en ok
benzeyen iki gezegendir.
Bu cmleden, aadakilerin hangisine kesin
olarak ulalabilir?
A) Gne sisteminde Vens ve Dnyadan baka
gezegen incelenmemitir.
B) Vens, Dnyaya yakn mesafede olan gezegen-
lerden biridir.
C) Gne sisteminde birbirine benzeyen baka
gezegenler de vardr.
D) Birbirine en ok benzeyen gezegenler, Gne
sisteminde bulunmaktadr.
E) Dnyaya Vens kadar benzeyen gezegenler,
Gne sisteminin dndadr.
I. te yandan belki de ocukta var olan ama kendi-
lerinin fark edemedii bir yetenei ortaya kara-
madklarn ya da yarnn zorlu rekabet ortamn-
da ocuklarn bakalarndan ayracak bir zellii
ona kazandramadklarn dnp endieleni-
yorlar.
II. Bir yandan ocuklarnn oyun oynamann keyfini
karmasn istiyorlar.
III. Anne babalarn, zellikle de kentli anne babala-
rn kafas, ocuk yetitirme konusunda bir hayli
kark.
IV. Bu endielerini gidermek iin ocuklarn her ann
farkl kurslar, zel alma sistemleri, yabanc dil
programlar gibi pek ok etkinlikle dolduruyorlar.
V. Ne var ki ocuklarn zihinsel, bedensel ve psiko-
lojik geliimlerine katk salad sanlan bu akti-
viteler de ocuklarn ocukluklarn yaamasna
engel oluyor.
Yukardaki numaralanm cmlelerin anlaml bir
btn oluturacak biimde sralanmas iin hangi-
lerinin birbiriyle yer deitirmesi gerekir?
A) I ile III B) I ile IV C) II ile V
D) III ile V E) IV ile V
8. Gne pili verimliliini artrmaya dnk almalar
olanca hzyla sryor.
Bu cmleden aadakilerden hangisi kesin olarak
karlabilir?
A) Gne pili kullanm son yllarda iyice artmtr.
B) Gne pili retimi ancak belirli lkelerde yapla-
bilmektedir.
C) Gne pilinin rettii enerji, barajlarda elde
edilen enerjiden dktr.
D) Teknolojisi gelimi lkeler gne piline ihtiya
duymamaktadr.
E) Enerji retiminde doal kaynaklardan yararlanl-
maya allmaktadr.
Test - 6 / 8. Soru
MATEMATK
2013
TRKE
6. Tam tahl rn tketen bireylerin kalp-damar sorun-
lar yaama riskinin, tahl miktar dk rnler tke-
tenlere gre yaklak % 20 orannda daha az olduu
tespit edilmitir.
Bu cmleden aadakilerin hangisine kesin ola-
rak ulalabilir?
A) Kalp-damar sorunu olanlarn, tam tahll rnleri
tketmemesi gerekir.
B) Tam tahll rnlerin salk zerindeki etkisi,
dier besinlere gre dktr.
C) Kalp-damar sorunu yaama riski % 20 olanlar,
tahl oran dk rnler tketmelidir.
D) Tahl tketiminin yaratt en nemli sorun, kalp-
damar salnda grlmektedir.
E) Kalp-damar rahatszlklar, tketilen rnlerdeki
tahl miktaryla ilikilidir.
NOT
ALESte dzenli olarak sorulan soru
tipleridir. PEGEM AKADEM, KPSS soru
bankalar ve yaynlarnda rneklenmitir.
7. (I) Ergenlik dneminde kiilerin geirdii bunalm
veya bocalamalar, meslek seimini de olumsuz ynde
etkiler. (II) retmen olmak isteyen gen, baka bir
gn futbolcu olmaya karar verebilir veya oktan beri
doktor olmay hayal ettii hlde aniden vazgeip
mhendislie heveslenebilir. (III) Kiilerin yaad
bu kararszlk, bunalml bir dnemde olmalarnn
yannda, bu dnemde meslekleri ve kendilerini tam
olarak tanyamamalarndan da kaynaklanabilir. (IV)
Bu nedenle anne ve babalar, kk yatan itibaren
ocuklarnn ilgi duyduu, zevk ald veya baarl
olduu alanlar belirlemeli; ocuklarn bu alanlara
ynlendirmelidir. (V) Gl ve zayf ynleri bilinerek
yetitirilen genler, yeteneklerine gre meslek seimi
yapabilecek ve daha mutlu olabileceklerdir.
Bu paradaki numaralandrlm cmlelerle ilgili
olarak aadakilerden hangisi yanltr?
A) I. cmlede, bir sorunun tespiti yaplmtr.
B) II. cmlede, soruna ilikin rneklere yer verilmitir.
C) III. cmlede, sorunun sebepleri verilmitir.
D) IV. cmlede, sorunun zm yollar sralanmtr.
E) V. cmlede, soruna ilikin bir ayrnt dile getiril-
mitir.
10. Dnyann en az konuulan dili olan Bikyacay yalnz
77 yandaki bir kadn konuabiliyor.
Bu cmleden aadakilerden hangisi
kesin olarak karlabilir?
A) Bikyaca dnyann en zor dillerinden biridir.
B) Bikyaca dilbilimcilerinin ilgisini eken bir dildir.
C) Bikyacay bilen kadnn lmnden sonra bu dil
ortadan kalkacaktr.
D) Bikyaca kadar az konuulan baka bir dil yoktur.
E) Bikyacann ifade olanaklar snrldr.
Test - 6 / 10. Soru
29. Son on manda dokuzuncu galibiyetini ald
belirtilen bir futbol takmyla ilgili aadaki ifade-
lerden hangisi kesinlikle dorudur?
A) st ste dokuz man kazanmtr.
B) Bir nceki man kaybetmitir.
C) Sezondaki galibiyet oran yzde doksandr.
D) Sezonun onuncu man oynamtr.
E) Oynad son ma kazanmtr.
Kurumsal Trkiye Geneli Deneme Snav - 4
29. Soru
4. (I) Medyann kamuoyu oluturmada ok nemli bir
rol olmasna ramen, etkisinin tek bana belirleyici
olmad gerei kabul edilmeli. (II) nsanlarn her bir
mesaj hemen iselletiremedii, gvendii kimsele-
rin, kamuoyu nderleri niteliindeki kiilerin grleri-
ne bavurup onlarn grlerini de alp zihin kaplarn
buna gre atklar grlyor. (III) Tek bir programn
ya da program dizilerinin tutumlarda ve dncelerde
radikal deiiklikler yaratmasn beklemek mmkn
deildir. (IV) Bir tek mesaj insanlarn zihninde ok
derin bir iz brakmyor ama insanlar bu tr mesajlara
mrleri boyunca aktr. (V) Zihinlerin ve vicdanlarn
biimlenii bu sreklilik iinde gerekleiyor.
Bu paradaki numaralanm cmlelerle ilgili aa-
daki aklamalardan hangisi yanltr?
A) I. cmlede medyann kamuoyu oluturmada tek
bana yeterli olmad zerinde durulmaktadr.
B) II. cmlede insanlarn bir mesaj gvendikleri
kiilerin grlerine de bavurduktan sonra
iselletirdikleri sylenmektedir.
C) III. cmlede tek program veya program dizile-
rinin tutum ve davranlarda kkl deiiklikler
yaratmad ifade edilmitir.
D) IV. cmlede insanlarn mrleri boyunca eitli
mesajlara ak olduklar sylenmitir.
E) V. cmlede insanlarn zihin ve vicdan geliiminin
farkllklar gsterdii zerinde durulmutur.
Trkiye Geneli Deneme Snav - 4 / 5. Soru
TRKE
2013
7. (I) Ergenlik dneminde kiilerin geirdii bunalm
veya bocalamalar, meslek seimini de olumsuz ynde
etkiler. (II) retmen olmak isteyen gen, baka bir
gn futbolcu olmaya karar verebilir veya oktan beri
doktor olmay hayal ettii hlde aniden vazgeip
mhendislie heveslenebilir. (III) Kiilerin yaad
bu kararszlk, bunalml bir dnemde olmalarnn
yannda, bu dnemde meslekleri ve kendilerini tam
olarak tanyamamalarndan da kaynaklanabilir. (IV)
Bu nedenle anne ve babalar, kk yatan itibaren
ocuklarnn ilgi duyduu, zevk ald veya baarl
olduu alanlar belirlemeli; ocuklarn bu alanlara
ynlendirmelidir. (V) Gl ve zayf ynleri bilinerek
yetitirilen genler, yeteneklerine gre meslek seimi
yapabilecek ve daha mutlu olabileceklerdir.
Bu paradaki numaralandrlm cmlelerle ilgili
olarak aadakilerden hangisi yanltr?
A) I. cmlede, bir sorunun tespiti yaplmtr.
B) II. cmlede, soruna ilikin rneklere yer verilmitir.
C) III. cmlede, sorunun sebepleri verilmitir.
D) IV. cmlede, sorunun zm yollar sralanmtr.
E) V. cmlede, soruna ilikin bir ayrnt dile getirilmitir.
8. (I) Akll kartn kimlik kart olarak kullanld ilk
lkelerden biri Malezyadr. (II) 1980li yllarda bu tr
kartlarn ilk denemeleri lkedeki haberleme alannda
yaplmtr. (III) Elde edilen baarnn ardndan dier
lkeler de bu konuda almalara balamtr.
(IV) talya, Almanya, Portekiz gibi lkelerde elektronik
kimlik uygulamasna geme, baaryla sonulanm-
tr. (V) Ulalan yksek gvenlikle kredi kart hrsz-
lklarna son verilecek ve kiilerin banka hesaplarnn
korunmas salanacaktr. (VI) Yakn bir gelecekte
Trkiyede de nfus czdanlar yerine bu kartlar kulla-
nlmaya balanacak.
Bu paradaki numaralanm cmlelerden hangisi,
dncenin akn bozmaktadr?
A) V B) IV C) III D) II E) I
6. (I) Yllarca tiyatro ynetmenlii yaptm, o srada
ok gzlem yaptm; ok nemli ve farkl deneyimler
kazandm. (II) Tiyatro ynetmenlii bana ok geni
bir bak as salyor. (III) Bir sahneye insanlar
kazandrmak iin dler kurar, ler, bier, insanlarn
sahiciliklerini anlamaya alrsnz. (IV) Yaamn
iindeki insanlar beyaz perdeye tarken de onlar
ler, bier; bu karakterlerin izini srersiniz. (V) Bu
da sahicilik, yalnlk, rafine olma sorumluluu getirir
sanatya.
Bu paradaki numaralanm cmlelerle ilgili aa-
dakilerden hangisi yanltr?
A) I. cmlede tiyatro ynetmenliinin kazandrd
deneyimlerden bahsedilmitir.
B) II. cmlede tiyatronun nemine deinilmitir.
C) III. cmlede bir sahneye insanlar kazandrmak
iin yaplanlardan sz edilmitir.
D) IV. cmlede insanlarn sinemaya nasl kazand-
rld anlatlmtr.
E) V. cmlede, kazanlan sorumluluklardan sz
edilmitir.
27. (I) Karacaolann iirlerinin en nemli zellii; coku-
lu, duygulu syleyiidir. (II) Bunun kayna, katksz
bir itenlik, gl bir duyu ve sezitir. (III) Her dizesi
sanki yreinden kopup gelmektedir. (IV) O, halk
edebiyatnn asla unutulmayacak airlerinden biridir.
(V) Hele ak iirlerindeki yaama sevinci, doa sevin-
ciyle el ele verdi mi tadna doyum olmaz bir armoni
kmaktadr ortaya.
Bu parada numaralanm cmlelerden hangisi,
A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V.
25. (I) Edebiyat, her zaman yenilik retmek zorunda-
dr. (II) Son gnlerde, bir kitabn ok satlmasyla
yaznsall arasndaki iliki tartlyor. (III) Bir kitabn
ok satlmas, onun yazmsal deerinin ls asla
olmaz. (IV) nk ok iyi bir yaznsal yapt ok az
satlabilir. (V) Yaznmzda bunun pek ok rnei de
var: Bilge Karasunun yaptlar yaznsal bakmdan
stn nitelikli olmalarna karn ok az satlmaktadr.
Bu parada numaralanm cmlelerden hangisi,
Kurumsal Trkiye Geneli Deneme Snav 3
25. Soru
MATEMATK
2013
TRKE
4. Bedeni saran rahatszl nasl aacam artk biliyo-
rum fakat ayn elbiselerle onu daha ne kadar sarabile-
ceimi bilmiyorum.
Bu cmlede aadaki ses olaylarndan hangisi
yoktur?
A) nl dmesi B) nsz yumuamas
C) nsz sertlemesi D) nl daralmas
E) Ulama
Test - 16 / 4. Soru
5. Sanat olunu kaybedince btn hayatn ocuklara
yardm etmek iin harcar.
Bu cmlede aadaki ses olaylarndan hangisi
yoktur?
A) nsz sertlemesi B) nl dmesi
C) Kaynatrma D) nsz yumuamas
E) nsz tremesi
Lisans Mezunlar in Tamam zml Soru
Bankas / Test - 36 / 19. Soru
NOT
... hangisi yoktur? soru kkleriyle,
rencinin bir soruda daha fazla rnek
incelemesi hedeflenmektedir.
12. Saysz kitabn bulunduu bu ktphaneyi geen yzy-
ln balarnda Avrupal bilim adamlar ziyaret etmiler.
Bu cmlenin ge dizilii aadakilerin hangisin-
de doru verilmitir?
A) zne - dolayl tmle - yklem
B) Nesne - zarf tmleci - zne - yklem
C) Zarf tmleci - zne - yklem
D) Nesne - dolayl tmle - zne - yklem
E) Nesne - zarf tmleci - yklem
9.
Ben geldim geleli amad gkler;
Ya ben bulutlar anlamyorum,
Ya bulutlar benden bir ey bekler.
Hayat bir lmdr, ak bir uurum;
Ben geldim geleli amad gkler.
Bu parada, aadaki ses olaylarndan hangisi
vardr?
A) nl daralmas B) nsz tremesi
C) nl dmesi D) nsz dmesi
E) nsz yumuamas
10. Eski otel odalarndaki not defterlerinde en iten srlar
aa karan dnceler bulunabiliyordu.
Bu cmlenin gelerinin dizilii, aadakilerden
hangisiyle zdetir?
A) Babam bu katl, daireleri seksen metrekarelik
kk apartman yaptrmaya baladnda 1953
ylyd.
B) O ardakla barakann yannda, iinde kocaman
krmz balklarn yzd derin bir kuyu vard.
C) Kapsnda gvenlik grevlilerinin bulunduu yeni
moda sitelerin birinde; sessiz sakin, huzur iinde
yaamaktaym.
D) Sobalarda yaklan odun kokusu; insana, sna-
ca bir evi olmann mutluluunu hissettirirdi.
E) Sabaha kar aal ve dolambal bir yolda
arabayla ilerlerken farlarmz, nmzdeki
TRKE
2013
11. North Carolina niversitesinde yaplan bir aratrma,
I
ocuklarn yeni besinlerle tanmay reddetmesinde
II III
tabaklarnda hangi yemein olduundan ok, kaltsal
IV
zelliklerinin etkili olduunu ortaya koyuyor.
V
Bu paradaki alt izili szcklerin yapsyla ilgili
olarak aadakilerin hangisi sylenemez?
A) I. szck, sfat-fiil eki almtr.
B) II. szck, hem yapm hem de ekim eki almtr.
C) III. szck, ses tremesi olmu bir szcktr.
D) IV. szck, isimden fiil yapma eki almtr.
E) V. szck, birleik fiildir.
7. Kapadokya balarndaki zmlerin olgunlamas, bu
I II
yl bereketli bahar yamurlar ve hazirann serin
III
gemesi nedeniyle gecikti ancak bu gecikmenin
IV
zmlerin daha da olgunlamasn salayp daha kali-

teli araplarn elde edilmesini salayaca belirtiliyor.
V
Yukardaki alt izili szcklerle ilgili aada veri-
lenlerden hangisi yanltr?
A) I. szckte -ki sfat tretmitir.
B) II. szck, iaret sfatdr.
C) III. sz, grubu sfat tamlamasdr.
D) IV. szck, balatr.
E) V. szck, isimdir.
16. Bir sre izgiler zerinde kafa yoruyor, ne anlam
I
tadklarn anlama abasna giriyor;
II III
biraz dinleniyor ve hatta izgilerin ucuna taklp
IV
kk ykler kuruveriyorsunuz.
V
Yukardaki numaral szcklerle ilgili olarak aa-
A) I. szck, hem yapm hem ekim eki almtr.
B) II. szck, birden ok ekim eki almtr.
C) III. szck, olumsuzluk eki almtr.
D) IV. szck, bileik yapldr.
E) V. szck, basit yapldr.
Test 22 / 16.Soru
MATEMATK
2013
TRKE
13. Film, yky gstermenin farkl yollarn ararken yeni
imajlar oluturur. Balangta bir yz aydnlatr, sonra
I
bir all, sonra arka plan ve sonra tekrar yz
II III
aydnlatr; deta bir otomatik dikkat sz konusudur.
Film bir ka saniyeliine bir eye gz diker, sonra baka
IV V
imgelere odaklanr.
Bu paradaki numaralandrlm szlerden hangi-
sinin yazm yanltr?
13. Aadaki cmlelerin hangisinde yazm yanl
yaplmtr?
A) Bu oyunda rastlantlara yer verilmiyor, gerekler
n plana kyor.
B) Gsz insanlarla alay ettii iin evresinde pek
sevilmez.
C) Onun bir ka ay sonra gideceini bilmiyor
muydun?
D) Mzii, en ok sevdii eyi, brakmay dn-
myordu.
E) Endielerinizi bir kenara brakp ocuunuzla
kurduunuz ilikiyi bir szgeten geirmenizde
fayda var.
yaplmtr?
A) Her ne olursa olsun, biten bitmi, giden gitmiti.
B) O, bir parmak mesafesi yaknlnda, bir buse
mesafesi uzaklndayd bana.
C) ngiltereden yola kp binlerce kilometre kate-
derek Hindistan smrdler.
D) nsan bu dnyada kendine ait bireyler brak-
maldr; bu da ancak iirle olur.
E) nsanlar tarihi olaylardan ders almadklar iin
srekli felaketlerle karlatlar.
yoktur?
A) Biz 20. sokakta oturuyoruz.
B) Beni bir ka defa telefonla aramt.
C) Biraz daha hzl kou verse trene yetiirdi.
D) Buraya retmen Sedat al Caddesi denir.
E) Kanunlar Trkiye Byk Millet Meclisinde
karlr.
Sayfa 266 / 19. Soru
TRKE
2013
14. (I) Demir kapdan ieri girdik; aalarla evrili apart-
mann giriinde kk, beyaz perdeli bir dkkna
yaklatk. (II) Dardan bir resim atlyesi, stelik Trk
sanatnn en eski ustalarndan birinin atlyesi gibi
grnmyordu. (III) Acaba doru yere mi geldik diye
dndk? (IV) eri girince mtevaz, sevimli, drt bir
yan rengrenk tablolarla evrilmi bir atlye ile kar-
latk. (V) Duvarda asl Afrika mask, ilk dikkatimizi
eken grnt oldu.
Bu paradaki numaralandrlm cmlelerin hangi-
sinde bir noktalama yanl vardr?
15. Okyanuslarn dibi, ok souk ve karanlk olduundan
canllarn yaam iin uygun deildir. Ancak okya-
nuslarn tabanndaki baz yerlerde scak su bacalar
bulunur. Byk Okyanusta 2.400 metre derinlikte
yaplan lmler, su bacalarnn k noktasnda
scakln 382 dereceye kadar kabildiini gsteriyor.
k noktasndan uzaklatka scakln canl yaa-
mna elverili hle geldii biliniyor. Scak su bacalar,
yararl kimyasal maddelerin salnmasn salayarak
baz canl trleri iin esiz bir yaam alan oluturu-
yor. Nitekim son yllarda yaplan aratrmalar, scak
su bacalarnn bulunduu blgelerde ok sayda yeni
canl trnn var olduunu gsteriyor.
Bu parann konusu, aadakilerin hangisinde en
doru biimde verilmitir?
A) Scak su bacalarndaki scaklk dzeyi
B) Okyanuslardaki zel yaam alanlar
C) Scak su bacalarnn, ekosisteme etkisi
D) Okyanuslarda yeni canllarn kefi
E) Scakln, canllarn yaam koullarna etkisi
3. (I) Yeni a aldktan sonra Avrupallar, hayatn d-
zenini kendi denemeleri ile bulmaya, kurmaya alt.
(II) Orta adaki Hristiyan mmetinin birlii daldk-
tan sonra, yaamlarn din olmayan deerlere gre
dzenlemeye baladlar. (III) Bu milletlerin yeni sanat,
bilim, felsefe, devlet ve hukuk anlaylar bu ekilde
geliti. (IV) Bizim de Tanzimat Dneminde karmzda
rnek olarak bulduumuz Avrupa milletleri, Dounun
zenginliklerini grmekte gecikmedi. (V) Orta ada
dzeni kiliseler ynetiyor ve toplumsal ilerlemeyi
engelliyordu.
Bu paradaki numaralanm cmlelerin hangisin-
de noktalama yanl yaplmtr?
Genel Yetenek Genel Kltr ek Kopar
Yaprak Test - 25 / 3. Soru
16. (I) Kasabamz, Grne bal olduu iin Grne has
Hnkar elmas kasabamzda da bulunmaktadr.
(II) Hnkar elmasna kasabada ve Grnde yerel
dilde tato elma da denmektedir.(III) Tato elma
sadece bizim yreye, has bir elmadr. (IV) Bu elma,
salk asndan da faydaldr. (V) Bu faydalar, tecr-
be ile de sabittir.
Bu paradaki numaralanm cmlelerin hangisin-
de noktalama yanl yaplmtr?
Test - 38 / 16. Soru
1. Gerekten niin yazdm bilmiyorum. Bazen baka
bir ii daha iyi yapamadm iin, diye dnyorum.
Yazyorum; nk sylemek istediim ama karlkl
konumada, insanlarla yz yzeyken tam olarak sy-
leyemediim bir eyler var sanyorum. Sonra gurur,
inatlk, beni incitmi olanlardan almak arzusu,
benden sonra da yaayabilecek bir ey yaratma
ihtiyac, yaanty bir dzene sokma, bama gelmi
eylerle uzlama ve bunlardaki hakikati syleyebilme
arzusu gibi eyler beni yazmaya zorluyor.
Bu parada yazarn zerinde durduu konu aa-
dakilerden hangisidir?
A) Yazmaya olan tutkusu
B) Yazmasnn nedenleri
C) Yazmann nemi
D) Yazmann faydalar
E) Yazmann zorluklar
Test - 25 / 1. Soru
MATEMATK
2013
TRKE
16. Yazarn bu eseri, daha sonraki kitaplarnn ekirdeini
oluturuyor bence. Soluk solua yazlm gibi zl
hatta ifreli bir mektup. Bir ders kitab kadar net, bir
gnlk kadar gizemli.
Bu parada, sz edilen eserle ilgili olarak aa-
dakilerden hangisine ulalabilir?
A) ok ksa srede ve kolaylkla yazldna
B) Gnlk dilden uzak, ar bir dili olduuna
C) Konularnda tekrara dldne
D) Yazarn dier eserlerine kaynaklk ettiine
E) reticiliin n plana ktna
17. Televizyon ve nternetin, edebiyat da ekillendirdii
yadsnamaz bir gerek. Teknolojinin sunduu grsel-
lik, kitlelerin dnme biimlerini dorudan etkiliyor
nk. retilen metinler de ksa, basit ierikli ve so-
mut biimde sunuluyor. Anlatlan her eyi; renk, biim
ve boyutlaryla karsnda bulmaya alan insanlara
kitap sayfalar arasnda soyut yolculuklar yapmak ar
geliyor. Bu dnm sadece okurlarda deil, yazarlar-
da da grlyor. Huzuru, Yalnzz, Tutunamayanlar
anlayacak okuyucu bulmak kadar Ahmet Hamdi Tan-
pnar, Peyami Safa, Ouz Atay gibi yazarlar bulmak
da zorlayor artk.
Bu paradan aadakilerin hangisi karlamaz?
A) Teknoloji kullanm, kitap okumadaki gibi bir
soyut dnmeyi gerektirmektedir.
B) Gnmzdeki edeb metinler, eskiye gre daha
yzeyseldir.
C) Grsel kltrn oluturduu dnme biimi
yazarlar da etkilemektedir.
D) Teknolojinin etkisiyle, daha nce yazlm eser-
lerin anlalmas zorlamaktadr.
E) Edeb eserlerin deiiminde, kitle iletiim arala-
r nemli bir rol oynamaktadr.
6. Mzkac, liseye zg, iine biraz baharat, biraz
eker serpilmi olaylar; heyecanl ve dayanmann,
arkada olabilmenin ne gzel bir duygu olduunu bir
kez daha anmsatan bir roman. On drt yanda hayat
nasl olursa yle bir roman aslnda. Kitab okuyanlarn
yle dediini duyar gibiyim: Ama bu benim hayatm!
Bu paraya gre sz edilen eserle ilgili olarak
aadakilerden hangisi sylenemez?
A) Yetikinlerden ok genlere hitap etmektedir.
B) Arkadalk duygusuna deinilmitir.
C) Gereki bir anlatm vardr.
D) Lise yllarnn ac ve tatl olaylarndan sz edil-
mitir.
E) Anlatt dneme uygunluk gstermektedir.
Test - 24 / 17. Soru
22. Eitim sistemimiz ne yazk ki ocuklarmza okuma
alkanl kazandramad. renciler brakn dnya
sorunlaryla ilgilenmeyi bizzat kendi sorunlaryla bile
ilgilenmiyor. Sorumsuzluk son noktaya gelmi durum-
da. Niteliksiz, bencil ve her an tketime hazr olan bir
genlik lkemiz iin ciddi bir tehlike. Durum bu iken
eitim sistemimizin yeniden sorgulanmas ve gzden
geirilmesi art.
Bu paradan aadakilerden hangisi karlamaz?
A) Eitim sistemimizde baz skntlarn olduu
B) rencilerin ou eye ilgisiz kald
C) Baka kltrlerin etkisiyle genliimizin kendi
kltrn tanyamad
D) Bencil ve srekli tketen bir genliin gelecek
iin tehlikeli bir durum oluturduu
E) Eitim sistemindeki eksikliklerin tespit edilmesi
ve bunlarn zerine gidilmesi gerektii
TRKE
2013
18. Trk sinemasnn en byk isimlerinden olan sanat,
sinema alannda elli yldr ayakta durabilmeyi; nostalji
kavramyla uzaktan yakndan hibir ilgisi olmay-
na, gemite olan her eyi kafasndan silip atma
eilimine ve hep gelecee dnk yaamay se-
mesine balyor. Ama yine de gemie bakmaktan,
hatrladklarn bizlerle ara ara paylamaktan kendisini
alamyor. yi ki de yle yapyor. Ucundan bal damla-
yan kalemiyle hayatna yn veren insanlar, sinemac
olarak yaadklarn anlatyor tatl tatl. Trk sinemas
zerine saptamalarda bulunuyor o kalender tavryla.
Yeilamn nllerini ve adsz kahramanlarn, nice
sanat ve edebiyat stadn koluna takp rengrenk bir
yolculua karyor bizleri.
Bu parayla ilgili olarak aadakilerin hangisi
sylenemez?
A) znel yarglara yer verilmitir.
B) Konuma havas iinde oluturulmutur.
C) Devrik cmlelerden yararlanlmtr.
D) Deyim ve ikilemeler kullanlmtr.
E) Tank gstermeye bavurulmutur.
7. Gne, her yerde doar, her yerde batar; ama orada
baka bir biimde doar, baka bir biimde batar.
Bir baka biimde yaanr Nemrutun zirvesinde
gndoumu da gnbatm da ... Gnei karlarken ve
uurlarken, ziyaretilerinin her gn yeniden taland-
rp her gn yeni bir dn trenine hazrladklar nazl
gelini andrr Nemrut. Kommagene Krallnn kutsal
tapnann gizemi, dev bir mknats gibi Trkiyenin
ve dnyann her tarafndan insanlar kendine ek-
mektedir. ki bin yllk tanr heykelleri birer ev sahibi
itenliiyle aryor bizi.
Bu parann anlatmyla ilgili olarak aadakiler-
den hangisi sylenemez?
A) znel bir bak asyla yazlmtr.
B) Yazar, kendi izlenimlerini cokulu bir dille anlat-
mtr.
C) Benzetmelere yer verilmitir.
D) Kiiletirmeye bavurulmutur.
E) Tank gstermeye yer verilmitir.
Deneme 1 / 17. Soru
MATEMATK
2013
TRKE
26. 27. sorular aadaki paraya gre
cevaplaynz.
(I) Arkansas State niversitesinden (ayn zamanda
emekli bir subay olan) psikolog David Grossman:
Nian al ve ate et. tipindeki video oyunlarnn,
askerlerdeki ldrmeye kar olan tereddt ortadan
kaldrmakta kullanlan asker stratejinin etkisine sahip
olduunu sylemektedir. (II) Onun ifadesine gre II.
Dnya Sava srasnda btn Amerikan askerlerinin
sadece % 15-20sinin silhlarn ateleyebildikleri
belirlenmitir. (III) Bu olumsuzluu ortadan kaldrmak
iin at talimlerinde hedef olarak bir insan canlan-
drlmaktadr. (IV) Bu tarz canlandrma, ordunun
askerlerde ldrmeyi bir refleks hline getirmek iin
gelitirdii bir stratejidir. (V) Halbuki bilgisayar oyun-
lar, ordunun gelitirdii bu keiflerin ok daha gl
versiyonlarn gerekletirmitir. (VI) Yine ABDde
gerekleen olayda, ktil renci Michael Carnealin
davranlarnda ldrmeyle ilgili bilgisayar oyunlarnn
etkisi grlmtr. (VII) M. Carneal, soukkanl bir
biimde arkadalarna dokuz el ate etmi, sekizi-
ni vurmu; hatt onlarn da beini bandan ya da
boazndan isabet ettirerek ldrmtr. (VIII) Birok
bilgisayar oyununda, kafadan vurmalara ekstra puan
verildii bilinmektedir.
26. Bu parada aadakilerden hangisine deinilme-
mitir?
A) Bilgisayar oyunlarnn kiiler zerinde etkileri
olabileceine
B) Bilgisayar oyunlarnn iddet eilimlerini daha
ok genler zerinde ortaya kardna
C) Bilgisayar oyunlarnda askeri stratejilerin rnek-
lerine rastlandna
D) Askerlerin davranlarn dzenlemek iin eitli
programlar yazldna
E) Bilgisayar oyunlarnn askeri yazlmlardan daha
ileri dzeyde iddet unsurlar ierebildiine
27. Bu paradaki numaral cmlelerin hangilerinde
ama belirtilmitir?
A) II ve III B) III ve IV C) IV ve V
D) V ve VI E) VI ve VII
19. - 20. sorular aadaki paraya gre
cevaplaynz.
(I) Her insan iin bir lde doal karlanabilecek
unutkanlk, srekli tekrarlanyor ve gnlk yaam
belirgin bir biimde etkiliyorsa hastalk hline gelmi
demektir. (II) Ya ilerledike daha ok grlen unut-
kanlk hastal, gen yalarda da ortaya kabilmekte-
dir. (III) Erken yalardaki unutkanlklarn temelindeyse
ounlukla psikolojik sorunlar yatmakta ama baz vi-
tamin eksiklikleri, guatr hastal veya beyin tmrle-
ri gibi nedenler de unutkanla sebep olabilmektedir.
(IV) zellikle ehir yaamnda uyaranlarn fazla ol-
masnn tetikledii unutkanlk, iki farkl ekilde ortaya
kmaktadr. (V) lki; yeni bilginin, ilk anda nemsiz
grlerek bellee aktarlamamas veya orada sakla-
namamas durumudur. (VI) Dieriyse bellee aktar-
lan bilginin, yanl veya eksik kodlanmasndan dolay
geri arlma aamasnda ortaya kan unutkanlktr.
(VII) Bir kiinin; yeni tant insanlarn ismini hatr-
layamamas birincisine, yllardr tand birinin ismini,
dilinin ucuna geldii hlde bir trl syleyememesiyse
ikincisine rnektir.
19. Bu parada aadakilerin hangisine deinilme-
mitir?
A) Unutkanlk trlerinin nedenlerine
B) Yaam koullarnn unutkanlk zerindeki etkisi-
ne
C) Hangi durumlarda unutkanln bir hastalk
olarak kabul edildiine
D) Genlerin ruhsal durumlarnn unutkanlkta belir-
leyici olduuna
E) Yal insanlarda unutkanl tetikleyen etkenlere
20. Aadakilerden hangisi, bu parada sz edilen
birinci ve ikinci tr unutkanln ortak zelliidir?
A) Gerek duyulduunda bilgiye ulalamamas
B) Bilginin bellee kaydedilememesi
C) Yeni bilgilerin nceki bilgilerle ilikilendirilememesi
D) Belli bir yaa kadar ortaya kmamas
E) Uzun sre kullanlan bilgilerin hatrlanamamas
NOT
KPSS 2013te 19 - 27 aralndaki sorular
bir paragrafa birka soru sorularak
hazrlanmtr.
PEGEM AKADEM TRKYE GENEL
DENEME SINAVLARInda da bir paragrafa
birka soru sorulmutur.
TRKE
2013
28. - 30. sorular aadaki bilgilere gre
cevaplaynz.
Bir alveri maazasnn otoparknda bir blmde
dokuz aralk numaralanm park yeri vardr.
Numaralanm park yerlerinde mavi, beyaz,
siyah ara park etmitir. Aralarn renkleriyle ilgili
aadaki bilgiler verilmitir.
Siyah aralarn hepsi tek saylarn yazld
yerlerdedir.
3 numaral park yerinde beyaz ara durmaktadr.
1 ve 6 numaral park yerlerinde ayn renkte
aralar durmaktadr.
28. Bu bilgilere gre numaral park yerlerindeki ka
aracn rengi kesin olarak bilinmektedir?
A) 3 B) 4 C) 5 D) 6 E) 7
29. Bu bilgilere gre aadakilerin hangisi kesinlikle
dorudur?
A) 1 ve 8 numaral park yerindeki aralar ayn
renktedir.
B) 2 numaral park yerindeki ara mavidir.
C) 4 ve 6 numaral yerlerdeki aralar farkl renktedir.
D) 5 numaral park yerindeki aracn rengi siyahtr.
E) 4 ve 8 numaral park yerindeki aralar ayn
renktedir.
30. Bu bilgilere gre aadakilerden hangisi kesinlikle
yanltr?
A) Mavi aralarn hepsi ift sayl otoparktadr.
B) 1 numaral park yerindeki ara beyazdr.
C) 2 ve 8 numaral park yerindeki aralar beyaz
renktedir.
D) 6 numaral park yerindeki duran ara mavidir.
E) 2 ve 9 numaral park yerindeki aralar ayn
renktedir.
NOT
SYM 17 Nisan 2013 tarihli
aklamasndan sonra PEGEM AKADEM
KPSS DENEME SINAVLARINDA 28-30
soru aral Szel Mantk sorularndan
olumutur.
28. - 30. sorular aadaki bilgilere gre
birbirinden bamsz olarak cevaplaynz.
Ahmet, Hasan ve Zafer isimli kii; A, B, C, D, E ve
K vitamin deerlerinin tamamn ltrmlerdir. Vita-
minlerin deer sonular yksek, normal ve dk
olmak zere snflandrlmtr. Bu kiinin vitamin
deeri snflandrmalaryla ilgili olarak baz bilgiler y-
ledir:
Ahmetin drt vitamin deeri yksek, iki vitamin
deeri ise normaldir.
A vitamini herkeste ayn deerde llmtr.
Ahmetin yksek olan vitamin deerlerinden biri,
dierlerinde normaldir.
ki kiinin E ve K vitamin deeri dktr.
Hasann yalnzca bir vitamin deeri normaldir.
B vitamini yksek deerde olan iki kiiden biri
Zaferdir.
28.
I. A
II. B
III. C
Hasan iin yukardaki vitaminlerden hangileri
normal deerde olabilir?
A) Yalnz I B) Yalnz II C) Yalnz III
D) I ve II E) II ve III
29. C vitamini sadece Zaferde normal deerde ll-
mse aadakilerden hangisi kesinlikle dorudur?
A) Hasann D vitamin deeri normaldir.
B) Ahmetin E vitamin deeri yksektir.
C) Hasann C vitamin deeri dktr.
D) Ahmetin normal deerde llen vitaminlerin-
den biri Kdir.
E) Zaferin D vitamin deeri yksektir.
30. Hasan ve Zaferin sadece iki vitamin deeri d-
kse aadakilerden hangisi yanltr?
A) Hasann C vitamin deeri normalse D vitamin
deeri yksektir.
B) Zaferin D vitamin deeri yksekse Ahmetin C
vitamin deeri yksektir.
C) Ahmetin D vitamin deeri normalse Zaferin C
vitamin deeri normaldir.
D) Ahmetin C vitamin deeri normalse Hasann D
vitamin deeri yksektir.
E) Zaferin C vitamin deeri yksekse Hasan ve
Zaferin tm vitamin deerleri ayndr.
SZCKTE ANLAM
SZCN ANLAM ZELLKLER
MECAZA DAYALI SZ SANATLARI
SZCKLER ARASINDAK ANLAM LKLER
KALIPLAMI SZ BEKLER
KLEME
PEKTRME
DEYMLER
ATASZLER
KALIPLAMAMI SZ BEKLER
"Dilimin snrlar, dnyamn snrlardr."
LUDWG WTTGENSTEN
2013
2
2
0
0
4
3
2
0
0
5
3
2
0
0
6
5
2
0
0
7
4
2008
2
2
0
0
9
5
2
0
1
0
2
2011
3
2
0
1
2
1
km Soru Aac
DEDE KORKUT HKYELER
Dede Korkut Hikyeleri (Hakaniye Trkesi: Kitab- Dedem Korkut Al Lisan-
Tife-i Ouzhan), Ouz Trklerinin en bilinen epik destanlarndandr.
Bu trn ilk rnekleri 15. ve 16. yzylda yazya geirilmitir. Dede Korkut kitabn-
daki hikyeler tarih boyunca dilden dile, anlatcdan anlatcya aktarlan bir szl
gelenek rndr. Bu sre ierisinde deiikliklere urayan hikyeler 16. yzylda
yazya geirilmilerdir.Eserde nazm ve nesir bir arada verilmitir.
Dede Korkut biyografisi
Dede Korkut destanlarn ilk anlatcsdr. Dede Korkut, hikyelerinde veli bir kii
olarak ortaya kar. Ouzlar nemli meseleleri ona danrlar. Keramet sahibi oldu-
una inanlr. Gelecekten haberler verdii sylenir. Ozan ve kamdr. Ouznamede,
Dede Korkutun 295 yl yaad ve slam dini peygamberi Hz. Muhammede eli
olarak gnderildii anlatlmaktadr. Ouz Hana vezirlik yapm olduu da bilinir.
Kopuz alp, hikmetli szler syler. Kopuzuna da kendine duyulduu gibi sayg
duyulur. Baz rivayetlerde ise shak Peygamberin soyundan olduu sylenir. 9 ila
11. yzyllarda Trkistann Aral Gl blgesinde Sir-Derya nehrinin Aral Glne
dkld yerde doduu, rge Dede adnda bir olu olduu ve bu blgelerde
hkm sren Trk hakanlarna danmanlk yapt destanlarndan anlalmakta-
dr. 570-632 yllar arasnda (Hz.Muhammed zamannda) yaad da rivayet edilir.
Kpaklarn ve Hristiyanlarn Ouz Trkleriyle yapt mcadeleler Dede Korkut
Hikayelerinin ortaya kmasna sebep olmutur. Dede Korkut hikyelerinden hep
olay bittikten sonra kar bir destan syler ve dua eder.
Dede Korkut destanlarnda yer alan eski Trk gelenekleri
Hikayelerin hepsinin bir toyla (elenceyle) balamas eski bir Trk geleneinin
gstergesidir. ocuklara ad verilirken yaptklar iin gzetilmesi de eski bir Trk
gelenei olarak kabul edilmelidir. rnein Boa Han, ismini boay ldrmesiyle
almtr. Toy etme (Toplant yapp karar verme): Ouzlar mhim konularda karar
vermek iin toplant yaparlard: Kudretli Ouz beylerini hep ardlar evlerine ge-
tirdiler. Ar misafirlik eylediler.
1. BLM
SZCKTE ANLAM
SZCN ANLAM ZELLKLER

Anlam olan ya da anlam olmad halde cmle kuruluunda grev stlenen ses
birliklerine szck denir.
Zengin bir sz daarcna sahip dilimizde baz szckler tek bir kavram karlar-
ken bazlar birden ok anlam karlamaktadr.
Tek anlaml szckler: Sadece bir kavram karlayan szcklerdir.
kaldrm: Yollarda talarla yaplan deme:

Araba bozuk kaldrmlarn stnde sallanyor, devrilecek gibi oluyordu.
testere: Aa, demir vb. eyleri kesmeye yarayan, genellikle gen biiminde
dileri olan, dar ve uzunca elik ara:
Aa testeresiyle koca ktkleri dorad tek bana.
(Kaynak: tdk.gov.tr)
Grld gibi yukardaki szcklerin baka anlamlara gelebilecek kullanm yok-
tur.
ok anlaml szckler: Kullanld yere ve duruma gre birden ok anlam kaza-
nabilen szcklerdir.
dmek:
1. Yer ekiminin etkisiyle bolukta, yukardan aaya inmek:
Havada uan ku vurulmu gibi birdenbire sokaa dyor.
2. Bulunduu yerden ayrlarak veya dengesini yitirerek yukardan aaya inmek:
ocukken aatan dp ayam krlmt da alayamamtm.
3. Yere devrilmek, yere serilmek:
ocuk koarken yere dt.
4. Yamak:
Dalara kar dt.
5. Vurmak, demek, rastlamak:
nce uzun dall badem aalarnn alaca glgeleri sahile inen kei yoluna
dyordu.
(Kaynak: tdk.gov.tr)
Dmek szc kullanld yere gre farkl anlamlar kazanmtr. Szcn
yukarda belirtilenler dnda da kazand daha birok anlam vardr. Dilimizdeki
szcklerin ounluu ok anlamldr, yani temel anlam dnda kullanlmaya uy-
gundur. Dilimizde szcklerin kullanldklar cmleye gre kazandklar bu farkl an-
lamlara da yan anlam ya da mecaz anlam denir.
PR DKKAT
Bu konudan KPSSye
her yl ortalama 3 soru
gelmektedir.
Szckte Anlam nitesi,
gelen soru saysndan ziya-
de, cmle ve paragraflarn
tam olarak anlalmasnda
bir temel olmas asndan
ok nemlidir.
4 PEGEM AKADEM
Gerek Anlam
Temel Anlam
Bir szcn, akla gelen ilk anlamna temel anlam denir. Bir szck tek bana
duyulduunda ya da okunduunda o szcn temel anlam akla gelir.

az: Sindirim sisteminin balangc olan, st ve alt ene arasndaki boluk:
Azndaki lokmay bir trl yutamyordu.

boyun: Gvdenin bala omuz arasnda kalan ksm:
Sabaha kadar boynum ard.

durmak: Hareketsiz kalmak, kmldamamak:
Babas odann ortasnda durup biraz dnd.
Yukardaki cmlelerde gz, boyun, durmak szckleri akla gelen ilk anlamlaryla
kullanlmtr.
Yan Anlam
Bir szcn temel anlamnn dnda, ancak temel anlamyla ilikili olarak kazan-
d yeni anlamlardr.
Dilberin banda siyah sa olur.

(temel anlam)
Ba szcnn temel anlam, insan ve hayvan bedenlerinin en yukar, en
nemli ksmdr. Dolaysyla szck, yukardaki cmlede temel (ilk) anlamyla kul-
lanlmtr.
Ba szcnn, temel anlamyla balantl olarak kazand yeni anlamlar, yani
yan anlamlar ise aada verilmitir:
Bir eyin en yukars, en yksek noktas:

kam dalar bana, vatana doru bakam.
Bir eyin balad, kp yayld yer, kaynak:

Bu sonbahar banda bir gn onunla Beykoz ayrna gittik.
Bir eyin yan, yakn, evresi:

Fakat nedendir Ya Rab bu susuzluumuz / Suyu grl grl akan eme banda.
Yukarya, ste gelen yn:

Yatan banda oturmu alyordu.
Mecaz Anlam
Bir szcn gerek anlamndan tamamen syrlarak kazand yeni anlamlara
mecaz anlam denir.

Scak sobann yannda uzun uzun sohbet ettiler.
(Gerek anlam: Yakmayacak derecede s veren, meyi nleyecek kadar stan)

Mdr, rencilerini ok scak karlad.
(Mecaz anlam: Dosta olan, sevgiyle dolu olan, efkatli)
rneklerde grld gibi mecaz anlaml kullanmlarda, szck farkl bir anlama
gemitir.
PR DKKAT
SYMnin yapt snav-
larda temel anlam ve
yan anlam deil, gerek
anlam ve mecaz anlam
ayrm sorulmaktadr. Soru-
larda, seenekler arasnda
yan anlamda kullanlm
szck de verilebilecei
iin dikkatli olunmaldr.
Yan anlam, temel anlamla
bir ekilde ilikilidir ve ger-
ek anlam balnda ele
alnr; oysa mecaz anlam
tamamen dsel, gerek
d bir anlamdr.
5 PEGEM AKADEM
Aadaki alt izili szckler de mecaz anlamda kullanlmtr:
Feryad brak, kendine gel nk zaman dar.

(Dar szc, yetersiz, az anlamnda kullanlm.)
Glen gzlerinin manas pek derin.

(Derin szc, anlalmas, kavranlmas zor anlamnda kullanlm.)
Bu szlerinle hepimizi ok krdn.

(Krmak szc gcendirmek, zmek, incitmek anlamnda kullanlm.)
Aldanma cahilin kuru szne.

(Kuru szc souk, sevimsiz, hissiz anlamnda kullanlm.)
N
o
t
Mecaz anlam; sadece szckte degil, bir sz beginde (yani bir szck
grubunda), bir deyimde, argoda ya da atasznde de grlebilir. Bu
durumda mecaz, ifadenin tamaminda dnlr.
Ona gerekleri anlata anlata dilimde ty bitti.
ocuklarin o halini grnce iim ciz ediyor.
Komunun tavugu komuya kaz grnr.
Kaymagi seven mandayi yaninda tair.
Krler memleketinde ailar padiah olur.
Temel, yan ve mecaz anlam ilikisini daha iyi anlayabilmek iin aadaki tabloyu
inceleyiniz:
Szck

Gerek Anlam Mecaz Anlam

Temel Anlam Yan Anlam
1. ene
kemklernn
stne dzl, srp
koparmaya ve
nemeye yarayan
sert, beyaz organlar-
dan her br
2. ark, testere, tarak,
vb. entkl eylerdek
kntlardan her br
3. Sarmsak dlm,
karanfl vb.nde de
benzetlen tane
4. Baz dantel ve
lemelern kenarla-
rndak yuvarlak svr
blm
5. Gl olduunu
bell etmek, tehdt
etmek
(d gstermek)
6. Ktlk yapmak
n frsat beklemek
(d blemek)
7. Zorla veya natla
stedn yaptrmak
(d germek)
Di szcnn anlamlar (tdk.gov.tr)

PR DKKAT
SYMnin son yllarda
ska sormaya balad
dsel ge kavram da
mecazla ayn dorultuda-
dr. Mecazda da dsel
gelerde de gerek d
unsurlara yer verilir.
6 PEGEM AKADEM
Aadaki cmlelerdeki alt izili szcklerden hangisi temel anlamda
kullanlmtr?
A) evresindekilerin sevgisini kazanan mkemmel bir insand babam.
B) Onu, herkese rnek olan tavrlar ile tandk.
C) Gne domadan bir saat kadar nce yola ktk.
D) Bu sevimli ocua hemen kanm kaynad.
E) Dallar plak aalarn arasnda bir sre oturduk.
B seeneinde tavr szc davran, vaziyet, hl anlamlarnda, yani temel anlamyla
kullanlmtr. Dier seeneklerdeki szckler mecaz ve yan anlamda kullanlmtr.
Cevap B
Aadaki cmlelerdeki alt izili szcklerden hangisi yan anlamda kul-
lanlmtr?
A) Acyla zevki kullanmay renirsek baarl oluruz.
B) Aratrmaclar tarafndan incelenen hayvanlar serbest brakld.
C) Alabildiince yeilliin uzand gzel bir kyd ilk buras.
D) Ayn zamanda gzel kumatan bir boyun atks vard.
E) Bilgi edinme yollarn renmeyen insan genellikle hazr bilgiyi tercih eder.
C seeneindeki uzanmak szcnn temel anlam boylu boyunca yatmak tr. Verilen
cmlede ise bir alana yaylmak anlamnda, yani yan anlamda (temel anlamla ilikili) kul-
lanlmtr. Dier cmlelerdeki szckler temel anlamlaryla (ilk anlamlaryla) kullanlmtr.
Cevap C
Kamak szc aadakilerden hangisinde temel anlamda kullanl-
mtr?
A) Yeni aldm bu kazak sanki biraz yeile kayor.
B) Bir tehlike sezdiin anda hemen eve kaarsn.
C) Bir aydr alacakllardan kayor dkkn sahibi.
D) Btn gn havuzdan kmaynca kulana su kam.
E) Odann hals biraz saa kam, sen ne dnyorsun?
Kamak szcnn temel anlam hzla koup bir yere saklanmaktr. Bu anlam da B
seeneinde kullanlmtr.
Cevap B
7 PEGEM AKADEM
Aadaki cmlelerin hangisindeki alt izili szck mecaz anlamyla
kullanlmtr?
A) Gelecek hafta bugn yine bulualm, dedi byk bir sevinle.
B) Beyaz at stnde gelin grnnce dn balad.
C) ocuu uyutmak iin odaya gtrd yal dad.
D) Bu bo szleri dinlemekten artk bkmtk hepimiz.
E) Akrabalarn grmek, onlarla konumak istiyordu.
A, B, C ve E seeneklerindeki alt izili szckler mecaz anlamda kullanlmamtr. Bo
szcnn gerek anlam iinde bir ey olmayandr. Bu szck, D seeneindeki cm-
lede, gerek anlamnn dnda deersiz, bir ie yaramayan anlamnda kullanld iin
mecaz anlamdadr.
Cevap D
Terimsel Anlam
Bir bilim, sanat, spor ve meslek dalyla ilgili zel ve belirli bir kavram karlayan
szcklere terim anlaml szckler denir.
retmenimiz bu hafta alar anlatt.

(matematik terimi)
Greilerimiz minderde baarl olamadlar.

(spor terimi)
Sanat tiz sesiyle izleyenleri byledi

(mzik terimi)
Aadaki cmlelerin hangisinde terim kullanlmtr?
A) Adam iki dakika nefes aldrmyordu bize.
B) Arkadama laf yok, o mert mi mert biridir.
C) Baarl olmak iin yardmlamak arttr.
D) Dnceleriyle herkese rnek oluyordu.
E) Her iirin cmle yaps ve hece ls farkldr.
E seeneindeki hece ls ifadesi iirle, daha da genellenirse, edebiyatla ilgili bir ifade
olduu iin terim anlamldr.
Cevap E
N
o
t
Bazi szcklerin terim anlamli olup olmadigi szcgn kullanildigi
cmleye gre degiir:
zledigimiz oyunun birinci perdesi daha gzeldi.
(terim)
Odanin perdesini yikatmak istiyor annem.
(terim anlamli degil)
8 PEGEM AKADEM
MECAZA DAYALI SZ SANATLARI

1. Benzetme (Tebih)
Bir nesnenin, varln niteliini daha etkili biimde anlatmak iin daha belirgin niteli-
i olan bir varlktan yararlanma yntemine benzetme denir. Tam bir benzetmede
drt ge bulunur. Fakat btn gelerin kullanlmas art deildir.
Zeytin gibi siyah gz benzetmesinde u geler vardr:
Benzeyen: Asl anlatlmak istenen, yani benzetmeye konu olan varlk: gz
Benzetilen: Benzeyenin kendisine benzetildii varlk: zeytin
Benzetme Yn: Benzeyenin benzetilene hangi ynden benzedii: siyah
Benzetme Edat: Cmleye benzetme anlam katan szck: gibi
Selvi gibi uzun boy

benzetilen benzetme benzetme benzeyen
edat yn
Kar gibi beyaz amarlar

edat
yn
Tilki gibi kurnaz ocuk

edat
yn
(I) Edebiyat sevgisi olmaynca kii ister politikac, ister bilgin, ister mhendis,
ister hekim olsun gerek bir aydn saylmaz. (II) Doru drst dnemez.
(III) yiyi kty birbirinden ayramaz. (IV) Batnn nemli politika adamlarn
incelerseniz hepsinin sanata, edebiyata yaknlklarn, o konularda yazdklar
yazlarn, yaptklar konumalarn deerli birer alma olduunu grrsnz.
(V) General de Gaullen anlar bir edebiyat antdr; Mitterantn konumala-
r, kitaplar da
Bu paradaki numaralanm cmlelerin hangisinde benzetme yaplm-
tr?
V. cmlede Gaullen anlar bir edebiyat antdr ifadesinde anlar, edebiyat antna
benzetilmitir.
Cevap E
2. Eretileme (stiare)
Eretileme (istiare), aslnda benzetme sanatndan ok da farkl deildir. Benzetme-
de de eretilmede de ama, bir kavramn zelliini glendirmek iin onu baka bir
kavrama benzetmektir.
Eretileme, yalnzca benzeyen ya da benzetilen geleriyle yaplan sz sanat,
ayn zamanda bir benzetme eidi olarak tanmlanabilir.
PR DKKAT
Benzetme, SYMnin tm
snavlarnda, en fazla soru-
larn sanatlardan biridir.
LYS (eski ismiyle SS)
tarz snavlarda, benzetme
edat, benzetme yn,
benzetme eitleri gibi de-
taylara girilse de KPSSde
cmlede ya da paragrafta
benzetme olup olmad
sorulmaktadr.
PR DKKAT
Benzetme rneklerinde
hem benzeyen hem de
benzetilen telaffuz edilir.
Fakat eretilmede ben-
zetmeden farkl olarak bu
kavramlardan sadece biri
sylenir; dier kavram kar
tarafa anlalr.
9 PEGEM AKADEM
Her yaz bu cennette tatil yaparm.

benzetilen
(Benzeyen ge tatil yeridir fakat sylenmemitir.)
Meleim beiinde uyuyor.

benzetilen
(Benzeyen ge bebektir fakat sylenmemitir.)
Gne bugn glmsyor bize.

benzeyen
(Benzetilen ge insandr fakat sylenmemitir.)
N
o
t
Egretilemede ama, benzeyen ya da benzetilen kavramlarindan birini
syleyerek diger kavrami karidaki kiinin sezmesini saglamaktir. Bu da
anlatimi daha ekici hale getirmektedir. Aagidaki egretileme rnekleri
incelendiginde bu sanatin gzelligi daha da iyi grlecektir:
Ya otuz be! Yolun yarisi eder.
Dante gibi ortasindayiz mrn.
Cahit Sitki Taranci
Artik demir almak gn gelmise zamandan
Mehule giden bir gemi kalkar bu limandan.
Yahya Kemal Beyatli
(lk dizede mr, yola; ikinci dizede ise tabut, gemiye benzetilmi.)
Aadaki cmlelerin hangisinde eretileme (istiare) rneklenmitir?
A) Aalktan ve aalardan kurtulmu, baka diyarlara gidiyordu.
B) Kltrn mayas, edebiyatta oluup olgunlar.
C) Bahedeki st aacnda yaayan sere yavrusu daldan dmt.
D) Bu kitapta yedi yazarn hikyeleri bulunmaktadr.
E) Eskiden, herkes birbirine selam verirdi.
B seeneinde, kltrn mayas ifadesinde kltr kavram mayalanabilen bir kavrama
(yourt, hamur vs.) benzetilmi ama bu kavram sylenmemitir. Dolaysyla istiare (ere-
tileme) yaplmtr.
Cevap B
Eretileme eitli ekillerde yaplabilir:
1. Doaya ait bir zellik insana aktarlabilir:
O, cvk bir insandr.

svlara ait

zellik
Babam geciktiimi renince yine esip grleyecek.

rzgrn zellii
2. nsana ait bir zellik doaya aktarlabilir, yani kiiletirme yaplabilir:
Yllarn hznn tayordu yollar.

insana ait
zellik
PR DKKAT
Eretilme de aslnda bir
eit benzetmedir. Kav-
ramlardan biri gizlendii
ve benzetmeye gre daha
fazla yorum gc gerektir-
diinden daha nitelikli bir
sanat kabul edilir. Fakat
KPSSde benzetme ve
istiare ayrmna u ana
kadar yer verilmemi, her
iki sanat da benzetme,
benzerlik ilgisi eklinde tek
balk altnda sorulmutur.
10 PEGEM AKADEM
Gne glmyor bugn yine.

insana ait
zellik
3. Doaya ait bir zellik, doadaki baka bir varla aktarlabilir:
Yldzlar akyor damlarn zerine.

(suyun zellii yldzlara aktarlm)
Bulutlar salkm salkm.

(zmn zellii bulutlara aktarlm)
4. Bir duyuyla ilgili bir kavram baka bir duyuyu anlatmak iin kullanlabilir; buna
duyular aras aktarma denir:
Scak bir glmseyii vard.

dokunma grme

Birbirinize tatl szler syleyin.
tatma iitme
Yumuak sesiyle herkesi byledi.

dokunma iitme
Dardan ac bir fren sesi geldi.

tatma iitme
3. Kiiletirme (Tehis)
nsana ait zelliklerin insan dndaki varlklara verilmesidir.
Blbl, aaran vakte kadar alarm.

(Bu cmlede blbl kiiletirilmitir, insana ait bir zellik (alama) insan dndaki
bir varla yklenmitir.)
Poyrazla syleir yapraklarn sesi.

insana ait kiiletirilen
zellik varlk
O kuun mr bir gzel gecede

kiiletirilen
varlk
Bir gzel beste sylemekle geer.
insana ait zellik
Rhtmda uyuyan gemiyi hatrladn m?

insana ait kiiletirilen
zellik varlk
(I) Yaar Kemali bence dier tm yazarlardan ayran zellii okur ile kendisini
ayr varlklar olarak grmemesidir. (II) Anlatt yknn yceliinden nere-
deyse okur kadar o da etkilenir. (III) Bazen balad cmlede heyecann gi-
derek arttn hissederiz. (IV) lgnca renklere brnm toprak ve cokulu
deniz, yarpuzlar, hatmiler, ba dndrc bir etki yaratr. (V) Ama bu ba dn-
drc etki sadece okurda deil, yaznn kendi iinde de varln srdrr.
Bu paradaki numaralanm cmlelerin hangisinde kiiletirme yaplmtr?
IV cmledeki cokulu deniz ifadesinde insann zellii denize aktarlarak kiiletirme
yaplmtr.
Cevap D
PR DKKAT
Bu aktarma eitlerine
baz kaynaklarda Deyim
Aktarmalar balyla da
rastlanr.
PR DKKAT
Kiiletirme, SYMnin s-
navlarnda kan sorularn
bir konudur.
11 PEGEM AKADEM
4. Kinaye (Deinmece)
Bir szn hem gerek hem de mecaz anlamn artracak biimde kullanlmas-
dr. Fakat elbette mecaz anlam kastedilmektedir.
Ate dt, yeri yakar.

(Ate dt yeri yakar. atasz mecaz anlamda Acy yaayan bilir. demektir.
Gerek anlam da anlalaca zere atein dt yeri tututuracadr.)
Dikensiz gl olmaz.
Hamama giren terler.
Tama su ile deirmen dnmez.

Aadaki cmlelerin hangisinde kinaye sanat rneklenmitir?
A) Genlii, gznde birden canland yal kadnn.
B) Kaldrm almalarnda dkkn sahipleri byk zorluk kard.
C) Bu konular zerinde ok fazla dnmemelisin.
D) Romann grevi insan insana anlatmaktr.
E) Kendisine hakaret edildiinde yz hi kzarmazd onun.
E seeneinde yz kzarmak deyimi hem tenin renk deitirmesi anlamnda hem de
utanmak anlamnda kullanlabilir. Bu ifadede kinaye rneklenmitir.
Cevap E
5. Mecaz- Mrsel (Ad Aktarmas)
Bir szn benzetme amac gdlmeksizin baka bir szn yerine kullanlmasdr.
Ad aktarmasnda asl anlatlmak istenenle onun yerine kullanlan sz arasnda bir
eit ilginin olmas gerekir. Bu anlam ilgilerinden bazlar aada gsterilmitir:
a) Para - Btn lgisi
Ellerim dolu, arabay sen aar msn?

(Bu cmlede araba szc ile kastedilen aslnda kapdr. Araba (btn) sy-
lenmi, kap (para) kastedilmitir.)
b) - D lgisi
orba ok gzeldi, iki kase itim.

(Burada, iki kase itim szyle ki kase orba itim. denilmek istenmitir. D
(kase) sylenmi i (orba) kastedilmitir.)
c) Sanat - Eser lgisi
iiri sevmek iin Yahya Kemali okumalsn.

(Yahya Kemal(sanat) sylenmi Yahya Kemalin iirleri kastedilmitir.)
d) Yer - Kii (Topluluk) lgisi
Bizim mahalle bu olay asla unutmaz.

(Mahalle (yer) sylenerek mahalledeki insanlar (topluluk) kastedilmitir.)
e) Kii - Ara ilgisi
Deerli kalemlerimizden birini daha yitirdik.

(Kalem sylenmi, yazar kastedilmitir.)
stanbula nl raketler geldi.

(Raket sylenmi, tenisiler kastedilmitir.)
PR DKKAT
Anlatm bozukluu
sorularnda seeneklerde
ad aktarmas gren baz
renciler, ad aktarma-
sn anlatm bozukluu
zannedebilmektedir. Ad
aktarmalar anlatm bozuk-
luu saylmaz.
12 PEGEM AKADEM
f) Yer - Olay lgisi
Erzurum ve Sivas, bamszlk savann ilk admlardr.

(Yer sylenmi, olay (kongreler) kastedilmitir.)
g) Yn - Yer / lke lgisi

Bat, Doudaki olaylara mdahale etmek zorunda.
(Yn sylenmi, lkeler kastedilmitir.)
Aadakilerin hangisinde ad aktarmas (mecaz- mrsel) vardr?
A) Dnmek, insan olmamzn en nemli kantdr.
B) Bu karanlk gecenin de sabah olacak elbet, zlme sen.
C) iir yazmaya annesinin isteiyle balad, imdi nl bir air.
D) Bizdeki beyin g hibir lkede bu kadar fazla deil ne yazk ki.
E) Bu davran pek de akllca saylmaz ama yine de sen bilirsin.
D seeneindeki beyin szc ile kastedilen insanlardr. Dolaysyla ad aktarmas
yaplmtr.
Cevap D
6. Dokundurma (Tariz)
Bir kimseyi inelemek, bir sz tersini dndrecek ekilde kullanmak ya da alay
etmek amacyla kullanlan ifadelerdir.
ok abuk geldin, sen gelene kadar aa olduk.
O kadar ak konutu ki sylediklerini hl zmeye alyoruz.

Aadaki cmlelerin hangisinde dokundurma (tariz) yaplmtr?
A) Arkadalarn grnce onlarla taklmaya karar verdi.
B) Akam bulualm da iki ift laf edelim.
C) Bazen bu parka gider kuular izlerim.
D) Byle hzl yrrsek karncalar geeriz herhalde.
E) Her eyin bittiini anlayan hrszlar tmeye balar polise.
D seeneinde hem hzl hem de karncalar geeriz ifadesi kiilerin ok yava yrd-
n gstermektedir. Hzl ifadesi de szn tam ters anlamyla kullanldn gstermektedir.
Cevap D
7. Mbalaa (Abartma)
Bir durumu olduundan daha byk ya da daha kk gsterme sanatdr.
Bir ah eksem da ta eritir

Gzm ya deirmeni yrtr
Yce da banda bir ulu kartal

Am kanadn dnyay rter
Avu ii kadar yere yirmi be kii oturduk.

PR DKKAT
Dokundurma, seenekler-
de ya da soru kklerinde
alay ad altnda da sorul-
maktadr.
PR DKKAT
Mecazl sylenen her sz
abartma deildir. Abartma-
da bir kavrama ar ller
yklenir.
13 PEGEM AKADEM
Aadaki cmlelerin hangisinde mbalaa (abartma) yaplmtr?
A) Arkadalarna taklp onlar kzdrmaktan holanrd.
B) Balk alarnn zerine bek bek yaslanm yosunlar.
C) Senin iin gk kubbeyi yerlere alarm yar.
D) Baz toplumlar tm yatrmlarn eitime ynlendiriyor.
E) Biraz daha bekleyelim, neredeyse yetimitir.
C seeneinde gk kubbeyi yere almak abartlm bir durumdur. Burada sevgiliye du-
yulan sevginin gc abartlmtr.
Cevap C
8. Dolaylama
Baz canl ya da cansz varlklar dorudan anlatlmak yerine baka kavramlarla
anlatlr. Bir kavramn birka szckle anlatld bu sanata dolaylama denir.
Egenin incisi zmir
bacasz sanayi turizm
delikli demir tfek
kara elmas kmr
Aadaki cmlelerin hangisinde dolaylama yaplmtr?
A) Batda Dou mziine kar ilgi olduka fazladr.
B) Birden bee kadar kydeki okullarda okudu bu yazar.
C) Beyaz altn, ukurovann en byk geim kaynaklarndandr.
D) Bu projenin tamamlanmas neredeyse bir haftay bulur.
E) Cebi biraz para grnce herkese yksekten bakmaya balad.
C seeneinde beyaz altn ifadesiyle pamuk kastedilerek dolaylama yaplmtr.
Cevap C
9. Gzel Adlandrma
Sylenmesi kulaa ho gelmeyen, olumsuz ya da rktc anlamlar artran
szlerin daha olumlu, kabullenilebilir szlerle anlatlmasdr.
lmek rahmete kavumak
gmmek topraa vermek
verem ince hastalk
cin iyi saatte olsunlar
PR DKKAT
Dolaylamada kavramla
sylenen szler arasnda
bir ilgi aranmaz. Bun-
lar aslnda canl ya da
cansz varlklara taklm
lakaplardr. rnein,
Zeki Mrenin lakab nedir,
diye sorulduunda Sanat
Gnei yant verilecektir.
PR DKKAT
Ad aktarmas, Dolaylama
ve Gzel Adlandrma daha
ok LYS tarz snavlar-
da tercih edilmektedir.
KPSSde de sorulabilir
ihtimaline kar konuyu
grmekte fayda vardr.
14 PEGEM AKADEM
Aadaki cmlelerin hangisinde gzel adlandrma yaplmtr?
A) Ben, senden tr bu hallere dtm; haberin var m?
B) Deerli yazarmz yarn son yolculuuna uurluyoruz.
C) renciler, derslerde beni can kula ile dinliyordu.
D) retmenimle koridorda yan yana yrmeye baladk.
E) Yeni retmenimizi gittike daha ok seviyorum.
B seeneinde son yolculuuna uurlamak ifadesiyle gmmek kavram kulaa daha
olumlu gelecek ekilde ifade edilmitir.
Cevap B
SZCKLER ARASINDAK ANLAM LKLER

E - Yakn Anlaml Szckler
Yazllar farkl, anlamlar ayn olan szcklere e anlaml szckler denir.
ses - seda hafza - bellek

saha - alan mektep - okul
Anlamlar birbirine yakn ama anlamca tam rtmeyen szcklere yakn anlaml
szckler denir.
gezmek - dolamak kmek - oturmak

dinlemek - iitmek doru - drst
yalan - yanl bakmak - seyretmek
(I) Baz bencil, egoist ve karc kimseler vardr ki onlar, srf kendilerine zarar
vermiyor diye ktlk yapan kimselere engel olmazlar. (II) Onlarn bakalarna
ktlk yapmalarna, bu ktlklerinin btn toplumu zarara uratmalarna
ses dahi karmazlar. (III) Onlara dokunmamaya alrlar. (IV) Oysa bu tavr
son derece yanltr. (V) Yalnz kendimizi deil, toplumun dier bireylerini de
dnmek zorundayz.
Bu paradaki numaral cmlelerin hangisinde e anlaml szckler bir ara-
da kullanlmtr?
I. cmlede bencil ve egoist szckleri e anlamldr ve bir arada kullanlm, anlatm
bozukluuna yol amtr.
Cevap A
PR DKKAT
E anlaml szcklerin bir
arada kullanlmas anlatm
bozukluuna yol aar.
Konuyu bize ak ve net
bir ekilde anlatt.
15 PEGEM AKADEM
Aadaki cmlelerden hangisinde yakn anlaml szckler bir arada kul-
lanlmtr?
A) Ne yaplrsa yaplsn, ne tedbir alnrsa alnsn, her i, ulaaca sonuca
ular.
B) nsan dncesini anlatrken kulland szcklere zen gsterdii l-
de dilini gelitirir.
C) Son zamlarla birlikte eitli rn ve hizmetlerin cret ve fiyatlar artt.
D) Bu dnyada kalc olmak, herkes tarafndan okunmak her yazarn hayalidir.
E) nsann gerek bir sanat eseri retebilmesi iin pek ok koul bir araya
gelmelidir.
C seeneindeki cret ve fiyat kelimeleri yakn anlaml szcklerdir. Fakat anlamlar
bire bir ayn deildir. Hizmetin karl cret, eyann karl fiyat olarak kullanlr.
Cevap C
Kart (Zt) Anlaml Szckler
Nitelikleri ve durumlar birbirine ters den szcklere kart anlaml szckler denir.
Az veren candan ok veren maldan...
Akll kpr arayncaya kadar deli kpry geer.
Eskisi olmayann yenisi olmaz.

N
o
t
Bir szcgn olumsuz biimi, o szcgn karit anlamlisi degildir.
rnegin, "ansli-anssiz", "gitmek-gitmemek" szckleri karit anlamli
degildir. "anssiz" szcg "ansli"nin olumsuzu, "gitmemek" szcg
"gitmek" szcgnn olumsuzudur.
Bazi szcklerin de karit anlamlisi yoktur.
Ari, kaya, karde vb.
Aadaki cmlelerin hangisinde kart anlaml szckler kullanlmtr?
A) Yazlarnda zaman zaman toplumsal ve ekonomik sorunlara da deinir.
B) Burada yapaylkla doallk i ie girmitir.
C) Bu kente bundan birka yl nce de gelmiti.
D) i o denli ok ki kendine ayracak zaman yok.
E) Derslerinde hem grsel hem de iitsel ara lardan yararlanyor.
B seeneindeki yapaylk ve doallk szckleri kart anlamldr. Doal, doann dze-
nine uygun anlamnda, yapay ise doadaki benzerlerine uygun olarak retilen, yapma
anlamndadr.
Cevap B
E Sesli (Seste) Szckler
Yazllar ve okunular ayn, anlamlar farkl olan szcklere e sesli szckler denir.
ay (akarsu) ay (iecek)
at (hayvan) at - (atmak eylemi)
yz (surat) yz - (yzmek eylemi)
16 PEGEM AKADEM
gl: Kn yapran dken, dikenli, al veya aak eklinde bir ss bitkisi ve bu
bitkinin katmerli, gzel kokulu iei.
Dikensiz gl olmaz, derler atalarmz.
gl- (fiil olarak): Houna, tuhafna giden durumlar karsnda sesli veya sessizce
duygularn aa vurmak.
Kk kzla bir arkada gibi konuuyor, glyordu hi durmadan.
(Yukardaki rneklerde gl ve gl- szckleri e seslidir. nk yazllar ayn-
dr ama aralarnda hibir anlam ilikisi yoktur.)
Aadaki cmlelerdeki alt izili szcklerden hangisinin sestei vardr?
A) Btn genler gibi o da bana buyruk olmak istiyordu.
B) Bu yl yaptklarmz, gelecek yl yapacaklarmzn teminat olacaktr.
C) Dadan aa szlen kartal bir kayann zerine kondu.
D) Deiim kimi zaman kendini hi fark ettirmeden hayata geer.
E) Her ac ve skntnn nedenini bilir, ona gre hareket ederdi.
B seeneinde yl kelimesi hem sene hem de ylmak: bezmek, usanmak anlamlarna
gelebilen seste bir szcktr.
Cevap B
N
o
t
Yazililari ayni gibi grnmesine ragmen sylenileri (dzeltme iaret-
lerinden dolayi) farkli olan szckler seste degildir:
alem (bayrak) - lem (dnya)
kar (doga olayi) - kr (kazan)
Somut - Soyut Anlaml Szckler
Somut anlaml szckler: Be duyuyla (grme, iitme, koklama, tatma, dokun-
ma) alglanabilen varlklar karlayan szcklerdir.
Koku, ses, lamba, yumuak, ac szckleri be duyuyla alglanabildii iin so-

muttur.
Soyut anlaml szckler: Be duyuyla alglanamayan varlklar karlayan sz-
cklerdir.
Nefret, znt, mutluluk, akl, ruh gibi szckler be duyumuzla alglanamad-

iin soyuttur.
N
o
t
Kullanildigi yere gre, soyut anlamli bir szck somut anlam, somut
anlamli bir szck ise soyut anlam kazanabilir. Bu anlam olaylari
"somutlama" ve "soyutlama" olarak tanimlanir:
Onurumu ayaklar altina aldilar.
somutlama
Bu adam kafasizin tekidir.
soyutlama
Yukaridaki rneklerde "onur" szcg somut zellik, "kafa" szcg de
soyut anlam kazanmitir.
17 PEGEM AKADEM
Aadaki cmlelerdeki alt izili szcklerden hangisi soyut anlamldr?
A) Genler, bu ormanlar sizler yaatacaksnz.
B) ocuklar retmenlerini drt gzle bekliyordu.
C) ki hafta boyunca okula gelemeyecekmi retmenimiz.
D) Yoldan geenlere tek tek hediyeler verdiler.
E) airin dizelerinde doa sevgisi kendini ok belli ediyor.
E seeneinde sevgi szc be duyu ile alglanamayan bir kavram karlamaktadr;
Dolaysyla soyut anlamldr.
Cevap E
Nitel - Nicel Anlaml Szckler
Nicel anlaml szckler: Varlklarn llebilir, saylabilir ya da karlatrlabilir
zelliklerini gsteren szcklerdir.
Geni baheli bir ev ald stanbulda ve emekli olunca oraya tand. (alan ls)
Uzun bir moladan sonra yolcular tekrar aralara bindiler. (zaman ls)
Yksek bir maala yeni iine balad. (say-para ls)

Nitel anlaml szckler: Varlklarn llemeyen, saylamayan zelliklerini gste-
ren szcklerdir.
Onun babas ok geni biridir, hibir eye kolay kolay kzmaz. (rahat anlamnda)
Uzun etme ite, bu i bugn bitecek, dedim sana. (nazlanma, direnme anlamnda)
Yksek hedeflere ulamak, ok fedakrlk gerektirir. (ulalmas g anlamnda)

Aadaki cmlelerdeki alt izili szcklerden hangisi nitel anlamldr?
A) Ben de sana burada olanlar uzun uzun yazacam.
B) Bir ay sonra kitabm, kapa desenlerle ssl olarak kmt.
C) Bu kadar eli uzun bir insan grmedim herkese para datyordu.
D) Boaz kysnda oturmu, aktaki be on balk teknesini seyrediyorduk.
E) Bu olay zerine, gemide fazla kii kalmad.
Nitel, llemeyen zellikleri gsteren bir kavramdr. C seeneinde eli uzun ifadesi de
llebilir bir uzunluk (l, sre, zaman vs.) gstermemektedir. Dolaysyla nitel anlamldr.
Dier szckler nicel (llebilen, saylabilen, gzlenebilen) bir zellik gstermektedir.
Cevap C
Genel - zel likili Szckler
Genel anlaml szckler: Anlam kapsam geni olan, altnda birden ok tr barn-
drabilen szcklerdir.
Bitki, tat, sanat, yemek, lke...

zel anlaml szckler: Anlam kapsam dar olan, kavramlar tek tek karlayan
szcklerdir.
18 PEGEM AKADEM
Hanmeli, bisiklet, Sezen Aksu, mant, Trkiye...

varlk
canl
bitki
aa
am
kzlam
insan hayvan
cansz
N
o
t
Bir szcge tek baina genel ya da zel anlamli demek dogru olmayabilir.
Szck, diger szcge ya da cmlede bulundugu konuma gre "genel" ya
da "zel" sayilabilir.
Yukaridaki siralamada "bitki" szcg "aga" szcgne gre genel
anlamliyken "canli" szcgne gre zel anlamlidir.
Aadaki cmlelerin hangisinde alt izili szckler arasnda genel - zel
ilikisi yoktur?
A) Canllar leminin en kutsal varl insandr.
B) Varlklar canl ve cansz diye ikiye ayrmlar.
C) En salkl sporun yry olduu biliniyor
D) Okulun bu denemede gsterdii baary kimse inkr edemez.
E) En gzel iek bence gldr.
nsan bir canl trdr; varlklar, canl ve cansz diye ikiye ayrlr; yry, bir spordur;
gl, ieklerden bir eittir. Ancak baar, bir btn olan okulu oluturan paralardan biri
deildir.
Cevap D
Yansma Szckler
Doadaki varlklarn seslerine benzetilerek oluturulan szcklere yansma sz-
ckler denir.
Tak, r, hav, gr, fokur, me

N
o
t
Bu szcklerden isim ve fiil tretilebilir: takirti, irilti, havlamak, grlemek,
fokurtu, melemek.
PR DKKAT
Szckler aras anlam
ilikileri szckte anlam
sorularnda sorulabildii
gibi cmle ve paragraf
dzeyindeki sorularda da
karlalan bir konudur.
19 PEGEM AKADEM
Aadaki cmlelerin hangisinde doadaki seslerden tremi (yansma)
bir szck kullanlmtr?
A) Kurtlarn ulumalarn duyunca korkmaya balamtm.
B) Byle ayak oyunlaryla bir yere varamazsn.
C) Bir gn olsun beni dndn oldu mu?
D) Kitap okumayan insanlar gibi olmak istemiyorsak okumalyz.
E) Kitap, sokak kedilerinin yaamlarn da anlatmaktadr.
A seeneindeki ulumak szc bu hayvanlarn kardklar sesin kelimeye
dntrlmesiyle olumutur (miyavlamak, havlamak gibi).
Cevap A
KALIPLAMI SZ BEKLER
Birden ok szckten oluan ve anlamca bir durumu, kavram, nesneyi yanstan her
unsur, bir sz beidir.
kilemeler
Anlatma g kazandrmak amacyla eitli zelliklerdeki iki szcn yan yana
getirilmesiyle oluturulan sz beklerine ikileme denir. eitli ekillerde yaplabilir:
E ya da yakn anlaml szcklerden oluur:

Doru drst, yalan yanl, krk dkk
Kart anlaml szcklerden oluur:

Gece gndz, aa yukar, er ge, irili ufakl
Biri anlaml biri anlamsz szcklerden oluur:

Ufak tefek, yrtk prtk, eri br, kaba saba
kisi de anlamsz szcklerden oluur:

Abuk sabuk, mrn krn, vr zvr, abur cubur
Ayn szcn tekrar edilmesiyle oluur:

Yava yava, ince ince, koa koa, hkra hkra
Yansma szcklerden oluur:

rl rl, atr atr, fokur fokur, grl grl
Fiillerle kurulabilir:
Gle oynaya, de kalka, alaya szlaya...
Aadaki cmlelerin hangisinde ikileme kullanlmtr?
A) Odann iini gzel bir kekik kokusu sarmt.
B) Araba hi durmadan amura bata ka yola devam etti.
C) Ormann ortasnda tatilin keyfini karyorduk.
D) Bulaklar ykayarak annesine yardm ederdi.
E) Toplantda gndemden hi dmeyen konulara deinildi.
B seeneindeki bata ka szc kart anlaml fiillerle oluturulmu bir ikilemedir.
Cevap B
N
o
t
kilemeler ayri yazilir ve kelimeler arasina hibir noktalama iareti getirilmez.
PR DKKAT
KPSS sorularnda ikileme-
lerin nasl yapldna yne-
lik sorular tercih edilme-
mektedir. Bu sorular yaprak
testlerde, soru bankalarn-
da ve nite testlerinde ko-
nuyu pekitirmek amacyla
kullanlr. KPSSde cmle
veya parada ikileme olup
olmad sorulmaktadr.
PR DKKAT
Yineleme ile ikileme ka-
rtrlmamaldr. Parann
birka farkl yerine ayn
szckler gemise buna
yineleme denmekte-
dir. kilemeler, bir arada
kullanlr.
20 PEGEM AKADEM
Pekitirmeler
Anlatm glendirmek amacyla kullanlan ek, szck ya da beklerdir. eitli e-
killerde yaplabilir:
scak smscak
mavi masmavi
(szcn ilk hecesinin bir ekle yinelenmesiyle)
scak scack
byk byke
(-ca, -ck ekleriyle)
scak scak m scak

konuuyor konuuyor da konuuyor
(mi edat ve de balacyla)
scak pek scak

iyi olduka iyi
(szcn nne pekitirme anlaml bir szck getirilerek)
scak cehennem gibi scak

gzel melek gibi gzel
(benzetme yoluyla pekitirme)
Aadaki cmlelerin hangisinde pekitirme yaplmtr?
A) Bizim olan bugnlerde nedense konumuyor.
B) Uuan kular gzel mi gzel bir gnn habercisiydi.
C) Bu haberi duyunca dnya bama ykld sandm.
D) ocuk, elini neredeyse makineye kaptryordu.
E) Dorusu ben de grntl telefondan holanmazdm.
B seeneindeki gzel mi gzel ifadesi mi edatyla yaplm bir pekitirmedir.
Cevap B
Deyimler
Bir kavram, bir durumu daha gl ve etkili ekilde ve herkesin anlayabilecei
kalplarla anlatmak amacyla kurulmu sz beklerine deyim denir.
Sonunda kabak bana patlad.
Grdmz korkun manzara hepimizi can evimizden vurmutu.
Barna ta basarak yllar yl beklemiti.

(lk cmlede geen kabak bana patlamak sz kalplam bir sz beidir. Ba-
kalarnn da ilgisi olan bir ite, sadece kendisinin zarar grmesi anlamn karlamak-
tadr. Ayn ekilde dier cmlelerdeki deyimler de kaynam, kalplamtr.)
21 PEGEM AKADEM
N
o
t
Deyimlerin ayirici zelligini bir rnek zerinde incelemek deyim
konusunun anlailmasi aisindan ok daha faydali olacaktir.
ok zor bir durumla kari kariyasin, imdi ayikla pirincin taini.
Yukaridaki deyim,
- Birden ok szckten olumutur; tek szckten olumu bir deyim
yoktur.
- Zihnimizde "zor ve karmaik bir durumun iinden ikmaya alimak"
anlami oluturur.
- Kaliplamitir; szckler degitirilemez. "Ayikla bulgurun taini" dene-
mez. Byle bir kullanim "anlatim bozuklugu" sayilir.
(I) nsanlar okuduklar romanlardan iyi ahlakl olmay renirler mi? (II) Ede-
biyat birok ey retmek iin iyi bir ara olarak dnlr. (III) Bilim, felsefe
ve tarih konularn ileyen romanlar baz eyleri retmekte baarl saylrlar.
(IV) Derste ocuun yz evirdii tarih, bir kurgu iinde verildiinde pekl zevk-
le renilen bir konu haline gelebilir. (V) ocuklara masal anlatanlar bilirler, biraz
durakladnzda ocuk hemen sorar Ee, sonra ne olmu? diye.
Bu parada numaralanm cmlelerden hangisinde deyim kullanlmtr?
IV. cmlede geen yz evirmek deyimi, ilgisini gstememek, artk ilgilenmemek an-
lamlarnda kullanlan bir deyimdir.
Cevap D
Deyimler farkl biimlerde olabilir:
gz atmak, dil dkmek, etekleri zil almak...

(-mek / -mak ekiyle oluturulmu mastar kalplar)
pf noktas, eli maal, kelle koltukta...

(beklemi szler)
Vay canna! Yok canm! Hele kr!

(nlem biiminde)
Hangi rzgr att?

Hangi dada kurt ld?
(soru biiminde )
ne atsan yere dmez.

ncir ekirdeini doldurmaz.
(cmle biiminde)
Bizim tavuk bir yumurta yumurtlar yedi mahalle duyar, elin ksra kheylan
dourur, ses kmaz.
(yk biiminde)
PR DKKAT
Deyim denince, genellikle
bir ey yapmak, bir ey
etmek gibi -mek / -makl
kalplar akla gelmektedir.
Oysa deyimler ok farkl
kalplarda olabilmektedir:
Pf noktas, Vay canna,
hadi ordan, evlere enlik...
Bu yzden sorulardaki ve
rneklerdeki deyim kalpla-
rn dikkatli inceleyiniz.
22 PEGEM AKADEM
Baz deyimler gerek anlamldr:
yi gn dostu, kara gn dostu, ou gitti az kald, kimi kimsesi yok, ismi var cismi
yok, hem sulu hem gl, zr kabahatinden byk...
Baz deyimler mecaz anlamldr:
Kelle koltukta, gz atmak, dilinde ty bitmek, ii cz etmek...

Baz deyimler hem gerek hem mecaz anlaml, yani kinayelidir:
Aba altndan sopa gstermek, yz kzarmak, elinden tutmak, azna bir par-
mak bal almak, keyi dnmek, dallanp budaklanmak...
Aadaki cmlelerin hangisinde bir deyim aklamasyla birlikte veril-
mitir?
A) yklerini, diinden trnandan artrd parayla bastrm.
B) Karsnda beni grnce donup kald.
C) Artk gemie bir snger ekmek istiyordu.
D) O her eye dudak bker, hibir eyi beenmez.
E) Days elinden tuttu da bir i kurabildi.
D seeneindeki dudak bkmek deyiminin anlam bir eyi beenmemektir. Bu anlam
da cmlede verildiine gre deyim aklamasyla birlikte verilmitir.
Cevap D
N
o
t
Deyimin aiklamasiyla verilmesi anlatim bozuklugu sayilmaz. SYM
sorularinda "Aagdaki cmlelerin hangisinde bir deyim aklamasyla
birlikte verilmitir?" soru kkleri bulunmaktadir.
Ataszleri
Ataszleri, geni halk ynlarnn yzyllar boyunca deneyimlerden ve bunlara da-
yal dncelerden domu yarglardr. Ataszleri bir ulusun ortak dnce, kan
ve tutumunu belirtir. Genel geerli yarglardr, yani bir ataszyle belgelendirilen
tutumun doruluu herkese kabul edilir.
Ataszlerinin ayrc zellii yol gstermesi ve t vermesidir. Bu ynyle deyim-
lerden ayrlr. Bununla birlikte eitli ifade zellikleri de vardr.
Sosyal olaylarn nasl olageldiklerini bildiren ataszleri:
Komunun tavuu komuya kaz grnr.
Minareyi alan klfn hazrlar.
Araba krlnca yol gsteren ok olur.

Doa olaylarnn nasl olageldiklerini belirten ataszleri:
Mart kapdan baktrr, kazma krek yaktrr.
Zemheride kar yamadan kan yamas iyi.
Mart yaar nisan vnr, nisan yaar insan vnr.

PR DKKAT
Deyimler genel kural, t
nitelii tamaz, belli bir
durumu en ksa ekilde ve
biraz da mizah ve ekicilik
katarak ifade etmek iin
sylenir.
23 PEGEM AKADEM
Denemelere ya da manta dayanarak dorudan doruya ahlak dersi ve t
veren ataszleri:
irkefe ta atma, stne srar.
Bugnk iini yarna brakma.
Yoldan kal, yoldatan kalma.

Birtakm gerekler, felsefeler, bilgece dnceler bildirerek dolayl olarak yol
gsteren ataszleri:
Bal bal demekle az tatl olmaz.
Korkunun ecele faydas yoktur.
Tama su ile deirmen dnmez.

Tre ve gelenekleri bildiren ataszleri:
Bir fincan kahvenin krk yl hatr var.
Kzn dvmeyen dizini dver.
Kz beikte, eyiz sandkta.

Kimi inanlar bildiren ataszleri:
Krk ylda bir len olur, eceli gelen lr.
Akacak kan damarda durmaz.
Baykuun ksmeti ayana gelir.

N
o
t
Ataszleri de deyimler gibi kaliplami szlerdir ve bu kaliplar bozulmaz;
aksi takdirde anlatim bozuklugu kabul edilir.
Gn dogmadan neler dogar. (dogru)
Gne dogmadan neler dogar. (yanli)
Dogru syleyeni dokuz kyden kovarlar. (dogru)
Dogru syleyeni dokuz kasabadan kovarlar. (yanli)
Baz ataszleri gerek anlamldr:
Bugnk iini yarna brakma.
Dost ile ye i, alveri etme.
Akll dman aklsz dosttan hayrldr.

Baz ataszleri mecaz anlamldr:
Denize den ylana sarlr.
Minareyi alan, klfn hazrlar.
Damlaya damlaya gl olur.

Baz ataszleri de hem gerek hem mecaz anlaml, yani kinayelidir:
Balk batan kokar.
Mum, dibine k vermez.
Ate, dt yeri yakar.

Baz ataszleri eksiltili cmle (yklemi sylenmemi, tamamlanmam cm-
le) eklindedir:
Bal dibinden, ya yznden...
Bor vermekle, dman krmakla...
Ata arpa, yiide pilav...

24 PEGEM AKADEM
Baz ataszleri yk, genellikle de karlkl konuma biimindedir:
Yengece niin yan yan gidersin demiler; serde kabadaylk var, demi.
Tilkiye tavuk kebab yer misin demiler; adamn gleceini getiriyorsunuz,

demi.
Baz ataszleri anlamca birbirine ters dmekte, elimektedir:
Yalancnn evi yanm, kimse inanmam.
Doru syleyeni dokuz kyden kovarlar.
yilik eden iyilik bulur.
yilie iyilik olsayd koca kze bak olmazd.

Dncesiz ve yersiz davranan, gerei grmeyen, anlay kt kimseler yaptk-
lar ilerin, syledikleri szlerin ne gibi sonular douracan hesap edemezler.
Bu yanlaryla, iyi niyetli de olsalar dostlarna bilmeyerek zarar verebilirler. Bunun
aksine, bilgili rakibin neler yapabilecei, hangi yollara bavuraca nceden tah-
min edilip sezilebilir; dolaysyla kii tedbirini alr, kendisine gelebilecek zararlar
nlemeye alr.
Bu parada anlatlan durumu aadaki ataszlerinden hangisi en iyi
zetler?
A) Akl akldan stndr.
B) Akll dman, aklsz dosttan hayrldr.
C) Akll hrsz, akn ev sahibini bastrr.
D) Akl adama sermayedir.
E) Aklly arkada tutma, aklsz klavuz etme.
Bu parada anlatlanlar B seeneindeki atasznn aklamasdr.
Dier ataszlerinin aklamas aadaki gibidir:
Akl akldan stndr:
Her insan ayn anlay, bilgi ve dnme gcne sahip deildir. Bizim akl edemediimizi,
bir bakas akl edebilir. Biri bizden daha iyi dnp karanlk bir noktada bize k tutabilir.
Bu bakmdan nemli ilerimizde gvenli, geni dnce sahibi kimselere danmaktan,
onlarn bilgi ve tecrbesine bavurmaktan kanmamalyz.
Akll hrsz, akn ev sahibini bastrr:
Akln kullanmasn bilen, ak gz, uyank ve dzenbaz kimseler dncesiz, kavray
kt, ahmak ve akn kimseleri aldatmakta bir zorlukla karlamazlar. Hatta bu kimseler,
karlarndaki bu aptal insanlar, hakl da olsalar haksz karabilirler; kendilerini su ile-
memi gibi gsterebilirler.
Akl kiiye (adama) sermayedir:
Giritiimiz hemen btn ilerde baarl ya da baarsz olmamzdaki en byk etken
akldr. O, yapmaya altmz ite ba aracmzdr. Onu gerektii gibi, yerinde kullanr-
sak iyi sonu almamz kolaylar. Hemen her ite bir sermayeye gerek duyulduu aktr.
Bu sermaye de paradr. Ama unutmayalm ki, parann da ie yarar ekilde kullanlmas
aklla olur.
Aklly arkada tutma, aklsz klavuz etme:
Hangi ite, hangi ynetimde olursa olsun salkl bir sonuca gidilmek isteniyorsa, mutlaka
iyi ve doru dnenlere, iinin ehli ve akll kimselere ncelik verilmelidir; onlar takipi
deil, takip edilenler olmaldr. Eer bunun tersi yaplp aklsz, ahmak, beceriksiz, anlay
kt kimselere ncelik verilir, onlar i bana getirilirse yaplan iten olumlu bir sonu elde
edilemez; elde kalan yalnzca zarar olur.
Cevap B
25 PEGEM AKADEM
KALIPLAMAMI SZ BEKLER
Bir yazar, kalplam sz beklerinin (ikileme, deyim, atasz) dnda kendisi de
szcklere farkl anlamlar ykleyerek yeni sz bekleri oluturabilir. Bunlarn dilde bi-
linen, kalplam kullanmlar yoktur. Bu szler kullanldklar metinde zel bir anlam
karlayarak yazarn iletmek istedii yargy aktarr.
Geen hafta Boazii niversitesinde Yaar Kemale fahri doktorluk unvan
verileceini duyunca bir tek eye ardm: daha nce verilmemi olmasna.
Strasbourg niversitesi gibi Avrupann saygn eitim kurumlarndan yllar
nce ayn unvan verilmiti; ama Trkiyedeki niversitelerin daha erken dav-
ranmam olmasyd beni artan. Yaar Kemalin roman ve yaam hak-
knda sylenmemi ne kald diye dnerek gittim Boazii niversitesinin
Albert Long Halldeki etkinliine. Fakat Trk romannn en byk ustas ko-
numaya balaynca, taptaze duygular iinde brakt beni.
Bu parada alt izili szle Yaar Kemal hakknda aadakilerden han-
gisi vurgulanmtr?
A) Yurt iinde yeni yeni anlalmaya baland
B) Yepyeni dnceler rettii
C) Farkl trlere gei yapt
D) Kendini gen hissettii
E) Farkl bir tarz olduu
Alt izili szde taptaze ifadesi, Yaar Kemali dinleyen kiinin, beklentisinin tam tersiyle
karlatn gstermektedir. Yine ayn eyleri duyacan sanan kii yeni eylerle kar-
lamtr. Bu da B seeneinde verilen yeni dnceler olabilir.
Cevap B
Szckler bir milletin hafzasnn en canl ahitleri. Teknolojinin tanmakta zor-
land szcklerin ou imdi dar aacnda. Kim bilir tam ip ekilecekken ipi
koparacak niancy bekliyordur. Bence o nianclar airlerdir.
Bu parada alt izili szle szcklerin hangi zellii vurgulanmaktadr?
A) Unutulmak zere olmalar
B) Hl kullanlyor olmalar
C) Eserlerde ska kullanlmalar
D) Duygular ifadede ara olmalar
E) Zamanla yeni anlamlar kazanmalar
Parada geen dar aac insanlarn hayatlarna son vermek iin kullanlan dzenei kar-
layan bir kavramdr. Bu kavram parada, mecaz anlamda, szckler iin kullanlmtr.
Szcklerin lmesiyle kastedilen de onlarn unutulmasdr.
Cevap A
PR DKKAT
KPSSde kan Szckte
Anlam sorularnn ou,
yoruma dayal bu tip soru-
lardr. Bu sorular zerken,
verilen metnin iyi anla-
lmasna ve szcklerin
gerek anlam zelliklerine
de dikkat edilmelidir.
26 PEGEM AKADEM
Baz yazarlar varlklarn kendinden stn saydklarna yknmeye borludur.
Byle olduu iin de ykndkleri kiiler unutulunca onlar da unutuluverir.
Bu paradaki alt izili szle anlatlmak istenen aadakilerden hangisidir?
A) Kimseye benzememeye alma
B) Bakalarn taklit ederek var olma
C) zgn konular ileme
D) Kendinden sonraki yazarlar etkileme
E) Kendini dier yazarlardan stn grme
yknmek, bakasna benzemeye almak anlamndadr. Varln yknmeye borlu
olan bir yazarn bakalarn taklit ederek var olduu sylenebilir.
Cevap B
Ulusal kltrle evrensel kltr bir bahe duvarna benzetebiliriz. Bu duvarn
i yz yerele, yresele bakarsa d yz de evrensele bakacaktr. Sanat
yaptlarnda, bu duvarn iki yzn de ayn anda yanstabilmelidir.
Bu paraya gre duvarn iki yzn de ayn anda yanstabilmek szyle
anlatlmak istenen aadakilerden hangisidir?
A) Yerel kltre evrensel kltrden daha fazla yer vermek
B) Evrensel kltr oluturan unsurlar ortaya koymak
C) Yerel ve evrensel unsurlar bir arada vermek
D) Her kltrn kendine has zelliklerini yanstmak
E) Yerli kltrden yola karak evrensellie ulamak
Parada ulusal kltr, bahe duvarnn i yzne; evrensel kltr, d yzne benzetilmi
ve sanatlarn eserlerine duvarn iki yzn yani ulusal ve evrensel kltr ayn sevi-
yede yanstmalar gerektii anlatlmtr. Buna gre duvarn iki yzn de ayn anda
yanstabilmek szyle yerel ve evrensel unsurlara eit seviyede yer vermek anlatlmak
istenmitir.
Cevap C
27 PEGEM AKADEM
Soldan Saa
1. Devinim.
6. Grbz, salkl, ok gzel ve temiz ocuklar iin
sylenir.
12. Gnl verip k olmak, tutulmak anlamnda bir
deyim.
13. Zihinde tasarlanan, imaj.
14. Bir durumu olduundan daha byk ya da daha
kk gsterme.
16. Doadaki varlklarn seslerine benzetilerek olu-
turulan szckler.
17. Bir bilim, sanat, spor ve meslek dalyla ilgili zel
ve belirli bir kavram karlayan szck.
19. Ml etmek.
20. Tama su ile ---- dnmez. atasznde bo bra-
klan yere getirilecek sz.
Yukardan Aaya
2. armak, dnemez bir hle gelmek anlamn-
da bir deyim.
3. Benzetmenin tek gesiyle yaplan sz sanat, eski
ismiyle istiare.
4. Bir szn hem gerek hem de mecaz anlamn
artracak biimde kullanlmas.
5. Tartlmaz, baka bir yoruma elverili olamayan
anlamnda bir deyim.
7. Taklit etmek, zenmek.
8. Kendini gstermek iin ie karan.
9. Bir pekitirme szc.
10. Bir nokta zerine dikkati ya da ilgiyi ekmek an-
lamnda bir deyim.
11. Bir kimseyi inelemek, bir sz tersini dnd-
recek ekilde kullanmak ya da biriyle alay etmek
amacyla kullanlan ifade.
15. llebilir, saylabilir zellikleri gsteren szck-
ler.
18. Yazllar ve okunular ayn, anlamlar farkl olan
szckler.
BULMACA Bulmacann zmlerini sayfa 373te bulabilirsiniz.
1 2 3
4 5
6
7 8 9
10 11
12
13
14
15
16
17 18
19
20
1.
I. i yine bana yktn renince ok kzdm.
II. Odann duvarn ykarak salonu biraz daha
genilettiler.
III. Dn akamki frtnann ykt aa yolu ka-
patm.
IV. Suu kardeine ykmann yanl olduunu
anlad.
V. Bir kamyon eyay kapnn nne ykp git-
tiler.
Yukarda numaralanm cmlelerin hangilerin-
de ykmak szc ayn anlamda kullanlm-
tr?
A) I ve II B) I ve IV C) I ve V
D) II ve IV E) III ve V
2.
I. Yeni bir i yeri amak iin tm hazrlklar
tamamlam.
II. Lavabonun tkanan borusunu amak iin
gerekli pompay bulamam.
III. Televizyonu amak iin en son dmeye
basacaksnz.
IV. Yeni bir snav amak iin ay beklemek
gerekecek.
V. Sergi amak iin byk ve aydnlk bir salon
istiyormu.
Amak szc yukardaki cmlelerin hangi-
lerinde ayn anlamda kullanlmtr?
A) I ve II B) I ve V C) II ve IV
D) III ve V E) IV ve V
3. Glmece gesini, belli bir oranda iirimin hamu-
runa katarm; iirime glelik kazandrmak iin.
Hem ac ilalara birazck eker katarlar ya, iimi
kolay olsun diye, onun gibi. Ama bou bouna
gldrp elendirmek deil, gerekliin iimini
kolaylatrmak.
Parada geen gerekliin iimini kolaylatr-
mak szyle anlatlmak istenen aadakiler-
den hangisidir?
A) iirin duygu ykn artrma
B) Anlalmay zorlatrma
C) iirin etki alann geniletme
D) Gerekliin zor anlaldn gsterme
E) Gereklerin kolay anlalmasn salama
4. Aadaki cmlelerin hangisinde kart an-
laml szckler bir arada kullanlmtr?
A) Yamur suyu gibi saf, kar gibi temiz insanlar-
d bunlar.
B) Kk sere gk kapsnn nnde duran
adama beni gsterdi.
C) Arlar, solucanlar uyanmasayd o sabah ba-
har ge kalacakt.
D) areyi, eve yatak odasnn penceresinden
girip kmakta bulmutu.
E) nce, yeil yapraklar tomurcuklarn yrtm,
aa bakyorlar.
5.
I. ounluk salanamad iin toplant erte-
lendi.
II. Onun pikinliine bir anlam veremedik.
III. Cesaretinin krlmasna sen sebep oldun.
IV. evre temizliine nem vermek gerekir.
Yukardaki cmlelerin hangilerinde alt izili
szckler gerek anlamyla kullanlmtr?
A) I ve II B) I ve IV C) II ve III
D) II ve IV E) III ve IV
6. Asrlar nce bir ozan alar delen sesiyle yle
demiti:
Biz dnyadan gider olduk
Kalanlara selam olsun.
Bu dizelerde alar delen sesi szyle airin
hangi yn vurgulanmtr?
A) airin iirlerini samimice oluturmas
B) Yaad devrin en byk airi olmas
C) alar boyunca unutulmamas
D) ann airlerini etkilemesi
E) iirleriyle toplumu derinden etkilemesi
7. ocukluumdan beri topluluk nnde konua-
mam ben; dncelerimin zinciri kopar, dilim
balanm gibi olur; ylece kalakalrm orada.
Bu cmledeki alt izili szle anlatlmak iste-
nen aadakilerden hangisidir?
A) Anlatacaklarnn srasn arma
B) Yerel syleyi zelliklerine yer verme
C) Cmle kurmada ok titiz olma
D) ok akc bir dille konuma
E) Dncelerini belli bir sraya koyma
ZML TEST
28 PEGEM AKADEM
8. Aadaki cmlelerin hangisinde deyim,
aklamasyla birlikte verilmitir?
A) lkokul retmenini grecei iin ii iine s-
myordu.
B) O, ilerini kimseye sezdirmeden yapar, kar-
da gezip izini belli etmezdi.
C) Konumamas iin kardakine ka gz edip
duruyordu.
D) Bir saat boyunca uratktan sonra krmz
elbisede karar klmlard.
E) Her zaman olduu gibi yine kemerlerimizi
skmamz isteniyordu.
9. Aadaki cmlelerde alt izili szcklerden
hangisi mecaz anlamyla kullanlmtr?
A) Domateslerin sert olmasn zellikle istemiti
manavdan.
B) Bahedeki ieklerin kokusu birbirine kar-
mt.
C) Kuru pastann tatls da tuzlusu da vardr.
D) Bu souk szlerle hepimizi ok kryorsun.
E) Otobs karmak istemiyorsan erken k-
malsn.
10. Aadaki cmlelerin hangisinde kiiletirme
yaplmamtr?
A) Gn der, glgeler r ve yzn der
serviliklere.
B) Zaman, silinmi bir yamur gibi serpiliyor
zerime.
C) Glgem ufuktan barr: elebi, unutma
bizi.
D) Yamur hncn gneten alr kara bir bulutla.
E) Ellerim rya grr, st beyazdr uykularm.
11. Gzlerinden deniyorum sabaha varmay
Bulunmaz denizlerde bir sahil gzlerin
Gitmem gerek, hayatn anlamn
Bilecek kadar cesur deilim.
Bu dizelerde birbirine benzetilen geler aa-
dakilerin hangisinde bir arada verilmitir?
A) Gzler-sabah B) Deniz-sahil
C) Hayat-cesur D) Deniz-gzler
E) Gzler-sahil
12. Hafta sonunda evi tamaya karar verdiler. cm-
lesinde ev szc evin iindeki eyalar yeri-
ne kullanlmtr.
Buna benzer bir anlam olay aadaki cmle-
lerin hangisinde vardr?
A) Sokaklar, telal insanlarla doluydu.
B) Hi kimse hibir eyden memnun deildi.
C) Bu eski apartmanlarn asansrleri kk
olur.
D) Her an Ahmet Hamdi Tanpnar okumak isti-
yordu.
E) Sen aylar sonra Afrikadan dndn.
13. Ben bir romanda romancyla deil, romandaki
I
kiilerle tanmalym. Romanc, roman anlay
II
ile ortaya kar. Bu nitelii ile romanc, kendi inand
dncelerle kartlarn ayn gerekilik ve ustalkla
III IV
ortaya koyabilmelidir.
V
Bu paradaki numaral szcklerle ilgili
aadaki aklamalardan hangisi yanltr?
A) I. sz, temel anlamda kullanlmtr.
B) II. sz, mecaz anlamda kullanlmtr.
C) III. sz, soyut anlamldr.
D) IV. sz, terim anlamldr.
E) V. sz, deyimdir.
14. Sanatnn romanlarndaki en dikkat ekici zel-
lii gzlem gcnn romanlarndaki hikyelerin
ruhuna sinmi olmasdr. Sokaktaki her trl in-
san romanlarnda arlayan sanat tm sosyal
gereklikleri olduu gibi sunmaya alr okuyu-
cularna.
Bu paradaki alt izili szle anlatlmak iste-
nen aadakilerden hangisidir?
A) Sokaktaki insann konuma diliyle roman
oluturma
B) Gl betimlemeleri romana yanstabilme
C) Toplumun her kesimine hitap etmeye alma
D) Okurunu, anlatt olayn iinde yaatabilme
E) Farkl insan manzaralarna romanda yer ver-
me
29 PEGEM AKADEM
15. (I) iirinde hayatn ritmini yakalamt. (II) Her
dizesi, msras hayat soluyordu; sokakta grd-
mz masum bir ocuu, her gn nnden ge-
tiimiz bir i yerini grdk onun iirlerinde. (III) O
ok kk yalardan beri iir yazyordu aslnda.
(IV) Okurunu karsna alr, onunla konuurdu.
(V) Dili duru bir stanbul Trkesiydi; iirlerindeki
kurgu, eski halk masallarnda yaatrd bizi.
Bu paradaki numaral cmlelerin hangisinde
dsel gelere yer verilmemitir?
16. Avrupa bize iiri retmedi nk iiri asl biz ona
retecek durumdaydk. Edebiyatmz batan
baa iirdi. Trk ruhunun btn emelerinden
iir akyordu. Sultandan dilenciye kadar iire ya-
knlk duymayan kimse yok gibiydi. Fransz ede-
biyatnda bulunmaz Hint kuma olan gzel
msra bizde pek ucuza gidiyordu.
Bu parada aadakilerden hangisine yer
verilmemitir?
A) Ad aktarmas (mecaz mrsel)
B) Somutlama
C) Benzetme
D) Eretileme (istiare)
E) Kiiletirme
17. Adem, dneceksen kendi sonum nasl olacak, diye
dn. Brak herkes kendi iin dnsn. Herkesin
kendi defteri var. Sen nndeki deftere iyi eyler yaz-
dr.
Bu parada anlatlan aadaki ataszlerin-
den hangisi destekler?
A) Vermeyince Mabud, neylesin Mahmud.
B) Her koyun kendi bacandan aslr.
C) Olsa ile bulsay ekmiler, hi bitmi
D) Krler sarlar birbirini arlar.
E) Kurt, kuzu kapt yeri dokuz defa yoklar.
18. nl Dac Nasuh Mahruki, Bir Dacnn
I
Gncesinde, trmanlarnda yaadklarn halkla
II
paylarken ruhumuzu irdeliyor. Kitabn beni kendine
III
balayan zellii de bu oldu zaten. Kendimi aynada
IV
grdm, duygularm canlanm biimde buldum.
V
Bu paradaki numaral szcklerle ilgili aa-
A) I. sz, terim anlamldr.
B) II. sz, topluluk addr.
C) III. sz, soyut anlamldr.
D) IV. sz, gerek anlamldr.
E) V. sz, mecaz anlamldr.
19. stek; yaam gcdr, varlnzn bir alevidir.
Baka hibir ey istemez; yalnzca kendisinin b-
tnyle aa kmasn ister. Tohum olarak ya da
bir d olarak kalmak istemez; gereklie dn-
mek, gerek bir olgu olmak ister.
Bu parann anlatm ile ilgili aadaki akla-
malardan hangisi yanltr?
A) Mecaz anlaml szck kullanlmtr.
B) Deyime yer verilmitir.
C) Benzetme yaplmtr.
D) kilemeye yer verilmitir.
E) Soyut kavramlara yer verilmitir.
20. ok uratm kendimi kabul ettirmek iin. Yayn-
clarla boutum. nemli olan kitabmn kma-
syd, alacam para deil. Yaammn en gzel
gnlerini yaptlarma verdim. Bir ayam ukurda
artk. imdiyse yaptlarmn deeri artt. Bir za-
manlar kapsn andrdn yaynclar, yaptlar-
mn peinde artk.
Bu parada anlatlan durumu aadaki ata-
szlerinden hangisi en iyi zetler?
A) Kei nereye karsa ola da oraya kar.
B) Kel lr srma sal olur, kr lr badem gz-
l olur.
C) Kaan balk byk olur.
D) Son pimanlk fayda vermez.
E) Alma mazlumun ahn kar aheste aheste.
1. B 2. B 3. E 4. D 5. B 6. C 7. A 8. B 9. D 10. B
11. E 12. D 13. D 14. B 15. C 16. E 17. B 18. D 19. D 20. B
30 PEGEM AKADEM
ZMLER
31 PEGEM AKADEM
1. Ykmak szc II. cmlede kurulu bir eyi
paralayarak datmak anlamnda,
III. cmlede devirmek anlamnda,
V. cmlede indirmek anlamnda,
I. ve IV. cmlelerde ise birine yklemek anlamn-
da kullanlmtr.
Cevap B
2. Amak szc II. cmlede tkal bir eyi bu
durumdan kurtarmak anlamnda,
III. cmlede bir aygt, bir dzeni vb.leri alr
duruma getirmek anlamnda,
IV. cmlede yapmak, dzenlemek anlamnda,
I ve V. cmlelerde ise bir kuruluu, bir i yerini,
bir yeri iler veya ilk defa kullanlr hale getir-
mek anlamnda yani ayn anlamda kullanlmtr.
Cevap B
3. Yazar, parada iirine glelik katmak iin glmece
gesinden yararlandn anlatm. Bunun sebebinin
de boa glp elendirmek deil, gerekleri verirken
gereklerin daha kolay alglanmasn salamak oldu-
unu vurgulam. Bunu da gerekliin iimini ko-
laylatrmak benzetmesiyle ifade etmitir.
Cevap E
4. A, B, C ve E seeneklerinde kart anlaml szckler
yoktur. D seeneinde ise girmek ve kmak
szckleri kart anlamldr.
Cevap D
5. ounluk szc cmlede gerek anlamyla
yani say stnl anlamnda kullanlmtr;
pikinlik szcnn gerek anlam, yemein
gereince pimi olma durumudur fakat cmlede
saygszca davranlarda bulunma durumu an-
lamnda yani mecaz anlamda kullanlmtr. Krl-
mak szcnn gerek anlam bir ya da birok
paraya ayrlmaktr. Cmlede ise azalmak, yok
olmak anlamnda yani mecaz anlamda kullanlm.
Temizlik szcnn gerek anlam kirli, lekeli,
pis olmama durumudur. Dolaysyla bu szck de
cmlede gerek anlamyla kullanlmtr.
Cevap B
6. Bu paradaki alar delen ses szyle ozann
sadece yaad ada deil, daha sonraki alarda
da etkili olduu, unutulmad benzetme yaplarak
anlatlmak istenmitir.
Cevap C
7. Bu tip sorularda gerek anlamdan hareket etmek ge-
rekir. Zincir birbirine bal halkalardan oluur. Bura-
daki benzetmeyi fark etmek ve buna gre bir anlam
karmak gerekir. Dncelerin de bir sras vardr.
Dolaysyla zincirin kopmas szyle de dn-
celerin srasnn bozulmas anlatlmak istenmitir.
Cevap A
8. A seeneinde ii iine smamak deyimi,
C seeneinde ka gz edip durmak deyimi,
D seeneinde karar klmak deyimi,
E seeneinde kemerleri skmak deyimi kullanl
m fakat bunlarn aklamalar yaplmamtr.
B seeneinde ise karda gezip izini belli etme
mek deyimi kullanlm ve deyimin aklamas olan
ilerini kimseye sezdirmeden yapmak ifadesi
de yine ayn cmlede verilmitir.
Cevap B
9. A seeneinde sert szc izilmesi, krlma-
s, kesilmesi, inenmesi g olan, kat,
B seeneinde koku szc nesnelerden
yaylan kk zerrelerin burun zar zerindeki
zel sinirlerde uyandrd duygu,
C seeneinde tatl szc eker tadnda,
E seeneinde otobs szc yolcu tayan,
motorlu, byk tat anlamnda yani gerek
anlamda kullanlmtr.
Dolaysyla A, B, C, E seeneklerindeki alt izili
szckler gerek anlamda kullanlmtr. D seene-
inde ise souk szc, sevimsiz, yetersiz
anlamnda yani mecaz anlamda kullanlmtr. Bu
szcn gerek anlam ss dk olan, scan
kartdr.
Cevap D
32 PEGEM AKADEM
10. A seeneinde mek ve C seeneinde bar-
mak fiilleri glgeler iin,
D seeneinde hn almak fiili yamur
iin,
E seeneinde rya grmek fiili el iin
kullanlmtr.
Bu drt seenekte insana ait zellikler doadaki
varlklara aktarlm, yani kiiletirme yaplmtr.
B seeneinde ise byle bir durum sz konusu
deildir. Zaman kavram, yamur kavramna
benzetilmitir.
Cevap B
11. Bulunmaz denizlerde bir sahil gzlerin dize-
sinden gzlerin sahile benzetildii anlalmak-
tadr.
Cevap E
12. Verilen cmledeki anlam olay mecaz- mrseldir.
Mecaz- mrsel, benzetme amac gdlmeden bir
szcn baka bir szck yerine kullanlmasdr.
Buna benzer bir anlam olay D seeneinde vardr.
Bu seenekteki cmlede Ahmet Hamdi Tanpnar
szc Ahmet Hamdi Tanpnarn kitaplar ye-
rine kullanlmtr. Aslnda okunan Ahmet Hamdi
Tanpnar deil onun kitaplardr.
Cevap D
13. Terimler, bilimsel ya da mesleki anlamlar tayan
szcklerdir. rnein; sahne szc tiyatro
terimi, a szc matematik terimi, penalt
szc futbol terimidir. IV. szck (kartlarn) ise
herhangi bir alana ynelik deildir. Dier szlerle ilgili
aklamalar dorudur.
Cevap D
14. Alt izili szde gzlem gc vurgusu vardr. Gz-
lem gc; grlen, duyulan, iitilen, tadlan ve dokun-
ma duygusuyla alglanabilen her eyi yazya dke-
bilme yeteneini ifade eder. Dolaysyla sz edilen
hikayelerde gl betimlemeler olduuna ulalabilir.
Cevap B
15. Dsel ge; gerek anlamda uzaklam, dier bir
deyile mecazlam anlamlar tayan szleri ifa-
de etmektedir. I. cmlede hayatn ritmini yaka-
lamak, II. cmlede hayat solumak, IV. cmle-
de (eserler zerinden) okurla konumak ve V.
cmledemasallarda yaatmak ifadeleri mecazldr
yani gerek ddr. III. cmlede, mevcut bir durum
olduu gibi anlatlmtr.
Cevap C
16. Avrupa szyle kastedilen Avrupa halkdr yani
mecaz- mrsel yaplmtr. Trk ruhunun emele-
rinden iir akyordu. ifadesinde iir, suya benze-
tilmi fakat su sylenmemitir. Benzetmede kavram-
lardan biri sylendiine gre istiare yaplmtr. Ruh
kavram soyuttur fakat somutlanmtr. Ayrca Fransz
edebiyatnda gzel msralar Hint kumana benzetil-
mitir. Parada kiiletirmeye yer verilmemitir.
Cevap E
17. Sorudaki ataszlerinin aklamalar u ekildedir:
Vermeyince Mabud, neylesin Mahmud: Tanr, ra-
hat bir yaam veya yetenek ksmet etmemise kulun
elinden bir ey gelmez.
Olsa ile bulsay ekmiler, hi bitmi: u i yle
olsa, bu i byle olsa diyerek istediimiz sonuca
varamayz, elde etmek istediimiz sonucu istekle
deil almakla gerekletirmeliyiz.
Krler sarlar birbirini arlar: Benzer yaanty
paylaanlarn birbirleriyle iyi anlap, birinin
grmemi brnn iitmemi gibi davranp, gcen-
meden, kzmadan, birbirlerini idare etmeleri.
Kurt, kuzu kapt yeri dokuz defa yoklar: Kt
insanlar alarna birini drdkleri zaman onun
zayfln bildiklerinden srekli ona gidip ktlk
yaparlar. Ya da orda alarna yeni biri der mi diye
ok defa anslarna denerler.
Parada anlatlan durum B seeneindeki ataszy-
le ayn dorultudadr.
Cevap B
18. IV. numaral balayan szc gerek anlamda
nesneleri birbirine tuturmaktr. Bu cmlede ise
kitabn kiinin ilgi ekmesi anlamnda yani me-
cazl bir anlatmla kullanlmtr.
Cevap D
19. Parada varlmzn bir alevi ifadesi benzetmeye
ve dolaysyla mecazl anlatma, aa kmasn
sz deyime, d, istek, olgu, varlk szckleri
soyut kavramlara rnek gsterilebilir. Parada ikile-
meye yer verilmemitir.
Cevap D
20. Parada, sz edilen yazar genliinde kymetinin
anlalamad, yalandnda ise deerinin anlal-
dndan yaknmaktadr. Deerin ge anlalmas
ifadesine en uygun atasz B seeinde verilmitir.
Dier ataszlerinin aklamalar u ekildedir
Kei nereye karsa ola da oraya kar: B-
yklerin tuttuu yol, kklere rnek olur.
Kaan balk byk olur: Elden karlan frsat
gzde bytlr.
Son pimanlk fayda vermez: iten getikten
sonra piman olmann yarar yoktur.
Alma mazlumun ahn kar aheste aheste:
Kimseye eziyet edip ahn alma, sonra yaptn
ktlklerin cezasn mr boyu ekersin.
Cevap B
CEVAPLI TEST
33 PEGEM AKADEM
1.
II. Yllar yl bekliyorum bir gn dnersin diye.
II. Ylda bir kabrime gel, topram kokunu al-
sn.
III. Piyasann durumu yldan yla daha kt hale
geliyor.
IV. ocuun dersleri her geen yl dzeliyordu.
Yukarda numaralanm cmlelerin hangile-
rindeki alt izili szler anlamca birbirine en
yakndr?
A) I ve II B) I ve III C) II ve III
D) II ve IV E) III ve IV
2. Aadaki cmlelerin hangisinde, deyim ak-
lamasyla birlikte verilmemitir?
A) Her zaman ok konuurken imdi sesi k-
maz olmu, dut yemi blble dnmt.
B) Dizgini ele alm, artk ileri ynetmeye ba-
lamt.
C) ektii skntlar yznden yaamay isteme-
yecek duruma gelmi, canndan bezmiti.
D) Doruyu sylemek gerekirse o, saman altn-
dan su yrten bir insan deildir.
E) Sonunda dize gelmi, kendisinden gl
olan arkadann buyruunu kabul etme du-
rumuna dmt.
3. Romann temel kiisi Mahmut, babasnn istei
dnda gizlice denizci olur. Frtnalarla, dalgalar-
la bouarak yaamn kazanmak, en byk tut-
kusudur onun. Ne ki babas lnce denizi brakp
Bodruma dner. Bir ky aasnn kzyla evlene-
rek bu kez de ekmeini topraktan karmaya ba-
lar. Ama deniz tutkusunu yenemeyen Mahmut,
evini ve karsn brakp tekrar denize dner.
Bu parada alt izili szle, parada anlatlan
kiinin hangi yn vurgulanmtr?
A) Toprakla uramaktan holanmamas
B) Denizden uzak yaayamamas
C) Denizin topraktan verimli olduuna inanmas
D) Verdii karardan dolay kendini sulamas
E) Aile mutluluuna nem vermemesi
4. Aadaki msralarn hangisinde kiiletirme
yaplmtr?
A) Aldm her nefes seni fsldar
Gelir ta kalbimden vurur arklar
B) Bir tren sesiyle balad arm
Dalar talar nlatt arm
C) Bu gece tek hece yazmam dese de
Sabaha kmadan sznden cayd
D) syankar olurum ister istemez
Canmdan usanr bezer dururum
E) Bilmem ne kadar daha ya sabr ekeceim
Resminin karsnda gzya dkeceim
5. Aadaki cmlelerin hangisinde benzerlik
ilgisinden yararlanlmamtr?
A) Sabr bir tulaya, sadakat ise kke benzer.
B) Bu kadnn olu, yeil keten takmlar giyer-
di.
C) Ruhumuz bir l kadar ssz olurdu her ak-
am.
D) Ayrlk, zaman zaman tpk lm gibi gelir in-
sana.
E) Yamur damlalar camlara arpan gzyala-
ryd.
6. Yalnzca bir air olarak deil, bir aydn olarak da
hem kendini hem de iirimizi ileriye gtrmtr.
iirimize yeni konular, grler, biimler getir-
mitir. iir diline, konuma dilinin canlln, ge-
niliini alamtr. Bunu yaparken de sadelik
iinde, en az szckle derinlie varmann yolunu
bulmutur.
Bu paradaki en az szckle derinlie varmak
szyle anlatlmak istenen aadakilerden
hangisidir?
A) Youn bir anlatm biimi kullanma
B) Geni kitlelere seslenme
C) Yeni ve deiik rnlerle iiri gelitirme
D) Allm deyileri bir yana brakma
E) iire yeni duygu ve dnceler katma
34 PEGEM AKADEM
7. Aadaki cmlelerin hangisinde deyim,
aklamasyla birlikte verilmitir?
A) Yaptmz btn planlar kt zerinde kal-
mt.
B) ocuklar bu hastala yakalandndan beri
kan alyorlard.
C) Az birlii etmiler, ayn aklamalar yap-
mlard.
D) Bir mddet hobe ettikten sonra asl konu-
ya girmitik.
E) Kafas bozulunca kendisini ziyarete gelenleri
ieri almamt.
8. (I) Maalesef dnyann ba gnmzde belada.
(II) nk dnyamz tek kltrl bir dnyaya do-
ru gidiyor. (III) Bu, insanl insanlktan karan bir
durumdur. (IV) Tek kltrl bir dnyada insanl-
n halini dnelim: (V) Tek iee kalm, tek
renge, tek kokuya kalm bir insanlk ve tek dile
kalm bir dnya
Yukardaki numaralanm cmlelerin hangi-
sinde deyim kullanlmtr?
A) I ve II B) I ve III C) II ve III
D) III ve IV E) IV ve V
9. Aadakilerin hangisinde anlam kartlkla-
rndan yararlanlmtr?
A) Annesinin hogrsne snarak yaramaz-
lk yapyordu.
B) Kitabn sayfalarn evirdike hznleniyor,
neeli halini kaybediyordu.
C) Belki kimse aramyordu; ama yalnz sayl-
mazd.
D) Arkadalar arasnda sevilen bir kiilikti.
E) Baz gnler eve erken gelir, baz gnler hi
uramazd.
10. Aadaki cmlelerin hangisinde eritmek
szc, ayra iindeki aklamasna uygun
olarak kullanlmamtr?
A) Her sabah bir saat yryor, fazla yalarn
eritmeye alyordu. (salkl olmak)
B) Bu karm hazrlarken nce ekeri suda
eritmeniz gerekiyor. (kat maddeyi bir svda
zmek)
C) Tereyan eritmek iin oca yaktm. (bir
maddeyi starak sv duruma getirmek)
D) Biriktirdii paralar birka ay iinde eritti.
(harcayp tketmek)
E) Bu hastalk yavruca eritti, ine iplie dn-
drd. (zayatmak)
11. eitli sanatlarn yllar sren edebiyat serveninde
I
en nemli sorunu, tekrara dmeden, hep kendini
II III
yenileyerek; hep dili, anlatm kurcalayarak, sorgula-
IV
yarak taptaze soluklu ykler yaratmak olmutur.
V
Kalc olmann, bugnden yarna ses duyurmann
VI VII
srrn ise bu iin ustalarnn rnlerinde aramak
gerekir.
Bu paradaki numaralanm szlerden hangi-
leri birbiriyle yakn anlamldr?
A) I. ve II.
III. ve IV.
B) II. ve III.
IV. ve V.
C) II. ve III.
VI. ve VII.
D) IV. ve V.
III. ve VI.
E) V. ve VI.
III. ve VII.
12. Gnlk yaammzda nemli bir yeri bulunan
deyimleri cmlelerimizde oka kullanrz. rnein
birini iinde bulunduu olumsuz ortamdan alp
durumunu iyiletirmeye, elinden tutmak;
I
sz verdii bir ie kar sonradan olumsuz
davranmaya balamaya, yan izmek; beenmedii
II
ya da istemedii bir durumla karlanca
sz kesmek; kendini dierlerinden stn grmeyi,
III
kendini beenmek; bir ile ok uramak, ok
IV
emek harcamak anlamnda, gz nuru dkmek deriz.
V
Yukardaki numaralanm deyimlerden hangi-
sinin aklamas yanl verilmitir?
13. (I) Yolu, iekli Yaylasna eviriyoruz. (II) nce
uzun bir yryte sonra Ba Yaylaya varyoruz.
(III) adrlarmz iekli Glnn kysna ke-
yifli bir ekilde kuruyoruz. (IV) Sis, bu uzun yol
boyunca bize elik ediyor. (V) Sabahleyin erken
kalktmz iin, bu sisin nasl olutuunu, dala-
rn arasna nasl yayldn grebiliyoruz.
Bu parada numaralanm cmlelerin hangi-
sinde benzetme yaplmtr?
1. E 2. D 3. B 4. A 5. B 6. A 7. C 8. B 9. B 10. A
11. C 12. C 13. D 14. E 15. C 16. E 17. B 18. E 19. D 20. E
35 PEGEM AKADEM
14. Felsefenin gelitirdii kukuculuk, bilimsel d-
ncenin, yeniliki bulularn ---- oluturmakta-
dr. Eletirel, sorgulayc, zmleyici dnce-
nin ---- kazand dnemlerde, bilimsel retim ve
aydnlanmac gelimelerin ---- almtr
Bu parada bo braklan yerlere srasyla
aadakilerden hangisinin getirilmesi uygun
olur?
A) zn - deer - kitab
B) yapsn - sayg - cephesi
C) desteini - kymet - yolu
D) tabann - biim - ilerisi
E) temelini - nem - n
15. Kitap ok tutmutu, her gn, her evrede hakkn-
da yaplan tartmalara rastlamak mmknd.
evre szc aadakilerin hangisinde bu
cmledeki anlamyla kullanlmtr?
A) air, iirlerinde bizim evremizdeki insanla-
rn znt ve sevinlerini anlatr.
B) Byk kentlerin evreleri gecekondularla sa-
rlm.
C) nemli dnceler hep aydnlar evresinde
mi tartlr?
D) Bu evrede fazlaca hrszlk olay grlmez.
E) Doal kaynaklarn ar ve yanl kullanlma-
s evre kirliliine yol aar.
16. Onun szcklerinde kendine zg bir ses, bir
renk var. Anlatm zenli, yaln, duru. Byle oldu-
u iin bir solukta okunabiliyor.
Bu parada geen szcklerinde kendine zg
bir ses, bir renk var szyle sz edilen yazar
hakknda anlatlmak istenen aadakilerden
hangisidir?
A) Yazlarnda gzlemlerini baaryla yanstt
B) Betimlemelere arlk verdii
C) Yorum gerektiren bir anlatm tarzn tercih
ettii
D) Yazlarnda kendi yaamndan izler grld-
E) Szcklere yeni anlamlar ykleyebildii

17. Yazmaya baladm yllarda beni sadece a-
da yazarlar ilgilendirirdi. Gemi alarn ya-
zarlarna uzanmyordum, onlar baka dnyann
yazarlar olarak gryordum. Uzunca bir aradan
sonra amn dna doru sarkmaya baladm.
Yukardaki parada alt izili szle anlatlmak
istenen aadakilerden hangisidir?
A) alar aan bir sanat olmay isteme
B) Gemiteki yazarlarla ilgilenmeye balama
C) Her an ayr bir gzellii olduuna inanma
D) Gemi alardaki yazarlar beenmeme
E) ann baarl yazarlarn rnek alma
18.
I. Deve, krk yl Mekkeye gitmekle hac olmaz.
II. Anlayanla ta ta, anlamayanla bal yeme.
III. Rezaletle olan krdan, gzellikle olan zarar
yedir.
IV. Altn semer vursan, eek yine eektir.
V. Araba devrilince yol gsteren ok olur.
Numaralanm ataszleri anlamca ikierli
gruplandrldnda hangisi darda kalr?
19. Aadaki cmlelerden hangisinde deyim
yoktur?
A) Kendisi kadar etin ceviz bir retmenle kar-
lamt.
B) Okulu birincilikle bitirdiini duyunca dili tutul-
mutu.
C) Biz akademik hayat onun kadar ciddiye al-
myorduk.
D) Her dkkann nnde durup vitrinleri incele-
yerek gezindik.
E) Toplumsal konularda kafa yorar ve dikkatlice
gzlem yapard.
20. En saf suyun bile gizli bir tortusu vardr.
Yukardaki sze anlamca en yakn olan atas-
z aadakilerden hangisidir?
A) Su bulanmaynca durulmaz.
B) zm zme baka baka kararr.
C) Baa gelen ekilir.
D) Hazra dalar dayanmaz.
E) Kul kusursuz olmaz.
1. Bu deerlendirmeleri yaparken salt metinle kar
karya kalmay yeledim. Gene de zaman zaman
metinlerin arkasnda tandm yazarn siluetini
grdm. Emee duyduum sayg, sayfalarda so-
luyan bir insan, yarglarm deitirdi mi bilemem.
Bu paradaki alt izili szlerle anlatlmak iste-
nen aadakilerden hangisidir? (2006)
A) Yarglarnda yazarn kiiliinin etkisinden
kurtulamamak
B) Metni deiik boyutlaryla ele almak
C) Nesnel bir tutum taknmak
D) Metnin oluturulu servenini aratrmak
E) Metnin anlatm dokusu zerinde younla-
mak
2. Kimi lkelerde ocuklara ynelik etkinlikler hafife
I
alnyor.Tiyatrolarda ocuklara seslenen dramalar

kmseniyor, ocuk yazn ciddiye alnmyor,
II III
dergilerde onlarla ilgili yazlar kabul grmyor.
IV
Ksacas ocuk eitimi nemsenmiyor.
V
Bu paradaki numaralanm szlerden hangi-
sinin anlam tekilerden farkldr? (2006)
3. Aadaki dizelerin hangisinde dsel geler
yoktur? (2006)
A) Grdm sonbahar kanyor
atlam dudanda evrenin
B) Seyretsem derinliklerini gkyznn
Bulutlarn biimden biime giriini izlesem
C) Umasn rendim ben de
Mavisi eskimi gkyznde
D) Bir rzgr geti buradan
Kotum ama yetiemedim
E) Gecenin kdnda gzyann mrekkebi
Herkes kendi uurumuna bir ta atyor
4. Aadaki cmlelerin hangisinden, ayra
iinde verilen anlam karlamaz? (2006)
A) Yeni kredi kartnz kullanmaya balamadan,
eski kartnz keserek yok etmeniz herhangi
bir sorunla karlamanz engelleyecektir.
(Uyarma)
B) Yeni kredi kartnzn kullanm limiti ile hesap
kesim tarihi, eski kartnzla ayndr. (Eitlik)
C) Yeni kartnzda yer alan ip, sahtecilik i-
lemlerini byk lde ortadan kaldracaktr.
(nlem)
D) Alverileriniz ve nakit ekme ilemlerinizde
yeni kartnz eski kartnz gibi gvenle kulla-
nabilirsiniz. (Benzerlik)
E) Yeni kartnzla yapacanz bir ilem, eski
kartnzn otomatik olarak kullanma kapatl-
masn salayacaktr. (ncelik)
5. Folklorik gelerin kalplam bir yaps vardr;
bu da yaratcl snrlar, diyenler var. Bana gre
yanl bir saptamadr bu. Byle diyenlerin bellek-
lerinde klielemi baz iirler var. Oysa gerek
ok farkldr. Folklordan yararlanma trden tre
ya da sanatdan sanatya deiiklik gsterir.
Hibir zaman folklorik geler olduu gibi kullanl-
maz, bunun iin de anlatm donup kalmaz.
Bu parada geen donup kalmamak szyle
anlatlmak istenen aadakilerden hangisi-
dir? (2006)
A) Anlamn yitirmemek
B) Dolayl syleyilere ynlendirmek
C) Basmakalp bir nitelik kazanmamak
D) Anlatm yeteneini engellemek
E) Kurallara uygun davranmak
6.
I. Plmrn bir da kynde grdm onu
Yan sordum, kimi seksen dedi kimi yz
II. nme dt konukseverce
Soluk kadife mantosu srtnda
III. Beni tek odal ky yaps kulbesine gtrd
En soylu yoksulluun toprak deli sarayna
IV. Zaman onda yitirdim ben
Yitik zamanlara onda eritim
Yukardaki numaralanm dizelerin hangile-
rinde birbirine kart armlar ieren szler
kullanlmtr? (2007)
A) I. ve II. B) I. ve III. C) II. ve III.
D) II. ve IV. E) III. ve IV.
IKMI SORULAR
36 PEGEM AKADEM
7. (I) Ev havalansn diye atm pencereyi kapatr-
ken derin bir soluk aldm. (II) Krfezden bembeyaz
bir gemi geiyor. (III) Canm dar kmak istedi.
(IV) Uzun bir yry yapsam (V) Bu yry
srasnda zmirin sabrsz baharn selamlasam,
imbat koklasam (VI) Ardndan kyya oturup
denizi seyrederken aym yudumlasam, gaze-
temi okusam (VII) Sonra, okuduum heyecanl
romann son blmn bitirsem
Bu paradaki numaralanm cmlelerin hangi-
sinde insana ait bir zellik doaya aktarlm-
tr? (2007)
A) II. B) IV. C) V. D) VI. E) VII.
8. Her yazy, her kitab szck szck okumak
I
gerekli mi? Yazdan yazya, kitaptan kitaba deiir

bu. Onlar arasnda yleleri vardr ki okuyaym diye
kendimizi skmak gereksizdir. Ama yle yazlar,
II
kitaplar da vardr ki szckleri tada tada okuruz.
III
Bu tr yazlarda bizi kendine eken nedir? Yaza-
IV
rn kiilii, ustal ve bizi ne lde gereklerle
V
yzletirdiidir.
Bu paradaki numaralanm szlerle ilgili aa-
daki aklamalardan hangisi yanltr? (2007)
A) I. sz: zenle, anlamlarn dnerek
B) II. sz: Bir ii yapabilmek iin onun zorluu-
na katlanmak
C) III. sz: Yerinde kullanlmann verdii gzelli-
in ayrmna vararak
D) IV. sz: Cesaretlendiren, glendiren
E) V. sz: Dorular yanstp yanstmad
9. Elbette her yazar okunmak ister. Ama eer okur
iin yazmak gibi bir kaygs varsa, okurunu o-
altmak, onun houna gitmek ya da nlenmek
iin yazyorsa, gerek edebiyat okuru onu d-
layacaktr. ster bin, isterse yz bin okuru olsun,
edebiyat, vize vermek iin okurun niceliine bak-
maz, yetkinliine bakar.
Bu paradaki alt izili szle anlatlmak istenen
aadakilerden hangisidir? (2007)
A) Edebiyatta baar, okurlarn saysyla deil,
dzeyiyle llr.
B) ok sayda okura ulaabilmek iin toplumsal
deerlere ters dmemek gerekir.
C) Okurlar dnerek yazanlar, kendi gerek
duygularn yanstamazlar.
D) Tannma amacyla yazanlar, karlarn d-
nenlerdir.
E) Kimi okur, kendi grlerine uymayan yapt-
lar baarsz sayar.
10. Bir sanat olarak, okumaktan, aratrmaktan hi-
bir zaman vazgemeden sanatta doyumsuzluu
korumak gerektiine inanyorum.
A) Bir birikim oluturmaya almak
B) Sanatla ilgilenmekten zevk almak
C) Ulat noktay yetersiz bulmak
D) Sanata yn vermeye almak
E) Baarl yaptlar rnek almak
11. Ana dilinin, anneden renilen dil olduu sylenir
ama bu, yaln kat bir aklama bence. nk dil
bilimle ilgili szlkler, ana dilini daha ok, evre-
nin dili olarak aklamaktadr. Ancak, evrenin
dili denilen dil zerinde annenin etkisi olduu da
yadsnmamaldr.
A) Genel kanlara uyan
B) Etkisiz olan etkili gsteren
C) Duygusal gerekelere dayanan
D) Tartmaya ak grler ieren
E) Basit, derinlii olmayan
12. Onun, yazma ve yaratma eylemindeki byk
deime ve gelime, kendisinin hem okuru hem
de eletirmeni olmasyla balad. Sz gelimi, ilk
denemelerinde sfat kullanma tutkusundan kay-
naklanan sanatl bir anlatm vard. Kendisiyle ilk
denemeleri zerinde konuurken bu tutumuna
deinir, Yine szckleri renklerle donatp onla-
r kprtmsn. diye taklrdm ona. Kimileyin
bunun gerekliliini savunur kimileyin sesini kar-
maz, yalnzca glmser geerdi. Belli ki bir z
eletiri srecine girerdi.
A) Sylenenleri okurun gznde canlandracak
anlatmlara bavurmak
B) Szcklere yeni, armsal anlamlar yk-
lemek
C) Syleyi ynnden ssl, gsterili, kof bir
yapy yelemek
D) Szcn birka anlamn birlikte kullanmak
E) Kolay anlalr, yaln nitelikte rn vermek
37 PEGEM AKADEM
13. Bu sanatmz daha kitabn balarnda uyaryor
okurunu: tekini oku; derinde, dipte duran; ince
eyler bunlar. Bu szler, onun iirlerinin anlal-
mas iin kendisinin cmerte nmze katt
klavuzlardr. Bunlara dikkat edilmezse yanl
anlalabilir onun iiri, tekdze bir tekrarlan sa-
nlabilir.
A) Ancak iirsel birikimi olanlarn kavrayabile-
cei anlamlar tama
B) Aka sylenmemi gizli anlamlar ierme
C) airin istemedii ynde yorumlara yol ama
D) Farkl olmaya alrken anlalmaz olma
E) Kart anlamlar tama
14. Titizlikle, kl krk yararak ortaya koyduu rn-
lerini kitaplatrmak iin yllarca bekler; kendi
deyiiyle, onlarn sirkeleip sirkelemediini
grmek ister.
A) stenilen yetkinlie ulap ulaamama
B) Eskiyip unutulma
C) Olumlu ya da olumsuz ynlerden alglanma
D) Zamanla ekiciliini yitirip yitirmeme
E) Bakalarnca rnek alnma
15. ykler dnyann farkl yerlerinde gese de okuyan-
da tuhaf bir bizdenlik duygusu uyandryor; akn,
kararszln, tekinsizliin ve yalnzln evrensel ol-
duunu, bu yklerde kendimizi yazara yakalanm
hissettiimizde bir kez daha hatrlyoruz.
Bu cmledeki alt izili szle, okurla ilgili ola-
rak anlatlmak istenen aadakilerden hangi-
sidir? (2009)
A) Anlatlanlar deiik biimlerde alglama
B) Yaamla ilgili dncelerini pekitirme
C) Anlatlanlar yaadn duyumsama
D) Anlarna bal olarak mutluluk duygusuna
kaplma
E) Okuduklarnn doruluk derecesini dnme
16. Halkmz gnlk konumalarnda, insana zg
birok durumu, yz szcyle kurulan szsel
badatrmalarla anlatmtr. Sz gelimi, vnmeyi
gerektiren bir duruma yz ak, ortaya kan utan-
I
lacak duruma yz karas demektedir. Bir kimsenin
II
irkinliini belirtmek iin yzne baklmaz, kar-
III
sndakini utanacak duruma drenler iin

yznn derisi kaln szn kullanmaktadr. Bir
IV
kimsenin ok gzel olduunu vurgulamak iin de
yzne bakmaya kyamazsn deyimini...
V
Bu paradaki alt izili szlerden hangisinin,
kendinden nce verilen aklamas yanltr?
(2009)
17. Okur iin yazmyorum. Evet, ama okura yazd-
m da bir gerek. Demem u ki okur iin yazmak
baka eydir, okura yazmak baka Birinde z-
grlk vardr. teki ise sizin elinizi kolunuzu ba-
lar, sizi baml klar. Ben byle dnyorum.
Bu paradaki alt izili cmleyle yazar aada-
kilerden hangisini anlatmak istemitir? (2010)
A) Beenilecek konular ilediini
B) Kendi dncesini okurlara benimsetmeye
altn
C) Okurlarn beklentilerine gre deil, kendi is-
tedii gibi yazdn
D) Toplumu ilgilendiren konulara deindiini
E) Belli bir kitleye seslenmek istediini
18. lkemizde ok iyi oyuncular var ama ne yazk
ki bunlar yabanc dile gereken nemi vermiyor-
lar. Ana dilleri gibi Franszca ve ngilizce bilseler
yabanc lkelerdeki oyuncular bile glgede bra-
krlar.
Bu parada geen glgede brakmak szyle
anlatlmak istenen aadakilerden hangisi-
dir? (2010)
A) Bakalarndan stn duruma gelmek
B) Eitim yoluyla kendini gelitirmek
C) an gereklerine uymak
D) Yeni oyun teknikleri gelitirmek
E) Bilgi daarcn zenginletirmek
38 PEGEM AKADEM
19. Kiiliimizin oluup gelimesinde okuduklar-
mzn byk pay vardr. Her yazar, kiiliimizin
temeline ayr bir ta koyar. Bu, edebiyatn temel
ilevlerinden biridir.
Bu paradaki alt izili cmleyle, yazarlara ili-
kin olarak anlatlmak istenen aadakilerden
hangisidir? (2011)
A) Duyu, davran zelliklerimizi gelitirip zen-
ginletirdikleri
B) Bizi yanl dncelerden uzaklatrdklar
C) Yaama biimimizi belirledikleri
D) Bizi baka insanlarn dnyasna tadklar
E) Yaam sevme, ondaki gzellikleri grme
gcmz pekitirdikleri
20. Kendi aralarnda be szckle konuan gen-
lerimizi grdke onlarn, beyin ve dil yetilerinin
daha gelime evresindeyken kurumu olmasn-
dan kaynaklanan szcksel lleme iinde ol-
duklarnn ayrmna varyorum.
Bu cmledeki alt izili szle anlatlmak iste-
nen aadakilerden hangisi olamaz? (2011)
A) Anlatmsal yavanlk
B) Dnsel snrllk
C) Duygular yanstmada eksiklik
D) Algsal yetersizlik
E) Kural tanmazlk
21. nsanolunun aresizlie dt, yaad top-
lumsal ortamda bir bana, yapayalnz kald
ve bakalarnn yardmna gereksinim duyduu
anlar vardr. Byle zamanlarda her kapy alar.
Ne var ki btn kaplar kapanmtr yzne. Tam
anlamyla bir aresizlik iindedir. Bir ykye, bir
romana konu olabilecek byle bir durumu ---- de-
yimiyle somutlatrc bir biimde ne gzel anlat-
mtr Trkemiz.
Bu parada bo braklan yere aadakilerden
hangisinin getirilmesi uygundur? (2011)
A) tesi kmaz sokak
B) havanda su dvmek
C) yer demir gk bakr
D) drt duvar arasnda
E) iki arada bir derede
22. Hem bir yolculua kacaksn hem de elinde bir
harita, pusula olmayacak! Yolun sonu nereye va-
ryor bilmeyeceksin, olacak i mi bu? te byle-
si durumlarda sorarsn bir yazar olarak senden
ncekilere: Niin ktn yola? Niin kaldn yar
yolda? ya da Nasl vardn, varmay dlediin
noktaya?
Bu parada geen elinde bir harita, pusula olma-
ma szyle yazarlarla ilgili olarak anlatlmak
istenen aadakilerden hangisidir? (2012)
A) Gereki ve gzlemci bir anlatm yeleme-
me
B) Okurlarn yaamn zenginletirecek bir
amaca ynelmeme
C) Deneyimli yazarlarn birikiminden yararlan-
mama
D) Yaptlarn olutururken deiik alanlarn
verilerini kullanma
E) Yaptlarn, okurlarn ilgi ve beklentileri do-
rultusunda oluturma
23. Bazlar, hikye kahramann, yazarn kendisi
sanr. Edebiyat ii oyunlar, metinler aras gn-
dermeleri, yazarn kurduu alt metin ilikilerini
grmez. Oysa iyi bir okurun gz, metnin altn
kazar; dierlerinin baklarysa satrlar zerinden
kendi ezberlerinin boluuna akp gider.
Bu parada geen metnin altn kazma szy-
le, metne ynelik olarak anlatlmak istenen
A) rtl anlamlar bulmaya alma
B) Baka metinlerle karlatrma
C) Yazlanlarn gerekliini aratrma
D) n yarglardan syrlarak okuma
E) Kusurlu ynlerini ortaya koyma
1. A 2. D 3. B 4. E 5. C 6. E 7. C 8. D 9. A 10. C 11. E 12. C
13. B 14. A 15. C 16. D 17. C 18. A 19. A 20. E 21. C 22. C 23. A
39 PEGEM AKADEM
1. Yazar, parann ilk cmlesinde sadece metinden
yola karak deerlendirme yapmaya altn be-
lirtmi. Alt izili blmde ise bazen szn ettii
yazarn kiiliinin etkisinden de kurtulamadn an-
latmak istemitir.
Cevap A
2. I, II, III ve V numaral szler ayn anlama gelen sz-
lerdir. Kabul grmemek sz ise onaylanma-
mak anlamndadr.
Cevap D
3. inde benzetme, kiiletirme gibi unsurlarn bulun-
duu, mecaz anlaml szcklerin kullanld dizeler
dsel gelere yer verilen dizelerdir.
A seeneinde, Sonbahar kanyor,
C seeneinde, mavisi eskimi gkyz,
D seeneinde rzgar geti buradan,
E seeneinde gecenin kd, gzyann m-
rekkebi, kendi uurumu ifadeleri dsel geler-
dir. Yani gerek ddr.
B seeneinde dsel geler yoktur. Tm szler ger-
ek anlamyla kullanlmtr.
Cevap B
4. A seeneinde insanlar, eski kartlar keserek yok
etme konusunda uyarlmaktadr.
B seeneinde yeni kartla eski kart limit bakmndan
eittir.
C seeneinde ip, sahtecilik ilemlerini nlemek iindir.
D seeneinde eski kartla yeni kart alveri ve nakit
ekmede benzerlik gsterir.
E seeneindeki cmlede ise ncelik deil, neden
anlam vardr.
Cevap E
5. Parada folklorik gelerin kalplam olmad
savunulmaktadr. Buna gre donup kalmamak
szyle anlatmn deiiklik gsterdii, bilineni
tekrarlamakla kalmad, yani basmakalp bir nitelik
kazanmad anlatlmak istenmitir. Bu da C see-
neinde belirtilmitir.
Cevap C
6. III. ve IV. dizelerde birbirine kart armlar ieren
szler kullanlmtr.
III. dizede En soylu szyle yoksulluun ve
ky yaps kulbe szyle saray sz;
IV. dizede yitirdim sz ile eritim sz kart
armlar ierir.
Cevap E
7. Parann V numaral cmlesinde insana ait bir zellik
doaya aktrlmtr. Sabrsz szc, insana ait
bir zelliktir, burada bahar iin kullanlmtr.
Cevap C
8. Numaralanm szlerle ilgili olarak D seeneinde
verilen aklama yanltr. nk kendine eken
szyle anlatlmak istenen, yazlar ekici klan,
okumaktan tat aldrandr.
Cevap D
9. Parada okur iin yazan yazarlar, gerek okurlarn
dlayaca belirtiliyor. Buna gre edebiyat, vize
vermek iin okurun niceliine bakmaz, yetkin-
liine bakar szyle anlatlmak istenen, Edebi-
yatta baar, okurlarn saysyla deil, dzeyiyle
llr. cmlesinde verilmitir.
Cevap A
10. Verilen cmlede, sanatnn aratrmaktan vazge-
memesi, aratrmaya doymamas, doyumsuzluu-
nu korumas gerektii syleniyor. Buna gre do-
yumsuzluu korumak szyle anlatlmak istenen
ulat noktay yetersiz bulmak, yani srekli
doyumsuz olmaktr.
Cevap C
11. Parann ilk cmlesinde ana diliyle ilgili genel bir
aklamadan sz ediliyor. Bu aklamann yaln
kat bir aklama olduu belirtiliyor. Daha sonra da
ana dilinin szlklerde daha ok hangi anlamnn
getii aklanyor. Dolaysyla yaln kat szc,
basit, derinlii olmayan anlamnda kullanlmtr.
Ana dilin anneden renilen dil olarak aklanma-
s yetersiz bulunuyor.
Cevap E
12. Parada szckleri renklerle donatp onlar k-
prtmek szyle ssl bir anlatmn tercih edildii
ve bunun da olumsuz bir duruma yani kof, ii bo bir
yapya neden olduu ifade edilmitir.
Cevap C
IKMI SORULARIN AIKLAMALARI
40 PEGEM AKADEM
13. Alt izili szde derinde, dipte ifadeleriyle anlatl-
mak istenen sezdirilmitir. Bu szckler mecaz an-
lamda kullanlarak aka sylenmemi gizli an-
lamlar kastedilmitir.
Cevap B
14. Sirkelemek bir maddenin zamanla olumas, ol-
gunlamas, hazr hale gelmesi anlamnda kullanlr.
Mecaz anlamda kullanlan bu ifadede ise istenen yet-
kinlie ulap ulaamama durumu anlatlmtr.
Cevap A
15. Kendimizi yazara yakalanm hissettiimizde
ifadesinden, anlatlanlarn yaanldn duyumsama,
hissedebilme ya da etkisinde kalma gibi anlamlar -
karlabilir. nk parada sz edilen duygularn,
durumlarn evrensel olduu ifade edilmitir.
Cevap C
16. IV. cmledeki yznn derisi kaln ifadesi utan-
maz anlamna gelmektedir. Parada karsndaki-
ni utandracak duruma drenler anlam szn
anlamna uymamaktadr.
Cevap D
17. Alt izili sz, yazarn okurun istedii gibi deil kendi
istedii gibi yazdn anlatmaktadr. Bu sz mecaz
anlamda dnlmelidir. Elbette kitap okur iin ya-
zlmaktadr fakat kitapta yazarn hkimiyeti sz ko-
nusudur eserde.
Cevap C
18. Glgede brakmak sz, birinden veya bir
eyden daha baarl olmak, ondan daha st bir
dzeye ykselmek anlamnda bir deyimdir. Verilen
parada da bu anlamda kullanlmtr.
Cevap A
19. Alt izili sz mecaz anlamyla dnldnde, ki-
ilie konan temel ta ifadesinden A seeneinde-
ki duyu, davran zelliklerinin geliip zenginlemesi
ifadesine ulalr. Bu sorularda alt izili ifadenin ger-
ek anlamndan yola klr ve mecaz anlama ulalr.
Cevap A
20. Alt izili szdeki lleme gerek anlamyla d-
nld zaman verimsizleme, yoksunluk, snrllk
vs. kavramlar artrr. Dolaysyla szcksel
lleme ifadesi de buna uygun olmaldr. E se-
eneindeki kural tanmazlk ifadesinin bu kav-
ramlarla ilgisi yoktur; burada bilinli bir davran sz
konusudur.
Cevap E
21. Verilen para, C seeneindeki yer demir, gk ba-
kr deyiminin de yorumudur. Soru aslnda bir deyim
anlam sorusudur. Bu deyim aresizlii anlatmak iin
kullanlr.
Cevap C
22. nclde geen harita ve pusula yn bulmaya ya-
rar. Parada, deneyimli yazarlar da yeni yazarlara yol
gsterecek bir harita, bir pusula olarak dnlmtr.
Harita ve pusula kullanmama da Deneyimli yazarla-
rn birikiminden yararlanmama ifadesini anlatmak
iin kullanlmtr.
Cevap C
23. Szn anlam sorularnn zm mant ayndr.
Verilen szlerin gerek anlamndan klarak mecaz
anlamlara ulalr. Ayrca ifadenin cmle ya da para
ierisindeki anlamn yakalamak gerekir.
Verilen parada metnin altn kazar ifadesi de s-
radan okurlarn atlad fakat iyi okurlarn yakalad,
arka plandaki anlamlar kastetmektedir.
Cevap A
41 PEGEM AKADEM

Turkcetumu PDF

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Turkcetumu PDF

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

2014

SZCN ANLAM ZELLKLER

kaldrm: Yollarda talarla yaplan deme:

Dilberin banda siyah sa olur.

Bir eyin en yukars, en yksek noktas:

Bir eyin balad, kp yayld yer, kaynak:

Bir eyin yan, yakn, evresi:

Yukarya, ste gelen yn:

Feryad brak, kendine gel nk zaman dar.

Glen gzlerinin manas pek derin.

Bu szlerinle hepimizi ok krdn.

Aldanma cahilin kuru szne.

retmenimiz bu hafta alar anlatt.

Greilerimiz minderde baarl olamadlar.

Sanat tiz sesiyle izleyenleri byledi

MECAZA DAYALI SZ SANATLARI

Selvi gibi uzun boy

Kar gibi beyaz amarlar

Tilki gibi kurnaz ocuk

Her yaz bu cennette tatil yaparm.

Meleim beiinde uyuyor.

Gne bugn glmsyor bize.

O, cvk bir insandr.

Babam geciktiimi renince yine esip grleyecek.

Yllarn hznn tayordu yollar.

Gne glmyor bugn yine.

Yldzlar akyor damlarn zerine.

Bulutlar salkm salkm.

Scak bir glmseyii vard.

Yumuak sesiyle herkesi byledi.

Dardan ac bir fren sesi geldi.

Blbl, aaran vakte kadar alarm.

Poyrazla syleir yapraklarn sesi.

O kuun mr bir gzel gecede

Rhtmda uyuyan gemiyi hatrladn m?

Ate dt, yeri yakar.

Hamama giren terler.

Tama su ile deirmen dnmez.

Ellerim dolu, arabay sen aar msn?

orba ok gzeldi, iki kase itim.

iiri sevmek iin Yahya Kemali okumalsn.

Bizim mahalle bu olay asla unutmaz.

Deerli kalemlerimizden birini daha yitirdik.

stanbula nl raketler geldi.

Erzurum ve Sivas, bamszlk savann ilk admlardr.

ok abuk geldin, sen gelene kadar aa olduk.

O kadar ak konutu ki sylediklerini hl zmeye alyoruz.

Bir ah eksem da ta eritir

Yce da banda bir ulu kartal

Avu ii kadar yere yirmi be kii oturduk.

SZCKLER ARASINDAK ANLAM LKLER

ses - seda hafza - bellek

gezmek - dolamak kmek - oturmak

Az veren candan ok veren maldan...

Akll kpr arayncaya kadar deli kpry geer.

Eskisi olmayann yenisi olmaz.

Koku, ses, lamba, yumuak, ac szckleri be duyuyla alglanabildii iin so-

Nefret, znt, mutluluk, akl, ruh gibi szckler be duyumuzla alglanamad-

Yksek bir maala yeni iine balad. (say-para ls)

Yksek hedeflere ulamak, ok fedakrlk gerektirir. (ulalmas g anlamnda)

Bitki, tat, sanat, yemek, lke...

Hanmeli, bisiklet, Sezen Aksu, mant, Trkiye...

Tak, r, hav, gr, fokur, me